ماهنامه مثلث شماره 83

‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره هشتاد و سوم ‪ 12 /‬تیرماه ‪ 88/ 1390‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫واکنش‬ ‫رئیس جمهور‬ ‫اعتراض احمدی نژاد‬ ‫به دستگیری برخی مقامات دولتی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫مرزهای اصولگرایی‬ ‫تحلیلی بر انتقادهای صفارهرندی‬ ‫به موتلفه و پاسخ بادامچیان‬ ‫سرمایه داری‬ ‫علیه سرمایه داری‬ ‫بررسی سینمای مستند غرب‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫اطالعات مربوط به حمل بار و توشه‬ ‫بار همراه‬ ‫الف) وسائلی که مسافر می تواند در قطار به همراه داشته باشدشامل کیف دستی و بست ه و جامه دان های کوچک محتوی لوازم‬ ‫شخصی‪ ،‬صندلی چرخ دار بیمار‪ ،‬کالسکه بچه‪ ،‬قفس کوچک پرندگان ریز جثه حداکثر در ابعاد ‪ 40‬سانتی متر‬ ‫ب) وسائلی که مس��افر نباید به همراه داشته باشد ‪ :‬اسلحه ‪ ،‬مهمات‪ ،‬مواد منفجره و اش��یای قاچاق ‪-‬مواد سمی ‪ ،‬اسیدی و‬ ‫بیماری زا و بدبو ‪ -‬مواد اتش زا و س��وختی ‪ ،‬پیک نیک و …مواد و وس��ائل رادیو اکتیو ‪ ،‬حیوانات اهلی و وحشی‪ ،‬بارهای حجیم‬ ‫مانند بسته های بزرگ و کارتن ‪ ...‬وسائل همراه مسافر باید متناسب با فضای در اختیار وی در کوپه باشد به نحوی که مزاحمتی‬ ‫برای سایر مسافران ایجاد نکند و یا موجب خسارت به قطار نشود‪ ..‬از این رو بار مجاز مسافر نباید از ابعاد ‪ 75‬سانتی متر و وزن‬ ‫‪ 30‬کیلو گرم تجاوز کند‪.‬‬ ‫مسوولیت حفظ و نگه داری وسائل همراه مسافر به عهده وی می باشد و این شرکت مسئولیتی در قبال اموال گمشده مسافر‬ ‫ندارد‪ .‬مهماندار و مامور نیروی انتظامی پس از پیاده ش��دن مسافران در ایس��تگاه مقصد‪ ،‬سالن ها را مورد بازبینی قرار داده و‬ ‫اقالم جامانده از مس��افران را در صورت یافتن طی صورت جلسه ای ثبت و وسائل را به مبادی ذی ربط تحویل می دهند‪ .‬اطالعات‬ ‫الزم را از ‪ 139‬و یا باجه اطالعات ایستگاه دریافت نمایید‪.‬‬ ‫ج) بار غیرهمراه (توشه)‪ :‬بار غیرهمراه عبارت است از وسائلی که مسافر نباید در کوپه همراه داشته باشد و باید حمل ان توسط‬ ‫واگن حمل بار انجام ش��ود از قبیل‪ :‬جامه دان‪ ،‬صندوق میوه‪ ،‬محموله تجاری و محموالتی که ابعاد انها بیش از ‪ 75‬سانتی متر‬ ‫باشد‪ .‬این قبیل محموالت باید به باجه ی توشه(باجه باگاژ) ایستگاه تحویل داده شود‪.‬‬ ‫مسافران می توانند بار مازاد خود را تا ‪45‬دقیقه قبل از حرکت قطار به باجه توشه در ایستگاه تحویل دهند‪.‬‬ ‫چنانچه بار همراه ش��ما زیاد می باشد برای رس��یدن به موقع به قطار ‪ ،‬وقت کافی را برای تحویل و صدور بارنامه در نظر بگیرید‪.‬‬ ‫ماموران قطار در صورت مشاهده بار بیش از حد مجاز همراه مسافر‪ ،‬براساس مقررات عمل خواهند کرد‪.‬‬ ‫از قرار دادن وسائل و اشیای گران بها در بسته هایی که به باجه ی توشه تحویل می شود‪ ،‬خودداری کنید‪ .‬در صورت مفقود شدن انها‪،‬‬ ‫مس��ئولیتی به عهده تحویل گیرنده ی بار نمی باشد‪ .‬وزن هر بسته که به باجه ی توشه سپرده می شود نباید دارای ابعادی بیش از‬ ‫‪ 2‬متر و یا وزنی بیش از ‪ 200‬کیلوگرم بوده و حمل‪ ،‬بارگیری و تخلیه ی ان بدون جرثقیل امکان پذیر باشد‪.‬‬ ‫کلیه بس��ته هایی که به عنوان توشه به باجه ی توشه سپرده می ش��ود باید بطور کامل بسته بندی شده و لفاف انها مقاومت‬ ‫کافی برای محافظت از محموله را داشته باشد ‪.‬‬ ‫گیرنده توش��ه یا خرده بار قبل از خارج کردن توش��ه از انبار و یا قبل از قبول بار به تعداد و مشخصات هربسته رسیدگی و چنانچه‬ ‫اعتراض دارد در موقع تحویل گرفتن اطالع دهد تا صورت مجلس کم و کس��ر و یا نواقص تنظیم شود ‪،‬هرگونه اعتراض که بعد از‬ ‫بردن توشه از انبار و ترک محل به عمل اید پذیرفته نمی شود‪.‬‬ ‫ادامه در شماره بعدی‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www.raja.ir‬‬ ‫‪18 - 29‬‬ ‫راه امام‬ ‫سیاست‬ ‫مرزهای اصولگرایی‬ ‫لزوم مراعات مصالح در نشریات‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫در باب نش��ریات‪ ،‬خودت��ان می‏دانید که نقش‬ ‫نشریات در هر کش��وری از همه چیز باالتر است‪.‬‬ ‫روزنامه‏ها و مجالت می‏توانند یک کشوری را رشد‬ ‫بدهند و هدایت بدهند به راهی که صالح کش��ور‬ ‫است و می‏توانند به عکس عمل بکنند‪ .‬مع االسف‪،‬‬ ‫در ایران ان زمان‪ ،‬بی‏اس��تثنا‪ ،‬نشریات و نوشته‏ها‬ ‫غیر اس�لامی بود‪ .‬انان برای برنامه‏ای که انحراف‬ ‫جوانان بود‪ ،‬به هر راهی تمس��ک کردند؛ از جمله‬ ‫به نش��ریات‪ .‬مج�لات ان روز جوانان را به فس��اد‬ ‫می‏کش��اند و پس از انکه انها رفتند و نشریات این‬ ‫طرف شروع شد‪ ،‬بسیاری شان انحرافات ان‏طوری‬ ‫اگر نداشتند‪ ،‬لیکن انحرافات جور دیگری داشتند؛‬ ‫یعنی‪ ،‬اگر دیدند که نمی‏شود مجالت را با ان روش‬ ‫سابق انتش��ار دهند‪ ،‬مقاالتی جانشین انها کردند‬ ‫که در راهی است که راه قدرت های بزرگ است‪.‬‬ ‫ابتدای انق�لاب‪ ،‬که درها به روی همه اش��رار‬ ‫باز بود‪ ،‬انها از ازادی سوءاس��تفاده کردند؛ شروع‬ ‫کردند به کارهایی که شما خودتان بهتر می‏دانید‪.‬‬ ‫یک وق��ت متوجه ش��دند به اینک��ه مجالت یک‬ ‫بابی هس��تند که باب تاخ��ت و تاز ب��ه یکدیگر و‬ ‫این به او اش��کال کردن‪ ،‬نه اش��کال س��الم‪ ،‬بلکه‬ ‫انتق��ام! و ای��ن ب��رای کش��وری ک��ه می‏خواهد‬ ‫جمهوری اسالمی اس��ت مقتضی نبوده و نیست‪.‬‬ ‫مج�لات و روزنامه‏ها باید در محیطی اس�لامی و‬ ‫با جهت اسالمی باش��ند؛ باید مطالب نشریات رو‬ ‫به انتقاد س��الم و مصلحت اندیشی و هدایت باشد‪.‬‬ ‫گاهی ممکن اس��ت یک انتقادی از ب��اب اینکه با‬ ‫سالمت نفس نوشته نشده است‪ ،‬باعث بدتر شدن‬ ‫وضع شده باشد‪ .‬انتقادی وضع را ارامش می‏دهد‬ ‫که از روی مصالح باش��د و نویس��نده توجه به این‬ ‫داشته باشد که مس��ئولیت الهی دارد و پیش خدا‬ ‫مسئول است‪ .‬کسی که قلم به دست می‏گیرد بداند‬ ‫که مورد سوال قرار می‏گیرد که اینکه نوشتی چه‬ ‫بود‪ .‬انسان از خودش همیشه غافل است‪ ،‬نمی‏تواند‬ ‫ادراک کند که چه‏کاره اس��ت‪ .‬ممکن است چهل‪،‬‬ ‫پنجاه سال یکی فکر کند که برای خدا کار می‏کند‬ ‫و انکه به او القا می‏کند ش��یطان باشد‪ .‬مجله [در‬ ‫اوردن] مس��ئولیتی بزرگ دارد؛ هم پیش خدای‬ ‫تبارک و تعالی‪ ،‬هم پیش مردم‪ .‬ممکن است اینها‬ ‫مملکتی را به تباهی بکشانند‪ ،‬اگر کوشش نکنند‬ ‫در اینکه اصالح کنند و اگر انکه می‏نویسد از روی‬ ‫صالحدید و مبانی غیر نفس��انی و رس��وا نکردن‬ ‫مس��لمان و این‏طور مسائل باش��د‪ ،‬مجله‏ها مفید‬ ‫خواهند بود و مردم رو به تباهی نمی‏روند‪.‬‬ ‫دی��دار اعض��ای ح��زب موتلف��ه ب��ا‬ ‫هاش��می رفس��نجانی که با عن��وان دیدار‬ ‫خانواده های ش��هدای ‪26‬خرداد انجام ش��د‬ ‫واکنش های بس��یاری را در پی داش��ت‪ .‬در‬ ‫این میان انتقاد صفارهرندی از دیدار اعضای‬ ‫این حزب قدیمی با هاش��می رفس��نجانی‬ ‫بسیار مورد توجه رس��انه ها قرار گرفت‪.‬‬ ‫او گفت‪« :‬این نشست و برخاست هایی که‬ ‫اخیرا برخی از اصولگرایان با اقای هاشمی‬ ‫داش��تند به نظر می رس��د نوعی تعریض به‬ ‫گفتمان اصولگرایی از جانب همین اقایان‬ ‫اصولگراست‪».‬‬ ‫‪8 - 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫واکنش احمدی نژاد‬ ‫بازداشت برخی از اعضای دولت توسط قوه فضائیه واکنش احمدی نژاد‬ ‫را در پ��ی داش��ته اس��ت‪ .‬او که پس از جلس��ه هیات دول��ت در جمع‬ ‫خبرن��گاران حاضر ش��ده بود در مورد این بازداش��ت ها چنین گفت‪:‬‬ ‫«کابینه خط قرمزی اس��ت ک��ه اگر بخواهند به انجا دس��ت اندازی‬ ‫کنند حتما به کشور اسیب وارد می شود و امیدوارم به خاطر مطامع‬ ‫سیاسی این کار را ادامه ندهند‪».‬‬ ‫‪30 - 37‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پایان امپراطوری‬ ‫پس از عراق نوبت به افغانستان رسید‪ .‬اوباما عزم خود را جزم کرده که‬ ‫در دوره زمامداری اش تمام اثار سیاست ورزی های جرج بوش پسر را از‬ ‫میان بردارد‪ .‬اما او در این راه تنهاس��ت‪ .‬ژنرال ها خط مش��ی های او را در‬ ‫عرصه سیاست خارجی‪ ،‬ناشی از منفعت طلبی های اقای رئیس جمهور و‬ ‫دغدغه های وی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری می دانند‪ .‬باید‬ ‫اندکی تحمل کرد تا دید در جدال میان سکاندار کاخ سفید و ژنرال های‬ ‫امریکایی کدامیک برنده خواهد شد؟ گذر زمان به طور قطع پایان ماجرا‬ ‫را نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫‪38 - 49‬‬ ‫سینمای خنده‬ ‫فرهنگ‬ ‫هنر صنعت س��ینما از ابتدا تقسیم بندی های مختلفی را در ارتباط دوسویه‬ ‫با مخاطبان تجربه کرده اس��ت‪ .‬سینمای ایران نیز مانند سینمای جهان در‬ ‫گونه هایمختلفیتولیدداشتهاست‪.‬هرچندبرخیمعتقدندکهعمرسینمای‬ ‫کمدی مانند سینمای وسترن به سر امده است‪ ،‬اما به هر حال در سینمای‬ ‫ایران عنصر خنده و داش��تن لحظاتی مفرح بسیاری را به سوی فیلم هایی با‬ ‫چنینمضمون هاییمی کشاند‪.‬‬ ‫‪59 - 83‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫مستندنگاری ضد غربی‬ ‫س��ینمای مس��تند ضدغرب با اث��ار فیلم س��ازانی چون‬ ‫مای��کل مور فض��ای ت��ازه ای را برای نقد سیاس��ت های‬ ‫حکمرانان غربی روی پرده نقره ای ایجاد کرد‪ .‬بس��یاری‬ ‫معتقد هستند باتوجه به سیطره رسانه ای البی های موثر‬ ‫غربی به روی سینمای این کشورها مجال زیرسوال بردن‬ ‫بنیان های انها وجود ندارد‪ .‬از این رو این س��ینما به جای‬ ‫اینکه ضدغرب باشد س��ینمای معترض به سیاست های‬ ‫کلی این کشورها است‪.‬‬ ‫‪50 - 58‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪59 - 83‬‬ ‫افتاب‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی ‬ ‫دبیر دین و تاریخ‪ :‬علیرضا شاکر‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسوی ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬مریم اس��ماعیل پور ‪ -‬س��ید جواد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالمی ‪ -‬احسان ابطحی‪-‬امید کرمانی ها‬ ‫فاطمه میرزایی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬زهرا راد عاطفه کربالئی ‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حسین غالمی ‪ -‬شادی خوشکار خیری‬ ‫هادی احمدی ‪ -‬حمید رضا نصیری نژاد‪ -‬مس��عود نجفی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬س��هیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‬ ‫مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حس��ین زن��دی ‪ -‬احمد طالی��ی ‪ -‬مهندس بختی��اری ‪ -‬مهن��دس بهرامی ‪ -‬حس��ین مجاهدی ‪ -‬س��ید ع��ارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫فاجعه امید‬ ‫یک اشتباه ساده کافی بود تا فاجعه ای بزرگ در فوتبال ملی ایران اتفاق بیفتد‪ .‬کمال‬ ‫کامیابی نیا در بازی تیم امید ایران مقابل عراق دو اخطاره بود‪ ،‬اما وارد زمین ش��د‪.‬‬ ‫این اشتباه کودکانه باعث شد تا فیفا نتیجه بازی را ‪ 3‬بر صفر به نفع تیم عراق اعالم‬ ‫کند‪ .‬در بازی برگشت هم امیدهای ایران با دو گل مغلوب شدند تا حسرت حضور‬ ‫در رقابت های المپیک چهل ساله شود‪.‬‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫حکم بحرین‬ ‫احکام جدی��د دادگاه های بحرین م��وج جدیدی از اعتراضات مردم این کش��ور‬ ‫علی��ه رژیم ال خلیفه را بوجود اورد‪ .‬جایی ک��ه مخالفان حکومت ظالم بحرین‬ ‫در گفت وگوهای رس��انه ای خود پرده از جنایت های انها برداشتند و مسئولیت‬ ‫حکومت های غربی مانند انگلس��تان و امریکا در کش��تار مبارزان بحرینی را‬ ‫افشا کردند‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫رهبر معظم انقالب در دیدار با رئیس و مسئوالن قوه قضائیه‪:‬‬ ‫هیچ کس حق‬ ‫ریختن ابروی یک‬ ‫مسلمان را ندارد‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪8‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫الریجانی‪ :‬در اجرای احکام شرعی و قانون مجازات‬ ‫هیچ ترحمی نخواهیم داشت‬ ‫ایت اهلل صادق املی الریجانی‪ ،‬رئیس قوه قضائیه یکش��نبه‬ ‫گذش��ته در همایش سراسری قوه قضائیه نیز با بیان اینکه‬ ‫دس��تگاه قضایی‪ ،‬قوه ای مستقل است که پشتیبان حقوق‬ ‫فردی و اجتماعی اس��ت درباره برخ��ی وظایف این قوه‬ ‫اظهار داشت‪« :‬احقاق حقوق عامه‪ ،‬گسترش عدل و ازادی‬ ‫مشروط‪ ،‬تعقیب و مجازات مجرمان و اجرای حدود الهی‬ ‫از وظایف قوه قضائیه است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه گستردگی بندهای اصل‪ 156‬قانون اساسی‬ ‫سنگینی وظایف قوه قضائیه را نشان می دهد‪ ،‬گفت‪« :‬همه‬ ‫ما مس��ئولیم خدش��ه ای به این نهاد وارد نکنیم و حرمت‬ ‫ان را پاس بداریم‪».‬وی ادامه داد‪« :‬از گوش��ه و کنار شنیده‬ ‫می شود فالن قاضی رشوه گرفته‪ ،‬این امر هرچند کم باشد‬ ‫چهره دستگاه قضایی را مخدوش می کند و موجب بدنامی ‬ ‫برای کارمندان و قضات شریف و سختکوش این دستگاه‬ ‫می شود‪».‬رئیس دستگاه قضا با اشاره به اهمیت نظارت های‬ ‫درونی و بیرونی بر عملکرد این دستگاه گفت‪« :‬نظارت های‬ ‫بیرونی دستگاه قضایی هم اهمیت دارند که مهمترین ابزار‬ ‫در این جهت سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت‬ ‫اداریهستند‪».‬‬ ‫املی الریجانی ادامه داد‪« :‬س��ازمان بازرسی کل کشور در‬ ‫این زمینه برنامه مدونی دارد و ضمن تشکر از این سازمان‬ ‫و همچنین دیوان عدالت اداری از این دو نهاد می خواهم‬ ‫در کار خود اهتمام بیشتری داشته باشند تا مردم احساس‬ ‫کنند دستگاه قضایی به کار خود عمل می کند و دستگاه های‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اس�لامی‬ ‫دوشنبه گذشته در دیدار رئیس و مسئوالن عالی قوه قضائیه‬ ‫و جمعی از قضات و کارکنان دستگاه قضایی‪ ،‬صبر همراه با‬ ‫بصیرت در مقابل سختی ها را عامل اصلی پیشرفت حرکت‬ ‫رو به جلوی ملت ایران در ‪ 33‬سال گذشته ارزیابی کردند‬ ‫و با اشاره به نیاز قوه قضائیه به دو رکن مهم اقتدار و اعتماد‬ ‫عموم��ی افزودند‪« :‬هرگونه اقدام یا القای تش��کیک برای‬ ‫زیر سوال بردن فعالیت ها‪ ،‬گزارش ها و امارهای مسئوالن‬ ‫ی نادرست‪ ،‬ضداعتماد‬ ‫عالی سه قوه به ویژه قوه قضائیه‪ ،‬اقدام ‬ ‫عمومی و برخالف مصالح کشور است و همه مسئوالن‪،‬‬ ‫صاحبان تریبون ها و رسانه ها باید به این موضوع مهم کامال‬ ‫توجهکنند‪».‬‬ ‫در این دیدار که در استانه سالگرد حادثه انفجا ر تروریستی‬ ‫دفتر حزب جمهوری اس�لامی در هفتم تیر سال ‪ 1360‬و‬ ‫ش��هادت ایت اهلل دکتر بهش��تی و ‪ 72‬تن از یاران انقالب‬ ‫برگزار ش��د و جمعی از خانواده های شهدای حادثه هفتم‬ ‫تیر نیز حضور داش��تند‪ ،‬رهبر معظم انقالب اس�لامی با‬ ‫گرامیداش��ت یاد و خاطره این شهدا به ویژه شهید مظلوم‬ ‫ایت اهلل دکتر بهشتی‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬حادثه هفتم تیر‬ ‫حقیقتا یک محنت بود اما ملت ایران با صبر و بصیرتی که‬ ‫از طرف امام بزرگوار تزریق می شد‪ ،‬این محنت را تبدیل‬ ‫به نعمت کرد و موج را به طرف خود دش��من برگرداند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬این درس امتحان پس داده شده‬ ‫ملت ایران را عامل اصلی پیشرفت ها و حرکت رو به جلو‬ ‫دانستند و افزودند‪« :‬ملت ایران به دلیل اهداف واالی خود که‬ ‫همان رسیدن به ارزش های اسالمی و تحقق مبانی اسالمی‬ ‫در جامعه و انتشار ان در جهان است‪ ،‬همواره با زورگویان‬ ‫عالم و استعمارگران و دیکتاتورها و سختی های تحمیلی از‬ ‫طرف انها مواجه بوده و خواهد بود‪ ،‬بنابراین باید با صبر‬ ‫همراه با بصیرت در مقابل سختی ها ایستاد و محنت ها را‬ ‫به نردبانی برای پیشرفت و ارتقا تبدیل کرد‪».‬مسائل مربوط‬ ‫به قوه قضائیه بخش دیگری از سخنان رهبر معظم انقالب‬ ‫اسالمی بود‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬اقتدار و اعتماد عمومی را دو رکن‬ ‫اصلی مورد نیاز قوه قضائیه برشمردند و تاکید کردند‪« :‬اقتدار‬ ‫قوه قضائیه با تامین زیرساخت های مناسب انسانی و فنی‬ ‫به وجود می اید‪».‬ایشان افزودند‪ « :‬تربیت انسان های شایسته‪،‬‬ ‫فاضل‪ ،‬امین و درستکار و همچنین ابتکار و نواوری‪ ،‬وضع‬ ‫قوانین صحیح و بهره گیری درست و براساس تشخیص‬ ‫عقلی‪ ،‬از پیشرفت های گوناگون فنی و سازمانی‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫اس��تحکام درونی قوه قضائی��ه و اقت��دار ان خواهد بود‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی الزمه جلب اعتماد عمومی‬ ‫به عنوان دومین رکن مورد نیاز قوه قضائیه را تامین عدالت‬ ‫دانس��تند و تاکید کردند‪« :‬تبدیل شدن عدالت به جریانی‬ ‫فراگیر و دائمی در قوه قضائیه نیازمند تقوا‪ ،‬نگاه بی طرفانه‬ ‫در حوادث کوچک و بزرگ و عملکرد دقیق و حکیمانه‬ ‫به قانون است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در همین خصوص به موضوع‬ ‫سلب اعتماد عمومی هم اشاره کردند و با انتقاد از برخی‬ ‫القای تشکیک ها در اقدامات و گزارش های قوه قضائیه و‬ ‫همچنین قوای مجریه و مقننه‪ ،‬افزودند‪« :‬زیر س��وال بردن‬ ‫زحمات و گزارش های رس��می مس��ئوالن عالی نظام در‬ ‫سه قوه و سلب اعتماد عمومی‪ ،‬کاری غلط و نادرست است‬ ‫و همه مسئوالن‪ ،‬صاحبان تریبون ها و رسانه ها باید متوجه‬ ‫این موضوع مهم باشند‪».‬ایش��ان با اشاره به احتمال اشتباه‬ ‫در برخی گزارش ها یا امارها خاطرنش��ان کردند‪« :‬نباید با‬ ‫تعمیم این موضوع و القای شبهه‪ ،‬اعتماد مردم را از بین برد‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اس�لامی به موضوع رسانه ای کردن‬ ‫اتهامات نیز اشاره کردند و افزودند‪« :‬متهم شدن به معنای‬ ‫مجرم بودن نیست‪ ،‬بنابراین هیچ کس در قوه قضائیه و در‬ ‫خارج از این قوه و در رسانه ها حق ندارد تا زمانی که جرمی‬ ‫ ثابت نشده‪ ،‬ان را رسانه ای کند‪».‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامنه ای با انتقاد از برخی فش��ارها به‬ ‫قوه قضائیه برای افشاگری خاطرنشان کردند‪« :‬هیچ لزومی‬ ‫ به افشاگری وجود ندارد و هیچ کس حق ریختن ابروی‬ ‫یک مس��لمان را ندارد‪».‬ایش��ان با تاکید بر اینکه در شرع‬ ‫فقط در مواردی خیلی خاص‪ ،‬اجازه انتش��ار مجازات یا‬ ‫علنی شدن مشخصات شخص مجازات شونده داده شده‬ ‫اس��ت‪ ،‬افزودند‪« :‬حتی در م��واردی که جرم در دادگاه نیز‬ ‫اثبات می ش��ود‪ ،‬نباید نام فرد مجرم علنی و رسانه ای شود‬ ‫زیرا خانواده وی تحت فشار قرار می گیرند و دچار مشکل‬ ‫می شوند‪ ».‬رهبر معظم انقالب اسالمی در پایان سخنان خود‬ ‫با اشاره به پیشرفت های قوه قضائیه از ابتدای پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی تاکنون و در دوره های مختلف خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«در دوره فعلی نیز ش��خصیت برجسته ای از لحاظ علم‪،‬‬ ‫ابتکار‪ ،‬نشاط‪ ،‬انگیزه و همت در راس قوه قضائیه قرار دارد‬ ‫و اقدامات عالمانه و مبتکرانه تحسین برانگیزی انجام گرفته‬ ‫است‪ ».‬در ابتدای این دیدار‪ ،‬ایت اهلل املی الریجانی‪ ،‬رئیس‬ ‫قوه قضائیه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای حادثه‬ ‫ تروریستی هفتم تیر به ویژه شهید ایت اهلل بهشتی‪ ،‬گزارشی‬ ‫از اقدامات انجام گرفته در قوه قضائیه در دو سال گذشته ارائه‬ ‫کرد‪.‬تالش برای برطرف کردن مشکل کمبود نیروی انسانی‬ ‫کارامد از طریق جذب یک ه��زار نیروی جدید‪ ،‬اموزش‬ ‫ضمن خدمت قضات و کارکنان‪ ،‬اهتمام جدی به نظارت‬ ‫درونی در قوه قضائیه از طریق تاس��یس معاونت نظارت‬ ‫در دیوانعالی کش��ور و دادستانی کل کشور و فعال شدن‬ ‫شورای عالی نظارت در قوه قضائیه‪ ،‬توسعه زیرساخت های ‬ ‫سخت افزاری و طراحی نرم افزارهای مورد نیاز برای تسهیل‬ ‫در ارائه خدمات‪ ،‬تشکیل معاونت پیشگیری و همکاری‬ ‫با دستگاه ها برای پیشگیری از جرم‪ ،‬ایجاد زیرساخت های‬ ‫الزم برای دسترسی اسان مردم به اطالعات حقوقی‪ ،‬تالش‬ ‫برای حل مشکالت معیش��تی قضات و کارکنان دستگاه‬ ‫قضایی‪ ،‬بهبود شرایط فیزیکی زندان ها و کاهش میانگین‬ ‫زمان رسیدگی به پرونده های قضایی از جمله مواردی بود‬ ‫که ایت اهلل املی الریجانی در گزارش خود به انها اشاره کرد‪.‬‬ ‫رئیس قوه قضائیه همچنین با اش��اره به عملکرد دستگاه‬ ‫قضایی در برخورد با عوامل و س��ران فتنه ‪ 88‬و تاکید بر‬ ‫برخورد با س��ایر جریانات انحرافی گفت‪« :‬قوه قضائیه به‬ ‫مبارزه بی امان‪ ،‬قاطعان��ه و عادالنه خود با مجرمان جرائم‬ ‫خاص‪ ،‬قاچاقچیان مواد مخدر‪ ،‬سارقان مسلح‪ ،‬متجاوزان به‬ ‫نوامیس‪ ،‬اشرار و مفسدان اقتصادی ادامه خواهد داد‪».‬‬ ‫اجرایی هم بدانند تخلف انها در دید دستگاه قضایی است‬ ‫تا احدی به خود جرات ندهد حقوق مردم را پایمال کند‬ ‫و از مس��یر قانون خارج ش��ود‪ ».‬رئیس قوه قضائیه با بیان‬ ‫اینکه رس��یدگی به امور مادی و معنوی قضات از مسائل‬ ‫مهم مدیران این دستگاه است‪ ،‬گفت‪« :‬بسیاری از قضات‬ ‫ما توقع باالیی ندارند و ما هم تا حدودی توانستیم به بهبود‬ ‫وضعیت مالی این افراد کمک کنیم‪ .‬تقویت نیروی انسانی‬ ‫در دستگاه قضایی از اولویت های سال قبل بود که همچنان‬ ‫در اولوی��ت قرار دارد که ب��ا الطاف مقام معظم رهبری و‬ ‫پیگیری های مستمر مسئوالن قضایی و همکاری مجلس و‬ ‫دولت موضوع جبران کاستی نیروی انسانی دستگاه قضایی‬ ‫در برنامه پنجم توسعه دیده شده است‪».‬‬ ‫املی الریجانی در بخش��ی دیگر از س��خنان خود درباره‬ ‫برخورد با مجرمان جرائم خاص گفت‪« :‬از جمله اقدامات‬ ‫سالگذشتهمبارزهبامجرمانجرائمخاصمانندقاچاقچیان‬ ‫مواد مخدر‪ ،‬سارقان مسلح‪ ،‬متجاوزان به نوامیس و اراذل و‬ ‫اوباش است و باید بدانند که اخطار مسئوالن عالی قضایی‬ ‫صرفا تهدیدات توخالی نبوده است‪».‬وی با تاکید به این نکته‬ ‫ادامه داد‪« :‬اشرار دیده اند که محاکمه و مجازات قطعی انها در‬ ‫راه است و همچنین قاچاقچیان مواد مخدر که قاتالن نامرئی‬ ‫جوانان هس��تند و سارقان مسلح و متجاوزین به نوامیس‬ ‫چوبه ه��ای دار و اعدام های در مالء ع��ام را دیده اند‪».‬وی‬ ‫افزود «همه این کارها با پیگیری قضات و مسئوالن قضایی‬ ‫همراه بوده است که اثار خوبی به همراه داشته است‪».‬املی‬ ‫الریجانی با بیان اینکه بار دیگر به اش��رار اخطار می دهیم‬ ‫مسیر خود را تغییر دهند‪ ،‬گفت‪« :‬ما در اجرای احکام شرع‬ ‫مقدس و قانون مجازات هیچ ترحمی نخواهیم داشت و‬ ‫اقدامات ما در سال جاری جدی تر می شود‪».‬‬ ‫رئیس قوه قضائیه خاطر نشان کرد‪« :‬ضابطین قضایی باید‬ ‫با همکاری نیروهای امنیتی زندگی را برای اشرار سخت‬ ‫کنند زیرا شایسته نیست زندگی و اسایش مردم خوب ما به‬ ‫خاطر این مسائل سلب شود‪».‬‬ ‫رئیس دستگاه قضایی در خصوص اقدامات صورت گرفته‬ ‫در زمینه مفاسد اقتصادی گفت‪« :‬مبارزه با مفاسد اقتصادی‬ ‫از اولویت های سال قبل بود که محاکم ه عده ای هنوز ادامه‬ ‫دارد‪ .‬برخورد باید به دور از تبعیض و عادالنه باش��د و ما‬ ‫مصمم هستیم این راه ادامه دار باشد‪ .‬ضعیف کشی در شان‬ ‫قوه قضائیه نیست و هیچ خللی در این اراده به وجود نیامده‬ ‫اس��ت‪ ».‬املی الریجانی با بیان اینکه هر تخلف اقتصادی‬ ‫فس��اد نیس��ت و نمی توانیم هر که معوقه بانک��ی دارد را‬ ‫مفسد بنامیم‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬با برنامه ریزی های انجام شده‬ ‫دادستان کل کش��ور از سال قبل مساله معوقات بانکی را‬ ‫بررس��ی می کند تا متخلفان را به دستگاه قضایی معرفی‬ ‫کند‪».‬وی ادامه داد‪« :‬رسانه های دولتی‪ ،‬غیر دولتی و کسانی‬ ‫ک��ه راه به تریبون ازاد دارند باید اکیدا از متهم کردن افراد با‬ ‫نام و نش��ان اشکار خودداری کنند‪ .‬حفظ ابروی مسلمان‬ ‫از اوجب واجبات است و قوه قضائیه موظف است متهمان‬ ‫را به دادگاه احضار کند ولی این بدان معنا نیست که متهم‬ ‫تبرئه نشود‪ ».‬رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه رسانه ای کردن‬ ‫قبل از قطعیت‪ ،‬جرم اس��ت و طبق قانون دادگاه ها باید به‬ ‫این موضوع رس��یدگی کنند‪ ،‬گفت‪« :‬ب��رادری از مجلس‬ ‫نامه ای به من نوشت که عملکرد قوه قضائیه در خصوص‬ ‫نمایندگان مجلس خالف قانون اساسی است‪ .‬من به این‬ ‫برادر بزرگوار عرض می کنم کجای قانون اساسی گفته که‬ ‫نمایندگانمجلسمی تواننددروغبگویند‪،‬نسبتناروابزنند‬ ‫و ابروی شخصی را هم ببرند و در عوض از تعقیب قضایی‬ ‫هم مصون بمانن��د‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬همین موضوع درباره‬ ‫امرین به معروف هم وجود دارد و کسی نمی تواند به بهانه‬ ‫امریت خودش هم منکر مرتکب شود چرا که در صورت‬ ‫یقین باید مدارک را به دادستان ارائه دهند تا دادستان ان را‬ ‫پیگیریکند‪».‬‬ ‫ای��ت اهلل املی الریجانی همچنین یکی دیگر از مس��ائل‬ ‫مهم دیگر در قوه قضائیه را پیشگیری از جرم خواند و بر‬ ‫رسیدگی قوه قضائیه به شکایات تاکید کرد‪g .‬‬ ‫‪9‬‬ ‫چهره ها‬ ‫تبعیض امیز است‬ ‫سید صولت مرتضوی‪،‬‬ ‫معاون سیاسی وزیر‬ ‫کشور و رئیس ستاد‬ ‫انتخاباتکشورگفت‪:‬‬ ‫مصوبهمجلسمبنی‬ ‫بر لزوم داشتن مدرک‬ ‫کارشناسی ارشد برای‬ ‫حضور در انتخابات‬ ‫مجلس را واقعا یک‬ ‫تبعیض می دانیم و دولت‬ ‫با ان موافق نیست‪.‬‬ ‫تذکر برای وزارت ورزش‬ ‫محمدرضاباهنر‪،‬‬ ‫نایب رئیس مجلس تاکید‬ ‫کرد‪«:‬رئیس جمهورموظف‬ ‫است در اسرع وقت وزیر‬ ‫جدید را برای تصدی‬ ‫وزارت ورزش و جوانان‬ ‫معرفی کند چرا که فرصت‬ ‫سه‪‎‬ماهه دولت خیلی وقت‬ ‫است که سپری شده است‪».‬‬ ‫او این سخنان را در پاسخ‬ ‫به تذکر کواکبیان بیان کرد‪.‬‬ ‫ایویچ درگذشت‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫تومیسالوایویچ‪،‬مربی‬ ‫کرواتهفتهگذشته‬ ‫در سن ‪ 77‬سالگی‬ ‫درگذشت‪ .‬او که‬ ‫سابقهمربیگریدر‬ ‫تیم هایملیکرواسی‪،‬‬ ‫ایران و امارات‪،‬‬ ‫اتلتیکومادرید‪،‬پورتو‪،‬‬ ‫اژاکس‪ ،‬دیناموزاگرب‪،‬‬ ‫پاری سن ژرمن‪،‬‬ ‫فنرباغچه‪،‬مارسی‪،‬بنفیکا‬ ‫و موناکو را در کارنامه‬ ‫ورزشی اش داشت‪،‬‬ ‫سال ها از بیماری دیابت‬ ‫رنجمی برد‪.‬‬ ‫وداع طال با دخانیات‬ ‫حسین طال‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫دخانیات به منظور‬ ‫شرکت در نهمین‬ ‫دوره انتخابات مجلس‬ ‫درخواست استعفای خود‬ ‫را به غضنفری‪ ،‬سرپرست‬ ‫وزارت صنایع ارائه کرد‪.‬‬ ‫طال در کارنامه کاری خود‬ ‫فرمانداری تهران و ریاست‬ ‫دانشگاه حفاظت و بهداشت‬ ‫کار را دارد‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫فرمانده هوا فضای سپاه اعالم کرد‪:‬‬ ‫امریکا و اسرائیل در تیررس موشک های ایران‬ ‫مرحله نخس��ت رزمای��ش پیامبر اعظ��م(ص) ‪ 6‬با‬ ‫رونمای��ی از س��یلوهای زیرزمینی پرتاب موش��ک‬ ‫دوش��نبه گذشته اغاز ش��د و تا سه شنبه ادامه یافت‪.‬‬ ‫سه ش��نبه پیش در ادام��ه اولین مرحل��ه از رزمایش‬ ‫پیامبر اعظم (ص) ‪ 6‬سپاه‪ 14 ،‬موشک دوربرد زمین‬ ‫به زمین با موفقیت پرتاب شد‪ .‬این ‪ 14‬موشک به طور‬ ‫همزم��ان و به منظور اصابت ب��ه هدفی واحد روی‬ ‫زمین ش��لیک ش��دند‪ .‬این مرحله از رزمایش شامل‬ ‫پرتاب ‪ 9‬موش��ک زلزال‪ ،‬دو موش��ک شهاب ‪ ،1‬دو‬ ‫موش��ک شهاب دو و یک موش��ک شهاب ‪ 3‬از نوع‬ ‫قدر‪ S‬بود که با موفقیت پرتاب شد‪ .‬این موشک ها از‬ ‫نوع موش��ک های زمین به زمین‪ ،‬دوربرد و هوشمند‬ ‫هس��تند که با حجم انبوه و قدرت تخریب باال مورد‬ ‫ازمای��ش قرار گرفتن��د‪ .‬فرمانده نی��روی هوافضای‬ ‫س��پاه در حاشی ه این رزمایش در جمع خبرنگاران با‬ ‫اش��اره به اخبار منتشر شده مبنی بر انهدام دو فروند‬ ‫هواپیمای بدون سرنش��ین امریکا توس��ط سپاه طی‬ ‫هفته های گذش��ته گفت‪« :‬این کار در بخش اب های‬ ‫ازاد ولی در فضای تحت کنترل کش��ور ایران اتفاق‬ ‫افتاده است‪».‬س��ردار حاجی زاده با اشاره به اینکه برد‬ ‫موشک های ما تا دو هزار کیلومتر است‪ ،‬اظهار کرد‪:‬‬ ‫«این مس��اله بدین معنی نیس��ت که ما تکنولوژی و‬ ‫فناوری تولید موش��ک های با برد بی��ش از دو هزار‬ ‫کیلومت��ر را نداری��م بلک��ه به برد بی��ش از دو هزار‬ ‫کیلومت��ر نیازی نداریم‪ ».‬فرمان��ده نیروی هوافضای‬ ‫س��پاه اضافه کرد‪« :‬فاصله اس��رائیل بی��ش از ‪1200‬‬ ‫کیلومتر نیس��ت و می توان این رژیم را مورد اصابت‬ ‫ق��رار داد‪ .‬امریکا نیز زحمت ما را کم کرده اس��ت؛‬ ‫چ��را ک��ه پایگاه های این کش��ور در اط��راف ما با‬ ‫فواصلی در حدود ‪ 250 ،200 ،130‬و نهایتا ‪ 700‬یا‬ ‫‪ 800‬کیلومتر از خاک ماست و با همین موشک هایی‬ ‫که در اختیار داریم می توانیم کل اهداف امریکا در‬ ‫منطقه را مورد هدف قرار دهیم‪».‬حاجی زاده با بیان‬ ‫اینکه موشک های سجیل و شهاب ‪ 3‬از نوع قدر ‪F‬‬ ‫دارای بردهای دو هزار کیلومتر هستند‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫«دشمنان فرامنطقه ای ما امریکا و اسرائیل هستند و‬ ‫ما از ناحیه کشور دیگری احساس تهدید نمی کنیم‪.‬‬ ‫م��ا برد موش��ک های خود را بر اس��اس اس��رائیل‬ ‫و اه��داف امری��کا در منطقه پیش بین��ی کرده ایم و‬ ‫نیازی نمی بینیم که برد موشک های خود را افزایش‬ ‫دهیم‪».‬مرحله دوم این رزمایش موش��کی ‪ 14‬تیرماه‬ ‫ب��ا هدف قراردادن اهداف متحرک دریایی توس��ط‬ ‫موشک های هوشمند و نقطه زن برگزار می شود‪g .‬‬ ‫مجوز برای میان دوره ای ها‬ ‫نماین��دگان مجل��س ب��ا بررس��ی و تصوی��ب طرح‬ ‫استفس��اریه ماده ‪ 28‬قانون انتخابات مش��خص کردند‬ ‫که نمایندگانی که کمتر از چهار سال سابقه نمایندگی‬ ‫دارند و در انتخابات میان دوره ای به مجلس راه یافته اند‪،‬‬ ‫سابقه دو سال برایشان همان یک دوره محسوب شده‬ ‫و می توانند با داش��تن مدرک کارشناس��ی یا معادل ان‬ ‫برای انتخابات مجلس کاندیدا شوند‪.‬‬ ‫پ��س از اظهارات موافق��ان و مخالف��ان‪ ،‬قاضی پور و‬ ‫الهوتی نیز نس��بت به مباحث مطرح ش��ده در طرح‬ ‫استفساریه تذکر دادند‪.‬‬ ‫سپس محمدرضا باهنر‪ ،‬طرح استفساریه ماده ‪ 28‬قانون‬ ‫انتخابات را به رای گذاش��ت و مجل��س با ‪ 163‬رای‬ ‫موافق‪ 43 ،‬رای مخالف و ‪ 5‬رای ممتنع به بند الف این‬ ‫م��اده رای موافق دادند‪ .‬باهن��ر همچنین با قرائت مفاد‬ ‫پاس��خ سوال دوم استفساریه از مجلس رای گیری کرد‬ ‫و نمایندگان با ‪ 161‬رای موافق‪ 30 ،‬رای مخالف و ‪14‬‬ ‫رای ممتنع با بند ب طرح استفس��اریه ماده ‪ 28‬قانون‬ ‫انتخابات موافقت کردند‪g .‬‬ ‫سیاست شورای نگهبان در بررسی صالحیت ها‬ ‫رفتار اشخاص بررسی می شود‪ ،‬نه جناح ها‬ ‫عباسعلی کدخدایی‪ ،‬س��خنگوی شورای نگهبان در‬ ‫کنفرانس خبری هفته گذشته خود تاکید کرد‪« :‬برای‬ ‫ما تفاوت نمی کند چه گروه یا جناحی در انتخابات‬ ‫شرکت می کند ‪ .‬مهم برای ما معیارهای قانونی است‬ ‫و بدون ت��رس و واهم��ه از هیچ کس ب��ر انتخابات‬ ‫نظ��ارت می کنی��م‪ ».‬خبرن��گاری با بی��ان اینکه «ایا‬ ‫اصالح طلبان برای شرکت در انتخابات با محدودیت‬ ‫مواجه خواهند شد؟» از کدخدایی خواستار توضیح‬ ‫شد که وی پاسخ داد‪« :‬انچه مالک بررسی صالحیت‬ ‫و نظارت بر انتخابات اس��ت‪ ،‬رفتار منطبق با قانون‬ ‫است‪ .‬باز هم تکرار می کنم برای ما تفاوتی نمی کند‬ ‫ک��ه چ��ه گروه��ی در انتخابات ش��رکت می کند یا‬ ‫نمی کند‪ .‬امیدواریم همه اقشار و گروه ها در انتخابات‬ ‫شرکت کنند‪».‬‬ ‫س��خنگوی شورای نگهبان خاطرنش��ان کرد‪« :‬ابزاری‬ ‫ک��ه ما در اختی��ار داریم‪ ،‬مالک های مط��رح در قانون‬ ‫انتخابات اس��ت و ما براس��اس معیارهای ذکر ش��ده‬ ‫در قان��ون عم��ل می کنی��م‪ .‬انچه مورد بررس��ی قرار‬ ‫می گی��رد‪ ،‬رفتار اش��خاص اس��ت نه رفت��ار گروه ها‬ ‫و جناح ها‪».‬او در پاس��خ به س��وال خبرنگاری مبنی بر‬ ‫اینکه «گفته شده قرار است کمیته صیانت از ارا تشکیل‬ ‫ش��ود‪ .‬نظر ش��ورای نگهب��ان در این باره چیس��ت؟»‬ ‫اظهار کرد‪« :‬مرجع رسمی صیانت از ارا‪ ،‬شورای نگهبان‬ ‫اس��ت و هیچ مرجع دیگری چه قانونی که بخش های‬ ‫روایت والیتی از انفجار حزب جمهوری اسالمی‬ ‫چهره ها‬ ‫اتمام حجت‬ ‫جعفریدولت ابادی‬ ‫دادستان تهران درباره‬ ‫سخنان اخیر رهبر معظم‬ ‫انقالب گفت‪ :‬سخنان‬ ‫مقام معظم رهبری اتمام‬ ‫حجت بود و ایشان به‬ ‫صراحت گفتند که رسانه ها‬ ‫باید از این اخالق پرهیز‬ ‫کنند و دادستانی با این افراد‬ ‫برخورد خواهد کرد‪.‬‬ ‫توصیه انتخاباتی هاشمی‬ ‫محمدرضافرزین‬ ‫سخنگوی کارگروه تحول‬ ‫اقتصادی اظهار داشت‬ ‫در هدفمندی یارانه ها فاز‬ ‫یک انجام شده و باید فاز‬ ‫دو را نیز عملیاتی کنیم؛‬ ‫این بستگی به شرایط‬ ‫اجتماعی دارد و رسانه ها‬ ‫باید زمینه ان را فراهم‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مختل��ف را نظارت می کند و چ��ه انکه در قانون ذکر‬ ‫نش��ده‪ ،‬هیچ ک��دام در امر انتخاب��ات صالحیت ورود‬ ‫ندارن��د‪ ».‬خبرنگاری س��وال خ��ود را این گونه مطرح‬ ‫ک��رد که «اگ��ر اعضای اح��زاب منحله مش��ارکت و‬ ‫س��ازمان مجاهدین در دادگاه پرونده ای نداشته باشند‬ ‫و در انتخابات ش��رکت کنند‪ ،‬رفتار شورای نگهبان با‬ ‫ای��ن افراد چگونه خواهد بود؟» که کدخدایی پاس��خ‬ ‫داد‪« :‬بنده اکنون درصدد تعیین مصادیق نیس��تم‪ ،‬چون‬ ‫بررس��ی صالحیت ها اغاز نشده است‬ ‫و چنانچه این رفتارها منطبق با قانون‬ ‫باشد‪ ،‬اشکالی در خصوص ورود‬ ‫این اف��راد ب��ه انتخابات وجود‬ ‫ن��دارد ام��ا اگ��ر مغایر با‬ ‫قانون باش��د نسبت به‬ ‫صالحی��ت انه��ا دقت‬ ‫خواهد شد‪g ».‬‬ ‫درخواست از رسانه ها‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫دکتر علی اکب��ر والیت��ی از اعض��ای اولی��ه ح��زب‬ ‫جمهوری اس�لامی در گف��ت وگویی ب��ه بازگویی‬ ‫خاط��رات خود از انفجار دفت��ر مرکزی این حزب‬ ‫و ش��هادت ایت اهلل دکتر بهشتی و ‪ 72‬تن از یارانش‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫مش��اور امور بین الملل رهبر معظ��م انقالب گفت‪:‬‬ ‫«در یکش��نبه هف��ت تیرماه ‪ ،1360‬ش��هید بهش��تی‬ ‫چن��د نف��ر را مام��ور کردند ک��ه ایین نام��ه کنگره‬ ‫ح��زب را بنویس��ند‪ .‬ای��ن چند نفر عب��ارت بودند‬ ‫از‪ :‬مرحوم اقای��ان زواره ای‪ ،‬دکتر عباس ش��یبانی‪،‬‬ ‫سید اقایی‪ ،‬شمس��یان و بنده‪ .‬من جزو هیات رئیسه‬ ‫مجلس هم بودم‪ .‬در ان زمان جلس��ه را روز ش��نبه‬ ‫ش��ش تیر قبل از واقعه انفجار در اتاق هیات رئیسه‬ ‫برگزار کردیم‪ .‬ما را مرحوم ش��هید بهش��تی مامور‬ ‫کرده بودن��د که ایین نامه کنگره ح��زب را که قرار‬ ‫بود قریبا تش��کیل شود بنویس��م‪ .‬گفتند جلسه بعد‬ ‫چه موقع باش��د؟ گفتیم همین فردا یکش��نبه که به‬ ‫حزب می رویم‪ .‬کمی زودتر می رویم در اتاق دیگری‬ ‫می نش��ینیم و کار حزب که شروع شد‪ ،‬ما هم به ان‬ ‫می پیوندیم‪».‬‬ ‫والیت��ی ادام��ه داد‪« :‬اگر س��اختمان قدیم حزب یا‬ ‫عکس ان را دیده باشید‪ ،‬در حقیقت این ساختمان‪،‬‬ ‫س��اختمان سابق دانش��کده الهیات و به صورت ‪L‬‬ ‫و ش��امل س��الن س��خنرانی و یک طبقه بود و بقیه‬ ‫س��ه طبقه‪ .‬م��ا قبل از س��اعت ‪ 9‬به ان س��اختمان‬ ‫س��ه طبقه رفتیم‪ .‬و در اتاقی نشس��تیم تا بحث های‬ ‫مرب��وط به تدوین ائین نامه ح��زب را انجام بدهیم‪.‬‬ ‫جلسه ساعت ‪ 9‬تشکیل می ش��د و ما قرارگذاشتیم‬ ‫که ساعت ‪ 9:15‬یا ‪ 9:25‬برویم‪ .‬جلسه سر ساعت ‪9‬‬ ‫تش��کیل شد‪ .‬حدود ‪ 9‬و چند دقیقه بود که ناگهان‬ ‫دیدیم صدای انفج��اری امد‪ .‬ما فکر می کردیم که‬ ‫بمب در اتاق ما منفجر ش��ده زیرا تمام شیشه های‬ ‫اتاق ما خرد شدند و برق هم رفت‪ .‬از پائین صدای‬ ‫فریاد می امد و بعضی از رانندگان و همراهان افراد‬ ‫در حیاط بودن��د‪ .‬اقای دکتر ش��یبانی از پنجره به‬ ‫انهایی که در حیاط بودند گفت‪« :‬چیزی نیس��ت‪.‬‬ ‫اتاق ما بود کسی چیزی اش نشده‪».‬‬ ‫او ادامه این حادثه را اینگونه روایت کرد‪« :‬از انجا‬ ‫بی��رون امدیم‪ .‬در راهروها هم��ه جا تاریک بود و‬ ‫ما روی قشر ضخیمی از شیشه خرده راه می رفتیم‪.‬‬ ‫به حی��اط رفتیم‪ ،‬ولی تا چند دقیق��ه هنوز متوجه‬ ‫قضی��ه نبودیم چ��ون هوا تاریک ب��ود‪ ،‬یک وقت‬ ‫کس��ی از بین ما گفت‪« :‬این س��النی که بود‪ ،‬دیگر‬ ‫نیست‪ ».‬س��قف س��الن به زمین متصل و با خاک‬ ‫یکس��ان ش��ده بود‪ .‬تازه همه فهمیدند چه اتفاقی‬ ‫افتاده‪ .‬بیل و کلنگ اوردند‪ ،‬ولی س��قف یکپارچه‬ ‫و بتونی‪ ،‬به ش��کلی کامل فرود امده بود‪ .‬جرثقیلی‬ ‫را از سرچش��مه اوردند که ای��ن طاق را بلند کند‪،‬‬ ‫ولی جرثقیل زورش نرس��ید‪ ،‬ب��ه جای اینکه بتون‬ ‫بلند شود‪ ،‬ته جرثقیل بلند شد‪ .‬رفتند یک جرثقیل‬ ‫بزرگ ت��ر اوردن��د که داخ��ل نمی امد‪ .‬س��ر در را‬ ‫خ��راب و س��قف را بلند کردن��د‪ .‬جرثقیل بزرگ‬ ‫ه��م یک دفعه در رفت و افتاد‪ .‬بعضی ها را در این‬ ‫کن��د و کاوها در اوردند‪ .‬عل��ت اینکه عده ای زنده‬ ‫ماندند این بود که صندلی ه��ای انجا صندلی های‬ ‫اهنی ارج بود‪ .‬سقف روی انها فرود امده و عده ای‬ ‫به واس��طه این صندلی ها زن��ده مانده بودند و اگر‬ ‫روی زمین نشسته بودند همه رفته بودند‪g ».‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی در‬ ‫خصوصانتخابات‬ ‫مجلس نهم به نیروهای‬ ‫سیاسی توصیه کرد که‬ ‫به انتخابات به عنوان‬ ‫فرصتی برای خدمت به‬ ‫اسالم‪ ،‬کشور و مردم‬ ‫نگاه کنند و دیدگاه‬ ‫حذفی به جای بیان‬ ‫نکات مثبت خود زیبنده‬ ‫مسلماننیست‪.‬‬ ‫هشدار سردار رادان‬ ‫سردار رادان جانشین‬ ‫فرمانده ناجا از اجرای‬ ‫طرحجمع اوری‬ ‫تجهیزاتماهواره ایخبر‬ ‫داد و گفت‪« :‬ناجا در‬ ‫مرحله نخست از ورود به‬ ‫منازلخودداریمی کند‪.‬‬ ‫اما با ان دسته از افرادی‬ ‫که پس از جمع اوری‬ ‫دیش ماهواره اقدام به‬ ‫نصبمجددتجهیزات‬ ‫ماهواره ایمی کنندبااخذ‬ ‫مجوز حکم ورود‬ ‫به منازل این افراد را‬ ‫دریافت و افراد خاطی را‬ ‫به دادگاه‬ ‫معرفیمی کند‪».‬‬ ‫‪11‬‬ ‫چهره ها‬ ‫مقبولیت امام جماعت‬ ‫ایت اهللمهدوی کنیدر‬ ‫مراسمتودیعومعارفه‬ ‫رئیسمرکزرسیدگیبه‬ ‫امورمساجدتهرانگفت‪:‬‬ ‫«اگرائمهجماعاترانظام‬ ‫انتخابکند‪،‬ولیمردم‬ ‫انهارانخواهند‪،‬چهفایده‬ ‫دارد؟امامجماعتباید‬ ‫مقبول مردم بوده و حضور‬ ‫دولتنبایدبهمعنای‬ ‫دخالت در ان باشد‪».‬‬ ‫توقف ادغام نفت و نیرو‬ ‫میرتاج الدینی‪،‬معاون‬ ‫پارلمانیرئیس جمهور‬ ‫گفت‪« :‬با تاسیس وزارت‬ ‫ورزش تعداد وزارتخانه ها‬ ‫به ‪ 18‬رسیده که برای عمل‬ ‫بهبرنامهپنجمتصمیم گیری‬ ‫خواهیم کرد‪ .‬فعال برنامه ای‬ ‫برای ادغام وزارتخانه های‬ ‫نفت و نیرو نداریم و در این‬ ‫خصوص با مجلس مذاکره‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫اتش سوزی مشکوک‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫حیدر مصلحی‪ ،‬وزیر‬ ‫اطالعات‪ ،‬در حاشیه‬ ‫جلسه هیات دولت درباره‬ ‫اتفاق رخ داده در مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام و‬ ‫اتش سوزی یکی از دفاتر‬ ‫ان گفت‪« :‬این اتش سوزی‬ ‫مورد مشکوک ومسخره ای‬ ‫است و هنوز نتیجه ای در‬ ‫این باره به دست نیامده و‬ ‫بررسی ها ادامه دارد‪».‬‬ ‫بهائی ها اقلیت دینی نیستند‬ ‫محمدجوادالریجانی‪،‬‬ ‫دبیر ستاد حقوق بشر‬ ‫قوه قضائیه در یک برنامه‬ ‫تلویزیونی گفت‪« :‬بهائی ها‬ ‫اقلیت دینی نیستند بلکه‬ ‫یک فرقه هستند که ما‬ ‫بر اساس حقوق شهروندی‬ ‫با انها برخورد می کنیم‪ .‬تا‬ ‫زمانی که قوانین را محترم‬ ‫می شمارند کسی متعرض‬ ‫انها نیست و حتی دارای‬ ‫فعالیت های اجتماعی نیز‬ ‫هستند‪ .‬البته اجازه فعالیت‬ ‫تبلیغی برای فرقه خود را‬ ‫ندارند‪».‬‬ ‫‪12‬‬ ‫علی الریجانی‬ ‫استقبال از نقش ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫علی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس هفته گذش��ته در سفر‬ ‫به اصفهان نشستی خبری برگزار کرد که در بخشی‬ ‫از ان به سواالتی در خصوص انتخابات مجلس نهم‬ ‫پاسخ داد‪ .‬او با استقبال از حضور ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫در صحن��ه انتخابات‪ ،‬برای رس��اندن اصولگرایان به‬ ‫وحدت‪ ،‬در عین حال به اصولگرایان توصیه کرد که‬ ‫با ایش��ان وفادارانه رفتار کرده و تدابیرشان را مورد‬ ‫توجه قرار دهند‪.‬‬ ‫او در پاس��خ به پرسش��ی مبن��ی بر احتم��ال ورود‬ ‫ایت اهلل یزدی و ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬سران جامعتین‬ ‫به کمیته سه نفره وحدت اصولگرایان گفت‪« :‬بنده به‬ ‫جزئیات کمیته س��ه نفره و ‪ 13‬نفره ورودی نکرده ام؛‬ ‫اما از ای��ن نکته که ای��ت اهلل مهدوی کنی محوریت‬ ‫وح��دت اصولگرایان را به عهده بگیرند‪ ،‬اس��تقبال‬ ‫می کنم؛ چراکه ایشان شخصیت جامعی هستند‪».‬‬ ‫الریجان��ی با ای��ن توصیه ب��ه اصولگرای��ان که «با‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی وفادارانه رفت��ار کرده و تدابیر‬ ‫ایش��ان را مورد توجه قرار دهن��د» گفت‪« :‬اقدامات‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی برای کس��انی که دغدغه انقالب‬ ‫دارن��د‪ ،‬الزم و خیرخواهانه اس��ت؛ بن��ده همواره به‬ ‫دوس��تان توصیه می کن��م که این مس��یر را طی کنند‪،‬‬ ‫امیدواریم که س��رانجام این مس��یر به نتیجه برس��د؛‬ ‫بنابراین نباید مایوس بود‪».‬‬ ‫رئیس قوه مقننه همچنین در پاسخ به سوالی دیگر مبنی‬ ‫بر اینکه ایا در انتخابات اینده مجلس کاندیدا خواهید‬ ‫شد؟ گفت‪« :‬با خداس��ت که این امر انجام شود‪ ،‬شما‬ ‫عجل��ه نکنید‪ ،‬من ج��زء رجال الغیب نیس��تم که مثل‬ ‫خیلی ها البی کنم و جلو جلو پیش بینی نمایم‪ ،‬من ادم‬ ‫خیلی معمولی هستم‪».‬‬ ‫همچنین الریجانی در پاسخ به این پرسش که از کدام‬ ‫استان در انتخابات مجلس نهم کاندیدا می شوید‪ ،‬تهران‬ ‫یا قم؟ به شوخی پاسخ داد‪« :‬از اصفهان کاندیدا می شوم‬ ‫البته از اقای فوالدگر (نماینده اصفهان) می ترسم‪».‬‬ ‫رئیس مجلس همچنین در م��ورد صحت مباحثی که‬ ‫در رابطه با طرح س��وال از رئیس جمهور مطرح است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬سوال از رئیس جمهور جزء وظایف نمایندگی‬ ‫مجتبی ذوالنور‬ ‫برنامه جدید اصالح طلبان‬ ‫حجت االسالم مجتبی ذوالنور که اخیرا از سمت خود‬ ‫کناره گیری کرده اس��ت‪ ،‬ش��نبه گذش��ته در نشست‬ ‫ماهانه جامعه اسالمی مهندسین با بیان اینکه دشمنان‬ ‫انقالب و اسالم در اهداف خود ثابت هستند و تغییر‬ ‫هدف نداده اند ‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬اگر تغییری باشد در‬ ‫عرصه استراتژی و تاکتیک است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬دش��من از تغییر از برون نتیجه نگرفته و‬ ‫تغییر از درون را در دس��تور کار خود قرار داده و با‬ ‫ژس��ت طرفداری از مردم‪ ،‬کلمات جذاب و دلنشین‬ ‫وارد میدان می شود‪».‬ذوالنور ادامه داد‪« :‬انها از الفاظ‬ ‫و شیوه هایی اس��تفاده می کنند که مردم انها را از خود‬ ‫ببینند و بپذیرند‪ ،‬بنابراین نفاق و دورویی روش جدید‬ ‫دشمن است‪ ».‬جانشین سابق نماینده ولی فقیه در سپاه‬ ‫با بیان اینکه ادعا می کنم در دوران اصالحات هیچ یک‬ ‫از ارمان های انقالب‪ ،‬اهداف امام و ارزش های انقالب‬ ‫از حمله محفوظ نماند‪ ،‬گفت‪« :‬در دوران اصالحات ‪8‬‬ ‫هزار س��اعت سخنرانی دارم که در انها به حمالتی که‬ ‫به ارزش ها شده پاسخ داده ام‪».‬‬ ‫این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه راس تابلوی‬ ‫اصالح طلب��ان ناکارامدی دین در جامع��ه بود‪ ،‬اظهار‬ ‫علی نیکزاد‬ ‫رای اعتماد در ‪ 25‬دقیقه‬ ‫رای اعتماد به وزیر پیش��نهادی رئیس جمهور برای‬ ‫تص��دی وزارت راه و شهرس��ازی در دس��تور کار‬ ‫جلس��ه علنی یکشنبه گذشته مجلس قرار داشت که‬ ‫بررسی صالحیت نیکزاد تنها ‪ 25‬دقیقه طول کشید‪.‬‬ ‫جهانبخش محبی نیا‪ ،‬عضو هیات رئیس��ه مجلس در‬ ‫ابتدای بررس��ی برنامه ها و صالحی��ت علی نیکزاد‪،‬‬ ‫وزیر پیشنهادی رئیس جمهور برای تصدی وزارتخانه‬ ‫جدیدالتاسیس «را هو شهرسازی» اعالم کرد که نیکزاد‬ ‫مخالف ندارد که بر این اساس نمایندگان موافق هم‬ ‫نمی توانند صحبت کنند‪.‬‬ ‫س��پس علی نیک��زاد در دف��اع از برنامه های خود‬ ‫اظه��ار داش��ت‪« :‬از اواس��ط بهمن ‪ 89‬ب��ا اعتماد‬ ‫مج��دد ریاس��ت جمهور‪ ،‬سرپرس��تی وزارت‬ ‫راه و تراب��ری را پذیرفت��م و اتم��ام مهلت قانونی‬ ‫موجب ش��د تا نظر لطف مق��ام معظم رهبری بار‬ ‫دیگر ش��امل حال اینجانب شود و با اجازه ایشان‬ ‫دوره مس��ئولیت بن��ده تمدید ش��د‪ ».‬او‪ ،‬تکمیل و‬ ‫تصوی��ب طرح جام��ع حمل و نقل و تنظیم س��هم‬ ‫زیربخش ها‪ ،‬توس��عه ش��بکه با مالحظات اقتصادی‪،‬‬ ‫دفاع��ی و امنیت��ی‪ ،‬کاهش مصرف ان��رژی و کاهش‬ ‫الودگی محیط زیست‪ ،‬اس��تفاده از تجارب نوین در‬ ‫توس��عه زیربناها و روبناهای بخش ب��ا به‪‎‬کارگیری‬ ‫مناب��ع به دس��ت ام��ده از موسس��ات بین المللی و‬ ‫اس��تفاده از مصالح نوین و س��امانه نوین مدیریتی‪،‬‬ ‫افزایش تعداد لوکوموتیو و واگن فعال‪ ،‬کاهش عمر‬ ‫ناوگان‪ ،‬واگ��ذاری تصدی گری به بخش خصوصی‪،‬‬ ‫به کارگی��ری روش ‪ ،BUT‬اس��تفاده از منابع صندوق‬ ‫توس��عه ملی‪ ،‬اتصال مس��یرهای ریلی شرق و غرب‬ ‫و ش��مال و جنوب و ش��بکه ریلی اسیایی در جهت‬ ‫توس��عه ترانزیت ریلی بار و مسافر‪ ،‬تالش در جهت‬ ‫ارتقای ایمنی تردد جاده ای و افزایش ناوگان هوایی‬ ‫ب��ا اس��تفاده از ت��وان بخش خصوص��ی را از جمله‬ ‫برنامه های خود دانس��ت‪.‬‬ ‫پس از اتمام س��خنرانی نیکزاد‪ ،‬الریجانی از نمایندگان‬ ‫به خاطر عدم اظهارنظر حین سخنرانی وزیر پیشنهادی‬ ‫تش��کر کرد و گفت‪« :‬مجلس جای ازادی بیان است و‬ ‫خبر‬ ‫نجوای حدادعادل با هاشمی‬ ‫در جلس��ه هفت��ه گذش��ته مجم��ع تش��خیص‬ ‫مصلحت نظ��ام‪ ،‬نجوای غالمعل��ی حدادعادل‬ ‫رئیس کمیس��یون فرهنگی مجلس با هاش��می‬ ‫رفس��نجانی رئیس مجمع در حالی که کاغذی‬ ‫در دس��ت خود داش��ت‪ ،‬توجه عکاسان را به‬ ‫خود جلب کرد‪ .‬هاش��می شاهرودی اما تالش‬ ‫کرد خود را بی تفاوت نشان دهد‪g .‬‬ ‫اس��ت و نمایندگان بر اس��اس اختیارات قانونی شان‬ ‫می توانند از وزرا و رئیس جمهور سوال و استیضاح‬ ‫کنند‪ .‬س��وال شما را نیز می توان این گونه مطرح کرد‬ ‫که ایا نمایندگان می خواهند از این ظرفیت شان برای‬ ‫س��وال از رئیس جمهور اس��تفاده کنند یا خیر؟ این‬ ‫موضوع بس��تگی به نمایندگانی دارد که طرح سوال‬ ‫را پیگی��ری می کنند‪ ،‬انها از لح��اظ ایین نامه داخلی‬ ‫مجلس می توانند ای��ن کار را انجام دهند‪ ،‬ولی باید‬ ‫دی��د که این اف��راد چگونه می خواهن��د در فرصت‬ ‫قانونی خاص خود این موضوع را مطرح کنند‪g ».‬‬ ‫اولین همایش بین المللی تروریسم هفته گذشته‬ ‫با حضور روس��ای جمهور عراق‪ ،‬افغانس��تان‪،‬‬ ‫پاکس��تان‪ ،‬تاجیکستان و س��ودان در تهران با‬ ‫پیام مقام معظم رهبری برگزار شد‪ .‬این همایش‬ ‫دو روزه ب��ا س��خنرانی صالح��ی‪ ،‬وزی��ر امور‬ ‫خارج��ه و ص��دور بیانی��ه پایان��ی ب��ه اتمام‬ ‫رسید‪g .‬‬ ‫در پ��ی پافش��اری دول��ت یونان ب��ر تصویب‬ ‫سیاس��ت های ریاض��ت اقتص��ادی‪ ،‬اعتراض‬ ‫معترضین ب��ه این رویکرد در ات��ن با دخالت‬ ‫پلیس به خش��ونت کشیده ش��د‪ .‬اعتراضات و‬ ‫اعتصابات به سیاست های ریاضت طلبانه دولت‬ ‫یونان تا اطراف پارلمان این کش��ور گس��ترش‬ ‫یافته است‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫یونان در بحران‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫داشت‪« :‬مردم اصالح طلبان را زودتر می شناختند‬ ‫وی اف��زود‪« :‬اصالح طلبان با تاکتیک های مختلفی به‬ ‫دنبال این هستند تا در مجلس اینده نقش ایفا کنند‪».‬‬ ‫جانشین سابق نماینده ولی فقیه در سپاه بیان داشت‪:‬‬ ‫«تفرق��ه در اصولگرایی‪ ،‬متعدد ک��ردن کاندیداها‪ ،‬به‬ ‫میدان اوردن افراد ناش��ناخته و نس��وخته و مطرح‬ ‫کردن دانه درش��ت ها در شهرهای کوچک از جمله‬ ‫برنامه ه��ای اصالح طلب��ان برای تس��لط بر مجلس‬ ‫اینده اس��ت‪ ».‬ذوالنور در بخشی دیگر از سخنانش‬ ‫اضافه کرد‪« :‬اگر خاتمی مقابل ولی فقیه می ایستاد یا‬ ‫کروبی و موسوی رئیس جمهور می شدند و چالشی‬ ‫ایجاد می ش��د همان روز اول کش��ور را به اشوب‬ ‫می کشاندند ولی این اتفاق نیفتاد و نگاه مردم به این‬ ‫بود که رهبری چه مسیر ی ر ا ترسیم می کنند‪g ».‬‬ ‫همایش مبارزه با تروریس��م‬ ‫در تهران‬ ‫امیر در تبریز‬ ‫هرکس باید نظرات خودش را مطرح کند‪ ،‬اما ممکن‬ ‫است «دو‪ ،‬دو» کردن هنگام سخنرانی افراد‪ ،‬در بیرون‬ ‫از مجلس احساس شود که نسبت به سخنران اسائه‬ ‫ادب می شود‪».‬‬ ‫وکالی مل��ت بع��د از اس��تماع س��خنان وزی��ر‬ ‫پیش��نهادی وزارت «را هو شهرس��ازی» ب��ا ‪205‬‬ ‫رای مواف��ق‪ 16 ،‬رای مخال��ف و ‪ 16‬رای ممتن��ع‬ ‫از مجم��وع ‪ 237‬رای ماخ��وذه‪ ،‬عل��ی نیک��زاد را‬ ‫به عنوان اولین وزیر این وزارتخانه جدیدالتاس��یس‬ ‫انتخاب کردند‪g .‬‬ ‫امی��ر قلعه نوی��ی ک��ه از فصل این��ده هدایت‬ ‫تراکتورس��ازی را بر عهده خواهد داشت‪ ،‬هفته‬ ‫پیش وارد تبریز شد و مسافت فرودگاه تبریز تا‬ ‫باشگاه را با اس��تقبال پرشور هواداران تبریزی‬ ‫طی کرد‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ویژه‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫واکنش‬ ‫رئیس جمهور‬ ‫اعتراض احمدی نژاد‬ ‫به دستگیری برخی مقامات دولتی‬ ‫‪14‬‬ ‫صالحی‪ ،‬نمایندگان‪ ،‬ملک زاده‬ ‫با پایان مهلت نمایندگان به صالحی‪ ،‬طرح اس��تیضاح‬ ‫وزیر امور خارجه اعالم وصول شد تا این پیام واضح‬ ‫از مجلس به دولت ارس��ال شود‪« :‬نمایندگان در مورد‬ ‫عزل ملک زاده تصمیم خود را گرفته اند‪ ».‬این طرح با‬ ‫درخواس��ت ‪ 33‬نماینده‪ ،‬اعالم وصول شد‪ .‬متن طرح‬ ‫اس��تیضاح به این ش��رح بود‪:‬‬ ‫برادر ارجمند جناب اقای دکتر الریجانی‬ ‫ریاست محترم مجلس شورای اسالمی ‬ ‫ب��ه اس��تناد م��اده ‪ 220‬قان��ون ائین‪‎‬نام��ه داخل��ی ما‬ ‫امضا کنندگان‪ ،‬متقاضی اس��تیضاح وزیر امور خارجه‪،‬‬ ‫جن��اب اقای دکتر صالحی هس��تیم‪ .‬دلیل اس��تیضاح‪:‬‬ ‫نص��ب محمدش��ریف مل��ک زاده‪ ،‬کارمن��د انتقالی از‬ ‫س��ازمان می��راث فرهنگ��ی و گردش��گری به عنوان‬ ‫معاون اداری و مالی وزارتخانه بدون توجه به س��وابق‬ ‫مس��اله دار وی ک��ه مصالح خارجی نظ��ام را به خطر‬ ‫می اندازد‪ .‬گرچ��ه انتخاب مع��اون از اختیارات وزیر‬ ‫است‪ ،‬ولی هیچ وزیری حق ندارد فردی را به معاونت‬ ‫نصب کند که اکثریت همکارانش در مدیریت قبلی اش‬ ‫بازداشت شده و خود وی نیز با اتهامات متعدد مالی و‬ ‫غیرمالی در شرف بازداشت است‪ .‬این امر را دادستان‬ ‫محترم تهران به وزیر امور خارجه هش��دار داده است‪،‬‬ ‫ولی وی اعتنایی نکرده اس��ت‪ .‬با توجه به نقش��ی که‬ ‫وزارت امور خارجه در تامین منافع ملی دارد و تمایل‬ ‫و تالشی که سازمان های جاسوسی برای نفوذ در این‬ ‫وزارتخانه دارند و نیز جایگاه مهم معاون اداری و مالی‬ ‫در چیدمان نیروی انس��انی در س��فارتخانه ها اهمیت‬ ‫موضوع دو چندان می شود‪.‬‬ ‫ملک زاده‪ :‬من بی گناهم‬ ‫محمدشریف ملک زاده اما درباره همه اتهامات وارد‬ ‫ش��ده به خود گفت‪« :‬پاس��خ من سکوت است چرا‬ ‫که تمام این موارد دروغ محض است‪ ».‬او در پاسخ‬ ‫به این سوال که اخیرا هجمه رسانه ای علیه شما راه‬ ‫افتاده و اتهاماتی به ش��ما وارد ش��ده اس��ت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«پاسخ من س��کوت اس��ت چرا که تمام این موارد‬ ‫دروغ محض اس��ت و من از کس��انی ک��ه این گونه‬ ‫اتهام��ات را به من وارد می کنن��د‪ ،‬خواهش می کنم‬ ‫چنانچ��ه پرونده ه��ای قضایی متع��ددی دارم یکی‬ ‫از انه��ا را منتش��ر کنند و از توکل��ی نیز می خواهم‬ ‫چنانچ��ه پرونده محکومیت قضای��ی دارم ان را در‬ ‫س��ایت خود منتش��ر کند‪ ».‬او در پاس��خ به اتهامات‬ ‫احم��د توکلی اظهار داش��ت‪« :‬م��ن نمی دانم اقای‬ ‫توکل��ی چه چیزی را تعقیب می کند اما تمام مطالب‬ ‫و گفته های وی دستاویز و سوژه ای برای شبکه های‬ ‫معاند نظام ش��ده تا از ان علیه نظام و دولت استفاده‬ ‫کنند‪ ».‬دبیرکل س��ابق ش��ورای عالی ایرانیان خارج‬ ‫از کش��ور ضمن رد اتهامات علی��ه خود اظهار کرد‪:‬‬ ‫«پاس��خ من به اقای توکلی این اس��ت که مردم نیز‬ ‫استعفای ملک زاده‬ ‫صب��ح سه ش��نبه اما فش��ارها به صالح��ی نتیجه داد‬ ‫و مل��ک زاده اس��تعفا ک��رد‪ .‬مت��ن کامل اس��تعفای‬ ‫محمدش��ریف مل��ک زاده از معاون��ت اداری مال��ی‬ ‫وزارت امور خارجه و پاسخ علی اکبر صالحی وزیر‬ ‫امور خارجه به ان به این ش��رح بود‪:‬‬ ‫جناب اقای دکتر صالحی‬ ‫وزیر محترم امور خارجه‬ ‫با سالم و احترام فراوان‬ ‫ضمن تش��کر از حس��ن اعتماد جنابعالی به اینجانب‪،‬‬ ‫صرف نظ��ر از جوس��ازی های ناجوانمردان��ه و ظلم‬ ‫فراوانی که در این مدت در حق اینجانب روا داشته اند‪،‬‬ ‫راضی نیس��تم ان برادر گرامی به خاط��ر حقیر بیش از‬ ‫ای��ن متحمل فش��ارهای غیرمنصفانه ق��رار گیرد و از‬ ‫این جهت برای حفظ ارامش که نیاز مبرم کش��ور در‬ ‫ش��رایط حاضر است‪ ،‬خواهشمند اس��ت با استعفای‬ ‫اینجانب از مس��ئولیت معاونت اداری و مالی وزارت‬ ‫امور خارجه موافق��ت فرمایید‪.‬ضمنا اینجانب تمامی‬ ‫ اتهامات ناجوانمردانه نس��بت داده ش��ده به خود را با‬ ‫صراح��ت هرچه تمام تر تکذی��ب می نمایم‪ .‬اینجانب‬ ‫خبرنامه‬ ‫احتمال دستگیری های جدید در دولت‬ ‫س��خنان احمدی نژاد س��ه روز پ��س از صحبت های‬ ‫محس��نی اژه ای با خبرنگاران بیان ش��د‪ .‬دادس��تان کل‬ ‫کشور یکشنبه گذشته اعالم کرد که احتمال دستگیری‬ ‫اف��راد دیگری در پرونده ملک زاده و مدیران س��ازمان‬ ‫مناطق ازاد وجود دارد‪ .‬غالمحس��ین محس��نی اژه ای‬ ‫ک��ه در حاش��یه همای��ش سراس��ری قوه قضائی��ه با‬ ‫خبرن��گاران س��خن می گف��ت درب��اره دس��تگیری‬ ‫محمد ش��ریف مل��ک زاده‪ ،‬مع��اون مس��تعفی اداری‬ ‫و مال��ی وزارت امور خارجه گفت‪« :‬ایش��ان فعال در‬ ‫بازداشت به س��ر می برد و پرونده در مرحله تحقیقات‬ ‫مقدماتی است‪».‬‬ ‫دادس��تان کل کشور درباره بازداشت دو تن از روسای‬ ‫مناطق ازاد کش��ور گف��ت‪« :‬این دو مدی��ر‪ ،‬به لحاظ‬ ‫س��ازمانی با بخش��ی از دول��ت مرتبط بودن��د‪ ،‬ولی‬ ‫دس��تگیری انه��ا از لحاظ قضایی‪ ،‬مرب��وط به پرونده‬ ‫اق��ای مل��ک زاده نیس��ت‪ ».‬محس��نی اژه ای اف��زود‪:‬‬ ‫«ممک��ن اس��ت در این پرون��ده‪ ،‬اش��خاص دیگری‬ ‫نیز دس��تگیر ش��وند‪ .‬اجازه بدهی��د تحقیقات قضایی‬ ‫را در این ب��اره تکمی��ل کنی��م ت��ا نتیج��ه ب��ه م��ردم‬ ‫منعکس شود‪».‬‬ ‫ماجرا چه بود؟‬ ‫دو هفت��ه پی��ش‪ ،‬خب��ری روی خروج��ی رس��انه ها‬ ‫قرار گرفت مبن��ی بر اینکه محمدش��ریف ملک زاده‪،‬‬ ‫دبیر ش��ورای عالی ایرانیان و معاون س��ابق اسفندیار‬ ‫رحیم مش��ایی به س��مت معاونت اداری وزارت امور‬ ‫خارج��ه منصوب ش��ده اس��ت‪ .‬این خب��ر بالفاصله‬ ‫تایی��د ش��د و ف��ردای ان روز نی��ز مراس��م تودی��ع‬ ‫حس��ین فرح��ی و معارف�� ه محمدش��ریف ملک زاده‬ ‫در دفت��ر علی اکب��ر صالح��ی‪ ،‬وزی��ر ام��ور خارجه‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫بالفاصل��ه برخ��ی مناب��ع خب��ری اع�لام کردند که‬ ‫اصالحات ساختاری وزارت امور خارجه که صالحی‬ ‫در زمان گرفتن رای اعتماد به عنوان برنامه کاری خود‬ ‫اع�لام کرده بود‪ ،‬به زودی اغاز خواهد ش��د‪ .‬اما همان‬ ‫روز مجلس به س��رعت به این انتصاب واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬محمدتق��ی رهب��ر‪ ،‬رئیس فراکس��یون روحانیون‬ ‫مجلس همپای نمایندگان دیگ��ر به خبرنگاران گفت‬ ‫که مجل��س به خاط��ر انتصاب ملک زاده در س��مت‬ ‫معاون��ت وزارت خارج��ه‪ ،‬صالح��ی را اس��تیضاح‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫دو روز بع��د از ان اما برخی رس��انه ها نقل کردند که‬ ‫صالحی از سوابق ملک زاده اظهار بی اطالعی کرده و به‬ ‫نمایندگان مجلس قول داده تا مشخص شدن وضعیت‬ ‫اس��تعالم از وزارت اطالع��ات‪ ،‬حکم معاونت مالی و‬ ‫اداری وزارت خارجه را به نام ملک زاده صادر نکند‪.‬‬ ‫براس��اس تعهد صالح��ی‪ ،‬نمایندگان اس��تیضاح کننده‬ ‫وزی��ر پذیرفته بودن��د که فعال طرح به هیات رئیس��ه‬ ‫ارائه نش��ود‪ .‬عالءالدین بروجردی‪ ،‬رئیس کمیس��یون‬ ‫امنیت ملی مجلس نیز ب��ه فرصت یک روزه صالحی‬ ‫برای ع��زل مل��ک زاده اش��اره و تصریح ک��رده بود‪:‬‬ ‫«اگر وزی��ر خارجه ملک زاده را برکن��ار نکند‪ ،‬مطمئنا‬ ‫روز سه ش��نبه طرح اس��تیضاح صالحی اعالم وصول‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫همان روز احمد توکلی با بیان اینکه تعداد امضاهای‬ ‫طرح اس��تیضاح صالح��ی به ‪ 31‬امض��ا افزایش یافته‬ ‫اس��ت‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬دادس��تان تلفنی ب��ه وزیر خارجه‬ ‫گفت��ه ک��ه ملک زاده در ش��رف بازداش��ت اس��ت و‬ ‫ب��رای معاونت منصوبش نکنی��د‪ ،‬ولی صالحی به این‬ ‫مس��اله اعتنا نکرده اس��ت‪ ».‬س��پس پرویز س��روری‪،‬‬ ‫نماین��ده تهران و عضو کمیس��یون امنی��ت ملی اعالم‬ ‫ک��رد که وزارت اطالع��ات با انتصاب مل��ک زاده در‬ ‫معاون��ت اداری‪ ،‬مالی وزارت ام��ور خارجه مخالفت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور چهارشنبه گذشته‬ ‫پس از چند هفته بار دیگر در جمع خبرنگاران هیات‬ ‫دولت حاضر شد و به سواالت انان پاسخ داد‪ .‬اما شاید‬ ‫مهمترین بخش س��خنان رئیس جمهور‪ ،‬واکنش او به‬ ‫دستگیری های اخیر دولت بود‪.‬‬ ‫احمدی ن��ژاد در پاس��خ ب��ه س��وال خبرن��گاری در‬ ‫خصوص دستگیری ها ی اخیر و اتهاماتی که به برخی‬ ‫مقامات دولتی وارد می شود‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬موضع ما‬ ‫در قبال این مساله سکوت است‪ ،‬چرا که ما به وحدت‬ ‫و همدلی نیاز داریم و کارها در کش��ور در س��ایه این‬ ‫وحدت و همدلی پیش می رود‪».‬‬ ‫رئیس جمهور افزود‪« :‬امروز ش��رایط جهان و منطقه‬ ‫حس��اس اس��ت و مقام معظم رهبری ه��م دائما بر‬ ‫هم��کاری و تعامل تاکید می کنن��د‪».‬او در عین حال‬ ‫گف��ت ک��ه اتهام��ات فراوان��ی از قول اف��رادی که‬ ‫دس��تگیر ش��ده اند‪ ،‬مطرح شد و اش��کاالتی هم در‬ ‫این دس��تگیری ها وجود داش��ت که م��ن به رئیس‬ ‫قوه قضائی��ه این م��وارد را اعالم ک��ردم که هر روز‬ ‫این مس��ائل هس��ت و ب��ر کار دولت و کش��ور اثر‬ ‫می گذارد‪».‬‬ ‫رئیس جمه��ور گف��ت‪« :‬همکارانم در دول��ت و مردم‬ ‫ه��ر روز از م��ن در خصوص مس��ائل اخیر س��وال‬ ‫می کنن��د و می خواهند بدانند چه می ش��ود و چه باید‬ ‫کرد‪ ،‬اما از نظر ما مجموعه این حرکت کامال روش��ن‬ ‫اس��ت که یک کار سیاس��ی برای وارد کردن فشار به‬ ‫دولت است‪».‬‬ ‫احمدی ن��ژاد گف��ت‪« :‬اخیرا هم بحث ه��ای جدیدی‬ ‫را مط��رح کردن��د اما موضع ما س��کوت اس��ت و بنا‬ ‫داری��م ای��ن س��کوت را ادام��ه دهیم‪ ،‬ول��ی باالخره‬ ‫اگ��ر بخواهند به بهانه ه��ای گوناگ��ون همکارانم در‬ ‫کابین��ه را مته��م کنند‪ ،‬اینج��ا دیگر براس��اس وظیفه‬ ‫ اخالق��ی‪ ،‬قانونی و ملی ام باید بایس��تم و از همکارانم‬ ‫دفاع کنم‪».‬‬ ‫وی تصریح ک��رد‪« :‬کابینه خط قرمزی اس��ت که اگر‬ ‫بخواهند به انجا دس��ت اندازی کنند‪ ،‬حتما به کش��ور‬ ‫اسیب وارد می شود که امیدوارم به خاطر مطامع سیاسی‬ ‫ای��ن کار را ادامه ندهند اما اگ��ر بخواهند این روند را‬ ‫ادامه دهند و فضای همدلی و دلس��وزی را مخدوش‬ ‫کنند و به نقطه ای برس��یم که ببینیم اس��یب جدی به‬ ‫کشور وارد می شود‪ ،‬موظفم مسائل را با مردم در میان‬ ‫بگذارم و به وظایف قانونی خود عمل کنم که امیدوارم‬ ‫به انجا نرسد‪».‬‬ ‫شما را می شناسند و از کارها و اهداف شما اگاهند‬ ‫و از ای��ن که بدون س��ند و مدرک حرف های بدون‬ ‫پش��توانه ای می زنید متاسفم و شما را به خدا واگذار‬ ‫می کنم‪».‬‬ ‫مل��ک زاده ب��ا اش��اره ب��ه ش��کایات متع��دد خ��ود‬ ‫از توکل��ی گف��ت‪« :‬چندی��ن فق��ره ش��کایت از‬ ‫اق��ای توکل��ی انج��ام دادم ام��ا هیچ گون��ه جواب��ی‬ ‫دریافت نکردم‪».‬‬ ‫وی در پایان با اشاره به این نکته که توکلی پاسخگوی‬ ‫شکایات متعدد از خود باشند‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬از انجایی‬ ‫که نتوانستم از شکایات خود به محاکم قضایی نتیجه ای‬ ‫دریاف��ت کنم‪ ،‬اقای توکلی را ب��ه خدا واگذار می کنم‬ ‫و تاکید می کنم که انش��اءاهلل خداوند پاس��خ ش��ما را‬ ‫خواهد داد‪».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫تاکن��ون در هیچ محکم��ه ای دارای پرون��ده نبوده و‬ ‫فاقد هرگونه سابقه س��وء می باشم‪ .‬الزم می دانم ضمن‬ ‫تش��کر از ریاس��ت محترم جمهوری اع�لام دارم به‬ ‫عنوان س��رباز کوچک نظام و ولی امر مس��لمین جهان‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای مق��ام معظ��م رهبری‬ ‫در ه��ر موقعیت��ی تم��ام مس��اعی خ��ود را در‬ ‫خدم��ت ب��ه کش��ور و انق�لاب اس�لامی ب��ه کار‬ ‫خواهم بست‪.‬‬ ‫صالحی نیز در پاسخ به نامه استعفای ملک زاده نوشت‪:‬‬ ‫برادر عزیز جناب اقای دکتر ملک زاده‬ ‫حس��بنا اهلل و نع��م الوکیل نعم المول��ی و نعم النصیر‬ ‫خ��ودت را ب��ه خداوند ب��زرگ و متع��ال واگذار کن‬ ‫که یقینا بهترین پناهگاه اس��ت‪ .‬با اس��تعفای جنابعالی‬ ‫موافقت می ش��ود و برایت��ان از خداوند متعال عاقبت‬ ‫بخیری مسالت دارم‪.‬‬ ‫وزیر امور خارجه بالفاصله نامه اس��تیضاح را ضمیمه‬ ‫نامه خ��ود کرد تا رس��ما خیال بهارستان نش��ین ها را‬ ‫راحت کند‪ .‬علی الریجانی هم در جلسه روز چهاشنبه‬ ‫مجلس اعالم کرد با توجه به پس گرفته شدن تعدادی‬ ‫از امضاهای نمایندگان خواهان اس��تیضاح وزیر امور‬ ‫خارجه‪ ،‬این امر منتفی شده است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫بازداشت توسط قوه قضائیه‬ ‫عص��ر پنجش��نبه اما خب��ری متفاوت منتش��ر ش��د‪.‬‬ ‫بر اس��اس این خبر ملک زاده صبح پنجشنبه احضار و‬ ‫پس از تفهیم اتهام بازداش��ت شده بود‪ .‬این خبر البته‬ ‫از س��وی قوه قضائیه منتش��ر و این قوه وعده انتشار‬ ‫بیانی��ه ای در این مورد داد‪ .‬بر اس��اس اظهار نظر یکی‬ ‫از نمایندگان مجلس‪ ،‬اتهام ملک زاده «مس��ائل مالی و‬ ‫برخی موضوعات دیگر» بوده است‪.‬‬ ‫همزمان با دس��تگیری ملک زاده‪ ،‬علی اصغر پرهیزکار؛‬ ‫مدیرعامل منطقه ازاد اروند نیز بازداشت شد‪ .‬او قبل‬ ‫از این مس��ئول فروش اتومبیل احمدی نژاد در مناقصه‬ ‫بود‪.‬‬ ‫پرهی��زکار از همکاران اس��فندیار رحیم مش��ایی در‬ ‫رادیو تهران است‪ .‬وی با عزیمت مشایی به سازمان‬ ‫فرهنگی ‪ -‬هنری ش��هرداری تهران و سپس سازمان‬ ‫می��راث فرهنگ��ی و گردش��گری وی را مش��ایعت‬ ‫می کن��د‪ .‬پرهی��زکار در زمان ریاس��ت مش��ایی در‬ ‫س��ازمان میراث فرهنگی و گردش��گری مدیرعامل‬ ‫صندوق تازه تاس��یس حفظ و احی��ای اثار تاریخی‬ ‫می ش��ود و با انتصاب حمی��د بقایی به عنوان رئیس‬ ‫س��ازمان می��راث فرهنگی و گردش��گری‪ ،‬پس��ت‬ ‫مدیرعاملی کانون اتومبیلرانی و جهانگردی را از ان‬ ‫خود می کند‪ .‬وی از س��وی بقای��ی مدیرعامل منطقه‬ ‫ازاد اروند می ش��ود‪.‬‬ ‫همچنی��ن رئیس دادگس��تری اذربایجان ش��رقی از‬ ‫بازداش��ت مدیرعام��ل منطق��ه ازاد ارس خبر داد‪.‬‬ ‫ش��ریفی گفت‪« :‬علیرض��ا مقیم��ی مدیرعامل منطقه‬ ‫ازاد ارس توس��ط مجتمع قضای��ی کارمندان دولت‬ ‫بازداش��تش��د‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬اتهام مقیمی مالی بوده است‪ ».‬از سویی‬ ‫دیگر و در حالی که برخی س��ایت ها از بازداش��ت‬ ‫افش��ین روغنی‪ ،‬معاون وزیر صنای��ع و معادن خبر‬ ‫داده بودند‪ ،‬روابط عموم��ی وزارت صنایع و معادن‬ ‫ای��ن ادعا را تکذیب و اعالم کرد که او در محل کار‬ ‫خود حاضر می ش��ود‪.‬‬ ‫گفته های مقیمی ‬ ‫در این میان‪ ،‬انتشار خبر اعترافات مقیمی‪ ،‬مدیر مناطق‬ ‫ازاد ارس در رس��انه ها که چندی پیش بازداشت شده‬ ‫ب��ود‪ ،‬مهم ترین خبر بود برخی رس��انه ها نوش��تند که‬ ‫مقیمی در اعترافات خود ماجرای پیدا ش��دن کیفی در‬ ‫ماشین ش��اه مخلوع را تنها خبرس��ازی برای انحراف‬ ‫‪16‬‬ ‫اف��کار عموم��ی از اظه��ارات جنجال��ی ان روزهای‬ ‫حمید بقایی درباره ترکیه و طراحی از سوی او عنوان‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫حمید بقایی‪ ،‬رئیس س��ابق س��ازمان میراث فرهنگی‬ ‫و گردش��گری و نماینده وی��ژه رئیس جمهور در امور‬ ‫اس��یا‪ ،‬سوم ش��هریور ‪ 89‬در نشستی تخصصی تحت‬ ‫عن��وان «ای��ران؛ پ��ل پی��روزی» که با هدف بررس��ی‬ ‫خس��ارات جنگ جهان��ی دوم در ایران برگزار ش��د‪،‬‬ ‫مطالب��ی بیان کرد ک��ه باعث تن��ش در روابط ایران و‬ ‫ترکیه شد‪.‬‬ ‫بقایی که به همراه اس��فندیار رحیم مش��ایی موضوع‬ ‫پرداخ��ت غرام��ت جن��گ جهان��ی دوم را ب��ه ایران‬ ‫مط��رح کرده ان��د‪ ،‬در س��خنرانی خ��ود ب��رای اثبات‬ ‫س��خنانش در مورد حقانیت ایران در بحث پرداخت‬ ‫غرام��ت ب��ه موض��وع پر تن��ش نسل کش��ی ارامنه از‬ ‫س��وی امپراتوری عثمانی اش��اره کرد و گفت‪«:‬دولت‬ ‫امپراتوری عثمانی ‪100‬س��ال قبل گروهی از ارامنه را‬ ‫نسل کشی کرد‪».‬‬ ‫این اظهارات باعث شد مقامات ترک واکنش تندی به‬ ‫این مساله نش��ان دهند‪ .‬داوود اغلو‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫ترکی��ه در تماس تلفنی با منوچهر متکی‪ ،‬وزیر س��ابق‬ ‫ام��ور خارجه‪ ،‬مراتب اعتراض دول��ت ترکیه را اعالم‬ ‫کرد و سفیر ترکیه در تهران نیز از وزارت امور خارجه‬ ‫در این باره توضیح خواست‪.‬‬ ‫این اظهارات از س��وی نماینده ویژه رئیس جمهور در‬ ‫اسیا با توافق و خویش��تنداری دو طرف به مناقشه ای‬ ‫بزرگ تبدیل نش��د ولی بازتاب بسیاری در میان افکار‬ ‫عمومی داخل و خارج کش��ور داش��ت‪ ،‬ام��ا این پایان‬ ‫ماجرا نبود‪.‬‬ ‫سایت مشرق می نویسد؛ ناگهان تصمیمی جدید گرفته‬ ‫می شود‪ .‬براساس انچه این سایت نوشته است‪ ،‬حمید‬ ‫بقایی با برخی از مس��ئوالن و اطرافیان خود جلسه ای‬ ‫تشکیل داده و راهکارهای برون رفت از این بحران را‬ ‫بررسی می کند‪ .‬خانمی که در سازمان میراث فرهنگی‬ ‫دارای س��مت است‪ ،‬در ان جلسه پیشنهاد می دهد که‬ ‫برای خ��روج از این ماجرا اقدام ب��ه ایجاد یک بمب‬ ‫خبری کنند و این پیش��نهاد م��ورد پذیرش بقایی قرار‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫پیدا شدن یک کیف؛ خبر یا بمب خبری؟‬ ‫این سایت ادامه می دهد؛ در روز ‪ 16‬شهریور ماه سال ‪89‬‬ ‫علیرضا مقیمی‪ ،‬رئیس وقت کاخ موزه نیاوران از افراد‬ ‫نزدیک به بقایی‪ ،‬از کشف کیفی حامل اسناد محرمانه‬ ‫در صندوق عقب خودروی اختصاصی ش��اه مخلوع‬ ‫خبر داد‪.‬‬ ‫ماج��را از انج��ا اغاز ش��د ک��ه مجموعه نی��اوران به‬ ‫مناسبت عید سعید فطر به فکر برپایی نمایشگاهی از‬ ‫خودروهای دربار افتاد و به سراغ انباری که خودروی‬ ‫«رولز رویس» ش��خصی شاه مخلوع در ان بود‪ ،‬رفت‪.‬‬ ‫داخل صندوق عقب این خودرو که حدود ‪ 32‬س��ال‬ ‫باز نش��ده بود‪ ،‬یک کیف چرمی متعلق به محمدرضا‬ ‫پهلوی پیدا شد‪.‬‬ ‫انتش��ار این خبر در ابتدا باعث شگفتی صاحب نظران‬ ‫در زمینه میراث فرهنگی ش��د ولی با دعوت مقیمی از‬ ‫خبرنگاران برای بازدید از اس��ناد کشف شده‪ ،‬صحت‬ ‫انها مشخص شد‪.‬‬ ‫ب��ه گفت��ه مقیم��ی ای��ن اس��ناد ک��ه در ی��ک کیف‬ ‫چرمی قهوه ای کش��ف ش��ده ب��ود‪ ،‬متعل��ق به جنگ‬ ‫جهان��ی دوم و مدارک وزارت امور خارجه بود‪ .‬مدیر‬ ‫وق��ت کاخ موزه نیاوران مدعی بود که این اس��ناد ‪32‬‬ ‫س��ال دس��ت نخورده باقی مانده و بعد از گندزدایی‪،‬‬ ‫بخش مرب��وط به جن��گ دوم جهان��ی دوم به کمیته‬ ‫غرامت جنگ جهانی دوم ریاس��ت جمهوری تحویل‬ ‫داده می شود‪.‬‬ ‫با انتش��ار و مانور تبلیغاتی روی این ماجرا تا حدودی‬ ‫ی نس��بت به اظهارت بقایی درباره‬ ‫فش��ار افکار عموم ‬ ‫مناقش��ه ترکی��ه و ارامنه کاس��ته و در می��ان هیاهوی‬ ‫رسانه ای کمرنگ شد‪.‬‬ ‫در انتظار نوضیح‬ ‫ی که بعدها به س��مت مدیر مناط��ق ازاد ارس‬ ‫مقیم�� ‬ ‫منصوب ش��د هفته گذشته بازداش��ت شد و در اولین‬ ‫اعترافات خود از پش��ت پرده ماجرای پیدا شدن اسناد‬ ‫شاه مخلوع پرده برداشت‪.‬‬ ‫سایت مش��رق در این باره می نویسد‪« :‬او با بیان اینکه‬ ‫این ماجرا طراحی بقایی‪ ،‬رئیس وقت س��ازمان میراث‬ ‫فرهنگی و گردش��گری ب��وده اعتراف ک��رده که این‬ ‫موضوع برای انحراف افکار عمومی از اظهار نظر بقایی‬ ‫درباره ترکیه و ارامنه طراحی شده است‪».‬‬ ‫البت��ه تاکنون حمی��د بقایی در مقابل انتش��ار این خبر‬ ‫سخنی نگفت ه است‪ .‬به هر حال باید منتظر توضیحات‬ ‫او بود‪.‬‬ ‫جزئیات جدید از بازداشت ها‬ ‫پ��س از این بازداش��ت ها‪ ،‬احد خی��ری‪ ،‬رئیس هیا ‬ ‫ت‬ ‫تحقیق و تفح��ص از مناط��ق ازاد‪ ،‬جزئی��ات جدیدی‬ ‫از بازداش��ت روس��ای مناط��ق ازاد ارس و ارون��د‬ ‫ارائه کرد‪.‬‬ ‫نماینده بستان اباد با اش��اره به اتمام زمان قانونی تهیه‬ ‫گزارش تحقیق و تفحص گفت‪« :‬اگرچه زمان قانونی‬ ‫تحقیق و تفحص از مناطق ازاد پایان یافته اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫ هیات تحقیق و تفحص در حال جمع بندی تحقیقات‬ ‫و بررسی هاست‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬ما ت��ا پایان خرداد ماه س��ال جاری زمان‬ ‫داش��تیم تا گ��زارش نهای��ی تحقیق و تفح��ص را به‬ ‫مجل��س ارائه دهی��م‪ ،‬اما خرداد به پایان رس��یده و ما‬ ‫هنوز ب��رای جمع بندی گزارش نیازمن��د دو ماه زمان‬ ‫هستیم‪».‬‬ ‫ت تحقی��ق و تفح��ص از مناط��ق ازاد‬ ‫رئی��س هی��ا ‬ ‫تصریح ک��رد‪« :‬تمدید دو ماهه تحقی��ق و تفحص از‬ ‫مناطق ازاد را اخی��را از علی الریجانی رئیس مجلس‬ ‫درخواس��ت کرده ای��م و همکاران مش��غول پیگیری‬ ‫موضوع هستند‪».‬‬ ‫خی��ری با اش��اره به خبر بازداش��ت علیرضا مقیمی و‬ ‫علی اصغ��ر پرهیزکار‪ ،‬مدیران عام��ل مناطق ازاد ارس‬ ‫و ارون��د‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬دس��تگیری این مدیران ارش��د‬ ‫مناط��ق ازاد مربوط به مواردی اس��ت که قبال مطرح‬ ‫بود؛ بازداش��ت انها مربوط به مواردی درباره سازمان‬ ‫می��راث فرهنگی بود‪ ».‬وی خاطرنش��ان کرد‪« :‬مقیمی ‬ ‫رئیس منطقه ازاد ارس را ظاهرا یک هفته قبل دستگیر‬ ‫کرده اند و این بازداش��ت مربوط به مس��ائل پیرامونی‬ ‫سازمان میراث فرهنگی می شود‪ ،‬البته این اخبار مربوط‬ ‫به شنیده های بنده است‪».‬‬ ‫ت تحقی��ق و تفح��ص از مناط��ق ازاد‬ ‫رئی��س هی��ا ‬ ‫اظه��ار داش��ت‪« :‬گ��زارش نهای��ی هی��ات تحقیق و‬ ‫تفح��ص از مناطق ازاد تا دو م��اه اینده نهایی خواهد‬ ‫ش��د و تخلف��ات احتمال��ی روس��ای مناط��ق ازادی‬ ‫که بازداش��ت ش��ده اند ه��م در گ��زارش نهایی ذکر‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫با احتس��اب دس��تگیری های اخیر‪ ،‬تاکن��ون بیش از‬ ‫‪ ۲۵‬نفر از مقامات دولتی دستگیر شده اند‪ .‬رئیس جمهور‬ ‫در اخری��ن کنفرانس خبری خود در مورد نفوذ افراد‬ ‫نامناس��ب در دفتر رئیس جمهوری‪ ،‬با اش��اره به این‬ ‫دس��تگیری ها گفت‪« :‬انه��ا را که دس��تگیر کرده اند‪،‬‬ ‫دیگر بگذارن��د دولت کار خود را بکند‪ ».‬او همچنین‬ ‫موض��ع خود در م��ورد اتهامات و حم�لات ماه های‬ ‫اخی��ر علیه دولت را س��کوت اله��ام بخش وحدت‬ ‫اعالم کرد‪g .‬‬ ‫«دو‪ ،‬دو» های جنجالی‬ ‫در جریان بررس��ی اصالح دوب��اره قانون انتخابات نی��ز جهانبخش محبی نیا در‬ ‫مواجهه با فریادهای «دو‪ ،‬دو» نمایندگان نس��بت به س��خنان احمد توکلی گفت‪:‬‬ ‫ی کسانی که دو‪ ،‬دو می گویند ا ز تریبون اعالم شود‪».‬‬ ‫«اقا فرمودند اسام ‬ ‫ای��ن اتف��اق بار دیگر هنگام نطق فاطمه الی��ا رخ داد‪ .‬الیا در نطق خود فریادهای‬ ‫«دو ‪ ،‬دو» نمایندگان در جلس��ه رای اعتماد به س��جادی وزیر پیشنهادی ورزش و‬ ‫جوانان در اعتراض به اظه��ارات رئیس جمهور را رذیلت و ظلم بزرگ خواند و‬ ‫با انعکاس س��خنان رهبر معظم انقالب در جلسه خصوصی با نمایندگان در این‬ ‫رابطه‪ ،‬اعتراض نمایندگان را برانگیخت‪ .‬نمایندگان با فریاد «دو‪ ،‬دو» اعتراض خود‬ ‫را بیان کردند‪ .‬ش��هاب الدین صدر‪ ،‬نایب رئیس دوم مجلس که ریاست جلسه را‬ ‫بعد از باهنر برعهده داش��ت‪ ،‬هنگام سخنرانی الیا با اعتراض به وی گفت‪« :‬مقام‬ ‫معظم رهبری فرمودند مصلحت نبوده به ملت انعکاس داده شود‪ ،‬بنابراین چند نفر‬ ‫از هیات رئیسه و نمایندگان تاثیرگذار مجلس را برای اعالم تذکر دعوت کردند‪».‬‬ ‫در ادامه جلسه‪ ،‬احمد توکلی‪ ،‬نماینده تهران در تذکری نسبت به رفتار نمایندگان‬ ‫هنگام نطق الیا گفت‪« :‬روح فرمایشات مقام معظم رهبری این بود که وقتی کسی‬ ‫در مجلس در حال صحبت کردن اس��ت‪ ،‬نباید نطق وی را کس��ی غیر از رئیس‬ ‫مجلس قطع کرده یا به وی اعتراض کند‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬هیچ کس حق نداش��ت به نط��ق خانم الیا غیر از رئیس مجلس‬ ‫اعت��راض کن��د‪ ،‬گرچه ب��ه نظر من اظهارات ایش��ان اش��تباه بود‪ ،‬ام��ا طبق نظر‬ ‫مقام معظم رهبری فضای ازادی بیان باید در مجلس حفظ شود و بنابراین نطق انتخابی‬ ‫خانم الیا باید قرائت می شد‪g ».‬‬ ‫نماین��دگان مجلس چهارش��نبه پیش با تش��کیل دو‬ ‫وزارتخانه «تع��اون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی» و «صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجارت» با ادغام ‪ ۵‬وزارتخانه موافقت کردند‪.‬‬ ‫نماین��دگان در بررس��ی جزئیات الیح��ه دو فوریتی‬ ‫وظای��ف و اختیارات دو وزارتخان��ه «تعاون‪ ،‬کار و‬ ‫رف��اه اجتماعی» و «صنعت‪ ،‬مع��دن و تجارت» ماده‬ ‫واحده ای��ن الیحه را ب��ا ‪ ۱۴۱‬رای موافق‪ ۳۸ ،‬رای‬ ‫مخال��ف و ‪ ۸‬رای ممتن��ع از مجم��وع ‪ ۱۹۶‬نماینده‬ ‫حاضر در صحن تصویب کردند‪.‬‬ ‫براس��اس این مصوبه مجلس‪ ،‬به موج��ب این قانون‬ ‫از ادغ��ام س��ه وزارتخان��ه «تع��اون‪ ،‬کار و رف��اه و‬ ‫تامین اجتماع��ی» و دو وزارتخان��ه «صنای��ع و معادن‬ ‫و بازرگان��ی» به ترتیب دو وزارتخانه «تع��اون‪ ،‬کار و‬ ‫رفاه اجتماعی» و «صنعت‪ ،‬معدن و تجارت» تش��کیل‬ ‫می شود‪ .‬همچنین تمامی وظایف و اختیاراتی که طبق‬ ‫قوانی��ن بر عهده وزارتخانه های یاد ش��ده بوده‪ ،‬به دو‬ ‫وزارتخانه جدید منتقل می ش��ود‪ .‬به موجب تبصره ‪۱‬‬ ‫ای��ن ماده واحده مصوب‪ ،‬تمام��ی امکانات‪ ،‬تعهدات‪،‬‬ ‫اعتبارات‪ ،‬نیروی انس��انی و اموال منقول و غیرمنقول‬ ‫در وزارتخانه ه��ای رفاه و تامین اجتماعی و کار و امور‬ ‫اجتماعی و تعاون به وزارت کار‪ ،‬تعاون و رفاه اجتماعی‬ ‫و نی��ز در وزارتخانه های صنای��ع و معادن و بازرگانی‬ ‫ب��ه وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت منتقل می ش��ود‪.‬‬ ‫همچنین براس��اس تبصره ‪ ۲‬این الیحه‪ ،‬تنقیح قوانین‬ ‫مربوط به وظایف و اختیارات وزارتخانه های یاد شده‪،‬‬ ‫با توجه به قوانین برنامه پنج ساله پنجم توسعه و اجرای‬ ‫سیاس��ت های کلی اصل ‪ ۴۴‬قانون اساسی و مدیریت‬ ‫خدمات کش��وری در کارگروهی متشکل از معاونان‬ ‫برنامه ری��زی و نظارت راهبردی‪ ،‬توس��عه مدیریت و‬ ‫سرمایه انسانی‪ ،‬حقوقی‪ ،‬امور مجلس رئیس جمهور و‬ ‫حس��ب مورد وزیر مربوطه ظرف شش ماه تهیه و پس‬ ‫از تصویب هیات وزیران به مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫ تقدیم می شود‪.‬‬ ‫نمایندگان به موجب تبصره ‪ ۳‬این ماده واحده مصوب‬ ‫ی قوانین به جای وزارتخانه های‬ ‫نیز مقرر کردند در تمام ‬ ‫ادغام��ی فوق الذک��ر و وزیران انها ب�� ه ترتیب وزارت‬ ‫تع��اون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی و وزارت صنعت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجارت و وزیران انها جایگزین می ش��ود‪ .‬دولت در‬ ‫الیحه خود ابتدا خواستار ادغام دو وزارتخانه کار و رفاه‬ ‫و تامین اجتماعی در وزارتخانه کار و رفاه اجتماعی و‬ ‫دو وزارتخانه صنایع و معادن و بازرگانی در وزارتخانه‬ ‫صنعت و تجارت ش��ده بود‪ .‬در زمان بررسی جزئیات‬ ‫الیحه دو فوریتی وظایف و اختیارات دو وزارتخانه کار‬ ‫و رف��اه اجتماعی و صنعت و تجارت‪ ،‬مهرداد الهوتی‬ ‫نماینده لنگرود خواستار ادغام سه وزارتخانه کار‪ ،‬تعاون‬ ‫و رفاه و تامین اجتماعی با هم ش��د که این پیش��نهاد‬ ‫با موافقت مجلس و دولت تصویب ش��د و وزارتخانه‬ ‫جدید تشکیل شد‪.‬‬ ‫همچنین در ادامه بررس��ی جزئیات الیحه دو فوریتی‬ ‫ادغام وزارتخانه ها سید حسین هاشمی‪ ،‬نماینده میانه‬ ‫خواستار اضافه ش��دن کلمه «معدن» به نام وزارتخانه‬ ‫صنعت و تجارت ش��د که این پیشنهاد نیز با موافقت‬ ‫ن ترتی��ب از ادغام دو‬ ‫نمایندگان روبه رو ش��د و به ای ‬ ‫وزارتخان��ه صنای��ع و معادن و بازرگان��ی‪ ،‬وزارتخانه‬ ‫«صنعت‪ ،‬معدن و تجارت» تشکیل شد‪.‬‬ ‫در واکنش به این مصوبه‪ ،‬رئیس جمهور در حاش��یه‬ ‫هیات دولت تش��کیل وزارتخان��ه «صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تج��ارت»‪« ،‬تعاون‪ ،‬کار و رف��اه اجتماعی» و «راه و‬ ‫شهرس��ازی» را خ��وب ارزیاب��ی ک��رد و گفت که‬ ‫گام های دیگری داریم که باید با همکاری بین دولت‬ ‫و مجلس برداشته ش��ود و نظر ما این است که باید‬ ‫این همدلی و همکاری باش��د‪ .‬احمدی نژاد تصریح‬ ‫کرد‪« :‬بحث های دولت همیشه تخصصی بوده و در‬ ‫پیگیری اداره کش��ور غیر از نظرات کارشناسی هیچ‬ ‫موض��وع دیگری را دخال��ت نمی دهیم و هر جا که‬ ‫بحث ها تخصصی باش��د‪ ،‬تفاهم و همدلی هم ایجاد‬ ‫می شود که امیدواریم همیشه این فضا باشد تا بتوانیم‬ ‫عرصه خدمت به مردم را توس��عه دهیم و در کشور‬ ‫عزیزمان شاهد پیشرفت های روز افزون باشیم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫تشکیل دو وزارتخانه جدید از ادغام ‪ 5‬وزارتخانه‬ ‫خبرنامه‬ ‫همه چیز از جلس��ه رای اعتماد به س��جادی اغاز شد‪ .‬انجا که نمایندگان مجلس‬ ‫هنگامی ک��ه احمدی نژاد به بیان ویژگی های س��جادی پرداخت‪ ،‬با فریاد «دو‪ ،‬دو»‬ ‫مخالفت خود را با سخنان وی اعالم کردند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد اما در واکنش به این رفتار نمایندگان در حالی که لبخند بر لب داشت‬ ‫از انها خواست تا به سجادی رای اعتماد دهند اما در این لحظه نمایندگان فریاد‬ ‫«دو‪ ،‬دو» به معنای مخالفت با س��جادی س��ر دادند‪ .‬رئیس جمه��ور در حالی که‬ ‫می خندید به نمایندگان گفت‪« :‬من هم به دوی شما دو می گویم‪».‬‬ ‫چن��د روز بعد‪ ،‬حمید رس��ایی‪ ،‬نماینده ته��ران در تذکری ائین نام��ه ای‪ ،‬از عدم‬ ‫پاسخگویی رئیس مجلس به شکایت او و برخی دیگر از نمایندگان به کمیسیون‬ ‫اصل ‪ 90‬گالیه کرد که س��خنانش «دو‪ ،‬دو» برخی از نمایندگان به نشانه مخالفت‬ ‫را برانگیخ��ت‪ .‬رس��ایی نیز به انها گف��ت‪« :‬همین امروز به ش��ما تذکر دادند که‬ ‫«دو‪ ،‬دو» نکنید و این «دو‪ ،‬دو» ش��ما مانند «هو هو» است و رهبر معظم انقالب از‬ ‫این موضوع ناراحت هستند‪ ».‬اما علی الریجانی برای جلوگیری از اتفاق رخ داده‬ ‫در سخنرانی رئیس جمهور در مجلس‪ ،‬در جلسه رای اعتماد به علی نیکزاد‪ ،‬وزیر‬ ‫راه و شهرس��ازی‪ ،‬از نمایندگان خواس��ت اجازه دهند تا سخنان وی ایراد شود و‬ ‫سپس به مخالفت یا موافقت با وی بپردازند‪.‬‬ ‫رئیس مجلس پس از اتمام س��خنرانی علی نیک��زاد‪ ،‬از نمایندگان به دلیل نگفتن‬ ‫«دو‪ ،‬دو» حین سخنرانی نیکزاد تشکر کرد و گفت‪« :‬از اینکه اجازه دادید سخنان‬ ‫نیکزاد استماع شود و مانند جلسه قبل «دو‪ ،‬دو» نکردید‪ ،‬تشکر می کنم‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬مجل��س ج��ای ازادی بیان اس��ت و هرکس باید نظ��رات خود را‬ ‫مطرح کند اما ممکن اس��ت «دو‪ ،‬دو» کردن هنگام س��خنرانی افراد‪ ،‬به خصوص‬ ‫رئیس جمهوری‪ ،‬وزرا یا حتی نمایندگان‪ ،‬در بیرون از مجلس احس��اس شود که‬ ‫نس��بت به سخنرانی فرد اسائه ادب می شود‪».‬محمدرضا باهنر نیز به انتقاد از «دو‪،‬‬ ‫دو» کردن نمایندگان پرداخت و گفت که هنگام رای گیری‪« ،‬دو‪ ،‬دو» کردن ایرادی‬ ‫ندارد اما در هنگام نطق نمایندگان مجلس و دولت این کار را نکنید‪.‬‬ ‫وی در ابتدای س��خنان محمدرضا میرتاج الدینی‪ ،‬معاون پارلمانی دولت که برای‬ ‫تقدیم لوایح ادغام وزارتخانه های « کار و رفاه اجتماعی» و « صنعت و تجارت» به‬ ‫مجلس رفته بود‪ ،‬نیز تاکید کرد‪« :‬نمایندگان مراقب باشید که اگر عزیزی در میان‬ ‫س��خنان نماینده دولت «دو‪ ،‬دو» بگوید بنده مکلفم که نامش را ا ز تریبون اعالم‬ ‫کنم‪ .‬بنابراین مراعات کنید تا بعدا دلخوری به وجود نیاید‪ ».‬او در نشس��ت تیرماه‬ ‫جامعه مهندس��ین نیز‪« ،‬دو‪ ،‬دو» گفتن نمایندگان هنگام س��خنرانی احمدی نژاد را‬ ‫اتفاقی ناخوش��ایند عنوان کرد که در شان مجلس و دولت نبود و گفت ‪« :‬مدیران‬ ‫مجلس نیز در این قضیه مقصر بودند‪».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫سیاست‬ ‫اصولگرایی‬ ‫مرزهایدیگر‬ ‫نگاه‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫مرزهای اصولگرایی‬ ‫تحلیلی بر انتقادهای صفارهرندی به موتلفه و پاسخ بادامچیان‬ ‫مالقات اعضای مرکزی حزب موتلفه اس�لامی با‬ ‫هاش��می رفس��نجانی در حالی که ائتالف نیروهای‬ ‫اصولگ��را ب��ا رئیس جمهور در انتخاب��ات مجلس‬ ‫نهم با برخی موانع روبه رو اس��ت‪ ،‬واکنش هایی را‬ ‫در محافل سیاس��ی برانگیخته اس��ت‪ .‬به طوری که‬ ‫محمدحس��ین صفارهرن��دی از نیروهای اصولگرا‬ ‫بدون اش��اره به مالقات موتلفه با هاش��می‪ ،‬برخی‬ ‫اقدام��ات اخی��ر در جناح راس��ت را «تعریض به‬ ‫گفتم��ان اصولگرایی» دانس��ته و خطاب به انهایی‬ ‫ک��ه او را اصولگرای س��نتی خوانده ان��د‪ ،‬تصریح‬ ‫کرده اس��ت‪« :‬اگر انها هوس کرد ه اند این گفتمان‬ ‫را در مقاب��ل گفتم��ان نوی��ن اصولگرای��ی محک‬ ‫بزنند و از برخی س��نت ها دفاع کنند‪ ،‬ان س��نت ها‬ ‫با واقعه س��وم تیر به نوعی مدفون شد و به تاریخ‬ ‫پیوست‪».‬‬ ‫‪18‬‬ ‫پ��س از انتش��ار س��خنان حس��ین صفارهرندی که‬ ‫س��ابقه انتقادات فراوانی به هاشمی رفسنجانی دارد‬ ‫و در چهارسال اول دولت احمدی نژاد از نزدیکان‬ ‫رئیس جمهور قلمداد می ش��د‪ ،‬اس��داهلل بادامچیان‪،‬‬ ‫از اعضای ارش��د حزب موتلفه ط��ی موضع گیری‬ ‫تندی ضمن انکه از «توطئه ای کثیف» برای تقس��یم‬ ‫اصولگرایی به س��نتی و مدرن خب��ر داده‪ ،‬اینگونه‬ ‫ظ��ن به وجود امده در خصوص بازگش��ت برخی‬ ‫اصولگرایان به هاش��می را تقوی��ت کرده و اظهار‬ ‫داش��ته اس��ت‪« :‬هرگز این هدف از یادتان نرود که‬ ‫می خواهی��د هماهنگی انجام دهی��د‪ .‬در این قضیه‬ ‫تغیی��ر جهت س��ریع و به موقع الزم اس��ت و طبق‬ ‫ش��رایط کند یا تند نرویم‪ .‬همه تشکالت الهی باید‬ ‫از افراط گرایی‪ ،‬س��ازش و نرمش روی ارزش ها و‬ ‫س��تیز غیراخالقی پرهیز کنند و در شناخت فتنه ها‬ ‫و انحرافات به خوبی عمل کنند‪».‬‬ ‫گرایش ه��ای مختل��ف سیاس��ی در چارچ��وب‬ ‫جمه��وری اس�لامی اگرچ��ه در س��ال های پ��س‬ ‫از پی��روزی انق�لاب و خصوص��ا پ��س از وقایع‬ ‫خ��رداد ‪ 1360‬بیش��تر از یکدیگ��ر متمایز ش��دند‪،‬‬ ‫ام��ا ریش��ه های ای��ن تمای��زات ب��ه دوران مبارزه‬ ‫بازمی گش��ت‪ .‬به عبارت دیگر بخش قابل توجهی از‬ ‫وجوه افت��راق میان جریانات سیاس��ی در روش ها‬ ‫و ارمان ها و همچنین لیدرهایی مش��خص می ش��د‬ ‫ک��ه هر ی��ک از انها انتخ��اب می کردن��د‪ .‬بنابراین‬ ‫پرواضح اس��ت که انچه ما به عنوان جناح راس��ت‬ ‫می شناس��یم و بس��یاری اعالم موجودیت رس��می‬ ‫ان را ب��ه انتخابات مجلس چهارم و پنجم نس��بت‬ ‫می دهن��د‪ ،‬یک جناح اس��ت که مترجم گرایش��ات‬ ‫خاص فرهنگ��ی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی بخش��ی از‬ ‫سیاست‬ ‫رفس��نجانی ک��ه ب��ه رویکرد ه��ای «تکنوکراتیک»‬ ‫در اقتصاد معروف ش��د و همچنین حضور دس��ته‬ ‫جمعی نیروهای تندرو جناح چپ از قبیل موسوی‬ ‫خوئینی ها و س��عید حجاریان در مرکز تازه تاسیس‬ ‫تحقیق��ات اس��تراتژیک ریاس��ت جمهوری‪ ،‬اولین‬ ‫اختالف��ات را میان فعاالن جریان راس��ت به وجود‬ ‫اورد تا با سابقه های راس��تگرا در مجلس در برابر‬ ‫رئیس جمه��ور موضعگیری کنند و جوانتر های انان‬ ‫در حمایت از هاش��می به پاخیزند‪.‬‬ ‫در اینج��ا برای اولی��ن بار ادبیات جاری سیاس��ی‬ ‫در ای��ران خود را با مفاهیمی مانند راس��ت س��نتی‬ ‫و راس��ت م��درن مواجه دید‪ .‬به ط��وری که فعاالن‬ ‫سیاس��ی جن��اح راس��ت ب��رای ش��ناختن یکدیگر‬ ‫ناگزیر از اس��تعمال پس��وند برای گرایش سیاس��ی‬ ‫خ��ود بودن��د‪ .‬در همی��ن اثن��ا ب��ود ک��ه هفته نامه‬ ‫عصر ما‪ ،‬ارگان س��ازمان مجاهدین انقالب اسالمی‬ ‫در حالی که خود را در جریان چپ تعریف می کرد‪،‬‬ ‫جامعه روحانیت مبارز و حزب موتلفه اس�لامی را‬ ‫راس��ت س��نتی و تکنوکرات های دولت هاشمی را‬ ‫ک��ه در مقابل برخی مواض��ع هم جناحی های خود‪،‬‬ ‫به طرفداری از رئیس جمهور ایس��تادگی می کردند‪،‬‬ ‫راس��ت مدرن می خواند‪.‬‬ ‫مدرن یا س��نتی بودن در جناح راست در انتخابات‬ ‫مجل��س پنجم خود را به خوبی نش��ان داد‪ .‬در این‬ ‫انتخابات که ش��کاف ها در جناح راس��ت با معیار‬ ‫حمایت از هاشمی رفس��نجانی تا حد قابل توجهی‬ ‫گس��ترده ش��ده بود‪ ،‬حزب تازه تاسیس کارگزاران‬ ‫س��ازندگی که متشکل از حامیان هاشمی بود‪ ،‬مجزا‬ ‫از دیگ��ر گروه های جناح راس��ت‪ ،‬وارد انتخابات‬ ‫ش��د‪ .‬خاصه از ان رو که حضور چپی ها به واسطه‬ ‫عدم ارائه لیست از س��وی مجمع روحانیون مبارز‬ ‫ک��ه در اعتراض ب��ه رد صالحیت ها صورت گرفته‬ ‫ب��ود‪ ،‬حض��ور چش��مگیری نمی توانس��ت باش��د‪،‬‬ ‫بنابراین رقاب��ت اصلی میان گروه های درون جناح‬ ‫راس��ت ش��کل گرفت‪ .‬در درون ای��ن مجلس نیز‬ ‫مخصوص��ا تا قبل از روی کار امدن دولت خاتمی‬ ‫ و نزدیک شدن گروه های مختلف در جریان راست‪،‬‬ ‫اگر چ��ه ناطق ن��وری با گرای��ش س��نتی همچنان‬ ‫ریاس��ت مجلس را ب��ر عهده داش��ت‪ ،‬اما حضور‬ ‫پررنگ حس��ن روحان��ی از چهره ه��ای نزدیک به‬ ‫ هاشمی‪ ،‬به عنوان نایب رئیس و همچنین مناقشاتی‬ ‫که گاه و بیگاه به عرصه رس��انه ها کش��یده می شد‪،‬‬ ‫تا حد زیادی نش��انگر ش��کاف عمیق��ی بود که در‬ ‫جریان راس��ت ایجاد ش��ده بود‪.‬‬ ‫در دوران اصالحات و با قدرت گرفتن سید محمد‬ ‫خاتم��ی‪ ،‬باقی مان��دن برخی چهره های ش��اخص‬ ‫کارگ��زاران س��ازندگی در دولت و نزدیک ش��دن‬ ‫نمایندگان انها در مجلس پنجم به معدود چپی های‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫جامعه ایران به سیاس��ت اس��ت‪.‬‬ ‫جریان��ی که یک وجه بارز ان وابس��تگی فکری و‬ ‫تئوریک به روحانیت و علمای اس�لام محس��وب‬ ‫می ش��ود‪ .‬خصیص��ه ای ک��ه هم��واره م��ورد تاکید‬ ‫س��ران جناح راس��ت بوده و بیش از ه��ر چیز در‬ ‫چارچ��وب جامعتی��ن (جامعه روحانی��ت مبارز و‬ ‫جامعه محققین و مدرسین حوزه علمیه قم) اعمال‬ ‫شده اس��ت‪ .‬به طوری که معموال در برهه های مهم‬ ‫تاریخ��ی جهت گیری ها و مداخالت جامعتین برای‬ ‫جریان راس��ت نقش هدایتگر را ایفا کرده اس��ت‪.‬‬ ‫اما به نظر می رس��د ان هنگام��ه ای را که در تاریخ‬ ‫جمهوری اس�لامی می ت��وان واقع��ا از دو جریان‬ ‫عم��ده سیاس��ی ک��ه مش��خصا از هم قاب��ل تمایز‬ ‫باشند صحبت کرد‪ ،‬س��ال ‪ 1366‬و انشعاب مجمع‬ ‫روحانی��ون مب��ارز از جامعه روحانیت اس��ت‪ .‬این‬ ‫اتف��اق فض��ای به وج��ود امده در صحنه سیاس��ی‬ ‫کشور‪ ،‬متاثر از انحالل سازمان مجاهدین را تکمیل‬ ‫کرد‪ ،‬تا از این به بعد مجم��ع روحانیون نمایندگی‬ ‫گرایش ه��ای چپ گرایان��ه و جامع��ه روحانی��ت‪،‬‬ ‫ریاس��ت جناح راس��ت را برعهده داش��ته باش��د‪.‬‬ ‫اما پیش از این و حتی قبل از تش��کیل اولیه جامعه‬ ‫روحانیت‪ ،‬جریان راس��ت مذهبی در جامعه ایران‬ ‫پی��ش از انقالب‪ ،‬خ��ود را با «هیات ه��ای موتلفه‬ ‫اس�لامی» که امروز با نام «حزب موتلفه اس�لامی»‬ ‫شناخته می ش��ود‪ ،‬به همه معرفی کرده بود‪ .‬فعاالن‬ ‫سیاس��ی ایران حزب موتلفه اس�لامی را از س��ال‬ ‫‪ 1342‬و قی��ام پانزده خرداد می شناس��ند؛ حزبی که‬ ‫در دوران بازداشت های گس��ترده پیش از انقالب‪،‬‬ ‫فعالی��ت خود را مس��تمرا تا کنون ادامه داده اس��ت‬ ‫و چهره های ش��اخصی چون ش��هیدان س��یدمحمد‬ ‫حس��ینی بهش��تی و مرتض��ی مطه��ری (نمایندگان‬ ‫امام)‪ ،‬رجایی‪ ،‬باهن��ر‪ ،‬عراقی‪ ،‬بهادران‪ ،‬الجوردی‪،‬‬ ‫اندرزگو‪ ،‬بخارای��ی‪ ،‬امانی‪ ،‬صفارهرندی‪ ،‬نیک نژاد‪،‬‬ ‫اس�لامی‪ ،‬احمد ش��هاب‪ ،‬درخش��ان و‪ ...‬با ان در‬ ‫ارتباط مس��تقیم بوده اند‪.‬‬ ‫بس��یاری دور س��وم مجل��س ش��ورای اس�لامی‬ ‫را اغ��از تول��د دوالیس��م سیاس��ی در حاکمی��ت‬ ‫جمهوری اس�لامی قلمداد می کنن��د‪ .‬در این دوره‬ ‫مجم��ع روحانی��ون و دیگر نیروه��ای چپ موفق‬ ‫ش��دند ت��ا ب��ا ت��وان قابل مالحظ��ه ای در عرص��ه‬ ‫انتخاب��ات ظاهر ش��وند‪ ،‬به طوری که در دو س��ال‬ ‫دوم این مجلس‪ ،‬مهدی کروبی توانست به ریاست‬ ‫مجلس دس��ت یابد‪ .‬به تبع فض��ای به وجود امده‬ ‫نیروه��ای معروف به راس��ت در مجلس س��وم در‬ ‫اقلیت قرار داشتند‪ .‬این شرایط باعث شد تا فعاالن‬ ‫منتسب به راست‪ ،‬لزوم ایجاد انسجام در این طیف‬ ‫سیاس��ی را بیش از هر زمان دیگری احساس کنند‬ ‫تا فعالیت ها و تالش هایش��ان به دستیابی به اکثریت‬ ‫در مجلس چهارم و ریاس��ت علی اکبر ناطق نوری‬ ‫منجرش��ود‪.‬‬ ‫مجل��س چه��ارم اگرچه ب��ا رد صالحی��ت ‪ 41‬نفر‬ ‫از نیروه��ای چپ تندرو همراه بود‪ ،‬اما نش��ان داد‬ ‫جناح راس��ت سیاسی در ایران‪ ،‬جناحی با پایگاهی‬ ‫مس��تحکم است‪ .‬راس��ت گرایان نش��ان دادند توان‬ ‫ان را دارن��د تا مردم را با ایده ها و وابس��تگی های‬ ‫اجتماعی خود به پای صندوق های رای بکش��انند‪.‬‬ ‫قدرت گی��ری جن��اح راس��ت در مجل��س چهارم‪،‬‬ ‫ی��ک اتفاق مهم دیگر را نیز باعث ش��د و ان بروز‬ ‫برخی اختالفات درون جناحی میان راس��تی ها بود‪.‬‬ ‫براین اس��اس اگرچه دولت هاش��می رفس��نجانی‬ ‫ب��ا نظ��ر مجل��س مبنی ب��ر اعم��ال سیاس��ت های‬ ‫خصوصی سازی موافق بود و بسیاری از چهره های‬ ‫ش��اخص راست در دولت دارای پست های کلیدی‬ ‫بودند‪ ،‬اما برخی سیاس��ت های اقتصادی هاش��می‬ ‫برخی سیاست های‬ ‫اقتصادیهاشمی رفسنجانی‬ ‫که به رویکرد های‬ ‫«تکنوکراتیک» در اقتصاد‬ ‫معروف شد و همچنین‬ ‫حضور دسته جمعی‬ ‫نیروهای تندرو جناح چپ‬ ‫در مرکز تازه تاسیس‬ ‫تحقیقاتاستراتژیک‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬اولین‬ ‫اختالفات را میان فعاالن‬ ‫جریان راست به وجود اورد‬ ‫راه یافته به ای��ن مجلس‪ ،‬مقدماتی را فراهم کرد تا‬ ‫راس��ت مدرن بیش از انکه نس��بت به پدران سنتی‬ ‫خود احساس وابستگی کند‪ ،‬به سمت نقطه مقابل‪،‬‬ ‫یعن��ی چپی های ت��ازه به ق��درت رس��یده متمایل‬ ‫ش��ود‪ .‬این اتفاق عجیب یعنی‪ ،‬حامیان هاش��می که‬ ‫تا دیروز بر س��ر سیاس��ت ها و برنامه های اجرایی‬ ‫با طیف راس��ت دچار اخت�لاف بودند و حتی اگر‬ ‫س��نتی ها قب��ول می کردن��د‪ ،‬نمایندگان خ��ود را با‬ ‫لیست راستی ها به مجلس پنجم می فرستادند‪ ،‬حاال‬ ‫در جایگاهی قرار گرفته اند که بیشتر با پسوند اسم‬ ‫خود (مدرن) ش��ناخته می ش��وند و پیش��ینه راستی‬ ‫خود را به فراموش��ی س��پرده اند‪.‬‬ ‫در واقع اینجا نقطه افتراق هاش��می رفس��نجانی و‬ ‫جناح راست در ایران به حس��اب می اید؛ نقطه ای‬ ‫که باعث ش��د تا فعاالن جناح راست هر چقدر هم‬ ‫که خود را به جامعه روحانیت مبارز وابسته بدانند‬ ‫و ب��ه هر میزان ک��ه تا قبل از ای��ن روابط نزدیکی‬ ‫با رئیس جمهور دوران س��ازندگی داشته اند‪ ،‬اما از‬ ‫ای��ن پس راه خود را از ای��ن عضو بلند پایه جامعه‬ ‫روحانیت مبارز جدا تلقی کنند‪ .‬این ش��رایط حتی‬ ‫در دوران افراط گرای��ی چپی ها ک��ه منجر به برخی‬ ‫تندروی ه��ا علیه هاشمی رفس��نجانی ش��ده بود نیز‬ ‫فرام��وش نش��د و رفتار جناح راس��ت با هاش��می‬ ‫همواره به عنوان رفتاری محتاطانه ادامه پیدا ک��رد‪.‬‬ ‫انه��ا حت��ی در انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری نهم‬ ‫نیز ترجیح دادند نامزدهای خود را برای این پس��ت‬ ‫به م��ردم معرفی کنند و هرچن��د برخی مالحظات‬ ‫را در قب��ال هاش��می رعای��ت کنند اما ب��ه رقابت‬ ‫با وی پش��ت نکنند؛ ش��رایطی که با کش��یده شدن‬ ‫انتخابات به دور دوم بس��یار مشخص تر شد‪ .‬زمانه‬ ‫اما عوض ش��ده بود که راست گرایی جای خود را‬ ‫ب��ا اصولگرایی عوض کرده ب��ود‪ .‬این بار اختالف‬ ‫راس��ت گرایان با هاشمی در انتخابات مجلس پنجم‬ ‫ج��ای خود را با رویک��رد جدیدی عوض کرد؛ در‬ ‫این رویکرد اصول گرایان جوان به منتقد هاش��می‬ ‫تبدیل ش��دند اما س��نتی ها تیغ نقد به سوی هاشمی‬ ‫نکشیدند‪.‬‬ ‫در این میان اگرچه برخی چهره های سنتی راست‪،‬‬ ‫همچن��ان ترجی��ح می دادند تا رفت��ار معتدل را در‬ ‫براب��ر هاش��می رفس��نجانی به نمای��ش بگذارند و‬ ‫هرچند احزابی مانند موتلفه و چهره های ش��اخصی‬ ‫مانن��د ناطق نوری حاضر نش��دند حت��ی به قیمت‬ ‫رئیس جمهور نش��دن هاش��می از نامزد راستگرای‬ ‫مقاب��ل وی‪ ،‬تمام و کم��ال حمایت کنند‪ ،‬اما فضای‬ ‫ب��ه وجود ام��ده برای بازگش��ت چپ به س��مت‬ ‫هاش��می کافی بود‪ .‬بازگش��تی که از ان س��و نیز با‬ ‫اس��تقبال همراه ش��د‪ .‬پایان جنجالی مجلس ششم‬ ‫اس��باب ان را فراه��م کرد ت��ا تحلی��ل طیف های‬ ‫سیاس��ی در ای��ران و جهت گیری ه��ای نهایی انها‬ ‫بی��ش از انکه در مجلس و ب��ا محوریت انتخابات‬ ‫نهاد قانون گذاری انجام ش��ود‪ ،‬با مطالعه انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری امکانپذیر باشد‪ .‬به همین خاطر‬ ‫اس��ت که ادام��ه روند ف��وق را به ج��ای انکه در‬ ‫انتخابات مجلس هشتم بررس��ی کنیم‪ ،‬ناگزیریم تا‬ ‫به ریاس��ت جمهوری دهم برگردی��م‪ .‬انتخاباتی که‬ ‫هرچند هاش��می رفسنجانی را به عنوان کاندیدا در‬ ‫خود نداش��ت اما حضور پررنگ او را می شد لمس‬ ‫ک��رد‪ .‬در ای��ن انتخابات با وجود محس��ن رضایی‬ ‫اما جناح راس��ت نامزد اصلی خود را احمدی نژاد‬ ‫یدانس��ت‪.‬‬ ‫م ‬ ‫انها ب��ا رئیس جمهوری مواجه بودند که با حمایت‬ ‫اصولگرایان به پاس��تور رسیده بود‪ .‬البته نه حمایت‬ ‫تمامی اصولگرایان که در دوراول انتخابات گروهی‬ ‫مانن��د جمعی��ت ایثارگران‪ ،‬محمد باق��ر قالیباف را‬ ‫‪19‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪20‬‬ ‫حمای��ت کردند و گروه های مع��روف به خط امام‬ ‫و رهب��ری‪ ،‬عل��ی الریجانی را نامزد خ��ود معرفی‬ ‫کردند‪ .‬این بار راس��ت م��درن نیروهای متمایل به‬ ‫چپ محسوب نمی شدند‪ ،‬بلکه نیروهایی بودند که‬ ‫در بسیاری از موارد نسبت به مواضع راست سنتی‬ ‫در گرایش های ارمانگرایانه نقد داش��تند‪ .‬نیروهایی‬ ‫ک��ه پای��گاه اقتص��ادی انها از درون دولت ش��کل‬ ‫نمی گرف��ت و در عوض ب��ا رویکردهای اقتصادی‬ ‫نیای راس��تگرای خ��ود اختالفات عمیق داش��تند‪.‬‬ ‫و نهایت��ا نیروهای��ی که ب��ا وجود انه��ا در صحنه‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬دال هایی مانند ارزش گرایی که تا قبل از‬ ‫ان برای طیف س��نتی راس��ت استفاده می شد دچار‬ ‫تحول مدلولی ش��د‪ .‬راس��ت س��نتی در مقابل نوع‬ ‫مدرن خود در دهه هشتاد‪ ،‬به میزان زیادی میانه رو‬ ‫به نظر می رس��ید؛ ب��ا این فرض ک��ه میانه روی را‬ ‫دیالوگ با احزاب سیاس��ی اصالح طلب و رواداری‬ ‫در مقابل انان تعریف کنیم‪.‬‬ ‫ام��ا حتی ای��ن ش��رایط نیز باعث نش��د ب��زرگان‬ ‫جناح راس��ت به این نتیجه برس��ند که بهتر اس��ت‬ ‫همچون چپی های پش��یمان از تندروی‪ ،‬به س��مت‬ ‫هاشمی رفسنجانی متمایل ش��وند‪ .‬انها به رغم تمام‬ ‫دلخوری ه��ا باز ه��م از احمدی نژاد در برابر رقیب‬ ‫اصلی وی‪ ،‬میرحس��ین موس��وی حمای��ت کردند‬ ‫و حت��ی در حوادث پ��س از انتخاب��ات ‪ 1388‬در‬ ‫بس��یاری از موارد‪ ،‬بیش ازانکه با مواضع هاش��می‬ ‫رفس��نجانی همراه ش��وند‪ ،‬ترجیح دادن��د تا به نقد‬ ‫رفت��ار چپی ه��ا بپردازن��د‪ .‬بنابراین اینک��ه محمود‬ ‫احمدی ن��ژاد و طی��ف نزدیک ب��ه وی و همچنین‬ ‫گرایش��اتی ک��ه ای��ن روزها ب��ا فاصل��ه گرفتن از‬ ‫رئیس جمهور به طیف س��وم تیر معروف هس��تند‪،‬‬ ‫اختالف��ات قابل مالحظه ای با بخش س��نتی جریان‬ ‫متبوع خود دارند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر دیالوگ جناح راس��ت به هاش��می‬ ‫رفس��نجانی‪ 16 ،‬س��ال پس از اوجگیری اختالفات‬ ‫در انتخاب��ات مجلس پنجم و در ش��رایطی که این‬ ‫چهره سیاسی همچنان بر مواضع خود در قبال فتنه‬ ‫‪ 88‬اص��رار دارد‪ ،‬هرگز نمی تواند گزینه قابل قبولی‬ ‫برای کلیت جریان اصولگرا باش��د‪.‬‬ ‫اقب��ال نماین��دگان مجل��س خب��رگان رهب��ری در‬ ‫س��ال گذش��ته به ایت اهلل مهدوی کن��ی در مقابل‬ ‫هاش��می رفس��نجانی‪ ،‬می تواند بیانگر این باشد که‬ ‫وی همچون س��ال های گذش��ته که هم��واره یکی‬ ‫از س��تون های اصل��ی جناح راس��ت ب��رای اتحاد‬ ‫محسوب می ش��ده و مواضع قاطعی نیز در راستای‬ ‫اتح��اد این جری��ان اتخاذ کرده اس��ت‪ ،‬این بار نیز‬ ‫مورد توجه نیروه��ای اجرایی اصولگرا قرار گیرد‪.‬‬ ‫در واق��ع ایت اهلل مهدوی کنی ب��ا توجه به جایگاه‬ ‫قاب��ل مالحظه ای ک��ه در جامع��ه روحانیت مبارز‬ ‫دارد و همچنی��ن احترامی که وی در میان نیروهای‬ ‫مختلف سیاس��ی از ان برخوردار اس��ت‪ ،‬می تواند‬ ‫گزین��ه اصولگرایان برای جلوگی��ری از اختالفات‬ ‫باش��د‪ .‬در این میان چند نکت��ه از اهمیت فراوان‬ ‫برخوردار است‪ .‬اول اینکه به طور قاطع نمی توان‬ ‫به صرف چند جلسه نام استراتژی جریان معروف‬ ‫به راس��ت گرایان را بازگش��ت به هاش��می نامید‪،‬‬ ‫درعی��ن حال تذکر اصولگرایان ب��ه یکدیگر برای‬ ‫خارج نشدن از اصول را می باید مورد توجه قرار‬ ‫داد‪ .‬دیالوگ درون گفتمانی که حتی ممکن اس��ت‬ ‫ب��ه نقد درون گفتمانی ه��م بینجامد اقدام مطلوبی‬ ‫اس��ت‪ .‬اصولگرایان می توانند با تمامی افراد درون‬ ‫نظام دیالوگ کنند اما ای��ن دیالوگ نباید مرزهای‬ ‫اصولگرایی را به ه��م بریزد‪ .‬متحدان اصولگرایان‬ ‫بای��د اصولگ��را باش��ند ن��ه از می��ان منتق��دان‬ ‫اصولگرایی‪g.‬‬ ‫جدایی بخش اعظم جریان‬ ‫اصولگرا از هاشمی‬ ‫گفت و گوی مثلث با مهدی فضائلی‬ ‫پروین طالبیان‬ ‫‪ 4‬چگونگی چیدمان سیاسی کشورمان از اوایل انقالب متاثر از جریان راست سنتی بود‪.‬‬ ‫شاید خیلی ها با این موضع موافق نباشند ولی این جریان همواره در ان روزها تاثیرات زیادی‬ ‫در جامعه و شکل گیری نظام گذاشت‪ .‬اکنون به عقیده خیلی از صاحبنظران این جریان به‬ ‫اصولگرایی ختم شده است‪ .‬بعضی از اصولگرایان‪ ،‬راست را با جریان خود قابل تفکیک‬ ‫می دانند و عده ای هم نه‪ ،‬اصولگرایی را نشات گرفته از جریان راست قلمداد می کنند؛ به‬ ‫همین بهانه با مهدی فضایلی از فعاالن سیاسی و عضو تاثیرگذار جریان اصولگرایی به بحث و‬ ‫گفت وگو نشسته ایم که در ادامه می اید‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اگر بخواهیم به‬ ‫دسته بندی چپ و‬ ‫راست قائل باشیم‪،‬‬ ‫جریانی که به عنوان‬ ‫راست شناخته شده‬ ‫نمی تواندنماینده‬ ‫جریان اصولگرا شود‪.‬‬ ‫هر چند تعدادی از‬ ‫کسانی که در جریان‬ ‫راست بودند اصولگرا‬ ‫هستند ولی این دو با‬ ‫هم متفاوت است‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫اقای فضایلی! مقدمه ای درباره شکل گیری‬ ‫جریان اصولگرایی بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬در مقاط��ع مختل��ف در کش��ور دس��ته بندی‏های‬ ‫سیاسی تعریف ش��د که بتوانند اهداف را دنبال و به‬ ‫صورت مبنایی رشد پیدا کنند‪ .‬این نوع گروه بندی ها‬ ‫فقط مختص کشور ما نبود و بخش زیادی از کارهایی‬ ‫که انجام ش��د با الگوب��رداری از غرب بود‪ .‬به همین‬ ‫دلیل هم نمی توانس��ت کامال منطبق با ادبیات سیاسی‬ ‫مورد نظر کش��ور ما تعریف شود‪ .‬در ابتدا دو جریان‬ ‫چپ و راس��ت در دهه ‪ ۶۰‬بعد از شکل گیری دولت‬ ‫اقای موس��وی ایجاد شد‪ .‬این تقس��یم بندی ها بیشتر‬ ‫مبتنی ب��ر دیدگاه اقتصادی‪ ،‬عنوان چپ و راس��ت را‬ ‫به وجود اورد‪ .‬پس از ان دس��ته بندی های دیگری به‬ ‫وج��ود امد که باز معطوف به همین چپ و راس��ت‬ ‫بود‪ .‬تا اینکه پس از شکل گیری شورای اسالمی دوره‬ ‫دوم و بع��د از ان در جری��ان مجل��س هفتم جریان‬ ‫اصولگرایی مط��رح و تعاریفی از جریان اصولگرایی‬ ‫در ان مقطع ارائه ش��د‪ .‬این جریان طیف گسترده ای‬ ‫بودند که اس��اس انقالب و مبانی ان را قبول داشتند‬ ‫هرچن��د که اختالف نظرهایی وجود داش��ت‪ ،‬ولی به‬ ‫دلیل اینکه این جریان در کلیات با هم وجه اش��تراک‬ ‫داش��تند و به خاطر این وجه اش��تراک در محورهای‬ ‫اساس��ی جریان اصولگرایی شکل گرفت‪ ،‬تا االن هم‬ ‫ادامه دارد‪ .‬اما امکان دارد اسیبی در این جریان اتفاق‬ ‫بیفتد ک��ه باید ان را مراقبت کرد‪ .‬جریان اصولگرایی‬ ‫به رغ��م اس��می ک��ه دارد به ی��ک جریان سیاس��ی‬ ‫اطالق ش��ده و افرادی که وارد این جریان ش��ده‏اند‬ ‫شاخصه‏های اصولگرایی واقعی را ندارند‪ .‬باید معنای‬ ‫واقع��ی جری��ان اصولگرایی محف��وظ بماند و دچار‬ ‫جریانات سیاسی مشابه جریان راست و چپ نشود‪.‬‬ ‫در ش��رایط امروز دو نوع تقسیم بندی برای‬ ‫جری��ان اصولگرایی مطرح می‏ش��ود و ان‬ ‫اصولگرایی نوین و س��نتی اس��ت‪ .‬ایا این‬ ‫تقسیم‏بندی‏ها مورد تایید شماست؟‬ ‫‪ l‬م��ن ای��ن تقس��یم بندی را قب��ول ن��دارم و این‬ ‫ بندی همان اسیبی اس��ت که نگرانش بودم‪.‬‬ ‫تقس��یم ‬ ‫براساس ان جریان راست سنتی که در گذشته وجود‬ ‫داشت امروز هم س��عی بر این است که اصولگرایی‬ ‫را هم اینگونه تعریف کنند‪ ،‬ولی وقتی اصولگرایی به‬ ‫معن��ای واقعی اش مورد توجه قرار بگیرد هم س��نتی‬ ‫اس��ت و هم پویا‪ .‬اینطور نیس��ت که ما اصولگرایانی‬ ‫داش��ته باش��یم که س��نتی باش��ند و ب��ه عقالنیت و‬ ‫اقتضائ��ات زمان و م��کان توجه نکنند‪ .‬اگر کس��انی‬ ‫اصولگرای��ی نوین را مطرح می کنند تا به این بهانه از‬ ‫مبانی فکری حاکم بر جریان اصولگرایی منقطع شوند‬ ‫و نوگرایی از خود نش��ان بدهند‪ ،‬موجب انحراف در‬ ‫بحث اصولگرایی به معنای واقعی شده‏اند‪.‬‬ ‫اگ��ر معیار ه��ا و ویژگی های اصولگرایی درس��ت را‬ ‫تعری��ف کنیم می بینیم که در ان هم به س��نت توجه‬ ‫ش��ده و هم یک مجموعه خردمند مبتنی بر ش��رایط‬ ‫روز و عقالنیت حاکم بر ان است‪.‬‬ ‫یعن��ی ش��ما اکنون جری��ان راس��ت را با‬ ‫اصولگرایی قابل تفکیک می دانید؟‬ ‫‪ l‬اگر بخواهیم به دس��ته بندی چپ و راس��ت قائل‬ ‫باش��یم‪ ،‬جریانی که به عنوان راس��ت ش��ناخته شده‬ ‫نمی توان��د نماین��ده جریان اصولگرا ش��ود‪ .‬هر چند‬ ‫تع��دادی از کس��انی ک��ه در جری��ان راس��ت بودند‬ ‫اصولگرا هستند ولی این دو با هم متفاوت است‪.‬‬ ‫نقاط تفکیک این دو جریان چیست؟‬ ‫‪ l‬از مهم ترین انها می توانم به گرایش��ات سیاس��ی‬ ‫راست اش��اره کنم‪ ،‬جریان اصولگرایی صرفا سیاسی‬ ‫نیس��ت‪ .‬همه کسانی که یک مجموعه ویژگی هایی را‬ ‫داش��ته باشند در جریان اصولگرایی هستند ولو اینکه‬ ‫بخواهند به لحاظ دس��ته بندی سیاس��ی در گروه های‬ ‫مختلف حضور داش��ته باش��ند‪ .‬وقت��ی ویژگی های‬ ‫اصولگرای��ی را تعریف می کنیم می ت��وان اعتقادات‪،‬‬ ‫ایمان‪ ،‬فساد س��تیزی‪ ،‬ساده زیس��تی و قانونگرا بودن‪،‬‬ ‫پایبندی جدی به استقالل سیاسی و اقتصادی کشور‬ ‫و خودباوری را گوشه ای از ویژگی های اصولگرایی‬ ‫دانست‪ .‬کسی که این ویژگی ها را دارد اصولگراست‪،‬‬ ‫حتی اگ��ر اصالح طلب باش��د ولی اگر کس��ی اینها‬ ‫را نداش��ته باش��د حتی اگر در جریان راس��ت باشد‬ ‫اصولگرا قلمداد نمی شود‪.‬‬ ‫جری��ان اصولگرایی در کج��ای جغرافیای‬ ‫سیاسی کشور قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬بستگی دارد که شما اصولگرایی را چگونه تعریف‬ ‫کنید؛ اگر اصولگرایی را به معنای یک جریان سیاسی‬ ‫تعریف کنیم با همان طیف گسترده ای که در اکثریت‬ ‫هس��تند متاس��فانه همه این اکثری��ت ان ویژگی های‬ ‫اساس��ی اصولگرایی واقعی را ندارند‪ .‬در بخش هایی‬ ‫ک��ه به عنوان بخش ه��ای حاکمیتی تعریف می ش��ود‬ ‫اکثریت ان اصولگراس��ت و اینگونه تعبیر می ش��ود‬ ‫ک��ه اکثریت دولت اصولگراس��ت یا اینک��ه اکثریت‬ ‫مجلس اصولگراس��ت و حت��ی در بخش های دیگر‬ ‫نظام نیز همین طور اس��ت‪ .‬ولی اگر به معنای انطباق‬ ‫با معیارهایی که قبال برشمردم بخواهیم بررسی کنیم‬ ‫اکثریت مجلس و دولت اصولگرا نیست‪.‬‬ ‫اکنون می خواهم درباره اش��خاص خاص‬ ‫مخصوصا اقای هاش��می بپرس��م و بدانم‬ ‫ایش��ان در کدام جریان سیاسی قرار دارند‬ ‫و اصال ایا در جریان خاصی حضور دارند‬ ‫یا نه‪ ،‬به اعتقاد خودش��ان واقعا فراجناحی‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬اقای هاش��می از همان ابتدای پیروزی انقالب‬ ‫در کش��ور و به خص��وص بع��د از مس��ائلی در‬ ‫ماه ه��ای اول انقالب اصرار داش��تند که خودش��ان‬ ‫را فرا ت��ر از جریان��ات سیاس��ی مط��رح کنن��د و‬ ‫ت�لاش زی��ادی می کردن��د ک��ه این وجه��ه حفظ‬ ‫ش��ود‪ .‬هر چند ایش��ان در ش��ورای مرکزی جامعه‬ ‫روحانی��ت مب��ارز بودن��د ول��ی در هم��ان مقطع‬ ‫اق��ای هاش��می ب��ا بخ��ش مخال��ف جامع��ه‬ ‫ارتب��اط داش��تند‪ .‬در زمان��ی ک��ه خودش��ان‬ ‫رئیس جمه��ور بودن��د می خواس��تند از ه��ر دو‬ ‫جری��ان اس��تفاده کنن��د و ای��ن چی��زی ب��ود که‬ ‫اق��ای هاش��می همیش��ه ب��ر ان تاکید داش��تند و‬ ‫ت�لاش می کردن��د این ویژگ��ی ایش��ان در جامعه‬ ‫پذیرفت��ه ش��ود‪ .‬انجای��ی ک��ه در تقس��یم بندی های‬ ‫سیاس��ی کشور اختالف نظرش��ان بر سر اساس مبانی‬ ‫انق�لاب نب��ود و رقابت ها در چارچ��وب انقالب و‬ ‫در حوزه ه��ای دیگ��ری ب��ود این ویژگی ایش��ان‬ ‫کام�لا مش��هود بود‪ .‬مثال چپ و راس��ت ان موقع‬ ‫بر س��ر اینکه حکومت باید دینی و اس�لامی باشد‬ ‫ی��ا در ارتباط با رهبری ام��ام و همچنین در مقابله‬ ‫ب��ا دش��من اختالف نظر نداش��تند و همگی بر این‬ ‫اصول قائ��ل بودند ولی مثال بر س��ر اینکه اقتصاد‬ ‫دولتی باش��د یا نه بحث می کردند یا در حوزه های‬ ‫فرهنگی و دیگر مس��ائل نظرات متفاوتی داشتند‪.‬‬ ‫در ان مقطع ایش��ان می توانس��تند فرا جناحی عمل‬ ‫کنند‪ ،‬اما در مجلس پنجم اقای هاش��می خواستند‬ ‫کس��انی را وارد جامعه روحانیت کنند یا بعد از ان‬ ‫ع��ده ای را برای ورود به مجلس معرفی کردند که‬ ‫بعد بحث کارگزاران مطرح ش��د که رسما از یک‬ ‫س��ری جریانات فاصله گرفتند یا در مقطع زمانی‬ ‫امروز به خصوص سال های اخیر و پس از حوادث‬ ‫س��ال ‪ ۸۸‬مرزبندی ها انقدر باریک ش��د که دیگر‬ ‫کس��ی نمی تواند بگوید که من فراجناحی هس��تم‪.‬‬ ‫اکنون ش��رایط و دس��ته بندی های سیاسی بر اصل‬ ‫انق�لاب اس��ت و خیلی ها هم ب��ه صراحت اعالم‬ ‫ک��رده اند‪ .‬چون جریانی امده ک��ه با اصل انقالب‬ ‫مش��کل دارد‪ ،‬با رکن قانون اساسی مخالف است‬ ‫و با دشمن به راحتی تعامل برقرار می کند‪ .‬در این‬ ‫ش��رایط کس��ی نمی تواند این را بگوید و از طرف‬ ‫دیگر بدان معنی است که ایشان با طرف مقابل هم‬ ‫تعامل دارند که نمی تواند این اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫در این سال ها اقای هاشمی نمی تواند چنین ادعایی‬ ‫داشته باش��د و اگر هم چنین ادعایی را مطرح کند‬ ‫به دلیل فضای کشور و مرزبندی های شفاف است‬ ‫که نمی تواند این ویژگی ایشان مورد تایید باشد‪.‬‬ ‫از ط��رف دیگ��ر وقتی ب��ه اتفاقاتی ک��ه در این‬ ‫س��ال ها افت��اده دق��ت کنی��م‪ ،‬می بینیم ک��ه هیچ‬ ‫وقت ایش��ان از این جریان اعالم برائت نکردند‬ ‫و به همی��ن دلی��ل نمی تواند فراجناحی باش��د‪.‬‬ ‫بخش های اعظمی از جریان اصولگرایی از اقای‬ ‫هاش��می جدا شدند و اقای هاش��می عالقه ای‬ ‫از خ��ود اب��راز نکردند ک��ه خود را ب��ه جریان‬ ‫اصولگرایی وابسته نشان دهند و تعدادی زیادی‬ ‫از اصولگرای��ان ایش��ان را از خ��ود نمی دانن��د‪.‬‬ ‫در ای��ن ش��رایط ه��م بح��ث فراجناح��ی معنی‬ ‫ندارد و عمال ایش��ان وارد یک جریان ش��ده اند‪.‬‬ ‫اقای هاش��می س��ال های اخیر (خصوصا ‪ ۸۸‬به‬ ‫بعد) دیگر ان اقای هاش��می فرا جناحی نیس��ت‪.‬‬ ‫زمانی ما در دولت اق��ای خاتمی به دیدار اقای‬ ‫هاش��می رفتیم و از ایشان خواس��تیم که شرایط‬ ‫کش��ور را تش��ریح کنند که بحران��ی‪ ،‬مطلوب یا‬ ‫عادی اس��ت‪ .‬ایش��ان به صراحت گفتند شرایط‬ ‫را کام�لا بحران��ی ارزیاب��ی می کنم ول��ی بعد ها‬ ‫مصاحب��ه و اع�لام کردن��د بعد از انق�لاب غیر‬ ‫از اوای��ل ان ش��رایط بحران��ی نداش��تیم‪ .‬در ان‬ ‫دیدار ایش��ان دولت اق��ای خاتمی و جریانی که‬ ‫پشت سرش بود را مس��بب ان بحران می دانست‬ ‫و این به خاط��ر ان تقابل هایی بود که در مجلس‬ ‫شش��م با ایش��ان صورت گرف��ت و هجمه هایی‬ ‫ک��ه در ان س��ال ها علی��ه ایش��ان بود ب��ه همین‬ ‫خاطر ش��رایط را بحرانی می دانستند‪ .‬پس نتیجه‬ ‫بدبینانه که می توانیم بگیریم این اس��ت که ایشان‬ ‫بحران را بر اس��اس موقعیت خودشان در جامعه‬ ‫می سنجیدند‪.‬‬ ‫االن جری��ان اصولگرای��ی دنبال چه نوع‬ ‫گفتمانی است؟‬ ‫‪ l‬گفتمان اصولگرایان گفتمان انقالب اس�لامی‬ ‫است و هر گفتمانی که از انقالب اسالمی فاصله‬ ‫بگی��رد مورد تایید ما نیس��ت‪ .‬گفتم��ان ما کامال‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪22‬‬ ‫روشن است‪ .‬بار ها و بار ها اعالم شده ممکن‬ ‫است در مقطعی از زمان ویژگی خاصی دنبال‬ ‫ش��ود و بعض��ی ویژگی ها کمرنگ تر ش��وند‪،‬‬ ‫ول��ی گفتم��ان ما گفتم��ان انقالب اس�لامی‬ ‫است‪ .‬اگر این پرنگ و کمرنگ شدن به خاطر‬ ‫اقتضائ��ات جامعه باش��د ای��رادی ندارد ولی‬ ‫در غیر این صورت مورد تایید نیس��ت‪ .‬ولی‬ ‫اصالتا گفتمان انقالب اسالمی به دنبال مسائل‬ ‫خاصی در کش��ور است و چارچوب ها کامال‬ ‫روش��ن اس��ت‪ .‬در گفتمان انقالب اسالمی و‬ ‫اصولگرایی بحث رهبریت ش��فاف و روشن‬ ‫بیان می ش��ود و اساس��ا ش��کل گیری انقالب‬ ‫اس�لامی در مکتب ام��ام مهم ترین بحث ان‬ ‫والیت فقیه است‪ .‬ولی فقیه محل تالقی مردم‪،‬‬ ‫خدا و اداره جامعه و صحنه سیاس��ت است‪.‬‬ ‫در دوران امام کس��انی ک��ه مراقب این رکن‬ ‫بودند اس��یب ندیدند و مش��کل اساسی پیدا‬ ‫نکردند‪ .‬ولی کس��انی از همان اول نتوانستند‬ ‫همراه بش��وند حتی ب��ا وجود اینک��ه مدافع‬ ‫عدالت و اس�لام بودند و از زمانی که با امام‬ ‫زاویه پیدا کردن��د در گروه هایی قرار گرفتند‬ ‫ک��ه مورد تایید دش��من بود و انه��ا همچنان‬ ‫در ان طیف ماندن��د‪ .‬بنابراین جریان هایی که‬ ‫می توانن��د با والیت فقیه همراه باش��ند پایدار‬ ‫می مانن��د ولی انهایی که فهم درس��تی از ان‬ ‫ندارند نمی توانند حفظ ش��وند‪.‬‬ ‫س��وال ام��ا اینجاس��ت ک��ه در حال‬ ‫حاضر شیخوخیت جریان اصولگرایی‬ ‫برعهده چه کسی است؟‬ ‫‪ l‬جریان اصلی اصولگرایان ش��یخ ندارد ولی‬ ‫اگر به ان به عنوان جریان سیاس��ی نگاه ش��ود‬ ‫هر بخش��ی یک شیخ دارد‪ .‬ولی به عنوان معنای‬ ‫واقعی اصولگرایی رهب��ر انقالب رهبریت این‬ ‫جریان را برعهده دارند‪.‬‬ ‫در مقتضیات زمان امروز شما به دنبال‬ ‫کدام گفتمان و مولفه گفتمان انقالب‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬من فکر می کنم اصولگرایان کماکان به دنبال‬ ‫پیش��رفت و ابادانی کش��ور‪ ،‬توجه به عدالت و‬ ‫مبارزه با فس��اد و معیش��ت مردم اس��ت و در‬ ‫ش��رایط امروز همچنان برای م��ردم اینها مهم‬ ‫است‪ .‬به لحاظ اتفاقاتی که افتاده مردم در بعضی‬ ‫از مسائل دیر باور ش��ده اند‪ .‬این نگرانی وجود‬ ‫دارد و تش��خیص اصل این ویژگی برای مردم‬ ‫سخت شده است‪ .‬ممکن است باورش سخت‬ ‫باش��د ولی اگر مردم باور کنند برایشان جذاب‬ ‫است‪ .‬باید ثابت شود که اینها فقط در حد شعار‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫ش��رایط سیاس��ی کش��ور را چگونه‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬شرایط بحرانی نیست‪ ،‬مطلوب هم نیست و‬ ‫فکر می کنم هنوز بخشی از هزینه های انتخابات‬ ‫سال ‪ ۸۸‬را داریم پرداخت می کنیم و از شرایط‬ ‫پیچیده خارج ش��دیم‪ .‬در مع��ادالت کالن دنیا‬ ‫هنوز جمهوری اس�لامی ایران بسیار تاثیر گذار‬ ‫اس��ت و این نش��ان دهنده بزرگی این انقالب‬ ‫است و اگر هر نظام دیگری بود و چنین اتفاقی‬ ‫در درون��ش رخ داده بود امکان نداش��ت دیگر‬ ‫بتواند در صحن��ه بین المللی تاثیر گذار باش��د‪.‬‬ ‫اگ��ر ما می بینیم امروز انقالب اس�لامی به رغم‬ ‫دشمنی ها و هزینه های زیادی که به ان تحمیل‬ ‫ش��د همچنان استوار ایستاده به دلیل ریشه های‬ ‫محکم این انقالب است که با چنین توفان هایی‬ ‫از پای در نمی اید‪g .‬‬ ‫عضو ارشد موتلفه ‪:‬‬ ‫حفظ سرمایه اجتماعی اصول گرایان ‬ ‫محمد کاظم انبارلویی می گوید‪« :‬اقای هاشمی به خاطر اینکه در مجلس چهارم سعی‬ ‫می کرد متصل به جریانی نشود به همین علت مورد تایید حزب موتلفه بود‪ ،‬ولی با‬ ‫ورود به مجلس پنجم و ارائه لیست از طرف ایشان برای گنجاندن اشخاصی در مجلس‬ ‫و پس از ان شکل گیری کارگزاران و حمایت ایشان از انان دیگر از اصولگرایی فاصله‬ ‫گرفت که پس از ان تقابل ها به وجود امد‪ ».‬با او در مورد رابطه هاشمی رفسنجانی و‬ ‫جناح راست به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫حزب موتلفه اس�لامی در کجای جریانات‬ ‫سیاسی کشور قرار دارد؟‬ ‫‪l‬حزب موتلفه اسالمی به عنوان یکی از اولین احزاب‬ ‫ش��کل گرفته در کش��ور و یکی از مهم ترین احزاب‬ ‫اصولگرا در کشور در راس��تای پیروزی اصولگرایان‬ ‫همچنان در اولویت احزاب کشور قرار دارد‪.‬‬ ‫رابطه جناح راس��ت با اقای هاشمی چگونه‬ ‫است؟‬ ‫‪l‬هاشمی رفس��نجانی و اح��زاب منتس��ب ب��ه وی‬ ‫دیدگاه ه��ای خاص خ��ود را در زمینه های س��اختار‬ ‫اساس��ی نظ��ام‪ ،‬اقتص��ادی‪ ،‬اجتماعی کش��ور دارند‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی به تکنوگرایی و دموکرات اسالمی‬ ‫گرای��ش دارد و تعریف انها از والیت فقیه و جایگاه‬ ‫ولی فقیه با تعریف اصولگرایی متفاوت است‪.‬‬ ‫ایا اقای هاشمی در مناسبات راست سیاسی‬ ‫کشور قرار دارند یا در جبهه چپ هستند؟‬ ‫‪l‬اق��ای هاش��می با اتفاقات��ی ک��ه در مجلس پنجم‬ ‫و شش��م رخ داد و مرز بندی خ��ود را با اصولگرایان‬ ‫نشان داد‪ ،‬اکنون در جمع اصالح طلبان و از این طیف‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫چرا موتلفه در مجلس چهارم از موتلفه دفاع‬ ‫کرد و چرا در مجلس ششم به شدت منتقد‬ ‫هاشمی بود؟‬ ‫‪l‬اقای هاشمی به خاطر اینکه در مجلس چهارم سعی‬ ‫می کرد متصل به جریانی نش��ود به همین علت مورد‬ ‫تایید حزب موتلفه بود‪ .‬ولی با ورود به مجلس پنجم‬ ‫و ارائه لیست از طرف ایشان برای گنجاندن اشخاصی‬ ‫در مجل��س و پ��س از ان ش��کل گیری کارگزاران و‬ ‫حمای��ت ایش��ان از انان دیگ��ر از اصولگرایی فاصله‬ ‫گرفت که پس از ان تقابل ها به وجود امد‪.‬‬ ‫موضع حزب موتلفه در انتخابات س��ال ‪84‬‬ ‫بی طرف اعالم ش��ده بود‪ ،‬ولی در س��تادها‬ ‫شنیده می ش��د که از اقای هاشمی حمایت‬ ‫می کند‪ .‬موضع اصلی و رس��می موتلفه در‬ ‫ان زمان چه بود‪ ،‬ایا واقعا بی طرف بود یا از‬ ‫کاندیدایی حمایت می کرد؟‬ ‫‪l‬بی طرف نبود‪ .‬از اقای احمدی نژاد دفاع کرد‪.‬‬ ‫بعضی ها می گویند اصولگرایی به دو قسمت‬ ‫نوین و س��نتی تقسیم می ش��ود و خیلی از‬ ‫س��نت ها با انتخابات س��وم تیر مدفون شده‬ ‫است‪ .‬نظر شما در این باره چیست؟‬ ‫ما این دیدگاه را قبول نداریم‪.‬‬ ‫ش��ما به گفتمان س��وم تیر اعتق��اد دارید یا‬ ‫گفتمان انقالب اسالمی؟‬ ‫‪l‬مکتب امام (ره) بسته ای است که نمی توان بخشی از‬ ‫ان را پذیرفته و از بخشی از ان غفلت کنیم‪ .‬عقالنیت‪،‬‬ ‫معنوی��ت و عدالت س��ه بعد بس��ته فک��ری مکتب‬ ‫امام خمینی(ره) است‪ .‬مقام معظم رهبری ادامه دهنده‬ ‫راه مکت��ب ام��ام(ره) در ط��ول این س��ال ها بوده اند‪.‬‬ ‫گفتم��ان اصولگرای��ی‪ ،‬گفتمان پیش��رفت‪ ،‬خدمت و‬ ‫عدالت در کش��ور اس��ت‪ ،‬از حاش��یه ها باید پرهیز و‬ ‫طبق نظر مقام معظم رهبری باید در متن گفتمان جهاد‬ ‫اقتصادی حرک��ت کرد‪ .‬مردم در انقالب اس�لامی با‬ ‫حضور به موقع خود درمان کننده دردهای سیاس��ی و‬ ‫اجتماع��ی بودند و در اوایل پیروزی انقالب که کفار‪،‬‬ ‫منافقین و ملحدین با بنی ص��در پیوند خورده بودند‪،‬‬ ‫با حضور رهبری جامعه و مردم فتنه ها از بین رفت‪.‬‬ ‫اق��ای بادامچی��ان در ی��ک دوره از‬ ‫اقای احمدی ن��ژاد دفاع ک��رد‪ ،‬ولی اکنون‬ ‫می گویند انس��ان ها در طول زمان نظرش��ان‬ ‫تغییر می کند‪ .‬در نهایت نظر شما برای اینده‬ ‫چیس��ت و اعتقاد دارید چه روندی باید در‬ ‫پیش گرفت؟‬ ‫‪l‬متاس��فانه برخ��ی بر خ�لاف دیدگاه ه��ای نظام به‬ ‫دنبال ش��کاف میان دولت و رهب��ری‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫ب��ا اصولگرایان و رئیس جمهور با مردم هس��تند‪ .‬باید‬ ‫سرمایه اجتماعی اصولگرایان محفوظ بماند و با همین‬ ‫سرمایه اجتماعی در انتخابات اینده شرکت کرد‪ .‬گروه‬ ‫انحرافی نباید به سرمایه اجتماعی اصولگرایان اسیب‬ ‫بزن��د‪ .‬اصولگرایان باید به س��مت همگرایی حرکت‬ ‫کنند و دلیلی برای اخت�لاف میان اصولگرایان وجود‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫جریان راست می خواهد به چه چیزی دست‬ ‫یابد؟‬ ‫‪l‬ب��رای ما این اهمیت ندارد که اعضای حزب ما در‬ ‫پست های خدمات رسانی قرار بگیرند یا نه‪ .‬انچه برای‬ ‫ما مهم است پویایی و ماندگاری گفتمان اصولگرایی‬ ‫در جامعه است که خوشبختانه بیش از یک دهه است‬ ‫که حاکم اس��ت‪ .‬من هم مطمئن هس��تم دهه بعد هم‬ ‫ادامه می یابد‪ ،‬ممکن اس��ت افراد تغییر پیدا کنند ولی‬ ‫اصل گفتمان تغییر نخواهد کرد‪g .‬‬ ‫باید در اصول ثابت قدم بمانیم‬ ‫گفتمان جریان راست از اغاز تا امروز‬ ‫قاسم روانبخش‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫پ و راس��تی که‬ ‫جری��ان چ�� ‬ ‫در کش��ور م��ا ش��کل گرفته‪،‬‬ ‫اصطالح��ی واردات��ی از‬ ‫کش��ورهای دیگر اس��ت و از‬ ‫متن انقالب اس�لامی نیست‪.‬‬ ‫اساس این دو جریا ‏ن از فرانسه‬ ‫وارد کش��ور ما شد‪ .‬در انجا دو حزب قوی فعالیت‬ ‫می کردن��د ک��ه در بعضی از مبادی سیاس��ی با هم‬ ‫مخالفت هایی داش��تند که یک گروه از انها سمت‬ ‫راست مجلس ان روزهای این کشور می نشست و‬ ‫گروه دیگر در سمت چپ‪ .‬بنابراین از این جهت به‬ ‫انها که در راس��ت بودند گروه راست و کسانی که‬ ‫سمت چپ می نشستند گروه چپ اطالق می شد‪.‬‬ ‫پ��س از پیروزی انقالب اس�لامی ای��ن اصطالح‬ ‫وارد کش��ور ش��د‪ .‬اصطالح��ا ابت��دای انق�لاب‬ ‫چپ‏ها به مارکسیس��ت‏ها و کس��انی که به بلوک‬ ‫ش��رق (جماهیر شوروی و چین) گرایش داشتند‪،‬‬ ‫تلقی می ش��د و به کس��انی که در مقابل این طرز‬ ‫تفک��ر بودند قاعدتا راس��ت گفته می ش��د‪ .‬یعنی‬ ‫می بایست همه مجموعه مقابلشان در گروه راست‬ ‫قرار می گرفتن��د‪ ،‬ولی در ان زمان به کس��انی که‬ ‫گرایشات لیبرالیس��تی و غربی در مقابل شرقی ها‬ ‫داشتند راست گفته می ش��د‪ .‬بعدها به مرور زمان‬ ‫ای��ن اصطالح وارد گروه های اس�لامی هم ش��د‪،‬‬ ‫بعد از اینکه نیروهای چپ مارکسیس��تی از صحنه‬ ‫سیاسی جامعه خارج شدند و سازمان چریک های‬ ‫فدای��ی و حزب توده و س��ازمان مجاهدین خلق‬ ‫که گرایش های چپ مارکسیستی داشتند به خاطر‬ ‫دخالت و حرکت های مس��لحانه و جنگجویانه ای‬ ‫که برای براندازی داش��تند‪ ،‬منحل اعالم ش��دند‪،‬‬ ‫جریان چپ پرونده اش بس��ته شد‪ .‬نهضت ازادی‬ ‫و جبه��ه ملی ه��ا هم که در جریان راس��ت بودند‬ ‫و به عنوان افکار راس��ت ش��ناخته می ش��دند‪ ،‬از‬ ‫سوی حضرت امام (ره) غیرقانونی اعالم و پرونده‬ ‫انها هم بسته ش��د‪ .‬اصطالح چپ و راست بدین‬ ‫صورت وارد کشور شد‪ ،‬ولی طولی نکشید که در‬ ‫میان گروه های داخلی انقالب و وفاداران به ان باز‬ ‫هم این جریان چپ و راس��ت شکل گرفت‪ .‬ابتدا‬ ‫س��ازمان مجاهدین انقالب اس�لامی در میان این‬ ‫تقسیم بندی چپ و راس��ت را مطرح کرد‪ .‬به این‬ ‫سبب طرفداران اقتصاد دولتی‪ ،‬جریان چپ بودند‬ ‫و به کس��انی ک��ه طرفدار اقتص��اد ازاد (بازاریان)‬ ‫بودند راست عنوان می شد‪.‬‬ ‫طبیعتا وقتی این تقسیم بندی در سازمان مجاهدین‬ ‫انق�لاب ش��کل گرفت‪ ،‬کم ک��م به داخ��ل حزب‬ ‫جمه��وری اس�لامی نیز س��رایت ک��رد و حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی را تح��ت تاثیر ق��رار داد‪ ،‬یعنی‬ ‫انجا هم دو ش��اخه چپ و راس��ت ب��ه وجود امد‬ ‫که عمال رویارویی در مقابل این دو جریان س��بب‬ ‫ایجاد اختالفات و باعث تعطیلی حزب شد‪ .‬همین‬ ‫تفکر برای تقس��یم بندی راس��ت و چپ بر اساس‬ ‫اقتص��اد ازاد و دولت��ی وارد روحانیت هم ش��د و‬ ‫جامع��ه روحانیت مب��ارز تهران به دو نیم تقس��یم‬ ‫شد؛ یکی مجمع روحانیون مبارز به دبیر کلی اقای‬ ‫کروب��ی و دیگری جامع��ه روحانیت ب��ا دبیر کلی‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ .‬پس از ان هر چه پیش رفتیم این‬ ‫تقسیم بندی‏ها دقیق تر شد و از صرف مسائل اقتصادی‬ ‫فاصله گرفت و به ایدئولوژیک بودن پیوست‪ .‬جریان‬ ‫چ��پ از ان موضع گیری اقتصادی خود فاصله گرفت‬ ‫و در حوزه اقتصاد به نظرات جناح راست گرایش پیدا‬ ‫کرد و طرفدار اقتصاد لیبرالیستی شد‪.‬‬ ‫س��رانجام مفهوم راس��ت و چپ خودش را از معنای‬ ‫اقتصاد خارج کرد و جنبه سیاس��ی‪ ،‬فکری و اعتقادی‬ ‫در ان قوت گرفت و در نتیجه راست و چپ ان روزها‬ ‫به اصولگرایی و اصالح طلبی امروز رسید‪.‬‬ ‫در ش��رایط حاضر و برای حف��ظ ارزش های انقالب‬ ‫راست های دیروز و اصولگرایان امروز باید در اصول‬ ‫انق�لاب ثابت ق��دم بمانند و دقیقا باید ب��ه انها ملتزم‬ ‫باشند‪ .‬راست سنتی همان اصولگرایانی هستند که در‬ ‫همان اصول اولیه باقی مانده اند ولی همه اصولگرایان‬ ‫راست سنتی نیستند‪.‬‬ ‫اش��خاص زیادی از ابتدای انقالب در جریان راس��ت‬ ‫حضور داشتند ولی بعدها از ان فاصله گرفتند‪ .‬یکی از‬ ‫اینها که در جناح راست قرار داشت اقای هاشمی بود که‬ ‫در روحانیت مبارز به عنوان یک شخصیت راست گرا‬ ‫حضور داش��تند ولی با هر دو گروه در این حزب در‬ ‫ارتباط بودند ولی به مرور زمان ایشان از راست زاویه‬ ‫گرفتند و به جریان چپ نزدیکتر شدند و گاهی حتی‬ ‫از ایش��ان به عنوان پدر معنوی این جریانات سیاس��ی‬ ‫یاد می کردند و به دنبال القای این نکته بودند‪.‬‬ ‫برای اینکه مش��هودات این موضوع را بگویم می توان‬ ‫به س��ال ‪ 76‬اشاره کرد‪ .‬در این س��ال اقای هاشمی با‬ ‫ظرافت خاص��ی از کارگزاران حمای��ت کرد که یکی‬ ‫از اصلی ترین نقش افرینان جریان اصالح طلب است‪.‬‬ ‫حت��ی اقای هاش��می پس از پایان ریاس��ت جمهوری‬ ‫ی می گوید ایش��ان یکی از برگ های زرین‬ ‫اقای خاتم ‬ ‫انقالب اسالمی بودند‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫نه��م اکثریت اصالح طلبان از هاش��می دفاع کردند و‬ ‫اقای خاتمی از مردم خواس��تند که به اقای هاش��می‬ ‫رای بدهند‪ .‬مردم هم می دانند که اقای هاش��می جزء‬ ‫جریان چپ اس��ت‪ .‬بعضی از اش��خاص مثل موتلفه‬ ‫ک��ه نمی دانن��د باید چه کنن��د فکر می کنن��د دیدار با‬ ‫اقای هاشمی برایشان خیلی سودمند است و اخیرا‬ ‫هم با اقای هاش��می دیدار داشتند‪ .‬این امر کامال با‬ ‫اصولگرایی و جریان راست تناقض دارد‪.‬‬ ‫اتفاق دیگری که در جری��ان اصولگرای افتاده این‬ ‫است که بعضی از اصولگرایان این جریان را به دو‬ ‫بخش س��نتی و نوین تقس��یم کرده اند که از نظر ما‬ ‫قابل قبول نیس��ت‪ .‬زمانی مقام معظم رهبری جریان‬ ‫اصولگرای��ی را مطرح کردند‪ ،‬برایش مولفه هایی را‬ ‫تعریف کردند و برای اینکه کس��ی این اس��م را به‬ ‫نام خود مصادره نکند درباره اش تعریفی ارائه دادند‬ ‫و گفتند اصولگرایی یک حزب نیس��ت‪ ،‬بلکه یک‬ ‫منش و مرام اس��ت‪ ،‬بنابراین کس��ی نمی تواند ادعا‬ ‫کند که من در حزب اصولگرایی هس��تم‪ .‬بعضی از‬ ‫راست های سنتی امدند و اصولگرایی را برای حزب‬ ‫خودش��ان مصادره کردن��د‪ .‬در حالیکه اصولگرایی‬ ‫یک حزب نیست و بعضی ها ممکن است اصولگرا‬ ‫باشند ولی به راست سنتی قایل نباشند‪.‬‬ ‫ب��ه نظر من اصولگرای واقعی کس��ی اس��ت که به‬ ‫اصول و مبانی اس�لام و انقالب التزام دارد و امروز‬ ‫مثل گذشته اسالم را تنها دین کامل جامعه بدانند و‬ ‫عقب نشینی نکنند و به اصل والیت فقیه عمال اعتقاد‬ ‫داشته باشند و از اشرافیت بپرهیزند‪.‬‬ ‫از ان ط��رف پ��س از انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫س��ال ‪ ،84‬پدید اورندگان گفتمان س��وم تیر همان‬ ‫جریان ن��اب اصولگرایی بودند و جریان راس��ت‬ ‫س��نتی این گفتمان را ش��کل ندادند‪ .‬حتی در سال‬ ‫‪ 84‬بعضی از راست های سنتی از اقای هاشمی (که‬ ‫کاندیدای اصالح طلبان بود) دفاع می کردند ولی در‬ ‫دور دوم بعضی از اینها از اقای هاشمی جدا شدند‬ ‫و به اصولگرایان و اقای احمدی نژاد پیوس��تند ولی‬ ‫بعضی هم باز از ایشان حمایت کردند‪.‬‬ ‫شخصیتی مثل ایت اهلل مصباح یزدی این جریان را به‬ ‫وجود اوردند و بر اساس اصولی که به ان معتقد بودیم‬ ‫می توانس��تیم از طریق اقای احمدی نژاد به ان دست‬ ‫یابیم که اتفاقا هم درس��ت بود و در این ‪ 6‬س��ال در‬ ‫خارج و داخل کارهای بزرگی کردند که کمتر دولتی‬ ‫برای این کارهای بزرگ ریسک می کند‪g.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیدنظام الدین موسوی‪:‬‬ ‫پیوند هاشمی با جناح راست موقتی بود‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪ 4‬سیدنظام الدین موسوی بر این باور است که راست سنتی مخصوصا موتلفه‬ ‫و بخشی از جامعه روحانیت یک ارتباط ‪ 50‬ساله با اقای هاشمی دارد‪ ،‬بنابراین‬ ‫نمی خواهد ایشان بعد از سوابق طوالنی در انقالب‪ ،‬از بدنه نظام جدا شود و‬ ‫می کوشد تا هاشمی را هر طور شده درون نظام حفظ کند‪ ،‬اما این محال است که انها‬ ‫بخواهند هاشمی را نه در راس‪ ،‬حتی در بدنه جریان اصولگرا وارد کنند‪ ،‬چون چنین‬ ‫اقدامی اصال قابل پذیرش نیروهای اصولگرا نیست‪ .‬با او درمورد جناح راست و انچه‬ ‫امروز به عنوان جریان اصولگرا مطرح است به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫اقای موسوی! ریش��ه شکل گیری جناح‬ ‫چپ و راس��ت میان نیروهای پیرو خط‬ ‫امام(ره) چه بود؟‬ ‫‪l‬قب��ل از انش��عاب مجمع روحانی��ون از جامعه‬ ‫روحانیت‪ ،‬یکس��ری انش��عاب در میان گروه های‬ ‫انق�لاب از مدت ها قبل اغاز ش��ده بود تا س��ال‬ ‫‪ .1360‬به دلیل انکه عموم جریاناتی که خودش��ان‬ ‫را ب��ه عن��وان خط ام��ام معرفی می کردن��د و در‬ ‫ای��ن دایره قرار می گرفتند در برابر خود‪ ،‬س��ازمان‬ ‫مجاهدی��ن خلق‪ ،‬نهض��ت ازادی و جریان ملی‪-‬‬ ‫مذهب��ی‪ ،‬جریان بنی ص��در و مارکسیس��ت ها را‬ ‫می دیدند ش��کاف میان این نیروها به منصه ظهور‬ ‫‪24‬‬ ‫نرس��ید‪ ،‬اما رگه هایی از اختالف میان نیروهای پیرو‬ ‫والیت وجود داش��ت‪ .‬در سازمان مجاهدین انقالب‬ ‫اس�لامی که متش��کل از ‪ 7‬گروه بودند همین رگه ها‬ ‫مشاهده می ش��د و داخل ان مجموعه دو طیف چپ‬ ‫و راست شکل گرفته بود و مرز ان هم نوع همکاری‬ ‫این طیف ها با ایت اهلل راستی کاشانی‪ ،‬نماینده امام(ره)‬ ‫در س��ازمان تعریف ش��د‪ .‬طیف چپ بهزاد نبوی و‬ ‫یاران وی بر س��ر دیدگاه های اقتصادی و بزرگداشت‬ ‫مرحوم شریعتی با نماینده امام(ره) اختالفاتی داشتند‪.‬‬ ‫ح��زب جمهوری اس�لامی نی��ز که نیروه��ای پیرو‬ ‫خ��ط امام را در خود س��ازماندهی ک��رده بود برخی‬ ‫اقایان مثل موس��وی خوئینی ها و کروبی با ان مساله‬ ‫داش��تند‪ ،‬البته اینه��ا بعدا مجمع روحانی��ون مبارز را‬ ‫تش��کیل دادند‪ ،‬البته بودن��د روحانیونی که در جامعه‬ ‫روحانی��ت مبارز با رویکرد حزب جمهوری مخالفت‬ ‫می کردند اما به هر تقدیر دشمن مشترک موجب شد‬ ‫ت��ا نیروهای پیرو امام خمینی(ره) در مقابل ان با هم‬ ‫متحد ش��وند‪ .‬بعد از عزل بنی ص��در و ورود منافقین‬ ‫به فاز نظامی و ترور ش��خصیت های برجسته نظام و‬ ‫انحالل حزب توده و به حاش��یه رفتن نهضت ازادی‬ ‫تقریبا عرصه سیاسی کشور از وجود دشمن مشترک‬ ‫خالی شد و حاکمیت در مجلس و در دولت کامال به‬ ‫دس��ت طیف خط امام(ره) افتاد‪ .‬از ان دوران به بعد‬ ‫اختالفات کم کم خود را نش��ان داد؛ دو طیف چپ و‬ ‫راست در س��ازمان مجاهدین انقالب به شدت با هم‬ ‫درگیر شدند و باالخره سال ‪ 61‬طیف بهزاد نبوی در‬ ‫اعتراض به مواضع نماینده امام از سازمان خارج شد‬ ‫و بعد از جدایی تش��کیالت خود را درون دولت برد‬ ‫و تقریبا سیاس��ت های کلی دولت اقای موس��وی را‬ ‫همین عناصر تبیین می کردند‪ .‬طیف راست نیز عموما‬ ‫ب��ه جبهه رفتند یا جذب نهادهای انقالبی یا نهادهای‬ ‫مربوط به جنگ تحمیلی ش��دند‪ .‬حزب جمهوری نیز‬ ‫از این امر مستثنی نبود و در انجا نیز دو طیف چپ و‬ ‫راست با هم دعوا داشتند تا انکه در سال ‪ 64‬و ‪ 65‬هر‬ ‫دو تش��کل با موافقت حضرت امام(ره) فعالیت های‬ ‫خ��ود را متوق��ف کردند‪ ،‬ام��ا اختالف��ات همچنان‬ ‫وجود داشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫وقتی جناح چپ در‬ ‫مقابل هاشمی قرار‬ ‫گرفت و نتوانست‬ ‫بعد از وفات حضرت‬ ‫امام(ره) تغییرات‬ ‫عمده یاد شده در‬ ‫عرصه سیاست‬ ‫کشور را هضم کند و‬ ‫در مقابل ان ایستاد‬ ‫جریان راست با‬ ‫هاشمی رفسنجانی‬ ‫ائتالف کرد‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫تقریب��ا بع��د از توق��ف فعالیت س��ازمان‬ ‫مجاهدی��ن انق�لاب و ح��زب جمه��وری‬ ‫اس�لامی و قبل از انتخابات مجلس س��وم‪،‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت‬ ‫جدا ش��د‪ .‬چ��را در اولین رقابت سیاس��ی‬ ‫میان این دو‪ ،‬راس��ت سنتی کرسی های نهاد‬ ‫قانون گذاری را به چپ نو پا واگذار کرد؟‬ ‫‪l‬طیف چپ به دلیل نفوذ و رس��وخی که در دولت‬ ‫داش��ت به طور طبیعی بس��یار فراتر از جریان راست‬ ‫می توانست بر جامعه تاثیرگذار باشد‪ ،‬ضمن انکه در‬ ‫دهه شصت یک گفتمان انقالبی حکمفرما بود و به طور‬ ‫طبیعی ش��عارهای عدالت طلبانه و ضد امپریالیس��تی‬ ‫رونق داشت‪ .‬جریان چپ نیز روی اینها مانور می داد و‬ ‫به نوعی خود را پرچم دار اصلی این ش��عار ها قلمداد‬ ‫می کرد‪.‬‬ ‫همان موقع امام‪ ،‬اسالم امریکایی را محکوم‬ ‫کردند و طیف چپ این مس��اله را به طیف‬ ‫راست منتسب کرد‪.‬‬ ‫‪l‬بله‪ ،‬همین طور بود‪ .‬میرحسین موسوی در دولت‬ ‫دوم چهره های راس��ت نظیر عسگراوالدی را کنار‬ ‫می گذارد و دستگاه اجرایی به صورت یکدست در‬ ‫اختی��ار جریان چپ قرار می گی��رد‪ .‬ضمن انکه در‬ ‫دانشگاه ها نیز دولت به دلیل نفوذی که داشت تقریبا‬ ‫دفتر تحکیم وحدت و انجمن های اسالمی را کامال‬ ‫از نیروه��ای نزدیک به جریان راس��ت تصفیه کرد‪.‬‬ ‫س��ال ‪ 66‬و ‪ 67‬درگی��ری میان نیروه��ای انقالب‬ ‫که در ذی��ل وجود داش��ت بر اثر انش��عاب مجمع‬ ‫روحانی��ون مب��ارز از جامعه روحانی��ت به خوبی‬ ‫خود را نش��ان داد‪ ،‬البته ان زمان حضرت امام(ره)‬ ‫برای وجود فضای نقد و رقابت در عرصه سیاس��ی‬ ‫این انش��عاب را پذیرفتند‪ .‬مجموع��ه این حوادث‬ ‫یعنی تسلط کامل جریان چپ بر دولت و دانشگاه‪،‬‬ ‫ش��کل گیری مجم��ع روحانی��ون ک��ه ش��عارهای‬ ‫انقالبی تری س��ر می داد و بر والیت مداری‪ ،‬مبارزه‬ ‫با امپریالیسم و دفاع از حقوق محرومان‪ ،‬پابرهنه ها‬ ‫و مس��تضعفان تاکید بیشتری داشت و جناح راست‬ ‫را مته��م به طرفداری از اس�لام امریکایی می کرد‪،‬‬ ‫موجب ش��د نیروه��ای چ��پ در انتخابات مجلس‬ ‫س��وم اکثریت کرس��ی های نهاد قانونگذاری را به‬ ‫دس��ت اوردند‪.‬‬ ‫درحالیک��ه اکثری��ت کرس��ی های مجلس‬ ‫س��وم در اختیار جناح چپ بود‪ ،‬هاش��می‬ ‫رفسنجانی بر صندلی ریاست نشست اما با‬ ‫ریاست جمهوری وی بین هاشمی و جریان‬ ‫چپ زاویه پیدا ش��د و راس��ت س��نتی در‬ ‫انتخابات مجلس چهارم با شعار «پیروی از‬ ‫خط امام‪ ،‬اطاع��ت از رهبری و حمایت از ‬ ‫هاشمی» به میدان رقابت پاگذاشت؛ ضمن‬ ‫انک��ه در نم��از جمعه نیز ش��عار «مخالف‬ ‫هاشمی مخالف رهبر است‪ ،‬مخالف رهبری‬ ‫دشمن پیغمبر اس��ت» از سوی نمازگزاران‬ ‫س��رداده می ش��د‪ .‬کس��ب اکثر کرسی های‬ ‫مجلس چهارم از س��وی جناح راس��ت را‬ ‫چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪l‬رویکرد اقای هاش��می در ده��ه ‪ 60‬بر بی طرفی‬ ‫بود‪ ،‬یعنی س��عی می ک��رد نه در جن��اح چپ قرار‬ ‫بگیرد و نه در جریان راس��ت دس��ته بندی شود‪ ،‬اما‬ ‫م��رور صحبت ه��ا و خطبه های نماز جمعه ایش��ان‬ ‫از گرای��ش وی ب��ه طی��ف چپ حکای��ت می کرد‬ ‫چ��ون عمده بحث های خود را حول محور عدالت‬ ‫اجتماع��ی و حمای��ت از دولت ط��رح می کرد‪ ،‬در‬ ‫عی��ن حال جن��اح راس��ت را نیز از خ��ود راضی‬ ‫نگه می داش��ت‪ .‬بعد از رحلت حض��رت امام(ره)‬ ‫در فض��ای سیاس��ی کش��ور تحول��ی عظی��م پدید‬ ‫ام��د؛ چ��ون مجل��س خب��رگان رهب��ری حضرت‬ ‫ای��ت اهلل خامن��ه ای را ب��ه عن��وان رهب��ری جدید‬ ‫برگزی��د‪ ،‬برخ��ی طیف ه��ای جن��اح چ��پ که در‬ ‫دوران ریاس��ت جمهوری با ایش��ان مس��اله داشتند‬ ‫یک جورهایی نمی خواس��تند این ام��ر را بپذیرند‪،‬‬ ‫مضاف��ا بخش های��ی از ای��ن جری��ان علقه هایی به‬ ‫اق��ای منتظری داش��تند ک��ه کنار گذاش��تن وی از‬ ‫قائم مقامی ام��ام(ره) ب��رای انه��ا قابل هض��م نبود‪.‬‬ ‫برخی س�لایق چپ نیز که به بیت امام(ره) نزدیک‬ ‫بودن��د این امتیاز را از دس��ت رفت��ه می دیدند؛ در‬ ‫مجموع جریان چپ به س��مت رویارویی با فضای‬ ‫جدی��د پیش رف��ت‪ ،‬در صورت��ی که مق��ام معظم‬ ‫رهبری قصدی برای حذف این جریان نداشتند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر هاشمی رفس��نجانی خود را از مدت ها‬ ‫قب��ل اماده تصدی جایگاه ریاس��ت جمهوری کرده‬ ‫ب��ود‪ ،‬حتی بعض��ی تحلیلگران معتقدند که ایش��ان‬ ‫تالش��ی که ب��رای پای��ان دادن به جن��گ تحمیلی‬ ‫و قب��ول قطعنام��ه ‪ 598‬ک��رد به ان خاط��ر بود که‬ ‫بعد از رئیس جمهور ش��دن جنگی نباش��د تا بتواند‬ ‫ایده ه��ای خ��ود را عملیاتی کند‪ .‬زمانی که ایش��ان‬ ‫اع�لام کاندیداتوری کرد مجم��ع روحانیون مبارز‬ ‫اولی��ن تش��کلی بود که از وی حمای��ت کرد‪ .‬منتها‬ ‫هاشمی رفس��نجانی بعد از قرار گرفتن در جایگاه‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬سیاس��ت های چپ گرایان��ه‬ ‫اقتص��ادی را کامال از برنامه دس��تگاه اجرایی کنار‬ ‫گذاش��ت‪ .‬این تغییر رویکرد کام�لا در خطبه های‬ ‫نماز جمعه ایش��ان مشهود بود‪ ،‬ضمن انکه هاشمی‬ ‫ب��ا یک برخ��ورد ش��دید دس��تگاه اجرای��ی را از‬ ‫میرحس��ین موسوی تحویل گرفت‪ ،‬چون برای وی‬ ‫جلس��ه تقدیر و تشکر هم برگزار نکرد‪ .‬به نظر من‬ ‫قهر و خانه نش��ینی موس��وی به خاط��ر مواضع ان‬ ‫زمان هاش��می بود‪.‬‬ ‫از تغییر موضع هاش��می در خطبه های پس‬ ‫از ریاست جمهوری س��خن گفتید‪ .‬مواضع‬ ‫ایشان نسبت به گذشته چه تغییری کرد؟‬ ‫‪l‬ایش��ان در نقد وضعیت گذش��ته می گفت که فقط‬ ‫جنگ عامل خرابی ها نبود و سیاس��ت های اقتصادی‬ ‫غلط دولت موس��وی نیز بخش عمده ای از خرابی ها‪،‬‬ ‫عدم توس��عه و رش��د را به کش��ور تحمی��ل کرد‪ .‬از‬ ‫اینج��ا به بع��د تقابل ج��دی میان هاش��می و جناح‬ ‫چپ به وجود می اید‪ .‬در دولتی که هاش��می انتخاب‬ ‫می کند بخش عمده ای از اکثریت مجلس س��وم نامه‬ ‫می نویس��ند که شما اقای محتش��می پور را به عنوان‬ ‫وزیر کش��ور نگه دار‪ ،‬ول��ی رئیس جمهور وقت این‬ ‫توصیه را لحاظ نمی کن��د‪ ،‬اما به هر تقدیر در دولت‬ ‫وق��ت تیپ هایی از جریان چ��پ همچون خاتمی و‬ ‫معی��ن حضور داش��تند‪ .‬وقتی جناح چ��پ در مقابل‬ ‫هاشمی قرار گرفت و نتوانست بعد از وفات حضرت‬ ‫امام(ره) تغییرات عمده یاد شده در عرصه سیاست‬ ‫کش��ور را هضم کند و در مقابل ان ایستاد‪ ،‬جریان‬ ‫راست با هاشمی رفس��نجانی ائتالف کرد‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه یکی از درگیری های جناح راس��ت با دولت‬ ‫موس��وی ان بود که دس��تگاه اجرایی باید فعالیت‬ ‫بخش خصوصی در حوزه اقتصاد و بازرگانی را به‬ ‫رسمیت بشناسد و هاشمی بعد از تصدی جایگاه‬ ‫ریاست جمهوری می خواست بخش خصوصی را‬ ‫در عرصه اقتصاد تقویت کند‪.‬‬ ‫ای��ن تغییر عرص��ه سیاس��ت چقدر در‬ ‫شکست جناح چپ موثر بود؟‬ ‫‪l‬همانط��ور که این جری��ان در انتخابات مجلس‬ ‫سوم با ش��عار تبعیت از امام(ره) و محکوم کردن‬ ‫رقیب به طرفداری از اس�لام امریکایی توانس��ت‬ ‫م��ردم را با خود هم��راه کند‪ ،‬به تدری��ج با تغییر‬ ‫فضای سیاس��ی و رویکرد جدید دولت هاش��می‬ ‫در ح��وزه اقتص��اد جای��گاه خ��ود را ن��زد افکار‬ ‫عمومی از دس��ت داد که در نهایت ائتالف راست‬ ‫با هاش��می رفس��نجانی شکس��ت جناح چپ را‬ ‫موجب شد‪.‬‬ ‫وقتی در مجلس چهارم دولت هاش��می‬ ‫با یکسری مانع تراش��ی ها برخورد کرد‪،‬‬ ‫کوش��ید در انتخاب��ات مجل��س پنج��م‬ ‫ارای��ش مجل��س را به نفع خ��ود تغییر‬ ‫دهد‪ ،‬ام��ا در ان مقطع جن��اح چپ در‬ ‫قب��ال ورود انتخاب��ات س��کوت ک��رد‪،‬‬ ‫تحت چنین ش��رایطی حزب کارگزاران‬ ‫از س��وی برخی دولتمردان تاسیس شد‬ ‫و با اس��تفاده از نیروهای مستقل و خط‬ ‫امام(ره) در شهرس��تان و ارائه فهرست‬ ‫ ترکیب��ی در تهران اقلیت��ی تاثیرگذار را‬ ‫در مجلس تش��کیل داد‪ .‬چرا کارگزاران‬ ‫منشعب ش��ده از جناح راست توانست‬ ‫در کوتاه ترین زمان رای طبقه متوسط را‬ ‫به خود جلب کند؟‬ ‫‪ l‬مقام معظم رهب��ری معتق��د ب��ه حضور همه‬ ‫جناح ه��ا در عرص��ه انتخابات هس��تند‪ ،‬اما هیچ‬ ‫گاه تاس��یس حزب کارگ��زاران را تایید نکردند‪.‬‬ ‫اگ��ر ه��م کس��ی ب��رای توجی��ه ای��ن کار چنین‬ ‫ادعای��ی می کن��د ی��ک تحری��ف ب��زرگ را کلید‬ ‫زده اس��ت‪ .‬هیچ قرین��ه ای وجود ن��دارد که مقام‬ ‫والیت ش��کل گیری ح��زب کارگ��زاران را تایید‬ ‫کرده باش��ند‪ ،‬البته همانطور که گفته ش��د ایش��ان‬ ‫ب��ا فعالیت همه جریان ها در رقابت های سیاس��ی‬ ‫موافق هستند‪.‬‬ ‫موضع مقام معظم رهبری درباره فعالیت‬ ‫حزب کارگ��زاران در انتخابات مجلس‬ ‫پنجم چه بود؟‬ ‫‪l‬ایش��ان با اینکه جریانی از دول��ت بخواهد در‬ ‫عرصه انتخاب��ات تاثیر بگذارد مخالف بودند‪ ،‬کما‬ ‫اینک��ه اخیرا هم بر ع��دم دخالت قوا در انتخابات‬ ‫مجل��س نهم تاکی��د کردن��د‪ .‬ان زمان ایش��ان به‬ ‫صراحت دس��تور دادند که اعضای دولت باید از‬ ‫حزب کارگزاران خارج شوند‪.‬‬ ‫برگردی��م ب��ه موض��وع س��وال‪ ،‬چ��را‬ ‫کارگزاران از راست سنتی منشعب شد؟‬ ‫‪l‬به رغم انکه راس��ت س��نتی با دولت هاش��می‬ ‫مقاب��ل جناح چپ ائتالف کرد‪ ،‬ام��ا از همان ابتدا‬ ‫اختالف نظرها میان این دو مش��هود بود‪ .‬هاش��می‬ ‫رفس��نجانی در دولت بحث س��ازندگی را مطرح‬ ‫کرد‪ ،‬این مساله ای بود که همه ان را پذیرفتند ولی‬ ‫به تدریج هرچه دولت اول هاش��می به سال های‬ ‫اخر نزدیک ش��د مفهوم س��ازندگی جای خود را‬ ‫به مفهوم توس��عه داد ی��ا تعدیل جایگزین عدالت‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪26‬‬ ‫ش��د‪ .‬این امر به ان خاطر بود که عناصری محور‬ ‫برنامه ه��ای اقتصادی دولت را به دس��ت گرفتند‬ ‫که تقریبا به ح��وزه اقتصاد لیبرالی نگاه می کردند‪.‬‬ ‫گرچه بعدا نیز به لحاظ سیاس��ی لیبرال شدند‪ .‬این‬ ‫نگاه لیبرالی تا انجا پیش رفت که مدعی شد برای‬ ‫رس��یدن کش��ور به توس��عه پایدار باید یک نسل‬ ‫قربانی و یک ع��ده از محرومان زیر چرخ اقتصاد‬ ‫له ش��وند‪ .‬این گفتم��ان با منویات و فرمایش��ات‬ ‫مقام معظم رهبری همخوانی نداش��ت که موجب‬ ‫رویارویی بخشی از جریان راست مجلس چهارم‬ ‫با دولت هاش��می شد‪ .‬اقای هاشمی به این نتیجه‬ ‫رسید که اگر می خواهد به نتیجه مطلوب در حوزه‬ ‫اج��را و اقتصاد برس��د باید یک جریان سیاس��ی‬ ‫جدید را در عرصه سیاس��ی کشور راه اندازی کند‪.‬‬ ‫ضمن انکه هاشمی رفس��نجانی در انتخابات دور‬ ‫دوم ریاس��ت جمهوری خود به ش��دت با مشکل‬ ‫مواجه شد چون جامعه روحانیت مبارز حاضر به‬ ‫حمایت از ایشان نشد و احمد توکلی نیز که یکی‬ ‫از نیروهای جناح راس��ت محسوب می شد مقابل‬ ‫وی قرار گرفت و با به چالش کشیدن سیاست های‬ ‫اقتصادی دولت‪ ،‬توانس��ت پنج میلیون رای کسب‬ ‫کند‪ .‬براساس همین مساله هاشمی احساس خطر‬ ‫کرد و کوش��ید با راه اندازی جریان جدید سیاسی‬ ‫مجلس بعدی را در اختیار بگیرد‪ ،‬قصد ان بود که‬ ‫حزب کارگزاران با همراهی جریان چپ تش��کیل‬ ‫شود‪.‬‬ ‫ب��رای همی��ن بود ک��ه در هم��ان مقطع‬ ‫کوت��اه کارگ��زاران از نیروهای چپ در‬ ‫شهرستان ها یار گیری کرد و وارد عرصه‬ ‫انتخابات شد؟‬ ‫‪l‬بل��ه‪ ،‬بنابراین من مخالف این نظریه هس��تم که‬ ‫کارگزاران از دل جریان راس��ت خارج شد چراکه‬ ‫در گذشته شخصیت هایی نظیر کرباسچی‪ ،‬الویری‪،‬‬ ‫مهاجران��ی و عبداهلل نوری همه چپ محس��وب‬ ‫می ش��دند که بعدا اس��تحاله ش��دند و در استانه‬ ‫انتخاب��ات مجلس پنجم داخل ح��زب کارگزاران‬ ‫قرارگرفتند‪ .‬به همین خاط��ر بود که کارگزاران یا‬ ‫همان راست مدرن با س��ازمان مجاهدین انقالب‬ ‫اس�لامی جری��ان چ��پ در برابر راس��ت س��نتی‬ ‫ائتالف کردند و اقلیتی ق��وی را در مجلس پنجم‬ ‫رقم زدند‪.‬‬ ‫اواس��ط دهه ‪ 70‬جمعیت ها و گروه های‬ ‫جدی��دی همچ��ون جمعی��ت ایثارگران‬ ‫انقالب اسالمی در اردوگاه راست اعالم‬ ‫حضور کردند و به نقد عملکرد راس��ت‬ ‫سنتی پرداختند‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪l‬تقریب��ا ت��ا مجلس پنجم همه کس��انی که قصد‬ ‫حضور در انتخابات را داش��تند مجبور بودند ذیل‬ ‫جریانات چپ و راست خود را تعریف کنند‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه از اوایل دهه ‪ 70‬مقام معظم رهبری یک شاکله‬ ‫جدید گفتمانی را در عرصه های مختلف فرهنگی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و سیاسی تبیین کردند که هیچ‬ ‫یک از جناح های قبل��ی واجد همه این ویژگی ها‬ ‫نبودن��د‪ .‬به تدری��ج بدنه ای از نیروه��ای انقالبی‪،‬‬ ‫ح��زب اللهی‪ ،‬افراد بریده از جریان چپ و فعاالن‬ ‫عرص��ه جنگ ش��کل گرفت که در هم��ان مقطع‬ ‫س��ازمان مجاهدین انقالب اسالمی اینها را تحت‬ ‫عنوان چپ جدید نام گذاری کرد چون تاکید انها‬ ‫بر تبعی��ت از والیت فقیه‪ ،‬تحقق عدالت‪ ،‬مبارزه با‬ ‫امری��کا و‪ ...‬مباحثی بودند که در دهه ش��صت از‬ ‫سوی جریان چپ مطرح می شد اما این طیف هیچ‬ ‫خ��ط و ربطی به جریان چپ نداش��ت و حتی در‬ ‫خیلی جاها با جریان چ��پ مخالف بود‪ .‬در واقع‬ ‫ریش��ه گفتمان اصولگرایی که بعدها شکل گرفت‬ ‫را باید اینجا جس��ت وجو کرد‪ .‬این تشکل ها را بیشتر‬ ‫می ت��وان تحت نام های جمعی��ت ایثارگران‪ ،‬روزنامه‬ ‫کیهان‪ ،‬نش��ریه صبح‪ ،‬جریان حزب اهلل و‪ ...‬دسته بندی‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫حجت االس�لام ناطق ن��وری نامزد راس��ت‬ ‫س��نتی چرا نتوانس��ت در دوم خرداد‪ 76‬از‬ ‫موج اجتماعی ایجاد ش��ده سهمی به خود‬ ‫اختص��اص ده��د و مقابل خاتم��ی‪ ،‬نامزد‬ ‫جناح چپ شکست خورد؟‬ ‫‪l‬دالیل مختلفی داش��ت‪ .‬همانطوری که گفته شد‬ ‫مردم در دولت دوم اقای هاشمی به خاطر سیاست‬ ‫تعدیل اقتصادی ب��ا تحمل تورم ‪ 50‬درصدی دچار‬ ‫تنگنای معیش��تی ش��دند‪ ،‬از این رو ارای هاش��می‬ ‫در دوره دوم ریاس��ت جمهوری اش کاه��ش معنی‬ ‫داری یافت و ایش��ان فقط توانست رای ‪30‬درصد‬ ‫واجدین ش��رایط را اخذ کند‪ .‬به عبارت دیگر بعد‬ ‫از انتخابات ریاس��ت جمهوری هرکس که هاشمی‬ ‫را نق��د می ک��رد می توانس��ت نظر اف��کار عمومی‬ ‫را به س��مت خ��ود جلب کند‪ ،‬زن��گ این خطر را‬ ‫سیاس��یون نزدیک به دولت س��ازندگی شنیدند اما‬ ‫راس��ت سنتی متوجه نشد‪ .‬گام اول انها این بود که‬ ‫حزب کارگزاران سازندگی بعد از تشکیل به جای‬ ‫انک��ه در مطالبات اقتصادی م��ردم بدمد‪ ،‬مطالبات‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬فرهنگ��ی و اجتماعی را اص��ل قرار داد‪.‬‬ ‫بر همین اس��اس روزنامه های همشهری و ایران به‬ ‫یک فضای سیاس��ی و فرهنگی دامن زدند و بحث‬ ‫مقابل��ه با انحصار راس��ت س��نتی را مطرح کردند‪.‬‬ ‫یعن��ی در حالیکه دولت را در اختیار داش��تند نقش‬ ‫اپوزیس��یون دول��ت را ب��ازی کردند ت��ا مطالبات‬ ‫اقتص��ادی م��ردم در فض��ای انتظارات سیاس��ی و‬ ‫فرهنگی گم شود‪ .‬ضمن انکه انها توانستند جریان‬ ‫چ��پ حام��ی محرومین و ض��د امپریالیس��م را با‬ ‫خ��ود همراه کنند‪ .‬اق��ای ناطق غاف��ل از همه این‬ ‫هاشمی هیچ وقت جزو‬ ‫جناح راست یا جریان‬ ‫اصولگرا نبوده است‪ .‬ایشان‬ ‫در دهه شصت گرایش‬ ‫به طیف چپ داشت‬ ‫کما اینکه در مجلس سوم‬ ‫وقتی اکثریت در اختیار ان‬ ‫طیف بود هاشمی رئیس‬ ‫مجلس شد یا جریان چپ‬ ‫اولین جریانی بود که در‬ ‫انتخاباتریاست جمهوری‬ ‫از کاندیداتوری هاشمی‬ ‫حمایت کرد‬ ‫زمین��ه چینی ه��ا وارد عرص��ه انتخاب��ات‬ ‫ریاست جمهوری ش��د و اعالم کرد که همان رویه‬ ‫دول��ت هاش��می را ادام��ه می دهد‪ .‬در ثان��ی ناطق‬ ‫نوری چهره جدیدی برای مردم محس��وب نمی شد‬ ‫چ��ون جامعه ایش��ان را در راس مجالس چهارم و‬ ‫پنج��م دیده بود و حرف جدی��دی هم برای مردم‬ ‫نزد‪ ،‬به غیر از اینها‪ ،‬از یکی‪ ،‬دو س��ال قبل راس��ت‬ ‫س��نتی طوری رفتار می کرد که ناط��ق نوری حتما‬ ‫رئیس جمه��ور اینده اس��ت‪ .‬در مقابل جریان چپ‬ ‫هم پیمان کارگزاران اول به س��راغ موس��وی رفت‬ ‫ک��ه نم��اد مخالفت با هاش��می بود و موس��وی را‬ ‫کاندی��دای خ��ود در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫هفت��م اعالم کرد‪ .‬بعد از مدتی موس��وی کنار رفت‬ ‫و خاتم��ی جایگزی��ن وی ش��د که ن��زد مردم یک‬ ‫چهره فرهنگی محس��وب می ش��د‪ ،‬هنگام تبلیغات‬ ‫ریاس��ت جمهوری نیز اعالم شد که موسوی معاون‬ ‫اول خاتمی می ش��ود‪ .‬این شگرد انتخاباتی در کنار‬ ‫حرکت ایس��تای جریان راس��ت س��نتی باعث شد‬ ‫م��ردم تغییر روی��ه را در انتخ��اب خاتمی ببینند و‬ ‫ایش��ان پیروز انتخابات ریاس��ت جمهوری در دوم‬ ‫خرداد ‪ 76‬شد‪.‬‬ ‫هاشمی رفس��نجانی در انتخاب��ات مجل��س‬ ‫شش��م سر لیس��ت راست س��نتی بود و در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نهم نیز از سوی‬ ‫انها حمایت شد‪ .‬ایشان جزو جناح راست‬ ‫دی��روز و اصولگرایان امروز تقس��یم بندی‬ ‫می شود؟‬ ‫‪l‬اقای هاش��می هی��چ وقت جزو جناح راس��ت یا‬ ‫جریان اصولگرا نبوده اس��ت‪ .‬ایش��ان در دهه شصت‬ ‫گرایش ب��ه طیف چپ داش��ت کما اینکه در مجلس‬ ‫س��وم وقتی اکثریت در اختیار ان طیف بود هاشمی‬ ‫رئیس مجلس ش��د یا جریان چپ اولین جریانی بود‬ ‫ک��ه در انتخابات ریاس��ت جمهوری از کاندیداتوری‬ ‫هاش��می حمایت کرد‪ .‬همانطور که گفته ش��د تغییر‬ ‫رویکرد هاش��می در ح��وزه اقتصاد موج��ب زاویه‬ ‫پی��دا کردن وی با جن��اح چپ بود و بع��د از ان به‬ ‫صورت مصلحتی ایش��ان با راست سنتی ائتالف کرد‬ ‫ام��ا ای��ن پیوند موقتی ب��ود و در انتخاب��ات مجلس‬ ‫پنجم با تش��کیل حزب کارگزاران منتفی شد‪ .‬با روی‬ ‫کار ام��دن دول��ت اصالحات‪ ،‬خیل��ی از بخش های‬ ‫اقتصادی دولت در اختیار طیف کارگزاران سازندگی‬ ‫باقی ماند اما بخش��ی از طیف چپ وقایع س��ال ‪68‬‬ ‫ت��ا ‪ 72‬را فراموش نک��رده ب��ود و از ان دوران کینه‬ ‫هاش��می را به دل داش��ت چ��ون وی را عامل خیلی‬ ‫از رد صالحیت های نیروهای چپ در مجلس چهارم‬ ‫می دانس��ت‪ .‬به عنوان مثال همس��ر ش��هید رجایی که‬ ‫س��ابقه س��ه دوره نمایندگی مجلس را داشت درباره‬ ‫عل��ت رد صالحیت ش��دنش در انتخاب��ات مجلس‬ ‫چهارم گفت‪« :‬در یک س��فر به خانواده هاش��می به‬ ‫خاطر برخی کارهای اشرافی اعتراض کردم و همین‬ ‫مبنای رد صالحیت من شد‪».‬‬ ‫مضاف بر اینکه به تدریج از سال ‪ 77‬بعد از تاسیس‬ ‫حزب مش��ارکت و قرار گرفتن ان در کنار س��ازمان‬ ‫مجاهدین انقالب یک رقابت درونی میان کارگزاران‬ ‫و جریان چپ ش��کل گرفت‪ .‬برداشت نیروهای چپ‬ ‫ان بود که اگر بخواهند پروسه ها و برنامه های سیاسی‬ ‫خ��ود را پیش ببرند به نوعی باید بند ناف خود را از‬ ‫کارگزاران و هاش��می جدا کنند چ��ون معتقد بودند‬ ‫که به رغم حمایت هاش��می از خاتم��ی در انتخابات‬ ‫دوم خرداد‪ ،‬ایش��ان قابل اعتماد نیست و همانطور که‬ ‫در دوره اول ریاس��ت جمهوری اش در سال ‪ 68‬همه‬ ‫نیروهای چپ را کنار گذاش��ت و به ش��دت دولت‬ ‫موسوی را نقد کرد این ظرفیت را دارد که در اینده به‬ ‫طرف دیگری گردش کند‪ ،‬بنابراین قابل اتکا نیست‪ .‬با‬ ‫سید محمد غروی‪ ،‬عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‬ ‫جریان اصولگرایی در اکثریت می ماند‬ ‫سیاست‬ ‫تقسیم بندی هایی که با عنوان اصولگرایی نوین و سنتی‬ ‫مطرح می ش��ود‪ ،‬باعث ایجاد زمینه نوعی دو دس��تگی‬ ‫میان اصولگرایان می شود‪.‬‬ ‫اما به نظر می رسد که این تقسیم بندی درست نیست؛‬ ‫چراکه اصولگرایی جریانی است که در ادبیات انقالب‬ ‫و نظام ما ریش��ه دارد‪ .‬این جریان معتقد اس��ت که ما‬ ‫می توانی��م بر اس��اس احکام و حقوق اس�لامی‪ ،‬یک‬ ‫حکومت اسالمی داشته باشیم و طبعا سکوالر نیست‪.‬‬ ‫اسالم در زمینه های مختلف اشتغال و حکومتی نظراتی‬ ‫دارد و معتقد اس��ت که حکومت نیز باید بر اس��اس‬ ‫مبانی الهی و اسالمی باشد‪.‬‬ ‫در ش��رایطی ک��ه هم اکنون به س��ر می بری��م‪ ،‬یکی از‬ ‫محورهای��ی که اصولگرایان به ان باور دارند‪ ،‬مس��اله‬ ‫والیت فقیه و رهبری اس��ت‪ .‬مهم تر از همه این است‬ ‫که احکام باید بر اس��اس مبانی اس�لامی باش��د‪ .‬این‬ ‫تعری��ف اصولگرایی اس��ت‪ .‬جریان ه��ای دیگری که‬ ‫تعاریف نوین و س��نتی را عن��وان می کنند در ادبیاتی‬ ‫ک��ه ما مطرح می کنیم‪ ،‬معنا ندارد‪ .‬در عین حال ممکن‬ ‫است برخی اختالفات جزیی نیز میان اصولگرایان در‬ ‫مسائل فرعی باشد‪ ،‬یا اینکه از نظر اصولگرایی بعضی‬ ‫قوت بیشتری داشته باشند یا ضعف هایی داشته باشند؛‬ ‫یعنی التزامشان نسبت به مبانی اسالمی قوی تر باشد و‬ ‫در برخی مسائل ضعیف تر‪.‬‬ ‫اما به ط��ور کلی انهایی که باور درس��تی از این مبانی‬ ‫داش��ته باشند‪ ،‬در دایره اصولگرایی هستند‪ .‬گاهی یک‬ ‫گفتم��ان در چارچوب مس��ائل اس�لامی می گنجد و‬ ‫گاهی خارج از ان حیطه اس��ت‪ .‬اینکه بیاییم تقس��یم‬ ‫کنی��م‪ ،‬من به ان اعتقادی ندارم؛ چراکه از ابتدا گفتمان‬ ‫ما اس�لام بوده و در شئون اجتماعی نیز مساله عدالت‬ ‫بس��یار اهمیت دارد و یکی از مقوالتی بود که برایش‬ ‫ارزش گذاری می شد‪ .‬اینگونه نیست که بخواهیم تغییر‬ ‫کند‪ ،‬من چنین بحث هایی را قبول ندارم‪.‬‬ ‫در عین حال معتقدم که مس��اله تازه ای در این روابط‬ ‫دیده نمی ش��ود و همان موضوع��ی را که از ابتدا ما و‬ ‫مردم رویش س��رمایه گذاری می کردیم دنبال می شود‪.‬‬ ‫البته هر یک از دولت ها در مقوله های مختلف توفیقات‬ ‫متفاوتی داشتند واال این ارزش ها جزیی از ارزش های‬ ‫اسالمی و اخالقی بوده و قابل تفکیک نیست‪.‬‬ ‫اما من اصوال تقسیم بندی راست و چپ و اصالح طلب‬ ‫و اصولگرا را تقس��یم بندی های جالبی نمی بینم‪ .‬گاهی‬ ‫فردی خود را اصالح طلب می نامد و به معنای واقعی‬ ‫کلمه اصالح طلب و پایبند به مبانی اس�لامی اس��ت؛‬ ‫من اینها را اصولگرا می دانم‪ .‬اما ممکن اس��ت کس��ی‬ ‫هم بر حس��ب ظاهر خود را اصولگرا بداند ولی مبانی‬ ‫فکری اش خراب باشد؛ من او را اصولگرا نمی دانم‪.‬‬ ‫بنابرای��ن اینگونه نیس��ت که خط کش��ی های خاصی‬ ‫وجود داش��ته باشد و اصوال برخورد جناحی با مسائل‬ ‫را صحی��ح نمی دانم‪ .‬اقای هاش��می رفس��نجانی هم‬ ‫شخصیتی برجس��ته در دوران انقالب بوده و انشاءاهلل‬ ‫خواهد بود‪ .‬ایش��ان ش��خصیتی فراجناحی است؛ کما‬ ‫اینک��ه این انقالب و همه دوس��تداران انقالب متعلق‬ ‫به همه اس��ت‪ .‬البته گاهی ممکن است نظر برخی بر‬ ‫این باش��د که باید همه را طرد کرد اما ایش��ان ممکن‬ ‫است چنین فکری نداشته باشد در نتیجه عده ای با نظر‬ ‫ایشان مخالفت می کنند‪.‬‬ ‫در نتیجه همه اینگونه ش��خصیت ها متعلق به خانواده‬ ‫انقالب هس��تند و ممکن اس��ت کس��انی بیش��تر در‬ ‫چارچوب انقالب باش��ند و برخی ه��م کمتر‪ .‬از این‬ ‫رو بنده اقای هاش��می را انقالبی می دانس��تم و هنوز‬ ‫هم انقالبی می دانم؛ همان طور که ایش��ان را اصولگرا‬ ‫می دانستم و هنوز هم می دانم‪.‬‬ ‫ام��ا تمام کس��انی ک��ه نظام را قب��ول دارن��د‪ ،‬باید در‬ ‫چارچوب نظام با س�لایق مختلف ق��رار بگیرند‪ .‬البته‬ ‫ممکن اس��ت بیش��تر خودش��ان را متعلق ب��ه جریان‬ ‫اصولگرایی بدانند‪ .‬امیدواریم در اینده دولتی بیاید که‬ ‫بهتر از دولت های گذشته باشد و بتواند خدمات بهتری‬ ‫ارائه دهد‪ .‬در چارچوب های نظام بهتر حرکت کند‪ ،‬با‬ ‫مجلس بهتر هماهنگ باشد و مجلس هم قانونگراتر و‬ ‫هماهنگ تر باش��د‪ .‬در خصوص اینده می توان اینگونه‬ ‫پیش بین��ی کرد که جریان اصولگرایی در اکثریت باقی‬ ‫می ماند‪ .‬اصولگرایان و مردم به این نتیجه رس��یدند که‬ ‫افرادی که انتخاب کرده اند‪ ،‬اصلح هس��تند‪ .‬از این رو‬ ‫اگر خوب عمل شود همان کسانی که به انقالب پایبند‬ ‫هستند سر کار باقی خواهند ماند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫تفاسیر یاد شده تصمیم گرفتند که از هاشمی عبور‬ ‫کنند‪ .‬البته برخ��ی چهره های اصالح طلب افراطی‬ ‫با هاش��می حس��اب های ش��خصی داش��تند مثال‬ ‫عباس عبدی در دوران ریاست جمهوری هاشمی‬ ‫رفسنجانی به دستور ایشان بازداشت و زندانی شد‪.‬‬ ‫عبدی در پروس��ه تصمیم گیری حزب مش��ارکت‬ ‫و ترس��یم خط مش��ی روزنامه ه��ای اصالح طلب‬ ‫نقش افرین بود‪.‬‬ ‫در ثانی بعد از دوم خ��رداد حرکت های رادیکالی‬ ‫هر روز بیشتر می ش��د و رادیکال های چپ برای‬ ‫تغییر س��اختار نظام نقشه داشتند که مجلس ششم‬ ‫را قبض��ه کنن��د‪ .‬اعالم کاندیداتوری هاش��می در‬ ‫انتخابات مجلس شش��م ترمز محس��وب می شد‬ ‫و بنابراین به این نتیجه رس��یدند که هاش��می را‬ ‫تخریب کنند به طوری که ایش��ان به رغم کس��ب‬ ‫ارای مردم نتوانس��ت به مجلس ورود پیدا کند و‬ ‫انصراف داد که بعد روش��ن شد حزب مشارکت‬ ‫و س��ازمان مجاهدین انقالب دنبال چه برنامه هایی‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫اخی��را موتلف��ه اس�لامی ب��ا هاش��می‬ ‫رفسنجانی دیدار کرد و این واکنش های‬ ‫جدی برخ��ی صاحب نظ��ران اصولگرا‬ ‫نظیر اقای صفار هرن��دی را برانگیخت‪.‬‬ ‫ایا جریان باس��ابقه اصولگرا می خواهند‬ ‫به سمت هاشمی برگردند؟‬ ‫‪l‬ای��ن دی��دار را نمی ش��ود به عن��وان پذی��رش‬ ‫اق��ای هاش��می در جرگ��ه اصولگرایان تفس��یر‬ ‫ک��رد‪ .‬چراک��ه دیگ��ر دوران جن��اح راس��ت به‬ ‫اصط�لاح س��نتی‪ ،‬تمام ش��د و بع��د از انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری نهم حتی عمر دو ساله ائتالف‬ ‫ابادگران نیز به پایان رس��ید و جریانات سیاس��ی‬ ‫به اصولگرا و اصالح طلب تقس��یم بندی ش��دند‪.‬‬ ‫همچنین از انتخابات ریاست جمهوری ‪ 88‬به این‬ ‫طرف ارایش فضای سیاس��ی کشور کامال عوض‬ ‫ش��د‪ .‬ضمن انکه اگر جریان راس��ت سنتی را در‬ ‫جبه��ه پی��روان خط امام و رهب��ری خالصه کنیم‬ ‫اینها در انتخابات مجلس هش��تم یکی از سه ضلع‬ ‫بودن��د و حامیان دولت و جمعی��ت ایثارگران دو‬ ‫ضلع دیگر را تش��کیل می دادند‪ .‬مضاف بر اینکه‬ ‫راست سنتی مخصوصا موتلفه و بخشی از جامعه‬ ‫روحانیت یک ارتباط ‪ 50‬ساله با اقای هاشمی دارد‬ ‫بنابراین نمی خواهد ایش��ان بعد از سوابق طوالنی‬ ‫در انقالب‪ ،‬از بدنه نظام جدا ش��ود و می کوشد تا‬ ‫هاش��می را هر طور شده درون نظام حفظ کند اما‬ ‫این محال است که انها بخواهند هاشمی را نه در‬ ‫راس‪ ،‬حت��ی در بدنه جری��ان اصولگرا وارد کنند‬ ‫چ��ون چنین اقدامی اصال قاب��ل پذیرش نیروهای‬ ‫اصولگرا نیست‪.‬‬ ‫االن ش��یخ جری��ان اصولگرا کیس��ت؛‬ ‫ایت اهلل هاشمی یا ایت اهلل مهدوی کنی؟‬ ‫‪l‬ام��روز در صحن��ه سیاس��ی کش��ور دیگ��ر‬ ‫ش��یخوخیت معنا ندارد‪ .‬جامع��ه روحانیت مبارز‬ ‫تهران و جامعه مدرس��ین به دلیل سوابق و فضای‬ ‫روحانی ک��ه دارند به طور طبیعی مورد قبول همه‬ ‫گروه های اصولگرا هس��تند اما نه به این عنوان که‬ ‫هرچ��ه انها گفتند اتفاق بیفتد‪ .‬البته خود جامعتین‬ ‫هم پرهیز از این دارند که به مصداق ها ورود پیدا‬ ‫کنند و تاکید کلی به این دارند که همه طیف های‬ ‫اصولگ��را حول ی��ک محور تحت عنوان منش��ور‬ ‫اصولگرایی جمع شوند‪ .‬البته اقایان محمد یزدی‪،‬‬ ‫مصباح یزدی و ایت اهلل مهدوی کنی انس��ان هایی‬ ‫وجیه در اردوگاه اصولگرا محس��وب می شوند اما‬ ‫ش��رایط و ارایش جریانات سیاسی کشور عوض‬ ‫شده است‪g.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪28‬‬ ‫واکنش های متفاوت به دیدار موتلفه و هاشمی‬ ‫یک دیدار چند تحلیل‬ ‫همه چیز از یک دیدار ش��روع ش��د؛ دیدار موتلفه‬ ‫با هاشمی رفس��نجانی‪ .‬البته این اولین دیدار با این‬ ‫ش��خصیت سیاسی توسط این حزب نبود‪ .‬اما انچه‬ ‫این دیدار را از سایر دیدار های این حزب و تشکل‬ ‫ی با هاشمی رفس��نجانی متمایز می کند‪ ،‬زمان‬ ‫قدیم ‬ ‫دیدار و همه ان اتفاقاتی است که پس از انتخابات‬ ‫دهم ریاست جمهوری رخ داده است‪.‬‬ ‫موتلفه ک��ه در تعاریف امروز جغرافیای سیاس��ی‬ ‫کشور در جایگاه احزاب و تشکل های راست سنتی‬ ‫ق��رار دارد و در میان این طیف سیاس��ی از س��ایر‬ ‫تش��کل ها دارای قدمت بیشتری اس��ت‪ ،‬حاال بنابه‬ ‫تعریف منتقدان این دیدار دیگر نباید وجه اشتراکی‬ ‫داشته باشد با هاشمی رفسنجانی که پس از اتفاقات‬ ‫سال ‪ 88‬در سوی دیگر جناح راست قرار داشت‪.‬‬ ‫هاشمی رفس��نجانی در این دیدار که با عنوان دیدار‬ ‫خانواده ه��ای ش��هدای ‪ 26‬خ��رداد ‪ ،‬ح��اج صادق‬ ‫امان��ی‪ ،‬محم��د بخارایی‪ ،‬مرتضی نیکن��ژاد و رضا‬ ‫صفارهرندی برگزار ش��ده بود با اش��اره به سخنان‬ ‫اخیر مقام معظم رهبری در مرقد امام راحل و با تاکید‬ ‫بر لزوم ایجاد زمینه های فعالیت برای همه دلسوزان‬ ‫ی در چارچوب‬ ‫و وفاداران نظام جمهوری اس�لام ‬ ‫قانون اساسی تصریح کرد‪« :‬در کشوری که بر نظام‬ ‫ان قان��ون اساس��ی مترقی با همه اص��ل و فرعش‬ ‫حاکم باشد‪ ،‬جای نگرانی وجود ندارد‪ ،‬چراکه همه‬ ‫عالقه مندان از س�لایق گوناگون خود را زیر سایه‬ ‫قان��ون می بینند و بدون دغدغه می توانند فعالیت کنند‬ ‫و مس��ئولیت به عهده بگیرن��د»‪ .‬در ابتدای این دیدار‬ ‫ی با‬ ‫نیز محمدنبی حبیبی‪ ،‬دبیرکل حزب موتلفه اسالم ‬ ‫اشاره به سابقه مبارزات و فعالیت این تشکل‪ ،‬سالروز‬ ‫ش��هادت چهار تن از پیشتازان حزب موتلفه را گرامی‬ ‫ داشت و با تاکید به مواضع اصولی هاشمی رفسنجانی‬ ‫در پیش و پس از انقالب اس�لامی گفت‪« :‬در دو سال‬ ‫گذش��ته با دو معضل اساس��ی یعنی فتنه ‪ ۸۸‬و جریان‬ ‫انحرافی مواجه بوده ایم و اعتقاد راس��خ داریم که اگر‬ ‫قیچی ای برای از بین بردن نظام اس�لامی وجود داشته‬ ‫باشد دو لبه ان همین دو معضل بوده و است‪».‬‬ ‫اغاز انتقادها‬ ‫این دیدار اما به مذاق بسیاری از اصولگرایان خوش نیامد‪.‬‬ ‫مهمترین واکنش اما متعلق به حسین صفار هرندی بود‪.‬‬ ‫مش��اور فرهنگی فرمانده کل س��پاه در این مورد چنین‬ ‫ی از‬ ‫ت و برخاست هایی که اخیرا بعض ‬ ‫گفت‪« :‬این نشس ‬ ‫ی داشتند به نظر می رسد نوعی‬ ‫اصولگرایان با اقای هاشم ‬ ‫تعریض به گفتمان اصولگرای��ی از جانب همین اقایان‬ ‫اصولگراس��ت که باید گفت اگر انها هوس کرده اند این‬ ‫گفتمان را در مقابل گفتمان نوین اصولگرایی محک بزنند‬ ‫و از برخی سنت ها دفاع کنند‪ ،‬ان سنت ها با واقعه سوم تیر‬ ‫به نوعی مدفون شد و به تاریخ پیوست‪ ».‬وی افزود‪« :‬اگر‬ ‫دو مرتبه کسانی بخواهند به نوعی همین سنت ها را زنده‬ ‫کنند و سنت های جناح راستی قبل از اصولگرایی نوین‬ ‫را مطرح کنند‪ ،‬مطمئن باشند در چشم مردم این روش ها‬ ‫جلوه نمی کند‪ .‬اگر کس��انی می خواهند از این مسیر که‬ ‫متضمن تعهد به اصول و ارزش های انقالب و امام است‬ ‫دو مرتبه باز گردند به سنت های ماقبل اصولگرایی‪ ،‬به یک‬ ‫بخت ازمایی شکست خورده وارد می شوند که نتیجه ان‬ ‫را در ازمونی مثل انتخابات خواهند دید‪ ».‬صفارهرندی‬ ‫در پایان خاطرنشان کرد‪« :‬هر کس که چنین سودایی در‬ ‫س��ر داشته باشد بعد از پایان انتخاباتی که حماسه سازان‬ ‫اصلی ان مردم هستند‪ ،‬می تواند براوردها و توهمات خود‬ ‫را مح��ک بزند و باید گفت ک��ه وقتی چنین ازمونی به‬ ‫سرانجام می رس��د دیگر فرصتی برای جبران اشتباهات‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫صفار هرندی چنی��ن ادام��ه داد‪« :‬اصولگرایی تعریف‬ ‫دارد و باید تاکید ک��رد که جزئیات عمل اصولگرایان‬ ‫در انطباق با اصول و مبانی جریان اصولگرایی اس��ت‬ ‫که برخی بیشتر و برخی کمتر ملتزم هستند‪ .‬بعضی ها‬ ‫وس��ط راه از اصولگرایی خود حوصله شان سر رفته و‬ ‫دو مرتبه یاد گذشته های خود کرده اند و این گفتمان را‬ ‫می خواهند نادیده بگیرند که ممکن است یکی از انها‬ ‫اقای احمدی نژاد یا دوس��تانش باشند‪ .‬کسان دیگری‬ ‫هستند که از حرف هایشان می شود این چیزها را فهمید؛‬ ‫کسانی که اخیرا از برخی ناکامی هایی که در دوستی با‬ ‫اقای احمدی نژاد حاصل ش��ده و برخی نامالیمات و‬ ‫رفتارهای نامیمون��ی که در دولت دهم بروز کرد‪ ،‬این‬ ‫را بهانه کرده اند برای بازگش��ت به ارزش های قبلی و‬ ‫مثال همپیمانی با گفتمان سازندگی و شخصیت های ان‬ ‫دوره برایشان موضوعیت پیدا کرده‪».‬‬ ‫پاسخ صفار هرندی‬ ‫صفار هرندی که سخنانش بازتاب های فراوانی یافته‬ ‫ب��ود در توضیح ای��ن اظهاراتش چنی��ن گفت‪« :‬من‬ ‫هی��چ کجا لفظ اصولگرایی مدرن ب��ه کار نبردم ولی‬ ‫سیاست‬ ‫پاسخ به انتقادات‬ ‫اس��داهلل بادامچی��ان اما ای��ن انتق��ادات را بر نتافت و‬ ‫در س��خنانی چنین گفت‪« :‬اخی��را توطئه کثیفی به راه‬ ‫افتاد که اصولگرایی را به س��نتی و مدرن تقسیم بندی‬ ‫می کنند‪».‬او که در اولین کنگره مجمع هماهنگی پیروان‬ ‫امام و رهبری اس��تان قم س��خن می گف��ت‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫«کس��انی که این تفکیک را بی��ان می کنند می خواهند‬ ‫روحانیت را تضعیف کنند و می گویند روحانیت سنتی‬ ‫اس��ت‪ .‬ما یک اصولگرایی والیی داریم که در خدمت‬ ‫والیت است و البته در ان خط و انشعاب رخ می دهد‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس شورای اسالمی بر لزوم مواظبت از‬ ‫ش��کل گیری گروه و باند و سلطه گری در درون حزب‬ ‫تاکید کرد و در توصیه ای اظهار داش��ت‪« :‬لطفا جلوی‬ ‫باندها را بگیرید تا با مشکل مواجه نشوید‪ ».‬وی دقت‬ ‫در حفظ هدف را مهم دانس��ت و ب��ه اعضای مجمع‬ ‫هماهنگی پیروان امام و رهبری گفت‪« :‬هرگز این هدف‬ ‫از یادتان ن��رود که می خواهید هماهنگی انجام دهید‪».‬‬ ‫بادامچیان خلوص نیت را در انجام کارهای تشکیالتی‬ ‫حائز اهمیت دانست و تاکید کرد‪« :‬باید مراقبت کنیم که‬ ‫غرور و افکار قدرت طلبان در تشکیالت حزبی شکل‬ ‫نگیرد‪ ».‬بادامچیان با تاکید بر ضرورت همخوانی مواضع‬ ‫احزاب با والیت فقیه اظهار داشت‪« :‬ممکن است کسی‬ ‫بگوی��د که برای چه از یک جریانی حمایت کردیم‪ ،‎‬به‬ ‫خاط��ر اینکه خط والیت از این جریان حمایت کرد و‬ ‫امروز هم خط والیت مخالف است‪ ».‬قائم مقام حزب‬ ‫موتلفه اس�لامی تاکید کرد‪« :‬امروز شرایط تغییر یافته و‬ ‫وظایف عوض شد‪‎‬ه و ما نه از گذشته پشیمان هستیم و‬ ‫نه می ترسیم‪ ،‬به خاطر اینکه از خودمان اراده داریم و در‬ ‫هر زمان بر اساس شرایط عمل می کنیم‪».‬وی بدون اینکه‬ ‫به صورت شفاف نام جریان حاکم را بیان کند‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬در این قضیه تغییر جهت س��ریع و به موقع الزم‬ ‫اس��ت و طبق شرایط کند یا تند نرویم‪.‬متاسفانه بعضی‬ ‫افراد معتقدند که کار حزبی و تش��کیالتی برای کسب‬ ‫قدرت است‏‪ ،‬در حالی که این تفکر نوعی شرک است‪.‬‬ ‫حزب برای انجام تشکیالت دسته جمعی و الهی است‬ ‫و بحث قدرت و ثروت مطرح نیست‪».‬وی با اشاره به‬ ‫ویژگی های تشکل های اسالمی گفت‪« :‬تشکل اسالمی‬ ‫ یک تشکل کمونیستی نیس��ت که از باال دستور صادر‬ ‫شود و عده ای بی چون و چرا اجرا کنند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫انتقاد از درون‬ ‫منتقد دیگر این دیدار یک عضو شورای مرکزی حزب‬ ‫موتلفه بود‪ .‬جعفر شجونی با انتقاد شدید از دیدار اخیر‬ ‫ی گفت‪« :‬موتلفه خود را‬ ‫اعضای این حزب با هاش��م ‬ ‫فدای هاشمی رفسنجانی می کند‪ ،‬این حزب موتلفه ان‬ ‫موتلفه س��ال های اول نیست و دست هایی پشت پرده‬ ‫انها را اداره می کند‪ .‬قبل از دیدار اعضای حزب موتلفه‬ ‫با هاشمی رفسنجانی از طرف حزب به من زنگ زدند‬ ‫و گفتند که شما هم در دیدار با اقای هاشمی که قرار‬ ‫اس��ت در خیابان ولیعصر(عج) و در دفتر وی برگزار‬ ‫ش��ود‪ ،‬حضور پیدا کنید» وی افزود‪« :‬من در پاسخ به‬ ‫انها گفتم اگر هاشمی ‪ 10‬میلیارد تومان هم به من بدهد‬ ‫م��ن به دیدار او نخواهم رفت و کس��انی که از طرف‬ ‫حزب موتلفه به دیدار او رفتند کار بس��یار اش��تباهی‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫بعد از ان‪ ،‬به دفتر اقای حبیبی‪ ،‬دبیرکل حزب موتلفه‬ ‫زنگ زدم که ایشان نبود بعد از ‪ 15‬دقیقه او به من زنگ‬ ‫زد و من مسائل زیر را به اقای حبیبی گوشزد کردم‪».‬‬ ‫ش��جونی یاداور ش��د‪« :‬من ب��ه حبیبی گفت��م ‪ -1‬اقای‬ ‫هاش��می پش��ت فتنه را نشکس��ت‪ -2 ،‬رهب��ر معظم‬ ‫انق�لاب هرچه فرمودند هاش��می چیزی دیگری گفت‪،‬‬ ‫‪ -3‬هاش��می با س��کوت خ��ود در دوران فتنه مرتکب‬ ‫گناه بزرگی ش��د و در امتحان فتنه مردود و رفوزه ش��د‪ ،‬‬ ‫‪ -4‬هاشمی به فتنه گران و سران فتنه تو دهنی نزد و بعد از‬ ‫یک روز از فاجعه عاشورا میر حسین موسوی را به دفتر‬ ‫خود دعوت کرد تا برای امضای وقف دانشگاه ازاد از او‬ ‫استفاده کند که مدارک ان نیز موجود است ‪ -5 ،‬هاشمی ‬ ‫هنگام تنفی��ذ حکم ریاس��ت جمهوری در بیت رهبری‬ ‫غیبت ک��رد و این در حالی بود که مراس��م تنفیذ حکم‬ ‫ریاست جمهوری ربطی به رئیس جمهور نداشت و متعلق‬ ‫ی رهبر معظم انقالب را در فتنه‬ ‫به رهبری بود‪ -6 ،‬هاشم ‬ ‫تنها گذاش��ت‪ -7 ،‬هاشمی‪ ،‬کاری کرد که دشمن بگوید‬ ‫فرمایش��ات رهبر معظم انقالب فصل الخطاب نیس��ت‪،‬‬ ‫چرا که رهبر معظم انقالب در نماز جمعه راهکارهایی را‬ ‫بیان فرمودند و هاشمی در نماز جمعه چیز دیگری گفت‪».‬‬ ‫شجونی با بیان اینکه سکوت معنادار هاشمی در دوران فتنه‬ ‫از هر زهر کشنده ای خطرناک تر بود‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬برخی‬ ‫مانند مجم��ع روحانیون و مجمع محققین که از حامیان‬ ‫اصلی فتنه ‪ 88‬بودند از اقدامات هاشمی بسیار خوشحال‬ ‫هستند‪».‬اما یک انتقاد دیگر از داخل این حزب نیز مطرح‬ ‫شد؛ حمیدرض ا ترقی‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب موتلفه‬ ‫گفت‪« :‬ما در دیدار با هاشمی رفسنجانی انتقادات خود را‬ ‫به‏صراحت به وی گفتیم و اقای هاش��می نیز به موتلفه‬ ‫انتقاد کرد که چرا از رئیس جمهور حمایت کردید؟» او در‬ ‫توضیح برخی واکنش ها و انتقادات چهره های اصولگرا از‬ ‫دیدار اخیر اعضای این حزب با هاشمی رفسنجانی اظهار‬ ‫داش��ت‪« :‬این واکنش ها به نظر من به دلیل عدم اطالع از‬ ‫محتوای این جلسه بوده است‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه ما قصد تایید مواضع اقای هاشمی‬ ‫ را نداشتیم ‪ ،‬گفت‪« :‬اتفاقا به‏عکس ما معموال در دیدار‬ ‫ب��ا ش��خصیت ها دو دیدار داریم ک��ه یکی خصوصی‬ ‫ی اس��ت‪ .‬در دیدار خصوص��ی با‬ ‫و دیگ��ری عموم�� ‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی نظرات و دیدگاه ها و انتقادات‬ ‫خود را به صورت صریح با وی مطرح کردیم‪ .‬بنابراین‬ ‫در موتلفه هیچ‪‎‬گونه تغیی��ر گفتمانی از اصولگرایی به‬ ‫سازندگی صورت نگرفته اس��ت‪ .‬حزب موتلفه طبق‬ ‫روال هرساله در سالگرد ش��هدای هیات های موتلفه‪،‬‬ ‫معموال با روسای قوا دیدار می کرد‪ ،‬اما سال گذشته به‬ ‫دلیل مسائل فتنه با هاشمی رفسنجانی دیدار نکردند‪».‬‬ ‫ای��ن اتف��اق اما واکن��ش دفتر هاش��می را نیز در پی‬ ‫داش��ت‪ .‬دفت��ر هاش��می در جوابیه ای در ای��ن مورد‬ ‫نوش��ت‪« :‬حمیدرضا ترقی در حالی به بیان توضیحاتی‬ ‫در خص��وص جزئی��ات دی��دار اعض��ای ش��ورای‬ ‫مرک��زی حزب موتلفه ان ه��م در دیدار خصوصی با‬ ‫ایت اهلل هاش��می پرداخته که اساسا به استناد تصاویر‬ ‫موجود که همزمان با خبر دیدار در اختیار اکثر رسانه ها‬ ‫قرار گرفت در این دیدار حضور نداشت و غایب بود‪».‬‬ ‫دیگر منتقد این دیدار‪ ،‬غالمحس��ین اله��ام بود‪ .‬او در‬ ‫مصاحبه ای با خبرگزاری فارس در پاسخ به این سوال‬ ‫که ای��ا برای جب��ران برخی اش��تباهات احمدی نژاد‪،‬‬ ‫متوس��ل ش��دن و روی اوردن به جناح راست سنتی‬ ‫مانند الریجانی‪ ،‬هاش��می و غیره را به صالح می دانید‬ ‫یا این را یک اش��تباه بزرگ قلم��داد می کنید؟ گفت‪:‬‬ ‫«انحراف از حق به فرض تحقق‪ ،‬مشروعیت و حقانیت‬ ‫برای باطل ایجاد نمی کند‪ .‬بازگش��ت به باطل همیشه‬ ‫باطل و غلط است و مومن حتی در رفتارها و سلیقه ها‬ ‫هم از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود چه برسد به‬ ‫اینکه در مبانی خود بخواهد تجدید نظر کند‪».‬‬ ‫از س��نت های نوین اصولگرای��ی صحبت کردم و‬ ‫معتق��دم گفتمان حاکم در جبهه خ��ودی تا قبل از‬ ‫سوم تیر و مشخصا تا قبل از انتخابات شورای شهر‬ ‫دوره دوم در سال ‪ 81‬گفتمان جناح راست بود که‬ ‫در ای��ن گفتمان ناکامی می بینم ک��ه این ناکامی های‬ ‫پی در پی از س��ال ‪ 75‬شروع ش��د‪ ،‬در خرداد ‪ 76‬به‬ ‫اوج خود رسید و در مجلس ششم و شورای شهر‬ ‫اول و انتخاب��ات هش��تم ریاس��ت جمهوری تکرار‬ ‫می ش��ود و این شاهدی بر شکست گفتمان مذکور‬ ‫اس��ت‪ .‬جل��وداران این گفتمان س��نتی در انتخابات‬ ‫ش��ورای دوم به عالمت تسلیم دستشان را باال بردند‬ ‫و یک جریان جدید متولد شد که البته بخشی از این‬ ‫جریان از همان جماعت قبلی بودند که با یک تغییر‬ ‫ارای��ش به محیط اجتماع با حضور گروه های متنوع‬ ‫ش��کل دهنده جریان اصولگرایی بازگشته بودند و از‬ ‫ان حالتی که در اتاق بسته تصمیم می گرفتند خارج‬ ‫ش��دند و در واق��ع توجه انها به اقش��اری همچون‬ ‫نیروهای دانش��جویی‪ ،‬اس��اتید‪ ،‬ط�لاب و فضالی‬ ‫ج��وان و توده م��ردم انقالبی بود ک��ه موفقیت های‬ ‫جبه��ه اصولگرا را در انتخابات از س��ال ‪ 81‬به بعد‬ ‫رقم زد‪».‬صفارهرن��دی در خصوص برخی انتقاداتی‬ ‫ک��ه درباره ح��زب موتلف��ه و دیدار اعض��ای ان با‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی مطرح کرده است نیز اظهار‬ ‫داش��ت‪« :‬حزب موتلفه از احزاب ریشه دار انقالب‬ ‫اسالمی است که فعالیت های موثر بسیاری نیز داشته‬ ‫است‪ .‬بنده نیز افتخار همیشگی ام این بوده که خودم‬ ‫را ش��اگرد مکتب امام صادق(ع) و روحانیت معظم‬ ‫می دانس��تم و می دانم و اساس��ا در بحث من نامی از‬ ‫روحانیت نیز به میان نیامده بود بنابراین صحبت های‬ ‫اقای بادامچیان را به خود نگرفتم‪ .‬اگرچه یک سایت‬ ‫بیم��ار با تیتر بادامچیان و توطئه کثیف فالنی تالش‬ ‫کرد میان جریانات اصولگرا فتنه انگیزی کند‪g ».‬‬ ‫ت و برخاست هایی‬ ‫این نشس ‬ ‫ی از اصولگرایان‬ ‫که اخیرا بعض ‬ ‫ی داشتند به نظر‬ ‫با اقای هاشم ‬ ‫می رسد نوعی تعریض به‬ ‫گفتمان اصولگرایی از جانب‬ ‫همین اقایان اصولگراست‬ ‫که باید گفت اگر انها هوس‬ ‫کرده اند این گفتمان را در‬ ‫مقابلگفتماننویناصولگرایی‬ ‫محک بزنند و از برخی‬ ‫سنت ها دفاع کنند‪ ،‬ان سنت ها‬ ‫با واقعه سوم تیر به نوعی‬ ‫مدفون شد و به‬ ‫تاریخ پیوست‬ ‫‪29‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪30‬‬ ‫پایان امپراطوری‬ ‫بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫عقب نشینی‬ ‫امریکا از افغانستان خارج می شود‬ ‫باراک اوباما از ابتدای روی کار امدنش در کاخ سفید یا حتی می توان گفت پیش از ان یعنی زمان‬ ‫تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در امریکا‪ ،‬توجهش را معطوف دو جنگ عراق و افغانستان‬ ‫کرده بود‪ .‬در واقع جورج بوش‪ ،‬رئیس جمهور پیشین ایاالت متحده میراثی برای اوباما باقی گذاشت‬ ‫که هنوز هم وی با تکیه بر انها بس��یاری از اس��تراتژی هایش را تعریف می کند‪ .‬جنگ هایی که‬ ‫جورج بوش به راه انداخت را به سختی می توان برایشان پایانی متصور بود‪ .‬اوباما از زمان اغاز به‬ ‫کارش تاکنون سیاست های مختلفی را در رابطه با جنگ افغانستان اتخاذ کرده؛ یک روز تصمیم‬ ‫به افزایش نیرو و سرکوب طالبان می گیرد و روز دیگر اعالم می کند قصد کرده نیروهایش را از‬ ‫افغانستان خارج کند‪ .‬درواقع اوباما در دسامبر سال ‪ ،۲۰۰۹‬به منظور سرکوب شبه نظامیان و اموزش‬ ‫ارتش افغانس��تان‪ ،‬دس��تور اعزام ‪ ۳۰‬هزار نیروی تازه را به این کش��ور صادر کرد‪ .‬اما با گذشت‬ ‫دو سال در اظهارات جدید خود تصریح کرد که درحال حاضر با توجه به موفقیت ایاالت متحده و‬ ‫هم پیمانانش در کاهش قابلیت های گروه تروریستی القاعده‪ ،‬ضربه زدن به طالبان و اموزش نیروهای‬ ‫امنیتی افغان برای به دست گرفتن مسئولیت شهروندان‪ ،‬زمان ان فرا رسیده که نیروهای امریکایی به‬ ‫تدریج خاک افغانستان را ترک کنند‪ .‬مطابق برنامه جدید اوباما خروج تدریجی نیروهای امریکا از‬ ‫افغانستان در دو مرحله اصلی صورت خواهد گرفت‪ .‬در مرحله اول پنج هزار نیرو تابستان امسال و‬ ‫پنج هزار نیروی دیگر نیز تا پایان سال جاری از افغانستان خارج خواهند شد‪ .‬پس از ان و تا سپتامبر‬ ‫سال ‪ ۲۰۱۲‬نیز ‪ ۲۳‬هزار نیروی دیگر خاک افغانستان ر ا ترک خواهند کرد‪ .‬همچنین پیش از این‬ ‫اوباما در سال ‪ 2009‬اعالم کرده بود خود برای خارج کردن نیروهای امریکا از افغانستان برنامه ای‬ ‫با جدول زمانی مشخص تعیین کرده است‪ .‬رئیس جمهورامریکا پیش تر به خروج نیروهای امریکا‬ ‫از افغانستان در اغاز ماه ژوئیه‪ 2011‬متعهد شده بود‪ ،‬ولی با شدت گرفتن حمالت طالبان علیه‬ ‫نیروهای ناتو در س��ال گذش��ته اعالم کرد تصمیم امریکا برای خروج از افغانستان با احتیاط و‬ ‫تاخیر انجام خواهد گرفت‪ .‬امریکا تاکید کرده بود خروج نیروهایش به بهبود امنیت در افغانستان‬ ‫‪31‬‬ ‫و امادگ��ی حکومت کابل ب��رای کنترل وضعیت امنیتی‬ ‫بستگی دارد‪ .‬ایاالت متحده امریکا در حال حاضر صد هزار‬ ‫نیرو در افغانستان دارد‪ .‬کارشناسان پیش بینی کرده اند که‬ ‫حضور نیروهای ارتش امریکا در افغانستان ساالنه حدود‬ ‫‪ 110‬میلیارد دالر هزینه برای این کش��ور در بردارد‪ .‬اوباما‬ ‫با تاکید بر اینکه امریکا از موضع قدرت چنین تصمیمی ‬ ‫را گرفته است‪ ،‬گفت‪« :‬ایاالت متحده در حال دستیابی به‬ ‫اهداف خود در مقابله با طالبان است و القاعده نیز در حال‬ ‫حاضر بیش از هر زمان دیگری تحت فشار قرار دارد‪ ».‬وی‬ ‫همچنین گفت‪« :‬ما دیگر خیابان های افغانستان را کنترل‬ ‫نخواهیم کرد و به طور نامحدود کوهستان های این کشور‬ ‫را حفاظت نخواهیم کرد‪ ،‬چرا که این مس��ئولیت دولت‬ ‫افغانس��تان خواهد بود که برای حفاظ��ت از مردم خود‬ ‫پا پیش بگذارد و اقتصاد جنگ زده خود را به اقتصاد مبتنی بر‬ ‫صلحی پایدار تبدیل کن��د‪ ».‬وی در عین حال تاکید کرد‬ ‫امریکا از این پس همچنان برای تداوم مقابله ب ا تروریسم‬ ‫و حمایت از حاکمیت افغانستان با این کشور مشارکت‬ ‫خواهد داشت‪ .‬گفتنی است از زمان اغاز جنگ افغانستان‬ ‫در سال ‪ ۲۰۰۱‬تاکنون حدود ‪ ۱۵۰۰‬نیروی امریکایی جان‬ ‫خود را از دس��ت داده ان��د‪ .‬عالوه بر این حضور نیروهای‬ ‫امریکایی در افغانستان تنها در سال جاری میالدی برای‬ ‫ایاالت متحده ‪ ۱۲۰‬میلیارد دالر هزینه در برداشت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫اختالف نظر میان ژنرال ها‬ ‫مای��ک مولن‪ ،‬رئیس س��تاد مش��ترک نیروهای مس��لح‬ ‫امریکا‪ ،‬گفته است زمان بندی خروج نیروهای کشورش‬ ‫از افغانستان س��ریع تر از برنامه ای است که در ابتدا مورد‬ ‫نظر وی بوده و می تواند خطراتی در پی داش��ته باش��د‪.‬‬ ‫رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا بلندپایه ترین‬ ‫مش��اور نظامی رئیس جمهوری این کش��ور است‪ .‬مولن‬ ‫ک��ه در کمیته نیروهای مس��لح مجلس نماین��دگان در‬ ‫واش��نگتن صحبت می ک��رد‪ ،‬گفت‪« :‬تصمی��م نهایی از‬ ‫نظر جدول زمان��ی‪ ،‬از انچه ما توصیه کرده بودیم‪ ،‬طرح‬ ‫س��ریع تری بود‪ ».‬ای��ن مقام نظام��ی در عین حال گفت‬ ‫ک��ه باراک اوبام��ا به عنوان فرمانده کل نیروهای مس��لح‬ ‫ایاالت متحده تصمیم گیرنده نهایی است و از تصمیم وی‬ ‫حمایت می کند‪ .‬به گفته دریاساالر مولن‪ ،‬خروج تدریجی‬ ‫‪ ۳۳‬هزار سرباز امریکایی از افغانستان خطرات احتمالی‬ ‫دارد که قابل کنترل اس��ت‪ .‬از دیگر سو ژنرال بازنشسته‬ ‫«دیوی��د بارنو» که در فاصله س��ال های ‪ ۲۰۰۳‬تا ‪ ۲۰۰۵‬از‬ ‫فرماندهان ارشد ارتش امریکا در افغانستان بود‪ ،‬می گوید‪:‬‬ ‫«خ��روج ‪ ۱۰‬هزار نفر از نیروها تا ماه دس��امبر بیش��تر و‬ ‫س��ریع تر از ان چیزی اس��ت که فرماندهان نظامی با ان‬ ‫موافق بودند‪ .‬با این وجود می توان این حد از کاهش نیرو‬ ‫را بدون انکه تاثیر عملیاتی مهمی داش��ته باشد مدیریت‬ ‫کرد‪ .‬ولی خارج کردن ‪ ۲۰‬هزار نفر دیگر در تابستان سال‬ ‫اینده که دوره اوج درگیری هاس��ت نگرانی ش��دیدی را‬ ‫ایجاد کرده است‪ ».‬همچنین استراتژی جدید اوباما در قبال‬ ‫افغانستان‪،‬شکستیسنگینبرایفرماندهانارشدوبلندپایه‬ ‫امریکا همچون ژنرال دیوید پترائوس محسوب می شود‪.‬‬ ‫تصمیم باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهوری امریکا برای خارج‬ ‫ساختن نیروهای این کشور از افغانستان‪ ،‬در حالی اتخاذ‬ ‫شد که ژنرال دیوید پترائوس به عنوان یکی از فرماندهان‬ ‫ارش��د امریکا درصدد بود که عملیات نظامی گسترده ای‬ ‫را علیه طالبان سازماندهی کند‪ .‬این درحالی است که وی‬ ‫در اینده ای نزدیک ش��اهد خروج نیروهای این کشور از‬ ‫افغانستان خواهد بود؛ مساله ای که به منزله شکست برای‬ ‫این ژنرال مایوس امریکا خواهد بود‪ .‬پترائوس بعد از اعالم‬ ‫برنامه اوباما گفت‪« :‬این برنامه اوباما تهاجمی تر از ان چیزی‬ ‫بود که من تصور ان را داش��تم‪ ».‬وی همچنین نسبت به‬ ‫خطرات خروج نیروها از این کشور هشدار داد‪.‬‬ ‫واکنش ها به اظهارات اوباما‬ ‫ای��ن در حالی اس��ت که در واکنش به اظه��ارات اوباما‪،‬‬ ‫‪32‬‬ ‫رئیس جمهورامریکا‬ ‫پیش تر به خروج نیروهای‬ ‫امریکا از افغانستان در‬ ‫اغاز ماه ژوئیه‪2011‬‬ ‫متعهد شده بود‪ ،‬ولی با‬ ‫شدت گرفتن حمالت‬ ‫طالبان علیه نیروهای ناتو‬ ‫در سال گذشته اعالم کرد‬ ‫تصمیم امریکا برای خروج‬ ‫از افغانستان با احتیاط و‬ ‫تاخیر انجام خواهد گرفت‬ ‫طالبان با انتش��ار بیانیه ای خ��روج نیروهای امریکایی از‬ ‫امریکا را غیرواقعی دانس��ت‪ .‬در این بیانیه که از س��وی‬ ‫ط��ارق غزنی وال‪ ،‬س��خنگوی طالبان برای رس��انه های‬ ‫مختلف ارسال شده‪ ،‬امده است اظهارات امریکا در مورد‬ ‫خروج نیروهایش از افغانستان گامی صرفا نمادین است‬ ‫که هیچ گاه جامعه جهانی مخالف جنگ و مردم امریکا‬ ‫را راض��ی نخواهد کرد‪ .‬طالب��ان در این بیانیه همچنین‬ ‫ایاالت متحده را متهم کرده اس��ت که بارها به ملت خود‬ ‫درخصوص پایان این جنگ امیدهای واهی داده و بدون‬ ‫پایه و اس��اس از پیروزی سخن به میان اورده است‪ .‬در‬ ‫عین حال طالبان با تاکید بر اینکه راه حل پایان یافتن بحران‬ ‫در افغانس��تان تخلیه فوری و کامل افغانستان از تمامی‬ ‫ نیروهای خارجی است‪ ،‬اعالم کرده اند این گروه تا زمانی‬ ‫که نیروهای خارجی در افغانستان حضور داشته باشند‪،‬‬ ‫روزبه روز مبارزه مس��لحانه خود را افزایش خواهند داد‪.‬‬ ‫همچنین طرح کاهش نیروهای امریکایی در افغانس��تان‬ ‫با انتقادهایی از س��وی دموکرات ه��ا و جمهوریخواهان‬ ‫مواجه شد‪ .‬جان مک کین‪ ،‬سناتور جمهوریخواه امریکا‬ ‫و رقیب باراک اوباما در انتخابات س��ال ‪ ۲۰۰۸‬از «تهدید‬ ‫غیرض��روری» دس��تاوردهای نظامی و امنیت��ی امریکا‬ ‫در افغانس��تان ابراز نگرانی کرد‪ .‬ریچ��ارد لوگار‪ ،‬عضو‬ ‫جمهوریخواه کمیته روابط خارجی سنای امریکا نیز اعالم‬ ‫کرد که هیچ منطقی حضور ‪ ۱۰۰‬هزار نیروی نظامی در‬ ‫افغانستان و هزینه ساالنه ‪ ۱۰۰‬میلیارد دالری در این کشور‬ ‫را توجیه نمی کند‪ .‬لوگار گفت‪« :‬این کش��ور (افغانستان)‬ ‫فاقد ارزش استراتژیک است که بخواهیم برایش این بها را‬ ‫بپردازیم‪ ،‬به خصوص در زمانی که کشور ما دچار بحران‬ ‫بدهی است و نظامیان ما به خاطر اعزام به ماموریت های‬ ‫رزمی متوالی زیر فش��ار هستند‪ ».‬هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر‬ ‫ش امریکا خواهان‬ ‫امور خارجه امریکا نیز اعتراف کرد ارت ‬ ‫باقی ماندن نیروهای بیشتر برای یک دوره زمانی طوالنی تر‬ ‫در افغانس��تان اس��ت‪ .‬کلینتون در کمیته روابط خارجی‬ ‫س��نای امریکا تصریح کرد چش��م انداز برای مذاکرات‬ ‫صلح موفقیت امیز با طالبان نامشخص است‪ .‬همزمان با‬ ‫اعالم مخالفت برخ��ی از جریان های داخلی و خارجی‬ ‫با طرح اوباما‪ ،‬حامد کرزای‪ ،‬رئیس جمهوری افغانس��تان‬ ‫ضمن استقبال از این طرح گفت‪« :‬تایید خروج نیروها از‬ ‫افغانستان یک مرحله مهم برای امریکا و همین طور ملت‬ ‫افغانستان است‪ ».‬وی همچنین گفت‪« :‬ما از این تصمیم‬ ‫حمایت می کنیم‪ ،‬چراکه اظهارات اوباما یک قدم به سمت‬ ‫این اس��ت که افغان ها خودشان ضمن تقویت ارتش به‬ ‫انجام وظایف خود در کشورشان بپردازند‪ ».‬به دنبال اعالم‬ ‫برنامه خروج نیروهای امریکا از افغانس��تان‪ ،‬فرانسه نیز‬ ‫اعالم کرد‪« :‬مطابق با برنام��ه امریکا نیروهای خود را از‬ ‫افغانستان خارج می کند‪ ».‬کاخ الیزه با انتشار بیانیه ای ضمن‬ ‫تایید خروج نیروهای این کشور از افغانستان گفت برنامه ‬ ‫دقیق زمانی خروج نیروهای فرانسه مطابق با برنام ه خروج‬ ‫نیروهای امریکا تعیین می شود‪.‬‬ ‫جابه جایی های کلیدی‬ ‫همچنین مساله دیگری که در رابطه با سیاست های اوباما‬ ‫در قبال افغانس��تان توجه افکار عمومی را به خود جلب‬ ‫کرده است همزمانی اعالم تصمیم اوباما برای خارج شدن‬ ‫نیروهای این کش��ور از افغانستان با خروج و جابه جایی‬ ‫برخی مقامات با تجربه کاخ سفید در مدیریت سیاسی و‬ ‫میدانی جنگ افغانستان است‪ .‬رابرت گیتس‪ ،‬وزیر دفاع‬ ‫امریکا که برای چهار و نیم س��ال مسئولیت جنگ های‬ ‫عراق و افغانستان را بر عهده داشت‪ ،‬قرار است از سمت‬ ‫خود کناره گیری کند و همچنین دو ژنرال ارشد امریکایی‬ ‫(دیوی��د پترائوس فرمانده نیروه��ای امریکایی‪ -‬ناتو در‬ ‫افغانستان و دیوید رودریگز) نیز از سمت خود کناره گیری‬ ‫خواهند کرد‪ .‬برکناری رابرت گیتس از انجا ش��روع شد‬ ‫که دموکرات ها در پایان س��ال ‪ 2010‬فش��ار زیادی را به‬ ‫اوباما وارد کردند تا تغییراتی در ساختار قدرت به وجود‬ ‫اورد‪ .‬اگرچه گیتس فردی باتجربه بود‪ ،‬اما در عین حال‬ ‫می بایس��ت با این پس��ت خداحافظی می کرد‪ .‬او باید با‬ ‫کسی جایگزین می شد که حزب دموکرات از او حمایت‬ ‫کند‪ .‬نفر بعدی که دس��تخوش این تغییرات ش��د ‪ ،‬کارل‬ ‫ایکنبری‪ ،‬سفیر امریکا در افغانستان بود‪ .‬او کسی بود که‬ ‫قبال در اداره تحقیقات فدرال امریکا (‪ )FBI‬کار می کرد‬ ‫و در حوزه مقابله ب ا تروریس��م دارای اعتبار نسبتا خوبی‬ ‫بود‪ .‬تضادهای او با مک کریستال نیز موقعیت امریکا در‬ ‫فضای خاورمیانه را با ابهام روبه رو کرد‪ .‬برای همین اوباما‬ ‫رایان کراکر را جایگزین ایکنبری کرد‪ .‬همچنین در ادامه‬ ‫این تغیی��رات و جابه جایی ها لئون پانه تا به وزارت دفاع‬ ‫منصوب شد و قرار است ژنرال «مارتین دمپسی» جانشین‬ ‫ادمیرال مایک مولن‪ ،‬رئیس س��تاد مشترک ارتش امریکا‬ ‫شود ‪ ،‬هرچند هنوز مجلس سنای امریکا صالحیت این‬ ‫فرد را برای ریاست ستاد مشترک امریکا مورد تصویب‬ ‫ق��رار نداده اس��ت‪ .‬اوبام��ا همچنین ژن��رال پترائوس را‬ ‫به عنوان رئیس سازمان سیا معرفی کرد‪ .‬بنابراین تغییرات‬ ‫در ستاد مش��ترک ارتش‪ ،‬ساختار وزارت دفاع امریکا و‬ ‫ریاس��ت سازمان اطالعات مرکزی امریکا نشان می دهد‬ ‫که امریکایی ها سبک های جدیدی را در ارتباط با حوزه‬ ‫دفاعی خود پیگیری می کنند‪.‬‬ ‫انتخابات و تصمیم های سرنوشت ساز‬ ‫از دیگر س��و مهمترین مساله ای که می توان به ان اشاره‬ ‫کرد نزدیک ش��دن به زمان انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫س��ال ‪ 2012‬و تالش های اوباما در جهت جلب افکار‬ ‫عمومی اس��ت‪ .‬درواقع باراک اوباما از جنگ افغانستان‬ ‫و کشته شدن اسامه بن الدن بهره برداری سیاسی کرد و‬ ‫هرچه به زمان انتخابات نزدیک تر می ش��ویم نیز سعی‬ ‫می کن��د سیاس��ت های ش��فاف تری را در رابطه با این‬ ‫بحران دنبال کند‪ .‬رئیس جمه��وری امریکا به یکباره با‬ ‫تغییر برخی سیاست ها و مهره های کلیدی سعی کرد در‬ ‫وهله نخست همسو بودن سیاست هایش با دموکرات ها‬ ‫را ثابت کند و در گام بعدی اعتماد از دست رفته مردم‬ ‫را دوباره جلب کند‪ .‬اوباما تالش می کند نشان دهد که‬ ‫به دس��تاوردهای نظامی‪ -‬امنیتی کامال جدیدی دست‬ ‫پیدا کرده‪ ،‬کارگزاران حزب دموکرات را در حوزه های‬ ‫نظامی و امنیتی به کار گرفته و توانسته هزینه ای اعتباری‬ ‫و مال��ی امری��کا را در مناطق بحران��ی کاهش دهد‪ .‬به‬ ‫عقیده بسیاری از کارشناسان تمامی این اقدامات اوباما‬ ‫برای پیروزی مجددش در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ص��ورت می گیرد‪ ،‬چراکه رئیس جمهور امریکا ان طور‬ ‫که باید و ش��اید به وعده های انتخاباتی اش جامه عمل‬ ‫نپوش��اند‪ ،‬اما اکنون که زم��ان اندکی تا انتخابات مجدد‬ ‫باقی مانده‪ ،‬وی دوباره سودای ریاست بر کاخ سفید را‬ ‫در سر می پروراند و در راه رسیدن به این خواسته اش نیز‬ ‫حاضر است به هراقدامی مبادرت ورزد‪g .‬‬ ‫اختالف نظر سیاستمداران و ژنرال های امریکایی‬ ‫محمدرضا بهرامی ‪ /‬سفیر سابق ایران در افغانستان‬ ‫دولت و مقامات نظامی‬ ‫درافغانستانمعتقدند‬ ‫که تعداد نیروهای نظامی‬ ‫افغانستان باید بیش از‬ ‫رقمی باشد که امریکایی ها‬ ‫برای ارتش در نظر گرفته‬ ‫بودند‪ .‬انها بر این باورند که‬ ‫با این تعداد نیروی نظامی‬ ‫امکان یک کارکرد مثبت و‬ ‫موثر را از ارتش نمی توانند‬ ‫داشتهباشند‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪2‬‬ ‫در رابط��ه ب��ا موضوع اعالم خروج بخش��ی از‬ ‫نیروهای نظامی امریکا از افغانس��تان چندین نکته‬ ‫قابل ذکر است‪.‬‬ ‫نکت��ه اول اینک��ه بر اس��اس اعالم ب��اراک اوباما‪،‬‬ ‫رئیس جمهور امریکا طی س��ال ج��اری و تا پایان‬ ‫س��ال این��ده می�لادی به ترتی��ب ‪ 10‬و ‪ 23‬ه��زار‬ ‫نف��ر از نیروهای نظام��ی امریکایی قرار اس��ت از‬ ‫افغانس��تان خارج ش��وند؛ یعنی جمعا ‪ 33‬هزار نفر‬ ‫ک��ه این تع��داد دقیقا هم��ان تعداد نیرویی اس��ت‬ ‫ک��ه اوبام��ا بع��د از روی کار امدن��ش در امریکا‬ ‫دس��تور اعزام انها را به افغانس��تان ب��رای مقابله با‬ ‫گروه های شورش��ی صادر کرد‪ .‬این در حالی است‬ ‫ک��ه ‪ 68‬هزار نفر دیگر از نیروه��ای نظامی امریکا‬ ‫کماکان در افغانس��تان باقی می مانن��د‪ .‬بنابراین این‬ ‫خروج نمی تواند پیامی روش��ن ب��ه مفهوم خروج‬ ‫تمامی نیروهای نظامی امریکا از افغانس��تان باشد‪.‬‬ ‫در حقیق��ت این خروج ‪ 33‬ه��زار نفری هیچ تعهد‬ ‫روش��نی برای خ��روج تمامی نیروه��ای نظامی از‬ ‫افغانس��تان بی��ان نمی کند‪ .‬نکته دوم این اس��ت که‬ ‫سال ‪ 2012‬س��ال انتخابات ریاس��ت جمهوری در‬ ‫ایاالت متحده امریکاس��ت و بح��ران اقتصادی که‬ ‫جامع��ه امری��کا ب��ا ان مواجه اس��ت از مهمترین‬ ‫موضوعاتی اس��ت که دموکرات ها و به ویژه دولت‬ ‫اوباما را نگران کرده و تالش می کنند به هر نحوی‬ ‫نش��ان دهند که درصدد کم ک��ردن هزینه های دولتی‬ ‫هس��تند و این برنامه خ��روج بیش از انکه در صحنه‬ ‫عملی در افغانس��تان موثر باش��د‪ ،‬در واقع در جلب‬ ‫توجه اف��کار عمومی مردم در امری��کا تاثیر خواهد‬ ‫گذارد‪ .‬نف��س این موضو ع تردیدهای جدی را ایجاد‬ ‫می کن��د که ایا امریکایی ها واقع��ا می خواهند تمامی‬ ‫نیروهایشان را از افغانس��تان خارج کنند یا همانطور‬ ‫که گفته شد از این مساله به صورت مقطعی به عنوان‬ ‫راه حل��ی برای جلب توجه اف��کار عمومی امریکا و‬ ‫رقابت های انتخاباتی استفاده خواهند کرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تصمیم پر ابهام‬ ‫نکته س��ومی ک��ه می خواه��م به ان اش��اره کنم‬ ‫همزمان��ی اعالم سیاس��ت جدید دول��ت امریکا‬ ‫با فضاس��ازی رس��انه ای در غرب اس��ت‪ .‬برخی‬ ‫رس��انه های غربی ظرف روزهای اخیر درصدد ان‬ ‫هستند که این نگرانی و ترس را در افکار عمومی‬ ‫مردم منطقه و خصوصا افغانس��تان ایجاد کنند که‬ ‫خ��روج نیروهای نظامی خارجی از افغانس��تان به‬ ‫منزله بازگش��ت این کشور به دهه ‪ 90‬قرن گذشته‬ ‫یعنی اغ��از دوران جنگ های داخل��ی‪ ،‬رقابت ها‪،‬‬ ‫کش��مکش ها و دور جدیدی از بی ثباتی و ناارامی ‬ ‫خواهد بود‪ .‬به بیان دیگر انها ارائه تعریفی مثبت و‬ ‫ضروری از ادامه حضور نیروهای نظامی خارجی‬ ‫و خصوص��ا امریکایی ها را در دس��تور کار خود‬ ‫ق��رار داده و می خواهن��د اف��کار عمومی مردم در‬ ‫این منطقه را به این باور برس��انند که ایجاد ثبات‬ ‫و ارام��ش در گرو ادامه حض��ور نیروهای نظامی‬ ‫خارجی اس��ت‪ .‬به واقع به نوعی برای رسیدن به‬ ‫سیاست های بعدی خودش��ان در حال مهیا کردن‬ ‫مقدمات هس��تند‪ .‬نکته چهارم��ی که در این رابطه‬ ‫قابل توجه اس��ت بحث اختالف نظر میان مقامات‬ ‫نظامی و سیاس��ی افغانستان و وزارت دفاع امریکا‬ ‫در خصوص س��اختار ارتش افغانس��تان اس��ت‪.‬‬ ‫دول��ت و مقام��ات نظامی در افغانس��تان معتقدند‬ ‫که تعداد نیروهای نظامی افغانس��تان باید بیش از‬ ‫رقمی باش��د که امریکایی ها ب��رای ارتش در نظر‬ ‫گرفت��ه بودند‪ .‬انها بر این باورن��د که با این تعداد‬ ‫نی��روی نظامی امکان یک کارکرد مثبت و موثر را‬ ‫از ارتش نمی توانند داش��ته باش��ند‪ ،‬عالوه بر این‬ ‫امریکایی ه��ا در خصوص تش��کیل نیروی هوایی‬ ‫و دف��اع ضدهوایی در افغانس��تان اق��دام موثری‬ ‫را انج��ام نداده ان��د‪ .‬ب��ه این مفهوم ک��ه در حوزه‬ ‫نیروی هوایی صرفا بازسازی بخش ترابری نیروی‬ ‫هوایی افغانس��تان را از مدتی قبل با ارائه چندین‬ ‫ی ترابری اغاز کردن��د‪ .‬اما در خصوص‬ ‫هواپیم��ا ‬ ‫بخش غیرترابری ن��ه تنها هیچ اقدام موثری انجام‬ ‫ندادن��د‪ ،‬بلکه ای��ن نکت��ه را نیز بی��ان کردند که‬ ‫موضوع دف��اع ضدهوایی و موض��وع حفاظت از‬ ‫فضای افغانستان را کماکان راغب هستند خودشان‬ ‫در اختیار داشته باشند‪.‬‬ ‫نکته اخری که در این خصوص می توانم بیان کنم‬ ‫این است که تعامل مستقیمی که میان امریکایی ها‬ ‫و برخی از گروه های شورشی به ویژه طالبان طی‬ ‫ماه ه��ای اخیر برقرار ش��ده در حقیق��ت به نوعی‬ ‫دور زدن دولت افغانس��تان و تولی��د بی اعتمادی‬ ‫نس��بت به س��ازوکارهای ملی و بومی اس��ت که‬ ‫مقام��ات افغ��ان برای تقوی��ت فراین��د صلح در‬ ‫افغانس��تان تعریف کرده اند‪ .‬به طور طبیعی مفهوم‬ ‫این رفتار امریکایی ها موجب تقویت این ذهنیت‬ ‫خواهد ش��د که امریکایی ها به نوع��ی عالقه مند‬ ‫هس��تند که بح��ران ناامنی را براس��اس مدل های‬ ‫مورد نظ��ر و مطلوب خودش��ان مدیری��ت بکنند‪.‬‬ ‫نخس��تین نتیجه این اقدام‪ ،‬ع��دم ایجاد و برقراری‬ ‫یک تعامل واقعی میان سازوکارهای بومی تعریف‬ ‫شده طرف افغان و گروه های شورشی خواهد بود‪.‬‬ ‫در حقیقت به گونه ای محوریت و مدیریت تعامل‬ ‫با گروه های شورشی و چگونگی هدایت موضوع‬ ‫در اختی��ار خودش��ان باقی خواهد مان��د‪ .‬اگر این‬ ‫چند فاکتور را کنار ه��م قرار دهیم به طور طبیعی‬ ‫نمی توانیم نس��بت به سیاست جدید امریکایی در‬ ‫قبال افغانستان خوشبین باشیم‪ .‬اگر هم قرار باشد‬ ‫استقبالی از این مساله صورت بگیرد قطعا شتابزده‬ ‫و ق��دم برداش��تن در جهت سیاس��ت های امریکا‬ ‫خواهد بود‪ .‬نتیجه مش��خص و روشن انچه اکنون‬ ‫‪33‬‬ ‫امریکایی ها انجام می دهند عالوه بر اینکه به نوعی‬ ‫مصرف داخلی خودش��ان خواهد بود‪ ،‬عدم وجود‬ ‫یک تعهد روش��ن و اش��کار ب��رای خاتمه بحران‬ ‫ناامنی تلقی می ش��ود‪ .‬به نظر می ای��د برای اینکه‬ ‫بح��ران ناامنی و بی ثباتی در افغانس��تان به خاتمه‬ ‫برس��د راهکارهای دیگری نیز وج��ود دارد‪ .‬قدم‬ ‫اول تعهد صریحی اس��ت که تمامی کش��ورهایی‬ ‫که نیروهای نظامی در افغانس��تان دارند باید به ان‬ ‫پایبند باش��ند و ان خروج تمامی نیروهای نظامی‬ ‫خارجی در قالب توافقی اس��ت که میان س��ازمان‬ ‫ناتو و دولت افغانستان منعقد شده است‪ .‬گام بعد‬ ‫تالش واقعی در راستای بازسازی کامل مجموعه‬ ‫نیروهای امنیتی در افغانس��تان توسط دولت هایی‬ ‫اس��ت که این مسئولیت را پذیرفته اند‪ .‬به این نکته‬ ‫باید توجه داش��ت که نفس ادامه حضور نیروهای‬ ‫نظامی در افغانس��تان در هر قالبی که مطرح شود‬ ‫از جمل��ه موض��وع پایگاه های نظام��ی امریکا در‬ ‫افغانس��تان‪ ،‬به مفهوم اس��تمرار و مداومت بحران‬ ‫بی ثباتی در این کش��ور خواهد بود‪ .‬ادامه حضور‬ ‫نیروهای خارجی بیش از اینکه موید امنیت باشد‪،‬‬ ‫موجب تقویت ناامنی و بی ثباتی و ادامه بحران در‬ ‫افغانستان خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪34‬‬ ‫مذاکره مخفیانه امریکا با طالبان‬ ‫اخبار منتشر ش��ده ظرف یک ماه اخیر که به تائید‬ ‫مقامات امریکایی هم رسیده‪ ،‬موید سه دور مذاکره‬ ‫میان مقامات امریکا و نماینده طالبان در خارج از‬ ‫محیط افغانستان و مشخصا در قطر و المان است‪.‬‬ ‫نخستین نکته ای که به ذهن می رسد این است که‬ ‫تماس میان امریکایی ها و مقامات طالبان از جنس‬ ‫کنت��رل و نظارت اطالعاتی نب��وده بلکه از جنس‬ ‫سیاس��ی بوده اس��ت‪ .‬در واقع مفهومش این است‬ ‫که اراده سیاس��ی در امریکا بر این قرار گرفته که‬ ‫نگاه خودش را نس��بت به موضوع طالبان به عنوان‬ ‫یک گروه شورشی در افغانستان تغییر دهد‪ .‬اولین‬ ‫نتیج��ه ای که از این موضوع می ت��وان گرفت این‬ ‫است که به صورت مشخص امریکایی ها در تقابل‬ ‫نظامی ب��ا گروه نظامی طالبان یا س��ایر گروه های‬ ‫شورش��ی در افغانس��تان به نتیجه اطمینان بخشی‬ ‫دس��ت پیدا نکرده و به همین دلیل مسیر خودشان‬ ‫را تغیی��ر داده ان��د‪ .‬ای��ن ام��ر بدان معناس��ت که‬ ‫بزرگترین ماش��ین نظامی دنیا در مواجهه با جنگ‬ ‫نامتقارن یک گروه شورش��ی در افغانستان ناتوان‬ ‫بوده و نخس��تین عالئم ناتوانی اش را با این تمایل‬ ‫سیاس��ی برای مذاکره به نمایش گذاشت‪ .‬موضوع‬ ‫دوم این اس��ت که اصوال امریکایی ها نگاه ارزشی‬ ‫به وقایع و تحوالت افغانستان نداشتند‪.‬‬ ‫اگ��ر تحوالت یک ده��ه اخیر را ب��ه دقت مورد‬ ‫ارزیابی ق��رار دهیم درمی یابیم ک��ه بعد از حادثه‬ ‫‪ 11‬س��پتامبر و در تماس��ی که مقامات امریکایی‬ ‫ب��ا گروه طالبان در ان مقطع داش��تند به صراحت‬ ‫عنوان کرده بودند که اگر اس��امه بن الدن و افرادی‬ ‫که درگیر ان موضوع بودند را به انها تحویل دهند‬ ‫عمال امریکایی ها از تهاجم به افغانس��تان منصرف‬ ‫می شوند و دیگر کاری به مسائل داخلی افغانستان‬ ‫ندارن��د‪ .‬بنابرای��ن می بینی��م در س��ال ‪ 2001‬هم‬ ‫امریکایی ها نسبت به موضوع و تحوالت داخلی در‬ ‫افغانستان یک نگاه ارزشی نداشتند و انچه دنبالش‬ ‫بودند‪ ،‬تامین منابع خودش��ان براس��اس تعاریفی‬ ‫است که داش��تند‪ .‬اغاز تعامل مستقیم سیاسی بین‬ ‫طالبان و امریکایی ها درواقع این نش��انه را تقویت‬ ‫می کند که امریکایی ها به رغم شعارهایی که اوباما‬ ‫و س��ایر مقام��ات امریکایی س��رداده اند‪ ،‬دارند به‬ ‫همان سیاس��ت سال ‪ 2001‬بازمی گردند که اصوال‬ ‫به انچه در افغانس��تان وجود دارد و دستاوردهایی‬ ‫که به عنوان یک ارزش از ان یاد می شود توجهی‬ ‫نداشته باشند‪ .‬نکته س��وم این است که نوع رفتار‬ ‫امریکایی ها برای تعامل مستقیم با طالبان به مفهوم‬ ‫تقویت بی اعتمادی نس��بت به س��ازوکارهای ملی‬ ‫و بومی اس��ت که دولت افغانس��تان ایجاد کرده و‬ ‫درواقع کار دولت افغانستان را برای تحقق فرایند‬ ‫اش��تی ملی با گروه های شورش��ی دشوار می کند‪.‬‬ ‫به طور طبیعی گروه های شورشی عالقه مند هستند‬ ‫ک��ه ای��ن تعامل و گفت وگ��و را به ج��ای دولت‬ ‫افغانس��تان با کشورهای خارجی داشته باشند‪ .‬این‬ ‫رفت��ار ان نگاهی را که معتقد اس��ت امریکایی ها‬ ‫به دنب��ال مدیریت بحران در افغانس��تان هس��تند‬ ‫نه حل ان‪ ،‬تقویت می کند و در این ش��رایط ابهام‬ ‫نس��بت به سیاس��ت های امریکا در منطقه افزایش‬ ‫خواه��د یافت‪ .‬به نظر می رس��د یک��ی از اهداف‬ ‫و سیاس��ت هایی ک��ه امریکایی ه��ا از رفتاره��ای‬ ‫اینچنین��ی دنب��ال می کنن��د درحقیقت ک��م کردن‬ ‫حساسیت و مخالفت نسبت به ادامه حضوربخشی‬ ‫از نیروهای نظامی خودش��ان در افغانستان است‪.‬‬ ‫در همین راس��تا پیمان همکاری های اس��تراتژیک‬ ‫می��ان افغانس��تان و امری��کا یک��ی از م��وارد‬ ‫قابل توجه اش مشروعیت بخشیدن به ادامه حضور‬ ‫بخشی از نیروهای امریکایی در افغانستان در قالب‬ ‫چند پایگاه و دسترسی امریکایی ها به مراکز نظامی‬ ‫و فرودگاه هاست‪ .‬با هر تعریفی که به این موضوع‬ ‫بنگریم ترجمه اش این خواهد بود که امریکایی ها‬ ‫بخش��ی از نیروهای نظامی ش��ان را می خواهند در‬ ‫افغانستان نگاه دارند‪ .‬طبیعتا این بخش از نیروهای‬ ‫نظام��ی می تواند نیروهای اطالعاتی را هم ش��امل‬ ‫شود؛ حال چه در حوزه اطالعات نظامی و چه در‬ ‫حوزه اطالعات غیرنظامی‪.‬‬ ‫امنیت افغانس��تان پس از خ��روج نیروهای‬ ‫امریکا‬ ‫طرح این مساله یعنی قادر نبودن نیروهای افغان به‬ ‫تامین امنیت شان پس از خروج نیروهای خارجی‬ ‫یک مس��اله غیر واقعی است به این مفهوم که ما با‬ ‫بزرگ کردن نقاط ضعف دولت افغانستان در واقع‬ ‫می خواهیم این نگاه را تقویت بکنیم که اگر دولت‬ ‫ضعیف است قاعدتا باید نیروهای نظامی خارجی‬ ‫به دولت کمک بکنند ک��ه دولت بتواند به کارش‬ ‫ادامه دهد‪ .‬این ارزیابی درستی نیست‪ .‬من معتقدم‬ ‫که اگر کشورهای خارجی به تعهدات خودشان در‬ ‫قبال بخش ه��ای مختلف و خصوصا حوزه امنیتی‬ ‫در افغانس��تان به صورت صادقانه پایبند باش��ند و‬ ‫این تعهد را به صورت روشن و اشکار اجرا کنند‪،‬‬ ‫افغان ها نیز خواهند توانست امنیت خود را پس از‬ ‫خروج این نیروها تامین کنند‪.‬‬ ‫متاسفانه ظرف ‪10‬سال گذشته نشانه ای از اجرای‬ ‫واقعی این تعهدات دیده نشده و دائما کشورهای‬ ‫غربی می خواس��تند با معیارها و نقطه نظرات خود‬ ‫به موضوع بازس��ازی حوزه امنیتی در این کش��ور‬ ‫مبادرت ورزند‪ .‬البته در حال حاضرهم نباید نسبت‬ ‫به وضعیت فعلی دولت افغانس��تان ناامید بود‪ .‬اگر‬ ‫ش��رایط فعلی دولت افغانس��تان را با دولت هایی‬ ‫که در گذش��ته وجود داش��تند مقایسه بکنیم حتما‬ ‫به نقاط مثبتی در ح��وزه امنیتی و نظامی خواهیم‬ ‫رسید‪ .‬ضمن اینکه مقوالتی مانند امنیت و توسعه‬ ‫در ش��رایط فعل��ی و به صورت واقع��ی منطقه ای‬ ‫اس��ت و طبیعتا راهکارهای منطق��ه ای هم موثرتر‬ ‫خواهد بود‪g.‬‬ ‫گفت وگو با حسن هانی زاده‬ ‫جنگ شتابزده‬ ‫‪ 4‬حسن هانی زاده‪ ،‬کارشناس مسائل‬ ‫بین الملل بر این باور است که تصمیم‬ ‫باراک اوباما برای خروج نیروهای‬ ‫امریکایی از افغانستان از دو بعد قابل‬ ‫بررسی است؛ یکی افزایش ضریب‬ ‫اسیب پذیری نیروهای امریکایی و‬ ‫دیگری بعد تبلیغات انتخاباتی‪ .‬به‬ ‫عقیده وی شرایطی که برای نیروهای‬ ‫امریکایی در افغانستان وجود دارد‬ ‫نشان می دهد که امریکایی ها نه تنها‬ ‫نتوانسته اند با استفاده از تجارب‬ ‫‪ 10‬سال گذشته خودشان در افغانستان‬ ‫به نوعی امنیت این کشور یا حتی‬ ‫نیروهای خودشان را تامین بکنند بلکه‬ ‫ضریب اسیب پذیری شان نیز افزایش‬ ‫یافته است‪ .‬هانی زاده معتقد است تالش‬ ‫امریکا برای مذاکره با طالبان در برهه‬ ‫کنونی به این دلیل است که امریکایی ها‬ ‫در گذشته شناخت دقیقی از بافت‬ ‫اجتماعی افغانستان نداشته اند اما اکنون‬ ‫به این نتیجه رسیده اند که طالبان یک‬ ‫قدرت محلی تاثیرگذار در جامعه‬ ‫افغانستان است و چاره ای جز مذاکره با‬ ‫طالبان ندارند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫طبق گزارش‬ ‫رسانه هایامریکایی‬ ‫این کشور ثانیه ای‬ ‫پنج هزار دالر برای‬ ‫نیروهایش در عراق‬ ‫هزینه می کند که رقم‬ ‫باالیی است و اگر ادامه‬ ‫پیدا کند امریکایی ها‬ ‫ساالنه ده ها میلیارد دالر‬ ‫هزینه این حضور نظامی‬ ‫ در عراق و افغانستان‬ ‫خواهند کرد‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫ب��اراک اوبام��ا‪ ،‬رئی��س جمه��وری امری��کا‬ ‫اع�لام ک��رده ک��ه ‪ ۱۰‬ه��زار نی��روی نظامی ‬ ‫ایاالت متحده تا پایان س��ال ج��اری میالدی‬ ‫و ‪ ۲۳‬هزار نیروی دیگر تا اخر س��پتامبر سال‬ ‫‪ ۲۰۱۲‬افغانس��تان را ت��رک خواهن��د ک��رد‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫امریکا نیز در س��ال ‪ 2012‬برگزار خواهد شد‬ ‫می توان گفت که این تصمیم اوباما در جهت‬ ‫جلب ارای عمومی بوده است؟‬ ‫‪ l‬در واقع تصمیم باراک اوباما برای خارج کردن ‪23‬هزار‬ ‫نفر از نیروهای امریکایی از افغانس��تان از دو زاویه قابل‬ ‫تجزیه و تحلیل اس��ت‪ .‬از یک س��و ش��رایطی که برای‬ ‫نیروهای امریکایی در افغانس��تان وج��ود دارد‪ ،‬ضریب‬ ‫اس��یب پذیری این نیروها و شکس��ت مذاکره با طالبان‬ ‫نشان داد که امریکایی ها به لحاظ امنیتی شرایط مناسبی‬ ‫ندارند و نتوانسته اند با استفاده از تجارب ‪ 10‬سال گذشته‬ ‫خودشان در افغانستان به نوعی امنیت این کشور یا حتی‬ ‫نیروهای خودشان را تامین بکنند‪ .‬بنابراین افزایش ضریب‬ ‫اسیب پذیری نیروهای امریکایی در افغانستان و همچنین‬ ‫کشتهشدناسامهبن الدنتوسطنیروهایامریکاییبهانه ای‬ ‫دس��ت باراک اوباما داد تا هدف نهای��ی خودش را اجرا‬ ‫بکند‪ .‬از دیگر سو برای این تصمیم یک بعد انتخاباتی و‬ ‫تبلیغات انتخاباتی هم وجود دارد‪ .‬برای برگزاری انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 2012‬در امریکا‪ ،‬باراک اوباما باید‬ ‫ی را‬ ‫یک بهانه تبلیغات انتخاباتی داشته باشد تا افکار عموم ‬ ‫قانع بکند‪ .‬در حال حاضر نیز تکیه باراک اوباما بر کش��ته‬ ‫شدن اسامه بن الدن و فلج شدن القاعده است و با این بهانه‬ ‫می خواهد نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج بکند‪،‬‬ ‫اما انچه مسلم است این که بخشی از نیروهای امریکایی‬ ‫برای همیشه در افغانستان باقی خواهند ماند تا استراتژی‬ ‫امریکا برای مهار برخی کشورهای مستقل منطقه موجب‬ ‫ش��ود امریکایی ها پایگاه خودشان را در افغانستان حفظ‬ ‫کنند‪ .‬در نتیجه یکی از علل تصمیم باراک اوباما افزایش‬ ‫ضریب اس��یب پذیری نیروهای امریکایی و دیگری بعد‬ ‫تبلیغاتانتخاباتیاست‪.‬‬ ‫اکنون بحثی که در رس��انه ها نیز مطرح است‬ ‫این است که ‪ CIA‬می خواهد در افغانستان یک‬ ‫مرکز جاسوس��ی‪ -‬اطالعاتی بزند‪ .‬ایا این امر‬ ‫امکان پذیراست؟‬ ‫‪ l‬در واقع امریکایی ها احساس می کنند که حضور انها‬ ‫در افغانستان و عراق هزینه های بسیار باالیی دارد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر طبق گزارش رسانه های امریکایی این کشور ثانیه ای‬ ‫پنج هزار دالر برای نیروهایش در عراق هزینه می کند که‬ ‫رقم باالیی است و اگر ادامه پیدا کند امریکایی ها ساالنه ده ها‬ ‫میلیارد دالر هزینه این حضور نظامی در عراق و افغانستان‬ ‫خواهند کرد که با توجه به اقتصاد شکننده امریکا این مساله‬ ‫مقرون به صرفه نخواهد بود‪ .‬بنابراین اکنون رویکرد امریکا‬ ‫تبدیل کردن افغانس��تان و عراق به پایگاه جاسوسی علیه‬ ‫کشورهای مستقل منطقه است؛ به همین دلیل امریکایی ها‬ ‫تالش می کنند تا ضمن خروج نیروهایش��ان از عراق و‬ ‫افغانستان به نوعی پایگاه های پیشرفته جاسوسی در این دو‬ ‫کشور ایجاد بکنند‪ .‬در نتیجه پایگاه های سیا در افغانستان و‬ ‫عراق در اینده فعال تر خواهد شد‪.‬‬ ‫دولت های عراق و افغانس��تان مخالفتی با این‬ ‫مسالهندارند؟‬ ‫‪ l‬به هر حال شرایط به گونه ای است که رهبران عراق و‬ ‫افغانستان احساس می کنند که با خروج نیروهای امریکایی‬ ‫از یک نظام سرکوبگر در کشورهایشان خالص می شوند‬ ‫ب��ه همین دلیل گمان می کنند ک��ه امریکایی ها باید چتر‬ ‫حمایتی شان را در این دو کشور گسترش دهند‪ .‬پس به نظر‬ ‫نمی اید که رهبران عراق و افغانستان با حضور پایگاه های‬ ‫جاسوسی سازمان ‪ CIA‬در کشورهایشان مخالفتی داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫ای��ا دولت حام��د ک��رزای‪ ،‬رئیس جمهوری‬ ‫افغانس��تان و همچنین خود افغان ها با تصمیم‬ ‫اخی��ر امریکا در جهت خروج از این کش��ور‬ ‫موافق بودند؟‬ ‫‪ l‬طبیعی است که در طول ‪ 10‬سال گذشته که افغانستان‬ ‫توسط نیروهای امریکایی اشغال شده‪ ،‬مردم این کشور‬ ‫ب��ه دلیل حضور گس��ترده نیروهای نات��و و امریکا در‬ ‫کشورشان متحمل هزینه های نظامی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و فرهنگی زیادی شده اند‪ .‬به دلیل حساسیتی که طالبان‬ ‫نسبت به حضور نیروهای امریکایی دارند به نظر می اید‬ ‫تا زمانی که نیروهای ناتو در افغانس��تان حضور داشته‬ ‫باش��ند این کشور رنگ اس��ایش نخواهد دید؛ به ویژه‬ ‫اینک��ه بارها نیروه��ای ناتو و امریکا به م��ردم بی گناه‬ ‫افغانس��تان حمله کرده اند و تعداد زی��ادی از انها را به‬ ‫ش��هادت رسانده اند که این مساله باعث به وجود امدن‬ ‫س��ابقه ذهنی بس��یار بدی نزد افغان ها شد و موجبات‬ ‫مخالف��ت انها با حضور گس��ترده نیروهای خارجی به‬ ‫شکل فعلی را فراهم اورد‪ .‬بنابراین مخالفت مردمی ‬ ‫و همچنین حم�لات مکرر طالبان علی��ه نیروهای‬ ‫امریکایی باعث شد که اوباما تصمیم بگیرد بخشی‬ ‫از نیروهایش را از افغانستان خارج بکند و قطعا این‬ ‫مساله مورد استقبال دولت افغانستان و همچنین مردم‬ ‫افغان قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫کشورهای همسایه افغانس��تان که همواره‬ ‫تاکید داشته اند این کشور باید خود امنیتش را‬ ‫تامین کند و خواهان خروج نیروهای بیگانه‬ ‫بوده اند‪ ،‬ایا پس از این اتفاق روابطشان را با‬ ‫افغانستان توسعه خواهند داد؟‬ ‫‪ l‬همانطور ک��ه می دانید حضور نیروهای امریکایی‬ ‫در افغانس��تان موجب ایجاد شکاف میان کشورهای‬ ‫ایران‪ ،‬افغانستان و پاکستان شد‪ .‬زیرا امریکایی ها مانع‬ ‫گسترش روابط کشورهای منطقه بوده اند و همواره در‬ ‫مسائل سیاسی و سیاست خارجی افغانستان دخالت‬ ‫کرده ان��د‪ ،‬بنابراین امریکا تالش می کند امنیت منطقه‬ ‫به صورت بومی اداره نشود‪ .‬دخالت امریکا در مسائل‬ ‫منطقه موجب ش��ده که نوعی واگرایی در کشورهای‬ ‫منطقهصورتبگیردبنابراینخروجنیروهایامریکایی‬ ‫می تواند به نوعی این کشورها را به هم نزدیک بکند و‬ ‫این سه کشور سازوکارهای بومی برای مها ر تروریسم‬ ‫در منطقه تعریف بکنند‪.‬‬ ‫ایا تمامی مقامات امریکایی و اروپایی با این‬ ‫طرح اوباما موافقند؟‬ ‫‪ l‬می��ان ژنرال های امریکایی اختالفاتی برای خروج‬ ‫نیروهای امریکایی از افغانس��تان وج��ود دارد‪ .‬مایک‬ ‫مولن‪ ،‬رئیس ستاد ارتش امریکا اعالم کرده که خروج‬ ‫نیروهای امریکایی زودهنگام است و اسیب پذیری این‬ ‫نیروها را در اینده افزایش خواهد داد‪ .‬بنابراین بسیاری‬ ‫از ژنرال ه��ا با این تصمیم مخالفند اما در مقابل برخی‬ ‫از سیاس��تمداران امریکایی در تالشند که از وضعیت‬ ‫افغانستان و عراق برای تبلیغات انتخاباتی اینده استفاده‬ ‫بکنن��د‪ .‬برخی از کش��ورهای عضو نات��و هم طبیعتا‬ ‫دنباله روی امریکا هستند و زمانی که نیروهای امریکا‬ ‫خارج شوند انها نیز مایل به خروج خواهند بود‪.‬‬ ‫اخیرا زمزمه هایی مبنی ب��ر مذاکره مخفیانه‬ ‫امری��کا با طالبان به گوش رس��یده و تایید‬ ‫شده است‪ .‬اگر قرار باشد با رفتن نیروهای‬ ‫امریکای��ی دوباره طالبان در افغانس��تان به‬ ‫قدرت برسند پس این جنگ ‪ 10‬ساله امریکا‬ ‫چه دستاوردی داشت؟‬ ‫‪ l‬انچه مسلم است‪ ،‬امریکایی ها در افغانستان شکست‬ ‫خورده اند و عقب نشینی و خروج نیروهای امریکایی‬ ‫نیز به دلیل شکس��ت نظامی و امنیتی انهاس��ت؛ زیرا‬ ‫امریکایی ها در س��ال ‪ 2001‬زمانی ک��ه پس از حادثه‬ ‫‪11‬سپتامبربهافغانستانحملهکردندهیچ گونهاستراتژی‬ ‫امنیتی و نظامی برای مها ر تروریس��م در افغانس��تان‬ ‫نداش��تند و با درگیری های شدیدی از سوی طالبان و‬ ‫القاعده مواجه ش��دند که تلفات بسیاری هم داشت‪.‬‬ ‫درحقیقت انها یک جنگ ش��تابزده را اغاز کردند که‬ ‫هیچ گونه استراتژی خاصی را دنبال نمی کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫استراتژی امنیتی امریکا در افغانستان به کلی شکست‬ ‫خورد‪ ،‬اکنون نیز درصدد ان هستند با مذاکره مستقیم‬ ‫نیروهای طالبان با دولت افغانس��تان‪ ،‬انها را به چرخه‬ ‫سیاسی این کش��ور وارد بکند؛ چراکه طالبان به دلیل‬ ‫اش��نایی با منطقه جغرافیایی و اجتماعی افغانس��تان‬ ‫می تواند ضربات س��نگینی به نیروهای ناتو و امریکا‬ ‫وارد کن��د‪ .‬تالش امریکا برای مذاکره با طالبان بیانگر‬ ‫ان اس��ت که امریکایی ها در گذشته شناخت دقیقی‬ ‫از بافت اجتماعی افغانستان نداشته اند و اکنون به این‬ ‫نتیجه رسیده اند که طالبان یک قدرت محلی تاثیرگذار‬ ‫در جامعه افغانس��تان اس��ت و چاره ای جز مذاکره با‬ ‫طالبان ندارند‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫نگاه دیگر‬ ‫امریکا دیگر هژمون نظام بین الملل نیست‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬ ‫سقوط امپراتوری‬ ‫اگر ما سیاس��ت خارجی امریکا را در زمان بیل‬ ‫کلینتون‪ ،‬جورج دبلیو بوش و باراک اوباما بررس��ی‬ ‫کنیم‪ ،‬انچ��ه نظر ناظر غیر حزب��ی را جلب می کند‬ ‫پیوس��تگی ای��ن سیاس��ت ها و افزای��ش تدریجی‬ ‫خشونت است‪ .‬در دوره ریاست جمهوری کلینتون‪،‬‬ ‫به هائیتی‪ ،‬بوس��نی و ک��وزوو حمله نظامی صورت‬ ‫گرفت که در بوسنی و کوزوو در حمایت از اقلیت‬ ‫مس��لمانی بود که برای استقالل در مقابل صرب ها‬ ‫می جنگیدند‪ .‬نتیجه چه ب��ود؟ ماموریت و حضور‬ ‫دائم امریکا تحت نظارت ناتو در این دو کش��ور و‬ ‫تحت الحمایه ق��رار دادن هائیتی‪ .‬وی همچنین علیه‬ ‫عراق نی��ز فعالیت هایی انج��ام داد و طی دو دوره‬ ‫ریاس��ت جمهوری خود با بمباران دائم و برقراری‬ ‫تحریم ها منجر به کشته شدن نیم میلیون عراقی شد‬ ‫که اغلب انها افراد مسن و کودکان بودند‪.‬‬ ‫پس از جریان یازدهم سپتامبر‪ ،‬رئیس جمهور وقت‪،‬‬ ‫جورج دبلیو بوش‪ ،‬دو جنگ اصلی به راه انداخت‬ ‫که نقطه عطفی ب��رای امپراتوری امریکا به ش��مار‬ ‫می رفت‪ .‬امریکا به عراق حمله کرد و ان را اشغال‬ ‫نمود‪ .‬امریکا به افغانستان حمله و ان را اشغال کرد‬ ‫و زمینه را ب��رای طوالنی ترین جنگ تاریخ امریکا‬ ‫فراهم نمود‪ .‬دوران ریاست جمهوری بوش تبعاتی‬ ‫مانند افزایش تنش ها در کش��ورهای اسیای میانه و‬ ‫قفقاز را نیز به دنبال داشت‪.‬‬ ‫ب��اراک اوباما زمان��ی که برای ریاس��ت جمهوری‬ ‫نامزد ش��د‪ ،‬خود را فردی مخالف جنگ نامید و از‬ ‫سیاس��ت های جنگی عراق انتقاد ک��رد و دولت را‬ ‫برای غفلت از افغانستان سرزنش نمود‪ .‬وی معتقد‬ ‫ب��ود جنگ عراق انحرافی از ه��دف اصلی امریکا در‬ ‫جنگ ب ا تروریس��م به طور عام و شبکه القاعده به طور‬ ‫خاص در افغانس��تان و پاکستان اس��ت‪ .‬اضافه کردن‬ ‫پاکستان به لیست دشمنان که در زمان بیان این سخنان‬ ‫به ان توجه اندکی ش��د ولی در بلند مدت در سیاست‬ ‫خارجی تاثیر گذار بود‪ ،‬در واقع توس��عه طلبی مرزهای‬ ‫امپراتوری امریکا به شمار می رفت‪.‬‬ ‫در عراق و هم اکنون در افغانس��تان بحث عقب نشینی‬ ‫مطرح اس��ت‪ .‬در واقع طبق برنامه ریزی ها تاکنون باید‬ ‫نیروهای امریکایی از عراق خارج شده بودند‪ .‬حداقل‬ ‫این چیزی اس��ت که توافق نامه بین عراق و امریکا که‬ ‫باراک اوباما زمانی که‬ ‫برایریاست جمهوری‬ ‫نامزد شد‪ ،‬خود‬ ‫را فردی مخالف‬ ‫جنگ نامید و از‬ ‫سیاست هایجنگی‬ ‫عراق انتقاد کرد و‬ ‫دولت را برای غفلت از‬ ‫ افغانستان‬ ‫سرزنش نمود‬ ‫ج��ورج بوش ان را امضا کرده بود تصریح می کند‪.‬‬ ‫در هر صورت امریکا سعی می کند با پیش کشیدن‬ ‫این مس��اله که هن��وز حدود یک ه��زار فرد عضو‬ ‫ت می کنند‪ ،‬حضور‬ ‫ش��بکه القاعده در عراق فعالی�� ‬ ‫خود در عراق را توجیه نماید‪ .‬وزیر دفاع امریکا در‬ ‫سخنرانی اخیر خود در مجلس سنا اظهار داشت که‬ ‫کشور عراق هنوز در وضعیت ناپایدار به سر می برد‬ ‫و م��ن معتقدم که ما باید هر کاری که الزم اس��ت‪،‬‬ ‫برای حفظ انچه تا کنون در عراق به دست اورده ایم‬ ‫انجام دهیم‪ .‬وی همچنین از تمایل دولت عراق در‬ ‫باقی ماندن بخش��ی از نیروهای امریکایی در عراق‬ ‫سخن گفت‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د هدف امریکا در عراق ایجاد یک‬ ‫دولت کامال وابس��ته به امریکا چه از لحاظ سیاسی‬ ‫و چه از لحاظ نظامی و در واقع ایجاد یک مستعمره‬ ‫اس��ت ک��ه از طرف نیروه��ای نظام��ی غیر جنگی‬ ‫باقیمانده در کشور حمایت می شوند‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د در افغانس��تان نیز هدف مش��ابهی‬ ‫پیگیری می ش��ود‪ .‬ش��اید دلیل مطرح شدن بحث‬ ‫عقب نش��ینی در افغانستان از همین سیاست نشات‬ ‫بگیرد‪ .‬الگوی افغانستان را در نظر بگیرید‪ :‬از لحاظ‬ ‫ی کامال مانند عراق اس��ت‪ .‬افزایش نیرو و‬ ‫مفهوم�� ‬ ‫سپس بازگشت به س��طح قبلی‪ .‬نتیجه نهایی‪ ،‬باقی‬ ‫ماندن بخش��ی از نیروهای امریکایی در افغانستان‬ ‫برای حمایت از دولت تازه تاسیس شده‪ .‬وزیر دفاع‬ ‫امریکا در مالقات ب��ا حامد کرزای‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫افغانس��تان‪ ،‬تاس��ف خ��ود را از غفل��ت بوش از‬ ‫افغانس��تان بیان کرد و اظهار داشت که ما افغانستان‬ ‫را به ط��ور دائم ت��رک نمی کنی��م‪ .‬در واقع ما اصال‬ ‫افغانستان را ترک نمی کنیم‪.‬‬ ‫اش��تباه نکنید‪ :‬ع��راق و افغانس��تان‪ ،‬دو اس��تان از‬ ‫امپراتوری امریکا هستند‪ .‬امپراتوری پس از سقوط‬ ‫ش��وروی سریعا در اسیای میانه رشد کرده و اینک‬ ‫مرزه��ای خ��ود را در افریقای ش��مالی با دخالت‬ ‫نظامی در لیبی گس��ترش می دهد‪ .‬در لیبی‪ ،‬امریکا‬ ‫همگام با متحدان خ��ود‪ ،‬ناتو‪ ،‬حرکت می کند‪ .‬این‬ ‫تف��اوت بین بوش و ب��اراک اوباماس��ت‪ .‬بوش به‬ ‫تنهایی حرکت می کند اما اوباما به چند جانبه گرایی‬ ‫معتقد اس��ت‪ .‬نتیجه در هر صورت یکس��ان است‪:‬‬ ‫یک اس��تان فتح شده دیگر برای امپراتوری جهانی‬ ‫امریکا؛ یک مستعمره دیگر که به کمک های مالی و‬ ‫سیاسی امریکا وابسته باشد‪.‬‬ ‫در ع��راق و افغانس��تان‪ ،‬امری��کا ن��وع س��نتی از‬ ‫امپریالیس��م را به نمایش گذاشته و در واقع از مدل‬ ‫روم باستان پیروی نمی کند‪ .‬پایه گذاری مستعمراتی‬ ‫که به صورت داخلی اداره می ش��وند اما تصمیمی ‬ ‫در تض��اد با منافع امریکا نمی گیرند و به س��ربازان‬ ‫امری��کا اج��ازه می دهن��د از مرزه��ای امپراتوری‬ ‫محافظت نمایند‪.‬‬ ‫مرزهای امپراتوری در حال گس��ترش اند‪ .‬پاکستان‬ ‫و لیبی اه��داف بعدی اوباما هس��تند‪ .‬اما این دوره‬ ‫برای واشنگتن دوره تقویت امپراتوری نیز محسوب‬ ‫می ش��ود که طی ان باید به رسمی کردن و قانونی‬ ‫نمودن فتوحات گذشته پرداخت‪.‬‬ ‫در داخ��ل امریکا نیز س��عی بر نهادین��ه کردن این‬ ‫امپراتوری است‪ .‬رئیس جمهور تالش می کند برتری‬ ‫خود در عرصه سیاست خارجی و نظامی را اثبات‬ ‫کن��د و مرتبا قدرت کنگره را به چالش می کش��د‪.‬‬ ‫کاخ س��فید از زم��ان هری تروم��ن ک��ه نیروهای‬ ‫امریکایی را بدون مش��ورت با کنگره و نمایندگان‬ ‫منتخب مردم به کره فرستاد‪ ،‬بدون توجه به انتقادات‬ ‫اعضای کنگ��ره به فعالیت ه��ای جنگ طلبانه خود‬ ‫ادامه می دهد‪g .‬‬ ‫منبع ‪ :‬انتی وار‬ ‫‪2‬‬ ‫پایان جنگ بی پایان‬ ‫طی دهه گذش��ته‪ ،‬از زمان سقوط برج های دوقلو‪،‬‬ ‫امریکا در حال جنگ در مناطق دور از امریکا به بهانه‬ ‫محافظت از منافع امریکا و پاکسازی جهان از تروریسم‬ ‫است‪ .‬اکنون‪ ،‬باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا قصد‬ ‫دارد تا سال ‪ 2014‬میالدی عملیات نظامی در افغانستان‬ ‫را به پایان برساند‪ .‬اما سوالی که همچنان بی پاسخ مانده‬ ‫است این است که‪:‬‬ ‫بین الملل‬ ‫منبع‪ :‬یاهو نیوز‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫اینجا چه اتفاقی رخ داد؟‬ ‫این جنگ پیروزی ها و شکست هایی به همراه داشت‪.‬‬ ‫بیش از ‪ 1522‬سرباز امریکایی کشته شدند‪ .‬از سویی‬ ‫دیگر افغانستان به کشوری امن تر و ارام تر تبدیل شد‪.‬‬ ‫روسای جمهور دو کشور روابط دیپلماتیک پیچیده ای‬ ‫دارندو س��خت است که بتوان دهه گذشته را در چند‬ ‫جمله خالصه کرد‪.‬‬ ‫سی س��ال جنگ در کشور افغانس��تان شفافیت را در‬ ‫سیاس��ت از بین برده اس��ت‪ .‬هیچ وقت نمی توانید به‬ ‫صراحت بگویید که دش��من کیس��ت‪ .‬دشمن دیروز‪،‬‬ ‫متحد امروز و دشمن فرداست‪.‬‬ ‫ه��زاران افغان روزانه در نبردهایی کش��ته می ش��وند‬ ‫ک��ه برای مب��ارزه با گ��روه القاعده اغاز ش��ده اند‪ .‬اما‬ ‫رهبران گروه القاعده اغلب در پاکستان‪ -‬متحد اسمی‬ ‫ ایاالت متحده‪ -‬پنهان شده اند‪.‬‬ ‫فص��ل دخالت نظام��ی امریکا در افغانس��تان در حال‬ ‫به پایان رس��یدن اس��ت‪ .‬اوباما گفته اس��ت که حدود‬ ‫یک سوم از ‪100‬هزار سرباز امریکایی تا تابستان اینده‬ ‫ی در ‪ 2014‬با یا‬ ‫ب��ه خانه باز می گردند و عملیات نظام ‬ ‫بدون نشانه از موفقیت پایدار به پایان خواهد رسید‪.‬‬ ‫به رغم گذش��ت یک ده��ه و میلیارده��ا دالر کارهای‬ ‫ناتم��ام بس��یاری در افغانس��تان باق��ی مانده اس��ت‪.‬‬ ‫شورشی ها هنوز بخش های عمده ای از کشور را تحت‬ ‫کنترل دارند و عمال س��فری امن از پایتخت به ش��هر‬ ‫جنوبی قندهار غیرممکن است‪.‬‬ ‫تالش ه��ا ب��رای ایجاد یک دولت قوی و مس��تقل در‬ ‫بهترین ش��رایط به موفقیت های محدودی در س��طح‬ ‫محلی منجر ش��ده اس��ت‪ .‬نیروهای امنیتی افغانستان‬ ‫به طور مستقل قادر به تامین امنیت کشور نیستند‪ .‬تنها‬ ‫دو هزار نفر از حدود بیس��ت و پنج الی چهل هزار نفر‬ ‫براورده ش��ده از تعداد شورشیان به برنامه های تبلیغی‬ ‫برای برگشت به جامعه افغانستان پیوسته اند‪.‬‬ ‫طبق سخنرانی اوباما همکاری بین افغانستان و امریکا‬ ‫پس از خ��روج نیروهای امریکایی نی��ز ادامه خواهد‬ ‫یافت‪ .‬امریکا نمی خواهد مردم افغانستان فکر کنند که‬ ‫امریکا انها را رها کرده است‪.‬‬ ‫پایان جنگ امریکا در افغانس��تان مانند جنگ شوروی‬ ‫در ‪ 1989‬ی��ا جن��گ انگلس��تان در قرن گذش��ته این‬ ‫نتیجه را به دنبال داش��ته که این جنگ ارزش هزینه و‬ ‫خون های ریخته شده را ندارد‪.‬‬ ‫مسکو یک دولت دوست و ارتش خوب تجهیز شده‬ ‫افغان را پشت سر خود به جای گذاشت‪ .‬سه سال بعد‬ ‫دولت س��قوط کرد و ارتش از هم جدا ش��د و کشور‬ ‫درگیر جنگ داخلی جدید شد‪.‬‬ ‫امریکا در اکتبر ‪ 2001‬پس از ماجرای یازده سپتامبر در‬ ‫پی براندازی شبکه القاعده وارد افغانستان شد‪ .‬هدف‬ ‫این جنگ از بین بردن طالبان که طی جنگ ش��وروی‬ ‫سر بر اورده و بن الدن و شبکه او بود‪.‬‬ ‫طالب��ان در اثر حمالت هوای��ی و زمینی امریکا از هم‬ ‫پاش��ید‪ .‬امریکا و متحدانش یک دولت جدید در کابل‬ ‫پایه گ��ذاری کردند تا زمینه را برای برگزاری انتخابات‬ ‫دموکراتی��ک فراهم کنند‪ .‬اما ب��وش پس از این توجه‬ ‫و مناب��ع خ��ود را صرف جن��گ ع��راق و براندازی‬ ‫صدام حس��ین ک��رد‪ .‬حام��د ک��رزای‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫افغانس��تان که با محدودیت منابع و بحران های جدی‬ ‫مواجه بود از نیروه��ای نظامی که مبارزه با طالبان در‬ ‫افغانس��تان مستقر بودند کمک خواست‪ .‬دولت جدید‬ ‫با این کار بحران های جدیدی افرید و بار دیگر زمینه‬ ‫برای حضور طالبان فراهم شد‪ .‬در سال ‪ 2006‬بار دیگر‬ ‫کشور در اشوب و نا امنی غرق شد‪.‬‬ ‫معادالت در افغانستان به هم خورد‪ .‬مردی که بن الدن‬ ‫را به افغانستان دعوت کرده بود اینک عضو پارلمان و‬ ‫معتم��د کرزای بود‪ .‬اما مردی که در دهه نود به کرزای‬ ‫در نج��ات کابل کمک کرده ب��ود اکنون رهبر یکی از‬ ‫مهم ترین گروه های شورشی علیه دولت بود‪.‬‬ ‫اوباما جنگ افغانس��تان را بر خالف جنگ عراق یک‬ ‫جنگ ض��روری می خواند و قول داده بود که برای به‬ ‫پایان رس��یدن بحران در این کش��ور تالش کند‪ .‬وی‬ ‫تع��داد نظامیان امریکا در افغانس��تان را دو برابر کرد و‬ ‫در دسامبر ‪ 2009‬سی هزار سرباز دیگر را به افغانستان‬ ‫فرستاد تا طالبان را متوقف سازند‪.‬‬ ‫نظامیان همواره می دانس��تند که برنده ای در این جنگ‬ ‫وج��ود ن��دارد‪ .‬انها فقط امی��دوار بودن��د زمینه برای‬ ‫ارام شدن شورشیان و پیوس��تن دوباره انها به جامعه‬ ‫افغانستان فراهم شود‪.‬‬ ‫اما ش��واهد حاکی از ان اس��ت که جن��گ پیامدهای‬ ‫س��نگینی بر اقتصاد امریکا چ��ون افزایش بیکاری و‬ ‫کسری زیاد در بودجه به همراه داشته است‪.‬‬ ‫به رغم کاهش تعداد نظامیان‪ ،‬نقش��ه اوباما هزینه های‬ ‫سنگینی به دنبال دارد‪ .‬ایجاد یک ارتش ‪300‬هزارنفری‬ ‫در افغانس��تان هزینه ای بالغ بر ‪ 6‬الی ‪ 8‬میلیارد در سال‬ ‫حتی پس از ‪ 2014‬در پی دارد‪ .‬هم اکنون در سال های‬ ‫‪ 2010‬و ‪ 2011‬بیس��ت و دو میلی��ارد دالر در تجهیز‬ ‫ارتش افغانس��تان هزینه شده است‪ .‬توجیه امریکا این‬ ‫اس��ت که بدون این سرمایه گذاری افغانستان بار دیگر‬ ‫درگیر یک جنگ داخلی خواهد شد‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه وضعیت پیچی��ده سیاس��ی و گروه های‬ ‫سیاسی مختلف در افغانس��تان به نظر می رسد به این‬ ‫زودی ها شاهد برقراری صلح در این کشور نخواهیم‬ ‫بود‪ .‬خوش��بینان امیدوارند که خش��ونت به تدریج در‬ ‫کش��ور کاهش پیدا کند‪ .‬اما بیشتر افغان ها معتقدند که‬ ‫با خروج نیروهای خارجی بار دیگر کشور درگیر یک‬ ‫جنگ داخلی خواهد شد‪g .‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سینمای خنده‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫حاشیه نگاری بر «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫سینمای کمدی ابرومند‬ ‫مهسا جمشیدیان‬ ‫‪1‬‬ ‫«ورود اقایان ممنوع‪ ،‬به اس��تثناء شما»؛ این روزها این‬ ‫عنوان تبلیغاتی تقریبا در سطح گسترده ای مخاطبان را به‬ ‫دیدن فیلمی ب��ه کارگردانی رامبد جوان دعوت می کند؛‬ ‫فیلمی که به اذعان سازندگانش قرار است پرفروش ترین‬ ‫فیلم کمدی س��ال ش��ود‪ .‬منیژه حکمت به عنوان مجری‬ ‫طرح این فیلم‪ ،‬پیش از اکران پیش بینی کرده بود‪ ،‬با توجه‬ ‫ش ماشاء اهلل» به عنوان‬ ‫به اینک ه سال گذش��ته «پوپک و م ‬ ‫فیلم دوم نوروز اکران شد و بدون امکانات دولتی نزدیک‬ ‫به یک میلی��ارد در تهران فروخت‪« ،‬ورو د اقایان ممنوع»‬ ‫هم فروش قابل توجهی داش��ته باشد‪ .‬با توجه به فروش‬ ‫‪38‬‬ ‫‪500‬میلیون تومانی «ورود اقایان ممنوع» در دو هفته اول‬ ‫اکران‪ ،‬باید دید این فیلم عنوان پرفروش ترین فیلم کمدی‬ ‫س��ال را از اخراجی ها ‪ 3‬خواهد گرفت یا نه؟! چیزی که‬ ‫کمی بعید به نظر می رسد‪ ،‬اما در هر حال نشان از این دارد‬ ‫که «ورود اقایان ممنوع» همانگونه که از سوی منتقدان و‬ ‫به طور نس��بی‪ ،‬در جشنواره فیلم فجر از اقبال برخوردار‬ ‫بوده‪ ،‬از همین حاال می توان ان را مورد پسند مردم هم به‬ ‫حساب اورد‪.‬‬ ‫وقتی مرضی��ه برومند‪« ،‬ورود اقایان ممنوع» را‬ ‫نساخت‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» با فیلمنامه ای از پیمان قاس��م خانی‬ ‫س��ه تا چهار سال پیش قرار بود توسط مرضیه برومند و‬ ‫به تهیه کنندگی منوچهر محمدی مقابل دوربین برود‪ ،‬اما‬ ‫در مقطعی با انصراف این دو از س��اخت فیلم‪ ،‬فیلمنامه‬ ‫به دس��ت علی س��رتیپی و منیژه حکمت رسید و رامبد‬ ‫جوان کارگردانی ان را برعهده گرفت‪.‬‬ ‫رامبد جوان‪ ،‬بازیگر مطرح سینمای کمدی و تلویزیون‪،‬‬ ‫«ورود اقای��ان ممن��وع» را به عن��وان س��ومین فیلمش‬ ‫در مق��ام کارگ��ردان پ��س از «اس��پاگتی در ‪ 8‬دقیقه» و‬ ‫«پسر ادم‪ ،‬دختر حوا» تجربه کرد؛ فیلمی که برخالف دو‬ ‫فیلم قبلی اش در ان بازی نکرده و فقط به عنوان کارگردان‬ ‫حضور دارد‪.‬‬ ‫این روزها رامبد جوان همزمان با اکران سومین فیلمش‪،‬‬ ‫«دختر ش��اه پریون» به کارگردانی کامران قدکچیان را به‬ ‫عنوان بازیگر بر پرد ه س��ینماها دارد‪ .‬جوان در تلویزیون‬ ‫ب از‬ ‫سریال «توطئه فامیلی» را کارگردانی کرده که هر ش ‬ ‫شبکه یک سیما روی انتن می رود و سریال «نشانی» دیگر‬ ‫ساخته تلویزیونی او که در ان بازی نیز کرده‪ ،‬اخر شب از‬ ‫شبکه دو پخش مجدد می شود‪.‬‬ ‫پدیده ای به نام پیمان قاسم خانی‬ ‫رامبد جوان که با فیلمنامه ای از پیمان قاسم خانی‪« ،‬ورود‬ ‫اقایان ممنوع» را ساخته‪ ،‬معتقد است‪« :‬قاسم خانی بهترین‬ ‫فیلمنامه نویس کمدی در ایران است و بعد از ساخت این‬ ‫فیلم به پیمان گفتم حتی حاضرم نوشته های روی یخچال‬ ‫خانه ات را هم بسازم‪».‬‬ ‫قاسم خانی و رامبد جوان پیش از این در فیلم های «مکس»‬ ‫و «مسافران» با هم همکاری داشتند‪.‬پیمان قاسم خانی که‬ ‫در کارنامه هنری اش فیلمنامه های فیلم هایی چون «مکس»‪،‬‬ ‫«نقاب»‪« ،‬مارمولک»‪« ،‬عاش��قانه»‪« ،‬دختری با کفش های‬ ‫کتان��ی» را دارد و ای��ن روزها در گیر نوش��تن فیلمنامه‬ ‫جدیدترین فیلم کمال تبریزی است‪ ،‬می گوید‪« :‬همیشه‬ ‫برای نوش��تن یک فیلمنامه به خودم س��خت می گیرم و‬ ‫به جای تمام کردن ان در بیس��ت روز‪ ،‬یک س��ال زمان‬ ‫صرف ان می کنم و در واقع هنگام نوشتن فیلمنامه جان‬ ‫می کنم‪».‬‬ ‫سکانس جالب و خنده داری در فیلم «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫وجود دارد که در ان بین رضا عطاران و ویشکا اسایش‬ ‫ی به وجود امده و انها سخت درگیر گفت وگو‬ ‫سوءتفاهم ‬ ‫با هم می شوند که به گفته پیمان قاسم خانی؛ «این سکانس‬ ‫بیش از سی بار بازنویسی شده تا انچه مدنظرش است‪،‬‬ ‫دربیاید‪».‬‬ ‫رامبدجوان‪ :‬می خواهیم تماشاگر محترمانه بخندد‬ ‫رامبد جوان معتقد اس��ت‪ ،‬معلم زن فیل��م «ورود اقایان‬ ‫ممن��وع» ب��ا بازی ویش��کا اس��ایش‪ ،‬یک��ی از بهترین‬ ‫شخصیت های کمدی است که در سینمای ایران نوشته‬ ‫ش��ده اس��ت‪.‬به اعتقاد کارگردان «ورود اقایان ممنوع»‪،‬‬ ‫همه چیز در قصه به خوبی رعایت می ش��ود تا تماشاگر‬ ‫محترمانه بخندد‪ .‬ب��رای این منظور نیز به نکات ظریفی‬ ‫توجه شده که در اثار کمدی کمتر رعایت می شود‪.‬‬ ‫علی سرتیپی‪ ،‬تهیه کننده «ورود اقایان ممنوع» که سومین‬ ‫همکاری اش را در زمینه سینمای کمدی پس از «نیش و‬ ‫زنبور» و «پوپک و مش ماشاء اهلل» با منیژه حکمت داشته‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬ورود اقایان ممنوع س��ومین همکاری کمدی‬ ‫ما با هم بود که تصمیم گرفتیم اگر بتوانیم سطح کمدی‬ ‫را ب��اال ببریم و اگر در ای��ن فیلم موفق تر بودیم‪ ،‬مرهون‬ ‫فیلمنامه خوب پیمان قاس��م خانی و کارگردانی و سایر‬ ‫عوامل که سنگ تمام گذاشتند‪ ،‬هستیم‪».‬‬ ‫همان ط��ور رضا عط��اران بازیگر فیلم هم در نشس��ت‬ ‫مطبوعاتی ان گفت��ه بود‪« :‬ورود اقای��ان ممنوع یکی از‬ ‫بهترین متن هایی بود که در این چندسال خواندم و بدون‬ ‫هیچ قید و شرطی پذیرفتم در ان بازی کنم و خصوصیت‬ ‫با ارزشش این بود که خیلی نمی شد ان را خراب کرد و‬ ‫خوشحالم که در این کار بودم‪».‬‬ ‫به اعتقاد کارگردان‬ ‫«ورود اقایان ممنوع»‬ ‫همه چیز در قصه‬ ‫به خوبی رعایت‬ ‫می شود تا تماشاگر‬ ‫محترمانهبخندد‪.‬‬ ‫برای این منظور نیز‬ ‫به نکات ظریفی‬ ‫توجه شده که در اثار‬ ‫کمدی کمتر رعایت‬ ‫می شود‬ ‫فرهنگ‬ ‫حاشیه ای بر متن اکران «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» با تبلیغات خاصی اکران خود را اغاز‬ ‫کرد؛ از تابلوی ورود ممنوعی که در هفته های پیش از اغاز‬ ‫اکران عمومی در مقابل در های سالن های سینما گذاشته‬ ‫ش��د ت ا ترفند تبلیغاتی که در هفته اول اکران از س��وی‬ ‫پخش کننده فیلم مطرح شد که این فیلم ممکن است در‬ ‫هفته اول فقط برای بانوان اکران شود که البته این پیشنهاد‬ ‫فقط جنبه تبلیغاتی داشت‪.‬خوشبختانه فیلم با رقم بیش از‬ ‫‪ 480‬میلیون تومان توانست در دو هفته اول اکران‪ ،‬جزء‬ ‫فیلم های پرفروش قرار بگیرد و حتی در سینماها برای ان‬ ‫سانس های نیمه شب و بامدادی بگذارند‪.‬‬ ‫اس��تقبال از اکران فیلم رامبد جوان در روزها و هفته های‬ ‫اولیه نمایش باعث شد‪ ،‬رامبد جوان از تعداد سینماهای‬ ‫اختصاص داده ش��ده به فیلمش گله کند و از مردمی که‬ ‫به س��ینما امدند و بلیت نتوانستند بگیرند‪ ،‬عذرخواهی‬ ‫کند‪ .‬کارگردان «ورود اقایان ممنوع» گفت‪« :‬فیلم ما برای‬ ‫نمایش با ‪ 25‬سالن سینما قرارداد داشت‪ ،‬اما طی دو روز‬ ‫اخیر اغاز اکرانش‪ ،‬فقط ‪ 16‬س��الن در اختیار داش��تیم و‬ ‫‪ 9‬س��ینما همچنان به نمایش فیلم دیگ��ری می پردازند‪،‬‬ ‫در حالیک��ه طبق قول و قرارها باید فیلم ما را به نمایش‬ ‫اکران «ورود اقایان ممنوع» در المان و حاشیه های‬ ‫دیگر‬ ‫وقتی خبره��ا و اتفاق��ات حوالی ورود اقای��ان ممنوع‬ ‫را م��رور می کنیم ب��ه اکران این فیلم پیش از جش��نواره ‬ ‫فیل��م فج��ر در دی م��اه ‪ 89‬در الم��ان برمی خوری��م؛‬ ‫نمایش��ی که با حضور تع��دادی از عوامل فیلم همچون‬ ‫رضا عطاران‪ ،‬بهاره رهنما و ویشکا اسایش همراه شد و‬ ‫مورد استقبال ایرانیان مقیم المان قرار گرفت‪.‬‬ ‫اما نامه منیژه حکمت‪ ،‬یکی از سرمایه گذاران و مجری طرح‬ ‫فیلم سینمایی «ورود اقایان ممنوع» خطاب به رامبد جوان‬ ‫که در اواخر بهمن ماه منتشر شد‪ ،‬حکایت عجیبی بود‪.‬‬ ‫منیژه حکم��ت در بخش هایی از نام��ه ای بلند باال که به‬ ‫گفته خودش قصد نداش��ته ان را رس��انه ای کند اما بعد‬ ‫از گفت وگوی رامبد جوان ب��ا برنامه هفت ترجیح داد‪،‬‬ ‫رسانه ای کند‪ ،‬خطاب به رامبد جوان نوشت‪« :‬چیزی که‬ ‫باعث شد این مطلب را بنویسم رفتار تو در تریبون های‬ ‫مختل��ف بعد از نمایش موفق فیلم «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫بود و این را ب ه عنوان تذکری دوستانه از جانب کسی که‬ ‫کمی بیشتر از تو در فضای این سینما نفس کشیده‪ ،‬بدان‪.‬‬ ‫این روزها فیلم های زیادی درباره اخالق ساخته می شود‪،‬‬ ‫ی که سینما خود می تواند موضوع اخالق باشد‪».‬‬ ‫در حال ‬ ‫این تهیه کننده مدعی ش��ده بود رامبد ج��وان در برخی‬ ‫صحنه ه��ا برای فیلمبرداری حضور نداش��ته و به عنوان‬ ‫کارگردان پس از فیلمبرداری پیگیر سپری شدن مراحل‬ ‫فنی فیلم هم نبوده تا جایی که در نامه اش به رامبد جوان‬ ‫نوشت‪« :‬احتماال شبی که فیلم اماده شده و برای اولین بار‬ ‫در جش��نوار ه دیدی دچار احساس��ات مختلف شدی‪.‬‬ ‫از بعضی قسمت ها خوش��ت امد و خندیدی و بعضی‬ ‫قسمت ها هم تو را متعجب کرد‪ .‬سکانس هایی که نبود‬ ‫یا کوتاه ش��ده بود و موسیقی که برای صحنه ای خاص‬ ‫ساخته شده بود و ان را تغییر می داد و حتی تیتراژ فیلم‪،‬‬ ‫که تو ان را ندیده بودی و تو را غافلگیر می کرد‪.‬‬ ‫ب��ا خودت فکر ک��ن ایا این عکس العم��ل طبیعی یک‬ ‫کارگردان در اولین نمایش فیلم اش اس��ت؟ یا او باید به‬ ‫همه چیز اش��راف داشته باشد‪ ،‬چون همه چیز در ذهن او‬ ‫ت گفتی!!‬ ‫شکل گرفته همان طور که خودت در مصاحبه ا ‬ ‫او در واق��ع در ای��ن نام��ه این گون��ه مط��رح ک��رد که‬ ‫رامبد جوان موقعی که به کار پیوست‪ ،‬کست کار بسته شده‬ ‫بود‪ ،‬چراکه انها به اداره نظارت و ارزشیابی کارگردان های‬ ‫مختلفی را پیشنهاد کرده بودند که هیچ کدام مورد پذیرش‬ ‫واقع نشدند و در نهایت به رامبد جوان رسیدند‪.‬‬ ‫مجری ط��رح «ورود اقایان ممن��وع» همچنین در پایان‬ ‫نامه اش اورد که نقش رضا عطاران در فیلم بسیار بیشتر از‬ ‫یک بازیگر بود و بخشی از لحن این فیلم مدیون اوست‬ ‫چ تریبونی‬ ‫که متاسفانه این روزها نادیده گرفته شد و از هی ‬ ‫از ط��رف کارگردان اعالم نش��ده و به جایش از کس��ان‬ ‫دیگری تشکر کرده که اصال در فیلم نقشی نداشتند‪.‬‬ ‫نام��ه منیژه حکم��ت در بهمن ماه گذش��ته بازتاب های‬ ‫فراوانی داشت اما با گذشت چهار ماه از انتشار این نامه‪،‬‬ ‫واکنشی به غیر از سکوت از سوی رامبد جوان به همراه‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬فیلم «ورود اقایان ممنوع» فارغ از اینکه چگونه‬ ‫ساخته شده است‪ ،‬این روزها با ذکر خیرهایی مواجه شده‬ ‫که شاید بتوان گفت پس از موفقیت فیلم «سن پترزبورگ»‬ ‫در ح��ال و هوای طنز‪ ،‬به نوعی عالوه بر تاکید مجدد بر‬ ‫س��اخت فیلم های طنز و کمیک غیرمبتذل و نازل‪ ،‬شاید‬ ‫در ش��رایطی که فیلم های فکاهه سطحی این روزها در‬ ‫سراشیبی کاهش موفقیت قرار دارند‪ ،‬تیر خالصی را بر‬ ‫پیکره اینگونه فیلم های قارچی وارد کرده باشند‪.‬‬ ‫به بهانه اکران و موفقیت فیلم «ورود اقایان ممنوع» در این‬ ‫شماره به بررسی روند و وضعیت سینمای طنز و کمدی‬ ‫ایران نیز پرداخته ایم‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫بازی ویشکا اسایش و مانی حقیقی در اولین تجربه‬ ‫کمدی‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» با بازی رضا عطاران‪ ،‬ویشکا اسایش‪،‬‬ ‫پگاه اهنگرانی‪ ،‬مانی حقیقی‪،‬بهاره رهنما‪ ،‬فالمک جنیدی‪،‬‬ ‫زهره حمیدی‪ ،‬س��تاره پسیانی‪ ،‬حدیث میر امینی‪ ،‬مهرناز‬ ‫بیات و علی صادقی درباره یک مدرسه پیش دانشگاهی‬ ‫دخترانه با مدیریت ویش��کا اسایش است که تا به حال‬ ‫هی��چ اقایی حق ورود به ان را پیدا نکرده اما در مقطعی‬ ‫به دلیل نداشتن معلم شیمی‪ ،‬مدیر مدرسه مجبور می شود‬ ‫قانونش را زیر پا بگذارد و از یک مربی مرد با بازی رضا‬ ‫عطاران اس��تفاده کند‪ .‬ورود معلم مرد به مدرسه دخترانه‬ ‫ماجراهای طنزی را به وجود می اورد‪.‬‬ ‫ب��ه غیر از بازیگرانی چون رضا عط��اران‪ ،‬بهاره رهنما و‬ ‫فالمک جنیدی که تجربه ب��ازی در فیلم های کمدی را‬ ‫داشته اند‪ ،‬حضور ویشکا اس��ایش و مانی حقیقی برای‬ ‫نخس��تین بار در یک فیلم کمدی موقعیت های جذابی را‬ ‫برای مخاطب به وجود اورده است‪.‬‬ ‫ویشکا اسایش اتفاقا با اولین تجربه بازی در فیلم کمدی ‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» توانس��ت س��یمرغ بلورین بهترین‬ ‫بازیگر زن را از جشنواره فیلم فجر به دست اورد‪.‬‬ ‫این بازیگر و طراح صحنه و لباس سینمای ایران که با بازی‬ ‫در مجموعه تلویزیونی امام علی (ع) در نقش قطام نشان‬ ‫داد ع�لاوه بر طراحی صحنه و لباس می تواند در عرصه‬ ‫ بازیگری س��ینما نیز حضور موفقی داش��ته باشد‪ ،‬بسیار‬ ‫گزیده کار است؛ تا انجا که پس از بازی در فیلم «گل یخ»‬ ‫کیومرث پوراحمد و «هشت پا» علیرضا داودنژاد در سال‬ ‫ی بازی نکرد تا در «ورود اقایان‬ ‫‪ 84‬بیش از‪ 6‬س��ال فیلم ‬ ‫ممنوع» توانست بازی درخشانی داشته باشد‪.‬‬ ‫مانی حقیقی نیز که او را بیش��تر به عنوان فیلمنامه نویس‬ ‫فیلم های��ی چ��ون «چهارشنبه س��وری» و کارگ��ردان‬ ‫فیلم های «ابادان»‪« ،‬کارگران مش��غول کارند» و «کنعان»‬ ‫می شناس��یم طی دو س��ال گذش��ته به عن��وان بازیگر‬ ‫نی��ز حض��ور موفقی داش��ته اس��ت‪ .‬حقیق��ی در فیلم‬ ‫«درباره الی» توانست سکانس های تاثیرگذاری را در کنار‬ ‫گلشیفته فراهانی به یادگار بگذارد و طی دو سال اخیر دو‬ ‫فیلم «اسمان محبوب» داریوش مهرجویی و «ورود اقایان‬ ‫ممنوع» با بازی او رونمایی شده اند‪.‬‬ ‫در «ورود اقایان ممنوع» مانی حقیقی کاراکتری جذاب را‬ ‫به عنوان پدر یکی از دانش اموزان بازی کرده است‪.‬‬ ‫می گذاشتند‪».‬‬ ‫‪39‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫گفت وگو با تهیه کننده «مارمولک» و طراح سوژه «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫اثار سخیف از روی دست‬ ‫یکدیگر ساخته می شوند‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫‪ 2‬تهیه کننده فیلم «مارمولک» هم از رشد قارچ گونه سینمای مبتذل نگران است‪.‬‬ ‫منوچهر محمدی‪ ،‬پرده دری روزافزون را در سینمایی که به نام طنز عرضه می شود‪،‬‬ ‫خطری جدی می داند و در عین حال معتقد است که کسی جلودار این فیلم ها نیست‪،‬‬ ‫حتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‪ .‬محمدی که قرار بود تهیه کننده فیلم «ورود اقایان‬ ‫ممنوع» باشد درباره کنار کشیدن از این کار و همچنین زمینه های ساخت فیلم طنز در‬ ‫ایران با مثلث گفت وگو کرد‪.‬‬ ‫اقای محمدی! شما از جمله تهیه کنندگان‬ ‫باسابقه سینمای ایران هستید که در کارهای‬ ‫س��ینمایی طنز و غیرطنز س��رمایه گذاری‬ ‫کرده اید‪ .‬می خواهم ابتدا مقایس��ه ای بین‬ ‫ساخت فیلم های طنز و دیگر فیلم ها داشته‬ ‫باشید‪.‬‬ ‫‪ l‬تفاوتی با هم ندارند؛ مساله این است که موضوع‬ ‫خ��وب و به روز وجود داش��ته باش��د ک��ه ظرفیت‬ ‫تولید یک کار مناس��ب را دارا باش��د‪ .‬معقول نیست‬ ‫دس��ت اندرکاران سینما دس��ته بندی داشته باشند و‬ ‫‪40‬‬ ‫بخواهند مثال تهیه کننده فیلم های ملودرام یا اجتماعی یا‬ ‫طنز شوند‪ .‬مهم این است که سوژه مناسب وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬اگر س��وژ ه و فیلمنامه مناسب نباشد‪ ،‬بهتر است‬ ‫اساسا فیلمی ساخته نشود‪.‬‬ ‫مدتی فیلم هایی که مبنای کار انها لودگی و‬ ‫شوخی های کالمی بود‪ ،‬فروش باالیی داشتند‬ ‫و این تمایل ایجاد ش��د تا مش��ابه این گونه‬ ‫فیلم ها به نام های مختلف س��اخته شوند‪ .‬از‬ ‫نظر شما که تهیه کننده فیلم موفق «مارمولک»‬ ‫بودید‪ ،‬سرمایه گذاران چه اولویت هایی را باید‬ ‫مد نظر داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬رابطه بسیار پیچیده ای بین فیلمساز و جامعه وجود‬ ‫دارد‪ .‬ش��اید نتوان این رابطه را یک خطی تعریف کرد‪،‬‬ ‫ولی از نکات بارز ان‪ ،‬این است که فیلمساز نباید خود‬ ‫را به س��لیقه نازل بفروشد و به این امر تن دهد که یک‬ ‫جریان و سلیقه سهل پسند طالب اوست‪.‬‬ ‫فیلمس��از باید بکوشد تا اگر می خواهد به مخاطب عام‬ ‫توجه داش��ته باش��د‪ ،‬در اثر هنری اش به ارتقای سلیقه‬ ‫مخاطب عام کمک کند‪ .‬اگر ما تعهدی برای فیلمس��از‬ ‫قائل ش��ویم‪ ،‬در این تعریف می گنجد‪ ،‬یعنی اگر به این‬ ‫جمع بندی برسیم که در شرایط اجتماعی فعلی‪ ،‬روحیه‬ ‫مردم فیلم های سرگرم کننده و مفرح را می طلبد و ما نیز‬ ‫می خواهیم به این س��لیقه پاسخ دهیم و بخشی از نیاز‬ ‫جامعه را تامین کنیم‪ ،‬باید س��وژه ای را انتخاب کنیم که‬ ‫این س��لیقه دارای ارتقا و جایگاه شود‪ ،‬اما اگر برای کم‬ ‫کردن هزینه یا باال بردن سرعت در تولید‪ ،‬مضامین را فدا‬ ‫کنیم و به دم دس��تی ترین شیوه ممکن تن دهیم‪ ،‬فیلمی‬ ‫ ساخته می شود که سازنده و مخاطب را راضی نمی کند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر‪ ،‬باید به س��ازندگان این اثار هش��دار‬ ‫جدی داد‪ ،‬چون اینگونه اثار به دلیل ساده بودن‪ ،‬قابلیت‬ ‫کپی برداری باالیی دارند‪ .‬یک اثر ارزش��مند و خوب به‬ ‫راحتی قابل دست اندازی نیست و مانند فتح دژی می ماند‬ ‫که روی قله یک کوه اس��ت‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬تمایلی به‬ ‫کپی برداری از روی اثار ارزشمند وجود ندارد‪ ،‬در حالی‬ ‫که اثار سخیف از روی دست یکدیگر ساخته می شوند‪.‬‬ ‫حج��م این اثار نوعی دلزدگی ایجاد می کند؛ چیزی که‬ ‫این روزها شاهد ان هستیم‪.‬‬ ‫کس��انی که سراغ سوژه های س��هل و ساده رفته اند تا با‬ ‫ی را تولی��د کنند و با کمترین کار‬ ‫کمترین هزینه‪ ،‬فیلم ‬ ‫هنری و خالقه‪ ،‬ان را به انجام برسانند‪ ،‬سبب می شوند‬ ‫تا دیگران نیز به این جمع بندی برسند که ما هم می توانیم‬ ‫از روی دس��ت انها کپی کنیم‪ .‬زیاد شدن تعداد این اثار‬ ‫فرهنگ‬ ‫در شرایط اجتماعی‬ ‫فعلی‪ ،‬روحیه مردم‬ ‫فیلم های سرگرم کننده و‬ ‫مفرح را می طلبد و ما نیز‬ ‫می خواهیم به این سلیقه‬ ‫پاسخ دهیم و بخشی از‬ ‫نیاز جامعه را تامین کنیم‪.‬‬ ‫باید سوژه ای را انتخاب‬ ‫کنیم که این سلیقه دارای‬ ‫ارتقا و جایگاه شود‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫موج��ب دلزدگی مخاطب می ش��ود‪ ،‬چ��ون مخاطب‪،‬‬ ‫اثاری را می بیند که به ش��دت شبیه یکدیگرند و به این‬ ‫جمع بندی می رسد که چرا باید پولش را برای کارهای‬ ‫تکراری خرج کند‪ .‬هنوز برای جامعه ما مهم اس��ت که‬ ‫ی��ک اثر خ��وب و دارای اس��تانداردهای الزم در همه‬ ‫عرصه ها را ببیند‪ ،‬فارغ از اینکه کمدی باشد یا جدی‪.‬‬ ‫چرا اثار سخیف در دوره ای به تعداد زیادی‬ ‫تولید شدند؟ ایا مس��ائل مالی به تنهایی در‬ ‫رشد این اثار تاثیر داشته است؟‬ ‫‪ l‬دلیلش س��هل الوصول بودن این اثار است؛ به راحتی‬ ‫می ت��وان از یک فیلمنامه نویس خواس��ت تا یک فیلم‬ ‫خارج��ی را به فرهن��گ ایرانی نزدیک کن��د و به ان‪،‬‬ ‫یکسری شوخی ها و لودگی هایی را اضافه کند تا مردم‬ ‫بخندن��د‪ .‬دومین دلیل این اس��ت که ای��ن نوع فیلم ها‪،‬‬ ‫سینمادارها را بیش��تر به نمایش راغب می کنند‪ ،‬به نظر‬ ‫می اید که انها سطح سلیقه عمومی را هدف گرفته اند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر‪ ،‬مس��اله ارزان و راحت ب��ودن تولید‬ ‫این گونه اثار است که در انها فیلمنامه نویس‪ ،‬کارگردان‪،‬‬ ‫بازیگ��ر و دیگر عوامل مانند فیلمبردار و تدوین گر کار‬ ‫را جدی نمی گیرند و به همین دلیل‪ ،‬کار خیلی راحتی‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫بنابراین وقتی فیلم از نظر مس��ائل فنی و اس��تانداردها‬ ‫نازل شود و بازیگران سطحی بازی کنند‪ ،‬فیلمنامه عمق‬ ‫نخواهد داش��ت و همه دست به دست هم می دهند تا‬ ‫کار ازنظ��ر کیفیت نزول کند‪ .‬تنها نس��خه ای که برخی‬ ‫تهیه کنندگان و فیلمسازان برای این عرصه پیدا کرده اند‪،‬‬ ‫اس��تفاده از برخی چهره های بازیگ��ری برای تضمین‬ ‫فروش است‪ ،‬در حالی که این موضوع نیز عمر کوتاهی‬ ‫دارد‪ .‬بازیگ��ر تا حدی می توان��د برای جذب مخاطب‬ ‫ب��ه فیلم کمک کند‪ ،‬از جایی به بعد‪ ،‬نس��بت به بازیگر‬ ‫دلزدگ��ی به وجود می اید‪ .‬س��یر نزولی این اثار در چند‬ ‫سال گذشته‪ ،‬ثابت کرده که این روش اساسا غلط است‪.‬‬ ‫فیلمسازی کار پرزحمتی است که باید در همه اجزای‬ ‫ان‪ ،‬عرق ریزی فکری کرد تا حاصل کار ارزشمند شود‪،‬‬ ‫حتی اگ��ر بخواهید در عرصه کم��دی کار کنید که از‬ ‫جمله عرصه های دشوار اس��ت و ما به اندازه کافی در‬ ‫این حوزه‪ ،‬فیلمنامه نویس و کارگردان مطرح نداریم‪.‬‬ ‫می خواه��م این موضوع را بیش��تر باز کنید‪.‬‬ ‫در کن��ار برخی فیلم های نازل‪ ،‬فیلم هایی نیز‬ ‫مانند «ورود اقایان ممنوع»‪« ،‬سن پترزبورگ»‪،‬‬ ‫«مارمولک» و «نان‪ ،‬عش��ق‪ ،‬موت��ور ‪»1000‬‬ ‫هستند که ارزشمندند‪ ،‬فروش خوبی دارند و‬ ‫سطح فرهنگ جامعه را ارتقا می دهند‪ ،‬اما چرا‬ ‫این اثار به اندازه اثار نازل تولید نمی شوند؟‬ ‫‪ l‬وقتی سراغ یک موضوع طنز می روید‪ ،‬باید موضوع را‬ ‫درست انتخاب کنید‪ .‬در جامعه‪ ،‬شوخی کردن با بسیاری‬ ‫از امور‪ ،‬غیرمجاز تلقی می ش��ود‪ ،‬این یکی از مشکالت‬ ‫اجتماعی ماس��ت و به نظر می رسد سینمای کمدی که‬ ‫به طور طبیعی باید رویکرد نقادی را درون خود داش��ته‬ ‫باشد‪ ،‬برتابیده نمی شود؛ با بسیاری از مشاغل‪ِ ،‬حرف و‬ ‫طبقات اجتماعی نمی توان شوخی کرد‪ ،‬چراکه موضوع‬ ‫بالفاصله رنگ و بوی سیاس��ی پیدا می کند و تبعات و‬ ‫واکنش های اجتماعی را به دنبال دارد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬دامنه مس��ائل خانوادگی نیز در این‬ ‫حیطه گسترده نیس��ت‪ ،‬چندبار می توان ماجرای برهم‬ ‫خوردن یک نامزدی یا ازدواج را وس��یله شوخی قرار‬ ‫داد؟ در نتیجه‪ ،‬س��وژه ها دامنه محدودی پیدا می کنند‪،‬‬ ‫ای��ن دامنه محدود یکی از مش��کالت ای��ن جنس از‬ ‫فیلمس��ازی اس��ت‪ ،‬مثال در ایران ب��ا نیروهای نظامی‬ ‫نمی توان ش��وخی کرد‪ ،‬در حالی که در دنیا فیلم هایی‬ ‫ساخته می شوند که موضوع انها در یک واحد نظامی‬ ‫می گذرد‪ .‬با بس��یاری از مس��ائل اجتماع��ی نیز مانند‬ ‫پزشکی‪ ،‬پرس��تاری‪ ،‬روحانیت‪ ،‬سیس��تم قضایی و‪...‬‬ ‫نمی توان شوخی کرد‪ ،‬چون ممکن است فیلم توقیف‬ ‫شود‪.‬‬ ‫بنابرای��ن به فیلمنامه نویس توصیه می ش��ود به س��راغ‬ ‫موضوع ه��ای بی خطر و بی ض��رر برود‪ ،‬ام��ا این گونه‬ ‫موضوع ها دامن��ه کمی دارند و تماش��اگر را هم ارضا‬ ‫نمی کنند‪.‬‬ ‫تماشاگرا ن ترجیح می دهند ناگفته ها و نقدهایی را که به‬ ‫مسائل اجتماعی‪ ،‬اعتقادات‪ ،‬فرهنگ ها و حتی رفتارهای‬ ‫عرفی وارد اس��ت‪ ،‬از زبان فیلمساز و از طریق سینمای‬ ‫کمدی ببینند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬در این زمینه فیلمنامه نویس‬ ‫و کارگردانی را که عالقه‪ ،‬دانش و جرات داشته باشد تا‬ ‫به برخی حیطه ها وارد شود‪ ،‬کم داریم‪.‬‬ ‫بنابراین دیده شده برای کار طنز سراغ فیلمنامه نویسی‬ ‫رفته اند که خودش به مسائل نگاه طنز ندارد یا کارگردانی‬ ‫که منش و خوی طنز در او تربیت نیافته است‪ .‬بنابراین‬ ‫گاه��ی از این صحبت می ش��ود که همه عوامل صحنه‬ ‫هنگام فیلمب��رداری به موضوع��ی خندیده اند‪ ،‬ولی در‬ ‫سالن سینما‪ ،‬لبخند نیز به لب تماشاگر نیامده است‪.‬‬ ‫این س��وءتفاهمی اس��ت که برای برخ��ی گروه های‬ ‫سازنده پیش می اید‪ .‬خطر بزرگتر این است که فیلم های‬ ‫س��طحی طنز برای نگه داش��تن جایگاه خود به ناچار‪،‬‬ ‫به پرده دری های اخالقی دس��ت بزنند که با فرهنگ ما‬ ‫زیاد همخوانی ندارد‪ ،‬یعنی انها مجبور می شوند‪ ،‬سطح و‬ ‫ی را افزایش دهند و این‪ ،‬یکی‬ ‫اندازه پرده دری های اخالق ‬ ‫از اسیب شناسی های جدی حوزه طنز است‪.‬‬ ‫ایا معاونت سینمایی نباید جلوی این به قول‬ ‫شما‪ ،‬پرده دری های اخالقی را بگیرد؟‬ ‫‪ l‬معاونت س��ینمایی مدتی اس��ت که همه چیز را رها‬ ‫کرده و به این نتیجه رس��یده اس��ت که نمی تواند نقش‬ ‫تاثیرگذار هدایتی در حوزه س��ینما داشته باشد و بیشتر‬ ‫نقش��ی انفعالی دارد که ش��بیه وضعیت نیروی انتظامی‬ ‫ اس��ت؛ یعنی از هزار خالف‪ ،‬یکی را می گیرد و توقیف‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫به نظر نمی اید که مدیران فعلی به این مقوله ها بیندیشند‬ ‫یا برای انها راهکار پیدا کنند‪ .‬انها بیشتر به رفع و رجوع‬ ‫امور روزمره مش��غولند تا اینکه زمینه های مناس��بی را‬ ‫فراهم کنن��د؛ برخی از این زمینه ها ب��ا حمایت فراهم‬ ‫می شود و برخی دیگر با ایجاد فضاها و راهکارهایی که‬ ‫سینما را ارتقا می دهد‪.‬‬ ‫اگر اخبار دو ـ س��ه س��ال اخیر را دنبال کنید‪ ،‬می بینید‬ ‫فیلم هایی که وزارت ارشاد فکر می کند با چند اصالحیه‪،‬‬ ‫انها را س��الم می کند‪ ،‬زیاد هستند‪ .‬این فیلمسازان مانند‬ ‫بساز و بفروش ها در حوزه ساختمانی اند و به کار خود‬ ‫ادامه می دهند‪.‬‬ ‫زمانی‪ ،‬س��اختمانی براس��اس تعاریف معماری ساخته‬ ‫می ش��ود و جابه جا کردن حتی یک پنجره نیز می تواند‬ ‫مفهوم و مبانی معماری را تغییر دهد‪ .‬در حالی که بساز‬ ‫و بفروش ه��ا برای اینکه زودتر محصول ش��ان در بازار‬ ‫عرضه ش��ود‪ ،‬وقتی به شهرداری مراجعه می کنند و‬ ‫شهرداری نقشه ساختمان را تغییر می دهد‪ ،‬بالفاصله‬ ‫ان را اجرا می کنند‪.‬‬ ‫این گونه فیلم ها بیشترین همراهی را با سیستم ممیزی‬ ‫دارند و گاهی حتی تا ‪ 10‬دقیقه از فیلم مورد ممیزی‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬بدون اینکه لطمه ای به اثر بخورد‪.‬‬ ‫مدیران سینمایی باید بدانند که حربه ممیزی درباره‬ ‫این اثار کارکرد خود را از دست داده و کارایی الزم‬ ‫را ندارد‪.‬‬ ‫شاید درباره اثار شاخص و فرهنگی میزان مقاومت‬ ‫در برابر ممیزی بیش��تر باش��د‪ ،‬اما در اثار مبتذل‪ ،‬به‬ ‫راحتی پنج دقیقه از فیلم حذف می ش��ود و مشکلی‬ ‫پی��ش نمی اید‪ ،‬چون خود اثر دچار عدم انس��جام و‬ ‫ازهم گسیختگی است‪ .‬کارکرد ممیزی در این حیطه‬ ‫مانند برخی س��موم دفع افات اس��ت که حشرات‬ ‫موذی در برابر ان واکس��ینه می ش��وند و روی انها‬ ‫تاثی��ری نمی گ��ذارد‪ .‬ممیزی به معنی نگ��ران بودن‬ ‫نسبت به هنجارشکنی های اخالقی در جامعه است‪،‬‬ ‫وقتی اثر خود را از دست بدهد‪ ،‬گویا مدیر فرهنگی‬ ‫و فیلمساز هر کدام کار خود را می کنند و کارشان بر‬ ‫روند سینما تاثیری ندارد‪ .‬رشد قارچ گونه ای که این‬ ‫سینما در سال های اخیر پیدا کرده‪ ،‬گواه روشنی است‬ ‫برای اینکه سیستم کهنه ممیزی در ارشاد کارایی خود‬ ‫را از دست داده است‪.‬‬ ‫براساس اخبار منتشرشده‪ ،‬گویا ابتدا قرار‬ ‫ب��ود ش��ما و مرضیه برومند فیل��م «ورود‬ ‫اقایان ممنوع» را بسازید و بعد کار به علی‬ ‫سرتیپی و رامبد جوان سپرده شد‪ .‬جریان‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬ای��ده کار «ورود اقایان ممنوع» مال من بود و ان‬ ‫را با پیمان قاسم خانی در میان گذاشتم تا فیلم ساخته‬ ‫شود‪ .‬نکاتی مد نظرم بود که می خواستم در فیلمنامه‬ ‫رعایت شوند؛ اما روند نگارش فیلمنامه خیلی بیش‬ ‫از حدی که فکر می کردم‪ ،‬زمان برد‪.‬‬ ‫ب��ا اینک��ه م��ا دورخی��ز کردی��م ت��ا فیل��م را ب��ا‬ ‫خان��م برومند بس��ازیم‪ ،‬ام��ا درباره خواس��ته هایی‬ ‫که از اقای قاس��م خانی داش��تیم‪ ،‬ب��ه نقطه مطلوبی‬ ‫نرس��یدیم‪ .‬م��ن فیل��م جدی��د را ندی��ده ام‪ ،‬ول��ی‬ ‫قص��ه مد نظ��رم ش��اخص هایی داش��ت ک��ه چون‬ ‫به ان ش��اخصه ها نرس��یدیم‪ ،‬ترجی��ح دادم در یک‬ ‫رابط��ه خیلی دوس��تانه و حرف��ه ای‪ ،‬فیلمنامه را به‬ ‫اقای قاسم خانی واگذار کنم تا در صورت تمایل‪ ،‬با‬ ‫کسی دیگر این فیلم را بسازند‪.‬‬ ‫البته شنیده ام این فیلم خیلی خوش ساخت و خوب‬ ‫اس��ت‪ ،‬اقای قاسم خانی نیز اصرار داشت که نام من‬ ‫به عنوان طراح فیلمنامه اورده شود‪ ،‬ولی من با تشکر‬ ‫از ایشان‪ ،‬ترجیح دادم کار به نام خودشان باشد‪.‬‬ ‫خواسته های مورد نظر شما که درباره انها‬ ‫به توافق نرسیدید‪ ،‬چه بودند؟‬ ‫‪ l‬اکنون که فیلم ساخته شده است ترجیح می دهم‬ ‫درباره دیدگاه هایم صحبت نکنم‪.‬‬ ‫ایا کاری در زمینه طنز در دس��ت ساخت‬ ‫دارید؟‬ ‫‪ l‬چند سوژه طنز دارم‪ ،‬ولی شرایط بیرونی را برای‬ ‫اجرای انها اماده نمی بینم؛ احس��اس می کنم‪ ،‬استانه‬ ‫تحمل بسیار کم شده‪ ،‬همه چیز به شدت رنگ و بوی‬ ‫سیاس��ی به خود گرفته و س��اخت ان فیلم ها به جز‬ ‫اینک��ه التهاب های جدی��دی را ایجاد کند و برای ما‬ ‫مشکل بسازد‪ ،‬فاید ه ندارد‪ .‬باعث تاسف است که این‬ ‫فیلم ها با شرایط کنونی قابل ساخت نیستند‪.‬‬ ‫به دلیل فضای پراتهام و پرس��وءتفاهمی که وجود‬ ‫دارد ‪ ،‬ترجی��ح می دهیم فیلم هایی از جنس��ی دیگر‬ ‫بسازیم‪g .‬‬ ‫‪41‬‬ ‫دیدگاه تهیه کننده «فوتبالی ها» درباره تفاوت این فیلم با «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫یکی مردانه و دیگری زنانه است!‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪ 3‬داریوش بابائیان معموال دست اندرکار فیلم هایی بوده که به نوعی «به فروش» محسوب‬ ‫می شوند‪ .‬او در چند سال اخیر هم تهیه کننده فیلم هایی چون «فوتبالی ها»‪« ،‬افراطی ها»‪« ،‬خواستگار‬ ‫محترم» و برخی دیگر از فیلم هایی بوده که با درجه کیفی بسیار پایین طنز و شاید فکاهه محسوب‬ ‫می شوند‪ .‬او اما «فوتبالی ها» را در زمره اثار طنزی چون «ورود اقایان ممنوع» می داند‪ .‬به بهانه‬ ‫اکران فیلم اخیر‪ ،‬یعنی «ورود اقایان ممنوع» که در زمره اثار باکیفیت طنز محسوب می شود‪ ،‬با او‬ ‫به گفت وگو نشسته ایم‪.‬‬ ‫تا چندی پیش‪ ،‬فیلم های طنزی که با حضور‬ ‫بازیگرانی مش��خص و مبتنی بر شوخی های‬ ‫ی و حتی بدنی س��اخته‬ ‫س��طح پایین کالم�� ‬ ‫می ش��دند‪ ،‬فروش خوبی داش��تند؛ اما مدتی‬ ‫است که فروش خوب ان فیلم ها رو به افول‬ ‫گذاشته است‪ .‬به نظر شما چرا استقبال مردم‬ ‫از این گونه فیلم ها کمتر شده است؟‬ ‫‪ l‬فیلم طنز اگر پیام و قصه نویی داش��ته باش��د‪ ،‬قابل‬ ‫عرضه به ش��کل وس��یع اس��ت و مخاطب با ان ارتباط‬ ‫برقرار می کند‪ ،‬مثال فیلم «ورود اقایان ممنوع» قصه نویی‬ ‫دارد و جواب می دهد‪.‬‬ ‫می خواهم روی فیلم های خودم بحث کنم؛ اگر می بینید‬ ‫که فیلم «افراطی ه��ا» در زمان خودش مورد اس��تقبال‬ ‫قرار می گیرد و به عنوان پرفروش ترین فیلم سال ‪1389‬‬ ‫انتخاب می ش��ود‪ ،‬به این دلیل اس��ت که این فیلم قصه‬ ‫نویی دارد و افراط کردن افرادی را در جامعه به تصویر‬ ‫می کشد‪ .‬همچنین بازیگرانی که می توانند این نقش ها را‬ ‫اجرا کنند‪ ،‬در این فیلم هستند‪.‬‬ ‫همزمان ب��ا این فیلم‪ ،‬تعداد زیادی فیلم که از فیلم های‬ ‫ایرانی قدیمی یا فیلم های هندی کپی شده بودند و قصه‬ ‫ی را دنبال نمی کردند‪ ،‬س��اخته ش��دند و در زمان‬ ‫و پیام ‬ ‫اکران با شکست مواجه شدند‪ .‬فیلم «فوتبالی ها» نیز در‬ ‫بدترین ش��رایط اکران شد‪ ،‬ولی نسبت به فیلم هایی که‬ ‫همزمان با این فیلم بودند مانند «شب عروسی» یا «شرط‬ ‫اول» بهت��ر فروخت‪ .‬اگر «فوتبالی ها» در کنار فیلم هایی‬ ‫مانند «ورود اقایان ممنوع» و «قصه پریا» اکران می شد‪،‬‬ ‫صد درص��د فروش دوم جدول را ب��ه خود اختصاص‬ ‫می داد‪ ،‬چون قصه نویی دارد و تا کنون درباره فوتبال و‬ ‫طنز در ایران کار نشده است‪.‬‬ ‫مردم طنز نو را دوس��ت دارند‪ .‬همچنین «فوتبالی ها» در‬ ‫شهرستان هایی مانند رشت‪ ،‬یزد و مشهد خوب فروخته‬ ‫است‪.‬‬ ‫ای��ا ش��ما «افراطی ها» و «فوتبالی ه��ا» را که‬ ‫تهیه کننده انها بودی��د‪ ،‬از جنس فیلم «ورود‬ ‫اقایان ممنوع» می دانید؟‬ ‫‪ l‬جنس فیلم «افراطی ها» را اینگونه نمی توان دید؛ اما‬ ‫«فوتبالی ها» یک طنز موقعیت مردانه و فیلم «ورود اقایان‬ ‫ممنوع» یک فیلم یک دست زنانه است‪ .‬این دو فیلم در‬ ‫ی هستند و‬ ‫تضاد با هم هستند؛ اما هر دو فیلم های سالم ‬ ‫یکی از انها از نظر زمان اکران خوش شانس بوده است‪.‬‬ ‫به جز زنان��ه و مردان��ه بودن ای��ن دو فیلم‪،‬‬ ‫اختالف دیگری در جنس انها نمی بینید؟‬ ‫‪ l‬در موقعی��ت قص��ه و فیلم هر دو‪ ،‬س�لامت حس‬ ‫می شود‪ ،‬یعنی لودگی در این دو فیلم وجود ندارد‪ .‬اگر‬ ‫بازیگ��ری با لودگی در فیلم بازی کند‪ ،‬لزوما نباید فیلم‬ ‫را ل��وده و پیش پا افتاده دانس��ت‪ .‬کار فیلم های طنز در‬ ‫برقراری ارتباط با مخاطب در زمان اکران بسیار سخت‬ ‫است‪.‬‬ ‫برخی اف��راد دلی��ل افول فیلم هایی مش��ابه‬ ‫کارهای ش��ما را تکراری ش��دن بازیگران و‬ ‫س��وژه های انها می دانند‪ .‬ای��ا این دیدگاه را‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬صد درصد؛ فیلم های بازیگرانی مانند جواد رضویان‬ ‫و اف��راد هم چه��ره و همبازی او‪ ،‬گاه��ی خیلی خوب‬ ‫می فروش��ند و گاهی زمین می خورند‪ .‬اقای شمقدری‬ ‫فیلم «فوتبالی ها» را به عنوان یکی از فیلم های بسیار بسیار‬ ‫خوب امس��ال دوست داش��تند و خواسته اند تا به همه‬ ‫بازیگران این فیلم جایزه ای مخصوص بدهند‪.‬‬ ‫زمانش نش��د‪ ،‬وگرنه از این فیلم تقدیر می شد؛ اما مهم‬ ‫این اس��ت که ظرفیت داشته باش��یم تا این موقعیت را‬ ‫حفظ کنیم و اگر این موقعیت را حفظ نکنیم‪ ،‬مجبوریم‬ ‫تداوم دار فیلم های طنزی را بس��ازیم که در ان صورت‬ ‫به خطی بی ربط نسبت به س��ینمای سالمت طنز وارد‬ ‫می شویم‪.‬‬ ‫برخی منتقدان صفت هایی را مانند «لودگی»‬ ‫به فیلم های شما نسبت داده اند‪ .‬چه بخشی از‬ ‫این لودگی به شما به عنوان تهیه کننده مربوط‬ ‫اس��ت و چه بخشی از ان براساس تشخیص‬ ‫کارگ��ردان و بازیگران فیلم در فیلم گنجانده‬ ‫می شود؟‬ ‫‪ l‬نمی خواهم صحبت دوس��تان و منتقدان را رد کنم‪،‬‬ ‫ولی اگر منتقدان فیلم طنز را می بینند‪ ،‬همه فیلم های طنز‬ ‫را ببینند‪ ،‬در این صورت‪ ،‬سالمت را در یکسری فیلم ها‬ ‫پیدا می کنند‪.‬‬ ‫گاهی دس��ت تنها بودن گروهی برای عرضه و معرفی‬ ‫یک تولید‪ ،‬امکان دارد به فیلمی که باید خیلی دیده شود‪،‬‬ ‫لطمه بزند‪.‬‬ ‫موضوع در فیلم های «افراطی ها» و «فوتبالی ها» بس��یار‬ ‫خوب گفته ش��ده و من هم به عنوان فیلم های پرفروش‬ ‫مدافع انها هس��تم‪ ،‬ولی نمی خواهم اس��م ببرم که چه‬ ‫فیلم هایی بودند که نفروختند‪.‬‬ ‫پس شما برخی از فیلم هایی که تولید کرده اید‬ ‫مثل «افراطی ه��ا» و «فوتبالی ها» را فیلم هایی‬ ‫دارای لودگی نمی دانید؟‬ ‫‪ l‬اصال لوده نمی دانم‪.‬‬ ‫گفته اید که س��ینمای ایران ته چاه اس��ت و‬ ‫داریم ان را باال می کشیم‪ .‬ایا سرمایه گذاری‬ ‫ش��ما در این گون��ه فیلم ه��ا در جه��ت باال‬ ‫بردن س��طح فرهنگ جامعه است یا گرایش‬ ‫مخاطبان به س��مت این فیلم ها شما را برای‬ ‫ادامه سرمایه گذاری تشویق می کند؟‬ ‫‪ l‬در فیلم هایی که در ژانرهای مختلف انتخاب می کنیم‪،‬‬ ‫باال بردن سطح تفکر مخاطب مد نظر ماست‪.‬‬ ‫یعنی براساس فروش باالی یک فیلم‪ ،‬تالش‬ ‫نمی کنید که فیلم های بعدی را به همان سبک‬ ‫و سیاق بسازید؟‬ ‫‪ l‬اص�لا اینگونه نیس��ت؛ م��ا برای مخاط��ب ارزش‬ ‫می گذاریم و اینگونه نیس��ت که قصه ای را بسازیم که‬ ‫ارزشمند نباشد و پیام نداشته باشد و بخواهیم مخاطب‬ ‫را گول بزنیم‪ .‬مخاطب پول می دهد که بهترین فیلم را با‬ ‫بهترین شرایط ببیند‪.‬‬ ‫اما ب��ه هر حال‪ ،‬گاهی ممکن اس��ت فیلمی‬ ‫ فیلمنام ه مناسب یا پیام خاصی نداشته باشد‪،‬‬ ‫ولی به دلیل نوع بازیگران یا دیگر عوامل‪ ،‬در‬ ‫گیشه فروش خوبی داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬ای��ن اتفاق می افتد؛ اما اگر می خواهیم به س��ینمای‬ ‫اس��تاندارد برسیم‪ ،‬باید دولت کمک کند و فیلم هایی را‬ ‫س��فارش بدهد‪ ،‬بودجه در اختیار بگذارد تا ما بهترین‬ ‫تولید را داشته باشیم‪.‬‬ ‫چهره ه��ای محبوب نیز می توانند با قصه دولتی‪ ،‬پیام را‬ ‫با محبوبیت خودش��ان به مخاطب بیشتر عرضه کنند‪.‬‬ ‫مخاطب برای چهره های محبوب به سینما می اید و پیام‬ ‫قصه به مخاطب عرضه می شود‪.‬‬ ‫پرسش من درباره شرایطی برخالف وضعیتی‬ ‫اس��ت که توضیح دادید‪ ،‬یعنی فیلم محتوا و‬ ‫فیلمنامه خوبی ندارد‪ ،‬اما در گیش��ه موفقیت‬ ‫کس��ب می کند و بعد‪ ،‬از روی ان چند مدل‬ ‫دیگر تولید می ش��ود‪ .‬در این شرایط‪ ،‬برخی‬ ‫تهیه کنن��دگان در فیلم هایی س��رمایه گذاری‬ ‫می کنن��د که هرچند پیام ندارند‪ ،‬ولی فروش‬ ‫خوبی دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬به هر جهت‪ ،‬اگر فیلم پیام نداش��ته باشد‪ ،‬سرنگون‬ ‫می شود‪ .‬دولت باید کمک کند‪ ،‬قصه های خوب طنز را‬ ‫بدهد و چهره خوبی به کار گرفته ش��ود که بتوانیم پیام‬ ‫اصلی را منتقل کنیم‪.‬‬ ‫تعریف ش��ما از انچه به «طنز فاخر» معروف‬ ‫شده است‪ ،‬چیست؟‬ ‫ی مانند «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫‪ l‬طنزی است که در فیلم ‬ ‫پیام درستی را به مخاطب عرضه کند و مخاطب به دلیل‬ ‫ارتباط خوب‪ ،‬از دیگر فیلم های طنز اس��تقبال کند‪ .‬در‬ ‫این شرایط‪ ،‬به دلیل خوب بودن فیلم‪ ،‬درباره ان به شکل‬ ‫دهان به دهان اطالع رسانی می شود‪ .‬این‪ ،‬نمونه ای از یک‬ ‫طنز فاخر است و سازنده نیز این پیام را می گیرد‪.‬‬ ‫چرا اینگونه فیلم ها که نمونه ای از «طنز فاخر»‬ ‫گفت وگوی مثلث با تهیهکننده فیلم «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫شما تهیه کننده فیلمی هستید که جزو اثار‬ ‫خوب سینمای طنز به ش��مار می اید‪ .‬برای‬ ‫تولید فیلم هایی مانند «ورود اقایان ممنوع» با‬ ‫چه مشکالتی روبه رو هستید؟‬ ‫‪ l‬نخستین مش��کل‪ ،‬فیلمنامه است؛ فیلمنامه نویس‬ ‫جدی‪ ،‬پیگیر‪ ،‬خ��وش کار و خالق در حوزه فیلم های‬ ‫طنز کم داریم و به جز چند نفر مانند پیمان قاسم خانی‪،‬‬ ‫متاسفانه فیلمنامه نویس شاخصی در کار طنز نداریم‪ .‬در‬ ‫دوره ای‪ ،‬فیلم های طنز می فروختند و برخی تهیه کننده ها‬ ‫هجوم اوردند تا فیلم طنز بسازند‪ .‬انها با بازیگران مشهور‬ ‫و فیلمنامه ای که فقط س��ر و ته داش��ت‪ ،‬سری سازی‬ ‫فیلم هایطنزرااغازکردندتااینکهامروز‪،‬بیشترانفیلم ها‬ ‫خوشبختانه یا متاسفانه شکست خورده اند‪ .‬امیدواریم‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» نمونه خوبی از طنزی باش��د که‬ ‫اس��تانداردهای حداقلی در ان رعایت ش��ده است‪ .‬در‬ ‫تولیداتی که در ‪ 10‬س��ال گذشته تهیه کننده انها بودم‬ ‫مانند «توکیو بدون توقف»‪« ،‬نوک برج»‪« ،‬نیش و زنبور»‪،‬‬ ‫«نصف مال من‪ ،‬نصف مال تو» و این فیلم اخر‪ ،‬تالش‬ ‫کردم تا س��راغ طنز سخیف نروم‪ ،‬اوج این روند هم فیلم‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» است‪.‬‬ ‫برخی فیلم هایی که شما از نزدیک شدن به انها‬ ‫پرهیز کرده اید و انها را س��خیف می دانید‪ ،‬در‬ ‫گیشه فروش خوبی داشته اند‪ .‬چرا مردم تا چندی‬ ‫پیش‪ ،‬اینگونه فیلم ها را که گاهی مشابه یکدیگر‬ ‫نیز بودند‪ ،‬می دیدند؟ هرچند مدتی است فروش‬ ‫این فیلم ها روبه افول گذاشته‪ ،‬اما اخرین نمونه‬ ‫انها‪ ،‬فیل��م «افراطی ها» بود که حدود یک ونیم‬ ‫میلیاردتومانفروخت‪.‬‬ ‫‪ l‬فیل��م «افراطی ها» از نام و لوگ��وی فیلم «اخراجی ها»‬ ‫استفاده کرد‪ .‬مردم در ان فیلم گول خوردند و بازتاب ان را‬ ‫در فیلم «فوتبالی ها» که همان تهیه کننده را داشت‪ ،‬دیدیم که‬ ‫شکست خورد‪ .‬مردم فیلم را می شناسند‪ .‬فکر می کنم فعال‬ ‫فیلم های کمدی سخیف از سینمای ایران برچیده شد ه و‬ ‫تهیه کنندگانوکارگردان هایمامی دانند‪،‬برایانکهفیلم شان‬ ‫با مردم ارتباط برقرار کند‪ ،‬باید استانداردهای الزم را رعایت‬ ‫کنند تا به مخاطب توهین نشود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪4‬علی سرتیپی تاکنون این اثار سینمایی را تهیه کرده است‪ :‬ورود اقایان ممنوع‬ ‫(‪ ،)۱۳۸۹‬نیش و زنبور (‪ ،)۱۳۸۸‬نصف مال من‪ ،‬نصف مال تو (‪ ،)۱۳۸۵‬اکواریوم‬ ‫(‪ ،)۱۳۸۴‬دیشب باباتو دیدم ایدا (‪ )۱۳۸۳‬و توکیو بدون توقف (‪ .)۱۳۸۱‬او در چند فیلم‬ ‫هم بازی کرده و در زمینه پخش فیلم نیز فعال بوده است‪.‬‬ ‫ایا هجو به سینمای ایران وارد شده و ریشه‬ ‫ان در کجاست؟‬ ‫‪ l‬هجو در سینمای ما زیاد بوده و از تلویزیون وام گرفته‪.‬‬ ‫بیشتر بازیگران این گونه فیلم ها نیز بازیگران تلویزیونی‬ ‫بوده اند‪ .‬متاسفانه در دورانی مردم از این فیلم ها استقبال‬ ‫می کردند‪ .‬بعد از ان نیز فضای سری کاری به وجود امد و‬ ‫حتی فیلم های تله ‪ 90‬که با پایین ترین استانداردها تولید‬ ‫شده بودند‪ ،‬به فیلم سینمایی تبدیل شدند‪ .‬این بزرگترین‬ ‫ضربه را زد و موجب ریزش تماشاگران شد و مردم با‬ ‫سینما قهر کردند‪ .‬همچنین سبب شد باری اضافی به‬ ‫سینما تحمیل شود و به دنبال ان‪ ،‬دستمزدهای نجومی‪،‬‬ ‫شرایط اکران نامناسب و گرفتن ظرفیت های نمایشی از‬ ‫فیلم های خوب پیش امد‪.‬‬ ‫یعنی نقطه اغ��از این جریان را از تلویزیون‬ ‫می دانید؟‬ ‫‪ l‬طنز ما بیشتر بازتاب دهنده عملکرد تلویزیون بود و‬ ‫صداوسیما در این قضیه نقش داشت‪ .‬البته این موضوع‬ ‫به خود سینما هم برمی گشت که اقتصاد لرزانی دارد‪ ،‬از‬ ‫یک طرف مردم از این فیلم های طنز استقبال می کردند‬ ‫و فروش س��ینمایی انها راحت بود و از س��وی دیگر‪،‬‬ ‫انها به لحاظ ممیزی ش��رایط سهلی داشتند؛ اگر قرار‬ ‫بود فیلم اجتماعی یا سیاسی ساخته شود‪ ،‬سخت بود‪،‬‬ ‫ولی ساخت این فیلم ها در مراحل گرفتن پروانه نمایش‪،‬‬ ‫پروانه تولید و ساخت راحت بود‪ .‬در نتیجه‪ ،‬این حجم‬ ‫از اثار تولید شد‪.‬‬ ‫ای��ن روزها س��ریالی در تلویزی��ون به نام‬ ‫«س��اختمان پزش��کان» پخش می شود‪ .‬این‬ ‫سریال به انواع نقدهای سیاسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫اصناف گوناگون می پردازد‪ .‬با توجه به اینکه‬ ‫در این س��ریال به راحتی به برخی مس��ائل‬ ‫پرداخته شده ایا ممیزی در تلویزیون با سینما‬ ‫تفاوت دارد؟‬ ‫‪ l‬ای��ن س��ریال اتفاق خوبی در تلویزیون اس��ت که‬ ‫می تواند کمک کند‪ .‬اقای قاسم خانی جزو نویسندگان‬ ‫این سریال است که می تواند به باال بردن سطح سینمای‬ ‫طنز کمک کند‪.‬‬ ‫ای��ا چنی��ن س��ریال هایی می توانند فضای‬ ‫سینمای طنز را باز کنند؟‬ ‫‪ l‬قطعا؛ تلویزیون در س��ینما خیلی نق��ش دارد‪ .‬در‬ ‫زمینه طنز‪ ،‬بیشتر بازیگران‪ ،‬نویسندگان و کارگردانان از‬ ‫تلویزیون به سینما امده اند‪ .‬البته در زمینه های دیگر مانند‬ ‫مسائل اجتماعی‪ ،‬بیشتر از سینما به تلویزیون رفته اند و‬ ‫سریالمی سازند‪.‬‬ ‫ی مانند «ورود اقایان ممنوع»‬ ‫برای انکه فیلم ‬ ‫فروش خوبی داش��ته باشد تا کارگردانان و‬ ‫تهیه کنندگان جرات کنند به حوزه طنز وارد‬ ‫شوند‪ ،‬چه باید کرد؟‬ ‫‪ l‬تاکنون مقداری از این فیلم حمایت ش��ده اس��ت؛‬ ‫همین که به جش��نواره رفته و جایزه گرفته است‪ .‬ولی‬ ‫همچنان به حمایت نیاز دارد‪ .‬امکانات خاصی را برای ما‬ ‫نگذاشته اند و خود فیلم است که کار خود را می کند‪ .‬باید‬ ‫از این فیلم ها حمایت شود‪ ،‬جامعه به انها نیاز دارد؛ اما‬ ‫متاسفانه از این فیلم ها حمایت نشده است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫فعال بساط فیلم های سخیف‬ ‫برچیده شده‬ ‫محسوب شده اند‪ ،‬کم تولید می شوند؟‬ ‫‪ l‬به دلیل اینکه هزینه بیش��تر از حد دارند و بازیگران‬ ‫معروفی باید در انها باشند‪.‬‬ ‫بنابراین از نظر ش��ما‪ ،‬دلیل ک��م بودن تعداد‬ ‫اینگونه فیلم ها‪ ،‬همانگونه که امارها نشان داده‬ ‫است‪ ،‬نداش��تن مخاطب نیست‪ ،‬بلکه هزینه‬ ‫باالی تولید است؟‬ ‫‪ l‬بله؛ در بس��یاری از ش��رایط‪ ،‬هزین��ه باال لطمه‬ ‫می زن��د‪g.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ابراهیم وحیدزاده‪ ،‬کارگردان سینما‪:‬‬ ‫فیلم های ارزشمند حوزه طنز به حمایت نیاز دارند‬ ‫فیلم هایی مانند «ورود اقایان ممنوع» باید از تبلیغات رایگان برخوردار شوند‬ ‫‪ 5‬ابراهیم وحیدزاده کارهای سینمایی متعددی را در مقام کارگردان و نویسنده انجام‬ ‫داده است؛ فیلم های «تحفه ها»‪« ،‬مجسمه» و «معادله» از جمله کارهای طنز او هستند که‬ ‫در کنار دیگر کارهایش چون «عشق فیلم» و «تاکسی نارنجی» از ‪ 1365‬تاکنون ساخته‬ ‫شده اند‪ .‬او فعالیت های هنری اش را از سال ‪ 1343‬با ورود به دانشکده هنرهای دراماتیک‬ ‫در رشته سینما و تلویزیون اغاز کرد‪ .‬وحیدزاده سال گذشته‪ ،‬فیلم سینمایی «عروسک»‬ ‫را ساخت و قصد دارد به زودی ساخت فیلمی را براساس فیلمنامه «قصه عشق» که بین‬ ‫سال های ‪ 1372‬تا ‪ 1376‬ان را نوشته است‪ ،‬اغاز کند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اق��ای وحی��دزاده! تعریف ش��ما از طنز‬ ‫چیس��ت؟ فیلم های س��ینمایی که با این‬ ‫عنوان نامیده می ش��وند‪ ،‬چه ویژگی هایی‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬دو ش��یوه بیان در کار نمایش وجود دارد؛ کمدی‬ ‫و تراژدی‪ .‬واژه طنز را در بیان کمدی به کار می بریم‪.‬‬ ‫کمدی از پایین ترین س��طح شروع می شود و به ت‬ ‫راژدی ـ کمدی می رسد که باالترین سطح است‪ .‬در‬ ‫این میان نیز درجه های دیگری از کمدی وجود دارد‪.‬‬ ‫وقتی ما از کلمه طنز در زبان فارسی استفاده می کنیم‪،‬‬ ‫می خواهی��م از کمدی برتر حرف بزنیم‪ ،‬چون ما در‬ ‫زبان فارس��ی‪ ،‬دو نوع شعر کمیک داشته ایم؛ هزل و‬ ‫هجو‪ .‬مقوله هجو وقتی اندیش��ه اجتماعی در پشت‬ ‫ان باشد و کینه ورزی شخصی نداشته باشد‪ ،‬به طنز‬ ‫می رسد‪ .‬در تقسیم بندی کمدی در زبان فارسی‪ ،‬نوع‬ ‫کمدی اجتماعی که هدفش بیان معضالت اجتماعی‬ ‫است و به فکر لودگی و صرفا خنداندن نیست‪ ،‬طنز‬ ‫یا کمدی فاخر نامگذاری شده است‪.‬‬ ‫اثار حال حاضر س��ینمای ایران‪ ،‬بیش��تر طنز‬ ‫هستند یا به لودگی گرایش پیدا کرده اند؟‬ ‫ی است‪ ،‬یعنی‬ ‫‪ l‬اصوال سینما‪ ،‬روایت به عالوه سرگرم ‬ ‫ما حرفی برای گفتن داش��ته باش��یم و این حرف را در‬ ‫قالبی س��رگرم کننده بیان کنیم تا مورد توجه بیننده قرار‬ ‫گیرد‪ .‬اگر م��ا در روایت اغراق کنیم‪ ،‬کارمان به موعظه‬ ‫و اثری کس��الت بار تبدیل می شود و اگر صرفا به سراغ‬ ‫س��رگرمی برویم‪ ،‬در کن��ار لودگی ق��رار می گیرد‪ .‬هر‬ ‫کشوری که سینما دارد‪ ،‬انواع مختلف کار در ان ساخته‬ ‫می شود‪ ،‬انواع کارها نیز به مخاطب‪ ،‬سازنده و زمانه ای‬ ‫بستگی دارد که اینها در ان زندگی می کنند‪ ،‬حاصل این‬ ‫مجموعه نیز در کنار هم‪ ،‬تولید اثاری خواهد بود که گاه‬ ‫کمدی لوده و س��طح پایین و گاه کمدی فاخر می شود‪.‬‬ ‫البته اس��تثناهایی نیز وجود دارد‪ ،‬یعنی در جامعه ای که‬ ‫بیشتر به کمدی فاخر توجه می شود‪ ،‬ممکن است کسانی‬ ‫پیدا ش��وند که کارهای لوده انجام دهند‪ ،‬یا برعکس در‬ ‫جوامعی که لودگی بیش��تر محل رشد و نمو دارد‪ ،‬چند‬ ‫نف��ر قضایا را از دریچه تعهد اجتماعی هنرمند ببینند و‬ ‫تالش کنند کارهای فاخری بسازند‪.‬‬ ‫البت��ه نمی توانم امار بدهم که چ��ه میزان از کارهای‬ ‫کمدی ساخته شده در کشور‪ ،‬ارزشمند و کمدی فاخر‬ ‫هستند و چه تعداد نیستند‪.‬‬ ‫در دوره ای یک نوع سینمای خنده به دلیل‬ ‫فروش خوبی که در گیش��ه داشت‪ ،‬تکرار‬ ‫می ش��د‪ .‬منتقدان س��ینما نیز معتقد بودند‬ ‫رواج ای��ن نوع از س��ینما به دلیل فروش‬ ‫خ��وب فیلم ها‪ ،‬س��طح فرهن��گ و انتظار‬ ‫مخاطب را پایین می اورد‪ .‬ایا این دیدگاه‬ ‫را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر واژه «هنرمند» را کن��ار بگذاریم و بگوییم‬ ‫سازنده و بیننده‪ ،‬این دو همواره به هم وابسته هستند‬ ‫و نمی توان به یکی از انها جدا از دیگری توجه کرد‪.‬‬ ‫در هر جامعه ای‪ ،‬افرادی هستند که نوع خاصی از کار‬ ‫را دوس��ت دارند و طبیعتا سفارش دهنده اثار بعدی‬ ‫هس��تند و س��ازندگانی که می خواهند از این طریق‬ ‫زندگی کنند‪ ،‬به دنبال این خواس��ته می روند‪ .‬برخی‬ ‫نی��ز که یا امکانات دولتی دارند و نگران بازگش��ت‬ ‫سرمایه نیس��تند یا انقدر شیفته کار خود هستند که‬ ‫از دس��ت رفتن سرمایه شخصی را تا زمانی که توان‬ ‫دارند‪ ،‬جدی نمی گیرند‪ ،‬در این جوامع راه دیگری را‬ ‫پی می گیرند؛ ولی ماجرا این اس��ت که تماشاگر باید‬ ‫ب��ه دیدن اثار فاخر نیاز پی��دا کند تا تولید اثار فاخر‬ ‫بیشتر شود‪ .‬در این نیاز نیز صرفا افراد به تنهایی دخیل‬ ‫نیستند‪ ،‬بلکه چیزهایی نیز به انها تلقین می شود؛ مثال‬ ‫تلویزیون یک رسانه رس��می است که سلیقه ساز و‬ ‫فرهنگ ساز است‪ .‬اگر این رسانه کاری کند که نباید‬ ‫انجام دهد و ان تش��ویق به تولید اثار بسیار سطحی‬ ‫باشد‪ ،‬سطح بینش تماشاگر پایین می اید و تماشاگر‬ ‫به سویی می رود که به این نوع اثار بیشتر توجه کند‪.‬‬ ‫جنبه دیگر‪ ،‬مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه است؛‬ ‫اگر م��ردم به ان درجه از خس��تگی فکری و ذهنی‬ ‫برسند که در انتخاب اثار هنری فقط بخواهند چند‬ ‫س��اعت از فکر کردن رها ش��وند‪ ،‬هر نوع اثری که‬ ‫بخواهد تلنگر بزند و انها را وادار به فکر کردن کند‪،‬‬ ‫از ان پرهیز می کنند‪.‬‬ ‫ای��ا تلویزیون بر روند س��اخت فیلم های‬ ‫سینمایی تاثیر می گذارد؟‬ ‫‪ l‬در یک جامعه‪ ،‬ه��ر چیزی بر دیگری تاثیرگذار‬ ‫است و به یک بخش‪ ،‬جدا از دیگر بخش ها نمی توان‬ ‫توجه کرد‪ .‬تلویزیون به دلیل اینکه در بیش��تر خانه ها‬ ‫وج��ود دارد‪ ،‬اوقات م��ردم را در خانه پر می کند و‬ ‫هزینه ای ندارد و سبب می شود تا قشری که شرایط‬ ‫مالی سخت تری دارد‪ ،‬به سمت تلویزیون عالقه نشان‬ ‫دهد و این عالقه مندی باعث می ش��ود‪ ،‬کم کم ذهن‬ ‫مخاطب به سمت خاصی کشیده شود و نوع تربیت‬ ‫خاصی را موجب می شود‪.‬‬ ‫درباره فیل��م «ورود اقایان ممنوع» که در‬ ‫حال اکران اس��ت‪ ،‬چه دیدگاهی دارید؟‬ ‫طنز این فیلم را فاخر می دانید یا سبک؟‬ ‫‪ l‬پش��ت این فیلم‪ ،‬فکر و اندیشه بوده و افرادی که‬ ‫توانایی انجام این کار را دارند‪ ،‬در فیلم «ورود اقایان‬ ‫ممنوع» دور هم جمع شده اند‪ .‬در مجموع‪ ،‬این افراد‬ ‫حرفه ای در کنار امکانات مالی خوبی که سرمایه گذار‬ ‫فرهنگ‬ ‫در اختیارش��ان گذاشته‪ ،‬سبب س��اخته شدن کاری‬ ‫باارزش شده اند که خوشبختانه مورد توجه مخاطبان‬ ‫نیز قرار گرفته است‪.‬‬ ‫فروش پایین فیلم های ارزشمند چقدر در‬ ‫توقف س��اخت فیلم هایی که درباره شان‬ ‫بحث کردیم تاثیر دارد؟‬ ‫‪ l‬س��اخت این گون��ه فیلم ها با کم ب��ودن فروش‪،‬‬ ‫متوقف می ش��ود‪ .‬وقتی کار باارزش��ی ارائه شود و‬ ‫این کار مورد توجه قرار نگیرد‪ ،‬در س��ینما که هنری‬ ‫گران اس��ت‪ ،‬س��رمایه از میان می رود و دیگر کسی‬ ‫جرات و رغبت ادامه این کار را نخواهد داشت و کار‬ ‫خودبه خود تعطیل می شود‪.‬‬ ‫چگونه می توان سبب توجه بیشتر مخاطبان‬ ‫به این نوع سینما شد؟‬ ‫‪ l‬این اتفاق از طریق اطالع رس��انی و ایجاد ش��وق‬ ‫در بیننده رخ می ده��د‪ .‬اگر معتقدیم که فیلم «ورود‬ ‫اقایان ممنوع» و فیلم های مشابه ان کارهای درستی‬ ‫هستند‪ ،‬باید تبلیغات رایگان درباره انها انجام شود و‬ ‫کسانی که امکانات رسانه ای دارند در زمان ارائه فیلم‬ ‫به ش��دت از ان محافظت و برای ان تبلیغ کنند و در‬ ‫بینندگان انگیزه و کنجکاوی ایجاد کنند تا این اثار را‬ ‫ببینند‪ .‬با توجه به سیل تولید فیلم (سیل به این دلیل‬ ‫که تولید فیلم ها بسیار بیشتر از تعداد سینماهاست و‬ ‫برخی فیلم ها شانس اکران ندارند) باید اطالع رسانی‬ ‫بسیار خوب درباره کارهای فاخر انجام شود تا انها‬ ‫رشد کنند‪ .‬وقتی این نوع سینما رشد کرد‪ ،‬عالقه مندی‬ ‫به تولید اثار ارزش��مند بیشتر می شود و با پیدا شدن‬ ‫کارهای مناسب‪ ،‬اثار سطحی ارام ارام محو می شوند‪.‬‬ ‫سوال اخر اینکه ایا ساخت فیلم جدیدی‬ ‫را در برنامه دارید؟‬ ‫‪ l‬فیلمنامه ای را به نام «قصه عشق» دارم که سال ها‬ ‫پیش امکان س��اخت ان ایجاد نشد‪ .‬به تازگی به فکر‬ ‫ساختن ان افتاده ام‪ ،‬پروانه ساخت گرفته ام و به دنبال‬ ‫پیدا کردن سرمایه گذار هستم‪ .‬امیدوارم به زودی زمینه‬ ‫ایجاد شود تا بتوانم کار را شروع کنم‪g .‬‬ ‫دیدگاه ابوالحسن داوودی دربار ه سازندگان فیلم های «شانه تخم مرغی»‬ ‫ابراهیم وحید زاده متولد ‪،1323‬‬ ‫فارغ التحصیل دانشکده هنرهای‬ ‫دراماتیک‬ ‫اغاز فعالیت هنری سال ‪ 1345‬با‬ ‫کارگردانی فیلم کوتاه‬ ‫ورود به سینما در سال ‪ 1358‬با‬ ‫نویسندگی و کارگردانی فیلم‬ ‫اثار‪ :‬عروسک (‪ ، )۱۳۸۸‬تاکسی‬ ‫نارنجی (‪ ،)۱۳۸۷‬شام عروسی (‪،)۱۳۸۴‬‬ ‫معادله (‪ ،)۱۳۸۲‬عشق فیلم (‪،)۱۳۸۱‬‬ ‫مجسمه (‪ ،)۱۳۷۱‬تحفه ها (‪)۱۳۶۶‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫فضا برای ساخت طنز مناسب نیست‬ ‫‪ 10 6‬سال از ساخت اخرین فیلم طنز ابوالحسن داوودی می گذرد‪ .‬او زمین ه ساخت‬ ‫فیلم طنز را اماده بودن شخص و جامعه می داند و در حال حاضر نیز چون فضای جامعه را‬ ‫برای بیان مسائل مورد عالقه اش مناسب نمی داند‪ ،‬فیلم طنزی در دست ساخت ندارد‪ .‬فیلم های‬ ‫طنز داوودی مانند «من زمین را دوست دارم» و «جیب برها به بهشت نمی روند» خاطرات‬ ‫شیرینی را به یاد می اورند‪ .‬کالس ان فیلم ها نسبت به برخی فیلم های امروزی که از نظر کیفی‬ ‫مبتذل خوانده می شوند و به قول خود داوودی «فیلم های شانه تخم مرغی» انقدر باالست که‬ ‫حتی مقایس ه این دو نیز شان فیلم های داوودی را پایین می اورد‪ .‬با او که اصطالح‬ ‫«طنز فاخر» را معادل «کاسبی دولتی» می داند‪ ،‬دربار ه این نوع از طنز و تجرب ه ساخت فیلم های‬ ‫طنز گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫اق��ای داوودی! اخرین فیلمی که ش��ما با‬ ‫مایه های طنز س��اختید‪« ،‬نان‪ ،‬عشق‪ ،‬موتور‬ ‫‪ »1000‬در س��ال ‪ 1380‬بود‪ .‬چرا از ‪10‬سال‬ ‫پی��ش تاکنون به س��راغ س��اخت فیلم طنز‬ ‫نرفته اید؟‬ ‫‪ l‬برای ساخت فیلم طنز دو فضا باید مناسب باشد؛‬ ‫فض��ای جامعه و فض��ای روحی فرد‪ .‬در س��ال های‬ ‫گذش��ته‪ ،‬این دو فضا در کنار هم ش��رایط مناس��بی‬ ‫نداشتند تا من به سمت طنز بیایم‪.‬‬ ‫ش��ما فیلم ه��ای طن��زی مانند «م��ن زمین‬ ‫را دوس��ت دارم»‪« ،‬جیب بره��ا به بهش��ت‬ ‫نمی روند»‪« ،‬س��فر جادویی» و «نان‪ ،‬عشق‪،‬‬ ‫‪45‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪46‬‬ ‫موتور ‪ »1000‬را ساخته و در برخی از انها‬ ‫تهیه کنن��ده نیز بوده اید‪ .‬از تجربه س��اخت‬ ‫فیلم های طنز‪ ،‬بازگش��ت س��رمایه و احیانا‬ ‫مشکالت انها بگویید‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر به سراغ موضوع طنز رفتم به این دلیل بود که‬ ‫فضا و ش��رایط ایجاب می کرد‪ ،‬به موضوعی بپردازم‬ ‫که به جز با زبان طنز قابل بیان نبود‪ .‬مسائلی را که من‬ ‫در فیلم هایم مطرح ک��ردم‪ ،‬زمینه اجتماعی فیلم های‬ ‫جدی بوده اس��ت که در س��ال های بعد س��اختم یا‬ ‫دوست داش��تم بس��ازم؛ ولی در ان موقعیت به نظر‬ ‫می رس��ید که این حرف را در قالب طنز بهتر می توان‬ ‫گفت‪.‬‬ ‫همیشه برای ساخت فیلم طنز باید روحیه و امادگی‬ ‫ش��خصی وجود داشته باش��د تا فرد بتواند بهتر کار‬ ‫کند‪ ،‬چون طنز از مایه هایی اس��ت که خیلی نمی شود‬ ‫فق��ط با تکنیک و اجرای همه قواعد و اصولی که در‬ ‫کارگردان��ی و تهیه کنندگ��ی اس��ت‪ ،‬کار کرد و از ان‬ ‫فیلمی خوب دراورد‪.‬‬ ‫طنز ب��ه حس و حال نیاز دارد که ابتدا باید در خود‬ ‫فرد به وجود اید ت��ا بتواند ان را منتقل کند‪ .‬کار طنز‬ ‫مانند نقاشی و شعر گفتن است‪ ،‬در شعر نیز اگر حس‬ ‫واقعی به سراغ فرد نیاید‪ ،‬امکان بروز نیز نمی یابد‪.‬‬ ‫ای��ن حس و حال در چه تع��داد از اثاری‬ ‫که در سال های اخیر با عنوان طنز ساخته و‬ ‫اکران شده اند‪ ،‬وجود داشته است؟‬ ‫‪ l‬راستش را بگویم‪ ،‬من خیلی فیلم نمی بینم‪ .‬به دلیل‬ ‫مش��غله و اینکه س��ینما رفتن برای من کمی سخت‬ ‫شده‪ ،‬خیلی فیلم ندیده ام تا در این باره قضاوت کنم‪.‬‬ ‫البته بخش هایی از فیلم هایی را که در سوپرمارکت ها‬ ‫فروخته می شوند‪ ،‬در جاهای مختلف دیده ام و حس‬ ‫خوبی نس��بت به انها نداشتم؛ فضای سخیف شده ای‬ ‫که سلیقه تماشاگر را پایین می اورد و به هر قیمت و‬ ‫بهانه ای می خواهد از تماشاگر خنده بگیرد‪ ،‬نامش را‬ ‫طنز نمی توان گذاشت و به کاسبی نزدیک تر است‪.‬‬ ‫فیلم های��ی ک��ه ش��ما اش��اره کردی��د در‬ ‫س��وپرمارکت ها فروخته می شوند‪ ،‬بیشتر بر‬ ‫ش��وخی های کالمی و بدنی و حتی مسائل‬ ‫جنس��ی برای خنداندن تماش��اگران تاکید‬ ‫می کنند و در گیشه نیز فروش خوبی دارند‪.‬‬ ‫چرا س��ینماگران به ساخت چنین فیلم هایی‬ ‫گرایش پیدا کردند؟‬ ‫‪ l‬فروش خوب فیلم می تواند دلیل مناس��بی باش��د‬ ‫برای کسی که به س��ینما صرفا به عنوان یک حرفه و‬ ‫وس��یل ه ارتزاق نگاه می کند‪ .‬س��ینما برای بسیاری از‬ ‫س��ینماگران وسیل ه ارتزاق اس��ت‪ ،‬البته وسیله ارتزاق‬ ‫همه است‪ ،‬اما در کنار ان می تواند ارزش و احترامی‬ ‫ وجود داشته باشد که باعث شود‪ ،‬ارتزاق به هر قیمتی‬ ‫انجام نشود‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت برای برخی اینگونه نباشد و به سینما‬ ‫به عنوان یک حرف��ه نگاه کنند و برای انها فرق نکند‬ ‫که س��ینماگر هس��تند یا اب حوض می کش��ند‪ .‬انها‬ ‫راحت تر می توانند با این مس��ائل روبه رو شوند و هر‬ ‫اتفاق��ی که س��ینما را به پول نزدیک کن��د‪ ،‬برای انها‬ ‫می تواند مشروع باشد‪.‬‬ ‫من با برخی از این دوس��تان برخورد کرده و دیده ام‬ ‫برای انها اهمیت ندارد که چه فرهنگی منتقل ش��ود‬ ‫یا سینما به عنوان یک وسیله قدرتمند ارتباطی چطور‬ ‫می تواند س��طح فرهنگ یک کش��ور را ب��اال یا پایین‬ ‫بب��رد؛ اما این مس��ائل دغدغ ه خیلی از این دوس��تان‬ ‫نیس��ت‪ .‬من انتظار ندارم انها نگران باش��ند که سطح‬ ‫س��لیق ه مردم نزول می کند یا فرهن��گ عمومی لطمه‬ ‫می بیند‪ .‬این موارد مس��اله انها نبوده است و نخواهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫بخش هایی از فیلم هایی را‬ ‫ت ها فروخته‬ ‫که در سوپرمارک ‬ ‫می شوند‪ ،‬در جاهای مختلف‬ ‫دیده ام و حس خوبی نسبت‬ ‫به انها نداشتم؛ فضای‬ ‫سخیف شده ای که سلیق ه‬ ‫تماشاگر را پایین می اورد و به‬ ‫هر قیمت و بهانه ای می خواهد‬ ‫از تماشاگر خنده بگیرد‪ ،‬نامش‬ ‫را طنز نمی توان گذاشت و به‬ ‫کاسبی نزدیک تر است‬ ‫می توان نتیجه گرفت که بازگشت سرمایه و‬ ‫مسائل مالی در گرایش فیلمسازان به سمت‬ ‫س��اخت فیلم های س��طح پایین تاثیرگذار‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬این امر می تواند یکی از دالیل عمده باش��د‪ .‬البته‬ ‫جزو ش��روط الزم است و شرط کافی نیست‪ .‬ممکن‬ ‫است برای خیلی ها فروش فیلم کافی باشد‪ ،‬اما برای‬ ‫بس��یاری دیگر‪ ،‬این کافی نیست و چیزهای دیگری‬ ‫برای انها مهم اس��ت که از داخل ان چیزها ی دیگر‪،‬‬ ‫اثار خوب و ماندنی بیرون می اید‪.‬‬ ‫اصطالح «طنز فاخر» برای برخی فیلم های‬ ‫کمدی به کار برده می شود‪ .‬تعریف شما از‬ ‫«طنز فاخر» چیست؟‬ ‫‪ l‬من همیش��ه اصطالح «طنز فاخر» را شبیه کاسبی‬ ‫دولتی دیده ام‪ .‬همیش��ه وقتی می خواستند پول زیادی‬ ‫را ب��ه کس��ی بدهند ی��ا امکاناتی را ب��ه گروهی که‬ ‫«خودی» اس��ت‪ ،‬بدهند‪ ،‬بح��ث «فاخر» پیش می اید‪.‬‬ ‫براس��اس تجربه من‪ ،‬اگر قراردادی با فارابی بسته و‬ ‫روی ان ن��ام «فاخر» نصب ش��ود‪ ،‬ناگهان امکاناتش‬ ‫مانن��د وام‪ ،‬بودجه اختصاص داده ش��ده و کمک ها‪،‬‬ ‫خیلی تفاوت می کند‪.‬‬ ‫از می��ان این فاخرها من تا کنون فخری را احس��اس‬ ‫نکرده ام‪ ،‬حتی برخی فیلم های معمولی فخر بیشتری‬ ‫برای جامعه به وجود اورده اند تا اثاری که پرطمطراق‬ ‫بوده اند‪ .‬براس��اس تجرب ه من «طن��ز فاخر» یک نوع‬ ‫«کاس��بی دولتی» اس��ت برای اینکه گروه��ی از ان‬ ‫استفاده کنند‪.‬‬ ‫در کن��ار فیلم هایی که با بازیگران تکراری‬ ‫براساس لودگی ساخته می شوند‪ ،‬فیلم هایی‬ ‫را که س��طح باالت��ری دارن��د‪ ،‬مانند «نان‪،‬‬ ‫عشق‪ ،‬موتور ‪« ،»1000‬س��ن پترزبورگ» یا‬ ‫«ورود اقایان ممنوع» چه می توان نامید؟‬ ‫‪ l‬من اینه��ا را «فیلم خوب» می دان��م‪ ،‬حتی اگر به‬ ‫فیلم ه��ای من نیز «فاخ��ر» گفته ش��ود‪ ،‬خیلی برایم‬ ‫جذاب نیست‪ .‬همیش��ه بوی کاسبی از کلمه «فاخر»‬ ‫به مش��ام می رس��د‪ .‬من قطعا فیلم «فاخ��ر» در عمرم‬ ‫نخواهم ساخت‪.‬‬ ‫گروه دوم که ش��ما نام ان را «فیلم خوب»‬ ‫گذاش��تید‪ ،‬چه مش��کالتی دارند که سبب‬ ‫می ش��ود هر چند س��ال‪ ،‬ی��ک فیلم خوب‬ ‫ساخته شود؟‬ ‫‪ l‬مشکالت زیادی دارند؛ نخستین مشکل این است‬ ‫که باید از دریچه ممیزی های مختلف بگذرند‪ ،‬چون‬ ‫یک فیلم قبل از هر چیز‪ ،‬باید جلوتر از سلیقه جامعه‬ ‫حرک��ت کن��د و بتواند ان س��لیقه را ارتقا دهد و ان‬ ‫چیزی را که تماش��اگران به ان فک��ر نکرده اند و در‬ ‫دسترس انها نیست‪ ،‬در اختیارشان قرار دهد‪ .‬بنابراین‬ ‫یک فیلم خوب باید حداقل س��ال ها و ماه ها از بیننده‬ ‫جلوتر باش��د‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد‪ ،‬تماشاگر نسبت به‬ ‫چیزی تشنه می ش��ود که برای او جذاب بوده‪ ،‬چون‬ ‫جلوتر از او حرکت کرده است‪.‬‬ ‫فیلم ه��ای «ش��انه تخم مرغی» که در کن��ار تخم مرغ‬ ‫فروخته می ش��وند‪ ،‬مانند جوک های سخیفی هستند‬ ‫ک��ه برخ��ی در خیابان به ه��م می گوین��د‪ ،‬اما چیزی‬ ‫را ب��ه یکدیگر اضاف��ه نمی کنند‪ ،‬ی��ک لحظه‪ ،‬خنده ‬ ‫تمس��خرالود بر لب می نشیند و بعد تمام می شود‪ .‬در‬ ‫حالی که ی��ک فیلم طنز می تواند خیلی از موضوع ها‬ ‫را بارها و بارها در ذهن تماشاگر بنشاند و در ذهن او‬ ‫بماند و سال ها طعم شیرین ان ارتباط برای تماشاگر‬ ‫حفظ شود‪.‬‬ ‫اش��اره کردید که کم فیلم می بینید‪ ،‬اما ایا‬ ‫احساس کرده اید که همین فیلم هایی که نام‬ ‫انها را «ش��انه تخم مرغی» گذاشتید‪ ،‬چندی‬ ‫است رو به افول گذاشته اند؟‬ ‫‪ l‬شنیده ام که این اتفاق افتاده است‪ .‬به هر حال‪ ،‬مردم‬ ‫نیز با وجود اینکه ذهن تنوع دوستی دارند‪ ،‬یک زمانی‬ ‫خسته می شوند‪.‬‬ ‫اگ��ر میزان س��طحی بودن از یک ح��دی بگذرد‪ ،‬به‬ ‫شعور انها توهین می شود‪ .‬هر فردی در هر درجه ای‬ ‫از دانش و ش��عور اجتماعی که باش��د‪ ،‬برای خودش‬ ‫حدی قائل اس��ت‪ .‬احتم��اال تجرب��ه کرده اید که در‬ ‫مجلسی می روید و احساس می کنید‪ ،‬مجلس از شان‬ ‫ش��ما پایین تر اس��ت‪ ،‬در این شرایط‪ ،‬مجلس را ترک‬ ‫می کنید یا با ان همراه نمی شوید‪.‬‬ ‫دیدن اینگونه فیلم ها نیز مانند چنین مجالسی است‪،‬‬ ‫تماش��اگر احس��اس می کند‪ ،‬در ش��انش نیس��ت که‬ ‫موضوع ه��ای تکراری را ببیند و به ش��عور او توهین‬ ‫می ش��ود‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬اقبال به این فیلم ها به مرور‬ ‫از بین می رود‪.‬‬ ‫برنامه طن��ز تلویزیون چه تاثیری بر جریان‬ ‫س��اخت فیلم های طنز دارن��د و برعکس‪،‬‬ ‫س��ینمای طنز بر کار فکاه��ی در تلویزیون‬ ‫چه تاثیری می گذارد؟‬ ‫‪ l‬در جامع��ه ای ک��ه همه با هم در ارتباط هس��تند‪،‬‬ ‫ه��ر دو می توانند ب��ر یکدیگر تاثی��ر بگذارند؛ همان‬ ‫اندازه که یک فیلم تاثیرگذار س��ینما می تواند در یک‬ ‫قالب تلویزیونی یا یک ش��کل برنامه سازی تلویزیون‬ ‫تاثیر بگذارد‪ ،‬ارتباط تلویزیونی موفق نیز می تواند بر‬ ‫س��ینما تاثیر بگذارد‪ .‬این مساله به خصوص در بحث‬ ‫کاسب کاری خیلی بیشتر است‪.‬‬ ‫بارها تجربه ش��ده است که وقتی یکسری برنامه های‬ ‫س��طحی و پربینند ه تلویزیونی پخش می شود‪ ،‬حتی‬ ‫به شکل س��طحی تری‪ ،‬فیلم هایی از روی انها ساخته‬ ‫می شود‪ .‬این کاس��ب کارانه ترین شکل است‪ .‬البته در‬ ‫زمینه های فرهنگ��ی در جامعه‪ ،‬همه بر یکدیگر تاثیر‬ ‫می گذارند‪.‬‬ ‫با اخالق و روحیاتی که از خودتان س��راغ‬ ‫دارید‪ ،‬قصد دارید س��راغ ساخت فیلم طنز‬ ‫بروید؟‬ ‫‪ l‬م��ن چیزی را برای خودم ممن��وع نکرده ام‪ .‬فیلم‬ ‫بیش از ه��ر چیز‪ ،‬یک اثر هنری و محصولی اس��ت‬ ‫که از دل فرد برمی ای��د‪ .‬ان دل و روحیه باید مهیای‬ ‫چیزی باشد که می گوییم‪ .‬شاید موقعیت و سناریویی‬ ‫باش��د که من ساخت فیلم طنز را ش��روع کنم؛ ولی‬ ‫در ح��ال حاضر چیزی ندارم و فضا را هم مناس��ب‬ ‫نمی دانم و ش��اید گفتن چیزی که م��ن به ان عالقه‬ ‫دارم‪ ،‬اکنون سخت باشد‪g.‬‬ ‫‪« 7‬دندان مار»‪« ،‬پرده اخر»‪« ،‬بانو»‪« ،‬روسری ابی»‪« ،‬یک بار برای همیشه»‪« ،‬بوی پیراهن‬ ‫یوسف» و «برج مینو» شاخص ترین اثار مجید مدرسی در مقام تهیه کننده تا پیش از سال‬ ‫‪ 1378‬است‪ .‬او که تاکنون بیش از ‪ 20‬فیلم را تهی ه کرده است‪ ،‬پس از تهیه کنندگی نیمی از‬ ‫این میزان‪ ،‬بیشتر به سمت ساخت فیلم های طنز گرایش یافت و در فیلم هایی مانند «عینک‬ ‫دودی»‪« ،‬دختر شیرینی فروش»‪« ،‬کاله قرمزی و سروناز»‪« ،‬زیر درخت هلو» و «رفیق بد»‬ ‫سرمایه گذاری کرد‪ .‬خودش دلیل تغییر تم اثارش را نیاز جامعه می داند‪ .‬حتی‬ ‫«خواب سفید» و «خوابگاه دختران» او نیز مایه هایی از طنز را حتی در دل یک فیلم در‬ ‫قالب وحشت به همراه داشته است‪ .‬مدرسی در گفت وگو با مثلث‪ ،‬از رشد جریان سینمای‬ ‫مبتذل به شدت انتقاد کرد و در ریشه یابی دلیل تولید اندک فیلم های طنز ارزشمند‪ ،‬نقش‬ ‫مسائل مالی را پررنگ دانست‪.‬‬ ‫بعد از س��ال ‪ 1378‬گرایش ش��ما به سمت‬ ‫س��رمایه گذاری در سینمایی با مایه های طنز‬ ‫افزایش یافت‪ .‬چرا احساس کردید که الزم‬ ‫است در این حوز ه از سینما سرمایه گذاری‬ ‫کنید؟‬ ‫‪ l‬نخس��تین فیل��م م��ن در قال��ب طن��ز فیل��م‬ ‫«عینک دودی» در سال ‪ 1378‬بود‪ .‬در این سال ها‪ ،‬طنز‬ ‫یکی از بخش هایی بود که تالش کردیم به ان بپردازیم‪.‬‬ ‫در ان مقط��ع نی��ز احس��اس کردیم ک��ه پرداختن به‬ ‫سینمای طنز و کمدی نیاز است‪ .‬البته در کنار سینمای‬ ‫فرهنگ‬ ‫تفاوت طنز واقعی و تقلبی در گفت وگو با تهیه کننده «رفیق بد»‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫سینمای مبتذل تصویری تصنعی از‬ ‫طنز ارائه کرد‬ ‫طنز به س��ینمای جدی نیز پرداختیم‪ ،‬همان طور که‬ ‫«خ��واب س��فید» را با اق��ای جبلی ی��ا «خوابگاه‬ ‫دختران» را ساختیم‪.‬‬ ‫ما در دهه های ‪ 60‬و ‪ 70‬تمام ژانرهای سینمایی را‬ ‫تجربه کرده بودیم‪ .‬بعد از جنگ‪ ،‬دوران بازس��ازی‬ ‫اغاز شد و نیازی در میان مردم وجود داشت‪ .‬همان‬ ‫سال ها نیز شاهد تولید فیلم های باارزش و ماندگاری‬ ‫در تاریخ س��ینما بودیم؛ فیلم های «اجاره نشین ها»‬ ‫کار داریوش مهرجویی و «لیلی با من اس��ت» کار‬ ‫کمال تبریزی از جمله ان فیلم ها بودند‪ .‬س��ینمای‬ ‫ایران به این س��مت کش��یده و تالش ش��د تا این‬ ‫حوزه تجربه ش��ود و فکر می کنم‪ ،‬در بس��یاری از‬ ‫م��وارد موفق بود؛ ب��ا وجود اینکه ب��ه اعتقاد من‪،‬‬ ‫س��ینمای طنز کار بسیار سخت و پیچیده ای است‪.‬‬ ‫سینمای طنز بسیار خطرناک و مانند راه رفتن روی‬ ‫بند است که اگر سقوط کنیم به ورطه ابتذال کشیده‬ ‫می شویم و برای اینکه درست برویم‪ ،‬باید با دقت‬ ‫زی��ادی پیش برویم و خطایی نکنیم‪ .‬ما هم در ژانر‬ ‫طنز چند فیلم را تجربه کردیم و معتقدم که در این‬ ‫زمینه موفق بودیم‪ .‬البته در این باره باید بینندگان و‬ ‫منتقدان نظر دهند‪.‬‬ ‫بنابراین شما اعتقاد دارید که ژانر کمدی‬ ‫در سینمای ایران شکل گرفت؟‬ ‫‪ l‬بله؛ س��ینمای طنز را داریم‪ ،‬ول��ی در کنار ان‪،‬‬ ‫س��ینمای مبتذلی را هم داریم که تصویری تصنعی‬ ‫را از س��ینمای طنز ارائه کرد‪ .‬این نوع از س��ینما با‬ ‫اس��تقبال مردم در گیش��ه روبه رو شد و در نتیجه‪،‬‬ ‫برخی تهیه کنندگان و کارگردانان یک کاالی تقلبی‬ ‫‪47‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪48‬‬ ‫را به نام س��ینمای طنز ارائه کردند و به خورد مردم‬ ‫دادند‪ .‬انها در سالیق مردم دست بردند و گفتند که‬ ‫س��ینمای طنز‪ ،‬ان سینمایی اس��ت که ما برای شما‬ ‫تعری��ف می کنی��م‪ .‬در صورتی که س��ینمای طنز یا‬ ‫کمدی‪ ،‬سینمای بسیار با شان و سختی است و یکی‬ ‫از نیازهای اساسی هر جامعه ای‪ ،‬به خصوص جامعه‬ ‫ماست؛ جامعه ای که فضایی محدود و مریض دارد‬ ‫و م��ردم ان گرفتاری های روح��ی و عصبیت هایی‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫چه زمینه هایی س��بب شد تا سینمایی که‬ ‫شما ان را س��ینمای مبتذل نامیدید‪ ،‬رشد‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬این اتفاق وقتی می افتد که ما از س��ناریو چشم‬ ‫بپوش��یم‪ ،‬در حالی که اس��اس و اس��تخوان بندی‬ ‫یک کار س��ینمایی از سناریو شروع می شود؛ اول‬ ‫س��ناریو‪ ،‬دوم س��ناریو و در اخر نیز سناریو مهم‬ ‫اس��ت‪ .‬معتقدم با یک س��ناریوی خوب به خیلی‬ ‫چیزها می توانیم برس��یم‪ .‬متاس��فانه در س��ینمای‬ ‫ایران از س��ناریوی خوب و نویسندگان برگزیده‬ ‫کمتر خبری هس��ت‪ ،‬در نتیجه ب��رای اینکه چنین‬ ‫خالئی پر ش��ود‪ ،‬دوس��تان دور هم می نش��ینند و‬ ‫ب��ا کمدی ه��ا و دیالوگ ه��ای بس��یار س��خیف‪،‬‬ ‫تصاویری را ثبت می کنند که در ش��ان س��ینمای‬ ‫ایران و مردم کش��ورمان نیست‪ .‬انها این تصاویر‬ ‫را به نام س��ینمای طنز عرض��ه می کنند که اعتقاد‬ ‫دارم‪ ،‬چی��زی تقلبی و بس��یار حقیر اس��ت‪ .‬وقتی‬ ‫این روند ادامه یافت‪ ،‬به کلمات بس��یار سخیف تر‬ ‫در دیالوگ ها و مضامین نیز رس��ید‪ .‬این اشتباه را‬ ‫ادام��ه دادیم و به س��رانجامی رس��یدیم که اکنون‬ ‫س��ینمای ایران دچار سرنوشت تلخ و رقت باری‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬اگ��ر بخواهی��م وزن گی��ری کنیم‪،‬‬ ‫متاسفانه فاقد سینمای فاخر طنز و کمدی هستیم‪.‬‬ ‫به عالوه‪ ،‬همکاران خوبی که در عرصه س��ینمای‬ ‫طن��ز بودند‪ ،‬گام به گام عقب نش��ینی کردند‪ ،‬کنار‬ ‫رفتند و تالش کردند به فیلم های جدی بپردازند؛‬ ‫چرا ک��ه دل زده و دل ازرده ش��ده بودند‪ .‬اجرای‬ ‫کار طن��ز کار راحتی نیس��ت‪ .‬ای��ن تصور وجود‬ ‫داش��ت که با بودج��ه ای معقول می ت��وان فیلمی‬ ‫ س��اخت که م��ردم را جذب کند؛ ام��ا این تصور‬ ‫غلط بود‪ .‬نبود س��ناریوی درست‪ ،‬نبود المان های‬ ‫طن��ز و نب��ود کارگ��ردان درس��ت ب��رای اجرای‬ ‫سناریو‪ ،‬جا را برای کسانی که می توانند فیلم های‬ ‫کاذب��ی ارائه کنند‪ ،‬باز ک��رد و انها فیلم های خود‬ ‫را ساختند‪.‬‬ ‫چگون��ه می ت��وان در مقاب��ل رش��د این‬ ‫سینمای به قول ش��ما کاذب‪ ،‬نقطه پایان‬ ‫گذاشت؟‬ ‫‪ l‬م��ردم ما نجیب و نازنین هس��تند و به خوراک‬ ‫فرهنگ��ی نیاز دارند و ما باید ای��ن خوراک را تهیه‬ ‫کنیم‪ .‬هرچند هزاران شبکه تلویزیونی و ماهواره ای‬ ‫در ایران وجود داش��ته باشد‪ ،‬ولی س��ینما‪ ،‬یکی از‬ ‫رسانه هاس��ت و نمی توان از ان چشم پوشی کرد‪ .‬ما‬ ‫هستیم که تعیین می کنیم مردم چه ببینند؛ اثری فاخر‬ ‫یا اثری بی ارزش و بسیار سخیف‪.‬‬ ‫منظور شما از ما چه کسانی هستند؟‬ ‫‪ l‬منظورم از ما‪ ،‬فیلمس��از‪ ،‬س��ینماگر و تهیه کننده‬ ‫اس��ت‪ ،‬منظورم بازیگری اس��ت که به دلیل مسائل‬ ‫مالی به ب��ازی در هر فیلم بی ارزش��ی تن می دهد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬مسئوالن‪ ،‬مدیران و کسانی که باید‬ ‫س��ناریو را تایید و تصویب کنند نیز هستند که یک‬ ‫مجموعه را تشکیل می دهند‪ .‬تمام این عوامل دست‬ ‫به دس��ت هم می دهند و مصرف کننده را به مسیری‬ ‫غلط می برند‪ .‬مصرف کننده نیز به دلیل عرضه نشدن‬ ‫فیلم های خارجی‪ ،‬مجبور است از انچه ما به او عرضه‬ ‫می کنیم‪ ،‬استفاده کند‪.‬‬ ‫ام��ا وقتی س��ازندگان هم��ان فیلم ها مورد‬ ‫پرسش قرار می گیرند‪ ،‬می گویند که مردم به‬ ‫این نوع س��ینما توجه می کنند و این فیلم ها‬ ‫فروش خوبی دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬هیچ بقالی نمی گوید که ماس��ت من ترش است و‬ ‫هر کس��ی از کاالی خودش دف��اع می کند؛ می خواهد‬ ‫کاال بس��یار ضد فرهنگ باش��د یا کاالی بی ارزش‪ .‬من‬ ‫هم اگر به س��مت اث��ار بی ارزش گرای��ش پیدا کنم‪،‬‬ ‫طبیعتا از کارم دفاع می کنم‪ ،‬چون سینما صنعت گرانی‬ ‫است و س��رمایه گذاری چندصد میلیونی می خواهد‪.‬‬ ‫هر تهیه کننده‪ ،‬کارگردان و بازیگری که باشد‪ ،‬از اثرش‬ ‫دفاع می کند‪ .‬البته در سال های اخیر‪ ،‬همه ما در عرضه‬ ‫خوراکی که در شان بینندگان نبود‪ ،‬مقصر بوده ایم‪.‬‬ ‫اثار ارزش��مندی نیز در ح��وزه طنز تولید‬ ‫شده که فروش خوبی داشته اند‪ ،‬ولی با این‬ ‫وجود‪ ،‬تعداد انها بسیار کم است و هرچند‬ ‫س��ال یک بار اینگونه اثار تولید می شود‪ .‬با‬ ‫وجود موفقیت انها در گیش��ه‪ ،‬چرا اینگونه‬ ‫اثار کمتر ساخته می شوند؟‬ ‫‪ l‬این نوع س��ینما گران و هزینه بر است‪ .‬برخالف‬ ‫تصور م��ا که فکر می کنیم س��ینمای طن��ز به اندازه‬ ‫س��ینمای جنگ هزینه ن��دارد و با بودجه های اندک‬ ‫می توان فیلم طنز ساخت‪ ،‬اما اینگونه نیست‪ .‬رسیدن‬ ‫به فاکتورهایی که س��ینمای طنز را تعریف می کند‪،‬‬ ‫بس��یار س��خت و هزینه بر اس��ت‪ .‬در این ش��رایط‪،‬‬ ‫اث��ار بدلی را به نام س��ینمای طنز به خ��ورد بیننده‬ ‫می دهند‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬متاسفانه ذائقه بیننده ها را‬ ‫نی��ز تغییر داده اند‪ ،‬وقتی فیلم��ی مانند «اخراجی ها»‬ ‫به نمایش درمی اید‪ ،‬تکلیف روش��ن می ش��ود‪ .‬این‬ ‫کار تغییر دادن ذائقه بیننده اس��ت‪ .‬با تبلیغات وسیع‬ ‫و هزینه ه��ای گزاف‪ ،‬بیننده به این س��مت کش��یده‬ ‫می ش��ود که چنین فیلم هایی را دوست داشته باشد‪.‬‬ ‫در این ش��رایط‪ ،‬دیگر نمی توان از س��ینماگر انتقاد‬ ‫ک��رد‪ ،‬ب��ا محدودیت ها‪ ،‬محرومیت ها و مش��کالتی‬ ‫که در جامعه برای س��ینماگران وج��ود دارد‪ ،‬فقط‬ ‫نبای��د به تعداد مح��دودی بازیگر با دس��تمزدهای‬ ‫چندص��د میلیونی ن��گاه کرد‪ .‬خوش��حالم که اخیرا‬ ‫اداره نظارت و ارزش��یابی گفته است‪ ،‬باید به سمت‬ ‫س��ینمای فاخر حرکت کنیم که خ��وراک فرهنگی‬ ‫را تامین کند‪ .‬باید اموزش داده ش��ود‪ ،‬س��ینما فقط‬ ‫بحث تفنن نیس��ت‪ ،‬پر کردن وق��ت‪ ،‬یک بخش از‬ ‫کار ماس��ت‪ ،‬ول��ی در دل ان بای��د پیام هایی وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫بنابرای��ن معتقدی��د که ف��روش باالیی که‬ ‫فیلم ه��ای طنز ارزش��مند در گیش��ه دارند‪،‬‬ ‫هزینه ای را که برای ساخت اینگونه فیلم ها‬ ‫خرج شده‪ ،‬تامین نمی کند و به همین دلیل‪،‬‬ ‫تولید این فیلم ها اندک است؟‬ ‫‪l‬بله؛ به هیچ وجه تامین نمی کند‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬از‬ ‫این فیلم ها حمایت نمی شود‪ .‬به عالوه‪ ،‬باید قبول کنیم‪،‬‬ ‫س��ناریویی که چارچوب هایی محک��م و قالب هایی‬ ‫درست داش��ته باشد‪ ،‬به راحتی نوش��ته نمی شود‪ .‬ما‬ ‫در زمینه س��ینمای طنز‪ ،‬نویس��ندگان قابلی نداریم و‬ ‫کارگردان ها خودش��ان تالش می کنند‪ ،‬کار را بنویسند‬ ‫و هنوز حرفه ای نش��ده ایم‪ .‬در سینمای ایران با وجود‬ ‫داشتن صنعت سینمای ملی‪ ،‬جایگاه حرفه ای خود را‬ ‫به دس��ت نیاورده ایم که در ان‪ ،‬نویسنده‪ ،‬سناریست و‬ ‫دیگر عوامل هر کدام در جایگاه خود باشند‪.‬‬ ‫س��ینمای فاخر اصطالحی اس��ت که شما‬ ‫ان را ب��ه کار بردید و ای��ن روزها نیز زیاد‬ ‫شنیده می شود‪ .‬تعریف شما از سینمای فاخر‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬س��ینمای فاخ��ر بس��یار زیباس��ت؛ مثال جنگ‬ ‫چالدران را با ‪ 200‬نفر یا پنج هزار نفر می توان اجرا‬ ‫کرد‪ .‬تعریف س��ینمای فاخر به همین سادگی است‪.‬‬ ‫اگر من با پنج هزار نفر بتوانم جنگ را برای مخاطب‬ ‫باورپذیر کنم‪ ،‬به سینمای فاخر رسیده ام‪ .‬این مساله‬ ‫درباره سینمای طنز نیز صادق است‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما کدام فیلم های سینمای ایران‬ ‫طنز فاخر را ارائه کرده اند؟‬ ‫‪« l‬اجاره نشین ها» یک نمونه عالی از این سینماست‪.‬‬ ‫فیلم «لیلی با من اس��ت» نیز کاری دوست داش��تنی‬ ‫بود که در قلب ه��ا می ماند‪ .‬همچنین کارهای اقای‬ ‫داوودی و دیگر کارگردان ها برای ما باارزش بودند‪.‬‬ ‫شما تهیه کننده ای هستید که با زوج هنری‬ ‫س��ینمای طنز ایران‪ ،‬یعن��ی حمید جبلی‬ ‫و ای��رج طهماس��ب چند فیل��م را تولید‬ ‫کرده اید‪ ،‬انها شیوه ای متفاوت و منحصر‬ ‫به خودش��ان را در سینمای طنز دارند‪ .‬از‬ ‫تجربه کار با این دو هنرمند بگویید‪.‬‬ ‫‪ l‬نمی توان س��ناریویی را تولید کرد که مردم ان را‬ ‫نپسندند‪ .‬زوج هنری اقای طهماسب و اقای جبلی‬ ‫به نقطه ای رسیده اند که در زمینه طنز‪ ،‬موفقیت هایی‬ ‫را کس��ب کرده اند؛ اما چون من ب��ه طریقی با انها‬ ‫درگیر بوده ام‪ ،‬قضاوت در این باره برای من س��خت‬ ‫است‪ .‬بنابراین قضاوت را برای رسانه ها‪ ،‬منتقدان و‬ ‫بینندگان اثار می گذارم‪.‬‬ ‫کار جدیدی برای تولید دارید؟‬ ‫‪ l‬کارهای ما ش��اید کمی خسته کننده شده باشد و‬ ‫نیاز است با فضاسازی های جدید‪ ،‬فیلم های نوتری‬ ‫را عرضه کنیم‪ .‬اکنون در حال بررس��ی چند سناریو‬ ‫هس��تیم‪ .‬البته این کارها لزوما با اقایان طهماس��ب‬ ‫و جبلی انجام نمی ش��ود و به دنب��ال کارگردان هایی‬ ‫خارج از موسس��ه «صحرا فیلم» هستیم‪ .‬تا کنون نیز‬ ‫پیشنهادهایی عرضه شده اند‪g .‬‬ ‫مجید مدرسی سال ‪ 68‬که کار تهیه فیلم‬ ‫را شروع کرد‪ ،‬تهیه کنندگی فیلم های‬ ‫برج مینو‪ ،‬بوی پیراهن یوسف‪ ،‬عاشق‬ ‫فقیر‪ ،‬روسری ابی‪ ،‬سربلند‪ ،‬بانو‪ ،‬رقص‬ ‫خاک‪،‬یکبار برای همیشه‪ ،‬پرده اخر و‬ ‫دندان مار را برعهده گرفت‪ .‬او اما پس از‬ ‫درجهای‬ ‫‪ 10‬سال با چرخشی ‪ 180‬‬ ‫تهیه کننده فیلم های رفیق بد‪ ،‬زیر‬ ‫درخت هلو‪ ،‬خوابگاه دختران‪ ،‬صبحانه‬ ‫ای برای دونفر‪،‬‬ ‫کاله قرمزی و سروناز‪ ،‬خواب سفید‪،‬‬ ‫دختر شیرینی فروش‪ ،‬صدای سخن‬ ‫عشق و عینک دودی بوده است‬ ‫کتاب ها و چهره ها‬ ‫زندگینامه داستانی «حضرت عباس (ع)» منتشر می شود‬ ‫ترجم ه جدیدی از عزت اهلل فوالدوند‬ ‫اخی��را ب��ا ترجم��ه ع��زت اهلل‬ ‫فوالدوند‪ ،‬کتاب «جورج لوکاچ»‬ ‫نوش��ت ه امری جورج از س��وی‬ ‫نش��ر ماهی ب��ه چاپ رس��یده‬ ‫اس��ت‪ .‬این کت��اب از مجموعه‬ ‫«نسل قلم» است که به زندگی و‬ ‫ارای نظریه پ��ردازان و منتقدان‬ ‫ادب��ی مختل��ف نگاهی موج��ز دارد‪ .‬پیش ت��ر از این‬ ‫مجموع��ه ب��ه قل��م فوالدون��د‪ ،‬کت��اب «فریدریش‬ ‫دورنمارت» نوشت ه جورج ولوارث منتشر شده است‪.‬‬ ‫همچنین به تازگی‪ ،‬کتاب «فلسفه و جامعه و سیاست»‪،‬‬ ‫مجموع ه مقاله هایی از ایزایا برلین‪ ،‬توماس مان‪ ،‬ماریا‬ ‫بارگاس یوس��ا‪ ،‬لودویک فون میزس‪ ،‬ژان ‪ -‬فرانسوا‬ ‫ُر ِول‪ ،‬یورگ��ن هابرماس‪ ،‬زیکمون��ت باومن‪ ،‬مایکل‬ ‫والتس��ر‪ ،‬رابرت نازیک‪ ،‬برنارد لوئیس‪ ،‬سیدنی هوک‪،‬‬ ‫ژاک دریدا‪ ،‬هان��ا ارنت‪ ،‬مارک لیال‪ ،‬فریدریش نیچه و‬ ‫کارل پوپر‪ ،‬توس��ط فوالدوند از س��وی همین نش��ر‬ ‫تجدی��د چاپ ش��ده اس��ت‪ .‬این کت��اب در موضوع‬ ‫جامعه شناس��ی و سیاس��ت اس��ت و از سوی مترجم‬ ‫تدوین شده است‪.‬‬ ‫اعالم بازنشستگی مترجم‬ ‫رض��ا قیصریه ترجم ه یک مجموع ه ش��عر ایتالیایی را‬ ‫منتش��ر کرد‪ .‬کتاب «جنگ ظهیرالدوله» اثر فرانچسکو‬ ‫س��وریانو به تازگی با ترجم ه او از س��وی نشر کتاب‬ ‫خورش��ید منتشر ش��ده است‪ .‬فرانچس��کو سوریانو‪،‬‬ ‫نویس��نده‪ ،‬محقق و شاعر ایتالیایی است که سال ها در‬ ‫ایران زندگی کرده و س��ال گذش��ته به ایتالیا بازگشته‬ ‫اس��ت‪ .‬او برای قدردان��ی از دوس��تان ایرانی اش که‬ ‫کتابی درباره تقی رفعت‬ ‫کتابی با نام «اوازه رفعت» نوش��ته یحیا اریا بخشایش‬ ‫از س��وی نش��ر بال سو منتش��ر می ش��ود‪ .‬این کتاب‬ ‫به بررس��ی زندگ��ی و فعالیت های ادبی ‪ -‬سیاس��ی‬ ‫میرزا تقی خان رفعت معروف به تقی رفعت می پردازد‬ ‫تا از رهگذر ان‪ ،‬تاثیر خالق این چهره مطرح مشروطه‬ ‫بر فعالیت های ادبی ‪ -‬سیاس��ی ان مقطع زمانی تبیین‬ ‫شود‪.‬‬ ‫زندگی تقی رفعت س��ال ‪ 1299‬پس از شکست قیام‬ ‫تبریز و کش��ت ه ش��دن محمد خیابان��ی‪ ،‬هم رزمش در‬ ‫دوران مش��روطه‪ ،‬پایان یافت‪ .‬این ش��اعر ازادی خواه‬ ‫و روزنامه ن��گار در س��ال ‪ 1268‬در تبریز به دنیا امد‪.‬‬ ‫او مدی��ر روزنامه تجدد و ازادیس��تان بود و به همراه‬ ‫نیما یوش��یج از پیش��گامان ش��عر نو فارسی شناخته‬ ‫می ش��ود‪ .‬رفعت به زبان های ترکی استانبولی‪ ،‬فارسی‬ ‫و فرانسه شعر سروده است‪.‬‬ ‫ترجمه جلد سوم «ادبیات و انقالب»‬ ‫جلد س��وم از کتاب «ادبیات و‬ ‫انقالب» منتشر می شود‪ .‬این اثر‬ ‫ ترجم��ه به اثار نویس��ندگان و‬ ‫ش��اعران تاثیرگ��ذار روس��ی‪،‬‬ ‫المان��ی و فرانس��وی در ق��رن‬ ‫بیس��تم می پ��ردازد‪ .‬جلد اول و‬ ‫دوم کتاب به بررس��ی اثاری از‬ ‫نویس��ندگان روسیه و المان پرداخته که اخیرا ترجمه‬ ‫جلد دوم ان به قلم علی اصغر حداد انجام شده است‪.‬‬ ‫در جلد س��وم کتاب نیز به اثار نویسندگان و شاعران‬ ‫تاثیرگذار فرانسوی و همچنین برخی دیگر از کشورها‬ ‫در قرن بیستم پرداخته خواهد شد‪.‬‬ ‫بخش نخس��ت کتاب «ادبی��ات و انقالب» به فاصله‬ ‫سال های ‪ 1920‬تا ‪ 1960‬یعنی نویسندگان سرشناسی‬ ‫اثری دیگر از ماریو بارگاس یوسا در ایران‬ ‫ب��ه گ��زارش خبرن��گار بخش‬ ‫کتاب خبرگزاری دانش��جویان‬ ‫ایران (ایس��نا)‪ ،‬رمان «قصه گو»‬ ‫اثر یوس��ا ‪ -‬برن��ده جایز ه نوبل‬ ‫ادبیات ‪ - 2010‬با ترجمه یحیی‬ ‫خوئی به زبان فارس��ی به چاپ‬ ‫رس��ید‪ .‬پیش ت��ر از اث��ار ای��ن‬ ‫نویسنده نوبلیست‪ ،‬کتاب های «گفت وگو در کاتدرال»‪،‬‬ ‫«جنگ اخر الزمان»‪« ،‬مرگ در اند»‪« ،‬س��ور بز»‪« ،‬عیش‬ ‫مدام» و «چرا ادبیات؟» با ترجمه عبداهلل کوثری منتشر‬ ‫ش��ده است‪« .‬سال های س��گی» و «چه کسی پالومینو‬ ‫مولرو را کش��ت؟» نیز با ترجمه احمد گلش��یری به‬ ‫چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫همچنی��ن «چ��ه کس��ی پالومینو مولرو را کش��ت؟»‬ ‫با عن��وان «راز قت��ل پالومینو مولرو» با ترجمه اس��داهلل‬ ‫امرایی انتشار یافته است ‪ .‬ترجمه ای از «عصر قهرمان»‬ ‫(‪ )The Time of the Hero‬این نویس��نده هم توس��ط‬ ‫هوش��نگ اسدی منتشر شده که در زبان فارسی به نام‬ ‫«سال های سگی» معروف است‪ .‬از سویی‪ ،‬کتاب های‬ ‫«دختری از پرو» و «ماهی در اب» با ترجمه خجس��ته‬ ‫کیهان به چاپ رسیده اند‪« .‬سردسته ها»ی این نویسنده‬ ‫نیز توسط ارش سرکوهی منتشر شده است‪ .‬همچنین‬ ‫«واقعیت نویس��نده» ب ا ترجم ه مه��دی غبرایی عرضه‬ ‫ش��ده است‪« .‬دوش��یزه خانم تاکنا» هم با ترجم ه ازاده‬ ‫ال محمد انتشار یافته است‪.‬‬ ‫کتاب «زندگ��ی واقعی الخاندرو مایت��ا» نیز با ترجمه ‬ ‫حس��ن مرتضوی از دیگر اثار منتشرش��ده یوس��ا به‬ ‫زبان فارس��ی اس��ت‪« .‬مردی که ح��رف می زند» هم‬ ‫ی ترجمه ش��ده اس��ت‪ .‬رمان‬ ‫توس��ط قاس��م صنعو ‬ ‫«راهی به س��وی بهشت» این نویس��نده نیز با ترجمه ‬ ‫حمید یزدان پناه زمستان سال گذشته منتشر شد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫فرزام شیرزادی و شغال های حرفه ای‬ ‫فرزام شیرزادی مجموع ه داستان‬ ‫«هم�� ه م��ا از پاافتاده ه��ای از‬ ‫پانیفت��اده» و رمان «ش��غال های‬ ‫حرف��ه ای» را منتش��ر می کن��د‪.‬‬ ‫مجموعه داس��تان «هم�� ه ما از‬ ‫پاافتاده های از پانیفتاده» ش��امل‬ ‫‪ 34‬داستان کوتاه در حدود ‪160‬‬ ‫صفح ه اس��ت که پیش تر برخی از انها در نشریات و‬ ‫مطبوعات منتشر شده اند‪ .‬داستان های این مجموعه در‬ ‫فضای شهری می گذرند و عموما درباره انسان معاصر‬ ‫و دغدغه ه��ای اجتماع��ی امروزن��د‪ .‬همچنی��ن‬ ‫رمان‪300‬صفحه ای «ش��غال های حرف��ه ای» مضمون‬ ‫اجتماعی دارد و شخصیت اصلی ان جوانی است که‬ ‫بین س��نت و مدرنیته گرفتار شده و باید رفتار خود را‬ ‫ب��ا اجتماع بی رحم تطبیق دهد و ناچار اس��ت در این‬ ‫شرایط به زندگی ادامه دهد‪.‬‬ ‫رم��ان زندگ��ی حضرت عب��اس (ع) ب��ه قلم‬ ‫زرویی نصراباد‬ ‫ابوالفضلزرویینصرابادتازه ترین‬ ‫اثر خ��ود را با عن��وان زندگینامه‬ ‫داستانی «حضرت عباس (ع)» از‬ ‫س��وی انتشارات نیس��تان منتشر‬ ‫می کند‪ .‬رمان «حضرت عباس (ع)»‬ ‫در ‪ 14‬فصل ب��ه این نکته توجه‬ ‫دارد که مردم ه��ر انچه درباره‬ ‫حضرت ابوالفضل (ع) ش��نیده اند‪ ،‬به واقعه عاشورا و‬ ‫دالوری هایش بازمی گردد و هیچ ذهنیت و ش��ناخت‬ ‫قبلی از این ش��خصیت تاثیرگذار در عاشورا ندارند‪.‬‬ ‫این رمان با زبانی بس��یار س��اده به نوع رفتار‪ ،‬منش و‬ ‫حتی زندگی خانوادگی حضرت ابوالفضل (ع) تا پیش‬ ‫از واقعه عاش��ورا می پردازد‪ .‬کتاب یادش��ده در حجم‬ ‫حدود ‪ 200‬صفحه منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫تحلیلی دیگر از شعر معاصر ایران‬ ‫صاب��ر امام��ی کتاب «ش��عر معاصر ایران» را منتش��ر‬ ‫ی که از مدت ها پیش به تدوین و تالیف‬ ‫می کن��د‪ .‬امام ‬ ‫کتابی در بررس��ی تحلیلی شعر معاصر ایران مشغول‬ ‫ب��وده‪ ،‬تالیف این کتاب دوجلدی را به پایان رس��انده‬ ‫که از س��وی انتش��ارات سمت منتش��ر خواهد شد‪.‬‬ ‫کتاب «ش��عر معاصر ایران» به بررس��ی شعر ایران از‬ ‫مش��روطیت تا دهه ‪ 80‬خورش��یدی می پردازد‪ .‬جلد‬ ‫نخس��ت این اثر به شعر از مش��روطه تا سال استقرار‬ ‫نظام جمهوری اسالمی ایران پرداخته و جلد دوم نیز‬ ‫شعر در سال های بعد از انقالب را بررسی می کند‪ .‬در‬ ‫این کتاب سعی شده با رویکردی تحلیلی‪ ،‬جریان های‬ ‫سیاسی ‪ -‬اجتماعی شکل گرفته و شعرهای برامده از‬ ‫ان رویداد ها و همچنین نظام زیبایی شناسی را که هر‬ ‫جریان ش��عری به همراه اورده اس��ت‪ ،‬مورد بررسی‬ ‫و نق��د قرار ده��د‪ .‬این اثر ب��ه عنوان کتاب درس��ی‬ ‫دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی خواهد بود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بررس��ی شعر عاش��قان ه امروز ایران و جهان در‬ ‫‪ 100‬کتاب‬ ‫علیرضا مجابی (م‪ .‬اذرفر) از بررس��ی ش��عر عاشقانه‬ ‫ام��روز ایران و جهان در قال��ب ‪ 100‬جلد کتاب خبر‬ ‫داد‪ .‬شعرهای عاش��قان ه امروز ایران و جهان با دبیری‬ ‫مجابی در مجموعه «مهرک» گزینش و با نگاه تحلیلی‬ ‫چهره های برتر ش��عر ایران‪ ،‬بررسی و منتشر می شود‪.‬‬ ‫این مجموعه از س��وی نش��ر هیرمند به ب��ازار کتاب‬ ‫عرضه خواهد ش��د‪ .‬مجابی همچنین مجموعه ش��عر‬ ‫«حاال که چشمم شده انزلی» را در انتظار نشر دارد‪.‬‬ ‫جمعی از هنرمندان و اهالی فرهنگ هستند‪ ،‬مجموعه‬ ‫ش��عری را تالی��ف و هر س��رود ه را به مناس��بتی به‬ ‫ن ترجمه ای که از‬ ‫دوس��تانش تقدیم کرده است‪ .‬اخری ‬ ‫قیصریه منتشر شده‪« ،‬ادم کش ها»ی ارنست همینگوی‬ ‫اس��ت‪ .‬او می گوید به اندازه کافی ترجمه کرد ه و االن‬ ‫هم جوان ترها امده اند و انها در این حوزه خوب کار‬ ‫می کنند‪ .‬پس با توجه به برخی مس��ائل دیگر با انتشار‬ ‫ن ترجمه ش��عر‪ ،‬بازنشستگی خود را از کار ترجمه‬ ‫ای ‬ ‫اعالم کرده است‪.‬‬ ‫چون «ماکس��یم گورکی»‪« ،‬ش��وخولوف» و شاعرانی‬ ‫مانند «مایاکوفس��کی» (از چهره ه��ای مطرح ادبیات‬ ‫روسیه) می پردازد و نویسنده کتاب که محققی المانی‬ ‫است‪ ،‬وجوه زیبایی ش��ناختی و ادبی اثار نویسندگان‬ ‫و شاعران را بررس��ی و مطالعه کرده است‪ .‬این دو ره ‬ ‫چندجلدی از سوی نشر نی منتشر خواهد شد‪ .‬اخیرا‬ ‫نیز به قلم حداد‪ ،‬ترجمه رمان «امریکا» نوشته فرانتس‬ ‫کافکا از سوی نشر ماهی منتشر شده است‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪50‬‬ ‫فاجعه امید‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫غپورپسازحذفناباورانهتیمامید‬ ‫یادداشتاختصاصیجاللچرا ‬ ‫‪1‬‬ ‫بحران فوتبال را با روش‬ ‫سقراط حل کنیم‬ ‫دی��دن نتیجه معموال کار س��ختی نیس��ت‪ .‬همه می توانن��د نتیجه کاره��ا را ببینند و‬ ‫درباره اش دس��ت ب��ه قضاوت های مختلفی بزنند‪ .‬در واقع وقت��ی یک ناکامی بزرگ رخ‬ ‫می دهد فرصت مناسبی پیش می اید که حتی ادم های غیر متخصص هم در ژست ادم های‬ ‫خبره دس��ت به انتقاد بزنند‪ .‬در حالیکه این دس��ته از افراد حرف تازه یا مهمی نمی زنند‬ ‫بلکه همان واقعیت تلخ را با عباراتی دیگر مطرح می کنند‪ .‬وقتی قرار اس��ت درباره تیم‬ ‫امی��د حرف بزنیم بهتر اس��ت به ای��ن نکته توجه کنیم که م��ا نمی توانیم بدون توجه به‬ ‫‪51‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪52‬‬ ‫موضوع��ات مهم و کالن‪ ،‬جزئی��ات را مورد نقد‬ ‫قرار بدهیم و درباره تقصیر مجموعه های کوچک‬ ‫و جزئی حرف بزنیم‪ .‬البته این درس��ت است که‬ ‫ان مجموعه کوچک هم بخش��ی از مشکل است‬ ‫ام��ا همه مش��کل نیس��ت‪ .‬همچنی��ن نمی توانیم‬ ‫بگویی��م انتخاب بد بی تاثیر اس��ت‪ .‬اما باز همین‬ ‫انتخاب نابجای مربی هم نمی تواند همه مش��کل‬ ‫تلقی ش��ود‪ .‬با این حساب اگر می خواهیم درباره‬ ‫فدراسیون فوتبال حرف بزنیم باید قبول کنیم که‬ ‫خود فدراس��یون را هم نمی ت��وان به عنوان عامل‬ ‫اساس��ی ضعف ه��ا و ناکامی ها معرف��ی کرد‪ .‬اما‬ ‫فدراس��یون یکی از مقص��ران ناکامی های فوتبال‬ ‫ملی است‪ .‬می خواهم بگویم حل مساله از طریق‬ ‫روش اس��تقرایی بهتر جواب می دهد‪ .‬روشی که‬ ‫س��قراط ان را بنا نهاد‪ .‬سقراط می گوید می توانیم‬ ‫با حل مش��کل زیرمجموعه ها پله به پله مش��کل‬ ‫ب��زرگ را ه��م پیدا و ح��ل کنیم‪ .‬ام��ا در فوتبال‬ ‫ایران و به خصوص ادم هایی که به وقت ناکامی ها‬ ‫ژس��ت منتقد به خود می گیرن��د این روش اصال‬ ‫ج��واب نمی ده��د‪ .‬چ��ون در اینجا ما ب��ه دنبال‬ ‫حل مشکل نیس��تیم‪ ،‬بلکه می خواهیم از راه های‬ ‫مختلف دنبال مقصر بگردیم و بعد به شدیدترین‬ ‫ط��رز ممکن مقصرانی که خودمان س��اخته ایم را‬ ‫مج��ازات کنیم‪ .‬در صورتی که م��ا پیش از اینکه‬ ‫مقصران را شناسایی کنیم باید در مرحله دیگری‬ ‫اساس��ا بیاموزیم ک��ه فوتبال چ��ه معنایی دارد؟‬ ‫متاس��فانه باید بگویم تمام مش��کالت ما درست‬ ‫از انجایی ش��روع می ش��ود که تصمیم گیرندگان‬ ‫و سیاس��ت گذاران فوتبال ایران ابدا حساس��یت‬ ‫و بزرگی این رش��ته ورزش��ی را درک نکرده اند‪.‬‬ ‫از ط��رز برخورد نا مناس��ب با تماش��اگر بگیرید‬ ‫تا زمی��ن چم��ن ناهم��وار‪ ،‬اس��تادیوم های فاقد‬ ‫استانداردهای بین المللی‪ ،‬توسعه داللیسم‪ ،‬از بین‬ ‫بردن فرصت ه��ای مهم اموزش��ی‪ ،‬برخوردهای‬ ‫تن��د در رس��انه ها‪ ،‬برخورده��ای غیر حرفه ای و‬ ‫غیر منطقی در مقابل انتقادها‪ ،‬انتخاب های نابجای‬ ‫مربی��ان در عرص��ه تیم های مل��ی‪ ،‬جنگ داخلی‬ ‫در درون فدراس��یون‪ ،‬رابطه نه چن��دان صادقانه‬ ‫مربیان ب��ا بازیکنان و مدیران با مربیان و خالصه‬ ‫بس��یاری از عوامل و ناهنجاری هایی که خودتان‬ ‫بهت��ر می دانی��د همه و هم��ه اتفاقاتی اس��ت که‬ ‫نش��ان می دهد اقایانی که در راس امور مدیریتی‬ ‫فوتبال هس��تند هنوز اهمیت و بزرگی فوتبال را‬ ‫درک نکرده ان��د‪ .‬چرا ذهن خودم��ان را به موارد‬ ‫متعددی مش��غول می کنیم که اتفاقا پاسخ مناسبی‬ ‫هم برایش پیدا نمی کنیم؟ به نظرم همه مش��کل از‬ ‫همین جا ش��روع می شود؛ زمانی که هنوز فوتبال‬ ‫را نشناخته ایم و اصرار داریم که تعریف متفاوتی‬ ‫از ان ارائه بدهیم‪ .‬به همین دلیل اس��ت که وقتی‬ ‫می خواهی��م درباره چمن یک ورزش��گاه تصمیم‬ ‫بگیریم به س��راغ ی��ک باغبان ‪ 50‬س��اله می رویم‬ ‫و بع��د همه جا می گوییم کار ای��ن پیرمرد خیلی‬ ‫درست اس��ت‪ .‬بعد هم اتفاقات دیگری می افتد‪.‬‬ ‫چمن خراب می ش��ود و به دنبال ان مش��کالت‬ ‫دیگ��ر ه��م ب��ه وج��ود می ای��د‪ .‬در صورتی که‬ ‫هلندی ها حداقل در این زمینه ‪ 10‬شکل مختلف‬ ‫چمن را امتحان کرده اند‪ .‬با این حس��اب ایا مثال‬ ‫دیگری هم وجود دارد؟ ش��ما به فوتبالیست های‬ ‫خودمان ن��گاه کنی��د‪ .‬قراردادهایش��ان را ببینید‪.‬‬ ‫م��ردم واقع��ا ح��رص می خورن��د‪ .‬م��ردم کامال‬ ‫درک می کنند که فوتبالیس��ت بودن کار هر کسی‬ ‫نیست‪ .‬سخت اس��ت‪ .‬اما وقتی این فوتبالیست ها‬ ‫را ب��ا فوتبالیس��ت های خارجی مقایس��ه می کنند‬ ‫واقع��ا نمی دانند چط��ور باید مبال��غ نجومی که‬ ‫اگر پله پله باال نیامدن‬ ‫اساس کار فوتبال در دنیا‬ ‫نیست پس اروپایی ها‬ ‫مریض هستند که طور‬ ‫دیگری مربیان تیم های‬ ‫ملی شان را انتخاب می کنند؟‬ ‫انتقاد از مربیان رده های پایه‬ ‫چه سود و ضرری برای من‬ ‫دارد؟ همان طور که من به‬ ‫واسطه احترام به بزرگتر‬ ‫در مورد خود معینی حرف‬ ‫نمی زنم اما این حق را برای‬ ‫خودم قایلم که عملکرد و‬ ‫تصمیماتش را نقد کنم؛‬ ‫نقدی که فنی است و خالی‬ ‫از غرض‬ ‫باش��گاه های ما با افتخار به این بازیکنان می پردازند‬ ‫را در ذه��ن خ��ود تجزی��ه و تحلیل کنن��د‪ .‬بعد هم‬ ‫وقتی بازی های لیگ ش��روع می شود همین بازیکن‬ ‫معلوم نیس��ت در چند ب��ازی بتواند به تیمش کمک‬ ‫کن��د چون حداقل چندباری حق قهر و اش��تی دارد‬ ‫و چندی��ن ب��ار هم البد مصدوم اس��ت و نمی تواند‬ ‫بازی کند‪ .‬ش��ما وقتی به پروژه انتخاب مربی برای‬ ‫تیم ه��ای ملی نگاه می کنید واقعا دلخور می ش��وید‪.‬‬ ‫چ��را؟ چون هر کس��ی که به نوعی با فالن مس��ئول‬ ‫در فدراس��یون فوتبال رابطه دوس��تانه ای داشته در‬ ‫یک��ی از تیم ه��ای مل��ی صاحب کرس��ی مربیگری‬ ‫می ش��ود‪ .‬این در حالی اس��ت که وقتی به س��وابق‬ ‫اقای مرب��ی نگاه می کنی متوجه می ش��وی که چند‬ ‫ویژگ��ی او را به س��رمربیگری در یک��ی از تیم های‬ ‫ملی رس��انده اس��ت؛ اول اینکه با فالن مقام مسئول‬ ‫رفاقت دارد‪ .‬دوم لپ تاپ دارد و در نهایت کمی هم‬ ‫انالیز بلد اس��ت‪ .‬حاال س��وال من این است ایا اینها‬ ‫ویژگی های یک مربی در حد تیم ملی اس��ت؟ شما‬ ‫درب��اره مس��اله حذف تیم امید که در هفته گذش��ته‬ ‫ح��رف و حدیث های فراوانی را به همراه داش��ت‪،‬‬ ‫دق��ت کنید‪ .‬چ��ه اتفاق��ی رخ داد؟ م��ا فقط حذف‬ ‫نش��دیم‪ .‬ما همه امکانات و بس��تری که یک نس��ل‬ ‫فوتبالی می توانس��ت در ان ب��ه خوبی پرورش پیدا‬ ‫کند را از بین بردیم‪ .‬اما متاسفانه دوستان ما تعاریف‬ ‫دیگ��ری از فوتب��ال دارند‪ .‬البته ب��زرگان و مقامات‬ ‫بلند پایه مملکتی کامال متوجه ش��ده اند که اندیشه ای‬ ‫بر فوتبال ما حاکم نیس��ت یا اگر اندیش��ه ای وجود‬ ‫دارد به طور حتم ایرادهای جدی دارد‪ .‬من ش��خصا‬ ‫اندیش��ه ای در امور فوتبال نمی بینم‪.‬‬ ‫ای برادر تو همه اندیشه ای‪ ،‬ورنه باقی استخوان‬ ‫و ریشه ای‬ ‫متاس��فم‪ ،‬دوس��تان همه چیز را به شوخی گرفته اند‪.‬‬ ‫می خواهم یک مثال بزنم؛ برتی فوگتس وقتی به عنوان‬ ‫س��رمربی تیم ملی بزرگساالن المان انتخاب شد که‬ ‫پیش از ان در همه رده های پایه مربیگری کرده بود‬ ‫و با تجربه ای گرانبها به تیم ملی بزرگس��االن رسید‪.‬‬ ‫هشت س��ال قبل از انکه س��رمربی تیم بزرگساالن‬ ‫المان ش��ود در رده های نوجوان��ان‪ ،‬جوانان و امید‬ ‫فعالیت کرده بود‪ .‬خدا ش��اهد است که من علیرضا‬ ‫منصوریان را دوس��ت دارم‪ .‬او شاگرد خود من بوده‬ ‫و ادم توانایی است‪ .‬اما اگر پله پله باال نیامدن اساس‬ ‫کار فوتبال در دنیا نیس��ت پ��س اروپایی ها مریض‬ ‫هس��تند که طور دیگری مربیان تیم های ملی شان را‬ ‫انتخاب می کنند؟ انتق��اد از مربیان رده های پایه چه‬ ‫س��ود و ضرری برای م��ن دارد؟ همان طور که من‬ ‫به واس��طه احترام به بزرگتر در م��ورد خود معینی‬ ‫ح��رف نمی زنم اما این حق را برای خودم قایلم که‬ ‫عملک��رد و تصمیماتش را نقد کن��م‪ .‬نقدی که فنی‬ ‫اس��ت و خالی از غرض‪ .‬متاس��فانه به محض اینکه‬ ‫اقایان منصوریان و محمدی به عنوان مربیان تیم های‬ ‫مل��ی در رده های پایه انتخاب ش��دند برخی اقایان‬ ‫در توجی��ه انتخاب ه��ای غلط خ��ود گفتند پس چه‬ ‫زمانی باید به مربیان جوان میدان بدهیم؟ بله‪ ،‬میدان‬ ‫دادن به مربیان جوان و س��رمایه هایی چون علیرضا‬ ‫منصوریان کار خوبی اس��ت اما ن��ه در عرصه ملی‪.‬‬ ‫اگر ش��ما دلس��وز این سرمایه ها هس��تید بروید تیم‬ ‫بخرید‪ ،‬باش��گاهداری کنی��د‪ ،‬وارد بخش خصوصی‬ ‫ش��وید و تا می توانید از ای��ن مربیان جوان حمایت‬ ‫کنی��د تا در ش��رایط مختلف ابدیده ش��وند اما حق‬ ‫نداری��د در عرصه ملی تصمیم��ات غلط خودتان را‬ ‫با این بهانه ها توجی��ه کنید‪ .‬تیم های ملی به مربیانی‬ ‫ب��ا تجرب��ه و در عی��ن ح��ال باه��وش نی��از دارد‪.‬‬ ‫می خواهید از جوان ها اس��تفاده کنید اشکالی ندارد؛‬ ‫افرادی را انتخاب کنید که کمترین درصد اش��تباه و‬ ‫ریسک را به شما تحمیل کنند‪ .‬کمیته اموزش هشت‬ ‫سال اس��ت که جز تولید‪ ،‬کار دیگری نداشته است‪.‬‬ ‫تولید در حالی مفید اس��ت که بازدهی داشته باشد‪.‬‬ ‫ام��ا تولیدات کمیت��ه اموزش هیچ بازدهی نداش��ته‬ ‫اس��ت‪ .‬دوس��تان ما در ای��ن کمیته فق��ط بلدند هر‬ ‫بازیکنی که بازنشسته می شود را به کالس مربیگری‬ ‫دعوت کنند و به او مدرک مربیگری بدهند‪ .‬مطالب‬ ‫متعددی هس��ت که بهتر می دانم درباره ش��ان حرفی‬ ‫نزن��م‪ .‬نمی خواهم مثل خیلی های دیگر بگویم اقای‬ ‫فالنی مقصر اس��ت‪ .‬م��ن اساس��ا نمی خواهم دنبال‬ ‫مقص��ر بگردم‪ .‬چون درد فوتبال ما اندیش��ه ناقصی‬ ‫اس��ت که ب��ر ان حاکم اس��ت‪ .‬باید هم��ه چیز این‬ ‫فوتب��ال از تعریف تا اجرا دس��تخوش تغییر ش��ود‪.‬‬ ‫همی��ن‪g.‬‬ ‫جالل چراغ پور یکی از‬ ‫کارشناسان باسابقه و بااخالق‬ ‫فوتبال ایران است که همواره در‬ ‫تحلیل هایش مسائل و مشکالت‬ ‫را از دیدگاه فنی مورد بحث‬ ‫قرار میدهد‪ .‬او پیش تر از این‬ ‫هم هشدار داده بود که کمیته‬ ‫اموزش فدراسیون فوتبال راه‬ ‫حرفه ای و درستی را در عرصه‬ ‫تربیت مربیان جوان در پیش‬ ‫نگرفته است‬ ‫کفاشیان‪ :‬روحیه فوق العاده ای دارم‬ ‫استعفا نمی دهم‬ ‫‪ 2‬ناکامی تیم های ملی؛ این کارنامه علی کفاشیان در فدراسیون فوتبال است‪ .‬کارنامه ای که‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال همچنان اصرار دارد برای ناکامی هایش بهانه های عجیب و غریب‬ ‫بیاورد‪ .‬جالب تر از همه اینها فخر فروشی علی کفاشیان در مورد اقدامات فدراسیون فوتبال‬ ‫است؛ اقداماتی که خودش انها را سازنده می داند اما هیچ کس هنوز به طور روشن تاثیر مثبتی‬ ‫از این اقدامات ندیده است‪ .‬کفاشیان درون فدراسیون فوتبال هرگز مدیر قاطعی نشان نداده‬ ‫است‪ .‬رابطه او با همکارانش در فدراسیون فوتبال توام با مصلحت اندیشی بوده است‪ .‬او‬ ‫همچنین در گفت وگو با رسانه ها همچنان در مسیر توجیه و بهانه جویی حرکت می کند؛ وقتی با‬ ‫ی می کنم اما استعفا نمی دهم‪ ».‬افکار عمومی‬ ‫روحیه مثال زدنی اش می گوید‪« :‬از مردم عذرخواه ‬ ‫ باید هم بیشتر از اینها به خشم بیاید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫اقای کفاش��یان! حتما باید تیم امید هم به‬ ‫ناکامی می رسید که فدراسیون مجاب به‬ ‫عذرخواهی شود؟‬ ‫‪ l‬این طور نیس��ت‪ .‬ما هر وقت هر اش��تباهی که‬ ‫مرتک��ب ش��ده ایم بالفاصله درباره اش پاس��خگو‬ ‫بوده ایم‪ .‬در این ش��رایط ه��م عذرخواهی از مردم‬ ‫وظیفه ماست و نمی توانیم از زیر بار مسئولیت شانه‬ ‫خالی کنیم‪.‬‬ ‫قبول دارید مردم باب��ت اتفاقی که برای‬ ‫تیم امید رخ داده است سخت عصبانی و‬ ‫دلخور هستند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬قبول دارم‪ .‬به هر حال مردم دوست داشتند‬ ‫پس از ‪ 36‬سال تیم امید را در المپیک ببینند‪ .‬ما هم‬ ‫نظر انها را می دانس��تیم به همین خاطر از مدت ها‬ ‫قبل کار برنامه ریزی ب��رای این تیم را اغاز کردیم‪.‬‬ ‫تالش کردیم فضایی را فراهم کنیم که تیم امید بتواند‬ ‫به سال ها ناکامی فوتبال ایران در راه رسیدن به المپیک‬ ‫پایان دهد‪ ،‬اما این اتفاق رخ نداد‪.‬‬ ‫خیلی جالب است‪ .‬شما از مردم عذرخواهی‬ ‫می کنی��د ام��ا بالفاصله تاکی��د می کنید که‬ ‫فدراس��یون فوتبال کارهای زی��ادی را هم‬ ‫انجام داده است‪ .‬به نظر می رسد فدراسیون‬ ‫ی رده های پایه و حتی تیم‬ ‫فوتب��ال در ناکام ‬ ‫ملی بزرگس��االن اقدامات بی نظیری داش��ته‬ ‫است‪ .‬اینطور نیست؟‬ ‫‪ l‬م��ن نمی خواه��م ناکامی تیم امی��د را توجیه کنم‪.‬‬ ‫ب��ه هر حال بای��د بپذیریم ک��ه بار اولی نب��ود که در‬ ‫رس��یدن به المپیک ناکام ماندی��م‪ .‬در ‪ 9‬دوره قبل هم‬ ‫چنین شرایطی داشتیم و این نشان می دهد که ساختار‬ ‫فوتبال ایران ایراد دارد‪ .‬باید به دنبال این باشیم که چرا‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫چنین ساختاری همواره برای فوتبال ما دردسر ساز‬ ‫می ش��ود‪ .‬یک اش��تباه کوچک‪ ،‬یک اتفاق بزرگ را‬ ‫رق��م زده و فوتبال ایران از رس��یدن به المپیک باز‬ ‫مانده است‪ .‬ما باید به دنبال این سوال باشیم که چرا‬ ‫هیچ گاه نمی توانیم به راحتی به جام جهانی برویم‪.‬‬ ‫فوتبال ما پتانس��یل حضور در میدان های جهانی را‬ ‫دارد‪ ،‬ام��ا همان طور که همه اذع��ان دارند‪ ،‬فوتبال‬ ‫ایران ساختار درستی ندارد‪.‬‬ ‫مردم و رس��انه ها با ش��ما موافق هستند‪.‬‬ ‫البت��ه تحلیل انها این اس��ت که یکی از‬ ‫ی در‬ ‫اصلی ترین دالیل شکس��ت و ناکام ‬ ‫عرصه فوتبال ملی همین ش��یوه مدیریتی‬ ‫ش��ما در فدراس��یون فوتبال است‪ .‬شما‬ ‫نمی خواهید استعفا بدهید؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬من استعفا نمی دهم‪.‬‬ ‫یعنی هنوز این انرژی را در خود می بینید‬ ‫ی و دلخوری‬ ‫ک��ه بعد از این هم��ه ناکام ‬ ‫مردم از فدراسیون فوتبال همچنان رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال باقی بمانید؟‬ ‫‪ l‬من روحی��ه فوق العاده ای دارم‪ .‬ای��رادی ندارد‪.‬‬ ‫باید این انتقادها مطرح ش��ود‪ ،‬اما م��ن از منتقدان‬ ‫می خواهم ریش��ه یابی کنند که چرا ساختار فوتبال‬ ‫ایران نمی تواند فضا را برای حضور تیم های ایرانی‬ ‫در میادی��ن جهان��ی فراه��م کند‪ .‬تنه��ا از منتقدان‬ ‫می خواهم که ساختارش��کنی انج��ام نگیرد‪ .‬اتفاق‬ ‫خوب��ی که ب��رای فوتبال ما افتاده‪ ،‬تش��کیل مجمع‬ ‫است و این یعنی اینکه اهالی فوتبال می توانند برای‬ ‫فوتبال تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫اقای کفاش��یان! چرا از پس��ت ریاس��ت‬ ‫فدراسیون فوتبال کناره گیری نمی کنید؟‬ ‫‪ l‬ب��رای م��ن کاری ن��دارد که کن��ار ب��روم‪ .‬اما‬ ‫نمی خواهم ساختارشکنی صورت بگیرد‪ .‬نباید تنها‬ ‫به م��واردی از موفقیت دلخوش کنیم و بگوییم که‬ ‫در فالن س��ال به جام جهانی رفتی��م‪ ،‬باید منتقدان‬ ‫این مس��اله را ریش��ه یابی کنند که چرا نمی توانیم‬ ‫ب��ه موفقیت عادت کنی��م‪ .‬ایا دلیل ای��ن ناکامی ها‬ ‫عدم س��رمایه گذاری‪ ،‬ساختار نامناسب باشگاه ها یا‬ ‫حضور کفاشیان در فدراسیون فوتبال است‪ .‬من چه‬ ‫در این فوتبال باش��م و چه نباشم ارزویم موفقیت‬ ‫فوتبال است و دوس��ت دارم بهترین اتفاقات برای‬ ‫فوتبال بیفتد و همه باید دست به دست هم دهیم تا‬ ‫مشکالتی را که وجود دارد حل کنیم‪.‬‬ ‫یعنی فک��ر می کنید با برکن��اری معینی‪،‬‬ ‫پرهی��زگار و حاجیل��و هم��ه چی��ز حل‬ ‫خواهد شد؟به نظر می رسد که فدراسیون‬ ‫خواسته پشت این برکناری ها پنهان شود‪.‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬مث��ل روز وظیفه سرپرس��ت روش��ن اس��ت‪.‬‬ ‫سرپرست قبلی باید اطالعات را به سرپرست جدید‬ ‫می داد‪ ،‬همه می دانند که وظیفه کمیته تیم های ملی‬ ‫چیست‪ .‬این اتفاقی که افتاده‪ ،‬مسببش هیات رئیسه‬ ‫نبوده است‪ .‬به هر حال چیزی که طبیعی است اینکه‬ ‫ما در این مساله به جمع بندی رسیدیم و تصمیم مان‬ ‫را گرفتی��م‪ .‬با این حال من وظیفه خودم می دانم که‬ ‫از مردم به خاطر اتفاقی که افتاد عذرخواهی کنم‪ .‬به‬ ‫هر حال سرپرست تیم امید هم منتخب فدراسیون‬ ‫فوتبال بوده و او با اشتباهش چنین اتفاقی را سبب‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ایا علیرضا منصوریان در سمت سرمربیگری‬ ‫تیم امید باقی خواهد ماند؟‬ ‫‪ l‬فعال منصوریان بر س��ر کارش می ماند‪ ،‬ما نباید‬ ‫همه چیز را تعطیل کنیم‪ .‬باالخره بازی های اسیایی‬ ‫و المپیک مجددا از راه می رس��ند و ما نباید دست‬ ‫روی دست بگذاریم و ناامید شویم‪g .‬‬ ‫‪53‬‬ ‫منصوریان هم به سرنوشت قلعه نویی و دایی دچار شد‬ ‫کجای این داستان‬ ‫اشکال نداشت؟‬ ‫را به ثمر رس��اند‪ .‬این بازیکن در هفته هفتم و مقابل‬ ‫پ��اس یکی از گل های به یاد ماندن��ی لیگ را با یک‬ ‫ضربه از راه دور به ثمر رساند؛ گلی که باعث شهرت‬ ‫این بازیکن در لیگ ش��د‪ .‬منصوریان در یک انتخاب‬ ‫رس��می از سوی فدراس��یون فوتبال به عنوان یکی از‬ ‫س��ه بازیکن برتر فصل ‪ 74‬برگزیده شد‪ .‬ضمن انکه‬ ‫در این فصل قهرمانی جام حذفی را نیز تجربه کرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تقی میری‬ ‫ح��ذف تیم امید ب��رای اهال��ی فوتبال تلخ‬ ‫ب��ود‪ .‬انقدر تلخ که کمتر کس��ی ب��ه نقش علیرضا‬ ‫منصوری��ان در ای��ن ناکامی می پ��ردازد‪ .‬به خصوص‬ ‫اینکه این مربی جوان حاال فرصت مناسبی پیدا کرده‬ ‫تا از فش��ار انتقادات فرار کن��د و همه تقصیرها را به‬ ‫گردن فدراس��یون بیندازد‪ .‬او در دوران بازیگری اش‬ ‫چهره خیلی ویژه ای نبود‪ .‬فراز و نشیب داشت‪ ،‬اما در‬ ‫دوره مربیگری حاال به جرات می توان گفت او هرگز‬ ‫دوره درخشانی را پشت سر نگذاشته است‪.‬‬ ‫دوران پر فراز و نشیب بازیگری‬ ‫علیرض��ا منصوریان در فصل ‪ 73‬لی��گ ازادگان با تیم‬ ‫پارس خودرو در فوتبال ایران چهره شد و با درخشش‬ ‫در ای��ن تیم تهرانی نظرها را به خ��ود جلب کرد‪ .‬بعد‬ ‫از پایان فصل که با س��قوط این تیم به دس��ته دو همراه‬ ‫شد‪ ،‬منصوریان به پیشنهاد استقالل پاسخ مثبت داد و در‬ ‫بهمن ماه ‪ 73‬به استقالل پیوست‪ .‬در ان زمان نصراهلل‬ ‫عبداللهی سرمربی استقالل بود که البته در هفته سوم‬ ‫جای خود را به پورحیدری داد‪.‬‬ ‫اولین بازی رسمی‬ ‫منصوریان در جام نقش جهان برای اولین بار‬ ‫مقابل کشاورز پیراهن استقالل را برتن کرد‪.‬‬ ‫اما اولین بازی رسمی وی ‪ 28‬اردیبهشت ‪74‬‬ ‫و در هفت��ه اول لیگ مقابل برق ش��یراز بود‪.‬‬ ‫دو هفته بعد مقابل کش��اورز اولین گل خود‬ ‫‪54‬‬ ‫نخستین بازی منصوریان در تیم ملی‬ ‫در سال ‪ 75‬منصوریان تنها بازیکن انتخابی مایلی کهن‬ ‫از اس��تقالل برای تیم ملی بود و این بازیکن حداقل‬ ‫س��همیه را ب��رای ابی ه��ا در تی��م ملی حف��ظ کرد‪.‬‬ ‫منصوریان در بازی دوس��تانه با کویت (‪ )2-2‬اولین‬ ‫بازی ملی خود را در س��ن ‪ 25‬س��الگی تجربه کرد و‬ ‫جالب اینکه اخرین بازی ملی او نیز مقابل کویت در‬ ‫بازی های اس��یایی ‪ 1998‬رقم خ��ورد‪ .‬چند روز بعد‬ ‫در مسابقات مقدماتی جام ملت های اسیا در مسقط‪،‬‬ ‫منصوری��ان اولین گل ملی خود را مقابل س��ریالنکا‬ ‫به ثمر رس��اند‪ .‬در جام ملت ه��ای ‪ 1996‬با تیم ملی‬ ‫به مقام س��وم اس��یا رسید و در مس��ابقات مقدماتی‬ ‫جام جهانی ‪ 1998‬نیز تیم ملی را همراهی کرد‪.‬‬ ‫سفر به سنگاپور‬ ‫علیرض��ا منصوری��ان در اس��فندماه ‪ 75‬ب��ه تی��م‬ ‫«بالیستر سنترال» سنگاپور پیوست تا بازی در خارج‬ ‫از کشور را نیز به کارنامه خود اضافه کند‪ .‬وی با این‬ ‫تیم در لیگ س��نگاپور چهارم شد‪ .‬یک سال بعد و در‬ ‫دی ماه ‪ 76‬مجددا به اس��تقالل بازگشت و با استقالل‬ ‫قهرمانی لی��گ ازادگان را تجربه کرد‪ .‬درجام جهانی‬ ‫‪ ،1998‬منصوری��ان در دو بازی مقابل امریکا و المان‬ ‫به عنوان بازیکن جانش��ین به بازی امد و تصویر او‬ ‫بع��د از گل مهدوی کیا مقابل امری��کا هنوز در یادها‬ ‫باقی مانده است‪ .‬منصوریان در مجموع ‪ 47‬بازی ملی‬ ‫انجام داد و ‪ 8‬گل نیز به ثمر رساند‪.‬‬ ‫حضور ناموفق در سن پائولی‬ ‫در فصل ‪ 77‬و پس از پایان بازی های اس��یایی که با‬ ‫مربیگری در تیم ملی‬ ‫اواخ��ر اردیبهش��ت ‪ 89‬بود که بازیک��ن و کاپیتان‬ ‫پیش��ین تی��م فوتبال اس��تقالل با انتخ��اب اعضای‬ ‫کمیت��ه فنی فدراس��یون فوتبال به عن��وان مربی تیم‬ ‫ملی و دس��تیار افش��ین قطبی انتخاب شد‪ .‬انتخاب‬ ‫منصوری��ان حرف و حدیث های فراوانی را به دنبال‬ ‫داش��ت‪ ،‬اما نه تنها فدراس��یون فوتب��ال بلکه خود‬ ‫او ترجی��ح دادند به ج��ای پذیرفتن انتقادات مقابل‬ ‫منتق��دان بایس��تند‪ .‬او در ج��ام ملت های اس��یا در‬ ‫س��مت دس��تیاری افش��ین قطبی فعالیت ک��رد‪ ،‬اما‬ ‫تیم ملی فوتبال بزرگس��االن ایران هرگز نتوانس��ت‬ ‫نتایج خوبی را کسب کند‪ .‬در نهایت نیز با شکست‬ ‫براب��ر کره جنوبی از دور رقابت ها حذف ش��د‪ ،‬هر‬ ‫چند ک��ه منصوری��ان در این ناکام��ی نقش مهمی‬ ‫ نداش��ت‪ ،‬اما روی نیمکتی نشسته بود که به شدت‬ ‫م��ورد انتقاد قرار گرفت‪ .‬پ��س از کنار رفتن قطبی‬ ‫این منصوریان بود که فرصت خودنمایی پیدا کرد‪.‬‬ ‫در تک بازی دوس��تانه ایران مقابل روسیه به عنوان‬ ‫س��رمربی تیم مل��ی نتیجه خوبی را کس��ب کرد و‬ ‫تیم��ی را به میدان فرس��تاد که در نهای��ت با نتیجه‬ ‫ی��ک بر صف��ر برنده بی��رون امد‪ .‬اما ای��ن اخرین‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫بازگشت به استقالل‬ ‫منصوریان با بازگشت به ایران دوباره پیراهن استقالل‬ ‫را بر تن کرد‪ ،‬ولی در تیم رولندکخ و بعد از قلعه نویی‬ ‫به عنوان بازیکن جانشین استفاده می شد‪ .‬در فصل ‪84‬‬ ‫که با قهرمانی اس��تقالل همراه شد‪ ،‬منصوریان به رغم‬ ‫اینکه گلی به ثمر نرساند ولی نقش مهمی در قهرمانی‬ ‫ابی ها داشت‪ .‬در دوره مربیگری فیروز کریمی بود که‬ ‫به عنوان بازیکن ثابت مورد اس��تفاده قرار می گرفت‪،‬‬ ‫اما با بازگشت قلعه نویی فقط در بازی برگشت فینال‬ ‫جام حذف��ی مقابل پگاه گیالن ب��رای دقایقی به بازی‬ ‫گرفته شد‪.‬‬ ‫منصوریان در مجموع ‪ 221‬بار در مس��ابقات رسمی ‬ ‫ب��رای اس��تقالل به میدان رف��ت و ‪ 24‬گل نیز به ثمر‬ ‫رس��اند‪ .‬در فصل ‪ 74‬بیش��ترین گل را برای استقالل‬ ‫به ثمر رس��اند (‪ 6‬گل در لی��گ و ‪ 2‬گل در حذفی)‪.‬‬ ‫در همان فصل نیز با ‪ 36‬بازی بیشترین بازی را برای‬ ‫اس��تقالل انجام داد‪ .‬وی اولین بار در بازی دوس��تانه‬ ‫مقابل تیم مل��ی عمان در س��ال ‪ 77‬بازوبند کاپیتانی‬ ‫استقالل را بر بازو بست‪.‬‬ ‫علیرض��ا منصوری��ان از جمل��ه بازیکنانی اس��ت که‬ ‫در فوتب��ال س��النی تبحر خاص��ی دارد و در تیم ملی‬ ‫فوتسال نیز س��ابقه بازی دارد‪ .‬در مسابقات مقدماتی‬ ‫جام جهان��ی که فروردین ‪ 75‬در تهران برگزار ش��د‪،‬‬ ‫در چهار بازی ‪ 13‬گل به ثمر رس��اند و بهترین گلزن‬ ‫مسابقات انتخابی لقب گرفت‪.‬‬ ‫البت��ه در جام جهان��ی فوتس��ال نتوانس��ت حاض��ر‬ ‫سرمربیگری در تیم امید‬ ‫منصوری��ان با توجه ب��ه برخی مس��ائل در ادامه راه‬ ‫مربیگری اش در تیم امید ایران نفر اول ش��د؛ انتخابی‬ ‫ک��ه باز هم م��ورد انتقاد ش��دید اهالی فوتب��ال قرار‬ ‫گرف��ت‪ .‬کارشناس��ان و منتقدان به ط��ور مرتب این‬ ‫س��وال را مط��رح می کردند ؛ منصوریان چ��ه کارنامه‬ ‫درخش��انی دارد که می خواهیم هدای��ت تیم امید را‬ ‫به او واگذار کنیم؟ پاس��خ اما روشن بود؛ پاسخی که‬ ‫بیش��تر به توجیه شباهت داشت‪ .‬مسئوالن فدراسیون‬ ‫تاکید می کردند‪« :‬باید در فوتبال ایران شرایطی فراهم‬ ‫ش��ود که به مربیان جوان فرصت خودنمایی بدهیم‪».‬‬ ‫علیرضا منصوری��ان نیز مقابل انتقاده��ا واکنش های‬ ‫منفی و تندی از خود نشان داد‪.‬‬ ‫او ب��رای ف��رار از فش��ار انتق��ادات تنها ی��ک راه را‬ ‫پی��ش روی خود می دی��د؛ غلبه بر ع��راق‪ .‬به همین‬ ‫دلیل تالش کرد با شکس��ت ع��راق فضای تازه ای را‬ ‫ب��رای خود ایجاد کند تا بتواند با خاطری اس��وده به‬ ‫ادامه س��رمربیگری اش در تیم امی��د بپردازد‪ ،‬اما همه‬ ‫نقشه های او به هم ریخت‪.‬‬ ‫امور اداری فدراس��یون فوتبال او و دیگر همکارانش‬ ‫را بابت دو اخطاره بودن کمال کامیابی نیا با خبر نکرد‬ ‫ت��ا این مربی جوان در بازی رفت مقابل عراق از این‬ ‫بازیکن استفاده کند؛ تصمیمی که منجر به حذف تیم‬ ‫ملی امید شد؛ چه حکم استفاده غیر قانونی از بازیکن‬ ‫دو اخطاره نتیجه س��ه بر صفر به سود تیم امید عراق‬ ‫بود‪.‬‬ ‫بازی در دور رفت با نتیجه یک بر صفر به سود ایران‬ ‫خاتمه یافت‪ ،‬اما در ورزش��گاه ازادی ش��اهکار کادر‬ ‫فنی تیم امید سرنوش��ت تلخی را رقم زد‪ .‬این تیم در‬ ‫ورزش��گاه ازادی با نتیجه دو بر صفر شکست خورد‬ ‫ت��ا با توجه به حکم محرومیت��ی که دامن تیم امید را‬ ‫گرفته این بازی با نتیجه پنج بر یک به س��ود حریف‬ ‫خاتمه یابد‪.‬‬ ‫منصوری��ان هم��ه تقصیرها را به گردن فدراس��یون‬ ‫انداخت تا روس��ای فدراسیون هم فراموش کنند که‬ ‫این همان مربی جوانی اس��ت که باید به ان فرصت‬ ‫خودنمایی داد‪ .‬علیرض��ا منصوریان بر خالف دوران‬ ‫بازیگری اش نشان داده که مربی موفقی نیست؛ الاقل‬ ‫تا جایی مربی خوبی نیست که با خودش فکر می کند‬ ‫توانایی نفر اول شدن در هر تیمی را دارد‪g .‬‬ ‫ورزش‬ ‫قهرمان��ی ایران خاتمه یاف��ت‪ ،‬منصوریان راهی لیگ‬ ‫یونان ش��د و پیراهن تیم اشکودا زانتی را برتن کرد‪.‬‬ ‫وی در ‪ 17‬ب��ازی نیم فص��ل دوم برای این تیم بازی‬ ‫ک��رد و در ج��ام حذفی نیز در شکس��ت ‪ 1-3‬مقابل‬ ‫المپیاکوس زننده ت��ک گل تیمش بود‪ .‬در فصل بعد‬ ‫منصوریان مدتی در تیم اشکودا توپ زد و نیم فصل‬ ‫دوم به تیم اپولون پیوس��ت و تنها گل خود در لیگ‬ ‫یونان را برای این تیم به ثمر رس��اند‪ .‬وی در مجموع‬ ‫‪ 31‬بازی در لیگ یون��ان انجام داد و یک گل به ثمر‬ ‫رساند‪.‬‬ ‫منصوریان در ادامه به تیم دسته دومی سن پائولی المان‬ ‫پیوس��ت و با این تیم مقام سوم بوندس لیگای دو را‬ ‫کسب کرد و به بوندس لیگا امد‪ .‬وی با سن پائولی در‬ ‫بوندس لیگا فصل بسیار ناموفقی را پشت سر گذاشت‬ ‫و فق��ط در ‪ 4‬بازی برای این تیم به میدان رفت و در‬ ‫نهایت با س��قوط س��ن پائولی‪ ،‬منصوریان نیز پس از‬ ‫دو فصل ناموفق از این تیم جدا شد‪.‬‬ ‫ش��ود‪ ،‬چ��را ک��ه در اردوی تی��م مل��ی فوتب��ال‬ ‫جام ملت های اس��یا بود‪ .‬منصوریان در جام رمضان‬ ‫س��ال ‪ 74‬نیز به عنوان بهتری��ن بازیکن جام انتخاب‬ ‫شد و یک موتور گازی جایزه گرفت!‬ ‫پنجمی��ن قهرمان��ی اس��تقالل در ج��ام حذف��ی با‬ ‫خداحافظ��ی یکی از باس��ابقه ترین بازیکنان تاریخ‬ ‫این باش��گاه همراه بود و علیرض��ا منصوریان پس‬ ‫از حدود ‪ 15‬س��ال ک��ه برای اولین ب��ار با پیراهن‬ ‫اس��تقالل به میدان امد‪ ،‬در بازی مقابل پگاه گیالن‬ ‫ب��رای اخرین بار پیراهن ش��ماره ‪ 10‬ابی را بر تن‬ ‫ک��رد و به دو دهه فعالی��ت حرفه ای خود پایان داد‪.‬‬ ‫منصوری��ان پس از اویختن کفش هایش مدتی مدیر‬ ‫اکادمی فوتبال اس��تقالل ش��د‪ ،‬اما ب��ه دلیل برخی‬ ‫مش��کالت و حاشیه ها از این س��مت کنار گذاشته‬ ‫شد‪ ،‬س��پس برای نخس��تین بار در لیگ برتر روی‬ ‫نیمکت سرمربیگری نشست‪.‬‬ ‫او این ب��ار قصد داش��ت با پاس هم��دان وارد دنیای‬ ‫مربیگری ش��ود بنابراین هدایت تیم پاس همدان را‬ ‫ب��ر عهده گرفت‪ ،‬اما خیلی زود و در همان هفته های‬ ‫ابتدای��ی فصل ب��ه دلیل عملکرد ضعی��ف از این تیم‬ ‫برکنار ش��د‪ ،‬اما این پای��ان دوره مربیگری منصوریان‬ ‫نبود‪.‬‬ ‫حضور او به عنوان س��رمربی تیم ملی بزرگس��االن‬ ‫بود؛ چه با امدن کارل��وس کرش پرتغالی او دیگر‬ ‫جایی روی نیمکت فنی بزرگس��االن نداش��ت‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫نشست بررسی علل حذف تیم فوتبال امید در مجلس‬ ‫‪4‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫‪56‬‬ ‫تناقض گویی فدراسیون نشین ها در خانه ملت‬ ‫جلس��ه کمیته تربیت بدن��ی و جوانان مجلس به‬ ‫منظور بررس��ی علل حذف تیم ملی فوتب��ال امید از‬ ‫المپیک ‪ 2012‬لندن با حضور رئیس فدراسیون فوتبال‪،‬‬ ‫دبی��رکل کمیته مل��ی المپیک و جمعی از مس��ئوالن‬ ‫فدراس��یون فوتب��ال در کمیس��یون فرهنگی مجلس‬ ‫تشکیل شد‪.‬‬ ‫در ابتدای این جلس��ه علیرض��ا دهقان‪ ،‬رئیس کمیته‬ ‫ تربی��ت بدنی مجلس علت تش��کیل این جلس��ه را‬ ‫بررسی ناکامی تیم فوتبال امید و از دست دادن سهمیه‬ ‫المپیک اعالم کرد و گفت‪« :‬با توجه به رسالت مجلس‬ ‫و پیگیری س��فت و س��خت مردم در ای��ن رابطه از‬ ‫نمایندگان خود‪ ،‬مسئوالن امر دعوت شده اند تا در این‬ ‫زمینه توضیحاتی ارائه دهند‪».‬‬ ‫در ادامه بهرام افش��ارزاده‪ ،‬دبیر کل کمیته ملی المپیک‬ ‫حذف تیم ملی فوتبال امید را غیرقابل تصور دانست و‬ ‫گفت‪« :‬هماهنگی های الزم برای به نتیجه رسیدن تیم‬ ‫انجام شده بود حتی در این زمینه هواپیمای اختصاصی‬ ‫نیز در نظر گرفته شد تا در عراق بماند و کار برگشت‬ ‫اعضای تیم را انجام دهد‪ .‬همچنین بازدید از تمرین های‬ ‫تیم و برگزاری جلسات مشترک با سرپرست و مربیان‬ ‫تی��م و عقد قرارداد مالی با کادر فن��ی از مواردی بود‬ ‫که انجام شد و حتی هماهنگی های الزم برای اسکان‬ ‫بازیکنان در اربیل صورت گرفته بود‪».‬‬ ‫وی ب��ا ناگ��وار دانس��تن اتفاقی ک��ه رخ داده‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«متاس��فانه از سوی فیفا نامه ای دریافت شد که در ان‬ ‫عنوان ش��ده بود تیم ای��ران از یک بازیکن دواخطاره‬ ‫در بازی اس��تفاده کرده اس��ت‪ ،‬ولی در این نامه هیچ‬ ‫صحبتی راجع به بازنده بودن تیم یا نتیجه سه بر صفر‬ ‫صورت نگرفته و تلویحا مفاد این نامه به سرپرس��ت‬ ‫تیم انتقال داده ش��ده ب��ود‪ .‬در حالی که نباید این کار‬ ‫صورت می گرفت‪».‬‬ ‫دبیرکلکمیتهملیالمپیکافزود‪«:‬همچنینمنصوریانو‬ ‫حاجیلو نباید این مساله را به بازیکنان انتقال می دادند و‬ ‫نباید موجبات تشویش خاطر انها را فراهم می کردند‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬جلسه ای در فدراسیون فوتبال برگزار شد‬ ‫و سه نفر از کسانی که انتظار می رفت با انها برخورد‬ ‫شود تنبیه شدند و الزم است افراد اثرگذار دیگر نیز در‬ ‫این راستا مورد مواخذه قرار گیرند‪».‬‬ ‫ی تیم امی��د در مجلس‬ ‫در ادامه جلس��ه بررس��ی ناکام ‬ ‫شورای اسالمی علی کفاشیان‪ ،‬رئیس فدراسیون فوتبال‬ ‫نی��ز گفت‪« :‬مس��اله ای که پیش امده ب��رای همه جامعه‬ ‫این س��وال را ایجاد کرده که چه اتفاقاتی رخ داده است‪.‬‬ ‫از دو س��ال پیش با مربیان مختل��ف برای نتیجه گرفتن‬ ‫تیم ملی امید کارهای مختلفی صورت گرفته بود و کارها‬ ‫نیز خوب پیش می رفت و حتی اختالفاتی که بین کادر‬ ‫فنی با کمیته ملی المپیک وجود داشت نیز رفع شد‪ .‬سعی‬ ‫ما این بود که همه زمینه ها را فراهم کنیم تا تیم بتواند به‬ ‫نتایج خوبی دست پیدا کند‪ ».‬اما در ادامه این نشست مهدی‬ ‫نبی‪ ،‬دبیر کل فدراسیون فوتبال با اشاره به هماهنگی خوب‬ ‫بین فدراسیون فوتبال و کمیته ملی المپیک گفت‪« :‬مسائل‬ ‫خ��وب پیش می رفت‪ ،‬اما ظاه��را در دیدار رفت ایران و‬ ‫قرقیزستان‪ ،‬کامیابی نیا اخطاری می گیرد که در تاریخ ‪14‬‬ ‫اسفند ‪ 89‬کمیته انضباطی فیفا به فدراسیون ابالغ می کند‬ ‫که این بازیکن اخطار گرفته است‪ ».‬وی افزود‪« :‬در بازی‬ ‫دوم برگشت این دو تیم نیز این بازیکن اخطار می گیرد که‬ ‫در ‪ 28‬اسفند ‪ 89‬از سوی فیفا نامه ای به فدراسیون ارسال‬ ‫می شود و این مساله اطالع داده می شود‪».‬‬ ‫نب��ی اف��زود‪« :‬در ‪ 28‬اردیبهش��ت امس��ال قرار ش��د‬ ‫در فدراس��یون جلس��ه ای ب��ا توج��ه ب��ه توصیه های‬ ‫اقای کفاش��یان برگزار شود که موضوعات مربوط به‬ ‫کادر فنی‪ ،‬سرپرست و سرمربی جدید مشخص شود‪.‬‬ ‫در این جلسه زمان شروع کار تیم و زمان تمرینات تیم‬ ‫و زم��ان برگزاری اردوها و همچنین تغییر و تحوالت‬ ‫انجام شده و انتقال مدارک از سرپرست قدیم به جدید‬ ‫بحث شد‪ .‬بعد از ان جلسه ظاهرا بخشی از مدارک به‬ ‫حاجیلو ارائه شد و بخشی دیگر ارائه نشد و در نهایت‬ ‫تیم به اربیل رفت و بازی انجام شد‪».‬‬ ‫دبیرکل فدراس��یون فوتبال گفت‪ « :‬دوم تیرماه و در روز‬ ‫مسابقه نامه ای به فدراسیون رسید که کامیا بی نیا به صورت‬ ‫غیرمجاز در بازی مورد استفاده قرار گرفته است‪ ،‬بنابراین‬ ‫از ما خواسته شد علت این کار را به فیفا اعالم کنیم و به‬ ‫ما در این زمینه تا اول جوالی فرصت داده شد‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬عالوه بر اینکه باید فدراس��یون ادله خود را‬ ‫ارائه می داد مضافا در این نامه اش��اره شده بود که مطابق‬ ‫ارتیکل ‪ 55‬و ‪ 110‬فیفا‪ ،‬عالوه بر اینکه بازی سه بر صفر‬ ‫می شود ما باید ‪ 6‬هزار فرانک سوئیس جریمه بدهیم‪.‬‬ ‫وی با اشاره به بحث هایی در مورد انتقال این اطالعات‬ ‫به سرپرس��ت و کادر فنی تیم ملی امید گفت‪« :‬اگر ما‬ ‫این مسائل را انتقال نمی دادیم می گفتند که چرا این کار‬ ‫صورت نگرفته است؟ حتی در این زمینه از حاجیلو‬ ‫خواستیم که از خود بازیکن سوال کند که ایا دواخطاره‬ ‫بوده یا نه یا اش��تباهی در این زمینه صورت گرفته که‬ ‫بازیکن دواخطاره بودنش را تایید کرده است‪».‬‬ ‫نبی ادامه داد‪« :‬کامیابی نیا عنوان کرده در بازی برگشت‬ ‫که به اتمام رسید به مسئوالن قبلی تیم بحث دو اخطاره‬ ‫بودن خود را اع�لام کرده تا ببیند وضعیتش چگونه‬ ‫اس��ت که انها گفتند چون در مرحل��ه ‪ play off‬قرار‬ ‫داریم احتماال اخطارها به صورت تعلیق است بنابراین‬ ‫دیگر بحث دواخطاره بودن خود را به مسئوالن جدید‬ ‫اطالع نداده است‪».‬‬ ‫دبیر کل فدراس��یون فوتب��ال ادام��ه داد‪« :‬در مجموع‬ ‫فدراس��یون فوتبال در بخش تغییر و تحویل مدارک‪،‬‬ ‫نارس��ایی هایی داشته و این نقل و انتقال به طور کامل‬ ‫انجام نش��ده و در بخش بعدی نیز فدراسیون موظف‬ ‫بوده موضوع نامه را به اطالع سرپرست و سرمربی تیم‬ ‫برساند تا از این بازیکن استفاده نشود‪».‬‬ ‫در ادامه این جلس��ه ج��واد ارین منش‪ ،‬عضو کمیته ‬ ‫تربیت بدنی مجلس در س��خنانی ب��ا بیان اینکه همه‬ ‫اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس از این مساله متاثر‬ ‫هس��تند‪ ،‬گف��ت‪« :‬در این اتفاقی ک��ه رخ داده افراد و‬ ‫مسئوالنی مقصر هستند‪ ،‬بنابراین درخواست می شود‬ ‫برای یک بار هم که شده در تاریخ ورزش کشور هر‬ ‫مسئولی که در این زمینه مقصر است از پیشگاه مردم‬ ‫عذرخواهی کند‪».‬وی افزود‪« :‬در این س��ال های اخیر‬ ‫کارنامه فوتبال ما کارنامه ای است که مردم از ان راضی‬ ‫نیستند و بعضا حوادث پشت سر هم رخ می دهد که‬ ‫به این نارضایتی بیشتر می انجامد‪».‬‬ ‫نماینده مردم مش��هد به توجه بیش از حد رسانه ها به‬ ‫بحث فوتبال اشاره کرد و گفت‪« :‬اینکه عنوان شد باید‬ ‫بازیکن‪ ،‬خود در مورد دو اخطاره بودنش تذکر می داد‬ ‫را قبول ندارم‪ .‬در این زمینه مس��ئوالن امر‪ ،‬سرمربی‪،‬‬ ‫سرپرس��ت و رئیس فدراس��یون بیش��تر از اینها باید‬ ‫مراقب��ت می کردند ولی با یک عذرخواهی نیز باید از‬ ‫االم مردم کاسته شود‪g ».‬‬ ‫سرپرست پرحاشیه تیم امید در گفت وگو با مثلث‪:‬‬ ‫من متهم‬ ‫ردیف سوم هستم‬ ‫ورزش‬ ‫‪ 5‬علت اصلی برکناری اصغر حاجیلو و مقصر شناخته شدن او در حذف تیم ملی‬ ‫امید باالخره فاش شد؛ بلد نبودن زبان انگلیسی علت اصلی اتخاذ این تصمیم از سوی‬ ‫فدراسیون فوتبال بوده است‪ .‬از وقتی که این پیشکسوت فوتبالی به عنوان سرپرست‬ ‫تیم ملی فوتبال معرفی شد و شروع به کار کرد‪ ،‬خیلی ها ضعف حاجیلو در تسلط به‬ ‫زبان انگلیسی را دلیلی برای انتقاد از او قرار دادند؛ اتفاقی که واکنش وی را به دنبال‬ ‫داشت‪ .‬اما هر چه بود با صالحدید قطبی‪ ،‬حاجیلو در سمت خود باقی ماند تا اینکه پس‬ ‫از ناکامی در جام ملت های اسیا قطبی برای همیشه از ایران رفت و با امدن کی روش‪،‬‬ ‫عباس ترابیان سرپرستی تیم ملی امید را برعهده گرفت‪ .‬به دنبال این اتفاق منصوریان‬ ‫سرمربی تیم امید شد و اصغر حاجیلو را برای سرپرستی این تیم انتخاب کرد‪ ،‬اما حضور‬ ‫حاجیلو در تیم امید با حاشیه های زیادی همراه شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪83‬‬ ‫نیلوفر واشقانی‬ ‫اقای حاجیلو! شما با تصمیم فدراسیون‬ ‫فوتبال اخراج شدید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬من به عنوان متهم ردیف س��وم معرفی‬ ‫شده ام‪ .‬من اخراجی و متهم ردیف سوم هستم و‬ ‫می خواهم بروم در فیلم اخراجی های سه مسعود‬ ‫ده نمکی بازی کنم‪ .‬از بیکاری که بهتر است‪ .‬وقتی‬ ‫با ما اینطور برخورد می کنند چاره دیگری ندارم‪.‬‬ ‫اخراج حق شما بود؟‬ ‫‪ l‬اقایان یادش��ان رفته اس��ت که من استعفا دادم‪.‬‬ ‫کارهایی می کنند که خنده دار اس��ت‪ .‬واقعا برایشان‬ ‫متاس��فم‪ .‬همین ها بعد از استعفا بارها با من تماس‬ ‫گرفتند و گفتند برگرد‪ .‬علی تنهاس��ت و باید به او‬ ‫کمک کنی‪ .‬من هم قبول کردم‪ .‬پشیمان هم نیستم‪.‬‬ ‫به خاطر علی و تیم ملی کشورم برگشتم‪ .‬اما اقایان‬ ‫می دانند ک��ه من با فت��ح اهلل زاده برای سرپرس��تی‬ ‫استقالل توافق کرده بودم‪ .‬باشگاه پول خوبی هم به‬ ‫من می داد‪ .‬اما برگشتم و حاال این طوری جوابم را‬ ‫می دهند‪ .‬جای خجالت دارد‪.‬‬ ‫خودت��ان فکر می کردید از س��مت تان‬ ‫برکنار شوید؟‬ ‫‪ l‬مدیران فدراسیون فوتبال درباره مردم چه فکر‬ ‫کرده اند که اینطور حرف می زنند‪ .‬چه طور کسی‬ ‫را که خودشان با تماس های مختلف برگرداندند‬ ‫حاال به فاصله کمت��ر از ‪ 10‬روز برکنار می کنند؟‬ ‫واقعا خنده دار است‪.‬‬ ‫فک��ر می کن��م فراموش��کار هم ش��ده اند‪ .‬اقای‬ ‫کفاش��یان! اصغ��ر حاجیل��و که اصال ق��راردادی‬ ‫نداش��ت که ح��اال امده اید اخراج��ش کرده اید‪.‬‬ ‫کج��ای دنیا یک مدی��ر کارمن��د و نیرویی را که‬ ‫قرارداد ندارد اخراج می کنند‪ .‬مردم خودشان همه‬ ‫چیز را می دانند‪ .‬نیازی نیس��ت من چیزی بگویم‪.‬‬ ‫انهایی که می ترس��یدند صندلی ه��ای خود را از‬ ‫دست بدهند‪ ،‬حاال خیالشان راحت است که سه‬ ‫مقصر دیگر پیدا شده است‪.‬‬ ‫به نظر شما مقصر اصلی چه کسی است؟‬ ‫‪ l‬فریدون معینی‪ .‬اقای معینی! رش��ادت داش��ته‬ ‫باش و اش��تباهت را بگ��و‪ .‬اصال همه چیز گردن‬ ‫من‪ ،‬پیش وجدان خود چه می گویی؟ فدراسیون‬ ‫ابتدا معینی و سپس پرهیزگار را مقصر اعالم کرد‬ ‫و این وسط گفتند اسم حاجیلو را هم بیاوریم تا‬ ‫تصمیمی گرفته باشند‪ .‬نمی دانم چرا فدراسیون با‬ ‫این عظمت کاری به کا ر ترابیان ندارد‪.‬‬ ‫چرا ترابیان؟‬ ‫‪ l‬این اقا همان کس��ی است که ماجرای لیست‬ ‫اس��تقالل و حذف از لیگ قهرمانان بادس��ته گل‬ ‫او رخ داد‪ .‬ایش��ان چن��د ش��غل دارد و به کارها‬ ‫رس��یدگی نمی کند‪ .‬اقای کفاش��یان! من شاید در‬ ‫فدراسیون فوتبال «بی کس» باشم‪ ،‬اما محتاج کسی‬ ‫نیستم‪ .‬من از شما س��وال می کنم؛ اگر من مقصر‬ ‫بودم چرا اقایان ان دو نفر را بدبخت کردند‪ .‬اما‬ ‫اگر انها مقصر بودند که با هم برکنار ش��دند پس‬ ‫چرا من را با اتش انها سوزاندند؟‬ ‫به هر حال یا ما اشتباه کرده بودیم یا انها‪.‬‬ ‫این کارهایی که کرده اند خنده دار نیست؟ من بلد‬ ‫نیستم اخرتم را به این دنیا بفروشم‪ .‬شما عملکرد‬ ‫فوتبالمان را نگاه کنید‪ ،‬متوجه می شوید عامل این‬ ‫بد بختی ها کیست!‬ ‫در پایان حرف خاصی ندارید؟‬ ‫‪ l‬چرا‪ .‬اقای کفاش��یان! یک لحظ��ه به خودتان‬ ‫بیایید‪ ،‬صندلیتان سر جایش هست؟ وجدان شما‬ ‫کجاس��ت؟ ما که کاره ای نیستیم‪ .‬یک روزی باید‬ ‫ج��واب بدهی‪ .‬ان روز خیلی زود می رس��د‪ .‬من‬ ‫پیش خدا روسفیدم و عذاب وجدان ندارم‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ 22038551 ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫مستندهای مایکل مور‬ ‫ضد سلطه نیست‬ ‫تحلیل اکبر نبوی از‬ ‫سینمای مستند ضد غرب‬ ‫مستندنگاری ضد غرب‬ ‫تیتر یک‬ ‫بررسی سینمای مستند غرب‬ ‫سید فرید موسوی‬ ‫‪1‬‬ ‫سرمایه داری علیه سرمایه داری‬ ‫اگر چ��ه س��ینما در س��ال های پس از ‪ 100‬س��الگی‬ ‫به س��ر می برد‪ ،‬در این صدوچند سال فراز و نشیب های‬ ‫فراوان��ی را پشت سرگذاش��ته اس��ت اما در تم��ام این‬ ‫یک قرن تقسیم بندی های س��اختاری شکل گرفت که‬ ‫تاکنون هم تغییری نکرده و همه به ان پای بند هس��تند‪.‬‬ ‫مهمترین و اولین تقسیم سینما و فیلم های ان تقسیم به‬ ‫فیلم ها و سینمای مستند و داستانی است‪ .‬اگر چه فیلم های‬ ‫مستند هم از داستان و روایت خالی نیستند اما انچه وجه‬ ‫تمایز این دو قرار می گیرد داس��تانی است که دست مایه‬ ‫س��اخت یک فیلم داستانی اس��ت یا موضوعی که وجه‬ ‫داستانی یک فیلم است‪.‬‬ ‫ب��ا این حال این تعریف و تقس��یم بندی س��ال ها بعد از‬ ‫ایجاد و ابداع س��ینما نهاده ش ‏د یعنی سال ها فیلمسازان‬ ‫‪60‬‬ ‫فیلم هایی را می س��اختند بدون اینکه مشخص کنند در‬ ‫قالب و ژانر داس��تانی فعالیت می کنند یا مستن ‪‎‬د همچنان‬ ‫که اکنون اولین فیلم های ضبط شده روی نگاتیوها را هم‬ ‫از روی موضوعاتی که تصویر برداری شده است در قالب‬ ‫مستند جای می دهند‪ .‬از این رو اولین «تصاویر متحرک»‬ ‫را مستند نامیده اند‪ .‬در اینگونه فیلم ها یک منظره خاص‬ ‫مانند ورود قطار به ایستگاه‪ ،‬یک کشتی در حال حرکت‬ ‫یا گروهی از مردم که از کار باز می گش��تند نمایش داده‬ ‫می شد‪ .‬فیلم های اولیه (پیش از ‪ )۱۹۰۰‬تحت تاثیر تازگی‬ ‫و جذابیت به تصویر کش��یدن حوادث بودند‪ .‬فیلم های‬ ‫کوتاه را فیلم ه��ای «واقعی» می نامیدند‪ .‬قبل از اغاز قرن‬ ‫بیس��تم‪ ،‬در فیلم ها از داس��تان خبری نبود و دلیل اصلی‬ ‫ان مش��کالت فنی بود‪ :‬دوربین ها تنها زمان اندکی را به‬ ‫تصویر می کشیدند و مدت زمان بسیاری از فیلم های اولیه‬ ‫در حدود یک دقیقه بود‪.‬در تعریفی کلی فیلم مس��تند را‬ ‫به عنوان «یک تکنیک فیلمس��ازی‪ ،‬یک سنت سینمایی‬ ‫و ش��یوه ای از تقابل با مخاطب» که دائما در حال تحول‬ ‫اس��ت و هیچ مرزی نمی شناسد تعریف کرده اند اما واژه‬ ‫انگلیس��ی «داکیومنتری» به معنی «مس��تند» اولین بار در‬ ‫نقدی که توسط جان گری یرسون‪ ،‬مستندساز اسکاتلندی‬ ‫بر فیلم رابرت فالهرتی به اس��م موانا (‪ )۱۹۲۶‬در تاریخ‬ ‫‪ ۸‬فوری��ه ‪ ۱۹( ۱۹۲۶‬بهمن ‪ )۱۳۰۴‬در روزنامه نیویورک‬ ‫سان نوشت به کار رفت‪.‬‬ ‫او در ای��ن نقد‪ ،‬س��اختاری به نام مس��تند را ایجاد کرد‪.‬‬ ‫طبق این قاعد ه کلی گری یرسون فیلمی مستند بود که از‬ ‫پتانسیل نمایش زندگی در سینما در قالب یک هنر جدید‬ ‫بهره برداری کرد‪ .‬هنری که در ان بازیگر «اصلی» و صحنه‬ ‫«اصلی» نس��بت به برابرهای خیالی شان‪ ،‬در شرح دنیای‬ ‫جدید راهنماهای بهتری محس��وب می شوند و موادی‬ ‫که «این چنین در حالت خام گرفته ش��وند» واقعی تر از‬ ‫موادی خواهند بود که با بازی ساخته می شوند‪ .‬تعریف‬ ‫گری یرسون از فیلم مستند «مواجه ه خالقانه با مس َلمات»‬ ‫است که طرفدارانی هم دارد‪ .‬این تعریف پرسش هایی در‬ ‫مورد مستندهایی که حاوی بازافرینی و نمایش هستند‬ ‫را بر می انگیزد‪ .‬پار لورنتز فیلم مستند را «فیلمی واقعی با‬ ‫خصوصیات نمایشی» تعریف کرده است‪ .‬دیگران بر این‬ ‫باورند که داشتن نظریه و یک پیام خاص در کنار واقعیاتی‬ ‫که فیلم مستند به نمایش می گذارد ان را از سایر گونه های‬ ‫فیلم های غیرداستانی متمایز می سازد‪.‬‬ ‫ب��ا ای��ن ح��ال همچن��ان ک��ه در دوران جنگ س��رد‪،‬‬ ‫دسته بندی های دو قطب امریکا و شوروی بر محصوالت‬ ‫فرهنگی انها هم تاثیر گذاش��ته بود‪ ،‬تعاریف سینمایی و‬ ‫س��اخت فیلم های سینمایی هم این تقسیم بندی ها را در‬ ‫خ��ود ایجاد کرد تا جایی که ژیگا ورتوف داس��تان های‬ ‫نمایشی را با اطالق لقب «زواید بورژوایی» تحقیر می کرد‪.‬‬ ‫وی در مق��االت خود از نمای��ش «زندگی همان طور که‬ ‫هست» (تصویربردای پنهانی از زندگی) و «گرفتن زندگی‬ ‫در حال��ت ناگهانی» (تحریک یا غافلگیر کردن توس��ط‬ ‫دوربین) بحث می کرد‪ .‬این تاثیرات باعث شد تا سینمای‬ ‫ش��وروی ان س��ال ها بیش��تر از انکه به سمت سینمای‬ ‫داستانی برود به سمت سینمای مستند میل پیدا کرد‪.‬‬ ‫با این حال در سیر تاریخچه سینمای مستند به دهه دوم‬ ‫قرن بیستم که می رسیم‪ ،‬در این دوره فیلم های سفرنامه ای‬ ‫بسیار رایج بودند که به فیلم های صحنه ای مشهور بودند‪.‬‬ ‫یکی از اولین فیلم هایی که از مفهوم صحنه ای بودن خارج‬ ‫شد «در سرزمین شکارچیان سر» نام داشت که محصول‬ ‫س��ال ‪ ۱۹۱۴‬و در ان بدویت و بیگانه پردازی در زندگی‬ ‫بومیان امریکا به تصویر کشیده شده بود‪ .‬در همین دوره‪،‬‬ ‫فیلم های مس��تند فرانک هارلی درباره سفر وی به قطب‬ ‫جنوب در س��ال ‪ ۱۹۱۹‬تولید ش��د‪ .‬در این فیلم داستان‬ ‫سفر ناموفق به قطب جنوب توسط ارنست شالکتون (در‬ ‫سال های ‪ ۱۹۱۴‬تا ‪ )۱۹۱۶‬به تصویر کشیده شده بود‪.‬‬ ‫در ای��ن می��ان دهه ه��ای ‪ ۱۹۶۰‬و ‪ ۱۹۷۰‬را می توان اوج‬ ‫قدرت س��ینمای مستند ش��وروی دانس��ت که از ان به‬ ‫عنوان سالحی علیه نواستعمارگری و نظام سرمایه داری‬ ‫اس��تفاده می کرد‪ .‬این امر به خصوص در مورد امریکای‬ ‫التی��ن صادق ب��ود‪ ،‬اما جامعه در ح��ال دگرگونی نقاط‬ ‫دیگر دنیا را نیز در بر می گرفت‪ .‬در این دوره در سینمای‬ ‫مس��تند س��ایر نقاط جهان نیز فیلم های مس��تندی مثل‬ ‫‪( La Hora de los hornos‬ساعت تنورها‪ ،‬محصول ‪)۱۹۶۸‬‬ ‫به کارگردانی اوکاتویو گتینو و فرناندو ای سوالناس تولید‬ ‫ش��د که از جمله فیلم های بود که نسلی از فیلمسازان را‬ ‫تحت تاثیر خود قرار داد‪.‬‬ ‫در این سال ها سینمای مستند جهان سبک های مختلفی‬ ‫را به خود دیده اس��ت که در انته��ا اثار مختلف و قابل‬ ‫قبولی تولید شده است‪ .‬از این میان می توان به موارد ذیل‬ ‫اشاره کرد‪:‬‬ ‫س��بک رمانتیک‪ :‬با معرفی فیلم «نانوک شمالی» ساخته‬ ‫رابرت فالهرتی در سال ‪ ،۱۹۲۲‬فیلم مستند سبک هنری‬ ‫رمانتیک را تجربه کرد‪ .‬فالهرتی تعدادی فیلم عاشقانه تهیه‬ ‫کرد که در اغلب انها زندگی افراد در صد س��ال قبل را‬ ‫نشان می داد‪ .‬البته این دکوپاژها از صد سال قبل خالی از‬ ‫خطر هم نبود تا جایی که برای مثال در «نانوک شمالی»‬ ‫افراد برای تیراندازی به یک ش��یرماهی از فاصله نزدیک‬ ‫مجبور بودند از نیزه استفاده کنند که بسیار خطرناک بود‪.‬‬ ‫فالهرتی در صحنه سازی خود از فناوری ان زمان استفاده‬ ‫می کرد و برای مثال یک کلبه اس��کیمویی بدون سقف‬ ‫ساخت‪ .‬دومین فیلم مستند فالهرتی« ماونا» نام داشت که‬ ‫در سال ‪ ۱۹۲۶‬ساخته شد‪ .‬اولین بار اصطالح «مستند» در‬ ‫مورد چنین فیلم هایی در مراحل بررسی فیلمنامه های این‬ ‫فیلم استفاده شد که فیلمنامه نویس ان جان گریسون بود‪.‬‬ ‫س��بک نیوزریل‪ :‬نیوزری��ل یا اخبار ج��اری روز یکی‬ ‫از روش های فیلمنامه نویس��ی مس��تند است که معموال‬ ‫بازخوانی وقایعی اس��ت که قبال اتفاق افتاده اس��ت و در‬ ‫ان تالشی برای بررسی موضوع طی فرایند وجود ندارد‪.‬‬ ‫ب��رای مثال در اغلب صحنه های جن��گ مربوط به قرن‬ ‫بیستم فیلمبردار پس از وقوع حادثه به صحنه می رسید و‬ ‫صحنه ها را بازسازی کرده و فیلمبرداری می نمود‪ .‬سریال‬ ‫«چرا می جنگیم؟» ساخته فرانک کاپرا یک سریال نیوزریل‬ ‫بود که در ایاالت متحده تهیه شد و هدف از ساخت ان‬ ‫متقاعد کردن افکارعمومی امریکا برای پذیرش عواقب‬ ‫جنگ احتمالی بود‪.‬‬ ‫سبک رئالیسم‪ :‬سبک رئالیستی سینمای مستند بر انسان‬ ‫در محیط ساخته ش��ده خود وی تاکید دارد و فیلم های‬ ‫مش��هوری مانند «برلین‪ ،‬سمفونی یک شهر» و «مردی با‬ ‫دوربین فیلمبرداری» در این سبک قرار می گیرند‪ .‬در این‬ ‫فیلم ها انس��ا ن به عنوان محصول محیط اطراف خودش‬ ‫ایفای نقش می کند و فیلم کامال غیرمشخص و عام است‪.‬‬ ‫س��بک تبلیغ گرایی‪ :‬س��بک تبلیغ گرای��ی فیلم هایی را‬ ‫در بر می گیرد که با هدف تاثیرگذاری بر مخاطب ساخته‬ ‫می شوند‪ .‬یکی از فیلم های تبلیغی مشهور فیلم «پیروزی‬ ‫اراده» ساخته لنی رفینستال است‪ .‬فیلم «چرا می جنگیم؟»‬ ‫اگرچه یک سریال نیوزریل بود اما به طور تبلیغی و به طور‬ ‫اشکارا در پاسخ به فیلم پیروزی اراده ساخته شده است و‬ ‫جنبه های مختلف جنگ جهانی دوم را به تصویر می کشد‬ ‫و ه��دف ان ترغیب مخاطبان امریکای��ی به حضور در‬ ‫جنگ است‪ .‬این سریال به عنوان یکی از فیلم های مطرح‪،‬‬ ‫در موزه ملی فیلم ایاالت متحده نگهداری می شود‪.‬‬ ‫فیلم های تلفیقی‪ :‬پیدایش فیلم های تلفیقی پدیده تازه ای‬ ‫در صنعت فیلم مس��تند نبود و اولین بار در سال ‪۱۹۷۲‬‬ ‫این نوع از فیلم در فیلم «س��قوط سلس��له رومانوف» به‬ ‫کارگردانی اسفیرش��اب به دنیای س��ینما عرضه ش��د‪.‬‬ ‫از نمونه ه��ای جدیدت��ر می توان به فیل��م «نقطه منظم»‬ ‫(محصول ‪ )۱۹۶۴‬به کارگردانی امیل انتونیو اش��اره کرد‬ ‫که درباره شنیده های مک کارتی و «کافه اتمی» که خارج‬ ‫از قالب سینمایی به کار رفته در بقیه فیلم های امریکایی‬ ‫که با تشعشعات هسته ای سروکار دارند ساخته شده است‪.‬‬ ‫در همین حین فیلم «اخرین س��یگار» ش��هادت مدیران‬ ‫شرکت های تنباکو در کنگره امریکا و تبلیغات مربوط به‬ ‫مزیت های استفاده از سیگار که در ارشیوها قرار دارد را‬ ‫در کنار یکدیگر قرار می دهد‪.‬‬ ‫فیلم های مستند مدرن‪ :‬در چند دهه اخیر روند سینمای‬ ‫مستند به سمتی رفته است که متفاوت از سبک های قبلی‬ ‫بوده است‪ .‬این فیلم ها به جای انکه برای روشنفکران و‬ ‫قشر خواص پخش شود در سینماها نمایش داده می شد‬ ‫و تحلیلگ��ران بر ای��ن باورند که این ن��وع از فیلم ها با‬ ‫اس��تقبال زیادی هم روبه رو شده است‪ .‬از میان فیلم های‬ ‫مطرح مستند مدرن می توان به «فارنهایت ‪ »9/11‬و «رژه‬ ‫پنگوئن ها» اش��اره ک��رد‪ .‬این نوع از فیلم در مقایس��ه با‬ ‫فیلم های دراماتیک به بودجه بسیار کمتری نیاز دارد و به‬ ‫همین علت است که شرکت های فیلمسازی به این نوع از‬ ‫فیلم توجه زیادی دارند و از ان سود سرشاری را نصیب‬ ‫در چند دهه اخیر روند‬ ‫سینمای مستند به سمتی‬ ‫رفته است که متفاوت از‬ ‫سبک های قبلی بوده است‬ ‫این فیلم ها به جای انکه‬ ‫برای روشنفکران و قشر‬ ‫خواص پخش شود در‬ ‫سینماها نمایش داده می شد‬ ‫و تحلیلگران بر این باورند‬ ‫که این نوع از فیلم ها با‬ ‫استقبال زیادی هم روبه رو‬ ‫شده است‬ ‫خود می کنند‪ .‬به عنوان مثال «فارنهایت ‪ »9/11‬با فروش‬ ‫سینمایی معادل بیش از ‪ ۲۲۸‬میلیون دالر و فروش بیش‬ ‫از ‪ ۳‬میلیون ‪ DVD‬رکورد جدیدی را در سینمای مستند‬ ‫بر جای گذاشت‪.‬‬ ‫اما انچه در همین س��ه دهه اوج گرفته و جایگاهی موثر‬ ‫را در میان س��ینمای مستند به خود اختصاص داده است‬ ‫فیلم های مستند ضد غربی و ضدحاکمیت امریکاست‪.‬‬ ‫اگرچه این نوع فیلم ها در دوران تقابل دو قطبی ش��رق‬ ‫و غرب نیز تولید شده یا بعد از ان هم جسته و گریخته‬ ‫تولید می ش��د‪ ،‬اما وجه تمایز مهمی با این دوره داشته و‬ ‫دارد و ان این اس��ت که این فیلم ها اکثرا از درون تمدن‬ ‫غرب و توس��ط کسانی تولید می شود که تربیت شده و‬ ‫دست پرورده همین تمدن هستند‪ .‬این تفاوت مهم باعث‬ ‫ش��ده اس��ت تا این اتفاق با مختصات جدیدی در میان‬ ‫سینماگران مستند ساز غربی شکل گرفته و کم کم جای‬ ‫خود را در میان سینمای مستند سایر نقاط جهان نیز باز‬ ‫کند‪ .‬در یک تقسیم بندی کلی فیلم های مستند ضد غربی‬ ‫به چند دسته مهم تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫مستند های تاریخی‪ :‬این فیلم ها به موضوعاتی می پردازند‬ ‫که نزدیک به سه قرن حاکمیت غرب و تفکر لیبرالیستی‬ ‫در غرب رخ داده و پایه های این تمدن را تحکیم بخشیده‬ ‫است‪ .‬برای مثال فیلم هایی در مورد نسل کشی سرخپوستان‬ ‫امری��کا یا قبائل بومی امریکای مرکزی و جنوبی از یک‬ ‫سو و فیلم های بیشماری که در مورد هولوکاست ساخته‬ ‫شده است از سوی دیگر در این قالب جای می گیرد‪.‬‬ ‫مستند های اجتماعی‪ :‬این فیلم ها بیشتر به مسائل روز‬ ‫جامعه امریکا و اروپا می پردازد که به ویژه مسائلی در پی‬ ‫ی غرب رخ داده‬ ‫رکود اقتصادی و مشکالت درون سیستم ‬ ‫رشد و نمود بیشتری پیدا کرده است‪ .‬این مستندها بیشتر‬ ‫به موضوعاتی از قبیل بیکاری در جامعه امریکا‪ ،‬خشونت‬ ‫در این جامعه و مسائل مهمی مثل ازادی اسلحه و غیره‬ ‫می پردازد‪.‬‬ ‫مستندهای سیاسی‪ :‬این نوع مستندها ارتباط تنگاتنگی‬ ‫با انواع دیگر این فیلم ها دارد با این تفاوت که رویکرد و‬ ‫جهت گیری اصلی ان به سمت مسئوالن و سیاستمداران‬ ‫امریکایی اس��ت‪ .‬در این مس��تندها که ب��ر موضوعات‬ ‫سیاست داخلی و خارجی امریکا بیش از پیش تکیه دارد‬ ‫به مسائلی از قبیل نتایج حمله امریکا به کشورهایی مثل‬ ‫افغانستان و عراق یا مسائلی در مورد کشته های جنگ هایی‬ ‫که امریکا انها را به راه انداخته است می پردازد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر این مس��تندها به بررس��ی عملکرد سیاستمداران‬ ‫امریکایی یا مسائلی که در زندگی خانوادگی و سیاسی‬ ‫انها رقم خورده است می پردازد که از ان میان می توان به‬ ‫مستندهایی مثل ترور رئیس جمهور بوش و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫مس��تندهای علمی‪ :‬وجه دیگر مس��تندهای ضد غرب‪،‬‬ ‫مس��تندهایی هس��تند که به انتقاد از تاثیرات ش��رایط و‬ ‫خس��ارت هایی که نظام س��رمایه داری و کاپیتالیسم در‬ ‫محیط زیس��ت و کره زمین برجا گذاشته می پردازند‪ .‬این‬ ‫مستندها البته از دیگر انواع این مستندها غیرمحسوس تر‬ ‫و در الیه ه��ای پنهان��ی خود به نق��د و ضدیت با غرب‬ ‫می پردازند‪ .‬با این هم��ه گرچه همه اینها در مخالفت با‬ ‫تمدن غرب‪ ،‬نظام لیبرال س��رمایه داری و کاپیتالیسم و‪...‬‬ ‫مشترک هستند ولی نوع پرداخت به این موضوع در انواع‬ ‫این مستندها تفاوت دارد‪ .‬به عالوه موضوع این مستندها‬ ‫در ی��ک ویژگی دیگر هم با هم مش��ترک اند و ان این‬ ‫اس��ت که همه انها به خاطر س��اختار حکومتی غرب و‬ ‫ش��یوه های امنیتی و پلیسی که بر ان جامعه حاکم است‬ ‫هیچ گاه به صراحت نمی توانند به موضوعات مورد نظر‬ ‫خود بپردازند و اکثر این ادم ها شجاعت بیان صریح این‬ ‫موضوعات و در افتادن با مش��کالتی که انها را می بینند‬ ‫از دس��ت داده اند چرا که مصادیق برخورد با نمونه های‬ ‫بیان این نوع تفکرات را به وفور در جامعه خود مشاهده‬ ‫کرده اند‪g .‬‬ ‫‪61‬‬ ‫چهره های شاخص سینمای ضد غرب‬ ‫همه مردان مستند‬ ‫محمد مردانی نوکنده‬ ‫‪ 2‬سینمای مستند ضد غرب چهره های شاخصی در چند سال اخیر از خود نشان داده‪.‬‬ ‫چهره هایی عمدتا با گرایش های سوسیالیستی و گاها ملی گرایانه به نقد سیاست های دولتمردان‬ ‫غربی می نشیند‪ .‬جایی که مایکل مور چهره شاخص این سینما به هجو همه دستاوردهای‬ ‫‪20‬سال اخیر امریکا پرداخته است‪.‬‬ ‫‪62‬‬ ‫مای��کل م��ور‪ :‬متول��د ‪1954‬‬ ‫در میش��یگان امریکاس��ت و‬ ‫روزنامه نگاری را در دانش��گاه‬ ‫هم��ان ش��هر فراگرفت��ه ولی‬ ‫بع��دا از این دانش��گاه اخراج‬ ‫ش��د‪ .‬اولی��ن کار خ��ود را هم‬ ‫به عن��وان یک روزنام��ه نگار از مدرس��ه ای که در ان‬ ‫درس می خواند ش��روع کرد‪ .‬موفقیت اولین فیلم مور؛‬ ‫«م��ن و راجر»‪ ،‬او را به عن��وان یکی از معروف ترین و‬ ‫بحث برانگیزتری��ن مستندس��از در امریکا مطرح کرد‪.‬‬ ‫وی تاکنون زنجیره ای از فیلم های مستند و تلویزیونی‬ ‫را که عمدتا درباره حمله به سیاس��تمداران فاس��د و‬ ‫ش��رکت های حریص بازرگانی اس��ت‪ ،‬ساخته است‪.‬‬ ‫مور با فیلم «بولینگ برای کلومباین» حق حمل سالح‬ ‫را در امری��کا به چالش کش��یده و در فیلم «فارنهایت‬ ‫‪ »9/11‬جورج بوش را به اس��تهزا می گیرد‪ .‬او معروف‬ ‫است به اینکه حرف دل خود را با شجاعت بیان کرده‬ ‫و این موضوع احترام زیادی برای او رقم زده است‪ .‬از‬ ‫جمالت شاخص او می توان به این سخنان اشاره کرد‬ ‫که در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا کمپانی دیزنی‬ ‫فیلم فارنهایت وی را پخش نکرد‪ ،‬گفته چون انها فیلم‬ ‫را دیده اند! یا می گوید م��ن اعتقاد دارم که هیچ خطر ‬ ‫تروریستی امریکا را تهدید نمی کند!‬ ‫اثار شاخص‬ ‫کاپیتالیسم؛ یک داستان عاشقانه‪ :‬این فیلم یک مستند‬ ‫امریکایی است به سال ‪ 2009‬میالدی که با محوریت‬ ‫بحران اقتصادی به وجود امده از س��ال ‪ 2007‬و هدف‬ ‫قرار دادن اقتصاد فعلی و کاپیتالیسم امریکا ساخته شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ای��ن فیلم اخری��ن کار مایکل مور تاکن��ون بوده و به‬ ‫بررس��ی تسلط ش��رکت ها بر زندگی مردم در امریکا‬ ‫و به طور کلی س��ایر نقاط جهان می پ��ردازد‪ .‬در فیلم‬ ‫از اقش��ار متوسط در امریکا گرفته تا مراکز قدرت در‬ ‫واشنگتن تا نقطه مرکزی فعالیت های اقتصادی جهانی‬ ‫در منهتن بررس��ی شده و همزمان با لحنی توام با طنز‬ ‫و خش��م بهایی که امریکا برای عالقه اش به کاپیتالیسم‬ ‫می پردازد به چالش کش��یده می ش��ود‪ .‬مایکل مور در‬ ‫این فیلم میهم��ان خانه های مردم عادی می ش��ود که‬ ‫چنین بهایی را با از دست دادن شغل یا پس انداز خود‬ ‫پرداخته ان��د و خانواده هایی که زندگی ش��ان زیر و رو‬ ‫ش��ده و س��پس به دنبال یافتن توضیح ب��رای اینگونه‬ ‫مس��ائل به واش��نگتن و نقاط دیگر ایاالت متحده سفر‬ ‫می کند تا در جواب س��واالتش به او پیش��نهاد کنند تا‬ ‫فیلمسازی را کنار بگذارد! انچه در این میان مور بدان‬ ‫دس��ت می یابد این است که این مش��کالت ناشی از‬ ‫همان عواملی است که می تواند یک رابطه عاشقانه را‬ ‫از بین ببرد‪ .‬عواملی از قبیل دروغ‪ ،‬سوءاستفاده‪ ،‬خیانت‬ ‫و غیره و اینکه روزانه ‪14‬هزار فرصت شغلی در حال‬ ‫از بین رفتن است!‬ ‫در این فیلم مس��ائل و تصاویری به نمایش گذاش��ته‬ ‫می ش��ود که از نظر مردم در رس��انه ها و اخبار هرگز‬ ‫یافت نش��ده و پخش نمی ش��ود و تالش می ش��ود تا‬ ‫اقتصاد و کاپیتالیس��م را برای بخش وس��یعی از مردم‬ ‫امریکا شرح می دهد‪.‬‬ ‫ای��ن فیل��م م��واردی همچون س��لب ح��ق مالکیت‬ ‫مس��کن‪ ،‬بیمه عمر ش��رکتی و عواقب حرص و طمع‬ ‫افسارگسیخته را پیش کشیده و حتی با ورود به مسائل‬ ‫مذهبی و مصاحبه با ش��خصیت های مذهبی کاتولیک‬ ‫که به نظر انها اموزه های مسیحیت مخالف کاپیتالیسم‬ ‫اس��ت با طرح این س��وال که ایا عیسی مسیح نیز در‬ ‫صورت حضور در جامعه امریکا گرایشی کاپیتالیستی‬ ‫داش��ت‪ ،‬نخبه های خبری را که موفقیت ش��رکت های‬ ‫متع��دد کاپیتالیس��ت را هدی��ه ای از جان��ب خداوند‬ ‫می دانند مورد تمس��خر قرار می ده��د‪ .‬از نظر مور که‬ ‫خود را یک کاتولیک می داند‪ ،‬نمی ش��ود همزمان هم‬ ‫مس��یحی و هم کاپیتالیس��ت بود چرا که نمی توان هم‬ ‫پول و هم همسایه خود را دوست داشت!‬ ‫این فیلم ضمن داشتن نگاهی به شدت انتقادی نسبت‬ ‫به وضعیت فعلی و تصویر مش��کالتی که به واس��طه‬ ‫بح��ران اقتصادی اخی��ر به وجود امده‪ ،‬با نش��ان دادن‬ ‫تصاویر ارشیوی و ضبط ش��ده به وسیله دوربین های‬ ‫امنیت��ی از س��رقت های بانکی که یکی از انها نش��ان‬ ‫می دهد س��ارق به کمک چوب زیربغل خود اقدام به‬ ‫س��رقت از بانک کرده به گونه ای طنز وار و کنایه امیز با‬ ‫رجوع به فیلم های موجود در دایره المعارف بریتانیکا‪،‬‬ ‫امریکای امروز را با امپراتوری روم باس��تان مقایس��ه‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫وی س��پس روزهای طالیی کاپیتالیس��م در امریکای‬ ‫بع��د از جنگ دوم جهانی را یاداوری کرده که چگونه‬ ‫در س��ال های ریاس��ت جمه��وری ری��گان‪ ،‬راه برای‬ ‫بیش��تر ش��دن قدرت سیاسی ش��رکت ها هموار شد؛‬ ‫اتحادیه ها رو به ضعف نهادند و ش��کاف اجتماعی و‬ ‫اقتصادی گسترش یافت‪.‬‬ ‫در جای��ی از این فیل��م‪ ،‬مور از الیزاب��ت وارن رئیس‬ ‫«کمیت��ه اش��تباهات کنگ��ره» درب��اره ‪ 700‬میلی��ارد‬ ‫دالری ک��ه کنگره به بانک های بزرگ و ش��رکت های‬ ‫س��رمایه گذاری در وال اس��تریت پرداخت می پرس��د‬ ‫که‪ :‬چه بر س��ر پولش��ان امد؟ که در سکوتی معنادار‬ ‫با ج��واب نمی دانم مواجه می ش��ود‪ .‬الیزابت وارن به‬ ‫مور پیش��نهاد می کن��د که با دفتر خزان��ه داری امریکا‬ ‫تم��اس بگیرد ک��ه انها نیز بعد از پ��ی بردن به هویت‬ ‫وی تماس ه��ای او را مرتبا بی پاس��خ می گذارند‪ .‬مور‬ ‫سپس برای بازستاندن پول مردم به وال استریت می رود‬ ‫ام��ا در هیچ یک از بانک های مهم ب��ه او اجازه ورود‬ ‫نمی دهند‪.‬‬ ‫م��ور در ادامه انتخابات گذش��ته را م��رور می کند که‬ ‫چگون��ه تبلیغات کاپیتالیس��تی جمه��وری خواهان به‬ ‫شکس��ت انجامید و اوبام��ا پیروز انتخابات ش��د‪ .‬او‬ ‫اظهار امیدواری می کند که با حضور او در این سمت‬ ‫امور به مس��یر درست خویش بازگردد‪ .‬مور فیلم خود‬ ‫را با این پیش��نهاد که باید از بانک ها و وال اس��تریت‬ ‫به وس��یله حض��ور دائمی پلیس محافظت ش��ود اغاز‬ ‫می کن��د و در پایان می گوید که کاپیتالیس��م هیوالیی‬ ‫اس��ت که فقط به دس��ت م��ردم و قوانی��ن برامده از‬ ‫خواس��ت عمومی م��ردم در قالب دموکراس��ی نابود‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫رابرت گرینوالد‪ :‬گرینوالد بعد‬ ‫از کارگردانی در تئاتر نیویورک‬ ‫و لس انجل��س ی��ک ش��رکت‬ ‫تولید فیلم به نام خود تاس��یس‬ ‫نم��وده و فیلم های تلویزیونی‪،‬‬ ‫سریال های کوتاه و مستند های‬ ‫متعددی را با احس��اس و درک سیاس��ی و اجتماعی‬ ‫منحصر به فردی تولید و کارگردانی کرده اس��ت‪ .‬وی‬ ‫تاکنون بیش از ‪ 45‬فیلم برای مخاطبین خود در سراسر‬ ‫جه��ان س��اخته و جوایز متعددی را کس��ب نموده و‬ ‫همچنین نامزد کس��ب جوایز دیگری از جمله گرمی و‬ ‫گلدن گالب شده اس��ت‪ .‬وی به طور مداوم عالقه مند‬ ‫ب��ه کار روی موضوعات��ی همچون‪ :‬اعتی��اد به الکل‪،‬‬ ‫سوء استفاده از حقوق بشر‪ ،‬الودگی شیمیایی‪ ،‬تبعیض‬ ‫و جنگ است و اثاری نیز در این زمینه داشته است‪.‬‬ ‫اولین کار مستند جدی وی با عنوان «اتفاقی بی سابقه‪:‬‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری سال ‪ »2000‬که نحوه به‬ ‫قدرت رس��یدن جورج بوش را بررسی می کند به ‪12‬‬ ‫جش��نواره فیلم از جمله جشنواره فیلم ‪ AFI‬راه یافته‬ ‫است‪.‬‬ ‫وی پ��س از س��ال ها تولی��د فیلم ه��ای تلویزیونی و‬ ‫تئات��ر به پتانس��یل فیلم های اینترنتی توزیع ش��ده در‬ ‫‪ YouTube‬عالقه مند ش��د و اثاری همچون «کمپین‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 2008‬ایاالت متحده» را وارد ان‬ ‫س��ایت کرد که ظرف یک هفت��ه ‪ 225‬هزار نفر از ان‬ ‫بازدید کردند‪ .‬در سال ‪ 2007‬نیز مستندهایی را درباره‬ ‫ابهامات مربوط به شهرت و سابقه شهردار پیشین شهر‬ ‫نیویورک «رودی گیلیانی» و نحوه اداره کردن حمالت‬ ‫یازده س��پتامبر توس��ط وی با عن��وان «رودی اصلی»‬ ‫ساخت که شامل «رودی اصلی‪ :‬اتاق فرمان» و «رودی‬ ‫اصلی‪ :‬اشتباه ظرف ‪ 30‬ثانیه» است‪.‬‬ ‫اثار شاخص‪:‬‬ ‫برخی از کارهای مهم او به ترتیب س��ال شامل عناوین‬ ‫زیر می شوند‪:‬‬ ‫کشف حقیقت‪ :‬حقایق جنگ عراق (‪)2003‬‬ ‫کشف حقیقت‪ :‬جنگ علیه عراق (‪)2004‬‬ ‫فری��ب خ��ورده‪ :‬جن��گ روپ��رت م��ورداک علی��ه‬ ‫روزنامه نگاری (‪)2004‬‬ ‫عراق برای فروش‪ :‬سودجویان جنگ (‪)2006‬‬ ‫در مورد افغانستان بازنگری کنید (‪)2009‬‬ ‫عراق برای فروش؛ سودجویان جنگ‪ :‬این فیلم بیشتر‬ ‫بر ش��رکت های بلک واتر‪ ، KBR ،‬هالیبرتون‪ CACI،‬و‬ ‫تایت��ن و فعالیت های انان در ع��راق تمرکز می کند تا‬ ‫نش��ان دهد این ش��رکت ها نه تنها هزینه های سنگینی‬ ‫بر دول��ت امریکا وارد می س��ازند‪ ،‬بلکه ب��ا اقداماتی‬ ‫غیراس��تاندارد در ع��راق زندگی س��ربازان امریکایی‬ ‫و عم��وم مردم را ب��ه خطر می ان��دازد‪ .‬در این فیلم با‬ ‫کارمندان سابق این شرکت ها درباره نحوه قراردادهایی‬ ‫که به راحتی و به واس��طه رواب��ط پیمانکاران با دولت‬ ‫بسته می شود مصاحبه می شود و مسائلی از قبیل اینکه‬ ‫این شرکت ها فقط به فکر سود مالی بوده و اهمیتی به‬ ‫جان س��ربازان و مردم نمی دهند مورد بحث و بررسی‬ ‫قرار می گیرد‪.‬‬ ‫این فیل��م در ادامه به نظارت ضعی��ف بر بازجوهای‬ ‫مور در ادامه انتخابات‬ ‫گذشته را مرور می کند‬ ‫که چگونه تبلیغات‬ ‫کاپیتالیستیجمهوری‬ ‫خواهان به شکست‬ ‫انجامید و اوباما پیروز‬ ‫انتخابات شد‪ .‬او اظهار‬ ‫امیدواری می کند که با‬ ‫حضور او در این سمت‬ ‫امور به مسیر درست‬ ‫خویش بازگردد‬ ‫خصوص��ی و مترجمان بی تجرب��ه ‪ CACI‬و تایتن در‬ ‫تجاوز به حقوق زندانیان در رس��وایی به وجود امده‬ ‫در ابوغری��ب می پ��ردازد‪ .‬این فیلم نش��ان می دهد که‬ ‫چگونه این شرکت ها با حمایت هایی که در کمپین های‬ ‫انتخاباتی انجام می دهند و به وسیله شبکه ای از روابط‬ ‫در س��طوح باالیی از دولت می توانن��د ان را وادار به‬ ‫بس��تن قرارداد هایی گران با این شرکت ها بدون اینکه‬ ‫این قرار دادها به مناقصه گذاشته شود نمایند و حتی بر‬ ‫ناتوانی های خود سرپوش بگذارند‪.‬‬ ‫البته این شرکت ها ادعاهای مطرح شده در این مستند‬ ‫را رد ک��رده و به عنوان مثال ش��رکت هالیبرتون درباره‬ ‫این فیلم ادعا کرده که این فیلم‪ ،‬طرح تکرار اطالعات‬ ‫نادرست و بازیافتی است‪ .‬البته گرینوالد برای ساخت‬ ‫این فیلم خواستار مصاحبه با پیمانکاران این شرکت ها‬ ‫در م��ورد هزینه هایی که به وجود اورده اند بوده که در‬ ‫نهایت با رد این درخواس��ت ها از جانب انها موفق به‬ ‫این کار نشده است‪.‬‬ ‫در مورد افغانس��تان بازنگری کنید‪ :‬این مستند که در‬ ‫س��ال ‪ 2009‬ساخته ش��ده در ‪ 6‬بخش جنگ ادامه دار‬ ‫در افغانستان را مورد بررسی قرار می دهد‪ .‬این مستند‬ ‫با به تصویر کشیدن کارشناسان امریکایی و روس در‬ ‫این حوزه موضوعاتی از قبیل افزایش حضور نظامیان‬ ‫و اینکه این افزایش چه تاثیری بر پاکس��تان و نواحی‬ ‫اطراف‪ ،‬هزینه جنگ‪ ،‬تلفات جانی و حقوق زنان افغانی‬ ‫خواهد داش��ت را مورد بحث و نظر قرار می دهد‪ .‬این‬ ‫فیلم همچنین منجر به اغاز حرکتی رو به رش��د مبنی بر‬ ‫اس��تفاده از راه حل های غیرنظامی برای برون رفت از‬ ‫شرایط فعلی شد‪.‬‬ ‫گرینوالد برای تولید این فیلم به افغانس��تان سفر کرد‬ ‫ت��ا با نمایندگان مجلس افغانس��تان‪ ،‬وبالگ نویس��ان‪،‬‬ ‫س��ازمان های حقوق زن��ان و گروه های فعال در زمینه‬ ‫جنبش صلح مصاحبه کرده و گزارش هایی را تهیه کند‪.‬‬ ‫مباحث مطرح ش��ده در این فیل��م عبارتند از نظامیان‪،‬‬ ‫پاکس��تان‪ ،‬هزینه جنگ‪ ،‬تلفات انس��انی‪ ،‬زنان افغان و‬ ‫امنیت‪ .‬هدف نهایی این فیلم ایجاد مباحث جمعی در‬ ‫میان مردم و متقاعد س��اختن انها برای فشار به کنگره‬ ‫برای عدم رای به افزایش حضور نظامیان در افغانستان‬ ‫است‪.‬‬ ‫الکسگیبنی‪:‬گیبنیفارغ التحصیل‬ ‫دانش��گاه یی��ل و عضو انجمن‬ ‫ادب��ی «تاالر س��ن انتونی» بود‬ ‫و بعدها به مدرس��ه فیلمسازی‬ ‫‪ UCLA‬وارد ش��د‪ .‬وی رئیس‬ ‫کمپانی تولیدی جیگساو است‬ ‫که فیلم های مستقل‪ ،‬مستند های موسیقی و سریال های‬ ‫کوتاه تلویزیونی را می سازد‪ .‬گیبنی که در حال حاضر‬ ‫ی درباره «لنس ارمس��ترانگ» و‬ ‫مش��غول اتمام فیلم�� ‬ ‫مس��تندی با عنوان «جاذبه» است از نظر مجله ‪Utne‬‬ ‫‪ Reader‬به عن��وان یک��ی از ‪ 25‬الهام گرایی که دنیای‬ ‫شما را تغییر می دهند معرفی شده است‪.‬‬ ‫اثار شاخص‪:‬‬ ‫در اث��ار این کارگردان می توان به عناوین زیر اش��اره‬ ‫کرد‪:‬‬ ‫محاکمات هنری کیسینجر(‪)2002‬‬ ‫اِنران‪ :‬باهوش ترین افراد داخل اتاق (‪)2005‬‬ ‫سفر به وجه تاریک (‪)2007‬‬ ‫س��فر به وجه تاریک‪ :‬این فیلم در قالب داستان یک‬ ‫راننده جوان تاکسی که توسط نظامیان امریکایی مورد‬ ‫ش��کنجه قرار می گیرد و به قتل می رسد‪ ،‬چارچوبی را‬ ‫‪63‬‬ ‫برای بررس��ی سیاس��ت های جدید دولت امریکا که‬ ‫ش��امل رعایت نکردن کنوانس��یون ژنو است‪ ،‬فراهم‬ ‫می کن��د‪ .‬گیبنی با بیان این موضوع تغییراتی که بعد از‬ ‫حادثه ‪ 11‬سپتامبر در سیاست های ایاالت متحده نسبت‬ ‫ب��ه مظنونان جنگ علیه تروریس��م به وج��ود امده را‬ ‫زیر نظر می گیرد‪.‬‬ ‫در این فیلم سربازان‪ ،‬وکالی انها‪ ،‬یک مظنون زندانی‪،‬‬ ‫یک وکیل و اخبار ارش��یوی به همراه تعدادی عکس‬ ‫روایت گر نقض حقوق و استعمال روش های نادرست‬ ‫در پایگاه هوایی بگرام‪ ،‬ابوغریب و گوانتانامو به چشم‬ ‫می خورند‪.‬‬ ‫در این مس��تند نش��ان داده می ش��ود که چگونه‪CIA‬‬ ‫و س��ربازان کم تجربه با اس��تفاده از روش هایی مانند‬ ‫جلوگیری از خواب‪ ،‬تجاوز جنس��ی‪ ،‬فش��ار فیزیکی‪،‬‬ ‫غرق کردن‪ ،‬س��گ ها و سایر تکنیک های ایجاد ترس‪،‬‬ ‫مظنون��ان و زندانی��ان را بازجوی��ی و وادار ب��ه دادن‬ ‫اطالعات می کردن��د و اینکه دس��توراتی غیرمکتوب‬ ‫از جان��ب ب��وش‪ ،‬چن��ی‪ ،‬رامس��فلد و گونزال��س‬ ‫ب��رای کاربرد ه��ر روش��ی در صورت ل��زوم صادر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫این فیلم برنده جایزه اس��کار بهترین فیلم مستند در‬ ‫س��ال ‪ 2007‬شده و گفته می شود اولین فیلمی است‬ ‫ک��ه در ان تصاویری از پایگاه هوایی بگرام نش��ان‬ ‫داده شده است‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2007‬شبکه دیسکاوری حق پخش این فیلم‬ ‫را خریداری کرد ولی در سال ‪ 2008‬اعالم کرد که این‬ ‫فیلم را به دلی��ل ماهیت بحث برانگیز ان هرگز پخش‬ ‫نخواهد کرد!‬ ‫ریکی اس��ترن‪ :‬وی تولید کننده‪ ،‬نویسنده و کارگردانی‬ ‫اس��ت که ب��ا هم��کاری انی‬ ‫س��اندبرگ فیلم «شیطان سوار‬ ‫بر اس��ب ام��د» را کارگردانی‬ ‫کرده است‪ .‬این فیلم او بیش از‬ ‫‪ 7‬جایزه جش��نواره ای از جمله‬ ‫جایزه بهترین فیلم بین المللی را‬ ‫در جش��نواره ‪ Brit Docs‬کس��ب کرد‪ .‬وی همراه انی‬ ‫ساندبرگ همچنین فیلم «دادگاه محاکمه دریل هانت»‬ ‫ک��ه درباره مردی اس��ت که به ناحق ب��ه جرم تجاوز‬ ‫و قتلی که مرتکب نش��ده در زندان به س��ر می برد را‬ ‫کارگردانی کرده است‪ .‬همچنین فیلم «از کودکان غافل‬ ‫نمانید» را ساخته که این مستند موفق به نامزدی جایزه‬ ‫اِمی شده است‪.‬‬ ‫اثار شاخص‪:‬‬ ‫در گوشه من (‪)1998‬‬ ‫دادگاه محاکمه دریل هانت (‪)2006‬‬ ‫شیطان سوار بر اسب امد (‪)2007‬‬ ‫پایان امریکا (‪)2008‬‬ ‫پایان امریکا؛ این فیلم درباره ‪ 10‬گامی است که یک‬ ‫کشور هنگامی که به سمت فاشیزم می لغزد برمی دارد‪.‬‬ ‫این مستند از دس��ت رفتن تدریجی ازادی های مدنی‬ ‫در امریکا که اخیرا در حال رخ دادن هستند را از منظر‬ ‫تاریخ مورد بررس��ی قرار می دهد‪ .‬از نظر س��ازندگان‬ ‫فیلم شاید مردم عادی نسبت به اینکه شرکت ‪AT&T‬‬ ‫به عنوان مثال همه اطالعات خصوصی انها را به دولت‬ ‫بوش می فروشد عکس العمل خاصی نشان ندهند‪ ،‬ولی‬ ‫ی که این خود بخشی از یک سلسله از حوادث‬ ‫هنگام ‬ ‫و فرس��ایش ها باش��د‪ ،‬الگویی با عواقب ناخوش��ایند‬ ‫پدی��د م��ی اورد که ب��ه ش��کل ازاردهن��ده ای واضح‬ ‫می شود‪g .‬‬ ‫‪64‬‬ ‫مستندنمایی به جای کارکرد ضد سیستمی‬ ‫سینمای ضد غرب چه چیزی ندارد‬ ‫محمدتقی فهیم ‪ /‬منتقد سینما‬ ‫‪3‬‬ ‫همیش��ه در حاش��یه‬ ‫سینمای داس��تانی‪ ،‬سینمای‬ ‫مستند در حوزه فرهیختگان‬ ‫و علم��ی و اجتماع��ی و‬ ‫حوزه ه��ای جدی تر جامعه‬ ‫فعالی��ت می کرده اس��ت‪ .‬در امریکا این س��ینمای‬ ‫ی فراتر رفته و برخی‬ ‫مستند از حیطه کمپانی ها کم ‬ ‫از روش��نفکران ضدسیس��تم نه به معنای براندازی‬ ‫بلک��ه ناراضی و معترض‪ ،‬وارد این عرصه ش��دند‪.‬‬ ‫بیش��ترین کارکرد سینمای مس��تندی که در امریکا‬ ‫وجود دارد معترضانه بوده است‪.‬‬ ‫سینمای مستند در امریکا بیشتر به دنبال موضوعات‬ ‫اعتراض��ی بوده و هدف گیری ب��رای اینکه تغییری‬ ‫در سیس��تم ایجاد کند نداشته اس��ت‪ .‬در مقابل در‬ ‫اروپا بیش��تر این س��ینما گرایش ضد سیس��تم هم‬ ‫پیدا کرده و حتی س��ینمای مس��تندی که از سوی‬ ‫فراهرتی و دیگران بنیان گذاش��ته شد و به سینمای‬ ‫زیس��ت محیطی مرب��وط و معروف ب��ود‪ ،‬در قالب‬ ‫بررسی نابودی طبیعت و موضوعاتی از این دست‪،‬‬ ‫سیس��تم احاطه و تس��لط امریکا بر دنی��ا را به طور‬ ‫نامحسوس مورد انتقاد قرار دادند‪.‬‬ ‫اما سینمای مستند کشورهایی مانند فرانسه‪ ،‬المان‪،‬‬ ‫انگلیس و‪ ....‬واقعا گرایش��ی به سمت نقد جدی تر‬ ‫دستگاه امپریالیسم داشتند‪ .‬حتی سینمای دوم که بنیان‬ ‫گذاش��ته ش��د و به عنوان س��ینمای اوانگارد اروپا هم‬ ‫معروف ش��د از سینمای مستند نشات می گرفت و به‬ ‫تدریج با عنوان اینکه امریکا را خلع سالح کند نوعی‬ ‫از سینما بنیان گذاشته شد که متاسفانه ادامه پیدا نکرد‬ ‫و این نوع س��ینما در سیستم س��ینمایی امریکا هضم‬ ‫شد‪ .‬االن سینمای سومی توسط امریکای التین و سایر‬ ‫کشورها ایجاد شده است یعنی دارند با تقلید از انچه‬ ‫در اروپای دهه ‪ 50‬و ‪ 60‬انجام ش��ده بود حرکت هایی‬ ‫را انجام دهند که تاکنون موفق نبوده اند‪.‬‬ ‫با این حال سینمای مس��تند در کشورهای مادر اصال‬ ‫کارکرد ضد سیس��تم ندارد و حتی در بخش داس��تانی‬ ‫بیش��تر ش��اهد فیلم ه��ای معت��رض هس��تیم منتها با‬ ‫گرایش های مستند‪ .‬مثال فیلم هایی که در مورد افشاگری‬ ‫درخصوص اش��غال عراق ساخته شد توسط برخی از‬ ‫فیلمسازان امریکایی بیشتر جنبه های معترضانه داشتند‬ ‫تا سینمای مستند‪ ،‬اما در عین حال همین فیلم ها سعی‬ ‫دارند تا مستند نمایی کنند و از مستندات بهره ببرند تا‬ ‫حمله امریکا در منطقه را افشا کنند‪ .‬در کلیت موضوع‪،‬‬ ‫در س��ینمای غرب ما فیلمس��ازانی نداریم که بتوانند‬ ‫علیه سلطه انها در حوزه های سیاسی و اجتماعی فیلم ‬ ‫بسازند و چنین فیلم هایی جز در موضوعات علمی و‬ ‫زیست محیطی ساخته نمی شود‪.‬‬ ‫البت��ه این اواخر افرادی مثل مای��کل مور پا به عرصه‬ ‫گذاش��ته اند و در حوزه فیلم های مس��تند سیاس��ی و‬ ‫اجتماعی فیلم هایی س��اخته اند که البته این فیلم ها هم‬ ‫جناحی است‪ .‬یعنی به نفع یک جناح و علیه یک جناح‬ ‫دیگر افش��اگری می کند و نه اینک��ه بتواند یا بخواهد‬ ‫ی داشته باشد‪.‬‬ ‫عملکرد یا کارکردی ضد سیستم ‬ ‫البته در این میان فیلم های مستند سیاسی در مجموعه‬ ‫تولیدات س��ینمایی کش��ورهای ب��زرگ داریم که این‬ ‫تولیدات ضد ش��رق عمل می کنند و در کانون فعالیت‬ ‫انها اس�لام و ایران ق��رار دارد‪ .‬ما در س��ال های اخیر‬ ‫به خصوص سال های پس از انقالب مشاهده کرده ایم‬ ‫که تعداد زیادی فیلم های مطرح سیاس��ی ساخته شد‬ ‫که در ظاهر فیلم های دموکراتیک و به نفع دموکراسی‬ ‫ب��ود اما ماهیت درونی فیل��م در الیه های درونی خود‬ ‫ضداسالمی بود‪ .‬برای مثال فیلم خانم امانپور که چند‬ ‫س��ال پیش از دست ملکه انگلیس هم جایزه دریافت‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫بنابراین انچه به عنوان مس��تند در غرب و به خصوص‬ ‫امریکا تولید می ش��ود و سروصدا به پا می کند و ان را‬ ‫مطرح می کنند مس��تند های ضد ایرانی و ضداسالمی و‬ ‫ضد شرق هستند‪ ،‬نه فیلم های ضد سیستم و ضد سلطه‬ ‫در غرب‪ .‬مثال فیلم فتنه یکی از جنجالی ترین فیلم های‬ ‫چند س��ال اخیر فیلم فتنه بود که در هلند ساخته شد‪.‬‬ ‫این فیلم نه تنها سیس��تم و نظام غرب را مورد چالش‬ ‫قرار نمی داد بلکه به نفع س��لطه و سکوالریسم حاکم‬ ‫در غرب کشورهای اسالمی و مشخصا اسالم را مورد‬ ‫هجمه ق��رار می دهد‪ .‬در مجموع فیلم های مس��تند و‬ ‫افش��اگرانه ای که باید در غرب ساخته شود مهمترین‬ ‫رویک��ردی که دارن��د موضوعاتی مانن د تروریس��م و‬ ‫اس�لام هراسی و‪ ...‬علیه اسالم و ایران است‪ .‬مثال طی‬ ‫ی ساخته شد‬ ‫سه س��ال گذشته فیلم های مس��تند مهم ‬ ‫که در اندازه های فیلم های درجه متوس��ط داس��تانی‪،‬‬ ‫مخاطب به خود جذب کردند و در شبکه های مختلف‬ ‫نمایش داده شدند‪ .‬یعنی فیلم های مستند به خاطر اینکه‬ ‫در کانون توجه فرهیختگان و دانش��جویان هس��تند و‬ ‫در میان اقشار تاثیرگذار نمایش داده می شوند کارایی‬ ‫فراتر از سینمای داستانی دارد‪ .‬شما حتی اگر به عناوین‬ ‫این فیلم ها دقت کنید می بینید حاوی مضمونی اس��ت‬ ‫ک��ه به خاطر ان س��اخته ش��ده اند‪ .‬برای مث��ال ابتدای‬ ‫انقالب مس��تندی در م��ورد گروگان گیری س��فارت‬ ‫ایران در انگلیس س��اخته شد که عنوان ترس مقدس‬ ‫بر ان گذاش��ته بودند‪ .‬حتی فیلم خان��م امانپور عنوان‬ ‫جنگجویان خدا را داشت که محتوای ان قسمت هایی‬ ‫که در ش��بکه ها پخش ش��د فیلم تاثیرگذار و تحقیق‬ ‫شده ای علیه اسالم و مبارزان مسلمان بود‪.‬‬ ‫با این توضیحات اگر مس��تند ضدغربی بخواهد تولید‬ ‫شود باید در کشورهایی مثل ایران تولید شود چرا که‬ ‫در خود غرب ما فیلم های مستندی باالتر از فیلم های‬ ‫مایکل م��ور نداریم درحالی که تاکی��د کردم این نوع‬ ‫سینما هم حزبی و جناحی است‪ .‬بنابراین انتظار می رود‬ ‫فیلم های مس��تند ضد غرب در ش��رق و کش��ورهای‬ ‫اس�لامی ساخته ش��ود انچنان که فیلم های ضد ایرانی‬ ‫و ضد اس�لامی در غرب ساخته می شود؛ یعنی این ما‬ ‫هستیم که به دلیل اینکه در محور تهاجمات غرب در‬ ‫بخش تبلیغاتی و رس��انه ای و‪ ...‬قرار گرفته ایم باید از‬ ‫این ابزار و امکان استفاده کنیم و اثاری تولید کنیم که‬ ‫چهره غرب را افشا کنیم‪ .‬اتفاقا در غرب و به خصوص‬ ‫امریکا موضوعات و ایده ه��ای زیادی وجود دارد که‬ ‫می توان در مورد انها فیلم های مستند ساخت‪ .‬به عنوان‬ ‫مث��ال عملکرد نظامی امریکا در منطقه یا مس��ائلی که‬ ‫پیرامون بحران اقتصادی ایجاد ش��ده است می توان از‬ ‫انها به منظور س��اخت مس��تندهایی ضد غرب و ضد‬ ‫سلطه به طور عموم استفاده کرد‪.‬‬ ‫با این حال متاس��فانه و طبق معمول اس��تفاده بایسته و‬ ‫شایس��ته از این موضوعات نمی شود‪ .‬همچنان که در‬ ‫س��ینمای داستانی استفاده نمی شود در سینمای مستند‬ ‫هم مورد اس��تفاده قرار نمی گیرد و ما بیشتر به سمت‬ ‫امور سطحی‪ ،‬معلول ها و برخی حاشیه هایی رفته ایم که‬ ‫هیچ ثمره ای نداش��ته است‪ ،‬یعنی االن نمی توانیم یک‬ ‫مس��تند به جهان ارائه کنیم که مبلغ و مشوق موضعی‬ ‫باش��د که ما در مقابل امری��کا و مظالمی که غرب به‬ ‫جه��ان تحمی��ل می کند‪ ،‬داری��م‪ .‬در ان س��وی میدان‬ ‫بسیاری از فیلم هایی که علیه ما ساخته شده و جنجال‬ ‫هم به پا کرده اس��ت در زمینه س��اختار فیلم های نازل‬ ‫و معمولی بوده اس��ت و تنها ب��ه صرف اینکه ایران و‬ ‫اسالم از اهمیت باالیی برخوردار است این فیلم ها هم‬ ‫از اهمیت برخوردار می شوند‪ .‬به عنوان نمونه فیلم فتنه‬ ‫از لحاظ ساختاری اصال قوی نیست اما به دلیل اینکه‬ ‫به موضوع مهمی پرداخته است جنجال به پا می کند‪.‬‬ ‫در نتیجه مهم نیست که اولین حرکت ها و مستندهای‬ ‫ما فیلم هایی س��نجیده و قوی باش��د تا بتوانیم در این‬ ‫ح��وزه حرف خود را ارائه کنی��م‪ ،‬بلکه باید بتوانیم به‬ ‫س��مت این س��وژه ها برویم و در مورد انها فیلم هایی‬ ‫تهیه کنی��م‪ .‬وقتی در این زمینه فعالی��ت کنیم به دلیل‬ ‫مه��م ب��ودن س��وژه ها فیلم ه��ای جنجال برانگی��ز و‬ ‫پر س��روصدایی ه��م تولید خواهد ش��د‪ .‬ب��رای مثال‬ ‫فیلمی که دختر محس��ن مخملباف در مورد انتخابات‬ ‫تولید کرد از لحاظ س��اختار و ساخت قوتی ندارد اما‬ ‫می بینیم که در ان سوی اب مورد تقدیر قرار می گیرد‪.‬‬ ‫یعنی در میان بچه های ایرانی نمی توان کس��ی را پیدا‬ ‫کرد که در این حد هم فیلمی با موضوع این س��وژه ها‬ ‫بسازد؟ حتما وجود دارد‪.‬‬ ‫البته نه تنها باید در این عرصه فعال باشیم بلکه همچنان‬ ‫که انها به فیلم های مس��تند ضد ایرانی و ضد اسالمی‬ ‫جای��زه داده و از انها حمای��ت می کنند‪ ،‬ما هم باید به‬ ‫نقطه ای برسیم که از فیلم های مستند ضد غرب حمایت‬ ‫سینمای مستند در‬ ‫کشورهای مادر اصال‬ ‫کارکرد ضد سیستم‬ ‫ندارد و حتی در بخش‬ ‫داستانی بیشتر شاهد‬ ‫فیلم های معترض‬ ‫هستیم منتها با‬ ‫گرایش های مستند مثال‬ ‫فیلم هایی که در مورد‬ ‫افشاگری درخصوص‬ ‫اشغال عراق ساخته شد‬ ‫و تقدیر کنیم‪ .‬البته این رویکرد منوط به این اس��ت‬ ‫که در میان مدیران ما افرادی باش��ند که این مواضع‬ ‫را باور داشته باشند‪ .‬یعنی بپذیرند که ایران سکوی‬ ‫پرتاب و بزرگ نمایی مس��تندهای ضد غربی باشد‪،‬‬ ‫طبعا می توان در دنیا مستندهای زیادی در این حوزه‬ ‫پیدا کرد‪ .‬این موضوع به ویژه در بخش های دور از‬ ‫امریکا مثل افریقا و اس��یا و به ویژه امریکای التین‬ ‫که س��ینمای مس��تند قوی دارد می تواند موثر واقع‬ ‫شود که اگر کشف شود می توانند موثر واقع شوند‪.‬‬ ‫مشکل ما در این زمینه این است که اوال مدیران ما‬ ‫در بخش مستند باور به این جایگاه با اهمیت ندارند‬ ‫و دوم اینکه باید در این حوزه از افراد متخصص و‬ ‫با تجربه استفاده کرد که سینمای مستند را بشناسند‬ ‫و در مرکز این اتفاق قرار بگیرند‪.‬‬ ‫هن��وز ک��ه هنوز اس��ت م��ا در بخ��ش بین الملل‬ ‫جش��نواره هایی که برگزار می کنیم توسط یک یا دو‬ ‫نفر مشخص اداره می شود و همیشه هم مدیران ما‬ ‫از نبود افراد متخصص در این حوزه ابزار تاس��ف‬ ‫می کنند‪ .‬درحالی که همی��ن یکی‪ ،‬دو نفری که در‬ ‫این زمینه ها فعال ما یش��اء هس��تند این موضوع را‬ ‫قبول ندارن��د! یعنی قبول ندارند ک��ه ما می توانیم‬ ‫مستندهای ضد امپریالیستی و ضد غربی را در ایران‬ ‫مطرح کنیم‪ .‬برعکس وقتی فیلم و فیلمساز دعوت‬ ‫می کنن��د عناصری را دعوت می کنن��د که در واقع‬ ‫کمترین چالش ها را در عرصه جهانی با نظام حاکم‬ ‫در دنیا داش��ته باشند!بنابراین اینکه ما چنین اهدافی‬ ‫را در بخش سینمای مستند دنبال کنیم یک واقعیت‬ ‫است که اگر این کار را هم انجام ندهیم تهاجم علیه‬ ‫ما وجود دارد‪ .‬یعنی ما باید در برابر تهاجم‪ ،‬تهاجمی ‬ ‫ظاهر بش��ویم‪ .‬وقتی انها این همه فیلم می سازند و‬ ‫م��ا را به عنوان نماد تروریس��م معرفی می کنند چرا‬ ‫نباید م��ا فیلم هایی را به ای��ران دعوت کنیم که این‬ ‫دسیسه ها و توطئه ها را افشا کرده و چهره امپریالیسم‬ ‫را به وضوح به مردم نشان می دهند؟ بنابراین این از‬ ‫اولویت های سینمای مستند ماست که اگر بخواهیم‬ ‫بالنده و متعالی ش��ود باید در ای��ن حوزه هم وارد‬ ‫ش��ود اما در اجرای این امر باید به جوان ها اعتماد‬ ‫کرده و انها را وارد عرصه کرد تا بتوانند در حاشیه‬ ‫تجربه بزرگتر ها و افراد باتجربه بخش های بین الملل‬ ‫جش��نواره ها را تقویت کنند‪ .‬در عین حال به عنوان‬ ‫یک برنامه بلند مدت می توان فیلمسازانی ر ا تربیت‬ ‫کرد که در حوزه های مختلف وارد عرصه ش��ده و‬ ‫ب��ه انها کمک کرد تا فیلمس��ازی کنندو به نظر من‬ ‫سرمایه گذاری در این عرصه نوعی پیشگیری است‬ ‫که س��ود دو طرفه است چرا که اسیبی که انها به ما‬ ‫در بخ��ش تبلیغاتی وارد می کنن��د را از بین برده و‬ ‫در مقابل خود را نیز به جهان معرفی می کنیم‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫مستندهای مایکل مور ضد سلطه نیست‬ ‫تحلیل اکبر نبوی‪ ،‬مستند ساز از سینمای مستند ضد غرب‬ ‫سید فرید موسوی‬ ‫‪ 4‬اکبر نبوی متولد سال ‪ 1343‬است‪ .‬او پس از دریافت فوق دیپلم پرورشی (علوم تربیتی) به‬ ‫تدریس در دبیرستان های تهران پرداخت‪ .‬به مدت هشت سال به عنوان عضو شورای سردبیری‬ ‫روزنامه رسالت فعالیت کرد و در این مدت مقاالت متعددی در زمینه های هنری‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫اجتماعی و سیاسی در مطبوعات به چاپ رساند‪ .‬سایر مسئولیت های وی عبارتند از‪ :‬مدیر مسئول‬ ‫و سردبیر مجله ویدئو ـ ماهواره‪ ،‬عضو هیات داوران بخش سینمای ایران در یازدهمین جشنواره‬ ‫بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان‪ .‬وی در حال حاضر مدیرمسئول و سردبیر ماهنامه‬ ‫سینمایی فیلم ـ ویدئو است و معاونت فرهنگی خانه سینما را به عهده دارد‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫ب��ه نظر ش��ما اص��وال ترکیب فیلم مس��تند‬ ‫ی ترکیب درس��تی‬ ‫ضد غرب به لحاظ منطق ‬ ‫است؟‬ ‫ن ترکیب ایراد دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬به نظر من حتما ای ‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬به این دلیل که غ��رب پیکره ای با اجزای مختلف‬ ‫است‪ .‬در این میان ما با بخشی از این پیکره که عمدتا‬ ‫سیاسی است مشکالتی داریم که به وجه سلطه جویانه‬ ‫غرب علیه کشورهای ضعیف و ملت های ستم کشیده‬ ‫برمی گردد‪ .‬این وجه از وجوه غرب که ریشه در نگاه‬ ‫ل رد اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫معرفت شناس��ی ان دارد‪ ،‬برای ما قاب ‬ ‫در غرب مثل همه ج��ای دنیا و همه تمدن ها عناصر‬ ‫و مولفه های مثبتی هس��تند که ما نمی توانیم انها را رد‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫وقت��ی می گوییم س��ینمای مس��تند ضد غ��رب را رد‬ ‫می کنیم این رویکرد به نظر من درست نیست‪.‬‬ ‫ی بر جریان اعتراضی سینمای‬ ‫پس ما چه نام ‬ ‫مستند نس��بت به این تمدن و نمودهای ان‬ ‫می توانیم بگذاریم؟‬ ‫‪ l‬شاید می توانیم این نام را بگذاریم؛ سینمای مستند‬ ‫ضد سلطه‪ ،‬ضد خوی اس��تعماری و ضد استکبار‪ .‬این‬ ‫ ترکیب شاید ترکیب درست تری باشد تا اینکه ما همه‬ ‫کلیت غرب را رد کنیم و فکر کنیم هر فیلم مس��تندی‬ ‫که در مقاب��ل ان نگاه قرار بگیرد مس��تند ضد غرب‬ ‫است و قابل پذیرش و قابل قبول است‪.‬‬ ‫ای��ن طور نیس��ت‪ .‬ما مطلق��ا نمی توانی��م پدیده های‬ ‫اجتماعی و سیاس��ی را به شکل مطلق ان رد کنیم‪ .‬به‬ ‫هر حال عناص��ر غیر عقلی‪ ،‬غیر منطقی و ضد الهی و‬ ‫ضد فطری این تمدن را می توانیم نفی کنیم‪.‬‬ ‫حاال همین سینمای مستند ضد سلطه به تعبیر‬ ‫ش��ما را اگر بخواهیم جس��ت وجو کنیم به‬ ‫چه فیلم ها و مس��تندهایی بر می خوریم؟ این‬ ‫فیلم ها چه جایگاهی در سینمای غرب دارد؟‬ ‫‪ l‬به نظر من ما با اثار خوب زیادی روبه رو نیس��تیم‪.‬‬ ‫کم هس��تند اثاری ک��ه به مفهوم معرفتی ضد س��لطه‬ ‫باش��ند‪ .‬ممکن است اثاری ساخته شود که متناسب با‬ ‫نگاه سیاسی س��ازنده و متعلق به یک جریان سیاسی‬ ‫یک ن��گاه تند و تیز نقاد گونه ای به وضعیت داش��ته‬ ‫باشد‪ ،‬مطابق وضعیتی که ناشی از حاکمیت یک گروه‬ ‫و حزب سیاس��ی بر ان کشور است و معترض باشد‬ ‫به ان مواردی که مورد نظر ماست‪ .‬یعنی به ان حزب‬ ‫و گ��روه نق��د دارد و این مس��تند را در ضدیت با او‬ ‫می سازد‪.‬‬ ‫مثل چه فیلم هایی؟‬ ‫‪ l‬مثل کارهای مایکل مور‪ .‬مس��تندهای مایکل مور‬ ‫مستندهای ضد سلطه نیست‪ ،‬بلکه او نسبت به بخشی‬ ‫از حاکمیت جامعه خود اعت��راض دارد و این نقد را‬ ‫در اثارش مطرح می کند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر اساس��ا مایکل مور یک ژورنالیس��ت‬ ‫اس��ت‪ ،‬یعنی یک هنرمند مستندساز به مفهوم واقعی‬ ‫کلمه نیس��ت‪ .‬چون ش��ما در اثار او زیبایی شناس��ی‬ ‫بص��ری کم می بینید و تنها روایت ه��ا و گزارش ها و‬ ‫رپرتاژهای��ی در موضوعات اقتص��ادی و اجتماعی و‬ ‫سیاسی ارائه می کند‪.‬‬ ‫یعنی یک گزارش تصویری؟‬ ‫‪ l‬دقیقا! کارهای او یک گزارش خبری و یک رپرتاژ‬ ‫اس��ت که در قال��ب یک اثر تصویری خود را نش��ان‬ ‫می دهد‪ .‬سال ‪ 83‬در گفت وگویی گفته بودم که او یک‬ ‫ژورنالیست است‪ .‬ژورنالیسم با مستندسازی متفاوت‬ ‫اس��ت و تنها در بخش��ی از مس��تندهای سیاسی اگر‬ ‫دقت های الزم صورت نگیرد به یک اثر ژورنالیس��تی‬ ‫نزدیک می شود‪ .‬در بقیه انواع مستند هم اگر مستندساز‬ ‫ت الزم را انجام نداده و نگاه زیبایی شناسی مناسب‬ ‫دق ‬ ‫را نداشته باشد‪ ،‬کارش به یک رپرتاژ رسانه ای تبدیل‬ ‫می شود‪ .‬کارهای مور در این زمینه قابل بررسی است‪.‬‬ ‫به موضوع اصلی بحث بر گردیم‪.‬‬ ‫‪ l‬ع��رض می کردم که ما به طور کلی با اثار مس��تند‬ ‫ضد غرب مواجه نمی شویم‪ .‬حتی در کارهای داستانی‬ ‫هم که اثار فیلمس��از مهمی مثل الیور اس��تون وجود‬ ‫دارد‪ ،‬چ��ون فیلمس��از عصیانگر و معترضی اس��ت‪،‬‬ ‫اث��ارش هم همین گونه اس��ت‪ .‬الیور اس��تون هم در‬ ‫اثار سینمایی اجتماعی جدی خود مثل جوخه‪ ،‬متولد‬ ‫چهارم ژوئیه‪ ،‬قاتلین مادرزاد و‪ ...‬هم ضد سلطه نیست‪.‬‬ ‫او در چارچوب منافع ملی کشورش سعی در پاالیش‬ ‫نقایص و کژی ها و ناراستی ها برای تعالی جامعه خود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اگر کسانی قرار باشد مثل مور یا الیور استون معترض‬ ‫به وجه س��لطه جویانه غرب شوند‪ ،‬ان وقت باید نگاه‬ ‫معرفت جویان��ه جامعه خود و حتی خودش��ان را زیر‬ ‫س��وال ببرند و ان را م��ورد نقد و واکاوی جدی قرار‬ ‫بدهند‪ .‬با این حال به ش��دت به منافع ملی کشورشان‬ ‫متعهد و معتقد هس��تند و س��عی می کنند برای تعالی‬ ‫جامعه خودش��ان برخی از کاس��تی ها و ناراستی ها را‬ ‫گوشزد کنند‪.‬‬ ‫در کشورهای دیگر غربی هم حداقل من سراغ ندارم‬ ‫که بگویم به مفهوم دقیق کلمه ضد س��لطه است با ان‬ ‫تعریفی که ما از سلطه ارائه می کنیم‪.‬‬ ‫یعنی هیچ کس وجود ندارد؟‬ ‫‪ l‬چرا کس��انی هس��تند که نس��بت به وضع موجود‬ ‫جامعه اعتراض دارند‪ ،‬ولی این افراد ضدغرب نیستند‪.‬‬ ‫ما در کشور خودمان هم این افراد را داریم که به وضع‬ ‫موجود جامعه اعتراض دارند و برای رسیدن به وضع‬ ‫موجود تالش می کنند‪.‬‬ ‫این افراد ضدی��ت با بنیاد های نظام ندارند ولی وضع‬ ‫موجود را نقد کرده و کاستی ها را گوشزد می کنند‪ .‬به اثار‬ ‫چنین مستند سازی نمی توان لقب ضد نظام یا اپوزیسیون‬ ‫داد‪.‬‬ ‫این مستند ساز به ش��دت به جامعه خود معتقد است‬ ‫و برای اص�لاح جامعه اش از دریچ��ه هنرش تالش‬ ‫می کن��د اگر چه برخ��ی اصحاب سیاس��ت و برخی‬ ‫مس��ئوالن هر نوع نغمه نقد و تحلی��ل وضع موجود‬ ‫را معارضه قلمداد ک��رده و با ان در همان چارچوب‬ ‫برخورد می کنند‪.‬‬ ‫برخورد فیزیکی؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬منظورم مواجه ش��دن و روبه رو ش��دن است‪.‬‬ ‫به همین دلیل اس��ت که نگاه اصحاب سیاس��ت را به‬ ‫هیچکدام از اثار هنری قبول ندارم‪.‬‬ ‫گفتید که ما برای سینمای اعتراضی و منتقد‬ ‫مصادیقی داریم‪ .‬حاال به همان س��وال قبلی‬ ‫برگردیم‪ ،‬ایا مصداقی برای فیلم های مستند‬ ‫ضد س��لطه وجود دارد؟ چه در غرب و چه‬ ‫در ایران‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ما در غرب ممکن اس��ت اثار ضد س��لطه پیدا‬ ‫نکنی��م‪ ،‬حتی کاره��ای گاوراس را هم در همین نمونه‬ ‫از این موضوعات نمی توان قلم��داد کرد‪ .‬در حالی که‬ ‫گاوراس یک فیلمساز سیاسی بسیار جدی است اما باز‬ ‫هم م��ن کارهای او را چندان غیر س��لطه نمی دانم‪ .‬اما‬ ‫سینمای ضد سلطه در سینمای امروز وجود دارد‪ .‬دیروز‬ ‫هم وجود داشته است‪ .‬اما اینها محصور غرب نیست‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون یک فیلمس��از یا هنرمند اجازه پیدا نمی کند‬ ‫که بنیادهای جدی و اصل��ی جامعه خودش را مورد‬ ‫پرسش قرار بدهد‪.‬‬ ‫این به مفهوم سانسور نیست؟‬ ‫‪ l‬نه! این به مفهوم سانسور علنی نیست‪ .‬بلکه غربی ها‬ ‫بلد هس��تند چطور محدودیت هایی ایج��اد کنند که ان‬ ‫نوع نگاه اگر هم باش��د نمی تواند شکل بگیرد‪ .‬براساس‬ ‫انچ��ه در ظاه��ر رفتاره��ای تبلیغات��ی و فرهنگ��ی‬ ‫هن��ری و اجتماعی و سیاس��ی لیبرال دموکراس��ی و‬ ‫مارکسیس��م وجود داشت‪ ،‬اینها با هم معارض بودند‪.‬‬ ‫در جوام��ع غرب��ی معتقدان ب��ه مبانی مارکسیس��تی‬ ‫چندان نتوانس��تند بنیادهای معرفتی جهان غرب را به‬ ‫جهان غرب نسبت به‬ ‫بنیادهای خود اصال شوخی‬ ‫ندارد و اجازه نمی دهد در‬ ‫این مورد کاری خارج از‬ ‫محدوده تعریف شده انجام‬ ‫شود‪ .‬حتی فیلمسازی مثل‬ ‫کاپوال وقتی می خواهد فیلم‬ ‫اینک اخرالزمان را بسازد‬ ‫که نقدی جدی به حضور‬ ‫امریکا در ویتنام است‬ ‫ پنتاگون به او کمک‬ ‫نمی کند‬ ‫چالش بکشند‪ .‬در تاریخ جامعه امریکا ما نفوذ مساله‬ ‫ک کارتیزم را داری��م که یک جریان جدی علیه هر‬ ‫م ‬ ‫نوع نگرش مارکسیستی و مارکسیست های موجود در‬ ‫ هالیوود اس��ت‪ .‬در نتیجه این جریان بود که بزرگانی‬ ‫مثل الیا کازان تا س��ال های س��ال تاوان همکاری های‬ ‫خودشان با سناتور مک کارتی را پاسخ می دادند‪ .‬فقط‬ ‫در ایتالیا بود که در دوره ای این دیدگاه توانست خود‬ ‫را نش��ان دهد که ان هم در ح��وزه اجتماعی بروز و‬ ‫ظهور پیدا کرد و اندیشه های چپ فیلمسازان ایتالیایی‬ ‫در این زمینه خودش را نش��ان داد‪ .‬حتی در فیلم های‬ ‫فیلمس��ازان مارکسیس��تی مثل پازولینی این مواجهه‬ ‫با تقابل‪ ،‬طرد و تمس��خر اندیش��ه و اخالق کاتولیک‬ ‫کش��یش ها خود را نش��ان داد‪ .‬البته فیلمسازان جریان‬ ‫نئو لیبرالیس��م هم نقد جدی به وضعیت غرب داشتند‬ ‫که کارهای انها هم نقد اجتماعی است‪.‬‬ ‫مثل چه اثاری؟‬ ‫‪ l‬مثل کارهای دسیکا و روسولینی تا کارهای جریان‬ ‫نئورئالیس��م مث��ل کارهای فلینی‪ .‬این اث��ار جنبه های‬ ‫اجتماعی دارند و در نقاط دیگر اروپا نتوانستند جای‬ ‫خ��ود را باز کنند و نقد جدی به بنیاد های غرب را به‬ ‫منصه ظهور برسانند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬ب��ه خاطر اینکه جهان غرب نس��بت ب��ه بنیادهای‬ ‫خود اصال ش��وخی ندارد و اص�لا اجازه نمی دهد در‬ ‫این مورد کاری خارج از محدوده تعریف ش��ده انجام‬ ‫شود‪ .‬حتی فیلمسازی مثل کاپوال وقتی می خواهد فیلم‬ ‫اینک اخرالزمان را بس��ازد که نقدی جدی به حضور‬ ‫امریکا در ویتنام است‪ ،‬پنتاگون هیچ نوع کمکی به او‬ ‫نمی کند و او ناچار می شود فیلم خود را در مورد ویتنام‬ ‫در فیلیپین بس��ازد‪ .‬حتی کوبریک با فیلم غالف تمام‬ ‫فلزی موج عظیمی از نقده��ا را برای خود ایجاد کرد‬ ‫که باعث شد تا سال ها از امریکا به انگلیس مهاجرت‬ ‫کن��د و یا ن��وع مواجهه ای ک��ه با چاپلی��ن دارند هم‬ ‫همین گونه است‪ .‬چاپلین در اثار خود به خصوص در‬ ‫عصر جدید‪ ،‬سلطه ماشینیس��م را که منبعث از همین‬ ‫نظام معرفتی اس��ت مورد نقد ق��رار می دهد که او هم‬ ‫دچار مش��کل می شود‪ .‬شما اگر به دنبال سینمای ضد‬ ‫سلطه و ضد استکبار به مفهوم درست کلمه در جهان‬ ‫غرب هس��تید یا ان را پیدا نمی کنید یا به ش��دت کم‬ ‫هستند و می توانم بگویم من سراغ ندارم! البته برخی از‬ ‫دوستان من در ایران با این نظرات من موافق نیستند‪.‬‬ ‫اگ��ر در س��ینمای غ��رب این موض��وع را‬ ‫نمی توانی��م پیدا کنیم ای��ا نمونه ای از ان را‬ ‫در سینمای شرق یا نقاط دیگر دنیا می توانیم‬ ‫پیدا کنیم؟‬ ‫‪ l‬در جه��ان غیر غ��رب این اثار وج��ود دارد منتها‬ ‫ممکن اس��ت زبان��ش زبان تند و تیز خیلی سیاس��ی‬ ‫نباشد‪ .‬فرض کنید فردی مثل ساتیا جیترای وقتی فیلم‬ ‫می س��ازد با نگاهی که به جامعه هن��د دارد‪ ،‬معانی و‬ ‫مفاهیم جامع��ه خود را بیان می کند اما به نوعی قصد‬ ‫دارد فرهنگ مهاجم به جامعه خودش را از این طریق‬ ‫نفی کند‪.‬‬ ‫حتی کسانی مثل میزوگوچی و کوراساوا (فیلمسازان‬ ‫ژاپنی) گرچه فیلمس��از سیاس��ی نیس��تند اما به دلیل‬ ‫رویکردش��ان ب��ه فرهنگ ژاپنی س��عی دارند حضور‬ ‫فرهنگی و سیاس��ی امریکا که در کشورش��ان خیمه‬ ‫زده رد کنن��د‪ .‬با نگاه من نفی هر نوع فرهنگ مهاجم‬ ‫و مخرب غربی و حتی غیر غربی در قالب س��ینمای‬ ‫ضدسلطه قابل تعریف است‪.‬‬ ‫در ایران چطور؟‬ ‫‪ l‬در کش��ور خودم��ان ه��م اثاری وج��ود دارد که‬ ‫می توانی��م ان را ضد س��لطه قلم��داد کنیم گرچه کم‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫مثل؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر بخواهم برای س��ینمای ضد س��لطه ایران به‬ ‫وجهی که بیان ش��د مثالی بیاورم‪ ،‬از س��ینمای قبل از‬ ‫انق�لاب می توانم فیلم اوکی مس��تر را مثال بزنم‪ .‬این‬ ‫فیلم ساخته پرویز کیمیاوی است که به طرد و رد یک‬ ‫فرهنگ مهاجم می پ��ردازد‪ .‬به تعبیری به لحاظ مبانی‬ ‫فرهنگی‪ ،‬نه حضور سیاس��ت غرب در جامعه شخصا‬ ‫فیل��م بلوچ مس��عود کیمیایی را ضد س��لطه فرهنگی‬ ‫می دانم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون علیه مدرنیزم اس��ت و به اعتبار نقدی که بر‬ ‫مدرنیزم انجام می دهم‪ ،‬این ضدیت را عرض می کنم‪.‬‬ ‫در اثار بعد از انقالب چطور؟‬ ‫‪ l‬در اث��ار بع��د از انقالب به لح��اظ مبانی معرفتی‬ ‫به ط��ور قط��ع مجموع��ه درخش��ان روای��ت فت��ح‬ ‫ش��هید اوینی گرچ��ه مربوط به جنگ اس��ت‪ ،‬اما در‬ ‫الیه های عمیق خود با هوش��مندی تم��ام فریاد کننده‬ ‫یک فرهنگ زالل ش��یعی و اس�لامی است‪ .‬وقتی که‬ ‫ش��ما فرهنگ ش��یعی خود را تقویت و خود را به ان‬ ‫مس��لح کنید و به رش��ته کوه فرهنگ خود تکیه زنید‪،‬‬ ‫دیگر توفان های مهاجم فرهنگ غربی نمی تواند ما را‬ ‫ج��ا به جا کند‪ .‬از ای��ن زاویه روایت فتح اوینی فارغ از‬ ‫انچه در مورد ان گفته اند به ش��دت یک جریان مستند‬ ‫ضد سلطه است‪ ،‬البته منظورم سلطه فرهنگی است و نه‬ ‫سلطه سیاسی‪ .‬تمام فیلم های سینمایی داستانی کشور ما‬ ‫ک��ه نگاه جدی به موضوع جن��گ و دفاع مقدس دارند‬ ‫مثل بخشی از کارهای حاتمی کیا‪ ،‬مالقلی پور یا برخی از‬ ‫کارهای حمیدنژاد‪ ،‬حتما جزو سینمای ضد سلطه هستند‪.‬‬ ‫مخصوصا در مورد جنگ تحمیلی که تحقیقا روشن شده‬ ‫است مجموعه جهان غرب ان روز با تمام اختالفاتی که‬ ‫داشتند پشت س��ر صدام بودند‪ .‬قطعا سینمایی که به ان‬ ‫می پردازد س��ینمای ضد سلطه است گرچه خالء جدی‬ ‫داریم در مورد اینکه هیچ گاه سینمای ما نتوانسته پشت‬ ‫پرده جنگ تحمیلی را هم نشان دهد‪ .‬با همه این نقص ها‬ ‫همین شکل س��ینمای جدی جنگ‪ ،‬نه به معنای ترجمه‬ ‫س��ینمای دس��ته دهم هالیوودی که در قالب س��ینمای‬ ‫حادثه پرداز طبقه بندی می شود‪ ،‬بلکه فیلم های جدی این‬ ‫عرصه قطعا در زمره س��ینمای ضد سلطه قرار می گیرد‪.‬‬ ‫حتی فیل��م مادر مرحوم علی حاتمی در یک نگاه دقیق‬ ‫دراین دس��ته بندی جای می گیرد و ضد سلطه فرهنگی‬ ‫است‪.‬در نتیجه هر فیلمی که ملت را به بنیادهای فرهنگی‬ ‫و تمدن��ی خودش ارجاع دهد و تالش کند زیبایی های‬ ‫این بنیادها را نشان دهد طبیعتا ضد سلطه فرهنگی غرب‬ ‫است‪ .‬چون وقتی ش��ما گوهر های زیبای فرهنگ ملی‬ ‫خود را ببینید‪ ،‬دیگر ب��ه خرمهره های فرهنگ تهاجمی ‬ ‫دشمن توجه نمی کنید‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ 68 ‫شیوه مستند سازی غربی در گفت و گو با محمد حسین جعفریان‪:‬‬ ‫احمد شاه مسعود فرانسوی می سازند نه مسعود افغان‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫‪ 5‬محمدحسین جعفریان‪ ،‬زاده ‪ ۱۳۴۶‬در کوی پنج تن طالب مشهد است‪ .‬شاعر‪،‬‬ ‫مستندساز‪ ،‬روزنامه نگار و خبرنگار جنگی است که دو دوره رایزن فرهنگی ایران در‬ ‫افغانستان بوده است‪ .‬بیشتر شهرت جعفریان از شعرهای بلند و گزارش ها و مستندهایش‬ ‫در مورد جنگ های جهان (افغانستان‪ -‬تاجیکستان‪-‬بوسنی ‪ -‬کوزوو ‪ -‬پاکستان و کشمیر‪-‬‬ ‫عراق‪ -‬لبنان و‪ )...‬به ویژه ساخت مستند معروف حماسه ناتمام یا شیردره پنجشیر از زندگی‬ ‫احمدشاه مسعود است‪ .‬جعفریان یکی از معدود خبرنگاران جهان است که با مال محمد‬ ‫عمر‪ ،‬رهبر طالبان دیدار داشته است‪ .‬با او نه تنها به عنوان کارشناس فرهنگی مستند ساز‪ ،‬بلکه‬ ‫به عنوان کسی که همواره پس از سال های جنگ در خط مقدم تقابل با دنیای غرب بوده‬ ‫است در موضوع مستندهای ضد غرب به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫ب��ه عن��وان اولی��ن س��وال مولفه ه��ا و‬ ‫مشخصه های س��ینمای مس��تند ضد غرب‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬من فکر می کنم س��وال باید اصالح ش��ود‪ ،‬به این‬ ‫معن��ی که نمی ش��ود ب��ا همه انچه در غرب هس��ت‬ ‫ضدیت ورزید و مش��خصا یک نحله هنری و فکری‬ ‫را تقس��یم بندی ک��رد و ان را جریان ضد غرب نامید‪.‬‬ ‫یکس��ری ارزش هایی در غرب وجود دارد که ممکن‬ ‫اس��ت در دنیا طرفدارانی داش��ته باش��د و یکس��ری‬ ‫ارزش هایی هم وجود دارد که ممکن است مخالفینی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫اگ��ر م��ا ای��ن را ب��ه دو س��ینمای عدالت خ��واه یا‬ ‫ضداستکبار تعبیر کنیم و ضدیت با برخی از مولفه ها‬ ‫و مشخصه هایی که غرب در پی ترویج ان در دنیای‬ ‫پیرامونی خودش اس��ت و ملل و اقوامی هم هس��تند‬ ‫ک��ه با ان مقابله می کنند‪ ،‬ان موقع بهتر می توان به ان‬ ‫جواب داد‪.‬‬ ‫ح��اال ب��ا ای��ن رویکرد ب��ه چ��ه نتیجه ای‬ ‫می رسیم؟‬ ‫‪ l‬با این رویکرد مقوله هایی وجود دارد که از طرف‬ ‫امپراتوری جهانی غرب ترویج می شود و مستندهایی‬ ‫هم در مورد ان س��اخته می ش��ود تا م��ردم جهان را‬ ‫ب��ه ان س��مت گرایش بدهند‪ .‬در مقاب��ل این جریان‬ ‫مستندسازهای مستقل‪ ،‬دولت ها و مللی هستند که با‬ ‫ان مخالفت می کنند‪.‬‬ ‫برای ای��ن تقابل مصداق��ی می توانید ذکر‬ ‫کنید؟‬ ‫‪ l‬به عنوان مثال ش��هادت مروه الشروینی در دادگاه‬ ‫الم��ان و فاجع��ه ای که در انجا رخ داد اگر مقایس��ه‬ ‫بش��ود با حکمی ک��ه در ایران برای ی��ک خانمی که‬ ‫قاتل ب��وده و در دادگاه های ایران محکوم به قصاص‬ ‫شده بود‪ ،‬وقتی دقت می کنیم می بینیم مستندسازهای‬ ‫غرب و شبکه های خبری ان را به یک موضوع جدی‬ ‫تبدیل کردند و افکار عمومی جهان را به ان س��مت‬ ‫جهت ده��ی کردند درحال��ی که در پی ت��رور فجیع‬ ‫مروه الش��روینی در صحن دادگاه المان به س��ادگی‬ ‫گذشتند و همان شبکه ها در این ماجرا فقط یک خبر‬ ‫چند سطری رفتند‪.‬‬ ‫طبع��ا مستندس��ازهای مس��تقل بای��د در مقابل این‬ ‫امپرات��وری رس��انه ای تحرکی از خود نش��ان دهند و‬ ‫اثاری را تولید کنند که در موضوع س��وال شما قابل‬ ‫ارائه است‪.‬‬ ‫این جریان در کش��ورهای مختلف دنیا کلید خورده‬ ‫اس��ت همچنان که در ایران فراوانی بیش��تری داشته‬ ‫است‪ .‬حتی در مجموعه مستندسازهایی که در داخل‬ ‫کش��ورهای غربی حضور دارند‪ ،‬می بینیم ش��خصیتی‬ ‫مثل مایکل مور پیدا ش��ده و خالف جریان اب ش��نا‬ ‫می کند و خبری که به مردم تحمیل ش��ده و به دروغ‬ ‫موضوعی را به انها ترسیم کرده اند‪ ،‬حالجی می کند‪،‬‬ ‫با کنار هم گذاشتن اخبار ضد و نقیض سعی می کند‬ ‫ب��ه مردم کش��ور خودش و دنیا نش��ان دهد که انچه‬ ‫گفته اند حقیقت محض نبوده و پش��ت پرده هایی هم‬ ‫داشته است که به وسیله مستند ان را نشان می دهد‪.‬‬ ‫در ایران این روند چه س��یری را طی کرده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬در ای��ران نهادهایی مثل روای��ت فتح یا مجموعه‬ ‫فرهنگ��ی میث��اق بع��د از جن��گ ت�لاش کردند به‬ ‫موضوعات��ی از ای��ن دس��ت بپردازن��د ول��ی چون‬ ‫تشکیالت منسجمی برای حمایت از انها نبود و انها‬ ‫خودش��ان مجبور بودند به ه��ر دری بزنند تا اهداف‬ ‫خ��ود را توضیح بدهند و بتوانن��د بودجه ای بگیرند‪،‬‬ ‫فعالیت هایشان فروکش کرد و به حرکات انفرادی و‬ ‫جرقه های ش��خصی محدود شد که اشخاص به دنبال‬ ‫ان می رفتند‪.‬‬ ‫البته امیدوارم با افتتاح ش��بکه مستندی که فعال روی‬ ‫انتن های دیجیتال قابل رویت اس��ت فرصتی فراهم‬ ‫در ایران نهادهایی مثل‬ ‫روایت فتح یا مجموعه‬ ‫فرهنگی میثاق بعد از‬ ‫جنگ تالش کردند‬ ‫به موضوعاتی از این‬ ‫دست بپردازند ولی چون‬ ‫تشکیالتمنسجمی برای‬ ‫حمایت از انها نبود و انها‬ ‫خودشان مجبور بودند به‬ ‫هر دری بزنند تا اهداف‬ ‫خود را توضیح بدهند‬ ‫ش��ود تا مستندس��ازان مس��تقلی که عالقه مند به کار‬ ‫کردن هستند بتوانند به دور از فشار سفارش دهندگان‬ ‫موضوعات مورد نظر خودش��ان را ب��ه منصه ظهور‬ ‫برسانند‪.‬‬ ‫ح��اال به نظر ش��ما وجه اش��تراک این نوع‬ ‫فیلم ها و این مستندسازان مستقل چیست؟‬ ‫‪ l‬مهمتری��ن نکت��ه ای��ن اس��ت ک��ه عم��ده ای��ن‬ ‫مستندس��ازان خالف جریان اب ش��نا می کنند‪ ،‬یعنی‬ ‫اگر ش��ما به امپراتوری رس��انه در غرب باور داشته‬ ‫باش��ید و اینکه هر ش��بکه ای در اروپا و امریکا وقتی‬ ‫خبر مشترکی را با هم اتفاق می کنند که به یک شکلی‬ ‫منتش��ر کنن��د و در این راه هر ک��دام وظیفه ای را به‬ ‫عهده می گیرند‪ ،‬گروهی از مستندس��ازان هس��تند که‬ ‫ب��ا دیده تردید ب��ه این اخبار ن��گاه می کنند و اغلب‬ ‫هم این تردید بجاس��ت‪ .‬در این راه مستندهایی تولید‬ ‫می کنند تا نش��ان دهند که انچه به بیرون درز می کند‬ ‫لزوما ان چیزی نیست که از رهگذر این رسانه ها در‬ ‫جهان منتشر می شود بلکه اخباری وجود دارد که این‬ ‫شبکه ها از انتش��ار ان امتناع می کنند‪ .‬این وجه پنهان‬ ‫وظیفه این مستندس��ازان اس��ت‪ .‬باید این موضوع را‬ ‫هم در کار مستندس��ازان ایرانی و ه��م در کار دیگر‬ ‫مستندسازان جست وجو کرد‪.‬‬ ‫در ای��ن تقاب��ل باتوجه به اینک��ه غرب از‬ ‫س��ینمای ضد ایران و مستندهای ضد ایران‬ ‫حمای��ت می کند و این موض��وع هم قابل‬ ‫چشم پوشی نیس��ت‪ ،‬به نظر ش��ما جایگاه‬ ‫ایران در این س��وی می��دان در حمایت از‬ ‫مس��تندها و س��ینمای ضد س��لطه چه باید‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬در این راه حرف زیاد زده می ش��ود اما متاس��فانه‬ ‫به مرحله عمل که می رس��یم نه تشکیالتی وجود دارد‬ ‫ت��ا از این حرکت ها و کس��انی که این اندیش��ه ها را‬ ‫دارند حمایت کند و نه دغدغه ان بطور جدی وجود‬ ‫دارد‪ .‬فق��ط در بحث سیاس��ت خارجی و بیانیه دادن‬ ‫و اعالم موضع این ش��عارها ش��نیده می شود ولی در‬ ‫مرحله عمل این اتفاق نمی افتد‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون ما مراکزی نداریم که در دست مستندسازان‬ ‫باش��ند‪ .‬ب��رای همین ک��م و بیش نس��ل ان در حال‬ ‫منقرض شدن است‪ .‬بخش��ی از انها بچه های دوران‬ ‫جن��گ بودند که بعد از جنگ به سراس��ر دنیا س��فر‬ ‫کرده و س��عی کردند خالف جریان اب ش��نا کنند و‬ ‫مس��تندهایی بسازند که پش��ت پرده حوادث منطقه و‬ ‫جهان را نشان دهند‪.‬‬ ‫در مراحلی این افراد توانستند موفق باشند‪ .‬در دوره ای‬ ‫مجموعه روایت فتح سعی کرد مجموعه مستندهایی‬ ‫را درباره ملل مسلمان که در دیگر نقاط جهان مشغول‬ ‫جنگ بودند‪ ،‬بس��ازد‪ .‬من دست اندرکار بعضی از این‬ ‫مستندها در حوزه تاجیکستان و افغانستان و مشخصا‬ ‫ک��وزوو بودم‪ .‬ما دوربین های��ی بودیم که با نیروهای‬ ‫ناتو وارد انجا ش��دیم به عنوان اولین تصویربرداران‪،‬‬ ‫هنوز شهرها در اتش می سوخت که وارد انجا شدیم‪.‬‬ ‫با این حال از این فرصت ها هیچ وقت اس��تفاده نشد‬ ‫و این ادم ها هیچ وقت جدی گرفته نشدند و ما هنوز‬ ‫شاهد نیس��تیم که یک جشنواره مس��تقل درباره این‬ ‫موضوعات وجود داشته باشد در حالی که از ترافیک‬ ‫و جزی��ره کیش و خلیج ف��ارس و هر موضوعی در‬ ‫‪69‬‬ ‫‪70‬‬ ‫ایران جشنواره مس��تقلی وجود دارد اما این موضوع‬ ‫فقط شعاری وجود دارد‪.‬‬ ‫اینکه ای��ن موضوع��ات وارد مرحله عمل‬ ‫نمی شود چه دلیلی دارد؟‬ ‫‪ l‬این موضوع س��ه دلیل دارد‪ :‬یکی اینکه کسانی که‬ ‫متولی امر هستند تخصص الزم را برای راه اندازی و‬ ‫فعال کردن این موضوعات ندارند و فقط دغدغه مند‬ ‫هستند‪ .‬از این روست که به امور دیگر بسنده می کنند‬ ‫و بحث سینمای مستند را جدی نمی گیرند‪.‬‬ ‫م��ورد دوم ای��ن اس��ت که انه��ا هنوز ب��ه ان ایمان‬ ‫نرس��یده اند که س��ینما و به ویژه مس��تند چه جایگاه‬ ‫جهانی و موثری می تواند داشته باشد‪.‬‬ ‫مورد س��وم هم این اس��ت که چون ما در این مقوله‬ ‫نیرویی تربیت نکرده ایم بالطبع با انبوه تصویربرداران‬ ‫و مستندسازانی که بتوانند این حیطه را به عنوان زمینه‬ ‫فعالیت خ��ود انتخاب کنند روبه رو نیس��تیم‪ .‬در این‬ ‫مسیر تنها با جرقه ها و موارد استثنایی روبه رو هستیم‬ ‫که اینه��ا نمی توانند یک جری��ان را در جامعه ایجاد‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫البت��ه این دو موضوع کامال به هم وابس��ته اس��ت و‬ ‫ت��ا یکی تصحیح نش��ود دیگ��ری نمی تواند عملکرد‬ ‫مناسبی داشته باش��د‪ ،‬امیدواریم روزی برسد که این‬ ‫اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫باتوجه ب��ه تجربیات ش��ما و اینکه به این‬ ‫دالی��ل اش��اره کردید‪ ،‬ای��ا در این عرصه‬ ‫اصال موضوعی وجود دارد که ما بخواهیم‬ ‫به ان بپردازیم؟‬ ‫‪ l‬بله! چرا ک��ه نه؟ بی تردید وجود دارد‪ .‬اوال همین‬ ‫مخاطب مواجه می ش��ود با اطالعات و اخباری که از‬ ‫ش��بکه های مختلف جهانی دریافت می کند که لزوما‬ ‫اخبار بدون غرضی نیست و این بحث فراتر از بحث‬ ‫عناد و دعواهای تبلیغاتی و سیاس��ی بین دولی است‪.‬‬ ‫این اتف��اق را مستندس��ازهایی می توانند عملی کنند‬ ‫که مستندس��ازان مستقلی هس��تند و در کار خود این‬ ‫موضوع را به مخاطب تفهیم کنند‪.‬‬ ‫االن برنام��ه ای در ش��بکه چه��ار به نام راز توس��ط‬ ‫اقای طالب زاده تولید می شود که فقط فرصت می دهد‬ ‫تا همین جرقه ها و اس��تثناها حرفش��ان را بزنند‪ .‬این‬ ‫برنامه چقدر با استقبال مواجه شده است تا جایی که‬ ‫س��ی دی های این برنامه فروخته می شود و مخاطبان‬ ‫زیادی از ان استفاده می کنند‪.‬‬ ‫پ��س ما ب��رای یافتن موض��وع و مخاطب مش��کلی‬ ‫نداریم بلکه مش��کل در عرصه مدیریت و تولید این‬ ‫کار است‪ .‬یک جرقه کوچک مثل برنامه راز که صرفا‬ ‫گفت وگو محور اس��ت اگر می تواند اینقدر اقبال پیدا‬ ‫کند‪ ،‬پس اگر این جرقه های به تصویر کش��یده شده‬ ‫و مس��تندهای حرفه ای از ان س��اخته شود که مردم‬ ‫بتوانند با ان ارتباط برقرار کنند ما شاهد چه استقبالی‬ ‫خواهیم بود؟‬ ‫قطع��ا موضوعات��ی وج��ود دارد‪ .‬برای مث��ال حوزه‬ ‫انقالب��ات کش��ورهای عرب��ی همان چیزی نیس��ت‬ ‫که یکس��ری از رس��انه ها ان را منتش��ر می کنند و ما‬ ‫ه��م متاس��فانه ب��ه دلیل نداش��تن خبرن��گار در این‬ ‫حوزه ه��ا همان را بازنش��ر می کنیم‪ .‬در این زمینه اگر‬ ‫مستندسازانی باش��ند که به این کشورها سفر کنند و‬ ‫حقیقت��ی که در این کش��ور در حال اتفاق اس��ت را‬ ‫نمایش دهند کارهایی را نش��ان خواهند داد که مردم‬ ‫ما از ان محروم هستند‪.‬‬ ‫به عن��وان یک تجرب��ه مصداقی‪ ،‬ش��ما در‬ ‫افغاس��تان هم تجربه فیلمس��ازی داشته اید‪.‬‬ ‫افغانستان یک میدانی است که همان تقابلی‬ ‫که ابتدی س��خن به ان اشاره کردید در ان‬ ‫وجود دارد‪ .‬این تقابل را در افغانس��تان به‬ ‫عنوان یک مدل نمونه چطور دیدید؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر بخواه��م به س��وال ش��ما مصداق��ی جواب‬ ‫بدهم‪ ،‬یکی از مس��تندهایی که من س��اختم‪ ،‬مس��تند‬ ‫شیردره پنجش��یر یا حماس��ه ناتمام بود ک��ه در مورد‬ ‫احمدشاه مسعود ساخته شد‪ .‬من به سبب ساخت این‬ ‫مستند مجبور شدم حدود یک ماه را به طور شبانه روزی‬ ‫با احمد ش��اه مسعود بگذرانم و از او تصویر بگیرم تا‬ ‫بتوانم مستندی از یک روز کاری او تولید کنم‪ .‬من قبال‬ ‫با این شخصیت افغان اشنا بودم و انجا هم یک ارتباط‬ ‫صمیمی بین ما ایجاد ش��د‪ .‬اخیرا کتابی منتشر شده به‬ ‫نام مسعود افغان که یک خانم فرانسوی ان را در مورد‬ ‫احمدشاه مسعود تالیف کرده است‪ .‬البته من این خانم‬ ‫را ه��م در کابل چند جلس��ه ای مالق��ات کردم‪ .‬وقتی‬ ‫ترجم��ه ان کتاب را خواندم ک��ه در ان مصاحبه هایی‬ ‫وجود دارد‪ ،‬در مقایس��ه با مس��عودی ک��ه من دیدم و‬ ‫در مورد او مس��تند ساختم‪ ،‬اصال مس��عود این کتاب‬ ‫یک احمد ش��اه مسعود دیگری بود‪ .‬این را هم عرض‬ ‫کنم که فرانس��وی ها او را بسیار دوست داشتند چراکه‬ ‫فرانس��وی را سلیس صحبت می کرد و در مدرسه سن ‬ ‫لوی��ی در کابل تحصیل کرده بود و فرانس��وی ها یک‬ ‫سمپاتی نسبت به او دارند‪.‬‬ ‫این نظر شماست؟‬ ‫‪ l‬نه! اتفاقا من با اقای طارق که برادر خانم مس��عود‬ ‫اس��ت در مش��هد مالقات کردم‪ .‬به ن��گاه من صحه‬ ‫گذاشت که این مس��عودی که در این کتاب معرفی‬ ‫شده یک مسعود فرانس��وی است و نه لزوما مسعود‬ ‫افغان‪.‬‬ ‫حاال ش��ما ف��رض کنی��د مخاط��ب ایرانی ک��ه این‬ ‫موضوع��ات را نمی دان��د و این کت��اب را می خواند‬ ‫تص��وری که از تاریخ افغانس��تان و این ش��خصیت‬ ‫محوری در تاریخ این کش��ور پیدا می کند یک تصور‬ ‫کامال دگرگون اس��ت‪ .‬مخاطب ایرانی یک مس��عود‬ ‫فرانس��وی را می بیند و نه انچه واقعا رخ داده است‪.‬‬ ‫مستندسازانی که به طور مستقل در انجا بودند وظیفه‬ ‫دارند او را با همان پی رنگ اسالمی و وجهه انقالبی‬ ‫که داشته است عرضه کنند‪ .‬به همین ترتیب شما این‬ ‫اتف��اق را تعمیم بدهید به دیگ��ر اتفاقاتی که در این‬ ‫کشور در حال رخ دادن است‪.‬‬ ‫یک نمون��ه از اتفاقات حال حاضر را مثال‬ ‫می زنید؟‬ ‫‪ l‬ه��ر کس را که در افغانس��تان علیه امریکایی ها و‬ ‫ناتو می جنگد طبق اخباری که حتی در رسانه های ما‬ ‫می رس��د طالبان می نامیم‪ .‬یعنی ی��ک عده ادم تندرو‬ ‫که باید با انها مبارزه بش��ود‪ .‬این جریان خبری است‬ ‫که امپراتوری رس��انه ای غرب ایجاد کرده و هرکسی‬ ‫که در افغانس��تان علیه متجاوزین می جنگد جزئی از‬ ‫القاعده و طالبان می دانند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که در افغانس��تان جدا از جریان‬ ‫القاع��ده و حت��ی جریان طالبان یک ع��ده از جوانان‬ ‫غیور افغان هس��تند که رس��ما با متج��اوزان مبارزه‬ ‫می کنند‪ .‬اینها گروه هایی را تش��کیل داده اند و عمده‬ ‫این کس��انی ک��ه در عملیات ها لزوما به ش��یوه های‬ ‫انتح��اری رو نی��اورده و از بمب های کن��ار جاده ای‬ ‫استفاده می کنند این مبارزین هستند‪.‬‬ ‫حس��اب این مبارزین از القاعده و طالبان جداس��ت اما‬ ‫همین امپراتوری خبری باعث ش��ده تا ما به عنوان یک‬ ‫کشور همسایه که بسیار هم از هسته های مقاومت علیه‬ ‫متجاوزین استقبال می کنیم حتی خبری از انها نداریم‪.‬‬ ‫یعنی تا مطرح می ش��ود که کس��ی علیه نیروهای ناتو‬ ‫مبارزه ای کرده ب��ه او لقب طالبان می دهیم و بالفاصله‬ ‫حکم می کنیم که انها باید کش��ته ش��وند‪ .‬لذا وقتی این‬ ‫اتفاق می افتد هیچ کس احس��اس ناراحتی نمی کند در‬ ‫حالی که بخش��ی از این افراد شهید می شوند و مبارزه‬ ‫می کنند‪ .‬اینجاس��ت که باید تش��کیالتی وجود داشته‬ ‫باش��د که بتوان��د مستندس��ازان را مامور کن��د درباره‬ ‫این مستندسازان تصویر بس��ازند تا در دنیا اینها اعالم‬ ‫موجودیت کنند‪.‬‬ ‫یادم نمی رود س��ال ‪ 72‬اماده می ش��دیم ب��رای تولید‬ ‫فیلم مس��تندی به افغانس��تان س��فر کنیم‪ .‬ای��ن اولین‬ ‫س��فر با تدارکات بود و ای��ن تدارکاتی هم که عرض‬ ‫می کن��م ‪ 60‬هزارتومانی ب��ود که از جهادس��ازندگی‬ ‫غرض گرفت��ه بودیم (این تاکید ب��ر همان مظلومیتی‬ ‫است که گروه های مستقل مستندساز دارند)‪ .‬ما قصد‬ ‫داشتیم مس��تندی را در افغانس��تان راجع به وضعیت‬ ‫درگیری ه��ای ش��دید داخلی این کش��ور بس��ازیم‪.‬‬ ‫شهید بزرگوار اوینی‪ ،‬ما را دید‪ ،‬تشویق کرد در شمال‬ ‫افغانس��تان در مورد تاجیک هایی که با حکومت وقت‬ ‫تاجیکستان وارد نبرد شده اند‪ ،‬کاری تولید کنید‪ .‬وقتی‬ ‫برگش��تیم برای اولین بار یک مستندساز در میان این‬ ‫تاجیک های معارض رفت��ه بود و دنیا و جامعه ایرانی‬ ‫متوجه ش��د ک��ه ده ها هزار مهاجر تاجیک در ش��مال‬ ‫افغانس��تان وجود دارند که خواس��ته ای جز حکومت‬ ‫اس�لامی در کشور خود ندارند‪ .‬این وظیفه ای است که‬ ‫مستندسازان مستقل باید انجام دهند تا حقیقت وقایع‬ ‫و اخبار را منعکس کرده و گروه های عدالت خواه را به‬ ‫جهان معرفی کنند‪g .‬‬ ‫نگاه ایدئو لوژیک ندارند‬ ‫تحلیل سیاوش سرمدی از سینمای مستند غرب‬ ‫‪ 6‬شاید روزی که قرار بود مستندی در مورد زندگی ادواردو انیلی پسر بزرگترین کارخانه دار‬ ‫ایتالیا و صاحب شرکت فیات از صدا و سیما منتشر شود و چند هفته ای کشمکش هایی در زمینه‬ ‫سیاست خارجی میان ایران و ایتالیا ایجاد کرد‪ ،‬کسی فکر نمی کرد کارگردان جوان این مستند که‬ ‫در اولین فیلم خود توانسته به موضوعاتی اینچنین جنجالی بپردازد سیاوش سرمدی باشد‪ .‬سیاوش‬ ‫سرمدی گرچه سابق ه طوالنی در روزنامه نگاری و خبرنگاری دارد اما تصمیم می گیرد وارد عرصه‬ ‫مستند شود وهمین باعث می شود تا تمام داشته های خود را در این زمینه به کار بگیرد‪ .‬او در‬ ‫این راه چه در ایتالیا و چه در چند کشور دیگر به دالیل مختلف سیاسی و امنیتی دستگیر شده و‬ ‫تجربیاتی از این دست داشته است‪ .‬با این حال هنوز هم لذت تجربه اولین مستند دست از سر او‬ ‫بر نداشته است‪ .‬با سیاوش سرمدی هرچند کوتاه و در لحظه های پشت صحنه یکی از مستندهایش‬ ‫اما در زمینه سینمای مستند ضدغرب به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫ما در سینمای مستند جریانی را می بینیم که‬ ‫ضد غرب است‪ .‬با این حال به نظر شما این‬ ‫فیلم ها زائیده چه نوع تفکری است و کدام‬ ‫اتفاق اجتماعی و سیاسی بود که باعث این‬ ‫جریان شد؟‬ ‫‪ l‬من فکر می کنم ان اتفاق سیاس��ی و اجتماعی که‬ ‫باعث ایجاد این جریان شد انقالب اسالمی بود‪ .‬این‬ ‫جریان از ‪ 30‬س��ال پیش شروع شد‪ .‬طبیعی است که‬ ‫وقتی یک انقالب ایدئولوژیک ضدغرب رخ می دهد‪،‬‬ ‫محص��والت فرهنگ��ی هم که تولی��د می کند همین‬ ‫مضم��ون را دارد‪ .‬محصوالت فرهنگی هم مهمترین‬ ‫وجه مقابله این دو تفکر است‪ ،‬یعنی با این محصوالت‬ ‫می توان کار فرهنگی کرد‪ .‬همچنان که انها برای مقابله‬ ‫با ما کار فرهنگی می کنند‪.‬‬ ‫این حرکتی طبیعی اس��ت که با انقالب ش��روع شد‪.‬‬ ‫در دهه ‪ 60‬این جریان با فیلم های داس��تانی ش��روع‬ ‫ش��د‪ ،‬اما فیلم های مس��تند در دهه ‪ 70‬شروع شد‪ .‬در‬ ‫این دهه فیلمسازهایی که در دهه ‪ 60‬در زمینه جنگ‬ ‫کار می کردن��د به دنبال موضوع��ات جدید در زمینه‬ ‫مستند های ضد غرب فعال شدند‪.‬‬ ‫یعنی شما این را یک حرکت شرقی می بینید‬ ‫برای مقابله با س��لطه غرب ی��ا ان را یک‬ ‫حرکت درون گفتمانی غربی می دانید؟‬ ‫‪ l‬منظور شما خارج ایران است؟‬ ‫در زمینه مستند ضدغرب داخل یا خارج ایران‬ ‫تفاوت چندانی ندارد‪.‬‬ ‫به نظر من دو دیدگاه متفاوت وجود دارد‪ .‬در داخل ایران‬ ‫کارهایی که بر ضدغرب س��اخته می ش��ود بیشتر وجه‬ ‫ایدئولوژیک دارد‪ .‬چون موضع ما موضع ضد غرب است‬ ‫و ایدئولوژی اصلی نظام ما تعارض با غرب است‪ ،‬طبیعی‬ ‫است که کارهایی که تولید می شود هم به دلیل حمایت و‬ ‫هم به دلیل اعتقاد در این زمینه بیشتر ایجاد می شود‪ .‬این‬ ‫تولیدات در هر دو نوع ویژگی ایدئولوژیک است‪.‬‬ ‫اما در غرب انچه در قالب مس��تندهای ضد غرب تولید‬ ‫می شود با نگاه ایدئولوژیک نیست‪ ،‬بلکه با نگاه انسانی‬ ‫و به عنوان تشکل های انسانی یا ضد جنگ مستند تولید‬ ‫می کنن��د‪ .‬انها وقت��ی می بینند نظامش��ان در اتفاقی مثل‬ ‫جنگ ع��راق یا موارد دیگر دخال��ت دارد از باب حس‬ ‫ضدجنگشان وارد این فعالیت می شوند‪.‬‬ ‫البت��ه ممکن رویکرد واحد باش��د‪ ،‬اما انگیزه ها متفاوت‬ ‫است‪.‬‬ ‫مولفه ها و موضوعات��ی که این نوع فیلم های‬ ‫مستند به ان می پردازند چیست؟‬ ‫‪ l‬مس��تندهای ضد غ��رب در موضوعات��ی که تولید‬ ‫می کنند یا نقد نگاه کاپیتالیس��تی غرب است و نقد نگاه‬ ‫س��رمایه محور غرب در داخل خود غرب یا کشورهای‬ ‫تحت سلطه است‪ ،‬یا نقد نگاه جریان مبارزه ب ا تروریسم‬ ‫و جن��گ طلبانه غرب‪ .‬عمال نق��اط ضعف غرب را این‬ ‫مستندها بررس��ی می کنند‪ ،‬یعنی یا به نقد شعارهای‬ ‫انس��انی این نظام می پردازند یا به نقد مسائل داخلی‬ ‫این کشور‪.‬‬ ‫برای این دو گروه چه فیلم ها و فیلمسازهای‬ ‫شاخصی می توان عنوان کرد؟ چه غرب و‬ ‫چه در ایران؟‬ ‫‪ l‬در ایران ما مستندس��ازی که در این حوزه به طور‬ ‫جدی کارکرده و کار مناسبی داشته باشد‪ ،‬نداریم‪ .‬یعنی‬ ‫کار تولید می ش��ود اما کار به درد بخوری نیست‪ .‬در‬ ‫میان غربی ها هم افراد زیادی وجود دارند که متاسفانه‬ ‫اسامی شان در خاطر من نمانده است‪.‬‬ ‫با این حال در ایران مس��تند و مستندسازی نداریم که‬ ‫توانسته باشد هم مخاطب داخلی را جلب کند و هم‬ ‫در خارج کشور قابل عرضه باشد‪.‬‬ ‫چه راهکاری وجود دارد که این موضوع را‬ ‫در داخل کشور تقویت کنیم؟ چه باید کنیم‬ ‫تا بتوانیم این فیلم ها را ایجاد کنیم؟‬ ‫‪ l‬مستندس��ازی یا فیلمس��ازی کار س��ختی است‪.‬‬ ‫مستندسازی که باید در مورد یک کشور خارجی اثری‬ ‫را تولید کند اوال باید ان کشور را بشناسد‪ .‬در سیستم‬ ‫مستندسازی به محض داشتن یک ارتباط‪ ،‬مستندساز‬ ‫به کشور خارجی می رود و معموال از لبنان شروع و به‬ ‫اروپا ختم می شود‪.‬‬ ‫نکته دوم اینکه مستندساری یک فن و تکنیک است‬ ‫و به ش��خصه اعتقاد دارم که مستندسازهای ما که در‬ ‫عرصه ایدئولوژیک کار می کنند همه سعی دارند تقلید‬ ‫کنند‪ .‬این تقلید مستندهای ما را نابود کرده است‪ .‬با این‬ ‫حال نمی توان با این شیوه کار کرد‪.‬‬ ‫یعنی فیلمسازی کار تکنیکی است که نمی تواند با تقلید‬ ‫پیش برود‪ ،‬باید تصویر خوب گرفت‪ ،‬ریتم ایجاد کرد‪،‬‬ ‫جاهایی را بازسازی کرده و برنامه داشته باشی‪ .‬از این‬ ‫لحاظ اس��ت که مستندهای ما ضعف تکنیکی جدی‬ ‫دارد‪ .‬از سوی دیگر از لحاظ تکنیکی مستندسازهای‬ ‫ما به روز نیس��تند و نمی توانند خود را با شرایط حال‬ ‫حاضر جهان وفق دهند‪.‬‬ ‫االن متاسفانه بس��یاری از افراد به صرف داشتن یک‬ ‫موضوع و یک دوربین کار مس��تند می کنند‪ ،‬فارغ از‬ ‫اینک��ه برای ای��ن کار باید مقدماتی که عرض ش��د‬ ‫فراهم شود‪ .‬مستندساز به صرف ساختن یک موضوع‬ ‫مستندساز نیست بلکه باید به عمق برود و از ان عمق‬ ‫این کار را تولید کند‪.‬‬ ‫به نظر شما مستندس��ازهای ضد غرب در‬ ‫اینده به چه موضوعاتی می پردازند؟‬ ‫‪ l‬به نظر من وضعیت مستندسازان ما در جایگاهی‬ ‫نیست که بتوانیم برای ان جهان بینی انچنانی قائل باشیم‬ ‫که در اینده به چ��ه موضوعاتی می پردازند و بتوانند‬ ‫اینده را پیش بینی کنند‪ .‬درست است که مستندساز به‬ ‫نوعی یک روشنفکر است که باید صاحب تحلیل و‬ ‫نگاه باشد‪ ،‬اما در حوزه اجرایی هنوز این اتفاق نیفتاده‬ ‫اس��ت و نگاه ما نس��بت به پدیده های خارج از ایران‬ ‫بسیار شعاری است‪ .‬یعنی اتفاقاتی که در کشورهای‬ ‫دیگر می افتد پس زمینه هایی دارد و ما تنها پوس��ته ان‬ ‫را نگاه می کنیم‪ .‬شما زمانی می توانید متوجه این عمق‬ ‫بشوید که ان جامعه را بشناسید تا بتوانید در مورد ان‬ ‫مطلبی درست منتشر کنید‪ .‬شما به عنوان یک مستندساز‬ ‫اگر بخواهی کاری انج��ام بدهی که در جامعه امروز‬ ‫مخاطب داشته باشد باید کاری کنی که حس نکند تو‬ ‫ب��ه او دروغ می گویی و برای این منظور باید به عمق‬ ‫موضوع رفت‪ .‬در مجموع اینکه از مستندساز خودمان‬ ‫انتظار داشته باش��یم که به عنوان دیده بان موضوعات‬ ‫اینده را ببیند انتظار خارج از محدوده ای است که االن‬ ‫مستندساز ما در این مرحله وارد نشده است‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫موسی منفرد‬ ‫ردپای صهیونیست ها‬ ‫در سینمای مستند‬ ‫‪ 7‬محمدرضا اسالم لو متولد ‪ 1326‬شیراز‪ ،‬فارغ التحصیل فیلم و تلویزیون از کالج‬ ‫ارتباطات دانشگاه تگزاس امریکاست‪ .‬فعالیت هنری اش را با تدریس در مدرسه عالی‬ ‫تلویزیون و سینما اغاز کرد و با همکاری در گروه های تلویزیونی جهاد سازندگی‬ ‫و سپاه پاسداران و حوزه هنری حرفه خود را ادامه داد‪ .‬از او تاکنون فیلم های جعبه‬ ‫سیاه ‪ 11‬سپتامبر (‪ ،)۱۳۸۹‬باغ سید (‪ )۱۳۶۸‬و بر فراز فاو (‪ )۱۳۶۴‬در مقام کارگردانی‬ ‫منتشر شده است‪ ،‬هرچند در مقام نویسنده‪ ،‬تدوینگر و فیلمبردار نیز فعالیت های‬ ‫عمده ای در حوزه سینما داشته است‪ .‬مصاحبه با او سفارش اقای نادر طالب زاده بود‬ ‫وقتی نتوانست به دلیل کمبود وقت در این پرونده با ما مصاحبه کند‪.‬‬ ‫نس��بت سینمای مس��تند غرب با فیلم سازان‬ ‫ضد سیاست های حکومت چیست؟‬ ‫‪l‬در وهل��ه اول ما باید موض��ع خودمان را با تعریف‬ ‫از غرب مش��خص کنیم‪ .‬در غرب کنونی تفاوت های‬ ‫زیادی ایجاد ش��ده است که افرادی در این فرهنگ با‬ ‫نمودهای سلطه گرانه و نژادپرستانه این تمدن مخالف‬ ‫هس��تند و اندیش��مندان غربی که روشنفکر هستند‪ ،‬با‬ ‫روش ماکیاولیس��تی این تمدن مخال��ف و منتقد این‬ ‫سلطه هستند‪ ،‬ماهیت این سلطه از همان گونه ای است‬ ‫ک��ه ما هم با ان مخالف هس��تیم‪ .‬ظاه��را ما امروزه به‬ ‫کش��ورهای اروپایی و امریکا‪ ،‬غرب می گوییم اما در‬ ‫یک تعریف کلی بخشی که نژاد انگلوساکسون در ان‬ ‫حضور داش��تند غرب نامیده می شد و بعدا به امریکا‬ ‫مهاج��رت کردند با این حال االن به منطقه ای فراتر از‬ ‫‪72‬‬ ‫منطقه جغرافیای گذشته خود تسری پیدا کرده و شامل‬ ‫استرالیا و کانادا و‪ ...‬هم می شود‪.‬‬ ‫می توانید از میان این افراد عده ای را نام ببرید؟‬ ‫‪l‬مثال اقای نورمن فینگلیش��تاین‪ .‬ایش��ان یک یهودی‬ ‫است‪ ،‬پدر و مادرش از بازمانده های هولوکاست هستند‬ ‫و ب��ه حس��ب ظاهر ی��ک طعمه خوب ب��رای جناحی‬ ‫اس��ت که هولوکاس��ت را بهانه کرده اند و علیه هرکس‬ ‫که مخالف انهاس��ت مثل چماق استفاده می کنند‪ .‬ایشان‬ ‫در چند دانشگاه امریکا سال ها صاحب کرسی بوده و چند‬ ‫ده س��ال است که در دانشگاه های امریکا دانشجو تربیت‬ ‫کرده است‪ ،‬دانش��جوهایی که خودشان انگلوساکسون‬ ‫هستند‪ ،‬نه دانشجوهای مهاجر و‪...‬‬ ‫این فرد به عنوان یک انس��ان ازادیخواه پی برده است که‬ ‫اتفاقات خاصی در جهان در حال رخ دادن اس��ت که از‬ ‫جریان حاکمیت‪ ،‬تفکر و اندیشه انسانی دور شده و یک‬ ‫سلطه ماکیاولیس��تی در جهان اعمال می شود‪ .‬در نتیجه‬ ‫به مخالفت با این موضوع بر می خیزد که به پش��ت پرده‬ ‫این موضوع می پردازد و متوجه می ش��ود که پشت پرده‬ ‫این اتفاقات صهیونیست ها هستند‪ .‬این فرد بدون اینکه‬ ‫واهمه داش��ته باشد به رغم اینکه خودش یهودی است و‬ ‫این سابقه را دارد علم مخالفت علنی با صهیونیسم را بلند‬ ‫کرد‪ .‬در مقابل‪ ،‬صهیونیست ها که شریا ن همه چیز را در‬ ‫دست دارند‪ ،‬با وجود این سابقه درخشان اکادمیک او را از‬ ‫دانشگاه اخراج کردند‪.‬‬ ‫البته این اولین نفر نبوده و اخرین نفر هم نیس��ت‪ .‬افراد‬ ‫بسیاری در دانشگاه های اروپا و امریکا بوده اند که به این‬ ‫اتفاق دچار ش��ده اند‪ .‬برای مثال اق��ای روژه گارودی به‬ ‫عنوان یک اندیشمند در فرانسه که شخصیت برجسته ای‬ ‫ی است و مورد توجه‬ ‫با سوابق برجسته مطالعاتی و علم ‬ ‫مراج��ع علمی و تحقیقاتی بوده به محض اینکه در مورد‬ ‫حقیقت هولوکاست صحبت کرد بایکوت شد‪.‬‬ ‫یا پروفس��ور تایسون که نه تنها بایکوت شد‪ ،‬بلکه مورد‬ ‫ضرب و شتم هم قرار گرفت و دادگاهی شد‪.‬‬ ‫پس نتیج��ه می گیری��م در وهل��ه اول باید‬ ‫تفاوت��ی میان غ��رب جغرافیای��ی و غرب‬ ‫صهیونیستی قائل شد؟‬ ‫‪l‬بله! در نتیجه این تفاوت قائل شدن است که می بینیم‬ ‫در هم��ان غرب جغرافیایی جریانی به مخالفت با غرب‬ ‫صهیونیستی می پردازد و انشقاقی در این غرب به وجود‬ ‫می اید‪ ،‬یعنی یک غرب صهیونیستی به وجود می اید و یک‬ ‫غرب مستضعف! چرا که صدای این غرب مستضعف به‬ ‫هیچ جا نمی رسد و تحت سلطه غرب صهیونیستی است‪.‬‬ ‫مثال اقای تیری میس��ان که توانسته با کتاب دروغ بزرگ‬ ‫پش��ت پرده حوادث یازده سپتامبر را برمال کند‪ ،‬به عنوان‬ ‫یک عنصر نامطل��وب و تهدید برای امنیت ملی امریکا‬ ‫محسوب می شود و حق ورود به این کشور را ندارد‪.‬‬ ‫یعنی وارد امریکا نمی شود؟‬ ‫‪l‬اگر وارد امریکا ش��ود به حبس ابد محکوم می شود‪.‬‬ ‫به خاطر اینکه ایستاده و حرف خودش را زده است‪ .‬این‬ ‫فرد جزو همان دسته غربی مستضعف است‪.‬‬ ‫تعداد این دو دس��ته غربی صهیونیس��ت و‬ ‫غربی مستضعف چه میزان است؟‬ ‫‪l‬غربی صهیونیس��ت که این مکتب و این حکومت را‬ ‫اداره می کند ش��اید به یک درصد هم نرس��د! این دسته‬ ‫شامل یکسری از سرمایه دارها و کارتل هاست که در کنار‬ ‫خود یکس��ری از دانشمندان درباری هم دارند‪ .‬در مقابل‬ ‫س��یل عظیم و میلیونی مردم است که واقعا مستضعف‬ ‫هستند و به بردگی کشیده می شوند‪.‬‬ ‫این افراد اگر در کش��ور خود نیستند در چه‬ ‫جایی سکونت دارند؟‬ ‫‪l‬این افراد در کش��ورهای مختلف ب��ه دنبال حقیقت‬ ‫هستند‪ .‬برای مثال من سال گذشته تعداد زیادی از انها را‬ ‫در ایتالیا دیدم که در دانشگاه های زبان درس می دهند یا‬ ‫در کشورهای اسیایی جنوب شرقی هستند‪ .‬یعنی به معنی‬ ‫واقعی کلمه هجرت کرده اند‪.‬‬ ‫این در حالی است که اینها از امریکا امده اند به کشورهایی‬ ‫که ان کش��ورها ه��م عمله همان غرب صهیونیس��تی‬ ‫تو گو با من می گفت‬ ‫هس��تند‪ .‬یکی از این اف��راد در گف ‬ ‫امریکا هایجک ش��ده اس��ت! هایجک اصط�لاح ربوده‬ ‫ش��دن هواپیماست‪ .‬می گفت امریکا توسط عده ای افراد‬ ‫مشخص هایجک شده است‪.‬‬ ‫حاال این تفکر از چه زمانی وارد س��ینمای‬ ‫مستند شد؟‬ ‫‪l‬بهتر است از این موضوع شروع کنیم که این تفکر چطور‬ ‫وارد عرصه رسانه شد‪ .‬من باز هم مجبور هستم اسم ببرم‪.‬‬ ‫اقایی در امریکا به نام الکس شون قبل از ‪ 11‬سپتامبر شروع‬ ‫به فعالیت رسانه ای کرد‪ .‬ابتدا یک رادیوی محلی در شهر‬ ‫تگزاس زد و به مرور این را گسترش داد و تاکنون ده ها فیلم‬ ‫مستندعلیهسلطهماکیاولیغربصهیونیستیساختهاست‪.‬‬ ‫با این حال تمام این افراد به طور ضمنی به مخالفت با این‬ ‫نظام سلطه می پردازند چرا که نفوذ صهیونیست ها در نظام‬ ‫غرب باعث شده است مخالفت با سیاست ها و نظام سلطه‬ ‫هزینه ها و جریمه های زیادی را در بر داش��ته باشد‪ .‬با این‬ ‫زمینه این افراد به سینما ورود پیدا کردند‪ .‬در موارد اروپایی‬ ‫من با افرادی مواجه بودم که این افراد با رویکرد توجه به‬ ‫مستضعفینغربیمثلبی خانمان هافیلممی سازندوالبتهدر‬ ‫این میان گوشه چشمی هم به مخالفت با نظام سلطه دارند‪.‬‬ ‫یعنی این جریان مخالفتی که ابتدای سخن عرض کردم در‬ ‫جامعه غربی در حال ش��کل گیری مسیر خود است را در‬ ‫عرصه سینما و فیلم به خصوص سینمای مستند هم پیدا‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫با این اوصاف چه مولفه ها و ش��اخصه هایی‬ ‫دارند و چه موضوعاتی را دس��ت مایه خود‬ ‫قرار می دهند؟‬ ‫‪l‬مهمترین مورد این فیلم ها این اس��ت که به پشت پرده‬ ‫موضوعات درونی غرب می پردازند و نش��ان می دهند که‬ ‫بسیاری از این موارد جعلی و ساختگی است‪ .‬برای مثال‬ ‫نشان می دهند که حادثه ‪ 11‬سپتامبر کار دولت امریکا بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬ممکن است چند عرب هم سوار ان هواپیما شده‬ ‫باشند ولی انها مجسمه خیمه شب بازی دست هایی هستند‬ ‫که انها را هدایت می کنند‪ .‬مولفه دیگر این فیلم ها افشاگری‬ ‫است‪ .‬یعنی وقایع اروپا را از جنگ جهانی اول بررسی کرده ‬ ‫و دیده ان��د که از ان تاریخ تاکنون یکس��ری از وقایع‬ ‫مرموز اتفاق افتاده است‪ .‬یک سری از بانکداران بین الملل‬ ‫وجود دارند که به وجود اورندگان جنگ همین افراد بوده اند‪.‬‬ ‫بعد دیده اند که این افراد یهودیان بانکدار بوده اند! این افراد‬ ‫برای اینکه پول به دس��ت بیاورند ب��ه طرفین جنگ وام‬ ‫می داده ان��د‪ .‬یعنی از یک طرف یک دولت را وام دار خود‬ ‫می کردند و از سوی دیگر زمینه نفوذ در دولت ها را فراهم‬ ‫می کردند‪ .‬از سوی دیگر چون قدرت اقتصادی را در دست‬ ‫دارند با ایجاد بحران و مشکالت اقتصادی مسائلی ایجاد‬ ‫می کنند تا این دولت بدهکار همواره بدهکار انها بماند‪ .‬این‬ ‫فیلمسازها جنگ های مختلف بعدی را از جنگ دوم جهانی‬ ‫تا جنگ کره و ویتنام و‪ ...‬بررس��ی کردند و به مس��تنداتی‬ ‫برای تصریح این نظر رس��یده اند که تمام این جنگ ها با‬ ‫اتفاقات مرموزی ش��روع شده که همه انها در دست این‬ ‫سرمایه دارها بوده اس��ت‪ .‬این افراد با توجه به قدرتی که‬ ‫دارند یک دولت در سایه در تمام جهان ایجاد کرده اند که‬ ‫ان را اداره می کنند‪.‬‬ ‫در این زمینه چه فیلم های شاخصی ساخته‬ ‫شده است؟‬ ‫‪l‬ما در این حوزه یکسری از مستندسازها را داریم مثل‬ ‫مایکل م��ور‪ .‬اگرچه این جریان قص��د دارد این افراد را‬ ‫به عنوان مستند ساز معرفی کند اما کار این افراد مسیر واقعی‬ ‫مستند نیست‪ .‬این افراد مثل مایکل مور وارد خطوط قرمز‬ ‫نمی شوند‪ .‬در این مسیر باید در میان فیلم های زیرزمینی‬ ‫به دنبال مقصود خودمان باشیم‪.‬‬ ‫چرا زیر زمینی؟‬ ‫‪l‬چون اگر به این افراد دسترسی پیدا کنند انها را از میان‬ ‫برمی دارند‪ .‬این فیلمس��ازها به طور نامحسوس از طریق‬ ‫معلول دارند به علت می رس��ند و بسته به شجاعتی که‬ ‫دارند به عوامل این حکومت در سایه اشاره می کنند‪.‬‬ ‫ما اگر مستندسازها را به عنوان دیده بان های‬ ‫جامع��ه بدانی��م ک��ه این��ده را می بینند چه‬ ‫اینده ای برای غرب می بینند؟‬ ‫‪l‬بهترین منظر که در نگاه این افراد هم با عناوین دیگری‬ ‫دیده می شود نگاه اخرالزمانی است‪ .‬اگر کسی این منظر‬ ‫را داش��ته باش��د می تواند وقایع را به خوبی درک کند و‬ ‫این منظر موفق ترین دیدگاهی است که می توان به وقایع‬ ‫داشت‪g .‬‬ ‫پیشرفت بحران یک تصادف نیست‬ ‫نگاهی به فیلم «شغل درونی» ساخته چارلی فرگوسن‬ ‫موحدمنتقم‬ ‫‪8‬‬ ‫مس��تند «چط��ور اتفاق افت��اد» از نظر ارزش‬ ‫هن��ری خیلی از فیل��م دیگر چارلی فرگوس��ن با‬ ‫نام «هیچ انتهایی در هدف نیس��ت» جلوتر است‪.‬‬ ‫ولی کسی فکرش را نمی کرد چارلی فرگوسن در‬ ‫مس��تند جدیدش با نام «ش��غل درونی» تا این حد‬ ‫پیش��رفت کند‪ .‬در لغت ‪ inside job‬به معنی نوعی‬ ‫جرم اس��ت؛ معموال دزدی‪ ،‬س��رقت یا اختالس‪.‬‬ ‫مجلس مشاوره یا هیاتی شامل یک فرد با موقعیت‬ ‫حقیقی ی��ا دارای ارزش و اعتبار ک��ه اجازه دارد‬ ‫به مکان های مخفی مش��تری و کاربران دسترسی‬ ‫داش��ته باش��د و دارای باند با نفوذی از افراد باشد‬ ‫که بدون اینکه مجرم واقعی مش��خص باشد جرم‬ ‫یا جنایتی را انج��ام دهد‪ .‬این باند همچنین دانش‬ ‫تخصصی الزم برای تضمین نتیجه های بهینه برای‬ ‫ارتکاب جرم را دارد‪.‬‬ ‫مس��تند ش��غل درونی اخرین پرده از رسیدگی به‬ ‫بح��ران اقتصاد جهانی اس��ت؛ نش��اندهنده عدم‬ ‫پایبندی بر اس��تمرار مس��ئولیت اخالق��ی در کار‪،‬‬ ‫وجود روس��ای جدید و خیال پرداز در راس امور‬ ‫و همچنین سخنرانی و حرف زیاد و عمل کم!‬ ‫خودستایی افراد فرومایه و بدذات باعث به وجود‬ ‫ام��دن دوجین بح��ران در س��ال های اخیر چه در‬ ‫حوزه اقتصاد و س��ایر حوزه ها ش��ده است‪ .‬اشاره‬ ‫به این نکته ها در فیلم باعث می شود انگشت اتهام‬ ‫به س��مت سازمان های خدمات اجتماعی فاسد که‬ ‫به ثروت نامش��روعی از زحمت و کار سایر افراد‬ ‫زحمتکش (و باقی ماندنشان بر قدرت) رسیده اند‪،‬‬ ‫نشانه رود! اما همچنان رئوس حکومت به کارهای‬ ‫انها بی اعتنایی می کنن��د و عملی انجام نمی دهند‪.‬‬ ‫ب��ه این ترتیب مس��تند ضدس��رمایه داری کمپانی‬ ‫س��ونی تلنگری بر مسئوالن و افراد موثر در حوزه‬ ‫اقتصاد نه فقط در امریکا بلکه در سایر کشورهای‬ ‫سرمایه دار دنیا محسوب می شود‪.‬‬ ‫فرگوس��ن بعد از ساخت مس��تندی درباره جنگ‬ ‫ع��راق با ن��ام هی��چ انتهای��ی در هدف نیس��ت‪،‬‬ ‫این بار دست به ساخت مستندی اتشین و بی پرده‬ ‫زده اس��ت که پر از اطالع��ات محرمانه و جالب‬ ‫توج��ه درباره بح��ران اقتصاد جهانی اس��ت‪ .‬این‬ ‫فیلم مس��تند با نش��ان دادن بیانیه ای اغاز می شود‬ ‫با ص��دای ارام مت دیم��ون (هویت ب��ورن) که‬ ‫می گوید پیشرفت بحران یک تصادف نیست‪ .‬او به‬ ‫عنوان نتیجه گیری می گوید که حتی یک درصد از‬ ‫بزرگترین صاحبان سرمایه در دنیا در میان حامیان‬ ‫بی شمار فیلم نخواهند بود!‬ ‫بحران اقتصادی س��ال ‪ 2008‬میالدی باعث ش��د‬ ‫میلیون ها نفر شغل و خانه خود را از دست بدهند‪.‬‬ ‫این اتفاق معموال به خاطر کمبود حقوق‪ ،‬بانک ها‬ ‫و ش��رکت ها و کارخانه های اجاره ای اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫این مس��تند درباره تمام دانش و فهم ما از اقتصاد‬ ‫است و مهمتر از این به ما می فهماند که ما چیزی‬ ‫از اقتصاد و روابط پنهان و پشت پرده ان نمی دانیم‪.‬‬ ‫«شغل درونی» یک سری از مصاحبه ها و مقاالت را‬ ‫با تعداد زیادی از افراد و مسئوالن ارائه می کند‪ .‬از‬ ‫اداره دادگستری گرفته تا دانشکده علوم اقتصادی‬ ‫و ریاس��ت حفاظت فدرال (اف‪ .‬بی‪ .‬ای) و مجلس‬ ‫قانونگ��ذاری امریکا‪ .‬ش��غل درون��ی هیچ کدام از‬ ‫مصاحبه ها را بر دیگری برتری نمی دهد (بر خالف‬ ‫مایکل م��ور که نظر موافقان��ش را طوالنی تر و با‬ ‫توضیحات بیش��تر پخش می کند‪ ).‬این یک مستند‬ ‫زنده‪ ،‬خنده دار‪ ،‬شجاعانه و زهراگین برای کسانی‬ ‫است که باعث انجام این بحران شده اند‪.‬‬ ‫چارل��ز فرگوس��ن‪ ،‬کارگ��ردان این اث��ر الیه های‬ ‫طمع ورزی افراد مس��ئول را به ما نش��ان می دهد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال چاپلوسی «گوردون گکو» را همتراز‬ ‫کارهای کثیف «گولدنمن س��اچز» ق��رار می دهد‬ ‫که پ��ول فراوان��ی از طریق فروش مش��تری ها و‬ ‫شرکت های کم بنیه مالی و شرط بندی علیه انها در‬ ‫بورس و‪ ...‬به دست می اورد!‬ ‫نوک کنایه های مستند «شغل درونی» به طور واضح‬ ‫زدوبند و باند بازی بین نمایندگان و دس��تگاه های‬ ‫حکومت��ی را نش��ان می دهد؛ ش��رکت های عظیم‬ ‫ارائه دهن��ده خدم��ات اجتماعی و گروه بیش��مار‬ ‫باند های داخلی که به ق��ول خودمان هم از توبره‬ ‫می خورند و هم از اخور!‬ ‫به صورت خالصه شغل درونی رابطه بین دالل ها‪،‬‬ ‫حقوق‪ ،‬کارمندان و حکومت و همچنین نبرد بین‬ ‫دانشگاه های بزرگ اقتصاد در دنیا مثل هاروارد و‬ ‫کلمبیا را به ما نشان می دهد‪.‬‬ ‫فرگوس��ن با ای��ن فیلم به ما می گوی��د که نه تنها‬ ‫مشکالت اقتصادی جهان‪ ،‬بلکه بحران ها و جنگ ها‬ ‫و‪ ..‬ب��ه خاطر مادی ش��دن روابط بین انس��ان ها و‬ ‫از بی��ن رفتن روابط انس��انی بین ادم هاس��ت‪ .‬به‬ ‫خاطر رش��د روز افزون نظام سرمایه گذاری است‪.‬‬ ‫به خاطر عش��ق دس��تیابی به نیاز های مادی مانند‬ ‫ق��درت و ثروت زیاد بین ابنای بش��ر اس��ت و به‬ ‫قول جیمی هندریکس «تا وقتی که قدرت عشق‪،‬‬ ‫بر عش��ق به قدرت غلبه نکن��د دنیا طعم صلح را‬ ‫نخواهد چشید!» ‪g‬‬ ‫‪73‬‬ ‫حکم بحرین‬ ‫یادداشت‬ ‫مدیر موسسه بین المللی خلیج فارس‪:‬‬ ‫رژیم ال خلیفه راه‬ ‫برگشتی ندارد‬ ‫‪1‬‬ ‫‪74‬‬ ‫بازی مرموز ترکیه در بحرین‬ ‫نخس��ت وزیر ترکیه طی نام��ه ای به مرجع عالی‬ ‫ش��یعیان در عراق‪ ،‬مسائلی را درباره تحوالت جاری‬ ‫منطقه‪ ،‬به ویژه انقالب مردم مظلوم بحرین با ایش��ان‬ ‫مطرح کرد‪.‬‬ ‫دفتر «حضرت ایت اهلل العظمی سیس��تانی» در نجف‬ ‫اشرف میزبان یک هیات از سفارت ترکیه در بغداد بود‪.‬‬ ‫این هیات ترکی حامل یک نامه به خط شخص «رجب‬ ‫طی��ب اردوغان» نخس��ت وزیر ترکیه ب��رای ایت اهلل‬ ‫سیستانی بود‪ .‬اردوغان در این نامه به بررسی تحوالت‬ ‫جاری در منطقه‪ ،‬به ویژه انچ��ه اکنون در بحرین در‬ ‫جریان اس��ت‪ ،‬پرداخته و موضع خود در قبال انها را‬ ‫روشن کرده است‪ .‬تالش ترکیه برای ایفای نقش در‬ ‫بحران بحرین در حالی است که این کشور بر خالف‬ ‫انتظار در بحران س��وریه و اتشی که در این کشور از‬ ‫س��وی امریکا‪ ،‬اروپا‪ ،‬سعودی و اسرائیل روشن شده‬ ‫است‪ ،‬فریب توطئه انان را خورده و در کنار قدرت‏های‬ ‫غربی علیه نظام مستقل سوریه صف‏ارایی کرده است‪.‬‬ ‫اما اکنون درباره تحرکات اردوغان این سواالت مطرح‬ ‫است که‪ :‬ترکیه به دنبال چیست؟ ایا واقعا انگونه که‬ ‫برخی فکر می‏کنن د ترک‏ها با چشم‏پوش��ی از برخی‬ ‫منافع زودگذر‪ ،‬حامی ملت‏های مس��تقل ش��ده‏اند و‬ ‫در کنار نیروهای مقاومت اسالمی‪ ،‬برای شکل‏گیری‬ ‫خاورمیانه جدید اسالمی تالش می‏کنند؟ یا اینکه همه‬ ‫این مسائل برای به اصطالح منافع ملی ترکیه و احیای‬ ‫«امپراتوری نوین عثمانی» است؟‬ ‫ایا باید «نامه اردوغان به ایت اهلل سیستانی» و «خروش‬ ‫او علیه رئیس رژیم صهیونیستی در اجالس داووس» و‬ ‫«اعزام کشتی‏های ازادی به غزه» را باور کرد یا «روابط‬ ‫گرم او با امریکا» و «پایگاه نظامی دادن به اسرائیل» و‬ ‫«عضویت در ناتو» و «همراهی با طرح بندر بن سلطان‬ ‫در س��وریه»؟!واقعیت این است که ترکیه نه تنها هیچ‬ ‫تعهدی به حضور در کنار ملت‏های مستقل و نیروهای‬ ‫مقاومت اسالمی ندارد‪ ،‬بلکه فقط به فکر منافع خود‬ ‫است تا از طریق افزایش قدرت اقتصادی و نظامی به‬ ‫ایفای نقش بیش��تر در تحوالت منطقه پرداخته و به‬ ‫ارزوهای بلندپروازانه خود دست یابد‪.‬‬ ‫اگر جز این اس��ت‪ ،‬چطور ممکن اس��ت مردی که‬ ‫بیشترین روزهای یک دهه اخیر را صرف بهبود رابطه‬ ‫با «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه کرده است‪ ،‬ناگهان‬ ‫با صهیونیست‏ها و سعودی‏ها همراه شده و حتی در‬ ‫خ��اک خود از کنگره مخالفان اس��د میزبانی کند؟ و‬ ‫چطور ممکن است تا انجا پیش رود که انکارا رسما‬ ‫تهدید به حمایت از صدور قطعنامه علیه بشار اسد در‬ ‫شورای امنیت کند؟ حرکتی که تا چند ماه پیش احتمال‬ ‫وقوع ان به ذهن هیچ کس هم خطور نمی کرد‪.‬‬ ‫در ماجرای بحرین نیز به نظر می‏رسد ترکیه به دنبال‬ ‫گرفتن امتیاز از کش��ورهای منطقه در ازای حمایت‬ ‫از مردم مظلوم این کش��ور است‪ .‬شاهد انکه برخی‬ ‫منابع خبری فاش کردند که مدتی پیش در دیدار وزیر‬ ‫خارجه ترکیه با «نوری المالکی» نخست‏وزیر عراق‪،‬‬ ‫اردوغان برای نوری مالکی چند شرط گذاشته و اعالم‬ ‫کرده بود که تنها در صورت عمل به انهاست که ترکیه‬ ‫در کن��ار ایران و عراق از حقوق مردم مظلوم بحرین‬ ‫حمایت خواهد ک��رد‪ .‬اما ظاهرا این ش��روط انقدر‬ ‫غیرمنطقی بوده اس��ت که مالکی انها را «ناعادالنه» و‬ ‫«غیر منصفانه» خواند و رد کرد‪ .‬باید پرسید چه شده‬ ‫اس��ت که ترکیه دوباره به فکر بحرین افتاده و با دور‬ ‫زدن دولت عراق‪ ،‬برای ایت اهلل سیستانی نامه ارسال‬ ‫می‏کند؟ظاه��را حرف دل اردوغ��ان و یارانش همان‬ ‫چیزی است که «اقای عبد اهلل گل» رئیس جمهور ترکیه‬ ‫گفته است و ان اینکه «باد تغییر و تحول در خاورمیانه‬ ‫وزیدن گرفته است»‪ ،‬پس چه بهتر که دولتمردان ترکیه‬ ‫از این شرایط بهترین استفاده را ببرند‪ ،‬خواه به قیمت‬ ‫تغییر موضع در برابر س��وریه باشد و خواه به قیمت‬ ‫کنار گذاشتن شعارها و ادعاهای سال‏های طوالنی در‬ ‫خصوص حجاب و اخالق در ترکیه!‬ ‫و شاید الزم است که کاله خود را به احترام «مرحوم‬ ‫نجم الدین اربکان» پدر اسالم‏گرایی نوین ترکیه برداریم‬ ‫که مدتی قب��ل از مرگش با لحنی تلخ درباره عبداهلل‬ ‫گل و اردوغان گفت‪« :‬انها در حال حاضر ندانس��ته‬ ‫اب به اس��یاب قدرت‏های نژادپرست صهیونیستی‬ ‫و امپریالیس��تی دنیا می ریزن��د و از نظ��ام ناعادالنه‬ ‫صهیونیستی ـ غربی انان حمایت می کنند‪».‬‬ ‫اما نکته‏ای که دولتمردان ترکیه باید به ان توجه داشته‬ ‫باشند این است که اینک مردم کشورهای منطقه واقعا‬ ‫بیدار شده‏اند و تفاوت میانجیگران مصلح و خیرخواه‬ ‫ب��ا میانجیگران فرصت‏طلب و س��ودجو را به خوبی‬ ‫می‏دانند‪.‬‬ ‫ترکیه ابتدا باید موضع خود را به درستی روشن کند‬ ‫و بگوید که چرا روابط با صهیونیست‏های ادمکش‬ ‫را با دس��ت پس می‏زند و با پا پیش می‏کشد؟ و چرا‬ ‫با مخالفان دولت س��وریه که ب��ا تحریک غرب و با‬ ‫پول وهابیت به دنبال تغییر اوضاع در س��وریه به نفع‬ ‫رژیم صهیونیستیهستندهمخوانیمی‏کند؟‪g‬‬ ‫‪ 2‬بحرین در روزهای اخیر شاهد‬ ‫احکام دادگاه های پادشاهی علیه مبارزان‬ ‫شیعه این کشور بوده است‪ .‬احکام‬ ‫بعضا سنگینی که تنها یک هدف را‬ ‫ دنبال می کنند و ان از بین بردن وحدت‬ ‫و انسجام گروهای سیاسی در بحرین‬ ‫است‪ .‬با هدف بررسی اوضاع بحرین‬ ‫گفت وگویی با علی احمد‪ ،‬مدیر موسسه‬ ‫ج فارس انجام داده ایم‪.‬‬ ‫بین المللی خلی ‬ ‫در روزهای اخیر انبوهی از تظاهرکنندگان به‬ ‫خیابان های بحرین امده بودند و درخواست‬ ‫اس��تعفای ملک حمد و رژیم او را داشتند‪.‬‬ ‫م��ردم بحری��ن مصم��م هس��تند تحت هر‬ ‫شرایطی به اعتراضات خود ادامه دهند‪ .‬نظر‬ ‫شما چیست؟ ایا مردم به مرحله ای رسیده اند‬ ‫که دیگر رژیم نمی تواند انها را متوقف کند؟‬ ‫‪l‬به نظرم دیگر دیر شده است‪ .‬رژیم تمام ارتباطاتش‬ ‫را با مردم بحرین قطع کرده و هیچ راه بازگش��تی باقی‬ ‫نگذاش��ته است‪ .‬انها حد و مرزها را رد کرده‪‎‬اند‪ .‬رژیم‬ ‫بحری��ن چهره واقعی اش را نش��ان داده و تمایل دارد‬ ‫م��ردم بحرین را قربانی کند تا ق��درت دهد‪ .‬ما امروز‬ ‫در بحری��ن یک پادش��اه داریم که دیگر مش��روعیت‬ ‫خ��ود را از دس��ت داده و از س��وی دیگر جمعیتی را‬ ‫داریم که خواهان تاسیس یک نظام جدید هستند‪ .‬انها‬ ‫می خواهند یک س��لطنت مش��روطه یا یک جمهوری‬ ‫نکته‬ ‫دورویی امریکا در‬ ‫حمایت از حقوق بشر‬ ‫زید العیسی‪ /‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫امریکا که همواره در مورد تساوی حقوق بشر‬ ‫تبلیغ می کند موارد اش��کار نقض حقوق بش��ر از‬ ‫سوی عربستان سعودی و بحرین و ظلم و ستم این‬ ‫دولت ها را علیه مردم شان نادیده می گیرد‪.‬‬ ‫امریکا‪ ،‬بحرین را شریک خود نامیده است؛ ایا این‬ ‫امر با ادعاه��ای امریکا در مورد حمایت از حقوق‬ ‫بش��ر تناقض ندارد؟ با توجه ب��ه اینکه موارد نقض‬ ‫هنجاره��ای بین المللی حقوق بش��ر در بحرین به‬ ‫کرات اتفاق افتاده است و منامه در این زمینه بسیار‬ ‫بدن��ام اس��ت‪ ،‬انچه در بحری��ن رخ می دهد نقض‬ ‫صریح حقوق بشر و قوانین بین المللی است‪.‬‬ ‫این م��وارد را همچنی��ن باید جرم علیه بش��ریت‬ ‫دانس��ت‪ ،‬زیرا بربریت قرون وس��طی در انها دیده‬ ‫می شود و می توان ان را نوعی نسل کشی معترضان‬ ‫تش��کیل ش��ود‪ .‬با در نظر گرفتن این واقعیت که اکثر‬ ‫دموکراس��ی های دنیا جمهوری هس��تند‪ ،‬تشکیل یک‬ ‫جمهوری بهترین گزینه برای بحرین است‪ .‬امریکا نیز‬ ‫باید از تاسیس یک جمهوری در بحرین حمایت کند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما امروز تح��والت بحرین چقدر‬ ‫س��ران رژیم را عصبی کرده اس��ت؟ مردم‬ ‫بحرین هنوز به تظاهرات خود ادامه می دهند‬ ‫و به خیابان ها ریخته اند و از پادشاه و رژیم‬ ‫او خواسته اند که استعفا کند‪.‬‬ ‫‪l‬به نظر من انها بس��یار عصبی هستند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫است که مقامات بحرینی به سرتاسر دنیا سفر کرده اند‬ ‫تا حمایت س��ایر کش��ورها را جلب کنند که مزدوران‬ ‫بیش��تری را به کشورش��ان بیاورند‪ .‬رهبران س��عودی‬ ‫هم دست به اقدامات مش��ابهی زده اند‪ .‬انها افرادی را‬ ‫از اندون��زی و مالزی اورده اند تا از س��لطنت بحرین‬ ‫حمایت کنند‪ .‬ما با سلطنتی روبه رو هستیم که به اخر‬ ‫راه رسیده است‪ .‬انها دیگر حتی به وفاداران خودشان‬ ‫نیز اعتمادی ندارند‪ .‬ش��دیدا نگران هس��تند که روزی‬ ‫دنیا به انها پش��ت کند و وقتی که ورق برگردد جامعه‬ ‫بین الملل نیز هیچ گزینه ای نخواهد داش��ت مگر اینکه‬ ‫از م��ردم بحرین حمایت کن��د‪ .‬در واقع ورق در حال‬ ‫برگش��تن اس��ت‪ ،‬قبل از پایان سال ما شاهد این تغییر‬ ‫خواهی��م بود‪ .‬پس��ر پادش��اه بحرین با دختر پادش��اه‬ ‫عربس��تان س��عودی ازدواج کرد‪ .‬این یک گام بزرگ‬ ‫برای حفظ سلطنت بحرین است‪ .‬اما فردی که شدیدا‬ ‫عصبی است‪ ،‬ولیعهد بحرین است‪ .‬او هفته گذشته در‬ ‫بحرین بود و ش��دیدا عصبی بود‪ .‬او نس��بت به اینده‬ ‫خودش مطمئن نبود‪ .‬در بین خاندان س��لطنتی بحرین‬ ‫حتی بین برادرها نیز اختالفاتی برای حفظ س��لطنت‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت در هر دو کشور افرادی باشند‬ ‫که نس��بت به ای��ن قبیل اتهام��ات متعجب‬ ‫ش��وند‪ ،‬زیرا هر دو کش��ور به طور نمادین‬ ‫اع�لام کرده ان��د که نماینده دموکراس��ی و‬ ‫حقوق بشر هستند‪ .‬چرا جامعه بین الملل در‬ ‫این زمینه سکوت کرده است؟‬ ‫‪l‬این کش��ورها ن��ه تنها س��کوت کرده ان��د بلکه به‬ ‫بحرین کمک هم می کنند و سالح و امکانات ویژه ای‬ ‫در اختی��ار انان قرار می دهند‪ .‬انه��ا هیچ انتقادی علیه‬ ‫بحری��ن نمی کنند و اگر هم گاهی اوقات می ش��نویم‬ ‫نگرانی هایی در این رابطه مطرح می ش��ود‪ ،‬فقط برای‬ ‫حفظ اعتب��ار اس��ت و در سیاس��ت های واقعی هیچ‬ ‫جایگاهی ندارد‪ .‬انها می خواهند وانمود کنند به حقوق‬ ‫بشر و دموکراسی اهمیت می دهند‪ ،‬ولی در واقع عکس‬ ‫ان عمل می کنند‪ .‬دولت انگلیس و امریکا از س��لطنت‬ ‫بحرین حمایت می کنند و ما با یک رژیم فاسد روبه رو‬ ‫هس��تیم‪ .‬اما نمی توانند به این وضعی��ت ادامه بدهند‪،‬‬ ‫زیرا مردم بحرین دیر یا زود کنترل اوضاع را به دست‬ ‫خواهند گرفت‪.‬‬ ‫اگر این تحوالت مغایر با منافع امریکایی ها‬ ‫و انگلیس��ی ها باشد‪ ،‬چقدر احتمال دارد که‬ ‫انها رژیم های س��عودی و بحرینی را وادار‬ ‫کنند که برکنار شوند؟‬ ‫‪ l‬در انگلیس و امریکا‪ ،‬به سلطنت بحرین به عنوان‬ ‫یک دیکتاتوری نگاه می کنند‪ .‬بحرین باید تبدیل به یک‬ ‫ی زمان دارد‪.‬‬ ‫جمهوری ش��ود‪ .‬این روند احتیاج ب��ه کم ‬ ‫بنابراین بهتر است دولت انگلیس جلوتر از موج باشد و‬ ‫از ان عقب نیفتد‪ .‬مردم بحرین در نهایت در این جنگ‬ ‫پیروز می ش��وند‪ .‬سران واشنگتن هم درحال پی بردن به‬ ‫واقعیات هستند‪ .‬اما انها واقعیات را انکار می کنند‪g .‬‬ ‫در اعتراضات مسالمت امیز دانست‪.‬‬ ‫در همی��ن حال‪ ،‬هیالری کلینت��ون‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫امریکا‪ ،‬اش��کارا از این اقدامات حمایت کرده اس��ت‪.‬‬ ‫این امر صرف��ا دورویی و دوگانگی امریکا را نش��ان‬ ‫می دهد‪ .‬اظهارات کلینتون واقعا توهین امیز و حاکی از‬ ‫تناقض مس��لم بین ان چه انها توصیه می کنند و شیوه‬ ‫حمایت انها از حقوق بشر است‪.‬‬ ‫انه��ا در مورد اهمی��ت حقوق بش��ر جهانی صحبت‬ ‫می کنند و این همان است که باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا در رابطه با ان بسیار سخن گفته است‪ ،‬اما ان را‬ ‫نمی توان در اقدامات انها به صورت عملی دید‪ .‬امریکا‬ ‫اش��کارا از رژیم بحرین حمایت می کند؛ در حالی که‬ ‫این رژیم صراحتا حقوق بشر را نقض کرده است‪.‬‬ ‫تعجب اور نیست که اوباما در سخنرانی خود در رابطه‬ ‫با سیاست های امریکا در خاورمیانه‪ ،‬عربستان سعودی‬ ‫را به طور کلی نادیده گرفت؛ گویی این کش��ور روی‬ ‫نقش��ه جهان وجود ندارد‪ .‬وی تنه��ا در مورد حقوق‬ ‫بشر و حقوق جهانی از جمله حق اعتراض‪ ،‬برگزاری‬ ‫اجتماعات‪ ،‬حق��وق زنان و تالش ب��ه منظور ارتقای‬ ‫سطح توانایی زنان برای رسیدن به مقام های مهم دولتی‬ ‫صحب��ت کرد‪ .‬بعد از س��خنان وی‪ ،‬دیدیم که مقامات‬ ‫عربس��تان س��عودی یک زن را صرفا به دلیل رانندگی‬ ‫بازداش��ت کردند‪ .‬مقامات امریکایی در مواجهه با این‬ ‫حقیقت کامال س��کوت کردند‪ .‬ای��ن رویداد یاداوری‬ ‫مهم��ی برای اوبام��ا بود که قصد داش��ت ب��ا نادیده‬ ‫گرفتن موارد اش��کار نقض حقوق بشر در این کشور‬ ‫به س��عودی ها خدمتی کند‪ .‬اوبام��ا همچنین به نقض‬ ‫حاکمیت کشوری دیگر که از سوی عربستان سعودی‬ ‫درباره بحرین صورت گرفته است‪ ،‬اشاره ای نکرد؛ این‬ ‫اقدام تجاوز به کشوری دیگر‪ ،‬نقض قوانین بین المللی‬ ‫و حقوق بش��ر اس��ت‪ .‬وی همه این م��وارد را نادیده‬ ‫گرفت‪ .‬این وضعیت به همه مردم جهان به ویژه مردم‬ ‫خاورمیانه نشان می دهد که سخنان وی معنایی ندارد و‬ ‫تنها سخن پراکنی است‪ .‬در واقع اعمال وی با گفتارش‬ ‫متفاوت است‪ .‬اگر الزم باشد امریکا درباره دوستانش‬ ‫(اوباما در س��خنانش گفت این کش��ورها دوستان ما‬ ‫هس��تند) همه این موارد را نادی��ده می گیرد‪ .‬از طرف‬ ‫دیگ��ر نباید ظلم و س��تم دولت ه��ا در برابر مردم این‬ ‫کشورها را از یاد برد‪ .‬اوباما گفت ما به انها گفته ایم باید‬ ‫از توسل به زور اجتناب ورزند و مذاکره را اغاز کنند‪.‬‬ ‫اما این امر برای این م��ردم معنی ندارد‪ .‬بحرینی هایی‬ ‫ک��ه باید دولت با انها مذاکره کند‪ ،‬در زندان هس��تند‪.‬‬ ‫شما نمی توانید با کسی مذاکره کنید که وی را به علت‬ ‫اب��راز عقی��ده و درخواس��ت ب��رای برخ��ورداری از‬ ‫اساسی ترین حقوق بشر به زندان انداخته اید‪.‬‬ ‫انها خواس��تار توقف نسل کش��ی و نقض حقوق بشر‬ ‫از س��وی دولت بحرین هس��تند‪ .‬دنیا تنها ش��اهد‬ ‫ای��ن ماجراس��ت؛ می بینند ک��ه س��عودی ها مردم‬ ‫بی گناه را فقط به علت اعتراض مس��المت امیز‪ ،‬به‬ ‫وحشیانه ترین شیوه کشته اند‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫دادگاه ال خلیفه حکم ابد مخالفان را صادر کرد‬ ‫حکم ابد بحران بحرین‬ ‫*‬ ‫سید محی‪‎‬الدین ساجدی‬ ‫‪4‬‬ ‫دادگاه ب��دوی فوق الع��اده در بحری��ن ‪ ۸‬نفر از‬ ‫رهب��ران مخالف را ب��ه زندن اب��د و ‪ ۱۳‬نفر بقیه را‬ ‫به ‪ ۲‬تا ‪ ۱۵‬س��ال زندان محکوم کرد؛ هرچند امکان‬ ‫فرجام خواهی برای این عده وجود دارد‪ .‬این احتمال‬ ‫وجود دارد که دادگاه فرجام احکام سبک تری صادر‬ ‫کند یا پادش��اه از اختیارات خود ب��رای عفو برخی‬ ‫محکومان اس��تفاده کند تا بتواند فضای داخلی را به‬ ‫سود خود تغییر دهد؛ ولی هنوز هیچ چیزی به علت‬ ‫اختالفات در دربار و دولت مشخص نیست‪.‬‬ ‫بالفاصل��ه بعد از ص��دور اح��کام دادگاه‪ ،‬مردم به‬ ‫اعتراض پرداختند و هزاران نفر سعی کردند خود را‬ ‫به مرکز منامه برسانند و در شعارهای خود خواستار‬ ‫رفتن پادشاه شدند‪ .‬پلیس بحرین با حمایت سربازان‬ ‫س��عودی به مقابله با مردم برخاست و به انان حمله‬ ‫کرد‪.‬اح��کام دادگاه بحرین اتش��ی را در جامعه این‬ ‫کشور شعله ور س��اخت که هیچ گاه خاموش نشده‬ ‫بود‪ .‬ورود بحث برانگیز نیروهای سعودی و اماراتی‬ ‫به این کش��ور کوچک در جن��وب خلیج فارس که‬ ‫ی دارد و برقراری‬ ‫تنها نیم میلیون نفر جمعی��ت بوم ‬ ‫حکومت نظامی و حالت فوق العاده س��بب ش��د از‬ ‫شدت تظاهرات به علت سرکوب شدید کاسته شود؛‬ ‫ولی به محض برچیده شدن حالت فوق العاده‪ ،‬مردم‬ ‫به خیابان ها امدند تا مخالفت خود را با سیاست های‬ ‫‪76‬‬ ‫پادشاه نشان دهند‪ .‬اخرین تجمع مخالفان دربرگیرنده‬ ‫‪ ۳۰‬هزار نفر بود که در مقیاس جمعیت اندک کش��ور‬ ‫بسیار خیره کننده است‪.‬‬ ‫پادش��اه بحرین‪ ،‬بعد از سخنرانی ماه گذشته پرزیدنت‬ ‫اوبام��ا که بر لزوم گفت وگ��وی داخلی تاکید می کرد‪،‬‬ ‫ط��رح گفت وگوی مل��ی را مطرح کرد ‪ ،‬ب��دون انکه‬ ‫زمان و چارچوب مش��خصی را ب��رای ان تعیین کند‪.‬‬ ‫وی تنها این ش��رط را گذاش��ت که گفت وگوها نباید‬ ‫هیچ پیش شرطی داشته باشد و همه چیز از نقطه صفر‬ ‫شروع شود‪.‬‬ ‫هم��راه با خی��زش ملت های عرب در ‪ ۸‬ماه گذش��ته‪،‬‬ ‫مردم بحرین نیز خواس��تار تغیی��رات و اصالحات در‬ ‫کشورش��ان شدند و از همان ابتدا نیز اکثریت مخالفان‬ ‫هدف ه��ای خ��ود را به وضوح بیان کردند‪ .‬خواس��ت‬ ‫اصلی مردم برقراری پادش��اهی مش��روطه در کش��ور‬ ‫و تش��کیل پارلمان بر اس��اس انتخاب��ات ازاد و تعیین‬ ‫نخست وزیر بر پایه اکثریت پارلمانی و مقابله با فساد‬ ‫مالی خاندان حاکم و لغو تابعیت به غیربحرینی هاست‬ ‫که دولت س��عی می کند از ان طریق بافت جمعیتی را‬ ‫تغییر دهد‪.‬‬ ‫گرچه در میان مخالفان گروه ها و احزابی با طرفداران‬ ‫کمتر هس��تند که شعار تغییر رژیم و تبدیل ان به نظام‬ ‫جمه��وری را مط��رح می کردند‪ ،‬سیاس��ت های اخیر‬ ‫دولت در سرکوب مردم و کمک گرفتن از سعودی ها‬ ‫و امارت سبب رادیکالیزه شدن جامعه بحرین شده و‬ ‫تعداد بیشتری از مردم را با این احزاب همراه می کند‪.‬‬ ‫در بحری��ن دو مجلس وجود دارد؛ یکی پارلمان ‪۴۰‬‬ ‫نفری که اعضای ان با رای مردم انتخاب می شوند و‬ ‫دیگری مجلس شورای ‪ ۴۰‬نفری که تمامی اعضای‬ ‫ان را پادش��اه تعیین می کند‪ .‬قوانین باید به تصویب‬ ‫هر دو مجلس برس��د‪ .‬بنابراین‪ ،‬پادش��اه می تواند از‬ ‫طریق مجلس انتصابی تنها ب��ه قوانین دلخواه خود‬ ‫اجازه تصویب بدهد‪.‬‬ ‫صدور احکام س��نگین دادگاه بحرین در محکومیت‬ ‫س��ران مخالف موجب بی اعتباری دعوت پادشاه به‬ ‫گفت وگوی ملی می شود‪ .‬وی می پندارد این احکام‬ ‫ب��ه وی کمک می کن��د تا از موض��ع قوی تری وارد‬ ‫گفت وگو با مخالفان ش��ود یا ـ ب��ه عبارت دیگر ـ‬ ‫می تواند با مخالفان ضعیف ش��ده اسان تر گفت وگو‬ ‫کند‪.‬‬ ‫حزب معتدل «الوفاق» بحرین که ‪ ۱۸‬کرس��ی پارلمان‬ ‫را در انتخابات س��ال گذشته کس��ب کرد‪ ،‬در واکنش‬ ‫به اح��کام دادگاه فوق العاده ـ در اظهار نظری جالب ـ‬ ‫گفت ک��ه «احکام زندان ابد به معن��ای ابدی کردن‬ ‫بحران در کش��ور اس��ت و موجب افزایش تنش در‬ ‫کشور می شود»‪.‬‬ ‫ب��ا این ح��ال‪ ،‬ای��ن اعتق��اد وج��ود دارد که جنگ‬ ‫پنهان��ی قدرت در بحرین میان پادش��اه و ولیعهد و‬ ‫نخست وزیر‪ ،‬موجب گسترش بحران در این کشور‬ ‫ش��ده است‪ .‬از زمان استقالل‪ ،‬در سال ‪ ۱۹۷۱‬تا کنون‬ ‫یک نخست وزیر بر این کشور حکومت کرده است‪.‬‬ ‫در ان زمان قدرت به گونه ای تقسیم شد که پدر پادشاه‬ ‫فعلی به امیری و عموی وی به نخست وزیری برسد‪.‬‬ ‫پادشاه مرد‪ ،‬ولی برادر وی‪ ،‬خلیفه بن سلمان‪ ،‬همانند‬ ‫قذافی قدرت را بیش از ‪ ۴‬دهه اس��ت که در دست‬ ‫دارد‪ .‬برخ��ی منابع اگاه می گویند که نخس��ت وزیر‬ ‫ابت��کار عمل ولیعهد و برادرزاده اش را در گفت وگو‬ ‫با مخالفان‪ ،‬ک��ه در ابتدای تحصن م��ردم در میدان‬ ‫مروارید به اجرا درامد‪ ،‬از ترس کم شدن اختیاراتش‬ ‫عقیم گذاشت‪ .‬برکناری وی و تعیین نخست وزیری‬ ‫بر اساس اکثریت پارلمانی یکی از خواسته های مهم‬ ‫مخالفان در بحرین است‪ .‬کنار گذاشته شدن وزیران‬ ‫دفاع و کشور و دربار نیز از دیگر خواسته های مردم‬ ‫بحرین است‪.‬‬ ‫س��فر اخیر ولیعهد بحرین به امریکا و دیدار سرزده‬ ‫و بدون برنامه پرزیدنت اوباما با وی در کاخ س��فید‬ ‫چنین تعبیر ش��د که امریکا مایل اس��ت اصالحات‬ ‫در بحرین‪ ،‬قبل از رس��یدن اوضاع به حالت انفجار‬ ‫و انقالب‪ ،‬س��رعت بیش��تری پیدا کند‪ .‬امریکا بعد‬ ‫از عق��ب مان��دن از دو انق�لاب ب��زرگ در تونس‬ ‫و مصر‪ ،‬س��عی می کند تحوالت منطق��ه عربی را به‬ ‫فرصتی برای حفظ منافع خ��ود تبدیل کند‪ .‬بحرین‬ ‫پایگاه نیروی دریایی امریکاست و همجواری ان با‬ ‫عربس��تان و نزدیک بودن جغرافیایی به ایران سبب‬ ‫شد که واشنگتن‪ ،‬بر خالف دیگر خیزش های عربی‬ ‫از نهضت مردم بحرین حمایت نکند‪.‬‬ ‫س��خنرانی اخیر پرزیدنت اوبام��ا خطاب به مردم و‬ ‫رهبران خاورمیانه نش��ان داد که واشنگتن احساس‬ ‫خطر می کند که ادامه وضعیت کنونی منافعش را در‬ ‫بحرین به خطر خواهد انداخت؛ از این رو‪ ،‬خواستار‬ ‫اصالحات در این کشور است‪ .‬امریکا تالش می کند‬ ‫خود را در کنار مردم بحرین نشان دهد‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬احکام س��نگین دادگاه در مورد رهبران‬ ‫مخالف��ت بحرینی و به دادگاه کش��اندن پزش��کانی‬ ‫ک��ه مجروحان حمل��ه نیروهای امنیتی ب��ه مردم را‬ ‫درمان کرده اند نش��ان می دهد که اختالف قدرت در‬ ‫منامه چنان زیاد اس��ت ک��ه نمی تواند به اصالحات‬ ‫پیشنهادی امریکا تن دهد‪g .‬‬ ‫*کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫رئیس کمیته مخالفت با شکنجه در بحرین‪:‬‬ ‫انگلیس شریک شکنجه مبارزان‬ ‫بحرینی است‬ ‫‪ 5‬در حالی که حمایت های امریکا و انگلیس از رژیم سرکوب‪‎‬گر ال خلیفه برای فرونشاندن‬ ‫ی در بحرین ادامه دارد‪ ،‬کارشناسان معتقدند‪ ،‬لندن و واشنگتن باید هر چه‬ ‫اعتراضات مردم ‬ ‫زودتر به سردمداران ظالم منامه پشت کنند‪ .‬رژیم بحرین از ماه اکتبر سال ‪ 2009‬میالدی طی‬ ‫مدت ‪ 12‬ماه‪ ،‬بیش از ‪ 200‬میلیون دالر تجهیزات نظامی از شرکت های امریکایی دریافت‬ ‫کرده است‪ .‬به نقل از نشریه انگلیسی مورنینگ استار‪ ،‬اخرین گزارش صادرات تجهیزات نظامی‬ ‫وزارت خارجه امریکا حاکی از ان است که دولت بحرین‪ ،‬ظرف مدت ‪ 12‬ماه‪ ،‬بیش از‬ ‫‪ 200‬میلیون دالر تجهیزات نظامی از شرکت های امریکایی دریافت کرده است‪ .‬بحرین‪ ،‬متحد‬ ‫دیرینه امریکا و میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی این کشور است و سران واشنگتن با وجود‬ ‫پوشش گسترده خبری برخی رسانه ها از خشونت ها در بحرین از اقدام عملی در برخورد‬ ‫با این جنایات خودداری کرده اند که این امر بیانگر اظهارات متناقض و سیاست دوگانه‬ ‫مقامات این کشور در سطح جهان و منطقه است‪ .‬همچنین‪ ،‬در حالی که سرکوب تظاهرات‬ ‫مسالمت امیز ضددولتی مردم بحرین همچنان ادامه دارد‪ ،‬نیروهای نظامی رژیم منامه در انگلیس‬ ‫به تحصیل در دوره های اموزشی نظامی می پردازند‪ .‬سازمان های حقوق بشر نسبت به ادامه‬ ‫روابط انگلیس با بحرین معترضند‪ .‬این گروه از وکال مدارکی دارند که نشان می دهد دولت‬ ‫بحرین بازداشت شدگان را به شدت شکنجه کرده است‪ .‬رادنی شکسپیر‪ ،‬رئیس کمیته مخالفت‬ ‫با شکنجه در بحرین در این مورد توضیحاتی را ارائه می کند‪.‬‬ ‫گفته ش��ده منامه قص��د دارد ممنوعیت علیه‬ ‫یکی از احزاب لیبرال این کشور را لغو کند‪.‬‬ ‫وقتی رهبران این حزب پشت میله های زندان‬ ‫هستند‪ ،‬لغو این ممنوعیت چه مفهومی دارد؟‬ ‫‪ l‬هی��چ مفهومی ندارد‪ .‬لغ��و وضعیت فوق العاده در‬ ‫این کش��ور نیز هیچ مفهومی ندارد‪ .‬برای مثال فردا یک‬ ‫پسر ‪ 15‬س��اله را می خواهند در دادگاه نظامی محاکمه‬ ‫کنند‪ .‬انها می گویند که اتهام مردم این اس��ت که به انها‬ ‫افترای «دیوانگی» زده اند‪ .‬اما در عمل انها دیوانه هستند‪.‬‬ ‫انها پزشکان و پرستاران را به خاطر مداوای مجروحان‬ ‫شکنجه کرده اند‪ .‬انها فقط دیوانه نیستند‪ ،‬بلکه منحرف‬ ‫هم هستند‪ .‬شواهد شکنجه مردم توسط رژیم بسیار زیاد‬ ‫ی هستند‪ .‬انها انقدر‬ ‫است‪ .‬من باید بگویم که انها وحش ‬ ‫بد اموزش دیده اند که حتی سر میز غذا هم بلد نیستند‬ ‫چه طور باید رفتار کنند‪ .‬قرار است انها فردا اجالسی را‬ ‫در یونسکو ریاست کنند‪ .‬این یک سوال جدی است که‬ ‫چه طور یونسکو می تواند با این وحشی ها برخورد کند؟‬ ‫سوال من این است که ایا به انها رشوه داده اند‪ .‬اگر انها‬ ‫رشوه نگرفته اند‪ ،‬یونسکو اعالم کند که من اشتباه می کنم‪.‬‬ ‫ام��ا انها چه توضیحی برای این اقدام دارند؟ انها به این‬ ‫اف��راد در بحرین اجازه داده ان��د که وانمود کنند طرفدار‬ ‫فرهنگ هستند‪ .‬اینها افرادی هستند که مساجد را ویران‬ ‫کرده ان��د‪ ،‬اجازه برگزاری مراس��م مذهبی را نمی دهند‪،‬‬ ‫عزاداران را مورد ضرب و شتم قرار می دهند‪ ،‬یک دختر‬ ‫جوان را به خاطر نوش��تن یک ش��عر زندانی و شکنجه‬ ‫می کنند و در عین حال ادعا می کنند که طرفدار فرهنگ‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫کشورهایی مانند کشور خود شما (انگلیس)‬ ‫ن��ه تنها س��کوت کرده اند و هی��چ اعتراضی‬ ‫نمی کنن��د‪ ،‬بلکه به بحرین کمک می کنند که‬ ‫یک کنفرانس در مورد میراث فرهنگی برگزار‬ ‫کند‪ .‬چرا اجازه چنین کارهایی به بحرین داده‬ ‫می شود و هیچ حرفی گفته نمی شود؟‬ ‫‪l‬چون دس��ت دول��ت من هم با این ش��کنجه گرها و‬ ‫س��رکوب گرها در یک کاس��ه اس��ت‪ .‬دولت من کامال‬ ‫با دموکراس��ی در سرتاس��ر خاورمیانه مخالف اس��ت‪.‬‬ ‫امریکایی ه��ا هم همین طور هس��تند‪ .‬پش��ت همه این‬ ‫اتفاقات قراردادی است که بین انگلیس‪ ،‬امریکا‪ ،‬عربستان‬ ‫س��عودی‪ ،‬بحرین و شیخ نشین های حوزه خلیج فارس‬ ‫وجود دارد‪ .‬هدف اصلی این کارها کمک به گس��ترش‬ ‫صهیونیسم اس��ت‪ .‬اما دوران این اقدمات دیگر گذشته‬ ‫و تاریخ مص��رف دیدگاه های دول��ت انگلیس‪ ،‬امریکا‬ ‫و صهیونیست ها گذش��ته است‪ .‬انها درک نمی کنند که‬ ‫دنیا در حال تغییر اس��ت‪ .‬ی��ک موج بزرگ دموکراتیک‬ ‫ایجاد ش��ده است و باید با ان همس��و شد‪ .‬اگر شما با‬ ‫این موج همس��و نش��وید به وضعیت خنده دار بحرین‬ ‫مبتال می ش��وید‪ .‬بحرین س��عی دارد از رابرت فیسک‪،‬‬ ‫روزنامه نگار ایندیپندنت‪ ،‬شکایت کند‪ .‬همه می دانند که‬ ‫رابرت فیس��ک و روزنامه او درست می گویند و دولت‬ ‫بحرین نمی تواند روی کارهایش سرپوش بگذارد‪.‬‬ ‫نظر شما در مورد سازمان های فاسد بین المللی‬ ‫چیس��ت؟ عده ای ممکن اس��ت این سوال را‬ ‫مط��رح کنند که ای��ا همه این س��ازمان های‬ ‫بین المللی با هم تبانی می کنند؟ ایا همه انها‬ ‫فاسد هستند؟‬ ‫‪l‬اجازه بدهید به سازمان جهانی اتومبیلرانی بپردازیم‪ .‬انها‬ ‫تصمیم گرفتند که مسابقات اتومبیلرانی بحرین را برگزار‬ ‫ی چیست‪.‬‬ ‫کنند‪ .‬همه می دانند که توضیح چنین تصمیم ‬ ‫دلیل ان فساد است و پول می تواند روی تصمیمات تاثیر‬ ‫بگذارد‪ .‬این س��ازمان ها غرق در پول و طمع هستند‪ .‬اما‬ ‫خوش��بختانه صدها هزار نفر ت�لاش و اعالم کردند که‬ ‫این مسابقات نباید برگزار شود‪ .‬انها نگران بودند که این‬ ‫تصمیم به دولت بحرین اعتبار خواهد داد‪ .‬مردم باید در‬ ‫برابر اتفاقاتی که در دنیا می افتد بایستند‪ .‬همه پول هایی‬ ‫که بین این سازمان ها رد و بدل می شود معموال به دست‬ ‫طبقه حاکم می افتد و در نهایت به حس��اب های بانکی‬ ‫س��وئیس واریز می شود‪ .‬بازپرداخت این پول ها به مردم‬ ‫کشورها واگذار می شود‪ .‬ما در دنیایی زندگی می کنیم که‬ ‫عمیقا فاس��د است‪ .‬همه این جنبه ها در حال ظاهرشدن‬ ‫است‪ .‬مردم باید به مخالفت هایشان ادامه دهند‪ .‬انها باید‬ ‫حرف زدن را کنار بگذارند و عمل کنند‪ .‬دنیا در حال تغییر‬ ‫اس��ت و اگر تالش نکنیم‪ ،‬نمی توانیم تغییرات را به نفع‬ ‫خودمان رقم بزنیم‪.‬‬ ‫شما به ازدواج ولیعهد بحرینی و دختر پادشاه‬ ‫س��عودی اش��اره کردید‪ .‬به نظر می رسد که‬ ‫اقدامات نمادی��ن زیادی رخ می دهد‪ .‬در بین‬ ‫تمام کش��ورهای عربی که انق�لاب رخ داد‪،‬‬ ‫فقط در کش��ور بحرین بود ک��ه نه تنها مردم‬ ‫را س��رکوب کردند بلکه نماد مقاومت را نیز‬ ‫خراب کردند؛ منظور من میدان مروارید است‪.‬‬ ‫ایا این مس��اله نش��ان می دهد که انها ناامید‬ ‫هستند؟‬ ‫‪l‬پس شکنجه هایی که علیه مردم صورت می گیرد نشان‬ ‫می دهدکه انها چقدر عصبی هستند‪ .‬واقعیت این است‬ ‫که این رژیم ها بی ثبات هس��تند‪ .‬امریکا به دموکراس��ی‬ ‫خیانت کرده اس��ت‪ .‬اما چ��را امریکا موضعش را تغییر‬ ‫نمی دهد و از دموکراسی حمایت نمی کند؟ امروز امریکا‬ ‫دس��ت به یک نژادپرس��تی مخفی زده و معتقد است که‬ ‫اعراب قابلیت دموکراسی را ندارند‪ .‬اما واقعیت این است‬ ‫که اعراب این قابلیت را دارند و با ادامه تحوالت ما شاهد‬ ‫ان هستیم‪ .‬ولی باالخره روزی فرا می رسد که امریکا به‬ ‫بحرین و عربس��تان پشت می کند‪ .‬دلیلش این است که‬ ‫نیم��ی از افرادی ک��ه در وزارت امورخارجه امریکا کار‬ ‫می کنند افراد خوبی هستند و می دانند که در بحرین چه‬ ‫اتفاقاتی می افتد‪ .‬انها می دانند که در سیطره نومحافظه کاران‬ ‫و صهیونیست ها و نیروهای نظامی هستند‪ .‬بنابراین خود‬ ‫امریکا هم در حال تغییر اس��ت‪ .‬قاتل های ال خلیفه به‬ ‫اخر رسیده اند‪ .‬بنابراین جای تعجب نیست که این افراد‬ ‫عصبی هستند‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫نکته‬ ‫«حجاب» و حریم خصوصی‬ ‫پریسا جاللی‬ ‫‪6‬‬ ‫تعریف و تاکید بر حجاب به عنوان امر شخصی‬ ‫و خصوصی از ان دست مکرهای فرهنگی غرب‬ ‫است که با برجسته‏سازی عناصر عاطفی به ظاهر‬ ‫حامی حق��وق زنان کوش��یده اس��ت پایه‏های این‬ ‫ارزش را که اتفاقا تاثیر بنیادینی بر روابط اجتماعی‬ ‫و حوزه‏ه��ای فرهنگی دارد‪ ،‬سس��ت کند‪ .‬چندی‬ ‫پیش س��ایت اینترنت��ی که اخب��ار جریان مخالف‬ ‫نظام را پوشش می دهد مقاله‏ای با عنوان «حجاب‬ ‫و س��ونامی مداخله دول��ت در حری��م خصوصی‬ ‫ش��هروندان» به قلم «نوش��ین احمدی خراسانی»‬ ‫منتشر کرد که ضمن هشدار به خطر مداخله دولت‬ ‫در حوزه خصوصی شهروندان‪ ،‬حجاب و پوشش‬ ‫را بهانه‏ای برای تحت سلطه نشان دادن ملت ایران‬ ‫جلوه می‏داد‪ .‬نویسنده در این مقاله سعی کرده بود‬ ‫با اش��اره به قانون ممنوعیت استفاده از برقع ‪ -‬که‬ ‫فقط عده معدودی از زنان مس��لمان از ان استفاده‬ ‫می‏کنند ‪ -‬اقدامات دولت در مهار بی‏بندوباری را‬ ‫زیر س��وال ببرد و بی‏محابا بر پیکره این اقدامات‬ ‫برای نظارت در امر پوشش بتازد‪،‬‬ ‫از همین رو به س��راغ مقاله‏ای در‬ ‫حمای��ت از برقع پوش��ان رفته و‬ ‫ب��ه نقل از امی��ن بزرگیان در نقد‬ ‫قانون ممنوعیت برقع در فرانسه‬ ‫نوش��ته بود‪ « :‬قانون (منع) برقع‪،‬‬ ‫قانونی است در جهت مراقبت از‬ ‫ارزش ها ی دموکراتیک و اهمیت‬ ‫ازادی ه��ا ی ف��ردی و ش��خص‪.‬‬ ‫در واقع می ت��وان ان را انعکاس‬ ‫خ��رد جمعی در ح��وزه عمومی‬ ‫ در جهت حف��ظ ارزش ها ی زن‬ ‫در جامع��ه دانس��ت‪ ».‬و در ادامه‬ ‫امده بود‪« :‬حقوق بشر در جامعه‬ ‫دموکراتیک بر این تاکید دارد که‬ ‫اف��راد در انتخاب پوش��ش و نوع لب��اس ازادند و‬ ‫دولت ه ا نمی توانند ب��رای حوزه خصوصی قانون‬ ‫بگذارن��د‪ .‬ای��ن منتقدان می گوین��د همان‏گونه که‬ ‫مجبورساختن زنان به داشتن حجاب در کشوری‬ ‫مثل ایران نقض ازادی بش��ر در انتخاب پوش��ش‬ ‫است قانون برقع نیز نوعی بی‏حجابی اجباری و به‬ ‫همان میزان تجاوز به ازادی زنان است‪ ».‬احمدی‬ ‫در جایی که بحث نقد فمینیس��م بر تفکیک حوزه‬ ‫خصوص��ی و عمومی پی��ش می اید‪ ،‬می‏نویس��د‪:‬‬ ‫«می خواهم تاکید کنم که من از خواهران فمینیست‬ ‫جهان��ی ام یاد گرفته ام که بر اس��اس «موقعیت» و‬ ‫«شرایط خاص» در هر برهه از زمان‪ ،‬موضع‏گیری‬ ‫و عمل کنم و از همین روست که حتی اگر برخی‬ ‫از متفکران و فالس��فه فمینیس��ت ‪ ،‬انتقادی را مثال‬ ‫در مورد «نقد تفکیک حوزه خصوصی و عمومی»‬ ‫مطرح کرده باش��ند این بدان معنا نیس��ت که این‬ ‫نظریه لزوما می تواند در هر شرایطی‪ ،‬مطلقا درست‬ ‫و الیق اطاعت و پذیرش باشد‪».‬اما مهم‏ترین نقصان‬ ‫این ادعاها انجاس��ت که نویس��نده قادر نیست به‬ ‫تعریف و چارچوب درس��تی از حریم خصوصی‬ ‫برسد‪ .‬خب معلوم اس��ت که در حریم خصوصی‬ ‫افراد حق دارند شخصا برای خود تصمیم بگیرند‪،‬‬ ‫این حریم متعلق به ش��خص اس��ت و دیگران در‬ ‫‪78‬‬ ‫یادداشت‬ ‫این باره اجازه مداخله ندارند‪ ،‬مگر انکه مصلحت‬ ‫بزرگتری در میان باشد‪.‬‬ ‫ام��ا این تعری��ف نافی اص��ل مهم تاثی��ر و تاثر‬ ‫حریم عموم��ی و خصوصی بر یکدیگر نیس��ت‪.‬‬ ‫تصمیم‏های��ی که در دایره انه��ا ارتباطی با جامعه‬ ‫برق��رار نمی‏کند می‏توان حری��م خصوصی نامید‬ ‫ام��ا اگر باعث تع��رض ب��ه ازادی‪ ،‬اختیار و حق‬ ‫انتخ��اب بقیه افراد جامعه ش��ود از تعریف حریم‬ ‫خصوصی بی��رون خواهد رفت‪.‬حجاب نیز از این‬ ‫مصداق خارج نیس��ت‪ .‬تا وقتی که پوش��ش افراد‬ ‫در محیطی خصوصی باش��د‪ ،‬این پوشش بخشی‬ ‫از حریم شخصی فرد محسوب می شود اما با وارد‬ ‫شدن به حوزه عمومی و در معرض دید عموم قرار‬ ‫گرفتن‪ ،‬معادالت تازه‏ای به وجود می‏اید‪ .‬در واقع‬ ‫خصوصی دانستن پوشش در جامعه تهدید جدی‬ ‫برای امنیت اجتماعی و اس��تحکام خانواده‏هاست‪.‬‬ ‫تبدیل جامعه به محیطی برای عرضه و نمایش تن‪،‬‬ ‫تاثیر مس��تقیمی بر افزایش جرایم و مزاحمت‏های‬ ‫خیابانی و فروریزی خانواده‏ها خواهد داشت‪.‬‬ ‫حریم خصوصی درای��ن مقاله بدون توجه به اثار‬ ‫زیان‏باری که می‏تواند ب��ه حوزه عمومی وارد کند‬ ‫ارزیابی ش��ده اس��ت‪ ،‬نویس��نده‬ ‫اش��کارا فهم و درک ملت ایران‬ ‫درباره وظایف دولت یا توان نظام‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در تعیین‬ ‫قوانین و دخالت در امورشخصی‬ ‫را زیر س��وال می‏برد تا جایی که‬ ‫غیرمستقیم فرهنگ وام گرفته از‬ ‫غرب را مص��داق بینش و درک‬ ‫صحیح از موقعیت تلقی می‏کند‬ ‫و نافهم��ی را از ان ملت ایران به‬ ‫دلیل پشتیبانی از نظام می‏داند‪.‬‬ ‫س��ایت «جرس» ب��ا ارائه تعریف‬ ‫س��طحی از حری��م خصوصی و‬ ‫محدود کردن حجاب به این حیطه‬ ‫سعی دارد این‏طور وانمود کند که‬ ‫جوام��ع دموکراتیک به حجاب به مثابه یک موضوع‬ ‫خصوصی و در وادی حریم ش��خصی نگاه می‏کنند‬ ‫و حال که ایران و دیگر کشورهای اسالمی تمایلی به‬ ‫ازاد گذاشتن حجاب در جامعه ندارند‪ ،‬بنابراین‪ ،‬این‬ ‫کشورها در فهرست دولت‏های دموکرات نمی‏گنجند‬ ‫و در نهایت توتالیتر هستند‪ .‬احمدی در ادامه مطلبش‬ ‫می‏نویسد‪« :‬مردمانی که نسل بع ِد نسل در کشورهای‬ ‫زیس��تها ند بهتر از ما می دانند که تفکیک‬ ‫ ‬ ‫دموکراتیک‬ ‫«حوزه خصوص��ی و عمومی» تا چه حد در زندگی‬ ‫دموکراتیک انان نقش داشته است و از این رو در مقابل‬ ‫هر نوع تجاوز و خدش��ه وارد شدن به ان‪ ،‬به شدت‬ ‫موضع گیری می کنند‪ ،‬ولی ما که نس��ل بع ِد نسل در‬ ‫کشورهای استبدادی زیسته ایم اولین گزینه برای حل‬ ‫معضالت اجتماعی مان را اغلب در «دخالت دولت»‬ ‫می بینیم‪».‬این تفکرات مثال روش��نفکرانه و مبتنی بر‬ ‫شان انسان‪ ،‬همان برنامه‏ای است که برای رسوخ در‬ ‫کشورهای اسالمی طراحی شده تا بتوان به تدریج در‬ ‫باورهای مسلمانان و شیعیان رخنه کرد و روز به روز با‬ ‫کمرنگ شدن قبح بدحجابی‪ ،‬بی حجابی را رواج داد و‬ ‫از ان به دموکراسی درونی و بیرونی رسید؛ تعبیری که‬ ‫حتی روانشناسان و فیلسوفان بلند پایه امریکایی هم بر‬ ‫ان باور و اذعان دارند که این تدبیر دول غربی تخریب‬ ‫ادیان را نشانه رفته است‪g .‬‬ ‫تشکیک در نظام‬ ‫اماری‪ ،‬با چه‬ ‫اهدافی؟!‬ ‫دکتر مهدی حنطه‪ ،‬استاد اقتصاد‬ ‫‪7‬‬ ‫اهمی��ت و کارک��رد امار و اطالع��ات در فرایند‬ ‫برنامه‏ریزی و سیاس��ت‏گذاری‪ ،‬به گونه‏ای اس��ت که‬ ‫بدون وجود یک سیستم و نهاد تولید کننده امار‪ ،‬احکام‬ ‫و برنامه‏ه��ای توس��عه‪ ،‬مواد و تبصره‏ه��ا و در نهایت‬ ‫چشم‏اندازهای ترسیم شده یک جامعه‪ ،‬ماهیت شعاری‬ ‫و غیرواقعی داش��ته و از درجه کار بررس��ی و اجرایی‬ ‫بس��یار پایین برخوردار خواهند ب��ود‪ .‬در این میان اما‬ ‫مباحث مطرح ش��ده پیرامون امارسازی و تولید انواع‬ ‫سناریوهای اماری توسط مدعیان وجود پروژه هدفدار‬ ‫امارسازی‪ ،‬از چند منظر قابل تامل و توجه می‏باشد‪:‬‬ ‫‪ -1‬نهادهای تولید کننده امارهای اقتصادی و اجتماعی‬ ‫در ای��ران‪ ،‬عمدتا دو نهاد بانک مرک��زی و مرکز امار‬ ‫ایران هس��تند‪ .‬در جهت ارائه یک نهاد پاس��خگو در‬ ‫خص��وص اماره��ای اس��تراتژیک و کالن اقتصادی‬ ‫گپ و گفت‬ ‫مهدی پاکدل‪:‬‬ ‫بزرگترین مشکل‬ ‫تئاتر نبود مدیریت‬ ‫اندیشه است‬ ‫‪ 8‬مهدی پاکدل یکی از بازیگران فعال تئاتر‬ ‫است که اعتقاد دارد تئاتر هنوز هم برای او‬ ‫مدرسه بزرگی است‪ .‬بازی تاثیر گذار او در‬ ‫سریال «ستایش» یکی از نقش های به یاد‬ ‫ماندنی اوست‪ .‬از کارهای اخیر این بازیگر‬ ‫می توان به نمایش «نوشتن در تاریکی» و‬ ‫«حضرت واال» اشاره کرد‪ .‬حرف های‬ ‫مهدی پاکدل را درباره مشکالت بازیگران در‬ ‫حوزه تئاتر و سینما در ادامه می خوانید‪.‬‬ ‫چه عواملی باعث می شود که بازیگری در‬ ‫تئاتر به موفقیت برسد؟‬ ‫‪l‬در تئاتر ش��هرت انچنانی پیدا نمی کنی��د‪ .‬در واقع‬ ‫ش��هرت یک بازیگر بسته به توانایی و تجربه اوست‪.‬‬ ‫اینطور نیس��ت که یک شبه چهره محبوب بشود‪ .‬من‬ ‫تا امروز تنها به واس��طه تجربه ای که به دس��ت اوردم‬ ‫استقامت به خرج دادم‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما تفاوتی هس��ت میان بازی در‬ ‫مدیوم سینما و تئاتر؟‬ ‫‪l‬ه��ر ک��دام از این مدیوم ها خواس��تار یک س��ری‬ ‫اموزش ها و تکنیک هاس��ت‪ .‬هر ک��دام از اینها برای‬ ‫خودش مقوله ای جداست‪ ،‬اما اگر بازیگری با تجربه و‬ ‫باهوش باشد می تواند در هر دو زمینه به خوبی فعالیت‬ ‫کند و خودش را نشان بدهد‪ .‬اغلب بازیگر هایی که از‬ ‫همچون نرخ اش��تغال‪ ،‬نرخ بیکاری ‪ ،‬نرخ تورم و‪ ...‬به‬ ‫موج��ب ماده ‪ 54‬قانون برنامه چهارم توس��عه‪ ،‬مرجع‬ ‫رس��می اعالم‪ ،‬تهیه و انتشار امارهای اقتصادی‪ ،‬مرکز‬ ‫امار ای��ران بوده و این مرکز با قدمتی نس��بتا طوالنی‬ ‫تالش داش��ته ت��ا ضم��ن به کارگی��ری جدیدترین و‬ ‫قابل قبول‏ترین معیارها جهت سنجش و فعالیت برخی‬ ‫از شاخص‏های اقتصادی‪ ،‬حراست و صیانت از هویت‬ ‫امارهای تولیدی را مورد توجه داش��ته باشد‪ .‬بنابراین‬ ‫محاسبه ها و فرمول های بررسی امارهای تولیدی کامال‬ ‫منطبق بر معیارهای بین المللی است و امکان دستکاری‬ ‫وجود ندارد‪ .‬جالب این که دستکاری در یک شاخص‬ ‫اماری باع��ث بر هم خوردن سلس��له امارهای مورد‬ ‫بررس��ی خواهد ش��د و نظام اماری را با مش��کالت‬ ‫عدیده ای مواجه می کند‪ -2 .‬مدعیان و داعیه‏داران پروژه‬ ‫امارس��ازی با رویکردی سازمان یافته و هدف‏دار تالش‬ ‫ی در‬ ‫می‏کنند در جهت اجرای اشوب و اختالل سیستم ‬ ‫امر تولید امار گام برداش��ته و پروژه تشکیک در پذیرش‬ ‫امار را عملیاتی سازند‪ .‬به طور یقین تشکیک در امارسازی‬ ‫رس��می دولتی به بی اعتماد کردن مردم‪ ،‬منجر می ش��ود‪.‬‬ ‫راس��تی ازمایی امارهای تولیدی در هر کش��وری وجود‬ ‫ی و منطقی است‪ .‬ارائه تصویری‬ ‫داش��ته و مساله‏ای علم ‬ ‫مخ��دوش از اماره��ای تولیدی و القای هدف��دار ان به‬ ‫حوزه‏های مختلف تصمیم س��ازی جامع��ه‪ ،‬در صورتی‬ ‫که بر پایه موازین علمی نب��وده و از منطق و چارچوب‬ ‫اس��تواری برخوردار نباشد‪ ،‬خیانت به منابع ملی بوده و‬ ‫امنیت نهادهای کارشناس��ی جامعه را با مخاطره مواجه‬ ‫خواهد ک��رد‪ -3 .‬تولید ش��اخص‏های کالن اقتصادی‬ ‫همچون نرخ اش��تغال‪ ،‬نرخ بیکاری‪ ،‬نرخ تورم و‪ ...‬بر‬ ‫پایه استانداردها و بر اس��اس پروتکل‏های بین‏المللی‬ ‫اس��ت که از موازین مس��تحکم علمی نی��ز برخوردار‬ ‫است‪ .‬از س��وی دیگر تولید شاخص‏های اقتصادی و‬ ‫اجتماعی بر اس��اس تعاریف واحدی صورت می‏گیرد‬ ‫که مورد قبول همه اعضای ان است‪ .‬به طور مثال تعیین‬ ‫نرخ اشتغال و بیکاری براساس استانداردهای سازمان‬ ‫بین‏المللی کار(‪ )ILO‬و بر مبنای پذیرش پروتکل‏های‬ ‫بین‏‏‏المللی اس��ت‪ .‬ارائه امارهای اش��تغال بر اس��اس‬ ‫تعاریف مطرح شده از سوی این نهاد بین‏المللی بوده‬ ‫به نحوی که در س��ال ‪ 81‬و ‪ 82‬در ایران مورد بررسی‬ ‫و از سال ‪ 1383‬به مرحله اجرا گذاشته شده است‪.‬‬ ‫‪ -4‬ب��ا عنای��ت به وجود تعاریف اس��تاندارد جهانی‪،‬‬ ‫اجرای روش‏های نمونه‏گیری با ضریب دقت بس��یار‬ ‫باال‪ ،‬طراحی و اجرای پرس��ش‏نامه‏های اس��تاندارد با‬ ‫ی تعریف ش��ده و همچنین اجرای‬ ‫روایی و اعتبار علم ‬ ‫روش‏ه��ای مختلف اعتبارس��نجی و راس��تی ازمایی‬ ‫در خصوص س��نجش شاخص نرخ اش��تغال‪ ،‬امکان‬ ‫سندس��ازی و مخدوش کردن انها به هیچ وجه وجود‬ ‫نخواهد داش��ت؛ چرا ک��ه در صورت وج��ود پدیده‬ ‫مخدوش‏سازی‪ ،‬تناسب سیس��تمی و ارتباط هدفمند‬ ‫ش��اخص‏های کالن اقتصادی معن��ی و مفهوم خود را‬ ‫از دس��ت داده و نسبت مش��خص شده شاخص‏ها از‬ ‫بین خواهد رفت‪ .‬بررس��ی امارهای اقتصادی به ویژه‬ ‫نرخ اشتغال و بیکاری‪ ،‬متضمن در نظر گفتن مفاهیمی‬ ‫ همچون مشاغل جدید ایجاد شده‪ ،‬لحاظ کردن مشاغل‬ ‫از بی��ن رفته‪ ،‬جایگزین کردن مش��اغل جدید به جای‬ ‫مش��اغل قبلی‪ ،‬نوع و تنوع مشاغل ایجاد شده و سایر‬ ‫مولفه‪‎‬ای مرتبط با یک شغل هستند‪ .‬بدیهی است که در‬ ‫تفسیر و تحلیل نرخ اشتغال و بیکاری باید با رویکردی‬ ‫همه‏جانبه به امارهای موجود در این زمینه توجه کرد‪.‬‬ ‫تفس��یر یک بعدی در خصوص نرخ اشتغال بدون در‬ ‫نظر گرفتن س��ایر شاخص‏های کالن اقتصادی از یک‬ ‫س��و و بدون لحاظ نمودن فض��ای محیطی داخلی از‬ ‫س��وی دیگر‪ ،‬اگاهانه یا نااگاهانه‪ ،‬گام نهادن در پروژه‬ ‫هدفمند یا غیر هدفمند تشکیک در امارهای ارائه شده‬ ‫توس��ط نهادهای مس��ئول بوده‪ ،‬به تدریج بی‏اعتمادی‬ ‫جمعی��ت به نهاده��ای متولی تولید کننده ام��ار را در‬ ‫پی‏داش��ته و در نهایت منجر به خنثی‏سازی برنامه‏ها و‬ ‫سیاست‏های اقتصادی خواهد شد‪g .‬‬ ‫تئاتر به سینما می روندخیلی خوب و موفق بازی می کنند‪.‬‬ ‫به خصوص در سال های بعد از انقالب سینمای ما از تئاتر‬ ‫ارت��زاق می کند حتی در حوزه کار گردانی‪ .‬دلیل هم دارد؛‬ ‫تئاتر ما از لحاظ تفکر و اندیشه سال های نوری از سینمای‬ ‫ما جلوتر است به همین خاطر کسی که دارای این اندیشه‬ ‫است و حاال می خواهد این اندیشه را در قاب سینما نشان‬ ‫دهد کافی اس��ت که به تکنیک ها مس��لط شود‪ .‬دانستن‬ ‫تکنیک هم امری اکتس��ابی است و یک تئاتری می تواند‬ ‫راحت ان را فرا بگیرد‪.‬‬ ‫یک بازیگر تئاتر که بر اساس احساسش عمل‬ ‫می کند و این س��پردن خود به احساس باعث‬ ‫ی در بازی اش می شود چطور می تواند‬ ‫شلختگ ‬ ‫رکورد بازی اش را در سینما حفظ کند؟‬ ‫‪l‬من اصوال با این حرف ش��ما مخالف هس��تم‪ .‬نظمی‬ ‫ که در تئاتر هس��ت در سینما نیس��ت‪ .‬اگر در سینما باید‬ ‫پنجاه در صد منظم بود‪ ،‬در تئاتر باید صد در صد نظم داشت؛‬ ‫چ��ه از لح��اظ ذهنی و چه از لحاظ بدن��ی‪ .‬بازیگر تئاتر‬ ‫سی شب سر ساعت مشخص باید روی صحنه حضور‬ ‫داشته باشد‪ .‬البته تداوم حسی که در تئاتر است در سینما‬ ‫نیست اما اگر بازیگر باهوشی باشد می تواند به تکنیک ها‬ ‫مسلط شود و انها را فرا گیرد‪ .‬این مهندسی کار است‪ ،‬خیلی‬ ‫چیزپیچیده اینیست‪.‬‬ ‫چه تفاوتی بین سطح دستمزد شما در تلویزیون‬ ‫و تئاتر است؟‬ ‫‪l‬دس��تمزد من در تئاتر خیلی ناچیز است و اصال قابل‬ ‫قیاس با دس��تمزد ها در س��ینما و به خصوص تلویزیون‬ ‫نیست‪ .‬تئاتر مهجور واقع شده است‪ .‬در همه جای دنیا تئاتر‬ ‫تحت حمایت دولت هاس��ت‪ .‬تئاتر یک هنر فرهنگ ساز‬ ‫است و اندیشه یک قش��ر خاص را تربیت می کند اما در‬ ‫جامعه ما به تئاتر بهایی داده نمی شود و توجه خاصی به ان‬ ‫نمی شود‪ .‬به همین دلیل خیلی از بچه های تئاتر که بسیار‬ ‫مستعد و خوب هستند مجبور می شوند به سمت کار های‬ ‫دیگر بروند در صورتی که من می دانم افرادی هستند که‬ ‫اگر تئاتر تامین شان می کرد پایشان را به تلویزیون و سینما‬ ‫نمی گذاشتند‪.‬‬ ‫وضعیت ستاره های سینمایی که به حوزه تئاتر‬ ‫وارد می شوند و گاه دستمزدهای زیادی از تئاتر‬ ‫درخواست می کنند را چگونه می بینید؟‬ ‫‪l‬م��ن این اطالعات را نمی دانم‪ .‬بچه های س��ینما برای‬ ‫تجرب��ه س��راغ تئاتر می این��د و هیچ کدام پ��ول گزافی‬ ‫نگرفته اند‪ .‬حاال بعضی تئاترها خصوصی بوده که هدفشان‬ ‫کشاندن تماشاچی بیشتر به سالن بوده و پول بازیگر ها را‬ ‫هم از جیب خودش��ان داده اند و اینکه این تئاتر ها چقدر‬ ‫مورد پسند تماشاگر بوده است را باید از خود تماشاچی‬ ‫پرسید‪ .‬باید خود تماشاچی بگوید از حضور ستاره سینما‬ ‫در ان تئاتر راضی بوده است یا نه‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما حضور بازیگران تصویر در تئاتر‬ ‫باعث بروز مشکالتی در تئاتر نخواهد شد؟‬ ‫‪l‬نه‪ ،‬اصال این طور نیس��ت‪ .‬این تئاتر ها که ش��ما مثال‬ ‫می زنید تئاتر های خاصی اس��ت و تماشاگر خاص خود‬ ‫را دارد‪ .‬باید هم باشند‪ .‬چرا نباشند‪ .‬ما تئاتر هایی داریم که‬ ‫تمامی عواملشدانشجویانتئاترهستنداماپرمخاطب ترین‬ ‫تئاتر س��ال می ش��ود‪ .‬چون تئاتر مقوله کامال جداگانه ای‬ ‫است‪ .‬تماشاگر تئاتر تماشاگر فرهیخته ای است‪ .‬تماشاگر‬ ‫ن��اب تئاتر نمی اید چهره ببیند‪ ،‬او ب��ه دنبال فکر و بازی‬ ‫می اید‪.‬‬ ‫به نظر شما مشکل عمده تئاتر چیست؟‬ ‫‪l‬ممیزی مشکل سال های سال تئاتر ماست و امیدوارم که‬ ‫قطع بشود‪ .‬تئاتر هنر اعتراض و ایستادگی است‪ .‬هنر بسیار‬ ‫زیبایی است‪ .‬در این سال ها البته هنرمندان تئاتر حرفشان‬ ‫را هم به نوعی زده اند‪ .‬اما االن بیش��ترین مشکل تئاتر نبود‬ ‫مدیریت اندیشه در این حوزه است‪ .‬همه چیز در تئاتر به‬ ‫صورت هیاتی برگزار می شود‪ .‬اگر قرار است تئاتری نباشد‬ ‫چرا صریح نمی گویند تا ما برویم یک جایی ساندویچی‬ ‫بزنیم‪ .‬چرا رک اعالم نمی کنند؟ االن دس��تمزد ها به دلیل‬ ‫مدیریت مالی واقعا افتضاح است‪ .‬همان چندر غاز را هم‬ ‫یک سال بعد پرداخت می کنند‪ .‬اگر بچه های تئاتر شغل‬ ‫سوم و چهارم نداشته باشند واقعا نمی توانند زندگی کنند‪.‬‬ ‫کما اینکه در این س��ال ها خیلی ها که نیرو های بسیار‬ ‫مستعد و خوبی هم بودند خسته شده اند‪ .‬نتوانسته اند‬ ‫فضا را تحمل کنند‪ .‬خیلی خنده دار است‪ .‬این ماجرا ها‬ ‫واقعا اذیت می کند که امیدوارم درست بشود‪.‬‬ ‫باز هم در تئاتر می مانید و استقامت می کنید؟‬ ‫‪l‬بل��ه! باالخره من اولینش نب��ودم و اخرینش هم‬ ‫نیستم‪ ،‬اما ادم دور و اطرافش را هم می بیند‪ .‬ممکن‬ ‫اس��ت برای من مش��کلی پیش نیاید اما این مسائل‬ ‫روی کار م��ن ه��م تاثیر می گذارد‪ .‬م��ا برای همین‬ ‫نمایش حضرت واال که روی صحنه داش��تیم بیشتر‬ ‫از پنج جلسه نتوانس��تیم دور هم جمع بشویم‪ .‬هر‬ ‫کدام از بازیگر ها جایی مشغول بودند‪ .‬تا کی می شود‬ ‫این ط��ور ادامه داد؟ کارگردان هم ترجیح می دهد با‬ ‫بازیگران ازاد کار کند و در این صورت سطح کیفی‬ ‫کار پایین می اید‪ .‬نمی دانم کی قرار است این مسائل‬ ‫حل شود؟ ‪g‬‬ ‫‪79‬‬ ‫فرهنگ انالین‬ ‫جلس��ه ش��ورای صدور پروان��ه نمایش‬ ‫‪35‬میلیمت��ری روز ‪ 6‬تیر‬ ‫در اداره کل ارزش��یابی‬ ‫و نظارت تش��کیل ش��د‪.‬‬ ‫در ای��ن جلس��ه فیل��م‬ ‫«مامان بهروز منو زد(راز‬ ‫موفقیت)» به تهیه کنندگی‬ ‫مرحوم س��ید محمد باقر اشتیانی ‪ -‬حسین‬ ‫صابری و کارگردانی عباس مرادیان عنوان‬ ‫پروانه نمایش دریافت کرد‪.‬‬ ‫س��یامک صفری به گروه اجرایی نمایش‬ ‫«اق��ای اش��میت کیه؟»‬ ‫داوود رش��یدی پیوست‪.‬‬ ‫ای��ن بازیگ��ر پ��س از‬ ‫کناره گی��ری رض��ا بابک‬ ‫به دلی��ل عارضه قلبی از‬ ‫تمرین ه��ای جدیدترین‬ ‫اجرای داوود رش��یدی که قرار اس��ت در‬ ‫هفته پایانی تیرماه در تماشاخانه ایرانشهر‬ ‫روی صحنه برود‪ ،‬به تمرین های فش��رده ‬ ‫این اجرا پیوس��ت‪ .‬سابق ه همکاری پیشین‬ ‫صفری با داوود رشیدی به اجرای «منهای‬ ‫دو» در سال ‪ 1389‬بازمی گردد‪.‬‬ ‫قــ��اری بین المللــ��ی قــران کری��م‬ ‫«ابوالعینین شعیش��ع» که‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫وی را «پی��ر قران کریم»‬ ‫نامیدند در سن ‪ 89‬سالگی‬ ‫درگذشت‪.‬‬ ‫«ابوالعینی��ن شعیش��ع»‬ ‫رئیس انجمن قراء مصر متولد شهر «بیال»‬ ‫در اس��تان «کفرشیخ» مصر در سال ‪1922‬‬ ‫ب��ود و در دوران کودکی حافظ کل قران‬ ‫شد و در سال ‪ 1936‬در شهر «المنصوره»‬ ‫به ش��هرت رسید‪ .‬وی در س��ال ‪ 1939‬در‬ ‫رادیو قاهره به تالوت قران مشغول شد و‬ ‫در نیمه دهه ‪ 40‬میالدی روش خاص خود‬ ‫را در ت�لاوت قران اتخاذ کرد؛ وی اولین‬ ‫قاری است که در مسجد االقصی به قرائت‬ ‫قران پرداخت‪.‬‬ ‫فرج اهلل سلحشور از ارائه متن فیلمنامه اولیه‬ ‫مجموعه «موسی کلیم اهلل»‬ ‫به علما و فقها برای ارزیابی‬ ‫کار توس��ط انها خبر داد‪:‬‬ ‫«س��ینا پس (فیلمنامه اولیه‬ ‫بدون دیالوگ ها) مجموعه‬ ‫«موس��ی کلیم اهلل» پس از‬ ‫یک س��ال تحقیق و پژوهش یک تیم هفت‬ ‫نفره متش��کل از علما‪ ،‬محقق��ان‪ ،‬مورخان‪،‬‬ ‫اسالم شناسان و مشاوران هنری به سرپرستی‬ ‫خودم به نتیجه رس��ید‪ ».‬وی اظهار داشت‪:‬‬ ‫«سیناپسی در حدود ‪ 300‬صفحه اماده شد‬ ‫که ب��رای تعدادی از علم��ا و فقهای دینی‬ ‫جهت مطالعه و ارائه نظرات شان ارسال شده‬ ‫و تعدادی از این عزیزان نیز نظرات خود را‬ ‫اعالم کرده اند‪g ».‬‬ ‫‪80‬‬ ‫مجیدی فیلم حضرت محمد(ص) را کلید زد‬ ‫چهارگوش‬ ‫راضیه سنجابی‬ ‫چهارگوش این هفته هم طبق روال هفته های گذشته با مطالب و اخبار گوناگون از ایران و جهان به سراغ شما‬ ‫امد‪ .‬مکزیک‪ ،‬افریقای جنوبی‪ ،‬یمن‪ ،‬عربستان سعودی‪ ،‬لبنان و هلند کشورهایی هستند که این هفته از انها خبر‬ ‫داریم‪ .‬البته مثل همیشه خبرهایی هم از کشور خودمان داریم که به اطالع شما عزیزان می رسانیم‪ .‬دو خبر از دو‬ ‫نمایشگاه عکس‪ ،‬دو خبر از دنیای کتاب و چند خبر دیگر از سینما و تلویزیون و همچنین تئاتر و موسیقی دیگر‬ ‫اخبار ما را تشکیل می دهند‪ .‬به سراغ خبرهای این هفته می رویم‪.‬‬ ‫خبردار شدیم «کارلوس تیرادو ساالوا»‪ ،‬سفیر مکزیک در ایران هفته گذشته در دیدار با محمود شالویی‪ ،‬رئیس‬ ‫موزه هنرهای معاصر تهران اعالم کرد موزه هنرهای معاصر مکزیک در فراخوانی از هنرمندان گرافیک این کشور‬ ‫خواسته است تا اثاری با موضوع انقالب مکزیک خلق کنند و از میان اثار ارسالی ‪ 52‬اثر انتخاب شدند و این‬ ‫موزه تصمیم گرفته تا این اثار منتخب را به موزه های هنری مطرح سایر کشورها ارسال کند‪ .‬او در پایان اضافه‬ ‫کرد یکی از این موزه ها‪ ،‬موزه هنرهای معاصر تهران است و امیدواریم ایران از این طرح استقبال کند‪.‬‬ ‫همچنین مطلع شدیم موزه عکسخانه شهر صدوپنجاه و پنجمین نمایشگاه خود را به منظور ترویج فرهنگ اهدا‬ ‫در بین مردم و ارج نهادن به عمل اهداکنندگان با عنوان یادبود اهداکنندگان برگزار کرده اس��ت‪ .‬این نمایش��گاه‬ ‫که از ‪ 8‬تیر گشایش یافته و تا ‪ 28‬تیرماه پابرجاست شامل ‪ 42‬قطعه عکس اهدایی به اضافه دوربین ها و وسائل‬ ‫عکاسی قدیمی است‪.‬‬ ‫این نمایش��گاه از ش��نبه تا پنج ش��نبه از ‪ 9‬صبح تا ‪ 13‬و ‪ 14‬و ‪ 17‬و جمعه ها از ‪ 10‬تا ‪ 16‬در میدان هفت تیر‪،‬‬ ‫خیابان بهار ش��یراز‪ ،‬بوستان بهار شیراز‪ ،‬موزه عکاسخانه ش��هر پذیرای عالقه مندان است‪ .‬دو خبر هم از دنیای‬ ‫کتاب‪ .‬انتشارات «ریاض الرئیس» در لبنان در اقدامی جالب کتابی با عنوان گفت وگوی مطبوعاتی با امام علی (ع)‬ ‫منتشر کرده است‪ .‬این گفت وگوی خیالی ارای امام در ‪ 1400‬سال قبل در موضوعات مختلف را بیان می کند‪ .‬از‬ ‫افریقای جنوبی و از بنیاد نلسون ماندال هم خبر می رسد کتاب ماندال به زبان خودش که حاوی پندهای نلسون‬ ‫ماندال و سخنرانی ها و مقاالت او در دهه ‪ 1950‬و پیش از ان است‪ ،‬به چاپ رسیده است‪ .‬در این کتاب بیش از‬ ‫دو هزار نقل قول از ماندال جمع اوری شده است‪.‬‬ ‫بدون فوت وقت به عربس��تان و ش��بکه ‪ MBC‬این کش��ور س��ر می زنیم که در برنامه های خود به ش��خصیت‬ ‫پیامبر اس�لام(ص) توهین کرد‪ .‬این ش��بکه وهابی در برنامه ای توسط روان پزشک برنامه به نام طارق حبیب که‬ ‫هنوز خشم مردم عربستان از وی به این دلیل که گفته بود مردم شمال و جنوب این کشور متعلق به کشورهای‬ ‫دیگرند فروکش نکرده است‪ ،‬به ساحت پیامبر اکرم توهین کرد‪.‬‬ ‫به ایران باز می گردیم‪ .‬قرار ش��ده از پنج ش��نبه گذش��ته و مصادف با عید مبعث تانیمه ش��عبان در س��ینماهای‬ ‫می��دان انق�لاب‪ ،‬پیون��د‪ ،‬ش��کوفه‪ ،‬می�لاد‪ ،‬ماندان��ا‪ ،‬ناهی��د‪ ،‬راگا‪ ،‬تماش��ا‪ ،‬رازی و فردوس��ی بلی��ت نیم بها‬ ‫عرضه ش��ود‪ .‬همچون س��ال های گذش��ته ط��رح اکران ویژه ب��رای س��ینماهای درجه یک از افطار تا س��حر‬ ‫تصویب شد‪.‬‬ ‫دو خبر از تئاتر‪ .‬مهدی اسماعیل بیگی‪ ،‬رئیس فرهنگسرای مترو گفت تئاتر ایستگاهی در مترو اجرا خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬این تئاتر ش��بیه تئاتر خیابانی است و سعی می کند در زمان کوتاه پیام خود را به مخاطب عرضه کند‪.‬‬ ‫همچنین طرح کتاب مترو که از س��ال ‪ 86‬تا ‪ 89‬ناپیوس��ته انجام ش��ده قرار اس��ت در فاز جدید و به طور‬ ‫پیوس��ته ابتدا در ‪ 10‬ایس��تگاه و سپس در تمام ایستگاه ها اجرا ش��ود‪ .‬از تئاتر شهر هم خبر می رسد که بهار‬ ‫امس��ال ‪ 47‬هزار نفر در س��الن های مختلف از نمایش های روی صحنه رفته این مجموعه دیدن کردند که‬ ‫جای بسی امیدواری است‪ .‬حاال به سراغ سینما‬ ‫می رویم؛ حسین علیزاده‪ ،‬موسیقی فیلم ملکه به‬ ‫کارگردانی محمدعلی باش��ه اهنگر را می سازد‪.‬‬ ‫موضوع این فیلم دفاع مقدس اس��ت و ماجرای‬ ‫ان در جری��ان جنگ تحمیلی و در پاالیش��گاه‬ ‫نفت ابادان رخ می دهد‪.‬‬ ‫همچنی��ن خبردار ش��دیم گروه تولی��دی پروژه‬ ‫س��ینمایی محمد(ص) قصد دارد پ��س از پایان‬ ‫فیلمب��رداری دک��ور عظی��م ای��ن مجموع��ه که‬ ‫لوکیش��ن هایی چون ش��هر مکه در ‪ 1400‬س��ال‬ ‫پی��ش با مختصات واقعی را داراس��ت در اختیار‬ ‫پروژه های س��ینمایی جهان درباره تاریخ اس�لام‬ ‫ق��رار دهد‪ .‬در اخر با نمایش��گاه عکس الله های‬ ‫واژگ��ون در ش��هر الهه هلند خبره��ا را به اتمام‬ ‫می رسانیم‪.‬‬ ‫الله های واژگون نام نمایش��گاه عکس��ی اس��ت‬ ‫مربوط به بمباران ش��یمیایی سردشت که در الهه‬ ‫برگزار ش��ده اس��ت‪ .‬در این نمایشگاه که در مقر‬ ‫س��ازمان منع گسترش س�لاح های شیمیایی برپا‬ ‫شد عالوه بر سفرای کشورهای مختلف در هلند‬ ‫دو نفر از مسئوالن بنیاد شهید و یکی از جانبازان‬ ‫‪70‬درصدی این بمباران حضور داشتند‪g .‬‬ ‫تغییرات زیاد در حرم علی بن مهزیار‬ ‫بازتاب‬ ‫بقعه تاریخی عل��ی بن مهزیار که جزو میراث فرهنگی‬ ‫و مذهبی کشورمان اس��ت‪ ،‬در اقدامی عجیب با خاک‬ ‫یکسان شد‪ .‬هر چند مسئوالن اوقاف‪ ،‬هدف از این کار‬ ‫ر ا ترمیم و توس��عه حرم عنوان کرده اند‪ ،‬در همین باره‪،‬‬ ‫امید حاللی‪ ،‬سردبیر نشریه فرهنگ جنوب در یادداشتی‬ ‫نوشته است‪:‬‬ ‫‪ ...‬غالمرضا سبزعلی‪ ،‬عضو شورای سابق اهواز در تماسی‬ ‫خبری عجی��ب می دهد که برایم ش��وک اور اس��ت که‬ ‫دوربین های شما کجا هستند و چه نشسته اید که ساختمان‬ ‫علی ابن مهزیار اهوازی را خراب کرده اند!‬ ‫از قبل البته ما این خبر را داش��تیم که قرار اس��ت فضای‬ ‫صحن را مرمت کنند اما اصال در مخیله مان هم نمی گنجید‬ ‫که روزی کل س��اختمان و عمارت زیارتگاهی نسل اندر‬ ‫نسل مردم اهواز تحت عنوان توسعه با سطح زمین برابر و‬ ‫همسان شده و به تمامی ویران شود‪ .‬کل عملیات را در حد‬ ‫یک مرمت می پنداشتیم یا قدری مفصل تر که در محل های‬ ‫دیگر نیز سابقه داشته است‪ .‬به سمت بقعه حرکت کردیم‪.‬‬ ‫با دیدن منظره ش��وکه شدم‪ .‬نه از رواق خبری بود و نه از‬ ‫گلدس��ته های رفیع که خاصه جلوه ای روحانی و عرفانی‬ ‫ش��گرف داش��تند‪ .‬وقتی دم غروب از پی��چ پل هفتم به‬ ‫سمت بولوار ساحلی می پیچیدی و دو نخل زیبای افشان‬ ‫نمای رواق و گلدس��ته را تکمیل کرده و اذین می دادند و‬ ‫ناخوداگاه دست روی سینه می گذاشتی به احترام و زیر لب‬ ‫زمزمه می کردیکه السالم علیک یاعبد صالح‪ .‬السالم علیک ‬ ‫ای پناه دلش��دگان‪ .‬پس از اقامه نماز ظهر اس��ت که وارد‬ ‫صحن می شویم‪ .‬تک تک زائرین و نماز گزاران در عدل ظهر‬ ‫و زیر تیغ برنده و سوزان افتاب جنوبی حضور دارند‪ .‬یکی‪،‬‬ ‫دو زائر نیز زیر سرپناه مقبره حضرت والد و فرزند شهید‬ ‫ایت اهلل شفیعی هستند و فاتحه می دهند و ضریح حضرت‬ ‫علی ابن مهزیار اهوازی (ره) تقریبا وس��ط حیاط قرار داده‬ ‫شده در جرنگه ظهر‪ .‬یکی از نمازگزاران که از مسجد بیرون‬ ‫امده به سمت ضریح می رود و گوشه پایین را می بوسد به‬ ‫تبرک و‪....‬دور محوطه سکویی که سابقا مرقد ابن مهزیار بر‬ ‫ان قرار گرفته بود را تا بیست سی متری ان سوتر حفاظ‬ ‫بازتاب‬ ‫ترورناموفق‬ ‫شاعر انقالبی یمن‬ ‫در ادام��ه حمله به ش��عرای حامی انقالب مردم یمن‪،‬‬ ‫«صالح دکاک» ش��اعر و روزنامه نگار یمنی ترور شد‬ ‫که این ت��رور ناموفق بود‪ .‬در ادامه حمله به ش��عرای‬ ‫حامی انق�لاب مردم یم��ن‪« ،‬صالح دکاک» ش��اعر و‬ ‫روزنامه نگار یمنی ترور شد‪.‬‬ ‫این ش��اعر و روزنامه نگار یمنی توس��ط گروه مسلح‬ ‫ناشناسی در استان تعز یمن در جنوب این کشور ترور‬ ‫شد‪ ،‬اما جان سالم به در برد‪.‬‬ ‫ی��ک منب��ع اگاه به ای��ن خبرگ��زاری گف��ت‪« :‬این‬ ‫عملیات تروریس��تی به ص��ورت برنامه ریزی ش��ده‬ ‫ص��ورت گرفت��ه و این ت��رور ب��ه دلیل ان ب��وده که‬ ‫«صالح دکاک» مواضع ملی و موافقی با جوانان انقالبی‬ ‫یمن داشته است‪».‬‬ ‫در همین حال تعدادی از ش��عرا و اهالی فرهنگ یمن‬ ‫پس از این اقدام‪ ،‬از سازمان های امنیتی یمن خواستار‬ ‫کشف تروریست هایی شدند که این عملیات تروریستی‬ ‫را انجام داده اند‪ .‬پیش از این‪ ،‬یک گروه مسلح «طارق‬ ‫کرمان» شاعر‪ ،‬نویسنده و خبرنگار یمنی که برادر یکی‬ ‫از رهبران جوان انقالب یمن است را در مکانی نامعلوم‬ ‫در شهر تعز ربوده بودند‪g .‬‬ ‫کشیده اند که شبیه حفاظ های متروست‪ .‬با دل شکستگی و‬ ‫بهت می رویم جلو‪ .‬از الی نرده های س��بز و ابی به داخل‬ ‫محوطه و انچه روزی صحن بود نگاه می کنیم‪ .‬دیگر نه از‬ ‫بقعه خبری هست و نه از سکویی که در بچگی مدام از روی‬ ‫ان به پایین می جستیم یا از پله هایش باال و پایین می رفتیم‬ ‫و در جوانی بیرون کفش کن منتظر همسر می ایستادیم و در‬ ‫عین حال حواس مان بود که این بار بچه هایمان از همان پله‬ ‫و س��کو نغلتند و زیادی ورجه و وورجه نکنند‪ ...‬همه ان‬ ‫خاکسپاری هایی که برای خانواده دوستان‪ ،‬اقوام و اشنایان‬ ‫امده بودیم از جلو چشم هایم رد شد و شب های با معنویت‬ ‫احیا و دعاهای کمیل و زیارت های پر سوز و گداز‪.‬انگار‬ ‫زمین ش��خم خورده بود‪ .‬گرما شدید تر از ان بود که بشود‬ ‫بیشتر ماند و شوک هم بیشتر از انکه روی موضوع تمرکز‬ ‫کنیم‪ .‬سریعا با چند دوستی که احتمال مطلع بودن شان را‬ ‫م��ی دادم تماس گرفتم و پی گیر موضوع ش��دیم‪ .‬به بر و‬ ‫بچه های تولید خبر صد او سیما هم می گوییم و‪...‬‬ ‫مسئولین و انها که باید از موضوع خبر داشته باشند یکی از‬ ‫توسعه حرف می زد و دیگر از بازسازی و دیگری از چراغ‬ ‫خاموش حرکت کردن متولیان و‪ ...‬اما این بقعه و زیارتگاه‬ ‫و مرک��ز اصیل دینی که خانه یا ملک کلنگی نبوده که به‬ ‫اصطالح معماران و بناها کپش کنیم و چند طبقه بسازیمش!‬ ‫هر محل هر چه کهن تر باشد و قدیمی تر با شناسنامه تر و‬ ‫اصیل تر است و در شرایطی تجدید بنا را می طلبد که به نظر‬ ‫می رسد هنوز درباره مرقد علی ابن مهزیار اهوازی صدق‬ ‫بازتاب‬ ‫نمی کرد چرا که هم دو سالن مجزا داشت و هم ضریحی‬ ‫مناسب و هم صحن و حیاطی قابل استفاده‪ ،‬در ضمن تا‬ ‫ب��ه حال بارها صحن های رضوی یا ش��اه چراغ و دیگر‬ ‫زیارتگاه ها توسعه پیدا کرده اند اما هیچ کدام به این شکل و‬ ‫وضع درنیامده اند و می دانیم که از زیر بارگاه امام رضا (ع) در‬ ‫مشهد زیرگذری تعبیه و ساخته شده است‪ ،‬اما قرار نیست‬ ‫که در هر توسعه و مرمتی کل بنا تغییر ماهیت بیابد و از نو‬ ‫بنیان گذاشته شود و‪ ...‬مثل علی ابن مهزیار امروز ما‪.‬‬ ‫یکی‪ ،‬دو مس��ئول اس��تانی را هم که پی جو می ش��ویم‬ ‫اینطور عن��وان می کنند که بی خبر بودیم و خودش��ان‬ ‫تصمی��م گرفتند و چراغ ها خاموش ب��ود و‪ ...‬می گویم‬ ‫اینکه عذر بدتر از گناه است و مگر شما مسئوالن طراز‬ ‫اول این استان نیستید و مگر این استان بزرگ تری ندارد‬ ‫یا قرار اس��ت هر کدام از ادارات و سازمان ها جزیره ای‬ ‫عمل کنند یا خودمختار باشند؟ دل شکسته بر می گردیم‪.‬‬ ‫خسته و گرما زده‪ .‬خاطرات مان هم انگار رفته اند زیر اوار‪.‬‬ ‫از سه شیفته کار کردن هم برای جمع و جور کردن کار‬ ‫خبری نیست‪ .‬یادم می اید حرف دوست خوش قریحه‬ ‫فرهنگی جناب دولتخواه که حین برگزاری یک جشن‬ ‫در پارک دولت و بولوار ساحلی از مردم می پرسد به نظر‬ ‫شما ارزش��مندترین منظره و گرانقیمت ترین خاک در‬ ‫اهواز کجاس��ت؟ و رو سوی ان ور شط به سمت علی‬ ‫ابن مهزیار اهوازی می کند و جماعت با ش��عف دعای‬ ‫فرج را می خوانند‪g ....‬‬ ‫قتلگاه امیرکبیر جهانی شد‬ ‫سرپرس��ت اداره میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری کاشان گفت‪:‬‬ ‫«باغ تاریخی فین کاش��ان در فهرس��ت اثار جهانی به ثبت رسید‪ ».‬حسین‬ ‫یزدان مه ر در جمع خبرنگاران در کاش��ان اظهار داش��ت‪ 9« :‬باغ ایرانی از‬ ‫جمله باغ تاریخی فین کاشان برای ثبت جهانی در سی و پنجمین اجالس‬ ‫اخیر کمیته میراث جهانی پیش��نهاد ش��د‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬پس از سفر‬ ‫کارشناس��ان یونسکو و بازدید انها در دی ماه سال گذشته از این مجموعه‬ ‫تاریخی‪ ،‬مرحله اول ثبت ان در فهرس��ت اثار جهانی تایید شد‪».‬سرپرست‬ ‫اداره میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دس��تی و گردشگری کاشان خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«بیش از یک س��ال بود که تمام فعالیت های میراث فرهنگی شهرس��تان کاشان و استان اصفهان معطوف به ثبت‬ ‫جهانی این باغ تاریخی شده تا این مهم هرچه سریع تر عملی شود‪».‬این مسئول نظارت مستقیم یونسکو بر باغ‬ ‫تاریخی فین‪ ،‬ایجاد پایگاه با استفاده از بهترین کارشناسان و معرفی باغ به جهانیان را از جمله فواید ثبت جهانی‬ ‫این اثر دانس��ت و عنوان کرد‪« :‬اختصاص اعتبارات و ردیف های اعتباری قابل توجه به اثار ثبت جهانی توسط‬ ‫یونسکو می تواند در راستای ساماندهی‪ ،‬ازادسازی‪ ،‬کاربری ها و عرصه و حرایم این اثار موثر باشد‪ ».‬یزدان مهر‬ ‫یاداور ش��د‪« :‬باغ تاریخی فین کاش��ان با مس��احتی حدود ‪ 24‬هزار مترمربع یکی از زیباترین باغ های ایرانی و‬ ‫معروف به عروس باغ های ایران اس��ت که توسط چشمه ای به نام چشمه سلیمانیه فین کاشان تغذیه می شود‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬عالوه بر فضای سرس��بز و مصفا دارای ابنیه تاریخی عمارت سردر‪ ،‬کوشک صفویه (شترگلوی‬ ‫صفویه)‪ ،‬کوش��ک قاجاریه‪ ،‬حمام های صفویه و قاجاریه‪ ،‬موزه ملی و خلوت کریمخانی است‪».‬سرپرست اداره‬ ‫میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری کاشان در پایان اذعان داشت‪« :‬باغ تاریخی فین کاشان در دوره های‬ ‫شده و‬ ‫مختلف دس��تخوش حمالت و بالیای طبیعی ش��ده و بنای موجود باغ فین‪ ،‬از دوره صفویه بنیانگذاری ‬ ‫ملحقاتی از دوره های زندیه و قاجاریه دارد‪g ».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫امریکا‬ ‫اوباما علیه اوباما‬ ‫چرخش های رئیس جمهور امریکا‬ ‫دیوید فارنتهولد‪ /‬ترجمه‪ :‬مهسا عادلی‬ ‫موض��ع رئیس جمه��ور امریکا نس��بت به مس��ائل‬ ‫مختلف از زمان انتصاب چرخش بارزی داشته است‪.‬‬ ‫امس��ال در کاپیتول هی��ل‪ ،‬یکی از دردسرس��از ترین‬ ‫منتقدین ب��اراک اوباما‪ ،‬رئیس جمه��ور ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬خود او بوده اس��ت‪ .‬در پاسخ به درخواست‬ ‫اوباما از کنگ��ره امریکا برای افزایش س��قف بدهی‬ ‫کش��ور‪ ،‬مخالفان او‪ ،‬سخنانش در سال ‪ 2006‬در مقام‬ ‫یک سناتور را به وی یاداور شدند‪.‬‬ ‫س��ناتور دموکرات که نمایندگی ایلینویز را بر عهده‬ ‫داشت در ان زمان گفته بود که منازعه بر سر افزایش‬ ‫س��قف بدهی صرفا نشانه شکست در رهبری است‪.‬‬ ‫اوبام��ا همچنین اصرار دارد که ح��ق اعزام نیروهای‬ ‫امری��کا ب��ه لیبی ب��دون موافق��ت کنگره را داش��ته‬ ‫اس��ت‪ .‬اما مخالفان باز هم ب��ه رئیس جمهور امریکا‬ ‫خاطر نشان کردند که وی در سال ‪ 2007‬نظر دیگری‬ ‫در خصوص استفاده مناس��ب از نیروی نظامی داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫دنی��س کاسینس��چ‪ ،‬س��ناتوری از اوهای��و‪ ،‬حت��ی‬ ‫نقل قولی از سناتور اوباما را با خود همراه دارد تا ان‬ ‫را به افرادی که باور ندارند نش��ان دهد‪ .‬بر اساس این‬ ‫نقل قول‪ ،‬اوباما چهار سال پیش در خصوص اختیارات‬ ‫رئیس جمه��ور در اع�لان حمل��ه نظام��ی گفته بود‪:‬‬ ‫«بر اس��اس قانون‪ ،‬رئیس جمهور این قدرت را ندارد‬ ‫که در ش��رایطی که پای مقابله ب��ا تهدیدی عملی یا‬ ‫قریب الوقوع علیه کش��ور در میان نباش��د به صورت‬ ‫یکجانبه اجازه حمله نظامی را بدهد‪ ».‬گذشته همواره‬ ‫برای روس��ای جمهوری که گفته های س��ابق خود را‬ ‫انکار می کنند پرمخاطره بوده است‪.‬‬ ‫ب��ه خصوص گفته هایی ک��ه وقتی نام��زد انتخابات‬ ‫ب��وده یا در نزاع ه��ای پارتیزانی درگی��ر بوده اند بیان‬ ‫ک��رده بودن��د‪ .‬ام��ا ظاهرا اوباما امس��ال خ��ود را در‬ ‫وضعیت پرفش��ار و غیر معمولی گرفتار کرده‪ .‬در سه‬ ‫نب��رد مختلف‪ ،‬گفته های خود او به ش��کل س�لاحی‬ ‫ه��م برای دموکرات ها و هم ب��رای جمهوری خواهان‬ ‫درامده اس��ت‪ .‬هفته گذش��ته س��خنگوی کاخ سفید‬ ‫در پاس��خ به تضادهای بارز میان اظهارات گذش��ته و‬ ‫گرجستان‬ ‫جورجیا به جای گرجستان‬ ‫وزارت امور خارجه گرجس��تان از همه کش��ورهای‬ ‫عضو سازمان ملل متحد درخواست کرده است تا نام‬ ‫«گرجستان» را به «جورجیا» (که نام این کشور به زبان‬ ‫انگلیسی است) تغییر دهند و در اسناد رسمی دیگر از‬ ‫این کشور به نام «جورجیا» یاد شود‪.‬‬ ‫به گزارش مشرق‪ ،‬فارس به نقل از روزنامه «نووی یه‬ ‫ایزوس��تیا» نوشت‪« :‬وزارت امور خارجه گرجستان از‬ ‫همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد درخواست‬ ‫کرده اس��ت تا نام «گرجس��تان» را به «جورجیا» (که‬ ‫نام این کش��ور به زبان انگلیسی است) تغییر دهند و‬ ‫در اس��ناد رسمی دیگر از این کشور به نام «جورجیا»‬ ‫یاد شود‪.‬‬ ‫«نینو کاالن��دازه» وزی��ر امور خارجه گرجس��تان با‬ ‫اع�لام این مطلب گف��ت‪« :‬ما مدت هاس��ت که این‬ ‫‪82‬‬ ‫فعل��ی اوباما گفت‪« :‬رئیس جمه��ور قبال موضع خود‬ ‫را در براب��ر ه��ر یک از ای��ن موارد توضی��ح داده و‬ ‫معتقد است که بهتر اس��ت اجازه دهیم پاسخ های او‬ ‫مس��ائل را روشن کند‪ ».‬اوباما گفته که موضع سابق او‬ ‫در خصوص س��قف بدهی یک اشتباه بوده و به عالوه‬ ‫از جمهوری خواهان خواس��ته که این اشتباه را تکرار‬ ‫نکنن��د‪ .‬ام��ا در خصوص اعزام نیرو ب��ه لیبی‪ ،‬به نظر‬ ‫می رسد که صحبت های گذشته اوباما‪ ،‬وی را مجبور‬ ‫به تحریف قانون کرده اس��ت‪ .‬در مقام سناتور‪ ،‬اوباما‬ ‫درباره قطعنامه قدرت های جنگی سال ‪ ،1973‬قانونی‬ ‫که بر اس��اس ان روس��ای جمهور باید پ��س از اعزام‬ ‫نیروهای امریکا ب��رای عملیات خصمانه برون مرزی‬ ‫از کنگره اجازه بگیرند‪ ،‬صحبت می کرد و حاال او‪ ،‬در‬ ‫مقام رئیس جمهور ایاالت متحده‪ ،‬نیروهای امریکایی‬ ‫را ب��ه میدان نب��رد لیبی فرس��تاده و مهلت مقرر برای‬ ‫کس��ب تاییدیه از س��وی قانون گذاران را نقض کرده‬ ‫است‪ .‬با این وجود استدالل امروز اوباما‪ ،‬چنانچه سایر‬ ‫روس��ای جمهور پیش از این مدعی ش��ده بودند‪ ،‬این‬ ‫نیست که این قانون بر خالف قانون اساسی است بلکه‬ ‫در عوض وی به سادگی مدعی است که این قانون در‬ ‫این مورد خاص قابل اعمال نیست‪ ،‬چرا که نیروهای‬ ‫امریکایی اساسا نقش پش��تیبان را درعملیات ناتو در‬ ‫لیبی ایفا می کنن��د و چون نیروهای لیبی ضعیف تر از‬ ‫ان ش��ده اند که امکان تالفی داشته باشند این عملیات‬ ‫به نبرد خصمانه کش��یده نمی شود‪ .‬جمهوری خواهان‬ ‫ام��ا همچون برخی از دموکرات ها دیر باور هس��تند و‬ ‫روز جمعه هفته گذش��ته در توبیخ اوباما‪ ،‬کاخ س��فید‬ ‫رای به عدم موافقت با لشکرکشی به لیبی داد‪.‬‬ ‫مایکل اس��تیل‪ ،‬سیاس��تمدار جمهوری خواه‪ ،‬در این‬ ‫باره می گوید‪« :‬س��ناتور ب��اراک اوباما را به طور قطع‬ ‫باید ج��زو س��ختگیرترین منتقدین دول��ت اوبامای‬ ‫رئیس جمهور دانست‪ .‬در سال ‪ 2007‬او کنگره را وادار‬ ‫کرد که مقابل کاخ س��فید بایستد اما حاال او خودش‬ ‫را پش��ت این ادعا که هیچ مورد خصومت امیزی در‬ ‫رابط��ه با بمب ه��ا و حمالت موش��کی وجود ندارد‬ ‫پنهان می کند‪ ».‬مش��کالت اوباما در سال جاری اما به‬ ‫مساله لیبی ختم نمی شود‪.‬‬ ‫س��ناتورهای ح��زب ب��زرگ قدیمی به دنب��ال این‬ ‫پیش��نهاد را مطرح و در درخواس��ت های رسمی از‬ ‫بس��یاری از کشورها خواس��ته ایم تا نام «گرجستان»‬ ‫را ب��ه ترجم��ه انگلیس��ی ان‪ ،‬یعن��ی «جورجی��ا»‬ ‫تغییر دهند‪».‬‬ ‫بر اس��اس اخبار رس��انه های گروهی ک��ره جنوبی‪،‬‬ ‫به عنوان نخستین کشور‪ ،‬موافقت خود را با تغییر نام‬ ‫«گرجستان» به «جورجیا» اعالم کرده است‪.‬‬ ‫وزیر خارجه گرجس��تان در این رابطه یاداور شد که‬ ‫این تصمیم کره جنوبی برای مقامات تفلیس بس��یار‬ ‫اهمی��ت دارد‪ ،‬ب��رای اینکه بس��یاری از کش��ورهای‬ ‫دوست گرجستان‪ ،‬با وجود استفاده از زبان انگلیسی‬ ‫و وعده ه��ای داده ش��ده در این خص��وص‪ ،‬هنوز از‬ ‫به کار بردن نام «جورجیا» به جای «گرجستان» اجتناب‬ ‫می ورزند‪g .‬‬ ‫بوده ان��د ک��ه راه را بر نامزدهای قضای��ی اوباما با‬ ‫تهدید ابستروکس��یون سد کنند و به عنوان مثال به‬ ‫اقدام اوباما‪ ،‬که در س��ال ‪ 2006‬به عنوان سناتور به‬ ‫ابستروکسیون علیه یکی از نامزدهای جورج بوش‬ ‫رای داده بود‪ ،‬استناد کرده اند‪ .‬هرچند تالش برای‬ ‫ابستروکسیون در ان زمان با شکست روبه رو شد‪.‬‬ ‫در خصوص مساله سقف بدهی‪ ،‬جمهوری خواهان‬ ‫همواره صحبت های س��ال ‪ 2006‬اوباما در صحن‬ ‫سنا را خاطرنشان کرده اند‪.‬‬ ‫در ان زم��ان‪ ،‬ب��وش رئیس جمه��ور امریکا بود‬ ‫که برای افزایش س��قف بدهی ت�لاش می کرد و‬ ‫اوبام��ا در می��ان قانونگذارانی قرار داش��ت که به‬ ‫دنبال کس��ب منافع سیاس��ی به واسطه مخالفت با‬ ‫ای��ن الیحه بودند‪ .‬به رغم رای مخالف اوباما‪ ،‬این‬ ‫الیح��ه با ‪ 52‬رای از جان��ب جمهوری خواهان از‬ ‫سنا عبور کرد‪.‬‬ ‫در ماه اوریل‪ ،‬اوبام��ا در صحبت هایش در ‪ABC‬‬ ‫گف��ت ک��ه رای او در مخالفت با افزایش س��قف‬ ‫بدهی یک اش��تباه بوده است‪ .‬حاال اوباما خودش‬ ‫به دنبال جلب موافقت کنگره است و معتقد است‬ ‫ک��ه اوبامای س��ناتور الگوی خوبی ب��رای پیروی‬ ‫نبوده است‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬واشنگتن پست‬ ‫افغان‬ ‫پاکستان‬ ‫پایان همکاری حزب متحده قومی‬ ‫یک��ی از اعضای دولت ائتالفی پاکس��تان می گوید قصد دارد به همکاری خود‬ ‫با دولت های محلی و فدرال در پاکس��تان پایان دهد‪ .‬تحلیلگران می گویند این‬ ‫تصمی��م حزب «جنبش متحده قومی» می تواند به افزایش خش��ونت در ش��هر‬ ‫بندری کراچی پاکستان دامن زند‪.‬‬ ‫فاروق ستار‪ ،‬سخنگوی جنبش متحده قومی‪ ،‬به خبرنگاران گفت این حزب بر‬ ‫سر موضوع انتخابات اخیر در منطقه کشمیر تحت حاکمیت پاکستان به حمایت‬ ‫خود از حزب مردم پاکستان پایان داده است‪ .‬ائتالف احزاب حاکم بر پاکستان‬ ‫با خروج جنبش متحده قومی سبب سقوط دولت کنونی نخواهد شد‪ .‬سخنگوی‬ ‫ی گفت هم اینک فرماندار ایالت سند جنوبی قصد کناره گیری‬ ‫جنبش متحده قوم ‬ ‫از مقام خود را دارد‪.‬‬ ‫کراچی پایتخت ایالت سند پاکستان به تازگی صحنه درگیری های خونین میان‬ ‫طرفداران دو حزب مردم پاکستان و جنبش متحده قومی بوده است‪g .‬‬ ‫اروپا‬ ‫یک فرانسوی دیگر‪ ،‬رئیس صندوق پول‬ ‫با وج��ود چالش ش��دید در برابر ریاس��ت‬ ‫س��نتی کش��ورهای اروپای��ی ب��ر صندوق‬ ‫بین الملل��ی پول‪ ،‬احتماال کریس��تین الگارد‪،‬‬ ‫وزیر دارایی فرانس��ه این هفته به این سمت‬ ‫منصوب خواهد ش��د‪ .‬نظرسنجی غیررسمی‬ ‫خبرگزاری رویترز از کش��ورهای رای دهنده‬ ‫نش��ان می دهد که الگارد به راحتی اکثریت‬ ‫الزم را در برابر اگوس��تین کارس��تنز‪ ،‬رئیس‬ ‫بانک مرکزی مکزیک برای تصدی ریاست‬ ‫صندوق بین المللی پول کسب خواهد کرد‪ .‬با اینکه استرالیا و کانادا نیز حمایت‬ ‫خود را از نامزدی کارس��تنز برای تصدی ریاست صندوق بین المللی پول اعالم‬ ‫کردند‪ ،‬بعید است که تغییر چندانی در نتیجه نهایی حاصل شود‪.‬‬ ‫هیات بیست و هفت نفره کشورهای عضو صندوق بین المللی پول برای تعیین‬ ‫اینکه کدام یک از این دو نامزد اکثریت مطلق را کسب خواهد کرد نظرخواهی‬ ‫می کند‪ .‬این رقابت در حالی به یکی از شدیدترین رقابت ها در تاریخ صندوق‬ ‫بین المللی پول تبدیل شده است که کشورهای در حال توسعه به شدت خواستار‬ ‫اجرای فرایندی برای انتخاب رئیس جدید صندوق بین المللی پول شده اند که‬ ‫مبتنی بر شایستگی و صالحیت نامزدها باشد نه ملیت انها‪.‬‬ ‫رای تعیین کننده در دو روز باقی مانده‪ ،‬مربوط به امریکاست که تاکنون درباره‬ ‫اینکه از کدام یک از این نامزدها حمایت می کند‪ ،‬سکوت کرده است‪g .‬‬ ‫فرانسه‬ ‫خشم مسلمانان فرانسه‬ ‫توق��ف س��اخت ی��ک مس��جد در منطقه‬ ‫«س��نت اوئن» فرانس��ه و موض��ع مبه��م و‬ ‫غیر شفاف مسئوالن در مورد علت این اقدام‪،‬‬ ‫خش��م مس��لمانان این منطقه را برانگیخت‪.‬‬ ‫پایگاه اطالع رس��انی اتحادیه س��ازمان های‬ ‫مس��لمانان منطقه «س��ن س��نت دون��ی» در‬ ‫حومه پاریس خبر داد‪« :‬اقدام ش��ورای شهر‬ ‫و ش��هرداری حوزه «سنت اوئن» در متوقف‬ ‫ساختن عملیات ساخت مسجد و پاسخگو‬ ‫نبودن مس��ئوالن امر به سوال های مکرر مسلمانان در این باره‪ ،‬انان را به انتشار‬ ‫بیانیه و برگزاری تجمع اعتراضی وا داشت‪ .‬مسلمانان این منطقه در بیانیه ای که‬ ‫با لحنی پرسش��گر و برانگیزاننده تنظیم و در همین پایگاه منتشر شده است از‬ ‫مس��لمانان خواس��ته اند در محل شهرداری یاد ش��ده تجمع کنند و از مسئوالن‬ ‫بخواهند در مورد برنامه س��اخت این مسجد شفاف سازی کرده و به سوال های‬ ‫انان در مورد زمان اغاز مجدد ساخت ان پاسخ دهند‪ ».‬بنا بر این بیانیه همچنین‬ ‫قرار است تجمع اعتراض امیز دیگری نیز به دعوت موسسه اسالمی «امنه اکمل»‬ ‫در سالن مراسم سن اوئن واقع در پشت شهرداری منطقه یاد شده برگزار شود‪.‬‬ ‫بیانیه یاد ش��ده از مسلمانان مخاطب خود خواس��ته است برای دریافت پاسخ‬ ‫س��وال خود مبنی بر زمان اغاز مجدد س��اخت و س��از بنای مسجد‪ ،‬مسئوالن‬ ‫شهرداری را تحت فشار قرار دهند‪g .‬‬ ‫هشدار به دخالت بیگانگان در لویی جرگه‬ ‫پس از انکه دادگاه ویژه انتخابات مشروعیت‬ ‫یک چهارم کرسی های پارلمان را مورد سوال‬ ‫قرار داد و وکالی ولس��ی جرگه از ملل متحد‬ ‫کمک خواستند‪ ،‬حکومت افغانستان به جامعه‬ ‫بین المللی هش��دار داد تا در بحران سیاس��ی‬ ‫پارلمان مداخله نکند‪.‬‬ ‫استیفان دیمیستورا‪ ،‬نماینده سرمنشی سازمان‬ ‫ملل متحد ت�لاش می کند ت��ا از ناارامی های‬ ‫احتمالی ناش��ی از کش��مکش های انتخاباتی‬ ‫جلوگی��ری کند‪ ،‬اما س��خنگوی رئیس جمهور افغانس��تان می گوید که مداخله‬ ‫نهاده��ای خارجی نمی تواند بحران کنونی را حل کند‪.‬وحید عمر‪ ،‬س��خنگوی‬ ‫رئیس جمهور کرزای روز دوشنبه (‪ ۲۷‬ژوئن) در یک کنفرانس خبری در کابل‬ ‫گف��ت که نهادها و افراد خارج��ی باید به حق حاکمیت ملی افغانس��تان ارج‬ ‫بگذارن��د‪ .‬او گفت‪« :‬این نظام‪ ،‬نظام تحت الحمایه نیس��ت که هر کس��ی که او‬ ‫را تحت حمایت گرفته‪ ،‬مش��کالتش را حل کند و ما خواس��تار این هستیم که‬ ‫به حق حاکمیت ملی افغانس��تان ارج گذاشته شود‪ ».‬عمر تاکید کرد که رجوع‬ ‫به نهادها یا اش��خاص خارجی و یا مداخله فرد و یک نهاد خارجی نه تنها به‬ ‫ای��ن روند کمک نمی کن��د‪ ،‬بلکه می تواند تخطی از قوانی��ن و حاکمیت مردم‬ ‫افغانس��تان تلقی ش��ود‪.‬اقای عمر گفت معضلی که هم اکن��ون به وجود امده‪،‬‬ ‫مش��کل قانونی اس��ت و راه حلی برای ان وجود دارد‪ .‬او گفت یگانه راه حل‬ ‫معضل کنونی از طریق نهادهای قانونی افغانستان ممکن است‪ .‬او خاطر نشان‬ ‫کرد‪« :‬رئیس جمهور افغانستان معضلی را که به وجود امده یک معضل قانونی‬ ‫می داند که باید درست مدیریت شود و تالش می کند تا در چار چوب قانون و‬ ‫از طریق نهادهای افغانستان این معضل به پایان برسد‪».‬‬ ‫این در حالی اس��ت که بحران به وجود امده در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫افغانس��تان نیز با پا درمیانی جامعه جهانی و مش��خصا سفر جان کری‪ ،‬رئیس‬ ‫کمیته روابط خارجی سنای ایاالت متحده امریکا حل و فصل شد‪g .‬‬ ‫ترکیه‬ ‫خوشحالی امریکا از نزدیکی اسرائیل ب ا ترکیه‬ ‫یک روزنامه صهیونیستی به نقل از خانم ویکتوریا‬ ‫نولن��د‪ ،‬س��خنگوی وزارت امور خارج��ه امریکا‬ ‫گ��زارش داد‪« :‬دول��ت امریکا ش��اهد بهبود روابط‬ ‫اسرائیل و ترکیه از مدتی پیش است‪».‬‬ ‫نولند گف��ت‪ :‬امریکا از بهبودی روابط اس��رائیل و‬ ‫ ترکیه خشنود است و خواهان افزایش تالش ها در‬ ‫این مس��یر «مثبت» است‪ .‬یدیعوت احارونوت روز‬ ‫جمعه به نقل از خبرنگار خود در واشنگتن نوشت‪:‬‬ ‫دولت امریکا در هفته های گذشته خصوصا در این‬ ‫چند روز پیش از حرکت ناوگان ازادی دو به س��وی باریکه غزه‪ ،‬برای نزدیک کردن‬ ‫اسرائیل و ترکیه به یکدیگر تالش کرد‪.‬احارونوت افزود‪ :‬باراک اوباما رئیس جمهوری‬ ‫امریکا دو بار با رجب طیب اردوغان نخس��ت وزیر ترکیه در این باره تلفنی گفت وگو‬ ‫کرد‪ .‬احارونوت نوش��ت‪ :‬بنیامین نتانیاهو نخس��ت وزیر اس��رائیل نی��ز نامه ای را به‬ ‫همتای ترک خود برای تبریک سومین پیروزی متوالی وی در انتخابات فرستاد‪ .‬منابع‬ ‫سیاس��ی اس��رائیل نیز اعالم کردند‪ :‬نامه تبریک درپی عالقه مندی اسرائیل و ترکیه به‬ ‫کاستن شدت تنش میان خود فرستاده شد‪.‬‬ ‫رس��انه های ترکیه اعالم کردند که نتانیاهو در نامه خود ابراز امیدواری کرد که روابط‬ ‫تل اویو و انکارا بهبود یابد‪ .‬در این نامه امده است‪« :‬دولت اسرائیل از تعامل با دولت‬ ‫جدید ترکیه برای حل همه مسائل دو جانبه و متعاقبا از سرگیری همکاری ها و دوستی‬ ‫متقابل خرسند خواهد شد‪».‬‬ ‫منابع سیاسی اسرائیل اعالم کردند‪« :‬نتانیاهو معتقد است که با توجه به تحوالت منطقه‬ ‫و ناارامی های س��وریه ام��کان بهبود روابط تل اویو و انکارا وجود دارد‪ ».‬به نوش��ته‬ ‫احارونوت؛ «با وجود تنشی که درپی تجاوز اسرائیل به باریکه غزه در دسامبر ‪2008‬‬ ‫میان تل اویو و انکارا به وجود امد روابط این دو در س��طوح پایین و به ارامی ادامه‬ ‫یافت و روابط اقتصادی ش��ان نیز اس��یب ندید‪ ».‬احارونوت افزود‪« :‬انصراف موسسه‬ ‫(‪ )IHH‬ترکیه از مش��ارکت در ناوگان ازادی ‪ 2‬نش��انه مثبت دیگری از سوی ترک ها‬ ‫اس��ت‪ ،‬هر چند این موسس��ه مدعی اس��ت که علل فنی باعث عدم همراهی کشتی‬ ‫«مرمره» با ناوگان ازادی ‪ 2‬شده است‪ .‬دولت ترکیه به مسئوالن ‪ IHH‬فشار اورد تا انها‬ ‫را از همراهی با ناوگان ازادی دو منصرف کند‪g ».‬‬ ‫‪83‬‬ 84