ماهنامه مثلث شماره 82

‫زبان زمانه پیامبر‬ ‫همراه بااثار و گفت وگو هایی از‪:‬‬ ‫حجت االسالم نجف لک زایی‪ ،‬حجت االسالم احمد رهدار‬ ‫و حجت االسالم محسن الویری‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره هشتاد و دوم ‪ 5 /‬تیرماه ‪ 92/ 1390‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫دونده از‬ ‫خط پایان نگذشت‬ ‫درباره اینکه چرا حمید سجادی‬ ‫وزیر ورزش نشد‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫زخم غرب روی‬ ‫صورت پاک ایران‬ ‫نگاهی به جنگ شیمیایی عراق در‬ ‫‪ 8‬سال دفاع مقدس‬ ‫شهید بهشتی‬ ‫علیه لیبرال ها‬ ‫پرونده ای درباره‬ ‫حزب جمهوری اسالمی‬ ‫جل ‬ ‫ددوم‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره شصت و نهم ‪ 15 /‬اسفند ‪ 88/1389‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫شهید بهشتی‬ ‫علیه لیبرال ها‬ ‫‪54 - 62‬‬ ‫راه امام‬ ‫پیام حضرت امام به مناسبت شهادت‬ ‫ایت اهلل بهشتی‬ ‫شهادت فرزندان راستین‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫ملتی که برای اقامه عدل اس�لامی و اجرای احکام‬ ‫قران مجید و کوتاه کردن دست جنایتکاران ابرقدرت‬ ‫و زیستن با اس��تقالل و ازادی قیام نموده است‪ ،‬خود‬ ‫را برای شهادت و ش��هید دادن اماده نموده است و به‬ ‫خود باکی راه نمی دهد که دست جنایت ابرقدرت ها از‬ ‫استین مشتی جنایتکار حرفه ای بیرون اید و بهترین‬ ‫فرزندان راس��تین او را به شهادت رساند‪ .‬مگر شهادت‬ ‫ارثی نیست که از موالیان ما که حیات را عقیده و جهاد‬ ‫می دانس��تند و در راه مکتب پرافتخار اس�لام با خون‬ ‫خود و جوانان عزیز خود از ان پاس��داری می کردند به‬ ‫ملت شهیدپرور ما رس��یده است؟ مگر عزت و شرف و‬ ‫ارزش های انس��انی‪ ،‬گوهرهای گرانبهایی نیستند که‬ ‫اس�لاف صالح این مکتب‪ ،‬عمر خود و یاران خود را در‬ ‫راه حراست و نگهبانی از ان وقف نمودند؟‬ ‫مگر ما پیروان پاکان سرباخته در راه هدف نیستیم‬ ‫که از ش��هادت عزیزان خود به دل تردیدی راه دهیم؟‬ ‫مگر دش��من قدرت ان دارد که با جنایت خود مکارم‬ ‫و ارزش های انسانی ش��هیدان عزیز ما را از انان سلب‬ ‫کند؟ مگر دشمن های فضیلت می توانند جز این خرقه‬ ‫خاکی را از دوستان خدا و عاش��قان حقیقت بگیرند؟‬ ‫بگذار این ددمنشان که جز به «من» و «ما»های خود‬ ‫نمی اندیش��ند و یاکلون کما تاکل االنعام‪ ،‬عاشقان راه‬ ‫ح��ق را از بند طبیع��ت رهانده و به فض��ای ازاد جوار‬ ‫معشوق برسانند‪.‬‬ ‫ننگت��ان باد ای تفاله ه��ای ش��یطان‪ ،‬و عارتان باد‬ ‫ای خودفروختگان به جنایت��کاران بین المللی که در‬ ‫سوراخ ها خزیده و در مقابل ملتی که در برابر ابرقدرت ها‬ ‫برخاسته است‪ ،‬به خرابکاری های جاهالنه پرداخته اید‪.‬‬ ‫عیب بزرگ شما و هوادارانتان ان است که نه از اسالم و‬ ‫قدرت معنوی ان و نه از ملت مسلمان و انگیزه فداکاری‬ ‫او اطالعی دارید‪.‬‬ ‫شما ملتی را که برای سقوط رژیم پلید پهلوی و رها‬ ‫شدن از اسارت شیطان بزرگ ده ها جوان عزیز خود را‬ ‫فدا کرد و با شجاعت بی مانند ایستاد و خم به ابرو نیاورد‪،‬‬ ‫نشناخته اید‪ .‬شما ملتی را که معلوالنشان در تخت های‬ ‫بیمارس��تان ها ارزوی ش��هادت می کنند و یاران را به‬ ‫شهادت دعوت می کنند‪ ،‬نشناخته اید‪ .‬شما کوردالن با‬ ‫انکه دیده اید با شهادت رساندن شخصیت های بزرگ‬ ‫صفوف فداکاران در راه اس�لام فش��رده تر و عزم انان‬ ‫مصمم تر می ش��ود‪ ،‬می خواهید با به شهادت رساندن‬ ‫عزیزان ما این ملت فداکار را از صحنه بیرون کنید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫دونده از خط پایان نگذشت‬ ‫معاون س��عیدلو موفق نش��د برای رسیدن‬ ‫ب��ه پس��ت وزارت ورزش و جوان��ان از‬ ‫نمایندگان مجلس ش��ورای اس�لامی رای‬ ‫اعتم��اد بگی��رد‪ .‬هرچند اهال��ی ورزش از‬ ‫این گزین��ه حمایت کردند‪ ،‬ام��ا این برای‬ ‫سجادی کافی نبود تا وزیر ورزش شود‪ .‬ایا‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬علی سعیدلو را برای گرفتن‬ ‫رای اعتماد به مجلس معرفی می کند؟‬ ‫‪10 - 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫صالحی ماند‬ ‫وزی��ر ام��ور خارج��ه هفت��ه گذش��ته به دلی��ل ی��ک انتص��اب در‬ ‫وزارتخان��ه اش در معرض اس��تیضاح نمایندگان مجل��س قرار گرفت‪.‬‬ ‫طرح اس��تیضاح علی اکبر صالحی که ملک زاده را به عنوان معاون خود‬ ‫منص��وب ک��رده بود روز سه ش��نبه گذش��ته در مجلس اع�لام وصول‬ ‫ش��د که با اس��تعفای ملک زاده این طرح از س��وی نماین��دگان بازپس‬ ‫گرفته شد‪.‬‬ ‫‪30 - 39‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اتحادیه اروپا در برزخ‬ ‫یون��ان در بحرانی تمام عیار فرورفته اس��ت‪ .‬بحرانی که یک س��ر ان به‬ ‫تحوالت داخلی همین کش��ور بازمی گردد و س��ر دیگر ان به مناسبات‬ ‫قدرت های اروپایی در چارچوب یک اتحادیه فراگیر‪ .‬ش��اید این بحران‬ ‫هم اقتصاد و هم سیاست یونان را فروریزد و هم مهر پایانی باشد بر این‬ ‫نظریه که اروپا بدیلی خواهند بود برای ایاالت متحده امریکا و این شاید‬ ‫سراغاز نگاهی جدید به هم گرایی و پیوندهای منطقه ای باشد‪ ،‬چه در دل‬ ‫قاره سبز اروپا و چه در رنگین کمان مناطق دیگر جهان‪.‬‬ ‫‪40 - 49‬‬ ‫دنیای عجیب اقای کارگردان‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلم س��ینمایی «جرم» س��اخته اخیر مس��عود کیمیایی در حالی در اکران‬ ‫خرداد ماه قرار گرفت که همچنان محل بحث منتقدانی اس��ت که بیشتر‬ ‫انها مخالف خوب بودن این اثر هستند‪ .‬این در حالیست که جشنواره فیلم‬ ‫فجر در اخرین دوره خود به شکلی ویژه به این فیلم اقبال نشان داد‪ .‬توجهی‬ ‫که حتی برای خود کیمیایی هم تعجب برانگیز بوده است‪ .‬انچه در این میان‬ ‫البته بیش��تر مشهود اس��ت نگاه مثبت و منفی مطلقی است که اکثر افراد‬ ‫صاحب نظر و صاحب قلم درباره این فیلم بروز داده اند‪.‬‬ ‫‪63 - 86‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫زخم غرب روی صورت پاک ایران‬ ‫تا به حال برای ش��ما هم پیش امده در مجاورت همکار‪ ،‬مهمان‪ ،‬دوست یا‬ ‫خویش��اوندی قرار بگیرید که جانباز شیمیایی است و شما هر چه تالش‬ ‫کنید مصاحبی شایسته برایش باش��ید‪ ،‬از سر بی اطالعی‪ ،‬با خطاهایتان او‬ ‫را بیازارید و س�لامتی اش را به خطر بیندازید چون کامال گیج ش��ده اید و‬ ‫نمی دانید چگونه باید محیطی سالم و مناسب برایش فراهم کنید‪ ،‬نمی دانید‬ ‫چه چیزهایی برای سالمتی اش مضر است‪ ،‬نمی دانید چه غذایی برایش بهتر‬ ‫اس��ت‪ ،‬نمی دانید چه جور پرهیزهای��ی دارد‪ ،‬نمی دانید چه عوامل محیطی‬ ‫ممکن است او را ازرده کند و‪...‬؟‬ ‫‪50 - 53‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪18 - 29‬‬ ‫یک هفته پس از پیروزی انقالب اس�لامی در ‪ 29‬بهمن ‪ 57‬عده ای از برجس��ته ترین‬ ‫شخصیت های علمی‪ ،‬مذهبی و سیاسی ایران که در پیروزی انقالب اسالمی نقش مهمی‬ ‫داشتند و از یاران و همیاران امام محسوب می شدند حزب جمهوری اسالمی را تاسیس‬ ‫کردند و پنج روحانی ش��ناخته شده تاس��یس حزب جمهوری اسالمی را به صورت‬ ‫رسمی اعالم کردند‪ .‬پس از اعالم تاسیس پرسش نامه و برگ درخواست عضویت در‬ ‫سطح وسیع پخش شد و حزب شروع به عضوگیری کرد‪.‬‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬مریم اس��ماعیل پور ‪ -‬س��ید جواد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالمی ‪ -‬احسان ابطحی‪-‬امید کرمانی ها‬ ‫فاطمه میرزایی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬زهرا راد عاطفه کربالئی ‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حسین غالمی ‪ -‬شادی خوشکار خیری‬ ‫هادی احمدی ‪ -‬حمید رضا نصیری نژاد‪ -‬مس��عود نجفی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬س��هیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‬ ‫مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حس��ین زن��دی ‪ -‬احمد طالی��ی ‪ -‬مهندس بختی��اری ‪ -‬مهن��دس بهرامی ‪ -‬حس��ین مجاهدی ‪ -‬س��ید ع��ارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬شهرک قدس‪ ،‬خیابان شهید دادمان‪ ،‬خیابان فالمک شمالی‪ ،‬کوچه یکم‪ ،‬پالک ‪ - 10‬تلفن‪88580610 :‬‬ ‫عکس‪ :‬مازیار نیک خلق‬ ‫حزبی برای یاران امام‬ ‫سیاست‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی ‬ ‫دبیر دین و تاریخ‪ :‬علیرضا شاکر‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسوی ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫دو قطبی جغرافیایی در اتاق‬ ‫هفتمین دوره اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران درحالی با برگزاری انتخابات‬ ‫هیات رئیسه در روزهای پایانی خرداد ماه عمال فعالیت خود را اغاز کرد که این‬ ‫دوره از انتخابات دو نتیجه مش��خص در پی داشت‪ .‬یکی حذف تمامی چهره های‬ ‫س��نتی و قدیمی راس اتاق و دیگری تقس��یم بندی کرسی های هیات رئیسه به نفع‬ ‫اتاق های استان هایی غیر از پایتخت‪.‬‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪10‬‬ ‫مقام معظم رهبری‪:‬‬ ‫با تالش نیروهای مسلح‪ ،‬تحریم ها بی اثر خواهد شد‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫و فرمان��ده کل قوا‪ ،‬به مدت ش��ش س��اعت و نیم از‬ ‫دس��تاوردهای تحقیقاتی نیروهای مسلح در نمایشگاه‬ ‫جهاد علمی ‪ -‬اقتدار دفاعی بازدید کردند‪.‬‬ ‫رهب��ر معظم انق�لاب اس�لامی در ابت��دای ورود به‬ ‫نمایشگاه در محل یادمان شهدا‪ ،‬یاد و خاطره شهدای‬ ‫دفاع مقدس را گرامی داشتند و برای انان علو درجات‬ ‫مس��الت کردن��د‪ .‬در این نمایش��گاه بیش از س��یصد‬ ‫دس��تاورد علمی‪ ،‬فناوری و محصوالت دفاعی ارتش‪،‬‬ ‫سپاه پاسداران‪ ،‬نیروی انتظامی و وزارت دفاع‪ ،‬از فضا‬ ‫تا کف دریا به نمایش گذاشته شده بود‪.‬‬ ‫دس��تاوردهای علم��ی فناوری و محص��والت دفاعی‬ ‫در زمینه س��امانه های پدافند هوای��ی‪ ،‬هواپیما‪ ،‬بالگرد‬ ‫و پرنده های بدون سرنش��ین‪ ،‬ش��ناورهای س��طحی‬ ‫و زیرس��طحی‪ ،‬ان��واع رادارهای پیش��رفته دوبعدی و‬ ‫س��ه بعدی‪ ،‬س��امانه پیش��رفته ارتباطات امن و پایدار‪،‬‬ ‫تجهی��زات جن��گ الکترونی��ک و مقابل��ه ب��ا جنگ‬ ‫الکترونی��ک‪ ،‬س��امانه های جن��گ س��ایبری‪ ،‬ان��واع‬ ‫شبیه سازهای پیشرفته و دستاوردهای پزشکی دفاعی‪،‬‬ ‫از بخش های اصلی این نمایشگاه بود‪.‬‬ ‫فرمانده کل قوا همچنین از توانایی ها و پیش��رفت های‬ ‫نیروهای مس��لح در طراحی و س��اخت خودروهای‬ ‫تاکتیک��ی و تهاجمی س��بک با قابلی��ت رمل نوردی‪،‬‬ ‫خودروه��ای زرهی س��بک چند منظوره‪ ،‬س��اخت و‬ ‫ارتقای انواع موشک های هوشمند سطح به هوا‪ ،‬سطح‬ ‫به سطح و هوا به سطح دیدن کردند‪.‬‬ ‫همچنین جوانان بااستعداد بسیجی‪ ،‬توانایی های خود را‬ ‫در زمینه های لیزر‪ ،‬ش��ناورهای زیرسطحی و انتن های‬ ‫نان��و عرضه کرده بودند‪.‬در این نمایش��گاه بخش های‬ ‫متنوع��ی از دس��تاوردهای بخش فن��اوری اطالعات‪،‬‬ ‫صدور اس��ناد الکترونیکی امن و نیز تجهیزات کنترل‬ ‫الکترونیک مرزها‪ ،‬جاده ها و راه ها ارائه شده بود‪.‬‬ ‫بخش دیگری از نمایش��گاه دس��تاوردهای تحقیقاتی‬ ‫نیروهای مس��لح درباره توانایی موش��کی جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران ب��ود‪.‬در این بخش انواع موش��ک های‬ ‫دوربرد زمین به زمین از جمله موش��ک سجیل با برد‬ ‫‪ 2000‬کیلومتر‪ ،‬موشک قیام با برد ‪ 750‬کیلومتر و انواع‬ ‫موشک فاتح با بردهای مختلف به نمایش درامده بود‪.‬‬ ‫انواع موشک های بالس��تیک با سوخت جامد و مایع‪،‬‬ ‫موش��ک های پدافن��د هوایی‪ ،‬موش��ک های زیرابی و‬ ‫موشک های ضدکش��تی بخش دیگری از توانایی های‬ ‫موشکی ایران اسالمی است‪ .‬در این نمایشگاه همچنین‬ ‫بخش��ی به انواع موش��ک های ماهواره بر و ماهواره ها‬ ‫اختص��اص داده ش��ده ب��ود‪ .‬نمای��ش موش��ک های‬ ‫ماهواره بر س��فیر امید و رص��د و برنامه های اینده و‬ ‫ازمایشگاه های سازه و سیس��تم های فضایی از جمله‬ ‫قسمت های این بخش از نمایشگاه بود‪.‬‬ ‫مجموعه این دس��تاوردهای علمی در مراکز تحقیقاتی‬ ‫نیروهای مسلح با استفاده از ظرفیت نخبگان دانشگاهی‪،‬‬ ‫ی دانش��گاه ها و ش��رکت های‬ ‫اعض��ای هیات علم�� ‬ ‫دانش بنیان طراحی و س��اخته ش��ده اس��ت‪.‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای پس از بازدید از دس��تاوردهای جهاد‬ ‫ی و اقتدار دفاعی نیروهای مس��لح‪ ،‬در س��خنانی‬ ‫علم ‬ ‫ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این نمایشگاه پرمغز‬ ‫و پرمضمون‪ ،‬تحقیقات را پایه اساس��ی برای تولیدات‬ ‫جدی��د دانس��تند و تاکی��د کردند‪« :‬مراک��ز تحقیقاتی‬ ‫نیروهای مس��لح باید حرکت رو به جلوی خود را با‬ ‫قدرت و عمق و شتاب بیشتری ادامه دهند‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه وجود مراکز تحقیقاتی متعدد در‬ ‫س��ازمان ها و بخش های مختلف نیروهای مسلح مفید‬ ‫است‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬کارهای مراکز تحقیقاتی باید‬ ‫مکمل یکدیگر باش��ند تا از موازی کاری و هدر رفتن‬ ‫سرمایه های انسانی و مادی جلوگیری شود‪».‬‬ ‫فرمان��ده کل قوا تاکید کردند‪« :‬نباید در تحقیقات فقط‬ ‫محصول محوری مدنظر باش��د بلکه مراکز تحقیقاتی‬ ‫باید س��طح دان��ش و فناوری را نیز ب��اال ببرند‪ ».‬رهبر‬ ‫معظم انقالب اس�لامی با تاکید بر لزوم تقویت مراکز‬ ‫تحقیقات��ی نیروهای مس��لح و همچنی��ن حمایت از‬ ‫نخبگان و محققان افزودند‪« :‬مراکز تحقیقاتی حتما باید‬ ‫در چارچوب ضوابط خود با دانشگاه ها همکاری علمی ‬ ‫داشته باش��ند‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطرنشان‬ ‫کردن��د‪« :‬ه��دف اصلی از تولید س�لاح در جمهوری‬ ‫اسالمی ایران‪ ،‬هدفی دفاعی و مقابله با دشمنان زورگو‬ ‫اس��ت‪ ،‬در حالیکه در غرب هدف اصلی تولید سالح‪،‬‬ ‫تجارت و افزایش ثروت س��ردمداران کارخانجات و‬ ‫کمپانی های تس��لیحاتی است‪ ».‬ایش��ان در پایان تاکید‬ ‫کردن��د‪« :‬با همت و تالش��ی که در نیروهای مس��لح‬ ‫مشاهده می ش��ود‪ ،‬تحریم ها بی اثر و به ضرر دشمنان‬ ‫ملت ایران‪ ،‬خواهد ش��د‪ ».‬همچنین نماز ظهر و عصر‬ ‫به امامت رهبر انقالب اس�لامی در محل نمایش��گاه‬ ‫دستاوردهای جهاد علمی و اقتدار دفاعی اقامه شد‪.‬‬ ‫امید به خدایی که رحمان است‬ ‫نکاتی درباره دعای رجبیه‬ ‫خبرنامه‬ ‫به خداوند امیدوار باشیم‬ ‫یک��ی از ماه هایی که با ورود به ان احس��اس امنیت و‬ ‫ارامش بیش��تری می کنیم‪ ،‬ماه رجب است‪ .‬در حقیقت‬ ‫ادم��ی با ورود به رجب تنها و تنها از خداوند توقع و‬ ‫درخواس��ت خیر و نیکی دارد و اینها همه در دعاهای‬ ‫رجب مخصوصا دعای معروف ان جلوه گری می کند؛‬ ‫«یا من ارجوه لکل خیر»‪« ،‬و امن س��خطه عند کل شر»‬ ‫ی دقت کنیم خواهی��م دید که بعضی وقت ها‬ ‫اگ��ر کم ‬ ‫ماه رجب درهای رحمت خداوند باز است‬ ‫«اعطنی بمسئلتی ایاک» یکی از خواسته های ما در این‬ ‫دعای ماه رجب این اس��ت ک��ه؛ خدایا حال که خود‬ ‫درهای رحمتت را باز کرده ای و دس��تور العمل داده ای‬ ‫که درهای رحمت باز است و هرکس هرچه می خواهد‬ ‫از این رحمت من استفاده کند ما هم امده ایم تا در این‬ ‫خوان رحمت الهی بهره بریم‪.‬‬ ‫خواس��ته ما این اس��ت؛ «جمیع خیر الدنی��ا و جمیع‬ ‫خیر االخ��ره» هر چه خوبی در دنی��ا و هرچه خوبی‬ ‫در اخ��رت اس��ت را به م��ا ارزانی فرم��ا‪ .‬اگر در کل‬ ‫دعاهای ماه رمضان حتی ش��ب قدر هم بگردیم‪ ،‬این‬ ‫جمله را پی��دا نخواهیم کرد؛ به عبارتی می توان گفت‬ ‫که ماه رجب ماه انسان های زرنگ و تیز هوش است که‬ ‫بتوانند از ان به بهترین نحو بهره برداری کنند‪.‬‬ ‫در ادامه دعا برای انکه دعا را دو قبضه کنیم در خواست‬ ‫دیگری داریم‪« :‬وصرف عنی بمسئلتی ایاک جمیع شر‬ ‫الدنیا و شر االخره» خدایا من مشکالت دنیا و اخرت‬ ‫را نبینم‪« .‬صرف» یعن��ی روی برگرداندن‪ .‬در این دعا‬ ‫از خداوند می خواهیم که رویمان از مش��کالت دنیا و‬ ‫اخرت برگردانده و هیچ کدام را نبینیم‪.‬‬ ‫اوال‪ :‬تمام گناهانم پاک ش��ود‪ ،‬ثانی��ا‪ :‬همه چیز اعم از‬ ‫دریاف��ت خوبی های دنیا و اخ��رت و روی گردانی از‬ ‫بدی ها و مش��کالت ان را مشمول حال من قرار دهی‬ ‫و مطمئن باشیم که بی جواب نخواهیم ماند‪ .‬سعی کنیم‬ ‫قدر این ماه را بدانیم و ارزان از دستش ندهیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫یکی از اعمالی که در ماه شریف رجب‪ ،‬پس از هر نماز‬ ‫واج��ب‪ ،‬معموال انجام می گیرد‪ ،‬دع��ای «یامن ارجوه‪»...‬‬ ‫اس��ت‪ .‬ابتدا اصل دعا را نقل می کنیم‪ .‬ماخذ اصلی دعای‬ ‫«یامن ارجوه» کتاب اقبال س��یدبن طاووس است‪ .‬در ان‬ ‫ج��ا اورده اس��ت‪« :‬و من الدع��وات کل یوم من رجب‪،‬‬ ‫ماذکره الطرازی ایضا‪ ،‬فق��ال‪ :‬دعاء علمه ابوعبداهلل(علیه‬ ‫السالم) محمدا السجاد ‪ -‬و هو «محمدبن ذکوان » یعرف‬ ‫بالسجاد‪ .‬قالوا‪ :‬سجدو بکی فی سجوده حتی عمی‪ -.‬روی‬ ‫ابوالحس��ن علی بن محمدالبرس��ی‪( ،‬رحمهمااهلل)‪ ،‬قال‪:‬‬ ‫اخبرناالحسین بن احمدبن شیبان‪ ،‬قال‪ :‬حدثنا حمزه بن‬ ‫القاسم العلوی العباسی‪ ،‬قال‪ :‬حدثنا محمدبن عبداهلل بن‬ ‫عمران البرقی‪ ،‬عن محمدبن علی الهمدانی‪،‬قال‪ :‬اخبرنی‬ ‫محمد بن سنان‪ ،‬عن محمدالسجاد فی حدیث طویل‪ ،‬قال‪:‬‬ ‫قلت البی عبداهلل(علیه السالم)‪ :‬جعلت فداک! هذا رجب‪.‬‬ ‫علمنی فیه دعاءا ینفعنی اهلل به‪.‬‬ ‫قال‪ :‬فقال لی ابوعبداهلل(علیه الس�لام)‪ :‬اکتب «بسم اهلل‬ ‫الرحمان الرحیم »! وقل فی کل یوم من رجب صباحاو‬ ‫مس��اءو فی اعق��اب صلوات��ک فی یوم��ک ولیلتک‪:‬‬ ‫«یامن ارج��وه‪ .»...‬قال‪ :‬ثم مر ابوعبداهلل(علیه الس�لام)‬ ‫یده الیس��ری‪ ،‬فقبض علی لحیت��ه و دعا بهذا الدعاء و‬ ‫هویلوذ بس��بابته الیمنی‪ ،‬ثم قال بعد ذلک‪« :‬یا ذالجالل‬ ‫واالکرام‪ .»...‬و فی حدیث اخر‪ :‬ثم وضع یده علی لحیته‬ ‫و لم یرفعها اال و قد امتالظهر کفه دموعا‪.‬‬ ‫این روایت را عالمه مجلس��ی و محدث قمی به گونه‬ ‫زیر ترجمه کرده اند‪:‬‬ ‫‪ - 1‬عالم��ه مجلس��ی‪ :‬نماز‪ :‬به س��ند معتب��ر‪ ،‬منقول‬ ‫اس��ت که محمدبن ذکوان به خدمت حضرت صادق‬ ‫(علیه السالم) عرض کرد که‪:‬‬ ‫فدای تو ش��وم! این‪ ،‬ماه رجب است‪ .‬مرا دعایی تعلیم‬ ‫نم��ا که حق تعال��ی‪ ،‬مرا به ان نفع ببخش��د‪ .‬حضرت‬ ‫فرمودن��د که‪« :‬در هر روز ماه رجب‪ ،‬در صبح و ش��ام‬ ‫و بعد از نمازها در ش��ب[بخوان]‪« :‬یا من ارجوه لکل‬ ‫خیر‪ .»...‬پس‪ ،‬حضرت محاسن مبارک خود را به دست‬ ‫چپ گرفتند و انگشت سبابه دست راست خود را به‬ ‫جانب چپ و راس��ت حرکت می دادند و با انکسار و‬ ‫شکستگی تمام‪ ،‬این دعا را می خواندند‪« :‬یا ذالجالل‪»...‬‬ ‫و دست از ریش مبارک خود بر نداشت تا از اب دیده‬ ‫مبارک اش‪ ،‬تر شد‪ .‬‬ ‫‪ - 2‬محدث قمی‪ :‬سیدبن طاووس‪ ،‬روایت کرده است‬ ‫از محمدبن ذکوان ‪-‬که معروف به س��جاد است‪ ،‬برای‬ ‫انکه ان قدر س��جده کرده و گریس��ت در سجود‪ ،‬که‬ ‫نابینا ش��د‪ -‬که گفت‪ :‬عرض کردم به حضرت صادق‬ ‫(علیه الس�لام)‪ :‬فدای تو ش��وم! این‪ ،‬ماه رجب است‪.‬‬ ‫تعلی��م نما مرا دعای��ی در ان‪ ،‬تا حق تعالی‪ ،‬مرا به ان‪،‬‬ ‫نفع بخشد‪ .‬حضرت فرمود‪ :‬بنویس «بسم اهلل الرحمان‬ ‫الرحیم »! و بگو در هر روز از رجب‪ ،‬در صبح و شام‬ ‫و در عق��ب نمازهای روز و ش��ب‪« :‬یامن ارجوه لکل‬ ‫خیر‪ .»...‬راوی گفت‪« :‬پس گرفت حضرت‪ ،‬محاس��ن‬ ‫ش��ریف خود را در پنجه چپ خود و خواند این دعا‬ ‫را ب��ه حال التج��ا و تضرع به حرکت دادن انگش��ت‬ ‫س��بابه دست راست‪ .‬پس گفت بعد از ان‪ :‬یا ذالجالل‬ ‫واالکرام‪»....‬‬ ‫نکاتی درباره قرائت این دعا‪:‬‬ ‫‪« - 1‬بس��م اهلل الرحمان الرحیم» جزو دعا نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫ذکر ان‪ ،‬به جهت استحباب شروع هر کار ارزشمندی‬ ‫با بسم اهلل است‪.‬‬ ‫‪ - 2‬ای��ن دعا را در هر موقع از روز و ش��ب و بعد از‬ ‫هر نماز ‪ -‬چه واجب و چه مس��تحب می توان خواند‪.‬‬ ‫از این سفارش‪ ،‬اهمیت دعای مذکور معلوم می شود‪.‬‬ ‫‪ - 3‬لفظ «جمیع» در قبل از «ش��ر» در عبارت و ش��ر‬ ‫االخره» ‪ -‬هر چند به عنوان نسخه بدل‪ -‬وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ - 4‬درباره زمان به دس��ت گرفتن محاسن‪ ،‬دو احتمال‬ ‫وجود دارد‪ :‬احتمال نخس��ت این اس��ت که از ابتدای‬ ‫دعا‪ ،‬باید محاس��ن را به دس��ت چ��پ گرفت‪ ،‬یعنی‪،‬‬ ‫منظور از «الدع��اء» در «‪...‬و دعابهذا الدعاء»‪ ،‬همان «یا‬ ‫من ارجوه‪ »...‬تا پایان دعا باشد و نه دعای «یاذالجالل و‬ ‫االکرام‪ .»...‬احتمال دوم‪ ،‬این است که مقصود از «الدعاء»‬ ‫را در «دعا بهذاالدعاء»‪ ،‬قسمت «یاذالجالل واالکرام‪»...‬‬ ‫اس��ت و «ذلک» را در «ثم قال بعد ذلک» به در دست‬ ‫گرفتن محاسن برگردانیم‪ .‬عالمه مجلسی‪ ،‬رضوان اهلل‬ ‫علیه‪ ،‬همان طوری که ترجمه اش نشان می دهد‪ ،‬احتمال‬ ‫دوم را قبول دارد‪ .‬و ظاهرا همین احتمال دوم درست تر‬ ‫باشد‪« .‬یا من یعطی الکثیر بالقلیل» شما کاه که می برید‪،‬‬ ‫به جایش کوه می دهد‪ .‬این خدا خدایی است که وقتی‬ ‫برای��ش کم هم بب��ری‪ ،‬عکس العمل��ش چندین برابر‬ ‫عمل بنده خواهد بود‪ .‬تنها کافی است که بفهمد او را‬ ‫می خواهید و عاشقش هستید‪ .‬انتهای دعا؛ یعنی‪« ،‬حرم‬ ‫شیبتی علی النار» نیز موید درستی احتمال دوم است‪.‬‬ ‫‪ - 5‬از مجموع روایات اس��تفاده می شود که «محاسن‬ ‫را به دس��ت گرفتن» و «انگشت سبابه دست راست را‬ ‫حرک��ت دادن» حالتی بوده اس��ت که در ان هنگام‪ ،‬به‬ ‫حضرت امام صادق(علیه الس�لام) دست داده است و‬ ‫نه اینکه جزئی از دعای «یامن ارجوه» باشد‪ .‬البته‪ ،‬اگر‬ ‫کس��ی با دقت و تامل در محتوای این دعا بنگرد‪ ،‬چه‬ ‫بسا از او نیز این حالت سر زند‪.‬‬ ‫بعضی فرصت هایی ک��ه در ماه رجب وجود دارد‪ ،‬در‬ ‫خیلی از شب های مهم سال خبری از انها نیست‪.‬‬ ‫«یا من یعطی الکثیر بالقلیل» ش��ما کاه که می برید‪ ،‬به‬ ‫جایش کوه می دهد‪ .‬این خدا خدایی اس��ت که وقتی‬ ‫برای��ش کم هم بب��ری‪ ،‬عکس العمل��ش چندین برابر‬ ‫عمل بنده خواهد بود‪ .‬تنها کافی است که بفهمد او را‬ ‫می خواهید و عاش��قش هستید‪ .‬این ماه ماهی است که‬ ‫باید به خداوند از همه اوقات دیگر بیشتر امیدوار بود‬ ‫چرا که او ؛ «یا من یعطی من سئله» کسی است که هر‬ ‫کس در این ماه او را صدا بزند بی جواب نخواهد بود‬ ‫و خداوند جوابش را خواهد داد‪« .‬یا من یعطی من لم‬ ‫یسئله » حتی این ماه به قدری ارزش و مقام در پیشگاه‬ ‫خداوند دارد که اگر زمانی در ماه رجب کسی فراموش‬ ‫کند که در این ماه خواسته ای از خدای خودش داشته‬ ‫باش��د‪ ،‬خداوند تبارک و تعالی ب��ه او عنایتی خواهد‬ ‫کرد‪«.‬و من لم یعرفه» دامنه این ماه باز است؛ به طوری‬ ‫که حتی کس��انی هم که خدا را نمی شناس��ند و از او‬ ‫س��راغی نمی گیرند‪ ،‬خداوند به برکت این ماه عزیز به‬ ‫انها رو می کند و الطاف خود را از انها دریغ نمی کند‪.‬‬ ‫چرا از خداوند چنین درخواستی داریم؟‬ ‫«تحننا منه و رحمه» چرا که خود خداوند بیان کرد که این‬ ‫ماه‪ ،‬ماه منت گذاشتن‪ ،‬نرم گرفتن‪ ،‬ارام بودن‪ ،‬چشم پوشی‬ ‫کردن‪ ،‬گذشتن‪ ،‬بخشیدن خروار به دینار‪ ،‬بخشیدن کوه به‬ ‫کاه است‪« .‬فانه غیر منقوص ما اعطیت و زدنی من فضلک‬ ‫ی��ا کریم» برای اینکه اگر از در خانه خدا چیزی گرفتیم‪،‬‬ ‫سر سوزنی از اعطا کننده کم نمی شود‪ .‬ما بنده ها اگر در‬ ‫خان��ه کریم ترین کریمان برویم‪ ،‬اگر فقط یک ریال به ما‬ ‫کمک کنند؛ یک ریال از اموالش کم می شود‪ ،‬اما در خانه‬ ‫خدا که می رویم و از او خواسته ای داشته باشیم و بگیریم‪،‬‬ ‫از او چیزی کم نمی شود‪ .‬دوستان عزیزم بیایید در این ماه‬ ‫عزیز بنشینیم و خیلی راحت با خدای خود صحبت کنیم‬ ‫و بگوییم‪ :‬ادم غرق در گناهم‪ ،‬و هیچ نیاورده ام‪،‬تنها امیدم‬ ‫ان است که ؛ اوال‪ :‬تمام گناهانم پاک شود‪ ،‬ثانیا‪ :‬همه چیز‬ ‫اعم از دریافت خوبی های دنیا و اخرت و روی گردانی از‬ ‫بدی ها و مش��کالت ان را مشمول حال من قرار دهی و‬ ‫مطمئن باشیم که بی جواب نخواهیم ماند‪ .‬سعی کنیم قدر‬ ‫این ماه را بدانیم و ارزان از دستش ندهیم‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫یک هفته پرماجرا برای وزارت خارجه‬ ‫صالحی ماند ‬ ‫علی اکبر صالحی هفته گذشته روزهای سختی را پشت‬ ‫سر گذاش��ت‪ .‬او که مدت زیادی نیست وارد ساختمان‬ ‫وزارت خارجه شده و بر صندلی برجای مانده از منوچهر‬ ‫متکی تکیه زده است‪ ،‬هفته گذشته تا پای استیضاح پیش‬ ‫رفت اما در اخرین روز کاری مجلس این امر منتفی شد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اغاز ماجرا‬ ‫اگرچه نمایندگان مجلس پس از رای اعتماد به علی اکبر‬ ‫صالحی همواره انتقاداتی را به جهت برخی مسائل نسبت‬ ‫به او ابراز می کردند‪ ،‬اما انچه موجب شد متن استیضاح‬ ‫وزیر خارجه برای جمع اوری امضا در مجلس چرخانده‬ ‫شود یک انتصاب در وزارت خارجه بود‪.‬‬ ‫در اولی��ن روز از هفته گذش��ته خب��ری روی خروجی‬ ‫رس��انه ها ق��رار گرفت مبن��ی بر اینکه محمد ش��ریف‬ ‫مل��ک زاده‪ ،‬دبیر ش��ورای عالی ایرانیان و معاون س��ابق‬ ‫اسفندیار رحیم مشایی به سمت معاونت اداری وزارت‬ ‫امورخارجه منصوب شده است‪ .‬این خبر بالفاصله تایید‬ ‫ش��د و فردای ان روز نیز مراسم تودیع حسین فرحی و‬ ‫معارف ه محمد شریف ملک زاده در دفتر علی اکبر صالحی‬ ‫ـ وزیر خارجه کشورمان ـ برگزار شد‪ .‬بالفاصله برخی‬ ‫منابع خبری اعالم کردند که اصالحات ساختاری وزارت‬ ‫خارجه کشورمان که صالحی در زمان گرفتن رای اعتماد‬ ‫به عنوان برنامه کاری خود اعالم کرده بود‪ ،‬از چند روز‬ ‫اینده اغاز خواهد شد‪ .‬اما همان روز مجلس به سرعت‬ ‫واکنش نش��ان داد‪ .‬رئیس فراکسیون روحانیون مجلس‬ ‫مانن��د برخی نمایندگان دیگر ب��ه خبرنگاران گفت که‬ ‫مجلس به خاطر انتصاب ملک زاده در س��مت معاونت‬ ‫وزارت خارجه‪ ،‬صالحی را استیضاح خواهد کرد‪.‬‬ ‫روز دوشنبه گذش��ته اما برخی رسانه ها نقل کردند که‬ ‫صالحی در جلسه روز یکشنبه از سوابق ملک زاده اظهار‬ ‫بی اطالعی ک��رده و به نمایندگان مجلس ق��ول داده تا‬ ‫مشخص شدن وضعیت اس��تعالم از وزارت اطالعات‬ ‫حک��م معاونت مال��ی و اداری وزارت خارجه را به نام‬ ‫ملک زاده صادر نکند‪.‬‬ ‫براساس تعهد صالحی‪ ،‬نمایندگان استیضاح کننده وزیر‬ ‫پذیرفته بودند که فعال طرح به هیات رئیسه ارائه نشود‪.‬‬ ‫عالءالدی��ن بروجردی‪ ،‬رئیس کمیس��یون امنیت ملی‬ ‫مجلس نیز ب��ه فرصت یک روزه صالح��ی برای عزل‬ ‫ملک زاده اش��اره و تصریح کرده بود‪« :‬اگر وزیر خارجه‬ ‫مل��ک زاده را برکن��ار نکند‪ ،‬مطمئنا روز سه ش��نبه طرح‬ ‫استیضاح صالحی اعالم وصول خواهد شد‪».‬‬ ‫همان روز احمد توکلی با بیان اینکه تعداد امضاهای طرح‬ ‫اس��تیضاح صالحی به ‪ 31‬امضا افزایش یافته است‪ ،‬ادعا‬ ‫کرد‪« :‬دادستان تلفنی به وزیر خارجه گفته که ملک زاده‬ ‫در ش��رف بازداشت اس��ت و برای معاونت منصوبش‬ ‫نکنید‪ ،‬ولی صالحی به این مساله اعتنا نکرده است‪».‬پس‬ ‫از احمد توکلی‪ ،‬پرویز س��روری‪ ،‬نماینده مردم تهران و‬ ‫تو گویی اعالم‬ ‫عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گف ‬ ‫کرد که وزارت اطالعات با انتصاب ملک زاده در معاونت‬ ‫اداری و مالی وزارت امور خارجه مخالفت کرده است‪.‬‬ ‫محمد ش��ریف ملک زاده اما درباره همه اتهامات وارد‬ ‫به وی گفت‪« :‬پاسخ من سکوت است چرا که تمام این‬ ‫موارد دروغ محض اس��ت‪ ».‬محمد شریف ملک زاده در‬ ‫پاس��خ به این سوال که اخیرا هجمه رسانه ای علیه شما‬ ‫راه افتاده و اتهاماتی به شما وارد شده است‪ ،‬گفت‪« :‬پاسخ‬ ‫من س��کوت است چرا که تمام این موارد دروغ محض‬ ‫است و من از کسانی که این گونه اتهامات را به من وارد‬ ‫می کنند خواهش می کنم چنانچ��ه پرونده های قضایی‬ ‫متعددی دارم یکی از انها را منتشر کنند و از توکلی نیز‬ ‫می خواهم چنانچه پرونده محکومیت قضایی دارم ان را‬ ‫در سایت خود منتشر کند‪».‬‬ ‫او در پاس��خ به اتهام��ات احمد توکلی اذعان کرد‪« :‬من‬ ‫نمی دان��م اقای توکلی چه چی��زی را تعقیب می کند اما‬ ‫تمام مطالب و گفته های وی دس��تاویز و سوژه ای برای‬ ‫شبکه های معاند نظام ش��ده تا از ان علیه نظام و دولت‬ ‫استفاده کنند‪».‬‬ ‫دبیرکل پیش��ین ش��ورای عالی ایرانیان خارج از کشور‬ ‫ضمن رد اتهامات اظهار کرد‪« :‬پاسخ من به اقای توکلی‬ ‫این اس��ت که مردم نیز شما را می شناس��ند و از کارها‬ ‫و اهداف ش��ما اگاهند و از اینکه بدون س��ند و مدرک‬ ‫حرف های بدون پشتوانه ای می زنید متاسفم و شما را به‬ ‫خدا واگذار می کنم‪».‬‬ ‫ملک زاده با اش��اره به ش��کایات متعدد خود از توکلی‬ ‫گفت‪« :‬چندین فقره شکایت از اقای توکلی انجام دادم‬ ‫اما هیچ گونه جوابی دریافت نکردم‪».‬‬ ‫وی در پایان با اشاره به این نکته که توکلی پاسخگوی‬ ‫شکایات متعدد از خود باش��ند‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬از انجایی‬ ‫که نتوانستم از شکایات خود به محاکم قضایی نتیجه ای‬ ‫دریاف��ت کنم‪ ،‬اقای توکلی را ب��ه خدا واگذار می کنم و‬ ‫تاکید می کنم که انش��اءاهلل خداوند پاسخ شما را خواهد‬ ‫داد‪».‬با پایان مهلت نمایندگان به صالحی طرح استیضاح‬ ‫وزی��ر خارجه اعالم وصول ش��د تا این پی��ام واضح از‬ ‫مجلس به دولت ارسال شود‪« :‬نمایندگان در مورد عزل‬ ‫ملک زاده تصمیم خود را گرفته اند‪».‬‬ ‫این طرح با درخواست ‪ ۳۳‬نماینده‪ ،‬اعالم وصول شد‪.‬‬ ‫متن طرح استیضاح به این شرح بود‪:‬‬ ‫برادر ارجمند جناب اقای دکتر الریجانی‬ ‫ریاست محترم مجلس شورای اسالمی‬ ‫ب��ه اس��تناد م��اده ‪۲۲۰‬قان��ون ائین‪‎‬نام��ه داخل��ی‪ ،‬ما‬ ‫امضاکنندگان‪ ،‬متقاضی اس��تیضاح وزی��ر امور خارجه‪،‬‬ ‫جناب اق��ای دکتر صالحی هس��تیم‪ .‬دلیل اس��تیضاح‪:‬‬ ‫نص��ب محمد ش��ریف مل��ک زاده کارمن��د انتقالی از‬ ‫س��ازمان می��راث فرهنگ��ی و گردش��گری ب��ه عنوان‬ ‫مع��اون اداری و مالی وزارتخانه بدون توجه به س��وابق‬ ‫مس��اله دار وی ک��ه مصال��ح خارجی نظ��ام را به خطر‬ ‫می اندازد‪.‬‬ ‫گرچه انتخاب معاون از اختیارات وزیر است‪ ،‬ولی هیچ‬ ‫وزی��ری حق ندارد ف��ردی را به معاونت نصب کند که‬ ‫اکثریت همکارانش در مدیریت قبلی اش بازداشت شده‬ ‫و خود وی نیز با اتهامات متعدد مالی و غیرمالی در شرف‬ ‫بازداشت است‪ .‬این امر را دادستان محترم تهران به وزیر‬ ‫امور خارجه هشدار داده‪ ،‬ولی وی اعتنایی نکرده است‪.‬‬ ‫با توجه به نقشی که وزارت امورخارجه در تامین منافع‬ ‫ملی دارد و تمایل و تالش��ی که سازمان های جاسوسی‬ ‫برای نفوذ در این وزارتخانه دارند و نیز با جایگاه مهمی‬ ‫ک��ه معاون اداری و مالی در چیدمان نیروی انس��انی در‬ ‫سفارتخانه ها دارد‪ ،‬اهمیت موضوع دوچندان می گردد‪.‬‬ ‫فشارها اما به صالحی نتیجه داد و ملک زاده استعفا کرد‪.‬‬ ‫متن کامل استعفای محمد شریف ملک زاده از معاونت‬ ‫اداری و مال��ی وزارت امور خارجه و پاس��خ علی اکبر‬ ‫صالحی‪ ،‬وزیر امور خارجه به ان به این شرح بود‪:‬‬ ‫جناب اقای دکتر صالحی‪ ،‬وزیر محترم امورخارجه‬ ‫با سالم و احترام فراوان‬ ‫ضمن تش��کر از حس��ن اعتماد جنابعالی به اینجانب‪،‬‬ ‫صرف نظر از جوسازی های ناجوانمردانه و ظلم فراوانی‬ ‫که در این مدت در حق اینجانب روا داش��ته اند‪ ،‬راضی‬ ‫ی به خاطر حقیر بیش از این متحمل‬ ‫نیستم ان برادر گرام ‬ ‫فش��ارهای غیرمنصفانه قرار گیرد و از این جهت برای‬ ‫حف��ظ ارامش که نیاز مبرم کش��ور در ش��رایط حاضر‬ ‫است‪ ،‬خواهشمند است با استعفای اینجانب از مسئولیت‬ ‫معاون��ت اداری و مالی وزارت ام��ور خارجه موافقت‬ ‫فرمایید‪ .‬ضمنا اینجانب تمام��ی اتهامات ناجوانمردانه‬ ‫نس��بت داده ش��ده به خود را با صراحت هرچه تمام تر‬ ‫تکذیب می نمای��م‪ .‬اینجانب تاکنون در هیچ محکمه ای‬ ‫دارای پرونده نبوده و فاقد هرگونه سابقه سوء می باشم‪.‬‬ ‫الزم می دانم ضمن تش��کر از ریاس��ت محترم جمهوری‬ ‫اعالم دارم به عنوان سرباز کوچک نظام و ولی امرمسلمین‬ ‫جهان حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬مقام معظم رهبری در هر‬ ‫موقعیتی تمام مساعی خود را در خدمت به کشور و انقالب‬ ‫اسالمی به کار خواهم بست‪.‬‬ ‫صالحی نیز در پاسخ به استعفانامه ملک زاده نوشت؛‬ ‫برادر عزیز جناب اقای دکتر ملک زاده‪ ،‬حسبنا اهلل و نعم‬ ‫الوکی��ل نعم المولی و نعم النصیر‪ ،‬خودت را به خداوند‬ ‫بزرگ و متعال واگذار کن که یقینا بهترین پناهگاه است‪.‬‬ ‫با استعفای جنابعالی موافقت می شود و برایتان از خداوند‬ ‫متعال عاقبت بخیری مسالت دارم‪.‬‬ ‫صالحی‬ ‫وزیر امور خارجه هم بالفاصله نامه استیضاح را ضمیمه‬ ‫نامه خود کرد تا رسما خیال بهارستان نشین ها را راحت کند‪.‬‬ ‫علی الریجانی هم در جلس��ه روز چهاش��نبه گذش��ته‬ ‫مجلس اعالم کرد با توجه به پس گرفته شدن تعدادی از‬ ‫امضاهای نمایندگان خواهان استیضاح وزیر امور خارجه‪،‬‬ ‫این امر منتفی شده است‪.‬‬ ‫حسین سبحانی نیا‬ ‫علی اکب��ر صالح��ی‪ ،‬وزی��ر‬ ‫خارج��ه دولت ده��م به عنوان‬ ‫یک ش��خصیت علم��ی دارای‬ ‫سابقه خوبی در صحنه اجرایی‬ ‫کش��ور اس��ت و عملکرد وی‬ ‫ی مثبت‬ ‫در ح��وزه ان��رژی اتم ‬ ‫و قاب��ل دفاع بود‪ ،‬ضمن اینکه ایش��ان کارنامه خوبی‬ ‫را از خود در س��ازمان کنفرانس اس�لامی در جده به‬ ‫جای گذاش��ت‪ .‬وقتی ایشان با این س��ابقه درخشان‬ ‫به عن��وان وزیر پیش��نهادی وزارت خارجه به مجلس‬ ‫معرفی شد و با رای نمایندگان سکان هدایت دستگاه‬ ‫دیپلماس��ی کشور را برعهده گرفت‪ ،‬توقع و انتظار ان‬ ‫بود که وی بتواند از بدنه کارشناسی وزارت خارجه به‬ ‫بهترین نحو استفاده کند‪ .‬این وزارتخانه در حوزه های‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬اقتص��ادی‪ ،‬فرهنگ��ی و بین المللی تجارب‬ ‫گرانقدر و با ارزش��ی دارد که اس��تفاده از انها جهشی‬ ‫بزرگ را در عرصه دیپلماسی کشور به وجود می اورد‪،‬‬ ‫اما با وجود همه ظرفیت ها و پتانسیل هایی که وزارت‬ ‫خارجه دارد‪ ،‬دکتر صالحی نتوانس��ت در مدت چهار‬ ‫ماه وزارت‪ ،‬ظرفیت های دیپلماس��ی کشور را ان طور‬ ‫که باید فعال کند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫*‬ ‫وزارت خارج��ه طی این چند ماه در مواردی تابعی از‬ ‫متغیره��ای موجود در منطقه ب��ود‪ .‬یعنی عوض انکه‬ ‫بتواند بر معادالت خاورمیانه تاثیرگذار باش��د و مرکز‬ ‫ثقل تحرک دیپلماسی منطقه را به دست گیرد‪ ،‬گاهی‬ ‫از صحن��ه وقایع و رخدادها دور یا از انها غافل ماند‪،‬‬ ‫البته گاهی نیز نتوانس��ت خ��ود را در موقعیت خوبی‬ ‫ق��رار ده��د و ان تاثیرگ��ذاری الزم را ب��ر تحوالت‬ ‫منطقه بگذارد‪ .‬همچنین دس��تگاه سیاس��ت خارجی‬ ‫در پ��اره ای از مس��ائل مرب��وط به عرص��ه بین الملل‬ ‫کاره��ا را به ش��کل روزمرگی اداره ک��رد‪ ،‬در حالیکه‬ ‫جمهوری اس�لامی بای��د در بطن تحوالت‪ ،‬مس��ائل‬ ‫مربوط به انها را مدیریت کند‪.‬‬ ‫وزارت خارجه از تجربه سی و دو ساله برخوردار است‪،‬‬ ‫یک زمان دس��تگاه دیپلماسی کشور به اندازه انگشتان‬ ‫یک دس��ت نیروی کارش��ناس و صاحب نظر همسو‬ ‫ب��ا جری��ان انقالب نداش��ت که بتوان��د در معادالت‬ ‫بین المللی روی نظر انها تکیه کند‪ ،‬چون کارشناس��ان‬ ‫ان عمدت��ا متناس��ب با اهداف و سیاس��ت های رژیم‬ ‫پهلوی در ارکان و س��طوح مختل��ف وزارت خارجه‬ ‫قرار گرفته بودند‪ ،‬اما س��ی س��ال گذشت و نیروهای‬ ‫سابق بازنشسته شدند و نیروهای امروز از نظر علمی‪،‬‬ ‫عملی‪ ،‬سیاس��ی و بین المللی تجربه گرانقدری دارند‪.‬‬ ‫اکنون کارشناس��ان خوب و معتقد به نظام در وزارت‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫ صالحی و ظرفیت های‬ ‫دیپلماسی کشور‬ ‫خارجه حض��ور دارند که باید برای پیش��برد اهداف‬ ‫متعالی کشور از انها استفاده کرد‪ ،‬ولی صالحی تاکنون‬ ‫نتوانس��ته از این ظرفیت کارشناسی استفاده کند چون‬ ‫ایش��ان را گرفتار مس��ائل دیگری کردند‪ ،‬به طوریکه‬ ‫فرصت این کار را پیدا نکرد‪ .‬اما اگر س��وال شود این‬ ‫امر از کجا ناشی می شود معتقدم‪ ،‬صالحی ادم منطقی‬ ‫اس��ت و با بینش و نگاهی خوب به مسائل بین المللی‬ ‫می نگرد‪ ،‬منتها وزارت خارجه همیش��ه ایام مورد نظر‬ ‫همه جریانات سیاس��ی در کش��ور ب��ود و هر جریان‬ ‫سعی کرد در مقطعی نیرو به انجا وارد کند؛ به عبارت‬ ‫دیگر االن صالحی وارث یک وزارتخانه با ش��اکله ای‬ ‫از دولت های گذش��ته اس��ت‪ .‬ش��اید انتظار ان باشد‬ ‫که وی بتواند به س��هولت از هم��ه نیروهای موجود‬ ‫دس��تگاه دیپلماسی اس��تفاده کند‪ ،‬اما از نگاهی دیگر‬ ‫ساماندهی و تنظیم این نیروها مقداری مشکل است‪.‬‬ ‫ج��دای از این مس��ائل‪ ،‬در دولت نه��م و دهم توجه‬ ‫تصمیم گیران خارج از وزارتخانه‪ ،‬مخصوصا در تعیین‬ ‫س��فیران و معاونین وزیر بیشتر از دولت های گذشته‬ ‫بود که این امر میدان مانور را از وزیر س��لب می کند‪.‬‬ ‫این نقش رئیس دس��تگاه دیپلماس��ی نیست که صرفا‬ ‫دس��توری کار کند یا فقط سفرهای خارج از کشور را‬ ‫مدیریت کند‪ .‬ضم��ن انکه مقام معظم رهبری فرمودند‬ ‫نبای��د کاره��ا در سیاس��ت خارجی با م��وازی کاری‬ ‫دنبال شوند‪.‬‬ ‫البت��ه وزارت خارجه در اجرای سیاس��ت های کالن‬ ‫نظ��ام و تمرک��ز روی ان باید هماهنگ با نقش��ه راه‬ ‫ ترس��یمی عمل کند اما اینکه اف��رادی در انجام امور‬ ‫یا عزل و نص��ب معاونان وزیر مداخل��ه کنند‪ ،‬اصال‬ ‫پذیرفته نیست‪ .‬جمهوری اسالمی نزدیک ‪ 120‬تا ‪130‬‬ ‫نمایندگی در س��ایر کش��ور ها دارد‪ ،‬از انجا که زمان‬ ‫ماموریت س��فرا سه سال است هر سال تقریبا ‪ 45‬نفر‬ ‫از انها در پایان ماموریت به کشور بر می گردند و باید‬ ‫افردای جدید به محل ان س��فارتخانه ها اعزام شوند‪.‬‬ ‫روال انتصاب سفیران گاهی از طریق سیستم و سلسله‬ ‫مراتب اداری در دس��تگاه دیپلماس��ی طی می شود و‬ ‫گاهی نیز از بیرون وزارتخانه اشخاصی برای این کار‬ ‫انتخاب می شوند‪ .‬کسی که وزیر بوده صالحیت احراز‬ ‫جایگاه س��فیر را دارد‪ ،‬اما گاهی افرادی بدون داشتن‬ ‫مالک ها و ش��اخص های الزم به عنوان سفیر انتخاب‬ ‫می ش��وند که ای��ن قضیه قابل پذیرش نیس��ت‪ .‬یعنی‬ ‫مدیرکل‪ ،‬رئی��س اداره‪ ،‬کارشناس��ان و نیروهای بدنه‬ ‫وزارت خارجه یا وزیران س��ابق مث��ل اقایان مصری‬ ‫و زاهدی می توانند س��فیر شوند و به محل ماموریت‬ ‫برون��د اما اینک��ه یک جریان سیاس��ی ت�لاش کند‬ ‫نیروهای خود را به دستگاه دیپلماسی کشور وارد کند‬ ‫حتما با واکنش کمیس��یون امنیت و سیاست خارجی‬ ‫مجلس مواجه می ش��ود و حتی شاید در جلسه علنی‬ ‫نی��ز برخی نمایندگان در براب��ر این کار موضع تندی‬ ‫بگیرند‪ .‬مجلس در ش��رایط موجود تالش می کند در‬ ‫رابطه با مسائل داخلی و خارجی با حساسیت بیشتری‬ ‫مس��ائل را رصد کند تا در قالب نظارت جلوی نفوذ‬ ‫جریانات سیاس��ی را به وزارتخانه های مهم همچون‬ ‫وزارت امور خارجه بگیرد‪.‬‬ ‫ای��ن کار همراه مراقبت انجام می ش��ود تا اگر مراجع‬ ‫ذی ص�لاح اط�لاع دادند مجلس در ص��ورت نیاز از‬ ‫ابزارهای نظارتی نظیر س��وال و استیضاح در قبال ان‬ ‫تحرکات استفاده کند‪ .‬البته در برخی جا ها ممکن است‬ ‫نیاز به وضع قوانین باشد تا یک نوع ثبات مدیریتی در‬ ‫کشور ایجاد شود؛ یعنی از طریق قانونگذاری می توان‬ ‫مانع اجرای یکس��ری جابه جایی ها با اهداف سیاسی‬ ‫شد‪ .‬البته معتقدم دامنه تحرکات جریانات سیاسی یاد‬ ‫ش��ده نباید توس��عه پیدا کند‪ ،‬چون از دولت تصویر‬ ‫منفی به مجلس و جامعه منعکس خواهد کرد‪.‬‬ ‫*عضو هیات رئیسه مجلس و نماینده نیشابور‬ ‫‪13‬‬ ‫چهره ها‬ ‫ازادی متهمان‬ ‫سی دی جنجالی‬ ‫علت اعتراض‬ ‫دیدار با امانو‬ ‫خبرنامه‬ ‫فریدون عباسی با مدیرکل‬ ‫اژانس انرژی اتمی دیدار‬ ‫کرد‪ .‬رئیس سازمان انرژی‬ ‫یکشورمانمذاکراتش‬ ‫اتم ‬ ‫با یوکیا امانو را «بسیار‬ ‫خوب» خوانده و افزوده‬ ‫است که از امانو دعوت‬ ‫کرده از تاسیسات هسته ای‬ ‫ایران بازدید کند‪ .‬او پس از‬ ‫مالقات کم سابقه اش با امانو‬ ‫در وین گفته است که ما‬ ‫اختالف نظرینداریم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫صدورحکم «بن علی»‬ ‫نامزد می شوم‬ ‫‪14‬‬ ‫رئیس جمهورنسبتبه‬ ‫سخنان کسانی که در‬ ‫مورد امارهای ارائه شده از‬ ‫سوی دولت تشکیک وارد‬ ‫می کنند‪ ،‬واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬همواره کسانی‬ ‫که دستشان از تصرف در‬ ‫بیت المال قطع می شود‪ ،‬فریاد‬ ‫برمی اورندامانمی گویند‬ ‫که فریادشان ناشی از کوتاه‬ ‫شدن دستشان از بیت المال‬ ‫است و در عوض علیه‬ ‫دولت اخبار نادرست منتشر‬ ‫می کنند و مثال مدعی‬ ‫می شوند امار و گزارش های‬ ‫دولت درباره ایجاد یک‬ ‫میلیون و ‪ 600‬هزار شغل‬ ‫درستنیست‪».‬‬ ‫دادس��تان عمومی و انقالب ته��ران از ازادی متهمان‬ ‫پرونده مس��تند «ظهور نزدیک است» خبر داد و اظهار‬ ‫امیدواری ک��رد که با رفع برخ��ی نواقص تحقیقاتی‪،‬‬ ‫پرونده اماده ارسال به دادگاه باشد‪ .‬وی همچنین تاکید‬ ‫کرد که در پرونده بزرگ بازداش��ت شش مدیر نفتی‪،‬‬ ‫حتما احضار های دیگری صورت خواهد گرفت‪.‬‬ ‫عباس جعف��ری دولت ابادی در خص��وص رضایت‬ ‫م��ردم در رس��یدگی ب��ه پرونده ها با بی��ان اینکه میان‬ ‫رضایت ما و رضایت مردم تفاوت وجود دارد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«تحقیقات دادستانی تعطیل بردار نیست و همکاران ما‬ ‫در همه شعبات دادیاری و بازپرسی تالش می کنند که‬ ‫تحقیقات در رس��یدگی به پرونده ها با دقت و سرعت‬ ‫پیش برود‪ .‬در راس��تای انجام تحقیقات پلیس‪ ،‬وکال‪،‬‬ ‫کارشناسان و مردم نقش حائز اهمیتی دارند‪».‬‬ ‫دادستان عمومی و انقالب تهران در خصوص پرونده‬ ‫ش��ش مدیر نفتی با بی��ان اینکه این پرون��ده چندین‬ ‫سال است که مطرح اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬این پرونده یکی‬ ‫از مهمتری��ن پرونده های اقتصادی اس��ت و به لحاظ‬ ‫جنبه ه��ای داخلی و خارجی تحقیقات ان به س��ختی‬ ‫پیش م��ی رود‪ .‬دلیل ای��ن امر نیز این اس��ت که مبلغ‬ ‫قرارداد بسیار سنگین است و همچنین برخی از مسائل‬ ‫مربوط به کشورهای همجوار می شود‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬به رئیس دادسرای امور اقتصادی و قانون‬ ‫رس��یدگی کننده به این پرونده تاکید کردیم که در یک‬ ‫فرجه زمانی این پرونده به نتیجه برس��د‪ .‬بازداشت ها‬ ‫نیز در همین راستا صورت گرفته و حتما احضارهای‬ ‫دیگری نیز در این حوزه انجام خواهد شد‪ .‬البته نتایج‬ ‫بسیار خوبی به دست امده‪ ،‬ولی رضایت بخش نیست‪».‬‬ ‫جعفری دولت ابادی در ادامه با اش��اره به بازداش��ت‬ ‫‪۱۲‬نفری که پیش از این خبر ان در رس��انه ها منتش��ر‬ ‫شده بود‪ ،‬گفت‪« :‬از این ‪ ۱۲‬نفر برخی مرتبط با عوامل‬ ‫دولتی یعن��ی جزء کارکن��ان دولت هس��تند‪ .‬اتهامات‬ ‫دادگاهی در تونس‬ ‫حکم نهایی «بن علی» و‬ ‫همسرش را صادر کرد‪.‬‬ ‫خبرگزاری فرانسه اعالم‬ ‫کرد‪ ،‬یک قاضی تونسی‬ ‫گفته است که زین العابدین‬ ‫بن علی رئیس جمهور‬ ‫سابق تونس و همسرش‬ ‫به اتهام استفاده نامشروع‬ ‫از اموال عمومی‪ ،‬به طور‬ ‫غیابی به ‪ ۳۵‬سال زندان‬ ‫محکوم شده اند‪.‬‬ ‫رئیس جمهوری روسیه با‬ ‫اعالم تمایل خود برای‬ ‫شرکت در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوریاعالم‬ ‫کرد که با «والدیمیر‬ ‫پوتین» برای رسیدن به‬ ‫این پست رقابت نمی کند‪.‬‬ ‫حسینیان‪:‬‬ ‫از رای به احمدی نژاد‬ ‫پشیمان نیستم‬ ‫مربوط به مس��ائل مالی است‪ .‬دو نفر از این تعداد ازاد‬ ‫شدند و تحقیقات از ‪ ۱۰‬نفر دیگر همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫البته تحقیقات ما به این ‪ ۱۰‬نفر محدود نخواهد شد و‬ ‫کسانی که جرایمی مرتکب شده اند حتما تحت تعقیب‬ ‫قرار می گیرند‪».‬‬ ‫دادستان تهران در بخش دیگری از سخنان خود با بیان‬ ‫اینکه همه افراد در برابر قانون مس��اوی هستند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«در برابر عدالت هیچ کس مصون نیس��ت و هر کس‬ ‫خط��ا کند تیغ عدالت به س��راغش خواهد رفت و هر‬ ‫مقام و مس��ئولی در مراجعه به دادسرا باید القاب خود‬ ‫را پشت در بگذارد‪».‬‬ ‫وی با اشاره به رسیدگی به پرونده های کودک ازاری و‬ ‫پیگیری دادس��تانی تهران در این زمینه یاداور شد‪« :‬در‬ ‫دو ماه گذش��ته دو‪ ،‬سه مورد حاد در تهران داشتیم‪ .‬در‬ ‫حوزه کودک ازاری این اطمینان را به مردم می دهیم که‬ ‫پیگیری این موضوع از دغدغه های جدی ماس��ت که‬ ‫البته در بیان مسائل تفاوت هایی ایجاد می شود‪».‬‬ ‫دادس��تان عمومی و انقالب تهران در پاسخ به سوالی‬ ‫در خصوص مس��ئولیت دادس��تانی در رابطه با گرانی‬ ‫فقط به این پاس��خ که بس��یاری از ریشه های گرانی به‬ ‫مردم باز نمی گردد‪ ،‬اکتفا کرد و از توضیحات بیش��تر‬ ‫خودداری کرد‪.‬‬ ‫وی همچنین پرونده تعاونی مسکن اداره برق را مورد‬ ‫اش��اره ق��رار داد و با اعالم اینک��ه ‪ ۹۰‬درصد اقدامات‬ ‫تحقیقاتی این پرونده انجام ش��ده‪ ،‬گفت ‪« :‬این پرونده‬ ‫در مراحل اخر کارشناس��ی است‪ .‬حدود ‪ ۵‬نفر در این‬ ‫رابطه در بازداش��ت به س��ر می برند و امیدواریم طی‬ ‫یکی‪ ،‬دو ماهه اینده پرونده به دادگاه ارسال شود‪».‬‬ ‫جعفری دولت ابادی در پاس��خ به س��وال دیگری در‬ ‫خصوص حادثه رهاس��ازی بیماران در حاش��یه شهر‬ ‫تاکید ک��رد‪« :‬در یک نظام اس�لامی هیچ کس نباید به‬ ‫دلیل عدم توانایی‪ ،‬مورد بی مهری قرار گیرد‪ .‬دادستانی‬ ‫روح اهلل حس��ینیان در اظهارات��ی از حمایت هایش از‬ ‫احمدی ن��ژاد و انتخ��اب او از میان س��ایر کاندیداها‬ ‫دف��اع ک��رده و انتقادات��ی را نس��بت ب��ه کس��انی‬ ‫ک��ه در ای��ن م��ورد ب��ه او خ��رده گرفته ان��د‪ ،‬مطرح‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫نماینده تهران در مجلس ش��ورای اسالمی گفته است‪:‬‬ ‫«باید مراقب کس��انی بود که در جریان فتنه س��کوت‬ ‫ی��ا به نحوی با فتنه همراهی کردن��د و امروز در مقام‬ ‫مدع��ی ظاه��ر می ش��وند‪ ».‬روح اهلل حس��ینیان که در‬ ‫نخستین همایش «ش��هدای بصیرت» سخن می گفت‬ ‫ادامه داده اس��ت‪« :‬کس��انی که در جری��ان فتنه ‪ 88‬با‬ ‫رفتارهای خودش��ان با جریان فتن��ه همراهی کردند و‬ ‫باعث ش��دند اتش فتنه شعله ور ش��ود امروز در قبال‬ ‫جریان اصولگرایی در موضوع جریان انحرافی در مقام‬ ‫مدعی ظاهر می ش��وند و می گویند که ما قبال به شما‬ ‫گفته بودیم‪».‬‬ ‫وی تصری��ح ک��رد‪« :‬انان بدانند ک��ه بزرگترین ضربه‬ ‫را ب��ه انقالب اس�لامی با این رفتاره��ای چند پهلوی‬ ‫خ��ود وارد کردن��د و ام��روز نمی توانن��د خ��ود را‬ ‫انقالبی دو اتش��ه معرفی کنند‪».‬حس��ینیان با بیان اینکه‬ ‫جری��ان حزب الله��ی در حمای��ت از احمدی ن��ژاد‬ ‫ن��گاه ب��ه فردیت وی نک��رد‪ ،‬گف��ت‪« :‬حزب اللهی ها‬ ‫ب��ه این دلی��ل از احمدی نژاد حمای��ت کردند که وی‬ ‫تهران در صورت مواجهه با موارد مش��ابه موضوع را‬ ‫مورد پیگیری قرار خواه��د داد و با مرتکبین برخورد‬ ‫می کند‪ .‬این پرونده نیز به دادگاه ارس��ال شده و تالش‬ ‫شد که مسائل پنهان ان روشن شود‪».‬‬ ‫وی ک��ه در یک برنامه تلویزیونی حضور یافته بود‪ ،‬با‬ ‫اعالم این خبر که متهمان پرونده مستند «ظهور نزدیک‬ ‫است» در چند روز اخیر ازاد شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬تحقیقات‬ ‫بسیار گسترده ای در این خصوص انجام شد‪ .‬امیدوارم‬ ‫با رفع برخی نواقص تحقیقاتی‪ ،‬پرونده اماده ارس��ال‬ ‫به دادگاه باش��د‪ ،‬البته یکی از متهمان روحانی بود که‬ ‫این بخش در دادسرای ویژه روحانیت دنبال می شود‪».‬‬ ‫خبر‬ ‫مراس��م افتتاحیه طرح ملی‬ ‫محیط یار‬ ‫محمود احمدی نژاد در مراس��م افتتاحیه طرح‬ ‫مل��ی محیط یار که در پارک پردیس��ان برگزار‬ ‫شد‪ ،‬گفت‪« :‬سلطه گران برای پرکردن جیب های‬ ‫بی انتهای س��رمایه داران فاس��د و ضد بشری‪،‬‬ ‫همه مناس��بات انس��انی و از جمله مناس��بات‬ ‫محی��ط زیس��ت را تحت تاثی��ر ق��رار داده و‬ ‫در هم کوبیدند‪».‬‬ ‫همایش شهدای بصیرت‬ ‫همایش ملی ش��هدای بصیرت با حضور سعید‬ ‫جلیل��ی‪ ،‬دبی��ر ش��ورای عالی امنی��ت ملی و‬ ‫س��ردار محمدرضا نقدی‪ ،‬رئیس سازمان بسیج‬ ‫مس��تضعفین برگزار ش��د‪ .‬در ای��ن همایش از‬ ‫خانواده شهید دیالمه تقدیر شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫گفتم��ان انق�لاب اس�لامی را احیا ک��رد و در مقابل‬ ‫مستکبران ایستاد‪».‬‬ ‫وی تاکی��د کرد‪« :‬جریان حزب اللهی هیچ گاه متکی به‬ ‫ش��خص نبوده به همین منظور ای��ن جریان با اتکا به‬ ‫خداوند و پیروی از والیت فقیه و اسالم ناب راه خود‬ ‫را ادامه می دهد تا انقالب را به دست صاحب اصلی اش‬ ‫برساند‪».‬‬ ‫حس��ینیان گف��ت‪« :‬م��ا هرگ��ز احمدی ن��ژاد را برای‬ ‫ش��خصش حمای��ت نکردی��م‪ ،‬بلک��ه حمای��ت م��ا‬ ‫ب��رای این ب��ود ک��ه وی ساده زیس��تی را ب��ه دولت‬ ‫برگردان��د و ب��ر حاکمیت خان��واده اف��راد در دولت‬ ‫پایان داد‪».‬‬ ‫نماینده تهران با اشاره به تمسخر بعضی افراد به جریان‬ ‫حزب اللهی مبنی بر اینکه چرا به رغم هشدارهای مکرر‬ ‫ب��ه احمدی ن��ژاد رای دادی��د؟ افزود‪« :‬م��ا از انتخاب‬ ‫خود پش��یمان نیس��تیم و اکنون نیز بی��ن احمدی نژاد‬ ‫و موس��وی معلوم اس��ت که احمدی ن��ژاد را انتخاب‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫حس��ینیان یاداور ش��د‪« :‬ما هرگز از گذشته و انتخاب‬ ‫شخص احمدی نژاد پشیمان و ش��رمنده نیستیم و در‬ ‫اجرای وظیفه با کسی ش��وخی نداریم و همچنان نیز‬ ‫از تصمیم گذش��ته خود با اس��تدالل و منطق حمایت‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫جمع��ی از روحانی��ون مجلس ب��ا حضور در‬ ‫دفتر ریاست مجلس خبرگان رهبری با ایت اهلل‬ ‫مهدوی کن��ی دیدار و درباره مهم ترین مس��ائل‬ ‫روز ب��ه تبادل نظر پرداختن��د‪ .‬در بخش پایانی‬ ‫این جلس��ه ایت اهلل مهدوی کنی بدون حضور‬ ‫خبرن��گاران مس��ائلی را ب��ا روحانیون مجلس‬ ‫شورای اسالمی مطرح کرد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دی��دار روحانیون مجلس با‬ ‫رئیس مجلس خبرگان‬ ‫مراسم سال روز تولد‬ ‫عزت اهلل انتظامی‬ ‫تمبر یادبود «عزت‪‎‬اهلل انتظامی» در سالروز تولد‬ ‫این هنرمند در استانه ‪ 87‬سالگی رونمایی شد‪.‬‬ ‫مراسم س��ال روز تولد عزت اهلل انتظامی بعد از‬ ‫ظهر ‪ 30‬خرداد با حضور هنرمندان و بس��یاری‬ ‫از دوستدارانش در تاالر وحدت برگزار شد‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫چهره ها‬ ‫ازادی امیری فر‬ ‫امیری فر پس از ‪ ۵۰‬روز‬ ‫بازداشت‪ ،‬از زندان اوین‬ ‫ازاد شد‪.‬‬ ‫حجت االسالمامیری فر‪،‬‬ ‫دبیر جامعه وعاظ والیی‬ ‫که عالوه بر عهده داری‬ ‫دبیر کمیسیون فرهنگی‬ ‫دولت‪ ،‬امام جماعت‬ ‫نهادریاست جمهوری‬ ‫بود به اتهام همکاری در‬ ‫تهیه سی دی ظهور بسیار‬ ‫نزدیک است بازداشت‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫فرزند اصولگرایی‬ ‫حسینصفارهرندی‬ ‫معتقد است «احمدی نژاد‬ ‫فرزند اصولگرایی است‬ ‫و چه خودش را در جبهه‬ ‫اصولگرایی تعریف کند‬ ‫و چه نکند از نگاه کسانی‬ ‫که صحنه حوادث سیاسی‬ ‫را مطالعه می کنند‪ ،‬ایشان‬ ‫عضو این خانواده است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بازنشستگی ذوالنور‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫مسئولروابطعمومیسپاه‪،‬‬ ‫خبربازنشستگیذوالنوری‬ ‫از سپاه را تایید کرد‪ .‬او در‬ ‫این مورد گفت‪« :‬سپاه اخیرا‬ ‫با درخواست ایشان که به‬ ‫دلیلاحساسوظیفهبرای‬ ‫خدمت به نظام و انقالب در‬ ‫عرصه هایدیگر‪،‬تقاضای‬ ‫بازنشستگیداشت هاند‬ ‫موافقت کرده است‪».‬‬ ‫در استانه وزارت‬ ‫علی نیکزاد که گزینه‬ ‫پیشنهادی دولت برای‬ ‫وزارت راه و شهرسازی‬ ‫است‪ ،‬روز یکشنبه جهت‬ ‫کسب رای اعتماد به‬ ‫مجلس خواهد رفت‪.‬‬ ‫نیکزاد گفت‪« :‬من‬ ‫برنامه های خود را در‬ ‫مورد این وزارتخانه‬ ‫به هیات رئیسه مجلس‬ ‫شورای اسالمی تقدیم‬ ‫کردم‪».‬‬ ‫‪16‬‬ ‫استیلی‬ ‫به جای دایی‬ ‫هفته گذش��ته روزه��ای پر اضطرابی داش��ت برای‬ ‫سرخپوش��ان و طرفداران انه��ا‪ .‬در حالی که کمیته‬ ‫فنی باش��گاه پرس��پولیس به علی دایی ‪ ۱۲‬ساعت‬ ‫فرصت داده بود تا وی پاسخ نهایی خود برای قبول‬ ‫س��رمربیگری تیم فوتبال این باشگاه را اعالم کند‪،‬‬ ‫س��رمربی فصل گذشته سرخپوشان به این پیشنهاد‬ ‫پاسخ رد داد‪ .‬علی دایی عصر دوشنبه هفته گذشته‬ ‫از س��وی کمیته فنی باشگاه پرس��پولیس به شرط‬ ‫همکاری کامل با حبیب کاشانی در چارچوب قوانین‬ ‫باش��گاه به عنوان س��رمربی تیم فوتبال پرسپولیس‬ ‫انتخاب ش��د‪ ،‬اما وی بامداد سه شنبه به طور رسمی‬ ‫اعالم کرد شرط باشگاه را نپذیرفته است‪ .‬پاسخ علی‬ ‫دایی به کمیته فنی باشگاه پرسپولیس ساعت ‪۴:۰۷‬‬ ‫بامداد از س��وی نماینده تام االختیارش با همراهی‬ ‫برادر دایی‪ ،‬به باشگاه تحویل شد‪ .‬این در حالی بود‬ ‫که یکی از دوربین های تلویزیونی نیز برای پوشش‬ ‫خبر‪ ،‬در محل حضور داشت‪ .‬متن کامل پاسخ کتبی‬ ‫علی دایی به این شرح بود‪:‬‬ ‫باش��گاه محت��رم فرهنگ��ی ‪ -‬ورزش��ی پیروزی‬ ‫(پرسپولیس)‬ ‫پیرو ابالغ غیر رس��می صورت جلس��ه نهایی کمیته‬ ‫محترم فنی باشگاه پرسپولیس به تاریخ ‪ ۳۰‬خردادماه‬ ‫که منضم به نامه باش��گاه نبوده است‪ ،‬ضمن تشکر‬ ‫از حسن نیت و اعتماد کمیته محترم فنی به اینجانب‬ ‫بدون شک حمایت های هواداران شریف و محبوب‬ ‫ی و پر افتخار پرس��پولیس موثر واقع شده‬ ‫تیم مردم ‬ ‫و این فرصت مجدد را برایم فراهم کرده اس��ت تا‬ ‫بتوانم به احساس��ات پاک میلیون ها هوادار پرشور تیم‬ ‫محبوبم خدمت کنم‪.‬در این راس��تا به اعضای محترم‬ ‫کمیته فنی که در ابالغیه قید نموده اند که در چارچوب‬ ‫قوانین باش��گاه فعالیت کنم‪ ،‬همانطور که در کنفرانس‬ ‫تلفنی به اعضای محترم جلس��ه ع��رض کردم‪ ،‬تاکید‬ ‫می نمایم طبق مقررات و ضوابط حاکم بر هر باش��گاه‬ ‫حرفه ای این تعامل‪ ،‬فعالیت و همکاری باید به صورت‬ ‫کام�لا طرفینی صورت پذیرد که در این دوره فعالیت‬ ‫نی��ز در چارچوب قوانین باش��گاه عزیز پرس��پولیس‬ ‫ب��ا معرف��ی مدیرعامل محترم باش��گاه که از س��وی‬ ‫هی��ات مدیره محترم برخ��وردار از وجاهت قانونی و‬ ‫قوانین جاری خواهد بود همکاری صمیمانه‪ ،‬صادقانه‬ ‫و همه جانبه با ان مقام محترم را خواهم داشت‪ .‬توفیق‬ ‫روایت یک عروسی متفاوت‬ ‫یک��ی از دوس��تان علیرض��ا‪ ،‬پس��ر دوم محم��ود‬ ‫احمدی نژاد در وبالگش به روایت انچه در عروسی‬ ‫فرزند رئیس جمهور گذش��ته پرداخته اس��ت‪.‬جواد‬ ‫متین در وبالگش از عروس��ی پسر دوم احمدی نژاد‬ ‫خب��ر داده و به ش��رح ان پرداخته و این مراس��م را‬ ‫چنین ش��رح داده اس��ت‪« :‬غروب چهار شنبه بود که‬ ‫موبایلم زنگ خورد و برای فردا ش��ب به یه جشن‬ ‫ازدواج دعوت شدم‪ .‬جش��ن ازدواج دوست خوبم‬ ‫علیرضا‪ .‬قبال خبرش��و داشتم که در عید سعید غدیر‬ ‫خ��م خانوادگی به بیت رفت��ه بودن و خطبه عقدش‬ ‫با خواهر زاده ش��هید کاوه خونده شده بود‪ .‬پنجشنبه‬ ‫‪ ۲۶‬خرداد ‪ .۹۰‬شام والدت باسعادت اقا امیر مومنان‬ ‫علی (ع) ساعت ‪ ۲۱‬وارد باشگاه فرهنگی ‪ -‬ورزشی‬ ‫نهاد شدم‪ .‬بیرون باشگاه رفت و امد مردم و ماشین ها‬ ‫در خیابان فرش��ته و اطرافش به قدری عادی بود که‬ ‫شک کردم شاید اشتباه اومدم‪ .‬انگار نه انگار که داخل‬ ‫این مجموعه جشن ازدواج پسر رئیس جمهوره‪ .‬وارد‬ ‫محوطه حیاط تاالر شدم و با دیدن یک دستگاه ون‬ ‫در س��مت راس��ت خودم فهمیدم که بای��د موبایلم‬ ‫رو تحوی��ل بدم‪ .‬ص��دای صلوات در گوش��ه ای از‬ ‫حی��اط توجه ام رو به خودش جلب کرد‪ .‬صف نماز‬ ‫جماعت تش��کیل ش��ده بود و نماز اول رو خونده‬ ‫بودن‪ .‬وارد تاالر ش��دم‪ .‬میزهای خالی از مهمون که‬ ‫همه ب��رای نماز به محوطه حی��اط رفته بودن‪ .‬یک‬ ‫دیس میوه و ش��یرینی‪ ،‬یک بطری اب معدنی‪ ،‬پیش‬ ‫دس��تی و چاقو تموم اون چیزی بود که برای پذیرایی‬ ‫رو میزها گذاشته بودن‪.‬‬ ‫از دکت��ر خب��ر گرفت��م‪ .‬گفت��ن در حیاط پش��تی در‬ ‫ح��ال نم��ازن‪ .‬ع��ده ای از مهمون ه��ا به دلی��ل کمبود‬ ‫ج��ا ب��ه حی��اط پش��تی رفت��ه ب��ودن‪ .‬نم��از رو ب��ه‬ ‫حاج اقا ثمره هاش��می اقتدا کردم و برگشتم به سالن‪.‬‬ ‫دکت��ر میز اول در ورودی س��الن کنار حاج اقا اکبری‬ ‫(پدر عروس خانم) نشس��ته بودند‪ .‬بعد از احوالپرسی‬ ‫گرم با ایش��ون و تعداد دیگه ای از مس��ئوالن از جمله‬ ‫اق��ای مهندس زریباف��ان‪ ،‬اقای رحیم��ی‪ ،‬اقای دکتر‬ ‫زیاری سر میز نشستم‪.‬‬ ‫مداح اهل بیت (ع) ضمن خیرمقدم به میهمانان شروع‬ ‫به مدیحه سرایی و مولودی خوانی کرد تا اینکه اقا داماد‬ ‫وارد مجلس ش��د‪ .‬مثل همه مجالس جشن ازدواج با‬ ‫تک تک میهمانان احوالپرسی کرد و خوشامد گفت و‬ ‫بعد هم کنار دکتر و حاج اقا اکبری نشست‪.‬‬ ‫اقای خیرخواه مدیر باش��گاه از دق��ت و اصرار دکتر‬ ‫به وضعیت پذیرایی برام تعری��ف کرد‪ .‬از اینکه دکتر‬ ‫فقط یک نوع غذا س��فارش داده و حدود ‪ 3/5‬میلیون‬ ‫تومان کل هزینه س��الن ش��ده و دکتر پرداخت کرده‪.‬‬ ‫تع��داد میهمانان مرد حاض��ر در س��الن رو ‪ ۱۸۰‬نفر‬ ‫عن��وان کرد‪ .‬خودم هم هر چی دقت کردم غیر از چند‬ ‫مسئولی که اسمش��ون رو اوردم از مسئوالن کشوری‬ ‫و لش��گری کس دیگه ای رو ندیدم‪ .‬راس��تش قبال هم‬ ‫مراسم جش��ن ازدواج فرزندان مسئولین رفته بودم‪ .‬از‬ ‫تشکیل وزارت «راه و شهرسازی»‬ ‫خبر‬ ‫نمایندگان مجلس ش��ورای اس�لامی در جلس��ه علنی‬ ‫هفته گذشته به رفع ایراد شورای نگهبان در مورد الیحه‬ ‫تش��کیل وزارت امور زیربنایی پرداختن��د و عنوان این‬ ‫الیحه را به الیحه تشکیل وزارت راه و شهرسازی تغییر‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫براساس ماده یک این الیحه که برای جلب نظر شورای‬ ‫نگهب��ان از س��وی نماین��دگان اصالح ش��د‪ ،‬از تاریخ‬ ‫تصویب ای��ن قانون وزارت را هو شهرس��ازی از تجمیع‬ ‫وزارتخانه ه��ای مس��کن و شهرس��ازی و را هو ترابری‬ ‫تشکیل می شود؛ بر این اساس شرح وظایف و اختیارات‬ ‫وزارتخانه های جدید شامل وظایف و اختیارات دو وزارتخانه مسکن و شهرسازی و را هو ترابری است‪.‬‬ ‫به موجب ماده دو این الیحه تمامی امکانات‪ ،‬تعهدات‪ ،‬اعتبارات‪ ،‬نیروی انسانی ‪ ،‬اموال منقول و غیرمنقول‬ ‫در وزارتخانه های یاد شده به وزارت راه و شهرسازی منتقل می شود‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که شورای نگهبان پیش از این الیحه تش��کیل وزارت امور زیربنایی را مغایر با اصل‬ ‫‪ 133‬قانون اساس��ی اعالم کرده بود‪ .‬ش��ورای نگهبان در نامه ای به مجلس در مورد الیحه تشکیل وزارت‬ ‫امور زیربنایی نوشته بود‪:‬‬ ‫الیح��ه تش��کیل وزارت ام��ور زیربنایی مصوب جلس��ه ‪ 11‬خرداد ‪ 1390‬مجلس ش��ورای اس�لامی در‬ ‫جلس��ه مورخ ‪ 18‬خرداد ‪ 1390‬ش��ورای نگهبان مورد بحث و بررس��ی قرار گرفت و نظر شورا به شرح‬ ‫زی��ر اعالم ش��د‪« :‬با توجه به عدم تعیین ش��رح وظایف نهای��ی وزارت امور زیربنایی در م��اده (‪ )1‬و در‬ ‫نتیج��ه ع��دم امکان تعیین وزیر ب��رای ان وزارتخانه‪ ،‬واگذاری مس��ئولیت تهیه ش��رح وظایف نهایی ان‬ ‫ب��ه وزیر ام��ور زیر بنایی در ماده (‪ ،)3‬مغایر با اصل ‪ 133‬قانون اساس��ی و نظریه تفس��یری مربوط به ان‬ ‫شناخته شد‪».‬‬ ‫بریز و بپاش هاشون که بگذریم حضور همه وزرا و‬ ‫مس��ئوالن کشور برای ادم یک جلسه مهم مملکتی‬ ‫رو تداعی می کرد و ش��اید انتظار داش��تم اون شب‬ ‫مس��ئوالن و همراهانشون صف بکشن پشت هم و‬ ‫یه هزار نفری رو تو سالن ببینم!‬ ‫ولی اون شب مواجه بودم با یه مجلس ساده ساده‪.‬‬ ‫مجلس جش��نی از جنس مردم‪ .‬چون پدر داماد از‬ ‫جنس مردم بود‪ .‬در همه جای جشن سادگی بود و‬ ‫س��ادگی‪ .‬در پذیرایی‪ ،‬ماشین عروس‪ ،‬شام در عین‬ ‫سادگی خوش��مزه و خوش عطر‪ .‬مجری برنامه هم‬ ‫کمی با علیرضا شوخی کرد و از یارانه و هدیه یک‬ ‫میلیون تومانی فرزند این��ده اش گفت که دکتر هم‬ ‫لبخندی گوشه لبهاش نشست‪.‬‬ ‫مراسم تموم شد و دکتر و پدر عروس خانوم جلوی‬ ‫درب خروج ایس��تادن تا میهمانان از س��الن خارج‬ ‫شوند‪ .‬صحنه مواجهه بچه های ‪ 7-8‬ساله که فریاد‬ ‫می��زدن دایی دایی با دکتر جالب ب��ود که اونها رو‬ ‫در اغوش می گرفت و محبت می کرد‪ .‬حاج خانوم‬ ‫مادر دکتر هم ک��ه به خاطر ناراحتی پا روی ویلچر‬ ‫نشس��ته بود اومده بود‪ .‬علیرضا ویلچر رو تا درب‬ ‫خروج حرکت داد و به مادر بزرگ کمک کرد‪.‬‬ ‫خواه��ر دکتر‪ ،‬پروین خان��م احمدی نژاد که عضو‬ ‫ش��ورای ش��هر تهرانه از اوض��اع منطق��ه ‪ ۱۷‬ازم‬ ‫پرسیدن‪ .‬همه رفتند و دکتر هم که صاحب مجلس‬ ‫بود به اشپزخونه رفت و به دست اندرکارای سالن‬ ‫خدا ق��وت گفت‪ .‬همه رفتند و عروس و داماد هم‬ ‫بدون هیچ تش��ریفات اضافی سوار ماشین شدند و‬ ‫همراه خانواده هاشون به سمت خونه رفتند‪»....‬‬ ‫دولتی ها برای ثبت نام تا ‪ 9‬تیر استعفا دهند‬ ‫رئی��س پلیس امنیت نی��روی انتظامی با بی��ان مصادیق‬ ‫بدحجابی و بدپوششی در پسران و دختران‪ ،‬اعالم کرد؛‬ ‫«بدحجاب ها جریمه نقدی می شوند‪».‬‬ ‫سردار احمد روزبهانی با بیان مصادیق بدحجابی گفته‬ ‫است‪« :‬مصداق ما برای برخورد با هنجارشکنان در رابطه‬ ‫با نوع پوشش خانم ها عبارت است از شلوارهای تنگ‪،‬‬ ‫ش��لوارهای کوتاه‪ ،‬مانتوهای کوت��اه وتنگ‪ ،‬ارایش های‬ ‫غلیظ و ش��دید‪ ،‬ش��ال های کوت��اه‪ ،‬یقه های ب��از مانتو‪،‬‬ ‫پوش��ش های نامتع��ارف( غربی)‪ ،‬موهایی ک��ه از جلو‬ ‫ش��ال و روس��ری بیرون باش��ند‪ ،‬موهایی که از پش��ت‬ ‫ش��ال بیرون باش��ند‪ ».‬وی در خصوص مصادیق بدحجابی در مورد اقایان هم گفته اس��ت‪« :‬پوش��یدن‬ ‫لباس هایی که منقوش به نش��ان ها و عالیم مبتذل و شیطان پرستی وتبلیغ اینطور مسائل باشد‪ ،‬ارایش های‬ ‫غیرمتعارفی که به تازگی در بین پس��ران جوان باب ش��ده اس��ت‪ ،‬مدل های شیطان پرس��تی و گروه های‬ ‫غرب��ی و مبتذل‪ ،‬دس��تبند و گردنبنده��ای گروه های غربی که تبلیغاتی برای ای��ن گروه ها و باعث ترویج‬ ‫شیطان پرستی می شوند‪ ،‬موهای فشن و مغایر با شرع سنن ایرانی اسالمی‪ ،‬از مصادیق بدپوششی در میان‬ ‫پسران است‪».‬‬ ‫رئیس پلیس امنیت ناجا‪ ،‬با اشاره به برخورد جدی با هنجارشکنان افزوده است‪« :‬در رابطه با این جرائم‬ ‫در صورت بازداشت فرد‪ ،‬وی جهت رسیدگی به عدم رعایت مسائل اخالقی و اجتماعی به دادسرا اعزام‬ ‫و قضات براساس نوع اتهام‪ ،‬فرد را جریمه نقدی می کنند‪».‬‬ ‫روزبهان��ی اضاف��ه ک��رده ک��رده اس��ت‪« :‬فع�لا ام��اری از دستگیر ش��ده ها و تذک��رداده ش��دها در‬ ‫دسترس نیست‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بدحجاب ها جریمه نقدی می شوند‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫و ع��زت همه خادمان عرصه پ��اک و مهم ورزش‬ ‫کشور عزیزم را از خدای بزرگ مسالت می نمایم‪.‬‬ ‫با پاس��خ منف��ی علی دایی و براس��اس اعالم قبلی‬ ‫کمیت��ه فنی باش��گاه پرس��پولیس‪ ،‬حمید اس��تیلی‬ ‫س��رمربی سرخپوش��ان در فصل اینده رقابت های‬ ‫لی��گ برتر خواهد بود‪ .‬گفتنی اس��ت‪ ،‬پیش از این‬ ‫ماجراها علی دایی اعالم کرده بود حاضر است مبلغ‬ ‫کل قرار دادش را به باشگاه ببخشد‪.‬‬ ‫به هر حال حمید اس��تیلی بعد از ظهر سه شنبه هفته‬ ‫گذشته در ساختمان باشگاه پرسپولیس حاضر شد‬ ‫و پ��س از گفت وگو ی��ی کوتاه با حبیب کاش��انی‪،‬‬ ‫سرپرس��ت باش��گاه‪ ،‬قرار داد داخل��ی اش را با این‬ ‫باشگاه امضا کرد‪.‬‬ ‫وزی��ر کش��ور گفت ک��ه دولتی ه��ا و افراد مس��ئول تا‬ ‫نهم تیرماه برای اس��تعفا و شرکت در انتخابات مجلس‬ ‫فرصت دارند‪.‬‬ ‫مصطفی محمدنجار‪ ،‬وزیر کش��ور در حاش��یه جلس��ه‬ ‫هیات دولت در جمع خبرنگاران در پاس��خ به س��والی‬ ‫درخص��وص اخری��ن اقدام��ات صورت گرفت��ه برای‬ ‫برگ��زاری انتخاب��ات گف��ت‪« :‬این اقدام��ات با حضور‬ ‫دس��تگاه های اجرایی و ش��ورای نگهبان در حال انجام‬ ‫اس��ت و کارها براساس برنامه ریزی های صورت گرفته‬ ‫پیش می رود‪ ».‬وزیر کش��ور درباره زمان استعفای افراد‬ ‫دارای مس��ئولیت نیز تصریح کرد کس��انی که دولتی هستند یا مسئولیتی دارند تا نهم تیرماه فرصت دارند‬ ‫برای شرکت در انتخابات استعفا دهند‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫سیاست‬ ‫دیگرحزب‬ ‫روایت یک‬ ‫نگاه‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫اغاز و پایان حزب جمهوری اسالمی‬ ‫‪1‬‬ ‫حزبی برای یاران امام‬ ‫دکتر س��ید محمد حسین بهش��تی سخنان خود را‬ ‫اینگون��ه اغاز ک��رد‪« :‬ما بار دیگر نبای��د اجازه دهیم‬ ‫استعمارگران برای ما مهره س��ازی کنند و سرنوشت‬ ‫م��ردم ما را ب��ه بازی بگیرند‪ .‬تالش کنیم کس��انی را‬ ‫که متعهد به مکتب هس��تند و سرنوش��ت مردم را به‬ ‫بازی نمی گیرن��د انتخاب ش��وند‪ »...‬و در این لحظه‬ ‫ب��ود که صدایی مهیب در س��الن دفتر مرکزی حزب‬ ‫جمهوری اسالمی در خیابان سرچشمه تهران پیچید‪.‬‬ ‫س��اعت کمی از هش��ت و س��ی دقیقه بع��د از ظهر‬ ‫می گذش��ت که ‪ 72‬نفر از موثرتری��ن اعضای حزب‬ ‫به شهادت رس��یده بودند‪ .‬خبر را کمی بعد از انفجار‬ ‫حسن صانعی به هاشمی رفسنجانی تلفنی اطالع داد‪.‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای هم به علت انفجار روز قبل مسجد‬ ‫ابوذر در بیمارستان بستری بودند‪...‬‬ ‫ی��ک هفت��ه پ��س از پی��روزی انقالب اس�لامی‪ ،‬در‬ ‫‪29‬بهم��ن ‪ 1357‬ب��ود که ع��ده ای از برجس��ته‏ترین‬ ‫ش��خصیت‏های علم��ی‪ ،‬مذهبی و سیاس��ی ایران که‬ ‫‪18‬‬ ‫در پیروزی انقالب اس�لامی نقش مهمی داش��تند و‬ ‫از یاران نزدیک حضرت امام خمینی(ره) محس��وب‬ ‫می‏شدند حزب جمهوری اسالمی را تاسیس کردند‪.‬‬ ‫به ای��ن ترتیب ای��ت اهلل خامنه ای‪ ،‬ایت اهلل بهش��تی‪،‬‬ ‫حجت االس�لام هاشمی رفس��نجانی‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫باهن��ر و ایت اهلل موس��وی اردبیلی به عن��وان هی��ات‬ ‫موسس‪ ،‬تاس��یس حزب جمهوری اسالمی را به طور‬ ‫رسمی اعالم کردند‪.‬‬ ‫این پنج روحانی ش��ناخته شده به همراه حسن ایت‪،‬‬ ‫اسداهلل بادامچیان‪ ،‬عبداهلل جاسبی‪ ،‬میرحسین موسوی‪،‬‬ ‫حبیب اهلل عسگراوالدی مسلمان‪ ،‬سید محمود کاشانی‬ ‫(فرزند ایت اهلل ابوالقاس��م کاشانی)‪ ،‬مهدی عراقی و‬ ‫عل��ی درخش��ان ش��ورای مرک��زی اولی��ه ح��زب‬ ‫جمهوری اسالمی را تشکیل دادند‪.‬‬ ‫پس از اعالم تاس��یس‪ ،‬پرسشنامه و برگه درخواست‬ ‫عضویت به همراه طرح اساسنامه و مرامنامه حزب در‬ ‫س��طح وسیع و از طرق گوناگون پخش شد و حزب‬ ‫ش��روع به عضوگیری کرد‪ .‬به گفته رهبران حزب‪ ،‬در‬ ‫روز اول ثبت نام‪ ،‬بیش از ‪ 80‬هزار نفر برای عضویت‬ ‫به مراکز حزب در سراسر کشور مراجعه کردند‪.‬‬ ‫مرتضی نبوی درباره نحوه اس��تقبال مردم از تاسیس‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی می گوید‪« :‬مردم به دلیل نام‬ ‫حزب ابتدا تصور می کردند هر کس که به جمهوری‬ ‫اس�لامی اعتق��اد دارد‪ ،‬باید عضو حزب باش��د و به‬ ‫همی��ن دلیل اس��تقبال خوب��ی از عضویت در حزب‬ ‫می کردن��د و تعداد زیادی امدند و ثبت نام کردند‪ ،‬در‬ ‫ای��ن میان از طرفداران هم ه گروه ها بودند‪ ،‬بعد از ان‬ ‫در دفتر مرکزی حزب در سرچش��مه مش��غول انجام‬ ‫مصاحبه و گزینش از میان کس��انی بودیم که ثبت نام‬ ‫کرده بودند‪».‬تالش برای تشکیل حزب بالفاصله پس‬ ‫از پیروزی انقالب اغاز شده بود‪ .‬به طوری که برخی‬ ‫از چهره ه��ای ش��اخص نهضت ب��ا امام خمینی (ره)‬ ‫در ای��ن باره صحبت کرده بودند‪ .‬از جمله هاش��می‬ ‫رفس��نجانی در این باره می گوید‪« :‬دولت که تشکیل‬ ‫شد من خودم رفتم پیش امام‪ ،‬گفت وگوی صریحی با‬ ‫امام کردم و گفتم باالخره تا به حال ما مبارزه می کردیم‬ ‫اما از این به بعد مس��ئول اداره کشوریم‪ .‬در نخستین‬ ‫قدم ش��ما دیدید که یک حزب کوچ��ک توفیق پیدا‬ ‫کرد دولت درس��ت کند‪ ،‬اگر اینها نبودند ش��ما حتما‬ ‫مش��کلتان بیشتر بود‪ .‬به عالوه بیرون می بینید احزاب‬ ‫چگونه فعالیت می کنند‪ ...‬من گفتم ببینید بخش��ی از‬ ‫قلمرو جامع��ه را اینها دارند پ��ر می کنند‪ ،‬ما هیچ جا‬ ‫نیس��تیم‪ ،‬در حالی که همه جا هستیم‪ ،‬معلوم است که‬ ‫حزب در شرایط مسئولیت اداره کشور یک ضرورت‬ ‫است‪ .‬به هر حال اگر ما حزب نداشته باشیم دیگران‬ ‫که حزب دارند‪ ،‬شما که جلو دیگران را نمی خواهید‬ ‫بگیرید (ایشان نمی خواستند جلوی دیگران را بگیرند‬ ‫و مانع تحزب دیگران بش��وند) خ��ب انها که دارند‪،‬‬ ‫فقط دوستان شما تشکیالت ندارند‪ ...‬گفتم روحانیت‬ ‫االن انس��جامی که ش��ما فکر می کنید‪ ،‬حت��ی در این‬ ‫ش��رایط ندارند‪ ،‬هرچه هم پیش برویم بدتر می شود‪،‬‬ ‫ما تشکیالت می خواهیم؛ ایشان پذیرفتند و گفتند که‬ ‫حزب تشکیل بدهید‪».‬‬ ‫از جمله ضعف های حزب‪،‬‬ ‫عدم دقت الزم در موقع‬ ‫عضوگیری بود‪ .‬به دلیل‬ ‫گستردگی کار و شرایط‬ ‫سهل عضویت‪ ،‬افراد با‬ ‫مواضعمختلففرهنگی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫اقتصادی وارد حزب‬ ‫شدند و موجب تشتت ارا‬ ‫و چند گانگی حزب شد و‬ ‫لطمه شدیدی به انسجام‬ ‫تشکیالتی ان وارد کرد‬ ‫شش سال پس از فاجعه هفتم تیر‬ ‫بع��د از ش��هادت ایت اهلل بهش��تی به هم��راه ‪ 72‬تن‬ ‫از یاران��ش در فاجع��ه هفتم تیر‪ ،‬محمد ج��واد باهنر‬ ‫جایگزین وی شد‪ ،‬اما در هشت شهریور همان سال‪،‬‬ ‫او در مقام نخست وزیر به همراه محمد علی رجایی‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری در حادثه انفجار دفتر نخست وزیری‬ ‫به شهادت رسید‪ .‬از ان هنگام تا زمان تعطیلی حزب‬ ‫در سال ‪ ،1366‬ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬دبیرکلی این حزب‬ ‫را به عهده داشتند‪ .‬طی این شش سال حزب در عین‬ ‫اینکه موفق شد بخش قابل توجهی از امور اداره کشور‬ ‫را به انجام برس��اند و در برهه های مختلف ان دوران‬ ‫پر تالط��م دفاع مقدس‪ ،‬وظایف زی��ادی را بر عهده‬ ‫بگیرد اما مس��ائل مختلفی در ان‪ ،‬باعث شد تا سران‬ ‫حزب تصمیم به انحالل ان بگیرند‪.‬‬ ‫از جمل��ه این مس��ائل اختالفات می��ان دو جناح در‬ ‫حزب بر س��ر چگونگ��ی اداره اقتصاد کش��ور بود‪.‬‬ ‫به طوری که گروهی به رهبری میر حس��ین موس��وی‬ ‫که به واسطه پست نخست وزیری نفوذ قابل توجهی‬ ‫در ح��زب پیدا کرده ب��ود طرفدار اقتص��اد دولتی و‬ ‫شبه سوسیالیس��تی بودند و به همین خاطر مداخالت‬ ‫مکرر وزارت بازرگان��ی در امور اقتصادی را توجیه‬ ‫می کردن��د‪ .‬در حالی که گروه دیگری که بیش��تر انها‬ ‫را نیروه��ای روحانی��ون برجس��ته ح��زب و فعاالن‬ ‫بازار تش��کیل می دادند‪ ،‬مخالف اقتصاد دولتی بودند‬ ‫و مداخ�لات گاه و بیگاه دول��ت در بازار را به زیان‬ ‫کشور می دانس��تند‪ .‬از جمله چهره های شاخص این‬ ‫گروه می توان به حبیب اهلل عس��گراوالدی مس��لمان‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫از جمل��ه دیگ��ر نارس��ایی ها و ضعف ه��ای حزب‪،‬‬ ‫ع��دم دقت الزم در موق��ع عضوگیری و ثبت نام بود‪.‬‬ ‫به دلیل گس��تردگی کار و ش��رایط س��هل عضویت‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫انفجار در سرچشمه تهران‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی ب��ا توجه ب��ه نزدیکی به‬ ‫ام��ام (ره) و افراد روش��ن بینی که در راس ان حضور‬ ‫داش��تند در اداره ام��ور نظام در روزه��ای پر التهاب‬ ‫پس از پیروزی نقش بس��زایی ایفا کرد‪ .‬به طوری که‬ ‫در حال��ی که بنی صدر و مجاهدی��ن خلق (منافقین)‬ ‫توانس��ته بودند بخش��ی از نظ��ام را خصوصا در قوه‬ ‫اجرایی کشور با خود همراه کنند‪ ،‬اما حزب با توجه‬ ‫ب��ه حضور موثری که در مجلس ش��ورای اس�لامی‬ ‫داش��ت به میزان زی��ادی در مقابله ب��ا این جریان و‬ ‫دیگر جریان های انحرافی موفق نشان داده بود‪.‬‬ ‫روز سه شنبه ‪ 1360/3/30‬طرح عدم کفایت سیاسی‬ ‫بنی صدر در مجلس ش��ورای اس�لامی بررس��ی و با‬ ‫‪ 177‬رای مواف��ق‪ 12 ،‬رای ممتنع و یک رای مخالف‬ ‫تصویب ش��د و اول تیرماه‪ ،‬امام حکم عزل بنی صدر‬ ‫را از مقام ریاس��ت جمهوری صادر ک��رد‪ .‬همزمان با‬ ‫تصویب طرح عدم کفایت سیاسی بنی صدر از سوی‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬س��ازمان مجاهدین خلق با‬ ‫حمایت از وی‪ ،‬طی اعالمیه ای تهدید امیز‪ ،‬نمایندگان‬ ‫را از ش��رکت در جلس��ه بررس��ی ع��دم صالحیت‬ ‫رئیس جمهور برحذر داش��ت‪ .‬در ای��ن اطالعیه امده‬ ‫ب��ود‪ ...« :‬س��ازمان مجاهدین خلق ای��ران به تمامی ‬ ‫نمایندگان که در مجلس حضور می یابند‪ ،‬نس��بت به‬ ‫تمامی عواقب گسترده عزل رئیس جمهور در فضای‬ ‫هیستریک ارتجاعی حاکم زنهار می دهد‪ .‬از این رو با‬ ‫یاداوری مجال��س و ادوار قانون گذاری که در تاریخ‬ ‫معاصر ایران به استقرار دیکتاتوری منجر شده است‪،‬‬ ‫م��ا به فرد ف��رد نمایندگان حاضر و ب��ه ویژه انها که‬ ‫نس��بت به سرنوش��ت مردم ایران احساس مسئولیت‬ ‫می کنن��د‪ ،‬تذکر می دهیم که خود را شایس��ته لعن و‬ ‫نفرین ابدی ملت ایران نساخته و مرعوب صحنه های‬ ‫ساختگی چماقداران در برابر مجلس نشوند‪».‬‬ ‫این س��ازمان پس از این وقایع‪ ،‬در ‪ 30‬خرداد ‪1360‬‬ ‫اعالم ک��رد که فعالیت های خ��ود را وارد فاز نظامی‬ ‫کرده اس��ت و اعضای این گروه که مس��لح به انواع‬ ‫اسلحه های س��رد و گرم بودند به خیابان ها ریخته و‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫سه گروه روحانی‪ ،‬دانشگاهی‪ ،‬بازاری‬ ‫در ان روزها بحث بر س��ر این بود که موسس��ین از‬ ‫س��ه گروه «روحان��ی»‪« ،‬تحصیلکرده و دانش��گاهی»‬ ‫و «کس��به و ب��ازاری» انتخ��اب و موجودیت حزب‬ ‫را رس��ما اعالم کنند‪ .‬اما از انج��ا که پس از پیروزی‬ ‫انقالب هنوز چهره ها کامال ش��ناخته ش��ده نبودند و‬ ‫توقعات و ادعاهای بسیاری از افراد سرشناس ممکن‬ ‫بود مشکالتی پدید اورد‪ ،‬بنابراین تصمیم گرفته شد‬ ‫که پنج نفر از روحانیون برجس��ته و ش��ناخته ش��ده‬ ‫که مورد تایید امام و همه اقش��ار ملت بودند‪ ،‬هیات‬ ‫موس��س باشند و تاسیس حزب جمهوری اسالمی را‬ ‫رسما اعالم کنند‪.‬‬ ‫مرامنامه و اساسنامه حزب جمهوری اسالمی پس از‬ ‫تاسیس حزب‪ ،‬اعالم و بعدا در نخستین کنگره حزب‬ ‫باتغییرات کمی به تصویب رسید‪ .‬در مرامنامه حزب‪،‬‬ ‫هدف حزب جمهوری اس�لامی این گونه بیان شده‬ ‫بود‪« :‬هدف حزب تداوم بخشیدن به انقالب اسالمی‬ ‫مردم مسلمان ایران و تالش جهت استقرار نظام عدل‬ ‫اسالمی در سراس��رجهان تحت رهبری ولی فقیه در‬ ‫زمینه ه��ای معن��وی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی و‬ ‫نظامی است‪».‬‬ ‫اصول و خط مشی حزب هم شامل موارد زیر بود‪:‬‬ ‫‪ -1‬تاکی��د بر ت��داوم و گس��ترش انقالب اس�لامی‬ ‫وجلوگی��ری از هر ن��وع تحجر‪ ،‬توق��ف و رکود که‬ ‫برحسب تجربه تاریخی خود به خود عامل ارتجاع و‬ ‫انحراف خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ -2‬الت��زام به همبس��تگی روزافزون هم��ه نیروهای‬ ‫مبارز مسلمان معتقد به والیت فقیه که در راه استقرار‬ ‫نظام حق و عدل اس�لامی علیه استبداد و استعمار و‬ ‫اس��تثمار تالش می کنند و جلوگیری از محدود شدن‬ ‫ت��داوم مبارزه و تالش های س��ازنده در یک گروه یا‬ ‫قشر معین‪.‬‬ ‫‪ -3‬خ��ودداری از ه��ر ن��وع وابس��تگی و گرایش به‬ ‫گروه ه��ا و نیروهایی که پیوند با انان به اس��تقالل و‬ ‫اصالت اسالمی انقالب اسیب می رساند‪.‬‬ ‫‪ -4‬اس��تفاده از همه شیوه های مبارزه و سازندگی که‬ ‫با معیارهای اسالمی سازگار باشد‪ ،‬با بهره گیری کامل‬ ‫از اخری��ن تجربه های مبارزاتی و س��ازندگی جوامع‬ ‫بش��ری و رعای��ت ضرورت های هری��ک از مراحل‬ ‫تکامل انقالب اسالمی جامعه ما‪.‬‬ ‫دکت��ر باهن��ر نی��ز ‪ 100‬روز پس از تاس��یس حزب‪،‬‬ ‫مواضع ان را در مس��ائل سیاسی‪ ،‬اعتقادی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫و فرهنگی بیان داش��ت و تع��داد اعضای حزب را تا‬ ‫ان روز‪ ،‬دو میلی��ون نف��ر ذکر کرد‪ .‬هدف این حزب‪،‬‬ ‫ایجاد یکپارچگی و همکاری هرچه بیش��تر نیروهای‬ ‫وفادار به انقالب اسالمی‪ ،‬سامان‏بخشیدن به حکومت‬ ‫اس�لامی و پایه‏گذاری دولت جمهوری اسالمی طبق‬ ‫قانون اساسی بود‪.‬‬ ‫نخس��تین موسس��ان حزب جمهوری‪ ،‬ب��ا همفکری‬ ‫و هم��کاری ش��ماری دیگ��ر از نیروه��ای انقالب��ی‬ ‫توانس��تند در دوره‏ای حس��اس و سرنوشت‏س��از از‬ ‫تاریخ انقالب اس�لامی‪ ،‬در تدوین قانون اساس��ی و‬ ‫تش��کیل ارکان نظام اس�لامی‪ ،‬دف��اع از مبانی فکری‬ ‫جمهوری اس�لامی و تبیین اندیش��ه‏ها و برنامه‏های‬ ‫مترقی اس�لام برای رش��د و کمال جامعه اس�لامی‬ ‫و نظ��ام مردم س��االری دین��ی در برابر اندیش��ه‏های‬ ‫مارکسیس��تی‪ ،‬لیبرال��ی و ملی‏گرایی نقش��ی مهم ایفا‬ ‫کنن��د‪ .‬از همی��ن رو‪ ،‬احزاب و گروه‏ه��ای منحرف‬ ‫و وابس��ته به بیگانگان و پش��تیبانان خارجی انان‪ ،‬با‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی و رهب��ران ان به مخالفت‬ ‫پرداختن��د و تا انج��ا پیش رفتند ک��ه حادثه خونین‬ ‫هفتم تیر ماه را رقم زدند‪.‬‬ ‫ب��ه قتل و جرح مردم و پاس��داران کمیته و نیروهای‬ ‫انتظامی و تخریب اموال عمومی پرداختند‪ .‬ترورهای‬ ‫ک��ور یکی دیگر از اس��تراتژی های س��ازمان در این‬ ‫زم��ان بود‪ .‬م��وج این ترورها به قدری گس��ترده بود‬ ‫ک��ه از مردم ع��ادی در کوچه و خیابان تا مس��ئولین‬ ‫مملکت��ی را در بر گرف��ت‪ .‬در شش��م تی��ر ماه س��ال‬ ‫‪ ،1360‬ج��واد قدی��ری یک��ی از عوام��ل س��ازمان‬ ‫منافقین در مس��جد اب��اذر تهران ب��ا بمب گذاری به‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای س��وء قصد نم��ود که البته‬ ‫این ترور نافرجام ماند‪.‬‬ ‫غروب ‪7‬تیرماه ‪ 1360‬انفجاری در سرچش��مه تهران‪،‬‬ ‫دنیا را لرزاند‪ .‬ساعت ‪ 20:30‬روز یکشنبه ‪7‬تیر ‪،1360‬‬ ‫تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسالمی‪ ،‬هیات‬ ‫دولت و‪ ...‬به تدریج به س��الن اجتماعات دفتر مرکزی‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی ایران واقع در سرچش��مه‬ ‫تهران وارد ش��دند‪ .‬پس از پایان قرائت قران کریم و‬ ‫اعالم برنامه‪ ،‬ایت اهلل بهش��تی سخن اغاز کرد‪ .‬بحث‬ ‫درباره تورم بود‪ ،‬اما عده ای از اعضا خواسته بودند که‬ ‫راجع به انتخابات ریاست جمهوری نیز صحبت شود‪.‬‬ ‫دکتر بهش��تی س��خنانش را با این جمالت ادامه داد‪:‬‬ ‫«ما ب��ار دیگر نباید اجازه دهیم‪ ،‬اس��تعمارگران برای‬ ‫ما مهره س��ازی کنند و سرنوش��ت مردم ما را به بازی‬ ‫بگیرند‪ .‬تالش کنیم کس��انی را ک��ه متعهد به مکتب‬ ‫هس��تند و سرنوش��ت مردم را به ب��ازی نمی گیرند‪،‬‬ ‫انتخاب ش��وند‪ ».‬جمالت ایت اهلل بهشتی ناتمام ماند؛‬ ‫صدای��ی مهیب برخاس��ت و در کمت��ر از ثانیه ای از‬ ‫س��الن جز تلی از خاک باقی نمان��د‪ .‬بیش از ‪70‬نفر‬ ‫از بهترین عزیزان انقالب به ش��هادت رسیدند‪ .‬عامل‬ ‫بمب گذاری‪ ،‬منافق نفوذی به نام «محمدرضا کالهی»‬ ‫بود که خود جزونیروهای خدماتی حزب به حساب‬ ‫می امد و پس از انفجار موفق به فرار و راهی فرانسه‬ ‫شد‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪20‬‬ ‫افراد با مواضع مختلف فرهنگی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و اقتصادی وارد حزب ش��دند و به مرور هسته های‬ ‫اولی��ه تفکره��ای مختل��ف در ح��زب ب��ه وج��ود‬ ‫ام��د و موج��ب تش��تت ارا و چند گانگ��ی ح��زب‬ ‫ش��د و لطم��ه ش��دیدی به انس��جام تش��کیالتی ان‬ ‫وارد کرد‪.‬‬ ‫اصلی تری��ن نقط��ه ضع��ف ح��زب را ضع��ف در‬ ‫س��ازماندهی و اموزش منظم ایدئولوژیک و سیاسی‬ ‫حزب به دلیل گس��تردگی بی روی��ه دفاتر و افزایش‬ ‫نیروه��ا و نی��ز ع��دم فرص��ت کافی و حج��م زیاد‬ ‫کاره��ا و مس��ئولیت های رهب��ران ح��زب می دانند‪.‬‬ ‫رهبری معظم انقالب سومین دبیرکل حزب جمهوری‬ ‫اسالمی معتقدند‪« :‬از اغاز تاسیس حزب سعی شد از‬ ‫همه اقشار در حزب و شورای مرکزی جمع شوند‪ ،‬اما‬ ‫خیلی ها سعی دارند حزب را منتسب به گروه خاصی‬ ‫کنن��د‪ .‬یک ب��ار می گویند «ح��زب اخوندها» (چون‬ ‫پن��ج روحان��ی در راس ان اس��ت)‪ .‬گاهی می گویند‬ ‫«ح��زب ب��ازاری» (چون چه��ار چهره با س��ابقه در‬ ‫انقالب از شورای مرکزی هستند)‪ .‬عده ای هم حزب‬ ‫را ح��زب رئیس جمه��وری‪ ،‬نخس��ت وزیر و رئیس‬ ‫مجلس می دانند‪».‬‬ ‫در هر حال‪ ،‬انحالل حزب ریش��ه در عوامل متعددی‬ ‫داش��ت که ریش��ه اصلی ان را در ترکیب ناهمگون‏‬ ‫اجتماعی حزب باید جست وجو کرد‪ .‬حزب در واقع‬ ‫تش��کیل یافته از نیروهای پراکنده اسالمی و انقالبی‬ ‫بود که قبل از انقالب فعالیت‏های سیاسی و مبارزاتی‬ ‫داش��تند و گاه هیچگونه ش��ناختی‏ نسبت به یکدیگر‬ ‫نداش��تند و صرفا به واس��طه هیات موس��س به هم‬ ‫گره خورده بودند‪ .‬اینها هر یک در مس��ائل سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی و فرهنگی دارای دیدگاه‏های مختلفی بودند‬ ‫که هیچ همخوانی‏ با هم نداشتند و این تشتت فکری‬ ‫و ناهمگون��ی در خاس��تگاه‏های سیاس��ی و اعتقادی‬ ‫عم�لا حزب را به یک جبهه سیاس��ی مبدل س��اخته‬ ‫بود‪ .‬ای��ن تعارضات از اواخر س��ال ‪ 1360‬به دالیل‬ ‫گوناگون‏ ش��دت یاف��ت و باعث اف��ول فعالیت‏های‬ ‫حزب ش��د‪.‬به طوری که تا قبل از ان‪ ،‬عملکرد حزب‬ ‫در واقع عکس العملی بود در برابر گروه‏های معارض‏‬ ‫و رقیب همچون لیبرال‏ها و ملی‏گرایان‪ ،‬به طوری که‬ ‫هدف‏ اصلی از تاس��یس حزب جمهوری اس�لامی‪،‬‬ ‫حفظ دس��تاوردهای انق�لاب و مقابله با ضد انقالب‬ ‫بود‪ .‬وجود گروه‏های رقیب تا اواخر سال ‪ 60‬موجب‬ ‫می‏شد تا اختالفات داخلی حزب فرصت تظاهر پیدا‬ ‫نکن��د‪ ،‬اما با ح��ذف این گروه‏ها از صحنه سیاس��ی‬ ‫کشور طبیعتا فلس��فه وجودی حزب نیز که‏ مقابله با‬ ‫انها بود از بین رفت‪.‬‬ ‫همچنین کثرت اش��تغاالت رهبران حزب‪ ،‬انها را از‬ ‫مس��ائل و نیازهای اساسی حزب و رسیدگی درست‬ ‫ن ترتیب حزب از‬ ‫و کامل به امور باز می‏داش��ت‪ .‬بدی ‬ ‫درون دچار خالء تشکیالتی‏ و عدم تولید فکر متناسب‬ ‫با فعالیت‏های‏ ان ش��ده و روز به روز ضعیف‏تر شد‪.‬‬ ‫به این ترتیب س��ران حزب وقت��ی دیدند که حزب‬ ‫دیگر ان کارایی گذشته را ندارد بلکه زمینه‏های بروز‬ ‫اخت�لاف و از میان‏ بردن انس��جام مس��ئوالن نظام را‬ ‫فراهم‏ می‏کند و نیز فلس��فه وجودی خود را از دست‬ ‫داده است با نگارش نامه‏ای به امام‏ خواستار موافقت‬ ‫ایش��ان با توقف‏ فعالیت‏های ان ش��دند‪ .‬به دنبال این‏‬ ‫درخواست در مورخه ‪ 1366/3/11‬حزب‏ جمهوری‬ ‫اس�لامی با کس��ب موافقت ام��ام‏ خمینی(ره)تمامی‬ ‫ فعالیت‏های خود را متوقف کرد‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای و ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‬ ‫به امام (ره) اینگونه نوش��تند‪« :‬همان‏طور که ان رهبر‬ ‫عزیز اطالع دارند‪ ،‬تاسیس «حزب جمهوری اسالمی»‬ ‫از طرف هیات موس��س با مش��ورت ان مقام معظم‬ ‫و در ش��رایطی انجام ش��د که نیاز به یک تشکل در‬ ‫برابر انبوه مس��ائل در اغاز انقالب و لزوم انسجام و‬ ‫انتظام نیروهای اگاه و مومن و گس��ترش اگاهی های‬ ‫انقالب��ی و تربی��ت کادره��ای فع��ال و کارامد برای‬ ‫اداره کش��ور و خنث��ی ک��ردن توطئ��ه گروهک ها و‬ ‫عوامل دش��من خارجی و ضدانقالب داخلی بشدت‬ ‫احساس می‏شد‪ .‬این حزب در طول سال های گذشته‬ ‫در حد ت��وان خود به منظور تثبی��ت نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی و انجام تکالیف بزرگی ک��ه بردوش خود‬ ‫ح��س می‏کرد‪ ،‬از هیچ کوشش��ی فروگ��ذار نکرد؛ و‬ ‫در کوران توطئه‏های چپ و راس��ت ب��ا فداکاری و‬ ‫تقدیم ش��هدایی که بعضی از انان چهره‏های برجسته‬ ‫و فراموش نشدنی انقالبند‪ ،‬از جمله شهدای هفتم تیر‪،‬‬ ‫نقاب از روی نفاق برانداخت و مظلومیت و حقانیت‬ ‫خط امام را به نمایش گذارد‪ .‬در طول جنگ تحمیلی‪،‬‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی در سراسر کشور به وظیفه‬ ‫اس�لامی خود برای بسیج مردم و ش��رکت فعال در‬ ‫جبهه‏های نور عمل کرد و جمعی از کادرها و اعضای‬ ‫ان در این جهاد مقدس به افتخار شهادت نایل امدند‪.‬‬ ‫تعبد افراد این حزب به اس�لام و اعتقاد راس��خ انان‬ ‫به والی��ت فقیه‪ ،‬که خود عامل مهم��ی در کینه توزی‬ ‫ضدانقالب بود‪ ،‬ایجاب می‏کرد که در مراحل و مقاطع‬ ‫مختل��ف انقالب‪ ،‬با کس��ب رهنمودهایی از ان مقام‬ ‫معظم‪ ،‬حرکت حزب را تنظیم و سیاس��ت های ان را‬ ‫پی ریزی‏ نمایند‪.‬‬ ‫اکنون به فضل الهی نهادهای جمهوری اسالمی تثبیت‬ ‫شده و سطح اگاهی و درک سیاسی احاد ملت انقالب‬ ‫را از جهات عدیده اسیب ناپذیر ساخته و روشن بینی‬ ‫و ت��وکل و قوت اراده ان رهبر عالیقدر و فداکاری و‬ ‫امادگی مردم حزب اهلل توطئه‏های ضدانقالب داخلی‬ ‫و اس��تکبار جهانی را بی‏اثر و کم خطر نموده اس��ت‪.‬‬ ‫بنابراین احس��اس می شود که وجود حزب‪ ،‬دیگر ان‬ ‫منافع و فواید اغاز کار را نداش��ته و به عکس‪ ،‬ممکن‬ ‫اس��ت تحزب در ش��رایط کنونی بهانه‏ای برای ایجاد‬ ‫اختالف و دودستگی و موجب خدشه در وحدت و‬ ‫انس��جام ملت گردد‪ ،‬و حت��ی نیروها را صرف مقابله‬ ‫ی یکدیگر کند‪ .‬لذا‪ ،‬همان‏طور‬ ‫با یکدیگر و خنثی ساز ‬ ‫که قبال نیز کرارا عرض ش��د‪ ،‬شورای مرکزی پس از‬ ‫بحث و بررس��ی مبسوط و مس��توفا با اکثریت قاطع‬ ‫به این نتیجه رس��ید که مصلح��ت کنونی انقالب در‬ ‫ان اس��ت که «ح��زب جمهوری اس�لامی» تعطیل و‬ ‫فعالیت ه��ای ان به کلی متوقف گ��ردد‪ .‬مراتب برای‬ ‫استحضار و کسب رهنمود عالی معروض می‏گردد‪».‬‬ ‫ام��ام خمین��ی (ره) نیز موافقت خ��ود را با پایان کار‬ ‫حزب در چند خ��ط اعالم و مرقوم کردند‪« :‬موافقت‬ ‫می ش��ود‪ .‬الزم اس��ت تذکر دهم که حضرات اقایان‬ ‫موسسین محترم حزب‪ ،‬مورد عالقه اینجانب هستند‪.‬‬ ‫امی��دوارم همگی در این موقع حس��اس ب��ا اتفاق و‬ ‫اتح��اد در پیش��برد مقاصد عالیه اس�لام و جمهوری‬ ‫اسالمی کوشا باش��ید‪ .‬ضمنا تذکر می‏دهم که اهانت‬ ‫به هر مس��لمانی چه عضو حزب باشد یا نه بر خالف‬ ‫اس�لام و تفرقه ان��دازی در این موق��ع از بزرگترین‬ ‫گناهان است‪».‬‬ ‫بنابرای��ن فعالیت‏های تش��کیالتی ح��زب جمهوری‬ ‫اس�لامی در نهایت به دلیل اختالفات ش��دید درون‬ ‫حزب��ی‏ ک��ه از اواخ��ر س��ال ‪ 60‬و با ح��ذف طیف‬ ‫لیبرال‏های ملی گرا و جریانات التقاطی چپ از صحنه‬ ‫سیاسی کش��ور اغاز شده بود در سال‏ ‪ 1366‬متوقف‬ ‫ش��د‪ .‬زوال دشمن مش��ترک که جریان های چپ گرا‬ ‫یا ملی گ��را بودند‪ ،‬همچنین دس��تیابی رهبران حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی به قدرت در س��اختار سیاس��ی‬ ‫که از یک س��و منجر به اش��تغال انها به امور جاری‬ ‫کشور می ش��د و از س��وی دیگر به نفوذ قابل توجه‬ ‫برخی چهره های حاش��یه ای در حزب انجامیده بود‪،‬‬ ‫دامن��ه اختالفات را گس��ترده کرد و به انحالل حزب‬ ‫انجامید‪ .‬اما جریان��ات موجود در حزب همچنان در‬ ‫صحنه سیاس��ی کشور باقی ماندند‪ ،‬به این ترتیب که‬ ‫جن��اح طرفدار مداخالت اقتصادی دولت‪ ،‬پیوند های‬ ‫خود را با جریان چپ در جمهوری اس�لامی تقویت‬ ‫کرد به طوری که چند س��ال پ��س از انحالل‪ ،‬این دو‬ ‫چن��دان از یکدیگر قابل تش��خیص نبودند‪ .‬همچنین‬ ‫جناح مقابل نیز با عنوان جریان راس��ت در کشور به‬ ‫فعالیت های خود ادامه داد‪.‬‬ ‫انح�لال ح��زب جمهوری اس�لامی اغازگ��ر نوعی‬ ‫دوالیس��م جدی��د در سیاس��ت ای��ران ب��ود‪ ،‬ب��روز‬ ‫برخ��ی گروه ه��ای جدی��د و تقوی��ت بعض��ی از‬ ‫تش��کل های قدیم��ی‪ ،‬در چارچوب این دوالیس��م‪،‬‬ ‫تحت تاثیر قابل توجه انحالل گسترده ترین حزب در‬ ‫ساختار جمهوری اسالمی بوده است‪.‬‬ ‫گفت وگو با حبیب اهلل عسگراوالدی درباره حزب جمهوری اسالمی‬ ‫اق��ای عس��گراوالدی! ب��ه ط��ور کلی‬ ‫موسس��ان ح��زب جمه��وری اس�لامی‬ ‫به دنبال چه اهدافی بودند؟‬ ‫در اغاز انقالب تمام گروه های وابس��ته به بیگانه‬ ‫متش��کل از ح��زب ت��وده‪ ،‬جبهه مل��ی‪ ،‬منافقین و‬ ‫گروه های مارکسیستی با سابقه طوالنی کار سیاسی‬ ‫و تش��کیالتی در برابر ام��ام و انقالب صف ارایی‬ ‫کردند‪ .‬گروه های اسالمی و رجال سیاسی کشور و‬ ‫در راس انها رجال روحانی متفرق و متکثر بودند‬ ‫که حضرت ایت اهلل شهید بهشتی به فکر راه اندازی‬ ‫یک تش��کل سراسری افتاد تا همه نیروهای بالقوه‬ ‫را در این تش��کیالت جدید بالفعل کند‪ ،‬لذا اساسا‬ ‫این حس وجود داش��ت‪ ،‬به چنین سمتی حرکت‬ ‫کنیم‪ .‬ان زمان ایت اهلل بهشتی به همراه مقام معظم‬ ‫رهبری‪ ،‬ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‪ ،‬ایت اهلل شهید‬ ‫باهن��ر و ایت اهلل موس��وی اردبیلی تصمیم گرفتند‬ ‫به ای��ن نی��از و عطش سیاس��ی پاس��خ دهند اما‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی با امض��ای این عزیزان‬ ‫اع�لام موجودیت ک��رد‪ .‬از همان روزه��ای اغازین‬ ‫میلیون ه��ا ت��ن ثبت ن��ام کردند که مس��ئوالن حزب‬ ‫نمی دانس��تند با ای��ن انبوه م��ردم چه کنن��د‪ .‬حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی به منظور صیانت از نظام و تداوم‬ ‫انقالب تش��کیل ش��د و در مدت عم��ر کوتاه خود‬ ‫خدمات بزرگی به مردم کرد‪.‬‬ ‫این حزب چقدر توانست در دستیابی به این‬ ‫اهداف با توجه به عمر هشت ساله اش موفق‬ ‫باشد؟‬ ‫مهمترین خدمت حزب جمهوری اس�لامی دفع ش��ر‬ ‫لیبرال ها از س��ر انقالب و ایس��تادن سینه به سینه برابر‬ ‫امریکا بود‪ .‬مرحوم ش��هید بهش��تی نماد ایستادگی در‬ ‫برابر نفوذ غرب در ایران بود و برای این ماموریت جان‬ ‫خود را نثار انقالب‪ ،‬امام و مردم کرد‪ .‬حزب جمهوری‬ ‫اسالمی در شکل گیری نظام مردم ساالری که عمدتا در‬ ‫مجلس شورای اسالمی تجلی داشت نقشی تعیین کننده‬ ‫ایفا کرد و انقالب را در برابر جنگ داخلی و ترورها و‬ ‫نیز جنگ تحمیلی به لحاظ سیاسی بیمه کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪ 2‬حبیب اهلل عسگر اوالدی می گوید‪« :‬مهمترین خدمت حزب جمهوری اسالمی دفع شر‬ ‫لیبرال ها از سر انقالب و ایستادن سینه به سینه برابر امریکا بود‪ .‬مرحوم شهید بهشتی نماد‬ ‫ایستادگی در برابر نفوذ غرب در ایران بود و برای این ماموریت جان خود را نثار انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫مردم کرد‪ ».‬وی می افزاید‪« :‬حزب جمهوری اسالمی در شکل گیری نظام مردم ساالری که عمدتا‬ ‫در مجلس شورای اسالمی تجلی داشت نقشی تعیین کننده ایفا کرد و انقالب را در برابر جنگ‬ ‫داخلی و ترورها و نیز جنگ تحمیلی به لحاظ سیاسی بیمه کرد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫حزبی در برابر لیبرال ها‬ ‫نگاه ام��ام به حزب جمهوری اس�لامی‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫ن��گاه امام(ره) ب��ه حزب و تش��کیالت یک نگاه‬ ‫مثبت و کاربردی بود‪ .‬امام خود بنیانگذار جمعیت‬ ‫موتلفه اس�لامی در دهه ‪ 40‬بود‪ .‬این جمعیت یک‬ ‫تشکیالت تمام عیار بود که فقط به دستورات امام‬ ‫و مرجعیت توجه داشت و اعضای ان مردم کوچه‬ ‫و ب��ازار‪ ،‬دانش��جو‪ ،‬کارگر و کاس��ب بودند که به‬ ‫عش��ق اس�لام به نهضت امام خمینی(ره) پیوسته‬ ‫بودن��د‪ .‬ن��گاه امام ب��ه حزب جمهوری اس�لامی‬ ‫ه��م مثب��ت بود و ه��م کمک ه��ای فراوانی برای‬ ‫شکل گیری ان فرمودند اما از زمانی که اختالفات‬ ‫در حزب ب��اال گرفت و کارکرده��ای مثبت خود‬ ‫را از دس��ت داد نظ��ر ام��ام (ره) تغیی��ر ک��رد و‬ ‫تعطیل شدن ان را ترجیح دادند‪.‬‬ ‫اختالفات در حزب جمهوری اسالمی از‬ ‫کجا اغاز شد؟‬ ‫حزب محل تضارب ارا و اندیشه ها برای کارامدی‬ ‫نظام است و اگر کسی بخواهد فکر خود را تحمیل‬ ‫کند به ویژه انکه اقلیت باش��د حزب پا نمی گیرد‪.‬‬ ‫برخ��ی در حزب جمهوری اس�لامی ب��ه ادب و‬ ‫اداب کارجمعی معتقد نبودند و به دس��تاوردهای‬ ‫عقل جمعی اعتن��ا نمی کردند لذا اختالف از انجا‬ ‫شروع ش��د‪ .‬برخی خطر لیبرال ها و نفاق را درک‬ ‫نمی کردند‪ ،‬درک درستی از نقش مصدق در تاریخ‬ ‫معاصر نداش��تند‪ ،‬ل��ذا تحلیل انها ب��ا دیگر اعضا‬ ‫همخوانی نداش��ت‪ .‬اساسنامه و مرامنامه حزب را‬ ‫رعایت نمی کردند و قاعده اکثریت را پذیرا نبودند‬ ‫که کار را به بن بست رساند‪.‬‬ ‫نگاه حزب به مقوله اقتصاد چگونه بود؟‬ ‫دو دی��دگاه درخص��وص اقتص��اد وجود داش��ت؛‬ ‫ی��ک دی��دگاه که راه حل مش��کالت اقتص��اد را در‬ ‫مردمی کردن اقتصاد کش��ور می دانست و یک تفکر‬ ‫همچن��ان معتقد بود ک��ه اقتصاد بای��د دولتی باقی‬ ‫بماند‪ .‬این جریان زیرس��اخت های اقتصاد کش��ور‬ ‫را ط��وری تنظیم کردن��د که اکنون ب��ا انکه باید به‬ ‫س��مت مردمی کردن اقتصاد پی��ش برویم همچنان‬ ‫مش��کالت زیرساختی وجود دارد‪ .‬امام(ره) بارها در‬ ‫م��ورد دخالت دادن م��ردم در اقتصاد تذکر می دادند‬ ‫اما اراده ای برای اجرای ان در دولت اقای موس��وی‬ ‫دیده نمی شد‪.‬‬ ‫یک��ی از محورهای اخت�لاف در حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی‪ ،‬نحوه اداره کش��ور‬ ‫بود‪ .‬لطفا در این مورد توضیح دهید‪.‬‬ ‫اختالف نظرها ریش��ه در فهم طرفی��ن از انقالب‪،‬‬ ‫اسالم‪ ،‬امام و قانون اساسی داشت که به تدریج رخ‬ ‫می نمود‪ .‬به لحاظ سیاس��ی نوعی رویکرد لیبرالی‬ ‫و پذی��رش ارزش های غربی هم مزید علت ش��د‬ ‫و اختالف هر روز پررنگ تر می ش��د‪ ،‬البته عناصر‬ ‫تندرو در اشتی ناپذیر ش��دن نوعی اختالف فعال‬ ‫بودند و نهایتا کار خود را کردند و نگذاش��تند کار‬ ‫به همگرایی و وحدت بکشد‪.‬‬ ‫ماج��رای نامه انحالل ح��زب چه بود و‬ ‫چرا امام با این مساله موافقت کردند؟‬ ‫ح��زب کارکردهای مثبت خود را از دس��ت داده‬ ‫بود‪ .‬رقیب اصلی که منافقین و لیبرال ها بودند هم‬ ‫در صحنه سیاس��ی وجود نداش��تند‪ .‬جریان اصلی‬ ‫انق�لاب در حزب مایل ب��ود کار را ادامه دهد اما‬ ‫عم�لا در قالب حزب جمهوری اس�لامی ممکن‬ ‫نب��ود لذا با کس��ب اج��ازه از ام��ام (ره) جمعیت‬ ‫موتلفه اس�لامی ک��ه بخش عظیم��ی از کادرهای‬ ‫ح��زب را تش��کیل می دادند ب��ه همین ن��ام کار‬ ‫تشکیالتی را ادامه دادند‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪22‬‬ ‫مقاله ای از سیدمرتضی نبوی درباره حزب جمهوری اسالمی‬ ‫ایت اهلل بهشتی گفتند با قدرت جلوی بنی صدر می ایستیم‬ ‫‪3‬‬ ‫اوایل انقال ب‪ ،‬در سال ‪ ،۱۳۵۷‬پنج نفر از اقایان‪،‬‬ ‫ایت اهلل بهش��تی‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ایت اهلل موس��وی‬ ‫اردبیلی‪ ،‬ایت اهلل هاش��می رفس��نجانی و محمد جواد‬ ‫باهنر‪ ،‬تاس��یس ح��زب جمهوری اس�لامی را اعال م‬ ‫کردن��د‪ .‬م��ا قب��ل از ان وعده تاس��یس چنین حزبی‬ ‫را ش��نیده بودیم‪ .‬انها قصد داش��تند پس از پیروزی‬ ‫انق�لا ب ان ح��زب را تاس��یس کنن��د و در جریان‬ ‫پیروزی انقال ب اس�لامی یک حزب اماده ای داش��ته‬ ‫باشند که اگر یک وقت حکومت در اختیارشان امد‪،‬‬ ‫تش��کیال ت داشته باشند و پش��توانه حکومت باشند‪.‬‬ ‫ولی س��یر سریع و ناگهانی حوادث و سپس پیروزی‬ ‫انق�لا ب به انها چنین فرصتی نداده بود‪ .‬انها موافقت‬ ‫اولیه امام را برای اعال م حزب گرفتند و سپس تاسیس‬ ‫ان را اعال م کردند‪ .‬مکان اولیه ش��ان کانون توحید بود‪.‬‬ ‫قبل از ان‪ ،‬کانون توحید را اقای موسوی اردبیلی ایجاد‬ ‫ک��رده بود و اداره می کرد و چون خود ایش��ان هم از‬ ‫موسس��ین حزب بود‪ ،‬برای کار ح��زب نیز از همان‬ ‫ساختمان استفاده شد‪.‬‬ ‫ما جزو اولین نفراتی بودیم که به انجا رفتیم‪ .‬عده ای‬ ‫بودی��م که ب��ه منظور اگاه��ی از چگونگی ثبت نام و‬ ‫در حقیق��ت فعالیت در حزب خدمت اقای بهش��تی‬ ‫رفتیم‪ .‬ایش��ان حدود بیس��ت دقیقه برای ما چند نفر‬ ‫صحبت کرد ولی نفوذ کال مش��ان به حدی قوی بود‬ ‫که در همان بیس��ت دقیقه روح کار تشکیال تی را در‬ ‫ما دمید‪ .‬ایش��ان برای ما توضی��ح داد که مثال چگونه‬ ‫می توان یک تش��کیال ت را از صف��ر راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫چ��ون ان موقع امکاناتی در دس��ت ما نبود‪ .‬ایش��ان‬ ‫می گف��ت راه را همین طور س��اده بگیری��د‪ ،‬جایی را‬ ‫به عن��وان دفتر انتخ��اب کنید‪ ،‬تع��دادی قلم و کاغذ‬ ‫داش��ته باشید‪ ،‬پرسشنامه درست کنید و به افرادی که‬ ‫ب��رای ثبت نام مراجعه می کنند بدهید تا ان را پرکنند‪.‬‬ ‫بعد برای ثبت نام بررسی های ال زم صورت می گیرد و‬ ‫همین طور هم ش��د‪ .‬این را هم بگویم که در ان مرکز‬ ‫یک سری اموزش هایی هم به ما دادند‪.‬‬ ‫برای اولین ب��ار در منطقه محل س��کونت خودمان‪،‬‬ ‫خیاب��ان ابوس��عید‪ ،‬دفت��ر کوچک��ی را در نزدیک��ی‬ ‫مس��جد مکتب النب��ی از پی��ش نماز انج��ا‪ ،‬حضرت‬ ‫حجت اال س�لا م فه��ری گرفتی��م‪ .‬مردم دسته دس��ته‬ ‫می امدند و از ما پرسشنامه می گرفتند و پر می کردند‬ ‫و به عضویت حزب جمهوری اسالمی در می امدند‪.‬‬ ‫طی ارتباطاتی که با اقای بهشتی داشتیم تصمیم بر ان‬ ‫شد در قزوین هم حزب جمهوری را تاسیس کنیم‪.‬‬ ‫تاکید بر استقال ل مالی حزب‬ ‫پیش از ان هم جلسه ای با اقای باهنر داشتم‪ .‬سفارش‬ ‫ایشان هیچ وقت یادم نمی رود‪ .‬ایشان گفت‪« :‬در مورد‬ ‫کمک های مالی‪ ،‬هر کس��ی که می خواست به حزب‬ ‫کمک کند‪ ،‬ش��ما کمک او را بپذیری��د‪ .‬منتها به یک‬ ‫ش��رط‪ ،‬ان شرط این اس��ت که او در ازای این پولی‬ ‫که می دهد‪ ،‬هیچ توقعی از حزب نداش��ته باش��د که‬ ‫این پول وسیله ای بش��ود که فرضا او بخواهد بعدها‬ ‫انتظاراتی داش��ته باش��د‪ ».‬ایش��ان از همان روز اول‪،‬‬ ‫نسبت به مسائل مالی چنین توصیه ای داشت و در ان‬ ‫جلسه دستورات کار تش��کیال تی‪ ،‬جمع کردن افراد‪،‬‬ ‫شیوه برنامه ریزی و‪ ...‬را برایمان توضیح داد‪.‬‬ ‫مسئولیت دفتر حزب در قزوین‬ ‫در قزوین به اتفاق دوس��تان به تاس��یس دفتر حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی اقدام کردیم‪ .‬انجا یک شخصیت‬ ‫ی بود به نام اقای باریک بین که پیش از انقال ب‬ ‫روحان ‬ ‫ه��م طرفدار امام و در مبارزات انقال بی پیش��تاز بود‪.‬‬ ‫انس��ان با اخال صی بود و بچه های انقال ب با او ارتباط‬ ‫داش��تند‪ .‬به کمک اقای باریک بین اتاق اصناف واقع‬ ‫در ب��ازار را که در اختی��ار انقال بی ها قرار گرفته بود‪،‬‬ ‫به عنوان مرکز حزب در اختیار گرفتیم‪ .‬اقای حس��ین‬ ‫علیخانی‪ ،‬از طلبه های پرشور و فرد بسیار پرانرژی و‬ ‫پرنفوذی بود که از ما حمایت های تدارکاتی می کرد‪.‬‬ ‫در ان مرکز بچه های انقال بی را دور هم جمع کردیم‪،‬‬ ‫از اولی��ن افرادی که ب��ه عضویت درامدند و خدمت‬ ‫زیادی کردند و تا اخر هم ماندند‪ ،‬اقای محمد کاظم‬ ‫انبارلوی��ی ب��ود‪ .‬ان موقع جوان و ج��زو افرادی بود‬ ‫که در جریان انقال ب حضور داش��ت و در سربازی‪،‬‬ ‫حتی در کارهای مس��لحانه هم ش��رکت کرد بود‪ .‬او‬ ‫بعدها مسئولیت حزب جمهوری اسالمی اذربایجان‬ ‫ش��رقی را به عه��ده گرفت‪ .‬دیگری اقای اس��ماعیل‬ ‫فیاضی‪ ،‬از همکال س��ی های خودم بود ‪ -‬او بعدها در‬ ‫سازمان برنامه و س��پس در مرکز امار خدمت کرد‪-‬‬ ‫دیگ��ری اقای محمد مینایی فر بود که از همان اول با‬ ‫ما همکاری کرد و بعدها مس��ئولیت حزب در ساری‬ ‫را عهده دار ش��د و هنوز انجاس��ت‪ .‬دوستان دیگری‬ ‫ه��م بودند‪ .‬اقای ش��یخ قدرت علیخان��ی نیز از نظر‬ ‫تدارکاتی کمک زیادی به حزب می کرد‪.‬‬ ‫با کمک دوس��تان‪ ،‬دفتر حزب جمهوری اس�لامی را‬ ‫تاس��یس کردیم و هس��ته مرکزی و ش��ورای مرکزی‬ ‫را برگزیدی��م و جلس��ات مختل��ف برگ��زار کردیم‪.‬‬ ‫نظ��ارت عالی��ه ‪ -‬مس��ئولیت ‪ -‬حزب نی��ز به عهده‬ ‫اقای باریک بین قرار گرفت‪.‬‬ ‫ح��زب ارام ارام ب��ه عضوگی��ری می پرداخ��ت و ما‬ ‫مرکزیت تظاه��رات را عهده دار بودی��م که در اوایل‬ ‫انقال ب به مناس��بت های مختلف برگزار می ش��د‪ .‬در‬ ‫حقیق��ت برنامه ریزی و هدای��ت راهپیمایی ها و تهیه‬ ‫قطعنامه ها و اینگونه امور را به عهده داشتیم‪.‬‬ ‫رویارویی بنی صدر و حزب‬ ‫ح��زب جمهوری اس�لامی در اوای��ل انقال ب‪ ،‬نقش‬ ‫زیادی در سازماندهی کارها داشت و تنها مرکزی بود‬ ‫که با تشکیال ت و فعالیت های حساب شده‪ ،‬توطئه ها‬ ‫و کاره��ای بنی صدر را خنث��ی می کرد و خط اصیل‬ ‫امام را پی می گرفت‪.‬‬ ‫بنی صدر در قزوین هم پایگاه داشت؛ پایگاهی قوی‪.‬‬ ‫دفتر حزب در قزوین نیز در خنثی کردن فعالیت های‬ ‫بنی صدر نق��ش موثری ایفا ک��رد‪ .‬ان ایام روحانیت‬ ‫س��نتی قزوین هم که در بدنه جامع نفوذ داش��تند‪ ،‬با‬ ‫بنی ص��در هم��راه بودن��د‪ .‬البت��ه انه��ا افراد بس��یار‬ ‫متش��خصی بودن��د‪ ،‬ول��ی خ��ب ای��ن گرایش ها را‬ ‫هم داشتند‪.‬‬ ‫حزب جمهوری اسالمی‬ ‫در اوایل انقال ب‬ ‫نقش زیادی در‬ ‫سازماندهیکارها‬ ‫داشت و تنها مرکزی‬ ‫بود که با تشکیال ت و‬ ‫فعالیت هایحساب‬ ‫شده‪،‬توطئه ها‬ ‫و کارهای بنی صدر‬ ‫را خنثی می کرد و‬ ‫خط اصیل امام را پی‬ ‫می گرفت‬ ‫انحالل حزب‬ ‫مدت��ی بع��د از تش��کیل مجلس و ش��هادت ش��هید‬ ‫بهش��تی‪ ،‬نخس��تین کنگره حزب جمهوری اسالمی‬ ‫تش��کیل ش��د و در این زمان جناح بندی ها در درون‬ ‫حزب مش��خص شده بود‪ ،‬در یک طرف بهزاد نبوی‪،‬‬ ‫سالمتی‪ ،‬موسوی و مسیح مهاجری بودند و در طرف‬ ‫دیگ��ر‪ ،‬بنده‪ ،‬پرورش‪ ،‬عس��گراوالدی و دیگران قرار‬ ‫داش��تند و این اختالف ها مربوط ب��ه دیدگاه های دو‬ ‫طرف در مورد نحوه اداره کش��ور‪ ،‬حوزه اقتصاد و‪...‬‬ ‫بود‪ .‬طیف موس��وی طرفدار اقتصاد دولتی و حضور‬ ‫پررنگ دولت در فعالیت های اقتصادی و طیف مقابل‬ ‫با این روش انها مخالف بودند‪.‬‬ ‫با گذش��ت زمان و ادامه جن��گ‪ ،‬اختالفات در حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی هم بیش��تر اش��کار ش��د و مدتی‬ ‫پ��س از تش��کیل کنگ��ره دوم حزب طی نام��ه ای که‬ ‫مقام معظم رهبری و اقای هاشمی رفس��نجانی خدمت‬ ‫امام نوش��تند‪ ،‬با تشریح ش��رایط در خصوص انحالل‬ ‫حزب از امام کس��ب تکلیف کردن��د که حضرت امام‬ ‫ب��ا ان موافقت کردند و به این ترتیب حزب جمهوری‬ ‫اس�لامی در دوازدهم تیر ‪ 1366‬اع�لام انحالل کرد‪ .‬با‬ ‫انحالل حزب نیروهای فعال که عالقه مند به حضور‬ ‫در عرصه فعالیت های سیاس��ی بودند‪ ،‬جمعیت های‬ ‫مختل��ف و انجمن ه��ای اس�لامی را تش��کیل دادند‬ ‫و خیل��ی از ای��ن حرکت ها از دل ح��زب جمهوری‬ ‫اسالمی بیرون امد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫جریان سازی ها و شکل گیری مجلس اول‬ ‫در جری��ان مبارزه با بنی صدر‪ ،‬جامعه روحانیت مبارز‬ ‫ته��ران و ح��زب جمه��وری اس�لامی هماهنگ��ی‬ ‫چندانی ب��ا هم نداش��تند‪ .‬به نوع��ی‪ ،‬اختال فاتی هم‬ ‫بین اعض��ای روحانیت مب��ارز وجود داش��ت‪ .‬مثال ‬ ‫حجت اال س�لا م محال ت��ی از بنی ص��در طرف��داری‬ ‫می ک��رد‪ .‬روحانیت مب��ارز هم در جری��ان انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری از بنی ص��در حمای��ت ک��رد‪ .‬در‬ ‫مقابل‪ ،‬جامعه مدرسین حواسشان جمع تر بود‪ .‬انها از‬ ‫اقای دکتر حس��ن حبیبی‪ ،‬کاندیدای حزب جمهوری‬ ‫اس�لا می حمایت کردند ول��ی او رای نیاورد‪ .‬در این‬ ‫میان با تال ش ایت اهلل دکتر سید محمد حسینی بهشتی‬ ‫و روحیه ای که ایشان داشت‪ ،‬برای انتخابات مجلس‬ ‫اول روحانیت مبارز با حزب هماهنگ ش��د‪ .‬چندین‬ ‫گروه نیز به جمع پیوس��ت و ان ائتال ف بزرگ اعال م‬ ‫ش��د که واقعا ائتال ف بزرگی بود و حزب جمهوری‬ ‫اسالمی در ان نقش زیادی داشت‪ .‬یک روز صبح بیدار‬ ‫ش��دیم دیدیم که فهرست ائتال ف بزرگ با رنگ سبز‬ ‫(‪ ۳۰‬اس��م) در هم��ه خانه ه��ای تهران ب��ه صورت‬ ‫تش��کیال تی پخش ش��ده اس��ت‪ .‬با ائتال ف بزرگ که‬ ‫عضویت در شورای مرکزی حزب‬ ‫در دوره ای ک��ه جزو هیات دولت ب��ودم‪ ،‬اولین کنگره‬ ‫رس��می حزب تش��کیل ش��د‪ .‬در همان کنگره بنده را‬ ‫برای عضویت در شورای مرکزی حزب پیشنهاد دادند‪.‬‬ ‫کاندیدا شدم و رای اوردم و شدم عضو شورای مرکزی‬ ‫حزب جمهوری اسال می‪ .‬ان دوران هم دوران پرفراز و‬ ‫نش��یب حزب بود‪ .‬در کنگره دوم هم ب��از رای اوردم‪.‬‬ ‫بع��د از کنگره دوم بود که دیگر با اش��اره حضرت امام‬ ‫فتیله فعالیت های حزب پایین کشیده شد‪ .‬ان ایام حزب‬ ‫جمهوری اسالمی یک حالت سیبل (هدف) پیدا کرده‬ ‫بود و بس��یاری از تهاجمات رو به سوی حزب داشت‪.‬‬ ‫در خیلی جاها اشکاال ت را متوجه حزب می کردند‪ .‬البته‬ ‫برخی دفاتر حزب اشکاال تی داشتند ولی نه به اندازه ای‬ ‫ک��ه هر اش��کالی را متوجه ان بکنند‪.‬اقایان موس��وی‪،‬‬ ‫عس��گر اوال دی‪ ،‬پرورش‪ ،‬م��ن و‪ ...‬در حزب فعالیت‬ ‫داش��تیم‪ .‬اختال ف نظرهایی هم داخ��ل حزب وجود‬ ‫داشت که در مجلس هم منعکس شده بود و به نظرم‬ ‫یکی از دال یل کس��ب رای اعتماد اندک برای بار دوم‬ ‫در دوره اول دولت موس��وی‪ ،‬عضویتم در ش��ورای‬ ‫مرکزی حزب باش��د چون جریاناتی در کشور بود و‬ ‫عده ای به طور جدی با تحزب مخالف بودند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫در جری��ان انتخابات اولین دوره ریاس��ت جمهوری‬ ‫قرار بود حزب جمهوری اس�لامی‪ ،‬اقای جال ل الدین‬ ‫فارس��ی را به عنوان کاندیدا معرفی کند‪ .‬اما گفته شد‬ ‫که او شناس��نامه اش ایرانی نیست و اقای شیخ علی‬ ‫تهرانی و‪ ...‬ان جریان��ات را به راه انداختند که خب‪،‬‬ ‫ضربه مهلکی بود‪.‬‬ ‫بنی ص��در هم ب��ا ان ش��گرد خ��اص تبلیغاتی خود‬ ‫ وارد میدان ش��د ‪ -‬او ی��ک روز خدمت امام رفت‬‫و پ��س از ان طوری مصاحبه ک��رد که مثال «امام هم‬ ‫رضای��ت داده اند!» در حالی ک��ه بعدها حضرت امام‬ ‫گفتند‪« :‬من به او رای ندادم‪».‬‬ ‫ما با توجه به شناختی که از بنی صدر پیدا کرده بودیم‪،‬‬ ‫مخالف او بودی��م و در ارتباط با حزب فعالیت هایی‬ ‫می کردیم‪ .‬حزب در تال ش بود که اقای حبیبی را نامزد‬ ‫انتخابات کند که دیگر فایده ای نداش��ت و بنی صدر‬ ‫به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد‪ .‬او بال فاصله پس‬ ‫از انتخاب‪ ،‬دفاتر حمایت مردمی از ریاست جمهوری‬ ‫را راه انداخ��ت ت��ا بتواند مجلس��ی درس��ت کند که‬ ‫صددرصد با خود او همراه باشند‪ .‬او یازده میلیون رای‬ ‫اورد‪ ،‬تریبون در اختیارش قرار گرفته بود؛ این طرف‬ ‫و ان طرف می رفت و سخنرانی می کرد‪ ،‬دفاترش هم‬ ‫در شهرستان ها برای مجلس کاندیدا تعیین می کردند‬ ‫و فعالیت ش��دید داش��تند‪ .‬طوری عمل کرده بود که‬ ‫انگار حمایت امام هم پش��ت سرش هست‪ ،‬با حزب‬ ‫هم به ش��دت درگیری داشت‪ .‬او حزب جمهوری را‬ ‫«حزب بداخال ق» می نامید‪ .‬با اقای بهشتی و هاشمی‬ ‫و ای��ت اهلل خامن��ه ای ه��م همین ج��ور رابطه خوبی‬ ‫نداش��ت‪ .‬اینها ان ایام مراع��ات می کردند چون امام‬ ‫می گفت‪« :‬چیزی نگویی��د» و اینها چیزی نمی گفتند‬ ‫و بنی صدر کار خ��ودش را می کرد‪ .‬خیلی از افراد از‬ ‫اینده ناامید شده بودند و می گفتند بگذارید ببینیم چه‬ ‫می کنند‪ ،‬فعالیت را کنار بگذارید‪.‬‬ ‫در یک��ی از همان روزها‪ ،‬به دفتر حزب رفتم‪ .‬جمعی‬ ‫حدود صد نفر انجا بودند که از جاهای مختلف امده‬ ‫بودند؛ اقای س��ید اکبر پرورش از اصفهان امده بود‪،‬‬ ‫مرحوم بهش��تی و اقای موس��وی اردبیلی هم نشسته‬ ‫بودند‪ .‬اقای موسوی اردبیلی از اعضای هیات موسس‬ ‫حزب ش��روع به س��خنرانی کرد‪ ،‬با حالت ناامیدی و‬ ‫یاس می گفت که بنی صدر ریاست جمهوری را برده‪،‬‬ ‫مجل��س را هم با این س��ر و صداهایی که راه انداخته‬ ‫و نفوذی که در بین مردم دارد [به دس��ت می گیرد]‪،‬‬ ‫دفاترش هم در شهرستان های مختلف دارند کاندیدا‬ ‫تعیی��ن می کنند ک��ه بیایند مجلس‪ ...‬اقای موس��وی‬ ‫اردبیلی نظ��رش این بود که ح��زب دخالت نکند و‬ ‫کنار بکشد‪ .‬پس از وی اقای بهشتی رشته کال م را در‬ ‫دس��ت گرفت و در یک صحبت ده دقیقه‪ ،‬یک ربع‪،‬‬ ‫همه را بسیج کرد که بروند و با جدیت در انتخابات‬ ‫ش��رکت کنند‪ .‬او گف��ت‪« :‬ما می ایس��تیم و به وظیفه‬ ‫خودمان عمل می کنیم‪ ،‬انش��ااهلل موفق هم می شویم‪،‬‬ ‫باید ت�لا ش کنیم‪ ،‬چرا بگذاریم برای دوره بعد؟ باید‬ ‫برویم و فعالیت کنیم‪ ».‬درست به خاطر ندارم‪ ،‬ظاهرا‬ ‫اقای پرورش هم در لبیک به اقای بهش��تی صحبت‬ ‫خوب��ی کرد و ان ج��و یاس و ناامیدی را شکس��ت‬ ‫و از هم��ان جا ت�لا ش و فعالیت اغاز ش��د‪ .‬در این‬ ‫[رقابت ه��ا] روزنام��ه جمهوری اس�لامی هم نقش‬ ‫زیادی داشت‪.‬‬ ‫ب��ا هم��ت و تصمیم ش��هید بهش��تی ش��کل گرفت‬ ‫روحانیت مب��ارز و جامع��ه مدرس��ین و س��ازمان‬ ‫مجاهدین انقال ب اس�لا می‪ ...‬همه یکپارچه ش��دند‪.‬‬ ‫س��رانجام نیروه��ای خ��ط انقال ب جو را شکس��تند‬ ‫و وارد مجلس اول ش��دند و مجلس‪ ،‬مجلس��ی شد‬ ‫که بنی صدر ان را دوس��ت نداشت‪ .‬البته یکسری از‬ ‫طرفدارهایش از جمله س�لا متیان و این تیپ ها وارد‬ ‫مجلس ش��دند ولی دوام چندان��ی نیاوردند و فراری‬ ‫ش��دند‪ .‬لکن اکثریت مجل��س را ح��زب در اختیار‬ ‫گرف��ت و اکثریت مجلس طرف��دار خط صحیح امام‬ ‫شدند که ان حوادث و جریان های سیاسی در تاریخ‬ ‫ضبط اس��ت که چه اتفاقاتی افتاد و بعد به ش��هادت‬ ‫بهش��تی انجامید و ان زمان خط امام در جامعه تثبیث‬ ‫شد وگرنه از نظر سیاسی خط امام خیلی روشن نبود‪.‬‬ ‫هرج و مرج بود‪ ،‬اینها همه پس از ش��هادت بهش��تی‬ ‫تثبیث شد‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫تو گو با اسداهلل بادامچیان‬ ‫گف ‬ ‫بهزاد نبوی نمی خواست زیرمجموعه ایت اهلل بهشتی باشد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫پروین طالبیان‬ ‫‪ 4‬یکی از نهادهای سیاسی تاثیرگذار در کشورها‪ ،‬احزاب هستند‪ .‬در کشور ما نیز با پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی و حتی قبل از ان‪ ،‬این نیاز سیاسی از سوی امام (ره) بسیار مطرح شده است‪.‬‬ ‫در واکاوی چگونگی شکل گیری حزب جمهوری اسالمی با اسداهلل بادامچیان گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫او می گوید‪« :‬مقدمات تشکیل این حزب از سال ‪ 56‬صورت گرفته است ولی با توجه به اهمیت‬ ‫مبارزات برای شکل گیری انقالب‪ ،‬حضرت امام (ره) ان را به پس از پیروزی موکول کردند‪ .‬این‬ ‫حزب توانست اکثر توده های مردمی را در سال های اولیه تاسیس همراه خود کند و حتی چندین‬ ‫میلیون عضو داشت ولی بروز اختالف نظر در اداره امور کشور منجر به تعطیلی این حزب شد‪».‬‬ ‫ابت��دا درباره تاریخچ��ه حزب جمهوری‬ ‫اس�لامی و اهداف م��ورد نظ��ر در بدو‬ ‫تشکیل ان توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪l‬تاریخچه ح��زب جمهوری اس�لامی به قبل از‬ ‫پیروزی انقالب برمی گردد‪ .‬در اواخر سال ‪ ۵۶‬وقتی‬ ‫که امام فرمودند همه در یک حزب جمع شوید این‬ ‫بحث بین عناصر اصلی مبارزه در ان روزها به ویژه‬ ‫شهید بهشتی و دوستان دیگر مطرح شد‪.‬‬ ‫ان زم��ان نیاز به حضور یک حزب منس��جم کامال‬ ‫مشهود بود چون بعد از پیروزی حتما باید تشکلی‬ ‫غیر از ان چیزی که در دوران مبارزات مخفی (قبل‬ ‫‪24‬‬ ‫از پیروزی انقالب) وجود داش��ت تش��کیل می ش��د‪.‬‬ ‫در همان زمان بحث ش��د ک��ه این حزب به‬ ‫بنابرای��ن ‬ ‫صورت علنی تشکیل ش��ود‪ .‬ضرورت دوم که شهید‬ ‫بهش��تی عنوان کرد این بود که بعد از پیروزی انقالب‬ ‫باید حزبی تشکیل شود که تمام گروه های روحانیت‪،‬‬ ‫مرجعیت‪ ،‬فقاهت و والیت که در دوران مبارزه از هم‬ ‫ج��دا بودند در ان حضور یابند و با هم جمع ش��وند‬ ‫و دیدگاه هایش��ان را ب��ا یکدیگر مط��رح کنند تا افق‬ ‫دیدگاه ها به هم نزدیک شود و در نتیجه دچار درگیری‬ ‫درونی نش��ویم‪ .‬سومین الزام تشکیل حزب‪ ،‬برگزاری‬ ‫انتخابات مختلف بود که نیاز به وجود حزب داش��ت‪.‬‬ ‫حتی امام ه��م در صحیفه نور و هم اواخر س��ال ‪۵۶‬‬ ‫فرمودند در فکر تش��کیل حزب باشید‪ .‬بر این اساس‬ ‫رایزنی درباره چگونگی تشکیل این حزب انجام شد‪.‬‬ ‫در نتیجه (قبل از پیروزی انقالب) قرار شد این حزب‬ ‫با تعدادی از هریک از گروه‏هایی که در مبارزه مخفی‬ ‫حضور داشتند راه اندازی ش��ود‪ .‬به این صورت که ‪۳‬‬ ‫تا ‪ ۷‬نفر متش��کل از هر گروه‪ ۷ ،‬ت��ا ‪ ۱۰‬نفر از جامعه‬ ‫روحانیت مبارز یا جامعه مدرس��ین و ‪ ۷‬نفر از موتلفه‬ ‫اس�لامی به این خاطر که قوی ترین تش��کل در میدان‬ ‫مبارزه بود تشکیل شود و نیمی از این تعداد بیانیه های‬ ‫علنی بدهند که حتی ممکن بود رژیم با انها برخورد و‬ ‫دستگیرشان کند و نیمی هم چهره دومی باشند که پشت‬ ‫پرده کار ها را انجام دهند‪.‬‬ ‫س��رانجام در بخش روحانیت تع��داد موردنظر از ‪۱۰‬‬ ‫نفر بیش��تر شد و به ‪ ۱۴‬نفر رس��ید‪ .‬از موتلفه اسالمی‬ ‫برای تعیین این اش��خاص در خرداد ‪ ۵۷‬در منزل حاج‬ ‫ابوالقاس��م جیرسرایی در خیابان ری جلسه‏ای تشکیل‬ ‫ش��د و اقای بهش��تی امدند و ‪ ۷‬نفر (ش��هید عراقی‪،‬‬ ‫اقای عس��گراوالدی‪ ،‬بنده‪ ،‬ش��هید درخش��ان‪ ،‬شهید‬ ‫امام��ی‪ ،‬اقای توکلی‪ ،‬ش��هید محمدصادق اس�لامی)‬ ‫انتخاب شدند‪ .‬بقیه گروه ها متاسفانه نتوانستند به این‬ ‫جمع بندی منسجم برسند ولی ‪ ۷‬نفر هم از انها انتخاب‬ ‫ش��دند‪ .‬مرحوم شهید بهش��تی گفتند که انها (‪ 7‬نفری‬ ‫که از سایر گروه های انقالبی بودند) در نفرات جلوی‬ ‫صحنه باش��ند‪ .‬با اینکه ما اعت��راض کردیم ولی گفتند‬ ‫سیاست‬ ‫هاشمی گفت فتیله‬ ‫حزب را پایین بکشید که‬ ‫خاموش نشود و هر وقت‬ ‫الزم شد دوباره از سر‬ ‫گرفته شود و نامه ای به‬ ‫امام (ره) نوشته شد که‬ ‫از ایشان کسب تکلیف‬ ‫شود‪ .‬امام فرمودند من‬ ‫با تعطیلی حزب مخالفتی‬ ‫ندارم در نتیجه حزب‬ ‫جمهوریاسالمی‬ ‫تعطیل شد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫االن موقعیتی اس��ت که بهتر اس��ت انها حضور علنی‬ ‫یابند‪.‬‬ ‫پس از اینکه تمام این اقدامات صورت گرفت جزئیات‬ ‫را توس��ط ش��هید عراقی ب��رای ام��ام (ره) در پاریس‬ ‫فرستادیم‪.‬‬ ‫بعد از ان اقای عس��گراوالدی روانه پاریس ش��د که‬ ‫امام (ره) فرمودند االن تاثیر حزب‪ ،‬شما را از کارهای‬ ‫روزم��ره انقالب بازمی دارد‪ ،‬صب��ر کنید با هم به ایران‬ ‫می رویم و انجا برای حزب فکری می کنیم‪.‬‬ ‫نظر امام (ره) درباره حضور حزب و فعالیت‬ ‫ان چه بود؟‬ ‫‪l‬بعد از اینکه انقالب پیروز شد‪ ،‬امام (ره) از ‪ ۲۲‬بهمن‬ ‫به بعد از اقایان بهش��تی و باهنر و هاشمی رفسنجانی‬ ‫پرسیدند که ان حزب چه شد؟ به همین دلیل تصمیم‬ ‫گرفته ش��د ح��زب را یک س��امان جدی��د بدهیم و‬ ‫اساسنامه و مرامنامه بنویسیم‪ .‬سرانجام به سبب اصرار‬ ‫امام (ره)‪ ،‬ش��هید باهنر به منزل شهید اسالمی رفت و‬ ‫ظرف ‪ ۴۸‬س��اعت اساسنامه حزب را نوشتند و پس از‬ ‫ان ماشین نویسی و تکثیر شد‪.‬‬ ‫شورای مرکزی چگونه انتخاب شد؟‬ ‫‪l‬ب��ا توجه ب��ه مجموعه دوس��تانی که در ش��ورا و‬ ‫مدیریت مخف��ی اداره کننده انقالب تحت رهبری امام‬ ‫(ره) بودند‪ ،‬تصمیم بر این ش��د که از همین اشخاص‬ ‫ش��ورای مرکزی حزب انتخاب ش��ود و برای شورای‬ ‫مرکزی هم ‪ ۳۰‬نفر را در نظر گرفتند‪.‬‬ ‫مرحوم شهید بهش��تی گفتند بهترین راه این است که‬ ‫افرادی ک��ه انتخاب کرده‏ایم به کان��ون توحید که در‬ ‫حال ثبت نام است بروند و در انجا ثبت نام کنند‪ .‬ایشان‬ ‫گفتند‪ « :‬ش��ما ‪ ۳۰‬نفر صبح زود بروید و اسم نویس��ی‬ ‫کنی��د‪ .‬از ‪ ۸‬صبح ثبت نام ش��روع می ش��ود‪ .‬به همراه‬ ‫دوس��تانتان ساعت ‪ ۷‬انجا باش��ید که شما ‪ ۳۰‬نفر اول‬ ‫را ثبت نام کنند و این ‪ ۳۰‬نفر از ش��ماره ‪ ۱‬تا ‪ ۳۰‬عضو‬ ‫ش��ورای مرکزی ش��وند»‪ .‬من صبح س��اعت نزدیک‬ ‫‪ 5/45‬به انجا رس��یدم‪ ۱۰ .‬ت��ا ‪ ۱۵‬نفر قبل از من انجا‬ ‫بودند‪ .‬همان ش��ب وقتی که به خدمت اقای بهش��تی‬ ‫گزارش می‏دادم‪ ،‬گفتم مثل اینکه فرصت طلب‏ها از ما‬ ‫حریص ترند‪ .‬بعد از ان این بحث مطرح ش��د که چه‬ ‫کسی از طرف امام (ره) به حزب نظارت داشته باشد‪.‬‬ ‫این مس��اله به امام (ره) انتقال یافت‪ .‬نظر ایش��ان این‬ ‫بود که پنج نفر شامل شهید بهشتی‪ ،‬شهید باهنر‪ ،‬مقام‬ ‫معظم رهبری‪ ،‬هاش��می رفسنجانی و موسوی اردبیلی‬ ‫حضور یابند که در این موقعیت تعدادی حذف شدند‪،‬‬ ‫قبال تصمیم بر ان س��ه گروه بود ولی نظر امام اینگونه‬ ‫اعالم ش��د‪ .‬ممکن اس��ت بعضی ها در فضای ان روز‬ ‫بگویند که علما و روحانیون فقط در حزب بودند ولی‬ ‫امام (ره) فرمودند فعال مصلحت این اس��ت که حتی‬ ‫ما از ایشان پرسیدیم موتلفه چه کند؟ گفتند در همین‬ ‫حزب بماند اما شاکله خودش را حفظ کند‪ ،‬معلوم بود‬ ‫که امام (ره) این تشکل را به صورت مجموعه ای الزم‬ ‫می دان��د اما جمع خالصی را کامال والیت پذیر اس��ت‬ ‫می خواهند نگه دارند‪ .‬به همین علت با این اش��خاص‬ ‫هیات موس��س ‪ ۵‬نفره تشکیل ش��د و بقیه دوستان به‬ ‫عنوان شورای مرکزی منصوب شدند‪.‬‬ ‫چگونه ح��زب‪ ،‬جمهوری اس�لامی نامیده‬ ‫شد؟‬ ‫‪l‬برای اینکه اس��م حزب انتخاب شود شهید باهنر و‬ ‫مقام معظم رهبری در مدرسه دخترانه علوی در خیابان‬ ‫ایران جلسه گذاش��تند و از حدود ‪ ۳۰‬اسم به پیشنهاد‬ ‫شهید باهنر اسم حزب جمهوری اسالمی مطرح شد و‬ ‫به این ترتیب حزب‪ ،‬نام جمهوری اس�لامی را به خود‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫مابقی اعضای حزب چگونه به ان پیوستند؟‬ ‫‪l‬ب��ا توجه به فضای ان روز قرار ش��د در مس��اجد‬ ‫عضوگیری کنیم‪ .‬این ن��وع بدیعی از عضوگیری بود‪،‬‬ ‫ول��ی اینکه چگونه اش��خاص ب��دون در نظر گرفتن‬ ‫ش��رایط و صالحیت عضو حزب ش��وند برای ما هم‬ ‫سوال بود‪ .‬این مساله در جلسه مخفی مطرح و تصمیم‬ ‫بر ان ش��د که چون ‪ ۵‬روحانی معتم��د امام (ره) و از‬ ‫چهره های خط مب��ارزه و جهاد در این حزب حضور‬ ‫دارن��د‪ ،‬برای مردم موثر اس��ت و نیاز به ان گزینش ها‬ ‫نیس��ت که در نهایت ش��روع به ثبت نام از توده مردم‬ ‫کردند و به خاطر اعتمادی که مردم به امام(ره) داشتند‬ ‫در همان ابتدا ثبت نام کردند و انقدر‬ ‫چن��د میلیون نفر ‬ ‫حجم زیاد بود که حتی همه نتوانستند کارت عضویت‬ ‫بگیرند‪.‬‬ ‫مابقی گروه‏های سیاسی چه شدند؟‬ ‫‪l‬برای اینکه هیچ تفرقه ای ایجاد نشود از همه کسانی‬ ‫ک��ه در مب��ارزات نقش داش��تند از جمل��ه بنی صدر‪،‬‬ ‫قطب زاده‪ ،‬فروهر و دکتر پیمان برای حضور در حزب‬ ‫دعوت ش��د‪ .‬بنی صدر گفت چ��ون اقای قطب زاده را‬ ‫دع��وت کردید من نمی ایم‪ .‬اقای داریوش فروهر امد‬ ‫و پیشنهادهای نامعقولی داد‪ .‬اقای قطب زاده یک مقدار‬ ‫ملی گرایی و لیبرالیس��تی حرف م��ی زد که جوابش را‬ ‫دادند و معل��وم بود که ب��ه درد کار حزب جمهوری‬ ‫اس�لامی نمی خورد‪ .‬دکت��ر پیمان هم نیام��د‪ ،‬ولی در‬ ‫نشریه ملت نوشت که یک حزب ورشکسته به خاطر‬ ‫وجود م��ا می خواهد برای خودش موقعیت و حیثیت‬ ‫کس��ب کند‪ .‬با این نوع برخورد ها مش��خص شد که‬ ‫همه نمی خواهند در حزبی که زیر چتر حمایت یاران‬ ‫امام (ره) اس��ت حضور یابند‪ .‬یقین��ا در مقابل حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی احزاب دیگری هم شکل گرفتند‪.‬‬ ‫از ابراهی��م ی��زدی هم دعوت نش��د چون خودش��ان‬ ‫حزب داش��تند و نمی خواستند در احزاب دیگر باشند‬ ‫و می خواس��تند راه خود را بروند‪ .‬پس از این اتفاقات‬ ‫و مذاکرات مجاهدین انقالب اسالمی شکل گرفت و‬ ‫یک گروه جدید به رهبری بهزاد نبوی راه انداختند و‬ ‫خدمت امام (ره) هم رسیدند‪ .‬گفتند شما یک نماینده‬ ‫به م��ا بدهید که روحانی باش��د‪ .‬ام��ام (ره) فرمودند‬ ‫بروید س��راغ اقای بهشتی که بعد ش��انه خالی کردند‬ ‫چون نمی خواستند زیر مجموعه اقای بهشتی و حزب‬ ‫جمهوری قرار بگیرند‪.‬‬ ‫چگونه اختالفات درون حزبی پیش امد؟‬ ‫‪l‬حزب توانست در مدت کوتاهی نظر توده های مردم‬ ‫را جلب کن��د و در راهپیمایی ها و مس��ائل گوناگون‬ ‫کش��ور و انتخابات خب��رگان رهبری بس��یار موثر و‬ ‫اثرگ��ذار حضور یابد‪ .‬این ان��دازه تاثیرگذاری موجب‬ ‫اغاز مقابله ها با حزب شد‪ .‬اولین مساله‪ ،‬بنی صدر بود‪.‬‬ ‫منافقین و چریک های فدای��ی که جنگ ایدئولوژیک‬ ‫علیه نظام اس�لامی داش��تند و چون ح��زب را مدافع‬ ‫نظ��ام می دانس��تند و می دیدند ک��ه در توده های مردم‬ ‫نفوذ کرده‪ ،‬مخالفتش��ان را با حزب ش��روع کردند‪ .‬در‬ ‫شورای مرکزی هم که محل تصمیم سازی های جدی‬ ‫بود س��عی می شد با تمام اختالف سلیقه ها به خاطر‬ ‫این ش��رایط بیشترین وحدت را در خود به تصویر‬ ‫بکشد‪ .‬مثال در مساله تسخیر النه جاسوسی منافقین‬ ‫تصمیم به حمله گرفته بودند و می خواستند انجا را‬ ‫به تسخیر خودشان دربیاورند تا انقالبیون نتوانند ان‬ ‫را در کنترل خود بگیرند ولی در نهایت نتوانس��تند‬ ‫به هدف خود برسند‪.‬‬ ‫ام��ا ای��ن ن��وع فعالیت ه��ا و حض��ور ح��زب در‬ ‫صحنه ه��ای گوناگون موجب ش��د تحرکات علیه‬ ‫حزب صورت بگیرد و گ��روه منافقین حزب را با‬ ‫القاب و تهمت های چماق به دس��ت می کوبیدند و‬ ‫ان را ح��زب س��رمایه داری و تحجر دینی معرفی‬ ‫می کردن��د‪ .‬بیش��تر از هم��ه رئیس جمه��ور وقت‬ ‫بنی صدر به ش��دت می کوش��ید علیه شهید بهشتی‬ ‫و حزب جمهوری اس�لامی جوسازی کند‪ .‬خیلی‬ ‫سعی می کرد فضا را با تهمت های گوناگون الوده و‬ ‫ذهنیت مردم را اشفته کند‪.‬‬ ‫از ان طرف اقای بهشتی و دوستان در حزب مجبور‬ ‫بودن��د بنا به مصلحت با این مس��ائل برخورد های‬ ‫الزم را نکنن��د‪ .‬حتی وقتی قضیه ش��هید ایت پیش‬ ‫امد‪ ،‬بنی صدر نوار کودتای ایت را مطرح کرد‪ .‬این‬ ‫نوار را توسط موسوی از شخص بنی صدر گرفتیم‪،‬‬ ‫ش��هید مالکی ن��وار را پیاده کرد و ان را بررس��ی‬ ‫کردیم‪ ،‬ولی بعدا دو متن از ان بیرون امد؛ یک متن‬ ‫در روزنامه انقالب اس�لامی بنی صدر منتشر شده‬ ‫بود و دیگری متنی که در خود نوار بود‪ .‬متنی که در‬ ‫روزنامه انقالب به همراه سانسور و با تحریف چاپ‬ ‫ش��ده بود‪ .‬این موضوع در ش��ورای مرکزی حزب‬ ‫مطرح ش��د و دکتر ایت از بنی صدر شکایت کرد‪.‬‬ ‫دوستان گفتند که چون ایش��ان االن رئیس جمهور‬ ‫است ما باید از امام (ره) هم بپرسیم و اجازه بگیریم‬ ‫و وقتی که اقای بهش��تی از امام (ره) پرس��یدند ایا‬ ‫ای��ن حق اقای ایت اس��ت‪ ،‬بنی صدر تهمت زده و‬ ‫فضاسازی منفی کرده است؟ امام (ره) فرمودند یک‬ ‫جوری با بنی صدر پیمان میثاق ببندید‪ .‬وقتی شهید‬ ‫بهش��تی این موضوع را در ش��ورای مرکزی حزب‬ ‫گزارش می داد بعضی از دوستان این نظر را داشتند‬ ‫که شما مطلب را خوب به امام نگفتید‪ .‬اقای بهشتی‬ ‫گفتن��د اقای دکتر ایت که صاحب حق اس��ت چه‬ ‫می گوید‪ .‬ایت گفت ما اصلی در این مملکت داریم‬ ‫و ان والیت فقیه عادل است وقتی ایشان نظر مثبتی‬ ‫نس��بت به شکایت من ندارند من شکایت نمی کنم‬ ‫و این والیت پذیری شهید ایت را نشان می دهد‪.‬‬ ‫حزب بعد از ان‪ ،‬میثاق وحدت با بنی صدر بس��ت‪،‬‬ ‫ول��ی او از فردای ان روز دوباره ش��یطنت خود را‬ ‫شروع کرد‪ .‬در واقع این اختالفات در ان روز چیز‬ ‫مهمی ب��ود ولی حزب با درایت و تدبیر و توجه به‬ ‫مصالحی که امام (ره) می دانست حرکت کرد‪.‬‬ ‫بعد از ان به تدریج که مس��ائل بنی صدر رو ش��د‬ ‫مردم فهمیدند او به جای اینکه انسان لیبرالی باشد‬ ‫پینوشه امریکایی و یک دیکتاتور است و می خواهد‬ ‫مجلس و ارتش را در دس��ت بگیرد‪ ،‬که مردم شعار‬ ‫دادند «سپه س��االر پینوشه ایران شیلی نمی شه»‪ .‬این‬ ‫امر موجب ش��د که بنی ص��در و همراهانش علیه‬ ‫اقای بهشتی شدید تر موضع گیری کنند که روزنامه‬ ‫انقالب اسالمی بنی صدر ش��واهد این امر را نشان‬ ‫می داد‪ .‬بنی صدر در واقع نش��ان داد که در خط امام‬ ‫نیست و جبهه واحدی علیه بنی صدر شکل گرفت‪.‬‬ ‫دوران بس��یار س��ختی ش��د و حت��ی بعضی ها هم‬ ‫افتخ��ار می کردند که طرفدار هی��چ حزب و گروه‬ ‫سیاسی نیستند‪ .‬حتی پوس��تر ها را چاپ می کردیم‬ ‫زیر پوس��تر ها را پاره می کردند که اسم حزب روی‬ ‫پوستر نباشد‪.‬‬ ‫بع��د از همه این بحث ها در فضای جامعه و درون‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪26‬‬ ‫حزب بعضی ها جذب هم ش��دند و یکدیگر را‬ ‫یافتند و افکارش��ان با هم همراه شد و بعضی ها‬ ‫هم با هم همراه نش��دند و اختالف سلیقه باقی‬ ‫ماند و به حزب و رهبری ش��هید بهشتی اعتقاد‬ ‫داش��تند‪ .‬دو گروه ه��م در درون حزب به فکر‬ ‫سوءاس��تفاده از حزب بودند‪ ،‬مثل گروه مهدی‬ ‫هاشمی و گروه موسوی (اینها منهای روحانیت‬ ‫بودند و فقاهت و روحانیت را به ان معنایی که‬ ‫در فقه و میان اصولگریان بود قبول نداشتند)‪ .‬به‬ ‫همین علت رفتار سیاسی از خود نشان می دادند‪.‬‬ ‫این رفتار ها موجب شد حزب از جایگاه اصلی‬ ‫خود فاصله بگیرد و از طرف دیگر تصمیم سازی‬ ‫در حزب مشکل شده بود مثال بعضی از مباحثی‬ ‫که ام��ام (ره) اعالم می کردن��د و می گفتند این‬ ‫موضوع سری اس��ت و نباید جایی عنوان شود‪.‬‬ ‫گاهی بعد از جلس��ات اقای اس��فندیاری از من‬ ‫می پرسید امروز در شورای مرکزی چه موضوعی‬ ‫مطرح شده است؟ چون من نمی توانستم چیزی‬ ‫بگویم‪ ،‬خبری را مطرح نمی کردم ولی می گفت‬ ‫که تیپ باند مهدی هاشمی در اصفهان خبر دارد‬ ‫که چه اتفاقی در جلس��ه افتاده است‪ .‬در نتیجه‬ ‫حزب دچار یک مشکل داخلی شد و در چنین‬ ‫ش��رایطی از ان فعالی��ت الزم بازماند‪ .‬از طرفی‬ ‫ه��م دیگر مقتضیات ان زم��ان (ابتدای پیروزی‬ ‫انقالب) گذشته بود‪ .‬هر کدام از گروه ها همدیگر‬ ‫را دیده و ش��ناخته بودند و دیگ��ر نیاز نبود که‬ ‫احزاب با هم جمع شوند و این نگرانی که جنگ‬ ‫احزاب در ایران راه نیفتد هم در ان دوره گذشته‬ ‫بود و نظام شکل خودش را گرفته بود‪.‬‬ ‫نخس��ت وزیر‪ ،‬مجلس‪ ،‬ق��وه قضائی��ه و‪ ...‬همه‬ ‫چیز س��رجای خود بود‪ .‬بنابراین دیگر حزب به‬ ‫استراتژی دیگری نیاز داشت که انسجام فکری‬ ‫و خط مشی با خط والیت تنظیم شود‪.‬‬ ‫ام��ام (ره) ب��ه اق��ای هاش��می رفس��نجانی و‬ ‫مق��ام معظم رهبری پیغ��ام داده بودند که درباره‬ ‫حزب از ش��ما نگرانی دارم‪ .‬م��ن خدمت اقای‬ ‫هاش��می رفتم و پرس��یدم ایا امام (ره) نگرانی‬ ‫تحزب را دارند؟ اقای هاش��می گفتند‪ :‬با اصل‬ ‫تحزب مخالفتی ندارند‪ .‬پرسیدم پس باید نگرانی‬ ‫از مس��ئولین حزبی باشد‪ ،‬از اقایان ناطق نوری‪،‬‬ ‫ربانی املشی‪ ،‬دری نجف ابادی‪ ،‬ایت اهلل موحدی‬ ‫کرمانی نگرانند؟ گفتند‪ :‬نه‪ ،‬نگرانی هایشان اینها‬ ‫هم نیس��ت‪ .‬گفتم از تیم موتلفه ای ها ناراحتند؟‬ ‫گفت‪ :‬نه امام (ره) که شما را قبول دارند و شما‬ ‫بهترین کس��انی است که به نظرات ایشان توجه‬ ‫دارید و عمل می کنید‪.‬‬ ‫چن��د نفر دیگر هم نام بردم که در نهایت معلوم‬ ‫شد که این نگرانی از طرف اقای موسوی است‪.‬‬ ‫گفتی��م که او را کنار بگذاری��م گفتند مصلحت‬ ‫نیست و در این موقعیت نمی شود‪.‬‬ ‫در ان زمان ‪ ۱۴‬راهکار ارائه دادیم و برای هرکدام‬ ‫از انها استداللی اوردند؛ یک راه حل این بود که‬ ‫حزب به دست اقای موحدی یا ناطق نوری اداره‬ ‫شود که اینها از حزب بروند‪ .‬با امام (ره) مطرح‬ ‫شد‪ ،‬امام (ره) گفتند فعال مصلحت نیست و این‬ ‫باعث می شود که حزب از هم بپاشد‪.‬‬ ‫در نهایت چه اتفاقی افتاد؟‬ ‫‪l‬باالخره هاش��می گفت فتیل��ه حزب را پایین‬ ‫بکشید که خاموش نش��ود و هر وقت الزم شد‬ ‫دوباره از س��ر گرفته شود و نامه ای به امام (ره)‬ ‫نوش��ته ش��د که از ایشان کس��ب تکلیف شود‪.‬‬ ‫ام��ام فرمودند م��ن با تعطیلی ح��زب مخالفتی‬ ‫ن��دارم در نتیج��ه ح��زب جمهوری اس�لامی‬ ‫تعطیل شد‪.‬‬ ‫جواد ارین منش در گفت و گو با مثلث‬ ‫تشکیل حزب الزامی بود‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪ 5‬جواد ارین منش سابقه عضویت در حزب جمهوری اسالمی را دارد‪ .‬با وی درباره چگونگی‬ ‫تاسیس‪،‬نحوهفعالیتوعلتتعطیلیاینحزببهگفت وگونشستیم‪.‬ویمعتقداست‪«:‬احزاببزرگ‬ ‫وفراگیرضرورتجدیوانکار ناپذیریبراینظام هایدموکراتیکومردمساالرهستند‪».‬نمایندهمشهد‬ ‫دربارهعلتتاسیسحزبجمهوری‪،‬تصریحکرد‪«:‬اینحزبخطتمایزیمیاننیروهایپیروامامبا‬ ‫تفکراتلیبرالی‪،‬گروه هایغیر اسالمی‪،‬سازمانمجاهدینخلق‪،‬جریانبنی صدر‪،‬نهضت ازادی‪،‬حزب‬ ‫تودهوجریاناتمارکسیستینظیرحزبپیکاربود‪».‬ویدرموردعلتتعطیلیحزبجمهوری‬ ‫اسالمیافزود‪«:‬روندصعودیتشتتسالیقودیدگاه هایسیاسیمیانبنیانگذارانحزبموجبشد‬ ‫که امام خمینی(ره) برای جلوگیری از بروز شکاف در جامعه ادامه کار حزب را دیگر به مصلحت‬ ‫ندانند‪».‬نایبرئیسکمیسیونفرهنگیمجلساظهارکرد‪«:‬توقفکارحزبجمهوریاسالمیخالء‬ ‫بزرگی را در عرصه سیاسی کشور به وجود اورد‪ ،‬چون اکنون به رغم تاسیس و فعالیت احزاب و‬ ‫تشکل هایسیاسیمتعدداماهیچکدامازاینهافراگیرنیستندوانتظاراتمردمرابراوردهنمی کنند‪».‬‬ ‫ض��رورت کار حزب��ی بع��د از پی��روزی‬ ‫انقالب اس�لامی چه بود ک��ه نیروهای پیرو‬ ‫خ��ط ام��ام(ره) داخ��ل ح��زب جمهوری‬ ‫سازماندهی شدند؟‬ ‫‪ l‬م��ردم در رفران��دوم ‪ 12‬فروردین ‪ 1358‬ش��کل و‬ ‫قال��ب نظام را جمهوری اس�لامی تعیین کردند‪ ،‬از این‬ ‫رو جمهوری��ت ایجاب می کرد تا تبل��ور ارای مردم از‬ ‫کانال فعالیت حزبی به منصه ظهور رسد‪ ،‬چون احزاب‬ ‫نهادهای مدنی هستند که می توانند بین خواست مردم و‬ ‫عرصه حاکمیت نقش افرینی کنند‪ .‬به عبارت دیگر این‬ ‫تشکل ها در بس��یج و شکل دهی افکار و ارای عمومی‬ ‫ب��رای حضور در میادین و صحنه های سیاس��ی قادرند‬ ‫بسیار موثر باشند‪.‬‬ ‫چط��ور نیروهای پیرو ام��ام خمینی(ره) نام‬ ‫حزب خود را جمهوری اسالمی گذاشتند؟‬ ‫‪ l‬از انجا که نام نظام «جمهوری اسالمی» بود موسسان‬ ‫و بنیانگذاران حزب نظیر ش��هید بهشتی‪ ،‬شهید باهنر‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری و‪ ...‬تصمیم گرفتند نام ان را متناسب‬ ‫با نام نظام برگزینند‪.‬‬ ‫دلیل ساماندهی نیروهای پیرو امام خمینی(ره)‬ ‫در ح��زب جمهوری اس�لامی چه ب��ود‪ .‬ایا‬ ‫می خواس��تند با این کار بی��ن خود و جریان‬ ‫بنی ص��در‪ ،‬حزب ت��وده‪ ،‬لیبرال ها‪ ،‬س��ازمان‬ ‫مجاهدین خلق و‪ ...‬تمایز ایجاد کنند؟‬ ‫سیاست‬ ‫عد از انتخابات مجلس‬ ‫دوم که جریانات بنی صدر‪،‬‬ ‫سازمان مجاهدین خلق‪،‬‬ ‫ملی‪ -‬مذهبی ها‪ ،‬نهضت‬ ‫ازادی و حزب توده از صحنه‬ ‫سیاسی کشور حذف شدند‬ ‫و دیگر سهمی از حاکمیت‬ ‫نداشتند‪ ،‬حزب جمهوری‬ ‫اسالمی بدون رقیب ماند‪.‬‬ ‫هر جریانی هم که خود را‬ ‫در میدان سیاست بی رقیب‬ ‫ببیند طبیعی است که‬ ‫اختالف سلیقه در ان به اوج‬ ‫می رسد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪ l‬ق��رار ان ب��ود ک��ه همه نیروه��ای وفادار ب��ه امام و‬ ‫ارزش های اسالمی در انجا جمع شوند و اهداف نظام را‬ ‫در قالب فعالیت حزبی دنبال کنند‪ ،‬چون قرار بود انتخابات‬ ‫خبرگان قانون اساس��ی‪ ،‬مجلس و ریاست جمهوری در‬ ‫کشور برگزار شود که همه اینها عرصه های مهمی بودند‪،‬‬ ‫بنابراین همه نیروهای پیرو بنیانگذار جمهوری اسالمی‬ ‫باید خود را سازماندهی می کردند‪.‬‬ ‫یعن��ی حزب جمه��وری اس�لامی با هدف‬ ‫سازماندهی این نیروها تاسیس شد؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬در واق��ع ح��زب فراگیر جمهوری اس�لامی‬ ‫خط تمایزی با تفکرات لیبرالی‪ ،‬گروه های غیر اسالمی‪،‬‬ ‫س��ازمان مجاهدین خل��ق‪ ،‬جریان بنی ص��در‪ ،‬نهضت‬ ‫ازادی‪ ،‬حزب توده و جریانات مارکسیستی نظیر حزب‬ ‫پیکار بود‪.‬‬ ‫ایا درون حزب یکدست بود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬گروه هایی که داخل حزب جمهوری اسالمی‬ ‫بودند با هم اختالف س��لیقه داشتند که بعدها با تشدید‬ ‫ش��کاف ها‪ ،‬انه��ا به طیف ه��ای خط یک‪ ،‬خ��ط دو و‬ ‫خط سه موسوم شدند‪.‬‬ ‫همین باعث انشقاق در حزب جمهوری اسالمی‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬روند صعودی تش��تت س�لایق و دیدگاه های‬ ‫سیاس��ی می��ان بنیانگ��ذاران ح��زب موجب ش��د که‬ ‫امام خمین��ی(ره) برای جلوگیری از بروز ش��کاف در‬ ‫جامعه ادامه کار حزب را دیگر به مصلحت ندانند‪.‬‬ ‫اوج فعالی��ت این ح��زب در زم��ان حیات‬ ‫شهید بهش��تی بود‪.‬شهادت ایشان چه تاثیری‬ ‫روی نحوه عملکرد حزب جمهوری اسالمی‬ ‫گذاشت؟‬ ‫‪ l‬همانط��ور که اش��اره ش��د زم��ان حیات ش��هیدان‬ ‫بهش��تی و باهنر اوج فعالی��ت و نقش افرینی حزب در‬ ‫عرصه سیاس��ی کشور بود‪ ،‬اما بعد از حادث ه تروریستی‬ ‫هف��ت تیرماه س��ال ‪ 60‬که بهش��تی و هفت��اد و دو نفر‬ ‫از ی��اران وی ب��ه درج��ه رفیع ش��هادت نائل ش��دند‪،‬‬ ‫شهیدباهنردبیرکلحزبشدامامدتدبیرکلیایشاننیزبه‬ ‫دو ماه نرس��ید‪ ،‬چون اوایل شهریور همان سال باهنر و‬ ‫رجایی به دست منافقین شهید شدند‪ .‬پس از ان رویدادها‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای دبیرکل حزب شدند‪.‬‬ ‫ق میان گروه های درون حزب جمهوری‬ ‫انشقا ‬ ‫چه وقت تشدید شد؟‬ ‫‪ l‬بعد از انتخابات مجلس دوم که جریانات بنی صدر‪،‬‬ ‫سازمان مجاهدین خلق‪ ،‬ملی‪ -‬مذهبی ها‪ ،‬نهضت ازادی‬ ‫و حزب توده از صحنه سیاس��ی کشور حذف شدند و‬ ‫دیگر س��همی از حاکمیت نداش��تند‪ ،‬حزب جمهوری‬ ‫اسالمی بدون رقیب ماند‪ .‬هر جریانی هم که خود را در‬ ‫میدان سیاست بی رقیب ببیند طبیعی است که اختالف‬ ‫سلیقه در ان به اوج می رسد‪.‬‬ ‫اق��ای بادامچی��ان در مصاحب��ه ای ح��زب‬ ‫جمهوری اس�لامی را به تی��م اصفهانی ها‪،‬‬ ‫تی��م فاضل هرن��دی‪ ،‬تی��م موس��وی‪ ،‬تیم‬ ‫فرزا د رهب��ری‪ ،‬طی��ف روحانیت و جمعیت‬ ‫موتلف��ه تقس��یم بندی ک��رد‪ ،‬ایا ای��ن نوع‬ ‫گروه بندی در حزب وجود داشت؟‬ ‫‪ l‬به ط��ور عمده ح��زب جمهوری ش��امل دو طیف‬ ‫چپ و راست بود که البته هر کدام از اینها به گروهای‬ ‫کوچکتری تقسیم می شدند‪ ،‬یعنی طیف چپ و راست‬ ‫نیز از نظر مشی سیاسی یکدست نبودند‪.‬‬ ‫جری��ان نامه حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای به‬ ‫امام(ره) چه بود و چطور شد که ایشان برای‬ ‫ادامه فعالیت ح��زب از امام(ره) نظرخواهی‬ ‫کردند؟‬ ‫‪ l‬ان زمان کش��ور در ش��رایط جن��گ تحمیلی قرار‬ ‫داشت‪ .‬نظر معمار کبیر انقالب اسالمی این بود که اگر‬ ‫اختالف س��لیقه طیف های یاد ش��ده به س��طح جامعه‬ ‫کش��یده شود ممکن اس��ت میان صفوف به هم فشرده‬ ‫ملت شکاف پدید اید‪.‬‬ ‫راجع ب��ه ش��رایط ان زمان بیش��تر توضیح‬ ‫می دهید؟‬ ‫‪ l‬در ان مقطع زمانی عالوه بر هجوم همسایه غربی به‬ ‫خاک کشور‪ ،‬در داخل نیز نظام با تجزیه طلب ها همچون‬ ‫خلق عرب و خلق ترک ‪ ،‬تروریس��ت ها نظیر کومله و‬ ‫منافقین دست و پنجه نرم می کرد‪ ،‬ضمن انکه هر روز‬ ‫حلقه تحریم های بین المللی تنگ تر می شد‪ .‬با تفاصیل‬ ‫مذکور حضرت ام��ام(ره) مصلحت به ادامه کار حزب‬ ‫ندیدند‪ ،‬چون عدم انسجام داخلی در حزب جمهوری‬ ‫اسالمی داشت به سطح جامعه کشیده می شد‪.‬‬ ‫اقای ارین منش! ش��ما بعد از ‪ 25‬سال توقف‬ ‫فعالیت حزب جمهوری اسالمی‪ ،‬چه قضاوتی‬ ‫درباره ان دارید؟‬ ‫‪ l‬نکته بسیار مهم ان است که پس از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی تشکیل یک حزب بزرگ و فراگیر اقدام خیلی‬ ‫ی بود که صورت گرفت‪ ،‬به عبارت دیگر این‬ ‫بجا و الزم ‬ ‫کار یک ضرورت جدی و انکار ناپذیر بود‪.‬‬ ‫توقف ان چه ضربه ای به تحزب در ایران زد؟‬ ‫‪ l‬توق��ف کار این حزب خالء بزرگ��ی را در عرصه‬ ‫سیاسی کشور به وجود اورد‪ ،‬چون اکنون به رغم تاسیس‬ ‫و فعالیت احزاب و تش��کل های سیاسی متعدد اما هیچ‬ ‫کدام از اینها فراگیر نیستند‪.‬‬ ‫از چه نظر کار حزبی ضرورت دارد؟‬ ‫‪ l‬اح��زاب بزرگ و دارای برنامه و نظر می توانند بازوان‬ ‫و ابزاره��ای یک نظ��ام دموکراتیک و مردمس��االر را به‬ ‫حرکت دراورند‪ .‬وجود چنین احزابی در انتخابات است‬ ‫که مردم با ش��ناخت عقبه انها می دانند به چه کسانی از‬ ‫نظر گرایش های سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫رای می دهند و چطور می توانند از منتخبان خود پاس��خ‬ ‫بخواهند‪.‬‬ ‫متاس��فانه خالء احزاب فراگیر در کش��ور ما احس��اس‬ ‫می شود چون مردم در انتخابات با فهرست هایی مواجه‬ ‫می شوند که نمی دانند پشتوانه فکری انها کجاست‪.‬‬ ‫از صحبت ه��ای ش��ما برمی ای��د که حزب‬ ‫جمهوری اسالمی در سال های فعالیت خود‬ ‫توانسته به انتظاراتی که از یک حزب فراگیر‬ ‫وجود دارد‪ ،‬پاسخ مثبت دهد‪.‬‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬وجود احزاب بزرگ فراگیر ضرورت جدی و‬ ‫انکار ناپذیر برای نظام های دموکراس��ی و مردمساالری‬ ‫اس��ت‪ .‬خالء این مقوله در ایران موجب شده تا هنگام‬ ‫انتخابات تش��کل های اجتماعی و فرهنگی‪ ،‬هیات های‬ ‫مذهبی و‪ ...‬کارکرد سیاس��ی پیدا کنند‪ ،‬به عبارت دیگر‬ ‫اینها وارد عرصه رقابت های سیاس��ی می شوند تا خالء‬ ‫نقش افرینی احزاب را جبران نمایند که این اشتباه است‪.‬‬ ‫در چنین حالتی مردم هن��گام انتخاب رئیس جمهور و‬ ‫نمایندگان مجل��س نمی دانند انها چه برنامه و رویکرد‬ ‫نظ��ری و عملی دارند و با چه ش��یوه ای می خواهند به‬ ‫وظایف خود عمل کنند‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫روایت حمیدرضا فوالدگر از حزب جمهوری اسالمی‬ ‫سیاست‬ ‫حزب برای نظام کادرسازی کرد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫ی می گوید‪« :‬حزب جمهوری‬ ‫‪ 6‬حمیدرضا فوالدگر درباره عملکرد حزب جمهوری اسالم ‬ ‫اسالمی در شفاف کردن مسیر انقالب و مصون کردن ان از اعوجاج و انحراف بسیار تاثیرگذار‬ ‫بود‪ ،‬ضمن انکه برای ارکان مختلف نظام کادرسازی کرد‪ ».‬وی افزود‪« :‬حزب جمهوری اسالمی‬ ‫ منتسب به حضرت امام(ره) بود و ایشان نیز چندین بار عملکرد حزب را تایید کردند‪ ،‬حتی جمله‬ ‫معروفی داشتند مبنی بر انکه «این حزب می خواهد امال انبیا را محقق کند»‪ .‬عضو شورای مرکزی‬ ‫حزب جمهوری اسالمی تصریح کرد‪« :‬بعد از شهادت بهشتی و باهنر‪ ،‬طیف چپ و راست در‬ ‫حزب به وجود امد؛ عسگراوالدی‪ ،‬والیتی‪ ،‬محمدرضا باهنر‪ ،‬پرورش‪ ،‬رفیق دوست و‪ ...‬حامی‬ ‫ مشارکت مردمی و بازار در اقتصاد شدند و موسوی‪ ،‬فاضل هرندی‪ ،‬محمدرضا بهشتی‪ ،‬علیرضا‬ ‫محجوب و‪ ...‬از اقتصاد دولتی دفاع می کردند‪».‬‬ ‫چ��ه ضرورتی ب��ود که نیروه��ای پیرو‬ ‫خط امام در ابت��دای پیروزی انقالب در‬ ‫قالب یک کار حزبی ش��روع به فعالیت‬ ‫کنند؟‬ ‫‪ l‬تاس��یس حزب جمهوری اس�لامی از س��وی‬ ‫هیات موس��س پنج نفره ش��امل ش��هید بهش��تی‪،‬‬ ‫ش��هید باهن��ر‪ ،‬حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای‪،‬‬ ‫اقای هاشمی رفس��نجانی و اقای موسوی اردبیلی‬ ‫در اس��فند ماه س��ال ‪ 57‬انجام ش��د و عالقه مندان‬ ‫زیادی در سراس��ر کشور برای عضویت در حزب‬ ‫‪28‬‬ ‫ثبت نام کردند‪ .‬اعضای شورای مرکزی حزب از جلمه‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬اقای هاشمی رفس��نجانی‪،‬‬ ‫موس��وی اردبیلی‪ ،‬ش��هیدان عراقی‪ ،‬بهش��تی‪ ،‬باهنر‪،‬‬ ‫ایت و درخش��ان‪ ،‬چهره های موث��ر در پیروزی انقالب‬ ‫بودند که بعد ها در سطوح مختلف نظام مسئولیت گرفتند‪.‬‬ ‫تش��کیل ح��زب جمهوری اس�لامی با چه‬ ‫هدف و فلسفه ای صورت گرفت؟‬ ‫‪ l‬ه��دف اصلی ان بود که نیروهای پیرو والیت فقیه‬ ‫متش��کل باش��ند و در قالب تش��کیالت عمل بکنند‪.‬‬ ‫ضمن انکه وقتی نظام جمهوری اس�لامی اساس کار‬ ‫خود را بر رای مردم گذاشت‪ ،‬نیروهای تابع امام(ره)‬ ‫اگر می خواس��تند در اداره حکومت تاثیرگذار نش��ان‬ ‫دهن��د باید در چارچ��وب کار تش��کیالتی به میدان‬ ‫رقابت های سیاسی وارد می شدند‪ .‬در ثانی کادرسازی‬ ‫برای نیروها تحت کار حزبی ممکن بود‪.‬‬ ‫نتیجه چه بود؟‬ ‫‪ l‬نتیج��ه ان بود که وقتی دولت موقت اس��تعفا داد‬ ‫و دوره فعالیت ش��ورای هماهنگی نیروهای انقالب‬ ‫نیز تمام ش��د خیل��ی از نیروها توانس��تند در دولت‬ ‫ش��هید رجایی‪ ،‬ش��هید باهنر‪ ،‬ایت اهلل مهدوی کنی و‬ ‫میرحس��ین موس��وی و همچنین مجلس اول حضور‬ ‫پیدا کنند و در اداره امور کشور سهیم باشند‪.‬‬ ‫تاثیر حزب جمهوری اسالمی بر ترسیم خط‬ ‫تمایز بین گروه های سیاس��ی فعال ان زمان‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬ان موقع بی��ن حزب جمهوری‪ ،‬جامعه روحانیت‬ ‫مب��ارز تهران و س��ازمان مجاهدین انقالب اس�لامی‬ ‫ ائتالفی تشکیل شد تا خط تمایزی بین نیروهای پیرو‬ ‫والیت با لیبرال ها‪ ،‬مل��ی‪ -‬مذهبی ها‪ ،‬نهضت ازادی‪،‬‬ ‫حزب توده و س��ازمان مجاهدین خلق ترسیم شود‪،‬‬ ‫نتیجه ای��ن کار در مجلس خبرگان قانون اساس��ی و‬ ‫مجلس اول خود را نشان داد‪.‬‬ ‫پ��س در تثبیت و مص��ون ماندن انقالب از‬ ‫انحراف‪ ،‬حزب جمهوری موثر عمل کرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬کار تشکیالتی نیروهای پیرو امام(ره) در این‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫زمینه بس��یار مهم و تاثیرگذار بود‪ .‬ش��اید بزرگترین‬ ‫خدمت حزب جمهوری اس�لامی ب��ه انقالب همان‬ ‫فعالیت ه��ای روش��نگرانه این حزب ب��ود‪ ،‬چون ان‬ ‫زمان جهان بینی و ایدئولوژی انقالب اسالمی توسط‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای و ش��هیدان باهنر و بهشتی‬ ‫ب��رای ارتقای س��طح اگاهی نیروه��ای تابع والیت‬ ‫ تدریس‪ ،‬چاپ و تکثیر می شد‪.‬‬ ‫ش��هادت بهش��تی در حادثه هفتم تیر ‪ 60‬و‬ ‫شهادت باهنر در اوایل شهریور همان سال‬ ‫چ��ه تاثیری بر کار حزب گذاش��ت؟ چون‬ ‫با توضیحاتی که ش��ما دادید در یک مقطع‬ ‫کوتاه ح��زب دو ایدئولوگ بزرگ خود را‬ ‫از دست داد‪.‬‬ ‫‪ l‬بس��یار تاثی��ر گذاش��ت‪ ،‬چ��ون باالخ��ره این دو‬ ‫بزرگ��وار موسس��ین حزب بودند و بعد از ش��هادت‬ ‫دکتر بهش��تی‪ ،‬ش��هید باهن��ر دبیرکل ش��د اما مدت‬ ‫ان دو ماه بیش��تر طول نکش��ید و با شهادت ایشان‪،‬‬ ‫مقام معظ��م رهبری دبیرکل ش��دند‪ .‬در همان مقطع‬ ‫اقای هاش��می رئیس مجلس ب��ود و امام(ره) با قرار‬ ‫گرفت��ن روحانی��ت در س��مت های اجرایی مخالفت‬ ‫می کردند‪ ،‬اما پس از عزل بنی صدر و شهادت رجایی‬ ‫و باهنر‪ ،‬به لحاظ ضرورت نظر ایش��ان عوض ش��د‬ ‫و حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای با اخ��ذ ‪ 16‬میلیون از‬ ‫‪ 17‬میلیون رای رئیس جمهور شدند‪ .‬جنگ تحمیلی‪،‬‬ ‫ش��هادت تعداد زی��ادی از اعضای موث��ر حزب در‬ ‫حادثه هفتم تیر و بمب گذاری در س��اختمان نخست‬ ‫وزیری‪ ،‬ریاست جمهوری ایت اهلل خامنه ای و وزارت‬ ‫تنی چند از اعضا‪ ،‬ریاس��ت مجلس اقای هاش��می و‬ ‫نمایندگی برخی دیگر از اعضا دس��ت به دس��ت هم‬ ‫داد تا به تدریج فعالیت حزب رو به نزول بگذارد‪.‬‬ ‫از چ��ه زمانی ح��زب جمهوری اس�لامی ‬ ‫دستخوش طیف بندی چپ و راست شد؟‬ ‫‪ l‬بعد از ش��هادت بهش��تی و باهن��ر‪ ،‬طیف چپ و‬ ‫راست در حزب به وجود امد؛ عسگراوالدی‪ ،‬والیتی‪،‬‬ ‫محمدرض��ا باهنر‪ ،‬پرورش‪ ،‬رفیق دوس��ت و‪ ...‬حامی‬ ‫ مشارکت مردمی و بازار در اقتصاد شدند و موسوی‪،‬‬ ‫فاضل هرندی‪ ،‬محمدرضا بهشتی‪ ،‬علیرضا محجوب‬ ‫و‪ ...‬از اقتص��اد دولتی دفاع می کردند‪ .‬این دو نگرش‬ ‫اقتصادی خود منشا و پایه گذار دو جریان سیاسی در‬ ‫کشور شدند‪.‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬دبیرکل وقت‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی ب��ه چه علت در‬ ‫س��ال ‪ 65‬ب��رای ادامه فعالی��ت حزب نظر‬ ‫امام(ره) را جویا شدند؟‬ ‫‪ l‬از انج��ا که حضرت ایت اهلل خامن��ه ای به خاطر‬ ‫ی هاش��می به لح��اظ امور‬ ‫کاره��ای اجرای��ی و اقا ‬ ‫قانونگذاری دیگر زمانی برای اداره حزب نداش��تند‬ ‫و هر دو ایش��ان عضو ش��ورای عالی دف��اع بودند و‬ ‫همچنی��ن اختالف��ات درون تش��کیالتی نی��ز روند‬ ‫صع��ودی را طی می ک��رد‪ ،‬در ان مقط��ع معمار کبیر‬ ‫انق�لاب ب��ه این جمع بندی رس��ید که ب��زرگان بین‬ ‫فعالیت در حزب یا مسئولیت اجرایی یکی را انتخاب‬ ‫کنند‪ ،‬البته نظر ش��خص حضرت امام(ره) این بود که‬ ‫اف��راد در حوزه اج��را باقی بمانن��د و همین نظر هم‬ ‫تامین شد‪ ،‬چون اختالف بین دو طیف یاد شده داشت‬ ‫به همه کش��ور رسوخ می کرد‪ ،‬بنابراین تصمیم گرفته‬ ‫شد تا فتیله حزب پایین کشیده شود‪.‬‬ ‫چ��را اختالفات بین طیف چپ و راس��ت‬ ‫حزب در مجلس دوم به اوج رسید؟‬ ‫‪ l‬ائت�لاف بزرگ بی��ن س��ازمان مجاهدین انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬جامعه روحانی��ت مبارز ته��ران و حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی نتوانس��ت هم��ه نیروه��ا را در‬ ‫انتخاب��ات مجل��س دوم همانن��د دور اول در ی��ک‬ ‫فهرس��ت جا دهد و خود به خود دو فهرس��ت چپ‬ ‫و راست از نامزدها ارائه ش��د‪ .‬ضمن انکه لیبرال ها‪،‬‬ ‫ملی ‪ -‬مذهبی ها‪ ،‬نهضت ازادی‪ ،‬س��ازمان مجاهدین‬ ‫خلق‪ ،‬جریان بنی صدر و گروه های مارکسیستی دیگر‬ ‫در صحنه سیاسی کشور حضور نداشتند و این امر دو‬ ‫جناحی شدن حزب جمهوری را تشدید کرد‪.‬‬ ‫چرا حضرت امام خمینی(ره) با تعطیلی یا‬ ‫توقف کار حزب موافقت کردند؟‬ ‫‪ l‬ح��زب جمه��وری اس�لامی منتس��صب ب��ه‬ ‫حضرت امام(ره) بود و ایشان نیز چندین بار عملکرد‬ ‫ح��زب را تایید کردند‪ ،‬حتی جمله معروفی داش��تند‬ ‫مبنی ب��ر انکه «این ح��زب می خواهد ام��ال انبیا را‬ ‫محقق کن��د»‪ .‬در ضمن موسس��ین ح��زب نیز همه‬ ‫منصوب ام��ام(ره) بودند‪ ،‬بنابراین ادامه کار حزب به‬ ‫این ش��کل اصال ب��ه صالح نبود‪ .‬همی��ن اتفاق برای‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اسالمی رخ داد؛ زمانی که‬ ‫راستی کاش��انی‪ ،‬نماینده امام(ره) اعالم کرد دیگر بر‬ ‫کار سازمان نظارت نمی کند تقاضای انحالل ان مورد‬ ‫موافقت امام قرار گرفت‪.‬‬ ‫علت انش��عاب مجمع روحانی��ون مبارز از‬ ‫جامعه روحانیت مبارز تهران چه بود؟‬ ‫‪ l‬ای��ن امر هم به خاطر دو جناحی ش��دن نیروهای‬ ‫پی��رو والی��ت بود که حض��رت ام��ام(ره) اصل این‬ ‫انش��عاب را تایی��د کردن��د و بع��د نامه مع��روف به‬ ‫محمدعل��ی انصاری را نوش��تند مبنی بر اینکه هر دو‬ ‫جری��ان از درون نیروهای انقالب و معتقد به انقالب‬ ‫هستند‪ .‬این کار به ان خاطر بود که مجمع روحانیون‬ ‫و جامعه روحانیت در انتخابات با هم رقابت سالمی‬ ‫ داشته باشند‪.‬‬ ‫ش��ما به عنوان یک عضو ش��ورای مرکزی‬ ‫ح��زب جمه��وری اس�لامی ب��ا نگاهی به‬ ‫گذشته درباره عملکرد حزب چه قضاوتی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من حزب جمهوری اسالمی در مقطع اوایل‬ ‫انقالب نقش مهم و حیاتی در حفظ و ثبات نظام ایفا‬ ‫کرد‪ ،‬چون ان زمان بس��یج نبود و س��پاه تازه تاسیس‬ ‫بود‪ ،‬بالفاصله هم که صدام جنگ را به ایران تحمیل‬ ‫ک��رد‪ .‬از طرفی جریانات دیگر نظی��ر نهضت ازادی‪،‬‬ ‫مارکسیست ها و مجاهدین خلق سازمان یافته فعالیت‬ ‫می کردند و عملکردی تش��کیالتی داشتند‪ ،‬از این رو‬ ‫ضرورت ایجاب می کرد که نیروهای پیرو والیت نیز‬ ‫در قالب یک حزب سازماندهی و ساماندهی شوند‪.‬‬ ‫حزب چه تاثیری در جلوگیری از انحرافات‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬ح��زب در ش��فاف ک��ردن مس��یر انق�لاب و‬ ‫مص��ون ک��ردن ان از اعوج��اج و انح��راف بس��یار‬ ‫تاثیرگذار ب��ود‪ ،‬ضمن انکه برای ارکان مختلف نظام‬ ‫کادرس��ازی کرد‪ ،‬اما وقتی کار به تش��تت ارا رس��ید‬ ‫خالئ��ی در نحوه فعالیت ها به وجود امد چون حزب‬ ‫باید برای همه امور کش��ور از جمله مسائل سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی برنامه داشته باشد‪ ،‬بر‬ ‫همین اس��اس بود که اعضا تصمی��م گرفتند از انجا‬ ‫که حزب در مس��یر اهداف موسسان خود قرار ندارد‬ ‫فعالیتش متوقف ش��ود تا هر کدام از طیف ها به طور‬ ‫جداگانه منویات خود را در عرصه سیاست و اقتصاد‬ ‫دنبال کنند‪.‬‬ ‫توقف کار این حزب فراگیر چه تاثیری بر‬ ‫تحزب کشور گذاشت؟‬ ‫‪ l‬این اتفاق تا مدتی گرایش به اندیش��ه های حزبی‬ ‫را در کش��ور کمرنگ کرد‪ ،‬حتی شخصیت هایی نظیر‬ ‫موس��وی خوئینی ها و کروب��ی کل��ی ب��ه نقد تحزب‬ ‫پرداختن��د و در نقدهای خود تفکر حزبی را محکوم‬ ‫کردند‪ .‬بگذریم از اینکه این افراد بعد ها به این نتیجه‬ ‫رسیدند که برای فعالیت سیاسی در نظام جمهوری‬ ‫اسالمی باید کار حزبی بکنند‪ .‬مضافا عملکرد منفی‬ ‫و ب��د دیگر احزاب همچون حزب توده‪ ،‬س��ازمان‬ ‫مجاهدی��ن خل��ق و ملی گراها نیز ای��ن نگرش را‬ ‫تشدید کرد‪.‬‬ ‫فعالیت حزبی از چه زمانی دوباره شروع‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬جمعی��ت موتلف��ه که بع��د از تاس��یس حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی کار خ��ود را متوقف کرده بود‪،‬‬ ‫دوب��اره از س��ال ‪ 69‬فعالیتش را از س��ر گرفت یا‬ ‫واحد های مختلف حزب جمه��وری با نام جوامع‬ ‫اسالمی شروع به کار تشکیالتی کردند‪ ،‬مثال واحد‬ ‫معلمی��ن‪ ،‬واح��د دانش��جویی و بخش��ی از واحد‬ ‫کارگران به ترتیب جامعه اسالمی فرهنگیان‪ ،‬جامعه‬ ‫اسالمی دانش��جویان و جامعه اسالمی کارگران را‬ ‫تشکیل دادند‪ .‬البته جریان چپ نیز بی تحرک نماند‪.‬‬ ‫مجم��ع روحانیون مبارز خ��ود را به نام حزب ثبت‬ ‫کرد یا س��ازمان مجاهدین انقالب اس�لامی ایران‪،‬‬ ‫احزاب کارگزاران س��ازندگی و مشارکت تاسیس‬ ‫ش��دند‪ .‬امروز همه جریانات و س�لایق سیاسی به‬ ‫این نتیجه رس��یدند که برای تاثیرگذاری بر صحنه‬ ‫سیاس��ت کش��ور حتم��ا بای��د در قال��ب حزب و‬ ‫تشکیالت این کار را انجام دهند‪.‬‬ ‫اکنون خ�لاء احزاب فراگیر در کش��ور‬ ‫احساس نمی شود؟‬ ‫‪ l‬ای��ن خ�لاء در کش��وری ک��ه هر س��ال در ان‬ ‫انتخابات برگزار می ش��ود‪ ،‬وجود دارد‪ ،‬چراکه هم‬ ‫اینک بیش از ‪ 250‬تش��کل سیاس��ی مجوز فعالیت‬ ‫دارند که اکثرا فقط نام حزب و تشکیالت را یدک‬ ‫می کشند‪ ،‬درحالیکه باید چند حزب بزرگ و فراگیر‬ ‫نمایندگی تمام سالیق سیاسی را به عهده بگیرند‪.‬‬ ‫اس��یب های کار حزب��ی که بای��د از ان‬ ‫اجتناب شود چیست؟‬ ‫‪ l‬وابس��تگی ب��ه بیگان��ه‪ ،‬ع��دم ش��فافیت مالی‪،‬‬ ‫خود محوری بدون توجه به مصالح نظام و کش��ور‬ ‫از جمله اسیب های مهم کار حزبی هستند که باید‬ ‫این افت ها برطرف شوند‪.‬‬ ‫حزب جمهوری اسالمی‬ ‫ در مقطع اوایل انقالب نقش‬ ‫مهم و حیاتی در حفظ و‬ ‫ثبات نظام ایفا کرد‪ ،‬چون‬ ‫ان زمان بسیج نبود و سپاه‬ ‫تازه تاسیس بود‪ .‬ضرورت‬ ‫ایجاب می کرد که نیروهای‬ ‫پیرو والیت نیز در قالب‬ ‫یک حزب سازماندهی و‬ ‫ساماندهیشوند‬ ‫‪29‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪30‬‬ ‫دیگر یورو‬ ‫بحران در‬ ‫نگاه‬ ‫اتحادیه اروپا در برزخ‬ ‫‪1‬‬ ‫اتحادی��ه اروپا ی��ک اتحادیه اقتصادی ‪ -‬سیاس��ی‬ ‫است که از ‪ ۲۷‬کشور اروپایی تشکیل شده است‪ .‬منشا‬ ‫اتحادی��ه اروپا ب��ه جامعه اقتصادی اروپا که در س��ال‬ ‫‪ ۱۹۵۷‬با توافقنامه رم بین ش��ش کشور اروپایی شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬باز می گردد‪ .‬از ان تاریخ با اضافه شدن اعضای‬ ‫جدید‪ ،‬اتحادیه اروپا بزرگ تر ش��د‪ .‬در س��ال ‪،۱۹۹۳‬‬ ‫توافق ماس��تریخت چارچوب قانونی کنونی اتحادیه‬ ‫را پایه گذاری کرد‪ .‬اتحادیه اروپادر س��ال ‪ ۱۹۹۹‬واحد‬ ‫پول مشترکی به نام یورو را معرفی کرد که تاکنون در‬ ‫‪ ۱۷‬کش��ور جایگزین پول های ملی شده است‪.‬اتحادیه‬ ‫اروپا با ‪ ۵۰۰‬میلیون شهروند ‪ ۳۱‬درصد تولید ناخالص‬ ‫داخلی س��ال ‪ ۲۰۰۷‬در جه��ان را تولید کرده اس��ت‪.‬‬ ‫(‪ 15/8‬تریلیون دالر)‬ ‫‪ ۲۱‬کش��ور از اعضای اتحادیه اروپا عضو ناتو هستند‪.‬‬ ‫اتحادی��ه در حال حاض��ر بازار واحد مش��ترکی دارد‬ ‫که م��وارد زیر را در ب��ر می گی��رد‪ :‬اتحادیه گمرکی‪،‬‬ ‫واح��د پول – ی��ورو‪ -‬که تح��ت اداره بانک مرکزی‬ ‫اروپاس��ت که تا کنون ‪ ۱۷‬کشور از ‪ ۲۷‬کشور عضو ان‬ ‫را پذیرفته اند‪ .‬سیاس��ت مش��ترک کشاورزی‪ ،‬سیاست‬ ‫مش��ترک تجارت و سیاست مشترک شیالت‪ .‬سیاست‬ ‫مشترک خارجه و امنیت نیز به عنوان دومین ستون از‬ ‫س��ه ستون اتحادیه اروپا ش��کل گرفت‪ .‬پیمان شنگن‬ ‫کنت��رل روادید را لغ��و کرد‪ ،‬ایس��ت های گمرکی نیز‬ ‫در بس��یاری از مرزهای داخلی برداش��ته شد و امکان‬ ‫رفت و امد ش��هروندان اتحادیه اروپ��ا برای زندگی‪،‬‬ ‫مسافرت‪ ،‬کار و سرمایه گذاری بیشتر شد‪.‬‬ ‫نقش جامعه اروپا در داخل اتحادیه مجامع اروپا‬ ‫جامع��ه اروپا ب��ه عالوه جامع��ه انرژی اتم��ی اروپا‪،‬‬ ‫ب��ه عبارتی مجامع اروپا جمعا به دو س��ازمان اش��اره‬ ‫دارد‪ :‬جامع��ه اقتص��ادی اروپا (که ه��م اکنون جامعه‬ ‫اروپ��ا خوانده می ش��ود) و جامعه ان��رژی اتمی اروپا‬ ‫(ک��ه یوراتم نیز نامیده می ش��ود) و هرک��دام متعاقب‬ ‫معاه��ده جداگانه ای در دهه ‪ ۱۹۵۰‬تش��کیل ش��دند‪.‬‬ ‫س��ازمان س��ومی با عنوان جامعه ذغال سنگ و فوالد‬ ‫اروپا نیز قبال جزئی از مجامع اروپا به حساب می امد‬ ‫اما از س��ال ‪ ۲۰۰۲‬با اتم��ام (انقضای) معاهده ان‪ ،‬این‬ ‫سازمان نیز از بین رفت‪ .‬از سال ‪ ،۱۹۶۷‬مجامع اروپا از‬ ‫نهادهای مش��ترکی به ویژه شورای اروپا‪ ،‬کنگره اروپا‪،‬‬ ‫کمیس��یون و دادگاه اروپا برخوردارند‪ .‬در سال ‪،۱۹۹۲‬‬ ‫جامع��ه اقتصادی اروپا که ان زمان هر س��ه س��ازمان‬ ‫فوق الذکر بیش��ترین میزان فعالیت خود را داشتند‪ ،‬به‬ ‫موجب معاهده ماستریخت به «جامعه اروپا» تغییر نام‬ ‫داد‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپا‬ ‫مجامع اروپا‪ ،‬به همراه ‪ PJCC, CFSP‬یکی از سه ستون‬ ‫اتحادیه اروپا محسوب می ش��دند؛ مهمترین ستون و‬ ‫تنها ستونی که در وهله اول از طریق نهادهای فراملی‬ ‫فعالیت می کند‪ .‬دو س��تون دیگر‪ -‬سیاس��ت مشترک‬ ‫خارجه و امنیت (‪ )CFSP‬و همکاری مشترک پلیس و‬ ‫قوه قضائیه در امور کیفری (‪ – )PJCC‬تقسیم بندی های‬ ‫ضعیفت��ر میان دولتی ها هس��تند‪ .‬جای تعجب دارد که‬ ‫اگر اتحادیه اروپا را‬ ‫سازمانی واحد تصور کنیم‬ ‫این اتحادیه با فهرستی‬ ‫از کشورهایی که در سال‬ ‫‪۱۲ ،۲۰۰۵‬هزار و ‪400‬‬ ‫میلیارد دالر امریکا تولید‬ ‫ناخالص داخلی داشته اند‬ ‫و از تعادل «موازنه قدرت‬ ‫خرید» استفاده می کنند‬ ‫بزرگترین اقتصاد جهان را‬ ‫داراست‬ ‫تاثیرات معاهده قانون اساسی‬ ‫در صورتی که معاهده پیشنهادی جدید که قانون اساسی‬ ‫اروپ��ا را وضع می کند تصویب ش��ود‪ ،‬این معاهده به‬ ‫ساختار سه ستونی خاتمه خواهد داد و در نتیجه تمایز‬ ‫می��ان اتحادی��ه اروپا و جامعه اروپ��ا از بین می رود و‬ ‫تمامی فعالیت های جامعه اروپا تحت توجهات اتحادیه‬ ‫اروپا قرار می گیرد و شخصیت حقوقی جامعه اروپا به‬ ‫اتحادیه تبدیل می ش��ود‪ .‬با این حال‪ ،‬یک محدودیت‬ ‫وجود دارد‪ :‬به نظر می رس��د که یوراتم (جامعه انرژی‬ ‫اتمی اروپ��ا) همچن��ان به عنوان س��ازمانی مجزا که به‬ ‫وسیله معاهده ای مجزا داده می شود باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫(و این امر بدین دلیل است که بحث و جدال شدیدی‬ ‫یا همیتی‬ ‫که مساله انرژی هسته ای به راه انداخته و نیز ب ‬ ‫نس��بی یوراتم‪ ،‬سبب شده که مجزا نگه داشتن یوراتم‬ ‫در جری��ان اص�لاح قانون اساس��ی اتحادی��ه اروپا به‬ ‫مصلحت تلقی شود‪.‬‬ ‫بحران در اتحادیه اروپا‬ ‫ب��ه عقیده اتحادیه اروپا بدهی یونان‪ ،‬ایرلند و پرتغال‬ ‫بس��یار بیش از ان مقداری اس��ت ک��ه قبال پیش بینی‬ ‫می ش��د‪ .‬این اتحادیه همچنی��ن اضافه می کند بیم ان‬ ‫می رود که کمک های مالی نتواند مش��کل کشورهای‬ ‫ای��ن منطقه را حل کند‪ .‬انتظار م��ی رود بدهی ایرلند‬ ‫تا پایان س��ال جاری به ‪ 112‬درصد و تا پایان س��ال‬ ‫‪ 2012‬ب��ه ‪ 117/9‬درصد تولی��د ناخالص داخلی این‬ ‫کش��ور برسد‪ .‬این ارقام قبال به ترتیب ‪ 107‬و ‪114/3‬‬ ‫درصد پیش بینی شده بودند‪ .‬بدهی پرتغال احتماال در‬ ‫سال ‪ 2011‬به ‪ 101/7‬درصد تولید ناخالص ملی این‬ ‫کشور خواهد رسید ودر سال ‪ 2012‬به ‪ 107/4‬درصد‬ ‫افزایش خواهد یافت‪ .‬ای��ن ارقام قبال ‪ 88/8‬و ‪92/4‬‬ ‫درصد پیش بینی شده بودند‪.‬‬ ‫یونان‬ ‫یک کارش��ناس بانک مرکزی اروپا براین باور اس��ت‬ ‫که خصوصی س��ازی مهمترین و حساس��ترین مساله‬ ‫در اقتصاد یونان اس��ت‪ .‬یونان موافقت کرده اس��ت تا‬ ‫برای پرداخ��ت بدهی های خود ‪ 50‬میلی��ارد یورو از‬ ‫دارایی های��ش را به بخش خصوص��ی واگذار کند‪ .‬اما‬ ‫صندوق بین المللی پول معتقد است که این مقدار کافی‬ ‫نیس��ت‪ .‬یونان طی سال ها بدهی سنگینی به بار اورده‬ ‫است و باید به طریقی نجات داده شود‪ .‬قرار بود یونان‬ ‫برای بازپرداخت بدهی های خود از بازار اوراق قرضه‬ ‫وام بگیرد‪ .‬اما روش��ن است که سرمایه گذاران در بازار‬ ‫اوراق قرضه حاضر نیس��تند با نرخی که یونان قادر به‬ ‫پرداخت ان اس��ت به این کش��ور وام دهند‪ .‬پرداخت‬ ‫کمک ه��ای مالی بیش��تر یا اعطای وام ه��ای جاری با‬ ‫ش��رایط اس��ان به یونان می تواند از بدتر شدن اوضاع‬ ‫اقتصادی این کش��ور جلوگیری کند‪ .‬اما این روش در‬ ‫بین سایر کش��ورها طرفدار چندانی ندارد زیرا انها با‬ ‫این عمل پول مالیات دهندگان خود را به خطر خواهند‬ ‫انداخت‪ .‬المان ک��ه بزرگترین قدرت اقتصادی منطقه‬ ‫یورو اس��ت می گوید حاضر است با شرایط روشن به‬ ‫یونان کمک کند‪ .‬مقامات بانک مرکزی اروپا می گویند‬ ‫پس از ارائه گزارش کارشناس��ی در مورد پیشرفت در‬ ‫زمینه کاهش تراز منفی و بهبود ش��رایط مالی یونان در‬ ‫مورد این کش��ور تصمیم خواهند گرفت‪ .‬این گزارش‬ ‫در ماه ژوئن ارائه خواهد شد‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اهداف اتحادیه اروپا‬ ‫ه��دف اصلی از تش��کیل اتحادی��ه اروپ��ا و اتحادیه‬ ‫مشترک پولی در س��ال ‪ 99‬میالدی افزایش همگرایی‬ ‫در بین کشورهای اروپایی بوده ولی بحران مالی اخیر‬ ‫که از یونان اغاز ش��ده موج��ب افزایش اختالفات و‬ ‫واگرایی ها در اروپا ش��ده اس��ت‪ .‬بح��ران مالی اخیر‬ ‫یونان می تواند طی یکی‪ ،‬دو س��ال اینده اقتصاد اروپا‬ ‫را ب��ا چالش ها و بحران های جدی��دی روبه رو کند و‬ ‫ب��ه افزایش اختالفات سیاس��ی و اقتص��ادی اعضای‬ ‫منطقه یورو دامن بزند‪ .‬البته هنوز معلوم نیس��ت انتها‬ ‫و پای��ان ای��ن بحران ک��ی و کجا خواهد ب��ود‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد تش��کیل اتحادیه مشترک پولی اروپا از همان‬ ‫ابتدا نادرس��ت و اشتباه بوده است و برخی از کشورها‬ ‫مثل یونان بدون دس��تیابی به استانداردهای الزم مورد‬ ‫نظر اتحادیه اروپا به این اتحادیه پیوس��ته اند‪ .‬در واقع‬ ‫نمی توان عضو اتحادیه مشترک پولی اروپا بود ولی هر‬ ‫کشوری سیاست های مالی و پولی و اقتصادی خاص‬ ‫خ��ود را در داخل اجرا کند‪ .‬به ط��ور کلی اقتصادهای‬ ‫اروپایی بیش��تر از انکه نقاط اش��تراک زیادی داش��ته‬ ‫باش��ند در نقاط اختالف و افتراق مشترک هستند‪ .‬در‬ ‫حالی که یونان در اس��تانه ورشکستگی اقتصادی قرار‬ ‫دارد وضعیت اسپانیا و مجارستان نیز به خوبی روشن‬ ‫نیست و معلوم نیست مس��یر اقتصادی این دو کشور‬ ‫چه خواهد بود‪ .‬پیش��رفت اقتصادی اروپا در مقایس��ه‬ ‫با سایر کش��ورهای هم تراز و هم سطح طی سال های‬ ‫اخیر بس��یار ناچیز بوده اس��ت‪ .‬اس��ترالیا از اقتصادی‬ ‫به ش��دت غیر رقابتی‪ ،‬ناکارام��د و غیر انعطاف پذیر در‬ ‫دهه ‪ 1980‬و ‪ 1990‬هم اکنون به اقتصادی به ش��دت‬ ‫رقابتی و کارامد تبدیل شده است‪.‬‬ ‫این دو ستون بسیار مورد توجه جامعه اروپا بوده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫اقتصاد اتحادیه اروپا‬ ‫اگر اتحادیه اروپا را س��ازمانی واحد تصور کنیم‪ ،‬این‬ ‫اتحادیه با فهرس��تی از کشورهایی که در سال ‪،۲۰۰۵‬‬ ‫‪۱۲‬ه��زار و ‪ 400‬میلیارد دالر امری��کا تولید ناخالص‬ ‫داخلی داش��ته اند و از تعادل «موازن��ه قدرت خرید»‬ ‫اس��تفاده می کنند‪ ،‬بزرگترین اقتصاد جهان را داراست‪.‬‬ ‫از انجا که تعداد کش��ورهایی که به اتحادیه سیاس��ی‬ ‫می پیوندند رو به افزایش است و نیز با توجه به اینکه‬ ‫کشورهای جدید معموال از حد متوسط اتحادیه اروپا‬ ‫پایین تر هس��تند (فقیرترند) و این ظرفیت را دارند که‬ ‫با سرعت بیشتری رشد کنند‪ ،‬انتظار می رود که اقتصاد‬ ‫اتحادی��ه اروپا ظرف دهه اینده افزایش چش��مگیری‬ ‫داش��ته باش��د‪ .‬ش��ورای اروپا براوردهای انجام شده‬ ‫در ‪ ۱۷‬دس��امبر ‪ ۲۰۰۵‬را منتشر س��اخت که نشان داد‬ ‫اقتصاد اتحادیه اروپا تقریبا ‪ ۱/۵‬درصد درس��ال ‪۲۰۰۵‬‬ ‫و ‪۲/۳‬درصد در س��ال ‪ ۲۰۰۶‬افزایش داشته که از رشد‬ ‫پیش بینی شده بیشتر بوده است‪.‬‬ ‫شاید بحران اقتصادی یونان فراگیر شود‬ ‫‪31‬‬ ‫وقتی پای اقتصاد به میدان سیاست کشیده می شود‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ورشکستگی در اروپا‬ ‫*‬ ‫سید شمس الدین خارقانی‬ ‫‪2‬‬ ‫ای��ن روزه��ا اتفاقات‬ ‫در یونان توجه بسیاری از‬ ‫رس��انه های دنیا را به خود‬ ‫معطوف کرده است‪ .‬اما در‬ ‫ابتدای ام��ر باید بدانیم که‬ ‫تاریخچه اتفاقات یونان به چند موضوع بازمی گردد؛‬ ‫نخست اینکه در سال ‪ 2010‬با یک شوک بسیار قوی‬ ‫اتحادیه اروپا متوجه ش��د که یونان ‪ 250‬میلیارد دالر‬ ‫بدهکار است و همین مساله تاثیر بسیار زیادی روی‬ ‫کسری بودجه یونان گذاشته بود و ان را به ‪13/6‬درصد‬ ‫رس��انده بود که این امر خالف قوانین اتحادیه است‪.‬‬ ‫یک عضو پایدار اتحادیه به خصوص در منطقه یورو‬ ‫نباید با چنین مس��اله ای مواجه ش��ود‪ .‬به همین دلیل‬ ‫اتحادیه برای حل این مشکل در همان سال ‪ 2010‬با‬ ‫صندوق بین المللی پول قرار گذاشتند که ‪ 110‬میلیارد‬ ‫یورو در قبال طرح ریاضت اقتصادی به یونان کمک‬ ‫کنند‪ .‬این طرح موجب پدید امدن مشکالت داخلی در‬ ‫یونان شد و اینده این کشور را با چالش مواجه کرد‪ .‬به‬ ‫دنبال این اتفاقات یونان به فکر خروج از اتحادیه افتاد‬ ‫و صداهایی در یونان ایجاد ش��د که از اتحادیه خارج‬ ‫شود و «دراخما» یا همان پول سابق یونان را جانشین‬ ‫یورو کنند‪ .‬سابقه یونان اینگونه بود اما اینکه چرا یونان‬ ‫به این وضعیت دچار شد یک مقوله دیگر است‪ .‬یونان‬ ‫در میان کشورهای اتحادیه اروپا‪ ،‬کشور خاصی است؛‬ ‫نخست اینکه مدیریت اقتصادش اصال قابل مقایسه‬ ‫با کش��ورهای بزرگ نیست و دیگر اینکه سرمایه گذاران‬ ‫خارجی در یونان مانند امریکا پس از ش��کل گرفتن این‬ ‫بحران مقداری از سرمایه گذاری هایشان را بازگرداندند‪ .‬از‬ ‫دیگر س��و اقتصاد یونان بیش از حدی که اتحادیه اجازه‬ ‫می دهد‪ ،‬دولتی اس��ت و فس��اد اداری و مال��ی در ان به‬ ‫کرات دیده می ش��ود‪ .‬از دیگر مش��کالت اساسی یونان‬ ‫وابستگی اش به توریسم است چرا که بعد از این بحرانی‬ ‫که در جهان ایجاد شد به صنعت توریسم ضربه بزرگی‬ ‫وارد امد‪ .‬اما اکنون س��وال این اس��ت که در این شرایط‬ ‫چه اتفاقی برای اتحادیه خواهد افتاد؟ مهمترین مساله ای‬ ‫ک��ه اکنون یونانی ها به ان پرداخته اند و در مجلس اقای‬ ‫پاپاندرو‪ ،‬نخس��ت وزیر یونان از حزب ‪ PASOK‬مطرح‬ ‫کرده اند این است که نباید در کوتاه مدت یا میان مدت زیر‬ ‫بار طرح ریاضت اقتصادی بروند بلکه این طرح را برای‬ ‫بلند مدت باید بپذیرند‪ ،‬زیرا این طرح یک طرح بس��یار‬ ‫مشکل برای یونان به خصوص برای کارگران است چرا که‬ ‫باید مالیات را افزایش دهند‪ ،‬بهره گیری از کارمندان جدید‬ ‫دولت��ی را قطع و دولت را کوچک بکنند‪ .‬در واقع دولت‬ ‫یونان تا پایان امسال چیزی حدود ‪ 50‬میلیارد یورو باید‬ ‫صرفه جویی بکند و به خصوص بحث خصوصی شدن‬ ‫مطرح است تا بتوانند قروض دولت را پرداخت و کسری‬ ‫بودجه ان را کاهش دهند‪ .‬مساله ای که اکنون در پارلمان‬ ‫یونان مطرح اس��ت این اس��ت که از منطقه یورو خارج‬ ‫شوند‪ .‬این امر در حالی است که حزب ‪ PASOK‬اکثریت‬ ‫را در پارلمان داراست و ‪ 6‬رای بیشتر از حزب دیگر دارد‪.‬‬ ‫اگر این ام��ر صورت بگیرد‪ ،‬اولین قدمی خواهد بود که‬ ‫اتحادیه را با مشکل مواجه خواهد کرد‪ ،‬چونکه کشورهای‬ ‫دیگری هم هس��تند که حاضرن��د از منطقه یورو خارج‬ ‫ش��وند و این به نفع کشورهایی خواهد بود که اکنون‬ ‫عضو اتحادیه هس��تند‪ ،‬ولی جزء یوروزون نیس��تند‪.‬‬ ‫اتفاقی که بر اثر مش��کالت یونان و تاحدودی ایرلند‪،‬‬ ‫پرتغال و اسپانیا برای اتحادیه پیش امده‪ ،‬این است که‬ ‫نرخ تورم در حال افزایش و نرخ رشد در حال کاهش‬ ‫است‪ .‬این دو گزینه مواردی هستند که اتحادیه همیشه‬ ‫سعی داشته از انها گریز کند و جزء شاخصه های مهم‬ ‫اقتصادی هستند که مشکالت فراوانی را در اینده برای‬ ‫اتحادیه ایجاد خواهند کرد‪ .‬بانک مرکزی چین اخیرا‬ ‫طی گزارشی وضعیت اقتصادی اتحادیه را در استانه‬ ‫خطر اعالم کرده است‪ .‬البته به نظر من این بدان معنا‬ ‫نیست که اتحادیه با شکست مواجه خواهد شد ولی‬ ‫این مس��اله یک بحران بسیار بزرگی را بعد از بحران‬ ‫جهانی بر اتحادیه وارد خواهد اورد که این امر طاقت‬ ‫کشورها را به حد اس��تانه می رساند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫عضوهای جدیدی مانند ترکیه و برخی کش��ورهای‬ ‫عضو بالکان در لیس��ت ورود ب��ه اتحادیه قرار دارند‬ ‫ک��ه اتحادیه در حال مذاکره با انهاس��ت و بحثی که‬ ‫اکنون در اتحادیه مطرح اس��ت این است که اتحادیه‬ ‫در نظر دارد کشورهای عضو را محدود کند و شرایط‬ ‫عضویت به خصوص در بخش اقتصادی را سخت تر‬ ‫کند تا هر کشوری نتواند به راحتی عضو شود‪ .‬اکنون‬ ‫می بینیم که وضعیت دوسرعته و یک سرعته بودن روند‬ ‫اقتصادی در اتحادیه اروپا ارام ارام در حال رشد است‬ ‫و برخی از کش��ورها به خصوص کشورهای شمالی‬ ‫اروپا که وضعیت اقتصادی ش��ان بهتر اس��ت به این‬ ‫نتیجه رسیده اند که بحث دوسرعته را مطرح کنند‪ .‬هفته‬ ‫گذشته در بروکسل اعضای کمیته اقتصادی اتحادیه‬ ‫تصمیم گرفتند که ‪ 12‬میلیارد دیگر به یونان کمک کنند‬ ‫اما با شرایط بسیار بسیار سخت‪ .‬یونان برای رسیدن به‬ ‫این کمک باید شرایط سختی را به خصوص در بحث‬ ‫ریاضت اقتصادی پشت س��ر بگذارد‪ .‬به نظر من در‬ ‫این��ده در بحث های اقتصادی که قطعا به بخش های‬ ‫سیاسی هم تعمیم خواهد یافت اتحادیه با مشکالت‬ ‫بسیاری روبه رو خواهد شد‪.‬‬ ‫در این شرایط بار بسیاری از این مشکالت بر گردن‬ ‫کشورهای بزرگ تر و ثروتمندتر مانند المان خواهد‬ ‫افتاد و طبیعتا این امر این کش��ورها را با مس��ائل و‬ ‫مشکالت داخلی روبه رو خواهد کرد‪ .‬در پایان باید‬ ‫عنوان کنم که بحران یونان احتماال قابل حل اس��ت‬ ‫ولی این مس��اله منوط به ان اس��ت که بحران دیگر‬ ‫کش��ورها مثل ایرلند و پرتغال به ان اضافه نش��وند‬ ‫وگرن��ه در این ص��ورت تصمیم گیری ه��ا راجع به‬ ‫اینده اقتصادی در اروپا بسیار مشکل خواهد بود‪ .‬در‬ ‫این اوضاع مس��اله ای که بعضا مطرح می شود بحث‬ ‫خروج یون��ان از اتحادیه اروپاس��ت‪ .‬در این رابطه‬ ‫ش��ایان ذکر اس��ت که خروج یک کشور از اتحادیه‬ ‫ش��رایط خاصی را می طلبد‪ .‬اگر کش��وری خودش‬ ‫بخواهد اقدام به خروج از اتحادیه بکند‪ ،‬باید پارلمان‬ ‫ان کش��ور تصمیم بگی��رد و ان را اعالم کند اما اگر‬ ‫اتحادی��ه اروپا خواهان این امر باش��د باید از طریق‬ ‫شورای قانون اساس��ی و پارلمان اروپا اقدام کند که‬ ‫پروس��ه بسیار زمان بر و سختی است و بعید می دانم‬ ‫که یونان یا اتحادیه اروپا به دنبال این هدف باش��ند‪.‬‬ ‫در حال حاضر امری که دور از تصور نیست خروج‬ ‫یونان از منطقه یوروست چراکه تمام اعضای اتحادیه‬ ‫عضو منطقه یورو نیس��تند و می توانند پول مستقلی‬ ‫داشته باشند‪.‬از این پس اتحادیه اروپا برای اینکه کمتر‬ ‫با چنین مشکالتی مواجه شود باید وسواس بیشتری‬ ‫را برای پذیرش کش��ورهایی که در لیست عضویت‬ ‫اتحادیه اروپا هستند به خرج دهد و شرایط اقتصادی‬ ‫عضویت این کشورها را مشکل تر کند‪g .‬‬ ‫*سفیر سابق ایران در المان‬ ‫مرد بیمار اروپا‬ ‫پیامدهای سیاسی اقتصاد بحران زده یونان در گفت وگو با پیروز ایزدی‬ ‫مریم یوسفی‬ ‫‪ 3‬به عقیده اتحادیه اروپا‪ ،‬بدهی یونان‪ ،‬ایرلند و پرتغال بسیار بیش از ان مقداری است که قبال‬ ‫پیش بینی می شد‪ .‬این اتحادیه همچنین اضافه می کند بیم ان می رود که کمک های مالی نتواند‬ ‫مشکل کشورهای این منطقه را حل کند‪ .‬اتحادیه اروپا در پیش بینی دوساالنه خود اورده است‬ ‫که بدهی یونان تا پایان سال جاری به ‪ 157/7‬درصد و تا پایان سال ‪ 2012‬به ‪ 166/1‬درصد‬ ‫تولید اقتصادی این کشور خواهد رسید‪ .‬این ارقام در پائیز سال گذشته ‪ 150/2‬و ‪ 156‬درصد‬ ‫پیش بینی شده بودند‪ .‬یونان برای جلوگیری از ورشکستگی ‪ 110‬میلیارد یورو ( ‪ 156‬میلیارد دالر)‬ ‫از اتحادیه اروپا و صندوق بین المللی پول وام گرفت و در عوض متعهد شد هزینه های خود را‬ ‫کم کند‪ ،‬دارایی های خود را بفروشد و دست به اصالحات اقتصادی بزند‪ .‬اما به گفته یکی از‬ ‫کارشناسان بانک مرکزی اروپا‪ ،‬یونان شرایط مورد نظر را به طورکامل انجام نداده است‪ .‬برخی از‬ ‫مقامات اروپایی بر این عقیده اند که با رو به وخامت رفتن اوضاع اقتصاد در یونان ممکن است‬ ‫کمک های مالی بیشتری مورد نیاز باشد تا این کشور بتواند از نظر مالی روی پای خود بایستد‪.‬‬ ‫دکتر پیروز ایزدی‪ ،‬کارشناس ارشد مسائل اروپا در گفت وگو با مثلث می گوید که این کشورها‬ ‫که به انها کشورهای بیمار می گویند می توانند به اتحادیه اروپا ضربه بزنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫شاهد هستیم که وضعیت اقتصادی برخی از‬ ‫کشورهای اروپایی موجی از ناارامی ها را در‬ ‫این کش��ورها به وجود اورده است‪ .‬در یونان‬ ‫این مساله بس��یار پررنگ است‪ .‬ایا وضعیت‬ ‫کشورهای ضعیف منطقه یورو و اتحادیه اروپا‬ ‫می تواند روی کل اتحادیه اروپا تاثیر بگذارد؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر چند کش��ور در اتحادیه اروپا وجود‬ ‫دارند که از انها به عنوان کشورهای بیمار اتحادیه اروپا نام‬ ‫برده می شود‪ .‬مشخصا چهار کشور یونان‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬پرتغال‬ ‫و ایرلند جزو این کش��ورها هس��تند‪ .‬مشکل اصلی این‬ ‫کشورها این است که دچار کسری بودجه و بدهی بسیار‬ ‫سنگینی هس��تند که انها را به مرز ورشکستگی کشانده‬ ‫اس��ت‪ .‬اگر توجه داشته باشید بدهی های یونان که منجر‬ ‫به اعتراضات داخلی هم ش��ده است ‪ 150‬درصد تولید‬ ‫ناخالص داخلی این کش��ور را تشکیل می دهد‪ .‬این رقم‬ ‫فوق العاده باالیی اس��ت‪ .‬البته کشورهای بزرگ اروپا هم‬ ‫دچار کسری بودجه و بدهی های بخش دولتی هستند اما‬ ‫مش��کل انها در این ابعاد نیست و هنوز به مرحله بحران‬ ‫نرس��یده است‪ .‬در بین کشورهای بیمار اتحادیه اروپا که‬ ‫اقتصاد ضعیفی هم دارند‪ ،‬این مساله به حد بحران رسیده‬ ‫است‪ .‬مشکل دیگری که این کشورها دارند این است که‬ ‫عضو منطقه یورو هستند‪ .‬هر کشوری که دچار کسری‬ ‫بودجه و بدهی های زیاد می شود‪ ،‬چاره ای جز این ندارد‬ ‫که هزینه های عمومی را کم کند و درامدهای خودش را‬ ‫از طریق مالیات و دریافتی هایی که از مردم دارد افزایش‬ ‫دهد‪ .‬این مساله منجر به اتخاذ سیاست هایی می شود که‬ ‫معموال فشار را بر مردم افزایش می دهد‪ .‬این همان چیزی‬ ‫اس��ت که درح��ال حاضر از ان به عنوان سیاس��ت های‬ ‫ریاضتی نام می برند‪.‬‬ ‫در کشورهای دیگر معموال یک راه حل دیگر هم وجود‬ ‫دارد و ان این اس��ت که از توان پول ملی خودش��ان کم‬ ‫می کنند‪ .‬کاهش ارزش پول ملی باعث کم شدن بدهی ها‬ ‫می ش��ود اما در مورد کش��ورهایی که عضو منطقه یورو‬ ‫هس��تند این کار امکان پذیر نیست چراکه سیاست های‬ ‫پولی این کش��ورها از طریق بانک مرکزی اتحادیه اروپا‬ ‫تهیه می ش��ود بنابراین انها این ابزار را در اختیار ندارند‪.‬‬ ‫البته اتحادیه اروپا تنها کاری که می تواند بکند این است‬ ‫که به این کشورها وام هایی اعطا کند تا بتوانند بر مشکل‬ ‫خودشان فائقبیایند‪.‬بنابراین پیش بینیکرده اندصندوقیبه‬ ‫نام صندوق همبستگی تشکیل شود تا در مواقع ضروری‬ ‫به کشورهایی که دچار این بحران ها هستند کمک شود‬ ‫تا بتوانند اقتصاد خودشان را نجات دهند و در نهایت هم‬ ‫منطقه یورو هم نجات پیدا کن��د‪ .‬اگر این روند بحرانی‬ ‫ادامه پیدا کند این کش��ورها شاید چاره ای به جز خروج‬ ‫از منطقه یورو نداش��ته باش��ند‪ .‬خروج از یورو به نوعی‬ ‫تضعیف اتحادیه اروپاس��ت و مخالف روندی است که‬ ‫اتحادیه اروپا تا به امروز حرکت می کرده است‪ .‬وحدت‬ ‫پولی یکی از دستاوردهای مهم اتحادیه اروپا بوده است‪.‬‬ ‫این دستاورد تا حدودی از بین می رود و این ضربه ای در‬ ‫جهت همگرایی اقتصادی است که نماد ان همین وحدت‬ ‫پولی است که از زمان معاهده ماستریخت برنامه ان ریخته‬ ‫ش��ده و از سال ‪ 2000‬اجرا شده است‪ .‬تعداد کشورهایی‬ ‫که عضو این منطقه ش��ده اند روز به روز بیش��تر شده و‬ ‫امروز به ‪ 16‬کشور رسیده است‪.‬‬ ‫احتم��ال اینک��ه حوادثی از این دس��ت که‬ ‫اتحادی��ه اروپ��ا را با چال��ش مواجه کرده‬ ‫است سبب ایجاد سختگیری های بیشتر برای‬ ‫عضویت س��ایر کش��ورها به اتحادیه اروپا‬ ‫شود‪ ،‬وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬احتماال شرایط سخت گیرانه تری مطرح خواهد شد‪.‬‬ ‫مش��کلی که اتحادیه اروپا از ابتدا داش��ته است این بود‬ ‫که کش��ورهایی با اقتصاد ضعیف وارد اتحادیه شدند‪.‬‬ ‫به خصوص بعد از اینکه تعداد اعضای اتحادیه اروپا از‬ ‫‪ 15‬عضو به ‪ 25‬عضو رس��ید این مساله خود را بیشتر‬ ‫نش��ان داد‪ .‬ع��ده ای هم از این مس��اله ک��ه اقتصاد این‬ ‫کشورها با اقتصاد کش��ورهای عمده اروپایی متناسب‬ ‫نیس��ت مخالف ورود اعضای ضعیف به اتحادیه اروپا‬ ‫بودند‪ .‬مس��ائل اخیر نشان داد که کشورهای ضعیف تر‬ ‫ب��ا بحران هایی که در انها به وجود می اید می توانند در‬ ‫نهایت همگرایی اتحادیه را خدشه دار کنند‪ .‬نگه داشتن‬ ‫این کش��ورها هم مس��تلزم هزینه های زیادی اس��ت و‬ ‫کش��ورهای دیگر مجبور می ش��وند که وام های کالنی‬ ‫ب��ه این کش��ورها بدهند‪ .‬اعطای وام ه��ای کالن باعث‬ ‫یکس��ری نارضایتی در میان افکار عمومی کش��ورهای‬ ‫قوی می ش��ود‪ .‬در نتیجه موج مخالفت با اتحادیه اروپا‬ ‫بیشتر می ش��ود‪ .‬در حال حاضر هم بسیاری در فرانسه‬ ‫و المان که با اتحادیه اروپا مخالف هس��تند معتقدند از‬ ‫زمانی که وحدت پولی ایجاد ش��ده تورم بیش��تر شده‬ ‫است و از انجا که مشکالت اقتصادی راحت تر سرایت‬ ‫پیدا می کند شرایط اقتصادی را در این کشورها دشوار تر‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬در نتیجه پیش بینی می شود که مخالفت با‬ ‫اتحادیه اروپا در میان مردم بیشتر شود‪.‬‬ ‫ایا ای��ن احتمال وجود دارد ک��ه ادامه این‬ ‫روند باعث فروپاشی اتحادیه اروپا شود؟‬ ‫‪ l‬احتمال فروپاشی اتحادیه اروپا بسیار پایین است اما‬ ‫ممکن است برخی از کش��ورهای اتحادیه اروپا مجبور‬ ‫ش��وند از منطقه یورو خارج شوند و این احتمال وجود‬ ‫دارد که مقررات ش��دیدتری برای پیوس��تن کشورهای‬ ‫دیگر به اتحادیه اروپا وضع شود‪ .‬اما اینکه اتحادیه اروپا‬ ‫فروبپاشد بعید به نظر می رسد که حداقل در اینده نزدیک‬ ‫چنین مس��اله ای اتفاق بیفتد اما بازهم این مساله به سیر‬ ‫تحول این جریان بس��تگی دارد‪ .‬اما در اینکه این اتحادیه‬ ‫تضعیف می شود و به تعمیق همگرایی اتحادیه اروپا ضربه‬ ‫شدیدی وارد می شود شکی وجود ندارد‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫گفت وگو با دکتر ماکان عیدی پور؛‬ ‫شورش علیه اروپای متحد‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫‪ 4‬دکتر ماکان عیدی پور‪ ،‬کارشناس مسائل استراتژیک معتقد است که با توجه به اهدافی که‬ ‫اتحادیه اروپا براساس انها بنیان گذاشته شده طبق اساسنامه این اتحادیه باید جامعه ای از کشورها‬ ‫تشکیل شود که در ابعاد مختلف از جمله سطح رفاه اقتصادی هم سنگ باشند‪ .‬البته این به عنوان‬ ‫یک هدف درازمدت برای اتحادیه اروپا در نظر گرفته شده اما واقعیت این است که حداقل‬ ‫مکانیزم های نظارتی وجود دارد که حرکت کشورها را به سمت این هدف تضمین می کند‪ .‬یعنی‬ ‫کشورها باید ثابت کنند که در حال حرکت به سمت این وضعیت هم سنگی هستند‪.‬‬ ‫اعتراضات و ناارامی ها در یونان چه تاثیری‬ ‫بر رون��د همگرایی اتحادی��ه اروپا خواهد‬ ‫گذاشت؟‬ ‫‪ l‬اعتراض��ات و ناارامی ها در یون��ان بیش از انکه‬ ‫مش��کل دولت یونان باشد مشکل اتحادیه اروپاست‪،‬‬ ‫ب��ه دلی��ل اینک��ه نارضایتی م��ردم یونان از س��طح‬ ‫زندگی ش��ان و از س��طح اش��تغال و در عی��ن حال‬ ‫‪34‬‬ ‫احس��اس جراحتی که ب��ه غرور انها وارد ش��ده که‬ ‫منش��ا ان در ضع��ف دولت یونان یا واضح تر ش��دن‬ ‫ناتوان��ی این دول��ت در اداره امور و اس��تمدادش از‬ ‫اروپای متحد اس��ت‪ ،‬باعث ش��ده ک��ه جامعه یونان‬ ‫امروز احس��اس کند که دولت کفایت کافی را برای‬ ‫اداره کش��ور ندارد‪ .‬واقعیت این است که یونان یک‬ ‫کشور کوچک با منابع اقتصادی بسیار محدود است‪.‬‬ ‫یونان همواره یکی از کش��ورهای فقیر اتحادیه اروپا‬ ‫بوده و پیش از پیوس��تن کش��ورهای بلوک شرق به‬ ‫اتحادیه اروپا‪ ،‬یونان و پرتغال همواره جزو فقیرترین‬ ‫کش��ورهای اروپای غربی محسوب می شدند‪ .‬درامد‬ ‫اصلی یونان از توریسم است و این در حالی است که‬ ‫توریسم یک صنعت بس��یار اسیب پذیر است و فراز‬ ‫و فرودهای بس��یاری دارد و از وضعیت بین المللی و‬ ‫اقتصاد جهانی بسیار متاثر است‪.‬‬ ‫در حال حاضر مشکلی که در اتحادیه اروپا‬ ‫وجود دارد این اس��ت که بار کش��ورهای‬ ‫کوچک بر دوش کش��ورهای بزرگ است‪.‬‬ ‫ایا احتمال دارد این مس��اله باعث تضعیف‬ ‫اتحادیه اروپا شود؟‬ ‫‪ l‬ب��ا توجه به اهداف��ی که اتحادیه اروپا براس��اس‬ ‫انها بنیان گذاش��ته شده طبق اساس��نامه این اتحادیه‬ ‫باید جامعه ای از کش��ورها تش��کیل شود که در ابعاد‬ ‫مختلف از جمله سطح رفاه اقتصادی هم سنگ باشند‪.‬‬ ‫البته این به عنوان یک هدف درازمدت برای اتحادیه‬ ‫اروپا در نظر گرفته ش��ده اما واقعیت این اس��ت که‬ ‫حداقل مکانیزم های نظارت��ی وجود دارد که حرکت‬ ‫کشورها را به سمت این هدف تضمین می کند‪ .‬یعنی‬ ‫کشورها باید ثابت کنند که در حال حرکت به سمت‬ ‫این وضعیت هم س��نگی هس��تند‪ .‬به همین دلیل هم‬ ‫برای رس��یدن به ای��ن هدف راهکاره��ای اقتصادی‬ ‫بین الملل‬ ‫در مناسبات پولی وضعیت‬ ‫یونان بر یورو یک تاثیر‬ ‫جزئی خواهد گذاشت‪ ،‬اما‬ ‫حجم اقتصاد یونان انقدر‬ ‫کوچک است که این تاثیر‬ ‫به هیچ وجه نمی تواند بزرگ‬ ‫و تعیین کننده باشد‪ .‬قطعا‬ ‫ساختار و سیاست ها زیر سوال‬ ‫خواهد رفت اما اینکه‬ ‫همین موضوع به تنهایی‬ ‫اقتصاد اروپا را تضعیف بکند‬ ‫احتمالش کم است‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫بس��یاری درنظ��ر گرفته ش��ده از جمل��ه کمک های‬ ‫مختلف برای تقویت زیرس��اخت ها‪ ،‬مانند پکیج های‬ ‫مختلف کمک های مالی جه��ت تحریک اقتصاد این‬ ‫کش��ورها و کارامدتر کردن صنایع ش��ان‪ .‬اما واقعیت‬ ‫این اس��ت ک��ه این مس��اله در س��ال های اخیر برای‬ ‫کشورهای ثروتمندتر اروپا مانند فرانسه‪ ،‬انگلیس و‪...‬‬ ‫تبدیل به یک معضل شده و ان هم به این دلیل است‬ ‫که کش��ورهایی که گیرنده این کمک ها بودند نش��ان‬ ‫دادند که این کمک ها انچنان نقش��ی در چابک سازی‬ ‫و تقویت اقتصادش��ان نداش��ته اس��ت‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫بح��ران اقتصادی جهانی ضربه ای ب��ود که به اقتصاد‬ ‫اروپایی هم وارد شد و حتی امروز کشورهای صنعتی‬ ‫که از نظر اقتصادی در جایگاه بهتری بودند هم توان‬ ‫کمتری برای حمایت از س��ایر کش��ورهای اروپایی‬ ‫دارند‪ .‬اتحادیه اروپا به یکباره گس��ترش زیادی پیدا‬ ‫ک��رد‪ .‬هیچ کس انتظار نداش��ت که ای��ن اتحادیه در‬ ‫اواخر قرن بیست و یکم چنین گسترشی داشته باشد‪.‬‬ ‫پیوس��تن برخی کشورهای اروپای شرقی و همچنین‬ ‫در صف قرارگرفتن تعداد بس��یار دیگری از کشورها‬ ‫مانند بلغارستان‪ ،‬رومانی و‪ ...‬باعث شد که بسیاری از‬ ‫این تعهدات اتحادیه اروپا برای کش��ورهای متقاضی‬ ‫عضویت یا حتی کش��ورهایی که عضویت مش��روط‬ ‫پی��دا کرده ان��د و در مراحل نخس��تین عضویت قرار‬ ‫گرفته اند تا مسائل دیگرشان تایید شود‪ ،‬الزامی شود‪.‬‬ ‫درواقع انها نی��ز ملزمند این تعهدات را اجرا کنند از‬ ‫جمل��ه بودجه هایی که برای کنت��رل مرزها‪ ،‬مبارزه با‬ ‫فس��اد اداری‪ ،‬مهاجرت‪ ،‬زیرس��اخت ها‪ ،‬دموکراسی‬ ‫و‪ ...‬در نظر گرفته ش��ده اس��ت‪ .‬در حقیقت تمام این‬ ‫عوامل که جزو ش��اخص هایی اند ک��ه اروپای متحد‬ ‫براس��اس ان عضوگی��ری می کن��د هزینه بر ش��دند‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د که اروپای متحد امادگی این مساله‬ ‫را نداش��ت‪ .‬دراصل یونان هم در زمره کش��ورهایی‬ ‫مانند اس��پانیا و فرانسه اس��ت منتها به لحاظ ضعف‬ ‫در سیس��تم اقتصادی و در مدیریت اقتصادی که البته‬ ‫منش��ا ان در منابع اقتصادی است‪ ،‬بحران این کشور‬ ‫شکل ش��دیدتری به خود گرفت‪ .‬ولیکن موضوع از‬ ‫همان جنس است یعنی موضوع همان مقاومت مردم‬ ‫در برابر اصالحاتی اس��ت که می بایس��ت بر ساختار‬ ‫رفاه اجتماعی س��ازماندهی شده در جنگ سرد وارد‬ ‫می امد‪ .‬ان ساختار رفاه اجتماعی که در ان دوره برای‬ ‫این کش��ورها در نظر گرفته ش��ده بود امروز هزینه بر‬ ‫است و کشورها از پس ان برنمی ایند‪ .‬اروپای متحد‬ ‫هم ب��ا وجود پکیج های کمکی مختلف و اصالحاتی‬ ‫که س��عی می کند در قوانین و مناسبات مالی خودش‬ ‫ایجاد بکند هنوز نتوانس��ته راهکاری برای حفظ این‬ ‫س��اختار پیدا بکند چراکه س��اختار‪ ،‬س��اختار بسیار‬ ‫گرانی اس��ت و به هیچ وجه متناس��ب ب��ا منابع مالی‬ ‫کش��ورها نیست‪ .‬به هر صورت یونان با رویکرد اتکا‬ ‫به اتحادی��ه اروپا و به نوعی یاداوری محقق ش��دن‬ ‫ارزوهای بزرگی مانند دژ مس��تحکم اروپایی یا یک‬ ‫ابرقدرت جدیدی که متش��کل از کشورهای اروپایی‬ ‫باشد‪ ،‬راه سختی در پیش دارد‪.‬‬ ‫ممکن است به دنبال فشارهای شدید یونان‬ ‫بر دیگر کش��ورها‪ ،‬اتحادی��ه اروپا به فکر‬ ‫تجدید نظر در س��اختار اتحادی��ه به ویژه‬ ‫حذف یونان بیفتد؟‬ ‫‪ l‬حذف کش��ورها از اتحادیه اروپا در شرایط عادی‬ ‫طبق اساس��نامه اتحادیه ممکن نیس��ت‪ .‬بحث حذف‬ ‫در حال حاضر مطرح نیس��ت و این موضوع اتحادیه‬ ‫اروپا را در عضوگی��ری محتاط تر خواهد کرد‪ .‬قطعا‬ ‫انها در تعهداتی که به واسطه عضویت کشورها برای‬ ‫خودش��ان در نظر می گیرند بازبین��ی خواهند کرد و‬ ‫کش��ورهایی که پ��س از این عض��و اتحادیه خواهند‬ ‫شد مانند بلغارس��تان و رومانی از کمک های کمتری‬ ‫برخ��وردار خواهند بود و اتحادی��ه اروپا در موافقت‬ ‫با پیوس��تن این کش��ورها به پیمان های مختلف مانند‬ ‫ش��نگن و یورو محتاطانه تر عمل خواهد کرد‪ .‬مساله‬ ‫یون��ان البته یک بعد درجه س��وم فرهنگی هم دارد‪.‬‬ ‫شکس��ت یونان و شکس��ت جامعه یونان یا به نوعی‬ ‫خروج یونان از س��اختار سیاس��ت غرب و ورودش‬ ‫به حوزه کش��ورهای بی ثبات که می توانند بستر هر‬ ‫اتفاق��ی هم ق��رار بگیرند برای غرب یک شکس��ت‬ ‫تمدنی اس��ت‪ .‬یون��ان اگرچه یک کش��ور کوچک و‬ ‫ظاه��را بی بضاعت اس��ت اما واقعیت این اس��ت که‬ ‫وارث یک تمدن بزرگ اس��ت ک��ه اروپایی ها امروز‬ ‫خودش��ان را مره��ون ان تمدن می دانن��د‪ .‬یونان در‬ ‫فرهنگ و تاریخ غرب جایگاه خاصی دارد و غربی ها‬ ‫نیز سعی کرده اند این جایگاه را به خوبی در سال های‬ ‫گذش��ته حفظ کنند‪ .‬از جمله مواضعی که نس��بت به‬ ‫یونان در جنگ های جهانی گرفته شد‪ ،‬بحث پیوستن‬ ‫یونان به ناتو و اساس��ا تالش ب��رای حفظ یونان در‬ ‫جامعه غرب به عنوان مش��عل تمدن‪ ،‬هدفی است که‬ ‫غربی ها حاضرند برای��ش هزینه هم پرداخت بکنند‪.‬‬ ‫بنابراین پس از این باز هم می توان انتظار داش��ت که‬ ‫رفتاری که با یونان می ش��ود نسبت به دیگر کشورها‬ ‫متفاوت باش��د‪ .‬به عن��وان نمونه اگر لهس��تان درگیر‬ ‫مش��کل یونان ش��ود بعید می دانم که با این کش��ور‬ ‫مانند یونان برخورد ش��ود و از یک س��و باید انتظار‬ ‫واکنش ه��ای محکم ت��ری را از س��وی اتحادیه اروپا‬ ‫داشته باشیم و از سوی دیگر انتظار سخاوت کمتری‬ ‫را از جانب کشورهای صنعتی‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت بح��ران اقتص��ادی در یونان‬ ‫اقتص��اد دیگ��ر کش��ورهای اروپ��ا را نیز‬ ‫ب��ا مش��کل مواجه کن��د یا اینکه به س��ایر‬ ‫کشورهای منطقه یورو نیز سرایت کند؟‬ ‫‪ l‬به هر صورت در مناس��بات پولی وضعیت یونان‬ ‫بر یورو یک تاثیر جزئی خواهد گذاش��ت‪ ،‬اما حجم‬ ‫اقتص��اد یونان انقدر کوچک اس��ت ک��ه این تاثیر به‬ ‫هیچ وجه نمی تواند بزرگ و تعیین کننده باش��د‪ .‬قطعا‬ ‫ساختار و سیاست ها زیر سوال خواهد رفت اما اینکه‬ ‫همین موضوع ب��ه تنهایی اقتص��اد اروپا را تضعیف‬ ‫بکند احتمالش کم است‪.‬‬ ‫ب��ا وضعی که اکنون در یونان پیش امده و‬ ‫با توجه به اینک��ه اتحادیه اروپا و صندوق‬ ‫بین المللی پول با پیشنهاد برنامه سختگیرانه‬ ‫ریاض��ت اقتص��ادی باع��ث اعت��راض و‬ ‫ناارام��ی در یونان ش��ده اند‪ ،‬چه اینده ای را‬ ‫برای این کشور پیش بینی می کنید؟‬ ‫‪ l‬دول��ت یونان کار دیگری ج��ز مراجعه به اروپای‬ ‫متح��د و درخواس��ت وام از دس��تش برنمی ای��د و‬ ‫این اولین باری هم نیس��ت که دچار چنین مش��کلی‬ ‫می شود‪ .‬همواره دولت یونان به بانک های اروپایی‬ ‫و اتحادیه اروپا بدهکار بوده اس��ت‪ .‬این سیاست‬ ‫ریاضت اقتصادی‪ ،‬سیاستی است که جزو تعهدات‬ ‫کمک مالی در دنیا مرس��وم است‪ .‬هرگاه کشوری‬ ‫از بان��ک جهان��ی و از س��ازمان های بین الملل��ی‬ ‫تقاض��ای کمک و پ��ول بکند نخس��تین کاری که‬ ‫باید انجام دهد این اس��ت ک��ه هزینه های دولتی‬ ‫و رفاهی اش را کاه��ش دهد که این خودش یک‬ ‫تناقض اس��ت چراکه به کشوری که عضو اتحادیه‬ ‫اروپاست فشار می اورند که هزینه های دولتی اش‬ ‫را پایین بیاورد که این قطعا باعث کاهش خدمات‬ ‫اجتماعی خواهد ش��د و کاهش خدمات اجتماعی‬ ‫نیز مش��کالتی را همراه خواهد داشت‪ .‬اکنون زود‬ ‫است که اینده این تظاهرات را پیش بینی کرد اما در‬ ‫هر حال نهایتا این موضوع در اروپا به بیدار شدن‬ ‫یک قدرت سیاس��ی خفته منجر خواهد شد و ان‬ ‫هم قدرت منتقدین اصلی نظام لیبرال دموکراس��ی‬ ‫است‪ .‬این منتقدین نیز شامل دو دسته هستند یکی‬ ‫سوسیالیست ها و دیگر ناسیونالیست ها‪.‬‬ ‫و سوال اخر‪ ،‬ایا در این شرایط احتمال‬ ‫دارد ک��ه بر اثر فش��ارها یونان از منطقه‬ ‫یورو خارج ش��ود و پول مستقلی برای‬ ‫خودش به جریان بیندازد؟‬ ‫‪ l‬تاکن��ون که در اتحادیه اروپ��ا این اتفاق روی‬ ‫ن��داده اس��ت و اکنون هم بعید می دان��م که یونان‬ ‫دس��ت به چنین اقدامی بزن��د و این راه کمکی به‬ ‫حل مس��اله یونان بکند‪ .‬چراکه مس��اله یونان فقط‬ ‫مس��اله یورو یا پول رایجش نیس��ت بلکه مشکل‬ ‫یون��ان درامدزایی اس��ت‪ .‬توریس��م در دنیا دچار‬ ‫بحران شده است‪ .‬ش��وک اول فاجعه ‪ 11‬سپتامبر‬ ‫بود ک��ه خطوط هوایی دنیا را دچار مش��کل کرد‬ ‫و ش��وک بعدی قیمت نف��ت و بعدهم باال گرفتن‬ ‫مس��ائل تروریس��تی و پایین امدن س��طح امنیت‬ ‫توریس��م در دنیا بود‪ .‬یکی از قربانیان این مس��اله‬ ‫یونان اس��ت و ب��ه همین دلیل هم مس��اله پول به‬ ‫تنهایی مشکل زیادی را حل نمی کند‪ .‬از دیگر سو‬ ‫بخشی از فروکش کردن صنعت توریسم یونان به‬ ‫دلیل همین موضوع پیوس��تن یون��ان به یورو بود‪.‬‬ ‫این مساله قیمت ها را در یونان به حدی رساند که‬ ‫این کشور تبدیل به یکی از مقاصد گران توریستی‬ ‫ش��د این در حالی اس��ت ک��ه پی��ش از ان یونان‬ ‫کش��وری بود که شدیدا مورد توجه توریست های‬ ‫غربی بود‪ .‬ام��ار و ارقامی که به صورت جانبی به‬ ‫انها برخورده ام و خیلی هم موثق نیس��ت نش��ان‬ ‫می دهد که هرچه از توریست یونان کاسته شده به‬ ‫توریس��ت اروپایی ترکیه افزوده شده است‪ .‬ترکیه‬ ‫ب��ه دلیل قیمت های ارزان ترش موفقیت بیش��تری‬ ‫در جذب توریس��ت اروپایی داش��ته اما یونان به‬ ‫دلیل گرانی این موقعیت را از دس��ت داده اس��ت‪.‬‬ ‫پس این مس��اله وجود دارد اما اینکه یونان به پول‬ ‫س��ابقش بازگردد راهکار نامتعارفی اس��ت و اگر‬ ‫این اتفاق بیفتد به عنوان شکس��ت یورو یک وجه‬ ‫س��مبلیک خواهد یافت‪ .‬یعنی اگر در نهایت یورو‬ ‫را به عنوان عامل مشکالت یونان شناسایی بکنند‬ ‫این واحد پولی دچار مشکل خواهد شد‪ .‬در حال‬ ‫حاض��ر اروپایی ها قطعا ب��رای حفظ یونان تالش‬ ‫بیش��تری خواهن��د کرد و اج��ازه نخواهند داد که‬ ‫یونان به اشوب کشیده شود و ساختار سیاسی اش‬ ‫دچار بی ثباتی شود‪.‬‬ ‫اما دراین ش��رایط ممکن است کشورهایی که در‬ ‫حال پیوس��تن به اتحادیه اروپا هستند برای اینکه‬ ‫عضو منطقه یورو ش��وند حساس��یت بیشتری به‬ ‫خرج دهند و به دنبال ان باش��ند که با پول مستقل‬ ‫خودشان عضو این اتحادیه شوند‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫مصاحبهویژه‬ ‫گفت وگو با کیهان برزگر درباره روابط ایران و عربستان؛‬ ‫االن وقت دیپلماسی است‬ ‫بین الملل‬ ‫کسرا اصفهانی‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫روابط ایران و عربستان به عنوان دو ستون قدرت در منطقه با حمله لجام گسیخته این کشور‬ ‫به بحرین دچار چالش شد‪ .‬این چالش به حدی بود که این کشور با توسل به شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس‪ ،‬برخی دیگر از کشورهای عضو این شورا را نیز به دنبال خود به بحرین کشاند‪.‬‬ ‫با عنایت به این اقدام عربستان که چراغ سبز امریکا را به دنبال داشت باید دید ایا عربستان‬ ‫به تهدیدی علیه منافع ایران در منطقه تبدیل شده یا خیر؟ بر همین اساس با دکتر کیهان برزگر‪،‬‬ ‫استاد دانشگاه و معاون امور بین الملل مرکز مطالعات خاورمیانه به گفت وگو نشستیم تا روابط‬ ‫ایران و عربستان در پرتو تحوالت اخیر را به بحث بگذاریم‪.‬‬ ‫با عنایت به تحوالت اخیر در منطقه خاورمیانه‬ ‫و مداخله عربس��تان در بحرین‪ ،‬روابط ایران و‬ ‫عربستان وارد چه مرحله ای شده است؟‬ ‫‪ l‬به نظ��رم مهمترین متغیر در روابط ایران و عربس��تان‬ ‫موضوع تثبیت و افزایش «نقش و نفوذ» دو کشور در منطقه‬ ‫در چارچوب رقابت در دو حوزه حفظ «ارزش ها» و تامین‬ ‫«منافع ملی» است‪ .‬در خصوص حفظ ارزش ها و مسائل‬ ‫ایدئولوژیک رقابت دو کش��ور مربوط به حمایت یا عدم‬ ‫حمایت از شیعیان در منطقه می شود‪ .‬در حوزه حفظ منافع‬ ‫هم مس��ائل مربوط به توازن قوا‪ ،‬امنیت انرژی‪ ،‬چگونگی‬ ‫حض��ور نیروهای خارجی و غی��ره را داریم‪ .‬اگر بخواهم‬ ‫حلقه های روابط دو کش��ور را دس��ته بندی کنم‪ ،‬ایران و‬ ‫عربستان دو حلقه رابط دارند؛ یکی در حوزه فوری امنیتی‬ ‫در خلیج فارس که دامنه روابط بیشتر در حوزه تثبیت نقش‬ ‫برای تامین منافع است و دیگری در حوزه بزرگتری در کل‬ ‫خاورمیانه که بیشتر متمرکز بر تثبیت نقش برای ارزش های‬ ‫ایدئولوژیک یا ترکیبی از تامین منافع و ارزش هاست‪ .‬این‬ ‫‪36‬‬ ‫دو کشور نوعی رابطه مبتنی بر رقابت را از دهه های گذشته‬ ‫دنبال می کردند که س��ابقه ان حتی به دوران رژیم شاه نیز‬ ‫برمی گردد‪ .‬یعنی زمانی که حفظ امنیت و ژاندارمی منطقه‬ ‫به ایران س��پرده ش��ده بود که در یک مورد منجر به ورود‬ ‫نیروهای ایرانی به جنگ ظفار ش��د‪ .‬به رغم اینکه ایران و‬ ‫عربستان بخشی از سیاس��ت دو ستونی امریکا بودند اما‬ ‫عربستانی ها همواره اظهار نگرانی می کردند که چرا ایران‬ ‫اساسا در شبه جزیره عربستان و خلیج فارس حضور برتر‬ ‫و فعال دارد‪.‬‬ ‫سعودی ها همواره یک نوع نگرانی نسبت به افزایش نقش‬ ‫و نف��وذ ایران دارند و این نگران��ی در وهله اول در حوزه‬ ‫خلیج فارس است‪ .‬زمانی هم که جنگ ایران و عراق اغاز‬ ‫شد این عربستان بود که با کمک کشورهای حاشیه جنوبی‬ ‫خلیج فارس اقدام به تشکیل شورای همکاری خلیج فارس‬ ‫ک��رد و ان کمک های میلیاردی ب��ه رژیم بعثی صدام که‬ ‫همه می دانیم‪ .‬فلسفه وجودی این شورا حفظ امنیت این‬ ‫کشورها در برابر هجوم خارجی بود و جنبه تدافعی داشت‪،‬‬ ‫اما واقعیت این بود که انقالب اسالمی در ایران پیروز شد‬ ‫و این انقالب از لحاظ مسائل ارزشی می توانست تاثیرات‬ ‫زیادی بر مسائل قدرت و سیاست در شبه جزیره عربستان‬ ‫و خلیج فارس بر جای بگ��ذارد‪ .‬این رقابت تا امروز ادامه‬ ‫دارد‪ .‬یعنی اگرچه دو کش��ور ش��ان و جایگاه یکدیگر را‬ ‫به عنوان دو قدرت منطقه ای می پذیرند‪ ،‬اما یک نوع رقابت‬ ‫هم برای افزایش نقش در منطقه دارند‪ .‬رقابت دو کش��ور‬ ‫در جهان عرب که امروز ش��اهد ان هستیم نیز در راستای‬ ‫برقراری نوعی تعادل بین حفظ ارزش ها و تامین منافع ملی‬ ‫اس��ت‪ .‬این دو عنصر در قضیه اخیر بحرین خود را نشان‬ ‫می دهند‪ .‬یا حتی پیش از ان در بحران عراق نیز اینگونه بوده‬ ‫است‪ .‬یا انگاه که مساله نزدیکی ایران و مصر مطرح می شود‬ ‫سعودی ها این روزها با صرف میلیاردها دالر تالش می کنند‬ ‫تا نخبگان مصری و دولتمردان این کشور را مجاب کنند که‬ ‫به ایران نزدیک نشوند‪ .‬ایران و عربستان دو قدرت و بازیگر‬ ‫مهم در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه هستند؛ مناطقی که‬ ‫برای دنیا حائز اهمیت فراوان است‪ .‬این رقابتی که مبتنی بر‬ ‫حفظ ارزش ها و منافع بوده از گذشته وجود داشته و ارتباط‬ ‫چندانی هم به نوع حکومت ها ندارد‪ .‬منتها این رقابت در‬ ‫بعضی مواقع «تضادگونه» بوده مثل رودررویی دو کش��ور‬ ‫در براب��ر تحوالت اخیر جه��ان عرب و مهمتر از همه در‬ ‫قضیه بحرین و در بعضی مواقع «س��ازنده» مثل روابط دو‬ ‫کشور در زمان دولت اقای هاشمی‪ .‬اما مهم این است بدانیم‬ ‫که همواره نوعی رقابت بین دو کش��ور وجود داشته و ان‬ ‫به خاطر ادعای دو کشور در افزایش نقش منطقه ای است‬ ‫که خود مساله حمایت یا ضدیت بازیگران مهم خارجی‬ ‫به خصوص امریکا از عربس��تان و ایران را به ترتیب پیش‬ ‫می کشد‪.‬‬ ‫عربستان طی ماه های گذش��ته اقدام به خرید‬ ‫‪ 60‬میلیارد دالر سالح از ایاالت متحده کرده و‬ ‫این در حالی اس��ت که به نظر می رسد روابط‬ ‫سعودی ها همواره یک نوع‬ ‫نگرانی نسبت به افزایش‬ ‫نقش و نفوذ ایران دارند و‬ ‫این نگرانی در وهله اول در‬ ‫حوزه خلیج فارس است‬ ‫بین الملل‬ ‫عربستان – که مسلط به روندهای شورای همکاری است –‬ ‫با چالش مواجه شود‪.‬‬ ‫برخ��ی در امریکا بر ای��ن باورند که در این��ده امریکا با‬ ‫عربس��تان دچار چالش و مشکل خواهد شد‪ .‬این دیدگاه‬ ‫معتقد است که انتظار می رفت در قضیه «بهار عرب» ایران‬ ‫بازیگر اصلی باش��د و تح��والت را به نفع خود مدیریت‬ ‫کند اما اکنون مشخص شده که عربستان در حال مصادره‬ ‫این انقالب هاست و سعی دارد گسترش این انقالب ها را‬ ‫تا حداقل ممکن کاهش دهد‪ .‬بر اس��اس این دیدگاه اگر‬ ‫امریکا واقعا به دنبال تغییر استراتژی در روابط با متحدان‬ ‫س��ابق در منطقه و تمرکز بر تغییرات جدید دموکراتیک‬ ‫است مطمئنا مانع اصلی در اینجا عربستان خواهد بود‪ .‬اما‬ ‫به نظرم در نهایت عربستان و امریکا به دلیل وابستگی های‬ ‫عمیق و روابط خاص و ریشه دار موجود‪ ،‬راه های جدیدی‬ ‫برای همکاری های گسترده در اینده پیدا می کنند و اینگونه‬ ‫نیست که منافع انها در جهت مخالف پیش برود‪ .‬امریکا‬ ‫ممکن است خواهان تغییراتی در این کشور باشد‪ ،‬اما هرگز‬ ‫دنبال تغییرات سریع در این کشور نیست چون برای امریکا‬ ‫حفظ ثبات در خلیج فارس مهم است و عربستان همچنان‬ ‫می تواند نقش یک متحد قاب��ل اعتماد عربی برای حفظ‬ ‫سیاست سنتی توازن قوا در منطقه را برای امریکا بازی کند‪.‬‬ ‫انچه نقش عربستان را برای امریکا مهم می کند مهار ایران‬ ‫است‪ .‬ایران بازیگری است که با امریکا در بسیاری از مسائل‬ ‫سیاس��ی‪ -‬امنیتی منطقه اختالف نظر دارد‪ .‬مثال عربستان‬ ‫می توان��د در بهبود رابطه می��ان ایران و مصر نقش افرینی‬ ‫منفی کند‪ .‬این مساله مطمئنا خواسته امریکا هم است‪ .‬پس‬ ‫باور این مساله که عربستان در برابر امریکا بایستد و منافع‬ ‫ی مشکل است‪ .‬در قضیه‬ ‫این کشور را به چالش بکشد کم ‬ ‫بحرین هم مطمئن باشید که مشورت هایی در سطوح باال‬ ‫میان عربس��تان – امریکا انجام شده اگرچه گفته می شود‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫امریکا و عربس��تان به دلیل تحوالت اخیر تیره‬ ‫شده است و اسوش��یتدپرس نیز گزارش داده‬ ‫که دو کشور درصدد ایجاد سپر دفاع موشکی‬ ‫ضد ایران هستند‪ .‬از س��وی دیگر در تحوالت‬ ‫منطقه به صورت خشونت بار ورود کرده است‪.‬‬ ‫ایا می توان عربستان را به عنوان «تهدید» برای‬ ‫امنیت ملی ایران برشمرد؟‬ ‫‪ l‬تهدید بودن یا نبودن عربس��تان را نباید صرفا از جنبه‬ ‫نظامی بلکه از زوایای سیاس��ی‪ -‬امنیتی و اطالعاتی دید‪.‬‬ ‫اگر از من بپرسید که عربستان با این خریدهای تسلیحاتی‬ ‫ایا تهدید نظامی علیه ایران است یا خیر؟ به لحاظ تهدید‬ ‫مستقیم امنیتی پاسخ من منفی است‪ ،‬چون عربستان توان و‬ ‫انگیزه و روحیه استراتژیک الزم برای تهدید ایران را ندارد‪.‬‬ ‫ممکناستدارایتسلیحاتپیشرفتهباشدامادرخصوص‬ ‫ن تردید دارم و معتقدم‬ ‫اینکه ایا واقعا عملیاتی شود یا خیر م ‬ ‫نیروهای عربس��تانی با خریدهای میلیاردی تس��لیحات‬ ‫پیشرفته توان به خطر انداختن امنیت ملی ایران را ندارند‪.‬‬ ‫به طور مثال وقتی در سال ‪ 1990‬صدام به کویت حمله کرد‬ ‫نیروهای کویتی چون انگیزه الزم را نداشتند بالفاصله پا به‬ ‫فرار گذاش��تند‪ .‬همین اتفاق در مورد عربستان نیز رخ داد‪.‬‬ ‫یک گردان از نیروهای باانگیزه صدام با حدود ‪ 250‬سرباز و‬ ‫چند تانک به شهر خفجی در‪ 250‬کیلومتری عمق عربستان‬ ‫حمله بردند و چند روز انجا را در اشغال داشتند و نیروهای‬ ‫عربستانی تنها با کمک امریکا و با زحمت فراوان توانستند‬ ‫انها را بیرون کنند‪.‬‬ ‫بنابراین عربس��تان نمی تواند تهدید نظام��ی جدی برای‬ ‫ایران باش��د‪ .‬البته نیازی هم به این کار ندارد و اساس��ا در‬ ‫استراتژی های امنیتی این کش��ور هم این موضوع جایی‬ ‫ندارد‪ .‬اما عربس��تان می تواند منافع و امنیت ملی ایران را‬ ‫ب��ه روش های دیگری به خطر اندازد‪ .‬تصور کنید که انبار‬ ‫تسلیحاتی عربستان در شرایط یک جنگ احتمالی به طور‬ ‫لجس��تیکی در اختیار امریکا قرار گی��رد‪ .‬به باور من تنها‬ ‫کشوری که به لحاظ عملیاتی می تواند تهدیدی علیه ایران‬ ‫باشد امریکاست‪ .‬یا حتی انبار کردن تسلیحات خود به طور‬ ‫بالقوه موجب بی ثباتی و افزایش احتمال جنگ می ش��ود‪.‬‬ ‫یک��ی از دالیل تداوم جنگ تحمیلی ایران و عراق وجود‬ ‫انبار بزرگ تس��لیحاتی در دو کش��ور بود‪ .‬در خصوص‬ ‫س��فارش خرید تسلیحات به ارزش ‪ 60‬میلیارد دالر باید‬ ‫گفت که ارتباط خاصی میان صنایع نظامی امریکا با نخبگان‬ ‫سیاسی‪ -‬امنیتی س��عودی وجود دارد‪ .‬به تعبیر دیگر این‬ ‫بهایی است که از سوی عربستان به ایاالت متحده پرداخت‬ ‫می شود تا در قبال ان چتر حمایتی سیاسی‪ -‬امنیتی برای‬ ‫عربستان و خصوصا نخبگان این کشور ایجاد کند‪.‬‬ ‫اگر غربی ها مطمئن باشند که همواره از فروش تسلیحات‬ ‫نظامی به عربستان سود مالی سرشاری عاید انها می شود‪،‬‬ ‫عالقه مند خواهند بود تا نخبگان حاکم را حفظ کنند‪ .‬در‬ ‫واقع یکی از دالیل فروش تسلیحات به این کشورها کسب‬ ‫یک چتر امنیتی برای حفظ نخبگان حاکم است که ابزاری‬ ‫برای اجرای سیاس��ت های امریکا در جهت مهار ایران به‬ ‫حسابمی ایند‪.‬اینهاهمهتهدیداتامنیتیغیر مستقیمبرای‬ ‫ایرانهستند‪.‬‬ ‫اما از لحاظ سیاسی‪ ،‬به نظرم سیاست خارجی سعودی ها در‬ ‫منطقه بسیار پیشرفته عمل می کند و این می تواند تهدیدی‬ ‫جدی برای ایران باشد‪ .‬در طول سال های گذشته عربستان‬ ‫با استفاده از سه ابزار توانسته سیاست خارجی خود را به‬ ‫پیش ببرد و به موفقیت هایی هم دست پیدا کند‪ .‬نخست‪،‬‬ ‫برخ��ورداری از پول منابع نفتی‪ .‬دوم‪ ،‬ایدئولوژی وهابیت‬ ‫که توان جذب نیروهای افراطی را دارد‪ .‬س��وم‪ ،‬البی گری‬ ‫س��عودی ها در منطقه و جهان‪ .‬به رغ��م اینکه ایدئولوژی‬ ‫وهابی��ت در عربس��تان‪ ،‬ن��وع تفکرش��ان و موضوعات‬ ‫حقوقبشری شاندرافکارعمومیمنطقهوجهانجایگاهی‬ ‫ندارد اما در سیاست خارجی پشت پرده توانسته با اتکا به ان‬ ‫سه عنصری که عرض کردم موفقیت خوبی به دست اورد‪.‬‬ ‫یک نمونه انتخابات پارلمانی مارس ‪ 2010‬در عراق است‬ ‫که سعودی ها موفق شدند با منابع مالی‪ ،‬رسانه ها و البی گری‬ ‫گسترده در سطح منطقه و با غربی ها یک شیعه به نام ایاد‬ ‫عالوی را بر راس یک حزب با ماهیت سنی به نام العراقیه‬ ‫بنشانند و ان را برنده اول انتخابات پارلمانی در عراق کنند‪.‬‬ ‫سعودی ها با این کار توانستند ائتالف موجود میان شیعیان را‬ ‫تضعیف کنند و حدود هشت ماه تشکیل دولت را در عراق‬ ‫به تعویق اندازند‪.‬‬ ‫نتیجه نهایی ان هم روی کار امدن یک حکومت ائتالفی‬ ‫شیعی شکننده در عراق است‪ .‬این موفقیتی برای سیاست‬ ‫خارجی عربستان در کشوری است که اکثریت جمعیت‬ ‫ان را شیعیان تش��کیل می دهند‪ .‬یا عربستان توانست در‬ ‫قضیه بحرین چراغ س��بز امریکا را بگی��رد‪ .‬به رغم اینکه‬ ‫ایاالت متحده در جهان دم از دموکراسی و دفاع از ان می زند‬ ‫اما در قضیه بحرین هیچ واکنشی نشان نداد‪ .‬این یعنی اینکه‬ ‫البی عربس��تان وارد میدان شد تا در راستای حفظ منافع‬ ‫عربستان بکوش��د‪ .‬می خواهم بگویم عربستان تهدیدی‬ ‫نظامی علیه ایران نیس��ت‪ ،‬اما با اقدامات سیاسی ‪ -‬امنیتی‬ ‫خ��ود می تواند تهدیدی برای منافع ملی ای��ران در حوزه‬ ‫خلیج فارس و در منطقه خاورمیانه باشد‪ .‬بنابراین روابط با‬ ‫عربستان باید به دقت مدیریت شود‪.‬‬ ‫عربس��تان قابل حذف ش��دن در مسائل سیاسی ‪ -‬امنیتی‬ ‫منطقه ای نیست و بنابراین برای جلوگیری از ضرر رسانی‬ ‫احتمالی ان باید به گونه ای وارد تعامل حساب شده با ان‬ ‫شد‪.‬‬ ‫ای��ن باور وج��ود دارد کش��ورهای حاش��یه‬ ‫خلیج ف��ارس که همگ��ی دارای نظام قبیله ای‬ ‫هس��تند اگر یکی از انها فرو بپاشد این مساله‬ ‫به بقیه هم سرایت خواهد کرد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫عربستان اقدام به ورود در تحوالت بحرین کرد‬ ‫تا نش��ان دهد برای حفظ نظام خود حاضر به‬ ‫پرداخت هر بهایی هست و اینکه از تقویت نقش‬ ‫ایران در منطقه جلوگیری کند‪ .‬اصوال ارتباط با‬ ‫عربستان چه نفعی برای امنیت ملی ایران و توازن‬ ‫قدرت به نفع ایران دارد؟‬ ‫‪ l‬عربس��تان دید که اگر کنترل از دستش خارج شود و‬ ‫یک حکومت ش��یعی در بحری��ن روی کار اید می تواند‬ ‫بر شیعیان این کشور هم اثر بگذارد‪ .‬بنابراین عربستان در‬ ‫قضیه بحرین یک انتخاب استراتژیک داشت؛ شورش و‬ ‫بحران را در همان بحرین مهار کند و اجازه پیش��روی به‬ ‫ان به خصوص تاثیرگذاری بر ش��یعیان عربستان در شرق‬ ‫این کش��ور را ندهد‪ .‬بنابراین سعودی ها پیشدستی کردند‬ ‫و نیروهای خود را به بحرین فرس��تادند‪ .‬بنابراین حضور‬ ‫عربستان در بحرین الزاما به معنای گسترش نظامی عربستان‬ ‫نیست بلکه حضوری برای افزایش نقش در جهت افزایش‬ ‫امنیت نسبی خودش است‪ .‬احتماال عربستان به این باور‬ ‫رس��یده که اگر احساس کند بحران کنترل شده‪ ،‬نیروهای‬ ‫خ��ود را خارج کند چرا که حض��ور درازمدت نیروهای‬ ‫عربس��تان در بحرین موضوع را از حالت مشروع خارج‬ ‫کرده و می تواند ان را به موضوع شیعه – سنی تبدیل کند و‬ ‫ثبات کل منطقه را به هم بریزد‪ .‬در کنترل بحران بحرین باز‬ ‫هم سیاست زیرکانه عربستان این بود که با ابزارهای خود‬ ‫(پول‪ ،‬البی‪ ،‬رسانه ها) یک موضوع داخلی را که ریشه در‬ ‫موضوعات اقتصادی‪ ،‬سیاسی و ارزشی بحرین داشت به‬ ‫یک مساله تهدیدی خارجی (ایران) تبدیل کند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر مسائل بحرین را به افزایش نفوذ یا مداخله ایران در‬ ‫منطقه نسبت داد و با این کار شورای همکاری خلیج فارس‬ ‫را از طریق رسانه های خود هدایت کرد‪ ،‬به گونه که برخی‬ ‫اعضای این شورا مثل قطر و امارات در حمایت از عربستان‬ ‫و در قالب قرارداد دفاعی «س��پر دفاعی شبه جزیره» وارد‬ ‫میدان شدند‪ .‬این در حالی است که سپر دفاعی در زمانی‬ ‫است که یکی از این کشورها از سوی نیروی خارجی مورد‬ ‫حمله یا تهدید مستقیم قرار گیرند‪ .‬از این دیدگاه عربستان‬ ‫اگر تحوالت بحرین ادامه یابد می تواند همانند دومینو کل‬ ‫خلیج فارس را به چالش بکشد و به تبع ان امنیت و نقش‬ ‫سعودی ها این روزها با‬ ‫صرف میلیاردها دالر تالش‬ ‫می کنند تا نخبگان مصری‬ ‫و دولتمردان این کشور را‬ ‫مجاب کنند که به ایران‬ ‫نزدیکنشوند‬ ‫‪37‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪38‬‬ ‫سیاست هایعربستانظاهرامستقلاست‪.‬‬ ‫اگ��ر تحوالت اخی��ر دامان رژیم ال س��عود را‬ ‫نیز بگیرد و تغییری در س��اخت قدرت در این‬ ‫کشور رخ دهد‪ ،‬چه تبعاتی برای ایران خواهد‬ ‫داشت و ایران چگونه می تواند بحران احتمالی‬ ‫به هم ریختگی در ساخت قدرت در عربستان را‬ ‫مدیریت یا مهار کند؟‬ ‫‪ l‬جابه جای��ی حکومت در عربس��تان الزاما به این معنا‬ ‫نیست که حکومت اینده در این کشور حتما دوست ایران‬ ‫خواهد بود‪ .‬اگر حکومت اینده عربس��تان متشکل از یک‬ ‫طبقه متوس��ط و نخبگان مستقل ملی باشد‪ ،‬ممکن است‬ ‫همچنان ب��ا دیدگاه های ایرانی در ح��وزه تثبیت نقش و‬ ‫بازیگری منطقه ای در تضاد باشد‪ .‬البته می توان گفت هر‬ ‫حکومتی روی کار اید نگاه مثبت تری به ایران نس��بت به‬ ‫حکومت فعلی خواهد داشت‪.‬‬ ‫حداقل سیاس��ت های ضد ایرانی را که امریکا از عربستان‬ ‫انتظ��ار دارد کنار می گذارند‪ .‬اما دوباره این به این معنا هم‬ ‫نیست که عربستان صد درصد دوست ایران خواهد بود‪ .‬در‬ ‫نهایت می توان گفت عربستان وارد یک بازیگری در سطح‬ ‫منطقه ش��ده که می تواند منجر به رقابت با ایران شود که‬ ‫این رقابت می تواند این بار با یک حکومت متعادل تر جنبه‬ ‫سازنده به جای رقابت خصمانه داشته باشد‪ .‬اما همانگونه‬ ‫که اشاره شد واقعیت این است که ایران و عربستان همیشه‬ ‫به صورت دو رقیب بوده اند نه فقط به خاطر ارزش ها بلکه‬ ‫به خاطر مس��ائل مربوط به سیاست قدرت‪ ،‬حفظ توازن‬ ‫قوا‪ ،‬رهبری جریان های منطقه ای و غیره‪ .‬ماهیت سیاست‬ ‫و قدرت در این دو کشور و در منطقه به گونه ای است که‬ ‫حتی در سال های اینده هم دو کشور به صورت رقیب باقی‬ ‫خواهندماند‪.‬‬ ‫به گ��زارش وال اس��تریت ژورن��ال مقام های‬ ‫سعودی سفرهای اس��یایی و اروپایی خویش‬ ‫را برای دعوت ملت ه��ا و دولت ها علیه ایران‬ ‫(پاکس��تان‪ ،‬هند‪ ،‬چی��ن‪ ،‬مال��زی‪ ،‬اندونزی و‬ ‫کشورهای اسیای مرکزی) اغاز کردند‪ .‬ایران در‬ ‫این میان چه می کند؟ ایا گامی فردی یا جمعی‬ ‫برای کاستن از نفوذ و تهدید عربستان انجام داده‬ ‫اس��ت؟ ایا این اقدام عربستان در سطح منطقه‬ ‫می تواند ناارامی ها را به س��ایر کشورها تسری‬ ‫دهد چرا که س��ایر کشورهای منطقه هم – به‬ ‫لحاظ ساخت قدرت سیاسی ‪ -‬دست کمی از‬ ‫بحرین و یمن و‪ ...‬ندارند‪.‬‬ ‫‪ l‬یکی از ویژگی های نظام سیاس��ی ‪ -‬امنیتی منطقه این‬ ‫است که ایران و عربستان هر دو خواهان ثبات اما با نگاهی‬ ‫متفاوت بر مبنای حفظ منافع خود هستند؛ یعنی ثباتی که‬ ‫با رویکردهای خاص انها س��ازگاری داشته باشد‪ .‬به رغم‬ ‫اینکه گفته می ش��ود ایران در بحری��ن مداخله می کند اما‬ ‫واقعیت این است که ایران خواهان تغییر وضع موجود در‬ ‫بحرین نیست‪ .‬اقای دکتر صالحی وزیر خارجه به سفرهای‬ ‫منطق��ه ای رفت تا یک نوع تنش زدایی انجام دهد و قصد‬ ‫سفر به عربستان را هم داشت که با مخالفت مجلس روبه رو‬ ‫شد‪ .‬ایران نمی خواهد ژئوپلتیک موجود قدرت و سیاست‬ ‫منطقه را به هم بزند چون می داند که ممکن است عواقب‬ ‫غیرقابل پیش بینی داسته باشد‪ .‬اما ایران قطعا دارای منافعی‬ ‫در منطقه است (هم به لحاظ ارزشی و هم به لحاظ منافع‬ ‫ق��درت) که نباید اجازه دهد رقبای ان به راحتی انها را به‬ ‫چالشبکشند‪.‬‬ ‫لشکرکشی عربس��تان به بحرین یک چالش جدی برای‬ ‫کش��ورمان اس��ت و بنابراین دولت ما بای��د در برابر ان‬ ‫موضع گیری کند‪ .‬از س��وی دیگر عربس��تان هم ثبات را‬ ‫به روش خود تفسیر می کند و می گوید نباید اجازه داد که‬ ‫حکومتی شیعی در بحرین روی کار اید چون بر شیعیان‬ ‫این کشور تاثیر می گذارد و اساسا پایه های قدرت دولت در‬ ‫عربستان را به چالش می کشد‪ .‬برای ایران و عربستان تداوم‬ ‫بی ثباتی پتانسیل یک جنگ فرقه ای شیعه – سنی را دارد‬ ‫که همه می دانیم خطرناک ترین نوع جنگ در منطقه است‪.‬‬ ‫بنابراین هر دو کشور خواهان ثبات و حل اختالف هستند‪.‬‬ ‫اینجا جایی اس��ت که ایران باید بتواند با یک دیپلماس��ی‬ ‫لو فصل بحران بپردازد‪ .‬ایران باید یک موضع‬ ‫فع��ال به ح ‬ ‫فعال و مقتدرانه منطقه ای داشته باشد در ان خطوط منافع‬ ‫و ارزش ها کامال روش��ن باش��د و اجازه عبور از ان را به‬ ‫کسیندهد‪.‬‬ ‫برخ��ی از تحلیلگ��ران غرب��ی معتقدند که‬ ‫ایران به دلیل نداش��تن روابط استراتژیک با‬ ‫قدرت های بزرگ قادر نیست از چارچوب‬ ‫بازیگر منطقه ای خارج شود و در قد و قامت‬ ‫یک قدرت منطقه ای ایفای نقش کند؟‬ ‫‪ l‬ن��ه الزاما‪ .‬اگر منظ��ور تحریم ها و محاصره به حضور‬ ‫نیروهایامریکاییدرمنطقهاستاتفاقااالنوقتدیپلماسی‬ ‫فعال است که ایران خود را در قامت بازیگری سازنده نشان‬ ‫دهد که می تواند از ابزارهای قدرت ملی و نفوذ منطقه ای‬ ‫خود برای حل و فصل بحران ها در منطقه استفاده کند‪ .‬حتی‬ ‫تحوالت جدید می تواند یک فرصت باشد تا ایران مسائل‬ ‫و مشکالت خود را با غرب و کشورهای منطقه در مساله‬ ‫هسته ای حل و فصل کند‪ .‬گرچه عربستان با کشورهایی که‬ ‫شما در باال گفتید با پول و البی خود وارد بازی شده اما ان‬ ‫کشورها هم وزن‪ ،‬شان و جایگاه منطقه ای و جهانی ایران‬ ‫را می فهمند‪ .‬اگرچه عربستان در کوتاه مدت چنین می کند‬ ‫اما در بلندمدت نمی تواند چون دامنه نفوذ ایدئولوژیک شان‬ ‫برای متاثر ساختن سیاست کشورها مورد اشاره زیاد نیست‪.‬‬ ‫کاری که ایران بای��د انجام دهد خنثی کردن این اقدامات‬ ‫است‪ .‬ایران باید نشان دهد که خواهان تغییرات ژئوپلتیک‬ ‫در سیاست منطقه و تغییر حکومت ها نیست‪ .‬در عین حال‬ ‫از تقاضاهای مشروع و قانونی در درون حکومت ها حمایت‬ ‫می کند‪ .‬یک بازیگر فعال به هر حال باید موضع قوی سیاسی‬ ‫داشته باشد تا توان نقش سازی ان به وسیله سایر بازیگران‬ ‫درگیر در بحران جدی گرفته شود‪ .‬ایران نمی تواند خود را‬ ‫در مسائل منطقه ای کنار بکشد چون خلیج فارس منطقه ای‬ ‫بسیار مهم در حفظ منافع و امنیت ملی یران است و نقطه‬ ‫ثقل دیپلماس��ی و امنیت انرژی بین المللی اس��ت و ایران‬ ‫حضوری هزاران س��اله فرهنگی و سیاسی و اقتصادی در‬ ‫اینجا داشته است‪.‬‬ ‫عربستان و امریکا و سایر رقبا باید حساسیت ایران را درک‬ ‫کنند و موضعی سازنده و مورد قبول ایران نسبت به حل‬ ‫بحران ها در این منطقه داشته باشند‪ .‬از سوی دیگر عربستان‬ ‫هم یک بازیگر مهم منطقه ای اس��ت و امریکا هم در دو‬ ‫حوزه خلیج ف��ارس و خاورمیانه حضور دارد و ایران باید‬ ‫حضور این دو را به عنوان یک واقعیت بپذیرد‪ .‬ایران باید‬ ‫نشان دهد که وضع موجود را می پذیرد اما در همین فضا‬ ‫دنبال سهم و نقش خود است‪ .‬اگر انها هم به نگرانی های‬ ‫ایران توجه کنند یعنی نقش ایران را بپذیرند ان وقت منافع‬ ‫طرفین متعادل می شود‪g .‬‬ ‫نگاه دیگر‬ ‫مسیر جدید توسعه‬ ‫سهم اقتصادی بازارهای نوظهور در دهه های گذشته به‬ ‫شدت افزایش پیدا کرده و این مساله توسط کشورهای‬ ‫اسیایی پررنگ تر شده است‪ .‬برای کشور های اسیایی‪،‬‬ ‫به خصوص کشورهایی که در استانه تبدیل شدن به‬ ‫غول های اقتصادی هس��تند مانند چین و هند‪ ،‬رشد‬ ‫پایدار دیگر به عنوان یک چالش جهانی به حس��اب‬ ‫نمی اید‪ ،‬در عوض به یک استراتژی رشد ملی تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬این نشانه یک تغییر کیفی در ساختار جهان‬ ‫مشوق با توجه به دستیابی به پایداری است‪.‬‬ ‫در دهه های اینده تقریبا کش��ورهای در حال توسعه‬ ‫در حوزه های مصرف انرژی‪ ،‬ش��هر نش��ینی‪ ،‬استفاده‬ ‫از اتومبیل‪ ،‬مس��افرت هوایی و انتش��ار کربن از سایر‬ ‫کش��ورها پیشی خواهند گرفت‪ .‬اواس��ط قرن اینده‪،‬‬ ‫تعداد انس��ان هایی که دارای درام��د باالی اقتصادی‬ ‫خواهند بود‪ ،‬به ‪ 4/5‬میلیون نفر افرایش خواهد یافت‬ ‫و این درحالی است که این تعداد در حال حاضر یک‬ ‫میلیون نفر اس��ت‪ .‬تولید ناخال��ص داخلی در جهان‪،‬‬ ‫که در حال حاضر حدود ‪ 60‬تریلیارد دالر اس��ت‪ ،‬در‬ ‫‪ 30‬سال اینده س��ه برابر خواهد شد‪ .‬اگر کشورهای‬ ‫در حال توس��عه برای رس��یدن به درامد کشورهای‬ ‫پیشرفته از همان مسیری که انها پیموده اند عبور کنند‪،‬‬ ‫نتیجه ان روی منابع طبیعی بسیار عظیم‪ ،‬پرمخاطره و‬ ‫اگر کشورهای در حال‬ ‫توسعه برای رسیدن به‬ ‫درامد کشورهای پیشرفته‬ ‫از همان مسیری که انها‬ ‫پیموده اند عبور کنند‪ ،‬نتیجه‬ ‫ان روی منابع طبیعی بسیار‬ ‫عظیم‪ ،‬پرمخاطره و احتماال‬ ‫فاجعه امیز خواهد بود‪ .‬امنیت‬ ‫انرژی و هزینه های ان‪ ،‬اب‬ ‫و کیفیت هوا‪ ،‬اکوسیستم‬ ‫در اقیانوس ها‪ ،‬امنیت غذا و‬ ‫مواد بسیار دیگر در معرض‬ ‫خطر قرار خواهند گرفت‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫مایکل اسپنس ‪ /‬برنده جایزه نوبل اقتصاد‬ ‫احتماال فاجعه امیز خواهد بود‪ .‬امنیت انرژی و هزینه های‬ ‫ان‪ ،‬اب و کیفیت هوا‪ ،‬اب و هوا‪ ،‬اکوسیس��تم روی کره‬ ‫زمین و در اقیانوس ها‪ ،‬امنیت غذا و مواد بسیار دیگر در‬ ‫معرض خطر قرار خواهند گرفت‪ .‬در حال حاضر تمرکز‬ ‫روی اس��تانداردها در می��ان اقتصادهای بزرگ جهان در‬ ‫حال کاهش اس��ت‪ .‬اگر چنین وضعیت��ی ادامه پیدا کند‪،‬‬ ‫نتیجه جهانی خواهد ش��د که در ان کشورها فشار خود‬ ‫را روی منابع طبیعی بیشتر می کنند و این مساله به چالشی‬ ‫بین الملل‬ ‫اسیا تغییر ماهیت می دهد‬ ‫جدی در جهان تبدیل می شود‪ .‬برای تغییر این مساله‪،‬‬ ‫توافقنامه های جهانی برای جلوگیری از چنین شرایطی‬ ‫واجب به نظر می رسد؛ توافقنامه هایی که یک سیستم‬ ‫اجرایی قدرتمند نیز به همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫این روند از یک دهه بعد با توجه به رشد قابل مالحظه‬ ‫جمعیت در دو کشور هند و چین که در حال حاضر‬ ‫‪ 40‬درصد جمعیت جه��ان را در خود جای داده اند‪،‬‬ ‫خ��ود را نش��ان خواهد داد‪ .‬هرچن��د تولید ناخالص‬ ‫داخلی این دو کشور در حال حاضر سهم کوچکی از‬ ‫اندازه جهانی است (حدود ‪ 15‬درصد) اما این سهم در‬ ‫حال افزایش است‪.‬‬ ‫اواسط قرن اخیر‪ ،‬هند و چین به کشورهای توسعه یافته‬ ‫تبدیل خواهند ش��د‪ .‬این دو کشور به تنهایی‪ ،‬سبب‬ ‫خواهند ش��د که رش��د ناخالص داخل��ی جهانی در‬ ‫سه دهه اینده دو برابر شود‪.‬‬ ‫ب��رای چین و هند به تنهایی و البته با یکدیگر دیگر‬ ‫ثبات یک مس��اله جهانی به شمار نمی رود‪ ،‬بلکه یک‬ ‫چالش داخلی برای رش��د طوالنی مدت خواهد بود‪.‬‬ ‫الگوی رشد و راهبردهای انها و انتخاب انها با توجه‬ ‫لو نقل‪ ،‬محیط زیست‬ ‫به سبک زندگی‪ ،‬شهر نشینی‪ ،‬حم ‬ ‫و صرفه جویی در انرژی تا حد زیادی به این مس��اله‬ ‫مرتبط است که ایا انها می توانند اقتصادهای خود را‬ ‫در گذار از این مسیر طوالنی به پیشرفت سطح درامد‬ ‫نزدیک کنند یا خیر؟‬ ‫این درحالی است که هر دو کشور شرایط را به خوبی‬ ‫می دانند‪ .‬این اگاهی در میان سیاستمداران‪ ،‬اقتصاددانان‬ ‫و ش��هروندان چین و هند و حتی س��ایر کشورهای‬ ‫اسیایی رشد پیدا کرده و انها می دانند که پیمودن این‬ ‫مسیر با شرایط کنونی امکان پذیر نیست چرا که مدل‬ ‫انها با معیارهای اقتصاد جهانی همخوانی ندارد‪.‬‬ ‫در نتیجه این کشورها مجبورند که مسیر جدیدی را‬ ‫طراحی کنند تا به درجه الزم برای توسعه دست پیدا‬ ‫کنند‪ .‬انها انگیزه های ملی برای رسیدن به این توسعه‬ ‫را در درون خ��ود پرورش داده ان��د‪ .‬درک انها از این‬ ‫مسائل روز به روز به واقعیت نزدیک تر می شود و انها‬ ‫را به این باور بیش از پیش می رساند که مدل قدیمی ‬ ‫دیگر کارکرد ندارد‪ .‬مس��لما هیچ کس در حال حاضر‬ ‫نمی داند که چگونه وقتی اقتصاد جهانی سه برابر سایز‬ ‫کنونی خود باشد به ثبات برسد‪ .‬هدف در این پروسه‬ ‫با کشف‪ ،‬تجربه‪ ،‬نواوری و خالقیت در طول مسیر به‬ ‫دس��ت خواهد امد‪ .‬اما انگیزه حذف این فاکتورها از‬ ‫بین رفته است‪ .‬این کشورها دیگر به اقتصادهای بزرگ‬ ‫برای انتخاب وابسته نیستند‪.‬‬ ‫اقتصادهای بزرگ و در حال رشد مزایای خاص خود‬ ‫را دارند‪.‬‬ ‫ادغام ثبات با استراتژی های رشد و سیاست به یکی از‬ ‫عالیق مردم این کشورها تبدیل شده که ان را همراه‬ ‫با افق های طوالنی مدت می بینند‪ .‬دارایی این کشورها‬ ‫مس��یری است که کشورهای توسعه یافته پیش تر ان‬ ‫را پیموده اند‪ .‬دوازدهمین برنامه پنج ساله چین فضایی‬ ‫را برای مقابله با مس��ائلی مانند عدال��ت‪ ،‬پایداری و‬ ‫محیط زیست در نظر گرفته است‪ .‬پروسه کشف مسیر‬ ‫رشد جدید در چین اغاز شده است‪.‬‬ ‫در این کش��ورها تالش دس��ته جمعی برای رسیدن‬ ‫ب��ه اهداف بیش از توافقنامه های بین المللی کارس��از‬ ‫است‪ .‬البته رشد تولید ناخالص داخلی با چنین شتابی‬ ‫نمی تواند خبر خوشی باشد‪ .‬رشد ارام جهانی می تواند‬ ‫منابع طبیعی و محیط زیست را از خطر نابودی نجات‬ ‫ده��د‪ ،‬اما می توانیم امیدوار باش��یم که این رش��د در‬ ‫کشورهای اسیایی به همراه ایجاد راهکارهایی باشد‬ ‫که اسیب کمتری را متوجه محیط زیست کند‪g .‬‬ ‫منبع‪:‬پروجکتسیندیکیت‬ ‫‪39‬‬ ‫بازگشت کیمیایی‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪40‬‬ ‫نگاهی به ماجرای اخرین فیلم مسعود کیمیایی و توفیقش در جشنواره فجر‬ ‫‪1‬‬ ‫دنیای عجیب اقای کارگردان‬ ‫فرهنگ‬ ‫«جرم» چه چیزی داشت‬ ‫که نه فیلم های قبلی سازنده‬ ‫ان و نه دیگر فیلم های انبوه‬ ‫جشنواره امسال داشتند‬ ‫که بتوانند به عنوان بهترین‬ ‫فیلم جشنواره معرفی‬ ‫شوند؟ ایا واقعا مجموعه‬ ‫کارگردانی‪،‬فیلمنامه‪،‬بازی‬ ‫و پرداخت های فنی کار‪ ،‬اگر‬ ‫نگوییم در حد شاهکار‪ ،‬یک‬ ‫سر و گردن از دیگر اثار یک‬ ‫سال سینمای ایران باالتر‬ ‫بوده است؟‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫فیلم سینمایی «جرم» تازه ترین کار مسعود کیمیایی‬ ‫که از چهارم خردادماه با در اختیار داش��تن ‪ 26‬سینما‬ ‫در تهران اکران ش��ده است‪ ،‬در هفته پایانی این ماه با‬ ‫در اختیار داش��تن ‪ 15‬س��ینما به فروش ‪ 340‬میلیون‬ ‫تومانی و در کل کش��ور ب��ه رقم فروش ‪ 610‬میلیون‬ ‫تومان رسید‪ .‬این فیلم که برگزیده اصلی اخرین دوره‬ ‫جش��نواره بین المللی فیلم فجر در زمس��تان گذشته‬ ‫ب��ود‪ ،‬همان گونه ک��ه پیش بینی می ش��د‪ ،‬در مواجهه‬ ‫عمومی از اس��تقبال چشمگیری برخوردار نشد و در‬ ‫ح��د و اندازه ی��ک فیلم معمولی که از ب��ار تبلیغاتی‬ ‫بهترین فیلم جش��نواره فیلم فجر بودن هم برخوردار‬ ‫نیست‪ ،‬فروش داش��ته است‪ .‬کافی است رقم فروش‬ ‫جرم را مقایس��ه کنید با ارقام ف��روش فیلم «جدایی‬ ‫نادر از س��یمین» ساخته اصغر فرهادی به میزان بیش‬ ‫از س��ه و نیم میلیارد تومان و فیلم «اخراجی ها ‪ »3‬اثر‬ ‫مس��عود ده نمکی با فروش اعالم ش��ده بیش از شش‬ ‫میلی��ارد توم��ان در کش��ور‪ .‬این در حالی اس��ت که‬ ‫«جدای��ی ن��ادر از س��یمین» دیگ��ر برگزی��ده اصلی‬ ‫جش��نواره فیلم فجر بود و «اخراجی ها ‪ »3‬تقریبا اصال‬ ‫نتوانست در جشنواره حضور و فروغی داشته باشد‪.‬‬ ‫حال این پرس��ش پیش می اید که اساسا ارتباط اقبال‬ ‫عمومی و انتخاب جش��نواره فیلم فجر چگونه است‬ ‫و ای��ا توج��ه به واکنش بروز یافته از س��وی مردم و‬ ‫به ویژه منتقدان در مواجهه با این فیلم می تواند بیانگر‬ ‫رفتار یا نتیجه گیری اش��تباه دست اندرکاران جشنواره‬ ‫در دوره ای بوده باشد؟‬ ‫مسعود کیمیایی که تاکنون برای هیچ کدام از فیلم های‬ ‫خوب‪ ،‬قاب��ل تامل و تاثیرگذارش از این جش��نواره‬ ‫جای��زه ای نگرفته بود‪ ،‬به یکباره پنج س��یمرغ بلورین‬ ‫را برای یکی از فیلم های به اذعان بس��یاری از اهالی‬ ‫سینما متوسطش‪ ،‬یعنی «جرم» دریافت می کند؛ فیلمی‬ ‫ ک��ه طبق عادت فیلمس��ازی س��هل انگارانه کیمیایی‪،‬‬ ‫از وج��ود عناصر زندگ��ی مدرن ده��ه ‪ 80‬همچون‬ ‫تلفن عمومی کارتی‪ ،‬پل عابر پیاده و ماشین های مدل‬ ‫جدید در قاب سینمایی مربوط به نیمه اول دهه ‪،50‬‬ ‫یعنی ‪ 40‬سال پیش رنج می برد؛ اما عنوان بهترین فیلم‬ ‫جشنواره‪ ،‬یعنی یکی از مهمترین جایزه های جشنواره‬ ‫را از ان خ��ود می کند‪ .‬اتفاقا با وجود مواردی که ذکر‬ ‫ش��د‪ ،‬س��یمرغ بلورین بهترین صحنه پ��ردازی را هم‬ ‫از ان خ��ود می کند‪ .‬پیش تر مث�لا «خیلی دور خیلی‬ ‫نزدیک» رضا میرکریمی ش��ش سیمرغ یا «پرده اخر»‬ ‫واروژ کریم مسیحی‪ ،‬هشت سیمرغ بلورین جشنواره‬ ‫را کسب کرده بودند‪.‬‬ ‫به هر ح��ال‪ ،‬این پرس��ش اصلی هم باق��ی می ماند که‬ ‫«جرم» چه چیزی داشت که نه فیلم های قبلی سازنده‬ ‫ان و نه دیگر فیلم های انبوه جش��نواره امسال داشتند‬ ‫ک��ه بتوانند به عن��وان بهترین فیلم جش��نواره معرفی‬ ‫ش��وند؟ ای��ا واقعا مجموع��ه کارگردان��ی‪ ،‬فیلمنامه‪،‬‬ ‫ب��ازی و پرداخت های فنی کار‪ ،‬اگ��ر نگوییم در حد‬ ‫ش��اهکار‪ ،‬یک س��ر و گردن از دیگر اثار یک س��ال‬ ‫س��ینمای ایران باالتر بوده اس��ت؟ ای��ا نوع طراحی‬ ‫صحنه‪ ،‬فیلمبرداری س��یاه و س��فید و دیالوگ نویسی‬ ‫کار از عمق مفهومی ویژه ای برخوردار بوده اس��ت؟‬ ‫راس��تی واقع��ا گفت وگوه��ای بین ش��خصیت های‬ ‫فیلم های کیمیای��ی که پس از توفیق قیصر روزبه روز‬ ‫به س��مت خاص گوی��ی و اغراق گرای��ش پیدا کرده‪،‬‬ ‫زبان بیان مردم زمانه ماست؟ مردم کوچه و بازارمان‬ ‫ب��ه این زب��ان س��خن می گویند ی��ا دانش��گاهیان و‬ ‫اندیشمندانمان؟ ایا واقعا هیات داوران جشنواره فیلم‬ ‫فج��ر به یک فیلم اس��تعاری و انتزاعی جایزه بهترین‬ ‫بودن را اعطا کرده اند یا فیلمی که روایتگر مردم امروز‬ ‫روز سرزمین ماست؟‬ ‫اینها پرسش هایی است که اعضای هیات داوران این‬ ‫دوره تقریبا پاسخ مش��خصی به انها نداده اند؛ هیاتی‬ ‫متش��کل از حسن عباس��ی‪ ،‬ابوالقاس��م طالبی‪ ،‬جابر‬ ‫قاس��معلی‪ ،‬مجید انتظامی‪ ،‬جهانگیر الماس��ی و علی‬ ‫معلم‪ .‬البته علی معلم‪ ،‬یکی از اعضای هیات داوران‪،‬‬ ‫در پاس��خ به مثل��ث درباره اینکه از نظر ش��ما‪ ،‬فیلم‬ ‫«جرم» نس��بت به فیلم های قبلی کیمیایی به ویژه اثار‬ ‫س��ال های اخیرش که ضعیف تر توصیف می ش��وند‪،‬‬ ‫چه ویژگی داش��ت که س��بب ش��د‪ ،‬ش��ش سیمرغ‬ ‫بلورین از جش��نواره بیس��ت ونهم بگی��رد؟ یا همین‬ ‫فیلم در مقایسه با دیگر فیلم های جشنواره امسال چه‬ ‫برتری هایی داش��ت؟ تصریح ک��رد‪« :‬دو فیلم از میان‬ ‫فیلم های برگزیده ک��ه در مجموع‪ ،‬چهار یا پنج فیلم‬ ‫بودند ک��ه در حوزه های مختلف کاندیدا ش��دند‪ ،‬از‬ ‫نظر هیات داوران قوی ت��ر بودند و جایزه ها بین این‬ ‫دو فیلم تقسیم شد‪ .‬درباره جوایز فنی‪ ،‬طراحی لباس‬ ‫و صحنه و موسیقی که بحث های فنی و تکنیکی بود‬ ‫یا معنایی مانند بازیگری که مش��خص است‪ .‬داوری‬ ‫بقیه موارد باید براس��اس دیده ها انجام شود و اغلب‬ ‫نوش��ته هایی که من انها را خواندم بر این انتخاب ها‬ ‫صحه گذاشته بودند‪.‬‬ ‫به نظر من‪ ،‬فیلم «جرم» در مقایس��ه با فیلم های اخیر‬ ‫اق��ای کیمیایی‪ ،‬حداق��ل بعد از فیلم «س��لطان» و تا‬ ‫حدودی «اعتراض» در فضای داستانی و قاعده مندی‬ ‫حرکت می کرد که یاداور اثار خوب گذشته کیمیایی‬ ‫مانند دو فیلم خ��وب قبل از انقالب یا یکی دو فیلم‬ ‫بع��د از انقالب او بود‪ .‬به نظر من‪« ،‬جرم» بازگش��تی‬ ‫برای کیمیایی بود به دنیای فیلمسازی که می شناسد‪.‬‬ ‫در عی��ن ح��ال‪ ،‬مضامینی ک��ه در فیلم مط��رح کرد‪،‬‬ ‫مضامین��ی بود که قابلی��ت بیان س��ینمایی پیدا کرده‬ ‫ب��ود و فیلم گ��رم و قابل مالحظ��ه ای از کار درامده‬ ‫بود‪ .‬ش��اید برخی فکر کنند ک��ه به دلیل محروم بودن‬ ‫کیمیای��ی از جای��زه‪ ،‬این جایزه به او داده ش��د‪ ،‬ولی‬ ‫این طور نیس��ت‪ .‬فیلم «ج��رم» دارای کیفیتی بود که‬ ‫دوران خ��وب کیمیای��ی را زنده می ک��رد و در میان‬ ‫فیلم های این جشنواره‪ ،‬فیلم خوبی بود‪».‬‬ ‫ای��ن عضو هیات داوران جش��نواره فیل��م فجر اخیر‬ ‫که گفته می ش��ود در اقبال جشنواره به فیلم کیمیایی‬ ‫نقش موثری داش��ته و در هفته های اخیر هم یکی از‬ ‫مدافعان پر و پا قرص ان در عرصه رسانه ای و غیر از‬ ‫ان بوده اس��ت‪ ،‬همچنین معتقد است‪« :‬جریان سینما‪،‬‬ ‫یک جریان صفر یا صد نیس��ت‪ ،‬ممکن است برخی‬ ‫این فیلم اقای کیمیایی را دوست نداشته باشند‪ ،‬ولی‬ ‫دالی��ل ما برای دادن این جای��زه‪ ،‬به جز چیزهایی که‬ ‫به طور مشخص برتر بود‪ ،‬مانند موسیقی متن فیلم که‬ ‫جزو معدود موسیقی های متن موفق جشنواره امسال‬ ‫بود یا صداگذاری یا جایزه ای که به اقای حامد بهداد‬ ‫داده ش��د‪ ،‬در مقایسه با س��ایر فیلم ها از نظر ما بهتر‬ ‫امد‪».‬‬ ‫البته این سخن پذیرفتنی است که باید پذیرفت فیلم‬ ‫اخر کیمیایی پس از تجربه های ناموفق سال های اخیر‬ ‫و یک سر و گردن باالتر از انها‪ ،‬قطعا از فیلم های بد‬ ‫جشنواره اخیر نبود و ممکن است ان را از منظرهایی‬ ‫بت��وان جزو اثار به نس��بت خوب ه��م قلمداد کرد و‬ ‫شاید خود نویدی باشد برای فیلم های بهتری از این‬ ‫فیلمس��از در س��ال های نزدیک اتی‪ .‬اما وقتی فیلمی‬ ‫ در جای��گاه بهتری��ن فیلم جش��نواره ق��رار می گیرد‪،‬‬ ‫ای��ن انتظار بدیهی و ابتدایی اس��ت ک��ه از هر منظر‬ ‫یا دس��ت کم از منظرهای مختلف‪ ،‬بهترین جش��نواره‬ ‫بوده باشد‪.‬‬ ‫از دیگر ویژگی های فیلم اخیر کیمیایی‪ ،‬سیاسی بودن‬ ‫محتوای ان اس��ت؛ به ش��کلی که بسیاری معتقدند او‬ ‫فیلم گوزن ها و قیص��رش را به نوعی با کنایه به فعل‬ ‫و انفعال های اخیر جامعه دوباره س��ازی کرده و برای‬ ‫عبور از سد ممیزی ها‪ ،‬داستان ان را به سال های قبل‬ ‫برده و تنها تن ماموران انتظامی اش لباس شهربانی یا‬ ‫به قول متن فیلم‪ ،‬ژاندارمی پوشانده است‪ .‬این انتساب‬ ‫تا حدی جدی است که حتی جهانگیر الماسی‪ ،‬دیگر‬ ‫عضو هی��ات داوران‪ ،‬ب��ه مثلث می گوی��د‪« :‬فارغ از‬ ‫اینکه ای��ن فیلم تحت چه اهداف ی��ا چه رویکردی‬ ‫یا چ��ه جنبه های مد نظر کارگردان ی��ا تهیه کننده در‬ ‫این مقطع تولید شده اس��ت‪ ،‬ولی همین که معاونت‬ ‫س��ینمایی برای تولید این فیلم پروانه ساخت داده و‬ ‫فیلمس��از نیز از محل بودجه شخصی برای تولید این‬ ‫فیلم سرمایه گذاری کرده‪ ،‬از نکاتی است که با مطالعه‬ ‫ان می شود به عمق مدیریت فرهنگی سینمای کشور‬ ‫پی برد‪ ».‬در واقع الماس��ی با پذیرش موضوع‪ ،‬ان را‬ ‫به نوعی ن��گاه درایت امیز توجیه کرده اس��ت‪ .‬حال‬ ‫مس��اله این است که بسیاری از فیلم های این دوره از‬ ‫جش��نواره تحت تاثیر حال و هوای بیان دغدغه های‬ ‫سیاسی – اجتماعی قرار داشتند که گروهی معتقدند‬ ‫برخ��ی از انها به همین دلی��ل‪ ،‬ان گونه که باید‪ ،‬دیده‬ ‫نش��دند؛ اما این س��وال باقی می ماند که اگر این گونه‬ ‫ب��ود‪ ،‬پس چرا این فیلم با محتوای سیاس��ی تر‪ ،‬دیده‬ ‫ش��د؟ پاسخ برخی اهالی رس��انه ای حوزه سینما این‬ ‫است که برگزارکنندگان جش��نواره به دالیلی تمایل‬ ‫و نیاز داش��تند که از ش��هرت و نام چهره هایی چون‬ ‫کیمیایی و داریوش مهرجویی‪ ،‬برای پوش��ش برخی‬ ‫مسائل دیگر استفاده کنند‪ .‬مسائلی چون کنار گذاشته‬ ‫شدن فیلم هایی از علیرضا داوودنژاد‪ ،‬کیانوش عیاری‪،‬‬ ‫علیرضا امینی‪ ،‬رسول صدرعاملی و عبدالرضا کاهانی‬ ‫و نیز برجس��ته نشدن فیلم هایی از ابراهیم حاتمی کیا‪،‬‬ ‫مازیار میری‪ ،‬رضا میرکریمی و کمال تبریزی‪.‬‬ ‫البته مسعود ده نمکی در این باره به مثلث گفته است‪:‬‬ ‫‪41‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪42‬‬ ‫« ممکن اس��ت ای��ن اتفاق افتاده باش��د‪ ،‬ول��ی اتفاق‬ ‫جدیدی نیس��ت‪ .‬اکنون طیف مدیران سینمایی ما به‬ ‫هیات اسالمی هنرمندان منسوب هستند‪ .‬طیف دیگر‪،‬‬ ‫یعنی بچه مس��لمان هایی که در خ��ارج از این گروه‬ ‫هس��تند یا روش��نفکران اصال در ح��وزه قضاوت ها‪،‬‬ ‫‪ 30‬سال انها را ندیدند‪ .‬این معضلی کهنه است‪ .‬شاید‬ ‫برن��ده رقابت بین نیروهای مس��لمان و تقابل انها با‬ ‫یکدیگر‪ ،‬جناح روشنفکری است‪ .‬اگر تقابل نیروهای‬ ‫مس��لمان به تفاهم بینجامد‪ ،‬خروجی ان بیشتر به نفع‬ ‫نظام خواهد بود‪».‬‬ ‫او در عین حال معتقد اس��ت‪« :‬درباره جشنواره اخیر‬ ‫بس��یاری از سایت ها و نشریه های اصولگرا‪ ،‬دولتی ها‬ ‫را مورد هجم��ه قرار دادند که چرا به کیمیایی جایزه‬ ‫داده شد و چرا به مهرجویی جایزه داده نشد‪ ،‬ولی در‬ ‫رفت��ار فرهنگی انها می بینید که پول هایی را به همین‬ ‫اف��راد یا امثال اینه��ا می دهند که فیلم بس��ازند‪ .‬یک‬ ‫نوع مس��ابقه وادادگی در میان اصولگرایان در جریان‬ ‫اس��ت که اگر انها را رها کنید‪ ،‬دس��ت اصالح طلبان‬ ‫را از پش��ت می بندند‪ ،‬ان هم برای جذب رای قش��ر‬ ‫خاکس��تری جامعه‪ ،‬یعن��ی چون در جری��ان رقابت‬ ‫سیاس��ی افتاده اند‪ ،‬برای کس��ب ارای مردم حاضرند‬ ‫برخ�لاف همه اعتقادات خود حرف بزنند و جری تر‬ ‫هم حرف می زنند‪ .‬اصالح طلبان یکس��ری چیزها را‬ ‫به دلیل ترس رعای��ت می کنند‪ ،‬ولی اینها چون خود‬ ‫را از خان��واده انق�لاب می دانن��د‪ ،‬در برخ��ی موارد‬ ‫تندتر هم عم��ل می کنند‪ .‬چون قب�لا توپ در زمین‬ ‫اصالح طلب و اصولگرا بود‪ ،‬ولی از امسال بازی بین‬ ‫اصول گراهاست‪ .‬به همین دلیل تا دیروز اگر ذره بین‬ ‫انها به س��مت دیگران بود‪ ،‬امروز به سمت خودشان‬ ‫است‪».‬‬ ‫هم��ه این حرف ها در حالی اس��ت ک��ه نباید نادیده‬ ‫گرف��ت که خود کیمیایی در این زمینه ادعای خاصی‬ ‫مطرح نکرده اس��ت‪ .‬او حتی در برابر هجمه انتقادها‬ ‫می گوی��د‪« :‬سال هاس��ت فیل��م می س��ازم و همواره‬ ‫مضامین فیلم هایم به نوعی ش��بیه یکدیگر بوده است‪،‬‬ ‫حال اگر کس��ی این مضامین را دوس��ت ندارد‪ ،‬چرا‬ ‫به تماش��ای فیلم من می نشیند؟! «جرم» هم فیلم اول‬ ‫یا دوم من نیس��ت و طرز فکر من در تمام فیلم هایم‬ ‫همین بوده اس��ت‪ .‬من بس��یار ناراحت می ش��وم که‬ ‫کس��ی از دیدن فیلم عصبانی ش��ود‪ .‬اگر این فیلم را‬ ‫دوس��ت ندارید و عصبانی می ش��وید‪ ،‬چرا به سالن‬ ‫می ایید؟! من دوس��ت ندارم کس��ی را ناراحت کرده‬ ‫باشم‪ .‬من االن همچنان تالش می کنم به شکل خودم‬ ‫فیلم بس��ازم‪ .‬این سوال می ش��ود که چرا تو همه اش‬ ‫یک جور فیلم می سازی‪ ،‬چرا یک جور به جهان نگاه‬ ‫می کنی؟! مگر قرار اس��ت من چن��د جور به جهان‬ ‫نگاه کنم؟! قرار اس��ت یک ج��ور نگاه کنم دیگر‪ .‬ان‬ ‫چیزی که تغییر می کند‪« ،‬موضوع» اس��ت‪ .‬من به قول‬ ‫معروف س��ان که نمی بینم‪ ،‬من رژه می بینم‪ .‬ایستاده ام‬ ‫ت��ا موضوع��ات از جلو من رد ش��وند‪ .‬من با صدای‬ ‫خ��ودم می خوانم ‪ .‬اگر فیلم جرم را امروز س��اخته ام‪،‬‬ ‫به خاطر سیاسی بودنش‪ ،‬به عنوان یک یادگاری به ان‬ ‫نگاه می ش��ود‪ .‬من باز هم همینج��وری فیلم خواهم‬ ‫ساخت‪ .‬من جور دیگری نمی توانم فیلم بسازم‪».‬‬ ‫این س��خنان کیمیایی نه تنها مش��کلی ایجاد نمی کند‪،‬‬ ‫بلکه اتفاقا صداقت یک طرف ماجرا را می رساند؛ اما‬ ‫ایا طرف یا طرف های دیگر ماجرا‪ ،‬ازجمله در زمینه‬ ‫انتخ��اب این اثر به عنوان بهتری��ن فیلم هم همین قدر‬ ‫صادق بوده اند؟‬ ‫علیرضا سجادپور‪ ،‬مدیر کل اداره نظارت و ارزشیابی‬ ‫معاونت امور س��ینمایی و س��معی بص��ری وزارت‬ ‫فرهنگ و ارش��اد اسالمی در پاس��خ به اینکه برخی‬ ‫معتقدند که مسعود کیمیایی نیز سیاسی ترین فیلمش‬ ‫را در نق��د ش��رایط موجود س��اخته‪ ،‬ب��ه مثلث گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬حوادث فیلم کیمیایی به س��ال های ‪ 1355‬تا‬ ‫‪ 1357‬مربوط است‪ .‬اگر این طور باشد که دیگر کسی‬ ‫نمی توان��د درباره ان دوران فیلم بس��ازد‪ ،‬چون همه‬ ‫تحلی��ل به ای��ن دوران می کنند‪ .‬من چنین برداش��تی‬ ‫ندارم‪ .‬ایش��ان هم صراحتا گفته که منظورش تحلیل‬ ‫ش��رایط ان دوران بوده اس��ت‪ .‬هم��ه المان ها را هم‬ ‫متعلق ب��ه همان زمان انتخاب ک��رده بود و حتی در‬ ‫فرم‪ ،‬دوبل��ه و در ادبیات کار همان دوران را انتخاب‬ ‫کرده بود‪ .‬حاال اگر کس��انی می خواهند از هر حرفی‬ ‫تفس��یرهای خ��اص خ��ود را بکنند‪ ،‬مخت��ار و ازاد‬ ‫هس��تند‪ ،‬ولی عموم مردم که این فیلم را دیدند چنین‬ ‫برداشتی نکردند‪».‬‬ ‫این در حالی اس��ت که خود کیمیایی در زمان اکران‬ ‫فیلمش در جشنواره‪ ،‬در نشست خبری ان به صراحت‬ ‫گفت‪« :‬س��اخت این فیلم سختی های خاص خود را‬ ‫داش��ت و در ابتدا فیلمنامه ان را رد کردند و گفتند‪،‬‬ ‫در صورتی این فیلمنامه قابل پرداخت است که زمان‬ ‫ان به دوران قبل از انقالب بازگردد‪ .‬من هم این فیلم‬ ‫را به زمان قبل از انقالب بردم و حال به نظر می رسد‬ ‫این فیلم نزدیک ترین اثر به فیلم های سیاه و سفید من‬ ‫در ان سال هاست‪».‬‬ ‫مسعود کیمیایی همان طور که گفته‪ ،‬در فضایی ذهنی‬ ‫می زی��د که ادم هایش خاصن��د و ارتباط و رفتارهای‬ ‫ان��ان هم خاص اس��ت‪ .‬محور اتص��ال ادم ها هم یا‬ ‫رفاقت است‪ ،‬یا چاقو؛ موضوعی که صدای اعتراض‬ ‫خیلی از منتق��دان را دراورده که مگر کارگردان این‬ ‫توانایی را ندارد که دنیای دیگری را متصور باش��د و‬ ‫حرف��ی غیر تکراری بزند؟ او که اعتق��اد دارد نگاه و‬ ‫سینمایش بیشتر اجتماعی است تا سیاسی‪ ،‬می گوید‪:‬‬ ‫«همواره بر این اعتقاد بوده ام که اگر ش��خصیت اول‬ ‫یک فیلم یک روشنفکر یا انسان دانا باشد‪ ،‬کارگردان‬ ‫فیلم بزرگی نساخته است‪ .‬به نظر من امروز یک ادم‬ ‫تنها در پیاده رو اسطوره روز است و من در فیلم هایم‬ ‫با چنین ادمی کار دارم‪ .‬حال به من می گویند چگونه‬ ‫ممکن است ش��خصیت های کم سواد و ساده و الت‬ ‫چنین جمالت زیبایی را بیان کنند که در فیلم های من‬ ‫هست؟! در پاس��خ باید بگویم موضوع مهمی وجود‬ ‫دارد به نام فارس��ی حرف زدن‪ ،‬قرار نیست هر کس‬ ‫که فارس��ی را غیر از انچه ما بلدی��م حرف می زند‪،‬‬ ‫باس��واد یا بی س��واد تلقی ش��ود‪ .‬این ادبیات‪ ،‬ادبیات‬ ‫تهرانی اس��ت و خود به خود ای��ن زبان وجود دارد‪.‬‬ ‫این نوع گویش ادبی نیس��ت و تنها به گونه ای اس��ت‬ ‫که شما ان را نمی شناسید‪ .‬در واقع این لهجه تهرانی‬ ‫ی و پنهانی های‬ ‫اس��ت و در لهجه تهرانی هم پوشیدگ ‬ ‫بس��یار زیادی وجود دارد‪ .‬این ش��خصیت ها هم در‬ ‫جامعه هستند و اگر قدیمی تر یا به اندازه انها قدیمی‬ ‫ باشیم‪ ،‬به راحتی انها را پیدا می کنیم‪».‬‬ ‫به هر حال این یک واقعیت است که مسعود کیمیایی‬ ‫دنیای��ی را برای خود س��اخته اس��ت ک��ه در اثارش‬ ‫کامال متجلی اس��ت و حتی رمانی که نوشته بر همین‬ ‫مبناس��ت و می توان گفت به ویژه س��کانس درگیری‬ ‫مقاب��ل هتل در فیل��م اخیرش برای کس��ی که رمان‬ ‫«جسدهای شیش��ه ای» او را خوانده باشد کامال اشنا‬ ‫و قابل معادل س��ازی است‪ .‬او قطعا به عنوان یک فرد‬ ‫این حق را دارد که دنیای خودش را داش��ته باش��د و‬ ‫فیلمش را بس��ازد‪ ،‬ما هم این ح��ق را داریم که او را‬ ‫رد ی��ا تایید بکنیم و هدف انتقادش قرار دهیم و زیر‬ ‫س��وال ببریمش و مهم تر اینکه ما می توانیم واقع بینانه‬ ‫ح��رف بزنیم و درس��ت رفتار کنیم‪ .‬ای��ا درباره همه‬ ‫مواجه��ان کیمیای��ی‪ ،‬از مخاطبان تا منتتق��دان و نیز‬ ‫مدیران سینمایی‪ ،‬این گونه بوده است؟ وگرنه خود او‬ ‫که می گوید از خدا عمری می خواهم تا دو فیلم دیگر‬ ‫را به همین شکل ‪ -‬نه به شکل دیگری ‪ -‬کارگردانی‬ ‫کند! ‪g‬‬ ‫گفت وگو با سعید مستغاثی‪،‬‬ ‫منتقد فیلم‬ ‫«جرم» کپی‬ ‫دست چندمی از‬ ‫فیلم های قبلی‬ ‫کیمیایی است‬ ‫‪« 2‬جرم» فیلم برگزیده جشنواره‬ ‫فیلم فجر شد و پس از اکران نیز‬ ‫در کل کشور حدود ‪600‬میلیون‬ ‫تومان تا پایان خردادماه فروخت؛‬ ‫با این وجود‪ ،‬کمتر می شنویم که‬ ‫بگویند این فیلم را حتما باید دید‪،‬‬ ‫برخی هم که فیلم را دیده اند‪ ،‬یا‬ ‫از ان بد می گویند یا می گویند‬ ‫مثل همیشه بود‪ .‬در این حال و‬ ‫هوا با سعید مستغاثی گفت وگو‬ ‫کردیم‪ .‬او منتقد سینمایی است و‬ ‫در سال های گذشته کار مطبوعاتی‬ ‫هم کرده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫«جرم» نه فیلمی‬ ‫سیاسی است و نه‬ ‫اجتماعی؛‬ ‫این فیلم تالش می کند‬ ‫به هرکدام از اینها دست‬ ‫یابد‪ ،‬ولی چون تفکری‬ ‫قابل توجه پشت موضوع‬ ‫نبوده که بتواند تفکری‬ ‫اجتماعی یا سیاسی را‬ ‫شارژ کند‪ ،‬به این هدف‬ ‫نرسیده است‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫اقای مستغاثی! به نظر شما برای ساخت فیلم‬ ‫«ج��رم» ان هم در س��ال های پایانی دهه ‪،80‬‬ ‫مسعود کیمیایی باید مورد تشویق قرار گیرد‬ ‫یا انتقاد؟‬ ‫‪ l‬بس��تگی دارد که تشویق یا انتقاد از سوی چه کسی‬ ‫انجام شود؛ اقای کیمیایی همان کیمیایی ‪ 40‬سال پیش‬ ‫ی از فیلم های‬ ‫اس��ت و فیلم «جرم» نیز کپی دست چندم ‬ ‫قبلی او مانند «گوزن ها» اس��ت‪ .‬البت��ه او هم ادعا ندارد‬ ‫که کار جدیدی ک��رده و درباره فیلم هایش می گوید که‬ ‫من به ش��دت خودم هستم و هر فیلمی که می گذرد‪ ،‬او‬ ‫می گوید که در این فیلم‪ ،‬بیش��تر من خودم هستم‪ .‬این‬ ‫مس��اله بس��تگی دارد که تش��ویق یا انتقاد از سوی چه‬ ‫کسی‪ ،‬چه ارگانی و چه گروه و اعتقادی انجام شود‪ .‬اگر‬ ‫معتقدیم که انقالب اسالمی اتفاق افتاده و فرهنگ انقالبی‬ ‫و اسالمی قرار است در این جامعه رواج یابد‪ ،‬این همان‬ ‫فرهنگی است که فرهنگ لمپنی و رفاقت های بی هویت‬ ‫و بی ریش��ه مطرح ش��ده در فیلم هایی مانن��د «قیصر» و‬ ‫«گوزن ها» را عوض کرده است‪ .‬ان فرهنگ دیگر جایی‬ ‫ندارد و در واقع «فرهنگ قیصری» با انقالب از بین رفت‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید که این فرهنگ در جامعه کنونی‬ ‫ایران پایگاهی ندارد؟‬ ‫‪ l‬بله؛ فرهنگ «بابا ش��ملی»‪« ،‬قیص��ری»‪« ،‬لمپنیزم» و‬ ‫«چارواداری» و رفاقت های بی هویت و بی ریش��ه ای که‬ ‫هیچ چیزی در انها نیست‪ ،‬به دوره خاصی متعلق بوده و‬ ‫در اواخ��ر زمان طاغوت نیز از بین رفت‪ ،‬چون این گونه‬ ‫فیلم ها در اواخر دوران طاغوت نیز با اس��تقبال روبه رو‬ ‫نمی شدند و سینمای ایران با وجود «موج نو» و قیصرها و‬ ‫گوزن ها در سال ‪ 1356‬به اعتراف متولیان ان سینما مانند‬ ‫عباس شباویز ـ تهیه کننده فیلم قیصر ـ ورشکسته شد‪ .‬با‬ ‫فرهنگ انقالب‪ ،‬م��ردم فرهنگ و ارزش های «قیصر» و‬ ‫«گوزن ها» را نمی خواستند‪ ،‬فرهنگ جدیدی می خواستند‬ ‫که انقالب کردند‪ .‬من نمی دانم که مس��ئوالن فرهنگی و‬ ‫سینمایی این موضوع را درک می کنند یا نه‪ ،‬در شرایطی‬ ‫که قرار اس��ت ما از ان فرهنگ بعد از ‪ 40‬س��ال تجلیل‬ ‫و تقدی��ر کنیم‪ .‬البته این موض��وع تقصیر اقای کیمیایی‬ ‫نیس��ت که روال خودش را دارد‪ ،‬گروهی نیز می توانند‬ ‫از او تقدی��ر و تجلیل کنند؛ ول��ی قطعا تقدیر و تجلیل‬ ‫نمی تواند از طرف گروهی باش��د که خودش را مدعی‬ ‫رواج فرهنگ انقالب اسالمی و مدعی معاونت سینمایی‬ ‫جمهوری اسالمی می داند‪ ،‬به خصوص اینکه قاعدتا نگاه‬ ‫اق��ای کیمیایی به انقالب ‪ 180‬درجه با نگاه دوس��تانی‬ ‫که متولی سینمای کشور هس��تند‪ ،‬باید تفاوت کند‪ .‬در‬ ‫فیلم های کیمیایی مشخص اس��ت که او هیچ قرابتی با‬ ‫فرهنگ انقالب اسالمی ندارد و خودش نیز این حرف‬ ‫را صادقانه گفت ه است‪.‬‬ ‫با این اوصاف‪ ،‬ش��ما موافق دادن پنج سیمرغ‬ ‫بلورین از سوی جشنواره فجر به فیلم «جرم»‬ ‫نبودید؟‬ ‫‪ l‬دادن سیمرغ نتیجه تصمیم یک هیات داوری است و‬ ‫سلیقه شش‪ ،‬هفت نفر است و اگر شش‪ ،‬هفت نفر دیگر‬ ‫باش��ند‪ ،‬ش��اید نتیجه تفاوت کند؛ اما من از یک جریان‬ ‫صحبت می کنم‪ ،‬تجلیل در جش��نواره ای انجام می شود‬ ‫که به نام دهه فجر انقالب اس�لامی مزین ش��ده است‬ ‫و قاعدت��ا باید به ارمان های ان انقالب وفادار باش��د و‬ ‫انها ر ا ترویج کند‪ .‬جش��نواره های دنیا مانند کن‪ ،‬برلین‬ ‫یا اس��کار نیز ب��ه ارمان ها و باوره��ای برگزارکنندگان‬ ‫خود وفادار هس��تند‪ ،‬مثال جش��نواره فیلم کن از فیلمی‬ ‫ که ارمان های انقالب اس�لامی را ترویج می کند‪ ،‬تقدیر‬ ‫و تجلی��ل نمی کند‪ ،‬چون این کار با باورهای انها متضاد‬ ‫اس��ت‪ .‬اینکه ما از فیلمس��ازی تجلیل کنیم که خودش‬ ‫ه��م ادعا ن��دارد که در جهت انقالب اس�لامی و تفکر‬ ‫ان است‪ ،‬مقداری باج دادن‪ ،‬خودباختگی و وادادگی به‬ ‫نظر می اید و به هیچ وجه با عملکرد گروهی که خود را‬ ‫متولی س��ینمای انقالب می داند‪ ،‬سازگار نیست‪ .‬ان هم‬ ‫در این ش��رایط که از سوی مقام معظم رهبری به شدت‬ ‫بر مقابله با جنگ نرم و تهاجم فرهنگی تاکید می ش��ود‪،‬‬ ‫از فیلمس��از و تفکری که به ‪ 40‬سال پیش تعلق دارد و‬ ‫‪ 40‬س��ال اس��ت خود را تکرار می کند و چیزی بسیار‬ ‫عقب مانده و ارتجاعی اس��ت و حتی تفکر ضد انقالبی‬ ‫جدی��دی هم نیس��ت‪ ،‬تجلیل می ش��ود‪ .‬ای��ن تفکر از‬ ‫‪ 40‬س��ال پی��ش تکرار می ش��ود و همان ح��رف را به‬ ‫ش��کل س��طحی تری مطرح می کند؛ فیلم «جرم» بسیار‬ ‫عقب مانده تر از فیلم هایی مانند «گوزن ها» اس��ت‪ ،‬چون‬ ‫همان کاراکترها را با کپی دست چندم تکرار می کند‪ .‬ان‬ ‫زمان شاید جا داش��ت‪ ،‬چون ان دوره‪ ،‬روابط انقالبی و‬ ‫اس�لامی ترویج نش��ده بود‪ ،‬اما اگر االن بعد از ‪ 40‬سال‬ ‫با این همه اس��طوره ای که در انق�لاب‪ ،‬دفاع مقدس و‬ ‫جریان های دیگر داش��ته ایم‪ ،‬باز ه��م روی رفاقت های‬ ‫بی هویت و بی ریش��ه ای که هیچ پای��ه و بنیه ای ندارند‪،‬‬ ‫تاکید و انها را به عن��وان ارزش در جامعه معرفی کنیم‪،‬‬ ‫خیلی وادادگی است‪.‬‬ ‫ایا فیلم «جرم» در بخش های مختلف مانند‬ ‫بازیگ��ری‪ ،‬فیلمنامه نویس��ی‪ ،‬کارگردانی‪،‬‬ ‫فیلمبرداری‪ ،‬تدوین‪ ،‬صحنه ارایی و‪ ...‬نقطه‬ ‫قوت داشته است؟‬ ‫‪ l‬این مساله در مرحله بعد قرار می گیرد‪ .‬به هر صورت‪،‬‬ ‫اقای کیمیایی از دوره ای می اید و هویتی دارد‪ .‬ایشان در‬ ‫حدود ‪ 20‬سال اخیر خودش را تکرار کرده و شاید نقطه‬ ‫اوج او را در سینمای بعد از انقالب فیلم های «سرب»‬ ‫یا «دندان مار» بتوان دانس��ت‪ ،‬ولی بعد از این فیلم ها‪،‬‬ ‫اق��ای کیمیایی جلو نرفته و چون احس��اس کرده که‬ ‫فیلم ه��ای قب��ل از انقالبش طرفداران��ی دارد و هنوز‬ ‫جایگاهی در جامعه دارد‪ ،‬خواسته تا ان فیلم ها را تکرار‬ ‫کند و کپی انها را بسازد‪ ،‬مثال فیلم «سلطان» مانند «رضا‬ ‫موتوری» است‪ .‬در بازیگری نیز اصل این بازی ها در‬ ‫فیلم «گوزن ها» است‪ ،‬مثال نقش پوالد کیمیایی همان‬ ‫«قدرت» یا حامد بهداد همان «سید» در فیلم «گوزن ها»‬ ‫است‪ ،‬اینها کپی دست چندم هستند‪.‬‬ ‫اما این بازیگران همان بازیگران نیس��تند و‬ ‫بازی جدیدی کرده اند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله؛ ولی نمونه های اصل این بازی ها وجود دارد و‬ ‫بعد از ‪ 40‬سال با اشلی بسیار پایین تر تکرار شده است‪.‬‬ ‫نمونه ان در س��ینمای دنیا‪ ،‬فیلم «راش��ا مون» ساخته‬ ‫کوروس��اوا بود که در امریکا «محاکمه در افتاب» در‬ ‫سطحی پایین تر س��اخته ش��د‪ ،‬اما وقتی «راشا مون»‬ ‫هست‪ ،‬کسی سراغ فیلم «محاکمه در افتاب» نمی رود‪.‬‬ ‫بنابراین ش��ما در فیلم «ج��رم» نقطه قوت‬ ‫نمی بینید؟‬ ‫‪ l‬نقاط ق��وت این فیلم‪ ،‬چیزهایی بس��یار معمولی‬ ‫هستند‪ .‬با پیش��رفت تکنیکی که ما در سینمای ایران‬ ‫داریم‪ ،‬اینکه بگوییم فالن فیلمبرداری یا صدابرداری یا‬ ‫تدوین خوب است‪ ،‬مساله ای عادی است و در اغلب‬ ‫فیلم های مطرح ما‪ ،‬این استانداردها وجود دارد‪.‬‬ ‫و در اخر؛ به نظر ش��ما فیلم «جرم» فیلمی‬ ‫سیاسی است یا اجتماعی؟‬ ‫‪ l‬هیچ ک��دام؛ این فیلم تالش می کن��د به هرکدام از‬ ‫اینها دس��ت یابد‪ ،‬ولی چون تفکری قابل توجه پشت‬ ‫موضوع نبوده که بتواند تفکری اجتماعی یا سیاس��ی‬ ‫را ش��ارژ کند‪ ،‬به این هدف نرسیده است‪ .‬حتی فیلم‬ ‫«گوزن ه��ا» را با وجود تالش زی��اد‪ ،‬نمی توان فیلمی ‬ ‫سیاس��ی دانس��ت‪ ،‬یک چیز بی هویت و سردرگم از‬ ‫نظر موضوع سیاسی در ان دیده می شود‪ .‬فیلم «جرم»‬ ‫نیز همین طور اس��ت و تالش هایی در این راستا شده‬ ‫و کاراکترهای فیلم می گویند که بیرون ش��لوغ است‪،‬‬ ‫بعد یک ملی گرای بی هویت سمبل مبارزه با اعتصاب‬ ‫می شود‪ ،‬در طرف دیگر نیز اسلحه به دست ها هستند‪.‬‬ ‫باز هم کیمیایی همان کیمیایی ‪ 40‬س��ال پیش است و‬ ‫به نوعی به مبارزه مسلحانه و ملی گرایی طعنه می زند‪،‬‬ ‫یعنی تفکر ایشان بعد از ‪ 40‬سال یک درصد هم عوض‬ ‫نشده و فکر می کند که انقالب و تغییرات اجتماعی یا‬ ‫به وسیله ملی گراها یا مبارزان اجتماعی انجام می شود‪.‬‬ ‫در صورتی ک��ه تفکر انقالب و نهضت امام (ره) همه‬ ‫اینه��ا را عوض کرد و نش��ان داد مبارزه مس��لحانه و‬ ‫ملی گرایی هیچ کدام نمی توانند یک انقالب واقعی را‬ ‫در این کش��ور انجام دهند‪ .‬در هیچ کدام از فیلم های‬ ‫کیمیایی هیچ نش��انی از تفکر و نهضت اس�لامی که‬ ‫حدود ‪ 40‬سال است‪ ،‬ایران و منطقه را فراگرفته است‪،‬‬ ‫دیده نمی شود‪ ،‬یعنی او در حال درجا زدن در ‪ 40‬سال‬ ‫پیش‪ ،‬با سایه ای از تفکر مبارزه مسلحانه و ملی گرایی‬ ‫است‪.‬‬ ‫به نظر من‪ ،‬با این کاراکترهای بی هویت‪ ،‬بی ریش��ه و‬ ‫مجعول‪ ،‬چیزی به نام س��ینمای سیاسی نه تنها در این‬ ‫فیل��م‪ ،‬بلکه در هیچ کدام از فیلم های س��ینمای ایران‪،‬‬ ‫دستکم در یکی دو دهه اخیر‪ ،‬نمی توان دید‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫درباره‬ ‫کیمیایی‬ ‫سوءتفاهم‬ ‫شد ه است‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫گفت وگو با جواد طوسی درباره‬ ‫سینمای مسعود کیمیایی‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫‪3‬این روزها «جرم» مسعود کیمیایی به بهانه اکرانش محل بحث منتقدانی قرار گرفته که بیشتر انان‬ ‫تو سوی نقدشان درباره این فیلم منفی است‪ .‬اما جواد طوسی که در طول دهه های گذشته معموال‬ ‫سم ‬ ‫نسبت به فیلم های کیمیایی جهت گیری مثبت دارد‪ ،‬کلمه «صادقانه» را درباره ادبیات فیلم های او‪ ،‬بسیار‬ ‫به کار می برد‪ .‬طوسی گذشته از اینکه از حدود ‪ 27‬سال پیش نقد فیلم را اغاز کرده‪ ،‬قاضی دادگاه است و‬ ‫هر روز با پرونده هایی در زمینه های سرقت‪ ،‬قتل غیرعمد‪ ،‬خیانت در امانت‪ ،‬کودک ازادی و‪ ...‬سر و کار‬ ‫دارد و تاکید او بر نگاه عادالنه در فیلم نیز شاید از همین جا ناشی می شود‪ .‬در پایان یک روز اداری و پس‬ ‫از انکه جواد طوسی به یک پرونده کالهبرداری رسیدگی کرد‪ ،‬با او درباره «جرم» و فیلمسازی مسعود‬ ‫کیمیایی گفت وگو کردیم‪ .‬گفت و گو با او بیانگر نظرات یک مدافع تمام عیار کیمیایی است‪.‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اخرین فیلم اقای کیمیایی با تاکید بر عناصری‬ ‫مانند رفاقت و چاقو و همچنین دوبله ش��دن‬ ‫و شیوه فیلمبرداری سیاه و سفید‪ ،‬تداعی کننده‬ ‫فیلم های س��ال های دور فیلمسازی اش مانند‬ ‫«گوزن ه��ا» و «قیصر» اس��ت‪ .‬ایا «ج��رم» با‬ ‫فیلم های سال های گذشته کیمیایی تشابه دارد؟‬ ‫ایا معتقدید که اقای کیمیایی فیلم هایی را که‬ ‫مردم در دوره ای از انها استقبال کرده اند‪ ،‬تکرار‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬نوع راهیابی به دنیای فیلمسازی با سابقه و مولفه های‬ ‫کیمیایی در وهله نخس��ت باید کامال در جهت نزدیکی‬ ‫و اش��راف به این دنیا باش��د‪ .‬اگر مدخل ورود شما غلط‬ ‫برگزار شود‪ ،‬نوع تفسیر و تحلیلی که می خواهید از یک‬ ‫فرهنگ‬ ‫نگاهارمان گرایانه‬ ‫فیلمسازیمانندابراهیم‬ ‫حاتمی کیا یا زنده یاد رسول‬ ‫مالقلی پور به یک شکل‬ ‫است و فیلمسازی که با ان‬ ‫عقبه‪ ،‬پیشینه و طبقه ای که‬ ‫در یک کانون سنتی جنوب‬ ‫شهر تهران جا خوش‬ ‫کرده است‪ ،‬به شکلی دیگر‬ ‫ارمان خواهی خود را در‬ ‫دوره های مختلف به تصویر‬ ‫می کشد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫اثر به عنوان اخرین کار چنین فیلمس��ازی ارائه دهید‪ ،‬راه‬ ‫به خطا می برد‪ .‬شما اشاره می کنید که سیاه و سفید بودن‬ ‫این فیلم ب��رای بیننده تداعی کننده اث��ار قبل از انقالب‬ ‫اقای کیمیایی اس��ت؛ توجه داشته باشید که فیلمساز به‬ ‫ناگزی��ر در ش��رایطی قرار گرفت ک��ه در حوزه ممیزی‬ ‫وزارت ارشاد‪ ،‬ساخت و تولید این فیلم را به تغییر زمان‬ ‫وق��وع رخدادها و بردن انها به قبل از انقالب مش��روط‬ ‫کردن��د‪ .‬اگر چنین فیلمس��ازی بخواه��د کار کند و از‬ ‫مخاطب شناس��ی معاصرش دور نیفتد‪ ،‬ب��رای فیلم‪ ،‬فرم‬ ‫مناسبی را پیدا می کند‪.‬‬ ‫داس��تان قرار است در سال های ‪ 1354‬و ‪ 1355‬بگذرد و‬ ‫ادم های ان جنس خاکستری دارند‪ .‬انها بخشی از حضور‬ ‫فردی و اجتماعی خود را در مناسباتی تجربه می کنند و‬ ‫لزوما باید وجهی از این پیکره در یک نگاه تلخ اندیشانه و‬ ‫در عین حال‪ ،‬واقع بینانه به تصویر دراید‪ .‬در این شرایط‪،‬‬ ‫فیلمس��ازی با ان تجارب به ذهن��ش خطور می کند که‬ ‫ادم هایی از گذشته با این خصایص‪ ،‬اخالقیات‪ ،‬اصول و‬ ‫مبانی ارمانی‪ ،‬اگر بخواهند فصل مشترکی با همان ادم ها‬ ‫داشته باشند‪ ،‬در فضایی سیاه و سفید نسبت به یک فضای‬ ‫خوش رنگ و لعاب‪ ،‬جوالن دهی مناسب تری دارند‪ .‬در این‬ ‫شرایط‪ ،‬بخشی از نگاه متکی به فرم منطقی مسعود کیمیایی‬ ‫که در س��ال ‪ 1389‬داستانی را به تصویر درمی اورد‪ ،‬باید‬ ‫پوشش دهنده س��ال های بحران زده ‪ 1354‬و ‪ 1355‬باشد‪.‬‬ ‫سینمای کیمیایی مبتنی بر یکسری مشخصه های مداوم‬ ‫اس��ت‪ ،‬از جمله نوع نگاه فیلمساز به فردیت شخصیت‬ ‫برگزیده خودش‪ ،‬نوع مرگ اگاهی‪ ،‬نوع نگاه تراژیکی که‬ ‫دارد‪ ،‬نوع حضور اجتماعی اش در بطن جامعه ای که این‬ ‫فردیت شرایط مطلوب و ایده ال را برای موجودیتش پیدا‬ ‫نمی کند و برای داشتن انگیزه بهتر در جهت حضور فردی‬ ‫و اجتماعی باید نوعی فاعلیت را اجرا کند‪ .‬همه این موارد‬ ‫دست به دست هم می دهند و شخصیت های محوری اثار‬ ‫کیمیایی با یکدیگر وجوه مشترکی پیدا می کنند؛ ولی وجه‬ ‫اشتراک به منزله این نیست که فیلمساز خودش را تکرار‬ ‫می کند‪ .‬اگر نوع نگاه مسعود کیمیایی را در اثار مختلف‬ ‫او بررس��ی مضمونی کنید‪ ،‬واقف می شوید که فیلمساز‬ ‫درست اس��ت که همان ادم ها را با شناسنامه و فرهنگ‬ ‫تجویز شده انتخاب می کند و مقابل دوربین قرار می دهد‪،‬‬ ‫اما لهجه‪ ،‬نگاه و نوع واکنش و برخوردش نسبت به دنیای‬ ‫پیرامون و ادم ها‪ ،‬متفاوت اس��ت‪« .‬قیصر» کجا و ادم های‬ ‫یک مقدار درونگراتر شده «گوزن ها» کجا؟ «قیصر» همه‬ ‫ابراز وجود‪ ،‬ستیز و اعتراضش در وجوه معترضانه بیرونی‬ ‫بود و مونولوگ بر این ادم غالب می شد و بخشی از لهجه‬ ‫و مناسک ش��خصیتی او را دربرمی گرفت‪ ،‬ولی در فیلم‬ ‫«گوزن ها» ادم ها برای تخلیه کردن خودشان باید بهانه ای‬ ‫پیدا کنند‪ .‬باید یک رفیق قدیمی مانند «قدرت» به سراغ‬ ‫«س��ید» بیاید تا به بازنگری و برپاخاستن دوباره متمایل‬ ‫شود‪« .‬قدرت» هم براساس خاستگاه روشنفکرانه اش‬ ‫و حس و روحیه مبارزاتی که در یک ش��رایط حس��اس‬ ‫تاریخی و اجتماعی دارد‪ ،‬باید در نقطه رفاقت امیز مرتبط‬ ‫با دوس��ت قدیمی اش ـ سید ـ به تکامل برسد و هر دو‬ ‫به وس��یله یکدیگر تصحیح و کامل شوند و شرایطی را‬ ‫رقم بزنند که نوعی پیش گویی اس��ت‪ .‬در جامعه ای که‬ ‫وضعی��ت ناکارامد خود را به قدر کافی لو داده اس��ت و‬ ‫از اس��تمرار این وضعیت ابایی ن��دارد‪ ،‬از طریق ادم های‬ ‫برگزیده مسعود کیمیایی در ان اجرای دلخواه اجتماعی‬ ‫و فاعالنه‪ ،‬گذر از این وضعیت باید یک انفجار و شرایط‬ ‫انقالب��ی را طلب کند و این‪ ،‬تحقق پیدا می کند‪ .‬ادم های‬ ‫منتخب کیمیایی می میرند برای افراش��ته ماندن و ایجاد‬ ‫حس امید در بیننده که شرایط بهتری وجود دارد‪ .‬تجلی‬ ‫این پیش بینی و پیش گویی را در فیلم «سفر سنگ» کامال‬ ‫می ت��وان دید‪ .‬نقطه فردی اولیه کیمیایی در اثار متقدم او‬ ‫به نگاهی تجمع یافته تر تبدیل می شود؛ حرکت اجتماعی‬ ‫را گروهی باید در کنار سنگ اسیاب دنبال کنند و به سر‬ ‫منزل مقصود برسند که ویرانی کاخی است که در شکل‬ ‫نمادین‪ ،‬مضمحل کننده جور و ستم است و شرایطی که‬ ‫ب��رای این ادم ها به عنوان الگوهای یک جامعه محرک و‬ ‫پویا توصیه می شود‪.‬‬ ‫من ادامه این مس��یر را از طریق همین فردیت در س��یر‬ ‫تاریخ��ی دنبال می کنم؛ «رضا»ی فیلم «دندان مار» بعد از‬ ‫مرگ مادرش‪ ،‬ادمی منزوی ش��ده است‪ ،‬چه کسی او را‬ ‫در یک حرک��ت اجتماعی قرار می دهد؟ ادمی از جنس‬ ‫«احمد»‪ ،‬جنوبی جنگ زده ای که تالش می کند از ادم های‬ ‫ هم نژاد و قبیله خودش برای به هرز نرفتن محافظت کند‪.‬‬ ‫او نقطه اتکای یک ادم قدیمی مانند رضا می ش��ود و هر‬ ‫دو‪ ،‬یک حرکت اجتماعی را موجب می شوند‪ .‬صداقت‬ ‫کیمیای��ی‪ ،‬در نهایت در افق دید خ��ود‪ ،‬جنوبی ای را در‬ ‫نقطه دید من قرار می دهد که از اتش همچون س��یاوش‬ ‫عبور کرده است و حقانیتش را در عمق میدان به رخ من‬ ‫می کشد‪ .‬او کامال جنگ را تجربه کرده و در قیاس با ادم‬ ‫ی ش��ده ای مانند «رضا» با همه خصایص‬ ‫قدیمی و منزو ‬ ‫مثبتش‪ ،‬نقطه گزینش ش��ده فیلمس��از «احمد» است که‬ ‫از جنگ بیرون امده و در واقع نگری فیلمس��از به عنوان‬ ‫ش��خصیت محوری تر و قابل اس��تنادتر ق��رار می گیرد‪.‬‬ ‫جلوتر هم این دو د ر تراس منطقه جنوب شهر‪ ،‬به عنوان‬ ‫عدالت خواهان این جامعه ‪ ،‬کوپن ها را بر س��ر مردم این‬ ‫س��رزمین می ریزند‪ .‬دیگر چه چیزی از این صادقانه تر‪،‬‬ ‫ش��فاف تر و بی تکلف ت��ر در بیان یک حض��ور به موقع‬ ‫اجتماعی در یک وضعیت ناکارامد می تواند باشد‪.‬‬ ‫در ادام��ه این مس��یر فردیت «رضا»ی «رد پ��ای گرگ» را‬ ‫در نظر بگیرید‪ .‬او مانند «قیصر» نیس��ت و ادمی اس��ت‬ ‫که وقتی د ر ترمینال جنوب به ش��هر تحقیریافته تهران پا‬ ‫می گذارد‪ ،‬گیج و گنگ اس��ت و نمی داند شهر را چطور‬ ‫باور کند‪ .‬فیلمس��از صادقانه چنین ادمی را نشان می دهد‬ ‫که به راحت��ی از رفیق قدیمی اش گول می خورد‪ .‬این ادم‬ ‫خصایص و اخالقیات خود را دارد و بر پایه ان اخالقیات‪،‬‬ ‫معترض می ش��ود و باز به نوعی اب��راز وجود می کند‪ .‬در‬ ‫فیلم «اعتراض» نیز «امیرعلی» با خصایص سنتی اش وقتی‬ ‫نمی تواند در جامعه تغییریافته‪ ،‬خصایص اخالق خود را‬ ‫حفظ کند‪ ،‬به پیش��واز مرگی اگاهانه می رود‪ ،‬ولی تالش‬ ‫می کند جلوت��ر ردپایی از خود بگذارد و در حد توانایی‪،‬‬ ‫تالش می کند دیالوگی با برادر متفاوتش که از جنس این‬ ‫زمانه اس��ت‪ ،‬رد و بدل کن��د؛ ولی هر کدام از اینها دالیل‬ ‫خ��ود را دارند و نمی توانند به یک وضعیت متقاعدکننده‬ ‫برسند‪ ،‬اینجا «امیرعلی» می بیند که جایش تنگ می شود‬ ‫و به نقطه انتخاب می رسد‪ .‬ادم های قدیمی کیمیایی برای‬ ‫یک حضور اجتماعی تالش خود را می کنند‪ ،‬ولی وقتی‬ ‫می بینند جامعه‪ ،‬لهجه و ادبیات‪ ،‬خاس��تگاه های اخالقی‬ ‫انها را پس می زند‪ ،‬به ناگزیر به وضعیت دلخواه خودشان‬ ‫متمایل می ش��وند‪« .‬س��لطان» هم این وضعی��ت را دارد‪.‬‬ ‫همه این فیلم ها ممکن اس��ت از نظر ساخت‪ ،‬اجرا‪ ،‬نوع‬ ‫بیان و نگاه فیلمس��از به یک نقطه تردیدامیز و یک بیان‬ ‫گاهی الکن برسند‪ ،‬ولی صداقت فیلمساز همواره استمرار‬ ‫دارد‪ .‬مس��عود کیمیایی تنها فیلمسازی است که در وهله‬ ‫نخس��ت به خودش دروغ نمی گوید و در مرحله بعد به‬ ‫مخاطب‪ .‬اخرین لهجه‪ ،‬موضع گی��ری و تریبون صادقانه‬ ‫مس��عود کیمیایی را در فیلم «جرم» می بینیم‪ .‬او باز هم در‬ ‫اینجا سنگ اخالقیات را در یک جامعه از اخالق دورشده‬ ‫به س��ینه می زند‪« .‬ملیحه» و «رضا» در این فیلم ادم هایی‬ ‫بی تکلف‪ ،‬بدون وجوه متظاهرانه هس��تند که ظرفیت و‬ ‫توقع انها برای زندگی کردن و تاثیرگذاری‪ ،‬زیاد نیست‪.‬‬ ‫همین طور دوس��ت «رضا» ـ ناصر ـ و «اقارفعت» سعی‬ ‫می کنند اخالقیات خود را پایه ریزی کنند و سیری انتقالی‬ ‫و در حد امکان تاثیرگذار داش��ته باشند‪« .‬اقا رفعت» این‬ ‫تاثیرگذاری را درباره ش��خصیتی مانند «رضا سرچشمه»‬ ‫موجب می ش��ود و «رضا» وقتی بیرون می اید‪ ،‬دیگر ان‬ ‫فرد بی هویت اولیه نیست و اینجاست که به نقطه انتخاب‬ ‫می رسد‪ .‬در این نقطه‪ ،‬ادمی مانند «قاسم خان» نمی تواند او‬ ‫را به هر مسیری برای دستاویز شدن و مزدوری سوق دهد‪.‬‬ ‫او در خاستگاه اخالقی و شیوه های کالسیک و سنتی اش‪،‬‬ ‫به یک عقالنیت رسیده است‪ .‬این شخصیت در طی طریق‬ ‫به اگاهی می رسد و در این مسیر اگاه مندانه‪ ،‬انتخاب های‬ ‫خود را دارد و برای خانواده‪ ،‬ارزش و حرمت قائل است‬ ‫و فراتر از ان باید یک حرکت معاصر اجتماعی در جهت‬ ‫پایه ریزی تعمیم یافته تر ان اخالقیات داشته باشد‪.‬‬ ‫ش��ما فیلم «جرم» را اخری��ن لهجه کیمیایی‬ ‫نامیدید‪ .‬پرس��ش م��ن هم این اس��ت که ایا‬ ‫معتقدید داستان فیلم های اقای کیمیایی‪ ،‬یکی‬ ‫اس��ت و با لهجه های مختلف در فیلم های او‬ ‫ی مانند «گوزن ها»‬ ‫تکرار می شود یا «جرم» فیلم ‬ ‫را تکمیل کرده است؟‬ ‫‪ l‬جمله نقل به مضمونی از گفته فیلمساز این است که‬ ‫یک فیلمس��از همواره یک شعر را بر زبان می اورد‪ ،‬ولی‬ ‫ابیات این شعر در دور تسلسل تاریخی ‪ -‬اجتماعی تغییر‬ ‫می کند‪ ،‬ولی باز تاکید می کنم که این به منزله تکرار چنین‬ ‫فیلمس��ازی با ان مشخصه های تالیفی نیست‪ .‬مانیفست‬ ‫فیلمساز یکی است‪ ،‬در خورجین این فیلمساز یکسری‬ ‫واژگان‪ ،‬اصول‪ ،‬مبانی و نشانه شناسی وجود دارد که در اثار‬ ‫مختلف او تکرار می شود‪ ،‬اما نوع اجرا‪ ،‬بیان‪ ،‬قصه پردازی‬ ‫و نوع مواجهه دوربین با محیط و ادم ها متفاوت اس��ت‪،‬‬ ‫چون جامعه تفاوت پیدا کرده است‪ .‬فیلمساز در این گذار‬ ‫تاریخ��ی‪ ،‬تحمل پذیری ادم هایش را محک می زند و در‬ ‫مع��رض دید بیننده قرار می ده��د‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬گاهی‬ ‫این ادم ها کم می اورند و تالش انها تالش��ی مذبوحانه‬ ‫می شود‪ ،‬در عین حال که می خواهند فعال مایشاع باشند‪.‬‬ ‫نمونه بارز ان‪ ،‬فیلم «محاکمه در خیابان» اس��ت؛ جوانی‬ ‫ک��ه در کانون اخالقیاتش‪ ،‬زنی را انتخاب می کند تا با او‬ ‫س��رپناهی داشته باشد‪ ،‬در یک نقط ه تردیدامیز که کامال‬ ‫وصف حال جامعه ای است که همواره در یک بی اعتمادی‬ ‫پرسه می زند‪ ،‬نگاهش نسبت به همسری که انتخاب کرده‪،‬‬ ‫مقداری با س��وءظن توام می شود‪ ،‬ولی سعی می کند در‬ ‫نقطه خوشبینانه و خودباوری‪ ،‬بگوید که انتخابش غلط‬ ‫نبوده اس��ت‪ .‬ممکن است زن به او دروغ بگوید‪ ،‬ولی او‬ ‫در صداقت درونی اش نمی خواهد تنها سرپناه خود را از‬ ‫دست بدهد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬فیلمس��از این دو نفر را در‬ ‫میزانسن نهایی فیلم قرار می دهد که کانون یک خانواده‬ ‫را تشکیل دهند‪ ،‬ولی این کانون ممکن است اخالقیات‬ ‫تمام عیار فیلم های «خاک» یا «گوزن ها» را نداشته باشد؛‬ ‫اما فیلمس��از می گوید اگر ای��ن دو را کنار هم قرار دهم‪،‬‬ ‫بهتر از این است که انها در فردیت خودشان در یاس و‬ ‫سرخوردگی کامل به استیصال و انفعال برسند‪.‬‬ ‫بر این اس��اس‪ ،‬قبول دارید که یک داس��تان‬ ‫در فیلم های اقای کیمیایی تکرار می ش��ود و‬ ‫در حالی که منتقدان این مساله را نقطه‪-‬ضعف‬ ‫می دانند‪ ،‬شما ان را نقطه قوت می دانید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬داستان تکرار می شود‪ .‬قصه پردازی های فیلمساز‬ ‫گاهی کامال کالسیک هس��تند‪ ،‬مانند فیلم های «قیصر»‪،‬‬ ‫‪45‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪46‬‬ ‫«داش اکل»‪ « ،‬رض��ا موت��وری»‪« ،‬خ��اک»‪« ،‬گوزن ها» و‬ ‫«سفر سنگ» و از یک جایی به بعد‪ ،‬قصه ها مینی مالیستی‬ ‫می ش��وند‪ ،‬بدون اینکه فیلمساز بخواهد پز روشنفکرانه‬ ‫بدهد‪ ،‬ب��دون اینکه بخواهد مینی مالیس��ت را در وجوه‬ ‫تئوریک روشنفکرانه برخاسته از جوامع اروپایی توضیح‬ ‫دهد‪ ،‬مینی مالیس��ت به تبع ش��رایط به فیلمساز تحمیل‬ ‫شده است‪ .‬به شکلی از پیش تعیین شده‪ ،‬فیلمساز نسخه‬ ‫مضمونی خود را نمی پیچد‪ ،‬بلکه شرایط‪ ،‬فیلمساز قدیمی‬ ‫ ما را به چنین لهجه‪ ،‬بیان و خرده روایت هایی سوق می دهد‬ ‫که گاهی ممکن است به اغتش��اش تفسیر شود‪ .‬گاهی‬ ‫اغتشاش به فیلم لطمه می زند و نقطه ضعف است‪ ،‬مانند‬ ‫فیلم «رئیس» و گاهی نیز اغتشاش به یک بیان هنرمندانه‬ ‫و منسجم تبدیل می شود‪ ،‬مانند فیلم «رد پای گرگ»‪ .‬هر‬ ‫ک��دام از این فیلم ها جایگاه خود را دارند‪ .‬ما هم نباید از‬ ‫فیلمسازی با چنین جایگاه هویت مند تاریخی توقع داشته‬ ‫باش��یم که مو الی درز هیچ ک��دام از اثارش نرود‪ .‬گاهی‬ ‫ممکن است نوع نگاه فیلمساز نسبت به جامعه اش یک‬ ‫مقدار تردیدامیز شود و نسبت به جامعه‪ ،‬اهسته تر حرکت‬ ‫کند‪ ،‬گاهی هم هوشمندتر می شود‪ ،‬در برخی مواقع نیز‬ ‫سعی می کند پیشنهاددهنده یک وضعیت مطلوب باشد و‬ ‫ادم هایش یک انتخاب انجام دهند‪ ،‬انتخابی که قرار نیست‬ ‫با خصایص ارزشی جامعه معاصر تعارض داشته باشد‪.‬‬ ‫همه اینها اگر به درستی تجزیه و تحلیل شوند‪ ،‬می توانند‬ ‫نسخه مناسبی برای عبور از بحران باشند‪.‬‬ ‫نگاه ارمان گرایانه فیلمس��ازی مانن��د ابراهیم حاتمی کیا‬ ‫ی��ا زنده یاد رس��ول مالقلی پور به یک ش��کل اس��ت و‬ ‫فیلمس��ازی که با ان عقبه‪ ،‬پیشینه و طبقه ای که در یک‬ ‫کانون سنتی جنوب شهر تهران جا خوش کرده است‪ ،‬به‬ ‫شکلی دیگر ارمان خواهی خود را در دوره های مختلف‬ ‫به تصویر می کشد؛ ولی همواره سعی کرده فیلمسازی از‬ ‫جنس زمانه خود باشد و از طریق ادم هایش توصیه دهنده‬ ‫وضعیتی باش��د که بتواند بالندگ��ی‪ ،‬تکامل و تبعیت از‬ ‫یکس��ری اخالقیات سنتی را پوشش دهد‪ .‬این امر اصال‬ ‫نمی تواند چیز بدی باشد‪ .‬متاسفانه برخی منتقدان کامال‬ ‫با نگاه پرسوءتفاهم و مغرضانه سعی می کنند اثار متاخر‬ ‫مس��عود کیمیایی را یک سویه مورد تفسیر انحرافی قرار‬ ‫دهن��د‪ ،‬اما به عقیده من‪ ،‬ای��ن برای یک منتقد نمی تواند‬ ‫فضیلت باشد‪ .‬سیر تاریخی و اینده نشان می دهد که اثار‬ ‫مسعود کیمیایی کجا هستند و چقدر توانسته اند حدیث‬ ‫نفس زمانه خود را صادقانه‪ ،‬بدون تظاهر و اینکه خود را‬ ‫به شرایط تحمیل کنند‪ ،‬در یک نگاه غمخوارانه به تصویر‬ ‫دراورند‪.‬‬ ‫به جریان ممیزی و دادن مجوز س��اخت فیلم‬ ‫«جرم» به شرط تغییر دادن زمان داستان اشاره‬ ‫کردید‪ .‬از نظر شما‪ ،‬عقب بردن زمان چه اسیبی‬ ‫به این فیلم زده است؟ اگر جرم در زمان حال‬ ‫ساخته می شد‪ ،‬فیلمی قوی تر بود؟‬ ‫‪ l‬دس��ت کم این ایرادهای بنی اس��رائیلی ک��ه از طریق‬ ‫یادداش��ت و نقد فیلم وارد می ش��ود‪ ،‬نبودن��د‪ .‬ما تمام‬ ‫ویژگی ه��ای مثبت فیلم «ج��رم» را کن��ار می گذاریم و‬ ‫می گوییم‪ ،‬چ��را کولر گازی یا اتومبیل پراید در گوش��ه‬ ‫تصویر وجود دارد‪.‬‬ ‫یعنی شما این موارد را ضعف فیلم نمی دانید؟‬ ‫اینها سهل انگاری نیست؟‬ ‫‪ l‬نمی دان��م؛ من معتقدم که فیلمس��از در عین حال که‬ ‫داستان خود را در دوره گذشته تعقیب می کند‪ ،‬از طریق‬ ‫این نش��انه ها می خواهد بگوید که این ادم ها‪ ،‬کالم ها و‬ ‫توصیه ش��ده های کالم��ی‪ ،‬اجرایی و عمل��ی می توانند‬ ‫برای دوره های معاصرتر نیز قابل توصیه باش��ند؛ از این‬ ‫صادقانه تر و مردم شناس��انه تر که فیلمساز در جای جای‬ ‫فیلمش به صورت ترجیع بند از ادم هایی مانند «اقا رفعت»‬ ‫زندان بان می گوید که با مردم باش؟ ادمی که هوشمندی‬ ‫دارد‪ ،‬در یک سیر انتقالی اجتماعی این موارد را به درستی‬ ‫خ��رج می کند و مردم شناس��ی را با حض��ور و مواجهه‬ ‫فاعالنه با ادمی از جنس «قاسم خان» اجرا می کند‪ ،‬ادم ‬ ‫ی‬ ‫که ش��خصیت فرصت طلب این زمانه است و متاسفانه‬ ‫در جامعه ما‪ ،‬امثال او کم نیس��تند‪ .‬این ادم وقتی می بیند‬ ‫قانونمندی ه��ای اجتماعی در برخ��ورد با چنین افرادی‬ ‫ناکارامد اس��ت‪ ،‬قانون را به شیوه خودش اجرا می کند‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت یک منتقد بگوید که ای��ن عملگرایی در‬ ‫تعارض با قانونمندی های متعارف اجتماعی است؛ ولی‬ ‫توجه داشته باشید که فیلمساز از ابتدای شکل گیری اش‪،‬‬ ‫با دنیای پیرامون خود چنین مواجهه ای را داشته است؛ از‬ ‫«قیصر» تا «گوزن ها»‪« ،‬رد پای گرگ»‪« ،‬اعتراض» و «جرم»‪.‬‬ ‫اگر قرار بود این ایراد اویزه گوش چنین فیلمسازی شود‪،‬‬ ‫ت��ا به حال خود را اصالح کرده بود‪ ،‬ولی وقتی بر چنین‬ ‫اجرایی اصرار دارد‪ ،‬به دلیل عشق‪ ،‬ارادت وتعلق خاطر او به‬ ‫ذات سینماست‪ .‬بخشی از پیکره اثار کیمیایی باید در یک‬ ‫موقعیت نمایشی برگزار شوند‪ ،‬ادم ها باید چنین حضور‬ ‫کنش مندانه نمایشی ای داشته باشند‪ ،‬نوع دیالوگ نویسی‪،‬‬ ‫نوع ابراز وجود و نوع جوالن دهی انها باید به این شکل‬ ‫نوشته و اجرا ش��ود‪ .‬این در درازمدت به سبک‪ ،‬شیوه و‬ ‫سیاق نمایشی و تصویری تبدیل می شود که همان نگاه‬ ‫تالیفی فیلمس��از را دربرمی گیرد‪ .‬اینجاست که با دالیل‬ ‫خ��ودم اصرار دارم که کیمیایی در حضور متکثرش باید‬ ‫به عنوان یک فیلمساز تالیفی‪ ،‬تفسیر و بررسی شود‪ .‬اگر‬ ‫ما از س��احت تالیفی غفلت کنیم‪ ،‬ن��وع نگاه‪ ،‬برخورد و‬ ‫سمت گیری مان نسبت به اثار این فیلمساز دچار اشکال‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫منتق��دان وجود کول��ر گازی‪ ،‬تلفن کارتی یا‬ ‫پراید را در فیلم «جرم» نقطه ضعف ان می دانند‬ ‫و معتقدن��د که به این دلیل‪ ،‬س��یمرغ طراحی‬ ‫صحنه نباید به این فیلم داده می ش��د‪ .‬از نگاه‬ ‫شما‪ ،‬وجود این عناصر‪ ،‬نوعی زرنگی فیلمساز‬ ‫ب��رای اوردن زمان فیلم «جرم» از گذش��ته به‬ ‫حال است؟ ایا فیلمساز با این کار می خواهد‬ ‫برخالف شروط گذاشت ه شده‪ ،‬فیلم را به زمان‬ ‫حال بیاورد؟‬ ‫ن ترجیح می دهم واژه زرنگی را برای یک هنرمند به‬ ‫‪l‬م ‬ ‫کار نبرم‪ .‬قرار نیست که اگر من از یک ساحت هنرمندانه‬ ‫به درستی برخوردار شدم‪ ،‬بخواهم برگ بزنم‪ ،‬این برگ زدن‬ ‫چه به مخاطب باشد و چه به سیاست گذار دوران فرهنگی‪،‬‬ ‫کار درستی نیست‪ ،‬سیاست گذاری که با او سر یک میز‬ ‫نشسته و بحث کرده است و دو طرف تالش کرده اند به‬ ‫وضعیتی متقاعدکننده برسند‪ ،‬ولی نرسیده اند‪ ،‬چراکه هر‬ ‫کدام در جایگاه خود‪ ،‬مس��ئولیت و شرح وظایفی دارند‪.‬‬ ‫بخشی از زمینه ادامه حیات فیلمسازی مانند کیمیایی در‬ ‫پش��ت دوربین فراهم می شود‪ ،‬چون خواسته بین زمینه‬ ‫ارتباطی اش با جامعه و مخاطبان فاصله نیفتد‪ .‬او ان توصیه‬ ‫را پذیرفت��ه‪ ،‬اما برای اینکه بتوان��د لهجه خود را در یک‬ ‫نگاه تاویل گر و تعمیم یافته تر به دوره های مختلف بعدی‬ ‫حوالت دهد‪ ،‬از چنین نشانه شناسی ای استفاده کرده است‪.‬‬ ‫این موضوع به وجوه هنرمندانه یک شخص برمی گردد که‬ ‫سعی می کند‪ ،‬خود را به یک دوران تحمیل شده محدود‬ ‫و مقید نکند و ب��رای دوره های بعدی هم بتواند قابلیت‬ ‫استناد داشته باشد؛ اما قابلیت استناد به منزله این نیست که‬ ‫ما نسبت به فیلمی از جنس‪ ،‬شرایط و نوع لهجه و ادبیات‬ ‫صادقانه «جرم» حساس شویم که خواسته به این دوران‬ ‫نگاه خاصی داش��ته باشد‪ .‬فیلمس��از از طریق ادم هایش‬ ‫چنین ادبیاتی را به رخ می کشد‪ ،‬مگر با مردم بودن‪ ،‬تبعیت‬ ‫از اخالقی��ات‪ ،‬تعریف خوب از خانواده و تجربه تکامل‬ ‫در کانون رفاقت‪ ،‬چیز بدی است‪ .‬وقتی «رضا سرچشمه»‬ ‫می خواهد کار فاعالنه خود را انجام دهد‪ ،‬خانواده اش را به‬ ‫رفیقش می سپارد؛ رفیقی که از سوءتفاهم به تفاهم رسیده‬ ‫و شایستگی دارد که از خانواده رفیقش مراقبت کند‪.‬‬ ‫اقای کیمیایی بعد از گرفتن سیمرغ از جشنواره‬ ‫فج��ر گفت که از این توجه بعد از ‪ 30‬س��ال‬ ‫تعجب می کند‪ .‬ایا شما هم از دادن این سیمرغ‬ ‫به اقای کیمیایی تعجب کردید؟‬ ‫‪ l‬من بر پایه شناختی که از سیاست های جشنواره فیلم‬ ‫فجر از ابتدا تا دوره اخیر داشتم‪ ،‬خوش بین نبودم که در این‬ ‫دوره نیز اتفاقی بیفتد و نگاه های داوران و سیاست گذاران‬ ‫جشنواره متوجه فیلمسازی مانند مسعود کیمیایی شود که‬ ‫همواره با س��وءتفاهم درباره او داوری ش��ده است؛ ولی‬ ‫خوش��بختانه این با ر ترکیب داوران جسارت و صداقت‬ ‫داشت تا از فیلمی که از دید و سلیقه شان قابل دفاع بود‪،‬‬ ‫کام�لا دفاع کند و در یک محافظه کاری این موضوع در‬ ‫دقیقه ‪ 90‬به وضعیت دگرگون ش��ده ای تبدیل نش��ود و‬ ‫داوران پای عقیده و سلیقه ش��ان پایمردانه ایستادند‪ ،‬این‬ ‫تش��خص حوزه داوری را نشان می دهد‪ .‬هرچند برخی‬ ‫اف��راد با نگاه انتقادامیز گفتند که فیلم «جرم» ارزش های‬ ‫کاندیدا شدن در ‪12‬رشته را ندارد‪ .‬یک نقطه شاخص و‬ ‫هویت مند برای این دوره از داوری‪ ،‬ایس��تادن پای عقاید‬ ‫بود‪ .‬نفس برگزاری بزرگداشت برای اقای کیمیایی در این‬ ‫دوره نیز بخشی از یک رسالت فرهنگی را دربر می گیرد‬ ‫که ش��اید در دوره های قبل تر کسی شهامت نداشت این‬ ‫کار را انجام دهد‪ ،‬در عین حال که شاید در دوره های قبل‪،‬‬ ‫در درون خودشان اعتقاد داشتند که فیلمسازی با پیشینه‬ ‫تاریخی و س��وابق فرهنگی و هنری اقای کیمیایی برای‬ ‫چنین بزرگداشتی قابلیت دارد‪.‬‬ ‫در برخی دوره های جش��نواره فیلم فجر در یک نگاه و‬ ‫داوری کارشناسانه‪ ،‬دقیق و واقع بینانه برخی اثار کیمیایی‬ ‫مانند «دندان مار»‪« ،‬سرب»‪« ،‬رد پای گرگ» و «اعتراض»‬ ‫و از جهاتی «سلطان» ارزش های الزم را برای مورد توجه‬ ‫قرار گرفتن یا در چند بخش برگزیده ش��دن داش��تند؛‬ ‫ولی متاس��فانه عوامل فیلم ها قربانی نگاه پرس��وءتفاهم‬ ‫نسبت به فردیت فیلمس��ازی با گذشته و حال کیمیایی‬ ‫ش��دند و در عین حال ک��ه از توانایی ه��ا‪ ،‬ظرافت ها و‬ ‫تس��لط کاری برخوردار بودند‪ ،‬ولی کارش��ان از س��وی‬ ‫داوران وقت به درس��تی و دقت دیده نشد؛ نمونه های ان‬ ‫نیز اقای فرامرز صدیقی در فیلم های «تیغ و ابریش��م» و‬ ‫«دندان م��ار»‪ ،‬خانم فریماه فرجامی و اقای امین تارخ و‬ ‫اهنگساز فیلم «سرب» و خود این فیلم که ارزش بهترین‬ ‫فیلم را داشت و همچنین فرامرز قریبیان و خانم گلچهره‬ ‫سجادیه‪ ،‬فیلمبرداری محمود کالری و موسیقی فریبرز‬ ‫الچین��ی در «رد پای گرگ» هس��تند‪ .‬در فیلم «اعتراض»‬ ‫نیز تا لحظات اخر می گفتند که برخی عوامل فیلم مانند‬ ‫جمش��ید ارجمند قرار اس��ت که جایزه بگیرند‪ ،‬ولی در‬ ‫دقیقه ‪ 90‬همه چیز عوض شد‪ .‬خوشبختانه در فیلم «جرم»‬ ‫جفایی که مدتی طوالنی نسبت به فیلمسازی با جایگاه‬ ‫تثبیت شده کیمیایی شده بود‪ ،‬جبران مافات شد‪.‬‬ ‫پس از انکه فیلم «جرم» از س��وی جش��نواره‬ ‫فجر‪ ،‬فیلم برگزیده شد‪ ،‬انتقاد مضاعفی متوجه‬ ‫اق��ای کیمیایی و فیلم او ش��د‪ ،‬در حالی که‬ ‫بخشی از این انتقادها به مسئوالن جشنواره و‬ ‫وزارت ارشاد وارد بود‪ .‬این در شرایطی بود که‬ ‫اقای کیمیایی همواره گفت ه که هیچ ادعایی در‬ ‫این زمینه ها ندارد‪ .‬فکر می کنید چرا این فضا‬ ‫نسبت به او وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬سیاست زدگی در جامعه ما‪ ،‬به خصوص به فضاهای‬ ‫فرهنگی لطمه زده است‪ .‬ما پذیرفته ایم که جشنواره فیلم‬ ‫فجر از یکسری مولفه ها‪ ،‬تعاریف و سیاست های دولتی‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬این بار همین جش��نواره‪ ،‬داوران خود‬ ‫را انتخ��اب کرده اس��ت‪ ،‬ولی وقتی ما نگاه ش��خصی و‬ ‫غرض ورزانه نسبت به یک فیلمساز و فردیت او داریم‪،‬‬ ‫این را تعمیم می دهیم و به سیاست گذار جامعه نیز ان را‬ ‫مرتبط می کنیم و می خواهیم بر همه چیزها خط بطالن‬ ‫بکش��یم که خالف نقطه‪-‬نظرهای ماست‪ .‬متاسفانه این‬ ‫وضعیت در برخی جشنواره های متعاقب جشنواره فیلم‬ ‫فجر به تصمیم گیری ها و گزینش های افراطی غم انگیزی‬ ‫منتهی شد؛ در ان جشنواره ها نوعی مقابله به مثل انجام و‬ ‫فیلم «جرم» کامال کنار گذاشته شد و فیلم هایی که احساس‬ ‫می کردند به انها زیاد بها داده نشده است‪ ،‬بیش از حد در‬ ‫نقط��ه دید محوری و اولیه ق��رار گرفتند‪ .‬این امر فضای‬ ‫جواد طوسی از سال ها پیش‬ ‫که به عنوان یک منتقد جدی‬ ‫شناخته شد‪ ،‬در مواجهه با‬ ‫فیلم های رفیق محور مسعود‬ ‫کیمیایی بیش از انکه در مقام‬ ‫یک منتقد دیده شود به عنوان‬ ‫رفیق او تلقی شده است‪ .‬او‬ ‫در خیلی از مواقع با کیمیایی‬ ‫در یک قاب دیده شده است‬ ‫و این از منظر بسیاری یعنی‬ ‫که او نمی تواند نگاه انتقادی‬ ‫واقع بینانه ای به فیلمسازی‬ ‫رفیقش داشته باشد‪ .‬طوسی‬ ‫اما در این مصاحبه اینگونه به‬ ‫نظرنمی رسد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جامعه‪ ،‬دوران و مخاطبان معاصر اس��ت‪ .‬فضیلت دنیای‬ ‫کیمیایی و ادم هایش این اس��ت که در گذار ناهمگون و‬ ‫عنان گسیخته سنت به مدرنیته که برخی ادم های زمانه‪،‬‬ ‫به خصوص در جامعه روشنفکرانه گرفتار ان می شوند‪،‬‬ ‫فیلمساز زیاد ذوق زده این شرایط نمی شود‪ .‬نسبت به این‬ ‫موضوع در فیلم «اعتراض» به یک شکل و در فیلم «جرم»‬ ‫به شکلی دیگر واکنش نشان داده و کماکان معتقد است‬ ‫که ریشه ها در جای خودشان محفوظ هستند‪ ،‬از سنت در‬ ‫حد یک ظرفیت منطقی باید حمایت شود‪ ،‬از دوران گذار‬ ‫نیز نمی توان فاصله گرفت‪ ،‬ولی براساس دالیل منطقی به‬ ‫این شرایط توجه می شود‪ .‬پافشاری کیمیایی بر اخالقیات‪،‬‬ ‫اصول‪ ،‬مبانی و حضور و کنش مندی فاعالنه‪ ،‬ارزشمند و‬ ‫قابل تقدیر است و نباید ان را نادیده گرفت و ارزش های‬ ‫واقعی ان در سیر تاریخی بیشتر نمودار می شود‪.‬‬ ‫پرس��ش اخر؛ شما یک قاضی هستید‪ ،‬از این‬ ‫منظر با فیلم «جرم» مشکلی ندارید؟‬ ‫‪ l‬شاید ش��ما بگویید که یک قاضی چطور می تواند‬ ‫از ادم هایی که اس��لحه تهاجمی شان چاقوست‪ ،‬دفاع‬ ‫کن��د‪ .‬این موضوع به جنس س��ینمای کیمیایی مربوط‬ ‫اس��ت‪ .‬درس��ت مانند فیلم های وس��ترن که ادم های‬ ‫انها بدون اس��ب‪ ،‬اس��لحه‪ ،‬زین‪ ،‬پوتین و کاله لبه دار‬ ‫موضوعیت پی��دا نمی کنند‪ .‬ادم های فیلم های کیمیایی‬ ‫نیز چنین ش��مایلی دارند؛ ولی این موضوع نباید ما را‬ ‫فریب دهد که انها به قانون مندی های اجتماعی اعتقاد‬ ‫ندارن��د‪ .‬اتفاق��ا وقتی از اخالقیات‪ ،‬کان��ون خانواده و‬ ‫رفاقت حرف زده می ش��ود‪ ،‬این گونه افراد نمی توانند‬ ‫مانند لمپن ها و الت ها تفس��یر شوند‪ .‬متاسفانه برخی‬ ‫منتقدان براس��اس نگاه مس��موم‪ ،‬غلط و ناکارامدشان‬ ‫چنین تجزیه و تحلیلی را نس��بت به ش��خصیت های‬ ‫فیلم های کیمیایی دارند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫فرهنگی یک جامعه را مخدوش می کند‪ .‬وقتی همه چیز‬ ‫قرار است شخصی و پرسوءتفاهم دیده شود‪ ،‬این سوال‬ ‫پیش می اید که ارزش های واقعی یک فیلم چه می شود؟‬ ‫فیلم جرم پنج س��یمرغ از جشنواره فیلم فجر‬ ‫گرفت‪ .‬ایا شما این فیلم را مستحق گرفتن این‬ ‫تعداد سیمرغ می دانید؟‬ ‫‪ l‬انق��در در دوره های قبل نس��بت به برخی فیلم های‬ ‫اقای کیمیایی که در انها واقع بینی تحلیلی‪ ،‬ساختاری و‬ ‫کارشناس��انه ارزش های متعادلی داشتند‪ ،‬بی توجهی شد‬ ‫که وقتی «جرم» پنج جایزه گرفت‪ ،‬باید کاله خود را باال‬ ‫بیندازیم‪.‬‬ ‫دیدگاه شما درباره ارزش های این فیلم به شکل‬ ‫مس��تقل و بدون توجه ب��ه اتفاق هایی که در‬ ‫گذش��ته برای فیلم ها ی اق��ای کیمیایی افتاده‬ ‫است‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬در فیلم «جرم» پ��والد کیمیایی بهترین بازی کارنامه‬ ‫سینمایی اش را داشته اس��ت‪ ،‬او به درستی توسط داوران‬ ‫کاندیدا شد‪ ،‬ولی دیپلم افتخار نیز می توانست به او تعلق‬ ‫گی��رد‪ .‬کارگردانی اقای کیمیایی نیز در این فیلم اهمیت‬ ‫دارد که در فضای خالی از سوءتفاهم می تواند مورد بحث‬ ‫و بررسی دقیق کارشناسانه مس��تقل قرار گیرد‪ .‬مسعود‬ ‫کیمیایی یکی از اس��تثنایی ترین فیلمسازهای ماست که‬ ‫زبان س��ینما را خوب می شناسد‪ .‬کارگردانی کیمیایی در‬ ‫سینمای بعد از انقالب‪ ،‬متاسفانه کمتر دیده شده و همواره‬ ‫یکسری مسائل دیگر مانند فیلمنامه و نوع روایت پردازی‪،‬‬ ‫این جایگاه مستقل و قابل دفاع را در انزوا قرار داده است‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما‪« ،‬جرم» فیلمی سیاس��ی است یا‬ ‫اجتماعی؟‬ ‫‪ l‬من کیمیایی را فیلمسازی اجتماعی نگر قلمداد می کنم‪،‬‬ ‫یعنی از طریق اجتماع به سراغ محیط‪ ،‬جامعه و ادم های‬ ‫ان م��ی رود‪ .‬این ادم ها وقتی در متن جامعه قرار گیرند و ‬ ‫تریبونی پیدا کنند و بخواهند مواجهه فردی و اجتماعی‬ ‫داشته باشند‪ ،‬بخشی از انها به سیاست نزدیک می شوند‪.‬‬ ‫اینجا حوزه اجتماعی فیلمساز با سیاست امیخته می شود‪،‬‬ ‫ولی نمی خواهد خود را سیاسی ساز تمام عیار نشان دهد‪.‬‬ ‫اطالق سیاس��ی بودن‪ ،‬یک فضیلت نیست و فرار کردن‬ ‫از ان نیز نمی تواند ش��ان و منزلتی را برای ما فراهم کند‪.‬‬ ‫هنرمند با غم خواری و دلسوزی سعی می کند معضالت و‬ ‫ناهنجاری ها را مطرح کند و به تصویر دراورد‪ .‬این پیکره‬ ‫واقعی سینمای اجتماعی ما می شود و سیاستگذاران نباید‬ ‫از ان واهمه داشته باشند‪.‬‬ ‫در دنیای��ی که جنبش ه��ای اجتماعی و حتی‬ ‫اعتراض ها در ان‪ ،‬از طریق شبکه های اجتماعی‬ ‫هدای��ت ش��ده و ابزارهایی مانن��د اینترنت و‬ ‫موبایل در حرکت های اجتماعی به کار گرفته‬ ‫می شوند‪ ،‬چرا فیلم اقای کیمیایی همچنان بر‬ ‫عناصری مانند رفاقت و چاقو تاکید دارد؟‬ ‫‪ l‬فیلمس��ازی که به ‪ 71‬سالگی پا می گذارد‪ ،‬نمی تواند‬ ‫خود را عوض کند‪ .‬نگاه او به جامعه این گونه اس��ت و‬ ‫زمینه ارتباطی او با تکنولوژی رس��انه ای و مواردی مانند‬ ‫فیس بوک و وبالگ به صورتی است که به گسست تبدیل‬ ‫می شود و نمی تواند با انها ارتباط عاطفی برقرار کند‪ .‬او‬ ‫واکنش خ��ود را در برخی تک لهجه ها و گفت وگوها به‬ ‫صادقانه ترین شکل بیان کرده و لو داده است‪.‬‬ ‫فیلمسازی با این ریشه های سنتی‪ ،‬چنین موضع گیری و‬ ‫زاویه دیدی دارد؛ ولی این به منزله ان نیست که ادم هایی‬ ‫ک��ه انتخاب و حرک��ت راهبرانه اجتماع��ی را عهده دار‬ ‫می شوند‪ ،‬از جنس این زمانه نیستند و نمی توانند به بازی‬ ‫گرفته شوند‪ .‬فیلمساز در حد مقدورات خود سعی می کند‬ ‫این ادم ها را در یک کانون اخالقی به درس��تی تعریف و‬ ‫در قابلیت های نمایشی به جذابیت های بصری و نمایشی‬ ‫تبدیل کند‪.‬‬ ‫بخشی از این‪ ،‬رس��الت و ادای دین به ذات سینماست‬ ‫و بخش��ی از ان نیز رسالت متعهدانه فیلمساز نسبت به‬ ‫‪47‬‬ ‫نگاهی به شعر برگزیده جایزه نیما وخبرنگاران‬ ‫مرثیه برای درختی که به پهلو افتاده است‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫غالمرضا بروس��ان هرچند کتابی ب��ا نام «احتمال‬ ‫پرن��ده را گیج می کند» در س��ال ‪ 78‬یعنی در ‪25‬‬ ‫سالگی اش منتشر کرده بود‪ ،‬اما زمانی شناخته شد‬ ‫که مجموعه ش��عر دومش با نام «یک بسته سیگار‬ ‫در تبعی��د»‪ ،‬برگزیده نخس��تین دوره جایزه ش��عر‬ ‫خبرنگاران در سال ‪ 85‬ش��د که کتاب های منتشر‬ ‫شده در س��ال ‪ 84‬را بررس��ی کرده بود‪ .‬ان زمان‬ ‫بود که خیلی ها نخس��تین بار با نام و وجود چنین‬ ‫شاعری اشنا ش��دند و حتی چاپ دوم کتابش که‬ ‫چ��اپ اول ان را خود او در مقام مولف – ناش��ر‬ ‫منتش��ر کرده بود‪ ،‬توس��ط یکی از انتشاراتی های‬ ‫مطرح منتشر شد‪.‬‬ ‫انتشارات مروارید همچنین مجموعه شعر دیگری‬ ‫از او ب��ا نام «مرثیه ب��رای درختی که به پهلو افتاده‬ ‫اس��ت» در سال ‪ 88‬منتشر کرد که در دومین دوره‬ ‫جایزه شعر نیما در اواخر سال ‪ 89‬برگزیده شد‪.‬‬ ‫اما ایا صرف برگزیده شدن در جایزه ادبی با وجود‬ ‫جنبه تبلیغی که ایجاد می کند‪ ،‬می تواند شرط کافی‬ ‫برای روند رو به رشد موفقیت و مانایی یک شاعر‬ ‫باشد؟ اگر پاسخ منفی است‪ ،‬پس چه دالیلی دیگر‬ ‫می تواند چنین مهمی را موجب ش��ود؛ چیزی که‬ ‫بخش��ی از ان تا همین حاال برای دنیای ش��اعری‬ ‫بروسان رخ داده است‪.‬‬ ‫بی ش��ک‪ ،‬یکی از نکته هایی که به ویژه اقبال اهالی‬ ‫ادبیاتی رسانه ها را نس��بت به شعرهای این شاعر‬ ‫در پی داش��ته‪ ،‬شعریت و شاعرانگی مملو در شعر‬ ‫اوست‪ .‬اکنون در دوره ای به سر می بریم که شاعر‬ ‫بودن و شعر گفتن به صفت تقلیل ادم ها بدل شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫اما وقتی ش��عری همگام با فطرت ادمی س��روده‬ ‫شده باش��د‪ ،‬قطعا جاودان می شود‪ .‬این شاعرانگی‬ ‫عالوه بر فطری بودن‪ ،‬به نظر می رس��د تحت تاثیر‬ ‫ش��رایطی در ش��عر او ب��روز یافته اس��ت‪ .‬برخی‬ ‫اتفاق ه��ا در زندگی برخی اف��راد موثرند و روحیات‬ ‫انها را تغییر می دهد؛ رخدادهایی چون یک اش��نایی‪،‬‬ ‫رفاق��ت‪ ،‬خیان��ت‪ ،‬فراق‪ ،‬وص��ل و داغ‪ .‬ب��ا خواندن‬ ‫ش��عرهای بروس��ان به این یقین می توان رسید که از‬ ‫دس��ت دادن یک دوست‪ ،‬به ش��دت بر روح او تاثیر‬ ‫گذاش��ته و درنتیجه این برون ریخت را از او ش��اهد‬ ‫بوده ایم‪ .‬او مدیون عشق است و این نشات گرفته از‬ ‫صداقت شاعر است‪.‬‬ ‫اما ایا همه کس��انی که داغی دیده اند‪ ،‬شاعر شده اند؟‬ ‫گاهی در اطراف خود دیده ایم حتی انهایی که سطح‬ ‫سواد و مطالعه باالیی هم ندارند‪ ،‬در مواجهه با مرگ‬ ‫یکی از عزیزانشان به گونه ای تاثیرگذار مویه می کنند‬ ‫که شاید س��خنان و مرثیه های انها را که در ان زمان‬ ‫بس��یار تاثیرگذار هم می ش��وند‪ ،‬بت��وان دارای عنصر‬ ‫ش��اعرانگی دانس��ت‪ .‬حال اگر این حس شاعرانگی‬ ‫توس��ط یک شاعر هوش��مند پرداخت ش��ود‪ ،‬قطعا‬ ‫نتیجه ان اثری تاثیرگذار و قابل ارائه به عنوان یک اثر‬ ‫ادبی – هنری خواهد بود‪ .‬از جمله این هوشمندی ها‬ ‫در ش��عر بروس��ان‪ ،‬به موفقیت او در انتخاب واژگان‬ ‫مناسب می توان اش��اره کرد‪ .‬او به گونه ای واژه را در‬ ‫ش��عر خود ب��ه کار می گیرد که به خ��ودی خود در‬ ‫ما اثرگذار اس��ت‪ .‬این اثرگذاری واژه هاس��ت که در‬ ‫جمله ه��ا انتقال حس را صورت می دهد‪ .‬ضمن انکه‬ ‫بروس��ان در این جمله ها ب��ه زبانی حرف می زند که‬ ‫ما خوب ان را می فهمیم؛ زبان س��اده در جمله بندی‬ ‫در کن��ار انتخاب واژگان و مفاهیمی که با وس��واس‬ ‫به کار رفته‪ ،‬کلیش��ه ای و تکراری نیستند‪ ،‬بلکه بسیار‬ ‫هم تاثیرگذارند‪.‬‬ ‫این پرهیز از کلیش��ه ها که در جنبه های مفهومی کار‬ ‫بروسان نمود یافته‪ ،‬ش��اید حاصل خصلتی است که‬ ‫هر ش��اعر و هنرمند موفقی با خ��ود دارد؛ یعنی کنار‬ ‫زدن الیه هایی از هس��تی‪ ،‬کش��ف جنبه هایی مغفول‬ ‫از ان و توج��ه و بزرگنمای��ی انچ��ه در ارتباط بین‬ ‫اجزای هس��تی پیرام��ون ما وج��ود دارد و درنهایت‬ ‫منس��جم کردن و در ی��ک فرم مش��خص انها را در‬ ‫اختیار مخاطب قرار دادن‪ .‬بروس��ان نیز در ش��عر‬ ‫خود کشف و شهود داشته‪ ،‬او در الیه های زیرین‬ ‫زندگی به کش��ف و شهود دس��ت زده است‪ .‬البته‬ ‫این کش��ف از نوع کشف فالسفه نیست؛ بلکه بر‬ ‫مبنای زیبایی ش��ناختی اس��ت‪ .‬اینجاس��ت که رها‬ ‫ساختن خیال شاعر‪ ،‬به تخیلی دل انگیز در جریان‬ ‫تشبیه های نو و مناسب بروز می یابد‪.‬‬ ‫کافی اس��ت به تش��بیه های صورت گرفته در این‬ ‫نمونه ها از دو مجموعه شعر مورد اشاره غالمرضا‬ ‫بروسان توجه کنید‪:‬‬ ‫ بگ��و چ��کار کن��م؟‪ /‬با فلفل��ی که طع�� ِم فراق‬‫می دهد‪ /‬با دردی که فصل را نمی شناسد‪ /‬با خونی‬ ‫که بند نمی اید‪ /‬بگو چکار کنم؟‪ /‬وقتی ش��ادی به‬ ‫ُدمِ بادبادکی بند اس��ت‪ /‬و غم چون س��نگی‪ /‬مرا‬ ‫ِ‬ ‫سراش��یب یک دره دنبال می کند‪ /‬دلم ش��اخه‬ ‫در‬ ‫ش��اتوتی‪ /‬که باد‪ /‬خونش را به در و دیوار پاشیده‬ ‫است‪...‬‬ ‫ حرف که می زنی انگار‪ /‬سوسنی در صدایت راه‬‫می رود‪ /‬حرف بزن‪ /‬می خواهم صدایت را بشنوم‪/‬‬ ‫تو باغبان صدایت بودی‪ /‬و خنده ات‪ /‬دسته کبوتران‬ ‫سفیدی‪ /‬که به یکباره پرواز می کنند‪ /‬تو را دوست‬ ‫دارم‪ /‬چون صدای اذان در س��پیده دم‪ /‬چون راهی‬ ‫که به خواب منتهی می ش��ود‪ /‬تو را دوست دارم‪/‬‬ ‫چون اخرین بس��ته سیگاری در تبعید‪ /‬تو نیستی‪/‬‬ ‫و هنوز مورچه ها ‪ /‬شیار گندم را دوست دارند‪ /‬و‬ ‫چراغ هواپیما‪ /‬در شب دیده می شود‪ /‬عزیزم‪ /‬هیچ‬ ‫قطاری وقتی گنجش��کی را زی��ر می گیرد‪ /‬از ریل‬ ‫خارج نمی شود‪ /‬و من‪ /‬گوزنی که می خواست‪ /‬با‬ ‫شاخ هایش قطاری را نگه دارد‬ ‫ ارام ب��ه خواب می روید‪ /‬چ��ون پری که جاذبه‬‫زمین را‪ /‬احساس کرده است‪/‬‬ ‫ سنگینم‪ /‬انگار زنانی ابستن‪ /‬در دلم زعفران پاک‬‫می کنند‬ ‫ منم که دوستت دارم‪ /‬و غم‪ /‬بشکه های سنگینی‬‫را در دلم جا به جا می کند‬ ‫ محمدباقر!‪ /‬احس��اس درخت��ی را دارم‪ /‬که در‬‫مسیر کارخانه چوب بری‪ /‬قرار گرفته است‬ ‫بر این گمانم که ش��عر بروس��ان با این اوصاف به‬ ‫شدت ترجمه پذیر است‪ ،‬چرا که شاعر در بسیاری‬ ‫از شعرهای خود به یک زبان مشترک بشری حرف‬ ‫می زند و برای کس��انی که در کشور های مختلف‬ ‫زندگی می کنند‪ ،‬ش��عرش قاب��ل درک و دریافت‬ ‫اس��ت‪ .‬در ش��عر او‪ ،‬تصویرس��ازی هایی از طریق‬ ‫تش��بیه و تمثیل های بکر و بدون الزام بومی بودن‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬این مفاهیم گاه انتزاعی است‪ ،‬اما‬ ‫بیش��تر مواقع طبیعی است و می توان انها را درک‬ ‫کرد‪ .‬ضمن انکه این ش��عر ساده و بی پیرایه نوشته‬ ‫ش��ده و بازی زبانی و فرمی ن��دارد که در ترجمه‬ ‫قابل انتقال نباشد‪ .‬اگر شرایط برای بروسان فراهم‬ ‫باش��د‪ ،‬شاید ما بتوانیم شاهد شاعری بین المللی از‬ ‫ایران باشیم‪g .‬‬ ‫‪48‬‬ ‫کتاب ها و چهره ها‬ ‫تاریخ تحول پرونده هسته ای ایران کتاب شد‬ ‫کتابی از مدیرکل اداره کتاب و کتابخوانی‬ ‫«تاریخ تحول پرونده هسته ای‬ ‫جمهوری اس�لامی ای��ران» نام‬ ‫کتاب��ی اس��ت ک��ه به تازگی به‬ ‫تالیف محم��د اللهیاری فومنی‬ ‫منتشر شده است‪ .‬در این کتاب‬ ‫که به همت انتش��ارات دانشگاه‬ ‫امام ص��ادق (ع) انتش��ار یافته‪،‬‬ ‫موضوع انرژی هسته ای ایران‪ ،‬تاریخچه ان‪ ،‬مکاتبات‬ ‫مختل��ف و فع��ل و انفع��االت س��ال های اخی��ر‬ ‫(‪ ،)1381-1384‬ب��ه تفصی��ل و دقیق گ��رداوری و‬ ‫بررسی ش��ده است‪ .‬این کتاب که مولف ان مدیرکل‬ ‫اداره کت��اب و کتابخوان��ی وزارت فرهنگ و ارش��اد‬ ‫اسالمی است‪ ،‬با تحلیل هایی نیز همراه است و حدود‬ ‫‪ 365‬صفح��ه و یک منب��ع کاربردی ب��ه مخاطبان و‬ ‫عالقه مندان ارائه شده است‪.‬‬ ‫محمدعلی علومی داستان عامه پسند نوشت‬ ‫محمدعلی علومی در رمانی که‬ ‫با نام «خانه کوچک» در دست‬ ‫انتش��ار دارد‪ ،‬ب��ه ادبی��ات‬ ‫عامه پسند می پردازد‪ .‬این رمان‬ ‫به مس��اله درگیر ش��دن بخش‬ ‫قابل توجهی از جوانان به اعتیاد‬ ‫می پردازد‪ .‬در این رمان‪ ،‬جوانی‬ ‫کتابی درباره سیمین دانشور‬ ‫غالمرضا امامی نگارش کتابی‬ ‫را ب��ا عن��وان «بان��وی ال قلم؛‬ ‫سیمین دانشور» به پایان رسانده‬ ‫اس��ت ک��ه زندگ��ی و زمانه و‬ ‫یاده��ای س��یمین دانش��ور را‬ ‫دربر گرفته است‪.‬‬ ‫امام��ی به تازگ��ی کار نگارش‬ ‫مجموعه ای را با عنوان «رنگین کمان» در دست گرفته‬ ‫که شامل مجموعه یادها‪ ،‬خاطرات‪ ،‬عکس ها و شرح‬ ‫س��فرهای او در هم نشینی با بزرگان و شخصیت های‬ ‫تاثیرگ��ذار بر فرهن��گ جامعه و سرنوش��ت ایرانیان‬ ‫اس��ت‪ .‬کت��اب «بان��وی ال قلم؛ س��یمین دانش��ور»‬ ‫چهارمین کتاب از این مجموعه است‪.‬‬ ‫«طالقان��ی ان پی��ر پاک م��ا»‪« ،‬س��ید ال قلم؛ جالل‬ ‫ال احمد» و «ش��ریعتی؛ ش��اهد زم��ان» از دیگر اثار‬ ‫تالیفی این نویسنده در این سری اثار است‪.‬‬ ‫امیرعلی مصدق با سه کتاب می اید‬ ‫امیرعلی مصدق کتاب «روش‬ ‫ش��ناخت رباع��ی» را منتش��ر‬ ‫می کند‪ .‬این اثر درباره چگونگی‬ ‫فنون بالغ��ت و صناعات ادبی‬ ‫اس��ت‪ .‬پیش تر حدود ‪ 15‬مقاله‬ ‫این کت��اب در مطبوعات چاپ‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬کتاب دیگر این‬ ‫ادرس وجود رمضانی فرخانی‬ ‫محم��د رمضان��ی فرخان��ی‬ ‫مجموع��ه ش��عر «از ادرس‬ ‫وجود» را منتش��ر می کند‪ .‬این‬ ‫مجموعه شعرهای هایکو‪ ،‬سپید‬ ‫و کالس��یک را دربر می گیرد و‬ ‫گویا ن��وع صفحه ارای��ی ان با‬ ‫روال معمول بقی��ه مجموعه ها‬ ‫متفاوت اس��ت‪ .‬درواقع این گونه نیست که شعرهای‬ ‫کالسیک‪ ،‬سپید و کوتاه در فصل های جداگانه اورده‬ ‫ش��وند؛ بلکه همه اشعار در کنار همدیگر قرار دارند‪.‬‬ ‫این اثر ش��امل گزیده ای از ش��عرهای گذشته شاعر‬ ‫است که از سوی نشر تکا چاپ می شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫درود شاعر بر نهنگ‬ ‫مجموع��ه ش��عر ت��ازه‬ ‫علی عبدالله��ی با نام «درود بر‬ ‫نهنگ» منتش��ر ش��ده است‪ .‬در‬ ‫واق��ع این چهارمی��ن مجموعه ‬ ‫شعر این ش��اعر و مترجم زبان‬ ‫المانی اس��ت که با ش��عرهایی‬ ‫عمدتا کوت��اه‪ ،‬در ‪ 54‬صفحه با‬ ‫ش��مارگان ‪ 1000‬نسخه از سوی نشر امرود به چاپ‬ ‫رسیده است‪ .‬عبداللهی پیش تر نیز مجموعه های شعر‬ ‫«هی راه می روم در تاریکی»‪« ،‬این است که نمی اید»‬ ‫و «بادها شناسنامه مرا بردند» را منتشر کرده است‪.‬‬ ‫سرداران غریب غرب‬ ‫«سرداران غریب غرب» عنوان‬ ‫جدیدتری��ن کتاب انتش��ارات‬ ‫روایت فتح است که چاپ اول‬ ‫ان در ای��ام نمایش��گاه کت��اب‬ ‫تهران عرضه ش��د‪ .‬در این اثر‪،‬‬ ‫نویس��نده می کوش��د روایت��ی‬ ‫کوتاه از زندگی ش��هید محمد‬ ‫بروجردی و شهید سیداحمد کاظمی را برای مخاطب‬ ‫بازگو کن��د‪ .‬این کتاب در ‪ 120‬صفحه و ش��مارگان‬ ‫‪ 3300‬نسخه منتشر شده است‪ .‬زندگی و اندیشه های‬ ‫شهید صیاد شیرازی اثر دیگری است که در مجموعه‬ ‫کتاب های «مردان خدا» منتشر می شود‪« .‬مردان خدا»‬ ‫عن��وان یک مجموع��ه کتاب از انتش��ارات مدیریت‬ ‫فرهنگ��ی ‪ -‬هنری منطقه پنج اس��ت ک��ه به معرفی‬ ‫ش��خصیت های برتر و برجسته تاریخ معاصر ایران و‬ ‫قهرمانان سال های انقالب و جنگ تحمیلی می پردازد‪.‬‬ ‫زندگی و اندیش��ه های شهید صیاد شیرازی به همراه‬ ‫مصاحبه ه��ا و نوش��ته های این ش��هید ب��ا همکاری‬ ‫خانواده‪ ،‬دوس��تان و فرزندانش گرداوری ش��ده و به‬ ‫زودی راهی بازار کتاب می شود‪.‬‬ ‫امام حسین (ع) و نهضت جاوید کربال‬ ‫ی کتابی به تازگی‬ ‫محمود حکیم ‬ ‫منتشر کرده که «امام حسین (ع)‬ ‫و نهض��ت جاوید کرب�لا» نام‬ ‫دارد‪ .‬ای��ن کتاب درب��اره قیام‬ ‫حض��رت‪ ،‬تحلیل ه��ا و‬ ‫بررسی های نهضت عاشوراست‬ ‫و در ‪ 380‬صفح��ه ش��امل‬ ‫پیش گفتار و ‪ 10‬فصل منتش��ر ش��ده است‪ .‬در بخش‬ ‫پیش گفتار به تفصیل‪ ،‬نگرش های مختلفی که نس��بت‬ ‫به نهضت امام حس��ین (ع) وجود دارد‪ ،‬بررسی شده‬ ‫اس��ت‪ .‬این کتاب با ش��مارگان‪ 3000‬نسخه از سوی‬ ‫نشر مهر تابان به چاپ رسیده است‪ .‬محمود حکیمی‬ ‫ همچنی��ن کتابی درباره تاریخ تمدن ایران و جهان در‬ ‫سه جلد منتشر می کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫انتشار شعرهای محمد بیابانی یک دهه پس از مرگش‬ ‫دو مجموع��ه از ش��عرهای‬ ‫محمد بیابانی به تازگی منتش��ر‬ ‫ش��د‪ .‬دو مجموعه شعر دیگر و‬ ‫یک کتاب نقد از شعرهای این‬ ‫ش��اعر نیز در راه نش��ر است‪.‬‬ ‫محمد بیابانی یکی از ش��اعران‬ ‫معاصر بوشهر بوده که بیشتر در‬ ‫دهه های ‪ 50 ،40‬و ‪ 60‬مطرح بوده است‪ .‬پیش تر سه ‬ ‫مجموعه شعر از او منتشر شده بود و پس از ان دیگر‬ ‫اثری از او چاپ نش��د تا اینکه در اس��فند س��ال ‪81‬‬ ‫به دلیل بیماری درگذشت‪ .‬اکنون خانواده او شعرهای‬ ‫به جامانده اش را جمع اوری و ویرایش کرده اند که دو‬ ‫کتاب ان منتش��ر و در نمایشگاه کتاب تهران عرضه‬ ‫شده است‪ .‬یکی از انها‪ ،‬مجموعه شعر «سار صبور بر‬ ‫صنوبر اتش» اس��ت در ‪ 144‬صفح��ه و تیراژ ‪1500‬‬ ‫نسخه و کتاب دیگر‪ ،‬مجموعه شعر «سالگرد تماشای‬ ‫اب در پاییز» که در ‪ 244‬صفحه با تیراژ ‪ 1500‬نسخه‬ ‫از سوی نشر داستان سرا منتشر شده است‪.‬‬ ‫به خاطر یک ماجرای عاش��قانه معتاد می ش��ود و از‬ ‫خالل یک ماجرای عاش��قانه نیز از اعتیاد نجات پیدا‬ ‫می کن��د‪ .‬او ک��ه عنوان مردم پس��ند را ب��رای کارش‬ ‫مناس��ب تر می داند‪ ،‬می گوید چون نوشتن حرفه اش‬ ‫ش��ده اس��ت‪ ،‬دوس��ت دارد کاری داش��ته باشد که‬ ‫چاپ های متعددی بخورد و حق تالیف ان را بگیرد‪.‬‬ ‫رمان «خانه کوچک» محمدعلی علومی مجوز نش��ر‬ ‫گرفته اس��ت و به زودی از س��وی نشر اموت منتشر‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ش��اعر درباره نهج البالغه اس��ت‪ .‬او کلمات مس��جع‬ ‫نهج البالغه را در این اثر جمع اوری کرده اس��ت‪ .‬در‬ ‫واق��ع‪ ،‬نوع��ی ترجمه ادبی و هنری و ش��اید ش��بیه‬ ‫«صحیف�� ه س��جادیه» ترجمه موس��وی گرم��ارودی‪.‬‬ ‫سومین اثر مصدق نیز «هزار سال رباعی» نام دارد‪ .‬او‬ ‫که از ‪25‬سالگی شروع به جمع اوری رباعی ها کرده‪،‬‬ ‫در حال حاضر هم ای��ن کار را انجام می دهد و تمام‬ ‫رباعی ه��ای جمع اوری ش��ده اش در قالب یک کتاب‬ ‫منتشر می شوند‪.‬‬ ‫کتابی درباره شرلوک هولمز‬ ‫احمد اخوت کتابی در بررس��ی‬ ‫رابط��ه نشانه شناس��ی و ادبیات‬ ‫جنایی منتشر می کند که در ان به‬ ‫بررسی نش��انه های داستان های‬ ‫جنایی شرلوک هولمز می پردازد‪.‬‬ ‫این کتاب با عنوان «نشانه سوم»‬ ‫یادداشت ها و نوع نگاه اخوت را‬ ‫به داستان های جنایی به همراه نیم نگاهی به کتاب «نشانه‬ ‫چهارم» اثر سر ارتور کانن دویل ‪ -‬نویسنده داستان های‬ ‫جنایی ش��رلوک هولمز – دربر می گیرد‪ .‬پیش تر‪ ،‬کتاب‬ ‫«نش��انه چه��ارم» با ترجم��ه مژده دقیقی به فارس��ی‬ ‫ ترجمه و منتش��ر شده است‪ .‬همچنین به قلم اخوت‪،‬‬ ‫ ترجمه «کتاب فرشتگان» از خورخه لوییس بورخس‬ ‫نیز منتش��ر می ش��ود‪ .‬اخیرا نیز با ترجم��ه او‪ ،‬کتاب‬ ‫«صدای س��وم؛ گزیده داس��تان های نویسندگان نسل‬ ‫سوم امریکا» از سوی انتشارات ماهی به چاپ رسیده‬ ‫است‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫اتاق جدید‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫چهره های جدید در راس پارلمان بخش خصوصی‬ ‫دو قطبی جغرافیایی در اتاق‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫‪1‬‬ ‫سرنوش��ت اغازی��ن دوره هفتم ات��اق بازرگانی و‬ ‫صنایع و مع��ادن ایران س��رانجام در روزهای پایانی‬ ‫خردادماه با تشکیل نخستین جلسه هیات نمایندگان‬ ‫ان و دس��تور جلس��ه تعیین هیات رئیسه اتاق تعیین‬ ‫شد تا چهره هفت نفر هیات رئیسه این اتاق مشخص‬ ‫ش��ود‪ .‬پس از انکه این انتخابات چهار سال پیش به‬ ‫حرارت رقابتی خاصی رس��ید و در گام نخست این‬ ‫‪50‬‬ ‫دوره در اسفندماه گذشته با حاشیه هایی در انتخابات‬ ‫اتاق های استان ها و به ویژه تهران همراه بود‪ ،‬پیش بینی‬ ‫انتخابات��ی داغ و پرچالش را نوید می داد؛ هرچند این‬ ‫پیش بینی به هیچ وجه محقق نش��د‪ .‬ش��اید به همین‬ ‫دلی��ل بود که در کنار انتخاب مجدد محمد نهاوندیان‬ ‫بر کرس��ی ریاست‪ ،‬انتخاب اعضایی در هیات رئیسه‬ ‫به عنوان نایب رئیس‪ ،‬منش��ی و خزانه دار بود که پیش‬ ‫از انتخابات کمترین شانسی برای انها تصور می شد‪.‬‬ ‫این یعن��ی رای نی��اوردن افراد بنامی چ��ون علینقی‬ ‫خاموشی‪ ،‬ش��جاع الدین بازرگانی‪ ،‬یحیی ال اسحاق‪،‬‬ ‫ع�لاء میرمحمدصادق��ی و اس��داهلل عس��گراوالدی؛‬ ‫وزنه های اصلی اتاق در سال های دور و نزدیک‪.‬‬ ‫چهار س��ال پی��ش‪ ،‬رقابت تنگاتنگی بی��ن نامزدهای‬ ‫ریاس��ت اتاق وجود داشت و درحالیکه رئیس گروه‬ ‫تحول خواهان (بهزادیان) با رئیس همیشگی و سنتی‬ ‫اتاق (خاموش��ی) رقابتی جدی و موفقی داشت‪ ،‬در‬ ‫نهایت با توجه به برخی مس��ائل حاشیه ای‪ ،‬نهاوندیان‬ ‫طی یک توافق ائتالف گونه‪ ،‬بر جایگاه ریاس��ت اتاق‬ ‫تکیه زد؛ اتفاقی که اغازگر تغییر در شاکله راس هرم‬ ‫اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران بود‪ .‬اما امسال‬ ‫اقتصاد‬ ‫انتخاب اعضایی در‬ ‫هیات رئیسه به عنوان‬ ‫نایب رئیس‪ ،‬منشی‬ ‫و خزانه دار که پیش‬ ‫از انتخابات کمترین‬ ‫شانسی برای انها‬ ‫تصور می شد‪ ،‬یعنی رای‬ ‫نیاوردن افراد بنامی چون‬ ‫علینقی خاموشی‪ ،‬عالء‬ ‫میرمحمدصادقی‪،‬اسداهلل‬ ‫عسگراوالدی‪،‬شجاع الدین‬ ‫بازرگانی و یحیی‬ ‫ال اسحاق ؛ وزنه های‬ ‫اصلی اتاق در سال های‬ ‫دور و نزدیک‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫وضع اصال بدینگونه نبود‪ .‬کس��ب ‪ 276‬رای از ‪364‬‬ ‫رای ماخوذه نشان داد که نهاوندیان امسال در شرایطی‬ ‫بی رقیب س��کاندار اتاق شده است‪ .‬شاید مانند اینکه‬ ‫یک ورزشکار در مسابقاتی تنها فرد شرکت کننده در‬ ‫وزنش باش��د و در نهایت بدون هیچ مبارزه ای‪ ،‬مدال‬ ‫طال کس��ب کند‪ .‬علینقی خاموش��ی که بسیاری به او‬ ‫توصی��ه کردند حال که پ��س از اتفاقات دوره پیش‪،‬‬ ‫غیبتی چهارس��اله را حتی در جلس��ه های عادی اتاق‬ ‫داشته در این رقابت شرکت نکند‪ ،‬با ‪ 42‬رای نفر دوم‬ ‫شد‪ ،‬این رای در انتخابات مربوط به نایب رئیس اتاق‪،‬‬ ‫یعنی رده دوازدهم‪ .‬پس از خاموش��ی‪ ،‬شجاع الدین‬ ‫بازرگانی نیز با ‪ 41‬رای نفر س��وم شد‪ .‬او که در دوره‬ ‫قب��ل نماین��ده وزارت بازرگان��ی در ات��اق بود و در‬ ‫جریان رد صالحیت های ان دوره نیز نقش��ی اساسی‬ ‫را ایفا کرد‪ ،‬امس��ال درحالی به این میدان گام نهاد که‬ ‫با توجه ب��ه حضورش در وزارت نفت‪ ،‬سرسلس��له‬ ‫متهمان به ش��به دولتی های دخی��ل در انتخابات دوره‬ ‫اخیر محسوب می ش��د‪ .‬برخی او را مهمترین رقیب‬ ‫نهاوندیان محس��وب می کردند و حتی برخی گروه ها‬ ‫ت��ا چند روز مانده به انتخاب��ات هم از حمایت از او‬ ‫سخن می گفتند؛ اما شاید به خاطر سخنرانی های اخیر‬ ‫و تاکیدش بر دولتی بودن‪ ،‬شرایط به گونه ای حداقلی‬ ‫در نهای��ت برایش رقم خورد‪ .‬نباید نادیده گرفت که‬ ‫‪ 40‬نفر از اعضای دارای حق رای در اتاق‪ ،‬نمایندگان‬ ‫بخش دولتی هس��تند که اگر همه انه��ا به بازرگانی‬ ‫رای داده باشند‪ ،‬او تنها یک رای بخش خصوصی را‬ ‫به دس��ت اورده و این یعنی شکستی مطلق در بخش‬ ‫البی گری انتخابات‪ .‬علی بوستانی نیز با سه رای رتبه‬ ‫چهارم ای��ن انتخابات را در بخش ریاس��ت به خود‬ ‫اختصاص داد که اساس��ا ج��ای حرفی ندارد‪ .‬دو نفر‬ ‫ه��م به غیر از این چهار نفر رای داده بودند که باطل‬ ‫اعالم شد‪.‬‬ ‫ام��ا درحالی که بس��یاری رقابت اصلی را در کس��ب‬ ‫نایب رئیس��ی اتاق بین افرادی چون عس��گراوالدی‪،‬‬ ‫میرمحمدصادقی‪ ،‬ال اس��حاق‪ ،‬مجتبی خس��روتاج و‬ ‫مسعود دانش��مند می دانستند‪ ،‬غالمحس��ین شافعی‪،‬‬ ‫خدامراد احمدی‪ ،‬محسن جالل پور و پدرام سلطانی‬ ‫این مقام را به دست اوردند‪.‬‬ ‫‪ 185‬عض��و هی��ات نماین��دگان اتاق ای��ران از میان‬ ‫‪14‬کاندیدای نایب رئیس��ی به غالمحس��ین ش��افعی‬ ‫رای دادن��د تا وی نایب رئیس اول ش��ود‪ .‬ش��افعی‬ ‫جزو کس��انی بود که در انتخابات استانی در مقطعی‬ ‫صالحیتش مردود اعالم ش��ده بود‪ .‬شاید شهرستانی‬ ‫ب��ودن او که از اتاق خراس��ان رض��وی در انتخابات‬ ‫شرکت کرده بود‪ ،‬موفقیتش را در این عرصه موجب‬ ‫شد‪ .‬او در دوره پیشین اتاق ایران نیز در همین کسوت‬ ‫قرار داش��ت‪ .‬برخی او را س��لطان برخی محصوالت‬ ‫زراعی ایران می دانند‪ .‬ام��ا خدامراد احمدی به عنوان‬ ‫نماین��ده وزارت صنایع و معادن با کس��ب ‪ 169‬رای‬ ‫و نایب رئیس��ی دوم‪ ،‬نتیجه ای عجیب و قابل تامل را‬ ‫برای خود رقم زد‪.‬‬ ‫ش��اید تمایل اعضای اتاق ها ب��ه حضور یک نماینده‬ ‫از دولت در هیات رئیس��ه جه��ت افزایش تعامل ها و‬ ‫ ترجی��ح انها به اینک��ه این نماین��ده دولتی از بخش‬ ‫بازرگانی نباشد‪ ،‬این رای را برای او رقم زد‪ .‬احمدی‬ ‫جزو چهار نفری بود که برخی رس��انه ها در اس��تانه‬ ‫انتخاب��ات انه��ا را به عنوان اف��راد م��ورد نظر وزیر‬ ‫بازرگان��ی معرفی کردند؛ هرچن��د این وزارتخانه در‬ ‫مقام رسمی چنین خبری را رد کرد‪ .‬محسن جالل پور‬ ‫هم با ‪ 156‬رای نایب رئیس سوم و پدرام سلطانی نیز‬ ‫با ‪ 143‬رای نایب رئیس چه��ارم اتاق بازرگانی ایران‬ ‫ش��دند‪ .‬جالل پور در ماه های گذش��ته با ترتیب دادن‬ ‫ی هیات نمایندگان اتاق ها‬ ‫سفری جنجالی برای اعضا ‬ ‫ب��ه کرمان‪ ،‬حاشیه س��از ش��ده بود و پدرام س��لطانی‬ ‫نیز از گ��روه تحول خواهان به ریاس��ت فعلی حمید‬ ‫حسینی است که جزو چهره های جوان و مطلع اتاق‬ ‫محسوب می شود اما هیچ گاه نیرویی صاحب نفوذ و‬ ‫کارا در عرصه تعامل با بخش های حاکمیتی محسوب‬ ‫نمی شد‪.‬‬ ‫میرمحمد صادقی با ‪ 137‬رای‪ ،‬یحیی ال اسحاق با ‪95‬‬ ‫رای‪ ،‬هوش��نگ فاخر با ‪ 87‬رای‪ ،‬عسگراوالدی با ‪71‬‬ ‫رای‪ ،‬خس��روتاج با ‪ 68‬رای‪ ،‬یونس ژائله با ‪ 61‬رای‪،‬‬ ‫ابوالحس��ن خلیلی با ‪ 55‬رای‪ ،‬عوض محمد پارسا با‬ ‫‪ 32‬رای‪ ،‬محس��ن بهرامی ارض اق��دس با ‪ 30‬رای و‬ ‫مجیدرضا حری��ری با ‪ 12‬رای رتبه ه��ای بعدی این‬ ‫انتخاب را به خود اختصاص دادند‪ .‬ش��اید شکست‬ ‫اصل��ی برای میرمحمدصادقی بود ک��ه ابتدا انصراف‬ ‫خود را از ش��رکت در انتخابات اعالم و سپس اظهار‬ ‫کرد که به خاطر اصرار دوس��تان شرکت می کند و در‬ ‫نهای��ت با ‪ 6‬رای کمتر از این عرص��ه دور ماند‪ .‬این‬ ‫نخستین بار اس��ت که میرمحمدصادقی در سال های‬ ‫پس از پیروزی انقالب در هیات رئیس��ه اتاق حضور‬ ‫ن��دارد‪ .‬ال اس��حاق‪ ،‬رئیس دور پیش��ین و فعلی اتاق‬ ‫تهران نیز که بس��یاری خواس��تار حضور نیافتنش در‬ ‫ای��ن انتخابات بودند و دبیرکل اتاق تهران (راس��خ)‬ ‫نی��ز به نفع او انصراف داده ب��ود‪ ،‬دیگر بازنده بزرگ‬ ‫این بخش بود‪.‬‬ ‫در ای��ن انتخاب��ات همچنی��ن محمود اس�لامیان از‬ ‫ات��اق اصفهان ب��ا ‪ 137‬رای به عن��وان خزانه دار اتاق‬ ‫ایران انتخاب ش��د‪ .‬دیگر کاندیداهای خزانه دار اتاق‬ ‫بازرگانی ایران مس��عود دانشمند‪ ،‬ش��اهرخ ظهیری‪،‬‬ ‫محمدعلی عباس��ی و محمد مهدی رئیس زاده بودند‬ ‫که به ترتیب ‪ 18 ،55 ،132‬و ‪ 10‬رای کس��ب کردند‪.‬‬ ‫دانشمند تنها ‪ 5‬رای از رقیبش کمتر داشت‪.‬‬ ‫عبدالرحم��ان س��لیمانی از ات��اق اهواز نی��ز با ‪171‬‬ ‫رای به عنوان منش��ی اتاق ایران انتخاب ش��د‪ .‬دیگر‬ ‫کاندیداهای منش��ی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن‬ ‫ایران فاطمه مقیمی‪ ،‬پرویز حس��ابی و ترکمان غالمی‬ ‫ بودن��د که به ترتیب ‪ ،167‬هفت و س��ه رای کس��ب‬ ‫کردن��د‪ .‬مقیمی نیز که در ابتدای ش��مارش ارا تصور‬ ‫می ش��د حتما این مقام را به عنوان تنها زن حاضر در‬ ‫هیات رئیسه کسب خواهد کرد‪ ،‬با چهار رای کمتر از‬ ‫این کسوت باز ماند‪.‬‬ ‫محمد نهاوندیان پس از انکه مجددا رئیس اتاق ایران‬ ‫ش��د‪ ،‬بالفاصله در سخنانی گفت‪« :‬به هیچ وجه قصد‬ ‫ادامه این تعهد سخت را نداشتم‪ ،‬اما قول می دهم در‬ ‫حد توان به ش��رط ادامه همراهی ش��ما اعضای اتاق‬ ‫بازرگانی و صنایع و معادن تا پایان راه را ادامه دهم‪».‬‬ ‫او که از اقبالی نسبی در بین اعضای اتاق ها برخوردار‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما با دو انتقاد اساسی در دوره مدیرت خود‬ ‫مواجه بوده؛ یکی تعدد سفرهای انفرادی و محدود و‬ ‫دیگر‪ ،‬کم توانی در ایجاد تعامل با بخش های اجرایی؛‬ ‫چراک��ه همان طور که خاموش��ی توانمن��د در ایجاد‬ ‫ارتباط با دولت محس��وب می ش��د‪ ،‬نهاوندیان دارای‬ ‫توان ارتباطی با قوه مققنه ش��ناخته می شود‪ .‬حال باید‬ ‫دید او در دوره پیش رو با این دو انتقاد چه می کند‪.‬‬ ‫ش��اید ای��ن س��خنان نهاوندی��ان را فع�لا به عنوان‬ ‫حرف هایی احساس��ی تحت تاثیر جو محل انتخابات‬ ‫تصور ک��رد که گفته‪ ،‬م��ا اقتصاد ای��ران را در چهار‬ ‫سال اینده دگرگون خواهیم کرد و امیدواریم اهداف‬ ‫مربوط به سند چشم انداز در چهار سال اینده شکلی‬ ‫متفاوت داش��ته باش��د و ما بتوانیم تامین نرخ رش��د‬ ‫باالی هشت درصد را داشته باشیم‪.‬‬ ‫رئی��س هفتمی��ن دوره اتاق ایران در اولین نشس��ت‬ ‫خبری خود چهار روز پس از انتخابات نیز از تشکیل‬ ‫کمیت��ه ارزیاب��ی مدیران ای��ن ات��اق و همچنین تهیه‬ ‫منشور اخالقی برای اتاق خبر داد و تصریح کرد‪« :‬ما‬ ‫به یک اتاق نو نیاز داریم‪».‬‬ ‫او در جری��ان ای��ن نشس��ت در پاس��خ به پرس��ش‬ ‫خبرنگاری مبنی بر اینکه ایا نماینده ایران در سازمان‬ ‫ملل متحد شده اس��ت‪ ،‬با تایید نکردن ان گفت‪« :‬در‬ ‫صورت پیشنهاد نیز ترجیح می دهم در اتاق بمانم‪».‬‬ ‫محم��د نهاوندیان ‪ 57‬س��اله دارای م��درک دکترای‬ ‫اقتصاد از دانشگاه جرج واشنگتن است و در کارنامه‬ ‫فعالیت هایش ریاس��ت مرکز مطالعات جهانی شدن‪،‬‬ ‫نمایندگ��ی تام االختی��ار تجاری ایران و سرپرس��تی‬ ‫موسس��ه مطالعات و پژوهش های بازرگانی به چشم‬ ‫می خورد‪.‬‬ ‫وی درباره پیشکسوتان اتاق که در این دوره نتوانستند‬ ‫در هیات رئیس��ه اتاق راه پیدا کنند‪ ،‬می گوید‪« :‬افراد‬ ‫پیشکس��وت را نبای��د به م��وزه فرس��تاد و یک یک‬ ‫اعضای اتاق جزو س��رمایه عظیم اتاق هس��تند که از‬ ‫ظرفیت های انها استفاده خواهیم کرد‪».‬‬ ‫اما علینقی خاموش��ی که در انتخابات ریاس��ت اتاق‬ ‫ایران برای دومین بار متوالی نتوانس��ت پیروز ش��ود‪،‬‬ ‫گفته که اگر وقت کنم در جلس��ات هیات نمایندگان‬ ‫اتاق بازرگانی ایران شرکت می کنم‪.‬‬ ‫او می گوید فعال که شکست خورده ایم‪ ،‬حاال تا بعد‪.‬‬ ‫ببینیم چه می شود‪.‬‬ ‫او که ‪ 27‬س��ال مسند ریاست اتاق ایران را در اختیار‬ ‫داش��ته وقتی چهار س��ال قبل در انتخابات شکست‬ ‫خ��ورد‪ ،‬اتاقی ها عنوان رئیس افتخ��اری را به او داده‬ ‫بودند؛ عنوانی که بعدا به کل فراموش شد‪.‬‬ ‫میرمحمدصادقی هم هرچن��د عنوان می کند که دادن‬ ‫اتاق به دس��ت افراد کم تجربه کار صحیحی نیس��ت‪،‬‬ ‫اما تاکید دارد که هر تقاضایی هیات رئیسه اتاق از او‬ ‫داشته باشد‪ ،‬در خدمتگزاری اماده است‪.‬‬ ‫او البته برخالف خاموش��ی تاکید می کند که در تمام‬ ‫جلس��ات هیات نمایندگان هم ش��رکت خواهد کرد‪.‬‬ ‫اما دیگر بازنده عرصه انتخابات امسال عسگراوالدی‬ ‫بود که تاکنون فعال واکنش��ی به این انتخابات نش��ان‬ ‫نداده است‪.‬‬ ‫به هر حال انتخابات امس��ال نش��ان داد اهنگ تغییر‬ ‫که از چهار س��ال پیش در ات��اق بازرگانی و صنایع و‬ ‫مع��ادن ایران نواختن گرفت همچن��ان ادامه دارد؛ اما‬ ‫همین ح��اال این نگرانی را به وجود اورده که ترکیب‬ ‫هیات رئیسه دوره اخیر‪ ،‬از وزن و وزنه دلگرم کننده ای‬ ‫در استفاده از تجربیات و ارتباطات حاصل از سال ها‬ ‫تجربه در این عرصه و عرصه های مرتبط‪ ،‬خالی شده‬ ‫که ممکن اس��ت خود مشکل س��از باش��د‪ .‬حال باید‬ ‫منتظر ماند و نتیجه را دید‪g.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫بازی انتخابات را بلد نبودیم‬ ‫گفت وگو با نامزد هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران‬ ‫حمیدرضا نصیری نژاد‬ ‫‪2‬مجید رضا حریری‪ ،‬عضو اتاق بازرگانی تهران است که برای عضویت در هیات رئیسه‬ ‫اتاق ایران نیز کاندیدا شد‪ ،‬اما نتوانست رای الزم را برای حضور در صندلی های هفت گانه‬ ‫هیات رئیسه کسب کند‪ .‬او اگر چه هیات رئیسه کنونی را قانونی و قابل احترام می داند‪ ،‬اما‬ ‫انتقادهایی نسبت به نحوه جمع اوری ارا دارد‪ .‬وی همچنین معتقد است در این دوره‬ ‫به جای تخصص‪ ،‬بیشتر اقوام برنده انتخابات هیات رئیسه بوده اند‪ .‬با او که در دو انتخابات‬ ‫اخیر تهران و ایران‪ ،‬انجمن پیشگامان اقتصاد ایران را به عنوان یک تشکل موثر و جدید در این‬ ‫حوزه هدایت می کرد و دبیرکلی ان را برعهده داشت که در نهایت پنج سهم از مجمع اتاق‬ ‫تهران را به خود اختصاص داد‪ ،‬درباره متن و حاشیه انتخابات هفتمین دوره هیات رئیسه اتاق‬ ‫بازرگانی و صنایع و معادن ایران گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫‪52‬‬ ‫حاال که انتخابات هیات رئیسه برگزار شده و‬ ‫به منزل نهایی رسیده است ‪ ،‬ترکیب جدید را‬ ‫چه طور می بینید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من یک ضع��ف جدی در جریان انتخابات‬ ‫هیات رئیس��ه‪ ،‬موضوع جغرافیا بود‪ .‬به ط��ور واقع این‬ ‫است که عمده اتفاقات فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی‬ ‫در تهران قوی تر از بقیه جاهاس��ت‪ .‬اینکه حاال خیلی‬ ‫بخواهیم س��هم خواهی کنیم‪ ،‬درست نیس��ت‪ .‬در این‬ ‫ل برق‬ ‫انتخابات تش��کل هایی مانند مواد غذایی‪ ،‬تشک ‬ ‫و شهرس��تان ها هر کدام سهم می خواس��تند‪ .‬در واقع‬ ‫گروه ها در نقط��ه ای به تفاهم رس��یدند که هیچ کدام‬ ‫از مالک های س��واد‪ ،‬س��وابق فعالی��ت و از این جمله‬ ‫نتوانس��ت به یک لیست برس��د‪ .‬تنها چیزی که دیدیم‬ ‫این بود که بر اس��اس قوم گرایی‪ ،‬افراد متحد ش��دند و‬ ‫م��ا دیدیم که شهرس��تان ها اعالم کردن��د چهار نفر از‬ ‫هفت نفر را می خواهند و ان را هم گرفتند‪.‬‬ ‫انها به عنوان یک بازیگر‪ ،‬خوب بازی کردند و انچه را‬ ‫که می خواستند‪ ،‬گرفتند؛ اما ایا این درست بود یا نه؟ به‬ ‫نظر من درس��ت نبود‪ ،‬یعنی ادم ها را براساس موقعیت‬ ‫جغرافیایی نمی توان در هیات رئیسه سهیم کرد‪.‬‬ ‫به هر حال این روش االن جواب داده است‪.‬‬ ‫‪ l‬درس��ت است‪ ،‬اما حقیقت این اس��ت که ادم ها را‬ ‫ب��ر اس��اس ش��خصیت‪ ،‬نف��وذ و به درد تش��کیالت‬ ‫خوردنشان باید تقسیم بندی کرد‪ .‬البته این به مفهوم این‬ ‫نیست که افراد منتخب به درد اتاق نمی خورند‪ .‬تقریبا‬ ‫من تک تک انها را می شناسم‪ .‬انها افرادی قوی هستند‪،‬‬ ‫ام��ا از اینها بهتر هم وجود داش��ت‪ .‬ایا به صالح اتاق‬ ‫است که خودش را از تجربه سوا کند؟ در عین حال که‬ ‫من موافق تغییر و جوان گرایی هستم‪ ،‬اما این به مفهوم‬ ‫کنار گذاشتن تجربه نیست‪ .‬اگر ما امروز تصمیم بگیریم‬ ‫با بخش��ی از حاکمیت البی کنیم‪ ،‬البی گر پرنفوذ ما در‬ ‫هیات رئیسه کیست؟‬ ‫ش��م ا ترکی��ب کنون��ی هیات رئیس��ه را‬ ‫نمی پسندید؟‬ ‫‪ l‬من از نظر ش��کلی و ماهوی به ترکیب هیات رئیسه‬ ‫انتق��اد دارم و معتقدم در این دوره فارغ از بحث ادم ها‬ ‫به قضیه نگاه شد‪ .‬فارغ از برنامه ها نگاه شد‪ .‬تنها کسی‬ ‫که برنامه داش��ت‪ ،‬پدرام سلطانی بود‪ .‬بقیه مگر برنامه‬ ‫داش��تند؟ از نهاوندیان که م��ورد وثوق عمده افراد بود‬ ‫و تقریبا اغلب اعضا روی او نظر مثبت داشتند بگیرید‬ ‫تا بقیه‪.‬‬ ‫البت��ه با وج��ود تمام ش��ایعات‪ ،‬ما معتق��د بودیم اگر‬ ‫نهاوندی��ان بیاید‪ ،‬دلیلی ن��دارد دیگ��ران بیایند‪ ،‬چون‬ ‫ایش��ان ادم معقولی اس��ت و کسی اس��ت که می شود‬ ‫از او اس��تفاده خ��وب کرد‪ .‬هم خوش بیان اس��ت‪ ،‬هم‬ ‫خوش برخورد و هم در سطوح بین المللی قابل ارائه و‬ ‫دارای نفوذ در بدنه حاکمیت است‪.‬‬ ‫ب��ه هر حال در این دوره‪ ،‬برنامه در هیات رئیس��ه رای‬ ‫نی��اورد‪ ،‬بلکه قومیت گرای��ی رای اورد‪ .‬این مبنا را من‬ ‫نمی فهمم‪ .‬ش��خصیت ادم ها را زیر سوال نمی برم‪ ،‬اما‬ ‫مبنای این روش توضیح داده نشد‪ .‬معتقدم در این اتاق‬ ‫زمانی اقای خاموشی خودش اتاق را اداره می کرد‪ ،‬بعد‬ ‫اقای نهاوندیان که معتقد به فضای جمعی و تشکیالت‬ ‫کارامد بود‪ ،‬مستقر شد‪.‬‬ ‫با این تغییری که در ترکیب هیات رئیسه ایجاد‬ ‫ش��د‪ ،‬می توان به تغییر روش های اجرایی و‬ ‫کار اتاق امیدوار بود؟‬ ‫‪ l‬م��ا در این دو دوره خیل��ی تفاوت عملکرد از اتاق‬ ‫ندیدیم‪ ،‬چون ماهیت اتاق خیلی بیش��تر از این نیست‪.‬‬ ‫االن هم که هیات رئیسه تغییر کرد‪ ،‬خیلی چیزی عوض‬ ‫نمی ش��ود و نباید تصور کرد که هم��ه چیز زیر و رو‬ ‫می شود‪ .‬به هر حال‪ ،‬حداکثر استفاده را باید از ظرفیت‬ ‫اتاق کرد و این هم زمانی محقق می ش��ود که حداکثر‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫استفاده را از افرادی که در اتاق هستند‪ ،‬داشته باشیم‪.‬‬ ‫با تجربه ها‪ ،‬جوان ها‪ ،‬کس��انی که تجربه دارند‪ ،‬کسانی‬ ‫که وقت می گذارند‪ ،‬اینها هر کدام یک امتیاز برای اتاق‬ ‫هس��تند‪ ،‬اما اینکه دیوار بکشیم و بگوییم شهرستان ها‪،‬‬ ‫بازاری ها و دانشگاهی ها‪ ،‬هیچ کدام ظرفیت اتاق نیست‬ ‫و همه را باید با هم در نظر بگیریم‪.‬‬ ‫ی��ک موضوع دیگر در انتخابات این بود که‬ ‫اقای نهاوندیان با اختالف ارای بسیار زیادی‬ ‫انتخاب شد‪ .‬دلیل این اتفاق چه بود؟ ایا این‬ ‫نتیجه فقدان رقیب را نشان نمی دهد؟‬ ‫‪ l‬صندلی ریاس��ت از نظر شکلی کاندیداهای خوبی‬ ‫داش��ت‪ .‬اقای خاموشی یک نماد فکری در اتاق است‪،‬‬ ‫بگذریم که دوستان سنتی ایشان با او خط و مرز داشتند‪.‬‬ ‫اقای بازرگانی هم نماد یک جریان بود‪ .‬بد نیست حاال‬ ‫که یک که فضا ارام شده‪ ،‬کمی نگاه کنیم و ببینیم اگر‬ ‫اق��ای بازرگانی نماد جریان دولت��ی بود و به این دلیل‬ ‫رای نی��اورد‪ ،‬چرا اقای خدامراد احم��دی رای اورد؟‬ ‫اگر این ق��در معتقدیم این باش��گاه بخش خصوصی‬ ‫اس��ت و به همین دلیل بازرگان��ی را کنار می گذاریم‪،‬‬ ‫پس چرا اقای احمدی نایب رئیس می شود؟ من هنوز‬ ‫در این باره تحلیلی ندارم‪ ،‬اما درباره نهاوندیان می دانم‬ ‫که او شخص محبوبی است و شخصیت او باعث شد‬ ‫اختالف رایش این قدر زیاد باشد‪.‬‬ ‫نهاوندیان کسی است که هیچ کس از او نرنجیده است‪،‬‬ ‫البته خیلی ها به او انتقاد دارند‪ ،‬حتما خیلی از کارهای‬ ‫ایشان هم صحیح نیس��ت‪ ،‬مثل سازمان اداری اتاق که‬ ‫مرتب نیست‪.‬‬ ‫اتفاقا می خواستم نقدتان را نسبت به عملکرد‬ ‫رئیس دوره قبل بدانم‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ن یک بار صحبتی ب��ا اقای نهاوندی��ان کردم و‬ ‫پرس��یدم شما ان شهرداری هس��تید که گل می کارد و‬ ‫باغچه درس��ت می کند و خیابان را اسفالت می کند یا‬ ‫ان هس��تید که طرح جامع ش��هر را می نویسد؟ چون‬ ‫شهرداری که طرح جامع ش��هر را می نویسد محبوب‬ ‫نیست‪ ،‬چون کار زیربنایی می کند‪.‬‬ ‫س��والم را پرس��یدم و جواب ان را هم هنوز نگرفته ام‪.‬‬ ‫البته من ایش��ان را تلفیقی از هر دو می بینم‪ .‬به هرحال‬ ‫من معتقدم در هیات نمایندگان اتاق ادم های مشخص‬ ‫و خوش��فکر وجود دارند و رئیس اتاق خیلی احتیاج‬ ‫ندارد که مشاوره از بیرون بگیرد‪ .‬من به این اعتقاد دارم‬ ‫که تعداد حلقه مشورتی که حقوق از اتاق می گیرند و‬ ‫از بیرون اتاق امده اند و اتاق را نمی شناسند‪ ،‬زیاد است‪.‬‬ ‫نمی گویم این تعداد به صفر برسد و بد نیست اگر چند‬ ‫نف��ر از بیرون ما را ارزیابی کنند‪ ،‬اما باید وجه عمده از‬ ‫ظرفیت خود اتاق باشد‪.‬‬ ‫نهاوندیان هم کس��ی نیس��ت که انتقاد ها را به شخص‬ ‫خودش بگیرد‪ .‬ش��ناخت من این اس��ت که با ایش��ان‬ ‫می ش��ود دربار ه خیلی چیز ها بحث ک��رد‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫رابطه ش��خصی با او به هم بخورد‪ .‬این اس��ت که االن‬ ‫این توقع را دارم که از ظرفیت کارشناسی اتاق استفاده‬ ‫کند‪ .‬من معتقد نیستم که اتاق باید تحقیق کند و قانون‬ ‫بنویس��د‪ ،‬بلکه معتقدم اتاق باید به قانونی که مجلس‬ ‫می نویس��د‪ ،‬کم��ک و ان را‪ ،‬تصحیح کند و پیش��نهاد‬ ‫بده��د‪ .‬اگر ه��م می خواهد تحقیق کند‪ ،‬ه��ر کار کند‬ ‫نمی تواند یک مرکز تحقیقات وسیع داشته باشد‪ ،‬بلکه‬ ‫باید تحقیق اش را سفارش بدهد به مراکز دانشگاهی و‬ ‫نتیجه ان را پیاده کند‪ .‬معتقدم نهاوندیان بهتر است دور‬ ‫خودش را خلوت کند‪.‬‬ ‫روندی هم که در دوره قبلی ش��دت گرفت‪،‬‬ ‫برگزاری جلس��ات صبحانه ب��ود‪ ،‬اما برخی‬ ‫منتقدان معتقد بودند این جلس��ات کارایی‬ ‫خاصی ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬جلسات صبحانه به نظر من در فضای البی هایی که‬ ‫من برای اتاق متصورم‪ ،‬می تواند جلسات خوبی باشد‪،‬‬ ‫یعنی نفس اینکه ما با مسئوالن مملکتی بنشینیم و حرف‬ ‫بزنیم خوب اس��ت‪ ،‬اما اینکه جلسات صبحانه تا کنون‬ ‫منجر به نتیجه شده باشد را شخصا ندیده ام‪ .‬برای اینکه‬ ‫جلسات سامان نداشت؛ نه دستور جلسه معلوم بود و‬ ‫نه خروجی ان‪.‬‬ ‫یعنی امدیم‪ ،‬نشس��تیم و انتقاد ش��د‪ ،‬اما خیلی انتقاد ها‬ ‫شخصی و گروهی بود‪ .‬جلسات صبحانه خوب است‬ ‫به ش��رط اینکه اول برای هر موردی دستور کار وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬دیگر نکته اینکه یک عده ادم محدود برای‬ ‫هر نوع جلسه صبحانه دعوت می شدند‪ .‬یعنی اگر وزیر‬ ‫جهاد کش��اورزی میهمان اتاق بود‪ ،‬شاکله کسانی که با‬ ‫او صبحانه می خوردند همانی ب��ود که با وزیر صنایع‬ ‫می خوردن��د و همانی بود که با رئی��س بانک مرکزی‬ ‫صبحانه می خوردند‪ .‬این نش��انه نداش��تن یک دستور‬ ‫جلس��ه مناسب اس��ت‪ ،‬در حالی که در جلسه با وزیر‬ ‫جهاد کشاورزی باید کس��انی حضور داشته باشند که‬ ‫فعال حوزه کش��اورزی هستند‪ .‬دستور جلسه هم باید‬ ‫باش��د که معلوم باش��د چه حرف هایی قرار است زده‬ ‫شود و نتیجه هم معلوم باشد‪.‬‬ ‫به هرحال با دو س��اعت صبحانه خوردن موضوع تمام‬ ‫ح باب است‪ .‬باید از ان استفاده شود تا‬ ‫نمی شود‪ ،‬بلکه فت ‬ ‫ادم های زیردست ان مسئول موضوع را پیگیری کنند‪.‬‬ ‫اگر این طور ش��د‪ ،‬می گوییم جلس��ات صبحانه به یک‬ ‫نتیجه منجر ش��د‪ ،‬ولی اگر جلسه گذاشتیم‪ ،‬از مسئول‪،‬‬ ‫دعوت کردیم و ادم های مش��خص و خاص در جمع‬ ‫بودند‪ ،‬مدیر دولتی یک متلک به بخش خصوصی گفت‬ ‫و نماین��ده اتاق یک نقطه ضعف دولتی را بزرگ کرد‪،‬‬ ‫چیزی از ان خارج نمی شود‪ .‬به هرحال شکل جلسات‬ ‫تا االن خوب نبوده و باید شکل جدیدی بگیرد‪.‬‬ ‫بعض��ی انتقادها ه��م به س��فرهای خارجی‬ ‫اق��ای نهاوندیان مطرح بود‪ .‬فکر می کنید در‬ ‫این دوره باید شکل این سفرها تغییر کند؟‬ ‫‪ l‬تعدد سفرها نقطه ضعف نیست‪ ،‬اما اول باید برای‬ ‫این س��فرها استراتژی داشته باشیم و معلوم شود برای‬ ‫چه این س��فر انجام می ش��ود‪ .‬ما انتقادم��ان از مقامات‬ ‫دولتی این اس��ت که چرا وقتی سفر می روید‪ ،‬از بخش‬ ‫خصوصی کس��ی را نمی برید‪ .‬این انتقاد را می توانیم از‬ ‫رئیس اتاق هم داشته باشیم‪.‬‬ ‫برخی سفرها هس��ت که کنفرانس است و قرار است‬ ‫در ان اعالم موضع شود‪ .‬اینجا شاید نیاز نیست هیات‬ ‫همراه باشد‪ .‬البته اگر درست فکر کنیم‪ ،‬می شود در این‬ ‫کنفرانس ه��ا هم البی کرد و بد نیس��ت که یک هیات‬ ‫چند نف��ره همراه باش��د‪ .‬وزیر خارجه م��ا نمی تواند با‬ ‫وزیر خارجه انگلیس بنشیند‪ ،‬چون دو کشور با هم در‬ ‫س��طح بین الملل موضع دارند‪ ،‬ولی نمایندگان اتاق که‬ ‫می توانند با همتای خود حرف بزنند‪ .‬می توانیم بگوییم‬ ‫که موضوعات حوزه سیاست نباید بر روابط اقتصادی‬ ‫تاثیر بگذارد‪ .‬متاس��فانه در سفرها‪ ،‬بخش خصوصی با‬ ‫دولت همراه نمی شود یا اگر هم بوده‪ ،‬فضای گفت وگو‬ ‫و مفاهمه فراهم نبوده‪ ،‬ولی همراه رئیس اتاق به نظر من‬ ‫حتما در کنفرانس ها باید برویم‪ .‬در مجموع فکر می کنم‬ ‫مفیدتر است که رئیس اتاق به جای سفر خارجی تک‬ ‫نفره یا محدود‪ ،‬یک هیات از نمایندگان همراهش باشد‪.‬‬ ‫این‪ ،‬هم به نفع رئیس اتاق است‪ ،‬هم به نفع اتاق‪.‬‬ ‫یک نکته قابل توجه دیگر هم این اس��ت که‬ ‫در ای��ن دوره‪ ،‬مثل بقیه دوره ها هیچ خانمی‬ ‫ در هیات رئیسه حضور ندارد‪.‬‬ ‫ی در هیات رئیس��ه‬ ‫‪ l‬خانم ها در هیچ دوره ای س��هم ‬ ‫نداش��ته اند‪ .‬من حتی می پرس��م در کدام هیات رئیسه‬ ‫خانم ها س��هم دارن��د؟ مگر اتاق بازرگانی‪ ،‬س��وای از‬ ‫جامعه ایران اس��ت؟ قاعده در کشور ما این است‪ .‬این‬ ‫را البته ممکن اس��ت من و شما نپسندیم‪ ،‬ولی واقعیت‬ ‫این اس��ت که از مجموع دارن��دگان کارت بازرگانی‬ ‫‪ 10‬تا ‪ 12‬نفر خانم هستند‪.‬‬ ‫البته من ش��خصا با تفکیک مخالفم‪ .‬حتی با تاسیس‬ ‫شورای بانوان در اتاق هم مخالف بودم‪ ،‬چون معتقدم‬ ‫تاجر‪ ،‬تاجر است‪ .‬اتفاقا بر عکس خانم هایی که فکر‬ ‫می کنند این یک روش فمینیستی است‪ ،‬من معتقدم‬ ‫یک تبعیض جنس��ی اس��ت‪ .‬به هر حال‪ ،‬خانم های‬ ‫بازرگان هم داخل مجموعه بازرگان ها قرار می گیرند‪.‬‬ ‫تع��داد انها هم در هر دوره هیات نمایندگان افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬االن ‪ 12‬نفر از ‪ 350‬نفر هستند‪ .‬اگر این تعداد‬ ‫افزایش یابد‪ ،‬میزان تاثیر انها هم بیشتر می شود‪.‬‬ ‫س��وال اخر هم درباره انجمن پیش��گامان‬ ‫اقتصاد و شخص شماست‪ .‬چرا هیچ کدام‬ ‫نتوانستید در هیات رئیسه اتاق ایران حضور‬ ‫داشته باشید؟‬ ‫‪ l‬به هر ح��ال عم��ده م��ا متمرک��ز بودی��م روی‬ ‫اق��ای عس��گر اوالدی که به هر دلیلی ظاهرا ایش��ان‬ ‫اقبال نداشت‪ .‬نکته دیگر اینکه کسانی توانستند وارد‬ ‫هیات رئیسه شوند که بیش��تر از ما تبلیغ کردند‪ .‬انها‬ ‫ب��ازی انتخاب��ات را بهتر از ما بلد بودن��د و ما بازی‬ ‫انتخابات را بلد نبودیم‪ .‬درباره خودم هم باید بگویم‬ ‫که م��ن از اول هم برای خ��ودم رای باالیی متصور‬ ‫نب��ودم‪ ،‬اما ب��رای خودم بعضی چیزها باید روش��ن‬ ‫می شد‪ .‬از روز قبل انتخابات کسانی به من می گفتند‬ ‫که رای خواهیم داد‪ .‬من به دالیلی روی رای دوستان‬ ‫تهران��ی و رای تش��کل ها به دلی��ل موضع صریحی‬ ‫که نسبت به انها داش��تم‪ ،‬حساب نمی کردم‪ ،‬ولی به‬ ‫هرحال ‪ 40‬تا ‪ 50‬نفر از دوس��تان شهرستان ها به من‬ ‫می گفتن��د می خواهیم به ت��و رای بدهیم‪ .‬به هرحال‬ ‫امتحان کردیم و دیدیم که نتیجه چه شد! ‪g‬‬ ‫وقتی یک چهره قدیمی اتاق‬ ‫بازرگانیمانند‬ ‫اسداهلل عسگر اوالدی از‬ ‫دوستان قدیمی خود با‬ ‫دلگیری جدا شد ‪ ،‬بسیاری او‬ ‫را وزنه ای تمام شده در این‬ ‫عرصهپیش بینیمی کردند؛‬ ‫تصوری که با رتبه سوم‬ ‫او درانتخابات تهران به هم‬ ‫ریخت‪ .‬حاال بسیاری عامل‬ ‫اصلی تصمیم ها و رفتارهای‬ ‫اخیر او را فرد دست راستش‬ ‫در اتاق مشترک ایران و‬ ‫چین‪ ،‬یعنیمجیدرضاحریری‬ ‫می دانند‬ ‫‪53‬‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪54‬‬ ‫سرنوشت وزارت ورزش‬ ‫به دنبال گزینه ای بهتر‬ ‫اگر رئیس فدراسیون ها به مجلس نمی رفتند‬ ‫تقی میری‬ ‫‪1‬‬ ‫حمی��د س��جادی صدایش مثل همیش��ه نبود وقتی‬ ‫می خواس��ت از برنامه هایش ب��رای وزارت ورزش و‬ ‫جوان��ان بگوید؛ اظهاراتی که اتفاقا مخالفان س��جادی‬ ‫درباره اش اینگونه قضاوت کرده اند‪« :‬این حرف ها برنامه‬ ‫نبود‪ ».‬اما این همه مش��کالت سجادی برای رسیدن به‬ ‫پست وزارت ورزش و جوانان نبود‪ .‬او در حالی پشت‬ ‫ تریبون قرار گرفت ت��ا از خودش و برنامه هایش دفاع‬ ‫کند که عده ای از روسای فدراسیون های ورزشی کمی‬ ‫ دورتر از او به انتظار نشسته بودند تا شاهد رای اعتماد‬ ‫مجلس��ی ها به سجادی باش��ند؛ انتظاری که در ادامه با‬ ‫دس��ت زدن برای س��جادی واکنش منفی مجلس را به‬ ‫دنبال داش��ت؛ جایی که علی الریجانی مجبور شد به‬ ‫ای��ن افراد تذکر بدهد که نظم مجل��س را حفظ کنند‪.‬‬ ‫این اتفاق و البته دفاعیه حمید سجادی در صحن علنی‬ ‫مجلس ش��ورای اسالمی هرگز در شان ورزش نبود و‬ ‫حتی می توان گفت ش��ان ورزش با این دست زدن ها‬ ‫پایین امد‪ .‬هیات همراه س��جادی انقدر ناهماهنگ بود‬ ‫که چند س��اعت پ��س از عدم رای اعتم��اد مجلس به‬ ‫سجادی یکی از همین روسای فدراسیون ها شدیدا وی‬ ‫را مورد انتقاد قرار داد و گفت‪« :‬بهتر بود سعیدلو معرفی‬ ‫می ش��د‪ ».‬حمید س��جادی با چنین ترکی��ب پیچیده ای‬ ‫می خواس��ت مجلس را تحت تاثیر قرار بدهد؛ اتفاقی‬ ‫که به ضرر خودش تمام ش��د‪ .‬اگر اقدام سجادی امری‬ ‫حرفه ای به حساب بیاید احتماال در اینده شاهد حضور‬ ‫پزشکان حین دفاعیه وزیر بهداشت و درمان و همچنین‬ ‫دس��ت زدن مهندسان برای وزیر نفت در صحن علنی‬ ‫مجلس خواهیم بود‪ .‬بنابراین سجادی در نخستین گام‬ ‫برای تحت تاثیر قرار دادن نمایندگان هرگز استراتژی‬ ‫درستی نداشت‪ .‬از این گذش��ته او نتوانست با قدرت‬ ‫از برنامه های خود دفاع کند‪ .‬هرچند مش��کل سجادی‬ ‫از جایی ش��روع شد که احس��اس می کرد می تواند در‬ ‫قامت وزیر ورزش و جوانان چهره ای قابل دفاع باشد‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که برخالف تصور او بس��یاری از‬ ‫اهالی ورزش ضمن احترام به توانمندی های س��جادی‬ ‫تاکید می کنن��د وزارت ورزش به مدیری توانمند نیاز‬ ‫دارد‪ .‬با این حس��اب مدیری که کارنامه اش همواره با‬ ‫فراز و نش��یب فراوان همراه بوده‪ ،‬هرگز نمی توانست‬ ‫گزینه مناس��بی برای هدایت وزارت ورزش و جوانان‬ ‫محس��وب ش��ود‪ .‬ماج��را وقت��ی دردناک تر ش��د که‬ ‫س��جادی تصمیم گرفت پشت تریبونی که قرار بود از‬ ‫برنامه هایش سخن بگوید فاز گفت وگو را به سمت و‬ ‫سوی درددل های ش��خصی اش کشید‪ .‬اتفاق بد همین‬ ‫ج��ا رخ داد؛ گزینه ای که نمایندگان عالقه مند بودند از‬ ‫برنامه هایش برای وزارت ورزش بدانند به یکباره تغییر‬ ‫جهت داد و تصمیم گرفت درباره مسائلی حرف بزند‬ ‫که هیچ ارتباطی به خواس��ته مجلس نداشت‪ .‬او گفت‬ ‫ک��ه حتی یک عکس هم از مدال طالیی که زیر پرچم‬ ‫ایران گرفته اس��ت ندارد و همین باعث ش��ده تا دلش‬ ‫بسوزد‪ .‬این حرف سجادی درددل خوبی نبود‪ .‬چه بعد‬ ‫از ع��دم رای اعتماد مجلس برخی از نمایندگان نیز در‬ ‫این زمینه دس��ت به انتقاد زدند‪ .‬اما این همه مشکالت‬ ‫معاون سازمان ورزش نبود‪ .‬حرف های امیدوار رضایی‬ ‫ش��اید نش��انه خوبی اس��ت از انچه باعث شد حمید‬ ‫سجادی وزیر ورزش نشود؛ انجا که رئیس فراکسیون‬ ‫ورزش مجل��س در مصاحب��ه ب��ا خبرگ��زاری فارس‬ ‫می گوید‪« :‬برخی ش��ائبه های سیاس��ی در رای نیاوردن‬ ‫س��جادی بی تاثیر نبود‪ ».‬اما به دور از همه این شائبه ها‬ ‫باید بپذیریم که وزارت ورزش به چهره ای قوی تر نیاز‬ ‫دارد؛ چهره ای که به جای توضیح درباره برخی ابهامات‬ ‫و اتهامات بیشتر به تشریح برنامه هایش بپردازد‪g .‬‬ ‫سجادی موفق به کسب رای اعتماد نشد‬ ‫محمد جواد پاینده‬ ‫معرفی سجادی از سوی رئیس جمهور‬ ‫محموى احمدی نژاد در ابتدای این نشس��ت با اشاره‬ ‫به اهمیت ورزش اظهار داش��ت‪« :‬ام��روز ورزش از‬ ‫عرصه های مهمی اس��ت که کل جوامع بشری و همه‬ ‫ملت ایران مس��تقیم و غیرمس��تقیم درگیر ان هستند‪.‬‬ ‫ام��روز ورزش فقط ی��ک کار قهرمانی ی��ا هنرمندی‬ ‫ف��ردی نیس��ت‪ ،‬بلک��ه ام��روز ورزش تولید کننده و‬ ‫پایدار کننده فرهنگ هاست‪ .‬ورزش امروز نشان دهنده‬ ‫موفقی��ت یک مدیریت‪ ،‬اقتدار ی��ک ملت و حقانیت‬ ‫یک نظریه است‪».‬‬ ‫احمدی نژاد سپس به تشکیل وزارت ورزش و جوانان‬ ‫اشاره کرد و گفت‪« :‬برای مس��ئولیت این وزارتخانه‬ ‫که برای اولین بار در کش��ور برپا می ش��ود‪ ،‬دولت و‬ ‫رئیس جمهور تالش کردند که از خانواده ورزش و از‬ ‫دل ورزش ف��ردی را انتخاب کنند که هم دانش الزم‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سه شنبه‪ ،‬اخرین روز از بهار‪ 1390‬روز خاصی‬ ‫ب��رای ورزش کش��ور ب��ود؛ روز انتظ��ار و تعیین‬ ‫سرنوش��ت پس از ماه ها بالتکلیفی و سر در گمی‪.‬‬ ‫انتخاب حمید س��جادی به عنوان وزیر پیشنهادی‬ ‫دولت در اغاز فعالی��ت وزارت ورزش و جوانان‬ ‫می توانس��ت به هر ترتیب شرایط نامساعد ورزش‬ ‫کشور را به پایان برساند‪ ،‬اما با مخالفت نمایندگان‬ ‫مجلس سجادی موفق به کسب رای اعتماد نشد‪.‬‬ ‫محم��ود احمدی نژاد‪ ،‬حمید س��جادی را به عنوان‬ ‫نخس��تین گزین��ه در هدای��ت وزارت ورزش و‬ ‫جوان��ان انتخ��اب کرده ب��ود؛ یکی از مس��ئوالن‬ ‫س��ازمان تربیت بدنی با سابقه ورزشی و همچنین‬ ‫سابقه و تجربه مدیریت ورزش‪ ،‬اما مخالفت ‪137‬‬ ‫نماینده مجلس با انتخاب سجادی نشانگر ان بود‬ ‫که خانه ملت در انتظار معرفی گزینه ای با تجربه و‬ ‫سوابق بیشتر و ارزشمند تر است‪.‬‬ ‫حمی��د س��جادی پی��ش از ورود به جلس��ه روز‬ ‫سه ش��نبه مورد حمایت بخش��ی از جامعه ورزش‬ ‫کش��ور قرار گرف��ت‪ ،‬از این جهت ک��ه به عنوان‬ ‫یک پیشکس��وت ورزشی و قهرمان ملی بخشی از‬ ‫نگرانی ها و مش��کالت موجود در ورزش کش��ور‬ ‫را به خوبی می ش��ناخت‪ ،‬اما ای��ن ویژگی از نگاه‬ ‫نماین��دگان مجلس برای تصدی وزارتخانه جدید‬ ‫که ع�لاوه بر مش��کالت جاری جامع��ه ورزش‪،‬‬ ‫چالش ه��ای فراوان دیگری در پیش خواهد داش��ت‬ ‫کاف��ی نبود‪ .‬به هر ترتیب صالحیت س��جادی‪ ،‬وزیر‬ ‫پیش��نهادی وزارت ورزش و جوانان در نهایت با ‪87‬‬ ‫رای س��فید‪ 137 ،‬رای کب��ود و ‪ 23‬رای ممتنع تایید‬ ‫نشد تا تشکیل وزارت جدید و انتخاب وزیر باز هم‬ ‫به تعویق بیفتد‪.‬‬ ‫مهمترین مش��کل و نگرانی موجود در جامعه ورزش‬ ‫البته نزدیکی رقابت های المپیک و سرگردانی تیم ها و‬ ‫فدراسیون های ورزشی است‪ ،‬چرا که شرایط موجود‬ ‫ممکن است زمینه ساز ناکامی کاروان ورزش ایران در‬ ‫رقابت های المپیک باشد‪.‬‬ ‫را داشته باش��د و هم تخصص دانشگاهی اش در‬ ‫رشته تربیت بدنی باشد و خود یک ورزشکار تراز‬ ‫باال و اش��نا به رموز ورزش باشد و در نهایت در‬ ‫مدیریت ورزش سابقه و تجربه موفقی داشته باشد‬ ‫که رسیدیم به اقای سید حمید سجادی‪».‬‬ ‫احمدی نژاد با بیان اینکه س��یدحمید س��جادی از‬ ‫نیروه��ای انقالب��ی‪ ،‬متدین‪ ،‬متخصص ورزش��ی‪،‬‬ ‫قهرمان برجس��ت ه ای��ران و دارای ‪ 14‬مدال جهانی‬ ‫و اس��یایی اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬ایش��ان مربی و دارای‬ ‫تجربی��ات گوناگ��ون در مدیری��ت ورزش و در‬ ‫هدایت گروه های ورزش��ی هس��تند که دو س��ال‬ ‫مع��اون س��ازمان تربیت بدنی بودن��د و از بهترین‬ ‫چهره های ورزشی هس��تند که برای مدیریت این‬ ‫وزارتخانه جدید انتخاب شدند‪».‬‬ ‫رئیس جمهور با بی��ان اینکه برپایی این وزارتخانه‬ ‫جدید کاری بس��یار مهم اس��ت و وقت و انرژی‬ ‫خواهد برد‪ ،‬افزود‪« :‬با نظر نمایندگان عزیز‪ ،‬وقتی‬ ‫اقای سجادی سکاندار این وزارتخانه نوپا که خود‬ ‫مجلس مبدع ان اس��ت‪ ،‬بش��ود‪ ،‬انشاء اهلل کارهای‬ ‫خوبی در عرصه ورزش اتفاق خواهد افتاد و همه‬ ‫ت��وان و تجربه و دل و جان ایش��ان برای اعتالی‬ ‫ورزش‪ ،‬جوان��ان و رف��ع بعضی موانع از مس��یر‬ ‫اعت�لای جوانان ص��رف خواهد ش��د‪ ».‬وی ادامه‬ ‫داد‪« :‬از نمایندگان عزیزی ک��ه اظهار نظر خواهند‬ ‫کردند پیشاپیش سپاسگزارم و امیدوارم نمایندگان‬ ‫در راستای تشکیل وزارتخانه ای که خودشان برپا‬ ‫کرده ان��د و هم ما و ه��م انها مصر هس��تیم‪ ،‬این‬ ‫ورزش‬ ‫دونده از خط پایان نگذشت‬ ‫‪55‬‬ ‫وزارتخانه از موفق ترین و پرکارترین وزارتخانه ها‬ ‫ش��ود تالش کنند و انش��اء اهلل اقای سجادی را با‬ ‫رای باال و پش��توانه ق��وی روانه کنی��م‪ ».‬محمود‬ ‫احمدی ن��ژاد همچنی��ن پس از ش��نیدن س��خنان‬ ‫موافقان و مخالفان س��جادی‪ ،‬برای بار دوم پشت‬ ‫ تریبون مجلس قرار گرفت و از نمایندگان مجلس‬ ‫خواس��ت تا به س��جادی اعتماد ک��رده و به وی‬ ‫رای بدهن��د‪ .‬احمدی نژاد با تش��کر از نمایندگانی‬ ‫ک��ه موافق یا مخال��ف وزیر پیش��نهادی صحبت‬ ‫کردند‪ ،‬خطاب به نمایندگان گفت‪« :‬شما می دانید‬ ‫مردمی ترین نهاد کش��ور نهاد ورزشی است و در‬ ‫واق��ع هیات ها و فدراس��یون ها یک نه��اد مردمی‬ ‫ هس��تند و برامده از نظرات ورزش��کاران‪ .‬ورزش‬ ‫کش��ور ما در مرحله حساسی قرار گرفته است‪ .‬ما‬ ‫المپیک را در پیش داریم و المپیک یک قله اس��ت‬ ‫که جوانان ما باید بخش��ی از ان را فتح کنند و ما‬ ‫فرص��ت کمی داریم و از فرصت باقیمانده باید به‬ ‫نحو احسن استفاده شود‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪56‬‬ ‫سجادی‪ :‬اهل تعامل و مشاوره هستم‬ ‫حمی��د س��جادی‪ ،‬وزیر پیش��نهادی دول��ت برای‬ ‫تصدی پست وزارت ورزش و جوانان در نشست‬ ‫صبح روز سه ش��نبه گذش��ته پی��ش از رای گیری‬ ‫نمایندگان به دفاع از برنامه های خودش پرداخت‪.‬‬ ‫وی ابت��دا گف��ت‪« :‬من به عنوان معلمی س��اده در‬ ‫ورزش حض��ور پیدا کردم و خ��ود را پیرو فکری‬ ‫مق��ام معظم رهبری می دانم و اعتقاد قاطع خود را‬ ‫طبق فرموده امام خمین��ی(ره) که مجلس در راس‬ ‫امور است به مجلس اعالم می دارم‪».‬‬ ‫سجادی همچنین در تشریح برنامه ها و روش های‬ ‫کاری خ��ودش اظهار داش��ت‪« :‬بنده قب��ل از هر‬ ‫چیزی به طور قاطعانه اعالم می کنم که اهل تعامل‬ ‫و مش��اوره هس��تم و سوابق ورزش��ی من چه در‬ ‫سازمان صنایع دفاع و چه در شهرداری و سازمان‬ ‫منطقه ازاد کیش و همچنین در دو س��ال اخیر در‬ ‫سازمان تربیت بدنی حاکی از این موضوع است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬حدود ‪ 35‬درصد از جمعیت جامعه‬ ‫ما را جوانان بین ‪ 15‬تا ‪ 29‬س��ال تش��کیل داده و‬ ‫سه شنبه‪ ،‬اخرین روز از‬ ‫بهار‪ 1390‬روز خاصی برای‬ ‫ورزش کشور بود؛ روز انتظار‬ ‫و تعیین سرنوشت پس از‬ ‫ماه ها بالتکلیفی و سر در گمی‪.‬‬ ‫انتخاب حمید سجادی به‬ ‫عنوان وزیر پیشنهادی دولت‬ ‫در اغاز فعالیت وزارت ورزش‬ ‫و جوانان می توانست به‬ ‫هر ترتیب شرایط نامساعد‬ ‫ورزش کشور را به پایان‬ ‫برساند‪ ،‬اما با مخالفت‬ ‫نمایندگانمجلسسجادی‬ ‫موفق به کسب رای اعتماد‬ ‫نشد‬ ‫بر حقوق و نقش انان همیش��ه تاکید ش��ده اس��ت و‬ ‫بنابراین م��ن هم برنامه های خ��ودم را بر همین مبنا‬ ‫تدوی��ن کرده ام‪ .‬اراده ای ک��ه از ورزش اموختیم این‬ ‫است که خط پایان را همیشه نگاه کنیم و به هیچ چیز‬ ‫جز پیروزی امیدوار نباشیم و در موضوع جوانان نیز‬ ‫با همین دید کالن پیش خواهیم رفت‪».‬‬ ‫وزیر پیشنهادی دولت برای وزارت ورزش و جوانان‬ ‫با توجه به س��وابق ورزشی خودش و انتقاداتی که در‬ ‫خصوص انتخاب یک ش��خصیت صرفا ورزش��ی به‬ ‫عنوان وزی��ر وزارت ورزش و جوانان مطرح ش��ده‬ ‫ب��ود‪ ،‬تصریح ک��رد‪« :‬بنده س��وابق مطالعاتی فراوانی‬ ‫در ح��وزه جوانان داش��تم و در دانش��گاه نیز افتخار‬ ‫تدریس موضوع مدیریت اوقات فراغت را در مقطع‬ ‫کارشناس��ی ارشد دارم‪ ».‬س��جادی در بخش دیگری‬ ‫از س��خنان خود با محوری��ت ورزش گفت‪« :‬امروز‬ ‫پیشرفت های ورزشی نمادی از توسعه کشورها شده‬ ‫و همه کش��ور ها ی��ا در حوزه صنعت ی��ا در حوزه‬ ‫قهرمانی یا در ح��وزه مدیریت امکانات و تجهیزات‬ ‫ورزش��ی و موضوع ورزش را پی��ش روی خود قرار‬ ‫دادند‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬در زم��ان ورزش قهرمان��ی دوپینگ ما‬ ‫خاط��رات جبه��ه و جنگ ب��ود‪ ،‬اما متاس��فانه امروز‬ ‫اس��تکبار جهانی به صورت ناجوانمردانه با ابزارها و‬ ‫داروهای مختلف موضوع دوپینگ را اش��اعه می دهد‬ ‫و ما حتما باید با ان مقابله کنیم‪».‬‬ ‫س��جادی با اشاره به ادعای مطرح شده در مجلس در‬ ‫مورد پرونده وی در سازمان بازرسی کل کشور اظهار‬ ‫کرد‪« :‬در مورد تغییرات گفته ش��ده بنده هیچ نقش��ی‬ ‫نداش��تم و پیرامون پرونده ای که گفته شده است من‬ ‫در س��ازمان بازرسی کل کشور دارم باید این نکته را‬ ‫متذکر ش��وم که به عنوان یک مرید اهل بیت نذری را‬ ‫برای عزاداری س��االر شهیدان داشتم که به خاطر ان‬ ‫پنج میلیون از سازمان تربیت بدنی وام گرفتم و همان‬ ‫را ب��رای م��ن پرونده کردند و من نی��ز ان مبلغ را به‬ ‫سازمان بازگرداندم‪».‬‬ ‫الریجانی‪ :‬س��جادی نتوانست مجلس را متقاعد‬ ‫کند‬ ‫پس از س��خنان احمدی ن��ژاد‪ ،‬نماین��دگان موافق و‬ ‫مخالف نظرات خود را در خصوص انتخاب سجادی‬ ‫اعالم نمودند و در پایان سخنرانی ها رای گیری نهایی‬ ‫انجام ش��د که اکثریت مجلس با ‪ 137‬رای‪ ،‬مخالفت‬ ‫خود را اعالم کردند‪.‬‬ ‫علی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی در‬ ‫پایان نشست روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگاران‬ ‫پیرامون عدم اعتماد مجلس به حمید سجادی‪ ،‬وزیر‬ ‫پیش��نهادی وزارت ورزش و ام��ور جوان��ان گفت‪:‬‬ ‫«مخالف��ان و موافقان در سخنانش��ان توجه داش��تند‬ ‫که اقای سجادی یک ش��خصیت ورزشکار ارزشمند‬ ‫است‪ ،‬اما نکته ای که شاید دغدغه برخی از نمایندگان‬ ‫ب��ود و از حرف های مخالف��ان بر می امد‪ ،‬این بود که‬ ‫مدیر جایی که مس��ئولیت رفع مش��کالت جوانان و‬ ‫ورزش��کاران را به عهده دارد‪ ،‬باید از مدیریت قوی‬ ‫برخوردار باشد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬طبیعی اس��ت که ممکن اس��ت یک فرد‬ ‫ورزش��کار خیلی خوبی باش��د اما از نظ��ر مدیریتی‬ ‫خیل��ی قوی نباش��د‪ ،‬برخی نماین��دگان می گفتند که‬ ‫برای کمک به ورزشکاران باید یک مدیر قوی داشته‬ ‫باشیم که بتواند ورزشکاران را حمایت کند‪».‬‬ ‫وی تاکی��د ک��رد‪« :‬در کش��ور ما این گونه اس��ت که‬ ‫مدیران ارشد کشور باید قدرت زیادی از نظر تعامل‪،‬‬ ‫طراحی‪ ،‬پیش بینی و ابتکار داش��ته باشند تا بتوانند در‬ ‫مورد بودجه مورد نیاز و به کار گیری نیروهای مستعد‬ ‫فعالیت های مفیدی داش��ته باشند و تا این استعداد ها‬ ‫فراهم نش��ود مدیریت قوی به وجود نمی اید‪ .‬شاید‬ ‫دغدغ��ه نمایندگان بیش��تر ب��ه این دلیل ب��وده‪ ،‬البته‬ ‫مالحظات دیگری در صحبت های مخالفان و موافقان‬ ‫وجود داشت‪ ».‬رئیس مجلس شورای اسالمی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬من فکر می کن��م همان طور که مجلس وزارت‬ ‫ورزش و جوان��ان را برای حمایت از این دو قش��ر‬ ‫ایجاد کرد و این دو س��ازمان را به وزارتخانه تبدیل‬ ‫کرد تا م��ورد حمایت مجلس و دولت قرار گیرد‪ ،‬به‬ ‫همی��ن دلیل و به خاطر همین حساس��یت می خواهد‬ ‫مس��ئولیت این وزارتخانه را بر دوش کسی قرار دهد‬ ‫ک��ه از نظر مدیریتی و داش��تن طراحی برای اینده و‬ ‫برنامه ریزی کامال روشن باشد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬البته من نمی خواهم بگویم اقای سجادی‬ ‫این برنامه ریزی را نداشته‪ ،‬بلکه شاید ایشان نتوانسته‬ ‫مجلس را متقاعد کند و برداش��ت نمایندگان این بود‬ ‫که هنوز این ظرفیت مدیریتی برای انها تایید نش��ده‬ ‫اس��ت‪ ،‬بنابراین مجلس حساسیت بیشتری روی این‬ ‫موضوع داش��ته تا وزیر این وزارتخانه فردی قوی‬ ‫و دارای برنامه ریزی برای جوانان و ورزش��کاران‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫حمید سجادی؛ از دوندگی تا مدیریت‬ ‫‪3‬‬ ‫مردی با کارنامه پرفراز و نشیب‬ ‫س��ید حمید س��جادی اول فروردین ماه ‪ 1348‬در‬ ‫تهران ب��ه دنیا امد‪ .‬او از تابس��تان ‪ 1363‬دوومیدانی‬ ‫را زی��ر نظ��ر مربیان تهرانی ش��روع ک��رد و با توجه‬ ‫به اس��تعدادی که در دوهای نیمه اس��تقامت داشت‪،‬‬ ‫پله های صعود را یکی پس از دیگری طی کرد‪.‬‬ ‫در ابتدا عضو تیم های ملی نوجوانان و جوانان ش��د‬ ‫و رکوردهای ای��ران را در رقابت های مختلف به نام‬ ‫خود ثبت کرد‪.‬‬ ‫وی در رده جوان��ان عنوان های اول تا س��وم اس��یا‬ ‫را در رقابت ه��ای مختلف کس��ب ک��رد و همچنین‬ ‫پ��س از ان در رده س��نی بزرگس��االن از دوه��ای‬ ‫نیمه اس��تقامت وارد دوهای اس��تقامت شد و در این‬ ‫بخش نیز در س��ال هایی که دوومیدان��ی ایران کمتر‬ ‫ستاره ای داش��ت‪ ،‬با مدال اوری هایش در رقابت های‬ ‫قهرمانی اس��یا و بازی های اسیایی چراغ دوومیدانی‬ ‫ایران را روشن نگه داشت‪.‬‬ ‫به گفته بسیاری از کارشناسان دوومیدانی در دوره ای‬ ‫از تاریخ این ورزش یدک کش دوومیدانی بود و نتایج‬ ‫ارزنده ای را با خود به همراه داش��ت که باقی ماندن‬ ‫رکوردهای س��ه هزار متر با مانع‪ ،‬پنج هزار متر و ‪10‬‬ ‫هزار متر از ثمره تالش های او محسوب می شود‪ .‬البته‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫یحی��ی زاده از علت مخالف��ت نمایندگان می‬ ‫گوید‬ ‫نظ��رات متفاوتی در خصوص علت ع��دم اعتماد‬ ‫مجلس به س��جادی مطرح ش��د ام��ا قطعا برخی‬ ‫از اتفاق��ات ماه ه��ای اخیر و خصوص��ا ادبیات به‬ ‫کار رفت��ه در تعامل دو ق��وه در این ماجرا بی تاثیر‬ ‫نبوده؛ تا جایی که حتی س��ید جالل یحیی زاده که‬ ‫یکی از نزدیک ترین نماین��دگان به حوزه ورزش‬ ‫و س��ازمان تربیت بدن��ی در س��ال های اخیر بوده‪،‬‬ ‫با صراح��ت اعالم کرد که ادبی��ات موافقان وزیر‬ ‫پیشنهادی مبنی بر اینکه مجلس لجبازی می کند نیز‬ ‫در عدم رای اعتماد به وزیر پیشنهادی موثر بود‪.‬‬ ‫این گمانه زنی ها از چند هفته پیش اغاز شد و البته‬ ‫مسائل مشابه زیادی در مخالفت مجلس تاثیر داشت؛‬ ‫ازجمله انتقاد صریح مسئوالن سازما ن تربیت بدنی‬ ‫از قانون وزارت ورزش و جوانان‪ .‬یحیی زاده در این‬ ‫خصوص نیز تصریح نم��ود که مجلس به اعضای‬ ‫سازمان تربیت بدنی از جمله س��عیدلو‪ ،‬علی ابادی‬ ‫و س��جادی رای اعتم��اد نخواه��د داد‪ .‬وی گفت‪:‬‬ ‫«سازما ن تربیت بدنی به شدت علیه این قانون حمله‬ ‫و هجمه کرد‪ .‬از سویی دیگر مسئوالن این سازمان‬ ‫حاضر نشدند تعاملی با مجلس داشته باشند‪ .‬از دید‬ ‫نماین��دگان مجلس ضرورت داش��ت فردی خارج‬ ‫از س��ازمان تربیت بدنی به عنوان وزیر معرفی شود‪.‬‬ ‫بنابراین سجادی‪ ،‬علی ابادی و سعیدلو از گزینه های‬ ‫مجلس خارج ش��دند و بارها اش��اره کردیم و این‬ ‫مساله را یاداور شدیم‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس که با بیشترین صراحت ممکن‬ ‫عوامل رای عدم اعتماد را تش��ریح نموده‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«تعل��ل و تاخیر در معرفی وزیر ورزش نیز باعث‬ ‫نش��د مجلس از سر خس��تگی و ناچاری به وزیر‬ ‫پیشنهادی رای دهد‪ .‬نامه رئیس جمهور در معرفی‬ ‫وزی��ر ورزش انگیزه ای در بی��ن نمایندگان ایجاد‬ ‫ک��رد که انها با هوش��یاری و حس��اب و کتاب به‬ ‫وزیر معرفی ش��ده رای بدهند‪ ».‬یکی‪ ،‬دو روز بعد‬ ‫از نامه رئیس جمهور‪ ،‬نمایندگان احس��اس کردند‬ ‫باید بررس��ی بیشتری صورت گیرد و با بررسی ها‬ ‫مش��خص شد س��جادی ش��رایط حداقلی را دارد‬ ‫و فضا و ارا به س��ود س��جادی ش��د‪ ،‬اما شورای‬ ‫اصولگرای��ان امروز ‪ 13‬به ‪ 18‬به وزیر پیش��نهادی‬ ‫رای مخالف داد که این مس��اله خیل��ی تاثیرگذار‬ ‫بود‪ .‬ضمن اینکه یحیی زاده در مورد اینکه روسای‬ ‫فدراسیون و برخی ورزشکاران حاضر در مجلس‬ ‫پس از سخنرانی سجادی شروع به تشویق کردند‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬تشویق این عده گل به خودی بود و اگرچه‬ ‫سجادی با سخنانش فضای مجلس را تلطیف کرد‬ ‫و صحبت ه��ای پایان��ی رئیس جمه��ور نیز خیلی‬ ‫خوب بود‪ ،‬اما نتوانس��ت گل به خودی دقیقه ‪97‬‬ ‫را جبران کند‪ .‬ای��ن گل به خودی دقیقا مانند گل‬ ‫دقیقه ‪ 97‬پرس��پولیس به س��پاهان بود‪ .‬نمایندگان‬ ‫اس��یر حاشیه ها نشدند اما حاشیه ها در رای اعتماد‬ ‫وزیر پیش��نهادی تعیین کننده بود‪ .‬س��جادی برای‬ ‫اینک��ه رای اعتماد بگیرد به ‪ 124‬رای نیاز داش��ت‬ ‫که فقط ‪ 87‬رای اورد‪ .‬ش��اید اگر تشویق نبود ‪37‬‬ ‫رای دیگر نیز به او داده می ش��د‪ ».‬اگر چه مخالفان‬ ‫س��جادی معتقدند عوامل حاش��یه ای و ارتباطات‬ ‫خاص این مدیر ورزش��ی باعث شد او از مجلس‬ ‫رای اعتم��اد نگی��رد اما خود او ی��ک روز پس از‬ ‫مخالفت مجلس رفتار مخالفان را سیاس��ی خواند‬ ‫و گفت‪« :‬درمورد من عدالت رعایت نشد‪g» .‬‬ ‫اگر دونده نابغه ای همچون سجاد مرادی تاکنون پا به‬ ‫عرصه ورزش نگذاشته بود‪ ،‬هنوز رکوردهای دیگری‬ ‫هم به نام حمید سجادی باقی می ماند‪.‬‬ ‫س��جادی در مجموع ‪ 16‬س��ال فعالیت قهرمانی اش‬ ‫ ‪ 73‬بار در مس��ابقات مختلف بین المللی حاضر ش��د‬ ‫و حاصل کارش شکستن ده ها رکورد ایران و کسب‬ ‫ده ه��ا مدال طال‪ ،‬نقره و برن��ز در رقابت های مختلف‬ ‫بود‪ .‬وی پس از پایان دوران قهرمانی وارد عرصه های‬ ‫جدیدی از مس��ئولیت های ورزش��ی شد و کارش را‬ ‫ب��ا مدیری��ت باش��گاه هایی در بنیاد ش��هید و صنایع‬ ‫هوایی ایران اغاز کرد‪ .‬اگر به امار توجه کنیم‪ ،‬حمید‬ ‫سجادی نخس��تین قهرمان ورزشی ایران است که به‬ ‫باالترین مس��ئولیت ورزش��ی ایران گمارده می شود‪.‬‬ ‫البته از دیدگاه دیگر این مساله برای او دشواری هایی‬ ‫را هم ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫س��جادی همچنین در کمیس��یون اخالق کمیته ملی‬ ‫المپیک فعالیت داش��ت و نماینده ورزش��کاران اسیا‬ ‫در ش��ورای المپیک اس��یا بود‪ .‬وی همچنین در کنار‬ ‫ی تربیت بدنی‬ ‫این فعالیت ه��ا تحصیالتش را تا دکترا ‬ ‫با گرای��ش مدیریت و برنامه ری��زی ادامه داد‪ .‬حمید‬ ‫سجادی در چند سال اخیر نیز مسئولیت های متعددی‬ ‫‪57‬‬ ‫در ورزش داشته است‪ ،‬او در ابتدا دوره ای مسئولیت‬ ‫ورزش جزیره کیش را بر عهده داش��ت و پس از ان‬ ‫مدیر عامل باشگاه سایپا شد‪.‬‬ ‫وی پ��س از حض��ور عل��ی س��عیدلو در س��ازمان ‬ ‫تربیت بدن��ی به عنوان معاون ورزش��ی این س��ازمان‬ ‫برگزیده شد و در دو س��ال گذشته این مسئولیت را‬ ‫بر عهده داشته است‪.‬‬ ‫سوابق مدیریتی‪ ،‬علمی و ورزشی سجادی‬ ‫او تحصیالت اکادمیک را تا درجه دکترای فیزیولوژی‬ ‫ورزش ادامه داده و مدرس دانش��گاه ازاد اسالمی در ‬ ‫تربیت بدنی اس��ت‪ .‬س��ابقه ریاس��ت ورزش کیش و‬ ‫مدیریت س��ایپا را هم در کارنام��ه دارد و با انتخاب‬ ‫علی س��عیدلو به عن��وان رئیس س��ازمان تربیت بدنی‬ ‫به س��اختمان سئول رفت و مرد ش��ماره دو ورزش‬ ‫کشور شد تا س��عیدلو بتواند این ادعا را داشته باشد‬ ‫ک��ه امور اجرایی ورزش را ب��ه یکی از معروف ترین‬ ‫ورزشکاران تحصیلکرده کشور سپرده است‪.‬‬ ‫س��جادی همچنین س��ابقه نامزدی برای شورای شهر‬ ‫تهران از سوی لیست رایحه خوش خدمت را دارد و در‬ ‫این چند س��ال‪ ،‬رابطه ای صمیمی با اعضای اصلی بدنه‬ ‫دولت داشته‪ .‬او غیر از اشنایی و همکاری مسالمت امیز‬ ‫با علی س��عیدلو‪ ،‬با مهرداد بذرپاش‪ ،‬رابطه ای صمیمی‬ ‫ داش��ت و همراه او به باشگاه س��ایپا رفت‪ .‬غیر از این‬ ‫هم دوستی دیرینه ای با محمدرضا رحیمی‪ ،‬معاون اول‬ ‫رئیس جمهور دارد که در سال های دور رئیس فدراسیون‬ ‫دوومیدانی بوده اس��ت؛ س��ال هایی که سجادی چهره‬ ‫شاخص دوومیدانی ایران محسوب می شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫سوابق علمی‪:‬‬ ‫ عضو هی��ات علمی دانش��گاه تربیت بدنی و علوم‬‫ورزشی از سال ‪ 1379‬تا کنون‬ ‫ فارغ التحصیل مقط��ع دکترای تخصصی با گرایش‬‫مدیریت و برنامه ریزی در تربیت بدنی‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫تدریس دروس‪:‬‬ ‫ مدیریت اوقات فراغت در مقطع کارشناسی ارشد‬‫ مدیریت رویدادهای ورزش��ی در مقطع کارشناسی‬‫ارشد‬ ‫ مدیری��ت س��ازمان های ورزش��ی در مقط��ع‬‫کارشناسی ارشد و کارشناسی‬ ‫ ورزش و تربیت معلوالن در مقطع کارشناسی‬‫ دوومیدانی ‪ 1‬و ‪ 2‬در مقطع کارشناسی‬‫ کلیات روش ها و فنون تدریس در مقطع کارشناسی‬‫ اص��ول و فن��ون راهنمای��ی و مش��اوره در مقطع‬‫کارشناسی‬ ‫سوابق اجرایی‪:‬‬ ‫ معاون امور ورزش س��ازمان تربیت بدنی از س��ال‬‫‪ 1388‬تا کنون‬ ‫ نای��ب رئی��س کمیت��ه ‪ CIGEPS‬یونس��کو (کمیته‬‫ تربیت بدنی بین دولت های یونس��کو) از سال ‪2010‬‬ ‫تا کنون‬ ‫ عضو شورای عالی سیاست گذاری ورزش سیما در‬‫سازمان صدا و سیما (از سال ‪ 88‬تا کنون)‬ ‫ مدیرعام��ل و عض��و موظف هیات مدیره ش��رکت‬‫فرهنگی ورزشی سایپا ( ‪)1387 - 88‬‬ ‫ رئیس هیات مدیره و مدیرعامل موسس��ه ورزش و‬‫تفریحات سالم منطقه ازاد کیش (‪) 1385 - 87‬‬ ‫ مس��ئول بس��یج اعضای هی��ات علمی دانش��گاه ‬‫تربیت بدنی و علوم ورزشی (‪) 1382 - 85‬‬ ‫ معاون فرهنگی ورزشی شرکت ورزشی شهر سالم‬‫شهرداری تهران (‪)1383 - 84‬‬ ‫‪58‬‬ ‫ مدیر ط��رح و تامین ش��بکه رادیویی ورزش (‪79‬‬‫ ‪)1378‬‬‫ مجری و کارشناس برنامه های ورزشی صدا و سیما‬‫(‪)1378 - 85‬‬ ‫ مدیر باشگاه ورزشی ش��رکت صنایع خوایی (‪75‬‬‫ ‪)1374‬‬‫ مس��ئول هی��ات دوومیدانی بنیاد ش��هید به مدت‬‫هشت سال (‪)1371 - 79‬‬ ‫ مس��ئول هیات دوومیدانی باش��گاه پاس به مدت‬‫چهار سال ( ‪)1380 - 83‬‬ ‫ عضو کمیته فنی فدراس��یون دوومیدانی در س��ال‬‫‪1382‬‬ ‫ عضو فعال بسیج از سال ‪ 1361‬تا کنون‬‫ مشاور رئیس فدرسیون دوومیدانی (‪)1372 - 75‬‬‫سوابق ورزشی‪:‬‬ ‫ عضویت در تیم ملی دوومیدانی کشور به مدت ‪17‬‬‫سال به طور مستمر (‪)1364 - 80‬‬ ‫ دارنده ‪ 14‬مدال اسیایی (طال‪ ،‬نقره‪ ،‬برنز)‬‫ کس��ب س��همیه المپیک و حضور در المپیک های‬‫بارسلون ‪ 1992‬و اتالنتا ‪1996‬‬ ‫ حضور در سه دوره بازی های اسیایی (پکن ‪1990‬‬‫ هیروشیما ‪ -1994‬بانکوک ‪)1998‬‬‫ حضور در چه��ار دوره قهرمانی دوومیدانی جهان‬‫(به عنوان ورزشکار)‬ ‫ حضور در س��ه دوره قهرمانی دانش��جویان جهان‬‫به عنوان ورزشکار‬ ‫ س��رمربی تیم ه��ای مل��ی نوجوان��ان و جوان��ان‬‫دوومیدانی کشور در سال ‪1382‬‬ ‫ دارنده ‪ 8‬رکورد ملی کشور شامل‪:‬‬‫ رکورد جوانان‪ 2000 :‬متر با مانع‪ 1500 ،‬متر‬‫ داخل سالن‪ 1500 :‬متر‪ 3000 ،‬متر ازاد‬‫ رک��ورد ه��وای ازاد‪ 3000 :‬متر با مانع‪ 5000 ،‬متر‪،‬‬‫‪ 10000‬متر‪ ،‬رکورددار س��ابق ‪ 800‬متر داخل س��الن‬ ‫اسیا ( ‪)67 - 68‬‬ ‫ عضو تیم منتخب اسیا طی سال های ‪ 70‬و ‪71‬‬‫ نفر چهارم جهان در کوبا سال ‪1992‬‬‫ عضو کمیته ورزش��کاران ش��ورای المپیک اسیا به‬‫مدت چهار سال (‪)1377 -80‬‬ ‫ عضو کمیته اخالق کمیته ملی المپیک از سال ‪1377‬‬‫تاکنون‬ ‫ عضو کمیته المپین های کمیته ملی المپیک از س��ال‬‫‪ 1377‬تا کنون‬ ‫مهارت های ورزشی‪:‬‬ ‫ مربی بین المللی دوومیدانی (‪)LEVELI‬‬‫ نجات غریق بین المللی درجه دو‬‫ مربی ژیمناستیک درجه سه‬‫ مربی امادگی جسمانی (بدنسازی)‬‫ب��ا این هم��ه اما معیارهای��ی که نماین��دگان مجلس‬ ‫در ماه های اخیر برای وزیر نخس��ت ورزش کش��ور‬ ‫برشمرده بودند‪ ،‬داش��تن اهلیت ورزشی‪ ،‬تحصیالت‬ ‫اکادمی��ک مرتبط و س��ابقه مدیریتی ورزش��ی بوده‪.‬‬ ‫س��جادی تقریبا نم��ره خوبی از این ش��اخص ها در‬ ‫کارنامه اش ثبت ش��ده‪ ،‬اما اینکه زمام ورزش کش��ور‬ ‫ب��ه یک ورزش��کار س��پرده ش��ود این ق��در دور از‬ ‫ذه��ن می نماید تا بس��یاری ان را تاکتیکی از س��وی‬ ‫دول��ت بدانند ت��ا در تعطیالت پای��ان هفته بخواهند‬ ‫بازخوردهای خبر را بسنجند‪.‬‬ ‫سجادی اگرچه در کارنامه مدیریت ورزشی خود در‬ ‫کیش و س��ایپا‪ ،‬موفقیتی شاخص نداش��ته اما در دو‬ ‫س��ال گذشته برخی انتقادها نیز چندان منطقی به نظر‬ ‫نمی رسد‪g .‬‬ ‫هاشمیطبا در گفت و گو با مثلث از‬ ‫حمید سجادی میگوید‬ ‫منبودم فرد‬ ‫دیگری را معرفی‬ ‫می کردم‬ ‫مصطفی هاشمی طبا در گفت وگو با مثلث‬ ‫می گوید سجادی برای رسیدن به پست‬ ‫وزارت ورزش شرایط الزم را دارد‪ .‬او در‬ ‫خصوص وزارت ورزش دیدگاه جالبی‬ ‫دارد‪ .‬اما همچنان تاکید می کند که حضور‬ ‫یک چهره ورزشی در راس مدیریت‬ ‫وزارت ورزش و جوانان ارزوی اهالی‬ ‫ورزش است‪.‬‬ ‫شما از ابتدا هم چندان با تشکیل وزارتخانه‬ ‫ورزش موافق نبودید‪ .‬با توجه به حساسیتی‬ ‫که مجلس شورای اسالمی نسبت به معرفی‬ ‫وزیر ورزش از خود نش��ان داده‪ ،‬همچنان‬ ‫اعتقاد دارید تشکیل این وزارتخانه چندان‬ ‫هم مفید نخواهد بود؟‬ ‫‪ l‬حق با شماس��ت‪ .‬من از ابتدا هم مخالف تشکیل‬ ‫وزارت ورزش ب��ودم‪ .‬البته برای حرفم دلیل داش��تم‪.‬‬ ‫اعتقاد داشتم سازمان ورزش باید به کارش طبق رویه‬ ‫معمول ادامه بدهد‪.‬‬ ‫اما خیلی ها با حرارت خاصی از تش��کیل‬ ‫این وزارتخانه س��خن گفتند و باالخره این‬ ‫موضوع را به قانون تبدیل کردند تا دولت‬ ‫به انجام ان مکلف شود‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬اشاره من هم دقیقا به همین موضوع بود‪ .‬برخی از‬ ‫دوستان خیلی هیاهو به راه انداختند و در مصاحبه های‬ ‫خود به طور مرتب از مزایای تش��کیل این وزارتخانه‬ ‫س��خن گفتند طوری که هر فردی که چندان به امور‬ ‫ورزش اشنا نباشد با خودش فکر می کند که قرار است‬ ‫معجزه ای صورت بگیرد‪ .‬در صورتی که من با این نگاه‬ ‫مخالفم‪.‬‬ ‫منظورتان این اس��ت ک��ه وزارت ورزش‬ ‫دردی از ورزش دوا نخواهد کرد؟‬ ‫‪ l‬نه به این ش��کل که شما می گویید‪ .‬من اعتقاد دارم‬ ‫نباید در نق��د وزارت ورزش افراط کنی��م‪ .‬اوال نباید‬ ‫بگوییم که با تش��کیل وزارت ورزش همه مشکالت‬ ‫حل خواهد شد و در ثانی نباید موضوع تشکیل ان را‬ ‫هم زیر سوال ببریم‪ .‬چون مجلس به این ضرورت فکر‬ ‫کرده که وزارتخانه ای تشکیل شود که بتوان از وزیرش‬ ‫به وقت ناکامی ها بازخواس��ت کرد‪ .‬این اقدام خوبی‬ ‫اس��ت هر چند س��ازما ن تربیت بدنی هم در طول این‬ ‫سال ها پاسخگو بوده است‪ .‬حتی خود رئیس جمهور‬ ‫هم پاسخگوی مس��ائل مربوط به ورزش بوده است‪.‬‬ ‫اما خب از قرار معلوم مجلس��ی ها می خواس��تند این‬ ‫پاسخگویی شکل بهتری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫دیدگاه خود شما چیست؟‬ ‫‪ l‬دیدگاه من تعادل اس��ت‪ .‬من می گویم با تش��کیل‬ ‫وزارت ورزش معج��زه ای ص��ورت نمی گی��رد و با‬ ‫ورزش‬ ‫تشکیل نشدن ان هم قرار نبود فاجعه ای رخ بدهد‪.‬‬ ‫اقای هاشمی طبا! حمید سجادی برای گرفتن‬ ‫رای اعتماد از مجلس معرفی ش��د اما موفق‬ ‫نش��د رای اعتماد بگی��رد‪ .‬نظر ش��ما درباره‬ ‫سجادی چیست؟‬ ‫‪ l‬حمید سجادی چهره مناسبی است‪ .‬از این جهت که‬ ‫ورزشکار خوبی بوده است و در جامعه ورزش به عنوان‬ ‫فردی س��الم شناخته می شود‪ .‬از طرفی باید به این نکته‬ ‫اشاره کنم که سجادی در این مدت خالفی مرتکب نشده‬ ‫است و در پست معاونت سازمان تربیت بدنی توانسته‬ ‫وظایفش را به خوبی انجام دهد‪ .‬خوش��بختانه او چهره‬ ‫تحصیلک��رده ای هم به حس��اب می ای��د و حضور او‬ ‫ال اقل برای ورزش��ی ها فرصت خوبی بود تا به ارزوی‬ ‫دیرینه شان دست پیدا کنند‪.‬‬ ‫از کدام ارزوی دیرینه حرف می زنید‪ .‬بیش��تر‬ ‫توضیح می دهید؟‬ ‫‪ l‬مگر نه اینکه سال هاس��ت اهال��ی ورزش می گویند‬ ‫یک چهره ورزشی باید برای ما تصمیم بگیرد‪ .‬خب این‬ ‫فرصت خوبی بود که سجادی به عنوان چهره ای ورزشی‬ ‫از خواس��ته های بحق اهالی ورزش دفاع کند و ارزوی‬ ‫دیرینه شان را تحقق ببخشد‪ .‬البته او برای موفق شدن در‬ ‫وزارت ورزش کار ساده ای پیش رو نداشت‪.‬‬ ‫ای��ا ای��ن ارزو منطقی به حس��اب می اید؟‬ ‫ش��اید برخی چهره های سیاسی عملکردشان‬ ‫به مراتب بهتر از برخی چهره های ورزش��ی‬ ‫اس��ت‪ .‬در این صورت ایا بهتر نیس��ت انها‬ ‫مس��ئولیت های کلیدی را در ورزش برعهده‬ ‫بگیرند؟‬ ‫‪ l‬من با بخش��ی از صحبت شما موافقم‪ .‬ما نباید صرفا‬ ‫به این دلیل که یک فرد برچس��ب ورزشی خورده او را‬ ‫هم��ه کاره و الیق بدانیم و به دیگر فاکتورهای مدیریتی‬ ‫توجه نکنیم‪.‬‬ ‫از طرف��ی معتقدم نباید صرفا به ای��ن دلیل که یک فرد‬ ‫تحصیلک��رده اس��ت او را نجات دهنده ام��ور ورزش‬ ‫خطاب کنیم بلکه باز هم به همان تعادل باید برگردیم و‬ ‫درباره فردی صحبت کنیم که به امور مدیریت و ورزش‬ ‫ش��ناخت داشته باشد‪ .‬فردی که به امور مدیریتی تسلط‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫چه خصوصیاتی را در سجادی می بینید که در‬ ‫مقام دفاع از او برمی ایید؟‬ ‫‪ l‬س��جادی مدیریت را بلد اس��ت‪ .‬خوب می داند که‬ ‫چه کارهای��ی ملزومات مدیریت حرفه ای اس��ت‪ .‬این‬ ‫اموخته ه��ا هم حاصل حضور یک ش��به نبوده اس��ت‪.‬‬ ‫سجادی باشگاهداری کرده است‪ ،‬در سازمان ورزش با‬ ‫مسئولیت مهمی درگیر بوده که به طور همزمان عملکرد‬ ‫فدراسیون های مختلف را تحت نظارت قرار داد‪ .‬همچنین‬ ‫باخبر هس��تم که دوره های خوب مدیریتی را پشت سر‬ ‫گذاشته است‪.‬‬ ‫در صورتی که سجادی به عنوان وزیر ورزش‬ ‫معرف��ی میش��د‪ ،‬ورزش کش��ور باید مورد‬ ‫بازسازی قرار می گرفت؟‬ ‫‪ l‬ورزش ما نیازی به س��اماندهی دوباره ندارد‪ .‬ورزش‬ ‫ما اتفاقا س��اماندهی دارد‪ .‬فدراسیون ها کارشان را انجام‬ ‫می دهند و کمیته ملی المپیک هم همین طور‪ .‬اما با همه‬ ‫این حرف ها معتقدم تنها دو مشکل بزرگ وجود دارد که‬ ‫س��جادی نمیتوانست ان را حل کند‪ .‬نه سجادی بلکه‬ ‫هیچ ف��رد دیگری هم نمی تواند به خص��وص در مورد‬ ‫گزینه اول تضمین بدهد‪.‬‬ ‫بیشتر توضیح می دهید؟‬ ‫‪ l‬دو مش��کل ب��زرگ پیش روی س��جادی بود‪ .‬یکی‬ ‫ورزش مدارس که اساس��ا از حیط��ه اختیاراتش خارج‬ ‫اس��ت و دیگری بحث باش��گاه های ما‪ .‬باشگاه های ما‬ ‫باید ترغیب شوند که وارد بخش خصوصی شوند اما این‬ ‫کار س��اده ای نیست‪ .‬او باید در این زمینه کارهای مهمی‬ ‫انجام می داد‪.‬‬ ‫خ��ب این کار پیچیدگی های خاص خودش را دارد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل معتقدم او به محض وزیر شدن باید قانون‬ ‫جامع وزارت ورزش را به وجود می اورد تا همه کارها‬ ‫در مسیر حرفه ای و منظم پیش برود‪.‬‬ ‫عده ای مدام این پرس��ش را مطرح می کنند‬ ‫که ایا دولت گزینه های بهتری نداشت تا به‬ ‫مجلس معرفی کند؟‬ ‫‪ l‬به نکته خوبی اشاره کردید‪ .‬یکی از مشکالت مهم‬ ‫ما همین است‪ .‬اگر قرار باشد به بهترها فکر کنیم به طور‬ ‫کلی باید در خیلی از موارد تجدیدنظر کنیم چون قطعا‬ ‫در ه��ر جایگاهی به ای��ن مس��ائل برمی خوریم و با‬ ‫خودمان فکر می کنیم که ایا بهتر از این نمی توانس��ت‬ ‫باشد؟خب این سوال غلطی است‪.‬‬ ‫بنده به عنوان وزیر صنایع هم سابقه فعالیت داشته ام اما‬ ‫بهتر از من وجود نداش��ت؟چرا قطعا خیلی ها بهتر از‬ ‫من بودند اما ش��هید باهن ر ترجی��ح داد من را انتخاب‬ ‫کند‪ .‬بنابراین باید همچنان به شرایط تعادل برگردیم و‬ ‫با طرح چنین شائبه هایی فضای کار برای وزیر ورزش‬ ‫را وارد تنش نکنیم‪ ،‬حاال این وزیر چه س��جادی باشد‬ ‫چه هر فرد دیگری‪.‬‬ ‫یعنی اگر شما به جای رئیس جمهور بودید‬ ‫باز هم سجادی را انتخاب می کردید؟‬ ‫‪ l‬ببینید هر کس��ی برای خ��ودش دیدگاه هایی دارد‪.‬‬ ‫شاید اگر من جای رئیس جمهور بودم فرد دیگری را‬ ‫به مجلس معرفی می کردم تا رای اعتماد بگیرد اما خب‬ ‫اساسا این حرف ها باعث رشد ما نخواهد شد‪.‬‬ ‫شاید خود من هم در گفت وگوهای غیر رسمی هزارو‬ ‫یک انتقاد داشته باشم اما قرار نیست درباره اینده ای که‬ ‫هنوز از راه نرسیده صحبتی کنم یا دست به پیش داوری‬ ‫بزنم‪.‬‬ ‫اگر بخواهید خیلی راحت درباره س��جادی‬ ‫حرف بزنید چه خواهید گفت؟‬ ‫‪ l‬به نظرم س��جادی شرایط الزم برای وزیر شدن در‬ ‫وزارتخانه ورزش را داشت‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪59‬‬ ‫گزارش تصویری از جلسه رای اعتماد به حمید سجادی‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪60‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪61‬‬ ‫درباره رای ندادن به یک ورزشی‬ ‫سعید فائقی‪ /‬معاون سابق سازمان تربیت بدنی‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪62‬‬ ‫حمید سجادی‪ 14‬مدال اسیایی‬ ‫کسب کرده است‪ .‬دانش اموخته‬ ‫دکترا در زمینه تربیت بدنی است‪.‬‬ ‫مراحل مدیریتی را تا مهمترین‬ ‫معاون��ت س��ازمان ورزش طی‬ ‫کرده است‪ .‬جدا از خصوصیات‬ ‫اخالقی و منش کاری که ن��زد اهالی ورزش فردی کار‬ ‫ازموده و از معدود مدیران باس��ابقه ورزشی و قهرمانی‬ ‫اس��ت‪ ،‬نزد بس��یاری از قهرمانان المپیک‪،‬جهان و اسیا‪،‬‬ ‫مدیران و روس��ای سابق س��ازمان تربیت بدنی از جمله‬ ‫اق��ای غفوری فرد‪ ،‬عضو مجلس یک گزینه اصیل برای‬ ‫وزارت ورزش و جوانان محسوب می شد‪.‬‬ ‫به گمان اهالی ورزش اگر قرار بود شخصی وزیر ورزش‬ ‫و جوان��ان باش��د‪،‬چه فردی بهت��ر از او که هم قهرمانی‬ ‫ورزش��ی اس��ت و هم مدیریت ورزشی را توامان با هم‬ ‫دارد‪ .‬از نظ��ر مجلس محترم وزیر ورزش و جوانان باید‬ ‫چه شاخصه هایی داشته باشد که حمید سجادی نداشت‪.‬‬ ‫از ای��ن رو انتخاب دولت م��ورد حمایت اهالی ورزش‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫به نظرم هم رای نمایندگان به تش��کیل وزارت ورزش‬ ‫احساس��ی بود‪ ،‬هم رای ندادن به حمید س��جادی؛ این‬ ‫مهمترین معظل رای گیری روز سه شنبه هفته پیش بود‪.‬‬ ‫بعد از سال ها یک چهره ورزشی با تحصیالت اکادمیک‬ ‫و سابقه ورزش��ی خیلی زیاد در مدیریت انتخاب شده‬ ‫بود‪.‬‬ ‫در اس��تانه مسابقات حساس انتخابی و المپیک هستیم‬ ‫و همه رش��ته های ورزشی دچار س��ردرگمی شدند و‬ ‫فدراسیون ها مشکل مالی دارند‪.‬اتفاق خوشایندی نبود‪.‬‬ ‫این حق قانونی نمایندگان بود که به وزیر پیشنهادی رای‬ ‫بدهند یا ندهند‪ .‬با این حال اهالی ورزش فکر می کردند‬ ‫که مجلس��یان با لطافت بیش��تری به این موضوع نگاه‬ ‫کنند‪ .‬ای کاش انها نظر اهالی ورزش را هم مدنظر قرار‬ ‫می دادند‪.‬‬ ‫ورزش مش��کالتی داش��ت که امروز بیش��تر هم شد‪.‬‬ ‫متاس��فانه مسائل سیاسی در این مس��اله ورود کرد‪ .‬اگر‬ ‫روزی ورزش گرفتار شهرت طلبی و معضل پول و درامد‬ ‫بود‪ ،‬حاال یک معضل دیگر به ان اضافه شده است‪ .‬پیش‬ ‫از این معضل مس��ائل مالی وجود داشت و االن معضل‬ ‫سیاست هم اضافه شد‪ .‬در این شرایط باید احساس خطر‬ ‫کرد‪ .‬سیاست زدگی ورزش اصال به نفع ورزش نیست‪ .‬به‬ ‫نظر من نمی توان گفت این رای اعتماد ندادن کارشناسی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫سجادی از چهره های خوشنام معرفی شده بود‪ .‬تضارب‬ ‫ارایی که بین مجلس و دولت وجود داش��ت باعث شد‬ ‫ایشان رای اعتماد نگیرد‪ .‬او یکی از بهترین انتخاب های‬ ‫دولت بود‪.‬قبول داریم که مجلس در راس امور اس��ت و‬ ‫مصوباتش قابل اجراس��ت و باید به ان احترام گذاشت‪.‬‬ ‫بحث عمده باید روی توانمندی های س��جادی صورت‬ ‫میگرفت‪ ،‬در حالی که دائم صحبت از تعامل و برخورد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫پیش بین��ی من این اس��ت که ورزش به ش��دت لطمه‬ ‫می خورد‪ .‬فدراس��یون ها بع��د از مس��ابقات گوانگجو‬ ‫ش��رایط خوب��ی ندارن��د و در نوع��ی س��ردرگمی‬ ‫به سر می برند‪ .‬ای کاش نمایندگان محترم به ورزش اعتماد‬ ‫بیشتری می کردند‪ .‬البته این به معنای نفی دیگر دوستان‬ ‫نیست‪ .‬انها هم زحمات خود را کشیده و می کشند‪.‬من‬ ‫نه سیاسی هستم و نه عالقه ای به ان دارم اما فکر می کنم‬ ‫با عدم تفاهم دولت با مجلس‪ ،‬این ورزش بود که قربانی‬ ‫شد‪ .‬ان هم در شرایطی که فدراسیون ها برنامه های زیادی‬ ‫برای المپیک از جمله اردوها و مس��ابقات دارند و اکثر‬ ‫انها با مشکالت شدید مالی مواجه هستند‪ .‬اما این همه‬ ‫واقعیت نیست؛ چه انکه مشکل اصلی وزارت ورزش و‬ ‫جوانان است‪.‬‬ ‫همه جای دنیا ورزش برای نهادهای غیر دولتی اس��ت‪.‬‬ ‫فدراسیون ها عضو مجامع بین المللی اند‪ .‬اگر اجازه ندادند‬ ‫محمد علی ابادی کاندیدای ریاس��ت فدراسیون فوتبال‬ ‫شود به این دلیل بود که او یک شخص دولتی محسوب‬ ‫می شد‪ .‬حاال اگر ورزش تبدیل به وزارتخانه شود‪ ،‬همه‬ ‫روسای سازمان و فدراسیون ها می شوند دولتی‪ .‬ان وقت‬ ‫با نهادهای بین المللی چه کار کنیم؟‬ ‫ما در گذش��ته س��ازمان مدیریت راهبردی و س��ازمان‬ ‫برنامه و بودجه را به وزارتخانه تبدیل کرده ایم و جواب‬ ‫نگرفته ایم و دوباره انها را به سازمان تبدیل کرده ایم‪ .‬یک‬ ‫بار دیگر هم که در قانون اساسی تجدید نظر می شد‪ ،‬این‬ ‫بحث پیش امد که ورزش را هم به عنوان یک وزارتخانه‬ ‫تلقی کنیم و ان را از مجموعه معاونت ها بیرون بیاوریم‬ ‫اما این اتفاق نیفتاد‪.‬‬ ‫به هر حال تبدیل سازمان تربیت بدنی به وزارت ورزش‬ ‫نیازمند مسائلی است که باید به دقت به انها توجه شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال اگر قرار است چنین وزارتخانه ای تشکیل‬ ‫ش��ود بهتر است که در ان بیش��تر به ورزش همگانی و‬ ‫زیرس��اخت های ورزش توجه شود‪ .‬ورزش قهرمانی و‬ ‫حرفه ای را هم باید از طریق نهادهای عمومی غیر دولتی‬ ‫پیش ببریم؛ همین نهادهایی که در حال حاضر هم وجود‬ ‫دارند و به عنوان فدراسیون های ورزشی شناخته می شوند‪.‬‬ ‫از طرفی موضوع ادغام س��ازمان تربیت بدنی و سازمان‬ ‫ملی جوانان هم بحث هایی را می طلبد‪.‬‬ ‫س��ازمان ملی جوانان یک سازمان اجرایی نبود‪ .‬ما وقتی‬ ‫جوان را تعریف می کنیم‪ ،‬تحصیالت او در یک مقطعی‬ ‫اس��ت که این بخش از زندگی جوان مربوط می شود به‬ ‫یک وزارتخانه‪ .‬در بخش بعدی جوان نیازمند کار است‬ ‫و کار او مربوط اس��ت به وزارتخانه ای دیگر‪ .‬بعد بحث‬ ‫مسکن وجود دارد که مسکن او هم به وزارتخانه ای دیگر‬ ‫ربط دارد‪ .‬با این حس��اب سازمان ملی جوانان سازمانی‬ ‫نبود که کار اجرایی برعهده اش باش��د‪ .‬این سازمان تنها‬ ‫سیاس��ت گذاری و برنامه ریزی های راهب��ردی را انجام‬ ‫می داد تا سازمان ها و وزارتخانه های دیگر‪ ،‬این سیاست ها‬ ‫را پیش ببرند‪.‬‬ ‫ح��اال همین س��ازمان به ی��ک وزارتخانه تبدیل ش��ده‬ ‫اس��ت؛ وزارتخانه ای که هر بخش از کارهای ان در یک‬ ‫وزارتخانه دیگر انجام می شود‪.‬‬ ‫از طرفی ورزش مقوله ای جدا از س��ازمان ملی جوانان‬ ‫است‪ .‬هر کدام از این سازمان ها که بخواهند زیرمجموعه‬ ‫س��ازمان دیگ��ر ش��وند‪ ،‬کاری به کار مدیران س��ازمان‬ ‫باالس��ری اضافه می ش��ود‪ .‬خب مگر ما همی��ن االن از‬ ‫مدیریت ها نمی نالیم؟ وقتی یک مدیر به سختی از عهده‬ ‫وظایف س��ازمان خود برمی اید‪ ،‬چرا یک کار بزرگ تر‬ ‫را به او می دهیم؟ االن در دنیا کارها را تقس��یم می کنند‬ ‫ن��ه اینکه انها را یک جا جمع کنند و بدهند به یک نفر‪.‬‬ ‫این مسائلی است که من را نگران اینده ورزش می کند‪.‬‬ ‫از طرفی موضوع دیگری که وجود دارد‪ ،‬مغایرت تشکیل‬ ‫وزارت ورزش با برنامه چهارم است‪ .‬در این برنامه نوشته‬ ‫ش��ده که نباید وزارتخانه جدیدی ایجاد کرد‪ .‬از برنامه‬ ‫سوم به این طرف‪ ،‬دولت موظف شده بود وزارتخانه ها‬ ‫را با هم ادغام کند و دیگر وزارتخانه ای تشکیل نشود‪.‬‬ ‫از طرفی اصل ‪ 44‬قانون اساسی هم می گوید بدنه دولت‬ ‫بای��د کوچک ش��ود‪ .‬تش��کیل وزارت ورزش مغایر با‬ ‫چش��م انداز بیست س��اله نیز هس��ت‪ .‬من امیدوارم اگر‬ ‫مجلس به جزئیات این طرح نیز رای داد‪ ،‬شورای نگهبان‬ ‫ان را رد کن��د‪ ،‬چراک��ه در دراز مدت تاثی��ری منفی در‬ ‫ورزش کشور می گذارد‪.‬‬ ‫این را بگذارید کنار رای ندادن به حمید سجادی‪ .‬حاال در‬ ‫این شرایط بر سر ورزش چه خواهد امد؟‬ ‫ب��ه نظ��رم ورزش یک بار دیگ��ر قربانی ش��د؛ قربانی‬ ‫سیاست زدگی‪g .‬‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫زخم غرب‬ ‫روی صورت پاک ایران‬ ‫نگاهی به جنگ شیمیایی عراق‬ ‫مثلث شماره ‪82‬‬ ‫‪63‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫بعثت رسول‬ ‫‪1‬‬ ‫جغرافیای سیاسی جزیره العرب‬ ‫ازدولت شهر‬ ‫تا مدینه النبی ‬ ‫حجت االسالم محسن الویری‬ ‫در مورد وضعیت حکومت در شبه جزیره عربستان‬ ‫پیش از اس�لام ب��ه این نکته مهم بای��د توجه کرد که‬ ‫در نواح��ی مرکزی حجاز پیش از اس�لام به طور قطع‬ ‫حکومت واحد وجود نداش��ته است و تنها چهار شهر‬ ‫مطرح بیشتر وجود ندارد و غیر این چهار شهر واحه ها‬ ‫و مجموعه چادرهایی بوده اند که در کنار هم تش��کیل‬ ‫یک واحه را می داده اند‪.‬‬ ‫در نتیج��ه غیر از این چهار ش��هر ما اثری از حکومت‬ ‫و حکوم��ت داری نمی توانی��م پیدا کنی��م و وضعیت‬ ‫دولت ش��هرها مخصوص به خود بوده است‪ .‬یکی از‬ ‫این چهار ش��هر‪ ،‬جده اس��ت ک��ه در ان وضعیتی که‬ ‫بتوان ان را حکومت محس��وب ک��رد وجود ندارد‪ .‬با‬ ‫این حال به دلیل بن��دری بودن و رفت و امد زیاد در‬ ‫ان‪ ،‬اما ثبات حکومتی خاصی نداشته است‪ .‬در طائف‬ ‫قبیله بنی ثقیف حاکم بوده اند که نظام اداره این ش��هر‬ ‫براساس نظام قبیلگی این قبیله تعیین شده بود‪.‬‬ ‫در ش��هر مکه ه��م که پیامبر در ان مبعوث ش��دند ما‬ ‫ش��اهد دول��ت به معنای مت��داول ان نیس��تیم و نظام‬ ‫قبیلگ��ی در ان حاک��م بود‪ ،‬با این تفاوت که نس��بت‬ ‫ی پیش��رفته تر بود‪ .‬از وقتی که‬ ‫به ش��هرهای دیگر کم ‬ ‫جد اعالی پیامبر قصی بن کالب مدیریت این ش��هر‬ ‫را در اختیار گرفت ساماندهی هایی برای امور مختلف‬ ‫شهر که بیشتر ان مربوط به امور اجتماعی بود را اغاز‬ ‫کرد‪ .‬این س��اماندهی ها شامل اداره خانه خدا یا فراهم‬ ‫قبل از بعثت‬ ‫از بعثت تا هجرت‬ ‫‪ )1‬ستاره ای بدرخشید و ماه مجلس شد‪ :‬تولد‪ :‬سال ‪ 570‬پس از میالد مسیح‬ ‫‪ )2‬دوره شیرخوارگی‪ )1 :‬سه روز از مادر خود امنه بنت وهب‬ ‫‪ )2‬سه ماه از دایه خود ثوبیه‬ ‫‪ )3‬باقی از حلیمه سعدیه‬ ‫‪ )3‬دوره کودکی‪ :‬پنج سال در قبیله بنی سعد و در کنار حلیمه‬ ‫‪ )4‬بازگشت به اغوش خانواده‪ :‬پنج سالگی‪ ،‬فوت مادر و سرپرستی عبدالمطلب‬ ‫‪ )5‬فوت عبدالمطلب و سرپرستی ابوطالب‪ :‬شش سالگی‬ ‫‪ )6‬سفر معروف شام و مالقات با بحیرا‪ ،‬راهب مسیحی‪ :‬دوازده سالگی‬ ‫‪ )7‬دوران جوانی‪ :‬حضور در حرب الفجار‪ :‬پانزده سالگی‬ ‫‪ )8‬شرکت در پیمان حلف الفضول‪ :‬بیست سالگی‬ ‫‪ )9‬دوره شبانی‪ :‬قبل از بیست و پنج سالگی‬ ‫‪ )10‬اولین سفر تجاری با کاروان خدیجه‪ :‬حدود بیست و پنج سالگی‬ ‫‪ )1‬اغاز وحی‪ :‬چهل سالگی‬ ‫‪ )2‬دعوت خویشاوندان‪ :‬چهل و سه سالگی؛ اغاز دعوت عمومی‬ ‫‪ )3‬هجرت عده ای از مسلمانان به حبشه‪ :‬سال پنجم بعثت‬ ‫‪ )4‬محاصره اقتصادی و رفتن مسلمانان به شعب ابی طالب به مدت سه سال‪ :‬سال هشتم بعثت‬ ‫‪ )5‬فوت ابوطالب و خدیجه بعد از پایان حصر اقتصادی‪ :‬سال دهم بعثت‬ ‫‪ )6‬سفر به طائف‪ :‬سال یازدهم بعثت‬ ‫‪ )7‬معراج‪ :‬سال دوازدهم بعثت‪ :‬پنجاه سالگی پیامبر‬ ‫‪ )8‬پیمان عقبه با دوازده نفر از مردم یثرب‪ :‬سال دوازدهم بعثت‬ ‫‪ )9‬هجرت به مدینه‪ :‬سال دوازدهم بعثت‬ ‫‪64‬‬ ‫اوردن تس��هیالتی برای زائران خانه خدا یا فرماندهی‬ ‫س��پاه قریش در جنگ ها بود که ایشان برای این کارها‬ ‫تقس��یم کاری انجام داده بود و مدیریت قبیله ای مکه‬ ‫را ی��ک گام به جلوتر برده ب��ود‪ .‬در زمان بعثت پیامبر‬ ‫به دلیل اینکه این مناصب برخی در اختیار بنی هاش��م‬ ‫و برخ��ی در اختیار بنی امیه بود وحدت و همگرایی و‬ ‫انسجام درونی مکه هم از بین رفته بود‪.‬‬ ‫اما وضعیت یثرب که بعد از هجرت پیامبر و به مناسبت‬ ‫حضور ایش��ان مدینه النبی نام گرفت��ه بود از وضعیت‬ ‫مکه پایین تر بود و س��اختارهای مرس��وم حکومت به‬ ‫ش��یوه مکه را نیز نداش��ت‪ .‬در یثرب سه قبیله زندگی‬ ‫می کردند که هر کدام مس��ائل خود را جداگانه حل و‬ ‫فصل می کردند‪ .‬اولی قبیله اوس‪ ،‬دومی قبیله خزرج و‬ ‫س��وم یهودی هایی بودند که به ش��کل مهاجر در انجا‬ ‫زندگی می کردن��د‪ .‬یهودی ها در قلعه های خود بودند‬ ‫و اوس و خ��زرج هم که در درون ش��هر بودند حتی‬ ‫دولت ش��هر قبیله ای مکه را هم نداشتند؛ یعنی شهری‬ ‫ب��ود که با مس��امحه می توان نام ش��هر ب��ر ان نهاد و‬ ‫مجموعه ای از چادرها و خانه های خشتی بود‪.‬‬ ‫پیامبر در چنین فضایی به بعثت رس��یدند که وضعیت‬ ‫چهار شهر مهم حجاز این وضعیت را داشتند و پیامبر‬ ‫حکوم��ت خود را در یثرب با این وضعیتی که ش��رح‬ ‫داده ش��د بنا کردند‪ .‬ب��دون تردید نفس هجرت پیامبر‬ ‫و تش��کیل حکومت در مدینه مرحل��ه باالتری برای‬ ‫عرض��ه احکام دینی به وج��ود اورد چرا که پیامبر اگر‬ ‫تنها به دنبال مسلمان کردن افراد بودند این کار در مکه‬ ‫ه��م قابل اجرا بود و تا وقتی که پیامبر قصد تش��کیل‬ ‫حکومت نداش��تند قریش هم پس از ناکامی هایی که‬ ‫در مواجهه اولیه با پیامبر و مس��لمانان داشتند با ایشان‬ ‫کن��ار امده و عم�لا تن داده بودند ک��ه پیامبر دیگران‬ ‫را به اس�لام دعوت کند‪ .‬ای��ن موضوع برای قریش از‬ ‫اهمیت کمتری برخ��وردار بود؛ انچه قریش را نگران‬ ‫می ک��رد این بود که پیامب��ر در جای دیگری حکومت‬ ‫تش��کیل بدهد و تصمیم پیامبر برای هجرت به مدینه‬ ‫ب��رای انان نگران کنن��ده بود‪ .‬اگر چنی��ن نبود قریش‬ ‫باید هم از هجرت اولیه مس��لمانان به حبشه و هم از‬ ‫هجرت مس��لمانان به یثرب استقبال کنند‪ ،‬اما می بینیم‬ ‫که مخالفت می کنند تا جایی که پیامبر مجبور می شوند‬ ‫هجرت خود را مخفیانه انجام دهند‪.‬‬ ‫پ��س از ان هم بس��یاری از مهاجران به مدینه مخفیانه‬ ‫هجرت می کردند‪ .‬راز این مخالفت در این اس��ت که‬ ‫انها می دانس��تند پیامبر در پی تشکیل حکومت است‬ ‫و تشکیل حکومت از سوی پیامبر در مدینه یک خطر‬ ‫کامال جدی برای قریش به حساب می امد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر‪ ،‬تجربه حکومت��ی ‪ 10‬س��اله پیامبر‬ ‫فوق الع��اده مهم اس��ت چرا ک��ه پیامبر توانس��تند در‬ ‫جایی که حتی دولت ش��هر وجود نداش��ت حکومتی‬ ‫تاسیس کنند که بعد از ‪ 10‬سال دامنه نفوذ و اقتدار این‬ ‫حکومت در ناحیه شمالی تا مرزهای روم و از جنوب‬ ‫تا یمن را دربر بگیرد‪.‬‬ ‫ابن خلدون در مقدمه معروف خود که به مباحث مهم‬ ‫جامعه شناختی و سیاسی و فلسفه تاریخ اشاره می کند‬ ‫قس��متی را اختصاص داده اس��ت به این موضوع که‪:‬‬ ‫«عرب ها دورترین م��ردم از حکومت الملک بوده اند»‬ ‫یعن��ی از اینکه حاکم باش��ند و بتوانند حکومت داری‬ ‫نظام حکومتی و اداره امور شهر‬ ‫پیش از بعثت پیامبر و تاسیس‬ ‫حکومت توسط ایشان بر مدار‬ ‫قبیلهتعریفوتفسیرمی شد‬ ‫در حالی که ایشان حکومت را‬ ‫در سایه اندیشه بلند اسالمی‬ ‫ایجاد کردند که در مسیر تعالی‬ ‫مردم از سوی خداوند ایجاد‬ ‫شده بود و منهای حکومت‬ ‫نمی شد این ارزش ها را به حد‬ ‫مطلوبرساند‬ ‫کنند و توان اداره جامعه را داش��ته باشند‪ ،‬عرب ها در‬ ‫اس��تانه بعثت پیامبر دورترین م��ردم بودند و از دیگر‬ ‫مناطق عقب تر بودند و تجربه درخوری نداشتند‪.‬‬ ‫پیامبر در چنین جامعه ای کار را ش��روع کردند که در‬ ‫فاصله ‪ 10‬س��ال حکومتی مقتدر را به مرکزیت مدینه‬ ‫ایج��اد کردند ب��ا مرزهای طوالنی ای که عرض ش��د‪.‬‬ ‫بدون تردید حکومتی که پیامبر ایجاد کردند در مقایسه‬ ‫با اموزه های دینی باید سنجید‪ ،‬نه در مقایسه با پیشینه‬ ‫حکومت در ش��به جزیره که اینچنین پیشینه ای وجود‬ ‫نداشته است‪ .‬بیش��ترین پیشینه حکومت در عربستان‬ ‫نظام قبیله ای بوده اس��ت‪ .‬نظام حکومتی و اداره امور‬ ‫ش��هر پیش از بعثت پیامبر و تاسیس حکومت توسط‬ ‫ایش��ان بر مدار قبیله تعریف و تفسیر می شد در حالی‬ ‫که ایش��ان حکومت را در س��ایه اندیشه بلند اسالمی‬ ‫ایجاد کردند که در مسیر تعالی مردم از سوی خداوند‬ ‫ایجاد شده بود و منهای حکومت نمی شد این ارزش ها‬ ‫را به حد مطلوب رساند‪.‬‬ ‫پیامب��ر این حکومت را در حد شایس��ته ای تش��کیل‬ ‫دادند و این تجربه حکومت‪ ،‬با س��ازوکاری که پیامبر‬ ‫برای دوره گذار طی کردن��د و تبدیل جامعه ای از ان‬ ‫وضعیتی که ش��رح داده ش��د به وضعیت جدید هنوز‬ ‫که هنوز است شایس��ته بازخوانی و الهام گیری است‪.‬‬ ‫به رغم اینک��ه در مورد زندگی پیامبر کار های بس��یار‬ ‫زیادی صورت گرفته و این موضوع یکی از مهمترین‬ ‫محورهای تاریخ اس�لام اس��ت که بیش از محورهای‬ ‫دیگر در مورد ان کتاب نوشته شده است‪ ،‬با این حال‬ ‫از هجرت تا وفات‬ ‫باید اعتراف کرد که نسبت به شناخت تجربه حکومتی‬ ‫پیامبر و مدیریت توسعه ای که پیامبر اتخاذ کرده بودند‬ ‫هنوز اگاهی های تحلیلی نداریم‪ .‬از این رو این حوزه‬ ‫احتیاج مبرمی به کارهای پژوهشی و تحقیقاتی دارد‪.‬‬ ‫ب��ا این حال این حکوم��ت و روال حکومت داری در‬ ‫طول تاریخ حکومت های اس�لامی فراز و نشیب های‬ ‫فراوانی داش��ت که مطال��ب زی��ادی را در این زمینه‬ ‫می توان عن��وان کرد‪ .‬با این حال در نخس��تین تجربه‬ ‫حکومتی پس از پیامبر اختالف��ی اتفاق افتاد که برای‬ ‫م��ا پیروان مکتب اهل بی��ت اتفاق صحیحی نبود و به‬ ‫اعتقاد ما نقصان اصلی که در پی این اتفاق در حکومت‬ ‫پیامبر ایجاد شد این بود که فردی که فهمی بی شائبه از‬ ‫دی��ن دارد در محور حکومت قرار نگرفته و انکار این‬ ‫موضوع تحوالت زیادی به دنبال داشت‪.‬‬ ‫با این حال اینکه حکومت یک ش��ان الهی است و هر‬ ‫کس��ی نمی تواند ادعای حکومت کند به عنوان یک امر‬ ‫مس��لم در میان همه باقی ماند اگر چه شکل ها مختلفی‬ ‫از حکومت در این مس��یر ایجاد شد‪ .‬یعنی در تمام این‬ ‫دوره ه��ا از خالفت بنی امیه تا بنی عب��اس و بعد از ان‬ ‫خالف��ت فاطمیان مصر یا حتی خالفت امویان اندلس‪،‬‬ ‫همه به دنبال این بودند که به ش��کلی مش��روعیت این‬ ‫موضوع که جانشین پیامبر هستند را ایجاد کنند‪ .‬این نکته‬ ‫ی است که این باور که حکومت بر مردم‬ ‫فوق العاده مهم ‬ ‫از ناحیه خداوند باید ابالغ ش��ود و نیازمند نصب الهی‬ ‫است به عنوان یک ذهنیت عمومی نزد همه بود‪ .‬حتی در‬ ‫دوره خالفت عباسی حکومت های نیمه مستقلی که در‬ ‫ایران و ش��رق حکومت اسالمی وجود داشتند‪ ،‬تائیدیه‬ ‫خالف��ت و جواز حاکم بودن خود را از خلیفه دریافت‬ ‫می کردند و مشروعیت انها منوط به تائید خلیفه بود‪.‬‬ ‫با ای��ن حال پ��س از پیامب��ر ش��کل های مختلفی از‬ ‫حکومت ایجاد ش��د که اگر به چهار خلیفه نگاه کنیم‬ ‫هرکدام با ش��یوه خاصی انتخاب شدند‪ :‬خلیفه اول در‬ ‫نتیجه یک ش��ورا به خالفت برگزیده شد‪ ،‬خلیفه دوم‬ ‫به نصب و نص خلیفه اول به حکومت رس��ید‪ ،‬خلیفه‬ ‫سوم توسط شورایی که اعضای ان منتخب خلیفه دوم‬ ‫بودن��د برگزیده ش��د و امیرالمومنین هم با مش��ارکت‬ ‫عمومی مردم به خالفت برگزیده شد‪ .‬یعنی هر چهار‬ ‫خلیفه به شیوه مختلفی به حکومت رسیدند که نشان از‬ ‫عدم پایداری سیاس��ی است‪ .‬بعد از این هم خالفت‬ ‫بنی امی��ه با ش��یوه تغلب و غلبه بر دیگ��ران به قدرت‬ ‫رس��یدند‪ .‬در این میان تنها شیوه انتخاب امیرالمومنین‬ ‫سازگاری تام و تمامی با شیوه پیامبر دارد‪.‬‬ ‫‪ )1‬ورود به مدینه النبی‪ :‬پانزده ربیع االول سال اول هجرت‬ ‫‪ )2‬تغییر قبله از بیت المقدس به کعبه‪ :‬سال دوم هجرت‬ ‫‪)3‬جنگ بدر‪ :‬جمادی االول سال دوم هجرت‬ ‫‪ )4‬ازدواج حضرت زهرا (س) و حضرت علی (ع)‪ :‬سال دوم هجرت‬ ‫‪)5‬جنگ احد‪ :‬سال سوم هجرت‬ ‫‪ )6‬غزوه بنی النظیر‪ :‬سال سوم هجرت‬ ‫‪ )7‬جنگ احزاب‪ :‬سال پنجم هجرت‬ ‫‪ )8‬غزوه بنی المصطلق‪ :‬سال ششم هجرت‬ ‫‪ )9‬غزوه بنی قریظه‪ :‬سال پنجم هجرت‬ ‫‪ )10‬صلح حدیبیه‪ :‬سال ششم هجرت‬ ‫‪ )11‬نامه های پیامبر اسالم به پادشاهان جهان‪ :‬سال هفتم هجرت‬ ‫‪ )12‬جنگ خیبر‪ :‬سال هفتم هجرت‬ ‫‪ )13‬فتح مکه‪ :‬جمادی االول سال هشتم هجرت‬ ‫‪ )14‬حج الوداع‪ :‬سال دهم هجرت‬ ‫‪ )15‬غدیر خم‪ :‬سال دهم هجرت‬ ‫‪ )16‬فوت پیامبر‪ :‬بیست و هشتم صفر سال دهم هجرت‬ ‫‪65‬‬ ‫تحلیل حجت االسالم دکتر نجف لک زایی از رسالت حضرت محمد(ص)‬ ‫نظام سیاسی نبوی‬ ‫سیدفرید موسوی‬ ‫‪ 2‬نجف لک زایى در سال ‪ 1348‬متولد شد‪ .‬وى هم زمان با تحصیل در حوزه علمیه‪ ،‬از‬ ‫سال ‪ 1360‬تا ‪ ،1382‬موفق شد تحصیالت دانشگاهى خود را در رشته علوم سیاسى در‬ ‫مقاطع کارشناسى‪ ،‬کارشناسى ارشد و دکترى به پایان برساند‪ .‬وی که پیش از این مدیر گروه‬ ‫معارف اسالمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)‪ ،‬معاون اموزشی و پژوهشی موسسه اموزش عالی‬ ‫باقرالعلوم(ع)‪ ،‬سردبیر فصلنامه علوم سیاسی و رئیس مرکز تحقیقات حکومت اسالمی بوده‬ ‫است اکنون رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسالمی و‬ ‫عضو هیات علمی بعثه مقام معظم رهبری است‪ .‬با او به سبب تحقیقاتی که در زمینه حکومت‬ ‫نبوی داشته است به گفت و گو نشستیم تا هم از دیدگاه یک روحانی و هم از دیدگاه فردی‬ ‫که دکترای علوم سیاسی دارد این موضوع را به بررسی کنیم‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫اگر بخواهیم حکومت نبوی را با دوره های‬ ‫پیش از ان مقایس��ه کنیم ب��ه چه مواردی‬ ‫می توان اشاره کرد؟‬ ‫‪ l‬اگر از نگاه کالن بررس��ی کنیم باید توجه داش��ته‬ ‫باش��یم انگونه ک��ه پیامبر اق��دام به دولت س��ازی و‬ ‫ملت سازی کردند‪ ،‬این موضوع فاقد هرگونه پیشینه ای‬ ‫در شبه جزیره عربس��تان بوده و به طور مشخص در‬ ‫مکه و یثرب سابقه دولت وجود نداشته است‪.‬‬ ‫تنه��ا قبائ��ل مختلفی وجود داش��ته اند ک��ه هرکدام‬ ‫تشکیالت خاص خود را داشتند‪ .‬طبق انچه در تاریخ‬ ‫امده است تنها در جنوب شبه جزیره عربستان (یمن)‬ ‫س��ابقه دولت وجود دارد که مش��هور ترین مورد ان‬ ‫دولت ابرهه است که برای تخریب کعبه در سال فیل‬ ‫به مکه امد و با شکست مواجه شد‪.‬‬ ‫پ��س به این معنا قبل از پیامبر دولتی وجود نداش��ته‬ ‫است که بخواهیم مقایسه دقیقی میان انها ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫اما به لحاظ اندیشه ای می توانیم ساختارهای سیاسی‬ ‫و اجتماعی مطرح در کل ش��به جزیره یا فراتر از ان‬ ‫در س��طح منطقه ای یا فراتر از ان در س��طح جهان را‬ ‫در چهار محور مورد مقایسه قرار بدهیم‪:‬‬ ‫یک��ی محور رهبری‪ ،‬دوم محور ارا و افکار و مکتب‬ ‫سیاسی است‪ ،‬س��وم محور امت‪ ،‬مردم و ملت است‬ ‫و محور چهارم مربوط به نوع نظام سیاسی است‪.‬‬ ‫در مورد همی��ن نظام سیاس��ی‪ ،‬پیامبر چه‬ ‫ساختاری را ایجاد کردند؟‬ ‫‪ l‬نظ��ام سیاس��ی که پیامبر در مدینه تش��کیل داد با‬ ‫رهبری الهی شروع می شود‪ .‬پیامبر رهبری الهی خود‬ ‫را از دوره مک��ه که در ‪ 40‬س��الگی به بعثت رس��ید‪،‬‬ ‫اغاز کرد و در ‪ 13‬سال حضور در مکه غیر از عنصر‬ ‫رهبری‪ ،‬عنص��ر مکتب از طریق وحی به پیامبر ابالغ‬ ‫ش��د و پیامبر هم ان را ارائه کرد و عنصر سوم یعنی‬ ‫س��اختن مردمانی ک��ه معتقد به این اف��کار و مکتب‬ ‫جدید باشند هم از عناصر پیش گفته ایجاد شد‪.‬‬ ‫ام��ا این عناصر به حدی نب��ود که قدرتی برای پیامبر‬ ‫ایجاد ش��ود تا بتواند با انها دولت اسالمی را در مکه‬ ‫ایجاد کند‪.‬‬ ‫به رغم ایه ش��ریفه ‪ 81‬سوره اس��راء که در مکه نازل‬ ‫شد و خداوند متعال به پیامبر اعالم کردند که از خدا‬ ‫مطالبه دولت و قدرت سیاسی کن‪.‬‬ ‫البته پیامبر سفری هم به طائف برای تشکیل حکومت‬ ‫داشتند که به دلیل مساعد نبودن فضای اجتماعی این‬ ‫مه��م اتفاق نیفتاد‪ .‬با ش��رایطی که با هجرت پیامبر از‬ ‫مک��ه به یثرب اماده ش��د و باتوجه به بیعت هایی که‬ ‫پیامبر در ایام حج طی سه سال از مردم یثرب داشت‬ ‫و اعزام مصعب به مدینه و فراگیر ش��دن اس�لام بین‬ ‫مردم مدینه‪ ،‬فضا برای تشکیل دولت در یثرب اماده‬ ‫شد‪.‬‬ ‫ب��ا هجرت پیامبر از مکه ب��ه مدینه عنصر چهارم که‬ ‫عبارت است از تشکیل نظام سیاسی‪ ،‬شکل می گیرد‪.‬‬ ‫اینک��ه یثرب هم به مدینه تغییر نام پیدا می کند به این‬ ‫دلیل اس��ت که مدین��ه با بلد در زب��ان عربی تفاوت‬ ‫دارد‪ .‬بلد به معنی ش��هر اس��ت ام��ا مدینه یعنی نظام‬ ‫سیاس��ی‪ .‬بنابراین مدینه النبی یعنی حکومت پیامبر و‬ ‫نظام سیاسی نبوی‪.‬‬ ‫حال حکومت پیامبر تش��کیل ش��ده است‪.‬‬ ‫عناصر و مولفه های این حکومت چیست؟‬ ‫‪ l‬حکومت��ی ک��ه پیامبر تش��کیل می ده��د به لحاظ‬ ‫س��اختاری واجد چهار عنصر اس��ت ک��ه این چهار‬ ‫موضوع قابل مقایس��ه با دیگ��ر حکومت ها تا امروز‬ ‫اس��ت‪ .‬مولفه اول به دالیل تشکیل حکومت از سوی‬ ‫پیامبر مربوط می ش��ود‪ .‬از نظر پیامبر‪ ،‬تعالیم اسالمی‬ ‫به گونه ای اس��ت که اگ��ر بخواهد اجرا ش��ود بدون‬ ‫حکومت و نظام سیاس��ی قابل اجرا نیست‪ .‬از جمله‬ ‫این تعالیم می توانیم به عدالت اش��اره کنیم که تحقق‬ ‫ان بدون تشکیل حکومت امکان پذیر نیست‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر اج��رای عدالت بر وجود عناصر کارگزار عادل‬ ‫در راس حکومت متوقف اس��ت و از سویی متوقف‬ ‫اس��ت بر ایجاد قوانینی عادالنه و از طریق س��وم بر‬ ‫رفتاره��ای عادالنه متوقف اس��ت و از طریق چهارم‬ ‫متوقف اس��ت بر مبارزه با کس��انی که اعمال ظالمانه‬ ‫انجام می دهند‪.‬‬ ‫ای��ن موارد ما را به این نتیجه می رس��اند که اجرای‬ ‫عدالت بدون ابزار حکومت مقدور نیست‪.‬‬ ‫البته مجموعه دالیلی که پیامبر برای تشکیل حکومت‬ ‫دارند محدود به این موارد نیس��ت که از حوصله این‬ ‫مقال خارج است‪.‬‬ ‫ای��ن دالی��ل مرحل��ه افت��راق حکوم��ت نب��وی با‬ ‫حکومت های غیر دینی اس��ت‪ .‬البته در بخش هایی از‬ ‫این دالیل ممکن اس��ت حکومت ها مش��ترک به نظر‬ ‫برسند‪.‬‬ ‫مثل چه مواردی؟‬ ‫‪ l‬مث��ل اینکه هم��ه حکومت ه��ا می خواهند امنیت‬ ‫را برقرار کنند اما تعری��ف مکاتب مختلف از امنیت‬ ‫مختلف است‪ .‬امنیت در حکومت اسالمی و نبوی با‬ ‫ایمان گره می خورد‪.‬‬ ‫یعنی اسایش در کنار ارامش معنا می یابد‪.‬اسایش با‬ ‫امکانات مادی که از ان تعبیر به توسعه می شود ایجاد‬ ‫می ش��ود در حالی که ارامش با یاد خدا ایجاد شد‪ ،‬و‬ ‫در مکتب نبوی از ان با نام ایمان یاد می شود‪.‬‬ ‫بنابراین در فلس��فه حکومت و دالیل تاس��یس نظام‬ ‫سیاس��ی دینی ک��ه مربوط به اصل تاس��یس و وجود‬ ‫س��اختار این نظام می ش��ود‪ ،‬حکومت نبوی با دیگر‬ ‫حکومت ها متفاوت می شود‪.‬‬ ‫بخش دوم مربوط به چه مسائلی است؟‬ ‫‪ l‬بخ��ش دوم مربوط به عناصر کلیدی در س��اختار‬ ‫حکومت می شود‪ .‬در س��اختاری حکومتی که پیامبر‬ ‫ان را ب��ه وجود اورد عنص��ر کلیدی و اصلی‪ ،‬عنصر‬ ‫رهب��ری اس��ت که همه مس��ائل و سیاس��تگذاری ها‬ ‫و نظارت ه��ا و مش��روعیت ها از رهبری سرچش��مه‬ ‫می گیرد‪ ،‬به دلیل اینکه رهبر نیز مش��روعیت خود را‬ ‫از خ��دا می گیرد‪ ،‬هرچند رهبر در اعمال قدرت خود‬ ‫ب��ه بیعت مردم متکی اس��ت و مردمی که با او بیعت‬ ‫می کنند فض��ای اجرایی را برای او فراهم می کنند اما‬ ‫دیگر عناصر این س��اختار ادعایی اس��ت‪ .‬یعنی اینکه‬ ‫حکومت اس�لامی چن��د فرمانداری ی��ا چند قاضی‬ ‫داش��ته یا سیس��تم نظامی ان چطور باش��د طبعا تابع‬ ‫مقتضیات زمان و مکان است‪.‬‬ ‫وقت��ی که حکوم��ت پیامب��ر در مراح��ل اولیه خود‬ ‫اس��ت می بینی��م که خیل��ی از امورات را خودش��ان‬ ‫انجام می دهند‪.‬خودش��ان هم امام جماعت هس��تند‪،‬‬ ‫هم قاض��ی‪ ،‬هم فرمانده لش��کر و‪ ...‬اما وقتی فضای‬ ‫حکوم��ت توس��عه می یاب��د و بخش ه��ای عم��ده‬ ‫شبه جزیره به قلمرو حکومت اسالمی اضافه می شوند‬ ‫و پیامب��ر ناگزی��ر می ش��وند از مدینه خارج ش��وند‪،‬‬ ‫می بینی��م پیامبر به مرور مناصب��ی را ایجاد می کنند و‬ ‫کسانی را بر این امور می گمارند‪ .‬در این مرحله است‬ ‫ک��ه پیامبر افرادی را به عن��وان فرماندار مدینه‪ ،‬مکه‪،‬‬ ‫فرمانده لشکر‪ ،‬قاضی و‪ ...‬منصوب می کنند‪.‬‬ ‫در نتیج��ه ما در بخش دوم‪ ،‬یعن��ی بخش کارگزاران‬ ‫حکومت نب��وی می توانی��م بگوییم که با دو دس��ته‬ ‫عناصر اش��نا هستیم‪ :‬یکی عناصر کلیدی که غیرقابل‬ ‫تغییر هستند و تنها عنصر کلیدی رهبری است که در‬ ‫حکومت نبوی ش��خص پیامبر اس��ت و در حکومت‬ ‫معصومی��ن‪ ،‬امام اس��ت و در عصر غیب��ت ولی فقیه‬ ‫جامع الشرایط است‪.‬‬ ‫در بخ��ش عناصر اقتضائی‪ ،‬این موراد تابع مقتضیات‬ ‫ش��رایط زمان و مکان است که در همین بخش است‬ ‫که ما از تجارب بش��ری هم می توانیم اس��تفاده کنیم‪.‬‬ ‫اینکه س��اختار حکومت در پایین ت��ر از رهبری مثل‬ ‫قوا‪ ،‬نهادها‪ ،‬تشکالت و وزارتخانه ها چگونه می تواند‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫مولفه سوم ساختار حکومت چیست؟‬ ‫‪ l‬مولفه سوم در س��اختار حکومت ها به طور عام و‬ ‫به طور خاص در س��اختار حکومت نبوی مربوط به‬ ‫مرزهای حکومت می شود‪.‬‬ ‫مرزهای حکومت در حکومت نبوی عقیدتی تعریف‬ ‫می شوند‪ .‬البته اینکه می گوییم مرزهای عقیدتی که بر‬ ‫پایه امت اسالمی تعریف می شوند به این معنا نیست‬ ‫ک��ه جغرافیا اهمیتی ندارد بلک��ه در واقع جغرافیایی‬ ‫که امت اسالمی در ان زندگی می کنند اهمیت بسیار‬ ‫زیادی پیدا می کند اما با توجه به احاد مسلمان ها این‬ ‫جغرافیا گس��ترش پیدا می کند‪ ،‬یعنی اگر جمعیتی که‬ ‫در سرزمین دیگری هستند مسلمان شوند انجا جزو‬ ‫سرزمین های اس�لامی به حساب نیاید و ما بر همان‬ ‫جغرافیای اولیه تاکید کنیم‪.‬‬ ‫از همین روس��ت که به موازات گس��ترش اسالم از‬ ‫مدینه به نقاط دیگر شبه جزیره قلمرو دولت اسالمی‬ ‫هم گس��ترش پی��دا می کن��د و در زمانی ک��ه پیامبر‬ ‫رحلت کردند‪ ،‬این قلمرو به کل شبه جزیره عربستان‬ ‫گسترش پیدا کرده بود‪.‬‬ ‫این نوع مرز بندی در مقابل دولت های امروز اس��ت‬ ‫که در موضوع قلمرو ها بر مرزهای جغرافیایی تاکید‬ ‫می کنن��د یا در حکومت های قبیله ای که اساس��ا وارد‬ ‫این فضا نش��ده بودند و هرجا که قبیله مستقر می شد‬ ‫همانجا را قلمرو می دانست و اگر از قدرت تهاجمی ‬ ‫هم برخوردار بود باتوجه به دایره تهاجمات خودش‬ ‫را ذی حق می دانست‪.‬‬ ‫و عنصر اخر؟‬ ‫‪ l‬اخرین عنصر به ش��بکه قدرت در س��اختار نظام‬ ‫سیاس��ی مربوط می شود‪ .‬به لحاظ ش��بکه قدرت ما‬ ‫می بینیم که پیامبر از افراد مختلف و نژادهای مختلف‬ ‫در ساختار حکومت استفاده کردند‪.‬‬ ‫در ای��ن موضوع مالک پیامبر برای اس��تفاده از افراد‬ ‫در سلس��له مراتب قدرت و ش��بکه قدرت موضوع‬ ‫شایستگی است‪.‬‬ ‫بنابرای��ن ما می بینیم که یک جوان بیس��ت س��اله را‬ ‫فرمانده لش��کری می کنند که در ان افراد ریش سفید‬ ‫زی��ادی هس��تند‪ .‬این به ان دلیل اس��ت که ان جوان‬ ‫صالحیت این انتخاب را دارد‪.‬‬ ‫اگر از منظر خدا و‬ ‫مردم به ساختارهای‬ ‫حکومتی و نظام های‬ ‫سیاسیتوجه‬ ‫کنیم‪،‬می بینیمنظام‬ ‫سیاسی نبوی که مورد‬ ‫الگوگیریماست‬ ‫مبتنی بر رضایت الهی‬ ‫است و از سوی دیگر‬ ‫مبتنی برمقبولیت‬ ‫مردمی‬ ‫ب��رای پیامبر بیش از انکه س��ن و جن��س و قبیله‬ ‫و نژاد و‪ ...‬اهمیت داش��ته باش��د‪ ،‬شایستگی افراد‬ ‫اهمیت دارد و براساس همین شایستگی است که‬ ‫اف��راد را در مناصب حکومتی مورد اس��تفاده قرار‬ ‫می دهند‪.‬‬ ‫می ت��وان از این موضوع جمع بندی ارائه‬ ‫داد؟‬ ‫‪ l‬به طور کل��ی و در یک جمع بندی ما می توانیم‬ ‫بگوییم که در نظام سیاس��ی نبوی و ساختاری که‬ ‫پیامبر برای دولت اسالمی تعریف کرد یک پیوند‬ ‫عمیق میان فرهنگ اسالمی به عنوان مکتب‪ ،‬مردم‬ ‫و امت اس�لامی به عنوان افرادی که معتقد به این‬ ‫مکتب هس��تند‪ ،‬حکومت به عنوان س��اختاری که‬ ‫می خواهد فرهنگ اسالمی را عملیاتی کند و رهبر‬ ‫ب��ه عنوان فردی که مکت��ب را تبیین کرده و ابالغ‬ ‫می کند و مردم و حکومت وجود دارد‪.‬‬ ‫به ط��ور کالن و ب��ه تعبیر فالس��فه سیاس��ی‪ ،‬اگر‬ ‫جهت گی��ری رهبر و مکتب و م��ردم و دولت به‬ ‫س��مت فضیلت ها باش��د این نظام‪ ،‬نظام سیاس��ی‬ ‫فضیلت محور است که به دنبال تحقق سعادت دنیا‬ ‫و اخرت مردم اس��ت‪ .‬در ای��ن موضوع حکومت‬ ‫پیامبر ش��اخص و نم��اد و الگوی این نوع از نظام‬ ‫سیاسی است‪.‬‬ ‫اما اگ��ر جهت گیری رهبری و مکت��ب و مردم و‬ ‫دولت ب��ر مبنای فضیلت و ارمان نباش��د‪ ،‬به این‬ ‫دس��ته از حکومت ه��ا‪ ،‬حکومت ه��ای غیر فاضله‬ ‫و نادرس��ت اطالق می ش��ود که مورد قبول اسالم‬ ‫نیستند‪ .‬از این دسته به عناوین مختلفی یاد شده و‬ ‫الگوها و نمادهای مختلفی هم داشته اند‪.‬‬ ‫یعنی با اس��تفاده از تعالیم نبوی می توان‬ ‫دسته بندی از این حکومت ها ارائه داد؟‬ ‫‪ l‬اگر بخواهیم از نمادهای مختصر استفاده کنیم‪،‬‬ ‫می توانیم به طور کلی با مالک قرار دادن حکومت‬ ‫نبوی از س��ه الگو و ساختار حکومتی یاد کنیم که‬ ‫یکی مورد قبول ماس��ت و دو م��ورد دیگر مورد‬ ‫قبول ما نیست‪.‬‬ ‫اولین نمونه س��اختار حکومت نبوی اس��ت که از‬ ‫یک س��و مبتنی بر رضایت الهی اس��ت و از سوی‬ ‫دیگر مبتن��ی بر حضور‪ ،‬رضای��ت و مقبولیت در‬ ‫منظر مردم‪ .‬این س��اختار‪ ،‬س��اختار مردم ساالری‬ ‫دینی است‪ .‬مردم س��االری دینی یک نظام سیاسی‬ ‫است که مبتنی است بر رضایت خدا و شریعت از‬ ‫یک سو و بیعت و مقبولیت مردم از سوی دیگر‪.‬‬ ‫دس��ته دوم نظام های سیاس��ی از لحاظ ساختاری‬ ‫خ��ود را مقید به حضور و رای م��ردم می دانند و‬ ‫کاری به رضایت خدا ندارند و اینها حکومت های‬ ‫مردم س��االر هس��تند که در ردی��ف حکومت های‬ ‫سکوالریستی و الئیک تعریف می شوند که طبیعتا‬ ‫مورد قبول اسالم نیستند‪.‬‬ ‫دسته سوم نظام هایی هستند که نه به رضایت خدا‬ ‫کار دارند و نه ب��ه رضایت مردم‪ .‬این حکومت ها‬ ‫هم اس��امی مختلفی مثل دیکتاتوری و استبدادی‬ ‫و‪ ...‬دارن��د‪ .‬در ق��ران کری��م ب��ه عن��وان مثال به‬ ‫حکوم��ت فرعون اش��اره می ش��ود که ه��م مردم‬ ‫خ��ودش را تضعیف کرده بود ک��ه از ترس او را‬ ‫اطاع��ت می کردند و هم فرعون خودش را خدای‬ ‫مردم می دانست‪.‬‬ ‫بنابراین اگر از منظر خدا و مردم به س��اختارهای‬ ‫حکومتی و نظام های سیاسی توجه کنیم‪ ،‬می بینیم‬ ‫نظام سیاس��ی نب��وی که مورد الگوگیری ماس��ت‬ ‫مبتنی ب��ر رضایت الهی اس��ت و از س��وی دیگر‬ ‫مبتنی بر مقبولیت مردمی‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫تحلیل حجت االسالم احمد رهدار‬ ‫درباره رفتارشناسی و مدیریت اجتماعی حضرت محمد(ص)‬ ‫‪3‬‬ ‫زبان زمانه پیامبر‬ ‫نقش پیامب��ر خاتم در گذار دادن مردم حجاز‬ ‫جاهلی به حجاز اس�لامی مس��اله ای است که از‬ ‫زوایای مختلف قابل بررسی و مطالعه است‪ .‬یکی‬ ‫از ورودی هایی که می توانیم از ان به این موضوع‬ ‫نگاه کنیم موضوع رس��الت نبی اس��ت‪ .‬نبی وقتی‬ ‫وارد یک قوم می ش��ود اولین نیازی که دارد بحث‬ ‫دیالوگ و س��خن گفتن با مردم است‪ .‬پس از این‬ ‫روست که نبی ناگزیر است که زبان مردم خود را‬ ‫استخدام کند تا بتواند در مقام دیالوگ قرار بگیرد‪.‬‬ ‫به همین علت حتی یک مورد هم نداریم که بعثت‬ ‫نخس��تین نبی در قومی باش��د که خودش اهل ان‬ ‫قوم نباش��د‪ .‬همه انبیا نخست از دل قوم خودشان‬ ‫به تبلیغ ش��ریعت خود پرداختند‪ ،‬حتی انبیایی که‬ ‫رس��الت جهانی داش��ته اند‪.‬حتی ای��ن انبیاء هم از‬ ‫میان قوم خود برخاس��ته و قوم خود را با زبان ان‬ ‫قوم ارتقا داده و بع��د تصمیم به صدور این تبلیغ‬ ‫‪68‬‬ ‫گرفته اند‪.‬‬ ‫در ای��ن می��ان مهمتری��ن چی��زی ک��ه وج��ود دارد‬ ‫نی��از به ارتباط گیری با مردم اس��ت‪ .‬ای��ن ارتباط در‬ ‫بیرونی تری��ن الیه خود از طریق زبان ان قوم صورت‬ ‫می گی��رد‪ .‬برای مثال پیغمبر خاتم ناگزیر بوده اس��ت‬ ‫تا از طریق اس��تخدام زبان عربی با قوم خود صحبت‬ ‫کند‪ .‬اما مس��اله ای ک��ه اینجا خود را نش��ان می دهد‬ ‫این است که زبان ها ناش��ی از زمان ها هستند و همه‬ ‫زبان ه��ا بیانگر زمان خودش��ان هس��تند‪ .‬البته ممکن‬ ‫اس��ت افرادی باش��ند که زبان انها تا حدی شکافنده‬ ‫زمانشان باش��د و جلوتر از ان حرکت کند اما عموم‬ ‫مردم با زبانی س��خن می گویند و چهره عمومی زبان‬ ‫انها منعکس کننده نیازهای زمانه انهاست‪.‬‬ ‫ح��اال پیغمبر خاتمی که مامور ش��ده ت��ا مبلغ وحی‬ ‫باش��د با این مساله مواجه اس��ت که محتوای وحی‬ ‫با محتوای جاهلیت یکس��ان نیس��ت ت��ا بتواند برای‬ ‫ابالغ هر دو اینها از یک زبان اس��تفاده کند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر محتوای وحی و جهل یکس��ان نیس��ت تا یک‬ ‫زبان بتواند همزمان محمل هر دو باشد‪ .‬اینجا اتفاقی‬ ‫که می افتد این اس��ت که پیامب��ر برای اینکه محتوای‬ ‫عمیق وحی را بتواند به زبان زمانه خود بیان کند باید‬ ‫در زب��ان مردم خود تصرف کن��د‪ .‬زبان ان قوم‪ ،‬زبان‬ ‫س��طح پایینی است و مناس��ب نیازهای زمانه است‪،‬‬ ‫حال اگر پیامبر بخواهد زمانه خود را عوض کند باید‬ ‫زبان زمانه را عوض کند‪.‬‬ ‫این ع��وض کردن زب��ان به ص��ورت دفعی صورت‬ ‫نمی گی��رد و اگ��ر پیامب��ر در اولین س��خنرانی خود‬ ‫می خواهد رس��الت خود را اب�لاغ کند تمام واژگانی‬ ‫که به کار می برد واژگان تاسیس��ی خود باش��د‪ ،‬دیگر‬ ‫دیالوگ��ی ص��ورت نمی گی��رد‪ ،‬بنابرای��ن پیامبر باید‬ ‫هن��ر به خ��رج بدهد‪ .‬تصرف پیامب��ر از این موضوع‬ ‫اغ��از می ش��ود که س��طح زب��ان زمانه و ق��وم خود‬ ‫را از طریق ترکیب ه��ای وی��ژه ای که ایج��اد می کند‬ ‫ارتقامی دهد‪ .‬یعنی واژه تاس��یس نمی کند بلکه همین‬ ‫واژگان موج��ود را به گونه ای ترکی��ب می کن��د و در‬ ‫س��اختار زبانی به کار می برد ک��ه ظرفیت واژگان را‬ ‫باال می برد‪ .‬یعنی ما فارسی زبانان با این ‪ 32‬حرف که‬ ‫داریم می توانیم تفسیر نمونه بنویسیم‪ ،‬می توانیم ایات‬ ‫شیطانی بنویسیم! واژگان و حروف عوض نمی شود‪،‬‬ ‫بلکه ترکیب انها عوض شده و ظرفیت ساختار زبانی‬ ‫ارتقا پیدا می کند‪.‬‬ ‫این نخستین کاری است که پیامبر انجام می دهد‪ .‬البته‬ ‫تاکید ک��ردم که این کار دفعی ص��ورت نمی گیرد و‬ ‫پیامب��ر گام به گام زبان را تغیی��ر می دهد‪ .‬در مرحله‬ ‫بع��دی این تغییر زبان پیامبر کم کم واژگان تاسیس��ی‬ ‫خود را وارد می کند‪ .‬واژگان تاسیسی‪ ،‬واژگانی است‬ ‫ک��ه این نبی را از انبیا پیش��ین متمای��ز می کند چون‬ ‫واژگان تاسیس��ی انبیا پیش��ین در اق��وام قبلی وجود‬ ‫داش��ته و اگ��ر پیامبر خاتم وقتی ظه��ور کرد واژگان‬ ‫تاسیس��ی دین مسیحیت یا یهود و‪ ...‬را صرفا استفاده‬ ‫کند از پیامبران پیشین متمایز نمی شود و پیروان ادیان‬ ‫س��ابق او را فراتر از مس��یح باور نخواهند کرد‪ .‬قرار‬ ‫اس��ت این پیامبر دین جدیدی بیاورد پس الزم است‬ ‫تا واژگان تاسیسی و خاص خود را بیاورد‪.‬‬ ‫وقتی این واژگان تاسیس��ی زیاد ش��ود احکام جدید‬ ‫تولید می ش��ود؛ یعنی نخس��تین کار پیامبر در درون‬ ‫ساختار زبانی این خواهد بود که خلق مفهوم می کند‬ ‫و گام دوم تبدی��ل مفهوم به گزاره و حکم اس��ت و‬ ‫گام سوم در همین س��اختار زمانی این است که این‬ ‫احکام را به ساختار تبدیل کند‪ .‬این موضوعات همه‬ ‫در حوزه زبان رخ می دهد‪ .‬یعنی وقتی در درون زبان‬ ‫قوم مفاهیم و احکام جدید و به تبع ان س��اختار های‬ ‫جدید تولید شود پس پیامبر در عرصه عینیت و بیرون‬ ‫می تواند م��وارد مختلفی ایجاد کند‪ .‬این موارد جدید‬ ‫گرچه در عرصه عینیت اس��ت ام��ا ارتباط محکمی با‬ ‫مفاهیم دارد‪ .‬برای مثال پیامبر پایگاهی می س��ازد که‬ ‫در گذش��ته وجود نداشته یا کارویژه مختلفی وجود‬ ‫داشته است به نام مسجد‪ .‬در عرب جاهلی مناسبات‬ ‫اجتماع��ی و احکام صلح و جنگ در بازار یا در خانه‬ ‫اشراف صورت می گیرد اما پیامبر خاتم وقتی مسجد‬ ‫می س��ازد تمام مناس��بات و احکام اجتماعی خود را‬ ‫در بستر مس��جد تنظیم می کند اعم از دستور جنگ‪،‬‬ ‫دس��تور صلح‪ ،‬مش��ورت کردن و‪ ...‬این نشان دهنده‬ ‫ایجاد یک پایگاه جدید اس��ت که به نوعی یک پایگاه‬ ‫اجتماعی اس��ت ام��ا به مرور زم��ان همه عرصه های‬ ‫رسالت پیامبر مثل سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬نظامی‬ ‫و‪ ...‬را در خود جای می دهد‪.‬‬ ‫البته نباید انتظار داشت که در ایجاد ساختار حکومت‬ ‫نبوی اولین نمودها در زمینه های سیاس��ی باشد بلکه‬ ‫خود پیامبر دال مرکزی گفتمان اس�لام اس��ت‪ ،‬یعنی‬ ‫همزمان هم در قامت رهبر مذهبی است‪ ،‬هم فرمانده‬ ‫نظامی اس��ت‪ ،‬هم محور اقتصادی اس��ت‪ ،‬هم رئیس‬ ‫قبیله و رهبر سیاس��ی است‪ .‬بنابراین کاری که پیامبر‬ ‫در مقیاس اخ�لاق اجتماعی انجام می دهد کمی بعد‬ ‫دارای کار ویژه سیاس��ی می ش��ود‪ .‬برای مثال پیامبر‬ ‫موضوع پیمان اخوت را برای مسلمانان طرح می کند‪،‬‬ ‫موضوع��ی که ذی��ل مفاهیم اخ�لاق اجتماعی جای‬ ‫می گیرد اما واقعیت این اس��ت ک��ه اخوتی که پیامبر‬ ‫ایجاد کرد حتی در مقیاس سیاسی خود را نشان داد‪.‬‬ ‫اتفاقا به صورت هوش��مندانه ادم هایی که نزدیک به‬ ‫هم بودن��د را برای اخوت انتخاب ک��رد‪ .‬برای مثال‬ ‫طلح��ه و زبیر یا ابوبکر و عمر ب��ا هم پیمان اخوت‬ ‫می بندند و از س��وی دیگر علی(ع) و پیامبر یا ابوذر‬ ‫و س��لمان با یکدیگر‪ .‬بعدها در درگیری های سیاسی‬ ‫و جناح بندی ها به نظر می رسد که این مسائل تداوم‬ ‫همین اخوت هستند‪ .‬این اخوی ها در مسائل سیاسی‬ ‫در کنار یکدیگر هستند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر این ادم هایی که ایمان اورده اند ادم های‬ ‫شس��ته و رفته ای که ما انتظار داریم هم نیستند‪ ،‬یعنی‬ ‫مودب ترین های انها که ایمان اورده اند و دل به پیامبر‬ ‫داده اند کسانی هستند که پیامبر را به نام مورد خطاب‬ ‫قرار می دهند و می گویند ما را نصیحت کن! در حالی‬ ‫که به پهلو خوابیده اند و با پاهایشان بازی می کنند‪.‬‬ ‫ب��ا این حال پیامبر زبان ای��ن مردم را عوض می کرد‪،‬‬ ‫متانت‪ ،‬پوش��ش و گویش مردم را عوض می کرد و‪...‬‬ ‫شما می توانید فرض کنید که مفاهیم اخالقی ناظر به‬ ‫ادب و متانت را در کنار رفتارهای س��بک اجتماعی‬ ‫وارد کنید‪ .‬اساس��ا نمی شود! یعنی ش��ما می خواهید‬ ‫مفه��وم تواض��ع را به یک عربده ک��ش انتقال بدهید‪.‬‬ ‫در ای��ن راه اول بای��د کاری کنید ک��ه این فرد دیگر‬ ‫عربده نکشد و با زبان ارام با مردم صحبت کند چون‬ ‫تواضع با عربده کشی هماهنگ نیست‪.‬‬ ‫پیامب��ر قصد داش��ت تا این دی��ن را وارد زندگی مردم‬ ‫کن��د و در کنار اینکه دین یک منظومه معرفتی اس��ت‪،‬‬ ‫یک منظومه رفتاری هم باش��د و تبدیل به حیات شود‪.‬‬ ‫این کار هم کار راحتی نیس��ت‪ .‬برای مثال پیامبر برای‬ ‫کارهای بزرگی که قصد داش��ته انجام بدهد باید کم کم‬ ‫منظر مردم را نسبت به دختر عوض می کرده است‪ .‬اگر‬ ‫این منظر عوض نمی شد در اینده انتساب ائمه به خود‬ ‫پیغمبر با مش��کل روبه رو می شد‪ .‬در این اینده پیامبر به‬ ‫این م��ردم خواهد گفت که من برای ش��ما دو چیز به‬ ‫یادگار گذاش��ته ام‪ ،‬یکی قران و دیگری عترت که این‬ ‫عترت از حضرت زهرا (س) اغاز می ش��ود‪ .‬اگر منظر‬ ‫مردم نسبت به دختر عوض نشود و همان نگاه جاهلی‬ ‫باشد دیگر اعتباری برای عترت قائل نیستند‪ .‬با این حال‬ ‫ش��ما تاثیر پیامبر و نقش سیاس��ی حضرت زهرا(س)‬ ‫را بعد فوت پیامبر(ص) بررسی کنید‪ .‬قرار بود علی(ع)‬ ‫جانشین پیامبر شود اما زمانه کاری کرده که یاران پیامبر‬ ‫و مومنان به او نه تنها به علی(ع) س�لام نمی دهند بلکه‬ ‫جواب س�لام او را هم نمی دهند! علی(ع) می خواهد با‬ ‫ای��ن مردم حرف بزند و غدیر را یاداوری کند اما مردم‬ ‫که گوش نمی دهند! در اینجا فاطمه (س) اس��ت که با‬ ‫اعتباری که دارد دس��ت علی(ع) را می گیرد و در خانه‬ ‫انص��ار و مهاجر را می زند و فضایی را فراهم می کند تا‬ ‫عل��ی(ع) با مردم صحبت کند‪ .‬این مردم به علی(ع) در‬ ‫کنار فاطم��ه(س) قول می دادند که فردا در داراالماره از‬ ‫علی(ع) حمایت کنن��د اما فردا نمی امدند! بنابراین کار‬ ‫پیامبر را با مدل های امروزی کار ما مقایسه کنید‪ .‬امروزه‬ ‫خیلی از امور روشن و واضح است‪ .‬امروزه میان بسیاری‬ ‫از امور فرهنگی و سیاسی تفکیک قائل میشویم حتی‬ ‫در قرن دوم اس�لام ام��ا در ان دوران مردم به زحمت‬ ‫می توانستند این تفکیک را قائل شوند‪.‬‬ ‫ب��ا ای��ن ح��ال اگ��ر به ص��ورت وی��ژه بخواهیم به‬ ‫مفاهیمی بپردازیم که پیامبر تاس��یس کردند و مفاهیم‬ ‫سیاسی هستند که بعدا ساختار سیاسی اسالمی روی‬ ‫انها استوار است‪ ،‬می توانم به این موارد اشاره کنم‪:‬‬ ‫یکی از این واژه ها تعبیر عصمت است‪ .‬این موضوع‬ ‫از طریق ایات به مردم القا می شود که نبی و امام باید‬ ‫کس��ی باش��د که خطا نکند و هوی و هوس نداشته‬ ‫باش��د و‪ ....‬ایات مکرر ق��ران را در این زمینه داریم‪.‬‬ ‫این ایات این موضوع را به لحاظ اعتقادی برای مردم‬ ‫البته نباید انتظار داشت که‬ ‫در ایجاد ساختار حکومت‬ ‫نبوی اولین نمودها در‬ ‫زمینه های سیاسی باشد‬ ‫بلکه خود پیامبر دال مرکزی‬ ‫گفتمان اسالم است‪ ،‬یعنی‬ ‫همزمان هم در قامت رهبر‬ ‫مذهبی است‪ ،‬هم فرمانده‬ ‫نظامی است‪ ،‬هم محور‬ ‫اقتصادی است‪ ،‬هم رئیس‬ ‫قبیله و رهبر سیاسی‬ ‫پایه ریزی می کند‪ .‬هرچند بعدها در تجربه تاریخی‬ ‫اسالم به کار عموم مردم نیامد اما برای محاجه فرقه‬ ‫حقه ش��یعه به کار امد وش��یعه در تمام مواقعی که‬ ‫با جریان رقیب خ��ود محاجه می کند به این ایات‬ ‫استناد می کند‪.‬‬ ‫پیامبر مفهومی به عنوان بیعت را پایه گذاری کردند‬ ‫و مصادی��ق ان را هم در قال��ب بیعت غدیر‪ ،‬بیعت‬ ‫رضوان‪ ،‬بیع��ت عقبه و‪ ...‬رقم زدن��د‪ .‬این بیعت ها‬ ‫مفهومی کامال سیاسی است که در اکثر محاجه های‬ ‫علی(ع) ب��ا جریان رقیب روی ای��ن مفهوم بیعت‬ ‫مخصوصا بعیت در غدیر تاکید فراوانی شده است‪.‬‬ ‫مفهوم اخوت یک��ی از مفاهیم سیاس��ی اجتماعی‬ ‫اس��ت که پیامبر تاسیس کردند که در مورد ان قبال‬ ‫توضیح داده شد‪ .‬در عین حال ما در تاریخ ابتدایی‬ ‫اسالم با مفاهیم و س��اختارهایی مواجه هستیم که‬ ‫البته ساختار سیاس��ی به معنای امروزی ان نیست‪،‬‬ ‫با این ح��ال گزاره های روش��نی در این خصوص‬ ‫وجود دارد‪ .‬مثال در حوزه مناس��بات نظامی‪ ،‬پیامبر‬ ‫گزاره هایی دارد که در س��اختار سیاس��ی و نظامی‬ ‫کامال خود را نشان می دهد‪.‬‬ ‫نکت��ه دیگری که در این خص��وص وجود دارد این‬ ‫اس��ت که اگر چ��ه در درون ادبیات پیامبر اس�لام‬ ‫مفاهی��م و گزاره ه��ای انبیای پی��ش از این حضور‬ ‫دارد‪ ،‬دی��ن جدید برخ��ی از احکام ادی��ان قبلی را‬ ‫نس��خ می کند و ای��ن اتفاق در مورد هم��ه انها رخ‬ ‫نمی دهد‪ .‬بسیاری از این مفاهیم و گزاره ها برای دین‬ ‫جدی��د و در زبان و رفتار پیامبر جدید اعتبار دارد و‬ ‫نقش افرینی می کند‪ .‬از همین لحاظ پیامبر هم از این‬ ‫موضوع بهره برده و این طور نیست که همه مفاهیم‬ ‫و گزاره های قبلی در این دین از بین رفته باشد‪ .‬حتی‬ ‫یکس��ری از گزاره ها را پیامبر در وهله اول نتواست‬ ‫حذف کند مثل موضوع ازدواج با دو خواهر‪ .‬افرادی‬ ‫بوده اند که به پیامبر ایمان اورده اند درحالی که با دو‬ ‫خواهر ازدواج کرده بودند‪ .‬پیامبر ازدواج این افراد را‬ ‫نس��خ نکرد اما اعالم کرد ه که از این به بعد کسی با‬ ‫دو خواهر ازدواج نکند‪ .‬پس این تغییر دفعی نیست‬ ‫بلک��ه یک تغییر اجتماعی و ارام اس��ت؛ یعنی اگر‬ ‫ش��ما از منظر باال به این موضوع نگاه کنید بس��ط‬ ‫فرهنگ اس�لامی را به نوعی اعجاز می بینید‪ .‬ش��ما‬ ‫وقتی به س��ال ‪ 50‬نگاه می کنید که در نتیجه ظهور‬ ‫اسالم یک چهارم جهان در سیطره این اعتقاد است‬ ‫و ان را ش��گفت انگیز می بینید‪ .‬در نتیجه احس��اس‬ ‫می کنید معجزه صورت گرفته اس��ت‪ .‬این بسط از‬ ‫جنس اعجاز اس��ت‪ .‬پیامبری رسالت خود را اعالم‬ ‫می کند‪ ،‬ع��ده ای با او مخالفت می کنند و او مجبور‬ ‫به هجرت می ش��ود‪ ،‬جنگ می کنند‪ ،‬صلح می کنند‬ ‫و‪ ...‬ای��ن فرایند روال طبیعی اس��ت اما چرا نتایج‬ ‫تعجب برانگیز و از جنس اعجاز اس��ت؟ البته این‬ ‫موضوع از جنس فلس��فه تاریخ است که اگر کسی‬ ‫روند حرکت تاریخ را فهم کند و بر ان مسلط شود‬ ‫و قوم خ��ود را در مدار س��نت های تاریخ حرکت‬ ‫دهد‪ ،‬می تواند در تاریخ حرکت های میان بر داش��ته‬ ‫باش��د‪ .‬واقعیت این است که پیامبر خاتم قومش را‬ ‫در جاده ه��ای میان بر تاری��خ حرکت داده و از یک‬ ‫قوم جاهل نتایج فوق العاده ای به دست اورده است‪.‬‬ ‫در مجموع زمان پیامبر خاتم چون مرحله تاس��یس‬ ‫یک فرهنگ و س��نت است‪ ،‬همه چیز ناگزیر است‬ ‫که کلی باش��د و از این فضا اغاز می ش��ود و همه‬ ‫چیز رنگ کلی دارد و خیلی ش��فاف نیس��ت‪ .‬این‬ ‫موضوعات باید در گذر زمان و تاریخ ش��رح داده‬ ‫ش��ود و تفصیل یابد‪ ،‬این ساحت تفصیل است که‬ ‫ساحت شفافیت است‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫یک روایت تلخ‬ ‫نگاهی به جنگ شیمیایی عراق‬ ‫زخم غرب روی صورت پاک ایران‬ ‫محمد حسنی‬ ‫‪1‬‬ ‫بعد از پایان یافتن جنگ جهان��ی دوم‪ ،‬در دهه ‪1960‬‬ ‫مذاکرات در زمینه تحری��م کامل کاربرد جنگ افزارهای‬ ‫بیولوژیک و شیمیایی در ژنو اغاز شد که در سال ‪ 1972‬به‬ ‫کنوانسیون تحریم کامل کاربرد جنگ افزارهای بیولوژیک‬ ‫منجر شد‪.‬‬ ‫ای��ن رایزنی ه��ا باع��ث تحری��م کام��ل و همه جانبه‬ ‫جنگ افزارهای شیمیایی نش��د‪ .‬در سال ‪ 1981‬مذاکرات‬ ‫مجدد اغاز ش��د که در سال ‪ 1997‬به تدوین کنوانسیون‬ ‫تحریم جنگ افزارهای بیولوژیک و شیمیایی منجر شد‪ .‬با‬ ‫وجود کنوانسیون های منع استفاده از سالح شیمیایی‪ ،‬طی‬ ‫سال های جنگ تحمیلی‪ ،‬رژیم بعثی هیچ گونه تردیدی در‬ ‫استفاده از عوامل شیمیایی علیه نیروهای ایرانی به خود‬ ‫راه نداد‪.‬‬ ‫در نوامب��ر ‪ 1980‬اولی��ن حمله ش��یمیایی هواپیماهای‬ ‫عراقی به ش��هر «سوس��نگرد» گزارش شد‪ .‬چند ماه بعد‬ ‫وزیر خارجه ایران گزارش ‪ 41‬مورد حمله شیمیایی عراق‬ ‫به نیروه��ای ایرانی را که منجر به ش��هادت ‪ 109‬نفر و‬ ‫مجروح ش��دن صدها نفر دیگر شده بود را در کنفرانس‬ ‫خلع سالح شیمیایی در ژنو ارائه کرد و در مارس ‪1984‬‬ ‫تیم اعزامی سازمان ملل استفاده عراق از سالح شیمیایی را‬ ‫در هورالهویزه تایید کرد‪.‬‬ ‫عراق در سال های ‪ 1970‬صنایع شیمیایی خود را توسعه‬ ‫داده و توانایی ساخت خردل و تابون را به واسطه کمک‬ ‫‪70‬‬ ‫ش��وروی سابق و المان به دس��ت اورده بود‪ .‬در زمستان‬ ‫‪ - 1359‬یعن��ی چند ماه بعد از جنگ تحمیلی‪ -‬عراق از‬ ‫گلوله های شیمیایی که غالبا گاز اشک اور و تهوع زا بود‪،‬‬ ‫استفاده نمود که اس��تفاده از ان کامال محدود و احتماال‬ ‫ازمایشی بود‪.‬‬ ‫اما از اواسط سال ‪ 1362‬حمالت هدفمند شیمیایی عراق‬ ‫علیه ایران اغاز شد و در طول جنگ بیش از سی حمله‬ ‫علیه مناطق مس��کونی انجام شد‪ .‬حمله به سر دشت در‬ ‫تیر ماه‪ 1366‬فجیع ترین ان بود‪ .‬در این حمله از جمعیت‬ ‫‪ 12‬هزار نفری سردشت ‪ 130‬تن کشته و چهار هزار نفر‬ ‫مصدوم شدند‪.‬‬ ‫در مرداد ماه ‪ 1362‬هفت حمله ش��یمیایی مهم در منطقه‬ ‫عملیاتی ش��مال غرب کش��ور ش��امل منطقه عملیاتی‬ ‫والفجر‪ ،2‬پیرانش��هر و حاج عمران ص��ورت گرفت‪ .‬در‬ ‫منطق��ه حاج عمران بعد از انفجار بمب ها در حمله های‬ ‫‪ 17‬و‪ 18‬مرداد ‪ 1362‬دود سیاه رنگی در منطقه پخش شد‬ ‫و ذرات ریزی روی زمین‪ ،‬تجهیزات و نیروها را گرفت‬ ‫و بوی تند خاصی مشابه سیر در منطقه پخش شد‪ .‬پس‬ ‫از ‪ 2-3‬س��اعت نیروها دچار قرمزی چشم شدند و ‪5-7‬‬ ‫ساعت بعد استفراغ شروع شد‪.‬‬ ‫در ابان ماه ‪1362‬منطقه وسیعی از غرب کشور چند روز‬ ‫پس از عملیات والفجر ‪ ،4‬با گاز خردل بمباران ش��د که‬ ‫‪ 10‬نفر از مردم شهر بانه و سردشت شهید شدند‪.‬‬ ‫در س��وم اس��فند م��اه‪ 1363‬در جن��وب در روز چهارم‬ ‫عملیات خیبر‪،‬عراق دست به عملیات شدید شیمیایی با‬ ‫استفاده از گاز خردل زد و طی ‪ 48‬ساعت حدود پنج تن‬ ‫گاز خردل را با یکصد بمب روی رزمندگان ریخت که‬ ‫نتیجه ان ‪ 2100‬نفر مصدوم بود‪.‬‬ ‫نوزدهم اس��فند ماه‪ 1362‬بر اثر حمالت شیمیایی عراق‬ ‫در جزایر مجنون ‪ 543‬رزمن��ده با گاز خردل مصدوم و‬ ‫تعدادی شهید شدند‪ .‬با این وجود بعد از اعتراضات ایران‬ ‫و اعزام تعدادی از مصدومین شیمیایی به بیمارستان های‬ ‫کشورهای اروپایی و اعزام هیات های کارشناسی سازمان‬ ‫ملل طی سال ‪ 1362‬به بعد‪ ،‬در زمستان ‪ 1365‬عراق برای‬ ‫اولین بار به عنوان کاربر جنگ افزارهای ش��یمیایی علیه‬ ‫نیروهای ایرانی معرفی شد‪.‬‬ ‫در روز بیس��ت ودو م اس��فند ماه ‪ 1363‬ع��راق حمالت‬ ‫شیمیایی ش��دیدی را در جزایر مجنون از سر گرفت که‬ ‫از مجموعه گاز خردل و گاز اعصاب علیه سربازان ایرانی‬ ‫استفاده کرد که در نتیجه ان ‪ 2231‬نفر مصدوم و ‪ 32‬نفر‬ ‫شهید شدند‪.‬‬ ‫بعد از ظهر چهار شنبه بیست و سوم بهمن ماه ‪ 1364‬عراق‬ ‫با اس��تفاده از هواپیما منطقه ازاد ش��ده فاو را به ش��دت‬ ‫مورد حمله ش��یمیایی قرار داد که این حمالت عمدتا با‬ ‫گاز اعص��اب و کمتر خردل بوده و ط��ی دو روز تعداد‬ ‫مصدومین شیمیایی در منطقه فاو ناشی از گاز های خردل‪،‬‬ ‫اعصاب – سیانید ‪ -‬به ‪ 8500‬نفر رسید‪.‬‬ ‫متاسفانه صبح هشتم اسفند ماه ‪ 1364‬بیمارستان صحرایی‬ ‫حضرت فاطمه زهرا (س) به وسیله ‪ 10‬فروند هواپیمای‬ ‫عراقی بمباران شیمیایی شد و به همین دلیل با مصدومیت‬ ‫عده کثیری از پرسنل بیمارستان‪ ،‬این مرکز درمانی برای‬ ‫مدت طوالنی از فعالیت باز ایستاد‪.‬‬ ‫دهم دی ماه ‪ 1365‬یک بیمارس��تان صحرایی در سومار‬ ‫در اثر بمباران شیمیایی با گاز خردل به شدت الوده شد‬ ‫و جمع زیادی از کادر پزش��کی این بیمارستان مصدوم‬ ‫شدند که امار موجود ‪ 400‬مصدوم و ‪ 20‬شهید را گزارش‬ ‫می نماید‪.‬‬ ‫در روز پنج ش��نبه بیس��ت و هفتم اسفند ماه ‪ 1366‬شهر‬ ‫حلبچه در اس��تان کردس��تان عراق و روستاهای اطراف‬ ‫به شدت مورد حمالت شیمیایی با گاز اعصاب و سیانید‬ ‫ق��رار گرفت و در ای��ن فاجعه ‪5‬هزار کش��ته و‪70‬هزار‬ ‫مصدوم به جا ماند که در روز های بعد جاده های ارتباطی‬ ‫و روس��تاهای اطراف نیز با گاز خردل مورد حمله قرار‬ ‫گرفتند‪.‬‬ ‫در بهار ‪ 1367‬با فعال ش��دن مجدد جبهه های عملیاتی‬ ‫جنوب حمالت شیمیایی عراق نیز مجدادا در این مناطق‬ ‫ش��دت یافت که در بیست و هشتم فروردین ماه ‪1367‬‬ ‫عراق حمله وس��یع شیمیایی را به منطقه فاو در خطوط‬ ‫مقدم و پشتیبانی اغاز کرد‪.‬‬ ‫روز پنج شنبه اول اردیبهشت ماه ‪ 1367‬عراق روستاهای‬ ‫خوزستان در اطراف دار خونین و هویزه را با گاز اعصاب‬ ‫و س��یانید مورد حمله ق��رار داد و در همین روز مناطق‬ ‫واقع در اطراف جاده اهواز – خرمشهر را نیز مورد حمله‬ ‫قرار داد‪.‬‬ ‫چهارم تیر ماه ‪ 1367‬حمله عراق به جزایر مجنون با عوامل‬ ‫ش��یمیایی اغاز شد و ش��دت حمله به حدی بود که با‬ ‫مصدوم نمودن سربازان و گردو خاک حاصله عراق جزایر‬ ‫مجنون را تصرف نمود‪ .‬با توجه به ناپایداری گاز اعصاب‬ ‫بعد از مدتی عراقی ها وارد منطقه شدند‪.‬‬ ‫و س��رانجام اخرین حمله ش��یمیایی عراق در مرداد ماه‬ ‫‪ 1367‬در ش��هر اش��نویه اتفاق افتاد که با پرتاب ‪ 8‬بمب‬ ‫از یک هواپیمای ملخی بااستفاده از گاز خردل انجام شد‬ ‫که ‪ 2680‬مصدوم غیر نظامی بر جای گذاش��ت و بعد از‬ ‫توقف جنگ ایران و عراق‪ ،‬رژیم عراق حمالت شیمیایی‬ ‫را متوجه مخالفان و مناطق کردنشین عراق نمود‪.‬‬ ‫اقدامات ایران‬ ‫عراق از اواخر دی ماه ‪ 1359‬یعنی کمتر از چهار ماه پس‬ ‫از اغاز تجاوز مس��لحانه به جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬به‬ ‫کارگیری س�لاح های ش��یمیایی را علیه ای��ران اغاز و‬ ‫دو سال پس از ان‪ ،‬از زمستان ‪ 1361‬به استفاده گسترده از‬ ‫سالح های شیمیایی علیه نیروهای ایرانی روی اورد و تا‬ ‫پایان جنگ نیز به این کار ادامه داد‪.‬‬ ‫در تمام طول این دوره اعتراض های کتبی دولت جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران به این عمل دولت عراق که ناقض اصول‬ ‫مسلم حقوق مخاصمات مسلحانه و معاهدات بین المللی‬ ‫ب��ود و بدون تردید‪ ،‬عن��وان جنایت جنگی به ان اطالق‬ ‫می گردد‪ ،‬به طور مس��تمر به شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫متحد تسلیم می ش��دند و هر بار به عنوان اسناد شورای‬ ‫امنیت به ثبت می رسیدند و انتشار می یافتند‪.‬‬ ‫به رغم ده ها اعتراض دولت جمهوری اس�لامی ایران به‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل متحد و سایر مجامع بین المللی‪،‬‬ ‫نه تنها وقفه ای در ارتکاب جنایت مزبور توس��ط عراق‬ ‫ایجاد نگردید‪ ،‬بلکه بر تعداد حمالت افزوده شد‪.‬‬ ‫گازها و مواد ش��یمیایی که ضایعات انس��انی بیش��تر و‬ ‫دردناکتری ایجاد می کردند‪ ،‬مورد استفاده قرار گرفتند و‬ ‫به کارگیری این س�لاح ها به تدریج به مناطق مسکونی‬ ‫روس��تایی و شهری که البته قبال هم به طور مستمر ولی‬ ‫با سالح های متعارف اما مخرب توسط عراق مورد حمله‬ ‫قرار گرفته بودند‪ ،‬توسعه پیدا کرد‪.‬‬ ‫در نام��ه م��ورخ ‪ 12‬اوری��ل ‪ 1988‬نماین��ده دائم وقت‬ ‫جمهوری اسالمی ایران به رئیس کنفرانس خلع سالح که‬ ‫تحت شماره ‪ 827‬به ثبت رسیده است‪ ،‬امده که بمب های‬ ‫شیمیایی توسط عراق علیه نیروهای نظامی و شهروندان‬ ‫ایرانی استفاده شده و هر بار ده ها و گاهی صدها و حتی‬ ‫چهارم تیر ماه ‪1367‬‬ ‫حمله عراق به جزایر‬ ‫مجنون با عوامل شیمیایی‬ ‫اغاز شد و شدت حمله به‬ ‫حدی بود که با مصدوم‬ ‫نمودن سربازان و‬ ‫گردو خاک حاصله عراق‬ ‫جزایر مجنون را تصرف‬ ‫نمود‪ .‬با توجه به ناپایداری‬ ‫گاز اعصاب بعد از مدتی‬ ‫عراقی ها وارد منطقه‬ ‫شدند‬ ‫هزاران نفر قربانی این اقدام شده اند‪.‬‬ ‫اعتراضات مک��رر ایران در س��ال های ‪ 1982‬و ‪ 1983‬و‬ ‫انتش��ار اخبار جنایات هولناکی که به طور روزانه توسط‬ ‫رژی��م عراق ص��ورت می گرفت‪ ،‬موجب ش��د تا افکار‬ ‫عمومی در کش��ورهای غربی برانگیخته ش��ود‪ .‬دولت‬ ‫ای��ران برای تبیین بهتر ابعاد جنایات عراق و اس��تفاده از‬ ‫امکانات درمانی و بیمارستانی کشورهای غربی تعدادی‬ ‫از مجروحی��ن را به اروپا اعزام نم��ود و برخی دولت ها‬ ‫هم مانند اتریش‪ ،‬سوئد‪ ،‬فرانسه‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬بلژیک و‬ ‫هلند‪ ،‬البته نه با مقاصد خیرخواهانه و صرفا برای مداوا‪،‬‬ ‫بلکه برای انجام تحقیقات دقیق تر و جمع اوری اطالعات‬ ‫جامع و به روز درباره اثار س�لاح های شیمیایی‪ ،‬پذیرای‬ ‫ایشان شدند‪.‬‬ ‫با افزایش فش��ار افکار عمومی جهانی دبیر کل س��ازمان‬ ‫مل��ل متحد هیاتی چهار نفره را که مرکب از یک محقق‬ ‫عالی رتبه شیمی از سوئد‪ ،‬یک سرهنگ پزشک اسپانیایی‬ ‫متخصص در سالح های هسته ای‪ ،‬شیمیایی و میکروبی‪،‬‬ ‫یک محقق اس��پانیایی متخصص امور ازمایش��گاهی و‬ ‫یک سرهنگ ارتش سوئد متخصص در دفاع هسته ای‪،‬‬ ‫ی و شیمیایی بود جهت بررسی اعتراضات ایران‬ ‫میکروب ‬ ‫به منطقه اعزام کرد‪.‬‬ ‫اولین گزارش «متخصصان منصوب دبیرکل سازمان ملل‬ ‫متحد برای بررسی ادعاهای جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫خصوص استفاده عراق از سالح های شیمیایی» در تاریخ‬ ‫‪ 26‬مارس ‪ 1984‬به عنوان س��ند شورای امنیت و تحت‬ ‫ش��ماره ‪ 16433‬انتش��ار یافت‪ .‬گزارش مزبور استفاده از‬ ‫گاز خ��ردل و گاز اعص��اب (تابون) علیه مناطقی که در‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران مورد بازدید قرار گرفته بود را‬ ‫مورد تایید قرار داد‪.‬‬ ‫پس از این گزارش نیز تقریبا هر سال تا پایان جنگ یک‬ ‫هیات مستقل کارشناسی از سازمان ملل از مناطق جنگی‬ ‫بازدید کرده و هر بار در گزارش های تنظیمی انها استفاده‬ ‫عراق از سالح های شیمیایی علیه نیروهای ایرانی مورد‬ ‫تایید قرار گرفت‪ .‬هیات های مزبور ادعاهای عراق مبنی بر‬ ‫استفاده ایران از سالح های شیمیایی علیه ان کشور را نیز‬ ‫همواره مورد بررسی قرار دادند‪ .‬لیکن هر بار این ادعا را‬ ‫مورد تردید قرار داده و پس از بررسی ادله و مصاحبه با‬ ‫مجروحین و شهود ان را نپذیرفتند‪.‬‬ ‫به رغم گزارش های کارشناس��ی روش��ن که با صراحت‬ ‫عراق را به عنوان اس��تفاده کننده از سالح های شیمیایی‬ ‫معرفی می کرد‪ ،‬ش��ورای امنیت سازمان ملل تحت نفوذ‬ ‫سیاس��ت حمایت بی چون و چرای غ��رب از عراق در‬ ‫برابر ایران‪ ،‬در نهایت از «طرفین» درخواس��ت کرد که از‬ ‫به کارگیری سالح های شیمیایی خودداری کنند و نشان‬ ‫داد که حاضر نیس��ت عراق را ب��ه صراحت به ارتکاب‬ ‫جنایات جنگی متهم کند‪.‬‬ ‫پس از پایان جنگ عراق علیه ایران و اغاز تجاوز عراق به‬ ‫همسایه دیگر خود و تغییراتی که در سیاست غرب نسبت‬ ‫به عراق ایجاد شد‪ ،‬مدارک و اطالعات مربوط به وجود‬ ‫تسلیحات شیمیایی در این کشور به تدریج در جراید و‬ ‫رسانه های غربی منتشر شد‪ .‬مستندترین تحقیقات انجام‬ ‫گرفته ش��اید کتاب «س��وداگری مرگ» باشد که توسط‬ ‫روزنامه ن��گار امریکایی «کنت تیمرمن» در س��ال ‪1991‬‬ ‫منتشر شد‪.‬‬ ‫نقش هلند در جنایات شیمیایی صدام‬ ‫در نیم��ه دوم جنگ ایران و عراق‪ ،‬تاجری هلندی به نام‬ ‫«فرانس ف��ان انرات» هزاران تن م��واد اولیه برای تولید‬ ‫بمب های شیمیایی (به ویژه از نوع گاز خردل و اعصاب)‬ ‫برای رژیم عراق تهیه و ارسال کرد‪ .‬چندی پس از اشغال‬ ‫ع��راق او با حمای��ت اداره اطالع��ات و امنیت هلند از‬ ‫پناهگاه خود (عراق) خارج شد و از خانه ای امن در هلند‬ ‫س��ر دراورد‪ .‬با اینکه فان انرات امید داش��ت با افش��ای‬ ‫رابطه اش با اداره اطالعات و امنیت هلند حاشیه امنی برای‬ ‫خود ایجاد کند‪ ،‬اما در عمل چنین نشد و او سرانجام در‬ ‫سال ‪ 2004‬به اتهام مشارکت در نسل کشی سر از زندان‬ ‫دراورد‪ .‬موضوع روابط امنیتی او نیز کم و بیش مسکوت‬ ‫ماند‪.‬‬ ‫اوری��ل ‪ 2007‬دادگاه تجدیدنظر ف��ان انرات‪ ،‬با حضور‬ ‫شاهدانی از حلبچه و ایران در هلند برگزار شد‪ .‬این دادگاه‬ ‫ثابت کرد که فان انرات از عواقب فروش مواد ش��یمیایی‬ ‫ب��ه رژیم صدام مطلع بوده اس��ت‪ .‬در نتیج��ه او به جرم‬ ‫مشارکت در جنایات جنگی (و نه مشارکت در نژادکشی)‬ ‫به ‪ 17‬سال زندان محکوم شد‪.‬‬ ‫اگرچه رای این دادگاه نشانه ای از به رسمیت شناختن رنج‬ ‫قربانیان و مصدومان حمالت شیمیایی ست‪ ،‬اما متاسفانه‬ ‫گویای این واقعیت نیز هست که سیاستمداران‪ ،‬مقامات‬ ‫دولتی و کارخانه دارانی که به نحوی در این فجایع نقش‬ ‫داشته اند یا از ان اگاه بوده اند‪ ،‬از چنگ عدالت گریخته اند‬ ‫بی انک��ه حتی نام��ی از انه��ا در این حکم برده ش��ود‪.‬‬ ‫چه بسا همان ساز و کار سودمحوری که منافع اقتصادی‬ ‫و سیاس��ی خود را بر مرگ هزاران انسان بی گناه ترجیح‬ ‫داده بود اکنون نیز با قربان��ی کردن مهره ای از مهره های‬ ‫خ��ود‪ ،‬عدالت حقیقی را قربانی حفظ وجهه مردم فریب‬ ‫خویش کرده باشد‪.‬‬ ‫یک وب س��ایت معتبر هلندی که در مخالفت با تجارت‬ ‫اس��لحه فعالیت می کند‪ ،‬پس از اخذ و بررس��ی مدارک‬ ‫محرمانه‪ ،‬گزارشی تفصیلی و ارزشمند درباره نقش هلند‬ ‫در تامین نیازهای زرادخانه شیمیایی عراق منتشر ساخته‬ ‫است که حاوی جزئیات تاریخی و مستند مهمی است‪.‬‬ ‫این گزارش همچنین اش��ارات دقیقی دارد به نقشی که‬ ‫بخش اقتصادی دولت هلند در این تجارت جنایتکارانه‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫در سال ‪( 1984‬اواس��ط جنگ ایران و عراق) وزارت‬ ‫خارج��ه هلند ک��ه از به کارگی��ری هزاران ت��ن مواد‬ ‫صادرش��ده از هلند در س��اخت بمب های ش��یمیایی‬ ‫مطلع بوده اس��ت‪ ،‬با تاخیری سه‪ ،‬چهار ساله و تحت‬ ‫فش��ارهای خارجی تصمیم می گیرد فهرس��تی از مواد‬ ‫ش��یمیایی ممنوعه تنظیم کند و صادرات اینگونه مواد‬ ‫را ب��ه اخذ مجوزهای ویژه مش��روط س��ازد‪ .‬همزمان‬ ‫بخش بازرگانی وزارت اقتص��اد هلند و البی تجاری‬ ‫هم��ه تالش خود را ب��ه کار می گیرند ت��ا تعداد مواد‬ ‫ذکر ش��ده در این لیس��ت خاص را به حداقل کاهش‬ ‫دهن��د و با کارش��کنی تصویب فهرس��ت نهایی را به‬ ‫تاخیر بیندازند‪ .‬انها س��رانجام موفق می شوند بخشی‬ ‫از این مواد ش��یمیایی را از فهرس��ت خارج س��ازند‪.‬‬ ‫بدی��ن ترتیب ص��ادرات موادی که باز ه��م در تولید‬ ‫بمب ه��ای ش��یمیایی کاربرد داش��ته‪ ،‬به س��وی عراق‬ ‫ادامه می یابد‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ جانباز بدون درصدی که‬ ‫‪ 15‬سال است نشسته می خوابد‬ ‫یک روز با قهرمان بی نشان ایران‬ ‫سید هادی کسایی زاده‬ ‫‪2‬‬ ‫‪72‬‬ ‫چگونه می توان باور کرد که در همین نزدیکی مان‬ ‫خانواده ای زندگی می کنند که با وجود نعمتی معنوی‬ ‫به نام جانبازی در راه خدا‪ ،‬با س��ختی ها و مشکالت‬ ‫زندگی دست و پنجه نرم می کنند‪ .‬انها را نمی شناختم‬ ‫تا وقتی که صاحبخانه بامرام و انس��ان دوستش��ان با‬ ‫من تماس گرفت و گفت‪« :‬بیایید با مس��تاجر خانه ما‬ ‫اشنا شوید! مس��تاجری که تنها برای ما افتخار است‬ ‫و او و خانواده اش را با تمام وجود دوس��ت داریم‪».‬‬ ‫از انجایی که جانبازان ش��یمیایی باید در مناطق تمیز‬ ‫و خوش اب و هوای ش��هر زندگ��ی کنند‪ ،‬متعجب‬ ‫ش��دم که این جانباز در میان دود و الودگی و س��ر و‬ ‫صدای میدان رازی در خیابان مولوی زندگی می کند‪.‬‬ ‫حتی مس��یری که به خانه این جانباز شیمیایی منتهی‬ ‫می ش��د دور از ذهن م��ن بود‪ .‬فروش��گاه های لوازم‬ ‫یدکی‪ ،‬مکانیکی ها‪ ،‬اگزوز سازی و بعد خانه قدیمی که‬ ‫بیش از ‪ 80‬سال قدمت داشت‪ .‬نامش « هاشم زمانی»‬ ‫اس��ت‪ .‬نجارزاده ای که در یکی از جنوبی ترین مناطق‬ ‫تهران بزرگ شده است‪ .‬او همانند بسیاری از جوانان‬ ‫انقالبی س��ال ‪ 57‬خاطرات تلخ و ش��یرینی از دوران‬ ‫ستمشاهی و پیروزی انقالب در سینه اش نگاه داشته‬ ‫اس��ت‪ .‬از پخ��ش اعالمیه گرفته تا کت��ک خوردن از‬ ‫دس��ت ماموران در مسجد لرزاده تهران‪ ...‬ولی امروز‬ ‫دغدغه سینه های زخمی اش نمی گذارد چیزی غیر از‬ ‫خردل و شیمیایی برایمان بازگو کند‪.‬‬ ‫اعزام به جبهه‬ ‫هاش��م زمان��ی در خصوص نحوه اعزام ش��دنش به‬ ‫جبه��ه می گوی��د‪« :‬فروردین س��ال ‪ 1361‬ب��ود‪ ،‬من‬ ‫‪ 20‬س��ال بیشتر نداش��تم به قول معروف تازه ریش‬ ‫و س��بیل هایم درامده بود و احساس مردی می کردم‪.‬‬ ‫ان زم��ان خیلی مش��تاق بودم به هر صورتی ش��ده‬ ‫در جبهه حضور داش��ته باش��م‪ ،‬برای همین هر روز‬ ‫درخواس��ت های مختلفی به س��پاه‪ ،‬بس��یج و ارتش‬ ‫می دادم تا بتوان��م از راه قانونی وارد مناطق عملیاتی‬ ‫شوم‪ .‬یادم است که برگه قبولی در امتحانات ورودی‬ ‫سپاه و ارتش را باهم در یک روز دریافت کردم‪ .‬بعد‬ ‫از چند روز امام (ره) طی یکی از سخنرانی هایش��ان‬ ‫گفتند؛ همه داوطلبان نیاز نیست به سپاه ملحق شوند‪،‬‬ ‫چرا که ارتش هم به نیرو نیاز دارد تا اینکه با چند نفر‬ ‫از دوس��تانم پس از قبولی در ازمون ورودی ارتش‪،‬‬ ‫با رتبه و درجه گروهبان دومی وارد لش��کر ذوالفقار‬ ‫نی��روی زمینی ارتش یا همان گروه تکاوری ش��دیم‪.‬‬ ‫بعد از دوره های فشرده سه ماهه به صورت داوطلبانه‬ ‫درخواست حضور در جبهه را به فرماندهی گروهان‬ ‫ارائه کردم و موافقت شد و در ‪ 15‬تیرماه سال ‪1361‬‬ ‫وارد منطقه دش��ت عباس ش��دم‪ .‬دشتی که در ان‪ ،‬نه‬ ‫اثری از اب بود و نه ابادانی و من ماندم و ‪ 14‬سرباز‬ ‫که باید انها را هدایت می کردم‪ .‬در طول ‪ 7‬س��الی که‬ ‫در جن��گ بودم بارها و باره��ا‪ ،‬تیپ ذوالفقار به دلیل‬ ‫عملیات سنگین و ش��هادت بسیاری از رزمندگان از‬ ‫بین رفت و دوباره تشکیل شد‪».‬‬ ‫گردان شهادت‬ ‫یادم اس��ت که در جزیره مجن��ون داخل تیپ المهدی‬ ‫شیراز بودم که نامه ای محرمانه به فرماندهی ارسال شد‬ ‫تا افرادی که می خواهند داوطلبانه وارد گردان شهادت‬ ‫شوند‪ ،‬ثبت نام کنند‪ .‬نمی شود به درستی گردان شهادت‬ ‫را ب��ا زبان توضیح داد‪ .‬این گردان یک گردان اس��مانی‬ ‫بود و تمام رزمندگان این گردان همگی گلچین ش��ده‬ ‫بودند‪ .‬گلچینی از خالص تری��ن مردان خدا‪ ...‬انها همه‬ ‫پرواز ک��رده بودند‪ ،‬جسمش��ان روی زمی��ن بود ولی‬ ‫روحشان در اسمان ها پرواز می کرد‪ .‬خیلی ها مانند من‬ ‫خودش��ان را به این گردان رس��اندند تا انها هم خاص‬ ‫ش��وند ولی نمی ش��د‪ ...‬هنوز چاله هایی که می کندند تا‬ ‫ش��بانه درون ان به دور از چش��م سایرین عبادت کرده‬ ‫و گری��ه کنند را فراموش نمی کنم‪ .‬رزمندگانی که روی‬ ‫شانه هایشان درجه ای نمی دیدی در حالی که همگی از‬ ‫افسران و س��رداران ارتش و سپاه بودند‪ .‬همان هایی که‬ ‫در هر عملیاتی خط ش��کن و فدایی رزمندگان اس�لام‬ ‫بودند‪ .‬همان هایی که میادین مین را تسخیر می کردند و‬ ‫گلوله های در کمین را به جان می خریدند‪.‬‬ ‫وقتی فهمیدم جانبازم‬ ‫همانطور که می دانید گاز خردل و عوامل ش��یمیایی‬ ‫بعد از ‪ 5‬تا ‪ 20‬س��ال عوارض خود را نمایان می کند‬ ‫و این امر در هاشم زمانی مستثنا نبود‪ .‬هاشم می گوید‪:‬‬ ‫«س��ال ‪ 1369‬ی��ک مرتب��ه وقتی که در حی��اط خانه‬ ‫مشغول درس��ت کردن گلدان ها بودم حالم به حدی‬ ‫ازدواج‬ ‫ هاش��م زمانی در سال ‪ 1365‬به واس��طه چند نفر از‬ ‫دوس��تانش با خانواده همس��رش اش��نا می شود و با‬ ‫مهریه ‪ 14‬س��که به��ار ازادی ازدواج می کند‪ .‬امروز‬ ‫حاصل این ازدواج دو جوان رعنا و س��الم به نام های‬ ‫حمیدرضا و پریسا هستند‪ .‬حمیدرضا دانشجو است‬ ‫و برای تامین هزینه دانش��گاه مجبور است کار کند و‬ ‫پریسا هم سال سوم دبیرستان است‪.‬‬ ‫تقدیرم این بود خواهر‪...‬‬ ‫جانب��ازان پس از جنگ‪ ،‬هیچ وق��ت فکر نمی کنند که‬ ‫جنگ تمام ش��ده است‪ ،‬چرا که همچنان پس از جنگ‬ ‫در حال مبارزه هستند‪ ،‬این بار با تن ناسالم و یادگارهای‬ ‫جنگ‪ ،‬گرچه «خاطرات جنگ» همچنان برای انان زنده‬ ‫و دلخوشی شان است‪ .‬هفته ای که گذشت یکی دیگر از‬ ‫جانبازان س��رافراز این دیار‪ ،‬یک قهرمان دیگر وطن و‬ ‫یک ایرانی دالور‪ ،‬جان خود را از دس��ت داد‪ .‬او سال ها‬ ‫ب��ود که با ترکش های جنگ به زندگی خود ادامه می داد‬ ‫و سرانجام درگذشت‪ .‬صحبت از «ابراهیم کاهه» است‪،‬‬ ‫وی در س��ال ‪ 1344‬در خان��واده ای مذهبی و در محله‬ ‫مجیدی��ه تهران دیده به جهان گش��ود‪ ...‬پدرش کارمند‬ ‫اموزش و پرورش بود و مادرش خانه دار‪ ...‬وی در زمان‬ ‫ش��کل گیری انقالب اس�لامی با توجه به سن کمی که‬ ‫داش��ت (ان زمان ‪ 13‬ساله بود) به همراه پدر و مادرش‬ ‫در صفوف فشرده تظاهرات خیابانی شرکت می کرد و‬ ‫چندی پس از پیروزی انقالب اس�لامی‪ ،‬جهت دفاع از‬ ‫حریم مقدس اسالمی به صف سبزپوشان کمیته انقالب‬ ‫اسالمی پیوست‪...‬‬ ‫بد ش��د که داشتم خفه می ش��دم انقدر بد که شلنگ‬ ‫اب را برداشتم و سرم را زیر اب گرفتم تا نفسم باال‬ ‫بیاید‪ .‬بعد با اورژانس تماس گرفتم و انها بدون اینکه‬ ‫بدانند چه بالیی سرم امده‪ ،‬چند امپول به من تزریق‬ ‫کردن��د و رفتند و امروز از ان دوران تنها خارش ها و‬ ‫تاول ها با من به یادگار مانده است‪».‬‬ ‫شب های بی خوابی‬ ‫همسر جانباز زمانی‪ ،‬بیشتر به جای همسرش صحبت‬ ‫می کرد چرا که جانباز زمانی زیاد اهل صحبت کردن‬ ‫از مش��کالت نب��ود‪ .‬وی می گفت‪« :‬همس��رم به هیچ‬ ‫عنوان نمی تواند روی زمین بخوابد زیرا نفس��ش بند‬ ‫امده و سرفه می کند بنابراین مجبور است به صورت‬ ‫نشس��ته س��رش را روی پشتی گذاش��ته و بخوابد‪».‬‬ ‫عروس صاحبخانه را خدا خیرش بدهد چرا که عامل‬ ‫اش��نایی خانواده با این خانواده جانباز بود‪ ،‬می گفت‪:‬‬ ‫«صدای سرفه های اقای زمانی تا سر کوچه می رود و‬ ‫ما عادت کرده ایم‪».‬‬ ‫لحظه مجروحیت‬ ‫سال ‪ 1364‬بود‪ ،‬جزیره مجنون‪ 23 ...‬سال بیشتر نداشتم‬ ‫و به عنوان مس��ئول بازرس��ی تیپ ذوالفقار ارتش البته‬ ‫ی مناطق عملیاتی سرکشی می کردم‪.‬‬ ‫بدون درجه به تمام ‬ ‫مرتب در خط‪ ،‬مس��تقر بودیم و تمامی نقاط ضعف و‬ ‫قوت خط مق��دم اعم از خوراک‪ ،‬پوش��اک‪ ،‬مهمات و‬ ‫تجهیزات را گزارش می کردیم‪ .‬انقدر وضعیت جزیره‬ ‫اعم از اب و هوا‪ ،‬پش��ه‪ ،‬گرما و‪ ...‬نامناس��ب بود که هر‬ ‫لشکری نمی توانست بیشتر از ‪ 90‬روز دوام بیاورد برای‬ ‫همین هر سه ماه یک بار لشکر ها جابه جا می شدند‪ .‬ولی‬ ‫به دلیل اهمیت استراتژیک جزیره‪ ،‬لشکر ما مجبور شد تا‬ ‫‪ 9‬ماه انجا مس��تقر شود‪ .‬در این ‪ 9‬ماه به دلیل الودگی اب‬ ‫و عوامل شیمیایی بیشتر بچه های لشکر‪ ،‬بیماری گرفتند که‬ ‫باعث شد بیش از نیمی از لشکر جابه جا شود‪ .‬یک روز که‬ ‫در حین ماموریت بودم‪ ،‬بوی بدی استش��مام کردم که از‬ ‫طریق بی سیم اعالم کردند؛ شیمیایی زدند‪ .‬من همانطور که‬ ‫با تویوتا در جاده حرکت می کردم‪ ،‬دو نفر از بچه های گردان‬ ‫که تازه از مرخصی امده بودند را سوار کردم و مجبور شدم‬ ‫هر دو ماس��ک موجود در ماشین را به انها بدهم و خودم‬ ‫چفیه را خیس کردم و دور صورتم را بس��تم‪ .‬بعد از چند‬ ‫دقیقه حالت تهوع پیدا کردم و صورت و چشمانم به شدت‬ ‫می سوخت تا اینکه من را به بهداری منتقل کردند‪ .‬انجا هم‬ ‫کار زیادی نکردند و فقط چند عدد قرص به من دادند‪.‬‬ ‫‪ 15‬سال بدون پرداخت اجاره خانه‬ ‫همسر جانباز زمانی در حالی که نگاهش را در مقابل‬ ‫خانم صاحبخان��ه به زمین دوخته اس��ت‪ ،‬می گوید‪:‬‬ ‫«خدا خیرش بدهد‪ .‬حداقل صاحبخانه ما حق مطلب‬ ‫را ادا کرد‪ 15 .‬س��ال بدون پرداخت کرایه خانه‪ ،‬این‬ ‫ی��ک نعمت الهی اس��ت برای من و خان��واده ام‪ .‬اگر‬ ‫بای��د کرایه خانه پرداخت می کردیم‪ ،‬معلوم نبود االن‬ ‫کجای شهر چادر زده بودیم‪».‬‬ ‫سال ‪ 1369‬یک مرتبه وقتی‬ ‫که در حیاط خانه مشغول‬ ‫درست کردن گلدان ها بودم‬ ‫حالم به حدی بد شد که‬ ‫داشتم خفه می شدم بعد با‬ ‫اورژانس تماس گرفتم و انها‬ ‫بدون اینکه بدانند چه بالیی‬ ‫سرم امده‪ ،‬چند امپول به من‬ ‫تزریق کردند و رفتند و امروز‬ ‫از ان دوران تنها خارش ها و‬ ‫تاول ها با من به یادگار مانده‬ ‫است‬ ‫می خواهم جبهه بروم‬ ‫جنگ که شروع شد‪ ،‬او ‪ 15‬سال بیشتر نداشت‪ ،‬پیرو‬ ‫خط امام راحل بود و ش��ور و حال رفتن به جبهه را‬ ‫داشت‪ ،‬س��نش کم بود و نمی توانست به جبهه برود‪،‬‬ ‫از ای��ن رو در نیروی ذخیره کمیته انقالب اس�لامی‬ ‫خدمت کرد تا اینکه به س��ن قانونی رس��ید‪ ،‬در سال‬ ‫‪ 62‬پس از اینکه به س��ن قانونی رس��ید به رزمندگان‬ ‫تیپ یک موسی بن جعفر(ع) پیوست و به جبهه های‬ ‫غ��رب رفت و پس از ان نیز با تش��کیل لش��کر ‪28‬‬ ‫روح اهلل کمیته انقالب اسالمی به جنوب اعزام شد‪.‬‬ ‫‪ 4‬بار مجروحیت‬ ‫او در ط��ول ‪ 58‬ماه خدم��ت داوطلبانه در جبهه های‬ ‫غ��رب و جنوب کش��ور‪ ،‬چهار مرتبه از ناحیه س��ر‪،‬‬ ‫کمر و پا مورد اصابت ترک��ش قرار گرفت و به مقام‬ ‫واالی جانبازی نائل شد‪ .‬جنگ که به پایان رسید‪ ،‬او‬ ‫جانباز بود و تا س��ه س��ال هم در کمیته خدمت کرد‪،‬‬ ‫اما در س��ال ‪ 71‬و پ��س از ادغام کمیته با ش��هربانی‬ ‫و ژاندارمری و تش��کیل نی��روی انتظامی چند ماهی‬ ‫خدم��ت ک��رد‪ ،‬اما ش��دت جراحات وارده ب��ه او به‬ ‫حدی بود که بازنشس��ته ش��د و زندگی جدیدی را‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬نزدی��کان او از جمله خواهرش می گوید‪:‬‬ ‫«ابراهیم‪ ،‬همیش��ه با خاطرات جنگ زندگی می کرد‪،‬‬ ‫او نزدی��ک پن��ج س��ال در جبهه ه��ای جن��گ ب��ود‬ ‫(‪ 4‬سال و ‪ 10‬ماه) و برای ما از خاطرات و رشادت های‬ ‫رزمندان اس�لام و روزهای ابتدایی جنگ و حمالت‬ ‫ناجوانمردانه دشمن‪ ،‬از گازهای شیمیایی شان در بانه‬ ‫و سردشت می گفت‪ »...‬خواهرش می گوید‪« :‬ابراهیم‬ ‫در اخری��ن لحظات زندگی روی تخت بیمارس��تان‬ ‫ب��ه من گفت‪ :‬خواهر‪ ،‬خدا چرا مرا از ش��هید ش��دن‬ ‫محروم کرد‪ ،‬ای کاش در همان دوران شهید می شدم‪،‬‬ ‫چرا تقدیر این گونه بود که تنها با خاطرات ش��هدای‬ ‫همرزمم‪ ،‬زندگی کنم و در بیمارستان فوت کنم‪».‬‬ ‫‪73‬‬ ‫گالیه های رئیس انجمن حمایت از مصدومان شیمیایی از بی توجهی مسئوالن‬ ‫با پول خودمان از صدام شکایت کردیم‬ ‫‪ 3‬انجمن حمایت از مصدومان شیمیایی سردشت یکی از سازمان های مردم نهاد ایرانی است‬ ‫که برای دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی فعالیت های بسیاری انجام داده است‪ .‬این تشکیالت‬ ‫عالوه بر داخل کشور با گروه های بین المللی فعال در حوزه منع گسترش سالح های شیمیایی‬ ‫نیز مرتبط است‪ .‬در گفت وگویی کوتاه با صالح عزیزپور‪ ،‬رئیس این انجمن درباره اخرین‬ ‫وضعیت مصدومان شیمیایی سردشت به بحث نشستیم‪.‬‬ ‫پیش از ش��روع بحث درب��اره جانبازان و‬ ‫مصدومان ش��یمیایی سردش��ت بفرمائید‪.‬‬ ‫چند نفر به عنوان مصدوم شیمیایی در حال‬ ‫حاضر در این شهر زندگی می کنند؟‬ ‫‪ l‬البت��ه تعداد ‪ 1400‬نفر به عنوان جانباز ش��یمیایی‬ ‫در سردشت ثبت شده است‪ .‬اما باید بین مصدومان‬ ‫ش��یمیایی و جانبازان ش��یمیایی تفاوت قائل ش��د‪.‬‬ ‫مصدومان شیمیایی به افرادی گفته می شود که از اثار‬ ‫بمب های ش��یمیایی تحت تاثیر قرار گرفتند‪ .‬گرچه‬ ‫امار دقیقی از مصدومان سردشت موجود نیست اما‬ ‫ام��اری که ما از مصدومان داریم حکایت از ان دارد‬ ‫که مصدومان بیش از ‪ 8‬هزار نفر هستند‪ .‬با این حال‬ ‫متاسفانه بنیاد شهید تنها ‪ 1400‬نفر از این مصدومان‬ ‫را به عنوان جانباز پذیرفته است‪.‬‬ ‫چرا مابق��ی افراد را بنیاد ش��هید به عنوان‬ ‫جانباز نپذیرفته است؟ مشکل از بنیاد شهید‬ ‫اس��ت یا از مصدومان که برای تش��کیل‬ ‫پرونده به بنیاد شهید مراجعه نکردند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ .‬در حال حاضر هزار پرونده درخواست تعیین‬ ‫درصد جانبازی در بنیاد شهید بالتکلیف مانده است‪.‬‬ ‫یعن��ی مصدومان خواه��ان پذیرفته ش��دن به عنوان‬ ‫جانباز هس��تند ولی بنیاد شهید از این امر استنکاف‬ ‫می ورزد‪ .‬پس از س��ال ‪ 1366‬که سردش��ت بمباران‬ ‫ش��د اقای دکتر والیت��ی‪ ،‬وزیر خارج��ه وقت طی‬ ‫نامه ای رس��می به دبیر کل وقت سازمان ملل متحد‬ ‫تعداد مصدومان حادثه بمباران سردش��ت را ‪4600‬‬ ‫نفر اعالم کرد‪ .‬جالب اینکه بعد از سقوط رژیم بعث‬ ‫نیز سندی در استخبارات عراق به دست امد که نشان‬ ‫می داد عوامل اطالعاتی این رژیم هم از مصدومیت‬ ‫‪74‬‬ ‫‪ 4600‬نفر در بمباران سردش��ت سخن گفتند‪ .‬البته ما‬ ‫معتقدیم این دو اظهار نظر امارهای رس��می اس��ت و‬ ‫تعداد واقعی امار بیش��تر از اینها بوده است با این حال‬ ‫اگر این تعداد را هم قبول داشته باشیم می بینیم که در‬ ‫ایران بنیاد شهید تا قبل از سال ‪ 1380‬تنها نزدیک ‪100‬‬ ‫نفر را به عنوان جانباز ش��یمیایی سردش��ت ثبت کرده‬ ‫است و تعداد ‪ 1400‬نفر بعد از سال ‪ 1380‬ثبت شد‪.‬‬ ‫مش��کل کار کجاس��ت؟ چرا تعداد واقعی‬ ‫مصدومان در بنیاد شهید ثبت نشده است و‬ ‫این افراد نمی توانند از امکانات اختصاصی‬ ‫به جانبازان بهره مند شوند؟‬ ‫‪ l‬متاس��فانه بنی��اد ش��هید مکانیزم پیچی��ده و بعضا‬ ‫بوروکراتیک��ی را ب��رای پذیرش مصدوم��ی به عنوان‬ ‫جانب��از تعیی��ن ک��رده ک��ه از ان جمله ادله و اس��ناد‬ ‫بیمارس��تانی است که ش��خص مصدوم باید از دوران‬ ‫بستری بودن خود در دست داشته باشد تا با ارائه ان به‬ ‫بنیاد و سپس طرح مساله در کمیسیون پزشکی درصد‬ ‫جانبازی تعیین شود‪ 24 .‬سال قبل که سردشت بمباران‬ ‫شیمیایی شد کس��ی به دنبال تشکیل پرونده نشد‪ .‬من‬ ‫تعداد قابل توجهی از مصدومان را س��راغ دارم که در‬ ‫ان دوره با رضایت خودش��ان از بیمارستان ها مرخص‬ ‫ش��دند‪ .‬ان موفقع کس��ی ب��ه این موضوع��ات توجه‬ ‫نمی کرد‪ .‬پیگیری موضوع کس��انی که پرونده نداشتند‬ ‫به عهده مسوالن ذی ربط است تا حق و حقوق انان را‬ ‫تامین کند‪ .‬در زمان بمباران سردشت ‪ 12‬هزار جمعیت‬ ‫داشته است‪ .‬خیلی از این افراد ان موقع مصدوم شدند‪.‬‬ ‫االن باید مسئوالن پرونده ها را درست بررسی کنند تا‬ ‫حقی از کسی ضایع نشود‪.‬‬ ‫ش��ما تمام مس��ئولیت را متوجه بنیاد شهید‬ ‫می بینی��د‪ .‬ای��ن در حالی اس��ت که خود‬ ‫سردشت نماینده مجلس و فرماندار دارد‪.‬‬ ‫شما هم که سازمان مردم نهاد هستید‪ .‬شما‬ ‫برای سردش��ت و مصدومان شیمیایی این‬ ‫شهر چه کردید؟‬ ‫‪ l‬ما که مس��ئوالن اجرایی نیس��تیم‪ .‬در این ماجرا‬ ‫مس��ئولیت اصلی متوجه مس��ئوالن اجرایی اس��ت‪.‬‬ ‫همی��ن که تا س��ال ‪ 1380‬تعداد جانب��ازان کمتر از‬ ‫صد نفر بود وبعد از ان به ‪ 1400‬نفر رس��ید به دنبال‬ ‫پیگیری ه��ای انجمن و مس��ئوالن محلی اس��ت که‬ ‫موفق شدند طرح شناس��ایی مصدومان شیمیایی را‬ ‫در مجلس به تصویب برس��انند‪ .‬امسال هم قرار بود‬ ‫این طرح از سوی دولت اجرا شود‪ .‬اما متاسفانه هیچ‬ ‫جوابی تا به حال از س��وی دولت داده نشده و طرح‬ ‫اجرا نشده است‪.‬‬ ‫پیش از این در کدام ش��هرهای مطرح دنیا‬ ‫سالح های ش��یمیایی مورد اس��تفاده قرار‬ ‫گرفته و ایا ش��ما با نهادهای ان ش��هرها‬ ‫ارتباط دارید؟‬ ‫‪ l‬برای اولین بار در یکی از شهرهای اتریش سالح‬ ‫ش��یمیایی مورد اس��تفاده قرار گرفت ولی انجا یک‬ ‫ش��هر نظامی بود‪ .‬بعد از ان در ویتنام هم اس��تفاده‬ ‫از س�لاح های شیمیایی دیده ش��د یا در جنگ ایران‬ ‫و عراق در بس��یاری از روستاهای ایران و همچنین‬ ‫ش��هر حلبچه س�لاح ش��یمیایی ب��ه کار رفت ولی‬ ‫سردشت نخستین شهر غیر نظامی دنیاست که سالح‬ ‫ش��یمیایی در ان به کار برده شده است‪ .‬ما هم اکنون‬ ‫با سازمان های غیر دولتی حلبچه ارتباط خیلی خوبی‬ ‫داری��م‪ .‬در عین حال عضو ناظر س��ازمان ‪OPCW‬‬ ‫( منع گسترش س�لاح های شیمیایی) که مقر ان در‬ ‫هلند اس��ت‪ ،‬هستیم و در سازمان و ( صلح جهانی)‬ ‫عضو هستیم‪.‬‬ ‫بودجه سازمان شما از کجا تامین می شود‬ ‫و چق��در دولت در تامی��ن بودجه به این‬ ‫سازمان کمک می کند؟‬ ‫‪ l‬بودج��ه را از طریق حق عضوی��ت اعضا تامین‬ ‫می کنیم و هیچگونه کمک هم از طریق هیچ ارگان و‬ ‫نهادی تا به حال دریافت نکردیم‪.‬‬ ‫یعنی به این اجالس��ی ک��ه گفتید با هزینه‬ ‫شخصی خود می روید؟‬ ‫‪ l‬من خودم قربانی ش��یمیایی هستم‪ .‬با این وجود‬ ‫هر دفعه با هزینه شخصی خودم به هلند رفتم‪ .‬حتی‬ ‫در هلند پرونده ای برای صدام باز کردیم و علیه وی‬ ‫اقامه دعوا کردیم‪.‬‬ ‫این شکایت را هم با هزینه خودمان انجام دادیم‪ .‬البته‬ ‫بعد از اینکه شکایت را طرح کردیم از وزارت خارجه‬ ‫امدند و در پیگیری موضوع همکاری هایی داشتند‪.‬‬ ‫اخی��را ش��اهد افزای��ش غلظت ه��وا در‬ ‫سردشت بودیم‪ .‬غلظت زیاد ریزگردهای‬ ‫ی عربی در سردشت‪ ،‬وضعیت تنفس‬ ‫س��م ‬ ‫را برای جانباز ش��یمیایی این شهر چگونه‬ ‫کرده است؟‬ ‫‪ l‬هیچ یک از جانبازان شیمیایی سردشتی نمی توانند‬ ‫از خانه خارج شوند و تمامی محفظه های اتاق ها را‬ ‫پوش��انده اند تا گردوغبار وارد خانه نشود‪ .‬متاسفانه‬ ‫جانبازان ش��یمیایی ک��ه وضعیت حادت��ری دارند‪،‬‬ ‫درصورت تشدید عوارض نمی توانند به سرعت خود‬ ‫را به اورژانس برسانند‪ ،‬زیرا نزدیک ترین محل درمان‬ ‫در هفت کیلومتری شهر است که خدمات تخصصی‬ ‫ریه هم ندارد و جانب��از برای درمان تخصصی باید‬ ‫‪130‬کیلومتر دیگر طی کند تا خود را به مرکز استان‬ ‫اذربایجان برساند‪.‬‬ ‫کوتاهی هایی که در حق جانبازان داشت ه ایم‬ ‫درنگی در حوادثی که به راحتی از کنار ان می گذریم‬ ‫سید هادیکسایی زاده‬ ‫*‬ ‫‪4‬‬ ‫یکی از مهمترین پارامترها در شناس��ایی قربانیان‬ ‫سالح های شیمیایی و معرفی انها به جامعه‪ ،‬مسئوالن‬ ‫و در نهایت س��ازمان های بین المللی‪ ،‬داش��تن امار و‬ ‫اطالعات دقیق از ن��وع مصدومیت‪ ،‬تاثیر مصدومیت‬ ‫بر س�لامت جانبازان‪ ،‬تس��هیالت ارائه شده و نحوه‬ ‫زندگ��ی‪ ،‬معیش��ت و وضعیت مس��کن‪ ،‬خان��واده و‬ ‫زندگ��ی انهاس��ت ک��ه این مه��م در ای��ران بر عهده‬ ‫بنیاد شهید بوده که متاسفانه چنین امار جامعی در این‬ ‫س��ازمان مشاهده نمی شود‪ .‬غیر از سازمان دولتی بنیاد‬ ‫شهید‪ ،‬سازمان های مردم نهاد یا همان ‪ NGO‬های فعال‬ ‫در حوزه جانبازان شیمیایی می توانند چنین امارهایی‬ ‫را داش��ته باش��ند که در اینجا هم متاس��فانه به دلیل‬ ‫غیرانتفاعی بودن این انجمن ها‪ ،‬عدم مدیریت صحیح‬ ‫در اداره یک س��ازمان غیردولتی‪ ،‬عدم ارتباط موثر با‬ ‫جامعه هدف و مسئوالن‪ ،‬عدم داشتن روابط عمومی‬ ‫ تخصصی‪ ،‬نداش��تن برنامه و هدف و چش��م انداز و‬ ‫همچنی��ن در برخ��ی از موارد منتس��ب بودن به یک‬ ‫جریان سیاس��ی یا دولتی موجب شده این انجمن ها‬ ‫نتوانند به درستی وظیفه و تکلیف خود را ایفا کنند‪.‬‬ ‫یک سازمان و انجمن فعال در حوزه جانبازان شیمیایی‬ ‫می تواند با جمع اوری اس��ناد‪ ،‬مدارک و اطالعات الزم‬ ‫از مصدومان ش��یمیایی اخرین وضعیت انها را از نظر‬ ‫وضعیت زندگی‪ ،‬مجروحیت‪ ،‬سالمت‪ ،‬شهادت و‪ ...‬به‬ ‫مسئوالن مربوطه داخلی (مجلس و دولت) و همچنین‬ ‫نهادهای بین المللی حقوق بشر و سازمان منع گسترش‬ ‫س�لاح های ش��یمیایی و‪ ...‬ارائه کند‪ .‬البت��ه گزارش های‬ ‫لحظه به لحظه به سازمان های بین المللی بسترهای الزم را‬ ‫برای طرح دعوی و مطرح شدن پرونده جنایت های عراق‬ ‫علیه ایران و کشورهای سازمان ده و فروشنده بمب های‬ ‫شیمیایی در هشت سال دفاع مقدس ایجاد می کند‪.‬‬ ‫اختالف در امار جانبازان شیمیایی ایران‬ ‫امروز ‪ 22‬س��ال از جنایت سردش��ت‪ ،‬روستای زرده‪،‬‬ ‫ایالم‪ ،‬اس�لام اباد غ��رب و عملیات هایی ک��ه در ان از‬ ‫بمب های ش��یمیایی استفاده شده می گذرد و ایران هیچ‬ ‫امار دقیقی از قربانیان سالح های شیمیایی ندارد‪.‬‬ ‫یک مسئول بنیاد شهید می گوید ‪ 50‬هزار جانباز شیمیایی‬ ‫داری��م و دیگ��ری می گوی��د ‪ 80‬هزار و س��ازمان های‬ ‫غیردولتی هم خبر از ‪ 200‬هزار قربانی سالح شیمیایی‬ ‫می دهن��د و این اختالف اماری بدون مدرک و دلیل در‬ ‫مجامع بین المللی درست نیست‪.‬‬ ‫صحبت کردن در مورد قربانیان س�لاح های شیمیایی‬ ‫در چند سطر و مجله نمی گنجد چون این فاجعه بسیار‬ ‫س��نگین تر و وسیع تر از ان اس��ت که گفته شده است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال غیر از خود جانبازان ش��یمیایی ما مساله‬ ‫الودگی خ��اک مناطق بمباران ش��ده را داریم‪ .‬به گفته‬ ‫مدیرکل اب و خاک سازمان محیط زیست کشور‪ ،‬خاک‬ ‫مناطق جنگی الوده است و تاکنون هیچ گونه کارشناسی‬ ‫این خاک ها را مورد ارزیابی قرار نداده و همچنان امکان‬ ‫الوده شدن افراد از مناطق بمباران شده وجود دارد و این‬ ‫هم قابل طرح در محاکم بین المللی و محیط زیست است‬ ‫که از ان غافل مانده ایم‪.‬‬ ‫تاکن��ون ده ها بار مس��ئوالن وزارت امورخارجه و‬ ‫س��ازمان های وابس��ته به بنیاد ش��هید با هزینه های‬ ‫دولت��ی به مجام��ع بین المللی ب��رای احقاق حقوق‬ ‫جانبازان ش��یمیایی ایران س��فر کرده ان��د‪ ،‬ولی ایا‬ ‫یک بار ش��ده اعالم شود جانبازان ش��یمیایی بیایید‬ ‫حقتان را بگیرید؟ ایا یک بار ش��د که اعالم ش��ود‬ ‫ای��ران توانس��ت فالن کش��ور را محک��وم کند؟ به‬ ‫راس��تی با برگزاری نمایش��گاه عکس یا دعوت از‬ ‫دبیرکل سازمان منع گس��ترش سالح های شیمیایی‬ ‫به ای��ران یا ثبت سردش��ت در مجام��ع بین المللی‬ ‫می توان بر تاول های خش��کیده جانبازان ش��یمیایی‬ ‫مرهمگذاش��ت؟‬ ‫تعداد زیادی از جانبازان شیمیایی‪ ،‬زیر خط فقر‬ ‫م��ن تاکنون با بیش از ‪ 950‬جانباز ش��یمیایی گفت وگو‬ ‫داشته ام‪ .‬بیشتر هم به سراغ جانبازان شیمیایی بدون درصد‬ ‫می روم‪ .‬انهایی که نه صورت س��انحه دارند و نه مدرکی‬ ‫که بتوانند سرفه هایشان را اثبات کنند‪ .‬این جانبازان که در‬ ‫تهران حدود شش هزار نفر و در کشور بیش از ‪ 50‬هزار‬ ‫نفر هستند از بنیاد شهید مبلغی دریافت نکرده و تسهیالتی‬ ‫غیر از بیمه دریافت نکرده اند و بعضا زیر خط فقر زندگی‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫سرفه های شدید و مشکالت عصبی موجب شده نتوانند‬ ‫به درس��تی کار کنند و بیشتر بیکار هستند و فرزندان و‬ ‫خانواده این قربانیان س�لاح های ش��یمیایی در معرض‬ ‫شدید اسیب های اجتماعی قرار دارند که پرداختن به این‬ ‫موضوع یک پرونده جدید را باز می کند‪.‬بحث الودگی هوا‬ ‫در تهران و شهرهای بزرگ‪ ،‬تجمیع پزشکان و کارشناسان‬ ‫مجرب و خوشنام در تهران‪ ،‬هجوم مصدومان شیمیایی‬ ‫برای درمان به بیمارس��تان های ساسان و بقیه اهلل‪ ،‬مشکل‬ ‫اس��کان همراهان جانبازان و‪ ...‬از مهمترین مش��کالت‬ ‫جانبازان ش��یمیایی اس��ت که تاکنون تدبیری برای رفع‬ ‫این مشکالت اندیش��یده نشده است‪ .‬همچنین گمنامی‬ ‫ این جانبازان در جامعه‪ ،‬دوری انها در رس��انه و سینما و‬ ‫فرهنگ و غفلت مسئوالن از رفع دغدغه های مصدومان‬ ‫شیمیایی از دیگر چالش های موجود در جامعه قربانیان‬ ‫سالح های شیمیایی است‪.‬‬ ‫هیچ مسئول و سازمان غیردولتی نمی تواند ادعا کند گامی‬ ‫ بلند برای جانبازان شیمیایی بدون درصد برداشته است‪،‬‬ ‫چون این قربانیان نه در جوامع بین المللی حقوقی دارند‬ ‫و نه در ایران‪ .‬وقتی درب خانه جانبازی را برای مصاحبه‬ ‫می زنم تعجب می کند و می گوید نمی دانستم جانبازم و‬ ‫امروز فهمیدم! یعنی اینکه پس از ‪ 22‬س��ال کسی حتی‬ ‫حالشان را نپرس��یده است و من می توانم انها را معرفی‬ ‫کنم تا مسئوالن نگویند دروغ است‪.‬وقتی که در تاریکی‬ ‫شب در روس��تایی دورافتاده کنار جانبازی بدون درصد‬ ‫در اتاقی کوچک خوابیده ای و صدای دم و بازدم دستگاه‬ ‫اکسیژن ساز الالیی شبت می شود غربت و مظلومیت را با‬ ‫تمام وجود حس می کنی‪.‬‬ ‫و این بدان معناست که ما از شهدای زنده جا مانده ایم‪...‬‬ ‫*عضو کمیته راهبردی تاثیر کاهش الودگی هوا بر جانبازان‬ ‫شیمیایی تهران‬ ‫‪75‬‬ ‫دبیر حقوقی انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی ‪:‬‬ ‫جالل طالبانی بمباران سردشت را از نزدیک دید‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫‪ 5‬همانطور که جلوه های مختلف زندگی دارای قوانین و مقررات عرفی و قانونی است‬ ‫جنگ نیز به عنوان برگی انکار ناپذیر از زندگی انسان ها از قوانین و مقررات خاص خود تبعیت‬ ‫می کند‪ .‬اگر در گذشته ای دور دست دو جنگجو وقتی مقابل هم می ایستادند بر اساس قانونی‬ ‫نا نوشته از نبرد عادالنه تبعیت می کردند‪ ،‬امروز نیز کنوانسیون ها و مقررات بشر دوستانه بسیاری‬ ‫تدوین شده تا جنگ ها کمتر به سمت نسل کشی و جنایت علیه بشریت سوق پیدا کنند‪ .‬با‬ ‫این حال در جنگ ایران و عراق بارها صدام از روش هایی استفاده کرد که نقض واضح این‬ ‫مقررات و مصداق روشن جنایت علیه بشریت بود‪ .‬با اینکه صدام به سزای اعمال خود رسید‪،‬‬ ‫ولی هنوز پرونده این جنایات به درستی بررسی نشده و هستند بسیاری از عوامل رژیم بعث‬ ‫که در این جنایات مشارکت کرده و به مجازات نرسیدند‪ .‬مثلث در گفت وگو با عثمان مزین‪،‬‬ ‫وکیل دادگستری و دبیر حقوقی انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت زوایای‬ ‫مختلف دعاوی حقوقی شیمیایی سردشت را مورد بررسی قرار داده است‪.‬‬ ‫‪76‬‬ ‫شما به عنوان یک حقوقدان و شخصی که‬ ‫در پیگی��ری پرونده های قضایی مرتبط با‬ ‫مصدومان ش��یمیایی نق��ش فعالی دارید‪،‬‬ ‫از روند پیگیری دعاوی مرتبط با مباحث‬ ‫شیمیایی چه ارزیابی دارید؟‬ ‫‪ l‬هر کش��وری در خصوص خسارت های وارده‬ ‫ب��ه اتباعش در داخل کش��ور پاسخگوس��ت و در‬ ‫فرضی که کش��ور‪ ،‬خود ط��رف درگیر جنگی بوده‬ ‫و ان جنگ موجب��ات ورود صدمه به اتباع خودی‬ ‫گردیده‪ ،‬کشور درگیر در مقابل اتباع خود پاسخگو‬ ‫اس��ت‪ .‬زیرا یک ش��خص حقیق��ی دارای قدرت‬ ‫محدودی اس��ت و توان ط��رح و پیگیری ادعاهای‬ ‫خ��ود در مراجع بین الملل��ی یا رواب��ط فی ما بین دو‬ ‫کش��ور درگی��ر را ن��دارد‪ ،‬بنابراین نمی ت��وان وی را‬ ‫مکلف به رویارویی با کش��ور مقابل که دارای قدرت‬ ‫عمده ای به نس��بت یک فرد اس��ت در محاکم نمود؛‬ ‫زی��را یک تکلیف م��ا الیطاق و خ��ارج از توان فرد‬ ‫زیان دیده از اقدامات کش��ور مقابل ب��وده و این فرد‬ ‫فق��ط می تواند متحم��ل زیان های ناش��ی از جنگ و‬ ‫خس��ران های وارده باش��د‪ .‬بدین ترتیب اولین نتیجه‬ ‫حاص��ل از اص��ل حاکمی��ت ملی دولت ها مس��ئول‬ ‫ش��ناختن دولت در خصوص اف��راد نیازمند و ناتوان‬ ‫اس��ت که به طریق اولی و بال تردید این مسئولیت در‬ ‫قبال زیان دیدگان ناش��ی از جنگی ک��ه دولت متبوع‬ ‫زیان دیده طرف درگیر ان بوده‪ ،‬مطلق و عام اس��ت و‬ ‫این مسئولیت قابل اسقاط نیست‪.‬‬ ‫نکت��ه دیگر درباره جنگ ها این اس��ت که از قرن ‪19‬‬ ‫بدین سو اس��تفاده از سالح هایی که رنج مضاعف و‬ ‫اثار طوالنی مدت دارند و همچنین به کارگیری سالح‬ ‫علیه غیر نظامیان با محدودیت هایی مواجه شده است‪.‬‬ ‫اعمال این قانون در راستای ان است که اثرات جنگ‬ ‫کاه��ش پیدا کند‪ .‬در مورد جنگ ایران و عراق دولت‬ ‫عراق بدون توجه به این مقررات و کنوانس��یون ها که‬ ‫اتفاقا بس��یاری از انها را نیز امضا کرده بود‪ ،‬اقدامات‬ ‫غیر متعارفی مانند اس��تفاده ار س�لاح های ش��یمیایی‬ ‫انجام داد و متاس��فانه در بس��یاری از م��وارد نیز این‬ ‫س�لاح ها را علیه غیر نظامیان به کار ب��رد جایی مانند‬ ‫اش��نویه‪ .‬بعد از جنگ وظیف��ه حکومت ایران بود که‬ ‫با طرح دعاوی حقوقی به دنبال جبران خسارت باشد‬ ‫که متاسفانه تا کنون پیگیری خوبی در این رابطه انجام‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫بر فرض اینکه اراده سیاس��ی دولت ایران بر‬ ‫پیگیری حقوقی این پرونده ها بود‪ ،‬دولت از‬ ‫چه ظرفیت هایی می توانس��ت استفاده کند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر کنوانسیون های بین المللی از‬ ‫چه ضمانت های اجرایی برخوردارند؟‬ ‫‪ l‬یکی از مش��کالت حقوق بین المللی این است که‬ ‫ضمان��ت اجرایی چندانی ندارد‪ .‬ضمانت اجرایی این‬ ‫مق��ررات به میزان پایبن��دی دولت های درگیر جنگ‬ ‫بر می گ��ردد و اگر دولت ها توجهی ب��ه این مقررات‬ ‫نکنند در عمل پیگیری حقوق��ی پرونده ها پیچیده و‬ ‫پر فراز و نش��یب می شود‪ .‬در حقیقت کنوانسیون های‬ ‫بین الملل��ی مجموع��ه ای از اصول ع��رف بین الملل‬ ‫هس��تند که بی توجهی به انها سرزنش افکار عمومی‬ ‫را به دنبال دارد‪ .‬به نظر می رسد سازمان های بین المللی‬ ‫هم به این حقیقت رس��یده اند‪ ،‬برای مثال سازمان منع‬ ‫گسترش سالح های شیمیایی هدف اصلی خود را به‬ ‫منع تولید و عرضه این سالح ها معطوف کرده است‪.‬‬ ‫یعن��ی در عمل انها در یافته اند که بهترین راه ممانعت‬ ‫از اعمال جنایتکارانه توس��ط س�لاح های ش��یمیایی‬ ‫تولید این سالح هاست‪.‬‬ ‫به هر حال در م��ورد جنایت های صدام در‬ ‫سردش��ت‪ ،‬فاو و دیگر نقاط ایران چه اقدام‬ ‫عملی می توان انجام داد؟‬ ‫‪ l‬در م��ورد اقدامات صدام در حلبچه و سردش��ت‬ ‫موضوع در یک س��ری از دادگاه های بین المللی مانند‬ ‫دادگاه رس��یدگی ب��ه جنایات جنگی قاب��ل پیگیری‬ ‫اس��ت‪ .‬اما ش��رط طرح این پرونده در دادگاه مذکور‬ ‫این اس��ت که دولت کش��ور قربانی یعنی ایران باید‬ ‫شکایت کند و دادگاه جنایت جنگی با شکایت افراد‬ ‫حقیقی به موضوع رسیدگی نخواهد کرد‪ .‬کشور عراق‬ ‫به عل��ت اینکه اغازگر جنگ ب��وده و از نظر حقوق‬ ‫بین الملل مهاجم تلقی می ش��ود بنا به اظهار رس��می‬ ‫و معتبر س��ازمان ملل متحد مقصر محس��وب ش��ده‬ ‫و بر این اس��اس مس��ئول جبران خس��ارت وارده به‬ ‫طرف مقابل (ای��ران) خواهد بود و در ضمن پس از‬ ‫پذیرش قطعنامه ‪ 598‬ش��ورای امنیت ترتیباتی برای‬ ‫جبران خس��ارت وارده به ایران اتخاذ شده است‪ ،‬اما‬ ‫در عرص��ه عمل و انچه در عالم خارج محقق ش��ده‬ ‫اینگونه نیس��ت و امر مهم جبران خس��ارت و اعاده‬ ‫وضع کش��ور مداف��ع و زیان دیده به بوته فراموش��ی‬ ‫سپرده شده است‪ .‬پافشاری و اصرار بر اجرای تمامی‬ ‫ بندها و مفاد قطعنامه حداقل وظیفه ای اس��ت که باید‬ ‫کشور ذی نفع بر ان تاکید ورزد‪.‬‬ ‫با وج��ود اینکه صدام اعدام ش��ده و دولت‬ ‫ع��راق نی��ز از دش��منان صدام ب��وده و در‬ ‫حال حاضر دوس��ت ایران به شمار می رود‪،‬‬ ‫این پرونده علیه چه ش��خص یا نهادی قابل‬ ‫پیگیری است؟‬ ‫‪ l‬مساله صرفا شخص صدام نیست‪ .‬پرونده افراد و‬ ‫ش��رکت هایی که در تهیه بمب های شیمیایی صدام را‬ ‫یاری رس��اندند هنوز به درستی رسیدگی نشده است‪.‬‬ ‫ضمنا اسامی فرماندهان رژیم بعث که در عملیات های‬ ‫ش��یمیایی نقش داشته اند مش��خص است و حتی دو‬ ‫نفر از انها که در جنایت سردش��ت مشارکت داشتند‬ ‫هم اکنون در عراق زندانی هس��تند‪ .‬رسیدگی حقوقی‬ ‫به پرونده ش��یمیایی می تواند ای��ن اهداف حقوقی و‬ ‫حقیقی را به محاکمه بکشد‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما چرا دولت ایران با جدیت این‬ ‫مساله را پیگیری حقوقی نمی کند؟‬ ‫‪ l‬در زمان واقعه تالش چندانی برای انعکاس واقعه‬ ‫صورت نگرفته اس��ت ک��ه دالیل بس��یاری می توان‬ ‫ب��رای ان برش��مرد‪ :‬از جمله جلوگی��ری از تضعیف‬ ‫روحیه نیروی نظامی و والدین انها‪ ،‬عدم ش��ناخت و‬ ‫اگاهی نسبت به اثرات طوالنی مدت گازهای به کار‬ ‫رفته در سر دش��ت‪ ،‬نبود امار دقی��ق و کامل از میزان‬ ‫کشته شدگان و مجروحین و‪...‬‬ ‫اما بعد از اطالع از ابعاد حادثه سعی در انعکاس ان و‬ ‫اطالع مراتب به مراجع بین المللی شد‪ .‬اما اگر جنایت‬ ‫صورت گرفته در سر دش��ت توسط کشور های منطقه‬ ‫و مجامع بین المللی محکوم می ش��د‪ ،‬قطعا حکومت‬ ‫بعث ج��رات خلق جنایت وس��یع تری در حلبچه را‬ ‫پیدا نمی ک��رد‪ .‬جنایت صورت گرفته در سر دش��ت‬ ‫و حلبچه موجب اش��کار شدن ماهیت واقعی صدام‬ ‫برای برخی کش��ور های مدافع صلح و اتخاذ تدابیری‬ ‫جه��ت جلوگی��ری از تک��رار اینگونه وقایع ش��د و‬ ‫فدا ش��دن مردمان این دو ش��هر موجب شروع شدن‬ ‫نهضتی جهانی علیه اس��تعمال گازهای ش��یمیایی در‬ ‫جنگ ها شد‪.‬‬ ‫یکی از ظرفیت هایی که ش��ما به ان اش��اره‬ ‫کردید دادگاه رس��یدگی ب��ه جنایات صدام‬ ‫در عراق اس��ت‪ .‬چرا موضوع در این دادگاه‬ ‫پیگیری نشد؟‬ ‫‪ l‬طرح نش��دن دع��وا در دادگاه ویژه رس��یدگی به‬ ‫اقدام��ات هیات حاکم��ه عراق یک فرصت س��وزی‬ ‫تاریخی و غیر قابل جبران اس��ت‪ .‬مخصوصا اینکه در‬ ‫مواد ‪ ۱۲‬و ‪ ۱۳‬اساس��نامه دادگاه مذکور طرح دعوای‬ ‫شهروندان غیر عراقی که در اثر جنایات علیه بشریت‬ ‫دچار صدمه و خس��ارت شده اند به وضوح پیش بینی‬ ‫شده است‪ .‬در مورد دادگاه صدام به جدیت می توان‬ ‫گف��ت که برگزار کنن��دگان دادگاه مایل به طرح اتهام‬ ‫اس��تفاده از تس��لیحات ش��یمیایی نبودن��د‪ ،‬زیرا در‬ ‫صورت طرح ان ‪ ،‬مس��اله تجهیز و تس��لیح صدام به‬ ‫این سالح ها و کش��ور های یاری دهنده صدام حسین‬ ‫به میان می امد و صدام نیز بس��یاری از اسرار ناگفته‬ ‫را باز گو می ک��رد‪ .‬هرچند این امر نافی وظیفه دولت‬ ‫و مصدومین ش��یمیایی در طرح ش��کایت و پیگیری‬ ‫حق��وق حقه انها نخواهد بود و اصل ایراد کماکان به‬ ‫قوت خود باقی است‪.‬‬ ‫وزارت خارج��ه و نهاده��ای مرتب��ط در‬ ‫کشورمان برای عدم ورود به این پرونده در‬ ‫دادگاه های عراق چه توضیحی دارند؟‬ ‫‪ l‬احتم��ال م��ی رود که مس��ئوالن ایران��ی به لحاظ‬ ‫خوش��حالی از حذف یک دولت ناس��ازگار با صلح‬ ‫و امنی��ت منطقه ک��ه در جوار ایران ه��م قرار گرفته‬ ‫و کمک به بازس��ازی این کشور همس��ایه و زدودن‬ ‫چه��ره بع��ث از ان و حفظ روابط حس��نه با دولت‬ ‫جدید در خصوص مطالبه این حق بدیهی و مس��لم‬ ‫س��کوت پیش��ه کرده اند‪ ،‬اما این ام��ر نافی ضرورت‬ ‫پیگی��ری حقوق اتباع داخلی و ترجیح منافع کش��ور‬ ‫ب��ر روابط بین المللی نبوده و در صورت تعارض این‬ ‫دو‪ ،‬حف��ظ حقوق زیان دیدگان ایرانی ارجحیت دارد‪.‬‬ ‫زیرا مالحظه دغدغه مسئوالن در ایصال حقوق اتباع‬ ‫داخل��ی از دول دیگ��ر یا اتباع خارج��ی حکایت از‬ ‫توجه ریش��ه ای ان دولت به حقوق اتباع خود در هر‬ ‫دو عرصه داخلی و خارجی دارد‪.‬‬ ‫با وج��ود اینک��ه وزارت ام��ور خارج��ه بر اس��اس‬ ‫قان��ون الزام دول��ت به پیگی��ری ش��کایت قربانیان‬ ‫ش��یمیایی‪ ،‬متولی پیگیری حقوق جانبازان ش��یمیایی‬ ‫در دادگاه های خارجی اس��ت‪ ،‬اما از ارائه ش��کایت‬ ‫مصدومان ش��یمیایی به این دادگاه خودداری کرده و‬ ‫وقتی انجمن دفاع از مصدومان ش��یمیایی سردش��ت‬ ‫در نام��ه ای از وزارت امور خارجه درخواس��ت کرد‬ ‫که نس��بت به این موضوع بی تفاوت نباش��د و دالیل‬ ‫لزوم طرح ش��کایت در این دادگاه را برای مسئوالن‬ ‫وزارت امور خارجه تش��ریح کرد‪ ،‬این وزارتخانه از‬ ‫ارائه پاسخ خودداری کرده و هیچ گونه اقدامی در این‬ ‫زمینه انجام نداده است‪.‬‬ ‫در هر صورت وزارت ام��ور خارجه به عنوان متولی‬ ‫و مجری این قوانین تعیین ش��ده و یکی از مهم ترین‬ ‫وظایف این وزارتخانه هم به حس��اب می اید؛ اخیرا‬ ‫نماین��دگان ایران به طور خاص قانون��ی را به منظور‬ ‫الزام دول��ت به پیگیری حق��وق قربانیان و مصدمان‬ ‫ش��یمیایی در دادگاه ه��ای خارج��ی ب��ه تصوی��ب‬ ‫رس��انده اند که تاکنون گزارش��ی از اج��رای اهداف‬ ‫مصرح مقنن ارائه نش��ده اس��ت و با در نظر داش��تن‬ ‫ابعاد وس��یع خسارات ناش��ی از جنگ که تا چندین‬ ‫نس��ل ه��م ادامه خواهد داش��ت و در اغل��ب موارد‬ ‫اعاده به وضع س��ابق غیر ممکن است اهتمام عملی و‬ ‫تس��ریع در جبران اینگونه خسارت ها از امور مهم‬ ‫و حیاتی به نظر می رسد‪ .‬البته اخیرا مباحثی مطرح‬ ‫شد مبنی بر اینکه صالحیت زمان دادگاه رو به اتمام‬ ‫اس��ت و حتی وکی��ل ما در عراق امد و جلس��اتی‬ ‫را با مس��ئوالن وزارت خارجه و کمیس��یون امنیت‬ ‫ملی و سیاس��ت خارجی مجلس داشتیم و انها قول‬ ‫همکاری داده اند‪.‬‬ ‫سوال اخر من به چرایی حمله به سردشت‬ ‫بر می گردد‪ .‬به نظر شما چرا عراق سردشت‬ ‫را مورد حمله شیمیایی قرار داد؟‬ ‫‪ l‬برای استفاده از حمالت شیمیایی دالیل مختلفی‬ ‫وجود دارد‪ .‬برای مثال معموال دشمن برای گسترش ‬ ‫ترس و تضعیف روحیه طرف مقابل از این سالح ها‬ ‫اس��تفاده می کند تا هم تعداد رزمندگان کاهش پیدا‬ ‫کند و هم رزمن��دگان حاضر در جبهه ها از روحیه‬ ‫باالیی برخوردار نباشند که البته در مورد ایران چه‬ ‫بمباران سردش��ت و چه دیگر مناط��ق این فرمول‬ ‫جواب نداد و اتفاقا باعث ش��د دیگر رزمندگان با‬ ‫روحیه باالتر و ش��جاعت بیش��تری در مقابل رژیم‬ ‫بع��ث بجنگند‪ .‬گزارش هایی ک��ه از زمان حمله به‬ ‫سردش��ت در دست است چند احتمال دیگر را نیز‬ ‫مط��رح می کند؛ برای مث��ال در گزارش ها امده که‬ ‫در زمان حمله به سردش��ت جالل طالبانی‪ ،‬دبیر کل‬ ‫اتحادی��ه میهنی کردس��تان ع��راق و رئیس جمهور‬ ‫فعلی ان کش��ور که در زمان جنگ متحد ایران بود‬ ‫در سردش��ت مخفی ش��ده بود یا اینک��ه در برخی‬ ‫گزارش ها امده اس��ت ک��ه پیروزی های رزمندگان‬ ‫ایران��ی در جبهه های جنوب باعث ش��ده تا صدام‬ ‫با بمباران سردشت به دنبال یک نوع انتقام باشد‪.‬‬ ‫در مورد اقدامات صدام در‬ ‫حلبچه و سردشت موضوع‬ ‫در یک سری از دادگاه های‬ ‫بین المللیماننددادگاه‬ ‫رسیدگی به جنایات جنگی‬ ‫قابل پیگیری است‬ ‫شرط طرح این پرونده در‬ ‫دادگاه مذکور این است که‬ ‫دولت کشور قربانی یعنی‬ ‫ایران باید شکایت کند‬ ‫‪77‬‬ ‫مسئول پدافند شیمیایی در دوران جنگ‪:‬‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران کوتاهی کرد‬ ‫سهیال طائی‬ ‫‪ 6‬سردار محمد باقر نیکخواه در سال ‪ 1359‬به عنوان مسئول تبلیغات جنگ در قرارگاه جنوب‬ ‫و کربال مشغول به فعالیت شد و از سال ‪ 1361‬تا ‪ 64‬مسئول تبلیغات جبهه و جنگ قرارگاه‬ ‫خاتم االنبیاء شد‪ .‬وی از سال ‪ 1364‬به عنوان مسئول پدافند شیمیایی جنگ «ش م ر» (شیمیایی‪،‬‬ ‫میکروبی و رادیواکتیو ) منصوب شد و در این مدت و همچنین بعد از جنگ با همکاری وزارت‬ ‫امور خارجه اقدام به تصویربرداری از حمالت شیمیایی عراق و ارسال ان به سازمان ملل و‬ ‫صلیب سرخ کرد‪ .‬سردار نیکخواه طی سال های گذشته تالیفات متعددی درباره جنگ های‬ ‫شیمیایی داشته که یکی از مهمترین انها «گاهشمارحمالت شیمیایی عراق در هشت سال دفاع‬ ‫مقدس» است‪ .‬مثلث در گفت وگو با ایشان زوایای مختلف اقدامات پیشگیرانه پدافند شیمیایی را‬ ‫در دوره جنگ مورد واکاوی قرار داده است‪.‬‬ ‫مطالعات ابتدایی در زمینه عوامل و سالح های شیمیایی بعد از اولین حمله شیمیایی عراق علیه‬ ‫ایران در مهر ماه سال ‪ 1359‬اغاز شد‪.‬‬ ‫در مجموع تعداد حمالت شیمیایی رژیم بعثی عراق ‪ 572‬مرتبه بود که از این تعداد ‪ 165‬بار‬ ‫توسط توپخانه‪ 79 ،‬بار توسط خمپاره‪ 14 ،‬بار توسط هلی کوپتر و ‪ 3‬واحد توسط کاتیوشا شلیک‬ ‫شده است‪ .‬در مجموع ‪ 100‬هزار نفر مصدوم سالح های شیمیایی و ‪ 10‬هزار نفر شهید از محل‬ ‫بمبارانشیمیاییداشتیم‪.‬‬ ‫واحد پدافند شیمیایی که شما مسئولیت ان‬ ‫را عه��ده دار بودید قب��ل و بعد از حمالت‬ ‫شیمیایی چه تدابیری برای کاهش اثرات این‬ ‫بمب ها اندیشیده بود؟‬ ‫‪ l‬تمامی رزمن��دگان قب��ل از ورود ب��ه جبه��ه و‬ ‫خطوط مقدم نبرد توسط یگان های ویژه اموزش های‬ ‫‪78‬‬ ‫الزم را می دیدن��د و تجهیزات��ی مانن��د «لباس کامل»‪،‬‬ ‫«ماس��ک محافظ» و «امپول ها و پودرهای ضد عوامل‬ ‫شیمیایی» در اختیارشان قرارمی گرفت‪ .‬بعد از حمالت‬ ‫ش��یمیایی در مناط��ق الوده بخش عملی��ات پدافندی‬ ‫دارای چندین تیپ و گردان مس��تقل بود که از جمله‬ ‫انها می توان به «تی��پ ‪ 114‬حجر بن عدی از قرار گاه‬ ‫نوح»‪« ،‬تیپ ‪ 24‬امام س��جاد»‪ ،‬و «تیپ ‪ 111‬والعادیات‬ ‫از ق��رارگاه کرب�لا» و «تی��پ ‪ 23‬نص��رت از قرارگاه‬ ‫نجف اش��رف» و گردان های مس��تقل پدافند شیمیایی‬ ‫از قرارگاه رمضان‪ ،‬حمزه سید الشهدا و صراط مستقیم‬ ‫اشاره کرد‪ .‬این یگان ها وظیفه کشف و خنثی سازی و‬ ‫رفع الودگی در کل منطقه را به عهده داشتند‪ .‬استفاده‬ ‫از کیت ها و محلول های شناس��ایی که «با تغییر رنگ‪،‬‬ ‫میزان الودگی و نوع الودگی را مش��خص می کردند»‬ ‫و همچنی��ن نمونه ب��رداری از خ��اک و ازمایش روی‬ ‫تکه ه��ای خمپاره ها و بمب ها و راکت ها را می توان از‬ ‫جمله فعالیت های شناس��ایی مناطق الوده و تشخیص‬ ‫نوع عامل شیمیایی برشمرد‪.‬‬ ‫ش��ما از حمل��ه ش��یمیایی رژی��م بعث به‬ ‫سردش��ت چ��ه ارزیابی داری��د؟ این حمله‬ ‫چگونه انجام شد و چه تبعاتی داشت؟‬ ‫‪ l‬سردش��ت به عنوان عقبه و ش��هر مقدم جبهه های‬ ‫غرب و ش��هر پش��تیبان عملیات های رزمندگان بود‪.‬‬ ‫دشمن عالوه بر بمباران های انفجاری در روز هفتم تیر‬ ‫ماه سال ‪ 66‬این شهر را با گاز خردل بمباران شیمیایی‬ ‫کرد‪ .‬دش��من ان روز در دو نوبت از بمب ش��یمیایی‬ ‫اس��تفاده کرد‪ .‬رژیم بعثی عراق سعی کرد پر تردد ترین‬ ‫منطقه های ش��هر را بمباران کند تا بیشترین خسارت‬ ‫و اس��یب را به مردم ش��هر وارد س��ازد‪ .‬مردم بی دفاع‬ ‫و مظلوم سردش��ت به علت اگاه��ی کم از بمب های‬ ‫ش��یمیایی ب��ه پناهگاه ها رفتن��د غاف��ل از اینکه انجا‬ ‫الوده ترین مکان است‪ .‬در لحظات اولیه بمباران حدود‬ ‫‪ 200‬نفر به ش��هادت رسیدند و حدود سه هزار نفر به‬ ‫شدت مجروح شدند‪.‬‬ ‫الزم اس��ت مس��ئوالن در سردشت کلینیک تخصصی‬ ‫و مجهز با کادر پزش��کی متخصص دایر کنند تا بهتر‬ ‫بتوانن��د به وضعیت مصدومین ش��یمیایی رس��یدگی‬ ‫نمایند‪ ،‬چرا که این عوارض دراز مدت است و نیاز به‬ ‫توجه و رسیدگی بیشتر دارد‪.‬‬ ‫بعد از بمباران سردشت ایران برای انعکاس‬ ‫این فاجعه در مجامع بین المللی چه اقداماتی‬ ‫انجام داد؟‬ ‫‪ l‬بالفاصل��ه پ��س از وق��وع حادث��ه‪ ،‬گزارش ه��ا و‬ ‫مستندات بمباران سردشت را از طریق دفتر نمایندگی‬ ‫ایران در س��ازمان ملل به دبیر کل س��ازمان ارسال و از‬ ‫انها تقاضا کردیم تا کارشناسانی را برای تهیه گزارش‬ ‫به ایران بفرس��تند اما س��ازمان ملل چنین کاری نکرد‪.‬‬ ‫در ادام��ه نیز برخی از این مصدومین ش��یمیایی را که‬ ‫شرایط وخیمی داشتند به کشورهای اروپایی فرستادیم‬ ‫تا از این طریق به افش��ای جنای��ات رژیم بعث عراق‬ ‫بپردازیم و همین باعث ش��د تا رسانه های خارجی به‬ ‫سردش��ت بیایند و عمق فاجعه را منعکس کنند‪ .‬پس‬ ‫از ان نمایندگان سیاس��ی مس��تقر در ته��ران از جمله‬ ‫«پروفسور لین هندریکس» به سردشت امد و گزارشی‬ ‫تهیه کرد و به س��ازمان ملل ارائه داد و این گزارشات‬ ‫به عنوان اسناد در سازمان ملل ثبت شد‪.‬‬ ‫ع��راق در صحن��ه نبردهای نظام��ی نیز از‬ ‫سالح های شیمیایی اس��تفاده کرد‪ .‬اقدامات‬ ‫ایران به چه صورت بود؟‬ ‫‪ l‬پ��س از اینک��ه ع��راق در کرب�لای ‪ 8‬پ��س از‬ ‫چندمی��ن بار علی��ه نیروه��ای ایرانی از س�لاح های‬ ‫ش��یمیایی به طرزی وحش��تناک اس��تفاده کرد‪ ،‬ستاد‬ ‫تبلیغاتی جنگ در مکاتب��ه ای به وزارت خارجه ایران‬ ‫و همینطور نماینده منتخب ای��ران در دفتر نمایندگی‬ ‫س��ازمان ملل‪ ،‬خواس��تار پیگیری هر چه سریعتر این‬ ‫قضیه شد و ایران به واقع خواستار محکوم کردن عراق‬ ‫برای قانون شکنی و زیر پا گذاشتن قوانین جنگی شد‬ ‫البته عراق در زمینه مهیا کردن این س�لاح ها از سوی‬ ‫کش��ورهای غربی حمایت می ش��د‪ ،‬که این کشورها‬ ‫م��واد اولیه را در اختیار صدام ق��رار می دادند و ایران‬ ‫به همین ترتیب خواس��تار مانع شدن از این معامالت‬ ‫نیز شد‪ .‬در این نامه که مخاطب ان رئیس سازمان ملل‬ ‫بود ایران خواس��تار اعزام هیاتی کارشناسی به مناطق‬ ‫مختلف و دیدار از بیماران و مصدومان شیمیایی شده‬ ‫بود‪ .‬با وجود تالش های فراوان‪ ،‬دبیرکل س��ازمان ملل‬ ‫چندان توجهی به درخواس��ت و تقاضای ایران نشان‬ ‫نداد و این بیشتر شبیه به چراغ سبز نشان دادن سازمان‬ ‫مل��ل به صدام و نیروهای ان و همینطور کش��ورهای‬ ‫حمایت کننده بود‪.‬‬ ‫در خاطرات هاشمی رفسنجانی اماده است‬ ‫که ستاد تبلیغات جنگ به طور ویژه در زمینه‬ ‫افشاگری فعال بود‪.‬‬ ‫‪ l‬با این اوضاع س��تاد تبلیغاتی جنگ تصمیم گرفت‬ ‫از راه های دیگری این جنایت را در سراسر دنیا بازگو‬ ‫کند‪ .‬اخبار ان را رسانه ای کرد و مستند هایی را ساخته‬ ‫و پخش کردند و نمایندگان ایران در خارج از کش��ور‬ ‫ط��ی مصاحبه هایی این جریانات دور از انس��انیت را‬ ‫افش��اگری کردند‪ .‬همین اقدامات باعث شد تا دبیرکل‬ ‫سازمان ملل و ش��ورای امنیت هیاتی کارشناسی را به‬ ‫ای��ران اعزام کنند‪ .‬اردیبهش��ت ‪ 1366‬این هیات وارد‬ ‫ایران ش��د‪ .‬این گروه از کشورهای سوئد‪ ،‬اتریش و‪...‬‬ ‫بودن��د که با معاینه و نمونه برداری و معاینات بالینی و‬ ‫پزشکی کار خود را انجام می دادند‪ .‬ابتدا کار خود را از‬ ‫دیدن مصدومان بستری شده در بیمارستان لقمان الدوله‬ ‫تهران ش��روع کردند‪ .‬در این دی��دار عالوه بر نظامیان‬ ‫افراد غیر نظامی که در ان بخش بستری بودند نیز مورد‬ ‫ازمایش های این گروه قرار گرفتند‪.‬‬ ‫در این میان پنج فرد غیر نظامی که کارگر س��ازمان اب‬ ‫خرمش��هر بودند و طی حمله ه��ای بالگرد های عراقی‬ ‫شیمیایی ش��ده بودند معاینه شدند‪.‬در همین حمله به‬ ‫خرمش��هر ‪ 15‬نفر دیگر نیز ش��هید ش��دند که همگی‬ ‫غیر نظام��ی بودند و حمله به ش��هر عین��ا یک جنایت‬ ‫است‪ .‬در این میان دو دختر دو و چهار ساله نیز بودند‬ ‫که کل بدن انها متورم بود‪ .‬این دو کودک در بیمارستان‬ ‫ال��وت در اطراف ش��هر بان��ه با بمب های ش��یمیایی‬ ‫مصدوم ش��ده بودن��د‪ .‬همینطور چه��ار زن و کودک‬ ‫دیگر در سردش��ت در منزلش��ان م��ورد اصابت بمب‬ ‫قرار گرفته بودند‪ .‬نتیجه ازمایش��ات در این بیمارستان‬ ‫اینگونه مش��خص ش��د که همه این افراد توسط گاز‬ ‫اعصاب «تابون» شیمیایی شده اند‪ .‬ازمایشات این گروه‬ ‫در بیمارس��تان لبافی اینگونه بود‪ .‬در این بیمارس��تان‬ ‫‪ 14‬بیمار ش��یمیایی که در بانه سردشت مصدوم شده‬ ‫بودن��د مورد ازمایش این گروه قرار گرفتند‪ .‬حین این‬ ‫ازمایشات و نمونه برداری ها یک کودک چهار ساله در‬ ‫اثر نارسایی های تنفسی در مقابل چشم مادرش که او‬ ‫نیز با گاز خردل ش��یمیایی شده بود شهید شد‪ .‬نتیجه‬ ‫ازمایش��ات در این بیمارستان‪ ،‬اس��تفاده از گاز خردل‬ ‫سولفوره گزارش شد‪.‬‬ ‫پس از این بازدیدها از بیمارس��تان این گروه کارشناسی‬ ‫همراه با خبرنگاران صدا و سیما وارد شهر امیدیه شدند‬ ‫که در ان زمان بنده مسئول بخش جنگ های نوین بودم‬ ‫که به همراه گروهی از فرماندهان و مسئوالن دیگر برای‬ ‫استقبال از کارشناسان به محل ورود این گروه امده بودیم‪.‬‬ ‫در مسیر رساندن این گروه به مناطق مشخص شده برای‬ ‫امنیت انها از پاترول هایی مخصوص استفاده شد‪ .‬نخستین‬ ‫بازدید از ش��هر خرمشهر بود که شبانه مورد حمله قرار‬ ‫گرفته بود‪ .‬در ان منطقه ساختمانی مخروبه بود که هنوز‬ ‫الشه های موشک ها و گلوله ها و همینطور راکد موجود‬ ‫بود که کارشناس��ان از قطعات به جا مانده و حتی خاک‬ ‫ان منطقه که الوده به م��واد بود نمونه برداری کردند‪.‬این‬ ‫گروه نمونه های جمع اوری ش��ده را توس��ط دستگاهی‬ ‫تمام اتوماتیک که االرم نش��ان می داد ازمایشات خود را‬ ‫انجام می دادند و دستگاه نوع الودگی ان شی و حتی ماده‬ ‫شیمیایی را نش��ان می داد و همینگونه به ترتیب سازمان‬ ‫اب خرمش��هر که با راکد ‪ 122‬میلیمتری و محلی که با‬ ‫موشک ‪ 90‬میلیمتری کاتیوشا و بیمارستان صحرایی امام‬ ‫حسین(ع) که واقع در جاده خرمشهر ‪ -‬کارون بود اسیب‬ ‫دیده بودند مورد نمونه برداری و ازمایش های متعدد قرار‬ ‫گرفت‪ .‬اما جالب اس��ت ک��ه در اطراف تمام این مناطق‬ ‫ابزیان و نباتات و حیوانات مرده بودند که این خود یک‬ ‫م��درک محکم برای محکوم کردن عراق به اس��تفاده از‬ ‫سالح شیمیایی بود‪.‬‬ ‫این گروه پس از بازگشت به تهران به کمک بچه هایی که‬ ‫در سپاه بودند به منطقه ابعلی رفتند و از انجا نیز ازمایشات‬ ‫صورت گرفت وکل این ازمایش��ات و نمونه برداری ها‬ ‫را ب��ه خارج از کش��ور و برای انجام تحقیقات کلی تر و‬ ‫تخصصی تر به انس��تیتو های معتبر سوئیسی و اسپانیایی‬ ‫ارس��ال کردند‪ .‬بعد از سفر یک هفته ای این گروه بیانیه‬ ‫ضعیفی منتشر کرد که تنها نقطه مثبت این بیانیه همان ابراز‬ ‫نگرانی و همدردی کردن اعضا بود چون پس از ان هیچ‬ ‫پیگیری به عمل نیامد و خواس��ته ایران که محکومیت و‬ ‫مجازات عراق بود‪ ،‬براورده نشد و شورا نسبت به وظایف‬ ‫خود کوتاهی کرد‪ .‬این گزارش ‪ 16‬اردیبهش��ت ‪ 1366‬با‬ ‫سریال رسمی ‪ s/18852‬با یک مقدمه از تحقیقات تحویل‬ ‫دبی��رکل داده ش��د و به نظر من در مقایس��ه با اظهارات‬ ‫تمامی ارگان های سازمان ملل تنها همین گروه کارشناسی‬ ‫بودند که مواضعی عادالنه و منصفانه داشتند و ان را ارائه‬ ‫دادند‪ .‬ولی دبیر کل س��ازمان ملل و شورای امنیت درباره‬ ‫بمباران شیمیایی ایران کوتاهی کردند‪.‬‬ ‫پس از اینکه عراق در‬ ‫کربالی ‪ 8‬پس از چندمین‬ ‫بار علیه نیروهای ایرانی‬ ‫از سالح های شیمیایی به‬ ‫طرزی وحشتناک استفاده‬ ‫کرد‪ ،‬ستاد تبلیغاتی جنگ‬ ‫در مکاتبه ای به وزارت‬ ‫خارجه ایران و همینطور‬ ‫نماینده منتخب ایران در‬ ‫دفتر نمایندگی سازمان ملل‪،‬‬ ‫خواستار پیگیری هر چه‬ ‫سریعتر این قضیه شد‬ ‫‪79‬‬ ‫نکته‬ ‫ضربه ترکیه و قطر به قلب مقاومت‬ ‫برخی دو علت را برای این نوع تعامل س��وریه‪،‬‬ ‫بیان کرده اند؛ اول اینکه‪ ،‬س��وریه منتظر انتخابات‬ ‫ ترکی��ه در دوازدهم م��اه جاری اس��ت‪ ،‬بنابراین‬ ‫نمی خواهد ی��ک برگ برنده س��وری در اختیار‬ ‫اردوغ��ان ق��رار ده��د ت��ا وی از طری��ق ان به‬ ‫رای دهندگان اسالمگرای خود القا کند که سوریه‬ ‫با جریان اس�لامی مب��ارزه می کن��د و این همان‬ ‫مس��اله ای اس��ت که اردوغان در اظهارات خود‬ ‫با تش��بیه رویدادهای فعلی در سوریه به حوادث‬ ‫دهه هش��تاد در ش��هر حمات‪ ،‬س��عی کرد از ان‬ ‫بهره برداری کند؛ این درحالی اس��ت که انچه در‬ ‫حمات سوریه روی داد‪ ،‬نتیجه اقدامات گروه های‬ ‫ تروریستی اعم از انفجار و کشتار مردم بود‪.‬‬ ‫اردوغان به ذکر این مس��اله اکتفا نکرد و فراتر از‬ ‫ای��ن رفت و اوضاع فعلی س��وریه را به وضعیت‬ ‫عراق در زمان حمله رژیم صدام حسین به حلبچه‬ ‫با اس��تفاده از سالح های ش��یمیایی تشبیه کرد و‬ ‫در اظهارات خود عملیات کمین باندهای مس��لح‬ ‫برای نیروهای ارتش و پلیس سوریه و گروه های‬ ‫امنیتی را بی اهمیت دانست و به طور عمدی سعی‬ ‫کرد این مس��اله را که روزانه چند نفر از نظامیان‬ ‫س��وریه در معرض حمالت عناصر مس��لح قرار‬ ‫می گیرند‪ ،‬بی اهمیت جلوه دهد‪.‬‬ ‫اردوغان در عین حال فراموش کرد که این دولت‬ ‫ ترکیه است که مواضع کردها را در شمال عراق با‬ ‫جنگنده ها بمباران می کند‪ ،‬درحالیکه سوریه برای‬ ‫حل مش��کل کردها و ملحق کردن انها به کشور‬ ‫تالش می کند‪.‬‬ ‫اما علت دوم این نوع تعامل س��وریه در برخورد‬ ‫با اظهارات مس��ئوالن ترک درب��اره ناارامی های‬ ‫سوریه‪ ،‬این است که س��وریه منتظر پایان بحران‬ ‫دراین کش��ور اس��ت‪ ،‬زیرا در ان صورت است‬ ‫ک��ه می تواند درب��اره روابط «اس��تراتژیک» خود‬ ‫در زمینه سیاس��ی با دوستان صمیمی و دوستانی‬ ‫که با کوچکترین رویدادی دوس��ت خود را رها‬ ‫می کنند‪ ،‬تصمیم گیری کند‪.‬‬ ‫اما روابط ش��خصی میان اسد و اردوغان‪ ،‬در حد‬ ‫رواب��ط خانوادگی توصیف می ش��د و از این رو‬ ‫روابط س��وریه و ترکیه در بهتری��ن حالت خود‬ ‫ارزیاب��ی می گردی��د‪ .‬در زمینه رواب��ط اقتصادی‬ ‫دو کشور‪ ،‬ش��ورای عالی روابط دوجانبه تشکیل‬ ‫می دادند و بشار اس��د رئیس جمهوری سوریه با‬ ‫میانجیگری در روابط ترکیه و ارمنستان سعی کرد‬ ‫ ترکیه را که بار س��نگین کش��تار فجیع ارامنه که‬ ‫به صورت تاریخی روی دوش ان است‪ ،‬در میان‬ ‫جهانیان روس��فید کند‪ .‬مس��اله به همین جا ختم‬ ‫نشد بلکه بشار اسد به برقراری روابط میان ترکیه‬ ‫با کشورهای عربی کمک کرد‪.‬‬ ‫صرف نظ��ر از اینکه ترکیه از نظر عرب ها‪ ،‬وارث‬ ‫اشغالگران عثمانی اس��ت‪ ،‬امروزه اراضی سوریه‬ ‫(منطقه اس��کندرون) را نیز اش��غال کرده است‪،‬‬ ‫یعن��ی این کش��ور در نظر عرب ها اش��غال کننده‬ ‫اراضی عربی است‪.‬‬ ‫اما مس��اله درگیری بر سر موجودیت با اسرائیل‪،‬‬ ‫باعث ش��ده است که س��وریه دندان روی جگر‬ ‫بگذارد و مس��اله منطقه اللواء را فعال در حاش��یه‬ ‫نگاه دارد که این مساله اشتهای اردوغان را برای‬ ‫اینکه س��لطان جدید عثمانی ها باشد و در اولین‬ ‫فرصت علیه س��وریه وارد عمل ش��ود‪ ،‬باز کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫سوال اینجاست که اگر سوریه هم اقدامی مشابه‬ ‫اق��دام ترکی��ه در انتالیا انجام می داد و نشس��ت‬ ‫مخالف��ان ترکیه ب��ه ویژه کرده��ای پ‪.‬ک‪.‬ک را‬ ‫در یک��ی از مناط��ق طرطوس یا الذقی��ه برگزار‬ ‫می ک��رد و از انه��ا حمای��ت مالی و تس��لیحاتی‬ ‫می کرد‪ ،‬وضعیت چطور بود؟ ایا در این صورت‪،‬‬ ‫اردوغ��ان و ح��زب او س��کوت می کردند؟ ولی‬ ‫س��وریه رفتاری حکیمان��ه را درپیش گرفته و به‬ ‫ضرب المث��ل «تامل کن ولی سس��تی نکن» عمل‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫انچ��ه درب��اره ترکیه گفتیم‪ ،‬ش��اید در مورد قطر‬ ‫نیز به عنوان کش��ور عربی ک��ه روابط نزدیک با‬ ‫سوریه دارد‪ ،‬صدق کند؛ چرا که قطر نیز در کنار‬ ‫ایران و س��وریه از مقاومت در لبنان و فلس��طین‬ ‫حمای��ت کرد و در موفقی��ت توافقنامه دوحه در‬ ‫زمینه پایان دادن به بحران تشکیل دولت در لبنان‪،‬‬ ‫جای عربس��تان را گرفت و همه می دانند که اگر‬ ‫موافقت و تشویق های سوریه نبود‪ ،‬قطر از جایگاه‬ ‫فعلی برخ��وردار نب��ود و در نتیج��ه کمک های‬ ‫س��وریه بوده اس��ت که امیر قطر همیش��ه مورد‬ ‫توجه ب��وده و بیش از انچه در قطر کاخ داش��ته‬ ‫باش��د‪ ،‬در س��وریه دارد و با این احوال متاسفانه‬ ‫بای��د گفت که س��وریه از دوس��تان خود خنجر‬ ‫خورده است‪g .‬‬ ‫یادداشت‬ ‫کتاب مترو و اتوبوس‬ ‫چه شد؟‬ ‫سجاد محقق‬ ‫چند س��ال پیش وقتی پس از کش وقوس های فراوان‬ ‫باالخره طرح چند س��اله کتاب مترو و اتوبوس اجرا‬ ‫ش��د‪ ،‬ش��اید همه فکر می کردند وقت��ی جوانب کار‬ ‫خوب بررس��ی شده اس��ت این بار شاهد یک طرح‬ ‫کارشناس��ی شده و مناس��ب خواهیم بود‪ .‬انتظار این‬ ‫ب��ود که وقت��ی بعد از این همه م��دت چنین طرحی‬ ‫تصویب ش��د و به اجرا در امد به صورت کامل ادامه‬ ‫پیدا کند‪ .‬این طرح درست است که برخالف بسیاری‬ ‫از طرح ه��ای دیگ��ر ب��دون مطالعه و بررس��ی اغاز‬ ‫نش��د‪ ،‬اما عوامل اجرایی ان حاضر نشدند مشکالت‬ ‫پی��ش امده بر س��ر راه اجرای مناس��ب این طرح را‬ ‫برط��رف کنند و این طرح ب��ه صورت منفعل درامد‪.‬‬ ‫گرچه این طرح در ظاهر و در نام‪ ،‬طرح بسیار خوبی‬ ‫اس��ت اما اجرای ان به هیچ وجه کار ساده ای نیست‪.‬‬ ‫گس��تردگی بیش از حد مخاطب و استهالک باالتر از‬ ‫حد معمول کتاب ها و کتابچه ها بزرگترین مشکالت‬ ‫این طرح محسوب می شوند‪.‬‬ ‫مش��کل اول تنها کیفی��ت کار را پایین م��ی اورد اما‬ ‫مش��کل دوم به دلیل پش��تیبانی مالی ک��ه از ان باید‬ ‫صورت بگیرد تا برطرف ش��ود محدودیت جدی به‬ ‫وجود می اورد‪ .‬همیشه و در همه جا بحث مشکالت‬ ‫مالی از مهمترین محدودیت ها برای اجرای یک طرح‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما این وظیفه مجریان یک طرح اس��ت تا به‬ ‫فکر راه هایی برای تامین منابع باشند‪ .‬باید به این نکته‬ ‫توجه ک��رد که در اجرای هر طرحی در ابتدا به دلیل‬ ‫عدم وجود زمینه های الزم مشکالتی به وجود می اید‬ ‫که به مرور زمان رفع می ش��ود‪ .‬مثال در طرح اجرای‬ ‫گپ و گفت‬ ‫کاظم رستمی‬ ‫پروژه ناتمام‬ ‫طاهره ابراهیمی‬ ‫موضوع این هفته ما پروژه ناتمام و‬ ‫مجهول العاقبت کتاب مترو و اتوبوس‬ ‫است‪ .‬پروژه ای که شروع خوبی داشت‬ ‫اما مثل خیلی از پروژه های دیگر‬ ‫عاقبت بخیر نشد‪ .‬چه بهتر است که قبل از‬ ‫شروع یک طرح‪ ،‬موانع احتمالی موجود‬ ‫در مسیر را شناسایی کرده و از ابتدا در‬ ‫پی راهکارهایی برای حل انها بود‪ .‬با این‬ ‫حال در این شماره گپ و گفت نظرات‬ ‫کاظم رستمی‪ ،‬شاعر و فعال فرهنگی را‬ ‫در این زمینه جویا شدیم‪ .‬رستمی متولد‬ ‫سال ‪ 1358‬است و چندین سال مسئول‬ ‫دبیرخانه کنگره شعر دفاع مقدس بوده‬ ‫است‪ .‬او همچنین سابقه داوری جشنواره‬ ‫گام اول را نیز در کارنامه دارد‬ ‫‪80‬‬ ‫اجب��اری بودن کمربند ایمنی مدت ها طول کش��ید تا‬ ‫مردم به دلیل وجود جریمه عادت کنند کمربندشان را‬ ‫خودشان ببندند‪ .‬اتفاقی که االن و بعد از گذشت چند‬ ‫سال شاهد ان هستیم‪ .‬در طرح کتاب مترو و اتوبوس‬ ‫هم همینطور اس��ت‪ .‬بدون ش��ک اج��رای این طرح‬ ‫در سال های اولیه بس��یار پرهزینه تر از سال های بعد‬ ‫اس��ت؛ چرا که کارهایی از قبی��ل پاره کردن کتاب ها‬ ‫توس��ط افراد نادان که می توانند از هر س��نی باشند و‬ ‫بارها و بارها ش��اهد ان بوده ایم و اسیب رساندن به‬ ‫کتاب ها به هر نحو به مرور زمان کم می شود‪ .‬چرا که‬ ‫یک مس��افر به دیدن کتاب در اتوبوس یا مترو عادت‬ ‫می کن��د و کس��ی که اهل خواندن و مطالعه نیس��ت‪،‬‬ ‫دیگر به ان دس��ت هم نمی زند‪ .‬چ��را که ان را چیز‬ ‫جدیدی نمی داند و همیشه در اتوبوس یا مترو ان را‬ ‫دیده اس��ت بنابراین واکنش خاصی به ان ندارد‪ .‬حال‬ ‫ببینی��م در ای��ن طرح چه گذش��ت‪ .‬در این طرح این‬ ‫هزینه باال در یکی دو س��ال اولیه پرداخت شد اما به‬ ‫ناگهان طرح رها شد و اگر دوباره این طرح بخواهد‬ ‫اجرا ش��ود باز هم هزینه ه��ای اولیه ان باید پرداخت‬ ‫ش��ود‪ ،‬چرا که چندین سال است از ان خبری نیست‬ ‫و دوباره برای مس��افران یک ش��ی جدید محسوب‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ط��رح کتاب مت��رو و اتوب��وس به خوب��ی در حال‬ ‫پیشرفت بود‪ .‬نهادهای تامین کننده کتاب شکل خوبی‬ ‫به کتاب ها داده بودن��د‪ .‬کتاب های کم حجم که برای‬ ‫چاپ انه��ا در هزینه های صحاف��ی هم صرفه جویی‬ ‫ش��ده بود چرا ک��ه به دلیل صفحات ک��م با منگنه و‬ ‫ش��یرازه کتاب را صحافی می کردن��د‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫اس��تفاده از کاغذ های ارزان قیمت هم مورد دیگری‬ ‫بود که به کاهش هزینه ها کمک زیادی می کرد‪ .‬نکته‬ ‫س��وم در م��ورد محتوای کتاب ها بود ک��ه با انتخاب‬ ‫مجموعه داستان ها یا حکایت های کوتاه امکان ناتمام‬ ‫ماندن یک داستان را برای خواننده از بین می بردند و‬ ‫این خود عاملی اس��ت که از خروج کتاب از مترو یا‬ ‫اتوبوس برای مطالعه باقیمانده ان جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫این س��ه موضوع نقاط قوت این طرح ناتمام بود‪ ،‬اما‬ ‫این طرح نقاط منفی هم داش��ت‪ .‬اول اینکه کتاب ها‬ ‫ب��رای مدت زمان زی��ادی تکرار می ش��دند‪ .‬به طور‬ ‫مث��ال اگر یک روز فردی در ی��ک اتوبوس کتابی را‬ ‫می خواند تا دو‪ ،‬سه ماه دیگر این کتاب در چاپ های‬ ‫بعدی دوباره ارائه می ش��د‪ ،‬ول��ی این فرد هر روز از‬ ‫مس��یر ثابت برای رفتن به س��ر کار استفاده می کند و‬ ‫کتاب برای او تکراری اس��ت‪ .‬باید توجه داش��ت که‬ ‫طرح کتاب اتوبوس و مترو باید برای مسافران دائمی‬ ‫برنامه ریزی شود‪ .‬مثال اگر یک کتاب صدنسخه اش در‬ ‫یک خط قرار گرفت یک هفته بعد باید کتاب دیگری‬ ‫جایگزین ان شود و چاپ جدید کتاب قبلی در خط‬ ‫دیگری اس��تفاده شود تا کسانی که می خواهند کتاب‬ ‫بخوانند کتاب های در دسترس بیشتری داشته باشند‪.‬‬ ‫نکته دیگر انتقاد عده ای است از اینکه فرهنگ سازی‬ ‫نشده و مردم کتاب ها را از اتوبوس بیرون می برند و‬ ‫دیگر بر نمی گردانند‪ .‬باید دید این کار به چه قصدی‬ ‫انجام می شود‪ .‬درست است که عده ای بی هدف کتاب‬ ‫را خ��ارج می کنند یا ان را از بین می برند یا در جایی‬ ‫رها می کنند‪ ،‬اما ع��ده ای دیگر کتاب را برای مطالعه‬ ‫باقیمانده ان از اتوبوس بیرون می برند‪ .‬مسئوالن باید‬ ‫بدانن��د که حالت دوم برای موفقیت این طرح ایده ال‬ ‫اس��ت‪ .‬هدف این طرح سرگرمی مردم در اتوبوس و‬ ‫مترو نیس��ت‪ ،‬بلکه هدف ان ب��اال بردن میزان مطالعه‬ ‫مردم و اشتی بیشتر انها با کتاب و ترویج کتابخوانی‬ ‫است‪ .‬حال درست است که بیرون بردن یک کتاب به‬ ‫منزله خارج شدن یکی از کتاب ها از چرخه است‪ ،‬اما‬ ‫از سویی دیگر به منزله مطالعه کامل ان کتاب توسط‬ ‫مخاط��ب خواهد بود که امری بس��یار مفید و خوب‬ ‫است و به هرحال باید بدانیم که ترویج کتاب خوانی‬ ‫هزین��ه دارد که ای��ن یکی از ان هزینه هاس��ت‪ .‬نکته‬ ‫س��وم هم اینکه اواخر اجرای مستمر این طرح دیده‬ ‫می ش��د که کتاب های بس��یار س��خیف و سطحی در‬ ‫میان اثار خوب به چش��م می خوردند و روز به روز‬ ‫هم بیش��تر می ش��دند‪ .‬کتاب هایی که ارزش خاصی‬ ‫نداش��تند و احتماال به دلی��ل قراردادهایی برای تولید‬ ‫کتاب‪ ،‬کتاب س��ازی شده بودند‪ .‬این حالت یک افت‬ ‫برای چنین طرحی محسوب می شود‪ ،‬چرا که ممکن‬ ‫اس��ت کسی که تازه می خواهد با کتاب اشنا شود در‬ ‫صورت مش��اهده یک اثر ضعی��ف از کتاب هم زده‬ ‫شود‪ .‬از سویی دیگر باید به این فکر کرد که اتوبوس‬ ‫و مت��رو مکانی ب��رای مطالعه تفصیلی نیس��ت‪ ،‬بلکه‬ ‫باید در انجا فقط اش��نایی ص��ورت بگیرد‪ .‬مثال اگر‬ ‫در ی��ک کتابچه بندهای��ی از کتاب های مختلف قرار‬ ‫داش��ته باش��د و معرفی از کتاب و نویسنده صورت‬ ‫گی��رد‪ ،‬می تواند ب��ه مخاطبان دید بیش��تری بدهد و‬ ‫حتی نوعی تبلیغ نیز محس��وب می ش��ود‪ .‬شهرداری‬ ‫و نهادهای وابس��ته دیگر بای��د بدانند که می توانند با‬ ‫همکاری انتش��اراتی ها و کتاب فروشی ها طرح کتاب‬ ‫مترو و اتوبوس را گس��ترش دهند و از ظرفیت های‬ ‫ان استفاده کنند‪.‬‬ ‫به هرحال امید است این طرح که به صورت سینوسی‬ ‫اجرا شده شکل مناس��ب به خود بگیرد و اگر دوباره‬ ‫براس��اس نیازهایی که موجود است کار خود را اغاز‬ ‫کرد با ق��درت تمام تا انتها ب��ه ماموریت خود ادامه‬ ‫بدهد‪ .‬انشاءاهلل ‪g‬‬ ‫اق��ای رس��تمی! ش��ما کلیت ط��رح کتاب‬ ‫اتوب��وس را چطور ارزیابی می کنید؟ به نظر‬ ‫ش��ما این طرح یک کار کارشناسی است یا‬ ‫تنها یک طرح بدون مطالعه و سطحی؟‬ ‫‪ l‬بدون ش��ک کلیت این طرح بسیار خوب است‪ .‬به‬ ‫هرحال ایجاد شرایط مطالعه به خصوص در شهرهای‬ ‫بزرگ که اوقات مرده بیشتری برای شهروندان وجود‬ ‫دارد کار بس��یار مفیدی اس��ت‪ .‬این کار در کشورهای‬ ‫دیگر هم انجام می ش��ود اما به نظ��ر من نحوه اجرای‬ ‫این طرح در کش��ور ما ضعیف بود و به همین جهت‬ ‫هم ناتمام ماند‪.‬‬ ‫دلیل این امر چیست؟ مشکالت این طرح از‬ ‫نظر شما چه بود؟‬ ‫‪ l‬ابتدا کار خوب ش��روع شده بود اما به مرور زمان‬ ‫کیفیت کتاب ها کم ش��د‪ .‬مش��کالت این طرح هم از‬ ‫لحاظ محتوایی بود و هم از لحاظ ساختاری‪ .‬از طرفی‬ ‫کیفیت چاپ و کاغذ کتاب ها اصال در خور توجه نبود‬ ‫و کتاب ها در مدت بسیار کوتاهی مستهلک می شدند و‬ ‫از طرفی دیگر به مرور زمان محتوای کتاب ها ضعیف‬ ‫ش��ده بود و به نوعی رف��ع تکلیفی بودن��د‪ .‬وضعیت‬ ‫گرافیکی کتاب ها هم بس��یار ضعیف بود‪ .‬اینها همه از‬ ‫عواملی هستند که می تواند جلوی موفقیت یک طرح‬ ‫را بگیرد‪ .‬مشکل اینجا بود که عوامل اجرایی این طرح‬ ‫اولین و ساده ترین راه را برای اجرای این طرح انتخاب‬ ‫کردند که انتخاب نادرستی بود‪.‬‬ ‫در م��ورد کیفی��ت چاپ و کاغ��ذ کتاب ها‬ ‫صحبت کردید و انها را نامناس��ب دانستید‪.‬‬ ‫فک��ر نمی کنید چاپ با کیفیت در این طرح‬ ‫هزینه را بسیار باال می برد و از طرفی نیازی‬ ‫هم به این کار وجود ندارد؟‬ ‫‪ l‬درست است هزینه باال می رود اما شما باید این را‬ ‫هم در نظر بگیرید که کتاب ها باید در حدی استحکام‬ ‫داشته باشد که با یک بار دست به دست شدن جلدشان‬ ‫کنده نش��ود‪ .‬در ثانی میزان هزین��ه ای که برای چاپ‬ ‫دوب��اره یک کتاب می ش��ود را می توان صرف کیفیت‬ ‫باالتر کتاب قبلی و در نتیجه عمر باالتر ان کرد‪ .‬روی‬ ‫صحبت من بیشتر محتوای کتاب ها بود‪ .‬البته گرافیک‬ ‫هم همین طور‪ .‬اگر ایراد شما بر هزینه در کیفیت چاپ‬ ‫هم درست باشد‪ ،‬در محتوا و گرافیک کتاب ها درست‬ ‫نیست‪ .‬با تمام این حرف ها من وجود چنین طرحی را‬ ‫با همان شرایط سابق بهتر از نبودنش می دانم‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما برای کمک ب��ه هزینه های این‬ ‫طرح می ت��وان از کتاب ه��ای تبلیغاتی هم‬ ‫اس��تفاده ک��رد؟ منظ��ور این اس��ت که به‬ ‫طور مثال انتش��اراتی ها لیس��ت کتاب های‬ ‫جدیدش��ان را با خالصه ای از انها منتشر و‬ ‫در این سیستم توزیع کنند‪ .‬قطعا با این کار‬ ‫هزینه چاپ به عهده خود انتشاراتی هاست و‬ ‫فقط توزی��ع ان به عهده اجراکنندگان طرح‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ l‬این کار‪ ،‬کار خوبی است به شرط اینکه طرح کال‬ ‫به این سمت نرود و تنها به پربار بودن این طرح کمک‬ ‫کند‪ .‬اگر قرار باشد فقط چنین کتاب هایی توزیع شوند‬ ‫صرفا یک کار تبلیغاتی اس��ت‪ .‬اما برای تنوع خوب‬ ‫است و عالقه مندان به تازه های نشر می توانند بدون‬ ‫صرف هزینه و وقت اضافی در جریان کتاب های تازه‬ ‫منتشر شده قرار بگیرند‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫فرهنگ انالین‬ ‫انس��یه شاه حس��ینی‪ ،‬کارگ��ردان «ش��ب بخیر‬ ‫فرمانده» با تاکی��د بر اینکه‬ ‫حضور طلبه ه��ا در عرصه‬ ‫فیلمس��ازی ی��ک ضرورت‬ ‫انکارناپذی��ر اس��ت‪ ،‬اظهار‬ ‫داش��ت‪« :‬من به عنوان یک‬ ‫فیلمساز‪ ،‬حضور طلبه ها در‬ ‫این عرصه را یک رس��الت برای انها می دانم و‬ ‫معتقدم همان طور ک��ه طلبه های حوزه خود را‬ ‫موظف می دانند ک��ه دین را از طریق خطابه و‬ ‫منبر تبلیغ کنند‪ ،‬در حال حاضر نیز باید خود را‬ ‫موظف بدانن��د که با زبان تصویر به تبلیغ دین‬ ‫بپردازند‪ .‬زبان تصویر در حال حاضر یک منبر‬ ‫و خطابه نوین محسوب می شود که طلبه ها باید‬ ‫به ان ورود پیدا کنند و گرنه نمی توانند هم پای‬ ‫نیازهای مخاطبان معاصر حرکت کنند‪».‬‬ ‫کنس��رت ش��هرام ناظری که قرار بود روز ‪۲۴‬‬ ‫ژوئن مص��ادف ب��ا جمعه‬ ‫س��ه تیرماه در سالن بزرگ‬ ‫مرکز تج��اری دوبی برگزار‬ ‫شود به علت گرمای شدید‬ ‫ب��ه تعوی��ق افتاد‪ .‬ش��هرام‬ ‫ناظ��ری با اع�لام این خبر‬ ‫گفت‪« :‬این کنسرت قرار بود اوایل بهار که هوا‬ ‫نسبتا مناسب تر بود در این شهر برگزار شود اما‬ ‫به علت تعویق های مکرر به این تاریخ موکول‬ ‫شد که هوای انجا به شدت گرم است و همین‬ ‫موضوع باعث ش��د تا کنسرت را لغو کنیم‪ .‬به‬ ‫احتم��ال زیاد این کنس��رت در اواخر پائیز در‬ ‫همین مکان برگزار خواهد شد‪».‬‬ ‫حجت االس�لام نجفی روحانی‪ ،‬مسئول بعثه به‬ ‫وجود برخ��ی بدحجابی ها‬ ‫در عم��ره اش��اره ک��رد و‬ ‫اظهار داشت‪« :‬اعزام برخی‬ ‫اف��راد بدحجاب ب��ه عمره‬ ‫ب��ا ش��ئون تش��یع ومکتب‬ ‫اهل بیت س��ازگار نیس��ت‪.‬‬ ‫اگرچه افراد بدحجاب محدود و اندک هستند‬ ‫ولی وجود یک نفر بدحجاب هم در س��رزمین‬ ‫وحی سزاوار نیست و زیبنده کشور اسالمی ما‬ ‫نیست و موجب وهن تشیع است‪».‬‬ ‫«مس��تنطق» اخرین نقش کش��اورز در صحنه‬ ‫تئاتر خواه��د بود و پس از‬ ‫ان به عنوان بازیگر از تئاتر‬ ‫ایران خداحافظ��ی می کند‪.‬‬ ‫محمد علی کش��اورز گفت‪:‬‬ ‫«در مراح��ل نهای��ی ب��رای‬ ‫اغ��از تمری��ن نمایش��نامه‬ ‫«مس��تنطق» با گروهی از هنرمندان جوان تئاتر‬ ‫هس��تم‪ .‬به زودی مح��ل تمری��ن و اجازه های‬ ‫الزم برای به صحنه ب��ردن این نمایش را تهیه‬ ‫خواهیم کرد‪ .‬در این نمایش با هنرمندان جوان‬ ‫اما تحصیلکرده و با سواد تئاتر کشور همکاری‬ ‫خواهم ک��رد ک��ه چهره های شناخته ش��ده ای‬ ‫ندارند ولی اطمینان دارم در صورت حمایت از‬ ‫این گروه‪ ،‬استعداد های خوبی به سینما و تئاتر‬ ‫کشور معرفی خواهد شد‪».‬‬ ‫‪82‬‬ ‫چهارگوش‬ ‫راضیهسنجابی‬ ‫انتشارکتاب شهدای مبارزه با نفاق و ترور‬ ‫یک هفته دیگر هم گذشت و ما باز هم با چهارگوش به سراغ شما امدیم‪ .‬انتخاب خبرها در این هفته کمی سخت بود‪.‬‬ ‫خبرهای جالبی بود که ما به دلیل کمبود جا عطایشان را به لقایشان بخشیدیم و به همین تعداد بسنده کردیم‪.‬‬ ‫در این هفته خبری داریم از برنامه فرهنگسراها در تابستان ‪ 90‬و خبری هم از شرح غزلیات حافظ در رادیو‪ .‬یک خبر از‬ ‫تئاتر خیابانی به همراه چهار خبر از سینمای ایران و جهان و چهار خبر از موسیقی ایران و جهان‪ .‬در اخر هم خبری از‬ ‫چاپ کتاب های مصطفی مستور در ایتالیا داریم‪ .‬وقت را تلف نمی کنیم و به سراغ خبرها می رویم‪.‬‬ ‫فرهنگسرای انقالب در تابستان ‪ 90‬هر هفته یکشنبه ها از ساعت ‪ 17‬تا ‪ 19‬در تاالر سپید میزبان جلسات عصرانه داستانی‬ ‫است که در ان فنون داستان نویسی‪ ،‬مقاله نویسی و انشانگاری توسط محمدرضا گودرزی اموزش داده می شود‪ .‬گودرزی‬ ‫نویسنده و دبیر انجمن داستان نویسان ایران است‪ .‬همچنین در کتابخانه فردوسی در فصل تابستان برنامه پیک کتاب هم‬ ‫همچون سال گذشته اجرا می شود‪ .‬در این طرح شهروندان پس از ثبت نام در کتابخانه فردوسی از طریق نرم افزار کتاب‬ ‫مورد نظر خود را به صورت غیرحضوری سفارش می دهند و ان را در منزل دریافت نموده و بعد از دو هفته به کتابخانه‬ ‫باز می گردانند‪ .‬به سراغ تئاتر خیابانی می رویم؛ «میدان عدالت» نام نمایشی است که پیرامون نحوه جذب نیروی اموزش و‬ ‫ترور در اردوگاه اشرف توسط منافقین ساخته شده است و از ‪ 30‬خرداد تا ‪ 8‬تیرماه در پارک دانشجو اجرا می شود‪ .‬این‬ ‫تئاتر خیابانی در ‪ 25‬دقیقه و در دو سانس از ساعت ‪ 19‬تا ‪ 21‬به نمایش در می اید‪ .‬همچنین نخستین نمایشگاه عکس‪،‬‬ ‫کاریکاتور و کتاب گرامیداشت شهدای مبارزه با نفاق و ترور هم در همین مکان برپاست و از ساعت ‪ 9:30‬تا ‪ 20‬پذیرای‬ ‫عالقه مندان است‪ .‬خبر دیگر از دنیای موسیقی اینکه به رغم وعده گردانندگان ارکستر ملی در بهار ‪ 90‬صدای این ارکستر‬ ‫به گوش کسی نرسید‪ .‬بعد از تعطیلی دو ساله این ارکستر به نظر می رسید با گشایش دوباره ان شاهد اجرای برنامه‬ ‫خواهیم بوداما ارکستر جز در جشنواره موسیقی فجر برنامه ای را اجرا نکرده است که امیدواریم هرچه زودتر برای اجرای‬ ‫برنامه های خود گزارشی ارائه دهد‪ .‬از حمید رضا نوربخش‪ ،‬مدیرعامل خانه موسیقی هم خبر می رسد که ‪ 5‬تیر در خانه‬ ‫موسیقی در تاالر وحدت مراسم بزرگداشت فرامرز پایور برگزار خواهد شد‪ .‬در این مراسم گروه پایور به سرپرستی‬ ‫سعید ثابت و گروه تنبک محمد اسماعیلی به اجرای برنامه خواهند پرداخت و تنی چند از هنرمندان موسیقی هم در‬ ‫خصوص شخصیت هنری استاد پایور سخنرانی خواهند کرد‪ .‬این مراسم ‪ 5‬تیرماه‪ ،‬ساعت ‪ 19‬در تاالر وحدت بزگرار‬ ‫خواهد شد‪ .‬اخرین خبر ما هم از موسیقی کشورمان اینکه محمدرضا گلریز‪ ،‬خواننده پیشکسوت موسیقی کشورمان خبر‬ ‫از تولید و تکمیل البوم موسیقی با عنوان «دریای عشق» داد که برگرفته از اشعار امام خمینی (ره) است‪ .‬او دیوان اشعار‬ ‫امام خمینی (ره ) را گنجین ه غنی ادبی توصیف کرد و گفت‪« :‬این اشعار از لطافت خاصی برخوردارند و چون از قداست‬ ‫باالیی هم برخوردارند من سعی کرده ام تا برای تکمیل این البوم موسیقی عجله ای نداشته باشم و با طمانینه بقیه اثار را به‬ ‫ضبط برسانم‪ ».‬از موسیقی به سراغ رادیو می رویم‪ .‬حسن بلخاری‪ ،‬پژوهشگر و مولف در برنامه ای با عنوان «تا به خلوتگه‬ ‫خورشید» از اول تیرماه ‪ 1390‬به شرح‪ ،‬توضیح و تفسیر الفاظ و اصطالحات عرفانی غزلیات حافظ خواهد پرداخت‪.‬‬ ‫این برنامه کاری از گروه فرهنگ و اندیشه است که هر روز از ساعت ‪ 13:30‬تا ‪ 14‬برای شنوندگان شبکه فرهنگ پخش‬ ‫خواهد شد‪ .‬همچنین اجرا و روایت غزلیات را نیز ژاله صادقیان به عهده دارد‪ .‬حاال وقت ان رسیده است که به سراغ‬ ‫خبرهای سینما برویم؛ از اسپانیا خبر می رسد فروش خارجی سینمای اسپانیا بیش از فروش داخلی ان است‪ .‬براساس امار‬ ‫منتشره توسط انجمن تهیه کنندگان اسپانیایی‪ ،‬فروش سینمایی اسپانیا در سال ‪ 2010‬همچون دو سال گذشته در خارج از‬ ‫کشور بیش از داخل است‪ .‬در سال گذشته ‪ 91‬فیلم اسپانیایی در خارج از کشور به نمایش درامد که این تعداد نسبت به‬ ‫سال ‪ 2009‬هفت درصد رشد داشت‪ .‬از ایران هم دو خبر جالب داریم؛ اول ان که در هفته گذشته مراسم بزرگداشت‬ ‫عزت اهلل انتظامی‪ ،‬بازیگر پیشکسوت سینما‪ ،‬هشتادوهفتمین سالروز تولدش برگزار شد و در این جلسه برای اولین بار‬ ‫تمبری به عنوان یادبود برای یکی از اهالی سینما رونمایی شد‪ .‬عزت اهلل انتظامی متولد ‪ 30‬خرداد ‪ 1303‬در منطقه سنگلج‬ ‫تهران است و «گاو»‪« ،‬گراند سینما»‪« ،‬کمال الملک»‪« ،‬ناصرالدین شاه اکتور سینما»‪« ،‬دیوانه از قفس پرید»‪« ،‬مینای شهر‬ ‫خاموش» و سریال ماندگار «هزاردستان» از جمله کارهای اوست‪ .‬خبر دیگر اینکه فیلم جدایی نادر از سیمین به کارگردانی‬ ‫اصغر فرهادی که دو هفته ای است در فرانسه اکران شده با دومیلیون و سیصدهزار دالر فروش جایگاه هفتم جدول فروش‬ ‫سینماهای جهان را از ان خود کرد‪ .‬همچنین این فیلم بنا به درخواست «نیکوال سارکوزی» ریاست جمهوری این کشور‬ ‫برای او اکران ویژه شده است‪ .‬چند روز پیش هم جدایی نادر از سیمین جایزه اول جشنواره بین المللی فیلم سیدنی را از‬ ‫ان خود کرده بود‪ .‬خبر اخر از دنیای سینما هم مربوط می شود به رکوردداران قاچاق فیلم در سال ‪ ،2010‬براساس گزارش‬ ‫یاهونیوز‪ 10‬فیلمی که بیشترین امار دانلود غیرقانونی‬ ‫را داشته اند به عنوان بدشانس ترین فیلم های سینمایی‬ ‫سال ‪ .2010‬انتخاب شدند که در این فهرست «اواتار»‬ ‫به کارگردانی «جیمز کام��رون» با ‪ 16‬میلیون و ‪580‬‬ ‫هزار بار دانلود رتبه اول را از ان خود کرده‪ .‬خبرهای‬ ‫این هفته را با خبری از کتاب به پایان می بریم‪ .‬بعد از‬ ‫انتشار رمان «استخوان خوک و دست های جذامی»‬ ‫نوشته مصطفی مستور در ایتالیا‪ ،‬این نویسنده از انتشار‬ ‫اثار دیگری از خود در این کشور خبر داد‪ .‬او ادامه داده‬ ‫است انتشارات «پونته ‪ »33‬که این کتاب را چاپ کرده‬ ‫است احتماال به زودی «روی ماه خداوند را ببوس» را‬ ‫هم به چاپ خواهد رساند‪.‬‬ ‫مصطفی مس��تور متول��د ‪ 1342‬اس��ت و از اثار او‬ ‫عالوه بر دو کتاب یاد شده می توان به «چند روایت‬ ‫معتبر»‪« ،‬عشق روی پیاده رو»‪« ،‬من دانای کل هستم»‬ ‫و «تهران در بعدازظهر» اش��اره ک��رد‪ .‬تا هفته اینده‬ ‫خدا نگهدار‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫خاطره خواندنی محمدحسین جعفریان از رما ن خواندن رهبر معظم انقالب‬ ‫ ‬ ‫کتاب هنوز توزیع عمومی نشده بود‬ ‫توصیه رهبر انقالب به شاعران ائینی درباره لزوم پرداختن‬ ‫به مس��ائل دفاع مقدس و همچنین مطروحه ایش��ان در‬ ‫وصف «جانباز شهید»‪ ،‬بهانه ای شد تا به سراغ محمدحسین‬ ‫جعفریان‪ ،‬نویسنده‪ ،‬ش��اعر و منتقد ادبیات دفاع مقدس‬ ‫بروی��م‪ .‬لزوم پرداخت��ن به موضوعات مرب��وط به دفاع‬ ‫مق��دس‪ ،‬دالیل غفل��ت از ان و بیان خاطره ای خواندنی‬ ‫از رهبر انقالب‪ ،‬از بخش های مهم این گفت وگو است‪.‬‬ ‫***‬ ‫در دیدار رهبر معظم انقالب با ش��عرای ائینی‪،‬‬ ‫ایش��ان از اهمیت و توجه بیش��تر به شعر دفاع‬ ‫مقدس صحبت کردند‪ .‬به نظر ش��ما دلیل طرح‬ ‫این موضوع در چنین جلسه ای چیست؟‬ ‫‪ l‬وقتی حرف از ش��عر دف��اع مقدس می زنیم‪ ،‬باید بدانیم‬ ‫که گس��تره ان بس��یار وس��یع اس��ت‪ .‬برخی فکر می کنند‬ ‫که ش��عر دفاع مقدس فقط به مس��ائل جنگ هشت ساله‬ ‫منحصر می شود‪ ،‬کما اینکه دفاع مقدس همان هشت سال‬ ‫بود اما ش��عر دفاع مقدس شامل تمام سروده هایی است که‬ ‫در انها از مقدس��ات دفاع می شود که ان مقدسات‪ ،‬بخش‬ ‫قابل توجهی از مسائل ارمانی و ایینی ماست‪ .‬البته در دیداری‬ ‫که شعرای ائینی خدمت ایشان رسیدند‪ ،‬از چهره های شعر‬ ‫مقاومت و دفاع مقدس کمتر حضور داش��تند گرچه ذات‬ ‫برگزاری چنین جلساتی مغتنم است‪.‬‬ ‫یکی از س��وژه هایی که رهب��ری توصیه کردند‬ ‫ت��ا ش��اعران در ش��عرگویی از ان به��ره ببرند‪،‬‬ ‫جانبازهایى هستند که پس از مدتى به شهادت‬ ‫می رس��ند‪ .‬نظر شما درباره این س��وژه و دیگر‬ ‫سوژه های دفاع مقدس چیست؟‬ ‫‪ l‬از این دست سوژه ها بسیار فراوان است‪ .‬بحث جغرافیای‬ ‫دف��اع مقدس‪ ،‬بحث مناطق جنگ زده ای که مردمش درگیر‬ ‫جنگ بودند‪ ،‬بحث خانواده های ش��هدا‪ ،‬بحث همس��ران‬ ‫شهدا و فرزندانش��ان‪ ،‬بحث فرزندان و همسران جانبازانی‬ ‫ک��ه به س��ختی از این نور چش��مان خودش��ان نگهداری‬ ‫می کنن��د و در کن��ار انها زندگی می کنن��د و در عین حال‬ ‫هزار و یک گوش��ه و کنایه هم می ش��وند‪ .‬اینها همه انبوه‬ ‫مسائلی اس��ت که اگر بخواهیم همه ان را بگوییم‪ ،‬لیست‬ ‫بلند باالیی می شود و در حوزه ادبیات دفاع مقدس می تواند‬ ‫مورد توجه قرار بگیرد و البته تا به حال مغفول مانده است‪.‬‬ ‫مظلومیت بچه های بعد از جنگ‪ ،‬حقیقتا موضوعی بوده که‬ ‫کمت��ر در عرصه ادبیات دفاع مقدس به ان پرداخته ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬عمدتا هرچه پرداخته شده نقل شهید و شهادت و‬ ‫بازتاب‬ ‫صحنه های ش��هادت و خاطرات زمان جن��گ بوده و ما به‬ ‫ادبیات دفاع مقدس بعد از جنگ ورود خیلی کمی داشتیم‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما دلیل بی توجه��ی و مغفول ماندن‬ ‫عرصه شعر دفاع مقدس در کشور ما چیست؟‬ ‫‪ l‬در دوره ای نهاده��ای فرهنگی مس��ئولیت ای��ن کار را‬ ‫ب��ر عهده گرفتند که عمده انه��ا را ادم هایی اداره می کردند‬ ‫که سررش��ته چندانی از حوزه ش��عر و فرهن��گ و ادبیات‬ ‫نداش��تند‪ .‬این حضور باعث شد که بعضی از اثار سفارشی‬ ‫را تولید کنند که خواننده را نس��بت به اثار مربوط به جنگ‬ ‫سرخورده می کرد‪ .‬در دوره ای این اثار‪ ،‬کم فروش ترین اثار‬ ‫بود‪ .‬خوش��بختانه این دوره کم و بیش س��پری شده و االن‬ ‫وضعیت در حال تغییر است‪.‬‬ ‫در ان دوره‪ ،‬تعداد شاعرانی که به موضوع دفاع مقدس توجه‬ ‫می کردن��د کاهش پیدا کرد‪ .‬یکی از دالیل ان ش��اید همین‬ ‫نگاه سفارشی بود که همه به جنگ داشتند و این باعث شد‬ ‫عمده کسانی که به این مساله وارد می شدند‪ ،‬نگاهشان از سر‬ ‫اعتقادات و باورهای قلبی نباشد‪ .‬این نگاه‪ ،‬هم به کیفیت و‬ ‫هم کمیت اثار جنگ اسیبی جدی وارد کرد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫به شاعران دفاع مقدس‪ ،‬همیشه به چشم شاعران دست دوم‬ ‫نگاه می ش��د؛ به این بهانه که اینها نگاهشان فقط به جنگ‬ ‫محدود می ش��ود و با این ش��عرا‪ ،‬مثل دیگران که انتشارات‬ ‫مختلف‪ ،‬اثارشان را چاپ می کردند و به برنامه های مختلف‬ ‫دعوت می شدند‪ ،‬برخورد نمی شد‪ .‬این عطوفتی که در کالم‬ ‫حضرت اقا نسبت به این بخش از شعر و شاعران ما هست‪،‬‬ ‫در عامه مدیران فرهنگی ما نبود‪.‬‬ ‫اگر خاطره ای از ابعاد شخصیت فرهنگی و هنری‬ ‫رهبر معظم انقالب دارید بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬من در دیدارهای متعددی با رهبر انقالب حاضر بودم و‬ ‫یک جلسه هم خصوصی خدمت ایشان رسیدم که مفصل‬ ‫بود و تقریبا یک س��اعت و نیم طول کش��ید و حرف های‬ ‫زیادی رد و بدل ش��د‪ .‬اخرین بار رمضان سال گذشته بود‪.‬‬ ‫ما پس از افطار به همراه اقای شهرام شکیبا و باقی دوستان‬ ‫به حیاط امدیم‪ .‬رهبر انقالب نیز وارد حیاط شدند‪ .‬به ما که‬ ‫رس��یدند‪ ،‬احوال من را پرسیدند و سراغ اقای محمدکاظم‬ ‫کاظمی (شاعر افغانی) را گرفتند‪ .‬بعد هم دست من را گرفتند‬ ‫و همراه خودش��ان چند قدمی بردند و در راه پرسیدند که‬ ‫اقای کاظمی کجا هستند؟ گفتم که مشهد هستند؛ گفتند به‬ ‫این جلسه امدند؟ گفتم اطالع ندارم و ایشان را ندیدم‪ .‬سراغ‬ ‫چند تا دیگر از دوس��تان افغانی را گرفتند و بعد سراغ یک‬ ‫رمان را از من گرفتند و گفتند اخیرا یک افغانی مقیم نروژ ان‬ ‫را منتشر کرده که خیلی در دنیا سر و صدا کرده است‪ .‬من‬ ‫به خاطر شغلی که داشتم‪ ،‬سال های سال در افغانستان زندگی‬ ‫کردم و موضوعات افغانس��تان را خیلی دقیق دنبال می کنم‪.‬‬ ‫بالفاصل��ه گفتم که احتماال رم��ان «بادبادک باز» اقای خالد‬ ‫حسینی را می گویید؟ ایشان گفتند که نخیر‪ ،‬من ان کتاب را‬ ‫خواندم‪ .‬بعد گفتم که شاید «از سرزمین افتاب» را می گویید‬ ‫که ان هم خیلی سر و صدا کرده است؟ بعد اقا فرمودند که‬ ‫نه! اسم ان رمان «از س��رزمین افتاب تابان» است‪ .‬ان رمان‬ ‫را هم خواندم‪ .‬گفتند که یک نویس��نده دیگری ان کتاب را‬ ‫ی هم‬ ‫نوشته که خیلی هم قطور و مفصل است و اقای کاظم ‬ ‫ان را ویرایش کرده است‪ .‬گفتم عجیب است؛ اگر باشد من‬ ‫حتما در ذهنم دارم‪ .‬بعد از ایشان پرسیدم شما خودتان اسم‬ ‫نویسنده را یادتان نمی اید‪ ،‬که ایشان در خاطر نداشتند‪.‬‬ ‫بع��د‪ ،‬پیرو ان جلس��ه خصوص��ی که خدمتش��ان بودم و‬ ‫نکاتی که ایش��ان در ان جلس��ه فرم��وده بودند تا پیگیری‬ ‫ش��ود‪ ،‬از ایش��ان خواس��تم تا وقت دیگ��ری تعیین کنند‬ ‫ت��ا مج��ددا خدم��ت برس��م و توضیحات��ی ارائ��ه کنم‪.‬‬ ‫حضرت اقا فرمودند‪« :‬اقای جعفریان! خیلی س��رم شلوغ‬ ‫اس��ت‪ .‬اگر بشود و وقت خالی شد‪ ،‬من می گویم که وقت‬ ‫بگذارند تا ش��ما را ببینم‪ ».‬من خودم یک لحظه متاثر شدم‬ ‫که حضرت اقا باید به جعفریان هم پاسخگو باشند! اشک‬ ‫در چشمانم جمع شد‪ ،‬بعد شانه شان را بوسیدم‪ ،‬به عالمت‬ ‫اینکه دهانم بسته است‪ .‬گفتم که حاج اقا هیچ مشکلی نیست‪.‬‬ ‫همه انها انجام شده‪ ،‬فقط محض این بود که بهانه ای بشود‬ ‫تا شما را ببینم‪ .‬اصال نیازی نیست‪ ،‬راحت باشید‪ .‬جلسه که‬ ‫تمام شد‪ ،‬به اقای کاظمی زنگ زدم و گفتم که این چه رمانی‬ ‫است که جدیدا منتشر شده و شما ویراستاری کردید؟ گفت‬ ‫که ش��ما از کجا فهمیدید؟ گفتم اقا به من فرمودند‪ .‬گفت‬ ‫این رمان هنوز توزیع نش��ده! رمانی هست برای اقای دکتر‬ ‫اکرم عثمان نویسنده بزرگ افغانی که در نروژ ساکن است‬ ‫و در حدود س��ه هزار صفحه است و من ویرایش کردم اما‬ ‫هنوز این کتاب در ایران توزیع نشده است‪ .‬گفتم حضرت‬ ‫اقا گفتند که من ان کتاب را خواندم که اقای کاظمی خیلی‬ ‫متعجب شد‪.‬‬ ‫توضیحات مسعود رضایی درباره مصاحبه خود با مثلث‬ ‫جناب اقای مصطفی اجورلو‬ ‫مدیرمسئولمحترمهفته نامهمثلث‬ ‫با س�لام‪ ،‬لطفا دس��تور فرمایید توضیحات ذیل در اولین شماره ان نشریه به منظور اطالع ‬ ‫خوانندگان محترم درج گردد‪.‬‬ ‫مسعودرضائی‬ ‫‪1390/3/30‬‬ ‫در شماره ‪ 81‬هفته نامه مثلث به تاریخ ‪ 29‬خرداد ‪ 1390‬و در بخش «پرونده ویژه» (دکتر علی‬ ‫شریعتی) متن گفت وگویی با اینجانب به چاپ رسیده است که تیتر ان به نقل از بنده چنین‬ ‫انتخاب شده است‪« :‬شریعتی رژیم مشروطه سلطنتی را متناسب ترین شکل حکومتی معرفی‬ ‫می کرد‪ ».‬در این زمینه نکاتی الزم به ذکر است‪:‬‬ ‫‪ -1‬از اینجانب با عنوان «دکتر» یاد شده است‪ ،‬حال انکه بنده مدرک دکترا ندارم و نمی دانم‬ ‫چرا و چگونه چنین عنوان و مدرکی برای بنده جعل شده است؟!‬ ‫‪ – 2‬از انجا که تیتر هر مطلب‪ ،‬نخستین جزء ان است که به چشم می خورد و در واقع عصاره‬ ‫مطلب را در یک نگاه به خواننده منتقل می سازد‪ ،‬بدیهی است از اهمیت ویژه ای برخوردار‬ ‫بوده و در انتخاب و تنظیم ان باید دقت الزم به کار گرفته شود تا مبادا موجب سوءتفاهم‬ ‫شود‪ .‬متاسفانه تیتر انتخاب شده برای این گفت وگو چنین می نمایاند که بنده‪ ،‬دکتر شریعتی را‬ ‫یکی از حامیان و طرفداران «رژیم مشروطه سلطنتی» دانسته و معرفی نموده ام‪ .‬انتخاب چنین‬ ‫تیتری برای سخنان بنده اگر از روی بی تقوایی و بی اخالقی نباشد‪ ،‬در خوشبینانه ترین حالت‬ ‫حکایت از عمق بدسلیقگی و نااگاهی مسئول مربوطه دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬همانگونه که در مقدمه این گفت وگو ذکر شده است‪ ،‬متن حاضر برگرفته از نقد مفصلی‬ ‫اس��ت که اینجانب بر کتاب «مسلمانی در جست وجوی ناکجا اباد‪ ،‬زندگینامه سیاسی علی‬ ‫شریعتی» نگاشته ام‪ .‬اساس حرف بنده در ان نقد این است که شریعتی به خاطر فراهم اوردن‬ ‫امکان و زمینه ادامه و اس��تمرار مبارزه با نظام سلطنتی پهلوی‪ ،‬در بازجویی های خود قصد‬ ‫فریب س��اواک را داشت و بنابراین بعضا همراهی هایی را از خود نشان می داد یا تعریف و‬ ‫تمجیدهایی از نظام مشروطه سلطنتی به عمل می اورد‪ .‬اما در پس این همه‪ ،‬حرکت انقالبی‬ ‫شریعتی به روشنی مشهود بود‪ ،‬لذا نقش وی را در ترویج اندیشه های انقالبی و اسالمی به ویژه‬ ‫در میان قشر جوان و دانشجو و سوق دادن انها به سوی خیزش علیه رژیم سلطنتی پهلوی‬ ‫نمی توان نادیده گرفت‪ .‬بنابراین فاصله میان تیتری که بر این مطلب زده شده است با انچه در‬ ‫متن و محتوای سخنان بنده وجود دارد زمین تا اسمان است و در حقیقت این تیتر با فحوای‬ ‫کالم بنده به کلی متناقض است‪ .‬بی تردید خوانندگان متن سخنان بنده در ان نشریه و نیز متن‬ ‫کامل نقد مزبور در سایت ‪ irhistory.ir‬به خوبی می توانند به وجود این تناقض پی ببرند‪.‬‬ ‫‪ – 4‬چنانچه مسئوالن نشریه دیدگاه خاصی نسبت به دکتر شریعتی دارند‪ ،‬بهتر است خود‬ ‫ش��جاعانه اقدام به بیان نظراتشان کنند و از شیوه های خالف اخالق حرفه ای مانند انتخاب‬ ‫تیترهای مجعول و محرف برای مطالب دیگران اجتناب ورزند‪ .‬والسالم‬ ‫‪83‬‬ ‫القاعده‬ ‫چالش امریکا با رئیس جدید القاعده‬ ‫ترجمه‪ :‬مهسا عادلی‬ ‫گفته می ش��ود مردی که رهبری القاع��ده را به جای‬ ‫اس��امه بن الدن به عهده گرفته‪ ،‬به اندازه رئیس سابق‬ ‫این گروه تروریس��تی که ش��ش هفته پیش توس��ط‬ ‫امریکایی ها کش��ته ش��د کاریزما ندارد‪ .‬اما این باعث‬ ‫نمی ش��ود که تص��ور کنیم کمت��ر از وی خطرناک و‬ ‫مهلک است‪.‬‬ ‫ایمن الظواهری‪ ،‬چشم پزش��ک سابق مصری‪ ،‬مردی‬ ‫لبنان‬ ‫اماده باش حزب اهلل‬ ‫به موازات مانورهای نظامی ارتش رژیم صهیونیستی‬ ‫در مزره��ای لبن��ان با فلس��طین اش��غالی که تحت‬ ‫عنوان «نقطه تحول ‪ »۵‬ش��روع ش��ده اس��ت‪ ،‬شاخه‬ ‫نظامی مقاومت اس�لامی تدابیر نظامی وسیعی را در‬ ‫پی��ش گرفته و نیروهای خود را ب��ه مدت پنج روز‬ ‫از اغاز مانورها به حالت اماده باش دراورده است‪.‬‬ ‫نیروه��ای ح��زب اهلل به دور از تحری��کات یا نقض‬ ‫قوانین بین المللی مربوط به نیروهای پاس��دار صلح‬ ‫س��ازمان ملل (یونیفل) مس��تقر در جنوب لبنان‪ ،‬به‬ ‫منظور رویارویی با هرگون��ه حادثه امنیتی در طول‬ ‫مرز با فلسطین اشغالی به حالت اماده باش درامده اند‪.‬‬ ‫در ای��ن مانورها که از چهار منطقه انجام می ش��ود‪،‬‬ ‫برای اولین بار ساختمان پارلمان رژیم صهیونیستی‬ ‫به عنوان هدف فرضی مورد توجه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫محم��ود قماط��ی‪ ،‬عض��و دفت��ر سیاس��ی حزب اهلل‬ ‫در جن��وب لبنان ضم��ن اطمینان دادن ب��ه لبنانی ها‬ ‫در خص��وص رخ ندادن جنگ با رژیم صهیونیس��تی‬ ‫گفت‪« :‬وقتی جنگ نظامی با رژیم صهیونیس��تی در‬ ‫لبن��ان رخ نمی دهد‪ ،‬این امر بدان معناس��ت که ما در‬ ‫یک معادله نظامی قرار گرفته ایم که قوی تر از هرگونه‬ ‫حمله است‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬مقاوم��ت در باالترین س��طح قدرت و‬ ‫امادگ��ی قرار دارد و رژیم صهیونیس��تی را به هراس‬ ‫‪84‬‬ ‫اس��ت که اعتب��ار خ��ود در القاع��ده را به واس��طه‬ ‫کمک های فکری به بن الدن به عنوان مشاور و پزشک‬ ‫شخصی وی به دست اورده است‪.‬‬ ‫در روزهای��ی ک��ه دغدغه اصلی جهادگ��ران افراطی‬ ‫پایمال شدن خاک عربس��تان‪ ،‬محلی که مقدس ترین‬ ‫اماکن اسالمی در ان واقع شده‪ ،‬با پوتین های نظامیان‬ ‫بی دی��ن امریکایی ب��ود‪ ،‬الظواه��ری مرزهای فکری‬ ‫بن الدن را از مسائل بومی به جهانی گسترش داد‪ .‬وی‬ ‫که بن الدن را متوجه برخی نارضایتی های مسلمانان‪،‬‬ ‫از کشمیر تا فلس��طین کرد به همراه وی جبهه جهاد‬ ‫اسالمی علیه یهودیان و مبارزین جنگ های صلیبی را‬ ‫تشکیل داد‪ .‬گفته می شود الظواهری که پیش از مرگ‬ ‫بن الدن مرد ش��ماره دو در القاعده و دس��تیار اصلی‬ ‫رهبر سابق این گروه تروریستی بود‪ ،‬یکی از مغزهای‬ ‫متفکر پش��ت حادثه یازده س��پتامبر بوده است‪ .‬شاید‬ ‫تاخیر در اعالم جانش��ین بن الدن‪ ،‬ان هم در شرایطی‬ ‫که الظواهری دست راست وی بود‪ ،‬برای غرب مایه‬ ‫تس��لی خاطر و بیانگر بروز اختالف��ات و تفرقه های‬ ‫احتمالی در ساختار سازمان تروریستی القاعده باشد‪.‬‬ ‫اما رهبر جدید القاعده چهره رعب انگیزی اس��ت‪ .‬او‬ ‫اعالم کرده که هدف دراز مدت وی س��رنگون کردن‬ ‫رژیم های اس�لامی اس��ت ک��ه با امری��کا همکاری‬ ‫کرده اند و انچه در حال حاضر در پاکس��تان در حال‬ ‫وقوع است مدرک محکمی در اثبات رویکرد فکری‬ ‫وی است‪ .‬این کش��ور به وضوح در طرز برخورد با‬ ‫تروریس��م دچار چند دستگی ش��ده و این مساله در‬ ‫دستگیری اخیر پنج نفر از افراد مشکوک به همکاری‬ ‫ب��ا ایاالت متحده در حمله به بن الدن و کش��تن وی‬ ‫مشهود است‪ .‬هفته گذشته الظواهری هشدار داده بود‬ ‫که بن الدن حتی از ان دنیا هم امریکا را به وحش��ت‬ ‫خواهد انداخت و وقایعی که در پاکس��تان در جریان‬ ‫است نشان می دهد که القاعده چطور قصد انجام این‬ ‫کار را دارد؛ بازی خطرناکی که نیازمند ذکاوت باالیی‬ ‫از سوی امریکایی هاست‪.‬‬ ‫متوقف ساختن دو سوم از پروژه های پشتیبانی‪ ،‬که از‬ ‫سوی ایاالت متحده در پاکستان حمایت مالی می شد‪،‬‬ ‫ش��اید به نف��ع امریکا عمل کن��د اما واش��نگتن راه‬ ‫پر فراز و نش��یب و خطرناکی در پیش دارد‪ .‬پیشروی‬ ‫به سوی روابط ستیزه جویانه تر یا از هم گسیخته تر با‬ ‫پاکستان نقش مهمی را در برنامه استراتژیک القاعده‬ ‫ایف��ا خواهد ک��رد و حتی این خطر وج��ود دارد که‬ ‫س�لاح های هس��ته ای به دست تروریس��ت ها بیفتد‪.‬‬ ‫بنابرای��ن به نظر می رس��د که راه چ��اره برای امریکا‬ ‫بازسازی روابط نظامی و جاسوسی با پاکستان باشد‪.‬‬ ‫انداخته است‪».‬‬ ‫قماط��ی تصریح ک��رد‪« :‬رژی��م صهیونیس��تی برای‬ ‫اولین بار در تاریخ خود از ایجاد اختالل در توازن قوا‬ ‫به نفع مقاومت در هراس اس��ت و بنابراین شروع به‬ ‫تهدید کرده است‪ .‬این رژیم از ایجاد اختالل در توازن‬ ‫قوا می ترس��د و از ای��ن رو موضوع اقدام نظامی علیه‬ ‫لبنان اکنون متوقف شده است‪».‬‬ ‫وی ادام��ه داد‪« :‬به همان اندازه که مقاومت از افزایش‬ ‫دامنه قدرت نظامی خود که قادر به هدف گرفتن تمام‬ ‫فلس��طین و ناوهای دریایی رژیم صهیونیستی است‪،‬‬ ‫صحبت می کند‪ ،‬ب��ه همان اندازه احتمال وقوع جنگ‬ ‫علیه لبنان نیز ضعیف تر می شود‪ ،‬زیرا صهیونیست ها‬ ‫می دانن��د که مقام��ت حرف بیه��وده نمی زن��د و از‬ ‫کمترین امکانات استفاده می کند‪ .‬جنگ سی وسه روزه‬ ‫نیز تمامی حرف های مس��ئوالن مقاومت را به اثبات‬ ‫رساند‪».‬‬ ‫قماطی تاکید کرد‪« :‬امروز جنگی علیه لبنان به وقوع‬ ‫نمی پیوندد‪ ،‬ولی این بدین معنا نیس��ت که مقاومت‬ ‫دوران اس��تراحت را طی می کند بلک��ه مقاومت در‬ ‫باالترین سطح امادگی قرار دارد‪».‬‬ ‫امریکا‬ ‫ارتباط امریکا با طالبان‬ ‫وزیر دفاع امریکا در گفت وگو با ش��بکه تلویزیونی سی ان ان امریکا گفت فکر‬ ‫می ‏کند امریکا و ش��ماری از کشورهای دیگر تمایل داشتند با طالبان گفت وگو‬ ‫کنن��د‪ ،‬اما وی در همین ح��ال افزود که‏تماس ها با طالب��ان در مراحل ابتدایی‬ ‫ق��رار دارد‏‪ .‬وزیر دفاع امریکا تائید کرده اس��ت که امریکا و ش��مار دیگری از‬ ‫کش��ورهای غربی با طالبان تماس برقرار کرده ان��د‪ ،‬اما‏این تماس ها در مراحل‬ ‫ابتدای��ی قرار دارد‪.‬‏رابرت گیتس گفت‪« :‬برای انج��ام هرگونه مذاکراه با طالبان‬ ‫با افرادی که ادعا می کنند نماینده مالعمر رهبر‏گروه طالبان هس��تند‪ ،‬باید ابتدا‬ ‫مشخص شود چه کسی از طالبان نمایندگی می کند‪ ».‬وزیر دفاع امریکا در ادامه‬ ‫گفت‪« :‬امریکا نمی خواهد با افراد مس��تقلی ک��ه از طالبان نمایندگی نمی کنند‪،‬‬ ‫مذاک��ره کند‪.‬‏» ی��ک روز پیش تر از این اظهارات راب��رت گیتس‪ ،‬حامد کرزای‪،‬‬ ‫رئیس جمهور افغانس��تان در کابل از اغاز‏مذاکرات میان امریکا و طالبان سخن‬ ‫گفت‪.‬‏رئیس جمهور افغانستان گفت‪« :‬نیروهای خارجی از جمله ایاالت متحد‏‪‎‬ه‬ ‫‪‎‬امریکا‪ ،‬خود این مذاکرات را پیش‏می برند‪ ».‎‬وزارت خارجه امریکا بدون واکنش‬ ‫به اظهارات حامد کرزای گفت تماس های متعددی با طالبان در‏جریان است‏‪.‬‬ ‫عربستان‬ ‫وقتی ترک ی الفیصل توهم می زند‬ ‫روزنامه وال اس��تریت غربی از جلسه محرمانه‬ ‫مقام��ات عربس��تانی با همتای��ان امریکایی و‬ ‫انگلیسی خود در رابطه با ایران و پیشنهادهای‬ ‫س��فیر س��ابق ری��اض در واش��نگتن ب��رای‬ ‫متوق��ف ک��ردن برنام��ه هس��ته ای صلح امیز‬ ‫جمهوری اسالمی به زعم خود خبر داد؛ اوایل‬ ‫ماه جاری میالدی «ترکی الفیصل» نشستی را‬ ‫پشت درهای بسته در محلی خارج از لندن با‬ ‫مقامات امریکایی و انگلیس��ی برگزار کرد که‬ ‫موضوع اصلی این نشست برنامه هسته ای ایران بود‪ .‬ترکی الفیصل در این نشست‬ ‫اعالم کرده عربستان امادگی ان را دارد تا با بهره گرفتن از تمام توان اقتصادی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و امنیت��ی خود ب��رای قطع صادرات نفت ایران و به دنبال ان متوقف ش��دن برنامه‬ ‫هسته ای جمهوری اسالمی استفاده کند‪ .‬این شاهزاده عربستانی همچنین ادعا کرده‬ ‫است‪« :‬ایران در بخش نفت زخم خورده است‪ ،‬بنابراین از این بخش می توان به ایران‬ ‫ضربه زد و این کشور را متوقف کرد‪ .‬عربستان امادگی ان را دارد تا هرنوع کمبودی‬ ‫را که در نتیجه متوقف ش��دن صادرات نفت ایران در بازارهای جهانی رخ بدهد‪،‬‬ ‫جبران کند‪ ».‬به گفته دیپلمات های غربی و عربی‪ ،‬عربستان سعودی معموال ا ز ترکی‬ ‫الفیصل برای معرفی سیاست های اینده خود و بحث و تبادل نظر درباره ان با سایر‬ ‫کشورها استفاده می کند‪ .‬به نوشته این روزنامه‪ ،‬ترکی الفیصل همچنین در این نشست‬ ‫با اشاره به تحوالت بحرین از طرح «شیعه هراسی» برای پیشبرد اهداف خود سخن‬ ‫گفت‪ .‬فیصل در این نشست بدون اشاره به جنایت های نظامیان سعودی در بحرین‪،‬‬ ‫مدعی دخالت ایران در امور این کشور شد‪ .‬در حقیقت عربستان سعودی بر این باور‬ ‫است که هرگونه تغییر در بحرین منجر به تغییر در عربستان به ویژه مناطق شرقی این‬ ‫کشور به دلیل همگونی های موجود بین این دو منطقه خواهد شد‪ .‬اقدامات خصمانه‬ ‫عربستان سعودی علیه برنامه هسته ای صلح امیز ایران در حالی همچنان ادامه دارد که‬ ‫این کشور علیه فعالیت های هسته ای خطرناک رژیم صهیونیستی و زرادخانه مخوف‬ ‫سالح های کشتار جمعی این رژیم موضعگیری نکرده است‪.‬‬ ‫مصر‬ ‫مبارک سرطان دارد‬ ‫در حالی که پی��ش از این بارها در مورد بیمار‬ ‫بودن مبارک‪ ،‬دیکتاتور س��ابق مصر خبرهایی‬ ‫عنوان شده بود‪ ،‬وکیل وی تاکید کرده است که‬ ‫وی سرطان دارد‪ .‬مبارک که ‪ ۸۳‬ساله است پیش‬ ‫از این عالئمی از بیماری داش��ت که بارها در‬ ‫خبرها در مورد بیماری وی و درمانش صحبت‬ ‫ش��ده بود‪ .‬وی در ماه فوریه ب��ا اعتراض های‬ ‫مردمی نس��بت به سیاست های حاکم بر مصر‬ ‫مجبور ب ه ترک این کشور شد‪ ،‬البته وکیل وی‬ ‫چیزی در این رابطه نگفته که ایا به گزارش��ی جدید که هنوز منتش��ر نشده استناد‬ ‫می کند یا خیر‪.‬گزارش شبکه تلویزیونی الجزیره نشان از این دارد که وی به سرطان‬ ‫معده مبتالست و کمیته پزشکی وی پیش از این اعالم کرده بود که وی نباید به زندان‬ ‫منتقل شود‪ ،‬چرا که وضع پزشکی وی نامساعد است‪.‬‬ ‫سوریه‬ ‫حمایت میلیونی مردم سوریه از بشار اسد‬ ‫میلیون ها سوری در ش��هرهای متعدد سوریه‬ ‫ب��ا راهپیمایی و تجمع در میادین و محورهای‬ ‫اصلی‪ ،‬از بشار اسد و اصالحات وی حمایت‬ ‫کردند‪ .‬خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) اعالم‬ ‫ک��رد ک��ه میلیون ها س��وری در میادین اصلی‬ ‫استان های س��وریه در حمایت از نظام سوریه‬ ‫و بش��ار اس��د و اصالحات این کشور تجمع‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫خبرگزاری امریکای��ی یونایتدپرس نیز با تیتر‬ ‫«تظاهرات های گسترده در شهرهای سوریه در حمایت از بشار اسد» اعالم کرد‬ ‫که در بسیاری از شهرهای سوریه مردم به حمایت از اصالحات این کشور به‬ ‫رهبری بشار اسد که در سخنرانی خود اعالم کرد‪ ،‬به خیابان ها امدند‪.‬‬ ‫خبرگزاری رویترز که اخبار درگیری ها در سوریه را مبالغه امیز گزارش کرده و‬ ‫روزانه از سوریه اخبار متعدد به همراه اماری از کشته شدگان گزارش می کرد‪،‬‬ ‫ی ابتدا س��کوت کرد ولی سرانجام پس از ساعتی‬ ‫در مقابل این تظاهرات مردم ‬ ‫ناچار شد اعالم کند که در سراسر سوریه تظاهراتی در حمایت از اسد برگزار‬ ‫شد‪.‬‬ ‫س��انا در ای��ن خبر اعالم ک��رد‪« :‬در میادین و محورهای اصلی در اس��تان های‬ ‫مختلف کش��ور تجمعات و جمعیت های بزرگی برای راهپیمایی شکل گرفته‬ ‫اس��ت‪ ».‬خبرگزاری س��وریه افزود‪« :‬میلیون ها س��وری از همه اقشار و طبقات‬ ‫جامعه به س��وی میادین اصلی شهرهای س��وریه سرازیر شدند و با برافراشتن‬ ‫پرچم کشور بر عزم خود برای ادامه دادن سازندگی در کشور و پیشرفت روند‬ ‫اصالحات با مشارکت همه مردم تاکید کردند‪».‬‬ ‫به گزارش این خبرگزاری مردم در شهرهای دمشق‪ ،‬قنیطره‪ ،‬حمص‪ ،‬دیرالزور‪،‬‬ ‫السویداء‪ ،‬الرقه و طرطوس به خیابان ها امدند و شعار وحدت و ادامه اصالحات‬ ‫و سازندگی در سوریه را سردادند‪ .‬سانا نوشت‪« :‬در میدان امویین دمشق بیش از‬ ‫یک میلیون سوری تجمع کردند و در شهر درعا نیز مردم به میدان دوار البرید‬ ‫امدند و مردم ش��هر حمص نیز به میدان اصلی ش��هر رفتند‪ .‬مردم س��وریه در‬ ‫جنوب این کش��ور در درعا‪ ،‬تا دمشق و حلب و تا شمال شرقی این کشور در‬ ‫الحسکه پرچم سوریه را برافراشتند و تصاویر بشار اسد را در دست گرفتند و‬ ‫شعارهایی در حمایت از اصالحات فراگیر در این کشور سر دادند‪».‬‬ ‫مصر‬ ‫شیعیان مصر در کجا گرد هم می ایند؟‬ ‫«محمد الحس��ینی» جوان ش��یعه مصری در سایت‬ ‫خ��ود مقاله ای با عن��وان «روابط مص��ر و ایران به‬ ‫کجا‪ »...‬نوش��ته و نکاتی در مورد وضعیت شیعیان‬ ‫در زمان دیکتاتوری حس��نی مبارک و پس از ان را‬ ‫مورد مقایس��ه قرار داده اس��ت‪ .‬بخشی از این مقاله‬ ‫به ش��رح ذیل است‪« :‬پس از س��رنگونی رژیم شاه‬ ‫در ایران و پیروزی انقالب اسالمی ایران به رهبری‬ ‫ام��ام خمین��ی (ره)‪ ،‬رواب��ط ای��ران و مصر تنش و‬ ‫نگرانی هایی را از س��وی قاهره شاهد بود و حسنی‬ ‫مبارک مانعی بر س��ر راه روابط سیاس��ی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬سیاحتی یا نظامی دو کشور بود‪.‬‬ ‫روابط سیاسی ایران و مصر طی این مدت متوقف شده بود و ایران در کاهش سطح‬ ‫روابط میان دو کشور مقصر نبود؛ بلکه همیشه گسترش روابط با مصر را خواهان بود‪».‬‬ ‫الحس��ینی در ادامه با اش��اره به ضرورت بازگشت روابط ایران و مصر بعد از انقالب‬ ‫اخیر مصر و حمایت عمر موسی‪ ،‬دبیر سابق اتحادیه عرب از بازگشت روابط مصر و‬ ‫ایران می نویس��د‪« :‬نزدیکی ایران و مصر حمایت از مساله فلسطین را تقویت خواهد‬ ‫نمود‪ .‬برگزاری مانور مش��ترک میان ایران و مصر‪ ،‬امریکا و رژیم اس��رائیل را به لرزه‬ ‫درخواهد اورد‪».‬وی با اشاره به همکاری مبارک و وهابی های سعودی در سرکوب و‬ ‫ممنوعیت فعالیت های پیروان اهل بیت در مصر می نویس��د‪« :‬در زمان مبارک شیعیان‬ ‫مصر به مزدوری برای ایران و خیانتکاری متهم می ش��دند و اجازه س��اخت مس��جد‬ ‫و حس��ینیه نداشتند؛ اما امروزه پس از س��رنگونی رژیم مبارک‪ ،‬شیعیان امیرالمومنین‬ ‫حضرت علی (ع) جمعه ها در مقام امام حسین (ع) در قاهره برای اشنا شدن با یکدیگر‬ ‫گرد هم می ایند و ازادانه اعتقادات خود را بیان می کنند‪ ».‬گفتنی است محمد الحسینی‬ ‫یکی از اعضای برجس��ته اخوان المسلمین است که بعد از تحقیق و تفحص در سال‬ ‫‪ 2003‬مذهب شیعه را برای خود انتخاب نمود‪.‬‬ ‫‪85‬‬ 86 ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫خدمات ویژه ایثارگران و معلوالن‬ ‫صدور بلیت نیم بها برای جانبازان عزیز و خانواده های معظم ش��اهد ( با ارائه اصل کارت‬ ‫شناسایی بنیاد مربوط) بصورت رفت و برگشت در کلیه مراکز فروش امکان پذیر است‪.‬‬ ‫جانبازان و خانواده های شاهد برای استفاده از تخفیف مربوط هنگام خرید اینترنتی بلیت‪،‬‬ ‫در صفحه مشخصات سفر‪ ،‬به قسمت درخواست های ویژه مراجعه کنند‪.‬‬ ‫چنانچه حسب تشخیص بنیاد‪ ،‬حضور یک نفر همراه با جانباز الزامی باشد‪ ،‬با ارائه نامه از‬ ‫بنیاد‪ ،‬بلیت فرد همراه نیز نیم بها صادر می شود‪.‬‬ ‫باجه خدمات امداد در ایستگاه راه اهن‪ ،‬اماده ی خدمات دهی به جانبازان‪ ،‬معلوالن و‬ ‫افراد نیازمند به خدمات پزشکی می باشد‪.‬‬ ‫برای تردد ویلچرها در ایستگاه‪ ،‬اسانسور و سطح شیب دار تعبیه شده است‪.‬‬ ‫در قطار ویلچر برای افراد نیازمند موجود می باشد‪.‬‬ ‫اولویت خانواده محترم ش��هدا و جانبازان‪ :‬برای ارج نهادن به مقام واالی شهدا وخانواده‬ ‫محترم ایشان و جانبازان عزیز دفاع مقدس در هنگام مراجعه برای تهیه بلیت به باجه های‬ ‫لیست انتظار ایستگاه ها‪ ،‬این عزیزان در اولویت قرار داده می شوند‪.‬‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www.raja.ir‬‬