ماهنامه مثلث شماره 72

‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره شصت و نهم ‪ 15 /‬اسفند ‪ 88/1389‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره هفتاد و دوم‪ 28 /‬فروردین ‪ 84/ 1390‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫دلیل سکوت برخی‬ ‫مقابل قاچاق «اخراجی ها‪ »3‬؛‬ ‫حسادت‬ ‫یا رقابت‬ ‫ناگفته های مسعود ده نمکی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دزد با چراغ می اید‬ ‫«من و تو»؛ شبکه ای برای ویران کردن خانواده‬ ‫جهاداقتصادی؛‬ ‫الگویی برای پیشرفت بومی‬ ‫در گفت وگو با حمیدرضا کاتوزیان‪ ،‬حسن غفوری فرد‬ ‫جمشید پژویان‪ ،‬حمیدرضا فوالدگر و محمدرضا خباز‬ ‫صفحات ویژه افتاب در مثلث‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫رفتار دوگانه اوباما‬ ‫تناقض های کاخ سفید در مقابل تحوالت خاورمیانه‬ ‫اینده اسالم گرایان‬ ‫در شمال افریقا‬ ‫گفت وگو و یادداشت هایی از‪ :‬سیدهادی خسروشاهی‬ ‫مجید قنادباشی‪ ،‬محمدجمال عرفه‬ ‫جلد دوم‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره شصت و نهم ‪ 15 /‬اسفند ‪ 88/1389‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫تناقض های اوباما در مواجهه با تحوالت خاورمیانه‬ ‫رفتار دوگانه‬ ‫امریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما هم‬ ‫تغییر نکرد‪ .‬امروز سیاست در کاخ سفید بر همان‬ ‫پاشنه ای می چرخد که در گذشته می چرخید‪.‬‬ ‫امریکا در تحوالت اخیر در خاورمیانه به خوبی‬ ‫نشان داده که منفعت طلبی همچنان اصل محوری در‬ ‫سیاست گذاری های خارجی ایاالت متحده است‪.‬‬ ‫از بحرین تا مصر و تونس شاهد طیف متنوعی‬ ‫از دیپلماسی امریکایی هستیم‪ .‬ظاهرا چیزی در‬ ‫واشنگتن تغییر نکرده است‪.‬‬ ‫راه امام‬ ‫فرهنگ‬ ‫این فیلم زنگ‬ ‫خطر برای‬ ‫سیاسیون بود‬ ‫تالش برای حفظ فقه سنتی‬ ‫در حوزه‬ ‫من چنانچه س��ابقا نیز گفته ام‪ ،‬راجع به حوزه علمیه‪،‬‬ ‫عقیده ام بر این است که باید به ان بیشتر از همه چیز توجه‬ ‫کرد؛ چرا که حوزه علمیه اگر درس��ت بشود‪ ،‬ایران درست‬ ‫می شود‪ .‬و اگر ‪-‬خدای نخواسته‪ -‬در حوزه علمیه فسادی به‬ ‫وجود اید ‪-‬ولو در دراز مدت‪ -‬درسرتاسر ایران ان فساد پیدا‬ ‫می شود و انها که همیشه در فکر بوده اند که در حوزه علمیه‬ ‫نفوذ کنند‪ ،‬به همین خاطر اس��ت‪ .‬نفوذ انها‪ ،‬نفوذ ظاهری‬ ‫نیستکهمعلومباشدفالناقاینفوذیاست‪.‬چهبسابیشتر‬ ‫ازشمااظهاردیانتبکند‪،‬مع ذلک‪،‬درموقعمناسبکارشرا‬ ‫انجامدهد‪.‬اینهاازمشکالتحوزهاست‪.‬وقضیهتحصیلهم‬ ‫بایدبهنحویباشدکهفقهسنتیفراموشنشود‪.‬وانچیزی‬ ‫که تا به حال اسالم را نگه داشته است‪ ،‬همان فقه سنتی بوده‬ ‫است‪.‬وهمههمت هابایدمصروفاینبشودکهفقهبههمان‬ ‫وضعی که بوده است‪ ،‬محفوظ باشد‪ .‬ممکن است اشخاصی‬ ‫بگویند که باید فقه تازه ای درست کرد که این اغاز هالکت‬ ‫حوزه است و روی ان باید دقت بشود‪.‬‬ ‫البته من همه شما اقایان را می شناسم و از شما به خاطر‬ ‫زحمتتان در این امر‪ ،‬تشکر می کنم‪ .‬ولی باید خیلی متوجه‬ ‫باش��ید‪ .‬در هر صورت‪ ،‬ان چیزی که ب��رای حوزه ها خطر‬ ‫اس��ت‪ ،‬این اس��ت که ما این فقه را به نحوی که به دست ما‬ ‫رسیده است‪ ،‬به نسل اینده تحویل ندهیم‪ .‬باید همان طور‬ ‫که مبانی اسالمی‪ ،‬مبانی فقهی را تحویل داده اند‪ ،‬ما هم به‬ ‫اینده ها تحویل بدهیم که اگر این افراد در اینده نتوانستند‬ ‫کار خودشان را انجام بدهند‪ ،‬تقصیر ما نباشد‪.‬‬ ‫توجه به دروس اخالق در حوزه‬ ‫و دیگر اینکه اخالق بای��د در همه جا و در همه دروس‪،‬‬ ‫م��ورد توجه ق��رار گیرد‪ .‬و اعتق��ادم بر این اس��ت که باید‬ ‫هر کس حوزه درسی بزرگ یا کوچکی دارد‪ ،‬یکی دو دقیقه‬ ‫مقدمتا یا موخرتا‪ -‬درس اخالق بگوید که طالب با اخالق‬‫اس�لامی بار بیایند‪ .‬و اجماال من از شما مطمئنم که شما‬ ‫خوب کار می کنید و نظرات درس��تی داری��د‪ ،‬لکن در هر‬ ‫کاری اشتباهاتی هم هست‪ .‬گروه های مختلف به این حوزه‬ ‫نظر دارن��د؛ چون در دراز مدت می توانن��د کارهایی که ما‬ ‫می کنیم به هم بزنند‪ .‬و این که شما در رابطه با سابقه افراد‬ ‫تحقیق می کنید کار خوبی است؛ چرا که اگر کسی قبل از‬ ‫انقالب یا بعد از ان کجروی داشته است و االن می گوید من‬ ‫توبه کرده ام‪ ،‬ممکن است این توبه کردن مصلحتی باشد‪.‬‬ ‫باید توجه داشت که این افراد‪ ،‬حوزه را فاسد نکنند‪ .‬و شما‬ ‫همیشه با حضرات مراجع و سایر بزرگان مشورت کنید و از‬ ‫انها نظر بخواهید و من هم به شما دعا کنم‪.‬‬ ‫تریل��ر اخراجی ها اکن��ون رکوردزن‬ ‫گیشه تاریخ سینمای ایران شده است‬ ‫اتفاق��ی که کمتر کس��ی تص��ورش را‬ ‫می ک��رد‪ .‬اما نکته ویژه تر این اس��ت‬ ‫که س��ازنده این فیلم های پر مخاطب‬ ‫مسعود ده نمکی است‪ .‬مردی که بیشتر‬ ‫با عقاید بنیادگرایش در میدان سیاست‬ ‫شناخته می شود تا یک هنرمند عرصه‬ ‫سینما‪ .‬حاال خیلی ها منتظرند ببینند‬ ‫ارمان های ش��لمچه ده نمکی ب��ا ابزار‬ ‫س��ینمایش محقق خواهد ش��د یا این‬ ‫صنعت جادویی او را هم به استحاله و‬ ‫تغییر خواهد کشاند‪.‬‬ ‫‪40 -53‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫فکر می کردند اگر فشار بیاورند‬ ‫ملت ایران عقب نشینی می کند ‬ ‫اولی��ن روز ملی فناوری هس��ته ای در دهه ‪ ،90‬ب��ا رونمایی از‬ ‫دس��تاوردهای جدیدی برای ایران همراه بود‪ .‬اواخر س��ال ‪،89‬‬ ‫علی اکبر صالحی صدارت دستگاه دیپلماسی را عهده دار شد و‬ ‫جای خود را به فریدون عباسی داد‪.‬‬ ‫جهاد اقتصادی؛الگویی برای‬ ‫پیشرفت بومی‬ ‫‪12 -19‬‬ ‫سیاست‬ ‫نامگذاری امسال به عنوان سال جهاد اقتصادی زمینه ها و دالیل‬ ‫خاص خ��ود را دارد‪ .‬این نامگذاری حاکی از حرکت جدیدی‬ ‫است که هدفش عمدتا «اینده» نظام‪ ،‬اقتصاد و ملت ایران است‪.‬‬ ‫به بیان دیگر نوعی مهندس��ی و تعیین راهبرد برای دهه جدید‬ ‫بر اساس شرایط جدید است‪.‬‬ ‫‪20 -29‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رفتار دوگانه‬ ‫امریکا در دوران ریاس��ت جمه��وری اوباما هم تغییر نکرد‪.‬‬ ‫امروز سیاست در کاخ سفید بر همان پاشنه ای می چرخد که‬ ‫در گذشته می چرخید‪ .‬امریکا در تحوالت اخیر در خاورمیانه‬ ‫به خوبی نشان داده است که منفعت طلبی همچنان اصل محوری‬ ‫در سیاست گذاری های خارجی ایاالت متحده است‪...‬‬ ‫در این ش��ماره ترجمه هایی از روزنامه های واشنگتن پست و‬ ‫لس انجلس تایمز و همچنین سایت انتی وار را نیز می خوانید‪.‬‬ ‫‪30 -39‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫دزد چون با چراغ اید‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫شبکه ماهواره ای من و تو تازه ترین مدل جنگ نرم شبکه های تلویزیونی ماهواره ای‬ ‫علیه اعتقادات دینی و ارزش های خانواده است‪ .‬جایی که با دست گذاشتن روی باورهای‬ ‫مذهبی و همانند س��ازی های غرب��ی مدلی از زندگی را پی��ش روی خانواده های ایرانی‬ ‫می گذارد که بسیاری از اصول اخالقی انها را زیر سوال می برد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫وزارت ورزش‬ ‫‪54 -60‬‬ ‫مهلتی که مجلس شورای اسالمی برای تشکیل وزارت ورزش به دولت داده بود پایان‬ ‫یاف��ت و حاال عدم تمایل دولت برای تش��کیل ای��ن وزارتخانه ابهامات زی��ادی را در‬ ‫خصوص اینده ورزش به وجود اورده است‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی ‬ ‫دبیر دین و تاریخ‪ :‬علیرضا شاکر‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسوی ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫اعضایتحریریهوهمکاران‪:‬مریماسماعیل پور‪-‬ابوالقاسمغالمی‪-‬احسانابطحی‪-‬امیدکرمانی ها‪-‬فاطمهمیرزایی‪-‬شیماغفاری‪-‬زهراراد‬ ‫عاطفه کربالئی ‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حسین غالمی ‪ -‬شادی خوشکار خیری ‪ -‬هادی احمدی ‪ -‬حمید رضا نصیری نژاد‬ ‫مسعود نجفی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬سجاد محقق ‪ -‬مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر احمد اسماعیل تبار ‪ -‬مهندس واعظی ‪ -‬ایت اهلل ابراهیمی ‪ -‬غالم حسن تقی نتاج ‪ -‬حسین زندی‬ ‫علی ولی زاده احمد طالیی ‪ -‬مهندس نجم الدین ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی‬ ‫سید عارف علوی‪ -‬مهندس امینی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫امور مشترکین‪ :‬تلفن‪88403854 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬شهرک قدس‪ ،‬خیابان شهید دادمان‪ ،‬خیابان فالمک شمالی‪ ،‬کوچه یکم‪ ،‬پالک ‪ - 10‬تلفن‪88580610 :‬‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره شصت و نهم ‪ 15 /‬اسفند ‪ 88/1389‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره هفتاد و دوم‪ 28 /‬فروردین ‪ 84/ 1390‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫دلیل سکوت برخی‬ ‫مقابل قاچاق «اخراجیها‪ »3‬؛‬ ‫حسادت‬ ‫یا رقابت‬ ‫‪61 -83‬‬ ‫جنبش های اسالمی شمال افریقا در واقع حرکتی برای اصالح سیاسی رژیم های پوسیده‬ ‫دیکتات��وری عربی اس��ت‪ .‬در این صفحات این جنبش ها از دریچه اس�لام گرایی مورد‬ ‫بررسی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫عکس‪ :‬مهدی ابراهیمی‬ ‫اینده اسالم گرایان‬ ‫ناگفتههای مسعود دهنمکی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دزد با چراغ میاید‬ ‫«من و تو»؛ شبکهای برای ویران کردن خانواده‬ ‫جهاداقتصادی؛‬ ‫الگویی برای پیشرفت بومی‬ ‫در گفتوگو با حمیدرضا کاتوزیان‪ ،‬حسن غفوریفرد‬ ‫جمشید پژویان‪ ،‬حمیدرضا فوالدگر و محمدرضا خباز‬ ‫صفحات ویژه افتاب در مثلث‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫رفتار دوگانه اوباما‬ ‫تناقضهای کاخ سفید در مقابل تحوالت خاورمیانه‬ ‫اینده اسالمگرایان‬ ‫در شمال افریقا‬ ‫گفتوگو و یادداشتهایی از‪ :‬سیدهادی خسروشاهی‬ ‫مجید قنادباشی‪ ،‬محمدجمال عرفه‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزارش یک‬ ‫خبرنامه‬ ‫دکتر احمدی نژاد در مراسم روز ملی فناوری هسته ای‪:‬‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫فکر می کردند اگر فشار بیاورند‬ ‫ملت ایران عقب نشینی می کند ‬ ‫‪12‬‬ ‫اولین روز ملی فناوری هسته ای در دهه ‪ ،90‬با رونمایی‬ ‫از دستاوردهای جدیدی برای ایران همراه بود‪ .‬اواخر‬ ‫سال ‪ ،89‬علی اکبر صالحی صدارت دستگاه دیپلماسی‬ ‫را عهده دار شد و جای خود را به فریدون عباسی داد‪.‬‬ ‫در این روز اعالم ش��د پژوهش��گران و متخصصان‬ ‫پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی‬ ‫ موفق ش��دند یک سیستم کامل شتاب دهنده با انرژی‬ ‫بیشینه ‪ 200kev‬را برای تولید باریکه پروتون‪ ،‬دوترون‬ ‫و الفا طراحی و تولید کنند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬مجتمع اب‬ ‫س��نگین اراک با بهره گیری از متخصصان و محققان‬ ‫دانشگاهی‪ ،‬ایزوتوپ های پایدار پرمصرف کشور را با‬ ‫موفقیت تولید و به عنوان اولین گام به تولید حالل های‬ ‫دوتره (‪ )NMR Grade‬اقدام کرده است‪.‬‬ ‫همچنین عملیات اجرایی استقرار سامانه های پرتودهی‬ ‫استان های چهارمحال و بختیاری و اذربایجان شرقی‬ ‫به همت متخصصان پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای‬ ‫س��ازمان ان��رژی اتمی و با حمایت م��ادی و معنوی‬ ‫ی و فناوری ریاس��ت جمهوری هم زمان‬ ‫معاونت علم ‬ ‫با روز ملی فناوری هس��ته ای اغاز شد‪ .‬متخصصان و‬ ‫ی همچنین اولین نمونه‬ ‫پژوهشگران سازمان انرژی اتم ‬ ‫دس��تگاه طیف سنج جرمی چهار قطبی را با موفقیت‬ ‫طراحی و تولید کردند‪ .‬پژوهشگران پژوهشگاه علوم و‬ ‫ی همچنین توانستند‬ ‫فنون هسته ای سازمان انرژی اتم ‬ ‫برای اولین بار با اس��تفاده از مواد اولیه تولیدی در این‬ ‫پژوهشگاه رادیوداروی ‪ 64CU-ATSM‬را تولید کنند‪.‬‬ ‫اما دس��تاوردی مهمت��ر از این نی��ز در روز ملی فناوری‬ ‫هسته ای رونمایی شد‪ .‬برای اولین بار در قاره اسیا ژنراتور‬ ‫رادیوداروی��ی گالی��وم ـ ‪ / 68‬ژرمانی��وم ـ ‪/Ga68( 68‬‬ ‫‪ )Ge68‬در پژوهش��گاه علوم و فنون هس��ته ای سازمان‬ ‫انرژی اتمی به تولید رس��ید‪ .‬هم زمان با جشن روز ملی‬ ‫فناوری هسته ای «واحد تولید دی اکسید اورانیوم طبیعی‬ ‫با خلوص هس��ته ای» در کارخانه ف��راوری اورانیوم و‬ ‫تولید س��وخت هس��ته ای ایران و «خط تولید ترکیبات‬ ‫مختل��ف از ایزوتوپ های پایدار» در مجتمع تولید اب‬ ‫سنگین اراک نیز راه اندازی شد‪.‬‬ ‫فک��ر می کردن��د اگر فش��ار بیاورند مل��ت ایران‬ ‫عقب نشینیمی کند‬ ‫محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور در مراس��م روز ملی‬ ‫فناوری هسته ای از متخصصان خواست تا این راه نورانی‬ ‫را با سرعتی بیشتر که پایانی ندارد‪ ،‬ادامه دهند‪ .‬وی گفت‪:‬‬ ‫«باید به س��مت بهره گیری از همه ظرفیت های هسته ای‬ ‫در مس��یر صیانت از عزت انس��انی و رفاه حرکت کنیم‬ ‫و هیچ ظرفیتی در این خصوص نباید دور از دس��ترس‬ ‫متخصصانمان باش��د‪ .‬تمامی این مس��ائل برازنده ملت‬ ‫ایران اس��ت که تبدیل به مرکز صدور دانش هس��ته ای‬ ‫ش��ود‪».‬رئیس جمهور درخصوص بحث تبادل سوخت‬ ‫راکتور تهران نیز گفت‪« :‬در موضوع تبادل خیال می کردند‬ ‫که ما قادر نخواهیم بود تجهیزات الزم برای راکتور تهران‬ ‫را تولی��د کنیم و یک مبادله را می خواس��تند به باالترین‬ ‫قیمت بفروش��ند‪».‬او با واکاوی علت پیروزی ملت ایران‬ ‫در بحث فناوری هسته ای افزود‪« :‬شناخت دالیل و عوامل‬ ‫این پیروزی راه اینده را در همه زمینه ها روشن می کند‪».‬‬ ‫احمدی ن��ژاد با بیان اینکه عل��ت اول توکل بر خدا بود‪،‬‬ ‫علت دیگر پیروزی ملت ایران در بحث فناوری هسته ای‬ ‫را همدلی بی نظیر ملت عن��وان کرد و گفت‪« :‬خاطرات‬ ‫بس��یار زیبا و فراموش ناشدنی از دوران مبارزه هسته ای‬ ‫و نهض��ت هس��ته ای داریم که همه مل��ت از کوچک و‬ ‫بزرگ در سفرهایی که به استان ها داشتیم قبل از هر چیز‬ ‫شعار «انرژی هسته ای حق مسلم ماست» را سر می دادند‪.‬‬ ‫ی��ک ملت ‪ 70‬میلیونی همدل بودند و بدون ش��ک اگر‬ ‫ی��ک ملت متوکل بر خدا همه با هم یک چیزی را اراده‬ ‫کنند‪ ،‬حتما محقق خواهد ش��د و اص�لا اراده یک ملت‬ ‫‪ 70‬میلیون��ی تجل��ی اراده خداس��ت و تقریب��ا محال‬ ‫اس��ت که ‪ 70‬میلیون با هم اش��تباه کنن��د‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫همچنین خاطر نش��ان ک��رد‪« :‬ایس��تادگی بی نظیر ملت‬ ‫ایران و رهب��ری گرانقدر و همدلی تاریخی‪ ،‬ما را پیروز‬ ‫کرد‪ ،‬البته باید از س��احت مقدس امام عصر(ع) تش��کر‬ ‫کن��م که تجلی اراده خدا و تجلی مدیریت الهی اس��ت‪.‬‬ ‫م��ن به عنوان کوچک ملت ای��ران و اخر صف خادمان‬ ‫ملت ایران که در تمام جزئیات موضوع هسته ای حضور‬ ‫داش��تم‪ ،‬می گویم که عنایات‪ ،‬هدایات و پشتیبانی ویژه‬ ‫ام��ام عصر(ع��ج) در موض��وع هس��ته ای مش��هود‬ ‫بود‪».‬رئیس جمه��ور یاداور ش��د‪« :‬انها باور داش��تند که‬ ‫می توانند جلوی ملت ایران را بگیرند و اگر فشار بیاورند‬ ‫ملت ایران عقب نشینی می کند‪ ،‬البته برخی هم از داخل‬ ‫حمایت می کردند‪ ».‬وی گفت‪« :‬امروز چه کس��ی جرات‬ ‫دارد بگوید می خواهیم به ملت ایران فش��ار بیاوریم البته‬ ‫انها ای��ن ارزو را دارند که به لطف خدا ان را با خود به‬ ‫گور خواهند برد‪».‬‬ ‫تاکید بر افزایش ایمنی هسته ای‬ ‫ی نیز در این‬ ‫فریدون عباسی‪ ،‬رئیس س��ازمان انرژی اتم ‬ ‫مراسم اعالم کرد‪« :‬واحد تولید دی اکسید اورانیوم گرید‬ ‫س��رامیکی با غنای طبیعی در کارخانه فراوری اورانیوم‬ ‫اصفهان به مرحله بهره برداری نزدیک و خوراک دهی ان‬ ‫اغاز شد‪».‬‬ ‫او به ارائه گزارش��ی از فعالیت های بخش های مختلف‬ ‫حوزه انرژی هسته ای پرداخت و به بحث اکتشاف معادن‬ ‫و اس��تخراج اورانیوم اش��اره کرد و گفت‪« :‬برنامه جامع‬ ‫اکتش��اف اورانیوم و تامین مواد اولیه صنعت هس��ته ای‬ ‫کشور همچون سال های گذشته در حال پیگیری است و‬ ‫با تصویب برنامه یاد شده در سال ‪ 89‬در هیات دولت افق‬ ‫جدیدی در این روند ایجاد شده است‪».‬‬ ‫عباس��ی با بیان اینک��ه در حوزه معدن‪ ،‬اماده س��ازی و‬ ‫تجهی��زات معدن زیرزمینی س��اغند از پیش��رفت قابل‬ ‫مالحظه ای برخوردار اس��ت و به موازات ان س��اخت‬ ‫کارخان��ه تولید کیک زرد اردکان زمینه افزایش ظرفیت‬ ‫تولید ای��ن ماده اولیه مورد نیاز چرخه س��وخت را در‬ ‫س��ال های اینده فراهم کرده است‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬در این‬ ‫راستا در س��ال ‪ 1389‬کیک زرد تولید شده در مجتمع‬ ‫بندرعباس به مجتمع تبدیالت اورانیوم اصفهان تحویل‬ ‫ی مه��م و تحول افرین به ش��مار می اید‪.‬‬ ‫ش��د که گام ‬ ‫همچنین توفیقات اکتشافی به دست امده در گنبد نمکی‬ ‫گچین و سایر گنبدهای نمکی جنوب کشور نویدبخش‬ ‫ن بلند مدت مواد اولیه صنعت هس��ته ای در کشور‬ ‫تامی ‬ ‫ی ادامه داد‪« :‬با همت‬ ‫است‪».‬رئیس س��ازمان انرژی اتم ‬ ‫مضاعف و کار مضاعف همکاران در سال گذشته و در‬ ‫طلیعه بهار س��ال جهاد اقتصادی از رهگذر الطاف الهی‬ ‫واحد تولید دی اکسید اورانیوم گرید سرامیکی با غنای‬ ‫طبیعی در کارخانه فراوری اورانیوم اصفهان به مرحله‬ ‫بهره برداری نزدیک و خوراک دهی ان اغاز شد‪ .‬در واحد‬ ‫تولیدی یاد شده ماده اولیه مصرفی ان که همان کیک زرد‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی‪:‬‬ ‫حقوق بشر ابزاری برای منافع غرب است‬ ‫ای��ت اهلل صادق املی الریجان��ی‪ ،‬رئیس قوه قضائیه‬ ‫در جلسه هفته گذشته مسئوالن عالی قضایی گفت‪:‬‬ ‫غربی ها ب��رای مناف��ع خودش��ان از ابزارهایی مثل‬ ‫حقوق بشر استفاده می کنند‪.‬‬ ‫او با اش��اره به ادام��ه و افزایش دامن��ه حرکت های‬ ‫ازادی خواهان��ه کش��ورهای اس�لامی در هفته های‬ ‫گذشته این حرکت ها را بسیار عمیق دانسته و افزود‪:‬‬ ‫«همه اینها نشان می دهد که منشا این حرکت ها عمیق‬ ‫اس��ت و برخالف توهم حکام جائر این کش��ورها‪،‬‬ ‫مردم تقاضاها و خواسته هایشان خواسته های عمیق‬ ‫دینی‪ ،‬اسالمی‪ ،‬ازادی خواهانه و انسانی است و این‬ ‫خواسته ها وقتی انباش��ته می شود و در طول سالیان‬ ‫سرکوب می ش��ود طبیعتا با سرکوب و کشتار مردم‬ ‫بی گناه هرگز فروکش نخواهد کرد‪».‬‬ ‫ایت اهلل امل��ی الریجانی نهضت ه��ای اخیر را که‬ ‫برخاس��ته از اعماق فطرت بش��ری اند شعله زنده‬ ‫انسانیت دانس��ت و اظهار داشت‪« :‬اینها شعله های‬ ‫زن��ده بش��ری هس��تند و باق��ی خواهن��د ماند و‬ ‫انش��اءاهلل به نتیجه خواهند رس��ید و حرکت های‬ ‫دوگان��ه کش��ورهای غربی در این جریان بس��یار‬ ‫اش��کار اس��ت و بر همه مردم ظاهر شده‪ ،‬گویی‬ ‫حقوق بش��ر در این کش��ورها اصال صدایی ندارد‬ ‫و مصداقی ندارد‪ ،‬نه فقط کش��ورهای غربی بحث‬ ‫حقوق بش��ر را مط��رح نمی کنند بلکه خودش��ان‬ ‫تحریک کننده حکام ظالم این کشورها به خشونت‬ ‫هستند‪».‬‬ ‫رئیس دستگاه قضا به سفر نماینده امریکا به کشورهای‬ ‫خلیج فارس که موجب شدت یافتن خشونت در منطقه‬ ‫ش��ده است اش��اره کرد و افزود‪« :‬پس از اینکه نماینده‬ ‫امریکا به کشورهای خلیج فارس سفر می کند‪ ،‬بالفاصله‬ ‫فش��ارها بر مردم افزایش می یابد و مردم را به خاک و‬ ‫خون می کشند و همه اینها نش��ان می دهد که حقوق‬ ‫بش��ری که غربی ها علیه برخی از کشورها مثل کشور‬ ‫ما‪ ،‬با سر و صدا مطرح می کنند جز ابزاری برای مطامع‬ ‫شخصی خودشان نیست‪».‬‬ ‫او حق��وق بش��ر را اب��زاری برای اس��تفاده از منافع‬ ‫کشورهای دیگر دانسته و اظهار داشت‪« :‬این کشورها‬ ‫برای منافع خودش��ان از ابزارهایی مثل حقوق بشر‬ ‫اس��تفاده می کنند و اال اگر بحث حقوق بشر واقعی‬ ‫مطرح باشد‪ ،‬کش��ورهای غربی نه فقط حقوق بشر‬ ‫بلکه اخالق را در این کشورها به مسلخ نمی بردند‪.‬‬ ‫در بحرین کش��تار م��ردم به ان وض��ع فجیع روی‬ ‫می دهد‪ .‬همه ش��ما دیده اید که چطور یک جوانی را‬ ‫از چند متری به گلوله بس��تند و ش��هید کردند‪ ،‬در‬ ‫عربس��تان هم همینطور و در لیبی با ش��دت بسیار‬ ‫بیش��تری مردم بی پناه و بی سالح را به خاک و خون‬ ‫کشیدند‪ .‬اینها همگی نشان می دهد که در این دوران‬ ‫و در ای��ن عصر اخالقیات برای کش��ورهای غربی‬ ‫هیچ موضع واقعی ندارد و اگر صحبتی می کنند فقط‬ ‫ابزاری بیش نیست‪».‬‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی با اش��اره به اینکه مردم ازاده‬ ‫دنیا و انهایی که حقیقت انس��انیت را چش��یده اند و‬ ‫ب��ه فطرت الهی خودش��ان ازادی خواهی دارند و به‬ ‫دنبال انس��ان های ازاده هس��تند نباید بی تفاوت از‬ ‫کن��ار این حوادث عب��ور کنند‪ ،‬گف��ت‪« :‬جمهوری‬ ‫اس�لامی هم که ‪ 30‬سال است پرچمدار حمایت از‬ ‫ملت های مظلوم اس��ت همچن��ان در کنار ملت های‬ ‫مظلوم ایستاده است‪ ،‬در این جریان هم حتما در کنار‬ ‫م��ردم بی پناه یمن و بحری��ن و لیبی و مصر بوده و‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اس��تمرار سیاس��ت های قاطع و موثر‬ ‫قوه قضائیه در س��ال جاری برخی از این سیاست ها‬ ‫را بس��ترهای خوبی برای اجرای جهاد اقتصادی که‬ ‫از منویات مقام معظم رهبری در سال جاری است‪،‬‬ ‫دانسته و افزود‪« :‬برخورد قاطع با مفسدان اقتصادی‬ ‫در کن��ار حفظ امنی��ت اقتصادی ب��رای فعاالنی که‬ ‫می خواهن��د با ثروت و اموال خودش��ان در بس��تر‬ ‫سالمی فعالیت داشته باشند به جهاد اقتصادی کمک‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫رئیس دس��تگاه قضا‪ ،‬اس��تفاده از فناوری های نوین‬ ‫اطالعات در دس��تگاه قضایی را بس��یار موثر و مهم‬ ‫دانسته که موجب تسهیل در اجرای عدالت می شود‬ ‫و اف��زود‪« :‬بحث اس��تفاده از فناوری ه��ای نوین در‬ ‫دستگاه قضائیه مقوله ای است که مطمئنم اگر به نحو‬ ‫صحیحی پیگیری ش��ود می تواند در تسهیل مراجعه‬ ‫مردم به قوه قضائیه بسیار موثر باشد‪g ».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫(‪ )U3o8‬یا س��نگ معدن تغلیظ شده اورانیوم است‬ ‫در یک فرایند پیچیده ش��یمیایی به پودر دی اکسید‬ ‫اورانیوم طبیعی خالص (‪ )Uo2‬با مش��خصات ویژه‬ ‫و قابلیت سرامیکی شدن تبدیل می شود و به عنوان‬ ‫ماده اولیه برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی اب‬ ‫سنگین اراک مورد استفاده قرار می گیرد‪».‬‬ ‫ی در توس��عه ابعاد‬ ‫او افزود‪« :‬این دس��تاورد گام مهم ‬ ‫تحقیقاتی فناوری هس��ته ای و همچنین راکتورهای‬ ‫هس��ته ای به ش��مار می اید‪ .‬هم چنین مراحل تدوین‬ ‫دان��ش فنی‪ ،‬طراح��ی فرایند تولی��د ‪ U3o8‬با غنای‬ ‫‪ 20‬درص��د از ‪ Uf6‬با غن��ای ‪ 20‬درصد جهت تولید‬ ‫س��وخت راکتور تحقیقاتی تهران به پایان رس��یده و‬ ‫سازمان انرژی اتمی در حال ساخت و تامین تجهیزات‬ ‫جهت نصب و راه اندازی فرایند مذکور است که طبق‬ ‫برنامه زمان بندی به بهره برداری می رسد‪».‬‬ ‫عباسی در ارتباط با فعالیت های بخش غنی سازی در‬ ‫سال ‪ 89‬خاطرنشان کرد‪« :‬تولید اورانیوم غنی شده با‬ ‫غنای کم تر از پنج درصد با به کارگیری سانتریفیوژهای‬ ‫نسل اول با باالترین راندمان ادامه دارد‪».‬‬ ‫رئیس سازمان انرژی اتمی گفت‪« :‬در جهت بهینه سازی‬ ‫ماشین های سانتریفیوژ برای افزایش توان جداسازی‪،‬‬ ‫ماشین های نسل دوم نیز تولید و ازمایش شده اند‪ .‬در‬ ‫ادامه این تحقیقات همکاران توانمند ما در س��ازمان‬ ‫انرژی اتمی در پرتو الطاف خداوندی توانستند ماشین‬ ‫نسل سوم را نیز طراحی کنند‪ .‬این ماشین ازمایش های‬ ‫خود را با موفقیت به پایان رسانده است‪».‬‬ ‫عباسی در ارتباط با حوزه پسمانداری صنعت هسته ای‬ ‫اظهار کرد‪« :‬در سال ‪ 88‬عملیات طراحی و اغاز مراحل‬ ‫اجرایی احداث تاسیس��ات دفن پسماندهای پرتوزا‬ ‫س��رعت قابل توجهی یافته و ضمن مکان یابی برای‬ ‫این بخش‪ ،‬عملیات اماده س��ازی ان در سال ‪ 89‬روند‬ ‫تکمیلی خود را از سر گذرانده است‪».‬‬ ‫او ادام��ه داد‪« :‬برخالف بس��یاری از کش��ورها که در‬ ‫زمینه دفن پس��ماندها با مش��کالت متعددی مواجه‬ ‫هس��تند‪ ،‬خوش��بختانه از رهگذر امکانات خدادادی‬ ‫و ظرفیت های اقلیمی کش��ور عزیزم��ان و به لطف‬ ‫تالش های متخصصان سازمان در این بخش نگرانی‬ ‫خاصی متصور نیس��ت‪».‬معاون رئیس جمهور درباره‬ ‫ایمنی هس��ته ای گفت‪« :‬اگر تا چندی قبل تاکیدهای‬ ‫مک��رر ما درب��اره ضرورت پافش��اری ب��ر رعایت‬ ‫موازین ایمنی هس��ته ای برای برخ��ی چندان مورد‬ ‫عنایت نب��ود اما با بروز فاجعه اتمی در نیروگاه های‬ ‫ی فوکوش��یما ژاپن بر همگان اش��کار ش��د که‬ ‫اتم ‬ ‫توجه به مقررات ایمنی هس��ته ای اساس��ی و الزامی‬ ‫ اس��ت و ایجاد وقفه در بهره ب��رداری از نیروگاه های‬ ‫اتمی در راس��تای باال بردن ضریب ایمنی و رعایت‬ ‫ی اص��ول ایمنی هس��ته ای امری‬ ‫همه جانب��ه تمام ‬ ‫اجتناب ناپذیر و خردمندانه اس��ت‪».‬رئیس س��ازمان‬ ‫انرژی اتمی تصریح کرد‪« :‬قبل از زمین لرزه و سونامی‬ ‫ اخی��ر در فوکوش��یما و هنگام ارائه پیش��نهاد طرف‬ ‫روسی مبنی بر بازنگری در بارگذاری سوخت نیروگاه‬ ‫اتمی بوشهر‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران در مسیر اثبات‬ ‫تاکی��د خود بر رعایت موازین ایمنی هس��ته ای این‬ ‫پیش��نهاد را پذیرفته و اکنون با توجه به فاجعه اخیر‬ ‫حقانیت رویکرد ما در این عرصه بر همگان روشن‬ ‫ی ایران به‬ ‫شده است‪ ».‬عباسی گفت‪« :‬جمهوری اسالم ‬ ‫عنوان کشوری مسئول‪ ،‬به تمامی تعهدات بین المللی‬ ‫از جمله معاهده ان‪.‬پی ‪.‬تی پایبند است و فعالیت های‬ ‫هس��ته ای خود را مطابق با موافقتنامه پادمان زیر نظر‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتمی انجام می دهد‪».‬‬ ‫در پایان این مراس��م رئیس س��ازمان ان��رژی اتمی از‬ ‫س پیشین این سازمان‬ ‫زحمات علی اکبر صالحی‪ ،‬رئی ‬ ‫تقدیر کرد‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫گزارش ‪2‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫حاشیه های یک مستند‬ ‫واکنش علما و مراجع تقلید به فیلم « ظهور نزدیک است»‬ ‫‪14‬‬ ‫انتشار گسترده مس��تندی با عنوان «ظهور بسیار نزدیک‬ ‫است» هفته گذشته نیز با واکنش های جدیدی مواجه شد‪.‬‬ ‫این مستند با استناد به برخی روایات ضعیف السند‪ ،‬برای‬ ‫برخی شخصیت های اخرالزمانی مانند سید خراسانی‪،‬‬ ‫شعیب بن صالح‪ ،‬سید یمانی‪ ،‬سفیانی و دجال‪ ،‬مصادیقی‬ ‫یافته و مدعی ش��ده که ظهور حضرت ولی عصر(عج)‬ ‫نزدیک ش��ده است‪ .‬واکنش ها به این مستند که از قم و‬ ‫انتقادات مراجع و محافل حوزوی اغاز شده بود‪ ،‬هفته‬ ‫پیش به عرصه سیاس��ت نیز کشیده ش��د‪ .‬در حالی که‬ ‫ایات عظام مکارم شیرازی و سیستانی پیش تر انتقادات‬ ‫صریحی را درباره مس��تند «ظهور نزدیک است» مطرح‬ ‫ک��رده بودن��د‪ ،‬برخ��ی س��ایت های خبری بر اس��اس‬ ‫«ش��نیده های موث��ق» از تولید بخش دوم این مس��تند‬ ‫خب��ر دادند‪ .‬برای تولید مس��تند جدید که موقتا «ظهور‬ ‫بسیار نزدیک است‪ »2‬نام دارد‪ ،‬استودیویی حرفه ای در‬ ‫تهران در نظر گرفته ش��ده و قرار اس��ت از جدیدترین‬ ‫تکنولوژی ه��ای روز با امکانات فن��ی ویژه برای تولید‬ ‫ان بهره گرفته ش��ود‪ .‬برای تولید این مس��تند جدید که‬ ‫پیش بین��ی می ش��ود جنجال های دامن��ه داری را در پی‬ ‫داشته باش��د‪ ،‬یک تیم تحقیقاتی مشغول به کار شده و‬ ‫می کوشند در مستند جدید به منتقدان سی دی اول پاسخ‬ ‫دهند و در این راس��تا از گفت وگو با برخی کارشناسان‬ ‫همس��و با خود نیز بهره برده اند و قرار اس��ت اینگونه‬ ‫القا ش��ود که مخالف��ان و منتقدان مجموعه ش��ماره ‪1‬‬ ‫به دلیل منافع جناحی و گروهی خود به طور کل از ظهور‬ ‫ام��ام زمان(عج) متضرر می ش��وند و به همین دلیل به‬ ‫مخالفت با این مستند برخاسته اند‪.‬‬ ‫همچنین قرار است مستند «ظهور بسیار نزدیک است‪»2‬‬ ‫پس از طی کردن مراحل تهیه و تولید و با دو زبان فارسی‬ ‫و عربی در اس��تانه جشن های نیمه شعبان گسترده تر از‬ ‫سی دی اول توزیع شود‪ .‬برخی سایت های خبری خبر‬ ‫داده اند که بیش از دو میلیون نس��خه از سی دی «ظهور‬ ‫نزدیک است ‪ »1‬در سراسر کشور توزیع شده است که‬ ‫البته این خبر تایید نشده است‪.‬‬ ‫مردود است‬ ‫مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم‪ ،‬در اطالعیه ای‬ ‫مستند «ظهور بس��یار نزدیک است» را مردود خواند و‬ ‫مستندات ان را برگرفته از کتب غیرمعتبر اعالم کرد‪.‬‬ ‫این مرکز تاکید کرده اس��ت‪ :‬مرکز تخصصی مهدویت‬ ‫ح��وزه علمیه قم ب��ا توجه به وظیفه ای ک��ه در عرصه‬ ‫تحقیق و تبلیغ مهدویت دارد‪ ،‬به کارشناسی در این زمینه‬ ‫پرداخت و تعدادی از محققین این مرکز به بررس��ی ان‬ ‫پرداختند‪.‬‬ ‫با تحقیق کاملی که در این زمینه شد‪ ،‬روشن شد این‬ ‫فیلم و مش��ابه ان براس��اس روایت ضعیف و مردود‬ ‫تهیه شده است و از کتبی استفاده شده که اعتبار الزم‬ ‫را ندارن��د و در موارد متعدد نیز مطالب بدون س��ند‬ ‫و مدرک مطرح ش��ده اس��ت‪ ،‬عالوه بر اینکه تطبیق‬ ‫عالئم با برخی افراد به علت محدودیت علم و امکان‬ ‫خطا و اشتباه در شناخت مصادیق نه تنها کار ناپسند‬ ‫و مردودی اس��ت‪ ،‬بلکه پیامدهای خطرناکی همچون‬ ‫ایجاد شک و تردید در اصل مهدویت را در مخاطبین‬ ‫به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫مشکوک است‬ ‫ایت اهلل مکارم ش��یرازی در اولین روز از سال جدید با‬ ‫حضور در مس��جد مقدس جمکران با اشاره به توزیع‬ ‫گس��ترده لوح فش��رده ای تحت عنوان «ظهور بس��یار‬ ‫نزدیک است»‪ ،‬ان را مشکوک دانسته و گفته بود‪ «:‬اینکه‬ ‫س��ی دی مذکور به ص��ورت میلیونی در میان مردم به‬ ‫صورت رایگان توزیع می شود این سوال را در ذهن هر‬ ‫انسانی ایجاد می کند که هزینه این سی دی از کجا امده‬ ‫است و هدف از ان چیست؟»‬ ‫او با بیان اینکه در این س��ی دی تطبیق های نادرس��ت‬ ‫صورت گرفته اس��ت‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬در این سی دی‬ ‫طبق میل افراد مضامین روایات بر برخی از افراد منطبق‬ ‫شده است و برای ظهور وقت تعیین کرده اند‪ ،‬درحالیکه‬ ‫بر اس��اس روایات تعیی��ن وقت برای ظه��ور کذب و‬ ‫تعیین کنندگان ان کاذب هستند‪ .‬یقین داشته باشید دست‬ ‫خارجی در این مساله هست هرچند ممکن است برخی‬ ‫از جوان ها به عش��ق امام زمان (ع��ج) این کار را انجام‬ ‫دهند و خودش��ان هم متوجه دس��ت های پش��ت پرده‬ ‫نباشند‪».‬‬ ‫این مرجع تقلید تاکید کرد‪« :‬این کارها باعث می شود تا‬ ‫مردم‪ ،‬امام زمان و ظهور را موهوم تصور کنند‪ ،‬زیرا وقتی‬ ‫شما تطبیق انجام دهید اگر این تطبیق درست نباشد به‬ ‫اعتقادات مردم اسیب خواهد زد‪».‬‬ ‫نگرانی از توقیت و تطبیق‬ ‫ایت اهلل سیستانی نیز در دیدار با حجت االسالم طبسی از‬ ‫اساتید حوزه علمیه قم درباره پخش گسترده این مستند‬ ‫اب��راز نگرانی ک��رد‪ .‬او در این باره می گوید‪« :‬در س��فر‬ ‫اخیرم به عتبات عالیات ک��ه مصادف با ایام نوروز بود‬ ‫به دیدار برخی مراجع عراق از جمله حضرت ایت اهلل‬ ‫سیس��تانی نائل ش��دم که در این دیدار ایشان انتقادات‬ ‫شدیدی نسبت به بروز برخی انحرافات در زمینه ظهور‬ ‫حضرت حجت (عج) داشتند‪».‬‬ ‫اب��راز نگرانی ایت اهلل سیس��تانی درب��اره پخش برخی‬ ‫مستندات و حرف های انحرافی در زمینه نزدیک بودن‬ ‫ظهور بس��یار محسوس بود‪ .‬ایش��ان جریانات انحرافی‬ ‫تعیین وقت و تطبیق اش��خاص در نزدیک بودن ظهور‬ ‫حض��رت حجت (عج) و دس��ت های پش��ت پرده این‬ ‫جریان��ات را نگ��ران کننده توصیف ک��رده و تصریح‬ ‫داشتند‪« :‬توقیت ها و تطبیق ها برای نزدیک بودن ظهور‬ ‫حضرت حجت(عج) بس��یار نگران کننده است و این‬ ‫مطال��ب عقاید مردم را ه��دف گرفته و باعث تضعیف‬ ‫اعتقادات جامعه می شود‪».‬‬ ‫«توقیت» و «تطبیق» مهمترین انتقاداتی بود که این مرجع‬ ‫عالیقدر ش��یعه درباره پخش برخی مستندات در زمینه‬ ‫نزدیک بودن ظهور داشتند و تاکید کردند‪ « :‬مردم از این‬ ‫جریانات پرهیز کنند و مراقب باشند‪ ،‬چون این مطالب‬ ‫با عقاید انها بازی می کند و باعث تضعیف اعتقاداتشان‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫اطالع ندارم‬ ‫اما در واکنشی دیگر‪ ،‬اسفندیار رحیم مشایی‪ ،‬رئیس دفتر‬ ‫رئیس جمه��ور‪ ،‬گمانه زنی های عده ای که انتش��ار این‬ ‫سی دی را به وی منتسب کرده اند تکذیب کرد‪.‬‬ ‫اس��فندیار رحیم مشایی در حاش��یه مراسم دوازدهمین‬ ‫سالگرد ش��هادت صیاد ش��یرازی در جمع خبرنگاران‬ ‫گف��ت‪« :‬من این س��ی دی را ندیده ام و اطالع دقیقی نیز‬ ‫درباره محتوای ان ندارم‪ ».‬رئیس دفتر رئیس جمهور در‬ ‫خصوص انتساب این مستند به او پاسخ داد‪« :‬خیلی ها‬ ‫هر حرفی دلشان می خواهد می زنند‪ .‬من این سی دی را‬ ‫ندیده ام و فقط شنیده ام که در ان گفته شده است وقایعی‬ ‫در اخرالزمان اتفاق می افتد‪».‬‬ ‫انحرافی است‬ ‫حجت االسالم حسین ابراهیمی ‪ ،‬رئیس مرکز رسیدگی‬ ‫اگر صحیح نباشد‪ ،‬فاجعه نیست‬ ‫علی اصغر سیجانی‪ ،‬کارگردان مستند «ظهور نزدیک است» در گفت وگویی تالش‬ ‫کرد تا به شبهاتی که در خصوص این مستند وجود دارد‪ ،‬پاسخ دهد‪.‬‬ ‫کارگردان مستند «ظهور بسیار نزدیک است» گفت‪« :‬عده ای از خواص در مقابل‬ ‫حقیقت بزرگ که همان در استانه ظهور قرار داشتن است‪ ،‬ایستاده اند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬در روایات نیز امده است‪ ،‬زمانی که حضرت امام عصر(عج) ظهور‬ ‫می کنند‪ ،‬عده ای از خواص و علما‪ ،‬البته نه همه شان‪ ،‬مقابل امام زمان(عج) قرار‬ ‫می گیرند؛ که این مهم را باید مد نظر داشته باشیم‪».‬‬ ‫سیجانی با اشاره به حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 88‬نیز گفت‪:‬‬ ‫«مقام معظم رهبری گفته اند در فتنه ‪ ،88‬عموم مردم بدون خواص پیروز و موفق‬ ‫ش��دند‪ ،‬در حالی که عده ای از خواص یا مردود ش��دند یا نمره بسیار ضعیف‬ ‫گرفتند؛ معتقدیم االن هم این گونه است چرا که می بینیم در مقابل حقیقت نزدیک‬ ‫شدن به ظهور عده ای از خواص می ایستند‪».‬‬ ‫کارگردان مس��تند «ظهور بسیار نزدیک است» با بیان اینکه ما اخباری داریم که‬ ‫اف��رادی نزد ایت اهلل مکارم ش��یرازی رفته اند و خبرهای جعلی و دروغ در مورد‬ ‫این مس��تند برای ایشان بیان کرده اند‪ ،‬گفت‪« :‬این مرجع تقلید در چنین فضایی‬ ‫تحت تاثیر قرار گرفته اند و ما درخواس��ت کرده ایم که به محضر ایشان برویم و‬ ‫حقیقت ماجرا را برای ایشان بازگو کنیم‪».‬‬ ‫س��یجانی در مورد انتقادات به این مس��تند در خصوص تطبیق هایی که در ان‬ ‫صورت گرفته اس��ت‪ ،‬می گوید‪« :‬ما هیچ دلی��ل روایی و عقلی نداریم که نباید‬ ‫تطبیق صورت بگیرد؛ تطبیق احتمالی اگر صحیح هم نباشد هیچ فاجعه ای رخ‬ ‫نمی دهد؛ برای مثال مخالفان ما مطرح می کنند که شخصیت شعیب ابن صالح‬ ‫چندین بار مطرح شده است؛ مثال چند سال پیش یک بار اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫سایت «ظهور نزدیک است» فیلتر شد‬ ‫سایت مستند جنجالی «ظهور بسیار نزدیک است» هفته‬ ‫پیش فیلتر شد‪.‬‬ ‫سایت «گروه مبش��ران ظهور» با عنوان «ظهور بسیار‬ ‫خبرنامه‬ ‫نزدی��ک اس��ت» هفته گذش��ته فیلتر و از دس��ترس‬ ‫کاربران اینترنتی خارج ش��د‪ .‬س��ایت «ظهور بس��یار‬ ‫نزدیک اس��ت» در اخرین خبری که پیش از مسدود‬ ‫شدن روی خروجی سایت خود قرار داده بود‪ ،‬لینک‬ ‫تمام س��ایت ها و روزنامه هایی ک��ه مصاحبه تفصیلی‬ ‫علی اصغر س��یجانی‪ ،‬کارگردان مس��تند «ظهور بسیار‬ ‫نزدیک اس��ت» را با «خبرانالین» بازتاب داده بودند‬ ‫را منتش��ر کرد و عالوه بر ان تصویر روزنامه هایی که‬ ‫در صفحه اول خود به انعکاس این مصاحبه پرداخته‬ ‫بودند‪ ،‬درج کرده بود‪g .‬‬ ‫را به شعیب ابن صالح تطبیق داده اند و گفته اند ایشان شعیب ابن صالح است‪ ،‬یک‬ ‫بار س��ردار صفوی و یک بار س��ردار شمخانی؛ تا کنون که مشخص شده‪ ،‬این‬ ‫تطبیق ها اشتباه است هیچ مشکلی رخ نداده که حاال بخواهد تطبیق ما مبنی بر‬ ‫شعیب ابن صالح بودن جناب اقای احمدی نژاد اگر صحیح هم نباشد‪ ،‬فاجعه ای‬ ‫رخ دهد‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه احساس مسئولیتی که ما در قبال این مساله داشتیم باعث شد که‬ ‫مستند «ظهور بسیار نزدیک است» را بسازیم‪ ،‬بیان داشت‪« :‬اعتقاد داریم که بنا به‬ ‫فرمایش بزرگان و تحقق نشانه های ظهور در برهه حساس تاریخی هستیم؛ یعنی‬ ‫در استانه ظهور قرار داریم و جامعه باید از ان مطلع شود‪».‬‬ ‫او در سفری به مشهد نیز در یک جلسه پرسش و پاسخ به برخی انتقادات درباره‬ ‫این مستند پاسخ داد‪ .‬سیجانی مخالفان این مستند را به شش گروه تقسیم کرد و‬ ‫مهمترین انها را «مدعیان مهدویت» دانست‪ .‬او همچنین هزینه تولید این مستند را‬ ‫چندان زیاد ندانست و گفت‪« :‬برخی به دروغ اعالم کردند که ‪ 30‬میلیون نسخه‬ ‫از این‍‪ CD‬منتش��ر شده اس��ت‪ ».‬کارگردان مستند «ظهور بسیار نزدیک است»‬ ‫درخصوص مستندات خود در «شعیب ابن صالح» خواندن رئیس جمهور گفت‪:‬‬ ‫«احمدی نژاد از ‪ 51‬سال عمر خود‪ 50 ،‬سال را در تهران گذرانده که همان «ری»‬ ‫در روایات تاریخی اس��ت‪ .‬ضمن اینکه شعیب ابن صالح‪ ،‬معصوم نیست همان‬ ‫طور که مالک اش��تر معصوم نبود و مکرر اشتباهات بزرگی را مرتکب شد‪ ».‬او‬ ‫در خصوص احتمال زیر س��وال رفتن برخی اس��تنادات در این ‪ CD‬با توجه به‬ ‫سال های پایانی ریاست جمهوری احمدی نژاد نیز اظهار داشت‪« :‬این مستندات‬ ‫حجت و قطعی نیس��ت که اگر رد شد‪ ،‬زیر سوال برود‪ .‬هر کجا امام صادق(ع)‬ ‫مطلبی را گفتند و رد شد باید به همه چیز شک کرد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫روایت اقا تهرانی از واکنش احمدی نژاد‬ ‫اما محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور که در این مستند‬ ‫«شعیب ابن صالح» معرفی شده است‪ ،‬در این خصوص‬ ‫موضع گیری و از مس��تند «ظهور بس��یار نزدیک است»‬ ‫انتقاد کرد‪ .‬حجت االسالم مرتضی اقاتهرانی درباره نگاه‬ ‫رئیس جمهور به س��ی دی ظهور گفت‪« :‬ایش��ان گفتند‬ ‫چرا این حرف ها را می زنید و چه کس��ی گفته اس��ت‬ ‫من همان فرد (ش��عیب بن صالح) هستم‪ ».‬او با تاکید‬ ‫بر اینکه به نگاه رئیس جمهور و کس��ی که این برنامه‬ ‫را کارگردانی می کن��د‪ ،‬کاری ندارد‪ ،‬افزود‪« :‬بحث من‬ ‫باالتر از این اس��ت و معتقدم اگر وارد چنین معرکه ای‬ ‫می ش��ویم باید از یقینیات س��خن بگوییم و بیان کنیم‬ ‫که احتماالت‪« ،‬احتمال» است تا اگر محقق نشد اصل‬ ‫موضوع مهدویت زیر س��وال نرود و ب��ا اعتقاد مردم‬ ‫بازی نکنیم‪».‬‬ ‫وی در پاس��خ به اینکه گفته می ش��ود این س��ی دی با‬ ‫حمایت برخ��ی افراد صاحب قدرت توزیع ش��ده نیز‬ ‫گفت‪« :‬بنده هم اخباری در این زمینه ش��نیدم‪ ،‬ولی فکر‬ ‫نمی کنم اینگونه باشد‪».‬‬ ‫حجت االسالم مجتبی ذوالنور‪ ،‬جانشین نماینده ولی فقیه‬ ‫در س��پاه نی��ز در خصوص نظ��ر رئیس جمهور گفت‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور اولین کسی بود که نسبت به انتشار فیلم‬ ‫ظهور نزدیک است موضع گیری کرد‪».‬‬ ‫وی در خصوص این گمانه روزنامه کیهان که انتشار این‬ ‫فیلم بی ارتباط با مسائل انتخابات اینده ریاست جمهوری‬ ‫و برخی نزدی��کان رئیس جمهور نیس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬من‬ ‫ش��خص رئیس جمهور را مب��رای این ام��ور می دانم‪.‬‬ ‫ی که این س��ی دی منتش��ر شد یکی از‬ ‫کما اینکه هنگام ‬ ‫اولین کس��انی که موضع گرفت که چرا خودشان را با‬ ‫برخی ش��خصیت های این فیلم تطبیق دادند‪ ،‬شخص‬ ‫اقای احمدی نژاد بود‪ .‬ولی بعید است دور و بری هایی‬ ‫که دست به این اقدامات می زنند بدون زمینه سازی برای‬ ‫انتخابات دست به این اقدامات بزنند‪».‬‬ ‫وی در تشریح موضع رئیس جمهور در مقابل فیلم ظهور‬ ‫نزدیک است‪ ،‬افزود‪« :‬ایش��ان از این ناراحت بودند که‬ ‫چرا نام م��ن را در این فیلم مصداق قرار دادید و اینکه‬ ‫این مسائل چه ربطی به من دارد‪ ».‬ایشان از اینکه دیگران‬ ‫وی را در این فیلم مطرح کردند بسیار ناراحت بودند و‬ ‫ناراحتی خودشان را ابراز کردند‪.‬‬ ‫به امور مساجد نیز در این خصوص گفت‪« :‬کسانی که‬ ‫سی دی ظهور نزدیک است را تولید کرده اند متعلق به‬ ‫یک جریان سیاسی اند که در دراز مدت به دنبال بی دین‬ ‫کردن مردم اند‪».‬‬ ‫او ب��ا بیان اینکه این مس��تند دور از واقعیت اس��ت و‬ ‫هی��چ اس��تنادی درب��اره م��واردی ک��ه در ان مطرح‬ ‫می ش��ود‪ ،‬وجود ندارد تاکید کرد‪« :‬اصوال کارهایی که‬ ‫دس��ت اندرکاران این س��ی دی انج��ام دادند‪ ،‬خالف‬ ‫روایات و احادیت ما اس��ت که ب��زرگان بیان کردند‪.‬‬ ‫اعتقاد ما این اس��ت که حتی خود امام زمان(ع)‪ ،‬زمان‬ ‫ظهور را نمی داند‪،‬عالوه بر اینکه تطبیق دادن اخرالزمان‬ ‫به این و ان‪ ،‬غلط اس��ت‪ .‬همه اینها غلط است و هیچ‬ ‫کدام مس��تند نیست و خالف واقع است و کسانی که‬ ‫ای��ن کار را کردن��د قطعا در پس پ��رده متعلق به یک‬ ‫جریان سیاس��ی هستند که در دراز مدت بی دین کردن‬ ‫مردم را دنبال می کنند‪».‬‬ ‫ابراهیمی برخی ادعاها مبنی بر حمایت مش��ایی از این‬ ‫مس��تند را نیز خالف دانس��ت و در پاس��خ به سوالی‬ ‫در خصوص اقدامات دولت در دوره شهرداری همچون‬ ‫نقشه مسیر ظهور گفت‪« :‬در زمان شهرداری بنده با انها‬ ‫مرتبط بودم و هیچ از این مسائل نبوده است‪ ،‬اینها همه‬ ‫در دوران ریاست جمهوری مطرح شده و همان طور که‬ ‫ان سی دی مستند نیس��ت‪ ،‬این گمانه زنی ها هم مستند‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گزارش ‪3‬‬ ‫کنفدراسیون فوتبال اسیا ادعای سعودی ها را نپذیرفت‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪16‬‬ ‫پیروزی جدید ایران در برابر اعراب‬ ‫جدال میان ایران و عربستان بار دیگر به حوزه ورزش‬ ‫کش��یده ش��د‪ .‬ماجرا از انجایی اغاز شد که مسئوالن‬ ‫فدراسیون فوتبال عربس��تان در استانه دیدارهای دور‬ ‫برگش��ت از مرحل��ه گروهی لیگ قهرمانان اس��یا در‬ ‫اقدامی غیرمنتظره و خارج از عرف بین المللی خواستار‬ ‫برگزاری دیدارهای نمایندگان این کشور در خارج از‬ ‫خاک ایران شدند‪.‬‬ ‫این درخواس��ت در حالی از سوی مس��ئوالن فوتبال‬ ‫عربس��تان مطرح ش��د که تاکنون تمام��ی دیدارهای‬ ‫گذشته تیم های باشگاهی ایران مقابل تیم های سعودی‬ ‫بدون هرگونه مش��کلی و با تایید ‪ AFC‬برگزار ش��ده‬ ‫است‪.‬‬ ‫بسیاری این اقدام سعودی ها را یک فرار به جلو قلمداد‬ ‫می کنند‪ ،‬چرا که دو تیم پرس��پولیس و ذوب اهن ایران‬ ‫برای ورود به خاک عربس��تان مشکل داشتند و حتی‬ ‫ب��ا انگش��ت نگاری و چهره نگاری از س��وی مقامات‬ ‫فرودگاه عربس��تان روبه رو ش��دند و این بار عربستان‬ ‫نگران اقدامات تالفی جویانه از سوی ایران است‪.‬‬ ‫تیم های االتحاد و الهالل عربستان ‪ 13‬اردیبهشت و در‬ ‫هفته پنجم رقابت های لیگ قهرمانان اسیا در تهران و‬ ‫اصفهان میهمان تیم های پرسپولیس و سپاهان خواهند‬ ‫بود‪ .‬درهفته ششم این رقابت ها نیز که ‪ 20‬اردیبهشت‬ ‫برگزار خواهد شد‪ ،‬ذوب اهن و استقالل در اصفهان و‬ ‫تهران پذیرای الشباب و النصر عربستان هستند‪.‬‬ ‫این درخواست با واکنش های متفاوتی در ایران مواجه‬ ‫شد‪ .‬علی کفاش��یان‪ ،‬رئیس فدراسیون فوتبال با شبکه‬ ‫تلویزیون��ی الجزی��ره گفت وگو کرد و گف��ت‪« :‬اقدام‬ ‫فدراس��یون فوتبال عربس��تان کامال غیرحرفه ای است‬ ‫و ایران همانند گذش��ته هیچ مش��کلی ب��رای میزبانی‬ ‫بازی های لیگ قهرمانان اسیا ندارد‪».‬‬ ‫کفاشیان گفت‪« :‬این یک عمل کامال غیر حرفه ای است‪.‬‬ ‫به نظر من این نظر خود فدراس��یون فوتبال عربستان‬ ‫نبوده و احتماال به دلیل مسائلی که در چند وقت اخیر‬ ‫روی داده از سوی دولت عربستان به انها تحمیل شده‬ ‫است‪ .‬در حالی که تیم های دیگری هم که پیش از این‬ ‫حاشیه سازی کرده بودند‪ ،‬بدون هیچ مشکلی در ایران‬ ‫حضور یافتن��د و بازی های خود را با نمایندگان ایران‬ ‫برگزار کردند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬اصال این مسائل ربطی به فوتبال ندارد‬ ‫و نباید سیاست را داخل ورزش کرد‪».‬‬ ‫پیش از عربستانی ها‪ ،‬این باشگاه های قطری بودند که‬ ‫ب��رای حضور در ایران بهان��ه اوردند و ادعا کردند که‬ ‫ایران برای بازی امنیت کافی ندارد‪ .‬اما ‪ AFC‬این ادعای‬ ‫قطری ها را رد کرد و بازی های انها به میزبانی استقالل‬ ‫و سپاهان بدون هیچ مشکلی برگزار شد‪.‬‬ ‫مهدی محمدنبی‪ ،‬دبیرکل فدراسیون نیز درباره مواضع‬ ‫فدراس��یون در قبال موضع گیری فدراسیون عربستان‬ ‫برای عدم حضور در ایران و مش��خص ش��دن نتیجه‬ ‫نهایی گفت‪« :‬ما مواضع و دالیل مان را برای رد ادعای‬ ‫عربس��تانی ها به صورت مکتوب برای کنفدراس��یون‬ ‫فوتب��ال اس��یا (‪ )AFC‬فرس��تاده و در ان تاکید کردیم‬ ‫در تاریخ حدودا ‪100‬س��اله عمر فدراسیون فوتبال در‬ ‫ایران‪ ،‬کوچکترین مش��کلی در برگزاری مس��ابقه های‬ ‫بین المللی مختلف نداشتیم‪ .‬همیشه بر جدایی ورزش‬ ‫از سیاست تاکید کردیم و امنیت کامل برای برگزاری‬ ‫رویدادهای ورزش��ی ایران فراهم بوده اس��ت‪AFC .‬‬ ‫هنوز پاسخی نداده‪ ،‬اما با شناختی که از چنین وضعیتی‬ ‫داریم‪ ،‬مش��کلی نخواهد بود و تیم های عربستانی در‬ ‫تهران و اصفهان با تیم های ایرانی مسابقه خواهند داد‪».‬‬ ‫این موضوع به کنفرانس خبری س��خنگوی دس��تگاه‬ ‫دیپلماسی نیز کشیده شد‪ .‬رامین مهمانپرست‪ ،‬خواسته‬ ‫عربستانی ها را ناشی از ترس از شکست دانست‪.‬‬ ‫او در پاس��خ به س��وال یکی از خبرنگاران که پرسید‬ ‫اتهامات مقامات عربستانی علیه ایران به بحث ورزش‬ ‫نیز کشیده شده و برخی از باشگاه های ورزشی عربستان‬ ‫اعالم کرده اند برای مس��ابقات فوتبال جام باشگاه های‬ ‫اس��یا به دلیل ناامنی به ای��ران نمی ایند‪ ،‬گفت‪« :‬به نظر‬ ‫می ای��د این یک نکته هر چند ظاهر سیاس��ی دارد اما‬ ‫در واق��ع این اس��ت که ترس از شکس��ت با توجه به‬ ‫قدرت تیم های باش��گاهی کشور ما باعث شده برخی‬ ‫از تیم های کشورهای منطقه دست به دامن موضوعاتی‬ ‫شوند که به هیچ وجه صحت ندارد‪ .‬بهتر است تیم های‬ ‫خود را تقویت کنند و تمرینات شان را افزایش دهند تا‬ ‫قدرت بیشتری پیدا کنند‪».‬‬ ‫علی دایی‪ ،‬سرمربی پرسپولیس هم به این درخواست‬ ‫واکنش نش��ان داد‪ .‬او گفت که ای��ران خیلی امن تر از‬ ‫عربستان است و ما با برد جواب سعودی ها را می دهیم‪.‬‬ ‫همچنین اصغ��ر دلیلی‪ ،‬مدیرعام��ل ذوب اهن‪ ،‬اقدام‬ ‫عربستانی ها برای ناامن جلوه دادن ایران را بهانه جویی‬ ‫دانست و گفت‪« :‬امنیت ایران از عربستان بیشتر است و‬ ‫انها تنها از شکست دوباره تیم هایشان نگران هستند‪».‬‬ ‫در پی این اقدام سعودی ها‪ ،‬مهدی محمد نبی‪ ،‬دبیرکل‬ ‫فدراسیون فوتبال ایران نامه ای به الکس سوسی نوشت‬ ‫و کنفدراسیون فوتبال اسیا هم پاسخ این نامه را داد‪.‬‬ ‫در بخشی از نامه ایران به کنفدراسیون فوتبال اسیا که‬ ‫به امضای مهدی محمد نبی‪ ،‬دبیرکل فدراسیون فوتبال‬ ‫ایران به الکس سوس��ی‪ ،‬دبیرکل کنفدراس��یون فوتبال‬ ‫اس��یا نوشته ش��ده توضیحاتی امده اس��ت که الکس‬ ‫سوسی پاسخ فدراسیون فوتبال عربستان را داده است‪.‬‬ ‫در بخش��ی از نامه الکس سوسی به فدراسیون فوتبال‬ ‫عربس��تان امده اس��ت‪« :‬پس از بررس��ی وضعیت و‬ ‫توضیحات مقامات فدراس��یون فوتب��ال ایران مطمئن‬ ‫هستیم که مسابقات لیگ قهرمانان اسیا در ایران‪ ،‬طبق‬ ‫برنامه و به طور مطلوب برگزار خواهد شد‪».‬‬ ‫در پایان نامه امده اس��ت که نمایندگان کنفدراس��یون‬ ‫فوتبال اسیا به هر دو کشور ایران و عربستان عزیمت‬ ‫می کنند تا در خصوص ارتقای کیفیت مسابقات لیگ‬ ‫قهرمانان اسیا بحث و تبادل نظر کنند‪.‬‬ ‫بدین ترتیب ب��ار دیگر ادعای اع��راب مبنی بر ناامنی‬ ‫ایران ب��رای برگزاری مس��ابقات با شکس��ت مواجه‬ ‫ش��د و این دیدارها طبق برنامه اعالم ش��ده در خاک‬ ‫جمهوری اسالمی ایران برگزار خواهد شد‪g .‬‬ ‫«چمران» حاتمی کیا در تعلیق‬ ‫پس از انکه ابراهیم حاتمی کیا در برنامه راز از اعالم تهیه کننده دولت مبنی بر‬ ‫کمبود بودجه برای س��اخت پروژه س��ینمایی «چمران» س��خن گفت‪ ،‬هفته‬ ‫گذش��ته نیز اخباری مبنی بر توقف تولید پروژه «چمران» منتش��ر ش��د‪ .‬اما‬ ‫محمد پیرهادی‪ ،‬تهیه کننده این فیلم از هر گونه اظهارنظر درباره این موضوع‬ ‫خودداری کرده و تالش رس��انه ها برای گفت وگو با حاتمی کیا نیز بی نتیجه‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬ابراهیم حاتمی کیا در برنامه «راز» گفته بود که برخی از گروه ها‬ ‫عالقه ندارند این فیلم توس��ط او ساخته شود اما وی تمام تالشش را به کار‬ ‫می گیرد تا بودجه موردنیاز برای س��اخت این فیلم را تهیه نماید‪ .‬اینکه چرا‬ ‫خبر توقف پروژه ای به این عظمت به صورت ش��ایعه منتشر می شود‪ ،‬بیش‬ ‫از همه به پاس��خگو نبودن تهیه کننده این پروژه یعنی جناب پیرهادی مرتبط‬ ‫است‪ .‬او هفته گذش��ته در گفت وگویی کوتاه اعالم کرد که هیچ چیز راجع‬ ‫ب��ه توقف تولید «چمران» نمی دان��د و حتی اطالع ندارد که این خبر از کجا‬ ‫نشر پیدا کرده‪.‬‬ ‫اواخر دی ماه گذش��ته حاتمی کی��ا اعالم کرده بود که پروانه س��اخت فیلم‬ ‫سینمایی «چمران» را دریافت کرده و این پروژه را به زودی کلید خواهد زد‪.‬‬ ‫البته از سال ‪ 85‬زمزمه هایی درباره ساخت این مجموعه به گوش می رسید اما‬ ‫این کارگردان از ادامه پروژه در ان مقطع انصراف داد؛ ‪ 4‬سال بعد اما ساخت‬ ‫پروژه شهید چمران قطعی شد‪.‬‬ ‫حاتمی کی��ا در اذر س��ال ‪ 85‬در نام��ه ای از دالیل انصرافش نوش��ت و در‬ ‫بخش هایی از ان نامه اورد‪« :‬بارها گفته ام که ارزو می کنم اخرین کار من ساختن‬ ‫ی درباره ش��هید چمران باش��د و ان را بزرگ ترین انگیزه شخصی خود‬ ‫فیلم ‬ ‫می دانم ولی روند پیش امده عمال س��کان کش��تی را از من ربود و من باید‬ ‫در فرصت و مهلتی دیگر و در فضایی کامال شخصی به این دردانه شهیدان‬ ‫جنگ (مصطفی چمران) بپردازم‪».‬‬ ‫ق��رار ب��ود تولید ای��ن پروژه بعد از جش��نواره فیل��م فجر ‪ 89‬اغاز ش��ود‪.‬‬ ‫محم��د پیره��ادی در مورد تولی��د این فیلم س��ینمایی گفته ب��ود‪« :‬تاکنون‬ ‫صحبت هایی کلی با برخی عوامل پشت صحنه صورت گرفته است‪».‬‬ ‫تهیه کننده «چمران» ادام��ه داد‪« :‬موضوع مورد توجه در این فیلم بخش های‬ ‫مختلف زندگی شهید چمران است‪ .‬در مورد انتخاب عوامل هنوز در مراحل‬ ‫تو گو نکرده ایم‪».‬‬ ‫اولیه کار هستیم و با بازیگری برای این نقش مهم گف ‬ ‫پیرهادی و حاتمی کیا پیش از این در فیلم های «به نام پدر»‪« ،‬دعوت»‪« ،‬گزارش‬ ‫یک جشن» و مجموعه تلویزیونی «حلقه سبز» همکاری کرده اند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫بودجه نهادهای فدرال را اخر هفته گذشته تامین کرد‬ ‫و قرار است الیحه بودجه فدرال را این هفته تصویب‬ ‫کند‪ .‬باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‪ ،‬طی یک نطق‬ ‫تلویزیونی از توافق طرفین اس��تقبال کرد‪ .‬او برنامه اش‬ ‫برای گذراندن تعطیالت اخر هفته در شهر ویلیامزبرگ‬ ‫ایالت ویرجینیا را لغو کرده بود تا در واشنگتن به روند‬ ‫مذاکرات کمک کن��د‪ .‬اوباما اعالم کرد که این کاهش‬ ‫بودجه دش��وار اما الزم است‪ .‬او تاکید کرد‪« :‬برخی از‬ ‫این کاهش بودجه هایی که مورد موافقت قرار گرفت‪،‬‬ ‫دردناک خواهد بود‪ .‬برنامه هایی که افراد به انها وابسته‬ ‫هستند‪ ،‬با کاهش بودجه روبه‏رو می شوند‪ .‬پروژه های خبرنامه‬ ‫زیرساختی مورد نیاز نیز به تعویق خواهد افتاد‪».‬‬ ‫گفته می ش��ود که طرفین موافق��ت کرده اند بین ‪ 40‬تا‬ ‫‪ 78‬میلیارد دالر از هزینه های مندرج در الیحه بودجه‬ ‫پیشنهادی دولت اوباما را کاهش دهند‪ .‬کاهش بودجه‬ ‫دولت یک��ی از وعده های انتخاباتی جمهوری خواهان‬ ‫در انتخابات میان دوره ای کنگره س��ال گذش��ته بود و‬ ‫از همی��ن رو بود که این بار تصویب بودجه در کنگره‬ ‫تبدیل به یک چالش اساسی برای کاخ سفید شد‪.‬‬ ‫سناتور هری رید‪ ،‬رهبر اکثریت دموکرات در مجلس‬ ‫س��نا‪ ،‬توافق حاصله را تاریخی توصیف کرد و گفت‪:‬‬ ‫«طرفی��ن درباره اولویت های الیح��ه بودجه نیز توافق‬ ‫کرده اند‪ ».‬وی پیش تر جمهوری خواهان را متهم کرده‬ ‫بود که به علت اختالف نظرشان درباره موضوع سقط‬ ‫جنین و سالمت زنان در مذاکرات کارشکنی می کنند‪.‬‬ ‫برخی براورد کرده اند که تعطیلی محدود دولت فدرال‬ ‫حداقل هفته ای ش��ش میلی��ارد دالر ب��ه امریکا زیان‬ ‫وارد می کن��د‪ .‬از اول ماه اکتبر تاکن��ون دولت امریکا‬ ‫ام��ور روزمره خود را با توس��ل به مجموع��ه تدابیر‬ ‫موقت اداره کرده اس��ت‪ .‬اگر مذاک��رات در این زمینه‬ ‫شکس��ت می خورد‪ ،‬برای اولین بار در ‪ ۱۵‬س��ال اخیر‬ ‫بخش اعظم دولت فدرال در امریکا «تعطیل» می ش��د‪.‬‬ ‫ب��ا توجه به نقش قاب��ل توجه دول��ت در تامین مالی‬ ‫فعالیت های مربوط به رهن و وام های مسکن‪ ،‬تعطیلی‬ ‫فعالیت های دولتی می تواند به بازار شکننده مسکن در‬ ‫امریکا اس��یب جدی وارد کن��د‪ .‬تعطیلی فعالیت های‬ ‫دولت امریکا ب��ه معنای تعطیلی دفاتر دولتی اس��ت‬ ‫که در نتیجه دس��تمزد کارکنان و کارمندان بخش های‬ ‫ی هم پرداخت نخواهد شد و پارک های‬ ‫دولتی و نظام ‬ ‫ملی و موزه های این کش��ور بس��ته می شوند‪ .‬در دوره‬ ‫ریاس��ت جمهوری بیل کلینتون در امری��کا هم اتفاق‬ ‫مش��ابهی رخ داد و دولت امریکا برای حدود یک ماه‬ ‫تعطیل ش��د‪ .‬اختالف نظرها بر سر بودجه در ان زمان‪،‬‬ ‫در نهایت نزد افکار عمومی ب��ه نفع دموکرات ها تمام‬ ‫ش��د و جمهوری خواهان متهم شدند که منافع سیاسی‬ ‫خود را به منافع کشور ترجیح داده اند‪g .‬‬ ‫‪17‬‬ ‫این بار بر سر بودجه رخ داد‬ ‫جدال جدید جمهوری خواهان‬ ‫و دموکرات ها‬ ‫باراک اوباما یک ساعت پیش از تعطیلی دولت ایاالت‬ ‫متح��ده‪ ،‬از تعطیل��ی برخی خدمات نج��ات یافت و‬ ‫دموکرات ها و جمهوری خواهان بر س��ر بودجه جدید‬ ‫امریکا به توافق رس��یدند‪ .‬در حالی که کسری بودجه‬ ‫ایاالت متحده در فوریه گذش��ته ب��ه ‪222‬میلیارد دالر‬ ‫رسیده بود‪ ،‬اما این اتفاق هم نتوانست مانع اختالفات‬ ‫جمهوری خواهان و دموکرات ها بر سر تصویب بودجه‬ ‫جدید امریکا ش��ود‪ .‬اولین بار روزنامه یو اس ای تودی‬ ‫از ط��رح جمهوری خواه��ان برای کاه��ش ‪ 4‬میلیارد‬ ‫دالری بودج��ه امریکا خب��ر داد‪ .‬این طرح اغازی بود‬ ‫بر اختالفات جدی��د جمهوری خواهان و دموکرات ها‬ ‫در خص��وص بودجه ایاالت متحده‪ .‬جمهوری خواهان‬ ‫به ای��ن دلیل این طرح را روی میز گذاش��ته اند که به‬ ‫دنبال کوچکتر ش��دن دولت در این کشور هستند اما‬ ‫در عین حال‪ ،‬دموکرات ها برای اجرای سیاس��ت های‬ ‫رفاهی خود به بودجه بیشتری نیاز دارند و از این رو با‬ ‫طرح جمهوری خواهان به شدت مخالفند‪.‬‬ ‫اکثریت جمهوری خ��واه در مجلس نمایندگان امریکا‬ ‫می گویند که با توجه به افزایش کسری بودجه دولت‬ ‫بای��د اقدامات س��خت و قطع بودجه ه��ای جدی در‬ ‫دستور کار قرار گیرد‪ ،‬اما دموکرات ها با این گونه قطع‬ ‫بودجه مخالف هستند‪ ،‬چراکه خدمات مالی‪ ،‬بهداشت‬ ‫و تندرس��تی‪ ،‬اموزش��ی‪ ،‬دانش��گاهی و مدارس را با‬ ‫مشکل جدی روبه رو می کند‪.‬‬ ‫نمایندگان دموکرات نیز می گویند هرگونه قطع بودجه‬ ‫باید از حوزه هایی ش��روع ش��ود ک��ه باالترین هزینه‬ ‫در انه��ا می ش��ود‪ ،‬از جمله بودجه ه��ای دفاعی که به‬ ‫گفت��ه انها‪ ،‬بیش از حد باالس��ت‪ .‬احزاب دموکرات و‬ ‫جمهوری خواه کنگره در جلس��ه خ��ود توافق کردند‬ ‫تا برای س��ال مالی تا ‪ 30‬سپتامبر سال جاری میالدی‬ ‫حدود ‪ 38‬میلیارد دالر از هزینه ها را کاهش دهند‪.‬‬ ‫در صورتی که بر س��ر الیحه بودجه توافق نمی ش��د‪،‬‬ ‫حداقل ‪ ۸۰۰‬هزار نفر از «کارکنان غیرضروری» فدرال‬ ‫بیکار می شدند‪ .‬جان بینر‪ ،‬رئیس جمهوری خواه مجلس‬ ‫نمایندگان‪ ،‬خبر توافق حاصله را تایید کرد‪ .‬بر اس��اس‬ ‫توافق حاصل شده‪ ،‬کنگره با تصویب یک طرح موقت‬ ‫چهره ها‬ ‫حمید بقایی‬ ‫سید حسن نصراهلل‬ ‫تحوالتجدید‬ ‫در دولت‬ ‫انتقاد از حریری‬ ‫حمایت از ایران‬ ‫سید حسن نصراهلل‪ ،‬دبیر کل حزب اهلل لبنان در سخنرانی‬ ‫هفته گذشته خود‪ ،‬از سعد حریری نخست وزیر لبنان‬ ‫به خاطر محکوم ک��ردن روابط حزب اهلل و ایران انتقاد‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫او در خص��وص اظه��ارات تن��د حری��ری علی��ه‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران گفت‪« :‬من سخنگوی دولت‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران نیستم‪ .‬داش��تن روابط خوب‬ ‫با ایران ‪ ،‬س��وریه و برخی از کشورهای جهان موجب‬ ‫مباهات من و دوس��تانم است‪ .‬وقتی به کشوری که در‬ ‫برهه های مختلف از لبنان حمایت کرده اس��ت چنین‬ ‫توهینی می ش��ود نمی توانیم سکوت کنیم‪ .‬حریری به‬ ‫جای انکه بگوید اسرائیل در لبنان بحران ایجاد می کند‪،‬‬ ‫می گوید ایران در لبنان بحران زا است‪ .‬او چه مستنداتی‬ ‫دارد؟ ایران از معدود کش��ورهایی اس��ت که در جنگ‬ ‫‪33‬روزه در کنار مقاومت ایستاد‪ .‬اگر حمایت ایران نبود‬ ‫نمی توانس��تیم اسرائیل را شکست دهیم‪ .‬البته حمایت‬ ‫قطر و برخی دیگر از کشورها هم بود‪ .‬این اتهامات از‬ ‫اساس باطل است‪ .‬خیلی شفاف می گویم ایران کشور‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪18‬‬ ‫قدرتمندی اس��ت و نیازی به حمایت م��ن ندارد‪ .‬اما‬ ‫ش��رط وفاداری و دوس��تی حکم می کند در برابر این‬ ‫اتهامات سکوت نکنیم‪ .‬ما در روزهای گذشته از ملت‬ ‫بحرین و قیام مردم تونس‪ ،‬مصر و یمن حمایت کردیم‪.‬‬ ‫ایا ای��ن به معنی مداخله در امور این کشورهاس��ت؟‬ ‫من در دولت مسئولیتی ندارم بلکه وظیفه خود می دانم‬ ‫از مسلمانان حداقل به صورت رسانه ای حمایت کنم‪.‬‬ ‫چ��را حریری در این زمینه موضع گیری نمی کند؟ طی‬ ‫روزه��ای اینده خواهید دید که ایرادات وارده به گروه‬ ‫‪14‬مارس بیشتر از انی اس��ت که مردم لبنان می دانند‪.‬‬ ‫برخی زوایای دوس��تی های انها با دشمن صهیونیستی‬ ‫اشکار شده و برخی هنوز اشکار نشده است‪g ».‬‬ ‫علی اکبر جوانفکر‬ ‫بازگشت به ایران‬ ‫علی اکبر جوانفکر که از ابتدای دولت نهم مش��اور‬ ‫مطبوعات��ی محم��ود احمدی ن��ژاد رئیس جمه��ور‬ ‫ب��ود و از ابت��دای دول��ت ده��م ب��ه مدیرعاملی‬ ‫خبرگ��زاری جمهوری اس�لامی (ایرن��ا) منصوب‬ ‫ش��د‪ ،‬از هفته گذشته سرپرس��تی موسسه فرهنگی‬ ‫مطبوعاتی ایران را نیز عهده دار ش��د‪ .‬جوانفکر که‬ ‫در راه اندازی روزنامه ایران نقش داشته اکنون مرد‬ ‫اول رسانه های دولت اس��ت‪ .‬اعضای هیات امنای‬ ‫موسس��ه فرهنگی مطبوعاتی ایران‪ ،‬دوشنبه گذشته‬ ‫در اخرین نشس��ت خود‪ ،‬جوانفکر را به سرپرستی‬ ‫ای��ن موسس��ه منصوب کردن��د‪ .‬در این نشس��ت‬ ‫همچنین از خدمات کاوه اش��تهاردی‪ ،‬مدیرعامل و‬ ‫عضو هیات مدیره این موسس��ه تقدیر به عمل امد‪.‬‬ ‫هیات امنای موسس��ه ایران مقررک��رده تا انتخاب‬ ‫اعض��ای جدی��د هیات مدی��ره و ط��ی فرایندهای‬ ‫قانونی‪ ،‬علی اکبر جوانفکر سرپرس��تی این موسسه‬ ‫را برعهده گیرد‪.‬‬ ‫این در حالی است که از یک سال پیش خبرهایی از‬ ‫برخی نزدیکان دولت به گوش رسید که قرار است‬ ‫موسس��ه و روزنامه ایران زیرمجموعه خبرگزاری‬ ‫جمهوری اس�لامی (ایرنا) ش��ود و از سوی دیگر‬ ‫ایرنا نیز از مدیریت وزارت ارش��اد خارج ش��ده و‬ ‫مستقیما زیرمجموعه دفتر رئیس جمهور قرار گیرد؛‬ ‫اما بنا به دالیلی این موضوع به حالت تعلیق درامد‪.‬‬ ‫اش��تهاردی در دوره مدیری��ت خود در موسس��ه‬ ‫ای��ران‪ ،‬ب��ا ط��رح مس��ائلی در خص��وص خانواده‬ ‫هاشمی رفس��نجانی و دانشگاه ازاد حاشیه ساز شد‪.‬‬ ‫اسفندیار رحیم مش��ایی رئیس دفتر رئیس جمهور‪،‬‬ ‫علی اکب��ر جوانفکر مدیرعامل ایرنا و س��ید محمد‬ ‫حس��ینی وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی اعضای‬ ‫هی��ات امنای موسس��ه فرهنگ��ی مطبوعاتی ایران‬ ‫حمید بقایی هفته گذشته سمت های جدیدی را در دولت‬ ‫عهده دار شد تا بار دیگر جانشین اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫شود‪ .‬او که در اغاز به کار دولت دهم جانشین مشایی در‬ ‫سازمان میراث فرهنگی شده بود‪ ،‬در احکام جداگانه ای‬ ‫ک��ه از محمود احمدی ن��ژاد دریافت ک��رد‪ ،‬به عنوان‬ ‫مع��اون اجرای��ی رئیس جمه��ور و سرپرس��ت نهاد‬ ‫ریاس��ت جمهوری منصوب ش��د‪ .‬او در حالی به این‬ ‫س��مت ها منصوب ش��ده اس��ت که هم اکنون معاون‬ ‫رئیس جمه��ور و رئیس س��ازمان می��راث فرهنگی و‬ ‫گردشگری‪ ،‬دبیر «ش��ورای عالی مناطق ازاد کشور و‬ ‫ویژه اقتصادی»‪ ،‬مش��اور وی��ژه رئیس جمهور در امور‬ ‫اس��یا و عضو کارگروه ترانزی��ت وزارت راه و ترابری‬ ‫اس��ت‪ .‬البته سخنگوی سازمان میراث فرهنگی با بیان‬ ‫اینکه بقایی با حفظ س��مت به این سمت ها منصوب‬ ‫نشده اس��ت‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬رئیس جدید این سازمان به‬ ‫زودی معرفی خواهد ش��د‪ .‬پیش تر مطرح شده بود که‬ ‫بقایی قرار است معاون اول رئیس جمهور شود که البته‬ ‫این خبر بارها تکذیب شد‪».‬بسیاری حضور بقایی در‬ ‫نهاد ریاست جمهوری را زمینه ساز تغییرات جدیدی در‬ ‫دولت عنوان می کنند‪ .‬برخی این انتصاب را با سفرهای‬ ‫اس��تانی مرتبط می دانند‪ ،‬چراکه در دوره گذش��ته بار‬ ‫اصلی سفرهای استانی دولت بر دوش معاون اجرایی‬ ‫رئیس جمه��ور بود‪ .‬به زعم برخی دیگر‪ ،‬حضور فردی‬ ‫برای این پس��ت‪ ،‬برخی اخبار را تقویت و جابه جایی ‬ ‫محمود بهمنی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫در عین ح��ال همزمان با مدیرعامل‪ ،‬اعضای ‪ 7‬نفره‬ ‫هیات مدیره موسسه ایران نیز برکنار شده اند که در‬ ‫میان ان��ان نام عبدالرضا شیخ االس�لامی وزیر کار‪،‬‬ ‫حیدر مصلحی وزیر اطالعات‪ ،‬علی سعیدلو رئیس‬ ‫س��ازمان تربیت بدنی و غالمحس��ین الهام مش��اور‬ ‫حقوقی رئیس جمهور دیده می شود‪.‬‬ ‫پس از انکه س��ال ‪ 89‬هیات امنای موسس��ه ایران‬ ‫به تصمیم اولی��ه خود مبنی بر تغییرات در روزنامه‬ ‫ایران و سنجاق کردن ان به زیرمجموعه خبرگزاری‬ ‫ایرنا رس��ید و ای��ن تصمیم برای مدت��ی به حالت‬ ‫تعلیق درام��د‪ ،‬علی اکبر جوانفک��ر همکاران خود‬ ‫در ایرن��ا را ‪ 28‬دی م��اه ‪ 89‬به دیدار رئیس جمهور‬ ‫برد و تابلوفرشی از عکس رئیس جمهور به او اهدا‬ ‫کرد‪ ،‬اما هنوز ‪ 9‬روز از این دیدار نگذش��ته بود که‬ ‫‪ 7‬بهم��ن ‪ 89‬این بار اهال��ی روزنامه ایران به دیدار‬ ‫رئیس جمه��ور رفته و با او به گفت وگو نشس��تند‪.‬‬ ‫کاوه اش��تهاردی در این دیدار یک جلد قران مجید‬ ‫به رئیس جمهور هدیه کرد‪.‬‬ ‫جوانفک��ر که از زم��ان مس��ئولیت احمدی نژاد در‬ ‫ش��هرداری تهران او را همراهی کرده‪ ،‬در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نهم مس��ئول کمیته رسانه ای وی‬ ‫ب��ود‪ .‬در همان دوره‪ ،‬کاوه اش��تهاردی نیز مدیریت‬ ‫اتاق خب��ر خبرگزاری مهر را در اختیار داش��ت و‬ ‫در دیدارها و س��فرهای احمدی نژاد او را همراهی‬ ‫می کرد‪g .‬‬ ‫ریالجدید‬ ‫یک دالر می شود‬ ‫محمود بهمنی‪ ،‬رئیس کل بانک مرکزی هفته گذش��ته‬ ‫پس از جلس��ه هیات دولت از قطعی ش��دن حذف ‪4‬‬ ‫صفر از واحد پ��ول ملی خبر داد‪ .‬او در این باره گفت‪ :‬‬ ‫«برخی چنین تص��ور می کنند که حذف صفرهای پول‬ ‫س��بب کاهش ارزش پول ملی می شود‪ ،‬در حالی که نه‬ ‫تنها دخالتی در این زمینه ندارد بلکه سبب کاهش تورم‬ ‫هم می شود‪».‬بهمنی با بیان اینکه حذف ‪ 4‬صفر فقط برای‬ ‫تسهیل در مبادالت مالی است‪ ،‬افزود‪« :‬تحقق اجرای این‬ ‫برنامه در یک دوره زمانی یک یا دوساله انجام می شود‪».‬‬ ‫به گفته رئیس کل بانک مرکزی‪ ،‬با اجرایی ش��دن این‬ ‫برنامه‪ ،‬پول جدید به تدریج به جامعه تزریق می ش��ود‬ ‫تا بعد از اش��نایی مردم با ان‪ ،‬به ط��ور کلی پول جدید‬ ‫جایگزین ش��ود‪ .‬بهمنی ادامه داد‪« :‬در این صورت یک‬ ‫ریال جدید (که برابر ‪ 10‬هزار ریال کنونی است ) از نظر‬ ‫ارزشی با یک دالر برابر می شود‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬با توجه به اینکه ریال واحد پول کشور است‬ ‫و تغییری نمی کند ‪ ،‬با تحقق این برنامه‪ ،‬واحد پول خرد‬ ‫بعد از ریال همانند سال های گذشته دینار خواهد بود که‬ ‫در این صورت یک ریال برابر با ‪ 100‬دینار خواهد شد‪».‬‬ ‫سید شمس الدین حس��ینی‪ ،‬وزیر اقتصاد و سخنگوی‬ ‫اقتص��ادی دولت نیز حذف ‪ 4‬صف��ر از واحد پول ملی‬ ‫را تایید کرده است‪ .‬او همچنین با بیان اینکه خریداران‬ ‫سکه و طال با هدف بورس بازی و افزایش قیمت اقدام‬ ‫به خرید نکنند‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬بانک مرکزی عرضه شمش‬ ‫طال و س��که به قیمت جهانی را به ب��ازار ادامه خواهد‬ ‫داد تا مانع از بورس بازی و افزایش حبابی قیمت سکه‬ ‫اولین جلسه هیات رئیسه خبرگان با حضور ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫خبر‬ ‫اولین جلس��ه هیات رئیس��ه مجلس خبرگان رهبری با‬ ‫حض��ور ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬رئیس جدید این مجلس‬ ‫هفته گذشته در دفتر دبیرخانه این مجلس برگزار شد‪ .‬‬ ‫در این جلس��ه هر یک از اعضای هیات رئیس��ه درباره‬ ‫فعالیت های مجلس خبرگان در دوره جدید پیشنهاداتی‬ ‫ارائه کردند‪.‬‬ ‫در این جلس��ه که اولین جلس��ه هیات رئیس��ه مجلس‬ ‫خبرگان رهبری پس از انتخابات ‪ 17‬اس��فند این هیات‬ ‫ بود‪ ،‬حضرات ایات مهدوی کنی رئیس مجلس‪ ،‬محمد‬ ‫یزدی نایب رئیس اول‪ ،‬هاشمی شاهرودی نایب رئیس دوم ‪ ،‬دری نجف ابادی و سید احمد خاتمی منشی های‬ ‫هیات رئیسه و املی الریجانی و حجت االسالم والمسلمین رئیسی به عنوان کارپرداز حضور داشتند‪g .‬‬ ‫انتخاب سه عضو هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫تعدادی از مسئولین دولتی را تسهیل می کند‪ .‬اما گروه‬ ‫س��وم به تحوالت دولت در اینده نه چندان دور استناد‬ ‫می کنند چراکه باید س��ازما ن تربیت بدنی که سعیدلو‪،‬‬ ‫معاون اجرایی س��ابق ریاس��ت ان را به عه��ده دارد با‬ ‫س��ازمان ملی جوانان ادغام و وزارت ورزش و جوانان‬ ‫تاسیس شود‪ .‬از سوی دیگر پس از گذشت بیش از دو‬ ‫ماه هنوز متولی دو وزارتخانه زیر بنایی مس��کن و راه‬ ‫مشخص نشده و دولت تنها چند روز برای ادغام این‬ ‫دو وزارتخانه یا معرفی وزی��ر جدید برای وزارت راه‬ ‫و ترابری فرصت دارد‪ .‬به گمان انها‪ ،‬وقوع این دو اتفاق‬ ‫در کنار تحوالتی که حضور بقایی در پاستور به وجود‬ ‫خواه��د اورد‪ ،‬موجی از تغیی��رات را در دولت در پی‬ ‫خواهد داشت‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫باهنر باز هم نایب رئیس شد‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫و طال ش��ود‪».‬بهمنی گفت‪« :‬این روال درباره ارز نیز از‬ ‫سوی بانک مرکزی ادامه می یابد تا همسو با قیمت های‬ ‫جهانی‪ ،‬مدیریت ش��ناور شده در این بازار را نیز اعمال‬ ‫کند‪».‬رئی��س کل بان��ک مرکزی همچنی��ن درباره رقم‬ ‫صن��دوق ذخی��ره ارزی گفت‪« :‬از اول فروردین س��ال‬ ‫گذشته که صندوق توسعه ملی شکل گرفت ‪ 20‬درصد‬ ‫درامد نفت به طور مستقیم به این صندوق واریز و عمال‬ ‫صندوق ذخیره ارزی خود به خود به این صندوق تبدیل‬ ‫ش��د‪».‬وی یاداور شد‪« :‬در حس��اب ذخیره ارزی مازاد‬ ‫‪ 65‬دالر در ه��ر بش��که واری��ز می ش��د ام��ا از زمانی‬ ‫ک��ه صندوق توس��عه ملی ش��کل گرف��ت ‪ 20‬درصد‬ ‫درام��د به ان واریز ش��د که س��ال گذش��ته نزدیک به‬ ‫‪ 14‬میلی��ارد دالر در ای��ن صندوق جمع اوری ش��د‪».‬‬ ‫بهمن��ی گفت‪« :‬ن��رخ س��ود س��پرده های بلند مدت از‬ ‫‪ 17‬درصد به ‪ 15‬درصد کاهش داده شد‪».‬‬ ‫او با تاکید بر اینکه در بانکداری اس�لامی بانک ها فقط‬ ‫حق گرفتن حق الوکاله یا همان کارمزد را دارند‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«باید بقیه س��ود به سپرده گذار پرداخت شود نه انکه از‬ ‫ان بانک شود‪g ».‬‬ ‫در جلس��ه هفته گذشته ش��ورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬سه عضو پیشنهادی این ش��ورا برای عضویت در‬ ‫هیات امنای دانش��گاه ازاد مشخص شدند‪ .‬در این جلسه‪ ،‬برای انتخاب سه عضو هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫از میان حدود ‪ 20‬کاندیدا برای عضویت در این هیات رای گیری ش��د که در نهایت فرهاد دانش��جو رئیس‬ ‫سابق دانشگاه تربیت مدرس‪ ،‬فریدون عزیزی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و عضو فرهنگستان‬ ‫علوم پزش��کی و بهمن صمدی یزدی رئیس منطقه ‪ 11‬دانش��گاه ازاد با کسب ارای الزم به عنوان سه عضو‬ ‫هیات امنای دانشگاه ازاد انتخاب شدند‪ .‬هیات امنای دانشگاه ازاد بر اساس اساسنامه جدید این دانشگاه از‬ ‫‪ 4‬عضو حقوقی (وزیران علوم و بهداشت‪ ،‬رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و رئیس‬ ‫دانش��گاه ازاد)‪ 3 ،‬عضو انتخابی توسط ش��ورای عالی انقالب فرهنگی و ‪ 3‬عضو پیشنهادی هیات موسس‬ ‫دانشگاه ازاد (با تایید شورای عالی انقالب فرهنگی) تشکیل می شود‪ .‬با توجه به انتخاب ‪ 3‬عضو مذکور در‬ ‫جلس��ه هفته گذشته شورا‪ ،‬برای تکمیل ترکیب ‪ 3-3-4‬هیات امنای دانشگاه ازاد قرار است هیات موسس‬ ‫این دانشگاه از میان محسن قمی‪ ،‬علی اکبر والیتی‪ ،‬حسن حبیبی و حمید میرزاده سه نفر را به شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی معرفی کند‪g .‬‬ ‫کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی مجلس در اولین جلسه‬ ‫خود‪ ،‬ضم��ن انتخاب اعضای هیات رئیس��ه‪ ،‬حس��ین‬ ‫نجابت‪ ،‬نماینده مردم تهران را به عنوان رئیس کمیسیون‬ ‫جهاد اقتصادی انتخاب کرد‪ .‬اولین جلسه کمیسیون ویژه‬ ‫جهاد اقتصادی مجلس چهارشنبه گذشته با حضور همه‬ ‫اعضا برگزار شد‪ .‬در این جلسه هیات رئیسه کمیسیون‬ ‫جه��اد اقتص��ادی انتخ��اب ش��دند که بر این اس��اس‬ ‫حس��ین نجابت‪ ،‬نماینده تهران به اتفاق ارا رئیس این‬ ‫کمیس��یون ش��د‪ .‬همچنین محمدرضا باهنر و علی اصغر‬ ‫زارعی نمایندگان تهران به عنوان نواب رئیس‪ ،‬جعفر قادری نماینده شیراز به عنوان سخنگو و محمد سقایی‬ ‫نماینده اس��تهبان و نادر قاضی پور نماینده ارومیه نیز به عنوان دبیران این کمیس��یون انتخاب شدند‪ .‬در این‬ ‫جلس��ه مقرر شد که این هفته هیات رئیسه کمیس��یون جهاد اقتصادی با تشکیل جلسه‪ ،‬زمان بندی جلسات‬ ‫اینده را نیز مشخص کند‪g .‬‬ ‫مبارک سکته کرد‬ ‫حسنی مبارک هنگام بازجویی در خصوص تیراندازی‬ ‫ب��ه تظاهرات کنندگان در جریان انقالب مصر و فس��اد‬ ‫مالی دچار حمله قلبی ش��ده و به بیمارستان بین المللی‬ ‫شرم الشیخ منتقل شد‪ .‬شبکه الجزیره در گزارشی اعالم‬ ‫کرد‪ :‬حسنی مبارک‪ ،‬رئیس جمهور سابق مصر به علت‬ ‫نامساعد ش��دن وضعیت جسمانی اش در جریان انجام‬ ‫بازجویی به بیمارستان منتقل شد‪ .‬گفته شده تحقیقات‬ ‫از وی ادام��ه خواهد داش��ت‪ .‬تلویزیون دولتی مصر به‬ ‫نقل از مس��ئوالن بیمارس��تان گزارش داد که مبارک از‬ ‫خوردن غذا و نوش��یدن اب خودداری کرده اس��ت‪ .‬این در حالی اس��ت که تحقیقات از عالء و جمال‪ ،‬دو‬ ‫پسر مبارک در شهر الطور در مرکز استان سینا ی جنوبی ادامه دارد‪ .‬مدیر شبکه الجزیره در قاهره بیان کرد‪:‬‬ ‫«نیروهای امنیتی بیمارستانی را که مبارک به انجا منتقل شده تحت محاصره دراوردند‪g ».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫بررسی زمینه های تحقق یک حرکت بزرگ اقتصادی‬ ‫جهاد اقتصادی؛الگویی برای پیشرفت بومی ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬ ‫«ای��ن س��ال جاری را ک��ه از ای��ن لحظه اغاز‬ ‫می‏شود‪ ،‬ما بایستی متوجه کنیم به اساسی ترین مسائل‬ ‫همه اینها به نظر من مسائل اقتصادی‬ ‫کش��ور و محور ‏ ‬ ‫اس��ت؛ بنابراین من این سال را «سال جهاد اقتصادی»‬ ‫نامگذاری می‏کنم و از مسئوالن کشور‪ ،‬چه در دولت‪،‬‬ ‫چه در مجلس‪ ،‬چه در بخش‏های دیگری که مربوط به‬ ‫مسائل اقتصادی می‏شوند و همچنین از ملت عزیزمان‬ ‫انتظار دارم که در عرص ه اقتصادی با حرکت جهادگونه‬ ‫کار کنند‪ ،‬مجاهدت کنند‪ .‬حرکت طبیعی کافی نیست؛‬ ‫باید در این میدان‪ ،‬حرکت جهش��ی و مجاهدانه داشته‬ ‫باشیم‪».‬بدون شک این فراز سخنان مقام معظم رهبری‬ ‫که تعیین خط مش��ی و راهبرد اصل��ی نظام و مردم در‬ ‫س��ال جاری است‪ ،‬مهمترین بخش صحبت های اخیر‬ ‫ایشان در اغاز سال جدید بود‪.‬‬ ‫در س��ال های اخی��ر هم��واره نام��ی از س��وی‬ ‫رهبر معظم انقالب برای س��ال های انتخاب می ش��ود‬ ‫که نیازهای اساس��ی ان س��ال را ب��رای جامعه و نظام‬ ‫مش��خص می س��ازد‪ .‬نامگذاری امس��ال هم به عنوان‬ ‫جهاد اقتصادی دالیل و زمینه ه��ای فراوانی دارد که با‬ ‫نگاهی به شرایط امروز ایران‪ ،‬مشکالت و چالش های‬ ‫پی��ش رو و نیز تحوالت منطقه می توان به علل اصلی‬ ‫این نامگذاری پی برد‪.‬‬ ‫فالش بک‬ ‫مصرف‏گرایی جامعه ایرانی معضلی اس��ت که سالیان‬ ‫س��ال است هزینه های زیادی را هم به جامعه و هم به‬ ‫نظام تحمیل می کند‪.‬‬ ‫«مصرف گرایی» که پس از جنگ رشد فزاینده ای داشت‬ ‫در دهه چهارم عمر نظام جمهوری اسالمی و نیز افزایش‬ ‫فش��ارهای کش��ورهای غربی به دلیل پیش��رفت های‬ ‫روز افزون ایران به معضلی اساسی برای کشور تبدیل‬ ‫ش��ده بود‪ .‬حال انکه هدر ندادن منابع‪ ،‬پیش��گیری از‬ ‫اسراف‪ ،‬درست مصرف کردن و برنامه ریزی اقتصادی‬ ‫از اصولی اس��ت که می تواند ب��ه اندوخته ها و ذخایر‬ ‫ملی بیفزاید و توزیع منابع را تا حدودی عادالنه نماید‪،‬‬ ‫اما متاس��فانه فرهنگ مصرف گرایی و نیز در بخشی از‬ ‫جامع��ه تجمل گرایی مانع از تحقق این امر ش��ده بود‪.‬‬ ‫چنی��ن بود که رهبر معظم انقالب در س��ال ‪ ،1388‬با‬ ‫انتخاب عنوان «اصالح الگوی مصرف» برای ان س��ال‬ ‫و هدایت نظام و مردم در این راس��تا نقش��ی اساسی‬ ‫در حل این مش��کل ایفا کردند‪.‬بر اساس این مدل نظام‬ ‫می بایس��ت با سیاست های تش��ویقی و هدفدار نه تنها‬ ‫دس��تگاه های حکومتی که مردم را هم در این مس��یر‬ ‫تشویق و ترغیب می کرد‪.‬‬ ‫بنابراین می بایست از همه اهرم ها و مکانیسم هایی که‬ ‫می توانس��ت از هدر رفتن منابع خ��دادادی و تولیدی‬ ‫کشور جلوگیری کند استفاده می شد تا فرهنگ عمیق‬ ‫ان در نس��ل های اینده نهادینه شود‪.‬اما سال پس از ان‬ ‫نیز عنوانی از جنس س��ال قبل داشت‪ .‬سال ‪ 89‬توسط‬ ‫مق��ام معظ��م رهبری‪« ،‬س��ال همت مضاع��ف و کار‬ ‫مضاعف» نامگذاری شد‪.‬این سال در بخش اقتصادی‪،‬‬ ‫به جهت اغاز اجرای طرح تحول اقتصادی سالی پرکار‬ ‫ب��رای فعاالن بخش اقتصاد ایران ب��ود‪ ،‬اما در این بازه‬ ‫زمانی‪ ،‬اقتصاد ایران با عبور از یکی از مهم‏ترین مراحل‬ ‫خود عمال در مسیری جدید قرار گرفت‪.‬‬ ‫«جهاد اقتصادی» نیاز امروز ایران‬ ‫اما نامگذاری امس��ال به عنوان سال جهاد اقتصادی نیز‬ ‫زمینه ه��ا و دالیل خاص خ��ود را دارد‪ .‬این نامگذاری‬ ‫حاکی از حرکت جدیدی اس��ت ک��ه هدفش عمدتا‬ ‫«اینده» نظام‪ ،‬اقتصاد و ملت ایران اس��ت‪.‬به بیان دیگر‬ ‫نوعی مهندس��ی و تعیین راهبرد ب��رای دهه جدید بر‬ ‫اساس شرایط جدید است‪ .‬برای درک بهتر این مساله‬ ‫بهتر اس��ت بر انچه در عرصه اقتصاد سیاس��ی در این‬ ‫س��ه دهه گذش��ته اس��ت مروری گذرا کرد‪ .‬محسن‬ ‫رضایی این سه دهه را اینگونه توصیف می کند‪« :‬پس‬ ‫از انقالب اس�لامی دو مرحله حرکت اصالحی را در‬ ‫اقتصاد پشت سرگذاش��تیم‪ .‬در دهه اول انقالب شاهد‬ ‫نوعی اقتص��اد کوپنی و دولتی بودیم که تا ‪ 10‬س��ال‬ ‫لوازم غربی که البته این مهم مستلزم تالش جهاد گونه‬ ‫در همه عرصه ها به ویژه اقتصاد است‪.‬‬ ‫همانطور که اش��اره ش��د مس��اله مهم ارایش جهادی‬ ‫اس��ت‪ .‬بر این اس��اس دس��تگاه های اجرایی کش��ور‪،‬‬ ‫دس��تگاه های قانون گذار‪ ،‬نهادهای قضایی‪ ،‬بخش های‬ ‫مردم��ی‪ ،‬بخش های غیر انتفاعی و خصوصی کش��ور‬ ‫باید با مهندس��ی و تدوین الگوی مناسب که از سوی‬ ‫دس��تگاه های سیاس��ت گذار مش��خص می شود‪ ،‬یک‬ ‫ارایش جهادی به خود گیرند‪.‬‬ ‫تغییر فرهنگ مصرف‬ ‫با توجه به شرایط‬ ‫کنونی به نظر‬ ‫می رسد باید تدوین‬ ‫مدلبومی پیشرفت‬ ‫در دستور کار قرار‬ ‫گیرد‪ .‬یعنی پیشرفت‬ ‫بر اساس انچه خودمان‬ ‫داریم نه الگو ها و‬ ‫لوازم غربی که البته‬ ‫این مهم مستلزم‬ ‫تالش جهاد گونه در‬ ‫همه عرصه ها به ویژه‬ ‫اقتصاد است‬ ‫قوای ‪ 3‬گانه و جهاد اقتصادی‬ ‫رهبر معظم انقالب‪ ،‬هماهنگی به خصوص میان قوا و‬ ‫پرهیز از ورود به مسائل حاشیه ای را از شروط الزامی ‬ ‫این حرکت عظی��م اقتصادى عن��وان کرده اند‪ .‬بر این‬ ‫اساس اصطکاک بین قوای سه گانه بی تردید مهمترین‬ ‫مانع در برابر تحقق جهاد اقتصادی خواهد بود‪ .‬پرهیز‬ ‫از ورود به دعواهای جناحی و حاشیه ای انجا اهمیت‬ ‫بیش��تری می یابد که در پایان س��ال ج��اری انتخابات‬ ‫مجلس پیش رو است بنابر این باید مراقب بود که این‬ ‫مس��ائل به جهاد اقتصادی سایه نیفکند و ان را تحت‬ ‫تاثی��ر قرار ندهد‪ .‬چرا که تحقق جهاد اقتصادی نیازمند‬ ‫تمرکز اذهان و اراده ها و برنامه ها بر این مساله است‪.‬‬ ‫ناگفت��ه پیداس��ت که ت�لاش در جه��ت تحقق جهاد‬ ‫اقتص��ادی از س��وی نخب��گان سیاس��ی و اجتماعی‬ ‫محبوبیت‪ ،‬کارامدی و ذهنی��ت مثبت اجتماعی برای‬ ‫انان در پی خواهد داشت‪ ،‬و در غیر این صورت ورود‬ ‫به میدان حاش��یه و دعواهای سیاسی به مانعی بزرگ‬ ‫ب��رای جهاد اقتص��ادی که نیاز اساس��ی و مهم امروز‬ ‫جامعه ماس��ت تبدیل خواهد شد‪ .‬مسلما الزمه تحقق‬ ‫جه��اد اقتصادی‪ ،‬عزم و همگرای��ی ملی خصوصا در‬ ‫قوای سه گانه کشور است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫ادامه داشت‪.‬بعد از دفاع مقدس نیز اقتصاد ازاد‪ ،‬امتحان‬ ‫ش��د و برای اینکه این اقتصاد ما را به دنیا وصل کند‪،‬‬ ‫سیاستمداران ان دوران ارتباط جدیدی با غرب تعریف‬ ‫کردند‪.‬در چارچوب این ارتباط با ش��یوه مسالمت امیز‬ ‫تالش ش��د فن��اوری و س��رمایه گذاری غرب��ی وارد‬ ‫کشور ش��ود‪.‬دوران سازندگی و اصالحات دوران های‬ ‫اصالحی بود تا فناوری ها و سرمایه گذاری ها از خارج‬ ‫وارد کشور ش��ود و از ان استفاده کنیم اما ملت ایران‬ ‫مش��اهده ک��رد که غرب در ‪ 20‬س��ال گذش��ته با این‬ ‫رویکرد اصالحی ملت ایران چه برخوردی داشت‪.‬‬ ‫انها در مقابل هسته ای شدن ملت ایران ایستادند و کار‬ ‫را تا جایی پیش بردند که در دولت اصالحات‪ ،‬تعلیق‬ ‫را پذیرفتیم و غنی س��ازی را تعطی��ل کردیم‪ ،‬اما انان‬ ‫راض��ی نبودند و اس��نادی دراوردند و گفتند که کافی‬ ‫نیس��ت و هنوز مراکزی وجود دارد که باید تجس��س‬ ‫ش��ود‪.‬غربی ها در ان ایام نوعی زیاده خواهی را شروع‬ ‫کردند‪ .‬بوش ایران را محور ش��رارت خواند‪ ،‬س��پس‬ ‫شروع به درشت گویی و حرکاتی بی ادبانه در سیاست‬ ‫خارجی درباره ملت ایران کردند‪.‬‬ ‫اعم��ال تحری��م غربی ها علیه ملت ایران در ش��ورای‬ ‫امنیت نیز مساله دیگری بود‪ .‬پیرو این تحریم‪ ،‬وزرای‬ ‫اقتص��ادی امریکا مانند چاقو کش��انی در کش��ورهای‬ ‫منطقه راه افتادند و بانک های منطقه را تهدید کردند که‬ ‫با ایران همکاری نکنند‪».‬‬ ‫با توجه به ش��رایط کنونی به نظر می رسد باید تدوین‬ ‫مدل بومی پیش��رفت در دس��تور کار قرار گیرد‪ .‬یعنی‬ ‫پیش��رفت بر اس��اس انچه خودمان داریم نه الگو ها و‬ ‫مهمترین فاکتور برای مقابله با تحریم ها‬ ‫«از جمله اساسی ترین کارهای دشمنان ملت ما و کشور‬ ‫ما در مقابله با کش��ور ما‪ ،‬مس��ائل اقتصادی است‪ .‬البته‬ ‫در عرص��ه فرهنگی هم فعالند‪ ،‬در عرصه سیاس��ی هم‬ ‫فعالن��د‪ ،‬در عرصه انحص��ارات علمی هم فعالند‪ ،‬اما در‬ ‫عرص��ه اقتصادی فعالیت بس��یار زی��ادی دارند‪ .‬همین‬ ‫تحریم هایی که دش��منان ملت ایران زمینه سازی کردند‬ ‫یا ان را علیه ملت ایران اعمال کردند‪ ،‬به قصد این بود‬ ‫که یک ضربه ای بر پیش��رفت کشور ما وارد کنند و ان‬ ‫را از این حرکت ش��تابنده باز بدارند‪ .‬البته خواسته انها‬ ‫براورده نش��د و نتوانس��تند از تحریم ها ان نتیجه ای را‬ ‫که انتظار داش��تند‪ ،‬بگیرند و تدابیر مسئوالن و همراهی‬ ‫ملت بر ترفند دشمنان فائق امد؛ اما دنبال می کنند»‪( .‬پیام‬ ‫نوروزی رهبر معظم انقالب)رفتار شناس��ی کشورهای‬ ‫غربی نش��ان می دهد که انها در برخ��ورد با ملت های‬ ‫مس��تقل پس از اینکه در عرصه های سیاسی و نظامی و‬ ‫فرهنگی به نتیجه نمی رس��ند به ت�لاش برای ناکارامد‬ ‫کردن اقتص��اد انها می پردازند‪ .‬و ای��ن الگو و روش تا‬ ‫کنون برای بس��یاری از کش��ورهای ک��ه حاضر نبودند‬ ‫تحت س��لطه انان قرار گیرند اجرا ش��ده است‪ .‬انها به‬ ‫دلیل نفوذ و قدرت گسترده شان در این بخش همواره از‬ ‫اقتصاد به عنوان برگ برنده در برخورد با ملت ها استفاده‬ ‫کرده اند‪ .‬ملت ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده است‪.‬‬ ‫چنانکه همواره در سال های پس از انقالب با توطئه های‬ ‫مختلفی در عرصه های فرهنگی سیاسی و نظامی مواجه‬ ‫شده است‪ .‬اما در سالیان اخیر و پس از عدم کارایی انها‬ ‫تالش گس��ترده ای را برای ضرب��ه وارد کردن به بخش‬ ‫اقتصادی کشور اغاز کرده اند که تحریم های گسترده در‬ ‫زمینه های مختلف خود گویای این مساله است‪ .‬اگرچه‬ ‫به جهت پای��داری مقاومت ملت ای��ران و تالش های‬ ‫شبانه روزی به اذعان خود کشورهای غربی تحریم های‬ ‫انان کارایی مد نظرشان را نداشته اما به تعبیر رهبر معظم‬ ‫انقالب تالش انان ادامه دارد‪.‬بنابر این به نظر می رس��د‬ ‫تالش جهاد گونه در عرصه اقتصاد مهمترین فاکتور برای‬ ‫مقابله با توطئه انان است‪.‬‬ ‫صرفه جویی و اس��تفاده از منابع بر اس��اس الگوهای‬ ‫صحیح ممکن اس��ت در برخ��ی از حوزه ها یا بعضی‬ ‫از خانواده ها به صورت شخصی و فردی انجام گیرد‪،‬‬ ‫اما کش��ور ما نیازمند نهادمند شدن روش های درست‬ ‫مصرف کردن اس��ت‪ .‬هدفمند ک��ردن یارانه ها الگوی‬ ‫خوبی در این جهت اس��ت که اث��رات ان در کمترین‬ ‫فرص��ت ملموس و قاب��ل احصا ش��د‪.‬هدفمند کردن‬ ‫یارانه ها بی تردید یکی از مهمترین اقداماتی بود که در‬ ‫طول نظام جمهوری اسالمی اجرا شده است‪ .‬این مهم‬ ‫که در دولت دهم با موفقیت تا کنون مراحلی از ان به‬ ‫اجرا رسیده است می تواند با توزیع عادالنه‪ ،‬جلوگیری‬ ‫از هدر رفت منابع‪ ،‬پیش��گیری از اس��راف‪ ،‬درس��ت‬ ‫مصرف کردن و برنامه ریزی اقتصادی نقش��ی اساسی‬ ‫در مهیا شدن زمینه های جهاد اقتصادی داشته باشد‪.‬‬ ‫مبارزه با مفاسد اقتصادی‬ ‫فساد اقتصادی افتی برای تحقق شعار جهاد اقتصادی‬ ‫است‪ ،‬چرا که س��بب کاهش س��رمایه گذاری‪ ،‬کندی‬ ‫رش��د اقتصادی و کاهش درامده��ای مالیاتی دولت‪،‬‬ ‫تنزل زیر س��اخت های اقتصادی و خدمات عمومی و‬ ‫در نهای��ت باعث عدم تحقق اهداف توس��عه و جهاد‬ ‫اقتصادی خواهد شد‪.‬بنابراین مبارزه با مفاسد اقتصادی‬ ‫مقدمه جهاد اقتصادی اس��ت و یکی از کارهای اصلی‬ ‫ق��وه قضائیه بای��د در اولویت ق��رار دادن برخورد با‬ ‫مفاس��د اقتصادی و تسریع در روند رسیدگی به چنین‬ ‫پرونده های مهم باشد‪.‬‬ ‫پرهیز از کارهای شعاری‬ ‫همان ط��ور که رهب��ر معظ��م انقالب در س��خنرانی‬ ‫حرم مطهر رضوی اش��اره کردند‪ ،‬نباید نام گذاری هر‬ ‫س��ال به اسبابی برای تبلیغات روزافزون و به کارگیری‬ ‫کلمات پرطمطراق و شعارسازی مضاعف تبدیل شود‪،‬‬ ‫چراکه این نوع برخ��ورد می تواند بر ضد این حرکت‬ ‫تبدیل شود و از اثرگذاری ان بکاهد‪ .‬انچه از مسئوالن‬ ‫و دس��تگاه های انتظار می رود این است که با تامل در‬ ‫معانی وعلل این جهت گیری هوشمندانه برای اجرای‬ ‫ان برنامه ریزی کنند و با طراحی شاخص های راهبردی‬ ‫و ک ّمی‪ ،‬ام��کان ارزیابی و نق��د برنامه های اجرایی را‬ ‫فراهم س��ازند‪.‬در مجم��وع به نظر می رس��د نخبگان‬ ‫اقتصادی و سیاسی کشور می بایست همه توانایی های‬ ‫فکری و نواوری خود را برای پیشرفت شتابان کشور‬ ‫و نیز تحقق جهاد اقتصادی به کار گیرند‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫روایت حمید کاتوزیان از اولویت ها در سال« جهاد اقتصادی»‬ ‫حرکت جهشی در پارس جنوبی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫حمیدرضا کاتوزیان درباره جهاد اقتصادی و ارتباط ان با بحث سرمایه گذاری گفت‪:‬‬ ‫«سرمایه گذاری در عرصه اقتصادی یکی از مهمترین گلوگاه های کشور محسوب می شود که‬ ‫در این زمینه تالش هایی صورت گرفته اما ان طور که باید جوابگوی نیازهای داخلی نیست‪».‬‬ ‫رئیس کمیسیون انرژی مجلس تصریح می کند‪« :‬بیشتر بار کار جهاد اقتصادی بر دوش دولت‬ ‫است که با تالش هایی که انجام می دهد امید است اتفاقات مثبتی در عرصه اقتصادی کشور‬ ‫به ویژه کارافرینی و جذب سرمایه به وقوع بپیوندد‪».‬‬ ‫مقام معظم رهبری س��ال های ‪ 88‬و ‪ 89‬را به‬ ‫ ترتیب سال اصالح الگوی مصرف و همت‬ ‫مضاعف‪ -‬کار مضاع��ف نامگذاری کردند‪.‬‬ ‫ش��ما چه ارزیابی از عملکرد دس��تگاه ها و‬ ‫سه قوه در این سال ها دارید؟‬ ‫‪ l‬سال الگوی مصرف با اقدام کمیسیون انرژی مجلس‬ ‫ک��ه درباره تدوین طرحی به منظور تغییر مدل مصرف‬ ‫بوده‪ ،‬مصادف ش��د‪ .‬کمیس��یون این طرح را در ابتدای‬ ‫سال ‪ 88‬نهایی کرد و به صحن اورد‪ .‬انجا بعداز اعمال‬ ‫پاره ای جرح و تعدیالت مصوب شد‪ ،‬شورای نگهبان‬ ‫نیز ان را تایید کرد و با اصالح الگو به قانون تبدیل شد‪.‬‬ ‫ی پس از‬ ‫دکتر الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس شورای اسالم ‬ ‫تایید شورای نگهبان مصوبه مجلس را به دولت جهت‬ ‫اجرا ابالغ کرد‪ .‬بنابراین مجلس در این موضوع حرکت‬ ‫خوبی را در جهت اصالح الگوی مصرف برداش��ت تا‬ ‫جلوی هدر رفت ثروت ملی کشور گرفته شود‪.‬‬ ‫امسال س��ال جهاد اقتصادی نامگذاری شده‬ ‫است‪ .‬از انجا که غربی ها علیه ایران دست به‬ ‫توطئه ها و دسیسه های چند وجهی می زنند که‬ ‫نمون��ه ان را در محدود کردن فروش بنزین‬ ‫و صدور قطعنامه ضد ایرانی حقوق بش��ر از‬ ‫ش��ورای حقوق بشر س��ازمان ملل مشاهده‬ ‫کردیم‪ .‬به نظر ش��ما اولویت های کشور در‬ ‫حوزه های مختلف اع��م از اجرایی‪ ،‬تقنینی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اجتماعی باید چگونه باشد؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نظ��ر م��ن به مقول��ه تحریم ه��ا که فش��ار به‬ ‫کشور وارد می کنند می بایس��ت توجه بیشتری شود‪.‬‬ ‫یکی از روش ه��ا ارتقای اش��راف اطالعاتی پیرامون‬ ‫ش��یب و جه��ت دورنم��ای تحریم ه��ای یک جانبه‬ ‫امری��کا علیه ای��ران و اتخاذ سیاس��ت های بازدارنده‬ ‫مناس��ب‪ ،‬جریان شناس��ی مبانی فک��ری و تحرکات‬ ‫طراحان تحریم جمهوری اس�لامی ایران در س��طوح‬ ‫اجرایی‪ ،‬قانونگ��ذاری‪ ،‬مراکز پژوهش��ی و البی های‬ ‫پارلمان��ی – اجرای��ی ان کش��ور اس��ت‪ .‬در طراحی‬ ‫ی واش��نگتن بین چهار بازیگر‬ ‫سیاس��ت های تحریم ‬ ‫ی صهیونیسم‪ ،‬رسانه های جمعی‬ ‫مراکز پژوهش��ی‪ ،‬الب ‬ ‫وابسته به غرب و معماران تحریم جمهوری اسالمی‬ ‫ ایران در دولت و کنگره امریکا نوعی همسویی فکری‬ ‫– روی��ه ای و ارتباط متقابل وج��ود دارد‪ ،‬به طوری که‬ ‫مراکز پژوهشی با مفهوم سازی و سناریوپردازی نقش‬ ‫ی صهیونیس��م وظیفه برقراری پل‬ ‫مشرب فکری‪ ،‬الب ‬ ‫ارتباطی ب��ا کانون ه��ای قدرت‪ ،‬رس��انه های جمعی‬ ‫کار توجی��ه اف��کار عمومی و معم��اران تحریم نقش‬ ‫پیاده س��ازی و عملیاتی س��اختن تحریم ها را برعهده‬ ‫دارند‪ .‬با تفاس��یر یاد ش��ده ایران برای پیش��گیری از‬ ‫گس��ترش یا مقابله با هر ک��دام از تحریم های امریکا‬ ‫باید سیاس��ت های مناس��ب را اتخاذ کن��د و در این‬ ‫راستا یکی از پیش نیازهای مدیریت راهبردی تحریم‪،‬‬ ‫شناس��ایی واینده پژوه��ی راج��ع به ابع��اد‪ ،‬اهداف‪،‬‬ ‫جهت گی��ری‪ ،‬دورنما و مش��رب های فکری معماران‬ ‫تحریم جمهوری اس�لامی ای��ران در دولت و کنگره‬ ‫امری��کا با هدف تولید بازدارندگی حداکثری در برابر‬ ‫اسیب های احتمالی است‪.‬‬ ‫همانطور که اشاره کردید غربی ها نقشه های‬ ‫پیچیده ای برای برخورد با ایران دارند‪.‬با این‬ ‫تفاس��یر چه اقداماتی در داخل کش��ور باید‬ ‫برای برخورد با این توطئه ها انجام داد؟‬ ‫‪ l‬سرمایه گذاری در عرصه اقتصادی یکی از مهمترین‬ ‫اولویت های کشور محسوب می شود که در این زمینه‬ ‫تالش هایی صورت گرفته اما ان طور که باید جوابگوی‬ ‫نیازهای داخلی نیست‪ .‬البته تحریم های خارجی در این‬ ‫رابطه نق��ش ایفا کرده اند‪ ،‬ولی برخی دس��تگاه ها بهتر‬ ‫می توانس��تند در زمینه جذب سرمایه عمل کنند‪ .‬بحث‬ ‫دیگر مقوله اش��تغال است‪ .‬سیس��تم های تولید کشور‬ ‫مقام معظم رهبری با یک‬ ‫نگاه کامال استراتژیک‬ ‫ایننامگذاری ها‬ ‫را انجام می دهند‪.‬‬ ‫بنابراین مسئوالن باید‬ ‫با برنامه ریزی دقیق و‬ ‫شاخص بردار به میدان‬ ‫عمل پا بگذارند و جهاد‬ ‫اقتصادی را در مقام عمل‬ ‫اثباتکنند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫مخصوصا در بخش صنعت از حداکثر توان خود بهره‬ ‫نمی گیرند و برای فعال سازی انها باید سیاست گذاری‬ ‫مناسبی از سوی دستگاه های ذی ربط انجام شود چون‬ ‫ای��ن امر کم��ک می کند بخش عمده ای از مش��کالت‬ ‫اشتغال زایی برای افراد جویای کار حل شود‪.‬‬ ‫کدامی��ک از ق��وا در جهاد اقتصادی س��هم‬ ‫بیشتری برعهده دارند؟‬ ‫‪ l‬بیشتر بار کار بر دوش دولت است که با تالش هایی‬ ‫که انجام می دهد امید اس��ت اتفاقات مثبتی در عرصه‬ ‫اقتصادی کش��ور به ویژه کارافرینی و جذب سرمایه به‬ ‫وقوع بپیوندد‪.‬‬ ‫مجلس مصوب کرد کمیس��یون ویژه جهاد‬ ‫اقتصادی تش��کیل ش��ود و در هفته گذشته‬ ‫‪ 15‬عضو ان نیز مش��خص ش��دند‪ .‬ارزیابی‬ ‫ش��ما از ای��ن اقدام چیس��ت؟ البت��ه برخی‬ ‫نمایندگان معتقد به فعال تر شدن ‪ 7‬کمیسیون ‬ ‫اقتصادی موجود مجلس بودند تا تشکیل یک‬ ‫کمیس��یون جدید‪ ،‬در ای��ن رابطه اگر نظری‬ ‫دارید بفرمایید؟‬ ‫‪ l‬من عضو این کمیسیون نیستم و نمی دانم راه اندازی ان‬ ‫چقدر می تواند به تسریع و تسهیل جهاد اقتصادی کمک‬ ‫کند‪ .‬معتقدم کمیسیون های اقتصادی مجلس باید در این‬ ‫زمینه فعال ش��وند تا اهداف مد نظر مقام معظم رهبری‬ ‫از نامگذاری امس��ال محقق شود‪ .‬هنوز کمیسیون ویژه‬ ‫جهاد اقتصادی شرح وظیفه روشنی ندارد و معلوم نیست‬ ‫که چه کار ویژه ای در رابطه با امور اقتصادی می خواهد‬ ‫انجام دهد؟ اما در هر حال نباید با نامگذاری های هر سال‬ ‫شعاری و نمایشی برخورد کرد و بیشتر باید محتوایی‬ ‫به موضوع نگریس��ت تا در سایه عمل به جوانب کار‪،‬‬ ‫اثر بخشی ان نمود پیدا کند‪.‬‬ ‫سال گذشته طرح بزرگ هدفمندی یارانه ها‬ ‫از سوی دولت اجرا شد‪ .‬این اقدام را چگونه‬ ‫دیدید و در س��ال جهاد اقتص��ادی باید چه‬ ‫مسائلی در ان مورد توجه قرار گیرد؟‬ ‫‪ l‬با وجودی که قریب به اتفاق دلس��وزان و مسئوالن‬ ‫انقالب‪ ،‬کارشناسان و صاحب نظران علم اقتصاد به لزوم‬ ‫انجام این جراحی بزرگ تصریح داشتند‪ ،‬اما از انجا که‬ ‫دیکته نانوشته غلط ندارد شروع کار با برخی اشکاالت‬ ‫همراه ب��ود‪ .‬به نظر من اصالح یارانه حامل های انرژی‬ ‫ان طور که مدنظر مجلس بود انجام نشد‪ .‬یعنی به جای‬ ‫افزایش تدریجی قیمت ها‪ ،‬یارانه ها جهشی هدفمند شد‪.‬‬ ‫این کار فش��اری را به م��ردم وارد کرد ضمن انکه اگر‬ ‫یارانه نقدی پرداخت نمی شد اثر بخشی کار بیشتر بود‪.‬‬ ‫چون بیش��تر مبالغ واریزی به حساب های مردم صرف‬ ‫اموری غی��ر از پرداخت قبوض انرژی ش��د که وقتی‬ ‫قبوض به درب منازل رفت کم نبودند خانواده هایی که‬ ‫کس��ر اوردند‪ .‬بهتر بود این مبالغ در کارت های انرژی‬ ‫واریز می ش��د تا خانوارها از این طریق هزینه مصرف‬ ‫انرژی را می پرداختند‪.‬‬ ‫راه های برطرف کردن مش��کالتی که از انها‬ ‫یاد کردید چیست؟‬ ‫‪ l‬یک��ی اینک��ه در اجرای قانون هدفمن��دی یارانه ها‬ ‫تجدید نظر صورت گیرد ضمن انکه به تدریج پرداخت‬ ‫یارانه نقدی جای خود را به کارت های انرژی بدهد‪.‬‬ ‫مجلس هشتم در اخرین سال دوره خود قرار‬ ‫دارد و شما وظیفه کمیسیون های اقتصادی را‬ ‫در رابطه با جهاد اقتصادی تشریح کردید و‬ ‫گفتید که باید فعال تر از گذشته در حوزه های‬ ‫تحت نظ��ارت خ��ود عمل کنند‪ .‬دس��تگاه‬ ‫اجرایی و قضای��ی مخصوصا در امر جذب‬ ‫سرمایه و تامین امنیت ان باید چه کار کنند؟‬ ‫‪ l‬در تامین امنیت س��رمایه ش��اید دستگاه قضا نقش‬ ‫همترازی با دولت نداش��ته باشد‪ .‬به نظر من اینجا قوه‬ ‫مجری��ه وظیفه س��نگین تری دارد‪ .‬به ه��ر حال اکنون‬ ‫سرمایه گذاران مش��کالتی دارند که به دستگاه قضایی‬ ‫مربوط می ش��ود‪ .‬بخش های س��رمایه گذاری عمدتا با‬ ‫بانک ها مش��کل دارن��د‪ .‬نا امنی هم که اینه��ا را تهدید‬ ‫می کند از ناحیه مجموعه هایی همچون بانک ها‪ ،‬گمرک‪،‬‬ ‫بیمه‪ ،‬تامین اجتماعی و س��ازمان امور مالیاتی است که‬ ‫با سرمایه گذاران رابطه مستقیم دارند‪ .‬ما که مشوق های‬ ‫خوبی برای سرمایه گذاری نگذاشته ایم ولی تحدید زیاد‬ ‫برای انها ایجاد کرده ایم‪ .‬مثال س��ازمان امور مالیاتی با‬ ‫کارهایی که انجام می دهد یکی از مجموعه هایی است‬ ‫که به شدت سرمایه گذاری و اشتغال زایی را در کشور‬ ‫تحدید می کند‪ .‬هس��تند س��رمایه گذارانی که در س��ال‬ ‫خ��وب درامدی مالیات های خ��ود را کامل و به موقع‬ ‫پرداخت کردند اما س��ال بعد که کارشان رونق نداشته‪،‬‬ ‫سازمان امور مالیاتی انتظار داشته همانند گذشته و حتی‬ ‫بیش��تر مالیات بپردازند‪ .‬بنابرای��ن انتظارات و توقعات‬ ‫این س��ازمان هماهنگ با حال و شرایط سرمایه گذاران‬ ‫در کشور نیس��ت‪ .‬در بخش بیمه نیز مشکالتی وجود‬ ‫دارد‪ .‬گاهی س��رمایه گذاران به خاطر توسعه در بخش‬ ‫تولید با کس��ری نقدینگ��ی مواجه می ش��وند اما بیمه‬ ‫بدون توجه به این امر فش��ار م��ی اورد تا پول خود را‬ ‫از انها بگیرد یا بانک ها متناس��ب با ش��رایط اقتصادی‬ ‫با وام گیرندگان خود برخ��ورد نمی کنند‪ .‬از این رو در‬ ‫وضعیت رکود سرمایه گذاران برای بازپرداخت اقساط‬ ‫خود تحت فشار قرار می گیرند‪ .‬این مسائل در مجموع‬ ‫موجب فرار س��رمایه از کشور می شود‪ .‬یک امر دیگر‬ ‫بوروکراس��ی پیچیده و کندی انجام کارهای اداری در‬ ‫کشورماست‪ .‬به رغم انکه سال ها همه صاحب نظران و‬ ‫سم مهلک برای سرمایه گذاری‬ ‫مسئوالن بوروکراسی را ّ‬ ‫و پیش��رفت و توسعه کش��ور می خوانند‪ ،‬اما همچنان‬ ‫کاغذ بازی و ایجاد دس��تگاه های م��وازی ادامه دارد و‬ ‫ی��ک نفر برای انکه یک کاری را به ثمر برس��اند باید‬ ‫از چند سازمان یا دستگاه مجوز بگیرد‪ .‬بعضی وقت ها‬ ‫کار اف��راد بالتکلیف می ماند و هر دس��تگاه توپ را به‬ ‫زمین دیگری می اندازد‪ .‬انتظار می رود در س��ال جهاد‬ ‫اقتصادی تدبیری برای حل این مسائل اندیشیده شود تا‬ ‫مشکالت یاد شده به حداقل برسد‪.‬‬ ‫چه اقداماتی باید صورت گیرد تا با نام جهاد‬ ‫اقتصادی برخورد شعاری و نمایشی نشود؟‬ ‫‪ l‬مقام معظم رهب��ری ب��ا یک نگاه کامال اس��تراتژیک‬ ‫ای��ن نامگذاری ها را انجام می دهن��د‪ ،‬بنابراین می طلبد‬ ‫مسئوالن با برنامه ریزی دقیق و شاخص بردار به میدان‬ ‫عم��ل پا بگذارن��د و جهاد اقتص��ادی را در مقام عمل‬ ‫اثبات کنند وگرنه همانطور که مقام معظم رهبری گفتند‬ ‫مش��کالت اقتصادی مملکت با پوستر‪ ،‬بنر و برگزاری‬ ‫همایش حل نمی شود‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب بعد از نامگذاری سال در‬ ‫اولین سفر به عسلویه رفتند‪ .‬به نظر شما این‬ ‫اقدام چه پیامی به مسئوالن داشت؟‬ ‫‪ l‬به نظر من سفر ایش��ان یک حرکت نمادین بود از‬ ‫این بابت که باید یک جهشی در میدان پارس جنوبی‬ ‫به وجود بیاید تا در راستای فعال کردن و بهره برداری‬ ‫هرچه بیشتر از میادین مشترک همچون پارس جنوبی‬ ‫اقدام��ات مثبت و جدی صورت گیرد‪ .‬باالخره ایران‬ ‫یک��ی از بزرگترین دارندگان منابع نفت و گاز جهان‬ ‫است و این منابع غنی در اقصی نقاط جغرافیای کشور‬ ‫گس��ترده است‪ .‬استحصال ذخایر نفت و گاز یکی از‬ ‫ی ایران‬ ‫اصلی ترین منابع اقتصادی جمهوری اس�لام ‬ ‫به ش��مار می رود‪ .‬کش��ورهای غربی تحریم هایی را‬ ‫علیه کشورمان اعمال کرده اند که تا حد چشمگیری‬ ‫صنعت نفت را هدف قرار داده و بنا دارند تا مهمترین‬ ‫پش��توانه اقتصادی ایران را با مشکل روبه رو کنند‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد سفر مقام معظم رهبری به عسلویه‪ ،‬ان‬ ‫هم در اغاز س��الی که نام «جه��اد اقتصادی» را برای‬ ‫ان برگزیده اند‪ ،‬در شرایط کنونی تاثیر بسیار مثبتی بر‬ ‫نحوه اس��تفاده بهینه از منابع نفت و گاز داشته باشد‪.‬‬ ‫با توجه به نامگذاری س��ال ‪ 90‬به عنوان سال جهاد‬ ‫اقتص��ادی بای��د در ح��وزه نف��ت و گاز تالش های‬ ‫بیش��تری انجام ش��ود و بهره برداری مناسب تری از‬ ‫منابع نفتی و گازی در کشور صورت پذیرد‪ .‬مجموعه‬ ‫صنعت نفت کش��ور باید در توسعه و بهره برداری از‬ ‫میدان های نفتی و گازی‪ ،‬مس��تقل تر از گذشته عمل‬ ‫کند و ب��ا وجود تحریم ها و فش��ارهای قدرت های‬ ‫خارجی علیه جمهوری اسالمی‪ ،‬به گونه ای مدیریت‬ ‫کند که طرح های توسعه میدان گازی پارس جنوبی با‬ ‫سرعت و جدیت بیشتری دنبال شود‪.‬‬ ‫قطر ساالنه چیزی حدود ‪ 25‬هزار میلیارد دالر بیشتر از‬ ‫ما از این میدان س��ود می برد‪ .‬در واقع سهم ایران را نیز‬ ‫قطر برمی دارد‪ .‬به نظر من س��فر رهبرمعظم انقالب به‬ ‫عسلویه در ابتدای سال نشانگر اهمیت موضوع است‬ ‫ک��ه باید حتما تالش وی��ژه ای در این عرصه صورت‬ ‫گی��رد تا عقب افتادگ��ی ما جبران ش��ود‪ .‬هم اکنون در‬ ‫بخش استخراج‪ ،‬تولید‪ ،‬پاالیش و بهره برداری از میدان‬ ‫مش��ترک گازی پارس جنوبی‪ ،‬مشکالتی وجود دارد‪.‬‬ ‫پیش تر ش��رکت های خارجی که برای سرمایه گذاری‬ ‫و فعالیت در این منطق��ه اعالم امادگی کرده بودند‪ ،‬یا‬ ‫برخالف تعهدات خود عمل می کردند یا سرعت انها‬ ‫در اجرای پروژه بسیار پایین بود‪ .‬در ماه های اخیر و به‬ ‫دنبال اعمال تحریم های دیگری علیه جمهوری اسالمی‬ ‫ ایران‪ ،‬ش��رکت های خارجی به صورت مشخص تری‬ ‫از همکاری با ایران س��ر ب��از زده و از ادامه همکاری‬ ‫با کش��ورمان کناره گیری کرده اند‪ .‬در حقیقت برداشت‬ ‫ما از این حرکت ش��رکت های خارجی یک نوع اعالم‬ ‫خصومت و اعالم برخورد و رویارویی با ایران است‪ .‬اگر‬ ‫بتوانیم در برابر این حرکت و اجماع ناعادالنه مقاومت‬ ‫کنیم و طرح های توس��عه نفتی و گازی را خودمان به‬ ‫صورت مستقل اجرا کنیم‪ ،‬به شعار جهاد اقتصادی که‬ ‫رهبر معظ��م انقالب بر ان تاکی��د کرده اند‪ ،‬جامه عمل‬ ‫پوشانده ایم‪ .‬در این صورت افزون بر اینکه از منابع نفتی و‬ ‫گازی کشور به صورت بهینه بهره برداری کرده‪ ،‬به نوعی‬ ‫با تحریم ها و حساسیت هایی که شرکت های خارجی به‬ ‫ان روی اورده اند‪ ،‬مقابله کرده ایم‪ .‬به طور طبیعی میدان‬ ‫گازی پارس جنوبی یک میدان مشترک است و هر کس‬ ‫که بتواند بیشتر بهره برداری کند‪ ،‬سود بیشتری نصیبش‬ ‫می شود‪ .‬همانطور که گفتم کش��ور قطر در این میدان‬ ‫تقریبا س��االنه ‪ 25‬میلیارد دالر از ایران بیشتر برداشت‬ ‫می کند‪ .‬تعداد چاه ه��ای تولیدی و فازهایی که قطر در‬ ‫این میدان مشترک بهره برداری و راه اندازی کرده‪ ،‬بیشتر‬ ‫از ایران است و ما در این زمینه باید با سرعت بیشتری‬ ‫حرکت کنیم‪ .‬تاکید رهبر معظم انقالب این است که در‬ ‫زمینه برداشت از میدان مشترک گازی پارس جنوبی از‬ ‫رقیب خارجی خود عقب نمانیم و در واقع فعالیت خود‬ ‫را در زمینه توسعه میدان گازی پارس جنوبی با سرعت‬ ‫بیشتر و گام های محکم تر و جدی تر جلو ببریم‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫بهترین فرمول برای مقابله‬ ‫با امریکا‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪3‬‬ ‫گفت و گو با حسن غفوری فرد درباره سال « جهاد اقتصادی »‬ ‫حسن غفوری فرد معتقد است‪ « :‬مقام معظم رهبری براساس احاطه بر مسائل مختلف‬ ‫داخلی و خارجی و فکری فعال‪ ،‬برنامه بلند مدت را برای کشور ترسیم کردند که نام گذاری ها‬ ‫هرسال‪ ،‬از ان برنامه نشات می گیرد‪ ».‬وی افزود‪« :‬مقام معظم رهبری می دانند که بسیاری از‬ ‫انقالب های موفق سیاسی و نظامی بعدها دچار مشکل اقتصادی شدند که همین مساله موجب‬ ‫شکست انها شد‪ ،‬از این رو ایشان سال ‪ 89 ،88‬و ‪ 90‬را به ترتیب سال الگوی مصرف‪ ،‬همت‬ ‫مضاعف و کار مضاعف و جهاد اقتصادی نام گذاری کردند‪ ».‬گفت و گوی مثلث با‬ ‫حسن غفوری فرد به راه های ارتقای وضعیت اقتصادی کشور اختصاص دارد‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫مقام معظم رهبری سال ‪ 89 ،88‬و ‪ 90‬را به ترتیب‬ ‫س��ال الگوی مصرف‪ ،‬همت مضاعف و کار‬ ‫مضاعف و جهاد اقتصادی نام گذاری کردند‪،‬‬ ‫ارزیابی ش��ما از این نام گذاری ها چیست؟ ایا‬ ‫اینهامکملیکدیگرهستند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬صد در صد‪ .‬مقام معظم رهبری براس��اس احاطه‬ ‫بر مسائل مختلف داخلی و خارجی و فکری فعال‪ ،‬برنامه‬ ‫بلند مدت را برای کشو ر ترسیم کردند که این نام گذاری ها‬ ‫از ان برنامه نشات می گیرد‪ .‬ایشان می دانند که بسیاری از‬ ‫انقالب های موفق سیاس��ی و نظامی بعدها دچار مشکل‬ ‫اقتصادی ش��دند که همین مس��اله موجب شکست انها‬ ‫ش��د‪ .‬زمانی که من در امریکا بودم بحث سازمان سیا ان‬ ‫بود که با تضعیف اقتصادی ش��یلی‪ ،‬انقالب ان کشور را‬ ‫متزلزل و بستر سقوط ان را فراهم کند‪ .‬النده با این فرمول‬ ‫دچار مشکل شد‪ .‬البته واشنگتن تز تضعیف اقتصاد را در‬ ‫جاه��ای دیگر نیز پیاده کرد‪ .‬فارغ از این بحث‪ ،‬بنی صدر‬ ‫وقتی از ایران گریخت اعالم کرد جمهوری اسالمی قادر‬ ‫نیس��ت شکم مردم را سیر کند بنابراین تا شش ماه دیگر‬ ‫فرو می پاشد و من مجدد برمی گردم و قدرت را به دست‬ ‫می گیرم‪ .‬اگر نگاهی دقیق به اوایل پیروزی انقالب بیندازیم‬ ‫بحث تحریم ها از همانجا کلید می خورد‪.‬‬ ‫همانطور که گفتم بنی ص��در‪ ،‬منافقین و دیگر گروه های‬ ‫معاند نیز همان ابتدای پیروزی انقالب درصدد سرنگونی‬ ‫نظام از طریق دامن زدن به مشکالت اقتصادی بودند‪ .‬شعار‬ ‫منافقین برای نیل به ان هدف «نان‪ ،‬مس��کن‪ ،‬ازادی» بود‪،‬‬ ‫انها مزارع گندم را اتش می زدند یا شایعه سازی می کردند یا‬ ‫سایر اقداماتی که شرح انها از حوصله این مصاحبه خارج‬ ‫است‪.‬‬ ‫یعنی ش��ما معتقدید بح��ث تحریم ها که االن‬ ‫از س��وی امریکا مطرح می ش��ود دنباله همان‬ ‫سیاست است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬کاخ سفید همچنان امیدوار است تا به واسطه تنگ تر‬ ‫کردن حلقه تحریم ها‪ ،‬انقالب اسالمی را به روزهای پایانی‬ ‫خود نزدیک کند چون نظام س��لطه اعتقاد دارد تضعیف‬ ‫اقتصاد‪ ،‬س��رنگونی یک نظام را رق��م خواهد زد یا ملت‬ ‫ایران به لحاظ محتوایی روحیه مقاومت در برابر استکبار‬ ‫را کنار می گذارد و تسلیم اراده غرب می شود‪ .‬البته سران‬ ‫کشور های غربی هر از گاهی به شکست ایده خود اعتراف‬ ‫می کنند اما هنوز نمی خواهند ب��اور کنند که این فرمول‬ ‫در مورد نظام مردمس��االر جمهوری اسالمی سال هاست‬ ‫شکس��ت خورده چون ملت ایران حاضر نیست انقالبی‬ ‫که با خون پاک ش��هدا و رهبری امام خمینی(ره) به ثمر‬ ‫رسیده تحت تاثیر فشار های اقتصادی استعمارگران غربی‬ ‫از بین برود‪.‬‬ ‫به نظر شما چرا مقام معظم رهبری سال ‪ 90‬را‬ ‫سال جهاد اقتصادی نام گذاری کردند؟‬ ‫‪ l‬به نظر من هدف ایشان از این نام گذاری زمینه سازی‬ ‫برای طراحی یک مدل اقتصادی موفق اس��ت تا در سایه‬ ‫عمل به ان معیش��ت خانواده های ایرانی تامین ش��ود و‬ ‫نشاط اجتماعی بر جامعه حاکم باشد و هیچ گونه دغدغه‬ ‫اقتصادی احس��اس نشود‪ .‬در چنین جامعه ای افراد بدون‬ ‫مشکالت ذهنی تمام توجه خود را به رشد و توسعه کشور‬ ‫معطوف می کنند‪ .‬البته قانون اساسی نیز تصریح دارد که رفاه‬ ‫و اسایش مردم باید انقدر تامین شود که انها برای ساختن‬ ‫روح و فک��ر خود بتوانند برنامه ری��زی کنند‪ .‬به نظر من‬ ‫مقام معظم رهبری از چند س��ال پیش همه این مس��ائل‬ ‫را دیده ان��د و برای حل انها برنامه ری��زی کرده اند‪ .‬جهاد‬ ‫اقتصادی الزمه عدالت اجتماعی اس��ت کما اینکه ایشان‬ ‫دهه اینده را دهه پیشرفت و عدالت نام گذاشتند‪.‬‬ ‫جهاد اقتصادی باید چه مسائلی را هدف قرار‬ ‫دهد؟‬ ‫‪ l‬کم ک��ردن فاصله طبقات اجتماع��ی‪ ،‬تامین حداقل‬ ‫معیش��ت همه افراد‪ ،‬اشتغال زایی‪ ،‬رونق اقتصادی‪ ،‬حذف‬ ‫تورم و گرانی و‪ ...‬از جمله مهمترین مس��ائلی اس��ت که‬ ‫مسئوالن دستگاه های اجرایی‪ ،‬قضایی و تقنینی باید به ان‬ ‫توجه ویژه مبذول دارند‪ .‬رسیدن به این اهداف نیازمند کار‬ ‫جهادی است‪ .‬در مقوله جهاد هم تقدس وجود دارد و هم‬ ‫تالش‪ .‬به عبارت دیگر جهاد اقتصادی‪ ،‬تالش برای رسیدن‬ ‫به مادیات نیس��ت بلکه تالشی همراه با تقدس است که‬ ‫برای رشد و توسعه و پیشرفت جامعه و کشور صورت‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫ش��ما گفتید اصالح الگوی مص��رف‪ ،‬همت‬ ‫مضاعف و کار مضاعف مقدمه ای برای جهاد‬ ‫اقتصادی بودن��د و در واقع جه��اد اقتصادی‬ ‫تکمیل کننده اقدامات و کارهایی است که در‬ ‫ان دو سال انجام شد‪ ،‬عملکرد قوای سه گانه را‬ ‫کمیسیون ویژه جهاد‬ ‫اقتصادی منافاتی با کار سایر‬ ‫کمیسیون هایاقتصادی‬ ‫مجلس نخواهد داشت‬ ‫بلکه به صورت کالن نگر‬ ‫به موضوعات نگاه می کند‪.‬‬ ‫اینکهبرخینمایندگان‬ ‫تشکیل این کمیسیون را‬ ‫اقدامی شعاریمی خوانند‬ ‫واقعا مصداق یا معیار‬ ‫حرف شان برای شخص من‬ ‫مشخصنیست‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫در سال های گذشته چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬مق��ام معظم رهبری در س��خنرانی تحویل س��ال‪ ،‬از‬ ‫اقدام��ات صورت گرفته در س��ال همت مضاعف و کار‬ ‫مضاعف تقدیر و تش��کر کرده و بر همین اس��اس سال‬ ‫پیش رو را سرش��ار از موفقی��ت ارزیابی کردند‪ .‬در مورد‬ ‫اصالح الگوی مصرف نیز ایشان در سخنرانی های قبلی‬ ‫خ��ود گفته بودند که این کار مربوط به یک یا دو س��ال‬ ‫نیست و باید ادامه پیدا کند چون برای تغییر مدل مصرف‪،‬‬ ‫تالش‪ ،‬همت و توجه همه ملت و مسئوالن در یک پروسه‬ ‫طوالنی مدت نیاز است‪.‬‬ ‫سال گذشته هدفمند کردن یارانه ها اجرا شد‪،‬‬ ‫این مس��اله چقدر به اص�لاح الگوی مصرف‬ ‫کمک خواهد کرد؟‬ ‫‪ l‬کام�لا موث��ر اس��ت چ��ون االن دس��تگاه های‬ ‫ذی ربط گزارش می دهند که بر اثر هدفمندی یارانه ها بین‬ ‫‪ 20‬تا ‪ 30‬میلیون لیتر روزانه در مصرف بنزین و گازوئیل‬ ‫صرفه جویی صورت گرفته است یا مصرف برق در کشور‬ ‫به طور متوس��ط ‪ 8‬تا ‪ 9‬درصد نسبت به مدت مشابه سال‬ ‫قبل رش��د داشت اما بعداز اجرای این قانون حتی حالت‬ ‫نزولی پیدا کرده است‪ .‬اینها همه نشان می دهد که حرکت‬ ‫اصالح الگوی مصرف از سوی ملت‪ ،‬دولت و مجلس در‬ ‫مسیر قرار دارد‪.‬‬ ‫پس سه سال وقت گذاشتن برای قانونگذاری و‬ ‫برنامه ریزی جهت اجرا‪ ،‬به نظر شما موثر واقع‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همین طور است‪.‬‬ ‫ش��ما به تهدیدات اقتصادی از س��وی عوامل‬ ‫که همان تشدید تحریم ها باشد اشاره کردید‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم در زمینه داخلی ریز بش��ویم چه‬ ‫موضوعاتی باید مدنظر مسئوالن قرار بگیرد؟‬ ‫‪ l‬در روز اول بع��داز تعطی�لات ن��وروزی نزدیک به‬ ‫‪ 50‬نفر از نمایندگان برای راه اندازی کمیسیون ویژه جهاد‬ ‫اقتصادی طرحی را تقدیم هیات رئیسه مجلس کردند که‬ ‫با رای قاطعی تصویب شد‪ .‬کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی‬ ‫زمینه تقویت و توسعه کارافرینی در کشور‪ ،‬رفع مشکالت‬ ‫معیش��تی مردم و حمایت از ایده ه��ای جدید در فضای‬ ‫فرهیخته کشور را پیگیری می کند و کار خود را معطوف‬ ‫به مقوله های اش��تغال زایی‪ ،‬توسعه اقتصادی در کشور و‬ ‫بررسی لوایح و طرح های اقتصادی خواهد کرد‪ .‬اعضای‬ ‫این کمیسیون که ‪ 15‬نفر هستند با رای مستقیم نمایندگان‬ ‫انتخاب شدند و نمایندگان ش��اخص و صاحب نظر در‬ ‫موضوعات اقتصادی که عضو کمیس��یون های برنامه و‬ ‫بودجه و محاس��بات‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬جهاد کشاورزی‪ ،‬صنایع‬ ‫و معادن‪ ،‬عمران و انرژی هس��تند و برخی اعضای هیات‬ ‫رئیسه به عضویت این کمیسیون درامدند‪ .‬این مهمترین و‬ ‫قابل مالحظه ترین گامی بود که مجلس برای عینیت بخشی‬ ‫به مقوله جهاد اقتصادی برداشت‪.‬‬ ‫برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس از وجود‬ ‫حالت رکود‪ -‬تورمی در عرصه اقتصاد کشور‬ ‫صحب��ت می کنند‪ .‬ایا چنین مس��اله ای وجود‬ ‫دارد؟ اگر هس��ت در سال جهاد اقتصادی چه‬ ‫اقدامی باید برای رفع ان صورت گیرد؟‬ ‫‪ l‬طبق امار بانک مرکزی تورم در کشور ما چیزی حدود‬ ‫‪ 13‬درصد اس��ت‪ .‬این درحالی است که ملت ایران بعداز‬ ‫انقالب در مقطعی تورم ‪ 40‬درصد را تجربه کرد‪ ،‬بنابراین‬ ‫نرخ تورم انچنان حالت بحرانی ندارد‪ .‬رکود هم شاید در‬ ‫بعضی بخش ها نظیر مسکن وجود داشته باشد اما شامل‬ ‫همه عرصه ها نمی ش��ود‪ .‬مخصوصا انکه پتروشیمی در‬ ‫سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است‪ .‬با این تفاسیر‬ ‫اقتصاد کشور درگیر حالت رکود‪ -‬تورمی نیست‪ ،‬البته تا‬ ‫رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد‪ .‬مملکت ما به لحاظ‬ ‫منابع طبیعی و نیروی انس��انی غنی است که اگر مقداری‬ ‫تالش انجام شود جهاد اقتصادی به همه اهدافش که همانا‬ ‫تک رقمی شدن تورم و رفع کم تحرکی اقتصادی است‪،‬‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫به تاس��یس کمیس��یون ویژه در مجلس اشاره‬ ‫کردی��د‪ .‬برخی نماین��دگان ای��ن حرکت را‬ ‫اقدامی شعاری تعبیر کردند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫بهترنبودکمیسیون هایاقتصادیمجلسفعال تر‬ ‫شوند به جای انکه کمیس��یون ویژه جدیدی‬ ‫تشکیلشود؟‬ ‫‪ l‬شرایط تشکیل کمیس��یون ویژه در ماده ‪ 59‬ایین نامه‬ ‫مجلس دیده ش��ده است‪ .‬طبق این ماده در مسائل مهم و‬ ‫استثنایى که براى کشور پیش مى‏اید و در این خصوص‬ ‫تشکیل کمیسیون ویژه‏اى براى رسیدگى و تهیه گزارش‬ ‫ضرورت پیدا مى‏کند‪ ،‬به پیش��نهاد حداق��ل پانزده نفر از‬ ‫نمایندگان و تصویب مجلس‪ ،‬این کمیس��یون تش��کیل‬ ‫مى‏شود‪ .‬اعضاى کمیسیون ویژه که پانزده نفرخواهند بود‪،‬‬ ‫مستقیما در جلسه علنى توسط نمایندگان با راى مخفى‬ ‫و اکثریت نسبى انتخاب خواهند شد‪ .‬بنابراین کمیسیون‬ ‫ویژه جهاد اقتصادی منافاتی با کار س��ایر کمیسیون های‬ ‫اقتصادی مجلس نخواهد داشت بلکه به صورت کالن نگر‬ ‫به موضوعات نگاه می کند‪ .‬اینکه برخی نمایندگان تشکیل‬ ‫این کمیسیون را اقدامی شعاری می خوانند واقعا مصداق‬ ‫یا معیار حرف ش��ان برای شخص من مشخص نیست‪.‬‬ ‫جمع��ی از بهترین نمایندگان مجل��س در حوزه اقتصاد‬ ‫گرد ه��م امدند تا نگاه کارشناس��انه تری به موضوعات‬ ‫اقتصادی کش��ور اعمال کنن��د‪ .‬از هیچ ج��ای این اقدام‬ ‫برداشت شعاری نمی شود‪.‬‬ ‫شرح وظیفه این کمیسیون ویژه تداخلی با سایر‬ ‫کمیسیون هانمی کند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬قطعا شرح وظیفه روشنی برای ان تعریف خواهد‬ ‫شد تا به ندای رهبر معظم انقالب پاسخ بجا و درخوری‬ ‫داده شود‪.‬‬ ‫ش��ما در مورد اقدامات مجلس در سال جهاد‬ ‫اقتصادی صحبت کردید‪ ،‬دستگاه اجرایی چه‬ ‫کاربایدبکندمخصوصااینکهمقاممعظمرهبری‬ ‫بعداز نام گذاری س��ال به عسلویه سفر کردند‪،‬‬ ‫این اقدام چه پیامی به دولتمردان داشت؟‬ ‫‪ l‬نفت یک مس��اله مهم و حیاتی برای کشور ما ست‪.‬‬ ‫وزارت نفت گفته عس��لویه ‪ 35‬ماهه فعال می شود‪ .‬از‬ ‫طرف کمیسیون انرژی‪ ،‬من و اقای نجابت مامور شدیم‬ ‫تا تحوالت این حوزه را به دقت مورد بررسی قرار دهیم‬ ‫و رصد کنیم تا برنامه ها طبق زمان بندی پیش بینی شده‬ ‫عملیاتی شوند‪ .‬چون اینجا بحث مخازن مشترک گازی‬ ‫بین ایران و قطر مطرح اس��ت که س��هم برداشت ایران‬ ‫نسبت به همسایه خود رو به کاهش است بنابراین حضور‬ ‫سال گذش��ته مقام معظم رهبری در صنعت خودرو و‬ ‫امسال در عسلویه‪ ،‬نشان دهنده اهمیت مقوله تولید برای‬ ‫ایشان اس��ت که این مس��اله وظیفه ای بر دوش دولت‬ ‫می گذارد که تالش بیشتری برای جذب سرمایه گذاری‬ ‫در امر گس��ترش تولیدات نفتی و غیر نفتی انجام دهد‪.‬‬ ‫ای��ن طور که به ما خبر می رس��د مانند کمیته ای که در‬ ‫کمیس��یون انرژی تشکیل ش��د‪ ،‬کمیته ای نیز در دولت‬ ‫ش��روع به کار می کند تا این مس��اله را مطابق نظر مقام‬ ‫معظم رهبری پیگیری نماید‪.‬‬ ‫در حوزه های دیگر اجرایی نظیر نظام مالیاتی‪،‬‬ ‫بیمه ای‪ ،‬گمرک و‪ ...‬چه اقدامات جهادی باید‬ ‫صورت بگیرد؟‬ ‫‪ l‬اینه��ا کارهایی اس��ت که دولت باید در س��ال جهاد‬ ‫اقتصادی دنبال کند و به سرانجام برساند‪ .‬این برداشت که‬ ‫با یک اقدام مقطعی کار تمام اس��ت‪ ،‬تصور غلطی است‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری در س��خنرانی مش��هد خود از نصب‬ ‫پالکارد و شعار نویسی مس��ئوالن را برحذر داشتند تا به‬ ‫جای اقدامات ظاهری‪ ،‬کارهای فکری عمیق در این رابطه‬ ‫انجام شود‪ .‬هدفمندی یارانه ها کار بزرگ اقتصادی دولت‬ ‫بود که خیلی بهتر از انچه ما تصور می کردیم اجرا شد‪ .‬این‬ ‫روند خوب نباید قطع شود‪ .‬بیشتر اقتصاددانان می گفتند با‬ ‫اجرای این قانون نرخ تورم به ‪ 60‬الی ‪ 70‬درصد می رسد‬ ‫اما می بینیم در حال حاضر نرخ تورم زیر ‪ 13‬درصد است‪.‬‬ ‫باید به دولت بابت انجام این کار بزرگ دست مریزاد گفت‬ ‫و الزم اس��ت همه قوا انس��جام و اتحاد خود را همچنان‬ ‫حفظ کنند تا هدفمندی یارانه ها به نقطه پایانی خود برسد‪.‬‬ ‫یعنی جه��اد اقتص��ادی با اتحاد ق��وا محقق‬ ‫می شود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬جهاد اقتصادی در س��ایه تعامل‪ ،‬انسجام و اتحاد‬ ‫ق��وا بایکدیگ��ر و مردم به س��رمنزل مقصود می رس��د‪.‬‬ ‫رئیس جمه��ور امریکا در نطق نوروزی س��ال گذش��ته‬ ‫خود گفت امریکا تحریم های فلج کننده ای را علیه ایران‬ ‫عملیاتی می کند اما نه تنها اقتصاد کشور ما فلج نشد بلکه‬ ‫دولت با حمایت مجلس و صبر و تحمل مردم توانست‬ ‫بزرگترین جراحی اقتصادی را کلی��د بزند و ان را بدون‬ ‫بروز مشکل حادی پیش ببرد‪ .‬ضمن اینکه به نظر می رسد‬ ‫دولت در پیگیری اشتغال زایی‪ ،‬اصالح ساختار بورس و‬ ‫مسکن سازی و همچنین تغییر نظام مالیاتی‪ ،‬بیمه و بانکی‬ ‫کشور برنامه هایی دارد که به مرور انها را به اجرا می گذارد‪.‬‬ ‫کم��ا اینک��ه رئیس جمهور و مع��اون اول ایش��ان ایجاد‬ ‫‪ 2/5‬میلیون ش��غل در کشور تا پایان سال جهاد اقتصادی‬ ‫و ‪ 2/5‬میلیون شغل در سال ‪ 91‬را وعده داده اند‪ .‬به نظر‬ ‫من در این رابطه بهتر است کمیته ای تشکیل شود تا ضمن‬ ‫رص��د کردن اوضاع هر از گاهی گزارش مبس��وطی را به‬ ‫مجلس و دستگاه های ذی ربط ارائه دهد‪.‬‬ ‫این کمیته را دولت تشکیل میدهد یا مجلس؟‬ ‫‪ l‬مجلس این کمیته را تشکیل داده‪ ،‬امیدواریم دولت نیز‬ ‫چنین کند تا با تعامل میان این دو امر نظارتی به صورت‬ ‫کارامد دنبال شود‪.‬‬ ‫دستگاه قضا در سال جهاد اقتصادی باید چه‬ ‫کار کند؟‬ ‫‪ l‬بزرگترین اقدام این دستگاه برخورد قاطعانه با مفسدین‬ ‫اقتصادی اس��ت‪ .‬البت��ه این موضوع از چند س��ال پیش‬ ‫مطرح ش��د اما مردم هنوز اق��دام عملی بزرگی را در این‬ ‫رابطه ندیده اند‪ .‬بنابراین ملت منتظر برخورد با مفس��دان‬ ‫دانه درشت اقتصادی هستند‪ .‬این مساله به کم شدن مفاسد‬ ‫اقتصادی کم��ک می کند‪ .‬مقام معظم رهب��ری در دوران‬ ‫دولت اصالحات تاکید کردند باالترین اصالحات مبارزه با‬ ‫تبعیض و فساد است‪ .‬بنابراین مقام معظم رهبری و مردم‬ ‫امید دارند تا امسال مجازات مفسدان دانه درشت اقتصادی‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫چه اس��یب هایی جه��اد اقتص��ادی را تهدید‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬شخص مقام معظم رهبری فرمودند جهاد اقتصادی‬ ‫نی��از به چاپ بنر و شعار نویس��ی ن��دارد‪ .‬همانطور که‬ ‫گفتم س��ریعترین کار را مجلس کرد و برای انجام این‬ ‫هدف‪ ،‬بدون هیچ رپرتاژ تبلیغاتی کمیسیون ویژه جهاد‬ ‫اقتص��ادی را راه اندازی کرد‪ .‬به نظر من یکی‪ ،‬دو س��ال‬ ‫همه باید کمربند خود را سفت ببندند تا جهاد اقتصادی‬ ‫به اهدافش برسد‪g .‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫فوالدگر در پاسخ به منتقدان؛‬ ‫‪4‬‬ ‫دفاع از تشکیل کمیسیون‬ ‫جهاد اقتصادی‬ ‫حمیدرضا فوالدگر‪ ،‬عضو کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی مجلس معتقد است‪:‬‬ ‫مقام معظم رهبری برای امسال‪ ،‬انجام کاری فراتر از عملکرد سال های پیش را انتظار دارند چون‬ ‫اعالم جهاد کردند‪ ،‬بنابراین مجلس برای لبیک گفتن به مقام عظمای والیت تشکیل کمیسیون‬ ‫ویژه جهاد اقتصادی را با رای قاطع تصویب کرد‪ .‬رئیس کمیسیون ویژه نظارت بر اجرای‬ ‫اصل ‪ 44‬قانون اساسی مجلس افزود‪« :‬کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی قادر است هر کدام از‬ ‫کمیسیون های اقتصادی‪ ،‬انرژی‪ ،‬برنامه و بودجه و محاسبات‪ ،‬کشاورزی‪ ،‬اب و منابع طبیعی‪،‬‬ ‫صنایع و معادن‪ ،‬عمران‪ ،‬ویژه طرح تحول اقتصادی و ویژه نظارت بر اجرای اصل ‪ 44‬قانون‬ ‫اساسی مجلس را در راستای شرح وظیفه ای که دارند به کار بگیرد و از تمام ظرفیت انها‬ ‫استفاده کند‪».‬‬ ‫‪26‬‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی بعد از تعطیالت‬ ‫نوروز در اولین هفته کاری س��ال ‪ 90‬طرح‬ ‫تشکیل کمیس��یون ویژه جهاد اقتصادی را‬ ‫تصوی��ب و در هفت��ه دوم ‪ 15‬عضو ان را‬ ‫مشخص کرد‪ .‬شما به عنوان یکی از اعضای‬ ‫ای��ن کمیس��یون فک��ر می کنید چه ش��رح‬ ‫وظیفه ای باید برای ان تعریف شود؟‬ ‫‪ l‬به نظر من کمیس��یون ویژه جه��اد اقتصادی باید‬ ‫در ابتدای کار خ��ود از تمام ظرفیت موجود مجلس‬ ‫در جه��ت انج��ام وظیفه بهره گیرد‪ .‬م��ن همان ابتدا‬ ‫به دوس��تانی که تدوین چنین کمیس��یونی را مد نظر‬ ‫داش��تند گفتم اگر م��ا بتوانیم همین کمیس��یون های‬ ‫اقتصادی موج��ود مجلس را در جهت تحقق اهداف‬ ‫انها فعال تر کنیم دیگر شاید نیاز به تشکیل کمیسیون‬ ‫ویژه تحت عنوان جهاد اقتصادی نباشد‪ .‬اما استدالل‬ ‫دوس��تان این بود که مقام معظم رهبری برای امسال‪،‬‬ ‫انجام کاری فراتر از عملکرد سال های پیش را انتظار‬ ‫دارند چون اعالم جهاد کردند‪ ،‬پس ما مجلسی ها باید‬ ‫به رهبر معظم انقالب لبیک بگوییم تا اقدامی فراتر از‬ ‫روال عادی کار مجلس انجام شود‪ .‬بنابراین این طور‬ ‫شد که مجلس به طرح تشکیل کمیسیون ویژه جهاد‬ ‫اقتصادی رای داد‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما این کمیس��یون ویژه چه اقدام‬ ‫فراتر از روال عادی مجلس می تواند انجام‬ ‫دهد؟‬ ‫‪ l‬ترکیب ‪ 15‬نفره کمیس��یون متش��کل از یکس��ری‬ ‫روسای کمیسیون ها‪ ،‬تعدادی از اعضای هیات رئیسه‬ ‫و برخ��ی نمایندگان صاحب نظ��ر در عرصه اقتصاد‬ ‫اس��ت‪ .‬این جمع قادر است اوال از تمام ظرفیت های‬ ‫موج��ود مجلس اس��تفاده کن��د‪ ،‬یعنی هر ک��دام از‬ ‫کمیس��یون های اقتصادی‪ ،‬ان��رژی‪ ،‬برنامه و بودجه و‬ ‫محاس��بات‪ ،‬کش��اورزی‪ ،‬اب و منابع طبیعی‪ ،‬صنایع‬ ‫و معادن‪ ،‬عمران‪ ،‬وی��ژه طرح تحول اقتصادی و ویژه‬ ‫نظ��ارت بر اج��رای اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی مجلس‬ ‫را در راس��تای شرح وظیفه خودش��ان به کار بگیرد و‬ ‫خواسته هایی را از انها مطرح کند‪.‬‬ ‫پ��س به نوعی نق��ش هماهنگ کننده را ایفا‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬می توان گف��ت که این کمیس��یون به نوعی‬ ‫هماهن��گ کننده امور اقتص��ادی مجلس خواهد بود‪.‬‬ ‫ثانی��ا کمیس��یون ویژه جه��اد اقتص��ادی باید محور‬ ‫س��خنرانی های رهبر انقالب در مش��هد‪ ،‬عس��لویه و‬ ‫لحظه بعداز سال تحویل را استخراج و بعد مشخص‬ ‫کند که براساس این خواسته کجا نیاز به قانونگذاری‬ ‫و کجا نیاز به نظارت بیش��تر دارد‪ .‬اعتقاد شخص من‬ ‫ان اس��ت که مجلس نبای��د در مقوله جهاد اقتصادی‬ ‫خیلی به قانونگذاری وارد شود مگر هنگام ضرورت‬ ‫می بایست دست به این کار بزند‪ .‬ثالثا کمیسیون ویژه‬ ‫باید قوانین موجود را بررس��ی کند تا روش��ن ش��ود‬ ‫کدام اینها برای تس��هیل در امر جه��اد اقتصادی نیاز‬ ‫به اصالح دارد‪.‬‬ ‫یعنی یک اقدام موثر ان اس��ت که قوانین و مقررات‬ ‫دس��ت و پا گیر را از س��ر راه دس��تگاه های اجرایی‬ ‫برداری��م و به نوعی مانع زدایی ص��ورت گیرد‪ .‬رابعا‬ ‫مهمتری��ن وظیف��ه ک��ه تکمیل کننده ان س��ه وظیفه‬ ‫یاد ش��ده اس��ت‪ ،‬تدوین یک راه��کار نظارتی برای‬ ‫حس��ن انجام قوانی��ن مص��وب مجلس ی��ا حذف و‬ ‫اصالح س��ایر مقررات است‪ .‬طراحی راهکار نظارتی‬ ‫برای رس��یدن به اهداف جهاد اقتص��ادی یک اقدام‬ ‫اجتناب ناپذیر اس��ت‪ .‬در این میان کمیسیون می تواند‬ ‫برخی طرح ها که در دس��تور کار مجلس قرار دارند‬ ‫را بررسی کند‪.‬‬ ‫مثال یک طرح که برای نخس��تین بار کمیسیون ویژه‬ ‫نظارت ب��ر اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی برای ان‬ ‫کارگروه تش��کیل داد طرح رفع موانع کسب و کار و‬ ‫ایجاد فضای مس��اعد کارافرینی بود که برای تدوین‬ ‫همین ط��رح بخش خصوصی ب��رای اولین مرتبه به‬ ‫مباحث قانونگذاری در کش��ور وارد ش��د‪ .‬این طرح‬ ‫تکلیف اصل ‪ 44‬قانون اساسی ماده ‪ 91‬بود‪ .‬اتاق های‬ ‫بازرگانی و تعاون پیشنهاد خود را در این رابطه ارائه‬ ‫کردند که به نوعی پیش نویس طرح بود‪ .‬کمیس��یون‬ ‫ویژه نظارت بر اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساسی کارگروه‬ ‫بررس��ی طرح را تش��کیل داد و با بخش خصوصی‬ ‫جلسات متعددی را برگزار کرد البته مرکز پژوهش ها‬ ‫نیز کمک های الزم را انجام داد‪ .‬در نهایت فوریت ان‬ ‫طرح در اس��فند ‪ 89‬تصویب ش��د‪ .‬به هر تقدیر قرار‬ ‫بود هیات رئیس��ه کمیس��یون ویژه نظارت بر اجرای‬ ‫اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی را به عنوان کمیسیون اصلی‬ ‫شما به عنوان رئیس کمیسیون ویژه نظارت‬ ‫بر اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی از وجود‬ ‫موانع بر سر راه س��رمایه گذاری در کشور‬ ‫صحبت کردید‪ ،‬این موانع چه هستند و در‬ ‫سال جهاد اقتصادی چگونه می توان انها را‬ ‫از سر راه برداشت؟‬ ‫‪ l‬در سیاست اجرای اصل ‪ 44‬کمیسیون ویژه به این‬ ‫نتیجه رسید که دولت زحمات زیادی در بستر سازی‬ ‫س��اختار ها و طراحی ایین نامه های اجرایی کش��ید و‬ ‫واقعا س��عی کرد ملزوم��ات کار را فراهم کند‪ .‬ضمن‬ ‫انکه حج��م واگذاری ها و کاه��ش تصدی گری های‬ ‫دول��ت نیز خوب بود اما ما هنوز با اهداف پیش بینی‬ ‫شده در سیاس��ت های اصل ‪ 44‬قانون اساسی فاصله‬ ‫داری��م‪ .‬کاهش تصدی دول��ت در موارد غیر ضرور و‬ ‫زمینه س��ازی برای حضور بخش غیر دولتی در بخش‬ ‫اقتصاد‪ ،‬دو هدف عمده اجرای سیاست های اصل ‪44‬‬ ‫قانون اساسی هستند‪.‬‬ ‫بر همین اساس خیلی از شرکت های دولتی که سهام‬ ‫انها واگذار شده‪ ،‬هنوز مدیریت شان در دست دولت‬ ‫اس��ت‪ ،‬ثانیا بخش تعاون��ی‪ ،‬غیر دولتی و خصوصی‬ ‫زمانی برای س��رمایه گذاری در ی��ک حوزه رغبت و‬ ‫انگی��زه پیدا می کند که فضای کس��ب و کار برای ان‬ ‫مهیا ش��ود‪ .‬به نظر من این بعد اصل ‪ 44‬از بقیه ابعاد‬ ‫ان مهم تر است‪ .‬در سال جهاد اقتصادی که سال اخر‬ ‫دوره مجلس هشتم نیز هست باید به این مساله توجه‬ ‫ویژه ای کرد‪.‬‬ ‫برای همین به ش��خصه پیش��نهاد دادم تا کمیسیون‬ ‫وی��ژه جه��اد اقتص��ادی مس��ئول بررس��ی ط��رح‬ ‫کارافرین��ی و ایجاد فضای مس��اعد کس��ب و کار‬ ‫ش��ود‪ .‬در مجموع باید تمام ت��وان مجلس را به کار‬ ‫گرفت و به دولت کمک کرد تا موانع یاد ش��ده را‬ ‫از س��ر راه سرمایه گذاری در کش��ور برداریم‪ .‬اگر‬ ‫ایران در پایان س��ند چش��م انداز توس��عه بخواهد‬ ‫ب��ه ق��درت اول منطقه تبدیل ش��ود تنها با رش��د‬ ‫‪ 8‬درص��دی اقتص��اد می تواند این قل��ه را فتح کند‪.‬‬ ‫متاس��فانه رش��د اقتصادی کش��ور در دو‪ ،‬سه سال‬ ‫گذشته کم بود و حتی حالت نزولی داشت‪ ،‬فضای‬ ‫کس��ب و کار شرایط مناس��بی ندارد و نرخ جذب‬ ‫س��رمایه خوب نیست اما در س��ال جهاد اقتصادی‬ ‫بای��د به این ش��اخص ها توج��ه کرد‪ .‬ب��ه نظر من‬ ‫مق��ام معظ��م رهبری ب��رای همین ها اع�لام جهاد‬ ‫کردند چ��ون ایران را ب��ا این معیاره��ا و مولفه ها‬ ‫نس��بت به رقبایش در جهان می سنجند و رتبه بندی‬ ‫می کنن��د واال ما منکر تالش ها و خدماتی که دولت‬ ‫طی ش��ش سال گذش��ته انجام داده‪ ،‬نیستیم و اکثر‬ ‫امارهای��ی هم که از س��وی دولت ارائه می ش��وند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫تعیی��ن کند ولی به نظر من می تواند جایگاه بررس��ی‬ ‫ان همین کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی باشد‪ ،‬چون‬ ‫براس��اس این طرح قرار اس��ت فضای کسب و کار‬ ‫مملکت مساعد ش��ود‪ ،‬موانع سرمایه گذاری برداشته‬ ‫و ش��رایط جذب برای سرمایه های خارجی و داخلی‬ ‫مهیا ش��ود‪ .‬بنابراین این اقدام می تواند با اس��تفاده از‬ ‫ظرفیت همه کمیس��یون ها انجام شود تا کاری شکل‬ ‫گی��رد‪ .‬ضمن انکه کمیس��یون ویژه جه��اد اقتصادی‬ ‫می تواند راهکارهای اجرای برنامه پنجم را در دستور‬ ‫کار ق��رار ده��د‪ ،‬برای تحقق سیاس��ت های اصل ‪44‬‬ ‫قانون اساسی با اس��تفاده از تجربیات کمیسیون ویژه‬ ‫نظارت بر اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساسی تالش کند‪،‬‬ ‫اقدامی برای اجرای کامل طرح تحول اقتصادی انجام‬ ‫دهد‪ ،‬ضمن انکه راهکاری ب��رای ارتقای نظارت بر‬ ‫امور اجرایی بیندیشد‪.‬‬ ‫ش��ما به تحریم های خارجی اشاره کردید‪،‬‬ ‫غرب درصدد تنگ تر کردن ش��رایط برای‬ ‫ایران است‪ .‬چه کارهایی باید صورت گیرد‬ ‫تا این توطئه های اقتصادی غرب علیه ایران‬ ‫بی نتیجه بماند و شکست بخورد؟‬ ‫‪ l‬اص�لا برای همین ام��ر بود که کمیس��یون جهاد‬ ‫اقتصادی تش��کیل ش��د‪ ،‬حت��ی یک��ی از عواملی که‬ ‫حض��رت اق��ا اعالم جه��اد اقتصادی کردند مس��اله‬ ‫تحریم ه��ا بود‪ .‬به عب��ارت دیگر دش��من در عرصه‬ ‫اقتص��ادی فعال ش��ده اس��ت ک��ه می طلبد م��ا نیز‬ ‫هوش��یار تر و بیدارتر از گذش��ته عمل کنیم‪ .‬در واقع‬ ‫دش��من با تصوی��ب قطعنامه چهارم و اعمال س��ری‬ ‫جدید تحریم ها‪ ،‬جن��گ اقتصادی خود را علیه ملت‬ ‫ما ش��روع کرده اس��ت و اوباما در پیام نوروزی خود‬ ‫ایران را به تشدید تحریم ها تهدید کرد‪ .‬بنابراین یکی‬ ‫از وظایف مهم مس��ئوالن کش��ور در جهاد اقتصادی‬ ‫توجه به همین مساله است‪ .‬این چهار پیشنهاد درباره‬ ‫شرح وظیفه کمیس��یون ویژه جهاد اقتصادی مجلس‬ ‫که م��ن پیش ت��ر در مصاحبه عرض ک��ردم هم باید‬ ‫ب��ا عنایت به یک رویکرد باش��د که همان��ا مقابله با‬ ‫تحریم ها و جنگ اقتصادی دشمن است‪.‬‬ ‫چشم انداز جهاد اقتصادی چیست؟‬ ‫‪ l‬چش��م انداز ان اس��ت که ایران به رتبه نخس��ت‬ ‫اقتص��ادی در منطق��ه برس��د‪ ،‬ولی دش��من همه کار‬ ‫می کند تا ما قله اقتصادی خاورمیانه را فتح نکنیم‪ .‬از‬ ‫این رو می طلبد که ما ترفند های غرب به س��رکردگی‬ ‫امریکا را شناس��ایی و برای خنثی ک��ردن انها تدبیر‬ ‫الزم را اندیش��یده و ان را اعمال کنیم‪ .‬پس کمیسیون‬ ‫وی��ژه در این رابطه نیز می توان��د طرح و نظریه ارائه‬ ‫کند‪.‬‬ ‫در حوزه فرهنگ سازی چه کار باید کرد؟‬ ‫‪ l‬فرهنگ س��ازی ب��رای کار‪ ،‬ت�لاش‪ ،‬هم��ت‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری‪ ،‬اش��تغال و نقش افرینی مستقیم مردم‬ ‫در عرصه اقتصادی کش��ور الزمه کار جهاد اقتصادی‬ ‫اس��ت‪ .‬تنه��ا نباید م��ردم را ب��رای تایی��د اقدامات‬ ‫انجام ش��ده از س��وی حاکمیت به صحنه اورد بلکه‬ ‫مشارکت عمومی به صورت عملی می بایست مدنظر‬ ‫باش��د‪ .‬یعنی راه را باز کنیم ت��ا مردم در قالب بخش‬ ‫خصوصی و تعاونی بیاین��د و در حوزه های مختلف‬ ‫س��رمایه گذاری کنن��د‪ .‬چون برخی ش��اید بخواهند‬ ‫س��رمایه کالن را در عرص��ه اقتص��اد فع��ال کنند اما‬ ‫برخی دیگر توان سرمایه گذاری کالن را ندارند‪ .‬اینها‬ ‫با تشکیل تعاونی‪ ،‬سرمایه های خرد خود را روی هم‬ ‫می گذارند و در بخش مورد نظر انها را فعال می کنند‪.‬‬ ‫البته االن الیحه بخش تعاون در دستور کار کمیسیون‬ ‫ویژه نظارت بر اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی قرار‬ ‫دارد‪ ،‬انش��اءاهلل ان الیحه نیز با همین رویکرد بررسی‬ ‫و برای تصویب به صحن علنی مجلس ارائه خواهد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫اگرمفسدین‬ ‫اقتصادیمجازات‬ ‫نشوندفضای‬ ‫کسب و کار امنیت‬ ‫الزم را پیدا نمی کند‬ ‫و رغبت برای‬ ‫سرمایه گذاری‬ ‫افراد سالم کم‬ ‫می شود‬ ‫نی��ز درس��ت می دانیم‪ .‬ام��ا همانطور ک��ه گفتم ان‬ ‫معیارهای��ی که ای��ران را در رتب��ه اول منطقه قرار‬ ‫می دهد و ما را با ان می سنجند نرخ رشد اقتصادی‪،‬‬ ‫بهبود فضای کس��ب و کار‪ ،‬میزان س��رمایه گذاری‪،‬‬ ‫نرخ جذب س��رمایه‪ ،‬نرخ رشد تولید ناخالص ملی‬ ‫ب��ه داخلی‪ ،‬ارزش افزوده و‪ ...‬هس��تند که امیدوارم‬ ‫امس��ال با برنامه ریزی و پیگیری و نظارت هایی که‬ ‫در حوزه ه��ای مختل��ف اقتصادی انجام می ش��وند‬ ‫بت��وان تا حد بس��یار زی��ادی موانع را از س��ر راه‬ ‫س��رمایهگذاریدرکش��وربرداش��ت‪.‬‬ ‫تعام��ل ق��وا و ح��ذف موازی کاری ه��ای‬ ‫دس��تگاه ها چق��در در ام��ر تس��هیل جهاد‬ ‫اقتصادی می توانند موثر واقع شوند؟‬ ‫‪ l‬مجل��س در برنام��ه پنجم بحث��ی را تحت عنوان‬ ‫پنجره واحد مصوب کرد که البته طرح فضای کسب‬ ‫و کار نی��ز ب��ه ان اش��اره دارد‪ .‬پنجره واح��د به این‬ ‫معناس��ت که اگر فردی خواست یک کار تولیدی راه‬ ‫بیندازد باید یکس��ری مجوز هایی را اخذ کند؛ خیلی‬ ‫از این مجوزها موازی کاری‪ ،‬دست و پا گیر و گرفتن‬ ‫انها زمان بر اس��ت‪ ،‬برای انکه ای��ن معضل برطرف‬ ‫ش��ود تا پایان برنامه پنجم توسعه دولت باید ترتیبی‬ ‫بیندیش��د تا یک دستگاه با سرمایه گذار طرف باشد و‬ ‫مابقی نظرش��ان را به ان دستگاه اصلی ارائه دهند‪ ،‬نه‬ ‫انک��ه فرد راه بیفتد و یکی یکی بخواهد نظر مس��اعد‬ ‫سازمان ها‪ ،‬نهادها و ارگان ها را جلب کند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر س��رمایه گذار با یک مرجع طرف است و مابقی‬ ‫دس��تگاه ها اگر دیدگاه یا نظری دارند به مرجع اصلی‬ ‫ارجاع دهند تا پیگیری کند‪.‬‬ ‫چ��ه کار باید ک��رد تا با جه��اد اقتصادی‬ ‫ش��عاری برخورد نش��ود‪ ،‬به واق��ع بگویید‬ ‫چه اس��یب هایی جهاد اقتصادی را تهدید‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬ق��دم اصل��ی را مقام معظم رهب��ری برداش��تند‪.‬‬ ‫ایش��ان در سفر مش��هد گفتند که جهاد اقتصادی با‬ ‫چاپ بنر و پوس��تر محقق نمی ش��ود‪ .‬قدم بعدی را‬ ‫مس��ئوالن باید بردارند‪.‬‬ ‫یعن��ی ت��ا یک جایی راج��ع به ابع��اد جهاد بحث‬ ‫و بررس��ی صورت گی��رد‪ .‬یعنی انج��ام مصاحبه و‬ ‫تشکیل جلس��ه برای تبیین موضوع جهاد اقتصادی‬ ‫ح��د و م��رز دارد که نباید بیش��تر از یک ماه روی‬ ‫ان وقت گذاش��ت‪ .‬بعداز ان واقعا باید اس��تین ها‬ ‫را ب��اال زد و وارد عرصه عم��ل به ان طراحی ها و‬ ‫برنامه ریزی ها ش��د‪ .‬کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی‬ ‫باید سایر کمیس��یون های اقتصادی مجلس را فعال‬ ‫کند‪ ،‬انتظار ان اس��ت که دولت نیز شتاب کار خود‬ ‫را در راس��تای تکمیل طرح تحول اقتصادی‪ ،‬عمل‬ ‫به سیاس��ت های اصل ‪ 44‬قانون اس��اس‪ ،‬رس��یدن‬ ‫به اهداف برنامه توس��عه پنجم و س��ند چش��م انداز‬ ‫‪ 20‬ساله بیشتر نماید‪.‬‬ ‫دس��تگاه قضا در س��ال جهاد اقتصادی چه‬ ‫کار باید بکند؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نظر م��ن این دس��تگاه دو مس��ئولیت بزرگ‬ ‫دارد‪ ،‬یک��ی اینک��ه امنیت اقتص��ادی ایج��اد کند تا‬ ‫سرمایه گذاران با خیال راحت اقدام به سرمایه گذاری‬ ‫کنند‪ ،‬ثانیا با مفاس��د اقتصادی برخورد عملی نماید‪.‬‬ ‫ش��خصا معتقدم اگر م��ردم ببینند ک��ه از یک طرف‬ ‫سرمایه انها امنیت دارد و ثانیا با افراد فاسد در حوزه‬ ‫اقتص��اد برخورد قانونی می ش��ود قطعا مایل خواهند‬ ‫شد تا به امر سرمایه گذاری ورود کنند‪ ،‬چون می بینند‬ ‫فضا امن اس��ت و از طرف دیگر با کس��انی که مخل‬ ‫امنیت هس��تند برخورد قانونی ص��ورت می گیرد‪ .‬اما‬ ‫اگر مفسدین اقتصادی مجازات نشوند فضای کسب‬ ‫و کار امنی��ت الزم را پی��دا نمی کن��د و رغبت برای‬ ‫سرمایه گذاری افراد سالم کم می شود‪g.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با جمشید پژویان درباره الزامات محقق شدن جهاد اقتصادی‬ ‫سیاست‬ ‫ضرورت هماهنگی قوای سهگانه‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫جمشید پژویان معتقد است‪« :‬برای رسیدن به جهاد اقتصادی در کشور سه قوه به طور‬ ‫هماهنگ یک مجموعه سیاست های اقتصادی را تهیه و اجرا کنند با این شرط که وظیفه‬ ‫و تکلیف هر قوه در عمل به این سیاست ها روشن و شفاف باشد‪ ».‬وی بر این باور است‬ ‫که دستگاه قضا در تحقق اهداف جهاد اقتصادی تنها نباید به برخورد با مفسدان اقتصادی‬ ‫تمرکز کند‪.‬‬ ‫‪28‬‬ ‫به نظر ش��ما قوای س��ه گانه در س��ال جهاد‬ ‫اقتصادی باید چه اقداماتی انجام دهند؟‬ ‫مق��ام معظ��م رهب��ری س��ال های ‪ 89 ،88‬و ‪ 90‬را‬ ‫به ترتی��ب س��ال اص�لاح الگ��وی مص��رف‪ ،‬همت‬ ‫مضاعف و کار مضاعف و جهاد اقتصادی نام گذاری‬ ‫کردند که این امر نشان دهنده توجه خاص ایشان به‬ ‫نام گذاری هر س��ال است‪ .‬چون مهمترین قدرت هر‬ ‫جامعه و کش��وری توان اقتصادی ان است‪ .‬بنابراین‬ ‫می طلب��د که به ای��ن مقوله به ص��ورت همه جانبه و‬ ‫هماهنگ��ی توج��ه ویژه ش��ود تا اه��داف مدنظر از‬ ‫نام گذاری س��ال‪ 90‬به نام سال جهاد اقتصادی تامین‬ ‫ش��ود‪ .‬این وظیفه فقط به عهده دولت نیس��ت بلکه‬ ‫مجموعه حاکمیت یعنی س��ه قوه هر کدام سهمی را‬ ‫در جهاد اقتصادی دارند که باید به ش��کل هماهنگ‬ ‫اقدام��ات الزم را انجام دهند‪ .‬به عبارت روش��ن تر‬ ‫برای انکه بت��وان تالش موثری را در جهت ارتقای‬ ‫وضعی��ت اقتصاد ایران ص��ورت داد باید در ابتدای‬ ‫کار فضای اقتصاد کش��ور را امن ت��ر از حال حاضر‬ ‫کرد تا مش��ارکت مردم و بخ��ش خصوصی در امر‬ ‫فعالیت های اقتصادی بیش��تر ش��ود‪ .‬ای��ن کار وقتی‬ ‫عملیات��ی خواهد ش��د که فضای بازارها به س��مت‬ ‫رقابتی ش��دن س��وق پیدا کنند‪ .‬ضمن انکه مجلس‬ ‫باید قوانینی را در جهت شفاف س��ازی هرچه بیشتر‬ ‫مع��ادالت و تحوالت اقتصادی کش��ور به تصویب‬ ‫برساند‪ .‬با توجه به توضیحی که داده شد الزم است‬ ‫یکس��ری سیاس��ت گذاری ها درباره جهاد اقتصادی‬ ‫صورت گی��رد و همچنی��ن اصالحات��ی در قوانین‬ ‫اعمال ش��ود‪ .‬به ویژه ان دس��ته از قوانین و مقرراتی‬ ‫که در خصوص نحوه برخورد با تخلفات اقتصادی‬ ‫هس��ت نیاز به بازنگری انها بیش از پیش احس��اس‬ ‫می شود‪ .‬چون این قوانین اقتصادی متاسفانه به دلیل‬ ‫قدیمی بودن‪ ،‬ضعیف هس��تند و تناس��بی با فعالیت‬ ‫و حرکت ه��ای اقتص��ادی امروز کش��ور در عرصه‬ ‫داخل��ی و خارجی ندارند‪ .‬از طرفی دولت مس��ئول‬ ‫طراحی سیاس��ت ها و مجری انهاس��ت و قوه مقننه‬ ‫باید این سیاس��ت ها را به تصویب برساند‪ .‬پس باید‬ ‫یک هماهنگی بین دو قوه وجود داش��ته باشد تا در‬ ‫راس��تای رسیدن به اهداف جهاد اقتصادی و اصالح‬ ‫فضای اقتصادی مکمل هم باش��ند‪ .‬در کل باید سهم‬ ‫هر یک از قوا برای انجام امور یاد شده شفاف شود‬ ‫سپس یک نقش��ه راهی طراحی شود تا براساس ان‬ ‫ه��ر یک از این قوا بدانن��د باید به چه صورت و به‬ ‫چه سمتی حرکت کنند‪.‬‬ ‫ش��ما به برخورد دس��تگاه قضا با مفس��دان‬ ‫اقتصادی اش��اره کردید‪ ،‬اگر بخواهیم همین‬ ‫بخش را بیش��تر مورد بررسی قرار دهیم چه‬ ‫تکالیف دیگری در رسیدن به اهداف جهاد‬ ‫اقتصادی بر عهده قوه قضائیه است؟‬ ‫دس��تگاه قضا در تحقق اهداف جه��اد اقتصادی تنها‬ ‫نبای��د به برخورد با مفس��دان اقتص��ادی تمرکز کند‪.‬‬ ‫یکی از شرایط حاکم کردن فضای اطمینان در حوزه‬ ‫اقتصاد این است که کسانی که بنا به ضرورت امروز‬ ‫با هم مش��ارکت اقتصادی دارند روابط انها ش��فاف‬ ‫باش��د‪ ،‬امکان کالهبرداری یکی از ش��رکا از دیگری‬ ‫وجود نداشته باش��د یا کسانی که به طریقی وامی را‬ ‫می گیرند یا کسی را در فعالیت اقتصادی خود شریک‬ ‫می کنند جنبه کالهبرداری نداشته باشد تا در صورت‬ ‫نیاز قوانین به شکل کامال ش��فاف درباره انها اعمال‬ ‫شود‪.‬‬ ‫به هر صورت به نظر می رس��د اعم کارهای‬ ‫اجرای��ی به دوش دولت اس��ت‪ .‬این قوه در‬ ‫سال جهاد اقتصادی باید چه اقداماتی را در‬ ‫زمینه حل مشکل گرانی‪ ،‬اشتغال زایی‪ ،‬رشد‬ ‫اقتصادی و تسهیل سرمایه گذاری و‪ ...‬انجام‬ ‫دهد؟‬ ‫مسائل را نباید با هم مخلوط کرد‪ .‬موضوعات اشتغال‪،‬‬ ‫تورم و غیره اینها همه زاییده فضای اقتصادی هستند‪.‬‬ ‫وقتی می گویی��م جهاد اقتصادی به این معناس��ت که‬ ‫می خواهی��م در اقتصاد رش��د کنیم و رون��ق را به این‬ ‫عرصه بازگردانیم‪ ،‬یعنی مشکالت اقتصادی مثل تورم‪،‬‬ ‫گرانی و‪ ...‬حل می شود‪ .‬دولت وظیفه ای در کنار سایر‬ ‫قوا دارد‪ .‬اگر مجموعه شرایطی را فراهم کنند تا رشد با‬ ‫دوام اقتصادی در کشور ایجاد شود مسائل مذکور نیز‬ ‫حل خواهند شد‪ .‬پس اشتباها نباید سراغ موضوعاتی‬ ‫رفت که زاییده مس��اله اصلی ع��دم کارایی اقتصاد ما‬ ‫است‪.‬‬ ‫اق��ای پژویان! نکاتی را درباره وظایف همه‬ ‫قوا اش��اره کردید‪ ،‬اگر بخواهیم مرز روشنی‬ ‫را بین شرح وظیفه هر قوه قائل شویم دولت‬ ‫در س��ال جهاد اقتصادی چه کار باید بکند؟‬ ‫به بی��ان دیگر همانطور که خودتان اش��اره‬ ‫کردید هم��ه قوا در تحقق این مس��اله باید‬ ‫برنامه داش��ته باش��ند‪ .‬از نظر شما دولت در‬ ‫سال جهاد اقتصادی چه کار باید بکند؟‬ ‫قوه مجریه باید ع��دم کارایی ها را برطرف و ایجاد‬ ‫امنی��ت کند‪ .‬در کنار این بخش��ی از امنیت اقتصادی‬ ‫‪6‬‬ ‫نگران برخورد شعاری‬ ‫با «جهاد اقتصادی » هستیم‬ ‫محمد رضا خباز می گوید‪« :‬کمیس��یون ویژه‬ ‫جهاد اقتصادی تشکیل ش��د تا به اموری رسیدگی‬ ‫کند که سایر کمیسیون های اقتصادی به خاطر تعدد‬ ‫موضوعات در دست بررسی فرصتی برای نظارت‬ ‫دقیق روی انه��ا ندارند‪ .‬به نظر من اگر به این چند‬ ‫مساله رسیدگی کامل صورت گیرد جهاد اقتصادی‬ ‫در مجلس محقق شده است‪ ».‬این عضو کمیسیون‬ ‫اقتصادی بر این باور اس��ت که در شهرس��تان باید‬ ‫فرماندار‪ ،‬در استان باید اس��تاندار و در کشور باید‬ ‫رئیس جمه��ور محور اتح��اد و تعامل می��ان قوا و‬ ‫بخش های نظارتی‪ ،‬تقنین��ی و قضایی قرار بگیرند‪،‬‬ ‫چون بار اصلی کش��ور به دوش قوه مجریه است‪.‬‬ ‫اگر این طور ش��د رسیدن به اهداف جهاد اقتصادی‬ ‫تسهیلمی شود‪».‬‬ ‫امس��ال س��ال جهاد اقتصادی نام گذاری‬ ‫شده است‪ .‬عملکرد مجلس را در تشکیل‬ ‫کمیس��یون ویژه جهاد اقتص��ادی چگونه‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬اگر اصل قضیه اتفاق نمی افتاد و این کمیسیون‬ ‫تش��کیل نمی شد و برنامه ای از س��وی هیات رئیسه‬ ‫برای کمیس��یون اقتصادی مجلس طراحی می ش��د‪،‬‬ ‫زیبنده تر بود‪ .‬اما حاال که این کمیس��یون تش��کیل و‬ ‫اعضای ان نیز معین شده اند‪ ،‬اکنون مخالفت ما دیگر‬ ‫معنایی ندارد‪.‬‬ ‫با این تفاسیر را چگونه باید شرایط برای تحقق‬ ‫اهدافجهاداقتصادیساماندهیکرد؟‬ ‫‪ l‬دول��ت طرح تح��ول اقتصادی را با هفت محور‬ ‫به مجلس تقدیم ک��رد اما تا به حال تنها دو بخش ان‬ ‫عملیاتی شده است‪ .‬هدفمندی یارانه ها یکی از ان دو‬ ‫بخش اس��ت که از ابتدای دی ماه اجرا شد‪ .‬محور دوم‬ ‫اصالح نظام گمرکی اس��ت که ان هم به استناد اصل‬ ‫‪ 85‬قانون اساس��ی در کمیس��یون اقتصادی نهایی و به‬ ‫هیات رئیس��ه تقدیم شد تا با تصویب صحن علنی به‬ ‫مدت ‪ 5‬س��ال به صورت ازمایشی اجرا شود‪ .‬پس از‬ ‫‪ 7‬مح��ور دو مح��ور عملیاتی و ‪ 5‬مح��ور دیگر مثل‬ ‫س��اماندهی بانک ها و مس��ائل پولی و مالی باقی مانده‬ ‫اس��ت‪ .‬اینها را کمیس��یون ویژه جه��اد اقتصادی باید‬ ‫پیگیری و مطالبه کند تا به سرانجام برسد‪.‬‬ ‫کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی جز طرح تحول‬ ‫چه مسائل دیگری را می تواند دنبال کند؟‬ ‫‪ l‬این کمیس��یون در اجرای سیاست های اصل ‪44‬‬ ‫بهتر و قوی تر باید ظاهر ش��ود چون کمیس��یون ویژه‬ ‫نظ��ارت بر اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی به ارائه دو‬ ‫یا س��ه گزارش اکتفا کرد‪ .‬ضمن انکه همان گزارش ها‬ ‫نش��ان داد که روند واگذاری تصدی گری های دولت‬ ‫شرایط مطلوب را ندارد‪ .‬کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی‬ ‫باید مسئوالن خاطی را بخواهد‪ ،‬انها را مواخذه کند و‬ ‫در صورت استمرار متخلفین را به قوه قضائیه معرفی‬ ‫نماید تا نش��ان دهد گزارش کمیسیون ویژه نظارت بر‬ ‫اصل ‪ 44‬قانون اساسی حائز اهمیت است‪ .‬مجلس در‬ ‫بودجه س��ال ‪ 88‬مصوب کرد ک��ه دولت باید از محل‬ ‫واگذاری شرکت های خود به بخش خصوصی ‪1140‬‬ ‫میلیارد توم��ان را به بخش تعاون بدهد اما ‪ 20‬میلیارد‬ ‫تومان ان تخصیص یافت‪ .‬در س��ال ‪ ،89‬مصوب شد‬ ‫‪ 1240‬میلی��ارد تومان از مح��ل واگذاری ها به بخش‬ ‫تعاون داده شود اما ‪ 30‬میلیارد تومان پرداخت شد‪ .‬برای‬ ‫امسال ‪ 1400‬میلیارد تومان پیشنهاد شده است که باید‬ ‫در اختی��ار وزارت تعاون قرار گیرد اما عدم پیگیری ها‬ ‫سرنوشت سال های گذش��ته را برای این رقم موجب‬ ‫می شود‪ .‬بنابراین کمیس��یون ویژه باید پیگیری کند تا‬ ‫اختصاص اعتبارات به وزارت تعاون انجام شود‪ ،‬چون‬ ‫یکی از مقوله های جهاد اقتصادی تقویت بخش تعاون‬ ‫کشور است‪ .‬واال اگر کمیسیون ویژه دنبال این مسائل را‬ ‫نگیرد چه کار می خواهد بکند جز اینکه یک کمیسیون‬ ‫به سایر کمیسیون های دیگر اقتصادی اضافه شده است‪.‬‬ ‫در واقع کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی تشکیل شد تا به‬ ‫اموری رسیدگی کند که سایر کمیسیون های اقتصادی به‬ ‫خاطر تعدد موضوعات در دست بررسی فرصتی برای‬ ‫نظارت دقی��ق روی انها ندارند‪ .‬به نظر من اگر به این‬ ‫چند مساله رسیدگی کامل صورت گیرد جهاد اقتصادی‬ ‫در مجلس محقق شده است‪.‬‬ ‫غرب سال گذشته حلقه تحریم ها را علیه‬ ‫ایران تنگ تر کرد‪ .‬در سال جهاد اقتصادی‬ ‫برای انک ه ترفند های انها کما فی الس��ابق‬ ‫بی اثر بماند چه کار باید کرد؟‬ ‫‪ l‬س��الی ک��ه تحریم ها علیه ای��ران کلید خورد‪،‬‬ ‫وزیر صنایع و معادن به خراسان امد و با نمایندگان‪،‬‬ ‫کارشناسان و صنعت گران استان نشستی داشت‪ .‬در‬ ‫ان جلس��ه راهکارهای خنثی کردن تحریم ها مورد‬ ‫بررسی قرار گرفت و در سی بند جمع بندی شد‪ .‬ان‬ ‫پکیج می تواند با کمی چکش کاری سیاس��ت ایران‬ ‫در قبال بی اثر کردن تحریم ها باشد‪.‬‬ ‫مهمترین بحث مطرح شده در ان بسته چه‬ ‫بود؟‬ ‫ی در‬ ‫‪ l‬اینکه در ایران مس��اله اصل��ی‪ ،‬خود تحریم ‬ ‫عرص��ه داخلی اس��ت‪ .‬یعنی تحریم ه��ای خارجی را‬ ‫می توان پشت سر گذاشت اما موازی کاری ها‪ ،‬تقابالت‬ ‫داخلی و‪ ...‬را بدون عزم ملی نمی توان بی اثر کرد‪ .‬یعنی‬ ‫در موقع تحریم یک مجموعه باید مش��کل دیگری را‬ ‫حل کند‪ ،‬نه انکه این امر را تشدید کند‪ .‬در جنگ وقتی‬ ‫عده ای در محاصره دش��من قرار می گیرند باید به هم‬ ‫کمک کنند تا محاصره شکس��ته شود‪ ،‬نه انکه خود به‬ ‫عاملی برای تشدید ان وضعیت تبدیل شوند‪.‬‬ ‫اتحاد قوا در س��ال جهاد اقتصادی چقدر‬ ‫می تواند به تحقق اهداف کمک کند؟‬ ‫‪ l‬به نظر من در شهرس��تان باید فرماندار‪ ،‬در استان‬ ‫باید اس��تاندار و در کش��ور باید رئیس جمهور محور‬ ‫اتحاد و تعامل می��ان قوا و بخش های نظارتی‪ ،‬تقنینی‬ ‫و قضایی قرار بگیرند چون بار اصلی کش��ور به دوش‬ ‫قوه مجریه اس��ت‪ .‬اگر این طور شد رسیدن به اهداف‬ ‫جهاد اقتصادی تس��هیل می ش��ود‪.‬اما از ن��گاه دیگر‪،‬‬ ‫ق��وه قضائیه هم طبق قانون اساس��ی نقش نظارت بر‬ ‫حسن اجرای قانون را دارد‪ .‬به نظر من سازمان بازرسی‬ ‫کل کش��ور در سال جهاد اقتصادی باید فعال تر از این‬ ‫ش��ود تا ببیند قانون بودجه و برنامه و سایر مصوبات‬ ‫مجلس ایا درست انجام می شوند یا خیر و در صورت‬ ‫وجود انحراف فرد یا دستگاه متخلف را مواخذه کند‪.‬‬ ‫چه اسیب هایی پیش روی جهاد اقتصادی‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬واقعا نگران این هس��تم تا با این نام ش��عاری‬ ‫برخورد ش��ود چون با انجام سمینار‪ ،‬چاپ بروشور‬ ‫و‪ ...‬جز انکه این نام از محتوا خالی ش��ود‪ ،‬حس��ن‬ ‫دیگری ندارد‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫مرب��وط به قوانی��ن قضای��ی درب��اره مجازات ها و‬ ‫اختالل هایی اس��ت که در اقتصاد صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ای��ن سیاس��ت گذاری های دولت باید ب��ه تصویب‬ ‫مجلس برس��د‪ .‬در درجه اول دولت باید از بهترین‬ ‫کارشناس��ان برای تدوین ان سیاست ها استفاده کند‪.‬‬ ‫بع��د مجلس با هماهنگی دول��ت انها را به تصویب‬ ‫برس��اند‪ .‬قوه قضائیه هم بای��د در اعمال مجازات ها‬ ‫اصالح��ات الزم را اعم��ال نماید تا فض��ای رقابتی‬ ‫افزای��ش و بی اطمینانی کاهش یاب��د‪ .‬این مجموعه‬ ‫عوامل موجب رش��د اقتصاد می شود که در سایه ان‬ ‫منحنی اشتغال زایی و تولید رو به صعود برود‪ ،‬وقتی‬ ‫تولید کاالها زیاد ش��د تورم نیز کنترل می ش��ود‪.‬‬ ‫بنابراین در حال حاضر بزرگترین مشکالت‬ ‫بر سر راه سرمایه گذاری‪ ،‬عدم وجود امنیت‬ ‫برای این کار است؟‬ ‫بله‪ ،‬انحصار در بازار جای ش��رایط رقابتی را گرفته و‬ ‫امنیت برای س��رمایه گذاری وجود ندارد‪ .‬البته بخشی‬ ‫از مش��کل یاد شده ان اس��ت که اقتصاد ایران دولتی‬ ‫است‪.‬‬ ‫موازی کاری ها در عرصه اقتصاد چقدر مانع‬ ‫جذب سرمایه داخلی و خارجی هستند؟‬ ‫ای��ن ه��م ی��ک دلی��ل اس��ت‪ .‬وقت��ی می گوی��م‬ ‫سیاس��ت گذاری های مناسب و کارامد را یک گروه‬ ‫اقتص��اددان طراحی کنند و بعد ب��ا هماهنگی کامل‬ ‫دولت‪ ،‬مجل��س انها را به تصویب برس��اند‪ ،‬داخل‬ ‫ان به رفع موازی کاری ها نیز اش��اره خواهد ش��د تا‬ ‫بس��تر برای جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی‬ ‫فراهمش��ود‪.‬‬ ‫با توضیحات شما به نظر می رسد دستگاه های‬ ‫ی دارند؟‬ ‫نظارتی هم نقش مهم ‬ ‫بله حق با شماست‪.‬اما دستگاه های نظارتی شاید گاهی‬ ‫اوق��ات اولویت ه��ا را به خوبی متوجه نش��وند‪ .‬البته‬ ‫به طور کلی ت�لاش انها خوب بوده‪ ،‬ولی انها نیز باید‬ ‫بین خود یک نوع هماهنگی داشته باشند‪ .‬ضمن انکه‬ ‫نقشه راه برای این دستگاه ها نیز از الزامات کار است‪.‬‬ ‫در مقوله فرهنگ سازی برای جهاد اقتصادی‬ ‫چه کار باید کرد؟‬ ‫این مساله در بلند مدت متاثر از سیاست ها است‪ ،‬چون‬ ‫فرهنگ را نمی شود با قانون دیکته کرد‪.‬‬ ‫برنامه پنجم توس��عه که قبل از س��ال ‪ 90‬به‬ ‫تصویب مجلس رس��ید‪ ،‬چق��در در تدوین‬ ‫سیاست های اقتصادی باید مورد توجه قرار‬ ‫گیرد؟‬ ‫باید یکی از پایه های این سیاست ها باشد‪ .‬یعنی وقتی‬ ‫فضای جه��اد اقتصادی ایجاد ش��د برنام��ه پنجم در‬ ‫رابطه با اهداف خود که همانا رش��د اقتصادی‪ ،‬کاهش‬ ‫اختالالت‪ ،‬ایجاد رقابت‪ ،‬کاهش بیکاری‪ ،‬کنترل تورم‬ ‫و‪ ...‬است برنامه ای موفق خواهد بود‪.‬‬ ‫از ب��دو ورود درام��د حاص��ل از فروش‬ ‫نف��ت به خ��رج و مخارج کش��ور یکی از‬ ‫دغدغه های بزرگ ان بود که سهم نفت از‬ ‫درامد های کش��ور به حداقل برسد‪ .‬جهاد‬ ‫اقتص��ادی می تواند ای��ن ارزو را بدل به‬ ‫واقعیت کند؟‬ ‫قیمت نفت تحت کنترل خودمان نیست پس نمی توان‬ ‫در این رابطه برنامه ریزی کرد اما اینکه با توجه به درامد‬ ‫نفت درامد دولت را چگونه تنظیم کنیم‪ ،‬این هم یکی‬ ‫از مس��ائلی است که در سیاس��ت های کالن اقتصادی‬ ‫باید لحاظ شود‪ .‬این کار سبب بهینه شدن ترکیب منابع‬ ‫درامدی دولت و تعریف نظم مالی برای ان می شود‪.‬‬ ‫به هرحال به نظر می رس��د سه قوه به طور هماهنگ یک‬ ‫مجموعه سیاس��ت های اقتصادی را تهیه و اجرا کنند با‬ ‫این ش��رط که وظیفه و تکلیف ه��ر قوه در عمل به این‬ ‫سیاست ها روشن و شفاف باشد‪g .‬‬ ‫عضو کمیسیون اقتصادی‪:‬‬ ‫‪29‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪30‬‬ ‫رفتار دوگانه‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫تناقض های کاخ سفید در مقابل تحوالت خاورمیانه‬ ‫‪1‬‬ ‫رفتارهای دوگانه اوباما‬ ‫درحالی که اعتراضات مخالفان در کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا به منطقه نفت خیز‬ ‫خلیج فارس نیز رسیده بود‪ ،‬دولت اوباما تصمیم گرفته که با هریک از این تحوالت به طور‬ ‫جداگانه و مورد به مورد برخورد کند‪ ،‬چرا که یک سیاست کلی برای همه منطقه می تواند‬ ‫مناف��ع ملی و امنیتی امری��کا در این ناحیه از جهان را به مخاطره بیندازد‪ .‬برهمین اس��اس‬ ‫اس��ت که اوباما انگونه که از تظاهرات مصر حمایت نمود در جاهای دیگر چنین سیاستی‬ ‫را دنبال نکرد‪.‬‬ ‫تاکید سیاست واقع گرایانه به جای ایده الیستی باعث انتقاد شدید به دولت اوباما شده است‪.‬‬ ‫برخی از منتقدین می گویند اوباما با این روش محبوبیت خود در بین مردم کشورهای عربی‬ ‫را از دس��ت داده اس��ت‪ .‬انها انتظار داشتند که اوباما همانند ریگان درزمان جنگ سرد علیه‬ ‫شوروی سابق وارد عمل شده و با قاطعیت بیشتری با حکام مستبد منطقه برخورد می کرد‪.‬‬ ‫مقامات کاخ س��فید در برخورد با معم��ر قذافی به تناقض گویی افتاده ان��د‪ .‬برخی از اقدام‬ ‫‪31‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪32‬‬ ‫نظام��ی و ایج��اد منطق��ه ممنوع��ه پ��رواز س��خن‬ ‫می گفتند‪.‬‬ ‫یکی از مقامات کاخ سفید درخصوص این دوگانگی‬ ‫توضیح می دهد‪ .‬وی می گوید از یکطرف وقتی باراک‬ ‫اوباما یک فرد سیاهپوس��ت ‪ ،‬زمانی ک��ه در انتخابات‬ ‫پیروز شد مردم منطقه از این بابت خوشحال بودند و‬ ‫تصور می کردند که او از جنس خود انهاست بنابراین‬ ‫انتظار و توقع داش��تند ک��ه او از مب��ارزات انها علیه‬ ‫حکومت های مستبد حمایت کند‪.‬‬ ‫از ط��رف دیگ��ر‪ ،‬اوباما رئیس جمهور امریکاس��ت و‬ ‫وظیفه اصلی او حمایت از منافع امریکاست‪ .‬بنابراین‬ ‫حمایت اوباما از سلطان بحرین به دلیل حضور ناوگان‬ ‫پنجم امریکا در اب های این کشور است‪ .‬در این راستا‬ ‫اوباما کوچکترین حرفی نس��بت به تحوالت عربستان‬ ‫سعودی نزده است‪.‬‬ ‫اوباما کمترین انتقاد را نس��بت به حاکم یمن می کند‪،‬‬ ‫چرا که این کشور در مبارزه با تروریسم با امریکا متحد‬ ‫است‪.‬‬ ‫مردم بحری��ن از زبان کمک خواهی اس��تفاده می کنند‬ ‫تا از دس��ت دولت خ��ود نجات پیدا کنن��د‪ .‬انها این‬ ‫مس��اله را می دانند ک��ه امریکا کش��وری دارای نفوذ‬ ‫در دول��ت بحرین اس��ت‪ .‬امریکا دارای ی��ک پایگاه‬ ‫نظام��ی در کش��ور جزی��ره ای بحری��ن اس��ت و ان‬ ‫ناوگان قدرتمند پنجم امریکاس��ت‪ .‬امریکا همچنین‬ ‫شش هزار نیروی مس��تقر در بحرین دارد‪ .‬در واکنش‬ ‫به س��رکوبگری دولت بحرین‪ ،‬اوباما کلماتی را به کار‬ ‫برد ک��ه نیروهای بحرینی که توس��ط یک هزار نفر از‬ ‫ارتش س��عودی حمایت می ش��دند‪ ،‬هی��چ اهمیتی به‬ ‫ان ندادند‪ .‬منتقدان اع�لام کردند که حرف های اوباما‬ ‫هیچ کمک��ی به مردم بحرین نمی کند‪ .‬س��خنان اوباما‬ ‫تنها معیارهایی متناقض اس��ت‪ .‬برخالف لیبی‪ ،‬بحرین‬ ‫یک��ی از هم پیمانان قدرتمند امری��کا در خلیج فارس‬ ‫محسوب می شود‪.‬همه چیز به نفت و استراتژی نظامی‬ ‫ژئوپلتیکی مربوط می شود‪ .‬امریکا هم اکنون دارایی های‬ ‫نظام��ی زی��ادی در خلیج ف��ارس دارد و می خواه��د‬ ‫مطمئن باش��د که این دارایی ها در جای خود محفوظ‬ ‫باقی می مانند‪.‬خونریزی ه��ای بحرین تاحدودی برای‬ ‫امری��کا بی ارزش اس��ت و خونریزی های لیبی مهم تر‬ ‫اس��ت‪ .‬این موضع گیری ریاکارانه ای است که مخالف‬ ‫تمامی ارزش ها و اعتقاداتی است که در کشور بحرین‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫ری��ک روزوف‪ ،‬وب الگ نوی��س و مدی��ر اجرایی ناتو‬ ‫را متوقف کنید‪ ،‬بر این باور اس��ت‪« :‬ش��ما شاهد حمله‬ ‫بالگردهای اپاچی ارتش امریکا به مردم بحرین هستید‬ ‫و این همان موضع امریکا در خصوص خش��ونت های‬ ‫بحرین است‪ .‬انچه همه به ان اذعان دارند این است که‬ ‫دموکراسی برای لیبی خوب است و برای بحرین فایده ای‬ ‫ندارد اما مقامات امریکایی چنان با تناقض در ارتباط با‬ ‫تحوالت خاورمیانه صحبت و سپس با همان تناقض به‬ ‫انها عمل می کنند که خ��ود نیز گاهی برای اصالح این‬ ‫تناقضات دست به کار می شوند‪ .‬در همین راستاست که‬ ‫هر چند از تمامی کشتاری که در بحرین اتفاق افتاده است‬ ‫حمایت می کنند اما در نهایت مجبور می شوند در مقابل‬ ‫خواست مردم خاورمیانه گردن خم کنند‪».‬‬ ‫ماراتن انتخابات ریاست جمهوری امریکا و نقش‬ ‫لیبی‬ ‫امریکا از ابتدای اغاز جنبش های مردمی در خاورمیانه‬ ‫و ش��مال افریقا موضعی دوگانه اتخ��اذ کرد‪ .‬اگر چه‬ ‫ای��ن مس��اله در ارتباط ب��ا تونس و مص��ر به گونه ای‬ ‫دیگ��ر خ��ود را نش��ان داد اما اوج ای��ن دوگانگی در‬ ‫لیب��ی و بحری��ن به نمایش گذاش��ته ش��د‪ .‬امریکا و‬ ‫سایر کش��ورهای غربی جنبش های مردمی در لیبی را‬ ‫در حالی دموکراس��ی خواهی می خوانن��د که در مورد‬ ‫بحری��ن این دیدگاه را ندارند‪ .‬بح��ران در لیبی زمانی‬ ‫به اوج خود رس��ید که قذافی ب��ه هیچ وجه حاضر به‬ ‫کناره گی��ری نبود‪ .‬پس از اغاز جن��گ داخلی در لیبی‬ ‫غربی ها به این فکر افتادند که زمان استقرار دموکراسی‬ ‫در کش��ور نفت خیز لیبی فرا رسیده است‪ .‬از همین رو‬ ‫ابتدا با تهدید از قذافی خواستند تا از قدرت کنار رود‪.‬‬ ‫از انجا که در لیبی فرد ش��اخصی به عنوان اپوزیسیون‬ ‫شناخته نمی شد مسلما روند تغییرات با دستور امریکا‬ ‫می توانس��ت ساده تر از سایر نقاط خاورمیانه باشد‪ .‬اما‬ ‫قذافی با تهدید نیز حاضر به کناره گیری نشد‪ .‬غربی ها‬ ‫در شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ای صادر کردند‬ ‫ک��ه طی ان لیبی جزو منطقه پرواز ممنوع به حس��اب‬ ‫ام��د‪ .‬هرچند بعد از این قطعنام��ه‪ ،‬قذافی یک گام به‬ ‫عقب برداشت اما نیروهای ائتالف پیش از عقب نشینی‬ ‫قذافی در منطقه حاضر شده بودند و به سرعت بر فراز‬ ‫لیبی پرواز کردند‪ .‬در این میان امریکا که ابتدا رهبری‬ ‫گروه ائتالف را برعهده داش��ت از ان کناره گیری کرد‬ ‫و رهبری را به دس��ت ناتو سپرد‪ .‬پس از ان هم اعالم‬ ‫ک��رد که تنها ب��ه حمایت از نیروه��ای ناتو حاضر در‬ ‫لیبی می پردازد و هواپیماهایش در این جنگ ش��رکت‬ ‫نمی کنند‪ .‬اوباما که زمان چندانی برای رقابت در ماراتن‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری امریکا ندارد به خوبی این‬ ‫مس��اله را درک کرده اس��ت که ادامه حضور در لیبی‬ ‫یعنی منجالبی دیگر در کنار افغانستان و عراق‪ .‬اکنون‬ ‫ش��رایط اقتصادی در داخل امریکا به اندازه کافی برای‬ ‫اوباما غم انگیز است که او شاید دیگر به چاه های نفت‬ ‫لیبی فکر نمی کند‪.‬‬ ‫اهمیت خاورمیانه در سیاست خارجی امریکا‬ ‫اهمی��ت ژئوپلتی��ک و ژئواس��تراژیک خاورمیانه در‬ ‫سیاس��ت خارجی امریکا بر هیچ کس پوشیده نیست‪.‬‬ ‫کنترل مناب��ع عظیم ان��رژی در خاورمیانه و همچنین‬ ‫امنی��ت ص��دور انرژی ب��رای امریکاییان هم��واره از‬ ‫اولویت های سیاس��ت خارجی بوده است‪ .‬انها به این‬ ‫حقیق��ت واقفند که کنترل منابع ان��رژی در خاورمیانه‬ ‫اب��زار مهم حف��ظ برتری و رهبری امری��کا در جهان‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابراین همواره سعی داشته اند حضور و نفوذ‬ ‫خوی��ش را در منطق��ه افزایش دهند و ب��ا تهدیداتی‬ ‫ک��ه منافع امریکا را به خط��ر می اندازد مقابله کنند‪ .‬از‬ ‫همین روس��ت که پیش از اغاز جنبش های مردمی در‬ ‫خاورمیانه نیز ش��اهد حض��ور پررنگ امریکایی ها در‬ ‫منطقه بودیم‪ .‬از نظر امریکایی ها منازعه بین نیروهای‬ ‫فلس��طینی و اس��رائیلی و گس��ترش دامنه درگیری ها‬ ‫می تواند منافع امریکا را در خاورمیانه با چالش مواجه‬ ‫کند بنابراین امریکایی ها در راس��تای حفظ و بس��ط‬ ‫حض��ور و نفوذ خود در خاورمیان��ه و رفع تهدیدات‬ ‫امنیت��ی علیه منافع خود اهداف چندگانه ای را در قبال‬ ‫پیش��برد مذاکرات صلح دنبال می کنند‪ .‬مساله برقراری‬ ‫صل��ح بین اعراب و رژیم صهیونیس��تی و به خصوص‬ ‫حل مساله فلس��طین همواره از اولویت های سیاست‬ ‫خارج��ی امریکا در خاورمیان��ه در دوره های مختلف‬ ‫بوده اس��ت و به تب��ع ان روس��ای جمهوری امریکا‪،‬‬ ‫تالش های بس��یاری در جهت س��ازش بین نیروهای‬ ‫فلسطینی و اسرائیلی داشته اند‪ .‬اکنون با تحوالتی که در‬ ‫خاورمیانه اتفاق افتاده است به خصوص انچه در مصر‬ ‫رقم خورد این سوال را مطرح می کند که نقش امریکا‬ ‫در مقابله با فلسطین و رژیم صهیونیستی چگونه پیش‬ ‫خواه��د رفت‪ .‬هرچند امریکایی ها در مقابل تحوالت‬ ‫مصر به سرعت سر تسلیم فرود اوردند‪ ،‬اما این مساله‬ ‫این تردید را به وجود می اورد که ایا برای اینده مصر‬ ‫نقش��ه های جدیدی طراحی کرده اند و در انتظار پیاده‬ ‫کردن انها هستند؟‬ ‫گفت وگو با دکتر ابراهیم متقی‪ ،‬استاد علوم سیاسی در دانشگاه تهران‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫تو گو با مثلث‬ ‫‪ 2‬ابراهیم متقی‪ ،‬کارشناس مسائل بین الملل و استاد دانشگاه تهران در گف ‬ ‫می گوید که بحث مربوط به تحوالت امنیتی خاورمیانه و قیام گروه های اجتماعی در منطقه را‬ ‫باید به عنوان یک دغدغه جدی امنیتی برای اوباما بدانیم‪ .‬وی بر این باور است که باراک اوباما‬ ‫می داند پیروزی اش در انتخابات تابعی از دو موضوع خواهد بود‪ ،‬نخست چگونگی حل مسائل‬ ‫اقتصادی امریکا و سپس موضوع مربوط به کسب موفقیت های بیشتر در ارتباط با خاورمیانه‪.‬‬ ‫بنابراین خاورمیانه نه تنها برای اوباما بلکه برای هر رئیس جمهور دیگری محوریت امنیتی تلقی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫بح��ران خاورمیان��ه در انتخابات س��ال‬ ‫‪ 2012‬و کاندیداتوری ب��اراک اوباما تا‬ ‫چه حد تاثیرگذار خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬خاورمیان��ه همواره یک��ی از حوزه های منافع‬ ‫ملی و امنیت ملی امریکا بوده اس��ت‪ .‬این امر در‬ ‫س��ال های بعد از جنگ س��رد از اهمیت بیشتری‬ ‫برخوردار ش��د و امریکایی ه��ا تمرکز فراگیرتری‬ ‫نس��بت به این منطق��ه از خود نش��ان دادند‪ .‬نماد‬ ‫چنین فراین��دی را می توانیم در ارتباط با دکترین‬ ‫کلینتون‪ ،‬دکترین جورج بوش و همچنین دکترین‬ ‫اوباما مورد بررس��ی قرار دهیم‪ .‬جورج بوش پدر‬ ‫در س��ال ‪ 1991‬مساله مربوط به نظم نوین جهانی‬ ‫را عمدتا در ارتباط با خاورمیانه به کار گرفت‪ .‬این‬ ‫عب��ارت بعد از حمله نظامی امری��کا به عراق در‬ ‫ژانویه ‪ 1991‬به کار گرفته شد‪.‬‬ ‫بی��ل کلینت��ون در س��ال ‪ 1993‬بح��ث مربوط به‬ ‫گس��ترش دموکراس��ی را در ارتباط با خاورمیانه‬ ‫تبیین کرد و جورج بوش پسر هم در ژانویه ‪2002‬‬ ‫مساله مربوط به جنگ پیشدستانه را تابعی از تحوالت‬ ‫خاورمیان��ه و واکنش��ی نس��بت به رون��د خاورمیانه‬ ‫عنوان کرد‪ .‬این مس��اله را می توانی��م تعمیم دهیم به‬ ‫مواضعی که اوباما اتخاذ کرده اس��ت‪ .‬بنابراین بحث‬ ‫مربوط به تحوالت امنیتی خاورمیانه و قیام گروه های‬ ‫اجتماعی در منطقه را باید به عنوان یک دغدغه جدی‬ ‫امنیت��ی برای اوبام��ا بدانیم‪ .‬ب��اراک اوباما می داند که‬ ‫پیروزی اش در انتخابات تابعی از دو موضوع خواهد‬ ‫بود‪ ،‬نخس��ت چگونگی حل مسائل اقتصادی امریکا‬ ‫و سپس موضوع مربوط به کسب موفقیت های بیشتر‬ ‫در ارتب��اط با خاورمیانه‪ .‬بنابرای��ن خاورمیانه نه تنها‬ ‫ب��رای اوباما بلکه ب��رای هر رئیس جمه��ور دیگری‬ ‫محوریت امنیتی تلقی خواهد شد‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما اوبام��ا در این مدت از دوران‬ ‫ریاس��ت جمهوری اش تاچه میزان توانسته‬ ‫به ش��عار «تغییر» که وع��ده اش را داده بود‬ ‫تحقق ببخشد؟‬ ‫‪ l‬مس��اله تغییر در ش��عار انتخابات��ی اوباما بیش از‬ ‫اینکه ماهیت ساختاری داشته باشد دارای رویکرد‬ ‫کارکردی بوده است‪ .‬اوباما توانست تغییراتی را در‬ ‫ارتباط با چگونگ��ی تعاملش با قدرت های بزرگ‬ ‫در سیاس��ت بین الملل به انجام برساند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر‪ ،‬اوباما جنگ پیش��گیرانه را جایگزین جنگ‬ ‫پیشدس��تانه کرد‪ .‬از طرف دیگر چند جانبه گرایی‬ ‫را جایگزین ی��ک جانبه گرایی نمود و توانس��ت‬ ‫جلوه های��ی از ت��وازن منطق��ه ای و بین المللی را‬ ‫پیگی��ری کن��د‪ .‬در این رابط��ه مس��اله مربوط به‬ ‫سیاست تغییر در فضای بین المللی دارای انعکاس‬ ‫بوده است‪ .‬اما اگر انتظار داشته باشیم که سیاست‬ ‫تغییر به معنای نادیده گرفتن روح عمومی امریکا‬ ‫ب��رای کنترل مناط��ق مختلف ژئوپلتیکی اس��ت‪،‬‬ ‫هیچ��گاه این مس��اله حاصل نخواهد ش��د زیرا با‬ ‫زیرس��اخت های امنیت ملی و فرهنگ ملی امریکا‬ ‫پیوند دارد‪.‬‬ ‫در رابط��ه ب��ا مس��ائل داخل��ی چطور؟‬ ‫ای��ا اوبام��ا در این ح��وزه توانس��ته به‬ ‫موفقیت هایی دست یابد؟‬ ‫‪ l‬مهمترین مس��اله داخلی امریکا عبور از بحران‬ ‫اقتص��ادی ب��ود و ای��ن در حالی اس��ت ک��ه نرخ‬ ‫بی��کاری طی دو س��ال گذش��ته از ‪ 11/5‬درصد به‬ ‫‪ 9/5‬درصد رس��یده یعن��ی دو درصد کاهش یافته‬ ‫اس��ت‪ .‬اما شایان ذکر اس��ت که اختالفات بسیاری‬ ‫بین جمهوری خواهان و دموکرات ها در این دو سال‬ ‫ش��کل گرفت به خصوص اختالفاتی که در اوریل‬ ‫‪ 2011‬به اوج خودش رس��ید و مربوط به تصویب‬ ‫قان��ون بودجه بود که نوعی بن بس��ت را در رابطه‬ ‫با فرایندهای اجرایی امری��کا به وجود اورده بود‪.‬‬ ‫بسیاری از روزنامه های امریکایی واژه شات داون را‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫اینده اوباما در گرو جنگ و اقتصاد‬ ‫بین الملل‬ ‫‪33‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪34‬‬ ‫برای این موضوع به کار گرفتند و این نشان دهنده‬ ‫ان بود که این بن بست بسیار جدی است و اثار‬ ‫جدی ای را بجا گذاش��ته اس��ت زیرا در تاریخ‬ ‫امریکا موارد معدودی بوده که فضای دو حزبی‬ ‫منجر به تعادل در روابط نشده و کشمکش ادامه‬ ‫یافت��ه و این یعنی الگوی پراگماتیس��تی در حل‬ ‫موضوع نادیده گرفته شده است‪.‬‬ ‫در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا‪ ،‬معموال کسانی که کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری هس��تند و در مسند‬ ‫قدرت قرار دارند‪ ،‬نس��بت ب��ه بقیه‪،‬‬ ‫امکانات بیش��تری برای ارائه نظرات‬ ‫و جلب ارا در اختی��ار دارند‪ .‬باراک‬ ‫اوباما نیز اکنون در مسند قدرت قرار‬ ‫دارد و کاندیدای دور بعدی انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری نیز ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫ایا ای��ن امر در پیروز ش��دن وی در‬ ‫رقابت ه��ای انتخاباتی تاثیری خواهد‬ ‫داشت؟ یعنی ایا احتمال پیروزی وی‬ ‫را افزایش خواهد داد؟‬ ‫‪ l‬تا زمان انتخابات ریاس��ت جمهوری بیش از‬ ‫یک سال و نیم دیگر باقی است چون انتخابات‬ ‫در نوامب��ر ‪ 2012‬برگزار خواهد ش��د‪ .‬در این‬ ‫یک س��ال و نیم تحوالت بسیاری می تواند در‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬ش��مال افریقا و عراق و افغانستان‬ ‫شکل بگیرد‪ .‬اگر اوباما بتواند تعادل و امنیت را‬ ‫در افغانس��تان ایجاد کند در ان ش��رایط به یک‬ ‫پیروزی نسبی دست یافته است‪ .‬مولفه بعدی که‬ ‫جمهوری خواهان روی ان تاکید دارند مس��ائل‬ ‫اقتص��ادی امریکاس��ت‪ .‬جنبش چ��ای فعالیت‬ ‫خ��ودش را در این زمینه انجام می دهد بنابراین‬ ‫فض��ای داخلی امریکا در یک س��ال و نیم اینده‬ ‫تحت الشعاع موج هایی قرار می گیرد که عمدتا‬ ‫ماهیت اقتصادی در داخل کشور و استراتژیک‬ ‫در حوزه های منطقه ای و بین المللی دارد‪.‬‬ ‫در اخر اگر ممکن اس��ت کمی هم در‬ ‫مورد نقش و پیش��ینه جنبش تی پارتی‬ ‫توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬جنبش تی پارتی در انتخابات ‪ 2010‬توانست‬ ‫زمین��ه بس��یج گروه های اجتماع��ی مختلف را‬ ‫فراه��م کند و اعضای تی پارت��ی تالش دارند‬ ‫ب��ه نوع��ی از طریق ایجاد موج ه��ای موازی با‬ ‫حزب جمهوری خواه گروه های ناراضی نسبت‬ ‫ب��ه ش��رایط اقتص��ادی امریکا را بس��یج کنند‪.‬‬ ‫محور اصلی جنبش تی پارتی را باید بازسازی‬ ‫س��اختار اقتصاد داخلی امریکا دانست پس در‬ ‫ش��رایطی که امریکایی ها در وضعیت بیکاری‬ ‫به س��ر می برند یا اینکه کس��ری بودجه ش��ان‬ ‫باالست‪ ،‬طبیعی اس��ت که مشکالتشان مانع از‬ ‫ان می ش��ود که به کاندی��دای حزب دموکرات‬ ‫رای دهن��د‪ .‬به این ترتیب ش��اید یکی از دالیل‬ ‫ش��کنندگی اوبام��ا و حزب دموک��رات را باید‬ ‫مسائل اقتصادی دانس��ت که همین مساله نقطه‬ ‫تمرکز جنبش تی پارتی نیز هس��ت‪ .‬این جنبش‬ ‫همانطور که می دانید توس��ط خانم س��ارا پیلین‬ ‫پیگیری می شود و ترکیبی از معنویت اجتماعی‪،‬‬ ‫تغییر راهبردی و بازس��ازی اقتصادی را به عنوان‬ ‫ش��عار اصلی خودش قرار داده و از همه مهمتر‬ ‫اینک��ه این جنب��ش دارای ریش��ه های عمیق در‬ ‫تاریخ سیاسی امریکاست و بیان کننده جلوه هایی‬ ‫از موفقیت ش��هروندان امریکایی در اواخر قرن‬ ‫هجدهم یعنی در س��ال های دهه ‪ 1760‬و ‪1770‬‬ ‫در مقابله با استعمار انگلیس در منطقه بود‪g.‬‬ ‫گفت وگو با حسین رویوران‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫منفعت طلبی غرب‬ ‫حسین رویوران‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه حمله نظامی نیروهای ائتالف به لیبی را‬ ‫تنها در جهت حفظ منافع انها می داند و معتقد است که کشورهای غربی به دنبال یکسره سازی‬ ‫بحران در لیبی و نجات مردم نیستند بلکه به دنبال استمرار صدور نفت و در پی ان هستند که‬ ‫به منافع قبلی خودشان دوباره دست یابند و شرایط را برای خودشان حفظ کنند‪ .‬رویوران در‬ ‫رابطه با سیاست های متناقض امریکا در منطقه به ویژه در دو کشور لیبی و بحرین توضیح داد‬ ‫که از مهمترین پایه های راهبردی امنیت امریکا در منطقه‪ ،‬نخست حفظ امنیت‬ ‫رژیم صهیونیستی و سپس استمرار صدور نفت از این منطقه به قیمت ارزان است‪.‬‬ ‫دلیل نگرانی امریکا از تغییر حکومت بحرین‬ ‫کابوس کاخ سفید‬ ‫ماکان عیدی پور‪ /‬استاد دانشگاه‬ ‫‪4‬‬ ‫تناق��ض سیاس��ت های امری��کا در رابط��ه با‬ ‫تحوالت کش��ورهای خاورمیانه ج��ای بحث و تامل‬ ‫بس��یار دارد‪ .‬موضوع اینجاس��ت که درست است که‬ ‫موجی از تحوالت در کشورهای اسالمی شکل گرفته‬ ‫اما واژه کش��ورهای اس�لامی‪ ،‬واژه ای نیس��ت که در‬ ‫محاسبات ژئوپلتیک معنای چندانی داشته باشد‪ .‬برای‬ ‫کشورهای غربی از جمله امریکا هر کشور در حوزه‬ ‫جغرافیایی خودش نماینده یکسری منافع‪ ،‬تهدیدها و‬ ‫فرصت هاست‪ .‬به همین لحاظ نمی توان انتظار داشت‬ ‫که امریکا در برابر هر اتفاقی در کش��ورهای اسالمی‬ ‫واکنش مش��ابهی نش��ان دهد‪ .‬ممکن است که نتیجه‬ ‫اعتراض و مخالفت با حکومت در یک کشور مثل لیبی‬ ‫حتی در مواردی به نفع امریکا هم باشد یعنی امریکا‬ ‫از برکناری قذافی چندان هم ناراضی نباشد یا حداقل‬ ‫اینکه با برقراری قذافی تهدید انچنانی متوجهش نباشد‬ ‫اما در مقابل در مورد دیگری مثل بحرین‪ ،‬امریکا منافع‬ ‫خودش را می سنجد و بعد از محاسبه نتیجه و ماحصل‬ ‫چنی��ن اقدامی را ارزیابی می کند‪ .‬ما ممکن اس��ت در‬ ‫محاسبات و نگاه به تحوالت کشورهای عرب‪ ،‬ان را یک‬ ‫فرایند زنجیروار ببینیم اما برای امریکا تمام این اتفاقات در‬ ‫حوزه دولت‪ -‬ملت ها بررسی می شود‪ .‬پس قطعا قیام مردم‬ ‫بحرین که اکثریت کشورشان را شیعیان تشکیل می دهند و‬ ‫خواست انها برای برقراری عدالت و دموکراسی که یک‬ ‫نتیجه مش��خص برای امریکا دارد و ان هم از بین رفتن‬ ‫بسیاری از منافع امریکا از جمله منافع نظامی و سیاسی –‬ ‫امنیتی اش است‪ ،‬اصال خوشایند نیست‪ .‬این در حالی است‬ ‫که در مقابل‪ ،‬احتمال امتیازگیری بیشتر و تقویت جایگاه‬ ‫ای��ران نیز دغدغه بزرگی برای امریکاس��ت و به انها این‬ ‫اجازه را می دهد که برای سرکوب مردم بحرین به کمک‬ ‫رژیم بحرین و یا عربستان بروند‪.‬‬ ‫بحثدیگریکهدررابطهباامریکامطرحاستبحثاصول‬ ‫دموکراسی خواهی این کشور در منطقه است و برخوردها‬ ‫و سیاست های اخیر امریکا به ویژه در بحرین کامال متضاد‬ ‫با این اصول اس��ت‪ .‬در این رابط��ه باید توضیح دهم که‬ ‫ساده انگاری است اگر فکر کنیم که امریکا تمام اصولی را‬ ‫که از انها دم می زند در عرصه روابط بین الملل و در عمل‬ ‫هم به اجرا خواهد گذاشت‪ .‬در حقیقت انچه در سیاست‬ ‫داخلی کشورهای غربی اتفاق می افتد با رویکردشان در‬ ‫سیاست خارجی بسیار متفاوت است‪ .‬رویکرد سیاست‬ ‫خارجی در تمام کشورها عمدتا مبتنی بر منافع ملی و تامین‬ ‫ان است‪ .‬اگر منافع ملی امریکا به تشخیص کارشناسان این‬ ‫باشد که قیام مردم بحرین و پیروزی انها به سود انها نیست‬ ‫قطعا ان را بدون هیچ گونه مالحظه ای سرکوب خواهند‬ ‫کرد‪ .‬در حمای��ت از رژیم های مختلف هم امریکایی ها‬ ‫صرفا منافع خودش��ان را می بینند و اینکه فکر کنیم اگر‬ ‫دولتی بیش��تر به دنبال عدالت و ازادی باشد بیشتر مورد‬ ‫توج��ه امریکا خواهد بود اصال صحیح نیس��ت‪ ،‬چراکه‬ ‫امریکا در نقض حقوق بشر و کمک به نقض حقوق بشر‬ ‫راه ها و مکانیزم های متفاوتی دارد‪ .‬در برخی موارد مستقیم‬ ‫وارد عمل نمی ش��ود و به دولت های دیگر برای ورود به‬ ‫میدان چراغ س��بز نش��ان می دهد‪ .‬اما در لیبی بیم از انکه‬ ‫افراطی گری س��بب به قدرت رسیدن چهره های مخالف‬ ‫امریکا شود‪ ،‬این کشور را وادار به مداخله می کند‪ ،‬چراکه‬ ‫لیبی یک کشور نفتی است و برای امریکا یک منطقه بسیار‬ ‫مهم اس��ت‪ .‬برعکس در بحرین‪ ،‬امریکا از رژیم بحرین‬ ‫ی که میزبان یکی از مهمترین‬ ‫رضایت کام��ل دارد‪ ،‬رژیم ‬ ‫پایگاه های امریکا در منطقه اس��ت‪ .‬تمام این محاسبات‬ ‫در واقع به انجا می رسد که برخوردهای متفاوتی از امریکا‬ ‫در م��وارد متفاوت ببینیم‪ .‬از دیگر س��و در لیبی به قذافی‬ ‫به عنوان یک مهره س��وخته نگاه می شد و به دلیل حجم‬ ‫اعتراضات‪،‬امریکایی هافهمیدندکهاگراینواقعیتراقبول‬ ‫نکنند که قذافی رفتنی است و اگر موضع مشخصی در برابر‬ ‫مردم لیبی نگیرند از قافله انقالب لیبی عقب خواهند ماند‬ ‫و احتمال اینکه روابط حسنه ای با دولت اتی لیبی داشته‬ ‫باشند خیلی کم خواهد شد‪ .‬بنابراین پیش دستی کردند و‬ ‫در حال حاضر نیز س��عی دارند قذافی را که هیچ شانسی‬ ‫ندارد با مذاکره قانع به ترک قدرت کنند‪ .‬در عین حال هم‬ ‫به دنبال الترناتیوی هس��تند ک��ه جایگزین قذافی کنند‪،‬‬ ‫الترناتیوی که به قول انها میانه رو تر باشد و بتواند منافع انها‬ ‫را تامین کند‪ .‬این در حالی اس��ت که در بحرین وضعیت‬ ‫جمعیتی و ثبات سیاسی بسیار بغرنج تر از لیبی است‪ ،‬اما در‬ ‫انجا گزینه مطلوب دیگری ندارند که بخواهند جایگزین‬ ‫کنن��د‪ .‬در هر صورت در بحرین اگر یک دولت مردمی با‬ ‫اکثریت شیعه روی کار بیاید قطعا با امریکا روابط خوبی‬ ‫نخواهد داش��ت‪ ،‬حداقل اینکه خواس��تار حفظ استقالل‬ ‫بحرین خواهد بود و این حفظ استقالل یعنی از بین رفتن‬ ‫بخشی از نفوذ امریکا در این کشور‪ .‬بنابراین امریکایی ها‬ ‫چون گزینه روشنی برای اینده بحرین نمی بینند به حفظ‬ ‫وضع موجود قانع اند و عالقه مند هستند که وضع موجود‬ ‫با هر هزینه ای ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫روی کار ام��دن حکوم��ت ش��یعه در بحری��ن ب��رای‬ ‫امریکایی ها کابوسی است که به اندازه سرنگونی مبارک‬ ‫هزینه بر خواهد بود‪ .‬امریکایی ها ابتدا گمان می کردند که‬ ‫این‪ ،‬موجی است که با یکسری اصالحات و رفرم ها رفع‬ ‫خواهد شد و حرکت های مردمی قابل کنترل است اما وقتی‬ ‫که دامنه این اعتراضات را می بینند که به اغلب کشورهای‬ ‫عربی در حال کش��یده شدن است ان هم کشورهایی که‬ ‫اغلب هم پیمان امریکا هستند به این نتیجه می رسند که‬ ‫حمایت از این قیام ها دیگر به نفع انها نخواهد بود‪ ،‬زیرا‬ ‫موضوع یک حکومت یا دو حکومت نیست بلکه موضوع‬ ‫پوس��ت اندازی کامل ساختار سیاسی جوامع عرب است‬ ‫که قطعا در این پوست اندازی بسیاری از منافع امریکا نیز‬ ‫هزینه خواهد شد‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫چرا موضع گیری امریکا در رابطه با تحوالت‬ ‫کشورهای عربی تا به این حد متناقض است؟‬ ‫یعنی از یک سو در کشوری مثل بحرین برای‬ ‫خاموش کردن اعتراضات مردمی‪ ،‬به عربستان‬ ‫چراغ س��بز نشان می دهد که نیروهایش را به‬ ‫انجا گس��یل کند و از دیگر سو در لیبی برای‬ ‫مقابله با رژیم قذافی دس��ت به حمله نظامی ‬ ‫می زند‪ .‬این دوگانگی سیاس��ت های امریکا‬ ‫ناشی از چیست؟‬ ‫‪ l‬عل��ت تناقض این اس��ت که تح��ول در بحرین به‬ ‫صورت مس��تقیم بر عربستان سعودی تاثیر می گذارد و‬ ‫جامعه س��عودی در دو اس��تان قطیف و احسا با جامعه‬ ‫بحرین همگونی های بسیاری دارد و هرگونه تحول در‬ ‫بحرین در این مناطق اثرگذار خواهد بود‪ .‬در حال حاضر‬ ‫نیز این مناطق نوعی پیوستگی جغرافیایی پیدا کرده اند و‬ ‫یک پل بین این دو برقرار شده است‪ .‬لذا این تاثیرگذاری‬ ‫کامال مستقیم است و در نتیجه تاثیرگذاری بر عربستان‬ ‫یعنی تاثیرگذاری بر ش��ورای همکاری خلیج فارس‪ .‬از‬ ‫مهمتری��ن پایه های راهبردی امنی��ت امریکا در منطقه‪،‬‬ ‫نخست حفظ امنیت اس��رائیل و سپس استمرار صدور‬ ‫نف��ت از این منطقه به قیمت ارزان اس��ت و چون این‬ ‫منطقه مهمترین حوزه صدور نفت به غرب است و روی‬ ‫قیمت نفت هم تاثیرگذار اس��ت به همین دلیل موضع‬ ‫امری��کا تغییر می کند‪ .‬در حقیقت منافع امریکا متفاوت‬ ‫است‪ ،‬این کشور در بحرین به دنبال استمرار صدور نفت‬ ‫ب��ه قیمت ارزان و حفظ امنیت الزم در این منطقه برای‬ ‫رسیدن به هدفش است‪.‬‬ ‫در رابط��ه ب��ا منافع ش��خصی امریکا‪ ،‬حفظ‬ ‫ن��اوگان پنجمش در ای��ن منطقه تا چه میزان‬ ‫روی این موضع گیری تاثیر داشته است؟‬ ‫‪ l‬بحث ن��اوگان پنجم امری��کا در بحرین هم مطرح‬ ‫اس��ت‪ .‬برای بررس��ی این مقوله نیز می توان به حضور‬ ‫امریکا در کنار منابع نفت اشاره کرد و در واقع می توان‬ ‫گفت که چون این مبحث شامل راهبردهای کالن امریکا‬ ‫می شود بنابراین اغلب اهدافش را بر این اساس پایه ریزی‬ ‫می کن��د‪ .‬پس حضور نظامی در بحرین نیز ابزاری برای‬ ‫استمرار صدور نفت ارزان از این منطقه است‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم که اگر امریکا از جهت صدور نفت از این منطقه‬ ‫خیالش راحت بود‪ ،‬بحث ناوگان پنجم اهمیت کمتری‬ ‫می یابد‪.‬‬ ‫ایا قدرت گرفتن ایران در منطقه از جمله در‬ ‫بحرین که اکثریت ان شیعه نش��ین هستند نیز‬ ‫در این تصمیم گیری های امریکا نقش داشته‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬در این رابطه دو مس��اله وجود دارد که نباید این دو‬ ‫را با هم اشتباه گرفت‪ .‬نخست اینکه اساسا نظام سیاسی‬ ‫در ای��ران در نتیجه یک انق�لاب مردمی به وجود امد و‬ ‫انقالب های مردمی منطقه نیز از لحاظ ماهیتی با انقالب‬ ‫ایران همگونی های زیادی دارند لذا تمام حرکت هایی که‬ ‫در منطقه اتفاق می افتد به نوعی می تواند در جهت منافع‬ ‫ایران قرار بگیرد‪ .‬یکی از شاخص هایی که در این زمینه‬ ‫می توان به ان اشاره کرد بحث دعوت اقای نبیل العربی‪،‬‬ ‫وزیر خارجه جدید مصر است که خواهان گسترش رابطه‬ ‫با ایران شده است‪ .‬در گذشته حسنی مبارک مانع رابطه‬ ‫ایران و مصر می شد و همپیمانی های مصر با اسرائیل و‬ ‫امریکا برقراری رابطه با ایران را ناممکن کرده بود‪ .‬ولی‬ ‫از انجا که حرکت اخیر مردم برضد ان سیاست ها بوده‬ ‫اکنون زمینه سیاست های فعلی بسیار متفاوت از گذشته‬ ‫اس��ت‪ .‬این امر بیانگر ان اس��ت که زمانی که رژیم های‬ ‫دیکتاتوری از بین می روند زمینه های جدید در اتحاد و‬ ‫اش��تراک با ایران فراهم می شود و می تواند به نفع ایران‬ ‫باشد‪ .‬این مساله کالنی است که شامل تمام حرکت های‬ ‫منطقه می شود‪ .‬اما در رابطه با تحوالت اخیر‪ ،‬غرب دچار‬ ‫نوعی دوگانگی است یعنی در لیبی طرفدار حق تعیین‬ ‫سرنوش��ت جامعه لیبی اس��ت اما تا به بحرین می رسد‬ ‫این حق را انکار می کند‪ .‬در حقیقت امریکا در سرتاسر‬ ‫منطقه مواضعش متفاوت اس��ت ب��ه همین دلیل این ها‬ ‫بحث تهدید ایران را مطرح می کنند و س��عی دارند این‬ ‫مساله را که به دلیل ماهیت مردمی اش به نفع ایران است‬ ‫تبدیل به چالشی برای کشور ما بکنند‪ .‬اما برایندها اجازه‬ ‫چنی��ن مانوری را به انها نخواهد داد و در نهایت بازنده‬ ‫اصلی انها خواهند بود‪.‬‬ ‫وقتی هم بحرین و هم لیبی دو کشور نفت خیز‬ ‫هستند و امریکا نیز در پی تصاحب ارزان نفت‬ ‫این کشورهاست‪ ،‬پس دلیل این سیاست های‬ ‫دوگانه چیست؟‬ ‫‪ l‬چ��ون نف��ت در اولویت راهبردی غرب اس��ت به‬ ‫همین دلی��ل واکنش اش در کش��ورهای نفتی متفاوت‬ ‫از کش��ورهای دیگر است‪ .‬واکنش��ی که در لیبی دیدیم‬ ‫در مص��ر‪ ،‬تونس‪ ،‬یمن و اردن ندیدی��م‪ ،‬چراکه در این‬ ‫کش��ور نفت وجود دارد و شاه لوله ای از کف مدیترانه‬ ‫در لیبی به سمت ایتالیا می رود و از انجا به چند کشور‬ ‫اروپایی می رسد‪ .‬بسیاری از کشورهای اروپایی در کنار‬ ‫این لوله نفت در عمق اروپا پاالیشگاه زده اند‪ .‬پس اکنون‬ ‫توقف صادرات نفت برای انها یک فاجعه است زیرا این‬ ‫پاالیشگاه ها اکنون به این نفت نیاز دارند‪ .‬بنابراین غرب‬ ‫در لیبی رفتاری کامال متفاوت داش��ت‪ ،‬به سرعت لیبی‬ ‫را تحت فصل هفتم برد و بخشی از حاکمیت ان را در‬ ‫اختیار س��ازمان ملل قرار داد‪ .‬انها با این حرکت شان در‬ ‫اینده لیبی یک نقش فعال خواهند داشت‪ .‬کما اینکه قبال‬ ‫در ان نیز این حرکت را انجام دادند و زمانی عراق را از‬ ‫زیر فصل هفتم خارج کردند که عراق پیمان امنیتی را با‬ ‫امریکا امضا کرد‪ .‬اکنون نیز غرب شورای انقالبی لیبی را‬ ‫به رسمیت شناخته و اولین فشاری هم که به این شورا‬ ‫اورد این بود که دور انتقال نفت به اروپا از س��ر گرفته‬ ‫شود‪ .‬این نش��ان می دهد که انها به دنبال یکسره سازی‬ ‫بحران در لیبی و نجات مردم نیستند بلکه دنبال استمرار‬ ‫صدور نفت هستند و در پی ان هستند که به منافع قبلی‬ ‫خودشان دوباره دست یابند و شرایط را برای خودشان‬ ‫حفظ کنن��د‪ .‬باید به این نکته نیز اش��اره کنم که باراک‬ ‫اوبام��ا هم خیلی صریح اعالم کرد که غرب براس��اس‬ ‫منافع عمل می کن��د و حضورش در بحران لیبی هم به‬ ‫خاطر منافع اش است‪ .‬اکنون نیز اگر واژه منافع را با نفت‬ ‫جایگزی��ن کنیم در می یابیم که این جنگ به خاطر نفت‬ ‫بوده است‪g.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫نگاه دیگر‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫دردسرهایی که انگلیس برای منطقه خاورمیانه اورده است‬ ‫جنگ و نژاد پرستی‬ ‫جان پیگلر‬ ‫‪1‬‬ ‫‪36‬‬ ‫حمل��ه نیروهای ائتالفی به لیبی هیچ ارتباطی‬ ‫به حمایت از کس��ی ندارد؛ تنها افراد بس��یار ساده‬ ‫می توانند چنین چی��زی را باور کنند که این جنگ‬ ‫ب��رای حمایت از غیر نظامیان لیبیایی به راه انداخته‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬این‪ ،‬پاس��خ غرب به خیزش مردمی‬ ‫مناط��ق اس��تراتژیک و ب��ا منابع غن��ی در جهان و‬ ‫اغ��از یک جنگ فرسایش��ی در مقابل ظهور رقیب‬ ‫امپریالیستی جدید به نام چین است‪.‬‬ ‫اکن��ون تمایز تاریخی ب��اراک اوبام��ا‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا تضمین ش��ده اس��ت‪ .‬او اولین رئیس جمهور‬ ‫رنگین پوست امریکاس��ت که به افریقا حمله می کند‪.‬‬ ‫حمله او به لیبی با دستور امریکایی ‪ -‬افریقایی انجام شد‬ ‫که در سال ‪ 2007‬برای تضمین سود منابع طبیعی افریقا‬ ‫و جلوگیری از نفوذ تجاری چین در این قاره صادر شده‬ ‫بود‪ .‬لیبی به همراه نیجریه و انگوال به عنوان منابع اصلی‬ ‫نفت چین ش��ناخته می شوند‪ .‬با برنامه امریکا‪ ،‬بریتانیا و‬ ‫فرانس��ه برای از بین بردن لیبیایی ها‪ ،‬خروج بیش از ‪30‬‬ ‫هزار کارگر چینی از لیبی نیز به تدریج اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫اظه��ارات مقامات غربی و رس��انه های انها در ارتباط با‬ ‫جنایات و اقدامات وحش��ی سرهنگ قذافی و اینکه او‬ ‫در پی نسل کشی است همچنان در انتظار شاهدان عینی‬ ‫اس��ت‪ .‬این مس��اله یاداور ادعاهای جعلی مداخله بشر‬ ‫دوس��تانه در کوزوو‪ ،‬جدایی کوزوو از یوگوس�لاوی و‬ ‫اس��تقرار یکی از بزرگترین پایگاه های نظامی امریکا در‬ ‫اروپاست‪ .‬اکنون زمان ان رسیده است که این شعارها را‬ ‫در افریقا نیز تکرار کنند‪.‬‬ ‫جزیی��ات این حادثه بس��یار اش��نا به نظر می رس��د‪.‬‬ ‫شورشیان خواستار دموکراسی در لیبی‪ ،‬توسط سرهنگ‬ ‫خلیفه هافتر رهبری می شوند که با توجه به تحقیقات‬ ‫انجام ش��ده توسط موسسه امریکایی جیمزاستون‪ ،‬در‬ ‫س��ال ‪ 1988‬ارتش ملی لیبی را راه اندازی کرده است‪.‬‬ ‫در بیست سال گذشته سرهنگ هافتر در ایالت ویرجینیا‬ ‫در یک��ی از خانه ه��ای ‪ CIA‬زندگی می کند و به طور‬ ‫م��دام در معرض اموزش های بس��یار تخصصی قرار‬ ‫دارد‪ .‬مجاهدین افغان هم که تشکیالت القاعده را رقم‬ ‫زده اند در همین حوالی اموزش دیده اند‪.‬‬ ‫رهبر دیگر شورش��یان لیبی ه��م مصطفی عبدالجلیل‬ ‫اس��ت که تا ماه فوریه به عنوان وزیر دادگستری قذافی‬ ‫ش��ناخته می شد‪ .‬س��رهنگ عبدل الفتح یونس هم که‬ ‫وزیر داخلی قذافی بود یکی دیگر از رهبران انقالبیون‬ ‫لیبی اس��ت‪ .‬هر دوی این افراد ش��هرت بسیار خوبی‬ ‫در سرکوب وحشیانه مخالفان دارند‪ .‬اکنون یک جنگ‬ ‫غیر نظامی و قبیله ای در لیبی به راه افتاده است که این‬ ‫جنگ مس��ائل حقوق بشری قذافی را هم مورد سوال‬ ‫قرار می دهد‪ .‬به هر حال انچه مهم است استقالل لیبی‬ ‫اس��ت‪ ،‬نه ماهیت رژیم ان و این همان چیزی اس��ت‬ ‫که در منطقه دست نش��انده ها برای غرب قابل تحمل‬ ‫نیست‪ .‬و این داستان به سختی قابل تغییر است چراکه‬ ‫در این ‪ 42‬س��الی که قذافی امور را به دس��ت گرفته‪،‬‬ ‫داس��تان همچنان بر همین منوال تکرار شده و قذافی‬ ‫نیز نش��ان داده که سگی وحش��ی است که بمب های‬ ‫هیچ یک از کش��ورهای فرانسه‪ ،‬امریکا و بریتانیا او را‬ ‫نمی ترس��اند‪ .‬در اخرین بمباران امریکایی ها در سال‬ ‫‪ 1986‬او حتی فرزند خوانده خود را نیز از دست داد‪.‬‬ ‫انچه امروز فرانس��ه‪ ،‬بریتانیا و امریکا در لیبی به دنبال‬ ‫ان هستند در نقطه مقابل خواست مردم لیبی قرار دارد‪.‬‬ ‫اینها تالش های مردم لیبی در رس��یدن به دموکراسی‪،‬‬ ‫ملی گرایی و ازادی کش��ور از دس��ت ی��ک دیکتاتور‬ ‫از یک س��و و کش��ورهای خارجی از س��وی دیگر را‬ ‫تضعی��ف می کنند‪ .‬اکنون که قذافی به عنوان دیو جهان‬ ‫ش��ناخته شده اس��ت اس��رائیل هم با خیال راحت به‬ ‫سرقت زمین ادامه می دهد‪.‬‬ ‫هیچ کدام از این مسائل نباید شما را متعجب کند‪ .‬تاریخ‬ ‫نش��ان داده اس��ت که این حوادث چیزی جز دسیسه‬ ‫تو گو‬ ‫نیست‪ .‬دو دیپلمات ارشد س��ازمان ملل در گف ‬ ‫با اس��یا تایمز اعالم کردند که معامله انجام ش��ده بین‬ ‫عربستان سعودی و کاخ سفید به سازمان ملل اجازه نداد‬ ‫ک��ه به جای اجازه حمله به لیبی کمیته ای حقیقت یاب‬ ‫را به این کش��ور ارس��ال کن��د‪ .‬این معامله ش��امل از‬ ‫ی در‬ ‫بین بردن قذافی به ش��رط سرکوب جنبش مردم ‬ ‫بحرین توس��ط عربستان سعودی بود‪ .‬اکنون بخشی از‬ ‫این معامله انجام شده و بعید نیست که پادشاه خونخوار‬ ‫بحرین مهمان عروس��ی س��لطنتی در لندن هم باشد‪.‬‬ ‫تجسم این عکس العمل دیوید کامرون است که زمانی‬ ‫که مردم در یمن علیه عبداهلل صالح دست به تظاهرات‬ ‫زده بودند سالح های بریتانیایی را به کشورهای حاشیه‬ ‫خلیج ف��ارس می فروخت‪ .‬در تاریخ ‪ 18‬مارس‪ ،‬دولت‬ ‫عب��داهلل صالح ‪ 52‬نفر از تظاهرات کنن��دگان را به قتل‬ ‫رس��اند‪ .‬دیوی��د کام��رون در این ارتب��اط هیچ حرف‬ ‫ارزشمندی نزد‪ .‬انها دستور جنگ می دهند‪ ،‬سالح های‬ ‫خود را در منطقه با خیال راحت می فروشند و سپس به‬ ‫خانه های خود باز می گردند و جنگی را نظاره می کنند‬ ‫که دس��تاورد ان کشته شدن صدها هزار نفر از مردمی ‬ ‫است که برای ازادی شعار می دادند‪ .‬جنگ و نژاد پرستی‬ ‫تنها چیزی است که بریتانیا برای کشورهای خاورمیانه‬ ‫هدیه می اورد‪g.‬‬ ‫منبع‪ :‬انتی وار‬ ‫شباهت های دو رئیس جمهور‬ ‫‪2‬‬ ‫وقتی استراتژی ضد ترور اوباما و بوش به یک نقطه می رسد‬ ‫منبع‪ :‬لس انجلس تایمز‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا در هفته های‬ ‫گذش��ته تصمیم گرفت تا خالد شیخ محمد و چهار‬ ‫نفر دیگر از متهمان حادثه ‪ 11‬س��پتامبر را در زندان‬ ‫گوانتانام��و در کوبا در دادگاهی نظامی محکوم کند‪،‬‬ ‫نه در یک دادگاه غیر نظامی در امریکا‪.‬‬ ‫این اخرین نمونه از اقدامات اوباماست که به شدت‬ ‫با سیاست های جورج بوش در ارتباط با جنگ علیه‬ ‫ترور مخالف بود‪.‬‬ ‫در ادامه مثال های دیگری هم وجود دارد؛ یک کنگره‬ ‫پر مدع��ا‪ ،‬کاهش حمایت های مردمی‪ ،‬بوروکراس��ی‬ ‫اغوا کنن��ده و تغییر اوباما از زم��ان کاندیداتوری تا‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ .‬هر کدام از این مثال ها داس��تان‬ ‫جداگانه ای دارند‪ ،‬اما نتیجه همه انها بسیار ناامید کننده‬ ‫است و مسئولیت تمام انها با رئیس جمهور است‪.‬‬ ‫محاکمه مفتضحانه محمد‪ ،‬مثالی از نیت خوب پس‬ ‫از یک اعدام بی نتیجه اس��ت‪ .‬زمانی که ژنرال اریک‬ ‫هولدر در سال ‪ 2009‬اعالم کرد که اظهارات مسببان‬ ‫حادثه ‪ 11‬س��پتامبر در ی��ک دادگاه غیر نظامی مورد‬ ‫بررسی قرار خواهد گرفت همه ما بر این باور بودیم‬ ‫که این عزم اوباما برای تالفی جان قربانیان تروریسم‬ ‫در چارچوب قانون اس��ت‪ .‬هول��در اعالم کرده بود‬ ‫که محمد و س��ایر مجرمان این حادثه در نیویورک‬ ‫درس��ت چند ساختمان انطرف تر از برج های دوقلو‬ ‫مورد محاکمه ق��رار خواهند گرفت‪ .‬ام��ا این برای‬ ‫بس��یاری از نیویورکی ها به یک مشکل تبدیل شده‬ ‫بود چرا که انها محاکمه این افراد را در کنار برج های‬ ‫دو قل��و یک توهین تلقی می کردن��د و بر این عقیده‬ ‫بودند که این مس��اله تروریس��ت ها را دوباره به این‬ ‫منطقه خواهد کشاند‪.‬‬ ‫بح��ث بر س��ر برگ��زاری ای��ن دادگاه در نیویورک‬ ‫س��بب ش��د تا منطقه برگ��زاری دادگاه تغییر کند و‬ ‫این افراد در ی��ک دادگاه غیرنظامی در یک نقطه از‬ ‫امریکا محاکمه شوند‪ .‬دادگاه های غیر نظامی تجارب‬ ‫گسترده ای در محاکمه تروریست ها دارند‪ .‬محاکمه‬ ‫در دادگاه های نظامی فاقد برخی از حمایت های دفاعی‬ ‫در مقایسه با دادگاه های غیر نظامی است و می تواند به‬ ‫دشمنان امریکا این بهانه را بدهد که این دادگاه ها تنها‬ ‫به صورت نمایشی برگزار شده است‪.‬‬ ‫بنابراین اوباما در نهایت عقب نش��ینی کرد‪ .‬چرا؟ دلیل‬ ‫اصلی این عقب نش��ینی افکار عمومی بود‪ .‬اما اوباما از‬ ‫ای��ن هم فراتر رف��ت و از محاکمه ای��ن افراد در یک‬ ‫دادگاه غی��ر نظامی نی��ز طفره رفت‪ .‬ابت��دا او با حفظ‬ ‫گزین��ه دادگاه نظامی برای برخی از توطئهگران حادثه‬ ‫‪ 11‬س��پتامبر خواس��تار محاکمه انه��ا در یک دادگاه‬ ‫نظام��ی ش��د و دوم و از همه مهم تر اینک��ه اوباما از‬ ‫امض��ای بودجه برای انتقال زندان گوانتانامو به امریکا‬ ‫اجتناب کرد‪ .‬اوباما این مساله را اینگونه مطرح کرد که‬ ‫با کنگره برای کاهش چنی��ن محدودیت هایی مذاکره‬ ‫خواهند کرد و برای عدم گسترش این زندان در اینده‬ ‫نیز تالش خواهد کرد‪ .‬او با چنین اقداماتی دو مس��اله‬ ‫را رقم می زند‪ :‬اول اینکه مظنونین در دادگاه غیرنظامی‬ ‫محاکمه نخواهند ش��د و دوم اینک��ه زندان گوانتانامو‬ ‫تعطیل نخواهد شد‪.‬‬ ‫گوانتانامو نشانه ای از وعده های تحقق نیافته اوباماست‪.‬‬ ‫دراولین هفته ریاست جمهوری باراک اوباما‪ ،‬او فرمان‬ ‫تعطیلی این بازداش��تگاه مخوف طی یک سال اینده را‬ ‫امضا کرده ب��ود‪ .‬او با امضای این فرمان اعالم کرد که‬ ‫می خواهد اس��تانداردهای حداقل��ی را برای تضمین‬ ‫ایین دادرس��ی و قانون اساسی که ارزش های اصلی را‬ ‫پایه گذاری کرده اند حت��ی در بحبوحه جنگ و حتی‬ ‫برای تروریس��ت ها فراهم کند‪ .‬اما گوانتانامو همچنان‬ ‫یکی از زندان های مخوف است و مطمئنا خود را برای‬ ‫محاکمه محمد اماده می کند‪ .‬به هر دلیل اوباما در مقابل‬ ‫تعطیلی گوانتانامو ناکام مانده است‪ .‬اعتقادات او تغییر‬ ‫نکرده اس��ت‪ .‬او گوانتانامو را ابزاری برای اس��تخدام‬ ‫القاعده توصیف کرده بود اما دس��تورات او به یکباره‬ ‫تغییر کرد‪ .‬امضای دس��تور تعطیلی زن��دان گوانتانامو‬ ‫بهترین ساعات ریاست جمهوری او به حساب می امد‪.‬‬ ‫او نباید این مساله را رها می کرد‪.‬‬ ‫ب��ا وج��ود گوانتانام��و‪ ،‬اوبام��ا ناخواس��ته ت��داوم‬ ‫سیاست های جورج بوش را رقم می زند اما مواردی‬ ‫هم وجود دارد که او به طور انتخابی به انها تن داده‪،‬‬ ‫م��واردی که در تبلیغات انتخاباتی اش به ش��دت از‬ ‫انها انتقاد کرده بود‪ .‬این شامل دکترین اسرار دولتی‬ ‫می ش��ود که به دولت اج��ازه می ده��د محاکمه ای‬ ‫را که موعد ان فرا رس��یده اس��ت به تاخیر بیندازد‬ ‫چرا که چنین محاکمه ای می تواند اطالعات حساسی‬ ‫را منتشر کند‪.‬‬ ‫با توج��ه به ش��ناختی که از جورج ب��وش داریم‬ ‫ج��ای تعج��ب ن��دارد وقت��ی م��وارد پنهان��ی از‬ ‫سوءاس��تفاده های انجام شده طی جنگ علیه ترور‬ ‫را همچن��ان در پرونده ای بس��ته تص��ور کنیم اما‬ ‫وقت��ی تعجب می کنیم که باراک اوباما هم از همان‬ ‫دکترین پیروی می کند‪.‬‬ ‫اخری��ن مثال از ش��باهت های ب��وش و اوباما این‬ ‫اس��ت که اوباما نیز از همان سیاست امنیت ملی ای‬ ‫اس��تفاده می کند که بوش اس��تفاده کرده بود و سه‬ ‫بخش قانون میهن پرستی را اجرا می کند‪ .‬دو بخش‬ ‫از این قانون قابل دفاع اس��ت‪ :‬اس��تفاده از استراق‬ ‫س��مع برای ردیابی تروریست های مظنون و تحت‬ ‫نظر قرار دادن افرادی که بخش��ی از یک س��ازمان‬ ‫تروریستی نیستند‪ .‬سومین بخش این قانون اما قابل‬ ‫دفاع نیست‪ .‬در سومین بخش به محققان اجازه داده‬ ‫می ش��ود تا تمام سوابق فرد را به دست اورند و با‬ ‫اس��تفاده از ان و نش��ان دادن ان به قاضی ارتباطی‬ ‫میان فرد و تروریس��م پیدا کنند‪ .‬اوباما می توانست‬ ‫در ارتباط با این مورد س��وم دس��ت به اصالحات‬ ‫بزند اما اینطور نشد‪ .‬طرفداران اوباما که از او انتظار‬ ‫داشتند تغییراتی در بدترین بخش های دکترین بوش‬ ‫بدهد دیگر از او ناامید شده اند‪ .‬هر رئیس جمهوری‬ ‫پس از ورود به کاخ س��فید به سرعت درک می کند‬ ‫که مبارزات تن به تن در انتخابات بسیار با انچه در‬ ‫کاخ س��فید می گذرد تفاوت دارد و دیر یا زود باید‬ ‫با کنگره تن به تن شود‪ .‬اما هیچ کدام از اینها اوباما‬ ‫را از پذی��رش قوانینی به نام امنی��ت ملی و تهدید‬ ‫حریم خصوصی که تضعیف ایین دادرس��ی است‬ ‫بی تقصیر نشان نمی دهد‪g .‬‬ ‫‪37‬‬ ‫ناتو راهبرد خود را در لیبی تغییر می دهد‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مساله وارد شدن در یک باتالق جدید‬ ‫سناتور راند پل و مایک لی کاری را انجام دادند‬ ‫که هیچ جمهوری خواهی تا ان زمان که هری ترومن‬ ‫نیروه��ای امریکای��ی را بدون مجوز کنگ��ره به کره‬ ‫اع��زام کرد‪ ،‬نکرده بود؛ انه��ا قدرت رئیس جمهور را‬ ‫که به طور یکجانبه کش��ور را وارد جنگ کرده بود به‬ ‫چالش کشیدند‪ .‬مصوبه انها به شرح زیر است‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور قدرت این را ندارد که در شرایطی که‬ ‫کش��ور در معرض تهدید واقعی یا قریب الوقوع قرار‬ ‫ن��دارد به طور یکجانبه اجازه حمل��ه نظامی را صادر‬ ‫کند‪».‬‬ ‫این مصوبه نتوانس��ت رای کافی را به دست بیاورد‪.‬‬ ‫در ان زمان کنگره در دس��ت دموکرات ها بود و حتی‬ ‫یک دموک��رات هم به ان رای ن��داد‪ .‬به نظر عجیب‬ ‫می رس��د چراکه زمانی که باراک حسین اوباما‪ ،‬که در‬ ‫ان زمان تنها یک کاندیدا برای کاخ ریاست جمهوری‬ ‫بود از واژه های مشابهی برای نظرات ضد جنگی خود‬ ‫اس��تفاده می ک��رد طرفداران ضد جنگ او را تش��ویق‬ ‫می کردند‪ .‬ام��روز دیگر هیچ تش��ویقی وجود ندارد‬ ‫و تنها صدای تمس��خر اوباما از سوی دموکرات ها و‬ ‫مسلما نئوکان ها به گوش می رسد‪.‬‬ ‫ب��اراک اوباما جنگی دوباره را به امریکا تحمیل کرده‬ ‫اس��ت که نه یک تهدید واقعی برای امریکاست و نه‬ ‫حتی خطری قریب الوقوع برای این کشور؛ جنگی که‬ ‫همه از اهداف ان به خوبی مطلع هستند‪.‬‬ ‫ب��اراک اوباما پ��س از اعالم منطقه پ��رواز ممنوع در‬ ‫لیبی توس��ط ش��ورای امنیت س��ازمان ملل در مقابل‬ ‫دوربین های تلویزیون اع�لام کرد که این یک جنگ‬ ‫بس��یار مح��دود خواهد ب��ود‪ .‬این مس��اله در مورد‬ ‫افغانس��تان و عراق هم صدق می کرد‪ .‬شاید ان زمان‬ ‫هیچ کس تصور ای��ن را هم نمی کرد که امریکایی ها‬ ‫چنان در این دو کش��ور زمین گیر شوند که حتی راه‬ ‫گریز از ان را نداش��ته باشند‪ .‬در چنین شرایطی چرا‬ ‫بای��د رئیس جمه��ور ضد جنگ امری��کا وارد جنگ‬ ‫دیگری ش��ود که ابع��اد ان هر چن��د در ابتدا به نظر‬ ‫محدود می اید اما کامال ناشناخته است‪.‬‬ ‫ب��ا پیش��روی هایی که در اغاز این جن��گ به رهبری‬ ‫ناتو انجام ش��ده می توان به خوبی به این نتیجه رسید‬ ‫ک��ه این یک جن��گ محدود نخواهد ب��ود‪ .‬در همین‬ ‫ابت��دا به خوبی می توان این نکته را درک کرد که ناتو‬ ‫بیش از انچه انتظار داشته با مقاومت های رژیم قذافی‬ ‫مواجه شده است‪ .‬ش��اید گروه ائتالفی بر این تصور‬ ‫بودن��د که با اعالم منطقه پرواز ممن��وع بر فراز لیبی‬ ‫و بالفاصل��ه پ��س از ان اعالم جن��گ هوایی‪ ،‬قذافی‬ ‫از صحن��ه خارج خواهد ش��د و انها ب��ا یک جنگ‬ ‫محدود از صحنه پیروز بی��رون خواهند امد‪ .‬اما این‬ ‫س��ناریو اینگونه نوشته نشد‪ .‬شباهت ها هر روز بیش‬ ‫از روز گذشته به جنگ عراق این واقعیت را یاداوری‬ ‫می کند که راه حل نظامی در لیبی هم کارساز نیست‪.‬‬ ‫این مساله را دیگر خود فرماندهان جنگ در لیبی نیز‬ ‫اذعان می کنند‪ .‬هرچند ادبیات انها با یکدیگر متفاوت‬ ‫اس��ت اما یکی از گسترش جنگ به یک جنگ زمینی‬ ‫نام می ب��رد و دیگری می گوید که این جنگ راه حل‬ ‫نظامی ندارد‪.‬‬ ‫قذافی همچنان در طرابلس بر دنیای س��اختگی خود‬ ‫ناتو به این نتیجه رسیده‬ ‫است که تاکتیک هایی‬ ‫که تا به امروز در لیبی‬ ‫پیاده کرده کارساز‬ ‫نیست‪ ،‬بنابراین به زودی‬ ‫از اقدامات جدیدی‬ ‫پرده برداری خواهد کرد که‬ ‫بی تردید گسترش جنگ‬ ‫است‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫عقب نشینی برای انها به‬ ‫معنای نابودی است‬ ‫حکومت می کند‪ .‬اما این مساله دلیلی بر ان نیست که‬ ‫گروه ائتالف ب��ا هواپیماهای خود بر فراز لیبی مانور‬ ‫دهند و هر انچه را به نظرش��ان می تواند این جنگ را‬ ‫محدود کند مورد حمله قرار دهند‪ .‬حمالت اشتباهی‬ ‫نیروه��ای ناتو در هفته های گذش��ته از س��وی دیگر‬ ‫نشان داد که هماهنگی درستی میان ناتو و گروه های‬ ‫انقالبی در لیبی وجود ن��دارد‪ .‬این حوادث که منجر‬ ‫به کشته شدن انقالبیون لیبی شد واکنش های عجیبی‬ ‫را هم از س��وی ناتو در برداش��ت چراکه ابتدا حتی‬ ‫فرمانده ناتو در لیبی حاضر به عذرخواهی نشده بود‪.‬‬ ‫تبدیل گمانه زنی ها در ارتباط با جنگ لیبی به واقعیت‬ ‫زمان چندان��ی نمی خواهد‪ ،‬از همی��ن هفته های اول‬ ‫جنگ مش��خص است که این مس��اله با چند بمب و‬ ‫س��قوط چند هواپیما به پایان نخواهد رس��ید‪ .‬دامنه‬ ‫این جنگ گس��ترده خواهد ش��د و عواقب ان مانند‬ ‫افغانس��تان و عراق نه تنها امریکا و گروه های ائتالف‬ ‫را به چالش��ی جدی خواهد کشاند بلکه منطقه را نیز‬ ‫اشفته و ابستن بحران جدیدی خواهد کرد‪.‬‬ ‫مسلما ناتو به این نتیجه رسیده است که تاکتیک هایی‬ ‫ک��ه تا به امروز در لیبی پیاده کرده کارس��از نیس��ت‪،‬‬ ‫بنابرای��ن به زودی از اقدام��ات جدیدی پرده برداری‬ ‫خواهد کرد که بی تردید گس��ترش جنگ اس��ت‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی عقب نشینی برای انها به معنای نابودی‬ ‫است‪ ،‬بنابراین با امید اینکه در این جنگ پیروز شوند‬ ‫روز به روز به توان خود برای ش��رکت کردن در این‬ ‫جن��گ می افزایند‪ .‬این مس��اله تا به انج��ا ادامه پیدا‬ ‫خواهد کرد که حتی پس از کش��ته ش��دن یا تس��لیم‬ ‫قذافی هم دیگر نمی توان از باتالقی که با وجود امده‬ ‫است جدا شد‪ .‬بنابراین چندان دور نیست روزی که‬ ‫ه��ر انچه را راجع به عراق ش��نیده ایم در لیبی تکرار‬ ‫کنن��د و پس از انکه کنترل تم��ام چاه های نفت لیبی‬ ‫را به دس��ت گرفتند با استقرار چند پایگاه نظامی در‬ ‫نقاط مهمی در لیبی (شمال افریقا) تصمیم بگیرند که‬ ‫روزی صحنه را ترک کنند‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬انتی وار‬ ‫دردسرهای ماندن و رفتن قذافی برای اوباما‬ ‫‪4‬‬ ‫عقب نشینی امریکا از لیبی و واگذاری مسئولیت جنگ به ناتو‬ ‫دول��ت اوباما ب��ه یکی از اه��داف خود در‬ ‫لیبی دس��ت یافته و ان عقب نش��ینی هواپیماهای‬ ‫جنگی امریکا در جنگ علیه سرهنگ معمر قذافی‬ ‫اس��ت‪ .‬این مس��اله را باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا در س��خنرانی خود اعالم کرد و شرح داد‬ ‫که این تصمیم او به معنای عدم حمایت از حمله‬ ‫هوایی به لیبی نیس��ت‪ .‬او توضی��ح داد که پس از‬ ‫حمالت اولی��ه هوایی اکنون وظیفه امریکا به یک‬ ‫نقش حمای��ت کننده تغییر کرده اس��ت‪ .‬در واقع‬ ‫این به معنای عدم پرواز هواپیماهای ‪ 130-Ac‬و‬ ‫‪ 10-A‬برای هدف قرار دادن تانک ها‪ ،‬کامیون ها و‬ ‫توپخانه های نیروهای قذافی است‪.‬‬ ‫واگ��ذاری غیر معم��ول رهبری نظام��ی امریکا به‬ ‫ناتو به تقویت اس��تراتژی باراک اوباما در کاهش‬ ‫نقش امریکا در پرونده خاورمیانه و شریک شدن‬ ‫در عملی��ات در کش��وری مانند لیب��ی می انجامد‪.‬‬ ‫اما س��وال این اس��ت که اگر این مساله پیشرفت‬ ‫محس��وس تر امریکا در لیبی را ب��ه دنبال خواهد‬ ‫داش��ت با توجه به صحبت های اوباما چه کس��ی در‬ ‫لیبی از جان غیر نظامیان حفاظت می کند؟ مس��اله ای‬ ‫که اصلی ترین دلیل حمله به لیبی معرفی ش��ده است‬ ‫حمایت از جان غیر نظامیان لیبیایی اس��ت که به نظر‬ ‫می رس��د در این مدت بیش از همه مورد اسیب قرار‬ ‫گرفته اند‪.‬‬ ‫نتایج اولیه حضور نیروه��ای ائتالف در لیبی چندان‬ ‫ب��رای مخالفان ب��د نبود‪ .‬در مقاطع��ی از اغاز جنگ‬ ‫گروه های انقالبی توانس��تند نیروه��ای قذافی را در‬ ‫ش��رق لیبی عق��ب برانن��د‪ .‬در همین راس��تا رویترز‬ ‫گ��زارش داد که حمایت ه��ای هوای��ی از انقالبیون‬ ‫به طور محسوس��ی در عقب ران��دن نیروهای قذافی‬ ‫نقش داشته است‪ .‬این درحالی است که رئیس دولتی‬ ‫انتقال��ی در گفت وگویی که ب��ا نیویورک تایمز انجام‬ ‫داده بود اعالم کرد از زمان اغاز عملیات ناتو در لیبی‬ ‫ی��ک تاخیر در پاس��خگویی و واکنش روی زمین به‬ ‫وجود امده است‪.‬‬ ‫چنی��ن نتیجه ای کامال منطقی اس��ت‪ .‬هیچ کش��وری‬ ‫منبع‪ :‬واشنگتن پست‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫در نات��و هواپیماهای��ی با تاثیرگ��ذاری ‪130-Ac‬‬ ‫و ‪ 10-A‬ن��دارد‪ .‬ای��ن هواپیماها ب��رای حمالت‬ ‫اس��مان به زمی��ن طراح��ی ش��ده اند و می توانند‬ ‫اهداف��ی مانند تانک ها را م��ورد حمله قرار دهند‪.‬‬ ‫فرماندهی توس��ط ناتو به معنای اختالف بیشتر بر‬ ‫س��ر چگونگی س��رنگونی نیروهای قذافی است؛‬ ‫اعضای��ی مانند ترکیه با هرگون��ه حمله نظامی به‬ ‫لیب��ی مخالفت کردند‪ ،‬این درحالی اس��ت که ناتو‬ ‫اعالم کرده که ‪ 30‬درصد از نیروهای زمینی قذافی‬ ‫را از بین برده است اما این برای سرنگونی قذافی‬ ‫کافی نیس��ت‪ .‬این مساله را باید در کنار اشتباهاتی‬ ‫ک��ه ناتو در این مدت مرتکب ش��ده قرار داد و به‬ ‫این نتیجه رسید که البته یک جنگ کوتاه مدت در‬ ‫لیبی برای رس��یدن به اهداف مورد نظر امکان پذیر‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫ب��اراک اوبام��ا اع�لام کرده اس��ت که ه��دف از‬ ‫حمالت هوایی س��رنگونی رژیم نیست و به گفته‬ ‫وی ای��ن مس��اله می تواند اهداف دیگری داش��ته‬ ‫باش��د‪ .‬دولت اوبام��ا نماینده ای را ب��رای مالقات‬ ‫با گروه های مخالف ارس��ال ک��رد که در این میان‬ ‫ی��ک تیم از ‪ CIA‬نیز انها را همراهی می کرد تا در‬ ‫برقراری ارتباط و س��ایر ت��دارکات انها را کمک‬ ‫کن��د‪ .‬این اقدامات را انها حمایت از حمله نظامی‬ ‫گروه ه��ای ائتالف��ی قلمداد کردن��د‪ .‬در هفته های‬ ‫گذش��ته نش��انه هایی از ضعیف ش��دن قذافی به‬ ‫چش��م خورد ک��ه یکی از انه��ا اس��تعفای وزیر‬ ‫امور خارجه قذافی و خروج وی از لیبی به مقصد‬ ‫لن��دن ب��ود‪ .‬این درحالی اس��ت ک��ه هواپیماهای‬ ‫امریکایی همچنان در انتظارند تا در صورت اعالم‬ ‫نیاز ناتو به انها بپیوندند‪.‬‬ ‫همچن��ان خطر بن بس��ت نظامی با ع��دم حضور‬ ‫امری��کا با گذش��ت زم��ان افزایش پی��دا می کند‪.‬‬ ‫ه��ر چه نافرمان��ی در لیبی افزای��ش پیدا کند فضا‬ ‫ب��رای حضور نیروه��ای افراطی و تندرو بیش��تر‬ ‫می شود که القاعده نیز یکی از انهاست‪ .‬این مساله‬ ‫مهره های نیروهای غرب��ی را که امروز فرماندهی‬ ‫مخالفان را برعهده دارند کنار خواهد زد‪ .‬هیالری‬ ‫کلینت��ون‪ ،‬وزی��ر امور خارجه امریکا ماه گذش��ته‬ ‫اع�لام کرده بود که یکی از بزرگترین نگرانی های‬ ‫ما در لیبی این است که این کشور به یک سومالی‬ ‫دیگر تبدیل شود‪.‬‬ ‫ه��ر چقدر این جن��گ ادامه پیدا کند‪ ،‬بیش��تر این‬ ‫غیر نظامیان هستند که صدمه می بینند‪.‬‬ ‫ب��اراک اوبام��ا اعالم ک��رده بود که ب��ه دلیل انکه‬ ‫خط��ر و هزینه حضور هواپیماه��ای امریکایی در‬ ‫جنگ علیه لیبی زیاد اس��ت از حضور مستقیم در‬ ‫ای��ن جنگ کناره گیری می کند‪ .‬این مس��اله ممکن‬ ‫اس��ت در کوتاه م��دت صدمات چندانی نداش��ته‬ ‫باش��د اما امتناع در استفاده از منابع امریکایی این‬ ‫مس��اله را تضمین می کند که اگر س��رهنگ قذافی‬ ‫در قدرت باقی بمان��د‪ ،‬ان زمان در طوالنی مدت‬ ‫وعده رئیس جمهور امریکا عملی نخواهد ش��د و‬ ‫لیب��ی به بحرانی تبدیل می ش��ود که دیگر حضور‬ ‫هواپیماه��ای امریکایی نیز نمی توان��د گره ان را‬ ‫باز کند‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دلیل سکوت برخی‬ ‫مقابل قاچاق «اخراجی ها‪»3‬؛‬ ‫حسادت یا رقابت‬ ‫ناگفته های مسعود ده نمکی‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪40‬‬ ‫گفت وگو از علیرضا بهرامی‬ ‫‪1‬‬ ‫فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬نوشته و ساخته مسعود ده نمکی جزو فیلم های اول اکران نوروزی‬ ‫امسال بوده که تاکنون توانسته انتظار فروش را براورده سازد و با اینکه هنوز اکران ان به‬ ‫پایان نرسیده‪ ،‬در رتبه دوم رکورد فروش سینمای ایران قرار دارد‪ .‬هرچند رتبه نخست این‬ ‫رکوردزنی نیز در اختیار خود ده نمکی با «اخراجی ها ‪ »2‬بوده است‪ .‬این واقعیتی است که چه‬ ‫موافقان و چه مخالفان دیدگاه ها و فیلم های ده نمکی با ان مواجهند و در گفت وگوی مثلث‬ ‫با او نیز تالش شده تا عالوه بر بررسی معمای اکران این فیلم‪ ،‬به حاشیه های سیاسی اش هم‬ ‫پرداخته شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫ گفت��ه می ش��ود ده نمک��ی و اخراجی ها از‬ ‫حمایت ه��ای وی��ژه ای ب��رای حض��ور در‬ ‫چرخه سینمای کشور برخوردارند‪ .‬کدهای‬ ‫اشاره ش��ده ب��رای ای��ن حمایت ه��ا‪ ،‬اکران‬ ‫نوروزی همیش��گی‪ ،‬پخ��ش تیزرهای انبوه‬ ‫از تلویزیون و اختصاص تعداد زیاد س��الن‬ ‫سینماست‪ .‬خود شما فکر می کنید حمایت ها‬ ‫از اخراجی ه��ا و مس��عود ده نمک��ی باعث‬ ‫فروش میلیاردی فیلم ش��ده است یا عوامل‬ ‫دیگری؟‬ ‫‪ l‬این تحلیل ها زمانی جواب می دهد که یک بررسی‬ ‫تطبیقی انجام شود و موارد مشابه را با فاکتورهایی که‬ ‫بیان کردی��د‪ ،‬ارزیابی کنند‪ .‬تا وقتی تحلیل ها این گونه‬ ‫سطحی باشد‪ ،‬انها به جواب‪ ،‬چرایی و شناخت پدیده‬ ‫اخراجی ها دست پیدا نمی کنند‪ .‬البته انها هم ته دل شان‬ ‫واقعیت را می دانند و این مسائل‪ ،‬حاشیه سازی است‪.‬‬ ‫درباره تعداد س��ینماها فقط کافی اس��ت که بر گذشته‬ ‫نه چندان دور (سه چهار سال اخیر) مرور داشته باشند‪.‬‬ ‫مثال فیلم «درباره الی» در س��الی که اکران شد به عنوان‬ ‫یک نماد می تواند مطالعه شود‪ .‬همچنین فیلم های دیگر‬ ‫در ژانرهای مختلف مانند طنز می توانند بررسی شوند‪.‬‬ ‫کار کارشناس��ی این است که تطبیق دهند ایا اولین بار‬ ‫است که فیلمی ‪ 30‬سالن برای اکران در تهران دارد یا‬ ‫«درباره الی» نیز ‪ 30‬سالن با چهارماه اکران و تیزرهایی‬ ‫بیش��تر از «اخراجی ها» داشت‪ .‬در موارد دیگر هم این‬ ‫اتفاق افتاده اس��ت‪ ،‬مثال در زمان شروع اکران فیلمی‪،‬‬ ‫پش��ت صحنه ان را به مدت دو س��اعت در تلویزیون‬ ‫نمایش دادن��د‪ .‬نمی خواهم به مصداق ها وارد ش��وم‪،‬‬ ‫چون ب��رای فیلم های دیگری هم ای��ن اتفاق افتاده و‬ ‫ممکن است که سیاست تلویزیون این گونه باشد یا هر‬ ‫سیاس��ت دیگری‪ .‬حتی درباره یکی از فیلم ها هزاران‬ ‫تیزر پخش شد‪ ،‬ولی یک پنجم «اخراجی ها» هم فروش‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫واقعی��ت این موضوع که اش��اره داش��تید‪،‬‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬به نظر من پخش کننده باید در این باره صحبت کند‪.‬‬ ‫من این ب��ار به قصد‪ ،‬پخش کننده را با پخش کننده فیلم‬ ‫«جدایی نادر از س��یمین» مش��ترک انتخاب کردم که‬ ‫اتفاق��ا از نظر گرایش فکری ب��ه انها نزدیک ترند‪ .‬تنها‬ ‫ش��رطی که من با انها کردم این بود که منصف باشند‬ ‫و دیدگاه های سیاس��ی خ��ود را کنار بگذارند و کاری‬ ‫صنفی انج��ام دهند‪ .‬درباره تیزره��ا تخفیف فرهنگی‬ ‫‪ 50‬درص��دی را تلویزیون برای س��ینما درنظر گرفته‬ ‫است‪ ،‬ما با این تخفیف‪100 ،‬میلیون تومان به حساب‬ ‫تلویزیون واریز کردیم تا تبلیغات ما شروع شود‪ .‬حتی‬ ‫اگ��ر تلویزیون تخفیف هم به ما نم��ی داد‪ ،‬ما این کار‬ ‫را می کردیم‪ ،‬چون فیلمس��ازی برای من یک پروس��ه‬ ‫اس��ت و فقط کارگردانی نیست‪ .‬از لحظه نخستی که‬ ‫ایده اولیه فیلمنامه مطرح می ش��ود‪ ،‬فیلمس��ازی برای‬ ‫من شروع می ش��ود تا بعد از اکران که حاشیه های ان‬ ‫ادامه دارد‪ .‬گاهی کس��انی فکر می کنند که حاش��یه ها‬ ‫خودس��اخته اس��ت‪ .‬در حالی که ذره بین رس��انه ها به‬ ‫دنبال حاشیه برای فیلم می گردد‪.‬‬ ‫دو سال پیش در همین زمان‪« ،‬اخراجی ها ‪ »2‬در اختیار‬ ‫پخش کننده ای بود که اکنون خودش معترض است‪ .‬در‬ ‫ان زمان‪ 90 ،‬کپی از اخراجی ها وجود داش��ت و االن‬ ‫‪ 100‬کپی از فیلم‪ .‬اصال کپی فیلم و سالن سینما و‪ ...‬در‬ ‫اختیار کارگردان نیس��ت و پخش کننده برای اینکه کار‬ ‫قوی انجام دهد این کار را می کند و تمایل سینمادارها‬ ‫ب��رای گرفتن یک فیلم پرفروش‪ ،‬منظر اقتصادی دارد‪.‬‬ ‫برخی س��ینمادارها ک��ه می خواهند س��ینمای خود را‬ ‫نوس��ازی کنند‪ ،‬با م��ن تماس می گیرند و می پرس��ند‬ ‫ایا اخراجی ها را می س��ازید تا اگر اخراجی ها ساخته‬ ‫می شود‪ ،‬س��ینما برای نوروز بنایی نداش��ته باشد‪ .‬در‬ ‫بسیاری از شهرس��تان ها‪ ،‬سینماهایی که تعطیل بودند‪،‬‬ ‫برای اکران اخراجی ها س��ینماها را باز کردند یا حجم‬ ‫ف��روش اخراجی ها باعث می ش��ود ک��ه بدهی برخی‬ ‫س��ینمادارها با پخش کننده ها صاف شود‪ .‬دوستان این‬ ‫وجوه مثبت را نادیده می گیرند‪.‬‬ ‫ش��ما اکران نوروزی سال گذشته را بررسی کنید‪ .‬اگر‬ ‫اک��ران نوروزی اینقدر موثر اس��ت ک��ه فکر می کنند‬ ‫رانتی ویژه است‪ ،‬چرا در س��ال هایی که «اخراجی ها»‬ ‫اکران نش��ده اس��ت‪ ،‬این اتفاق نمی افتد؟ س��ال دیگر‬ ‫که «اخراجی ها ‪ »4‬نیس��ت‪ ،‬اگر این اتفاق نیفتاد‪ ،‬نشان‬ ‫می دهد تحلیل ها ابکی اس��ت‪ .‬اگر همین بازیگران را‬ ‫در فیلمی دیگر با نامی مشابه «اخراجی ها» قرار دهند‪،‬‬ ‫باز اگر فروش��ی هم داشته باشد‪ ،‬به خاطر فریب مردم‬ ‫فروش می کند‪ ،‬چ��ون مردم فکر می کنن��د ادامه فیلم‬ ‫«اخراجی ها» است‪ .‬این مسائل حاشیه سازی است برای‬ ‫اینکه توجیه کنند‪ ،‬چ��ون جوابی منطقی برای وجدان‬ ‫خودشان ندارند‪.‬‬ ‫گفتید کس��انی که این حرف ه��ا را می زنند‬ ‫ت را می دانند‪ .‬ان واقعیت‬ ‫در دل ش��ان واقعی ‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬واقعی��ت به حرف اخراجی ه��ا و رابطه اش با مردم‬ ‫برمی گردد‪ .‬درباره اخراجی های قبلی می خواهم بگویم‬ ‫که مردم باالش��هر و پایین شهر یک ذائقه مشترک پیدا‬ ‫کردند‪ ،‬مخاطب مذهبی با مخاطب کمتر مذهبی یا در‬ ‫شهرهای مذهبی رکوردهای بی سابقه ای در مقایسه با‬ ‫تهران ثبت ش��د‪ .‬اخراجی ها در شهرستان ها مخاطب‬ ‫خیلی زیادی داش��ت‪ .‬در شهرس��تان ها بلیت س��ینما‬ ‫ارزان تر اس��ت‪ ،‬ولی فروش فیلم در شهرستان ها حتی‬ ‫دوبرابر تهران است‪.‬‬ ‫فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬در مقایس��ه با «جدایی‬ ‫نادر از سیمین» در شهرستان ها فروش خوبی‬ ‫داش��ته اس��ت‪ .‬دلیل این موضوع چیست؟‬ ‫ایا اخراجی ها در شهرس��تان ها بیشتر مورد‬ ‫استقبال قرار می گیرد؟‬ ‫‪ l‬در این مورد به تعداد سینماها در شهرستان ها اشاره‬ ‫می کنند‪ .‬در این باره نیازی به گرفتن نسبت هم نیست‪،‬‬ ‫ما باید در سینمای پردیسی مطالعه کنیم‪ .‬این فیلم ها در‬ ‫برخی شهرها به شکل مشترک اکران می شود‪ ،‬تعدادی‬ ‫که اضافه است به شهرهایی مربوط است که ما در انها‬ ‫فیلم داریم و فیلم های دیگر در ان نیستند‪ .‬اگر انها در‬ ‫س��ینماهایی که در اختیار دارند‪ ،‬می توانستند مخاطب‬ ‫خ��ود را جذب کنند‪ ،‬حق اعتراض ب��رای انها وجود‬ ‫داش��ت‪ ،‬البته من در این بخش خ��ود را صاحب نظر‬ ‫نمی دانم و پخش کننده ها بیشتر صاحب نظر هستند که‬ ‫تحلیل کنند چرا سینمادارها در بسیاری از شهرستان ها‬ ‫ب��رای اک��ران این فیلم رغبت بیش��تری داش��تند‪ .‬این‬ ‫موضوع به اقتصاد س��ینما رب��ط دارد و به من مربوط‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫یعن��ی به دلی��ل بح��ث محتواس��ت که در‬ ‫ن تریلوژی حتی به ش��کل کم س��ابقه ای‪،‬‬ ‫ای ‬ ‫قسمت های دوم و سوم بیشتر از قسمت اول‬ ‫فروش می کنند؟‬ ‫‪ l‬فقط بحث محتوا نیس��ت‪ .‬اگر مخاطب به س��ینما‬ ‫می ام��د و با محتوایی مش��ترک با فیل��م قبلی مواجه‬ ‫می ش��د‪ ،‬پس م��ی زد‪ .‬س��ینمای ایران بیش��تر قائل به‬ ‫تبلیغات دهان به دهان اس��ت تا سایر رس��انه ها و اگر‬ ‫ف��وج اول مخاط��ب‪ ،‬راضی از س��ینما بی��رون بیاید‪،‬‬ ‫می تواند بقیه مردم را هم به س��ینما بکشاند‪ .‬من برای‬ ‫اینکه مخاطب احس��اس کند در هر قسمتی با مطلب‬ ‫جدیدی مواجه است‪ ،‬خیلی چیزها را تغییر دادم‪ .‬اگر‬ ‫قرار بود در «اخراجی ها ‪ »2‬فقط فضای جنگ باش��د‪،‬‬ ‫تکرار «اخراجی ها ‪ »1‬می شد‪ ،‬به همین دلیل دو فضای‬ ‫دیگ��ر را به فیلم اضافه کردم‪ .‬در «اخراجی ها ‪ »1‬تضاد‬ ‫بی��ن نیروهای حزب اللهی با نیروهای لمپن و ادم های‬ ‫دیگری بود که به جبهه امده بودند‪ .‬ما این تضاد را در‬ ‫«اخراجی ها ‪ »2‬با دش��من ایج��اد کردیم و حتی برای‬ ‫اینکه فیلم مخاطب را پس نزند‪ ،‬موقعیت هواپیماربایی‬ ‫را خل��ق کردیم‪ .‬در «اخراجی ه��ا ‪ 16 »3‬بازیگر از ‪30‬‬ ‫بازیگر جدید هس��تند و نش��ان می دهد ک��ه این فیلم‬ ‫قائم به بازیگر نیس��ت و یک طنز سیاس��ی و مس��ائل‬ ‫ملتهب اجتماعی در فیلم طرح و فضای جنگ نسبت‬ ‫به «اخراجی ها ‪ »1‬کم رنگ تر می شود‪ .‬اینها باید با یک‬ ‫نخ تسبیح به یکدیگر متصل می شدند و ان هم داستانی‬ ‫درباره اخراجی ها بود که تا امروز هم می توانست ادامه‬ ‫پی��دا کند‪« .‬اخراجی ها ‪ »1‬انق��در بین مردم محبوبیت‬ ‫دارد ک��ه انه��ا را مجاب کرده که قس��مت های دوم و‬ ‫سوم ان را ببینند‪.‬‬ ‫برخی دوس��تان در رس��انه های مختلف نظرس��نجی‬ ‫انج��ام می دهن��د و اخراجی ها را ب��ا فیلم های جنگی‬ ‫دیگر مقایس��ه می کنند‪ .‬این امر خیلی مهم است که در‬ ‫نظرس��نجی ها فیلم در افکار عموم��ی محبوبیت دارد‪،‬‬ ‫اما در س��ایت ها‪ ،‬نقدها و رسانه ها نسبت به این فیلم‬ ‫خصومت ورزیده می شود‪.‬‬ ‫این یک واقعیت اس��ت که در کنار استقبال‬ ‫عمومی‪ ،‬در فضای نقد سینما نگاه مویدانه ای‬ ‫نسبت به کارهای ش��ما وجود ندارد و تنها‬ ‫معدودی از منتق��دان کار را تایید کرده اند‪.‬‬ ‫ام��ا از طرفی هم اق��ای ده نمکی هیچ نقدی‬ ‫را درباره این سه فیلمش نپذیرفته است‪ ،‬ایا‬ ‫باید به این نتیجه برس��یم که ده نمکی معتقد‬ ‫اس��ت فیلم های��ش از نظر فن��ی بی عیب و‬ ‫نقص هستند یا فضای نقد باعث شده چنین‬ ‫واکنشی داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬بعد دومی است که شما می گویید‪ ،‬چون اصال من‬ ‫فضا را فضای نقد نمی دیدم و فضا بیش��تر هجمه بود‪.‬‬ ‫دلیل ان هم به خود من برمی گشت‪ ،‬انها با فیلم مشکلی‬ ‫نداشتند و کافی بود این فیلم را کسی دیگر می ساخت‪،‬‬ ‫چنان حلواحلوا می کردند که انگار «بن هور» س��اخته‬ ‫ش��ده یا اگر فیل��م انها با این حج��م مخاطب مواجه‬ ‫می شد‪ ،‬می دیدید که چه واکنشی نشان می دادند‪ .‬االن‬ ‫هم که به مخاطب فحش می دهند‪ ،‬به دنبال این هستند‬ ‫که مخاط��ب اخراجی ها را ج��ذب فیلم های دیگری‬ ‫کنند؛ ولی نش��ده است‪ .‬بیشتر نقدهایی که من دیده ام‪،‬‬ ‫به این برمی گش��ت که فیلم را نمی دیدند و فقط تیتراژ‬ ‫‪41‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪42‬‬ ‫را می دیدند‪ ،‬وگرنه نقدهای خوبی که اشکال های فیلم‬ ‫را دیده بودند‪ ،‬وجود داش��ت و من هم از انها استفاده‬ ‫کرده ام‪ .‬من تشنه نقدهای دهه ‪ 60‬بودم که در رسانه ها‬ ‫دو بحث مضمون و ساختار را جداگانه بررسی کنند‪.‬‬ ‫اما فضا درباره اخراجی ها‪ ،‬فضای نقد نبوده است‪.‬‬ ‫شما یک چهره با پیش��ینه فعالیت رسانه ای‬ ‫بودی��د و ب��ا فضاه��ای خاصی ک��ه برخی‬ ‫رفتاره��ا می توانند ب��رای کارهای فرهنگی‬ ‫ایجاد کنند‪ ،‬اش��نا بوده اید‪ .‬ایا این موضوع‬ ‫در فیلمسازی شما موثر بوده است؟‬ ‫‪ l‬این موضوع مختص ما نیس��ت و در سینمای دنیا‬ ‫هم این اتف��اق می افتد‪ .‬برای بعضی از فیلم ها پیش از‬ ‫ساخته شدن سایت ایجاد می شود و درباره انها نوشته‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫منظور من در درون فیلم و پیرامون ان است‪.‬‬ ‫‪ l‬روش ه��ای من ب��ا دیگران تف��اوت دارد‪ .‬من باب‬ ‫اطالعات فیلم را روی خبرنگاران نمی بندم‪ .‬خبرنگارها‬ ‫درباره کارهایی که من انجام می دهم‪ ،‬کنجکاوی دارند‪،‬‬ ‫چ��ون ح��دس می زنند که بع��د از ان ممکن اس��ت‬ ‫جنجالی باش��د‪ .‬در همین چند دقیق��ه ای که ما با هم‬ ‫صحبت می کنیم می بینید ک��ه تلفن همراه من چندبار‬ ‫زنگ می خورد که عموما هم خبرنگارها هستند‪ .‬تقدیر‬ ‫روزگار این است که ما خودمان سوژه هستیم‪ ،‬خیلی ها‬ ‫خرج می کنند تا به اینجا برسند‪ .‬البته من همیشه از این‬ ‫موض��وع فرار می کنم‪ ،‬اما چون من کار خبری کرده ام‪،‬‬ ‫شاید برای انها جذابیت دارد‪.‬‬ ‫شناخت شما نسبت به این فضاها در ساخت‬ ‫فیلم‪ ،‬یعن��ی در انتخاب فیلمنام��ه‪ ،‬بازیگر‪،‬‬ ‫حرف و محتوا هم موثر بوده است؟‬ ‫‪ l‬حتم��ا‪ .‬حت��ی در انتخ��اب ن��ام فیل��م ه��م نگاه‬ ‫ژورنالیس��تی وجود دارد تا بتوان��د مخاطب را جذب‬ ‫کند‪ .‬روزنامه نگاری در این جنبه ها به من خیلی کمک‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫اش��اره ای به وجود مایه های طنز در کار خود‬ ‫داش��تید‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬ان چی��زی که به‬ ‫دفاع مقدس مربوط می شود‪ ،‬بیشتر در فضای‬ ‫معنوی و گاهی روحانی ترسیم شده است‪ .‬ایا‬ ‫ش��ناخت ده نمکی نسبت به فرهنگ جبهه در‬ ‫موفق بودن فیلمش حتی در «اخراجی ها ‪ »3‬که‬ ‫در شهر می گذرد‪ ،‬موثر بوده است؟‬ ‫‪ l‬چون من با ان ادم ها زندگی کرده ام‪ ،‬طنز انها برای‬ ‫من ملموس است‪ .‬ش��اید خود ما از همان طنازهای‬ ‫جنگ هس��تیم که در کتاب ها از طنز های ما اس��تفاده‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬در جبهه دو وجه بود؛ زندگی روزمره‬ ‫ک��ه بچه ها خیلی ش��اداب بودند و بعد معنوی که در‬ ‫خلوت ها ب��ه ان می پرداختند‪ .‬من در «اخراجی ها ‪»3‬‬ ‫س��عی کردم فضای طنز را به حوزه سیاس��ت بیاورم‪.‬‬ ‫اگ��ر قرار بود بگوییم که این طنز فقط در حوزه دفاع‬ ‫مقدس جواب می دهد‪ ،‬می ش��د قب��ول کرد‪ ،‬ولی در‬ ‫«اخراجی ه��ا ‪ »3‬این گونه نیس��ت و ما س��عی کردیم‬ ‫با مناس��بات سیاسی ش��وخی کنیم و جواب هم داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک حرف دوپهلو وجود دارد مبنی بر اینکه‬ ‫تنه��ا مس��عود ده نمکی می توان��د در حوزه‬ ‫طنز سیاس��ی کار کند‪ .‬ایا اگر پیشینه فکری‬ ‫اقای ده نمکی نبود در فضای سینمایی ایران‬ ‫ن بحث ها می توانست مطرح شود؟‬ ‫ای ‬ ‫‪ l‬اتفاق��ا خیلی از افراد پول می گیرند که درباره این‬ ‫مس��ائل فیلم بس��ازند‪ ،‬س��فارش می گیرند که درباره‬ ‫مس��ائل ملتهب ب��ه زبان طنز یا جدی فیلم بس��ازند‪.‬‬ ‫دس��تگاه های دولتی ب��ه انها کار س��فارش می دهند‪.‬‬ ‫مساله این است که انها می گویند دیگران اختیار ویژه‬ ‫دارن��د‪ ،‬در حال��ی که اختیار ویژه کادو ش��ده به انها‬ ‫داده می ش��ود‪ ،‬ولی تجربه نش��ان داده‪ ،‬در جایی که‬ ‫در جهت منافع انقالب یا نظام به انها س��فارش داده‬ ‫می ش��د‪ ،‬کار درنیامده اس��ت‪ ،‬چون انها بلد نبودند با‬ ‫خطوط قرمز بازی و از موقعیت ویژه خود اس��تفاده‬ ‫کنند‪ .‬وجه دیگر ان این اس��ت که قصد این افراد در‬ ‫پرداختن به طنز سیاس��ی یا مضامین سیاس��ی‪ ،‬گوشه‬ ‫و کنایه زدن به نظام و انقالب بوده اس��ت‪ .‬فیلم هایی‬ ‫که به انها ضدجنگ می گوییم‪ ،‬کم در کش��ور ساخته‬ ‫نش��ده اس��ت‪ .‬اجازه نمی خواس��تند‪ ،‬تازه به انها باج‬ ‫هم داده ش��ده که این فیلم ها اکران ش��ده اس��ت‪ .‬در‬ ‫هیچ جای دنیا دفاع مش��روع را زیر سوال نمی برند‪،‬‬ ‫عقل سیاس��ی هیچ حکومتی اجازه نمی دهد که چنین‬ ‫اتفاقی بیفتد‪ .‬اسکات پیترس��ون ـ نویسنده نشریه ای‬ ‫در امری��کا ـ به من می گفت که جن��گ ما با ویتنام‪،‬‬ ‫جنگ��ی تجاوزکاران��ه بود‪ ،‬بعد از جن��گ ما به جای‬ ‫اینکه با سیاستمداران بد برخورد کنیم‪ ،‬با رزمنده ها بد‬ ‫برخورد کردیم‪ .‬بعد جامعه امریکا به این نتیجه رسید‬ ‫که اشتباه کرده است‪ ،‬چون نباید سربازها را زیرسوال‬ ‫می برد‪ .‬او می گفت که اما دنیا معتقد است جنگ ایران‬ ‫با عراق‪ ،‬جنگی تدافعی بوده‪ ،‬پس خنده دار است که‬ ‫ش��ما س��ینمای ضدجنگ دارید‪ .‬یک امریکایی این‬ ‫جمله را گفته است‪ .‬ان وقت ما در کشور مسیر را باز‬ ‫می گذاریم‪ ،‬فیلم هایی می سازند که در انها می گویند‪،‬‬ ‫چ��را رفتید جنگیدید؟ ما چرا باید تاوان پس بدهیم؟‬ ‫همه چیز برعکس ش��ده اس��ت‪ ،‬ان وقت می گویند‬ ‫ازادی ه��م نداری��م‪ .‬من امدم در س��ینما جواب این‬ ‫حرف ها را بدهم‪ ،‬کسی هم برای من فرش قرمز پهن‬ ‫نکرده اس��ت و به اراده خودم فیلم می س��ازم‪ .‬من در‬ ‫«اخراجی ه��ا ‪ »2‬جواب همین حرف ه��ا را دادم‪ .‬در‬ ‫«اخراجی ه��ا ‪ »3‬هم حرف های خیل��ی مهم تری زده‬ ‫می ش��ود‪ .‬انها فهمیده اند که اخراجی ها ماشینی برای‬ ‫س��اده گویی حرف های پیچیده شده‪ ،‬جواب دادن به‬ ‫همه اتهام ه��ا و فحش هایی که در س��ال های بعد از‬ ‫انقالب زده ش��ده اس��ت و حاال یک فیل��م همه ان‬ ‫اف��کار را به س��مت خودش عوض می کن��د‪ .‬درباره‬ ‫«اخراجی ه��ا ‪ »3‬می گوین��د تحریم کنی��د‪ ،‬ولی مردم‬ ‫باالشهر و پایین شهر با هم این فیلم را می بینند و یک‬ ‫س��وال بزرگ برای انها ایجاد می شود که در دعوای‬ ‫قرمز و اب��ی ما کجای معادله قرار داریم؟ انها با یک‬ ‫ژورنالیست طرف هس��تند‪ ،‬نه فقط یک سینماگر‪ ،‬به‬ ‫ای��ن دلیل م��ن به انها حق می دهم ک��ه اینقدر حمله‬ ‫کنن��د و وقتی نمی توانند جواب حرف های مهم فیلم‬ ‫را بدهند‪ ،‬پش��ت س��اختار یا فروش یا تعداد س��ینما‬ ‫پنهان شوند‪ .‬وقتی باز هم نمی توانند جواب بدهند‪ ،‬به‬ ‫انها حق می دهم که فیلم را قاچاق کنند و در اینترنت‬ ‫بگذارند که مردم در خانه فیلم را ببینید و در س��ینما‬ ‫نبینند‪ ،‬چون برای انها مهم اس��ت که این اتفاق برای‬ ‫سومین بار در س��ینما نیفتد و فیلمی که به ان فحش‬ ‫می دهند‪ ،‬رکورددار تاریخ سینما نشود‪.‬‬ ‫ی��ک حرف��ی در «اخراجی ها ‪ »3‬اس��ت که‬ ‫از تیتراژ ان ش��روع و تا پای��ان فیلم تکرار‬ ‫می ش��ود و ان توجه دادن به بس��یجی هایی‬ ‫اس��ت که زیر توپ و تانک له ش��دند و از‬ ‫انجا بحث کس��انی پیش کشیده می شود که‬ ‫از بسیجی ها‪ ،‬بسیجی تر شدند‪ .‬اکنون این دو‬ ‫گروه کجا هستند؟‬ ‫‪ l‬در ابتدای فیلم جمله ای از شهید رجب بیگی است‬ ‫که با ص��دای من و حدیث نفس کارگردان اس��ت و‬ ‫می گوید‪ ،‬خدایا تو می دانی چه می کش��یم‪ ،‬از یک سو‬ ‫باید شهید شویم تا اینده بماند‪ ،‬از یک سو باید بمانیم‬ ‫تا اینده شهید نشود‪ .‬این جمله امثال «سید جواد»ها را‬ ‫به این می خواند که نباید کم بیاوریم‪ .‬اگر شهید باکری‬ ‫می گوید‪ ،‬بچه ها بعد از جنگ سه دسته می شوند؛ یا از‬ ‫گذشته خود پشیمان می ش��وند‪ ،‬یا در زندگی روزمره‬ ‫خ��ود غرق می ش��وند‪ ،‬یا خ��ون دل می خورند تا دق‬ ‫کنند‪ ،‬می گوید ش��ما باید جزو کسانی باشید که بمانید‬ ‫تا اینده شهید نشود و باید با وضع موجود مبارزه کنید‪.‬‬ ‫باید برای ارمان ها جنگید‪ .‬این اخرین جمله ای است‬ ‫که فرمانده اش می گوید‪ .‬محمود مقامی که ش��خصیت‬ ‫«رس��ولی» را بازی می کند در لحظه اخر پیش از جان‬ ‫دادن‪ ،‬می خواهد حرف هایی با «ایران» به عنوان نس��ل‬ ‫امروز بزند که دیروز این نس��ل قربانی ش��د و ماسک‬ ‫خود را داد تا انها نفس بکش��ند و ام��روز به نوعی از‬ ‫انها طلبکار است و حتی در مواردی راه را گم کرده و‬ ‫«حاجی گرینوف»ها را به عنوان نماد بس��یجی و جنگ‬ ‫گرفته و باور کرده است‪ .‬این شخص در اخرین لحظه‬ ‫پیش از شهادت می گوید که برخی از ما باید برویم و‬ ‫برخ��ی از ما باید بمانیم و مبارزه کنیم تا اینده ش��هید‬ ‫نشود‪.‬‬ ‫حرف های شما در فیلم خیلی پیچیده نبوده‬ ‫و خیلی رو و راحت زده شده است‪ ،‬گاهی‬ ‫هم در نقدها به ش��عارزدگی متهم است که‬ ‫حت��ی فروش فیلم و اقب��ال مردم را از روی‬ ‫عوام پسندی تعریف کرده اند‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫شما در مصاحبه قبلی به ما گفتید که سینما‬ ‫یک ابزار برای شماست و ممکن است از هر‬ ‫ابزاری برای بیان حرف خود اس��تفاده کنید‪.‬‬ ‫ایا فکر نمی کنید ممکن اس��ت این س��اده‬ ‫حرف زدن و اس��تفاده ابزاری از س��ینما به‬ ‫اصالت حرف لطمه بزند؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ س��ینما یک پکیج اس��ت و همه این عوامل‬ ‫در خدم��ت حرف قرار دارند‪ .‬زمانی فرم زدگی ادم ها‬ ‫را از محت��وا غافل کرد؛ ول��ی اخراجی ها هم از نظر‬ ‫ساختار سعی می کند که شکل جدیدی داشته باشد و‬ ‫برای رعای��ت همه مولفه های یک فیلم خوب تالش‬ ‫می کند و از س��وی دیگر‪ ،‬تالش می کند حرفی برای‬ ‫گفتن داش��ته باشد و فقط برای س��رگرمی کار نکند‪.‬‬ ‫کما اینکه اخراجی ها انقدر حرف دارد که کسانی که‬ ‫ان را به س��ادگی متهم می کنند‪ ،‬در اندازه ای نیس��تند‬ ‫که همه حرف های فیل��م را بفهمند‪ .‬این فیلم از نظر‬ ‫جامعه شناسی سیاسی چنان حرف هایی را می زند که‬ ‫خیلی از افرادی که این حرف ها را می زنند‪ ،‬سوادشان‬ ‫به ان نمی رس��د‪ .‬مردم ان حرف ها را با فطرت خود‬ ‫می فهمند؛ ولی کس��انی که گارد سیاسی دارند‪ ،‬چون‬ ‫با غرض نگاه می کنند‪ ،‬نمی توانند منظورهای فیلم را‬ ‫پیدا کنند‪ .‬به نظر من فیلم الیه الیه و برای هر قش��ری‬ ‫از مخاطب اس��ت‪ ،‬حتی بچه های دبس��تانی هم جزو‬ ‫مخاطب هدف من هس��تند‪ .‬ای��ن کار می تواند خیل‬ ‫عظیم��ی از مخاطب را جذب کند‪ .‬جایی خواندم که‬ ‫یک فیلم موفق باید چهار نقطه ش��اخص داشته باشد‬ ‫و در ه��ر ‪ 20‬درصد فیلم‪ ،‬اوجی باش��د که مخاطب‬ ‫راضی نگه داش��ته ش��ود؛ ولی برای من هر سکانس‬ ‫مهم است‪.‬‬ ‫درس��ت است که گروهی ش��ما را منتسب‬ ‫به یک دیدگاه سیاس��ی خاص می داند‪ ،‬اما‬ ‫وقتی فیلم را می بینیم‪ ،‬احساس می کنیم شما‬ ‫به ی��ک مجموعه ای از رفتاره��ا انتقاد وارد‬ ‫کرده اید‪ .‬حتی نمی توان شخصیت های فیلم‬ ‫را ب��ا کاندیداهای خاصی عینا شبیه س��ازی‬ ‫ک��رد ی��ا حتی گف��ت ک��ه ای��ن انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری است یا مجلس یا شورای‬ ‫شهر‪ .‬در مجموع ه رفتارشناسی در این فیلم‪،‬‬ ‫همه نقد ش��ده اند‪ .‬در این میان پس جناح و‬ ‫خط فکری شما کدام است؟‬ ‫‪ l‬اتفاق��ا حرفی که فیلم می خواهد بزند‪ ،‬ورای خط‬ ‫فکری هاست و قرار نیس��ت من در فیلم درباره خط‬ ‫فک��ری خودم حرف بزنم‪ .‬من ی��ک ایینه را در برابر‬ ‫جامع��ه ق��رار دادم ک��ه می گوید مناس��بات و اداب‬ ‫دموکراس��ی ما به این س��مت می رود و برای مردم‪،‬‬ ‫ده نمکی ‪ :‬هالیوود ستاد فرماندهی سینمای دنیاست‬ ‫تعریف مسعود ده نمکی از جبهه‪.‬‬ ‫جبهه‪ ،‬عاشورا و کربالیی است که یک بار دیگر در قرن بیستم تکرار شد و‬ ‫نوعی زندگی در ان جاری بود‪ .‬فردی در کربال بود که به امام حس��ین(ع)‬ ‫گفت‪ ،‬من تا لحظه اخر با ش��ما هس��تم‪ ،‬ولی وقتی احتمال شهادت وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اج��ازه بدهید که من بروم‪ .‬او تا ظهر عاش��ورا کنار امام حس��ین (ع)‬ ‫می ایستد و بعد می رود‪ .‬تعداد کسانی که ظهر عاشورا از سپاه یزید به سپاه‬ ‫امام پیوس��تند از تعداد کسانی که فرار کردند بیشتر است‪ .‬این وقایع که در‬ ‫کرب�لا اتفاق افتاد در جنگ ما کم نبود‪ ،‬ولی اینجا انقدر تقدیس ش��ده که‬ ‫درباره ان حرفی زده نمی شود‪ ،‬انگار دفاع مقدس زیر سوال می رود‪ .‬تعبیری‬ ‫که امام دارد‪ ،‬مبنی بر اینکه جبهه دانشگاه ادم سازی است‪ ،‬در «اخراجی ها ‪»1‬‬ ‫پیاده س��ازی ش��د؛ در بحث تحول ادم ها از خوب به بد و از بد به خوب‪.‬‬ ‫ش��ما بعد از جنگ «حاجی گرینوف»ها را در حوزه های مدیریتی‪ ،‬سیاست‬ ‫و فرهنگ زیاد می بینید‪ ،‬کس��انی که تا دیروز از دور دستی بر اتش داشتند‪،‬‬ ‫امروز مدعی همه چیز شده اند‪ .‬من در «اخراجی ها ‪ »3‬سعی کردم بخشی از‬ ‫جنگ و ادم های ان را به تصویر بکش��م که برای مصادره به مطلوب کردن‬ ‫جنگ و ارزش های ان تالش کردند‪.‬‬ ‫تعریف ده نمکی از هالیوود‪.‬‬ ‫هالیوود به قول معروف‪ end ،‬سینماست؛ اخر سینما‪ ،‬اخر جلوه گری‪ ،‬اخر‬ ‫س��ینما به مفهوم صنعت و تجارت است‪ ،‬البته کمتر از سینمای هنری بهره‬ ‫می برد‪ .‬هالیوود ستاد فرماندهی سینمای دنیاست‪.‬‬ ‫هالیوود در خدمت هنر یا در خدمت سیاست؟‬ ‫س��ینما سه ویژگی صنعت‪ ،‬هنر و رس��انه را دارد و از هر سه جهت ان در‬ ‫راس��تای هدف بانیا ن هالیوود بهره برده می شود‪ .‬بیشتر در خدمت سیاست‬ ‫است‪.‬‬ ‫یعنی اگر غرب بخواهد کاری را در دنیا انجام دهد‪ ،‬ابتدا هالیوود‬ ‫اقدام می کند؟‬ ‫ی از توپ و تانک مهم تر اس��ت‪ .‬قبل از اینکه‬ ‫ام��روز در دنی��ا‪ ،‬افکار عموم ‬ ‫به جایی حمله کنند‪ ،‬شبکه های رسانه ای از یک سال پیش بمباران اطالعاتی‬ ‫ی وارد می شوند‪.‬‬ ‫می کنند و بعد به بمباران نظام ‬ ‫اگر جبهه حق است‪ ،‬ایا ما اکنون سینمایی را که باید در خدمت‬ ‫اهداف جبهه باشد‪ ،‬داریم؟‬ ‫اس��تعمار نو با ش��کل تس��خیر س��رزمینی مانند قرن نوزدهم وارد عمل‬ ‫نمی ش��ود‪ .‬در حوزه فرهنگ‪ ،‬کسانی که پیرو تفکر اومانیستی و نوع نگاه‬ ‫ هالیوودی باش��ند‪ ،‬در کشوری دیگر تربیت می شوند و سینمای ان کشور‬ ‫ی هالی��وود قرار می دهند‪ ،‬یعنی ی��ک نوع هالیوود‬ ‫را در خدمت س��ینما ‬ ‫ایرانی را توس��ط طیف روش��نفکران الئیک می س��ازند و انها وجه غالب‬ ‫می ش��وند‪ .‬مقام معظم رهبری می فرمایند که حوزه فرهنگ و هنر خاکریز‬ ‫فتح نشده انقالب است‪ .‬ما در سینما پس از ‪ 30‬سال نتوانسته ایم نیروهایی‬ ‫را تربی��ت کنیم که وجه غالب هنر را در خدمت تعهد‪ ،‬انقالب و فرهنگ‬ ‫ملی قرار دهند‪ .‬ما تالش می کنیم در دنیا به باش��گاه هس��ته ای بپیوندیم‪،‬‬ ‫ولی در باش��گاه سینمایی جهان هس��تیم و جزو چند کشور معدودیم که‬ ‫صنعت س��ینما دارند‪ .‬اما خروجی ما ایده ال و متناس��ب با شعارهای مان‬ ‫از جهت س��خت افزاری و نرم افزاری نیس��ت‪ .‬همه س��ینماگران فعلی را‬ ‫نمی توان به داش��تن تفکر غربی متهم کرد‪ ،‬بس��یاری از انها پذیرفته اند که‬ ‫براساس قوانین جمهوری اسالمی در این کشور فیلم بسازند؛ ولی باید به‬ ‫انها چیزی داده باشید که بعد از انها بخواهید؛ بودجه فیلمی مانند «‪»300‬‬ ‫برابر بودجه چندین سال سینمای ایران است‪ .‬در این شرایط‪ ،‬از سینماگر‬ ‫ایرانی توقع می رود که در برابر هجمه رسانه ای غرب‪ ،‬فیلم تولید کند‪ .‬با‬ ‫این امکانات و بضاعت س��ینمایی ما نمی توان چنین کارهایی را انجام داد‬ ‫و اگر کارهایی می شود‪ ،‬به استعدادهای فردی برمی گردد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫جناح ها و سیاس��تمدارها یک زنگ خطر است که به‬ ‫اس��م گرم ش��دن تنور انتخابات‪ ،‬همه حاضرند همه‬ ‫کاری انجام دهند؛ ولی این تنور انقدر گرم می ش��ود‬ ‫که نان اصلی مردم در ان می س��وزد‪ .‬من سعی کردم‬ ‫ب��ا زبان طنز ای��ن حرف را صری��ح بگویم‪ ،‬حتی در‬ ‫برخی قس��مت ها رو حرف زدی��م‪ ،‬چون با مخاطبی‬ ‫مواجه هستیم که شاید فقط یک بار این فیلم را ببیند‪،‬‬ ‫انهایی ک��ه می خواهند فیلم را عمیق تر ببینند در دور‬ ‫دوم یا س��وم متوجه چیزهای بیش��تری خواهند شد‪.‬‬ ‫ما در اخراجی ها ب��ا مفاهیم کار داریم‪ ،‬نه مصادیق و‬ ‫اگر با مصادیق کار داش��ته باشیم‪ ،‬فیلم تاریخ مصرف‬ ‫پی��دا می کند؛ ولی وقتی مفاهیم و اداب دموکراس��ی‬ ‫در جامعه امروز را که به ش��دت به س��مت امریکایی‬ ‫ش��دن پیش م��ی رود نقد کنیم بای��د از مصادیق دور‬ ‫ش��ویم و ان وقت مخاط��ب‪ ،‬مصادیق را گم می کند‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت که مخاطب از قبل براساس جوسازی‬ ‫رسانه ای با پیش فرض فیلم را ببیند‪ ،‬اتفاقا مخاطب تا‬ ‫دقیقه ‪ 20‬فیلم در حال تطبیق دادن شخصیت هاست‪،‬‬ ‫ولی از ان به بعد گم می کند‪ .‬همچنین ممکن اس��ت‬ ‫هر ک��دام از ای��ن افراد‪ ،‬نم��اد ادم ه��ای مختلف از‬ ‫جناح های مختلف باش��ند‪ .‬در هیچ جای فیلم هم از‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری اسمی برده نمی شود‪.‬‬ ‫ش��ما در جایی گفته بودید که فیلم من نقد‬ ‫دموکراسی امروزی است‪ .‬پس اگر بخواهید‬ ‫تعریفی داش��ته باش��ید از چیزی ک��ه باید‬ ‫جایگزین دموکراس��ی امروزی ش��ود‪ ،‬چه‬ ‫چیزی ارائه می کنید؟ جامعه و سیاس��تمدار‬ ‫ارمانی شما چه ویژگی هایی دارد؟‬ ‫‪ l‬ای��ن یک بازگش��ت ب��ه خویش اس��ت و باید باز‬ ‫مطالعه ای انجام ش��ود که ما چه می گفتیم و چه ش��د‪.‬‬ ‫ما اس��م ان را «مردم س��االری دینی» گذاشته ایم‪ ،‬ولی‬ ‫مناس��بات مردم ساالری دینی این نیست و من در فیلم‬ ‫می خواهم این را بگویم‪ .‬این مردم ساالری نه تنها دینی‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه اخالقی هم نیست‪ .‬اخالق گمشده حوزه‬ ‫مناسبات سیاسی اس��ت‪ .‬البته یک الیه از فیلم درباره‬ ‫انتخابات و نقد دموکراس��ی است‪ ،‬یک خط قصه هم‬ ‫درباره نسلی حرف می زند که معلوم نیست ارتباطش‬ ‫با نسل قبلی و ارمان هایش چه می شود‪.‬‬ ‫ش��ما در فیلم به رفتاره��ای برخی بچه های‬ ‫سابق جنگ هم انتقاد می کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬بله همه را ش��امل می شود‪ ،‬حتی کسانی که اکنون‬ ‫مدافع ان اندیشه هستند و در جاهایی بازی می خورند‪.‬‬ ‫با وجود این نگاه رفتارپژوهانه ش��ما و نقد‬ ‫مبتنی بر اصل بازگشت به خویش که جایی‬ ‫هم عنوان کردید «ش��لمچه» چون به جناح‬ ‫چپ و راس��ت تعلق نداش��ت‪ ،‬قربانی شد‪،‬‬ ‫چطور وقتی س��ی دی فیلم شما را به شکل‬ ‫قاچاق به بیرون عرضه می کنند‪ ،‬حرف های‬ ‫منتسب به یک جریان سیاسی در ابتدای ان‬ ‫قرار می گیرد؟‬ ‫‪ l‬هر طرفی که زورش برسد این کار را انجام می دهد‪.‬‬ ‫«ش��لمچه» را هم اقای مهاجرانی بست و همان زمان‪،‬‬ ‫این طرفی ها با سکوت رضایت امیز از کنار ان گذشتند‬ ‫و حتی نشریه های اصولگرای فعلی در ان زمان‪ ،‬به این‬ ‫موضوع اعت��راض نکردند و فقط خبر را درج کردند‪،‬‬ ‫گویا از این موضوع راضی بودند و احساس می کردند‬ ‫با یک تیر دو نش��ان زده شده اس��ت‪ ،‬هر دو طرف از‬ ‫دس��ت ما خالص ش��دند‪ .‬اکنون هم این مساله است‪.‬‬ ‫اگ��ر درباره فیلم دیگری این اتفاق افتاده بود‪ ،‬خیلی ها‬ ‫که اس��م خود را اصولگرا گذاشته اند‪ ،‬حتما در این باره‬ ‫موضع گیری می کردند‪ ،‬ولی االن ش��ما سکوت انها را‬ ‫می بینید‪ .‬اگر این کار منتس��ب به یک جریان سیاس��ی‬ ‫اس��ت‪ ،‬چرا این طرفی ها س��کوت کرده اند؟ به نوعی‬ ‫بی انصاف��ی را در این طرفی ها بیش��تر می ت��وان دید و‬ ‫انگار ته دل شان از این اتفاق به دلیل حسادت یا رقابت‬ ‫خوشحال هستند‪ .‬شما موارد مشابه را درباره فیلم های‬ ‫دیگ��ر دیده اید که بعد از اتفاق افتادن‪ ،‬برای ان س��تاد‬ ‫و تظاهرات راه انداختند‪ .‬در ان موارد انگیزه اقتصادی‬ ‫بود‪ ،‬اما این بار به اس��م یک ایدئولوژی فیلم را قاچاق‬ ‫می کنن��د‪ .‬ابتدا به تحریم دعوت می کنند‪ ،‬وقتی جواب‬ ‫ن��داد‪ ،‬تخریب می کنند‪ ،‬وقتی ج��واب نداد‪ ،‬فیلم را با‬ ‫بیانیه در اینترنت می گذارند‪ .‬جالب است که می گویند‬ ‫این س��ی دی مانند زهری که به تدری��ج به بدن وارد‬ ‫می ش��ود‪ ،‬در مقایس��ه با چند فیلم دیگر تاثیر خود را‬ ‫خواهد گذاش��ت‪ .‬ب��رای انها هدف وس��یله را توجیه‬ ‫می کند‪ .‬االن اگر انها سکوت کرده اند‪ ،‬برای این است‬ ‫که می دانند ای��ن ضربه در مدت طوالنی تاثیر خود را‬ ‫می گذارد‪.‬‬ ‫در جری��ان این س��کوت ش��ما نس��بت به‬ ‫بی تفاوت��ی نهادهای س��ینمایی هم اعتراض‬ ‫داشتید؟‬ ‫‪ l‬هم نهادهای س��ینمایی و هم کسانی که باید به این‬ ‫موضوع رسیدگی کنند‪ .‬اگر یک سطل اشغال اتش زده‬ ‫می ش��د‪ 10 ،‬ارگان ان فرد را پیدا کرده بودند‪ ،‬چطور‬ ‫فیلمی با داش��تن تعداد زیادی مخاطب‪ ،‬با حجم ‪400‬‬ ‫گیگابایت اپلود می ش��ود‪ ،‬اما حتی س��رور ان را پیدا‬ ‫نکرده اند؟!‬ ‫در این جریان‪ ،‬وزارت ارشاد و خانه سینما‬ ‫واکنشی داشته اند؟‬ ‫‪ l‬خانه س��ینما واکنش��ی نداش��ته‪ ،‬جز اینکه یکی از‬ ‫اعض��ای ان در مصاحب��ه ای موضوع را گفته اس��ت‪.‬‬ ‫اقای سجادپور هم در مصاحبه ای در پاسخ به پرسش‬ ‫خبرن��گاری در این ب��اره موضع گیری ک��رده بود‪ .‬در‬ ‫ی به این موضوع نش��ان داده‬ ‫مجموع‪ ،‬واکنش رس��م ‬ ‫نش��ده اس��ت‪ .‬من در این جریان‪ ،‬توقع اقدامی عملی‬ ‫داشتم‪.‬‬ ‫مس��ئوالن وزارت ارش��اد در مصاحبه ه��ا‬ ‫گفته ان��د که چون س��ی دی فیلم اخراجی ها‬ ‫کیفیت ندارد‪ ،‬ما نگران نیستیم‪.‬‬ ‫‪ l‬اما ما به عنوان س��ازنده فیلم نگران هستیم و امارها‬ ‫هم می گوید که باید نگران بود‪.‬‬ ‫از وقتی سی دی منتشر شده است‪ ،‬تغییرات‬ ‫اماری داشته اید؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫با همه این ش��رایط‪ ،‬مسعود ده نمکی باز هم‬ ‫فیلم می سازد؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬درباره چند س��وژه در حال تحقیق و نگارش‬ ‫هستم‪.‬‬ ‫در حوزه سیاست است یا به مسائل اجتماعی‬ ‫می پردازید؟‬ ‫‪ l‬موضوع اول‪ ،‬اجتماعی است‪.‬‬ ‫از جنس س��ریال «دارا و ن��دار» و اختالف‬ ‫طبقاتی؟‬ ‫‪ l‬بله در همین حوزه‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫نگاهی به فیلمسازی مسعود ده نمکی و دیدگاه هایش‬ ‫فرهنگ‬ ‫«تیتر یک» جذاب و جنجالی‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫مسعود ده نمکی حاال سازنده سه فیلم پرفروش و رکوردزن در تاریخ سینمای ایران‬ ‫است؛ هرچند او را زمانی‪ ،‬بیشتر با دیدگاه هایش در حوزه سیاست و واکنش ها و دغدغه هایش‬ ‫در حوزه های سیاسی و اجتماعی می شناختیم‪ .‬شاید به همین دلیل باشد که ورود او به حوزه‬ ‫فیلمسازی بیشتر با واکنش های مخالف مواجه بود؛ شاید به دلیل الزامات فنی و حرفه ای که‬ ‫البته درباره بسیاری از فیلمسازان دیروز و امروز ما هم می تواند شمول داشته باشد و شاید هم‬ ‫به دلیل دیدگاه های سیاسی اش‪.‬‬ ‫‪44‬‬ ‫خودش می گوید حرف های��ی که قبل تر می زده‪ ،‬به ان‬ ‫زمان تعلق داشت و چون کسی ان حرف ها را نمی زد‪،‬‬ ‫او مجبور بوده انها را بزند یا گفتمانی داش��ته باشد که‬ ‫در ان زمان مهجور بود‪ .‬البته ده نمکی از همان زمان هم‬ ‫بیش��تر به فعالیت های فرهنگی در حوزه ایدئولوژیک‬ ‫خود معتقد بود؛ به همین دلیل نش��ریه های ش��لمچه‪،‬‬ ‫جبهه و دوکوهه را منتش��ر می کرد؛ تا جایی که به گفته‬ ‫خودش ان گفتمان که کس��ی به ان توجه نداشت‪ ،‬در‬ ‫بس��یاری از رسانه ها غالب ش��د و او احساس کرد که‬ ‫حرف تک��راری نباید بزند و باید کار دیگری بکند‪ .‬به‬ ‫همی��ن دلیل‪ ،‬پایان دهه ‪ 70‬برای او اغاز دوره جدیدی‬ ‫بود؛ یعن��ی ورود او به مدیوم س��ینما تا از موضع نقد‬ ‫دیگران‪ ،‬به موضع نقد هم برس��د‪ .‬زی��را بر این اعتقاد‬ ‫اس��ت که کمتر کسی وقتی در موضع نقد دیگران بوده‬ ‫است‪ ،‬خود را در موضع نقد قرار می دهد که حاال ببینیم‬ ‫چندمرده حالج هس��تیم و چقدر از ش��عارهایی را که‬ ‫زده ایم می توانیم عملیاتی کنیم‪ .‬بر این اس��اس‪ ،‬مسعود‬ ‫ده نمکی در اواخر دوران ریاست جمهوری خاتمی پا به‬ ‫عرصه فیلم مستند گذاشت و «فقر و فحشا» را به عنوان‬ ‫اولین اثر سینمایی تصویری خود ارائه کرد‪ .‬خودش این‬ ‫فیلم را در مبارزه با اش��رافی گری‪ ،‬اقازادگی‪ ،‬بحث فقر‬ ‫و غنا و مواردی از این دس��ت می داند؛ فیلمی که طعم‬ ‫توقیف را چشید‪ .‬کمی پس از ان هم با روی کار امدن‬ ‫محم��ود احمدی نژاد مس��تند دیگ��ری با ن��ام «کدام‬ ‫اس��تقالل؟ کدام پیروزی؟» عرضه کرد‪ .‬او در این فیلم‬ ‫بحث رقابت های س��نتی دو جناح «چپ و راست» را‬ ‫م��ورد توجه قرار داد‪ .‬به هر حال مس��عود ده نمکی به‬ ‫عرصه سینما وارد شد؛ عرصه ای که خودش اذعان دارد‬ ‫ب��رای او یک ابزار در جهت دس��تیابی به ارمان هایش‬ ‫اس��ت‪ .‬این گونه شد که از سال ‪ 85‬تاکنون هر دو سال‬ ‫یک قسمت ا ز تریلوژی اش را زیر عنوان «اخراجی ها»‬ ‫عرضه کرده اس��ت‪ .‬فیلم هایی که در کمال تعجب‪ ،‬در‬ ‫عرصه اقبال مخاطب‪ ،‬یکی از دیگری موفق تر ش��دند‪.‬‬ ‫خ��ود او هم تاکید دارد که این فروش برایش غیر قابل‬ ‫پیش بینی بوده است‪ .‬برخی که با دیدگاه های سیاسی و‬ ‫رفتارهایی که به او منتس��ب می کردند مشکل داشتند‪،‬‬ ‫از اس��اس مخالف حضور او در ای��ن عرصه بودند و‬ ‫گاه اقبال مردم ب��ه چنین فیلم هایی را در زمره گرایش‬ ‫به لمپنیزم و هجو تفس��یر می کردند؛ اما دو واقعیت در‬ ‫این میان‪ ،‬غیر قابل انکار هس��تند؛ یکی اینکه بس��یاری‬ ‫دیگر بوده ان��د که با چنین دیدگاه هایی یا بهتر اس��ت‬ ‫بگوییم در تقس��یم بندی سیاسی‪ ،‬با نگرش های نزدیک‬ ‫به دیدگاه ده نمکی به عرصه س��ینما ورود پیدا کرده اند‬ ‫و البته بیشترش��ان در دستیابی به ش��روط موفقیت در‬ ‫این عرصه ناکام ماندند‪ .‬دیگر اینکه ده نمکی س��ازنده‬ ‫فیلم هایی اس��ت با فروش چند میلی��ارد تومانی و اگر‬ ‫سینما را به عنوان یک صنعت بپذیریم‪ ،‬پس باید بپذیریم‬ ‫قدرت س��ینما در دس��ت کسی اس��ت که فیلم هایش‬ ‫فروش تضمین کننده و باالیی دارند‪ .‬بر فرض که ما از‬ ‫شخصیت‪ ،‬منش و دیدگاه ها و توانایی های فالن هنرمند‬ ‫فیلمساز خوش��مان بیاید‪ ،‬اما وقتی به هر دلیل فیلم او‬ ‫ف��روش ندارد یا عرضه نمی ش��ود و به تب��ع ان دیده‬ ‫نمی شود یا دیگر ساخته نمی شود‪ ،‬پس جایش می شود‬ ‫گوش��ه خانه و در این بازی پرحاشیه باید بپذیریم که‬ ‫قدرت انتخاب و ابزار در دست کسی است که معادله‬ ‫س��رمایه گذاری و بهره برداری اش از ضمانت بیشتری‬ ‫برخوردارن��د‪ .‬البته این نکته نافی ان نیس��ت که معیار‬ ‫درست‪ ،‬پرفروش و کم فروش بودن یک فیلم نیست و‬ ‫خوبی و بدی فیلم است که قضاوت منطقی و تاریخی‬ ‫را درباره هر س��اخته ای شکل می دهد‪ ،‬اما نمی شود به‬ ‫س��ینمای ارمانی معتقد بود و قواعد بازی را نپذیرفت‪.‬‬ ‫البته ده نمکی خود از یک سو اذعان دارد که سینما برای‬ ‫او یک ابزار است برای گفتن حرف ها و هرجا که الزم‬ ‫باش��د از ابزار دیگری برای این هدف استفاده می کند‬ ‫و زمانی هم با تاکید بر اینکه به س��ینما نیامده است تا‬ ‫روش��نفکران برایش کف بزنند‪ ،‬به نوعی به کسانی که‬ ‫نگرانند او روزی در این عرصه مخملباف دیگری شود‪،‬‬ ‫اطمینان می دهد که چنین نخواهد شد‪ .‬به هر حال چه‬ ‫بپسندیم و چه نه‪ ،‬مسعود ده نمکی به عرصه سینما وارد‬ ‫ش��ده و جای خود را هم پیدا کرده اس��ت؛ نه به گواه‬ ‫اینکه عضو ش��ورای عالی سینما ش��ده است‪ ،‬بلکه به‬ ‫این گواه که فیلم می س��ازد و فیلمسازی اش هم تداوم‬ ‫دارد‪ .‬یک روز س��یف اهلل صمدیان «مس��عود ه ده نمکی‬ ‫در ک��ن» را می س��ازد‪ ،‬روزی هم نویس��نده روزنامه‬ ‫«لس انجلس تایمز» امریکا در گزارش��ی با اش��اره به‬ ‫تنش های موجود میان تهران و واشنگتن درباره برنامه ‬ ‫هسته ای ایران می نویسد‪« :‬فیلم ده نمکی حامل یک پیام‬ ‫هشدا رامیز برای امریکاست و ان اینکه حتی برخی از‬ ‫همین جوانان به ظاهر غیرمذهبی و مادی گرا که غرب‬ ‫برای فرونش��اندن ایران روی انها حساب می کند‪ ،‬در‬ ‫مقابل هر دشمنی‪ ،‬از کشورشان دفاع خواهند کرد‪».‬‬ ‫ده نمک��ی همچن��ان ب��رای مخالفان��ش ده نمک��ی‬ ‫اس��ت‪ .‬ای��ن ب��ار ام��ا دش��منان او نه فق��ط برخی‬ ‫سیاس��یون ک��ه روش��نفکر نماهای س��ینما و البت��ه‬ ‫مافیای منتس��ب ب��ه این گروه هس��تند‪ .‬ب��ا این حال‬ ‫ده نمکی همچنان ده نمکی است؛ با این تفاوت که برای‬ ‫رسانه ها « تیتر یک» جذاب و جنجالی است‪g.‬‬ ‫تحلیل امیر قادری از فیلم جنجالی ده نمکی‬ ‫خیلی از مخالفان «اخراجی ها ‪»3‬‬ ‫این فیلم را ندیده اند‬ ‫‪3‬‬ ‫«اخراجی ها ‪ »1‬و «اخراجی ها ‪ »2‬از جمله فیلم هایی است که امیر قادری انها را دوست‬ ‫ندارد‪ ،‬اما نظر این منتقد سینما درباره «اخراجی ها ‪ »3‬چیز دیگری است‪ .‬قادری تاکید می کند‬ ‫که «اخراجی ها ‪ »3‬را باید دید و جدی گرفت‪ .‬در روزهایی که «اخراجی ها ‪ »3‬در گیشه خوب‬ ‫فروش می کند‪ ،‬با قادری درباره این فیلم و فیلمسازی مسعود ده نمکی گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫ش��ما جزو معدود منتقدانی هستید که در‬ ‫حمایت از «اخراجی ها ‪ »3‬نقد نوش��ته اید‪.‬‬ ‫امیر ق��ادری به عن��وان ی��ک تحلیلگر و‬ ‫کارشناس حوزه سینما چه ویژگی هایی را‬ ‫در این فیلم دیده است؟‬ ‫‪ l‬م��ن از فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬حمایت نکردم‪ ،‬بلکه‬ ‫ای��ن فیلم را ج��دی گرفتم‪ .‬در ش��رایطی که همه از‬ ‫تحری��م‪ ،‬بی اعتنایی و قضاوت درب��اره این فیلم در‬ ‫مقایسه با کارهای قبلی ده نمکی حرف می زنند‪ ،‬بحث‬ ‫من این اس��ت که باید این فیلم را دید و فیلمی را که‬ ‫این قدر می فروش��د و مردم ان را دوست دارند‪ ،‬باید‬ ‫جدی گرفت و ان را در س��الن س��ینما تماشا کرد‪.‬‬ ‫نمی دانم اسم این را حمایت می توان گذاشت یا خیر‪.‬‬ ‫من قسمت دوم «اخراجی ها» را دوست نداشتم‪ ،‬ولی‬ ‫«اخراجی ها ‪ »3‬از قس��مت های قبلی بهتر است‪ .‬این‬ ‫فیلم یک پیام اش��کار سیاس��ی و اجتماعی است که‬ ‫این پی��ام را در حد و اندازه های خودش به مخاطب‬ ‫به ش��کل واضح و روش��ن منتقل و لحن خود را در‬ ‫داس��تان حفظ می کند‪ .‬این فیلم در حد و اندازه های‬ ‫خودش به قواعدی که با تماشاگر دارد‪ ،‬وفادار می ماند‬ ‫و یکدست پیش می رود‪ .‬همچنین «اخراجی ها ‪ »3‬در‬ ‫مقایسه با قسمت های اول و دوم «اخراجی ها» به نظرم‬ ‫محصول بسیار صادقانه تری است‪.‬‬ ‫معتقدید که به فیل��م «اخراجی ها ‪ »3‬باید‬ ‫توجه شود‪ ،‬منظور شما توجه به جنبه های فنی‬ ‫و هنری فیلم است یا جریان فیلم سازی اقای‬ ‫ده نمکی یا قالبی که فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬در ان‬ ‫تعریف می شود؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نظر من‪ ،‬باید به همه این م��وارد توجه کرد‪ .‬این‬ ‫م��وارد را در هیچ فیلمی نمی توان از یکدیگر جدا کرد و‬ ‫این موارد قابل بررسی است‪ .‬همچنین برای فیلمی مانند‬ ‫«اخراجی ها ‪ »3‬پیام سیاسی فیلم مهم ترین تکیه گاه و نقطه‬ ‫اهمیت فیلم است‪.‬‬ ‫شما فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬را یک فیلم سیاسی‬ ‫خوب می دانید؟‬ ‫‪ l‬صد درصد‪.‬‬ ‫برخ��ی منتق��دان نس��بت ب��ه فیلمس��ازی‬ ‫اقای ده نمکی معترض هس��تند و گروهی نیز‬ ‫به نوع فیلم های او یا نگاهش نس��بت به دفاع‬ ‫مقدس اعت��راض دارند‪ ،‬ولی ب��ا وجود این‬ ‫نقدها‪ ،‬فیلم های اقای ده نمکی با حمایت های‬ ‫ویژه ای ساخته می ش��ود و فروش خوبی هم‬ ‫دارد‪ .‬از نظر ش��ما‪ ،‬وقت��ی فیلمی با موفقیت‬ ‫روبه رو می ش��ود‪ ،‬ان تحلیل ها چه جایگاهی‬ ‫پیدا می کنند؟‬ ‫‪ l‬این گونه بحث ها کال بی ربط هستند‪ .‬ما باید هر فیلم‬ ‫و فیلمس��ازی را در ظرف مکانی و زمانی که در ان قرار‬ ‫گرفته‪ ،‬بررس��ی کنیم‪ .‬به همین دلی��ل‪ ،‬توجه به مواردی‬ ‫مانند گذش��ته کارگردان برای من مالک نیست‪ .‬یک‬ ‫ی قواعد خودش را‬ ‫فیلم‪ ،‬خوب یا بد است‪ .‬هر فیلم ‬ ‫دارد‪ .‬اما در م��ورد حمایت هایی که می گویید از این‬ ‫فیلم صورت گرفته‪ ،‬من در ارزوی یک جامعه هنری‬ ‫هس��تم که یکدست نباش��د‪ .‬هر پدیده هنری باید به‬ ‫اندازه اس��تعداد‪ ،‬قدرت و شخصیت اش مورد توجه‬ ‫قرار گیرد و به نتیجه برس��د‪ ،‬اما اگر فیلمی خارج از‬ ‫این امتیازها مورد توجه قرار گیرد‪ ،‬درس��ت نیست و‬ ‫ان را تایید نمی کنم‪.‬‬ ‫نظر شما درباره فیلم های معروف به «فیلم‬ ‫بفروش» چیست و موضع منتقدان نسبت به‬ ‫این گونه فیلم ها باید چگونه باشد؟‬ ‫‪ l‬گفتم ک��ه فیلم ها خوب اند یا ب��د‪ .‬فیلم بفروش‬ ‫می تواند فیلم خوب یا بدی باشد‪ .‬همان طور که فیلم‬ ‫کم فروش می تواند خوب یا بد باش��د‪ ،‬ولی با توجه‬ ‫به هدف گ��ذاری فیلم «اخراجی ه��ا» نفروختن فیلم‬ ‫می تواند شکست محسوب شود‪ .‬این جزو اهداف و‬ ‫کارکردهای فیلم اس��ت که فروخته می شود و حرف‬ ‫خود را برای مخاطبان گسترده اش می زند‪.‬‬ ‫چرا به جز معدودی از منتقدان‪ ،‬بیشتر انها‬ ‫فیل��م «اخراجی ها» را نپس��ندیدند و نگاه‬ ‫مثبتی نسبت به فیلمسازی اقای ده نمکی و‬ ‫فیلم های ایشان ندارند؟‬ ‫‪ l‬اوال من هم با منتقدانی که قسمت های اول و دوم‬ ‫«اخراجی ها» را دوست ندارند‪ ،‬هم سلیقه و هم عقیده‬ ‫هس��تم‪ .‬دوما‪ ،‬باید دالیل اصلی را از انها بپرسید که‬ ‫چرا «اخراجی ه��ا ‪ »3‬را ندیدند یا جدی نگرفتند‪ .‬در‬ ‫مرحله اخر نیز امیدوارم کسانی که فیلم «اخراجی ها‬ ‫‪ »3‬را دوست ندارند که به نظر من خیلی طبیعی و قابل‬ ‫درک است که «اخراجی ها ‪ »3‬را دوست نداشته باشند‪،‬‬ ‫فیلم را دیده باشند و ان را دوست نداشته باشند‪.‬‬ ‫چرا فکر می کنید دوس��ت نداش��تن فیلم‬ ‫«اخراجی ها ‪ »3‬حتی بدون دیدن فیلم قابل‬ ‫درک است؟‬ ‫‪ l‬گفتم برای من قابل درک است کسی این فیلم را‬ ‫دیده باش��د و از ان بدش بیاید‪ .‬قابل درک نیست که‬ ‫ندید یا با پیش فرض قضاوت کند‪.‬‬ ‫برخورد اقای ده نمکی با مقوله سینما‪ ،‬نقد ها‬ ‫و حاصل کار را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬مس��عود ده نمکی بیش��تر از انکه فیلمساز خوبی‬ ‫باشد‪ ،‬ژورنالیست خوبی است‪ .‬نقطه قوت فیلم هایش‬ ‫همین است‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬حتی از نظرهای منفی نیز‬ ‫می تواند به خوبی برای موفقیت فیلمش استفاده کند‪.‬‬ ‫بسیاری از واکنش های تند ایشان نسبت به نقدها به‬ ‫دلیل شمی اس��ت که برای اس��تفاده از موج و جریان‬ ‫دارد‪ .‬بخشی دیگر‪ ،‬مسیری است که باید همه ما یاد‬ ‫بگیریم؛ در س��ال های قبل‪ ،‬اقای ده نمکی بلد نبود و‬ ‫گاه��ی برخورد هیجانی با مقوله نقد داش��ت‪ .‬او در‬ ‫حال یاد گرفتن این مساله است که چطور با نقد منفی‬ ‫برخورد کند‪ .‬مثل خیلی از ما‪ .‬در این زمینه جامعه ما‬ ‫هنوز راهی طوالنی در پیش دارد‪.‬‬ ‫اقای ده نمکی معتقد اس��ت که فیلمسازی‬ ‫برای او ابزار اس��ت‪ ،‬نظر شما در این باره‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬من یک عاش��ق سینما هستم و فکر نمی کنم پیام‬ ‫خوب‪ ،‬به جز از فیلم خوب در اید و فیلم خوب را هم‬ ‫فقط عاشق صرف سینما می تواند بسازد‪ .‬این عاشق‬ ‫سینما می تواند دغدغه های دیگری هم داشته باشد‪ .‬در‬ ‫این باره که سینما یک ابزار است‪ ،‬من و اقای ده نمکی‬ ‫(اگر همین عقیده ای را داش��ته باشند که شما گفتید)‬ ‫در این زمینه کامال اختالف نظر داریم‪ .‬و فیلمس��ازان‬ ‫محبوب من کسانی بودند که در عین حال که در کنار‬ ‫سینما دغدغه های فراوانی داشتند‪ ،‬ولی خود سینما هم‬ ‫برای انها هدف بوده است‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫یک منتقد‪:‬‬ ‫«اخراجی ها‪ »3‬تصویر دیدگاه های‬ ‫ژورنالیستی است‬ ‫‪3‬‬ ‫برای نقد فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬با چند منتقد تماس گرفته شد‪ ،‬اما هیچ کدام از انها که‬ ‫حدس زده می شد از منتقدان مخالف فیلم باشند‪ ،‬می گفتند فیلم را ندیده اند‪ ،‬پس درباره ان‬ ‫نمی توانند صحبت کنند‪ .‬برخی هم این طور می گفتند که فیلم را دیده اند‪ ،‬اما تمایلی ندارند که‬ ‫درباره اش حرفی بزنند‪ .‬اما امیررضا نوری پرتو که به گفته خودش‪ ،‬تمام فیلم های اکران شده در‬ ‫چند سال گذشته را دیده است‪ ،‬در گفت وگو با «مثلث» اخرین فیلم مسعود ده نمکی را نقد کرد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪46‬‬ ‫شما پیش از دیدن فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬دو‬ ‫قسمت قبلی ان را دیده بودید؟ می خواهم‬ ‫بدان��م که با ذهنیت مثبت یا منفی این فیلم‬ ‫را دیدید یا هیچ ذهنیتی درباره ان نداشتید؟‬ ‫‪ l‬من همیش��ه ت�لاش می کنم که فیلم ه��ا را بدون‬ ‫جبهه گی��ری خاص ببین��م‪ ،‬ولی با پیش��ینه ای که از‬ ‫اخراجی ه��ای ‪ 1‬و ‪ 2‬دی��ده بودم‪ ،‬ذهنی��ت جالبی از‬ ‫قس��مت س��وم ان نداش��تم‪ ،‬چون دو قس��مت اول‪،‬‬ ‫فیلم های بس��یار ضعیفی بودند‪ ،‬به خصوص قسمت‬ ‫دوم اخراجی ها که ضعیف بود‪ .‬البته تالش کردم‪ ،‬در‬ ‫«اخراجی ها ‪ »3‬نکته مثبتی پیدا کنم تا بتوان پیشرفتی را‬ ‫در کار ده نمکی دید؛ اما متاسفانه این فیلم اینگونه نبود‪.‬‬ ‫به طور واضح ارزیابی شما از قسمت سوم‬ ‫اخراجی ها چیست؟‬ ‫س تشکیل می شد که‬ ‫‪ l‬این فیلم از یکس��ری سکان ‬ ‫ش��بیه ایتم های نمایشی سخیف تلویزیون در دو سه‬ ‫دهه پیش بودند‪ .‬این س��کانس ها بدون منطق روایی‬ ‫پش��ت س��ر هم ردیف شده بودند و می ش��د انها را‬ ‫جابه ج��ا یا حذف کرد یا به جای انها س��کانس های‬ ‫مشابه گذاشت‪ ،‬بدون اینکه هیچ اتفاقی در روند اصلی‬ ‫داس��تان به وجود اید‪ ،‬چون خط اصلی داستان وجود‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫ش��ما به مس��ائل فنی و هنری فیل��م انتقاد‬ ‫دارید یا نقد شما متوجه ماجرای فیلمسازی‬ ‫مسعود ده نمکی و قالبی است که فیلم های‬ ‫او در ان تعریف می شود؟‬ ‫‪ l‬من همیشه تالش می کنم که خوبی های یک فیلم‬ ‫را هم ببینم‪ ،‬حتی اگر فیلم ضعیفی باشد‪.‬‬ ‫انتقاد ش��ما به ش��کل مش��خص به کدام‬ ‫بخش های فنی و هنری فیلم «اخراجی ها ‪»3‬‬ ‫وارد است؟‬ ‫‪ l‬ممکن اس��ت کس��انی باش��ند که از دیدگاه های‬ ‫سیاس��ی و اجتماع��ی این فیل��م را بپس��ندند و این‬ ‫موضوع‪ ،‬نگاه ش��خصی انهاس��ت؛ ولی م��ن از نظر‬ ‫شخصی نیز دیدگاه های سیاسی و اجتماعی این فیلم‬ ‫را نمی پس��ندم‪ ،‬اما هیچ وقت ب��ه این دلیل که دیدگاه‬ ‫اجتماع��ی من با دیدگاه اجتماعی این فیلم یکس��ان‬ ‫نیست‪ ،‬فیلم را نمی کوبم‪.‬‬ ‫یعنی ش��ما درباره «اخراجی ه��ا ‪ »3‬بر مبنای‬ ‫تفک��رات سیاس��ی و اجتماع��ی کارگردان‬ ‫قضاوت نکردید؟‬ ‫‪ l‬ش��اید من با دیدگاه های اقای ده نمکی خیلی موافق‬ ‫نباشم‪ ،‬ولی با گارد باز فیلم را دیدم تا فیلم ضربه ای به‬ ‫م��ن بزند که از ان لذت ببرم و بتوانم ان را به مخاطب‬ ‫نقدهایم و کس��انی که دوست دارند این فیلم را ببینند‪،‬‬ ‫عرضه کنم‪ .‬حتی از میان کاراکترهای فیلم های قبلی‪ ،‬دو‬ ‫شخصیت «بایرام» و «بیژن» هستند که بودن یا نبودن انها‬ ‫در این فیلم هیچ تاثیری ندارد و اگر انها را حذف کنید‪،‬‬ ‫اتفاقی نمی افتاد‪ .‬این دو کاراکتر در حاشیه هستند و در‬ ‫برخی سکانس ها حضور دارند‪ .‬اگر بتوان خطی اصلی‬ ‫برای داستان پیدا کرد‪ ،‬مبارزه انتخاباتی «حاج صالح» با‬ ‫بازی شریفی نیا و «مهندس دباغ» با بازی رویگری است‬ ‫که در انجا هم ارجاع ها س��طحی است و بار سینمایی‪،‬‬ ‫هنری و دراماتیک ندارد‪ ،‬بلکه بیش��تر مناسب مقاله ها‪،‬‬ ‫نقدها و یادداش��ت های ژورنالیس��تی در باب مس��ائل‬ ‫اجتماعی و سیاسی است‪.‬‬ ‫یعنی از نظر شما‪ ،‬فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬در ژانر‬ ‫سیاسی تعریف نمی شود؟‬ ‫ی تریلرهای سیاسی را ببینید‪ ،‬این فیلم‬ ‫‪ l‬اگر مولفه ها ‬ ‫ویژگی های ان الگوها را ندارد‪ .‬البته ما ژانری به نام ژانر‬ ‫سیاسی نداریم‪ ،‬ما ژانر کمدی داریم که می تواند کمدی‬ ‫سیاس��ی باشد ی ا تریلر داریم که می تواند تریلر سیاسی‬ ‫باشد‪ .‬درباره کمدی سیاسی دو فیلم خوب وجود دارد‪،‬‬ ‫یکی « َمش» رابرت التمن و «دکتر استرنج الو» کوبریک‬ ‫که در این فیلم ها ‪ ،‬فیلم نام��ه با زبانی دقیق و دراماتیک‬ ‫نوش��ته شده و فیلم با س��اختار خوب سینمایی ساخته‬ ‫شده است که بعد از ‪ 50‬و ‪ 40‬سال هنوز فیلم های تازه‬ ‫و جذابی هستند‪.‬‬ ‫از جمل��ه ویژگی هایی که درب��اره فیلم های‬ ‫مسعود ده نمکی مطرح می شود‪ ،‬انتقادی بودن‬ ‫و بیان صریح ان اس��ت‪ .‬دیدگاه شما درباره‬ ‫این ویژگی های فیلم چیست؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر زبان صریح این اس��ت ک��ه اتفاق هایی را که‬ ‫در مناظره های انتخاباتی رخ داد‪ ،‬به ش��کل طنز نش��ان‬ ‫دهی��د و بگویید به زبان کمیک رویدادهای سیاس��ی ـ‬ ‫اجتماعی دو س��ال اخیر را نقد می کنی��د‪ ،‬به نظرم باید‬ ‫دیدگاهی قوی تر و محکم تر داشت‪ .‬هنوز هم می توان‬ ‫به لودگی موجود در برخی ایتم های سریال «ساعت‬ ‫خوش» خندید‪ ،‬ولی زبان سینما خیلی گسترده است‪،‬‬ ‫به خصوص در دنیای امروز که دنیایی پست مدرن در‬ ‫هنر و سینماس��ت‪ ،‬فیلم باید انقدر قدرتمند باشد که‬ ‫ماندگار شود‪.‬‬ ‫با توجه به پیشینه ای که اقای ده نمکی از فعالیت های‬ ‫ژورنالیستی در دهه ‪ 70‬و اوایل دهه ‪ 80‬دارند‪ ،‬ایشان‬ ‫عی��ن همان دیدگاه ه��ای ژورنالیس��تی را به تصویر‬ ‫کش��یده اند‪ ،‬بدون اینکه زبان س��ینمایی داشته باشند‪.‬‬ ‫وقتی فیل��م زبان س��ینمایی ندارد‪ ،‬نمی ت��وان انتظار‬ ‫داش��ت که انتقادها به دل بنشیند‪ .‬اگر این طور در نظر‬ ‫بگیریم که در این فیلم‪ ،‬دو جناح و همه کاندیداهای‬ ‫انتخاباتی به یک اندازه دست انداخته شدند و با زبانی‬ ‫کمیک از انها انتقاد ش��د‪ ،‬باز هم دیدگاهی س��طحی‬ ‫است‪ .‬ش��اید هنوز سیستم ممیزی ما به گونه ای باشد‬ ‫که دیگر فیلم س��ازان ج��رات و اجازه چنین کاری را‬ ‫نداشته باشند‪ ،‬ولی اقای ده نمکی می تواند این کار را‬ ‫انجام دهد‪.‬‬ ‫ب ا وجود این انتقادها که از س��وی ش��ما و‬ ‫بس��یاری از منتقدان دیگر مطرح می شود‪،‬‬ ‫«اخراجی ه��ا ‪ »3‬در گیش��ه موف��ق بوده و‬ ‫فروش باالیی داش��ته است‪ .‬شما دلیل این‬ ‫فروش باال را چه می دانید؟‬ ‫‪ l‬م��ن فیل��م اخراجی ها را جزو فیلم های گیش��ه‬ ‫و فیلم ه��ای ب��ه اصط�لاح کمدی می دان��م‪ ،‬چون‬ ‫ویژگی ه��ای ژانر کمدی را به معنی کامل و واقعی‬ ‫ندارد و بیش��تر ب��ا ادبیات لودگ��ی و هجو و هزل‬ ‫تماشاگر را می خنداند‪ ،‬نه با زبان طنز و بیان کمیک‪.‬‬ ‫من س��ال گذشته‪ ،‬ضعیف تر از فیلم «اخراجی ها ‪»3‬‬ ‫هم روی پرده سینما دیدم و فکر می کنم دلیل فروش‬ ‫این گونه فیلم ها به فرهنگ س��ازی نادرس��ت پنج‪،‬‬ ‫شش سال اخیر مربوط اس��ت‪ .‬در شبکه ویدئویی‬ ‫فیلم ها را از روی نام شان می توان شناخت که به جز‬ ‫توهین به ش��عور مخاطب چیز دیگری ندارند‪ .‬بقیه‬ ‫فیلم ه��ای لوده از نظر کیف��ی و روایی و دراماتیک‬ ‫تفاوتی با اخراجی ها ندارند‪ ،‬فقط اخراجی ها هزینه‬ ‫میلیاردی داشته است‪ .‬متاسفانه سطح کیفی فیلم ها‬ ‫بسیار پایین امده است‪.‬‬ ‫ولی امارها نشان از شرایط ویژه اخراجی ها‬ ‫نزد مخاطبان دارد؟‬ ‫‪ l‬وقتی سینماها در اختیار این فیلم است‪ ،‬باید توقع‬ ‫فروش زیاد هم داشت‪.‬‬ ‫البت��ه اق��ای ده نمکی ه��م در مقابل این‬ ‫تبلیغات اس��تدالل دارند به ه��ر حال‪ .‬از‬ ‫نظر شما‪ ،‬برخورد مسعود ده نمکی با مقوله‬ ‫سینما‪ ،‬نقدها و حاصل کارش چیست؟‬ ‫‪ l‬در جامع��ه ای که داعیه دموکراس��ی هس��ت‪ ،‬هر‬ ‫فیلم س��از‪ ،‬هنرمند ی��ا فردی ک��ه دغدغه های هنری‪،‬‬ ‫اجتماعی و سیاس��ی دارد‪ ،‬باید فیلم بس��ازد؛ ولی در‬ ‫فضایی برابر‪ ،‬یعنی همان حمایتی که از اقای ده نمکی‬ ‫می شود‪ ،‬از اقای ‪ X‬و ‪ Y‬هم بشود‪.‬‬ ‫منظورت��ان این اس��ت که ده نمک��ی نباید‬ ‫حمایت ه��ا را قب��ول کند‪ ،‬چ��ون از دیگر‬ ‫فیلمسازان حمایت نمی شود؟‬ ‫‪ l‬البته او باید قبول کند؛ ولی شرایط فیلمسازی باید‬ ‫برای همه برابر باشد‪ .‬در یک جامعه چندصدایی‪ ،‬افراد‬ ‫بای��د با یکدیگر بح��ث و از یکدیگر انتقاد کنند و به‬ ‫یک زبان‪ ،‬هدف و بیان مش��ترک برس��ند؛ ولی وقتی‬ ‫امکانات بیش��تری در اختیار فردی قرار می گیرد‪ ،‬ان‬ ‫هم در فضایی که همه در ان کار می کنند‪ ،‬مانند فضای‬ ‫س��ینمای ایران که س��ینمای دولتی است‪ ،‬بهتر است‬ ‫حرف ادم با هر دیدگاه اجتماعی و سیاس��ی‪ ،‬با یک‬ ‫زبان سینمایی بیان شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نگاهی به هنرهای تجسمی ایران در سال ‪۸۹‬‬ ‫زهرا راد‬ ‫ ‬ ‫‪1‬‬ ‫محمود شالویی وجدانش اسوده است؛ سال ‪۸۹‬‬ ‫را س��ال پرافتخار و قابل دفاعی می داند برای عملکرد‬ ‫ی وزارت فرهنگ‬ ‫سه ساله اش در دفتر هنرهای تجسم ‬ ‫و ارشاد اسالمی و موزه هنرهای معاصر تهران؛ جایی‬ ‫ک��ه گاهی دوره مدیریت هایش بس��یار کوت��ا ه بوده و‬ ‫گاهی هم انق��در بلندمدت که نتوان پذیرفت فرصت‬ ‫ب��رای تحقق برنامه ه��ا فراهم نبوده اس��ت‪ .‬به همین‬ ‫نس��بت‪ ،‬گاهی فعالیت های مدیریت این حوزه بسیار‬ ‫چشمگیر بوده و گاه کمتر به چشم امده است‪.‬‬ ‫ارمان تمرکززدایی از دیروز تا امروز‬ ‫ش��الویی از هم��ان اوایل تص��دی پس��ت مدیرکلی‬ ‫مرکز هنرهای تجس��می وزارت ارش��اد تاکیدی ویژه‬ ‫بر تمرکززدایی و انتقال دوس��االنه ها‪ ،‬جش��نواره ها و‬ ‫نمایش��گاه های هنری از تهران به اس��تان های مختلف‬ ‫داش��ت؛ این ش��عار یا ارزویی اس��ت ک��ه از ابتدای‬ ‫انقالب اسالمی بیش��تر در خواسته ها و کمتر عملکرد‬ ‫مدی��ران مختلف تجلی پیدا ک��رد و اکثرا راه به جایی‬ ‫نبرد‪ .‬اما ش��الویی حاال سال ‪ 89‬را سال تحقق این امر‬ ‫می داند‪ .‬ویترین پرو پیمانی هم دارد‪ .‬نمونه های انتقال‬ ‫موفقیت امیزش هم دوس��االنه س��فال و س��رامیک در‬ ‫ی کودک و‬ ‫س��منان‪ ،‬جش��نواره های بین المللی تجسم ‬ ‫نوجوان در اصفهان ‪ ،‬هفدهمین جشنواره تجسمی جوان‬ ‫در گرگان‪ ،‬نخس��تین دوس��االنه خوشنویسی ایران در‬ ‫قزوین‪ ،‬دوساالنه کاریکاتور در اهواز و‪ ...‬است‪.‬‬ ‫می خواهد همه ایران باهنر درگیر باش��ند‪ .‬اس��تعدادها‬ ‫شناسایی و نوجوانان و جوانان شهرستانی و هنرمندان‬ ‫مغفول مانده به دنیا معرفی ش��وند‪ .‬به زعم او خلق اثار‬ ‫فاخ��ر در مناطق مختلف کش��ور که موفق به کس��ب‬ ‫جوایز فراوان در جشنواره های داخلی و خارجی شده‬ ‫است‪ ،‬حکایت از توان باالی هنرمندان شهرستانی دارد‪.‬‬ ‫برگزاری جشنواره کوثر هستی در شهرکرد‪ ،‬برگزاری‬ ‫جش��نواره ایثار و ش��هادت در ایالم‪ ،‬اج��رای دومین‬ ‫ورک شاپ به مناسبت ازادسازی خرمشهر در شهرهای‬ ‫خرمش��هر و تهران‪ ،‬شش��مین نمایش��گاه تایپوگرافی‬ ‫اسماءالحس��نی‪ ،‬برگزاری جشنواره مجسمه های شنی‬ ‫در مازندران و برگزاری هفدهمین جش��نواره هنرهای‬ ‫تجسمی جوانان در گرگان و‪...‬‬ ‫اما جش��نواره هنرهای تجس��می فجر اهمیت متفاوتی‬ ‫ب��رای محمود ش��الویی دارد‪« :‬بخ��ش رقابتی دومین‬ ‫جش��نوراه به رغم محدودیت زمانی اعالم فراخوان‪ ،‬با‬ ‫اس��تقبال قابل توجه هنرمندان استان های کشور همراه‬ ‫ب��ود‪ .‬رش��د کمی و کیفی اث��ار راه یافته به جش��نواره‬ ‫قابل تامل و گویای اس��تعداد وی��ژه هنرمندان جوانی‬ ‫اس��ت ک��ه نیاز به بس��ترها و زمینه ای ب��رای ظهور و‬ ‫بروز دارند‪».‬دومین جش��نواره تجسمی فجر با افزایش‬ ‫دو رشته به هفت رشته تجسمی افزایش یافت و نزدیک‬ ‫به ‪ 10‬هزار اثر از س��ه هزار هنرمند به دبیرخانه دومین‬ ‫جشنواره ارسال شد که شالویی این تعداد شرکت کننده‬ ‫در عرصه هنرهای تجسمی کشور را کم سابقه می داند‪.‬‬ ‫استان های خوزستان‪ ،‬سمنان‪ ،‬یزد و گلستان نیز به طور‬ ‫همزمان میزبان جش��نواره بودن��د‪ .‬منتخبی از اثار این‬ ‫جشنواره در ایتالیا و هلند به نمایش گذاشته شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫هنر هرگز نمی ایستد‬ ‫توس��عه هنرهای تجس��می اصیل ایرانی و اس�لامی با‬ ‫ریشه های ملی و دینی و ایین های مناطق مختلف ایران‪،‬‬ ‫اولویت دیگر این مدیر فرهنگی است‪ .‬هنرهایی مانند‬ ‫تذهیب‪ ،‬نگارگری‪ ،‬خوشنویسی و نقاشی قهوه خانه ای‬ ‫ک��ه امروز نیز عالقه مندان زیادی دارد‪ .‬او باور دارد در‬ ‫صورت��ی که در حوزه اموزش و حمایت از هنرمندان‬ ‫این حوزه ها برنامه ریزی مناسب صورت گیرد‪ ،‬شاهد‬ ‫پویایی این هنرهای اصیل و ریشه دار خواهیم بود‪.‬‬ ‫این مساله صرفا برای مدیر دفتر هنرهای تجسمی جنبه‬ ‫داخلی نداشته و تاکید دارد که در موزه هنرهای معاصر‬ ‫تهران از برنامه های بین المللی هم غافل نمانده اس��ت‪.‬‬ ‫افتتاح نگارخانه ای در هلند‪ ،‬نخستین حضور ایران در‬ ‫دوس��االنه معماری ونیز و حضور هنرمندان ایرانی در‬ ‫اکس��پوها و بی ینال های قطر‪ ،‬لبنان و چین‪ ،‬مکزیک و‬ ‫ی نیز در یک سال به کشور‬ ‫بنگالدش‪ ،‬دو امانت سپار ‬ ‫س��وئیس صورت گرفت؛ حضور هنرمندان ایرانی در‬ ‫بی ینا ل معماری ونیز برای نخستین بار پس از ‪ 24‬سال‬ ‫برگ��زاری اتفاق افتاد‪ .‬اخبار‪ ،‬امار و بیالن های ارگان ها‬ ‫و سازمان های دولتی در بخش فرهنگ و هنر بی شک‬ ‫حاکی از رشد و تکثر برنامه های دولتی‪ ،‬نمایشگاه ها و‬ ‫جشنواره های مناس��بتی و‪ ...‬است و کتمان کردنی هم‬ ‫نیس��ت که این امار نسبت به سال های گذشته رشدی‬ ‫صعودی و چشمگیری داشته است‪.‬‬ ‫درسی از تاریخ و حکایت میراث بر زمین مانده!‬ ‫ش��اید اگر نگوییم درس‪ ،‬بلکه تجربه ای که یک مدیر‬ ‫دولت��ی هن��گام روی کار امدن می توان��د بگیرد‪ ،‬این‬ ‫باش��د که در جهت ثبت اس��ناد و بی�لان کارهایی که‬ ‫‪47‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫مدیران گذش��ته ناتمام داش��تند گام برندارد‪ .‬حتی اگر‬ ‫به تکمیل انها نپردازد خود به انبوهش��ان اضافه نکند‪.‬‬ ‫این تجربه را به خوبی می ش��ود در زمینه فعالیت های‬ ‫انتشاراتی حوزه تحت مدیریت محمود شالویی شاهد‬ ‫بود‪ .‬هر نمایش��گاه و دوساالنه ای را که برگزار می کند‬ ‫همزمان با مراس��م افتتاحیه کت��اب ان را نیز رونمایی‬ ‫می کند‪ .‬هرچن��د حاال در کتابخانه های دانش��گاه ها و‬ ‫مراکز پژوهش��ی جای برخی کتاب ها خالی اس��ت و‬ ‫کتاب های جدید در حالی منتشر شدند که در این میان‬ ‫دوساالنه هایی که در گذشته برگزار شده کتاب ندارند‬ ‫و سندی از برگزاری شان در دسترس نیست‪.‬‬ ‫کتاب دوساالنه های گذش��ته عکس‪ ،‬نقاشی‪ ،‬سفال و‬ ‫سرامیک‪ ،‬نمایشگاه چشم درون و گنجینه عکس های‬ ‫خارج��ی م��وزه هنره��ای معاص��ر ته��ران از جمله‬ ‫کتاب هایی اس��ت ک��ه ماکت برخ��ی از انها حتی در‬ ‫نشس��ت های خبری اغاز هر نمایشگاه رونمایی شد‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که ش��الویی تاکید دارد در انتشار‬ ‫کتاب های بر زمین مانده از دوره های گذش��ته خست‬ ‫ندارد و اگ��ر امکانات بودجه ای و زمانی اجازه بدهند‬ ‫انها که اماده انتش��ارند را در نوب��ت چاپ می گذارد‪،‬‬ ‫ضم��ن انکه پذی��رای هرگونه پیش��نهاد و طرح برای‬ ‫واگذاری انتش��ار این کتاب ها به مراکز و انجمن های‬ ‫خصوصی و غیردولتی است‪.‬‬ ‫ب همه دوس��االنه ها‪ ،‬نمایش��گاه ها‬ ‫او می گوی��د‪« :‬کتا ‬ ‫و جش��نواره هایی که طی چهار س��ال گذشته برگزار‬ ‫ش��ده همزمان با افتتاح نمایش��گاه منتشر شده است‪».‬‬ ‫و چنین تعبیر می کند که شاید در گذشته حساسیت یا‬ ‫ضرورت و حتی شاید امکانات انتشار همزمان کتاب‬ ‫وجود نداشته است‪ .‬به هر حال اگر کتابی را داشتیم که‬ ‫اماده بوده منتشر و حتی تجدید چاپ کردیم‪ ،‬االن هم‬ ‫برای دیگر کتاب ها اعالم امادگی می کنیم‪.‬‬ ‫اش��اره ش��الویی به مجموعه شاهنامه ش��اه تهماسب‬ ‫و نگارگری ایرانی اس��ت‪ .‬کتاب گنجینه اثار نقاش��ی‬ ‫خارج��ی موزه هنرهای معاصر نیز که در زمان تصدی‬ ‫سمیع اذر در سمت سرپرس��تی موزه هنرهای معاصر‬ ‫تهران منتش��ر شده بود‪ ،‬در دوره ش��الویی بار دیگر با‬ ‫تغییراتی منتشر شد‪.‬‬ ‫اما این همه داستان هنرهای تجسمی ایران نیست‬ ‫در کار و حرفه هنر‪ ،‬حرف اخر را کس��انی می زنند که‬ ‫با رنج و س��ختی مدام کار می کنند‪ ،‬در حالی که بازار‬ ‫کار ندارن��د‪ ،‬اما همچنان امید دارند و از جس��ت وجو‬ ‫خسته نمی شوند‪.‬‬ ‫دهه هش��تاد تمام ش��د؛ دهه ای پر فراز و فرود با افت‬ ‫و خیزهای چش��م گیر در فرهنگ و هنر ایران‪ .‬بسیاری‬ ‫از نخس��تین ها در تاریخ هنرهای تجسمی ثبت شد تا‬ ‫هنرهای تجسمی جان بگیرد‪.‬‬ ‫‪48‬‬ ‫فراگیری اری یا نه!‬ ‫س��ردرگمی ‪ 30‬ساله هنرهای تجسمی به ویژه در مرکز‬ ‫هنرهای تجسمی و موزه هنرهای معاصر تهران بیشتر‬ ‫در نمودار سینوس��ی نمود داشت؛ با این حال هنرهای‬ ‫تجسمی همچون دیگر شاخه های مختلف فرهنگ و‬ ‫هنر در ایران‪ ،‬با جریان های روز سیاس��ی دس��تخوش‬ ‫فراز و فرود شد‪ ،‬با این تفاوت که بروز و ظهور هنری‬ ‫در این عرص��ه‪ ،‬به ویژگی های ف��ردی هنرمندان این‬ ‫رش��ته و همچنین به مقوله اقتصاد هن��ر در ارتباط با‬ ‫استقالل هنری بستگی داشت‪.‬‬ ‫س��ال های اخر دهه هش��تاد‪ ،‬ه��ر روز نگارخانه ای به‬ ‫جم��ع نگارخانه های ایران اضافه ش��د‪ ۱۵ .‬نگارخانه‬ ‫شهرس��تان ها شد ‪ ۷۰‬نگارخانه و ‪ ۱۵۰‬نگارخانه تهران‬ ‫شمارش��ان به ‪ ۴۵۰‬نگارخانه رسید‪ .‬این امار اگر دقیق‬ ‫باشند به گواهی مجوزهایی که صادر شده این نظریه را‬ ‫که هنرهای تجسمی در رکود به سر می برند را بی شک‬ ‫روند ‪ 30‬ساله هنرهای‬ ‫تجسمی به ویژه در مرکز‬ ‫هنرهای تجسمی و موزه‬ ‫هنرهای معاصر تهران بیشتر‬ ‫در نمودار سینوسی نمود‬ ‫داشت؛ با این حال هنرهای‬ ‫تجسمی همچون دیگر‬ ‫شاخه های مختلف فرهنگ و‬ ‫هنر در ایران‪ ،‬با جریان های‬ ‫روز سیاسی دستخوش فراز‬ ‫و فرود شد‬ ‫رد می کند‪.‬‬ ‫فراگیری حضور هنرمندان موضوع قابل چشم پوش��ی‬ ‫نیس��ت؛ تک��رار نام دبی��ران جش��نواره های داخلی یا‬ ‫نماین��دگان هنرمن��دان در رخداده��ای جهان��ی در‬ ‫دوره های مختلف مدیران موزه هنرهای تجس��می از‬ ‫گذش��ته تا امروز محل نقل و حاشیه بوده و گویا قرار‬ ‫است به همین نحو ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫انها که می روند‪ ،‬انها که تکرار می شوند!‬ ‫نمون��ه ای��ن مس��اله در دوره های مختل��ف مدیریتی‬ ‫هنرهای تجس��می‪ ،‬در برخی دوس��االنه هایی که طی‬ ‫س��ال های اخیر عنوان ملی نیز بر انها اطالق می شود‪،‬‬ ‫هوی��دا بود؛ چنانچه م��ازاد بودجه ها ب��ه رویدادهای‬ ‫جدید التاسیس��ی منجر ش��د که دلیل روش��ن دیگری‬ ‫جز صرف بودجه س��االنه نمی توان ب��رای انها تصور‬ ‫کرد‪ .‬رخدادی همچون جش��نواره هنرهای تجس��می‬ ‫ فجر نمونه ش��اخص این ط��رز تفک��ر بوروکراتیک‬ ‫فرهنگی است‪.‬ش��اید نتیجه این نوع سیاس��ت گذاری‬ ‫طی سال های گذش��ته این گونه بود که افراد حرفه ای‬ ‫و کارکش��ته اجرای��ی در برگ��زاری نمایش��گاه ها و‬ ‫جشنواره ها یکی پس از دیگری جای خود را به افراد‬ ‫معدود و مشخصی دادند که به اجبار در مواردی حتی‬ ‫در فاصله های بس��یار نزدیک کمت��ر از یک ماه‪ ،‬دبیری‬ ‫برگزاری جشنواره ها و مناسبت های مختلف را برعهده‬ ‫ می گرفتند‪ .‬بنابراین طبیعی است وقتی یک فرد خاص‬ ‫در یک زمان محدود مامور برگزاری چند رویداد مهم‬ ‫می ش��ود‪ ،‬هم ش��کل کیفی پروژه ها و هم بازتاب های‬ ‫فرهنگی در جامعه‪ ،‬سرانجام ناموفقی داشته باشند‪.‬‬ ‫حضور موثر‪ ،‬هم��کاری و حتی امدوش��د هنرمندان‬ ‫ی و م��وزه هنرهای‬ ‫مس��تقل به دفتر هنرهای تجس��م ‬ ‫معاصر تهران در س��طح چش��م گیری افت و خیز پیدا‬ ‫کرد‪ .‬این امر به سهولت در جریان های دولتی به ویژه در‬ ‫رخدادهایی همچون جشنواره هنرهای تجسمی فجر‬ ‫یا دوس��االنه های هنری که تا چندی پیش انجمن های‬ ‫غیردولت��ی متولی برگزاری انها بوده و دولت صرفا از‬ ‫ایشان حمایت می کرد‪ ،‬به وضوح دیده می شود‪ .‬رجوع‬ ‫به اسامی شرکت کنندگان‪ ،‬هیات داوران و‪ ...‬گواهی بر‬ ‫این مدعاست‪ .‬هرچند مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی‬ ‫ وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی تاکید دارد دست رد‬ ‫به س��ین ه هیچ کس نزده و نمی زند و بیش از ‪ 97‬درصد‬ ‫هنرمن��دان با دفتر هنرهای تجس��می و موزه هنرهای‬ ‫معاصر تهران در ارتباط نزدیک حرفه ای و کاری اند‪.‬‬ ‫روی دیگر سکه!‬ ‫ام��ا انچه در مقابل رخ می دهد‪ ،‬حکایت دیگری دارد؛‬ ‫هر روز چراغی به چرا غ گالری ها در بخش خصوصی‬ ‫و غیردولتی و تش��کیل انجمن هایی که سال هاس��ت‬ ‫برنامه راه اندازی ش��ان برزمین مانده اضافه و روش��ن‬ ‫می ش��ود و هرچه هنر در مراک��ز دولتی رنگ باخته و‬ ‫اعتبارش را به واسطه حضور هنرمندان برجسته کشور‬ ‫در بی ینال ها و نمایش��گاه های سفارشی از دست داده‪،‬‬ ‫پتانس��یلی در جای دیگری س��ر باز کرده و به فعل در‬ ‫امده است و جریان های مستقل فرهنگی و هنری فارغ‬ ‫از هرچه نگاه و جریان سیاس��ی‪ ،‬به حرکت مستمر و‬ ‫همیشگی شان ادامه دادند‪.‬‬ ‫از اوایل س��ال ‪ ،88‬هر گالری دار و مجموعه مس��تقل‬ ‫هنری‪ ،‬با افتخار میزبان هنرمندی شاخص‪ ،‬برجسته و‬ ‫نیز استعداد های جوان تر کشور بود‪ .‬هنرهای تجسمی‬ ‫ به ویژه در بخش مس��تقل و غیردولت��ی که می توان از‬ ‫ی در ایران یاد کرد‪،‬‬ ‫ان به عن��وان بهار هنرهای تجس��م ‬ ‫روزهای پررونقی داش��ت و نمون��ه کارهای گروهی‬ ‫موفقی به صورت مستقل عرضه شدند‪.‬‬ ‫حکایت فراگیرترین رخداد هنری مستقل‬ ‫ام��ا در پایانی ترین ماه س��ال ‪ ۱۳۸۹‬گردهمایی بزرگ‬ ‫تصوی��ری ایران با عنوان «تصویر س��ال» از میان بیش‬ ‫از دوهزارو پانصد ش��رکت کننده‪ ،‬با منتخب اثار بیش‬ ‫از ‪ 800‬هنرمن��د گالری های خانه هنرمن��دان ایران را‬ ‫دربر گرفت‪.‬‬ ‫این گردهمایی مستقل که در سال ‪ 1382‬با ‪ 160‬هنرمند‬ ‫اغاز شد و در طول هشت سال برگزاری موفق‪ ،‬تعداد‬ ‫شرکت کنندگان خود را به ‪ ۲۵۳۰‬هنرمند رسانده است‪،‬‬ ‫حرکتی کم نظیر در ش��کل اجرا‪ ،‬ج��ذب هنرمندان و‬ ‫مخاطبان هنرهای تصویری و این همه بدون دسترسی‬ ‫بودجه دولتی در عرصه فرهنگ و هنر است؛ بودجه ای‬ ‫که می گویند از مرز ‪ 180‬میلیارد تومان گذشته است‪.‬‬ ‫از انجا که تصویر سال بزرگ ترین گردهمایی تصویری‬ ‫در ایران و شهر تهران به شمار می رود‪ ،‬با توجه به اعالم‬ ‫رسمی چند باره مش��کالت مالی جدی از سوی دبیر‬ ‫جش��ن تصویر‪ ،‬انتظار می رود به طور طبیعی و همانند‬ ‫بس��یاری از کش��ورهای جهان‪ ،‬م��ورد حمایت کامل‬ ‫شهرداری تهران و مراکز مسئول مرتبطی همچون دفتر‬ ‫ی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی قرار‬ ‫هنرهای تجسم ‬ ‫گیرد تا بخش مهمی از هنرمندان رش��ته های عکاسی‪،‬‬ ‫گرافیک‪ ،‬کاریکاتور‪ ،‬فیلم و س��ینما با ارامش بیشتری‬ ‫چراغ این گردهمایی مهم را روشن نگه دارند‪.‬‬ ‫ی هنرهای تجسمی‬ ‫در همه این شرایط تنها متولی رسم ‬ ‫ی وزارت فرهنگ و‬ ‫ در کش��ور دفتر هنرهای تجس��م ‬ ‫ی است‪ .‬محمود ش��الویی می گوید بسته‬ ‫ارشاد اسالم ‬ ‫به اینکه چه درخواس��تی از سوی حرکت های مستقل‬ ‫از ما بش��ود‪ ،‬حمایت می کن��م‪ .‬این امکان وجود ندارد‬ ‫که در همه نمایش��گاه ها و رخدادهای��ی که در حوزه‬ ‫ی اتفاق می افتد‪ ،‬شرکت یا حتی بازدید‬ ‫هنرهای تجسم ‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫جش��ن «تصویر س��ال» عنوان بزرگترین گرد همایی‬ ‫هنرمندان تصویری ایران را دارد‪ .‬طبیعتا شکل همراهی‬ ‫ی کشور از این‬ ‫و حمایت تنها متولی هنرهای تجس��م ‬ ‫رخ��داد که از ابتدای راه اندازی و حرکتش با ارم موزه‬ ‫هنره��ای معاصر همراه بوده ش��کل متفاوتی را طلب‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫اما ش��الویی نمایشگاه تصویر س��ال را حتی ندیده و‬ ‫می گوید‪« :‬حضور ذهن ندارم چه کمکی از ما خواستند‬ ‫و ما چه کمکی به برگزار کنندگان کرده ایم‪».‬‬ ‫و اما جان کالم هنر و هنرمند‬ ‫به قول غالمحسین امیرخانی‪ ،‬استاد نامدار خوشنویس‬ ‫ایران‪ ،‬هنر فراسرزمینی‪ ،‬فرافرهنگی و فراانسانی است‪.‬‬ ‫مقوله ای در کش��ور ما سفارش��ی و دولتی شده است؛‬ ‫تا اندیشه هنرمند ازاد نشود‪ ،‬هنر جان نمی گیرد‪g .‬‬ ‫گفت وگو با دبیر جشن تصویر سال‪ ،‬سیف اهلل صمدیان‬ ‫سیف اهلل صمدیان نامی اشناست‪ ،‬نامی که‬ ‫با تصویر همراه اس��ت‪ ،‬ح��اال چه مجله تصویر‬ ‫باش��د چه جش��ن تصویر س��ال‪ ،‬چه نمایشگاه‬ ‫عکس‪ ،‬چه جش��نواره فیل��م در هیئت عکاس‪،‬‬ ‫فیلمساز یا دبیر نمایش��گاه و چه حتی فستیوال‬ ‫کن و‪...‬‬ ‫او همان جوان ‪ 15‬ساله ارومیه ای است که برنده‬ ‫نخست مس��ابقات سراسرى عکاسى کشور شد‬ ‫ سال ‪1347‬؛ سه سال بعد برای اموختن رشته‬‫زبان و ادبیات انگلیسی به دانشگاه تهران رفت‪.‬‬ ‫اوایل سال های جنگ تحمیلی‪ -‬سال ‪ - 1359‬در‬ ‫خبرگزارى جمهوری اس�لامی مسئولیت واحد‬ ‫عکس را عهده دار شد و بانک عکس را در تنها‬ ‫خبرگزاری وقت ایران راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫او در بیش��تر بی ینال ها و رخدادهای مهم جهان‬ ‫عکاسى از س��ال های گذشته تا امروز حضوری‬ ‫جدی و حرفه ای داش��ته و دارد و فتوژورنالیسم‬ ‫را بیش از پانزده س��ال در دانش��گاه های تهران‪،‬‬ ‫هنر و ازاد اسالمی تدریس کرده است‪.‬‬ ‫بنیان گ��ذاری بان��ک عک��س در خبرگ��زارى‬ ‫جمه��وری اس�لامی و س��اماندهى عکاس��ان‬ ‫حرفه اى و داوطلبان بس��یجى در طول هش��ت‬ ‫س��ال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و تدوین‬ ‫نخستین فیلم مس��تند خبرى از اثار گروه چهل‬ ‫ش��اهد در عملی��ات بیت المق��دس در کارنامه‬ ‫پرکارش ثبت شده است‪.‬‬ ‫با اغاز زمستان س��ال ‪ 1371‬نخستین شماره از‬ ‫مجله تصویر را با همراهی زنده یاد مرتضى ممیز‬ ‫و محمود کالرى منتشر کرد؛ «تصویر صمدیان»‬ ‫حاال نوزده س��اله ش��ده اس��ت؛ یازده سال در‬ ‫قالب ماهنامه و هش��ت س��ال به ص��ورت تصویر‬ ‫س��ال؛ مجله ای ک��ه اکنون کتابی مه��م در عرصه‬ ‫اس��ناد تصویری به ش��مار می رود‪« .‬تصویر س��ال»‬ ‫همه عرصه هاى هنرهاى تصویرى را دربر می گیرد‪.‬‬ ‫او بهترین ه��ای هنرمن��دان عکاس‪ ،‬گرافیس��ت و‬ ‫کاریکاتوریس��ت را به انتخاب برخی پیشگام های‬ ‫این عرصه ها برمى گزیند و اثار منتخب را در قطع‬ ‫بزرگ و در همه اتاق ها‪ ،‬تاالرها و راهروهای خانه‬ ‫هنرمندان ایران به نمایش مى گذارد‪.‬‬ ‫نق��ش موثرش ب��ه اذع��ان جماعت ع��کاس‪ ،‬در‬ ‫نمایشگاه ها و دوساالنه های عکس ایران و انجمن‬ ‫ملی عکاس��ان ایران‪ ،‬از نخس��تین دوره ها تا امروز‬ ‫کتمان ش��دنی نیس��ت‪.‬انچه در پ��ی امده‪ ،‬حاصل‬ ‫گفت وگویی اجمالی با دبیر هش��ت دوره جش��نی‬ ‫فراگیر و مستقل است که عنوان بزرگ ترین رخداد‬ ‫تصوی��ری س��ال را یدک می کش��د؛ یعن��ی همان‬ ‫جش��ن تصویر س��ال که دور اخیرش در اسفندماه‬ ‫گذش��ته در خانه هنرمن��دان ایران در رش��ته های‬ ‫عکس‪ ،‬فیلم‪ ،‬کاریکاتور و گرافیک برپا شد و اثار‬ ‫ب��ر دیوار نص��ب ش��ده اش در تاالره��ای بهار تا‬ ‫زمستان خانه هنرمندان‪ ،‬پس از تعطیالت نوروزی‬ ‫نیز پذیرای عالقه مندان بود‪.‬‬ ‫نخس��تین پرس��ش با یک اق��رار صادقانه‬ ‫هم��راه اس��ت و ان اینکه من از ان دس��ته‬ ‫خبرنگارانی هس��تم که به رغم اینکه سال ها‬ ‫س��عی کرده ام بدون قضاوت و پیش داوری‬ ‫و حتی جمع بندی کلیشه شده‪ ،‬کار حرفه ای‬ ‫خبرن��گاری را دنبال کنم‪ ،‬به ی��اد ندارم در‬ ‫رویداده��ا و رخداده��ای هنری و فرهنگی‬ ‫که برگزار می شود‪ ،‬وقتی کمبود یا نقطه‬ ‫ضعفی به چش��مم می اید یا می شنوم را‬ ‫به عنوان ش��روع بحث و نخستین پرسش‬ ‫مطرح نکنم‪ .‬بنابراین همین جا صحبت را‬ ‫بر دو محور‪ :‬نخست گستردگی و حجم‬ ‫انبوه اثار ارائه ش��ده در جش��ن تصویر‬ ‫س��ال و دیگ��ری درب��اره نح��وه تامین‬ ‫اقتص��ادی بودجه در انج��ام این چنین‬ ‫حرکت های مستقل هنری و فرهنگی در‬ ‫ایران معطوف می کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬از اینکه به عنوان خبرنگار ان هم از نوع وطنی اش‬ ‫زمینه و سابقه طرح پرسش از حرکت های این گونه‬ ‫را با صراحت و صداقت ش��روع کردید به ش��ما و‬ ‫جامع��ه خب��ری و کل س��اکنان کره زمی��ن تبریک‬ ‫می گوی��م! طبیعتا همه خوانندگان نش��ریه مثلث در‬ ‫جریان اطالعات الزم و اولیه درباره جش��ن تصویر‬ ‫سال نیستند و جواب بدون مقدمه بنده در این مورد‬ ‫شاید کالف سردرگم ذهن خواننده را پیچیده تر کند؛‬ ‫البته اگر شما در مقدمه مصاحبه‪ ،‬تاریخچه کوتاهی‬ ‫از تصویر سال ارائه کنید کار بنده نیز اسان تر خواهد‬ ‫ش��د که با توجه به س��ابقه حرفه ای ش��ما در زمینه‬ ‫هنرهای تجس��می این کار را خواهید کرد‪.‬من نه از‬ ‫س��ر زرنگی رایج‪ ،‬ولی فقط برای اینکه حس طرف‬ ‫روبه رو را خوب متوجه بش��وید‪ ،‬از شما می پرسم‪،‬‬ ‫در کشوری که هنوز تا رسیدن به ارزوی دیرینه مان‬ ‫ـ به وی��ژه س��ال های بعد از انق�لاب ـ فاصله قابل‬ ‫توجه��ی داری��م و در جامع��ه‪ ،‬نه فق��ط در عرصه‬ ‫اجتماع��ی‪ ،‬سیاس��ی و اقتص��ادی بلک��ه در عرصه‬ ‫فرهن��گ و هن��ر نی��از قطعی ب��ه اج��رای عدالتی‬ ‫گس��ترده‪ ،‬محک��م و قاب��ل اج��را برای شناس��ایی‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪2‬‬ ‫حس اعتماد جامعه هنری ایران غرورانگیز است‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪49‬‬ ‫اس��تعدادهای هنری نمایش حرفه ای و انسانی این‬ ‫اثار داریم‪ ،‬پس بدون رودربایس��ی‪ ،‬به زبان فارسی‬ ‫ـ ب��ا کمی ته لهجه ارومی��ه ای ـ اعالم می کنم که در‬ ‫شرایط کنونی که بودجه فرهنگی و هنری کشور به‬ ‫ارقام نزدیک به دویست میلیار تومان می رسد ‪ -‬باور‬ ‫کنی��د که من از رقم ها س��ر درنمی اورم‪ ،‬اگر کم بود‬ ‫ش��ما ببخشید اگر زیاد بود اقایان ببخشند ‪ -‬به علت‬ ‫عدم تش��خیص مناس��ب از موقعیت و واقعیت هنر‬ ‫در کش��ور و بیش��تر از س��ر بازی های نخ نما ش��ده‬ ‫سیاست زدگی های فرهنگی‪ ،‬کار ما به جایی رسیده‬ ‫است که یک حرکت خصوصی با دست کامال خالی‬ ‫محمل و پناه��گاه فرهنگی‪ ،‬هنری‪ ،‬عاطفی و عاری‬ ‫از سیاس��ت زدگی عده بی شماری شده است که این‬ ‫بی شماری‪ ،‬رقم باورنکردنی ‪ ۲۵۰۰‬نفر برای شرکت‬ ‫در نمایشگاه ساالنه را رقم می زند و این در شرایطی‬ ‫است که اگر بودجه های فرهنگی درنظر گرفته شده‬ ‫ی و غیررسمی از وزارتخانه ها‬ ‫برای ده ها سازمان رسم ‬ ‫گرفته تا شهرداری و بنیادهای متعدد به درستی و از‬ ‫س��ر انصاف و عدالت فرهنگی درنظر گرفته شود‪،‬‬ ‫نیازی نیس��ت که ما با هج��وم بی امان ولی صمیمی‬ ‫ این همه هنرمند که بخش اعظم انها هنرمندان جوان‬ ‫هستند‪ ،‬مواجه نشویم‪.‬‬ ‫برای روشن تر شدن گره سفت و سخت‬ ‫مش��کل انتخاب و ارائه اثار در این گونه‬ ‫نمایش��گاه ها ش��ما را در براب��ر ارق��ام‬ ‫واقعی روند انتخاب و نمایش اثار قرار‬ ‫می ده��م‪ .‬ش��ما اگر جای بن��ده و تعداد‬ ‫بسیار محدود دوس��تان یاری رسان باشید‪،‬‬ ‫ایا جرات اخالقی و حسی این کار را پیدا‬ ‫می کنی��د که برای مث��ال در همین دوره از‬ ‫تعداد ‪ ۲۵۰۰‬ش��رکت کننده‪ ،‬بیش از ‪۱۷۰۰‬‬ ‫نفر انها را حذف کنی��د و حتی یک نمونه‬ ‫از اثار انها که بالغ بر بیس��ت هزار تصویر‬ ‫ارس��الی این گ��روه می ش��ود را به نمایش‬ ‫نگذارید؟!‬ ‫‪ l‬باق��ی می مان��د ح��دود ‪ 7۰۰-8۰۰‬نف��ری که در‬ ‫بخش های عکاس��ی‪ ،‬گرافی��ک‪ ،‬کاریکاتور و فیلم‪ ،‬با‬ ‫انتخ��اب یک اث��ر از هر هنرمن��د ‪ -‬در اکثر موارد ‪-‬‬ ‫به همین تعدادی می رس��ید که ما از ناگزیری و صرفا‬ ‫به خاط��ر نش��ان دادن چهره ای ملم��وس و واقعی از‬ ‫روند تولید هنری یکساله هنر ایران ارائه می کنیم‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫واقعیت هم ش��یرین و‬ ‫در این می��ان بگذریم از این‬ ‫ه��م تلخ که همانقدر که انتخ��اب یک اثر از هر یک‬ ‫از ‪ ۱۷۰۰‬نفر حذف ش��ده به فضایی س��ه برابر بیشتر‬ ‫از خان��ه هنرمندان احتی��اج دارد و حدس بزنید چه‬ ‫فاجعه ای اتفاق می افتاد و پرس��ش االن شما چه عمق‬ ‫حقیقی پیدا می کرد‪ ،‬اگر اینگونه می ش��د‪ .‬اما ان روی‬ ‫س��که‪ ،‬خودتان خوب می دانید که نمایش یک اثر از‬ ‫یک ج��وان‪ ،‬مایه امید‪ ،‬حرک��ت و انگیزه تالش یک ‬ ‫س��ال بعد او می شود‪ ،‬البته در موازات همین فکر که‬ ‫جنبه تشویقی مس��اله مطرح است ان روی سکه نیز‬ ‫وجود دارد که جنبه تخریبی این نوع حرکت هاست‪.‬‬ ‫یعن��ی ارائه ی��ک اثر از یک نفر ک��ه در قامت واقعی‬ ‫چنین نمایشگاه هایی نباشد و صرفا از روی دلسوزی‬ ‫رفی��ق ب��ازی و هزار و یک دلیل موج��ه و غیرموجه‬ ‫دیگر چه دس��تاورد تلخی را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫یعنی تش��ویق یک نفر برای ورود ب��ه دنیای هنر در‬ ‫حالی ک��ه حضورش در ای��ن وادی هم به ضرر اینده‬ ‫او به ویژه از نظر اقتصادی خواهد بود و هم به ناپاک‬ ‫کردن زمینه س��الم و فرهنگی هنر منجر می شود‪ .‬پس‬ ‫پیدا کردن این نخ باریک کشف استعدادها و حمایت‬ ‫انها و انتخاب غلط اثر یا نفری که به اشتباه وارد این‬ ‫وادی می شود همان لبه تیز شمشیر داموکلوسی است‬ ‫که در جریان انتخاب اثار به ویژه بخش عکاسی که در‬ ‫پنج‪-‬ش��ش رشته تخصصی جشن تصویر سال باالی‬ ‫س��رمان می چرخ��د و خدا هیچ تنابن��ده ای را به این‬ ‫موقعیت هراسناک دچار نکند‪.‬‬ ‫ح��اال می ماند نقش اصلی تصویر س��ال که در ورای‬ ‫انتخاب اثار «خیلی خوب»‪« ،‬خوب» و «متوسط رو به‬ ‫خوب» برای چنین نمایشگاه هایی که می تواند کالس‬ ‫فش��رده در حد دانشکده های هنری و خود هنرمندان‬ ‫باش��د‪ ،‬چیست و چه هدف و سطحی از هنر را دنبال‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫همانگونه ک��ه در صحبت های مراس��م اختتامیه این‬ ‫دوره ه��م گفتم ارزو می کنم از دوره های بعدی فقط‬ ‫ب��ه انتخاب اثار خیلی خوب و خوب بس��نده کنیم؛‬ ‫حتی اگر صف طویل ش��رکت کنندگان به ان س��وی‬ ‫خط مرزی هم برسد‪.‬‬ ‫این را از س��ر توجی��ه حجم زیاد اثار ارائه ش��ده در‬ ‫نمایش��گاه نمی گویم که حتی برای اثار «متوسط رو‬ ‫به خ��وب» نیز حداق��ل بهانه مان این ب��ود که چهره‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪50‬‬ ‫تصویر یک سال ایران در قاب تصویر سال‬ ‫بزرگ ترین جش��ن تصویری سال در حالی به‬ ‫پایان رسید که اخرین رخداد بزرگ فرهنگی هنری‬ ‫دهه هش��تاد و اغاز کننده دهه نود بود‪ .‬اواخر اسفند‬ ‫هر س��ال‪ ،‬جماعت پرش��مار هنرمندان تصویری از‬ ‫ش��هرهای مختلف در خانه هنرمندان ایران گرد هم‬ ‫می ایند؛ جوان ها و میانسال ها‪ ،‬ساعت به چهار عصر‬ ‫که می رس��د حاضران در محوط��ه ورودی و حتی‬ ‫داخل حوضخانه هنرمندان جمع می شوند تا در قاب‬ ‫س��یاره ای (عکس ‪ 360‬درجه) ساسان توکلی جای‬ ‫گرفته و در تاریخ جش��ن های تصویر سال ماندگار‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫این درحالی است که از هفته نخست اسفندماه‪ ،‬همه‬ ‫دیوارهای خانه هنرمندان ایران‪ ،‬با تصویر پر می شود؛‬ ‫هم��ه فضاها‪ ،‬از راهروها گرفته ت��ا گالری های بهار و‬ ‫تابس��تان‪ ،‬پاییز و زمس��تان‪ ،‬نامی و میرمی��ران‪ ،‬نیلوفر‬ ‫و ممیز‪ .‬چه عکس و پوس��تر و چ��ه کاریکاتور؛ همه‬ ‫زمان های نمایش تنها تاالر نمایش این خانه هم به فیلم‬ ‫اختصاص پیدا می کند‪.‬‬ ‫هر س��ال ی��ک نفر از اهال��ی تصویر‪ ،‬چه س��ینما چه‬ ‫عکس‪ ،‬مجری برنامه می ش��ود‪ .‬از س��ه سال پیش که‬ ‫فاطمه معتمد اریا مجری بود‪ ،‬مراسم جشن پایانی هفتم‬ ‫را محمود کالری اجرا کرد و اجرای هش��تمین جشن‬ ‫هم به رامبد جوان سپرده شد‪.‬‬ ‫تصویر سال جشنی غیر رقابتی است‪ ،‬اما از دوره ششم‬ ‫و در ادامه رویکرد ویژه به جوانان‪ ،‬جایزه جوانان زیر‬ ‫‪ ۲۵‬سال به یاد و نام محسن رسول اف ‪ -‬هنرمند جوانی‬ ‫که س��ال ‪ ۸۷‬در سانحه سقوط هواپیما درگذشت ‪ -‬در‬ ‫رشته های عکاسی‪ ،‬گرافیک‪ ،‬کاریکاتور و فیلم‪ ،‬از طریق‬ ‫ارای هیات داوری خاص هر رشته اهدا می شود‪ .‬این‬ ‫جایزه به منظور شناسایی و تشویق استعدادهای جوان‬ ‫کشور‪ ،‬در رشته های مختلف هنرهای تصویری در نظر‬ ‫گرفته شده است‪.‬‬ ‫ماهنام��ه تصویر از دی ماه ‪ ،۱۳۷۱‬توس��ط س��یف اهلل‬ ‫صمدیان به عنوان صاحب امتیاز و سردبیر و با همکاری‬ ‫زنده یاد مرتضی ممیز و محمود کالری به عنوان نشریه‬ ‫تخصصی هنرهای تصوی��ری در ایران راه اندازی و تا‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۱‬به صورت ماهنامه منتشر شد‪.‬‬ ‫این نش��ریه از س��ال ‪ ۱۳۸۱‬تاکنون و پس از برگزاری‬ ‫هفت دوره نمایش��گاه س��االنه جش��ن تصویر س��ال‬ ‫واقعی تر و مس��تندتری از همه حرکت ها و تولیدات‬ ‫تصویرس��ازان ایران ارائه کنیم؛ ان هم در جش��نی که‬ ‫به صفت گس��ترده «س��ال» مزین اس��ت که البته اگر‬ ‫ان عدال��ت ارمان��ی قبل الذک��ر یعنی فراه��م اوردن‬ ‫ش��رایط کش��ف اس��تعداد و ارائه امکان��ات نمایش‬ ‫تولی��دات هنرمندان ای��ران ب��ه دور از تنگ نظری ها‪،‬‬ ‫سیاس��ت زدگی ها و گروه بندی ها انجام ش��ود‪ ،‬دیگر‬ ‫احتیاجی به پایین اوردن سهوی کیفیت نمایشگاه های‬ ‫اینچنین��ی که می تواند در س��طحی بس��یار حرفه ای‬ ‫برگزار شود نخواهد بود‪.‬‬ ‫البته ناگفته نماند تمامی تجربه های ناشی از چهل سال‬ ‫عکاس��ی و بیش از سی سال برگزاری نمایشگاه های‬ ‫متع��دد و متنوع عکاس��ی کمک کرده اس��ت که در‬ ‫تفکیک موضوعی اثار به ویژه در بخش های پنج گانه‬ ‫عکاس��ی و نیز چیدمان اث��ار به نحوی که از نقطه نظر‬ ‫هنری و روانشناسی دیداری ان هم در نمایشگاهی با‬ ‫حجم زیاد تصاویر حواس��مان باش��د که بیننده دچار‬ ‫بیماری ای��ن زمانه ای «تصویر زدگی» و س��ردرگمی‬ ‫ و خس��تگی ناش��ی از دیدن حدود ‪ 800‬تابلو عکس‬ ‫گرافیک و کاریکاتور نشود‪.‬‬ ‫بودجه این کار از کجا تامین می شود؟‬ ‫‪ l‬حاال این ش��د یک سوال درست و درمان‪ ،‬جوابی‬ ‫که ش��ما انتظار دارید طبیعتا می توانس��ت طی هشت‬ ‫دوره گذش��ته و با ترفندهای س��اده ول��ی کارامد در‬ ‫رسانه های مختلف به مناسبت های گوناگون ارائه شود‬ ‫و کار به جایی نرسد که امروز وضعیت اقتصادی این‬ ‫پروژه مس��تقل به باالترین حد جوش و حتی انفجار‬ ‫برس��د‪ .‬ما بر س��ر دوراهی غریبی ایستاده ایم‪ .‬عده ای‬ ‫ولی خوش��بختانه معدود نه به صورت رودر رو که به‬ ‫همان ش��یوه بنداز و در رو که اخر عاقبتش به کلمه‬ ‫شنیع «ش��ایعه» ان هم در محافل شبه روشنفکری شان‬ ‫ختم می ش��ود‪ ،‬می گویند اصوال اج��رای کمی‪ ،‬کیفی‬ ‫و موقعیت��ی چنین گردهمایی هن��ری در ایران امروز‬ ‫نمی تواند مزین به صفت ش��ریف اس��تقالل باشد و‬ ‫حتما کاس��ه ای دولتی یا شبه دولتی زیر نیم کاسه این‬ ‫گونه حرکت های مستقل خوابیده است!!‬ ‫و ام��ا روی دیگ��ر‪ ،‬قباح��ت به زبان اورده نش��ده و‬ ‫صرفا از ذهن گذش��ته ـ ان ه��م از نوع نامرغوب و‬ ‫معلولش ـ این اس��ت که نکند دست و بودجه اجنبی‬ ‫در کار اس��ت و شاید داستان ان دالرهای معروف و‬ ‫چمدان های ارسالی تکانکی به این جسم مقروض به‬ ‫زمین و زمان می دهد‪.‬‬ ‫واقعیت هرچه هس��ت نه در کلماتی است که شما از‬ ‫زبان من به صورت حروف سربی یا کامپیوتری چاپ‬ ‫کنید و نه هر انچه از ذهن این دو قشر مریض االحوال‬ ‫صادر می ش��ود‪ .‬واقعیت روشن‪ ،‬زالل و حس اعتماد‬ ‫غرورانگیزی است که هر سال از جامعه هنری ایران‬ ‫نصیب ما می شود‪ ،‬یعنی بزرگتر شدن و پربارتر شدن‬ ‫سال به سال تصویر سال!‬ ‫حاال می گویی��د تمام این بازتاب های حس��ی نتیجه‬ ‫س�لامت جویی جامعه هنری اس��ت یا خدای نکرده‬ ‫از س�لامت خود ما یا هردو‪ .‬این را خودتان قضاوت‬ ‫کنید‪ .‬اگر ام��ار و ارقام��ش را می خواهید‪ ،‬تازگی ها‬ ‫یک��ی از دوس��تان دس��ت و دل در کار رقمی معادل‬ ‫‪ ۲۰۰‬میلی��ون تومان ص��رف کرده ب��رای هزینه های‬ ‫یک س��ال ستاد اجرایی تصویر س��ال که شامل چاپ‬ ‫باکیفی��ت حرفه ای حدود ‪ ۸۰۰‬تابلو اس��ت که از‬ ‫دو سال پیش ش��اهد این دست و دلبازی بی ربط‬ ‫حرفه ای بوده ایم و نیز چاپ مجله تصویر س��ال و‬ ‫ه��زار و یک هزین ه از اج��اره گرفته تا حقوق های‬ ‫بخور و نمیر همکاران و‪....‬‬ ‫حاال چقدر از این رقم از طرف یکی دو اسپانس��ر‬ ‫فرهنگ��ی تامین می ش��ود یا اگهی ه��ای نه چندان‬ ‫پرتعداد چاپ ش��ده در تصویر س��ال یا از طریق‬ ‫فیلم سازی های مس��تند متفرقه و حق داوری های‬ ‫عکاس��ی و سینمایی تامین می شود بماند‪ .‬خودتان‬ ‫فاصله عمیق دو س��وی این معادله را پیدا خواهید‬ ‫ک��رد که اگر اق��دام عاجل و ج��دی نکنیم چوب‬ ‫خطم��ان پی��ش تمام��ی دوس��تان و فامیل ه��ای‬ ‫دسته چک کش��یده پر خواهد شد‪ .‬ناگفته پیداست‬ ‫که نسبت کیفی و کمی تصویر سال با حرکت های‬ ‫مش��ابه‪ ،‬ولی نه همس��نگ تفاوت فاحش بودجه‬ ‫دولتی را با حرکت های این گونه نشان می دهد که‬ ‫چاره و دس��تاوردی جز «اهی ناتمام» برای من و‬ ‫همه انهایی که از س��ر مهر دستی بر این اتشبازی‬ ‫هنری دارند‪ ،‬نمی ماند‪.‬به خاطر فش��ردگی زمانی‬ ‫به وی��ژه در روزهای اغاز س��ال‪ ،‬پرس��ش های‬ ‫مربوط به جش��نواره فیلم تصوی��ر و دو رویداد‬ ‫اعالم ش��ده و اجرا نش��ده امس��ال نمایش��گاه‬ ‫هنر تبلیغات‪ ،‬اکس��پوی ن��ور و چرایی تاخیر و‬ ‫احتمال اجرا نشدن این دو رویداد مطرح نشد و‬ ‫صمدیان قول داد پس از مشخص شدن جزئیات‬ ‫برنامه سال جاری به تشریح جزئیات اجرای این‬ ‫برنامه ها در سال ‪ 90‬بپردازد‪g .‬‬ ‫به صورت نش��ریه تصویر س��ال منتش��ر می ش��ود که‬ ‫دربر گیرنده اثار به نمایش درامده در جشن تصویر سال‬ ‫به هم��راه رویدادهای مهم ایران و جهان در یک س��ال‬ ‫گذشته است‪ .‬در بخش عکس‪ ،‬اثار برگزیده عکاسان‬ ‫در رشته های خبری‪ ،‬مس��تند اجتماعی‪ ،‬ورزشی‪ ،‬هنر‬ ‫و هنرمن��دان و نگاهی دیگ��ر (خالقه) به همراه بخش‬ ‫ویژه هر س��ال ارائه می ش��ود‪.‬در دو بخش گرافیک و‬ ‫کاریکات��ور اما‪ ،‬هرس��ال با موضوع ازاد و با ش��رکت‬ ‫هنرمندان شاخص و شناخت ه شده در این زمینه برگزار‬ ‫می کند‪ .‬در این بخش اثار جوانان زیر ‪ ۲۵‬س��ال نیز با‬ ‫نظر هیات داوری معرفی ش��ده از س��وی انجمن های‬ ‫مربوط��ه و گروه ه��ای ازاد کاریکات��ور انتخاب و به‬ ‫نمایش��گاه راه می یابند‪.‬جش��نواره فیل��م تصویر نیز‪،‬‬ ‫هم زمان با نمایشگاه تصویر سال‪ ،‬در سالن های بتهوون‬ ‫و ناصری خانه هنرمندان ایران برگزار می شود‪.‬‬ ‫تمامی فیلم های غیرتجاری ش��امل فیلم های مس��تند‪،‬‬ ‫کوت��اه داس��تانی‪ ،‬تجربی‪ ،‬انیمیش��ن‪ ،‬ویدئ��و ارت و‬ ‫فیلم های مربوط به زندگی و اثار هنرمندان و نیز پشت‬ ‫صحنه کار انها که از خالقیت هنری برخوردار باشند‪،‬‬ ‫در این جشنواره عرضه می شوند‪ .‬این فیلم ها عموما در‬ ‫ی و غیر رسمی امکان نمایش‬ ‫دیگر جشنواره های رسم ‬ ‫ندارند‪.‬تع��داد هنرمن��دان ش��رکت کننده در دوره های‬ ‫مختلف با سیر صعودی قابل توجهی همراه بوده است‬ ‫به نحوی که این تعداد‪ ،‬از نخس��تین دوره برگزاری به‬ ‫ ترتیب ب��ا ‪۱۶۰۰ ،۱۳۹۰ ،۵۵۰ ،۳۵۰ ،۲۷۰ ،۲۲۰ ،۱۶۰‬‬ ‫هنرمند در هش��تمین گردهمایی بزرگ تصویر سال به‬ ‫‪ 2500‬نفر رس��ید‪.‬صمدیان باور دارد که ما مسئولیم به‬ ‫همه عواطف‪ ،‬خواس��ته ها و انتظاراتی که این قشر از‬ ‫جامعه هنری ایران دارند‪ ،‬جوابی حداقل انسانی بدهیم‪.‬‬ ‫اما به خاطر عدم امکانات مس��اوی برای همه به ویژه‬ ‫در ارائه اثار هنری و نیز به خاطر عدم دلسوزی بعضی‬ ‫از مس��ئوالن فرهنگی‪ ،‬کار به اینجا رس��یده است که‬ ‫جش��ن تصویر سال تا این حد پرحجم شده و بیش‬ ‫از ظرفی��ت اخالقی برای جوابگویی این همه جوان‬ ‫مشتاق و مس��تعد‪.‬او معتقد اس��ت زیباترین جایزه‪،‬‬ ‫جایزه ای است که هنرمند در هنگام خلق اثر خودش‬ ‫به خودش می دهد‪ .‬یعنی لذتی اس��تثنایی که فقط از‬ ‫برخورد صادقانه و توام با عشق درونی شده هنرمند‬ ‫به دس��ت می اید‪ .‬اگر حواسمان به پاکتی باشد که در‬ ‫مراسم اهدای جایزه چه اسمی از ان خارج می شود‪،‬‬ ‫حتی اگر جزو برندگان هم باش��یم همیش��ه طلبکار‬ ‫باق��ی می مانیم و ان حس و ش��یرینی ماندگار را از‬ ‫خودمان دور کرده ایم‪.‬‬ ‫جشن تصویر سال که بزرگترین گردهمایی هنرمندان‬ ‫تصویری ایران به شمار می رود‪ ،‬حرکتی مستقل است‬ ‫که بدون استفاده از بودجه دولتی و صرف بیت المال‬ ‫به این اعتبار و اعتماد ازسوی هنرمندان رسیده است‬ ‫که دست اندرکاران‪ ،‬ان را غرورانگیز می دانند‪g .‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪51‬‬ ‫حرکت دوبیتی در چشم انداز تحول‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪52‬‬ ‫اخرین باری که یک شعر در قالب «دوبیتی» خوانده اید‬ ‫چه زمانی بوده است؟ ان را به خاطر دارید؟ اساسا وقتی‬ ‫یک شعر را می خوانید که دو بیت دارد‪ ،‬حتما دوبیتی‬ ‫اس��ت؟ چگونه تشخیص می دهید که ان یک دوبیتی‬ ‫اس��ت‪ ،‬یا یک رباعی؟ نکند شما هم از ان دسته افراد‬ ‫هستید که دو بیت از یک شعر را ممکن است دوبیتی‬ ‫بدانند؟‬ ‫در تعریف رس��می دوبیتی می گوین��د‪ ،‬از قالب های‬ ‫ریشه دار شعر پارسی است مرکب از چهار مصرع‪ ،‬همه‬ ‫بر یک قافیه‪ ،‬جز مصرع س��وم که اوردن قافیه در ان‬ ‫اختیاری است‪ .‬دوبیتی وزن تکامل یافته و عروضی شده‬ ‫نوعی از ترانه های دوازده هجایی قدیم ایران است که‬ ‫حاال یازده هجایی شده و نامدارترین وزن ان بحر هزج‬ ‫مسدس مقصور (مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل) است‪.‬‬ ‫دوبیتی در قدیم‪ ،‬فهلویات تعبیر می ش��ده اما این نوع‬ ‫ش��عر به واقع در دوره ساسانیان نیز معمول بوده و ان‬ ‫را ترانک می نامیدند‪ .‬بر ای��ن مبنا‪ ،‬دوبیتی را ترانه نیز‬ ‫می خوانند‪.‬‬ ‫اما دوبیت��ی با رباعی در کنار ش��باهت ها‪ ،‬ازجمله در‬ ‫چهارمصراعی ب��ودن و هماهنگی قافیه ها‪ ،‬در جهاتی‬ ‫متفاوت است؛ رباعی در وزن «الحول وال قوه اال باهلل»‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫مفاعیل َف َعل) و افاعیل دیگر از‬ ‫مفاعیل‬ ‫با افاعیل (مفعول‬ ‫این وزن است‪ .‬اما دوبیتی را بیشتر با همان وزن مفاعیلن‬ ‫مفاعیلنمفاعیلمی شناسیم‪.‬نویسندهقابوس نامهدوبیتی‬ ‫را مرکب از دو بیت می داند که به وزن رباعی نباشد‪.‬‬ ‫اما دیگر تفاوت دوبیتی و رباعی‪ ،‬در محتوا و مضمون‬ ‫است؛ بدین ترتیب که دوبیتی بیشتر در مضامین عاشقانه‬ ‫و شور و سوز های مربوط به ان به کار گرفته می شود‪.‬‬ ‫از مشهورترین دوبیتی س��رایان‪ ،‬یکی باباطاهر عریان‬ ‫اس��ت و دیگری‪ ،‬فایز دش��تی‪ .‬باباطاهر‪ ،‬از شاعران و‬ ‫عارفان اواخر سده چهارم تا اواسط سده پنجم هجری‬ ‫و همزمان با حکومت طغرل بیگ سلجوقی است که‬ ‫در همدان می زیسته و به فراخور ان‪ ،‬به زبانی همه فهم‪،‬‬ ‫موس��وم به لری یا رازی (زبان مردم اهل ری) سروده‬ ‫شده است‪ .‬دوبیتی های او که اهل عرفان بوده و به همین‬ ‫سبب نیز القاب بابا و عریان را درباره او به کار برده اند‪،‬‬ ‫در گذر قرن ها‪ ،‬نه تنها به فراموشی نرفته که از اثار مشهور‬ ‫به شمار می ایند؛ این نمونه ها را به خاطر بیاورید‪:‬‬ ‫ز دس��ت دی��ده و دل ه��ر دو فری��اد ‪ ،...‬چه خوش‬ ‫بی مهربون��ی هر دوس��ر ب��ی ‪ ،...‬غم عش��قت بیابون‬ ‫پرورم کرد ‪ ، ...‬جوونی هم بهاری بود و بگذش��ت‪ ...‬و‬ ‫نمونه های دیگری از این دست که قطعا برای شما بسیار‬ ‫اشنا و بعضا پرکاربرد هستند‪.‬‬ ‫فایز دشتی نیز شاعر قرن ‪ 13‬خورشیدی و از اهالی جنوب‬ ‫ایران (منطقه دشتی) است که به سبک باباطاهر دوبیتی هایی‬ ‫دارد؛ اما زبان او را فولکلوریک می دانند‪ .‬ترانه هایش بسیار‬ ‫سوزناک و در مقام عشق است و بیشتر در اثار موسیقایی‬ ‫سنتی ایران استفاده شده است‪.‬‬ ‫دوبیتی در عصر حاضر‬ ‫در زمان معاصر‪ ،‬تا دوره مش��روطه و حتی پس از ان نیز‬ ‫بسیاری از قالب های کالسیک شعر فارسی‪ ،‬کاربرد داشتند؛‬ ‫قالب های��ی از غزل و رباعی و دوبیتی و مثنوی گرفته‪ ،‬تا‬ ‫مس��تزاد و مسمط و مس��دس و مخمس و ترجیع بند و‬ ‫ترکیب بن��د و قصیده؛ اما رفته رفت��ه و به ویژه با پیدایش‬ ‫گرایش های نو در عرصه ش��عر فارسی‪ ،‬در دوره ای حتی‬ ‫چارپاره از قالب های پرکاربرد ش��د و در گذر زمان‪ ،‬غزل‬ ‫نیز همچنان حی��ات خود را با پویای��ی حفظ کرد‪ ،‬ولی‬ ‫بس��یاری از قالب های دیگر رفته رفته به گذشته های دور‬ ‫س��پرده و مهجور شدند‪ .‬اما پس از حرکت های معدودی‬ ‫در س��ال های پیش از پیروزی انقالب اسالمی‪ ،‬بسیاری‬ ‫از قالب ها‪ ،‬پس از پیروزی انقالب و با گرایش ش��اعران‬ ‫نزدیک به حاکمیت به س��وی قالب های که��ن و البته با‬ ‫نوگرای��ی در مضمون و زبان‪ ،‬حیات ت��ازه ای یافتند‪ .‬در‬ ‫این مسیر‪ ،‬عالوه بر ارتفاع یافتن جایگاه غزل‪ ،‬قالب هایی‬ ‫چون مثنوی‪ ،‬رباعی و دوبیتی نیز جان تازه ای یافته‪ ،‬در اثار‬ ‫شاعران معاصر نمود پرکاربردی به خود گرفتند‪ .‬درواقع‬ ‫نسل شاعرانی چون قیصر امین پور و سیدحسن حسینی‬ ‫بودند که فصل جدیدی در رباعی و دوبیتی س��رایی اغاز‬ ‫کردند‪ .‬از این میان‪ ،‬رباعی جلوه و جایگاه بیشتری نسبت به‬ ‫دوبیتی یافت؛ تا انکه پس از ان سال های خون و حماسه‪،‬‬ ‫بویژه قالب دوبیتی بیشتر به سمت کم رونقی سوق یافت‪.‬‬ ‫و اما حرکت های تازه‬ ‫قالب رباعی همچنان در گوشه و کنار فضای ادبیات کشور‬ ‫خودی نشان داده و کتابی منتشر شده و همچنان خود را‬ ‫به عنوان قالبی زنده و در عین حال پویا‪ ،‬حاضر نگه داشته‬ ‫است؛ اما سرنوشت دوبیتی تاحدودی متفاوت است؛ ایا در‬ ‫سال های اخیر چند مجموعه دوبیتی دیده اید که در قالب‬ ‫کتابی مستقل و نه به عنوان چند شعر از یک مجموعه غزل‬ ‫یا مجموعه شعری با قالب های مختلف منتشر شده باشد؟‬ ‫قطعا بس��یار معدودند‪ .‬با این حال‪ ،‬انتشارات داستان سرا‪،‬‬ ‫به عنوان ناش��ری شهرستانی‪ ،‬سه مجموعه دوبیتی منتشر‬ ‫کرده از دو ش��اعر ج��وان که گویا اهل جنوب کش��ور‬ ‫هستند و نه تنها به س��رایش تعداد زیادی شعر در فرم و‬ ‫شکل دوبیتی همت گماشته اند‪ ،‬بلکه تالش هایی در جهت‬ ‫نواوری و تزریق جان تازه ای به این قالب س��نتی شعر از‬ ‫خود بروز داده اند‪.‬‬ ‫مجموعه های «زمین با چرخش چشمت قشنگ است»‬ ‫و «برای اطلس��ی ها نامه بنویس» از ش��ریعت رسولی‬ ‫متولد سال ‪ 1358‬هستند که در یکی ‪ 165‬دوبیتی و در‬ ‫دیگری ‪ 154‬دوبیتی و ‪ 38‬رباعی امده است‪ .‬او یکی از‬ ‫مجموعه هایش را به حسین میدری متولد ‪ 1356‬تقدیم‬ ‫کرده که اتفاقا سراینده دیگر مجموعه با نام «شکوفه زیر‬ ‫چاپ سنگ»‪ ،‬شامل ‪ 198‬دوبیتی است‪ .‬اینها یعنی انکه‬ ‫ما با دو ش��اعری مواجهیم که انقدر دوبیتی سروده اند‬ ‫که دس��ت کم در همین سه کتاب‪ ،‬یکی حدود ‪ 200‬و‬ ‫دیگری ‪ 320‬دوبیتی برای چاپ انتخاب کرده اند‪ .‬پس‬ ‫شکی نیست که این شاعران و احتماال کسانی دیگر‪ ،‬در‬ ‫گوشه ای از این مملکت‪ ،‬توجه ویژه ای به قالب دوبیتی‬ ‫و حرفی در این زمینه دارند و البته متاسفانه این پرسش‬ ‫بسیار تکراری است که ایا حرکت انها حتی در جامعه‬ ‫ادبی کشور دیده شده و فضایی برای تبیین دیدگاه های‬ ‫خ��ود در این زمینه یافته اند؟ب��ا ارزوی تحقق چنین‬ ‫فضایی‪ ،‬در مجال باقیمانده‪ ،‬به چند ویژگی دوبیتی های‬ ‫حسین میدری و شریعت رسولی می پردازیم‪:‬‬ ‫یکی از ویژگی های دوبیتی های این دو ش��اعر‪ ،‬تالش‬ ‫انها به هرچ��ه امروزی تر کردن زبان و ایجاد ارتباط با‬ ‫مخاطب امروزی است‪ .‬در این راستا‪ ،‬تقریبا هر دو به‬ ‫اس��تفاده از واژه های امروزی و بعضا غیرمتعارف در‬ ‫گذشت ه شعر فارسی روی اورده اند‪ .‬همچنین استفاده‬ ‫از تمثیل ها و تکیه کالم های امروزی از پایه های ایجاد‬ ‫جذابیت در شعر انهاست‪ .‬کافی است هر کدام از این‬ ‫کتاب ه��ا را از هر صفحه ای ب��از کنید و چند دوبیتی‬ ‫بخوانید‪ ،‬حتما این ویژگی ها را در دوبیتی های موجود‬ ‫در انها خواهید دید که نمونه های بس��یاری را از انها‬ ‫می ش��د در اینج��ا اورد‪.‬اما این تاکید و اس��تفاده های‬ ‫کاربردی‪ ،‬بی دردسر هم نبوده و عالوه بر سختی کار‪،‬‬ ‫در جاهایی موجب شده که دوبیتی ها گاهی به نوعی‬ ‫ابتذال در زبان و مفهوم دچار ش��وند و گاه هم ارتباط‬ ‫س��اختاری بین چهار مصرع‪ ،‬به خاطر اصرار در به کار‬ ‫بردن مفهومی از دست رفته یا نوعی برجستگی ایجاد‬ ‫کرده که دیگر مصرع ها را تحت الشعاع خود قرار داده‬ ‫و به نوعی ناهمگون ساخته است‪.‬اما این مهم را نیز نباید‬ ‫نادیده گرفت که هرچند ممکن است در این مسیر شعر‬ ‫این دو شاعر با تلفاتی هم مواجه شود‪ ،‬اما به هر حال‬ ‫اگر قرار اس��ت اتفاق جدیدی در این حوزه رخ دهد‪،‬‬ ‫قطعا راه ان از همین مسیر می گذرد‪.‬از سوی دیگر‪ ،‬یک‬ ‫نکته دیگر در شعرهای رسولی و میدری این است که‬ ‫گاه مواجهه انان در سرودن دوبیتی‪ ،‬تنها جنبه ای وزنی‬ ‫و درواقع شکلی داشته و مانند بسیاری دیگر از شاعرانی‬ ‫که در این حوزه ها طبع ازموده اند‪ ،‬گاهی دوبیتی انها تنها‬ ‫از نظر وزن‪ ،‬دوبیتی است و از نظر مفهوم‪ ،‬شاید انها را‬ ‫بتوان در زمره رباعی به شمار اورد و برعکس‪ ،‬برخی از‬ ‫رباعی های رسولی نیز تنها از نظر وزن‪ ،‬رباعی هستند و‬ ‫مضمون انها بیشتر در حال و هوا و فضای مالوفی است‬ ‫که از دوبیتی می شناسیم؛ یعنی بیان شادمانه یا سوزناک‬ ‫در حال و هوای عشقی‪ .‬البته این یک ظریف بینی است‬ ‫و قطعا چیزی از ارزش های شعرهای انان کم نمی کند‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬ش��ریعت رسولی و حس��ین میدری دو‬ ‫شاعری هستند که در ابتدای دهه چهارم زندگی خود‪،‬‬ ‫یعنی در اوایل سی وچندسالگی و جوانی‪ ،‬گوشه ای از‬ ‫این کشور نشسته اند و شاید برای غنا بخشیدن به حوزه‬ ‫شعر فارسی و شاید تنها برای دل خود‪ ،‬حرکتی جدی‬ ‫را در توجه به قالب نه چندان پررونق دوبیتی معطوف‬ ‫داشته اند و بی شک بر ماست و جای ان دارد که به این‬ ‫حرکت‪ ،‬دست کم به اندازه متناسب با اصل ان‪ ،‬توجه و‬ ‫نگاه معطوف داریم‪g .‬‬ ‫کتاب ها و چهره ها‬ ‫انتشار کتابی از ایت اهلل جوادی املی‬ ‫صد سال شعر فارسی در قطع پالتویی‬ ‫اث��اری از مجموع ه «صد س��ال‬ ‫ش��عر فارسی» منتش��ر می شود‪.‬‬ ‫پیش تر از این مجموعه گزیده و‬ ‫نقد شعرهایی از ملک الشعرا بهار‪،‬‬ ‫ایرج می��رزا‪ ،‬پروی��ن اعتصامی‪،‬‬ ‫عماد خراسانی و هادی رنجی از‬ ‫سوی انتشارات جیبی منتشر شده‬ ‫بود ک��ه هم اکنون از این مجموعه‪ ،‬اث��ار رهی معیری‪،‬‬ ‫سلمان هراتی‪ ،‬مهرداد اوستا‪ ،‬امیری فیروز کوهی‪ ،‬جالل‬ ‫همایی و فرخی یزدی در مرحله پایانی چاپ و نشر قرار‬ ‫دارند و گزیده اثار سهراب سپهری‪ ،‬علی اشتری‪ ،‬گلچین‬ ‫گیالنی‪ ،‬گلشن کردستانی و میرزا حاج حبیب خراسانی‬ ‫نیز انتظار می رود تا نمایشگاه کتاب از سوی نشر یادشده‬ ‫عرضه شوند‪ .‬گزینش‪ ،‬گرداوری و پژوهش و نقد این‬ ‫اثار بر عهده سهیل محمودی و ساعد باقری است‪ .‬هر‬ ‫جلد کتاب از این مجموعه حدود ‪ 150‬صفحه است که‬ ‫در قطع پالتویی منتش��ر می ش��ود؛ ح��دود یک چهارم‬ ‫کتاب ه��ا نقد و تحلیل و س��ه چهارم انه��ا گزیده ای از‬ ‫شعرهای شاعران است‪.‬‬ ‫طنزهای جدیدی از داوود امیریان‬ ‫شخصیت های تاثیر گذار جهان در یک مجموعه‬ ‫هش��ت جلد دیگر از مجموع ه‬ ‫کتاب ه��ای «ش��خصیت های‬ ‫تاثیرگذار» منتشر ش��د‪« .‬ویلیام‬ ‫شکسپیر» (نمایش��نامه نویس و‬ ‫ش��اعر) ترجم�� ه ش��عله اذر‪،‬‬ ‫«س��قراط» (یونان��ی ای جویای‬ ‫حقیقت در عهد باستان) ترجمه‬ ‫جهان افروز معماریان‪« ،‬ارس��طو» (فیلس��وف و معلم و‬ ‫دانش��مند) ترجمه منوچهر پزش��ک ‪ ،‬ژولیوس س��زار‬ ‫(فرمانده و سیاستمدار رومی) ترجمه شهربانو صارمی‪،‬‬ ‫«کنفوسیوس» (فیلس��وف و معلم چینی) ترجمه فرید‬ ‫جواهرکالم‪« ،‬مارتین لوتر» (پدر جنبش اصالح دینی)‪،‬‬ ‫ترجمه رضا علیزاده‪« ،‬الیزابت اول» (ملکه انگلستان از‬ ‫خاندان تودور) ترجمه حس��ین بح��ری و «نیکالوس‬ ‫کوپرنی��ک» (پدر عل��م ستاره شناس��ی جدید) ترجمه ‬ ‫نرگ��س مس��اوات ‪ ،‬کتاب های تازه منتشرش��ده از این‬ ‫جدیدترین مجموعه شعر شمس لنگرودی‬ ‫ش��مس لنگرودی چهاردهمین مجموع ه ش��عرش را‬ ‫منتش��ر می کند‪ .‬این مجموعه ‪ 124‬شعر کوتاه و بلند را‬ ‫ش��امل می شود با نام «ش��ب‪ ،‬نقاب عمومی است»‪ .‬در‬ ‫این مجموعه که در یک سال اخیر سروده شده‪ ،‬بیشتر‬ ‫دو عنصر طنز و فلسفه دیده می شود‪ .‬شمس لنگرودی‬ ‫پیش تر‪ 12 ،‬مجموعه ش��عر منتش��ر کرده و مجموعه‬ ‫ش��عر «صبح افتابی تان به خیر گرگ برفی» را از سوی‬ ‫انتشارت اهنگ دیگر در انتظار دریافت مجوز نشر دارد‪.‬‬ ‫این تعداد به جز گزیده ها ی شعری است که به صورت‬ ‫اینترنتی از این شاعر منتشر شده است‪ .‬کتاب «روزی که‬ ‫برف سرخ ببارد از اسمان» شامل برترین تک بیت های‬ ‫شعر سبک هندی به انتخاب شمس لنگرودی هم مجوز‬ ‫نشر گرفته و از سوی نشر مرکز منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫تفسیر قران ایت اهلل جوادی املی‬ ‫کت��اب «ادب توحی��دی انبیاء در‬ ‫قران» اثر ایت اهلل العظمی جوادی‬ ‫املی منتشر شد‪ .‬مباحث این کتاب‪،‬‬ ‫محصول درس های تفسیر ترتیبی‬ ‫ای��ت اهلل جوادی امل��ی در جمع‬ ‫عالمان و قران پژوه��ان حوزوی‬ ‫است که در تفس��یر ایات پایانی‬ ‫س��وره «مائده» به مناسبت گفت وگوی پیامبر عظیم الشان‬ ‫الهی‪ ،‬حضرت عیسی مسیح (ع) با خدای سبحان ارائه و در‬ ‫دوبخش کلیاتوبررسیتطبیقیادبانبیاء(علیهم السالم)‬ ‫سامان دهی شده است‪ .‬این کتاب از سوی انتشارات اسراء‬ ‫به زیور چاپ مزین و عرضه شده است‪.‬‬ ‫سقوط ازاد شاعر با دوچرخه از بالکن‬ ‫سعید ارمات مجموع ها ی از سروده های سال اخیرش‬ ‫را ش��امل ‪ 30‬قطعه ش��عر ازاد با عنوان «سقوط ازاد با‬ ‫دوچرخه از بالکن» منتش��ر می کند‪ .‬زبان این مجموعه ‬ ‫در ادام ه دیگر مجموعه های شعر اوست که البته از نظر‬ ‫فضا و نوع نگاه‪ ،‬با مجموعه های قبلی اش تفاوت دارد‪.‬‬ ‫ارمات مجموع ه شعر «س��اعت سع د خانه ویالیی» را‬ ‫هم در نوبت چاپ دارد‪ .‬این مجموع ه ش��عرهای چند‬ ‫سال اخیر او را دربر می گیرد که در قالب سپید سروده‬ ‫ش��ده اند و در ادام ه شعرهای ده ه ‪ 70‬هستند‪ .‬مجموعه ‬ ‫یادشده توسط انتشارات نوید شیراز منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫داستان های کوتاه اذری به زبان فارسی‬ ‫مجموعه ای از داس��تان های کوتاه‬ ‫جمه��وری اذربایج��ان ب��ا ن��ام‬ ‫«‪ 10‬سپتامبر» شامل ‪ 13‬داستان با‬ ‫ترجمه محمود مهدوی منتشر شد‪.‬‬ ‫ادبیات اذربایجان از سال ‪ 1960‬راه‬ ‫ت��ازه ای در پیش گرفته اس��ت و‬ ‫نویسندگان نسل جدید با دفاع از‬ ‫ارزش های انس��انی و اخالقی به زندگی ادم های دوروبر‬ ‫کتاب های پلیسی در یک مجموعه‬ ‫دو کتاب دیگر از مجموع ه «نقاب»‪ ،‬ویژ ه رمان های پلیسی‪،‬‬ ‫منتشر ش��د‪« .‬تردید مگره» نوشته ژرژ سیمنون با ترجمه‬ ‫عباس اگاهی از مجموعه رمان های سربازرس مگره است‪.‬‬ ‫نام سیمنون برای خوانندگان ایرانی اشناست و تاکنون اثار‬ ‫زیادی از او به فارسی ترجمه شده است‪ .‬سیمنون با ‪192‬‬ ‫رمان و ‪ 158‬داستان کوتاه یکی از پرکارترین نویسندگان‬ ‫جهان به ش��مار می رود‪ .‬همچنین «ماده گرگ ها» نوش��ته‬ ‫پی یر بوالو و توماس نارس��ژاک با ترجمه عباس اگاهی‬ ‫منتش��ر شده است‪ .‬بوالو و نارسژاک نویسندگانی هستند‬ ‫که با اثار متفاوت خود‪ 40 ،‬س��ال بر رمان پلیسی فرانسه‬ ‫حکم رانی داشتند و بسیاری از اثار انها دستمایه فیلمسازان‬ ‫مش��هور بوده اس��ت‪« .‬تردید مگ��ره» در ‪ 186‬صفحه با‬ ‫ش��مارگان ‪ 1100‬نس��خه و قیمت ‪ 3000‬تومان و «ماده‬ ‫گرگ ها» در ‪ 199‬صفحه با شمارگان ‪ 1100‬نسخه و قیمت‬ ‫‪ 4000‬تومان از سوی انتشارات جهان کتاب منتشر شده اند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ترجمه های جدیدی از عباس مخبر‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫داوود امیری��ان هم��راه با رم��ان طنز «ی��گان قاطریزه»‪،‬‬ ‫مجموعه ها ی داس��تان «حلزون من گم شده» و «خمپاره‬ ‫فاس��د» را منتش��ر می کند‪ .‬رمان طنز او پیش تر قرار بود‬ ‫با نام «گردان رخش رس��تم» منتشر شود که نام ان تغییر‬ ‫یافته اس��ت‪ .‬مجموع ه داستان «خمپاره فاسد» نیز که قرار‬ ‫است توسط کنگر ه سرداران شهید همدان به چاپ برسد‪،‬‬ ‫شامل ‪ 30‬داستان کوتاه طنز برای نوجوانان است‪ .‬همچنین‬ ‫مجموع ه داستان کوتاه دیگری از امیریان از عنوان «پرستوها‬ ‫به النه باز می گردند» به نام «حلزون من گم ش��ده» تغییر‬ ‫یافته است‪ .‬این اثر دربار ه وقایع خرمشهر در زمان سقوط‬ ‫اس��ت و س��ال اینده در کانون پرورش فکری کودکان و‬ ‫نوجوانان به چاپ می رس��د‪ .‬داوود امیریان سال گذشته‬ ‫نیز مجموع ه پنج جلدی داستان های طنز دفاع مقدس را با‬ ‫عنوان «ترکش های ولگرد» از سوی نشر شاهد منتشر کرد‪.‬‬ ‫مجموعه هستند‪ .‬این کتاب ها با شمارگان ‪ 2000‬نسخه‬ ‫و قیمت ‪ 2800‬تومان از س��وی انتش��ارات ققنوس به‬ ‫چاپ رسیده اند‪.‬‬ ‫خود می پردازند‪ .‬در این کتاب داستان هایی از نویسندگانی‬ ‫چون «انار رضا»‪« ،‬یوس��ف صمداوغلو»‪« ،‬افاق مسعود»‪،‬‬ ‫«صابر احمدلی»‪« ،‬مقصود ابراهیم بی» و «رشاد مجید» منتشر‬ ‫ش��ده است‪ 10« .‬س��پتامبر» در ‪ 112‬صفحه‪ ،‬با شمارگان‬ ‫‪ 1100‬نسخه و قیمت ‪ 2500‬تومان از سوی نشر امرود به‬ ‫چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫عب��اس مخب��ر کتابی ب��ا عنوان‬ ‫«اوازه��ای زندگ��ی» ش��امل‬ ‫مجموع��ه ای از گزین گویه ه��ا را‬ ‫منتش��ر می کند‪ .‬این کتاب شامل‬ ‫مجموع��ه ای از گزین گویه ه��ای‬ ‫فیلسوفان‪ ،‬هنرمندان‪ ،‬نویسندگان و‬ ‫سیاستمداران درباره موضوع های‬ ‫مختلف زندگی اس��ت که از س��وی نشر رسش منتشر‬ ‫می شود‪ .‬این اثر در ‪ 9‬بخش تدوین شده است که عبارت اند‬ ‫از‪« :‬زندگی»‪« ،‬عش��ق»‪« ،‬دوستی»‪« ،‬ازادی»‪« ،‬امید»‪« ،‬هنر»‪،‬‬ ‫«اندیش��ه»‪« ،‬ش��وخی» و «مرگ» که ذیل هر کدام از این‬ ‫بخش ها بیش از یکصد جمله قصار و گزین گویه ارائه شده‬ ‫اس��ت‪ .‬مخبر همچنین ترجم ه کتاب «فیلسوفان مرده» را‬ ‫منتشر خواهد کرد‪ .‬این کتاب در نگاهی اجمالی به تبیین‬ ‫دیدگاه ‪ 200‬فیلسوف دربار ه مرگ می پردازد و همچنین‬ ‫نحوه مرگ هرکدام را تش��ریح می کند‪« .‬فیلسوفان مرده»‬ ‫تالیف سایمون کریچلی است‪.‬‬ ‫اثری دیگر از تاگور‬ ‫کتاب «کودکی من در هند» نوش��ت ه رابیندرانات تاگور با‬ ‫ترجمه امیرحسین اکبری شالچی منتشر شد‪ .‬این کتاب از‬ ‫مجموع ه ادبیات کالسیک جهان است که به تاگور‪ ،‬شاعر‬ ‫و موس��یقیدان هندی و اولین برند ه اس��یایی جایزه نوبل‬ ‫ادبی��ات‪ ،‬می پردازد‪« .‬کودکی من در هند» در ‪ 88‬صفحه با‬ ‫شمارگان ‪ 1000‬نسخه و قیمت ‪ 2000‬تومان از سوی نشر‬ ‫روزگار منتشر شده است‪.‬‬ ‫از جمله اثار منتشرش��ده تاگور در ایران به این عنوان ها‬ ‫می توان اش��اره ک��رد‪« :‬ماه ن��و و مرغ��ان اواره» ترجمه‬ ‫ع‪ .‬پاش��ایی‪« ،‬خانه و جهان» ترجمه زهرا ناتل خانلری و‬ ‫«کشتی شکسته»ترجمهعبدالمحمدایتی‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫وزارت ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪54‬‬ ‫تو گو با علیرضا دهقان‪ ،‬درباره تشکیل وزارت ورزش‬ ‫گف ‬ ‫تصمیم ما‬ ‫سیاسی نبود‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫‪1‬‬ ‫در حالی که مهلت دولت برای معرفی وزیر وزارتخانه ورزش و جوانان به پایان رسیده‬ ‫عده ای همچنان امیدوارند که دولت ظرف روزهای اینده مصوبه مجلس را اجرا کند‪.‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با علیرضا دهقان عضو فراکسیون ورزش مجس را در این باره می خوانید‪.‬‬ ‫شاید بهتر بود سازمان‬ ‫ورزش و فدراسیون ها‬ ‫یخویشتن داری‬ ‫کم ‬ ‫می کردند‪ ،‬چون این بحث‬ ‫در مجلس اصال سیاسی‬ ‫نبود‪ .‬در دولت نهم و‬ ‫دهم یک بودجه خوبی در‬ ‫ورزش امده اما باز هم‬ ‫ما مشکل و کمبودهای‬ ‫زیادی داریم‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫اقای دهق��ان ! چه ضرورتی برای تش��کیل‬ ‫وزارت ورزش وجود داشت؟‬ ‫‪ l‬س��ازمان تربیت بدنی کار خودش را انجام می داد و‬ ‫بالطبع کس��ی که معاون رئیس جمهور بود و حکمش‬ ‫را از او می گرفت با عنوان رئیس س��ازمان تربیت بدنی‬ ‫مشغول به کار می شد و سیاست های خاص خودش را‬ ‫دنبال می کرد‪.‬من کاری به نام افراد ندارم همه دوستانی‬ ‫که امدند در حد وس��ع خودش��ان ت�لاش کردند که‬ ‫عملکرد مثبتی از خودش��ان به جا بگذارند؛ حاال یکی‬ ‫قوی و دیگری قوی تر‪.‬‬ ‫شاید هم یکی ضعیف و یکی قوی‪.‬نه؟‬ ‫‪ l‬ش��اید‪ .‬اما به نظرم هر فردی که ریاست سازمان را‬ ‫بر عهده گرفت عالقه مند بود که کارهای مثبتی انجام‬ ‫دهد و س��ابقه خوب و درخش��انی از خود نزد افکار‬ ‫عمومی بسازد‪.‬‬ ‫ب��ه هر حال مثبت ی��ا منفی ای��ن افراد بعد‬ ‫از دوره ای ریاس��ت س��ازمان ورزش را به‬ ‫دیگری تحویل دادند‪ .‬قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬چ��ه قبل و چه بع��د از انقالب یک کمبود خاصی‬ ‫در ورزش احساس می ش��د‪ .‬یک خالء کامال مشهود‬ ‫همیش��ه وجود داش��ت‪ .‬البته بحث وزارت ورزش از‬ ‫مدت ها قبل وجود داشت و به خاطر شخص خاصی‬ ‫این مساله مطرح نشد‪ .‬با توجه به برنامه های زمان بندی‬ ‫شده چهارم و پنجم در برنامه چهارم داشتیم که دولت‬ ‫و رئیس جمه��ور باید معاونت های خ��ودش را کمتر‬ ‫و کوچک ت��ر کند‪ .‬همینطور در برنام��ه پنجم که تازه‬ ‫اغاز ش��ده این مساله ضروری است که در واقع تعداد‬ ‫وزارتخانه ها کمتر شود و از عدد ‪ 21‬به ‪ 17‬تقلیل پیدا‬ ‫کند‪.‬‬ ‫اما مجلس ترجیحا در اواخر برنامه چهارم و‬ ‫قبل از ورود ب��ه برنامه پنجم این مصوبه را‬ ‫تایید کرد‪ .‬چرا؟‬ ‫‪ l‬خب این نظر دوس��تان بود که قب��ل از اینکه وارد‬ ‫برنامه پنجم بش��ویم این اتفاق بیفتد‪ .‬من خودم موافق‬ ‫بودم‪.‬‬ ‫اما ش��ما در جایی عنوان کرده بودید نباید‬ ‫با این سرعت این مصوبه به تایید می رسید‪.‬‬ ‫درست است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬درس��ت اس��ت‪ .‬در واقع نظرم این بود که این‬ ‫کار می توان��د با مطالعه و تامل بیش��تری انجام گیرد‪.‬‬ ‫به طوری که عوامل ورزش‪ ،‬دانش��گاه ها‪ ،‬رس��انه های‬ ‫نوشتاری و رس��انه های صوتی و تصویری هم بیایند‬ ‫و از نظرات انها نیز به نحو احسن استفاده کنیم‪ .‬چرا که‬ ‫قرار است یک وزارت جدید که قبل و بعد از انقالب‬ ‫وجود نداشته فعالیتش را اغاز کند‪.‬‬ ‫انتقادی که از سوی مخالفان تشکیل وزارت‬ ‫ورزش مط��رح می ش��د ای��ن بود ک��ه چرا‬ ‫مجل��س می خواهد وزارتخان��ه جدیدی را‬ ‫ایج��اد کند در حالی که طب��ق برنامه پنجم‬ ‫می بایس��ت دولت کوچک تر ش��ود و تعداد‬ ‫وزارتخانه ها کمتر شود‪ .‬در این باره توضیح‬ ‫می دهید؟‬ ‫‪ l‬خب معموال مردم هم س��وال می کنند که چرا قرار‬ ‫اس��ت وزارتخانه ها کمتر شوند یا چرا قرار است یکی‬ ‫دیگر اضافه شود؟ با این حال در مجلس رای اکثریت‬ ‫این بود که این وزارتخانه تش��کیل شود‪ .‬بیش از ‪200‬‬ ‫نفر در مجلس حض��ور دارند و همه از صاحب نظران‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫با این وجود خود ش��ما با تش��کیل وزارت‬ ‫ورزش موافق بودید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اما ای کاش کار مطالعاتی بیش��تری روی این‬ ‫موضوع صورت بگیرد‪ .‬به هرحال رای باالیی را از ان‬ ‫خود کرد‪.‬اما نکته مهمی وجود دارد؛ همه ما چه انهایی‬ ‫که در مجلس حضور دارند و چه دولت همه دوست‬ ‫داری��م این وزارتخانه ی��ک وزارتخانه کارامد و قوی‬ ‫باش��د و مثل بعضی از وزارتخانه ها نباش��د که بعد از‬ ‫گذشت چند سال از تاسیس شان هنوز انچنان که باید‬ ‫در جامعه اثرگذار نیستند‪.‬‬ ‫شما نگاه دولت را نسبت به موضوع ورزش‬ ‫چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬معتق��دم ن��گاه مثبتی وجود دارد‪ .‬م��ن این نگاه را‬ ‫چه در مجلس و چه در دولت می بینم‪ .‬چون ش��خص‬ ‫اقای احمدی نژاد و اقای س��عیدلو که در دولت هستند‬ ‫نظر بس��یار خوب و مثبتی نسبت به ورزش دارند‪ .‬در‬ ‫مجلس هم همینطور است‪ .‬یک زمینه بسیار خوبی در‬ ‫مجلس وجود دارد‪ .‬من مطمئن هس��تم همین دیدگاه‬ ‫نزد دولت وجود دارد‪.‬‬ ‫اما اتفاقا به نظر می رسد که این دیدگاه مثبت‬ ‫درب��اره تش��کیل وزارت ورزش در دولت‬ ‫وجود ندارد‪ .‬قبول ندارید؟‬ ‫‪ l‬خ��ب باید امیدوار ب��ود؛ اینکه به دور از مس��ائل‬ ‫حاشیه ای یک وزارتخانه خوب تشکیل شود که سود‬ ‫ان ب��ه کل جامعه ورزش برس��د‪ .‬ببینید همه ما رفتنی‬ ‫هستیم‪ .‬ما باید همه تالشمان را برای رشد و شکوفایی‬ ‫ان استعدادها مهیا بکنیم و طوری برنامه ریزی کنیم که‬ ‫تا ‪ 50‬و حتی صد س��ال اینده از این فضای مناس��ب‬ ‫بهره برداری کنیم‪.‬‬ ‫مخالف��ان ایج��اد وزارت ورزش می گویند‬ ‫این مصوبه بیشتر یک تسویه حساب سیاسی‬ ‫اس��ت تا اقدامی دوراندیش��انه‪ .‬نظر ش��ما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬باالخره دیدگاه ه��ای مختلفی وجود دارد اما واقعا‬ ‫کس��انی که در این قضیه وارد شده بودند اینگونه فکر‬ ‫نمی کردند‪.‬‬ ‫اما استدالل مخالفان باز هم ادامه دارد‪ .‬انها‬ ‫می گویند فضای کار در سازمان ملی جوانان‬ ‫با س��ازمان تربیت بدنی خیلی متفاوت است‬ ‫و اساس��ا اینها مقتضیات خاص خودشان را‬ ‫دارند‪ .‬شما موافق نیستید؟‬ ‫اینطور نیس��ت‪ .‬مگر ما برنام��ه نداریم‪.‬ما در برنامه‬ ‫پنجم داریم که ‪ 21‬وزارتخانه باید به ‪ 17‬وزارتخانه‬ ‫تبدیل ش��ود‪ .‬با این اس��تدالل اساس��ا نباید دس��ت‬ ‫به هی��چ کاری بزنیم‪ .‬مطمئن باش��ید ک��ه اگر وزیر‬ ‫و وزارتخانه قوی داش��ته باش��یم ای��ن موضوع حل‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬بنابراین باید بگویم دلیل این دوستان‬ ‫قانع کننده نیست‪.‬‬ ‫اما ب��از هم هیچ تضمینی وج��ود ندارد که‬ ‫این ادغ��ام موف��ق از کار در بیاید‪ .‬ش��اید‬ ‫س��ازمان ملی جوانان در فراین��د این اقدام‬ ‫تحت الشعاع ورزش قرار بگیرد‪.‬‬ ‫‪ l‬من مطمئن هس��تم که اگر وزیر و وزارتخانه قوی‬ ‫داش��ته باشیم این اتفاق نخواهد افتاد‪ .‬مگر قرار نیست‬ ‫‪ 21‬وزارتخانه به ‪ 17‬وزارتخانه تبدیل شود‪ .‬خب باید‬ ‫یک دلیلی داشته باشیم‪ ...‬ممکن است فردا وزارت راه‪،‬‬ ‫مس��کن و شهرس��ازی و‪ ...‬ادغام ش��وند‪ .‬بعد بگوییم‬ ‫مبادا شهرس��ازی تحت الشعاع راه های هوایی و زمینی‬ ‫و دریایی قرار بگیرد‪ .‬به نظرم این اس��تدالل درس��تی‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫تکلیف فدراس��یون های ورزشی چه خواهد‬ ‫ش��د؟ایا این فدراس��یون ها زیر نظر وزارت‬ ‫ورزش اداره می شوند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬فدراس��یون ها یک بحث جداگانه ای اس��ت‪.‬‬ ‫وقت��ی از وزارتخان��ه بحث می ش��ود بای��د بدانیم که‬ ‫وزارت ورزش در کارهای کالن وارد عمل می ش��ود‪.‬‬ ‫ق��رار نیس��ت که فدراس��یون ها هم زیر نظ��ر وزارت‬ ‫ورزش قرار بگیرند‪ .‬فدراس��یون های ورزشی یا همان‬ ‫ی غیردولتی قرار است جایگاه واقعی‬ ‫سازمان های مردم ‬ ‫خودشان را پیدا کنند‪ .‬انها باید به صورت مستقل کار‬ ‫خودشان را انجام دهند‪.‬‬ ‫اق��ای دهق��ان! مجلس دقیقا ب��ه چه چیزی‬ ‫اعت��راض دارد؟یعنی فکر می کند سیس��تم‬ ‫ورزش کشور چطور باید اداره شود؟‬ ‫‪ l‬مش��کل ما واقعا پرس��پولیس و اس��تقالل است؟‬ ‫مش��کلمان ‪ 18‬تی��م لیگ برتری اس��ت؟ یعنی واقعا‬ ‫ما در کل کش��ور همی��ن ‪ 18‬تیم فوتب��ال را داریم‪.‬‬ ‫دیگ��ر تی��م فوتبال نداری��م؟ یا همان لی��گ یک یا‬ ‫لیگ دو هس��تند؟ ش��ما به مناطق محروم نگاه کنید‪.‬‬ ‫همان منطقه محروم استان خوزستان‪ ،‬ایزه و باغ ملک‬ ‫که شاید اسمش را هم کمتر کسی شنیده باشد‪ ،‬بیش‬ ‫از بیست تیم در باغ ملک و ‪ 25‬تیم در شهرستان ایزه‬ ‫وجود دارد‪.‬خب تکلیف این استعدادها چیست‪ .‬این‬ ‫استعدادها در حال نابودی هستند‪ .‬شما حساب کنید‬ ‫ما چند شهر در ایران داریم؟ باالی هزار شهر وجود‬ ‫دارد‪ .‬واقعا اگر خوب نگاه کنیم متوجه می شویم که‬ ‫چه استعدادهای عظیمی هستند که هیچ کس به انها‬ ‫سرکشی نمی کند‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪56‬‬ ‫س��وال اصلی همین جاس��ت‪ .‬واقعا طرحی‬ ‫وج��ود دارد که این اس��تعدادها شناس��ایی‬ ‫شوند؟‬ ‫‪ l‬وقتی فدراس��یون ها مستقل شوند و جایگاه واقعی‬ ‫خودشان را داشته باشند و تیم ها به صورت خصوصی‬ ‫اداره ش��وند‪ ،‬خ��ود به خود این اس��تعدادها ش��کوفا‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫چطور این اتفاق رخ می دهد؟‬ ‫‪ l‬فرض کنید ش��ما قصد دارید یک تیم را به طور‬ ‫مستقل اداره کنید‪ .‬دولت باید امکاناتی در اختیارتان‬ ‫بگذارد‪ .‬درس��ت مثل سایر کش��ورهای پیشرفته که‬ ‫صاح��ب فوتبال و ورزش حرفه ای هس��تند‪ .‬مثال با‬ ‫یک کارخانه دار صحب��ت می کنید که در یک منطقه‬ ‫محروم یک کارخانه تاس��یس کن��د‪ .‬دولت موظف‬ ‫اس��ت که در شهرک های صنعتی زمین در اختیارش‬ ‫ق��رارده��د‪.‬‬ ‫دولت موظف اس��ت که برق و اب و فاضالب را تا‬ ‫درب کارخان��ه برای او بیاورد‪ .‬ش��رایط معافیت ‪15‬‬ ‫ساله مالیاتی برای او فراهم کند‪ .‬درست شرایطی که‬ ‫برای یک صنعتگر ایجاد می کند باید در ورزش هم‬ ‫ایجاد ش��ود تا بخش خصوصی تقویت ش��ود‪ .‬تازه‬ ‫نکته دیگ��ری هم وجود دارد‪.‬م��ا در بخش صنعتی‬ ‫ممکن است بعد از سه سال به سوددهی برسیم‪ ،‬اما‬ ‫در ورزش ممکن اس��ت بعد از ‪ 20‬س��ال این اتفاق‬ ‫رخ دهد‪ .‬پس باید حمایت بیشتری از ورزش انجام‬ ‫شود‪.‬‬ ‫اظهارات شما جالب به نظر می رسد‪.‬اما یک‬ ‫واقعیت وجود دارد؛ دولت مخالف تشکیل‬ ‫وزارت ورزش است‪.‬چرا؟‬ ‫‪ l‬استداللش��ان این بود که بحث سیاس��ی است‪ .‬اما‬ ‫واقعا این طور نبوده و نیست‪.‬‬ ‫اما مجلس می توانست با تامل بیشتر فضایی‬ ‫را به وجود بیاورد که دولت هم دچار شائبه‬ ‫سیاس��ی بودن طرح وزارت ورزش نشود‪.‬‬ ‫قبول ندارید؟‬ ‫‪ l‬این بحثی طوالنی اس��ت‪ .‬از دولت های گذشته هم‬ ‫این بحث وجود داشت‪.‬‬ ‫یعنی هر وقت این بحث مطرح می ش��د این‬ ‫برچس��ب به مجلس زده می شد که تشکیل‬ ‫وزارت ورزش یک بحث سیاسی است؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬اما واقع��ا اینطور نبود‪ .‬موافق��ان این طرح‬ ‫می گویند در اس��تان ما یک تیم در لیگ برتر حضور‬ ‫دارد و تمام بودجه ورزش اس��تان هم به همین تیم‬ ‫لیگ برتری اختصاص داده شده است‪ .‬در حالی که‬ ‫ممکن است در ‪ 20‬شهر این استان ‪ 200‬تیم فوتبال‪،‬‬ ‫والیبال و بس��کتبال وجود داش��ته باش��د‪ ،‬اما برای‬ ‫اختص��اص ‪ 200‬تا ‪ 500‬هزارتومان به انها مش��کل‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫ایا بودجه ورزش که با حمایت مجلس��ی ها‬ ‫‪ 5‬برابر هم ش��د در اختیار س��ازمان ورزش‬ ‫قرار گرفت؟‬ ‫‪ l‬ما حمایت کردیم و بودجه ورزش پنج برابر ش��د‪.‬‬ ‫البته دوستان در سازمان تربیت بدنی باید بگویند که ایا‬ ‫این بودجه را دریافت کرده اند یا خیر؟ و اینکه این پول‬ ‫چه ش��ده است‪ .‬من اینطور که پیگیر بودم این پول به‬ ‫ورزش داده نش��د‪ .‬قصد ندارم کسی را زیرسوال ببرم‪.‬‬ ‫چون در مدت زمانی که اقای س��عیدلو امده واقعا امار‬ ‫و عملکرد بسیار خوبی را از خود به جا گذاشته است‪.‬‬ ‫ما در سال گذشته بهترین نتیجه را در مسابقات اسیایی‬ ‫گوانگجو به دست اوردیم‪.‬‬ ‫وقت��ی بح��ث وزارت ورزش مطرح ش��د‪،‬‬ ‫فدراس��یون ها بیانیه ای صادر کردند که ما با‬ ‫این کار مخالفیم و اینکه ورزش کشور نابود‬ ‫مجلس نمی تواند خودش‬ ‫برای این وزارتخانه‬ ‫سرپرست تعیین کند‪.‬‬ ‫اما اهرم های مختلفی‬ ‫هست که به موقع استفاده‬ ‫خواهد شد‪ .‬مجلس اصال‬ ‫عالقه مند نیست که وارد‬ ‫مسائل تهدید امیز شود‪،‬‬ ‫چون گفتمان ما اساسا‬ ‫تهدید نیست‪ ،‬احترام‬ ‫متقابل است‪ .‬اما قانون باید‬ ‫اجرا شود‬ ‫خواهد شد‪.‬دقیقا چند روز بعد از این اتفاق‬ ‫بود ک��ه مجلس اب پاکی را روی دس��ت‬ ‫س��ازمان ریخت و دولت را ملزم به تشکیل‬ ‫وزارت ورزش کرد‪ .‬نظرتان چیست؟‬ ‫‪ l‬ش��اید بهتر بود س��ازمان ورزش و فدراس��یون ها‬ ‫ی خویش��تن داری می کردند‪ .‬چ��ون این بحث در‬ ‫کم ‬ ‫مجلس اصال سیاس��ی نبود‪ .‬در دولت نهم و دهم یک‬ ‫بودجه خوبی در ورزش امده اما باز هم ما مش��کل و‬ ‫کمبودهای زیادی داریم‪.‬‬ ‫ورزش طب��ق سیس��تم مورد عالق��ه دولت‬ ‫در بازی ه��ای اس��یایی ای��ران را ب��ه مقام‬ ‫چهارمی رساند‪ .‬هدف گذاری وزارت ورزش‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬اطمینان داشته باشید که اگر وزارت ورزش تشکیل‬ ‫شود ما در جهان رتبه های باالیی را کسب خواهیم کرد‪.‬‬ ‫استعدادهایی در شهرستان های محروم وجود دارد که‬ ‫اگر به انها رس��یدگی ش��ود من قول می دهم در اکثر‬ ‫رشته های ورزشی‪ ،‬توپی‪ ،‬غیرتوپی‪ ،‬رزمی و‪ ...‬می توانیم‬ ‫در جهان جزو چهار‪ ،‬پنج کشور مطرح باشیم‪.‬‬ ‫نظ��ر ش��ما درب��اره نام��ه رئی��س مجلس‬ ‫ش��ورای اس�لامی به رئیس جمهور درباره‬ ‫تشکیل وزارت ورزش چیست؟‬ ‫‪ l‬اق��ای الریجانی نام��ه ای به اق��ای رئیس جمهور‬ ‫نوش��ته اند که اقای دکتر احمدی ن��ژاد هم احتماال در‬ ‫همین روزها جواب خواهند داد‪.‬‬ ‫من به شخصه دوست ندارم این بحث ها و تصمیماتی‬ ‫که گرفته می شود‪ ،‬وارد بحث های سیاسی بشود چون‬ ‫ب می بیند‪.‬‬ ‫در این صورت ورزش اسی ‬ ‫اما ب��ه هر حال این ذهنیت ب��ه وجود امده‬ ‫و اگ��ر دولت تعلل کند و وزیری را معرفی‬ ‫نکن��د و همچنان طبق اعتقاد خودش بگوید‬ ‫که من قائل به تشکیل وزارت ورزش نیستم‪،‬‬ ‫چ��ه اتفاقی خواهد افت��اد؟ مجلس از لحاظ‬ ‫قانونی چگونه می تواند با این مساله برخورد‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬مجلس برنامه های مخلتفی دارد‪ .‬من دوست ندارم‬ ‫به عن��وان یک عضو از بین ‪ 200‬و خ��رده ای نماینده‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی این بحث وارد این مسائل‬ ‫شود‪ .‬اما این اطمینان را می دهم که واقعا بحث مجلس‬ ‫سیاسی نیست‪ ،‬چون در نهایت وزیر را هم خود ایشان‬ ‫بای��د معرفی کند‪ .‬وزیری هم ک��ه می اید باید با خود‬ ‫ایشان هماهنگ ش��ود‪ .‬وزارتخانه زیرنظر خود ایشان‬ ‫است‪ .‬پس نگرانی خاصی وجود ندارد‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود دول��ت قص��د دارد وزارت‬ ‫ورزش را ب��ا وزارتخانه دیگری ادغام کند‪.‬‬ ‫ایا این شایعه صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬در ای��ن باره تا کنون صحبتی نش��ده ام��ا به نظرم‬ ‫پیشنهاد خوبی است و می توان روی ان کار کرد‪.‬‬ ‫اق��ای رضای��ی در مصاحب��ه ای گفتند که‬ ‫به اعتق��اد من دول��ت‪ ،‬نمی خواهد وزارت‬ ‫ورزش را تش��کیل بدهد اما ب��ه دنبال یک‬ ‫راه حل قانونی است که این مساله را نپذیرد‪.‬‬ ‫ایا دول��ت برای نپذیرفت��ن وزارت ورزش‬ ‫راه حل هایی دارد که به نگرانی مجلس��ی ها‬ ‫منجر شده است؟‬ ‫‪ l‬من چیزی به ذهنم نمی رسد‪ .‬به عنوان نماینده ای که‬ ‫نگاهم نگاه سیاسی نیست‪ ،‬اعتقاد دارم که ما بایدکشتی‬ ‫تخصصی و کارشناسی بگیریم‪.‬‬ ‫اما این کشتی ظاهرا رسانه ای است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬همین طور اس��ت‪ .‬به نظرم دولت باید مطمئن‬ ‫شود‪ .‬همین‪.‬‬ ‫ش��ما از اهرم ه��ا نگفتید‪ .‬در ص��ورت عدم‬ ‫تمکین دولت برای تش��کیل وزارت ورزش‬ ‫مجلس چگونه برخورد می کند؟ ایا خودش‬ ‫سرپرست تعیین می کند؟‬ ‫‪ l‬ن��ه‪ .‬مجلس نمی تواند خودش برای این وزارتخانه‬ ‫سرپرست تعیین کند‪ .‬اما اهرم های مختلفی هست که‬ ‫به موقع اس��تفاده خواهد شد‪ .‬مجلس اصال عالقه مند‬ ‫نیس��ت که وارد مسائل تهدید امیز شود‪ ،‬چون گفتمان‬ ‫ما اساسا تهدید نیس��ت‪.‬احترام متقابل است‪ .‬اما قانون‬ ‫باید اجرا شود‪.‬‬ ‫در م��ورد گزینه ه��ای وزارت ورزش ه��م‬ ‫ش��ایعات فراوانی وجود دارد‪ .‬بحث برس��ر‬ ‫خود اقای سعیدلو و علی ابادی است‪ .‬برخی‬ ‫می گوین��د همانط��ور که این رقابت برس��ر‬ ‫موفقی��ت گوانگجو وجود داش��ت در مورد‬ ‫وزارت ورزش هم وجود دارد‪ .‬دیدگاه شما‬ ‫در این مورد چیست؟‬ ‫‪ l‬این اختیار را باید به دولت و رئیس جمهور داد‪ .‬هر‬ ‫دو اینها کسانی هستند که در ورزش زحمت کشیده اند‬ ‫و طبیعی است که نباید انتظار داشت گزینه های مدنظر‬ ‫دیگران معرفی ش��ود‪ .‬به طور کلی معتقدم نباید کسی‬ ‫تحمیل شود‪.‬‬ ‫ای��ن نگرانی وج��ود دارد در م��ورد اینکه‬ ‫وزارت ورزش به رغ��م نظ��ارت نمایندگان‬ ‫مجلس تشکیل نشود‪ .‬نظرتان چیست؟‬ ‫‪ l‬م��ن این احتمال را می ده��م و این نگرانی بحق‬ ‫است‪ .‬من هم این نگرانی را دارم‪ .‬اما حیف است که‬ ‫بین مجلس و دولت کش��مکش ایجاد شود‪ .‬دوست‬ ‫دارم ای��ن نگاه ها را کنار بگذاریم و هم دولت و هم‬ ‫مجلس یک نشس��ت تخصصی و کارشناسی نسبت‬ ‫به این موضوع داش��ته باش��ند‪ .‬ای کاش می ش��د به‬ ‫مناطق محروم کش��ور می رفتیم و می دیدیم که چه‬ ‫استعدادهای بیش��ماری وجود دارد که راه به جایی‬ ‫پیدا نمی کنند‪ .‬نس��ل به نس��ل در درون خودشان و‬ ‫در میان ناکامی در رس��یدن به رویاهایش��ان از بین‬ ‫می رون��د‪.‬‬ ‫ی��ک مثال بزنم‪ .‬ب��ه نظرتان اگر رحم��ان رضایی در‬ ‫دانش��گاه قبول نمی ش��د و به ته��ران نمی امد ممکن‬ ‫بود راه به جایی ببرد؟ اگر علی دایی دانش��گاه قبول‬ ‫نمی ش��د و به تهران نمی امد ممکن بود ما علی دایی‬ ‫داشته باش��یم؟ این بحث در همه زمینه ها هم وجود‬ ‫دارد‪ .‬من فک��ر می کنم اگر وزارت ورزش تش��کیل‬ ‫شود و به صورت کالن به مسائل نگاه کند و در کنار‬ ‫ان فدراس��یون ها کار اصلی خودش��ان را انجام دهند‬ ‫و تیم ها به صورت خصوصی اداره ش��وند اتفاق های‬ ‫بزرگی در ورزش کشور رخ خواهد داد‪g .‬‬ ‫ورزش‬ ‫پایان مهلت دولت و هشدار مجلس‬ ‫مصطفی تاجیک‬ ‫‪2‬‬ ‫ادغام دو س��ازمان تربیت بدن��ی و ملی جوانان با‬ ‫طرح پیشنهادی مجلس ش��ورای اسالمی که با تائید‬ ‫‪ 150‬نماینده مجلس به تصویب رسید و دوم بهمن ماه‬ ‫با تائید از س��وی ش��ورای نگهبان به قانون بدل شد‪،‬‬ ‫از همان ابت��دا با مخالفت دولت هم��راه بود‪ .‬رئیس‬ ‫سازمان تربیت بدنی قبل از تصویب قانون در مجلس‬ ‫به همراه روس��ای فدراسیون های ورزشی در نامه ای‬ ‫تش��کیل چنین وزارتخانه ای را برابر با نابودی کامل‬ ‫ورزش دانس��ته بودند‪ ،‬اما نمایندگان بی توجه به این‬ ‫نامه با رایی باالتر طرح را به تصویب رس��اندند تا به‬ ‫زعم انها از دخالت ه��ای دولتی در مدیریت ورزش‬ ‫پیشگیری کنند‪.‬‬ ‫هر قان��ون پ��س از تائید ش��ورای نگهب��ان باید در‬ ‫فاصل��ه ای ‪ 15‬روزه برای عملیاتی ش��دن از س��وی‬ ‫رئیس جمه��ور ابالغ ش��ود‪ ،‬اما با گذش��ت دو ماه از‬ ‫تائید این طرح و حتی به رغم مطرح ش��دن چند اسم‬ ‫در رس��انه ها به عنوان نامزدهای احتمالی سرپرستی‬ ‫وزارت ورزش خبری از از ابالغ قانون نشده است‪.‬‬ ‫همزم��ان با تصمیم دول��ت برای ادغ��ام وزارت راه‬ ‫در وزارتخانه های بنیادین‪ ،‬این ش��ایعه طرح ش��د که‬ ‫دول��ت می خواهد وزارتخانه تش��کیل نش��ده را در‬ ‫ام��وزش و پرورش ادغام کند؛ ش��ایعه ای که تنها از‬ ‫سوی یکی از مشاوران وزیر اموزش و پرورش که از‬ ‫مدیران سابق استقالل است طرح شد‪ ،‬اما حتی جدی‬ ‫هم گرفته نش��د‪ .‬ادغام وزارتخانه ای که هنوز تشکیل‬ ‫نش��ده بود‪ ،‬این توجیه را به همراه داش��ت که دولت‬ ‫می خواهد تع��داد وزارتخانه ها را کاهش دهد‪ .‬با این‬ ‫وجود عکس العمل تند چن��د نماینده ورزش از یک‬ ‫س��و و بی توجهی اعضای هیات دولت به این شایعه‬ ‫حاک��ی از موجی خبری بود که تنها ایجاد ش��ده بود‬ ‫تا عکس العمل ها به طرح ماجرای این ادغام احتمالی‬ ‫سنجیده شود که به سرعت هم مسکوت ماند‪.‬‬ ‫ی مط��رح می ش��د‪ .‬وزارت ورزش‪،‬‬ ‫ه��ر روز اس��م ‬ ‫وزارتخانه ای ک��ه بیش از ه��ر وزارت دیگری‪ ،‬مرد‬ ‫اولش در دید افکار عمومی قرار می گرفت سبب شد‬ ‫تا اس��امی مختلفی هنوز وزارتخانه ای تشکیل نشده‪،‬‬ ‫برای اداره اش ردیف ش��وند‪ .‬درحالی که کمتر کسی‬ ‫هم حتی نامی از علی سعیدلو به میان نمی اورد هر روز‬ ‫صفحات روزنامه ها پر بودند از اسامی گزینه هایی که‬ ‫معلوم نبود چه کسی اسم شان را سر زبان ها می اندازد‪.‬‬ ‫از رئیس منطقه ازاد قش��م گرفته تا سردار رویانیان و‬ ‫فدا حس��ین مالکی س��فیر ایران در افغانستان‪ ،‬همه و‬ ‫همه گزینه هایی بودند که نام شان برای این وزارتخانه‬ ‫طرح شد‪ ،‬اما باز هم خبری از معرفی سرپرست نبود‬ ‫تا اینکه رئیس جمهور‪ ،‬در ابتدای اسفند نام سرپرست‬ ‫جدید برای معاونت ملی جوانان را رس��انه ای کرد و‬ ‫این ش��ایعه که او اعتقادی به تشکیل وزارت ورزش‬ ‫ندارد را قوت بخش��ید‪ .‬از سوی دیگر ارسال بودجه‬ ‫س��ال ‪ 90‬به مجلس شورای اس�لامی و نوشته شدن‬ ‫سرفصل تربیت بدنی برای بودجه ورزش کشور دیگر‬ ‫نش��انه ای بود که رئیس جمهور بودجه جاری ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫در هاله ای از ابهام‬ ‫را همچنان به نام س��ازمان تربیت بدنی نوشته است و‬ ‫خبری از ایجاد سرفصلی به عنوان وزارت ورزش در‬ ‫برنامه های کابینه دولت دهم نیست‪.‬‬ ‫یک روز بعد از اینکه روسای فدراسیون های ورزشی‬ ‫با ادغام سازمان ملی جوانان و سازمان تربیت بدنی و‬ ‫تش��کیل وزارت ورزش مخالفت کردند‪ ،‬سید جالل‬ ‫یحی��ی زاده‪ ،‬رئی��س فراکس��یون تربیت بدنی مجلس‬ ‫ادعا کرد بعضی روس��ای فدراس��یون ها برای امضای‬ ‫نامه سرگش��اده به رئیس مجل��س راضی نبوده اند‪ .‬او‬ ‫به ایس��نا گفت‪« :‬بگذریم از اینک��ه وقتی با برخی از‬ ‫روس��ای فدراس��یون ها صحبت می ک��ردم خود انها‬ ‫راضی به ان جلس��ه و ان نامه نبودن��د‪ .‬حتی برخی‬ ‫از انه��ا عنوان کردند که نامه ای س��فید امضا کرده اند‬ ‫که بعدا ان بیانیه باالی ان امضاها نوشته شده است‪».‬‬ ‫ای��ن ادع��ا اما اعت��راض روس��ای فدراس��یون ها را‬ ‫در ب��ردارد‪ .‬س��ید محمد پوالگ��ر‪ ،‬رئیس فدراس��یون‬ ‫تکوان��دو این قضیه را تکذی��ب می کند‪« :‬این ادعای‬ ‫اقای یحیی زاده درباره بیانیه ‪ 51‬فدراس��یون ورزشی‬ ‫ی را کامال رد می کنم‪ .‬همه‬ ‫به مجلس شورای اس�لام ‬ ‫با علم کامل که پس از بررس��ی های بس��یار به دست‬ ‫ام��ده این بیانیه را امضا کردی��م‪ .‬همه ما عاقل و بالغ‬ ‫و در عرصه ورزش س��رد و گرم چش��یده هستیم و‬ ‫هیچ ک��س نمی توان��د ما را تحت فش��ار بگذارد‪ .‬این‬ ‫ادع��ا در حالی مطرح می ش��ود که دکتر س��عیدلو در‬ ‫نشستی که داشتیم اعالم کردند هر نظر مثبتی در این‬ ‫خصوص به نظرتان می رس��د‪ ،‬بیان کنی��د‪ .‬اما من بر‬ ‫این باورم که کار نمایندگان مجلس به نوعی نس��خه‬ ‫‪57‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪58‬‬ ‫پیچیدن بدون بررسی بود‪».‬‬ ‫محمود مشحون‪ ،‬رئیس فدراسیون بسکتبال هم طور‬ ‫دیگ��ری بر حرف های هم قط��ارش صحه می گذارد‪:‬‬ ‫«اصال چنین چیزی نیس��ت‪ .‬من از اول جلسه بودم و‬ ‫اخرین نفر هم خارج ش��دم‪ .‬سعیدلو در این نشست‬ ‫گفت هر کس موافق اس��ت دلی��ل موافقتش را بدون‬ ‫رودربایستی بگوید‪ .‬رئیس سازمان تربیت بدنی گفت‬ ‫که اگر کس��ی رودربایستی دارد‪ ،‬من از جلسه بیرون‬ ‫بروم‪ .‬در این ش��رایط چطور یحیی زاده این اظهار نظر‬ ‫را گفته‪ ،‬از زبان چه کس��ی این حرف را زده اس��ت؟‬ ‫بزرگ تش��کیالت ما میرس��لیم بود که به عنوان اولین‬ ‫س��خنگو حرف زد‪ .‬همه روس��ا ش��اهد حرف های‬ ‫س��عیدلو بودند و او نظرش را ب��ه هیچ کس تحمیل‬ ‫نکرد‪».‬‬ ‫البته این اولین باری نیست که روسای فدراسیون های‬ ‫ورزش��ی به حمای��ت از رئیس س��ازمان تربیت بدنی‬ ‫بیانی��ه ص��ادر کردن��د‪ .‬حدود دوس��ال پی��ش وقتی‬ ‫زمزمه های رفتن محمد علی ابادی از سازمان و امدن‬ ‫علی س��عیدلو ش��نیده می ش��د‪ 38 ،‬رئیس فدراسیون‬ ‫ورزش��ی در نام��ه ای ب��ه محم��ود احمدی ن��ژاد از‬ ‫او خواس��تند محم��د علی اب��ادی را در ریاس��ت‬ ‫س��ازمان تربیت بدنی حفظ کن��د‪ .‬امضا کنندگان دلیل‬ ‫نوش��تن این نام��ه را «عملکرد عال��ی علی ابادی» و‬ ‫فراهم ش��دن فرصت برای «به بار نشستن تالش های‬ ‫بی وقف��ه او» عنوان کرده بودن��د‪ .‬به نظر خیلی ها این‬ ‫مس��اله تنها به خاطر نگرانی روسا از برکناری قبل از‬ ‫پایان دوره چهار ساله ریاستشان بود‪.‬‬ ‫عیسی ساوه شمش��کی‪ ،‬رئیس فدراسیون اسکی هم‬ ‫می گوید‪« :‬در یک جلس��ه دو س��اعته همه روس��ای‬ ‫فدراس��یون ها با بررس��ی ابع��اد مختل��ف این طرح‬ ‫مخالف��ت خ��ود را اعالم و طوم��ار را امضا کردند و‬ ‫هیچ گون��ه اجب��اری در این زمینه نب��ود‪ ».‬با این حال‬ ‫علیرضا دهقان یکی از نماینده های مجلس می گوید‪:‬‬ ‫«این که ‪ 51‬رئیس فدراسیون را دولت بعد از تصویب‬ ‫یک طرح می نش��اند‪ ،‬نشانه قدرت بیش از حد دولت‬ ‫در ورزش اس��ت‪ .‬ما می خواهیم با تشکیل وزارتخانه‬ ‫این مس��ائل پیش نیاید‪ .‬سعیدلو باید برای نمایندگان‬ ‫مجلس شان قائل می شد و نباید موضع می گرفت‪».‬‬ ‫س��تار هدایتخ��واه‪ ،‬دیگر نماینده مجل��س هم معتقد‬ ‫اس��ت این کار تنه��ا از دخالت های غیرورزش��ی در‬ ‫ورزش جلوگیری می کن��د‪« :‬ما مطمئنیم با این قانون‬ ‫دخالت های غیر ورزشی را نابود می کنیم‪ .‬امار اشتباه‬ ‫به اهالی ورزش داده اند‪ .‬مهمترین دستاورد وزارتخانه‬ ‫این اس��ت که دیگر کس��ی نمی توان��د در انتخابات‬ ‫فدراس��یون ها و هیات ه��ا دخالت کن��د‪ .‬در واقع ما‬ ‫ورزش را به قوانین بین المللی نزدیک می کنیم‪».‬‬ ‫با این حال س��یدحمید سجادی‪ ،‬معاون امور ورزش‬ ‫س��ازمان‪ ،‬ادعای یحیی زاده را قبول ندارد‪« :‬روس��ای‬ ‫فدراسیون های ورزش��ی با توجه و تکیه بر شناخت‬ ‫جام��ع و عملیات��ی خ��ود از واقعیات ام��ور اجرایی‬ ‫ورزش در الیه ه��ای مختل��ف جامعه‪ ،‬در جلس��ه ای‬ ‫که در س��ازمان تربیت بدنی داشتند مخالفت خود را‬ ‫ب��ا طرح ادغام س��ازمان تربیت بدنی و س��ازمان ملی‬ ‫جوانان اعالم کردند و برخالف اظهارات مطرح شده‬ ‫هیچ اجباری از س��وی س��ازمان در این زمینه وجود‬ ‫نداشت‪».‬‬ ‫مخالفت مرکز پژوهش های مجلس با تش��کیل‬ ‫وزارت ورزش‬ ‫ مرک��ز پژوهش ه��ای مجلس اعالم کرد در ش��رایط‬ ‫فعلی تش��کیل وزارت ورزش توصیه نمی شود‪.‬مرکز‬ ‫پژوهش های مجلس با تاکید بر اینکه تشکیالت کالن‬ ‫دولت مقوله ای نیس��ت که قوه مقنن��ه بتواند هر نوع‬ ‫دخل و تصرفی را بدون موافقت و مش��ارکت دولت‬ ‫در ان انج��ام دهد‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬تبدیل س��ازمان ها ‬ ‫ی‬ ‫تربیت بدن��ی و ملی جوانان ب��ه وزارتخانه قابل تامل‬ ‫بوده و در ش��رایط فعلی توصیه نمی شود‪ ».‬این مرکز‬ ‫پس از بررسی «طرح تبدیل سازمان های تربیت بدنی‪،‬‬ ‫میراث فرهنگی و گردش��گری و بنیاد ش��هید و امور‬ ‫ایثارگ��ران به وزارت و الحاق س��ازمان ملی جوانان‬ ‫به وزارت ورزش» نظر خود را در این باره با انتش��ار‬ ‫گزارشی اعالم کرد‪.‬‬ ‫قس��متی از متن این اظهارنظر به ش��رح زیر اس��ت‪:‬‬ ‫«س��ازما ن تربیت بدنی و س��ازمان ملی جوانان متولی‬ ‫انجام وظایف و فعالیت هایی هستند که مصداق ستاد‬ ‫شخصی‪ ،‬ستاد هماهنگی و ارتباطی و ستاد نظارتی یا‬ ‫واجد حساسیت فوق العاده ای نیستند که سازماندهی‬ ‫انه��ا زیر نظر عالی ترین مقام قوه مجریه اجتناب ناپذیر‬ ‫باش��د‪ .‬بنابراین از منظر اصول و مبانی س��ازماندهی‬ ‫س��اختارهای اداری‪ ،‬قرار گرفتن سازمان های مذکور‬ ‫در جایگاه فعلی فاقد توجیه منطقی است‪.‬‬ ‫بررس��ی سوابق و مبانی تجربی و علمی حاکی از ان‬ ‫است که مشکالت ورزشی با تشکیل یک وزارتخانه‬ ‫و صرفا پاس��خگویی وزی��ر ورزش برطرف نخواهد‬ ‫شد؛ همان گونه که بسیاری از مشکالت در برخی از‬ ‫وزارتخانه های دیگر وجود دارد که پاسخگویی وزیر‬ ‫باعث رفع مشکالت نشده است‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه لزوم اجرای ابالغیه اص��ل چهل وچهارم‬ ‫قانون اساس��ی‪ ،‬الزم اس��ت در جهت افزایش نقش‬ ‫بخش خصوصی در ورزش اقدام و تشکیالت دولت‬ ‫در ای��ن بخش کوچک تر ش��ود‪ .‬درحال��ی که ایجاد‬ ‫وزارت ورزش و جوانان‪ ،‬باعث دولتی ش��دن بیشتر‬ ‫ورزش خواهد شد‪.‬‬ ‫اکث��ر فعالیت های ورزش��ی از طریق فدراس��یون ها‬ ‫و هیات ه��ای ورزش��ی و نیز کمیته مل��ی المپیک و‬ ‫باش��گاه ها صورت می گیرد که نهادهای غیردولتی و‬ ‫خصوصی هس��تند‪ .‬ایج��اد وزارت ورزش و جوانان‬ ‫باعث وابس��تگی بیش��تر این نهادها ب��ه دولت و در‬ ‫نهایت افزایش تشکیالت ان خواهد بود‪».‬‬ ‫وزارتخانه تشکیل می شود؟‬ ‫اگرچه قانون وزارت ورزش به تائید شورای نگهبان‬ ‫رس��یده اما این ش��ایعه که ممکن اس��ت دولت این‬ ‫قان��ون را نپذی��رد‪ ،‬در محافل پیچی��ده‪ .‬پیش از این‬ ‫هم بودن��د قوانینی که دولت انه��ا را اجرایی نکرده‬ ‫اس��ت‪ .‬قوانینی مثل‪ ،‬قانون بودجه مت��رو که بیش از‬ ‫یکس��ال از زمان ابالغش از س��وی مجلس هنوز به‬ ‫مرحل��ه اجرای��ی در نیامده اند‪ .‬بر اس��اس اصل ‪137‬‬ ‫قانون اساس��ی‪ ،‬اگ��ر رئیس جمهور قانون��ی را تا ‪15‬‬ ‫در حالی که طبق ادعای‬ ‫یکی از نمایندگان‬ ‫مجلس شورای اسالمی‬ ‫ دولت برای تشکیل‬ ‫وزارت ورزش تنها تا‬ ‫‪ 20‬فروردین مهلت‬ ‫داشت حتی پس از‬ ‫گذشت چند روز از‬ ‫مهلت مجلسی ها به‬ ‫دولت تشکیل این‬ ‫وزارتخانه د ر هاله ای از‬ ‫ابهام قرار گرفته است‬ ‫روز ابالغ نکند‪ ،‬رئی��س مجلس این اجازه را دارد تا‬ ‫اجرایی ش��دنش را به همه نهاد ها ابالغ کند‪ ،‬اما پیش‬ ‫از ای��ن اگرچه مجلس قان��ون مترو را ابالغ کرد ولی‬ ‫ب��از هم توس��ط دولت به اجرا در نیام��د‪ .‬اخباری در‬ ‫این باره شنیده می ش��ود که وزارت ورزش هم فعال‬ ‫تا ماه های متوالی اینده در دس��تور کار هیات وزیران‬ ‫نیست و ش��اید این بن بست در تشکیل وزارتخانه تا‬ ‫اواخر س��ال اینده و زمان انتخابات مجلس ش��ورای‬ ‫اسالمی دوره نهم ادامه داشته باشد‪ .‬نکته ای که اصغر‬ ‫یوس��ف نژاد‪ ،‬یکی از اعضای طرح وزارتخانه ورزش‬ ‫و نماین��ده مردم س��اری درب��اره ان می گوید‪« :‬بعید‬ ‫اس��ت این اتفاق بیفتد‪ .‬ما معتقدی��م دولت تا قبل از‬ ‫پایان اس��فند ماه این قان��ون را ابالغ و وزارت جدید‬ ‫را تش��کیل می دهد‪ .‬قانون مترو یکسری اختالفات را‬ ‫به همراه داش��ت‪ ،‬اما اینجا هیچ مشکلی وجود ندارد‪.‬‬ ‫فکر می کن��م دولت س��رگرم طراحی چ��ارت ویژه‬ ‫وزارت ورزش اس��ت‪ .‬البته این بحث هم در مجلس‬ ‫مطرح ب��ود که رئیس مجلس قان��ون را در روزهای‬ ‫این��ده و در صورتی ک��ه دولت تصمیم��ی نگرفت‬ ‫ابالغ کند‪».‬‬ ‫پی��ش از این محمد دهقان‪ ،‬نماینده ایذه هم این نکته‬ ‫را گفته بود و اصرار داشت در صورت تداوم سکوت‬ ‫دول��ت ب��رای وزارت ورزش‪ ،‬مجل��س وارد عم��ل‬ ‫می ش��ود اما اینکه حتی ابالغ قانون از سوی مجلس‪،‬‬ ‫به مفهوم تشکیل وزارتخانه جدید باشد پرسشی فعال‬ ‫بی پاسخ است‪.‬‬ ‫علی سعیدلو که معموال در حاشیه مراسم های مختلف‬ ‫سیاس��ت های س��ازمان تربیت بدنی را تبیین می کند‪،‬‬ ‫در حاش��یه مراسم تقدیر از دانش��جویان مدال اور از‬ ‫ت�لاش دولت برای ادامه کار س��ازمان تربیت بدنی و‬ ‫عدم تش��کیل وزارت ورزش و جوانان خبر داد‪« :‬ما‬ ‫به دنبال راهکاری برای جلوگیری از وزراتخانه شدن‬ ‫سازمان تربیت بدنی هستیم‪».‬‬ ‫در حالی که مهلت دولت برای تشکیل وزارت ورزش‬ ‫به پایان رسیده‪ ،‬همچنان اختالف دولت و مجلس برای‬ ‫تش��کیل وزارتخان��ه جدید به جای خود باقی اس��ت‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز چهارشنبه ‪ 8‬دی‬ ‫ماه ‪ ،89‬کلیات طرح تبدیل س��ازمان های تربیت بدنی و‬ ‫ملی جوانان به وزارت ورزش و جوانان را با ‪ 141‬رای‬ ‫موافق‪ 46 ،‬رای مخالف و ‪ 6‬رای ممتنع از مجموع ‪195‬‬ ‫نماینده حاضر تصویب کردند‪ .‬بر این اس��اس قرار شد‬ ‫وزارتخان��ه ورزش و جوانان به مجموع وزارتخانه های‬ ‫کش��ور اضاف��ه ش��ود و از تاریخ تصویب ای��ن قانون‬ ‫س��ازمان های تربیت بدنی و ملی جوان��ان با اعتبارات‪،‬‬ ‫نیروی انس��انی و امکانات ادغام و به وزارت ورزش و‬ ‫جوانان تبدیل شوند‪ .‬با وجود تایید این مصوبه از سوی‬ ‫شورای نگهبان به نظر می رسید که حرف و حدیثی برای‬ ‫مخالفت ب��ا این مصوبه باقی نماند‪ ،‬ام��ا دولت از ابتدا‬ ‫با تش��کیل این وزارتخانه مخالف بود‪ .‬رئیس جمهور با‬ ‫تاکید بر اینکه دو س��ازمان تربیت بدنی و ملی جوانان با‬ ‫یکدیگر همخوانی ندارند‪ ،‬گفت‪« :‬سازمان ملی جوانان‬ ‫سیاستگذار در مس��ائل اجتماعی جوانان است و اعالم‬ ‫می کنم که این ادغام حتما به ضرر ورزش خواهد بود‪».‬‬ ‫مجلس دست به کار می شود‬ ‫ش��ایعه عدم تش��کیل وزارت ورزش از سوی دولت‬ ‫باعث ش��د ت��ا رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی در‬ ‫نخس��تین روزه��ای کاری مجل��س در س��ال ‪ 90‬در‬ ‫نام��ه ای به رئیس جمهور در خص��وص این موضوع‬ ‫واکنش نش��ان دهد‪ .‬رئیس مجلس ش��ورای اسالمی ‬ ‫تصویب نامه هیات دولت در خصوص تعیین ضرایب‬ ‫حقوق سال ‪ 1389‬را مغایر قوانین کشور اعالم کرد‪.‬‬ ‫ی طی‬ ‫علی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس ش��ورای اس�لام ‬ ‫نامه ای خطاب ب��ه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور‪،‬‬ ‫ت بررس��ی و تطبی��ق مصوبات دولت با‬ ‫دو ایراد هیا ‬ ‫قوانین و تصویب نامه هیات دولت در خصوص تعیین‬ ‫ضرایب حقوق س��ال ‪ 1389‬را جه��ت انجام اقدامات‬ ‫الزم برای رفع این ایرادات‪ ،‬به وی ابالغ کرد‪.‬‬ ‫مت��ن نام��ه الریجانی به رئیس جمهور به ش��رح ذیل‬ ‫است‪.‬‬ ‫جناب اقای دکتر احمدی نژاد‬ ‫ریاست محترم جمهوری اسالمی ایران‬ ‫بازگش��ت به رونوش��ت تصویب نامه هی��ات محترم‬ ‫وزیران به شماره ‪ 44585/54017‬مورخ ‪،1389/3/9‬‬ ‫موض��وع «تعیین ضرایب حقوق س��ال ‪ ،»1389‬ذیال‬ ‫متعاق��ب بررس��ی ها و اع�لام نظر مقدمات��ی هیات‬ ‫بررس��ی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین و مستندا‬ ‫به صدر ماده واحده و تبصره ‪ 4‬الحاقی به قانون نحوه‬ ‫اجرای اصول هشتاد و پنجم (‪ ) 85‬و یکصد و سی و‬ ‫هـش��تم (‪ )138‬قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران‬ ‫و اصالح��ات بعـدی و ماده ‪ 10‬ایین نامه اجرایی ان‪،‬‬ ‫مرات��ب متضمن اعالم نظر قطع��ی جهت اقدام الزم‬ ‫در مهلت مق��رر قانونی و اعالم نتیجه به این جانب‪،‬‬ ‫ابالغ می گردد‪ .‬بدیهی است پس از انقضای یک هفته‬ ‫مهلت مقرر در قان��ون‪ ،‬ان بخش از مصوبه که مورد‬ ‫ایراد قرار گرفته ملغی االثر خواهد بود‪.‬‬ ‫‪1‬ـ ب��ا قطع نظر از مس��تثنیات من��درج در بند ‪ 9‬ماده‬ ‫‪ 68‬قانون مدیریت خدمات کش��وری مصوب ‪1386‬‬ ‫ب��ه موجب پاراگراف میانی همین بند‪« ،‬مجموع مبالغ‬ ‫قابل پرداخ��ت تحت عنوان اضاف��ه کار به هر یک از‬ ‫کارمندان نبای��د از حداکثر ‪ 50‬درصد حقوق ثابت و‬ ‫فوق العاده ه��ای وی تجاوز نمای��د»‪ ،‬علی هذا بند ‪11‬‬ ‫تصویب نام��ه مبنی ب��ر «تجویز پرداخ��ت فوق العاده‬ ‫اضافه کار س��اعتی‪ ...‬حداکثر به میزان عملکرد س��ال‬ ‫‪ 1387‬دستگاه مشروط به عدم تجاوز از سقف اعتبار‬ ‫منظورش��ده در موافقت نامه همان سال» چون اطالق‬ ‫عبارت‪ ،‬متضمن تجاوز از حداکثر سقف تعیین شده‬ ‫برای هر کارمند خواهدبود مغایر با قانون است‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ب��ا عنایت به جزء ب از بند ‪ 11‬قانون بودجه س��ال‬ ‫‪ 1388‬کل کش��ور‪ ،‬مبنی بر الزم االجرا بودن فصل دهم‬ ‫قان��ون مدیریت خدمات کش��وری از جمل��ه ماده ‪68‬‬ ‫قان��ون مذکور‪ ،‬از تاری��خ ‪ ،1388/1/1‬بنابراین با وجود‬ ‫قانون مصوب الزم االجرا‪ ،‬بند ‪ 11‬تصویب نامه از حیث‬ ‫استناد به رویه ای که قبل از تاریخ الزم االجرا شدن قانون‬ ‫مدیریت خدمات کشوری‪ ،‬جاری و متعارف بوده است‪،‬‬ ‫مغایر با قانون است‪.‬‬ ‫رئیس مجلس شورای اسالمی‪ ،‬علی الریجانی‬ ‫پایان مهلت دولت و هشدار مجلس‬ ‫در حال��ی که طبق ادعای یک��ی از نمایندگان مجلس‬ ‫شورای اس�لامی دولت برای تشکیل وزارت ورزش‬ ‫تنها تا ‪ 20‬فروردین مهلت داشت حتی پس از گذشت‬ ‫چند روز از مهلت مجلس��ی ها به دولت تش��کیل این‬ ‫وزارتخان��ه د ر هال��ه ای از ابه��ام قرار گرفته اس��ت‪.‬‬ ‫یحیی زاده گفته بود‪« :‬بیستم فروردین ماه اخرین مهلت‬ ‫دولت برای تشکیل وزارت ورزش است و مجلس از‬ ‫راهکارهای نظارتی و تذکرات برای اجرایی شدن این‬ ‫قانون استفاده می کند‪.‬‬ ‫اما پس از گذش��ت چند روز از تاریخ تعیین شده از‬ ‫سوی مجلس دولت گویا همچنان اعتقادی به تشکیل‬ ‫این وزارتخانه ندارد‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس با اش��اره ب��ه عدم اجرای قانون‬ ‫تش��کیل وزارت ورزش و جوانان از سوی دولت‪ ،‬از‬ ‫ارس��ال نامه تذکر امیز رئیس مجلس به رئیس جمهور‬ ‫در این باره خبر داد‪ .‬س��ید جالل یحیی زاده همچنین‬ ‫در پاسخ به این س��وال که مجلس عدم معرفی وزیر‬ ‫ب��رای وزارت ورزش و جوان��ان را چگونه ارزیابی‬ ‫می کند و تاکنون چه اقدامی انجام داده اس��ت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«متاس��فانه دولت هیچ عزم جدی برای معرفی وزیر‬ ‫ورزش و تش��کیل این وزارتخانه ندارد و در ‪ 7‬سال‬ ‫گذش��ته نیز هیچ گاه سازمان تربیت بدنی تا این اندازه‬ ‫در مقابل مجلس عدم پاسخگویی نداشته است‪ ».‬وی‬ ‫با تاکید بر اینکه همه نمایندگان از عدم پاس��خگویی‬ ‫سازمان تربیت بدنی ناراضی هستند‪ ،‬گفت‪« :‬متاسفانه‬ ‫در چند ماه اخیر وضعیت بس��یار بدتر ش��ده اس��ت‬ ‫و کس��انی ک��ه در ای��ن س��ازمان مس��ئولیت دارند‬ ‫ب��ه دلیل اینک��ه احس��اس می کنند س��اختارها تغییر‬ ‫ک��رده و وزیر باید پاس��خگو باش��د‪ ،‬هیچ پاس��خی‬ ‫نمی دهند‪».‬‬ ‫رئیس مس��تعفی کمیت�� ه تربیت بدن��ی مجلس گفت‪:‬‬ ‫«رئیس مجلس نیز نام��ه تذکر امیزی به رئیس جمهور‬ ‫درباره اجرای این قانون داده اس��ت و ما نیز در انتظار‬ ‫اجرایی ش��دن ان هستیم‪ ».‬تش��کیل وزارت ورزش و‬ ‫جوانان ‪ 13‬دی ماه س��ال ‪ 89‬در مجلس تصویب شد‪.‬‬ ‫ای��ن در حالی بود ک��ه مع��اون اول رئیس جمهور در‬ ‫همان تاری��خ در مصاحبه با خبرنگاران گفت‪« :‬دولت‬ ‫به تصویب طرح ادغام سازمان های تربیت بدنی و ملی‬ ‫جوانان و تشکیل وزارت ورزش و جوانان در مجلس‬ ‫انتقاد دارد‪ ،‬اما به قانون عمل خواهد کرد‪g ».‬‬ ‫ورزش‬ ‫امیدوار رضایی در گفت و گو با مثلث؛‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪3‬‬ ‫شرایط حذف وزارت ورزش‬ ‫امیدوار رضایی‪ ،‬رئیس فراکسیون ورزش مجلس شورای اسالمی بر خالف برخی دیگر‬ ‫از نمایندگان مجلس که با شدت بیشتری از پایان یافتن مهلت قانونی دولت برای تشکیل‬ ‫وزارت ورزش سخن می گویند‪ ،‬سعی دارد واکنش دولت را در فضایی به دور از حاشیه و‬ ‫جنجال ارزیابی کند‪ .‬او که در حوزه ورزش مورد رجوع اهالی ورزش قرار دارد پیش بینی‬ ‫خاص خودش را درباره تعلل دولت برای تشکیل وزارت ورزش ارائه می دهد‪ .‬با این وجود‬ ‫وی تاکید دارد که دولت باید به وظایف قانونی اش عمل کند‪.‬‬ ‫ع��دم تش��کیل وزارت ورزش ح��رف و‬ ‫حدیث های فراوانی را به همراه داشته است‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از این اتفاقات چیست؟‬ ‫‪ l‬ظاهرا دولت تشکیل وزارت ورزش را قبول ندارد‬ ‫و می خواه��د الیحه ای بیاورد وای��ن قانون را اصالح‬ ‫کند‪ .‬برداشت من این است که دولت می خواهد حوزه‬ ‫ورزش همچنان در دست سازمان بماند‪.‬‬ ‫ایا این اتفاق خواهد افتاد؟‬ ‫‪ l‬ب��ه هر حال من فکر می کنم دولت به دنبال راه حل‬ ‫قانونی است تا این کار را انجام دهد‪.‬‬ ‫بنابراین پیش بینی ش��ما از تعلل دولت این‬ ‫اس��ت که دولت قصد دارد برای تغییر نظر‬ ‫مجلس درباره وزارت ورزش‪ ،‬الیحه ای را‬ ‫تقدیم مجلس کند؟‬ ‫‪ l‬موضوعی که کامال روشن به نظر می رسد این است‬ ‫که دولت از ابتدا هم مخالف تش��کیل این وزارتخانه‬ ‫بوده و ظاهرا مساله ادغام سازمان ملی جوانان و سازمان ‬ ‫تربیت بدنی را قب��ول ندارد‪.‬این احتمال وجود دارد که‬ ‫دولت الیحه ای بیاورد واین قانون را اصالح کند‪.‬‬ ‫با این وجود تکلیف برنامه پنجم توسعه برای‬ ‫کاهش وزارتخانه ها چه خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬چون طبق قانون برنامه پنجم‪ ،‬دولت باید وزارتخانه ها‬ ‫را به ‪ 17‬وزارتخانه تبدیل کند‪ ،‬طبیعتا می تواند الیحه بیاورد‬ ‫و در دل این الیحه‪ ،‬اختیارات وزارتخانه را به شکلی بچیند‬ ‫که وزارت ورزش نباشد‪.‬‬ ‫پ��س این احتمال وج��ود دارد که مجلس در‬ ‫خصوص تش��کیل وزارت ورزش دس��ت به‬ ‫عقب نشینیبزند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬من موضوع را این طور نمی بینم‪ .‬مجلس می تواند‬ ‫به قانون مصوب خود پایبند باشد و یک وزارت ورزش‬ ‫در دل این ‪ 17‬وزارتخانه قرار دهد‪.‬‬ ‫اما از اظهارات شما این طور بر می اید که امکان‬ ‫حذف وزارت ورزش از سوی مجلس وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬همه چیز به الیحه جامع دولت بر می گردد‪ .‬در صورتی‬ ‫که دول��ت الیحه ای جامع بیاورد مجلس ممکن اس��ت‬ ‫وزارت ورزش را ح��ذف کند‪ ،‬چرا که مس��ائل مهم تری‬ ‫مثل نف��ت‪ ،‬انرژی و نیرو وجود دارد و در مقام مقایس��ه‬ ‫ممکن است موجب شود مجلس به این نتیجه برسد‬ ‫که وزارت ورزش را حذف کند‪.‬‬ ‫پیشنهاد شما برای پایان دادن به این موضوع‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬دولت برای اینکه قانون زیر پا گذاش��ته نشود بهتر‬ ‫اس��ت یک سرپرست برای این وزارتخانه قرار دهد و‬ ‫مقدمات اجرای قانون را فراهم کند و در مرحله بعد هر‬ ‫چه سریعتر الیحه خود را به مجلس ارائه کند‪.‬در واقع‬ ‫منظور من این است که دولت ابتدا باید خود را به انجام‬ ‫وظیفه قانونی اش متعهد نشان دهد و سپس در مقام حل‬ ‫اختالف نظرها براید‪g.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫شوک مالی بزرگ به ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫‪60‬‬ ‫‪4‬‬ ‫وزارت نفت دیگر به ورزش‬ ‫پول نمی دهد‬ ‫ورزش مهمترین منبع مالی اش را به غیر از بودجه‬ ‫جاری و عمرانی خود از دس��ت داد؛ جایی که وزارت‬ ‫نفت با توجه به قانون یک درصد از بودجه کل کش��ور‬ ‫که س��هم ورزش است‪،‬دیگر به ورزش پولی پرداخت‬ ‫نخواه��د ک��رد‪ .‬وزارت نفت ب��ه عن��وان پولدار ترین‬ ‫وزارتخانه کش��ور که س��الیانه صدها میلی��ارد تومان‬ ‫بودجه دارد با عدم تصویب قانون یک درصد دیگر به‬ ‫ورزش پولی نخواهد داد‪.‬‬ ‫وزیر نفت به دنبال ابالغیه ریاست جمهوری در نامه ای‬ ‫به معاون��ان و مدیران عامل چهار ش��رکت اصلی این‬ ‫وزارتخانه تاکید کرد پرداخت هرگونه وجهی از محل‬ ‫بودجه کل کشور به هر ش��کل به ورزش حرفه ای از‬ ‫ابتدای سال ‪ 90‬ممنوع است‪.‬‬ ‫در نام��ه سیدمس��عود میرکاظم��ی ب��رای معاونان و‬ ‫مدیران عامل چهار شرکت اصلی امده است‪« :‬با عنایت‬ ‫به ابالغیه ‪ 10‬بهمن ماه ریاست محترم جمهوری و به‬ ‫موجب تبصره ب ماده ‪ 13‬قانون برنامه پنجم توس��عه‬ ‫ایران پرداخ��ت هرگونه وجهی از مح��ل بودجه کل‬ ‫کشور به هر ش��کل به ورزش حرفه ای ممنوع است‪.‬‬ ‫بنابراین مقتضی است از ابتدای سال ‪ 9 0‬ترتیبی اتخاذ‬ ‫ش��ود که این حکم در ان شرکت و شرکت های تابع‬ ‫به ط��ور دقی��ق رعایت ش��ود‪ .‬بدیهی اس��ت معاونت‬ ‫توسعه منابع انسانی و مدیریت و رئیس شورای عالی‬ ‫ورزش در سیاست گذاری کالن ورزش وزارت متبوع‬ ‫دس��تورالعمل فوق را لحاظ نموده و اداره کل ورزش‬ ‫وزارت نفت ماموریت دارد که به نحوی شایس��ته بر‬ ‫مفاد ان نظارت کامل داشته باشد‪».‬‬ ‫پولی که س��الیانه از طریق وزارت نفت س��هم ورزش‬ ‫می ش��د‪ ،‬چیزی ح��دود ‪ 40‬تا ‪ 50‬میلی��ارد تومان بود‬ ‫که بخش��ی از ان سهم س��ازما ن تربیت بدنی و بخشی‬ ‫دیگر برای بیش از ‪ 20‬باش��گاه حرفه ای تحت پوشش‬ ‫وزارت نفت در رش��ته های مختل��ف از فوتبال گرفته‬ ‫ت��ا ورزش ه��ای رزمی هزینه می ش��د‪.‬بر اس��اس این‬ ‫ابالغیه بس��یاری از تیم های تحت پوشش خصوصی‬ ‫می ش��وند که شاید ثبت خصوصی باشگاه نفت تهران‬ ‫بر این اساس اس��ت؛ موضوعی که بی ارتباط با تاکید‬ ‫کنفدراس��یون فوتب��ال اس��یا برای خصوصی ش��دن‬ ‫باشگاهای ایرانی نیس��ت‪ ،‬جایی که در راستای تاکید‬ ‫‪ AFC‬در بحث خصوصی س��ازی باشگاه های لیگ برتر‬ ‫کش��ور‪ ،‬با ثبت امتیاز باش��گاه نفت تهران در سازمان‬ ‫ثبت اس��ناد و امالک کش��ور‪ ،‬این باش��گاه به موسسه‬ ‫فرهنگی ‪ -‬ورزشی نفت تهران تبدیل شد‪ .‬پیش از این‬ ‫و برای اینکه باشگاه نفت تهران به صورت خصوصی‬ ‫ثبت شود‪ ،‬هیات مدیره باشگاه به هیات امنا و باشگاه‬ ‫نفت هم به موسس��ه فرهنگی ‪ -‬ورزش��ی نفت تهران‬ ‫تغییر ن��ام داده بود‪ .‬بر این اس��اس احمد قلعه بانی به‬ ‫عنوان رئیس هیات امنا‪ ،‬حس��ین ش��هریاری به عنوان‬ ‫نایب رئیس هیات امنا‪ ،‬غالمرضا ش��اه کرمی‪ ،‬عزت اهلل‬ ‫زارع هنزکی و محمود بیلکار به عنوان اعضای جدید‬ ‫هیات امنای این باشگاه معرفی شدند‪ .‬همچنین منصور‬ ‫قنبرزاده به عنوان مدیر موسس��ه فرهنگی ‪ -‬ورزش��ی‬ ‫نفت تهران به فعالیتش در این باشگاه ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫وزارت نفت که ش��رکت های بسیاری را به عنوان زیر‬ ‫مجموعه خود دارد‪ ،‬بیش از ‪ 20‬تیم در ورزش قهرمانی‬ ‫و حرفه ای را تحت پوش��ش مال��ی قرارمی دهد که با‬ ‫این ابالغیه وضعیت ادام��ه فعالیت های حرفه ای انها‬ ‫زیر س��وال خواهد رفت و مشخص نیست این تیم ها‬ ‫با چه حامیانی به فعالیت خ��ود ادامه خواهند داد‪ .‬ایا‬ ‫امین شعبانی‪ ،‬عضو‬ ‫فراکسیون ورزش‬ ‫مجلس شورای اسالمی‬ ‫از عزم جدی کمیسیون‬ ‫تلفیق برای تصویب‬ ‫ردیف بودجه وزارت‬ ‫ورزش و جوانان خبر داد‬ ‫و تاکید کرد که مجلس‬ ‫اقدامات الزم برای‬ ‫تشکیل این وزارتخانه را‬ ‫در برنامه دارد‬ ‫واقعا به بخش خصوصی واگذار خواهند شد یا بازهم‬ ‫با عنوان خصوصی از بودجه همین وزارتخانه ارتزاق‬ ‫خواهند کرد؟!‬ ‫در ساختار تشکیالتی ورزش در صنعت نفت‪ ،‬باالترین‬ ‫مرجع ش��ورای مرکزی ورزش وزارت نفت است که‬ ‫سیاس��ت های کلی ورزش در صنعت نفت به پیشنهاد‬ ‫اداره کل ام��ور ورزش را تصوی��ب می کند‪ .‬در همین‬ ‫راستاست که ش��اید مهمترین وظیفه این شورا همان‬ ‫تائید بودجه ورزشی شرکت های تابعه از محل بند ماده‬ ‫ی��ک درصد جهت طرح و تصوی��ب در هیات مدیره‬ ‫و مجامع شرکت ها به پیش��نهاد اداره کل امور ورزش‬ ‫اس��ت که با ابالغ اقای وزیر دیگر ای��ن کارکرد نیز از‬ ‫بین می رود‪ .‬اما در ش��رایطی که ورزش مهمترین مبلغ‬ ‫اهدایی به خود را از دس��ت می دهد‪ ،‬دیگر محل های‬ ‫درامدی ورزش با تش��کیل وزارت ورزش چگونه به‬ ‫دست می اید‪.‬‬ ‫در این ش��رایط اما کمیسیون تلفیق به طور جدی برای‬ ‫تصوی��ب ردی��ف بودج��ه وزارت ورزش وارد عمل‬ ‫ش��ده و با رد بودجه دولت در بخش ورزش که ادغام‬ ‫مورد نظر مجلس در س��ازمان تربیت بدنی و س��ازمان‬ ‫ملی جوانان را در نظر نگرفته است‪ ،‬این دو بودجه را‬ ‫در قالب وزارت ورزش جمع نموده است‪.‬‬ ‫امین شعبانی‪ ،‬عضو فراکسیون ورزش مجلس شورای‬ ‫اس�لامی از عزم جدی کمیسیون تلفیق برای تصویب‬ ‫ردیف بودج��ه وزارت ورزش و جوان��ان خبر داد و‬ ‫تاکید کرد که مجلس اقدامات الزم برای تش��کیل این‬ ‫وزارتخان��ه را در برنام��ه دارد‪ .‬قانون مصوب مجلس‬ ‫برای تش��کیل وزارت ورزش و جوان��ان باید تاکنون‬ ‫اجرا می ش��د‪ .‬دولت تاکنون اراده ای ب��رای انجام این‬ ‫کار از خود نش��ان نداده و همین امر باعث نامه نگاری‬ ‫رئیس مجلس به رئیس جمهور ش��ده اس��ت‪ ،‬مبنی بر‬ ‫اینک��ه همچنان که منتظر تش��کیل ای��ن وزارتخانه از‬ ‫سوی دولت هس��تیم‪ ،‬از س��وی دیگر اقداماتی را که‬ ‫برای اجرای این قانون الزم است‪ ،‬انجام خواهیم داد‪.‬‬ ‫ش��عبانی تصویب ردیف بودجه برای وزارت ورزش‬ ‫و جوان��ان را از جمله کارهای مجل��س برای اجرای‬ ‫این قانون خواند و گفت‪« :‬دولت در الیحه پیشنهادی‬ ‫خود برای بودجه سال ‪ 90‬ردیف های جداگانه ای برای‬ ‫س��ازمان ملی جوانان و س��ازمان تربیت بدنی در نظر‬ ‫گرفته اس��ت‪ ،‬اما در کمیسیون تلفیق این دو ردیف به‬ ‫یک ردیف برای وزارت ورزش تبدیل خواهد شد‪».‬‬ ‫مهلت س��ه ماهه رئیس جمه��ور ب��رای معرفی وزیر‬ ‫ورزش و جوانان ‪ 20‬فروردین به پایان رسید‪.‬‬ ‫تش��کیل وزارت ورزش و جوانان ‪ 13‬دی ماه سال ‪89‬‬ ‫در مجلس تصویب شد و معاون اول رئیس جمهور در‬ ‫همان تاری��خ در مصاحبه با خبرنگاران گفت‪« :‬دولت‬ ‫ی تربیت بدنی و ملی‬ ‫به تصویب طرح ادغام سازمان ها ‬ ‫جوانان و تشکیل وزارت ورزش و جوانان در مجلس‬ ‫انتقاد دارد اما به قانون عمل خواهد کرد‪».‬‬ ‫ب��ا این حال با گذش��ت دوماه و نی��م از پایان مهلت‬ ‫قانونی تش��کیل این وزارتخانه‪ ،‬دول��ت هنوز اقدامی‬ ‫ در ای��ن زمین��ه انج��ام ن��داده اس��ت‪ .‬در ای��ن مدت‬ ‫عل��ی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی در‬ ‫نامه ای به رئیس جمهور این موضوع را تذکر داد‪.‬‬ ‫بنابراین گزارش‪ ،‬مهلت سه ماهه معرفی وزیر ورزش‬ ‫و جوانان در حالی به پایان رس��ید که پیش از این نیز‬ ‫محمود احمدی نژاد در سال ‪ 87‬وزیر اقتصاد و دارایی‬ ‫خ��ود را در دولت ده��م‪ 10 ،‬روز پس از پایان مهلت‬ ‫قانونی به مجلس معرفی کرده بود‪.‬‬ ‫اما جدا از حذف کمک یارانه ای نفت به ورزش‪ ،‬انبار‬ ‫ورزش ایران ب��ا عدم معرفی وزی��ر و اصرار مجلس‬ ‫در س��ویی دیگر م��ی رود که یک ش��وک مالی بزرگ‬ ‫را تجرب��ه کند‪ .‬جایی که در س��ال المپی��ک‪ ،‬ورزش‬ ‫بودجه ندارد‪.‬‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫شبکه ای برای ویران کردن خانواده‬ ‫اکواریوم‬ ‫ترک برداشته «من و تو»‬ ‫مثلث شماره ‪72‬‬ ‫‪61‬‬ ‫اسمان‬ ‫تیتر یک‬ ‫دزد چون با چراغ اید‬ ‫اهداف پنهان سرمایه گذار مجهول‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫«تلویزیون های من و تو ‪ 1‬و ‪ 2‬در راستای ارتقای نقش‬ ‫و جایگاه رس��انه ایرانی و پارسی زبان در بین رسانه ها‬ ‫و س��عی در ارتقای نقش ایرانی��ان در جامعه جهانی‬ ‫و همچنی��ن ارائه به روزترین و با کیفیت ترین برنامه ها‬ ‫به زودی کار خود را ش��روع خواهد کرد‪ ».‬این بخشی‬ ‫از معرفی کانا ل «من و تو» در س��ایت رسمی اش بود؛‬ ‫کانال��ی که مدعی اس��ت برنامه هایی را پخش خواهد‬ ‫کرد که «تاکنون در هیچ ش��بکه پارس��ی زبان دیگری‬ ‫ندیده اید‪».‬‬ ‫به این ترتیب کانال «من و تو» در اواخر اکتبر (‪)2010‬‬ ‫ابان ماه ‪ 1389‬در کش��ور انگلستان و شهر لندن متولد‬ ‫ش��د‪ .‬امواج این کانال از طریق ماهواره هاتبرد‪ ،‬برای‬ ‫ایرانیان سراس��ر جهان ‪ ،‬خصوصا ایرانیان داخل کشور‬ ‫پخش می شود‪ .‬به ظاهر همه چیز در پیش چشم ادم ها‬ ‫اتف��اق می افت��د‪ .‬همه اهداف و برنامه ها روش��ن بود‪.‬‬ ‫کارمندان‪ ،‬گردانندگان‪ ،‬مجریان و حتی سرمایه گذاران‬ ‫از روز اول خ��ود را نمای��ان کردند‪ .‬اینطور القا ش��د‬ ‫که قرار بر مخفی کاری نیس��ت‪ .‬گفته می ش��ود‪ ،‬برادر‬ ‫و خواهری با نام های کیوان و مرجان عباسی مدیران‬ ‫اصلی این کانال هس��تند و گ��روه تلویزیونی مرجان‪،‬‬ ‫ن و تو» محس��وب می ش��ود‪،‬‬ ‫صاحب اصلی کانال «م ‬ ‫اما ش��ایعات دیگ��ری وجود دارد که عن��وان می کند‬ ‫س��رمایه گذار اصلی این کانال یک خواننده فراری یا‬ ‫فرد مجهول دیگری است‪.‬‬ ‫به اعتقاد بس��یاری از کارشناسان این دسته از کانال ها‬ ‫با ش��بکه هایی که توس��ط چند نفر فراری از وطن که‬ ‫هن��وز به روزهای قیصر و فردی��ن فکر می کنند و در‬ ‫‪62‬‬ ‫تالش هس��تند تا شب نش��ینی ها‪ ،‬کافه ها و کاباره های‬ ‫زمان طاغوت را احیا کنند‪ ،‬فرق می کنند‪ .‬این کانال ها‬ ‫با هزینه های س��نگین راه ان��دازی و اداره انها‪ ،‬اهداف‬ ‫بس��یار خطرناک ت��ر و ب��ه مرات��ب بلند مدت تری را‬ ‫پشت س��ر خود پنهان کرده اند‪ .‬غالب برنامه های این‬ ‫کانال تولیدی اس��ت و کمتر به پخش برنامه هایی مثل‬ ‫فیلم و س��ریال به سبک فیلم های فارسی وان پرداخته‬ ‫می ش��ود‪ .‬در قس��مت پخش فیلم تاکن��ون این کانال‬ ‫به ص��ورت متناوب و در چند هفته به پخش فیلم های‬ ‫تهمیه میالنی کارگردان زن ایرانی مبادرت ورزیده‪.‬‬ ‫ظاه��را ای��ن کار با رضایت خود کارگ��ردان صورت‬ ‫گرفته و در روز بعد تصاویر پشت صحنه و مصاحبه ‬ ‫ب��ا کارگردان راجع ب��ه فیلم پخش ش��ده به نمایش‬ ‫در می ای��د؛ اقدامی که نوعی ترویج فمینیس��م قلمداد‬ ‫می شود‪ .‬از جمله این اهداف که اتفاقا تعدادی از انها‬ ‫با کانال فارس��ی وان مشترک هستند می توان به موارد‬ ‫زیر اشاره کرد‪:‬‬ ‫‪ –1‬عادی سازی روابط زن و مرد‬ ‫‪ –2‬ترویج سکوالریسم‬ ‫‪ –3‬رواج اندیشه تجمل گرایی در طبقه متوسط شهری‬ ‫‪ –4‬تغیی��ر الگوی زیس��تی و فرهنگی س��نتی به مدل‬ ‫غربی‬ ‫‪ –5‬رواج تفکر خودنمایی و چش م و هم چشمی ‬ ‫‪ –6‬از بین بردن قبح گناهانی چون شراب خواری‬ ‫‪ –7‬نمایش��ی دروغی��ن از نحوه زندگ��ی ایرانیان در‬ ‫غربت‬ ‫در بخش سیاسی‪:‬‬ ‫‪ –1‬دامن زدن به اختالفات داخلی‬ ‫‪ –2‬تضعیف دولت و مخالفت با نظام‬ ‫‪ –3‬اس��تفاده از طنز ب��رای زهردار ک��ردن نیش های‬ ‫سیاسی‬ ‫‪ –4‬تحری��ف تاریخ انق�لاب (نش��ان دادن چهره ای‬ ‫غیر واقعی از وقوع انقالب اسالمی)‬ ‫اگرچه در کانالی مثل فارس��ی وان اهداف سیاس��ی و‬ ‫موضع گی��ری علیه نظام مش��هود و ب��ارز نبود‪ ،‬اما در‬ ‫«من و تو» این اهداف سیاس��ی با پخش برنامه هایی‬ ‫مث��ل‪ ،‬اتاق خبر‪ ،‬دکتر کپی‪ ،‬س��الی تالک و انقالب به‬ ‫روایت تصویر به صورت علنی دنبال می شود‪.‬‬ ‫این کانال با امیختن مسائل فرهنگی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬طنز و‬ ‫سرگرمی با سیاست در نوع خود پدیده جدیدی است‬ ‫که باید بیش��تر به ان توجه ک��رد‪ .‬گرچه نمی توان در‬ ‫این مختصر به تمام اهداف این کانال ها اشاره کرد اما‬ ‫بررسی برنامه های این کانال ها راهی است که می تواند‬ ‫ما را در ش��ناخت بیشترش��ان یاری کند‪ .‬برای همین‬ ‫سعی شده تا زوایای مختلف برنامه های این کانال در‬ ‫این نوشتار مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫ی موسیقی‪ :‬اغاز به کار این کانال با پخش برنامه‬ ‫اکادم ‬ ‫«اکادمی موسیقی » شروع شد‪ .‬برنامه ای که به شایعات‬ ‫دست داش��تن خواننده زن ایرانی در سرمایه گذاری‬ ‫و گردانندگی این کانال بیش��تر دام��ن زد‪ .‬این برنامه‬ ‫برخالف دیگر مس��ابقات مشابه در کانال های فارسی‬ ‫زب��ان دیگر که از ش��بکه های «تی وی پرش��یا وان» و‬ ‫«ای پ��ی ان» پخش می ش��د‪ ،‬اغاز به کار ک��رد‪ .‬از این‬ ‫نقطه یکی دیگر از ش��گردهای این شبکه برای جلب‬ ‫و تاثیرگذاری عمیق تر بر مخاطبان به کار گرفته ش��د‪.‬‬ ‫گردانن��دگان این کانال امکانی را فراهم کردند که هر‬ ‫بیننده بتواند از هر نقطه از جهان به صورت رایگان و‬ ‫تنه��ا با یک تلفن در رای گیری هفتگی خواننده مورد‬ ‫عالقه اش ش��رکت کند‪ .‬به این ترتیب بینندگان دیگر‬ ‫تنه��ا یک بیننده صرف نبودند‪ .‬ه��ر فرد این تصور را‬ ‫داش��ت که می توان��د در روند مس��ابقه و ادامه برنامه‬ ‫دخیل باش��د‪ .‬این ش��یوه یکی از رایج ترین شیوه های‬ ‫«تعامل با مخاطب» اس��ت‪ .‬بسیاری از رسانه ها سعی‬ ‫می کنند با اس��تفاده از این روش مخاطب را با برنامه‬ ‫درگیر کنند‪ .‬این کار به مخاطب احس��اس فعال بودن‬ ‫می دهد و اس��تفاده از تلفن رایگان شیوه جدیدی بود‬ ‫که در هیچ یک از کانال های فارسی زبان مورد استفاده‬ ‫قرار نگرفته ب��ود‪ .‬به این ترتیب «اکادمی موس��یقی»‬ ‫مشغول کشف استعداد جدید موسیقی ایران شد‪.‬‬ ‫در م��دل ترکی��ه ای این برنامه که با نام «پاپ اس��تار»‬ ‫سال هاس��ت از کانال «اس��تار» پخش می ش��ود گروه‬ ‫داوران��ی وجود دارد ک��ه بر کار رای گی��ری نظارت‬ ‫دارند‪ .‬همچنین از شیوه ایجاد جنگ روانی و درگیری‬ ‫لفظی مابین داوران حاضر در استودیو استفاده می کنند‬ ‫تا هم جذابیت مسابقه بیشتر شود و هم بینندگان برای‬ ‫رای دادن بیشتر تشویق شوند‪.‬‬ ‫ب��ه هرص��ورت اکادمی گوگ��وش که چند م��اه اول‬ ‫توانس��ت مخاطبان بسیاری را برای کانال فراهم کند‪،‬‬ ‫به اتمام رس��ید‪ .‬از جعبه مارگیری «اکادمی موس��یقی‬ ‫گوگوش» خواننده ای با استعداد(؟) بیرون امد‪ .‬و حتما‬ ‫طبق رسم اینگونه برنامه ها و نمونه های خارجی ان به‬ ‫زودی کاست او به بازار عرضه خواهد شد‪.‬‬ ‫اموزش رقص عربی – شیمی‪ :‬برنامه اموزش رقص‬ ‫عربی با نام «شیمی» از این کانال پخش می شود که در‬ ‫کنار اموزش ای��ن رقص که عمدتا برای جلب توجه‬ ‫مردان به کار گرفته می ش��ود‪ ،‬یک��ی دیگر از اهداف‬ ‫تهاجم فرهنگ��ی غرب یعنی خودنمای��ی زنان را در‬ ‫دستور کار دارد‪.‬‬ ‫چرا که نه؟‪« :‬چرا که نه؟» یک برنامه تلویزیونی است‬ ‫ک��ه در ان دختری ج��وان به فعالیت ه��ای روزانه از‬ ‫جمل��ه ورزش‪ ،‬رانندگی‪ ،‬ارایش و زیبایی و مدیریت‬ ‫یک رس��توران می پ��ردازد‪ .‬این برنامه تقلیدی اس��ت‬ ‫از برنام��ه ای با همین محتوا ک��ه از کانال ‪ RTL‬المان‬ ‫پخش می ش��ود‪ .‬در این برنامه دخت��ر جوان کارهای‬ ‫سبک سرانه انجام می دهد که به هیچ وجه برازنده یک‬ ‫دختر ایرانی نیست‪.‬‬ ‫دخت��ران کاپ کی��ک‪ :‬در این برنام��ه دو خواهر به‬ ‫دنبال رقابت با دنیای بیرون خصوصا مردان هس��تند‪.‬‬ ‫انها س��عی می کنند خودشان را در دنیای مردانه غرب‬ ‫به اثبات برس��انند‪ .‬این مس��اله یکی از مهترین پروژه‬ ‫رس��انه ای جهان غرب اس��ت که در ان با هدف قرار‬ ‫دادن زن و دام��ن زدن به رقابت��ی اقتصادی بین زن و‬ ‫مرد که از ان به عنوان استقالل اقتصادی یاد می شود‪،‬‬ ‫در واق��ع به دنبال تش��ویق و تبدیل عش��ق‪ ،‬اعتماد و‬ ‫فداکاری به رقابت و س��وء تفاهم اس��ت‪ .‬در این نوع‬ ‫ت رابطه های افراد جنبه اقتصادی خش��ک پیدا‬ ‫رقاب�� ‬ ‫می کند و عاطفه و نوع دوستی ارزش هایی واپسگرایانه‬ ‫توصیف می شوند‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬برنامه جواب که به پاس��خگویی به پرسش ها‬ ‫و انتقادهای بینندگان تلویزیون «من و تو» اختصاص‬ ‫دارد‪ ،‬در راس��تای همان سیاس��ت ارتباط متقابل بین‬ ‫مخاط��ب و رس��انه عمل می کن��د‪ .‬در ای��ن برنامه با‬ ‫ابت��کاری که به خرج داده ش��ده مج��ری به صورت‬ ‫مس��تند به بخش ه��ای مختلف کانال س��ر می زند و‬ ‫س��واالت را با تهیه کنندگان و مجریان برنامه ای که از‬ ‫انها انتقاد شده یا پیشنهادی برایشان ارائه شده در میان‬ ‫می گذارد‪ .‬به این ترتیب به مخاطب فهمانده می ش��ود‬ ‫که در این کانال قرار است به نظراتش توجه شود‪.‬‬ ‫بفرمایید شام‪« :‬بفرمایید شام» یک مسابقه تلویزیونی‬ ‫درباره اش��پزی اس��ت‪ .‬امتیاز این برنامه از تلویزیون‬ ‫ای تی وی خریداری شده اس��ت‪ .‬در این برنامه چهار‬ ‫اش��پز غیرحرفه ای برای تهی��ه غذایی بهتر با یکدیگر‬ ‫هزینه هایهنگفت‬ ‫کارمندان به اضافه‬ ‫هزین ه پخش با کیفیت‬ ‫از ماهواره‪ ،‬هزینه های‬ ‫تهیه و تولید برنامه ها‪،‬‬ ‫خرید حق پخش‪ ،‬فیلم‬ ‫و سریال های خارجی‬ ‫زمانی مشکوک به نظر‬ ‫می رسد که توجه کنیم‬ ‫این کانال تنها چند‬ ‫اگهیتبلیغاتیمحدود‬ ‫پخشمی کند‬ ‫رقابت می کنن��د‪ ،‬انها همدیگر را ب��ه منازل یکدیگر‬ ‫دع��وت کرده و از هم پذیرای��ی می کنند‪ .‬در نهایت با‬ ‫دادن امتی��از جایزه نقدی به مبلغ ‪ ۱۰۰۰‬پوند دریافت‬ ‫می کنند‪ .‬از اهدافی که این برنامه در پی تثبیتش است‬ ‫می توان به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬ ‫‪ –1‬ترویج زندگی به سبک غربی‬ ‫ی طبقه متوس��ط در‬ ‫‪ –2‬زیبا و مرفه جلوه دادن زندگ ‬ ‫یک کشور اروپایی‬ ‫‪ –3‬خوش��بخت نش��ان دادن زندگی ی��ک مهاجر در‬ ‫کشو ر اروپایی‪.‬‬ ‫‪ –4‬ترویج مصرف مشروبات الکلی‬ ‫ی در روابط‬ ‫‪ –5‬عدم رعایت موازین اخالقی و اسالم ‬ ‫زنان و مردان‬ ‫«بفرمایی��د ش��ام» پ��س از «اکادمی موس��یقی» دومین‬ ‫برنام��ه تولیدی کانال «من و تو» اس��ت‪ .‬این برنامه از‬ ‫پربیننده ترین برنامه های این کانال محسوب می شود‪.‬‬ ‫هزینه تولید انچنانی ندارد و تنها جایزه با مبلغ زیادی‬ ‫را ب��ه خوداختص��اص داده که با جذابیت و کش��ش‪،‬‬ ‫بینن��ده را برای ادامه تماش��ای برنامه ترغیب می کند‪.‬‬ ‫برنامه ای ک��ه اثرات مخربش به ش��دت خانواده های‬ ‫ایرانی را تهدید می کند‪.‬‬ ‫ثروتمن��دان اروپ��ا‪ :‬یکی دیگ��ر از برنامه هایی که به‬ ‫ترویج فرهنگ س��رمایه داری‪ ،‬بی بندوباری و زندگی‬ ‫مرف��ه می پ��ردازد‪ ،‬برنام��ه ثروتمندان اروپاس��ت‪ .‬در‬ ‫معرفی ای��ن برنامه جمله ای هس��ت که هدف اصلی‬ ‫ان را بی��ان می کند‪ .‬در معرفی این برنامه امده‪« :‬وقتی‬ ‫صحبت از زندگی با کیفیتی باال باش��د‪ ،‬ابر ثروتمندان‬ ‫اروپ��ا‪ ،‬معیاره��ا را وضع می کنن��د»‪ .‬در واقع درحال‬ ‫تلقی��ن این موض��وع هس��تند که «این ی��ک زندگی‬ ‫واقعی است»‪.‬‬ ‫در یکی از قسمت ها به معرفی فرد میلیونری پرداخته‬ ‫می ش��ود که با تهیه و ف��روش عکس های غیراخالقی‬ ‫ت هنگفتی دس��ت پیدا کرد‪ .‬اینجا مهم نیس��ت‬ ‫به ثرو ‬ ‫که ش��ما چگونه پول را به دست می اورید‪ .‬هر راهی‬ ‫مجاز است‪.‬‬ ‫در ای��ن برنامه ها تجم�لات و راه های خ��رج کردن‬ ‫پول ببیننده را ناخ��وداگاه به این جمله معرفی برنامه‬ ‫می رساند که «زندگی واقعی یعنی این»‪.‬‬ ‫ات��اق خبر‪ :‬کانال «من و تو‪ »1‬اخبار روزانه را در یک‬ ‫بخ��ش خبری به بینن��د گان ارائه می کن��د‪ .‬این بخش‬ ‫خبری که در کانال های فارسی زبان بسیار نو و جدید‬ ‫به نظر می رس��د‪ ،‬در واقع تقلیدی اس��ت از «شورای‬ ‫دبیران» کانال «س��ی ان ا ن ترک»‪ .‬ای��ن کانال در بخش‬ ‫اخبار به شدت طرفدار اپوزیسیون است‪.‬‬ ‫اتاق خبر س��عی می کند تا حد ام��کان به رقابت های‬ ‫درون جناح��ی ای��ران دام��ن بزند‪ .‬اخب��ار اتفاقات و‬ ‫اختالف نظره��ای ق��وا را ب��ه صورت پررن��گ و در‬ ‫سرتیتر اخبار خود پخش می کند‪ .‬در بخش بین الملل‪،‬‬ ‫اخبار منطقه و رویدادهای مربوط به ایران با حواش��ی‬ ‫و چاش��نی های مورد نظر خودش��ان ارائه می ش��ود‪.‬‬ ‫موضع گیری های تند و البته غیرحرفه ای از وی‍ژگی های‬ ‫این برنامه است‪.‬‬ ‫دکترکپی‪ :‬برنامه طنز سیاسی «دکتر کپی» هم از دیگر‬ ‫برنامه های سیاس��ی این کانال اس��ت که با استفاده از‬ ‫طنزی س��طح پایی��ن اخب��ار و رویداده��ای هفته را‬ ‫دس��تمایه خود قرار می دهد و به انحای مختلف سعی‬ ‫در تخریب چهره نظام دارد‪.‬‬ ‫یک��ی دیگر از برنامه های سیاس��ی ای��ن کانال تقویم‬ ‫تاریخ اس��ت که در انتهای اتاق خبر پخش می ش��ود‪.‬‬ ‫در این قسمت سعی شده تا با ورق زدن روزنامه های‬ ‫زمان انق�لاب و بزرگ نمایی ان ب��ه تخریب انقالب‬ ‫پرداخته ش��ود‪ .‬این برنامه در کن��ار برنامه ای با عنوان‬ ‫«انقالب اسالمی ‪ ،‬به روایت تصویر» سعی می کند تا از‬ ‫ریش��ه انقالب اسالمی را نه یک انقالب مردمی‪ ،‬بلکه‬ ‫یک اغتشاش و شورش نش��ان دهد‪ .‬پخش گزینشی‬ ‫فرمایش��ات حضرت امام(ره) و انتخاب صحنه هایی‬ ‫ب کردن‬ ‫خ��اص که در ان مردم به ات��ش زدن و خرا ‬ ‫مش��غول هستند نش��ان می دهد گردانندگان ان تا چه‬ ‫اندازه با اصل انقالب اسالمی مشکل دارند‪.‬‬ ‫سرمایه گذاران‪ :‬هنوز اطالع دقیقی از صاحبان اصلی‬ ‫«من و تو» و گروه مرجان در دس��ت نیس��ت تا بتوان‬ ‫بیشتر به اهداف ان پی برد‪ .‬این کانال با سرمایه گذاری‬ ‫بی��ش از ح��د معمول ب��رای یک کانال فارس��ی زبان‬ ‫راه اندازی شده‪ .‬عمده کانال های فارسی زبان خارج از‬ ‫ایران به وس��یله چند نفر اداره می ش��وند‪ .‬حتی گاهی‬ ‫اوقات چن��د کانال به وس��یله تع��دادی ادم محدود‬ ‫اداره و پخ��ش می ش��ود که همگ��ی از یک پارکینگ‬ ‫کوچ��ک و چند ات��اق در لس انجل��س تهیه و پخش‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫در مقاب��ل «من و تو» از اس��تودیو «کپیتال» لندن برای‬ ‫تولید و پخش برنامه هایش استفاده می کند‪ .‬در برنامه‬ ‫«جواب» که به قس��مت های مختلف اس��تودیو س��ر‬ ‫می زن��د نش��ان می دهد که الاقل بی��ش از ‪ 70‬کارمند‬ ‫برای این کانال مش��غول کار هس��تند‪ .‬این هزینه های‬ ‫هنگف��ت ب��ه اضافه هزینه ه��ای پخش ب��ا کیفیت از‬ ‫ماهواره‪ ،‬هزینه های تهیه و تولید برنامه ها‪ ،‬خرید حق‬ ‫پخش‪ ،‬فیلم و س��ریال های خارجی زمانی مش��کوک‬ ‫به نظر می رسد که توجه کنیم این کانال اگهی تبلیغاتی‬ ‫کمی پخش می کند‪ .‬برخالف فارس��ی وان که با پخش‬ ‫تیزرهای تبلیغاتی برندهای روز دنیا هزینه کانال خود‬ ‫را تامین می کرد‪ ،‬به راس��تی مشخص نیست که پشت‬ ‫این سرمایه گذاری هنگفت چه کسی و با چه اهدافی‬ ‫نهفته است‪.‬‬ ‫کس��ی نمی داند که ش��ایعات مربوط به سرمایه گذار‬ ‫اصل��ی ای��ن کانال یعن��ی خوانن��ده زن ف��راری که‬ ‫مواض��ع ضد انقالب��ی اش را پس از انتخابات نش��ان‬ ‫داد‪ ،‬حقیقت داش��ت یا نه‪ .‬اما ظاهرا گردانندگان این‬ ‫کان��ال قصد دارند ت��ا او را از س��یبل اصلی مخالفان‬ ‫کانالش��ان دور کنند‪ .‬از همین روس��ت ک��ه می بینیم‬ ‫بع��د از برنام��ه «اکادم��ی موس��یقی» خب��ری از او‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫رویکرده��ای کل��ی کانال نش��ان می ده��د برخالف‬ ‫فارس��ی وان که تمرکزی ویژه روی برهم زدن روابط‬ ‫درون خانوادگی داش��ت‪ ،‬اینجا ه��دف اصلی روابط‬ ‫افراد در جامعه مورد هدف قرار گرفته اس��ت‪ .‬ترویج‬ ‫فرهن��گ خود پس��ندی‪ ،‬به فک��ر منافع خ��ود بودن‪،‬‬ ‫رقابت اجتماعی فارغ از اخالق‪ ،‬حس��ادت و چش��م ‬ ‫ی از اهدافی اس��ت که این کانال س��عی‬ ‫و هم چش��م ‬ ‫در تروی��ج ان دارد و ای��ن اهداف میس��ر نمی ش��ود‬ ‫مگر با تغییر س��بک زندگی ایرانی و س��کوالر کردن‬ ‫ایرانیان‪g .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ترویج الگوهای ارزشی غرب‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با دکتر محمدعلی الستی‬ ‫جامعه شناسی ارتباطات گرایش میان رشته ای است که در کمتر از ‪ 10‬سال اخیر ایجاد‬ ‫شده و به بررسی نقش ارتباطات و نمونه های ان در جامعه می پردازد‪ .‬رسانه ها به خصوص‬ ‫شبکه های ماهواره ای هم از نمونه های همین ارتباطات هستند که در جامعه نقش ایفا می کنند‪.‬‬ ‫در همین زمینه به سراغ دکتر الستی‪ ،‬جامعه شناس ارتباطات رفتیم تا این شبکه ضد خانواده و‬ ‫شیفته غرب را از این دید مورد بررسی قرار دهیم‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫بنیان جامعه شناختی ش��بکه های ماهواره ای‬ ‫بر چه مبنایی استوار است؟‬ ‫ابتدا س��وال ش��ما را اینطور توضیح بده��م که وقتی‬ ‫ما در م��ورد یک رس��انه صحبت می کنی��م در قالب‬ ‫‪ Broadcasting‬صحبت می کنیم‪ .‬بنابراین الزم است تا‬ ‫ی��ک اطالعات مختصری را در م��ورد ‪Broadcasting‬‬ ‫ارائه بدهیم‪.‬‬ ‫‪ Broadcasting‬زمان��ی اتفاق می افتد که ش��ما از یک‬ ‫منبع که ع��ده محدودی عناصر تش��کیل دهنده دارد‬ ‫برای تعداد گس��ترده ای از مخاطبان که متکثر هس��تند‬ ‫پیام یا پیام هایی ارسال می کنید‪ .‬طبیعتا ان گروه عظیم‬ ‫مخاطبان که حتی نامحدود فرض می ش��وند تش��کیل‬ ‫یک جامعه را می دهند و بدیهی اس��ت که هرگونه کار‬ ‫رسانه ای یک کار اجتماعی محسوب می شود‪.‬‬ ‫ب��ه همین دلیل علوم ارتباط��ات که موضوع اصلی ان‬ ‫بررسی کارکرد و ساختار چنین انتشار اطالعاتی است‬ ‫یک بخشی از علوم اجتماعی به حساب می اید‪ .‬حاال‬ ‫وقتی در س��وال مطرح می کنیم ک��ه جایگاه اجتماعی‬ ‫این رس��انه ها کجاست؟ ما سوال شما را اینطور معنی‬ ‫می کنیم که اساس��ا از منظر جامعه شناختی یک رسانه‬ ‫چه کارکردی باید داشته باشد‪.‬‬ ‫با این تعریف این ش��بکه ها چ��ه الگوهای‬ ‫اجتماعی را برای خود قرار می دهند؟‬ ‫ما وقتی از رس��انه یا ‪ Broadcasting‬به عنوان یکی از‬ ‫مصادیق اجتماعی صحبت می کنیم از یک بعد حرف‬ ‫نمی زنیم بلکه ابعاد متعددی در مورد ان رسانه وجود‬ ‫دارد که در علوم اجتماعی معنی می یابد‪ .‬یک ش��بکه‬ ‫ماهواره ای مثل هر رس��انه دیگری دو اصل اساسی را‬ ‫در مورد انتش��ار برنامه های خود باید درنظر بگیرد که‬ ‫شبکه هایی مثل من و تو که بسیار حرفه ای راه اندازی‬ ‫شده اند قصد دارند تا این اصول را عملی کنند‪.‬‬ ‫یک��ی از این اص��ول س��ازگاری با مخاطب اس��ت‪.‬‬ ‫یعن��ی انچ��ه مخاطب می پس��ندد و انچ��ه مخاطب‬ ‫می فهمد‪ ،‬مورد توجه این رس��انه ها قرار می گیرد و در‬ ‫برنامه سازی های خودشان ان را رعایت می کنند‪ .‬ما از‬ ‫این خاصیت به ‪ adaptation‬یا سازگاری یاد می کنیم‪.‬‬ ‫اما از طرف دیگر این ش��بکه ها دارای ویژگی دیگری‬ ‫هستند به نام گرایش به ایجاد تغییر یا ‪.manipulation‬‬ ‫درحالی که خاصیت اول ما قابلیت س��ازگاری است‪،‬‬ ‫دومین خاصیت گرایش به ایجاد تغییر اس��ت‪ .‬این را‬ ‫بای��د تذکر دهم که نباید ‪ manipulation‬قابلیت ایجاد‬ ‫تغییر معنا شود‪ .‬اگر رسانه ای قابلیت ایجاد تغییر داشته‬ ‫باشد که به هدف خود رس��یده و نیازی به سازگاری‬ ‫وجود ندارد!‬ ‫در این زمینه توضیح بیشتری می فرمایید؟‬ ‫ما برای کار رسانه ای دو الزمه داریم‪ ،‬دو شرط الزمی‬ ‫ که با یکدیگر ش��رط کافی می ش��وند‪ :‬یک��ی قابلیت‬ ‫س��ازگاری و دوم گرایش به ایجاد تغییر که روی هم‬ ‫قابلیت ایجاد تغییر را می سازند‪.‬‬ ‫برای خاصیت دوم هم بای��د این توضیحات را بدهم‬ ‫که این شبکه ها براس��اس ان اهداف و برنامه ریزی ای‬ ‫که دارند و سیاس��ت هایی ک��ه از قبل برای انها تعیین‬ ‫ش��ده برنامه هایشان را طوری س��مت و سو می دهند‬ ‫که به س��مت ایجاد تغییر در ذهنیت‪ ،‬نگاه‪ ،‬س��لیقه و‬ ‫رفتار مخاط��ب می روند‪ .‬ای��ن دو خاصیت مهمترین‬ ‫عامل در هر ارتباط بنیادین اس��ت که براس��اس انچه‬ ‫تاریخ ارتباطات نش��ان می دهد معموال یکی از این دو‬ ‫خاصیت تحقق پیدا کرده و دیگری چندان موفق نبوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ح��اال با این رویکرد اگر بخواهیم به معرفی‬ ‫ش��بکه من و ت��و بپردازیم به چ��ه نتیجه ای‬ ‫می رسیم؟‬ ‫ش��بکه من و تو ش��بکه ای اس��ت که اوال توانسته در‬ ‫مقاب��ل افرادی که دارای گرایش سیاس��ی هس��تند و‬ ‫حساس��یت خاص خود و مقاومت وی��ژه ای در برابر‬ ‫پیام های مخالف از خود نش��ان می دهند‪ ،‬شکل خنثی‬ ‫به خود بگیرد‪ .‬اولین احساس��ی که از دیدن این شبکه‬ ‫در مخاطب ایجاد می ش��ود این اس��ت که این شبکه‬ ‫سیاسی نیست و گرایش خاصی ندارد‪ .‬بنابراین فردی‬ ‫که گرایش سیاس��ی دارد تحریک نمی شود تا در برابر‬ ‫گرایش سیاسی ان مقاومت کند‪.‬‬ ‫در کن��ار این موض��وع به گونه ای اخب��ار‪ ،‬اطالعات و‬ ‫تحلیل ها را منتشر می کند که کم کم فرد دارای دستگاه‬ ‫فکری خاصی ش��ده و با نظم فکری خاصی به تحلیل‬ ‫پدیده ه��ا می پ��ردازد‪ .‬یعنی این ش��بکه و امثال ان در‬ ‫درازمدت میوه های خود را می چینند‪.‬‬ ‫ش��ما ب��ه حرف��ه ای ب��ودن اش��اره کردید‪.‬‬ ‫نشانه های این حرفه ای بودن چیست؟‬ ‫اولین مساله این اس��ت که این شبکه زندگی روزمره‬ ‫اف��راد جامعه را نش��انه می گی��رد و به خصوصی ترین‬ ‫بخش ه��ای زندگی افراد وارد می ش��ود‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫وقت��ی برنامه ای از این ش��بکه را می بینید که در مورد‬ ‫مهمانی نوبتی اس��ت‪ ،‬نوعی از زندگ��ی روزمره را با‬ ‫جذابی��ت ارائ��ه می دهد که ش��ما هم دوس��ت دارید‬ ‫بنش��ینید و ان را مشاهده کنید‪ .‬ولی به طور ناخوداگاه‬ ‫وقتی این برنامه را می بینید از س��بک های زندگی انها‬ ‫تاثیر می پذیرید‪.‬‬ ‫ش��اید شما نوع خاصی از لباس پوشیدن را در شرایط‬ ‫شبکه من و تو در مقابل‬ ‫افرادی که دارای گرایش‬ ‫سیاسی هستند؛ شکل‬ ‫خنثی به خود می گیرد‬ ‫و در کنار این موضوع‬ ‫به گونه ای اخبار‪ ،‬اطالعات‬ ‫و تحلیل های خاص خود‬ ‫را منتشر کند‬ ‫ع��ادی برنتابید و نگاه نکنی��د اما در قالب این مهمانی‬ ‫س��بک های خاصی از لباس پوش��یدن و ارایش موی‬ ‫س��ر را می پذیرید‪ .‬اینکه بخشی از برنامه غذایی افراد‬ ‫را مش��روبات الکلی تش��کیل دهد و این بدیهی باشد‬ ‫و عده ای به خاطر س��رو نکردن مشروبات الکلی نمره‬ ‫پایینی به میزبان بدهند‪ ،‬نشان دهنده یک الگوی ارزشی‬ ‫از سوی این برنامه برای مخاطب است‪.‬‬ ‫همچنین ش��ما می بینید ک��ه ‪ lifestyle‬یعنی س��بک‬ ‫خاصی از زندگی از این طریق ترویج می شود‪ .‬مثال در‬ ‫مورد یک برنامه مستند که در مورد فرضیه ای صحبت‬ ‫می کند که یک دس��تگاه فکری خ��اص را مورد تائید‬ ‫قرار می دهد و دیگر افکار را رد می کند‪ ،‬این احساس‬ ‫ایجاد می ش��ود که یک منطق و فضای معرفتی خاص‬ ‫درحال ترویج است‪.‬‬ ‫با توجه به تغییری که اش��اره کردید به نظر‬ ‫ش��ما هدفگذاری شبکه من و تو برای تغییر‬ ‫در جامعه ای��ران چه طبقه ای و چه مواردی‬ ‫است؟‬ ‫من اعتقاد دارم که قطب سلطه حتما از سیستم رسانه ای‬ ‫خود برای گسترش نفوذ خود استفاده می کند اما به این‬ ‫هم معتقدم که ما نباید انچنان دچار توهم بش��ویم که‬ ‫هر تحرکی را ناش��ی از این خیمه شب بازی ببینیم‪ ،‬اما‬ ‫اشکارا پیداست که شیوه های زندگی و مبانی معرفتی‬ ‫خاصی از طریق این شبکه القا می شود‪.‬‬ ‫به نظر شما علل و عوامل مخاطب پیدا کردن‬ ‫این شبکه در چیست؟‬ ‫همانط��ور ک��ه ع��رض ک��ردم ابزارهای رس��انه ای‬ ‫اقتضائاتی دارد که این شبکه به ان خیلی خوب عمل‬ ‫می کند و ب��ه این اقتضائات جامه عمل می پوش��اند‪.‬‬ ‫مثال مردم نوگرا و تحول طلب هس��تند‪ ،‬این ش��بکه‬ ‫برنامه های خالق و نواوران��ه ایجاد می کند‪ .‬مردم از‬ ‫شعار رویگردان هستند و در این برنامه ها می بینیم که‬ ‫ش��عارزدگی وجود ندارد‪ .‬مردم حوصله عمیق شدن‬ ‫در مس��ائل را بعد از کارهای شدید روزانه ندارند و‬ ‫این ش��بکه نیاز به تفریح و خوشگذرانی های سطحی‬ ‫را ایج��اد می کن��د‪ .‬در واق��ع مردم با این مس��ائل به‬ ‫مغزشان استراحت می دهند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما برنامه اینده این نوع ش��بکه ها‬ ‫برای اهدافشان چه خواهد بود؟‬ ‫ببینید ش��ما وقتی از هدف ی��اد می کنید مخاطبان فکر‬ ‫می کنند ما از یک توطئه س��ازماندهی ش��ده س��خن‬ ‫می گویی��م‪ .‬اما اگر من هدف را اینطور تعریف کنم که‬ ‫گرداننده و بنیانگذار هر شبکه ای قطعا به دنبال اهداف‬ ‫خاصی می تواند باش��د و به طور کلی که هرکس��ی که‬ ‫ش��بکه ای راه اندازی می کند اهداف��ی را دنبال می کند؛‬ ‫طبیعتا ش��بکه هایی به طور حرفه ای راه اندازی ش��ده و‬ ‫فعالیت می کنند و بعدا هم خواهد امد‪ ،‬همان دو اصل‬ ‫اساسی اولیه ای که عنوان کردم را دنبال می کنند‪ ،‬یعنی‬ ‫بتوانن��د با زبان مخاطب ب��ا او صحبت کنند و بتوانند‬ ‫مخاطب را به س��مت تغییر س��وق دهند‪ .‬بدون شک‬ ‫گرایش به ایجاد تغییر در مخاطب هدفی است که تمام‬ ‫این شبکه ها دنبال خواهند کرد‪g .‬‬ ‫گفتار‬ ‫‪3‬‬ ‫صد او سیما مستند فاخر پخش کند‬ ‫نادر طالب زاده‪ ،‬کارگردان مستند س��از‪ :‬به نظر من‪ ،‬من و تو ش��بکه اس��ت که در‬ ‫ح��وزه جنگ نرم خوب عمل می کند‪ .‬کاری که ما نمی کنیم این ش��بکه به خوبی‬ ‫دارد انجام می دهد‪ .‬به نظر من باید صداوس��یما مستند فاخر پخش کند‪ ،‬یا اینقدر‬ ‫برنامه جذاب داشته باشد که مردم فقط بنشینند و ان را تماشا کنند‪.‬‬ ‫دوربرگردان به سوی سیاست‬ ‫دکتر ابراهیم فیاض‪ ،‬اس��تاد دانشگاه‪ :‬من و تو شبکه ای است که ما را با فرهنگ‬ ‫به س��مت سیاس��ت می برد‪ .‬این شبکه مس��تقیما روی فرهنگ کار می کند و سعی‬ ‫دارد تا اهداف خود را برای قشر متوسط جامعه پخش کند‪ .‬اما به نظر من مشکل‬ ‫اصلی از ماست که قوی نیست‪ ،‬واال این شبکه ها تهدیدی محسوب نمی شوند‪.‬‬ ‫عملیات روانی و جنگ روانی‬ ‫حمی��د رضا مقدم فر‪ ،‬مدیرعامل خبرگزاری فارس‪ :‬ش��بکه تلویزیونی من و تو‪،‬‬ ‫ش��بکه ای ماهواره ای اس��ت با جهت گیری عملیات روان��ی و جنگ روانی برای‬ ‫تغیی��ر افکار اقش��ار مختلف جامعه‪ ،‬هم قش��ر نخبه و هم عام��ه جامعه که البته‬ ‫توانس��ته است در مس��ائل فنی خوب عمل کند‪ ،‬اما عیوب ساختاری و محتوایی‬ ‫زیادی هم دارد‪.‬‬ ‫موضع گیری سیاسی‬ ‫وحید یامین پور‪،‬کارش��ناس رسانه‪ :‬این ش��بکه با به کارگیری اخرین روش های‬ ‫رس��انه ای برای جلب نظر مخاطبان نش��انه گیری دقیقی انجام داده است اما خیلی‬ ‫زود موضع گیری سیاسی خود را اشکار کرد و به همین دلیل از جذابیت اولیه اش‬ ‫برای مخاطبان داخلی کاسته شد‪.‬‬ ‫ظواهر جنگ نرم‬ ‫مرتضی طالیی‪ ،‬عضوش��ورای شهر تهران‪ :‬شبکه تلویزیونی من و تو توانسته با‬ ‫جذابیت هایی که دارد از نمونه قبلی خود یعنی ش��بکه فارس��ی وان سبقت بگیرد‪.‬‬ ‫این ش��بکه توانس��ته اس��ت به خوبی ظواهر جنگ نرم را در خود نمایان کند و‬ ‫می تواند به عنوان نمونه موفق جنگ نرم معرفی شود‪.‬‬ ‫‪17‬هزار شبکه ماهواره ای‬ ‫دکتر علیرضا احمدی‪ ،‬کارشناس رسانه‪ :‬هم اکنون ‪ 17‬هزار و ‪ 666‬شبکه ماهواره ای در ایران قابل‬ ‫دریافت اس��ت که از این تعداد دو هزار ش��بکه به خوبی و وضوح باال در ایران قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫از این دو هزار ش��بکه ‪ 380‬شبکه اختصاص به موس��یقی دارد که ‪ 24‬ساعته موسیقی و کلیپ های‬ ‫تلویزیونی پخش می کنند و از میان شبکه‏های قابل دریافت در ایران ‪ 74‬شبکه به مد لباس‪ ،‬ارایش‬ ‫و‪ 273 ،...‬شبکه مخصوص ادیان‪ ،‬تاریخ و‪ 419 ،...‬شبکه به ورزش‪ 252 ،‬شبکه مخصوص کودکان‬ ‫و نوجوانان و ‪ 92‬شبکه اختصاص به مقوالت اقتصادی دارد‪.‬‬ ‫غارتگر فرهنگ‬ ‫فرزاد جمشیدی‪ ،‬مجری صدا و سیما‪ :‬این شبکه و امثال ان غارتگرهایی هستند‬ ‫ک��ه امده اند تا هویت و اعتقادات مردم را غارت کنند و یاس نس��بت به فرهنگ‬ ‫خودی را ایجاد کنند‪ .‬در اینکه اینها غارتگرند حرفی نیست اما باید بررسی شود‬ ‫چه زمینه ای باعث شده است تا پای اینها به این غارت باز شود؟‬ ‫تقلید از فرهنگ غرب‬ ‫دکتر اعظم میناوند‪ ،‬جامعه ش��ناس‪ :‬برخی از مردم کشور زمان فراغت خود را با دیدن سریال های‬ ‫ماهواره به ویژه شبکه فارسی وان صرف می کنند‪ .‬این موضوع اسیب ها و پیامدهای زیادی به همراه‬ ‫دارد ک��ه روی اوردن به فرهن��گ غربی و تقلید از انان از جمله این پیامدهاس��ت‪ .‬برنامه‪‎‎‬های این‬ ‫شبکه عمدتا شامل جدیدترین و پربیننده‪‎‬ترین فیلم ها و سریال های تلویزیونی است که طبق اعالم‬ ‫وب‪‎‬س��ایت رس��می یکی از این شبکه ها‪ ،‬فارسی‪‎‬وان ‪ 28‬س��ریال در حال پخش دارد و اغلب این‬ ‫سریال ها هر شب و به صورت دنباله‪‎‬دار پخش می‪‎‬شود‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫تحلیلی از دکتر امیدعلی مسعودی در مورد کارکردهای رسانه ای شبکه های ماهواره ای ایرانی‪:‬‬ ‫نخبگان هدف اصلی هستند‬ ‫سید فرید موسوی‬ ‫‪4‬‬ ‫دکتر امیدعلی مسعودی‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه عالمه طباطبایی و کارشناس مسائل‬ ‫رسانه در گفت و گو با مثلث تحلیل متفاوتی در زمینه فعالیت های انچه شبکه های لس انجلسی‬ ‫عنوان می کند که در نوع خود جالب است و در این زمینه بررسی های فراوانی انجام داده‬ ‫نو تو دنباله شبکه هایی است که در یک دهه قبل از فضا وارد می شدند‬ ‫است‪ .‬در این تحلیل م ‬ ‫و تهاجمی فرهنگی را رقم می زدند‪ .‬با او به گفت وگو نشستیم تا این شبکه و مثال های قبلی ان‬ ‫را مورد بررسی قرار دهیم‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫به عنوان اولین سوال چرا در حال حاضر دنیای‬ ‫غرب بیشتر روی رسانه ها سرمایه گذاری کرده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬ابتدا الزم اس��ت تا مقدمه ای عرض کنم‪ .‬ما در عصر‬ ‫اطالعات و ارتباطات به س��ر می بریم‪ .‬ویژگی مهم این‬ ‫عصر در این است که سرعت انتقال اطالعات‪ ،‬پردازش‬ ‫و تولید ان باال رفته است‪ .‬بنابراین در این شرایط کسانی‬ ‫ک��ه صاحب قدرت هس��تند‪ ،‬قدرت خود را در رس��انه‬ ‫جست وجو می کنند‪ .‬این عصر‪ ،‬عصر قدرت رسانه هاست‪.‬‬ ‫کارکرد رسانه نوعی از قدرت است‪ ،‬حاال اگر این قدرت‬ ‫در دست صاحبان ثروت باشد قدرت مضاعفی خواهد‬ ‫داشت‪ .‬کسانی که صاحب قدرت هستند عمدتا منظور از‬ ‫انها افرادی است که به انها صهیونیست اطالق می شود‪.‬‬ ‫در پروتکلی که در شوروی سابق به همراه هرتزل داشتند‪،‬‬ ‫گفتند برنامه ما این اس��ت که دنیا را در دست بگیریم و‬ ‫برای این منظور باید قدرت داشته باشیم‪ .‬در این پروتکل‬ ‫قید نش��ده که برای قدرت بیاییم لشکر و قدرت نظامی‬ ‫ ایجاد کنیم‪ ،‬بلکه تصریح ش��ده که برای این منظور باید‬ ‫طالهای دنیا در دس��ت ما باشد‪ .‬منظور از طالها عموم‬ ‫کاالهای باارزش است مثل نفت‪.‬‬ ‫در ای��ن پروتکل قید ش��ده ب��رای اینکه ای��ن کاالهای‬ ‫با ارزش را به دس��ت بیاوریم باید کس��انی که این کاالها‬ ‫را دارن��د قانع کنیم انها را در اختی��ار ما قرار دهند‪ .‬پس‬ ‫بای��د روی افکار عمومی کار کنی��م‪ .‬باید افکار عمومی‬ ‫ دنیا را به س��مت صهیون جلب کنیم‪ .‬برای جلب افکار‬ ‫عمومی باید رس��انه های تاثیرگذار داشته باشیم‪ .‬امروزه‬ ‫نتیجه این پروتکل و این سیاس��ت را در دنیا می بینیم که‬ ‫از البی گری های صهیونیستی‪ ،‬رسانه های متعددی ایجاد‬ ‫شد و س��رمایه گذاری خود را به جای بازار بورس روی‬ ‫رس��انه ها انجام دادند و از این طری��ق کودتاهایی را در‬ ‫کشورهای مختلف س��ازماندهی و هدایت کردند‪ ،‬برای‬ ‫بسیاری از انقالب های مردمی مشکالتی ایجاد کردند و‬ ‫امروزه به یمن همین گردش اطالعات می توانیم افرادی‬ ‫که همین اهداف را پیگیری می کنند بشناسیم‪ ،‬مثل مرداک‬ ‫یا برلوسکونی در ایتالیا‪.‬‬ ‫ای��ا خود امریکایی ها از ای��ن موضوع اطالع‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬االن در امریکا کتابی منتش��ر شده با عنوان چه کسی‬ ‫مالک رسانه هاست‪ .‬این کتاب ‪ 2000‬صفحه است و تمام‬ ‫شرکت های این عرصه را معرفی کرده است‪ .‬مثال شرکت‬ ‫وس��تینگ هاوس که ما ان را به عنوان سازنده لوازم منزل‬ ‫می شناسیم یکی از قدرت های پشت پرده این رسانه هاست‬ ‫یا جنرال الکتریک‪.‬‬ ‫این گروه ها در کدام نوع از رس��انه ها فعالیت‬ ‫دارند؛ رس��انه های مکتوب ی��ا در انواع دیگر‬ ‫رسانه ها هم سرمایه گذاری می کنند؟‬ ‫‪ l‬اینها شرکت هایی هستند که هم در حوزه رسانه های‬ ‫مکتوب کار می کنند مثل مجله تایم‪ ،‬واش��نگتن پس��ت‪،‬‬ ‫هرالد تریبون و هم در حوزه رس��انه های دیجیتالی و هم‬ ‫بازی های رایانه ای و حتی موسیقی‪ .‬مثال سینمای هالیوود‬ ‫به عنوان یک رسانه سیاستگذاری و هدایتش توسط این‬ ‫ت انجام می شود‪ .‬این تحلیل با توجه به‬ ‫گروه صهیونیس�� ‬ ‫اس��ناد و مدارک تحلیل درستی هم به نظر می رسد؛ شما‬ ‫برای تائید ان می توانید به پروتکل های صهیونیس��ت ها‬ ‫مراجعه کنید‪ .‬دو کتاب هم در این حوزه معرفی می کنم؛‬ ‫یکی انحصار رسانه ای و دیگری سلطه انحصار رسانه ای‬ ‫از اثار «بن اچ بکدگیان» که تحلیل های خوبی در این زمینه‬ ‫دارد‪ .‬در انجا «بن اچ بکدگیان» می گوید ‪ 10‬س��ال پیش‬ ‫‪ 50‬ش��رکت در این زمینه برای انحصار رسانه ها فعالیت‬ ‫داشتند‪ ،‬اما االن ‪ 5‬شرکت شده اند‪ .‬دلیل عمده این موضوع‬ ‫همان تمرکز قدرتی است که صهیونیست ها می خواهند‬ ‫صورت دهند‪.‬‬ ‫در عرصه رس��انه های فارس��ی زبان چطور؟‬ ‫صهیونست ها با این سیاست در این زمینه چه‬ ‫کاری انجام داده اند؟‬ ‫‪ l‬ما در عین اینکه این ادغام ها را می بینیم اما شاهد ایجاد‬ ‫شبکه های مختلف به زبان های مختلف هستیم‪ .‬شبکه های‬ ‫متعددی در دهه گذشته ایجاد شدند که معروف بودند به‬ ‫شبکه های لس انجلسی‪ .‬سلطنت طلب ها و مخالفانی که‬ ‫می خواستند مسکن و ماوایی در امریکا داشته باشند امریکا‬ ‫را سرکیسه کردند و پولی هم گرفتند ولی این شبکه ها انقدر‬ ‫ضعیف بودند که نتوانستند کاری از پیش ببرند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬ببینید کار رس��انه ای یک کار حرفه ای و تخصصی و‬ ‫ارزشمند است‪ .‬اینها چون نتوانستند حرفه ای رفتار کنند‬ ‫کارشان متوقف شد‪.‬‬ ‫بع��د از اینکه این ش��بکه ها متوقف ش��دند‬ ‫صهیونیست ها چه سیاستی اجرا کردند؟‬ ‫‪ l‬بعد از این بود که بی بی سی با شبکه بی بی سی فارسی‬ ‫به میدان امد‪ .‬البته تاکید کنم که این شبکه قرار نبود سال‬ ‫گذشته راه بیفتد‪.‬‬ ‫قبل تر قرار بود راه بیفتد؟‬ ‫‪ l‬نه! بعدتر‪ .‬چندماه بعد قرار بود راه بیفتد و به محض‬ ‫اینکه انتخابات رخ داد و این اتفاقات اغاز شد راه اندازی‬ ‫این شبکه قبل از انتخابات انجام شد و برنامه ریزی هایشان‬ ‫را ه��م برای جذب مخاط��ب انجام دادن��د‪ .‬در جریان‬ ‫انتخابات برنامه ه��ای مختلفی داش��تند و تیم حرفه ای‬ ‫هم از ایران به این ش��بکه ملحق ش��د‪ .‬تا روز انتخابات‬ ‫برنامه هایشان را انجام دادند تا بهره برداری خود را برای‬ ‫بعد از انتخابات انجام دهند و ش��اهد بودیم که توانستند‬ ‫چه جوی ایجاد کنند‪.‬‬ ‫بعد از این توقف سیاست این رسانه ها به چه‬ ‫سمتی حرکت کرد؟‬ ‫‪ l‬چون بی بی س��ی یک ش��بکه خبری بود‪ ،‬انها امدند‬ ‫روی مردم بررس��ی کردند و دیدند خیلی از مردم عادی‬ ‫ما با سیاس��ت کاری ندارند‪ ،‬بلک��ه توقعاتی دارند که در‬ ‫صداوس��یما در قالب س��ریال های مردم پس��ند براورده‬ ‫می شود‪ .‬در مدتی که صداوسیما درگیر جریانات بعد از‬ ‫انتخابات بود و سریال س��ازی ها متوقف شد‪ ،‬انها از این‬ ‫خالء استفاده کردند و شبکه فارسی وان را ایجاد کردند‪.‬‬ ‫فارسی وان هیچ کاری نمی کرد جز اینکه با سیاست کاری‬ ‫نداشت و فقط می خواست نهاد خانواده را تخریب کند‪.‬‬ ‫وقتی نهاد خانواده تخریب ش��د‪ ،‬ب��زرگ و کوچکی از‬ ‫بین رفت‪ ،‬س��نت از بین رفت و ارزش هایی که به عنوان‬ ‫سالح های یک خانواده اس��ت را از ان خانواده گرفتند‪،‬‬ ‫وقتی بی سالح و بی پناه در جامعه رها شدید برنامه ریزی‬ ‫می کنند و شبکه من و تو وارد عرصه می شود‪ .‬بنابراین به‬ ‫دنبال سریال های جذاب‪ ،‬سرگرم کننده و مخالف فرهنگی‬ ‫ایرانی– اسالمی که برخی از این سریال ها نهاد خانواده و‬ ‫مذهب را هدف قرار داده بود‪ ،‬من و تو به میان می اید‪.‬‬ ‫به طور مشخص تهدیدهای فارسی وان در چه‬ ‫مواردی بود؟‬ ‫‪ l‬ب��رای مثال یکی از ارزش های اجتماعی و اخالقی و‬ ‫دین��ی که به دلیل ایرانی بودن و مس��لمان بودن و حتی‬ ‫شرقی بودن ما اهمیت دارد رابطه محرم و نامحرم است‪.‬‬ ‫در این شبکه تمام این روابط مخدوش شده بود‪ ،‬از نوع‬ ‫لباس پوشیدن‪ ،‬نوع راه رفتن و حرف زدن‪ ،‬روابطی که پر‬ ‫از اموزه های ضداخالقی بود؛ روابط نامشروع‪ ،‬رویاهایی‬ ‫که فقط در تخیل امکان پذیر است و نمی توان با اموزه های‬ ‫دینی ان را تعریف کرد در این سریال ها مطرح می شد‪ .‬در‬ ‫این حالت از داخل اقداماتی انجام شد مثل قطع برنامه های‬ ‫این شبکه و ساخت برنامه های عامه پسند تا این شبکه هم‬ ‫در این حد متوقف ش��ود‪ .‬بعد از فارسی وان شرکتی در‬ ‫لندن با ظاهر عنوان اسم مرجان‪ ،‬که تولیدی فیلم و سریال‬ ‫است به میدان امد‪.‬‬ ‫مالک اصلی این شرکت چه کسی است؟‬ ‫‪ l‬خب باالخ��ره مالک اصلی رس��انه ها در جهان چه‬ ‫کس��انی هستند؟ مالک این ش��بکه هم جزو همان افراد‬ ‫هستند‪ .‬شاید االن سند و مدرکی نداشته باشیم اما در اینده‬ ‫پشت پرده این شبکه ها مشخص خواهد شد‪.‬‬ ‫االن این گروه دو شبکه من و تو را راه اندازی کرده اند‪ .‬این‬ ‫ش��بکه می گوید من با سیاست کار ندارم‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫این شبکه منتسب شد به یکی از خواننده های زن ایرانی‪.‬‬ ‫همین موضوع باعث می شد تا به لحاظ سیاسی حساسیت‬ ‫نش��ان ندهند ولی شاید به لحاظ دینی نشان دهند و زن‬ ‫خواننده در نظر مردم ما عنصر منفی است‪.‬‬ ‫یک مدت او امد در این برنامه ها ولی وقتی دیدند جنبه‬ ‫منفی دارد از برنامه ها حذف کرده و تنها در عرصه موسیقی‬ ‫ماند‪ .‬این شبکه چون مخاطب شناسی قوی ای دارد دیدند‬ ‫که مهمانی های ایرانی کمرنگ ش��ده است و ما دور هم‬ ‫کم می نشینیم تا غذا بخوریم‪ .‬پس برنامه ای درست کردند‬ ‫به نام بفرمائید ش��ام‪ .‬در ان چن��د نامحرم به خانه فردی‬ ‫می روند‪ ،‬نش��ان می دهد چگونه غذا درست می کند‪ ،‬به‬ ‫اش��پزخانه او می روند‪ ،‬درحالی که ما همه از اشپزخانه‬ ‫گریزان هستیم‪ .‬این برنامه رابطه ای بین اشپزخانه‪ ،‬سالن‬ ‫غذا خوری و روابط صمیمانه بین محرم و نامحرم ایجاد‬ ‫می کن��د‪ .‬پس اینجا نهاد خانواده مورد تهاجم قرار گرفته‬ ‫و تخریب می ش��ود‪ .‬مث�لا در میان ای��ن کارهای داخل‬ ‫اشپزخانه مجری برنامه حرف هایی می زند یا شوخی هایی‬ ‫می کند که در فرهنگ ما خیلی معمول نیست‪ .‬این نشان‬ ‫از هجوم تمام عیاری دارد که از طریق این برنامه ها روی‬ ‫خانواده ها و جامعه ما صورت می گیرد‪.‬‬ ‫این شبکه در زمینه های دیگری هم برنامه سازی‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬در کنار این بررس��ی کردن��د و دیدند بعد از حوادث‬ ‫س��ال گذش��ته ما خالء های خبری داریم که شبکه های‬ ‫خبری دیگر مثل العربی��ه‪ ،‬فرانس ‪ 24‬و حتی یورو نیوز‬ ‫ان را دنب��ال می کنند‪ .‬با این حال چون ان لحن رس��می ‬ ‫بود موفقیت چندانی به دنبال نداشت ‪ .‬انها موفقیت برنامه‬ ‫‪ 20:30‬ما را دیده بودند و برنامه های نرم خبر ما را نرم تر‬ ‫کرده و خبره��ای خاله زنکی ک��ه در محافل خصوص‬ ‫خریدار دارد را بیان می کنند‪ .‬در این برنامه با بیان مطالب‬ ‫از رسانه های مختلف مطالب را از زوایای مختلف مورد‬ ‫بررسی قرار می دهند‪ .‬این برنامه نوعی بی اعتمادی را در‬ ‫رابطه با اخبار رسانه های مورد اعتماد مردم ایجاد می کند‪.‬‬ ‫ی است که خواننده ها‬ ‫برنامه های دیگری که دارند سرگرم ‬ ‫و هنرپیشه های قدیمی در ان مطرح می شوند و چون تاثیر‬ ‫چندانی هم نداشته کمتر مطرح می شوند‪ .‬در واقع قصد‬ ‫دارند با این کار فاصله های تنفسی بین برنامه ها را ایجاد‬ ‫کنند‪ .‬البته نواوری هایی هم دارند‪.‬‬ ‫این مخاطب شناسی را چطور انجام می دهند؟‬ ‫‪ l‬مثالی می زنم‪ .‬بهترین ش��کل مخاطب شناسی همان‬ ‫چیزی اس��ت که برنامه نوبت شما در بی بی سی فارسی‬ ‫انجام می دهد‪ .‬انجا موضوعی را انتخاب می کنند و نوبت‬ ‫را به مخاطب می دهند تا نظرش را بیان کند‪ .‬این تنها از‬ ‫طریق تلفن نیست بلکه تصویری هم می توانند صحبت‬ ‫کنند‪ .‬از این طریق هم جذب مخاطب را انجام می دهند و‬ ‫هم شناخت مخاطب‪ .‬در این شبکه هم یکی از کارهایی‬ ‫که انجام شد این بود که یکی از مجریان این شبکه روز‬ ‫اولی که وارد برنامه ش��د اعالم کرد من در جبهه بوده ام‪،‬‬ ‫جانباز هستم و بسیجی هستم‪ .‬یعنی تحت لوای بسیجی‬ ‫امده اس��ت برای جذب بس��یج‪ .‬درحالی که کسی که با‬ ‫ارزش های بسیج اشنا باشد در شبکه ای که صاحبان ان‬ ‫مشکوک هستند شرکت نمی کند‪ .‬این خطر جدیدی است‬ ‫که احساس می کنیم؛ به خصوص در دانشگاه ها و مدارس‬ ‫که خط مقدم مبارزه جنگ نرم است‪.‬‬ ‫االن این گروه دو شبکه‬ ‫من و تو را راه اندازی‬ ‫کرده اند‪ .‬این شبکه می گوید‬ ‫من با سیاست کار ندارم‪.‬‬ ‫از سوی دیگر منتسب شد‬ ‫به یکی از خواننده های زن‬ ‫ایرانی‪ .‬همین موضوع باعث‬ ‫می شد تا به لحاظ سیاسی‬ ‫حساسیت نشان ندهند ولی‬ ‫شاید به لحاظ دینی نشان‬ ‫دهند‬ ‫م��ا به لحاظ فنی و تکنیکی حداقل هایی نظیر‬ ‫نوع صحنه و لباس‪ ،‬نریشن‪ ،‬تصویر‪ ،‬صدا و‪...‬‬ ‫داریم‪ .‬این ش��بکه در این زمینه چه جایگاهی‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬ما قصد داریم رشته دانشگاهی را در ایران ایجاد کنیم‬ ‫تحت عنوان ارتباطات هنری‪ .‬یعنی همین مواردی را که‬ ‫شما عنوان کردید‪ .‬در واقع نقطه قوت این شبکه ها همین‬ ‫موارد است و این تکنیک هایی است که ما باید به کسانی‬ ‫که عالقه مند هستند و می خواهند در این زمینه تحصیل‬ ‫کنند یا فعالیت کنند اموزش دهیم‪ .‬ما متاسفانه از این نظر‬ ‫کمبود داریم و باز هم متاسفانه در برنامه های غیر خبری مان‬ ‫ارتباطات هنری را رعایت نمی کنیم‪.‬‬ ‫شما یک پیام داری که می خواهی ان را به مخاطب منتقل‬ ‫کن��ی‪ .‬پس باید طوری این کار را انجام دهی که مخاطب‬ ‫ان را بپذیرد و تمام مساله رسانه از زمان ارسطو تاکنون هم‬ ‫همین موضوع اقناع مخاطب است‪ .‬ما گاهی مواقع انقدر‬ ‫محتوا را جذاب می دانیم که به هر قیمتی ان را به مخاطب‬ ‫می دهیم‪ .‬محتوایی مثل قران واقعا ارزش��مند اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫باز هم در ان مخاطبین بین زنان‪ ،‬مردان‪ ،‬کودکان‪ ،‬بی سوادان‬ ‫و‪ ...‬تفاوت وج��ود دارد‪ .‬برای برخی باید تنها ترجمه را‬ ‫ارائه داد‪ ،‬به برخی باید عالوه بر ترجمه عربی هم باش��د‪،‬‬ ‫برای برخی عالوه بر ترجمه تفسیر هم باید ارائه داد‪ .‬یعنی‬ ‫مخاطب باید سطح بندی شود و به همان میزان و زمانی که‬ ‫به رسانه دسترسی دارند برای انها برنامه ریزی کرد‪.‬‬ ‫به طور مش��خص در مورد شبکه من و تو این‬ ‫ارتباط هنری چگونه است؟‬ ‫‪ l‬البته باز هم تاکید می کنم که مجموعه این موارد اعم از‬ ‫صدا و تصویر و‪ ...‬است که ارتباطات هنری را می سازد‪.‬‬ ‫نو تو چون مخاطبین ان مردم عادی هستند‬ ‫در ش��بکه م ‬ ‫کمت��ر روی ارتباط هنری تکیه می کنند و روی مضمون‬ ‫و محتوای پیام بیشتر تاکید دارند‪ .‬اقای یاکوبسون الگوی‬ ‫ارتباط��ی دارد که در ان تاکید می کند ش��ما از میان پیام‪،‬‬ ‫رمزگذار‪ ،‬پیام رسان‪ ،‬مخاطب و رمزگشا روی هرکدام که‬ ‫تاکید داش��ته باشید نوع متفاوتی از برنامه ایجاد می شود‪.‬‬ ‫براس��اس این الگوی رسانه ای این شبکه در هر زمینه ای‬ ‫و برای هر مخاطبی س��عی می کنند نوع��ی از برنامه را‬ ‫داشته باشند‪ .‬البته این را باید مدنظر داشت این شبکه ها‬ ‫دوره ای هستند و پس مدتی که از موج اقبال عمومی افول‬ ‫می کنند‪ .‬ما در دوره ای حدود ‪ 6‬سال پیش مطالعه ای روی‬ ‫رسانه های لس انجلسی داشتیم بعد پیشنهاد دادیم که این‬ ‫شبکه ها به قدری افول داشته اند که می توانیم به عنوان طنز‬ ‫ان را برای مخاطبان پخش کرد‪ .‬اتفاقا همین اتفاق رخ داد‬ ‫ی مردم شد‪ .‬البته این منافی این نیست که‬ ‫و باعث سرگرم ‬ ‫ما باید شبکه های قوی ای داشته باشیم‪.‬‬ ‫ما در س��یری که طی کردیم‪ ،‬از ش��بکه های‬ ‫لس انجلس��ی ب��ه بی بی س��ی فارس��ی‪ ،‬بعد‬ ‫فارس��ی وان و حاال هم من و تو رسیده ایم که‬ ‫هرکدام با برنام ه و هدف گذاری جامعه هدفی‬ ‫به میدان امده اند‪ .‬به نظر شما حرکت و تاکتیک‬ ‫بعدی این جریان چه چیزی خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬باتوجه به ش��ناختی که این ش��بکه ها از مردم ما دارند‬ ‫من فکر می کنم یکی از برنامه های اینده انها دامن زدن به‬ ‫جذب نخبگان با جاذبه های تحصیل باشد‪ ،‬باتوجه به اینکه‬ ‫ما دانشجوهای با استعدادی داریم‪ .‬ببینید اینها وارد عرصه‬ ‫ ترور دانش��مندان ما شدند که مردم مخالفت کردند و دنیا‬ ‫هم نپذیرفت و قابل پیش بینی اس��ت که روی به این کار‬ ‫بیاورند‪ .‬یادم هس��ت که در پاریس بودم و باخبر شدم که‬ ‫دانشجویان ایرانی فیزیک را از دانشگاه اخراج کرده اند‪ .‬وقتی‬ ‫با رئیس دانشگاه صحبت می کردم علت این کار را جویا‬ ‫شدم‪ ،‬گفت‪« :‬شما می خواهید بمب اتم بسازید!» گفتم مگر‬ ‫شما ساخت بمب اتم را هم یاد می دهید؟ ما همین درس ها‬ ‫را در دانشگاه خودمان هم یاد می دهیم‪ .‬اینها برای فیزیک و‬ ‫ی و درس های مشابه محدودیت شدید ایجاد کرده اند‬ ‫شیم ‬ ‫اما درها را برای علوم انسانی باز کرده اند‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫بهترین دفاع‪ ،‬حمله است‬ ‫تغییر تاکتیک؛ حرکت به سوی مسائل اجتماعی‬ ‫سید علی حسینی‪/‬نماینده مجلس‬ ‫‪5‬‬ ‫دشمنی ابرقدرت ها‬ ‫و کشورهای استکباری با‬ ‫جمهوری اسالمی ایران و‬ ‫اعتقادات دینی و مذهبی‪،‬‬ ‫ام��ر پرس��ابقه و دیرین��ی‬ ‫اس��ت که وج��ود دارد و‬ ‫انچه ممکن است تغییر کند‪ ،‬تغییر در تاکتیک ها‬ ‫و اب��زار کار اس��ت که انها را به س��متی می برد‬ ‫ک��ه بتوانند از ش��رایط و زمان بهترین اس��تفاده‬ ‫را در جه��ت اهداف خودش��ان ب��ه کار بگیرند‪.‬‬ ‫به وی��ژه اینکه در یک س��ال اخیر و از زمانی که‬ ‫مق��ام معظم رهبری موضوع جنگ نرم را مطرح‬ ‫کردند و پیشاپیش به همه مسئوالن کشور و ملت‬ ‫ایران هش��دار دادند که بع��د از تهاجم فرهنگی‬ ‫و ش��بیخون فرهنگ��ی و نات��وی فرهنگی امروز‬ ‫دش��من وارد عرصه جنگ نرم ش��ده است‪ ،‬این‬ ‫زمان بود که ش��بکه های ماهواره ای ضدانقالب‬ ‫که از سوی قدرت های بزرگ مثل امریکا‪ ،‬اروپا‬ ‫و رژیم صهیونیس��تی ارت��زاق می کنند به میدان‬ ‫امده و بی محابا به تخریب اعتقادات و باورهای‬ ‫م��ردم می پردازن��د‪ .‬در ای��ن میان انچ��ه تغییر‬ ‫کرده این اس��ت ک��ه انها از طبق��ه نخبه جامعه‬ ‫ک��ه تاثیر گ��ذاری مح��دودی دارن��د و در عین‬ ‫حال عمومیت ندارند جدا ش��ده‪ ،‬به بخش های‬ ‫عمومی و طبقه متوس��ط و پایین دس��ت جامعه‬ ‫پرداخت��ه و برای انها هم برنام��ه تولید می کنند؛‬ ‫برنامه های��ی که هم برای این طبقه جالب باش��د‬ ‫و ه��م در قالب ان بتوانند اهداف خود را دنبال‬ ‫کنند‪ .‬امروز در دنی��ای هنر این یک قاعده ثابت‬ ‫ش��ده است که اگر می خواهی چیزی را در ذهن‬ ‫‪68‬‬ ‫مخاطب نهادینه کنی به صورت غیر مس��تقیم ان‬ ‫را بیان کنید‪ .‬ما ش��اهد هس��تیم که رس��انه های‬ ‫ض��د انقالب از این اب��زار اس��تفاده می کنند‪ ،‬با‬ ‫س��اختن س��ریال های خانوادگی و اجتماعی که‬ ‫مس��تقیما به بح��ث سیاس��ی نمی پردازند اما در‬ ‫پش��ت پرده افکارعمومی را تخریب می کنند‪.‬‬ ‫باتوج��ه به اینکه انقالب ما یک انقالب فرهنگی‬ ‫اس��ت و مردم ما ه��م دارای عقای��د مذهبی و‬ ‫قوی هس��تند و پش��توانه انقالب اسالمی ایران‬ ‫ه��م در تم��ام مراحل به همین طبقه متوس��ط و‬ ‫پایین معتقد به ارمان های دینی است؛ از این رو‬ ‫انه��ا ارمان های دینی را هدف قرار داده اند تا به‬ ‫انقالب ضربه بزنند‪.‬‬ ‫ام��ا انها چه س��ودی می برن��د؟ در دوره ای این‬ ‫ش��بکه ها ب��ه ایج��اد ش��بهه و مس��ائل التقاطی‬ ‫می پرداختند و می خواس��تند ب��ه هر نحو ممکن‬ ‫ارکان اعتق��اد مردم را تخریب کنند‪ ،‬اما در حال‬ ‫حاضر انه��ا باید با برنامه بلند مدت و ضربه زدن‬ ‫به ریشه های اعتقاد مردم این کار را انجام بدهند‪.‬‬ ‫یعنی هدف همان هدف اس��ت‪ ،‬سود هم همان‬ ‫سود است‪ ،‬اما با تغییر تاکتیک از مسائل سیاسی‬ ‫دور ش��ده و به مس��ائل اجتماعی می پردازند‪.‬‬ ‫این موضوع به نظر من خطرناک تر است چرا که‬ ‫طبقه متوس��ط و پایین تر ش��اخک های سیاس��ی‬ ‫ضعیف تری دارند و این برنامه ها تاثیر بیش��تری‬ ‫روی انها دارد‪ .‬طبیعتا اگ��ر بخواهند برنامه های‬ ‫خود را به صورت مس��تقیم دنبال کنند این طبقه‬ ‫بر نمی تابن��د و پ��س می زنند‪ ،‬به همی��ن دلیل به‬ ‫سمت و س��وی برنامه های فرهنگی و اجتماعی‬ ‫می روند تا ه��م اعتماد مخاطب را جلب کنند و‬ ‫هم برنامه های خود را اجرا کرده باش��ند‪.‬‬ ‫در مقاب��ل این برنامه ها و این ش��بکه ها‪ ،‬ما باید‬ ‫از قاع��ده مه��م و تجرب��ه ش��ده اس��تفاده کنیم‬ ‫ک��ه‪« :‬بهتری��ن دفاع‪ ،‬حمله اس��ت»‪ .‬م��ا به هیچ‬ ‫عن��وان در قالب دفاع نمی توانیم پیروز ش��ویم‪.‬‬ ‫سیاس��ت های فرهنگی در حوزه مقابله با جنگ‬ ‫نرم سیاست های تدافعی اس��ت البته نمودهایی‬ ‫از سیاس��ت های تهاجمی را در س��ال های اخیر‬ ‫دیده ایم اما همه باید به س��مت تولید برنامه های‬ ‫تهاجمی بروند‪.‬‬ ‫م��ا در ای��ن عرصه زیرس��اخت های مناس��ب‬ ‫مذهبی‪ ،‬فرهنگی و ملی خوبی برای ساختن این‬ ‫ن��وع برنامه ها داریم و تهاجم م��ا باید مبتنی بر‬ ‫بنیان های دینی و اعتقادی باش��د‪.‬‬ ‫ب��ا این ح��ال نکته ای که در این زمین��ه باید به ان‬ ‫اش��اره کرد این اس��ت که یک عیب بزرگ وجود‬ ‫دارد و ان این اس��ت که به رغم هماهنگی مجلس‬ ‫و دولت در کش��ور اف��راد در حوزه فرهنگ روی‬ ‫یک تعریف از فرهنگ صحبت نکرده و در عرصه‬ ‫فرهنگ جهادی کار نمی کنند‪ .‬حتی در بخش های‬ ‫مختل��ف دولت به عنوان یک قوه هم این اختالف‬ ‫ک گونه عمل‬ ‫نظر وجود دارد‪ .‬بخش��ی از دولت ی ‬ ‫می کن��د و بخش دیگر طور دیگ��ری‪ .‬باید در این‬ ‫زمینه سعی شود تا به یک تعریف از فرهنگ رسید‬ ‫و براساس ان به تولید اثار به خصوص اثار دینی و‬ ‫مذهبی پرداخت‪g .‬‬ ‫ضرورت تشکیل ستاد‬ ‫مشترک فرهنگی‬ ‫جنگ نرم‬ ‫محمد صادق کوشکی‬ ‫‪6‬‬ ‫*‬ ‫موض��وع جنگ نرم یکی از مباحثی اس��ت که‬ ‫هرچند در این یک س��ال اخیر به ان پرداخته شده اما‬ ‫مطلبی نیس��ت که صرفا علیه جمهوری اسالمی اتفاق‬ ‫بیفتد بلکه یکی از ش��یوه هایی اس��ت که از ابتدا و به‬ ‫موازات جنگ س��خت از سوی صاحبان قدرت انجام‬ ‫می شده تا بتوانند اندیشه خودشان را بر سایر جوامع و‬ ‫اشخاص مسلط کنند‪.‬‬ ‫ماهیت جنگ نرم هیچ تفاوتی با ماهیت جنگ س��خت‬ ‫ن��دارد بلک��ه ه��ر دو اینها ب��ا هدف س��لطه جویی و‬ ‫برتری طلبی برگزار می ش��ود و تنه��ا ابزارها متفاوت‬ ‫اس��ت‪ .‬در طول ‪ 32‬س��ال پس از انق�لاب جامعه ما‬ ‫همانگونه که اماج حمالت خش��ن دش��منان اسالم و‬ ‫انقالب بوده‪ ،‬به م��وازات ان هدف تهاجمات نرم هم‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ .‬مثل تهاجماتی که رسانه های غربی‬ ‫در طول این سال ها علیه جمهوری اسالمی داشته اند یا‬ ‫فعالیت ه��ای فرهنگی و هنری ای که با هدف تخریب‬ ‫چهره اس�لام و انقالب اسالمی و باش��یوه هراسناک‬ ‫کردن مردم دنیا از ایران و هولناک نش��ان دادن اسالم‬ ‫و جمهوری اسالمی توس��ط غرب و امریکا صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬بخش دیگری از جنگ نرم هم در داخل‬ ‫کشور برای به زانو در اوردن و تضعیف نظام انجام شد‬ ‫اهداف من و تو در‬ ‫انتخابات اینده‬ ‫شبکه سیاسی در پوشش‬ ‫فعالیت های اجتماعی‬ ‫دکتر حسین باهر‪ /‬استاد دانشگاه‬ ‫‪7‬‬ ‫اثار رفتاری رس��انه ها از نگاه رفتارشناس��ی‬ ‫غیرقابل انکار و برکس��ی پوش��یده نیست‪ .‬از انجا‬ ‫ک��ه برجسته س��ازی یک��ی از فعالیت ه��ای اصلی‬ ‫رسانه هاست‪ ،‬مطالب و مفاهیم برجسته شده همواره‬ ‫در ذهن و یاد مخاطب مانده و بعضا مسیر افکار و‬ ‫اندیش��ه او را تغییر می دهد‪ .‬در این میان رسانه های‬ ‫تصویری مکان ویژه ای در اثار رفتاری بر مخاطب‬ ‫دارند‪ .‬از زمان ظهور ماهواره های فارسی زبان یعنی‬ ‫‪ 1375‬اثار در این س��ال ‪ 40‬ماهواره فارسی به طور‬ ‫همزم��ان افتتاح ش��د و بعد از ان هرس��اله به طور‬ ‫متوسط پنج شبکه به انها افزوده شده است‪.‬‬ ‫در ارزیابی پژوهشی شبکه های فارسی زبان ان را به‬ ‫سه گروه می توان تقسیم کرد‪:‬‬ ‫‪ )1‬ش��بکه های معاندی��ن و مخالفین سیاس��ی‪ :‬که‬ ‫ب��ا گرفت��ن بودجه خود از س��ازمان های سیاس��ی‬ ‫برون مرزی ی��ا نهادهای معاند امور خ��ود را اداره‬ ‫کرده و به هتاکی‪ ،‬توهین و ایجاد ش��ایعه و بدبینی‬ ‫اقدام می کردند‪ .‬این شبکه ها بعد از انکه نتوانستند‬ ‫ک��ه این فعالیت ها از انج��ام کارهای فرهنگی و ایجاد‬ ‫ش��بهه های فکری درخصوص حقانیت نظام و اسالم‬ ‫و والی��ت فقیه که پایه های نظام و اعتقادات مردم بود‬ ‫اغاز می ش��د تا فعالیت هایی که ه��دف انها رفتارها و‬ ‫اعتقادات دینی و مذهبی مردم بوده اس��ت‪ ،‬مش��خصا‬ ‫ ترویج مفاس��د اجتماعی‪ ،‬فحش��ا یا رس��اندن جامعه‬ ‫اس�لامی به مرز فروپاشی‪ .‬بخش دیگری از جنگ نرم‬ ‫هم به فعالیت های براندازانه سیاسی از طریق رسانه ها‪،‬‬ ‫احزاب‪ ،‬گروه ها و اش��خاص خاص اختصاص داشته‬ ‫که شاید این بخش پررنگ تر نمایش داده شده است‪.‬‬ ‫ام��ا مهمترین رک��ن جنگ نرم دش��من در طول ‪32‬‬ ‫گذش��ته تضعیف باورهای اسالمی مردم ما از طریق ‬ ‫ترویج رفتارهای مغایر با دین و ترویج عقاید غیردینی‬ ‫است‪ .‬به عنوان نمونه مخالفت با هنجارهای اجتماعی‬ ‫و ت�لاش برای فروپاش��ی خانواده ه��ا‪ .‬از انجایی که‬ ‫جامعه ما به عنوان یک جامعه خانواده محور بر سلول‬ ‫اجتماعی خانواده بنا ش��ده‪ ،‬تالش ش��ده اس��ت هر‬ ‫چیزی که باعث می شود تا خانواده ها دچار فروپاشی‬ ‫بش��وند از س��وی دش��منان با هدف از هم پاش��یدن‬ ‫خانواده ها ترویج ش��ود‪ ،‬چرا ک��ه اگر خانواده هدف‬ ‫ق��رار بگیرد بدون ش��ک جامعه ما دچار فروپاش��ی‬ ‫خواهد ش��د بدون اینکه نیاز به براندازی سیاس��ی یا‬ ‫حتی تهاجم نظامی باشد‪.‬‬ ‫انچه در تاسیس شبکه های مختلف ماهواره ای وجود‬ ‫دارد این است که این شبکه ها بدون اینکه وارد مسائل‬ ‫ی ترویج‬ ‫سیاس��ی شوند‪ ،‬بیش��ترین تمرکز خود را رو ‬ ‫منکرات‪ ،‬فحشا و تضعیف خانواده قرار داده اند‪.‬‬ ‫متاسفانه از انجایی که برخی مسئوالن ما فاقد حداقل‬ ‫بصیرت کافی در این زمینه بوده اند و دغدغه های دقیق‬ ‫دینی نداشتند و فاقد سواد کافی فرهنگی بودند‪ ،‬نتیجه‬ ‫این ش��ده است که درخصوص این نوع از تهاجم نرم‬ ‫نداده و تماشاچی بوده اند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫واکنشی نشان ‬ ‫اس��ت که امروزه ما شاهد گس��ترش مفاسد اجتماعی‬ ‫و بی بندوب��اری بوده ایم‪ .‬مثال ن��رخ طالق در تهران به‬ ‫بی��ش از ‪35‬درصد رس��یده درحالی که ای��ن نرخ در‬ ‫سال ‪ 57‬کمتر از ‪5‬درصد بوده است! این نشان می دهد‬ ‫که دشمن در این بخش از تهاجم نرم خود موفق بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫کافی اس��ت کمی به خیابان های کش��ور نگاه کنیم تا‬ ‫بدانی��م که دش��من چقدر خوب از غفلت مس��ئوالن‬ ‫س��لیقه مخاطبان را راضی نگاه دارند کم کم بسته شده‬ ‫یا تغییر مسیر دادند‪.‬‬ ‫‪ )2‬شبکه های بازرگانی و تجارتی‪ :‬این شبکه ها در کنار‬ ‫نمایش فیلم و موسیقی به تبلیغات تجارتی مشغول اند‬ ‫و می توان انها را رس��انه های بازرگانی تبلیغاتی نامید‬ ‫تا تلویزیون های س��رگرمی‪ .‬این شبکه ها تا به امروز از‬ ‫محل تبلیغات بازرگانی و درامدهای ناشی از ان به کار‬ ‫خود ادامه می دهند‪.‬‬ ‫‪ )3‬ش��بکه های فارس��ی زبان خارجی‪ :‬مثل بی بی سی‪،‬‬ ‫‪ voa‬یا کهکش��ان‪ ،‬کردستان یا س��تاره و‪ ...‬شبکه های‬ ‫فارسی زبانی هس��تند که با حمایت مالی کشورهایی‬ ‫مث��ل امری��کا‪ ،‬رژیم صهیونیس��تی و انگلس��تان اداره‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫در می��ان این ش��بکه ها عمده ترین تاثیرگ��ذاری از ان‬ ‫فارسی وان و من و تو ‪ 1‬و‪ 2‬می باشد‪ .‬شبکه فارسی وان‬ ‫که متعلق به رابرت مرداک اس��ت با همکاری کمپانی‬ ‫نیوزکوپریشن در مرکز هنگ کنگ تاسیس و راه اندازی‬ ‫شده و با نمایش فیلم ها و سریال های امریکای مرکزی‬ ‫و التین توانس��ته جای خود را در میان خانواده ها باز‬ ‫کند‪ .‬فیلم ها و س��ریال های این ش��بکه بیش��تر بیانگر‬ ‫خیانت های خانواگ��ی یا ابعاد مختلف ناهنجاری های‬ ‫رفتاری اس��ت که حاوی نکات ضداخالقی و رفتاری‬ ‫ب��وده و ماموری��ت اصل��ی ان سس��ت ک��ردن ارکان‬ ‫خانواده ای ایرانی‪ ،‬کمرنگ کردن روابط عاطفی سالم‪،‬‬ ‫گسستن روابط عاطفی زناشویی و والدین و فرزندان‬ ‫می باش��د‪ .‬مجاز ش��مردن روابط نامش��روع و داشتن‬ ‫دوس��تی از جن��س مخالف عالوه بر همس��ر از دیگر‬ ‫تاثیرات این شبکه است‪.‬‬ ‫بعد از زندگی دو س��اله فارسی وان و افشا شدن هویت‬ ‫مدیران ان که امپریالیس��تی و صهیونیس��تی می باشند‬ ‫ش��بکه های من و ت��و ‪ 1‬و ‪ 2‬راه اندازی ش��دند‪ .‬ابتدا‬ ‫ش��بکه من و تو ‪ 1‬با یک مس��ابقه اواز راه اندازی شد‪.‬‬ ‫البته این مسیر قبال توسط شبکه های فارسی زبانی مثل‬ ‫تی وی پرشیا و ار تی وی طی شده بود که با برگزاری‬ ‫مسابقات رقص و اواز در ترکیه و دبی سعی در جذب‬ ‫مخاطب داش��تند و ش��بکه من و تو هم ب��ه تقلید از‬ ‫دو شبکه مذکور با استفاده از یک چهره موسیقی قبل‬ ‫از انقالب مسابقه اواز راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫این شبکه بیشتر به یک شبکه خاله بازی شباهت دارد‬ ‫تا ش��بکه تلویزیونی! برای مثال با برگزاری مسابقات‬ ‫بفرمائید ش��ام‪ ،‬با جمع کردن چهارنفر که در کنار هم‬ ‫غ��ذا می خورند و به غ��ذای یکدیگر نمره می دهند به‬ ‫این مساله دامن می زند‪ .‬شبکه من و تو ‪ 2‬که با کمتر از‬ ‫‪ 2‬ماه فاصله از من و تو ‪ 1‬متولد شد فعال با برنامه های‬ ‫مستند و تاریخی کار خود را شروع کرده است‪.‬‬ ‫براساس تحقیقات به عمل امده سرمایه گذار بزرگی از‬ ‫ایران که در اروپا زندگی می کند و تا امروز چهره و نام‬ ‫خود را مخفی نگاه داشته با همکاری شبک ه ای تی وی‬ ‫انگلس��تان و خواننده یاد شده این شبکه را راه اندازی‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫اهداف این ش��بکه ها به طور قطع سیاس��ی است تا با‬ ‫جلب مخاطب ب��رای انتخابات های اینده برنامه ریزی‬ ‫کنند و به طور قطع اغراض این ش��بکه چند ماه پیش‬ ‫از انتخابات های بعدی مجلس و ریاس��ت جمهوری‬ ‫برهمگان روشن خواهد شد‪.‬‬ ‫اعتمادی یکی از مدیران اصلی ش��بکه من و تو است‬ ‫که سال هاست در انگلیس زندگی می کند و پسر او هم‬ ‫از مجریان این ش��بکه می باش��د‪ .‬البته باید به این نکته‬ ‫هم اش��اره کرد که حمایت های فنی و تکنیکی از نظر‬ ‫دستگاه های سخت افزاری توسط تلویزیون ای تی وی‬ ‫انگلستان انجام می شود‪.‬‬ ‫البته این شبکه با برنامه هایی مثل اتاق خبر سعی کرده‬ ‫ما حداکثر س��وء اس��تفاده را ک��رده و امروز وضعیت‬ ‫خیابان ها و ارایش و پوشش جوانان ما هیچ ارتباطی با‬ ‫حداقل های انسانی و اخالقی و ایرانی ندارد‪.‬‬ ‫به همین خاطر مس��ئوالن ما اگ��ر ادعا دارند که جنگ‬ ‫نرم را جدی گرفته اند باید پاس��خگو باش��ند که برای‬ ‫پاس��خگویی به این بخش از جنگ ن��رم چه تدابیری‬ ‫اندیش��یده اند‪ .‬طبیعی اس��ت که اگر تدبیری اندیشیده‬ ‫ش��ده بود ما اکنون ش��اهد چنین نتایج��ی در جامعه‬ ‫نبودیم‪.‬‬ ‫به عن��وان نکته اخر ه��م باید عرض کن��م که تهاجم‬ ‫نرم دش��من به خصوص با توجه به ه��دف قرار دادن‬ ‫خانواده حقیقت اس��ت‪ ،‬چه ان را بپذیریم یا نپذیریم‪.‬‬ ‫ای��ن حقیقتی که تهاجم نرم در حال حرکت اس��ت و‬ ‫تلفات می گیرد‪ .‬الزم است تا یک ستاد فرماندهی عالی‬ ‫مقابله با تهاجم نرم داش��ته باشیم که همه دستگاه های‬ ‫فرهنگی وابس��ته به نظام را ب��رای مقابله و پدافند در‬ ‫مقابل این بعد از تهاجم دشمن بسیج کند که متاسفانه‬ ‫چنین ستادی نداریم‪.‬‬ ‫به همین خاطر نه تنها دستگاه های وابسته به نظام این‬ ‫بعد از تهاجم نرم دش��من را جدی نگرفته اند بلکه تا‬ ‫امروز در بس��یاری از اوقات امکانات بیت المال را در‬ ‫اختیار مهاجمین نرم قرار داده اند‪.‬‬ ‫به همین خاطر لزوم ایجاد یک ستاد عالی برای اشراف‬ ‫بر فعالیت های تمام دس��تگاه های فرهنگی به ش��دت‬ ‫احساس می ش��ود‪ .‬این س��تاد وظیفه دارد تهاجم نرم‬ ‫دش��من را رصد کند و برنامه ری��زی جدی و قاطعانه‬ ‫انج��ام دهد برای اینکه تلفات ما در این عرصه کاهش‬ ‫پیدا کرده و بتوانیم پدافند کنیم و س��اختار اجتماعی و‬ ‫خانواده هایم��ان را از این تهاجم نرم و خاموش حفظ‬ ‫کنیم‪g .‬‬ ‫* استاد دانشگاه خواجه نصیر‬ ‫مخاطب��ان را به خ��ود جلب کند‪ ،‬اما س��ریال های‬ ‫تک��راری این ش��بکه در کن��ار دیگر ش��بکه های‬ ‫ماهواره ای باعث افت مخاطب ان شده و این تکرار‬ ‫تا حدی است که مخاطب با دیدن این شبکه ها یک‬ ‫بار از ابتدا تا انتهای قس��مت های یک سریال را در‬ ‫طول ‪ 24‬ساعت شبانه روز خواهد دید‪.‬‬ ‫باتوج��ه ب��ه ماموریت ه��ای واضح و روش��ن این‬ ‫شبکه ها بی ش��ک پس از مدت کوتاهی این شبکه‬ ‫نیز به سرنوش��ت موارد مش��ابه پی��ش از خود که‬ ‫همانا افول مخاطبان و خارج ش��دن از گود رقابت‬ ‫و دادن جای خود به ش��بکه ای جدید اس��ت دچار‬ ‫خواهند شد‪g .‬‬ ‫‪69‬‬ ‫اکواریوم ترک برداشته «من و تو»‬ ‫جنگی بدون خونریزی و سروصدا‬ ‫دکتر شهرام خرازی ها‬ ‫‪8‬‬ ‫‪70‬‬ ‫*‬ ‫کمتر از یک س��ال است که سروکله شبکه‬ ‫جدیدی در بین ش��بکه های ماه��واره ای غیرمجاز‬ ‫فارس��ی زبان پیدا ش��ده که «من و ت��و» نام دارد‪.‬‬ ‫«م��ن و تو» خیلی زود‪ ،‬یعنی زودتر از انچه انتظار‬ ‫می رف��ت زاد و ولد کرد و «م��ن و تو‪ »2‬را هم به‬ ‫جهانیان عرضه کرد‪ .‬ساختار صوتی– تصویری و‬ ‫زیرساخت مضمونی برنامه های این شبکه ها از دیگر‬ ‫شبکه های فارسی زبان حرفه ای تر است‪« .‬من و تو»‬ ‫با یکی از خوانندگان زن لس انجلس��ی ش��روع و‬ ‫از کیسه ش��هرت او خرج کرد‪ .‬با ظهور «من و تو»‬ ‫شایعه تعلق داشتن این شبکه به ان خواننده بر سر‬ ‫نو تو» نام یکی از ترانه های قبل از‬ ‫زبان ها افتاد‪« .‬م ‬ ‫انقالب این خواننده اس��ت‪ .‬شاید همین موضوع‬ ‫در گس��ترش ان ش��ایعه بی تاثی��ر نب��ود‪ .‬حضور‬ ‫ه��ر از گاه ای��ن خوانن��ده در برنامه ها و ش��نیده‬ ‫ش��دن ترانه ها و دیده ش��دن کلیپ هایش بهترین‬ ‫تبلیغ برای جذب تماش��اچی ب��ود‪ .‬پر بیننده ترین‬ ‫برنامه ش��بکه ماهواره ای «من و تو» تا همین چند‬ ‫م��اه پی��ش برنامه «اکادمی موس��یقی» ‪ -‬مس��ابقه‬ ‫ تران��ه خوانی ‪ -‬ب��ود که طی ان ای��ن خواننده به‬ ‫اتفاق دو موزیسین به قضاوت در مورد اواز خوانی‬ ‫جوانان ایرانی داوطلب ورود به دنیای خوانندگی‬ ‫که تحت تعلیمات و اموزش های «اکادمی موسیقی»‬ ‫او ق��رار گرفت��ه بودند‪ ،‬می نشس��ت‪ .‬ای��ن برنامه‬ ‫جمعه شب ها همزمان با سریال «مختارنامه» پخش‬ ‫می ش��د! اما همه ش��بکه «من و تو» در اکادمی اش‬ ‫خالص��ه نمی ش��د؛ دس��ت اندرکاران این ش��بکه‬ ‫کوش��یدند تا با تدارک برنامه های ضدکلیشه بقیه‬ ‫ش��بکه های رقی��ب را از دور خارج کنن��د که از‬ ‫جمل��ه این برنامه ها می توان به برنامه «گریتس��ت‬ ‫هیتز» اش��اره کرد‪ .‬هر هفته در این برنامه ‪ 10‬ترانه‬ ‫مش��هور پاپ قدیمی معرفی می شدند و ترانه سرایان‬ ‫و اهنگس��ازان و خوانندگان در مورد شکل گیری و‬ ‫بازتاب عموم��ی ترانه های منتخب اطالعات تاریخی‬ ‫خود را ارائه می دادند‪ .‬این برنامه تقلید هوشمندانه ای‬ ‫بود از برنامه پرطرفدار «ان کات» علیرضا امیر قاسمی‬ ‫ که قبال از ش��بکه ماه��واره ای «تپش» ب��ه روی انتن‬ ‫فرس��تاده می ش��د‪ .‬به این ترتیب «من و تو»یی ها «ان‬ ‫کات» را به شکل حرفه ای تری در بسته بندی شیک تر‬ ‫ارائه دادند‪« .‬من و تو» در اغاز شبکه ای سرگرم کننده‬ ‫جلوه می کرد و موضع گیری سیاسی صریحی در قبال‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران نداش��ت‪ .‬اما به مرور راز از‬ ‫پرده برون فتاد‪ .‬انتقادهای سیاسی جهت دار زیرکانه به‬ ‫برنامه های غیرسیاسی تزریق شدند تا با جذب بیننده‬ ‫به برنامه های به ظاهر غیرسیاس��ی‪ ،‬پیام های سیاسی‬ ‫ضد نظام به او رس��انده ش��ود‪ .‬به دیگر بیان شکالت‬ ‫سیاس��ت را داخ��ل زرورق ه��ای رنگین جاس��ازی‬ ‫کردن��د‪ .‬در همی��ن برنامه «گریتس��ت هیت��ز» وقتی‬ ‫تاریخچه ترانه معروف «یار دبستانی من» بیان می شد‬ ‫صحنه هایی از تجمع دانشجویان در راهروهای یکی‬ ‫از دانش��گاه ها به نمایش در می امد تا با سوءاستفاده‬ ‫از عالیق نوستالژیک دوستداران ان ترانه برای جبهه‬ ‫مذکور طرفدار بیش��تری دس��ت و پا کنند‪ .‬در برنامه‬ ‫«سالی تالک» نیز ابتدا سیاست چندان محلی از اعراب‬ ‫نداشت‪ ،‬اما ارام ارام البه الی ایتم های این برنامه که‬ ‫به ترانه ها‪ ،‬خوانندگان‪ ،‬فیلم ها‪ ،‬س��تاره های سینما‪ ،‬مد‬ ‫و‪ ....‬پرداخته می ش��د انتقادهای توهین امیز و هتاکانه‬ ‫سیاسی گنجانده شد‪ ،‬به گونه ای که همگام با تحرکات‬ ‫اخیر مخالفان نظ��ام‪ ،‬میزان انتقادات به رئیس جمهور‬ ‫احمدی نژاد در این برنامه سیر صعودی به خود گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬در هفته های اخیر برنامه های کامال برانداز و‬ ‫اکنده از انتقادات سیاس��ی توام با فحاش��ی به شیوه‬ ‫ش��بکه ماهواره ای منافقین‪ ،‬یکی بع��د از دیگری در‬ ‫«م��ن و تو» کلی��د می خورند‪ .‬در برنام��ه «اتاق خبر»‬ ‫اخبار ضد جمهوری اسالمی در صدر عناوین قرار‬ ‫دارد‪ .‬ب��ه تازگی برنامه ای در این ش��بکه راه افتاده‬ ‫تحت عن��وان «دکتر کپی» که مج��ری ان میمونی‬ ‫اس��ت که هم��ه را مورد تمس��خر ق��رار می دهد‪.‬‬ ‫«م��ن و تو» در کنار لجن پراکنی های سیاس��ی اش‪،‬‬ ‫حریم ه��ای اخالقی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬عرفی و حتی قانونی‬ ‫مردم ایران را در نوردیده اس��ت‪ .‬در برنامه پر بیننده‬ ‫«بفرمائید ش��ام» که نوعی مس��ابقه اشپزی است‪،‬‬ ‫مص��رف اغذیه و اش��ربه حرام از جمله گوش��ت‬ ‫خوک و نوشابه های الکلی به کرات تبلیغ و ترویج‬ ‫می ش��ود‪ .‬افزودن مقداری ش��راب به غذاهای در‬ ‫حال طبخ بارها در این برنامه توصیه ش��ده است‪.‬‬ ‫دو ش��بکه «من و تو» ‪ 1‬و ‪ 2‬هم��ه روزه فیلم های‬ ‫مس��تند زی��ادی را ب��ا زیرنویس فارس��ی پخش‬ ‫می کنند؛ یکی از این فیلم ها که روز جمعه شش��م‬ ‫اسفند ماه س��ال جاری پخش شد‪ ،‬به یک نوشابه‬ ‫الکلی اختصاص داش��ت‪ .‬در ای��ن فیلم به بیننده‬ ‫نش��ان داده می شد که چگونه باید قبل از نوشیدن‬ ‫ان را بو کشید تا هنگام مصرف لذت بیشتری برد!‬ ‫در برنامه «بفرمائید ش��ام» زن��ان و مردان ایرانی با‬ ‫هم دست می دهند و در عمده ایتم ها گیالس های‬ ‫مشروب سر میز شام شان است‪ .‬جاذبه های جنسی‬ ‫در اش��کال و ابعاد مختلفش ج��زء جدایی ناپذیر‬ ‫برنامه های ماهواره ای فارسی زبان غیرمجاز است‪.‬‬ ‫«من و تو» هم از این امر مستثنی نیست؛ در برنامه‬ ‫«شیمی»‪ ،‬به بهانه اموزش رقص عربی زنان برهنه‬ ‫در ویترین «من و تو» به نمایش گذاشته می شوند‪.‬‬ ‫در برنامه «چرا ک��ه نه؟» فعالیت های زنان از قبیل‬ ‫رانندگ��ی‪ ،‬رس��توران داری‪ ،‬ارای��ش‪ ،‬ورزش و‪...‬‬ ‫در کش��ور انگلستان برجسته می ش��ود‪ .‬برخی از‬ ‫دخت��ران و زنان ایرانی با مش��اهده این فعالیت ها‪،‬‬ ‫بدون در نظر گرفتن مقتضیات مذهبی‪ ،‬عرفی و‪...‬‬ ‫ناخود اگاه در پی مقایسه شرایط و امکانات داخل‬ ‫کش��ور با خارج از کش��ور برمی ایند در حالی که‬ ‫تفس��یری که ما از مفهوم ازادی فارغ از جنس��یت‬ ‫داری��م با تفس��یر بیگان��گان تفاوت ه��ای بنیادین‬ ‫دارد‪« .‬م��ن و ت��و» می کوش��د ت��ا از جهان غرب‬ ‫تصوی��ری ای��ده ال‪ ،‬ارمانی و رویای��ی ارائه دهد‪.‬‬ ‫مصاحبه های این ش��بکه با جوانان هنرمند ایرانی‬ ‫رمیده از وطن(!؟) از جمله موزیسین ها‪ ،‬نقاش ها‪،‬‬ ‫خوانن��دگان و‪ ...‬همواره در جهت ترغیب جوانان‬ ‫داخل کشور به مهاجرت به غرب است‪ .‬در جریان‬ ‫گپ و گفت ها این گونه جلوه داده می شود که در‬ ‫ایران کسی برای هنر ارزش قائل نیست! «من و تو»‬ ‫مدینه فاضله ای از جهان غرب پیش چشم می گذارد‬ ‫ک��ه در ان هرگون��ه فعالی��ت غیراخالقی بی هیچ‬ ‫قید و بندی ازاد اس��ت‪ .‬موزیسین های گریخته از‬ ‫وط��ن کنار خیابان مقاب��ل دوربین های «من و تو»‬ ‫س��یگار می کش��ند و پز زندگی راحت و فعالیت‬ ‫بی دردسر در غرب را می دهند‪.‬‬ ‫در کن��ار این ش��بکه «م��ن و تو‪ »2‬ه��م با پخش‬ ‫فیلم ه��ای مس��تند از مناظر طبیع��ی جهان غرب‬ ‫تصاوی��ر دلفریب��ی را در ویترین خود به تماش��ا‬ ‫می گذارد و در مستندهای سیاسی اش می کوشد تا‬ ‫ممالک در حال توس��عه و جهان سوم را بی هویت‬ ‫و عقب مانده بنمایاند‪.‬‬ ‫م��ردم ای��ران ک��ه بعضا ب��ه تماش��ای برنامه های‬ ‫ش��بکه های ماهواره ای فارسی زبان می نشینند باید‬ ‫به هوش باش��ند ت��ا فریب ماهی ه��ای رنگارنگ‬ ‫و ش��اه ماهی بزک کرده اکواریوم ترک برداش��ته‬ ‫«من و ت��و» را نخورند‪« .‬من و ت��و» مصداق بارز‬ ‫جنگ ن��رم اس��ت؛ جنگ��ی ب��دون خونریزی و‬ ‫سروصدا‪g ...‬‬ ‫* مدیر گروه سالمت روانی اجتماعی دانشگاه تهران‬ ‫شاخصه های مقابله با جنگ نرم‬ ‫خانواده هدف اصلی است‬ ‫حجت االسالم ابوذر عبادی‬ ‫‪9‬‬ ‫اگ��ر بخواهیم ملموس در‬ ‫مورد جنگ نرم صحبت کنیم باید‬ ‫اش��اره کنیم که جنگ نرم هم مثل‬ ‫جنگ س��خت ارایش نظامی دارد‬ ‫که متناسب با ان تاکتیکی که نیاز‬ ‫است از گردان ها و تیپ ها استفاده‬ ‫می کند‪ .‬مضافا بر اینکه در جنگ نرم دقت و برنامه ریزی‬ ‫و هوشمندی باید بسیار باالتر و دقیق تر باشد‪.‬‬ ‫با ای��ن حال ما درخص��وص جنگ نرم بعید نیس��ت‬ ‫دچ��ار انفع��ال ش��ده باش��یم ک��ه در همی��ن ح��وزه‬ ‫عدم برنامه ریزی و عدم هوش��مندی دقیق است که ان‬ ‫ه��م متاثر از عدم نیرو و تربیت نیروی انس��انی در این‬ ‫زمینه است‪.‬‬ ‫دش��من ک��ه در جن��گ ن��رم محوریت اصل��ی خود‬ ‫را خان��واده ق��رار داده‪ ،‬در نتیج��ه هم��ان برنامه ریزی‬ ‫و هوش��مندی اس��ت که ای��ن کار را انج��ام می دهد‪،‬‬ ‫چرا که با مطالعه ای که برای اضمحالل فرهنگی جامعه‬ ‫ایران انجام داده‪ ،‬مشاهده کرده که خانواده بهترین مکان‬ ‫در جامعه ایرانی برای همین تربیت نیرو اس��ت‪ .‬وقتی‬ ‫ش��ما به قران هم مراجعه می کنی��د می بینید به جایگاه‬ ‫مساله ای به نام اهل بیت بسیار اشاره می کند و در متون‬ ‫روایی ما اینقدر به خانواده و ارزش پدر و مادر‪ ،‬روابط‬ ‫والدین‪ ،‬قوانی��ن خاصی که بین فرزند و والدین برقرار‬ ‫است‪ ،‬اشاره دارد‪.‬‬ ‫وقتی این کانون شناس��ایی ش��د مورد ه��دف هم قرار‬ ‫می گیرد و دشمن س��عی می کند طوری کار کند که در‬ ‫محیط خانواده ارزرش هایی که قرار است نهادینه شود از‬ ‫بین برود‪ .‬این تهدید ها القائات متعددی است که توسط‬ ‫رسانه های غربی ایجاد می شود مثل ترویج عریان مداری‬ ‫زن و مرد‪ ،‬ترویج سکس‪ ،‬توسعه و اشاعه مصرف الکل‬ ‫و حتی اداب مصرف ان و‪ ...‬که همه انها کانون خانواده‬ ‫را هدف قرار داده است‪ .‬االن شبکه های ماهواره ای روی‬ ‫عش��ق پدر و مادر ش��دن فعالیت می کنند ت��ا ان را کم‬ ‫کنند تا دخترهای ما وقتی وارد خانواده می شوند چندان‬ ‫عالقه ای به داشتن فرزند نداشته باشند‪.‬‬ ‫از این س��و در داخل از کش��ور نگاه ما به رسانه بیشتر‬ ‫سیاس��ی اس��ت و در حوزه فرهنگی چندان به ان نگاه‬ ‫نمی کنیم‪ ،‬درحالی که قدرت رس��انه با القائاتی که دارد‬ ‫می توان��د در جامعه و خانواده موثر باش��د تا جایی که‬ ‫امروزه رس��انه ها دیگر از لحن صریح استفاده نکرده و‬ ‫سعی دارند تا از القائات استفاده کنند‪.‬‬ ‫حاال در این حوزه س��عی دارند با القا و ترویج طالق‪،‬‬ ‫ارتب��اط هر ف��رد با چند نفر از جن��س مخالف‪ ،‬جا به‬ ‫جایی نق��ش ذاتی زن و مرد که حجم گس��ترده ای از‬ ‫برنامه های رس��انه های غرب��ی را در بر می گیرد منجر‬ ‫به اضمحالل خانواده ش��وند‪ .‬نه اینک��ه االن در مورد‬ ‫خان��واده می خواهی��م صحبت کنیم‪ ،‬بلک��ه اگر ببینیم‬ ‫شبکه های بیگانه در چه زمینه ای بیشتر فعالیت می کنند‬ ‫وزن برنامه های��ی که خانواده های ما را هدف قرار داده‬ ‫است بیشتر است‪.‬‬ ‫وقتی خانواده از بین رفت یا بنیان های ان ضعیف ش��د‬ ‫قطعا اثار مخرب��ی در جامعه پدید می اید و اولین تاثیر‬ ‫خود را در نسل اینده می گذارد‪ .‬در ادامه این روند است‬ ‫که ممکن اس��ت بهره برداری های سیاسی ای هم از این‬ ‫اتفاق صورت بگیرد‪ ،‬ولی ورودی اولیه این موضوع در‬ ‫حوزه فرهنگی خانواده است‪.‬‬ ‫در ادبی��ات فرهیختگان فرهنگی جامعه ما به خصوص‬ ‫رهبر معظم انقالب می بینیم که به گستردگی تولید اثار‬ ‫فرهنگی مخرب اشاره دارند‪ .‬در همین رابطه هم شهید‬ ‫مطهری اشاره دارد و هم مقام معظم رهبری که در جنگ‬ ‫فرهنگی نوع اقدامات اقدام سلبی نیست‪ ،‬بلکه اقدامات‬ ‫ایجابی است‪ .‬حتی قوانینی که اسالم می اورد هم اینگونه‬ ‫است و مثال در مسائل جنسی نمی اید برخورد کند بلکه‬ ‫در اولی��ن اقدام فرمول ازدواج را طراحی می کند‪ .‬یعنی‬ ‫اقدام س��لبی در این زمینه همیشه فرمول اول نیست و‬ ‫کنیم‪ .‬ما باید ببینیم خالء های خودمان کجاس��ت؟ تا با‬ ‫پرداختن به ان مس��ائل بتوانیم مخاطب ها را به سمت‬ ‫خودمان جلب کنیم‪.‬‬ ‫ب��رای مث��ال می بینی��م ک��ه ام��ام خمین��ی(ره) و‬ ‫مقام معظم رهبری در سخنانی که در مورد صداوسیما‬ ‫دارند به مساله ای مثل طنز بسیار تاکید دارند‪ .‬شبکه های‬ ‫ماه��واره ای این نکته را شناس��ایی کرده اند و از همین‬ ‫مقوله ش��ادی و تفریح استفاده کرده اند و نوعی از ان را‬ ‫طراحی کرده اند که هم حجمش باالست و هم مخاطب‬ ‫ش��اید برخی اوقات برای دفع اف��ات بعدی باید انجام‬ ‫گیرد‪.‬‬ ‫وقتی مقام معظم رهبری اشاره می کنند که ما باید تولید‬ ‫فرهنگی داشته باشیم و این تولید هم جز از مسیر تولید‬ ‫کاالی فرهنگی ممکن نیس��ت‪ ،‬ش��ما در جبهه دشمن‬ ‫مشاهده می کنید که همه نوع سریالی از جنایی‪ ،‬پلیسی‪،‬‬ ‫خانوادگی و‪ ...‬س��اخته می ش��ود و تا جای��ی قوی کار‬ ‫می کنند که به مخاطب القا می کنند اگر ایرادی در سریال‬ ‫وجود دارد‪ ،‬این نقص برای سریال نیست بلکه نقص از‬ ‫فهم من است‪.‬‬ ‫ما در عرص��ه تولید فرهنگی بی ش��ک نقص داریم و‬ ‫حتی این ش��بکه ها بحث های هویتی ما را زیر س��وال‬ ‫برده اند و اال اگر هویت ملی ما تقویت می شد که افراد‬ ‫در مواجهه با دی��دن این برنامه ها از هویت خود جدا‬ ‫نمی ش��دند و تغییر حالت نمی دادند‪ .‬یکی از نیازهای‬ ‫تقوی��ت هویت ملی پرداختن ب��ه مفاخر ملی و دینی‬ ‫است که هویت ملی و دینی ما را تقویت می کند‪ .‬پس‬ ‫اولین راهکار در این زمینه مثل دش��من تولید اس��ت‬ ‫ام��ا در جهت عکس‪ .‬یعنی انه��ا فعالیت های قوی در‬ ‫زمینه تولید کاالی های فرهنگی انجام می دهند‪ ،‬پس ما‬ ‫هم انجام بدهیم‪ .‬دومین راهکار باید بررس��ی کنیم که‬ ‫چگونه می توانیم مخاطب ه��ای داخلی را از انها جدا‬ ‫احساس بداموزی ندارد‪ .‬در این زمینه ما باید با طراحی‬ ‫که می کنیم از این ابزار طنز و ش��ادی و تفریح استفاده‬ ‫کنیم‪ .‬راهکار س��وم در این زمینه این است که برخورد‬ ‫سلبی با ش��بکه های ماهواره ای باعث نفوذ انها خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬باید در این زمینه برخورد ایجابی صورت گیرد و‬ ‫به عنوان مهمترین نکته اموزش داده شود‪ ،‬یعنی بتوانیم‬ ‫ی که روی این شبکه‬ ‫به خانواده ها اموزش بدهیم که ارم ‬ ‫اس��ت مربوط به چه نوع برنامه ای از چه نوع رده سنی‬ ‫اس��ت و چه گروه های فکری پشت ان است‪ .‬اگر این‬ ‫اموزش ها داده ش��ود حتی اگر در خان��واده ای ماهواره‬ ‫هم وجود داش��ته باشد اثار مخرب ان به شدت کاهش‬ ‫پیدا می کند‪.‬در پایان باید به این نکته هم اش��اره کنم که‬ ‫دولت در کارگروه های فرهنگی که در هر سفر استانی‬ ‫اجرا می کند در انها اعتبارات ویژه ارتقای شاخصه های‬ ‫فرهنگی کش��ور را در اولویت قرار داده تا از این طریق‬ ‫بتواند به سمت تولید فرهنگی با مدیریت مردم و جوانان‬ ‫حرکت کند‪ .‬از همین جا هم فراخوان می دهم که تمام‬ ‫اف��رادی که در این عرصه کاره��ای فاخر و موثر دارند‬ ‫اما نیاز به س��رمایه دارند دولت از این طرح ها در قالب‬ ‫همان اعتبارات ویژه ارتقای شاخصه های فرهنگی کشور‬ ‫حمایت خواهد کرد‪g .‬‬ ‫* رئیس کارگروه فرهنگ و هنر استان های دولت‬ ‫‪71‬‬ ‫گزارش ویژه ‬ ‫جنبش های اسالمی در شمال افریقا‬ ‫از اخوانی تا الغنوشی ها‬ ‫حسن هانی زاده ‪ /‬سردبیر بخش عربی خبرگزاری مهر‬ ‫‪1‬‬ ‫دهه ه��ای ‪ 40‬تا‪ 70‬از قرن میالدی گذش��ته را‬ ‫می توان سرنوشت ساز ترین مقطع تاریخی ملت های‬ ‫ع��رب نام گذاش��ت‪ .‬اس��تقالل کش��ورهای عربی‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬شمال افریقا و خلیج فارس مانند سوریه‪،‬‬ ‫لبنان‪ ،‬تونس‪ ،‬الجزایر‪ ،‬سودان‪ ،‬امارات متحده‪ ،‬کویت‬ ‫و بحرین عمدتا در این مقطع رخ داد‪ .‬به جز لبنان که‬ ‫بنا به ش��رایط دموگرافی و بافت اجتماعی و سیاسی‬ ‫ان از ازادی کام��ل سیاس��ی بر خوردار اس��ت بقیه‬ ‫کشورهای عرب فضای کامال غیر دموکراتیک دارند‪.‬‬ ‫اغلب کش��ورهای عرب با اس��تفاده از ساختارهای‬ ‫امنیت��ی رژیم ه��ای امری��کای التی��ن در دهه های‬ ‫‪ 50‬تا ‪ 70‬از قرن میالدی گذشته هرگونه فعالیت های‬ ‫حزبی و سیاسی را به شدت محدود کردند‪.‬‬ ‫مصر؛ در مصر که تا قبل از س��ال ‪ 1952‬دارای رژیم‬ ‫پادش��اهی بود احزاب سیاس��ی به ویژه جنبش های‬ ‫اسالمی ریش��ه دار مانند اخوان المسلمین تا اندازه ای‬ ‫ازادی عمل سیاس��ی داشتند‪ .‬با کودتای افسران ازاد‬ ‫به رهبری ژنرال محم��د نجیب و جمال عبدالناصر‬ ‫و انورس��ادات مصر به تدریج به س��مت تش��کیل‬ ‫‪72‬‬ ‫دیکتات��وری نظامی س��وق داده ش��د‪ .‬در زمان جمال‬ ‫عبدالناص��ر‪ ،‬رئیس جمهوری مص��ر «‪ 1952‬تا ‪»1970‬‬ ‫احزاب اسالمی به ویژه اخوان المسلمین که یک تشکل‬ ‫ریشه دار سیاس��ی فرهنگی دینی بود به شدت محدود‬ ‫ش��دند‪ .‬اعدام رهبران اخوان المس��لمین پس از حادثه‬ ‫المنشیه نشان داد که دیکتاتوری پادشاهی جای خود را‬ ‫به دیکتاتوری نظامی در مصر داده است‪ .‬واقعه المنشیه‬ ‫در ‪ 26‬اکتبر ‪ 1954‬در ش��هر س��احلی اسکندریه مصر‬ ‫رخ داد‪.‬‬ ‫در م��ورد چگونگ��ی وق��وع ای��ن حادث��ه دکت��ر‬ ‫احمد الشلبی در موسوعه التاریخ االسالمی والحضاره‬ ‫االس�لامیه جلد ‪ 9‬صفحات ‪ 420‬تا ‪ 429‬می نویس��د‪:‬‬ ‫«در ‪ 26‬اکتب��ر ‪ 1954‬زمان��ی ک��ه جم��ال عبدالناصر‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری وقت مصر به مناس��بت روز ملی این‬ ‫کش��ور در شهر اس��کندریه س��خنرانی می کرد مورد‬ ‫سوء قصد قرار گرفت‪ .‬فردی به نام محمود عبداللطیف‬ ‫از اعضای جنبش اخوان المسلمین از فاصله ‪ 15‬متری‬ ‫با اس��تفاده از اسلحه کمری خود ‪ 10‬گلوله پی در پی‬ ‫به س��وی جایگاه سخنرانی ش��لیک می کند‪ .‬دو تن از‬ ‫اطرافیان جمال عبدالناصر کش��ته شدند‪ ،‬اما به شخص‬ ‫رئیس جمهوری اس��یبی وارد نشد و این امر ساختگی‬ ‫بودن این سوء قصد را پررنگ تر می کند‪.‬‬ ‫بالفاصله دادگاه نظامی به ریاس��ت سپهبد جمال سالم‬ ‫و عضویت حسین الش��افعی و انور سادات از اعضای‬ ‫ش��ورای فرماندهی انقالب مصر‪ ،‬تشکیل جلسه داد‪.‬‬ ‫این دادگاه پس از محاکمه س��ریع متهمان حکم اعدام‬ ‫‪ 7‬ت��ن از اعض��ای اخوان المس��لمین از جمله محمود‬ ‫عبداللطی��ف عامل ترور نا فرجام جم��ال عبدالناصر را‬ ‫صادر کرد‪ .‬محکومین به اعدام عبارت بودند از محمود‬ ‫عبداللطیف‪ ،‬یوس��ف طلعت‪ ،‬ابراهیم الطیب‪ ،‬هنداوی‬ ‫دویر‪ ،‬محمد فرغلی‪ ،‬عبدالقادر عوده وحسن الهضیبی‬ ‫که البت��ه حکم اعدام حس��ن الهضیبی ب��ه حبس ابد‬ ‫تبدیل ش��د‪ .‬در مورد دالیل دس��تگیری و اعدام سریع‬ ‫اخوان المسلمین مصر توس��ط عبدالناصر دکتر صالح‬ ‫شادی در کتاب االخوان المسلمون و سنوات الحصاد‬ ‫می نویسد‪« :‬حادثه المنشیه ساختگی بود زیرا هدف از‬ ‫ان زمینه سازی برای سرکوب اخوان المسلمین و ترسیم‬ ‫یک چهره ملی از رئیس جمهوری وقت مصر بود‪».‬‬ ‫قبل از این حادثه امریکا با اعزام «پل لینبرگر» یکی از‬ ‫متخصصان وقت جنگ روانی امریکابه قاهره از جمال‬ ‫عبدالناصر خواست تا جنبش های اسالمی و کمونیستی‬ ‫مصر را شدیدا سرکوب کند‪ .‬لذا پس از حادثه المنشیه‬ ‫‪ 20‬هزار تن از هواداران اخوان المسلمین مصر دستگیر‬ ‫و زندانی و اغلب رهبران این جنبش اسالمی نیز اعدام‬ ‫اعدام رهبران‬ ‫اخوان المسلمین پس‬ ‫از حادثه المنشیه نشان‬ ‫داد که دیکتاتوری‬ ‫پادشاهی جای خود را‬ ‫به دیکتاتوری نظامی در‬ ‫مصر داده است‪ .‬واقعه‬ ‫المنشیه در ‪ 26‬اکتبر‬ ‫‪ 1954‬در شهر ساحلی‬ ‫اسکندریه مصر رخ داد‬ ‫یا به حبس های طوالنی مدت محکوم شدند‪.‬‬ ‫م��وج دوم دس��تگیری واعدام اخوان المس��لمین در‬ ‫س��ال ‪ 1965‬اتفاق افتاد که طی ان سیدقطب‪ ،‬محمد‬ ‫یوسف هراش‪ ،‬علی احمد عبده عشماوی‪ ،‬عبدالفتاح‬ ‫اسماعیل‪ ،‬احمدعبدالمجید عبدالسمیع‪ ،‬صبری عرفه‬ ‫الکوم��ی و مج��دی عبدالعزی��ز از رهبران برجس��ته‬ ‫اخوان المس��لمین ب��ه اته��ام تالش برای س��ر نگونی‬ ‫رژیم مص��ر اعدام ش��دند‪ .‬اوج دیکتات��وری نظامی‬ ‫جمال عبدالناصر علیه احزاب اس�لامی وچپ مصر‬ ‫بین س��ال های ‪ 1954‬تا ‪ 1967‬اتف��اق افتاد و طی ان‬ ‫فضای امنیتی وحش��تناکی بر مصر س��ایه افکند‪ .‬پس‬ ‫از فوت جمال عبدالناصر در سال ‪ 1970‬و به قدرت‬ ‫رسیدن انورسادات بسیاری از رهبران اخوان المسلمین‬ ‫از جمل��ه محمد مهدی عاکف و یوس��ف الش��اذلی‬ ‫و عباس حس��ن الس��ید وحس��ن الهضیبی از زندان‬ ‫ازاد ش��دند‪.‬فضای سیاس��ی مصر ب��ا روی کار امدن‬ ‫انورسادات نس��بت به دوران عبدالناصر بهبود یافت‬ ‫زیرا انورس��ادات به طور تاکتیکی با احزاب اس�لامی‬ ‫و چپ س��ازش ک��رد‪ .‬اما پس از امض��ای موافقتنامه‬ ‫ننگین کمپ دیوید در ‪ 17‬س��پتامبر ‪ 1978‬میان مصر‬ ‫و اس��رائیل بار دیگر رهبران احزاب اسالمی و چپ‬ ‫مصر ب��ه دلیل مخالفت با این موافقتنامه دس��تگیر و‬ ‫زندانی شدند‪.‬‬ ‫از ان زم��ان تاکن��ون دیکتات��وری مطل��ق بر فضای‬ ‫سیاس��ی مص��ر حاکم ش��ده و فعالیت سیاس��ی تنها‬ ‫منحصر به حزب حاکم ملی شد‪ .‬ازادی های فردی و‬ ‫اجتماعی و انتخابات ازاد سلب شد و شخصیت های‬ ‫ملی و اس�لامی زیادی به زندان ه��ای طوالنی مدت‬ ‫محکوم ش��دند‪ .‬حسنی مبارک‪ ،‬رئیس جمهوری مصر‬ ‫که خود یک ش��خصیت نظامی بود حدود ‪ 30‬سال با‬ ‫استفاده از پنجه اهنین بر این کشور حکومت کرد‪.‬‬ ‫س��ودان؛ در س��ودان از زمان اس��تقالل این کشور از‬ ‫استعمار انگلیس در س��ال ‪ 1955‬تنها در دوران کوتاه‬ ‫حکومت ه��ای اس��ماعیل االزهری و عب��داهلل خلیل‬ ‫اح��زاب سیاس��ی اجازه فعالی��ت یافتند‪ .‬ب��ا کودتای‬ ‫ژنرال ابراهیم عبود و نیز حکومت های جعفر نمیری‪،‬‬ ‫دیکتاتوری نظامی برفضا ی سیاسی سودان سایه افکند‬ ‫و دس��تگیری و اعدام رهبران احزاب اس�لامی و ملی‬ ‫سودان اغاز ش��د‪ .‬با کودتای ژنرال عبدالرحمن سوار‬ ‫الذه��ب و روی کار ام��دن دول��ت غیر نظامی صادق‬ ‫المهدی در سال ‪ 1983‬بار دیگر احزاب سیاسی اجازه‬ ‫فعالیت یافتند اما با کودتای نظامی ژنرال عمر البش��یر‬ ‫در س��ال ‪ 1989‬بار دیگر دیکتاتوری نظامی بر سودان‬ ‫حاکم شد‪ .‬با این حال فضای سیاسی سودان و فعالیت‬ ‫اح��زاب در دوران حکوم��ت عمر البش��یر ب��ا دوران‬ ‫دیکتاتوری نظامی جعفر نمیری قابل مقایسه نیست‪.‬‬ ‫تونس؛ این کش��ور که در س��احل دریای مدیترانه در‬ ‫ش��مال افریقا ق��رار دارد پس از یک سلس��له مبارزه‬ ‫طوالنی در س��ال ‪ 1956‬استقالل خود را از فرانسه‬ ‫کس��ب کرد‪ .‬از سال ‪ 1956‬تا س��ال ‪ 1987‬حبیب‬ ‫بورقیبه به مدت ‪ 31‬سال بر این کشور حکومت کرد‪.‬‬ ‫به جز ‪ 5‬س��ال اول حکومت حبیب بورقیبه احزاب‬ ‫سیاس��ی به ویژه احزاب اسالمی مانند حرکه النهضه‬ ‫االس�لامیه‪ ،‬الجماعه االسالمیه واخوان المسلمین با‬ ‫محدودیت هایی مواجه ش��دند‪ .‬از س��ال ‪ 1987‬که‬ ‫ژن��رال زین العابدین بن علی با ی��ک کودتای بدون‬ ‫خونریزی علیه حبیب بورقیبه قدرت را به دس��ت‬ ‫گرف��ت‪ ،‬تونس برای مدت کوتاهی ش��اهد فضای‬ ‫دموکراتیک نسبی بود‪ .‬از سال ‪ 1989‬بن علی چهره‬ ‫واقعی خود را اشکار کرد و یک فضای دیکتاتوری‬ ‫کامال مطلق بر این کش��ور حاکم ساخت‪ .‬تاسیس‬ ‫یک س��ازمان امنیت مخوف که تعداد اعضای ان به‬ ‫‪ 135‬هزار نفر می رس��ید به گسترش فضای امنیتی‬ ‫در تون��س کمک کرد‪ .‬گفته می ش��ود تع��داد افراد‬ ‫پلیس مخفی تون��س در زمان زین العابدین بن علی‬ ‫دو برابر تعداد افراد پلیس مخفی فرانس��ه اس��ت‪ .‬با‬ ‫توج��ه به اینکه تونس ‪ 10‬میلیون نفر جمعیت دارد‬ ‫به نظر می رسد هر ‪ 74‬نفر تحت مراقبت یک پلیس‬ ‫مخفی تونس قرار داش��تند‪ .‬از س��ال ‪ 1990‬به دلیل‬ ‫اغاز موج دس��تگیری ها بسیاری از رهبران احزاب‬ ‫سیاس��ی تونس از جمله راش��د الغنوشی‪ ،‬منصف‬ ‫المرزوق��ی‪ ،‬هش��ام عبدالرئوف‪ ،‬احم��د ابراهیم و‬ ‫نجیب الش��ابی مجبور به ترک این کش��ور شدند‪.‬‬ ‫با س��قوط زین العابدی��ن بن علی اوضاع سیاس��ی‬ ‫این کشور کامال دگرگون ش��د و احزاب اسالمی‪،‬‬ ‫چ��پ و ملی فعالی��ت خود را اغ��از کردند‪ .‬با این‬ ‫حال رفت و امد مقامات سیاس��ی و امنیتی امریکا‬ ‫و فرانسه به تونس صرفا در چارچوب تالش برای‬ ‫مه��ار ازادی های ف��ردی و اجتماعی و منع رهبران‬ ‫جنبش های اس�لامی از مش��ارکت در تشکیل یک‬ ‫دولت وحدت ملی قرار دارد‪.‬‬ ‫مغرب؛ این کش��ور که پس از استقالل از اسپانیا و‬ ‫سپس فرانسه تنها ش��اهد حکومت های پادشاهی‬ ‫ب��وده که از عهد ملک محمد پنجم اغاز و س��پس‬ ‫ملک حس��ن دوم و فرزندش ملک محمد شش��م‬ ‫ادامه یافت‪ ،‬دیکتاتوری پادشاهی مطلق و سرکوب‬ ‫احزاب سیاس��ی و منع برگزاری تظاهرات سیاسی‬ ‫و تجمعات حزب��ی از خصوصیات این حکومت‬ ‫است‪.‬‬ ‫فض��ای غیر دموکراتی��ک حاکم بر مغ��رب اجازه‬ ‫هرگونه فعالیت سیاس��ی را به رهبران سیاسی این‬ ‫کش��ور نمی دهد تا جای��ی ک��ه هیچ گونه حرکت‬ ‫سیاسی در این کشور مشاهده نمی شود‪.‬‬ ‫موریتانی؛ کشور موریتانی که در شمال غربی قاره‬ ‫افریقا قرار دارد از س��ال ‪ 1960‬استقالل خود را از‬ ‫فرانسه کسب کرد‪ .‬اولین رئیس جمهوری این کشور‬ ‫المختار ولد بود که مدت ‪ 18‬س��ال بر این کش��ور‬ ‫حکومت کرد‪ .‬به دلیل فقر این کش��ور و نبود منابع‬ ‫طبیعی‪ ،‬قدرت های فرا منطقه ای حساسیت زیادی به‬ ‫ساختار سیاسی و فعالیت احزاب اسالمی در کشور‬ ‫موریتان��ی از خود نش��ان نمی دهن��د و لذا احزاب‬ ‫اسالمی تا دو دهه گذشته به فعالیت فرهنگی بدون‬ ‫هیچ گون��ه مانع��ی ادامه می دادند‪ .‬پ��س از کودتای‬ ‫نظام��ی معاویه ولد س��یدی احم��د الطایع احزاب‬ ‫اسالمی از هرگونه فعالیت سیاسی و حتی فرهنگی‬ ‫منع شدند و فضای سیاسی نسبتا ازاد در موریتانی‬ ‫جای خ��ود را به یک دیکتات��وری نظامی داد‪ .‬این‬ ‫وض��ع تا زمان کودتای احمد ول��د عبدالعزیز علیه‬ ‫معاویه ولد س��یدی احمد ادامه داشت اما در حال‬ ‫حاضر احزاب اس�لامی زی��ادی فعالیت می کنند و‬ ‫دموکراسی محدود و کم رنگی بر فضای این کشور‬ ‫حاکم شده است‪g .‬‬ ‫گفتار‬ ‫اخوان المسلمین لیبی متاثر از‬ ‫مصر است‬ ‫محمد جمال عرفه ‪ /‬تحلیلگر مصری‬ ‫‪2‬‬ ‫جریان اخوان المسلمین‬ ‫در تمام کشورهای اسالمی وجود‬ ‫دارد و طبیعتا تاثیرپذیر از جریان‬ ‫اخوان المسلمین در مصر است و‬ ‫نقاط مشترکی بین این جریان ها‬ ‫در کش��ورهای مختل��ف عربی‬ ‫هست‪ .‬اما در هر کشوری شرایط خاصی وجود دارد‪ .‬و‬ ‫اخوان المسلمین در هر کشوری باتوجه به شرایط ان‬ ‫کش��ور در تعامل با جامعه و همچنین حکومت ها و‬ ‫دولت ها قرار دارد‪ .‬در یک کش��وری اخوان المسلمین‬ ‫موضع انتق��ادی دارد‪ .‬حتی در کش��وری وارد مبارزه‬ ‫می شود اما در یک کشور دیگر ممکن است در تعامل‬ ‫نزدیک با حکومت بشود و دچار مشکل و اختالفی با‬ ‫حکومت وقت نباش��د‪ .‬این تفاوت ها بسته به شرایط‬ ‫متفاوت کشور است‪ .‬اما نمی توان انکار کرد که نقاط‬ ‫مشترکی بین اخوان المسلمین در تمام کشورهای عربی‬ ‫وجود دارد و همه انها تاثیرپذیر از اخوان المسلمین در‬ ‫مصرهستند‪.‬‬ ‫در لیبی حقیقت انقالب و مبارزه مردم لیبی این است‬ ‫ک��ه همه مردم به نوعی در این مبارزه و انقالب نقش‬ ‫دارند‪ .‬نمی توان نسبت به سایر بخش های جامعه برای‬ ‫اخوان المسلمین نقش بیشتری قائل شد‪ .‬البته نمی توان‬ ‫انکار کرد که اخوان المسلمین تجربه سیاسی بیشتری‬ ‫دارد‪ .‬انها شرایط ویژه ای را تجربه کرده اند‪ .‬این تجارب‬ ‫در راه مب��ارزه به انها کمک خواهد کرد‪ .‬اما هدف از‬ ‫ی و ازاد است‪ .‬در‬ ‫حرکت مردم لیبی یک انقالب مردم ‬ ‫همین راستا طبیعتا نقش بیشتری به هیچ یک از گروه ها‬ ‫داده نشده و همه دارند با هم این کار را انجام می دهند‬ ‫و در کنار هم برای رسیدن به هدفشان مبارزه می کنند‪.‬‬ ‫اصول��ی در این انقالب وج��ود دارد که همه گروه ها‬ ‫به ان پایبند هس��تند و این اص��ول احترام به عقاید و‬ ‫تفکرات مختلف در مقابله با ظلم و دیکتاتوری است‪.‬‬ ‫در اتفاقی که در کشورهای منطقه در حال بروز است‬ ‫یک تفکر منطقی اصولی اسالمی به صورت ریشه ای‬ ‫وجود دارد‪ .‬همه ملت ها خواستار بازگشت به اصول‬ ‫اسالمی و ازادی های اجتماعی و سیاسی هستند وعبور‬ ‫از حکومت های دیکتاتور‪ .‬این خواست ها و انتظارات‬ ‫اسالمی در همه این کشورها وجود دارد‪.‬‬ ‫معمر قذافی هرچند ادعای پایبندی به اسالم و حتی در‬ ‫برخی از موارد ادعای رهبری جهان اسالم را در دنیای‬ ‫عرب و اسالم داشت اما همه می دانستند که این ادعا‬ ‫واهی و غیرواقعی است‪ .‬این ادعا در این راستا صورت‬ ‫می گرفت که قذافی سعی می کرد به خواسته ها و اهداف‬ ‫خودش برسد‪ .‬همچنین سعی می کرد جایگاه و اهداف‬ ‫خودش را مستحکم کند و به این شکل به حکومت‬ ‫خودش طول عمر بیشتری بدهد‪ .‬در انقالب هایی که‬ ‫در کش��ورهای عربی روی داده و ش��اهد ان هستیم‬ ‫عوامل زیادی وجود دارد‪ .‬گذشته از اعتراضات مردمی و‬ ‫خواس��ته های انها در بازگش��ت به اصول اسالمی و‬ ‫جامعه ای سالم نمی شود مسائلی که موجب نارضایتی‬ ‫سیاسی و اقتصادی جوامع اسالمی و عربی شد را از یاد‬ ‫برد‪ .‬اما در نهایت این حرکت ها می تواند تاثیرات زیادی‬ ‫در منطقه داشته باشد‪ .‬اتفاقاتی در منطقه رخ خواهد داد‬ ‫که بر خالف مقاصد و منافع رژیم صهیونیستی خواهد‬ ‫بود‪ .‬اما ریشه این اتفاقات نمی تواند با مسائل اقتصادی‬ ‫و سیاسی و خصوصا نارضایتی های جوامع اسالمی و‬ ‫عربی در سال های گذشته بی ارتباط باشد‪g .‬‬ ‫‪73‬‬ ‫دیدگاه ها و عملکرد حزب النهضه در گفت وگو با قنادباشی‪:‬‬ ‫اسالم گرایان تونس به ایران‬ ‫نزدیک ترهستند‬ ‫سهیال طائی‬ ‫‪3‬‬ ‫جعفر قناد باشی که دهه های متمادی به تحقیق و پژوهش در صداوسیما اشتغال داشته‬ ‫است اکنون در زمره مطرح ترین کارشناسان حوزه افریقای کشور قرار دارد‪ .‬به بهانه بررسی‬ ‫عملکرد و جایگاه جنبش های اسالمی در سه کشور مصر‪ ،‬تونس و لیبی‪ ،‬جایگاه حرکت‬ ‫النهضه تونس به رهبری راشد الغنوشی را با این کارشناس مورد واکاوی قرار دادیم‪.‬‬ ‫جنبش مردم تونس توسط‬ ‫طبقه متوسط جامعه شروع‬ ‫ش��د و ان موقع نیز جریان‬ ‫اس�لام گرا ک��ه رهبری ان‬ ‫را راشد الغنوشی عهده دار‬ ‫ب��ود در خارج از کش��ور‬ ‫فعال بود‪ .‬بدین ترتیب ایا‬ ‫می توان گفت اس�لام گراها در جنبش مردم‬ ‫تونس نقش اساسی نداشتند؟‬ ‫‪ l‬جرقه جنبش��ی ک��ه جهان عرب را ف��را گرفت و‬ ‫موجب تغییر در دو کش��ور مهم تونس و مصر ش��د‬ ‫از انجا زده ش��د که جوان تحصیلکرده ای به نام محمد‬ ‫بوعزیزی در اعتراض به توهین صورت گرفته از سوی‬ ‫پلیس خود سوزی کرد‪ .‬بعد از این اقدام راهپیمایی های‬ ‫متع��دد و زنجی��ر واری تم��ام تونس را ف��را گرفت و‬ ‫نهایتا به فرار بن علی از این کش��ور منتهی ش��د‪ .‬اما با‬ ‫بازگشت الغنوش��ی به تونس مشخص شد که حزب‬ ‫النهضه در سازماندهی گروه ها بدون نقش نبوده است‬ ‫و با توجه به س��ازماندهی تشکیالتی حزب النهضه و‬ ‫همچنین مخالفت این تشکیالت با بن علی توانست در‬ ‫بی��ن مردم جایگاه ویژه ای کس��ب کند‪ .‬این محبوبیت‬ ‫به الیه ه��ای میانی ح��زب النهضه ام��کان هدایت و‬ ‫س��اماندهی اعتراضات در بین توده ه��ای مردم را داد‬ ‫و باعث ش��د جریان اس�لام گرا در این کش��ور نقش‬ ‫فعال تری را عهده دار شود‪ .‬اینکه تا کنون بحث جدی‬ ‫از اسالم گراها مطرح نشده است به این علت است که‬ ‫‪74‬‬ ‫چهره های مطرح اس�لام گرا منتظر سپری شدن دوران‬ ‫گذر و تثبیت وضعیت کشور هستند‪.‬‬ ‫یعنی ش��ما بر این باورید که اسالم گراها در‬ ‫تون��س از نفوذ برخوردارند ولی هنوز زمان‬ ‫را برای ابراز وجود مناسب نمی دانند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همینطور است‪ .‬تجربه انقالب ها نشان داده که‬ ‫چهره هایی که در اغاز انقالب مطرح می شوند ممکن‬ ‫اس��ت با ترور فیزیکی یا شخصیتی از صحنه سیاست‬ ‫خارج شوند‪ .‬این اتفاق برای انقالب ایران نیز رخ داد‪.‬‬ ‫بسیاری از چهره های مطرح با ترور شهید شدند‪ .‬به نظر‬ ‫می رس��د در تونس و مصر‪ ،‬جریان راش��د الغنوشی و‬ ‫اخوان المس��لمین به این نتیجه رسیده اند که بهترین و‬ ‫مناس��ب ترین راه موفقیت شان فعالیت ارام و به دور از‬ ‫جنجال های سیاس��ی و در قالب رقابت های انتخاباتی‬ ‫است‪.‬‬ ‫ش��ما جری��ان ح��زب النهض��ه تون��س و‬ ‫اخوان المس��لمین مصر را در یک راستا بیان‬ ‫کردید‪ .‬ای��ا این دو گروه به لحاظ فکری به‬ ‫هم نزدیک هستند؟‬ ‫‪ l‬اخوان المس��لمین جریانی مهم و تاثیرگذار در تمام‬ ‫جهان اس�لام است که عالوه بر مصر در سوریه‪ ،‬اردن‬ ‫و بسیاری دیگر از کش��ورهای اسالمی نیز شعبات و‬ ‫تشکیالتی دارد‪ .‬جریان النهضه تونس نیز به طور طبیعی‬ ‫از این جریان متاثر بود‪ .‬راشد الغنوشی بعد از سرکوب‬ ‫جری��ان النهض��ه در تونس ب��ه ایران ام��د و در اینجا‬ ‫تحت تاثیر ش��دید افکار امام خمینی (ره) قرار گرفت‬ ‫به طوری ک��ه کتاب هایی درباره ام��ام خمینی (ره) به‬ ‫رش��ته تحریر در اورد‪ .‬وی س��پس به تونس برگشت‬ ‫ول��ی دوباره با جریان وی برخ��ورد و مجبور به ترک‬ ‫این کشور شد‪ .‬راشد الغنوشی در این مرحله از زندگی‬ ‫خود مدتی را در مصر و مدتی را نیز در سوریه اقامت‬ ‫داشت‪ .‬در این دوره ارتباطات راشد الغنوشی با رهبران‬ ‫اخوان المسلمین نزدیک تر شد‪ .‬در مجموع باید گرایش‬ ‫رهبر اس�لام گرایان تونس به امام خمینی(ره) را نقطه‬ ‫تفاوت اسالم گرایی تونس��ی با اسالم گرایی مصری و‬ ‫اخوانی دانس��ت‪ .‬به خصوص اینک��ه النهضه تونس به‬ ‫توده ه��ای مردم تکیه دارد و امی��دش و انتظاراتش از‬ ‫توده های مردم است ولی اخوان بیشتر به اعضای خود‬ ‫متکی است‪.‬‬ ‫بر گردیم عقب تر‪ ،‬جنبش اس�لامی در تونس‬ ‫یک بار سرکوب شده است‪ .‬این اتفاق در چه‬ ‫دوره ای و برای چه رخ داد؟‬ ‫‪ l‬فعالیت ه��ای ح��زب النهضه به زمان اق��ای بورقیبه‬ ‫برمی گ��ردد‪ ،‬در ان دوره ح��زب الدس��توری (قان��ون‬ ‫اساس��ی) به ص��ورت انحص��اری قدرت را در دس��ت‬ ‫داش��ت‪ .‬با ای��ن وج��ود ح��زب النهضه تح��ت تاثیر‬ ‫انقالب اس�لامی ایران در س��ال ‪ 1984‬نهضت نان به راه‬ ‫انداختن��د‪ .‬در ان زمان در مغرب هم چنین حرکتی فعال‬ ‫ش��د‪ .‬حتی ش��اه حس��ن دوم پادش��اه وقت مراکش در‬ ‫تلویزیون مغرب ظاهر ش��د و عکسی از امام را نشان داد‬ ‫و گفت که این حرکت از ایران تاثیر پذیرفته اس��ت‪ .‬در‬ ‫سودان رهبر وقت این کشور خود پیش دستی کرد و بر‬ ‫موج اسالم گرایی سوار شد‪ .‬اقای جعفر نومیری که ژنرال‬ ‫نظامی بود‪ ،‬این لباس را کنار گذاشت و لباس روحانیت‬ ‫پوشید و مش��روب فروش��ی ها را خراب کرد‪ .‬ان زمان‬ ‫مطبوعات غرب به نقش انقالب ایران در تحوالت شمال‬ ‫افریق��ا اعتراف کردند‪ .‬در تونس بورقیبه از مهار انقالب‬ ‫مردم ناتوان شده بود و هر ان ممکن بود جبهه النهضه زمام‬ ‫امور را عهده دار شود بنابراین غرب کودتا به راه انداخت و‬ ‫بن علی که چهره ای کامال غربی بود و حتی گفته می شود‬ ‫جاسوس امریکا در اروپای شرقی بود (بن علی برای مدتی‬ ‫سفیر تونس در لهستان بود) در سال ‪ 1988‬بورقیبه را کنار‬ ‫گذاشت و با کودتایی سفید زمام امور را در دست گرفت‪.‬‬ ‫ب��ن علی در همان ابتدا به همه گروه ها اجازه فعالیت داد‬ ‫و برای اعتماد س��ازی حتی به راش��د الغنوشی هم اجازه‬ ‫فعالیت داد ولی چیزی نگذشت که حزب وی را تعطیل‬ ‫کرد‪ .‬از ان زمان راش��د الغنوشی بیرون از تونس زندگی‬ ‫می کرد‪ .‬ت��ا اینکه پس از فرار بن علی دوباره به کش��ور‬ ‫برگشت‪.‬‬ ‫غربی ها می گویند مردم تونس مطالبات دینی‬ ‫زیادی ندارند‪ .‬بر این اس��اس چقدر احتمال‬ ‫ت اتی تونس اسالمی باشد؟‬ ‫دارد که دول ‬ ‫‪ l‬در ش��ناخت ماهیت حرکت تون��س نباید به ظواهر‬ ‫ش��هرها‪ ،‬پایتخت تونس‪ ،‬سواحل این کشور و اظهارات‬ ‫خبرنگارانی که در هتل های مجلل اقامت می کنند توجه‬ ‫کنیم‪ .‬در انقالب ایران هم بسیاری از خبرنگاران ماهیت‬ ‫اس�لامی شدن ایران را کتمان می کردند‪ .‬انها به ظواهر و‬ ‫بی حجابی های باقی مانده از زمان ش��اه نگاه می کردند‪.‬‬ ‫اما انچه در بس��تر جامعه می گذش��ت چیز دیگری بود‪.‬‬ ‫در تونس مردم ش��هرهای کوچکتر با حجاب هستند و‬ ‫به ش��عایر اسالمی مقید هس��تند بنابراین بستر فرهنگی‬ ‫اسالم گرایی در این کش��ور کامال فراهم است‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر در انقالب های جهان اسالم موج بد بینی نسبت به‬ ‫غرب وجود دارد‪ .‬در تونس هم مردم‪ ،‬بن علی را دوست‬ ‫غرب می دانند بنابراین ناگزیر باید به خویش��تن خویش‬ ‫برگردند‪ .‬این مس��اله در همه انقالب های ش��مال افریقا‬ ‫وجود دارد‪ .‬بازگش��ت به خویش��تن خویش هم همان‬ ‫بازگش��ت به اسالم اس��ت‪ .‬طبیعتا تنها راه سعادت برای‬ ‫مردم تونس‪ ،‬اسالم است‪ ،‬چرا که کمونیسم جایی ندارد‪.‬‬ ‫لیبرالیسم هم در ان جوامع به طنز تبدیل شده است‪g .‬‬ ‫شیخ عمر التلمسانى(مرشد اخوان المسلمین) واستاد سیدهادى خسروشاهى‬ ‫اخوانی ها به دنبال قدرت مسلط نیستند‬ ‫عملکرد و تاریخجه اخوان المسلمین در گفت وگویا استاد سید هادی خسروشاهی‬ ‫علیرضا شاکر‬ ‫‪4‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین سید هادی خسروشاهی از علما و فضالی معاصر است که‬ ‫ضمن تحقیقات و تالیفات متعدد علمی از سابقه مبارزات انقالبی در سال های پیش از انقالب‬ ‫و ارتباط با جنبش های اسالمی معاصر بر خوردار است‪ .‬وی که برای مدتی ریاست نمایندگی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در قاهره را عهده دار بود در این گفت وگو به بررسی تاریخ و عملکرد‬ ‫اخوان المسلمین پرداخته است‪.‬‬ ‫ط��ی دهه ه��ای گذش��ته فعالیت ه��ای‬ ‫اخوان المسلمین بیش��تر بر محور انقالبی گری‬ ‫ب��ود و از انجا این نهضت هی��چ گاه فرصت‬ ‫عرض اندام در فضایی دموکراتیک را نداش��ته‬ ‫درباره توانایی های دموکراتیک ان پرسش هایی‬ ‫مطرح است‪ .‬به نظر شما اخوان المسلمین مصر‬ ‫توانایی رقابت های انتخاباتی را دارد؟‬ ‫‪ l‬فعالیت های اخوان المسلمین از اغاز بر مدار و محور‬ ‫رادیکالیس��م و «انقالبی گری» نبود و تنها در مورد جنگ‬ ‫با اشغالگران صهیونیست در س��ال ‪ 1948‬بود که هزاران‬ ‫میلیشیای مسلح اخوان مصر و سوریه و اردن ‪ ،‬راهی جبهه‬ ‫ن ترتیب اخ��وان هیچ وقت در عملیات‬ ‫نبرد ش��دند‪ .‬بدی ‬ ‫مس��لحانه در داخل کشورهای خود ش��رکت نکرده اند‪.‬‬ ‫البته سازمان نظامی اخوان ‪ -‬النظام الخاص ‪ -‬در خلع شاه‬ ‫فارق از س��لطنت و موفقیت کودتای «افسران ازاد» نقش‬ ‫موثری داش��ت ولی در موارد دیگ��ر انان وارد فاز نظامی‬ ‫در داخل کشورهای خود نشده اند‪ .‬البته در مساله دفاع از‬ ‫افغانستان نیز باز می بینیم کادرهای اخوان یا احزاب اخوانی‬ ‫افغانستان – مانند جمعیت اسالمی برادرمان برهان الدین‬ ‫ربانی و حزب اسالمی گلبدین حکمتیار – حضور فعال و‬ ‫ایثارگرانه ای در نبرد با نیروهای اشغالگر شوروی داشته اند‪.‬‬ ‫البته در مورد اخوان المس��لمین سوریه باید گفت که در‬ ‫زمان حکومت حافظ اسد اقدام مسلحانه جوانان وابسته‬ ‫به اخوان المس��لمین با تصرف دانشکده افسری و اعدام‬ ‫گروهی از «علویان» عضو حزب انجام گرفت‪ .‬رژیم بعثی‬ ‫سوریه با فرماندهی رفعت االسد‪ ،‬برادر حافظ اسد‪ ،‬مقابله‬ ‫با اخوانی ها‪ ،‬اعم از زن و مرد‪ ،‬پیر و جوان‪ ،‬در شهر «حماه»‬ ‫و جاهای دیگر پرداخت و به شدت انان را سرکوب کرد و‬ ‫البته این اقدام اخوان سوریه مورد تایید مکتب ارشاد اخوان‬ ‫مصر نبود و اخوان س��وری هم مدعی شدند که در امور‬ ‫داخلی نیازی به موافقت حزب مادر – در مصر – ندارند!‬ ‫و اینک��ه اخوان هیچ گاه فرص��ت عرض اندام در فضایی‬ ‫دموکراتیک را نداش��ته است به این دلیل بوده که در هیچ‬ ‫یک از کش��ورهای عرب��ی از مصر تا س��وریه و مغرب‬ ‫و تون��س و عراق و س��پس در الجزای��ر و غیره‪ ،‬فضای‬ ‫دموکراتیکی وجود نداش��ته که اخوان بتوانند در سایه ان‬ ‫«عرض اندام»بکنند!‬ ‫ژنرال ها یا سرهنگ های ظالم حاکم بر این بالد از سرهنگ‬ ‫ناص��ر تا حبیب بورقیبه و ژنرال بن علی و ژنرال صدام(!)‬ ‫و ژنرال ه��ای فرانکوفیل الجزایر و غی��ره‪ ،‬هیچ وقت در‬ ‫کشورهایی که در انها حکومت می کردند‪ ،‬اجازه پیدایش‬ ‫فضای دموکراتیک را ندادند تا اخوان با گردهمایی سیاسی‬ ‫بتواند به صحنه بیاید‪...‬‬ ‫قیام های اخیر مردم این کشورها با اینکه محصول نیم قرن‬ ‫دیکتاتوری و سلب ازادی و سرکوب و اختناق و زندان و‬ ‫اعدام و تبعید در این بالد است‪ ،‬ولی ریشه ان به «بیداری‬ ‫اسالمی» و رهبری معنوی حرکت های اسالمی برمی گردد‪.‬‬ ‫برخ��ی از تحلیلگ��ران ب��ر ای��ن باورن��د که‬ ‫اخوان المس��لمین برای پیروزی در رقابت های‬ ‫انتخاباتی نیازمند بازسازی تشکیالت است‪ .‬از‬ ‫این رو پیش بینی شده است که اخوان المسلمین‬ ‫حزبی جدید تاس��یس کند‪ .‬شما این گزینه را‬ ‫چقدر محتمل می دانید؟‬ ‫‪ l‬بی تردی��د جمعی��ت اخوان المس��لمین در مص��ر‬ ‫با انضباط ترین و نیرومندترین س��ازمان سیاسی موجود‬ ‫در مصر اس��ت و برای شرکت در انتخابات اینده نیازی‬ ‫به بازسازی تشکیالت خود ندارد‪ .‬اما اینکه گاهی شنیده‬ ‫می ش��ود اخوان المسلمین می خواهد یک حزب سیاسی‬ ‫تش��کیل دهد‪ ،‬برای ان اس��ت که در اساسنامه نخستین‬ ‫جمعیت‪ ،‬ه��دف ان امور تبلیغی‪ ،‬فرهنگی و خیریه ذکر‬ ‫شده است و همین امر باعث شده که شاه فاروق و سپس‬ ‫ت س��رهنگ ها اجازه فعالیت سیاسی به این گروه‬ ‫حکوم ‬ ‫ندهن��د‪ ...‬تا انجا که در بعضی از انتخابات های گذش��ته‬ ‫مصر که احزاب ظاهرا اجازه فعالیت و معرفی کاندیدا پیدا‬ ‫کردند‪ ،‬اخوان نتوانست به عنوان یک جمعیت افراد مورد‬ ‫نظ��ر خود را معرفی کند‪ ،‬بلکه افراد وابس��ته به اخوان به‬ ‫عنوان افراد مستقل کاندیداتوری خود را اعالم نمودند و‬ ‫اخوان به طور جداگان ه انها را تایید کردند‪.‬‬ ‫در دوره پیش��ین و قب��ل از انتخاب��ات مضحک اخیر که‬ ‫کاندیداهای «حزب دموکراتیک ملی» مانند خود حسنی‬ ‫مبارک با ‪99‬درصد ارا از صندوق های رای بیرون امدند(!)‬ ‫و احزاب دیگر از جمله اخوان‪ ،‬شرکت در دور دوم ان را‬ ‫تحریم نمودند‪ ،‬همین اخوان المسلمین یکصدوپنجاه نفر را‬ ‫مورد تایید قرار دادند‪ ،‬ولی از این تعداد هفتاد نفر توسط‬ ‫عمر سلیمان – رئیس سازمان امنیت – دستگیر و زندانی‬ ‫‪75‬‬ ‫شدند و هشتاد نفر دیگر همگی بر رقیبان خود از احزاب‬ ‫سیاسی دیگر پیروز شدند و جالب انکه مجموعه احزاب‬ ‫مخالف نظام ‪ -‬اپوزیسیون – شامل احزاب‪ :‬الوفد‪ ،‬التجمع‬ ‫الیس��اری ‪ ،‬االحرار‪ ،‬الناصری و‪ ...‬فقط توانستند پانزده نفر‬ ‫به مجلس بفرستند و حزب ناصری ‪ -‬هواداران سرهنگ‬ ‫ناصر – فقط توانس��ت یک نفر را راهی مجلس ش��ورا‬ ‫کند این البته نش��ان دهنده موقعیت اجتماعی این حزب‬ ‫قومی گرای س��کوالر در مصر مس��لمان است و البته در‬ ‫تظاهرات میلیونی اخیر مردم مصر هم در سراسر کشور از‬ ‫حزب ناصری یا عکس و شمایل(!) عبدالناصر خبری نبود‪.‬‬ ‫به هرحال اگر در مصر اینده یک انتخابات ازاد طبق قانون‬ ‫تعدیل شده کنونی برگزار شود‪ ،‬بی تردید اخوان المسلمین‬ ‫برنده نخستین ان خواهند بود‪ .‬ولی این را هم به یاد داشته‬ ‫باشیم که جمعیت اخوان المسلمین به علت شرایط خاص‬ ‫موجود در جامعه مصری قصد ندارد همه کرس��ی های‬ ‫پارلمان را در اختیار بگیرد و معتقد است که برای اصالح‬ ‫امور و تش��کیل دولت «وحدت ملی» شرکت و حضور‬ ‫اعضا و افراد وابسته به احزاب سیاسی دیگر در پارلمان و‬ ‫دولت نیز ضروری است‪.‬‬ ‫بعد از سرنگونی صدام و بازگشت حزب الدعوه‬ ‫به این کشور اختالفاتی در بین اعضای رهبری‬ ‫این تش��کیالت رخ داد و ب��رای مثال ابراهیم‬ ‫جعفری از حزب الدعوه جدا شد‪ .‬با توجه به‬ ‫شناختی که از اعضای رهبری اخوان المسلمین‬ ‫دارید احتمال انش��عاب در این تش��کیالت را‬ ‫چقدر قوی می دانید؟‬ ‫‪ l‬حزب الدعوه اسالمی عراق توسط شخصیت های‬ ‫برجسته ای از علمای نجف اشرف از جمله شهید ایت اهلل‬ ‫سیدمحمد باقر صدر‪ ،‬شهید سیدمهدی حکیم و ایت اهلل‬ ‫س��ید مرتضی عس��گری و امثالهم با موافق��ت و تایید‬ ‫مرجعیت وقت – ایت اهلل سید محسن حکیم – تاسیس‬ ‫شد و به سرعت در سراسر عراق و بعضی از کشورهای‬ ‫عربی حوزه خلیج فارس و لبنان و سوریه‪ ،‬نفوذ و گسترش‬ ‫یافت‪ .‬ولی با کشف سازمان و زندانی شدن یا اعدام عده ای‬ ‫از اعضای برجسته و سپس سرکوب کامل ان توسط حزب‬ ‫بعث صدام و فراری ش��دن بخش باقیمانده از کادرهای‬ ‫اصلی به طور طبیعی ان انسجام و التزام نخستین متزلزل‬ ‫ش��د و پس از ش��هادت ایت اهلل صدر هم مساله رهبری‬ ‫واحد مورد اختالف واقع شد و به تدریج‪ ،‬از همان زمان‬ ‫انشعاب های کوچکی در حزب به وجود امد و دور جدید‬ ‫در ایران یا بالد خلیج فارس و اروپا به فعالیت پرداختند‬ ‫و پس از حوادث اخیر عراق و اشغال ان توسط نیروهای‬ ‫امپریالیستی غرب و تضاد ارا در چگونگی برخورد با مساله‬ ‫موجب شکاف بیشتر شد‪.‬‬ ‫من از برادرمان اقای ابراهیم جعفری که س��ابقه دوستی‬ ‫دیرینه با ایشان دارم در سفری که به ایران امده بود‪ ،‬به طور‬ ‫کتبی س��وال کردم که چگونه می توان در سایه اشغال به‬ ‫استقالل رسید و موضع رسمی حزب الدعوه در این زمینه‬ ‫چیست؟ و ایشان پاسخ دادند که تا امروز موفق به دریافت‬ ‫ان نشده ام!‬ ‫شخصیت های برجسته دیگری که سابقه مبارزاتی طوالنی‬ ‫در کنار حزب الدعوه داش��تند با دیدگاه های متفاوتی که‬ ‫به طور طبیعی پیش امد‪ ،‬از س��ازمان اصلی جدا شدند و‬ ‫هر کدام برای اهداف خود به طور رسمی گروه جدیدی با‬ ‫پیشوند یا پسوند «الدعوه»! به وجود اوردند و متاسفانه با این‬ ‫انشعاب ها‪ ،‬وحدت و انسجام حزب از بین رفت‪.‬‬ ‫به هرحال این اختالفات نظرها در رهبری حزب الدعوه‪،‬‬ ‫در واقع فق��ط مربوط به دوران پس از س��قوط صدام و‬ ‫مراجعت برادران به عراق نیست‪ ،‬بلکه سابقه ای طوالنی‬ ‫دارد که متاس��فانه با برگشت به میهن و سقوط طاغوت‬ ‫بیشتر بروز نمود‪.‬‬ ‫ولی ما امیدواریم که همه شان در پیگیری اهداف نخستین‬ ‫شهید صدر و دیگر موسسان حزب توفیق یابند‪.‬‬ ‫یک نکته اساسی که در مورد کلیت حزب الدعوه و علل‬ ‫‪76‬‬ ‫پیدایش و تشدید اختالفات و انشعابات ناگفته مانده است‪،‬‬ ‫دوری جناح جوان و روشنفکران از مرکزیت روحانیون‬ ‫وابسته به حزب الدعوه بود‪ .‬اگر کسی در این زمینه تحلیل‬ ‫دقیقی داشته باشد‪ ،‬عامل اصلی این انشقاق ها و انشعاب ها‬ ‫را در جدایی انان از رهبری روحانیت خواهند یافت‪ .‬یعنی‬ ‫پس از ش��هادت ایت اهلل صدر و اش��تغال ایت اهلل عالمه‬ ‫سیدمرتضی عسگری به امور فرهنگی و هجرت عالمه‬ ‫ایت اهلل سید محمد حس��ین فضل اهلل به لبنان و هجرت‬ ‫ایت اهلل س��یدکاظم حائری و ایت اهلل شیخ محمد مهدی‬ ‫اصفی و ایت اهلل ناصری به ایران و دور شدن اجباری انان‬ ‫از ح��زب‪ ،‬برادران جوان و روش��نفکر حزب که خود را‬ ‫صاحب رای و نظر یافته بودند به اداره امور حزب‪ ،‬بدون‬ ‫رهبری روحانی فرهیخته و برجس��ته پرداختند و نتیجه‬ ‫نهایی‪ ،‬انشعاب ها و انش��قاق ها بود که بررسی و ارزیابی‬ ‫کام��ل علل و عوامل ان نیازمن��د فرصت و گفت وگوی‬ ‫دیگری است‪.‬‬ ‫البت��ه این مقدمه ای بود براینکه ایا ای��ن نگرانی در مورد‬ ‫جمعیت اخوان المس��لمین هم وجود دارد یا نه؟ در این‬ ‫زمینه باید گفت که جمعیت اخوان المسلمین شاید یکی‬ ‫از نادرترین احزاب یا سازمان های سیاسی در تاریخ معاصر‬ ‫است که هیچ و قت در طول این هشتاد و اندی سال که از‬ ‫تاسیس ان می گذرد‪ ،‬دچار انشعاب به مفهوم مشهود ان‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫در نخستین سال های تاسیس – پس از ‪ 1928‬م – و نفوذ‬ ‫شگفت اور و گسترش تشکیالت ان در سراسر مصر –‬ ‫و بعد س��رزمین های عربی دیگر – واحد ویژه ای تحت‬ ‫عنوان «النظام الخاص» که بعضی ها نام ان را سازمان سری‬ ‫گذاش��ته اند به وجود امد که برنامه ان اموزش های ویژه‬ ‫عقیدتی‪ ،‬سیاسی و نظامی برای افراد خاصی بود که پس از‬ ‫طی مراحل اموزش گوناگون‪ ،‬انتخاب می شدند و هدف‬ ‫واقعی ان تربیت کادرهای ویژه برای مبارزات مسلحانه با‬ ‫دشمن صهیونیس��تی بود‪ .‬این واحد خاص‪ ،‬نخست زیر‬ ‫نظر مستقیم «مرشد عام» شیخ حسن البنا اداره می شد که‬ ‫بعدها ب��ه علت کث��رت کار‪ ،‬اداره ان به یکی از اعضای‬ ‫مرکزی جمعیت به نام «عبدالکریم عابدین» واگذار ش��د‬ ‫که متاسفانه او به اقدامات خودسرانه علیه مخالفین خود‬ ‫دست زد و به علت شکایت بعضی از اعضای جمعیت‪،‬‬ ‫ش��هید حس��ن البنا او را از کار برکنار و از حزب اخراج‬ ‫نمود‪ .‬بعد از او «احمد السکری» از کادرهای اصلی سازمان‬ ‫به جای او نشس��ت و چون ب��ه قدرت نمایی پرداخت و‬ ‫این برخالف مصوبات «مکتب ارش��اد» و اصول اساسی‬ ‫و ارزشی سازمان بود‪ ،‬اخراج شد و سپس «ابراهیم حسن»‬ ‫مسئولیت «النظام الخاص» را به عهده گرفت که او نیز کنار‬ ‫گذاشته شد‪ .‬این چند نفر در زمان خود شهید حسن البنا‬ ‫دور هم جمع شدند و خواستند تشکیالت جدید به وجود‬ ‫اورند که موفق نشدند و این در کل به مفهوم انشعاب به‬ ‫معنی مصطلح ان نبود‪ .‬در دوره پس از شهادت حسن البنا‬ ‫و پس از انتخاب شیخ حسن الهوضیبی به رهبری جمعیت‬ ‫ایا این نگرانی در مورد‬ ‫جمعیتاخوان المسلمین‬ ‫هم وجود دارد یا نه؟ در این‬ ‫زمینه باید گفت که جمعیت‬ ‫اخوان المسلمینشاید‬ ‫یکی از نادرترین احزاب یا‬ ‫سازمان های سیاسی در تاریخ‬ ‫معاصر است که هیچ و قت در‬ ‫طول این هشتاد و اندی سال‬ ‫که از تاسیس ان می گذرد‪،‬‬ ‫دچار انشعاب به مفهوم‬ ‫مشهود ان نشده است‬ ‫باز افراد و ش��خصیت های دیگری ب��ه دالیل گوناگونی‬ ‫از جمعیت جدا یا کنار گذاش��ته شدند که از جمله انها‬ ‫ی » بود که عضو مکتب ارش��اد و‬ ‫«ش��یخ حس��ن الباقور ‬ ‫شخصیت برجسته سازمان به حساب می امد که به علت‬ ‫پذیرفتن پست وزارت اوقاف از طرف عبدالناصر – بدون‬ ‫موافقت حزب – کنار گذاشته شد یا مرحوم «شیخ محمد‬ ‫الغزالی» که خود استعفا داد و اخرین نمونه این جداشدگان‬ ‫«ایمن الظواهری» بود که خواس��تار مبارزه مسلحانه علیه‬ ‫دولت بود و چون این امر مخالف خط مشی کلی جمعیت‬ ‫بود‪ ،‬با ان موافقت به عمل نیامد و او نیز کنار رفت‪.‬‬ ‫این قبیل جدایی ها و کناره گیری ها در طول تاریخ جمعیت‬ ‫هر چندی یکبار اتفاق افتاده اس��ت که در یک سازمان با‬ ‫دو میلیون عضو امری طبیعی است‪ .‬ولی هرگز انشعابی‬ ‫در شاکله اصلی سازمان رخ نداده و به وجود نیامده است‬ ‫و روی همین اصل‪ ،‬ناظران سیاس��ی داخلی و خارجی‪ ،‬‬ ‫همواره جمعیت اخوان المسلمین را یکی از نادر تشکیالتی‬ ‫می دانند که با سازماندهی منسجم و استوار‪ ،‬دچار تفرقه و‬ ‫انشعاب نشده و به رغم منحل اعالم شدن توسط فاروق و‬ ‫سپس سرهنگ ناصر‪ ،‬هرگز «منحل» نشده است‪.‬‬ ‫عامل اصلی این انس��جام چگونگی ش��رط عضویت در‬ ‫حزب اس��ت که فرد‪ ،‬پس از طی اموزش هایی در مرحله‬ ‫عضویت‪ ،‬باید با سوگند به «قران» در راستای «وفاداری»‬ ‫به «اصول اساسی مکتب» امر رسم «بیعت» را انجام دهد و‬ ‫این بیعت اگاهانه‪ ،‬الزام اور از دیدگاه مذهبیت از هرگونه‬ ‫تخلف یا جداشدن و انشعاب در حزب جلوگیری به عمل‬ ‫می اورد‪.‬‬ ‫در دوره ای که جوانان در میدان التحریر تجمع‬ ‫داشتند اخوان المسلمین با دولت مبارک وارد‬ ‫مذاکره ش��د‪ ،‬از طرف دیگ��ر امریکا و غرب‬ ‫علیه این تشکیالت سم پاشی های زیادی به راه‬ ‫انداختند‪ .‬در مجموع این اقدامات چقدر ممکن‬ ‫است به کاهش محبوبیت اخوان المسلمین در‬ ‫انتخابات اتی مواجه شود؟‬ ‫‪ l‬شرکت یکی از اعضای اخوان المسلمین در مذاکره‬ ‫با دولت منصوب حس��نی مب��ارک برای پای��ان دادن به‬ ‫بحران(!) همراه نمایندگان جوان میدان التحریر برای تفهیم‬ ‫خواس��ت های مردم و احزاب به دولت حس��نی مبارک‬ ‫ب��ود و مذاکره برای تقویت و بق��ای نظام حاکم و یافتن‬ ‫راه برای استمرار حکومت حزب دموکراتیک(!) حسنی‬ ‫مبارک نبود و پس از نخستین جلسه هم اخوان دیگر در ان‬ ‫گفت وگو ها شرکت نکرد و هدف خود از حضور نخستین‬ ‫را هم رسما اعالم نمود و البته از نظر من همین بار اول هم‬ ‫لزومی نداش��ت و یک اشتباه بود‪ ،‬به ویژه که احزاب دیگر‬ ‫نماینده نفرستادند و خود جوانان هم افرادی را برای بیان‬ ‫مطالب خود به ان جلسه فرستاده بودند و نیازی به حضور‬ ‫نماینده اخوان نبود!‬ ‫البت��ه این امر‪ ،‬با توجه به اعتماد م��ردم به اخوان و بافت‬ ‫سیاس��ی مصر‪ ،‬موج��ب کاهش محبوبی��ت و موقعیت‬ ‫اخوان المسلمین نخواهد شد و ما در مساله همه پرسی برای‬ ‫تصویب قانون اساسی تعدیل شده پس از سقوط حسنی‬ ‫مبارک ش��اهد بودیم که همه احزاب اپوزیس��یون‪ ،‬چپ‬ ‫و راس��ت(!) ان را تحریم کردن��د و فقط اخوان و حزب‬ ‫حاکم لزوم ش��رکت در ان را اعالم نمودند ولی اکثریت‬ ‫عظیمی از مردم در همه پرسی حضور یافتند و هفتاد و هفت‬ ‫درصد شان هم نظر موافق به ان تعدیالت دادند‪.‬‬ ‫به هرح��ال اگ��ر انتخابات ازاد برگزار ش��ود و س��رنیزه‬ ‫ژنرال های حاکم بر س��ر صندوق ها نباشد‪ ،‬با تردید برنده‬ ‫اصلی انتخابات اخوان خواهد بود‪.‬‬ ‫اخ��وان بارها اعالم کرده ان��د که در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری کاندیدا نخواهند داش��ت‪.‬‬ ‫به نظر می رسد نداشتن رهبری کاریزما مهمترین‬ ‫دلیل این تصمیم باش��د‪ .‬چرا اخوان با وجود‬ ‫سابقه ای طوالنی فاقد رهبری کاریزماست؟‬ ‫‪ l‬اخوان المس��لمین از اغاز پیدایش و تاکنون همواره‬ ‫اعالم داش��ته اند که ما به دنبال در دست گرفتن قدرت و‬ ‫هژمونی و یافتن س��لطه بر امور نیستیم‪ .‬هر حکومتی که‬ ‫به اجرای احکام ش��ریعت اس�لامی همت گم��ارد و به‬ ‫درخواست های مشروع مردم رسیدگی کند ما ان را تایید‬ ‫خواهیم کرد و اکنون نیز همان برنامه را اعالم داش��ته اند‬ ‫که البته این بار هدف دیگری هم در پش��ت پرده هست‬ ‫و ان اینکه از «اخوان هراسی» امپریالیسم غرب و محافل‬ ‫ارتجاعی اعراب نفت خوار بکاهد تا طرح های انها برای‬ ‫س��رکوب انقالب مردم و اس��تمرار بخش��یدن به سلطه‬ ‫باقیمانده افراد وابسته به مافیای قدرت سابق‪ ،‬اجرایی نشود‪.‬‬ ‫البته خود غربی ها یا احزاب و اشخاص داوطلب تصرف‬ ‫مقام ریاست جمهوری مصر به خوبی می دانند که این بار‬ ‫بدون شرکت رسمی و علنی اخوان المسلمین در حکومت‬ ‫«وحدت ملی» تغییر بنیادی در کش��ور و اصالح مفاسد‬ ‫باقی مانده از دوره ریاست حسنی مبارک عملی نخواهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫البته از نظر کلی بنده موافق با نظریه «حکومت نخواهی»‬ ‫اخوان نیستم‪ .‬چون درخواس��ت اجرای احکام اسالم از‬ ‫کسانی که در باطن اعتقادی به ان ندارند‪ ،‬پس از استقرار‬ ‫انان در حکومت‪ ،‬امری منطقی نخواهد بود‪ .‬سرهنگ ناصر‬ ‫و س��پس سرهنگ انورس��ادات‪ ،‬هر دو این وعده ها را به‬ ‫اخوان دادند ولی پس از رسیدن به قدرت و تثبیت رژیم‬ ‫خود به سرکوب انان پرداختند و جنایاتی را در حق اخوان‬ ‫مرتکب شدند که ش��رح ان نیازمند تالیف چندین جلد‬ ‫کتاب است‪.‬‬ ‫البته بنده این موضوع را در مالقات های متعدد و مکرر با‬ ‫رهبران اخوان – از جمله شیخ عمر التلمسانی ‪ ،‬شیخ حامد‬ ‫ابوالنصر و شیخ مصطفی مشهور – مورد بحث قرار داده ام‬ ‫که اخوان به عنوان یک قدرت سیاسی با پشتوانه نیرومند‬ ‫مذهبی ‪ -‬مردمی‪ ،‬چرا باید دنبال تشکیل حکومت و دولت‬ ‫– با مراعات شرایط خاص کشور – نباشد‪.‬‬ ‫وقتی با شیخ عمر التلمسانی مرشد سوم اخوان المسلمین‬ ‫در س��ال ‪ ،1363‬در دی��دار با وی در «لوگانو» ‪ -‬منطقه ای‬ ‫بین س��وئیس و ایتالیا ‪ -‬در دفتر اس��تاد مهندس «یوسف‬ ‫ندا» مسئول سازمان اخوان بین الملل این بحث را مطرح‬ ‫کردم‪ ،‬او گفت که به من اجازه نشر یک روزنامه یا مجله‬ ‫را نمی دهند‪ ،‬ان وقت ما چگونه خواستار تشکیل حکومت‬ ‫بشویم‪.‬بنده پاس��خ دادم که شعار اصلی شهید حسن البنا‬ ‫این بود که «االس�لام دین و دوله» پس اگر اس�لام دین و‬ ‫حکومت است‪ ،‬نمی شود این دو را از هم تفکیک کرد و از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬وقتی شما به جای اقدام برای تشکیل دولت‪،‬‬ ‫درخواس��ت مجوز برای نشر یک روزنامه یا مجله داشته‬ ‫باشید‪ ،‬روشن است که حاکمیت با شما چگونه برخورد‬ ‫خواه��د کرد‪ .‬و اتفاقا همین نکته اساس��ی باعث جدایی‬ ‫بعض��ی از جوانان جمعیت‪ ،‬از جمل��ه «ایمن الظواهری»‬ ‫و «ابوالعال ماضی» ش��د که اولی پ��س از تحمل زندان و‬ ‫شکنجه در قاهره‪ ،‬سرانجام برای «جهاد» به افغانستان رفت‬ ‫و به «القاعده» پیوست و ابوالعال که به دنبال مبارزه مسلحانه‬ ‫نبود به تش��کیل حزب «النهضه» در مصر اقدام نمود که‬ ‫در زمان مبارک‪ ،‬مجوز به او داده نش��د‪ ،‬اما پس از انقالب‬ ‫مردم‪ ،‬مجوزی برای فعالیت حزب به دست اورد‪ .‬البته این‬ ‫سازمان به ظاهر مربوط به اخوان ‪ ،‬ولی رهبری ان چون به‬ ‫برادرمان دکتر عبدالمنجم عبدالرئوف واگذار شده و او از‬ ‫کادرهای قدیمی اخوان به شمار می رود‪ ،‬قاعدتا با جمعیت‬ ‫اخوان همکاری مثبتی خواهد داش��ت‪ .‬البته انتخاب این‬ ‫خط مشی از طرف اخوان‪ ،‬فکر نمی کنم که فقط به علت‬ ‫فقدان رهبری «کاریزما» باش��د و از طرف دیگر سازمان‬ ‫اخوان را به رغم داش��تن «مرش��د ع��ام» در واقع «مکتب‬ ‫ارش��اد» ‪ -‬کمیته مرکزی – اداره می کند‪ ،‬گرچه اگر امروز‬ ‫اخوان رهبر کاریزماتیکی مانند ش��هید ش��یخ حسن البنا‬ ‫داش��ت‪ ،‬ش��اید وضع فرق می کرد و خط مش��ی تغییر‬ ‫می یافت‪ .‬به این نکته هم بی مناسبت نیست اشاره شود که‬ ‫متاسفانه انتخاب مرشد یا رهبر در سازمان اخوان‪ ،‬به علت‬ ‫عدم امکان تش��کیل کنگره عمومی و سرکوب و سرنیزه‬ ‫حاکمیت ها‪ ،‬همچنان به فردی واگذار می شود که عالوه‬ ‫بر صالحیت های مصوب موجود در اساسنامه‪« ،‬مسن تر»‬ ‫از دیگران باشد‪ .‬یعنی پیرترین عضو اخوان با سابقه فعالیت‬ ‫طوالنی و طی مراحل متعدد تشکیالتی به عنوان «مرشد‬ ‫اخوان از جایگاه و احترام‬ ‫ویژه ای در میان مردم و جوانان‬ ‫مصری برخوردار است و باتوجه‬ ‫به جریانات اخیر‪ ،‬به نظر من‬ ‫سازماندهی و اداره مسالمت امیز‬ ‫تظاهراتمیلیونیبه عهده‬ ‫جوانان و بانوان اخوانی بود‪.‬‬ ‫در گزارش های ماهواره ای در‬ ‫میدان التحریر‪ ،‬حضور فعال‬ ‫بانوان و دختران با حجاب کامال‬ ‫نشان می داد که اداره امور به‬ ‫عهده چه سازمانی است‬ ‫عام» انتخاب می شود و این هم به نظر من روش صحیحی‬ ‫نیست‪ .‬بلکه باید تجدید نظری در امر انتخاب «مرشد» به‬ ‫عمل اید و به جای «پیرترین» ‪« ،‬شایسته ترین» فرد‪ ،‬حتی اگر‬ ‫جوان هم باشد بر این مقام برگزیده شود‪.‬‬ ‫شما سال ها در مصر زندگی کردید و احتماال‬ ‫االن ه��م با رهب��ری اخوان مرتبط هس��تید و‬ ‫همچنین اخبار مص��ر را هم پیگیری می کنید‪،‬‬ ‫جایگاه اخوان المسلمین را در بین جوانان مصر‬ ‫چگونهمی بینید؟‬ ‫‪ l‬اخ��وان از جایگاه و احترام وی��ژه ای در میان مردم‬ ‫و جوانان مصری برخوردار اس��ت و باتوجه به جریانات‬ ‫اخی��ر‪ ،‬به نظر م��ن س��ازماندهی و اداره مس��المت امیز‬ ‫تظاهرات میلیونی به عهده جوان��ان و بانوان اخوانی بود‪.‬‬ ‫در گزارش های ماهواره ای در میدان التحریر‪ ،‬حضور فعال‬ ‫بانوان و دختران با حجاب کامال نشان می داد که اداره امور‬ ‫به عهده چه سازمان و چه گروهی است‪.‬‬ ‫البته اخوان تعهد داشتند که اعضای اصلی و شناخته شده‬ ‫خود را به صحنه نفرستند تا اخرین ضربه حسنی مبارک‬ ‫که در مصاحبه با «امان پور» گزارشگر تلویزیون امریکایی‬ ‫گفت «اگر من بروم‪ ،‬اخوان المس��لمین به اوضاع مسلط‬ ‫خواهند شد»‪ ،‬خنثی شود و کارگر نشود‪ .‬همان نیرنگی که‬ ‫هم اکنون سرهنگ معمر قذافی‪ ،‬دیوانه زنجیره ای لیبیایی‬ ‫برای بقای خود به کار گرفته و مدعی است که اگر او برود‪،‬‬ ‫«القاعده» مسلط شده و امنیت اسرائیل به خطر خواهد افتاد‪.‬‬ ‫و البته عجیب نیست که قذافی به فکر امنیت اسرائیل باشد!‬ ‫البته اخوان اعالم کردند که قیام و انقالب متعلق به مردم‬ ‫و جوانان است و ما هم وظیفه داریم که در کنار انان قرار‬ ‫داشتهباشیم‪.‬‬ ‫به ط��ور کلی باید گفت که مردم مص��ر‪ ،‬اخالق و نرمش‬ ‫خاصی نسبت به افراد و بزرگترها دارند و احترام کسانی را‬ ‫که سابقه ای در مبارزه دارند یا مردم را به اسالم و شریعت‬ ‫دعوت می کنند‪ ،‬کامال مراعات می کنند‪ ،‬حتی اگر از لحاظ‬ ‫سیاسی با انها موافق نباشند و این البته ناشی از تعلیمات‬ ‫اخالقی قرانی است‪« :‬السابقون السابقون‪ .‬اولئک المقربون»‬ ‫و‪« :‬اولئک یس��ارعون فی الخیرات و هم السابقون» و البته‬ ‫باتوجه به ارتباطاتی که به یاری حق برقرار است از اخبار و‬ ‫فعالیت های اخوان بی خبر نیستیم و این اخبار مسرت بخش‬ ‫بوده و انشاءاهلل نتایج مثبت و ارزشمندی را به دنبال خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫گرچه غرب علیه اخوان المسلمین فضا سازی‬ ‫کرده است‪ ،‬به نظر می رسد این تشکیالت اسالم‬ ‫میانه را نمایندگی می کند‪ .‬این تحلیل چقدر به‬ ‫واقعیت نزدیک است؟‬ ‫‪ l‬فضا س��ازی غ��رب علیه اخوان المس��لمین عمدتا‬ ‫ناشی از موضع اخوان نسبت به مساله فلسطین و سلطه‬ ‫استعماری غرب صلیبی بر بالد اسالمی است و البته غرب‬ ‫به خوبی می داند که «حماس» و در واقع شعبه ای از اخوان‬ ‫در فلس��طین اس��ت و این را هم می داند که عمده ترین‬ ‫تامین کنندهنیازهای«حماس»بازهماخوان المسلمیناست‬ ‫و باز به خوبی می دانند اخوان‪ ،‬همانطور که همیشه اعالم‬ ‫کرده اند قرارداد ننگینی مثل کمپ دیوید را قبول ندارند و‬ ‫هرگز اس��رائیل را به رسمیت نخواهند شناخت‪ .‬و سابقه‬ ‫جهاد انان در سال ‪ 1948‬علیه اشغالگران صهیونیست را‬ ‫هم البته فراموش نکرده اند و به همین دلیل‪ ،‬غرب در کلیت‬ ‫خود‪ ،‬از اخوان می ترسد!‬ ‫از س��وی دیگر پس از هش��تاد و اندی س��ال سرکوب و‬ ‫زندان و اعدام و تبعید‪ ،‬اخوان در ش��رایط کنونی مصر و‬ ‫بحران های جهان عرب‪ ،‬ترجیح می دهد که مانند «ترکیه»‬ ‫اسالم میانه یا اسالم معتدل را نمایندگی کنند‪ .‬همان طرحی‬ ‫که برادران تونسی – النهضه – به دنبال ان هستند تا حادثه‬ ‫قتل عامل مردم مس��لمان الجزایر‪ ،‬پس از پیروزی «جبهه‬ ‫نجات اس�لامی» در انتخابات تکرار نش��ود و به هرحال‬ ‫شرایط خاص هر کشوری اقتضائاتی دارد که باید انها را‬ ‫هم در نظر گرفت! ‪g‬‬ ‫‪77‬‬ ‫اسمان‬ ‫راحت ترین انتخاب‬ ‫ابوالقاسم غالمی‬ ‫سرش��و از تاکس��ی بیرون کرد و گس��تاخانه زبان‬ ‫به فحاش��ی باز کرد‪ ،‬بی انکه از این رفتار شرمنده‬ ‫باش��د‪ ،‬یا مالحظه مسافرین تاکس��ی را نماید‪ .‬ان‬ ‫سو‪ ،‬مسافر تاکسی با شنیدن فحاشی راننده تاکسی‬ ‫به س��مت وی حمله کرد و در پاس��خ‪ ،‬او را به باد‬ ‫توهین و ناسزا گرفت‪ ،‬بدون انکه مالحظه جمعی‬ ‫را کند که او را حلقه کرده اند؛ تا اینکه با پا در میانی‬ ‫چند نفر به اصطالح‪ ،‬غائله ختم به خیر شد‪.‬‬ ‫به طور قطع ش��ما نیز در ط��ول عمرتان‪ ،‬حداقل‬ ‫ی��ک بار با این رفتاره��ای دور از نزاکت اخالقی‬ ‫برخورد داشته اید‪ .‬راس��تی فکر می کنید منشا این‬ ‫بداخالقی های اجتماعی چیست‪.‬‬ ‫‪ – 1‬اصوال در اثر عصبانی شدن و از کوره در رفتن‪،‬‬ ‫ناگهان کنترل زبان خود را از دست می دهیم و انی‬ ‫فحاش��ی کرده و طرف مقابل را حسابی شسته و‬ ‫کنار می گذاریم که معموال با فرو کش کردن اتش‬ ‫خش��م و عصبانیت‪ ،‬نادم و ب��ا یک عذرخواهی و‬ ‫گاهی ج��دال کیف��ری و گرفت��ن رضایت طرف‬ ‫مقابل‪ ،‬از دل او بیرون می اوریم‪.‬‬ ‫‪ – 2‬ول��ی بعض��ی مواقع فحاش��ی و توهین های‬ ‫ما ب��ه یکدیگ��ر ش��کل دوس��تانه و صمیمی به‬ ‫خ��ود می گیرند تا جایی که با توهین و ناس��زا به‬ ‫یکدیگر اب��راز عالقه می کنیم‪ .‬ای��ن نوع رفتارها‬ ‫ب��ه این س��ادگی ها از بین نمی رود ب��ل‪ ،‬به مرور‬ ‫زمان و اس��تمرار ان به ش��کل عادت در می اید‪،‬‬ ‫بدون انک��ه هیچگون��ه ضمانت اجرای��ی برای‬ ‫ان پیش بینی ش��ده باش��د‪ ،‬ضمن اینک��ه اینگونه‬ ‫برخورده��ای دور از ش��ان اجتماع��ی پ��س از‬ ‫گذش��ت زمانی در تمامی امور زندگی ما جاری‬ ‫و س��اری می ش��ود‪ ،‬به طوری که بی اهمیت جلوه‬ ‫دادن انه��ا در تربی��ت کودکان‪ ،‬تبع��ات منفی به‬ ‫دنبال دارد‪ .‬چون پس از گذش��ت زمان‪ ،‬استفاده‬ ‫از ای��ن کلمات به اصطالح «دوس��تانه»‪ ،‬فرهنگ‬ ‫گفتاری م��ا را تغییر می دهند و م��ا در اثر تکرار‬ ‫انها قادر به کنت��رل زبان خود نخواهیم بود‪ .‬یادم‬ ‫می ای��د در دوره ای از یک کار جمعی و اجرایی‬ ‫در ی��ک مجموعه فرهنگی‪ ،‬فردی ب��ه تازگی به‬ ‫جم��ع ما اضافه ش��ده بود که ش��اید بگویم زبان‬ ‫گفتاری و نوش��تاری او با تمامی ما فرق داش��ت‬ ‫به طوری که در بدو اش��نایی او مثل یک موجود‬ ‫عجیب الخلق��ه تعجب همه را برانگیخته بود‪ .‬این‬ ‫موجود غریب هر روز با یک لباس و کفش نو و‬ ‫واکس زده و ادبیاتی تازه سر کار می امد‪ .‬به طوری‬ ‫که ما که مثل رس��تم با داش��تن یک دست لباس‬ ‫در مجموعه حاضر می شدیم‪ ،‬می توانستیم فشنی‬ ‫ از لباس های��ی را ک��ه به عمر خ��ود ندیده بودیم‬ ‫ببینیم و تجربه کنیم که بعضا تمس��خر بعضی از‬ ‫بچه ه��ای مجموعه را نیز بر می انگیخت‪ .‬ایش��ان‬ ‫کت و شلوارش را هر روز تغییر می داد و با بستن‬ ‫یقه باالیی خود کامال نشان می دادکه در پوشیدن‬ ‫لباس به تمامی نکات توجه می کند؛ هرگز کسی‬ ‫را ت��و خطاب نمی کرد و از کلمه ش��ما اس��تفاده‬ ‫می کرد و ب��ا توضیح مفصل کلم��ات‪ ،‬اواری از‬ ‫ان را بر س��رت می ریخت و با در اوردن ریش��ه‬ ‫هر کلمه تازه مش��خص می ش��د چقدر بی سواد‬ ‫دور و ب��ر ما جمع ش��ده اند‪ .‬انهایی ک��ه او را به‬ ‫زودی درک کردن��د با او از در رفاقت و مفارقت‬ ‫‪78‬‬ ‫در امدند و انهای��ی که در گفتار روزمره خود نیز‬ ‫بی حوصله بودند‪ ،‬بالفاصله با دیدن وی‪ ،‬سر خود‬ ‫را مث��ل کب��ک فرو می کردند و خود را مش��غول‬ ‫نشان می دادند‪ .‬اما بشنوید از گذشت این موجود‬ ‫عجیب الخلقه و غریب‪ .‬اری وی پس از گذشت‬ ‫مدتی دوام نیاورد و به دام افتاد‪ .‬به طوری که بعد‬ ‫از مدتی کالم فلس��فی وی که با شنیدن یک شعر‬ ‫زیبا ش��کوفه می زد با گفتن جوک های انچنانی‪،‬‬ ‫قهقهه هایش تا انتهای س��الن مجموع��ه راه پیدا‬ ‫ک��رده بود‪ .‬البته بی انصافی نکنیم‪ ،‬او در بی نزاکتی‬ ‫نیز بیش��تر از بچه های مجموعه مورد توجه قرار‬ ‫گرفته بود‪ .‬به طوری که اگر چند دقیقه‪ ،‬فقط چند‬ ‫دقیقه دیر س��رکار می ام��د‪ ،‬عالف های مجموعه‬ ‫دنب��ال او می گش��تند و س��راغ او را می گرفتند‪.‬‬ ‫بنابراین دوام نیاوردن این دوست عزیز و گرامی‬ ‫در مجموع��ه ما و تبدیل ش��دن او ب��ه مجموعه‬ ‫نش��ان می دهد که غالب رفتارهای اجتماعی ما به‬ ‫سمتی می روند که ما راحت ترین انها را انتخاب‬ ‫می کنیم‪ .‬این دوس��ت عزیز و گرام��ی حتما تنها‬ ‫چیزی که نخوانده بود این بوده است که از لقمان‬ ‫پرسیدند ادب از که اموختی‪ ،‬گفت از بی ادبان‪.‬‬ ‫‪ – 3‬بعض��ی وقت ها بداخالقی ه��ا و توهین های‬ ‫فرهنگ��ی و فحاش��ی های ادیبان��ه می توان��د در‬ ‫س��طوحی اعمال ش��ود که انتظار نمی رود‪ .‬جالب‬ ‫اینجا که این تقابل ها و بعضا توهین ها رس��انه ای‬ ‫نیز می ش��وند‪ ،‬همه انها را می خوانند و مشق شب‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫و جالب ت��ر اینکه بعد از چند روز دیگر دو طرف‬ ‫دعوا در همان رس��انه توهین ها را تکذیب و ادعا‬ ‫دارند که گفتار و کالم انها توسط اصحاب رسانه‬ ‫تحریف ش��ده است‪ .‬البته هرگز به دنبال منشا این‬ ‫توهین ه��ا نگردید چ��ون به هر تقدیر هر کس��ی‬ ‫می تواند عصبانی شده و از کوره دربرود‪g .‬‬ ‫یادداشت‬ ‫کسی صدای کسی را‬ ‫نمی شنود‬ ‫سجاد محقق‬ ‫تا به ح��ال به این فکر کرده اید که چرا اکثر ادبا و ش��عرا‬ ‫و مفاخر گذش��ته کش��ور ما به نوعی درباری محسوب‬ ‫می ش��دند؟! چرا اغلب انها با دربار و ش��اه زمان خود در‬ ‫ارتباط بودند و به نوعی با انها همکاری می کردند و حتی‬ ‫اش��عاری هم در مدحشان می سرودند؟ پادشاهانی که گاه‬ ‫به خون خواری و خون ریزی ش��هره بودند اما ادبایی بس‬ ‫لطیف طبع و نازک احساس خدمت انها را می کردند‪.‬‬ ‫ایا فکر کرده اید که این تضاد را چه طور می توان باور کرد؟‬ ‫واقعیت چیست؟ چرا مفاخر یک کشور که از جنس خود‬ ‫مردم بودند به سمت دربار کشیده می شدند؟ به نظر می رسد‬ ‫علت ان اس��ت ک��ه در قرون و اعصار گذش��ته به دلیل‬ ‫عدم دسترس��ی و کمبود امکانات و نحوه توزیع ان‪ ،‬این‬ ‫ادبا برای حفظ اثار خود و امکان اس��تفاده از امکانات نیاز‬ ‫داشتند‪ ،‬مدح پادشاهان را بگویند‪ .‬به طور مثال برای یک‬ ‫منجم استفاده از رصدخانه یک ارزوی دست نیافتنی بود‪ .‬اما‬ ‫با نزدیک شدن به دربار به این ارزو می رسید و راه علم و‬ ‫دانش خود را هموار می کرد و البته برای ادبای گذشته هم‬ ‫دسترسی به کتاب از چنین اهمیتی برخوردار بوده است‪.‬‬ ‫ابن یمین به گفته تایخ نویسان وقتی در یکی از جنگ های‬ ‫عصر خود دیوان چند هزار بیتی اش را از دست رفته و نابود‬ ‫ش��ده دید تبدیل به شاعر درباری می شد و نتیجه انکه در‬ ‫جنگ بعد اشعار او هیچ صدمه ای نمی بیند و صحیح و سالم‬ ‫حفظ می شود و برای ما به یادگار می ماند‪ .‬البته این را نیز‬ ‫گپ و گفت‬ ‫پیشنهاد محمود حکیمی‬ ‫ترجمه اثار‬ ‫مثبت خارجی‬ ‫طاهره ابراهیمی‬ ‫محمود حکیمی متولد ‪ 1323‬در تهران‬ ‫است‪ .‬او یکی از پرکارترین نویسندگان‬ ‫کشور است و نامش با نام مجله مکتب‬ ‫اسالم پیوند خورده است‪ .‬او به پیشنهاد‬ ‫ایت اهلل شهید بهشتی به تدریس زبان‬ ‫انگلیسی به طالب مدرسه فیضیه‬ ‫پرداخت و تاکنون ‪ 143‬کتاب منتشر‬ ‫کرده که بیست و یک عنوان از انها‬ ‫ترجمه است‪ .‬او در نمایشگاه امسال‬ ‫با کتاب «امام حسین (ع) و نهضت‬ ‫جاوید کربال» که توسط نشر مهرتابان‬ ‫در سیصد و هفتاد صفحه منتشر می شود‬ ‫حاضر خواهد بود‪ .‬گفت وگوی ما را با‬ ‫ایشانمی خوانید‪.‬‬ ‫باید دانست که حساب شعرای صاحب نام و خوش ذوق‬ ‫این کشور که برای مصلحت و بیان افکار خود به سمت‬ ‫دربار می رفتند از حساب متملقان چاپلوس درباری که تنها‬ ‫به مدایح س��خیف از ملوک زمان خود می پرداختند کامال‬ ‫جداس��ت‪ .‬شاعری که ازعرفان سخن می گوید برای پول‬ ‫مالزم شاه نمی شود‪ ،‬بلکه برای مصلحت جامعه خود به‬ ‫دربار نزدیک می شود تا بتواند از امکانات ان به نفع مردم‬ ‫سود ببرد‪ .‬چندی پیش نسخه ای خطی در میان کتاب های‬ ‫خودم��ان پیدا کردیم که مربوط به جد پ��دری ام بود‪ .‬این‬ ‫کتاب در سه بخش با سه خط نستعلیق‪ ،‬نسخ و ثلث نوشته‬ ‫ش��ده بود و هر بخش در واقع بخش��ی از یک کتاب بود‬ ‫که رونویسی شده بود‪ .‬مشخص بود که این سه موضوع‬ ‫برای او جذاب بود و برای اینکه انها را داشته باشد مجبور‬ ‫بوده چیزی در حدود صدوپنجاه صفحه را رونویسی کند‪.‬‬ ‫یک لحظه تصور زحمتی که پیش��ینیان ما برای به دست‬ ‫اوردن کتب مورد عالقه شان می کشیدند سخت ازارم داد‪.‬‬ ‫البته بیشتر که فکر کردم به این نتیجه رسیدم که گرچه در‬ ‫گذشته به دست اوردن کتاب به دلیل کمبود ان کار بسیار‬ ‫س��ختی بود اما امروزه هم به دلیل ازدیاد کتاب ها این کار‬ ‫سادهنیست‪.‬گرچهامروزهاطالع رسانیبسیارپیشرفتهاست‬ ‫اما به هیچ وجه نمی تواند پاسخگوی حجم عظیم اطالعات‬ ‫ورودی باشد‪ .‬اگر به این موضوع فکر کنید که روزانه بین‬ ‫سیصد تا چهارصد کتاب در کشور چاپ می شود و اگر بنا‬ ‫را براین قرار دهیم که از تمام کتاب هایی که تا دیروز چاپ‬ ‫شده است اطالع داریم و به انها نیازی نداریم باز هم پیدا‬ ‫کردن کتب مناسب حال خود ان هم از بین این تعداد کتاب‬ ‫در هر روز کاری تقریبا غیرممکن است‪ .‬تازه این درحالی‬ ‫است که امکان دسترسی به تمام کتاب ها در هر روز وجود‬ ‫داشته باش��د که این احتمال هم نادر است‪ .‬گرچه در این‬ ‫سال ها هر روزه در تمام روزنامه ها و مجالت و بسیاری از‬ ‫سایت ها معرفی کتاب وجود دارد اما این میزان معرفی در‬ ‫در ای��ن روزگار ک��ه چاپ کت��اب رونق‬ ‫خاص��ی گرفت��ه انتخ��اب کتاب مناس��ب‬ ‫کار بس��یار سختی اس��ت‪ .‬این موضوع را‬ ‫قب��ول دارید؟ مث�لا بعد از پخش س��ریال‬ ‫مختار تعداد بس��یار زیادی کتاب در مورد‬ ‫ش��خصیت مختار تالیف شد‪ .‬یک مخاطب‬ ‫چه طور باید از بین این کتب‪ ،‬کتاب مناسب‬ ‫خود را پیدا کند؟‬ ‫‪ l‬به موضوع خوبی اش��اره کردید‪ .‬متاس��فانه مردم‬ ‫م��ا‪ ،‬به خصوص جوان��ان عالقه زیادی ب��ه خواندن‬ ‫نقد کتاب ندارند‪ .‬این نقد کتاب اس��ت که مشخص‬ ‫می کن��د یک کتاب در چه س��طحی ق��رار دارد چون‬ ‫توس��ط کارشناس ان موضوع نوشته شده و می تواند‬ ‫راهنمای بسیار خوبی باشد‪.‬‬ ‫به نظر من معلمان در دبیرستان ها و فرهنگسراها هم‬ ‫می توانند در معرفی کتب مناسب کمک کنند‪ .‬البته به‬ ‫این ش��رط که خود اهل مطالعه باشند‪ .‬در این سال ها‬ ‫خوش��بختانه کتاب های م��اه در موضوعات مختلف‬ ‫نظی��ر تاریخ ادبیات و‪ ...‬همچنین کتاب هفته نقدهای‬ ‫خوبی را از کتاب ها می نویس��ند که عالقه مندان الزم‬ ‫است برای انتخاب کتاب مناسب خود به انها مراجعه‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫نظ��ر ش��ما در م��ورد تخصص��ی ش��دن‬ ‫انتش��اراتی ها چیست؟ اینکه یک انتشارات‬ ‫فق��ط کتب تاریخی منتش��ر کن��د می تواند‬ ‫باع��ث ش��ود مخاطبی که به دنب��ال کتاب‬ ‫تاریخی اس��ت به ان انتش��اراتی ها مراجعه‬ ‫کند و کار ساده ای داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬م��ن مواف��ق ای��ن نظر نیس��تم‪ .‬تخصصی ش��دن‬ ‫انتش��اراتی ها در ح��رف خوب اس��ت ام��ا در عمل‬ ‫امکان پذی��ر نیس��ت چ��ون بعض��ی از کتاب ه��ا و‬ ‫مقایسه با حجم و تعداد کتب چاپ شده بسیار کم است‬ ‫و بس��یاری از این کتب فرصت معرفی پیدا نمی کنند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر س��ایت ‪ www.ketab.ir‬هر روز اسامی و‬ ‫طرح روی جلد تمام کتاب های چاپ شده را روی شبکه‬ ‫به نمایش می گذارد‪ .‬در حالی که این مرجع و منبع محل‬ ‫مناس��بی برای پیدا کردن و یافتن کتابی خاص اس��ت اما‬ ‫گاه پیش می اید محتوای کتاب هایی که شاید نویسند ه یا‬ ‫موضوع ان جالب است از دید ما پنهان بماند و این یعنی‬ ‫از دست رفتن فرصت برای مطالعه یک کتاب خوب‪ .‬در‬ ‫واقع با این وصف اطالع رسانی کامل وجود دارد اما شرایط‬ ‫به گونه ای پیش می رود که بسیاری از کتب در سایه یکدیگر‬ ‫محو می شوند و اثری از انها باقی نمی ماند‪ .‬اینها را نوشتیم‬ ‫که بدانیم در عصر ارتباطات هم ممکن است خالءهایی‬ ‫وجود داشته باشد که گرچه باتوجه بیشتر به فرایند تبلیغ‬ ‫و توزیع بتوان انه��ا را کوچک تر کرد اما نمی توان انها را‬ ‫از بین برد‪ .‬پروفس��ور موالنا روزی در پاسخ به سوالی در‬ ‫مورد اینکه چرا ادعا می کند در غرب فضای بسته سیاسی‬ ‫وجود دارد درحالی که رسانه های متعدد ضد دولتی در انها‬ ‫فعالیت می کنند پاسخ جالبی داد که ما امروز می توانیم ان‬ ‫را با شرایط بازار کتاب امروز در دنیا مقایسه کنیم‪ .‬او گفت‪:‬‬ ‫«برای ایجاد یک فضای بس��ته دو راه وجود دارد‪ -1 :‬عدم‬ ‫اجازه فعالیت و مخالفت حتی به یک نفر ‪ – 2‬اجازه فعالیت‬ ‫گسترده به همه مخالفان‪ ».‬او گفت غرب راه دوم را انتخاب‬ ‫کرده چون ظاهر بهتر و فریبنده تری دارد ولی همین ازیاد‬ ‫باعث می ش��ود تا کسی صدای کسی را نشود و خیلی از‬ ‫حرف های نشنیده باقی بماند‪ .‬حال رونق صنعت چاپ هم‬ ‫همین کار را انجام داده است‪ .‬خیلی از کتاب های مورد نیاز‬ ‫و مورد عالقه ما در بازار وجود دارد اما دسترس��ی به انها‬ ‫کار سختی است‪ .‬به قول حضرت حافظ «دست ما کوتاه و‬ ‫خرما برنخیل»‪g .‬‬ ‫موضوعات محدود هستند و اگر یک انتشاراتی فقط‬ ‫قرار باشد موضوعی کار کند از لحاظ اقتصادی امکان‬ ‫ادامه کار برای او فراهم نیس��ت‪ .‬ناش��ران هم با این‬ ‫کار مخالفند چون فروش ش��ان ممکن اس��ت خیلی‬ ‫پایی��ن بیاید‪ .‬خ��ود من بعد از این همه س��ال هرگاه‬ ‫باتوجه به اینکه ش��ما خ��ود مترجم هم‬ ‫هس��تید در زمین��ه کتاب ه��ای ترجم��ه‬ ‫چه ط��ور؟ راهی ب��رای انتخ��اب کتاب‬ ‫ترجمه شده مناسب هم وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬ترجم��ه و تالی��ف فرق ندارد‪ .‬مه��م نقد کتاب‬ ‫اس��ت که باید با ان مانوس بود تا بتوان کتاب های‬ ‫مناس��بی انتخاب کرد‪ .‬اما الزم است حال که بحث‬ ‫ترجمه را باز کردید مطالبی را بیان کنم‪ .‬متاس��فانه‬ ‫گرچه در س��ال های اخیر با افزایش تعداد با سوادان‬ ‫و دانش��جویان میزان مطالعه کتاب بیش��تر شده اما‬ ‫ترجمه های��ی که در این س��ال ها به ب��ازار عرضه‬ ‫می ش��وند گاه ارزنده و مفید نیس��تند‪ .‬ترجمه اثار‬ ‫بال��زاک‪ ،‬ویکتور هوگو‪ ،‬چخوف‪ ،‬داستایوفس��کی‪،‬‬ ‫تولستوی و جک لندن نه تنها موجب اگاهی می شود‬ ‫بلکه اغلب انسان های دردمندی را نیز می سازد‪ .‬اما‬ ‫ت کتاب هایی‬ ‫متاسفانه برخی از مترجمان ما به سم ‬ ‫می روند که ارزش چندان��ی ندارند و فرهنگ انها‬ ‫در ضدی��ت با فرهنگ ما قرار دارد‪ .‬من همیش��ه به‬ ‫مترجمان گفته ام که در انتخاب کتاب عجله نکنند‪.‬‬ ‫هر ساله ناشران خارجی در نمایشگاه کتاب تهران‬ ‫کتاب های ارزنده ای عرضه می کنند که برای ترجمه‬ ‫بسیار مفید است و می توان از انها استفاده کرد‪ .‬باید‬ ‫بدانی��م که جامعه ایرانی یک جامعه دینی اس��ت و‬ ‫رمان های غربی که تضاد زیادی با فرهنگ ما دارند‬ ‫برای ترجمه خوب و قابل قبول نیستند‪ .‬اگر کسی‬ ‫منکر این حقیقت شود معلوم است اگاهی چندانی‬ ‫از فرهنگ این کشور ندارد‪.‬‬ ‫پ��س الزم اس��ت در ترجم��ه ب��ه س��مت اثاری‬ ‫برویم که بار مثبتی برای ما داش��ته باشد و چیزی‬ ‫برداش��ته هایمان بیفزاید نه اینکه ما را از راه اصلی‬ ‫خودمان هم دور کند‪g .‬‬ ‫می خواه��م کتاب پی��دا کنم جلوی دانش��گاه تهران‬ ‫می روم‪ .‬کتاب فروش��ی های این ناحی��ه انقدر متعدد‬ ‫و متنوع هس��تند که هر کتابی با ه��ر خصوصیتی را‬ ‫می توان در انها پیدا کرد‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫فرهنگ انالین‬ ‫چهارگوش‬ ‫خانه سیاس��ی‪ :‬احمد نجفی‪ ،‬عضو ش��ورای‬ ‫عالی س��ینما می گوید‪:‬‬ ‫کنون��ی‬ ‫وضعی��ت‬ ‫فعالیت ه��ای صنفی در‬ ‫کش��ور زیر صفر است‬ ‫و هیچ نقط��ه مثبتی در‬ ‫این باره دیده نمی شود‪.‬‬ ‫مدیری��ت خانه س��ینما‬ ‫ب��ا عملکرد ضعی��ف خود موجب ش��ده تا‬ ‫فعالیت های صنفی در ش��رایط بحرانی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬هیات مدیره خانه سینما مشکالت این‬ ‫نه��اد را متاثر از کمبود مال��ی عنوان می کند‪.‬‬ ‫بودجه ناکافی خانه سینما تنها یک بهانه بوده‬ ‫چرا که این نهاد به محلی برای برخورد ارای‬ ‫سیاسی تبدیل شده است‪.‬‬ ‫س��ال های گلول��ه و زنب��ق‪ :‬رض��ا برجی‪،‬‬ ‫مستندس��از از اق��دام‬ ‫ب��رای س��اخت فیل��م‬ ‫مس��تند درباره تحوالت‬ ‫اخی��ر منطقه خب��ر داد‬ ‫و گفت‪ :‬ب��رای رفتن به‬ ‫برخی کشورهای عربی‬ ‫اقدام کردیم‪ ،‬ول��ی هنوز جواب نداده اند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر مستند «سال های گلوله و زنبق»‬ ‫را در مرحل��ه تدوین دارم که تا دو‪ ،‬س��ه ماه‬ ‫اینده اماده نمایش می شود‪ .‬اگر خدا بخواهد‬ ‫و بتوانی��م برویم‪ ،‬ای��ن کار را انجام می دهم‪.‬‬ ‫برای رفتن هم اقدام کردیم‪ ،‬ولی هنوز جواب‬ ‫نداده اند‪.‬‬ ‫صدای کیمیایی‪ :‬تولید و نمایش فیلم هایی که با‬ ‫کپیازفیلمفارسی هایقبل‬ ‫از انقالب ساخته شده اند‪،‬‬ ‫صدای اعتراض مس��عود‬ ‫کیمیایی‪ ،‬کارگردان سینما‬ ‫را ه��م در اورد‪ .‬کیمیایی‬ ‫در گفت وگوی��ی گفت��ه‪:‬‬ ‫«می بینی��م که فیلم هایی عین فیلمفارس��ی های‬ ‫ی با هم��ان کاراکترها و قصه ها س��اخته‬ ‫قدیم ‬ ‫می ش��ود و حت��ی برخی اوقات اسمش��ان هم‬ ‫تغییری نمی کند‪ .‬این فیلم ها نه روی تماشاگر اثر‬ ‫مثبت می گذارد و نه روی سبک و سلیقه و رشد‬ ‫کیفی سینما‪ ،‬اما در نهایت هم هیچ انتقادی از انها‬ ‫نمی شود‪».‬‬ ‫«فیتیله ای ه��ا و ش��اه پری��ون»‪ :‬ب��ا صدور‬ ‫پروانه س��اخت این اثر س��ینمایی از سوی‬ ‫ش��ورای ارزش��یابی و‬ ‫نظ��ارت ب��ر س��ینمای‬ ‫حرفه ای‪ ،‬پیش تولید ان‬ ‫اغ��از می ش��ود‪ .‬محمد‬ ‫مس��لمی‪ ،‬علی فروتن‬ ‫و حمی��د گلی که گروه‬ ‫فیتیله ای ها را تش��کیل‬ ‫می دهند‪ ،‬پیش از این در تله فیلمی با عنوان‬ ‫پاتینگا و قاطینگا به ایفای نقش پرداختند که‬ ‫با اقب��ال مخاطبان کودک و نوجوان روبه رو‬ ‫ش��د‪ .‬گروه بازیگ��ران یادش��ده پیش تر به‬ ‫همکاری خود با تلویزیون در ساخت برنامه‬ ‫فیتیله ای ها پایان دادند‪g .‬‬ ‫‪80‬‬ ‫فراخوان جشنواره شعر خیام‬ ‫راضیهسنجابی‬ ‫این هفته هم خبرهای جالبی داریم‪ ،‬از ش��کایت نویس��ندگان عربس��تانی گرفته تا محکوم ش��ناخته شدن‬ ‫دونشریه در دادگاه و سرامدن انتظار سه ساله مردم پایتخت برای تنیدن اوای ساز حسین علیزاده‪ .‬خبرها‬ ‫را باهم پی می گیریم‪ .‬از عربس��تان خبر می رس��د بعد از خطبه «محمد العریفی» خطیب جمعه ریاض که‬ ‫در ان کتاب ها و اهالی فرهنگ را متعفن و عمال خارجی دانست‪ ،‬جمعی از نویسندگان و روزنامه نگاران‬ ‫عربستانی قصد دارند از وی شکایت کنند‪.‬‬ ‫س��ردبیر روزنامه الریاض اتهامات العریفی را مضحک دانس��ت و گفت این سخنان مسخره و برای کسب‬ ‫ش��هرت است‪ .‬العریفی از مفتی های تندرو وهابی اس��ت که دو سال پیش هم به ایت اهلل سیستانی توهین‬ ‫کرده بود‪.‬در دبی هم قرار است از ‪ 25‬تا ‪ 31‬فروردین ماه چهارمین جشنواره فیلم خلیج فارس با شرکت ‪14‬‬ ‫فیلم از ایران برگزار شود‪ 1412 .‬فیلم بلند‪ ،‬مستند و کوتاه در این جشنواره از سراسر دنیا حضور دارند که‬ ‫سه بخش «سینمای خلیج فارس» برای فیلم های مستند‪ ،‬بلند و کوتاه‪« ،‬سینمای دانشجویی» برای فیلم های‬ ‫مس��تند و کوتاه و «مس��ابقه بین الملل» در حوزه فیلم کوتاه به رقابت خواهند پرداخت‪ .‬از سینما گفتیم‪ ،‬بد‬ ‫نیس��ت به ایران بیاییم و خبری هم از تلویزیون نقل کنیم‪ .‬بنا به گفته س��یدعلی مدنی‪ ،‬مدیر واحد اموزش‬ ‫و پرورش صداوس��یمای مرکز کرمانشاه براساس اخرین نتایج‪ ،‬شبکه سیمای استانی زاگرس با ‪76‬درصد‬ ‫بیننده عنوان پربیننده ترین ش��بکه اس��تانی کشور را از ان خود کرده اس��ت‪ .‬به تهران برمی گردیم‪ .‬خبری‬ ‫می رس��د با حکم دادگاه کیفری اس��تان تهران‪ .‬نشریه «دنیای جوانان» به اتهام انتشار ویژه نامه قرعه کشی و‬ ‫مس��ابقه به سبک بخت ازمایی که خالف قانون مطبوعات است و نشریه «فیلم و هنر» به اتهام اجاره دادن‬ ‫نشریه مجرم شناخته شدند‪ .‬بهزاد اژدری‪ ،‬رئیس هیات مدیره انجمن سفال و سرامیک هم از نصب تعدادی‬ ‫مجسمه های سرامیکی در سطح شهر تهران خبر داد‪.‬او ابراز امیدواری کرده است که هنر سفال و سرامیک‬ ‫هویت خود را بازیابد و به عنوان هنری مس��تقل و متفاوت از مجسمه سازی و نقاشی دیواری مورد توجه‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫هفته گذشته تاالر وحدت هم به انتظار سه ساله مردم تهران برای تنیدن اوای ساز حسین علیزاده پایان داد‪.‬‬ ‫او به همراه مجید خلج این کنسرت را برگزار کرد و در شب اول به اجرای بداهه در مایه دوگاه پرداخت‬ ‫و مجید خلج‪ ،‬او را با تنبک و ب م دایره ای همراهی کرد‪ .‬بم دایره ای که به وس��یله خود خلج طراحی ش��ده‪،‬‬ ‫نوعی دایره کوکی است که اجرای ان تلفیقی از تکنیک های رایج دف‪ ،‬دایره و کانجیرا (ساز طوقه ای جنوب‬ ‫هند) اس��ت‪ .‬قابل ذکر اس��ت استقبال مردم از این کنسرت بسیار در خور توجه بود‪ .‬از بنیاد شعر ایران هم‬ ‫خبری داریم‪ .‬این بنیاد که توسط هشت تن از شعرای انقالب در حال تاسیس است‪ ،‬مراحل پیگیری خود‬ ‫را س��پری می کند و هنوز کارش را رس��ما اغاز نکرده است‪ .‬مصطفی محدثی خراسانی‪ ،‬یکی از بانیان این‬ ‫بنیاد گفته اس��ت این بنیاد درصدد وفاق بین شاعران جوان است و نهادی است فارغ از تمام دسته بندی ها‬ ‫و اغراض خاص و صرفا به فکر ارتقای شعر و پرکردن بسیاری از خالءهای اموزشی و عاطفی است‪ .‬در‬ ‫این کار محدثی را ش��اعران دیگر چون عبدالجبار کاکایی‪ ،‬محمود رضا اکرامی فر‪ ،‬س��عید بیابانکی‪ ،‬عباس‬ ‫س��جادی‪ ،‬محسن احمدی و عبدالرحیم سعیدی راد همراهی می کنند‪ .‬هفته گذشته در مرکز فرهنگی شهر‬ ‫کتاب جلسه نقد و بررسی «شکوی الغریب» عین القضاه که به تازگی با ترجمه جدید غالمرضا جمشیدنژاد‬ ‫به چاپ رس��یده‪ ،‬برگزار شد‪ .‬این کتاب رساله ای اس��ت که عین القضاه ان را در زندان بغداد و در دفاع از‬ ‫خود در برابر اتهاماتی که به زده اند‪ ،‬نوشته و به همه پاسخ داده است‪ .‬این اثر هم مانند دیگر اثار او سرشار‬ ‫از تعبیرهای نغز‪ ،‬دلکش و صوفیانه است‪.‬‬ ‫این بار به اروپا و س��وئد می رویم‪ .‬بانک مرکزی س��وئد در اقدامی جالب و مثبت تصمیم به حک تصاویر‬ ‫شخصیت های ادبی و فرهنگی این کشور روی اسکانس ها گرفته است‪.‬‬ ‫از جمله ش��خصیت هایی که قرار است عکس انها روی اس��کناس چاپ شود «استریدلیندگون» نویسنده‬ ‫سرشناس سوئدی است که رمان «پی پی جوراب بلند» معروف ترین و پرفروش ترین اثر اوست‪.‬‬ ‫در اخر به دو فراخوان ادبی اشاره می کنیم‪ .‬جایزه شعر کوتاه خیام زیر نظر گردانندگان سایت انات برگزار‬ ‫می شود که مربوط به شاعران ایران و افغانستان است و همچنین فراخوان چهارمین کنگره سراسری شعر‬ ‫«ایینه نبی»‪ .‬مهدیه مرودش��ت مهلت ارسال اثار به این کنگره که پیرامون شخصیت حضرت علی اکبر(ع)‬ ‫اس��ت را تا ‪ 15‬خرداد ‪ 1390‬اعالم کرده اس��ت‪ .‬الزم به ذکر اس��ت این جشنواره ‪ 21‬و ‪ 22‬تیرماه در هفته‬ ‫جوان و میالد حضرت علی اکبر(ع) در شهرستان مرودشت برگزار خواهد شد‪g .‬‬ ‫قفسه‬ ‫کوچه نقاش ها‬ ‫بریده ای از کتاب «کوچه نقاش ها»‪ ،‬خاطرات سید ابوالفضل کاظمی‬ ‫خ��ودش هم از بزن بهادرها و الت های تهران بود و‬ ‫طرف دار ش��اه؛ جوری که وقتی فرح پهلوی بچه دار‬ ‫ش��د و پس��ر اول رضا پهلوی را به دنیا اورد‪ ،‬طیب‬ ‫کوچه و محل را چراغونی کرد‪ .‬رو همین حس��اب‬ ‫تا طیب را دیدم‪ ،‬محلش نگذاشتم و پشتم را طرفش‬ ‫کردم‪ .‬دس��تبند به دستش بود‪ .‬س�لام کرد و گفت‪:‬‬ ‫«محمد اقا ما رفیق نامرد نیستیم‪».‬‬ ‫جواب��ش رو ندادم‪ ،‬اما می دونس��تم که س��اواک از‬ ‫عالق ه طیب به اقای خمینی سوء استفاده می کند‪ .‬ان‬ ‫زمان طیب با «ش��عبان» سرشاخ بود‪ .‬هر دو یکه بزن‬ ‫جنوب شهر بودند و حرفشان خریدار داشت‪ .‬شعبان‬ ‫ورزش��کار بود و طرف دار ش��اه؛ طیب میدان دار و‬ ‫بارفروش و دس��ت و دل باز و خی��ر و یتیم نواز‪ .‬در‬ ‫حالی که همیش��ه شنیده بودیم او طرف دار و فدایی‬ ‫ش��اهه‪ ،‬یهو ورق برگشت و طیب شد ضد شاه‪ .‬حاال‬ ‫تو دل طیب چه حال و احوال و انقالبی پیدا ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬خدا می دونه‪ .‬س��ران مملکت جلس��ه گذاشتند‬ ‫ک��ه با طیب زد و بند کنن��د و وادارش کنند که بگه‬ ‫خمینی به من پول داده تا بار فروش ها رو تیر کنم‪ .‬ان‬ ‫روز در دادگاه‪ ،‬طیب رو به س��رهنگ نصیری گفت‪:‬‬ ‫«حرف های شما درست‪ ،‬اما ما تو قانون مشتی گری‪،‬‬ ‫با بچ ه حضرت زهرا (س) در نمی افتیم‪ .‬من این سید‬ ‫رو نمی شناسم‪ ،‬اما با او در نمی افتم‪».‬‬ ‫عاقبت دادگاه ش��اه به اسماعیل حاج رضایی‪ ،‬طیب‬ ‫حاج رضایی‪ ،‬من و حاج علی نوری حکم اعدام داد‬ ‫و به برادران کاردی و شمش��اد و بقیه ده تا پانزده سال‬ ‫زندان دادند‪.‬‬ ‫بع��د از اعالم حکم‪ ،‬ما را به بن��د هامون منتقل کردند‪.‬‬ ‫نصف ش��ب‪ ،‬مامور ش��هربانی امد و زد به در زندان و‬ ‫گفت ‪« :‬محمد باقری‪ ،‬حاج علی نوری‪ ،‬اعلی حضرت‪،‬‬ ‫با یک درجه تخفیف‪ ،‬عفو ملوکانه به شما داده‪».‬اینها رو‬ ‫گفتند تا طیب تو بزنه و از ترس اعدام حرفش رو پس‬ ‫بگیره و بگه اقای خمینی منو تحریک کرد‪ ،‬اما طیب که‬ ‫تو یک سلول دیگه زندانی بود‪ ،‬بلند گفت‪« :‬این حرف ها‬ ‫رو ب��رای ننه ات بزن یک بار گفت��م باز هم می گم؛ من‬ ‫با بچه حضرت زهرا در نمی افتم‪».‬فردا ش��ب صدایی از‬ ‫سلول طیب امد‪ .‬فهمیدم دارن می برندشان برای اعدام‪.‬‬ ‫وقت��ی می رفتن طی��ب زد به میل ه س��لول من و گفت‪:‬‬ ‫«محم��د اقا اگر یک روز خمینی رو دیدی س�لام منو‬ ‫بهش برسون و بگو خیلی ها شما رو دیدند و خریدند؛‬ ‫ما ندیده شما رو خریدیم‪».‬‬ ‫نیم س��اعت بعد ص��دای رگبار امد و معلوم ش��د که‬ ‫تیربارونشون کردن‪ .‬طیب رسم مردانگی رو به جا اورد‬ ‫و عاقبت به خیر شد‪ .‬هنوز هم حیرون کار طیب هستم‪.‬‬ ‫«کوچه نقاش ها» در برگیرن��ده زندگی نامه و خاطرات‬ ‫ی از دوران کودکی تا پایان س��ال‬ ‫س��ید ابوالفضل کاظم ‬ ‫‪ 1367‬و با تمرکز بیش��تر بر س��ال های حضور وی در‬ ‫جبهه های دفاع مقدس است‪.‬‬ ‫کتاب «کوچه نقاش ها» در ‪ 16‬فصل و بر اس��اس تاریخ‬ ‫سینما و تلویزیون‬ ‫فیلم سینمایی «‪ »24‬در راه است‬ ‫تهیه کننده نس��خه سینمایی سریال «‪ »24‬اعالم کرد این فیلم سال‬ ‫‪ 2012‬روی پ��رده س��ینماها می رود‪ .‬حدود ی��ک ماه پیش کیفر‬ ‫س��اترلند بازیگر نقش جک بائر اعالم کرد نس��خه سینمایی این‬ ‫سریال ش��بکه فاکس که مدت هاست مراحل تولید را پشت سر‬ ‫می گذارد‪ ،‬س��ال این��ده روی پرده می رود‪ .‬اکن��ون برایان گریزر‪،‬‬ ‫تهیه کننده فیلم این خبر را تائید کرد و س��ال ‪ 2012‬را سال اکران‬ ‫فیلم خواند‪ .‬گریزر به همراه کمپانی «ایمجین انترتینمنت» متعلق‬ ‫به ران هوارد‪ ،‬کارگردان فیلم «یک ذهن زیبا» تهیه کننده مجموعه‬ ‫تلویزیونی «‪ »24‬بودند‪ .‬این مجموعه برای مدت ‪ 10‬سال (‪2001‬‬ ‫تا ‪ )2010‬روی انتن شبکه فاکس بود‪ .‬گریزر در صفحه خود در‬ ‫ش��بکه اجتماعی توئیتر نوشت‪« :‬با کیفر ساترلند صحبت کردم و‬ ‫قرار شد سال اینده حتما فیلم «‪ »24‬را روانه سینما کنیم‪».‬ساترلند‬ ‫ماه پیش در برنامه تلویزیونی «ویو» در شبکه ای بی سی گفته بود‬ ‫موتور محرک نس��خه سینمایی کم جان اس��ت‪ .‬این مجموعه که‬ ‫داس��تان تالش های یک مامور دولتی برای خنثی کردن حمالت‬ ‫ تروریستی را تعریف می کند در زمان پخش خود چندین جایزه‬ ‫امی (اسکار تلویزیونی) از جمله جایزه امی بهترین سریال درام و‬ ‫بازیگر مرد برای ساترلند را به همراه داشت‪g .‬‬ ‫وقایع و مکان انها تدوین و به دلیل تمرکز بر حوادث‬ ‫جنگ‪ ،‬رخدادهای انقالب خالصه شده است‪.‬‬ ‫این کتاب براساس س��ه ماه مصاحبه و در مدت دو‬ ‫س��ال با هدف حفظ ش��کل و لحن راوی در قالب‬ ‫روایی تدوین ش��ده است‪ .‬نویس��نده در این کتاب‬ ‫س��عی کرده در نوش��تن خاطرات ب��ه واژه ها‪ ،‬تکیه‬ ‫کالم ها و اصطالحات خاصشان وفادار باشد‪ .‬عنوان‬ ‫«کوچ��ه نقاش ها» ب��رای این کتاب برگرفت��ه از نام‬ ‫کوچه ای است که کاظمی کودکی اش را با بسیاری از‬ ‫همرزمانش در ان گذرانده است‪ .‬مرتضی سرهنگی‪،‬‬ ‫نویس��نده و مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه‬ ‫هنری‪ ،‬درباره این کت��اب می گوید‪« :‬کوچه نقاش ها‬ ‫کتاب بس��یار متفاوتی در حوزه ادبیات دفاع مقدس‬ ‫است‪ .‬روایتش شیرین‪ ،‬بدیع و جذاب است و اصل‬ ‫مهم در جذابیت ان مربوط به اصطالحات و بیاناتی‬ ‫است که نویس��نده در روایت به انها توجه داشته و‬ ‫حفظشان کرده است‪g ».‬‬ ‫افتتاح نمایشگاه کتاب با حضور رئیس جمهور‬ ‫بازتاب‬ ‫بهمن دری‪ ،‬رئیس نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با ارائه گزارشی درباره نمایشگاه کتاب‪ ،‬اخرین‬ ‫تحوالت و اقدامات انجام شده را به اطالع اعضای شورا رساند‪.‬‬ ‫معاون امور فرهنگی در این گزارش با اشاره به شعار تعیین شده برای نمایشگاه امسال گفت‪« :‬شعار‬ ‫راهبردی برای بیس��ت و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ارتقای معرفت دینی و بصیرت‬ ‫فرهنگی در سال جهاد اقتصادی است‪».‬‬ ‫دری از امادگی و همکاری نهادهای شهری و خدماتی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬کمک رسانی و اطالعاتی و امنیتی‬ ‫ی این نهادها امادگی خود را برای‬ ‫برای برگزاری نمایش��گاه کتاب تش��کر کرد و گفت‪« :‬امسال تمام ‬ ‫برگزاری باشکوه تر نمایشگاه اعالم کرده اند‪».‬‬ ‫رئیس نمایش��گاه کتاب تهران با اعالم اینکه تعداد ناش��ران داخلی واجد شرایط حاضر در نمایشگاه‬ ‫امس��ال از مرز ‪ 2000‬ناشر گذشته اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬هیچ فعالیت فرهنگی را نمی توان سراغ گرفت که‬ ‫از حیث ظرف و مظروف با این حجم در کش��ور س��امان یابد‪ .‬و این مهم به همت و همدلی تمامی‬ ‫ نهادهای شهری و انتظامی و امنیتی و با همکاری صمیمانه همکاران اینجانب در معاونت امورفرهنگی‬ ‫وزارت فرهنگ وارشاد برپا می شود‪».‬معاون امور فرهنگی همچنین از تقاضای بسیاری از کشورهای‬ ‫جهان برای حضور در نمایشگاه بیست و چهار خبر داد و گفت‪« :‬باتوجه به محدویت فضا و تعداد‬ ‫تقاضاها مجبوریم از مس��احت غرفه های متقاضیان کم‬ ‫کنیم‪ ».‬رئیس نمایشگاه‪ ،‬متراژ اختصاص یافته به فضای‬ ‫نمایشگاهی امس��ال را ‪ 120‬هزار متر مربع عنوان کرد و‬ ‫گفت‪« :‬با همت همکاران این معاونت و موسسات تابعه‬ ‫و فعالیت های کمیته ناشران داخلی و خارجی امیدواریم‬ ‫چند روز زودتر غرفه ها در اختیار ناشران قرار گیرد‪».‬‬ ‫رئیس نمایش��گاه کتاب عدم وج��ود مکان دائمی برای‬ ‫نمایش��گاه را یکی از نقاط ضعف نمایش��گاه دانست و‬ ‫گفت‪« :‬ظرف نمایش��گاهی (مصلی) هر س��ال به دلیل‬ ‫ساخت و س��از کوچک تر می شود‪ .‬ما امسال رواق های‬ ‫مصلی را به دلیل ساخت و ساز در اختیار نداریم‪».‬‬ ‫بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ‪14‬‬ ‫تا ‪ 24‬اردیبهش��ت ماه سال ‪ 1390‬در مصلی بزرگ امام‬ ‫خمینی (ره) برگزار می شود‪g .‬‬ ‫‪81‬‬ ‫اروپا‬ ‫افزایش نرخ سود بانکی‪ ،‬مقابله با تورم‬ ‫یا تضعیف اقتصاد؟‬ ‫برایان بالک استون‪ /‬دیوید ویسل‬ ‫هفته گذشته بانک مرکزی اروپا اولین مقام پولی در اقتصاد توسعه یافته بود که بعد از وقوع‬ ‫بحران اقتصادی جهان نرخ سود بانکی را در ناحیه یورو افزایش داد‪ .‬افزایش سود بانکی‬ ‫که طی دو س��ال گذشته در پایین ترین حد خود‪ ،‬یعنی یک درصد نگه داشته شده بود‬ ‫نشان از ان دارد که دوره طوالنی مدت اعتبارات اسان به پایان خود نزدیک می شود‪ .‬اما در‬ ‫ایاالت متحده امریکا که در مقایسه با اروپا هراس کمتری نسبت به رشد تورم وجود دارد‪،‬‬ ‫بانک فدرال حداقل تا اواخر سال جاری میالدی یا اوایل سال بعد تمایلی به افزایش نرخ‬ ‫سود بانکی ندارد‪ .‬از این جهت‪ ،‬پیشی گرفتن بانک مرکزی اروپا از بانک فدرال در این‬ ‫مقوله اقدامی غیرمعمول به شمار می رود چرا که در دو بحران مالی قبل که طی ‪ 12‬سال‬ ‫گذشته‪ ،‬پس از تشکیل بانک مرکزی اروپا در اواخر دهه ‪ 90‬و اوایل دهه ‪ 2000‬رخ داد‪،‬‬ ‫چنین اقداماتی ابتدا از سوی بانک فدرال امریکا صورت گرفته بود‪.‬‬ ‫انتظار می رود بانک های مرکزی کانادا و اس��ترالیا که سال گذشته نرخ ها را تا حدودی‬ ‫افزایش داده بودند‪ ،‬و نیز بریتانیا طی چند ماه اینده افزایش نرخ سود بانکی را در دستور‬ ‫کار خود قرار دهند‪ .‬اما بانک ژاپن که با تبعات زلزله اخیر و بحران هسته ای درگیر است‪،‬‬ ‫فعال از این رویه پیروی نخواهد کرد‪ .‬افزایش نرخ سود بانکی توسط بانک مرکزی اروپا با‬ ‫هدف مقابله با رشد سریع تورم انجام گرفته اما این اقدام مخاطراتی را در بر دارد‪ .‬افزایش‬ ‫نرخ سود به میزان صحیح و در زمان مناسب تعیین کننده این است که ایا روند بهبودی‬ ‫اوضاع اقتصادی‪ ،‬پس ازیکی از بدترین رکودهای تاریخ اقتصاد جهان سرعت پیدا خواهد‬ ‫کرد و ایا جهان می تواند از وقوع تورمی ناخواسته جلوگیری نماید؟‬ ‫تجربیات نا خوشایند چند سال گذشته سبب شده که بانک های مرکزی حتی محتاطانه تر‬ ‫از حد معمول عمل کنند‪ .‬از یک سو‪ ،‬وحشت از تورم رو به افزایش است که رشد قیمت‬ ‫غذا‪ ،‬نفت و کاال به ان دامن می زند به خصوص که این باور وجود دارد که تورم معموال‬ ‫پس از یک دوره ارائه تسهیالت مالی اسان و وام های کالن توسط دولت به وجود می اید‬ ‫و از س��وی دیگر بانک ها و وام گیرندگان در بسیاری نقاط اسیب پذیر باقی می مانند و‬ ‫سرعت رشد اقتصادی به اندازه ای نیست که نرخ باالی بیکاری را تخفیف دهد‪.‬‬ ‫بانک مرکزی اروپا با وعده س��رکوبی تورم در بدو تش��کیل نرخ سود خود را به ‪1/25‬‬ ‫درصد افزایش داده و این در شرایطی است که این اقدام بار مضاعفی را به کشورهای‬ ‫مقروضی چون یونان‪ ،‬ایرلند و پرتغال تحمیل می کند‪ .‬با این وجود‪ ،‬ژان کلود تریش��ه‪،‬‬ ‫رئی��س بانک مرکزی اروپا در بیانیه خود تصریح کرده که انگیزه اصلی این بانک برای‬ ‫عدم تداوم نرخ ها پایین س��ود بانکی تنها کمک به بازارهای اقتصادی ضعیف تر ناحیه‬ ‫یورو بوده است‪.‬‬ ‫در ماه مارس قیمت کاالهای مصرفی در کشورهای ناحیه یورو ‪ 2/6‬درصد باالتر از حد‬ ‫قیمت در ماه های اولیه سال و بیشتر از سقف تعیین شده برای تورم توسط بانک مرکزی‬ ‫که زیر دو درصد است‪ ،‬بوده است‪ .‬بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که افزایش بیشتر‬ ‫نرخ سود بانکی می تواند تاثیر مخربی روی اقتصاد حوزه یورو داشته باشد‪ .‬به خصوص‬ ‫در شرایطی که این کشورها با بدهی های هنگفت بخش خصوصی که تامین سرمایه انها‬ ‫وابس��تگی زیادی به نرخ های کوتاه مدت سود بانکی دارد‪ ،‬دست به گریبانند‪ .‬بر اساس‬ ‫تحلیل فرناندو فرناندس‪ ،‬اس��تاد دانشگاه بازرگانی مادرید‪ ،‬انتظار می رود در اسپانیا که‬ ‫بیش از ‪ 90‬درصد وام ها بر اساس نرخ های کوتاه مدت سود بانکی است‪ ،‬مجموع ‪0/75‬‬ ‫درصد افزایش سود بانکی بانک مرکزی اروپا در سال جاری حدود ‪ 1370‬دالر در سال‬ ‫خاورمیانه‬ ‫‪82‬‬ ‫به میانگین بازپرداخت وام های این کشور اضافه کند‪.‬‬ ‫بانک انگلیس به رغم اینکه نرخ تورم در این کشور بسیار باالتر از سقف استاندارد است‬ ‫هنوز افزایش نرخ های س��ود بانکی را نپذیرفته اس��ت‪ .‬در این بین‪ ،‬بانک ژاپن نیز در‬ ‫پاسخ به اس��یب های اقتصادی زلزله اخیر یک تریلیون ین (برابر با ‪ 11/2‬میلیارد دالر)‬ ‫وام های یک س��اله تقریبا بدون بهره را به بانک های این کش��ور عرضه کرده است‪ .‬در‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ ،‬بانک فدرال با تکمیل موجودی برنامه ریزی شده ‪ 600‬میلیارد دالر‬ ‫در خرید اوراق قرضه دولتی‪ ،‬در ش��رف توقف تزریق اعتبار بیشتر به اقتصاد است‪ .‬اما‬ ‫بن برنانکه‪ ،‬رئیس بانک فدرال‪ ،‬با وجود نا ارامی های برخی از سیاس��تگذارانش‪ ،‬هنوز‬ ‫نشانی از تعجیل در افزایش نرخ های کلیدی سودهای کوتاه مدت که از دسامبر ‪2008‬‬ ‫در حد صفر بوده‪ ،‬از خود بروز نداده است‪ .‬سرمایه گذاران پیش بینی می کنند که بانک‬ ‫فدرال تا اواخر سال ‪ 2012‬نرخ کلیدی سود بانکی خود را به ‪ 1/25‬نخواهد رساند‪ .‬برای‬ ‫مصرف کنندگان و صاحبان کسب و کار‪ ،‬این عدم توافق میان بانک های مرکزی کشور‬ ‫نسبت به سیاست هایی که مقامات پولی کشورشان اتخاذ می نماید اهمیت کمتری دارد‪.‬‬ ‫کیم شونهولتس‪ ،‬اقتصاددان مدرسه اقتصاد دانشگاه نیویورک در این باره می گوید‪« :‬سوالی‬ ‫که برای اروپا چالش برانگیز است این است که ایا بانک مرکزی اروپا برای تضمین نرخ‬ ‫پایین و باثبات تورم اقدام مناسبی انجام می دهد یا اینکه شتابزده عمل کرده و از این رو‬ ‫ش��رایط اقتصادی را که تازه در حال جان گرفتن است به مخاطره می اندازد؟» اختالف‬ ‫بین سیاست های پولی در واقع تا حدودی اختالف میان بزرگترین اقتصادهای جهان را‬ ‫منعکس می کند‪ .‬حتی در دوره جهانی سازی‪ ،‬سیاست های پولی همچنان روی شرایط‬ ‫ملی و منطقه ای متمرکز است و تورم در حال حاضر به وضوح در اروپا تهدید بزرگتری‬ ‫به شمار می رود تا در ایاالت متحده‪ .‬اما اختالف در سایست های پولی همچنین نمایانگر‬ ‫تفاوت قضاوت ها در بین بانک های مرکزی درباره احتمال خطرتورم جهانی پس از دوره‬ ‫طوالنی مدت اعتبارات اسان و افزایش اخیر قیمت غذا و نفت است‪ .‬به نظر نمی رسد‬ ‫اقدام بانک مرکزی اروپا هیچ تاثیرعمده ای در زمانبندی بانک فدرال برای افزایش نرخ‬ ‫سود بانکی داشته باشد‪ .‬دلیلی که بانک فدرال با سرعت کمتری پیش می رود این است‬ ‫که بر اساس گمانه زنی ها‪ ،‬اقتصاد ایاالت متحده نسبت به اروپا ظرفیت اضافه بیشتری دارد‬ ‫و از این رو می تواند پیش از ترقی تورم به سرعت رشد کند‪ .‬زمانی که سیاست پولی در‬ ‫جهات مختلف و با سرعت های متفاوتی حرکت می کند‪ ،‬معموال بارزترین تاثیر ان روی‬ ‫ارزهاست که عمال از مدتی قبل نمود پیدا کرده‪ .‬از اوایل مارس تا کنون یورو بیش از ‪3‬‬ ‫درصد در برابر دالر امریکا باال رفته هرچند هفته گذشته در واکنش به اظهارات تریشه‬ ‫‪ 0/19‬درصد افت داشت‪ .‬با این وجود تریشه نگرانی بانک مرکزی اروپا را از احتمال تاثیر‬ ‫افزایش قیمت های غذا و نفت روی س��ایر کاالها‪ ،‬خدمات و دستمزدها را ابراز کرد و‬ ‫گفت‪« :‬ما در در این زمینه در حالت اماده باش فوق العاده هستیم‪g ».‬‬ ‫‪The Weekend Australian‬‬ ‫ادامه فروش تسلیحات نظامی امریکا به کشورهای خاورمیانه‬ ‫الیس��ون ویر‪ ،‬مدیر اجرای��ی مرکز «اگر امریکایی ها می دانس��تند»‪ ،‬در‬ ‫خصوص تش��دید مس��ابقه تس��لیحاتی در منطقه که به طور اخص به‬ ‫فروش تس��لیحات به عربستان سعودی و امارات متحده عربی از سوی‬ ‫امریکا مربوط می شود‪ ،‬گفت‪« :‬اجرایی شدن این قرار فروش تسلیحات‬ ‫نظامی امریکا به عربستان موجب ناراحتی بسیاری از مردم امریکاست‬ ‫که نمی خواهند ش��اهد چنین اعمالی توسط دولت کشورشان باشند و‬ ‫در واقع این اقدامات می تواند مس��ابقه تس��لیحاتی را در منطقه شدت‬ ‫بخشد‪».‬‬ ‫وی در بخش دیگری از س��خنانش تاکید کرد‪« :‬از طرف دیگر‪ ،‬این نکته که اس��رائیل‬ ‫تسلیحات و تجهیزات نظامی فراوانی در اختیار دارد‪ ،‬دیگر کشورها را تحریک می کند‬ ‫ی خود را تقویت و تس��لیحات بیش��تری خریداری کنند و مسابقه‬ ‫تا تجهیزات نظام ‬ ‫تسلیحاتی از مدت ها قبل در منطقه وجود داشته است‪ .‬انعقاد این قرارداد با عربستان‬ ‫سعودی نیز وضعیت را وخیم تر خواهد کرد‪».‬‬ ‫وی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص ادعای امریکا در مورد‬ ‫تاثیر فروش تسلیحات بر اس��تقرار روند نظم نوین جهانی‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬فروش سالح توسط امریکا دالیل فراوانی از جمله سودجویی‬ ‫کارخانه های مهمات سازی و نفوذ البی گرها در واشنگتن دارد‪ .‬افراد‬ ‫مش��خصی نیز خواهان انجام تغییرات مبنایی در جهان هس��تند که‬ ‫فروش گسترده سالح بخشی از این نظریه است و بسیاری از مردم‬ ‫با ان مخالف‪‎‬اند‪».‬‬ ‫مدیر این مرکز امریکایی یاداور شد‪« :‬فروش این تسلیحات عالوه بر‬ ‫مشکالتی که برای منطقه و حتی خود امریکا از نظر اقتصادی پدید می اورد‪ ،‬در داخل‬ ‫این کش��ورها نیز مشکل ساز اس��ت‪ ،‬زیرا اکنون می بینیم علیه مردمی استفاده می شود‬ ‫که س��عی دارند دموکراسی را در کشور خود مس��تقر کنند و تسلیحات ساخته شده‬ ‫در امریکا‪ ،‬فرانس��ه‪ ،‬انگلیس و حتی افریقای جنوبی به کشورهایی در منطقه فروخته‬ ‫می شود که به شدت قیام های دموکراتیک مردمی را سرکوب می کنند»‪g .‬‬ ‫افریقا‬ ‫چند نفر در ساحل عاج کشته شدند‬ ‫چهره‬ ‫کمیس��اریای عالی حقوق بشر س��ازمان ملل اعالم کرد‪ ،‬از پایان ماه مارس تاکنون‬ ‫‪ 536‬تن در غرب س��احل عاج و عمدتا در ش��هر دوکو کش��ته شده اند‪ .‬این نهاد‬ ‫همچنین نسبت به احتمال افزایش امار تلفات هشدار داد‪ .‬راوینا شمدسانی‪ ،‬سخنگوی‬ ‫کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل اعالم کرد‪« :‬تیم تحقیقاتی در غرب ساحل‬ ‫عاج تقویت شده است‪ .‬تاکنون کشته شدن ‪ 536‬تن در غرب این کشور تایید شده‬ ‫است‪ ».‬وی افزود‪« :‬این کشتارها احتماال از پایان ماه مارس رخ داد ه و اجساد در چند‬ ‫شهر از جمله دوکو‪ ،‬گیگلو و بلولکین پیدا شده اند‪ ».‬شمدسانی با هشدار اینکه امار‬ ‫نهایی می تواند باالتر باشد‪ ،‬خواستار مسئولیت پذیری شد و ان را برای اشتی ملی در‬ ‫ساحل عاج الزم دانست‪ .‬او اذعان کرد که تنش های فرقه ای می تواند همچنان ادامه‬ ‫داشته باشد و این موضوع به ویژه به نحوه رفتار با لوران باگبو در بازداشت ارتباط‬ ‫زیادی دارد‪ .‬وی افزود‪« :‬اگر با باگبو مطابق با استانداردهای بین المللی و احترام رفتار‬ ‫شود و محاکمه وی طبق قانون باشد‪ ،‬معتقدیم که این موضوع پیام روشنی مبنی بر‬ ‫مسیر حرکت این کش��ور خواهد بود‪ ».‬به گزارش خبرگزاری فرانسه‪ ،‬اژانس های‬ ‫امدادی هشدار دادند که دستگیری باگبو به معنی پایان یافتن بحران بشری در غرب‬ ‫س��احل عاج نیست‪ .‬الیزابت بیرس‪ ،‬س��خنگوی اداره هماهنگی امور بشردوستانه‬ ‫سازمان ملل گفت‪« :‬در حال حاضر دستگیری لوران باگبو اوضاع بشری را در این‬ ‫کشور تغییر نمی دهد‪ .‬ما برای کمک به مردم ابیجان باید به این شهر دسترسی داشته‬ ‫باشیم‪ ».‬سخنگوی سازمان بین المللی مهاجرت نیز گفت که کمک های بشردوستانه تا‬ ‫سالیان سال در ساحل عاج مورد نیاز خواهد بود‪g .‬‬ ‫فلسطین‬ ‫ظهور حزب اهلل دوم‬ ‫وزی��ر امور خارج��ه رژیم صهیونیس��تی در اظهارات��ی منفعالن��ه مدعی ش��د که‬ ‫تل اویو نه تنها نباید به دنبال صلح با حماس باشد بلکه باید این جنبش فلسطینی را از‬ ‫قدرت ساقط کند‪« .‬اویگدور لیبرمن» وزیر امور خارجه افراط گرای رژیم صهیونیستی‬ ‫ی فلسطین نشان داد‪.‬‬ ‫بار دیگر خشم خود را از مقاومت اسالم ‬ ‫وی در مصاحبه ای که با رادیو رژیم اسرائیل انجام داد خواستار تالش برای خارج‬ ‫کردن جنبش مقاومت اسالمی فلسطین (حماس) از قدرت شد‪.‬‬ ‫لیبرمن تالش های دولت نتانیاهو برای بازگرداندن ارامش به سرزمین های اشغالی‬ ‫را اش��تباه دانسته و درباره تبدیل شدن حماس به قدرت دیگری مانند حزب اهلل در‬ ‫مرزهای این رژیم هش��دار داد‪ .‬وی اعالم کرد که تمام تالش های تل اویو باید بر‬ ‫س��اقط کردن حماس از قدرت معطوف شود‪ .‬این سخنان در حالی مطرح می شود‬ ‫که حمالت خشونت بار صهیونیست ها‬ ‫به غ��زه در روزهای اخی��ر با واکنش‬ ‫تند حم��اس روبه رو ش��ده و جنبش‬ ‫مقاومت اسالمی فلسطین هشدار داده‬ ‫که در صورت تکرار چنین اقدامی‪ ،‬ان‬ ‫را با ش��دت پاسخ خواهد داد‪ .‬واکنش‬ ‫حماس سبب نگرانی رژیم صهیونیستی‬ ‫ش��ده و نتانیاهو را بران داش��ته تا در‬ ‫جس��ت وجوی راه حلی مسالمت امیز‬ ‫برای بازگرداندن ارامش به سرزمین های‬ ‫اشغالی باشد‪g .‬‬ ‫کیوسک‬ ‫غرب و قذافی‪ ،‬دو روی یک سکه‬ ‫دن لیبرمن‬ ‫فالس��فه و دانش��مندان هم��واره تئوری های��ی را مطرح کرده اند که بر اس��اس ان‬ ‫دوگانگی نیروی س��وق دهنده حرکت و پیش��روی اس��ت‪ .‬تئوری جورج ویلهلم‬ ‫فردریش هگل فیلس��وف‪ ،‬فرایند تغییری را مطرح نموده که طی ان تضاد بین دو‬ ‫نی��روی تعامل��ی فرض و نقیضی را ایجاد می کند که یک تلفیق جدید را تش��کیل‬ ‫می دهند‪ .‬در حالیکه قوانین حرکت نیوتن نشان می دهد که هر عمل‪ ،‬عکس العملی‬ ‫را در پی خواهد داشت‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که سیاست خارجی ایاالت متحده امریکا از تعالیم دوگانگی پیروی‬ ‫می کند‪ .‬صرف نظر از جنگ س��رد‪ ،‬تاریخ ‪ 60‬سال اخیر امریکا نشان دهنده حرکت‬ ‫رفت و برگش��تی ان بی��ن دو قطب عمل و عکس العمل بوده ک��ه به ندرت نتایج‬ ‫رضایت بخشی را در بر داشته است‪ .‬معمر قذافی و چالش های او برای تسلط غرب‬ ‫نمونه ای عالی از این حرکت رو به عقب است‪.‬‬ ‫ایا قذافی به عنوان یک دیکتاتور و یک توطئه گر می توانس��ت وجود داش��ته باشد‬ ‫اگر ملل غربی‪ ،‬به خصوص به نمایندگی ایاالت متحده امریکا‪ ،‬رفتار منصفانه ای را‬ ‫با جهان سوم در پیش می گرفتند و از دخالت در امور ملت ها برای منافع شخصی‬ ‫پرهیز می کردند؟ قذافی پس از انکه ایتالیا کشورش را طی سال های ‪ 1911‬تا ‪1943‬‬ ‫اش��غال نمود و بیگانگان لیبی را در طول جنگ جهانی دوم به یکی از صحنه های‬ ‫اصلی نبرد تبدیل کردند و نیز بعد از انکه ادریس دوم به عنوان اولین و تنها پادشاه‬ ‫لیبی با سیس��تم س��لطنتی موروثی روی کار امد‪ ،‬قدرت را به دست گرفت‪ .‬دیوید‬ ‫کامرون‪ ،‬نخس��ت وزیر بریتانیا و نیکوال سارکوزی‪ ،‬رئیس جمهور فرانسه‪ ،‬زمانی که‬ ‫خواس��تار کناره گیری قذافی و رویارویی او با عدالت ش��دند عدم اگاهی خود از‬ ‫تاریخ و افراط در دورویی را نمایان س��اختند‪ .‬ایا انها نمی دانس��تند که با انتخاب‬ ‫رهبران کش��ورها پس از جنگ جهانی اول‪ ،‬حمله به اعراب در طول قرن بیس��تم‪،‬‬ ‫حمایت از دیکتاتوری و فساد رژیم های عربی و ارائه تعاریف جعلی از مفهوم اراده‬ ‫ش��خصی‪ ،‬فرانسه و بریتانیا نقشی عمده در مشکالت خاورمیانه و کمک به ظهور‬ ‫رهبران دیکتاتوری چون معمر قذافی داش��ته اند؟ تاریخ از سیاس��ت های متزورانه‬ ‫غرب در برابر لیبی پرده بر می دارد‪ .‬سیاست هایی که با منع فروش تجهیزات نظامی‬ ‫به لیبی در س��ال ‪ 1978‬اغاز ش��د و با‬ ‫تحریم های مداوم و رو به رشد توسط‬ ‫مقام��ات امریکای��ی ادامه پی��دا کرد‪،‬‬ ‫زمینه س��از عم��ل و عکس العمل های‬ ‫کشتارامیز متعددی از سوی رهبر لیبی‬ ‫ش��د‪ .‬در س��ال ‪ 2004‬قذافی با توقف‬ ‫تولید سالح های کشتار جمعی و قبول‬ ‫مسئولیت قربانی های بمب گذاری های‬ ‫ تروریستی پذیرفت که در روش هایش‬ ‫تغییر رویه دهد‪ .‬به این ترتیب تحریم ها‬ ‫متوقف ش��د‪ ،‬نفت به گردش درامد و‬ ‫لیب��ی موجی از پروژه ه��ای داخلی را‬ ‫اغاز کرد که به شکلی دراماتیک سطح‬ ‫زندگی را در این کشور ارتقا داد‪g .‬‬ ‫منبع‪Global Comment :‬‬ ‫جهان در یک نگاه‬ ‫مجله هفتگی ‪ The Week‬در سال ‪ 1995‬توسط جولیون کانل‪ ،‬روزنامه نگار سابق‬ ‫روزنامه های تایمز و تلگراف در انگلیس تاسیس شد‪ .‬در سال های ‪ 2001‬و ‪ 2008‬این‬ ‫مجله چاپ خود را به ترتیب در ایاالت متحده امریکا و استرالیا اغاز کرد و به این‬ ‫ترتیب تیراژ جهانی خود را به ‪ 700‬هزار نسخه رساند‪ .‬شرکت انتشاراتی ‪Dennis‬‬ ‫‪ Publishing‬انتش��ار این مجله را در انگلیس و اس��ترالیا به عهده دارد و در ایاالت‬ ‫متحده نیز این کار توس��ط ش��رکت ‪ The Week Publications‬انجام می شود‪.‬‬ ‫ضمن اینکه نس��خه اینترنتی این روزنامه نیز به ص��ورت روزانه در پایگاه اینترنتی‬ ‫ان قابل دسترس��ی اس��ت‪ The Week .‬در محتوای ‪ 35‬صفحه ای خود به بهترین‬ ‫و داغ ترین اخبار انگلیس و جهان می پردازد و خوانندگانی با نقطه نظرات سیاس��ی‬ ‫مختل��ف را مخاطب قرار می دهد‪ .‬به عالوه ای��ن مجله به مطالب علمی‪ ،‬تجاری و‬ ‫هنری نیز می پردازد‪ .‬جلد این مجله اغلب کاریکاتوری از یکی از چهره های برجسته‬ ‫سیاس��ی یا رسانه ای است‪ The Week .‬در جمع مجالت خبری هفتگی به لحاظ‬ ‫نوع نش��ریه‪ ،‬هم رده ‪ USA Today‬دربین روزنامه هاست‪ .‬اکثر مطالب ان برگرفته‬ ‫از منابع بسیار وسیع و متعدد است و بنابراین رویکرد محافظه کارانه یا لیبرال در این‬ ‫مجله در ابهام قرار دارد‪ .‬نوع سازماندهی ‪The Week‬‬ ‫به گونه ای است که در واقع فهرست مطالب به معنای‬ ‫واقعی در ان دیده نمی شود بلکه شیوه اغاز این مجله‬ ‫به گونه ای اس��ت که در ابتدا ب��ه دو بخش از عناوین‬ ‫تقسیم می شود‪ :‬خبرهای اصلی منتشر شده توسط منابع‬ ‫مربوطه و چگونگی پردازش این اخبار پس از انتش��ار‪ .‬در واقع این بخش داغ ترین‬ ‫اخبار جهان را به طور خالصه در اختیار خواننده قرار می دهد که اخیرا به جریانات‬ ‫در حال وقوع در لیبی و منطقه خاور میانه اختصاص داده ش��ده و اخبار جنجالی ان‬ ‫نیز در حال حاضر در خصوص دیوید کامرون‪ ،‬نخس��ت وزیر انگلیس و مواضع وی‬ ‫در خصوص تغییرات رادیکالی در خدمات بهداشت ملی است‪ .‬بخش بعدی تحت‬ ‫عنوان «جهان در یک نگاه» به سایر اخبار مهم جهان می پردازد و قسمت های دیگر‬ ‫نیز عبارتند از بخش مردم‪ ،‬کارتون هفته (که در واقع طنزی کارتونی از وقایع سیاسی‬ ‫در جریان است)‪ ،‬مطالب کوتاه با نگاهی عمیق تر به وقایع یا افراد خبرساز‪ ،‬ستون های‬ ‫برتر‪ ،‬سالمت‪ ،‬مطالب تجاری و غیره‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ 84 ‫نمــایندگی ‪ 209‬شــرکت بهــمن دیــزل‬ ‫نمــایندگی ‪ 212‬شرکت مامــوت دیزل ‪SCANIA‬‬ ‫طرف قرارداد با شرکت لیزینگ ایران ( بانک تجارت)‬ ‫نقدی‪ -‬لیزینگی‬ ‫تحویل فوری‬ ‫بازرگانی زندی خودرو‬ ‫برتــرین و پرفــروشتـرین‬ ‫نمایندگیانحصــاریفروش‬ ‫شرکت بهمن دیزل ( ایسوزو)‬ ‫در ‪ 4‬سال متـــوالی‬ ‫تهـرانمیدانسیدجمالالدین‬ ‫اســـدابـادی(یوســـفاباد)‬ ‫خیـــابان ابن سینا ‪ -‬پالک‪83‬‬ ‫ساختمانپدید‪-‬طبقه‪-­1‬واحد‪2‬‬ ‫‪021 - 88704613- 88700179‬‬ ‫اداره تحــویل‪ :‬شـــهــرک‬ ‫‪ -2‬بلـــوار‬ ‫نمایشگاهها‪-‬فـاز ‬ ‫کوثر ‪-‬بلوار موسی بن جعفــر‬ ‫نبـش ارغـوان‪- 3‬پــالک‪19‬‬ ‫(تلفکس) ‪021- 55255052-6‬‬ ‫‪www.zanditrading.com‬‬ ‫‪info@zanditrading.com‬‬ ‫‪85‬‬