ماهنامه مثلث شماره 118
ماهنامه مثلث شماره 118
ماهنامه مثلث شماره 118
کدام فهرست برنده
می شود؟
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال سوم /شماره صد و هجدهم 14 /اسفند ماه 92/ /1390صفحه1500/تومان
تحلیل هایی متفاوت
درباره انتخاباتی متفاوت
چرا اسکار
به ایرانامد؟
گفت وگوها و یادداشت هایی
درباره اینکه جایزه فرهادی
سیاسی است یا غیر سیاسی؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
فقط سید احمد با امدن
امام به ایران موافق بود
تو گوبافاطمهطباطبایی،همسرحاجسیداحمدخمینی
گف
تزارکرملین
روسیه دوباره به پوتین می رسد؟
جهاد علیه
کفرناتو
افغانستانازکنترلنیروهایامریکاییخارجشد
راه امام
22 - 35
سیاست
انتخابنهم
روابطباکشورهاباحفظاستقالل
البتهماطرفدارهمهمظلومیندرهمهجاهستیم،ومیلداریم
کهمظلومینبرهمهستمگرانغلبهکنند.واقایانتوجهکنندکه
روابط زمان سابق نباشد که در زمان سابق روابط یک طرفه بود؛
اقای��یونوکری،چهدرزمانقاجاروچهزمانرضاخانوتااخر.
وشما دیدید که از اول اینطور بود که وقتی سفیری از انگلستان
یا امریکا می امد ،کسی جرات نمی کرد حتی کلمه ای برخالف
مصال��حانهابگوید.ولیایران،امروزاینطورنیس��ت،وماهیچ
کشوریمثلایرانسراغنداریمکهاینطور،دنیاوشرقوغرببه
اننظرداشتهباشند،ومستقلبودهوبگویدمانهباامریکاکارداریم
ونهباشورویوماخودمانهستیم.واینکهباهمهدولتهارابطه
داشتهباشیمیعنی،رابطهدوستانه،نهروابطبیناربابورعیت،وما
اینروابطرانمیخواهیممادامیکهاینطورهست.ومااستقالل
خودمانرامیخواهیمحفظکنیمودردنیازندگیکنیمواسالم
را به پیش ببریم .این روابط باید هر روز محکمتر بشود ،و شما از
اولبایدبهانهابفهمانیداینمعناراکهمانمیخواهیمروابطمان
مثلروابطزمانشاهباشد،بلکهماروابطخاصاسالمیداریمکه
اسالم نه ظالم بود و نه زیر بار ظلم می رفت ،و ما هم می خواهیم
اینطورباشیمکهنهظلمکنیم،نهزیربارظلمبرویم.
مشروطبودنرابطهباامریکا
وشماایننکتهراتوجهداشتهباشیدکه؛انقدرتیکهشمارا
به استقالل و ازادی رساند ،قدرت خدای تعالی بود و تا وقتی که
اینعنایاتالهیمحفوظباشد،هیچقدرتینمی تواندکاریبکند.
همانطورکهدراینجنگیکهعلیهمابهراهانداختهوازهمه جا
بهدشمنماکمکمیکنند،معذلکهمهملتماوجوانانماو
تمامکشورماایستاده اند،ومابرایدفاعتااخرایستاده ایم،ودامنه
تبلیغاتهمعلیهمامیدانیدازکجاتاکجاست.انوقتیکهفرانسه
انهواپیماهارابهعراقفرستاد،چقدرتبلیغکردندکهکارتمام
شدوصدامخارکراباخاکیکسانمیکند.انمسالهتمامشد،
حالمسالهدیگریشروعکرده اندکههلیکوپترهاوهواپیماهای
تازه ایامدهوهمهجارامی زند،وفاصلهبینخاکعراقتاخارک
یدانیم،
سیصدکیلومتراستواینهاپانصدکیلومتررامیزنند.مام
اگر صدام یک روز هم قدرت این را داشته باشد که ایران و منافع
ایرانرابههمبزند،اینکاررامی کند،واگرنمی زندنمی تواند.در
عین حال ،رادیوها مرتب می گویند که انها می توانند همه جا را
بزنند .اینها می خواهند یک هیاهو راه بیندازند تا باامریکا روابط
داشته باشیم و ما دست از صدام برداریم .و ما تا اخرایستاده ایم و
باامریکاروابطایجادنخواهیمکرد،مگراینکهادمبشودوازظلم
کردن دس��ت بردارد و از ان طرف دنیا نیاید در لبنان ،و نخواهد
دستش را به طرف خلیج فارس دراز کند .مادامی که امریکا این
طوراس��توافریقایجنوبیانطورعملمی کندواس��رائیل
هس��ت ،ما با انها نمی توانیم زندگی بکنیم .اسرائیل ادم شدنی
نیست .مع ذلک می بینید شیاطین ،با این که ما از بیست سال
قبلودرزمانشاهفریادزدیمومسلمینرابهادراکخطراسرائیل
دعوتکردیم،می گویند«:ایرانبااسرائیلوامریکارابطهدارد!»
مابایدفکرکنیمکهیککشوریهستیمکهمی خواهیمخودمان
زندگیکنیمونمی خواهیمدیگراندرکارمادخالتداشتهباشند.
ومادامیکهروابطماباخدایتبارکوتعالیمحکماست،کسی
نمی تواند به ما اس��یب برساند .و شما این مطلب را حفظ کنید.
وس��فارتخانه هاصورتاسالمیداشتهباش��دکههرکسانرا
می بیند،یکسفارتخانهممتازباشدومثلسابقنباشد.
با پایان رقابت ه��ای انتخابات مجلس نهم،؛
جامعه سیاس��ی ایران اکنون در انتظار اعالم
نتایج این انتخابات اس��ت .اگرچه پیش بینی
حاکی از کش��یده ش��دن انتخابات تهران به
مرحله دوم اس��ت اما نظرس��نجی ها نش��ان
می دهد ک��ه افرادی همچون غالمعلی حداد
عادل ،علی مطهری ،احمد توکلی ،محمدرضا
باهنر ،مرتضی اقاتهران��ی و برخی دیگر از
چهره های سرش��ناس اصولگ��را در مرحله
اول راهی مجلس نهم خواهند ش��د .به این
ترتیب شاهد رقابتی جدی تر در مرحله دوم
میان چهره های اصولگرا با برخی چهره های
اصالح طلب و مستقل ها خواهیم بود.
36 - 47
افتاب
یادگار امام
سیداحمد خمینی گرچه فرزند امام خمینی(ره) است اما نقش و عمل او
در انقالب اسالمی و جایگاه رفیعش در جایگاه تنظیم نیروهای انقالب
ب��ا امام خمین��ی(ره) از او به عنوان یکی از محوره��ای اصلی انقالب
نام برده می ش��ود .شاید به همین دلیل است که صادق طباطبایی ،برادر
همس��رش او را موتور انقالب نامیده اس��ت .در این پرونده به بررسی
ابعاد ناگفته زندگی یادگار امام پرداخته ایم.
48 - 55
بین الملل
ناجی روسیه جدید
اکثر کارشناس��ان بر این باورند که انتخابات 14اس��فندماه در روس��یه
احتماال ب��ا ورود دوباره والدیمیر پوتین ب��ه کاخ کرملین پایان خواهد
پذیرفت .والدیمیر پوتین ،نخست وزیر فعلی و رئیس جمهوری پیشین
روس��یه محتمل ترین گزینه برای انتخابات ریاس��ت جمهوری پیش رو
در این کش��ور اس��ت .درواقع ان چیزی که طی این سال ها در روسیه
شاهدش بودیم این است که طیفی از نخبگان سیاسی حاکم بر روسیه با
یکسری تغییرات اندک در سال های اخیر توانسته اند قدرت را در اختیار
خودشان داشته باشند.
56 - 63
تیم کی روش باز هم نباخت
خبرنامه
ایران راهی دور بعدی رقابت های مقدماتی جام جهانی فوتبال شد .این
خوشحال کننده ترین خبر ورزشی هفته گذشته بود .با این اتفاق ایران به
حضور در جام جهانی برزیل نزدیک تر ش��د و از سویی دیگر عربستان
و بحرین هم از دور رقابت های مقدماتی جام جهانی حذف شدند .حاال
باید منتظر ماند و دید که ایا کارلوس کی روش می تواند بار دیگر فوتبال
ایران را جهانی کند؟
71 - 77
فرهنگ
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
اسکار در تهران
انچه به عنوان امپریالیس��م می شناس��یم برای رس��یدن
به اه��داف اقتص��ادی و قدرت طلبانه خ��ود در جهان
امروز انقدر مبانی فرهنگی را هدف سوءاس��تفاده قرار
داده ک��ه کمتر حرک��ت او را در این زمینه بدون جهت
منفعت طلبان��ه می توان تصور کرد .به خصوص که این
نگرش همواره نش��انه ها و نمونه های بسیاری هم دارد.
فضایی که شاید گاه تحلیل درباره نگرش به رویدادهایی
چون اختصاص جایزه اس��کار به یک فیلم ایرانی را با
دشواری هایی در تفسیر موضوع مواجه می کند.
64 - 70
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه
دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت
گفتمان انقالب اسلامی ،چارچوبش اسلام ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت
اسلام خواهی در سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیش�رفت ایران اسالمی و رفاه مردم
ش�ریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در
برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مش�رب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و نخبگان کشور است .امیدواریم
که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر
مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
کدام فهرست برنده
میشود؟
تحلیلهایی متفاوت
درباره انتخاباتی متفاوت
چرا اسکار
به ایرانامد؟
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال سوم /شماره صد و هجدهم 14 /اسفندماه 92/ /1390صفحه1500/تومان
ورزش
گفتوگوها و یادداشتهایی
درباره اینکه جایزه فرهادی
سیاسی است یا غیر سیاسی؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
فقط سید احمد با امدن
امام به ایران موافق بود
گفتوگوبافاطمهطباطبایی،همسرحاجسیداحمدخمینی
تزارکرملین
روسیه دوباره به پوتین میرسد؟
جهاد علیه
کفرناتو
افغانستانازکنترلنیروهایامریکاییخارجشد
مثلث
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
دبیر افتاب :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر دین و تاریخ :داوود رضایی چراتی
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -خسرو معتضد -ابوالقاسم غالمی -شاهده یوسفی -مهدی سرایی -یاسین سیف االسالم
امی��د کرمانی ه��ا -فاطم��ه میرزای��ی -ش��یما غفاری -زه��را راد -عاطف��ه کربالئ��ی -محمد تاجیک -حس��ین غالمی
شادی خوشکار خیری -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی -شاهین فتحیان -محمد جواد پاینده -سجاد محقق
سرنوشت فوتبال
تنها دو روز دیگر فوتبال ایران که طی سال های اخیر روزهای خوشی را
پشت سر نگذاشت ،رئیس جدید خود را خواهد شناخت .این درحالی
اس��ت که اکثر کارشناسان معتقدند دکتر حسین قریب در رقابت با علی
کفاش��یان و عزی��زاهلل محمدی چند گام پیش افتاده اس��ت و به احتمال
فراوان او رئیس فدراسیون فوتبال خواهد شد .هرچند که در روز مجمع
ممکن است اتفاقات دیگری هم رخ دهد.
دبیراجرایی :سمانه مومنی
فنی:نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -محمدحسین رحیمی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر اداری و مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ب��ا تش��کر از :دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار -مهن��دس واعظی -دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی -دکتر غالم حس��ن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری -مهندس بهرامی -حسین مجاهدی -هادی انباردار -سید عارف علوی
مهندس امینی -اقای راس��تی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -تلفن66818168 :
توزیع :سرزمین سبز -تلفن66617787 :
نشانی :تهران ،خیابان افریقا ،بعد از چهارراه اسفندیار ،کوچه سعیدی ،پالک ،2تلفن22038551 - 2
خبرنامه
در خبرنامه این هفته به صعود تیم فوتبال ایران به دور بعدی رقابت های مقدماتی جام جهانی پرداخته ایم .مرور
رسانه ها در هفته گذشته ،گزارش ها ،خبرها و یادداشت هایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه
این شماره است.
خبرنامه
مثلث شماره118
سرنوشت اوباما
رسانه ها و انتخابات
تیم کی روش باز هم نباخت
روزهای مملو از فرصت و چالش
12
تیتریک
محمود احمدی نژاد در پاسخ به نمایندگان چه خواهد گفت؟
نخستین «سوال»
خبرنامه
محمود احمدی نژاد این هفته راهی بهارس��تان
می شود تا در صحن علنی مجلس پاسخگوی طرح
سوال نمایندگان مجلس باشد.
این اقدام پس از ان صورت می گیرد که چند تن
از نمایندگان مجلس به عنوان طراحان اصلی سوال از
رئیس جمهور با رایزنی های فراوان توانس��تند هیات
رئیسه را قانع کنند تا این طرح را اعالم وصول کند.
بررسی گزارش طرح س��ئوال از رئیس جمهور
حاال ب��ا 79امض��اء تقدی��م هیات رئیس��ه مجلس
شورای اسالمی شده است ،که بر اساس اخرین اخبار
در هفته جاری با حضور محمود احمدی نژاد در صحن
علنی مجلس بررسی خواهد شد .این طرح به عنوان
مهمترین دستور کار این هفته مجلس شورای اسالمی
پس از تعطیلی سه هفته ای در برنامه کاری نمایندگان
ثبت ش��ده اس��ت .علی مطهری ،نماینده تهران پنج
تیرماه سال جاری طرح سئوال از رئیس جمهور را با
100امضاء تقدیم هیات رئیسه مجلس کرد .مهمترین
محورهای این طرح تخلفات قانونی دولت از جمله
عدم اجرای قانون مترو و ع��دم معرفی وزیر ورزش
در مهلت قانونی و مقاومت 11روزه رئیس جمهور در
برابر حکم رهبر انقالب مبنی بر ابقای مصلحی وزیر
اطالعات و نحوه عزل متکی وزیر سابق امور خارجه
و همچنین مس��ائل مربوط به امور فرهنگی از جمله
اجرای قانون عفاف و حجاب در کشور بود.
پس از انکه طرح سئوال از رئیس جمهور از سوی
طراحان به هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی تقدیم
شد ،برخی اعضای هیات رئیسه با تایید تحویل این
طرح به محمدرضا باهنر ،نایب رئیس مجلس شورای
اسالمی ،از پس گرفتن امضاهای این طرح خبر دادند
و پیگیری ان را در ان شرایط مناسب ندانستند.
ام��ا رایزنی های نمایندگانی که ب��رای به نتیجه
رسیدن این طرح تالش می کردند همچنان ادامه یافت
تا اینکه طراحان سئوال از رئیس جمهور در جلسه علنی
روز یکشنبه هشت ابان ماه پس از انکه تعداد امضاها را
به 73امضا (نصاب قانونی) رساندند ،طرح مذکور را
به محمدرضا باهنر ،نایب رئیس مجلس تقدیم کردند.
پ��س از ان هیات رئیس��ه مجلس از رس��یدن
امضاهای طرح س��ئوال از رئیس جمهور به 69امضا
خبر داده و اعالم کرده بود که این طرح از نصاب الزم
افتاده است.
باالخره 30اذر ماه س��ال جاری طرح سئوال از
رئیس جمهور که با 79امضا به هیات رئیس��ه مجلس
رسیده بود به شش کمیسیون مجلس ارجاع شد و 18
بهمن ماه از سوی هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی
اعالم وصول شد .براساس ائین نامه مجلس شورای
اس�لامی رئیس جمهور یک ماه پس از اعالم وصول
طرح سئوال ،باید در صحن علنی مجلس پاسخگوی
سئواالت ارائه شده باشد.
حاال محمود احمدی نژاد راهی بهارستان خواهد
ش��د تا توضیحاتش را در صحن علن��ی مجلس به
نمایندگان ارائه کندg.
مثلث شماره118
13
مرور رسانه ها
مطبوعات در هفته ای که گذشت
سرنوشت اوباما
یاسین سیف االسالم
خبرنامه
یک هفته کامال انتخاباتی که دست بر قضا شلوغ و
پر از اعالم موجودیت های مختلف است ،مگر با خبرها
وزمزمه هاوبعضیوقت هاشایعه هایانتخاباتینمی توان
سپری کرد .مطبوعات صبح و عصر هفته گذشته حتی در
حالی که اصغر فرهادی نهایتا پیروز جایزه اسکار شناخته
شد،نتوانستندازوجهغالبانتخاباتیخودبکاهند.دراین
میانبرخینشریاتباجهت گیریقبلیبهمسائلپرداختند
و از فهوای کالمشان پیدا بود که نسبت به یک گروه خاص
تمایل دارند و برخی دیگر هم ترجیح دادند ،طرف کسی
را در این رقابت شلوغ نگیرند و تنها به شرح وقایع اتفاقیه
بپردازند .در عین حال که برخ��ی از این نوع بی طرفی ها
می توانست معطوف به خود انتخابات و با جهت گیری
قبلی تلقی شود .در این فضای کامال انتخاباتی موضوعات
خارجی مانند رفراندوم در سوریه و رویکردهای جدید در
ایاالت متحدهنسبتبه ایران نیزموضوعات جذابیبود که
موردتوجهرسانه هاقرارگرفت.
تحلیلجدیدزکریا
مثلث شماره118
روزنامهکیهاندرتیتراولخوددرشماره 9اسفندماه،بهنقل
از شبکه خبری سی ان ان خبری را منتشر کرد که در ان یک
کارش��ناس امریکایی سرنوش��ت اوباما را در انتخابات
ریاست جمهوری این کش��ور در گرو موضوع ایران در
سیاستخارجیویدانستهاست.کیهاندراینرابطهنوشته
اس��ت فرید زکریا تحلیلگر شبکه س��ی ان ان با اشاره به
فاکتورهای مختل��ف اقتص��ادی امریکا مث��ل بورس،
فرصت هایشغلی،وضعمسکن،بیکاریکهدرحالحاضر
نشان دهنده رشد اقتصادی هرچند کم اما متداوم امریکا
هستند ،می گوید« :این خبرهای خوبی برای باراک اوباما،
رئیس جمهور امریکاست ،زیرا از نظر تاریخی بین رشد
اقتصادیومحبوبیترئیس جمهوروشانسانتخابمجدد
وی رابطه ای مستقیم وجود دارد ».زکریا همچنین افزوده
است« :نگرانی عمده ،رکود اقتصادی و در نتیجه افزایش
بهاینفتاست.نفتماه هاستدرحالافزایشقیمتاست
و هم اکنون ص دو پنج دالر در هر بشکه و بیش از سه دالر و
پنجاه سنت در جایگاه ها به فروش می رسد .انچه باعث
می شود نفت به این سرعت افزایش بها داشته باشد ،مرموز
است .در اوایل س��ال دو هزار و هفت میالدی زمانی که
اقتصادهایبزرگکنونیدرحالرشدوشکوفاییبودنددر
حدود پنجاه دالر در هر بشکه بود؛ در حال حاضر تقاضای
نفت در امریکا ،هند ،چین و اروپا همه کمتر شده است اما
بهاینفتهمچناندرحالافزایشاست».
14
موقعیتجدیدایران
انتخابات مجلس گذشته نیز است ،چراکه این انتخابات
ذاتشتعیین کننده تراستونقش افرینوتاثیرگذار ترازدیگر
انتخاباتخواهدبود».بنابهاینگزارشزیباکالمخطاببه
رسایی گفته است« :تمام حرف هایی که شما در انتخابات
پیش روبیانمی کنیدبازیباکلماتاستوبایدبدانیدکهایا
مردم این احس��اس رضایت را از ش��ما دارند ،به نظر من
تغییراتی در انتخابات در روز ۱۲اسفند به وجود نخواهد
امد ».رسایی نیز در پاسخ عقیده خود را اینگونه بیان کرده
است« :مردم شاید از عملکرد یک فرد ناراضی باشند اما از
کلیتنظامراضیوخشنودهستندودرهیچنظامیرقابت
انتخاباتیبهوجودنمی اید،مگراینکهاننظاماصلتعاملبا
یکدیگرراقبولداشتهباشندومااصلنظاموتعاملراقبول
داریم».
بازتابیکجایزه
واکاوی خطبه های اخیر مقام معظم رهبری در نماز جمعه
تهرانموضوعسرمقاله ایاستکهامیرمحبیانبرایروزنامه
رسالت نوشته است .وی در یادداشت خود اورده است:
«نبوغ یک شطرنج بازماهر ان نیست که مهره ها را خوب
حرکتدهد،بلکهاناستکهبتواندچونرقیباندیشیده
و با درک مدل ذهنی او واکنش های محتمل او را پیشاپیش
حدسبزند.درعرصهبازی هایاستراتژیکسیاسیانهم
درعرصهجهانی،مهمترینشرطبرایمواجههسختیانرم
یاحتیمصالحهباطرفمقابلا ناستکهبتواندرکعمیق
ودقیقیازنگرشرقیبنسبتبهجهان،جایگاهخودشو
نیز برداشتی که از طرف مقابل دارد به دست اورد ».وی با
اشارهبهاینفرمایشرهبرمعظم انقالبکهفرموده اند«:امروز
نظامجمهوریاسالمی،یککشوراثرگذاراست»،تصریح
کرده اس��ت« :معنای این حرف ان است که جهان نباید و
نمی تواند موقعیت جدید ای��ران را نادیده ان��گارد و در
سازوکارهایطراحیشدهبرایمدیریتمنطقه ایوجهانی
ازقدرتودیدگاهموثرایرانغفلتکند.کسانیکههنوزدر
ذهن خویش ایران کنونی را به مثابه رژیم پهلوی و تابعی از
تصمیماتغربتلقیمی کننددرنظامتحلیلیخودسیو
اندیسالدچارعقب ماندگیتاریخیهستند».
مناظرهپر س رو صدا
صادقزیبا کالمدرمیانچهره هایاصالح طلباینروزها،
جزورسانه ای ترین هاست.مناظره هایمتعدداوبانیروهای
مختلف جریان اصولگرا و مواضع جنجالی اش همواره
توجه رس��انه ها را به خود جلب می کند .روزنامه ش��رق
گزارشیرامنتشرکردهکهدرانبهمناظرهزیبا کالمباحمید
رسایی در دانشگاه تهران پرداخته شده است .شرق در این
باره نوش��ت« :رس��ایی انتخابات پیش رو را بسیار مهم و
حساسخواند،درحالیکهزیباکالمماحصلاینانتخابات
راعدمبه وجود امدنتغییرخواند».حمیدرساییدرابتدای
این مناظره گفت« :انتخابات نهمین دوره مجلس یکی از
مهم ترین انتخابات قرن اس��ت و مهم تر از هش��ت دوره
دریافت جایزه اسکار توسط اصغر فرهادی واکنش های
گوناگونیرادرمحافلخبریباعثشد.برخیبرایننظر
هس��تند که این جایزه با توجه به وجه سیاس��ی ان ،بنابر
مالحظاتیغیرازامتیازاتفیلمجدایینادرازسیمین،بهاین
فیلماعطاشدهاستوبرخیدیگربر خالفایننظرتصریح
می کنند ک��ه این جایزه می تواند ارزش��مند تلقی ش��ود.
یادداشت نویسروزنامهاطالعاتباعقیدهدومهمراهاست.
وینوشته است«:برخیسعیکردندبهشائبهنگاه سیاسی
گردانندگاناسکاربهانتخاباینفیلموبهره برداریتبلیغاتی
از ان دامن بزنند و به این ترتی��ب ارزش های هنری این اثر
ارزشمندسینمایایرانراکمرنگکنند؛غافلازاینکه«جدایی
نادر»...کهتاکنونازاغلبجشنواره هایخارجیجایزهگرفته
ودراغلبکشور هاروی پردهرفتهواکرانموفقیهمداشته،
مضمونیانسانیراباساختاریحرفه ایوزبانیجهانیطرح
کرده».دراینیادداشتهمچنینامدهاست«:تاهمینحاال،
اغلب منتقدان سرشناس س��ینمای جهان نقدهای مثبت
متعددیبراینفیلمایرانینوشته اند.می شودبازهمصبرکرد.
فیلم هایرقیبراسرفرصتوباحوصلهدیدودربارهانهاو
فیلمفرهادیفکرکردونوشت؛فارغازهرگونهتعصبروی
نامکارگردانوکشورسازنده.ایناتفاقبهزودیرخخواهد
دادوارزش هایهنریجدیدترینفیلماصغرفرهادیبیش
ازپیشنمایانخواهدشد».
همایشجبههمتحد
روزنامه وطن امروز در شماره 9اسفند خود گزارشی را از
همایشجبههمتحداصولگرایانباحضورعلماوروحانیون
تهرانوباسخنرانیایت اهلل مهدوی کنیمنتشرکردهکهدران
برخیمواضعجبههمتحدموردبررسیقرارگرفتهاست.در
اینگزارشبهنقلازایت اهللمهدویکنیامدهاست«:زمانی
بودکهحضوردرانتخاباتگناهمحسوبمی شدودرزمان
ملیون در انتخابات شرکت کردیم که در قم ما را مسخره
می کردند که چرا روحانیون در انتخابات شرکت کردند اما
امروز شرکت در انتخابات برای ما و مردم تکلیف است».
دبیر کل جامعه روحانیت مبارز ادامه داده «ما برای ائتالف
امدیم اما برخی دوس��تان خوب ما اختالف را بر ائتالف
پسندیدند.معنایائتالفجمعشدنسلیقه هایمختلفدور
یکدیگر برای هدف مشترک است که این را از اسالم عزیز
الگوگرفته ایم.نظرمنایناستکهدرتهرانازجبههمتحد
اصولگرایانحمایتکنم.برخیدوستانوصاحبانروزنامه
و قلم کم لطفی می کنند و کلمات ما را به زبان خود تفسیر
می کنند.ایت اهللمهدویبابیاناینکهبهنامزدهایجبههمتحد
اصولگرایان رای خواهد داد ،تصریح کرده است« :بر گردن
ماوشماستکهبهنمایندهاصلحرایدهیم».
خصوصیاتیکنمایندهخوب
موسسه فرهنگی -مطبوعاتی ایران روز پیش از انتشار این
گزارش ،در نشست خود با خبرنگاران داخلی و خارجی،
به سواالت انها پاسخ داده بود .ایران در این خصوص به نقل
ازجوانفکرنوشت«:وقتیاحمدی نژادمسئولیتادارهکشور
وریاستقوهمجریهرابرعهدهگرفت،همهمی دانیدکهچه
شرایطی در کشور وجود داشت و ما در بعضی زمینه ها در
یک وضعیت مبهم قرار داشتیم .دکتر احمدی نژاد با یک
برنامه منسجم ،حساب شده و هدفمند وارد صحنه شد .از
جملهبرنامه هاییکهایشانمطرحکردند،اینبودکهسودوام
بانکیدرکشوربهچهاردرصدکاهشپیداکند».سرپرست
موسسه ایران همچنین تصریح کرده است« :در حالی که
زیرساخت هایاقتصادیکشوردرشرایطخوبیقراردارد
واینوضعیتچشم اندازامیدبخشیرابهمانویدمی دهدو
با وجودانکهدرطولسال هایپسازانقالبذخایرطالدر
کش��ور هیچ وقت مثل ام��روز نبوده ،اما ش��اهد جهش
غیرمنطقینرخسکهوارزدرکشورهستیم».
رفراندوم در سوریه
گفته و نوشته است« :سه روز مانده به برگزاری نهمین
انتخابات مجلس شورای اسالمی ،تبلیغات نامزدها و
جریان های فع��ال در عرصه انتخاب��ات روند جدی و
پرنشاط خود را س��پری می کند و هر روز که می گذرد،
هیجان مردم و نامزدها برای شرکت در انتخابات بیشتر
می ش��ود ».این روزنامه همچنین با اش��اره به تبلیغات
نامزد های مختلف اورده اس��ت« :گزارش خبرنگاران
جام جم از شهرها و مناطق مختلف ایران حاکی است،
تبلیغات کاندیداهای مجلس در این دوره ش��کل های
متنوع و تازه ای به خود گرفته است؛ از ارسال پیامک های
تبلیغاتی و انتخاباتی گرفته تا فعالیت در س��ایت های
خبری که این نوع تبلیغات در این دوره فراگیری بیشتری
پیدا کرده است ».در این گزارش تصریح شده« :هرچند
تبلیغات انتخاباتی شماری از افراد از یک سال قبل برای
حضور در انتخابات اغاز ش��ده بود ،ولی رنگ و بوی
تبلیغات در این هفته کامال متفاوت است و افراد با چاپ
عکس های متنوع و رنگارنگ در کنار اس��تفاده از تمام
ظرفیت ها برای معرفی خود به م��ردم ،از هیچ فرصتی
دریغ نمی کنند».
خارجازجامعتین
هیجانمردم
روزنامه ایران نی ز ترجیح داد تا در اخرین سه شنبه مانده به
انتخابات مجلس ش��ورای اس�لامی گزارش مفصلی از
کنفرانسمطبوعاتیمدیرعاملخودرامنتشرکند.علی اکبر
جوانفکر ،مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور و سرپرست
روزنامه جام جم در گزارشی از شور انتخاباتی در کشور
خبرنامه
در حمایت از دولت
مثلث شماره118
هفته نامه 9دی در ش��ماره هفته گذشته خود ،گزارشی از
سخنانمرتضی اقا تهرانی سرلیست جبهه پایداریمنتشر
کرد .اقا تهرانی در سخنان خود ضمن تاکید بر ضرورت
پایداریبراصولوارمان ها،بهاهمیتانتخاباتاشارهکرده
و گفته است« :به نماینده ای که وابسته به پول است و با پول
می خواهدواردمجلسشودرایندهید،کسیکهوابستهبه
قدرتیاست،نبایدبهمجلسراهپیداکند 9».دیهمچنینبه
نقلازایننمایندهمجلساوردهاست«:نماینده ایکهازفتنه
حمایت می کند یا در فتنه س��کوت کرده ،نماینده ای که
منحرفاستیادربرابرانحرافسکوتکردهرابهمجلس
نفرستید و کمک و تبلیغ برای این افراد ،حرام و خیانت به
نظاماست».اقا تهرانیهمچنینبااشارهبهجایگاهحضرت
ایت اهلل مصباح ی��زدی تصریح ک��رده اس��ت« :در زمان
حاکمیتاصالح طلبانبهدلیلایستادگیعالمهمصباحدر
برابرتفکراتسکوالریستیانان،حمله هایزیادیبهایشان
واردمی شد،انزمانبندهدرامریکابودم،استادیداشتیمکه
بیشاز ۱۵۰کتابتالیفکردهبودوبهمنگفتایادرایران
می دانندایشان(ایت اهللمصباح)کیست؟»
درشرایطیکهغرببههمراهبرخیکشورهایعربیمنطقه
روز به روز فش��ار های خود را به دولت بشار اسد افزایش
می دهند ،دولت سوریه چند روز پیش پیش نویس قانون
اساسیجدیدرابهمعرضارایعمومیقرارداد.اینرخداد
موضوعیادداشتیاستکهدرروزنامهتهرانامروزبهچاپ
رسیدهاست.صادقالحسینیدراینیادداشتنوشتهاست:
«رفراندوم در سوریه در شرایط حساسی برگزار شد .در این
خصوصبایدبهدونکتهمهمواساسیاشارهکرد.اولیننکته
ان اس��ت که رفراندومی که در س��وریه برگزار شد عمال
تنفیض قسمتی از مطالبات بحق مردم سوریه بود .قانون
اساسی این کشور بعد از 40سال اصول جدیدی را از مردم
مورد پرسش قرار داده بود .در این رفراندوم از مردم در مورد
تکثر سیاسی ،ازادی بیان و حقوق شهروندی سوال شده
بود .در تدوین این قانون که بیش از 20وکیل و حقوقدان
مستقل نقش داشته اند ،بسیاری از مولفه هایی که در قوانین
اساس��ی مدرن جهان امده ،مطرح شده اس��ت ».در این
یادداشت همچنین امده است« :ناراحتی غرب از ان است
که اساسا چرا چنین اصالحاتی صورت گرفته است .انها
به دنبال ان بودند که در مارس 2011و در همان اوایل اغاز
بحرانسوریه،دولتاسدراسرنگونکردهونیروهایخود
رادرپازلمنطقه ایبچینند».
روزنامه سیاست روز در گزارشی به معرفی گروه هایی
پرداخته که با نام اصولگرایی در انتخابات حضور دارند،
اما خود را وابس��ته به جامعه روحانیت مبارز و جامعه
مدرسین حوزه علمیه قم نمی دانند .در این گزارش امده
است« :در حالی که تنها سه روز تا برگزاری نهمین دوره
انتخابات مجلس شورای اسالمی زمان باقی مانده ،دیگر
عدم اتحاد اصولگرایان قطعی شده است .این در حالی
اس��ت که جامعتین ب��ا میانجی گری حض��رات ایات
مهدوی کنی و یزدی تالش بسیاری برای جلوگیری از
انشقاق اصولگرایان و ارائه لیست های واحد انجام دادند،
اما بس��یاری از گروه های سیاس��ی منتس��ب به جریان
اصولگرایی حاضر به پذیرش این امر نشدند .نخستین
گروهی که انشعاب را ایجاد و راه را برای دیگران باز کرد،
جبهه موسوم به پایداری بود ».گزارش نویس این روزنامه
همچنین به جبهه ایستادگی انقالب اسالمی اشاره کرده و
نوش��ته اس��ت« :موسس��ان این جبه��ه می گویند که
تشکل هایی چون حزب توسعه و عدالت ایران اسالمی،
جمعیت ابادگران جوان ،جبهه حامیان والیت ،حزب
اسالمی ایران زمین ،حزب سبز ،انجمن بین المللی جنبش
ضد صهیونیس��ت ،مجمع اس�لامی ارمان ملت ایران،
خدمتگزاران ایران اسالمی و حزب نیک اندیشان ایران
اسالمی جزو اعضای جبهه ایستادگی هستند« ».ائتالفی
که نیامده رفت» عنوانی اس��ت که در این گزارش برای
ائتالف بزرگ اصولگرایان عنوان شده و در این باره امده
است« :اعضای موسس این ائتالف ناگهان اطالعیه ای
صادر کرده و خبر از انحالل ان دادندg ».
15
پرویزفتاح:
مشکالت با شعار حل نمی شود
تکرار موضع خصمان ه فرانسه علیه ایران
فرانسه هفته گذشته بار دیگر موضع خصمانه اش علیه ایران را تکرار کرد.
رومن نادال ،سخنگوی وزارت خارجه فرانسه دوشنبه گذشته مدعی شد« :گزارش اخیر اژانس
بر تداوم فعالیت های حساس که ناقض قطعنامه های ش��ورای امنیت سازمان ملل و اژانس است و
هیچ گونه هدف غیرنظامی قابل قبولی ندارد ،تاکید می کند.
او همچنین گف��ت« :ما قویا ت��داوم این فعالیت های حس��اس را محکوم می کنی��م و از ایران
می خواهیم با اژانس و جامعه بین المللی همکاری کند».
نادال اظهار داشت« :ما از رفتار ایران که فاقد روحیه همکاری است و با مقاصدی که در نامه
15فوریه سعید جلیلی به کاترین اشتون بیان شده تضاد دارد ،متاسفیمg ».
صفارهرندی:
خبرنامه
پرویز فتاح ،وزیر نیرو در دولت نهم و رئیس بنیاد تعاون سپاه
هفته گذش��ته در برنامه تلویزیونی «دیروز ،امروز ،فردا» حاضر شد
و با اشاره به انتخابات مجلس نهم ،درخصوص اختالفات دولت و
مجلس گفت« :اختالف دیدگاه ها به طور طبیعی وجود دارد اما راه
حل اختالفات تفسیر قوانین است .طبق قانون ،شورای نگهبان وظیفه
تفسیر قانون اساسی را بر عهده دارد».
فتاح در خصوص اهمیت نقش مجلس گفت« :اگر در عرصه
اقتصادی مشکالتی را می بینیم ،حتما دلیل ان یا نداشتن قانون است
یا عمل نکردن به بخشی از قوانین .مجلس در سرچشمه امور ایستاده
است اگر قوانین اقتصادی کشور اصالح شده و بر اجرای ان نظارت
شود ،همه در ان مدار حرکت می کنند».
وزیر سابق نیرو گفت « :یک سری مشکالت اقتصادی داریم که
در طول انقالب حل نشده است .مثال با مشکل تورم از اول انقالب
تا به امروز دس��ت به گریبان بوده ایم ،بنابراین باید این مش��کالت
اقتصادی جراحی شود».
فتاح در خصوص وعده های غیر واقعی برخی از نمایندگان به
مردم گفت« :روش های تبلیغاتی مرس��وم پیشین رنگ باخته است.
مردم فهمیده اند که حل مشکالت کشور با این شعارها امکان ندارد.
کاندیداها باید با مردم با عقالنیت و صداقت حرف بزنند».
او گفت« :اگرچه نماینده مجلس منتخب بخشی از کشور است،
اما باید بداند که تصمیمات او برای کل نظام و نماینده کل ملت است.
اگر نمایندگان بخواهند در مجلس بخشی فکر کنند ،همین اوضاع و
احوال را خواهیم داشت».
رئیس بنیاد تعاون سپاه در خصوص اولویت های مجلس نهم
گفت« :اگر امروز اولویت کشور حل مشکالت اقتصادی و معیشتی
مردم است و باید در انتخاب پارامترها دقت شود ،این اقتصاد شایسته
انقالب نیست».
فتاح گفت« :من نمی گویم که همه افکار دولت و مجلس یکی
باشد ولی با قاطعیت می گویم این اختالفات علنی حتی بر اقتصاد و
اوضاع بازار تاثیر منفی دارد».
رئیس بنیاد تعاون سپاه پاس��داران تاکید کرد« :برخی موقع ها
حرف هایی از تریبون مجلس بیرون می اید که جای تاسف دارد».
وی در پاس��خ به اظهارنظرهای مختلف درباره در راس امور
بودن مجلس گفت« :این جمله امام است .ما باید حرمت سخنان امام
را نگه داریم .اگر قرار باشد سخنان امام را مخدوش کنیم ،چه چیز
ثابتی باقی می ماند؟» g
مجلس در راس امور است
مثلث شماره118
صفار هرندی می گوید« :عده ای در انتخابات س��ال 88به رای ملت تمکین نکردند در حالی که ما
می توانستیم با مشارکت گسترده مردم در سال 88در چانه زنی های بین المللی حرفی برای گفتن داشته
باشیم اما با این حال امروز شاهد تحوالت منطقه هستیم».
صفار هرندی داد« :مردم تحوالت منطقه را به خوبی رصد می کنند و با این موج بیداری اسالمی بیش
از گذشته به ایرانی بودن خود افتخار می کنند».
وی البته در مورد ارایش سیاس��ی اصالح طلبان در انتخابات نیز گفته اس��ت« :بخش��ی از جریان
اصالحات پس از حوادث س��ال 88از دایره نظام خارج شدند و دیگر در داخل نظام تعریف نمی شوند
چراکه برخی از عناصر انها هم اکنون به خارج از کشور رفته اند».
وی گفت« :البته برخی از جریان اصالح��ات در این دوره وارد عرصه
انتخابات شدند و در زمان ثبت نام 800نفر از داوطلبان از نظر سیاسی نزدیک
یا وابس��ته به جریان اصالحات بودند ».این فعال سیاسی ادامه داد« :عده ای
دیگر از اصالح طلبان ،حاشیه نشینی انتخابات ر ا ترجیح داده اند البته پیش از
این شروطی را مطرح کردند که این شروط نیز کامیاب نشد».
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران همچنین در خصوص اهمیت
و جایگاه مجلس شورای اس�لامی افزود« :مواضع افرادی که بر
این باورند مجلس در حال حاضر دیگر در راس امور نیس��ت،
پذیرفتنی نیست و این مطالب س��اده انگاری است .در مجلس
نمایندگان از طیف های مختلف ،استان ها ،زبان ها و ادیان حضور
پیدا می کنند و این جایگاه باالی مجلس را نشان می دهد ،حقیقتا
مجلس عصاره فضایل است ».وی همچنین با اشاره به سخنان
مقام معظم رهبری در جمع دانشجویان استان کرمانشاه مبنی بر
بازسازی نظام مهندسی افزود« :مقام معظم رهبری از بازسازی
نظام مهندسی س��خن گفته بودند و اینکه شاید در اینده ای دور
بتوان بر تغییر نظام ریاستی به پارلمانی اندیشید از این رو در نظام
پارلمانی مردم نمایندگانی را انتخابات می کنند و این نمایندگان
هستند که دولت اینده را تعیین می کنندg ».
علی اکبر صالحی:
به پیشرفت مذاکرات با اژانس خوش بینم
تو گوها با اژانس بین المللی انرژی
وزیر امور خارجه کشورمان اظهارکرده اس��ت که انتظار دارد گف
اتمی ادامه یابد و به اینکه این مذاکرات در مسیر صحیحی پیش رود ،خوشبین است .علی اکبر صالحی پس
تو گوهای اغاز شده
از سخنرانی در کنفرانس خلع سالح به خبرنگاران گفته است« :ما انتظار داریم که گف
ادامه یابد».
وی افزوده است« :برخی اختالف نظرها درباره تهیه پیش نویس چارچوبی که مقدمات نقشه راه جدیدی
برای پیش روی را تعیین کند ،وجود داشتg ».
16
فرجام اقای رئیس
درحالیکههفتهگذشتهبرخیمنابعنزدیکبهشورای
عالیانقالبفرهنگیاعالمکردندکهقراراستبندیجدید
به اساسنامه دانشگاه ازاد اضافه شود تا براساس ان تکلیف
ریاستایندانشگاهروشنشود،دبیرخانههیاتامنایاین
دانشگاه اعالم کرد که قصد دارد جلسه ای با فرهاد دانشجو
برگزار کند تا او برنامه های خود را برای اداره این دانشگاه
ارائه دهد.
اما اواسط هفته گذشته بود که محمود احمدی نژاد،
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقالب فرهنگی در
حکمی بهکامراندانشجو،وزیرعلوم،انتصابرئیسجدید
دانشگاه ازاد را به او تفویض کرد .او این حکم را در راستای
مصوبه الحاق یک تبصره جدید به بند د ماده 12اساسنامه
دانشگاه ازاد صادر کرد.
ترتیبیکشنبهگذشتهکامراندانشجو،وزیرعلومبه
نیابت از محمود احمدی نژاد ،رئیس شورای عالی انقالب
فرهنگیحکمفرهاددانشجورابرایریاستچهارسالهبر
هشدار جدی مسکو به تل اویو
سردار وحیدی:
امریکا با فضای جدیدی در نبرد مواجه می شود
وزیر دفاع با اشاره به توان ایران برای مقابله با هرگونه تهدید نظامی ،با بیان اینکه ما همه توان خود
را اشکار نکرده ایم ،گفت« :جمهوری اسالمی ایران حرف های پنهان بسیاری دارد که انها را برای روز
مبادا نگه داشته است».
وی درخصوص تالش امریکا برای برنامه ریزی و تقویت ارتش این کشور در خلیج فارس با توجه به
قدرت و دستاوردهای نظامی ایران گفت« :امریکایی ها این روزها به شدت از این واهمه دارند که اتفاقی
در منطقه بیفتد و انها در مقابل ان اتفاق نتوانند مواضع قاطع جمهوری اسالمی را برتابند».
وحیدی همچنین خاطرنش��ان کرد« :بی تردید چ��ون دفاع ما یک دفاع مس��تقالنه و دفاعی مبتنی
بر سیاس��ت های دفاعی و دکترین های خاص دفاعی خودمان و همچنین مبتنی ب��ر یک دفاع درون زا و
توانمندی های داخلی است ،امریکا در برخورد با مسائل جدیدی که ایران دنبال می کند کامال با یک فضای
جدیدی روبه رو می شود که مجبور است برای این فضای جدید فکری بکند».
وزیر دفاع با بیان اینکه برخی از این کارهایی که می کنند نشان از انفعالی است که در مقابل برنامه های
نظامی ایران دارند ،تاکید کرد« :طبیعتا انها نخواهند توانست به این نقطه برسند ،چون ما همه توان خود را
اشکار و همه موضوعات را مطرح نکرده ایم .جمهوری اسالمی ایران حرف های پنهان بسیاری دارد که
انها را برای روز مبادا نگه داشته است».
وی در ادامه با اشاره به برخی تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه ایران ،اظهار داشته است« :امریکا به
شدت با بعضی از اظهار نظر هایی که رژیم صهیونیستی یا برخی از مقامات و افرادشان در رابطه با نیات
پلیدش��ان در خصوص ایران دارند ،مخالفت می کند و دلیل مخالفت شان هم این است که قدرت ایران
را می دانند».
وزیر دفاع در پایان تاکید کرده اس��ت« :امریکا می داند که اگر هرکسی وارد چنین صحنه نبردی با
ایران شود ،بی تردید بیشترین ضربه را انها خواهند خورد و بازنده اصلی انها خواهند بود چون ما اعالم
کرده ایم با تمام توان از همه منافع خود دفاع خواهیم کرد و انها چون می دانند بازنده اصلی هستند ،حتی
به رژیم صهیونیستی هم می گویند که مواظب باشند مواضع تند و افراطی ولو در ظاهر و به خاطر عملیات
روانی ،نگیرندg ».
نیستوشایستهاستکهاز 30سالخدماتویبهبهترین
شکلقدردانیشود».
وی افزود« :دانشگاه ازاد فعالیت خود را از یک اتاق
شروع کرد و امروز به مجموعه ای تبدیل شده که اموزش
عالی کشور به ان افتخار می کند و یک بال اموزش عالی
است».دانش��جو با بیان اینکه هیچ وقت به دنبال تجزیه
دانشگاهازادنبودیم،گفت«:بندهتازمانیکهدراموزشعالی
هستم،امیدوارمبتوانمازتجربهدکترجاسبیبهره مندشومو
اموزشعالیرادرمسیرمناسبقراردهم».
عبداهلل جاسبی نیز پس از واگذاری کرسی ریاست
گفت« :از سال 41سرباز انقالب هستم و تا اخر عمر نیز
در این سنگر دفاع خواهم کرد و امروز که این سنگر را ترک
می کنم ضمن تبریک به ریاست جدید ،عنوان می کنم که
هیچمطالبه ایندارم».
او با بیان اینکه نه مصلحت من است و نه به صالح
ریاست جدید که بنده مسئولیتی اجرایی در دانشگاه ازاد
داشتهباشم،خاطر نشانکرد«:اگردرایندانشگاهمسئولیت
اجرایی بر عهده بگیرم س��ایه من روی ریاست دانشگاه
خبرنامه
دانشگاه ازاد ابالغ کرد.
ساعاتی پس از صدور این حکم ،منصور کبکانیان از
اعضایشورایعالیانقالبفرهنگیازاغازفعالیترسمی
فرهاد دانشجو در دانشگاه ازاد در روز دوشنبهخبر داد.
اینمراسمبراساسوعدهدادهشدهدرسازمانمرکزی
دانشگاه ازاد برگزار شد و فرهاد دانشجو با حضور کامران
دانشجو وزیر علوم ،حجت االسالم محمدیان رئیس نهاد
نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها ،مجتبی ثمره
هاشمی دستیار ارشد رئیس جمهور ،مخبر دزفولی دبیر
ش��ورای عالی انقالب فرهنگی و عبداهلل جاسبی رئیس
پیشین دانشگاه ازاد،کرسی ریاستایندانشگاهرابر عهده
گرفت.
کامران دانش��جو ،وزیر علوم پ��س از اعطای حکم
ریاستبهفرهاددانشجوگفت«:نگاهشورایعالیانقالب
فرهنگیدرتمامتصمیم گیرهایش،نگاهیبرایپویاترشدن
ایندانشگاهبودهاست».
او ضمن تشکر از زحمات و خدمات جاسبی گفت:
«زحمات دکتر جاسبی بر هیچ کس در درون نظام پوشیده
رئیس جمهوری سوریه با صدور دستوری اعالم کرد که قانون اساسی جدید این کشور که مردم
سوریه به ان رای مثبت دادند ،از روز دوشنبه اعتبار قانونی پیدا کرده و قابل اجراست.
بشار اسد ،رئیس جمهوری سوریه در این دستور خود اعالم کرد که قانون اساسی جدید سوریه
که مردم این کشور از طریق برگزاری همه پرسی به ان رای مثبت دادند ،از 27فوریه اعتبار قانونی
دارد.
مردم س��وریه روز دوش��نبه با حضور پای صندوق های اخذ رای به پیش نویس قانون اساسی
جدید این کشور رای دادند.
براساس اصالحات صورت گرفته در قانون اساسی سوریه ،رئیس جمهوری این کشور تنها برای
ت ساله می تواند قدرت را به دست بگیرد ،البته این قانون در خصوص رئیس جمهوری
دو دوره هف
کنونی سوریه اجرا نمی شود بلکه از زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اینده در سال 2014
انجام می شودg .
مثلث شماره118
رادیو رژیم صهیونیس��تی از گفت وگوی تلفنی جدیدی میان
الوروف و اویگدور لیبرمن پرده برداش��ت که طی ان مس��کو به
تل اویو درباره عواقب حمله به ایران هشدار جدی داده است.
این رادیو از تم��اس تلفنی ی��ک هفته پیش میان «س��رگئی
الوروف» به «اویگدور لیبرمن» خبر داده و بر اساس ان وزیرخارجه
روسیه به همتای اس��رائیلی خود درباره تبعات و عواقب سنگین
حمله به ایران هشدار داده است.
الوروف به لیبرم��ن توضیح داده که هر گون��ه حمله به ایران
می تواند باعث بحرانی شدن اوضاع منطقه و ایجاد حالتی از هرج و
مرج شود که بر کل خاورمیانه تاثیر منفی خواهد گذاشت.
در تحولی دیگر وزیر خارجه روسیه طی یک کنفرانس خبری
در مس��کو بر حق ایران در زمینه غنی س��ازی اورانیوم با توجه به
امضای پیمان ان پی تی تاکید کرد.
«سرگی الوروف» طی یک کنفرانس خبری در مسکو تاکید
کرد« :بسیار مهم اس��ت که تمامی طرف ها بدون هر گونه استثنا و
پیش شرط در صورتی که ایران مسائل باقی مانده با اژانس را حل
کند به حقوق ایران که با امضای پیمان ان پی تی به انها داده ش��ده،
احترام گذاشته و ان را مورد تایید قرار دهند».
وی افزود« :از جمله ای��ن حقوق حق غنی س��ازی اورانیوم
برای تولید سوخت هسته ای اس��ت که به نظر من موضوع اصلی
هم همین است».
وزیرخارجه روسیه با اشاره به برنامه صلح امیز هسته ای ایران
تاکید کرد« :هر زمانی که ایران به س��وی پاس��خگویی به مطالبات
شورای امنیت و ش��ورای حکام اژانس حرکت می کند ،تحرکاتی
در جهت مانع تراشی برابر این اقدامات یا حتی به شکست کشاندن
کامل ان دیده می شود ».الوروف با اشاره به پیشنهاد اخیر «والدیمیر
پوتین» در زمینه لزوم محترم ش��دن حق ایران در زمینه استفاده از
انرژی صلح امیز هسته ای تاکید کرد« :چنین حقی در پیمان ان پی تی
ی کش��ورهایی که ان پی تی را امضا
به ایران داده ش��ده است .تمام
کرده اند حق اس��تفاده از انرژی هسته ای و تولید سوخت هسته ای
مورد نیاز خود را دارندg ».
قانون اساسی جدید سوریه
اجرایی شد
می افتدوان وقتانهمنمی تواندریاستکند».
وی افزود« :اگر ریاست جدید بخواهد از بنده کمک
فکری بگیرد حتما همفکری می کنم ولی هیچ انتظاری
ندارم و نه تنها هیچ طلبی از این انقالب ندارم بلکه بدهکار
هم هستم ».فرهاد دانشجو ،رئیس جدید دانشگاه ازاد نیز
در خصوص برگزاری جلسه تودیع و معارفه رئیس این
دانشگاه گفت« :برای مراسم معارفه به همین جلسه بسنده
ی در شان
می کنیم ،ولی در خصوص مراسم تودیع ،مراسم
دکترجاسبیپسازانتخاباتمجلسبرگزارمی کنیم».
او در نخس��تین روز کاری خود در دانش��گاه ازاد،
معاونان جدید اموزش��ی ،اداری ،مالی و پژوهش��ی این
دانشگاهرامنصوبکرد.
دانشجو پس از تحویل کرسی ریاست با حضور در
جمعمعاونانایندانشگاه،حسینبلندی،محمدخجستهو
افشار را به ترتیب به عنوان معاونان اموزشی ،اداری ،مالی و
پژوهشیایندانشگاهمنصوبکرد.
او همچنین اعالم کرد« :دکتر جاس��بی مشاور عالی
ریاست دانشگاه شدg».
17
چهره ها
علی اکبروالیتی
بهائی ها از ارکان اصلی فتنه 88بودند
مشاور مقام معظم رهبری در امور
بین الملل با اشاره به تالش مرحوم ابوالحسنی
برای مبارزه با بهاییت گفت« :باید توجه
داشت که یکی از ارکان اصلی فتنه 88
همین بهائی ها بودند ».وی تصریح کرد:
«تحریف برداشت تاریخی در نوشته های
بعد از مشروطه موج می زد و بر همین اساس
تاریخ ایران را بازنویسی کردند .نهضت
تاریخ نویسی بعد از اسالم یک نهضت
عظیم بود .حال ان را با تاریخ نویسی بعد از
مشروطه مقایسه کنید ».دکتر والیتی تاکید
کرد« :مورخان بعد از مشروطه 1400 ،سال
تاریخ بعد از اسالم را از تاریخ حذف کردند
و بر تاریخ ایران قبل از اسالم و به گونه ای
معنویت زدایی شده توجه می کردند».وی
افزود« :مرحوم ابوالحسنی در حوزه مطالعات
مربوط به بهائیت کار جدیدی کردg ».
احمدتوکلی
ماجرای ریاست حداد عادل
خبرنامه
احمد توکلی می گوید« :تفاهم های الریجانی با
دولت در اول دوره هش��تم ظاهرا خوب بود تا جایی
که اقای الریجانی با کمک دولتی ه��ا رئیس مجلس
شد ».او در مقایس��ه مجلس هفتم و هشتم گفت« :در
مجموع مجلس هفتم را موفق تر ارزیابی می کنم زیرا
در این مجلس تفاهم بیشتری میان اصولگرایان وجود
داش��ت و به همین دلیل نیز توفیقات بیش��تری نیز به
دست اوردیم».
توکلی در پاسخ به این سئوال که برخی معتقدند
مجلس هفتم با مدیریت اقای حداد همراهی بیشتری
با دولت داشت اما مجلس هشتم با مدیریت الریجانی
با قانون گریزی های دولت بیش��تر مقابل��ه کرد اظهار
داش��ت« :به نظر م��ن اق��ای الریجان��ی صریح تر از
اقای حداد است .من با هر دو کار کردم .اقای حداد در
انتقاد از تندروی
محمدباقر قالیباف ،شهردار تهران
سه شنبه شب گذشته میهمان برنامه زنده پارک
ملت بود.
او در بخشی از سخنانش ،زیرپا گذاشتن
قانون را برابر با به توپ بستن مجلس دانست
و گفت« :شرایط تاریخی و فرهنگی جهان و
کشور ما به گونه ای نیست که کسی بخواهد
مجلس را به توپ ببندد اما همین که قانون زیر
پا گذاشته شود یعنی به توپ بستن مجلس.
مجلس باید بتواند قانونی خوب بنویسد
و افرادی این کار را انجام دهند که کارنامه
قابل قبولی ،هم در حوزه کارهای اجرایی
و مدیریتی ،هم در باورهای انقالبی داشته
باشند ».قالیباف همچنین از تندروی ها انتقاد
کرد ،از مردم خواست اشتباهات مسئوالن را
به پای نظام ننویسند و با شرکت در انتخابات،
توطئه های خارجی را خنثی کنندg .
مثلث شماره118
برخورد با قانون شکنی های دولت کوتاه نیامد و سعی
می کرد با رایزنی مساله را حل کند .در دوران ریاست
اقای الریجانی در مجلس هشتم تخلفات دولت بیشتر
بود الریجانی هم مراودات زیادی با دولت داشت که
رس��انه ای نش��ده و از طرفی به دلیل صراحت ایشان
مقابله مجلس با قانون شکنی های دولت جلوه بیشتری
داشت».
وی با بیان اینکه روزی که مکاتبات اقای حداد با
دولت منتشر شود اظهارات ما در رابطه با مقابله اقای
حداد با تخلفات دولت اثبات می شود ،اظهار داشت:
«مجلس و دول��ت باید طبق قانون اساس��ی با هم کار
کنند .قانون اساسی برای دولت و مجلسی نوشته شده
که با تفاهم با هم می خواهند به مردم خدمت کنند .این
منطق در مجلس هفتم بیشتر رعایت می شد .تفاهم های
الریجانی با دولت در اول دوره هشتم ظاهرا خوب بود
تا جایی که اقای الریجانی با کم��ک دولتی ها رئیس
مجلس شدg ».
سید مرتضی نبوی
توهم عدم حضور اصالح طلبان
سید مرتضی نبوی از چهره های شاخص اصولگرایان ،پیش
از برگزاری انتخابات و در واکنش به نظر برخی اصولگرایان مبنی
بر لزوم رقابت درونی میان طیف های مختلف اصولگرا ،عدم
حضور اصالح طلبان را یک توهم خواند.
نبوی گفت :عده ای تفرقه جو به دنبال شکاف بین نیروهای
انقالب هستند و در عین حال از علمای بزرگی چون عالمه
مصباح یزدی سوءاستفاده می کنند.
او در توضیح این س��خن گفت« :در مورد انتس��اب جبهه
پایداری به ایت اهلل مصباح باید بگویم واقعیت این اس��ت
با حضرت عالمه نیس��تند؛
کهاینه��ابی ارتب��اط
ندارند که لیس��ت نهایی
منتهی ایشان قبول
پایداری را به ایش��ان
نس��بتبدهند.ایش��ان
در س��طح کلیات و موارد
ضروریب��هاعض��ای
پایداری مشورت
می دهندg».
18
محمدباقرقالیباف
علیالریجانی
واکنش به مواضع امریکا در قبال سوریه
علی الریجانی می گوید« :دولت های غربی از مس��اله بیداری
اس�لامی به وجود امده در منطقه خاور میانه ناراحت بوده و قصد
دارند عصبانیت خود را بر سر سوریه خالی کنند ،زیرا این کشور بر
خالف دیگر کشورهای بی غیرت عربی ،مقاومت خوبی در مقابل
اسرائیل داشته است».
الریجان��ی تصری��ح ک��رد« :گفتن��د ک��ه در س��وریه
دموکراس��ی رفران��دوم و قانون اساس��ی برگزار ش��ود که در
خص��وص رئیس جمهور ،این کش��ور نیز همین اق��دام را انجام
داد ،ول��ی وزی��ر امور خارج��ه امریکا گف��ت م��ا ان را قبول
نداریم خ��ب غلط کردی��د ک��ه ان را قبول ندارید ،ش��ما
در منطق��ه منفورید و ب��ه دنبال ماجراجوی��ی در منطقه
هستید».
وی اف��زود« :کدام ی��ک از کش��ورهای عربی
ک��ه دم از اس�لام می زنن��د وغر سیاس��ی می دهند
در جن��گ 33روزه به ی��اری ح��زب اهلل رفتند؟
حتی برخ��ی از این کش��ورها نیروه��ای خود
ب��ر علی��ه ح��زب اهلل را در اختی��ار اس��رائیل
قرار دادندg ».
عکس
دیدار اقشار مختلف
مردم و خانواده شهدا و
جانبازان با
مقام معظم رهبری
خبرنامه
مثلث شماره118
خداحافظی جاسبی با دانشگاه ازاد
بزرگداشت شهدای نوجوان با حضور احمدی نژاد
وزیر کشور در کنار زریبافان
تجمع طالب در محکومیت هتک حرمت قران مجید
19
حذف عربستان و بحرین از مقدماتی جام جهانی
تیم کی روش باز هم نباخت
خبرنامه
صعود تیم ملی فوتبال ایران به دور بعدی رقابت های
مقدماتیجام جهانیخوشحالیدوسویه ایبرایهواداران
تیم ملی همراه داش��ت .اول؛ نزدیک ش��دن به صعود به
جام جهانی برزیل همراه با تیمی که ک��ی روش کامال ان
را شناخته است و دوم حذف عربس��تان و بحرین از دور
رقابت هایمقدماتیجام جهانی.
سرمربی تیم ملی فوتبال ایران گفت« :از نتیجه بازی با
قطرراضیهستمامااینبدانمعنانیستکهمشکالت مان
رانادیدهبگیریم».
کارلوس کی روش در نشست خبری پس از تساوی
دو بر دو تیم های ملی فوتبال ای��ران و قطر گفت« :بازی
جالب و خوبی بود و فکر می کنم تماشاچیان با رضایت به
خانه هایشانرفتند،چرا کههمیکبازیخوبدیدندوهم
گل های خوبی هم به ثمر رسید .ممکن است نتیجه خیلی
خوبی نگرفته باشیم ،چرا که دو گل قطر به تمرکز نداشتن
تیمخودمانبرمی گشت،اماایننتیجهخیلیمهمنیستو
ماانرامی پذیریمومی دانیمکهتوانسته ایمبهعنوانتیماول
به مرحله بعدی راه پیدا کنیم .این هدف اصلی ما بود که به
ان رسیدیم .به قطری ها هم به خاطر راهیابی به مرحله بعد
تبریک می گویم».وی درباره درخشش دژاگه در این بازی
گفت« :می توانم بگویم که حضور او در تیم ملی بهتر از این
نمی شد.مثلفیلمسینمایی ایبودکهوقتیمی خواهیدمتن
فیلمنامهرابنویسیدمی شودبهترینمتنرانوشت.درخشش
اونشاندادکهمامی توانیمامثالچنینبازیکنانیرادرتیم ملی
داشته باشیم .ما به نفراتی مثل او احتیاج داریم .کسانی که
تجربه بین المللی دارند».کی روش در این نشست باز هم
لببههشداردادنبهمسئوالنفوتبالکشورگشودوگفت:
«نهایتااینرابگویمکهماباواقعیتطرفهستیموواقعیت
این اس��ت که 90روز با جام جهانی فاصله داریم .باز هم
تکرارمی کنمکهتیم ملیبرایراهیابیبهجام جهانی 90روز
فرصت دارد .جام جهانی ما از 90روز دیگر شروع می شود.
اینرابهتمامکسانیمی گویمکهفکرمی کنندمی توانیمحتی
یکروزغافلشویم.انهاخیلیاشتباهمی کنند.این بازی ها
نشانمی دهدکهمابایدمشکالت مانرادرخیلیجاهاطی
این 90روزحلکنیم.قطرقطعاتمامسرمایه اشرامی گذارد
تابهجام جهانیراهپیداکند.کما اینکهپیشازاینهمهمین
رویهراداشت.می دانمکهاکثربازیکناناینتیمدردوسهماه
اینده در خدمت تیم ملی شان خواهند بود .اردن و عراق هم
همین شرایط را دارند و بازیکنان شان در اکثر زمان های این
90روز در خدمت تیم ملی هستند .ما باید چه کار کنیم؟
حرفبزنیمیاکارکنیم؟»
وی تاکید کرد« :صعود به جام جهانی یک کار جدی
استومابایدازهرلحاظامادهباشیمتابهجام جهانیصعود
کنیم چه بیرون زمین چه درون زمین .بعد از 11ماه حضور
در ایران می توانم بگویم که ما باید متفاوت کار کنیم11 .
ماه پیش این حرف ها را نمی توانستم بیان کنم و تا این حد
شناخت نداشتم ،من برای خودم چیزی نمی خواهم ،من
حمایت از تیم ملی را می خواهم .درخواستم این است که
ازتیم ملیحمایتشود.حمایتیکهحتیدرحدحمایتاز
تیم هاییچونپرسپولیس،استقاللو تراکتورسازیباشد».
کی روش در واکنش به اینکه چند روزی است به مسئوالن
فوتبالهشدارمی دهیدوظاهراازموضوعیگله مندهستید
و بهتر نیست االن انها را بیان کنید؟ گفت« :ما برای صعود
به جام جهانی باید بهترین تیم از لحاظ اماده سازی باشیم.
تیمی که تعهد باالیی دارد .به این خاطر است که مشکالت
مثلث شماره118
20
رامطرحمی کنموتاکیدمی کنمکهحتینمی توانیمیکروز
راازدستبدهیم،وظیفهمن ایناستکهمشکالت را بیان
کنمتاازمسئوالنفوتبالایراندرخواستحمایتازتیم ملی
را داشته باشم .در اطراف ایران تیم هایی مثل عراق ،اردن و
حتیقطرهمهستندکهدردو،سهماهایندهتمامسرمایه شان
را برای ساختن تیم ش��ان می گذارند .ما نمی توانیم برای
اماده سازی بازیکنان فقط به رقابت های لیگ بسنده کنیم.
نهایتابازهمتاکیدمی کنمکهبایدبیشترازتیم ملیحمایت
شود تا این تیم در دو ،سه ماه اینده به بهترین شکل اماده
شود».کی روشدراینکنفرانسباابرازرضایتازنتیجه ای
که تیم ملی برابر قطر کسب کرد ،گفت« :از نتیجه راضی
هستم،امااینرضایتبهانمعنانیستکهکارمانتمامشده
است.هدفمادراینمرحلهراهیابیبهمرحلهبعدبهعنوان
تیم نخست بود .اما باید برای اماده سازی هرچه بیشتر این
تیم بیش از این کار کرد».اما ملی پوشان فوتبال ایران پس از
تساوی برابر قطر از حذف بحرین ابراز خوشحالی کردند.
جواد نکونام گفت« :ما مقابل قطر س��فت و محکم بازی
کردیم و نمی خواستیم ببازیم اما فکر می کنم مردم ایران از
حذفبحرینخیلیخوشحالشدند».
جوادنکونامدرپایاندیدارمقابلقطرکهباتساویدو
بردوبههمراهبود،گفت«:بازیخوبیانجامدادیموبرایمان
اهمیت داشت که به عنوان صدرنشین از گروه صعود کنیم
امابه هر حالقطری هارویغیرتیکهداشتنددردقیقه 86به
گلرسیدندوبازیرابهتساویکشیدند.برایمامهمبودکه
درزمینخودمانبازندهنباشیم.امدهبودیمکهبازیراببریم
اما به هر حال مساوی کردیم».نکونام درباره حذف بحرین
عنوان کرد« :فکر می کنم مردم ایران خیلی خوشحالند که
بحرین حذف شده چرا که هیچ کس از بحرین دل خوشی
نداشت».هافبک اوساسونا در پاسخ به این سوال که ایا گل
ی که ایران خورد ،عمدی ب��ود یا خیر با خنده گفت:
دوم
«خیر ،اصال این گونه نبود که بخواهیم عمدا گل بخوریم،
ما درگیر و محکم بازی کردیم ،اما قطری ها می دانستند که
بایدگلبزنندوبههمیندلیلفشارزیادیاوردندوتوانستند
به گل برسند».نکونام در پایان درباره مرحله بعدی انتخابی
جام جهانیهمخاطرنشانکرد«:درمرحلهبعدقطعاحریفان
بسیار سخت تری خواهیم داشت و با تیم های درجه اول
روبه رو خواهیم شد .مقابل تیم هایی مانند ژاپن یا استرالیا
قطعابایدبازی هایبسیاربهتریانجامدهیمتابتوانیمباخیالی
اسودهبهجام جهانیصعودکنیم».سرمربیقطرنیزکهپساز
صعودتیمشبهدوربعدیرقابت هایمقدماتیجام جهانی
بسیارخوشحالبود،تاکیدکرد«:اینصعودحاصلزحمات
الزارونی بود».س��رمربی تیم فوتبال قط��ر پس از صعود
تیمش به مرحله نهایی مقدماتی جام جهانی ضمن تشکر
از مهمان نوازی ایرانیان ،این صعود را به سرمربی پیشین
این تیم الزارونی تقدیم کرد .سرمربی تیم ملی قطر درباره
نتیجهدیدارهمزمانتیم هایبحرینواندونزیعنوانکرد:
«واقعامتعجبشدمکهچنیننتیجهعجیبیرقمخورد.من
بیندونیمهکهبهرختکنرفتمازنتیجهاطالعینداشتمواز
اطرافیانمخواستمکهچیزیازنتیجهانبازیبهمانگویندتا
بتوانیمکارخودمانراانجامدهیم».
ی که تیمش مقابل ایران
اوتوری درباره گل دیرهنگام
بهثمر رساند،گفت« :من یک ادم فوتبالی هستم .در فوتبال
بازیتااخریندقیقهادامهدارد.یکمربینبایداجازهدهدکه
تیمازتالشدستبکشد.خوشحالمکهبازیکنانمتااخرین
دقیقهبهتالشادامهدادندوبهگلهمرسیدندg».
خبرنامه
مثلث شماره118
21
یادداشت ها
کریمکیستوکرامتچیست؟
کریم وقتی می بخشد ،منت نمی گذارد
زهیر توکلی /نویسنده وشاعر
زهیر توکلی
در این مطلب
به ویژگی های
کرامت
اهل بیت (ع)
پرداخته است
خبرنامه
مثلث شماره118
بسیار ش��نیده ایم که از حضرت رسول صلی اهلل
علیه و اله – نقل می کنند« :ان��ی بعثت التم ال مکارم
االخالق ،مبعوث ش��دم برای اینکه خلقیات کریمانه
را به اتمام برسانم ».ولی بد نیس��ت که فکر کنیم اوال
درباره اینکه مکارم االخالق دقیق��ا یعنی چه؟ و ثانیا
درباره اینکه چرا ان هدف از بعث خود را تمام کردن
و به اتمام رس��اندن و به عبارتی نشان دادن کاملترین
صورت از مکارم اخالق عنوان فرموده اس��ت؟ پس
نخست درباره مکارم االخالق سخن می گویم.
اشتباه ما فارسی زبانان در برگرداندن واژه عربی
کرم به فارس��ی ،این اس��ت که ان را بخش��ش معنی
می کنیم درحالی که کرم با بخش��ش ارتباط عموم و
خصوص من وجه دارد یعنی بعض��ی از موارد کرم،
بخشش هستند و بعضی از بخشش ها کریمانه هستند
ولی چه بس��ا کس��ی که در اعال درج��ات و برترین
پایه های کرم ایستاده است ولی اه در بساط ندارد که
ببخشد و از انسو چه بسا کسانی بخشنده باشند ولی
کریم نباشند .مترادف بخشش ،واژه هایی مثل جود و
سخاوت است .اگر بخواهیم میان بخشش کریمانه و
دیگر بخش��ش ها تمایزی قائل شویم ،خواهیم گفت
که کریم کسی است که:
– 1پیش از انکه از او درخواست کنی ،خودش
به فکر توست ،نیاز تو را حدس می زند یا اصال بدون
اینکه در تو نیازی س��راغ کرده باشد ،می بخشد چون
بخشش را دوست دارد ،پس نخستین تمایز بخشش
کریمانه از غیر ان ،بی درخواس��ت بخشیدن و منتظر
سوال و پرسش سائل نماندن است.
-2وقت��ی که می بخش��د ،چرتک��ه نمی اندازد،
بی حس��اب می بخش��د ،گفته ان��د که ن��زد حضرت
امام اباعبداهلل الحس��ین – علیه السالم – از سخاوت
حاتم طائی تعریف کردند و گفتند :او انقدر بخشنده
بود که خانه اش هفت در داشت برای انکه اگر گدا از
در اول انقدر که می خواست پول نستانده بود ،دوباره
22
در بعدی را بزند تا هفت در .حضرت فرمود :اینکه کرم
نیست عرض کردند :پس کرم چیست؟ فرمودند :کرم
ان اس��ت که در همان در اول انقدر به گدا بدهی که
راضی شود و برود و در بعدی را نزند.
کریم وقتی که می بخشد ،غرضش پیش از انکه
برطرف کردن نیاز پرسش��گر (س��ائل) باش��د ،خود
بخش��ش برایش شیرین و زیباس��ت ،به همین سبب
است که گفتیم چرتکه نمی اندازد ،دست توی جیبش
می کند و هرچه مشتش را پرکند ،هر قدر که باشد از
جیب در می اورد و کف دست طرف می گذارد .حتما
حواستان هس��ت که اصل کرم انجاست که شخص
ابرومن��دی را بی انکه که ابرویش بری��زد و نزد تو یا
دیگران سرشکسته ش��ود ،به حاجتش برسانی؛ هزار
ریزه کاری در اینجا هست.
– 3کریم وقتی که می بخشد ،توقع جبران ندارد.
حتی توقع اینکه ش��خص ،یادش بمان��د و محبت او
را منظور داشته باش��د نیز در قلب کریم جایی ندارد.
قصه سوره انس��ان را البد یادمان هست .برای تبرک
و تیمن ،خالصه ای از ان قص��ه را عرض می کنم که
شدیدا مناسب این جایگاه است .در خانه امیرمومنان،
علی – علیه السالم – نذری دسته جمعی کرده بودند
که اگر خدا حاجتشان را بدهد ،سه روز روزه بگیرند.
خداوند بزرگ ،حاجت ان بندگان پاکش را براورده
کرد و نوب��ت عمل به نذر رس��ید .روزه گرفتند .روز
اول به غروب رسید و سفره افطار را حضرت فاطمه
زهرا – س�لام اهلل علیها – ب��ه هم��راه کنیزش فضه
گستردند .خانواده اس��مانی یعنی علی (ع) و فاطمه
(س) و دو کودک خرد س��ال خانواده ،حسن (ع) و
حسین (ع) و فضه دور س��فره نشستند .می خواستند
روزه باز کنند که در به صدا درامد .گدایی بود .هر پنج
نانی که گندمشان را حضرت فاطمه زهرا – سالم اهلل
علیها – با اس��یای دس��تی خانگی با انگش��ت های
نازنینش ارد کرده بود ،به او بخش��یدند و با اب افطار
کردند و خوابیدند .فردا باز سر افطار ،یتیمی در خانه
را زد و پنج نان را برد و خانواده ،با اب روزه باز کردند
و خوابیدند .روز سوم ،اسیری (که البد با غل و زنجیر
اجازه رفت و امد در کوچه های مدینه را داشت) در
زد و باز هم اب ،افطاری فاطمه (س) و ش��وهرش و
دو پسرش و کنیزش ش��د .روز چهارم فاطمه زهرا –
سالم اهلل علیها – با حسن و حسین به دیدار پدر رفت.
حضرت رسول – صلی اله علیه و اله – دیدند که این
دو بچه رنگشان پریده است و می لرزند .رو کردند به
دخترشان و فرمودند :فاطمه! این دو طفل را چه شده
اس��ت؟ من تحمل دیدن رنجش��ان را ندارم .در این
وقت بود که جبر ئیل نازل ش��د و ایات سوره انسان
را از جانب حضرت حق بر قلب پیامبر فرود اورد:
و یعطعمون الطعام علی حبه مس��کینا و یتیما و
اسیرا.
و غذا می دهند به خاطر عشق به خدا فقیر و یتیم
و اسیر را.
انم��ا نطعمکم لوج��ه اهلل النرید منک��م جزاء و
الشکورا.
[می گوین��د] م��ا غ��ذا نمی دهیم به ش��ما مگر
به خاطر خدا درحالی که از شما جبران کردن و حتی
سپاسگزاری هم نمی خواهیم.
– 4کریم وقتی که می بخشد ،منت نمی گذارد؛
احیانا طوری می بخشد که طرف ،اصال نفهمد ،بانویی
توانگر را در همین تهران خودمان می شناسم که مبلغ
کالنی را در صندوق قرض الحس��نه مسجد محلشان
به ودیعه گذاشته اس��ت .ان صندوق به میزان ودیعه
او حق دارد که وام بدهد .او اش��خاص ابرومندی را
که می شناس��د ،به انجا معرفی می کند و ضامنش��ان
می ش��ود ولی هرگز هیچ یک از انها نمی فهمند که به
واقع ان صندوق نیست که به انها وام داده است بلکه
همان بانوی شریف است که هم معرفشان شده است
هم ضامنش��ان .همین جا این نکته را بگویم که بنا بر
احادیث ،قرض دادن ،هجده برابر صدقه دادن ثواب
دارد یعنی مثال اگر شما صدهزار تومان پول دستی به
رفیقتان که برایش خرج دوا دکتر پیش امده اس��ت و
لنگ پول اس��ت ،بدهید ،مثل ان است که یک میلیون
و هشتصدهزار تومان صدقه داده اید و راز این برتری
قرض بر صدقه ،ان اس��ت که این دین مبین اسالم را
خداوند کریم توسط نبی کریم برای ما فرستاده است و
هیچ چیز نزد این خداوند کریم از حفظ شان و منزلت
انسانی باالتر نیس��ت .وقتی که قرض می دهی ،عزت
نفس طرف مقابلت حفظ می شود و ترغیب می شود به
کارکردن و زحمت بیشتر تا بتواند قرضش را ادا کند.
از انس��و قرض دهنده با قرض دادن ،تازه امتحانش
شروع می شود ،ممکن اس��ت طرفش نتواند به موقع
قرض را پ��س بدهد یا اصال نتوان��د ،ان وقت تو چه
می کنی؟ بدین ترتیب ق��رض دادن ،تو را در میان دل
کندن و دل نکندن قرار می دهد .از یک طرف ،ان پول
که در دست اوست ،مال توست و از طرف دیگر چون
قرض داده ای ،این مال فعال از دست اختیار تو خارج
اس��ت و نمی توانی فعال رویش حساب کنی و شاید
س��رموقع به تو بازنگردد یا اصال باز نگردد ،ان وقت
تو در موقعیت دیگری قرار می گیری و امتحان تازه ای
برایت پیش می اید .اس�لام توصیه کرده است که اگر
طرف نمی توانست به وعده اش عمل کند و سروقت
پول را بازگرداند ،به او فشار نیاورید تا وسعتی برایش
ابزاری برای شناخت بهتر کاندیداها
پرفسور حسین باهر /فوق دکترای رفتار شناسی
حسین باهر
رفتارشناس به
بررسی تاثیر عملکرد
رسانه ها در انتخابات
پرداخته است
مش��ارکت های مردمی در ایران به مراتب بیشتر از
کشورهای دیگر است و نقش مردم در بسیاری از مسائل
سیاسی و اجتماعی پررنگ دیده می شود که این خاصیت
یک نظام مردم ساالری دینی است .انتخابات نیز یکی از
همان مسائلی است که حضور مردم نقش بسیار مهمی را
در ان ایفا می کند .انتخاب فرد اصلح و کارامد و تشخیص
این موضوع که به چه کس��ی باید رای داد کار س��اده ای
نیست و انتخاب شایسته ترین فرد کار دشوار و پیچیده ای
خواهد بود .مردمان ایران بسیار باهوش و کنجکاو هستند
و هر موضوعی را به خصوص مسائل سیاسی را با جدیت
تمام پیگیری می کنند .بسیاری از رخدادهای سیاسی و
اجتماعی که در اکثر جوامع به وقوع می پیوندد به دنبال
خود تاثیرات روحی و روانی به دنبال دارد .تاثیراتی که
به تبع ان بسیاری از افراد سرنوش��ت خود را با ان تغییر
می دهند.
در جامعه امروز رسانه ها چشم بیدار جامعه هستند و
انهامی توانندصادقانهمسائلجامعهراازتمامی ابعادرصد
کنند .رس��انه ها همواره یک پای ثابت انتخابات بوده اند
و حضور خوبی در انتخابات داشته اند .ورود انها به این
عرصه ویژگی های خاص خود را به همراه داشته و البته با
چالش ها و اسیب هایی نیز مواجه بوده است .ریشه رسانه
در حوزه فرهنگ است و این پایگاه فرهنگی نباید به ابزار
قدرت و سیاست تبدیل شود .رسانه باید محیطی برای
استفاده اقشار مختلف جامعه باشد و نباید ابزار سیاسیون
واقع شود .بسیاری از افراد جامعه ،وقت و امکان این را
ندارندکهببینندنامزد هاواجدیافاقداینشاخصه هاهستند
یا خیر .در چنین شرایطی رسانه اعم از نوشتاری و گفتاری
بهترین پایگاه برای شناخت نماینده به مردم خواهند بود.
انها می توانند اطالع رس��انی کنند و پرس��ش های مورد
نیاز برای شناخت یک کاندیدا را از نامزدهای انتخاباتی
بپرس��ند .رس��انه ها ،پنجره هایی رو به دانایی هستند و
اطالع رسانی رسانه ها هم باید در جهت اگاهی بخشی
و ارتقاء دانش عمومی باشد بنابراین وظیفه رسانه انتشار
واقعیت است .اگر نامزدی قوانین انتخاباتی را نقض کرده
یا دچار بداخالقی انتخاباتی شده است ،ان را اعالم کنند.
درک کاندیدا هااز جامعهرا شناساییوباکشفاینمسائل
می توانند به بهترین نحو مردم را ب��ا نامزدهای اصلح و
غیراصلحاشناکنند.
در حال حاضر مردم در حال رسیدن به بلوغ سیاسی
هستند .البته در کالن ش��هر ها نسبت به شهرستان ها این
بلوغ س��ریع تر صورت می گیرد .س��ر دادن شعارهای
قشنگ ،استفاده از بیت المال برای تبلیغات و اصال خود
امورات تبلیغاتی نمی تواند نظر مردم را تغییر دهد .انجام
رفتارهای انتخابات��ی و تبلیغاتی فای��ده ای برای جلب
توجه ارای عمومی ن��دارد .انچه باع��ث جذب نظر و
ارای مردم می شود ،س��فره های رنگارنگ و وعده های
بزرگ و کوچک نیست بلکه خلوص نیت ،خوشنامی،
والیت مداری و التزام عملی به اندیش��ه اصیل انقالبی و
اسالمی معیارهای اصلی برای سنجش مردم خواهد بود.
مردم برنامه ها ،توانمندی ها و عملکردهای نمایندگان را
زیر نظر قرار داده و بر همین اساس اصلح ترین را انتخاب
کرده اند و این موضوع نش��انگر این واقعیت اس��ت که
ویترین های زیبای تبلیغاتی چن��دان اهمیتی برای مردم
فهیم ما نداشته است .اگر انتخاب یک نماینده غیر از این
باشد،نمایندهوامدارنخواهدتوانستمدافعواقعیحقوق
مردم شود و این به مرور زمان باعث ریشه دواندن درخت
بی اعتمادی در وجود مردم خواهد شدg.
خبرنامه
ادامه دارد...
رسانه هاوانتخابات
مثلث شماره118
فراهم شود و از خجالت شما در بیاید ،ایا تو می توانی
این بزرگواری را بکنی و چ��ک ضمانت طرف را به
اجرا نگ��ذاری؟ ای��ا می توانی ابروی��ش را نریزی و
در راس��ته بازار پیش این و ان پش��ت سرش صفحه
نگذاری و ابرویش را نبری؟
به خاطر این چیزهاست که قرض دادن ،هجده
برابر ثواب دارد ،در حالی ک��ه وقتی صدقه می دهی،
یک ب��ار برای همیش��ه ،بی خی��ال پولت ش��ده ای و
خالص.
داش��تم می گفتم که کریم وقتی می بخشد منت
نمی گذارد و احیانا طوری می بخشد که طرف ،اصال
نفهمد حاال می گویم از این باالتر هم هس��ت .گاهی
وقت ها کریم طوری می بخشد که خودش نفهمد به
چه کسی بخشیده است.
این همه درب��اره ش��ب های کوف��ه و ان عابر
ناش��ناس که گونی ارد و خرما به دوش در کوچه ها
می رفت و در خانه بی کسان و از کار افتادگان را می زد
و غذا به انها می داد ،ش��نیده ایم ول��ی یک بار از خود
نپرس��یده ایم که چرا ان عابر ناش��ناس در شب های
تاریک این کار را می کرد؟
می گویند وقت��ی او ضر بت خ��ورد ،تازه فقرای
کوف��ه فهمیدن��د ،این عل��ی (ع) بود ،این ناش��ناس،
علی (ع) ب��ود و چه بس��ا خیلی هایش��ان پیش خود
می گفتن��د :ما چقدر پش��ت س��رش ب��د می گفتیم و
نمی دانس��تیم که اوس��ت که هر ش��ب نان به خانه ما
می اورد.
راستی چرا موالی ما شب تاریک به در خانه فقرا
می رفت؟ خب ،ش��نیده ایم که صدقه پنهان از صدقه
اشکار ،ثوابش بیشتر است علتش هم ان است که در
صدقه پنهان ،احترام ان فقیر نزد مردم حفظ می شود و
ابرویش نمی ریزد؛ صدقه پنه��ان ،کریمانه تر از صدقه
اشکار اس��ت اما نکته اینجاست که تاریکی شب های
کوفه ،تاریکی بود یعنی ان هزار و چهارصدسال پیش
که خیابان ها چراغ نداش��تند؛ علی (ع) هم می دانست
که فالن محله فقیرنشین اس��ت اما شاید خودش هم
نمی دانست که این خانه که درش را می زنم ،دقیقا خانه
کیست .البته از انجا که این بزرگواران ،دین را به تمامی
در خود محقق کرده بودند ،صدقه اشکار را هم از علی
(ع) دیده ایم .نقل است که محصول خرمای نخلستانش
را می اوردند و یک کوه خرما روی هم انباشته می شد
و تا دانه اخرش را کیسه کیسه به دستیارانش می داد که
برای فقرا ببرند .البد در اینگونه مواق��ع ،نام و ادرس
دقیق هر خانه را به دستیارانش می گفت ولی اینجا هم
احتماال بخش بزرگی از اذوقه ه��ای اهدایی خرما ،به
طور عمومی در محله ها توزیع می ش��د و بازهم علی
(ع) نمی دانس��ت که دقیقا به چه کسی بخشیده است.
در حدیث دیگری می خوانیم که فقیری به در خانه امام
شهید غریب ،حسین ابن علی – علیها السالم – می اید و
حضرت دستش را از الی در بیرون می اورد و طرف را
راضی با مشت پر روانه می کند .از ان بزرگوار می پرسند
که چرا اینطوری؟ می فرماید« :نخواستم شکستگی و
انکسار ناشی از درخواست را درصورتش نبینم»
ای��ن ،یعن��ی انک��ه نخواس��تم کس��ی را ک��ه
به خاطر درخواس��ت از م��ن ،در موقعی��ت احتمالی
کوچک ش��دن قرار گرفته ،اصال بشناسم و نه اصال او
مرا ببیند .اینگونه بخشش هاس��ت که کریمانه است،
بخشش هایی از سربزرگواری ،از سر بزرگ منشی ،از
سربلندنظری ،از سرجوانمردی.
– 5کریم وقتی می بخشد ،فراموش می کندg .
23
بودجهعملیاتی؛ضرورتیافضیلت
راه و رسم رسیدن به یک الگوی خوب اقتصادی
ابراهیم عباسی /عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه الزهرا(س)
ابراهیم عباسی ،عضو
هیات علمی دانشکده
اقتصاد دانشگاه
الزهرا(س) به ماجرای
بودجه سال نو پرداخته
است
خبرنامه
بودجه عملیات��ی امروز به صورت یک ش��عار
درامده است که هراز چندگاهی مسئوالن بر ضرورت
تهییه ان تاکی��د می کنند ام��ا باز تهیه بس��ترهای ان
فراموش می شود.
بودجه عملیاتی بر خالف بودجه بندی سنتی بر
مبنای منابع و داده ها نیست .در این نوع بودجه بندی
بر اساس نتیجه حاصل از برنامه ها و فعالیت هایی که
از انها انتظار داریم ،یعنی بر اس��اس پیامدها و نتایج
مورد انتظار برنامه ها بودجه به انها تخصیص می یابد
بنابراین برخالف س��نتی مبنای تخصیص پول منابع
یا نیروی انسانی نیس��ت بلکه دولت از سازمان های
اجرایی برنامه ها را می خواهد و بعد از اولیوت بندی
و تعریف خروجی هریک بر اس��اس هزینه هایی که
این خروجی ها به دس��تگاه اجرایی تعریف می کنند
تعریف می شود.
در بودجه بندی س��نتی بر اساس عرض و طول
س��ازمان ها و بودجه تخصی��ص می دهی��م و نتیجه
بودجه بندی سنتی این می ش��ود ،که پاسخگویی نیز
وجود ندارد در حالی که اگر از ابتدا نظام بودجه بندی
ما عملیاتی تنظیم ش��ود می گویی��م بودجه را صرف
می کنیم تا به نتیجه مورد نظر دولت برس��یم و در این
شرایط پاسخگویی در قبال نتایج امری حتمی است.
مزیت بودجه بندی عملیاتی در تخصیص منابع است
که در فرم س��نتی بودجه به منابع ام��ا در عملیاتی به
خروجی و نتایج مورد نظر تخصیص می یابد .بنابراین
در بودجه بندی س��نتی تاکید بر این موضوع است که
قوانین و مقررات رعایت شود ،بدون توجه به اینکه
نتیجه مصرف این بودجه چه ش��ده و چ��ه قرار بوده
باشد در حالی که در بودجه بندی عملیاتی این مهم در
نظر گرفته می شود که هزینه ای که کردیم ما را به کجا
رسانده اس��ت و از اثار اجتماعی و اقتصادی مدنظر
به چند درصد از ان دس��ت پیدا کرده ایم .بنابراین در
بودجه عملیاتی وجوهی که خرج می شود نتیجه بخش
اس��ت و اثار اجتماعی را به دنبال خواهد داشت .اگر
دستگاه نتواند نتیجه مورد نظر را تامین کند در نتیجه
بودجه ای را دریافت نمی کند و ش��اید در دراز مدت
مثلث شماره118
24
نیز نهادهای تصمیم گیری به این نتیجه برسند که این
دستگاه به این دلیل که اولویت ندارد و وظایف خود
را به درس��تی انجام نمی دهد ،بای��د وظایف ان را به
دستگاهی دیگر واگذار کرد.در کش��ور ما با توجه به
مشکالتی که در عرصه اقتصاد وجود دارد برای امکان
طراحی و اجرای ان باید بسترس��ازی کرد .نخس��ت
انکه اندازه دولت باید کوچک ش��ود.از طرف دیگر
در حال حاضر بین عملکرد دس��تگاه ها و بودجه ای
که در اختیار انها قرار می گیرد ،تناس��بی وجود ندارد
و این ارتباطات باید وجود داش��ته باشد به این معنی
که بودجه ها باید به عملکرد تخصیص داده ش��ود نه
به منابع.
ایجاد فضای رقابت می تواند دس��تگاه ها را در
انجام بهینه وظایف تقویت کند .نظام پرداخت ها باید
از نظام وقت مزدی به س��مت نظام کارمزدی هدایت
شود .تقسیم وظایف بین افراد جامعه بر اساس مهارت
و تجربه باید تناسب باشد .متاسفانه این مهم در حال
حاضر ضعیف است .اگر افرادی دارای منسب هایی
هس��تند که توانایی یا علم و تجربه انجام ان وظیفه را
ندارند ،این نقص به عنوان مانعی برای اجرا و تحقق
بودجه عملیاتی محس��وب می ش��ود .قوانین مالی و
استخدامی در همین راستا باید شفاف شود .مجلس نیز
باید اراده جدی داشته باشد تا قوانین مالی و محاسباتی
در راستای تخصیص بودجه به شکل عملیاتی تدوین
شود .به طور مثال اگر به قانون محاسباتی نگاه کنیم در
می یابیم که تاکید این قانون بر صرفه جویی بودجه و
کنترل است و کنترل داده ها و نتایج در این میان فاقد
اهمیت است.تا زمانی که معیار کنترل و نظارت قوانین
مالی ما همانند قانون محاسبات بر این مبنا باشد هرگز
نمی توانیم بس��تر مناس��بی برای تهیه و ارائه بودجه
عملیاتی مهیا کنیم.
برای پیاده سازی بودجه عملیاتی ،نیازمند کسر
ردیف های متفرق��ه بودجه نی��ز هس��تیم .باید نظام
فنی،اجرایی و پیمانکاری اصالح و قیمت تمام شده
خدمات در بخش اداری دولت محاس��به دقیق شود.
تا زمانی که قیمت تمام ش��ده خدمات محاسبه نشود
بودجه عملیاتی تخصی��ص نمی یابد .اختیارات و در
برابر ان مسئولیت های مدیران باید ارتقا یابد و برخی
از پاداش های دستگاه های اجرایی و بخشی از حقوق
و مزایا باید وابسته به میزان تحقق اهداف و برنامه های
ان دستگاه باشد .عزم جدی در مسئوالن و وفاق ملی
برای تحقق بودجه عملیاتی ضروری اس��ت .بودجه
عملیاتی بای��د به عنوان یک ضرورت تلقی ش��ود نه
یک فضیلت .بنابراین بین قوای سه گانه و بدنه دولت
هماهنگی و عزم جدی برای تحقق این مهم در بدنه
اقتصادی کشور الزامی است که نباید بیش از این در
تهیه بسترها و ارائه ان تاخیر شودg .
روزهایمملواز
فرصتوچالش
پیشرویسوریه
حسین شیخ االسالم /مشاور رئیس مجلس
حسین شیخ االسالم،
مشاور رئیس
مجلس رفراندوم
اخیر سوریه را
بررسی کرده است
امروز در منطقه شاهد هستیم که مناقشه داخلی
سوریه وارد فاز جدیدی شده است .در نگاهی دیگر
قانون اساسی جدید این کشور یکشنبه گذشته یعنی
هفت اسفند به همه پرسی گذاشته شد .کنفرانس تونس
با عنوان دوس��تان سوریه تشکیل ش��د که کشورهای
دعوت شده ،اس��تقبال س��ردی از ان کردند .به معنی
واضح تر با توجه به این موض��وع که کنفرانس تونس
دستاوری نداشت ،برگزاری رفراندم قانون اساسی در
سوریه می تواند گامی موثر در حل مناقشه سوریه باشد
و نقش کلیدی در باز کردن قفل سیاسی این کشور بازی
کند.در این میان اما توجه به چند نکته ضروری است.
امروز شاهد این موضوع هستیم که استکبار می خواهد
وقایع سوریه را به ش��کلی مجازی نزد افکار عمومی
جهان ترسیم کند و درگیری های گوشه ای از سوریه
را به کل این کش��ور تعمیم دهد .با دقت در وضعیت
دمشق ،حلب و شهرهای بزرگ سوریه در کنار نگاهی
دقیق و موشکافانه و در برخی موارد نیز به طور کامال
سطحی نیز به رس��انه های غربی در می یابیم که انچه
در قالب اطالع رس��انی از سوی رسانه های غربی بیان
می شود با واقعیت های س��وریه متفاوت است و هم
خوانی با واقعیت تحوالت در جریان این کشور ندارد.
همانطور که اشاره شد واقعه بسیار مهمی که اخیرا اتفاق
خبرنامه
مثلث شماره118
افتاد ،گردهمایی تونس بود که همه س��ران اس��تکبار
و پشتیبان صهیونیس��م مثل امریکا ،انگلیس ،فرانسه
و حکومت های دیکتاتور ع��رب در این گردهمایی
شرکت داشتند.هدف اصلی این گردهمایی نیز طراحی
توطئه بزرگی علیه سوریه بوده است .به طور واضح تر
شاید بتوان گفت،کاری که نتوانستند از طریق شورای
امنیت سازمان ملل متحد انجام بدهند را می خواستند
از طریق تش��کیل این گردهمایی به ان دس��ت یابند.
نتوانستند به هدف خود برس��ند .جالب اینجاست که
وقتی در بیانیه پایانی کنفرانس به صراحت درج نشد
که باید به معارضان س��وریه کمک تسلیحاتی شود،
وزیر خارجه عربس��تان -که بیش از ۴۰سال در این
جایگاه قرار دارد -به صورت قهر س��الن گردهمایی
ر ا ترک کرد .البته این کار هم اکنون به شکل غیررسمی
انجام می شود ولی عربستان س��عودی اصرار دارد که
از معارضان س��وریه باید به ش��کل رس��می حمایت
تس��لیحاتی کرد .باز یاداور می ش��وم که رای ندادن
کش��ورهای حاض��ر در گردهمایی تون��س به کمک
تسلیحاتی به معارضان سوریه به معنای مخالفت انها
نیست چراکه این کار هم اکنون در حال انجام است.
این نشان می دهد که نیروهای خارجی درصدد ایجاد
جنگ داخلی رسمی در س��وریه هستند چون اگر این
جنگ پا بگیرد راه برای دخالت خارجی در مس��ائل
س��وریه به صورت علنی تر باز می ش��ود .با توجه به
موارد ذکر شده توضیح در خصوص رفراندوم برگزار
شده در این کش��ور ضروری و الزم است .غربی ها با
تبلیغات منف��ی می خواهند القاء کنن��د ،این کاری که
بشار اسد انجام داد ،با اس��تقبال کم مردم رو به رو شد
اما در کل برگزاری رفراندم قانون اساس��ی در تاریخ
معاصر سوریه یک اقدام بزرگ است .در این میان باید
دقت داشت که بخش��ی از معارضان را در رفراندوم
قانون اساس��ی ش��رکت داده اند .از جمله این گروه ها
می توان هیات هماهنگی ملی که هیثم مناع در خارج
و حسن عبدالعظیم اسماعیل در داخل نمایندگی ان را
برعهده دارند نام برد .از ن��گاه من اکثر این گروه ها که
شامل چپ ها و منتقدین دولت بشار اسد نیز هستند،
به قانون اساسی جدید رای داده اند و این خالف میل
کش��ورهای خارجی ها اس��ت چون انها می خواهند
برای تامین منافع ش��ان جنگ داخلی در س��وریه راه
بیندازند که این جنگ برای کشور و ملت سوریه بسیار
هزینه بردار خواهد بود .بررس��ی موارد گفته شده تنها
یک راه را در مقابل س��وریه می گذارد .مذاکره چهار
جانبه تهران ،دمشق ،معارضان و یک طرف چهارم راه
حل مناقشه سوریه اس��ت .این اقدام گامی موثر برای
پایان یافتن ناارامی ها در سوریه است که البته باید دید
کشورهای همسایه این کشور پس از کنفرانس تونس
چه رویکردی اتخاذ خواهند کرد .ایا ترکیه متنبه شده
یا خیر.از طرف دیگر کنفرانس تونس می تواند موضع
کشورهای همس��ایه س��وریه را نیز تحت تاثیر قرار
دهد ۱۳۷ .کشوری که در مجمع عمومی سازمان ملل
متحد قطعنامه ای علیه س��وریه رای دادند به اجالس
تونس دعوت شدند اما تعداد کمی از انها -حدود ۶۰
کشور -در این گردهمایی شرکت کردند .چند مطلب
در دستور کار اجالس تونس بود ،نخست انکه کریدور
امن کمک رسانی به معارضان سوری ایجاد شود تا یک
منطقه حائل در سوریه بوجود اید اما توفیقی حاصل
نشد و کوفی عنان ماموریت یافت تا از طرف سازمان
ملل متحد در کنار ناظران و بازرس��ان اتحادیه عرب
بار دیگر به س��وریه برود و بر توقف خش��ونت های
حاکمیت نظارت کند .مطلب بعدی منسجم و متحد
کردن معارضان بود که این اتفاق ه��م رخ نداد چون
هیات تنسیق الوطنی (هیات هماهنگی ملی) کنفرانس
تونس را تحریم کرد اما شورای ملی به انجا رفت و فکر
می کرد که در این کنفرانس از سوی کشورهای مخالف
حکومت بشار اسد به رسمیت شناخته می شود اما در
بیانیه پایانی این شورا به شکل نیمه رسمی به رسمیت
شناخته ش��د .یعنی در بیانیه پایانی گردهمایی امد که
ش��ورای ملی مخالفان -مستقر در اس��تانبول ترکیه-
حامی و نماینده معارضه مسالمت جو در سوریه است
و ذکر نشد که اینها نمایندگان کل مردم سوریه و گزینه
بدیل حاکمیت هستند .بالفاصله بعد از اجالس تونس
هیات تنسیق الوطنی(هیات هماهنگی ملی) علیه بیانیه
این اجالس موض��ع گرفت چون مخال��ف دخالت
خارجی در سوریه است.
از طرفی برهان غلیون رئیس شورای ملی وقتی
دید جایگاهی نزد کشورهای مخالف حکومت بشار
اس��د ندارد علیه اجالس تونس موضع تندی گرفت.
بنابراین می ت��وان گفت اجالس تونس دس��تاوردی
نداش��ت و به اهدافش نرس��ید .ضمن انک��ه نماینده
عربستان نیز به حالت قهر سالن کنفرانس ر ا ترک کرد.
در مجموع کاری که کشورهای مخالف حکومت بشار
اس��د انجام می دهند و رفراندوم قانون اساسی جدید
س��وریه دو حرکت مقابل یکدیگر هستند اینکه کدام
یک بر دیگری غلبه کند به زمان نیاز دارد و سرنوشت
س��وریه را رقم خواهد زد .از طرف دیگر باید توجه
داش��ت که امریکا در صدد حذف روس��یه و چین از
معادالت خاورمیانه است.
شاید بتوان گفت غربی ها در تحوالت خاورمیانه
سر روسیه و چین را کاله گذاشتند .چون امریکایی ها
در صدد حذف روسیه و چین از معادالت خاورمیانه
هس��تند و تا حدودی هم در مناقشه لیبی به این هدف
رسیدند ،پس از ان روس��ها دیدند اگر به همین منوال
بخواهد ادامه دهند دیگر هیچ جایگاهی در خاورمیانه
نخواهند داش��ت .به خصوص زمانی که دخالت های
امریکا در امور داخلی سوریه بارز شد .اقای پوتین به
دنبال بازسازی اقتدار قوم اسالو در جهان است و این
قضیه به او در انتخابات اینده ریاست جمهوری روسیه
کمک می کند بنابراین س��فت و محکم پای س��وریه
ایستاد و حتی سالح های پیشرفته تری در ضد هوایی و
دفاع موشکی به ان کشور داد .عالوه بر این حضور ناو
جنگی روسیه در ترتوس (بندر سوریه) نشان می دهد
که مسکو محکم پشت دمشق ایستاده است .از طرف
دیگر امروز با مواضع دوپهلوی هنیه و حماس در قبال
مناقشه سوریه نیز رو به رو هستیم .هنیه در یک تناقض
جدی گرفتار شده ،چون از یک طرف درحالیکه همه
حکام عرب به ویژه انور س��ادات و شاه حسین اردنی
با رژیم صهیونیس��تی س��ازش کردند دولت سوریه و
حکومت اسد در حمایت از فلسطین ثابت قدم ماند و
بعد از وی نیز بشار راه پدر را محکم ادامه داد به طوریکه
می توان گفت حماس در سایه ثبات سوریه رشد کرد.
از سویی دیگر حماس زاییده اخوان المسلمین است که
این گروه هم اکنون جزء معارضین سوریه محسوب
می شود .اینجا باید یاداور شد که اخوان المسلمین یک
تشکیالت جهانی است که گروه های ان در کشورهای
مختلف با یکدیگر مرتبط هستند .با این تفاسیر به نظر
می رسد حماس و هنیه تحت فشار کشورهای عربی
بر علیه بشار اس��د ،به نفع اخوان المس��لمین سوریه
اعالم موضع کردن��د در حالیکه اصال نی��ازی به این
موضع گیری نبود و اقدام هنیه اثر نامطلوبی بر فلسطین
خواهد گذاشت .لبنان و عراق مواضع حمایتی از اقای
بشار اسد داشتند و تحریم های اتحادیه عرب را علیه
دمش��ق نپذیرفتند اما ترکیه از ابتدا موضعش ضدیت
با اسد و پشتیبانی از اخوان المس��لمین بود چون این
گروه با حزب عدالت و توس��عه اقای اردوغان و گل
هم جنس اس��ت .به عبارتی می توان گفت این حزب
الگوی اخوان المس��لمین در ترکیه اس��ت.باید توجه
داشت که اگر اخوان المسلمین با بشار اسد کنار بیاید،
حماس و ترکیه نیز به مخالفت خود با س��وریه پایان
می دهندg .
25
سیاست
سیاست
مثلث شماره118
26
انتخاب نهم
سیاست
مثلث شماره118
27
سیاست
پایان ماراتن
انتخاباتی
مثلث شماره118
بررسی اخرین تحوالت گروه های
سیاسی پیش از 12اسفند
1
رقابت های انتخاباتی در هفته گذشته در حالی به
اوج خود رسید که مناظره ها و همایش های انتخاباتی
در کنار تبلیغات خیابانی فضای کشور را کامال انتخاباتی
کرده بود.
در حالی که تبلیغات انتخاباتی از س��وم اس��فند
اغاز شده بود ،اما اثار تبلیغات انتخاباتی در پایتخت و
شهرهای بزرگ چندان مشهود نبود .اما از پنجم اسفند
و در حاش��یه برگزاری نماز جمعه تبلیغات انتخاباتی
فهرست ها و تبلیغات کاندیداها در میان مردم توزیع شد
تا چهره ها و لیست ها به مردم معرفی شوند و سوابق انها
در دسترس مردم قرار گیرد.
اما در کنار تبلیغات انتخاباتی ،تحوالت انتخاباتی
دیگری نیز رخ داد .در حالی که گروه های مختلف در
حاشیه نماز جمعه تهران فهرست های انتخاباتی خود
را در میان مردم توزی��ع می کردند ،دفتر رئیس جمهور
اطالعیه ای را برای رس��انه ها ارس��ال کرد ک��ه در ان
بر عدم دخالت دولت در انتخابات مجلس نهم تاکید
شده بود.
این اطالعیه پس از ان منتشر شد که زمزمه هایی
مبنی بر تالش دولت ب��رای به دس��ت اوردن برخی
کرس��ی های مجلس ش��نیده می ش��د؛ البته برگزاری
همایش های��ی با عن��وان «حامیان دولت اس�لامی» و
«حامی��ان گفتم��ان انق�لاب اس�لامی» ب��ا حضور
چهره های ارش��د دولت همچون محمود احمدی نژاد
رئیس جمهور ،اس��فندیار رحیم مش��ایی رئیس دفتر
رئیس جمهور و حمید بقای��ی معاون رئیس جمهور به
این شائبه دامن می زد.
مرک��ز ارتباط��ات ،اطالع��ات و تبلیغ��ات دفتر
28
رئیس جمهور در این اطالعیه هرگونه حمایت دولت
و شخص رئیس جمهور از یک یا چند جریان سیاسی
خاص در انتخابات مجلس را تکذیب کرد.
در این اطالعیه امده اس��ت« :در پی القای شائبه
حمایت دولت و شخص رئیس جمهور محترم از یک
یا چند جریان سیاسی در نهمین دوره انتخابات مجلس
شورای اسالمی از س��وی برخی رسانه های گروهی،
ضمن تکذیب اخبار منتشره نکات ذیل را به استحضار
ملت شریف ایران می رساند؛
-1انتخابات نماد مردم ساالری دینی و متعلق به
این ملت بزرگ است .هیات دولت جمهوری اسالمی
نیز در کنار ملت بزرگوار و مانن��د انان وظیفه قانونی،
شرعی و ملی خود را انجام خواهد داد.
-2ضمن احت��رام به تمام��ی اف��راد ،احزاب و
گروه های سیاس��ی که در صحنه انتخابات خود را در
معرض ارای مردم قرار داده اند ،اب��راز می دارد دولت
خدمتگزار متعل��ق به همه ملت اس��ت و هیچ جریان
و جناح خاصی از طرف دول��ت در رقابت انتخاباتی
حضور ندارد».
اما این تنها خبر مهم روز جمع��ه نبود؛ چه انکه
شورای هماهنگی نیروهای انقالب اسالمی که پس از
انتخابات دوم خرداد 76برای حضور مجدد نیروهای
اصولگرا تشکیل شده بود در این روز فهرستی انتخاباتی
با عنوان «فهرست وحدت» منتش��ر کرد .این در حالی
اس��ت که فعالیت این جبهه پس از تکثر کاندیداهای
اصولگرا در انتخابات ریاس��ت جمهوری نهم در سال
84متوقف شد و حتی علی اکبر ناطق نوری که رئیس
این شورا بود از تمام فعالیت های تشکیالتی کناره گیری
کرد.
هنوز مش��خص نیس��ت این فهرس��ت از سوی
چه کسی منتشر ش��ده ،اما نام هایی که در این فهرست
گنجان��ده ش��ده اند ،تلفیق��ی از کاندیداه��ای حاضر
در فهرس��ت های اصل��ی ته��ران یعنی جبه��ه متحد
اصولگرایان و جبهه پای��داری و همچنین چهره های
شاخص اصولگرای سنتی است.
غالمعلی حدادعادل ،مرتضی اقاتهرانی ،غالمرضا
مصباحی مقدم ،محمدنبی حبیبی ،اس��ماعیل کوثری،
سیدعلیرضا مرندی ،علیرضا زاکانی ،پرویز سروری،
اسداهلل بادامچیان ،الهام امین زاده ،فاطمه رهبر ،فاطمه
الیا ،حمید رس��ایی ،بیژن نوباوه ،حسین طال ،مهرداد
بذرپ��اش ،سید محمدحس��ن ابوترابی فرد ،مس��عود
میرکاظمی ،محسن کازرونی ،حسین مظفر ،سید مهدی
هاش��می ،حس��ن غفوری فرد ،الله افتخاری ،حسین
ابراهیمی ،محمدنبی رودکی ،مجتبی رحماندوس��ت،
ابراهیم انصاریان ،حس��ین نجابت ،زهره طبیب زاده و
روح اهلل حس��ینیان نام هایی بودند که در این فهرست
قرار گرفته اند.
شنبه گذشته اما با خبری مهم اغاز شد؛ عباسعلی
کدخدایی ،سخنگوی ش��ورای نگهبان در کنفرانسی
خب��ری در واکن��ش به س��وال خبرن��گاری که علت
ردصالحیت برخ��ی از نمایندگان مجلس هش��تم را
جویا ش��ده بود با اش��اره به اینکه 35نماینده مجلس
ردصالحیت شده اند ،اعالم کرد که دلیل رد صالحیت
کمتر از پنج نفر از این افراد در ارتباط با مس��ائل فساد
اقتصادی اخیر است.
خبر مهم دیگری که روز شنبه گذشته منتشر شد،
سیاست
اما در روزهای میانی هفته
گذشته ،بحث بر سر میزان
مشارکت در انتخابات نیز داغ
بود .در حالی که محمدحسین
صفارهرندی میزان مشارکت
در انتخابات مجلس نهم را
70درصد پیش بینی کرد
اما محمدحسن ابوترابی فرد
یکی از سرلیست های جبهه
متحد اصولگرایان این میزان
را حدود 60درصد ارزیابی
کرد و ترکیب مجلس نهم را
بسیار شبیه به مجلس هشتم
دانست
مثلث شماره118
انحالل ائت�لاف بزرگ اصولگرایان ب��ود .این ائتالف
که توس��ط محمدحس��ن غفوری ف��رد از چهره های
اصولگرای س��نتی و نماینده مجلس هش��تم ش��کل
گرفته بود ،عالوه ب��ر غفوری فرد چهره هایی همچون
سید ابوالحس��ن نواب ،عل��ی عباس��پور تهرانی فرد،
حمیدرضا کاتوزیان ،علی مطهری ،محسن کازرونی،
غالمرض��ا مصباحی مقدم ،علی عس��گری ،حس��ین
ابراهیمی ،محمد مهدی تس��خیری ،احم��د نیک فر،
طاهره نظری ،فهیمه خان محمدزاده ،سیدکمال سجادی،
علی نقی خاموش��ی ،حسین شیخ االس�لام ،مصطفی
رضاحس��ینی قطب اب��ادی ،علیرضا دهقان ،حس��ن
زمانی ،حمید فرمانی ،احمد زمانی ،محمدرضا باهنر،
سید محمدحس��ن ابوترابی فرد ،رضا برنگی ،ابراهیم
انصاریان ،زهراسادات میرمومنی ،مرتضی چیت سازیان
و محمد تقدیری قرار داشتند.
ائتالف ب��زرگ اصولگرای��ان در بیانیه ای ضمن
اع�لام انح�لال ای��ن تش��کل انتخاباتی ب��ه احترام
ایت اهلل مهدوی کنی و محمد یزدی ،از مردم تهران جهت
حضور پرشور در انتخابات مجلس نهم دعوت کرد.
ائتالف اصولگرایان در اطالعیه خود با اش��اره به
ش��کل گیری این ائتالف تاکید کرد« :از اغاز دوره نهم
انتخابات مجلس شورای اسالمی و به دنبال اشکاالت
پیش امده در ساز و کار و نحوه انتخاب اعضا در جبهه
متحد اصولگرای��ی ،جمعی از اصولگرای��ان معتقد به
والیت فقیه و دوس��تان و یاران و همراهان انقالب از
اغاز تاکنون ،تصمیم گرفتند ب��رای گرم کردن صحنه
انتخابات و با پذیرش کامل منشور جامعه مدرسین و
جامعه روحانیت ،ائتالفی جدید تشکیل دهند».
در ادامه ای��ن اطالعیه نی��ز امده اس��ت« :اکنون
که متوجه ش��دیم ایجاد این ائت�لاف موجب رنجش
خاطر بزرگان اصولگرایی ش��ده اس��ت و با توجه به
احترام خاصی که برای حضرت ایت اهلل مهدوی کنی
دامت برکاته و ایت اهلل یزدی دامت برکاته قائل هستیم ،به
حرمت این دو عزیز بزرگوار ائتالف بزرگ اصولگرایان
را منحل اعالم می کنیم».
تنها یک روز پس از اعالم خبر انحالل این ائتالف
انتخاباتی بود که خبری متفاوت منتش��ر ش��د؛ حسن
غفوری فرد با تکذیب انحالل این ائتالف از تغییر نام
ائتالف بزرگ اصولگرایان به ائتالف راه ملت و پیروان
والیت س��خن گفت .او همچنین اعالم ک��رد که این
تشکل انتخاباتی در نهمین دور ه انتخابات مجلس فعال
خواهد بود .غفوری فرد در عین حال بار دیگر از تبعیت
تشکل متبوعش از ایت اهلل مهدوی کنی سخن به میان
اورد و گفت« :پیشنهاد ما به جبهه متحد اصولگرایان این
بود که به جای ارائه لیس��ت 30نفره در حوز ه انتخابیه
تهران ،لیست 40نفره ارائه کنند تا مردم از بین این 40نفر
30نفر را انتخاب کنند ،اما این اتفاق نیفتاد».
اما انچه در این میان ب��رای ایت اهلل مهدوی کنی،
دبیرکل جامعه روحانیت مب��ارز از تمام اتفاقات دیگر
ناراحت کننده تر ب��ود همان عدم تمکی��ن به وحدت
اصولگرایان بود که پیش از این نیز بارها در اظهارات او
بیان شده بود .دبیرکل جامعه روحانیت مبارز با تاکید بر
اینکه نظر من حمایت کامل از جبهه متحد اصولگرایان
است ،گفت« :متاسفانه برخی دوستان خوبمان اختالف
را بر ائتالف ترجیح دادند».
ای��ت اهلل مهدوی کن��ی در گردهمای��ی ب��زرگ
روحانی��ون جبه��ه متح��د اصولگرایان در مس��جد
امام صادق(ع) گفت« :بنده مخلص همه علما هس��تم.
اینگونه اجتماعات برای بیان مس��ائل مهم اس�لام و
انقالب اسالمی برگزار می شود».
او با تاکید بر اینکه اجتماع روحانیون برای مسائل
مهم اس�لام و انقالب مهم اس��ت ،گف��ت« :اگر من و
ایت اهلل یزدی وارد عرصه انتخابات ش��دیم تنها برای
حفظ ائتالف بود».
ایت اهلل مهدوی کنی با بیان اینکه مساله ائتالف با
وحدت تفاوت دارد ،گفت« :معنای ائتالف جمع شدن
سلیقه های مختلف دور یکدیگر برای هدف مشترک
است که این را از اسالم عزیز الگو گرفته ایم».
رئیس مجلس خبرگان رهبری یکی از مهمترین
مس��ائل ب��رای ش��رکت در انتخاب��ات را برگزی��دن
یک کاندی��دای اصلح عن��وان کرد و اف��زود« :معرفی
کاندیداهای اصلح مهمترین وظیفه روحانیون در قبال
مردم است».
او ب��ا بی��ان اینک��ه جامع��ه روحانیت مب��ارز و
جامع��ه مدرس��ین ح��وزه علمیه ق��م ب��رای ائتالف
نیروهای اصولگ��را به صحنه انتخابات وارد ش��دند،
گفت« :متاسفانه برخی دوس��تان خوبمان اختالف را
بر ائتالف ترجیح دادند ».ایت اهلل مهدوی کنی با اشاره
به اینکه نباید یکدیگر را خرد کنیم ،خاطرنش��ان کرد :
«امیدواریم همه مردم و علما در انتخابات اتی شرکت
کنند ».وی افزود« :نظر من این اس��ت ک��ه در تهران از
جبهه متحد اصولگرایان حمایت کنیم .برخی دوستان
و صاحبان روزنامه و قلم کم لطفی می کنند و کلمات ما
را به زبان خود تفسیر می کنند».
ایت اهلل مهدوی کنی با اش��اره به س��رمقاله یکی
از روزنامه ه��ا در م��ورد حمایت��ش از جبه��ه متحد
اصولگرایان گفت« :یکی از روزنامه ها در یادداش��ت
خود نوش��ته بود که مهدوی کنی به همه کاندیداهای
جبهه متح��د اصولگرایان رای نمی ده��د در حالی که
وقتی با س��ردبیر ان روزنامه تماس گرفتم عنوان کرد
که ان مطلب دریافت شخصی وی بوده است .نظر ما
حمایت از جبهه متحد است که مفهوم ان،این است که
اصولگرایان متفرق نشوند».
اما در روزهای میانی هفته گذش��ته ،بحث بر سر
میزان مش��ارکت در انتخابات نیز داغ ب��ود .در حالی
که محمدحس��ین صفارهرندی میزان مش��ارکت در
انتخابات مجلس نهم را 70درص��د پیش بینی کرد اما
محمدحسن ابوترابی فرد یکی از سرلیست های جبهه
متحد اصولگرایان این میزان را حدود 60درصد ارزیابی
کرد و ترکیب مجلس نهم را بسیار شبیه به مجلس هشتم
دانست.
اما روز س��ه ش��نبه با یک بمب خبری اغاز شد:
29
سیاست
«انتشار فهرست انتخاباتی حامیان مشایی».
این فهرس��ت در حالی منتش��ر ش��د که دو روز
تا پایان تبلیغ��ات انتخاباتی و س��ه روز ت��ا برگزاری
انتخابات مجلس نهم باقی مانده بود .س��ایت روزنامه
ایران اولین رس��انه ای بود که این فهرس��ت را منتشر
کرد .مرتض��ی اقاتهرانی ،غالمعل��ی حدادعادل ،نوید
کاوین ،ابراهیم انصاریان ،مهدی کوچک زاده ،عبداهلل
پورمظاهری ،محمدجمال خلیلیان اشکذری ،مرتضی
چیت س��ازیان ،محمدمه��دی تس��خیری ،نص��راهلل
اکوانیان ،اصغر جمالی فرد ،فاطمه الیا ،الهام امین زاده،
بتول نامجو ،حوریه خدایی ،مریم الس��ادات ش��ریف،
جمیله فدوی ،ایراندخت فیاض ،طیبه صفایی ،سعید
اصغری اعالیی ،احسان جهاندیده ثابت ،سید مهدی
قمصری ،محمداس��ماعیل کفایتی ،نعمت اهلل حکیم،
علیرضا عبدالغفاری ،بهنام ملکی ،محمد بهمنی ،حسین
مظفر ،مرتضی غرقی و فرزاد سلیمانی نام هایی بودند
که به ترتیب از سوی بهمن شریف زاده از کاندیداهای
ردصالحیت شده مجلس نهم و سخنگوی جبهه توحید
و عدالت برای حضور در فهرس��ت حامیان مش��ایی
معرفی شدند.
شریف زاده در نشستی خبری با بیان اینکه ما خود
را حامی افکار و اندیشه های رئیس جمهور و عملکرد
وی طی دولت نهم و دهم می دانیم ،گفت« :مهم ترین
شعار دولت و ش��خص رئیس جمهور بحث عدالت
بوده است چراکه بدون عدالت و تحقق ان ارزش های
انس��انی نابود و همه ارزش ها در قالب عدالت محقق
می شود».
وی اظه��ار کرد« :به نظ��ر ما یک��ی از برنامه ها و
اولویت هایی که مجل��س اینده بای��د در پیش بگیرد
تدوین قوانینی در جهت برقراری عدالت در ش��ئون
گوناگون زندگی اجتماعی افراد است».
سخنگوی جبهه توحید و عدالت با تاکید بر اینکه
در انتخابمان به جای توجه به شعار ،به عملکرد افراد
توجه کنیم ،اف��زود« :هر اندازه افرادی ک��ه خود را در
معرض انتخاب گذاشته اند ،فاصله شان از کانون های
قدرت و ثروت نامشروع بیش��تر باشد صالحیت انها
نیز بیشتر است».
وی ادامه داد« :یکی از باورهای اقای رئیس جمهور
که مورد تایید ما نیز هس��ت این اس��ت ک��ه دین باید
فرهنگ شود».
سخنگوی جبهه توحید و عدالت در ادامه به ارایه
توضیحاتی در مورد لیست این جبهه پرداخت و گفت:
«ما جبهه ای هس��تیم که ایده ال های مان ردصالحیت
شدند و قاطبه نفراتی که این جبهه می خواست به عنوان
لیست انتخاب کند ،ردصالحیت شدند».
ش��ریف زاده با تاکید بر اینک��ه معتقدیم در گرو
تبعیت از مدیریت ایش��ان می توانیم به ارمان هایی که
اشاره کردیم دس��ت پیدا کنیم ،افزود« :رئیس جمهور
نیز بازوی قوی و قدرتمندی برای رهبر معظم انقالب
هس��تند ،نه بازویی ضعی��ف .با انکه اف��راد مورد نظر
ما ردصالحیت ش��دند ،ولی ما معتقدیم که باید تنور
انتخابات را داغ ک��رد و در این ارتباط لیس��تی را ارایه
کنیم».
سخنگوی جبهه توحید و عدالت تصریح کرد« :ما
در این راستا کس��انی را که شایسته می دانستیم ،به انها
اعتماد داشتیم و به افکارمان نزدیک ترند را انتخاب و در
لیست خود قرار دادیم .البته به این معنا نیست که غیر از
این 30نفر دیگر افراد شایسته نیستند ،ولی این 30نفری
که ما انتخاب کرده ایم به ارمان های ما نزدیک ترند».
شریف زاده در پاسخ به این سوال که چه کسانی
مدنظر شما بوده اند که ردصالحیت ش��ده اند؟ با بیان
مثلث شماره118
30
اینکه در حال حاض��ر ضرورتی نمی داند اس��امی ان
نفرات را اعالم کند ،اظهار کرد« :خود من در سه مرحله
با سه عنوان ردصالحیت شده ام».
وی در پاسخ به این س��وال که گفته می شود شما
وابستگی به اقای مش��ایی دارید ،گفت« :من چند بار
به صورت محدود اقای مش��ایی را دیده ام و با ایشان
به صورت صریح در مورد مس��ائل مختلف فکری و
اندیشه ای صحبت کرده ام و دریافتم خاستگاه اندیشه
ما یکسان است».
ش��ریف زاده هم چنین با تاکید بر اینکه برخی به
کانون قدرت و ثروت نامشروع وابسته هستند ،اظهار
کرد« :نزدیکی به گفتمان فکری رئیس جمهور یا رئیس
دفتر ایشان به معنای وابستگی به کانون ثروت و قدرت
نیست .منظور ما از کانون ثروت و قدرت نامشروع ان
است که از بیت المال افرادی برده باشند و از ان استفاده
کنند و ملت می دانند که این افراد چه کسانی هستند و
از تراکم ثروت��ی که در برخی از افراد و مراکز هس��ت
ازرده خاطرند».
س��خنگوی جبهه توحی��د و عدال��ت هم چنین
در پاس��خ به این س��وال که ش��ما تفاوت تان با جبهه
پایداری چیست؟ با توجه به اینکه سرلیست شما همان
سرلیست جبهه پایداری است و از طرف دیگر هردو
شما شعار حمایت از گفتمان دولت را می دهید ،گفت:
«وجود مشترکات دلیل بر عدم تمایز نیست».
وی افزود« :در تمام لیست ها ادم هایی هستند که
با کانون ثروت و قدرت نامشروع فاصله دارند و ما نیز
گفتیم کسانی که به اندیش��ه ها و ارمان های ما نزدیک
باشند ،در لیست خود قرار می دهیم».
وی در پاسخ به این س��وال که ایا با انهایی که در
لیست تان قرار گرفته اند صحبت کرده اید؟ تاکید کرد:
«با اغلب انها صحبت کرده ایم ».شریف زاده هم چنین
در پاسخ به این سوال که ایا نظر اقای مشایی را در مورد
این لیست جویا شده اید یا نه؟ گفت« :ما جبهه مستقل
هستیم و نمی دانیم که عکس العمل اقای احمدی نژاد و
مشایی نسبت به این لیست چگونه باشد».
شریف زاده با بیان اینکه عرصه برای ما بسته و تنگ
شده است ،ابراز امیدواری کرد که کسانی که در لیست
انها قرار گرفته اند ،به جرم امدن در این لیس��ت دچار
مشکل نشوند.
انتشار این فهرست اما واکنش های متفاوتی را از
سوی جریان های مختلف اصولگرا در پی داشت.
اعضای احزاب و گروه های سیاسی و کاندیداها
به این اقدام واکنش نشان دادند و حضور خود در این
فهرست را تکذیب کردند.
بتول نامجو ،مهدی کوچک زاده ،محمد اسماعیل
کفایت��ی ،فاطمه الیا ،مرتض��ی اقا تهران��ی و خلیلیان
اعضای جبهه پایداری هستند که در این فهرست قرار
گرفتند.
عالوه بر ای��ن غالمعلی ح��داد ع��ادل ،ابراهیم
انصاریان ،الهام امین زاده و حس��ین مظفر ،چهار نامزد
فهرس��ت جبهه متحد اصولگرایان در فهرست توحید
و عدالت بودند.
علیرضا زاکانی ،رئیس ستاد انتخابات جبهه متحد
اصولگرایان حضور نامزدهای جبهه متحد را در چنین
فهرستی تکذیب کرد.
الهام امین زاده ،نامزد جبهه متحد اصولگرایان نیز
هرگونه رایزنی با وی ب��رای حضور در جبهه توحید و
عدالت را تکذیب کرد.
همچنین احس��ان جهاندیده در این رابطه گفت:
«بنده هیچ اطالع��ی از چگونگی تنظیم و انتش��ار این
لیس��ت ندارم و این اقدام ب��دون هرگونه هماهنگی با
من انجام شد».
مرتضی چیت سازان نیز با بیان اینکه جبهه توحید و
عدالت بدون اجازه نام اینجانب را در فهرست انتخاباتی
خود قرار داده برائت خود را از حضور در این فهرست
انتخاباتی اعالم کرد.
سید مهدی قمصری ،معاون دانشگاه تهران هم که
به عنوان کاندیدای مستقل در انتخابات شرکت کرده
اظهار داش��ت« :جبهه توحید وعدالت نام من را بدون
توافق در فهرست خود قرار دادند».
وی افزود« :این جبهه در رابطه با ق��رار دادن نام
من در فهرست خود با بنده رایزنی کرده بودند اما هیچ
توافقی صورت نگرفته بود و بنده پس از بررسی ها اعالم
کردم که در این فهرست حضور نمی یابم».
همچنین کامران باقری لنکرانی ،سخنگوی جبهه
پایداری با رد قرارگرفتن نام برخ��ی از اعضای جبهه
پایداری در لیست موسوم به حامیان مشایی گفت« :این
موضوع را پیگی��ری قضایی می کنی��م ».فاطمه الیا نیز
نسبت به این اقدام اعتراض کرد.
عالوه بر این ،مرتضی غرقی و س��ید نصرت اهلل
اکوابیان نیز تاکی��د کردند که اطالع��ی از قرار گرفتن
نامشان در این فهرست ندارند و از مراجع قضایی نیز
پی گیری خواهند کرد .حسین مظفر هم اقدام این جبهه
در قرار دادن نامش را اقدامی تخریبی دانستg .
نگاهی به میزان مشارکت در 8دوره انتخابات مجلس
دوره و سال
برگزاری انتخابات
جمعیت کشور
جمعیت واجدان رای
ت کنندگان
مشارک
میزان مشارکت
اول 1358 /
37میلیون و 714هزار نفر
20میلیون و 857هزار نفر
10میلیون و 875هزار و 969نفر
52درصد
دوم 1363 /
45میلیون و 798هزار نفر
24میلیون و 143هزار نفر
15میلیون و 607هزار و 306نفر
65درصد
سوم 1367 /
51میلیون و 909هزار نفر
27میلیون و 987هزار نفر
16میلیون و 714هزار و 281نفر
60درصد
چهارم 1371 /
56میلیون و 656هزار نفر
32میلیون و 465هزار نفر
18میلیون و 767هزار و 42نفر
58درصد
پنجم 1374 /
59میلیون و 187هزار نفر
34میلیون و 716هزار نفر
24میلیون و 682هزار و 386نفر
71درصد
ششم 1378 /
63میلیون و 152هزار نفر
38میلیون و 726هزار نفر
26میلیون و 82هزار و 157نفر
67درصد
هفتم 1382 /
67میلیون و 315هزار نفر
46میلیون و 351هزار نفر
23میلیون و 734هزار و 677نفر
51درصد
هشتم 1386 /
71میلیون و 532هزار نفر
43میلیون و 824هزار نفر
22میلیون و 350هزار و 254نفر
51درصد
نهم1390 /
74میلیون و 981هزار نفر
نامشخص
نامشخص
نامشخص
انتخاب��ات مجل��س نهم یک تف��اوت عمده با
انتخابا ت ه��ای پیش از خ��ود داش��ت و ان تغییر
شرایط کاندیداتوری در انتخابات بود .این تفاوت
سبب شد تا امار این انتخابات نیز با انتخابات پیش
از ان متفاوت باشد .در انتخابات مجلس نهم عالوه
بر نماین��دگان فعل��ی مجلس ،اف��رادی از صنوف
مختلف کاندیدا ش��دند که از جمل��ه انها می توان
به روحانیون ،اس��تادان دانش��گاه ،وکال و قضات،
سیاست
2
انتخابات با شرایط جدید
مثلث شماره118
بررسی اماری کاندیداهای انتخابات
پزشکان ،کارمندان ،فرهنگیان و حتی مشاغل ازاد
اشاره کرد.
براساس امارهای منتشر ش��ده 3313 ،کاندیدا
از 31اس��تان در مرحله نهایی رقابت های انتخاباتی
حاضر شدند که به دالیل مختلف از جمله شرط دارا
بودن مدرک کارشناسی ارشد با کاهش قابل توجهی
نسبت به دوره های گذشته مواجه شد.
افزون بر این ،اس��تان تهران ب��ا 652کاندیدا
باالترین ام��ار کاندیداها را دارا ب��ود و پس از ان
اس��تا ن های خراس��ان رض��وی ب��ا 283کاندیدا،
فارس با 248کاندیدا ،اصفهان ب��ا 222کاندیدا و
خوزس��تان با 202کاندیدا در رد ه های بعدی قرار
گرفتند.
از سوی دیگر ،اس��تان بوش��هر با 25کاندیدا و
استان خراسان شمالی و اس��تان هرمزگان هر کدام با
26کاندیدا جزو اس��تان های دارای کاندیدای کمتر
محسوب می شوند.
این در حالی است که هم اکنون مجلس شورای
اس�لامی 285نماین��ده دارد که 224نف��ر از انها در
استان های مختلف کاندیدا ش��دند و از میان انها 42
نفر برای به دست اوردن عنوان نمایندگی مردم تهران
ثبت نام کردند.
همچنین براس��اس اماری که از حضور اقش��ار
در انتخابات منتش��ر ش��د 92 ،روحانی 531 ،استاد
دانش��گاه 120،وکیل یا قاضی 205 ،پزش��ک962 ،
کارمند و 436نفر از فرهنگی��ان در بین کاندیداهای
مجلس نهم دیده می شود 141 .نفر از کاندیداهای این
دوره نیز کسانی هستند که قبال نظامی بوده اند.
در عین حال بازنشستگان و افراد دارای مشاغل
ازاد نی��ز به ترتی��ب ام��ار 30و 395نف��ر را به خود
اختصاص داده ان��د و 42نفر خود را بی��کار معرفی
کردند.
این در حالی اس��ت که به مش��اغل 135نفر از
کاندیداها نیز در این گزارش اشاره ای نشده استg .
31
سیاست
مثلث شماره118
کدام فهرست برنده می شود؟
3
تحلیل هایی متفاوت درباره انتخاباتی متفاوت
با پای��ان انتخاب��ات مجل��س نهم ،این��ک تمام
توجهات به س��وی رس��انه ها جلب ش��ده و همگان
در انتظار اع�لام نتایج انتخابات هس��تند .تحلیل ها،
نظرس��نجی ها و حدس و گمان ها جای خ��ود را به
اخباری خواهند داد که نتایج قطعی انتخابات مجلس
نهم ان را مشخص خواهد کرد.
در اینجا ب��ا بررس��ی فهرس��ت های انتخاباتی
مختل��ف ،نگاه��ی خواهیم داش��ت به بخ��ت این
فهرست ها برای پیروزی در انتخابات مجلس نهم.
اصولگرایان پس از پیروزی های 10سال اخیر،
این بار نیز همچون دوره های اخیر تصمیم گرفتند تا
در قالب فهرس��تی واحد وارد انتخابات مجلس نهم
ش��وند .به این ترتیب با نظارت سران جامعتین یعنی
ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل محمد یزدی منش��ور
جامعتین مورد توافق گروه های مختلف اصولگرا قرار
گرفت و قرار بر ان شد تا گروه های مختلف اصولگرا
زیر چتر جامعتین وارد انتخابات مجلس نهم شوند.
در این میان برخی طیف ها به دالیل مختلف از حضور
در فرایند وحدت اجتناب ورزیدند تا با وجود تمام
تالش های ایت اهلل مهدوی کنی وحدت صد در صدی
در این انتخابات محقق نشود.
اما انچ��ه در خصوص فهرس��ت جبه��ه متحد
32
اصولگرایان قابل توجه اس��ت ،این اس��ت که برای
اولین بار فهرست انتخاباتی این جبهه با دو سرلیست
منتشر شد .ماجرا از این قرار بود که دکتر حدادعادل
که س��ابقه ریاس��ت مجلس هفتم را در کارنامه خود
دارد -با توجه ب��ه کاندیداتوری عل��ی الریجانی از
قم -بخت زیادی برای سرلیستی فهرست جبهه متحد
اصولگرایان داش��ت .اما به دلیل اینکه جبهه پایداری
نیز نام او را در فهرست خود گنجانده بود ،این امکان
وجود نداشت که حدادعادل به طور همزمان در صدر
لیست های جبهه متحد از یکس��و و جبهه پایداری از
سوی دیگر قرار گیرد .بنا بر این شد تا او یک فهرست
را انتخاب کند ،اما او نپذیرفت و س��رانجام فهرست
جبهه متحد با دو سرلیس��ت منتشر ش��د .حدادعادل
خود نیز این ماجرا را تایید می کند« :من این تدبیر را بد
نمی دانم .همه مردم از این حرف های ما باخبر نیستند.
اگر قرار شود در جریان های سیاسی متفاوت یک نفر
سرلیست باشد ،این احتمال وجود دارد که یک نفر با
مشاهده اسم باالی فهرست به تصور دوره های گذشته
به همه رای دهد .برای اینکه این اتفاق نیفتد ،شاید این
تدبیر فعلی بد نباشد .این تدبیر جبهه متحد از ابهام و
اشتباه افراد جلوگیری می کند».
اتفاق دیگری ک��ه در اردوگاه اصولگرایان جبهه
متحد رخ داد ،حذف طیف موس��وم به «اصولگرایان
منتقد» بود .این طیف که با مواضع خبرساز در مجالس
هفتم و هش��تم -خصوصا مجلس هش��تم -موجب
اعتراضاتی در میان برخی اصولگرایان شده بود ،از این
فهرست حذف شدند تا وحدت سهل الوصول تر باشد.
اما این اتفاق نیز نه تنها نتوانس��ت به ارائه فهرس��ت
واحد منجر شود بلکه به ارائه فهرست های انتخاباتی
دیگر از سوی اصولگرایان منتقد منجر شد.
اما مهمترین مزیتی که می توان برای فهرس��ت
جبهه متحد اصولگرایان برش��مرد ،حمایت رس��می
جامعتین از این فهرست اس��ت؛ اتفاقی که می تواند
به پیروزی تعداد زیادی از افراد این فهرس��ت منجر
شود .خصوصا انکه هواداران این جبهه از طیف های
معتقد به نظام ،رهبری و روحانیت هستند و نظر مثبت
تش��کل های روحانی برای ان��ان از اهمیت ویژه ای
برخوردار است.
اتفاق��ی ک��ه هفت��ه گذش��ته در همی��ن زمینه
موجب واکنش های صریح ش��د ،یادداش��ت حسین
شریعتمداری ،مدیرمسئول روزنامه کیهان بود.
او در س��رمقاله خود با عنوان «هم این و هم ان»
با اش��اره به نظرات اعضای جبهه پای��داری که تایید
کاندیداهای این جبهه از سوی ایت اهلل مصباح یزدی
را به عنوان س��ندی برای اصلح ب��ودن کاندیداهای
خود می دانند و همچنین مواضع اعضای جبهه متحد
که با توجه به حضور ای��ت اهلل مهدوی کنی در صدر
این جبه��ه معتقدند که این حض��ور موجب گزینش
بهترین ها ش��ده اس��ت در بیان نتیجه گی��ری از این
مواضع نوش��ت« :ایا باید نتیجه گرف��ت که هر کس
به تمامی 30نام��زد جبهه پای��داری رای ندهد با نظر
ایت اهلل مصباح ی��زدی و نهایت��ا با نظ��ر حضرت اقا
مخالفت کرده است؟! و از سوی دیگر چنانچه کسی
به همه 30نامزد معرفی شده در فهرست جبهه متحد
رای ندهد ،نظر ای��ت اهلل مهدوی کنی و در نتیجه نظر
حضرت ام��ام(ره) را نادیده گرفته اس��ت؟! این چه
استداللی است؟»
اما بخشی از این یادداشت که با اعتراض شدید
ایت اهلل مهدوی کنی مواجه ش��د ،نظرات��ی بود که به
ایشان و ایت اهلل مصباح یزدی منسوب شد« :به جرات
می توان گفت ک��ه حضرت ای��ت اهلل مهدوی کنی به
تمامی نامزدهای فهرس��ت «جبهه متحد» و حضرت
ایت اهلل مصباح یزدی به همه نامزدهای لیست «جبهه
پای��داری» رای نخواهند داد .چرا؟! پاس��خ روش��ن
است .زیرا چرخه گزینش نامزدها در هر دو فهرست
براساس رای بیش��تر اعضای تدوین کننده فهرست ها
ص��ورت پذیرفته اس��ت .بنابراین اگرچ��ه فی المثل
حضرات ایات مهدوی و مصباح از این س��از و کار
برای تهیه فهرست حمایت کرده اند ،ولی بدیهی است
هنگام رای دادن به تکلیف خویش که تشخیص خود
انان اس��ت ،عمل می کنند ».اما ای��ت اهلل مهدوی کنی
در واکنش به این یادداش��ت بار دیگ��ر تاکید کرد که
از فهرس��ت جبهه متحد اصولگرای��ان به طور کامل
حمایت می کن��د .دبیرکل جامع��ه روحانیت مبارز با
تاکید بر اینکه نظر من حمای��ت کامل از جبهه متحد
اصولگرایان است ،گفت« :متاس��فانه برخی دوستان
خوبمان اختالف را بر ائتالف ترجیح دادند».
او با بیان اینکه نظر من این است که در تهران از
جبهه متحد اصولگرایان حمایت کنم ،خاطرنشان کرد:
«برخی دوس��تان و صاحبان روزنامه و قلم کم لطفی
می کنند و کلمات ما را به زبان خود تفسیر می کنند».
ایت اهلل مهدوی کنی با اش��اره به س��رمقاله یکی
از روزنامه ه��ا در م��ورد حمایت��ش از جبه��ه متحد
سیاست
انگونه که برخی چهره های
اصولگرا پیش بینی کرده اند،
هیچ یک از فهرست های عمده
در تهران به پیروزی کامل
نخواهند رسید .این پیش بینی
افرادی همچون کامران باقری
لنکرانی و حمید رسایی است
که معتقدند هیچ لیستی در
انتخابات مجلس نهم به طور
کامل رای نمی اورند .عالوه بر
این پیش بینی دیگر این است
که انتخابات در حوزه هایی که
کرسی های بیشتری در مجلس
دارند -از جمله تهران -به دور
دوم کشیده خواهد شد
مثلث شماره118
اصولگرایان گفت« :یکی از روزنامه ها در یادداش��ت
خود نوش��ته بود که مهدوی کنی به همه کاندیداهای
جبهه متحد اصولگرای��ان رای نمی دهد در حالی که
وقتی با س��ردبیر ان روزنامه تماس گرفتم عنوان کرد
که ان مطلب دریافت ش��خصی وی بوده است .نظر
ما حمایت از جبهه متحد اس��ت و این مفهوم دارد به
معنای اینکه اصولگرایان متفرق نشوند».
ایت اهلل مصباح یزدی نیز گفت« :اینجانب جبهه
پایداری را بر سایر گروه های سیاسی ترجیح می دهم
و نسبت به لیست این جبهه هم انتقادی نداشته ام».
در سوی دیگر میدان ،جبهه پایداری که از افرادی
همچون نمایندگان فراکسیون انقالب اسالمی ،وزیران
س��ابق دولت های نهم و دهم ،اعضای قرارگاه عمار
و ...تشکیل شده اس��ت ،در ابتدای اعالم موجودیت
خود اعالم کرد که بنا ندارد در انتخابات مجلس نهم
فهرست انتخاباتی ارائه کند و تنها قصد دارد به فعالیت
گفتمانی بپردازد .با گذر زمان ام��ا این جبهه در میانه
راه تصمیم دیگری گرف��ت و به دلیل انچه ان را عدم
تحقق شرایط برای پیوستن به جبهه متحد اصولگرایان
خواند ،تالش خ��ود را برای ارائه فهرس��تی مجزا از
فهرست انتخاباتی جبهه متحد به کار گرفت .این جبهه
از یکسو خواهان حذف نمایندگان چهره های سیاسی
یعنی علی الریجانی و محمدباقر قالیباف -بود و ازسوی دیگر از جبهه متحد می خواست تا افرادی که به
ساکتین فتنه شهرت یافته اند ،در فهرست انتخاباتی این
جبهه گنجانده نشوند .این جبهه همچنین معتقد بود
که جبهه متحد با پشتیبانی هاشمی رفسنجانی تشکیل
شده اس��ت؛ موضعی که با تکذیب محمدرضا باهنر
مواجه ش��د .او در واکنش به اظهارات اعضای جبهه
پایداری گفت« :اقای هاشمی اصال در بازی سیاسی
کنونی نیست و 7+8اصال مال اقای هاشمی نیست!»
اما انچه در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار
است ،حضور ایت اهلل مصباح یزدی در راس این جبهه
است؛ شخصیتی که رهبر معظم انقالب بارها از ایشان
تجلیل کرده اند .این نکته ای است که اعضای این جبهه
بر ان تکیه می کنند و ان را امتیازی برای خود می دانند.
حتی مرتضی اقاتهرانی ،دبی��ر جبهه پایداری در یک
س��خنرانی نظر ایت اهلل مصباح ی��زدی در خصوص
فهرس��ت جبهه پای��داری را این گون��ه روایت کرد:
«پس از انکه تعداد 30نفر مشخص شد ،بنده ان را به
خدمت حضرت استاد ایت اهلل مصباح یزدی(زید عزه)
برده و ان را به ایشان ارائه دادم .حضرت استاد بیش از
نیمی از افراد نامزد را که در این لیست بود ،شناخته و
نسبت به برخی اظهار بی اطالعی کرده و چند نفری را
توصیه به تحقیق مضاعف کردند .پس از انکه درباره
ان افراد تحقیقی مجدد صورت پذیرفت و ظن ایشان
بدل به یقین ش��د حض��رت ای��ت اهلل مصباح یزدی،
رعایت ضوابط شرعی و اصول انقالب اسالمی را در
انتخاب کاندیداهای جبهه پایداری ستودند».
نکته دیگری که درخصوص جبهه پایداری قابل
توجه است این اس��ت که برخی از سیاسیون به ویژه
طیفی از جبهه متحد بر این عقیده اند که جبهه پایداری
رابطه پشت پرده با احمدی نژاد دارد اما در عین حال
اعضای ان با اسفندیار رحیم مشایی زاویه دارند .انان
از بیان چنین نظری ابا ندارند اما اعضای جبهه پایداری
چنین نظری را قبول ندارند و بارها ان را رد کرده اند.
انگونه که نظرس��نجی ها حکایت می کند برخی
اعضای ای��ن جبهه از جمل��ه مرتض��ی اقاتهرانی از
جایگاه قابل قبولی در نظرسنجی ها برخوردارند.
اما انتخابات مجلس نهم ،تنها به این دو فهرست
خالصه نمی ش��ود .همان گونه که اش��اره شد ،طیف
موسوم به «اصولگرایان منتقد» نتوانستند در فهرست
جبهه متح��د اصولگرایان قرار گیرند و بر ان ش��دند
تا فهرس��تی مس��تقل ارائه دهند .از انجایی که گروه
خون این جریان با جبهه پایداری نیز بس��یار متفاوت
بود ،به این ترتیب فهرست س��وم اصولگرایان با نام
صدای ملت منتشر ش��د؛ فهرستی که از یکسو برخی
کاندیداهای اصالح طلب نیز در ان حضور داش��تند
و از س��وی دیگر کمت��ر از 30کاندیدا ب��رای تهران
معرفی کرد .این تشکل ،پیش از اغاز تبلیغات رسمی،
پوسترهایی که از حضور ان در انتخابات خبر می داد
را منتشر و در سطح شهر نصب کرده بود .این عاملی
شد تا جبهه صدای ملت در میان مردم شناخته شود و
جامعه در انتظار مشخص شدن کاندیداهای این جبهه
باشد .همچنین سخنان صریح علی مطهری و حضور
او در مناظره ه��ای داغ انتخاباتی توانس��ت موقعیت
مناس��بی برای او ایجاد کند و سرلیست صدای ملت
در میان 3نفر اول پیروز در نظرسنجی های انتخاباتی
قرار گی��رد .همراهان مطهری نیز وضعیت مش��ابهی
دارند و تعداد دیگری از کاندیداهای فهرست صدای
ملت نیز از بخت مناسبی برای پیروزی در انتخابات
برخوردارند.
ع�لاوه ب��ر اصالح طلبان��ی ک��ه در فهرس��ت
صدای ملت گنجان��ده ش��ده اند ،گروه��ی دیگر از
اصالح طلبان نیز در انتخاب��ات حضور دارند .پس از
انکه چهره های سرشناس اصالح طلب در انتخابات
مش��ارکت نکردند ،گروهی دیگ��ر از اصالح طلبان
که قصد دارن��د در چارچوب قانون اساس��ی و نظام
جمهوری اس�لامی به حیات سیاس��ی خ��ود ادامه
دهند ،فهرس��ت هایی را برای انتخابات مجلس نهم
منتش��ر کردند .خان��ه کارگر ،حزب مردم س��االری
و اصالح طلب��ان معت��دل ،گروه هایی هس��تند که به
نمایندگ��ی از اصال ح طلب��ان طی��ف مذک��ور در
انتخابات حاضر شدند و در اقدامی متقابل نام برخی
چهره های منتس��ب ب��ه اصولگرای��ان همچون علی
مطه��ری ،حمیدرضا کاتوزیان و امی��دوار رضایی را
در برخی فهرست های خود گنجاندند .عالوه بر این
چهره ه��ای رای اوری همچ��ون علیرضا محجوب،
سهیال جلودارزاده و الهه راستگو در کنار نام این افراد
قرار گرفتند تا به زعم خود بتوانند شانس خود را برای
پیروزی در انتخابات مجلس نهم افزایش دهند .عالوه
بر علی مطه��ری که در نظرس��نجی ها وضعیت بدی
ندارد ،علیرضا محجوب و س��هیال جل��ودارزاده نیز
در میان کاندیداهایی هس��تند که بخ��ت خوبی برای
پیروزی دارند.
اما فهرست دیگری که در انتخابات اخیر حضور
یافت و با دیگر طیف ها متفاوت بود ،فهرست «جبهه
توحید و عدالت» اس��ت که به لیست حامیان مشایی
شهرت یافت .ماجرا برای این فهرست اندکی متفاوت
از فهرست های دیگر است؛ چه انکه اوال این فهرست
دیرتر از س��ایر فهرس��ت های انتخاباتی منتشر شد،
به گونه ای که س��ه شنبه گذش��ته در حالی که دو روز
بیشتر به پایان زمان تبلیغات و تنها 3روز تا رای گیری
باقی مانده بود این فهرست انتش��ار یافت .ثانیا تعداد
قابل توجه��ی از کاندیداهای جبه��ه پایداری در این
فهرس��ت گنجانده ش��دند که با وجود اعتراض این
کاندیداها به حضورش��ان در این فهرست نام انها در
لیست مذکور باقی ماند .نکته سومی که در خصوص
این فهرست قابل تامل است ،انتش��ار این لیست در
سایت ش��بکه ایران -از رس��انه های تحت مدیریت
موسسه مطبوعاتی ایران – بود .اگرچه برخی معتقدند
که گنجاندن نام عده ای از کاندیداهای جبهه پایداری
و جبهه متحد در این فهرست اقدامی برای استفاده از
نام های معتبری چون حداد عادل و اقا تهرانی است اما
نظرسنجی ها هیچ تغییری در ارای این کاندیداها نشان
نداد تا مشخص شود که انتشار این فهرست نتوانست
تغییر چندانی در فضای انتخابات ایجاد کند.
با توجه به تمام مسائلی که بیان شد ،پیش بینی ها
حاکی از ان است که ترکیبی از فهرست ها در انتخابات
پیروز خواهد ش��د و در این میان فهرست های جبهه
متح��د اصولگرایان ،جبهه پای��داری ،صدای ملت و
اصالح طلبان بیشترین کرسی ها را در مجلس نهم از
ان خود خواهند کرد.
انگونه که برخی چهره ه��ای اصولگرا پیش بینی
کرده اند ،هیچ یک از فهرس��ت های عمده در تهران به
پیروزی کامل نخواهند رس��ید .این پیش بینی افرادی
همچون کامران باقری لنکرانی و حمید رسایی است
که معتقدند هیچ لیس��تی در انتخاب��ات مجلس نهم
به طور کامل رای نمی اورند.
عالوه بر ای��ن پیش بین��ی دیگر این اس��ت که
انتخابات در حوزه هایی که کرس��ی های بیشتری در
مجلس دارند -از جمله تهران -به دور دوم کش��یده
خواهد ش��د .محمدرضا باهنر از جمله افرادی است
که چنین اعتقادی دارد.
از س��وی دیگر ،انچه حکایت از عدم پیروزی
کامل یک فهرس��ت در تهران دارد ،نظرس��نجی های
انتخاباتی اس��ت .بر اساس نظرس��نجی هایی که پیش
از انتخابات انجام ش��د ،افرادی همچ��ون غالمعلی
حدادع��ادل ،علی مطه��ری ،احمد توکل��ی ،مرتضی
اقاتهرانی ،س��ید محمدحس��ن ابوترابی فرد ،الیاس
نادران ،علیرضا محجوب ،سهیال جلودارزاده و برخی
چهره های مستقل ،بخت باالیی برای پیروزی دارند.
در این میان پیش بینی دیگری نیز وجود دارد .این
پیش بینی به مواضع مردم در دوره پس از انتخابات 88
اشاره دارد و معتقد است که رای مردم همواره غیرقابل
پیش بینی ب��وده و برخالف نظرس��نجی هایی که در
انتخابات ریاست جمهوری انجام می شود ،نمی توان
به نظرسنجی ها در انتخابات مجلس تکیه کرد .ممکن
اس��ت بار دیگر م��ردم موضعی اتخاذ کنن��د که همه
پیش بینی ها را بر هم بزند و سیاس��یون را شگفت زده
کند .بر اس��اس این پیش بینی افراد تقریبا ناش��ناس و
متوس��ط القامه در این انتخابات توفیق چش��مگیری
خواهند داشت و افرادی پیروز انتخابات خواهند بود
که یک وجه مشترک دارند :پیروی کامل از رهبر معظم
انقالب یا حداقل شعار حمایت از والیت.
درستی یا نادرس��تی این پیش بینی در روزهای
اینده مشخص خواهد ش��د؛ انتظار طوالنی نخواهد
بودg .
33
بین الملل
ناجی روسیه جدید
بین الملل
مثلث شماره118
روسیه دوباره به پوتین می رسد؟
تزارکرملین
34
بین الملل
مثلث شماره118
35
با حضور دوباره پوتین
در کاخ کرملین
احتماال باید دوباره
شاهد فعال شدن
گسل روابط غرب
و روسیه باشیم.
امریکا و متحدانش
از هم اکنون نارضایتی
خود را نسبت به
انتخاب مجدد «رهبر
بزرگ» اعالم کردند.
بین الملل
مثلث شماره118
روسیه دوباره به پوتین می رسد؟
1
در حال��ی ک��ه تنه��ا چن��د روز ت��ا انتخابات
ریاس��ت جمهوری روس��یه باق��ی مان��ده ،نتای��ج
نظرس��نجی ها از پیش��تازی والدیمی��ر پوتی��ن،
نخس��ت وزیر فعلی حکایت دارد؛ فردی که پیش از
این نیز دو ب��ار در فاصله س��ال های 2000تا 2008
موفق ش��د کلید طالی��ی کرملین را به دس��ت اورد.
طبق نتایج اخرین نظرسنجی انجام شده توسط مرکز
سراسری افکارس��نجی روس��یه 58/6 ،درصد مردم
روسیه در انتخابات چهارم مارس ( 14اسفند) ارای
خود را به پوتین «ناجی روسیه سال های نخست پس
از فروپاشی ش��وروی س��ابق» خواهند داد .از سوی
دیگر نتایج نظرس��نجی ها نش��ان دهنده فاصله زیاد
36
تزار کرملین
پوتین با رقبای انتخاباتی وی است .یافته های اخرین
نظرسنجی ها حاکی از ان است که «گنادی زوگانف»،
رهبر حزب کمونیس��ت و «والدیمیر ژیرینفسکی»،
رهبر حزب لیبرال دموکرات روسیه به عنوان رقبای
س��نتی پوتی��ن در انتخابات اتی ریاس��ت جمهوری
به ترتیب 14/8و 9/4درصد ارا را به دس��ت خواهند
اورد .با توجه به اینکه بدون انجام نظرسنجی هایی از
این دست نیز بسیاری از تحلیلگران و ناظران مسائل
بین المللی پیش بینی کرده بودند ،پوتین پیروز نهایی
این انتخابات خواهد بود ،صرف اعالم کاندیداتوری
وی برای انتخابات ریاس��ت جمهوری موجب ش��د
نظر بس��یاری از تحلیلگران متخصص مسائل روسیه
به تاثیر ای��ن تغییرات ب��ر رویکرد خارجی مس��کو
معطوف شود.
تفاوت های مدودف و پوتین
هرچند پی��ش از این گفت��ه می ش��د دیمیتری
مدودف ،رئیس جمهور روسیه همان والدیمیر پوتین
اس��ت ،اما برخی تحوالت در عرصه سیاست داخلی
و خارجی روس��یه در دوره مدودف ،این تحلیل ها را
که تبانی قدرت میان این دو صورت گرفته ،با چالش
مواجه کرد .بر خالف این تصورها ،در برخی مسائل
داخلی و بین المللی تضاد و تناقض های اشکاری در
رویکرد رئیس جمهوری و نخس��ت وزیری روس��یه
مشاهده می ش��د ،تا جایی که برخی از تحول اساسی
در رویکرد دولت جدید روسیه س��خن می گفتند و
با دادن نس��بت هایی چون «غربگرا و روش��نفکر» به
مدودف او را از صف پوتین جدا می س��اختند .به هر
حال حتی اگ��ر قائل به این تحلیل باش��یم که پوتین،
مدودف را برگزیده ،باز هم بازگشت پوتین به قدرت
با پیامدهای داخلی و به ویژه بین المللی برای روس ها
همراه خواهد بود.
مناقشه سپرموشکی و تدابیر
سیاسی -دفاعی و امنیتی
روس ها در قبال این سپر
از اولویت های مهم سیاست
خارجی پوتین خواهد بود.
افزایش مناسبات دو جانبه
روسیه با کشورهای اروپایی
نیز از دیگر راهبردهای روسیه
برای بهره وری اقتصادی در
روابط خارجی خواهد بود که
به نظر می رسد باوجود بحران
اقتصادی در منطقه یورو و در
نتیجه کاهش اتحاد درونی
اروپا ،فضای روسیه در این
روابط افزایش یافته است
بین الملل
تاثیر بازگشت پوتین بر مسکو -واشنگتن
از این رو ،ظاهرا اولین مس��اله ای ک��ه در حال
حاضر بیش��تر از هم��ه چیز جل��ب توج��ه می کند
سرنوشت سیاست «ریست» روابط روسیه و امریکا
و اینده ای��ن پیوند در ص��ورت پی��روزی پوتین در
انتخابات ریاس��ت جمهوری مارس ۲۰۱۲روس��یه
است .سیاست «ریس��ت» در روابط روسیه و امریکا
یکی از مهمتری��ن موفقیت ه��ای اوبام��ا در عرصه
سیاست خارجی در طول دوره مسئولیتش بوده است،
ولی ماندگاری و ادامه حیات این سیاست بعد از اتمام
دوره ریاس��ت جمهوری مدودف ازمون س��ختی را
پیش رو خواهد داشت.
برخی در امری��کا به خصوص جمهوریخواهان
حتی مخالف نزدیکی و همکاری گس��ترده روسیه و
امریکا در دوره مدودف بوده و هستند و همیشه اوباما
را به مماشات در برابر زیاده طلبی روسیه متهم می کنند.
در کنار نگاه منفی امریکایی ها در قبال روس��یه ،انها
ذهنیت منفی هم در مورد ش��خص پوتین دارند .انها
معتقدند پوتین هنوز هم مثل دوران جنگ س��رد فکر
و عمل می کند .جمهوریخواهان همواره تاکید دارند
روابط محتاطانه جورج بوش با روس��یه دوره پوتین
بیشتر از سیاست «ریست» دوره اوباما مبتنی بر منافع
و امنیت ملی امریکا بوده است .عالوه بر این موضوع،
عرصه سیاسی در امریکا هم مثل روسیه در حال تغییر
نگاه به شرق
در بعد «چش��م انداز سیاس��ت خارجی روسیه»
نیز باید گف��ت افزای��ش «رویکرد ش��رقی» یکی از
ملموس تری��ن تاثیرات بازگش��ت پوتی��ن به قدرت
در روس��یه خواهد ب��ود .البته ادبی��ات پوتین در این
دوره ب��ه نوعی ادبی��ات تنش زدایی با غرب اس��ت.
پوتین در سفر اخیر خود به چین بر اهمیت راهبردی
روابط روسیه و چین تاکید داش��ته و به نظر می رسد
همچون گذش��ته ،مح��ور روس��یه -چی��ن کاربرد
زیادی در سیاس��ت خارجی پوتین خواهد داش��ت.
از سوی دیگر پیش��نهاد جدید پوتین تشکیل اتحادیه
کشورهای اس��یای مرکزی اس��ت .هرچند وی تاکید
جهان در حال تغییر
والدیمیر پوتی��ن در حالی که تنه��ا چند روز تا
انتخابات ریاس��ت جمهوری روس��یه باقی مانده در
مقاله ای به بیان مواضع روس��یه در برخی حوزه های
جهانی و نقش روسیه در جهان امروز پرداخته است.
وی در ای��ن مقاله تحت عن��وان «روس��یه در جهان
درح��ال تغییر» به بحث امنیت کش��ورها و بررس��ی
برخی رفتارهای امریکا و غ��رب و تناقض هایی که
در این رابطه به چش��م می خورد اش��اره کرده است.
نخست وزیر و نامزد پست ریاست جمهوری روسیه
عنوان کرده« :ماهیت تقس��یم ناپذیر امنیت برای همه
کشورها ،غیر قابل قبول بودن اس��تفاده نامتناسب از
زور و رعایت مسلم اصول بنیادی حقوق بین المللی از
جمله مهم ترین مبانی نظم جهانی است و بی اعتنایی
به این ن��کات باعث ب��ی ثباتی در رواب��ط بین الملل
خواهد ش��د ».در حقیق��ت پوتین در ای��ن اظهارات
به مس��اله نقض حاکمیت ملی کشورها توسط غرب
اشاره دارد و دیدگاه های سوریه را در این رابطه کامال
تبیین می کند.
وی به صورت کامال اش��کار درباره رفتارهای
غ��رب در قب��ال س��وریه هش��دار داده و می گوید:
«درگیری های مس��لحانه ک��ه گویا با اهداف انس��ان
دوستانه بپا می شوند ،به «اصل دیرینه استقالل کشور»
لطمه وارد می کنند .حقوق بشر در مقایسه با استقالل
کشور از تقدم برخوردار است اما وقتی هنگام استفاده
از این اصل استقالل کش��ورنقض می شود و وقتی از
حقوق بشر خارج و بصورت انتخابی دفاع می شود،
سخن بر سر یک کار نجیبانه نیس��ت بلکه این عوام
فریبی معمولی اس��ت .مهم اینس��ت که سازمان ملل
متحد و ش��ورای امنیت این س��ازمان بتوانند به طور
ثمر بخش با با تحکم از جانب تعدادی از کش��ورها
و خودس��ری در صحنه بین المللی مبارزه کنند .نباید
اجازه داد که کسانی برای اجرای «سناریوی لیبی» در
سوریه تالش کنند» .
پوتین با اعالم مواضع روس��یه در قبال س��وریه
بیش از پیش اش��کار س��اخت که اجازه نخواهد داد
حاکمان غربی با نقض قوانین بین المللی و به صورت
خودس��رانه به اقدامی نظامی در س��وریه دست بزنند
و س��ناریوی لیبی را در این کش��ور نیز اجرا کنند .در
واقع پوتین بیان داش��ته حق وتویی که در ش��ورای
امنیت س��ازمان مل��ل دارد را همچنان برای مس��اله
س��وریه بکار خواهد گرف��ت .مواضع اخی��ر پوتین
همچنین نش��ان داد که این کش��ور در رابطه با مساله
س��وریه دیدگاه هایش ب��ه دیدگاه های ایران بس��یار
نزدیک اس��ت و همچون جمهوری اس�لامی ایران
خواس��تار ان اس��ت که حاکمی��ت ملی در س��وریه
حفظ شودg .
مثلث شماره118
پیامدهای بازگشت «رهبر بزرگ» به قدرت
پیامدهای بین المللی بازگش��ت پوتین به قدرت
را که برخی روس ها به او لقب «رهبر بزرگ» داده اند،
می توان از دو بعد «واکنش های خارجی به بازگشت
پوتین» و «چشم انداز سیاست خارجی روسیه» مورد
بررس��ی و ارزیابی قرار داد .در مبحث نخست یعنی
واکنش های خارجی به بازگش��ت پوتین ،اعالم خبر
کاندیداتوری وی ،صرفنظر از رویکرد متفاوت پوتین
نسبت به مدودف در قبال غرب و به ویژه امریکا ،از ان
جهت برای واشنگتن حائز اهمیت است که سرنوشت
سیاس��ی ۱۲س��ال اینده روس��یه را رقم خواهد زد.
بنابراین ،این خبر برای کشورهای غربی به خصوص
امریکا بسیار ناراحتکننده بود.
امریکایی ها قبال با توسل به اعتراضات صورت
گرفته در روس��یه در پی برگزاری انتخابات پارلمانی
در روس��یه و دام��ن زدن به ادع��ای تقل��ب در این
انتخابات ،همه ظرفیت های رس��انه ای و دیپلماتیک
خود را ب��ه کار گرفته بودن��د تا از بازگش��ت دوباره
پوتین جلوگی��ری کنند ،ولی وقتی ب��ا اعالم این خبر
در برابر عمل انجام ش��ده قرار گرفتند ،سعی کردند
با اظهاراتی کام�لا دیپلماتیک این مس��اله را طبیعی
جلوه داده و ب��ر ادام��ه همکاری ها با مس��کو تاکید
کنند .در همین راس��تا بود که تامی ویتر ،س��خنگوی
کاخ سفید اعالم کرد واشنگتن صرف نظر از اینکه چه
کسی در پست ریاست جمهوری روسیه قرار می گیرد،
با تالش برای پیش��برد سیاست «ریس��ت» روابط با
مسکو را ادامه خواهد داد.
است و این تغییرات سیاس��ت «ریست» را به شدت
تحت تاثیر قرار داده است .این تغییرات در وهله اول
در سیاس��ت های خود اوباما قابل مشاهده است و در
وهله دوم با توجه به کاهش محبوبیت اوباما و احتمال
شکس��ت دموکرات ها در رقابت با جمهوریخواهان
در انتخابات ریاس��ت جمهوری مش��هود است .در
صورت ورود جمهوریخواهان به کاخ سفید کولرهای
روابط روس��یه و امریکا بس��یار فعالتر خواهد ش��د.
جمهوریخواهان عالوه بر اینکه طرفدار سیاست های
کنترلی و تهاجمی در برابر روس��یه هستند ،به پوتین
به عنوان «مامور کا گ ب سابق» به دیده شک و تردید
می نگرند.
در دوره اوباما -مدودف 50 ،درصد از تجهیزات
مورد نیاز نیروهای امریکا در افغانستان از خاک روسیه
ترانزیت شد ،مذاکرات پیمان استارت جدید شروع،
امضا و در نهایت اجرایی شد ،روسیه به چند قطعنامه
امریکا در ش��ورای امنیت از جمله علیه ایران و لیبی
رای مثبت داد ،سپر دفاع موشکی که یکی از مهمترین
مولفه های تاثیر گ��ذار بر روابط روس��یه و امریکا بود
در دوره اوباما -م��دودف فقط با تکیه ب��ر بیانات و
اقدامات دیپلماتیک بدون به دست اوردن هیچ نتیجه
ملموسی تقریبا مسکوت ماند و تا حدودی به غیر از
چند ماه اخیر تاثیر منفی ان بر روابط دو کشور کنترل و
مدیریت شد ،ولی در حال حاضر که ماه های اخر دوره
ریاس��ت جمهوری مدودف طی می شود ،اختالفات
روس��یه و امریکا بر س��ر ناارامی ه��ای خاورمیانه و
سپر دفاع موشکی اوج گرفته است .از این رو ،به نظر
می رسد ،در چند سال گذشته ،میوه های روابط روسیه
و امریکا توسط مدودف و اوباما چیده شده و الجرم
بعد از چیدن میوه باید منتظر ش��روع فصل خزان در
روابط دو کش��ور و نیز گمانه زنی محافل سیاسی در
مورد چند و چون فصل سرد روابط دو کشور باشیم.
دارد ای��ن اتحادیه ب��ه معنای احیای اتح��اد جماهیر
شوروی س��ابق نیس��ت ،اما قطعا به معنای اولویت
اس��یای مرکزی و قفقاز در سیاس��ت خارجی پوتین
به شمار می رود.
در همی��ن راس��تا روش��ن اس��ت که مناقش��ه
سپرموش��کی و تدابیر سیاس��ی -دفاع��ی و امنیتی
روس ها در قبال این سپر از اولویت های مهم سیاست
خارجی پوتین خواهد بود .افزایش مناسبات دو جانبه
روسیه با کشورهای اروپایی نیز از دیگر راهبردهای
روس��یه برای بهره وری اقتصادی در روابط خارجی
خواهد بود که به نظر می رسد باوجود بحران اقتصادی
در منطقه یورو و در نتیجه کاهش اتحاد درونی اروپا،
فضای روسیه در این روابط افزایش یافته است.
37
تداوم یا تغییر؟!
2
گفت وگو با امیراحمدیان درباره سیاست خارجی پوتین
بهرام امیراحمدیان ،کارشناس مسائل روس��یه در گفت وگویی به بررسی انتخابات پیش روی این کشور
و پیروزی مجدد پوتین در انتخابات پرداخت .وی معتقد اس��ت والدیمیر پوتین در گام نخس��ت و وهله اول
مخالفتش با استقرار سپر دفاع موشکی و گسترش حوزه ناتو به سمت شرق را اعالم خواهد کرد .پوتین به هیچ
وجه مایل نیست به امریکا امتیاز بدهد ،اما از دیگر سو نیز ناگزیر به پذیرش برخی موارد است .سیستم سپر دفاع
موشکی ناتو به احتمال بسیار زیاد متوقف نخواهد شد؛ چراکه این سیستم با یک روند تکاملی در حال پیشروی
است .روسیه مجبور است برای متوقف کردن این تهدیدات هزینه صرف کند .امیراحمدیان همچنین بر این باور
است که روسیه اتی بسیار بیش از گذشته عالقه مند خواهد بود که در خاورمیانه به ایفای نقش بپردازد و در این
راستا سوریه مهمترین پایگاه برای روس ها خواهد بود .اما با توجه به تحوالتی که هر روز در خاورمیانه در حال
روی دادن است به طور قطع نمی توان گفت که با روی کار امدن پوتین این اهداف وی به چه سمت و سویی
خواهد رفت .در حال حاضر جهان از سمت رویارویی های نظامی به سمت همکاری های اقتصادی و منطقه ای
در حال پیشروی است .این در حالی است که برای روسیه مشکل خواهد بود به این فرایند جهانی بپیوندد.
بین الملل
انتخابات ریاست جمهوری روسیه 14اسفندماه
برگزار خواهد شد و احتمال راهیابی مجدد پوتین
به کرملین بسیار باالس��ت .چه فضایی را برای
روسیه در اینده نزدیک پیش بینی می کنید؟
lروسیه کشوری بزرگ با جمعیت بسیار است
و همچنین فرهنگ و تمدنی غنی دارد؛ برندگان جایزه
نوبل در زمینه هنر ،فیلم و ادبیات در این کشور بسیارند.
پیروزی پوتین در این انتخابات بسیار محتمل است،
اما ورود دوباره او به کرملی��ن و حضورش برای 12
س��ال دیگر در عرصه قدرت اتفاقات بسیاری را رقم
خواهد زد .پوتی��ن برای تداوم ق��درت باید در زمینه
علم و تکنول��وژی تحوالتی ایجاد کن��د و همچنین
رابطه اش را با غرب حفظ کند .در برهه کنونی کشورها
و تمدن ها باید با هم گفت وگو کنند و جهان را از سمت
نظامی گری به سمت گفت وگو پیش ببرند ،این همان
چیزی است که اکنون ملت ها به دنبالش هستند.
من فک��ر می کنم پی��روزی والدیمی��ر پوتین در
انتخابات پیش روی روس��یه تغییرات چندانی را در
فضای سیاس��ی ایجاد نخواهد کرد ،بلکه حتی شاید
مثلث شماره118
پیروزی والدیمیر پوتین
در انتخابات اینده
روسیه تغییر چندانی
در فضای سیاسی این
کشور ایجاد نخواهد
کرد ولی در عین حال
به تغییرات در سیاست
خارجی مسکو دامن
خواهد زد
38
شاهد بسته تر شدن بیشتر فضای سیاسی در این کشور
باشیم .در دوره مدودف روسیه به غرب خیلی نزدیک
شده بود ،به طوری که گاهی از این نزدیکی به غرب،
نیروهای نظام��ی و به ویژه نیروه��ای محافظه کار در
داخل ناخرس��ند بودند .در حقیقت در این کشور دو
نیرو در برابر هم در عرصه سیاسی مبارزه می کنند؛ یک
گروه کسانی اند که خواهان روسیه سنتی ،شامل زبان
روسی ،فرهنگ روسی و همچنین مذهب ارتودوکس
هستند .این دس��ته مایلند که روس��یه در داخل کامال
مستقل عمل کند .اما گروه دیگر کسانی اند که خواهان
باز شدن فضای سیاسی روس��یه اند و در پی ان هستند
که با غرب تعامالت بیش��تری داشته باشند؛ کما اینکه
مدودف هم به این س��مت حرکت کرد و تالش��ش بر
ان بود که برای دستیابی به تکنولوژی های روز روابط
را با غرب گسترش دهد .اما پوتین اصال مایل نیست
کشورش به این سمت و سو س��وق پیدا کند .یکی از
انتقاداتی که مدودف هم��واره از دوران پوتین می کرد
این بود که کشور را به سمت وابستگی به صادرات مواد
خام از جمله نفت و گاز هدایت کرده است .مدودف
اعالم کرده بود دوست دارد کشور به سمت نوسازی
صنایع برود و صادراتش بیش��تر مبتنی بر محصوالت
صنعتی باش��د .از دیگر تغییراتی که با روی کار امدن
پوتین احتمالش می رود مخالفت با بحث استقرار سپر
دفاع موشکی اس��ت؛ احتماال به دلیل استقرار بخشی
از این سامانه در ترکیه ،روس��یه با این کشور برخورد
خواهد کرد ،همچنانکه وی پیش از این اعالم کرده بود
به ترکیه هشدار خواهد داد که با این سیستم همکاری
نکند .بازسازی ارتش نیز در زمره اقدامات اتی پوتین
به عنوان رئیس جمهوری احتمالی روسیه قرار خواهد
گرفت .طی چند سال گذش��ته ارتش روس نتوانسته
خودش را با تکنولوژی روز هماهنگ کند و از نظر توان
نظامی بسیار ضعیف شده است.
ایا در حوزه خاورمیانه نیز پوتین نقش افرینی اش
را افزایش خواهد داد؟
lروسیه اتی بسیار بیش از گذشته عالقه مند
خواهد بود که در خاورمیانه به ایفای نقش بپردازد و در
این راستا سوریه مهمترین پایگاه برای روس ها خواهد
بود .اما با توجه به تحوالتی که هر روز در خاورمیانه
در حال روی دادن اس��ت به طور قطع نمی توان گفت
که با روی کار ام��دن پوتین این اه��داف وی به چه
سمت و سویی خواهد رفت .در حال حاضر جهان از
سمت رویارویی های نظامی به سمت همکاری های
اقتصادی و منطقه ای در حال پیش��روی است .این در
حالی است که برای روسیه مشکل خواهد بود به این
فرایند جهانی بپیوندد.
چرا برخی گروه ها در روسیه مخالف روی کار
امدن دوباره پوتین هستند؟
lدر حقیقت در روس��یه طبقات تحصیلکرده
و روشنفکر مخالف ان هستند که پوتین مجددا روی
کار بیاید ،زیرا فکر می کنند در ان صورت تعامالتشان
با جهان کمتر خواهد شد و به سمت یک سیستم بسته
حرکت خواهند کرد .انها فکر می کنند روی کار امدن
پوتین تغییرات بس��یاری ایجاد خواه��د کرد و برخی
ازادی هایی که در دوره مدودف در داخل ایجاد شده
باز از بین خواهد رفت.
ایا می توان گفت که میان برخی اقشار مردمی
و حاکمان روسیه تفاوت دیدگاه وجود دارد؟
جابه جایینخبگان
کلید طالیی کاخ کرملین در دستان پوتین
محمود شوری /کارشناس ارشد مسائل قفقاز
3
بین الملل
والدیمیرپوتین،نخست وزیرفعلیورئیس جمهوری
پیش��ین روس��یه محتمل ترین گزین��ه ب��رای انتخابات
ریاست جمهوری پیش رو در این کشور است 14.اسفند
احتماال دوباره پوتین وارد کرملین خواهد ش��د تا این بار
به طورمستقیمبرمسائلنظارتکند.
ان چیزی که در روسیه شاهدش بودیم این است که
طیفیازنخبگانسیاسیحاکمبرروسیهبایکسریتغییرات
اندک در سال های اخیر توانس��ته اند قدرت را در اختیار
خودشان داشته باش��ند .حتی در دوران اقای مدودف هم
شاهد بودیم که رفت و امدهای سیاسی به صورت خیلی
گستردهصورتنمی گرفت.به نظرمی رسدکهپوتینحلقه
یانهادرمسند
اطرافیانخودشراشناختهوکموبیشتمام
امورقرارگرفته اند.بهلحاظسیاستداخلیانتظارنمی رود
کهتحوالتزیادیراشاهدباشیم؛اگرچهبههرحالبا توجه
به اتفاقاتی که در سطح منطقه ای و بین المللی در حال رخ
دادن است قطعا پوتین هم ناچار خواهد شد تغییراتی را
در صحنه سیاسی ایجاد بکند؛ این سیاستمدار روسی به
لحاظنمایش هایسیاسیکهمی توانندداشتهباشندقدرت
مانور باالیی دارد .به عنوان نمونه در بخش گردش نخبگان
یا نقش افرینی بیش��تر احزاب در صحنه سیاسی روسیه
می تواندتغییراتیایجادکندتاهمچنانمحبوبیتخودش
را داشته باش��د .در واقع وی حتی در حد ظاهرسازی هم
که شده باید این تحوالت را ایجاد کند تا بتواند نفوذش را
حفظکند.امادرصحنهسیاستخارجیومنطقه ایروسیه
بعیدبهنظرمی رسدکهتغییراتخیلیمحسوسیصورت
بگیرد .در رابطه با امریکا نیز ش��ایان ذکر است که روسیه
و امریکا در برخی حوزه ها روابط خودش��ان را گسترش
داده بودند .مثال طی سال های اخیر رابطه اقتصادی امریکا
و روسیه به شدت افزایش یافته و به نظر می رسد با توجه به
بسطبحراناقتصادی،روسیهوغرببهویژهامریکامجبور
باشندبیشازاینهاباهمهمکاریاقتصادیداشتهباشند.در
سطح بین المللی روس ها در سال های اخیر سعی کرده اند
همکاری هایجدیخودراباکشورهایغربیدنبالکنند.
غرب نیز تالش داشته تا جایی که حوزه استراتژیک انها
اجازه می دهد امتیازاتی به روسیه بدهند و همانطور که ذکر
شد این همکاری را در مواقعی در حوزه های اقتصادی بین
روسیه و غرب شاهد بوده ایم .به طوری که طی این مدت
حجم روابط اقتصادی روس��یه و غرب به شدت افزایش
یافته است .در عرصه های بین المللی تاحدودی حوادث
بیرونی و منطقه ای تعیین کننده است و اتفاقاتی مانند انچه
اکنون در سوریه شاهدش هس��تیم یا موارد مشابه در این
راستا نقش افرین خواهند بود؛ نقشی که اکنون روسیه در
منطقه خاورمیانه با توجه به بحث س��وریه برای خودش
در حال تعریف کردن است می تواند در اینده روی رابطه
روس��یه و امریکا تاثیرگذار باش��د .در سطح منطقه ای ،با
توجه به تحوالت خاورمیانه و همچنین موضع روسیه در
قبال کشورهای واقع در این حوزه ،روس ها از زمان جدی
شدن بحران سوریه ثابت کردند که نمی خواهند صحنه
بازیرابهنفعغربخالیکنند.روس هاازابتدایتحوالت
خاورمیانه،بابدگمانینسبتبهتحوالتکشورهایعربی
نگریستندوبرداشتانهااینبودکهغربهمانمواضعیکه
در چارچوب انقالب های رنگین در جمهوری های سابق
شورویداشت،درکشورهایعربینیزپیگیریمی کند.با
گذشتزمانروس هامتوجهشدندکهمی تواننددرصحنه
کشورهای عربی در کنار غرب نقشی برای خود تعریف
کنند .از این رو با جدی شدن بحران سوریه شاهد ان بودیم
که روس ها با جدیت تمام قطعنامه های شورای امنیت را
وتوکردند .بنابراینبهنظرمی رسدسیاستخارجیروسیه
درایندهتحترهبریپوتیننگاهیجدیوتاثیرگذارتردر
سطحمنطقه ایداشتهباشد.روس هاامده اندتاباجدیشدن
بحرانسوریهدرصحنهخاورمیانهنقشسنتیخودرااحیا
کنند.درچنددههگذشتهکرملینهموارهنگاهیراهبردیو
استراتژیکبهسوریهداشتهودرواقعبهسوریهبه عنوانیکی
ازمتحدانمهمخاورمیانه ایخودمی نگریستهاست.دریک
سالاخیرهمهمزمانباتحوالتسیاسیدرداخلسوریه،
کرملین نیز نگاهی متفاوت با غرب به دمشق داشته است.
روس ها بعد از فروپاشی شوروی بسیاری از متحدان خود
درخاورمیانهراازدستدادند،اماسوریهبهعنوانمهمترین
پایگاه انان باقی مانده و هر زمانی که روس ها خواسته تاثیر
و نقشی در منطقه داشته باشد از راه سوریه این تاثیرگذاری
خود را اعمال کرده .گذشته از این روسیه به لحاظ اقتصادی
هم روابط گسترده ای با سوریه داشته و دارد .از نظر نظامی
هم سوریه یکی از خریداران اصلی تسلیحات روسیه به
شمار می اید .در واقع عوامل باال مجموعه عواملی است
که نگاه روس ها را به سوریه شکل می دهند .از طرف دیگر
برخیتمایالتیکهدررهبرانامریکاییبرایتاثیرگذاشتن
بر صحنه سیاسی روسیه وجود دارد نیز می تواند یکی از
موضوعاتی باشد که موجب تش��دید اختالف میان دو
کشور در اینده ش��ود .اما در بحث هایی مانند بحث سپر
دفاع موش��کی و موضوعاتی که از قبل م��ورد اختالف
امریکا و روسیه بوده است ،باید گفت که هم روسیه و هم
ایاالت متحده سعی می کنند موضوع را به نحوی مدیریت
کنند که موجب تشدید اختالف ها نش��ود؛ ان چیزی که
خیلیمی توانددرروابطامریکاوروسیهتعیین کنندهباشد
یکی بحث ایران خواهد ب��ود و دیگری بحث تحوالت
خاورمیانه.پوتیندرمقاله ایکهاخیرانوشته،دیدگاه هایش
درحوزهجهانیراتبیینکردهوشاهدیمکهایندیدگاه هابه
نسبتگذشتهتفاوتچندانینکرده اند،امابازهمتاکیدکرده
که روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ باید مورد توجه ویژه
قرارگیردودرهمینراستااحتماالروسیهروابطشباشرق
رانیزپسازامدنپوتیندوبارهگسترشخواهدداد؛چراکه
روس هابرایحفظقدرت شانمجبورندتوجهبیشتریبه
شرقداشتهباشند .زمانیکهمدودفبهقدرترسیدانتظار
می رفت که در عرصه های مسائل داخلی توجه بیشتری از
خودش نشان دهد و به هر حال تغییراتی در صحنه داخلی
روسیه به ویژه از نظر برخی ازادی های سیاسی اعمال کند.
اما در صحنه سیاست خارجی خیلی انتظار نمی رفت که
تغییرات چندانی را شاهد باشیم کما اینکه حوادثی که در
چهار سال گذشته رخ داد نش��ان داد که خیلی از مسائل با
مدیریت شخص پوتین حل و فصل می شود و به هر حال
سیاست های مدودف خیلی تفاوتی حداقل در ظاهر با ان
چیزی که در زمان پوتین شاهدشبودیم ندارد.من تصورم
این است که چهار سال اخیر در صحنه سیاست روسیه را
خیلینمی توانیممتفاوت ترازهشتسالپیشازانوشش
سالاتیدرنظربگیریمg.
مثلث شماره118
lدر روس��یه تفاوت هایی در دیدگاه های مردم
و سیاس��یون وجود دارد که برخی از انها قابل بررسی و
تحلیل است .مردم روس��یه و برخی سازمان های مدنی
مایلند فضای بازی بر این کش��ور حاکم باشد و با دیگر
کشورهایجهاندرتعاملباشندامانهدرزمینه هاینظامی
و تسلیحات بلکه در زمینه های اقتصادی ،فناوری های نو،
علمی و فرهنگی .در روسیه بیشتر دولتمردان مایل هستند
که در زمینه نظامی گری و تسلیحات حرکت کنند و همین
مسائل باعث به وجود امدن برخی اختالفات میان مردم و
حاکمان شده است.
ایا با روی کار امدن پوتین شاهد افزایش نگاه
به شرق روسیه خواهیم بود؟
lدر سال های پایانی دوره دوم زمامداری پوتین،
روسیه خیلی به کش��ورهای خاورمیانه و شمال افریقا
نزدیک شد و در ان کشورها سرمایه گذاری های کالنی
در صنایع نفت و تس��لیحات نظامی انجام داد .روس��یه
قراردادهای بسیاری با انها منعقد کرد و این سطح روابط
حتیبهکشورهای حاشیه خلیج فارس و کویت نیز رسید.
امادردورهمدودفروسیهبهجهتمشکالتیکهدرداخل
از نظر بحران اقتصادی داشت نتوانست این روند را ادامه
دهد ،به همین خاطر پوتین دوباره اگر وارد کرملین شود
این رویکرد را دنبال خواهد کرد ،اما موفق شدن یا نشدنش
جای بحث دارد .در حال حاضر جهان از سمت و سوی
نظامی گریوتسلیحاتبهسمتهمکاری هایاقتصادی
و علمی -فرهنگی در حال پیشروی است و به همین دلیل
تسلیحات نظامی دیگر نقش کمتری ایفا خواهند کرد.
در اغلب کشورها پوتین را به عنوان یک نظامی و یکی
از اعضای کا.گ.ب می شناس��ند و احتماال پوتین پس
از روی کار امدنش در رابطه با گس��ترش ناتو به سمت
شرق اخطارهایی به غرب و ترکیه خواهد داد؛ با تمام این
اوصاف پوتین نگاه به شرق خودش را توسعه خواهد داد.
با ق��درت گرفتن دوب��اره پوتین چ��ه تغییر و
تحوالتی در روابط میان امریکا و روس��یه رخ
خواهد داد؟
lوالدیمی��ر پوتین در گام نخس��ت و وهله اول
مخالفتش با استقرار سپر دفاع موشکی و گسترش حوزه
ناتوبهسمتشرقرااعالمخواهدکرد.پوتینبههیچوجه
مایلنیستبهامریکاامتیازبدهد،اماازدیگرسونیزناگزیربه
پذیرشبرخیموارداست.سیستمسپردفاعموشکیناتوبه
احتمالبسیارزیادمتوقفنخواهدشد،چرا کهاینسیستم
با یک روند تکاملی در حال پیشروی است .روسیه مجبور
است برای متوقف کردن این تهدیدات هزینه صرف کند؛
زمانی که کشوری برای بازدارندگی هزینه صرف می کند
طبیعی است که این اقدامش ارزش افزوده ندارد و عالوه بر
انحتیمجبوراستازاعتباراتدیگربخش هایاقتصادی
نیز برای حوزه نظامی تخصیص دهد .از این منظر ممکن
است گفته شود که تولید ناخالص داخلی سوریه به سمت
هزینه های اینچنینی پیش رود و در بخش های دیگر مانند
بهداشت ،اموزش و ...صرف نمی شود .اما اگر این فرضیه
درست باشد با افزایش جمعیت روسیه و مشکالتی که در
پیش رو است برخی مش��کالت پیش خواهد امد .از این
دیدگاه روسیه ناگزیر است با غرب در ارتباط باشد ،زیرا
روابط روس��یه با غرب از شرق بیشتر است؛ روسیه برای
تداوم صادرات گاز و نفتش به اروپا باید روابطش را ادامه
دهد .در حال حاضر در اروپای شرقی 40درصد گازشان
ازروسیهواردمی شودبنابرایننمی تواندباغربقطعرابطه
کند .از دیگر منظر نیز امریکا ادامه غرب است و نمی توان
تصور کرد که روسیه با اروپا در ارتباط باشد اما با امریکا نه.
به جهت تضادی که در مسائل نظامی میان روسیه و غرب
حاکم است پوتین پس از این راه درازی در پیش خواهد
داشتg.
39
بین الملل
اتش زیر خاکستر
بین الملل
جهاد علیه
کفرناتو
مثلث شماره118
افغانستان از کنترل نیروهای امریکایی خارج شد
40
1
بین الملل
مثلث شماره118
اهانت به قران کریم و سوزاندن کتاب مقدس مسلمانان
در پایگاه «بگرام» در افغانستان که خشم شدید مردم این کشور
را به دنبال داشت و باعث شد اتش احساسات ضد امریکایی
افغان ها بار دیگر زبانه بکشد وکشوری را که در باتالق 10ساله
جنگافغانستانگرفتارشدهاستباچالشیجدیدرو به روکرد.
موضع گیریقانونگذارانافغانکهمردماینکشورراعلیه
نیروهای امریکایی دعوت به جهاد کردند و سخنان نیروهای
پلیسافغانستانمبنیبراینکهعامالنسوزاندنقرانبایدبهاتش
کشیدهشوند،مسئوالنامریکاییرامتوجهاینحقیقتکردکه
نگرانیوهراسانهابی موردنیست.
از طرف دیگ��ر ،اهانت ب��ه قران کری��م و تحریک
احساس��ات ضد امریکای��ی در اس��تانه انتخاب��ات
ریاس��ت جمهوری این کش��ور صورت گرفته و بنابراین
می تواند روی معادالت کاندیداهای این انتخابات تاثیری
جدی داشته باشد .به نظر می رسد این مساله روی مبارزات
انتخاباتی «ب��اراک اوباما» رئیس جمه��وری فعلی بیش از
کاندیداهای جمهوریخواه تاثیر بگذارد .او که چند ماه بعد
از در دست گرفتن قدرت در س��خنرانی خود در دانشگاه
«االزهر» خواس��تار اغ��ازی جدی��د در رواب��ط امریکا و
جهان اسالم ش��ده بود ،به دنبال قران س��وزی و توهین به
مقدسات مسلمانان توسط نیروهای کشورش در افغانستان
در موقعیت پیچیده ای قرار گرفته است و انتظار نمی رود این
بار بتواند حربه بهبود روابط با جهان اس�لام را دستاویزی
برای پیشبرد هدف های انتخاباتی خود قرار دهد .همچنین
به نظر می رس��د این حادثه ،تاثیر چش��مگیری روی ارای
جامعه مسلمانان امریکا در انتخابات ریاست جمهوری ماه
نوامبر داشته باش��د .نتایج نظرسنجی ها نشان می دهد که از
هر هفت امریکایی تنها یک نفر نگرش مثبتی به چشم انداز
افغانستان دارد و اکثریت قاطع شهروندان ایاالت متحده با
باقی ماندن نیروهای این کشور در افغانستان تا زمان تثبیت
شرایط و اس��تقرار صلح و ثبات مخالف هستند .عالوه بر
ان ،باقی ماندن نیروهای امریکایی در افغانس��تان عالوه بر
هزینه های جبران ناپذیر انسانی ،در شرایطی که این کشور
با بحران کسری بودجه و نرخ باالی بیکاری دست و پنجه
نرم می کند ،هزینه های مالی زیادی را نیز بر دولت تحمیل
می کند .مسئوالن امریکایی که طی 10ساله گذشته به رغم
این مخالفت های مردمی و متحمل شدن چنین هزینه های
هنگفتی نیروه��ای خود را در افغانس��تان نگه داش��ته اند،
نگران این مساله هستند که با تشدید تظاهرات افغان ها علیه
قران سوزی ناگزیر به خروج زودهنگام از افغانستان شوند
و این خروج خارج از برنام��ه ،باعث قدرت گرفتن مجدد
طالبان و بازگشت مجدد انها به صحنه شده و به این ترتیب
تالش های یک دهه گذشته ش��ان به یک باره به هدر برود.
این روند که باعث بی معنی شدن حضور 10ساله نیروهای
امریکایی در افغانستان می شود ،می تواند خشم شدید مردم
ایاالت متحده از هدر رفتن منابع مالی و انسانی شان را به دنبال
داشته باشد.
به دنبالاینبی حرمتیبهقرانکریم،صد هانفرازشهروندان
خش��مگین افغان در اطراف پایگاه بگرام تجمع کردند و در
مناطقمختلفافغانستان،پرچمامریکارابهاتشکشیدند.این
تظاهرات در روزهای بعد به مناطق دیگر نیز گسترش پیدا کرد
تا جایی که در مجموع حدود 30کشته و بیش از 200زخمی بر
جایگذاشتهاست.
در پنجمین روز این تظاهرات ،دو مشاور وزارت کشور
افغانس��تان هدف گلوله قرار گرفتند و به دنبال ان فرماندهی
نیروه��ای ناتو در افغانس��تان ،نیروه��ای خ��ود را از تمامی
وزارتخانه هایاینکشورفراخواند.
درهمینراستابه نظرمی رسدتوهینبهمقدساتمسلمانان
توسطنیروهایامریکاییمستقردرافغانستانوهمچنینکشته
شدننیروهایخارجیدرافغانستان،سطحتعاملبیننیروهای
امنیتی افغان و سربازان خارجی را کاهش داده و میزان شکاف
بین انها را به طور بی سابقه ای افزایش داده است .هرچند برخی
مقام های واشنگتن این شکاف و تنش را «موقتی و زودگذر»
می دانند ،ولی تحلیلگران معتقدند که همین مس��اله می تواند
موفقیت عملیات اینده و ادامه حضور نیروهای امریکایی در
افغانستانراباتهدیدیجدیرو به روکند.
واکنش اولیه مقام های امریکایی برای رفع و رجوع این
رسوایی ،در پیش گرفتن سیاست «فرافکنی» بود .مسئوالن
پایگاه بگرام به هیاتی که برای تحقیق و تفحص درباره این
حادثه صورت گرفته بود ،گفتند که این حادثه به دلیل اشتباه
و نااشنایی یک مترجم با کتاب های عربی روی داده است.
به گفته انها ،مترجمان دستور داشتند کتاب هایی که به تعبیر
شیطنت امیز ،انها به نوعی مروج «افراط گرایی» بودند را از
سایر کتاب های این مجموعه جدا کرده و بسوزانند که انها نیز
این کتاب ها که برخی از نسخه های قران کریم نیز در میان انها
بوده را جدا کرده و در محل مشخصی گذاشته اند ولی در زمان
تغییر شیفت کارکنان ،مسئوالن جدید که از وجود نسخه های
قران در میان کتاب ها خبر نداشته اند ،انها را نیز به اشتباه دور
انداخته اند .اما این توجیه نتوانست افغان های خشمگین را
ی انه��ا در خیابان ها همچنان
متقاعد کند و حضور اعتراض
ادامه داشت .سیاست بعدی مس��ئوالن امریکایی« ،وعده»
پیگیری و تحقیق درباره این حادثه و تالش برای «تضمین»
جلوگیری از روی دادن حوادثی مشابه در اینده بود ،اما این
رویکرد نیز راه به جایی نبرد و مقام های امریکایی در نهایت
ناچار به عذرخواهی رسمی شدند .این عذرخواهی در ابتدا
توسط «جان الن» فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان
و همچنین «لئون پانه تا» وزیر دفاع امریکا مطرح ش��د و به
دنبال ان باراک اوباما نیز به طور رس��می از «حامد کرزای»
رئیس جمهوری افغانستان و مردم این کشور عذرخواهی
کرد .به رغم تاثیرات منفی شدید اقدام توهین امیز نیروهای
امریکایی ،س��ه نفر از کاندیداهای جمهوریخواه انتخابات
ریاست جمهوری امریکا از اوباما به دلیل عذرخواهی برای
قران سوزی انتقاد کردند« .میت رومنی»« ،نیوت گینگریچ» و
«ریک سانتوروم» با اشاره به تعداد سربازان امریکایی که در
افغانستان جان خود را از دست داده اند و همچنین هزینه هایی
که این عذرخواهی در شرایطی فعلی در بر خواهد داشت،
ابراز تاسف اوباما از این اقدام را بی مورد ارزیابی کردند.
با ای��ن وجود ،ابع��اد این حادث��ه چنان گس��ترد ه بود
که «هیالری کلینت��ون» وزیر خارجه امریکا نی��ز ناچار به
عذرخواهی شد و گفت که اقدام این نیروها ،باعث شرمندگی
امریکا شده است .وزیر خارجه امریکا همچنین اذعان کرد
که سیاس��ت های دولت این کشور مشکل س��از بوده و در
شرایط کنونی افغانستان ،اتش جنگ و درگیری را شعله ور
می کند .او با تاکید بر اینکه در حال حاضر کنترل شرایط از
دست ها خارج شده ،از مسئوالن افغان خواست برای ارام
کردن اوضاع با یکدیگر متحد ش��وند تا خشونت ها هر چه
سریع تر متوقف شود.
به رغمتمامی اینرویکردها–کهباتوجهبهادامهتظاهرات
شهروندان افغان به نظر نمی رسد در فرونشاندن اتش خشم
انهاتاثیرچندانیگذاشتهباشدـجامعهسنتیافغانستانکهعامل
مذهب همواره در ان نقش پررنگی داشته ،با نگاهی منفی تر به
حضور نیروهای امریکایی در این کشور خواهد نگریست و
مقام های افغان که تاکنون با ادامه حضور س��ربازان امریکا در
کشورشان بعد از سال 2014میالدی به بهانه اموزش نیروهای
افغانموافقتکردهبودند،ب هدلیلفشارشدیدمردمی ونارضایتی
هرچه بیش��تر انها از حضور این نیروها شاید ناگزیر به یافتن
راهکارهایی جدید باشند؛ راهکارهایی که در ان به حساسیت
مردمافغانستانبهمسائلمذهبیبهادادهشودg.
منبع :پایگاه اینترنتی شورای روابط خارجی امریکا
روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال
روزنامه واشنگتن پست
41
دولت حامد کرزای در
قبال اهانت به مقدسات
مسلمانان به مسئولیت
خود عمل نکرده است
و همین موضوع ممکن
است به بهای گزافی
برای حاکمان امروز
افغانستان تمام شود
بازی با اتش
توهین به مقدسات مسلمانان دامان حکومت کرزای را گرفت
محمدابراهیمطاهریان-سفیرسابقایراندرافغانستان
2
بین الملل
هتک حرمت به قران و سوزاندن کتاب اسمانی
مس��لمانان در پایگاه بگرام افغانستان خشم مردم این
کش��ور را موجب ش��ده و باعث ازرده خاطر ش��دن
مسلمانان افغانستان و منطقه شده است .طی چند روز
گذشته مردم مسلمان افغانستان در کابل و برخی نقاط
دیگر کشورش��ان با برپایی تظاه��رات و راهپیمایی،
اقدام اخیر سربازان امریکایی ناتو در سوزاندن قران
مجید را محکوم کرده تا جای��ی که تاکنون چند تن از
شهروندان افغانی در درگیری با نیروهای انتظامی جان
خود را از دست داده اند .در پی افشای این خبر موجی
از انزجار نس��بت به این اقدام نیروه��ای امریکایی،
سراسر افغانستان را در برگرفت.
در این میان برخی تحلیل ها سعی بر ان دارند که
عمدی یا غیرعمدی بودن این اقدام را مورد بررس��ی
قرار دهند اما به نظر م��ن این جنبه قضیه هیچ اهمیتی
ندارد و مس��اله مهم در واقع اهانت به مقدسات بوده
است .این نخستین بار نیست که در افغانستان از طرف
نیروهای فرامنطقه ای چنین اقداماتی صورت می گیرد
و به باورهای مردم توهین می شود .در طول 10سال
گذشته بارها شاهد چنین مسائلی بوده ایم؛ این اتفاق
به فرض تقریبا محال حتی اگ��ر از روی بی توجهی،
نادانی و غیرعمدی بوده باشد اما نتیجه ان بسیار قابل
توجه است و ان چیزی است که امروز در افغانستان
شاهدش هس��تیم بنابراین عمدی یا غیرعمدی بودن
اقدام امریکائی��ان در نتیجه موض��وع تغییری ایجاد
نمی کند .مشاهده می کنیم که مردم افغانستان به خاطر
مش��کالت دیگری در خصوص زمس��تان سخت و
سردی که داشتند و مرگ بسیاری از فرزندان شان به
خیابان ها نیامدند اما زمانی که به باورهای شان توهین
می ش��ود س��اکت نخواهند نشس��ت و نتیجه همین
می ش��ود که امروز می بینیم .پیامی که مردم افغانستان
دادند و بخشی از حاکمیت نیز با انها همراهی کرد این
است که باورهای شان برای ش��ان مهم است و اجازه
نمی دهند که به این باورها اهانت شود .انها نشان دادند
که سختی ها و مشکالت دیگر را تحمل خواهند کرد
اما توهین به باورها و مقدسات شان را تحمل نمی کنند.
مثلث شماره118
42
پس از این باید منتظر باشیم و ببینیم که حاکمیت در
افغانس��تان با این قضیه چطور برخورد خواهد کرد.
اگر درگذشته حاکمیت نس��بت به اینگونه اقدامات
کش��ورهای فرامنطقه ای که در افغانس��تان صورت
گرفته بود واکنش مناسب نش��ان می داد امروز شاهد
تکرار این اقدامات نبودیم .در حال حاضر اگر دولت
افغانس��تان در کنترل وضع موجود یک اقدام مناسب
انجام دهد و تضمین دهد که بعد از 10سال نیروهایی
که خودشان را تحمیل کرده اند دیگر با فرهنگ مردم
اشنا ش��ده اند و باورهای ش��ان را خواهند پذیرفت
شاید کمی اوضاع ارام ش��ود .بسیاری از کارشناسان
بر این باورند که مجموعه ای��ن وقایع تنها یک نتیجه
خواهد داش��ت و ان نپذیرفتن نیروهای خارجی در
افغانستان است .در حال حاضر مردم خشمگین افغان
دیگر به راحتی نخواهند پذیرفت که نیروهای خارجی
در کشورشان حضور داشته باشند و باورهای شان را
نیز نادیده بگیرند.
اتف��اق اخیر ب��رای دول��ت حامد ک��رزی نیز
پیامدهایی خواهد داش��ت؛ حاکمیت نس��بت به این
موضوع مسئولیت دارد چراکه در گذشته اقدام مناسبی
انجام نداده و جلوی اینگونه اقدامات را نگرفته است.
در موضوعات تکراری دولت افغانس��تان همواره با
حرکت نیروهای
امریکایی عالوه بر
رنجاندن مسلمانان
افغان ،مسلمانان دیگر
نقاط جهان به ویژه خود
امریکا را نیز متاثر
کرده است تا جایی
که احتمال می رود در
انتخابات پیش روی
ایاالت متحده ،باراک
اوباما ،رئیس جمهوری
فعلی ،بخشی از ارای
مسلمانان را از دست
بدهد
تبلیغات و صحبت کردن از کن��ار ماجرا عبور کرده و
هیچ اقدام عملی انجام نداده است .تحوالت اخیر در
افغانستان یک امتحان ،گزینش و مرحله حساس برای
دولت کرزی است تا اقدامی عملی و موثر انجام دهد و
با مراجعه به نهادهای قانونی یک راهکار مناسب برای
برخورد با این جریان پیدا کن��د؛ در غیر این صورت
تحوالت جاری در افغانس��تان دامان حاکمیت را نیز
خواهد گرفت.
به دنبال اتفاقات اخیر تمام نیروها و مستشاران
خارجی در وزارت خانه های افغانس��تان فراخوانده
ش��دند و فرانس��ه و انگلی��س در برخ��ی نق��اط،
نیروهای ش��ان را از کاره��ای عملیاتی ب��ه کارهای
اموزشی گماشتند .در کل من فکر می کنم این اتفاقات
ابس��تن مراحل و تح��والت جدیدی در افغانس��تان
خواهد ش��د و حضور نیروهای خارجی را با مشکل
مواجه خواهد کرد.
همچنین این حرکت نیروهای امریکایی عالوه بر
رنجاندن مسلمانان افغان ،مسلمانان دیگر نقاط جهان
به ویژه خود امریکا را نیز متاثر کرده است تا جایی که
احتمال می رود در انتخابات پیش روی ایاالت متحده،
باراک اوباما ،رئیس جمهوری فعلی بخش��ی از ارای
مس��لمانان را از دس��ت بدهد .برای اینکه چه دولت
کرزی و چه شخص اوباما از اسیب های این جریان در
امان باشند ،باید خیلی سریع اقدامات عملی صورت
دهند و برای دلجویی از مردم وارد عمل شوند .جبران
مافات و محاکمه کسانی که مسئول این امر بودند در
این قضیه تاثیر بس��یاری خواهد گذاشت .گستردگی
این تظاهرات از قندوز در ش��مال افغانستان تا بگرام
در مرکز و از ش��رق تا غرب را دربرگرفته است و اکثر
مردم افغانستان که مسلمان هستند به این مساله واکنش
نشان داده اند .از جمله مطالبات انها نیز این است که
با مس��ببان این اهانت برخورد جدی شود و ضمانت
دهند که دیگر این مس��اله تکرار نخواهد شد .چراکه
توهین به باورها و مقدسات برای افغان ها اصال قابل
پذیرش نیس��ت و با توجه به اینکه این مساله قبال نیز
اتفاق افتاده ب��ود احتماال این بار تا به نتیجه رس��یدن
تظاهرات ش��ان و محاکمه عامالن س��اکت نخواهند
نشستg .
گفت وگو با پیرمحمد مالزهی
3
زمینه چینی برای کاپیتوالسیون
پیرمحمد مالزهی ،کارش��ناس مسائل افغانس��تان در گفت وگویی به بررس��ی تحوالت اخیر افغانستان
پرداخت .وی معتقد اس��ت در ش��رایط کنونی حامد کرزی از دو طرف تحت فش��ار قرار دارد .از یک طرف
امریکایی ها خواهان ان هستند که هرچه سریع تر اوضاع تحت کنترل دربیاید و تظاهرات متوقف شود .از طرف
دیگر مردم انتظار دارند که مسببین این حادثه که سربازان امریکایی هستند محاکمه و مجازات شوند .در حالیکه
این افراد در کنترل دولت افغانستان نیستند و انها در پایگاه بگرام نفوذی ندارند .مالزهی در رابطه با طالبان و
تحرکات اخیرشان نیز بر این باور است که تاکنون گروه طالبان به خوبی از این جریان استفاده کرده و توانسته
سازماندهی هایی صورت دهد تا حداکثر استفاده را از این جریان ببرد.
بین الملل
مثلث شماره118
ارزیابی ش��ما از تحوالت اخیر در افغانس��تان
چیست؟
lدر حقیقت به درستی معلوم نیست که در این
کش��ور چه اتفاقی افتاده و دو دیدگاه راجع به اقدام اخیر
نیروهای امریکایی مبنی بر ات��ش زدن قران وجود دارد.
دیدگاهنخستمعتقداستکهایناقدامبهصورتعمدی
صورت گرفته و این کتاب مقدس در کنار بقیه کتاب ها که
فکر می کردند به تعبیر انها افراطی گری را میان زندانیان
بگرام تقویت می کند به اتش کشیده شده است .دیدگاه
دیگر بر این باور اس��ت که در این میان اشتباهی صورت
پذیرفته و فردی که مسئول جدا کردن و اتش زدن کتاب ها
بودهعربینمی دانستهبههمیندلیلبهصورتغیرعمدی
به این اقدام مبادرت ورزیده است.
این اقدام چه پیامدهایی برای دولت افغانس��تان
خواهد داشت؟
lبه نظر می رسد پیامدهای این حادثه هم برای
مردم افغانس��تان و هم برای دولت افغانستان بسیار مهم
است .در حال حاضر حامد کرزی از دو طرف تحت فشار
قرار دارد .از یک طرف امریکایی ها خواهان ان هستند که
هرچه سریع تر اوضاع تحت کنترل دربیاید و تظاهرات
متوقف شود .از طرف دیگر مردم انتظار دارند که مسببین
اینحادثهکهسربازانامریکاییهستندمحاکمهومجازات
ش��وند .در حالیکه این افراد در کنترل دولت افغانستان
نیستند و انها در پایگاه بگرام نفوذی ندارند .امریکایی در
انجا هرکاری که بخواهند انجام می دهند و به کسی هم
پاسخگو نیستند .بنابراین دولت اقای کرزی تحت این
فشارها به دنبال یک راه حل است و از مردم تقاضا می کند
کهخشم شانراکنترلکنندومسالهراتمامشدهتلقیکنند.
وی معتقد است قبول دارند اشتباهی صورت گرفته و این
عمل نیز محکوم شده است اما مردم نیز نباید بیش از این به
تظاهرات ادامه دهند.
ایادرصورت ادامهناارامی هادر افغانستان،ممکن
است طالبان به دنبال بازس��ازی نقش اش در این
کشوربرخیزد؟
lتاکنون گروه طالبان خیلی خوب از این جریان
استفاده کرده و توانسته سازماندهی هایی صورت دهد تا
حداکثر استفاده را از این جریان ببرد .سابق بر این طالبان بر
این باور بودند که نیروهای خارجی نه تنها مردم افغانستان
را می کشند بلکه به مقدس��ات دینی نیز توجهی ندارند.
بنابرایناینحادثهدقیقادرجهتمنافعطالبانحرکتکردو
طبیعیهمهستطالبانتمامتالش شانراخواهندکردکه
این جریان را تبدیل به یک شورش عمومی علیه نیروهای
ناتووامریکابکنند.اینکهموفقشوندیاخیربحثدیگری
اس��ت اما در هر حال هدف طالبان این اس��ت .انطوری
که برخی مقامات ادعا می کنند در جمع تظاهرکنندگان
گروه های مس��لحی نیز وجود دارند که به این تظاهرات
جهت می دهند و ان را به طرف س��اختمان های دولتی و
مراکز نظامی هدایت می کنند؛ حتی در قندوز شاهد بودیم
کهبهمقرسازمانمللحمله شد.
و اما پیامده��ای این اعتراضات ب��رای نیروهای
امریکایی چه خواهد بود؟
lبرداشت من این است که امریکایی ها هم سعی
می کنند که از این حادثه منافعی برای خودشان رقم بزنند.
این حادثه در اس��تانه بحث ها پیرامون امض��ای قرارداد
اس��تراتژیک میان امریکا و افغانستان جهت سپردن پنج
پایگاه افغان ها به دست امریکایی ها اتفاق افتاده است .به
همین دلیل به نظر می رسد که امریکایی ها در این شرایط
می خواهند وانمود کنند که سربازان شان در انجا امنیت
ندارندوبهدولتکرزیفشاربیاورندتاقرارداداستراتژیک
را هر چه سریع تر امضا کند .مفادی در معاهده ذکر شده که
مطابق ان در افغانستان اگر از جانب سربازان و نیروهای
امریکایی اش��تباهی رخ دهد خود امریکایی ها ملزم به
برخورد خواهند بود .اگر امریکایی ها موفق شوند چنین
پیشنهادی را در ان سند بگنجانند در حقیقت از این مساله
بهرهخواهندبردودراینصورتدیدگاهکسانیکهگفته اند
این اقدام عمدی صورت گرفته تقویت خواهد شد.به بیان
دیگر انها با این حرکت جامعه را براشفتند تا در این فضا
بتوانند قرارداد مورد نظرشان را به دولت کرزی تحمیل
کنند .واکنش ها به این اقدام تاکنون خیلی شدید و حتی
بیش از انتظار بوده است .تاکنون چندین نفر در اعتراض ها
یشدندحتیدرپارلمانافغانستان
کشتهوبسیارینیززخم
نیز واکنش هایی صورت گرفت .به خاطر این واکنش ها
ممکناستکهامریکایی هاقراردادمذکورراباتاخیربرای
امضا ببرند ولی در هر حال این حادثه این امکان را در اختیار
دولت و ارتش امریکا قرار می دهد که در قراردادشان این
ماده را بگنجانند که محاکمه کسانی که در افغانستان خطا
می کنند برعهده خود امریکایی ها باشد نه دستگاه قضایی
افغانستان .اگر این اتفاق بیفتد در واقع نوعی کاپیتوالسیون
انجام شده که تاکنون ضررها و خس��ارات ناشی از ان را
کشورهایمختلفیتجربهکرده اند.
ایا مردم افغانستان با چنین امری موافقت خواهند
کرد؟
lاکنوندرافغانستانتظاهراتمردمی بیشترجنبه
احساسیداردوبهخاطراینکهبااحساساتوباورهایانها
بازیشدهاستاینگونهبراشفته اند.درهمینراستاممکن
است که همین احساس��ات به زودی نیز فروکش کرده و
بخوابد .بنابراین احتمال می رود که تا چند روز دیگر این
اعتراضات فروکش پیدا کند .من فکر می کنم که هم دولت
امریکاوهمافغانستانازامضایاینسنداستراتژیکمنافع
یکسانخواهندبردواینسندنیازمشترکدوطرفاست.
امریکایی ها به دنبال ان هستند که حضورشان در منطقه را
حفظ کنند و پایگاه نظامی داشته باشند و در مقابل دولت
کرزی به این معاهده نیازمند اس��ت تا نیروهای خارجی
به گونه ای می��ان نیروهای دولتی و مخالفان ش��ان تعادل
قدرت برقرار کنند .اگر در این شرایط نیروهای امریکایی
از افغانستان خارج شوند ش��اید در مدت زمان کوتاهی
طالبانمجددابهکابلبیایندوقدرترادردستبگیرند.در
این صورت هم دولت کرزی و هم نیروهای شمال متضرر
خواهندشدوتوازنیکهبهوجودامدهبرهمخواهدخورد.
حزب وحدت اسالمی توانسته برای نخستین بار در قانون
اساسیافغانستانبگنجاندکهمعاوندومرئیس جمهوری،
شیعه مذهب باشد و شیعه را به عنوان یک مذهب رسمی
در قانون اساسی اورده اند .در حالیکه اگر طالبان به قدرت
بازگردندتمامی اینقوانینرانادیدهخواهندگرفتودوباره
دیدگاه های افراطی خودشان را تحمیل خواهند کرد .به
این ترتیب اگر قرارداد تصویب ش��ود از برخی جنبه ها
به نفع مردم خواهد بود .ام��ا در رابطه با مفادی که نقض
حاکمیت ملی افغان ها محسوب می شود ،باید گفت که
به این سادگی ها مورد پذیرش مردم قرار نخواهد گرفت.
اگر شرایط افغانستان را به صورت کامال واقع گرایانه در
نظر بگیریم دولت و نیروهای ش��مالی در برابر دو گزینه
قرار دارند؛ نخست اینکه امریکایی ها و ناتو به نوعی به
حضورشان در افغانستان به صورت توافق شده ادامه دهند
ودیگراینکهدرصورتخروجایننیروها،جنگازمناطق
شرقی و جنوبی منتقل خواهد شد به مناطق شمالی که این
مسالهبهمنزلهشکستیبرایانهاخواهدبود.دراینشرایط
دیگر ساختار قدرت کنونی حاکم نخواهد بود و طالبان به
زور قدرت را در کابل از انها خواهند گرفت .وقتی این دو
گزینهرادرنظرمی گیریمبهایننتیجهمی رسیمکهاحتماال
دولت کرزی و نیروهای شمالی به جای سقوط با حضور
نیروهای امریکایی و ناتو موافقت خواهند کردg.
43
اشتباهات استراتژیک امریکا تکرار می شود
محمدرضا بهرامی /سفیر سابق ایران در افغانستان
4
بین الملل
افغانس��تان به لحاظ ماهویت تحوالتی که در حال
حاضر با انهامواجه است .در حال وارد شدنبه یکمرحله
جدیداست.موضوعهتکحرمتقرانشریفومساله ای
که در پایگاه هوایی بگرام پیش امد را به عنوان یک اتفاق
باید مورد ارزیابی قرار داد .در رابطه با مساله هتک حرمت
یکهبایدموردتوجهقراربگیرداین
قرانشریف،نکتهمهم
است که متاسفانه روندی که مجموعه کشورهای غربی
به خصوص امریکا در پیش گرفته اند اسالم ستیزی است
و اتفاقی که اخیرا روی داد نیز به عنوان بخشی از این روند
مورد ارزیابی قرار می گیرد .در ماه های گذشته جسارتی که
توسط یک فرد مذهبی به قران در امریکا صورت گرفت
نیز در این زمره می گنجد ،همچنین در برخی کشورهای
اروپایی نیز شاهد برخی بی حرمتی ها بودیم .مجموع این
اتفاق ها نشان می دهد که این پدیده در حال تبدیل شدن
به یک روند است .از این منظر اگر بخواهیم این اتفاق را
از زاویه عمدی یا غیرعمدی بودن مورد توجه قرار دهیم
مقداری ماهیت این اتف��اق را منحرف خواهد کرد .نکته
دیگری که می توان به ان اش��اره کرد عکس العمل مردم
بود؛ این عکس العمل نش��ان داد که مردم در افغانستان تا
چه میزان نسبت به این پدیده حساسیت دارند و واکنش
نشان می دهند .نکته بعدی این اس��ت که این اتفاق ها در
قالب مردمی پیش امد و برخ�لاف برخی ادعاهایی که
صورت می گیرد ،س��وابق قضیه در سال های گذشته نیز
نشانمی دهدکهاینحرکت ها،حرکت هاییخودجوشو
مردمی استکهبیانگرحساسیتمردمدرافغانستاننسبت
به تقدسات تشان است .موضوع دیگری که از این ماجرا
می توان برداشت کرد ،حساسیت مردم نسبت به حضور
بیگانگان در کشورشان است ،صورت نوع برخوردی که
با نظامیان خارجی صورت پذیرفته ،فقط محدود به پایگاه
بگرامنبود.شاهدبودیمکهافغان هادربخش هایدیگرهم
مثلث شماره118
44
نسبت به نظامیان خارجی واکنش نشان دادند .همچنین با
در نظر گرفتن وقایع اخیر در افغانستان می توان گفت که
مطالبات مردم یک مطالبه کامال ذاتی است .بنابراین مطالبه
مردمی را نمی توان با تعامالت یا روابط سیاسی کمرنگ
کرد یا در مسیر دیگری قرار داد .انچه که مقامات افغانستان
باید به ان توجه داشته باشند و به ایجاد ثبات دائمی در این
کشور کمک خواهد کرد ،کم کردن یا از بین بردن زمینه ها
و عواملی اس��ت که منجر به این قبیل اتفاقات می شود.
یکی از این عوامل ،حضور نیروهای بیگانه در افغانستان
است .در این حادثه مردم حتی نسبت به نظامیان خارجی
در وزارتخانه های افغانستان نیز عکس العمل نشان دادند.
کشورهایخارجینیزوقتیاینشرایطرادیدند،بهخارج
کردن مشاورانش��ان از وزارتخانه روی اوردند .پس بعد
ضدخارجی بودن این اتفاق��ات را اصال نمی توان نادیده
گرفت و صرفا با یک عذرخواهی زبانی توقع داشته باشیم
که خشم مردم فروکش کند .چراکه عوامل و ریشه های
بحران کماکان وجود دارد .عوامل��ی که به طور اختصار
عبارتنداز:حضورنیروهایبیگانهدرافغانستان،نامشخص
بودن حضور این نیروها ،نامعلوم بودن حدود اختیارات
و اقتدار دولت مرکزی در افغانستان در ارتباط با حضور
نیروهای خارجی و ...طی همی��ن روزهای اخیر زمانی
که صحبت از پیمان استراتژیک میان امریکا و افغانستان
می ش��ود کماکان مقامات افغان تاکید بر این نکته دارند
که باید شرایط دولت افغانستان در ارتباط با امضای این
پیمان مورد توجه قرار بگیرد .این مساله نشان می دهد که
حتی اقتدار و قابلیت های یک دولت مستقل در برخورد
با نیروهای خارجی در نظر گرفته نشده که این موضوع در
این برهه و شرایط برای دولت افغانستان مساله حساسیت
برانگیزیشدهاست.بنابرایناینموضوعرانیزبایددرکنار
احساساتناشیازاهانتبهمقدساتاسالمیموردتوجه
قرار داد .نوع عکس العمل مردم نسبت به حضور نیروهای
نظامی خارجی در شمال ،پایتخت ،شرق و غرب بیانگر
ان است که اوال انها با حضور این نیروها مشکل دارند و
توطئه اسالم ستیزی
ثانیادیگرنمی توانندبیاحترامی بهمقدسات شانراتحمل
کنند.اگراینمسالهبهصورتواقعیموردتوجهدستگاه ها
و مسئوالن افغانستان قرار نگیرد مفهومش این است که
همیشه این دشمن می تواند وجود داشته باشد و همیشه
این مس��اله به عنوان یک عامل تنش زا در شرایط داخلی
افغانستان می تواند محسوب شود .با در کنار هم قرار دادن
این دوموضوع می توان نتیجهگرفتکهایندومسالهباهم
مرتبط هستند .از سوی دیگر قدرت گرفتن دوباره طالبان
در این شرایط در افغانستان نیز جای بحث و بررسی دارد.
در این رابطه گزارشی را اخیرا رسانه ها منتشر و ادعا کردند
که بخشی از ان محرمانه بوده و قرار بوده میان کشورهای
مربوطه توزیع شود .در ان گزارش ناتو به صراحت نسبت
به نگرش مردم افغانس��تان در برابر گروه ه��ای افراطی
توضیحاتی ارائه کرده است .مردم افغانستان همان مردمی
هستند که در سال 2001به شدت از کنار رفتن نیروهای
افراطی و گروه طالبان اس��تقبال کردند اما گزارش ناتو با
گذشت بیش از 10سال ،این نکته را تصریح می کند که
گرایشات مردم نسبت به گذشته تغییر کرده است .دلیل
عمده ای که می تواند وجود داشته باشد به نفس حضور و
عملکردنیروهاینظامیخارجیدرافغانستانبازمی گردد.
مساله ای که باعث ش��ده نگاه مردم نسبت به گروه های
افراطی تفاوت ایجاد کن��د .نکته دیگر نوع عکس العمل
گروه های افراطی به برخی وقایع طی چند روز اخیر است.
واکنشانهانشانمی دهداینگروه هادرافغانستانمترصد
فرصت های مناسب هستند تا بتوانند از شرایط موجود
به نفع اهداف خودشان بهره ببرند .به طور کلی اقدامات
این چنینینتیجه ایجزتقویتتندروهاوگروه هایافراطی
واستقرارتنشندارد.بنابراینمسالهحضورنیروهاینظامی
و اهانت های انها در حال حاضر تبدیلبهیکبحران خفته
شدهوبرایاینکهاینبحرانهرچهسریع تررفعشوددولت
افغانستان باید اقدامات الزم را انجام دهد تا مردم متقاعد
شوند که در این دیگر اتفاقات اینچنینی در کشور به وقوع
نخواهد پیوستg.
نگاهی دیگر
نگاهی به اجالسمخالفان اسد در تونس
دشمنان سوریه ،دوستان امریکا
ترجمه:محمد عارفی
بین الملل
مثلث شماره118
پسازانکهتالش هایکشورهایعربیدرسازمانملل
و به ویژه در ش��ورای امنیت برای به دست اوردن مجوز
جهت دخالت نظامی در سوریه با مخالفت چین و روسیه
ی مواجه ش��د ،این بار کش��ورهای عربی و غربی
با ناکام
کنفرانسیتحت عنوان«دوستانسوریه»در«تونس»برگزار
کردند تا بتوانند دور جدیدی از فشارها را بر دولت سوریه
اغاز کنند .این کنفرانس با مشارکت وزرا و مسئوالنی از
60کشور از جمله امریکا ،انگلیس ،فرانسه ،المان ،ترکیه،
مصروکشورهایحوزهخلیج فارسبرگزارشدکهچندین
ماهاستبه دنبالیافتنراهیبرایدخالتدرسوریههستند.
برجس��ته ترین غایبان کنفرانس ،چین و روسیه بودند که
تاکنون اجازه نداده اند غرب یا کشورهای عربی سوریه را
تبدیلبهیکلیبیدیگرکنند.
مجموعهدوستانسوریهکهدرتونسکنفرانسخود
رابرگزارکردندهمانند«مجموعهکشورهایتماس»است
کهبهمخالفانلیبیکمککرد«معمرقذافی»دیکتاتورسابق
لیبی را س��رنگون کنند ،ولی برخالف لیبی ،فرصت های
دخالتنظامیدرسوریهبسیاراندکاست.
در این کنفرانس اعضای شرکت کننده «شورای ملی»
مخالفان سوری را به عنوان نماینده قانونی سوری هایی که
تالش می کنند تغییرات دموکراتیک در کشورشان انجام
دهند تایید کرد ولی این اقدامبه معنایبه رسمیت شناختن
کاملاینشورانیست.
شرکت کنندگان در این کنفرانس پیشنهاد دادند که
تحریم ها علیه مسئوالن سوری افزایش یابد؛ تحریم هایی
که شامل ممنوعیت سفر مسئوالن س��وری ،بلوکه کردن
دارایی های شانوبستنسفارتخانه هایخارجیدردمشقو
سفارتخانه هایسوریهدردیگرکشورهاست.اینکنفرانس
همچنینازاتحادیهعربخواستهیاتناظرانخودرادر
سوریهاحیاکند،ایندرحالیبودکهاینهیاتازماهژانویهبه
بهانهافزایشخشونت هاوتحتفشارکشورهایعرببه
رهبریعربستانسعودیفعالیتشمتوقفشد.
اینکنفرانسهماننددیگراقداماتکشورهایغربی
و عربی علیه سوریه ،نتوانست تدابیر عملی علیه دمشق
اتخاذکند.
نکته جالب در این کنفرانس این است که کشورهای
شرکت کننده خواستار پایان دادن به خشونت ها در سوریه
ش��دند ،ولی در همان حال اعالم کردند که باید مخالفان
را مسلح کرد؛ مخالفانی که وقتی س��خن از خشونت در
سوریه به میان می اید اسمی از انها برده نمی شود و وقوع
همه خش��ونت ها به گردن دولت انداخته می شود که در
پی برقراری ارامش و ثبات برای شهروندان سوری است.
عربستانبهانهچنینچیزیرادفاعمخالفانازخودمی داند.
عربستانتصمیمگرفتهباتمامتواندرکنارمخالفانسوری
و علیه نظام حاکم بر این کشور باشد .حمایت بی چون و
چرای ریاض از مخالفان تحولی اساسی در بحران سوریه
به شمارمی رودواینکشوررابیشتربهسمتجنگداخلی
می کشاند.شاهزاده«سعودالفیصل»وزیر خارجهعربستان
س��عودی در این کنفرانس اشکارا حمایت تسلیحاتی از
مخالفان سوری را خواستار شد .درخواست الفیصل برای
کمکتسلیحاتیبهمخالفانبهمنزلهمشروعیتبخشیدن
و رسمی کردن واقعیت قاچاق اسلحه از مرزهای سوریه
و رساندن ان به دست مخالفان مس��لح و متمردان ارتش
س��وریه به ش��مار می رود .راه ها و منفذهای زیادی برای
افزایش قاچاق اسلحه به داخل سوریه وجود دارد ،به ویژه
ازطریقلبنانوعراقوبهشکلگسترده ترازطریقمرزهای
اردن با سوریه.ش��اید خطرناک تر از قاچاق اسلحه نفوذ
تعداد زیادی از س��لفی ها به ویژه از عراق و پیوستن انها
به گروه های مخالف سوری اس��ت که علیه نظام حاکم
بر س��وریه دس��ت به عملیات های خرابکارانه می زنند؛
گروه هاییکهعملیات هایانفجاری،انتحاریعلیهنهادهای
امنیتی و نظامی همانند عملیات هایی که چندی پیش در
دمشقوحلبرخدادانجامدهند.
قطر نیز از زبان «حمد بن جاسم ال ثانی» از ایده اعزام
نالمللیبهسوریهحمایت
نیروهایپاسدارصلحعربیوبی
کرد.با وجوداین،ناکارامدیاینکنفرانسبه گونه ایاشکار
بود که هیات عربستانی اعالم کرد که به علت ناکارامدی
کنفرانس از ان خارج می شود؛اگرچه بعدا برای سرپوش
گذاشتن به این خروج اعالم کردکه هیات عربستانی برای
مذاکرهدوجانبهازکنفرانسخارجشدهاست.
این کنفرانس همانند نشس��ت های سابق خواستار
توقف فوری خش��ونت ها در س��وریه ش��د ،ولی منشا
خش��ونت ها را نه افراد مس��لح مورد حمای��ت غرب و
کشورهایعربیبلکهدولتسوریهدانست.
از سوی دیگر کنفرانس دوستان سوریه که تلویزیون
رسمی دولت س��وریه ان را کنفرانس «دوستان امریکا و
اسرائیل»خواند،ناامیدیمخالفانسوریکهخودراشورای
ملیسوریهمی نامنددرپیداشت.مخالفانسوریخواستار
نالمللیدرسوریههستندتابتواندرزمان
دخالتنظامیبی
اندکی دولت قانونی سوریه را سرنگون کرد .ولی این ایده
مخالفت فرانسه را در پی داشت .فرانسه حتی با ایده ایجاد
گذرگاه هایانسانیبرایرساندندارووغذابهمناطقتحت
کنترل مخالفان مسلح اشتیاق چندانی نشان نداد .ایده ای
که در این کنفرانس مطرح شد و شرکت کنندگان به سوریه
پیشنهاددادندکهاگرحمالتبهمناطقتحتکنترلمخالفان
مسلحبه ویژهدر«حمص»رامتوقفکند،طی 48ساعتبه
اینکشورکمکارسالمی کنند.
از سوی دیگر بحث ارسال نیروی بین المللی و عربی
پاسدارصلحبه سوریهکهازقبلتوسطاتحادیهعربمطرح
شده بود و در این نشس��ت نیز مطرح شد ،خود مقدمه ای
استبرایعملیکردنسناریویلیبیدرسوریه،ولیچنین
طرحی نیاز به موافقت ش��ورای امنیت سازمان ملل دارد.
اعزام نیروی پاسدار صلح طرحی است که می توان از پیش
انراشکستخوردهتلقیکرد،زیراروسیهوچینقطعادر
شورایامنیتانراناکاممی گذارند.
بررسیتضاد وتناقضدردیدگاه هایشرکت کنندگان
در کنفرانس دوستان سوریه در تونس به ویژه تضاد دیدگاه
میان کشورهای عربی خلیج فارس که اشتیاق زیادی برای
اعزام نیرو و اسلحه و افراد مسلح به سوریه دارند تا فرایند
براندازی نظام حاکم بر این کش��ور س��ریع تر رخ دهد و
کشورهای غربی که از بیم وقوع جنگ داخلی در سوریه
موضع محتاط تری اتخاذ کرده اند ،نشان دهنده ان است که
چنین کنفرانسی محکوم به شکست است .از سوی دیگر
نشست تونس در پی مشخص شدن موضع کشورهای
شرکت کنندهدرانپیراموندخالتخارجییامسلحکردن
مخالفان است و شرکت کنندگان به کنفرانس دوم دوستان
سوریه که قرار است در «استانبول» ترکیه برگزار شود ،دل
خوش کرده اند تا بتوانند موضع واحدی در مورد بحران
سوریهاتخاذ کنند.
درهمینحالبایدگفتکهمخالفتکشورهایی نظیر
تونسبامسلحکردنمخالفاننشان دهندهنگرانیبسیاری
در منطقه از خطر پیامدهای چنین اقدامی است .مخالفان
مسلح کردن نمی خواهند این کشور تبدیل به الگوی عراق
یا لیبی شود و باعث ش��ود جان هزارها یا ده ها هزار نفر از
بی گناهان گرفته شود.از س��وی دیگر روسیه که پیش از
برگزاری کنفرانس یاد شده مخالفت خود را با برگزاری ان
اعالم کرده بود پس از پایان ان ،انچه در بیانیه کنفرانس در
مورد به رسمیت شناختن مخالفان سوریه ای به عنوان تنها
نمایندهمردمسوریهودعوتبهمسلحمخالفانعنوانشده
بود را چیزی جز تکرار سناریوی لیبی ندانست .مسکو بر
این باور است که چنین کنفرانسی نتوانست شرایطی را
به وجود بیاورد تا همه س��وری ها را برای انتقال به مرحله
گفت وگوتشویقکند.
ناکامی شورایملیمخالفانسوریدربه دستاوردن
حمایتکشورهایغربیوعربیدرکنفرانستونسباعث
شددراینشوراشکافوچنددستگیایجادشود.به طوری
که برخی از اعضای این شورا از ش��ورای ایجاد شده در
استانبول جدا شده و گروهی تحت عنوان«مجموعه کار
ملیسوریه»به وجودبیاورند.بی تردیدهمانطورکهشورای
ملیمخالفانکاریازپیشنبردمجموعهجدیدنیزنخواهد
توانس��ت کاری از پیش ببرد یا حمایت بین المللی برای
دخالتنظامیدرسوریهراکسبکندg.
منبع:القدسالعربی
45
فرهنگ
اسکار در تهران
چرا اسکار
به ایرانامد
سیاسی یا غیرسیاسی؟
فرهنگ
مثلث شماره 118
46
سعید اجورلو
1
فرهنگ
مثلث شماره 118
چرا اس��کار به ایران امد؟ این س��والی است که
از زاویه های متفاوت پاس��خ گرفته اس��ت .برخی به
سنت فکری «سینما برای سینما» س��ینما را پدیده ای
تک بعدی می دانند و فقط از زاویه س��ینمایی به جایزه
اسکار می نگرند .این نگاه اکثرا میان سینماگران و برخی
منتقدان غالب است .نگاه دوم جشنواره های خارجی را
از اساس مرتبط با نگرش های سیاسی می داند؛ اینگونه
است که جعفر پناهی و محسن مخملباف و دیگرانی از
این جنس را شاهد مثال می اورد .این نگاه میان برخی
سینماگران ،مدیران فرهنگی و رس��انها طرفدار دارد.
نگرش سوم اما میان دو س��ر افراط و تفریط ،کم تعداد
و کم ش��مار و کم طرفدار است .نگاه س��وم می تواند
اینگونه ماج��را را روایت کند که جوایز جش��نواره ای
متفاوت برگرفته به نگاه حاکم سیاسی دولت ها مربوط
است .اما در عین حال مولفه هایی مانند نگرش فنی و
استقالل نسبی از سیاست هم گاهی در میان جوایز دیده
می شود اما در نهایت انگونه که پوالنزاس یا میلیبند به
عنوان چپ گرایان س��اخت گرا درباره رابطه دولت و
طبقات مسلط می گویند؛ نوع حمایت دولت از طبقات
مسلط به گونه ای پیچیده است که منافع طبقات حاکم
را در بلند مدت مورد حمای��ت قرار می دهد برعکس
نگرش مارکس که دولت را مس��تقیما دست نش��انده
بورژوازی می پنداشت .به سنت ساختارگرایان ،بی راه
نیست اگر بگوییم رابطه سیاست و جوایز بین المللی
رابطه ای براساس منافع بلندمدت جشنواره هاست .که
اگر کوتاه مدت باشد هم ضربه ای است به جایزه دهنده
و هم ضربه ای است به جایزه گیرنده.
ش��اید حاال پنجره جدیدی برای پاسخ به سوال
ابتدایی پیدا کرده باشیم .پاسخی متفاوت با دو نگرش
خوش بینانه و بدبینانه؛ در میانه دو نگرش وابس��تگی
و اس��تقالل جوایز به سیاس��ت و از سیاست .با همین
چارچوب نظری برای رسیدن به پاسخ جلو می رویم.
فیلم «جدایی نادر از سیمین» براساس نظر گروه
اول که بر استقالل جوایز از سیاست تاکید دارند فیلمی
موفق قلمداد می شود که با فیلمنامه خوب ،کارگردانی
مناسب و بازیگران ماهر و در نهایت حمایت کمپانی
سونی توانسته جوایز بزرگی را کسب کند و این جوایز
هیچ ربطی به نظرات سیاسی فرهادی یا فضای فیلم او
ندارد .از نگاه طرفداران نظریه وابستگی ،اما این فیلم
فارغ از اینکه توانایی فنی داشته یا نه ،به این جهت مورد
اقبال جشنواره های مختلف است که توانسته تصویر
مورد عالقه صاحبان جش��نواره ها را بسازد و به نوعی
مخالفت سیاسی با نظام حاکم را در فیلم اش دنبال کند.
با نگاه سوم اما وابستگی جشنواره ها به سیاست،
وابستگی پیچید ه است به نحوی که سیاست های حاکم
بر جشنواره ها به نحو نرم و بلندمدت اعمال می شود .با
این تاکید که به جای حمایت صرف از سینمای سیاسی
در چارچوب گفتم��ان غرب ک��ه در فیلم هایی مانند
« »300یا «بدون دخترم هرگز» مشاهده شده و تاییدی
بر نظریه وابستگی اس��ت در رویکرد جدید ،مرزهای
گفتمانی غ��رب معیار جدید حمایت جش��نواره ها از
یک فیلم است .این گونه است که سینمای سخت جای
خود را به سینمای نرم می دهد و تم اجتماعی جای تم
سیاسی را می گیرد و این بار از دریچه اجتماع به سیاست
نگریسته می شود تا هم حساسیت دولت ها و کشورهای
درحال توسعه برانگیخته نشود و هم اعتبار جشنواره ها
به چالش کشیده نشود.
در فیلم «جدایی نادر از س��یمین» اما ما با فیلمی
که از انتخابات در ایران یا حقوق بشر و یا دموکراسی
سخن گفته باشد مواجه نیستیم .بلکه روایتی از تفکرات
طبقات مختلف اجتماعی را می بینیم که هر یک واکنشی
متفاوت به «دروغ» نش��ان می دهند در داستانی که تم
اصلی ان طالق و مهاجرت است .در این فیلم ما با فقر،
طالق ،مهاجرت ،دروغ ،س��نت های دینی ،سنت های
بومی و حدی از اخالق مواجه ایم ک��ه در واقع «متن»
فیلم فرهادی را بازتاب می دهند .متنی که گرچه مدعی
داوری نکردن و نوعی نس��بی گرایی در برداشت ها از
مفهوم است اما در نهایت با نقد جامعه ایرانی به تلخی
کار را به پایان می برد و زمانه رای به طالق و مهاجرت
می دهد .نماد «س��نت بومی» که پدر داس��تان اس��ت،
می میرد .نماد س��نت مذهبی که به ظواهر مقید اس��ت
در مقابل وسوسه دروغ تسلیم می شود ،طبقه متوسط
ش��هری که نماد ان «پیمان معادی» است سرگردان و
اشوب زده در خالء می ماند و در نهایت «لیال حاتمی»
به عنوان نماینده طبقه متوس��ط فرهنگی سرنوش��ت
جوانان کشور را در ان سوی ایران می بیند .او از سنت ها
که از هم گسیخته اند طالق می گیرد و به سوی گفتمان
مدرن و «وسترن» مهاجرت می کند .در این فیلم نه اثری
از سیاست سخت است و نه شاهدی از نقد رابطه ملت
با حاکمی��ت و دولت .ما با فیلم��ی مواجه ایم که ایران
را در دوگان��ه سنت /مدرنیس��م و اخالق /بی اخالقی
در مرحله «از هم گس��یختگی» نش��ان می دهد اما در
نهایت عالجی هم ب��رای ان نمی یابد ،اگر مجیدی در
«بچه های اسمان» فقر را روایت می کند در پایان طعم
خوش و لذت بخش پیروزی را تصویر می کند و اگر
میرکریمی از چالش های روحانیت در جامعه می گوید
در نهایت بر س��بیل دین داری ،به دف��اع از روحانیت
می پردازد.
با اتکا به نظریه وابستگی پیچیده شاید تا حدودی
ابعاد سیاسی جایزه اسکار روشن شد اما سوال بعدی
این است که ما باید با موضوع چگونه برخورد کنیم؟
گروهی با اتکا بر فرضیه استقالل از نقش این جایزه در
وحدت ایرانیان س��خن می گویند و گروهی دیگر بر
سبیل فرضیه وابستگی این جایزه را یکسره بی ارزش
می دانند .راه سوم اما واقع نگری اصولگرایانه است .از
سویی نمی توان با واقعیت ها جنگید بلکه باید برای ان
تفس��یر جدید و البته اصولگرایانه یافت مانند انچه در
نظریه وابستگی پیچیده گفته شد .برهمین اساس تاختن
بر فرهادی و ندیدن او و گذشتن از او چاره کار نیست.
در عین حال همرنگ جماعت گشتن برای رسوا نشدن
هم سیاق مسلمانی نیست.
نظریه وابستگی پیچیده ،چاره کار را دوری گزیدن
از افراط و تفریط می داند و البته ارائه این اس��تراتژی؛
«عبور از فرهادی ،تمرکز بر اسکار» .طبق این تئوری و
باتوجه به رفتارهای مناسب فرهادی در مراسم اسکار و
صحبت های نسبتا مناسب او باید این جرات به وجود
بیاید که ضمن بی احترامی نکردن به جایزه فرهادی و
نگاه داشتن حرمت او ،زبان ها و قلم ها برای نقد فیلم اش
ازاد باشند و البته این ازادی بیشتر از فرهادی متمرکز بر
سیاست های اسکار باشد .که خوب توانسته از اب گل
الود ماهی بگیرد .پاسخ دادن به سیاست های هوشمندانه
اسکار ،هم جنبه تئوریک می خواهد و هم ظرافت های
عملی که سعی شد در این یادداشت در مورد ان سخن
گفته شود .و اما در نهایت اینکه ،اس��کار به ایران امد
تا ما این درس را گرفته باش��یم که شیوه سخن گفتن
غرب با ما نه فقط با دیپلماسی و سیاست سخت که با
سیاس��ت نرم و در جهت گفت وگو با افکار عمومی و
جامعه مدنی برای جدا کردن ملت – دولت هم می تواند
باشد .جایی که قدرت عمل از سیاست گرفته می شود
و انفعال خود را در افراط و تفریط باز تولید می کندg .
47
اسکار در تهران
اصغر فرهادی برنده جایزه بهترین فیلم خارجی شد
شاهین فتحیان
2
فرهنگ
س��رانجام المپیک سینمایی اس��کار سال 2012
هم برگزار ش��د و فیلم «جدای��ی نادر از س��یمین» از
ایران توانس��ت نام کش��ورمان را ب��رای اولین بار در
ویترین منتخبان این اکادمی ق��رار دهد؛ اتفاقی که به
اعتقاد برخی کارشناسان سینمایی چند سال پیش هم
می توانست واقع شود و درواقع از نزدیکی ان رد شده
بودیم اما حاال با چند سال تعویق به دست امده است.
به هر حال در اولین ساعات روز دوشنبه 8اسفند
1390به وقت تهران ب��ود که اعالم ش��د جدیدترین
ساخت ه اصغر فرهادی که در بخش بهترین فیلم خارجی
و فیلمنامه نام��زد دریافت جایزه اس��کار ش��ده بود،
س��رانجام اس��کار بهترین فیلم خارجی را در س��الن
کداک تیات��ر کالیفرنیا به ویترین افتخارات س��ینمای
ای��ران اضافه ک��رد؛ ویترینی که ش��یر طالی��ی ونیز،
خرس طالی برلین و نخل طالی کن هم دیگر اجزای
ان را تشکیل می دهند.
پشت تریبونی که خیلی ها پس از دریافت مجسمه
جایزه اسکار اش��ک ش��وق می ریزند و خیلی ها هم
از خوش��حالی فریاد می زنند ،اصغر فره��ادی با زبان
انگلیسی گفت« :ایرانیان بسیارى در سرتاسر جهان در
حال تماشاى این لحظه هستند و گمان دارم خوشحال
هس��تند ،نه فقط به خاطر یک جایزه مهم یا یک فیلم
یا یک فیلمساز؛ انها خوش��حالند چون در روزهایى
که س��خن از جنگ ،تهدید و خشونت در تبادل است
نام کشورش��ان ای��ران از دریچ ه باش��کوه فرهنگ به
زبان مى اید .فرهنگى غن��ى و کهن که زیر گرد و غبار
سیاست پنهان مانده است ».جمالتی که از ان تعبیری
دوسویه ش��د .بخش اول این جمله به نوعی انتقاد از
سیاست های جنگ طلبانه غرب علیه ایران تعبیر شد اما
بخش دوم به انتقاد از نوع رابطه سیاست و فرهنگ در
ایران تعبیر شد .این گونه بود که رسانه های داخلی بر
بخش اول جمالت فرهادی تاکید کردند و رسانه های
بیگانه به بزرگ نمایی بخ��ش دوم پرداختند .فرهادی
که در این مراس��م لیال حاتمی ،پیمان معادی ،سارینا
فرهادی و محم��ود کالری -عوام��ل فیلمش -او را
همراهی می کردند ،سخنانش را اینگونه به پایان رساند:
«من با افتخ��ار این جایزه را به مردم س��رزمینم تقدیم
می کنم؛ مردمى که به هم ه فرهنگ ها و تمدن ها احترام
می گذارند و از دشمنی کردن و کینه ورزیدن بیزارند».
مثلث شماره 118
جایزه ای با چند سال تاخیر
س��ینمای ایران پیش از این فقط یک بار در سال
)1999( 1377با فیلم «بچه های اسمان» مجید مجیدی
نامزد اس��کار ش��ده بود اما موفق به دریافت ان نشد.
امیراسفندیاری ،مدیر بخش بین الملل بنیاد سینمایی
فارابی ک��ه به همراه فیل��م «بچه های اس��مان» مجید
مجیدی در مراسم اس��کار حاضر بوده ،معتقد است:
«اگر در ان دوره نماینده ایران در س��ال قبلش که این
جایزه را تحریم کردیم در اس��کار حاض��ر بود ،قطعا
جایزه را دریافت می کرد؛ چراک��ه کمپانی میراماکس
به عنوان پخش کننده این فیلم اصرار زیادی داش��ت
48
تا در سال قبلش «بچه های اس��مان» در اسکار حاضر
باشد و در ان سالی که ما حضور داشتیم این کمپانی،
فیلم «زندگی زیباست» فلینی را داشت که جایزه نهایی
را دریافت کرد».
البته در مقابل این نظر برخی هم معتقدند که اصل
انتخاب فیلم مجیدی به عنوان یکی از پنج فیلم پایانی
ان انتخاب به خاطر بازگشت دوباره ایران به این رویداد
امریکایی پس از یک سال تحریم بوده است .به هر حال
حاال این فرصت برای فیلم «جدایی نادر از س��یمین»
فراهم شده که البته بازهم گروهی بر این اعتقادند که
موفقیت هایش پیش زمینه های سیاسی هم دارد وگرنه
سینمای ما تاکنون در قیاس با فیلم فرهادی اثار شایسته
کمی نداش��ته اس��ت .هرچند گروهی ه��م معتقدند
که با ف��رض پذیرش ای��ن موضوع ،یعن��ی فیلم های
شایس��ته تری در س��ال های گذشته س��ینمای ایران،
فرهادی عالوه بر بخت و اقبال بلند ،از ویژگی دیگری
هم س��ود برده که همان پیگیری حرف��ه ای موضوع و
انتخاب ها و اتصال های مناس��ب خارجی به ویژه در
زمینه پخش فیلم بوده است.
به هر ح��ال «جدایی نادر از س��یمین» ی��ا همان
SEPARATIONسال گذش��ته پس از ساخت در
اولین موفقیت هایش در داخل کش��ور ،پنج س��یمرغ
بلورین از جمله بهتری��ن کارگردانی ،بهترین فیلمنامه
و بهترین فیلم مردمی را از جشنواره فیلم فجر گرفت
و در همان مقطع خرس طالیی بهترین فیلم و خرس
نقره ای بهترین بازیگری را برای مجموعه بازیگران از
جشنوار ه برلین دریافت کرد .در فصل جوایز سینمایی
هالیوود برنده جوای��ز جهانی از جمل��ه بهترین فیلم
خارجی س��ال از نگاه انجمن ملی منتقدین امریکا و
انجمن منتقدین فیلم نیویورک و جوایز فیلم مس��تقل
بریتانیا شده و در جوایز ساالنه اس��یا ـ پاسیفیک نیز
بهترین فیلم سال 2011شناخته شد« .جدایی نادر از
س��یمین» اخیرا بعد از دریافت جایزه «گلدن گلوب»
طبق پیش بینی کارشناسان بخت اصلی دریافت جایزه
اسکار محسوب می شد و طی دو ،سه روز قبل پس از
دریافت جایزه «سزار» و «اس��پریت» بخت اش برای
دریافت اسکار بیشتر شد.
اسکاری سه بعدی
امس��ال درحالی که تنها نیمی از مراس��م اسکار
هش��تادوچهارم گذش��ته ب��ود ،فیل��م تحسین ش��ده
و س��ه بعدی «هیوگو» س��اخته مارتین اسکورسیزی
موفق به کسب پنج جایزه اسکار ش��د؛ البته بیشتر در
حوزه های فنی (بهترین فیلم برداری ،بهترین کارگردان
هنری ،بهتری��ن صداگذاری ،بهتری��ن صدابرداری و
بهترین جلوه های وی��ژه) این درحالی اس��ت که در
جایزه های امس��ال تا پیش از اس��کار فیل��م هنرمند
ARTISTحض��ور موفق تری داش��ت .البت��ه این از
خاصیت های اسکار است که شاید مثل جشنواره فجر
ما در برخی انتخاب ها و برخی دوره هایش کامال قابل
پیش بینی است ،مثل موفقیت های میلیونر زاغه نشین و
سخنرانی پادشاه در سال های اخیر و در دوره هایی هم
کامال برخالف پیش بینی ها رفتار کرده است.
البته همین امسال هم فیلم «هنرمند» ،فاتح مطلق
جوایزی چون گل��دن گلوب ،جای��زه بهترین فیلم و
بهتری��ن کارگردانی را از هش��تاد وچهارمین مراس��م
س��االنه اعطای جوایز اسکار کس��ب کرد .این فیلم با
کنار زدن رقیبان سرسختی چون «نیمه شب در پاریس»
وودی الن« ،هیوگو»ی مارتین اسکورسیزی و «درخت
زندگی» ترنس مالیک موفق به کسب جوایز برتر شد.
اعضای اکادمی اسکار به اتفاق ارا فیلم «هنرمند»
را شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم دانستند
ل هازاناویچس» نیز برای این فیلم جایزه اسکار
و«میش
بهترین کارگردانی را دریافت ک��رد .در بخش بهترین
بازیگر نقش اول مرد هم «ژان دوجاردین» با کنارزدن
«جورج کلونی» و «برد پیت» جایزه اسکار را برای فیلم
«هنرمند» دریافت کرد.
برنده ای برای تمامی نسل ها
امسال اما در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن،
«مریل اس��تریپ» در حضور رقبای سرشناسی چون
«میش��له ویلیامز» و «گلن کلوز» توانس��ت برای فیلم
«بانوی اهنین » جایز ه اسکار را برای بار سوم به دست
اورد .او برای هفدهمین بار و این بار برای ایفای نقش
نخست وزیر اسبق انگلستان جایزه کسب کرد .داستان
فیلم «بانوی اهنین» در سال 1982و چند هفته پیش از
اغاز جنگ فالکلند اتفاق می افتد و تالش های سیاسی
«مارگارت تاچر» برای حفظ سمت اش به تصویر کشیده
خواهد شد .استریپ دو بار در سال های 1980برای
«کرامر علی��ه کرامر» و 1983برای «انتخاب س��وفی»
موفق به کسب جایزه اس��کار بهترین بازیگری شده
اس��ت .او با بازی در فیلم «شکارچی گوزن» ()1978
اولین نامزدی اسکار را تجربه کرد و با بازی در «کرامر
علیه کرامر» ( )1979اولین اسکار بازیگری را گرفت.
پیشرفت او در عرصه بازیگری انقدر سریع بود که با
ایفای نقش یک بازمانده اسیب دیده اردوگاه لهستانی
در فیل��م «انتخاب س��وفی» ( )1982اس��کار بهترین
بازیگری را برای دومین بار دریافت کرد.
وی ب��ا درخش��ش در فیلم های «س��یلک وود»
(« ،)1983از اعماق افریق��ا» (« ،)1985فریادی از دل
تاریکی» ( )1988و «ایرون وی��د» ( )1987در مدت
پنج سال ،چهار بار نامزد اسکار شد .اینها رکوردهایی
است که شاید تا سال ها توسط کسی شکسته نشود و
چه بسا که اصال قابل دستیابی هم نباشد.
استریپ دهه 90را با درخشش در نقش «سوزان
ویل» اغاز کرد و نهمین نامزدی اسکار را به کارنامه اش
افزود .استریپ نامزدی در جوایز اسکار را با فیلم های
«اقتباس» ( )2002و «شیطان پرادا می پوشد» ()2006
ادامه داد و با فیلم «تردی��د» ( )2008به افتخار رکورد
کسب پانزدهمین نامزدی اسکار رسید.
دیگر جوایز اسکار 84
جایزه اس��کار بهترین بازیگر نقش مکمل زن به
«اوکتاویا اسپنسر» برای فیلم «کمک» اعطا شد.
در بخش بهترین انیمیشن بلند «رانگو» به کارگردانی
«گور وربینسکی» جایزه اسکار را کسب کرد.
در بخش بهترین کارگردان هنری« ،دانت فرتی» برای
فیلم «هیوگو» توانست جایز ه اسکار را به دست اورد.
جایزه اس��کار بهترین فیلم برداری ب��ه «رابرت
ریچاردسون» برای فیلم «هیوگو» تعلق گرفت.
جایزه اس��کار بهترین طراحی لب��اس به «مارک
بریجز» برای فیلم «هنرمند» اعطا شد.
در بخش بهترین مس��تند بلن��د ،جایزه اس��کار به
«شکست ناپذیر»بهکارگردانی«دانلیندسای»تعلقگرفت.
در بخش بهترین مستند کوتاه ،فیلم «حفظ صورت»
ساخت ه «دانیل جانج» موفق به کسب جایز ه اسکار شد.
در بخ��ش بهتری��ن تدوی��ن ،فیل��م «دختری با
خالکوبی اژدها» جایز ه اسکار را کسب کرد.
در بخش بهترین موسیقی« ،هنرمند» جایز ه اسکار
را برای «لودویک بورس» ب ه همراه اورد.
در بخش بهترین فیلم نامه اقتباس��ی« ،الکساندر
پاین» برای فیلم «فرزندان» جایز ه اسکار را کسب کرد.
همچنین جایز ه اسکار بهترین فیلم نامه اصلی به «وودی
الن» برای فیلم «نیمه شب در پاریس» اعطا شد.
جایی برای پیرمردها
«کریس��توفر پالمر» با جایزه اسکاری که امسال
دریافت کرد ،پیرترین بازیگر برنده اسکار در تمام ادوار
برگزاری این جایزه لقب گرفت .این بازیگر سرشناس
هالیوود برای فیلم «اغازکنندگان» جایزه اسکار بهترین
بازیگر نقش مکمل مرد را در حال��ی دریافت کرد که
82سال و 75روز داشت .وی در سال 2010نیز نامزد
جایزه اسکار برای فیلم «اخرین ایستگاه» شده بود.
«ماکس فون س��یدو» که در فیلم ه��ای «اینگمار
برگمن» ،کارگردان افسانه ای سینمای جهان بازی کرده
اس��ت ،با بیش از 83سال س��ن پیرترین نامزد جایزه
اس��کار در بخش بازیگری بود که امس��ال برای فیلم
«بسیار بلند و واقعا نزدیک» چشم به اسکار دوخته بود.
فرهنگ
دیدگاه مدیران سینمایی
ی که جایزه اسکار به نماینده ایران رسید که از
وقت
سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی به اکادمی اسکار
معرفی ش��ده بود ،مدیران س��ینمایی ابتدا به بررسی
موضوع و رفتارهای واقع ش��ده توسط اعطاکنندگان
جایزه و خود فرهادی و س��خنانش ،با اغاز س��اعت
اداری ،یکی یک��ی به ابراز دی��دگاه و موضع خود در
این زمینه پرداختند .ابراز مواضعی که بیشتر بر تاکید
نقش و سهم مدیریت سینمایی کشور در این موفقیت
متمرکز بودند .ابتدا سیدعلیرضا سجادپور ،مدیر کل
اداره نظارت و ارزش��یابی معاونت سینمایی ،با اظهار
تبریک دریافت جایزه اسکار توسط فیلم «جدایی نادر
از سیمین» گفت« :این موفقیت متعلق به تمام سینمای
ایران است .این فیلم در کشور ما هم مورد توجه قرار
گرفت و توانست جوایز اصلی جش��نواره فیلم فجر
را دریافت کند و با حمایت معاونت س��ینمایی هم به
اسکار معرفی ش��د .این جایزه حاصل سینمای ایران
اس��ت و این موفقیت متعلق به تمام س��ینمای ایران
اس��ت ».مدیر بخش بین الملل بنیاد س��ینمایی فارابی
هم اظهار امیدواری کرد که باز با برچسب هایی مانند
س��یاه نمایی و غیره این موفقیت بزرگ سینمای ایران
لکه دار نشود .امیر اسفندیاری مانند رئیس اش موفقیت
فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» را اتفاق بسیار
مبارک و مهمی برای سینمای ایران دانست و از اصغر
مثلث شماره 118
اشک ،لبخند ،فریاد
برندگان جوایز اسکار 2012گاه با اشک و خنده
و گاه با فریاد و ش��ادی به ابراز احساس��ات نسبت به
کسب معروف ترین جایزه سینمایی جهان می پردازند.
مریل استریپ ثابت کرد کسب جایزه اسکار حتی اگر
به دفعات برای یک سینماگر اتفاق بیفتد ،باز هم برای
او تازگی خواهد داشت .او که برای هفدهمین بار نامزد
جایزه اسکار شده بود و پیش از این دوبار سابقه حضور
روی س��ن و دریافت جایزه را داش��ت ،با چشمانی
اشک بار اسکار خود را دریافت کرد.
وی پس از کسب اس��کار گفت« :فکر می کردم
خیلی پا به سن گذاشته و پیر باشم ،اما وقتی اسم من را
صدا کردند ،احساس کردم بار دیگر یک کودک هستم.
همانطور که اولین باری که اسکار گرفتم یک کودک
بودم .حتی دو نامزد دیگر این جایزه ان زمان متولد نیز
نشده بودند».
«اوکتاوی��ا اسپنس��ر» ،بازیگ��ر سیاه پوس��ت و
احساساتی فیلم «کمک» اسکار بهترین بازیگر مکمل
نقش زن را دریافت کرد .اش��ک های ش��وق او حتی
به روی سن هم نرسید و به محض انکه نام او خوانده
شد ،وی شروع به گریه کرد« .اسپنسر» پس از دریافت
جایزه اش گفت« :از شدت هیجان نمی دانم چه بگویم.
این یک حقیقت اس��ت که من یک چهره جذاب در
هالیوود نیستم ،اما از اکادمی اس��کار متشکرم که مرا
شایسته دریافت این جایزه دانست».
«کریس��توفر پالمر» هم که در س��ن 82سالگی
جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای
فیلم «اغازکنن��دگان» دریافت کرد و س��نجاق منقش
به پرچ��م کان��ادا را روی کت خود نصب ک��رده بود،
گفت« :نمی دان��م پیرترین برنده جایزه اس��کار بودن
چه احساس��ی دارد .چارلی چاپلین هم در س��ن 83
سالگی اس��کار افتخاری دریافت کرد و فکر می کنم
او هم احساسی شبیه من داشته بود .من از زمانی که از
مادر متولد شدم فکر سخنرانی دریافت جوایز اسکار
را در ذه��ن داش��تم« ».ژان دوژاردی��ن» ،بازیگر فیلم
«هنرمند» که جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد،
در سخنرانی خود فریاد می زد و از همه تشکر می کرد،
تا تمام احساس��ات غیرقابل کنترل خود را بروز دهد.
کس��ب جوایز بهترین بازیگر مرد در جش��نواره کن،
گلدن گلوب ،بافتا و سزار نیز او را برای دریافت اسکار
ارام نکرده بود« .دوژاردین» پس از دریافت اس��کار
برای بازی در فیلمی صامت درباره دوران س��ینمای
صامت ،گفت« :مانند همه برندگان اسکار از اکادمی
متشکر هس��تم .در مراسم س��ال 1925مجری به نام
«بیلی کریستال» نبود .در ان زمان قیمت بلیت مراسم
پنج دالر بود و فقط 50دقیقه به طول انجامید .بسیاری
از شما سینماگران الهام بخش من بوده اید و برای این
جایزه باورنکردنی از همه سپاسگزار هستم».
فرهادی به عنوان فرزند خل��ف ایران زمین یاد کرد که
در همه صحبت هایی که داشته از کشورش یاد کرده و
جایزه را متعلق به مردم کشورش دانسته است.
اما جواد ش��مقدری ـ رئیس س��ازمان سینمایی ـ
ابتدا با صدور پیامی موفقیت س��ینمای ای��ران را در
اس��کار تبریک گفت و اظهار کرد« :ب��ا موفقیت فیلم
«جدایی نادر از س��یمین» در اخذ اسکار ،ذائقه جامعه
س��ینمای ایران که در جشنواره س��ی ام فجر شیرین
شده بود ،کامل ش��د .این جایزه گواهی دیگر بر اغاز
فصل جدید سینمای ایران است که در قالب سازمان
س��ینمایی به افق های بلندتری می اندیش��د .قضاوت
امریکای��ی در مقابل فرهنگ ایرانی س��ر تعظیم فرود
اورد و رای دهن��دگان اکادمی اس��کار در مقابل البی
صهیونیس��تی که ب��ر طبل جن��گ می کوب��د واکنش
متفاوتی نش��ان دادند و این اغاز فروپاش��ی استیالی
البی صهیونیستی بر جامعه و همه نهادهای امریکایی
است .موفقیت اقای فرهادی در دریافت جایزه اسکار
حلقه ای از موفقیت های ملت بزرگ ایران است که ان
را به وی و گ��روه همکارش و س��ینمای ایران و همه
س��ینما دوس��تان ایرانی تبریک می گویم ».او البته در
اظهاراتی تکمیل��ی تصریح کرد« :س��ینمای ایران راه
خودش را مس��تقل از این جوایز جلو می برد .معتقد
هستیم ،نباید برنامه های خودمان را در سینما به جوایز
متصل کنیم .کافی است ما در محور اخالق ،معنویت
و فیلم های پاک که پیام هایی انسانی دارند ،راهمان را
ادامه دهیم؛ در ان صورت خواهیم دید که غربی ها با
توجه به شرایط خاصی که دارند توجه شان به سمت
این فیلم ها جلب می ش��ود .البته طبیعی اس��ت که در
این جهت اس��تفاده از زبان س��ینمایی برای ارائه اثار
ی است که باید وجود داشته باشد و خدا را
جزو لوازم
شاکر هستیم که خیلی از کارگردانان ما چنین توانایی
را دارن��د ».معاون س��ینمایی وزیر فرهنگ و ارش��اد
اسالمی در پایان س��خنانش تاکید کرد« :معتقد هستم
ما هر س��ال تعدادی فیلم داریم که ویژگی هایی برای
دیده ش��دن دارند اما چون راه باز نمی ش��ود مهجور
می مانندg ».
49
اسکار ،سیاست و فیلم فرهادی
3
گفت وگو با مصطفی حریری ،درباره جنبه های سیاسی جایزه فرهادی
فرهنگ
برنده شدن یک فیلم از کشورمان در رقابت امریکایی اسکار رویدادی است که طبعا قضاوت های مختلفی
را در زمینه اینکه چرا غول سینمایی جهان ان هم در دامن سیاس��ت های سرمایه داری هالیوود اثری از ایران را
انتخاب کرده است ،به وجود می اورد .در این راس��تا با مصطفی حریری ،دبیر فرهنگی سایت مشرق به عنوان
کارشناس سینما و مستندساز گفت وگو کرده ایم.
مثلث شماره 118
اق��ای حریری ،ای��ا جایزه اس��کار ب��ر مبنای
سیاس��ت های خاصی در امریکا پیش می رود؟
این سیاست ها کدامند؟
lمن در پاسخ ،این پرسش را مطرح می کنم که ایا
اسکار را می توان معیار سینمایی و کیفیت اثار سینمایی
در دنیا دانست؟
البته قرار نیست سوال با سوال جواب داده شود اما
خب بله واقعیت این است که به نوعی در جهان امروز
معیار قلمداد اس��ت ،البته درباره طی��ف فیلم هایی که
مخاطب خاص ندارند.
در ای��ن صورت ،فیلم س��ازانی مانند اس��تنلی
کوبریک یا الفرد هیچکاک چ��ه جایگاهی در
سینمای دنیا دارند؟
lاین فیلم سازان موفق به گرفتن جایزه اسکار
نشده اند و به دلیل جایگاهی که در سینمای دنیا دارند،
نام انه��ا در گزارش های مربوط به اس��کار می اید ،واال
کارگردان های بس��یاری هس��تند که از اس��کار جایزه
نگرفته اند.
البته فقط این دو نیستند .مارتین اسکورسیزی در
سال های اخیر با وجود داشتن اثاری قوی در حوزه سینما
که دیده نشدند ،توانست در یک کار معمولی در مقایسه با
دیگر کارهایش ،اسکار را به دست اورد .همچنین استنلی
کوبریک 26عنوان نامزدی در اس��کار دارد ،ولی جایزه
اسکار را نگرفته است .بنابراین ایا اسکار را می توان معیار
سینمای دنیا دانست؟
نکته دوم این است که ما در دنیا دو نوع سینما داریم؛
یکی سینمای قصه گو که به سینمای هالیوودی معروف
است ،به واسطه اینکه هالیوود تولید کننده اصلی سینمای
50
قصه گو در دنیاست .دوم سینمای هنری است .این ها هر
کدام دو طیف جشنواره دارند و معموال جشنواره های
اروپایی به طیف اثار هنری رای می دهند ،البته در این باره
بحث است که ایا این نوع نگاه را می توان سینمای دانست
یا خیر؛ نمی خواهم به این مناقشه ها وارد شوم .فیلم هایی
که در فضای سینمای هنری مطرح می شوند ،فیلم هایی
نیستند که در جش��نواره هایی که س��ینمای قصه گو را
تحویل می گیرند ،جایگاه داشته باشند.
حاال چطور می شود فیلمی در این دو طیف ها رای
بیاورد؟ یک پاسخ این اس��ت که ان فیلم هر دو ویژگی
کار را دارد .یک پاسخ دیگر این می تواند باشد که شاید
نگاه دیگری پشت ان است .من مقداری روی وجه دوم
تامل می کنم.
نکته س��وم؛ وقتی فیلمی از یک کش��ور برگزیده
می شود ،خیلی عادی است که مسئوالن دولتی و رسمی
ان کشور نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند .چند
ساعت بعد از اینکه فیلم اقای فرهادی جایزه اسکار را
گرفت ،اقای سارکوزی ـ رئیس جمهور فرانسه ـ برنده
شدن فیلم فرانس��وی «ارتیس��ت» را در اسکار تبریک
گفت .او در عین حال ،از فیلم «جدایی نادر از سیمین»
تقدیر کرد .در این موضوع ،دو نوع پاس��خ می توان داد؛
یکی اینکه چون اقای سارکوزی «جدایی نادر از سیمین»
را دیده و ان را پسندیده است ،از این فیلم تقدیر کرده و
کسب اسکار را تبریک گفته است .سوال من این است
که ایا سیاست مداران در دنیا فقط یک فیلم را می بینند؟
ایا تنها فیلمی که اقای س��ارکوزی در مجموعه اسکار
دیده «جدایی نادر از س��یمین» بوده است؟ بر فرض که
این گونه باشد ،چرا فقط این فیلم را دیده است؟ ایا بقیه
فیلم ها جای دیدن نداش��تند؟ در ایران اگر یک مسئول
سیاسی یک اظهار نظر فرهنگی یا هنری کند ،به سرعت
جریانی بین منتقدان ایجاد می شود مبنی بر اینکه هنر به
سیاست الوده شد .االن برخی دوستان افتخار می کنند و
می گویند سارکوزی این فیلم را تحویل گرفته است .ایا
کسی رگ گردنش بیرون نمی زند و نمی گوید که هنر به
سیاست الوده شده است.
نکته پایان��ی؛ وزارت امور خارج��ه امریکا هم در
این باره موضع گیری می کند؟ این به چه معنی است؟
بر این اس��اس ایا کس��ب جایزه اسکار توسط
«جدایی نادر از سیمین» به معنی منطبق بودن این
فیلم بر سیاست های ان هاست؟
lمن نمی خواهم توهم توطئه داشته باشم .من
فقط قطعات پازل را کنار یکدیگر می گذارم و می گویم
«جدایی نادر از س��یمین» بعد از بردن جایزه ،یک زمینه
سیاسی پیدا کرده اس��ت .یعنی وزارت خارجه امریکا
و رئیس جمهوری فرانس��ه که هر دو در فضای سیاسی
نسبت به ایران موضع منفی دارند ،ابراز نظر کرده اند .در
صورتی که این ابراز نظرها اساس��ا کار روتین سیاست
خارجی نیست.
نگفتید ایا کس��ب جایزه اس��کار توسط فیلم
«جدایی نادر از سیمین» به معنی منطبق بودن این
فیلمی بر سیاست های ان هاست؟
lمن این ح��رف را نمی زنم .چن��د روز پیش
یکی از منتقدان غربی در مقاله اش گفت��ه بود نوع نگاه
فیلم «جدایی نادر از س��یمین» بر نگاه غ��رب به ایران
منطبق اس��ت؛ این امر می تواند مثبت یا منفی باشد .من
با این اظهار نظر کاری ندارم .من ش��ما و خواننده های
این مجله را به کتاب ارزش��مندی که در امریکا نوشته
شده و کتابی قابل تامل از پروفسور ادوارد سعید است،
ارجاع می دهم .ادوارد سعید جزو روشنفکران و بزرگان
حوزه خاورمیانه شناس��ی در دانشگاه های امریکاست.
کتاب ایشان با نام «فرهنگ و امپریالیسم» در ایران منتشر
شده است .ایشان در این کتاب نظریه ای را طرح می کند
که براس��اس ان ،بس��یاری از اثار هنری خلق ش��ده در
قرن های هجدهم و نوزدهم و حتی قرن بیستم ،بر نوع
نگاهی منطبق است که زمینه ساز گسترش «کاپیتالیسم»
در دنیاس��ت .من به نقد «جدایی نادر از س��یمین» وارد
نش��دم؛ اما باید بگوییم که این امکان وجود دارد .چنان
که پروفسور ادوارد سعید درباره رمان های چارلز دیکنز
چنین حرفی می زند و می گوید بندهایی از رمان دیکنز به
نگاه کاپیتالیسمی به دنیا برمی گردد.
ایا جش��نواره ای وجود دارد که بدون توجه به
سیاست های داخلی و خارجی کشوری طراحی
شود و پیش رود؟
lایا رسانه ای را می شناسید که بدون جانب داری
باشد؟ ایا خبرنگاری را می شناسید که بی طرف باشد؟ ایا
رسانه بی طرف در دنیا وجود دارد؟
یک موضوع بی طرف بودن رس��انه یا خبرنگار
است ،اما بحث دیگر این اس��ت که ایا رسانه و
خبرنگار بی طرف رفتار می کند یا خیر؟
lدقیقا جشنواره ها در مفهوم کلی «مدیا» در علوم
ارتباطات قابل تعریف هس��تند ،چون پیام دارند .وقتی
اس��کار به چند فیلم جایزه می دهد ،پیامی دارد ،این پیام
مخاطب دارد و می تواند براساس سیاست گذاری هایی
شکل گیرد؛ اما نکته این است که ایا زمینه شکل گیری این
پیام ،فضای هنری یا سینمایی است ،یا چیزهای دیگری
است .اگر زمینه ان صرفا فضاهای هنری و سینمایی باشد،
قاعدتا کسی مانند الفرد هیچکاک یا استنلی کوبریک باید
از اسکار جایزه می گرفت .کوبریک کسی است که در26
عنوان در اسکار نامزد شد.
یکپرسشمعکوس
چرا باید از به دست اوردن
جایزه اسکار خرسند باشیم؟
علیرضا بهرامی
4
فرهنگ
هر بار که حس��ین رض��ازاده به س��نگین ترین
وزنه های دنیا یورش می برد ،اول اضطراب داش��تیم،
بعد نفس در س��ینه های مان حبس می ش��د و در پایان
با طنین «یا ابالفضل (ع)»اش فریاد ش��ادی مان به هوا
بر می خاس��ت .وقتی حمید اس��تیلی با ان ضربه سر
تاریخی ،توپ را در کنج دروازه ایاالت متحده امریکا
جای داد ،همزمان با او خیلی های دیگر از س��ر شوق
اش��ک ریختند ،یا وقتی برای اولین بار پس از سال ها
جن��گ تحمیلی تیم فوتبال کش��ورمان تی��م عراق را
شکست داد همین حالت را داشتیم ،همان حالتی که در
خیلی از تشک های کشتی با حضورهای پیروزمندانه
علیرضا س��لیمانی ،عباس جدیدی و خادم ها در برابر
رقیبان امریکایی رقم می خورد.
طنین موفقیت کشورمان در عرصه هنر نیز بی شک
نه تنها کم از عرصه ورزش نیست ،چه بسا عمیق تر و
وسیع تر از ان هم باشد؛ چراکه در حوزه کالم و اندیشه
بی ش��ک رفتارها و رخدادها به مبانی فکری ما بیشتر
می توانند بپردازند و انها را در دل فرهنگی دیگر تبلیغ
کنند ،تا عرصه ورزش که بیشتر به جسم ارتباط دارد و
زورازمایی البته هنرمندان��ه .هرچند که گاهی این تیغ
دودم است و نقشی معکوس هم می تواند داشته باشد.
حال با این اوصاف خیلی ساده و مختصر به تکرار و
بررسی این پرسش در ذهنمان بپردازیم که چرا از موفقیت
فیلم «جدایی نادر از س��یمین» ساخته اصغر فرهادی در
جایزه امریکایی اسکار نباید خرسند باشیم؟ گاهی این
زمزمه شنیده می ش��ود که اقبال و چراغ سبز جایزه هایی
چون گلدن گلوب و اس��کار به این فیلم به خاطر نوعی
رفتار سیاسی است که در بطن خود معنایی را در ضدیت
جست وجو می کند .اوال باید به این نکته توجه داشت که
هر فیلمی معنایی نه چندان مطابق با میل ما می تواند داشته
باشد که این مختص فیلم فرهادی نیست و مثال همین
فیلم دفاع مقدسی «ملکه »مان در جش��نواره امسال را با
چنین ذره بینی می توان بررسی کرد و از خود راند .نکته
دیگر اینکه با کمی شناخت نس��بت به سازوکار چرخه
جهانی هنر – صنعت س��ینما ،این دیگر اتفاقی عجیب
تصور نمی ش��ود که قرار گرفتن یک فیلم در یک کانال
و چرخه مشخص ،حرکت های بعدی را در قبال ان هم
قابل پیش بینی و هم کام�لا توجیه پذیر می کند؛ حتی از
منظرتجاری.
این واقعیت که شمار تماشاگران فیلم مورد بحث
ما تنها در فرانس��ه از مرز یک میلیون نفر عبور کرده و
با فروش 25میلیارد تومانی خود در سراسر جهان به
موفق ترین فیلم در تاریخ س��ینمای ایران تبدیل شده
است ،واقعیتی نیس��ت که از کنار ان به راحتی بتوانیم
بگذریم .یا اینکه اگر در جست وجوهای اینترنتی نام
التین «جدایی ن��ادر از س��یمین» را وارد کنید ،حدود
20میلیون مدخل باال می اید ،رخدادی نیس��ت که ان
را در تحلیل خود نادیده بگیری��م .به هر حال فرهادی
زبان دنیای س��ینما را دریافت و توانست با ان تعاملی
برقرار کند که می توان گفت مثل یک مهندسی و کنترل
پروژه بوده است.
از س��وی دیگر باید اهمیت اس��کار را -ولو با
وجود نگاه غرورامی��ز و غی��رواداده در برابر مظاهر
غرب – بشناسیم تا بتوانیم درک کنیم موفقیت در چنین
فضایی به اندازه اهمیت باالی ان در معادالت سینمایی
جهان ،از اهمیت بیشتری برخوردار است .بعد ،از این
منظر نگاه کنیم که ایا این اتفاق برای س��ینمای ما یک
فرصت اینده س��از نیس��ت؟ یا از فرصت حضور در
پیش��انی این رویداد جهانی به نحو مطلوبی اس��تفاده
کردیم یا خیر؟ اساس��ا معیار مطلوب مان در اینجا چه
می توانست باشد؟
ایا انتظار این بود که مثال فرهادی پس از دریافت
تندیس اش با ادبیات سیاس��ی رس��می کشور سخن
بگوید؟ اتفاقا یکی از جنبه های مس��رت امیز انتخاب
فیلمی از ایران در این دوره از اسکار این بود که با این
انتخاب ،شکس��ت دیگری برای رژیم صهیونیس��تی
رقم خورد ،ان هم در رویارویی مستقیم با جمهوری
اسالمی ایران ،ان هم در خاک امریکا ،چراکه یکی از
پنج نامزد انتخابی اکادمی اس��کار برای کسب عنوان
بهترین فیلم خارجی از رژیم صهیونیستی بود .اتفاقا
گذشته از اینکه باید بپذیریم همه مردم ایران مانند من
و شما فکر نمی کنند و با یک سرک کشیدن به زندگی
جاری در کوچ��ه و خیابان به این مهم پ��ی می بریم،
سخت بر این اعتقاد می توان بود که حرف های اصغر
فرهادی در هر دو رویداد گلدن گلوب و اسکار اتفاقا
تقابلی میان ملت و دولت ایجاد نکرده اس��ت .او اوال
در هماهنگی با مسئوالن برگزاری این جایزه ها رفتار
مبتنی بر مبانی ش��رعی ما را تفهی��م و ان جایگاه را به
رعایت حریم ان ملزم کرده ،در ثانی حرف هایی درباره
اعتالی فرهنگ ایرانی بیان کرده که شاید با بودجه های
فراوان و برنامه ریزی هم شایدنمی شد این پرچم را در
دل خاک امریکا برافراشت .اتفاقا این حرف ها با کمی
زاویه ،خیلی نزدیک به بیانی است که سالی یک بار در
جایگاه سازمان ملل از ان بهره می گیریم و ان را کامال
موجه هم می دانیم.
اتفاقا ش��اید از این زاویه بت��وان دید که فرهادی
مانند بس��یاری از همان مردم کوچه و خیابان اس��ت
که شاید مانند تفکر ما نیندیش��ند ،اما به قواعد الزامی
قرارداده ش��ده پایبندند و به ان احترام هم می گذارند.
پس شهروند مطلوبی به شمار می روند.از سوی دیگر
عجیب است که گروهی فکر می کنند برخی رفتارها و
موانع موقتی پیش امده در جریان ساخت این اثر باعث
توجه دیگران ش��ده اس��ت .این فرض از انجا مردود
است که فیلم فرهادی پنج س��یمرغ از جشنواره فیلم
فجر به دست اورد و از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی بود که به اکادمی اسکار معرفی شد.
نکته مهم دیگر اینکه اصغر فرهادی بدون عقبه،
چمدانش را نبس��ته و برود یکهو بنش��یند در جایگاه
برن��ده گلدن گل��وب و اس��کار ،بلکه او پ��رده اخیر
پروسه ای است که در چند دهه گذشته بویژه در موج
موفقیت های بین المللی سینمای ایران در جشنواره های
خارجی جریان یافته و حاال به این نقطه رسیده است.
همه عوامل و مدیران سینما که با حرکت ولو کوچک
خود به اندازه یک ارزن هم س��ینمای ما را به جلو برده
باشند ،در این پرده پایانی سهیمندg .
مثلث شماره 118
اجازه بدهید درباره فرهادی صحبت کنیم؛ چه
برخوردی می توان با کسب جایزه اسکار توسط
فرهادی داش��ت تا رفتار منطقی و منصفانه ای
شکل گیرد؟
lشاید بردن جایزه اسکار امال و ارزوی بسیاری
از سینماگران باشد؛ اما واقعا اگر بخواهیم به این جریان،
نگاه فرهنگی داشته باشیم و اگر ایران را یک تمدن بدانیم،
انچنان که اقای فرهادی درب��اره اش صحبت می کنند،
قاعدتا باید به دنبال استقالل تمدنی باشیم .من می دانم
اقای فرهادی اعتق��اد ندارد که تم��دن ایرانی بر تمدن
جهانی منطبق است .ایا باید خوشحال باشیم که تولید
فرهنگی ما بر یک تمدن دیگر منطبق است و ذیل ان قابل
تعریف است؟
هر جشن یا جشنواره ای که جایزه می دهد ،دو زاویه
دارد؛ یک زاویه فنی است که درباره ان صحبت کردیم
و گفتیم که این زاویه فنی می تواند قطعی نباشد ،چون
بس��یاری از کارهایی که اکنون در سینما مرجع هستند،
در ان فضا نیستند .اقای کوبریک در سال 1999میالدی
ی را ساخت به نام «چشمان تمام بسته» ،این فیلم در
فیلم
فضای جامعه امریکا درباره زندگی یک زوج صحبت
می کند و از این نظر ،با فیلم اقای فرهادی اشتراک دارد؛
ولی فیلم چشمان تمام بسته» ی اقای کوبریک هیچ گاه
انچنان که باید در فضای فرهنگی امریکا تحویل گرفته
نش��د ،چون فیلمی کامال انتقادی اس��ت .بعد می بینیم
ی از همین جن��س را که از فضای
که امریکایی ها فیلم
فرهنگی ایران انتقاد می کند ،می پسندند و با اغوش باز
ان را می پذیرند .چطور وقتی از داخل خودش��ان انتقاد
می شود ،ان را نمی پذیرند.
اما با این حال مثال نقض هم وجود دارد؛ مایکل
مورکهبه عنوانمنتقدسیاست هایامریکاشناخته
می شود ،جایزه اسکار را در امریکا گرفته است.
او فردی منتقد است که پس از گرفتن جایزه اش از
تریبون اسکار استفاده و از بوش ـ رئیس جمهور
وقت امریکا ـ انتقاد کرد« .مور» منتقدی اس��ت
که جایزه اس��کار را گرفته ،البته ممکن است،
منتقدانی باشند که اسکار نگرفته باشند.
lمایکل مور مستندساز است.
در بحث انتقاد از سیاست های امریکا تفاوتی در
این باره وجود دارد؟
lخیلی فرق دارد؛ بحث س��ینمای «داستانی»
متفاوت است .برد س��ینمای داستانی با سینمای مستند
خیلی متفاوت است .اش��اره ای می کنم به هوارد زین،
استاد دانش��گاه و مورخ در تاریخ امریکا ،وقتی درباره
کتاب موریس��ن ،یکی دیگر از تاریخ دان��ان امریکایی
اظهارنظر می کند .او اش��اره می کند که موریسن وقتی
درباره کریستف کلمب اظهارنظر کرده ،دروغ نگفته یا
بخشی از واقعیت را کتمان نکرده است .برای یک مورخ
که دروغ می گوید یا حقیقت را حذف می کند ،همواره
این خطر وجود دارد که مخاطبش واقعیت را بفهمد و
ان وقت است که همه حیثیت او زیر سوال می رود .در
حقیقت ،مورخی مانند موریسن با دیدگاهی عقیدتی و
ایدئولوژیک ،به جای حذف جنایت های کلمپ از تاریخ،
به روی انها تاکید نمی کند و خدمات او را مهمتر از این
هزینه های حونین معرفی می نماید.
واقعیت این است که جشنواره هایی مانند اسکار هم
هیچگاه تمام حقیقت را حذف یا کتمان نمی کنند ،بلکه
به ان ضریب می دهند .فیلم های منتقدانه ای مانند مور که
البته درباره انها نیز مناقشاتی هست ،اسکار می گیرند اما
هرگز برد و اثرگذاری برگزیدگان س��ینمای داستانی را
نخواهند داشت .سینمای مستند مشخصا دارای مخاطب
روشنفکر است که چندان در بعد عمومی موثر نیستندg.
51
فرهنگ
مثلث شماره 118
52
اسکار همیشه جنبه سیاسی داشته است
5
گفت وگوی مثلث با نادر طالب زاده درباره اعطای جایزه اسکار به ایران
نادر طالب زاده از کارشناسان خاص عرصه فرهنگ است .او که در ایاالت متحده امریکا تحصیل کرده و از این طریق مناسبات جهانی غرب را
به خوبی می شناسد ،به مدیوم سینما بسیار اعتقاد دارد و طرفدار کار عملی جدی در حوزه فرهنگ است .طالب زاده در حوزه سینما هم به جنبه های
ایدئولوژیک خاصی توجه دارد .از این رو مصاحبه با او درباره جایزه اسکار گفت وگو با فردی است که هم شرایط بین الملل را خوب می شناسد ،هم
به کم و کیف سینما اشنایی دارد و هم مدافع جدی گفتمان انقالب اسالمی است.
فرهنگ
در اسکار سال « 1978ونسا
ردگریو» برای فیلم «جولیا»
جایزه اسکار گرفت .وقتی
او برای گرفتن اسکار رفت،
علیه صهیونیست ها و به نفع
فلسطینی ها جمله ای را گفت.
دو نفری که بعد از او جایزه
اسکار را گرفتند« ،ردگریو»
را هو کردند ،بعد از ان هم
به او نقش ندادند .دو دهه
گذشت و او بارها عذرخواهی
کرد ،اما کال حذف شد.
بنابراین نمی توان گفت که
اسکار سیاسی نیست
مثلث شماره 118
اقای طالب زاده! شما رابطه اهدای جوایز اسکار
رابه فیلم هایغیرامریکایی باسیاست هایامریکا
چگونهمی دانید؟
lامسال من منتظر شنیدن خبر برنده شدن فیلم
ایران در اس��کار بودم؛ وقتی جایزه گلدن گلوب به فیلم
«جدایی نادر از سیمین» داده شد ،این توقع وجود داشت که
اسکار نیز به این فیلم داده شود .اگر سینما را مهم ترین هنر
روزبدانیم،اسکاربزرگ ترینجشنوارههنریجهاناست؛
البته بخشی از ان ،سیاسی است .مثال فیلم «جی .اف .کی»
کار الیور استون حدود 22سال پیش ،فیلم خیلی مطرحی
بودکهپروندهقتلکندیرابازکرد.اینفیلمخوش ساخت،
ساختارشکنومدرنبودوبایداسکارمی گرفت،امااسکار
رادرانسالبهفیلم«سکوتبره ها»دادندکهیکفیلمسیاه
درژانروحشتبود.درفیلم«جی .اف .کی»گفتهمی شدکه
دولت امریکا به ملتش دروغ می گوید و از لحاظ ساختار و
موضوعخیلیبهتراز«سکوتبره ها»بود.
بنابراین ش��ما جوای��ز هالی��وود را در رابطه با
سیاست هایامریکامی دانید؟
lبله؛ فیلم «جی .اف .کی» یک نمونه در این زمینه
است .من معتقدم که 50درصد این جوایز به انگیزه های
سیاسی مربوط است .مثال هر بار فیلمی درباره مظلومیت
یهود در جنگ جهانی دوم به صحنه امده ،جایزه گرفته
است .از سوی دیگر ،شوراییکه فیلم ها را انتخابمی کند،
شامل هنرمندان است و نکاتی که مورد توجه ان هاست،
نکاتقابلتوجهیهستند.
ایا اسکاری را که به «جدایی نادر از سیمین» داده
شده ،سیاسی می دانید؟
lکسب این جایزه در موقعیت کنونی برای ایران
خیلی خوب بود .انها چاره ای ج��ز دادن جایزه به ایران
نداشتند .در جوی که در ان بر طبل جنگ کوبیده می شود،
کسب این جایزه ،بسیار مناسب بود و برای ایران ،وزارت
ارش��اد و معاونت س��ینمایی افتخاری بود .هرچند این
بخش هاقبالدرجشنوارهفجربهاینفیلمجایزهدادهبودند.
این جایزه با جو سیاسی روز ،هم سویی داشت .فیلم های
دیگر در اسکار بودند که از «جدایی نادر از سیمین» بهتر
بودند ،ولی فیلم ایران انتخاب شد .در این میان ،گرفتن این
جایزهوخوشحالیازاینموضوعبرایمناصلاستوبه
محتوا نمی خواهم وارد شوم.
ایا گرفتن جایزه اسکار در اینده نتایج مثبتی برای
ایران و سینمای این کشور خواهد داشت؟
lاین که فیلم های ایران سال ها در جشنواره های
خارجیرتبهداشتند،خبرجدیدینیست،اینکهدراسکار
کاندیدا شدیم هم خبر تازه ای نیست ،اما اینکه االن جایزه
بهترین فیلم غیرانگلیس��ی زبان را گرفته ایم ،خبر تازه ای
است؛ ان هم در این جو که برخی ایران را محور شرارت و
تروریسممی نامند.
چند اتفاق دیگر هم هم زمان افتاد؛ یکی سفر (شان)
علی استون به ایران بود .شاید مردم در ایران ندانند که در
فاکس نیوز که پربیننده ترین ش��بکه خبری امریکاست،
«بیل اورایلی» باالترین اعتبار را دارد ،او ادم مهاجم افراطی
دست راستی است .در روزهای نخست حضور استون
در امریکا پس از س��فر به ایران ،اورایل��ی پنج دقیقه با او
گفت وگو داش��ت و در پایان ،مغلوب ش��د و کم اورد.
دو روز بعد ،پیر م��ورگان (که جای لری کینگ را گرفته)
10دقیقه با او گفت وگو کرد« .ش��ان» جوی را در امریکا
ایجاد کرده که پدرش نکرده است .این مساله ،صحنه ای را
از قبل اماده کرده بود که من نمی گویم در اسکار اثر داشته
است اما در امریکا اثر داشته است؛ یک نفر در راس خبر
گفت که انچه که درباره تهدید بودن ایران برای اسرائیل
می گویید ،دروغ است .این اتفاق زمینه ساز بود .این جو
تاکنون برای ایران به وجود نیامده بود که جوی هنری هم
نبود ،بلکه بیشتر طوفان خبری بود از زبان یک هنرمند .از
یک طرف ،هنر جایزه گرفته است و از سوی دیگر ،یک
هنرمنددررابطهبامسائلسیاسی،اجتماعیوتاریخینظر
داده است .صحبت های استون در امریکا زمینه خوبی را
برای یک بحث هنری فراهم کرد« .جدایی نادر از سیمین»
فیلمی هنری ـ اجتماعی درباره شرایط ایران است.
اتفاقا یکی از پرس��ش ها این اس��ت ک��ه درباره
«جدایی نادر از سیمین» ایا این دیدگاه را می توان
داشت که می گوید این فیلم سیاسی است؟
lخیر ،من این گونه فکر نمی کنم« .جدایی نادر از
سیمین»فیلمی نبودکهمنشخصاانرادوستداشتهباشم،
اما فیلم سیاسی نبود« .جدایی نادر از سیمین» فیلمی شلوغ
بود ،اما در عین حال خیلی خوش ساخت بود ،بازی های
ان عالیبود،فیلمبرداری ان خیلیخوببود .این امر نشان
می دهد که اگر هنرمندی بخواهد در ایران کار کند ،بستر
برای او اماده است .به نظر من ،این اتفاق خیلی از جوانان
را تشویق کرد .افراد زیادی مراجعه می کنند و می خواهند
فیلمنامه شانرابخوانم،یعنیجوانانباورکردندکهمی توان
در ایران فیلم ساخت و به اسکار هم رسید.
برخورد نظام با گرفتن جایزه اسکار باید چگونه
باشد؟ باید خوش حال باشیم یا ناراحت؟
lاالن ک��ه بررس��ی می کنی��م ،می بینی��م حتی
افراطی ترین افراد که نظر تندی دارند ،از اینکه ایران جایزه
اسکار را گرفته است ،خوش حا ل هستند .بعضی ها خیلی
خوشحال شدند و جش��ن گرفتند ،اما تا امروز ندیدم که
کسی از این اتفاق ناراحت شده باشد .مانند اینکه تیم ایران
در یک بازی مهم جهانی برنده شود ،ممکن است که من
فوتبالیستنباشموهیچ وقتهمفوتبالنبینم،اماخوشحال
می شومازاینکهایرانبرندهشود.کسباینجایزهیکرتبه
برای ایران بود .اکنون ایران در معرض تهمت و افتراست.
هفته گذشته ،رسانه های اصلی مکتوب امریکایی
اعتراف کردند که ایران طبق بیانات مجامع اطالعاتی به
دنبال ساخت سالح اتمی نیس��ت .اینکه ایران در اسکار
کاندیدا بود و این احتمال وجود داشت که جایزه بگیرد،
به جو جهانی کمک کرد تا گفته شود که ایران ،کشوری
فرهنگی است ،کشور اسالمی بسیار متفاوتی نسبت به
کشورهایعربیاست.
ایااینجمع بندیرامی توانیمداشتهباشمکهازنظر
شما ،فیلمی که سیاسی نبود با گرفتن جایزه اسکار
توانست در سیاست تاثیر بگذارد؟
lقطعا اینگونه است .انها سال هاست که ایران را
به حمله تهدید می کنند و تعداد زیادی از ژنرال های امریکا
با اظهار نظر در این باره برکنار شده اند .همچنین جنگ های
لفظی بسیاری بین ژنرال های امریکا در سطح وزیر جنگ
و رئیس نیروهای مسلح در خاورمیانه در جلسه ها رخ داده
اس��ت .به این ترتیب ،می توان دانست که برای نیروهای
سیاسی و نظامی ،ایران محور است .در چنین جو سنگینی
که ما کمتر ان را برای مردم ایران تبیین کرده ایم ،از ناکجااباد
جایزه اول اسکار به فیلم ایرانی داده می شود .البته دادن این
جوایز زمینه های سیاسی هم دارد ،مثال در سالی که فیلم
«طعم گیالس» برای گرفتن جایزه نخل طال کاندیدا شد،
ی فیلمش
چنین جوی پیش امد .ان زمان ،اقای کیارستم
را به جشنواره فجر نداد و گفت که فیلم تمام نشده است و
باید نماهایی در بهار گرفته شود .وقتی کپی این فیلم برای
جشنواره کن فرستاده شد ،با مخالفت و موافقت برخی
مقاماتدرایران،جوخاصیدربارهاینفیلمایجادشد.بعد
از دو هفته با فشار وزارت امور خارجه ایران تصمیم گرفته
شدفیلم«طعمگیالس»بهکنفرستادهشودودرانجاجایزه
اول را گرفت ،چون پیش از ان ،جوی سیاسی شکل گرفته
بود.دربارهفیلم«جدایینادرازسیمین»همجویسیاسیبا
رقابتاینفیلمبا«اخراجی ها»3ومسابقهفروشدرگیشه،
پیش امد .بنابراین فکر می کنم این مساله به گرفتن جایزه
اسکارکمککرد.
در داخل کش��ور ،گروهی معتقدن��د ،کاری که
جش��نواره های خارجی انجام می دهند ،کاری
سیاسیاست،بنابراینبرایگرفتناین گونهجوایز
نباید خیلی خوشحال شد .از سوی دیگر ،گروهی
معتقدند معیارها هنری هستند و بدون وجود نگاه
سیاس��ی جوایز اهدا می ش��وند .دیدگاه شما به
کدام یک نزدیک تر است؟
lمن گروه دوم را اصال قبول ندارم که می گوید در
این جشنواره ها ،هنر برای هنر است ،اصال اینگونه نیست.
انهاهمیشهدرفیلم هایخودشانهممالحظه هایسیاسی
دارند و اگر فیلم های امریکا نظری باشد که با جو سیاسی
53
فرهنگ
داخلیامریکامعاندباشد،ممکناستکاندیداشوداماجایزه
نخواهدگرفت«.جدایینادرازسیمین»بهنظرمنفیلمخوبی
بودوبردناسکارحقشبود.البتهانهاهمانگیزه هایخودرا
دارند که فیلمی را با تم نارضایتی انتخاب می کنند .این یک
واقعیتدرایراناستکهبرخیمی خواهندازایرانبروندو
درهرزمانی،مهاجرتحقمردماستوطبیعیاستکهاین
موضوعبهیکدرامخانوادگیواردشود،حاالممکناست
منبااینموضوعمخالفباشم«.جدایینادرازسیمین»یک
فیلم خوش ساخت ،اما تلخ است که به مخاطب مقداری
فشارمی اورد.
بین ان دو گروه ،دیدگاه شما چیست؟
lمعتقدم که اسکار همیشه جنبه سیاسی دارد؛
یک مثال می زنم ،در اسکار سال « 1978ونسا ردگریو»
برای فیلم «جولیا» جایزه اس��کار گرفت .وقتی او برای
گرفتن اس��کار رفت ،علی��ه صهیونیس��ت ها و به نفع
فلسطینی ها جمله ای را گفت .دو نفری که بعد از او جایزه
اسکار را گرفتند« ،ردگریو» را هو کردند ،بعد از ان هم
به او نقش ندادند .دو دهه گذشت او بارها عذرخواهی
کرد ،اما کال حذف شد .بنابراین نمی توان گفت که اسکار
سیاسی نیست ،انهایی که معتقدند اسکار سیاسی نیست،
تاریخ را نمی دانند .در عین حال ،به جنبه های هنری هم
توجه می شود.مهم این است که در کشور ،ازادی باشد
و بتوان مخالفت کرد .حتی اگر بگویند فیلمی سیاسی
است ،اش��کالی ندارد ،مهم این اس��ت که اقای اصغر
فرهادی بتواند فیلم خود را بس��ازد یا اقای حاتمی کیا
حق دارد به این فیلم اعتراض کن��د ،در حالی که فیلم
خودش متوقف است و در شرایطی که موضوع انقالب
در فیلم های او بوده است ،اما به راحتی دوستان ما مانع
پخش شدن فیلم ش��دند .ازادی برای مخالفت و تنش
وجود دارد و من این امر را خوب می دانم.
نکته ای که درباره فیلم «جدایی نادر از س��یمین»
وجود دارد این است که در سطح جهانی دیده شد
وتوانستبهاسکاردستیابد.اگرفیلم هایخوب
ایرانی در جهان خوب دیده شوند ،ایا این احتمال
وجود دارد که به اسکار برسند؟
lبعید اس��ت که در اینده نزدیک به ایران اسکار
بدهند.
مولفه خوب دیده شدن را در کسب جایزه اسکار
چقدرموثرمی دانید؟
lای��ن فیلم ه��ا «س��ینماتک» هس��تند ،یعنی
فیلم های هن��ری س��ینمایی اند .در زمان قدی��م ،گدار و
کیارس��تمی فیلم های «سینماتک» می س��اختند .این ها
فیلم هایینیستندکههمهمردمانهاراببینند.
ش��ما «جدایی نادر از س��یمین» را فیلمی هنری
می دانید؟
lبله؛ یعن��ی در دنیا م��ردم نمی روند این فیلم
را ببینند ،اما ممکن است روشنفکران و دانشگاهی ها
«جدایی نادر از سیمین» را ببینند .اگر بخواهیم به جریان
اصلی سینما وارد شویم ،فرمول های دیگری وجود دارد
که اکنون روی انها کار می شود تا با موضوع هایی مانند
اسالم ،ایران ،انقالب اسالمی و تاریخ اخیر ،با رویکرد
سینمای جهانی بتوان به جریان اصلی سینما وارد شد.
بنابراین خوب دیده شدن را در کسب جایزه موثر
می دانید؟
lبله؛ االن افرادی در ش��هر نیویورک که مرکز
فرهنگی امریکاست ،مشتاق هستند که «جدایی نادر از
سیمین» را ببینند .من قبل از انقالب فیلم های «تنگسیر»
(امیر نادری) و «باد صبا» (البرت الموریس) را در یکی
از «سینماتک»های نیویورک دیدم؛ اما فیلم های هنری
از هر کشوری در شهرهای کوچک امریکا به نمایش در
نمی ایند و فقط در سینماهای هنری دیده می شوندg .
مثلث شماره 118
54
پیمان معادی چهره
شناخته ای در
سینمای ایران نبوده
اما از برلین تا
گلدن گلوب و
اسکار همه جا در
کنار فرهادی قرار
گرفته؛ شاید برای
ترجمه ،شاید به
خاطر پاسپورت
امریکایی اش
مجسمه اسکار در
سال 1929همزمان
با شکل گیری این
جایزه با مدل قرار
دادن یک فیلمساز،
نویسنده و بازیگر
مکزیکی ساخته شد
کداک تیاتر به عنوان
یک سالن همایش
استثنایی در 10سال
گذشته میزبان
مراسم اسکار بوده
اما حاال عمر این
میزبانی به پایان
رسیده
پاتکی به اخبار منفی علیه ایران
تحلیل امیر اسفندیاری درباره کسب اسکار توسط یک فیلم ایرانی
6
امیر اسفندیاری از ان دسته کارشناسانی است که دولت های مختلف می ایند و می روند اما امثال او به دلیل
تخصص در کارشان در یک جایگاه ثابت به فعالیت می پردازند .او سال هاست که به فعالیت در امور بین الملل
در بنیاد سینمایی فارابی و مجموعه معاونت سینمایی می پردازد .از همین رهگذر در بسیاری از جشنواره های
بین المللی تجربه حضور داشته و نسبت به بسیاری از رخدادهای جهانی سینما از اگاهی الزم برخوردار است.
او امسال در مدت زمانی پیش از هر دو رویداد جایزه «گلدن گلوب» و نیز جایزه «اسکار» با قطعیت برگزیده
شدن فیلم اصغر فرهادی را پیش بینی کرده بود .با او ساعاتی پس از برگزاری هشتادوچهارمین مراسم جایزه
اسکار گفت وگو کردیم.
فرهنگ
مثلث شماره 118
«جدایی نادر از س��یمین» بعد از گرفتن جایزه
گلدن گلوب ،اس��کار را هم به دس��ت اورد و
پیش بینی شما در این باره محقق شد .براساس
چه ش��رایط و مولفه هایی به این نتیجه رسیده
بودید که این فیلم جایزه اس��کار را کس��ب
خواهد کرد؟
« lجدایی نادر از س��یمین» تمام شرایط الزم
را برای گرفتن جایزه اس��کار داش��ت؛ موفقیت های
چشمگیر بین المللی ،اس��تقبال چشمگیر تماشاگران
کشورهای مختلف ،نقدهای خوبی که منتقدان جهانی
درباره ان نوشتند ،جوایزی که از انجمن های مختلف
منتقدان دنیا و از جمله امری��کا گرفت ،این موارد در
کنار حضور یک پخش کننده قوی (س��ونی پیکچرز)
این مژده را می داد که «جدایی نادر از سیمین» جایزه
اسکار را خواهد گرفت .همان طور که در گلدن گلوب
هم این اتفاق افتاد و در هر دو این مراس��م ،یک فیلم
ایرانی برای نخستین بار در این سطح مطرح شد و این
موفقیت ها را کسب کرد.
گرفتن این جایزه چ��ه ارزش و اهمیتی برای
کشور ایران و سینمای ایران دارد؟
lاهمی��ت زی��ادی دارد؛ اس��کار یک��ی از
معتبرترین و مهم ترین جوایز س��ینمایی دنیاس��ت.
طبیعتا به دنبال کسب این جایزه ،بسیاری از اتفاق های
خوب تجاری برای دست اندرکاران ان فیلم و کشور
صاحب اثر می افتد که می تواند شامل مسائل مختلف
مانند عالقه من��دی به تولیدات مش��ترک ب��ا ایران و
مطرح شدن بیش��تر فیلم های ایرانی و نام ایران باشد
و توجه سینماگران دنیا و رویدادهای مهم بین المللی
به سینمای ایران بیشتر از گذش��ته می شود .همچنین
جایزه اس��کار به جهت تجاری فراگیر عمل می کند.
همه این موارد و س��ابقه فیلم هایی که جایزه اس��کار
را کس��ب کرده اند نش��ان می دهد که گرفتن اسکار
تاثیرات مثبت زیادی برای فیلم ،فیلمس��از و کش��ور
سازنده دارد.
درباره تاثیر جایزه اسکار بر جنبه های تجاری
بیشتر توضیح دهید.
lبرای مثال ،اگر در پوستر یک فیلم به جهت
تبلیغ ،جوایز دریافتی ان فیلم از جش��نواره های مهم
جهانی مانند برلین و کن ذکر ش��ود و در فیلمی دیگر
که جایزه اس��کار را گرفته باش��د از ان در پوستر یاد
ش��ود ،طبیعتا دامنه مخاطبان فیلمی که جایزه اسکار
را ذکر ک��رده ،فراگیرت��ر و مردمی تر اس��ت و افراد
بیشتری از جمله خریداران بیشتری به لحاظ تجاری
به ان فیلم توج��ه می کنند .اگر در پوس��تر یک فیلم
امده باشد که از جش��نواره های برلین ،کن و ...جایزه
گرفته اس��ت ،تعدادی تماش��اگر خواهد داشت که
بیش��تر انها مخاطب خاص هس��تند ،ولی وقتی یک
فیلم جایزه اس��کار را داش��ته باش��د ،دامنه مخاطبان
اسکار خیلی بیشتر اس��ت و افراد بیشتری به ان فیلم
توجه می کنند.
برخی فک��ر می کنند ،توجه جایزه اس��کار به
«جدایی نادر از سیمین» امکان دارد مضراتی
از منظر سیاسی برای ما داشته باشد ،ایا با این
عقیده موافق هستید؟
lبه هیچ وجه؛ همه جوانب کسب این جایزه
کامال مثبت و به نفع کش��ور اس��ت و گرفتن جایزه
اس��کار هیچ نکته منفی ای ن��دارد .در ش��رایطی که
تمام س��رویس های خبری دنیا س��عی می کنند ایران
را کش��وری دچار تنش معرفی کنند ،دریافت اسکار
و مطرح ش��دن نام ایران به عنوان کش��وری که تولید
فرهنگی ان جایزه ای را کس��ب کرده است ،می تواند
پاتکی به اخبار منفی ای باش��د ک��ه در دنیا علیه ایران
منتشر می شود.
«جدای��ی ن��ادر از س��یمین» فق��ط جای��زه
جش��نواره های خارجی را نگرفته که در ان صورت
می توانس��تند بگویند ،عده ای نگاه سیاسی داشتند و
به همین دلیل به ای��ن فیلم جایزه داده ان��د؛ اما وقتی
مخاطبان در همه کشورها از «جدایی نادر از سیمین»
استقبال کرده اند و میلیون ها دالر فروش کرده و بیش
از 10میلیون بیننده داش��ته ،نمی ت��وان موفقیت ان را
سیاسی دانست .ش��روع این موفقیت ها نیز جشنواره
فجر و اس��تقبال ایرانی ه��ا از این فیلم ب��ود .بنابراین
هیچ کسی نمی تواند برچس��ب بزند که فقط به خاطر
مسائل سیاسی «جدایی نادر از سیمین» موفقیت کسب
کرده است .این گونه نتیجه گیری ها براثر سوءتفاهم و
تحلیل اشتباه مسائل جهانی رخ می دهد.
نوع گفتار و رفتار اقای فرهادی را در مراسم
اسکار و هنگام دریافت جایزه چگونه ارزیابی
کردید؟
lاصغر فره��ادی حرف ه��ای خیلی خوبی
در زمان��ی زده اس��ت ک��ه امری��کا بر طب��ل جنگ
با ای��ران می کوبد .در ش��رایطی که حتی ب��ه میهمان
خارجی جش��نواره فیلم فجر گفته می ش��ود سفر به
ایران خطرناک اس��ت و در اخبار به گونه ای س��خن
می گویند ک��ه گویا حمله ب��ه ایران نزدیک اس��ت،
فره��ادی در صحبت های خ��ود می گوی��د ،انها که
برطبل جن��گ می کوبند ،باید بدانند که ایران کش��ور
جنگ طلبی نیس��ت و ایران به لح��اظ فرهنگی غنی
اس��ت .این س��خنان می تواند پادزهر تبلیغات منفی
علیه ایران باشد.
اکنون همه توجه ها به اصغر فرهادی است ،ایا
می توان با نگاه به گذشته ،روندی را فرض کرد
که در س��ینمای ایران ،به ویژه در دو ،سه دهه
اخیر دنبال شده و موفقیت فرهادی در اسکار
نتیجه منطقی همان روند است؟
lبله؛ فرهادی محصول سینمای ایران است.
او با فیلم های «رقص در غبار» و «شهر زیبا» کار خود
را اغاز کرد و پله پله باال امد تا «چهارشنبه س��وری» و
«درباره الی» را س��اخت و با «جدایی نادر از سیمین»
ب��ه اوج کارش رس��ید ،به خص��وص موض��وع این
فیلم فرامرزی اس��ت و به گونه ای اس��ت که همه از
فرهنگ های مختلف می توانند با ان همذات پنداری
کنند.
چ��ه ویژگی های��ی در کار فره��ادی ب��ه این
موفقی��ت و انعکاس مطل��وب کارش در دنیا
منجر شده است؟
lاو از زمان نوش��تن س��ناریوی فیلم ،دقت
زی��ادی ب��ه کار می ب��رد ،همچنی��ن در حوزه ه��ای
کارگردانی ،تکنی��ک ،اس��تفاده از موضوعی جدید،
داش��تن نواوری و عرض��ه بین المللی ب��ا دقت کار
می کن��د و ای��ن مس��ائل س��بب موفقی��ت فیل��م
او شده اند.
برخی معتقدن��د که اس��تعدادهای زیادی در
ایران هس��تند که به دلیل خوب دیده نش��دن،
چنی��ن موفقیت های��ی را کس��ب نمی کنند.
از نظر ش��ما ،چرا اس��تعدادها در دنیا خوب
دیده نمی شوند؟ از س��وی دیگر ،برای خوب
دیده ش��دن فقط نهادهای مس��ئول در دولت
و حاکمیت باید اق��دام کنند یا ن��وع رفتار و
مدیریت حرفه ای صاحب اثر نیز در این زمینه
می تواند تاثیرگذار باشد؟
lاین موارد توام با یکدیگرند؛ خیلی از مسائل
نیز به بخت و اقبال و اینکه خواس��ت خدا هم باشد،
بستگی دارد تا یکسری اتفاق ها برای کسی یا فیلمی
رخ دهد ،ام��ا به لحاظ سیس��تماتیک باید مکان هایی
باشد که استعدادیابی کنند .البته در حالی که مقدمه این
امر در جشنواره های داخلی فجر و کودک با نمایش
اولین فیلم های کارگردانان صورت گرفته و هر سال
نیز مطرح می شوند ،این اتفاق افتاده است.
از س��وی دیگر ،توج��ه ،مدیری��ت ،اهمیت و
دلبس��تگی کارگردان به کارش اهمیت دارد و از همه
مهم تر این اس��ت که یک کارگ��ردان ان کاری را که
دوست دارد انجام دهد ،به خارج از کشور نگاه نداشته
باشد و فیلم سفارشی نسازد .اگر کسی فیلم سفارشی
بسازد به هیچ وجه موفق نخواهد بود.
سوال پایانی اینکه ش��ما معتقد هستید مجید
مجیدی به خاطر بدشانس��ی جایزه اس��کار را
نگرفت ،چرا این دیدگاه را دارید؟
lاین یک واقعیت اس��ت؛ س��الی ک��ه قرار
بود فیل��م «بچه های اس��مان» به اس��کار فرس��تاده
ش��ود« ،میرا ماک��س» کمپان��ی قدرتمندی ب��ود که
پخش جهانی این فیل��م را برعهده داش��ت و تقریبا
اطمینان داش��ت ک��ه ای��ن فیلم جای��زه اس��کار را
خواهد گرف��ت ،اما ان س��ال ،فیلم «گبه» از س��وی
ایران به اس��کار معرفی ش��د .طبیعتا نمایش عمومی
«بچه های اس��مان» نیز عقب افتاد و س��ال بعد ،این
فیل��م از ایران ب��رای اس��کار معرفی ش��د؛ اما همان
زمان ،کمپانی «میراماکس» فیلم «زندگی زیباس��ت»
(روبرتو بنینی) را هم داش��ت که فیل��م پرطرفداری
بود و توانس��ت اس��کار بگیرد .به نظر من ،اگر فیلم
اق��ای مجی��دی هم��ان س��ال نخس��ت به اس��کار
معرف��ی می ش��د ،ش��انس زی��ادی ب��رای گرفت��ن
اسکار داشتg .
55
این فیلم اصال سیاسی نیست
جدایی نادر از سیمین
اخرین ساخته
کارگردانی است
با فیلم های دیگری
چون رقص در غبار
شهر زیبا ،چهارشنبه
سوری و درباره الی
گفت وگو با دبیر جشنواره فیلم فجر درباره موفقیت
«جدایی نادر از سیمین» در اسکار
7
محمد خزاعی ،دبیر جشنواره فیلم فجر هرچند االن موضعش بیشتر در مقام یک مدیر وزارت ارشاد تعبیر
می شود اما شخصا همواره به عنوان فردی طرفدار دیدگاه های متعادل در حوزه فرهنگ و هنر شناخته می شود.
او این نگاه را در هنگام تهیه فیلم «قالده های طال»ی ابوالقاس��م طالبی هم نش��ان داده است .با او درباره تعلق
جایزه اسکار به یک فیلم سینمایی از ایران گفت وگو کردیم.
فرهنگ
فکر می کنید چرا اسکار بهترین فیلم خارجی
امس��ال به یک فیلم از ایران تعلق گرفت؟ ایا
این یک رفتار با رویکردهای سیاس��ی بوده یا
جنبه هایی فنی دارد؟
lمعتقدم که ما س��ه نوع برخورد با هر موفقیتی
در حوزه سینما داریم؛ موفقیت ش��خصی ،فرهنگی و
سینمایی .سینما خیلی مظلوم اس��ت .اگر این موفقیت
در عرصه ورزش ب��ود ،تعداد زی��ادی «به وطن خوش
امدید» داشتیم ،سرود ملی داشتیم و تلویزیون ان را تبلیغ
ی بود ،مدام تبلیغ می کردیم .اگر
می کرد .اگر عرصه علم
در هر عرصه دیگری بود ،تا کنون هزاربار فرش برایش
پهن و از ان تجلیل کرده بودند؛ اما در عرصه سینما ما هر
موفقیتی کسب کنیم انگار نکوهش شده است .نمی دانم
چه جریانی است که نمی گذارد موفقیت فرهنگی دیده
شود .هر زمان سینمای ایران موفقیتی در خارج از کشور
داشت ،یک عده ان را متهم به سیاست بازی و سیاه نمایی
کردند و گفتند که شما به جوایز دقت نکنید ،چون اینها
می خواهند فالن رویکرد سیاسی را تقویت کنند .یعنی
این سینما در ایران واقعا هیچ چیزی نداشته است؟ من
این موضوع را از این دوستان سوال می کنم؛ یعنی همه
دوهزار و اندی جایزه بین المللی سینمای ایران در اثر
سیاست بوده است؟ این خیلی بی انصافی است ،چون
سینمای ما یکسری شاخص ها پیدا کرده که این جوایز
را به ان می دهند .ای��ا همه این جوایز در اثر مس��ائل
سیاسی است؟ این نگاه ،نگاه اشتباهی است و متاسفانه
چنین تفکری را یکسری جا انداخته و تالش کرده اند
که هر کس��ی جایزه می گیرد ،به او بگویند که «ای بابا!
سیاه نمایی کرده اس��ت ».مگر فیلم مجیدی (بچه های
اسمان) یا (رنگ خدا) فیلم سیاسی است؟ قابلیت های
این فیلم ها را نمی توان نادیده گرفت.
ش��ما نمی توانید بگویید اثر اصغ��ر فرهادی
کامال اثر سیاسی اس��ت و به همین دلیل به ان
جایزه دادند .این فیلم اصال سیاس��ی نیس��ت.
فیلم مضمون��ی را مطرح می کند و س��اختار
قدرتمندی دارد.
lما همیشه این نکته را فراموش می کنیم که تمام
ادم های روی کره زمین یکس��ری اشتراک ها با یکدیگر
دارند .فارغ از دین و ایین ،زمانی که یک اثر خوب می بینند
همه یک واکنش خوب نشان می دهند .وقتی یک تابلو
زیبا باشد ،برای تان فرقی نمی کند که نقاش ان مسلمان
باشد یا نه؛ تابلوی زیبا ،زیباست .نمی شود گفت که همه
چیز سیاسی است؛ اینکه بگوییم هر موفقیتی حاصل یک
فضای سیاسی است ،نادرست است .این نوعی برخورد با
موفقیت است که همه چیز را سیاه نمایی می دانیم.
با این اوصاف برخی مضمون فیلم را مشکل دار
توصیف می کنند.
lاتفاقا نوعی برخورد دیگر نسبت به جایزه ای که
اقای فرهادی در اسکار گرفت ،این بود که مبحثی شکل
مثلث شماره 118
56
گرفت که چون داخل کش��ور زمانی جلوی این فیلم را
گرفتند و به نوعی متوقف شد ،امدند در خارج از کشور
براساس اتفاق هایی که در سینمای ایران وجود دارد به فیلم
توجهکردند.اینفرضیهدرستنیست.شماوقتیبهخارج
از کشور می روید ،می بینید که دغدغه مردم مسائل دیگری
است .ما فکر می کنیم که همه در خارج از کشور نشسته اند
و تفکر داخلی ما را دنبال می کنند .درست است که مسائل
داخلی ما در عرصه های مختلف در س��طح کالن دنبال
ل ریز دخالتی وجود ندارد .مگر ما خبر
می شود ،اما در مسائ
داریم که از لحاظ اجتماعی ،فرهنگی یا در مسائل جزیی
کشور ترکیهیاعربستانچهاتفاقیمی افتد؟نمی دانیم،چون
دغدغهما چیز دیگری است .ایننظریههم نظریه ای اشتباه
است که به خاطر اتفاق های داخلی جایزه گرفته است.
یعنی شما این اتفاق را فارغ از مسائل سیاسی
می دانید؟
lتنها موردی که می توان برای اقای فرهادی
گفت این است که ایشان فیلمی خوب ساخته و برایند
یک فیلم خوب ،جوایز است .س��اختار فیلم متفاوت
بود و حرفی که در فیلم زده شد ،با وجود انکه برخی
می گویند سیاه نمایی است و هویت ایرانی را مخدوش
کرده به نظر من توانست با مردم دنیا زبان مشترک ایجاد
کند .این نکته خیلی مهم است که بتوانیم زبان مشترک
پیدا کنیم و یکدیگر را بفهمیم .البته نباید فراموش شود
که در گذشته پایه گذاری نیز در سینمای ایران شده بود.
س��ینمای ایران قبال به اندازه کافی مطرح بوده اس��ت.
نمی توان گفت که ما هیچ چیزی در سینمای ایران نداشتیم
ک باره یک فیلم امد و مطرح شد.
و به ی
حسن برنده ش��دن این فیلم را در اسکار در چه
می دانید؟
lباید تاکید کنم که جایزه اسکار فرهادی خیلی
راه گشا خواهد بود .در گذشته فیلم ایرانی در دنیا پخش
نمی شد و خیلی محدود بود .در واقع ،انها با سینمای ما
ارتباط برقرار کرده بودند نه ما با سینمای انها .اینکه انها با
سینماچهمی کنندوماچهمی کنیم،بحثمفصلیاست.
نقطه ضعف ما در برابر انهایی که می گویید در
این زمینه چیست؟
سینمای ما سینمای انحصاری است که در کشور
خالصه می شود؛ اما سینمای انها سینمایی جهانشمول
استکهبرایانبرنامه ریزیمی کنند.البتهسینمایداخلی
نالمللی شانکامالمتفاوتاست؛مثالدر
انهاباسینمایبی
شوراهای سیاستگذاری فرهنگی شان می بینند که ازدیاد
نسل در جامعه کم شده است ،بالفاصله اسیب شناسی
می کنندوفیلم هاییمی سازندکهدرانهاپنجیاششکودک
در خانواده ای شاد زندگی می کنند .بعد همان فیلم ها به
کشور ما وارد می شود که ممکن است اصال مساله ما در
ان برهه زمانی نباشد .انها اسیب را پیدا کرده اند و با کمک
فیلمسازان برای رفع اسیب برنامه ریزی می کنند؛ اما ما
اصال چنین کاری را نمی کنیمg.
برخی دوستان
خوشحالی را
از حد نگذرانند
دالیل اقبال اسکار به فیلم فرهادی
حسین بدری /روزنامه نگار و کارشناس فرهنگی
8
در کشور ما مرسوم اس��ت که دستگاه های دولتی
فیلم مورد نظر خود را به جشنواره اسکار معرفی می کنند.
یعنی در معاونت سینمایی و دستگاه های سینمایی دولتی
یکی از فیلم های موجود را به اس��کار معرفی می کنند؛
همانطور که در دوره ای «بچه های اسمان» مجید مجیدی
به اسکار رفت و در دوره دیگر «جدایی نادر از سیمین»
اصغر فرهادی.
از این حیث نمی توان یک مرزبندی پررنگ برای
این مساله در نظر داشت .سیاستگذاری در جشنواره هایی
مانند اسکار و دیگر جشنواره های خارجی -که چندان
هم به ایران مربوط نمی شود -بحث های بسیاری وجود
دارد که «دز سیاسی» کدامیک از انها بیشتر است؛ یعنی
فرهنگ
در ماجرای اخیر اینکه نام
کشور ما مطرح می شود،
موجب خرسندی است؛ اما
مهم نوع برخوردی است که
ما با ماجرا داریم .برخی با
این ماجرا به گونه ای برخورد
کردند که انگار این جایزه
تنها جایزه تاریخ سینمای
جهان است!
باید ادم ها را به دو دسته
تقسیم کنید :افرادی که در
برابر چنین مسائلی ذوق زده
می شوند و افراد دیگری
که به شکل منطقی با ماجرا
برخورد می کنند
مثلث شماره 118
بحث ها دیگ��ری فراتر از س��ینما در ان دخیل اس��ت.
در بس��یاری از محافل فرهنگی و هن��ری جهان در این
خصوص بحث می ش��ود و خصوصا این بحث ها در
رابطه با اسکار جدی تر است .انها اعتقاد دارند که اسکار
جایزه ای صرفا هنری -سینمایی نیست و مسائل دیگری
همچون سیاست در ان دخیل اس��ت .انها به جوایزی
که در این جشنواره به فیلم های سینمای داخل امریکا
یا فیلم های دیگر کشورها اعطا شده استناد می کنند .از
طرف دیگر هنرمندان و اثار بزرگی هس��تند که تاکنون
جایزه اس��کار به انها اعطا نشده است؛ مانند هیچکاک.
حتی مارتین اسکورسیزی هم تا چند سال پیش موفق
نشد جایزه اسکار را کسب کند تا اینکه جایزه فیلمنامه
اقتباسی را از ان خود کرد.
از این رو تصور من این است که باید هر چیزی را
به اندازه خودش دید و درباره ان بحث کرد .من جوایزی
را که در س��ال های اخیر در بخش های مختلف -مانند
بهترین فیلم ،بهترین کارگردان ،بهترین بازیگر -اعطا
شده است بررس��ی کرده ام .به جز بخش بهترین فیلم و
بهترین بازیگر ،سایر بخش ها چندان سر زبان ها نمی افتد،
س��روصدای چندانی به پا نمی کند و کس��ی هم حرف
ی با ان
زیادی درباره انها نمی زند؛ بلکه برخورد مالیم
بخش ها صورت می گیرد.
من خاطرم هست که در س��ال ،87زمانی بازیگر
معروف فیلم «بیلیارد باز» -که س��ال ها بود فیلم بازی
نمی کرد -درگذشت ،برخی از روزنامه های ایران خبر
درگذشت او را تیتر اول خود کردند و حتی رنگ لوگوی
خود را به رنگ مشکی تغییر دادند .این مساله ،وجه جهان
سومی اینگونه ماجراهاست؛ اگرچه از به کار بردن چنین
اصطالحی پرهیز دارم .ش��ما باید ادم ها را به دو دسته
تقسیم کنید :افرادی که در برابر چنین مسائلی ذوق زده
می ش��وند و افراد دیگری که به ش��کل منطقی با ماجرا
برخورد می کنند.
گاهی اوقات مس��ائل به این سمت پیش می رود؛
یعنی یک بازیگر ایرانی از کش��ور خارج می ش��ود ،در
چند فیل��م درجه چندم بازی می کند و س��پس س��عی
می کند هر از گاهی جنجالی خبری به راه بیاندازد .یک
روز برهنه می ش��ود ،روزی دیگر خوانندگی می کند و
روزی هم مصاحبه ای علیه کش��ورش تدارک می بیند.
اما او با این اقدامات در حقیقت کمبودهای شخصیتی
خود را جبران می کند .شهید سید مرتضی اوینی مقاله
ی هامون -به
فوق العاده ای در خصوص فیلم س��ینمای
کارگردانی داریوش مهرجویی -دارد؛ ان هم در دوره ای
که برخی این فیلم را بهترین فیل��م جهان می خواندند.
البته در دوره فعلی هم سخنان مش��ابهی ایراد می شود
و حتی چندی پیش یکی از ش��خصیت های سینمایی
اعالم کرد که «جدایی نادر از سیمین بهترین فیلم تاریخ
سینمای جهان است!» در حالی که این فیلم در قواره چنین
اظهارنظری نیست .اوینی در این مقاله که با عنوان «چرا
جهان سومی ه ا هامون می سازند» ،از یک منتقد سینمایی
که ان سال میهمان جشنواره فیلم فجر بود؛ اینگونه نقل
قول می کند که من نمونه های فیلم هامون در کشورهایی
همچون ترکیه ،هند و برخی دیگر از کشورها که وضعیت
فرهنگی پیرو دارند و وضعیت درجه یک ندارند ،دیده
ام .همه انه��ا فیلم هایی با حرف های به ظاهر فلس��فی
می سازند و خیال می کنند که حماسه بزرگی خلق کرده
اند .اوینی در دوره ای این مقاله را می نویسد که اگر کسی
به «هامون» انتقاد می کرد ،گویی به ذات سینما اهانت کرده
بود؛ مواضعی که امروز هم مشابه انها دیده می شود .در
مستند«مهرجویی؛ کارنامه 40ساله»هماظهاراتمشابهی
وجود دارد که داریوش مهرجویی به هر کسی که این فیلم
را نپسندیده ،توهین می کند و می گوید اینها مالیخولیایی
هستند ،یک مشت روانی هستند ،دیوانه اند و...
در ماجرای اخیر اینکه نام کشور ما مطرح می شود،
موجب خرسندی است؛ اما مهم نوع برخوردی است که
ما با ماجرا داریم .برخی با این ماجرا به گونه ای برخورد
کردند که ان��گار این جایزه تنها جایزه تاریخ س��ینمای
جهان اس��ت! برخی نهادهای سیاس��ی و فرهنگی در
تبریک به اصغر فرهادی محتوای ناجوانمردانه فیلم را
س��تایش می کنند .می توان از مسئوالن سینمایی کشور
این مس��اله را جویا ش��د؛ باالخره این فیلم که با اختیار
خود به اسکار نرفته است بلکه مسئوالن دولتی این فیلم
را به اس��کار معرفی کرده اند .وقتی این فیلم محتوایی
ناجوانمردانه نس��بت به مردمی که در این شهر زندگی
می کنند ارائ��ه می دهد ،طبیعی اس��ت که م��ورد اقبال
جشنواره های خارجی از جمله اس��کار قرار می گیرد.
در عین حال دلیل اینکه «بچه های اسمان» مجید مجیدی
جایزه نمی گیرد ،این است که مدل زندگی نمایش داده
شده ،مدل حقارت امیزی نیست؛ بلکه زندگی در فقر و
سربلندی را نشان می دهد .اما به کسانی هم که از کسب
جایزه اسکار از سوی اصغر فرهادی خوشحال هستند
توصیه می کنم که مراقب باشند این خوشحالی را از حد
نگذرانندتاشخصیتجهانسومی انهابیشازاینپدیدار
نشود .در یک نگاه واقع بینانه ما باید به میان مردمی که در
جامعه زندگی می کنند برویم و ببینیم این موضوع تا چه
حدی بر انها تاثیر گذاشته است .پیشنهاد من این است
که ما یک کار میدانی انجام دهیم و ب��ا حضور در میان
گروه های مختلف اجتماعی نظ��رات انها را درباره این
مساله جویا شویم.
این کار می تواند اهمیت واقعی این موضوع را برای
ما روش��ن کند .به لحاظ تجاری نیز این فیلم تاثیر خود
را گذاش��ته و تجربه چندی پیش هم این مساله را تایید
می کند؛ زمانی که این فیلم پس از کس��ب جایزه گلدن
گلوب بار دیگر در برخی سینماها اکران شد اما استقبال
چندانی از ان صورت نگرفت.
به طور کلی باید بگویم جایزه اسکار انچنان مهم
نیست که ان را جدی بگیریم؛ یعنی در حد یک لولو قابل
ترسیدن نیس��ت !...اگر با یک رویکرد فرهنگی و منش
اجتماعی به ماجرا نگاه کنیم ،ماجرا بسیار راحت تر قابل
درک است.
57
خانم خبرنگار! صدای مرا به همه جهان مخابره کن
هوشیاری در بومی نویسی
8
فرهنگ
خطه خراس��ان همواره در هم��ه ادوار تاریخی
شاعران برجسته و جریان های شعری موثری در تاریخ
ادبیات کشور داشته است .از قرون گذشته که بگذریم
در عص��ر حاضر نیز چ��ه قبل و چه پ��س از پیروزی
انقالب همواره اجتماعی از شاعران این دیار را می توان
نام برد که نام های بنامی در حوزه شعر کشور بوده اند.
در دو ،سه دهه اخیر نیز این واقعیت مصداق داشته و
هم اکنون در س��ال های اخیر هم صدای مشخصی از
این سمت به گوش می رس��د که شاعرانی چون جواد
کلیدری و نرگس برهمند دو صدای مشخص از این
همنوایی هس��تند .این دو که در پنجمین دوره جایزه
شعر خبرنگاران رقابت تنگاتنگی برای احراز انتخاب
بهترین کتاب سال داشتند ،اتفاقا با هم زندگی مشترک
دارند و حاال برنده ان رقابت ،یعنی برهمند درباره اثر
شکست خورده ان تاملی داشته است.
دای��ره واژگانی و تاثی��ر واژه بر زبان هر ش��اعر
از مباحثی اس��ت که در ه��ر مجموعه ش��عری به ان
پرداخته می شود .طرز استفاده شاعر از دایره واژگانی
خود ،گاهی جهان بینی و ایدئولوژی او را نس��بت به
پدیده های اطراف و موضوعات مختلف معین می کند
و هم چنین است ساخته شدن زبان یک شاعر.
کلمه ،زبان را می افریند و شاعر با ان زبان ،تفکر
و هویت خود را به مخاطب می شناس��اند .برای بیان
خود و نظر خویش درباره محیط پیرامون و اتفاق های
دور و بر ،تنها دستاویز شاعر ،کلمه است ،اما ایا همین
دایره واژگانی را برای بیان تمام مضامین باید استفاده
کرد؟ ایا برای اینکه زبان یک ش��اعر ش��ناخته شود،
بایستی وابستگی او به دایره واژگانی مختص خودش
را بررسی کرد؟
دایره واژگانی برای مضامین مختلف باید متفاوت
مثلث شماره 118
58
اما همسان باشد .این تفکر ش��اعر است که به زبان او
جهت می دهد و ان را می سازد ،حاال با واژگانی خاص.
جواد کلیدری صاحب مجموعه شعر «یکی این همه
ُگل را از دس��تم بگیرد» از جمله ش��اعرانی است که
می توان برایش دایره واژگانی تعریف کرد .او به شدت
بومی نویس اس��ت و از اصطالحات ،کلمات و حتی
اشخاص خاص ،چه در شعر سپید و چه در کالسیک
به وفور استفاده می کند و به نوعی با جغرافیای محیط
خود و به خصوص طبیعت ان بسیار قرین است .نحوه
به کارگیری این واژگان بومی ،بس��یار زیبا بوده که از
تجربه و شناخت او از شعر و البته کلمه ناشی می شود.
او جنس کلمه را می شناس��د و با محتوا و هویت شعر
خود اشناست و این گونه اس��ت که حتی می تواند از
«شتر خانه مختار» حرف بزند و مخاطب به راحتی با او
ارتباط برقرار کند:
یادم می اید ش��تری هم که در حیاط خانه مختار
س��ینه اش را دریدند /حالی ش��بیه من داشت[ .سفر،
ص ]60
یا از داروهای شفابخش خاله شمسی:
نه نارنج افتاب /نه اسطوخودوس شفابخش /و
نه دست گرم خاله شمسی در این بعد ازظهر /تنها من
می توانم ارامشت ببخشم ای جهان! [برف ،ص ]51
یا از قطار نیشابور می نویسد:
من امروز احساس قطاری را دارم که از ایستگاه
خیام نیشابور می گذرد[ .ایستگاه ،ص ]34
و اگر در شعری واژگان بومی ندارد ،از اندیشه و
باورهای خاص کمک می گیرد:
لباس هایت را جای��ی دور در افتاب پهن کردیم.
[دریغ ،ص ]50
باد اتش را گیرا می کند[ .خلیج فارس ،ص ]47
گاوتان زاییده است[ .نامه ،ص ]43
په��ن ک��رد لباس ه��ای م��رده را /ت��ا افت��اب
خاطره هایش را بسوزاند[ .برج نحس ،ص ]26
ایا در این لحظه از زمان /سگی زوزه نمی کشیده/
و نحس��ی را به س��ر و روی خانه نمی پاشیده است؟
[تولد ،ص ]16
ایا اَجنّه ازارم نداده اند /و زنی بند نافم را با اندوه
نبریده است؟ [تولد ،ص ]17
و هم��ه دره��ا روی ی��ک پاش��نه می چرخند.
[نهنگ هایی که خودکشی کردند ،ص ]84
گندمزاری که تا س��ر چ ّل��ه نادرو مانده اس��ت.
[گندمزار ،ص ]79
گوسفند «بیگانه»ای در شب های پاییز[ .گندمزار،
ص ]79
خبراورده اند قاسم باباعلی /س��ر گرگی را به ده
اورده است[ .علف جوش ،ص ]76
از جریان «اب» خبر داشتی /ان وقت ها که حالت
خوش بود /از سرگذشت زارعین «اس��تانه»[ .دریغ،
ص ]50
کلیدری در ش��عرهای عاش��قانه و واگویه های
تنهایی خویشتن نیز زبان خود در عرصه دایره واژگانی
را حفظ می کن��د و طبیعت مطلوبش را ای��ن گونه به
شعرها دعوت می کند:
پاییز امس��ال طوالنی ت��ر بود /و من دلی��ل ان را
حرف های عاشقانه تو می دانم[ .پاییز ،1ص ]64
می گویم دری��ا /تو چش��مانت را به ی��اد بیاور.
[زیبایی ،ص ]68
تو مثل خبر خوشی هستی از کلیدر[ .خبر خوش،
ص ]70
اقیانوس ارامی خوابیده در دلم /که تو می توانی با
شیطنتی بیدارش کنی[ .خاطره ،ص ]72
ی و عالقه
اما همین شاعر با این دایره واژگان بوم
خاص به جغرافیایی خویشتن ،در حصار شعر صرفا
بومی ،محصور نشده و به سرودن شعرهایی با محتوای
اجتماعی نیز می پردازد و در این گونه شعرها بسیار با
ذکاوت عمل می کند .جواد کلیدری می داند که کدام
یک از محتوای ش��عرهایش نیاز به اب و هوای بومی
دارد و دیگ��ر وقتی از درد انس��ان و بش��ریت حرف
می زند ،سراغ بوی اویش��ن و بینالود نمی رود .هوش
بسیار او در شناخت کلمه را می توان از اینجا درک کرد.
مجموعه «یکی این همه گل را از دس��تم بگیرد»
ش��امل 68قطعه شعر س��پید اس��ت که در دسته بندی
شعرها شاعر با موضوعات عش��ق ،تنهایی ،خاطره ها،
بیزاری ،بیهودگی ،اجتماع ،فلس��فه و مرگ ،شعرهایی
را گرد اورده است .کلیدری زبان خود را یافته و در هر
یک از این موضوعات با واژگانی که برای ان محتوا در
ذهن خود تعریف کرده و با حس و درکی که نسبت به
ان موضوع دارد به نوشتن شعر پرداخته است .توجه به
مخاطب خاص و ش��ناخت او از مخاطب نیز از جمله
هوشیاری هایی است که در سرودن به کار برده است.
شعر کلیدری حس تصویری را به موازات معنا گرایی به
مخاطب می بخشد و نه تصویر محض است و نه معنای
محض -حاال بماند که به چه میزان انها را در شعر حل
کرده و گاهی باید از یکی بکاهد و به دیگری بیفزاید -اما
همین معنا و تصویر در کنار ه��م از جمله ویژگی های
شعر کلیدری است که زبان خاص او را پررنگ می کند
و همین زبان خاص ،بومی نویسی او را به سمت درست
هدایت کرده است .او وقتی دغدغه کودکان کار ،جنگ،
کارگران ،بشکه های نفت و وطن را دارد دیگر به نیشابور
و دکان های عطاری اش پناه نمی برد ،دنیای او بزرگ تر
می شود و بسیار جهانشمول می اندیشد .او دیگر دارد از
فرهنگ
درد بزرگی در دنیا حرف می زند نه از یک روز زیبا که
برف باریده است و دلبری می کند .او حاال با همان زبان
خاص و دایره واژگانی که دوستش دارد از کانال سوئز
می گوید و قیمت دالر در بازار های جهانی و مامورانی که
بیگناهی را دستبند می زنند .اگر می خواهد از طبیعت -
که به ان عشق می ورزد -در شعری با دغدغه های جهانی
حرف بزند ،از ببر و غزال و گوزن می گوید از خودکشی
نهنگ ها ،بندرهای شرق ،زنبور کارگر ،گندمزار ،شکوه
بامیان ،انگور و باران ترکیه حرف می زند که نمادهایی
اشنا هستند در نظر همگان:
ظهر با اندامی خس��ته /در سایه بش��که ای دراز
می کشم 32 /دالر و 8سنت[ .جنگ جهانی ،ص ]30
اسب های سینه فراخ سرزمین من /کنار چشمه های
اب شیرین می چرند[ .نیلوفران ابی ،ص]83
خانم خبرنگار! صدای مرا به همه جهان مخابره
کن[ .نهنگ هایی که خودکشی کردند ،ص ]84
در تلویزیون ،د ر ترکیه باران می بارد /عراق درگیر
جنگ است[ .در این رگبار بهاری ،ص ]85
س��رباز فاتح به کودکش چه خواهد گفت؟ /از
پدران بسیاری که کشته[ ،سرباز ،ص ]75
حاال اگر این ش��عر ترجمه ش��ود دیگر نیازی به
پاورقی برای توضیح اویشن و اسم فالن چوپان ندارد.
این هوشیاری و تجربه شاعر است که محتوا را با زبان
میزان می کند و ح��ال انکه حس خود را ب��ا واژگان
خ��اص و تصاویر ویژه هم چون ش��عرهای دیگرش
منتقل می کند .کلیدری در این شعرها با مضمون های
اجتماع��ی و دغدغه های جهانی هم چون ش��عرهای
دیگ��رش قضاوت های پنهان خ��ود را دارد و در پس
توضیح بحران ها ،س��واالت و نگرانی هایش را مطرح
می کن��د و مخاط��ب را در جریان ان چ��ه دارد اتفاق
می افتد ،می گذارد:
از نامهربانی ها /از دو رنگی ها س��ر درد می شوم.
[پرسش ،ص ]38
دس��تانم را در بندر جا می گذارم /تا سخت کار
کنند[ .جنگ جهانی ،ص ]30
درد /بر پش��ت و پهلوی مردمانم /یوغ س��نگین
تاریخ را می گرداند[ .خوشبختی ،ص ]15
کلیدری با موضوعات و محتوای اشعارش ارتباط
منطقی برقرار کرده است .تجربه ها ،مشاهدات و تجزیه
و تحلیل هایش ،اندیشه اش را در حوزه های متفاوت بیان
می داردونوعخاصیازانتقالحسوعاطفهراباکلمه های
منتخبش رقم زده است .حس و عاطفه ای کامال مردانه که
هم جنس عاطفه های زنانه در شعر -که گاهی شاعران
ذکور هم به ان دچار می شوند -نیست .عشق و عاطفه در
دایره واژگانی او با دوشیدن گاو با دستان مادرش ،نقش
بته جقه در روس��ری دختران ترکمن ،دیوارهای سنگی
تخت جمشید ،فصل علف جوش و برادران قسم خورده
در کتاب کلیدر ،پیوند دارد و ن��ه با کلمه های لوس و به
اصطالح ،اصطالحات عاش��قانه امروز؛ عشقی با حس
و واژگانی اصیل:
روزگاری که من خواهان تو ب��ودم /جوان ها بر
اسب می نشس��تند /و برای معشوق ش��ان خودکشی
می کردند[ .وصل ،ص ]27
ش��عرهای جواد کلیدری عمیق است و نیازمند
اندیش��یدن .برای یافتن این ش��عرها نیازی نیست که
تحلیل های فلسفی و روانشناسی را بدانی .او به کشف
ای��ن تحلیل ها نایل ام��ده و انها را ب��ا زبانی در خور،
با تجربه های عین��ی خویش از زندگ��ی و در الیه ای
پنهان پیوند زده است .اندیشمندی و تامل او در تمام
موضوعات و به سمت معنا پیش رفتن ،از شاخصه ای
مهم شعر اوستg .
مثلث شماره 118
59
پرونده ویژه
رفتارهای انتخاباتی شهروندان
پرونده ویژه
مثلث شماره118
ترکیبی از شهرت با محوریت فهرست
رفتارهای انتخاباتی شهروندان و نامزدها از چه الگویی تبعیت میکند؟
1
290نفر به عنوان نمایندگان مردم سراسر کشور
باید ب��ه مجلس پ��ا بگذارند تا دس��تگاه قانونگذاری
کشور فصلی نو را برای خود و کشور رقم بزند .برای
این پوست اندازی دوباره اما انتخاباتی به وسعت تمام
جغرافیای ایران برگزار شد تا هر کسی که واجد شرایط
رای دادن بود بتواند سهمی از صندوق های رای داشته
باش��د و از س��وی دیگر هر کس��ی که واجد و دارای
صالحیت باش��د ،این بخت را بیابد که ب��رای ورود
به مجلس ش��ورای اس�لامی با رقبای خود به رقابت
بپردازد .این رای دادن و رای گرفتن اما قواعد و اصولی
دارد که بسیاری از انها نوشته شده اند و بخشی از قانون
اساسی کش��ور یا قانون مدنی شده اند و بر اساس انها
ایین نامه ها و مقررات مختلفی استخراج شده تا یکی
از مهم ترین ارکان یک نظام مردم محور یعنی انتخابات
به بهترین شکل ممکن برگزار شود .اما قواعد و اصولی
هم هس��تند که چندان نوشته ش��ده و نظام مند نیستند
ولی می توان انها را در هر نظام سیاسی و در هر رقابت
سیاس��ی یافت و مورد کنکاش ق��رار داد .رفتارهای
انتخاباتی ش��هروندان و تقابل ،تعام��ل و ارتباط ان با
رفتارها و کنش های انتخاباتی نامزدهای ان انتخابات
امری است که چندان نمی توان برای ان قانون و الگویی
اجرایی تعری��ف کرد .این رفتارها انتظاری اس��ت که
یک جامعه از ش��هروندانش در هرکسوتی که باشند،
خواهد داشت؛ شهروندی که می تواند یک رای دهنده
60
رای اولی باشد یا کاندیدایی که برای بار پنجم قصد پا
گذاشتن به صحن مجلس شورای اسالمی را دارد.
رفتارهای انتخاباتی شهروندان اما به دور از اسیب
و نقد نیست .در فرایند تالش برای شناخت ،معرفی
یا انتخاب فردی که ویژگی های الزم و شایستگی های
بایسته برای تصدی وکالت مردم را داشته باشد ،ممکن
اس��ت کج رفتارهایی بروز کند که برای سالمت کلی
یک انتخابات مفید نباش��د .این رفتارهای انتخاباتی
همان گونه که ذکر ش��د می تواند هم از سوی کسانی
باش��د که به پای صندوق ها می روند و هم از س��وی
انها که به صندوق ها چشم دوخته اند تا نامشان از ان
بیرون اید.
اسیب شناس��ی رفتارهای انتخاباتی در اس��تانه
هر انتخاباتی می تواند به بهبود و ارتقای خروجی ان
انتخابات یا دوره های اتی ان کمک شایانی کند .اینکه
مردم چگونه رای می دهند ،چگونه انتخاب می کنند؟
چگونه با کاندیدای موردنظر خود اش��نا می ش��وند؟
کاندیداها ،چگونه خ��ود را معرف��ی می کنند؟ کدام
فاکتوره��ا در تاثیرپذیری رای دهنده نقش بیش��تری
دارد؟ کدام وعده ها جذابیت بیشتری برای مردم دارد
و ک��دام وعده ها به م��رز تکرار رس��یده اند و به قولی
سوخته محسوب می شوند؟همه اینها سواالتی است
که تالش برای یافتن پاسخ انها در قالب اسیب شناسی
فضای تبلیغات و شعارها و جبهه گیری های انتخاباتی
می توان��د هم ب��ه س��اماندهی رفتاره��ای انتخاباتی
ش��هروندان یاری رس��ان باش��د و هم برای تنظیم و
تصویب مقررات مربوط به رفتارها و اعمال انتخاباتی
و تبلیغاتی نامزدهای انتخابات کارساز باشد و به کار
اید .البته نباید فراموش کرد ک��ه الگوی هر انتخاباتی
مختص به همان انتخاب��ات خواهد بود و تفاوت های
میان دوره ای مختل��ف رای گیری و همه پرس��ی ها از
ماهیت و خروجی این انتخابات تاثیرپذیر خواهد بود.
انتخابات ریاس��ت جمهوری را نمی توان با انتخابات
مجلس شورا قیاس کرد و انتخابات شوراهای شهر را
نمی توان مورد مناسبی برای مقایسه با انتخاباتی دیگر
در نظر گرفت؛ بنابراین رفتارشناسی انتخاباتی مردم و
کاندیداها باید در منظومه همان دوره از انتخابات مورد
نقد و بررسی قرار گیرد.
انتخاب نزدیک به 300نفر از میان بیش از 3000
نامزد مهم ترین موضوعی را که مطرح می کند چگونگی
شناخت رای دهندگان از افراد تاییدشده است .پیش نیاز
هر انتخابی شناخت است .نباید فراموش کرد که برخی
از کالنش��هرهای ایران بی��ش از دو میلیون جمعیت
دارند .ش��ناخت افراد در چنین مقیاسی از جمعیت و
وسعت جغرافیایی از کسانی که خود را برای ورود به
مجلس اماده کرده اند بی شک با دشواری هایی همراه
خواهد بود .نکته ای که در دوره های پیشین انتخابات
مجلس مشاهده ش��ده و بس��یاری از کارشناسان نیز
به ان اذعان دارند ،این اس��ت که الگوی ش��ناخت و
انتخاب نامزدها در شهرهای بزرگ بر اساس عنصری
است که در رسانه و علوم ارتباطات به عنصر شهرت
( )Fameشهره است .افراد هرچه شناخته شده تر باشند
از شانس بیش��تری برای انتخاب ش��دن برخوردارند
و اف��راد کمتر شناخته ش��ده ،ب��رای معرف��ی خود به
رای دهندگان دشواری بس��یاری پیش رو دارند .افراد
رفتار سیاسی مردم حزبی نیست
چرا احزاب رونق نمی یابند؟
سعید ابوطالب
پرونده ویژه
2
ی جوامع امری مبارک است که به
انتخابات در تمام
همهاقشارجامعهباهراعتقادوگرایشاتسیاسیکهباشند
این فرصت را می دهد که برای اینده خود تصمیم گیری
کرده و فرد اصلح را انتخاب کنند .انتخابات در ایران کامال
ازاد است و این ازادی اصلی اس��ت که قانون اساسی به
صراحت بر ان تاکید دارد .در حال حاضر با وجود اینکه
قانون اساسی به صراحت ،فعالیت احزاب و جمعیت ها و
تشکل های سیاسی در کشور را ازاد اعالم کرده ،اما ساختار
سیاسی کشور ما حزبی نیس��ت و هیچ تعریفی در قانون
اساسی از فعالیت احزاب وجود ندارد وهمین نامشخصی
موجب می ش��ود خواس��ته های مردم از نمایندگانشان
تعریف مشخصی نداشته باشد .اگر بخواهیم طول عمر
حزبرادرایرانمحاسبهکنیمبایدبهزمانانقالبمشروطه
برگردیم .ساختار حزبی پس از انقالب مشروطه در ایران
مطرح می شود .بعد از انقالب مشروطه نیز در تمام دوران
ستمشاهی،احزاببهدوحالتدولت ساختهیاباوابستگی
خارجیحضورداشته اند؛به طوریکهدررژیمشاهنشاهی
دولت برای اینکه اهداف و سیاس��ت خود را پیش برده و
پایگاهاجتماعیبرایخودپیداکندونخبگانوروشنفکران
را مشغول کند ،با احزاب خودساخته وارد تعامل می شد
و خود به ماهیت ان مشروعیت می بخش��ید .اما در هیچ
برهه تاریخی احزاب در کش��ور حضور واقعی و جدی
نداش��تند و ما هیچ گاه حزبی به معنای واقعی نداشته ایم.
مقایس��ه با نظام های غربی هم نمی تواند خیلی در تعیین
جایگاه حزب در داخل کش��ور ما را ی��اری کند .چرا که
ماهیت نظام سرمایه داری با کشور ما تفاوت دارد .در نظام
س��رمایه داری این حزب اس��ت که طبقات اجتماعی را
نمایندگیمی کندوازانجاکهجامعهمایکجامعهطبقاتی
نیست در نتیجه به کارگیری واژه حزب ،عقالنی نخواهد
بود و تمام احزابی که پس از انقالب تش��کیل و اقدام به
فعالیتکرده اندعملکردشبه حزبیداشته اند.بنابراینچیزی
که به نام حزب ،امروز در کش��ور وج��ود دارد نه طبقات
اجتماعی و نه هیچ قش��ر و گروه دیگری مث��ل کارگران،
کشاورزان ،روشنفکران ،سرمایه داران ،نخبگان و نه هیچ
بخش قابل مالحظه ای را نمایندگی نمی کند .مشکلی که
در حال حاضر جامعه انتخاباتی با ان روبه روس��ت ،نبود
یک س��اختار محکم سیاسی منسجم در کش��ور است.
در کشور افرادی هستند که به عنوان رهبر حزب و تشکل
فعالیتمی کنندواینافرادهمیشهازاینجایگاهبرخوردار
بودهوهیچ وقتهمناموجایگاهسیاسیاناندرگیرتحول
نمی شود .مدت های مدیدی است که این افراد به عنوان
دبیرکلیاهیاتمرکزیحزبحضوردارند.به طوریکهما
چیزیبهنامساختارحزبیوانتخاباتدرون حزبینمی بینیم.
چیزیکهمشاهدهمی شوداناستکهاحزابمنافعحزبی،
گروهی و جریانی شان را بر منافع ملی و انقالب ترجیح
داده اند ،در این مورد همه احزاب چپ و راست و میانه و...
شبیه هم هستند و دچار قانون اهنین الیگارشی می شوند.
یعنی چیزی به اس��م گردش نخبگان و شایسته ساالری
و مردمس��االری در ذات این شبه حزب ها نیست .همین
مساله موجب می شود افرادی که درحال حاضر به صورت
عنصرسیاسی فعالیت می کنند به اس��م حزب وارد عمل
شوند و خواس��ته های حزبی خود را به جای مطالبات و
خواسته های مردم فریاد بزنند .رفتار سیاسی مردم هم هیچ
وقت رفتار حزبی نبوده و انتخابات اخیر ش��ورای شهر،
میان دوره ای مجلس و خبرگان رهبری نشان داد که مردم
کاری به بازی های حزبی ندارند ،به طوری که ممکن است
افرادیکهانتخابمی شدنددریکلیستباشند،اماهنگام
ورود به مجلس از نظر حزبی روبه روی هم قرارگیرند .این
امر در انتخابات شورای شهر سوم نیز خود را نشان داد و
مثال از 15نفری که در ته��ران رای اوردند ،نیمی از انها از
لحاظ حزبی روبه روی هم قرار داشتند.اگر بخواهیم رفتار
حزبی مشخصی از سوی سیاسیون کشور ببینیم باید این
اقدام به صورت گسترده و به صورت مشخص از سوی
افراد صورت پذیرد .این تغییرات باید به صورت اساسی
و ریشه ای انجام گیرد و مجمع تشخیصمصلحت نظام با
ورودبهقانوناساسیتغییراتیرادرانایجادکندکهاحزاب
برای فعالیت های خود راهکار و کاربرد مشخص و دقیقی
ارائهدهند.همچنینخواسته هایمردمازنمایندگاننیزباید
تغییر کند .در حال حاضر دفتر ارتباطات مردمی نمایندگان
محل درد دل های مردم است و مش��کالتی که می تواند
به وسیلهفرمانداروبخشداربرطرفشودبهدفترنمایندگان
کشیده می شود .مسلم است اگر این اصالحات انجام شود
واحزابدرکشورفعالیتمشخصیداشتهباشندوتمامی
اینعملکردهاساماندهیشوند،مامجلسیمقتدرووزین
خواهیم داشتg.
مثلث شماره118
شناخته ش��ده مصائب تازه واردها را برای شناساندن
خ��ود و برنامه هایش��ان از میان ش��لوغی و هیاهوی
کالنشهرها خواهند داشت .این موضوع باعث شده تا
بسیاری از افراد برای اینکه شانس انتخاب خود را باال
ببرند برنامه ها و نام خود را در کنار نام هایی قرار دهند
که بنا به سابقه سیاسی خود در میان مردم از شهرت و
معروفیت بیش��تری برخوردارند .تشکیل لیست ها و
ائتالف های گوناگون در استانه انتخابات های مختلف
دارای کارکردهای زیادی است ،اما یکی از مهم ترین
انها تلفیق نام های اش��نا و غریبه عرصه سیاس��ت با
یکدیگر ب��رای کمک به کمترشناخته شده هاس��ت تا
بتوانند در س��ایه یاری باس��ابقه ها هزین��ه تبلیغات و
شناس��اندن خود را کمت��ر و بخت پی��روزی خود را
بیشتر کنند.
شاید یکی از دالیل این رفتار انتخاباتی از سوی
کاندیداهایی که چنین الگوی اشنایی را برای روزهای
پی��ش از انتخابات انتخ��اب می کنند ،سیاس��ت های
غیرجامع و نابرابر در میان رسانه های کشور باشد که
در یکی از مطالب این پرونده ب��ه ان پرداخته خواهد
ش��د .نتیجه انتخاب چنین کنش سیاس��ی از س��وی
نامزدها در بعضی موارد از این نظر اس��یب زا می شود
که افراد ممکن است برای رسیدن به شرایط مطلوب
چنین اتحادی از برخی برنامه ه��ای خود کوتاه بیایند
یا به عکس وعده هایی را س��ر دهند که چندان محقق
کردن انها در توان انها نبوده یا مطالبه مردمی که قصد
نمایندگی انها را دارند نباشد .انتظاری که از شهروندان
در چنین شرایطی می رود ان اس��ت که انتخاب خود
را به نام های شناخته شده و لیس��ت های از پیش اماده
تقلیل ندهند .تالش برای شناخت دقیق نامزدها باید
چنان باشد که انتخاب از میان تمام گزینه های ممکن
انجام ش��ود نه معدودی ک��ه امکان��ات و رابطه های
قوی تر و شناخته ش��ده تری برای معرف��ی برنامه های
خود داش��ته اند .تعهد ش��هروندی ایج��اب می کند
که انتخاب ه��ای نیازمند کنکاش و ت�لاش را فدای
انتخاب های ساده و اماده نکرده و برنامه ها و راهکارها
بر اسم ها ترجیح داده شوند.
اما موضوع کالنشهرها و الگویی که تاثیرگذاری
زیادی بر رفتارهای ش��هروندان (اعم از رای دهنده و
نامزدها) دارد ،در شهرس��تان ها و ش��هرهای کوچک
چندان صادق نیست .جغرافیای کوچک و جمعیت کم،
باعث می شود تا افراد از نظر عنصر شهرت از تفاوت
زیادی در رقابت های انتخاباتی برخوردار نباش��ند و
برای رقابت راه حل های دیگ��ری را در پیش گیرند؛
راهکارهای��ی که می توان��د همراه ب��ا ناهنجاری ها و
س وء استفاده های احتمالی باشد.
دادن وعده ه��ای ب��زرگ و نامرب��وط یک��ی از
رفتاره��ای انتخاباتی اس��ت که در می��ان نامزدها در
ش��هرهای کوچک بسیار رایج اس��ت .وعده هایی که
ناشی از عدم شناخت این نامزدها از قدرت و اختیارات
نمایندگان مجلس است.
دادن وعده های��ی ک��ه بیش��تر ق��درت اجرایی
می خواهد تا قدرت و اختیار نظارتی ،ناشی از نشناختن
درست جایگاه و وظایفی است که در صورت انتخاب
شدن باید بر اساس ان انتظارات مردمی که رای داده اند،
را ب��راورده کرد .واکنش ه��ای ش��هروندان به چنین
کنشی از سوی نامزدها باید بر اساس مطالعه و تحقیق
در خصوص میزان واقع گرایی وعده ها و شعارهایی که
مطرح می شود ،باشد.
باید از طریق اموزش ش��هروندی و با واس��طه
قرار دادن رسانه ها کج رفتارهای انتخاباتی را از سوی
شهروندان و نامزدها اصالح کنندg .
61
اسیب شناسی رفتارهای انتخاباتی درگفت وگو با محمدخوش چهره
3
مقابله با کانون های
ثروت و قدرت
تمام کسانی که با مسائل سیاسی و اقتصادی کشور اشنایی دارند و خبرهای ریز و درشت را رصد می کنند،
محمد خوش چهره را می شناسند .استاد اقتصاد دانشگاه تهران و رئیس فراکسیون اصولگرایان مستقل در مجلس
هفتم شورای اسالمی به اسیب شناسی مسائل انتخاباتی دوره نهم مجلس شورای اسالمی پرداخته و برخی رفتارهای
انتخاباتی کاندیداها را مورد نقد و بررسی قرار داده است .خوش چهره معتقد است که رسانه ها به ویژه صدا و سیما
در برقراری عدالت در پوشش رخدادهای انتخابات و اخبار نامزدهای مختلف موفق عمل نکرده اند .متن پیش رو
حاصل گفت وگوی مثلث و این عضو پیشین مجلس هفتم است.
پرونده ویژه
اق��ای خوش چهره! ش��ما ی��ک اصولگرای
مستقل ،استاد دانشگاه و فعال سیاسی هستید،
از نگاه شما جایگاه انتخابات در کشور چگونه
است؟
lپس از انقالب اس�لامی ام��ام خمینی(ره)
درب��اره مجلس جمل��ه ای بس��یار زیبا بی��ان کردند
که تاریخی ش��د؛ مجل��س در راس امور ق��رار دارد.
مقدرات سیاس��ی ،اقتصادی ،اجتماع��ی و فرهنگی
کشور توس��ط نمایندگان مجلس تعیین می شود .در
بسیاری از کش��ور ها نماینده بر اس��اس یک جریان
حزبی مشخص می ش��ود .احزاب سرنوشت کشور
را به دس��ت گرفته و قدرت
و دولت را در اختیار خواهند
گرفت ،اما در کشوری مانند
ایران حزبی وج��ود ندارد؛
ش��به حز ب هایی که ب��ا نام
تشکل و جنا ح های سیاسی
کاری را انج��ام می دهند را
می ت��وان از زوایای مختلف
م��ورد تحلیل ق��رار داد .در
کشور ما به رغم اینکه نماینده
باید ویژگی های اولیه را برای
راهیاب��ی به مجلس داش��ته
باشد ،خانه ملت را بشناسد،
به حوزه و اختی��ارات خود
به طور کامل اش��راف داشته
باش��د و کارک��رد مجلس را
نیز بداند؛ مزید بر همه اینها
در نظام جمهوری اس�لامی
باید دارای فضیلت اخالقی
نیز باشد.
ب��ه ق��ول فرمای��ش
ام��ام(ره) مجل��س عصاره
فضای��ل مل��ت اس��ت .در
نظا م های پارلمانی صحبت
از دموکراس��ی و جمهوری
بسیار به میان اورده می شود.
درصدهای اماری نش��انگر
ای��ن واقعی��ت اس��ت ک��ه
بس��یاری از مردم نمی توانند
در تصمیم گیری های سیاس��ی کش��ور سهیم بشوند،
در نتیجه به نمایندگی از تش��کل انان فردی انتخاب
می ش��ود و برای ورود به مجلس فعالیت می کند .اما
در نظام اس�لامی ارزش و اعتبار افراد و فعالیت انان
مثلث شماره118
62
بیش از ان مواردی اس��ت که در کشورهای معتقد به
نظام پارلمانی و حزبی مشاهده می شود .برای همین
است که رهبر کبیر انقالب ،مجلس را به عصاره تشبیه
می کند که نشانگر این واقعیت است که افرادی باید در
مجلس حضور پیدا کنند که به ویژگی فعالیت خود پی
برده و سنگینی مسئولیت را درک کنند.
بنابراین تحلیل انتخابات در نظام ریاستی بسیار
ریشه ای و عمیق تر از تحلیل های موجود در نظام های
پارلمانی است.
رهبرمعظم انق�لاب در اخری��ن بیانات خود
پیرام��ون انتخاب��ات ،ب��ه ش��دت روی نبود
هیچ گونه وابستگی نمایندگان به مراکز وابسته
به ق��درت و ثروت اش��اره داش��تند ،ایا این
نشانگر این واقعیت است که برخی از احزاب
یا تشکل های سیاسی کشور به قدرت و ثروت
خاصی وابسته هستند؟
lدقیقا همینطور اس��ت .حض��رت ایت اهلل
خامنه ای به شدت روی این مس��اله که وامدار مراکز
قدرت و ثروت نباشید تاکید کردند که این جمل ه بسیار
مهم و استراتژیک است.
تجرب��ه جهان��ی در تحلیل ه��ای سیاس��ی و
مش��اهدات تجربی تاکید بر این دارند که کانون های
ثروت و قدرت تمام تالشش��ان بر این است که نظام
تصمیم گیری ،سیاس��تگذاری ،برنامه ریزی و قانونی
را تحت س��یطره خود داش��ته باش��ند و این نفوذ و
تاثیرگذاری انها می تواند از زمانی ب��ه زمان دیگر یا
از دولتی به دولت دیگر متفاوت باش��د .این کانون ها
تالش می کنند مراکز قانونگذاری و اجرا حداقل منافع
انان را به خط��ر نیندازد یا اگر فضا ب��رای انان مثبت
باشد ،اولویت های اقتصادی انها اساس سیاست های
کشور را شکل دهد.
اقای خوش چه��ره! زمانی ک��ه رهبری چنین
هش��داری به نماین��دگان و فعاالن سیاس��ی
می دهند نش��ان دهنده این واقعیت اس��ت که
برخی رفتارهای سیاس��ی و به ویژه انتخاباتی
افراد اش��کال داش��ته ی��ا اینک��ه ایش��ان با
فرمایشات ش��ان به نوعی زنگ هش��دار را به
صدا دراورده اند؟
lارام ارام به این مس��اله خواهیم رس��ید که
بیانات رهبر فرزانه انقالب بر چه اساسی بوده است.
وضعیت کل��ی که در دنی��ا وجود دارد نش��ان دهنده
این واقعیت اس��ت که هم��ان یک درص��دی که در
حاکمی��ت وج��ود دارد برنامه های سیاس��ی خود را
به گونه ای طراحی می کنند که
اولویت تنظیم منافع کش��ور
در راستای اهداف انان باشد
و مابقی به عنوان بحث های
درج��ه دو محس��وب
می ش��وند ک��ه ه��دف از
تشکیل جنبش وا ل استریت
همی��ن جریان ب��ود .برخی
از جوان��ان امریکای��ی در
خیاب��ان وا ل اس��تریت مقر
بورس نیوی��ورک در تاریخ
۱۷س��پتامبر در اعتراض به
اوض��اع وخی��م اقتصادی و
اختالف طبقات��ی امریکا و
سیاس��ت کنونی این کشور
دس��ت به تظاهرات گسترده
زدن��د و معتق��د بودن��د که
سیاس��ت های امری��کا
براس��اس مناف��ع همان یک
درصد حزبی اس��ت که در
سیاس��ت حض��ور دارن��د.
این جری��ان عمومی به طور
قطع در کش��ور ما نیز وجود
دارد که ساده ترین ان همان
دغدغه ای اس��ت که رهبری
به ان اش��اره دارند .خیلی از
کانون های ق��درت و ثروت
چه به ص��ورت کانو ن های
رس��می و مرئ��ی و چ��ه به
صورت کانون های غیررسمی و نامرئی تمام تالششان
بر این است که عناصر خود را به نظام سیاستگذاری
نزدیک و داخل کنند.
ایا تالش ها و تبلیغاتی که ب��ا هزینه گزاف و
پرونده ویژه
مثلث شماره118
میلیاردی از س��وی برخ��ی نامزدها صورت
می گیرد نش��ان از ورود کانون های قدرت و
ثروت به نظام سیاستگذاری است؟
lبه طور قطع همین است و غیر از این نخواهد
بود .تبلیغ��ات میلیاردی و هزینه های سرس��ام اوری
که برخی از نامزدهای مجلس انجام می دهند نش��ان
از این واقعیت تلخ اس��ت .در گذش��ته ما با ان درگیر
بودیم و امروز نیز با ان روبه رو هس��تیم .هزینه هایی
که توس��ط برخی افراد صرف می شود بی شک پولی
نیست که از حساب شخصی و حاصل دسترنج و کار
زحمت کشیده انها باشد.
این اقدامات نش��انگر تعهدات و وامدار بودن
انان نس��ب به کانون های قدرت و ثروت است که به
صورت رسمی و غیررسمی درحال فعالیت هستند.
بنابراین این دغدغه بس��یار مهم اس��ت و امروزه هم
شاهد ان هستیم.
برخی از لیس��ت هایی که تنظیم می ش��ود اگر
چه برخی از چهره های انان موجه هستند با توجه به
سهم خواهی هایی که وجود دارد و استفاده از قدرت و
کانون های قدرت شکل می گیرد.
lای��ا مقص��ود ش��ما حض��ور برخ��ی از
چهره های سیاس��ی در برنامه های تلویزیونی
است؟
بگذارید واضح تر بگویم .وقتی از میان چندهزار
نماینده تعداد خاصی انتخاب می شوند که وابسته به
یک تشکل سیاسی هستند و از انها خواسته می شود
در ی��ک برنام��ه تلویزیونی ش��رکت کنند و ب��ه انها
فرصت های حضور بحث داده ش��د ای��ن یک اقدام
خالف قانون و تبعیض انتخاباتی بود.
هر چند این برنامه برای عده ای که عالمانه این
برنامه را دنبال می کردند ضد تبلیغ محس��وب می شد،
اما برای قشر کثیری از جامعه این اقدام یک فرصت و
چهره نمایی محسوب شد که باید ان را بررسی کرد و
صدا و سیما باید جوابگو باشد.
حال وقتی فعلی انجام شده ،شورای نگهبان بیاید
به رسانه ملی اخطار و تذکر هم بدهد و صد او سیما هم
یک عذرخواهی بکند و غائله را به همین سادگی تمام
کند ،این ممکن است در کوتاه مدت هیچ عارضه ای
به همراه نداشته باشد ،اما در بلند مدت بسیار ویرانگر
خواهد بود.
بی تدبیری برخی از مدیران به نظام ضربه وارد
خواهد کرد .اینها مسائلی است که در اسیب شناسی
انتخاباتی اولویت تام دارد.
lاین رفتار ه��ا از نگاه ش��ما از وعده های
تحقق نیافت��ه ی��ک نماین��ده بیش��تر می تواند
خطرساز باشد؟
وقتی یک نماینده بلند پ��روازی می کند در دور
بعدی رای نم��ی اورد اگر چه ای��راد دارد ،اما باید به
ان پرداخت .اما اگر بخواهیم افت ها و اس��یب های
انتخاباتی را مورد بررس��ی قرار دهی��م ان را می توان
اسیب درجه دو دانست.
یعنی یک دستگاه نظارتی بر رفتار ها و وعده های
گفته شده از سوی نمایندگان می تواند به راحتی از این
اسیب ها جلوگیری کند.
اما زمانی که روندی که عنوان ش��د در سیاست
جامعه رخنه کند پایه های نظام را سست می کند و از
بین خواهد برد.
اما اگر اجازه بدهیم کانون های قدرت و ثروت
عنان جامعه را به دس��ت بگیرند و سرنوشت مردم را
تعیین کنن��د به خصوص ان دس��ته از کانون هایی که
رسمی هستند ،به اعتقاد من یک فاجعه استg .
مشارکت؛ مهم ترین رفتار شهروندی
تو گو با حمیدرضا ترقی درباره رفتار انتخاباتی مردم
گف
4
به نظر نمی رسد حزب و رفتار حزبی به ویژه در زمان انتخابات ،توانسته باشد رفتار شهروندان ایرانی را بسامان
کند .هنوز ایرانی ها در شهرهای کوچک فامیلگرا هستند و در شهرهای بزرگ لیستی را که تنها ممکن است برخی از انها
را بشناسند به صندوق می اندازند .برای تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان و اسیب شناسی ان و نقش احزاب و گروه های
سیاسی حمیدرضا ترقی ،معاون امور بین الملل حزب موتلفه اسالمی در گفت وگو با مثلث فعالیت احزاب را مورد نقد
قرار می دهد و برخی اسیب های رفتارهای شهروندان قبل و بعد از انتخابات را ناشی از عدم شناخت انها از حدود و
اختیارات کاندیداها می داند.
سارا دماوندان
اقای ترقی! عملکرد احزاب را در کشور از منظر
نقشی که در قدرت سیاسی ایفا می کنند چگونه
ارزیابی می کنید؟
lباید برای تشریح این موضوع به تمایزی که
مفهوم حزب در نظام اسالمی با همتای غربی اش دارد،
توجه کرد .این تمایز میان احزاب اس�لامی منطبق بر
نظام جمهوری اس�لامی با احزاب غربی به چند دلیل
است :نخست اینکه این احزاب به جای مردم ساالری
صرف در غرب ،به دنبال مردم س��االری دینی هستند.
نکته دومی که باید به ان اشاره داشت ،احزاب در کشور
ما به سیاس��تگذاری کاری ندارند ،و رقابت شان را در
زیرمجموعه قدرت سیاسی کشور یعنی بخش انتخابی
دنبال می کنند .تمام سعی و تالش شان بر این است که
در رقابت های سیاسی حضور پیدا کنند تا از این طریق
به اصل نظام و به سیاست های ان اسیبی وارد نشود.
ایا چنین نقشی برای احزاب در قانون اساسی
نیز تعریف شده است؟
lمتاس��فانه مش��کل اصلی در همین مس��اله
خالصه می شود .در قانون ،جایگاهی برای احزاب و
فعالیت انها درنظر گرفته نشده است .فعالیت احزاب
در کشور ما گسترده نیس��ت .انها می توانند به عنوان
مشاوران سیاسی در کنار کاندیدای انتخاباتی مانده و
انان را به مردم شناسایی کنند و مردم را به شناخت نامزد
63
پرونده ویژه
انتخاباتی خود برسانند .احزاب در کشور اسالمی به
لحاظ تشکیالت ،اهداف و ارمان ها تقویت کننده مبانی
اسالمی نظام و حکومت دینی هستند تا یک حکومت
دموکراسی صرف .ما در معرفی و فعالیت احزاب نیاز
به اصالح قانون داریم .در گذش��ته نیز پیش��نهاداتی
صورت گرفت و به کمیسیون ماده ۱۰احزاب داده شد.
حال در دست بررسی است تا اصالحاتی بر عملکرد
احزاب انجام ش��ود و نقش انان پررنگ تر از گذشته
باش��د ،اما در هر صورت نباید خط احزاب از رهبری
جدا و فعالیت انها باید متناسب با جامعه اسالمی باشد.
عدم توانایی اح��زاب در تاثیرگذاری بر رفتار
انتخاباتی مردم ناشی از چیست؟ در کالنشهر ها
نمایندگان مجلس ش��ورای اسالمی بر اساس
معروفیتی ک��ه دارند انتخاب می ش��وند و در
شهرهای کوچک بر اساس وعده و قول ،رای
کس��ب می کنند .اثار منفی ک��ه می تواند در
جامعه از این انتخاب به وجود بیاید چیست؟
lمشکل اساس��ی در این اس��ت که ما حزب
مشخص و با برنامه های کامال معین در عرصه سیاست
نداریم .تا زمانی که احزاب به صورت رسمی فعالیت
نکنند این مسائل و مشکالت وجود دارد .قانون برای
فعالیت احزاب خط مشی تعیین نمی کند و فعالیت انان
بسیار محدود است ،در نتیجه این احزاب نمی توانند
نماینده خود را به مردم بشناسانند.
مش��کل دیگر اینک��ه م��ردم به حق��وق خود و
نمایندگان اش��نایی ندارند .احساس شان بر این است
که نماینده می تواند تمامی مش��کالت شهری انان را
برطرف کند ،در حالی که این وظیفه نماینده نیس��ت.
کسی که وارد مجلس می ش��ود وظیفه اش نظارت بر
سیاس��ت های کالن کشور اس��ت و باید برای مسائل
ریش��ه ای چاره اندیش��ی کند .تمام این مسائل (عدم
ش��ناخت کافی از نامزده��ا و توقعی که بای��د از انها
داشت) دست به دست هم می دهد تا هنگامی که نامزد
انتخاباتی وارد مجلس شد ،نتواند به قول های داده شده
عمل کند و نتیج��ه این بدقولی ،به وج��ود امدن یک
بی اعتمادی نس��بت به وعده هایی است که کاندیداها
می دهند.
بخشی از این عدم شناخت متوجه شهروندان
است ،بخش دیگر اما متوجه کاندیداهاست که
بدون شناخت از قدرت اجرایی احتمالی خود،
وعده های غیرقابل تحقق می دهند؛ ریشه این
مشکل را از کجا می دانید؟
lتصورات نمایندگان قبل از ورود به مجلس
شورای اس�لامی با واقعیت بس��یار تفاوت دارد .نبود
ش��ناخت کافی از حدود و اختی��ارات خود موجب
می ش��ود که به مردم وعده ه��ای فراوانی داده ش��ود.
پس از انکه وارد مجلس شده و با واقعیت ها روبه رو
می شوند می بینید که از پس خواس��ته ها و وعده های
گفته شده برنمی ایند.
بنابراین در اجرای قول های داده ش��ده با مشکل
جدی روبه رو می ش��وند .نماینده برای انکه جامعه را
با بحران بی اعتمادی روبه رو نکند ،باید بداند حدود و
اختیاراتش تا چه اندازه اس��ت .به این نکته باید توجه
داشت که یک نماینده باید در حوزه و اختیارات قانونی
خود گام بردارد .هنگام تبلیغات ،برنامه های مشخصی
را از خود ارائه دهد و اهداف خود را بر اس��اس برنامه
پنجم توسعه دنبال کند.
با توجه به این ایرادی که ب��ه رفتار انتخاباتی
ش��هروندان وارد اس��ت و عدم شناخت دقیق
اختی��ارات یک نماین��ده توس��ط کاندیداها،
احزاب تا چه ان��دازه می توانن��د در رفع این
مثلث شماره118
64
نقیصه و جلب اعتماد مردم نقش داشته باشند؟
lاحزاب یک پل واسطه میان نماینده و مردم
هستند .خواسته های مردم را به گوش نماینده و از ان
طرف اقدامات نماینده را به گوش مردم می رس��انند.
در نظام اسالمی توسعه سیاسی صرفا منوط به توسعه
احزاب نیس��ت ،بلکه تمام عوامل تاثیرگذار در افکار
عمومی جامعه ،در توس��عه سیاسی موثر خواهند بود
اما به طور کلی یک حزب باید دقیق و جامع عمل کند.
نماینده ای را که قرار است به مردم معرفی کند به خوبی
بشناسد و با اهداف او اشنایی کامل داشته باشد .احزاب
در بعضی موارد در روند سیاس��ی اهداف��ی را دنبال
می کنند که با اهداف و خواسته های مردم در تعارض
قرار می گیرد یا اینکه با این خواسته ها متفاوت است
و انطباقی بین اهداف احزاب با اه��داف مردم وجود
ندارد ،به همین خاطر اح��زاب نمی توانند به اهداف
خود برسند .اگر احزاب سهم موثری در مهندسی افکار
عمومی جامعه به ویژه مردم ساالری دینی ایفا نکنند و
فعالیت شان یک فعالیت سیاس��ی و فرهنگی نباشد،
به طور یقین نمی توانند در توسعه سیاسی کشور ایفای
نقش کرده و اعتماد مردم را جلب کنند.
یکی از وظایف رسانه ها در زمان رقابت های
انتخاباتی ،کم��ک به مردم برای ش��کل گیری
رفتارهای درست انتخاباتی از سوی انان است.
با توجه به نق��ش مناظره ه��ای تلویزیونی در
انتخابات ریاست جمهوری پیشین چه الگویی
را ب��رای چنین کارکردی از س��وی رس��انه ها
مناسب می دانید؟
lدر حال حاضر رس��انه های مکتوب بهترین
پایگاه برای شناخت نامزدهای انتخاباتی به مردم است.
رس��انه ملی به جای انکه به دعواهای رقبای سیاسی
بپردازند ،باید مردم را با نامزد ها اشنا کنند .اختیارات
نماینده را به مردم شناس��ایی کنند که مردم بر اساس
سطح فعالیت های نماینده از انان متوقع باشند.
بی تردید فرهنگ س��ازی در این مورد می تواند
انتخاب مردم را دقیق و جامع ت��ر کند .دومین راهکار
ارائه دیدگاه های مکتوبی اس��ت که توسط نامزدهای
انتخابات��ی به مردم ارائه می ش��ود .تحقیق از س��وابق
نماینده ،کارکرد و فعالیت های صورت گرفته توس��ط
انان طی سال های گذشته افراد را در انتخاب اصلح تر و
شکل دهی مناسب به رفتار انتخاباتی شان یاری می کند.
در کنار رس��انه های رس��می ،فعالیت احزاب و
رسانه های حزبی برای شناساندن نامزدهای انتخاباتی
به مردم ،راهکار دیگری اس��ت .اعتم��اد به احزاب و
تشکل های سیاسی می تواند نقش بسیار مهمی در این
زمینه باشد .احزاب از نامزدی خاص حمایت می کنند
و مردم با اعتماد بر گفته های انان و تکیه بر قدرتی که
از سوی افراد احس��اس می کنند به انها رای خواهند
داد .حال هرچه این اعتماد بیش��تر باش��د و احزاب با
برنامه ری��زی دقیق ،جام��ع و اصولی گام برداش��ته و
فعالیت کنند ،انتخاب بهتر و دقیق تر انجام می شود.
چه الگویی را برای رفتار انتخاباتی شهروندان
توصیه می کنید؟
lانتخابات و دادن رای ،حق مردم است .حال
مردم چه در انتخابات شرکت کنند و چه خود را از این
حق محروم کنند افرادی به عن��وان نماینده به صحن
علنی مجلس وارد می شوند و عملکرد انان در تعیین
سرنوشت افراد بی تاثیر نخواهد بود .بر همین اساس
بهتر است افراد با مشارکت خود در انتخابات ،فردی
را که مناسب و شایسته تر است وارد مجلس شورای
اس�لامی کرده و در صورت هرگونه مش��کل ،حقوق
قانونی خود را مطالبه کنندg .
می خواهم نماینده
شوم ،اشکالی دارد؟!
نگاهی تحلیلی به حاشیه های تبلیغاتی
نامزد ها برای ورود به مجلس
5
افشین اورکی
نهمین دوره انتخابات نمایندگان مجلس ش��ورای
اسالمی با همه حرف و حدیث های جذاب و حاشیه ای
ان به پایان رس��ید .برندگان و بازندگان این انتخابات و
چنینانتخاباتمشابهیچهکسانیهستند؟نوعشعارهای
نامزد هاچقدرباتوانمندی هاوشعورسیاسیانهاهمخوانی
داشته است؟ تناسب رفتارهای تبلیغاتی و سیاسی نامزد ها
با جغرافیای محل تبلیغ ،فرهنگ و اداب مردم درست بوده
است؟ البته به این پرسش ها می توان پرسش های دیگری
را هم اضافه کرد .اما به نظر می رسد با همه بلوغ و شعور
سیاسی موجود در میان اهالی سیاس��ت و مردم ،باز هم
شاهدناهمخوانینوعکنش هاورفتارهایسیاسیبسیاری
از نامزد ها در تبلیغات انتخاباتی هس��تیم که بسته به نوع
انتخابات برگزار شده ،تفاوت هایی در میان نوع و جنس
ش��عارهای ارائه ش��ده به مردم وجود دارد .در شعارهای
نامزدهای مجلس نهم ،از دادن ش��یر مرغ تا جان ادمیزاد
دیده می ش��ود .از ارائه اینترنت پرسرعت تا اوردن دختر
ی کردن
و پسرهای دم بخت پای س��فره عقد .از تک رقم
نرخ تورم در کشور تا افزایش سه برابری یارانه ها به مردم و
خالصه اینکه بعضی از نامزدهای تبلیغاتی شعارهایی سر
دادند که برجسته ترین اقتصاد دانان دنیا نیز انگشت حیرت
بهدهانگرفته اند!
هزینه ه��ای سرس��ام اور نامزد ه��ا ب��رای ورود
بهمجلس
همیش��ه در اس��تانه برگزاری انتخاب��ات مجلس
شورایاسالمی،خبرهایمختلفیازگوشهوکنارمملکت
می ش��نویم :هزینه میلیاردی فالن نماینده ب��رای اجاره
ستاد انتخاباتی و اجاره بزرگ ترین سالن شهر برای ایراد
سخنرانی و پذیرایی میهمانان ویژه و ...یا هزاران شایعه از
اهدای بن کارت گرفته تا وعده های بزرگ برای اعطای وام
رسانه ها و رفتارهای
انتخاباتی
چگونه باید یک شهروند متعهد را
هدایت کرد؟
6
انتخابات و رسانه پیوندی دارند که بی شک شناخت
دقیق ان و تالش برای برقراری بهترین و بهینه ترین نوع
ارتباط میان این دو مفهوم می تواند در پرش��ورتر ش��دن
اولی و افزای��ش اعتبار دومی بس��یار تاثیرگذار باش��د.
رس��انه ها می توانند روی نحوه کنش و واکنش دو طیف
تشکیل دهنده انتخابات یعنی رای دهندگان و کاندیداها
در راس��تای بهبود رفتارهای انتخاباتی انها تاثیر بسزایی
داشته باش��ند .معرفی کاندیداها و برنامه های انها به دور
از هرگونه غ��رض ورزی با اص��ل ق��رار دادن بی طرفی
رسانه ای و رسالت اطالع رس��انی و اگاهی بخشی اولین
گام برای اش��نایی مردم با کسانی اس��ت که می خواهند
هزینه های اقتصادی ،شعارهای اغواگرایانه
به نظر می رس��د یکی از افت های مهم و غیر قابل
کتمان در برگزاری انتخابات مجلس ش��ورای اسالمی،
نزدیکی غیر قابل قبول و غیرمتعارف نامزدهای تبلیغاتی
بهصاحبانقدرتوسیاستمداراندولتیاستکهمتاسفانه
تاکنون هیچ راه��کار قانونی از س��وی برگزارکنندگان
انتخابات ،یعنی وزارت کش��ور برای ان پیش بینی نشده
است .نامزد یا نامزدهای انتخاباتی که با سرمایه های دولتی
وارد مجلس ش��ده ،در بدو ورود به نمایندگان چش��م و
شعارهایجالب توجه
نکته جالب توجه در برخی از تبلیغات ارائه ش��ده
به عنوان نماین��ده انها وارد نهادهای نظارت��ی ،اجرایی و
قانون گذاری ش��وند .پاالیش س��خنان و وعده هایی که
ممکن است اساس و پش��توانه اجرایی چندانی نداشته
باشند ،می تواند جلوی انحراف اذهان عمومی را بگیرد و
رای دهندگانیراکهممکناستازاشناییبابرخیمباحث
تخصصیبی بهره انددردستزدنبهیکانتخاببهتریاری
دهد .در بازار داغ انتخابات چندان غیرطبیعی نیست اگر
برخی افراد بخواهند از دریچه اغراق و احساسات مطالبی
رادرجامعهنشردهندوازرهگذرایناتفاقمنافعشخصی
خودراپیشببرند،درچنینشرایطیاستکهنقشکلیدی
رسانه هابرایبه جااوردنیکیازمهم ترینوظایفانهایعنی
شفاف سازیبیش ازهر زمان دیگری اهمیتخود را نشان
می دهد .ارائه گزارش ها و اخبار مستند از واقعیت هایی که
توسطبرخیافراددستکاریشده اند،بدونپیش داوریدر
موردقصدوغرضاینافرادوتنهابرایپاسداشتحقیقت
نه تنها وظیفه ای رسانه ای که رسالتی اخالقی است برای
نگه داش��ت جامعه از ورود افراد ناصادق به دستگاه های
تصمیم گیرنده.
ش��هروندان اما بیش از کاندیداها ب��رای رفتارهای
انتخاباتی مناسب و مفید به رسانه ها متکی هستند .در تمام
دنیا رسانه ها انقدر روی رفتارهای مردم در طول انتخابات
تاثیرگذار هستند که در مواقعی می توانند با انتشار یا عدم
انتشاریکخبرنتیجهکلییکانتخاباتراتغییردهند.جدا
از برخی تالش ها برای سوء استفاده از قدرت رسانه ای در
جهتشکل دهیجهت داربهافکارعمومیکارکردصحیح
پوش��ش رس��انه ای انتخابات و رقابت های ان می تواند
رفتارهایشهروندانرابرایتاثیرگذاریبرسرنوشتخود
به گونه ای هدایت کند که ناراستی ها و ابهامات احتمالی
فضای پرهیاهوی روزهای انتخابات نتواند رای انها را به
نفع جریان یا ش��خص خاصی مصادره کند .باب دوران،
کارش��ناس و نظریه پرداز رس��انه معتقد است که فعاالن
رسانه های دولتی و غیرحزبی ،باید به گونه ای رفتار کنند تا
هر یک از کاندیداها سهمی مساوی از رسانه را در اختیار
داشته باشند .دوران بر عدم وجود رفتار «تبعیض امیز» از
سوی روزنامه نگاران تاکید می کند و از انها می خواهد که
بهشکلی«منصفانه»انتخاباتراگزارشکنند.بهعقیدهوی
چنین کاری مستلزم یک «برنامه ریزی محتاطانه» است .به
اینمعناکهبایدجناح هایاصلیراشناساییکردهوبه طور
کلی هر یک را به میزان مساوی ،تحت پوشش قرار دهند.
واردنشدنبهبازی هاوتنش هایجناح هایمختلفسیاسی
مثلث شماره118
جراحی مش��کالت اقتصادی و فردایی پر از عشق
و امید!
از زمانی ک��ه در یک��ی از نخس��تین اگهی های
انتخابات فرانسه شخصی به نام «لنکر ماتزیو» که اصالتا
ایتالیایی بود چنین اگهی کرد که «بازو هایم به کلفتی ران
شماست و شانه های پهنی دارم ،پس مرا انتخاب کنید
تا برای کشور یک خدمتگزار نیرومند باشم» تا امروز
که استفاده از شبکه های اجتماعی و بلوتوث و پیامک ها
در تبلیغات باب شده است ،تبلیغات سیاسی همیشه به
رفتارهایی خارق العاده گره خورده است .هزینه های
مالی سرسام اور نامزدهای انتخابات در هر دوره ،چهره
زیبایی از انتخابات به نمایش نمی گذارد.
ژست هاییتبلیغاتیبالباس هایمحلی!
هر چند که تبلیغات انتخاباتی شماری از افراد از
یک سال پیش برای حضور در انتخابات اغاز شده بود،
اما رنگ و بوی تبلیغات در هفته های قبل از انتخابات
کامال متفاوت بود و افراد با چاپ عکس های متنوع و
رنگارنگ در کنار استفاده از تمام ظرفیت ها برای معرفی
خود به مردم از هر فرصتی دریغ نمی کردند .استفاده از
لباس محلی مهم ترین ویژگی های تبلیغات انتخاباتی
در بعضی از اس��تان ها بود .به عنوان نمونه در اس��تان
کردستان ،در حوزه انتخاباتی سنندج و از میان ۲۲نامزد
تائید صالحیت شده در حوزه انتخابیه سنندج ،کامیاران
و دیواندره ،بیشتر نامزدهای انتخابات مجلس شورای
اسالمی با ژست های مختلف خود و با لباس های محلی
در قالب عکس های تبلیغاتی در معرض دید و نمایش
ب توج��ه در این برخی
مردم قرار گرفتن��د .نکته جال
ژس��ت های تبلیغاتی این بود که نامزدهایی که ش��اید
تاکنون حتی برای یک بار هم لباس محلی نپوش��یده
بودند این بار به لباس های محلی پن��اه اورده بودند تا
در قبال پوش��یدن و عکس گرفتن با ان ،زمینه را برای
جمع اوری رای بیش��تر خود فراهم کنند .البته در این
میان استفاده از هنر فتوش��اپ در طراحی چهره افراد
نیز به شکلی حیرت اور مورد استفاده قرار گرفته بود،
به گونه ای که چهره بعض��ی از افراد در عالم واقعیت با
عکس های چاپ شده تا حدود زیادی متفاوت بود! g
پرونده ویژه
و تس��هیالت در صورت راهیابی به مجلس وجود دارد.
اما به راستی منابع این هزینه های میلیاردی از کجا تامین
می شود؟! موضوعهزینه هایتبلیغاتانتخاباتی،پرونده ای
مشکوک است که بیشتر نمایندگان از اعالم دقیق رقم ان
اجتنابمی کنند.بسیاریازایننمایندگانازارائهپاسخ های
شفاف خودداری و فراموشی و گذشت زمان را بهانه فرار
تو گو عنوان کردند .اما برخی از نمایندگان فعلی
از گف
مجلس نیز با شجاعت ،رقم تبلیغاتی خود را اعالم کرده و
عده ای نیز با محافظه کاری تمام از رقمی بسیار پائین و غیر
قابل باور حرف زدند! نماینده مردم دامغان در دوره های،۵
۶و۷مجلس شورای اسالمی در پاسخ به پرسشی درباره
هزینه های تبلیغات انتخاباتی اش در سه دوره اخیر گفت:
«تبلیغات این سه دوره بنده برای ورود به مجلس شورای
اسالمی روی هم حدود۴میلیون و۲۰۰هزار تومان هزینه
داشت ».حسن سبحانی با تاکید بر اینکه در این سه دوره از
هیچ کس کمکی قبول نکردم ،تصریح کرد« :بنده شخصا
تمام هزینه های انتخابات��ی ام را تامین کردم و تنها کمک
مردمی من یک کوپن ۴نفره قند و شکر بود ».اما نماینده
مردم تبریز در دوره های ۶و ۷مجلس شورای اسالمی با
تاکید بر اینکه هزینه های انتخاباتی با توجه به وسعت و
جمعیت مناطق مختلف متفاوت است ،خاطر نشان کرد:
«بنده در انتخابات دوره ششم مجلس شورای اسالمی تنها
مبلغ۱۰هزار تومان خرج کردم و تبلیغات من به مصاحبه و
سخنرانیمحدودمی شد.البتهدانشجویانانجمناسالمی
دانشگاه تبریز هم در سطح شهرستان برایم تبلیغ کردند».
اکبراعلمی بااشارهبهتبلیغاتانتخاباتی اشبرایدورههفتم
مجلس شورای اسالمی ،یاداور شد« :در دوره هفتم نیز دو
پ تراکت ها هزینه کردم .البته یکی
میلیون تومان برای چا
از قنادی های شهر نیز مکانی را به صورت رایگان به عنوان
ستاد انتخاباتی در اختیار من قرار داد».
گوش بسته مبدل می شوند و حتی در برخی موارد از پیش
کمیس��یون تخصصی این افراد نیز تعیین می شود .به هر
حال بازار چانه زنیبرخی نمایندگانمجلسبر سربودجه
حوزه های انتخابیه شان به ویژه در استانه انتخابات داغ و
داغ ترشدو درروزهای اخیرنیزبرخینامزدهایانتخابات
مجلس برای جذب اراء مردم از تالش خود برای تصویب
پروژه های عمران��ی خبر دادند که در بودجه س��ال های
گذشتهتصویبشدهبود.
چانه زنی برخی نمایندگان مجلس برای دریافت
بودجه از زمانی اغاز شد که تدوین بودجه های ساالنه،
سر و شکلی اینچنین به خود گرفت .چانه زنی دریافت
بودجه بیشتر برای حوزه های انتخابیه و ایجاد تعهدات
فراوان از جمله مشکالتی اس��ت که معموال در برخی
دوره ها که انتخاباتی را در پیش رو داریم شکل حادتری
به خود می گیرد .نکته جالب انکه وعده های انتخاباتی
برخی نمایندگان انها را مجبور به ورود به مسائل اجرایی
و چانه زنی با دولت برای تخصیص بودجه بیشتر برای
مناطقمختلفمی کند.بعضیازنمایندگانمجلسیاحتی
نامزدهای انتخاباتی به مثابه یک استاندار یا رئیس جمهور
با حضور در میان اقشار مختلف مردم ،حوزه انتخابیه خود
برای اجرای پروژه های عمرانی و مس��ائل دیگر وعده
می دهند و در صورتیکه پروژه ای در ان مناطق اجرا شود،
طوریجلوهمی دهندکهانگارایننمایندهمجلستوانسته
این پروژه را به مرحله اجرا در اورد.
توسط نامزد ها ،شعارهایی است که نامزدهای مختلف
در پوسترهای تبلیغاتی شان نوشته بودند .تصویر پرچم
ایران در پس زمینه پو ستر ،وجه مشترک خیلی از پوستر ها
بود .یک نامزد انتخاباتی ،عکس خود را به همراه پرچم
جمهوری اسالمی چاپ کرده و خود را «مردی از جنس
شرف» معرفی کرده بود .نامزدی دیگر با شعار «پشت این
پنجره خانه ما ،راه بازی است به فردای پر از عشق و امید»
به میدان امده بود! نامزدی دیگر هم با شعار «گره گشودنی
است،تدبیرباید»بهمیدانامدهبود.یکیتصویرسیبسرخ
را در پوستر خود گذاشته بود و یکی خود را در حال قیچی
کردن روبانی قرمز نشان می داد .همچنین تصاویر بزرگ با
ژست های عجیب و غریب هم در این تبلیغات خودی
نشان می داد .حتی گفته می ش��د برخی از نامزد ها نیز از
چهره هایی با پوشش های نامناسب برای توزیع عکس ها،
پوستر هاوسایراقالمتبلیغاتی شاناستفادهکردهبودند.
یکیازاصولیاستکهبایدهمسرلوحهکاررسانه هاوهم
بخشی از اصول اخالق حرفه ای روزنامه نگاران قرار گیرد.
اصحابرسانهنبایدفراموشکنندکهوظیفهاصلیانهاپاسخ
دادن به مطالبات مخاطبان خود در راستای فراهم ساختن
فضایی روشن برای یک انتخاب درست است .با چنین
رویکردی در مواجه با سیاس��ت مداران و کاندیداها نباید
هیچ گونه مالحظه ای را در کار حرفه ای خود دخیل کنند و
تنهابهرضایتمخاطبانوپایبندیبهاستانداردهایحرفه ای
روزنامه نگاریفکرکنند.
ش��هروندان نیز باید ب��ا مجهز کردن خود به س��واد
رسانه ای ،قدرت الزم برای شناسایی رسانه های منصف و
بی طرفراکسب کنند تاتحت تاثیربرخیجوسازی های
رسانه ایهدفمندقرارنگیرندورفتارانتخاباتیانهابازیچه
مقاصد رسانه هایی که منافع سیاس��ی بعضی جناح ها و
گروه های درگیر انتخابات را بر اصول و اخالق حرفه ای
ح داده اند ،نشود .رفتار شهروندی مسئوالنه در قبال
ترجی
انتخابات یکی از مهارت هایی است که هر شهروندی باید
خود را ملزم به داشتن ان بداند؛ مهارت هایی که وقتی باهم
جمع شوند ،می توانند سرنوشت بهتری را برای اداره یک
جامعهرقمبزنندg.
65
ورزش
سرنوشت فوتبال
ورزش
مثلث شماره118
دو روز دیگر فوتبال رئیس خودش را می شناسد
1
فریاد کفاشیان ،سکوت قریب
سرانجام هفته نهایی انتخابات فرا رسید و دوشنبه
این هفته رئیس جدید فدراس��یون فوتبال برای یک
دوره چهار س��اله تعیین می ش��ود .اما در هفته پایانی
اردوگاه انتخاباتی کاندیداها به اشکال مختلف فعالیت
کردند و هرکدام یک روش را برای رویارویی با رقبا
انتخ��اب کردند .یکی بر س��کوت پافش��اری کرد و
دیگری 180درجه برعکس رفتار کرد .به این ترتیب
شخصیت هرکدام از کاندیداها برای اعضای مجمع
66
فدراسیون واضح و واضح تر می شود تا انها در نهایت
این هفت��ه رای تاثیرگ��ذر و سرنوشت س��از خود را
به صن��دوق بریزند .این گ��زارش رخدادهای نهایی
فعالیت های انتخاباتی کاندیداها را بررسی می کند.
کفاشیان :بازگشت به اصل
علی کفاشیان هر قدر خواس��ت سکوت کند و
همپای رقبایش در مسیر دوری از حاشیه گام بردارد،
بازهم دلش طاقت نیاورد و در نهایت تس��لیم دلش
ش��د و پر حرف ترین کاندیدای هفته بود؛ این ش��اید
نوعی بازگشت به خویشتن برای علی کفاشیان باشد.
رئیس فدراس��یون فوتبال اما این هفته امکان دارد با
صندلی اش وداع کند یا امکان دارد برای چهار س��ال
دیگر هم مورد اعتماد اعضای مجمع فدراسیون فوتبال
قرار گیرد .کفاشیان از ابتدای هفته به سراغ رسانه هایی
رفت که به نوعی او را مورد حمایت قرار می دادند و
در حالی ک��ه علی کفاش��یان و عزیزاهلل محمدی
س��عی دارند فضای انتخاب��ات فدراس��یون فوتبال را
به س��مت و س��ویی ببرند ک��ه رس��انه ها در حرکتی
دسته جمعی ساز «ضد قریب» بنوازند این کاندیدای
خبرساز همچنان سکوت خود را نشکسته است
انتخابات و قوی ترین بخت رای اوردن دانس��ته و از
سوی دیگر به طور غیر مستقیم قریب را گزینه وزارت
ورزش معرفی کرده اس��ت .او خ��ودش هم پیرو این
نظریه است که چون چهار سال در فدراسیون حضور
داشته اکنون تجربه بیش��تری برای کار دارد و با زبان
بی زبانی می گوید اگر فدراسیون مستقل می خواهید
به علی کفاش��یان رای بدهید .به هرحال در این هفته
کفاشیان به اصل خود بازگشت و حسابی صحبت کرد.
ورزش
عزیزمحمدی :پدیده احتمالی یا نامزد معمولی؟
همهنگاه هابهکفاشیانوقریباستوایندوکاندیدا
در زیر ذره بین ق��رار دارند و این یعن��ی بهترین فرصت
برای س��ردار عزیزمحمدی که با چ��راغ خاموش بتازد
و به پدیده روز انتخابات تبدیل ش��ود .او در سیاس��ت
انتخاباتی اشروشیمیانکفاشیانوقریبرابرگزیدهاست.
عزیزمحمدی از یک سو مانند قریب سیاست سکوت در
پیش گرفته اما از سوی دیگر نخستین کاندیدایی بود که در
هفته گذشته برنامه های خود را اعالم کرد .در میان برخی
باشگاه ها به گفته عزیزمحمدی انگار کفه ترازو به سود
عزیزمحمدی است .او امید دارد تا در تردید میان کفاشیان
و قریب ،اعضای مجمع در نهایت به این نتیجه برسند که
گزینه سومی هم وجود دارد و ان هم عزیزمحمدی است.
اکنون باید دید اعضای مجم��ع در تقابل با نایب رئیس
فدراسیون فعلی چه رویکردی را نشان می دهند.
مثلث شماره118
در دو گفت وگوی مفصل که البته لحن بسیار مالیمی
داش��ت و چندان در ان رئیس خندان فدراس��یون به
چالش کشیده نشده بود سعی کرد تا گزارش عملکرد
کاملی ارائه دهد .البته در صحبت های کفاشیان نه اثری
از پشیمانی به دلیل تمام شاهکارهای چهار ساله اش
از قبیل نرفتن به جام جهانی ،حذف تیم امید و سپاهان
بر اثر سوءمدیریت و ده ها مشکل دیگر بود و نه جایی
برای بیان برنامه هایش .بلکه صحبت های او سراسر یا
توجیه ماجراهایی چون انتخاب علی دایی با دستور
رئیس وقت سازمان تربیت بدنی و اختالفش با مهدی
تاج بوده یا ارائه گزارش عملکرد چهار س��اله اش .با
این حال او از فرصتی که در برخی رسانه ها برایاش
خلق شده بهترین اس��تفاده را کرده است .نکته اصلی
اینجاست که کفاش��یان در اظهاراتش خود را پیروز
قریب؛ سکوت و باز هم سکوت
شاید اگر مناظره برنامه نود لغو نمی شد حداقل
در این برنامه از قریب و برنامه هایش رونمایی می شد
اما این اتفاق هم نیفتاد تا قریب همچنان ساکت بماند.
البته این استراتژی محمد حسین قریب هم در نوع خود
منحصر به فرد است .در شرایطی که حتی چهره های
مخالف علی کفاش��یان مانند امیر عابدینی هم اکنون
ترجی��ح داده اند به صحن��ه بیایند و ب��ا حمایت تمام
قد از رئیس فعلی فدراس��یون او را روی صندلی اش
ماندگار کنند ،قریب چه خود خواسته و چه به توصیه
حامیان اصلی اش سکوت را برگزیده که البته احتمال
مورد دوم بیشتر اس��ت .این موضوع سبب شد تا همه
اخبار در مورد قریب باز هم در هال��ه ای از ابهام قرار
بگیرد .بحث هایی چون کنار کشیدن او از انتخابات یا
احتمال حضورش به عنوان مدیرعامل باشگاه استقالل
اخبار مهمی بود که حضور او در انتخابات فدراسیون
فوتبال را به چالش کشید .با این حال به نظر می رسد
او تا پایان انتخابات ماندنی خواهد بود و باید دید ایا
او برگ برنده ای ب��رای رو کردن در روز دوش��نبه 15
اسفند ماه خواهد داشت یا نه .شاید عمده دلیل سکوت
قریب یک موضوع باشد و ان هم اینکه قریب می داند
نخس��تین س��وال افکار عمومی از او گزینه بودنش از
س��وی وزارت ورزش خواهد بود که ه��م نفی و هم
تایید ان تبعاتی در پی خواهد داش��ت .به هر صورت
حتی اگر قریب با سکوت رسانه ای تاکنون خود را از
پاسخگویی به این س��وال مصون نگاه داشته است به
نظر می اید اعضای مجمع انقدر باهوش باشند که در
جلسه انتخاباتی پیش از رای دادن این سوال را مطرح
کنند .این گمانه از سوی مخالفان قریب مطرح می شود
که در روز یکش��نبه تماس هایی گرفته می شود تا در
نهایت گزینه نهایی و برنده انتخابات به اعضای مجمع
معرفی شود .البته این موضوع از زبان کفاشیان و نایب
ی هادی ایت اللهی گفته شده
رئیس پیش��نهادی او یعن
است بنابراین باید منتظر ماند تا مشخص شود که این
ادعا واقعیت دارد و تماس های روز یکشنبه قریب را
جایگزین علی کفاشیان می کند یا انکه سکوت قریب
و وزارت ورزش در نهایت به ضرر مدیر سابق ابی ها
تمام شده و اعضای مجمع در روزی که گزینه چندانی
برای انتخاب کردن ندارند در نهایت به ماندن کفاشیان
یا انتخاب عزیزمحمدی رضایت می دهند.
نودی که پخش نشد
قرار بود دوشنبه هفته ای که گذشت کاندیداهای
انتخابات فدراس��یون فوتبال به برنامه نود بیایند و هم
برنامه های خود را ارائه دهند و هم دس��ت به مناظره با
یکدیگر بزنند ،اما ناگهان صبح روز دوشنبه نه تنها مناظره
بلکه خود برنامه نود هم کنسل ش��د که این موضوع به
شدت عادل فردوسی پور را هم ناراضی کرد تا او بگوید:
«به رغم اینکه طبق هماهنگی و صحبتی که با مسئوالن
سازمان صداوسیما داشتیم ،از کاندیداهای فدراسیون
فوتبال برای شرکت در برنامه دعوت شده بود و انها هم
دعوت ما را پذیرفته بودند و ایتم های مربوط به انتخابات
فدراسیون نیز اماده ش��ده بود ،پخش برنامه ما از سوی
ی با مسئوالن
مسئوالن صداوسیما لغو شد .طبق هماهنگ
شبکه سه از هر سه کاندیدای ریاست فدراسیون فوتبال
دعوت کرده بودیم و ایتم ها هم اماده شده بود ،اما به طور
ناگهانی به ما خبر دادند برنامه این هفته ،پخش نخواهد
شد ».البته گفته می شود فردوسی پور در تالش است تا در
روزهای قبل از انتخابات بتواند برنامه ای برای انتخابات
ریاست فدراسیون تدارک کند یا از قدرت تاثیرگذاری
اش در انتخابات استفاده کند .فردوسی پور اما به شدت
نس��بت به گزینه مورد حمایت وزارتخانه انتقاد دارد.
این را از اخرین صحبت فردوس��ی پور در برنامه اش
و در تم��اس او با جالل��ی ،نامزد ناراضی فدراس��یون
دوومیدانی می شد دریافت .هرچه هست گفته می شود
که قریب از ابتدا هم تمایلی برای حضور در برنامه 90
نداشته است و ش��اید این عدم تمایل به همراه نقدها و
چالش های عادل درباره مناس��بات مجم��ع بی ارتباط
با لغو برنامه 90نباشدg .
67
داوری :پیش از انتخابات می گوییم
به چه کسی رای می دهیم
ماجرای سفارش وزارت ورزش یک بحث انحرافی است
2
با توجه به مخفی بودن ارای انتخابات ریاست فدراسیون تا چه اندازه توصیه ها و پیشنهادها می تواند روی
ارای کاندیداها موثر باشد؟ چه کسانی در بازار البی های انتخاباتی نقش پر رنگ تری دارند؟ شایعاتی وجود
دارد که عبدالرضا داوری ،رئیس هیات مدیره باشگاه مس کرمان مامور رایزنی با باشگاه های صنعتی شده است تا
رای انها را متوجه کاندیدای مورد حمایت وزارت ورزش کند .اما داوری در گفت وگو با مثلث از زاویه دیگری
به موضوع پرداخته و هرگونه البی به سود کاندیدای خاصی را رد می کند.
ورزش
این روزها مهمترین بحث داغ انتخابات موضوع
تماس ها و توصیه ها به اعضای مجمع اس��ت،
ایا با شما هم تماسی گرفته شده است؟
lابتدا صادقانه بگویم که ب��ه من و مجموعه
باش��گاه مس هیچ توصیه ای نش��ده و حت��ی وقتی با
مدیرعامل باش��گاه مس سرچش��مه صحبت کردم،
ایشان هم اعالم کرد هیچ تماس و توصیه ای به ایشان
نشده است .اما موضوع مهمتر این است که اصال بحث
توصیه و معرفی گزینه خ��اص را یک بحث انحرافی
می دانم.
یعنی چه؟ بیشتر توضیح می دهید؟
lخ��ب انتخابات ب��ا ارای مخف��ی صورت
می گیرد و اصال مشخص نیست که کدام یک از اعضای
مجمع به کدام کاندیدا رای داده اند ،بنابراین حتی اگر
توصیه ای هم ش��ود اعضای مجمع باز هم این ازادی
عمل را دارند که رای و نظر واقعی خود را اعالم کنند.
به همین دلیل است که من به این بحث اعتقادی ندارم.
پس ش��ما در کل مواردی مانند اینکه حسین
قریب گزین��ه وزارت ورزش اس��ت را قبول
ندارید؟
lبله دقیقا .من اینکه قریب ی��ا هر کاندیدای
دیگری گزینه وزارت ورزش است یا نه را یک بحث
انحرافی برای تاثیرگذاری روی انتخابات می دانم.
این انحراف به چه شکل است؟
مثلث شماره118
اخرین خبرها
حاکی از ان است
که باشگاه های
صنعتی قرار است
امروز موضوع
رسمی خودشان را
اعالم کنند و بگویند
که قرار است به
کدام کاندیدا رای
بدهند
68
lاین شایعات می تواند در تغییر نظر اعضای
مجمع موثر باشد .اینکه از کاندیدایی رویگردان شوند
یا به کاندیدای دیگری اقبال پیدا کنند.
اما گفته می ش��ود خود ش��ما یکی از مدیرانی
هستید که برای جلب ارای باشگاه های صنعتی
به نفع قری��ب یا همان گزین��ه وزارت ورزش
وارد عمل شده اید؟
lخیر ،ای��ن موضوع به هی��چ عنوان صحت
ندارد .ما در مجموعه باشگاه مس مشورت های الزم
را انجام داده ایم و با توجه به سه حق رای باشگاه های
زیرمجموعه کارخانه مس کرمان در مجمع فدراسیون،
در نهایت با مش��ورت به جمع بندی رس��یده و به ان
کاندیدا رای می دهیم ،ام��ا در این زمینه هیچ تماس یا
رایزنی با باشگاه های دیگر نداشته ایم.
پس هیچ اقدامی برای رایزنی انجام نداده اید؟
lب��رای کاندیداها خی��ر .ام��ا در هفته ای که
گذشت سه جلسه را به ترتیب با قریب ،عزیزمحمدی
و کفاش��یان برگزار کردیم .در این جلس��ات اعضای
هیات مدیره باشگاه مس حضور داشتند و دغدغه ها و
خواسته های خود را بیان کردند و نظر کاندیداها را هم
جویا شدیم تا در مجموع به جمع بندی برسیم.
این جمع بن��دی را قب��ل از انتخاب��ات اعالم
می کنید؟
lبل��ه ،م��ا خواس��ته های خ��ود را گفتیم و
برنامه های کاندیداها را هم ش��نیدیم .مجموعه مس
در این هفته و پیش از روز رای گیری با صدور بیانیه ای
کاندیدای مورد حمایتش را اعالم می کند.
مهمترین خواسته های ش��ما از کاندیداها چه
بوده است؟
lمهمترین خواسته ما از کاندیداها توجه بیشتر
به باشگاه هاست .معتقدیم در دوره فدراسیون گذشته
توجه الزم به باش��گاه ها صورت نگرفت و به همین
دلیل است که اکنون از میان 18باشگاه لیگ برتری تنها
سه باشگاه سپاهان ،ذوب اهن و مس کرمان تا اندازه ای
ش��رایطی حرفه ای و وضعیت بهتری نسبت به سایر
باشگاه ها دارند که خود ما در مجموعه مس هنوز هم
این شرایط را کافی نمی دانیم .مسلما وقتی در فوتبال
ایران شاهد هستیم که چه اتفاقاتی برای باشگاه هایی
چون داماش یا شاهین بوشهر در حال رخ دادن است،
نگرانی ما بیش از گذشته می شود .البته برخی اقدامات
فدراس��یون مانند اوردن کی روش یا اقداماتی از این
دست در مجموع ،خوب بود اما در واقع عمده تمرکز
مدیران فدراس��یون روی تیم های مل��ی بود و ارزش
چندانی برای باشگاه ها قائل نبودند.
lبه هر حال تیم ملی ه��م اهمیت خودش را
دارد.
بله ،توجه به تیم ملی بسیار هم خوب است اما به
نظرم این باشگاه ها هستند که سنگ بنا و بدنه فوتبال
کش��ور را ش��کل می دهند و تیم ملی حالت ویترین و
نمای این بن��ا را دارد .در واقع تیم ملی خوب می تواند
یک نمای خوب باش��د ،ام��ا نه روی خان��ه ای که از
پای بست ویران اس��ت و ما انتظار داریم تا فدراسیون
اینده فکری برای همین پایه های ویران فوتبال کشور
بکند.
lمس��لما کاندیداه��ا به ش��ما ق��ول مثبت
می دهند ،ام��ا در اینده چ��ه تضمینی برای ان
وجود دارد؟
مالک م��ا برنام��ه کاندیداهاس��ت و ب��ه همین
دلیل می خواهیم برنامه های انها را بش��نویم .یکی از
اصلی ترین خواس��ته های ما این اس��ت که برگزاری
مس��ابقات لیگ برتر به اتحادیه فوتبال واگذار شود تا
این اتحادیه جایگاه واقعی اش را پیدا کند.
در مجم��وع ک��دام کاندیداها را ب��ا مواضع
باشگاه ها همراه تر می دانید؟
lقریب و عزیزمحمدی هر دو سابقه مدیریت
باشگاه را دارند و از این نظر شاید از کفاشیان با تجربه تر
باش��ند ،اما باز هم تاکید می کنم مالک ما برنامه افراد
است نه گذشته انها.
lدر نهای��ت از صحبت های ش��ما باید این
نتیجه را بگیریم که انتخابات فدراسیون فوتبال
بدون دخالت برگزار خواهد شد؟
بل��ه ،دقیقا برداش��ت من ای��ن اس��ت .معتقدم
اعضای مجمع هم منتظ��ر روز انتخابات هس��تند تا
برنامه کاندیداها را بشنوند و اطمینان داشته باشید که
این برنامه کاندیداهای انتخابات فدراس��یون فوتبال
خواهد بود که برای انها رای خواهد اورد و توصیه و
سفارش های پشت پرده نمی تواند نقشی داشته باشد،
هرچند در مجموع اصال به ای��ن موضوع که وزارت
ورزش در انتخابات دخالت ک��رده یا توصیه ای انجام
خواهد داد اعتق��اد ندارم و امی��دوارم این بحث های
انحراف��ی روی تصمیم مجمع هم تاثی��ری نگذارد و
اعضا در نهایت هر گزین��ه ای را که ترجیح دادند به او
رای بدهند .بی تردید این تنها راهی اس��ت که به سود
اینده فوتبال کشور خواهد بودg .
مسعود رضاییان
3
در انتخابات فدراسیون فوتبال ائتالف ها و البی ها
همواره وجود دارد .این البی ها به موضوعات مختلف
بستگی دارد .به عنوان مثال این احتمال که باشگاه های
صنعتی با یکدیگر ائتالف کرده و از یک کاندیدا حمایت
کنند ،وجود دارد .حتی احتمال اینکه از انها چنین چیزی
خواسته ش��ود هم می رود اما در این دسته بندی ها باید
اکثریت مطلق را در نظر گرف��ت .ائتالف در میان مدیر
باش��گاه ها از دس��ته بندی های کوچک مانند مدیران
صنعتی گرفته تا باشگاه های خصوصی و نظامی شکل
می گیرد ،اما در نهایت حتی اگ��ر همه انها با هم به یک
اجماع برس��ند باز هم اکثریت مطل��ق را ندارند و این
روسای هیات ها هس��تند که با توجه به تعداد بیشتر از
این موقعیت برخوردار خواهند بود و کفه ترازو به نفع
انها سنگینی می کند .ارایش مجمع به گونه ای است که
ارای روس��ای هیات ها در مقابل باشگاه ها ضریب دو
می گیرد .اما در مورد اینکه توصیه ای از س��وی وزارت
ورزش یا دولت به این افراد می ش��ود یا نه را نمی توان
با قاطعیت بیان کرد .به عنوان مث��ال در انتخابات دوره
گذشته فدراس��یون فوتبال ،این توصیه را تجربه کردم،
اما باید منصفانه بگویم که هیچ اجب��اری در کار نبود،
بلکه تنها به باشگاه های صنعتی از جمله فوالد توصیه
شد که به علی کفاشیان رای دهیم و اتفاقا من در فهرست
نفرات مورد انتخابم نام کفاشیان را ننوشته و به او رای
ندادم .در مجموع اینکه این مکانیزم صحیح باشد یا نه
موضوع اصلی این است که باید شرایط کار کردن را در
نظر گرفت .اینکه ما بگوییم فدراسیون کفاشیان ،حرف
صحیحی نیست ،بلکه باید بپذیریم که این فدراسیون
یک مجموعه دارای ساختار با کمیته های مختلف است
و برای نقد ان باید کل سیس��تم را بررسی کرد .اما از ان
مهمتر ،من برای قضاوت شرایط کار کردن را می بینم.
یعنی ابتدا بررس��ی می کنم برای ی��ک مجموعه تا چه
اندازه شرایط کار کردن فراهم بوده است یا نه .در مورد
فدراس��یون فوتبال هم ما باید ببینیم تا چه اندازه از نظر
زیرساخت و امکانات ،ش��رایط برای کار فراهم بوده
است .در کش��اورزی شما برای داش��تن محصوالت
خوب نیازمند داشتن شرایطی هس��تید از جمله انکه
ببینید میزان بارندگی به چه اندازه بوده و کشاورزی دیم
بوده یا نه ،مانند فوتبال ما که همه چیزش دیمی است.
بسترهای سیاسی ،اجتماعی و اقتصادی در دورانی که
این فدراسیون کار کرده را باید بررسی کرد و سپس در
مورد ان نظر داد .اما اگ��ر بخواهیم کلی صحبت کنیم
عملکرد فدراسیون فوتبال در چهار سالی که گذشت،
قابل تایید نیست .شاید معیار نخست فوتبال ما حضور
ورزش
فوتبال مجمع کارامدی ندارد
مثلث شماره118
دوره قبل به من گفتند به کفاشیان رای بده
در جام جهانی باشد که به نوعی اسکار فوتبالی هاست
و تیم ایران نتوانست در این مورد موفق باشد .در سطح
تیم های پایه و کارهای زیربنایی هم موفق نبودیم و در
ی نمایندگانمان کنار رفتند
لیگ قهرمانان اسیا هم که تمام
اما بدترین رخداد در مورد سپاهان بود چراکه این تیم در
مجموع حریف قطری خود را شکست داد ،اما در نهایت
به دلیل اشتباه مسئوالن فوتبال حذف شد و همان تیم
قطری قهرمان لیگ قهرمانان اسیا شد .در واقع چه بسا
اکنون باید قهرمانی این رقابت ها به س��پاهان می رسید
که با بی دقتی مس��ئوالن این فرصت از دست رفت .در
جام ملت های اسیا هم تیم ایران نتیجه نگرفت و فاصله
فوتبال ما با کشورهایی چون کره جنوبی و ژاپن به طرز
محسوسی افزایش یافت .با این وجود در بخش اصالح
اساس��نامه و به روز رس��انی قوانین ،همچنین نزدیک
ساختن این قوانین با استانداردهای بین المللی و ضوابط
مدنظر کنفدراسیون فوتبال اسیا را می توان از کارهای
رضایت بخش فدراسیون دانست .هرچند این اقدامات
همه اقداماتی ابتدایی بوده ،ولی اکنون شاهد هستیم که
ورزشگاه های کشور شرایط بهتری پیدا کرده و به عنوان
مثال به اسانی بازی ها در شب و زیر نور برگزار می شود،
در حالی که پیش از این چنین امکانی وجود نداش��ت.
در زمینه برگزاری منظم رقابت ها ،بهبود شرایط داوران
و مسابقات هم ش��اهد برنامه ریزی های خوبی بودیم.
در مورد دو کاندیدای تازه انتخابات هم شاید صحیح
نباشد که بخواهم به نوعی روی اذهان تاثیر بگذارم ،اما به
نظر من عزیزمحمدی در زمان فعالیتش به عنوان رئیس
س��ازمان لیگ برتر مراودات خوبی با تمامی باشگاه ها
داشته و همواره با حسن خلق مس��ائل را بررسی کرده
اس��ت .به نظرم او در دوران کار در فدراس��یون به فرد
محبوبی تبدیل ش��ده و حضورش در عرصه انتخابات
حتی احتمال رای اوردن��ش را برای فوتبال به فال نیک
می گیرم .عزیزمحمدی هم��واره تعامل خوبی با اهالی
فوتبال داش��ته و حتی اگر توانایی حل مشکالت انها
را نداش��ته حداقل ش��نونده خوبی بوده و نمره من به
عزیزمحمدی نمره بیست است ،اما کاندیدای دیگر هم
محمدحسین قریب است که در میان مدیران فرهیخته و
دانشگاهی فوتبال کشور قرار دارد و از نظر من مدیریت
فعال و سازنده ای در دوران مدیریتش بر استقالل داشته
است .در مجموع من این دو کاندیدا را به همراه کفاشیان
گزینه های خوبی می دانم به شرط انکه انتخابات سالم
باشد و به شکل فرمایشی برگزار نشود.
نتیجه انتخاب سفارش��ی ان می ش��ود که رئیس
جدید اهمیتی به مس��ئولیتش نده��د ،چراکه بی تردید
هرچقدر رئیس اینده فدراسیون فوتبال سخت تر برنده
انتخابات شود ،بیشتر قدر پست خودش را می داند ،اما
اگر سمتش باداورده باشد دیگر از اینکه باد هم ان سمت
را ببرد نگرانی ندارد و بی انگی��زه کار می کند .در مورد
مجمع فدراسیون فوتبال هم باید به این واقعیت اذعان
کنیم که مجمع کارام��دی نداریم چراکه در این مجمع
جای بسیاری از چهره های اصلی خالی است .بی تردید
باید فضای بیشتری برای حضور مدیران ،پیشکسوتان،
داوران ،بازیکنان و مربیان به عنوان صاحبان اصلی فوتبال
فراهم شود و به نوعی اکثریت به سوی انها سنگینی کند
تا بتوان رای مجمع را ی��ک رای تخصصی و تاثیرگذار
دانست .به عنوان مثال در جشنواره های سینمایی شاهد
هستیم که همه انهایی که اثار و هنرمندان برتر را انتخاب
می کنند خودشان خبره و از اهالی این فن هستند و طبیعی
است تصمیمی هم که می گیرند کامال تخصصی و مورد
پذیرش است .به همین دلیل هم می گویم باید در مجمع
فدراسیون فوتبال چنین تحولی صورت بگیرد تا رای
مجمع یک رای تخصصی باشدg.
69
چه کسانی رئیس فدراسیون فوتبال را انتخاب می کنند؟
سرنوشت انتخابات
در دستان 10مرد خاص
میالد حجت االسالمی
4
ورزش
مجمع انتخاباتی فدراسیون فوتبال 15اسفندماه
برگزار خواهد شد و طی ان رئیس جدید فدراسیون
فوتبال برای یک دوره چهارساله انتخاب می شود .این
انتخاب ب��ا ارای اعضای مجمع عمومی فدراس��یون
فوتبال که از 77عضو تشکیل شده ،صورت می گیرد
که از این 77نفر اسامی 72نفر در حال حاضر مشخص
شده است .از پنج نفری که هنوز نامشخص مانده اند
س��ه نفر از میان برترین های فوتبال بانوان و یک نفر
رئیس انجم��ن فوتب��ال وزارت عل��وم ،تحقیقات و
فناوری خواهند ب��ود .اخرین س��همیه باقیمانده هم
به عضو کمیته اجرای��ی AFCو FIFAتعلق دارد که
احتماال جای او در این انتخابات خالی خواهد بود.
نگاهی به لیس��ت نفرات حاض��ر در این مجمع
نشانگر این اس��ت که اکثریت اعضای مجمع اهلیت
ورزش��ی دارند و به خصوص نام های زیادی از میان
اهالی فوتبال در بین رای دهنده ها دیده می ش��ود .این
مساله ،امیدواری ها را نسبت به برگزاری یک انتخابات
عادالنه و ابرومند افزایش می دهد.
اهالی فوتبال می توانند امیدوار باشند که اعضای
این مجمع که بیشتر انها (و نه همه انها) از میان خود
فوتبالی ها برگزیده شده اند بدون فشارها و توصیه های
جانبی ،با اتکا به ارای خودش��ان ف��رد اصلح را برای
ریاس��ت بر فدراس��یون فوتبال انتخاب کنند .اسامی
صاحبان حق رای در انتخابات فدراسیون فوتبال هم
خواندنی است؛ دکتر محمد عباسی -وزیر ورزش و
جوانان ،دکتر سیدحمید سجادی -معاون وزیر ورزش
و جوانان ،کیومرث هاش��می -رئیس انجمن فوتبال
وزارت اموزش وپ��رورش ،منصور احمدی -رئیس
انجمن فوتب��ال وزارت کار و اموراجتماعی ،نامعلوم
رئیس انجم��ن فوتبال وزارت عل��وم ،تحقیقات وفناوری ،سردار باران چش��مه -رئیس هیات فوتبال
نیروهای مسلح ،برانوش نیک بین -رئیس فدراسیون
روستایی و عشایری ،جواد نجار ششگالنی -رئیس
هیات فوتب��ال اذربایجان ش��رقی ،عزی��ز حافظی-
رئیس هیات فوتب��ال اذربایج��ان غرب��ی ،علی اکبر
ابرقویی ن��ژاد -رئیس هیات فوتب��ال اصفهان ،محمد
ش��وهانی -رئیس هیات فوتبال ایالم ،صمد نوتاش-
رئیس هیات فوتبال اردبیل ،محمد محمودی -رئیس
هیات فوتبال البرز ،محمد دوانی -رئیس هیات فوتبال
بوش��هر ،حبیب اهلل ش��یرازی -رئی��س هیات فوتبال
ته��ران ،کیوم��رث غالم��ی -رئی��س هیات فوتبال
چهارمحال و بختیاری ،سیدهاش��م حسینی -رئیس
هیات فوتب��ال خراس��ان رضوی ،عامری گلس��تان-
رئیس هیات فوتبال خوزستان ،بهمن جباری -رئیس
هیات فوتبال خراسان شمالی ،علی برات زاده -رئیس
هیات فوتبال خراس��ان جنوبی ،فریدون اصفهانیان-
رئی��س هیات فوتب��ال زنجان ،حس��ن محم��دزاده
فراهانی -رئیس هیات فوتبال سیستان و بلوچستان،
مثلث شماره118
70
عباس��علی طالب بیدوخت��ی -رئی��س هیات فوتبال
سمنان ،محمدهادی ایت اللهی -رئیس هیات فوتبال
فارس ،محمدصادق پورمهدی -رئیس هیات فوتبال
قزوین ،رمض��ان بیگ��ی -رئی��س هیات فوتبال قم،
م��راد حاج جعفری -رئی��س هیات فوتب��ال کرمان،
بهنام نظری -رئیس هیات فوتبال کردس��تان ،پرویز
موسوی -رئیس هیات فوتبال کهگیلویه و بویراحمد،
علیرضا محبی زنگنه -رئیس هیات فوتبال کرمانشاه،
به��رام پیون��دی -رئی��س هیات فوتب��ال گلس��تان،
قربانعلی الماس��خاله -رئی��س هیات فوتبال گیالن،
حی��در بهارون��د -رئی��س هیات فوتب��ال لرس��تان،
غالمرضا به��روان -رئیس هیات فوتب��ال مازندران،
محمدرضا غف��اری -رئیس هیات فوتب��ال مرکزی،
حس��ین وفای��ی -رئی��س هیات فوتب��ال هرمزگان،
عب��اس صوف��ی -رئی��س هیات فوتب��ال هم��دان،
محمدمهدی فرهنگ دوس��ت -رئیس هیات فوتبال
یزد ،محم��ود پازوکی -رئی��س هیات فوتبال جزیره
کیش ،علی فتح اهلل زاده -مدیرعامل اس��تقالل تهران،
محم��د رویانیان -مدیرعامل پرس��پولیس ،حس��ین
جعفری -مدیرعامل تراکتورس��ازی تبریز ،خس��رو
ابراهیم��ی -مدیرعام��ل ذوب اه��ن ،محمدحس��ن
انصاری ف��ر -مدیرعام��ل راه اه��ن ،ارش کوش��ا-
مدیرعام��ل س��ایپا ،افراش��ته -مدیرعامل ش��اهین
بوشهر ،میرمعصوم س��هرابی -مدیرعامل شهرداری
تبریز ،س��یدنصراهلل گنجعلی خانی -مدیرعامل مس
کرم��ان ،محس��ن رمضان بیگ��ی -مدیرعامل صبای
قم ،علی حکم��ت -مدیرعام��ل صنعت نفت ابادان،
س��یف اهلل دهکردی -مدیرعامل فوالد خوزس��تان،
علیرضا رحیمی -مدیرعامل سپاهان ،بهمن صالح نیا-
سرپرست ملوان انزلی ،منصور قنبرزاده -مدیرعامل
نفت تهران ،عباس صوفی -مدیرعامل پاس همدان،
شیعی -مدیرعامل پیکان ،حسین هدایتی -مدیرعامل
استیل اذین ،حس��ین جبارزاده -مدیرعامل الومینیوم
هرمزگان ،امیر عابدین��ی -مدیرعامل داماش گیالن،
قب��اد نگین تاجی -مدیرعامل ش��هرداری یاس��وج،
غالمرض��ا س��مندرنوبخت -مدیرعامل گس��ترش
فوالد تبری��ز ،حس��ین منص��وری -مدیرعامل مس
سرچشمه ،جعفر جعفری -مدیرعامل فجر سپاسی،
عبدالرضا قیم -مدیرعامل نفت مسجدسلیمان ،احمد
س��عادتمند -مدیرعامل نس��اجی مازندران ،مهدی
پیروزرام -مدیرعامل سایپا شمال مازندران ،نصراهلل
صادقی -مدیرعامل اس��تقالل صنعتی خوزس��تان،
کری��م منص��وری -مدیرعام��ل ش��هید منصوری -
قهرمان لیگ برتر فوتسال ،علی طاهری -مدیرعامل
گیتی پسند و نایب قهرمان لیگ برتر فوتسال ،حسین
طبیب نژاد مطلق -مدیرعامل دریا نوردان بوش��هر –
قهرمان لیگ برتر فوتبال س��احلی ،نامعلوم -قهرمان
فوتس��ال بانوان ،نامعل��وم -قهرمان فوتب��ال بانوان،
نامعلوم -قهرمان فوتبال س��احلی بان��وان ،علیرضا
منصوریان-س��رمربی تیم المپیک ،ج��واد نکونام –
کاپیتان تیم ملی و نماینده بازیکنان ،محس��ن ترکی-
نماینده داوران ،نامعل��وم -عضو کمیته اجرایی AFC
و .FIFA
با این شرایط روسای هیات ها با 32رای ،مدیران
باش��گاه ها 26رای و نمایندگان ارگان ها ،فوتس��ال،
بانوان ،ساحلی ،بازیکنان ،مربیان و داوران با مجموع
19رای به ترتیب بر ای��ن انتخابات تاثیرگذار خواهند
بود .طب��ق روند مرس��وم انتخابات فدراس��یون های
ورزش��ی که همواره م��ورد انتقاد هم ب��وده ،چینش
19رای دس��ته س��وم اصوال به نفع رئیس فدراسیون
وقت صورت می گیرد و س��ایر کاندیداها می توانند
به ارای باقیمانده هیات ها و باشگاه ها دلخوش باشند،
اما به نظر می رس��د این بار در انتخابات فدراس��یون
فوتبال ارایش قوا به ش��کل دیگ��ری صورت گرفته
و باید منتظ��ر اتفاقات تازه بود .در می��ان این 77نفر
صاحب حق رای اما می توان به 10چهره ویژه اشاره
کرد که می توانند سمت و سوی میدان رقابت را به نفع
کاندیدایی خاص تغییر دهند.
.1محمد عباس��ی (وزی��ر ورزش) :بی تردید او
در راس افرادی اس��ت که نظر و شیوه برخوردش بر
نتیجه انتخابات تاثیرگذار است .وابستگی مالی بیشتر
باشگاه ها به دولت و نظارت مس��تقیم بر هیات های
فوتبال دس��ت وزیر ورزش را کامال باز گذاش��ته تا
اختیار تحمیل اراده اش بر مجمع را داش��ته باشد ،اما
مهمترین سوال این اس��ت که اراده عباسی چیست؟
به نظر می اید موضع دولت تغییرات س��اختاری در
فوتبال است اما عباسی نشان داده است که برای خود
سلیقه ویژه ای دارد .از ظرافت کار است یا تجربه ،به
غیر از ان جلس��ه پنج س��اعته با محمد حسین قریب
ادعای گزینه بودن او از س��وی وزارت ورزش دیگر
هیچ تحرک و بهتر اس��ت بگوییم دخالتی از وزارت
ورزش دیده نش��ده و به نظر می رسد عباسی به هیچ
عنوان راه محمد علی ابادی را در انتخابات گذش��ته
در پیش نگرفته اس��ت .با این حال تمامی این موارد
ان چیزی اس��ت که روی صحنه دیده می ش��ود و از
پشت پرده خبری نیس��ت ،اما مطمئنا در انجا بازی به
شکل دیگری ادامه دارد .اظهارات کفاشیان که تلویحا
ی را نایب رئیس تحمیلی وزارت ورزش معرفی
منتقم
کرده و همچنین لغو ناگهان��ی برنامه نود که قرار بود
صحنه مناظره انتخاباتی سه کاندیدای اصلی شود همه
نشان دهنده ان است که وزارت ورزش بیکار ننشسته
و اقداماتی را اغاز کرده ،اما این اقدامات قرار است در
سکوت و کامال مرموز انجام شود .شاید به همین دلیل
اس��ت که محمد حس��ین قریب گزینه منتسب به این
وزارتخانه هم از سیاست س��کوت تبعیت می کند .با
این حال گفته می شود محمد عباسی در نهایت گزینه
خود را به عنوان توصیه نگاه خواهد داشت و اعضای
مجمع در انتخاب رئیس فدراسیون ازاد خواهند بود.
-2حمی��د س��جادی(معاون وزیر) :مرد س��ایه
تمامی انتخابات های فدراسیون های ورزشی را باید
حمید س��جادی دانست .در بیش��تر فدراسیون ها هم
کاندیداها تالش می کنند تا ب��ه نوعی برند او را برای
خود کسب کنند و بشوند گزینه حمید سجادی ،اما در
انتخابات فدراسیون فوتبال موازنه قوا تقسیم می شود
یعنی در اینجا نظر وزیر ورزش و سایر معاونان او هم
تاثیرگذار است .در انتخابات برخی فدراسیون ها نظر
حمید سجادی و رسولی نژاد ،دو معاون محمد عباسی
با یکدیگر متضاد بوده ،اما در فوتبال به نظر می رسد هر
دو انها به نوعی موافق رای اوردن محمد حسین قریب
هستند و حتی در این عرصه به نوعی حمایت سجادی
بیشتر از وزیر پش��ت این گزینه احساس می شود .با
حمید سجادی
محمد عباسی ،وزیر ورزش
ورزش
امیر عابدینی
محمد رویانیان
عبدالرضا داوری
جواد نجار ششکالئی
این حال س��جادی هم به صورت علن��ی حمایت از
گزینه خاصی را رد کرده؛ با این حال گفته می شود او
به همراه رسولی نژاد وظیفه هماهنگ سازی هیات های
فوتبال را برعهده گرفته اند .سجادی که خود به عنوان
یک��ی از گزینه های احتمالی کاندیداتوری ریاس��ت
فدراسیون به حس��اب می امد همچنین می تواند در
19رای نماین��دگان نهادها هم تاثیرگذار ش��ود و در
این بخش که ارای سودمندی به سود کفاشیان وجود
دارد ،سجادی این قدرت را خواهد داشت با رایزنی
با س��ایر وزارتخانه ها بخش��ی از این ارا را به سمت
کاندی��دای مورد حمایت خود هدای��ت کند و بخت
او را افزایش دهد .به نظر می رسد بسیاری از اعضای
مجمع که گفته می ش��ود منتظر تماس روز یکش��نبه
قبل از انتخابات هس��تند در اصل منتظر تماس حمید
سجادی خواهند بود تا او اسم رمز پیروز انتخابات را
به انها بگوید و در نهایت هم همان نام روز دوش��نبه
15اسفندماه از صندوق بیرون بیاید.
-3ه��ادی ایت الله��ی (رئیس هی��ات فوتبال
ب هادی ایت اللهی به عنوان نایب رئیس
فارس) :انتخا
اول پیش��نهادی کفاش��یان موضع او را به طور کامل
مش��خص می کند .با انک��ه این عضو هیات رئیس��ه
فدراس��یون فوتب��ال خ��ودش زیربار نم��ی رود ،اما
مثلث شماره118
هادی ایت اللهی
غالمرضا بهروان
علی فتح اله زاده خویی
سردار باران چشمه
مشخص است که او اصلی ترین گزینه برای انجام البی
با روس��ای هیات های فوتبال جهت متمایل ساختن
ارای انها به سوی کفاش��یان خواهد بود .جالب انکه
قرار نبود ایت اللهی در فهرست نواب رئیس کفاشیان
باشد ،اما ماجراهای پیش امده بر سر انتخاب منتقمی و
کاندیدا شدن عزیزمحمدی برای ریاست این فرصت
را به وجود اورد که ایت اللهی به لیست کفاشیان راه
پیدا کند .البته این موضوع برای رئیس فعلی فدراسیون
چندان ه��م بد نیس��ت؛ چراکه هم یکی از دوس��تان
کاندیدای رقیبش یعنی عزیزمحم��دی را به اردوگاه
خود کشانده و هم از س��وی دیگر از سابقه و جایگاه
71
ورزش
ایت اللهی در میان روسای هیات های فوتبال استفاده
خواهد کرد .بی تردید روسای هیات ها مهمترین دلهره
و نگرانی کفاشیان خواهند بود ،چراکه به طور طبیعی
کشش انها به سمت گزینه وزارت ورزش است و از
اینجا به بعد باید دید توانمن��دی ایت اللهی در تغییر
دیدگاه و کشاندن روسای هیات ها به اردوگاه کفاشیان
تا چه اندازه اس��ت .بی تردید این تالش رئیس هیات
فوتبال اس��تان فارس روی نتیجه انتخابات تاثیرگذار
خواهد بود.
-4غالمرض��ا به��روان (رئیس هی��ات فوتبال
مازن��دران) :غالمرض��ا بهروان ،عضو هیات رئیس��ه
و رئیس س��ازمان لیگ ازادگان در فدراس��یون فعلی
است که از جهات مختلف نقش تعیین کننده ای دارد
و به همین دلیل هم تالش کرده تا جای ممکن موضع
انتخاباتی خود را مخفی نگه دارد .او در عین داش��تن
حق رای ،روابط خوبی با روسای هیات ها به خصوص
اس��تان های همجوار خود داش��ته و از سوی دیگر به
دلیل فعالیت در لیگ ازادگان با باشگاه های دسته یکی
هم در تماس مداوم اس��ت .این یعنی انکه کاندیدای
مورد حمایت بهروان از طرف او می تواند به رایزنی
برای کسب بین 10تا 15رای حساب کند که می تواند
سرنوشت ساز باشد .با این حال هنوز موضع بهروان
نامشخص است .از یک سو به عنوان یکی از مدیران
فدراسیون کفاشیان فعالیت کرده و رابطه چندان بدی
هم با او ندارد .به همین دلیل در ش��رایط طبیعی باید
مواضع او به نفع رئیس فعلی اش باش��د ،اما به همان
اندازه هم بهروان روابط خوبی ب��ا مجموعه وزارت
ورزش دارد ان هم وزارت ورزش��ی ک��ه مازندرانی
بودن در ان ناخوداگاه یک امتیاز اس��ت .از این نظر
کفه ترازو به س��مت محمد حس��ین قریب س��نگینی
می کند .اکنون باید دید تا روز دوشنبه بهروان به کدام
س��مت چرخش می کند ،اما تا امروز ک��ه او همچنان
هم سنگر کفاشیان است.
-5علی فتح اهلل زاده (مدیر باش��گاه اس��تقالل):
علی فتح اهلل زاده بارها اعالم کرده که از علی کفاشیان
حمایت می کند و حتی به دلیل حضور او در انتخابات
از کاندیداتوری انصراف داده اس��ت .از سوی دیگر
هم بارها اعتقادش بر حفظ ثبات مدیریت را بر زبان
اورده .تا اینجای کار رای او کفاش��یان خواهد بود اما
بحث از اینجا اغاز می ش��ود که اوال باشگاه استقالل
به صورت مس��تقیم زیر نظ��ر وزارت ورزش بوده و
فتح اهلل زاده ه��م همواره نهایت ت�لاش خود را برای
حس��نه نگه داش��تن روابط با وزارت ورزش انجام
می دهد.
مدیرعامل اس��تقالل می داند که بودجه باشگاه
او را وزارت ورزش می ده��د نه رئیس فدراس��یون
فوتبال و همینطور می داند ک��ه هیات مدیره ای که او
را بر سر کار نگه می دارد یا ناگهان عزلش می کند هم
منتخب وزیر ورزش اس��ت .به همه اینها باید رابطه
علی فتح اهلل زاده و محمد حس��ین قریب را هم اضافه
کرد .انها در زمان حض��ور قریب به عنوان مدیرعامل
باش��گاه با یکدیگر همکاری می کردند و این روزها
هم شنیده می شود بسیاری از اطرافیان فتح اهلل زاده به
دیدن قریب رفته اند .ب��رد فتح اهلل زاده در توانایی البی
کردن او با مدیران سایر باشگاه ها و خط دادن به ارای
انهاست و از این نظر کاندیدای مورد نظر او می تواند به
این موضوع امیدوار باشد به خصوص انکه فتح اهلل زاده
برای ماندنش در هیات رئیسه هم تالش مضاعفی در
البی گری خواهد داشت .چرخش او در انتخابات به
سود کفاش��یان یا قریب هم می تواند بسیار تاثیرگذار
باش��د .البته نباید مخالفت های قریب و فتح اله زاده با
مثلث شماره118
72
یکدیگردر نحوه مدیریت استقالل را نادیده گرفت.
-6باران چشمه (نماینده نیروهای مسلح) :پای
سردار باران چشمه که به میان می اید دیگر نه صحبتی
از کفاش��یان اس��ت و نه قریب .در مجمع نهم دی ماه
گذشته هم کامال مشخص بود که سردار باران چشمه
موضع گیری هایش ب��ه جناح ت��اج -عزیزمحمدی
نزدیک تر اس��ت و به ای��ن ترتیب کامال مش��خص
خواهد بود که گزینه مورد نظرش هم عزیزمحمدی
خواهد بود .ام��ا در کنار یک رای نیروهای مس��لح،
سردارباران چش��مه هم توانایی س��وق دادن بخشی
از ارا را به س��مت کاندیدای مورد نظر خود دارد .از
قبل هم عنوان ش��ده بود که یک��ی از امیدهای اصلی
عزیزمحم��دی رای باش��گاه های نظامی اس��ت؛ از
فجرسپاس��ی و ملوان انزل��ی گرفته ک��ه به صورت
مستقیم باشگاه های نظامی هس��تند تا تراکتورسازی
تبریز .ضمن انکه در میان روسای هیات ها هم چندین
چه��ره نظامی به چش��م می خورد که گفته می ش��ود
هم عزیز محمدی و هم س��ردار باران چش��مه روابط
خوبی با انها دارند و در اینجا هم نقش باران چش��مه
می تواند بسیار موثر باشد .بی تردید در روز انتخابات
باران چشمه یکی از چهره های تاثیرگذار خواهد بود.
-7امیر عابدینی (مدیر باش��گاه داماش گیالن):
تصور می ش��د او در انتخابات فدراس��یون فوتبال در
میان مخالفان علی کفاش��یان باش��د اما معادله پیچیده
این انتخابات همه چیز را تغییر داد .در نشست دی ماه
مجمع عابدینی با گالیه هایش از کفاشیان حسابی دل
ت��اج و عزیزمحمدی را خنک کرد و ب��ا توجه به نفوذ
کالمی که دارد ،انه��ا را مطمئن کرد که می توانند مدیر
داماش را به س��مت خود بکش��انند ،اما با رونمایی از
گزینه وزارت ورزش ناگهان همه چیز دگرگون ش��د
و امیرعابدینی 180درجه تغییر موضع داد .تشخیص
این مدیر کارکش��ته فوتبالی ان بود که وزارت ورزش
قصد دخالت در انتخابات را دارد و از سوی دیگر گزینه
وزارت هم یک مدیر استقاللی است .این موارد برای
انکه عابدینی به خروش امده و به سرعت موضعش را
تغییر دهد ،کافی بود .عابدینی به عنوان یکی از مدیران
با سابقه فوتبال کشور جایگاه خاصی دارد و با توجه به
روابط حسنه اش با بیش��تر مدیران باشگاه ها همچنین
نفوذی که در محدوده کاری اش در استان گیالن دارد،
می تواند بخشی از ارا را به سوی یک کاندیدا هدایت
کند .تاج و عزیزمحمدی امید زیادی داشتند که این ارا
توسط عابدینی به اردوگاه انها بیاید ،اما اکنون کفاشیان
گزینه مورد حمایت امیرعابدینی است.
-8محم��د رویانی��ان (مدیرعام��ل باش��گاه
پرسپولیس) :میانه سردار رویانیان با وزارت ورزش
تعداد باشگاه های صنعتی
در مقابل کل ارا زیاد
نیست ،اما در انتخاباتی که
به نظر می رسد تک رای ها
سرنوشت ساز خواهد بود،
هدفمند شدن حمایت
باشگاه های صنعتی به سوی
یک کاندیدا می تواند تاثیر
زیادی بر نتیجه انتخابات
داشته باشد و شاید به همین
دلیل است که این وظیفه مهم
بر عهده داوری گذاشته شده
تا به این ترتیب کمی بیشتر
خیال محمد حسین قریب
راحت شود
خوب بود و مش��کلی هم وجود نداش��ت ،اما اعالم
گزینه وزارت ورزش یکی دیگر از کسانی را که راهی
اردوگاه علی کفاشیان کرد همین محمد رویانیان بود.
رویانیان که مدتی هم سودای ریاست فدراسیون را در
سر داشت بعد از اینکه گزینه استقاللی وزارت ورزش
یعنی محمد حسین قریب رونمایی شد ،دلخور شد.
او در انتخابات هیات رئیسه ورود کرد تا به این ترتیب
جایگاهی برای البی کردن و رایزنی به دس��ت بیاورد
و از س��وی دیگر به تازگی در نشست با پیشکسوتان
باشگاه پرسپولیس موضع انتخاباتی خود را علنی کرد
و گفت که از کفاش��یان حمایت خواهد کرد .به نظر
می رسد با توجه به روابط خوب عابدینی و رویانیان
باید منتظر همکاری و البی کردن ه��ای این دو نفر به
سود کفاشیان با سایر باشگاه ها بود و به نظر می رسد
مازندرانی بودن رویانیان هم این بار نتواند باعث توجه
او به محمد حسین قریب شود .تفاوت مهم رویانیان
با فتح اهلل زاده این است که او فعال بیشتر خرجش را از
وزارت ورزش جدا کرده وهزینه ها را خود به گردن
گرفته است .به نظر می رسد یکی از مسائلی که بحث
بازگشت هدایتی به هیات مدیره پرسپولیس را هم به
بن بست کش��انده عدم اتفاق نظر این دو بر سر گزینه
انتخاباتی شان در روز دوشنبه است .چراکه رویانیان
به نفع کفاشیان وارد عمل شده اما گویا هدایتی انقدر
که با کفاشیان و عزیزمحمدی سرناسازگاری دارد با
گزینه وزارت ورزش مشکلی ندارد.
-9نجار شش��گالنی (رئی��س هی��ات فوتبال
اذربایجان ش��رقی) :یکی از باس��ابقه ترین روسای
هیات فوتبال کشور اس��ت و به نظر می رسد در کنار
هیات خ��ود ،روابط موث��ری با هیات ه��ای فوتبال
اس��تان های همج��وار دارد .به گونه ای که روس��ای
هیات فوتبال اردبیل ،اذربایجان غربی و حتی زنجان
و کردس��تان روابط حس��نه ای با او دارند و به همین
دلیل شش��گالنی که خ��ودش کاندی��دای عضویت
هیات رئیسه اس��ت ،می تواند در معادالت انتخاباتی
نقش موثری داشته باشد.
از سوی دیگر باشگاه های تبریزی تراکتورسازی،
شهرداری و فوالد گستر هم در انتخابات صاحب رای
خواهن��د بود و به همی��ن دلیل حمایت شش��گالنی
می تواند ارای مناسبی را برای هر کاندیدا در پی داشته
باش��د .رئیس هیات فوتبال اذربایجان شرقی هم از
جمله گزینه هایی است که تمایلش به سمت کاندیداها
نامشخص مانده است.
-10عبدالرضا داوری(رئیس هیات مدیره مس
کرمان) :عضو مجمع نیست اما گفته می شود مدیریت
باشگاه های دولتی برای انسجام در رای دادن بر عهده
اوست .باشگاه های صنعتی که تعداد انها در لیگ برتر
و دسته یک کم نیست .دو باشگاه مس کرمان و مس
سرچشمه که چندان نیازی به رایزنی ندارند و به این
فهرست می توان نام باش��گاه هایی چون ذوب اهن،
فوالد مبارکه سپاهان ،فوالد خوزستان ،سایپا ،پیکان،
تراکتورسازی و سایپا شمال را هم اضافه کرد .تعداد
باشگاه های صنعتی در مقابل کل ارا زیاد نیست ،اما در
انتخاباتی که به نظر می رسد تک رای ها سرنوشت ساز
خواهد بود ،هدفمند شدن حمایت باشگاه های صنعتی
به س��وی یک کاندیدا می تواند تاثیر زیادی بر نتیجه
انتخابات داشته باشد و شاید به همین دلیل است که
این وظیفه مهم بر عهده داوری گذاشته شده تا به این
ترتیب کمی بیشتر خیال محمد حسین قریب راحت
ش��ود .هرچند که به نظر می رسد احتما موضع گیری
متفاوت در برخی از این باش��گاه ها هم وجود داشته
باشدg .
افتاب
یادگار امام
درباره سید احمد خمینی و باورهایش
حاج احمد اقا ،نامی که انقالبیون او را می خواندندکه در پس همه وقایعی که به امام ختم می شد ،او واسطه ای امین بود برای هر دو طرف .بی شک
احمد همانطور که امام او را خطاب می کرد ،وظیفه خود یعنی پاسداری از امام را نه به عنوان فرزند امام بلکه مقلد ایشان ،به خوبی ادا می کرد.
افتاب
مثلث شماره118
بررسی دیدگاه های سیداحمد خمینی در گذر ایام
فرزند اخر
داود رضایی چراتی
1
بر دوستان واقعی انقالب پوشیده نیست که یادگار
حضرت ام��ام (ره) یکی از مهمتری��ن عوامل پیروزی
انقالب و تداوم ان بود .وجود این خدمتگزار صبور و
بی ریای امام (ره) در بحرانی تری��ن لحظات او انقالب
گره گشای مشکالت و پیوند دهنده برخی گسستگی ها
بوده است .او به رغم محبوبیت و مقبولیت عامه ،هرگز
در پیش��گاه مردم تجلی نکرد ،اما در پیشگاه مسئوالن
و انهایی که در ش��رایط بحرانی انقالب هر س��اعت با
حضرت امام (ره) دیدار داشته یا از ایشان درباره مسائل
مختلف کس��ب تکلیف می کردند ،کامال شناخته شده
بود به گونه ای که او را امی��ن امام (ره) عنصری موثر در
تصمیم گیری های مهم انقالب می دانند.
به گواه یاران انقالب ،سیداحمد هرگز شناخته نشد.
با این مقدمه و برای تبیین اندیشه سیداحمد و شناخت
زوایای پنهان این شخصیت که به قول مقام معظم رهبری،
عنصر قابل ،الیق و باهوشی بود ،به بررسی دیدگاه های
سیاسی ان یادگار فرزانه امام (ره) می پردازیم.
74
دیدگاه های سیاس��ی حاج احمد را در دو بخش
می توان بررسی کرد؛ در کنار امام و دوران فقدان امام
.احمد اقا به واس��طه جایگاه سیاس��ی حساس که به
خوبی بر ان واقف بود تا زمان حی��ات حضرت امام
با رعایت جایگاه ام��ام هیچ گاه به بی��ان دیدگاه های
خود در قالب س��خنرانی و مقاله و کت��اب نپرداخت.
در این میان عمده ترین راه ش��ناخت احمد اقا در این
دوران این است که به رفتارشناسی ایشان استناد کنیم
که شخصا منبعث از نظرگاه های حضرت امام است.
رفتارشناس��ی وی در قبال حرکت دانشجویان در 13
ابان و حضورش در النه جاسوس��ی ،رفت��ار مدبرانه
برابر اقدام های بنی صدر و نظای��ر ان می تواند مبنای
بازشناس��ی ارا و نظرات یادگار امام محسوب شود.
در این عص��ر و زمانی که به عنوان همراه همیش��گی
در کنار امام (ره) بود ،طبعا به خاطر مس��ائل سیاس��ی
متع��دد و تنش های بزرگ و کوچ��ک امکان نگارش
دیدگاه های خود به صورت کتاب ،مقاله و ...را نداشت.
به همین دلیل برای استناد و بازشناسی نظرات او باید بر
اظهارات وی پس از ارتحال حضرت امام (ره) توجه
کرد که ام��کان بروز پیدا می کند .نگ��رش احمد اقا و
مبانی فکری وی پس از ارتحال امام را می توان در چند
اصل به اختصار بیان کرد:
-1پایمردی در ارمان پدر:
برای انک��ه بت��وان به مبان��ی فکری و سیاس��ی
احمد اقا نزدیک شد ،باید به یکی از حوزه های مهم و
اساسی نگرش وی که جایگاه و عظمت حضرت امام و
انقالب اسالمی است ،توجه کرد که مبنای شکل گیری
رفتارهای سیاسی او است .اولین و مهمترین شاخصه
مهم س��ید احمد که بعدها رفتارهای سیاس��ی وی نیز
براساس ان تعریف می شود حجت بودن کالم و سیره
امام در نزد وی بود .مانند اما م به مردم عشق می ورزید،
به نظام عالقه مند ب��ود ،انق�لاب را موضوعی جهانی
می دانست ،قائل به فضای انتقادی و ازادی بیان بود به
اصل والیت فقیه احترام خاصی می گذاشت ،فراجناحی
فکر و عمل می کرد با ظلم مخالف ب��ود و« ...اما م بارها
در دست نوشته ها و فرمایش��ات خویش به من توصیه
کرده اند که به عنوان تکلیف ش��رعی از نظام جمهوری
اسالمی ایران دفاع کنم و من براس��اس توصیه امام که
حجت شرعی است وظیفه خود می دانم تا در هر سطح
و در هر موقعیتی به این تکلیف عمل کنم( ».مصاحبه با
مجله العالم ،چاپ لندن)
-2نگاه اعتقادی به مردم
وی به مانند پدر ،نقش مردم را یکی از محوری ترین
شاخصه های انقالب می داند و از میان رفتن اعتماد مردم
به نظام اسالمی را موجب خالی شدن نظام از پشتیبانان
اصلی خود به حساب می اورد که باعث بروز مشکالت
برای دولت ها می شود.
موضوع همراهی مردم با انقالب از اصولی است
که حضرت امام سال ها برای تحقق ان مردم را از منظر
فرهنگی ام��اده انقالب کرد .مردمی ک��ه در کنار امام و
در همه شئون نهضت حضور مس��تمر داشتند و برای
دفاع از انها حض��رت امام نیز از هیچگونه کوشش��ی
دری��غ نمی کرد .برای دف��اع از این ارمان ه��ا و اصول،
حضرت امام (ره) خون دل خورد تا ارمان دفاع از مردم
در جامعه نهادینه شود .به تاسی از این دیدگاه حضرت
امام (ره) ،سید احمد مبارزه با زراندوزی و سرمایه داری
را از جمله اصولی می دانست که مس��ئوالن نظام باید
نسبت به رعایت ان حس��اس باشند .خطوط کلی فکر
احمد اقا در امور سیاسی ان بود که در کنار تالش های
مصرانه در پاسداش��ت امام (ره) و اندیش��ه او ،هیچ گاه
اعتقادات خود را بر مصالح و مصلحت اندیشی های رایج
معامله نکرد و بی پروا نسبت به نابسامانی ها و مشکالت
مردم س��خن می گفت و معتقد بود جدایی دولت ها از
ملت ها منشا همه گرفتاری هایی است که در یک کشور
تحقق پیدا می کند.
سرخط اندیشه سیاسی احمد
اقا دفاع از تمامیت نظام و
اسالمیت و جمهوریت توامان
ان بود .قاطعیت در سخنرانی ها
و توجه دقیق به امور به ویژه
در این بعد نشان می دهد که
مشورت های وی با امام راحل
در تصمیم گیری های اتی وی
نیز اثر مثبت داشته است او در
71/2/7درباره تبلیغات سوء
دشمنان درباره جدایی نظام و
مردم از خط امام (ره) می گوید:
«شعار جدایی نظام از خط
امام (ره) حیله ای موذیانه برای
اغفال اذهان عمومی است
افتاب
-4دفاع از جمهوریت و اسالمیت نظام
سرخط اندیشه سیاسی احمد اقا دفاع از تمامیت
نظام و اسالمیت و جمهوریت توامان ان بود .قاطعیت
در سخنرانی ها و توجه دقیق به امور به ویژه در این بعد
نش��ان می دهد که مش��ورت های وی با امام راحل در
تصمیم گیری های اتی وی نیز اثر مثبت داشته است او در
71/2/7درباره تبلیغات سوء دشمنان درباره جدایی نظام
و مردم از خط امام (ره) می گوید« :شعار جدایی نظام از
خط امام (ره) حیله ای موذیانه برای اغفال اذهان عمومی
است و دشمنان همواره تالش می کنند با حرکت های
خزنده نظام و انقالب را از پشتوانه مردمی خود ساقط
کنند .امروز در سر فصل توطئه های دشمنان ،جدا کردن
مردم از نظام قرار دارد و روی ان سرمایه گذاری فراوان
کرده اند».
از نظ��ر «س��یداحمد» اص��ل نظ��ام ،تنه��ا در
-5توسعه سیاس��ی و اجتماعی الزم و ملزوم هم
هستند
نظ��رات س��یداحمد در ابع��اد کش��ورداری و
حکومت داری جالب ،همراه با خ��ردورزی و تیزبینی
و تحلیل و ش��ناخت دقیقی اس��ت .به عنوان مثال در
ذیل محور توسعه ،مش��ارکت و حمایت مردم را امری
ضروری می داند و معتقد اس��ت« :توسعه ای که از کنار
مردم عبور کند و مردم را با خود هم��راه نکند توفیقی
حاصل نخواهد کرد ».وی در دیدار نمایندگان مجلس
چهارم در سال 1371توسعه اجتماعی و توسعه سیاسی
را مکمل یکدیگر عنوان کرده و در سخنانی کوتاه اظهار
می دارد« :توسعه اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی نظام
و انقالب به حمایت مردم و مس��ئوالن و به خصوص
مجلس ش��ورای اسالمی نیازمند اس��ت ،این حمایت
الزم است اما کافی نیس��ت چراکه برای رسیدن به این
توسعه مسائل و مشکالتی در پیش رو وجود دارد و در
برخورد با این مسائل باید مواضع سیاسی و اجتماعی
را هم مد نظر قرار داد و بدون در نظر گرفتن این مسائل
تنش ها و چالش هایی را در عرصه ه��ای گوناگون در
پی خواهد داشت .پس برای رسیدن به این نوع توسعه
باید مسائل سیاسی را خوب فهمید و نظم را در کارها
رعایت کرد و باید سعی کرد زمان را به عنوان مهمترین
عنصر برنامه ریزی در عرصه ه��ای گوناگون فراموش
نکرد و ان را ب��ه عنوان یک اصل مهم ب��رای بازگویی
سیاست های اقتصادی به مردم در نظر گرفت .نباید در
توسعه اقتصادی غرق شد و به حدی که از توسعه های
دیگر چون فرهنگی ،سیاسی و اجتماعی غافل ماند یا
حداقل در تبیین اولویت بین انواع توسعه و مشارکت را
به تناسب در نظر نگرفت یا توسعه فرهنگی ،سیاسی را
در جایی قرار داد که توازن و تناسب ان با سایر محورها
اندکی به ه��م خورده یا رخنه و وقفه ای حاصل ش��ود
چون همین رخنه ها زمینه ساز تهاجم فرهنگی را ایجاد
می کند یعنی فاصله ای را خالی گذاش��ته اند و اندکی با
غفلت ،دش��من از همین روزنه ها وارد شده و کار را به
پیش خواهد برد .بنابراین مجلس در برخورد با مسائل
باید هوشیار باش��د و تایید و حمایت واقعی مجلس از
طرح های توسعه به معنای شناخت نقاط قوت و ضعف
-6ایجاد فضای سیاسی باز و فراهم کردن زمینه
تضارب افکار
شکل تکامل یافته اندیشه سیاس��ی سیداحمد در
ایجاد فضای باز سیاسی تجلی پیدا می کند .فضای باز
سیاسی همراه با وحدت در اصول.
احمد اقا به دفعات در سخنرانی های خود تاکید
می کند که دستگاه های اجرایی وظیفه خطیری برعهده
دارند و ان اگاه کردن مردم با مس��ائل سیاس��ی کشور
است تا بتوانند اوال برابر مشکالت پیش روی بی تفاوت
نباشند ،ثانیا ازادانه در سرنوش��ت سیاسی کشورشان
سهیم باشند و ثالثا با دید بازی با مسائل برخورد کنند.
از نظر وی فضای باز سیاسی یعنی طرح مسائل کشور با
مردم به گونه ای که حضرت امام (ره) مسائل مهم را قبل
از هر چیز با مردم در میان می گذاشت .از نظر احمد اقا
این مساله یکی از اصول و شیوه های استراتژی حکومتی
امام (ره) بود چراکه حضرت امام (ره) با مردم صمیمی و
صادق ب��ود .بنابراین او معتقد بود ک��ه چنانچه روند و
جهت اهداف و برنامه ریزی های سیاس��ی برای مردم
بازگو نش��ود ،انگاه عظیم ترین پش��توانه ملی (مردم)
مشارکت عمومی در مسائل اجتماعی نخواهند داشت
و به تعبیر دیگر در فضای باز سیاس��ی می توان انتظار
پش��تیبانی مردم را داش��ت .البته در کالم س��ید احمد
می توان برداشت کرد که به حداقل رساندن تنش ها در
فضای اندیشه ای کشور ،ایجاد وحدت ارگانیکی «ید
واحده» و ایجاد زمینه تضارب افکار در نزد دانشگاهیان
و حوزوی ها از ملزومات جامعه ای با فضای سیاسی باز
است .از نظر وی نبود فضای باز سیاسی در یک کشور
یعنی انکه راه انتقاد بسته باشد و جامعه ای که نتواند انتقاد
را تحمل کند دچار افت زدگی می شود .از نظر احمد اقا،
برخورد اندیشه ها الزمه پیشرفت و تعالی یک جامعه
اس��ت و حاکمیت هیچ گاه نباید از طرح اندیش��ه های
مخالف واهمه ای داشته باشد چراکه ایدئولوژی حاکم
بر جمهوری اسالمی جوابگوی مسائل و نیازهای جامعه
است .وی می گوید « :نظام جمهوری اسالمی و دولت
و مجلس باید همیش��ه فضای تعالی و تب��ادل افکار و
اندیشه ها را حفظ کنند»
مثلث شماره118
-3والیت فقیه
انچه که می توان درباره احمد اقا نوشت؛ دقت نظر،
درک شرایط زمان و مکان و برخوردهای هوشمندانه
وی درباره امور سیاسی اس��ت .جالب ترین وجه این
موقعیت شناس��ی در موضع گیری ه��ای وی را پ��س
از ارتح��ال حضرت ام��ام (ره) می ت��وان از حمایت و
تقویت همه مسئوالن نظام از موضوع رهبری برشمرد.
اصلی ترین موضع گیری که بر رفتار و گفتار سیاسی و
اجتماعی سیداحمد بعد از رحلت امام (ره) حاکم است
دفاع از نظریه والیت فقیه ام��ام (ره) و در واقع دفاع از
اصل نظام بود.
سیداحمد ،ولی فقیه را محور ارزش های اسالمی
و محور ارزش های انقالب عنوان کرده و در سخنرانی
خود می گوی��د« :امروز حف��ظ وحدت اس�لامی در
پرت��وی حمایت از والی��ت فقیه عمل��ی خواهد بود.
رهبری انقالب اسالمی محور همه تصمیم گیری ها و
حرکت های اس�لامی و انقالبی ماست .کوچک ترین
انحراف از والیت فقیه به حفظ وحدت امت اس�لامی
ضربه می زند .وحدت امت اس�لامی ب��ر حول محور
رهبری والیت فقیه توانسته است در مقابل دسایس و
توطئه های ابرقدرت ها مدافع دستاوردهای انقالب و
نظام باش��د .هرکه از ان دوری گزیند از انقالب و نظام
دوری جسته و در پیشگاه باری تعالی مسئول است».
جمهوری اسالمی متجلی اس��ت و جمهوری اسالمی
نیز با مداومت حضور مردم معنی پیدا می کند زیرا اراده
احاد امت اسالمی در تمامی س��طوح ان تعیین کننده و
مشهود است .بنابراین هم باید در حفظ نظام تالش کرد
و هم اسالمیت ان .از نظر احمد اقا نظام نباید از حالت
جمهوریت و دموکراسی بیرون اید و شکل سلطه گری
به مردم پیدا کند که در ان صورت اسالمیت خود را نیز
از دست خواهد داد.
دستگاه های اجرایی است و نمایندگان مجلس شورای
اسالمی باید عالوه بر انکه نسبت به جنبه های نظارتی و
حسن اجرای قوانین دلسوزانه تالش کنند ،نقاط قوت
دستگاه اجرایی را تایید و تقویت کرده و نسبت به نقاط
ضعف با ارائه انتقادات س��ازنده برخ��وردی منطقی و
صمیمانه داشته باشند».
-7نگاه فراجناحی به نیروهای انقالب
نگاه فراجناحی س��یداحمد نس��بت به نیروهای
انقالب در هر شرایط حتی شرایط خاص گویای ظرافت
نگاه ایشان و اندیشه سیاس��ی وی است .در رفتارهای
سیاسی س��یداحمد چه درخصوص مواضع اعالمی یا
غیر اعالمی در ارتباط با موضوعات مختلف هیچگونه
ش��ائبه طرفداری از گروه و باند سیاسی وجود نداشته
و ایش��ان همواره بر مبنای تکلیف شرعی که مهمترین
نقطه اتکای امام (ره) در رهبری اش بوده ،به رفتارهای
سیاسی توجه کرده است .در عین حال به شدت در مقابل
متحجران و فرصت طلب ها برمی اشفت .احمد اقا زمینه
مالقات همه افراد و گروه ها را با حضرت امام (ره) فراهم
می کرد .به رغم شایعاتی که از س��وی برخی ها وجود
داش��ت هیچ فرقی در ایجاد ارتباط با حزب یا گروه یا
افراد با حضرت امام (ره) به وجود نمی اورد.
خاطرات دوستان سید احمد و یاران امام (ره) با هر
دیدگاه سیاسی موید این نظر استg .
75
تو گو با فاطمه طباطبایی ،همسر حاج سید احمد خمینی
گف
فقط سید احمد با امدن امام
به ایران موافق بود
2فاطمه سلطانی طباطبائی ،دختر ایت اهلل سلطانی طباطبایی از علمای قم ،همسر سید احمد خمینی،
خواهر سید صادق طباطبائی و خواهرزاده امام موس��ی صدر و ایت اهلل سید محمد باقر صدر است.
در استانه سالگرد رحلت احمد اقای خمینی در مورد سلوک و رفتارش با همسر ایشان گفت وگویی
انجام داده ایم.
مرضیه فالح
افتاب
خانم دکتر! شما جایی گفته بودید احمداقا یک
فرد کامال عاطفی بود.
lبله؛ احمد از لحاظ شخصیتی ،یک فرد کامال
عاطفی بود و فک��ر میکنم از نظر زندگی مش��ترک و
خانوادگی باید الگوی دیگران باشد.
در زندگی مشترک یا مسائل اداری و مدیریتی؟
lان چیزی که ایشان برای یک زندگی مشترک
ترس��یم میکرد ،ش��اید در مرحله نخس��ت ،چندان
خوشایند نبود ،اما در نهایت بسیار پسندیده بود .ایشان
اعتقاد داشت دو نفر که با هم زندگی مشترک را شروع
میکنند ،نباید یکدیگر را محدود کنند ،بلکه باید برای
تکامل یکدیگر کار کنند .اینکه بنشینند و تمام جزئیات
را برای هم نقل کنند ،به معنای رفاقت نیست .ان زن و
ش��وهری که میخواهند با هم زندگی کنند باید واقعا
با هم رفیق باشند ،یکدیگر را درک کنند و به هم اعتماد
داش��ته باش��ند .یکی از ویژگیهای خوب احمد این
بود که مرا به تحصیل و درس خوان��دن بیش از اندازه
تش��ویق میکرد .برای این کار خود هم دلیلی داشت.
او همیش��ه نگران ایندهاش بود و میگفت ،چون من
نمیدانم زندگیام چگونه خواهد بود ،تو باید طوری
باشی که بتوانی روی پای خودت بایستی.
این توصیه ها بیشتر جنبه علمی داشت یا اینکه
جنبه های دیگر هم مورد نظرشان بود؟
lاحمد توصی��ه می کرد م��ن از همه جهات
پیشرفت کنم .گفتم که اول به تحصیل و درس خواندن
بیش از اندازه تشویق میکرد؛ دوست داشت من روی
پای خودم بایستم؛ چه از نظر درامد مالی ،چه کار کردن
و چه از لحاظ مسائل اجتماعی .به این جهت مرا وادار
میکرد که همه چیز را یاد بگیرم و بتوانم به اصطالح،
گلیم خودم را از اب بیرون بکشم .البته درس خواندن
را خیلی دوست داش��ت و عقیدهاش این بود که کار
اساس��ی در زندگی ،درس خواندن و فهم و کس��ب
معرفت است.
وقتی ایشان به خواستگاری ش��ما امد طبیعتا
می دانس��تید که با فردی مبارز و کامال سیاسی
ازدواج می کنی��د و در اینده ممکن اس��ت با
چالش های فراوانی مواجه ش��وید .این مساله
را در ان ایام چگونه برای خودتان حل کردید؟
lبگذاری��د یک خاط��ره از هم��ان روزهای
اول برای شما نقل کنم که پاس��خگوی تمام ابعاد این
سوال شماست .نخس��تین روزی که حاج احمد اقا به
خواستگاری من امدند ،پدرم درباره شخصیت ایشان
به من گفتند :تو قرار اس��ت با ادم��ی ازدواج کنی که
ممکن است زندگی ارامی نداش��ته باشد .یعنی اینکه
احمد ،فرد مبارزی اس��ت .اوطبیعتا ب��ه پیروی از پدر
گرامی شان ،مبارزه خواهند کرد .در چنین وضعی باید
مثلث شماره118
76
فکر کنی و ببینی که ایا امادگی پذیرش این زندگی را
خواهی داشت یا نه .امکان هم دارد ،هیچ مسالهای پیش
نیاید و زندگی ارامی داشته باشی .به هر شکل زندگی
جالب ،پر دغدغه و گاهی دلهره امیزی بود.
به خاطر دارید در ان ایام چگونه پیگیر امور مربوط
به مبارزه بود و پیگیری های مبارزاتی ایشان احیانا
موجب رنجش خاطر شما نمی شد؟
lدر ان ایام احمد در تم��ام روزهای هفته به
درس میرفت و قاعدتا روزهای پنجشنبه و جمعه که
درس تعطیل بود ،بایستی در خانه و نزد ما میماند .اما
معموال بعد ازظهرهای پنجشنبه به من میگفت ،باید به
تهران بروم .وقتی از او میپرس��یدم برای چه به تهران
میروی ،مثال میگفت با دوستانم قرار دارم ،یا به یک
میهمانی دعوت ش��ده ام .واقعیت این است که در ان
هنگام ،خیلی ناراحت میشدم و به ایشان میگفتم در
طول هفته که درس داری ،هر شب هم بعد از کالس
تا دیر وقت برنامه داری ،پنجشنبه و جمعه هم که باید
در خانه باشی با دوستانت برنامه میگذاری و به تهران
میروی؟ بعدها متوجه ش��دم که این رفت و امدها،
جنبه مبارزاتی داشته است.
ایا پیش می امد که ایش��ان در امور مربوط به
مبارزات کارها را بدون مشورت با شما یا دور
از چشم شما انجام بدهند؟
lیکی ،دو سالی از زندگی مشترک من و احمد
گذشته بود که احساس کردم ایش��ان کارهایی انجام
می دهد که دوس��ت ندارد من از انها مطلع باش��م .از
ایشان پرسیدم و ایش��ان در نهایت صداقت که باعث
متقاعد شدن من هم شد گفتند که اگر من نمی خواهم
جزئیات کارهایی را که انجام می دهم به ش��ما بگویم
دالیل خاصی دارد که مطرح ک��ردن انها به مصلحت
احمد توصیه می کرد من از همه
جهات پیشرفت کنم .گفتم که
اول به تحصیل و درس خواندن
بیش از اندازه تشویق میکرد؛
دوست داشت من روی پای خودم
بایستم؛ چه از نظر درامد مالی،
چه کار کردن و چه از لحاظ مسائل
اجتماعی .به این جهت مرا وادار
میکرد که همه چیز را یاد بگیرم
و بتوانم به اصطالح ،گلیم خودم را
از اب بیرون بکشم .البته درس
خواندن را خیلی دوست داشت و
عقیدهاش این بود که کار اساسی
در زندگی ،درس خواندن و فهم و
کسب معرفت است
نیست .زیرا کسانی با من در ارتباط هستند که اگر انها را
بشناسی و از شیوه مبارزات انها اگاه شوی ممکن است
چنانچه گرفتار شوی مجبور باش��ی انها را لو بدهی!
چنین کاری به خاطر انقالب و بنا به اصول مخفی کاری
به مصلحت نیست .سپس گفت که در مورد جزئیات
کارها از من نپرس تا هم خودت راحت باش��ی و هم
خیال من راحت باش��د .بنابراین من هم در ان مقطع
س��عی می کردم خودم را درگیر نکن��م .هرچند بعضی
وقت ها هم از کارش سر در می اوردم.
نقل مکان های متعدد و مس��افرت های مدام و
مستمر احمداقا شما را خسته نمی کرد؟
lچون هدف مشخص بود خیلی به روی خودم
نمی اوردم .در این رابطه خاطره ای دارم که شاید قبال
هم نقل کردم و ان این اس��ت که احمد گاهی اوقات
شوخی می کرد و می گفت« :ببین فاطمه جان! هر کسی
یک عیبی دارد .من هم عیبم این است که گاهی از تو
و خانواده دور می شوم .تو تصور کن همسرت راننده
کامیون است که باید بیش��تر روز ها به مسافرت برود
و کمتر به خانه بیاید .من هم مجبورم به خاطر ش��غلم
به این طرف و ان طرف ب��روم!» .در واقع او به خاطر
موقعیت ه��ای انقالبی ناگزیر بود ب��ه این طرف و ان
طرف برود ،ن��ه به خاطر تفریح و گ��ردش .همانگونه
که در ابتدای صحبت ها گفتم احمد دارای شخصیتی
عاطفی بود و از ناراحتی م��ن ،به خاطر دور بودنش از
خانه و خانواده ،رنج می برد .بنابراین همه مشکالت را
به خاطر انقالب و ام��ام تحمل می کرد .جالب این بود
که او هیچ وقت نگرانی هایش را به من منتقل نمی کرد.
ش��ما از هرکس دیگری به احمد اقا نزدیکتر
بودید .لطفا بگوییدکه عالوه بر جنبه مبارزاتی
که همواره در کنار امام بودند ،چقدر نسبت به
حفظ جان امام ،که در واقع همان حفظ انقالب
بود ،حساسیت نشان می دادند؟
lبهتر است با این جمله س��وال شما را جواب
بدهم ک��ه حفظ جان امام ب��رای احمد اق��ا از هر کاری
مهمتر بود .برای نمونه به مساله کشمیری اشاره میکنم
همان کسی که عضو سازمان منافقین بود و ساختماننخست وزیری را منفجر کرد و اقای رجایی و اقای باهنر
را به شهادت رساند -یادم میاید که اقای رجایی امده
بود به حضور امام برسد .کشمیری هم تالش میکرد
به بیت وارد شود .تنها کسی که ایستادگی و اصرار کرد
بدون بازرسی کیف نباید کسی وارد بیت شود ،احمد
بود .این مقررات و ضوابطی بود که خود احمد وضع
کرده بود و میگفت؛ همه افراد و ش��خصیتهایی که
قرار باشد به حضور امام برس��ند ،باید مورد بازرسی
قرار بگیرند .بگذار همه از این قضیه دلخور باش��ند،
حفظ جان امام برای من از هر چیزی باالتر است .من
به ابعاد مختلف قضیه فکر میکنم .من عقیده دارم که
نباید ذرهای ناراحتی برای امام پیش بیاید ،حاال همه با
من بد باشند و حتی بد و بیراه بگویند ،اهمیتی ندارد.
امکان داش��ت در مواقعی که مورد مش��ورت
امام قرار می گرفت و احیانا نظر ایشان از سوی
امام رد می شد ،ناراحت شوند؟ در این موارد
چه عکس العملی نشان می دادند و کال موردی
از مشورت امام با ایشان را که خیلی در روند
انقالب اس�لامی تاثیر گذاشته باشد می توانید
بیان کنید؟
lمن بارها از امام شنیدم که فرمودند« :احمد
خیلی باهوش و هوش��یار اس��ت ».ضمنا میدیدم که
گاهی حضرت امام با احمد مشورت میکردند .احمد
هم نظری میداد که ممکن بود امام ان را نپذیرند .در
این موقع ،احمد حالت مرید و مرادی داش��ت و نظر
افتاب
مثلث شماره118
امام را کامال میپذیرفت و مثل مری��دی که ارادهاش
در اراده مرادش محو شده باشد ،کامال مطیع نظر امام
میش��د و میگفت ،امام بهتر از م��ا میفهمند و حتما
اشتباه از ماست .اما در پاسخ به قسمت دوم سوال شما
این مطلب به ذهن من می اید که مس��اله امدن امام از
پاریس به ایران به این شکل بود که یک روز احمد به
حضور امام رسید و به ایش��ان گفت« :عقیده من این
است که شما به ایران بازگردید ».امام پرسیدند« :چرا
این عقیده را داری؟» احمد گفت« :من احساس میکنم
دیگر دلیلی ندارد که ما در اینجا باشیم .االن انقالب به
جایی رسیده که نیاز دارد شما به عنوان یک رهبر به میان
مردم بر گردید .اگر کشته هم بشویم ،مردم راه خود را
پیدا کردهان��د و ان را ادامه خواهند داد ».حضرت امام
به تمام حرف های احمد گوش دادند وگفتند« :ش��ما
بروید و با دوستانتان در این باره مشورت کنید ».احمد
رفت و با تمام دوستانی که در پاریس بودند مشورت
کرد و فردای ان روز خدمت امام رسید و گفت« :من
با همه رفقا مش��ورت کردم ،همه با رفتن شما به ایران
مخالفند و دالیلی هم برای حرف هایشان دارند ،یعنی
میگویند شرایط انقالب طوری است که اگر شما به
ایران بازگردید و کشته شوید ،همه چیز از بین میرود.
تنها کسی که با رفتن ش��ما به ایران موافق است منم؛
عقیده دارم شرایط به گونهای است که هر خطری پیش
بیاید ما باید برویم ».حضرت امام فکری کردند و گفتند:
«میرویم؛ بگویید شرایط رفتن را فراهم کنند ».وقتی
این دستور امام پخش ش��د ،همه مخالفت کردند .این
موضوع خیلی در روند انقالب اثر گذار بود.
اگر موض��وع را از زاویه ای دیگ��ر نگاه کنیم
چطور؟ یعنی حاج احمد اقا نسبت به موضوعی
موافق و نس��بت به انجام ان مصر بودند و امام
مخالفت می کردند ،انوق��ت احمد اقا چگونه
برخورد می کردند؟
lاگر احمد نسبت به قضیهای صد درصد موافق
بودند اما امام مخالفت میکردند ،قضیه تمام بود .اینکه
بعدها بنش��یند و بگوید اگر کاری را که من گفته بودم
انجام میشد بهتر بود ،چنین مسالهای هیچ وقت پیش
نمیامد .به طور س��اده بگویم که احمد ،رسالت خود
میدانس��ت درباره هر موضوع��ی تحقیق و تفحص
کند و نتیجه را به امام بگوید ،بع��دا این امام بودند که
یا میپذیرفتند ی��ا رد میکردند .اگ��ر میپذیرفتند که
انجام میش��د ،اگر هم رد میکردند ،احمد میگفت،
امام بهتر از ما میفهمند و ما باید تابع و مطیع ایش��ان
باشیم .این حالت بسیار زیبایی است که واالیی ایشان
را نشان میدهد و تا زمانی که کسی در ان شرایط قرار
نگیرد ،درک نمیکند که چقدر مشکل است انسان از
تمام عقیدهاش بگذرد و عقیده طرف مقابل را بپذیرد
و بعد هم احس��اس نکند که حتی اگ��ر عقیده خوبی
بود بخواهد ان را مطرح کند .خالصه انکه احمد ،در
رابطه خود با امام «من» نداشت .امثال اینگونه داستانها
زیاد اس��ت که نظرش را میگفت بدون انکه بخواهد
خودش را مطرح کند.
ایا به دنبال انتقال این روحیه به شما هم بود؟
lالبته به طور طبیعی ما هم از رفتار های ایشان
تاثیر می گرفتیم؛ ولی ایشان همیشه در مورد خدمت به
پدر و مادرم به من سفارش میکرد ،حتی اگر قرار بود
وظایفی را که در قبال خودش داشتم نادیده بگیرم ،به
من تاکید میکرد که از حقش برای رسیدگی به پدر و
مادرم میگ��ذرد و همواره میگفت ک��ه همانطور که
من در خدمت پدرم بودهام ،ت��و باید به پدر و مادرت
خدمت کنی .او به عناوین مختلف مرا تهییج میکرد که
به پدر و مادرم برسم .مثال میگفت« :تو فکر نکن فقط
از این جنبه میگویم محبت کن که پدر توست؛ بلکه
به این دلیل که انقالب به او مدیون است و از صغیر و
کبیر مسئوالن انقالب از محضر او کسب فیض کردهاند
و او خدمت بزرگ��ی به انقالب و ایران کرده اس��ت و
الزم اس��ت تو همواره قدر این نعمت را بدانی و از او
سپاسگزار باشی ».همیشه توصیه میکرد اگر والدین
تو از روی ناراحتی حرفی زدند و تو دلخور شدی ،دلیل
نمیشود که وظیفهات را نسبت به انها ترک کنی و در
این مورد دائم به من سفارش میکرد.
زندگی خانوادگی و مبارزات سیاسی طبعا دو
مقوله جدای از هم اس��ت؛ لطف��ا بفرمایید که
احمد اقا چگونه توانست بین این دو هماهنگی
ایجاد کند؟
lبه یاد دارم ی��ک روز احمد به م��ن گفت که
من س��ه ،چهار روزی به تهران م��ی روم .اگر نیامدم
نگران نشو و زنگ هم نزن! من حرفی نزدم .اما خیلی
اوقاتم تلخ ش��د .بعد متوجه شدم که او همان موقع به
زاهدان رفته و از انجا به پاکستان سفر کرده و با لباس
مبدل وارد ان کشور شده و تعدادی اعالمیه را خود به
مسلمانان پاکستانی رسانده .یک روز در این رابطه به
من گفت که ان روزها انچنان تل��خ و پرزحمت بود
که هیچ وقت نمی توانم ان را فرام��وش کنم .زیرا در
ش��رایطی از خانه بیرون می رفتم و از تو جدا می شدم
که اگر گرفتار می شدم ،اعدامم حتمی بود .اگر در ان
سوی مرزها هم دستگیر می شدم ،ان هم با یک دسته
اعالمیه به صورت قاچاق ،معلوم نبود چه بر سرم بیاید.
درست اس��ت که هنگامی که از تو و فرزندمان حسن
دور می شدم ،برایم درداور بود ،اما چون پای انقالب
و مبارزه در میان بود ،چاره ای جز ادامه راه نداشتم .به
هر حال زندگی جالب و پردغدغه ای بود .اما واقعیت
این است که تش��ویقها و فداکاریهای او بود که به
زندگی من معنا میبخشید و روح بخش زندگیام بود.
حقیقتا من مانند خسی به روی اب شناور بودم که او
مرا هدایت میکرد .او به راستی برای من مانند دوست
و رفیقی دلسوز و مهربان بود .هرگاه غمی یا مشکلی
داشتم با او که در میان میگذاشتم بهترین راهنماییها
را ارائه میکرد .من معتقدم ویژگیهای سیاسی و نقش
بسیار حساس ایشان در پیشبرد انقالب ،نا گفته مانده
و حتما دوستان و یاران نزدیک او به این موارد اشاره
خواهند کرد؛ احمد بازوی توان��ای امام بود و با کمی
فاصله ،مهمترین و حساس ترین نقشها را در انقالب
به عهده داشته و معتقدم انچنان که گفته شد ،او گنجینه
اسرار امام و انقالب بود و خود نیز به صورت یک راز
سر به مهر باقی خواهد ماندg .
77
روایت دکتر صادق طباطبایی از سید احمد خمینی در گفت وگو با مثلث
ایجاد ارتباط بین
طیف سنتی میانهرو با روشنفکران
3
دکتر صادق طباطبایی ،برادر همسر حاج سیداحمد خمینی است .او به واسطه ارتباط نزدیک خانوادگی با
حاج احمد اقا ،به خوبی به روحیات وی اشنا بود .دکتر طباطبایی نقش مشاورهای حاج احمد اقا را برای برخی
تصمیمگیریهای حساس امام خمینی(ره) بسیار مهم و بیبدیل ارزیابی میکند.
داود رضایی چراتی
افتاب
اقایدکتراولیندیدارتانبامرحومحاجاحمداقابه
چه زمانی برمیگردد؟
lبه خاطر دارم که یک روز صبح در قم در دفتر
و کتابخانه ایتاهلل مرعشی نشسته بودم .جوانی امد و
10دقیقهای نشست و رفت .خیلی خوشرو ،با حرارت
و خوش برخورد بود .وقتی رفت اقای مرعشی گفت
ش��ناختی؟ گفتم :نه .گفت او احمد خمین��ی بود .این
اولین دیدار من با ایش��ان بود .ان زم��ان هنوز ازدواج
ایش��ان با خواهر من صورت نگرفته بود ،بعد که رفتم
المان خواهرم به م��ن نامه نوش��ت و گفت که چنین
خواس��تگاریای صورت گرفته که من ه��م برای او
جواب نوشتم که تش��خیص و حق انتخاب با خودت
است اما فقط به اینکه او پسر حضرت ایت اهلل خمینی
است ،اکتفا نکن.
ی ما سفری بود که ایشان به مکه امد تا
دیدار بعد
از انجا به عراق برود .من ه��م از المان به لبنان امدم و
ایش��ان را دیدم و یک مدت هم با هم بودیم و به اتفاق
هم به عراق رفتیم .من ه��م یک هفته 10 ،روزی عراق
بودم و برگشتم.
اگر اشتباه نکنم شما در یکی از مصاحبه هایتان
گفتید که حاج س��یداحمد خمینی موتور این
انقالب است.
lبله؛ اگ��ر انقالب را به اتومبیل تش��بیه کنیم؛
موتور ان احمد خمینی است ،فرمان دست امام است
و مردم هم س��وخت مورد نظر را تامین میکنند .وقتی
حضرت امام به ترکیه و بعد هم به نجف تبعید شدند،
تحوالت داخل ایران فراز و نشیب خود را طی میکرد.
در اثر فش��ارهای زیاد مردمی ،ام��ام را از ترکیه به
نجف تبعید میکنند .حضرت امام نیز با ان روحیهشان،
کار را ادام��ه میدهند تا س��ال 56و به مناس��بتهای
مختلف در پایان درسها در حوزه نجف تذکرات الزم
را میدادند .بیانیه و اعالمیه هم صادر میکردند .ش��ما
مقایسه کنید که تعداد بیانیهها و اعالمیهها تا ان تاریخ و
از ان به بعد حدود چند برابر شده است.
و در جایی هم فرمودید که با پیوستن حاج احمد
اقا به ام��ام در نجف فعالیت ام��ام هم حرکتی
شتابان به خود گرفت ،درست است؟
lدر نظر بگیرید که حاج احمد اقا در سال 56به
امام ملحق شد .همانگونه که گفتم با الحاق حاج احمد
اقا به امام فعالیتها شتاب بیش��تری میگیرد و تعداد
بیانیهها و اعالمیهها ی ام��ام از ان تاریخ به بعد حدود
چند برابر می شود.
در این بیانیهها امام فقط به وضع موجود اعتراض
نمی کرد ،بلکه موج سازی هم میکرد .قبال شاید خیلی
این موج س��ازی مد نظر نبود .در ایران به دلیل شرایط
مثلث شماره118
78
خفقان سیاسی ،عمده فعالیتها و مبارزات به صورت
زیرزمینی بود و به دو سبک و شیوه انجام میشد .یکی
گروه یاران امام بودند که کارش��ان روش��نگری بود و
با حرکت در دانش��گاه ،انها را نس��بت به یک حرکت
جدید مبتنی بر جامعهشناس��ی نوین مذهبی در سطح
روشنفکران سیاسی دینی ایران اگاه میساختند .اینها
هدفشان روش��نگری سیاس��ی مردم بود .روش دیگر
هم فعالیتهای زیرزمینی مسلحانه بود .البته حضرت
امام به عملیات مس��لحانه روی خوش نشان ندادند و
هیچوقت هم ان را تایید نکردند ،اما تکذیب هم نکردند.
قصد این گروه شکستن دیوار ه ترس رژیم حاکم بود تا
سردمداران و مقامات عالیرتبه احساس امنیت نداشته
و دلهره داشته باشند .اینها گروههای متعددی بودند که
به دلیل شرایط خفقان سیاسی با هم ارتباطی نداشتند؛
همدیگر را نمیشناختند یا اگر هم میشناختند به روی
خودشان نمیاوردند.
می خواهی��د بگویید ک��ه ح��اج احمداقا این
گروه های زیر زمینی را می ش��ناخت و در عین
حال با انها هم ارتباط داشت؟
lدقیق��ا؛ احمد اقا همه انها را میش��ناخت و
میدانست که مثال چند گروه زیر زمینی فعالیت ایذایی
انجام میدهن��د و احتماال کارهای قهرامی��ز دارند .از
طرفی با دوستان امام هم که در زندان یا در تبعید بودند
اشنا بود و طبعا به همین طریق علما را هم میشناخت
و با انها ارتباط داشت و خودش هم جوان بسیار بسیار
باهوش و با استعداد و فوقالعاده زیرکی بود .این گونه
بود که با مجموعه اطالعات ،اوضاع سیاسی ،جریانها
وگروههای سیاسی داخل کشور اشنایی داشت.
به نوعی کار امام را خیلی ساده میکردند.
lدرواقعمی خواهماینرابگویمکهوقتیاحمداقا
حضرت امام همانطور که
خودشان گفتند ،در مساله
مهاجرت به فرانسه با احمد
اقا مشورت کردند .شاید
اگر احمد اقا نبود این
مهاجرت صورت نمیگرفت
و اگر هم این مسافرت
صورت نمیگرفت معلوم
نبود که روند انقالب چه
میشد و باز این نکته به
نظر بسیار اساسی است
که وقتی احمد اقا به
امام پیوست باعث شتاب
بخشیدن به پیروزی انقالب
اسالمی شد
امد به نجف و اینها را در اختیار حضرت امام قرار داد.
قبل از ان ،اگر امام میخواست بیانیهای صادر کند باید
تحقیق میکرد ،باید مسافری میامد یا میرفت تا اطالع
حاصل کند یا یکی از دوستان را میفرستاد تا از اوضاع و
احوال اطالع کسب کند .با امدن حاج احمد اقا به نجف
و ارتباط ایشان با اروپا ،با بنده ،دکتر چمران و دوستان
دیگر ،توانست شبکه اطالعاتی بهوجود بیاورد .وقتی
یک حادثهای اتفاق میافتاد ،تلفن میک��رد به ایران و
کسب خبر میکرد .ایشان کاری کرد که قبل از ان امکان
ان وجود نداشت.
می توانید مصداقی عینی تر بیان کنید؟
lدر سال 53یا 54یک نمونه برای خودم اتفاق
افتاد که انرا بیان میکن��م؛ در خارج که بودیم به خاطر
شرایط باز انجا ،فعالیتهایی که در ارتباط با ایران انجام
میش��د ،علنی بود .اما کس��انی که از ایران با ما مرتبط
بودند ،مخفیانه کار میکردند .گاه باید هماهنگیهایی
صورت میگرف��ت .بعضیها از ایران به یک کش��ور
اروپای��ی میامدند .ما هم��ه انجا جمع میش��دیم و
توسط این رابطان که از داخل کشور میامدند ،خبر به
ما میرسید تا برنامهای انجام دهیم یا کاری هماهنگ
ش��ود .در س��ال 54ـ 53بود که اقای احمد صدرحاج
جوادی که اولین وزیرکشور دولت موقت بود به المان
امد .قبال به ما خبر دادند که دوستان جمع شوند .ما چند
افتاب
مثلث شماره118
نفر در المان بودیم .دکتر یزدی در امریکا ،چمران در
لبنان ،اقای قطبزاده و حبیبی ه��م از پاریس امدند.
ایشان مسائلی را مطرح کرد و حل شد .از جمله ،ایشان
حامل نامهای بود از شش تن از علمای شیراز ،خطاب به
امام .انها از ایشان سوال کردند و برای پرداخت از محل
وجوهات شرعی به خانوادههای گروهی از مجاهدین
که مسلمان بوده و اعدام شده بودند و خانوادههایشان در
سختی زندگی میکردند ،اجازه خواستند.
قرار ش��د این نامه 6ـ 5صفحهای را م��ن به امام
برسانم .رفتم به نجف و عرض کردم که امضاکنندگان
ذیل متفق القول ب��ر این عقیدهاند که انه��ا مهدورالدم
نبودند که کشته ش��دند اما خانوادههایش��ان در فقر و
تنگدستی بهسر میبرند ،اجازه بدهید از محل وجوهات
نیازهای انها را تامین کنیم .وقتی نام��ه را دادم ،مدت
زمانی که ایشان روی نامه مکث کردند ،بیش از ان زمانی
بود که برای خواندن نامه صرف کردند ،س��پس نامه را
زمین گذاش��تند و گفتند من به این نامه االن نمیتوانم
جواب دهم .من باید تحقیق کنم .گفتم چرا؟ گفتند که
یکی از امضاهایی که زیر نامه است جور دیگری است.
ان فرد در نامههایی که به من مینویس��د جور دیگری
امضا میکند( .ای��ن امضا مربوط به مرح��وم ایتاهلل
مجدالدین محالتی از علمای مبارز شیراز بوده است).
اینجا امضای ان فرد فرق دارد و بنابراین خواس��ت به
من بفهماند که هم عقیده با انها نیست .اما امام چگونه
تحقیق کردند و چه زمانی طول کشید معلوم نیست .اما
اگر نظیر چنین مسالهای زمانی که احمد اقا به امام ملحق
شدند پیش میامد کمتر از دو ساعت حل میشد .این
مجموعه در خدمت انقالب و امام که قرار گرفت هم
امام اوضاع کش��ور را بهتر ارزیاب��ی میکردند و با ان
دید وسیعی که داش��تند هدایت میکردند و هم کارها
سریعتر پیش میرفت.
احمد اقا بسیار مورد مشورت امام قرار می گرفت،
حتی از زمان حضو ر در نجف؛ قبول دارید؟
lاتفاقا حضرت امام همانطور که خودش��ان
گفتند ،در مساله مهاجرت به فرانسه با احمد اقا مشورت
کردند .ش��اید اگر احمد اقا نبود این مهاجرت صورت
نمیگرفت و اگر هم این مسافرت صورت نمیگرفت
معلوم نبود که روند انقالب چه میشد و باز این نکته به
نظر بسیار اساسی است که وقتی احمد اقا به امام پیوست
باعث شتاب بخشیدن به پیروزی انقالب اسالمی شد.
خود امام هم صریحا در وصیتنامهش��ان اش��اره
کردند ک��ه هیچکس دخالت نداش��ت .وقتی حضرت
امام میخواهند از عراق بروند به یک کشور اروپایی،
چه کس��ی در ان جهت اطالع��ات الزم را دارد؟ چرا
مثال المان نرفت؟ چرا لندن نه؟ چرا ُرم نه؟ ش��رایط و
امتیازاتی که پاریس نسبت به جاهای دیگر دارد باالخره
کسی باید باشد و انجا را بشناسد .بله پیشنهاد از جانب
ایشان بود مثل پیشنهادهای دیگر .اما امر و دستور نبود،
امام هم به فرموده خودشان فقط با احمد اقا مشورت
کردند .بعد از انقالب هم حتی این مش��ورت ها نقش
جدی تری پیدا کرد و در مس��ائل مهم مورد مش��ورت
قرار می گرفت.
قبول دارید که انسان انعطافپذیری بود؛ کسی
که استراتژیاش یکدست و مشخص بود؟
lقضیه مهم در مورد احمد اقا از قبل از پیروزی
انقالب این بود که ایشان باعث شد قشر سنتی میانهرو
و قشر روشنفکری که در کشورهای اروپایی مشغول
تحصیل و به دنبال نظریات امام بودند و میخواستند در
مسیر انقالب باشند ،به هم مرتبط شوند.
بله احمد اقا انسان انعطافپذیری بود .کسی که
استراتژیاش هم مشخص اس��ت و هدفش معین و
راهبرد دارد و معتقد است و به رهبری قیام ایمان مطلق
دارد ،چنین کسی طبیعی است وقتی که دارای روحی
بلند ،دارای اعتدال ،تساهل و تسامح باشد میتواند بین
همه گروهها ارتباط برقرار کند .او کسی بود که هدفش
همواره برایش مشخص بود ولی تاکتیک کار را تغییر
میداد و میدانیم که مهم هدف است؛ استراتژی ثابت
اما تاکتیک متغیر .اوایل کسانی بودند ،گاهی که احمد
اقا نرمش نش��ان میدادند ،میگفتند که بابا او انقالبی
نیست .در ذهن انها انقالبیگری در مشت گره کرده،
خشونت و دعوا خالصه میشد .در حالی که اینجور
هم نیست .گاه نجنگیدن سختتر از جنگیدن است .از
ویژگیهای حاج احمد اقا روحیه تساهل و تسامحاش
بود .دوس��تدار رفیقهایش بود و میتوانست خوب
خودش را در مجموع��ه بافت فکری ف��رد یا جریان
مقابل قرار بدهد و این رمز موفقیت ایش��ان در ایجاد
این ارتباطها بود.
اقای دکتر طباطبای��ی ،احمد اقا تمام لحظات
زندگی خود را در اختیار امام گذاشت و وقف
انقالب کرد...
lاینگونه می توانم بگویم ک��ه وقتی ترورهای
کور اغاز شد ،احمد اقا اشراف کلی بر بیت حضرت امام
در جماران داشت که کمک بزرگی برای انقالب بود.
اطالعات سپاه مجموعا زیر نظر احمد اقا حفاظت از
بیت را بر عهده گرفتند .از ان باالتر حفاظت و تدارک
برای سالمتی امام بود که احمد اقا خیلی نقش داشت
و تمام لحظات زندگی خود را در اختیار امام گذاشت.
به خصوص از سال 64به بعد که ان ناراحتی برای امام
پیش امد و بس��یار هم خطرناک ب��ود ،احمد اقا حتی
در تامی��ن کادر پزش��کی و احداث درمان��گاه مجهز
(بیمارستان شماره 2بقیهاهلل) تالش بسیار کرد.
غی��ر از همراه��ی دائ��م ایش��ان با ام��ام ،چه
خصایصی از ایشان گفته نشده؟
lاولین مورد این است که بسیار ادم نقدپذیری
بود .او مدافع اصلی والیت فقیه بود .به نظر میرسد که
در س��الهای اخر عمر و به خصوص ماههای اخر که
منجر به فوت ایشان شد ،به سیر و سلوک عرفانی روی
اورده بود .تا اخرین روز حیات ،ایشان اجتماعگریز و
سیاستگریز نبود .ایشان نیازی را احساس میکرد چرا
که مجالش را در 20سال گذشته پیدا نکرده بود .او اثار
پدرش را خوانده بود و به عقاید پدرش اگاهی داشت.
همس��رش هم خیلی ازتفک��رات امام بهره ب��رده بود.
احساس کرد که در این بُعد هم باید به خودسازی روی
بیاورد و این به معنی دوری از دنیا و سیاست نیست.
به نظرم نقش ایشان در پیروزی انقالب ،کم رنگ
مانده ،چون خودش ابا داش��ت که ان را بازگویی کند.
او همواره در کنار امام بود ،مانند ماه در کنار افتابg .
79
پسرکی با
دوچرخه
اخرین فیلم برادران داردن در
سینماهای تهران
دیـــدار
«پس��رکی با دوچرخه» رکوردشکن نشد .اگر این
فیلم می توانست به جای فیلم درخت زندگی نخل طالی
کن را به دس��ت اورد ،برادران داردن اولین فیلمسازانی
بودند که س��ه نخل طال را در کلکسیون افتخارات شان
می کاشتند ،اما خب برای داوران جشنواره کن فیلم اخر
این دوبرادر بلژیکی انقدر ش��ور انگیز نبود که بتواند به
نخل طال منتهی شوداما انقدر ذوق زده شان کرد که جایزه
ویژه هیات داوران را به طور مشترک به این فیلم و نوری
بیلگه جیالن هدیه دهند .براداران داردن از برترین فیلم
سازان سینمای اروپا به حساب می ایند و به همراه امیر
کاستاریکا از معدود کسانی هستند که دو نخل طالیی کن
را به خود اختصاص داده اند .انها هیچ سالی دست خالی
از کن برنگشته بودند .پسرکی با دوچرخه هم یک جایزه
ی از این دو برادر در سینما های تهران به
برد؛ اینکه فیلم
نمایش در می اید ،اتفاق خوبی است.
مثلت شماره118
فاتحان کن
ژان پیر متولد ۲۱اوریل ۱۹۵۱و لوک در ۱۰مارس
۱۹۵۴به دنیا امده است .برادران داردن هر دو متولد شهر
لیژ هستند؛ شهری در کنار رودخانه میوز که طبیعت زیبای
ان در خیلی از فیلم های برادران داردن به نمایش گذاشته
شده است .این دو که تمام فیلم های ش��ان را خودشان
می نویسند ،کارگردانی می کنند و حتی تهیه کنندگی اثار
راهم خودشان بر عهده می گیرند ،ترکیبی جالب دارند؛
ژان پیر در دانشگاه در رشته هنرهای نمایشی تحصیل
کرده و لوک فلسفه خوانده است.
برادران داردن فیلمس��ازی را با ساختن فیلم های
مستند شروع کردند ،تا اینکه با اولین فیلم بلند شان یعنی
قول که در سال ۱۹۹۶ساخته شد به عنوان فیلمسازهای
بین المللی مطرح شدند .انها سه سال بعد با فیلم روزتا
توانستند نخل طالی کن را به دست اورند؛ افتخاری که
در سال ۲۰۰۲با فیلم کودک دوبرابر شد .فیلم سکوت
لورنا هم توانس��ت جایزه بهترین فیلمنام��ه را به خود
اختصاص دهد .فیلم پس��ر برادران داردن در جشنواره
فجر ،سیمرغ گرفته است.
دنیای داردن ها
برادران داردن ،اس��تاد مس��لم روایت گویی بدون
ی شان از تمام چیزهایی
احساسات هستند .انها در فیلم ها
که با جذابیت تصنعی می شود ،اجتناب می کنند.همه چیز
قرار است خیلی ساده و خیلی طبیعی باشد ،یک طبیعت
80
ناب و بدون روتوش .انها قرار نیست با انگولک کردن
احساسات بیننده او را همراه خود کنند اتفاقا هر چیزی
که می تواند تمرکز صد در صدی او را از داس��تان اصلی
دور کند ،حذف می ش��ود .در فیلم های برادران داردن
موس��یقی وجود ندارد ،از نور طبیعی استفاده می شود،
دیالوگ ها فقط در خدمت فیلم است ،هرکجا که سکوت
تاثیر گذار تر است ،همه چیز س��اکت می شود .دوربین
روی شانه حرکت های بازیگر را دنبال می کند و دکور
خالی از هرچیزی است که تماشاگر را به خود مشغول
می کند .خالصه در دنی��ای داردن همه چیز همان طور
است که هس��ت .انطور که می شناسند،س��ادگی رمز
انهاس��ت و عجیب انکه به رغم عبور از تمام ش��هر لیژ
در قسمت فرانس��ه زبان بلژیک قرار دارد ،در این شهر
ایتالیایی های فراوانی زندگی می کنند .برای همین اهالی
این شهر بر دو زبان ایتالیایی و فرانسوی تسلط دارند .پس
بی سبب نیست که گروهی سینمای داردن ها را متاثر از
سینمای کارگردان هایی نظیر فرانسوا تروفو یا ویتوریو
دسیکا بدانند.
ی فیلم های برادران
اگر نگاهی حتی گذرا به اسام
داردن بیندازیم متوجه می شویم که کودکان نقش مهمی
در س��ینمای انها دارند .کودکانی بد قل��ق و تبهکارانی
بس��یار کوچک ...در دنیایی که بنا به قضاوت نیس��ت،
ادم های تهی دست و مستلزم ترحم دچار مخمصه های
انسانی مالل انگیز می شوند .دغدغه هایی که ساده طرح
می شوند اما نمی شود ساده از کنار انها گذاشت .انها در
تمام مصاحبه های خود گفته اند که برای این معضالت
اجتماعی که طرح می کنند به دنبال ارائه راه حل نیستند.
بلکه نیت ش��ان این است که مش��کالت پیش رو را به
کسانی که پیش پایشان را نمی بینند ،نش��ان بدهند .در
این مورد ل��وک داردن در گفت وگویی می گوید« :ما به
زندگی کسانی عالقه و توجه داریم که شرایط زندگی
انها ،اینه عملکرد اجتماع است .با این حال با وجود عالقه
به این افراد در فیلم های مان با انها همدردی نمی کنیم و
خالفکاری های شان را محکوم یا توجیه نمی کنیم».
داستان پسرکی با دو چرخه اش
پسرکی به نام س��یریل که پدرش ترکش کرده،
همواره مدعی اس��ت که حضورش در پرورش��گاه
موقتی اس��ت و باور نمی کند پ��درش او را رها کرده
باشد .او عاقبت از پرورشگاه می گریزد.
سیریل در طول راه با مردمانی برخورد می کند که
اهمیت چندانی به مشکل بزرگ او نمی دهند.
تا اینکه بر حس��ب اتفاق گیر یک زن مهربان به
اسم سامانتا می افتد که به نوعی جایگزین مادر نداشته
اوس��ت .تالش سیریل برای بازگش��ت پیش پدرش
نتیج��ه نمی دهد .پدرش به رغم اصرار س��یریل حتی
حاضر نیس��ت به او تلفن کند .این جور بی اعتنایی ها
سیریل را لجوج بار می اورد و کار سامانتای ارایشگر
را در کمک به او دشوار تر می کند.
سامانتا دوچرخه پسر بچه را که دزدیده شده ،از
س��ارقانش می خرد و به او برمی گرداند همین مساله
باعث می ش��ود که س��امانتا اخر هفته ه��ا او را پیش
خودش ببرد و از او مراقبت کند و...
طرح ابتدایی داستان از ماجرایی واقعی در ژاپن
گرفته ش��ده که پدری ،پس��رش را در یتیمخانه رها
می کند ،اما این طرح خام به مرور زمان توسط برادران
داردن پرورش یافته و تبدیل به ماجرایی عاطفی میان
پسرک و یک ارایشگر می شود.
ژان پیر داستان «پسری با دوچرخه» را چیزی شبیه
یک قصه پریان توصیف می کند که شباهت های اشکاری
به قصه «شنل قرمزی» دارد .جنگل جایی فریبنده است،
سیریل لباس قرمز به تن دارد ،گرگ بد گنده ،قاچاقچی
مواد مخدر است و سامانتا هم پری است.
لوک هم فیلم را این گونه شرح می دهد« :این یک
داستان عاشقانه است :ایا عشق یک زن می تواند این
بچه را از خشونت خود فراری دهد؟»
در فیلم «پس��رکی با دوچرخه» ب��رادران داردن
نقش س��امانتا را یک بازیگر مش��هور یعنی سیسیل
دو فرانس ب��ازی می کند که برای س��ینمای داردن ها
که معموال از نا بازیگرها و بازیگران اماتور اس��تفاده
می کنند یک اتفاق خاص است .راستی فیلم بر خالف
س��ایر فیلم های این دو برادر موس��یقی هم دارد و از
سمفونی شماره پنج بتهوون اس��تفاده شده ،اما با این
وجود یک فیلم کامال داردنی است که باید دیدشg .
چهره
شروع توفانی
اشکان دژاگه در اولین بازی ستاره تیم ملی ایران شد
هشت س��ال قبل تقریبا همین روزها بود که خبر حضور یک بازیکن دورگه در
فوتبال ایران غوغای��ی برپاکرد.فریدون زندی در اولین ب��ازی دور دوم مقدماتی جام
جهانی ۲۰۰۶درش��هر منامه به اردوی تیم ملی در زمان برانکو پیوست و بعدها وقتی
در بازی با اذربایجان بعد از به ثمر رس��اندن یک ضربه ایستگاهی زیبا بر پرچم ایران
روی پیراهنش بوسه زد تبدیل به یکی از بازیکنان محبوب ان زمان فوتبال ایران شد.
پس از زندی همواره خبر حضور بازیکنان ایرانی االصل حاضر در لیگ های اروپایی
در تیم ملی همواره به گوش می رسید اما شاید امیر شاپورزاده تنها بازیکنی بود که به تیم
دوم ایران ملحق شد ...در تمام این مدت همواره نامی که بیش از هر کس دیگری طرح
می شد ،اشکان دژاگه بود .تقریبا در دوران تمام مربیان پس از ایوانکوویچ نام دژاگه در
لیست ها قرار داش��ت اما او هیچ وقت نمی امد اما او هفته گذشته به تهران امد تا برای
تیم ملی ایران بازی کند.
در مورد دژاگه ذکر این نکته ضروری است که او دورگه نیست و از پدر و مادری
ایرانی و در تهران متولد شده است .اشکان دژاگه در تمام رده های سنی تیم ملی المان
بازی و ۱۵گل در تیم های زیر ۱۷سال تا زیر بیست و یک سال المان زده است.
او در سال ۲۰۰۹با پیراهن شماره ۹در بازی های زیر ۲۱سال اروپا همراه با مانوئل
نویر ،سامی خدیرا و مسعود اوزیل برای المان بازی کرد و به قهرمانی رسید و یک گل
به ثمر رساند.
دژاگه در بوندس لیگا در دو تیم هرتابرلین و ولفسبورگ بازی کرده است .او که
حاال فقط ۲۵سال سن دارد از سال ۲۰۰۷سابقه بازی در باالترین سطح فوتبال المان را
دارد .دژاگه در ۱۴۶بازی در لیگ المان ۱۸گل زده است .اشکان دژاگه در ولفسبورگ
بیش��تر به عنوان بال ی ا هافبک هجومی بازی می کند اما در تیم های رده های پایه المان
نشان داده که توانایی بازی در پست مهاجم مرکزی را هم دارد.
پیشنهاد
تشویق
تشویق نوشته جین استن منتشر ش��د .این اثر که یکی از رمان های کالسیک و
مطرح جهان محسوب می شود ،روایتی احساسی است از انتظار شخصیت اول داستان
برای رسیدن به محبوبش .رمان «تشویق» نخستین بار در سال 1818و بعد از مرگ
نویسنده منتشر شد .مخاطب در این رمان با داستان زندگی و اشفتگی های درونی
زنی اشنا می شود که چند سال پیش به تشویق دوستش ،به درخواست ازدواج با
فرد محبوبش جواب رد داد و حال امیدوار است شرایطی فراهم شود تا بار دیگر
این درخواست مطرح شود .شخصیت اول داس��تان حدودا 30سال سن دارد و
در محیطی با ارزش های س��نتی و خاص خود زندگی می کند و برای رس��یدن به
خواسته اش کاری جز انتظار از دستش بر نمی اید.
«تشویق» اخرین رمان کامل استن اس��ت .در توصیف این کتاب امده« :به
جرات می توان «تشویق» را بهترین اثر جین استن دانست .اثری که در سال ،1818
زمانی که دیگر او در قید حیات نبود ،برای اولین بار چاپ ش��د .تشویق ،داستان
شروع یک زندگی عاشقانه و عاقالنه است که از نقطه ای غم انگیز شروع می شود.
حوادث این رویداد چنان خواننده را افس��ون می کند که شیرینی ان با تمام وجود
احساس می شود ».استن با رمان «غرور و تعصب» شناخته می شودg .
دومین البوم سبک «نیو ایج»
مثلت شماره118
داستان همان داستان قدیمی است ،داستان دو برادر که در یک پمپ بنزین
کار می کنند به نام های داداش و دادشی و پدرشان می خواهد با خانواده جدیدش
انها را ترک کند،اما برادر وخواهر ناتنی این دو که از هر از گاهی برای گرفتن
بنزین به انها سر می زنند در زیرزمین پمپ بنزین جان خود را از دست می دهند.
ی به تاالر مولوی بازگش��ته
جالل تهرانی پس از 9س��ال با همان مخزن قدیم
است .او در سال ۸۱مخزن را کارگردانی کرده بود .تهرانی از سال ۸۳که نمایش
«هی مردگنده گریه نکن» را روی صحنه برده بود ،از تئاتر فاصله گرفته بود که با
مخزن دوباره بازگشت .در نمایش مخزن محمدصادق ملکی ،مجید اقاکریمی،
امیر قنبری ،سپیده صیفوری و ریحانه خاتمی بازی می کنند.در اجرای این اثر
نمایشی ،علیرضا مشایخی با ساخت قطعه ای موسیقی ،گروه اجرایی نمایش
«مخزن» را همراهی می کندg .
موسیقی
دیـــدار
صحنه
نمایش مخزن
یک نگرانی این است که نکند اشکان هم مانند زندی و شاپورزاده پس از پیوستن
به فوتبال ایران دچار افت شود و نتواند مسیر روبه رشد خود را ادامه دهد اما در کنار این
نگرانی می توان امیدوار بود همانطور که فریدون زندی در مقدماتی ۲۰۰۶خوش قدم
بود و توانست به تیم ملی ایران کمک کند که صعودی اسان داشته باشد دژاگه هم نقشی
مشابه در مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۲داشته باشد .او خودش گفته که «به ایران امده ام
تا به جام جهانی بروم»
اش��کان در اولین بازی بس��یار خوش درخش��ید هنوز چند دقیقه از سوت داور
نگذشته بود که پاس مهرداد پوالدی را با یک ضربه سر وارد دروازه قطر کرد .در نیمه
دوم هم یک ضربه ایستگاهی را به زیبایی هر چه تمام تر تبدیل به گل کرد تا نشان دهد از
چه کالس باالیی برخوردار است .بی جهت نیست که کارلوس کی روش از حضور او
بسیار خوشحال است و پس از بازی گفت :دژاگه بهتر از این نمی توانست بازی کندg .
دومی��ن البوم موس��یقی عل��ی اجورل��و ب��ه س��بک الکترونیک نی��و ایج
( ، )electronic new ageسال اینده روانه بازار موسیقی می شود .این اهنگساز جوان
که با البوم «عصر جدید» ،سبک الکترونیک نیوایج را در ایران معرفی کرده ،درباره
اثر جدیدش می گوید «:طبیعت ،اس��مان و حس و حالی معنوی ،فضای این البوم
موسیقی را تشکیل می دهد .البته این درحالی است که معنویت در البوم «عصر جدید»
ت که می خواهد به نوعی حس و حال
پررنگ تر بود.نیوایج موسیقی بی کالمی اس
درونی را نشان دهد ».اجورلو بازخوردهای مخاطبان از البوم «عصر جدید» را مثبت
ارزیابی کرد و افزود« :اکنون با انرژی زیاد در حال تدارک البوم دوم هستم .ایده های
کلی نیز پی ریزی شده که امیدوار هستم تابستان سال اینده به اتمام برسد .قصد دارم
در البوم های ایند ه به غیر از کیبورد از ساز های زنده نیز استفاده کنمg ».
«ویلت» اثر شارلوت برونته منتشر شد
مکتوب
ویلت اثر شارلوت برونته با ترجمه رضا رضایی منتشر شد .این اخرین رمان منتشر
شده نویسنده در زمان حیاتش اس��ت و محدودیت ها و ارزوهای دختری را روایت
می کند که بی شباهت به زندگی شارلوت برونته نیست .رمان «ویلت» در سال 1853
منتشر شد و روایتی است از مشکالت یک خانواده .راوی و قهرمان داستان ،لوسی نام
دارد و سفرش به شهری که ساخته ذهن نویسنده است ،به محور داستان تبدیل می شود.
«ویلت» عنوان سومین رمان منتشر شده از ش��ارلوت برونته و البته اخرین اثر در زمان
حیاتش است .مهمترین موضوع داستان تنهایی انسان هاست و نشان دادن اینکه تا چه
حد می توان این تنهایی را تاب اورد .مخاطب در رمان «ویلت» شاهد کشمکشی درونی
بین سرخوردگی اجتماعی و ارمان های فردی اس��ت .لوسی در این داستان سفری را
به ش��هر «ویلت» اغاز می کند تا در انجا به تدریس بپردازد؛ شهری که در ان لوسی با
فرهنگ و مذهبی متفاوت روبه رو می شود و دل به مردی می سپارد که به دلیل تفاوت ها
و فش��ارهای اجتماعی نمی تواند ب��ا او ازدواج کند .برونته در این اث��ر هم مانند رمان
مطرحش« ،جین ایر» ،از تجربیات شخصی اش بهره می گیرد و تنهایی های زنی را نشان
می دهد که نمی تواند انطور که می خواهد زندگی کند ..شارلوت برونته ما را به سفری
می برد برای کشف زوایای پنهان خیال و اندیشه زنانهg .
81
زالتان :واقعیت ها را گفتم
مهاجم تیم ملی سوئد ،مربیگری را با نویسندگی مقایسه می کند
روزهای تلخ بارسا به پایان رس��یده و حاال باز هم به روزهای اوج بازگش��ته .زالتان این روزها فقط با
گل های زیبایی که برای میالن به ثمر رساند خبر ساز نیست بلکه کتاب زندگینامه او یعنی «من زالتان هستم»
که سال گذشته میالدی در اروپا منتشر شد ،به دلیل انتقاداتی که از مربیان و بازیکنان بارسلونا داشت ،با سر و
صدای زیادی در محافل اروپایی مواجه شد.
این کتاب با واکنش تند هواداران بارسا روبه رو ش��د .این بازیکن سوئدی که با نوشتن زندگینامه اش پا
به عرصه نویسندگی گذاشته است حاال به دنیای فوتبال به چشم یک نویسنده نگاه می کند ،به طوری که بعد
از دیدار تیم ا .ث .میالن ـ یوونتوس عملکرد «ماسیمیلیانو الگری» مربی ایتالیایی برزیلی االصل تیم خود را به
حرفه نویسندگی تشبیه کرد .ابرا گفت« :کار مربیگری مانند حرفه یک نویسنده است که در بسیاری از مواقع با
ابرا پشت پرده بارسارا افشا کرد
فراز و نشیب های زیادی روبه رو ست .الگری مربی بزرگی است ،او در نخستین فصل حضورش در ا .ث .میالن
توانست قهرمان شود ،ولی کار یک
از چاپ کت��اب جنجال��ی زالتان
ابراهیمووی��چ مدت��ی می گ��ذرد و این
مرب��ی مانن��د حرفه یک نویس��نده
اس��ت که بعضی اوقات می بینیم در
کتاب ک��ه در ان ت��ا دلت��ان بخواهد بد
فصل هایی از کتاب نوشتن اش با افت
وبی��راه به بازیکنان بارس��ا وص��د البته
روبه رو می شود و من این شرایط را
گواردیوال وجود دارد دیگر چندان خبر
در کار بسیاری از نویسندگان بزرگ
ساز نیست .اما نکته ای که جالب است
ت از
دیده ام و این درست همان قسم
مصاحبه ی است که این مهاجم سوئدی
کار مربیان بزرگ اس��ت که بعضا با
پس از دیدار دوتی��م میالن ویوونتوس
افت روبه رو می شوند.
انجام داد .درای��ن مصاحبه زالتان برای
م��ا نبای��د کار ی��ک مرب��ی را
دفاع از سرمربی تیمش نقبی به ادبیات زد
در مقطع��ی خاص بررس��ی کنیم و
و مربیگری را بی شباهت به نویسندگی
ندانس��ت .اینجاس��ت که می توان تاثیر
ان را ب��ه انتقاد بکش��انیم ،بلکه باید
دوران مربی گ��ری او را بررس��ی
فرهنگ بر فوتب��ال را دریافت .فرهنگ
کنیم ،همان طور که ب��رای نقد یک
می تواند ذهنیت های حاکم بر این رشته
پر طرفدار را تغییر دهد.
کتاب فقط ی��ک فص��ل از ان را در
نظر نمی گیریم ».زالتان در پاسخ به
دردنیای حرف��ه ای زندگینامه های
مباحثی که در کتابش مطرح کرده بود
خود نوشتی بسیار یرا شاهد هستیم که
و به «گواردیوال» « ،مس��ی» و «ژاوی»
توانسته تبدیل به کتاب های پر فروشی گردد ،کتاب هایی مثل کتاب «مدیریت زندگی من »نوشته الکس فرگوسن یا «ال دیه گو »نوشته
گفته بود انان مثل ناظم و ش��اگردان
دیه گو ماردونا که هر کدام پلی بودند میان ادبیات و فوتبال ...هرچقدر که این پل چندین اس��تحکام نداش��ته باشد اما اتوبیوگرافی ها
دبستانی اند ،گفت« :ان قسمت کتاب
عالوه بر رونق بخشیدن به بازار نشر حداقل فایده ای که دارند می توانند راحت تر کتاب را به دست کودکان دهند .این استقبال عمومی
برمبنای یکسری واقعیت ها بود ،ولی
به کتاب هایی با محوریت فوتبال را می شود در عناوین کتاب ها دید ،یک سرچ ساده در سایت امازون می توان ده ها کتاب با موضوع
بعدا در انتخاب بهترین های جهان به
زندگینامه مسی ورونالدو پیدا کرد .کتاب «من زالتان هستم» به قلم مهاجم صاحب نام باشگاه میالن ،از ان جهت می تواند جالب باشد
عنوان کاپیتان تیم ملی سوئد ،به «لیونل
که نشان می دهد در باشگاه بزرگ وموفقی مثل بارسلونا زیر پوست ان چهره زیبا و دوست داشتنی اتفاقاتی رخ می دهد و اختالفاتی
دادم».
رای
«گواردیوال»
و
مسی»
وجود دارد که جام ها ان را مخفی می کنندg .
g
به قلم زالتان
دیـــدار
مثلت شماره118
فراری و فیات
10جمله جنجالی کتاب «من زالتان هستم»
۱ـ وقتی بچه بودم ،یه دوچرخه داش��تم .یه دوچرخه
مدل bmxان را فی��دو دیدو صدا می ک��ردم به خاطر یک
ش��خصیت کارتونی که دوستش داش��تم .ان دوچرخه را
دزدیدند و داغون شدم.
۲ـ احساسیکتفالهراداشتموقتیباگواردیوالدریک
اتاق دربسته می نشستم .برای او من یک دیوانه رنج اور بودم
و او برای من یک دیوار بود؛ یک دیوار سنگی .من از او هیچ
نشانه ای از زندگی در یافت نمی کردم.
۳ـ وقتی گواردیوال حرف های فلس��فی اش را شروع
می کرد من خیلی حواسم نبود ،می پرسید چرا؟ برای اینکه او
یکمشتمزخرف درموردخون و اشک ومشقت می گفت
که به نظرم چرند بود.
-۴مورینیو یک س��تاره بی نظیر اس��ت ،روز اولی که
همسرم هلنا را دید به او گفت که تو فقط یک وظیفه داری؛ به
زالتان غذا بدهی ،بگذاری استراحت کند و شادش نگه داری.
۵ـ لیونل مسی وحشتناک است و غیر قابل باور ،اما من
او را نمی شناسم .او با من کامال متفاوت است .مسی وقتی به
82
بارساامدتنها ۱۳سالداشتوطبیعیاستکهبافرهنگانجا
کامال اشناست و با ان مدرسه اشغال مشکلی ندارد .در تیم
همهبازیکنانحولوحوشاومی چرخند.اوخیلیبا استعداد
است اما من وقتی امدم بیشتر از او گل زدم.
۶ـ بازی کردن در بارسا از کودکی ارزوی من بود ،ان
اوایل هم همه چیز خوب پیش می رفت ،اما مشکل از وقتی
شروع شد که لیونل مسی گفت که می خواهم در میانه زمین
باشم نه یک بال؛ بنابراین سیستم تیم تغییر کرد و من شروع
به انتقاد کردم.
۷ـنمی خواستمجدلکنم.فقطیکسوالپرسیدمبرای
انکه بدانم ...شاید گواردیوال واقعا بازیکنی از جنس دیگری
می خواست ،برای همین حرف یکی از دوستانم را به او گفتم:
«مثل این می ماند که شما یک فراری خریده باشید و از ان مثل
یک فیات سواری بگیرید ».این سوال به گواردیوال برخورد
با اینکه ابتدا به نظر می رسید همه چیز خوب پیش می رود
شروع کرد به نا امید کردن من.
- ۸به هر اتاقی وارد می شدم او انجا را ترک می کرد .او
با همه خوش و بش می کرد و به همه سالم می گفت ،اما من
را رد می کرد.
من کارهای زیادی ک��ردم تا خودم را وف��ق دهم .اما
بازیکنان بارسا مثل بچه های مدرسه ای بودند و کورکورانه
حرف سرمربی را گوش می کردند و من هم مجبور می شدم
بپرسم چرا؟
۹ـ من ادم هایی را دوست دارم که از چراغ قرمز عبور
می کنند و بیش از حد وسواسی یا قانونی نیستند .پس من
تالش کردم همچنان خوب بمانم و کنترل خودم را از دست
ندهم.
اما بعد از این دیگر از وقف دادن خودم دست کشیدم.
برای مثال در بارسا بازیکنان از اوردن ماشین های اسپورت
سر تمرین منع شدند.
من فکر می کردم این خیلی احمقانه است .به هیچ کس
ارتباطی نداشت که من از چه ماشینی استفاده می کنم .پس در
اوریل قبل از بازی برابر المریا با یک فراری انزو سر کار رفتم
و این یک دردسر شد.
۱۰ـ پپ به من نگاه می کرد و من از او روی برگرداندم.
من فکر کردم انجا دشمن من ایستاده که در حال خاراندن
سر تاسش است! به او گفتم تو مرد نیستی حتی چیز هایی
بدتر از اینg .
_____
قاب
میالدحضرتشاه عبدالعظیم
1
1
2
ماهی های قرمز به تنگ ها بازگشتند
بنابهالمپیکمی اندیشد
3
4
عکس یادگاری کمدین ها
دیـــدار
مثلت شماره118
حمله پلیس به جنبش تسخیر لندن
5
6
بازگشت پرندگان مهاجر به تاالب فریدونکنار
لیورپول قهرمان جام اتحادیه شد
7
8
مسابقه دومینو در تهران
83
با زار
لغو افزایش وام مسکن و
ارامش بازار
وزیر راه و شهرسازی گفت« :منتفی شدن افزایش
پنج میلیون تومانی سقف تس��هیالت خرید مسکن به
موقع بوده و در ارامش کنونی و سال اینده بازار مسکن
موثر خواهد بود ».علی نیکزاد در پاسخ به این سوال که ایا
منتفی شدن افزایش پنج میلیون تومانی سقف تسهیالت
خرید مسکن می تواند در ارامش بازار مسکن سال اینده
مفید و موثر باش��د ،افزود« :مطمئنا منتفی شدن افزایش
پنج میلیون تومانی سقف تس��هیالت خرید مسکن در
ارامش کنونی و سال اینده بازار مسکن موثر خواهد بود،
چرا که این عدد شاید چندان زیاد نباشد اما شوک روانی
زیادی به بازار مسکن وارد می کرد ».وی ادامه داد« :منتفی
شدن این افزایش یک اقدام ارزشمند و ارزنده بود که به
موقع اعالم شد ».نیکزاد در پاسخ به این سوال که تا پایان
سال جاری چه میزان مس��کن مهر به متقاضیان واگذار
می شود،گفت« :وضعیت فعلی بازار مسکن در کشور
نشان دهنده میزان تاثیرگذاری باالی واگذاری واحدهای
مسکونی مهر است ،بنابراین هدف اصلی پروژه مسکن
مهر خانه دار ش��دن مردم و جلوگیری از افزایش کاذب
پاسخگوی 200هزار مشترک
رایتل در هشت شهر بزرگ کشور
عرضه می شود
کوتاه از اقتصاد مثلت شماره118
مدیر عام��ل اپراتور س��وم تلف��ن همراه
(رایتل) گفت« :برنامه این اپراتور تحت پوشش
قرار دادن هش��ت شهر اصلی کش��ور تا پایان
شهریور ماه س��ال 1391است ».حمید فرنگ
س این برنامه ،بع��د از عرضه
افزود« :بر اس��ا
سیم کارت در شهرهای کرج و تهران ،نخست
شهرهایمشهد،قمواهوازتحتپوشششبکه
رایتل قرار می گیرند و در گام بعدی شهرهای
شیراز ،تبریز و اصفهان به شبکه رایتل خواهند پیوس��ت ».وی تاکید کرد که رایتل برای
اجرای برنامه های خود نیازمند همکاری تمام دستگاه ها و نهادهای مربوط به خصوص
شهرداری های این شش ش��هر بزرگ کشور اس��ت .مدیر عامل رایتل گفت« :فناوری
شبکه رایتل ،فناوری نسل 3/5تلفن همراه است که تقریبا اخرین فناوری تجاری شده
تلفن همراه در دنیاست ».فرنگ تصریح کرد« :فناوری که در دنیا تجاری شده و در سطح
عمومی استفاده می شود همین فناوری نسل 3/5است که ما در رایتل استفاده می کنیم».
وی افزود« :اگر فناوری LTEرا به عنوان نسل چهار تلفن همراه قبول کنیم (که خیلی ها این
را قبول ندارند) ،این فناوری نیز در اپراتورهای محدودی در دنیا تجاری شده که شاید18
اپراتور بیشتر نباشد ».فرنگ گفت« :طراحی شبکه رایتل برای سال اول بر مبنای 500هزار
مشترک است ،اما اینطور نیست که نتوانیم برای یک میلیون مشترک سرویس بدهیم ،اما
کیفیت خدمات پایین می اید که با سیاست های اپراتور سوم سازگار نیست ».وی افزود:
«شبکه ای که همین االن راه اندازی کرده ایم ،پاسخگوی 200هزار مشترک به طور همزمان
است و شبکه 500هزار نفری رایتل تا دو ماه دیگر اماده می شود ».مدیرعامل اپراتور سوم
در مورد دلیل عرضه نکردن سیم کارت های اعتباری رایتل در تهران گفت« :دلیل این کار
فقط سیاست های بازاریابی شرکت است ،بر اس��اس طرح بازاریابی و فروش شرکت،
اولویت با توزیع سیم کارت های دائمی است ».فرنگ افزود« :در مرحله ثبت نام به ظرفیت
توزیع سیم کارت ها نیز توجه شد ،در حال حاضر سیستم توزیع ما سیستم پست است و
باید ظرفیت توزیع پست و شرکت را در نظر می گرفتیم ،بنابراین با ظرفیت پایین ،اولویت
شرکت توزیع سیم کارت های دائمی است ».مدیر عامل رایتل با اشاره به شروع واگذاری
سیم کارت های رایتل از 29بهمن ماه در تهران ،اظهار داشت« :کسانی که ثبت نام کرده اند،
به تدریج برای پرداخت وجه و تکمیل پرونده دعوت می شوند ».وی افزود« :برنامه رایتل
توزیع سیم کارت 14هزار مشترک ثبت نام شده تا 15فروردین ماه سال 1391است که
امیدواریم این امر مطابق برنامه انجام شود و تعطیالت ایام عید نوروز خللی در ان ایجاد
نکند ».وی افزود« :بر اساس تعهدات اپراتور س��وم بعد از اخذ وجه باید ظرف سه روز
کاری سیم کارت فعال تحویل مشترکان شود که االن این زمان کمتر از سه روز است ».وی
افزود« :یکی از جاذبه های سیم کارت های رایتل ،اینترنت پر سرعت ان است که قابلیت
جابه جایی دارد و با تجربه کاربران ایرانی که از اینترنت وایمکس یا ADSLاستفاده کرده اند،
متفاوت است ».وی در مورد محدودیت سرعت اینترنت و تاثیر ان بر رضایت کاربران
سیم کارت های رایتل گفت« :اینترنت رایتل برای کاربران عادی 128کیلو بیت بر ثانیه است
ولی 128کیلو بیت رایتل دارای سرعت واقعی است و موجب رضایت مشتریان خواهد
بود ».مدیرعامل رایتل ادامه داد« :در طرح های رایتل ،عرضه اینترنت یک ،دو و سه مگابیت
بر ثانیه برای کاربران غیر خانگی نیز وجود داردg».
84
قیمت مسکن است ».وی با اشاره به اینکه در حال حاضر
دو میلیون و ۷۰۰هزار واحد مسکونی مهر در کشور در
حال ساخت اس��ت ،ادامه داد« :در طول سال واگذاری
مس��کن مهر اغاز ش��ده و همچنان ادامه دارد و تالش
می شود تا پایان سال جاری ۵۳هزار واحد مسکونی در
کشور به مرحله بهره برداری برسد ».نیکزاد خاطر نشان
کرد« :به بهره برداری رس��یدن واحدهای مسکونی در
اس��رع وقت مورد تاکید رئیس جمهور است ،بنابراین
ما نیز تالش می کنی��م تا واحدهای مس��کونی مهر در
دست احداث هر چه س��ریعتر و با کیفیت تر به مرحله
بهره برداری نهایی برسد و مردم خانه دار شوندg ».
طرح ویژه نوروزی رومینگ همراه اول
همراه اول در قالب طرح ن��وروزی به تماس های
بین المللی در ش��بکه های اتحاد عربس��تان و اتصاالت
امارات تخفیف می دهد .روابط عمومی شرکت ارتباطات
س��یار ایران اعالم ک��رد« :همراه اول به منظور تس��هیل
خدمات ارتباطی مسافران کشورهای عربستان و امارات
متحده عربی ،امکان استفاده اس��ان و ارزان از سرویس
ی مشترکین سیم کارت های دائمی و اعتباری فراهم اورده
رومینگ بین المللی را برای تمام
است .با توافقات به عمل امده با اپراتورهای اتحاد(موبایلی) عربستان و اتصاالت امارات،
مشترکان همراه اول می توانند در قالب طرح نوروزی در شبکه اتحاد 80درصد و در شبکه
اتصاالت 60درصد تخفیف بگیرند .بدین ترتیب با این تمهیدات ،هزینه تماس با ایران در
شبکه اتحاد عربستان 4450ریال و در شبکه اتصاالت امارات 8900ریال ،هزینه تماس
دریافتی به ترتیب 1669ریال و 1900ریال و هزینه تماس داخلی به ترتیب 4450ریال و
2900ریال ،هزینه ارسال پیامک به ترتیب 1450ریال و 900ریال و هزینه دریافت پیامک
رایگان محاسبه می شود ».بر اساس این گزارش چنانچه مشترکان از شبکه دیگر اپراتورها
استفاده نمایند ،هزینه تماس با تعرفه عادی محاسبه می شود .همچنین همراه اول توصیه
کرده است به منظور مدیریت بهتر هزینه ها و جلوگیری از ضرر و زیان ناشی از سرقت
سیم کارت های دائمی و تهیه اسان شارژ مورد نیاز توسط خانواده مسافران از طریق سایت
همراه اول ،مسافران محترم از سیم کارت های اعتباری استفاده کنندg.
فراخوان بانک انصار
بانک انصار از مشتریان خود جهت اصالح و تکمیل
اطالعات و بهره مندی از ش��انس دریاف��ت هدایای ویژه
دعوت به عمل می اورد .به منظور رفع نواقص اطالعات
شناسنامه ای و کد ملی و ارائه خدمات هر چه بهتر ،بانک
ی مشتریان خود دعوت به عمل می اورد تا
انصار از تمام
پایان س��ال با مراجعه به هر یک از شعب بانک ،نسبت به
ارائه شناسنامه و کارت ملی و اصالح اطالعات خود اقدام نمایند .ضمنا حسب بخشنامه
بانک مرکزی در ارائه خدمات به مش��تریانی که اطالعات خود را تکمیل نکرده باش��ند،
محدودیت هایی در سال 91اعمال خواهد شد .بانک انصار به تعدادی از کسانی که نسبت به
مراجعه و اصالح اطالعات مربوطه اقدام نمایند ،هدایای ویژه ای اهدا خواهد کردg.
بانک سامان عامل فروش ارز مسافرتی
با اخذ مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران امکان خرید ارز مسافرتی از باجه
شرکت صرافی سامان در فرودگاه بین المللی حضرت امام خمینی (ره) تسهیل شد .بر اساس
این مجوز ،به منظور تسریع در فروش ارز به مسافران خارج از کشور ،مسافران می توانند از
این پس معادل ریالی ارز مورد نیاز خود را از طریق تمام شعب بانک سامان در سطح کشور
واریز و هنگام خروج از کشور ،ارز خود را از باجه شرکت صرافی سامان مستقر در فرودگاه
امامخمینی(ره)تحویلبگیرند.شایانذکراست،باارائهاینخدمت،مسافرانخارجازکشور
قادر خواهند بود با همراه داشتن مدارکی همچون روادید و بلیت ،چند روز قبل از سفر با
مراجعه به هریک از شعب بانک سامان ،مبلغ ریالی ارز خود را پرداخت کرده و در روز پرواز،
ارز خود را از باجه صرافی مستقر در فرودگاه امام دریافت کنندg.
در نهمین همایش جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی:
تقدیر نامه 4ستاره تعالی برای مهر
برای دارندگان تمامی کارت های عضو شتاب
پرداخت اینترنتی اقساط در موسسه مهر
سامانه پرداخت اقساط تسهیالت از طریق سیستم
ش��تاب با هدف گس��ترش خدمات نوین بانکداری
الکترونیک و نکوداشت مشتریان ،در موسسه مالی و
اعتباری مهر راه اندازی شد .سید مهدی حسینی ـ معاون
فن اوری اطالعات و ارتباطات موسسه ـ در این زمینه
گفت :از این پس ،پرداخت اینترنتی اقساط تسهیالت
برای دارندگان تمامی کارت های عضو ش��تاب امکان پذیر است .وی در توضیح این
خدمت جدید عنوان کرد :مشتریان موسسه مالی و اعتباری مهر با ورود به سامانه پرداخت
شتاب در پایگاه اطالع رسانی موسسه ،میتوانند اقساط تس��هیالت خود را از طریق
سیستم شتاب پرداخت کنند .حسینی همچنین اعالم کرد :مشتریان از طریق این سامانه
میتوانند از جزئیات تسهیالت اعطایی ،میزان اقساط پرداخت شده و سایر موارد مرتبط
اطالع یابند .گفتنی است به تازگی پرداخت اینترنتی اقساط تسهیالت برای صاحبان
حساب پسانداز در موسسه مهر فراهم شده بود که در خدمت جدید ،دارندگان حساب
پسانداز در کلیه بانکها و موسس��ات مالی و اعتباری عضو شتاب خواهند توانست
اقساط تسهیالت خود را به صورت اینترنتی و بدون مراجعه به شعب پرداخت کنندg.
مدی��رکل بین المل��ل و راهبری ام��ور زیارتی
س��ازمان حج و زیارت از پرداخت ۴۰۰دالر با نرخ
ی زائرانی ک��ه به صورت
مصوب دولت��ی به تمام��
زمینی به عتبات عالیات مش��رف می شود ،خبر داد.
حجت االسالم مهدی شهس��واری با اعالم این خبر
اظهار داشت« :بر اساس ابالغیه جدید به تمام زائرانی
که به صورت زمینی اقدام به سفر به عتبات عالیات می کنند نیز مبلغ ۴۰۰دالر با نرخ
مصوب در پایانه های مرزی کشور تعلق خواهد گرفت ».وی خاطرنشان کرد« :پس
از ثبت نام زائران در کاروان ها و صدور مانیفست ،اسامی انها در اختیار بانک ملی قرار
می گیرد و زائران در پایانه های مرزی براساس مانیفست صادر شده و ارائه گذرنامه
خود می توانند از ۴۰۰دالر با نرخ مصوب برخوردار شوندg ».
همراه اول برترین جهادگر اقتصادی
حوزه ارتباطات
در س��ال جهاد اقتصادی ،هم��راه اول به عنوان
برترین جهادگر اقتصادی حوزه ارتباطات کش��ور
شناخته ش��د .در همایش «توس��عه زیرساخت های
اقتصادی» که با حض��ور نایب رئیس مجلس ،رئیس
کمیس��یون جهاداقتصادی مجلس ،معاونان وزرای
اقتصادی دولت و جمعی از مدیران اقتصادی و صنعتی
کشور در مرکز همایش های بین المللی صداوسیما برگزار شد ،از همراه اول با اهدای
لوح و نشان ویژه به عنوان «برترین جهادگر اقتصادی کشور در حوزه ارتباطات» تقدیر
شد .در تقدیرنامه این همایش ،دکتر جمشید پژویان ،رئیس شورا و مرکز ملی رقابت،
از تالش های ارزشمند و سازنده مدیرعامل و پرسنل همراه اول در جهت اعتالی تولید
و خدمات ملی قدردانی کرده است .گفتنی است همراه اول در سال جاری (سال جهاد
اقتصادی) ،بیش از 9میلیون مشترک فعال جذب کرده استg .
کوتاه از اقتصاد مثلت شماره118
نهمین همایش جایزه ملی بهره وری و تعالی س��ازمانی با حضور دکتر غضنفری
وزیر صنعت ،معدن و تجارت ،معاون راهبردی رئیس جمهور ،رئیس سازمان مدیریت
صنعتی ،سازمان ها و شرکت های برتر برگزار شد و موسسه مالی و اعتباری مهر موفق به
اخذ تقدیرنامه چهار ستاره تعالی سازمانی از مرکز مطالعات بهره وری و تعالی سازمانی
شد .دکتر غضنفری ،وزیر صنعت ،معدن و تجارت در این همایش گفت« :امروز باید به
مهمترین نیازهای حوزه کسب و کار توجه جدی ش��ود و اصالح فرایند بنگاه ها برای
رقابتی شدن یکی از ملزومات ان است ،چرا که اگر بنگاه ها رقابتی نباشند امیدی به بقای
انهانیست».ویتوجهبهنیرویانسانیرابهعنوانبزرگترینسرمایهبنگاه هایتولیدکاالو
خدمات برای رقابتی شدن و گذر از گردنه های سخت اقتصادی ضروری دانست و افزود:
«درشرایطفعلیکهپیچیدگیسیاسیواجتماعیبهرشداقتصادیورقابتیکردنبنگاه ها
تنه می زند ،ایجاد انگیزه باالتر و میدان دادن به نیروی انسانی می تواند سرعت حرکت رو
به رشد ما را افزایش دهد ».محمود کمانی ،مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی نیز در این
همایش اظهار داشت« :در نهمین دوره جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی 106سازمان
شرکت کرده اند که از این میان تعداد 19سازمان در سطح تندیس 42 ،سازمان متقاضی
سطح تقدیرنامه و 45سازمان متقاضی سطح گواهینامه تعهد به تعالی بودند ».وی ادامه داد:
«تعداد 48سازمان در بخش های مختلف موفق شده اند تا به سطح تقدیرنامه مدل تعالی
دست یابند که از این میان 10سازمان به سطح تقدیرنامه 4ستاره و تعداد 18سازمان به
سطح تقدیرنامه سه ستاره و 20سازمان به سطح تقدیرنامه دو ستاره و 49سازمان نیز به
گواهیتعهدبهتعالیدستپیداکردند».بر اساساینگزارش،موسسهمالیواعتباریمهر
جزو 10سازمانی بود که موفق به اخذ تقدیرنامه چهار ستاره از مرکز مطالعات بهره وری و
تعالی سازمانی شد و تقدیرنامه و تندیس به دکتر نتاج ،مدیرعامل موسسه مهر اهدا شدg.
پرداخت 400دالر به زائران زمینی عتبات عالیات
رقابت 4500نفر از کارکنان بانک انصار در المپیاد
دومین المپیاد علمی کارکنان شعب بانک انصار
با هدف سنجش میزان سطح علمی و توانمندی های
کارکنان بانک در سراسر کش��ور برگزار شد .در این
المپیاد علمی بیش از چهار هزار و 500نفر از کارکنان
مدیریت های شعب بانک انصار از 670شعبه و باجه
با هم رقابت کردن��د .ازمون دومی��ن المپیاد علمی
کارکنان و شعب بانک انصار با برنامه ریزی دقیق از سوی مدیران و ناظران به صورت
یکپارچه در تمامی اس��تان ها و از طریق ازمون الکترونیک اس��تاندارد برگزار شد.
افزایش سطح اگاهی های علمی ،ایجاد شوق و انگیزه مطالعه ،شناسایی و حمایت از
کارکنان مستعد و ترغیب کارکنان به مطالعه و تالش در جهت ارتقای بانک انصار به
عنوان یک سازمان یادگیرنده از اهداف این المپیاد علمی اعالم شده استg .
ارز دولتی به کاالهای لوکس تعلق نمی گیرد
معاون وزیر صنعت ،معدن و تجارت گفت :کااله��ای وارداتی که ارز دولتی
می گیرند ،جزو کاالهای لوکس نیستند و پیش از این سابق ه واردات داشته اند .حمید
صافدل با بیان این مطلب افزود :تقریبا 400ردیف تعرف��ه کاال وجود دارند که در
سال های گذشته هیچ گونه ثبت سفارشی برای واردات ان ها نداشتیم و اکنون هم شاید
ثبت سفارش ان ها انجام نمی شود که این گروه ارز دولتی دریافت نمی کنند .وی ادامه
داد :عالوه بر این ،کاالهای لوکس نیز جزو کاالهایی هستند که نمی توانند ارز دولتی
دریافت کنند ،اما متقاضیان واردات کااله��ای دیگر می توانند در صورت در اختیار
داشتن ثبت سفارش معتبر ،کار واردات خود را با دریافت ارز از بانک مرکزی انجام
دهند .صافدل هرچند میزان مجموع تعرف ه کاالها را 6900تعرفه ذکر کرد ،اما یاد اور
شد :این به معنای ان نیست که شش هزار کاال با ارز دولتی وارد می شوند؛ چرا که هر
کدام از تعرفه ها شامل کاالها و زیرمجموعه های دیگری هستندg .
85
مهندس نجم الدین خبرداد
ایران خ��ودرو در س��ال این��ده 15هزار دس��تگاه
خودروی س��واری به روسیه ،قزاقس��تان ،ترکمنستان
و بالروس ص��ادر می کند.مهندس ج��وا د نجم الدین،
مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو با بیان این مطلب
گفت« :دوهزار دستگاه از این تعداد ،در سایت بالروس
تولید خواهد شد ».وی توسعه بازار خارجی را از جمله
رویکردهای مهم ایران خودرو در سال اینده ذکر کرد و
اظهار داشت« :ایران خودرو به 30کشور دنیا خودرو صادر
می کند و پنج پایگاه تولیدی در خارج از کش��ور دارد ».
مهندسنج مالدینافزود«:محصوالتجدیدایران خودرو
که ماه های اینده به بازار می اید ،در کشورهای هدف مورد
اس��تقبال قرار گرفته و برنامه جدی برای صادرات این
محصوالت نیز در دست است ».مدیر عامل گروه صنعتی
ایران خودرو صادرات این شرکت به بازارهای خارجی
در س��ال جاری را معادل هفت درصد تولیدات عنوان
کرد و گفت« :این میزان در سال اینده به 12درصد و در
سال های بعد به 20درصد افزایش می یابد ».نجم الدین از
عقدتفاهمبابازارهایروسیه،قزاقستان،افریقاوامریکای
التین ب��رای افزایش صادرات خب��ر داد و گفت« :تولید
سایت بالروس در س��ال اینده ،پنج برابر امسال خواهد
بود ».وی اظهار داشت« :بر اساس تفاهمنامه دیگری که
برای سرمایه گذاری بیشتر و استفاده از تسهیالت تعرفه ای
اتحادیه گمرکی منطقه CISبه عم��ل امده ،صادرات به
قزاقستان ،ترکمنستان ،روسیه و بالروس و کشورهای
مشترک المنافع گسترش می یابدg».
تعاونی اعتبار ایران خودرو
ایساکو مشکلی در تامین قطعات یدکی
افزایش 75درصدی
مدیر عام��ل تعاونی
اعتبار گروه صنعتی ایران
خودرو با بیان این مطلب
گف��ت« :افزایش رضایت
س��هامداران ،انتخ��اب
سبد های سرمایه گذاری
مناسب جهت حصول حداکثری س��ود ،بهره برداری از
دان��ش و تکنولوژی های روز در جه��ت ارائه خدمات
نوین ،توسعه حوزه فعالیت های شرکت در سطح گروه
با گسترش زنجیره خدمات و راه اندازی شعب جدید از
دیگر برنامه های راهبردی این شرکت در سال 91است».
وی دیگر نقش��ه های راه 91تعاونی اعتبار را ،شناسایی،
ساماندهی و بهبود مستمر فرایند های جاری سازمان با
هدف کاهش هزینه ها ،بهبود بهره وری و پاس��خگویی
شفاف به ذی نفعان عنوان کرد .راثی از تبدیل این تعاونی
به موسسه مالی و اعتباری در سال اینده خبر داد و اظهار
داشت« :یکی از الزامات تبدیل ش��دن به موسسه مالی
افزایش سرمایه شرکت از 30میلیارد به 300میلیارد تومان
اس��ت ».مدیر عامل تعاونی اعتبار به مذاکرات صورت
گرفته با بانک مرکزی و دیدگاه مثبت این نهاد ناظر برای
وجود یک بانک تخصصی در صنعتخودرو اشاره کرد و
اظهارداشت« :تمام تمهیدات الزم برای اجرایی شدن این
امر در حال تدارک استg ».
ب��ا برنامه ریزی های
صورت گرفته ،ش��رکت
ایساکو در سال 91مشکلی
از نظر تامین قطعات یدکی
در ش��بکه خدمات پس از
فروش ایران خودرو ندارد.
دکتر بهزاد ظهیری ،مدیرعامل ش��رکت ایساکو گفت:
«به موازات افزایش رش��د فروش در س��ال جاری ،با
اجرای دقیق برنامه ها و اهداف تعیین ش��ده ،با تبدیل
محدودیت ها به فرصت ها ،موجودی قطعات خوب
و مطمئنی برای س��ال اینده در انبارهای ایساکو تامین
شده اس��ت ».وی گفت« :در راس��تای افزایش هرچه
بیش��تر رضایت مش��تریان ،تصمیماتی اتخاذ شده که
نمایندگی هایی که بیشترین پذیرش خدماتی ،کمترین
شکایت و بیشترین میزان رضایت مش��تری را داشته
باش��ند به صورت ماهیانه مورد ارزیابی و تشویق قرار
خواهند گرفت ».ظهیری در خطاب به نمایندگی مجاز
اظهار داش��ت« :مش��تری هر زمان در دوران گارانتی،
وارد نمایندگی شد ،باید خدمات الزم را بگیرد و کامال
راضی و با اسودگی خاطر از نمایندگی خارج شود؛ هر
ائین نام ه و دستور العملی که مانع ارائه خدمات مطلوب
در دوره گارانتی به مش��تری باشد از نظر ایران خودرو
مردود استg ».
اح��داث خط��وط
تولید خودرو در بازارهای
ونزوئ�لا ،س��وریه ،عراق
و س��ودان فض��ا را برای
صادرات 14هزار دستگاه
قطعات منفصل��ه در 11
ماهه س��ال جاری فراهم کرده اس��ت .خطوط تولید
عراق ،ونزوئال ،سوریه و س��ودان به ترتیب بیشترین
سهم را در جذب و تولید قطعات منفصله صادراتی به
خود اختصاص داده اند .تمامی محصوالت صادراتی
ش��رکت س��ایپا و خودروهای تولی��دی در خارج از
کشور تحت نام و برند ایرانی شرکت سایپا به فروش
می رس��ند .احداث خطوط تولید و صادرات قطعات
منفصله ن��ه تنها توان رقابت محصوالت س��ایپا را در
بازارهای ه��دف افزایش می ده��د و امکان صادرات
مجدد انها را با استفاده از تعرفه های ترجیحی فراهم
می کند ،بلک��ه زمینه س��از صادرات خدم��ات فنی و
مهندس��ی با ارزش افزوده بس��یار باال نیز بوده است.
سایپا براساس برنامه های اس��تراتژیک و در انطباق با
سیاست های کالن دولت جهت کسب سهم حداکثری
از تحقق برنامه صادرات خودرو در چشم انداز 1404
که صادرات یک میلیون دستگاه خودرو را برای کشور
پیش بینی کرده خود را اماده می کندg .
صادرات 15هزاردستگاه خودرو به روسیه درسال 91
موسسه مالی می شود
سال 91ندارد
کوتاه از اقتصاد مثلت شماره118
واریز سهمیه جدید بنزین تا 25اسفند
عب��داهلل جاللی با بی��ان اینکه در ح��ال حاضر هیچ
سناریویی برای افزایش قیمت یا تغییرات جدید در سهمیه
بنزین خودروها برای سال 1391نهایی نشده است ،گفت:
تاکنون س��ناریوهای مختلفی در ستاد هدفمندی یارانه ها
بررسی شده ،اما تاکنون جمع بندی نهایی درباره تغییرات
جدید بنزینی حاصل نشده اس��ت ».وی همچنین درباره
اختصاص یا منتفی شدن سهمیه ویژه بنزین نوروزی تصریح کرد« :هم اکنون مطالعات
کارشناسی اختصاص سهمیه نوروزی در ستاد مدیریت و حمل و نقل و سوخت کشور
انجام شده و پیشنهاد برای تصمیم نهایی به دفتر ریاست جمهوری ارسال شده است ».قائم
لو نقل و سوخت کشور با اعالم اینکه اختصاص سهمیه بنزین
مقام ستاد مدیریت و حم
نوروزی به تصمیم رئیس جمهور بستگی دارد ،اظهار کرد« :با توجه به اغاز مسافرت های
نوروزی از اواخر اسفند ماه و به منظور رفاه حال مردم سهمیه معمولی بنزین فروردین تا
25اسفند در کارت های هوشمند سوخت واریز خواهد شدg».
86
صادرات قطعات منفصله سایپا
سایپا رتبه نخست صادرات خودرو
شرکت سایپا رتبه اول صادرات خودرو کشور را در
سال جاری از ان خود کرد .ارتقای کیفی محصوالت سایپا و
براورده کردن الزامات استانداردهای روز دنیا در کنار ورود
محصوالت جدید مانند خودروی تیبا به سبد محصوالت
صادراتی چشم انداز روشنی را در مقابل صادرات شرکت
س��ایپا قرار داده است .ش��رکت س��ایپا در مقایسه با سایر
خودروسازان کشور و سفارش های دریافت شده توسط این شرکت رتبه اول صادرات
در س��ال 90را به خود اختصاص داد .به رغم وجود محدودیت های موجود در فضای
فعالیت های بین المللی و شرایط نامساعد اقتصادی و بی ثباتی در برخی از بازارهای هدف،
سایپا براساس برنامه های استراتژیک موفق شد رتبه اول صادرات کشور در زمینه خودرو
را به خود اختصاص دهد .ش��رکت س��ایپا تاکنون به بازارهای عراق ،سوریه ،ونزوئال،
اذربایجان ،سودان ،افغانستان ،مصر ،الجزایر ،مالی ،کامرون ،غنا ،ساحل عاج و نیجریه
صادرات داشته استg .