ماهنامه مثلث شماره 84

‫مالزم حجت خدا‬ ‫زندگی سیاسی و علمی‬ ‫حضرت عباس(ع)‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره هشتا د و چهارم ‪ 19 /‬تیرماه ‪ 88/ 1390‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫اصالح طلبان در برزخ‬ ‫به هیچ وجه انتخابات را‬ ‫تحریم نمی کنیم‬ ‫اینده اصالح طلبان به رفتار‬ ‫سیاسی شان بستگی دارد‬ ‫ارسال سیگنال های متعدد‬ ‫برای بازگشت‬ ‫اصالح طلبان با مهره های‬ ‫سفید بازی می کنند‬ ‫تاکتیکجدیداصالح طلبان؛‬ ‫اختالف افکنی میان اصولگرایان‬ ‫صفحاتی درب‬ ‫اره‬ ‫فیلم جدید جیرانی‬ ‫فیلم ما سفارشی نیست‬ ‫ مرتضی شایسته درگفت وگو با مثلث‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫رقابت اسالم گرایان‬ ‫و لیبرال ها‬ ‫تحوالت مصر به کدام سو می رود؟‬ ‫سقف قرارداد از سال اینده‬ ‫‪100‬میلیون تومان است‬ ‫گفت وگو با نفر دوم سازمان لیگ‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫اطالعات مربوط به حمل بار و توشه‬ ‫بار همراه‬ ‫الف) وسائلی که مسافر می تواند در قطار به همراه داشته باشدشامل کیف دستی و بست ه و جامه دان های کوچک محتوی لوازم‬ ‫شخصی‪ ،‬صندلی چرخ دار بیمار‪ ،‬کالسکه بچه‪ ،‬قفس کوچک پرندگان ریز جثه حداکثر در ابعاد ‪ 40‬سانتی متر‬ ‫ب) وسائلی که مس��افر نباید به همراه داشته باشد ‪ :‬اسلحه ‪ ،‬مهمات‪ ،‬مواد منفجره و اش��یای قاچاق ‪-‬مواد سمی ‪ ،‬اسیدی و‬ ‫بیماری زا و بدبو ‪ -‬مواد اتش زا و س��وختی ‪ ،‬پیک نیک و …مواد و وس��ائل رادیو اکتیو ‪ ،‬حیوانات اهلی و وحشی‪ ،‬بارهای حجیم‬ ‫مانند بسته های بزرگ و کارتن ‪ ...‬وسائل همراه مسافر باید متناسب با فضای در اختیار وی در کوپه باشد به نحوی که مزاحمتی‬ ‫برای سایر مسافران ایجاد نکند و یا موجب خسارت به قطار نشود‪ ..‬از این رو بار مجاز مسافر نباید از ابعاد ‪ 75‬سانتی متر و وزن‬ ‫‪ 30‬کیلو گرم تجاوز کند‪.‬‬ ‫مسوولیت حفظ و نگه داری وسائل همراه مسافر به عهده وی می باشد و این شرکت مسئولیتی در قبال اموال گمشده مسافر‬ ‫ندارد‪ .‬مهماندار و مامور نیروی انتظامی پس از پیاده ش��دن مسافران در ایس��تگاه مقصد‪ ،‬سالن ها را مورد بازبینی قرار داده و‬ ‫اقالم جامانده از مس��افران را در صورت یافتن طی صورت جلسه ای ثبت و وسائل را به مبادی ذی ربط تحویل می دهند‪ .‬اطالعات‬ ‫الزم را از ‪ 139‬و یا باجه اطالعات ایستگاه دریافت نمایید‪.‬‬ ‫ج) بار غیرهمراه (توشه)‪ :‬بار غیرهمراه عبارت است از وسائلی که مسافر نباید در کوپه همراه داشته باشد و باید حمل ان توسط‬ ‫واگن حمل بار انجام ش��ود از قبیل‪ :‬جامه دان‪ ،‬صندوق میوه‪ ،‬محموله تجاری و محموالتی که ابعاد انها بیش از ‪ 75‬سانتی متر‬ ‫باشد‪ .‬این قبیل محموالت باید به باجه ی توشه(باجه باگاژ) ایستگاه تحویل داده شود‪.‬‬ ‫مسافران می توانند بار مازاد خود را تا ‪45‬دقیقه قبل از حرکت قطار به باجه توشه در ایستگاه تحویل دهند‪.‬‬ ‫چنانچه بار همراه ش��ما زیاد می باشد برای رس��یدن به موقع به قطار ‪ ،‬وقت کافی را برای تحویل و صدور بارنامه در نظر بگیرید‪.‬‬ ‫ماموران قطار در صورت مشاهده بار بیش از حد مجاز همراه مسافر‪ ،‬براساس مقررات عمل خواهند کرد‪.‬‬ ‫از قرار دادن وسائل و اشیای گران بها در بسته هایی که به باجه ی توشه تحویل می شود‪ ،‬خودداری کنید‪ .‬در صورت مفقود شدن انها‪،‬‬ ‫مس��ئولیتی به عهده تحویل گیرنده ی بار نمی باشد‪ .‬وزن هر بسته که به باجه ی توشه سپرده می شود نباید دارای ابعادی بیش از‬ ‫‪ 2‬متر و یا وزنی بیش از ‪ 200‬کیلوگرم بوده و حمل‪ ،‬بارگیری و تخلیه ی ان بدون جرثقیل امکان پذیر باشد‪.‬‬ ‫کلیه بس��ته هایی که به عنوان توشه به باجه ی توشه سپرده می ش��ود باید بطور کامل بسته بندی شده و لفاف انها مقاومت‬ ‫کافی برای محافظت از محموله را داشته باشد ‪.‬‬ ‫گیرنده توش��ه یا خرده بار قبل از خارج کردن توش��ه از انبار و یا قبل از قبول بار به تعداد و مشخصات هربسته رسیدگی و چنانچه‬ ‫اعتراض دارد در موقع تحویل گرفتن اطالع دهد تا صورت مجلس کم و کس��ر و یا نواقص تنظیم شود ‪،‬هرگونه اعتراض که بعد از‬ ‫بردن توشه از انبار و ترک محل به عمل اید پذیرفته نمی شود‪.‬‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www. raja. ir‬‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫اطالعات مربوط به حمل بار و توشه‬ ‫حمل بار از درب تا درب‬ ‫شهروندان تهرانی می توانند با تلفن های ‪ 2-55663350‬و ‪ 55122461‬تماس گرفته و محموالت خود را به صورت‬ ‫درب تا درب از محل ارسال به ادرس گیرنده در مقصد با توجه به نکات زیر ارسال کنند‪:‬‬ ‫مایعات و محموالتی که ظروف انها استحکام الزم را نداشته و فاقد لفاف کافی باشند برای حمل پذیرفته نمی شوند‪.‬‬ ‫همچنین مواد محترقه ‪ ،‬منفجره‪ ،‬قابل اشتعال و سوزاننده برای حمل پذیرفته نخواهد شد‪.‬‬ ‫از قراردادن پول نقد و مس��کوکات ‪ ،‬جواهرات و اشیای قیمتی در بسته های تحویلی خودداری شود‪ .‬در صورت قراردادن‬ ‫چنین اشیایی و مفقود شدن احتمالی انها‪ ،‬هیچ گونه ادعایی از گیرندگان بار پذیرفته نخواهد شد‪.‬‬ ‫توش��ه و محموالتی که برای حمل پذیرفته می شوند در مقابل اتش سوزی و حوادث‪ ،‬بیمه می باشند‪ .‬از این رو هنگام‬ ‫صدور بارنامه و تحویل بار‪ ،‬ارزش واقعی محموالت اظهار ش��ود‪.‬بار شما در صورت عدم وجود واگن توشه در روز حرکت‪،‬‬ ‫با قطارهای روز بعد به مقصد ارسال خواهد شد‪ .‬در صورت نبود گیرنده جهت دریافت توشه خود در منزل و یا به هر دلیلی‬ ‫محموله ارائه شده توسط ماموران توشه مجدد ًا به انبار توشه عودت داده شود برای مراجعات بعدی گیرنده ملزم به‬ ‫پرداخت حمل شهری دفعات بعدی محموله خواهد بود ‪ .‬باجه توشه ایستگاه تهران از ساعت ‪ 7‬صبح تا ‪( 22‬نیم ساعت‬ ‫قبل از حرکت اخرین قطار) اماده قبول توشه و محموالت شما می باشد‪.‬‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www. raja. ir‬‬ ‫جل ‬ ‫ددوم‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره شصت و نهم ‪ 15 /‬اسفند ‪ 88/1389‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫ابوالفضلی بودن یعنی؛‬ ‫چشم از امام برنداری‬ ‫‪18 - 31‬‬ ‫راه امام‬ ‫سیاست‬ ‫اصالح طلبان در برزخ‬ ‫وظیفه نویسندگان در اصالح اخالق جامعه‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫من نمی‏رسم که همه مجالت را بخوانم‪ ،‬اما گاهی می‏بینم‬ ‫که بعضی ها انح��راف دارند‪ .‬خود انها که مدعی هس��تند که‬ ‫ما در راه اس�لام ق��دم برمی‏داریم‪ ،‬باید بدانن��د که این قلم ها‬ ‫بسیاری شان با اس��م اسالم اس��ت و نه برای اسالم‪ .‬این عهد‬ ‫بزرگی است به دوش شما؛ مس��ئولیتی بزرگ است و بدانید‬ ‫که یک روز از باب این مس��ئولیت س��وال خواهد شد و انوقت‬ ‫چی��زی پنهان نخواهد ماند‪ ،‬دل ش��ما علیه ش��ما ش��هادت‬ ‫می‏دهد‪ ،‬دس��ت شما علیه شما ش��هادت می‏دهد‪ ،‬خود اعضا‬ ‫بر ضد انس��ان‪ ،‬اگر خالف کرده باش��د‪ ،‬ش��هادت می‏دهند‪.‬‬ ‫خصوصا شما که نشریه‏ای برای جوان ها منتشر می‏کنید‪ ،‬باید‬ ‫بدانید که اگر دو هزار مجله چاپ کنید الاقل‪ ،‬پنج هزار نفر این‬ ‫مجله را می‏خوانند و یک عده کثیری ان را مطالعه می‏کنند‪.‬‬ ‫اگر تیراژ روزنامه‏ای دویست هزار باشد‪ ،‬پانصد هزار نفر ان را‬ ‫مطالعه می‏کنند؛ اگر انحراف باشد‪ ،‬پانصدهزار نفر را منحرف‬ ‫می‏کند و این مسئولیت کوچکی نیست‪ .‬این غیر از معصیتی‬ ‫است که در خانه است؛ ان هم معصیت است‪ ،‬اما نه به بزرگی‬ ‫این‪ .‬هرچه تیراژ شما بیشتر باشد‪ ،‬باید بیشتر توجه به اصالح‬ ‫ان بکنید‪ .‬انها که می‏گویند [برای] تیراژ بیشتر‪ ،‬توجه بیشتر‬ ‫مردم‪ ،‬هرچه می‏خواهیم می‏نویس��یم‪ ،‬اشتباه می‏کنند‪ .‬انها‬ ‫مسئولیت بیشتر دارند‪ .‬همان‏طوری که مردمی که در کوچه‬ ‫و محالت و کارخانه و صحرا مشغول فعالیت‏اند مردم سالمی‬ ‫ هستند‪ ،‬نویسنده‏ها باید فکر کنند که این جمعیت این محیط‬ ‫را به‏وجود اورده و ما در پناه این جمعیت های میلیونی منشور‬ ‫درست کرده‏ایم‪.‬در زمان سابق‪ ،‬شما یک سطر نمی‏توانستید‬ ‫بیرون بدهید‪ .‬و اینکه حاال نشریه منتشر می‏کنید از برکت این‬ ‫مردم است‪ .‬پس‪ ،‬شما و همه ما مرهون این جمعیت هستیم‪.‬‬ ‫انها هم اسالم می‏خواهند و مملکتی را که قواعد اسالمی پیاده‬ ‫ش��ود‪ .‬باید مردم را به این راه دعوت ک��رده و منحرفین را به‬ ‫راه راس��ت هدایت ک��رد‪ .‬باید فس��اد انها را به طور س��الم با‬ ‫برهان از بین برد‪ ،‬نه با جنگ و جدال‪ .‬نش��ریه‪ ،‬بس��یار خوب‬ ‫اس��ت و در صورتی که محتوای ان محتوای اموزنده باش��د و‬ ‫دست اندر کاران ان متعهد باشند‪ ،‬این نشریه راس همه امور‬ ‫می‏شود‪ .‬انسان اگر انصاف داشته باشد‪ ،‬باید به خاطر مردمی ‬ ‫که قلم ها را برای اینها ازاد گذاشته‏اند‪ ،‬از قلم و قدمش استفاده‬ ‫کند‪ .‬و دیانت هم اقتضای همین را می‏کند‪ .‬ما باید نشریاتمان‬ ‫مفید باشد و اخالق جامعه را اصالح کنیم‪.‬‬ ‫در پنجاه س��ال اخیر‪ ،‬زحماتی کش��یده شد برای انحراف‬ ‫جوانان‪ .‬ان‏ همه مراکز فس��اد و نشریات فاسد و ازاد گذاشتن‬ ‫منک��رات‪ ،‬همه برای این بود که صدای ملت در نیاید‪ .‬اما انچه‬ ‫کردند‪ ،‬برایشان اثر نداشت‪ .‬انها که دیدند تبلیغاتشان انگونه‬ ‫نبوده که اس�لام را کنار بزند‪ ،‬حاال بیشتر در صدد هستند که‬ ‫اسالم را کنار بگذارند‪ ،‬سرانشان در خارج مشغول فساد هستند‬ ‫و قلم هایشان از خارج مایه می‏گیرد‪ .‬باید همه دست به دست‬ ‫هم بدهید و این مملکت را در دست بگیرید و [در] دامن امریکا‬ ‫و ش��وروی ندهید که باز ما چند صد س��ال در دام انها بیفتیم‬ ‫و انها [که] متصدی امور هس��تند و نویسنده‏ها‪ ،‬گوینده‏ها و‬ ‫روشنفکرها بیدار شوند و ببینند که چه بوده‏ایم‪ ،‬چه شده‏ایم و‬ ‫چه باید بشویم‪ .‬باید همه دست به دست هم بدهیم و کار بکنیم‪.‬‬ ‫خدا به ش��ما توفیق بدهد تا انچه را به عنوان امانت به ما داده‬ ‫صرف در راه او بکنیم‪ .‬خداوند همه شما را موفق و موید بکند‪.‬‬ ‫‏الل و برکاته‬ ‫والسالم علیکم و رحمه هّ‏‬ ‫مساله ش��رکت اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫مجلس نهم اکنون به موضوعی قابل بحث‬ ‫در محاف��ل سیاس��ی و رس��انه ها تبدیل‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬گروه��ی از اصالح طلب��ان‬ ‫همچون دوره های گذشته بر طبل تحریم‬ ‫می کوبند و گروهی دیگر در تالش برای‬ ‫ورود دگرب��اره به عرصه قدرت رس��می‬ ‫هس��تند‪ .‬در این میان اما اصولگرایان نیز‬ ‫واکنش های متفاوتی به بازگشت رقیب‬ ‫دیرینه ش��ان یعنی اصالح طلب��ان از خود‬ ‫بروز داده اند‪.‬‬ ‫‪10 - 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تکذیب کناره گیری والیتی‬ ‫در روزهای میانی هفته گذش��ته یکی از س��ایت های اصولگرا خبری‬ ‫درباره کناره گیری والیتی از کمیته سه نفره اصولگرایان منتشر کرد‬ ‫و موجب واکنش های متفاوتی ش��د‪ .‬ام��ا دبیرکل موتلفه کناره گیری‬ ‫والیت��ی را ش��ایعه دانس��ت‪ .‬همچنین حض��ور احتمالی دبیر ش��ورای‬ ‫نگهبان در کمیته اصولگرایان نیز از س��وی محسن غرویان مطرح شد‬ ‫اما برخی از اصولگرایان ان را بعید خواندند‪.‬‬ ‫‪32 - 41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫موانع انقالب‬ ‫انق�لاب مصر هن��وز به فرجام نرس��یده اس��ت‪ .‬جوان��ان مصری که‬ ‫خواه��ان ازادی های بیش��تر اجتماعی‪ ،‬اقتصادی پویاتر و دموکراس��ی‬ ‫هستند‪ ،‬می دانند که با تغییر چهره به اهداف خود نخواهند رسید‪ .‬از‬ ‫س��وی دیگر امریکا که به نظر می رسد در مساله مصر غافلگیر شده‬ ‫باش��د س��عی می کند ش��رایط را تحت کنترل خود دراورده و بتواند‬ ‫اینده مصر را در مسیری که خود می خواهد هدایت کند‪.‬‬ ‫‪42 - 51‬‬ ‫قصه جیرانی‬ ‫فرهنگ‬ ‫س��ینمای ایران در زیرش��اخه اجتماعی خود معض��ل اعتیاد در جامعه‬ ‫را ه��م تجرب��ه کرده که در س��ال های عمر این س��ینما اثاری چند و‬ ‫البته با فراز و نش��یبی در کیفیت‪ ،‬در این موضوع تولید ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫یکی از اخرین تولیدات سینمای کشور در این زمینه فیلم «قصه پریا»‬ ‫س��اخته فریدون جیرانی اس��ت که البته از خصوصیات فیلمسازی او‬ ‫نی��ز س��اخت فیلم هایی با فراز و نش��یبی در کیفیت بوده اس��ت‪ .‬این‬ ‫فیلم که هم اکنون برپرده برخی از س��ینماها قرار گرفته بنابر اعتقاد‬ ‫کارگردانش نسبت به سینمای میانه تلفیقی است از تالش در شکل و‬ ‫محتوا در جهت ارتباطی دو سویه با مخاطب‪.‬‬ ‫‪61 - 83‬‬ ‫افتاب‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫ادب‪ ،‬اداب دارد‬ ‫ش��عر مرح��وم سیدحس��ن حس��ینی در مناق��ب‬ ‫قمر بنی هاشم‬ ‫‪ ...‬تو ان راز رشیدی ‪ /‬که روزی فرات ‪ /‬بر لبت اورد‬ ‫‪ /‬و ساعتی بعد ‪ /‬در باران متواتر پوالد ‪ /‬بریده بریده‪/‬‬ ‫افش��ا شدی ‪ /‬و باد ‪ /‬تو را با مشام خیمه گاه ‪ /‬در میان‬ ‫نهاد ‪ /‬و انتظار در بهت کودکانه حرم ‪ /‬طوالنی شد ‪/‬‬ ‫تو ان راز رش��یدی ‪ /‬که روزی فرات ‪ /‬بر لبت اورد ‪/‬‬ ‫و کنار درک تو ‪ /‬کوه از کمر شکست‬ ‫‪52 - 59‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪61 - 83‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی ‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسو ‬ ‫ی‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬مری��م اس��ماعیل پور ‪ -‬س��ید ج��واد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالم��ی ‪ -‬احس��ان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطفه کربالئی‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حسین غالمی ‪ -‬شادی خوشکار خیری ‪ -‬هادی احمدی حمیدرضا‬ ‫نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حس��ین زن��دی ‪ -‬احمد طالی��ی ‪ -‬مهندس بختی��اری ‪ -‬مهن��دس بهرامی ‪ -‬حس��ین مجاهدی ‪ -‬س��ید ع��ارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫یک مشت دالر‬ ‫قانون س��قف قرارداد که از سوی سازمان لیگ فدراسیون فوتبال با حساسیت‬ ‫خاصی دنبال می شود در میان اهالی فوتبال موافقان و مخالفانی به همراه داشته‬ ‫اس��ت‪ .‬قانون س��قف قرارداد می گوید که هیچ باش��گاهی حق ن��دارد به مربی‬ ‫ی��ا بازیکن مبلغی باالت��ر از ‪350‬میلیون تومان بپردازد‪ .‬از قرار معلوم ش��وک‬ ‫سخت تری هم در راه است‪ ،‬چه مسئوالن سازمان لیگ می گویند سقف قرارداد‬ ‫در سال اینده ‪100‬میلیون تومان خواهد بود‪.‬‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫افتاب‬ ‫اقتصاد کنکور‬ ‫تجارت کنکور در این سال ها برای گروهی تامین کننده اعتبارات مالی زیادی بوده‬ ‫و برای داوطلبان ش��رکت در ازمون سراس��ری ورود به دانشگاه دوپینگی برای‬ ‫رسیدن به ارزوهای خود است‪ .‬در این پرونده موضوعات مالی و همچنین تبعات‬ ‫قانونی حضور اموزشگاه های کنکور را مورد بررسی قرار داده ایم‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی‪:‬‬ ‫باید اختالف سلیقه ها را کم کرد‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالم ‬ ‫ی‬ ‫دوشنبه گذش��ته در دیدار فرماندهان س��پاه پاسداران‬ ‫ی و مسئوالن حوزه نمایندگی ولی فقیه‬ ‫انقالب اس�لام ‬ ‫در سپاه‪ ،‬پاسداری حقیقی از انقالب اسالمی را حفظ‬ ‫حرکت پیش رونده‪ ،‬پرشتاب‪ ،‬پرنشاط و انقالبی نظام‬ ‫ی ترسیم شده دانستند‬ ‫اسالمی به س��مت اهداف واال ‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬یکی از موارد بس��یار مهم و ضروری‬ ‫ب��رای ادام��ه حرکت تکاملی و رو ب��ه جلوی انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬پرهی��ز از دمیدن و مش��تعل ک��ردن فضای‬ ‫اخت�لاف‪ ،‬هیاه��و و جنجال در جامعه اس��ت و همه‬ ‫‪10‬‬ ‫دستگاه ها و جریان های سیاسی و فکری باید به حفظ‬ ‫وحدت‪ ،‬پایبندی عملی داشته باشند‪».‬‬ ‫به گزارش پایگاه اطالع رسانی دفتر مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫در این دیدار که در اس��تانه سوم شعبان سالروز میالد‬ ‫بزرگ پاسدار اسالم حضرت سیدالشهدا ‪ -‬علیه السالم ‪-‬‬ ‫و روز پاس��دار برگزار شد‪ ،‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫با تبریک اعیاد شعبانیه به ویژه سوم شعبان‪ ،‬نامگذاری‬ ‫س��الروز میالد حضرت امام حسین (ع) به عنوان روز‬ ‫پاس��دار را ابت��کاری پرمغ��ز و جه��ت ده خواندند و‬ ‫افزودند‪« :‬معنای واقعی پاسداری از اسالم با همه ابعاد‬ ‫ان‪ ،‬در دوران ده س��اله امامت حض��رت اباعبداهلل(ع)‬ ‫تحق��ق پیدا کرد‪ ،‬بنابراین بازخوان��ی رفتار و حرکات‬ ‫ان حض��رت در دوران امامت ‪ ،‬ترس��یم کننده مبانی و‬ ‫شاخص های واقعی پاسداری است‪».‬‬ ‫ی در تبیی��ن دوران‬ ‫رهب��ر معظ��م انق�لاب اس�لام ‬ ‫ده س��اله امامت حضرت سیدالشهدا ‪-‬علیه السالم‪ -‬به‬ ‫سرفصل های مهم حرکت ایشان از جمله انذار‪ ،‬تحرک‬ ‫تبلیغاتی‪ ،‬بیدار و حس��اس کردن خواص‪ ،‬ایستادگی با‬ ‫جان و مجاهدت در مقابل حرکت انحرافی فوق العاده‬ ‫خطرن��اک ان زم��ان و عم��ل براس��اس دس��تورات‬ ‫خبرنامه‬ ‫نامگذاریسومشعبانبه‬ ‫عنوانروزپاسدار‪،‬بدین‬ ‫معناستکهسپاهپاسداران‬ ‫انقالباسالمی می خواهد‬ ‫همواره در راه حضرت‬ ‫سیدالشهداحرکتکندو‬ ‫بررسیمنصفانهعملکرد‬ ‫سپاهازابتدایپیروزیانقالب‬ ‫تاکنوننیزنشانمی دهدسپاه‬ ‫پاسداران حقا و انصافا در این‬ ‫راه قدم برداشته است‬ ‫قی��ام ملت های منطقه از نش��انه های بارز حتمی‬ ‫ بودن وعده های قران است‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬رهبر معظ��م انقالب‬ ‫اسالمی سه شنبه گذش��ته نیز در دیدار اساتید‪ ،‬داوران‪،‬‬ ‫ُح ّفاظ و قاریان ش��رکت کننده در بیس��ت و هشتمین‬ ‫دوره مس��ابقات بین الملل��ی قران کری��م و جمعی از‬ ‫جامعه قرانی کشور‪ ،‬قران را «مهمترین وسیله و عامل‬ ‫وحدت‪ ،‬عزت و اقتدار امت اسالمی» و «قیام ملت های‬ ‫منطقه را از نش��انه های روشن تحقق قطعی وعده های‬ ‫قرانی پروردگار» خواندند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬مس��ابقات بین المللی قران‬ ‫کریم را نشاندهنده ظرفیت عظیم و بی پایان این کتاب‬ ‫اس��مانی برای اجتماع و وحدت مسلمانان دانستند و‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬همه ملت های مسلمان در مقابل‬ ‫این هدیه بی نظیر الهی خاض��ع و درس اموزند و این‬ ‫ی را برای وحدت مسلمان‬ ‫حقیقت‪ ،‬فرصت بسیار مهم ‬ ‫ایجاد می کند‪».‬‬ ‫ایش��ان‪ ،‬بی توجهی ب��ه ظرفی��ت وحدت بخش قران‬ ‫مجید را غفلت بزرگ ملت های مسلمان برشمردند و‬ ‫افزودند‪« :‬باور نداش��تن به مفاهیم قرانی و وعده های‬ ‫پروردگار»‪ ،‬غفلت دیگری است که عمال مانع وحدت‪،‬‬ ‫عزت و اقتدار امت اسالمی شده است‪».‬‬ ‫رهب��ر معظم انقالب اس�لامی در تبیی��ن تحقق قطعی‬ ‫وعده ه��ای قرانی خداوند‪ ،‬به تغییر سرنوش��ت ملت‬ ‫ایران اش��اره و خاطرنش��ان کردند‪« :‬ما ملت ایران‪ ،‬ایه‬ ‫ش��ریفه َّ‬ ‫َیر ما ب ِ َقومٍ َحتّی یغَیروا ما ب ِ َان ُف ِسهِم»‬ ‫«ان اهلل الیغ ُ‬ ‫را در عم��ل ازموده ایم و با قی��ام هلل و یاری دین خدا‪،‬‬ ‫نصرت الهی را کامال درک کرده ایم‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬ای��ران دوران طاغوت‬ ‫را «ای��را ِن امریکا» و ایران وابس��ته به صهیونیس��ت ها‬ ‫خواندن��د و خاطرنش��ان کردن��د‪« :‬تبدی��ل ای��ران به‬ ‫قط��ب قدرتمن��د مقابله با اس��تکبار و صهیونیس��م‪،‬‬ ‫معج��زه ای عین��ی و تحق��ق وع��ده نص��رت اله��ی‬ ‫اس��ت ک��ه خداوند کری��م ان را در قران‪ ،‬بش��ارت |‬ ‫داده است‪».‬‬ ‫ایش��ان قی��ام ملت های منطق��ه از جمل��ه ملت مصر‬ ‫را از دیگ��ر نش��انه های بارز حتمی ب��ودن وعده های‬ ‫ق��ران برش��مردند و افزودند‪« :‬امری��کا‪ ،‬جبهه خبیث‬ ‫صهیونیس��ت ها و وابستگان سیاس��ی انها در منطقه»‪،‬‬ ‫حتی حاضر نبودند فکر قیام ملت مصر را به ذهنش��ان‬ ‫راه دهند اما این ملت‪ ،‬با شعار اهلل اکبر و «نماز جمعه و‬ ‫جماعت» به میدان یاری دین خدا امد و خداوند نیز با‬ ‫نصرت ان ملت‪ ،‬بار دیگر ثابت کرد که اگر پروردگار‬ ‫کس��ی را یاری کند‪ ،‬هیچ قدرتی نمی تواند بر او غلبه‬ ‫کند‪ ».‬حضرت ای��ت اهلل خامنه ای در بخش دیگری از‬ ‫سخنانش��ان‪ ،‬حفظ قران را‪ ،‬باعث ایجاد فرصت بیشتر‬ ‫ب��رای تدبر و تفک��ر در این کتاب الهی دانس��تند و با‬ ‫توصی��ه ب��ه نوجوانان و جوانان به حف��ظ قران مجید‬ ‫افزودند‪« :‬تدبر‪ ،‬کلید اصلی درک مفاهیم و معانی عمیق‬ ‫قران اس��ت و حفظ ایات شریف‪ ،‬این فرصت را بهتر‬ ‫و بیشتر فراهم می کند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫اس�لام اش��اره و خاطرنش��ان کردند‪« :‬حرکت و ایثار‬ ‫امام حسین(ع) و ابعاد گسترده ان به ویژه فجایعی که‬ ‫برای خاندان ان حضرت پیش امد‪ ،‬موجب ماندگاری‬ ‫این حرکت در تاریخ و حفظ اسالم و ارزش ها شد‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای یک��ی از ابعاد س��خت‬ ‫حرکت حضرت سیدالش��هدا(ع) را صبر ایش��ان در‬ ‫مقاب��ل تردید افکنی های خ��واص و صاحب نامان ان‬ ‫دوران ارزیاب��ی کردند و افزودند‪« :‬س��خت ترین صبر‬ ‫امام حس��ین(ع) ایستادگی در برابر س��خنان به ظاهر‬ ‫مصلحت اندیشانه و وسوسه های افراد صاحب نفوذ و‬ ‫تاثیرگذاری بود که با توجیهات به ظاهر شرعی‪ ،‬امام را‬ ‫از گام گذاشتن در این مسیر منع می کردند اما حضرت‬ ‫اباعبداهلل ‪ -‬علیه السالم ‪ -‬با صبر بر این تردید افکنی ها‬ ‫و با عزم و اراده‪ ،‬وارد میدان ش��دند و جریان اسالم را‬ ‫از انحرافی بزرگ نجات دادند‪».‬‬ ‫ایش��ان پ��س از تبیی��ن معن��ای واقعی پاس��داری در‬ ‫چارچوب حرکت امام حسین(ع) افزودند‪« :‬نامگذاری‬ ‫سوم ش��عبان به عنوان روز پاسدار‪ ،‬بدین معناست که‬ ‫سپاه پاس��داران انقالب اسالمی می خواهد همواره در‬ ‫راه حضرت سیدالشهدا حرکت کند و بررسی منصفانه‬ ‫عملکرد س��پاه از ابتدای پیروزی انق�لاب تاکنون نیز‬ ‫نش��ان می دهد سپاه پاسداران حقا و انصافا در این راه‬ ‫قدم برداشته و ایستادگی کرده است‪».‬‬ ‫رهب��ر معظم انق�لاب اس�لامی الزمه ادام��ه حرکت‬ ‫رو به رشد س��پاه پاسداران انقالب اسالمی با توجه به‬ ‫ی ترسیم شده برای پاسداری‬ ‫ویژگی ها و ش��اخص ها ‬ ‫را‪ ،‬ارتقای توانایی‪ ،‬کیفیت و هوش��مندی سپاه در همه‬ ‫ابعاد دانستند و خاطرنش��ان کردند‪« :‬اگر نسل گذشته‬ ‫س��پاه در ش��رایط و انگیزه های قوی اوایل انقالب و‬ ‫دوران دف��اع مقدس رش��د و تکامل پیدا کرد‪ ،‬نس��ل‬ ‫جوان و جدید سپاه نیز باید از لحاظ معرفت‪ ،‬اگاهی‪،‬‬ ‫بصیرت‪ ،‬فداکاری‪ ،‬انجام درس��ت کار و انجام بهنگام‬ ‫وظیفه‪ ،‬به مراتب باالتر و مستحکم تر باشد‪ ،‬زیرا امروز‬ ‫ی وجود ندارد ولی جنگی ظریف تر‬ ‫اگرچه جنگ نظام ‬ ‫و البته خطرناک تر در جریان است‪».‬‬ ‫ی س��پس به تشریح معنای‬ ‫رهبرمعظم انقالب اس�لام ‬ ‫واقعی هویت پاسداری سپاه پرداختند و افزودند‪« :‬نباید‬ ‫از مفهوم پاس��داری از انقالب معنایی محافظه کارانه و‬ ‫حفظ وضع موجود انقالب برداشت شود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با تاکید بر اینکه انقالب در‬ ‫ذات خود یک حرکت پیش رونده و پرشتاب به سمت‬ ‫ف ترسیم شده است‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬پاسداری‬ ‫اهدا ‬ ‫از انقالب به معنای حفظ حرکت پیش رونده و انقالبی‬ ‫نظام اسالمی است‪».‬‬ ‫ایش��ان الزمه پاس��داری س��پاه از حرک��ت انقالبی و‬ ‫پیش رونده نظام اسالمی را دو حرکت درونی و بیرونی‬ ‫در س��پاه پاسداران دانستند و افزودند‪« :‬حرکت درونی‬ ‫که سپاه همواره به ان نیاز دارد دارای دو بعد معنوی و‬ ‫مادی است که بعد معنوی ان‪ ،‬توجه ویژه به ارزش ها‬ ‫و مش��خص کردن شاخص های ارزش��ی پاسداری و‬ ‫سنجش و ارزیابی همه فرماندهان و بدنه سپاه براساس‬ ‫این شاخص ها‪ ،‬به منظور پیشرفت است‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اس�لامی درخص��وص بعد مادی‬ ‫حرکت درونی س��پاه خاطرنش��ان کردن��د‪« :‬کارهای‬ ‫تش��کیالتی‪ ،‬علمی‪ ،‬تحقیقات��ی و اموزش های نظامی‬ ‫ اج��زاء بُعد مادی حرکت درونی س��پاه هس��تند که با‬ ‫قرار گرفتن در کن��ار بُعد معنوی‪ ،‬یک مجموعه زنده‪،‬‬ ‫پرنش��اط‪ ،‬همیش��ه جوان و دارای حرکت رو به جلو‬ ‫به وجود خواهند اورد‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای تاکی��د کردن��د‪« :‬چنین‬ ‫مجموعه ای به عنوان الگوی معنویت‪ ،‬بصیرت‪ ،‬پایبندی‬ ‫به اص��ول‪ ،‬فکر‪ ،‬تدبی��ر و حرکت در مس��یر صحیح‪،‬‬ ‫می تواند تاثیرگذار در پیشبرد حرکت مجموعه انقالب‬ ‫اسالمی باشد‪».‬‬ ‫ایش��ان یکی از موارد الزم و بسیار مهم برای پاسداری‬ ‫از حرکت پیش رونده و رو به تحول نظام اس�لامی را‬ ‫پرهی��ز از کارهای غیرمفید و مض��ر برای این حرکت‬ ‫دانس��تند و افزودند‪« :‬یکی از این کارهای مضر‪ ،‬دامن‬ ‫زدن به اختالفات و مش��تعل کردن فضای اختالف و‬ ‫جنجال اس��ت که باید همه دستگاه ها و نهادهای نظام‬ ‫مراقب این موضوع باشند‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اس�لامی تاکید کردند‪« :‬باید هرچه‬ ‫ممکن اس��ت اختالف نظرها و اختالف سلیقه ها را کم‬ ‫کرد و در فضای بحث های اختالفی ندمید‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اظهار تاس��ف ش��دید از‬ ‫برخ��ی بگومگوه��ا و بحث های اختالفی در کش��ور‬ ‫افزودند‪« :‬کس��انی که به این بحث ها دامن می زنند‪ ،‬ایا‬ ‫خوشحالی دس��تگاه های تبلیغاتی بیگانه و تحلیل های‬ ‫انها را نمی بینند‪ .‬ابراز شادمانی دشمنان‪ ،‬نشان می دهد‬ ‫این موضوع یک نقطه ضعف اس��ت‪ ،‬بنابراین باید از‬ ‫ادامه ان جلوگیری کرد‪».‬‬ ‫ایش��ان با تاکید بر لزوم تفکیک می��ان اختالف نظر با‬ ‫ایس��تادگی یک جری��ان در مقابل نظام‪ ،‬خاطرنش��ان‬ ‫کردند‪« :‬زمانی ممکن است‪ ،‬جریانی در مقابل انقالب‬ ‫اسالمی بایستد که در ان زمان قطعا وظیفه همه‪ ،‬دفاع‬ ‫از انقالب اس��ت‪ ،‬همانگونه که در حوادث س��ال ‪88‬‬ ‫اتفاق افتاد‪».‬‬ ‫رهب��ر معظ��م انقالب اس�لامی در همی��ن خصوص‬ ‫افزودند‪« :‬ام��ا زمانی موضوع‪ ،‬اختالف نظر و س��لیقه‬ ‫اس��ت و ن��ه ایس��تادن در مقاب��ل انق�لاب‪ .‬در چنین‬ ‫ش��رایطی‪ ،‬وظیفه همه‪ ،‬ندمیدن در اختالف نظرها و در‬ ‫پیش گرفتن شیوه تبیین و روشنگری در مقابل برخی‬ ‫افکار غلط‪ ،‬با در نظر گرفتن همه جوانب ان است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطرنش��ان کردند‪« :‬من با‬ ‫حرکت روش��نگرانه‪ ،‬تبیین منطقی و مستدل در مقابل‬ ‫تفکر غلط مخالفتی ندارم اما نباید این تفکر غلط را نیز‬ ‫تابلو کرد تا همه از ان مطلع شوند‪».‬‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬هرگونه حرکت روشنگرانه باید به‬ ‫دور از هو و جنجال باشد زیرا جنجال‪ ،‬حرف منطقی‬ ‫را هم خراب می کند‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالمی با تاکید بر لزوم حفظ بیش‬ ‫از پیش وحدت در جامعه افزودند‪« :‬همه باید همچون‬ ‫صف واح��د و دیواری نفوذناپذیر در مقابل دش��من‬ ‫بایستند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای مجموعه س��پاه پاس��داران‬ ‫ی را به حفظ و تقویت امید‪ ،‬همت‪ ،‬تالش‬ ‫انقالب اسالم ‬ ‫و حرکت پیش روندگی توصیه کردند و افزودند‪« :‬یکی‬ ‫از موارد ضروری در سپاه استمرار برنامه ریزی است‪».‬‬ ‫ی در بخش دیگری از سخنان‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالم ‬ ‫خود با اشاره به تحوالت منطقه‪ ،‬ان را بی سابقه و فصل‬ ‫جدیدی در منطقه و دنیا خواندند و تاکید کردند‪« :‬در‬ ‫ی با گرایش های توحیدی‬ ‫این تحوالت‪ ،‬توده های مردم ‬ ‫و الهی به معنای واقعی کلمه در میدان هستند و فصل‬ ‫جدیدی در تاریخ منطقه و جهان ورق خورده است‪».‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامنه ای با اش��اره به هراس امریکا‬ ‫و صهیونیس��ت ها از الگو قرار گرفتن نظام اس�لامی‬ ‫ برای مردم منطقه افزودند‪« :‬امریکا و رژیم صهیونیستی‬ ‫هر اندازه هم که در تبلیغات و رس��انه های خود‪ ،‬این‬ ‫موضوع و گرایش های اس�لامی مردم منطقه را انکار‬ ‫کنن��د‪ ،‬نمی توانند واقعیات موج��ود و حقیقی را تغییر‬ ‫دهند‪».‬‬ ‫ایش��ان تاکید کردند‪« :‬موج بع��دی حرکتی که اکنون‬ ‫در منطقه اغاز ش��ده اس��ت‪ ،‬در کش��ورهایی فراتر از‬ ‫منطقه خواه��د بود و چنین رویدادی به وقوع خواهد‬ ‫پیوست‪».‬‬ ‫‪11‬‬ ‫چهره ها‬ ‫تصمیم نگرفته ام‬ ‫محسن‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪،‬‬ ‫مدیرعامل سابق مترو و‬ ‫فرزندهاشمی رفسنجانی‬ ‫درباره برخی اخبار‬ ‫مبنی بر فعالیتش برای‬ ‫انتخابات مجلس نهم‬ ‫گفت‪« :‬هنوز تصمیمی‬ ‫ برای کاندیداتوری یا‬ ‫عدم کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات مجلس نهم‬ ‫نگرفته ام‪».‬‬ ‫سکوت ارضی‬ ‫حاجمنصورارضیباانتقاد‬ ‫ازعملکرددولتگفت‪:‬‬ ‫«مسئوالنخوبعمل‬ ‫نمی کنند‪.‬مردمسختی هارا‬ ‫تحملمی کنند‪».‬اوگفت‪:‬‬ ‫«مریض ها را باید دعا کرد‪.‬‬ ‫برخیفکرشانمریضاست‪.‬‬ ‫من یک روزی خواهم گفت‬ ‫ودوبارهمسالهحقیقیرا‬ ‫متوجهمی شوید‪.‬االنساکت‬ ‫هستم‪».‬‬ ‫تفکیک جنسیتی نداریم‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫کامراندانشجو‪،‬وزیر‬ ‫علومدر خصوصاسالمی‬ ‫ کردندانشگاه هاباتاکید‬ ‫بر اینکه در وزارت علوم‬ ‫و دانشگاه ها طرحی به‬ ‫نامطرحتفکیکجنسیتی‬ ‫به صورت مدون وجود‬ ‫ندارد‪،‬گفت‪«:‬دانشجویان‬ ‫دختر و پسر باید دو طرف‬ ‫کالس ها حضور داشته‬ ‫باشندامااگرامکانات‬ ‫موجودباشدمی توان‬ ‫کالس ها ی دختر و پسر‬ ‫را جدا کرد‪».‬‬ ‫تفاوت اسد با قذافی‬ ‫‪ ‬بان کی مون‪ ،‬دبیرکل‬ ‫سازمان ملل در پاسخ به‬ ‫این پرسش که ایا اسد نیز‬ ‫مانند قذافی منطق خود را از‬ ‫دست داده‪ ،‬گفت‪« :‬این را‬ ‫ملتسوریهبایدتعیینکند‪.‬‬ ‫اسدراهکارهایخوبیاعالم‬ ‫کرده و من نیز فشار می اورم تا‬ ‫به وعده هایش عمل کند‪ ».‬وی‬ ‫گفت‪«:‬اسدبر خالفقذافی‬ ‫شرایط را به سمت بهبودی‬ ‫سوقمی دهد‪».‬‬ ‫‪12‬‬ ‫تکذیب کناره گیری والیتی‬ ‫از جم��ع س��ه نف��ره علی اکب��ر والیت��ی‪ ،‬غالمعلی‬ ‫حدادعادل و حبیب اهلل عسگراوالدی؛ دکتر والیتی از‬ ‫کمیته سه نفره رئیس جمهور برای ایجاد اجماع میان‬ ‫اصولگرایان کناره گیری کرد‪ .‬این خبر که از س��وی‬ ‫س��ایت رجانیوز منتشر شد‪ ،‬واکنش های متفاوتی را‬ ‫برانگیخت‪.‬‬ ‫رجانی��وز در حال��ی از کناره گی��ری مش��اور‬ ‫مقام معظم رهبری از این کمیته خبر داد که وی طی‬ ‫هشت ماهی که از تشکیل این کمیته می گذرد‪ ،‬هیچ‬ ‫موضع گیری علنی ای درباره فعالیت های ان نداشته و‬ ‫سکوت پیش��ه کرده بود‪ .‬اما حبیب اهلل عسگراوالدی‬ ‫و غالمعلی حدادعادل‪ ،‬فعالیت رس��انه ای بیش��تری‬ ‫در این خصوص داش��ته و چندین بار از روند ادامه‬ ‫فعالیت ان خبر داده بودند‪.‬‬ ‫اگرچه والیتی به گفته اس��ماعیل کوث��ری‪ ،‬نماینده‬ ‫هیچ یک از تشکالت سیاسی اصولگرا در کمیته سه‬ ‫نفره منتخب رئیس جمه��ور نبود‪ ،‬اما چهره ای مورد‬ ‫ی اصولگرایان است و کسی‬ ‫وثوق و محترم میان تمام ‬ ‫مخالف حضور وی در جمع تصمیم گیران این حلقه‬ ‫نبود‪ .‬به ویژه انکه جامعتین نیز ترکیب س��ه نفره این‬ ‫کمیته را تایید کرده و ق��رار بر این بود که با افزوده‬ ‫ش��دن چهار نف��ر از جامعتین‪ ،‬کمیت��ه مذکور تغییر‬ ‫قالب داده و دیگر کمیته منتخب رئیس جمهور تلقی‬ ‫نگردد‪ .‬بلکه حلقه تصمیم گیری برای اصولگرایان در‬ ‫استانه انتخابات مجلس نهم باشد‪.‬‬ ‫براساس اخبار منتشره‪ ،‬قرار بر این است که ترکیب‬ ‫‪ 3+4‬با حضور نمایندگانی از س��ه ضلع اصولگرایی‬ ‫(حامیان دولت‪ ،‬جبهه پیروان و مجموعه ایثارگران و‬ ‫جمعیت رهپویان انقالب اسالمی) و نمایندگانی از‬ ‫سوی الریجانی و قالیباف به ‪ 3+4+6+2‬تغییر قالب‬ ‫دهد‪.‬‬ ‫نکته جالب توجه در خبر منتش��ره این بود که هیچ‬ ‫دلیل��ی ب��رای کناره گی��ری والیتی ذکر نش��ده بود‪،‬‬ ‫اما محس��ن یحیوی‪ ،‬عضو ش��ورای مرکزی جامعه‬ ‫اسالمی مهندس��ین جایگاه والیتی در سمت مشاور‬ ‫سیاس��ی مق��ام معظم رهب��ری و ش��بهه زدایی دفتر‬ ‫مق��ام معظم رهب��ری در ام��ور انتخاب��ات را دلیل‬ ‫کناره گیری وی از کمیته سه نفره دانست‪.‬‬ ‫یحی��وی در واکاوی علت کناره گی��ری دکتر والیتی‬ ‫از کمیت��ه س��ه نفره جای��گاه وی به عنوان مش��اور‬ ‫سیاس��ی مقام معظم رهبری را علت این کناره گیری‬ ‫دانس��ت و اظهار داش��ت‪« :‬تصور من این است که‬ ‫تغیی��ر در نقش و عملکرد کمیته س��ه نفره از هیات‬ ‫وح��دت اصولگرای��ان به هیات تعیین س��از و کار‬ ‫انتخاباتی این جریان و شبهه زدایی از دخالت دفتر‬ ‫مق��ام معظ��م رهب��ری در انتخابات دلی��ل اصلی‬ ‫کناره گیری والیتی از کمیته سه نفره باشد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬از ان جهت ک ه ترکیب کمیته س��ه نفره‬ ‫تغییر خواهد کرد و در چینش جدید حامیان دولت‬ ‫جایگاهی نخواهند داشت بنابراین این کمیته صرفا‬ ‫حزبی می شود بنابراین حضور والیتی ممکن است‬ ‫شبهاتی را مبنی بر دخالت دفتر مقام معظم رهبری‬ ‫در انتخابات به وجود اورد‪ ،‬بنابراین والیتی از این‬ ‫هیات کناره گیری کرد‪».‬‬ ‫ام��ا ی��ک روز بعد‪ ،‬خبرگ��زاری فارس ب��ه نقل از‬ ‫«یک منبع اگاه» کناره گیری والیتی از این کمیته را‬ ‫تکذیب کرد‪.‬‬ ‫س��پس محمدنب��ی حبیبی‪ ،‬دبیر کل ح��زب موتلفه‬ ‫اس�لامی با مهر به گفت وگو نشس��ت و تاکید کرد‬ ‫ک��ه خبر کناره گیری علی اکبر والیتی به عنوان یکی‬ ‫از اعضای کمیته س��ه نفره از ابتدا شایعه بود و هیچ‬ ‫ی نداشت‪ .‬او در خصوص برخی سخنان‬ ‫منبع رسم ‬ ‫در مورد ش��کل گیری کمیته سه نفره توسط جریان‬ ‫انحرافی نیز گفت‪« :‬تشکیل این کمیته هیچ ارتباطی‬ ‫با جریان انحرافی نداشته و مطرح کردن این مطالب‬ ‫برای اصولگرایان ضررهای بسیاری دارد‪g ».‬‬ ‫ورود اقایان ممنوع‪ ،‬باالتر از جرم و پایان نامه‬ ‫هفته گذش��ته «ورود اقایان ممنوع» همچنان در صدر‬ ‫جدول فروش فیلم ها قرار داشت‪.‬‬ ‫فیلم رامبد جوان در حال��ی که ‪ 19‬روز از اکران خود‬ ‫را پشت س��ر گذاشته بود‪ ،‬با ‪ 793‬میلیون تومان فروش‬ ‫ب��ا اختالف زیادی از دیگر فیلم ها موقعیت خود را در‬ ‫صدر جدول فروش تحکیم بخشید‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که «جرم» مس��عود کیمیایی پس‬ ‫از ‪ 36‬روز اکران نتواس��ت بیش از ‪ 483‬میلیون تومان‬ ‫ف��روش کند و اینگونه در رده دوم جدول فروش قرار‬ ‫گرف��ت‪ .‬فیلم جنجالی «پایان نامه» که حامد کالهداری‬ ‫جوان کارگردانی ان را انجام داده نیز وضعیتی بهتر از‬ ‫جرم ندارد و در حالی که یک روز پس از فیلم کیمیایی‬ ‫اکران خود را اغاز کرده اس��ت‪ ،‬با ‪ 281‬میلیون تومان‬ ‫مکان سوم جدول فروش را از ان خود کرده است‪.‬‬ ‫«قصه پری��ا» به کارگردانی فری��دون جیرانی که هفته‬ ‫گذش��ته فیلم خ��ود را در برنام��ه تلویزیونی هفت به‬ ‫نقد کش��ید‪ ،‬پس از ‪ 19‬روز فروش ‪ 156‬میلیون تومان‬ ‫فروش ک��رده و در جایگاه چهارم ق��رار دارد‪« .‬دختر‬ ‫ش��اه پریون» نیز که همزمان با قصه پریا اکرانش اغاز‬ ‫شده‪ 107 ،‬میلیون تومان فروش کرده و در تعقیب فیلم‬ ‫جیرانی است‪.‬‬ ‫«س��یزده پنجاه و نه» سامان س��الور نیز پس از ‪ 5‬روز‬ ‫اکران‪ 16 ،‬میلیون فروش کرده و چشم به اینده دوخته‬ ‫است‪g .‬‬ ‫چهره ها‬ ‫دیدگاه های فرمانده کل سپاه‬ ‫در خصوص مسائل داخلی‬ ‫فروش فیلم های سینمای ایران‬ ‫تا ‪ 13‬تیر ‪1390‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نام فیلم‬ ‫نام کارگردان‬ ‫تاریخ‬ ‫اکران‬ ‫ورود اقایان ممنوع‬ ‫رامبد جوان‬ ‫‪ 25‬خرداد‬ ‫مسعود کیمیایی‬ ‫‪ 4‬خرداد‬ ‫حامد کالهداری‬ ‫‪ 5‬خرداد‬ ‫فریدون جیرانی‬ ‫‪ 25‬خرداد‬ ‫کامران قدکچیان‬ ‫‪ 25‬خرداد‬ ‫سامان سالور‬ ‫‪ 8‬تیر‬ ‫جرم‬ ‫‪3‬‬ ‫پایان نامه‬ ‫‪5‬‬ ‫دختر شاه پریون‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫قصه پریا‬ ‫سیزده پنجاه و نه‬ ‫روز‬ ‫هفته‬ ‫نمایش نمایش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪5‬‬ ‫فروش‬ ‫کل‬ ‫(میلیون تومان)‬ ‫‪793‬‬ ‫‪483‬‬ ‫‪281‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪16.1‬‬ ‫خلجی به جای سبقتی‬ ‫سپهر خلجی با حکم‬ ‫حجت االسالممحمدی‬ ‫گلپایگانی‪،‬رئیسدفتر‬ ‫مقام معظم رهبری‬ ‫به عنوانمدیر‬ ‫روابط عمومی این دفتر‬ ‫جانشین ایرج سبقتی‬ ‫شد‪ .‬او پیش از این‬ ‫معاون خبر ایرنا بود‪.‬‬ ‫رفع توقیف موقت‬ ‫دو هفته پس از انکه‬ ‫هفته نامه «‪ 9‬دی» به دلیل‬ ‫«انتشار مطالب اقتصادی‬ ‫بدون قید زمینه ان در‬ ‫مجوز نشریه‪ ،‬انتشار‬ ‫کاریکاتوری از سیدمحمد‬ ‫ی با لباس روحانیت‬ ‫خاتم ‬ ‫و تغییر صاحب امتیاز‬ ‫«‪ 9‬دی» بدون اطالع‬ ‫هیات نظارت» توقیف‬ ‫شد‪ ،‬قاضی پرونده دستور‬ ‫موقت رفع توقیف را‬ ‫صادر کرد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫برخوردها با عوامل برخی جریان ها توس��ط س��پاه‬ ‫گف��ت‪« :‬با توجه به اینکه س��پاه ضاب��ط قوه قضائیه‬ ‫اس��ت و همچنین به دلیل اینک��ه پرونده برخورد‬ ‫با این جریان دارای پیچیدگی های خاصی اس��ت‪،‬‬ ‫براین اساس به صالحدید قوه قضائیه سپاه اقدام به‬ ‫دستگیری و بازداش��ت این افراد کرده است‪ ».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬این افراد تخلف امنیتی ندارند بلکه بیشتر‬ ‫تخلفات ش��ان در حوزه های اقتص��ادی و اخالقی‬ ‫است و افرادی که دستگیر ش��ده اند‪ ،‬ارتباط بسیار‬ ‫نزدیکی با چهره های اصلی این جریان داش��ته اند‪».‬‬ ‫فرمانده کل س��پاه با بیان اینکه قوه قضائیه برخورد‬ ‫با افرادی که فعال مرتبط با جریان انحرافی هس��تند‬ ‫را برعهده س��پاه گذاشته اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬البته افراد‬ ‫دیگری هم در دست اقدام و برخورد قرار دارند که‬ ‫انها ارتباطی با این جریان ندارند‪».‬وی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«بنابراین س��پاه چون طبق قانون ضابط قوه قضائیه‬ ‫اس��ت بر اس��اس حکم قاضی دادس��تانی اقدام به‬ ‫دس��تگیری این افراد کرده است‪».‬س��ردار جعفری‬ ‫همچنین در خصوص چرایی اینکه چهره های اصلی‬ ‫این جریان بزرگ ترین مانع را سپاه و بسیج می دانند‬ ‫نیز گفت‪« :‬ما خدا را شکر می کنیم که سپاه و بسیج‬ ‫در انجام این وظیفه انقالبی خود که برخورد با همه‬ ‫جریانات مخالف انقالب اسالمی است خوب عمل‬ ‫می کند‪ ،‬به طوری که منحرفان چنین برداشتی دارند‪.‬‬ ‫امیدواری��م در اینده دقت عمل م��ان در این رابطه‬ ‫بیشتر شود‪».‬‬ ‫س��ردار جعفری درباره ماهیت ای��ن جریان عنوان‬ ‫کرد‪« :‬این افراد ب��ا بهره گیری از قدرت یا نزدیک‬ ‫کردن خ��ود به مراک��ز قدرت و ث��روت درصدد‬ ‫رس��یدن به مقاصد خود هستند‪ ».‬فرمانده کل سپاه‬ ‫با بیان اینکه برخوردها با این جریان ادامه خواهد‬ ‫داش��ت‪ ،‬گفت‪« :‬نگرانی در مورد این حرکت این‬ ‫جری��ان وجود ندارد چ��ون حرکت های انحرافی‬ ‫خیلی بزرگ تری را جامعه اس�لامی ایران پش��ت‬ ‫سر گذاش��ته است‪ .‬باید خود را برای انحرافات و‬ ‫پیچیدگی های بزرگ تری که ممکن است در اینده‬ ‫بر سر راه انقالب ظاهر شود اماده کنیم‪g ».‬‬ ‫محمود احمدی نژاد در‬ ‫نامه ای به وزیران علوم ‬ ‫و بهداشت بر ضرورت‬ ‫خودداری از بازنشسته‬ ‫کردن بی رویه اساتید تا‬ ‫بررسی و تصویب ائین نامه‬ ‫بازنشستگیاعضای‬ ‫هیات علمی در شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی و‬ ‫نیز جلوگیری از اقدامات‬ ‫سطحی و غیر عالمانه در‬ ‫برخی دانشگاه ها مبنی بر‬ ‫اعمال رشته ها و کالس های‬ ‫تک جنسیتیتاکیدکرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫خبرگزاری مهر در گفت وگویی با سردار محمدعلی‬ ‫جعفری‪ ،‬فرمانده کل س��پاه پاس��داران‪ ،‬به بررسی‬ ‫مسائل مهم داخلی و خارجی کشور پرداخت‪.‬‬ ‫س��ردار جعف��ری به اقدام��ات اقتصادی س��پاه در‬ ‫زمینه ه��ای مختل��ف اش��اره ک��رد و ب��ا جهادی‬ ‫برش��مردن این اقدامات‪ ،‬پیش��رفت های کشور در‬ ‫این زمینه را یاداور شد‪ .‬فرمانده کل سپاه همچنین‬ ‫مهم ترین موضوعات داخلی و خارجی کش��ور را‬ ‫تشریح کرد‪.‬‬ ‫فرمانده کل س��پاه در م��ورد فعالیت های فرهنگی‬ ‫س��پاه عن��وان کرد‪« :‬تغییرات س��اختاری در س��پاه‬ ‫کمک بس��یار خوبی کرد تا س��پاه ع�لاوه بر انجام‬ ‫ماموریت ه��ای نظامی برای انج��ام ماموریت های‬ ‫فرهنگی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی نیز وارد عرصه شود‪».‬‬ ‫وی خاطرنش��ان کرد‪« :‬با توجه به تعریف جدیدی‬ ‫که از بسیج شده ان ارتش ‪ 20‬میلیونی که حضرت‬ ‫امام(ره) فرمودند بس��یجیان سازمان یافته ای هستند‬ ‫که دارای کارت بس��یج می باشند و در حال حاضر‬ ‫اعضای بس��یج در حدود ‪ 15‬میلیون است و غیر از‬ ‫این افراد جمعیت قابل توجهی از نیروهای مردمی ‬ ‫وجود دارند که در بس��یج س��ازماندهی نشده اند یا‬ ‫کارت بس��یج دریافت نکردند‪ ،‬ام��ا روحیه دفاع از‬ ‫انقالب اس�لامی را دارند که این افراد جزو بس��یج‬ ‫ده ها میلیونی هستند و مجموعه همه این نیروها که‬ ‫شاید بیش از نیمی از جمعیت کشور را شامل شود‬ ‫پتانسیل باالیی برای مقابله با تهدیدات نرم دشمنان‬ ‫دارند‪ ».‬س��ردار جعفری اضافه کرد‪« :‬سازمان بسیج‬ ‫در دو س��ه س��ال اخیر چه در بعد دفاعی و چه در‬ ‫بعد تهاجمی روی مس��ائل فرهنگی متمرکز شده و‬ ‫س��عی ش��ده که در این عرصه از ظرفیت بسیج به‬ ‫خوبی استفاده ش��ود‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬هدف از‬ ‫این کار باال بردن توان بسیج در انجام این ماموریت‬ ‫است که الزمه اش ورود بسیجیان به مسائل سیاسی‬ ‫از نظر افزایش بصیرت سیاس��ی و همچنین ارتقای‬ ‫س��طح معنویت‪ ،‬اعتق��ادات و باورهای بس��یجیان‬ ‫است‪».‬‬ ‫س��ردار جعفری در خصوص ادامه بازداش��ت ها و‬ ‫مخالفت رئیس جمهور‬ ‫سکوت دایی‬ ‫علیدایی‪،‬سرمربیسابق‬ ‫پرسپولیسگفت‪« :‬فعال‬ ‫می خواهمسکوتکنمتا‬ ‫گذشت زمان همه چیز را‬ ‫مشخص کند‪ .‬در شرایط‬ ‫فعلیبههیچکداماز‬ ‫پیشنهادهافکرنمی کنم‬ ‫و دوست دارم در ارامش‬ ‫باشم‪ .‬اطمینان دارم که‬ ‫گذشت زمان همه چیز‬ ‫را مشخص خواهد کرد‪،‬‬ ‫پس باید صبر کنم‪».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫چهره ها‬ ‫نتیجه اختالفات‬ ‫محسنرضایی‪،‬دبیرمجمع‬ ‫تشخیصمصلحت نظام‬ ‫گفت‪«:‬بروزاختالفات‪،‬‬ ‫تخریب هاوبداخالقی های‬ ‫سیاسیگذشتهازانکه‬ ‫پیشرفتمعنویکشوررا‬ ‫تهدیدمی کندبهپیشروی‬ ‫مادینیزاسیبمی رساند‪.‬‬ ‫از این رو توصیه مقام معظم‬ ‫رهبری برای دامن نزدن به‬ ‫اختالفات کامال درست و‬ ‫بجاست‪».‬‬ ‫استقبال می کنیم‬ ‫رامینمهمان پرست‪،‬‬ ‫سخنگویدستگاهدیپلماسی‬ ‫در خصوص امادگی شیخ‬ ‫االزهر برای سفر به ایران‬ ‫گفت‪« :‬از این سفر استقبال‬ ‫می کنیم‪ ».‬وی افزود‪« :‬سفر‬ ‫نخبگان مصری به ایران‬ ‫را دفتر حفاظت منافع‬ ‫کشورمان در مصر پیگیری‬ ‫می کند و اگر شیخ االزهر‬ ‫نیز امادگی سفر به ایران را‬ ‫اعالم کرده‪ ،‬از طریق این‬ ‫دفتر دنبال می شود‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گفت وگوی عربستان با ایران؟‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫در حالی که روابط‬ ‫تهران‪ -‬ریاض پس از ورود‬ ‫نیروهای سعودی به بحرین‬ ‫و حمایت از دیکتاتورهای‬ ‫منطقه رو به تنش رفته‬ ‫است‪ ،‬سعود الفیصل‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه عربستان در‬ ‫کنفرانس خبری با وزیر‬ ‫خارجه انگلیس از امادگی‬ ‫کشورش برای گفت وگو با‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫صورتی که چنین قصدی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬خبر داد‪.‬‬ ‫فتنه دادگاه حریری‬ ‫سید حسننصراهلل‪،‬دبیرکل‬ ‫حزب اهلل لبنان در سخنرانی‬ ‫هفته گذشته خود با افشای‬ ‫ماهیت سیاسی دادگاه‬ ‫حریری‪ ،‬ان را پروژه ای‬ ‫امریکایی و اسرائیلی خواند‬ ‫و هشدار داد که باید مراقب‬ ‫توطئه های دادگاه حریری‬ ‫باشیم چرا که به دنبال جنگ‬ ‫داخلی در لبنان هستند‪ .‬او‬ ‫همچنین تاکیدکرد حزب اهلل‬ ‫وارد نخواهد شد‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫حجت االسالم محمدعلی صدوقی‬ ‫یزد در سوگ فرزند شهید محراب‬ ‫حجت االس�لام محمدعلی صدوق��ی‪ ،‬نماینده ولی‬ ‫فقیه و امام جمعه یزد صبح ش��نبه گذش��ته به دنبال‬ ‫یک بیم��اری ناگهانی که کمت��ر از یک هفته عالئم‬ ‫خود را نش��ان داد‪ ،‬با وجود تالش پزش��کان معالج‪،‬‬ ‫در ‪ 62‬سالگی درگذشت‪ .‬وی در سالروز درگذشت‬ ‫پ��در و مادرش به دیدار معبود ش��تافت‪ .‬محمدعلی‬ ‫صدوقی تنها فرزند ذکور س��ومین ش��هید محراب‬ ‫ای��ت اهلل صدوقی بود که طی ‪ 23‬س��ال اخیر بعد از‬ ‫ش��هادت پدرش با تقوا و مردم��داری امامت جمعه‬ ‫یزد را برعهده داش��ت‪ .‬پیکر ام��ام جمعه یزد عصر‬ ‫همان روز از تهران به زادگاهش منتقل ش��د تا روز‬ ‫یکشنبه در یزد تشییع شود‪ .‬در پی درگذشت مرحوم‬ ‫صدوقی‪ ،‬جمع��ی از چهره های سیاس��ی و مذهبی‬ ‫کشور در بیانیه های جداگانه ای این ضایعه را تسلیت‬ ‫گفتند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل صافی گلپایگان��ی از مراجع تقلید‪ ،‬محمود‬ ‫احمدی ن��ژاد رئیس جمهور‪ ،‬عل��ی الریجانی رئیس‬ ‫مجلس‪ ،‬هاشمی رفس��نجانی‪ ،‬س��ید محمد خاتمی و‬ ‫سید حسن خمینی نوه امام راحل(ره) از جمله افرادی‬ ‫بودند که در بیانیه های جداگانه ای درگذشت صدوقی‬ ‫را تس��لیت گفتند‪ .‬همچنین پیام تس��لیت رهبر معظم‬ ‫انقالب در مراس��م تش��ییع مرحوم صدوق��ی قرائت‬ ‫ش��د‪ .‬حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب‬ ‫ی در پیامی درگذش��ت جناب حجت االسالم‬ ‫اس�لام ‬ ‫اقای حاج شیخ محمدعلی صدوقی‪ ،‬امام جمعه یزد را‬ ‫تسلیت گفتند‪ .‬متن پیام به این شرح است‪:‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫با تاسف و تاثر اطالع یافتیم که جناب حجت االسالم‬ ‫اقای حاج شیخ محمدعلی صدوقی‪ ،‬امام جمعه یزد و‬ ‫نماینده اینجانب در ان اس��تان دارفانی را وداع گفته و‬ ‫یاران و کس��ان خود را داغدار ساخته است‪ .‬رحمت و‬ ‫رضوان الهی بر او باد‪ .‬ایش��ان در منصب امامت جمعه‬ ‫فعالیت های فراوان و شایان تقدیری داشته و خدمات‬ ‫ارزش��مندی به مردم مومن و انقالبی ان استان تقدیم‬ ‫کرده است و انشاءاهلل مایه جلب رحمت پروردگار به‬ ‫ایت اهلل جنتی‬ ‫احتمال حضور در کمیته اصولگرایان‬ ‫حض��ور احتمالی دبیر ش��ورای نگهب��ان در ترکیب‬ ‫کمیت��ه انتخابات��ی اصولگرایان‪ ،‬موضوع��ی بود که‬ ‫هفته گذش��ته از سوی محس��ن غرویان از اعضای‬ ‫جامع��ه مدرس��ین مطرح ش��د‪ ،‬اما برخ��ی دیگر از‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬ان را بعید خواندند‪ .‬محس��ن غرویان‬ ‫از درخواست های زیادی برای حضور ایت اهلل جنتی‬ ‫در ترکی��ب کمیت��ه اصولگرایان خب��ر داد و گفت‪:‬‬ ‫«ایت اهلل جنتی به عنوان یک چهره شاخص می تواند‬ ‫نق��ش موثری در ایجاد وحدت بین اصولگرایان ایفا‬ ‫کن��د‪ ،‬بنابراین احتمال زیادی وجود دارد که ایش��ان‬ ‫در این ترکیب نهایی قرار بگیرد‪ ».‬اما پرویز س��روری‪،‬‬ ‫نماینده تهران با بی��ان اینکه «بعید می دانم اقای جنتی‬ ‫وارد ش��وند»‪ ،‬گف��ت‪« :‬با توجه به جایگاه ایش��ان در‬ ‫شورای نگهبان‪ ،‬بعید است که او در این موضوع ورود‬ ‫یاب��د‪ ».‬غالمرضا مصباحی مقدم‪ ،‬دیگ��ر نماینده تهران‬ ‫ب��ود که حض��ور ایت اهلل جنتی را بعید دانس��ت‪ .‬او با‬ ‫بیان اینکه ایت اهلل جنتی در این عرصه وارد نش��ده اند‪،‬‬ ‫گف��ت‪« :‬عمده تلقی ها از محوریت جامعتین در ایجاد‬ ‫اجماع میان اصولگرایان در انتخابات اتی است که نماد‬ ‫ان ه��م ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل یزدی هس��تند‪.‬‬ ‫علی الریجانی‬ ‫پاسخ به انتقادها‬ ‫عل��ی الریجان��ی‪ ،‬رئی��س مجلس هفته گذش��ته به‬ ‫بیان نظرات خود در خصوص ادغ��ام وزارتخانه ها‪،‬‬ ‫اختالفات دولت و مجلس و انتقاداتی که نس��بت به‬ ‫او مطرح می شود‪ ،‬پرداخت‪.‬‬ ‫او در خص��وص اختالفات دول��ت و مجلس گفت‪:‬‬ ‫«برداش��ت م��ن این نیس��ت که ما در ح��ال حاضر‬ ‫اختالفات زی��ادی در زمینه ادغام ه��ا داریم‪ ،‬خیلی‬ ‫هم دوس��ت ندارم ک��ه گذش��ته را ورق بزنم چون‬ ‫می توانست بهتر از این عمل شود‪ .‬دولت می توانست‬ ‫بهتر عمل کند‪».‬‬ ‫رئیس مجلس ادامه داد‪« :‬ما می خواستیم کمک کنیم‬ ‫که دولت موفق شده و کاهش وزارتخانه ها را انجام‬ ‫دهد و موضوع مثل مساله وزارت ورزش هم نشود‬ ‫که بگویند مجلس خ��ودش تصمیم گرفت بنابراین‬ ‫گفتیم که شما پیشنهاد بدهید و هیچ نیازی هم نبود‬ ‫که با عجل��ه وزرا را عزل کرده و بعد بگویند ادغام‬ ‫صورت گرفت‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه مجل��س قرائت دولت را صددرصد‬ ‫غل��ط می دانس��ت‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬اس��تدالل احمدی نژاد‬ ‫این بود که اگر س��یر ادغام وزارتخانه ها طوالنی شود‪،‬‬ ‫وزارتخانه ها متزلزل می ش��وند و م��ن برای اینکه این‬ ‫مساله را جمع کنم سریع در مورد ادغام ها‪ ،‬اقدام کردم‪».‬‬ ‫رئیس مجلس با تاکید بر اینکه تعجیل دولت را درست‬ ‫نمی دانم‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬می توانست خیلی دقیق تر عمل‬ ‫ش��ود حتی دقیق تر از ان کاری که االن کرده ایم‪ ،‬کاری‬ ‫ک��ه االن در مورد ادغام ها کرده ای��م بهترین راه حل در‬ ‫ظرف زمانی فعلی بود‪».‬‬ ‫الریجان��ی در رابط��ه ب��ا مس��ائلی ک��ه در خصوص‬ ‫شخصیت او مطرح می شود هم گفت‪« :‬عده ای دلشان‬ ‫می خواه��د برخی ش��ائبه ها در مورد م��ن باقی بماند‪.‬‬ ‫مصاحبه تلویزیونی بن��ده پس از انتخابات‪ ،‬زمانی بود‬ ‫که حوادث بس��یاری در تهران رخ داد؛ ان شب تالشم‬ ‫این بود که فضا را ارام کنم‪ .‬ارام کردن هم این نیست‬ ‫که موج جدیدی ایج��اد و با تندی صحبت کرد بلکه‬ ‫باید فضا را ارام کنیم تا طرفین احس��اس کنند افراد و‬ ‫مراجعی هستند که به موضوع رسیدگی می کنند‪».‬‬ ‫عکس‬ ‫دیدار جامعه قرانی با‬ ‫رهبر معظم انقالب‬ ‫روان ایشان خواهد بود‪.‬‬ ‫اینجانب این مصیبت را به خانواده و بازماندگان ان‬ ‫مرح��وم و نیز به جامعه روحانیت یزد و عموم مردم‬ ‫با ایمان و وفادار ان س��امان تسلیت عرض می کنم و‬ ‫برای خان��دان گرامی صدوقی و دیگ��ر بازماندگان‬ ‫صبر جمیل و اجر جزیل مس��الت می کنم و به روح‬ ‫ش��هید ایت اهلل صدوقی که این روزه��ا مصادف با‬ ‫سالگرد شهادت ایشان است درود می فرستم‪ .‬در پی‬ ‫درگذشت حجت االسالم صدوقی‪ ،‬یک روز در یزد‬ ‫عزای عموم ‬ ‫ی و تعطیل رسمی اعالم شد‪g .‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب‬ ‫اس�لامی در دی��دار اس��اتید‪ ،‬داوران‪ ،‬حفاظ و‬ ‫قاریان شرکت کننده در بیست و هشتمین دوره‬ ‫مس��ابقات بین المللی قران کری��م و جمعی از‬ ‫جامعه قرانی کش��ور‪ ،‬قران را مهمترین وسیله‬ ‫و عامل وحدت‪ ،‬عزت و اقتدار امت اس�لامی‬ ‫و قیام ملت های منطقه را از نش��انه های روشن‬ ‫تحق��ق قطع��ی وعده ه��ای قرانی پ��روردگار‬ ‫خواندند‪g .‬‬ ‫تذکر مصلحی‬ ‫گفت وگ��وی حیدر مصلحی‪ ،‬وزیر اطالعات و‬ ‫محمد جواد محمدی زاده‪ ،‬معاون رئیس جمهوری‬ ‫و رئیس س��ازمان حفاظت محیط زیس��ت در‬ ‫پایان جلس��ه یکش��نبه گذش��ته هی��ات دولت‬ ‫توج��ه خبرنگاران را به خود جلب کرد‪ .‬برخی‬ ‫س��ایت ها برای این عکس تیت��ر زدند‪« :‬تذکر‬ ‫مصلحی به محمدی زاده» ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫ممکن است ایت اهلل جنتی در سطح این افراد‪ ،‬برای‬ ‫مشورت دعوت ش��وند اما ایشان به دلیل انکه دبیر‬ ‫شورای نگهبان هس��تند‪ ،‬بعید است وارد کمیته های‬ ‫انتخاباتی شوند‪g ».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫خمینی ها در ختم صدوقی‬ ‫مراس��م بزرگداش��ت مرحوم حجت االس�لام‬ ‫محمدعل��ی صدوقی‪ ،‬امام جمع��ه فقید یزد با‬ ‫حضور شخصیت های سیاس��ی در مسجد نور‬ ‫تهران برگزار ش��د‪ .‬در این مراسم سید حسن و‬ ‫سید علی خمینی نیز حضور داشتند‪g .‬‬ ‫سجادی در کنار عباسی‬ ‫وی افزود‪« :‬برخی فکر می کنند که با حرف تند زدن‬ ‫می شود شرایط کشور را درست کرد اما من این گونه‬ ‫مدیریت را درست نمی دانم‪».‬‬ ‫رئی��س مجلس با بیان اینکه معتقدم در نظام ما حتما‬ ‫باید نظر ولی فقیه حاکم باش��د‪ ،‬در بخش��ی دیگر از‬ ‫صحبت های خود گفت‪« :‬ممکن است برخی از من‬ ‫خرده بگیرند‪ ،‬اما من مشرب خودم را می روم‪ ،‬حتی‬ ‫ما در مجلس گاهی چیزی را تصویب می کنیم‪ ،‬وقتی‬ ‫می فهمیم که نظر رهبری متفاوت است ان را عوض‬ ‫می کنیم‪g ».‬‬ ‫محمد عباسی که اخیرا از سوی محمود احمدی نژاد‬ ‫رئیس جمه��ور ب��ه سرپرس��تی وزارت ورزش‬ ‫منصوب شده است هفته گذشته در حالی اولین‬ ‫جلسه خود را با روسای فدراسیون ها برگزار کرد‬ ‫که سجادی‪ ،‬وزیر پیشنهادی دولت که نتوانست‬ ‫رای اعتماد مجلس را کسب کند‪ ،‬او را همراهی‬ ‫می کرد‪g .‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گزارش‬ ‫وعده رئیس جمهور برای حل مشکل مسکن؛‬ ‫واگذاری ‪ 1000‬متر زمین رایگان به هر خانواده ایرانی‬ ‫«واگ��ذاری ‪ 1000‬مت��ر زمین رایگان به ه��ر خانواده‬ ‫ایران��ی‪ ».‬ای��ن جدیدتری��ن وع��ده احمدی ن��ژاد در‬ ‫بخش مس��کن اس��ت که هفته گذش��ته مطرح ش��د‪.‬‬ ‫رئیس جمهور در مراسم تجلیل از تعاونی های مسکن‬ ‫مهر برگزیده سراسر کشور که یکشنبه گذشته در سالن‬ ‫شهید بهش��تی نهاد ریاس��ت جمهوری برگزار شد‪ ،‬از‬ ‫طرح جدید دولت برای س��اخت مسکن ویالیی خبر‬ ‫داد که طبق ان به هر خانواده ایرانی زمینی ‪ 1000‬متری‬ ‫به رایگان برای س��اخت خانه و احداث باغ میوه داده‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫احمدی نژاد گفت‪« :‬روزی که بحث مسکن مهر مطرح‬ ‫ش��د عده ای باور نداش��تند که یک میلی��ون واحد به‬ ‫یک باره در دس��ت ساخت قرار گیرد‪ ،‬ولی وقتی ما به‬ ‫مردم اتکا کردیم کارهای بزرگ نیز قابل انجام شد‪».‬‬ ‫رئیس جمهور با تاکید بر اینکه هنوز مش��کل مس��کن‬ ‫به طور کامل در کش��ور حل نش��ده و بای��د برای این‬ ‫منظور تالش بیش��تری صورت گی��رد‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫«البته کش��ور در مسیر حل این مش��کل قرار گرفته و‬ ‫این کاری که تعاونی های مس��کن مه��ر انجام داده اند‬ ‫به واقع یک انقالب بود‪ ».‬احمدی نژاد گفت‪« :‬مس��کن‬ ‫مهر همانند اجرای قانون هدفمندس��ازی یارانه ها کار‬ ‫بزرگ��ی بود و هنوز هم ع��ده ای امیدوارند در اجرای‬ ‫طرح هدفمندکردن یارانه ها کارشکنی کنند‪».‬‬ ‫وی بر ادامه روند اجرای پروژه های مسکن مهر تاکید‬ ‫ی کس��انی ک��ه در این طرح‬ ‫کرد و گفت‪« :‬برای تمام ‬ ‫ثبت نام کرده اند باید مس��کن احداث ش��ده و تحویل‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪16‬‬ ‫داده شود‪».‬‬ ‫رئیس جمهور در عین حال مسکن مهر را کاری بزرگ‬ ‫و جدید دانس��ت و گفت‪« :‬پروژه مسکن مهر در واقع‬ ‫تمرین��ی برای ی��ک کار ماندگار و بزرگ در کش��ور‬ ‫اس��ت‪».‬وی با طرح تعدادی س��وال در مورد زندگی‬ ‫امروز ش��هری و همچنین اپارتمان نش��ینی افزود‪« :‬به‬ ‫اعتقاد من باید شیوه غلطی که از ‪ 70‬سال گذشته به ما‬ ‫القا شده را بشکنیم و خود را به سمت قالب جدیدی‬ ‫در شهرسازی سوق دهیم‪».‬‬ ‫احمدی نژاد در ادامه به تعیین خط و مرز برای ساختار‬ ‫شهری اشاره کرد و گفت ‪« :‬این عامل موجب شده که‬ ‫حاشیه نش��ینی ترویج پیدا کند و در خارج از محدوده‬ ‫شهر کاربری باغات و زمین های منابع طبیعی تبدیل به‬ ‫حاشیه شهرها شود‪».‬‬ ‫ ‬ ‫مسکن‬ ‫وی به داخل ساختار شهری نیز اشاره کرد و گفت‪« :‬در‬ ‫داخل ش��هرها نیز ارزش افزوده زمین موجب شده که‬ ‫بس��یاری از باغات از سوی برخی از افراد سودجو به‬ ‫نابودی کشیده شود‪».‬‬ ‫رئیس جمهور این مناس��بات را عامل توسعه نابسامان‬ ‫مس��کونی و بافت ناهمگن در داخل و خارج شهرها‬ ‫دانس��ت و گف��ت ‪« :‬با این ش��رایط هزینه اداره ش��هر‬ ‫افزایش بی رویه ای پیدا کرده است‪».‬‬ ‫وی بودجه ش��هرداری تهران را معادل ‪ 7‬هزار و ‪500‬‬ ‫میلیارد تومان دانست که معادل یک میلیون تومان برای‬ ‫هر نفر بوده و گفت ‪« :‬من در کل دنیا شهری را به گرانی‬ ‫تهران سراغ ندارم‪ ».‬احمدی نژاد با محاسبه کل اراضی‬ ‫کش��ور و تقس��یم ان به بخش های مختلف زمین های‬ ‫قابل اس��تفاده و همچنین زمین های قابل کشت گفت‪:‬‬ ‫«حدود ‪ 30‬میلیون هکتار زمین برای احداث مس��کن‬ ‫باق��ی می ماند که اگر این می��زان دو میلیون هکتار به‬ ‫خانوارها اختصاص یابد می ت��وان به هر خانوار هزار‬ ‫متر زمی��ن رایگان داد تا انها یک واحد ‪ 100‬متری در‬ ‫سه طبقه احداث و الباقی زمین را به باغ تبدیل کنند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به طرح ‪ 200‬هزار هکتار فضای سبز در‬ ‫حومه تهران گفت ‪« :‬ب ا اجرای طرح خانه ویالیی برای‬ ‫ایرانیان می توانیم به یکباره با مش��ارکت خود مردم و‬ ‫بدون هزینه هنگفت جهت احداث و نگهداری فضای‬ ‫س��بز انچنانی دو میلیون هکتار فضای س��بز شهری به‬ ‫وجود اوریم‪».‬‬ ‫رئیس جمه��ور در ادام��ه زندگی در این سیس��تم را با‬ ‫کیفیت و همچنین ارزان تر نسبت به زندگی اپارتمانی‬ ‫قلم��داد کرد و گفت‪« :‬این طرح در حال نهایی ش��دن‬ ‫اس��ت و تعاونی ها نیز خود را برای مش��ارکت در این‬ ‫طرح اماده کنند‪».‬‬ ‫ح را ی��ک انق�لاب واقعی در‬ ‫وی اج��رای ای��ن ط��ر ‬ ‫شهرس��ازی کشور دانس��ت و گفت‪« :‬ما ملتی هستیم‬ ‫که پ��ول و امکانات کافی داریم ول��ی از ان خوب و‬ ‫درست استفاده نمی کنیم‪ ».‬احمدی نژاد افزود‪« :‬انشاء اهلل‬ ‫این طرح تا پایان س��ال ا م��اده و در ‪ 10‬الی ‪ 15‬منطقه‬ ‫به طور ازمایشی اجرا شود‪ ».‬وی همچنین تصریح کرد‪ :‬‬ ‫«ما می خواهیم الگو ش��ویم و اجازه استفاده از شرایط‬ ‫ناعادالنه را به عده ای سودجو ندهیم‪g ».‬‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی‪ :‬‬ ‫بنایمان پاسخ دادن به نسبت های ناروا نیست‬ ‫رئیس قوه قضائیه لزوم حفظ وحدت و انس��جام میان‬ ‫مس��ئوالن را در مقابل هجمه های استکباری ضروری‬ ‫خواند و اظهار کرد‪« :‬همه طیف ها مخصوصا مسئوالن‬ ‫عالی نظام تا سطوح پایین تر باید امر مقام معظم رهبری‬ ‫به عدم اختالف را یک امر عقلی و شرعی بدانند و از‬ ‫ان تبعیت کنند‪».‬‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی در جلسه مسئوالن عالی قضایی‬ ‫پرهیز از دامن زدن به اختالف سلیقه ها در میان مدیران‬ ‫و مس��ئوالن نظام و هوش��یاری در ع��دم تبدیل ان به‬ ‫بحران را ضرورت امروز نظام دانس��ت و گفت‪« :‬گاه‬ ‫اختالف س��لیقه هایی در عمل پی��ش می اید که گمان‬ ‫می ش��ود اینه��ا اختالفات مه��م درون نظام اس��ت و‬ ‫متاسفانه دشمنان هم مترصدند که انها را بزرگ جلوه‬ ‫دهند در حالی که چنین نیست‪».‬‬ ‫او رویکرد دستگاه قضایی را «پاسخ نگفتن به انتقادات‬ ‫ی علیه‬ ‫و هجمه های ناروایی» دانست که از سوی برخ ‬ ‫قوه قضائیه مطرح می شود‪.‬‬ ‫رئی��س قوه قضائی��ه تاکید ک��رد‪« :‬متاس��فانه گاهی با‬ ‫انتقادهای تندی مواجهیم که از دستگاه قضایی می شود‬ ‫یا نس��بت های ناروایی که داده می شود اما ما پاسخی‬ ‫نمی دهی��م و معتقدی��م همه ما که در ق��وای مختلف‬ ‫مس��ئول هس��تیم باید وظیفه خودمان را انجام دهیم و‬ ‫بنایمان پاس��خ دادن به نسبت های ناروا نیست‪ ،‬چرا که‬ ‫این کار ما را از مسیر واقعی خودمان منحرف می کند‪».‬‬ ‫ای��ت اهلل املی الریجان��ی ت�لاش برای ایج��اد فضای‬ ‫همدلی‪ ،‬همفکری و وحدت را وظیفه همگانی برشمرد‬ ‫و ب��ا انتقاد از تالش عده ای در «تنگ کردن فضای کار‬ ‫مسئوالن» گفت‪ « :‬تردیدی نیست انچه موجب بحران‬ ‫در کشور شود حرام است‪».‬‬ ‫او از پاس��داران انقالب اس�لامی به عن��وان حافظان‬ ‫مکتب اسالم یاد کرد و گفت‪« :‬جوانان برومندی که در‬ ‫س��پاه پاسداران رشد کردند و به کمال رسیدند بازوان‬ ‫توانمند این نظام هس��تند و در واقع پاسداران انقالب‬ ‫اسالمی از ابتدای انقالب بازوی قوی انقالب بودند که‬ ‫در همه مقاطع یاور نظام بودند‪».‬‬ ‫رئیس قوه قضائیه س��پاه پاس��داران را تنها یک نیروی‬ ‫نظامی ندانس��ت و تاکید کرد‪« :‬به لحاظ مس��ئولیتی که‬ ‫در قانون اساس��ی بر عهده سپاه پاس��داران نهاده شده‪،‬‬ ‫این نه��اد فقط یک نیروی نظامی نیس��ت و جنجالی‬ ‫که برخ��ی در دوران اصالحات مطرح کردند که اینها‬ ‫ی صرف هستند‪ ،‬بر خالف قانون اساسی‬ ‫نیروهای نظام ‬ ‫اس��ت‪ .‬تعابیری که در قانون اساس��ی برای پاسداران‬ ‫انقالب اس�لامی امده‪ ،‬تعابیری است که در ان‪ ،‬دفاع‬ ‫از اس�لام و مکتب اسالم هم هست و این یک مبنای‬ ‫بسیار مهم در عملکرد سپاه است‪g ».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫استعفاهای انتخاباتی‬ ‫نهم تیرماه پایان زمان مهلت اس��تعفای مسئوالن و‬ ‫ی برای ش��رکت در انتخابات مجلس‬ ‫مدیران رسم ‬ ‫نهم بود‪ .‬تعداد مدیران دستگاه های اجرایی همچون‬ ‫مدیران کل‪ ،‬فرمانداران‪ ،‬بخشداران و ائمه جمعه که‬ ‫برای کاندیداتوری در انتخابات مجلس نهم استعفا‬ ‫دادند‪ ،‬به بیش از ‪ 50‬نفر رسید‪.‬‬ ‫معاونی��ن پارلمان��ی ‪ 5‬وزارتخان��ه ب��ه منظ��ور‬ ‫کاندیدات��وری در انتخابات مجلس نهم از س��مت‬ ‫خ��ود اس��تعفا کرده اند‪ .‬عل��ی یوس��ف پور معاون‬ ‫پارلمان��ی وزارت رفاه‪ ،‬علی مروی معاون پارلمانی‬ ‫وزارت نفت‪ ،‬حس��ن نوعی اقدم مع��اون پارلمانی‬ ‫ی مع��اون پارلمانی وزارت‬ ‫وزارت راه‪ ،‬ایرج ندیم ‬ ‫صنایع و جواد سعدون زاده معاون پارلمانی وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬جزو معاونان پارلمانی مستعفی هستند‪.‬‬ ‫در عی��ن ح��ال‪ ،‬محم��د صادقی مع��اون پارلمانی‬ ‫س��ازمان تربیت بدنی‪ ،‬کاویانی سرپرست اداره کل‬ ‫امور مجلس وزارت راه‪ ،‬حس��ن وند مش��اور امور‬ ‫مجلس‪ ،‬معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی‬ ‫رئیس جمهور نیز جزو مس��ئوالن مرتبط با مجلس‬ ‫شورای اسالمی هس��تند که برای کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات مجلس نهم از سمت خود استعفا داده اند‪.‬‬ ‫برپایه این گزارش‪ ،‬صادقی و سید علی ریاض نیز از‬ ‫حوزه معاونت پارلمانی رئیس جمهور و دفتر دولت‬ ‫در مجلس نیز برای اینکه در انتخابات مجلس نهم‬ ‫شرکت کنند‪ ،‬از سمت های خود استعفا داده اند‪.‬‬ ‫پی��ش از این نیز رحی��م قربانی‪ ،‬مع��اون هماهنگی و‬ ‫نظارت بر سیاس��ت های اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و اقتصادی معاون اول رئیس جمهور و استاندار سابق‬ ‫اذربایجان غربی از سمت خود استعفا داده بود‪.‬‬ ‫ت کش��ور‪ ،‬عب��اس زاده مش��کینی‬ ‫در مجموع��ه وزار ‬ ‫مدیر کل دفتر سیاس��ی وزارت کش��ور‪ ،‬افشین سفاهن‬ ‫مدی��رکل تح��ول اداری اس��تانداری ته��ران‪ ،‬احم��د‬ ‫ربیع زاده‪ ،‬فرماندار ش��هریار و محم��د فردی بیرانوند‪،‬‬ ‫فرماندار دماوند و همچنین سه تن از معاونان استاندار‬ ‫لرس��تان برای ش��رکت در انتخابات مجلس از سمت‬ ‫خود استعفا داده اند‪.‬‬ ‫دراین بین‪ ،‬مسئوالن دیگری هم بودند که رسما اعالم‬ ‫کردند اس��تعفا یا بازنشستگی شان حتما یا احتماال‪ ،‬به‬ ‫علت شرکت در انتخابات مجلس است‪.‬‬ ‫چنانچه سردار جواد درویش وند‪ ،‬معاون وزیر دفاع در‬ ‫دور ه نهم و دهم به منظور کاندیدا شدن برای انتخابات‬ ‫مجلس استعفا داد و با استعفای او موافقت شد‪.‬‬ ‫همچنی��ن مجتب��ی ذوالن��ور نی��ز پس از اع�لام خبر‬ ‫بازنشس��تگی اش از س��پاه‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬س��ن خدمتی‬ ‫من تمام ش��ده و ظرف دوران خدمت من از ‪ 30‬سال‬ ‫گذشته و پر شده است؛ اما با توجه به اینکه گروه هایی‬ ‫از بعضی ش��هرها اصرار داش��تند در عرصه انتخابات‬ ‫مجل��س ورود پیدا کن��م احتم��ال دارد در انتخابات‬ ‫مجلس حضور داشته باشم‪».‬‬ ‫در برخی خبرها نیز اعالم ش��د که س��فیر ایران در‬ ‫عمان نیز خواهان نمایندگی مجلس نهم است‪.‬‬ ‫اگرچه حس��ین نوش ابادی‪ ،‬س��فیر ایران در عمان‬ ‫اظهار کرده اس��ت‪« :‬با استعالم های صورت گرفته‬ ‫برای حضور در انتخابات مجلس نیازی به اس��تعفا‬ ‫ن��دارم‪».‬وی افزود‪« :‬از انجا که قصد خدمت مجدد‬ ‫به مردم ش��ریف ورامین و پیشوا را دارم‪ ،‬این اقدام‬ ‫صورت گرفت ولی با اس��تعالم هایی که از س��تاد‬ ‫انتخابات کشور و شورای نگهبان شد‪ ،‬اعالم شد که‬ ‫نیازی به این استعفا نیست و تا پایان مدت ماموریتم‬ ‫از س��وی دولت به عنوان سفیر ایران در عمان ادامه‬ ‫خدمت خواهم داد‪».‬همچنین گفته ش��ده است که‬ ‫ی مع��اون پارلمانی و امور اس��تان های‬ ‫ای��رج ندیم ‬ ‫وزارت صنایع و معادن برای ش��رکت در انتخابات‬ ‫مجلس از این س��مت اس��تعفا کرد که بالفاصله با‬ ‫موافقت مهدی غضنفری‪ ،‬سرپرست وزارت صنایع‬ ‫و معادن مواجه شد‪.‬‬ ‫در همی��ن حال‪ ،‬در پی اس��تعفای محمود ابطحی و‬ ‫رجبعل��ی صادق��ی از مش��اورت وزارت صنایع و‬ ‫معادن‪ ،‬غضنفری با این دو استعفا هم موافقت کرد‪.‬‬ ‫اخیرا نیز حس��ین طال‪ ،‬مدیرعام��ل دخانیات ایران‬ ‫برای ش��رکت در انتخابات مجلس استعفا کرد که‬ ‫مورد موافقت غضنفری قرار گرفت‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫کناره گیری مدیران برای شرکت در انتخابات مجلس نهم‬ ‫‪17‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫دیگر‬ ‫شطرنج‬ ‫نگاه‬ ‫سیاست‬ ‫ اصالح طلبان در برزخ‬ ‫مروری بر تاکتیک های اصالح طلبان برای حضور در حاکمیت‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫انتخاب��ات مجل��س نهم ؛این موضوع بدون ش��ک‬ ‫مهمتری��ن پرونده ای اس��ت که در ح��ال حاضر روی‬ ‫میز گروه ه��ا و طیف های مختلف جریان اصالح طلب‬ ‫قرار دارد‪.‬به باور ناظران و رصد گران مس��ائل سیاس��ی‬ ‫جریان ها و طیف های اصالح طلب اکنون به س��ه دسته‬ ‫تقسیم می شوند‪.‬گروه اول را افرادی تشکیل می دهند که‬ ‫همچون دوره های گذش��ته بر طبل تحریم می کوبند و‬ ‫باورشان بر این است که اصالح طلبان به هیچ وجه نباید‬ ‫در انتخابات ش��رکت کنند‪.‬گروه دوم اما بر این باورند‬ ‫که در صورت تحقق شرایطش��ان شرکت در انتخابات‬ ‫می تواند در دستور کار قرار گیرد‪.‬صاحبان عقیده در این‬ ‫بخش از اصالح طلبان‪ ،‬برای بازگشت به عرصه سیاسی‬ ‫شرطو ش��روطی در نظر دارند؛ مواردی که به باور انان‬ ‫ ‬ ‫تحققش می تواند زمینه ساز مشارکت شان در انتخابات‬ ‫پیش رو باش��د‪ .‬دسته سوم اما نگرشی دیگر دارند‪.‬افراد‬ ‫ای��ن طیف بر این عقیده اس��توارند که باید با ش��رکت‬ ‫در انتخابات همچنان س��همی در عرصه قدرت رسمی‬ ‫کشور داش��ته باشند‪.‬این طیف در ماجراهای انتخابا ت‬ ‫‪ 88‬ترجیح دادند سکوت پیشه کنند و فاصله اندکی نیز‬ ‫با افراد موثر در ان وقایع حفظ کردند و اگرچه عمال به‬ ‫محکوم کردن ان مسائل نپرداختند اما در مقابل نظام نیز‬ ‫جبهه نگرفتند‪.‬این سه گانه اصالح طلبان هر چه به زمان‬ ‫برگزاری انتخابات دهم مجلس نزدیک می شویم دارای‬ ‫مرزهای شفاف تری می شود‪.‬‬ ‫دبی��رکل فراکس��یون اقلیت در همی��ن رابطه می گوید‪:‬‬ ‫«استراتژی ما به هیچ وجه تحریم‪ ،‬طرد و نفی انتخابات‬ ‫نیست؛ بلکه در انتخابات حضور خواهیم یافت اما اینکه‬ ‫کاندیدا داشته باشیم یا نه‪ ،‬به رفتار و برخورد حاکمیت‬ ‫منوط خواهد بود‪».‬تابش ب��ا تاکید بر اینکه «ما همواره‬ ‫انتخاب��ات را مظهر تجل��ی رای و اراده مردم می دانیم»‬ ‫می افزای��د‪« :‬بای��د خودم��ان را با برنامه های��ی که ارائه‬ ‫می دهیم در معرض رای مردم قرار دهیم‪ .‬اگر هم مردم با‬ ‫رای خود‪ ،‬ما را انتخاب کردند در جهت تحقق اهداف‪،‬‬ ‫ارمان ها و شعارهایی که داشتیم‪ ،‬تالش می کنیم‪».‬وی با‬ ‫بیان اینکه «این مساله مستلزم فراهم شدن زمینه است» به‬ ‫طرح زمینه های حضور اصالح طلبان در عرصه انتخابات‬ ‫از سوی س��ران این جریان اشاره و خاطرنشان کرد که‬ ‫خبرهای خوبی در زمین��ه تحقق برخی از این زمینه ها‬ ‫دارد‪ .‬نماین��ده مردم اردکان در مجلس با ابراز امیدواری‬ ‫نسبت به اینکه «به خواسته های اصالح طلبان برای ورود‬ ‫ب��ه عرصه انتخابات توجه ش��ود»‪ ،‬گفت‪« :‬بس��یاری از‬ ‫مس��ئوالن هم به این نتیجه رس��یده اند که حضور موثر‬ ‫و مش��ارکت گس��ترده مردم در عرصه انتخابات منوط‬ ‫ق مختلف پایبند به نظ��ام جمهوری‬ ‫به حضور س�لای ‬ ‫اسالمی و قانون اساسی اس��ت‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد ما‬ ‫هم می توانی��م زودتر تصمیم بگیری��م؛ چراکه در غیر‬ ‫این صورت فرصت ها از دست می رود و دیگر انگیزه و‬ ‫توجیهی برای مشارکت فعال در انتخابات نخواهد بود‪».‬‬ ‫از دیگر سو محمود میرلوحی‪ ،‬معاون حقوقی و پارلمانی‬ ‫وزیر کش��ور دولت هش��تم نیز در این رابطه می گوید‪:‬‬ ‫«هیچ کدام از سیاس��تمداران و فعاالن حوزه سیاس��ت‬ ‫نمی توانند نسبت به موضوع انتخابات بی تفاوت باشند‪».‬‬ ‫محمود میرلوحی درباره عملکرد جریان های سیاس��ی‬ ‫در ماه های منتهی به انتخابات مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫می افزای��د‪« :‬اصالح طلبان هنوز ش��رایط الزم را ندارند‬ ‫و بس��تر برای انها اماده نیس��ت‪ .‬پیش از این مجموعه‬ ‫اح��زاب‪ ،‬گروه ه��ا و به خص��وص ش��خصیت های‬ ‫ی چون انتخابات‬ ‫اصالح طل��ب معموال در مواقع مهم�� ‬ ‫نشس��ت ها و هماهنگی هایی داش��تند و به جمع بندی‬ ‫می رسیدند و برایند جمع بندی هایشان به عنوان دیدگاه‬ ‫اصالح طلبان معرفی می ش��د‪ .‬این در حالی اس��ت که‬ ‫اصالح طلبان بعد از انتخابات گذشته نتوانستند کنگره ها‬ ‫و نشس��ت های خود را برگزار کنند و ش��خصیت های‬ ‫اصالح طلب نیز در مضیقه هستند‪».‬‬ ‫در همین رابطه بختیاری‪ ،‬عضو دیگر فراکسیون اقلیت‬ ‫مجل��س‪ ،‬اصالح��ات را ب��ه س��بز(فتنه گران)‪ ،‬چپ و‬ ‫اصالح طلب تقسیم می کند‪« :‬هیچ فرد واقع بینی نمی تواند‬ ‫حضور سبزها (فتنه گران) را در بین اصالح طلبان نادیده‬ ‫ی ب��رای حضور یا‬ ‫بگی��رد‪ .‬اصالح طلبان هنوز تصمیم ‬ ‫عدم حضور در انتخابات نگرفته اند چرا که منتظرند رفتار‬ ‫و گفتار حاکمیت را درباره برخی حوادث بشنوند‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه مجموعه سخنان اخیر خاتمی از جمله‬ ‫مباحثی است که اصالح طلبان به طور روشن به ان تاکید‬ ‫دارند‪ ،‬می گوید‪« :‬بحث ازادی زندانیان سیاسی از جمله‬ ‫مباحثی است که اصالح طلبان و اقای خاتمی به ان تاکید‬ ‫دارند‪ ».‬این نماینده مجلس در پاس��خ به سوالی درباره‬ ‫«محوریت خاتمی برای انتخابات اتی مجلس» می گوید‪:‬‬ ‫«اقای خاتمی مجموعه نظراتی دارند که ممکن اس��ت‬ ‫بنده بخشی از انها را قبول داشته و برخی دیگر را قبول‬ ‫نداشته باشم و بنابراین نمی توانم در این باره اظهار نظر‬ ‫کنم‪ ،‬چرا که این کار به عهده دیگران است‪».‬‬ ‫در تحولی دیگر‪ ،‬رس��ول منتجب نیا مانند برخی دیگر‬ ‫از چهره ه��ای ای��ن جریان س��عی ک��رده از انچه پس‬ ‫از انتخاب��ات رخ داد اعالم برائت کن��د‪ .‬او اخیرا گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬جنبش موسوم به سبز با اقدامات سوال برانگیز‬ ‫و نامتع��ارف اق��ای میرحس��ین موس��وی و تحرکات‬ ‫ساختارش��کنانه برخ��ی از اطرافی��ان وی‪ ،‬رفته رفته به‬ ‫صورت جریانی درامد که طیفی از ان را نیروهای درون‬ ‫نظام و پی��روان خط ام��ام(ره)‪ ،‬اصالح طلبان و منتقدان‬ ‫به عملکرد کابینه و دولت تش��کیل می داد و در س��وی‬ ‫دیگر طیف شامل گروهک های اپوزیسیون‪ ،‬معارضان‪،‬‬ ‫براندازان و ضدانقالبیون و س��لطنت طلبان غرب نشین‬ ‫می شد‪ .‬جنبش سبز با گروهک های برانداز و ضدانقالب‬ ‫و سلطنت طلب پیوند خورده است‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬تح��رکات ساختارش��کنانه‪ ،‬فتنه انگیز و‬ ‫ضدانقالب��ی پ��س از انتخابات و به ط��ور کلی هرگونه‬ ‫ساختارش��کنی‪ ،‬ه��رج و مرج طلبی‪ ،‬هت��ک حرمت و‬ ‫حیثیت افراد و مس��ئوالن نظام مردود و محکوم است‪.‬‬ ‫این نوع رفتار هتاکانه و اشوبگرایانه را ماهیتا قبول ندارم‬ ‫و ان را برخ�لاف اصول و قواع��د اخالقی و مضر به‬ ‫مصلحت اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬نظام‪ ،‬ملت و کشور می دانم‪».‬‬ ‫در مقابل اصولگرایان نیز واکنش های متفاوتی نسبت به‬ ‫بازگش��ت اصالح طلبان اتخاذ کرده اند‪ .‬برخی از انان به‬ ‫‪2‬‬ ‫اسماعیل کوثری‬ ‫سیاست‬ ‫پ��س از ماج��رای فتن��ه بع��د از انتخاب��ات‬ ‫ریاست جمهوری دهم‪ ،‬اصالحات با ان دیدگاه سابق‬ ‫دیگر مرده اس��ت‪ ،‬مگر اینکه اف��رادی از این جریان‬ ‫بیایند و تعریف جدی��دی از اصالحات ارائه بدهند‪.‬‬ ‫مردم‪ ،‬مسئوالن و شورای نگهبان دیگر اصالحات با‬ ‫ان تعریف گذشته را قبول ندارند و اجازه نمی دهند که‬ ‫چیزی به عنوان اصالحات در ارایش سیاسی کشور‬ ‫حضور پیدا کند‪.‬در مورد حضور یا حذف اصالح طلبان‬ ‫از عرصه سیاس��ی کشور نیز با ان مسائل و جریاناتی‬ ‫که بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫در چارچوب نظام و قانون اساسی و مصالح و مسائلی‬ ‫که رهبر معظم انقالب فرمودند‪ ،‬اصالح طلبان خود را‬ ‫در این چارچوب قرار ندادند تا بتوانند به خواسته های‬ ‫خود برسند‪ .‬این مساله نشان دهنده این است که انها‬ ‫در واقع اصل و اساس نظام را زیر پا گذاشته اند و حاال‬ ‫که قانون را زیر پا گذاشته اند‪ ،‬طبیعتا قانون اساسی هم‬ ‫اجازه نمی دهد کسانی که مقید به این چارچوب نیستند‬ ‫بخواهند در مس��ائل و عرصه سیاسی کشور تحرک‬ ‫و حتی تش��کلی داشته باشند؛ مگر اینکه از فتنه گران‬ ‫برائت بجویند و نهایتا تعریف جدیدی از اصالح طلبی‬ ‫داش��ته باشند تا بتوانند با افرادی به جز افراد شاخص‬ ‫گذشته فعالیت کنند‪ .‬اساسا شرایط نظام برای فعالیت‬ ‫اصالح طلبان مشخص است‪ .‬هر کسی در چارچوب‬ ‫قانون اساسی و با قبول چارچوب نظام می تواند فعالیت‬ ‫داشته باشد ولی اگر بخواهند از این چارچوب ها خارج‬ ‫شونددیگرنمی توانندفعالیتیداشتهباشند‪.‬‬ ‫در ش��رایط فعلی یکی از تاکتیک های اصالح طلبی‪،‬‬ ‫بزرگ نمایی اختالفات میان اصولگرایان است‪ .‬دیگر‬ ‫اینکه می خواهند به صورتی وارد مرحله رقابت بشوند‪،‬‬ ‫بدون اینکه از اشتباهات فاحش گذشته خود ابراز برائت‬ ‫کنند‪ .‬از این رو به خاطر در پیش گرفتن این رفتارها به‬ ‫هیچ وجه نمی توانند در این چارچوب قرار بگیرند چه‬ ‫رسد به اینکه بخواهند مورد تایید شورای نگهبان قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬در خصوص حضور اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫و موض��ع انها‪ ،‬با توجه به رفت��ار و عملکرد انها در‬ ‫انتخابات دهم ریاست جمهوری‪ ،‬وقتی نمی توانند وارد‬ ‫عرصه سیاسی شوند بنابراین ارائه فهرست انتخاباتی‬ ‫هم معنا ندارد مگر اینکه از قضیه فتنه‪ ،‬عناصر اصلی‬ ‫و س��ران فتنه و بیگان��گان برائت بجویند‪ .‬اگر اینها با‬ ‫بیگانگان همدست نبودند‪ ،‬چرا برائت نمی جویند و‬ ‫بیگانگان را محکوم نمی کنند؟ بنابراین هنگامی که این‬ ‫جریانات را محکوم نکردند و برای نظام احترام قائل‬ ‫نشدند‪ ،‬ایا می توان توقع داشت که نظام برای انها احترام‬ ‫قائل شود؟ این انتظار به هیچ وجه قابل قبول نیست‪.‬‬ ‫همچنین در خصوص اینکه اصالح طلبان یا بخشی‬ ‫از انه��ا بخواهند در جری��ان انتخابات عکس العمل‬ ‫نش��ان دهند یا حرفی از تحریم بزنن��د اصال در این‬ ‫حد نیستند و مردم هم نمی پذیرند که اینها بخواهند‬ ‫چیزی بگویند و توجهی به گفتار انها ندارند‪ .‬در حال‬ ‫حاضر اصالح طلبان جز در میان خودش��ان پایگاهی‬ ‫ندارند‪ ،‬باالخره به صورتی خودش��ان‪ ،‬خودش��ان را‬ ‫تش��ویق می کنند و دلداری می دهند‪ .‬انه��ا اصال در‬ ‫جامع��ه جایگاهی ندارند و حرک��ت مردمی ‪ 9‬دی و‬ ‫‪ 22‬بهمن نشان دهنده این است که مردم جایگاهی برای‬ ‫اینها قائل نیستند‪ ،‬چراکه وقتی اصالح طلب ها نیامدند‬ ‫برادری خودشان را ثابت کنند‪ ،‬چه چیزی دارند که نظام‬ ‫بخواهد بیاید و به اینها بها بدهد؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫دلیل پیوندی که اصالح طلبان با مخالفان نظام خوردند‬ ‫انان را فاقد مشروعیت برای بازگشت می دانند‪ .‬برخی‬ ‫دیگر اما باور بر این دارند که اصالح طلبان ‪ -‬ان بخشی‬ ‫که اقدام عملی علیه نظام نکردند ‪ -‬می توانند با شرایطی‬ ‫به قدرت بازگردند‪.‬انان می گویند نمی توان اصالح طلبان‬ ‫را از عرصه سیاسی به طور کامل حذف کرد‪.‬‬ ‫علی الریجانی که اکنون بر کرسی ریاست مجلس تکیه‬ ‫زده ب��ا یاداوری اینکه از ابتدای انقالب تاکنون‪ ،‬همواره‬ ‫دو جریان چپ و راس��ت در صحنه سیاس��ی کش��ور‬ ‫حضور داش��تند‪ ،‬می گوید‪« :‬البت��ه در ابتدا‪ ،‬چپ گرایی‬ ‫بیش��تر بر مبانی اقتصادی اس��توار بود‪ ،‬اما بعدها شاخه‬ ‫سیاسی پیدا کرد و چند س��ال بعد در زمان دوم خرداد‪،‬‬ ‫نظریه پردازی های حکومتی هم از درون ان درامد‪».‬‬ ‫الریجان��ی‪ ،‬ب��ا تاکی��د ب��ه اینک��ه ت��وان عرض اندام‬ ‫اصالح طلب��ان در انتخابات پیش رو بس��تگی به رفتار‬ ‫سیاسی ش��ان دارد‪ ،‬می افزای��د‪« :‬اگ��ر اصالح طلب��ان‬ ‫بخواهند در انتخاب��ات مجلس نهم در صحنه حضور‬ ‫داشته باش��ند‪ ،‬باید تجربه گذشته هم برای انها و البته‬ ‫برای همه درس اموز باشد‪».‬الریجانی‪ ،‬با تاکید بر اینکه‬ ‫رقابت سیاسی در داخل باید دارای یک مدل مشخص‬ ‫باش��د‪ ،‬ادامه می دهد‪« :‬اینکه یک شخص یا جریانی در‬ ‫داخل نظام پیروز ش��ود اما بخواهد علیه نظام کار کند‪،‬‬ ‫اص�لا پذیرفتنی نیس��ت و حتم��ا در این صورت یک‬ ‫حرکت ناشیانه انجام داده اس��ت که البته در دوره های‬ ‫مختلف این موضوع را ش��اهد بودیم که این نش��ان از‬ ‫ناپختگی سیاسی دارد‪.‬اگر شخص یا جریانی می خواهد‬ ‫در داخل نظ��ام فعالیت کند‪ ،‬باید چارچوب های قانون‬ ‫اساس��ی را رعایت کند ک��ه ان زمان می توان گفت این‬ ‫جریان قصد دارد یک رقابت سالم داشته باشد‪».‬محسن‬ ‫کوهکن نی��ز در این رابطه می گوید‪« :‬اصالح طلبانی که‬ ‫نظام‪ ،‬اس�لام‪ ،‬ارمان ه��ای امام خمین��ی(ره) و منویات‬ ‫رهبرمعظم انقالب را قبول داش��ته باشند‪ ،‬می توانند در‬ ‫انتخابات مجلس نهم شرکت کنند‪».‬عضو هیات رئیسه‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی همچنین درباره اینکه گفته‬ ‫می ش��ود اصالح طلب��ان تضعیف ش��ده اند و دیگر در‬ ‫انتخابات شرکت نمی کنند‪ ،‬چنین ابراز عقیده می کند‪:‬‬ ‫ی اصالح طلب��ان در اقدامات ساختار ش��کنانه‬ ‫«تمام�� ‬ ‫شرکت نکرده بودند‪ ،‬براین اساس اصالح طلبان درون‬ ‫نظ��ام می توانن��د در انتخابات اینده حض��وری فعال‬ ‫داشته باشند‪ .‬اصالح طلبانی که نظام‪ ،‬اسالم‪ ،‬ارمان های‬ ‫امام خمینی (ره) و منویات رهبرمعظم انقالب را قبول‬ ‫داشته باش��ند می توانند در صحنه سیاسی کشور نقش‬ ‫ایفا کنند‪».‬‬ ‫چه کسی رهبری بازگشت را بر عهده می گیرد؟‬ ‫بدون ش��ک اصالح طلبان ب��رای بازس��ازی و بازیابی‬ ‫حداقلی‪ ،‬شکلی و جریانی خود نیازمند یک لیدر هستند‬ ‫اما بس��یاری از رهبران و ش��خصیت های موثر انان به‬ ‫جه��ت وقایع پس از انتخابات یا در حال گذران دوران‬ ‫محکومیت خود هستند ی ا ترجیح بر ان دارند که فعال از‬ ‫عرصه سیاسی کشور دوری گزینند‪.‬‬ ‫در این میان اما تکلیف و اینده سیاس��ی یک نفر هنوز‬ ‫مبهم است؛ س��ید محمد خاتمی‪ .‬کسی که اگر چه در‬ ‫ح��وادث س��ال ‪ 88‬در کنار دو کاندی��دای معترض ان‬ ‫زمان قرار گرف��ت و در طول این مدت نیز همچنان از‬ ‫محکوم کردن قطعی و عملی ماجراهای ساختار شکنانه‬ ‫خودداری کرده‪ ،‬اما تفاوت هایی با سایر شخصیت های‬ ‫بعضا تندرو این جن��اح دارد‪ .‬او به باور برخی افراد که‬ ‫اکن��ون در مناصبی از نظام حضور دارند به دلیل برخی‬ ‫مسائل و رویکرد ها همچنان شانس بازگشت دارد‪.‬‬ ‫خاتمی در چند ماه گذش��ته مواضع��ی اتخاذ کرده که‬ ‫تحلیلگران سیاسی از ان به عنوان تالش رئیس جمهور‬ ‫س��ابق برای بازگش��ت اصالح طلبان به عرصه قدرت‬ ‫رسمی کش��ور تعبیر می کنند‪.‬انجا که او برخالف رویه‬ ‫ی که به نظام در حوداث سال‪ 88‬شد‪،‬‬ ‫گذشته اش از ظلم ‬ ‫س��خن به زبان اورد‪.‬اکنون اما خبری دیگر از او منتشر‬ ‫ش��ده که چنانچه صحت داشته باشد مهر تایید دیگری‬ ‫است بر نظر کارشناسان مسائل سیاسی در مورد تالش‬ ‫او برای بازگرداندن اصالح طلبان‪.‬‬ ‫بر اس��اس ای��ن خب��ر‪ ،‬س��ید محمد خاتم��ی در دیدار‬ ‫تع��دادی از فع��االن سیاس��ی و فرهنگی ب��ا توجه به‬ ‫وضعیت نابسامان اصالح طلبان اعالم کرده است‪« :‬اگر‬ ‫موس��وی معذرت خواهی نماید برای همه بهتر اس��ت‬ ‫و ای��ن می تواند فتح بابی باش��د برای تحقق ارمان های‬ ‫اصالح طلبان‪ ».‬س��ایت جهان روایت کرده که این خبر‬ ‫را سایت رسمی میرحسین موسوی منتشر کرده است‪.‬‬ ‫بر اس��اس این خبر‪ ،‬رئیس بنیاد ب��اران همچنین تاکید‬ ‫کرده اس��ت‪« :‬این معذرت خواهی هرچند ممکن است‬ ‫برای مهندس موسوی ناخوشایند باشد اما اوضاع فعلی‬ ‫اقتضا می کند برخی افراد قربانی شوند تا به بدنه اصلی‬ ‫جنبش اصالحات صدمه وارد نشود‪ ».‬به گزارش جهان‪،‬‬ ‫سایت کلمه در ادامه این گزارش اضافه کرده است‪« :‬در‬ ‫روزهای اخیر شایعه معذرت خواهی مهندس موسوی‬ ‫بین طرفداران جنبش سبز منتشر شده است‪».‬‬ ‫طی تماسی که با زهرا رهنورد برقرار شد‪ ،‬ایشان تاکید‬ ‫کرده که مهندس موسوی عقب نشینی نخواهد کرد و اگر‬ ‫س��ید محمد خاتمی به فکر جنبش اصالحات است‪ ،‬از‬ ‫خود نیز باید بگذرد و خود را فدا کند‪.‬در عین حال شاید‬ ‫تا کنون کس��ی به شفافیت فرمانده کل سپاه در این مورد‬ ‫سخن نگفته است‪ .‬سردار جعفری در پاسخ به پرسشی‬ ‫مبنی بر ش��رایط بازگش��ت اصالح طلبان و مش��خصا‬ ‫س��ید محمد خاتمی به صحنه سیاسی کشور می گوید‪:‬‬ ‫«اف��رادی از جریانات اصالح طلب ک��ه از خط قرمزها‬ ‫عبور نکرده اند‪ ،‬طبیعی است که در رقابت های سیاسی‬ ‫می توانند ش��رکت کنند‪ ،‬اما اینک��ه اقای خاتمی تا چه‬ ‫اندازه می تواند موفق شود بستگی به موضع گیری های او‬ ‫دارد‪.‬اقای خاتمی در جریان فتنه امتحان خوبی پس نداد‬ ‫و به هر حال جزو همراهان س��ران فتنه بود و حمایت‬ ‫و پشتیبانی زیادی از انها کرد و اکنون نیز موضعی مبنی‬ ‫ بر برائت از ان حرکت ها نگرفته و اگر ایشان بخواهد با‬ ‫سیاسی کاری جلو بیاید‪ ،‬فکر نمی کنم مردم او را ببخشند‪،‬‬ ‫ولی افراد دیگری که در این صحنه از خط قرمزها عبور‬ ‫نکرده اند می توانند همچنان در رقابت های سیاس��ی به‬ ‫صورت فعال شرکت کنند‪».‬‬ ‫به هر روی س��ه گانه اصالح طلب��ان در مقابل انتخابات‬ ‫پیش رو همچنان با ابهاماتی روبه روست‪ .‬اینکه چه کسی‬ ‫لیدر انها خواهد شد‪ ،‬اینکه ایا انها جزیره ای عمل خواهند‬ ‫کرد یا با فهرس��تی واحد به عرص��ه انتخابات خواهند‬ ‫امد و اینکه ایا مشروطه های این طیف عقیده شان تغییر‬ ‫خواهد کرد سواالتی است که در اینده ن ه چندان دور به‬ ‫پاسخ ان دست خواهیم یافت‪.‬هرچه هست اما دو نکته‬ ‫را نبای��د فراموش کرداول اینکه اصول گرایان در تعریف‬ ‫تاکتیک های انتخاباتی خود نباید به ائتالف با اصالح طلبان‬ ‫دس��ت بزنند و دیگ��ران که اصالح طلب��ان همچنان بر‬ ‫مرزبندی با اصولگرایان تاکید دارند‪.‬‬ ‫اصولگرایان نباید این مرز را فراموش کنند و نکته نهایی‬ ‫این که اصولگرایان بای��د تالش کنند تا اصالح طلبان با‬ ‫مخالفان نظام به طور شفاف مرزبندی کنند ‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫فعال در برزخ هستند‪g.‬‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫پایگاهی ندارند‬ ‫‪19‬‬ ‫سیاست‬ ‫این روزنامه اما دهم اس��فند ‪ ۱۳۸۸‬در حالی که بیش‬ ‫از هش��ت س��ال از انتشارش می گذش��ت‪ ،‬به دستور‬ ‫هیات نظارت بر مطبوعات توقیف موقت شد‪ .‬علت‬ ‫توقیف اعتماد‪« ،‬تخلف از حدود مطبوعات» و تکرار‬ ‫و اص��رار ب��ر تخلف��ات قانونی اعالم ش��د‪ .‬روزنامه‬ ‫اعتم��اد چند ماه پی��ش از توقیف‪ ،‬از س��وی معاون‬ ‫مطبوعاتی وزارت ارشاد دولت دهم هشت بار تذکر‬ ‫گرفته بود‪.‬‬ ‫روزنامه اعتماد دهم اسفند ‪ ۱۳۸۸‬دو مطلب درباره فیلم‬ ‫حادثه حمله به کوی دانشگاه تهران منتشر کرده بود که‬ ‫چندی پیش از شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی پخش‬ ‫شده بود‪ .‬این روزنامه در صفحه اول گزارشی را با عنوان‬ ‫«پیشنهاد نمایش فیلم کوی دانشگاه در کمیته حقیقت یاب‬ ‫مجلس» منتشر کرده بود که نظرات نمایندگان مجلس‬ ‫در ان ب��ود‪ .‬روزنام��ه اعتم��اد در روزه��ای واپس��ین‬ ‫فعالیت خود حمالت تندی به عملکرد دولت داش��ت‪.‬‬ ‫قریب ‪ 9‬م��اه پس از توقیف اعتم��اد‪ ،‬الیاس حضرتی‪،‬‬ ‫مدیر مس��ئول این روزنامه پنجم ابان سال گذشته اعالم‬ ‫کرد این روزنامه رفع توقیف ش��ده و قرار است دوباره‬ ‫منتشر شود‪.‬‬ ‫حضرت��ی همچنی��ن ‪ ۲۷‬دی ‪ ۱۳۸۹‬ب��ه روزنام��ه‬ ‫مردم س��االری‪ ،‬گفت که روزنامه اعتماد قبل از ش��روع‬ ‫سال ‪ ۱۳۹۰‬مجددا منتش��ر خواهد شد‪ .‬در این میان اما‬ ‫خبری جالب در رسانه ها توجه بسیاری را به خود جلب‬ ‫کرد‪« :‬عده زی��ادی از خبرنگاران اعتماد پس از توقیف‬ ‫این روزنامه در مراجعه به بیمه متوجه ش��ده اند که حق‬ ‫بیمه انها پرداخت نش��ده است و از این بابت از الیاس‬ ‫حضرتی ناراضی هستند‪».‬‬ ‫الی��اس حضرتی در هم��ان گفت وگ��و‪ ،‬در خصوص‬ ‫خب��ری که چند روز پیش از ان در برخی رس��انه های‬ ‫اصالح طلب مبنی بر همکاری محمد قوچانی‪ ،‬س��ردبیر‬ ‫روزنامه توقیف ش��ده اعتماد ملی‪ ،‬منتشر شده بود‪ ،‬این‬ ‫خبر را ن��ه تایید و نه تکذیب کرد و اف��زود‪« :‬از اعالم‬ ‫جزئی��ات این همکاری خودداری می کنم چون ش��اید‬ ‫مجددا برای ما مشکلی به وجود اورد!»‬ ‫اعتماد از شنبه ‪ 28‬خرداد امسال بار دیگر روی پیشخوان‬ ‫دکه های مطبوعاتی قرار گرفت‪ .‬الیاس حضرتی قبل از‬ ‫انتخابات ‪ 88‬از حامیان کروبی محسوب می شد هر چند‬ ‫برخالف روزنامه اعتماد ملی به دیگر نامزد اصالح طلبان‬ ‫هم روی خوش نشان می داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫اختالف افکنی میان اصولگرایان‬ ‫‪3‬‬ ‫نگاهی به چگونگی استفاده اصالح طلبان از مطبوعات‬ ‫در س��ال های پایانی دوره اصالحات‪ ،‬در حالی که‬ ‫رس��انه های دوم خردادی به تدریج از عرصه رس��انه ای‬ ‫کش��ور خارج می ش��دند‪ ،‬اما باز هم روزنه هایی از امید‬ ‫برای روزنامه نگاران اصالح طلب باقی بود‪ .‬از سال ‪،81‬‬ ‫دو روزنام��ه جدید به جرگه رس��انه های اصالح طلب‬ ‫پیوس��تند تا دوره ای جدید برای رسانه های این جریان‬ ‫اغاز ش��ود‪ .‬هر چند نمی توان تاثیر فضای س��ایبری در‬ ‫عرصه رس��انه ای کشور از س��ال های اغازین دهه ‪80‬‬ ‫‪20‬‬ ‫را نادیده گرفت‪ ،‬اما تغییر قالب و محتوای رس��انه های‬ ‫اصالح طل��ب به منظ��ور جلب مخاطبان بیش��تر را نیز‬ ‫نمی توان نادیده انگاشت‪.‬‬ ‫جریان اصالحات در حالی که بس��یاری از رسانه های‬ ‫خ��ود را در توقیف می دید‪ ،‬این بار با رس��انه ای جدید‬ ‫به عرص��ه مطبوع��ات پیوس��ت‪ .‬روزنام��ه اعتماد به‬ ‫مدیرمس��ئولی الیاس حضرتی‪ ،‬از خرداد ‪ ۱۳۸۱‬انتشار‬ ‫خود را در تهران اغاز کرد‪.‬‬ ‫دوباره شرق‬ ‫روزنام��ه ش��رق ک��ه خ��ود را «پرتیراژتری��ن روزنامه‬ ‫خصوصی ایران» می نامید‪ ،‬دیگر روزنامه نس��ل جدید‬ ‫رس��انه های اصالح طلب بود که از دوم شهریور ‪1382‬‬ ‫روی دکه ها رفت‪ .‬پیش زمینه ای از فعالیت روزنامه نگاران‬ ‫اصالح طلب در دهه هفتاد و همچنین انتش��ار نزدیک‬ ‫به دو س��ال به ضمیمه روزنامه همش��هری از مهمترین‬ ‫پش��توانه هایی بود که موجب راه ان��دازی این روزنامه‬ ‫ش��د‪ .‬روزنامه ش��رق در اولین دوره به مدیرمس��ئولی‬ ‫مهدی رحمانیان و س��ردبیری محمد قوچانی‪ ،‬انتش��ار‬ ‫خ��ود را اغاز کرد‪ .‬تحریریه ای��ن روزنامه نیز تحریریه‬ ‫س��ابق یک��ی از ضمیمه های روزنامه همش��هری با نام‬ ‫«همشهری جهان» بودند که پس از پیروزی اصولگرایان‬ ‫در انتخابات شورای ش��هر دوم و تغییرات در روزنامه‬ ‫همشهری‪ ،‬ارگان ش��هرداری تهران ر ا ترک کردند‪ .‬این‬ ‫روزنام��ه در حالی که به یکی از رس��انه های تاثیرگذار‬ ‫تبدیل ش��ده بود‪ ،‬اما در دوره انتشار خود سه بار توقیف‬ ‫را تجربه کرد‪.‬‬ ‫توقیف یک روزه‬ ‫اولین توقیف شرق یک روزه بود‪ .‬این روزنامه در کنار‬ ‫«یاس نو» که به حزب منحله مشارکت وابسته بود‪ ،‬پیش‬ ‫از برگزاری انتخابات مجلس هفتم و به دلیل انتشار خبر‬ ‫مربوط به نامه نمایندگان مجلس شش��م به رهبر معظم‬ ‫انقالب و نیز پوش��ش دادن سخنان وکیل زهرا کاظمی‬ ‫ در جریان دادگاه‪ ،‬توقیف را برای اولین بار تجربه کرد‪.‬‬ ‫ش��رق اما پس از ارس��ال نامه ای به س��عید مرتضوی‪،‬‬ ‫دادستان وقت تهران و عذرخواهی از او توانست فعالیت‬ ‫خود را از سرگیرد‪.‬‬ ‫در این مجله منتشر می کردند‪.‬‬ ‫شکل‪ ،‬قطع و صفحه بندی این هفته نامه شباهت بسیاری‬ ‫به هفته نامه امریکایی تایم و هفته نامه المانی اش��پیگل‬ ‫داشت‪ .‬شمارگان شهروند امروز در اخرین شماره های‬ ‫خ��ود پیش از توقیف‪ ،‬به ‪ 50‬هزار نس��خه در هفته نیز‬ ‫رسیده بود‪.‬‬ ‫توقیف دوم‬ ‫ش��رق بار دیگر‪ ،‬س��ی ام دی ‪ ۱۳۸۲‬از س��وی شعبه ‪۶‬‬ ‫دادس��رای ویژه کارکنان دولت توقیف ش��د‪ ،‬اما هفتم‬ ‫اس��فند ‪ ۱۳۸۲‬بود که باز هم حکم رفع توقیف ش��رق‬ ‫صادر شد‪ .‬بیستم شهریور ‪ ۱۳۸۵‬نیز مجددا خبر توقیف‬ ‫شرق انتش��ار یافت‪ .‬این بار علت توقیف شرق‪ ،‬انتشار‬ ‫کاریکاتور توهین امیز علیه رئیس جمهور عنوان شد‪.‬‬ ‫پایان شهروند‬ ‫«ش��هروند امروز» در نیم��ه دوم ابان ‪ 87‬با حکم هیات‬ ‫نظارت بر مطبوعات به دلیل تخطی از موارد ذکر ش��ده‬ ‫در شناسنامه مجله‪ ،‬از ادامه فعالیت بازماند‪.‬‬ ‫با ای��ن حال برخی عل��ت توقیف این مجل��ه را درج‬ ‫گفت وگوهایی با دختران هاشمی رفسنجانی و خانواده‬ ‫مرحوم ایت اهلل حسن الهوتی درباره علت درگذشت او‬ ‫دانستند‪ .‬برخی دیگر اما گفت وگو با طهماسب مظاهری‪،‬‬ ‫رئیس مس��تعفی بانک مرکزی را علت توقیف شهروند‬ ‫امروز عنوان کردند‪.‬‬ ‫کوچ به یک هفته نامه‬ ‫زمانی که روزنامه شرق در سال ‪ 85‬توقیف شد‪ ،‬روزنامه‬ ‫هم میهن نیز به تعطیلی کشیده شده بود‪ .‬این گونه بود که‬ ‫اعض��ای تحریریه هر دو روزنامه ای��ن بار ایده ای نو را‬ ‫روی میز گذاشتند و فعالیت در هفته نامه «شهروند امروز»‬ ‫را اغاز کردند‪ .‬ش��هروند امروز که نشریه ای با محدوده‬ ‫توزیع در اصفهان بود‪ ،‬این بار در گستره سراسری دور‬ ‫جدید فعالیت خود را با تیمی اصالح طلب تجربه کرد‪.‬‬ ‫رئیس شورای سیاست گذاری هفته نامه شهروند امروز‪،‬‬ ‫محمد عطریانفر و سردبیر ان محمد قوچانی بود‪.‬‬ ‫در این هفته نامه یادداش��ت ها‪ ،‬نقده��ا‪ ،‬گفت وگوها و‬ ‫گزارش های متعددی در زمینه سیاست‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬جامعه و‬ ‫فرهنگ منتشر می شد‪ .‬به جز اعضای تحریریه‪ ،‬گروهی‬ ‫از فعاالن سیاس��ی و فرهنگی نیز یادداشت های خود را‬ ‫اخرین شماره شهروند امروز‬ ‫با وجود توقیف این نشریه‪ ،‬شماره ‪ ۷۱‬هفته نامه شهروند‬ ‫امروز‪ ،‬ش��نبه ‪ ۱۸‬ابان ‪ 1387‬با عکسی از باراک اوباما و‬ ‫دخترش روی جلد منتش��ر ش��د‪ .‬این در حالی بود که‬ ‫همان روز شهروند امروز از روی دکه ها جمع اوری شد‪.‬‬ ‫توزیع این نسخه سبب شد بسیاری از خوانندگان تصور‬ ‫کنند که شهروند امروز توقیف نشده است‪ .‬گردانندگان‬ ‫مجله اما اعالم کردند که نشریه انها توقیف شده است‪.‬‬ ‫انتشار مجدد «شهروند امروز»‬ ‫هش��تم تیر امسال بود که خبری جدید توجه همگان را‬ ‫به خود جلب کرد‪« :‬هفته نامه شهروند امروز انتشار خود‬ ‫را از سر گرفت‪».‬‬ ‫بر اساس این خبر‪ ،‬هفته نامه شهروند امروز که در دوره‬ ‫پیش به س��ردبیری محمد قوچانی منتشر می شد بعد از‬ ‫رفع توقیف از دو ماه پیش فعالیت جدی خود را برای‬ ‫انتشار مجدد اغاز کرده است‪.‬‬ ‫شهروند امروز این بار اما توسط حمید عطریانفر‪ ،‬برادر‬ ‫انتشار دور جدید‬ ‫هفته نامه«شهروند‬ ‫امروز» با انتقاد از‬ ‫گردانندگان سابق‬ ‫این مجله و مشی‬ ‫اصالح طلبی اغاز‬ ‫شد‪ .‬نگاهی گذرا به‬ ‫شناسنامه «شهروند‬ ‫امروز» جای خالی‬ ‫حوزه سیاست در‬ ‫این مجله را اشکار‬ ‫می کند‬ ‫«روزگار» اصالح طلبان‬ ‫تیم ش��رق پس از توقیف دوم و در استانه انتخابات‬ ‫شوراهای س��وم‪ ،‬اقدام به اس��تفاده از امتیاز روزنامه‬ ‫روزگار و انتش��ار مجدد ان کرد‪ .‬وزارت ارش��اد اما‬ ‫روزنامه روزگار را پس از انتش��ار سه شماره توقیف‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫روزنام��ه روزگار که بیش از ‪ 800‬ش��ماره اش تا ان‬ ‫روزها منتش��ر ش��ده بود‪ ،‬از ‪ 23‬مه��ر ‪ 85‬با صاحب‬ ‫امتیازی موسس��ه رسانه گس��تر‪ ،‬مدیر مسئولی فرزانه‬ ‫خرقانی و شورای س��ردبیری در قالب یک روزنامه‬ ‫سراسری به جمع روزنامه ها پیوست‪.‬‬ ‫در واکن��ش به جنج��ال اصالح طلب��ان در خصوص‬ ‫توقیف روزنامه روزگار‪ ،‬محمدحسین صفارهرندی‪،‬‬ ‫وزیر ارشاد وقت در پاس��خ به سوال خبرنگاری در‬ ‫مورد اخرین وضعیت روزنامه توقیف شده روزگار‬ ‫گفت‪« :‬من نمی دانم چ��را این روزنامه این قدر عزیز‬ ‫و تبدی��ل به یک س��وژه ش��ده اس��ت؛ روزنامه ای‬ ‫که قبال کس��ی اس��مش را نش��نیده بود‪ ».‬وی گفت‪:‬‬ ‫«دس��ت اندرکاران روزنام��ه روزگار خالف مقررات‬ ‫عمل کردند قبال ‪ 800‬شماره این روزنامه منتشر شده‬ ‫بود که حتما در ارشیو این روزنامه هست‪ ،‬ولی یک‬ ‫مرتبه از شماره ‪ 3‬شروع به انتشار کرده است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫انتشار مجدد‬ ‫در ش��هریور ‪ ،۱۳۸۸‬ش��عبه ‪ ٧٦‬دادگاه کیفری اس��تان‬ ‫تهران پس از رس��یدگی به اتهام��ات مهدی رحمانیان‪،‬‬ ‫مدیر مس��ئول روزنامه ش��رق‪ ،‬او را مجرم شناخت اما‬ ‫او را مس��تحق تخفی��ف در مجازات دانس��ت‪ .‬در این‬ ‫حکم روزنامه ش��رق رفع توقیف و مدیر مسئول ان به‬ ‫پرداخت یک میلیارد ریال جزای نقدی محکوم ش��د‪.‬‬ ‫س��ید محمود علیزاده طباطبایی‪ ،‬وکیل این روزنامه خبر‬ ‫از انتش��ار مجدد این روزنامه داد ولی زمان ان را اعالم‬ ‫نک��رد‪ .‬روزنامه ش��رق از ‪ ۲۲‬فروردین ‪ ۱۳۸۹‬انتش��ار‬ ‫خود را با مدیر مس��ئولی مهدی رحمانیان و سردبیری‬ ‫احمد غالمی اغاز کرد‪.‬‬ ‫گفت وگوهای جنجالی‬ ‫هفته نامه ش��هروند امروز در دوره انتشارش با چهره های‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬اقتص��ادی‪ ،‬ورزش��ی و فرهنگ��ی تاثیرگذاری‬ ‫گفت وگو کرد که هر یک از انها در زمان انتشار خود بحث‬ ‫برانگیزشدند‪.‬گفت وگوباسید حسنخمینی‪،‬فاطمهرجبی‪،‬‬ ‫عبداهلل نوری‪ ،‬فائز ه هاشمی‪ ،‬علی الریجانی‪ ،‬علی مطهری‪،‬‬ ‫داود دانش جعفری‪ ،‬طهماسب مظاهری‪ ،‬ابراهیم گلستان‪،‬‬ ‫محسن پرویز‪ ،‬محسن نامجو‪ ،‬عباس کیارستمی و هادی‬ ‫ساعی از جمله این گفت وگوها بود‪.‬‬ ‫شهروند با انتقاد اغاز کرد‬ ‫انتش��ار دور جدید هفته نامه «ش��هروند ام��روز» به‬ ‫ی با انتقاد از گردانندگان‬ ‫سردبیری رضا خجسته رحیم ‬ ‫سابق این مجله و مشی اصالح طلبی اغاز شد‪.‬‬ ‫ی در سرمقاله ش��ماره اول این مجله‪،‬‬ ‫خجسته رحیم ‬ ‫با اش��اره تاریخی ب��ه روند اصالحات ب��ه گالیه از‬ ‫مطبوعات��ی که یک ش��به به حزب سیاس��ی تبدیل‬ ‫می شوند و فهرست انتخاباتی ارائه می دهند‪ ،‬پرداخت‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬نگاهی گذرا به شناسنامه و تحریریه و‬ ‫همکاران «شهروند امروز» جای خالی حوزه سیاست‬ ‫در این مجله را اش��کار می کند و نش��ان می دهد که‬ ‫گردانندگان جدید این مجله تالش دارند به فرهنگ‬ ‫توجه بیشتری داشته باشند‪ .‬البته در این میان نمی توان‬ ‫از اختالفات کرباس��چی و عطریانفر گذش��ت‪ .‬این‬ ‫اخت�لاف تا جایی جلو رفته ک��ه عطریانفر برای کار‬ ‫جدید از قوچانی صرف نظ��ر کرده و بدون حمایت‬ ‫گروه قبل��ی این هفته نامه را منتش��ر می کند‪ .‬پس از‬ ‫اختالف��ات عطریانفر ب��ا برخی از مدی��ران روزنامه‬ ‫شرق که منجر به دوگانه هم میهن‪ -‬شرق شد این بار‬ ‫عطریانفر که پس از حدود ‪ 2‬سال می خواهد فعالیت‬ ‫مطبوعاتی اش را پی بگیرد‪ ،‬باید منتظر واکنش دوستان‬ ‫سابقش در شهروند باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫انتشار با تیم جدید‬ ‫روزنامه ش��رق در بیستم اس��فند ‪ ۱۳۸۵‬پس از ‪ 8‬ماه از‬ ‫س��وی هیات نظارت بر مطبوعات رفع توقیف ش��د و‬ ‫انتشار مجدد خود را از ‪ ۲۴‬اردیبهشت ‪ 86‬از سرگرفت‪.‬‬ ‫در دوره جدید انتش��ار ش��رق‪ ،‬محمد قوچانی سردبیر‬ ‫پیش��ین این روزنامه و محمد عطریانفر رئیس س��ابق‬ ‫ش��ورای سیاست گذاری از ان جدا ش��دند و به همراه‬ ‫تعدادی از اعضای تحریریه سابق شرق به روزنامه رفع‬ ‫توقیف ش��ده «هم میهن» به مدیر مس��ئولی غالمحسین‬ ‫کرباسچیپیوستند‪.‬‬ ‫روزنامه شرق در ‪ ۱۵‬مرداد ‪ ۱۳۸۶‬بار دیگر توقیف شد‪.‬‬ ‫این ب��ار علت توقیف‪ ،‬چاپ گفت وگوی��ی با «س‪.‬ق»‬ ‫اعالم شد‪ .‬ش��رق دوبار به خاطر انتشار این گفت وگو‬ ‫عذرخواه��ی ک��رد و ان را «غی��ر عم��د» خوان��د‪ .‬اما‬ ‫عذرخواهی سودی نداشت و شرق توقیف شد‪ .‬مهدی‬ ‫رحمانیان مدیرمسئول شرق در این رابطه گفت‪« :‬موردی‬ ‫در این مصاحبه پیدا نکردیم(!) اما گفته می ش��ود علت‬ ‫توقیف‪ ،‬چاپ این مصاحبه بوده اس��ت‪ ».‬وی همچنین‬ ‫اعالم کرد‪« :‬هیچ انگیزه ای برای باز ش��دن دوباره شرق‬ ‫نداری��م‪ .‬مگر چند بار برای ی��ک کار فرهنگی می توان‬ ‫سرمایه گذاری و هزینه کرد؟»‬ ‫محمدعطریانفر اداره می شود‪.‬‬ ‫تغییر دیگر در دوره جدید فعالیت این هفته نامه‪ ،‬تغییر‬ ‫سردبیر ان بود‪ .‬این بار رضا خجسته رحیمی سردبیر‬ ‫ش��ده و شهروند امروز بدون حضور محمد قوچانی‬ ‫از شنبه گذش��ته روی دکه ها رفت و پس از وقفه ای‬ ‫‪ 20‬ماهه‪ ،‬از ‪ 11‬تیر امس��ال فعالیت مجدد خود را از‬ ‫سر گرفت‪.‬‬ ‫بازگشت روزگار‬ ‫‪ 22‬بهمن س��ال گذش��ته‪ ،‬روزگار پس از سه سال به‬ ‫پیش��خوان مطبوعات بازگش��ت و زیر نظر شورای‬ ‫س��ردبیری فعالیت خود را از س��ر گرفت‪ .‬سیدعلی‬ ‫میرفتاح ـ نویس��نده س��ابق روزنامه ش��رق ـ نیز به‬ ‫سرپرستی شورای سردبیری روزگار انتخاب شد‪.‬‬ ‫اعضای تحریریه این روزنامه که س��ابقه همکاری با‬ ‫روزنامه های فتح‪ ،‬همشهری‪ ،‬اعتماد‪ ،‬سرمایه‪ ،‬بهار و‬ ‫شرق را دارند از اواسط بهمن ماه گذشته فعالیت خود‬ ‫‪21‬‬ ‫را برای انتش��ار مجدد روزنامه روزگار اغاز کرده‬ ‫بودند‪ 18 .‬اردیبهش��ت امس��ال نیز پس از توزیع‬ ‫نشدن روزنامه روزگار‪ ،‬زمزمه هایی در خصوص‬ ‫توقیف ان مطرح ش��د اما هرگز رنگ واقعیت به‬ ‫خود نگرفت‪.‬‬ ‫تیتر نخست این روزنامه‪ ،‬ذیل عنوان «نگرانی های‬ ‫جدی��د اصولگرای��ان»‪ ،‬گفتار برخ��ی چهره های‬ ‫ش��اخص جریان اصولگرایی در کشور از مهدی‬ ‫طائب تا محسن رضایی را مورد واکاوی قرار داده‬ ‫بود‪.‬‬ ‫ورود در حوزه علوم انسانی‬ ‫اصالح طلبان از اسفند ‪ 88‬پروژه رسانه ای جدیدی‬ ‫را کلید زدند و با «مهرنامه» وارد حوزه مطبوعات‬ ‫ش��دند‪ .‬مهرنام��ه که مجل��ه ای در زمین��ه علوم‬ ‫انسانی اس��ت به صورت ماهنامه منتشر می شود‪.‬‬ ‫مدیر مسئول این نشریه فروزنده ادیبی و قائم مقام‬ ‫مدیر مسئول نیز مهدی شمشیریان است‪ .‬سردبیر‬ ‫مهرنامه تا شماره س��ه محمد قوچانی بود که در‬ ‫شماره چهار اسم او حذف شد و پس از ان دبیری‬ ‫تحریریه مجله بر عهده رضا خجسته رحیمی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬او نیز از ش��ماره ‪ ۱۰‬دیگر با این نش��ریه‬ ‫هم��کاری ندارد‪ .‬محم��د قوچانی ب��ار دیگر به‬ ‫مهرنامه بازگشته و س��ردبیری این ماهنامه را در‬ ‫اختیار گرفته است‪.‬‬ ‫تحریریه مهرنامه را برخی روزنامه نگاران شهروند‬ ‫امروز‪ ،‬ایران دخت و نافه تشکیل می دهند‪ .‬محسن‬ ‫ازرم‪ ،‬ابوذر باقی‪ ،‬مریم باقی‪ ،‬محمد طاهری‪ ،‬رضا‬ ‫طهماس��بی ‪ ،‬هادی خسروش��اهین‪ ،‬حامد زارع‪،‬‬ ‫کاوه شجاعی‪ ،‬مهدی یزدانی خرم‪ ،‬فرید مدرسی‪،‬‬ ‫علیرض��ا غالمی و علی مس��عودی نیا از اعضای‬ ‫تحریریه این مجله هستند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪22‬‬ ‫محتوای مهرنامه‬ ‫در ای��ن ماهنام��ه مق��االت‪ ،‬گفت وگوه��ا و‬ ‫یادداشت هایی در زمینه علوم انسانی منتشر می شود‪.‬‬ ‫تحریریه مهرنامه منظور خود از علوم انسانی را ان‬ ‫بخش از دان��ش مدرن عنوان ک��رده که فرهنگ‬ ‫بش��ری را در عصر حاضر ساخته است‪ .‬فلسفه‪،‬‬ ‫تاریخ‪ ،‬الهیات‪ ،‬جامعه شناسی‪ ،‬اقتصاد و سیاست‬ ‫مضامین اصلی مهرنامه را تشکیل می دهد‪ .‬با این‬ ‫ح��ال موضوعات دیگری مانند ادبیات و هنر نیز‬ ‫در این ماهنامه بررسی می شود‪ .‬مصاحبه مهرنامه‬ ‫با سیدحس��ن خمینی در ویژه نامه نوروز امسال‪،‬‬ ‫ح��رف و حدیث های بس��یاری را برانگیخت و‬ ‫موجب انتش��ار ش��ایعه تعطیلی مهرنامه به دلیل‬ ‫مشکالت مالی شد‪ .‬همچنین یکی از سایت های‬ ‫اصولگ��را در تحلیل��ی انتق��ادی‪ ،‬مهرنام��ه را‬ ‫«حلقه کیان ‪ »89‬خواند‪.‬‬ ‫باگذش��ت حدود ‪2‬سال از فتنه ‪ ،88‬ارام ارام‬ ‫رسانه های اصالح طلب به صحنه بازگشته اند‪.‬‬ ‫موض��ع انها در مقاب��ل فتنه‪ ،‬عب��ور از ان یا‬ ‫سکوت در قبال ان است‪ .‬این روزنامه ها برای‬ ‫تثبیت اما با اس��تراتژی جدیدی وارد شده اند؛‬ ‫اس��تفاده از خالء اختالف میان اصولگرایان‪.‬‬ ‫مصاحبه ه��ای مختل��ف انه��ا ب��ا چهره های‬ ‫اصولگ��رای منتقد دولت را می توان در همین‬ ‫راس��تا ارزیاب��ی ک��رد‪ .‬از نظر انه��ا دولت و‬ ‫منتق��دان انه��ا در میان اصولگرای��ان‪ ،‬همگی‬ ‫اصولگرا هس��تند و انها به عنوان اصالح طلب‬ ‫مقاب��ل اصولگرای��ان ن��ه فقط به عن��وان یک‬ ‫رس��انه که به عنوان یک جریان سیاس��ی قرار‬ ‫گرفته ان��د‪g.‬‬ ‫ارسال سیگنال های متعدد برای بازگشت‬ ‫گفت وگوی مثلث با دکتر امیر محبیان‬ ‫پروین طالبیان‬ ‫‪4‬با توجه به شرایط کنونی جامعه هر چه به انتخابات اینده مجلس و ریاست جمهوری‬ ‫نزدیک تر می شویم‪ ،‬اظهار نظرات برای شرکت در انتخابات از سوی دو جناح اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب لحظه به لحظه صورت جدی تری به خود می گیرد‪ .‬برای اینکه بدانیم نظر‬ ‫اصولگرایان نسبت به ارایش سیاسی اصالح طلبان در شرایط امروز جامعه چگونه است و‬ ‫اینکه در انتخابات اینده دو جناح به چه صورت باید در کنار هم قرار بگیرند با دکتر امیر‬ ‫محبیان‪ ،‬استاد دانشگاه و نظریه پرداز اصولگرا به بحث و گفت وگو پرداخته ایم‪.‬‬ ‫ارایش سیاسی دو جناح عمده سیاسی کشور‬ ‫پ��س از انتخابات دهم ریاس��ت جمهوری با‬ ‫تغییرات زیادی روبه رو ش��د‪ .‬نح��وه ارایش‬ ‫نیروهای سیاسی موسوم به اصالح طلب را در‬ ‫حال حاضر چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬جریان موس��وم به اصالح طلب در حال حاضر به دو‬ ‫دسته کلی تقسیم می ش��وند؛ نخست ان طیفی که پس‬ ‫از انتخاب��ات ‪ 88‬به رادیکال ترین مواض��ع روی اورده و‬ ‫چهره های ش��اخص انان متاس��فانه به طور رس��می در‬ ‫خدمت رس��انه های بیگانه قرار گرفته یا مواضعشان در‬ ‫مسیر اهداف انان قرار گرفته است و جریان دیگری که با‬ ‫رفتارهای رادیکال همراهی نکرده یا بعضا موضع مخالف‬ ‫هم با رفتارهای تندروانه اتخاذ کردند‪ .‬دسته نخست عمال‬ ‫از صحنه تعامالت انتخاباتی کناره گیری کردند و دس��ته‬ ‫دوم منتظر رخصت نظام هستند‪ .‬دسته دوم در حال ارسال‬ ‫س��یگنال های متعدد برای نظام هستند تا مجوز ورود به‬ ‫صحنه را کسب کنند‪.‬‬ ‫با این حساب بخش��ی از انان در پی ورود و‬ ‫بازگشت به عرصه قدرت رسمی کشور هستند‪.‬‬ ‫نظام چه شروطی برای بازگشت این طیف از‬ ‫اصالح طلبان که بنا به تعریف ش��ما در حال‬ ‫ارسال سیگنال به نظام برای بازگشت هستند‬ ‫مد نظر دارد؟‬ ‫‪ l‬هنوز رس��ما بحثی در این مورد مطرح نش��ده است؛‬ ‫بعضی ه��ا معتقدند ک��ه اصال اصالح طل��ب مطلوب و‬ ‫نامطل��وب نداریم‪ ،‬اس��استفک��ر انها وادادگی اس��ت‬ ‫و نبای��د به انه��ا مجوز هیچگون��ه فعالیت��ی داد‪ .‬گروه‬ ‫دیگ��ری معتقدند به ه��ر حال اصالح طلب��ان نمایانگر‬ ‫سیاست‬ ‫اصالح طلبانمعموال‬ ‫به سه دسته‬ ‫مشارکت جو‪،‬تحریم گرا‬ ‫و شرایطی تقسیم‬ ‫می شوند‪.‬مشارکت جو ها‬ ‫در پی حضورند؛‬ ‫تحریمی هاهمهمیشه‬ ‫تحریم می کنند‪ ،‬ولی‬ ‫به نتیجه نمی رسند؛‬ ‫شرایطی ها هم شرط‬ ‫می گذارند که معموال‬ ‫فرمالیتهاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫بخش��ی از مطالب��ات اجتماع��ی هس��تند و نمی ت��وان‬ ‫انه��ا را نادی��ده گرفت؛ ب��ه همین دلیل می��ان دو گروه‬ ‫اصالح طل��ب تن��د رو قانون س��تیز و اصالح طل��ب‬ ‫میانه رو قانونگرا بهتر اس��ت گروه اخیر را در صحنه نگه‬ ‫داریم واال به میزان مش��ارکت مردم در انتخابات صدمه‬ ‫می خورد‪ .‬این بحث ه��ا به صورت غیر علنی در محافل‬ ‫بحث می شود ولی هنوز هیچ عالمت روشنی صادر نشده‬ ‫ی عالیمی دال بر‬ ‫اس��ت‪ .‬جز انکه مثال سید محمد خاتم ‬ ‫تمایل به مشارکت در انتخابات صادر می کند ولی بعضی‬ ‫روزنامه های اصولگرا از یک سو و طیفی از اصالح طلبان‬ ‫تند رو از س��وی دیگر به او حمل��ه می کنند‪ .‬اما هنوز به‬ ‫تعادل��ی در ارا که از دیدگاه رس��می نظام حکایت کند‪،‬‬ ‫نرسیده ایم‪.‬‬ ‫تا پی��ش از برگ��زاری انتخاب��ات‪ 88‬جریان‬ ‫اصالح طلب دارای پای��گاه اجتماعی خاص‬ ‫خ��ود چه در طبقه متوس��ط و چه در س��ایر‬ ‫طیف های جامعه بود‪ .‬در حال حاضر با توجه‬ ‫به تمامی مس��ائل و اتفاقاتی که در دو س��ال‬ ‫اخیر رخ داده اس��ت ش��ما پایگاه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬پ��اره ای از دیدگاه های انها بی گمان پایگاه اجتماعی‬ ‫موث��ری دارد ولی اینک��ه هواداران حوزه نظری بس��ان‬ ‫پارتیزان ه��ای حزبی به صحنه امده و هزینه بپردازند‪ ،‬به‬ ‫گمانم این تما م وزن اجتماعی قابل تبدیل به وزن سیاسی‬ ‫مخصوصا در تنش های پرهزینه نیست اما اگر در انتخابات‬ ‫به میدان بیایند وزن قابل تاملی دارند‪.‬‬ ‫اینج��ا یک نکته مه��م وج��ود دارد و ان این‬ ‫است که برخی معتقدند فرقی میان فرقه سبز‬ ‫و اصالح طلبان وجود ندارد و بر این اساس از‬ ‫انجا که انها دیگر پایگاه اجتماعی ندارد پس‬ ‫جریان اصالح��ات نیز دیگر از پایگاهی میان‬ ‫مردم برخوردار نیس��ت‪ .‬نظر شما در این باره‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬م��ن به پایگاه اجتماعی اصالحات و وزن ان به عنوان‬ ‫یک واقعیت اعتقاد دارم و ان را غیر قابل انکار می دانم ولی‬ ‫جنبش موسوم به سبز نمود سیاسی این پایگاه اجتماعی‬ ‫شد که به صورت نابالغ و کودکانه ظرفیت های خود را از‬ ‫دست داد‪.‬‬ ‫اقای محبیان! به گمان بسیاری از کارشناسان‬ ‫و تحلیلگران مس��ائل سیاس��ی رس��انه های‬ ‫اصالح طلب همواره نقش مهمی در پیش��برد‬ ‫اه��داف ای��ن طیف داش��ته اند‪ .‬به نظر ش��ما‬ ‫رسانه هایی که اکنون در اختیار اصالح طلبان‬ ‫قرار دارند می توانن��د در ورود اصالح طلبان‬ ‫به عرصه قدرت رس��می نق��ش موثری ایفا‬ ‫کنند؟ به بیان دیگر ایا این رس��انه ها هنوز هم‬ ‫از چنین قدرتی برای تغییر در ساختار قدرت‬ ‫برخوردارند؟‬ ‫‪ l‬رس��انه های اصالح طلب��ان معم��وال حرفه ای ت��ر از‬ ‫رس��انه های اصولگرای��ان در تهییج نیروهایش��ان عمل‬ ‫کرده ان��د؛ باید منصفانه به این واقعیت اعتراف کنیم ولی‬ ‫رس��انه ها وقتی فضای فعالیتی پدید نیای��د چه تاثیری‬ ‫می توانند داشته باشند‪.‬هر چند حضور مجدد اصالح طلبان‬ ‫به اصطالح فالسفه امتناع ذاتی ندارد ولی امکان وقوعی‬ ‫ان هم زیاد نیست‪.‬‬ ‫این روزها بحث های زیادی در مورد بازگشت‬ ‫ی مطرح‬ ‫اصالح طلبان به عرصه قدرت رس��م ‬ ‫اس��ت‪ .‬در ای��ن میان بحث بر س��ر اینکه چه‬ ‫کسی لیدر انها خواهد شد با توجه به مسائل‬ ‫پس از انتخابات نیز بس��یار داغ است‪.‬به نظر‬ ‫ی دوباره می تواند رهبری‬ ‫شما ایا اقای خاتم ‬ ‫اصالحات را به دست گیرد‪ .‬با توجه به اینکه‬ ‫در حال حاضر تعاریف و تفاسیر مختلفی در‬ ‫مورد او وجود دارد؛ برخی معتقدند وی به طور‬ ‫کامل حذف شده و دیگر حق ورود به قدرت‬ ‫ی کشور را ندارد و برخی دیگر می گویند‬ ‫رسم ‬ ‫نظام همچنان برای او فرصت بازگشت را قائل‬ ‫اس��ت و او را عنصری معتمد برای بازگشت‬ ‫اصالح طلبان به عرصه قدرت کشور می داند‪،‬‬ ‫به نظر شما کدام نگاه صحیح است؟‬ ‫ی ایران بوده است؛ او را‬ ‫ی رئیس جمهور اسالم ‬ ‫‪ l‬خاتم ‬ ‫ضد انقالب معرفی کردن خسرانی برای نظام و سعادتی‬ ‫ب��رای ضد انقالب خواهد بود که کار درس��تی نیس��ت‪.‬‬ ‫ی و هر رئیس جمهور دیگری پس از کنار رفتن باید‬ ‫خاتم ‬ ‫ظرفیت شمرده شوند‪ .‬به کارکردهای کارتر در امریکای‬ ‫ی را ظرفیتی می دانم که البته‬ ‫کنونی دقت کنید‪ .‬من خاتم ‬ ‫باید ب��ا او نوع روابط و ش��رایط تعامل در وضع کنونی‬ ‫را دقیقا تعریف کرد‪ .‬بدانید هر دوس��تی که کنترل ناپذیر‬ ‫باشد دشمن است و هر دشمنی که قابلیت کنترل داشته‬ ‫باشد‪ ،‬می تواند دوست شمرده شود‪ .‬به رغم انتقاداتی که به‬ ‫ی دارم فکر می کنم حذف‬ ‫بعضی از خطوط فکری خاتم ‬ ‫او درست نبوده و باید با او محاسبه شده مواجه شد‪.‬‬ ‫ی می تواند‬ ‫یعنی از دیدگاه شما ایا اقای خاتم ‬ ‫یکبار دیگر رئیس جمهور شود؟‬ ‫‪ l‬در سیاست‪ ،‬غیر ممکن غیر ممکن است ولی امکان‬ ‫وقوعی ان بسیار کم است‪.‬‬ ‫اکنون در مقطع بس��یار مهمی قرار داریم‪ .‬در‬ ‫حال حاضر دس��تور کار طیف های سیاس��ی‬ ‫کشور انتخابات مجلس است که تا برگزاری‬ ‫ان نیز تنها چند ماه مانده اس��ت‪.‬به نظر ش��ما‬ ‫اصالح طلبان ب��ا طیف های مختلفی که دارند‬ ‫تصورش��ان درباره انتخابات این��ده چگونه‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬انها معموال به س��ه دسته مش��ارکت جو‪ ،‬تحریم گرا‬ ‫و ش��رایطی تقسیم می ش��وند‪ .‬مش��ارکت جو ها در پی‬ ‫حضورند؛ تحریمی ها هم همیش��ه تحریم می کنند‪ ،‬ولی‬ ‫به نتیجه نمی رس��ند؛ شرایطی ها هم شرط می گذارند که‬ ‫معموال فرمالیته است‪.‬‬ ‫بنابراین تعریفی که کردید طبیعی است بخشی‬ ‫از اصالح طلبان معتقد به شرکت در انتخابات‬ ‫نیس��تند و در مقابل عده ای چه با شرط و چه‬ ‫بی شرط می خواهند در انتخابات اینده باشند‪،‬‬ ‫کدام بخش از انها پتانسیل بازگشت را دارند و‬ ‫نظام نیز پذیرای انان خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬گروه مشارکت جو به ویژه انها که با جریان موسوم به‬ ‫فتنه صف بندی ش��فاف کرده اند؛ ظرفیت ان را دارند که‬ ‫نظام انها را در حضور در انتخابات در نظر گیرد؛ ولی ابتدا‬ ‫باید سیاست نظام معلوم شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر اخبار متفاوتی از تصمیمات این‬ ‫طیف سیاسی به گوش می رسد‪ .‬حتی خبری‬ ‫منتشر شده که براساس ان گفته می شود اقای‬ ‫خاتمی خواستار عذرخواهی موسوی و کروبی‬ ‫برای پایان دادن به اتفاقات دو سال اخیر شده‬ ‫است‪ .‬این ماجرا را در صورت صحت در چه‬ ‫راستایی ارزیابی می کنید و ایا با عذر خواهی‬ ‫این افراد مشکل حل خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬اطالعی ندارم ولی فکر می کنم مساله به جایی رسیده‬ ‫باشد که موضوع با عذر خواهی حل نشود‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما جریان اصالح طلب‪ ،‬تاکتیکی به‬ ‫ص��ورت عام برای حضور در انتخابات اینده‬ ‫دارد ی��ا همچنان به ص��ورت جزیره ای عمل‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬انها برای انتخابات برنامه دارند و احتماال حول‬ ‫محور اف��راد مقبولی چون عارف به صورت اش��کار و‬ ‫خاتمی به صورت غیر رسمی تر گرد ایند‪.‬‬ ‫اجازه بدهید ش��فاف تر صحب��ت کنیم‪ .‬یعنی‬ ‫چنانچه اصالح طلبان تصمیم به ش��رکت در‬ ‫انتخاب��ات بگیرند ش��ما فکر می کنی��د که با‬ ‫چهره های جدی��دی وارد عرص��ه انتخابات‬ ‫خواهن��د ش��د ی��ا نیروهایی مانند ع��ارف و‬ ‫جهانگیری و‪ ...‬را روانه میدان انتخابات خواهند‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬هم ب��ا چهره های جدید و هم ب��ا چهره های مطرح‬ ‫به ویژه بعضی از استانداران سابق به صحنه خواهند امد‪.‬‬ ‫البته هنوز برای قضاوت زود است‪.‬‬ ‫جایی نوش��ته بودی��د باید زمینه بازگش��ت‬ ‫نیروهای اصولگرا و اصالح طلب که ش��رایط‬ ‫و چارچوب نظام را قبول دارند فراهم ش��ود‬ ‫که این امر حتما در مشارکت حداکثری مردم‬ ‫بسیار تاثیر دارد‪ .‬حضور اصالح طلبان را چقدر‬ ‫در این امر تاثیر گذار می دانید؟‬ ‫‪ l‬حضور اصالح طلبان حتما در مشارکت تاثیر دارد ولی‬ ‫میزان ان دقیقا مشخص نیست و معلوم نیست چه میزان‬ ‫وقایع پس از انتخابات بر مشارکت اثر گذاشته است‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫فراکسیون اقلیت ‪ ،‬اهرمی برای حضور سیاسی‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫‪5‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪24‬‬ ‫محافل سیاسی کش��ور در حالی خود را برای‬ ‫انتخابات مهم مجلس نهم در اسفند ماه سال جاری‬ ‫اماده می کنند که در پنج دوره پیش از این‪ ،‬انتخابات‬ ‫مجل��س در ایران همواره ش��اهد رقابت دو جریان‬ ‫سیاسی عمده بوده است‪ .‬راست ها و چپ ها بخش‬ ‫اعظمی از تاریخ رقابت های سیاس��ی در جمهوری‬ ‫اس�لامی را به خ��ود اختصاص داده ان��د و پایگاه‬ ‫اصلی این رقابت ها اکثرا مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬در این میان فراکس��یون اصالح طلبان‬ ‫که ب��ا نام هایی مانند فراکس��یون مجمع حزب اهلل‪،‬‬ ‫خ��ط امام (ره)‪ ،‬دوم خ��رداد و‪ ...‬ک��ه در دوره های‬ ‫هفتم و هشتم مجلس شورای اسالمی به فراکسیون‬ ‫اقلیت معروف شده؛ نقش بسیار تعیین کننده ای در‬ ‫حضور جری��ان چپ در انتخابات مجلس داش��ته‬ ‫است‪ .‬نقشی که این روز ها با توجه به وضعیتی که‬ ‫چهره های سرشناس جناح چپ پس از فتنه ‪ 88‬به‬ ‫ان دچار ش��ده اند‪ ،‬به مراتب افزایش یافته و اقلیت‬ ‫مجلس خاصه با موضعی ک��ه در خصوص وقایع‬ ‫عاش��ورای منته��ی به ‪ 9‬دی اتخاذ ک��رد‪ ،‬از معدود‬ ‫حوزه های حاکمیتی است که اصالح طلبان همچنان‬ ‫از مشروعیت حضور در ان برخوردارند‪.‬‬ ‫در حقیق��ت پ��س از انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫گذش��ته‪ ،‬فراکس��یون اقلیت مجلس چه به صورت‬ ‫کل��ی و مواضعی که دبیر کل و دیگر مس��ئوالن ان‬ ‫به نام فراکس��یون اعالم می کردند و چه به صورت‬ ‫فردی که از س��وی اعضای این فراکس��یون‪ ،‬اتخاذ‬ ‫می ش��د‪ ،‬شرایطی را به وجود اورد که بتواند ضمن‬ ‫حفظ ارتباط با س��ران جریان چپ و ایجاد فرصت‬ ‫برای نقد عملکرد دول��ت در مجلس‪ ،‬اعتماد نظام‬ ‫را ب��ه خود حفظ کند‪ .‬به همی��ن خاطر نمایندگان‬ ‫اقلیت مجلس هش��تم‪ ،‬به علت داشتن مشروعیت‬ ‫در نظام و همچنین روابط مشخص با اصالح طلبان‪،‬‬ ‫توانس��ته اند وزن قابل توجه��ی را در ای��ن جریان‬ ‫سیاس��ی به خود اختصاص دهن��د‪ .‬ضمن انکه به‬ ‫نظر می رسد اصولگرایان نیز در شرایطی به حضور‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات اینده می اندیش��ند که برای‬ ‫جهت گیری های فراکس��یون اقلی��ت مجلس‪ ،‬اهمیت‬ ‫مضاعف��ی قائلند‪.‬ریاس��ت فراکس��یون اقلیت مجلس‬ ‫ن هاش��میان‪ ،‬نماینده رفسنجان بر عهده‬ ‫هشتم را حسی ‬ ‫دارد‪ .‬هاش��میان اگر چه کمتر در رس��انه ها دیده شده‬ ‫و مس��ئولیت های وی کمتر مورد توج��ه قرار گرفته‪،‬‬ ‫نماینده باسابقه ای اس��ت و وکالت مردم زادگاهش را‬ ‫در مجالس اول تا چهارم بر عهده داشته است‪ .‬وی که‬ ‫مورد احترام اصالح طلبان مجلس است‪ ،‬در انتخابات‬ ‫مجلس هشتم از س��وی احزاب مختلف اصالح طلب‬ ‫خصوصا احزاب نزدیک به هاشمی رفسنجانی‪ ،‬مانند‬ ‫اعتدال و توسعه مورد حمایت قرار گرفت‪ .‬محمد رضا‬ ‫تابش‪ ،‬نماینده اردکان‪ ،‬دبیر کل فراکسیون اقلیت است‪،‬‬ ‫ک��ه از جمله ش��اخص ترین چهره ه��ای اصالح طلب‬ ‫مجل��س نیز به حس��اب می اید‪ .‬وی ک��ه خواهر زاده‬ ‫س��ید محمد خاتمی اس��ت‪ ،‬مس��ئولیت هایی همچون‬ ‫نایب رئیسی دفتر رئیس جمهور را در دوران اصالحات‬ ‫بر عهده داش��ته اس��ت‪ .‬از این رو می توان تابش را در‬ ‫جایگاه فعلی اش در مجلس اصولگرایان پذیرفت‪.‬‬ ‫سخنگوی این فراکسیون‪ ،‬داریوش قنبری نماینده ایالم‬ ‫در مجلس ش��ورای اسالمی اس��ت و به تبع سخنگو‬ ‫بودنش بیش��تر از دیگران مورد توجه رسانه هاس��ت‪.‬‬ ‫به ویژه اگر برخی موضعگیری های نس��بتا تند او را نیز‬ ‫مد نظر بگیریم‪ .‬قنبری از جمله نمایندگان مجلس هفتم‬ ‫است که موفق شده به مجلس هشتم نیز راه یابد‪ .‬وی‬ ‫که در مجلس هفتم به پدیده فراکس��یون اقلیت تبدیل‬ ‫شده بود و با موضعگیری ها و نقد های مختلف نسبت‬ ‫به دولت توانس��ته بود اعتماد اصالح طلبان را به خود‬ ‫جلب کند‪ ،‬مجلس هشتم را خصوصا پس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری با ارامش بیشتری سپری کرده است‪.‬‬ ‫در میان اعضای ش��ورای مرکزی به غیر از انهایی که‬ ‫نام برده ش��د‪ ،‬محمد رضا خباز‪ ،‬ق��درت اهلل علیخانی‪،‬‬ ‫محس��ن نریمان‪ ،‬س��ید مهدی پورفاطم��ی‪ ،‬علی اصغر‬ ‫یوسف نژاد‪ ،‬مصطفی کواکبیان‪ ،‬علی اکبر اولیاء‪ ،‬محمد‬ ‫حسین مقیمی‪ ،‬جمشید انصاری و محمد علی کریمی‬ ‫ حضور دارند‪.‬‬ ‫مصطفی کواکبیان با روزنامه مردم ساالری و البته سابقه‬ ‫اختالف با س��ران جناح چپ‪ ،‬ق��درت اهلل علیخانی با‬ ‫مواض��ع تند و جنجالی که معم��وال مورد اعتراض‬ ‫برخی نماین��دگان اصولگ��رای مجلس نی��ز بوده‬ ‫اس��ت و علیرضا محجوب با پش��توانه کارگری به‬ ‫واسطه روابطی که با جامعه کارگری کشور داشته‪،‬‬ ‫از دیگر چهره های ش��اخص در فراکس��یون اقلیت‬ ‫محسوب می شوند‪ .‬فراکسیونی که عالوه بر مواضع‬ ‫نقادانه نس��بت به عملکرد دولت های نهم و دهم و‬ ‫مش��ارکت با برخی چهره های اصولگرای مجلس‬ ‫برای اعمال فش��ار به دولت‪ ،‬در مالقات های خود‬ ‫نیز خبر ساز بوده است‪ .‬اقلیت مجلس گرچه درباره‬ ‫ادعای تقلب در انتخابات سال ‪ 88‬موضع مشخصی‬ ‫اتخاذ نکرد و در وقایع تلخ عاش��ورای همان سال‬ ‫در موض��ع منتق��د س��ران اصالحات ظاهر ش��د‪،‬‬ ‫ام��ا هیچ گاه روابط خود را ب��ا چهره هایی همچون‬ ‫س��ید محمد خاتمی انکار نکرده است‪ .‬جلسه سال‬ ‫گذش��ته نمایندگان اقلیت با سید محمد خاتمی که‬ ‫انتشار اخبار ان منجر به واکنش رسانه های اصولگرا‬ ‫ش��د از جمله مواردی اس��ت که این فراکسیون را‬ ‫به صدر اخبار سیاس��ی کشانده است‪ .‬عالوه بر این‬ ‫فرارسیدن نوروز ‪ 89‬نیز باعث شد جلسات هیات‬ ‫رئیسه فراکسیون‪ ،‬با برخی چهره ها مانند میرحسین‬ ‫موس��وی به بهانه تبریک سال نو‪ ،‬مساله ساز شود‪.‬‬ ‫این در حالی بود که برخی اعضای فراکسیون مانند‬ ‫نصراهلل ترابی‪ ،‬حضور خود را در جلسات نوروزی‬ ‫فراکسیون تکذیب کردند‪.‬‬ ‫اما و اگرها درباره حضور اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫مجلس نهم در ش��رایطی ادامه دارد که فراکس��یون‬ ‫اقلیت ب��ا این بضاعتی که در باال گفته ش��د‪ ،‬یکی‬ ‫از اهرم ه��ای مه��م ب��رای ادامه حضور سیاس��ی‬ ‫اصالح طلبان در کش��ور به حس��اب می اید‪ .‬ضمن‬ ‫انکه نمایندگان این فراکسیون نیز به خوبی مطلعند‬ ‫بدون پش��توانه جریان چ��پ‪ ،‬ورود دوباره انها به‬ ‫مجلس دش��وار خواهد بود‪ .‬به همین خاطر اس��ت‬ ‫که قنب��ری در اخرین مصاحبه خود درباره حضور‬ ‫فراکس��یون متبوعش در انتخاب��ات‪ ،‬این حضور را‬ ‫وابس��ته به تصمیم گیری ها در جری��ان اصالحات‬ ‫دانس��ته و ضمن بیان اینک��ه اصالح طلبان در حال‬ ‫بررس��ی ش��رایط درون گروهی برای ارایش برنامه‬ ‫انتخاباتی خود هستند‪ ،‬جایگاه فراکسیون اقلیت را‬ ‫در کلیت اردوگاه اصالح طلبی تعریف کرده است‪.‬‬ ‫بنابراین به نظر می رس��د اعضای فراکسیون اقلیت‬ ‫را به خاط��ر برخی مواضع پراکن��ده انها که موید‬ ‫مواض��ع نظ��ام ب��وده اس��ت‪ ،‬نمی توان خ��ارج از‬ ‫جریان کل��ی اصالحات و جدای از س��ران جناح‬ ‫چپ ارزیابی کرد‪ .‬انه��ا اگرچه نیم نگاهی به اینده‬ ‫سیاس��ی خود در روابطش��ان با دیگ��ر گروه های‬ ‫اصالح طل��ب دارند‪ ،‬اما هیچ گاه خ��ود را جدای از‬ ‫انها تعریف نکرده اند‪ .‬بدیهی است‪ ،‬بازگشت برخی‬ ‫چهره ه��ای شناخته ش��ده تر اصالح طلب به صحنه‬ ‫سیاس��ی خود به خود از اعتبار فراکس��یون اقلیت‬ ‫در تصمیم گیری ه��ای این جریان سیاس��ی خواهد‬ ‫کاس��ت‪ .‬حال باید دید فراکس��یونی که در مجلس‬ ‫شش��م ‪ 200‬کرس��ی را در اختیار داش��ت در اینده‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی چه جایگاهی را کسب‬ ‫خواه��د کرد‪ .‬در عین ح��ال اصول گرایان همچنان‬ ‫در انتظ��ار مواض��ع جدید اصالح طلب��ان مجلس‬ ‫هس��تند‪ .‬انها که غالبا در ماج��رای فتنه ‪ 88‬موضع‬ ‫س��کوت را برگزیدند اکنون باید نسبت خود را با‬ ‫نظام مش��خص نم��وده و بع��د وارد عرصه رقابت‬ ‫شوند‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫شرایط مساعد شده است‬ ‫گفت وگو با مهدی رحمانیان درباره مطبوعات اصالح طلب‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪ 6‬مهدی رحمانیان معتقد است‪« :‬هم اکنون نسبت به گذشته سقف پرواز رسانه های‬ ‫اصالح طلب ارتقا یافته و انها بهتر می توانند در فضای کشور به مسائل سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اجتماعی بپردازند‪ ».‬مدیر مسئول روزنامه شرق می گوید‪« :‬نشریات اعم از‬ ‫اصالح طلب یا اصولگرا در عرصه فعالیت خود یک عقبگرد داشتند‪ ،‬چون تیراژ بخش‬ ‫عمده مطبوعات فعلی معادل تیراژ روزنامه ای می شود که در گذشته به چاپ می رسید‪».‬‬ ‫وی درباره تاثیرگذاری مطبوعات بر عرصه انتخابات‪ ،‬افزود‪« :‬رسانه باید جو انتخابات‬ ‫را به سمت ارامش و پرهیز از تنش سوق دهد‪ ،‬نه انکه بر اتش بنزین بریزد‪ ».‬رحمانیان‬ ‫مطبوعات را یک پله پایین تر از سیاسیون می داند و بر این باور است‪« :‬چراغ راه و نقشه‬ ‫راه برای سیاستمداران اصالح طلب روشن و مشخص است یعنی ادم هایی نیستند که‬ ‫مطبوعات بخواهند برای انها خط مشی تعیین کنند‪».‬‬ ‫فعالیت رس��انه های اصالح طل��ب را در حال‬ ‫حاضر چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬در مقایسه با سال قبل قدری هم از لحاظ کمی و کیفی‬ ‫فضابهتر شده است‪ .‬یعنی دو روزنامهبهمجموعهمطبوعات‬ ‫اصالح طلب اضافه شدند‪ .‬روزنامه اعتماد رفع توقیف شد‬ ‫و روزنامه روزگار نیز مجوز انتشار گرفت‪ .‬بنابراین به لحاظ‬ ‫محتوایی فضای کار مطلوب تر از گذشته است‪ .‬سقف پرواز‬ ‫رسانه های اصالح طلب ارتقا یافته و انها بهتر می توانند در‬ ‫این فضا به مسائل سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی‬ ‫کشور بپردازند‪ .‬در مجموع شرایط را در قیاس باقبل برای‬ ‫فعالیتکارمطبوعاتیمساعدمی بینم‪.‬‬ ‫رسانه های اصالح طلب در فضای کنونی چه‬ ‫عملکردیداشتند؟‬ ‫‪ l‬کال نشریات اعم از اصالح طلب یا اصولگرا در عرصه‬ ‫فعالیت خود یک عقبگرد داشتند چون تیراژ بخش عمده‬ ‫مطبوع��ات فعلی معادل تیراژ روزنامه ای می ش��ود که در‬ ‫گذشته به چاپ می رسید‪ .‬این افت بیشتر در روزنامه های‬ ‫اصالح طلب به چشم می خورد زیرا مطبوعات این گرایش‬ ‫سیاسی بیشتر خصیصه یاد ش��ده را داشتند‪ .‬االن تیراژها‬ ‫بسیار پایین است‪ .‬بنابراین وقتی ضریب نفوذ را برای هر‬ ‫نسخه یک روزنامه پنج در نظر بگیریم (یعنی هر نسخه از‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪26‬‬ ‫سوی پنج نفر مطالعه شود) نتیجه چنگی به دل نمی زند و‬ ‫نمی توان مدعی شد که روزنامه ها یک ضریب نفوذ وسیع و‬ ‫گسترده ای دارند‪ ،‬اما رسانه های اصالح طلب به سهم خود‬ ‫تا حدودی قادرند بر مخاطبان اثرگذار باشند‪ ،‬البته اینکه اینها‬ ‫می توانند معجزه بکنند گمان باطلی است‪.‬‬ ‫تقس��یم بندی نش��ریات اصالح طل��ب اعم از‬ ‫روزنامه‪ ،‬هفته نامه و ماهنامه را به لحاظ مش��ی‬ ‫سیاسیچگونهمی دانید؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلب��ان به لحاظ انکه االن در قدرت نیس��تند‬ ‫خیلی تفکیکی نمی توان میان انها قائل شد‪ ،‬برعکس انها‬ ‫اصولگرایان هستند چون جریان اصولگرا در عرصه اجرا‬ ‫و تقنین حاکم اس��ت‪ ،‬طبیعتا اختالف نظر میان طیف ها و‬ ‫گروه های ان به وجود می اید از این رو بروز دو دس��تگی‬ ‫یا حتی چند دستگی میان گرایشات اصولگرا بیشتر به چشم‬ ‫می خورد‪.‬‬ ‫در دوران اصالحات‪ ،‬اصط�لاح روزنامه های‬ ‫زنجیره ای برای مطبوعات این جریان به کار برده‬ ‫ می شد‪ ،‬ایا االن هم می توان چنین واژه ای را به‬ ‫کار برد؟‬ ‫‪ l‬دوس��تان اصولگرا چنی��ن واژه ای را برای مطبوعات‬ ‫اصالح طلب ابداع کردند و خود انها باید پاسخ دهند که‬ ‫منظورش��ان از روزنامه های زنجیره ای چیست یا هنوز به‬ ‫چنین اعتقادی باور دارند یا خیر‪ ،‬اما مسائل و موضوعات‬ ‫کشور مشخص است و جامعه مطبوعات کشور نیز برای‬ ‫پوشش اخبار موضوعه انچنان بزرگ نیست‪ .‬ممکن است‬ ‫چند روزنامه ان ح��وادث را تیتر‪ ،‬عکس یا تحلیل کنند‪.‬‬ ‫بنابراینوقتیچندروزنامهموضوعمشخصیراکارمی کنند‬ ‫شاید گمان شود اینها از جایی هدایت می شوند در حالیکه‬ ‫این طور نیست‪.‬‬ ‫یعنی هیچ همفکری و جلس��ه مشترکی میان‬ ‫روزنامه ها و مطبوع��ات اصالح طلب وجود‬ ‫ندارد؟‬ ‫‪ l‬بی��ن روزنامه های اصالح طلب که دوس��تان دیگر ما‬ ‫انجا حضور دارند جلسات مشترکی جهت همفکری در‬ ‫سطح تحریریه یا مدیریت برگزار نمی شود‪ ،‬چه بسا ممکن‬ ‫است تیترهای مشابهی هم بزنند اما بدون هماهنگی قبلی‬ ‫این کار صورت می گیرد‪ .‬بنابراین به شخصه این مساله را‬ ‫قبول ندارم‪.‬‬ ‫عدم داش��تن جلسات مش��ترک را نقطه مثبت‬ ‫نشریات اصالح طلب می دانید یا نقطه ضعف؟‬ ‫‪ l‬چون معتقدم باید به کار روزنامه‪ ،‬حرفه ای نگاه کرد نه‬ ‫انکه از ان توقع کارکرد حزبی داش��ت‪ ،‬تشکیل جلساتی‬ ‫که در ان انتقال تجربه صورت گیرد نیز منفی نیست‪ ،‬ولی‬ ‫باید مراقبت کرد تا در این جلسات فقط تبادل تجربه انجام‬ ‫شود چون الاقل روزنامه شرق ارگان هیچ حزبی نیست و‬ ‫نیاز ندارد که در نشست های مشترک برای ان دستور العمل‬ ‫کاری تعریف ش��ود‪ .‬روزنامه ش��رق مدعی است که کار‬ ‫حرف��ه ای در عرصه خبر انجام می دهد و این امر قواعد و‬ ‫لوازم خاص خود را دارد نه انکه در جلسات مشترک برای‬ ‫ان تصمیم گرفته شود‪.‬‬ ‫در اسفندماه سال جاری انتخابات مجلس نهم‬ ‫برگزار می شود‪ ،‬معموال کشور در سال انتخابات‬ ‫یک نشاط سیاسی و خبری را تجربه می کند‪ .‬ایا‬ ‫روزنامه های اصالح طلب به ویژه روزنامه شرق‬ ‫برای این رقابت بزرگ سیاس��ی برنامه خاصی‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬انتخابات یک اتفاق سیاسی است که هر رسانه حرفه ای‬ ‫وظیف��ه خودش می داند وقایع قبل‪ ،‬حی��ن و بعد از ان را‬ ‫پوشش دهد‪ .‬البته اتفاقات و پروسه قبل از انتخابات معموال‬ ‫حس��اس تر و داغ تر است‪ .‬روزنامه شرق نیز به عنوان یک‬ ‫روزنامه حرفه ای در پوشش اخبار انتخابات تالش می کند‬ ‫که البته این کار محدود و منحصر به مطبوعات اصالح طلب‬ ‫نمی شود‪ ،‬مگر اینکه مطبوعه ای ارگان یک حزب باشد و‬ ‫بخواهد از نگاه یک تشکل سیاسی وقایع را رصد کند که‬ ‫مطبوعات نباید به سمتی‬ ‫بروند که رسانه یا ارگان یک‬ ‫حزب شوند‪ .‬البته ایراد ندارد‬ ‫که یک حزب ارگان خاص‬ ‫خود را داشته باشد تا براساس‬ ‫مانیفست‪ ،‬حرف ها‪ ،‬شعارها و‬ ‫مواضع ان به درج اخبار وقایع‬ ‫سیاسی‪،‬اقتصادی‪،‬فرهنگی‬ ‫و اجتماعی بپردازد اما مطبوعه‬ ‫حزبی هم باید به مولفه های کار‬ ‫حرفه ای توجه کند‬ ‫روزنامه شرق چنین ادعایی ندارد‪ .‬شرق درست است که‬ ‫خود را در فضای مطبوعات اصالح طلب تعریف کرد اما‬ ‫الزاما ارگان رسمی این جریان نیست‪ .‬به عبارت دیگر شرق‬ ‫یک روزنامه حرفه ای اما با مشی اصالح طلبانه است‪.‬‬ ‫روزنامه ها در رعایت اخالق سیاسی و پایبندی‬ ‫به قانون چقدر می توانند در فضای انتخابات بر‬ ‫نامزدهاتاثیربگذارند؟‬ ‫‪ l‬به نظر من خیلی می توانند موثر باشند‪ .‬البته منظورم از‬ ‫خیلی در اندازه برد و نفوذ خودشان میان مخاطبان است‪،‬‬ ‫یعن��ی در حدی که مخاطب دارند می توانن��د ان فضا را‬ ‫تلطیف یا مشوش کنند‪ .‬بنابراین هر رسانه براساس رسالتی‬ ‫که برای خود تعریف می کند می تواند به گونه ای رفتار نماید‬ ‫که یک فضای تیره و تار یا یک وضعیت س��الم و رقابتی‬ ‫برای خوانندگان تصویر سازی شود‪ ،‬اما اعتقاد قلبی من ان‬ ‫است که رس��انه باید جو انتخابات را به سمت ارامش و‬ ‫پرهیز از تنش سوق دهد‪ ،‬نه انکه بر اتش بنزین بریزد‪.‬‬ ‫در فضای پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫ده��م که مقام معظم رهبری از ان به فتنه تعبیر‬ ‫کردند‪ ،‬عملکرد رسانه های اصالح طلب چگونه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬فضای پس از انتخابات بسیار ملتهب بود و رسانه ها هم‬ ‫باالخره در ان فضا تنفس می کردند‪ ،‬اما به هر تقدیر نمی توان‬ ‫از انعکاس ان فضا توسط مطبوعات ارزیابی دقیقی را بیان‬ ‫کرد‪ .‬شاید می شد به گونه و شیوه دیگری رفتار کرد اما نحوه‬ ‫عمل جلوه ای از فضایی بود که پس از انتخابات در کشور‬ ‫وجود داشت‪.‬‬ ‫ایا رس��انه های اصالح طلب توانس��تند در ان‬ ‫شرایط به وظیفه حرفه ای خود عمل کنند؟‬ ‫‪ l‬تقریبا اصالح طلبان در ان فضا رس��انه جدی نداشتند‪.‬‬ ‫روزنامه ش��رق که ان مقطع زمانی توقیف بود و منتش��ر‬ ‫نمی ش��د‪ .‬ضمن انکه چند روزنام��ه اصالح طلب دیگر‬ ‫همچون اعتماد‪ ،‬بهار و سرمایه نیز در مدت کوتاهی توقیف‬ ‫شدند و فرصتی برای فعالیت انها به وجود نیامد که بتوان‬ ‫ارزیابی از عملکرد انها انجام داد‪.‬‬ ‫باالخ��ره روزنامه هایی همچون مردمس��االری‬ ‫و افتاب یزد بودند‪ ،‬ایا توانس��تند انتظارات را‬ ‫براوردهکنند؟‬ ‫‪ l‬انها روزنامه های پر تیراژی نیس��تند که خیلی اثر گذار‬ ‫باشند که کسی بخواهد راجع به انها اظهار نظر بکند‪ ،‬گرچه‬ ‫اینهایی هم که توقیف شدند به نسبت جمعیت کل کشور‬ ‫تیراژی نداشتند‪ .‬بنابراین فکر نمی کنم بتوان ارزیابی دقیق و‬ ‫صحیحی در این رابطه ارائه داد چون پس از مدت کوتاهی‬ ‫از انتخابات اکثر روزنامه های اصالح طلب توقیف شدند‪.‬‬ ‫شما در صحبت های خود گفتید روزنامه های‬ ‫اصالح طلب برحس��ب تیراژ و مخاطبانی که‬ ‫دارن��د قادرند ب��ر جامعه اثرگذار ش��وند‪ ،‬ایا‬ ‫مطبوعات این جریان توانس��ته اند چراغ راهی‬ ‫برای سیاسیون هم خط خود باشند؟‬ ‫‪ l‬منظورتان این اس��ت که روزنامه های اصالح طلب بر‬ ‫سیاسیون جریان اصالحات اثر بگذارند؟‬ ‫بله‪ ،‬چقدر مطبوعات اصالح طلب توانستند در‬ ‫این زمینه موثر عمل کنند؟‬ ‫‪ l‬قسمتی از کار مطبوعات انعکاس اظهار نظرها و مواضع‬ ‫سیاس��یون اعم از اصالح طلب و اصولگراست‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم چراغ راه و نقش��ه راه برای سیاستمداران روشن و‬ ‫مشخصاستیعنیادم هایینیستندکهمطبوعاتبخواهند‬ ‫برای انها خط مشی تعیین کنند‪ .‬به نظر می رسد مطبوعات‬ ‫یک پله پایین تر از سیاسیون هستند‪.‬‬ ‫مواضع روزنامه کیهان در جریان اصولگرا برای‬ ‫فعاالن سیاسی حائز اهمیت است‪ .‬در اردوگاه‬ ‫اصالح طلبان نیز چنین مطبوعه ای وجود دارد که‬ ‫نظراتش از سوی سیاسیون لحاظ شود؟‬ ‫‪ l‬به ان غلظت و ش��دت خیر‪ ،‬وجود ندارد‪ .‬روزنامه یاد‬ ‫ش��ده به لحاظ اثرگذاری و فعالیت کامال متفاوت است‪.‬‬ ‫چنین نظیری در بین مطبوعات اصالح طلب نیس��ت که‬ ‫بخواهد برای سیاسیون خط مشی تعیین یا نقشه راه ترسیم‬ ‫کند‪ .‬حداقل من چنین اعتقادی ندارم‪.‬‬ ‫ای��رادی که اصولگرایان ب��ه مطبوعات رقیب‬ ‫خود می گیرند این است که برخی خبرنگاران‬ ‫اصالح طلب بعد از وقایع پس از انتخابات به‬ ‫رسانه های بیگانه همچون بی بی سی پیوستند‪،‬‬ ‫چه خط تمایزی بین اصالح طلبان و ضد انقالب‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬من این بحث را با مدیران ارش��د وزارت ارش��اد هم‬ ‫داشتم‪ ،‬وقتی عرصه کاری بر یک روزنامه نگار تنگ می شود‬ ‫و وی نمی تواند برای تامین حق معیشت خود فعالیت کند‬ ‫دنبال راه هایی می رود که ممکن است یکی از ان راه ها به‬ ‫رسانه های خارج از کشور برسد‪ .‬من به درستی یا غلطی‬ ‫این گزاره کار ندارم اما یک جاهایی گریز ناپذیر است‪ .‬یعنی‬ ‫وقتی روزنامه نگار یا خبرنگار محلی را برای گذران زندگی‬ ‫خود پیدا نمی کند دنبال شغلی می گردد که حداقل نیازهای‬ ‫ان رفع ش��ود‪ ،‬تحت این شرایط وقتی پیشنهادی دریافت‬ ‫می کند ش��اید سر از رسانه های خارج از کشور در بیاورد‪،‬‬ ‫این قضی��ه را باید حل کرد یعنی وقتی فضا بر یک فعال‬ ‫مطبوعاتی تنگ می شود چنین وقایعی مورد انتظار است‪.‬‬ ‫ضمن انکه به جز تامین معیشت زندگی‪ ،‬روزنامه نگاران‬ ‫به لحاظ روحی و روانی نیز به کار رسانه نیاز دارند اما انها‬ ‫در همان مرحله اول که رفع دغدغه های معیش��تی است‪،‬‬ ‫مانده اند و باید یک کاری بکنند‪ ،‬زمانی که عرصه فعالیت را‬ ‫مقابل خود بسته می بینند به کانال ها یا مجاری دیگر رجوع‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫سوال من همچنان باقی است اقای رحمانیان‪،‬‬ ‫خط تمایز اصالح طلبان با ضد انقالب چیست؟‬ ‫‪ l‬این س��وال را من نباید جواب دهم چون به ش��خصه‬ ‫تعریفی که از کار روزنامه نگاری دارم این اس��ت که باید‬ ‫براس��اس چارچوب نظام رس��انه ای جمهوری اسالمی‬ ‫ فعالیت کرد‪ .‬اگر هم جایی تذکر یا انذاری به روزنامه شرق‬ ‫دهد مورد توجه قرار می گیرد اما اگر کسی عقیده دیگری‬ ‫دارد باید خودش جوابگوی عملش باشد چون من نماینده‬ ‫کسینیستم‪.‬‬ ‫اقای رحمانیان! از دوم خرداد که اصالح طلبان‬ ‫با توپ پ��ر و اتش تند مطبوعات را تبدیل به‬ ‫حزب سیاس��ی کردند تا االن چه روندی طی‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬معتقدم مطبوعات نباید به سمتی بروند که رسانه یا ارگان‬ ‫یک حزب ش��وند‪ .‬البته ایراد ن��دارد که یک حزب ارگان‬ ‫خاص خود را داشته باشد تا براساس مانیفست‪ ،‬حرف ها‪،‬‬ ‫شعارها و مواضع ان به درج اخبار و پوشش خبری وقایع‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی بپردازد اما مطبوعه‬ ‫حزبی هم باید به مولفه های کار حرفه ای توجه کند‪ .‬ضمن‬ ‫انکه مطبوع��ات اصالح طلب مقداری عجول نیز بودند‪،‬‬ ‫یعنی می خواستند یک حرف را یکباره طی یک شماره به‬ ‫جامعه پمپاژ کنند‪ ،‬درصورتی که من معتقدم برای ماندگاری‬ ‫و اثرگذاری در عرصه مطبوعات باید حرف ها را در قالب‬ ‫درست و طی یک زمانبندی مشخص بیان کرد‪ .‬فکر می کنم‬ ‫امروز نشریات اصالح طلب به این نتیجه رسیده اند که برای‬ ‫بیان حرف های خود زمانبندی داشته باشند و چارچوب‬ ‫مناسبی را از نظر افکار عمومی و حاکمیت برای این کار‬ ‫در نظر بگیرند‪.‬‬ ‫ب��ا توجه به این صحبت ها‪ ،‬چ��ه توصیه ای به‬ ‫مطبوعات اصالح طلب برای بهبود کار دارید؟‬ ‫‪ l‬همانط��ور که بارها گفتم معتقدم بای��د در چارچوب‬ ‫رسانه ای حرکت کنیم عالوه بر این اگر فضایی ایجاد شد‬ ‫با مسئوالن مربوطه گفت وگو صورت گیرد‪ .‬چون مشکل‬ ‫ما این است که همه خط قرمز ها مشخص و روشن نیست‬ ‫که می طلبد در نشست ها و جلسات‪ ،‬دو طرف به تعریف‬ ‫مشترکی از خط قرمزها برسند که انها هم رعایت شود و به‬ ‫گمانم اگر یک رسانه دارای سه ویژگی باشد به ماندگاری و‬ ‫اثرگذاری اش کمک می شود‪ .‬رعایت هنجارهای اجتماعی‪،‬‬ ‫احت��رام به حریم اش��خاص و لحاظ مصالح و منافع ملی‬ ‫در پوش��ش خبر س��ه مولفه ای هس��تند که اگر از سوی‬ ‫یک روزنامه مورد توج��ه قرار گیرند هم مخاطبان و هم‬ ‫ماندگاری اش افزایش می یابد‪ .‬توصیه می کنم که تالش شود‬ ‫این تجارب منقطع نشود‪ .‬متاسفانه امروز ایران یک رسانه‬ ‫تاثیرگذار در عرصه جهانی و منطقه ای ندارد که به نظر من‬ ‫دلیل اصلی اش انقطاع تجربه است چون هیچ وقت فرصت‬ ‫نشد که در این عرصه انباشت تجربه صورت گیرد‪ .‬انباشت‬ ‫تجربه است که به یک رسانه کمک می کند تا سطح فعالیت‬ ‫خود را انق��در ارتقا دهد که در منطقه حرف برای گفتن‬ ‫داشته باشد‪ .‬این توانایی و ظرفیت در میان روزنامه نگاران‬ ‫ایرانی وجود دارد که می تواند به فعلیت برسد‪ .‬تعامل بین‬ ‫رسانه ها و حاکمیت به این امر کمک شایان توجهی می کند‪.‬‬ ‫ی��ک فع��ال مطبوعات��ی باید اگاه ب��ه فضای‬ ‫سیاس��ی کش��ور باش��د‪ ،‬از ای��ن رو ارایش‬ ‫سیاسی اصالح طلبان را در حال حاضر چطور‬ ‫می بینید؟ ایا گروه های اصالح طلب توانستند‬ ‫بعد از انتخابات ریاست جمهوری ‪ 88‬خود را‬ ‫سازماندهیکنند؟‬ ‫‪ l‬فرصتی برای بازس��ازی پیش نیامده‪ ،‬یک حزب برای‬ ‫سازماندهی نیازمند ان است که کنگره برگزار کند و دیگران‬ ‫نیز با بررس��ی تغییرات شورای مرکزی می توانند ارزیابی‬ ‫خ��ود را ارائه دهند‪ ،‬چون چنی��ن اتفاقی نیفتاده نمی توان‬ ‫قضاوتی در این رابطه انجام داد‪.‬‬ ‫شما که گفتید فضای سیاس��ی کشور بهتر از‬ ‫گذشته شده است؟‬ ‫‪ l‬من برای فعالیت مطبوعات چنین اظهار نظری کردم‪.‬‬ ‫برای تشکل های سیاسی چه؟‬ ‫‪ l‬بعد از انکه حزب مش��ارکت و س��ازمان مجاهدین‬ ‫منحل ش��دند دیگر نمی توان راجع به دیگر تشکیالت‬ ‫جریان اصالحات ارزیابی دقیقی انجام داد‪ .‬اما برداشت‬ ‫شخصی من ان است که اصالح طلبان پایگاه اجتماعی‬ ‫خوبی میان مردم دارند‪ ،‬راه ارزیابی ان هم همان صندوق‬ ‫رای است‪ .‬البته برخی گروه های اصولگرا معتقدند دوره‬ ‫اصالح طلبان به پایان رس��یده‪ ،‬ولی من اعتقاد دارم این‬ ‫ی در جامعه دارد و هنوز به اخر‬ ‫جریان پایگاه محکم�� ‬ ‫خط نرسیده است‪.‬‬ ‫فکر می کنید تا زم��ان انتخابات اصالح طلبان‬ ‫می توانن��د در قال��ب یک فهرس��ت ب��ا تابلو‬ ‫اصالحات به صحن��ه رقابت با اصولگرایان پا‬ ‫گذارند؟‬ ‫‪ l‬اطالع��ی در ای��ن رابطه ن��دارم اما اگ��ر فضا برای‬ ‫اصالح طلبان مهیا شود س��ریع می توانند خود را جمع‬ ‫و ج��ور کنند و با یک تابلو واحد وارد عرصه انتخابات‬ ‫ش��وند‪ ،‬چون جایگاهی را در اختی��ار ندارند که برای‬ ‫تقسیم ان به مش��کل بخورند‪ .‬ضمن انکه فقط با ارائه‬ ‫فهرست واحد است که اصالح طلبان قادر خواهند بود‬ ‫نتیجه بهتری به دست اورند‪g .‬‬ ‫اصالح طلبان و انتخابات پیش رو‬ ‫محمد جواد حق شناس‬ ‫‪7‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫ارایش سیاس��ی کش��ور‬ ‫م��ا از ب��دو پی��روزی انقالب‬ ‫دارای مراحل و دگرگونی های‬ ‫متفاوت��ی ب��وده ک��ه فضای‬ ‫سیاسی کش��ور را تقریبا برای‬ ‫دوره ای خاص تحت تاثیر خود قرار داده اس��ت‪ .‬پس‬ ‫از پیروزی انقالب‪ ،‬نیروهای سیاسی که علیه حاکمیت‬ ‫مستبد پهلوی همراه هم بودند با شکل گیری و شاخص‬ ‫ش��دن وجه اسالمی انقالب وارد مرزبندی جدیدی به‬ ‫نام نیروهای مذهبی و غیر مذهبی شدند‪ .‬در این مقطع‬ ‫احزاب سیاس��ی چپ گرا و مارکسیس��تی و گروه های‬ ‫التقاطی دارای موضع گیری شدند‪.‬‬ ‫در ادامه بین نیروهای دولت موقت و مجموعه شورای‬ ‫انقالب برای اداره کشور اختالف دیدگاه به وجود امد‬ ‫و مش��ی دولت موقت مورد اعتراض نیروهای انقالبی‬ ‫بود‪ .‬این روند حاکم ش��د تا در دوره هشت ساله جنگ‬ ‫جبهه بن��دی ت��ازه ای تعریف ش��د و نیروهایی تحت‬ ‫عن��وان خط امامی وارد عرصه سیاس��ی ش��دند که به‬ ‫نوعی دیدگاه های امام را به عنوان ارزش های جامعه و‬ ‫چگونگی مدیریت ان می دانستند‪.‬پس از ان در دولت‬ ‫میرحسین موسوی‪ ،‬جامعه سیاسی انقالب و معتقد به‬ ‫ارمان های امام (ره) به دو دس��ته یا به دو جبهه شاخص‬ ‫تقسیم شدند و از ان زمان به بعد شاهد اصطالح جدیدی‬ ‫به نام چپ و راس��ت بودیم‪ .‬نیروهای حامی دولت در‬ ‫احزاب سیاس��ی و مجلس به نیروهای چپ سیاس��ی‬ ‫مشهور شدند که محوریت این نیروها در ان مقطع به‬ ‫عهده تشکیالت به عنوان مجمع روحانیون مبارز (که‬ ‫با اجازه امام از جریان روحانیت مبارز جدا ش��ده بود)‬ ‫قرار گرفت‪ .‬جبهه راست جریان منتقد دولت بود که با‬ ‫خط مشی های دولت و به ویژه مبانی اقتصادی ان مخالف‬ ‫بود و محوریت ان به عهده تشکیالت جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهران بود و جامعه مدرسین قم و حزب موتلفه‬ ‫اسالمی و انجمن اسالمی بازار در مرکزیت جریان راست‬ ‫همراه روحانیت مبارز فعالیت می کردند‪ .‬این تقسیم بندی‬ ‫در دولت دوم میر حس��ین موس��وی جدی تر و شدیدتر‬ ‫ش��د و هر جریان دارای یک رسانه مکتوب شد‪ .‬روزنامه‬ ‫رسالت ارگان جریان راست با محوریت مرحوم ایت اهلل‬ ‫ی از اعضای جامعه مدرس��ین به مدیر مسئولی‬ ‫اذری قم ‬ ‫مرتضی نبوی شکل گرفت و مورد حمایت جریان بازار‬ ‫و موتلفه بود‪ .‬در مقابل روزنامه سالم به صاحب امتیازی‬ ‫ایت اهلل موس��وی خوئینی ها و بعدا روزنامه جهان اس�لام‬ ‫با مدیر مس��ئولی حجت االسالم س��ید هادی خامنه ای از‬ ‫روزنامه های جناح چپ محسوب می شدند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 76‬با انتخاباتی که بعدا عنوان حماسه دوم خرداد نام‬ ‫گرفت وارد پایان عصر راست و چپ می شویم و دو جبهه‬ ‫سیاسی جدید اصالح طلب و محافظه کار وارد معادالت‬ ‫سیاسی کشور می ش��وند که بعدا جریان محافظه کار نام‬ ‫اصولگرایان را برای خودش��ان انتخ��اب کردند‪ .‬در دوره‬ ‫ی ش��اهد اقبال عمومی به این‬ ‫هش��ت ساله دولت خاتم ‬ ‫جبهه و جریان اصالح طلب هس��تیم‪ ،‬ب��ه نحوی که در‬ ‫دوره اول و دوم ریاس��ت جمهوری اقای خاتمی ‪ ،‬ایشان‬ ‫توانس��ت بیش از ‪ 20‬میلیون از ارا را به خود اختصاص‬ ‫ده��د و نهایتا در انتخابات مجلس شش��م نیز این جبهه‬ ‫حائز اهمیت ش��د‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری نهم با‬ ‫حضور تکثر امیز نامزدهای ریاست جمهوری مواجه شدیم‬ ‫که قالیباف‪ ،‬الریجانی‪ ،‬احمدی ن��ژاد و رضایی از جریان‬ ‫اصولگرا و کروبی‪ ،‬معین از جریان اصالح طلب و هاشمی‬ ‫ از جریان میانه وارد صحنه انتخابات شدند‪.‬برای اولین بار‬ ‫انتخابات به مرحله دوم کش��یده شد و نهایتا احمدی نژاد‬ ‫بر کرسی ریاست جمهوری نشست‪ .‬گرچه در ان انتخابات‬ ‫ارا اصالح طلبان با احتساب ارا ی هاشمی از مجموع ارای‬ ‫اصولگرایان بیشتر بود‪ ،‬اما احمدی نژاد توانست در مرحله‬ ‫دوم انتخابات بر رقیب صاحبنام خود پیروز شده و زمینه‬ ‫بازگشت اصولگرایان را به قدرت پس از گذشت حدود‬ ‫‪ 20‬سال پس از پیروزی انقالب فراهم نماید‪.‬در این سال ها‬ ‫جبهه اصالح طلب با تزریقاتی که توسط دولت در نهادهای‬ ‫دیگر همچون مجلس و شورای نگهبان و سایر نهادهای‬ ‫تصمیم گی��ری ص��ورت داد با محدودیت روبه رو ش��د‪.‬‬ ‫نیروهای سیاسی شاخص این گروه نیز عمدتا عزلت نشینی‬ ‫اختی��ار کردند‪ .‬ب��ا انتخابات دهم ریاس��ت جمهوری تا‬ ‫حدودی فضا برای رقابت های انتخاباتی گش��وده شد و‬ ‫تحمل مسئوالن افزایش یافت که شاهد رونق و تالش‬ ‫مجدد اصالح طلبان در این عرصه سیاسی بودیم‪ ،‬ولی‬ ‫با مسائلی که در سال ‪ 88‬به وجود امد فضای کشور به‬ ‫بحث و تنش کشیده شد و عرصه فعالیت سیاسی برای‬ ‫جریان اصالح طلب متحمل ممنوعیت های جدی شد‪.‬‬ ‫اکن��ون در چند ماهه اخیر با اوج و تش��دید اختالفات‬ ‫درونی جریانات اصولگرایان که به دو ش��اخه منتقدان‬ ‫احمدی نژاد و یاران نزدیک احمدی نژاد با چهره شاخصی‬ ‫همچون مشایی تقسیم می شوند‪ ،‬به نظر می رسد فضای‬ ‫کش��ور به نوعی برای تجدید فعالیت جریان ریشه دار‬ ‫اصالح طل��ب ک��ه از منتق��دان دول��ت در چارچوب‬ ‫حاکمیت و قانون اساسی به شمار می ایند فراهم شده و‬ ‫به نوعی با زبان اش��اره از ادبیات و لحنی که در دو سال‬ ‫گذش��ته علیه اصالح طلبان استفاده می شد کمتر به کار‬ ‫می رود و حتی به نوعی حضور مجدد اصالح طلبان را‬ ‫در عرصه سیاسی مفید و بلکه الزم می دانند‪ .‬این صدایی‬ ‫است که در چند ماه اخیر به گوش می رسد‪.‬در انتخابات‬ ‫نهم اکثریت ارا با جریان اصالح طلب بود و در انتخابات‬ ‫ی حدود ‪ 14‬میلیون از ارا‬ ‫دهم حداقل طبق امار رس��م ‬ ‫مربوط به اصالح طلب است‪ ،‬در حالی که اصالح طلبان‬ ‫مدعی اند که ارای انها کامل خوانده نشد‪.‬‬ ‫ولی اگر کف این قرائت رسمی را هم مد نظر قرار دهیم‬ ‫می بینید که جری��ان اصالح طلب به خصوص در طبقه‬ ‫متوسط و ش��هرهای بزرگ‪ ،‬در میان اقشار دانشگاهی‬ ‫و تحصیل کرده و اقشاری که ریشه در انقالب دارند با‬ ‫موقعیت برتر هس��تند که اگر زمینه رقابت سالم فراهم‬ ‫ش��ود مطمئنا در انتخابات پیش رو می توانند بخش��ی‬ ‫از کرس��ی های مجلس را در اختیار بگیرند‪ .‬مس��اله ای‬ ‫که امروز بس��یار مط��رح می ش��ود چگونگی حضور‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات است‪ .‬باید بگویم انتخابات‬ ‫و ش��رکت در ان یک تصمیم گیری یک طرفه نیس��ت‬ ‫و انتخابات یک بازی سیاس��ی اس��ت که ورود به ان‬ ‫منوط به این اس��ت که طرف مقابل هم به قواعد بازی‬ ‫احترام بگذارد و داوری تکلیفش روش��ن شود و نتایج‬ ‫به دست امده تضمین ش��ده باشد‪ .‬یعنی اصالح طلبان‬ ‫باید بدانند که اگر با تمام توان وارد یک بازی سیاس��ی‬ ‫می شوند نتیجه بازی در دقیقه ‪ 90‬بهم نمی خورد‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫بررسی تاکتیک انتخاباتی اصالح طلبان در گفت وگو با پرویز سروری‬ ‫بازی با مهره های سفید‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪ 8‬پرویز سروری‪ ،‬قائم مقام جمعیت رهپویان انقالب اسالمی درباره نحوه ورود اصالح طلبان به‬ ‫عرصه انتخابات مجلس نهم گفت‪« :‬اگر جریان فتنه از طرف خاتمی به صورت شفاف و اشکار‬ ‫محکوم شود و التزام به چارچوب های مورد قبول نظام‪ ،‬قانون اساسی و والیت مطلقه فقیه بدون‬ ‫مواضع دو پهلو مورد تاکید قرار بگیرد‪ ،‬زمینه ها برای تلطیف فضای سیاسی کشور برای حضور‬ ‫اصالح طلبان اماده می شود‪ ».‬وی افزود‪« :‬نیروهای این جریان با مهره های سفید وارد شوند و‬ ‫تالش کنند افرادی را که کمتر در جریان فتنه در معرض رسانه بودند یا موضع روشنی در برابر‬ ‫فتنه نداشتند وارد میدان کنند‪ ».‬نماینده تهران با اشاره به فعال شدن حزب اعتدال و توسعه که‬ ‫به لحاظ سیاسی به هاشمی رفسنجانی نزدیک است‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬کارگزاران برای بازگشت به‬ ‫عرصه قدرت و حفظ سهمیه پنهان و اشکارش با احزاب و گروه های مختلف اعم از اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب می خواهد طرح همگرایی و همکاری بریزد‪ ».‬وی با بیان اینکه در انتخابات اتی‬ ‫ائتالفی بین بخشی از اصولگرایان با اصالح طلبان شکل می گیرد‪ ،‬ادامه داد‪« :‬اگر اصولگرایان از‬ ‫جریان فتنه و جریان جدا شده از اصولگرایان مغفول شوند و وحدت بین خود را فدای تنازع‬ ‫کنند ممکن است ائتالف یاد شده نتیجه بگیرد‪».‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اصالح طلبان با فتنه ‪ 88‬چه نس��بتی داش��ته‬ ‫و دارند؟‬ ‫‪ l‬بع��د از جری��ان فتنه‪ ،‬به خاطر مواض��ع غلطی که‬ ‫اصالح طلب��ان اتخاذ کردند اس��یب جدی خوردند و‬ ‫عمال با هم پیمانی با دش��منان انقالب راه واگرایی از‬ ‫نظام جمهوری اسالمی ایران را در پیش گرفتند‪ .‬انها‬ ‫همگام با دش��منان انقالب اس�لامی شعارهای بسیار‬ ‫خطرناک��ی را زمینه س��ازی کردن��د و دیدی��م که در‬ ‫یک اقدام غیر قابل باور بس��یاری از جریانات مدعی‬ ‫اصالح طلب��ی در کنار دش��منان دیرین��ه انقالب قرار‬ ‫گرفتن��د و عمال یک جبهه متحد ض��د انقالب برای‬ ‫اولی��ن بار بع��د از پیروزی نهضت ام��ام خمینی(ره)‬ ‫در‪ 22‬بهم��ن ‪ 57‬در داخل و خارج تش��کیل ش��د و‬ ‫این گروه ها به هم دس��ت سیاس��ی دادند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر در یک چشم انداز واحد قرار گرفتند و بر همین‬ ‫اس��اس ملت ایران نسبت به عملکرد اصالح طلبان به‬ ‫شدت مکدر شد‪ .‬به عالوه اینکه گزینه اصالح طلبان‬ ‫ک��ه با فراین��د قانونی وارد انتخابات ش��د بعد از ان‬ ‫کسانی هستند که‬ ‫امروز اعالم می کنند‬ ‫از مواضع گذشته‬ ‫می خواهندبازگشت‬ ‫داشته باشند اما‬ ‫راه های غلطی را‬ ‫انتخاب می کنند‪ .‬مثال‬ ‫خاتمی مسیریکه‬ ‫انتخاب کرده مسیر‬ ‫درستی نیست و‬ ‫به مقصد مورد نظر‬ ‫نمی رسد‬ ‫سیاست‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫برخی چهره های برجسته جناح اصالحات یا‬ ‫خبرنگاران فعال در روزنامه های این جریان‬ ‫در زمان فتنه یا پس از ان به خارج از کشور‬ ‫رفتند و انجا در رسانه های خارجی همچون‬ ‫بی بی سی و صدای امریکا فعال شدند‪ .‬چه‬ ‫مرز روشنی بین اصالح طلبان و ضدانقالب‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬متاس��فانه بی��ن اینها همپوش��انی دیده می ش��ود‪.‬‬ ‫کسانی که در روزهای سخت نظام تمام قد با دشمن‬ ‫همراهی کردند تکلیف ش��ان روشن است‪ .‬بحث سر‬ ‫کس��انی اس��ت که امروز به نوع��ی می خواهند ابراز‬ ‫کنند که وقای��ع پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫س��ال ‪ 88‬را محکوم می کنند و به شکلی می خواهند‬ ‫دوباره به چارچوب ه��ای نظام برگردند و با حرکت‬ ‫در چارچوب نظام تحرک سیاس��ی خودشان را ادامه‬ ‫دهند‪.‬‬ ‫اکنون شخصیتی از جریان اصالحات وجود‬ ‫دارد که جزو سران فتنه نباشد؟‬ ‫‪ l‬نمی خواهم وارد مصادیق شوم چون به این شکل‬ ‫سطح بحث پایین می اید‪.‬‬ ‫منظور این اس��ت که لیدر بالقوه ای در این‬ ‫جریان وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬ش��اید نش��ود از رهبری یا لیدری برجسته سخن‬ ‫گفت ام��ا ش��خصیت های بالقوه و بالفعلی هس��تند‬ ‫که ت�لاش کردند دامن خ��ود را از جریان فتنه پاک‬ ‫نگ��ه دارند؛ اف��رادی مثل عارف ک��ه در نماز جمعه‬ ‫مقام معظم رهب��ری نی��ز حض��ور داش��ت‪ .‬از این رو‬ ‫می توان گفت ایش��ان جزو ان دسته افرادی است که‬ ‫رویکرد اصالح طلبانه دارد اما نش��انه هایی از حضور‬ ‫یا حمای��ت وی از جری��ان فتنه وجود ن��دارد‪ .‬البته‬ ‫نمی خواه��م مثال بزنم‪ .‬باالخره کس��انی هس��تند که‬ ‫ام��روز اعالم می کنند از مواضع گذش��ته می خواهند‬ ‫بازگش��ت داشته باش��ند اما راه های غلطی را انتخاب‬ ‫می کنند‪ .‬مثال خاتمی مس��یری که انتخاب کرده مسیر‬ ‫درس��تی نیس��ت و به مقصد مورد نظر نمی رسد‪ .‬اگر‬ ‫جری��ان فتنه از طرف ایش��ان به صورت ش��فاف و‬ ‫اش��کار محکوم شود و التزام به چارچوب های مورد‬ ‫قبول نظام جمهوری اس�لامی ایران‪ ،‬قانون اساسی و‬ ‫ی و شفاف بدون‬ ‫والیت مطلقه فقیه به صورت رس��م ‬ ‫مواض��ع دو پهل��و مورد تاکی��د قرار بگی��رد‪ ،‬زمینه ها‬ ‫برای تلطیف فضای سیاس��ی کش��ور ب��رای حضور‬ ‫اصالح طلبان اماده خواهد ش��د‪ ،‬اما به ش��کل اینکه‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫با اقدام��ات غیر قانونی راه های حرکت در چارچوب‬ ‫نظام را مسدود و قانون شکنی را به عنوان یک اصل‬ ‫در جریان فتن��ه تثبیت و نهادینه ک��رد‪ .‬این اقدامات‬ ‫باعث شد مردم نسبت به این جریان احساس نگرانی‬ ‫و دغدغ��ه کنن��د و ان نگاه��ی که تا قب��ل از جریان‬ ‫فتن��ه ب��ه اصالح طلبان وج��ود داش��ت از بین رفت‪.‬‬ ‫زی��را مردم تا ان زمان فک��ر می کردند که اصالحات‬ ‫یک جریان منتقد درون نظام اس��ت و در چارچوب‬ ‫ارزش ه��ای انق�لاب حرکت می کند و اگر اش��کالی‬ ‫بود با س��عه صدر نظام با اقدامات ان برخورد می شد‬ ‫چ��ون اصالح طلبان جزو خانواده انقالب محس��وب‬ ‫می ش��دند‪ .‬اینه��ا اتفاقاتی بود که افتاد و باعث ش��د‬ ‫ارای��ش سیاس��ی اصالح طلبان عم�لا از حرکت در‬ ‫چارچوب نظام به حرک��ت در براندازی نظام تبدیل‬ ‫ش��ود و ای��ن دغدغ��ه و نگران��ی را ب��رای مردم و‬ ‫مق��ام معظ��م رهبری ایجاد ک��رد که اگ��ر این روند‬ ‫بخواهد استمرار پیدا کند بسیار می تواند برای کشور‬ ‫و نظام جمهوری اس�لامی پر هزینه و اس��یب افرین‬ ‫باشد‪ .‬به همین دلیل فکر می کنم اصالح طلبان نتوانند‬ ‫مثل گذش��ته یک ارایش سیاسی از خود نشان دهند‬ ‫چون مردم با توجه ب��ه تجربه تلخی که از انتخابات‬ ‫گذشته داشتند این مساله را نمی پذیرند‪.‬‬ ‫ایا این جریان ب��رای انتخابات مجلس نهم‬ ‫برنامه ریزی دارد؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬من فکر می کنم که اصالح طلبان با مهره های‬ ‫س��فید وارد ش��وند و تالش کنند افرادی را که کمتر‬ ‫در جری��ان فتنه در معرض رس��انه بودن��د یا موضع‬ ‫روش��نی در برابر فتنه نداش��تند وارد می��دان کنند و‬ ‫بعد از گذش��تن از تایید ش��ورای نگهبان به شدت با‬ ‫هزینه هنگفت از انها پش��تیبانی کنن��د تا زمینه برای‬ ‫حضور ان نامزدها در قدرت فراهم ش��ود‪ .‬عالوه بر‬ ‫ان ش��واهدی وج��ود دارد که جری��ان اصالحات به‬ ‫جری��ان جدا ش��ده از اصولگرایان نزدیک می ش��ود‬ ‫و ممکن اس��ت در ارای��ش جدید سیاس��ی این دو‬ ‫جریان با یکدیگر هم دست شوند و به صورت پنهان‬ ‫و اش��کار ظرفی��ت جدیدی را ایج��اد کنند‪ .‬این هم‬ ‫به نظر من موردی اس��ت که وجود دارد و می ش��ود‬ ‫عنوان کرد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان در حال حاضر به لحاظ مشی‬ ‫سیاسی به چند دس��ته تقسیم می شوند؟ ایا‬ ‫می توان بین نیروهای ای��ن جریان تفکیکی‬ ‫قائل شد؟‬ ‫‪ l‬ه��م اکن��ون در جری��ان اصالح��ات چند طیف‬ ‫خود نمای��ی می کن��د‪ ،‬ی��ک جریانی ک��ه همچنان بر‬ ‫مواض��ع براندازان��ه تاکی��د دارد‪ ،‬ی��ک گروه��ی که‬ ‫ب��ه عنوانی خ��ودش را مبرا از مس��اله فتنه می داند و‬ ‫معتقد است که از ابتدا با نگاه اصالح طلبانه در جریان‬ ‫فتنه حضور نداش��ته و گروهی که در جریان فتنه بود‬ ‫اما امروز ابراز ندامت می کند ولی حاضر نیس��ت این‬ ‫ابراز ندامت را به صورت اش��کار و علنی انجام دهد‬ ‫اما س��عی می کند با یک سلس��له اقدامات س��طحی‬ ‫فضای سیاسی کشور را برای بازگشت مجاب کند‪.‬‬ ‫ش��رط نظام ب��رای بازگش��ت اصالح طلبان‬ ‫به عرصه رقابت های سیاس��ی چیست یا به‬ ‫تعبیری نیروهای این جریان چگونه می توانند‬ ‫دوباره ب��رای حض��ور در ارکان حاکمیت‬ ‫تالش کنند؟‬ ‫‪ l‬بهترین راه این هس��ت که جریان اصالحات خط‬ ‫خودش را از جریان فتنه جدا و رس��ما اعالم کند که‬ ‫هیچ نقطه مش��ترکی بین جری��ان فتنه و اصالح طلبان‬ ‫وجود ندارد‪ .‬یعنی با اظهار تنفر از رفتارهای براندازانه‬ ‫جریان فتنه عمال صف خ��ودش را از فتنه گران جدا‬ ‫کن��د‪ .‬من فکر می کنم در این ص��ورت زمینه ها برای‬ ‫حض��ور فعال اصالح طلب��ان در انتخابات اتی فراهم‬ ‫فعال دارد ص��ورت می گیرد و ما مواضع روش��نی‬ ‫با جداس��ازی جریان فتنه از اصالح طلبان مشاهده‬ ‫نمی کنی��م‪ ،‬فک��ر نمی کنم زمینه مناس��بی برای این‬ ‫موضوع فراهم شود‪.‬‬ ‫گروهی از اصالح طلبان در مجلس شورای‬ ‫اسالمی فراکسیون خط امام(ره) را تشکیل‬ ‫دادند و عده ای دیگر نیز در ش��ورای شهر‬ ‫تهران هس��تند‪ .‬اینها چگون��ه می توانند به‬ ‫فعالیت سیاس��ی خود و حضور در عرصه‬ ‫حاکمیت ادامه دهند؟‬ ‫‪ l‬ای��ن مس��اله ه��م در چارچوب تقس��یم بندی‬ ‫یاد ش��ده قابل شرح اس��ت‪ .‬در زمان فتنه شاهد ان‬ ‫بودیم که گروهی از اصالح طلبان موضع روش��نی‬ ‫را در محکوم کردن جریان فتنه از خودش��ان بروز‬ ‫دادن��د‪ .‬خب طبیعتا ص��ف اینها از صف کس��انی‬ ‫که رفتار براندازانه داش��تند جدا می ش��ود‪ .‬با همین‬ ‫تحلی��ل باید نگاه کرد باالخره انهایی که در جریان‬ ‫فتنه موضع شفاف و روشنی علیه فتنه گران داشتند‬ ‫طبیعتا اصالح طلبانی هس��تند که در عرصه سیاسی‬ ‫ب��ا طیب خاطر می توانند حضور داش��ته باش��ند و‬ ‫در انتخابات ش��رکت کنند‪ ،‬نظام ن��ه تنها مخالفتی‬ ‫ب��ا فعالی��ت انه��ا نخواهد ک��رد بلک��ه زمینه های‬ ‫حضورش��ان را ه��م فراهم می کند‪ ،‬اما کس��انی که‬ ‫این وضعیت را نداش��تند باید خط تمایز خود را از‬ ‫جریان فتنه مشخص کنند‪.‬‬ ‫اقای سروری! اصولگرایان تالش می کنند‬ ‫به وحدت برسند‪ ،‬اما نشریات اصالح طلب‬ ‫می کوش��ند ک��ه اختالف س��لیقه ها می��ان‬ ‫گروه ه��ای اصولگ��را را بزرگنمایی کنند‪.‬‬ ‫این قضیه را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬ای��ن را باید تفکیک کرد‪ ،‬رقابت طبیعی اس��ت؛‬ ‫البته رقابت دو شق دارد؛ یکی اخالقی و دیگری با‬ ‫هم اکنون در جریان‬ ‫اصالحات چند طیف‬ ‫خود نمایی می کند‪ ،‬یک‬ ‫جریانی که همچنان بر مواضع‬ ‫براندازانه تاکید دارد‪ ،‬یک‬ ‫گروهی که خودش را مبرا‬ ‫از مساله فتنه می داند و معتقد‬ ‫است که از ابتدا با نگاه‬ ‫اصالح طلبانه در جریان فتنه‬ ‫حضور نداشته و گروهی که‬ ‫در جریان فتنه بود اما امروز‬ ‫ابراز ندامت می کند‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪30‬‬ ‫توسل به ش��یوه های غیر اخالقی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ش��کل اخالقی این اس��ت که فرد با تعریف خود‬ ‫و بیان نقاط ضعف منطقی و مس��تدل طرف مقابل‬ ‫ت�لاش می کند عرصه رقاب��ت را به نفع خود رقم‬ ‫بزن��د‪ ،‬اما یک وجه غیر اخالقی رقابت انجاس��ت‬ ‫ک��ه رقیب با ط��رح مطال��ب کاذب و غیر واقع یا‬ ‫بزرگنمایی مس��ائل بسیار کوچک و کوچک نمایی‬ ‫خدمات ارزنده می کوش��د تا جری��ان اصولگرا را‬ ‫از عرصه خارج کن��د‪ .‬اصولگرایان قبال از جریان‬ ‫اصالحات ش��اهد چنین بداخالقی هایی بودند که‬ ‫ب��ا زدن انگ های مختل��ف و راه انداختن فضاهای‬ ‫وهم ال��ود و غبارالود می کوش��یدند ک��ه در جبهه‬ ‫اصولگرای��ان ی��ک اختالف عمیق��ی را به تصویر‬ ‫بکشند و به نظر من این امر هم کامال برنامه ریزی‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬چون هم رسانه های اصالح طلب و هم‬ ‫شخصیت های موثر انها و هم متاسفانه ماهواره ها‬ ‫و رسانه های ضد انقالب در یک حرکت هماهنگ‬ ‫بزرگنمایی نق��اط ضعف و کوچک نمایی خدمات‬ ‫برجس��ته را به ط��ور ج��دی در دس��تور کار قرار‬ ‫دادن��د و از هر گون��ه اختالف نظ��ری می خواهند‬ ‫جه��ت ایجاد حفره عمیق تش��تت و واگرایی بین‬ ‫اصولگرایان استفاده کنند‪.‬‬ ‫البت��ه نقش اصولگرایان ه��م در دامن زدن به این‬ ‫فض��ا موثر اس��ت‪ .‬بعضی از دوس��تان اصولگرا با‬ ‫مواض��ع غیر اصولی که می گیرن��د یا بعضا مطالب‬ ‫ناپخت��ه ای که عن��وان می کنند به تعبی��ری اب به‬ ‫اس��یاب دش��من می ریزند و این ام��کان را برای‬ ‫رقی��ب فراهم می کنند که از ای��ن اظهارات ناپخته‬ ‫و طرح مس��ائلی که به مس��ائل داخل��ی اردوگاه‬ ‫اصولگ��را بر می گردد زمینه را ب��رای رقیب فراهم‬ ‫کنند تا از این مطالب حداکثر اس��تفاده را بکند‪ .‬در‬ ‫ابتدا باید شخصیت ها‪ ،‬جریانات‪ ،‬احزاب‪ ،‬گروه ها‬ ‫و تش��کالت جریان اصولگ��را حفاظتی را در بیان‬ ‫مواضع و تحلیل های خودش��ان داش��ته باش��ند و‬ ‫اج��ازه ندهند مواضع و تحلیل ه��ای انها زمینه را‬ ‫برای سوء برداشت و سوءاستفاده های رقیب فراهم‬ ‫بکند‪.‬‬ ‫ثانی��ا از انجا که دس��تگاه برنامه ریزی جریان فتنه‬ ‫و رس��انه های نظ��ام س��لطه به صورت مش��ترک‬ ‫یک هجم��ه هماهنگی را ب��رای نمایش اختالف‬ ‫و ش��کاف در جری��ان اصولگرا تعقی��ب می کنند‪،‬‬ ‫امیدواریم کمیته س��ه نفره ب��ا هماهنگی گروه های‬ ‫مختلف اصولگرا زمینه را برای وحدت حداکثری‬ ‫بین نیروهای اصولگرا فراهم کند‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود ح��زب اعتدا لو توس��عه‬ ‫که نزدی��ک به اقای هاشمی رفس��نجانی‬ ‫اس��ت‪ ،‬برای حضور در صحنه انتخابات‬ ‫زمینه چینی می کند‪ .‬ایا اصالح طلبان با این‬ ‫حزب همکاری می کنند؟ به عبارت دیگر‬ ‫تجربه ح��زب کارگ��زاران در انتخابات‬ ‫مجلس پنجم و همکاری نیروهای جناح‬ ‫چپ ب��ا انها‪ ،‬در انتخاب��ات مجلس نهم‬ ‫تکرار خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬مشی کارگزاران این است و دلیل بقای انها در‬ ‫دولت های مختلف هم همین مس��اله است‪ .‬یعنی‬ ‫انها با ظرفت های بس��یار پیچی��ده و دقیق تالش‬ ‫می کنند همیش��ه در عرصه قدرت حضور داش��ته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫می بینی��م که در زمان دول��ت اصالحات به طرف‬ ‫حزب مشارکت کشیده می شوند و لیست مشترک‬ ‫با انه��ا می دهن��د در حالیکه تندروه��ای جریان‬ ‫اصالحات به ش��دت اقای هاشمی را مورد هجمه‬ ‫ق��رار می دادن��د‪ ،‬اما کارگ��زاران با تم��ام توان با‬ ‫اصالح طلبان همکاری می کرد و لیس��ت مشترک‬ ‫به انها می داد‪.‬‬ ‫در این دوره هم تالش دارند با کانون های قدرت‬ ‫ارتب��اط برق��رار کنند ت��ا از طرف انها س��همی از‬ ‫قدرت را در الیه های پنهانی و اش��کار برای خود‬ ‫حفظ کنند‪ .‬چنین امری به طور جدی نش��انه هایش‬ ‫دیده می ش��ود ک��ه کارگزاران برای بازگش��ت به‬ ‫عرصه قدرت و حفظ س��همیه پنهان و اشکارش‬ ‫ب��ا احزاب و گروه های مختل��ف می خواهد طرح‬ ‫همگرایی و همکاری داشته باشد‪.‬‬ ‫اصالح طلب��ان ه��م اس��تقبال می کنند یا‬ ‫خودش��ان سازماندهی مس��تقلی خواهند‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬امروز اصالح طلبان در ش��رایطی قرار دارند که‬ ‫با کارگزاران و بخش��ی از اصولگرایان به ش��دت‬ ‫همکاری کنن��د تا به تعبیری وجهه خودش��ان را‬ ‫ ترمیم کنند‪.‬‬ ‫یعن��ی ای��ن کار را ب��ه ان خاط��ر انجام‬ ‫می دهن��د ک��ه هن��وز ب��ه س��ازماندهی‬ ‫تشکیالتی دست نیافته اند؟‬ ‫‪ l‬خی��ر‪ ،‬انه��ا س��ازماندهی تش��کیالتی دارن��د‬ ‫ام��ا می خواهن��د ح��وزه نف��وذ ان را ب��ر اث��ر‬ ‫اتص��ال با اح��زاب و گروه های دیگ��ر تقویت و‬ ‫هم افزای��ی کنند‪ ،‬بنابراین می کوش��ند تش��کیالت‬ ‫و س��ازماندهی خ��ود را ارتق��ا دهند ت��ا به نتیجه‬ ‫مطلوب برس��ند‪ .‬البته بعد از پیروزی در انتخابات‬ ‫بح��ث وزن کش��ی و س��هم خواهی را مط��رح‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫شما امکان ائتالف اصالح طلبان با جمعی‬ ‫از اصولگرای��ان را مط��رح کردید‪ .‬کدام‬ ‫طی��ف از اصولگرایان حاض��ر به چنین‬ ‫کاری می شود؟‬ ‫‪ l‬پاسخ به این سوال را تفرقه امیز می دانم‪.‬‬ ‫ایا نشانه های ان مشهود است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬نش��انه های ان بارز اس��ت‪ ،‬حتی از برخی‬ ‫جلس��ات انها گزارشاتی را ش��نیدیم که بعضی از‬ ‫اف��رادی که مدعی اصولگرایی هس��تند جلس��ات‬ ‫بس��یار جدی را با کارگزارانی ه��ا و اصالح طلبان‬ ‫داشتند و این نگرانی را به وجود می اورد که شاید‬ ‫در اینده شاهد چنین همراهی و همکاری باشیم‪.‬‬ ‫چنین ش��یوه هایی جواب می دهد‪ ،‬یعنی‬ ‫مردم به اینها اقبال خواهند کرد؟‬ ‫‪ l‬س��وال ای��ن ب��ود که ائت�لاف بین بخش��ی از‬ ‫اصولگرای��ان و اصالح طلب��ان ش��کل می گیرد که‬ ‫م��ن هم گفتم بله نش��ان های ان مش��هود اس��ت‬ ‫ام��ا اینکه ج��واب می دهد ی��ا خی��ر‪ ،‬طبیعتا اگر‬ ‫اصولگرایان با چش��م باز و بدون خوش خیالی و‬ ‫بزرگنمای��ی وضعیت خودش��ان و کوچک نمایی‬ ‫رقبا حرکت کنند‪ ،‬اقدامات انها موثر نخواهد بود‪،‬‬ ‫ام��ا همانطور که اصالح طلب��ان در زمان انتخابات‬ ‫ش��ورای دوم شهر و روس��تا به یک باور پیروزی‬ ‫از پیش تعیین ش��ده رس��یده بودند و عمال رقیب‬ ‫را رها کرده بودند و به خودش��ان مشغول شدند‪،‬‬ ‫دیدی��م ک��ه نیروه��ای اصولگ��را با ط��رح چراغ‬ ‫خام��وش موت��ور روش��ن امدند و عرص��ه را از‬ ‫انها گرفتند‪.‬‬ ‫همی��ن خطر برای اصولگرای��ان به صورت جدی‬ ‫وج��ود دارد که اگر از جری��ان فتنه و جریان جدا‬ ‫ش��ده از اصولگرایان مغفول شوند و حرکت انها‬ ‫را رص��د نکنند و وحدت بین خود را فدای تنازع‬ ‫کنند ممکن اس��ت ش��اهد چنین همکاری جدی‬ ‫گروه ه��ای به ظاه��ر مختلف‪ ،‬متف��اوت و بعضا‬ ‫متقابل باشیم‪g .‬‬ ‫عضو فراکسیون اقلیت؛‬ ‫خاتمی نمی تواند‬ ‫رهبر اصالح طلبان‬ ‫باشد‬ ‫پروین طالبیان‬ ‫‪ 9‬اصالح طلبان جریانی بودند که سال ها‬ ‫مسندهای قدرت را در دست داشتند و پس‬ ‫از انتخابات سال ‪ 84‬عمال وارد دوران عزلت‬ ‫سیاسی شدند‪ ،‬حتی کرسی های مجلس را‬ ‫در مجلس هشتم از دست دادند و کشور به‬ ‫سمتی در حال حرکت بود که انگار دیگر‬ ‫هیچ وقت این جریان وارد عرصه سیاسی‬ ‫کشور نخواهد شد‪ ،‬ولی هر روز که سپری‬ ‫می شود این امر مسجل می شود که تندروی‬ ‫ازهیچجریانیماندگارنیست‪ .‬به نظرمی رسد‬ ‫در ‪ 8‬سال اتی نوبت اعتدالگرایان از هر دو‬ ‫جبهه است و اکنون جامعه به جمعی مبتنی‬ ‫بر عقالنیت فارغ از تعصبات گروهی نیاز‬ ‫دارد‪ .‬اینکه ارایش سیاسی اصالح طلبان در‬ ‫این شرایط چه روندی را طی خواهد کرد‬ ‫را از سعداهلل نصیری‪ ،‬عضو فراکسیون اقلیت‬ ‫مجلس شورای اسالمی جویا شدیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫ارای��ش اصالح طلب��ان را در این��ده چگونه‬ ‫پیش بینیمی کنید؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلب��ان به عنوان یک جریان اصیل که ریش��ه‬ ‫در قبل و بع��د از انقالب بین مردم و جامعه دارند‪ ،‬قطعا‬ ‫شرایطی را پیشنهاد خواهند کرد و در صورت احقاق ان‬ ‫شرایط برای حفظ نظام و اینده مکتب امام (ره) و رهبری‬ ‫وارد رقابت سیاسی خواهند شد‪.‬‬ ‫شما رابطه اصالح طلبان با اصولگرایان را به چه‬ ‫صورت تعریف می کنید؟‬ ‫‪ l‬لزوم��ا رقابت بین دو جری��ان به معنی حذف جریان‬ ‫مقابل نیس��ت بلکه عکس این کار هم امکان پذیر است‪.‬‬ ‫اینه��ا می توانند همدیگر را تکمیل کنند‪ .‬رقابت می تواند‬ ‫در فضای رفاقت و خالی از دشمنی و کینه توزی صورت‬ ‫بگیرد‪ .‬بسیار اتفاق افتاده رقیبی در مبارزات ملی یک رقیب‬ ‫را حذف ک��رده و با این کار مقدمه حذف خودش را هم‬ ‫فراه��م می کند‪ .‬در حالی که رقابت س��الم بین دو رقیب‬ ‫می تواند به ادامه حیات انها کمک کند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان و اصولگرایان دو جناح رقیبند که هر دو ریشه‬ ‫در انقالب دارند و نش��ان دادند که دلسوز انقالب و نظام‬ ‫هستند‪ .‬منتها در هر دو جریان اشتباهات و کوتاهی هایی‬ ‫وجود دارد که البته این به معنای این نیست که وقتی یکی‬ ‫در قدرت اس��ت دیگری باید از بین برود و نابود ش��ود‪.‬‬ ‫جریان های سیاسی اصیل می توانند سال های سال در کنار‬ ‫ه��م رقابت و از هم انتقاد کنند و در یک فضای صمیمی‬ ‫با هم کار کنند و نتیجه این رقابت می تواند به نفع هر دو‬ ‫رقیب و منجر به رشد جامعه شود‪.‬‬ ‫شما پایگاه اجتماعی اصالح طلبان را چگونه‬ ‫ارزیابی می کنید؟ و این طیف در کدام بخش‬ ‫از جامعه بیشتر مورد پذیرش است؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلب��ان در فضاه��ای روش��نفکری‪ ،‬در بی��ن‬ ‫دانشجویان‪ ،‬فرهنگیان‪ ،‬اساتید و مردم شهرنشین‪ ،‬جامعه‬ ‫ب��ازار و روحانیت پایگاه دارند‪ .‬این پایگاه‏ها باید بس��تر‬ ‫تعالی و رش��د کشور ش��ود و نه اینکه به عرصه ای برای‬ ‫قدرت طلبی و شهرت طلبی و حذف رقیب مبدل شود‪.‬‬ ‫به عنوان یک عضو از فراکسیون اقلیت مجلس‬ ‫که طبع��ا جزیی از جری��ان اصالح طلبان نیز‬ ‫هستید‪ ،‬به صورت شفاف رابطه اصالح طلبان با‬ ‫فرقه سبز را تعریف کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬در میان انها طیف وسیعی از افکار و رقابت ها وجود‬ ‫دارد‪ .‬انها طیفی از اصالح طلبان هستند که با افکار تند و‬ ‫متفاوت از اصالح طلبی عمل کرده اند و خیلی های دیگر‬ ‫هم به رغم اختالف نظر با اصالح طلبان خودشان را به این‬ ‫گروه چسبانده اند‪ .‬این همان بعد افراطی هر حرکتی است‬ ‫که باید راجع به ان کامال هوشیار باشیم‪.‬‬ ‫انسان ها بسیار پیچیده هس��تند و نمی توان برایشان یک‬ ‫خط فکری مشترک تعریف کرد‪ .‬در جریان اصولگرایان‬ ‫هم می توانید هر مدل تفکر را پیدا کنید که در اینجا همه‬ ‫انها را هم نمی توان اصولگرا دانست‪ .‬در بین اصالح طلبان‬ ‫هم ممکن اس��ت افرادی مطرح ش��وند ک��ه مورد تایید‬ ‫اصالح طلبان نباش��ند‪ ،‬ولی خودش��ان را به اصالح طلبان‬ ‫منسوب کنند‪ .‬ممکن است حتی بعضی از سلطنت طلب ها‬ ‫هم خودشان را اصالح طلب بدانند و خودشان را به نحوی‬ ‫به این جریانات بچس��بانند‪ ،‬اما به این معنی نیس��ت که‬ ‫اصالح طلبان اینها را متعلق به خود می دانند‪.‬‬ ‫با این تفسیری که شما کردید تصور طیف های‬ ‫مختلف اصالح طلبان درباره انتخابات چیست؟‬ ‫‪ l‬در هر انتخاباتی عده ای ممکن اس��ت مدعی شوند و‬ ‫بگویندکهنمی خواهیمدرانتخاباتشرکتکنیم‪.‬حاکمیت‬ ‫باید تالش کند حتی االمکان با حفظ اصول و مبانی کشور‬ ‫و انقالب‪ ،‬حداکثر افراد را جذب کرده و همگی را دعوت‬ ‫به مش��ارکت در اتفاقات سیاسی کند‪ .‬باالخره حضور و‬ ‫مش��ارکت مردم مهم تر از هر چیزی در کش��ور اس��ت‪.‬‬ ‫اصالح طلبان جمع کثیری را ش��امل می ش��وند و دارای‬ ‫پایگاه هایی در جامعه هستند و نمی توان با یک نگاه حذفی‬ ‫همه این اف��راد را محکوم به عدم حضور کرد‪ .‬انتخابات‬ ‫نیاز دارد همه افرادی که به این نظام عالقه دارند حضور‬ ‫پیدا کنند و دلیلی ندارد تمام افراد از یک س��لیقه خاص‬ ‫تبعیت کنند‪ .‬ممکن است در این کشور تعداد کثیری سلیقه‬ ‫دولت را نپذیرند‪ .‬معنی اش این نیس��ت که نباید انها در‬ ‫جامعه حضور داشته باشند‪ .‬مهم نظام و حاکمیت است‪،‬‬ ‫دولت ها یک روز می ایند و یک روز جایشان را به سلیقه‬ ‫دیگر می دهند‪ .‬تمام انهایی که نظام و انقالب و رهبری و‬ ‫قانون اساس��ی را قبول دارند و قلبشان برای مردم و نظام‬ ‫می تپد باید در حوادث سیاسی کشور نقشی فعال ایفا کنند‬ ‫و حاکمیت باید همه انها را جذب کند‪.‬‬ ‫دیدگاه اصالح طلبان درب��اره لیدر بودن اقای‬ ‫خاتمی چیست و ایا این جریان می خواهد این‬ ‫چهره را با این عنوان حفظ کند؟‬ ‫‪ l‬فکر می کنم بعد از تحوالتی که در چند سال اخیر در‬ ‫کش��ور رخ داده است اقای خاتمی دیگر نمی تواند نقش‬ ‫رهب��ری جریان اصالح��ات را ایفا کند و باید تحولی در‬ ‫بخش لیدری جریان اصالح طلب ص��ورت گیرد‪ .‬اقای‬ ‫خاتمی لیدر تمام فرقه های اصالح طلب نیس��ت و همه‬ ‫پایگاه های اصالح طلبی مشمول لیدری ایشان نمی شوند‪.‬‬ ‫اخیرا شنیده ش��ده که اقای خاتمی خواستار‬ ‫عذر خواهی موسوی و کروبی شده‪ ،‬نظر شما‬ ‫در این باره چیست؟‬ ‫‪ l‬بارها گفته ام عده ای می گویند که اینجا هر کس اشتباه‬ ‫می کند چرا عذر خواهی نمی کند‪ .‬واقعا اگر کس��ی قادر‬ ‫نیست درباره اشتباهاتش عذر خواهی کند باید ببینیم اشکال‬ ‫از کجاست‪.‬‬ ‫ایا اصالح طلبان برای ورود به انتخابات تاکتیک‬ ‫خاصی طراحی کرده اند یا اینکه فعال برنامه ای‬ ‫ندارند؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلب��ان در حال حاضر مجموعه منس��جمی‬ ‫ نیستند‪ ،‬کما اینکه اصولگرایان هم یکپارچه نیستند‪ .‬باید‬ ‫یک مقدار جلو برویم‪ ،‬فضای انتخابات اقتضاهایی دارد‬ ‫که در همان موقع بس��یار تعیین کننده است‪ .‬در جریان‬ ‫اصالح طل��ب عده ای می خواهند وارد عرصه ش��وند و‬ ‫عده ای با شرط و شروط می خواهند بیایند و بعضی هم‬ ‫حاضر نیستند در انتخابات شرکت کنند‪ .‬فعال باید زمان‬ ‫بگذرد و ببینیم به کجا می رسیم‪g .‬‬ ‫اصالح طلبان در حال حاضر‬ ‫مجموعهمنسجمی نیستند‪،‬کما‬ ‫اینکه اصولگرایان هم یکپارچه‬ ‫نیستند‪ .‬باید یک مقدار جلو‬ ‫برویم‪ ،‬فضای انتخابات‬ ‫اقتضاهایی دارد که در همان‬ ‫موقع بسیار تعیین کننده است‪.‬‬ ‫ممکن است حتی بعضی از‬ ‫سلطنت طلب هاهمخودشان‬ ‫را اصالح طلب بدانند و‬ ‫خودشان را به نحوی به این‬ ‫جریاناتبچسبانند‬ ‫‪31‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪32‬‬ ‫موانع انقالب‬ ‫رقابت اسالم گرایان و لیبرالها‬ ‫تحوالت مصر به کدام سو میرود؟‬ ‫ارزو دیلمقانی‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اخوان المسلمین حدود‬ ‫دو ماه پیش حزب‬ ‫جدیدی را به نام «حزب‬ ‫عدالت و ازادی» تاسیس‬ ‫کردند تا با دور شدن از‬ ‫نام اخوان المسلمین خود‬ ‫را با شرایط نوین پس‬ ‫از انقالب تطبیق دهند‬ ‫و چهره ای مدنی تر و‬ ‫سیاسی تر از خود ارائه‬ ‫دهند‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫ب��ه روایت تاریخ‪ ،‬بس��یاری از انقالب های جهان‬ ‫پ��س از پیروزی وارد فاز جدیدی از هرج و مرج در‬ ‫ابعاد اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی و امنیت کشور می شوند‪ .‬در‬ ‫مقایس��ه با جنبش مردم در یمن‪ ،‬بحرین‪ ،‬س��وریه و‬ ‫لیبی‪ ،‬مردم مصر در مدت نسبتا کوتاهی پیروز شدند‪.‬‬ ‫این انقالب با در هم شکس��تن حاکمیت یگانه حسنی‬ ‫مبارک توانس��ت پیروز شود‪ .‬بعد از ‪ 18‬روز مقاومت‬ ‫مردم��ی در مص��ر‪ ،‬حس��نی مبارک رئیس جمه��وری‬ ‫‪ 83‬س��اله این کشور شبانه از قاهره خارج شد و بعد‬ ‫هم اس��تعفا کرد‪ .‬چند روز پی��ش دادگاهی در مصر‬ ‫تاری��خ محاکم��ه حس��نی مب��ارک‪ ،‬رئیس جمهوری‬ ‫س��ابق مصر و پس��رانش جمال و عال را تعیین کرد‪.‬‬ ‫بر اس��اس گزارش ها قرار اس��ت این افراد در تاریخ‬ ‫س��وم اوت ( ‪ ۱۲‬م��رداد ) در دادگاه��ی جنای��ی در‬ ‫قاهره محاکمه ش��وند‪ .‬مبارک و پس��رانش به کشتار‬ ‫معترض��ان و همچنی��ن فس��اد مالی در کش��ور متهم‬ ‫ش��ده اند‪ .‬در صورتی که در مورد دخالت در کش��تار‬ ‫معترضان گناهکار ش��ناخته ش��وند با مجازات مرگ‬ ‫روب��ه رو خواهن��د ش��د‪ .‬م��ردم مصر از هم��ان روز‬ ‫نخس��ت اعتراض ها خواس��تار کناره گیری مبارک از‬ ‫قدرت بودند و می گفتند که ‪30‬س��ال حکومت برای‬ ‫یک دیکتاتور بس اس��ت‪ .‬س��رانجام با ادامه مقاومت‬ ‫مردم‪ ،‬دیکتاتور مصر اس��تعفا کرد‪ .‬اکنون اما جهان با‬ ‫پرس��ش های بسیاری در رابطه با مصر رو به رو است‪.‬‬ ‫مص��ر چگون��ه در این مدت کوتاه چنی��ن تحولی را‬ ‫رقم زد؟ حکومت بعد از مبارک چگونه خواهد بود؟‬ ‫نقش اخوان المسلمین در اینده مصر چه خواهد بود؟‬ ‫ش��راره نخستین این قیام به وسیله نسل سایبری مصر‬ ‫روش��ن ش��د‪ .‬وائل غنیم‪ ،‬یکی از س��مبل های جنبش‬ ‫ژانوی��ه مصر بود که توانس��ت همقطاران خود را در‬ ‫ش��بکه مجازی به ض��رورت انتقال ب��ه صحنه عینی‬ ‫ب��ه وحدت برس��اند‪ .‬همین جوان مصری به وس��یله‬ ‫نیروهای امنیتی رژیم مبارک دس��تگیر شد‪ ،‬اما شعار‬ ‫ازادی او به یک خواست عمومی تبدیل شد و نیروی‬ ‫امنیتی ناگزیر ش��د به سرعت او را ازاد کند‪ .‬متوسط‬ ‫س��نی پیش��قراوالن این جنب��ش از ‪ 25‬س��ال تجاوز‬ ‫نمی کرد‪ .‬در این قیام بس��یاری از مقامات رس��می و‬ ‫رژیم حس��نی مبارک رس��ما اخوان المسلمین را عامل‬ ‫اصل��ی ناارامی ه��ا و مدیریت و رهب��ری ان قلمداد‬ ‫کردن��د‪ ،‬اما این حربه به س��رعت ضعیف ش��د‪ ،‬زیرا‬ ‫مل��ت مصر از یک س��و و برخورد هوش��مندانه کادر‬ ‫رهبری اخوان المس��لمین در مصر مانع از گسترش و‬ ‫کارایی این حربه ش��د‪ .‬البته واقعیت هایی وجود دارد‬ ‫که نمی ت��وان از ان غفلت کرد؛ به گفته بس��یاری از‬ ‫کارشناس��ان‪ ،‬پس از ارتش مصر‪ ،‬سازمان یافته ترین و‬ ‫منسجم ترین تشکیالت غیردولتی‪ ،‬تشکیالت مربوط‬ ‫به اخوان المس��لمین در مصر است‪ .‬اخوان المسلمین‬ ‫در واق��ع در تمام��ی عرصه های اموزش��ی‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و اقتص��ادی کش��ور مص��ر حض��ور ج��دی دارد‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین از سال‪ 1952‬تا کنون‪ ،‬سایه به سایه‬ ‫حکوم��ت مصر حرکت ک��رده و در تمامی انتخابات‬ ‫صنفی دانش��گاهی‪ ،‬مراکز اموزشی‪ ،‬مراکز پزشکی و‬ ‫نظام مهندسی و نیز در همه انتخاباتی که امکان حضور‬ ‫برای نامزدهای جنبش اخوان المسلمین وجود داشت‪،‬‬ ‫سهم باالیی از موفقیت را به نام خود ثبت کرده است‪.‬‬ ‫این درست است که حکومت مصر پیشوند غیرقانونی‬ ‫ب��ودن جنبش اخوان المس��لمین را هنگام نام بردن از‬ ‫این تش��کیالت تکرار می کند اما اخوان المسلمین به‬ ‫ان��دازه کافی بزرگ و توس��عه یافته اس��ت که نادیده‬ ‫گرفتن ان برای رژیم مبارک دشوار باشد‪ .‬اما انقالب‬ ‫دموکراتی��ک مص��ر پ��س از پیروزی ب��ا وجود همه‬ ‫دستاوردهای بزرگش‪ ،‬با چالش های جدیدی روبه رو‬ ‫اس��ت‪ .‬می توان گف��ت هم اکنون هم��ه گرایش های‬ ‫سیاسی از چپ تا راست در این جامعه فعال هستند‪.‬‬ ‫از اس�لام گرایان س��لفی و بنیاد گرا و لیبرال ها گرفته‬ ‫تا ناسیونالیس��ت ها و ناصریست ها و سوسیالیست ها‪.‬‬ ‫ام��ا اس�لام گرایان به علت س��ازماندهی گس��ترده و‬ ‫مش��ارکت در طرح ه��ای خیریه مانن��د صندوق های‬ ‫قرض الحس��نه و درمانگاه ه��ای رای��گان بیماران در‬ ‫محله های فقیرنش��ین از نفوذ بیش��تری برخوردارند‪.‬‬ ‫اسالم گرایان پس از انقالب ‪ ۲۵‬ژانویه ‪ ۲۰۱۱‬خود به‬ ‫دو گروه تقسیم می شوند‪ :‬اخوان المسلمین و سلفی ها‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین در دوران حس��نی مب��ارک به رغم‬ ‫ازار و اذیت ه��ا و زندان رفتن ها‪ ،‬نوعی اپوزیس��یون‬ ‫قابل تحمل به ش��مار می رفتند و حتی توانس��تند در‬ ‫پارلمان پیش��ین دویست کرس��ی را به دست اورند‪،‬‬ ‫اما رهبران بنیادگرایان سلفی به علت مبارزه مسلحانه‬ ‫ب��ا رژیم و قتل انور س��ادات ب��ه حبس های طوالنی‬ ‫محک��وم بودند که البته به برک��ت انقالب اخیر مصر‬ ‫همگ��ی ازاد ش��دند‪ .‬از مش��هورترین ای��ن چهره ها‬ ‫می ت��وان از عبود ال ُز َمر نام برد ک��ه هم پرونده خالد‬ ‫اسالمبولی قاتل سادات بود‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین حدود دو ماه پیش حزب جدیدی‬ ‫را به نام «حزب عدالت و ازادی» تاس��یس کردند تا‬ ‫با دور شدن از نام اخوان المسلمین خود را با شرایط‬ ‫نوین پس از انقالب تطبیق دهند و چهره ای مدنی تر و‬ ‫سیاسی تر از خود ارائه دهند‪ .‬این حزب مشابهت هایی‬ ‫با حزب عدالت و توس��عه ترکیه دارد اما کامال با انها‬ ‫یکی نیست‪ .‬به رغم تفاوت های میان دو گروه عمده‬ ‫اس�لام گرا یعنی اخوان المس��لمین و سلفی ها‪ ،‬هر دو‬ ‫در برابر یک رخداد مهم سیاس��ی جامعه مصر یعنی‬ ‫همه پرس��ی درباره «تغییر قانون اساسی یا تعدیل ان»‬ ‫به تعدیل رای دادند زیرا به سود هر دو گروه بود‪ .‬اما‬ ‫چپ گرایان و لیبرال ها که خواهان س��کوالریزه شدن‬ ‫بیش��تر قانون اساس��ی بودند به تغییر قانون اساس��ی‬ ‫رای دادند که البته نتیجه همه پرس��ی به سود «تعدیل»‬ ‫اعالم شد‪ .‬سلفی ها این پیروزی را «غزوه صندوق ها»‬ ‫نامیدند و خش��م اردوگاه س��کوالر‪ ،‬چپ و لیبرال را‬ ‫بر انگیختند‪ .‬اینان نیز بیکار ننشستند و نخستین کنگره‬ ‫همه نیروهای چپ و لیب��رال مصر بعد از انقالب را‬ ‫در مرکز بین المللی کنفرانس های قاهره برگزار کردند‪.‬‬ ‫در ای��ن کنگره پنج هزار زن و مرد از نهادهای مدنی‪،‬‬ ‫جوانان‪ ،‬زنان‪ ،‬نویسندگان‪ ،‬سندیکاها و احزاب لیبرال‬ ‫و چ��پ و ناصریس��ت از پایتخ��ت و نمایندگانی از‬ ‫همه اس��تان های مصر ش��رکت کردن��د‪ .‬جریان ها و‬ ‫احزاب اسالمگرای سنتی این کنگره را تحریم کردند‬ ‫زیرا مش��خص بود که هدف ان رویارویی سیاس��ی‬ ‫با اخوان المسلمین‪ ،‬س��لفی ها و ارتش مصر بود‪ .‬این‬ ‫کنگ��ره تصمیم گرف��ت تا یک «ش��ورای ملی» برای‬ ‫مذاکره با شورای نظامی حاکم و دولت موقت عصام‬ ‫شرف تشکیل دهد‪ .‬اخوان المسلمین‪ ،‬کنگره یاد شده‬ ‫را متهم کردند که می خواهد نتیجه همه پرسی را زیر پا‬ ‫بگذارد‪ .‬البته از اغلب گفت وگوها و س��خنرانی های‬ ‫این کنگره چنین بر می امد که ش��رکت کنندگان‪ ،‬قصد‬ ‫رویاروی��ی با ش��ورای نظامیان حاک��م و مخالفت با‬ ‫اس��تراتژی اخوان المس��لمین مبنی ب��ر هویت دینی‬ ‫مص��ر را دارند‪ .‬انان از حضور یکی از وزیران دولت‬ ‫موقت اس��تفاده کردن��د و از انحص��ار تصمیم گیری‬ ‫سیاسی توسط شورای نظامی انتقاد کردند و خواهان‬ ‫مش��ارکت توده های انقالب در تصمیم گیری سیاسی‬ ‫شدند‪ .‬چهار موضوع عمده ای که در این کنگره مورد‬ ‫بح��ث و گفت وگو قرار گرف��ت‪ ،‬عبارت بود‪ :‬اصول‬ ‫قان��ون اساس��ی این��ده‪ ،‬اقتصاد وعدال��ت اجتماعی‪،‬‬ ‫انتخابات پارلمانی و تشکیل مجلس ملی‪.‬‬ ‫کم��ال خلیل یکی از رهبران حزب کارگران مصر در‬ ‫سندی خواستار ملی کردن دو باره شرکت های دولتی‬ ‫مصر شد که پیش تر با شرایط اجحاف انگیز در اختیار‬ ‫وابس��تگان رژیم قبلی ق��رار گرفته ب��ود‪ .‬عبدالکریم‬ ‫عبدالناص��ر‪ ،‬فرزند جم��ال عبدالناصر نی��ز خواهان‬ ‫تاکید بر بعد اجتماعی انقالب دموکراتیک مصر یعنی‬ ‫کرامت انسان ها ش��د‪ .‬زیاد علیمی از ائتالف جوانان‬ ‫انقالب‪ ،‬تحلیلی مختصر از هدف های به انجام رسیده‬ ‫و اماج های ناتمام را ارائ��ه داد و خواهان رویارویی‬ ‫قاطعانه با س��ناریو انتخابات پارلمانی قبل از تدوین‬ ‫قانون اساسی جدید شد‪.‬‬ ‫چنین به نظر می رس��د که ارایش نیروه��ا ‪ -‬که قبل از‬ ‫انق�لاب همگی برای بران��دازی نظام حس��نی مبارک‬ ‫مب��ارزه می کردن��د ‪ -‬تغیی��ر ک��رده اس��ت‪ ،‬به گونه ای‬ ‫ک��ه اکنون دو جریان اس�لامگرا با دو ش��ق س��لفی و‬ ‫اخوان المس��لمین در برابر نیروهای س��کوالر‪ ،‬لیبرال و‬ ‫چپ قرار گرفته اند‪ .‬البت��ه نیروهای برافتاده نظیر حزب‬ ‫دموکراتیک ملی حس��نی مبارک نیز بیکار ننشس��ته اند‬ ‫و ب��ر ات��ش کش��مکش های دین��ی می دمند‪ .‬ان��ان در‬ ‫پشت پرده‪ ،‬س��لفی ها را تحریک می کنند تا سر مسائل‬ ‫پیش پا افتاده به جان قبطی ها بیفتند‪.‬این امر با دستگیری‬ ‫یکی از رهبران حزب یاد ش��ده و افش��ای نقش وی در‬ ‫در گیری ه��ای اخیر محله «امبابه» قاهره اش��کار ش��د‪.‬‬ ‫ی به این فتنه انگیزی ها‪ ،‬راه اندازی‬ ‫واکنش نیروهای مردم ‬ ‫قطار دوستی و همزیستی میان مسلمانان و مسیحیان از‬ ‫شهر اسکندریه به سوی سایر شهرهای مصر است‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد که غرب پس از شکست حامی اش مقابل موج‬ ‫مردمی به تجدد ساختار دست زده و این بار میخواهد‬ ‫زمینه به قدرت رسیدن همفکرانش را فراهم کند‪ .‬در این‬ ‫راه اخوان المسلمین بزرگ ترین مانع امریکاست‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫مردم مصر علیه چه چیزی دست به شورش زدند‬ ‫مهره چینیهای غرب‬ ‫جعفر قنادباشی‪/‬پژوهشگر مسائل افریقا‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪34‬‬ ‫حضور دوباره مردم در خیابان های مصر و در میدان‬ ‫التحریر امری بود قابل پیش بینی‪ .‬این بدان دلیل است‬ ‫که خواسته های واقعی مردم هنوز در مصر تحقق پیدا‬ ‫نکرده اس��ت‪ .‬مردمی که اکنون امده اند اعالم عمومی‬ ‫ کرده اند که با ریختن به خیابان ها کاری می کنند زمینه‬ ‫محاکمه جنایتکارانی که در راس حکومت هستند مانند‬ ‫حس��نی مبارک و خاندانش که محاکمه انها تا اواسط‬ ‫تابستان عقب افتاده‪ ،‬فراهم شود‪ .‬البته نسبت به گذشته‬ ‫جمعیت کمتری در میدان التحریر حاضر ش��دند‪ ،‬اما‬ ‫شعارهایی که داده می شد مبتنی بر تسریع در محاکمه‬ ‫و مجازات مبارک و پسرانش بود‪ .‬حتی شورای نظامی ‬ ‫که اقای طنطاوی در راس ان قرار دارد نیز این امر را‬ ‫مورد محکومیت قرار داده بود‪ .‬از دیگر خواس��ته های‬ ‫مردم مصر تس��ریع روند دموکراسی سازی و برگزاری‬ ‫انتخابات است‪ .‬به هر ترتیب مجموعه اجتماعاتی که‬ ‫در قاهره تشکیل شد نش��ان دهنده نگرانی مردم مصر‬ ‫ب��ود‪ .‬در واقع انها نگران این هس��تند که ان حرکت‬ ‫عظیم��ی که در مصر اغاز کردند به س��رانجام واقعی‬ ‫نرس��د و در واقع به قول برخی رس��انه ها و مقامات‪،‬‬ ‫انقالب منطقه مصادره شود‪ .‬بنابراین این حرکت نوعی‬ ‫ایستادگی است و از ضرورت های کنونی مصر است‬ ‫که باید مردم در صحنه باشند‪ .‬البته مشکالت اقتصادی‪،‬‬ ‫گرمی هوا و خس��تگی هایی که وجود دارد سبب شد‬ ‫عده کمت��ری در صحنه حضور پیدا کنند‪ ،‬ولی همین‬ ‫حض��ور حتی اندک هم نش��ان دهنده در صحنه بودن‬ ‫مردم مصر اس��ت و انها تاکید دارند که نظام سیاسی‬ ‫مصر باید هرچه زودتر تغییر کند و یک نظام سیاسی‬ ‫مبتنی بر خواس��ت مردم تشکیل ش��ود‪ .‬البته متاسفانه‬ ‫اکن��ون نظر واحدی راجع به اینده مصر وجود ندارد‪.‬‬ ‫هنوز هم تصمیم نگرفته اند ایا نخس��ت قانون اساسی‬ ‫تغییر کند یا انتخابات پارلمانی برگزار ش��ود‪ ،‬یا اینکه‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری اولویت دارد‪ .‬در این مورد‬ ‫اختالف نظرهایی میان احزاب وجود دارد و دش��منان‬ ‫مص��ر هم به ای��ن اختالفات دامن می زنن��د‪ ،‬یعنی با‬ ‫بزرگنمای��ی برخی از نظرات مخالف و موافق س��عی‬ ‫می کنن��د که جناح ها‪ ،‬اح��زاب و گروه های مصری را‬ ‫روبه روی هم قرار دهند و قضایای روند ایجاد ساختار‬ ‫جدید را که مهم تر از محاکمه مبارک است کند کنند‪.‬‬ ‫مساله دادگاه محاکمه حسنی مبارک و مجازاتش از ابتدا‬ ‫مشخص بود که صوری است و انها برای راضی نگاه‬ ‫داشتن مردم و پاسخگویی کوتاه مدت به مطالباتشان‬ ‫س��عی می کنند مساله محاکمه را در پیش بگیرند‪ .‬البته‬ ‫این مس��اله حق مردم است ولی اساسی تر از ان ایجاد‬ ‫س��اختار سیاس��ی‪ -‬اقتصادی مبتنی بر خواست مردم‬ ‫اس��ت‪ .‬در این میان درگیری های��ی هم اخیرا در مصر‬ ‫دامن زده ش��ده که بر می گردد به کوش��ش هایی که در‬ ‫بحبوحه خیزش های مردم و در ابتدای امر ش��اهدش‬ ‫بودیم‪ .‬این مساله در واقع دامن زدن به اختالفات میان‬ ‫مسلمانان و مسیحیان در مصر بود ‪ .‬در میان ‪ 82‬میلیون‬ ‫جمعیت مصر حدود ‪ 10‬میلیون نفر مس��یحی وجود‬ ‫دارند که فرهنگ ش��ان با بقیه متفاوت است و در این‬ ‫میان دس��ت های ناپیدا و مشکوکی یافت شدند که در‬ ‫حال گس��ترش اختالفات میان این دو گروه هس��تند‪.‬‬ ‫متاسفانه این اختالفات همچنان ادامه دارد و گاهی به‬ ‫درگیری می انجامد و زمینه حضور پلیس را در خیابان‬ ‫قاهره و اسکندریه فراهم می کند‪ .‬البته برخی گروه های‬ ‫افراط��ی وهابی هم در مصر هس��تند که س��عی دارند‬ ‫گروه های میانه رو را تحت فشار قرار دهند که این هم‬ ‫از جمله مس��ائلی است که از نظر سیاسی اندکی مصر‬ ‫را بهم ریخته اس��ت‪ .‬از دیگر س��و بحث دخالت های‬ ‫امریکا در مس��ائل داخلی مصر و س��مت و سو دادن‬ ‫ب��ه فعالیت های انها نیز ب��ه معضلی برای مصر تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬امریکایی ها در عرصه های بسیار گوناگون‬ ‫سعی دارند در مسائل مصر دخالت کنند‪ .‬در واقع انها‬ ‫تالش دارند کمک هایی که به مصری ها می کردند را به‬ ‫رخ بکشند و روابط ش��ان را از این طریق با مصری ها‬ ‫و برخی عناصر حفظ بکنند‪ .‬همچنین مهره چینی ها و‬ ‫تبلیغ مهره هایی که الئیک و طرفدار غرب هستند برای‬ ‫حضور در صحنه سیاسی مصر نیز از دیگر فعالیت های‬ ‫امریکا در این کشور است‪.‬‬ ‫حت��ی برخی از عناصری که در زمان حکومت مبارک‬ ‫در قدرت بودند را نیز تشویق کردند که باز در صحنه‬ ‫بمانن��د‪ .‬از دیگ��ر کاره��ای امریکایی ه��ا حضور در‬ ‫رس��انه های منطقه ای و فرامنطقه ای عربی و ارائه یک‬ ‫چهره نامطلوب از اسالم گرایان نزد بقیه است‪ .‬انها در‬ ‫تالش هس��تند اینگونه القا کنند که اگر اس�لام گرایان‬ ‫حاکم ش��وند مصر بس��یار منزوی و دچار اختالفات‬ ‫داخلی خواهد ش��د‪ .‬در نهایت ه��دف انها ارائه یک‬ ‫چه��ره تی��ره و تار از اس�لام گرایان اس��ت‪ .‬همچنین‬ ‫امریکایی ها قصد دارند در بدنه گروه های اس�لامی به‬ ‫ویژه گروه اسالم گرای اخوان المسلمین تفرقه بیفکنند‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین قوی ترین و منس��جم ترین گروه در‬ ‫مصر است که تشکیالت بس��یار گسترده ای هم دارد‪.‬‬ ‫البته کمک به ش��ورای نظامی حاکم که همان شورایی‬ ‫اس��ت ک��ه مبارک منص��وب کرد و س��پس از صحنه‬ ‫سیاسی مصر خارج شد‪ ،‬مراقبت از کابینه ای که تحت‬ ‫نظر این شورا کار می کند و نظارت بر انها که گامی در‬ ‫جهت ضدیت با امریکا و رژیم صهیونیستی برندارند‬ ‫از دیگر اقدامات امریکاست‪.‬‬ ‫به عن��وان نمونه وزیر خارجه مص��ر یعنی اقای نبیل‬ ‫العرب��ی ک��ه گرایش های اس�لامی داش��ت و پس از‬ ‫رفت��ن مبارک انتخاب ش��ده بود‪ ،‬زمین��ه انتخابش در‬ ‫اتحادیه عرب توس��ط امریکا فراهم ش��د تا شخص‬ ‫دیگری که گرایش��ات کامال متضاد با وی داش��ت به‬ ‫جایش منصوب ش��ود‪ .‬همین مساله مانع روابط مصر‬ ‫با کش��ور ما و همچنین مانع ضدیت مردم با اسرائیل‬ ‫می ش��ود‪ .‬انتصاب وزیر خارجه ای که زیر نظر امریکا‬ ‫و انگلی��س اس��ت تا حدی سیاس��ت خارجه مصر را‬ ‫تح��ت تاثیر قرار خواه��د داد‪ .‬ای��ن دخالت ها باعث‬ ‫می شود که مصر چرخشی مناسب با خواسته های مردم‬ ‫نداش��ته باشد‪ .‬با این اتفاقاتی که در مصر پیش امده در‬ ‫کوتاه مدت مش��کالت اقتصادی‪ ،‬فقر و بیکاری اجازه‬ ‫نخواهد داد که س��ریعا مردم به خواسته هایشان برسند‬ ‫و البته طبیعت انقالب ها هم اینگونه نیس��ت که ظرف‬ ‫چند ماه به س��رانجام برس��د بلکه حداقل یک س��ال‬ ‫زمان می برد تا مردم به خواسته هایش��ان برسند‪ .‬لذا در‬ ‫کوتاه مدت ما شاهد یک سری حرکت های فرسایشی‬ ‫و همچنی��ن مش��کالتی مبنی بر وج��ود ناخالصی در‬ ‫گروه ه��ای مخالف خواهیم بود‪ ،‬ام��ا در میان مدت و‬ ‫بلند مدت افق ها بس��یار روشن اس��ت چراکه حرکتی‬ ‫بسیار عمیق و فرهنگی اغاز شده و خواست مردم نیز‬ ‫این اس��ت که حکومتی مبتنی بر فرهنگ شان تشکیل‬ ‫ش��ود اکنون نیز به حرکت شان بسیار امیدوار شده اند‪.‬‬ ‫ی که در میدان التحریر برگزار ش��د‬ ‫اجتماع��ات عظیم ‬ ‫توانایی های مردم مصر را نش��ان داد و مردم خودشان‬ ‫را در این��ه این اجتماعات دیدن��د و به توانمندی های‬ ‫خودشان ایمان اوردند‪ .‬این ایمان و توانایی به رخوت‬ ‫چند ده س��اله در مصر پایان داد‪ .‬اکنون دوران بهار در‬ ‫مصر اغاز ش��ده که در میان م��دت و بلند مدت طبیعتا‬ ‫بسیار ش��کوفاتر خواهد ش��د‪ .‬این افق روشنی است‬ ‫که غرب را نگران کرده و در برابر تمام جهان اس�لام‬ ‫ ترسیم شده است؛ نه فقط مصری ها‪ .‬همچنین محافل‬ ‫مذهب��ی مصر یعنی االزهر و اخوان المس��لمین با این‬ ‫تحول با چالش هایی که مربوط به مطالبات مردم است‬ ‫روبه رو ش��ده اند و این قطعا به یک نوع تحول مثبت‬ ‫و عمیق در االزهر و اخوان المسلمین خواهد انجامید‪.‬‬ ‫زمانیکه مردم مطالباتشان افزایش می یابد این سازمان ها‬ ‫نیز تالش می کنند طبق مطالبات مردم پاسخگو باشند‬ ‫و این مساله چیزی است که االزهر و اخوان المسلمین‬ ‫به ان نیاز داشتند که مردم از انها بخواهند رهبری شان‬ ‫را به دست بگیرند‪ .‬این مساله در نهایت کمک می کند‬ ‫که نیروهای انقالبی تر و متناس��ب تر با مشکالت مصر‬ ‫در االزهر روی کار بیایند‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫تو گو با مثلث مطرح کرد؛‬ ‫عباس لقمانی در گف ‬ ‫تمایالت غربی شرکای مبارک‬ ‫‪22 3‬بهمن ماه بود که حسنی مبارک‪ ،‬حاکم ‪ 30‬ساله مصر از قدرت کناره گیری و‬ ‫حکومت را به شورای نظامی واگذار کرد‪ .‬اما مردمی که تا رسیدن به خواسته هایشان صبح‬ ‫تا شب و شب تا صبح را در خیابان ها گذراندند اکنون دوباره ناراضی اند‪ .‬دکتر عباس‬ ‫لقمانی‪ ،‬استاد دانشگاه و کارشناس مسائل افریقا براین باور است که مردم مصر بعد‬ ‫از اتفاقاتی که افتاد احساس می کردند که باید این کشور در مسیر دیگری قرار بگیرد‪،‬‬ ‫رفرم های بسیاری انجام پذیرد‪ ،‬وضع اقتصادی بهبود یابد و‪...‬اما این تغییرات هنوز عملی‬ ‫نشده و دلیلش هم ساختار اجتماعی مصر است‪ .‬وی اینگونه توضیح داد که مطالبات‬ ‫مردم در مصر تقریبا مشخص است‪ ،‬چراکه مردم قیام کردند و کشته هایی دادند‪ ،‬پس‬ ‫توقع شان این بود که اوضاع به طور کلی عوض شود اما این اتفاق نیفتاد‪ .‬علت این امر‬ ‫هم مشخص است و ان شرایط نابسامان اقتصادی است‪ ،‬چراکه دولت مصر اکنون با‬ ‫مسائل اقتصادی بسیاری مواجه است‪ .‬بزرگترین منبع درامد مصر توریسم بود که اکنون‬ ‫به صورت سابق نیست عالوه بر ان مردم یکسری مطالبات برابری خواهانه سیاسی‬ ‫و اقتصادی نیز داشتند که انها نیز براورده نشد‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر دلی��ل نارضایتی مردم‬ ‫مصر چیس��ت که دوباره بعد از ان همه‬ ‫کش��ته دوباره به خیابان ها ریخته اند؟‬ ‫‪ l‬چی��زی ک��ه در مصر اتفاق افت��اد هر چند در‬ ‫مطبوع��ات غرب��ی از ان به عنوان ی��ک انقالب‬ ‫ی��اد می کنن��د ام��ا انقالب نب��ود بلکه ی��ک قیام‬ ‫ب��ود که بخش��ی از ق��درت را کنار گذاش��ت و‬ ‫بخش دیگری از قدرت س��ر کار ام��د‪ .‬یعنی اگر‬ ‫به ترکیب��ی که اکنون مص��ر را اداره می کند توجه‬ ‫بکنیم متوجه می ش��ویم بس��یاری از سردمداران‬ ‫قبلی به خصوص ارتش��یان هنوز در مسند قدرت‬ ‫هس��تند‪ .‬در حقیقت این جابه جایی قدرت باعث‬ ‫ش��د نظام قبلی از کار برکنار شود و نظامی روی‬ ‫کار بیای��د که روابط دیرینه و وابس��تگی هایی به‬ ‫نظام قبلی دارد‪ .‬در واقع این مس��اله یک موضوع‬ ‫اس��ت و موضوع دیگر این اس��ت که مردم مصر‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بعد از اتفاقاتی که افتاد احس��اس می کردند باید‬ ‫این کشور در مسیر دیگری قرار بگیرد‪ ،‬رفرم های‬ ‫بس��یاری انجام پذیرد‪ ،‬وضع اقتصادی بهبود یابد‬ ‫و‪...‬اما این تغییرات هنوز عملی نش��ده و دلیلش‬ ‫هم س��اختار اجتماعی مصر اس��ت‪ .‬از دیگر سو‬ ‫در س��ال هایی ک��ه حس��نی مبارک س��ر کار بود‬ ‫اختالفات��ی میان اقلیت ها به خصوص مس��یحیان‬ ‫وجود داش��ت که خیلی خودنمای��ی نمی کرد اما‬ ‫بع��د از به وج��ود امدن ای��ن ناارامی ها در مصر‬ ‫این اختالف��ات نیز جدی تر ش��د‪ .‬موضوع دیگر‬ ‫این اس��ت که پس از اعتراض��ات اخیر در مصر‬ ‫مس��ائلی که در رابطه با جوانان و کار مطرح شده‬ ‫بود انطور که می بایس��ت عملی نش��د‪ .‬در مصر‬ ‫در می��ان طبقه ای ک��ه به میدان تحری��ر امدند و‬ ‫شورش کردند این احس��اس پیش امد که قیامی ‬ ‫که کردند و کش��ته هایی که دادند خیلی مثمر ثمر‬ ‫نبوده و به همین خاطر دومرتبه یکسری از مردم‬ ‫ب��ه خیابان ها امدند‪ ،‬ارتش هم که س��عی می کرد‬ ‫ارام��ش را حفظ کند مجبور ش��د با انها برخورد‬ ‫کند و به دنبال ان یکس��ری مس��ائل پیش امد‪.‬‬ ‫ای��ا برکن��اری تمامی عناص��ر باقیمانده‬ ‫از زم��ان حکومت حس��نی مب��ارک از‬ ‫مطالب��ات کنونی مردم مصر به ش��مار‬ ‫می اید؟‬ ‫‪ l‬مردم مس��لما خواهان این مس��اله هس��تند اما‬ ‫موضوع این اس��ت که ایا گروه��ی که اکنون در‬ ‫مصر سر کار است می تواند این اجازه را بدهد یا‬ ‫خیر‪ .‬من بعید می دانم کس��انی که اکنون در راس‬ ‫ام��ور قرار دارن��د بتوانند چنین اج��ازه ای بدهند‬ ‫بلکه اینها س��عی خواهند کرد یکسری از افرادی‬ ‫ک��ه بین مردم منفور هس��تند را کن��ار بگذارند و‬ ‫یکس��ری محاکمات را س��ریعا انجام دهند‪ .‬ولی‬ ‫ای��ن محاکمه ها به ان ص��ورت نمی تواند مردمی ‬ ‫را که تابه این حد ناراضی هس��تند راضی بکند‪.‬‬ ‫ای��ا امکانش هس��ت ک��ه در مصر یک‬ ‫کودتای نظامی رخ بدهد؟‬ ‫‪ l‬بعی��د می دان��م‪ ،‬چراکه اکن��ون در مصر یک‬ ‫گروه نظامی سرکار هستند و احتیاجی به کودتای‬ ‫نظامی نیس��ت‪ .‬در حقیقت کودتای نظامی زمانی‬ ‫اتف��اق می افت��د که یک گ��روه نظام��ی ناراضی‬ ‫بخواهد یک گروه دیگر را برکنار کند‪ .‬در رابطه با‬ ‫مصر ممکن اس��ت یکسری از نظامیانی که اکنون‬ ‫س��رکار هس��تند با نظامیان دیگر جابه جا شوند و‬ ‫س��عی کنند در دراز مدت انتخابات برگزار کنند‬ ‫و یک حکومت دموکراتیک را س��ر کار بیاورند‪.‬‬ ‫مطالبات مردم در این برهه ش��امل چه‬ ‫مواردی است؟‬ ‫‪ l‬مطالبات مردم تقریبا مش��خص اس��ت چراکه‬ ‫م��ردم مصر قیام کردند و کش��ته هایی دادند پس‬ ‫توقع ش��ان این بود که اوضاع به طور کلی عوض‬ ‫ش��ود اما این اتف��اق نیفت��اد‪ .‬دلیل ای��ن امر هم‬ ‫مش��خص است و ان شرایط نابس��امان اقتصادی‬ ‫اس��ت چراک��ه دول��ت مصر اکن��ون با مس��ائل‬ ‫اقتصادی بس��یاری مواجه اس��ت‪ .‬بزرگترین منبع‬ ‫درامد مصر توریس��م بود که اکن��ون به صورت‬ ‫س��ابق نیست عالوه بر ان مردم یکسری مطالبات‬ ‫برابری خواهانه نیز داش��تند از جمله دموکراس��ی‬ ‫که انها نیز براورده نش��د‪ .‬از طرف دیگر شاهدیم‬ ‫ک��ه رابطه مصر ب��ا گروه های مخال��ف دولت تا‬ ‫حدودی به س��مت نرمالیزه پیش رفته ولی هنوز‬ ‫به ان میزانی که می خواس��تند نرسیده است‪ .‬اگر‬ ‫دقت کنی��د در حال حاضر تم��ام گروه هایی که‬ ‫در مص��ر هس��تند به خصوص اخوان المس��لمین‬ ‫استراتژی جدیدی اتخاذ کرده اند و سعی می کنند‬ ‫در بازسازی مصر با باقی گروه ها همکاری کنند‪.‬‬ ‫ولی اینکه اینها چقدر موفق ش��وند و دموکراسی‬ ‫در مصر در این مدت کوتاه چقدر ریشه بدواند‪،‬‬ ‫ج��ایتام��لدارد‪.‬‬ ‫ایا ممکن اس��ت در مصر م��ردم برای‬ ‫براورده ش��دن کامل مطالباتشان دوباره‬ ‫به تظاهرات بلند مدت دس��ت بزنند؟‬ ‫‪ l‬مسلما اتفاقات جدیدی در مصر خواهد افتاد‬ ‫اما اینکه این خیزش به یک خیزش عمومی مانند‬ ‫زمان مبارک تبدیل ش��ود بعید به نظر می رس��د‪.‬‬ ‫بلک��ه در اینده نی��ز در مصر ش��اهد جنبش های‬ ‫طبق��ات خاص��ی خواهیم بود ک��ه حکومت هم‬ ‫مجبور اس��ت به انها پاس��خ ده��د‪ .‬در نهایت به‬ ‫انجایی منجر می ش��ود که انتخاب��ات ازاد برگزار‬ ‫ش��ود و زمانی که ای��ن اتفاق بیفت��د گروه هایی‬ ‫نس��بت به روش انتخابات و رای گیری معترض‬ ‫خواهند بود که طبیعی اس��ت زیرا کش��وری که‬ ‫می خواهد یک مس��یر دموکراتی��ک را طی کند با‬ ‫این چالش ها قطعا مواجه خواهد ش��د‪.‬‬ ‫در حکوم��ت اینده مص��ر احزاب چه‬ ‫نقشی خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬در کش��وری که ‪ 40‬سال به هیچ حزبی اجازه‬ ‫فعالی��ت نداده و اگره��م فعالیتی بوده به صورت‬ ‫زیرزمین��ی انج��ام گرفته مس��لما ش��کل گرفتن‬ ‫احزاب زمان زیادی می برد‪ .‬در حال حاضر مردم‬ ‫عادی نگاه مس��تقلی نسبت به این احزاب ندارند‬ ‫به دلی��ل اینکه روش ه��ا‪ ،‬متده��ا و راهکارهای‬ ‫انها را نمی شناس��ند‪ .‬این موضوع باعث می شود‬ ‫ک��ه اگر حزبی ه��م در این می��ان رای باالیی به‬ ‫دس��ت اورد بعدها مردم متوجه شوند که روش‬ ‫و منش این حزب با روش و منش انها س��ازگار‬ ‫نیس��ت‪ .‬این پروسه ای است که نیاز به زمان دارد‬ ‫ولی مس��لما در مصر جدید و کش��ورهای عرب‬ ‫منطق��ه مانن��د اردن و تون��س در این��ده نزدیک‬ ‫احزاب نقش بس��یار مهمی ب��ازی خواهند کرد‪.‬‬ ‫یکس��ری احزاب مثل اخوان المسلمین که سابقه‬ ‫تاریخی دارند نیز س��عی خواهند کرد خودش��ان‬ ‫را با ش��رایط جدید وف��ق دهند و از یک حرکت‬ ‫زیرزمینی ب��ه روش های علنی ت��ر روی بیاورند‪.‬‬ ‫وقتی ای��ن حزب به صورت علن��ی وارد کارزار‬ ‫شود مس��لما دیدگاه های تازه ای هم ارائه خواهد‬ ‫داد‪.‬‬ ‫در کشوری که ‪40‬سال‬ ‫به هیچ حزبی اجازه‬ ‫فعالیت نداده و اگرهم‬ ‫فعالیتی بوده به صورت‬ ‫زیرزمینی انجام گرفته‬ ‫مسلما شکل گرفتن‬ ‫احزاب زمان زیادی‬ ‫می برد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫مردم عادی نگاه‬ ‫مستقلی نسبت به این‬ ‫احزاب ندارند‪ ،‬به دلیل‬ ‫اینکه روش ها‪ ،‬متدها‬ ‫و راهکارهای انها را‬ ‫نمی شناسند‬ ‫چ��ه این��ده ای را برای مص��ر پیش بینی‬ ‫می کنید؟ ش��ورای نظامی تا چه زمانی‬ ‫زمام امور را در دس��ت خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬اعضای ش��ورای نظامی اع�لام کرده اند که به‬ ‫زودی انتخابات سراسری در مصر برگزار می شود‬ ‫و در ان صورت نیروهایی که مردم انتخاب بکنند‬ ‫س��رکار خواهند امد‪ .‬در واق��ع اینها راهی به جز‬ ‫ای��ن ندارند و دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد‪.‬‬ ‫موض��وع اصلی این اس��ت که ایا ای��ن انتخابات‬ ‫تحت تاثیر برخی گروه های فش��ار قرار خواهد‬ ‫گرفت یا خیر‪ .‬اما احس��اس من این است که این‬ ‫انتخابات ک��ه در اینده نزدی��ک و بعد از حدود‬ ‫‪ 40‬س��ال در مصر برگزار می شود شاید یک قدم‬ ‫اساس��ی در راه خواس��ته های مردم باشد‪ .‬اما اگر‬ ‫فکر کنیم ک��ه ارامش کامال به مص��ر بازگردد با‬ ‫توجه به وضع اقتصادی وخیم مصر و توقعی که‬ ‫در مردم ایجاد ش��ده در کوتاه مدت بعید به نظر‬ ‫می رسد ولی در بلند مدت دور از تصور نیس��ت‪.‬‬ ‫امری��کا در رابطه با تحوالت اخیر مصر‬ ‫چه موضعی دارد؟‬ ‫‪ l‬در این رابطه باید به تاثیر مس��اله همسایه های‬ ‫مصر به خصوص مس��اله غزه و رژیم صهیونیستی‬ ‫روی مصر پرداخت‪ .‬در حوادث مصر مسائلی که‬ ‫به وجود امده تاحدودی نگرانی رژیم صهیونیستی‬ ‫را برط��رف ک��رده اس��ت و زمان��ی ک��ه رژی��م‬ ‫صهیونیس��تی در این مورد موضع گیری نمی کند‬ ‫مفهومش این اس��ت که دولت های غربی به ویژه‬ ‫امریکا هم زیاد ناراضی نیستند و شرایط موجود‬ ‫در جهت مصالح انها بوده است‪ .‬در حقیقت انها‬ ‫ی��ک دیکتاتور منفور را توس��ط نیروهای مردمی‬ ‫ کنار گذاشتند و خواهان ان هستند که پس از این‬ ‫حکومت��ی روی کار بیاید که از یک طرف مردمی‬ ‫ب��وده و از طرف دیگر موضع ضدغربی نداش��ته‬ ‫باشد‪ .‬ش��رایط در مصر نشان می دهد گروهی که‬ ‫اکنون در مصر سرکار است در همین مسیر پیش‬ ‫می رود اما اینکه ای��ا مردم در اینده این گروه را‬ ‫بازهم بپذیرند یا خیر هنوز مش��خص نیس��ت‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما در کل جنبش های عربی در‬ ‫حال حاضر در چه مرحله ای اس��ت؟ ایا‬ ‫احتمال فروکش کردن انها وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬من بعی��د می دانم این جنبش ها فروکش کند‪،‬‬ ‫ممکن اس��ت در برخی مناط��ق اوج بگیرد و در‬ ‫برخی مناطق دیگ��ر فروکش کند اما در مجموع‬ ‫این روند ادامه خواهد داش��ت همچنانکه اخیرا‬ ‫ش��اهد جنبش ها و حرکت هایی در اردن بودیم‪.‬‬ ‫در یمن‪ ،‬س��وریه و دیگر کش��ورهای منطقه نیز‬ ‫ش��اهد جنبش ه��ای مردمی بودیم‪ .‬این مس��یری‬ ‫اس��ت که خاورمیان��ه قرن بیس��ت و یکم ان را‬ ‫خواه��د پیمود و ب��ه مرور زم��ان باعث خواهد‬ ‫ش��د بس��یاری از حکومت هایی ک��ه تاکنون در‬ ‫منطقه بودند در ساختارش��ان تجدیدنظر کنند‪ .‬به‬ ‫عن��وان نمون��ه در رابطه با اردن همیش��ه اینطور‬ ‫برداش��ت می ش��د که اوضاع بس��یار ارام است‬ ‫درصورتی که اکنون نشان می دهد اینطور نیست‬ ‫و مردم خواهان برکناری نخس��ت وزیر شده اند و‬ ‫همینط��ور که می دانید چند تن از وزرا نیز برکنار‬ ‫شده اند‪ .‬اما اینکه این پایان کار باشد بعید به نظر‬ ‫می رس��د‪ .‬تاثیر رسانه های گروهی در کشورهای‬ ‫عرب��ی را نی��ز نبای��د نادیده گرف��ت چراکه این‬ ‫رس��انه ها تمامی اتفاق��ات را منعکس می کنند و‬ ‫ب��ه همین خاطر حکومت های عرب��ی نمی توانند‬ ‫خواس��ته های مردم را سرکوب کنند و روی انها‬ ‫س��رپوش بگذارند‪g .‬‬ ‫گفت وگوی حسین رویوران با مثلث‬ ‫موج سواری امریکا در مصر‬ ‫بین الملل‬ ‫در رابط��ه ب��ا پررنگ ت��ر ش��دن نق��ش‬ ‫اخوان المس��لمین در مص��ر‪ ،‬امری��کا چه‬ ‫رویکردی را دنبال می کند؟‬ ‫در مورد بحث اخوان المس��لین دو نظر وجود دارد‪.‬‬ ‫یک نظر از جانب اس��رائیل اس��ت‪ ،‬چرا که صراحتا‬ ‫اس��رائیلی ها اعالم کردند اخوان المس��لمین از بمب‬ ‫هس��ته ای ایران هم خطرناک تر اس��ت‪ .‬زیرا اسرائیل‬ ‫با یک عینک ایدئولوژی��ک به اخوان نگاه می کند و‬ ‫اخوان را یک دش��من بالقوه می دان��د‪ .‬اما در مقابل‬ ‫ن��گاه امریکا به اخوان یک نگاه سیاس��ی اس��ت‪ ،‬نه‬ ‫ایدئولوژی��ک‪ .‬اغاز گفت وگو بی��ن امریکا و اخوان‬ ‫نش��ان می ده��د ک��ه امری��کا عملگراس��ت‪ .‬اخوان‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪ 4‬ما اکنون در رابطه با مدیریت بحران در حوزه بیداری در برابر سه نوع مدل قرار داریم؛ یک مدل‬ ‫اقتدارگرایانه و سرکوبگرایانه است مانند انچه در لیبی وجود دارد‪ ،‬دوم مدل تعاملی است که همان‬ ‫مدل تونس و مصر است‪ ،‬مدل سوم نیز مدل پیشگیرانه است مانند مغرب و عمان که قبل از اینکه‬ ‫اتفاقی بیفتد این ها اصالحات انجام دادند‪ .‬در مدل مصر که مدل تعاملی است بخشی از نهادهای‬ ‫رژیم سابق همچنان وجود دارند‪ ،‬ارتش بخشی از همان نظام است‪ .‬رئیس شورای نظامی مصر که‬ ‫حاکم فعلی کشور است‪ ،‬وزیر دفاع حسنی مبارک بوده است‪ .‬در نهایت اینگونه رژیم ها به سادگی‬ ‫امتیاز نمی دهند‪ ،‬بلکه مردم ابتدا می خواستند مبارک بازداشت شود به همین خاطر به تظاهرات‬ ‫روی اوردند‪ .‬وی نیز مقاومت کرد و نیروهایش به روی مردم اتش گشودند و چندین نفر کشته‬ ‫شدند اما در پایان زمانی که اجماع مردم زیاد می شود یک گام به عقب می نشیند و مبارک نیز تحت‬ ‫بازداشت قرار می گیرد‪ .‬در ادامه مردم مصر خواهان محاکمه مبارک می شوند اما وی بازهم مقاومت‬ ‫می کند‪ ،‬درگیر می شود ولی بازهم در نهایت به محاکمه تن می دهد‪ .‬این داستان اما ادامه دارد و‬ ‫همچنان مبارک با بحث محاکمه بازی می کند‪ ،‬یک روز مبارک بیمار است‪ ،‬یک روز حال روحی اش‬ ‫ن ترتیب تا به امروز هنوز محاکمه جدی صورت نگرفته است‪ .‬به هر حال انچه‬ ‫خوب نیست و‪ ...‬بدی ‬ ‫صورت می گیرد مدل تعاملی نهادهای باقیمانده رژیم با مردم است‪ .‬نقش امریکا در این میان نیز‬ ‫یک نقش بسیار مهم است‪ ،‬چرا که امریکا این مدل تعاملی را برای مدیریت بحران به وجود اورده‬ ‫است‪ .‬این قیام ها اتفاق افتاد و امریکا با برداشتن زین العابدین بن علی و حسنی مبارک سعی دارد‬ ‫اندکی مردم را ارام بکند و خواسته های مردم را زیر سقف رفرم نگاه دارد و با یک سری اصالحات‬ ‫ناچیز از عبور حرکت مردم به انقالب و تغییرات بنیادین جلوگیری بکند‪ .‬بنابراین انچه در صحنه‬ ‫مصر وجود دارد محصول و مدل امریکایی است‪ .‬در حقیقت این امریکاست که حسنی مبارک را‬ ‫از قدرت برداشته و بخشی از نهادهای قدرت سابق را همچنان حفظ کرده است‪ .‬اگر این سرکوب‬ ‫از طرف نیروهای حاضر در صحنه مصر در حال حاضر صورت می گیرد به عبارت غیرمستقیم‬ ‫سرکوبی است که از طرف امریکا و عواملش انجام گرفته است‪.‬‬ ‫یکی از متش��کل ترین گروه های جامعه مصر اس��ت‬ ‫به همین دلیل امریکا س��عی می کن��د به ان نزدیک‬ ‫ش��ود‪ .‬هیالری کلینت��ون نی��ز در اظهار نظری اعالم‬ ‫کرد ک��ه ما با اخوان گفت وگ��و می کنیم چراکه این‬ ‫گ��روه یک��ی از مهمترین بازیگران سیاس��ی صحنه‬ ‫مصر اس��ت و یک گروه تروریس��تی نیست که قیام‬ ‫مسلحانه در پیش گرفته باشد‪ .‬بنابراین یک زاویه ای‬ ‫بین نگاه دولتمردان امریکا و اسرائیل و البی های ان‬ ‫در امریکا پیدا شده اس��ت‪ .‬صهیونیست ها نگاه شان‬ ‫به اخوان کامال متفاوت از امریکاس��ت‪.‬‬ ‫اکن��ون با این اتفاقاتی ک��ه در مصر روی‬ ‫داده شورای نظامی که قدرت را در دست‬ ‫دارد چه اقداماتی باید انجام دهد تا مردم‬ ‫مصر به ان مطالباتی که دارند برس��ند؟‬ ‫دول��ت فعلی ک��ه از طرف ش��ورای عال��ی نظامی‬ ‫ تش��کیل ش��ده وظیفه اش انتقال قدرت ب��ه منتخبان‬ ‫مردم اس��ت‪ .‬به همی��ن دلیل اینها ‪ 9‬م��اده از قانون‬ ‫اساسی قبلی را تغییر دادند که خواسته مردم بود‪ ،‬به‬ ‫دنب��ال ان رفراندوم برگزار کردند و ‪77‬درصد مردم‬ ‫ب��ه این قانون اساس��ی موقت رای دادند‪ .‬براس��اس‬ ‫این قانون اساس��ی قرار اس��ت انتخابات مجلس و‬ ‫ریاست جمهوری برگزار شود‪ .‬البته از طرف احزاب‬ ‫غیر اس�لامی فشارهایی وارد امده که زمان انتخابات‬ ‫را به تعوی��ق بیندازند چراک��ه می خواهند نیروهای‬ ‫خودش��ان را س��ازماندهی بکنند‪ .‬انه��ا خواهان ان‬ ‫هس��تند که زمان برگزاری انتخابات از ماه س��پتامبر‬ ‫به ماه دس��امبر منتقل ش��ود‪ .‬به هرحال انتخابات در‬ ‫یک��ی از این دو زمان برگزار خواهد ش��د و پس از‬ ‫برگ��زاری انتخابات قدرت ب��ه منتخبان مردم انتقال‬ ‫داده خواهد ش��د‪.‬‬ ‫پس در ح��ال حاضر دلیل نارضایتی مردم‬ ‫چیست؟‬ ‫مهمترین قشری که در قیام اخیر پیشتاز بود جوانان‬ ‫بودند‪ .‬جوانان مصر یک سوم جمعیت و از سن ‪15‬‬ ‫تا ‪ 28‬را شامل می شوند‪ .‬در حال حاضر این جوانان‬ ‫به حاش��یه رانده ش��ده اند‪ ،‬بی��کار هس��تند‪ ،‬امید به‬ ‫زندگی ندارند و دچار پدیده های اجتماعی مختلفی‬ ‫مثل تاخیر در س��ن ازدواج‪ ،‬بیکاری و ‪ ...‬ش��ده اند‪.‬‬ ‫بنابراین اینها به دنبال تغییر جدی س��اختار هس��تند‪.‬‬ ‫در واقع جوانان مصری قیام نکرده اند که یک چهره‬ ‫برود و یک چهره دیگر بیاید‪ .‬انها به دنبال تحوالت‬ ‫جدی در س��اختار سیاس��ی هس��تند تا مش��کالت‬ ‫اجتماع��ی مانند بیکاری‪ ،‬فاصله طبقاتی‪ ،‬فقر زایی در‬ ‫جامع��ه و ‪ ...‬از بین برود‪ .‬در حال حاضر ‪ 40‬درصد‬ ‫از م��ردم مصر زیر خط فقر هس��تند‪ ،‬بنابراین مردم‬ ‫تا حدی سرخورده ش��ده اند و احساس می کنند که‬ ‫خواس��ته های انها تحقق پیدا نک��رده و اراده جدی‬ ‫هم در ای��ن راه وجود ندارد‪ .‬ش��ورای عالی نظامی‬ ‫هم در مدیریت بحران تنها س��عی می کند چهره ها را‬ ‫تغییر دهد و با یک مش��روعیت جدید همین نظام به‬ ‫نوعی باز تولید ش��ود که این با خواست مردم فاصله‬ ‫زی��ادیدارد‪.‬‬ ‫چقدر زمان می برد تا اصالحات مورد نظر‬ ‫مردم انجام شود؟‬ ‫انجام اصالحات مد نظر م��ردم قطعا زمان بر خواهد‬ ‫ب��ود و به صورت دفعی این مس��اله بحران زا خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬بنابراین طی زمان باید این اتفاقات بیفتد‪ .‬طی‬ ‫این مدت هم زمینه ها و شوک هایی که وارد می شود‬ ‫بای��د از قبل پیش بینی ش��ود و دول��ت راهکارهایی‬ ‫ب��رای ک��م کردن تاثی��رات دفع��ی انه��ا در جامعه ‬ ‫بیندیش��د‪ .‬پس نمی توان گفت در م��دت کوتاه این‬ ‫اصالحات قابل اعمال اس��ت‪ .‬این مس��اله مس��لما‬ ‫زمان بر خواهد بود تا یک ساختار به طور کلی تغییر‬ ‫پیدا کند‪g .‬‬ ‫‪37‬‬ ‫نگاه دیگر‬ ‫باراک اوباما هم راه بوش را ادامه داد‬ ‫پرزیدنت پنهانکار‬ ‫جوفری ار‪ .‬استون‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪38‬‬ ‫به عنوان یکی از طرفداران و همکاران باراک اوباما در‬ ‫دانشگاه ش��یکاگو و به عنوان مشاور او در رقابت های‬ ‫انتخاباتی ریاست جمهوری در س��ال ‪ ،2008‬امیدوار‬ ‫بودم ک��ه او بتواند تعادلی را که بی��ن امنیت دولت و‬ ‫ش��فافیت دولت در دوران جورج ب��وش از بین رفته‬ ‫بود دوباره ایجاد کند و انچه را به عنوان یک کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری وعده داده بود عملی سازد تا با این‬ ‫روش بتواند با ترویج ازادی و پاس��خگو بودن به مردم‬ ‫در ساخت سیاست های دولتی اقدام کند‪ .‬اما وضعیت‬ ‫به گون��ه ای که من امیدوار ب��ودم پیش نرفت‪ .‬درحالی‬ ‫ک��ه باراک اوباما گام های جدی خود را بر می داش��ت‬ ‫– به خص��وص در دوران اولی��ه ریاس��ت جمه��وری‬ ‫خود‪ -‬درصدد بود نش��ان دهد ک��ه می خواهد فضای‬ ‫به وجود ام��ده در دوران جورج بوش را از بین ببرد‪.‬‬ ‫اما در بس��یاری از موارد همان مس��یرهای قبلی را در‬ ‫پی��ش گرفت و جا پای سیاس��ت های ج��ورج بوش‬ ‫گذاشت‪.‬‬ ‫در س��ال های بعد از ‪ 11‬س��پتامبر ‪ ،2001‬دولت بوش‬ ‫سیاست های متفاوتی را اتخاذ کرد‪ ،‬از جمله شکنجه‪،‬‬ ‫نظارت ب��ر ارتباط��ات خصوص��ی و محدودیت در‬ ‫ازادی ه��ا که همه اینها ارزش ه��ای بنیادین امریکا را‬ ‫زیر سوال برد‪ .‬خطرناک ترین سیاستی که جورج بوش‬ ‫اتخاذ کرد عدم شفافیت در مقابل مردم امریکا در مورد‬ ‫تصمیم هایی بود که اتخاذ می کرد‪.‬‬ ‫در ت�لاش برای ف��رار از محدودیت های تفکیک قوا‪،‬‬ ‫بررس��ی های قضایی‪ ،‬کنترل و توازن‪ ،‬پاس��خگویی و‬ ‫دموکراتیک بودن‪ ،‬دولت بوش به طور سیس��تماتیک‬ ‫ی مخف��ی ک��رد‪.‬‬ ‫اعم��ال خ��ود را از انظ��ار عموم�� ‬ ‫ج��ورج بوش سیاس��ت های خ��ود را پنهان��ی اتخاذ‬ ‫می کرد‪ ،‬از پاسخگویی به کنگره امتناع می کرد‪ ،‬از روند‬ ‫طبقه بندی اطالعات سوءاس��تفاده می کرد‪ ،‬به ش��دت‬ ‫مسیر اطالع رسانی ازاد را مس��دود می کرد‪ ،‬انهایی را‬ ‫که به دنبال افشای اقدامات دولت بودند متهم می کرد‪،‬‬ ‫روزنامه نگاران را به زن��دان می انداخت‪ ،‬مطبوعات را‬ ‫برای افشای منابع اطالعاتی تهدید می کرد و هم کنگره‬ ‫و دادگاه را از بررسی روندی که دولت در پیش گرفته‬ ‫بود منع می کرد‪.‬‬ ‫در ای��ن روند دولت ب��وش روند خودمختاری جامعه‬ ‫امریکا را به خطر انداخته بود‪ ،‬چراکه این ش��هروندان‬ ‫هس��تند که باید سیاست‪ ،‬قضاوت و برنامه هایی که به‬ ‫انها مربوط اس��ت را ارزیابی کنند‪ .‬همانطور که جیمز‬ ‫مدس��ون به ان اشاره کرده اس��ت‪ ،‬یک دولت مردمی‪،‬‬ ‫بدون اطالعات مردمی‪ ،‬یک نمایش مسخره یا تراژدی‬ ‫اس��ت و در مواردی صحن��ه ای امیخت��ه از هر دوی‬ ‫اینهاس��ت‪ .‬از زمانی که باراک اوباما وارد کاخ س��فید‬ ‫شد‪ ،‬حداقل چهار حوزه مشخص وجود داشت که او‬ ‫باید در مورد انها شفافیت به خرج می داد‪.‬‬ ‫بالفاصله پس از تصدی مقام ریاست جمهوری‪ ،‬اوباما‬ ‫بخشنامه ای که توسط بوش صادر شده بود لغو کرد و‬ ‫در سال های بعد از ‪11‬‬ ‫سپتامبر ‪ ،2001‬دولت بوش‬ ‫سیاست های متفاوتی را‬ ‫اتخاذ کرد‪ ،‬از جمله شکنجه‪،‬‬ ‫نظارت بر ارتباطات‬ ‫خصوصی و محدودیت‬ ‫در ازادی ها که همه‬ ‫اینها ارزش های بنیادین‬ ‫امریکا را زیر سوال برد‪.‬‬ ‫خطرناک ترینسیاستیکه‬ ‫جورج بوش اتخاذ کرد عدم‬ ‫شفافیت در مقابل مردم‬ ‫امریکا در مورد تصمیم هایی‬ ‫بود که اتخاذ می کرد‬ ‫طی ان دادس��تان کل‪ ،‬جان دی اشکرافت‪ ،‬از ماه اکتبر‬ ‫س��ال ‪ ،2001‬اجازه دولت برای طبقه بندی اطالعات و‬ ‫عدم افشای ان با این بهانه را که می تواند به امنیت ملی‬ ‫اسیب برساند لغو کرد‪ .‬چنین اقدامی یک گام مثبت و‬ ‫مهم در جهتی درست بود‪.‬‬ ‫اما اقدامات او جهت محافظت از خالف کاران – یکی‬ ‫دیگ��ر از نگرانی ه��ای موجود – چن��دان قابل تقدیر‬ ‫نیست‪ .‬اوایل سال ‪ ،2009‬اعضای کنگره با شوق و ذوق‬ ‫قانونی را اعالم کردن��د که طی ان برخی از کارمندان‬ ‫خاص دولت که مس��ائل و مشکالت را به رسانه ها یا‬ ‫قانون گذاران گ��زارش می دادند از ان حمایت کردند‪.‬‬ ‫ب��ا وجود انکه ب��اراک اوباما به عنوان ی��ک کاندیدای‬ ‫ریاس��ت جمهوری از این قانون حمایت کرده بود اما‬ ‫دولت او در مقابل این قانون با خونسردی رفتار کرد و‬ ‫اجازه داد در سال ‪ 2010‬این قانون در سنا رای نیاورد‪.‬‬ ‫ب��اراک اوباما از دکترین اس��رار دولت��ی جورج بوش‬ ‫به ش��دت دفاع کرد که یک اصل در قانون است که به‬ ‫دولت اجازه می دهد از افشای اطالعات ملی امتناع کند‪.‬‬ ‫باراک اوباما در دورانی که به عنوان س��ناتور در سنای‬ ‫امریکا فعالیت می کرد از قانون جریان ازاد اطالعات به‬ ‫شدت حمایت می کرد‪ ،‬اما باراک اوبامای رئیس جمهور‬ ‫چنین کاری نمی کند‪ .‬در سال ‪ ،2007‬او یکی از حامیان‬ ‫این الیحه در سنا بود اما در سال ‪ ،2009‬به این الیحه‬ ‫اعتراض کرد و خواهان تجدید نظر در ان ش��د‪ .‬گرچه‬ ‫این الیحه در اخرین جلس��ه کنگره به تصویب رسید‬ ‫اما همچنان در سنا باقی مانده و به حالت تعلیق درامده‬ ‫است‪.‬‬ ‫سابقه دولت باراک اوباما در مورد دموکراسی به شدت‬ ‫خدش��ه دار شده و میزان ان از انتظارات موجود بسیار‬ ‫پایین تر است‪ .‬این درسی است که باید از اعتمادی که‬ ‫به کاندیداه��ا می کنیم بگیریم‪ .‬انهایی که قدرت را در‬ ‫اختی��ار دارند همواره بر ای��ن باورند که انها با دلیل و‬ ‫منطق عمل می کنند‪ .‬مشکل این است که اعتماد به انها‬ ‫همواره به یک جامعه تک محور منجر خواهد شد‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬نیویورک تایمز‬ ‫پیامدهای اتفاقاتی که در فوکوشیما افتاد‬ ‫عبور از یک فاجعه بزرگ‬ ‫دزموند توتو‪ ،‬برنده جایزه صلح نوبل‬ ‫منبع‪ :‬الجزیره‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫حذف س�لاح های هسته ای خواس��ت مردم جهان‬ ‫اس��ت‪ .‬با این حال به نظر نمی رسد که هیچ کشور‬ ‫هس��ته ای در جهان در ح��ال حاضر اماده اینده ای‬ ‫بدون سالح های هسته ای باشد‪ .‬در واقع این کشورها‬ ‫میلیاردها دالر برای نوسازی نیروگاه های هسته ای‬ ‫خود هدر می دهند‪ .‬اگر به این کشورها اجازه داده‬ ‫شود تا این روند را ادامه دهند اینده ای دهشتناک‬ ‫در انتظار همه خواهد بود‪ ،‬اینده ای که وحشت در‬ ‫ان اجتناب ناپذیر است‪.‬‬ ‫بحران انرژی هس��ته ای در نیروگاه فوکوش��یما در‬ ‫ژاپن یاداور وقایع غم انگیزی اس��ت که هر لحظه‬ ‫ب��رای هر یک از نیروگاه های هس��ته ای در جهان‬ ‫می توان��د اتفاق بیفتد‪ .‬ای��ن فاجعه بزرگ می تواند‬ ‫رهبران برخی از کش��ورها را ب��رای جلوگیری از‬ ‫وقوع دوباره چنین فاجعه ای به تفکر وادارد‪ .‬اکنون‬ ‫دیگر برای بیداری رهب��ران جهان نباید حادثه ای‬ ‫مانن��د هیروش��یما و ناکازاکی تکرار ش��ود‪ .‬لزوم‬ ‫حذف س�لاح های هسته ای باید برای همه روشن‬ ‫شود‪.‬‬ ‫در هفت��ه جاری‪ ،‬وزرای امور خارجه کش��ورهای‬ ‫دارای س�لاح هس��ته ای یعن��ی امریکا‪ ،‬روس��یه‪،‬‬ ‫بریتانی��ا‪ ،‬فرانس��ه و چین در پاریس ب��ا یکدیگر‬ ‫دی��دار خواهند کرد‪ .‬طی این دی��دار انها عملکرد‬ ‫خ��ود را بر مبنای کنفرانس س��ال گذش��ته پیمان‬ ‫منع سالح های هسته ای بررسی خواهند کرد‪ .‬این‬ ‫دیدار در واقع ازمایش��ی است برای جهانی بدون‬ ‫س�لاح های هس��ته ای و میزان به واقعیت پیوستن‬ ‫این رویا‪.‬‬ ‫اگ��ر انه��ا در م��ورد جلوگیری از گس��ترش این‬ ‫سالح ها جدی باشند باید برای حذف انها به طور‬ ‫کامل انرژی و س��رعت الزم را داشته باشند‪ .‬باید‬ ‫یک اس��تاندارد ب��رای تمام کش��ورها مد نظر قرار‬ ‫بگی��رد و ان حذف کامل س�لاح های هس��ته ای‬ ‫است‪ .‬تا زمانی که این سالح ها وجود داشته باشند‬ ‫تهدی��د وجود انها چه ب��ه صورت تصادفی و چه‬ ‫به صورت یک اقدام جنون امیز باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫ما نباید یک سیس��تم اپارتاید هس��ته ای را که در‬ ‫ان تنها برخی از کشورها مجوز داشتن سالح های‬ ‫هس��ته ای را دارن��د بپذیری��م‪ .‬چنین اس��تاندارد‬ ‫دوگان��ه ای نمی تواند صلح و امنیت را برای جهان‬ ‫به ارمغان بی��اورد‪ .‬ان پی تی یک مجوز برای پنج‬ ‫کش��ور دارای سالح های هس��ته ای جهان نیست‬ ‫و نمی توان��د به انها چنین مج��وزی بدهد‪ .‬دیوان‬ ‫عدالت بین المللی حس��ن نیت خود را برای حذف‬ ‫نیروهای هسته ای از جهان اعالم کرده است‪.‬‬ ‫قرارداد جدید استارت میان امریکا و روسیه هرچند‬ ‫یک گام مثبت در مس��یری درست قلمداد می شود‬ ‫اما این ق��رارداد تنها برای کاه��ش مقدار کمی از‬ ‫زرادخانه ه��ای هس��ته ای دو کش��وری اس��ت که‬ ‫‪ 95‬درص��د از زرادخانه ه��ای هس��ته ای جهان را‬ ‫در اختی��ار دارن��د‪ .‬در رون��د مدرن س��ازی جهان‬ ‫نمی توانیم انتظار داشته باشیم با وجود کشورهایی‬ ‫که دارای سالح های هسته ای هستند دیگران را از‬ ‫دسترسی به این سالح ها منع کنیم‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر امریکا بودج��ه ای ‪ 185‬میلیاردی‬ ‫ب��رای گس��ترش زرادخانه ه��ای هس��ته ای خود در‬ ‫ده��ه این��ده دارد و این درحالی اس��ت ک��ه بودجه‬ ‫گس��ترش س�لاح های هسته ای در هر س��ال بیش از‬ ‫‪ 50‬میلیارد دالر اس��ت‪ .‬از س��وی دیگ��ر پنتاگون نیز‬ ‫برای تجهیز بیشتر س�لاح های هسته ای تالش بسیار‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫روس��یه نیز سالح های هسته ای خود را مدرن می کند‬ ‫و سیس��تم متفاوتی را در این راستا به دست می اورد‪.‬‬ ‫سیاس��تمداران بریتانیایی در ع��وض به دنبال تجدید‬ ‫سیس��تم نیروی دریایی خود هس��تند و برای این کار‬ ‫پیش بینی کرده اند حدود ‪ 121‬میلیارد دالر بودجه نیاز‬ ‫دارن��د‪ .‬چنین تغییر و تحول��ی فرصتی تاریخی برای‬ ‫خلع س�لاح هس��ته ای برای بریتانیاست که می تواند‬ ‫از ان اس��تفاده کند‪ .‬هر دالری که در کش��ورها برای‬ ‫زرادخانه های هس��ته ای اس��تفاده می ش��ود در واقع‬ ‫منابع ساختن‪ ،‬مدرسه‪ ،‬بیمارستان و هرگونه سرویس‬ ‫اجتماعی دیگر را از بین می برد‪ .‬این درحالی است که‬ ‫در سراسر جهان میلیون ها نفر گرسنه حتی به حداقل‬ ‫بهداشت نیز دسترسی ندارند‪ .‬به جای سرمایه گذاری‬ ‫در سالح های کش��تار جمعی‪ ،‬دولت ها باید به دنبال‬ ‫براورده کردن نیازهای انسان ها باشند‪.‬‬ ‫تنها مانعی که در روند حذف س�لاح های هس��ته ای‬ ‫وجود دارد خواس��ت سیاسی اس��ت که می توانیم و‬ ‫باید از عهده ان بر اییم‪ .‬دو س��وم از کشورهای عضو‬ ‫سازمان ملل برای کنوانسیون سالح هسته ای شبیه‬ ‫به پیمان ممنوعیت های موجود در دسته بندی های‬ ‫دیگر به ویژه س�لاح های غیر انس��انی و بی رویه‪،‬‬ ‫س�لاح های بیولوژیک��ی و ش��یمیایی و مین های‬ ‫زمینی ضد نفر و مهمات خوش��ه ای اعالم امادگی‬ ‫کرده اند‪ .‬چنین معاهده ای امکان پذیر اس��ت و باید‬ ‫فورا دنبال شود‪.‬‬ ‫درست اس��ت که نمی توان سالح های هسته ای را‬ ‫از بی��خ و بن از بین برد اما این بدان معنا نیس��ت‬ ‫که خلع سالح هس��ته ای یک رویای دست نیافتنی‬ ‫اس��ت‪ .‬در کش��ور من‪ ،‬افریقای جنوب��ی‪ ،‬در دهه‬ ‫‪ 1990‬دس��ت به چنی��ن اقدامی زدن��د و امروز به‬ ‫ای��ن نتیجه رس��یده اند که کش��ور بدون س�لاح‬ ‫بهت��ر از کش��ور دارای س�لاح هس��ته ای اس��ت‪.‬‬ ‫در همان س��ال ها کش��ورهای تازه اس��تقالل یافته‬ ‫مانن��د بالروس‪ ،‬قزاقس��تان و اوکرای��ن داوطلبانه‬ ‫س�لاح های هس��ته ای خود را کنار گذاشتند و به‬ ‫ان پی ت��ی پیوس��تند‪ .‬کش��ورهای دیگ��ر برنامه ‬ ‫س�لاح های هس��ته ای را کنار گذاش��تند و به این‬ ‫نتیجه رس��یدند که این سالح ها هیچ منافعی برای‬ ‫انها ندارد‪ .‬ذخایر جهانی کالهک های هسته ای در‬ ‫جهان از ‪ 68‬هزار در دوران جنگ سرد به ‪ 20‬هزار‬ ‫کالهک کاهش یافته است‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫چین و روسیه‪،‬امریکا را پشت سر می گذارند‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪40‬‬ ‫در سراشیبی قدرت‬ ‫چین و روس��یه از اشتباهات امریکا در افغانستان و‬ ‫عملیات لیبی س��ود می برند و نفوذ خود را افزایش‬ ‫داده و در بخ��ش ان��رژی مناف��ع خ��ود را افزایش‬ ‫می دهند‪.‬انتونیو گرامش��ی‪ ،‬نظریه پرداز مارکسیست‬ ‫و از رهبران و بنیانگذاران حزب کمونیس��ت ایتالیا‬ ‫معتقد است قوانین قدیمی می میرند و این در حالی‬ ‫است که هنوز قوانین جدید به دنیا نیامده اند‪.‬‬ ‫زمانی که تمرک��ز انرژی و ژئوپلیتیکال واش��نگتن‬ ‫روی افغانستان‪ ،‬پاکستان‪ ،‬عراق‪ ،‬ایران و کمتر روی‬ ‫اسیای مرکزی متمرکز بود‪ ،‬سیاست های بین المللی‬ ‫در حال گذار از فرم جهان یک قطبی به س��وی یک‬ ‫سیستم چند مرکزی بود‪.‬‬ ‫و بع��د از ان تح��والت منطق��ه س��ال ‪2011‬‬ ‫کش��ورهای عربی تمام معادالت صحنه ش��طرنج‬ ‫خاورمیان��ه و ش��مال افریق��ا را بره��م زد و تمام‬ ‫محاس��بات انج��ام ش��ده را برعک��س ک��رد‪ .‬این‬ ‫تحوالت تعریف جدیدی برای روابط بین امریکا‪،‬‬ ‫کش��ورهای اس��یای مرکزی و کش��ورهای شمال‬ ‫افریقا نوشت‪.‬‬ ‫پیش تر در سال ‪ ،1997‬برژینسکی در مقاله ای نوشته‬ ‫بود که اسیای مرکزی محور قاره هاست‪ .‬قدرتی که‬ ‫در اسیای مرکزی وجود دارد در واقع نشات گرفته‬ ‫از دو کش��ور بزرگ اقتصادی در میان س��ه قدرت‬ ‫بزرگ اقتصادی است‪ .‬نگاه کوتاهی به نقشه جهان‬ ‫در واقع نش��ان می دهد که حضور یک کش��ور در‬ ‫اس��یای مرکزی ای��ن قابلیت را دارد ت��ا بتواند هم‬ ‫خاورمیانه و هم افریقا را تحت کنترل داش��ته باشد‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر با نقش افرینی اس��یای مرکزی در‬ ‫مع��ادالت بزرگ صحنه ش��طرنج اکنون این منطقه‬ ‫برای امریکا از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود‪.‬‬ ‫تو یکم بیندازید‪.‬‬ ‫نگاهی گذرا به اولین دهه قرن بیس�� ‬ ‫دولت جورج بوش اس��تراتژی را برای اسیای بزرگ‬ ‫مرکزی در نظر گرفته بود که منطبق بر این اس��تراتژی‬ ‫امریکا می توانس��ت نقش سنتی روسیه و توسعه نفوذ‬ ‫چین را کنترل کند‪.‬‬ ‫پایان قدرت امریکایی‬ ‫واش��نگتن با کمک دهلی نو به عن��وان یک هم پیمان‬ ‫به دنبال یک راه در اسیای میانه و افغانستان بود تا مسیر‬ ‫خود برای کنترل روسیه و چین هموار کند‪ .‬واشنگتن‬ ‫می بایست نفوذ خود را چنان گسترش می داد تا هم به‬ ‫چین و هم به روسیه نزدیک تر باشد‪ .‬این تنها راهی بود‬ ‫چین و روسیه از اشتباهات‬ ‫امریکا در افغانستان و عملیات‬ ‫لیبی سود می برند و در بخش‬ ‫انرژی منافع خود را افزایش‬ ‫می دهند‪.‬انتونیوگرامشی‪،‬‬ ‫نظریه پرداز مارکسیست و از‬ ‫رهبران و بنیانگذاران حزب‬ ‫کمونیستایتالیامعتقداست‬ ‫قوانین قدیمی می میرند و این‬ ‫در حالی است که هنوز قوانین‬ ‫جدید به دنیا نیامده اند‬ ‫که امریکا می توانست برنده بازی بزرگ در اسیای‬ ‫میانه باشد‪.‬‬ ‫اما این اس��تراتژی با جن��گ طوالنی مدت پنتاگون‬ ‫نتوانس��ت به اهداف خود برس��د‪ .‬از س��وی دیگر‬ ‫جنگ پنه��ان ان��رژی در این منطقه نی��ز وارد فاز‬ ‫جدیدی شد‪.‬‬ ‫در کتاب من با عنوان جهانی ش��دن‪ ،‬این مساله را‬ ‫به عنوان جنگ مایعات مطرح کرده اند‪ .‬این مس��اله‬ ‫نه تنها در اس��ان بودن انتقال اطالعات مطرح است‬ ‫بلکه مسائلی مانند خطوط لوله نفت و گاز نیز نقش‬ ‫مهمی دارد‪ .‬مش��کلی ک��ه اس��تراتژی دولت بوش‬ ‫داش��ت این بود که انها از این اس��تراتژی در سال‬ ‫‪ 2003‬عقب نش��ینی کردند‪ .‬ان زمان ترکیه به عنوان‬ ‫پلی برای انتقال انرژی از اس��یای مرکزی به سوی‬ ‫مدیتران��ه از جنگ در عراق حمای��ت نکرد‪ .‬از ان‬ ‫زم��ان به بع�� د ترکیه روابط نزدیک تری با روس��یه‬ ‫برقرار ک��رد‪ .‬پس از ان تئوری احم��د داوود اغلو‬ ‫در کاه��ش تنش با همس��ایگان به خصوص ایران‪،‬‬ ‫فاصل��ه میان امریکا و این کش��ور را افزایش داد و‬ ‫ای��ن درحالی اس��ت که نقش این کش��ور به عنوان‬ ‫یک��ی از اعض��ای نات��و ب��رای نف��وذ در اس��یای‬ ‫میان��ه افزایش یافته اس��ت‪ .‬در ای��ن صحنه مثلث‬ ‫انکارا‪-‬تهران‪-‬دمش��ق پررنگ ت��ر می ش��ود و این‬ ‫درحالی اس��ت که تحوالت در اس��یای مرکزی با‬ ‫س��رعت بس��یار باالیی در حال گذر است‪ .‬روسیه‬ ‫به عن��وان یک بازیگر جهانی دوباره در حال قدرت‬ ‫گرفت��ن اس��ت؛ نقش اقتص��ادی هن��د و چین نیز‬ ‫در حال گس��ترش اس��ت و این درحالی است که‬ ‫امریکا در باتالق عراق و افغانس��تان گرفتار ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬ب��ه زودی امریکا دیگر کش��ور اول جهان‬ ‫نخواهد بود‪.‬‬ ‫چین و روسیه‬ ‫اکنون کش��ورهای اس��تقالل یافته کمتر تحت نفوذ‬ ‫امری��کا هس��تند‪ .‬این درحالی اس��ت ک��ه رویای‬ ‫واشنگتن که کنترل خط مدیترانه تا اسیای مرکزی‬ ‫بود محقق نشده است‪ .‬چین و روسیه یک سیاست‬ ‫مشترک را در اسیای مرکزی اتخاذ کرده اند‪ .‬سازمان‬ ‫همکاری های شانگهای از جمله این سیاست هاست‪.‬‬ ‫ای��ن درحالی اس��ت ک��ه کمیته اقتصادی اس��یای‬ ‫مرک��زی درح��ال افزای��ش همکاری ه��ای نظامی‬ ‫خود اس��ت‪ .‬از س��وی دیگر چین حتی یک سرباز‬ ‫اعزامی به افغانس��تان ندارد ولی در عوض به میزان‬ ‫قابل مالحظه ای از عراق نفت می خرد و گاز طبیعی‬ ‫خود را از ترکمنس��تان تامی��ن می کند‪ .‬چین درحال‬ ‫حاضر در حال سرمایه گذاری در صنعت انرژی در‬ ‫اسیای مرکزی است‪.‬‬ ‫سرهم بندی عملیات‬ ‫در س��ال های اخیر و پیش از اغاز عملیات در لیبی‪،‬‬ ‫سیاس��ت امریکا نظامی کردن فضای میان مدیترانه و‬ ‫اس��یای مرکزی بود‪ .‬اکنون نیز هدف امریکا چندان‬ ‫تغییر نکرده است‪ .‬امریکا در صدد است کنترل نظامی‬ ‫ خود را از شمال افریقا تا جنوب غربی اسیا گسترش‬ ‫ده��د و این روند را با تمرکز بیش��تر بر روی ترکیه‪،‬‬ ‫س��وریه و ایران انجام می دهد تا با این ترفند اسیای‬ ‫مرکزی را به دو بخش تقسیم کرده و بعد حکومت‬ ‫کند‪ .‬اما تا زمانی که امریکایی ها در گیر باتالق جنگ‬ ‫در افغانس��تان هستند این کشورهای اسیای مرکزی‬ ‫هستند که در بازی نفوذ و اقتصاد پیروز خواهند شد‪.‬‬ ‫هر اشتباهی که امریکا در افغانستان انجام می دهد در‬ ‫واقع یک امتیاز به نفع این کشورها به خصوص چین‬ ‫و روسیه است‪g .‬‬ ‫جدیدترین کشور جهان‬ ‫چالش های سودان جنوبی‬ ‫در ش��هر جوبا‪ ،‬زندگی س��وبیا لئوت بسیار تاسف بار‬ ‫اس��ت‪ .‬این زن ‪ 21‬س��اله ابستن اس��ت و در پنج ماه‬ ‫گذشته خانه ای نداش��ته که در ان زندگی کند‪ ،‬اکنون‬ ‫بیش��تر روزه��ا را با س��ه فرزن��د خ��ود در خیابان ها‬ ‫می گذراند و به دنبال کار‪ ،‬غذا و سرپناه می گردد‪.‬‬ ‫او می گوی��د‪« :‬وقتی باران نمی بارد ما زیر یک درخت‬ ‫می خوابیم‪ .‬اما وقتی باران می ب��ارد امیدواریم که یک‬ ‫نفر یک سرپناهی برای یک شب به ما بدهد‪ .‬طی روز‬ ‫در خیابان ها پرسه می زنم و از مردم می خواهم که اگر‬ ‫کارهای کوچکی برای انجام دادن دارند به من بدهند‬ ‫اما شرایط روز به روز سخت تر می شود‪ .‬بعضی روزها‬ ‫انها کمی غذا یا پول به من می دهد اما اکثرا ما گرسنه‬ ‫می مانی��م‪ .‬من به فرزن��دان کوچک��م می گویم نگران‬ ‫نباشید‪ .‬بخوابید فردا غذا خواهیم خورد‪».‬‬ ‫لئوت پناهنده ای اس��ت که به تازگی وارد ش��هر جوبا‬ ‫ش��ده است‪ .‬شهر جوبا در جنوب سودان در کنار رود‬ ‫نیل س��فید اس��ت‪ .‬جوبا با سرعت بس��یاری در حال‬ ‫توسعه است و زمانی که در ‪ 9‬جوالی ‪ 2011‬جمهوری‬ ‫سودان جنوبی به طور رسمی به رسمیت شناخته شود‬ ‫جدیدترین پایتخت جهان خواهد شد‪.‬‬ ‫تولد یک کش��ور جدید در این منطقه از جهان زمانی‬ ‫قطعیت پیدا کرد که در همه پرسی انجام شده در بخش‬ ‫جنوبی س��ودان ‪ 99/7‬درصد از م��ردم به جدایی این‬ ‫بخش از سودان از بخش شمالی رای دادند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بازگشت به هیچ‬ ‫پس از همه پرسی برای استقالل سودان جنوبی‪ ،‬دولت‬ ‫سودان جنوبی اعالم کرد که اوارگان درگیری ها برای‬ ‫بازس��ازی منطقه به ش��هرهای خود بازگردند‪ .‬حدود‬ ‫‪ 390‬هزار اواره سودانی هنوز در کمپ های کشورهای‬ ‫اطراف مانند مصر‪ ،‬چاد‪ ،‬اوگاندا‪ ،‬کنیا و اتیوپی زندگی‬ ‫می کنند‪ .‬با توجه به امار س��ازمان بین المللی مهاجران‪،‬‬ ‫بیش از ‪ 300‬هزار سودانی در ماه های گذشته به سودان‬ ‫جنوبی بازگش��ته اند‪ .‬تع��داد اوارگان در حال افزایش‬ ‫اس��ت و انتظار می رود تعداد بیشتری از مردم پس از‬ ‫‪ 9‬جوالی به سودان جنوبی بازگردند‪.‬‬ ‫با وجود حمایتی که از س��وی مجامع بین المللی شده‬ ‫اس��ت ایجاد یک وضعیت با ثبات ب��رای منطقه ای که‬ ‫درام��د روزانه ‪ 9‬نفر از ‪ 10‬نفر این منطقه کمتر از یک‬ ‫دالر است بسیار دشوار به نظر می رسد‪.‬‬ ‫نب��ود م��واد غذای��ی‪ ،‬اب اش��امیدنی‪ ،‬بهداش��ت و‬ ‫زیرس��اخت های مورد نی��از از چالش های پیش رو در‬ ‫این منطقه اس��ت‪ .‬این مس��ائل زندگی را با مشکالت‬ ‫بسیار عمده ای در این منطقه مواجه می کند‪ .‬امار نشان‬ ‫می دهد که بی��ش از ‪ 100‬هزار نفر از مردم این منطقه‬ ‫نیاز فوری به سرپناه دارند‪ .‬با وجود تمام این مشکالت‬ ‫زندگی در جریان اس��ت و تمام اوارگان برای ساختن‬ ‫حداقل ها به منطقه باز می گردند‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫تاریخ خشونت‬ ‫پس از پنج دهه جنگ در س��ودان و کشته شدن بیش‬ ‫از دو میلیون نفر‪ ،‬نتایج همه پرسی امید تازه ای را برای‬ ‫ی که در روند درگیری ها قرار داش��تند‬ ‫هزاران س��ودان ‬ ‫ب��ه وجود اورد‪ .‬درگیری ها میان ش��مال و جنوب در‬ ‫س��ودان یکی از بزرگترین جنگ ه��ای داخلی پس از‬ ‫جنگ جهانی دوم به شمار می رود‪.‬‬ ‫ام��ا زمانی ک��ه این درگیری ها در س��ال ‪ 2005‬به طور‬ ‫رس��می به پایان رس��ید قرارداد صلح هم نتوانس��ت‬ ‫پایان��ی برای این جنگ داخلی باش��د‪ .‬در ان زمان در‬ ‫مناطق مرزی میان شمال و جنوب این درگیری ها ادامه‬ ‫داشت‪ .‬این درگیری ها توسط احمد هارون ساماندهی‬ ‫می ش��د ‪ .‬هارون در حال حاضر ب��ه خاطر جنایانی که‬ ‫علیه بشریت در دارفور انجام داده تحت پیگرد دادگاه‬ ‫جنایات بین المللی اس��ت‪ .‬در ماه ه��ای اخیر نبرد در‬ ‫مرزهای دو کش��ور اینده ش��دت یافته و س��بب شده‬ ‫اس��ت تا هزاران پناهنده دوب��اره مجبور به ترک منطقه‬ ‫خود ش��وند‪ .‬منطقه ابی که یک منطقه غنی نفتی است‬ ‫با توجه به همه پرس��ی در منطقه جنوبی واقع خواهد‬ ‫شد‪ .‬اما در حال حاضر توسط نیروهای خارطوم اشغال‬ ‫شده و سبب شده است تا هزاران نفر از این منطقه فرار‬ ‫کنند‪ .‬در حال حاضر قراردادی مبنی بر اینکه نیروهای‬ ‫حاف��ظ صلح اتیوپی در این منطق��ه حضور پیدا کنند‬ ‫توس��ط غیر نظامیان به امضا رس��یده است تا در اینده‬ ‫وضعیت این منطقه مشخص شود‪.‬‬ ‫ام��ا عالوه بر جن��گ چالش های متع��ددی در منطقه‬ ‫جنوبی وجود دارد‪ .‬این تنها لئوت نیس��ت که در این‬ ‫منطقه با مشکالت بزرگ دس��ت و پنجه نرم می کند‪.‬‬ ‫لئوت دختر یتیمی بود ک��ه خاله اش او را بزرگ کرده‪.‬‬ ‫می گوید که خانواده ام ازدواج من با یک سرباز را وقتی‬ ‫من تنها ‪ 14‬س��ال سن داشتم برنامه ریزی کرده بودند‪.‬‬ ‫بالفاصله پس از ازدواج ما‪ ،‬شوهرم به منطقه نظامی در‬ ‫ش��هر بانتو اعزام شد‪ .‬زندگی برای مدتی روی ارامش‬ ‫را به ما نش��ان داد تا اینکه خشونت های سال گذشته‬ ‫اغاز ش��د‪ .‬ان زمان من برای فرزند چهارم س��ه ماهه‬ ‫حامله بودم‪.‬‬ ‫در ماه دس��امبر همس��ر س��ابیا به این نتیجه می رسد‬ ‫که بهتر اس��ت همس��ر و فرزندانش منطقه را به علت‬ ‫درگیری ه ا ت��رک کنند‪ .‬او مقداری پ��ول و یک تلفن‬ ‫همراه به همس��رش می دهد و از انها می خواهد که به‬ ‫شهر جوبا بروند‪.‬‬ ‫لئوت می گوید من اتاق کوچکی اجاره کردم و همراه‬ ‫فرزندانم در انجا ماندیم‪ .‬همس��رم به من گفته بود که‬ ‫ی نیست و او هر ماه مقداری پول برای‬ ‫جای هیچ نگران ‬ ‫زندگی برایمان خواهد فرستاد‪ .‬من فکر می کردم همه‬ ‫چیز رو به راه خواهد شد‪.‬‬ ‫بع��د از م��اه اول دیگر هیچ پولی به لئوت نرس��ید‪ .‬او‬ ‫اکنون نمی داند که همسرش کجاست‪ .‬وضعیت لئوت‬ ‫نش��ان دهنده وضعیت ه��زاران نفر از مردم س��ودان‬ ‫جنوبی است که از تبعید بازگشته اند‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫قصه جیرانی‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪42‬‬ ‫مرتضی شایسته درگفت وگو با مثلث‪:‬‬ ‫فیلم ما سفارشی نیست‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫‪« 1‬قصه پریا» به معضل اعتیاد پرداخته و تالش کرده به نوبه خود هشداری درباره مواجهه‬ ‫جوانان با این معضل اجتماعی بدهد‪ ،‬اما این فیلم مانند دیگر فیلمی که به همین موضوع پرداخته‬ ‫بود (مرهم)‪ ،‬در جشنواره فیلم فجر با بی اعتنایی مواجه شد‪ .‬مرتضی شایسته که تهیه کننده‬ ‫ «قصه پریا» است‪ ،‬جریان حذف فیلم از جشنواره فجر و اعمال ممیزی در این فیلم را یک بازی‬ ‫می داند‪ .‬با او دربار ه وظیف ه هنرمند برای پرداختن به معضالت اجتماعی و همچنین انچه بر‬ ‫«قصه پریا» گذشته است‪ ،‬گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫قصه ساخت فیلم «قصه پریا» از کجا اغاز‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬فیلمنام��ه «قص��ه پری��ا» در س��ال ‪ 1388‬توس��ط‬ ‫اق��ای فری��دون جیران��ی ب��ه م��ا ارائه ش��د‪ ،‬البته‬ ‫نویس��ندگان این فیلمنامه اقای رحمان س��یفی ازاد و‬ ‫خانم لیال الریجانی بودند‪ .‬فیلمنامه در «هدایت فیلم»‬ ‫خوان��ده ش��د و طرح را پس��ندیدیم‪ ،‬ام��ا ایرادهایی‬ ‫داش��تیم که سبب شد فیلمنامه را برگردانیم‪ .‬این رفت‬ ‫و برگش��ت طرح و فیلمنامه چهارماه طول کش��ید و‬ ‫چندبار فیلمنامه نویس��ان روی فیلمنامه کار کردند تا‬ ‫نظر ما تامین ش��د‪ .‬سپس فیلمنامه را به ستاد مبارزه با‬ ‫مواد مخ��در فرس��تادیم و انها نیز پس��ندیدند‪ ،‬البته‬ ‫نظرهایی داش��تند‪ .‬در مجموع‪ ،‬فیلمنامه ای قابل قبول‬ ‫به ما ارائه ش��د که ان را به اق��ای جیرانی برای اغاز‬ ‫کارگردانی ارائه کردیم‪.‬‬ ‫ای��ا پرداختن به معض�لات اجتماعی جزو‬ ‫اولویت های ش��ما برای قبول این فیلمنامه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬معضالت اجتماعی‪ ،‬مس��اله م��واد مخدر و‬ ‫درگیر ش��دن جوانان با مواد مخدر جزو اولویت های‬ ‫ما بود‪ .‬این موضوع بسیار حساس است و باید به ان‬ ‫پرداخته ش��ود؛ ما با س��اخت فیلم «قصه پریا» به این‬ ‫موضوع پرداختیم‪.‬‬ ‫فارغ از وظایفی که مسئوالن و قانونگذاران‬ ‫برای ح��ل معض�لات اجتماع��ی برعهده‬ ‫دارند‪ ،‬هنرمندان چه مسئولیتی در این زمینه‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬وظیفه هنرمند س��اخت فیلم است تا از طریق ان‪،‬‬ ‫موضوع��ی را با مردم در میان بگ��ذارد‪ .‬اکنون «قصه‬ ‫پریا» ب��ه موضوع اعتی��اد پرداخته اس��ت‪ ،‬در برنامه‬ ‫«هف��ت» خانمی گفت ک��ه از دیدن این فیلم پش��تم‬ ‫لرزی��د‪ ،‬اقایی هم گفت که در ش��وک هس��تم‪ ،‬یعنی‬ ‫این فیلم‪ ،‬پ��در و مادرها را بهت زده می کند تا بدانند‬ ‫چه عاقبتی در انتظار فرزندان شان است‪ .‬این می تواند‬ ‫کمک��ی به مس��ئوالن و اجتماع باش��د تا نس��بت به‬ ‫مساله ای که می تواند جوانان را مضمحل و نابود کند‪،‬‬ ‫بی تفاوت نباشند‪ .‬پیام این فیلم نیز دادن هشدار است‪.‬‬ ‫ایا هنرمندان با فیلم هایی که در س��ال های‬ ‫گذش��ته ب��ا موض��وع اعتی��اد و معضالت‬ ‫اجتماعی س��اخته اند‪ ،‬به سینمای اجتماعی‬ ‫ادای دی��ن کرده و به می��زان کافی به این‬ ‫مشکالت پرداخته اند؟‬ ‫‪ l‬هنرمن��دان در حد توان ای��ن کار را کرده اند‪ ،‬البته‬ ‫وظیفه فیلمنامه نویسان‪ ،‬کارگردانان و تهیه کنندگان در‬ ‫این قضیه سخت تر و مشکل تر است‪.‬‬ ‫گاهی ب��ه معضلی مانند اعتی��اد در فیلم ها‬ ‫برای پرکردن داس��تان پرداخته می ش��ود‪،‬‬ ‫گاهی نیز به ش��کل سفارشی به این مسائل‬ ‫پرداخت��ه می ش��ود‪ .‬نگاه ش��ما نس��بت به‬ ‫این گون��ه پرداختن به مش��کالت اجتماعی‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬پرداخت��ن به موضوع اعتی��اد در فیلم «قصه پریا»‬ ‫برای پرکردن داس��تان و همچنین به ش��کل سفارشی‬ ‫نبوده اس��ت‪ .‬هرچند م��ا طرح را به س��تاد مبارزه با‬ ‫مواد مخدر ارائه کردیم و انها طرح را پسندیدند‪ ،‬اما‬ ‫اگر هم قبول نمی کردند‪ ،‬ما این کار را اجرا می کردیم‬ ‫و ان را برای خودمان وظیفه می دانستیم‪.‬‬ ‫گاه��ی پرداختن ب��ه معض�لات اجتماعی‬ ‫به ش��کل سفارش��ی انجام می ش��ود‪ ،‬البته‬ ‫منظ��ورم فیل��م «قصه پریا» نیس��ت‪ .‬از نظر‬ ‫ش��ما‪ ،‬انجام کار سفارش��ی در این حوزه‬ ‫مثبت است یا منفی؟‬ ‫‪ l‬من این موضوع را منفی نمی دانم؛ اگر سفارش��ی‬ ‫ک��ه تهیه کنن��ده ان را می گیرد‪ ،‬درس��ت و با رعایت‬ ‫اص��ول حرفه ای ب��وده و فیلم حاصل ان س��فارش‪،‬‬ ‫درست و اصولی باشد‪ ،‬مشکلی نیست‪.‬‬ ‫در می��ان فیلم های��ی که با موض��وع اعتیاد‬ ‫س��اخته شده اس��ت‪ ،‬به جز «قص ه پریا» که‬ ‫تولید خودتان است‪ ،‬کدام فیلم را موفق تر‬ ‫از بقیه می دانید؟‬ ‫‪ l‬فیلم های «تیغ و ابریش��م»‪« ،‬تاراج» و «خون بازی»‬ ‫به مواد مخدر پرداختند و نسبتا موفق بودند‪.‬‬ ‫دیدگاه شما درباره فیلم «مرهم» که با همین‬ ‫موضوع ساخته شد‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬این فیلم را ندیدم‪.‬‬ ‫چند پرس��ش هم درباره اتفاق های رخ داده‬ ‫در جش��نوار ه فجر دارم؛ مسئوالن جشنواره ‬ ‫فیل��م فج��ر خواس��تند تغییرات��ی در فیلم‬ ‫«قص��ه پری��ا» داده ش��ود و درپ��ی ان‬ ‫اق��ای جیران��ی از حض��ور در جش��نواره‬ ‫انصراف داد‪ ،‬دلیل ان انصراف چه بود؟‬ ‫‪ l‬اصال این قضیه یک بازی بود که می خواستند فیلم‬ ‫«قصه پریا» در جشنواره شرکت نکند و این موضوع‬ ‫به فیلم صدمه زد‪ .‬همچنین اس��می از فیلم «قصه پریا»‬ ‫در برنامه «هفت» نبردند‪ .‬مجموع این ش��رایط سبب‬ ‫ش��د تا مردم تصور کنند که فیلمی به نام «قصه پریا»‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬اما ما ب��ا تبلیغات «قصه پریا» را مطرح‬ ‫کردیم‪ .‬اصالحات نیز توسط اقای جیرانی انجام شده‬ ‫بود‪ .‬درباره بخش «نوعی نگاه» مساله داشتند که چیز‬ ‫بدی نبود و فیلم می توانس��ت در بخش «نوعی نگاه»‬ ‫شرکت کند‪.‬‬ ‫بنابراین انصراف اق��ای جیرانی از حضور‬ ‫در جشنواره فجر نوعی قهر کردن بود؟‬ ‫‪ l‬احتمال دارد که معنی قهر کردن داشته باشد‪.‬‬ ‫منظور ش��ما از اینکه گفتید «این قضیه یک‬ ‫بازی بود» چیست؟‬ ‫‪ l‬فکر می کنم ممیزی س��ختی درباره این فیلم انجام‬ ‫شد و با موضوع با سعه صدر برخورد نکردند‪ ،‬چون‬ ‫فیلم «قصه پریا» چیزی برای ممیزی نداشت‪ ،‬اما انها‬ ‫چن��د ش��خصیت را گرفتند و گفتند‪ ،‬منظ��ور از این‬ ‫ش��خصیت ها فالن نمونه های واقعی در یک طبقه و‬ ‫گروه است‪ .‬در حالی که هیچ منظوری در کار نبود‪.‬‬ ‫کس��انی که ش��خصیت های فیلم را با انها‬ ‫مشابه س��ازی کردند‪ ،‬افراد سیاسی بودند یا‬ ‫از گروه های اجتماعی؟‬ ‫‪ l‬اجتماعی‪.‬‬ ‫تغییراتی که به خواس��ت وزارت ارشاد در‬ ‫فیل��م اعمال کردید‪ ،‬چقدر اس��ت و به چه‬ ‫میزان به اصل فیلم اسیب زد؟‬ ‫‪ l‬حدود س��ه‪ ،‬چهار درصد است و اسیب جدی به‬ ‫فیلم نزده است‪.‬‬ ‫پس داس��تان فیل��م «قصه پریا» ب��ا اعمال‬ ‫تغییرات اسیب ندیده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اس��یبی وارد نش��ده‪ ،‬به همین دلیل می گویم‬ ‫برای اعمال ممیزی‪ ،‬مش��کل خاص��ی در فیلم نبوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫نتیج��ه کار را چط��ور ارزیاب��ی می کنید؟‬ ‫روزنامه نگاران و منتق��دان درباره این فیلم‬ ‫چه نظری دارند؟‬ ‫‪ l‬بسیار خوب اس��ت‪ .‬منتقدان هم گفته اند که فیلم‬ ‫عالی و زیباست‪g .‬‬ ‫مرتضی شایسته همراه برادرش‬ ‫مصطفی‪ ،‬دو چهره شناخته شده سینمای‬ ‫ایران هستند که در تولید بسیاری از‬ ‫فیلم های دو دهه گذشته نقش داشته اند‪.‬‬ ‫رد پای گرگ‪ ،‬افعی‪ ،‬می خواهم زنده‬ ‫بمانم‪ ،‬روز واقعه‪ ،‬تجارت‪ ،‬جهان پهلوان‬ ‫تختی‪ ،‬طوطیا‪ ،‬بوی کافور عطر‬ ‫یاس‪ ،‬سام و نرگس‪ ،‬پارتی‪ ،‬اقای‬ ‫رئیس جمهور‪،‬سربازهایجمعه‪،‬بوتیک‪،‬‬ ‫مکس‪ ،‬امشب شب مهتابه و در اخر‪،‬‬ ‫قصه پریا (پازل)‪ ،‬ازجمله اثار او در‬ ‫مقامتهیه کنندههستند‬ ‫‪43‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪44‬‬ ‫نگاهی به سینمای فریدون جیرانی به بهانه اکران «قصه پریا»‬ ‫بازی در میدان سینمای میانه‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫‪2‬‬ ‫«قص��ه پریا»ی فریدون جیرانی چندی اس��ت‬ ‫ب��ر پ��رده س��ینماها قرارگرفته اس��ت؛ فیلمی در‬ ‫دس��ته س��ینمای اجتماعی که به موضوع اعتیاد به‬ ‫مواد مخدر در جوانان جامعه ایرانی پرداخته است‪.‬‬ ‫ای��ن فیلم البته پی��ش از انکه به نمای��ش دراید و‬ ‫خیلی بیشتر از حاال‪ ،‬در خبرهای داغ رسانه ها قرار‬ ‫گرفت��ه بود؛ نه به خاطر موفق بودنش – که کس��ی‬ ‫ت��ا ان موقع فیل��م را ندیده ب��ود – و نه به خاطر‬ ‫ش��هرت کارگردان��ش‪ ،‬بلک��ه یکی به دلی��ل قرار‬ ‫گرفتنش در خارج از فهرس��ت اثار بخش مسابقه‬ ‫بیس��ت و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر و دیگر‪،‬‬ ‫به دلیل نظر مسئوالن جش��نواره مبنی بر ضرورت‬ ‫ایج��اد برخ��ی تغیی��ر و حذف ها در فیل��م؛ یعنی‬ ‫هم��ان نگاه و ممیزی که ب��ه فیلم های کارگردانان‬ ‫دیگری چون رس��ول صدرعاملی‪ ،‬کیانوش عیاری‬ ‫و علیرضا امینی نیز اعمال شد و به غیر قابل پخش‬ ‫ش��دن برخی از انه��ا هم انجامی��د‪ .‬در نهایت نیز‬ ‫به دلی��ل کنار کش��یدن جیرانی از بخ��ش تازه وارد‬ ‫«نوعی ن��گاه» در جش��نواره بیس��ت ونهم؛ جایی‬ ‫که اث��اری از تهمین��ه میالنی‪ ،‬عبدالرض��ا کاهانی‬ ‫و علیرض��ا داوودن��ژاد هم قرار داش��تند‪ ،‬فیلم در‬ ‫جشنواره نمایش داده نشد‪.‬‬ ‫جیرانی یازده��م بهمن ماه خبر داد فیل��م «قصه پریا»‬ ‫در جش��نوار ه فیلم فجر به نمایش درنخواهد امد‪ .‬او‬ ‫گف��ت که روز قبل این موضوع را به دفتر جش��نواره‬ ‫اط�لاع داده اند؛ چرا که کپی نهای��ی فیلم با توجه به‬ ‫تغییرات��ی که در ان داده ان��د در این زمان کوتاه اماده‬ ‫نخواهد ش��د‪ .‬همان زمان برخی ای��ن کناره گیری را‬ ‫واکنش جیرانی به کنار گذاشته شدن فیلمش از بخش‬ ‫مس��ابقه و نیز اعمال حذفیاتی بر ان برداشت کردند‪،‬‬ ‫ام��ا نوع برخورد خود جیرانی با موضوع و س��کوت‬ ‫و گذش��تش‪ ،‬موجب ش��د خیلی به این بحث دامن‬ ‫زده نشود‪ .‬گروهی هم این سیاست جیرانی را به دلیل‬ ‫فعالیتش در برنامه ای تلویزیونی برداش��ت کردند که‬ ‫در نتیج��ه‪ ،‬اصطکاکش با مدیران معاونت س��ینمایی‬ ‫وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی شاید می توانست‬ ‫بر فعالی��ت برنام��ه اش تاثیر بگذارد و حاش��یه هایی‬ ‫برای ان ایجاد کند‪ .‬او که از چند س��ال قبل به عنوان‬ ‫کارش��ناس – مجری در برنامه دو قدم مانده به صبح‬ ‫در شبکه ‪ 4‬س��یما حاضر می شد‪ ،‬زمانی که قرار شد‬ ‫تلویزی��ون مش��ابه برنام��ه ‪ 90‬ورزش��ی را در حوزه‬ ‫فرهن��گ و هنر ایج��اد کند‪ ،‬مجری برنامه س��ینمایی‬ ‫هفت در شبکه ‪ 3‬سیما شد‪.‬‬ ‫به هر حال زمان گذش��ت و حاشیه های جشنواره هم‬ ‫کمرنگ شدند‪ ،‬تا انکه «قصه پریا» به عنوان تازه ترین‬ ‫ساخته اماده برای نمایش در کارنامه فریدون جیرانی‪،‬‬ ‫از چندی پیش اتفاق��ا جایگزین فیلم مرهم (علیرضا‬ ‫داوودنژاد) در سینماها شد که ان هم به موضوع اعتیاد‬ ‫جوانان پرداخته بود‪ .‬این فیلم که فیلمنامه اش توسط‬ ‫رحمان سیفی ازاد و لیال الریجانی به نگارش درامده‪،‬‬ ‫با بازی هنرپیشه هایی چون مهناز افشار‪ ،‬باران کوثری‪،‬‬ ‫مصطفی زمانی‪ ،‬اهو خردمند و بیژن امکانیان‪ ،‬داستان‬ ‫دخت��ری را روایت می کند ک��ه در البه الی خاطرات‬ ‫پس��ر عموی خود‪ ،‬با دختر جوانی مواجه می شود که‬ ‫زندگی هر دو انها را دستخوش تغییر میکند‪.‬‬ ‫سینمایی در میانه روشنفکری و ابتذال‬ ‫فریدون جیرانی می گوید همیشه به یک سینمای میانه‬ ‫معتقد بوده که نه روش��نفکرانه باش��د و نه به شعور‬ ‫مخاطب توهین کند‪ ،‬در عین حال نیز بتواند مخاطب‬ ‫عام را به سینما بکشاند‪ .‬او البته کار در جریان سینمای‬ ‫میانه را س��خت می داند و می گوید‪« :‬من سعی کردم‬ ‫روند س��ینمای میانه را در هم��ه کارهایم حفظ کنم‪.‬‬ ‫ای��ن تالش گاهی موفق بوده و گاه��ی نه‪ ،‬اما هرچه‬ ‫پی��ش می رویم‪ ،‬به عل��ت محدودیت هایش‪ ،‬این کار‬ ‫سخت تر می شود‪ .‬در ‪ 10‬سال گذشته فیلم هایی موفق‬ ‫به فروش خوب ش��دند‪ ،‬هرچند در دو س��ال اخیر با‬ ‫شکس��ت روبه رو ش��ده اند‪ ،‬اما در هر حال توانستند‬ ‫جری��ان بخش خصوص��ی تولید را جه��ت دار کنند‪.‬‬ ‫در دهه ‪ 60‬برای انکه سالم س��ازی ب��ه وجود بیاید‪،‬‬ ‫الگوی میانه مطرح ش��د که تعریفی نداشت و تالش‬ ‫می کرد از س��ینمای فعلی خود فاصله بگیرد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر تعریف س��ینمای میانه نازل شده و نباید ان را‬ ‫نازل تر کرد‪ ».‬جیرانی همچنین معتقد است‪« :‬دهه ‪80‬‬ ‫به بعد‪ ،‬دهه مضمون است؛ نه ساختار‪ .‬اکنون سینمای‬ ‫معناگراس��ت ک��ه طرف��دار دارد؛ مضمون��ی که خط‬ ‫قرمزی را شکسته باشد‪ .‬این گرایش به مضمون باعث‬ ‫می شود ملودرام خانوادگی را کمتر تحت الشعاع قرار‬ ‫دهیم‪».‬‬ ‫فریدون جیرانی در‬ ‫برنامه خودش زیر تیغ‬ ‫انتقاد مسعود فراستی‬ ‫نشست که درباره‬ ‫«قصه پریا»ی او گفت‪:‬‬ ‫«قصه خوب پرداخت‬ ‫نشده و پیام در ان برای‬ ‫کارگردان مهمتر بوده‪،‬‬ ‫داستان بسیار نخ نماست‬ ‫و شخصیت ه ا هم‬ ‫درنیامده اند!»‬ ‫درباره فریدون جیرانی‬ ‫فریدون جیرانی سال ‪ 1330‬در کاشمر به دنیا امد‪.‬‬ ‫فعالی��ت تئات��ری را از س��ال ‪ 1351‬و فعالیت در‬ ‫حوزه سینما را از س��ال پس از ان در مشهد اغاز‬ ‫ک��رد‪ .‬او از س��ال ‪ 1360‬فعالیت ج��دی در حوزه‬ ‫فیلمنامه نویس��ی را برای فیلم های س��ینمایی اغاز‬ ‫کرد که تا س��ال ‪ 1374‬به طور جدی ادامه داشت و‬ ‫پس از ان هم البته تداوم یافت‪ .‬ازجمله نوشته های‬ ‫او در سال های دور و نزدیک برای این فیلم ها بوده‬ ‫است‪ :‬افتاب نشین ها (رسول صدرعاملی)‪ ،‬رهایی‬ ‫(رس��ول صدرعاملی)‪ ،‬سناتور (مهدی صباغ زاده)‪،‬‬ ‫پرونده (مه��دی صب��اغ زاده)‪ ،‬گل ه��ای داوودی‬ ‫(رسول صدرعاملی)‪ ،‬گمشده (مهدی صباغ زاده)‪،‬‬ ‫تصوی��ر اخر (مهدی صباغ زاده)‪ ،‬پاییزان (رس��ول‬ ‫صدرعاملی)‪ ،‬ش��ب حادثه (س��یروس الوند)‪ ،‬زیر‬ ‫بام های ش��هر (اصغر هاشمی)‪ ،‬در ارزوی ازدواج‬ ‫(اصغر هاش��می)‪ ،‬گری��ز (ناصر مهدی پ��ور)‪ ،‬دو‬ ‫همس��فر (اصغر هاش��می)‪ ،‬در کمال خونس��ردی‬ ‫(سیامک شایقی)‪ ،‬اشک و لبخند (شاپور قریب) و‬ ‫زاگرس (کارگردان‪ :‬محمدعلی نجفی)‪ .‬او همچنین‬ ‫با فیلم های دبیرس��تان (کارگ��ردان‪ :‬اکبر صادقی)‬ ‫به عنوان مش��اور کارگ��ردان‪ ،‬پایی��زان (کارگردان‪:‬‬ ‫رس��ول صدرعاملی)‪ ،‬نرگس (کارگردان‪ :‬رخشان‬ ‫بنی اعتم��اد) به عن��وان نورپرداز و دو روی س��که‬ ‫(کارگ��ردان‪ :‬محمد متوس�لانی) به عنوان مش��اور‬ ‫فیلمنامه همکاری داشته است‪.‬‬ ‫او از س��ال ‪ 1370‬تا س��ال ‪ 1384‬هم س��ردبیری‬ ‫هفته نامه س��ینما را برعهده داش��ته و به نوعی جزو‬ ‫مطبوعاتی ه��ای عرص��ه س��ینما به ش��مار می اید‪،‬‬ ‫ام��ا برخالف بس��یاری دیگ��ر‪ ،‬از عرص��ه نقد به‬ ‫فیلمسازی نرسیده اس��ت‪ ،‬بلکه از فیلمنامه نویسی‬ ‫به عرصه مطبوعاتی س��ینما گام نهاد و همزمان به‬ ‫س��اخت فیلم هم پرداخت‪ .‬جیرانی در سال ‪1366‬‬ ‫فیلم صع��ود را کارگردانی کرده ب��ود‪ ،‬اما به واقع‬ ‫فیلمس��ازی او از س��ال ‪ 1374‬با فیل��م قرمز اغاز‬ ‫ش��د که یک��ی از پرفروش های ان زم��ان با بازی‬ ‫هدی��ه تهران��ی و محمدرض��ا فروت��ن ش��د که‬ ‫به خاطر بازی در این فیلم س��یمرغ بلورین بهترین‬ ‫بازیگر نق��ش اول مرد را از جش��نواره فیلم فجر‬ ‫گرف��ت‪ .‬فریدون جیرانی پ��س از ان هم فیلم های‬ ‫اب و اتش‪ ،‬ش��ام اخ��ر‪ ،‬صورتی‪ ،‬س��االد فصل‪،‬‬ ‫س��تاره ها ‪ :۳‬ستاره بود‪ ،‬س��تاره ها ‪ :۲‬ستاره است‪،‬‬ ‫ستاره ها ‪ :۱‬ستاره می شود و پارک وی و نیز مرگ‬ ‫تدریجی ی��ک رویا را نوش��ته و کارگردانی کرده‬ ‫است‪ .‬او سال پیش هم پس از قصه پریا‪« ،‬من مادر‬ ‫هستم» را فیلمبرداری کرد‪ .‬سیدغالمرضا موسوی‪،‬‬ ‫تهیه کننده این فیلم اس��ت و باران کوثری‪ ،‬حبیب‬ ‫رضایی‪ ،‬هنگام��ه قاضیانی‪ ،‬فرهاد اصالنی و پانته ا‬ ‫ بهرام بازیگران اصلی ان هس��تند‪ .‬فریدون جیرانی‬ ‫در س��ال گذش��ته پس از علیرضا داوودنژاد یکی‬ ‫دیگر از کارگردانان بنام کش��ور بود که به موضوع‬ ‫معضل اعتیاد پرداخت و حساسیت یک هنرمند را‬ ‫جدای از مس��ئولیت مسئوالن نسبت به سرنوشت‬ ‫جوانان کش��ورش نش��ان داد و فیلم ساخت؛ این‬ ‫احساس او قابل تجلیل است‪g .‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دیدگاه فراستی درباره فیلم جیرانی‬ ‫فریدون جیرانی که این روزها بیش��تر او را در برنامه‬ ‫هفت می بینیم‪ ،‬هرچند می گوید یک سال و نیم است‬ ‫با هیچ رس��انه ای مصاحبه نکرده چون دوس��ت دارد‬ ‫بیشتر ش��نونده باشد‪ ،‬هفته ای چند س��اعت با برنامه‬ ‫تحلیل روز س��ینمای ایران‪ ،‬تریبون��ی در اختیار دارد‬ ‫ک��ه از ان می توان��د حرف هایش را بزن��د‪ .‬او که در‬ ‫ای��ن برنامه فیلم های س��ینمایی اک��ران روز را به تیغ‬ ‫تیز منتقدان می س��پارد‪ ،‬چن��دی پیش در یک حضور‬ ‫عموم��ی وقت��ی ب��ا این پرس��ش مواجه ش��د که ایا‬ ‫حاضری��د فیلم خودت��ان را در برنامه هفت نقد کنید‬ ‫ی��ا نه‪ ،‬گف��ت‪« :‬ما ت�لاش می کنی��م در برنامه هفت‬ ‫فیل��م «قصه پریا» را نق��د کنیم؛ اما هنوز در این مورد‬ ‫تصمیمی گرفته نشده است‪ ».‬جیرانی در برابر ازمونی‬ ‫سخت قرار گرفت‪ .‬درنهایت هم این برنامه در نوبت‬ ‫دهم تیرماه خود به نق��د قصه پریا پرداخت‪ .‬جیرانی‬ ‫که این بار باید خ��ود در برابر نقدهایی که به فیلمش‬ ‫می شد همانگونه رفتار می کرد که به دیگر همکارانش‬ ‫توصی��ه می کن��د‪ ،‬هرچند در برابر س��خنان مس��عود‬ ‫فراستی‪ ،‬منتقد صریح برنامه‪ ،‬عصبانی نشد‪ ،‬اما هنگام‬ ‫پخش پرس��ش پیامکی برنامه‪ ،‬به شدت عصبانی شد‪.‬‬ ‫ماج��را از این قرار بود که او اعالم کرد چون س��وال‬ ‫خوبی پی��دا نکردیم‪ ،‬در این هفته بخ��ش پیام کوتاه‬ ‫نداریم‪ .‬اما در اواس��ط برنامه س��وال پیام کوتاه با این‬ ‫مضمون ک��ه فری��دون جیرانی در ک��دام حوزه های‬ ‫نویسندگی و کارگردانی‪ ،‬روزنامه نگاری و سردبیری‪،‬‬ ‫تهی��ه و اجرای برنامه و هیچ کدام موفق تر اس��ت؟ از‬ ‫طرح این س��وال اظهار بی اطالعی ک��رد‪ ،‬ان را برای‬ ‫خود غافلگیرکننده خواند و با بیان اینکه خوب است‬ ‫دوستان به مسائل شخصی افراد نپردازند‪ ،‬اظهار کرد‪:‬‬ ‫«در این پیامک به ش��خصیت ادم توهین شده است‪».‬‬ ‫جیرانی با اقرار به اینکه «عصبانی» ش��ده است‪ ،‬گفت‬ ‫که دوستانش می توانستند‪ ،‬اسم فیلم هایش را به عنوان‬ ‫موضوع اس ام اس انتخاب کنند‪ .‬این درحالی اس��ت‬ ‫ک��ه وقتی جیرانی در بهمن ماه گذش��ته در پی پخش‬ ‫ی در ام��اج انتقادها قرار‬ ‫مصاحب��ه با فریم��اه فرجام ‬ ‫گرف��ت‪ ،‬در برنامه بعدی اش ع�لاوه بر پخش بخش‬ ‫دوم مصاحبه ای که بس��یاری معتق��د بودند نتیجه ان‬ ‫توهین به ش��خصیت این بازیگر مشهور سینماست‪،‬‬ ‫در نامه ای از همگان خواس��ت ک��ه ظرفیت پذیرش‬ ‫نق��د و واقعیت ها را افزایش دهن��د و به همه چیز با‬ ‫چش��م توهم توطئه نگاه نکنند‪.‬اما به هر حال جیرانی‬ ‫در برنامه خودش زیر تیغ منتقد نشس��ت و مس��عود‬ ‫فراس��تی درباره «قصه پریا»ی او گفت‪« :‬قصه خوب‬ ‫پرداخت نش��ده و پیام در ان ب��رای کارگردان مهمتر‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫این کارگردان و نویس��نده س��ینما با اش��اره اخرین‬ ‫اث��ر اکران ش��ده اش یعنی قص��ه پریا‪ ،‬درب��اره اصل‬ ‫س��اخته ش��دن ان می گوید‪« :‬مرتضی شایسته از من‬ ‫طرحی درخصوص اعتیاد خواس��ت و من از رحمان‬ ‫سیفی ازاد خواس��تم روی ان کار کند و در نهایت به‬ ‫خط اولیه ای با مضمون اینکه پسری به عشق دختری‬ ‫خ��ود را معتاد می کند رس��یدیم و بعد از دو س��ه بار‬ ‫نگارش فیلمنامه در اخر خودم ان را بازنویسی کردم‬ ‫و فیلم مقابل دوربین رفت»‪ .‬او البته معتقد اس��ت که‬ ‫اش��کال فیلم‪ ،‬قصه زیادش است‪ ،‬چراکه نمی خواسته‬ ‫ی عش��قی با معضل‬ ‫فیلم مینی مال بس��ازد‪ ،‬پس فیلم ‬ ‫اعتیاد ساخته است‪.‬‬ ‫جیرانی البت��ه در برابر برخی نقدها مبنی بر غریب و‬ ‫نامفهوم بودن برخی ش��خصیت های فیلمش توضیح‬ ‫می دهد‪ ،‬قس��متی از سکانس ها حذف شده که برخی‬ ‫ابهام ها را ایجاد کرده است‪ .‬مشاور او نیز در پاسخ به‬ ‫برخی از این انتقادها هنگام نمایش فیلم گفته اس��ت‪:‬‬ ‫«متاسفانه برخی از ابهام هایی که مطرح می شود به ان‬ ‫دلیل اس��ت که برخی از صحنه ها از فیلم حذف شده‬ ‫اس��ت‪ .‬به عنوان مثال مصطف��ی زمانی در فیلم فرزند‬ ‫شهیدی است که بسیار ایده ال گرا و دارای شخصیت‬ ‫مثبت اس��ت‪ ،‬اما ما می خواستیم نشان دهیم که چنین‬ ‫ف��ردی نیز می تواند در دام اعتیاد بیفتد که لفظ فرزند‬ ‫شهید بودن ان دچار ممیزی شد‪».‬‬ ‫البت��ه یک��ی از ایراده��ای مدیران جش��نواره به فیلم‬ ‫«قص��ه پریا» که در نهایت ب��ه به نمایش درنیامدن ان‬ ‫منجر ش��د‪ ،‬مانند فیلم انتهای خیابان هش��تم علیرضا‬ ‫امینی‪ ،‬تلخ بودن قصه ان بود‪ .‬س��یفی ازاد‪ ،‬نویس��نده‬ ‫فیلمنامه قصه پریا در پاس��خ به این انتقاد که ساختار‬ ‫و پای��ا ن فیلم تلخ اس��ت‪ ،‬می گوید‪« :‬م��ا قرار بود در‬ ‫«قصه پریا» درباره فنا شدن توسط اعتیاد فیلم بسازیم‪،‬‬ ‫پس اصوال «قصه پریا» نمی تواند یک فیلم شاد باشد‪.‬‬ ‫البت��ه ما در همین فیلم تلخ هم نش��ان دادیم یکی از‬ ‫ش��خصیت ها با بازی مهناز افش��ار به رغ��م اینکه از‬ ‫گذشته اعتیاد داشته است‪ ،‬توانست با مشوق هایی که‬ ‫دارد باالخ��ره ای��ن اعتیاد را ترک کن��د‪ .‬این یکی از‬ ‫هش��دارهای فیلم اس��ت و اگر با پایانی شاد روبه رو‬ ‫می شدیم تاثیرگذاری انچه می خواستیم مطرح کنیم‪،‬‬ ‫بسیار کم می شد‪».‬‬ ‫ای��ن فیلمنامه نوی��س یکی دیگر از دالی��ل تلخ بودن‬ ‫«قصه پریا» را س��اختار ملودرام فیلم می داند و معتقد‬ ‫است‪« :‬تلخی پایان در فیلم به این دلیل است که فیلم‬ ‫باید به شدت هشدار دهنده باشد‪ ،‬ضمن انکه انتخاب‬ ‫ژانر مل��ودرام ایجاب می کند فیلم کمی تلخ باش��د‪».‬‬ ‫او با اش��اره به اینکه یکی از دغدغه های ما هش��دار‬ ‫نس��بت ب��ه مواد مخدر ش��یمیایی بود‪ ،‬بی��ان می کند‪:‬‬ ‫«انواع مواد مخدر باعث شده است که شما ظاهر یک‬ ‫فرد معتاد را نتوانید تش��خیص دهی��د‪ .‬گاهی بعضی‬ ‫می گویند که معتاد حتما باید ظاهر جس��می افتاده ای‬ ‫داشته باش��د‪ ،‬اما مواد مخدر ش��یمیایی که اکنون در‬ ‫دس��ترس افراد قرار دارد‪ ،‬باعث می ش��ود گاهی انها‬ ‫از ی��ک ادم عادی ش��ادتر هم باش��ند‪ ،‬ام��ا جوانان‬ ‫تحت تاثیر استفاده از این مواد ناگهان از نظر جسمی‬ ‫ تخریب می ش��وند‪ .‬متاس��فانه مواد مخدر شیمیایی از‬ ‫جامعه ما قربانی های زیادی گرفته است‪».‬‬ ‫ی برای‬ ‫س��یفی ازاد معتقد اس��ت‪« :‬این هش��دار مهم ‬ ‫خانواده هاس��ت که زمانی مواد مخدر مراتب خاص‬ ‫خودش را داش��ت‪ ،‬ام��ا اکنون ب��ا ورود مواد مخدر‬ ‫شیمیایی به بازار‪ ،‬مواد مخدر هیچ مراتبی ندارد‪ .‬برخی‬ ‫به اشتباه می گویند که یک معتاد اگر اراده داشته باشد‪،‬‬ ‫می توان��د اعتیادش را ترک کند؛ در حالی که اراده به‬ ‫تنهایی کافی نیس��ت و این مساله ثابت شده است که‬ ‫معتاد یک بیمار اس��ت‪ .‬ما می خواس��تیم نشان دهیم‬ ‫که ش��خص روش��نفکر و مثبتی هم با از دست دادن‬ ‫انگیزه اش می تواند به این بیماری مخرب مبتال شود‪».‬‬ ‫ب��وده و در اخر می خواهیم ببینیم اعتیاد چه بالیی‬ ‫بر س��ر ادم می اورد و راه فرار ندارد‪ ،‬که این مانع‬ ‫چفت و بس��ت درست قصه ش��ده است‪ .‬در واقع‬ ‫داستان بس��یار نخ نماست و ش��خصیت های انهم‬ ‫ی که می بینیم‬ ‫خوب درنیامده اند‪ .‬درنهایت هم فیلم ‬ ‫اصال ان چیزی نیس��ت ک��ه کارگردانش می گوید‬ ‫می خواسته بشود‪».‬‬ ‫‪45‬‬ ‫گفت وگو با نویسنده «قصه پریا» درباره سینمای اجتماعی‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلم سفارشی بدترین نوع تبلیغ است‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪3‬رحمان سیفی ازاد یکی از نویسندگان فیلمنامه «قصه پریا» است‪ .‬فیلمنامه اخرین ساخته‬ ‫فریدون جیرانی کار مشترک سیفی ازاد و لیال الریجانی است‪ .‬سیفی ازاد که مدیریت گروه‬ ‫نمایش شبکه چهارم سیما را نیز برعهده دارد‪ ،‬در گفت وگو با مثلث از اغاز نگارش این‬ ‫فیلمنامه تا اکران «قصه پریا» پس از اعمال ممیزی سخن گفت‪ .‬او توضیح داد که درباره‬ ‫تعهد هنرمند نسبت به پرداختن به اسیب های اجتماعی مانند اعتیاد چه دیدگاهی دارد‪.‬‬ ‫همچنین از نگاه سیفی ازاد‪ ،‬ممیزی اعمال شده درباره «قصه پریا» سلیقه ای بوده و به خط‬ ‫داستانی این فیلم هم اسیب زده است‪.‬‬ ‫در فیلمنام��ه «قص��ه پری��ا» که ش��ما با‬ ‫همکاری خانم الریجانی ان را نوش��تید‪،‬‬ ‫به معض��ل اعتیاد پرداختید‪ .‬ایا نوش��تن‬ ‫فیلمنامه ای با این موضوع به شما پیشنهاد‬ ‫شد یا براساس دغدغه های شخصی‪ ،‬این‬ ‫مساله برای شما در اولویت قرار گرفت؟‬ ‫بحث فراگیری و گسترش اعتیاد در جامعه و تنوع‬ ‫مواد مخدر در س��طح جامعه شهری‪ ،‬وقتی جوانان‬ ‫را می بینی��م‪ ،‬دغدغه ذهنی و غصه ای می ش��ود که‬ ‫ادم ه��ا با ان روب��ه رو می ش��وند‪ .‬دغدغه نگارش‬ ‫س��ینمایی ای��ن فیلمنام��ه از زمانی اغاز ش��د که‬ ‫اق��ای جیرانی خواس��ت اگر ط��رح و فیلمنامه ای‬ ‫داری��م که به معضل اعتیاد می پ��ردازد‪ ،‬به او ارائه‬ ‫کنیم‪ .‬ما هم طرح اولیه «قصه پریا» را که در اختیار‬ ‫داش��تیم‪ ،‬به اق��ای جیرانی دادیم‪ .‬ایش��ان طرح را‬ ‫پس��ندیدند و ان را به تهیه کننده ـ اقای شایس��ته ـ‬ ‫که به دنب��ال این بود تا با ای��ن موضوع‪ ،‬فیلمی را‬ ‫‪46‬‬ ‫تهیه کند‪ ،‬داده ش��د و او نیز طرح را پسندید‪ .‬درباره‬ ‫ای��ن فیلم‪ ،‬قرار بود که س��تاد مبارزه ب��ا مواد مخدر‪،‬‬ ‫همکاری مش��ترکی با «هدایت فیلم» داشته باشد‪ .‬به‬ ‫ن ترتیب‪ ،‬کار جدی تر شد‪ ،‬شکل گرفت و طرح‬ ‫همی ‬ ‫اولیه در نهایت به روایت اخری رس��ید که به همین‬ ‫فیلم «قصه پریا» تبدیل ش��د که اکنون در حال اکران‬ ‫است‪.‬‬ ‫شما اعتقاد دارید که هنرمند برای پرداختن‬ ‫به معض�لات و مش��کالت اجتماعی مانند‬ ‫اعتی��اد وظیف��ه ای برعه��ده دارد و در برابر‬ ‫جامعه مسئول است تا در اثار سینمایی اش‬ ‫حتما به مقوله های اجتماعی بپردازد یا اساسا‬ ‫نباید الزام و اجباری برای هنرمند تعیین کرد‬ ‫تا موضوع های اجتماعی را محور فیلم های‬ ‫خود قرار دهد؟‬ ‫‪l‬سینما گستره وسیعی دارد که نوعی از ان‪ ،‬سینمای‬ ‫اجتماعی اس��ت‪ .‬ب��ه نظر من‪ ،‬همانط��ور که در تمام‬ ‫ژانرهای س��ینمایی نگاه س��رگرمی بودن نس��بت‬ ‫به س��ینما وجود دارد‪ ،‬رس��الت و وظیفه بخش��ی‬ ‫از س��ینما نیز این اس��ت که انعکاس و واکنش��ی‬ ‫از رویدادها و مس��ائل اجتماعی اطرافش باش��د‪.‬‬ ‫قاعدتا برای جامعه ما که فعال و پویاست و مردم‬ ‫مسائل جامعه را تعقیب می کنند‪ ،‬این جنس از فیلم‬ ‫اهمیت خاص تری دارد‪ .‬جامعه ما جوان اس��ت و‬ ‫ذهن فعالی دارد‪ ،‬بنابراین سینمای اجتماعی ان که‬ ‫به معضل اعتیاد یا موضوع های دیگر می پردازد که‬ ‫با جامعه مرتبط و از جمله دغدغه های مردم است‬ ‫و هویت جامعه را تعریف می کند یا نکته ای را که‬ ‫هویت را خدش��ه دار کرده است‪ ،‬گوشزد می کند‪،‬‬ ‫برای جامعه جذابی��ت دارد و مردم ان را پیگیری‬ ‫می کنن��د‪ .‬این نوع س��ینما‪ ،‬س��ینمای موثرتری در‬ ‫جامعه اس��ت؛ اما به هر حال‪ ،‬وجهه س��رگرمی را‬ ‫در س��ینما نمی توان کنار گذاشت‪ ،‬چون بخشی از‬ ‫مخاطبان سینما‪ ،‬فیلم می بینند که یک پند یا اموزه‬ ‫اخالقی و اجتماعی را در ذیل س��رگرمی ای که در‬ ‫اوقات فراغت خود به دنبال ان هس��تند‪ ،‬دریافت‬ ‫کنند‪ .‬اگر س��ینما را یک س��رگرمی فرهنگی تلقی‬ ‫کنیم‪ ،‬گس��تره های مختلفی را شامل می شود‪ .‬البته‬ ‫خود من‪ ،‬س��ینمایی را می پس��ندم که دغدغه های‬ ‫اجتماعی داشته باشد‪.‬‬ ‫عملکرد فیلمنامه نویس��ان و س��ینماگران‬ ‫ایران��ی را در حوزه س��ینمای اجتماعی‬ ‫چط��ور ارزیاب��ی می کنید؟ ای��ا در این‬ ‫زمینه کارنامه پرب��اری داریم یا در حال‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫برداشتن گام های نخست هستیم؟ از نظر‬ ‫ش��ما بهترین فیلم های ایرانی ساخته شده‬ ‫براساس مسائل اجتماعی کدامند؟‬ ‫‪l‬تا کن��ون در ح��وزه س��ینمای اجتماع��ی به ج��ز‬ ‫دغدغه های چند فیلمساز مشخص‪ ،‬سینمایی فعال و‬ ‫قوی نداشته ایم؛ مثال فیلم های «اژانس شیشه ای» و «به‬ ‫ن��ام پدر» ابراهیم حاتمی کیا به ادم های جنگ پس از‬ ‫جنگ و مسائل اجتماعی و جست وجوی ارمان های‬ ‫انها در فضای جامع��ه امروزی می پردازد که دغدغه‬ ‫جدی انقالبی و فرهنگی ماست‪ .‬متاسفانه بیشتر تمایل‬ ‫سینمای ما به سمت سرگرمی و کم دردسر و کم هزینه‬ ‫بودن بوده است‪ ،‬سینماگر بیشتر دوست دارد داستانی‬ ‫بگوید و مخاطبی داشته باشد‪ .‬سینماگران دغدغه مند‬ ‫اجتماعی کم و محدودند و ابراهیم حاتمی کیا و مجید‬ ‫مجیدی جزو این سینماگران هستند‪.‬‬ ‫این واقعیت در سینمای ایران وجود دارد‬ ‫که بس��یاری از فیلم ها با هدف سرگرمی‬ ‫ ساخته می شوند‪ .‬در میان همین فیلم های‬ ‫س��رگرم کننده‪ ،‬دیده می ش��ود که برخی‬ ‫معض�لات مهم اجتماعی ب��رای پرکردن‬ ‫فیل��م ب��ه کار گرفته می ش��وند و محور‬ ‫اصل��ی داس��تان‪ ،‬چیز دیگری اس��ت‪ .‬از‬ ‫س��وی دیگر‪ ،‬به مش��کالت اجتماعی در‬ ‫کارهای سفارشی پرداخته می شود‪ ،‬اما از‬ ‫میان کارهای سفارشی معموال اثر هنری‬ ‫ش��اخص و تاثیرگذاری بیرون نمی اید‪.‬‬ ‫دیدگاه شما درباره پرداختن به مقوله های‬ ‫اجتماعی در این دو قالب چیس��ت؟ چه‬ ‫پیش��نهادی برای پرداخت��ن به معضالت‬ ‫اجتماعی به ش��کل شایس��ته و درس��ت‬ ‫دارید؟‬ ‫‪l‬من درب��اره تجربه خودمان می گویم؛ ما به دنبال‬ ‫این نبودیم که تصویر توزی��ع مواد مخدر را مانند‬ ‫فیلم های اکشن نش��ان دهیم‪ ،‬بلکه می خواستیم به‬ ‫اثرهای تخریبی مواد مخدر به عنوان تهدیدی ملی‬ ‫بپردازیم که بر جوان��ان اثرهای مخربی دارد‪ .‬این‬ ‫دغدغه ج��دی ما بود‪ .‬ما نمی خواس��تیم به روش‬ ‫کار قاچاقچی مواد مخدر یا س��ازوکار توزیع مواد‬ ‫بپردازیم که در ان صورت‪ ،‬فیلم «اجتماعی» تلقی‬ ‫نمی ش��د و قواعد فیلم اکش��ن را می طلبید‪ ،‬یعنی‬ ‫فیلمی ک��ه به موضوعی اجتماعی در قالب اکش��ن‬ ‫ن��گاه می کن��د‪ ،‬ولی عمیق نیس��ت و به مس��ائل‬ ‫اجتماعی دقیق وارد نمی شود‪.‬‬ ‫در بحث س��اخت فیلم سفارش��ی‪ ،‬نتیج��ه کار به‬ ‫س��فارش دهنده بستگی دارد که اگر هوشیار باشد‪،‬‬ ‫بیش��تر از انکه به مطرح ش��دن نامش ی��ا پایگاه‬ ‫س��ازمانی اش توجه کند‪ ،‬به وظیفه س��ازمانی اش‬ ‫توج��ه می کن��د که متناس��ب با س��ازمان مربوط‪،‬‬ ‫وظیفه هشدار دادن یا ترغیب و تشویق را برعهده‬ ‫دارد‪ .‬گاه��ی س��ازمان ها به دنب��ال بازدارندگی از‬ ‫ن��وع برخ��وردی‪ ،‬ایجابی یا اقناعی هس��تند‪ ،‬ولی‬ ‫متاسفانه بیشتر سازمان ها یا افرادی که به سفارش‬ ‫می پردازند‪ ،‬درپی این هس��تند که نامش��ان مطرح‬ ‫ش��ود‪ .‬به همین دلی��ل‪ ،‬بیش از انکه فیلمس��از یا‬ ‫درام نویس را به نگارش در حوزه موضوع مرتبط‬ ‫با خودش��ان تش��ویق کنن��د‪ ،‬از او می خواهند که‬ ‫درباره کارهای سازمانی اش حرف بزند‪.‬‬ ‫در «قص��ه پریا» از ابتدا این امکان وجود داش��ت‬ ‫و ما هم از ابت��دا اعالم کردیم که قصه ما ظرفیت‬ ‫ندارد تا در ان‪ ،‬فعالیت های یک سازمان نشان داده‬ ‫ش��ود‪ .‬یکی از راه های س��تاد مبارزه با مواد مخدر‬ ‫برای برخورد با معضلی اجتماعی مانند اعتیاد این‬ ‫اس��ت که فرجام تلخ و تهدید بودن مواد مخدر را‬ ‫به جامعه القا کند و جامعه از طریق فیلم سینمایی‬ ‫به اگاهی و هوش��یاری برسد‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬دفتر‬ ‫«هدایت فیلم» یک دفتر فیلمس��ازی حرفه ای است و‬ ‫بیشتر از اینکه به دنبال تبلیغات مستقیم باشد‪ ،‬به دنبال‬ ‫تولید درامی خوب اس��ت‪ .‬عالوه ب��ر این‪ ،‬کارگردان‬ ‫«قصه پریا» کس��ی اس��ت که صرفا انج��ام تبلیغات‬ ‫س��ازمانی و عملکردی را دنبال نمی کرد و بیش��تر به‬ ‫دنبال تبلیغات بازدارنده ای بود که از طریق اثرگذاری‬ ‫و اقناع ذهنی مخاطب به ان می توان رسید‪ .‬این عوامل‬ ‫س��بب ش��د تا ما به عنوان درام نویس‪ ،‬بیشتر از انکه‬ ‫دغدغه بیان عملکرد یک سازمان یا فرد مشخصی را‬ ‫که بودجه ای را به س��ازندگان فیلم داده است‪ ،‬داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬به بررس��ی معضل و اثرهای اجتماعی ان در‬ ‫روابط انس��انی بپردازیم‪ .‬اگر در دو س��احت نخستی‬ ‫ک��ه درباره انها صحبت کردی��م‪ ،‬این اتفاق رخ دهد‪،‬‬ ‫نکته ای می ش��ود که ش��ما هم به ان اش��اره کردید و‬ ‫ان اینکه فیلمی س��اخته می شود که به ظاهر اجتماعی‬ ‫است‪ ،‬ولی در واقع‪ ،‬فیلمی اکشن با موضوع اجتماعی‬ ‫اس��ت یا یک فیلم بررس��ی عملکرد ساخته می شود‬ ‫و در ان‪ ،‬یک س��ازمان از کار خ��ود تعریف می کند‪،‬‬ ‫مانن��د اینکه یک کارخانه ماکارون��ی درباره عملکرد‬ ‫خ��ود فیلمی را تولید کن��د‪ .‬اینگونه فیلم ها در حوزه‬ ‫درام نویس��ی‪ ،‬بدترین نوع کار هس��تند‪ ،‬به خصوص‬ ‫در حوزه س��ازمان هایی که وظایف اجتماعی دارند‪،‬‬ ‫بدترین نوع تبلیغ محسوب می شوند‪ .‬این امکان برای‬ ‫ما وجود داش��ت که بازدارندگ��ی را الگو قرار دهیم‬ ‫و درامی را در حوزه هش��دار و بازدارندگی طراحی‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫در س��اخت «قص��ه پریا» س��تاد مب��ارزه با‬ ‫مواد مخ��در به س��ازندگان فیلم کمک مالی‬ ‫کرد؟‬ ‫‪l‬زمانی که صحبت س��اخت فیلم مطرح بود‪ ،‬ما در‬ ‫جریان ای��ن کمک مالی نبودی��م و این بحث مطرح‬ ‫نبود که ممکن اس��ت س��تاد مبارزه ب��ا مواد مخدر به‬ ‫این جریان وارد ش��ود؛ ولی در تفاهمی که ان س��تاد‬ ‫با تهیه کننده داش��ت‪ ،‬کمک مالی نیز انجام شد‪ .‬ما از‬ ‫ابتدا براساس دغدغه های خود که می خواستیم فیلمی‬ ‫ درباره این معضل با هدف هشدار دادن و بازدارندگی‬ ‫بسازیم‪ ،‬این درام را طراحی کردیم‪.‬‬ ‫طرف مقابل در کارهای سفارشی‪ ،‬هنرمندان‬ ‫هس��تند‪ .‬اگر هنرمندان دغدغه ه��ای الزم را‬ ‫داش��ته باش��ند‪ ،‬ایا ممکن اس��ت فیلم های‬ ‫سفارشی از حالت کلیشه ای و شعاری خارج‬ ‫شوند؟ در صورتی که هنرمندان دغدغ ه داشته‬ ‫باشند‪ ،‬ایا سازمان سفارش دهنده فیلم اجازه‬ ‫می دهد هنرمندان ازادانه فیلم خود را بسازند؟‬ ‫‪l‬اینکه «فیلمس��ازی» اساس��ا دغدغه ی��ک هنرمند‬ ‫باش��د‪ ،‬بحثی جدی اس��ت‪ .‬همان نکته ای اس��ت که‬ ‫در ادبیات کهن ما نیز به ان اش��اره ش��ده‪ ،‬یعنی هر‬ ‫انچه از دل براید‪ ،‬الجرم بر دل نشیند‪ .‬اگر موضوعی‬ ‫دغدغ��ه ذهن��ی م��ا باش��د می توانی��م ان دغدغه را‬ ‫به درستی منتقل کنیم؛ اما نمی توان این نکته را نادیده‬ ‫گرفت ک��ه اگر من به عنوان درام نویس دغدغه مند به‬ ‫پروسه ای وارد شوم و در جدال با سازمانی باشم که‬ ‫بیش��تر دغدغه عملکرد خود را دارد و به جای اینکه‬ ‫متناس��ب با وظیفه ذات��ی اش درام بگوید‪ ،‬می خواهد‬ ‫بی�لان کار ارائه کند‪ ،‬قطع��ا من را دچار تنش‪ ،‬جنگ‬ ‫و گفت وگ��و می کند‪ .‬این امر در ذهنیت من به عنوان‬ ‫درام نوی��س اثر منفی می گذارد‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬اگر‬ ‫س��ازمان س��فارش دهنده‪ ،‬یک س��ازمان دغدغه مند‬ ‫باش��د و به جای بی�لان کار‪ ،‬به دنب��ال تبلیغ وظایف‬ ‫ذاتی اش باش��د‪ ،‬اما هنرمند دغدغه نداش��ته باشد‪ ،‬به‬ ‫یک فیلمنامه سفارش��ی بد می رسیم‪ .‬بنابراین هنرمند‬ ‫دغدغه مند و س��ازمانی که دغدغه وظایف ذاتی اش‬ ‫را دارد‪ ،‬در کن��ار هم می توانن��د کارنامه خوبی ارائه‬ ‫کنند‪ ،‬ولی اگر هر کدام دچار نقص شود‪ ،‬قطعا به‬ ‫مش��کلمی خوریم‪.‬‬ ‫زم��ان برگ��زاری جش��نواره فیل��م فجر‬ ‫مسئوالن خواس��تند در فیلم «قصه پریا»‬ ‫تغییراتی ایجاد ش��ود‪ ،‬ام��ا پس از مطرح‬ ‫ش��دن این موضوع‪ ،‬کارگردان از حضور‬ ‫در جش��نواره انص��راف داد‪ .‬ان زم��ان‪،‬‬ ‫درخواست تغییر دادن چه بخش هایی از‬ ‫فیلم مطرح شد و اکنون در فیلم اکران شده‬ ‫چه بخش هایی تغییر کرده است؟‬ ‫‪«l‬قصه پری��ا» در زمان جش��نواره‪ ،‬برای حضور‬ ‫در بخش «نوعی نگاه» انتخاب شد‪ ،‬اما سازندگان‬ ‫ای��ن فیلم معتقد بودند که این اثر اس��تانداردهایی‬ ‫دارد و حق��ش نیس��ت در بخ��ش «نوع��ی نگاه»‬ ‫حضور داش��ته باش��د‪ ،‬به خصوص اینک��ه باید به‬ ‫این فیلم توجه بیش��تر می شد‪ ،‬چراکه بحثی جدی‬ ‫را مطرح می کند؛ همان طور که مجمع تش��خیص‬ ‫مصلح��ت نظام چندی پیش اع�لام کرد که اعتیاد‬ ‫و م��واد مخدر‪ ،‬تهدید امنیت ملی تلقی می ش��ود‪،‬‬ ‫یعن��ی بحث تا این ح��د جدی اس��ت‪ .‬همچنین‬ ‫رئیس جمهور با ‪20‬هزار معتاد ترک کرده دیدار کرد‬ ‫و به انها امید داد‪ .‬در چنین ش��رایطی‪ ،‬سازندگان‬ ‫فیلم «قصه پریا» توقع داش��تند وقتی فیلمی با این‬ ‫موضوع س��اخته اند که در راس��تای سیاست های‬ ‫فرهنگی کش��ور اس��ت‪ ،‬به ان توجه شود‪ .‬انها به‬ ‫لحاظ موضوعی و اس��تانداردهای س��اخت فیلم‬ ‫معتقد بودند ک��ه «قصه پریا» ویژگی هایی دارد که‬ ‫می تواند در بخش اصلی جشنواره شرکت کند‪ ،‬اما‬ ‫ب��ه هر حال‪ ،‬تصمیم گیرن��دگان در این زمینه حق‬ ‫انتخاب داش��تند و تصمیم گرفتند که این فرصت‬ ‫را انتخاب نکنند‪ .‬هرچند شنیدم در زمان جشنواره‬ ‫فیلم فجر‪ ،‬در چند سانس محدود فیلم «قصه پریا»‬ ‫نمایش داده شد‪.‬‬ ‫نکات��ی که درباره این فیل��م مطرح و از ان حذف‬ ‫ش��د‪ ،‬بیش��تر س��لیقه های ممی��زی بود ت��ا اینکه‬ ‫خطرهایی احس��اس شده باش��د‪ .‬درباره این فیلم‪،‬‬ ‫سلیقه هایی اعمال شد و هرگاه از یک فیلم کامل‪،‬‬ ‫س��کانس هایی ک��م می ش��ود‪ ،‬ب��ه ان ضربه هایی‬ ‫می خ��ورد‪« ،‬قص��ه پری��ا» نیز ضربه های��ی در این‬ ‫زمینه خورد‪ ،‬مانند ابهام هایی که در داستان درباره‬ ‫شخصیت ها‪ ،‬عقبه انها یا پایگاه اجتماعی انها پیش‬ ‫امد‪ .‬به نظر من‪ ،‬فیلم کامل می توانس��ت اثرگذارتر‬ ‫باشد‪ ،‬بدون اینکه نگاه تخریبی به مسائل اجتماعی‬ ‫داشته باشد‪ .‬وجود ان نکات الزمه قصه بود‪ ،‬ولی‬ ‫ب��ه هر حال‪ ،‬ب��رای انجام کار فرهنگ��ی‪ ،‬ادم های‬ ‫فرهنگ��ی بای��د با ه��م گفت وگو کنن��د و گاهی‬ ‫س��لیقه های خ��ود را ب��ه نفع عرضه ی��ک کاالی‬ ‫فرهنگی کنار بگذارند‪.‬‬ ‫تغییرات فیلم «قص��ه پریا» چه میزان بود‬ ‫و ایا تغییرات اعمال ش��ده به داستان این‬ ‫فیلم اسیب زد؟‬ ‫‪l‬بله‪ ،‬داس��تان فیلم اس��یب خورد؛ حدود پنج تا‬ ‫ش��ش دقیقه از فیل��م خارج و ح��دود ‪ 10‬درصد‬ ‫تغییر در فیلم ایجاد ش��د‪ .‬این تغییر در قصه گویی‬ ‫ابهام ایجاد کرد و اینکه گاهی س��وال هایی مطرح‬ ‫می ش��ود‪ ،‬مانند اینکه چرا فالن شخصیت انگونه‬ ‫رفت��ار کرد‪ ،‬به ک��م کردن بخش��ی از فیلم مربوط‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنی��ن گفت��ه می ش��ود که چ��را فالن‬ ‫بازیگ��ر خط بازیگری اش را حفظ نکرده اس��ت‪،‬‬ ‫یعنی تغییرات اعمال ش��ده به ب��ازی بازیگر‪ ،‬عقبه‬ ‫شخصیت و پیگیری های یک شخصیت لطمه زد‪،‬‬ ‫اما در مجموع‪ ،‬اثرگذاری فیلم همچنان حفظ شده‬ ‫است و مخاطب با دیدن این فیلم نسبت به مساله‬ ‫اعتیاد و عواقب ان احساس خطر می کند‪g .‬‬ ‫‪47‬‬ ‫فیلمنامهضعیف؛پاشنهاشیل«قصهپریا»‬ ‫دیدگاه یک منتقد سینمایی‬ ‫‪ 4‬فردای روزی که کارگردان «قصه پریا» خواست بداند که چه سوال هایی از او داریم و بعد از‬ ‫ان‪ ،‬تماس ها برای انجام گفت وگو با او تا دقایقی بعد از نیمه شب ادامه یافت‪ ،‬ولی راه به جایی‬ ‫نبرد‪ ،‬با مهرزاد دانش به جای فریدون جیرانی درباره این فیلم گفت وگو کردیم‪ .‬دانش ‪ 40‬ساله‬ ‫است و نقد فیلم را از ‪26‬سالگی با ماهنامه «فیلم» اغاز کرده است‪ .‬او معتقد است که هنرمند در‬ ‫پرداختن به مسائل اجتماعی باید ازاد باشد و استفاده از الزام و اجبار در این زمینه‪ ،‬بیهوده خواهد‬ ‫بود‪ .‬دانش درباره «قصه پریا» نیز اعتقاد دارد پاشنه اشیل ان‪ ،‬فیلمنامه بسیار ضعیفش است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪48‬‬ ‫اقای دانش! از نظر شما بهترین‬ ‫فیلم های س��ینمای ایران که با‬ ‫موضوع م��واد مخدر و اعتیاد‬ ‫ساخته شده اند‪ ،‬کدام اند؟‬ ‫«گوزن ها»ی کیمیایی و تا حدی‬ ‫«سنتوری» مهرجویی‪.‬‬ ‫فارغ از وظایفی که مس��ئوالن‪ ،‬قانونگذاران‬ ‫و متولی��ان امر برای رس��یدگی به معضالت‬ ‫اجتماعی از جمله اعتیاد دارند‪ ،‬چه وظیفه ای‬ ‫در این زمینه برعهده هنرمند است؟‬ ‫در این باره باید دو مرز را قائل ش��د؛ یکی بحث متولیان‬ ‫امور اجتماعی اس��ت که براس��اس وظایف ش��ان باید‬ ‫کارهایی را انجام دهن��د‪ ،‬اما در این باره‪ ،‬برای هنرمندان‬ ‫و سینماگران نمی توان وظیفه و تعهدی را تعریف کرده‬ ‫و الزام و اجبار یا بخش��نامه صادر کرد که به دلیل وجود‬ ‫مش��کالت اجتماعی‪ ،‬هنرمند ملزم اس��ت به این مقوله‬ ‫بپ��ردازد‪ .‬درباره هنرمند‪ ،‬بحث خودبرانگیختگی مطرح‬ ‫است‪ ،‬یعنی اگر در فضای درونی و هنرمندانه اش به این‬ ‫نتیجه برسد که باید درباره اعتیاد فیلم بسازد‪ ،‬این کار را‬ ‫می کند‪ .‬اینکه بگوییم هنرمند باید به بحث اعتیاد بپردازد‪،‬‬ ‫نتیجه کار خوب نخواهد شد و بیشتر شبیه شعار می شود‪.‬‬ ‫همان طور که شما هم اشاره کردید‪ ،‬معموال‬ ‫ب��رای پرداختن به معضالت اجتماعی مانند‬ ‫اعتی��اد‪ ،‬کاری ب��ه هنرمندان س��فارش داده‬ ‫می ش��ود‪ .‬از سوی دیگر هنرمندان نیز گاهی‬ ‫برای پر کردن داس��تان فیلم خود‪ ،‬به برخی‬ ‫مشکالت اش��اره می کنند مانند پرداختن به‬ ‫خرید و ف��روش مواد مخ��در در فیلم های‬ ‫حادث��ه ای‪ .‬ب��رای پرداختن به ای��ن حوزه‪،‬‬ ‫خ��ارج از ای��ن دو قالب فیلمس��ازی‪ ،‬چه‬ ‫الگویی را پیشنهاد می کنید؟‬ ‫من باز گذاشتن دست فیلمس��ازان را در همه زمینه ها‪،‬‬ ‫بهتری��ن ای��ده می دانم‪ .‬با دس��تورالعمل ص��ادر کردن‬ ‫نمی توان به نتیجه رس��ید‪ .‬باید میدان باز گذاش��ته شود‬ ‫تا فیلم هایی مانند «مرهم» س��اخته شود‪ ،‬البته من فیلم‬ ‫«مرهم» را به دلیل ساختارش‪ ،‬زیاد دوست ندارم‪ ،‬اما این‬ ‫فیلم به معضل اعتیاد پرداخته اس��ت‪ ،‬ولی در جشنواره‬ ‫فیلم فجر ان معامله را با فیلم کردند و در اکران عمومی‬ ‫ نیز انطور که باید از فیلم حمایت نش��د‪ .‬اگر بس��تر و‬ ‫فضای باز توسط متولیان سینما ایجاد شود‪ ،‬نه تنها بحث‬ ‫اعتیاد‪ ،‬بلک��ه خیلی از معضالت اجتماع��ی را در این‬ ‫فضا می توان مطرح کرد؛ اما تا وقتی فضا بس��ته باش��د‬ ‫و گفته شود که هنرمند سیاه نمایی می کند یا اینکه بیان‬ ‫این مس��ائل به صالح و مصلحت نیست و هر واقعیتی‬ ‫نباید مطرح شود‪ ،‬دست هنرمند بسته خواهد بود و اگر‬ ‫بخواهد درباره موضوعی مانند اعتیاد فیلم بسازد‪ ،‬حاصل‬ ‫ان‪ ،‬فیلم هایی کلیشه ای می شود که قبال نیز ساخته شده‪،‬‬ ‫ولی به کسی تلنگر نزده اند‪ .‬بنابراین اگر فضای بازتری‬ ‫برای فیلمسازان ایجاد شود و اطمینان و اعتماد بیشتری‬ ‫از سوی متولیان سینما نسبت به فیلمسازان ایجاد شود‪،‬‬ ‫فیلم های بهتری خواهیم داش��ت‪ .‬ممکن است در این‬ ‫فض��ا افت هایی نی��ز به وجود اید‪ ،‬اما مس��یر اصلی که‬ ‫م��د نظر متولیان اجتماعی اس��ت و در ح��وزه هنر نیز‬ ‫می توان دنبال ان گشت‪ ،‬شکل می گیرد‪.‬‬ ‫ای��ا اعتقاد دارید‪ ،‬کارهای سفارش��ی لزوما‬ ‫کارهایی کلیشه ای و ش��عاری خواهند بود‬ ‫یا اگر هنرمن��د در پرداختن به موضوع های‬ ‫سفارشی‪ ،‬احس��اس تعهد داشته باشد‪ ،‬کار‬ ‫سفارشی نیز کاری مناسب خواهد شد؟‬ ‫سفارش��ی کار کردن معموال در کشور ما نتیجه خوبی‬ ‫نداشته است‪ .‬البته نمی گویم لزوما هر کار سفارشی ای بد‬ ‫می شود‪ ،‬ولی به دلیل مناسباتی که در حوزه های سینمایی‬ ‫و اجتماعی کشور وجود دارد‪ ،‬کارهای سفارشی خوب‬ ‫درنمی این��د‪ ،‬چون هنرمند خ��ود را موظف می کند در‬ ‫چارچ��وب ایده ه��ای کارفرما کار کند و دس��تش در‬ ‫به کار بردن خالقیت بسته است‪ .‬کارفرما نیز در بسیاری‬ ‫از امور مربوط به خالقیت هنرمند دخالت می کند‪ ،‬مگر‬ ‫اینکه نهاد س��فارش دهنده فیلم‪ ،‬انق��در فضای بازی را‬ ‫ایجاد کرده باشد که هنرمند بتواند خالقیت ها و ایده های‬ ‫شخصی خود را با دست باز اجرا کند‪ .‬در ایران به دلیل‬ ‫اینکه معموال نهادهای سفارش دهنده‪ ،‬دخالت های بیش‬ ‫از حدی دارند‪ ،‬نتیجه کار‪ ،‬خوب درنمی اید‪.‬‬ ‫گاهی هنرمندان با استفاده از چهره مشهور و‬ ‫کاریزماتیک خود فعالیت های��ی را خارج از‬ ‫قالب س��ینما انجام می دهن��د‪ ،‬مانند اینکه در‬ ‫حوزه های مختلف سفیر می شوند‪ .‬از نظر شما‬ ‫این گونه کاره��ا در انتقال پیام های مورد نظر‬ ‫هنرمند بیشتر تاثیر دارند یا تولید اثر هنری؟‬ ‫این موضوع به سطح و عمق ماجرا بستگی دارد؛ کارهای‬ ‫خیریه ای که هنرمندان انجام می دهند‪ ،‬سطح خوبی دارد‪،‬‬ ‫ولی عم��ق ندارد‪ .‬در حالی که اثر هن��ری عمق دارد و‬ ‫ممکن است‪ ،‬س��طح زیادی را جذب نکند و مخاطبان‬ ‫گسترده یک فیلم‪ ،‬ایده ای را که فیلمساز مطرح می کند‪،‬‬ ‫دریاف��ت نکنند؛ اما ام��کان دارد در مخاطبان یک فیلم‪،‬‬ ‫عمق��ی را ایجاد کند‪ .‬من برای اثر هنری‪ ،‬عمقی را قائل‬ ‫هستم که فعالیت اجتماعی ان عمق را ندارد‪ ،‬اما به لحاظ‬ ‫تاثیرگذاری‪ ،‬فعالیت های اجتماعی سطح گسترده ای را‬ ‫می توانند داشته باشند‪.‬‬ ‫فیلم «قصه پریا» از جمله فیلم هایی است که‬ ‫به معضل اعتیاد پرداخته اس��ت‪ ،‬این فیلم را‬ ‫چطور ارزیابی کردید؟‬ ‫«قصه پریا» کارگردانی خوبی داش��ت و فضای بسیاری‬ ‫از صحنه ها خوب درامده بود‪ .‬مشکل اصلی این فیلم‪،‬‬ ‫فیلمنامه ان اس��ت که نتوانسته بود به مخاطب بقبوالند‬ ‫ک��ه کنش ها و واکنش های ش��خصیت های فیلم تا چه‬ ‫اندازه متقاعدکننده هستند؛ در این فیلم‪ ،‬یک روشنفکر‬ ‫مذهبی با دختری ازدواج می کند‪ ،‬اما تماش��اگر متقاعد‬ ‫نمی شود که چرا این فرد با ان عقبه و پایگاه اجتماعی‪،‬‬ ‫عاشق دل خسته چنین دختری می شود‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫ش��خصیت مرد فیل��م‪ ،‬یک باره از هم��ه ایده های خود‬ ‫دس��ت می کش��د تا به زن ثابت کند می ت��وان اعتیاد را ‬ ‫ترک کرد‪ ،‬ول��ی خودش به اعتیاد مبتال می ش��ود‪ .‬این‬ ‫امر اصال متقاعدکننده نیس��ت‪ .‬ممکن است کسی با ان‬ ‫پایگاه اجتماعی عاشق چنین دختری شود و با ان پایگاه‪،‬‬ ‫مرتکب چنین کار ابلهانه ای نیز ش��ود‪ ،‬ولی فیلم من را‬ ‫متقاع��د نمی کند و داده های فیلم کافی نیس��ت تا باور‬ ‫کنم این اتفاق ها افتاده اس��ت‪ .‬از نظر من‪ ،‬پاش��نه اشیل‬ ‫«قصه پریا» فیلمنامه خیلی ضعیف ان است‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما این فیلم در جامع��ه می تواند‬ ‫تاثیرگذار باشد؟‬ ‫اگ��ر درباره تاثیرگذاری این فیلم از نظر بحث اعتیاد در‬ ‫جامعه‪ ،‬س��وال جدی دارید‪ ،‬الزم است که نظرسنجی و‬ ‫امارسنجی مناسبی در جامعه انجام شود‪ .‬اگر قرار باشد‬ ‫نسبتی بین سینما و بحث اعتیاد برقرار کنیم‪ ،‬الزم است‬ ‫متولیان امر کار عملی و پژوهش��ی خوبی انجام دهند و‬ ‫از یک جامعه مشخص‪ ،‬نظرسنجی کنند یا ببینند از میان‬ ‫کسانی که اعتیاد را ترک کرده اند‪ ،‬چه تعداد تحت تاثیر‬ ‫فیلم های سینمایی این کار را انجام داده اند‪g .‬‬ ‫تابوت سبک تر زنسیمت همه راه‬ ‫بر شانه ما حامل پیغام قشنگی است‬ ‫نام تو اگر رفته زیاد همه شهر‬ ‫بر سردر هر کوچه ولی نام قشنگی است‬ ‫پرویز که اهل دلیجان بود‪ ،‬در سال های اخیر به تهران امده و‬ ‫مدتی در صدا و سیما و مدتی در انتشارات علمی فرهنگی‬ ‫فعالیت می کرد‪ .‬او زندگی ساده ای داشت و به رغم تصور‬ ‫بسیاری‪ ،‬به دلیل فعالیت ادبی در حوزه ارزش های انقالب‬ ‫و جمهوری اسالمی‪ ،‬از امکانات ویژه ای برخوردار نبود‬ ‫که موقعیت اجتماع��ی بی دغدغه ای برای او فراهم کرده‬ ‫باشد؛ با این حال و به رغم همه مشکالت‪ ،‬روح او همواره‬ ‫مرگ اگاه بود و تعداد قابل توجه اثارش به ویژه در ماه های‬ ‫اخیر در استقبال از مرگ‪ ،‬قابل تامل است‪:‬‬ ‫همه هستند‪ ،‬همه دور مزارم‪ ،‬ارام‬ ‫مادر و همسر و فرزند کنارم‪ ،‬ارام‬ ‫من ام ان اهوی وحشی‪ ،‬منم ان شوق گریز‬ ‫که اجل بی خبر امد به شکارم‪ ،‬ارام‬ ‫یا همان اینه ی نیمه مکدر که شبی‬ ‫قطره ای اشک فرو شست غبارم‪ ،‬ارام‬ ‫وقت ان است که چونان پر قویی در باد‬ ‫مهربان! دست خدایت بسپارم‪ ،‬ارام‬ ‫دخترم ! فرصت ابری پدر هم طی شد‬ ‫ونشد در بغلت سیر ببارم‪ ،‬ارام‬ ‫به بهانه درگذشت یک شاعر ایینی جوان‬ ‫مرگ باید سجده باشد‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫«مهدی پرویز» نام شاعری جوان است که در حوزه ایینی‬ ‫و ارزش های انقالب اسالمی شعر می سرود و بیش از انکه‬ ‫سروده هایش نام او را به گوش رسانه ها رسانده باشد‪ ،‬خبر‬ ‫مرگ زودهنگامش او را تیتر بسیاری از صفحه ها کرد‪.‬‬ ‫پرویز ک��ه تنها ‪ 28‬بهار از عمرش گذش��ته بود‪ ،‬طبق‬ ‫گفته دوس��تانش‪ ،‬در اخرین س��جد ه نماز عشاء دهم‬ ‫تیرماه جاری‪ ،‬به واسطه سکته مغزی جان به جان افرین‬ ‫تس��لیم کرد‪ .‬او که تحصیالت حوزوی داشت‪ ،‬عالوه‬ ‫بر تتبع در فقه و حدی��ث و تدوین اثار تاکنون چاپ‬ ‫نش��ده در این زمینه‪ ،‬از عالقه مندان جدی شعر ایینی‬ ‫بود که از شاعران به نسبت خوب و مستعد این حوزه‬ ‫محسوب می شد‪ .‬این شاعر جوان در سال های گذشته‬ ‫پای ثابت کنگره های ش��عر ایین��ی و دفاع مقدس بود‬ ‫که عالوه بر ش��رکت در ش��ب های ش��عر عاشورا در‬ ‫داخل کشور‪ ،‬چند س��ال پیش نیز همراه با گروهی از‬ ‫ش��اعران ایرانی به عتبات عالیات در عراق س��فر کرد‬ ‫و در ش��ب های ش��عری که در جوار بارگاه حضرت‬ ‫ام��ام حس��ین (ع) و حض��رت ابالفضل العب��اس (ع)‬ ‫برگزار ش��د‪ ،‬به خواندن ش��عرهایی در منقبت ایشان‬ ‫پرداخ��ت‪ .‬او ب��رای ش��هیدان نم��از ظه��ر عاش��ورا‬ ‫سروده بود‪:‬‬ ‫سنگ ها را به ماه تا بزنند‪ ،‬تیرها سمت تو رها می شد‬ ‫پی قد قامت تو در طوفان؛ قامت تیرها به پا می شد‬ ‫کربال اسمان و ماه شما؛ دو ستاره – دو نور‪ -‬دور و برت‬ ‫دو ستاره که باید از راه شیری کهکشان جدا می شد‬ ‫ظهر هم ناگزیر می امد؛ اشهد ان‪ ....‬تیر می امد‬ ‫نرسیده اذان به ذکر علی‪ ،‬کربال تازه کربال می شد‬ ‫اسمان گفت باز حی علی‪...‬ماه اشفت باز حی علی‬ ‫الصاله‪..‬انچه تیر مهمان چشم های ستاره ها می شد‬ ‫تیرها با یزید خوش بودند‪ ،‬زخم ها با «سعید» خوش بودند‬ ‫س��ر صحبت میان این دو نفر کم کم ان روز داش��ت وا‬ ‫می شد‬ ‫مرگ س��بزی برگ زندگی اس��ت؛ زندگ��ی بی تو مرگ‬ ‫زندگی است‬ ‫مرگ در محضر ش��ما ای کاش چون زهیرت نصیب ما‬ ‫می شد‬ ‫خ��ودش می گفت‪« :‬هیات س��لطان عش��ق و بچه های‬ ‫ب��ا صفای��ش یک��ی از بزرگ ترین الط��اف خداوند به‬ ‫من بود که باعث ش��د ذوق و قریحه خ��ود را در راهی‬ ‫مقدس به نام ش��عر ایینی به کار بگی��رم»‪ .‬مهدی پرویز‬ ‫که تع��داد قابل توجهی اث��ر در این ح��وزه تولید کرده‬ ‫بود‪ ،‬قصد داش��ت مجموع��ه ای از اث��ارش را در قالب‬ ‫کتاب به چاپ برس��اند که اجل مهلتش نداد‪ .‬بسیاری از‬ ‫اث��ار او برای اهل بیت پیامب��ر (ص) و ائمه معصوم (ع)‬ ‫سروده ش��ده که کتاب ش��دنش‪ ،‬مجموعه ای متنوع از‬ ‫اث��ار را در قالب های مختلف در دس��ترس عالقه مندان‬ ‫ای��ن حوزه خواهد گذارد؛ ش��عرهایی و عنوان هایی از ا‬ ‫ین قبیل‪:‬‬ ‫«تقدیم به ساحت قدسی حضرت زهرا (س) و بچه های‬ ‫بامرام سلطان عشق‪:‬‬ ‫باد در گوش نخل ها می گفت‬ ‫کوفه این روزها چه بد شده است‬ ‫غنچه ای در مسیر روییدن‬ ‫باورت می شود لگد شده است‪»...‬‬ ‫مهدی پرویز‪ ،‬فرزند «فرهاد پرویز» بود که تجربه هایی در‬ ‫شعر ایینی داشت‪ .‬او از جانبازان هشت سال دفاع مقدس‬ ‫بود که سال گذشته به دیار باقی شتافت‪ .‬فرزندش نیز با‬ ‫شعر دفاع مقدس عجین بود و اثار به نسبت قابلی در این‬ ‫زمینه خلق کرده بود؛ ازجمله یکی از اثارش در هفدهمین‬ ‫کنگره شعر دفاع مقدس‪:‬‬ ‫وقتی که تنت برکه ارام قشنگی است‬ ‫مهتاب برای سرت ایهام قشنگی است‬ ‫در لحظه سرخ بدن و تیر و شهادت‬ ‫تمرین پریدن عجب اقدام قشنگی است‬ ‫یک عمر گرفتار قفس بودی و حاال‬ ‫پرواز برای تو سرانجام قشنگی است‬ ‫بر خاک شلمچه سرت افتاد و از ان خاک‬ ‫هر الله که روییده سرش جام قشنگی است‬ ‫زندگی امد وچشمک زد و رفتند همه‬ ‫مادر وهمسر ومردم زکنارم‪ ،‬ارام‬ ‫در بهشتم‪ ،‬همه جا عطر خدا هست ولی‬ ‫به خدا بی تو در این باغ ندارم ارام‬ ‫یا برای سنگ مزارش با این عبارت که زندگی یعنی هر‬ ‫ادمی یک بار به دنی��ا می اید و یک بار هم می میرد و اگر‬ ‫یک بار دیگر هم به دنیا بیاید یک بار دیگر می میرد‪ ،‬سروده‬ ‫بود‪:‬‬ ‫از فرط تکرار عاقبت ازردم و مردم‬ ‫این گونه عمری را به پایان بردم و مردم‬ ‫با حسرت روزی که گل باشم در این گلدان‬ ‫در غنچه بودن سال ها پژمردم و مردم‬ ‫در کوچه های فال قهوه مرگ را دیدم‬ ‫دل را به تقدیر خودم نسپردم و مردم‬ ‫هم سوختم در زندگی هم ساختم یعنی‬ ‫در چارچوب قبر تن هی مردم و مردم‬ ‫مرگ مهدی پرویز اما بس��یاری از دوستانش را به ویژه‬ ‫در زم��ره ش��اعران ایین��ی‪ ،‬غمزده ک��رد؛ چراکه او از‬ ‫استعدادهای جوانی در این حوزه محسوب می شد که‬ ‫با کمی ارتقای شعری و با توجه به تحصیالت دینی و‬ ‫نوگرایی اش می توانس��ت اثار درخوری در اینده خلق‬ ‫و به عالقه مندان ادبیات و شعر ایینی تقدیم دارد‪ .‬پس‬ ‫از درگذش��ت پرویز و به خاک س��پرده شدن پیکرش‬ ‫در دلیجان‪ ،‬یکی دیگر از چهره های جوان و مس��تعد‬ ‫حوزه ش��عر ایینی ‪ -‬میالد عرفان پور – در س��وگش‬ ‫چنین سرود‪:‬‬ ‫مرگ باید سجده باشد سجد ه پیش از قیام‬ ‫اشهدم را خوانده ام ای مرگ زیبا! السالم!‬ ‫من چه دارم؟ یک دل دیوانه و یک جان مست‬ ‫می توانم رفت تا عرش خدا با هر کدام‬ ‫باید از این پس مرا در یادها پیدا کنند‬ ‫شاعرم‪ ،‬گم کرده دل‪ ،‬گم کرده جان‪ ،‬گم کرده نام‬ ‫روز و شب با کربال هم داستان بودم ولی‬ ‫عاقبت در روض ه اخر نیاوردم دوام‬ ‫زندگی یعنی به روی نیزه‪ ،‬لبخند حسین (ع)‬ ‫مرگ یعنی کاروان عاشقان در راه شام‬ ‫زندگی شعری است محکم با ردیف مرگ من‬ ‫مرگ یعنی شاعری در محضر بیت الحرام‬ ‫می روم اما بمان ای عشق با یاران من‬ ‫سای ه تو بر سر سرگشتگی ها مستدام ‪g‬‬ ‫‪49‬‬ ‫نگاهی به تالش جدیدی در شعر کرمانشاه‬ ‫شاعرانی در جست وجوی مکتب‬ ‫علیرضا بهرامی‪/‬دبیر سرویس فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪50‬‬ ‫می گویند شعر‪ ،‬پژواک فریاد تنهایی انسان است در گذرگاه‬ ‫غربت تاریخ‪ .‬بشر از زمانی که خلق شده نیاز به برقراری‬ ‫ارتباط را در خود احس��اس می کن��د و از طریق صوت‪،‬‬ ‫عالوه بر موسیقی‪ ،‬به کلمه و کالم می رسد و قراردادهایی‬ ‫را بنیان می نهد که ب��ه انها «زبان» می گوییم‪ .‬درواقع خط‬ ‫و زبان قراردادهای نهاده ای هس��تند که بش��ر در دسته ها‬ ‫و موقعیت ه��ای مختلف روی کره زمین که بعدها به ان‬ ‫قومیت گفته شد‪ ،‬برای راحتی و جریان زندگی خود وضع‬ ‫کرد‪ .‬نتیجه این قراردادها همین اس��ت که ش��ما به عنوان‬ ‫خواننده متن می توانید از شکل ها و انحناهایی که جوهر‬ ‫ب��ر این کاغذ پدید اورده‪ ،‬منظ��ور نگارنده را که در ذهن‬ ‫او بوده و چند روز پیش به سوی ذهن شما گسیل داشته‬ ‫است‪ ،‬دریافت کنید‪ .‬اما این قراردادها تنها به پاسخگویی‬ ‫به نیازهای بشری بسنده نشدند و نیازهای انسانی را نیز‬ ‫رفته رفته دربر گرفتند؛ این نیازهای انسانی قطعا جنبه های‬ ‫زیبایی دوستی ادمی را دربر می گیرند تا معجزه پیامبران و‬ ‫عرصه های مقدس��ی چون نیایش مخلوق در برابر خالق‪.‬‬ ‫از این روست که انسان عالوه بر سعی تکوینی در خلق‬ ‫اثاری که به فعالیت هنری در عرصه هنرهای تجس��می‬ ‫ و بعدها موسیقایی و نمایشی انجامید‪ ،‬رفته رفته در بیان‬ ‫احساسات خود نیز خالقیت هایی به خرج داد که نتیجه‬ ‫ان دس��تاوردی ش��د که امروز به عنوان ادبیات از ان یاد‬ ‫می کنیم‪ .‬یعنی کالمی زیبا چه از نظر شکل و چه از نظر‬ ‫محتوا که عالوه بر درگیر کردن اندیشه‪ ،‬روح ادمی را نیز با‬ ‫محتوای درونی‪ ،‬خیال پردازی ها‪ ،‬تصویرسازی ها و به طور‬ ‫کلی غافلگیری هایی که ایج��اد می کند‪ ،‬به حظی درونی‬ ‫می رس��اند‪ .‬ادبیات نیز در شاخه هایی چون شعر‪ ،‬داستان‪،‬‬ ‫نثر و فرهنگ فولکلور‪ ،‬همواره بیان احساسات‪ ،‬غم ها و‬ ‫شادی ها‪ ،‬تفکرات و درونیات افراد است که هرچه از هر‬ ‫لحاظ زیباتر باشد‪ ،‬در طول زمان مخاطب بیشتری جذب‬ ‫می کند‪ .‬شاید از همین روست که شاعران و نویسندگان‬ ‫همواره در طول تاریخ س��عی کرده اند اثری بدیع از خود‬ ‫به جای بگذارند و با کشف ظرفیت های درونی قابل بروز‬ ‫در متن ه��ای ادبی‪ ،‬عالوه بر محظوظ کردن دیگران‪ ،‬یک‬ ‫جاودانگی برای خود و اثرشان به ارمغان بیاورند‪.‬‬ ‫خالصه بگوییم‪ ،‬این گونه است که سبک ها‪ ،‬گرایش ها‪،‬‬ ‫تئوری ه��ا‪ ،‬نظریه ها و مکتب ه��ای مختلفی در عرصه‬ ‫ادبیات ش��کل می گیرد که یا در زمان ایجاد براس��اس‬ ‫مانیفس��ت ها و تئوری ها رفتار نمی کنند‪ ،‬بلکه بیش��تر‬ ‫واقعی��ات و عینیت هایی هس��تند که بعده��ا در قالب‬ ‫یک دوره یا س��بک تحلیل و تفسیر می شوند‪ ،‬یا اساسا‬ ‫براساس تئوری ها‪ ،‬پیشنهادها و اصرارهایی خطاب به‬ ‫مخاطبان و خالقان اثار ادبی پدید می ایند و اثارش��ان‬ ‫نیز براساس همین حدودبندی ها تولید می شوند‪ .‬حال‬ ‫می ماند گذر زمان و قضاوت تاریخ که ایا در این س��یر‬ ‫تکوینی‪ ،‬گشایش و پیشبردی با خود به همراه داشته اند‬ ‫یا صرفا وقت و انرژی ها و احیانا استعدادهایی را تلف‬ ‫کرده ان��د‪ .‬در طول س��ده اخیر در جامع��ه ما نیز چنین‬ ‫دس��ته ها و تفکرات��ی وجود خود را اب��راز کرده اند که‬ ‫برخی از انها کامال یا تقریبا به دس��ت فراموشی سپرده‬ ‫ش��ده اند و البته برخی نیز به عنوان یک گونه در ادبیات‬ ‫معاص��ر‪ ،‬موقعیت خود را تثبی��ت کرده و حتی جریان‬ ‫خود را در گذر تاریخی همچنان حفظ کرده اند‪ .‬در چند‬ ‫ماه اخیر چند کتاب در کرمانش��اه به چاپ رس��ید ه که‬ ‫عالوه بر مجموعه شعر‪ ،‬بیانیه ها و تئوری – نظریه هایی‬ ‫را در خ��ود جای داده اند‪ .‬یکی کتابی اس��ت با عنوان‬ ‫«فرازن» س��روده مریم نظریان ک��ه روی جلد ان امده‬ ‫اس��ت‪« :‬همراه با بیانیه ژانر شعر – واژه»‪ .‬این کتاب که‬ ‫از سوی انتشارات طلیعه سبز منتشر شده‪ ،‬با شعرهایی‬ ‫همچون‪ :‬فرازن‪ ،‬کوتوله های اویزان‪ ،‬سیاه و سفید (برای‬ ‫ش��هدای هش��ت س��ال دفاع مقدس) و همچنین دفتر‬ ‫تناروح (یک فراداس��تان در مکتب ادبی اصالت کلمه؛‬ ‫کاری مشترک) همراه است‪.‬‬ ‫ش��اعر کتاب در گفت وگویی که در ابتدای ان منتش��ر‬ ‫ش��ده‪ ،‬در توضیحی درباره انچه «مکتب اصالت کلمه»‬ ‫می نامند‪ ،‬عنوان کرده اس��ت‪« :‬اکنون که برای بسیاری‬ ‫از شبه تئورسین های ادبی‪ ،‬اصل بر پروس ه ماکیاولیستی‬ ‫رس��یدن به تفاوت به هر قیمتی قرار گرفته است‪ ،‬روح‬ ‫بی ق��رار ادبیات و ناخوداگاه جمعی تاریخ هنر نیازمند‬ ‫دیدگاهی ف��رارو و اصالت گرا بود که همین دغدغه ها‬ ‫باعث پیدایش مکتب جهانش��مول اصالت کلمه شد؛‬ ‫مکتب��ی که طریقت های ش��ریعت ش��ده‪ ،‬یعنی همان‬ ‫وس��یله های هدف شده را به جایگاه اصلی شان نشاند؛‬ ‫یعنی کالسیس��م‪ ،‬رومانتیسم‪ ،‬رئالیس��م‪ ،‬سمبولیسم و‬ ‫دیگر ش��ریعت های ادبی در تضاد با هم اعالم نشدند‬ ‫ک��ه یکی کهن��ه و ان دیگری نو باش��د؛ بلکه هرکدام‬ ‫ساحتی کشف شده از دایر ه ماهیت کلمه دانسته شده اند‬ ‫ک��ه برخالف روبنا‪ ،‬در زیربنای خویش هیچ تفاوتی با‬ ‫هم نداشته و ندارند؛ بلکه تنها ابعادی از وجود بی پایان‬ ‫کلمه هستند که برای کامل تر کردن و فراتر بردن دیدگاه‬ ‫هنری مان کشف و تئوریزه شده اند؛ بنابراین به زعم ما‪،‬‬ ‫تخیل گ��را بودن‪ ،‬واقع گرا ب��ودن و نمادگرا بودن دیگر‬ ‫قراردادهایی نیس��تند ک��ه گروهی ای��ن و گروهی ان‬ ‫پسندند؛ بلکه واقعیت هایی هستند انکارناپذیر‪».‬‬ ‫او همچنین افزوده اس��ت‪« :‬شعار بنیادین مکتب اصالت‬ ‫کلم��ه این اس��ت که تمام مکاتب پیش��ین‪ ،‬کلم��ه را به‬ ‫ان��داز ه تئوری های ش��ان کوچ��ک کرده اند و ح��ال ما با‬ ‫اصالت دادن به کلمه‪ ،‬ش��عر و داس��تان را با تمام مکاتب‬ ‫و س��بک های زیرمجموع��ه انها فقط و فقط وس��یله ای‬ ‫می دانیم برای هرچه هنری ت��ر کردن کلمه‪ ».‬متولیان این‬ ‫دی��دگاه در جایی دیگر در تبیین تئ��وری خود گفته اند‪:‬‬ ‫«تمامی مکاتب ادبی جهان تا به امروز کلمه را وس��یله ای‬ ‫دانس��ته اند برای رسیدن به شعر و داس��تان‪ ،‬در حالی که‬ ‫مکتب اصالت کلمه‪ ،‬کلمه را مادر شعر و داستان می داند‬ ‫و ش��عر و داس��تان را وس��یله ای برای رسیدن به کلمه و‬ ‫فرا روی از ان برای رسیدن به متن عریان‪ .‬هر یک از مکاتب‬ ‫ادبی جهان فقط یک یا چند پتانسیل کلمه را کشف و از‬ ‫ان استفاده کرده اند و بقیه قابلیت های کلمه را انکار کرده و‬ ‫ی پتانسیل های‬ ‫پوشانده اند‪ .‬عریانیسم یعنی استفاده از تمام ‬ ‫کلمه و عریان کردن همه قابلیت های ان‪ .‬تمام جنبش های‬ ‫ادبی پیشین کلمه را به اندازه تئوری هایشان کوچک کرده اند‬ ‫و برهمین مبنا ما می خواهیم با اعالم حضور مکتب ادبی‬ ‫اصالت کلمه در جهان ادبیات دیگر شاهد این دو پروسه‬ ‫ذیل نباش��یم «تحقیر و تصغیر شعر و داستان در ایسم ها»‬ ‫و «تحقیر و تصغیر کلمه در شعر و داستان»‪ .‬بنیان مکتب‬ ‫مدعی اس��ت که اصالت کلمه با تاکید بر پارادایم اصلی‬ ‫عرفان ایران زمین (شریعت‪ ،‬طریقت‪ ،‬حقیقت) و تئوریزه‬ ‫کردن این اصل روش ش��ناختی در پیکره ادبیات جهانی‬ ‫خواه��ان رهانیدن واژه از چارچوبه های خودس��اخته ای‬ ‫اس��ت که به جای اس��ان تر کردن تعالی‪ ،‬واژگان را اسیر‬ ‫کرده اند‪ .‬اگر بر این مبنا در مجموعه شعر منتشرشده زیر‬ ‫این عنوان نه انچنان در پی مقایسه عملکرد ب ا تئوری‪ ،‬بلکه‬ ‫دست کم در جست وجوی سخنی متفاوت باشیم‪ ،‬با شعری‬ ‫در قال��ب ازاد مواجهیم که عالوه بر تاکیدهایی مفهومی‪،‬‬ ‫اصرارهایی هم بر استفاده ای خاص از کلمه و زبانی راحت‬ ‫دارد‪ .‬اما در دیگر مجموعه منتشر شده از سوی انتشارات‬ ‫کرمانشاه که با مقدمه ای تئوریک در این زمینه منتشر شده‬ ‫است‪ ،‬یعنی مجموعه شعر «بین دو عشق» سروده مهری‬ ‫مهدویان‪ ،‬که با دو بخش غزل مثنوی ها و غزل ها با شعرهایی‬ ‫همچون‪ :‬حج فقیرها؛ برای ضامن غریب های عالم حضرت‬ ‫امام رضا (ع)‪ ،‬اقا سالم!‪ ،‬دخترم حسنا‪ ،‬دامچاله‪ ،‬برات نامه‬ ‫نوش��تم که باز برگردی و برای منجی (عج) همراه است‪،‬‬ ‫تفاوت خاصی با انچه در س��ال های اخیر در این حوزه‬ ‫منتشر شده است دیده نمی شود؟‬ ‫هرچند یکی از بانیان مکتب اصالت کلمه‪ ،‬ارش اذرپیک که‬ ‫در یکی از اثار این کتاب نیز ارادت شاعر نسبت به او ابراز‬ ‫ش��ده است‪ ،‬در پشت جلد کتاب اورده که این مجموعه‬ ‫در وضعیتی بینامتنی؛ مابین س��نت ماندگار گذشتگان و‬ ‫هنجارگریزی سنت ش��د ه اکنونیان قرار دارد‪ ،‬اما خواندن‬ ‫غز ل ‪ -‬مثنوی هایی با مطلعی چون «قس��م به حرمت ان‬ ‫گنبد طال اقا ‪ /‬دلم گرفته برای غم شما اقا»‪ ،‬نه تنها تفاوتی‪،‬‬ ‫ی رو به جلو نسبت به بسیاری از اثاری که با این‬ ‫بلکه گام ‬ ‫درونمایه و شکل ها منتشر شده نشان نمی دهد‪.‬‬ ‫ب��ه هر حال‪ ،‬طبق اطالع��ات موج��ود‪ ،‬از اوایل دهه ‪80‬‬ ‫گروهی در کرمانش��اه معتقدند حرف نوی��ی دارند که با‬ ‫بررس��ی نقد مکاتب ادبی– عرفانی‪ -‬فلس��فی جهان‪ ،‬به‬ ‫ان مبانی رسیده اند و نامش را گذاشته اند مکتب اصالت‬ ‫کلمه‪ .‬این گروه با پایه گذاری ارش اذرپیک‪ ،‬تئوری پردازی‬ ‫مریم نظریان و حضور شاعرانی چون مهری مهدویان و‬ ‫هنگامه امجدیان‪ ،‬حت��ی در نام هایی هم که برای فعالیت‬ ‫خود‪ ،‬برای تئوریها‪ ،‬کتاب ها و صفحه های اینترنتی شان‬ ‫انتخاب کرده اند‪ ،‬سعی در نوعی متفاوت نگری و نوپردازی‬ ‫داشته اند؛ قضاوت بر این سخنان بسیار دشوار است و شاید‬ ‫الزمه ان مرور زمان باش��د‪ .‬پس ن��ه در رد و نه در تایید‬ ‫اینگونه فعالیت ها به راحتی و به قطعیت می توان س��خن‬ ‫گفت‪ ،‬اما انچه واضح است‪ ،‬اینکه حرکت های نوجویانه‬ ‫هرچند معموال تلفاتی به همراه دارند‪ ،‬اما درنهایت اگر قرار‬ ‫باشد اتفاق های نویی در عرصه فرهنگ و هنر رخ نماید‪،‬‬ ‫از دل همین تالش هاست‪g .‬‬ ‫کتاب ها و چهره ها‬ ‫انتشار سیره شهیدان شاخص در دایره المعارف دفاع مقدس ‬ ‫نیمای داستان‬ ‫کتاب «نیمای داستان» (مجموع ه‬ ‫داستان ها و داستان واره های نیما‬ ‫یوشیج) منتشر شد‪ .‬مطالب این‬ ‫کتاب زی��ر این عنوان ها امده اند‪:‬‬ ‫«از نیمای داستان تا داستان نیما»‬ ‫ب��ا جمله ای از نامه ه��ای نیما بر‬ ‫سراغاز خود؛ «برای رمان نوشتن‪،‬‬ ‫یادداش��ت ک��ن»‪ ،‬و «نیم��ه ناتمام نیما» ب��ا جمله ای از‬ ‫یادداشت های نیما در ابتدای خود؛ «نویسندگان صورت‬ ‫زندگی هستند با داستان ها و نمایشنامه ها شان»‪ ،‬مطالب‬ ‫اغازگر این کتاب هستند که توسط ایلیا دیانوش نوشته‬ ‫شده اند‪ .‬در ادامه‪ ،‬داستان‪ ،‬نمایشنامه‪ ،‬زندگینامه و خاطره‬ ‫و سفرنامه و گزارش های به جامانده از نیما یوشیج‪ ،‬پدر‬ ‫شعر نو ایران به چاپ رسیده است‪ .‬این کتاب همراه با‬ ‫تصاویری در انتها و گرداوری ایلیا دیانوش‪ ،‬از س��وی‬ ‫انتشارات مروارید منتشر شده است‪.‬‬ ‫دایره المعارفی از سیره شهدای شاخص‬ ‫در نخس��تین جلد از مجموعه دای��ره المعارف دفاع‬ ‫مق��دس ک��ه در بیش از ‪ 450‬صفحه از س��وی بنیاد‬ ‫حف��ظ اثار و نش��ر ارز ش های دفاع مقدس انتش��ار‬ ‫یافته سیره ‪ 36‬ش��هید به ثبت رسیده که به ترتیب از‬ ‫امیر شهید حسن ابشناسان‪ ،‬فرمانده لشگر ‪ 23‬نیروی‬ ‫ویژه هواب��رد ارتش جمهوری اس�لامی ایران اغاز‬ ‫می شود و تا شهید صمد ارادتی‪ ،‬جانشین فرماندهی‬ ‫گردان حضرت قاس��م (ع) لش��گر ‪ 31‬عاشورا ادامه‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اسامی سایر شهدای این مجلد که با شرحی کامل از‬ ‫زندگینامه انها و نقش حماسی ش��ان در دفاع مقدس‬ ‫اس��ت به این ترتیب اس��ت‪ :‬ش��هیدان احمد اجرلو‪،‬‬ ‫فرمانده س��پاه پاس��داران انقالب اسالمی کرج؛ علی‬ ‫تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطا‬ ‫کتاب «تاریخ فلسفه مسیحی در‬ ‫قرون وس��طا» منتش��ر شد‪ .‬این‬ ‫کت��اب اث��ر اتی��ن ژیلس��ون‪،‬‬ ‫فیلس��وف فرانس��وی‪ ،‬ب��ه قلم‬ ‫رض��ا گندمی نصراب��ادی و به‬ ‫همت انتشارات دانشگاه ادیان‬ ‫و مذاهب و انتش��ارات سمت‬ ‫منتش��ر شده است‪ .‬ژیلس��ون در این کتاب به فلسفه‬ ‫مسیحی می پردازد و دوره تاریخی ‪ 15‬قرن را بررسی‬ ‫می کن��د و در عین اختصار به ابعاد و زوایای مختلف‬ ‫تفک��ر متالهان و فیلس��وفان مس��یحی قرون وس��طا‬ ‫می پردازد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬ژیلس��ون در بخش پنجم و‬ ‫ششم‪ ،‬به فلسفه اسالمی و یهودی از باب تاثیرگذاری‬ ‫انها بر فلسفه مسیحی پرداخته است‪.‬‬ ‫منظومه ها ی حماسی در رثای حضرت علی (ع)‬ ‫منظومه های حماسی متعددی در‬ ‫رثای حضرت علی (ع) در دوران‬ ‫صفویه تالیف شده و کم تر به این‬ ‫منظومه ها توجه شده است‪ .‬حال‬ ‫ی برای توجه جدی تر به‬ ‫صابر امام ‬ ‫این منظومه ها‪ ،‬به تصحیح تعدادی‬ ‫از انها که دسترس��ی داشته‪ ،‬اقدام‬ ‫کرده و با تالیف مقدمه ای‪ ،‬انها را در یک مجلد که بیش‬ ‫از هزار صفحه می شود‪ ،‬به دست چاپ سپرده است‪ .‬از‬ ‫جمل ه این منظومه ها‪ ،‬منظومه حماس��ی عباس ناس��خ‬ ‫ ش��اعر دوره صفویه ‪ -‬است که به تقلید از «شاهنامه»‬‫فردوس��ی س��روده ش��ده و درباره نبردهای ام��ام اول‬ ‫شیعیان (ع) است‪ .‬در زبان فارسی منظومه های متعددی در‬ ‫رثای حضرت علی (ع) تالیف ش��ده که از قدیمی ترین‬ ‫انها‪« ،‬منظوم ه علی نامه» اس��ت که با مقدمه محمدرضا‬ ‫شفیعی کدکنی منتشر شده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫استیضاح کردان رمان می شود‬ ‫ماجرای اس��تیضاح علی کردان‬ ‫در رم��ان «اخری��ن ماموری��ت‬ ‫دش��وار» روای��ت می ش��ود‪.‬‬ ‫محمدرضا تقوی ف��رد نگارش‬ ‫رمان را براساس وقایع استیضاح‬ ‫وزیر کش��ور دول��ت نهم انجام‬ ‫داده و معتقد است سعی خود را‬ ‫کرده تا بی هیچ پیرایه ای وارد موضوع شده و ماجرا را‬ ‫همانگونه که بوده است‪ ،‬به رشته تحریر دراورد‪ .‬این‬ ‫روزنامه ن��گار تحقیقات کتابخان��ه ای و میدانی‪ ،‬ثبت‬ ‫تاریخ ها و اشخاص و استخراج های بسیاری داشته تا‬ ‫انطباق «زمان ‪ -‬مکان»ی اثر دقیق تر باشد‪ .‬این رمان در‬ ‫دو جلد منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫نویسندگان نباید سیاسی باشند‬ ‫کتاب «نویس��ندگان نباید سیاسی باش��ند» دربرگیرند ه‬ ‫مجموعه مصاحبه هایی از نویسندگان مختلف دنیا که به‬ ‫بحث درباره نسبت ادبیات و سیاست می پردازد‪ ،‬منتشر‬ ‫خواهد ش��د ‪ .‬هاش��م بنا پور‪ ،‬گرداورنده و مترجم این‬ ‫کتاب است که گفت وگوهایی از جورج اورول‪ ،‬سوزان‬ ‫س��انتاگ‪ ،‬ایتالو کالوین��و‪ ،‬جان هاس��پرس‪ ،‬امبرتو اکو‪،‬‬ ‫ارنست گامبریج و ایزابل النده را دربر می گیرد‪ .‬هر کدام‬ ‫از این نویس��نده ها و متفکران جهانی در مصاحبه های‬ ‫خود با تش��ریح دیدگاه ش��ان و همچنی��ن تجربه ها و‬ ‫فعالیت ه��ای فرهنگ��ی – اجتماعی که داش��ته اند‪ ،‬به‬ ‫تبیین و بازخوانی انتقادی نس��بت به ادبیات و سیاست‬ ‫می پردازند‪ .‬این کتاب از سوی انتشارات نقش جهان در‬ ‫مراحل انتشار قرار دارد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫منظومه جنگ غالمرضا بروسان‬ ‫غالمرضا بروسان منظومه ای را برای پدر شهیدش و با‬ ‫نگاهی انتقادی نسبت به ماهیت جنگ منتشر می کند‪.‬‬ ‫در این منظومه از زمان حضور پدر شاعر و وقتی که او‬ ‫می رود‪ ،‬با او صحبت می شود‪ .‬او همچنین مجموعه ای‬ ‫از ش��عر هایش را که از انها با عنوان «تداعی ازاد» یاد‬ ‫می کن��د‪ ،‬برای چاپ اماده کرده اس��ت‪ .‬این مجموعه‬ ‫ش��امل پانصد تا ششصد شعر اس��ت که سرایش انها‬ ‫از سال پیش شروع شده است‪ .‬او همچنین سه کتاب‬ ‫گزیده شعرهای ش��اعران ایران‪ ،‬مشهد و جهان را در‬ ‫دست انتشار دارد‪.‬‬ ‫اخون��دی‪ ،‬جانش��ین تیپ حض��رت معصومه (س)‬ ‫لش��گر ‪ 17‬عل��ی ابن ابیطالب؛ حج��ت اهلل اذرپیکان‪،‬‬ ‫فرمانده تیپ ‪ 33‬هوابرد المهدی (عج)؛ حسن اذری‪،‬‬ ‫فرمان��ده پدافند در جزیره ابادان؛ حس��ین ارش مهر‪،‬‬ ‫فرمانده گردان ‪ 220‬تیپ یکم لشگر ‪ 16‬قزوین؛ محمد‬ ‫ارمان‪ ،‬جانش��ین فرمانده گردان مهندسی خیبر جهاد‬ ‫س��ازندگی کرمان؛ غالمرضا ازادی‪ ،‬معاون عملیات‬ ‫قرارگاه قدس؛ نصر اهلل س��ید نصراهلل‪ ،‬فرمانده پادگان‬ ‫هوا نیروز مس��جد س��لیمان؛ رضا اقا بابا گلی‪ ،‬معاون‬ ‫اموزش��ی قرارگاه رمض��ان؛ اکبر اقا بابای��ی‪ ،‬فرمانده‬ ‫عملیات نیروی قدس سپاه پاسداران انقالب اسالمی؛‬ ‫غالمرضا اقاخانی‪ ،‬فرمانده گردان موسی ابن جعفر (ع)‬ ‫لشگر ‪ 14‬امام حسین (ع)؛ حسن اقاسی زاده شعرباف‪،‬‬ ‫معاون فنی و مهندسی قرارگاه خاتم االنبیاء؛ سید جعفر‬ ‫اقایی‪ ،‬فرمانده گردان پیاده لش��گر ‪ 8‬نجف اش��رف؛‬ ‫محمد هاش��م ال اقا‪ ،‬رئیس دایره مرک��ز و فرماندهی‬ ‫نهاج��ا؛ رحیم نجف��ی‪ ،‬فرمانده تیپ یکم لش��گر ‪17‬‬ ‫علی ابن ابیطالب (ع)؛ سید مرتضی اوینی‪ ،‬نویسنده و‬ ‫کارگردان مسئول گروه تلویزیونی جهاد سازندگی و‬ ‫س��ازنده برنامه روایت فت��ح؛ ابراهیم ابراهیمی ترک‪،‬‬ ‫فرمانده س��پاه پاس��داران انقالب اسالمی یزد؛ محمد‬ ‫ابراهیمی ش��یرازی فرد‪ ،‬مسئول واحد لجستیک لشگر‬ ‫‪ 19‬فجر؛ خسرو ابراهیمی‪ ،‬فرمانده گردان ‪ 234‬لشگر‬ ‫‪ 16‬زره��ی قزوی��ن؛ محمدتقی ابراهیمی‪ ،‬جانش��ین‬ ‫تیپ بیت المقدس؛ س��ید محمد ابراهیمی س��ریزدی‪،‬‬ ‫جانشین تیپ ‪ 18‬الغدیر؛ مهدی ابوطالبی نصر ابادی‪،‬‬ ‫مسئول عقیدتی لشگر ‪ 17‬علی ابن ابی طالب (ع)؛ ناصر‬ ‫اجاقلو‪ ،‬معاون گردان حضرت ابوالفضل (ع) لش��گر‬ ‫‪ 31‬عاش��ورا؛ مه��دی احس��ان نیا‪ ،‬جانش��ین طرح و‬ ‫عملی��ات قرارگاه کربال؛ یعق��وب احمد بیگی‪ ،‬معاون‬ ‫فرمانده تیپ س��ه لش��گر ‪ 88‬زاهدان؛ محمد ابراهیم‬ ‫احمدپور‪ ،‬شهردار و فرماندار ماهشهر‪ ،‬سید رحمت اهلل‬ ‫احمدی‪ ،‬مس��ئول دفتر نمایندگی ولی فقیه فرماندهی‬ ‫اماد نیروی زمینی س��پاه؛ سید هادی احمدی‪ ،‬فرمانده‬ ‫گ��ردان مهندس��ی رزمی پش��تیبانی جهاد س��ازندگی‬ ‫اس��تان تهران؛ صفر احمدی‪ ،‬فرمانده گردان حضرت‬ ‫ابوالفض��ل (ع) تیپ مس��تقل امام حس��ن مجتبی (ع)؛‬ ‫عباسعلی احمدی‪ ،‬معاون گردان ‪ 285‬تانک از لشگر‬ ‫‪ 81‬کرمانش��اه؛ داود احمدی بیغ��ش‪ ،‬فرمانده گردان‬ ‫ویژه شناس��ایی لشگر ‪ 58‬ذوالفقار و محمود اخالقی‬ ‫معاونت عملیات لش��گر عملیات ‪ 17‬لشگر حضرت‬ ‫عل��ی ابن ابیطالب (ع) که در نخس��تین صفحات جلد‬ ‫اول دایره المعارف دفاع مقدس می درخشد‪.‬‬ ‫کدام مان دریا‪ ،‬کدام مان رودخانه؟‬ ‫مجموع ه داستان «کدام مان دریا‪،‬‬ ‫کدام مان رودخانه» نوش��ت ه نسیم‬ ‫خلیل��ی توس��ط انتش��ارات‬ ‫روشنگران و مطالعات زنان منتشر‬ ‫ش��د‪ .‬این کتاب با هفت داستان‪:‬‬ ‫کدام مان رودخانه‪ ،‬کدام مان دریا‪،‬‬ ‫کما‪ ،‬همزاد‪ ،‬ایینه عتیقه‪ ،‬لچک و‬ ‫ ترنج و گمنام همراه است‪ .‬نویس��نده در ابتدای دومین‬ ‫مجموع ه داس��تانش نوشته است‪ :‬به احترام شاعرانی که‬ ‫شعرهاشان زینت بخش داستان شد‪ .‬نسیم خلیلی پیش تر‪،‬‬ ‫ب «تاریخ صفویه» و مجموع ه داستان «قاب عکس» را‬ ‫کتا ‬ ‫منتشر کرده است‪.‬‬ ‫مقایسه مدیریت خانواده در اسالم و فمنیسم‬ ‫کتاب «مدیریت خانواده در اسالم و فمنیسم» به تالیف‬ ‫ناهید بادامی‪ ،‬مدرس حوزه و دانش��گاه‪ ،‬منتشر شد‪ .‬در‬ ‫ی که‬ ‫این کتاب با استناد به ایه های قران کریم‪ ،‬سرپرست ‬ ‫در خانواده به مرد داده شده‪ ،‬از دیدگاه ایات و مفسرین‬ ‫به عالوه حدود و مرز ان بررس��ی شده است‪ .‬همچنین‬ ‫در مباحث مختلف کتاب‪ ،‬با بیان وظایفی که اس�لام بر‬ ‫دوش مرد قرار داده و دیدگاه های مختلف فمنیس��تی‪،‬‬ ‫مقایسه ای بین دیدگاه های مفسران و فمنیست ها صورت‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬این کتاب با توجه ب��ه مباحث مدیریت‬ ‫خان��واده از دیدگاه اس�لام و روایات تالیف و توس��ط‬ ‫انتشارات روزاندیش منتشر شده است‪g .‬‬ ‫‪51‬‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪52‬‬ ‫یک مشت دالر‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫شوک اردیبهشتی سازمان لیگ به فوتبال‬ ‫مساله این است؛ سقف قرارداد‬ ‫تقی میری‬ ‫‪1‬‬ ‫هلل محمدی‪ ،‬رئیس سازمان لیگ برتر بود که هشدار‬ ‫اواخر اردیبهش��ت سال ‪ 90‬این عزیزا ‬ ‫می داد‪« :‬سقف قرارداد همان ‪ 350‬میلیون تومان است و ملی پوش و غیر ملی پوش ندارد‪».‬‬ ‫این پایان هشدار او نبود‪ .‬عزیز محمدی از برخورد شدید با متخلفان خبر داد؛ «امسال نظارت‬ ‫بیشتری برای رعایت سقف قرارداد داریم و گروه هایی را برای نظارت در نظر گرفته ایم‪ .‬حتی‬ ‫سال گذشته بابت تیم هایی که برای برخی افراد بیش از سقف قرارداد در نظر گرفتند با دیده‬ ‫‪53‬‬ ‫اغماض برخورد کردیم ولی امس��ال دیگر اغماض‬ ‫نخواهیم کرد‪» .‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪54‬‬ ‫قانون سقف قرارداد‬ ‫س��قف قرارداد سازمان لیگ فدراس��یون فوتبال در‬ ‫یک��ی‪ ،‬دو س��ال اخی��ر در این باره حساس��یت های‬ ‫خاصی نش��ان داده است‪ .‬عزیز محمدی و علیپور با‬ ‫وجود مخالف خوانی برخی اهالی فوتبال تا کنون به‬ ‫اقدامات جدی دس��ت زده اند‪ .‬پس از انکه سازمان‬ ‫لیگ در دو‪ ،‬سه سال اخیر قانون جدیدی به نام سقف‬ ‫ق��رارداد را در لیگ برتر وضع کرد‪ ،‬خیلی ها در مقام‬ ‫انتقاد از این تصمیم برامدند‪ .‬در این بین باشگاه هایی‬ ‫که به اقتضای ش��رایط حساس ش��ان تمایل چندانی‬ ‫به رعایت چنین قانونی نداش��تند‪ ،‬سعی کردند این‬ ‫تصمیم را به چالش بکشند‪ .‬هر چند موضوع قانون‬ ‫س��قف قرارداد باعث ش��ده تا برخی ستارگان لیگ‬ ‫برت��ر به لیگ های عربی کوچ کنند‪ ،‬اما با این حال به‬ ‫نظر می رسد امروز دیگر همه باشگاه ها مخالف این‬ ‫قانون نیس��تند‪ .‬نکته دیگری هم وجود دارد؛ مدیران‬ ‫لیگ برتری از ترس قانون ش��کنی تیم رقیب گاهی‬ ‫اقدام به عدم رعایت این قانون می کنند که س��ازمان‬ ‫لیگ برتر در این باره نیز حساسیت هایی از خود نشان‬ ‫داده است‪ .‬در دو فصل گذشته واضح بود که برخی‬ ‫تیم ها یا به اصطالح دقیق تر برخی بازیکنان با این قانون‬ ‫میانه چندان خوبی ندارند؛ باشگاه هایی نظیر استقالل‪،‬‬ ‫پرسپولیس‪ ،‬سپاهان و ذوب اهن که همگی از تیم های‬ ‫پرطرفدار هستند‪ .‬این باشگاه ها مدعی اند تا وقتی به‬ ‫منظور جذب س��تاره های لیگ زیر ب��ار هزینه های‬ ‫س��نگین نروند موفق نخواهند بود‪ .‬با این حس��اب‬ ‫اصال دور از ذهن نیست که بسیاری از تیم های لیگ‬ ‫برتری حداق��ل در مورد برخی بازیکنان خاص این‬ ‫قانون را رعایت نکرده اند‪ ،‬چه جنگ حبیب کاشانی و‬ ‫علی دایی در برنامه نود نشان داد که نزدیکترین تیم به‬ ‫دولت و سازمان تربیت بدنی که در دو قدمی سازمان‬ ‫لیگ اس��ت‪ ،‬در ماجرای جذب عماد رضا قصد عدم‬ ‫رعایت قانون سقف قرارداد را داشته و بازیکنی که از‬ ‫تیم پرسپولیس چنین مبلغی را درخواست می کند از‬ ‫تیم شاهین بوشهر سر در می اورد‪.‬‬ ‫در این بین سرنوشت باش��گاه سپاهان جالب توجه‬ ‫اس��ت؛ بس��یاری از س��تارگان س��پاهان از ای��ن تیم‬ ‫خارج ش��ده اند‪ .‬اولین نفر امیر قلعه نویی بود که ساز‬ ‫جدای��ی را ک��وک کرد‪ .‬پ��س از وی هادی عقیلی و‬ ‫مهدی رحمتی‪ .‬به نظر می رس��د کسانی که در طول‬ ‫فصول گذش��ته هزینه های کالن را اصلی ترین دلیل‬ ‫موفقی��ت تیم های صنعتی می دانس��تند حاال با خیال‬ ‫اس��وده از فضای کنونی اس��تفاده کنند‪ .‬اما همه این‬ ‫اتفاق��ات یک س��وال را به ذهن متب��ادر می کند؛ اگر‬ ‫تیم هایی نظیر سپاهان‪ ،‬ذوب اهن‪ ،‬استیل اذین و داماش‬ ‫قانون سقف قرارداد را اجرا کنند چه تضمینی وجود‬ ‫دارد که سایر تیم های لیگ برتری و البته دولتی هم به‬ ‫این قانون پایبند باشند؟ جریان رعایت نکردن سقف‬ ‫ق��رارداد در فوتبال ای��ران ادامه دارد‪ .‬با این تفاوت که‬ ‫امسال سپاهان و ذوب اهن جای خود را به استقالل و‬ ‫یکی‪ ،‬دو تیم لیگ برتری داده اند و داماش نیز همچون‬ ‫اس��تیل اذین به عنوان بخش خصوص��ی ازادانه برای‬ ‫خرید بازیکن وارد میدان ش��ده اس��ت‪ .‬جالب اینکه‬ ‫کسانی که تا دیروز از رعایت نکردن این قانون توسط‬ ‫سایر تیم ها گالیه مند بودند‪ ،‬امروز در زمره قانون شکنان‬ ‫لیگ هس��تند‪ .‬با این حال رئیس فدراسیون فوتبال از‬ ‫تشدید برخورد با باشگاه هایی خبر می دهد که قصد‬ ‫دارند قانون سقف قرارداد را نادیده بگیرند‪ .‬کفاشیان‬ ‫می گوید‪« :‬قانون س��قف ق��رارداد به نفع فوتبال ایران‬ ‫اس��ت و با باش��گاه هایی که همکاری نکنند برخورد‬ ‫می کنیم‪ .‬فدراسیون و سازمان لیگ همه چیز را زیرنظر‬ ‫جریان رعایت نکردن سقف‬ ‫قرارداد در فوتبال ایران‬ ‫ادامه دارد‪ .‬با این تفاوت که‬ ‫امسال سپاهان و ذوب اهن‬ ‫جای خود را به استقالل و‬ ‫یکی‪ ،‬دو تیم لیگ برتری‬ ‫داده اند و داماش نیز همچون‬ ‫استیل اذین به عنوان بخش‬ ‫خصوصی ازادانه برای خرید‬ ‫بازیکن وارد میدان شده‬ ‫است‬ ‫در حالی که سازمان لیگ فدراسیون‬ ‫فوتبال قصد دارد امسال در مورد قانون‬ ‫سقف قرارداد سختگیری خود در قبال‬ ‫بازیکنان و مربیان را شدت ببخشد‪ ،‬چند‬ ‫بازیکن و مربی در فوتبال ایران همچنان‬ ‫به دنبال راه هایی برای دور زدن قانون‬ ‫سقف قرارداد هستند‪.‬‬ ‫کریمی با سقف قرارداد کنار امد‬ ‫دارند و اجازه نخواهیم داد کسی از این قانون تخطی کند‬ ‫و با خطاکاران برخورد خواهیم کرد‪ .‬به نظر ما این قانون به‬ ‫نفع فوتبال ایران است‪ .‬البته بسیاری از باشگاه ها در این باره‬ ‫همکاری می کنند‪ ،‬اما اگر باشگاهی در قراردادهایش سقف‬ ‫ق��رارداد را رعایت نکند با باش��گاه ها برخورد می کنیم‪».‬‬ ‫اظهارات کفاشیان و همچنین هشدارهای عزیز محمدی‬ ‫در حالی باشگاه ها را ملزم به رعایت قانون سقف قرارداد‬ ‫می کند که مخالفان معتقدند این تصمیم هرگز حرفه ای‬ ‫نیست‪ .‬مخالفان می گویند‪« :‬اینکه همه بازیکنان لیگ برتر‬ ‫را در یک سطح ببینیم و بخواهیم به همه انها دستمزدی‬ ‫یکس��ان بدهیم هرگز امری حرفه ای و منطقی نیست و‬ ‫باعث می ش��ود که ستاره ها بیش از گذشته به حضور در‬ ‫لیگ های گران قیمت عربی تمایل نشان دهند‪».‬‬ ‫تشدید برخورد با متخلفان‬ ‫اگر چه س��ازمان لی��گ در مورد قانون س��قف قراردادها‬ ‫همچن��ان خود را رو در روی باش��گاه ها ق��رار داده‪ ،‬اما‬ ‫ماجرای منش��ور اخالقی کمی متفاوت اس��ت‪ .‬س��تاد‬ ‫منش��ور اخالقی و س��ازمان لیگ در این زمینه اقدامات‬ ‫مثبتی داش��ته اند‪ .‬هر چند برخی تصمیمات این ستاد هم‬ ‫می تواند مورد نقد ق��رار بگیرد‪ ،‬اما به طور کلی عملکرد‬ ‫این س��تاد در برخورد با منش��وری ها ش��کل بهتری به‬ ‫خود گرفته اس��ت‪ .‬در همین خص��وص کمیته نظارت‬ ‫بازرس��ی و ارزشیابی سازمان لیگ فوتبال نیز وارد عمل‬ ‫شده است‪ .‬پس از ممنوع الفعالیت شدن سردبیر روزنامه‬ ‫ابرار ورزشی‪ ،‬اخباری مبنی بر تشدید برخوردها با متخلفان‬ ‫رسانه ای در حوزه نقل و انتقال بازیکنان فوتبال به گوش‬ ‫می رسد‪ .‬با حکم رئیس کمیته نظارت بازرسی و ارزشیابی‬ ‫س��ازمان لیگ فوتبال‪ ،‬بازیکنان و مربیانی که با راهنمایی‬ ‫سردبیر روزنامه ابرار ورزشی به باشگاهی بروند و قرارداد‬ ‫داخلی یا رسمی امضا کنند‪ ،‬قرارداد انها در فصل نقل و‬ ‫انتق��االت اعتبار ندارد و از ثبت این قراردادها جلوگیری‬ ‫به عمل خواهد امد‪ .‬این خبری بود که حجت االس�لام‬ ‫علیرضا علیپور چند روز پیش ان را اعالم کرد و به دنبال‬ ‫ان افشین عبدالهیان به همراه سه نفر دیگر متخلف و از‬ ‫فعالی��ت در بازار نقل و انتقاالت فوتبال محروم ش��دند‪.‬‬ ‫ی مربیان و بازیکنان فوتبال ایران‬ ‫دامنه این محرومیت تمام ‬ ‫را دربر می گیرد‪ ،‬اما نکته مهم این اس��ت که ایا افش��ین‬ ‫عبدالهیان از رانت روزنامه ابرار ورزشی نیز استفاده کرده‬ ‫و اگر چنین اقداماتی در حوزه رسانه ها صورت گرفته ایا‬ ‫راهکاری برای جلوگیری از این سوءاستفاده ها اندیشیده‬ ‫شده است؟ پس از بازداشت برخی از متخلفان رسانه ای‬ ‫در این حوزه که در س��ال های گذش��ته رخ داده به نظر‬ ‫می رس��د بار دیگر اقدامات جدی ت��ری برای برخورد با‬ ‫افراد متخلف اغاز شده که این امیدواری را ایجاد می کند‬ ‫که از انحرافات و بدعت های به وجود امده در رس��انه ها‬ ‫جلوگیری شود‪g .‬‬ ‫علی کریمی اولین بازیکنی بود که به پرسپولیس‬ ‫پیوس��ت‪ .‬بعد از حضور جادوگر در پرسپولیس‪،‬‬ ‫انتظ��ار می رفت بازیکنان مط��رح دیگر لیگ هم‬ ‫به خاط��ر ارزش پیراهن پرس��پولیس به این تیم‬ ‫بپیوندند‪ .‬کریمی خیلی راحت با س��قف قرارداد‬ ‫کن��ار امد و با ‪ 350‬میلیون توم��ان به تیم دوران‬ ‫ی زمانی به پرس��پولیس‬ ‫اوجش بازگش��ت‪ .‬کریم ‬ ‫پیوست که هنوز سرمربی این تیم مشخص نبود‪.‬‬ ‫بعد از انتخاب حمید اس��تیلی به عنوان سرمربی‬ ‫انتظار می رفت به خاطر وعده وعیده های مسئوالن‬ ‫پرسپولیس تیم برای فصل اینده قدرتمند تر بسته‬ ‫ش��ود‪ ،‬اما نفرات مورد نظر استیلی سر از تیم های‬ ‫دیگر دراوردند‪ .‬به همین خاطر پرسپولیس لقب‬ ‫ضعیف ترین تیم فصل‬ ‫نقل وانتق��االت را به‬ ‫خ��ود اختص��اص‬ ‫داد‪.‬‬ ‫بنگر دو برابر سقف خواست‬ ‫محس��ن بنگر یکی دیگر از نفراتی بود که بحث‬ ‫پرسپولیسی ش��دنش مطرح ش��د‪ .‬این بازیکن‬ ‫یک��ی از ش��رط های رحمتی برای پیوس��تن به‬ ‫این تیم بود‪ .‬اما رقم پیش��نهادی این بازیکن هم‬ ‫باال ت��ر از س��قف قرارداد‬ ‫بود و با پیش��نهاد ‪600‬‬ ‫میلیون��ی راه امدنش به‬ ‫پرس��پولیس را بس��ت‪.‬‬ ‫بنگ��ر در نهای��ت ب��ا‬ ‫س��پاهان به توافق رسید‬ ‫و در ای��ن تیم ماند‪ .‬تیم‬ ‫خ��ود بنگر ب��رای نگه‬ ‫داش��تن او حاضر شد‬ ‫این مبلغ را بپردازد‪.‬‬ ‫ایا همه بازیکنان سقف قرارداد را رعایت می کنند؟‬ ‫محمدی با ‪ 700‬میلیون در داماش‬ ‫این چند نفر‬ ‫پژمان نوری با یک میلیارد‬ ‫در االمارات‬ ‫پژمان نوری یکی از بازیکنان اصلی مد نظر حمید استیلی‬ ‫برای فصل اینده پرسپولیس بود اما‬ ‫ای��ن بازیکن در ح��ال مذاکره با‬ ‫پرسپولیس با االمارات امارات به‬ ‫توافق رسید‪ .‬استیلی قصد داشت‬ ‫از این بازیکن در پس��ت هافبک‬ ‫دفاعی استفاده کند تا خیالش‬ ‫ط هافبک راحت‬ ‫از بابت خ ‬ ‫باش��د‪ ،‬اما نوری به تیمی‬ ‫ رفت که ی��ک میلیارد به‬ ‫او می داد و حاضر نش��د‬ ‫پیراه��ن پرس��پولیس را‬ ‫بپوشد‪.‬‬ ‫اوالدی از پول می گذرد؟‬ ‫محس��ن ایرانژاد که سابقه کار کردن با‬ ‫حمید اس��تیلی را داشت برای فصل‬ ‫اینده در لیس��ت اس��تیلی ب��ود‪ .‬اما‬ ‫ایرانژاد با ش��اهین بوش��هر قرارداد‬ ‫داشت و با مبلغ رضایتنامه اش ‪600‬‬ ‫میلیون از پرسپولیس خواست‪ .‬همین‬ ‫مس��اله باعث عدم انتقال ایرانژاد به‬ ‫پرس��پولیس ش��د‪ .‬ضمن اینکه حمید‬ ‫درخش��ان هم اج��ازه جدایی‬ ‫ایرانژاد را نداد‪.‬‬ ‫مانند هرسال بحث پرسپولیس��ی شدن سید جالل حسینی‬ ‫مطرح ش��د و با حاش��یه های زیادی همراه بود‪ .‬سید جالل‬ ‫خودش با کاش��انی مذاکره نکرد و برادرش را به باش��گاه‬ ‫ی پیش��نهاد داد‪ .‬حس��ینی‬ ‫فرس��تاد‪ .‬او ه��م رقم��ی نجوم ‬ ‫‪ 800‬میلی��ون ب��رای خودش خواس��ت و ‪ 200‬میلیون هم‬ ‫بابت رضایتنامه طلب ک��رد‪ .‬به همین خاطر مذاکره با این‬ ‫مدافع شمالی هم به بن بست رسید تا پرسپولیسی ها‬ ‫محمد نصرتی را جایگزین کنند‪ .‬کاشانی این بار‬ ‫هم سر کیسه را شل نکرد و حاضر نشد معادل‬ ‫مبلغ قرارداد دو بازیکن را به حسینی بپردارد‪.‬‬ ‫اشنا با ‪ 600‬تا پرسپولیسی نشد‬ ‫انصاری فرد یک کالم‬ ‫ماج��رای تیم انتخ��اب کردن کری��م انصاری فرد هم‬ ‫در ن��وع خودش جالب اس��ت‪ .‬او با هر دو باش��گاه‬ ‫پرسپولیس و استقالل مذاکره کرد و مبلغ ‪ 900‬میلیون‬ ‫را از مدیران این باش��گاه ها خواست‪ .‬قبل از اوالدی‬ ‫این بازیکن در لیست استیلی بود‪ ،‬اما این رقم باز هم‬ ‫کار پرسپولیس را سخت کرد‪ .‬در اخرین مذاکراتی که‬ ‫قبل از اردوی تیم ملی‪ ،‬کاشانی با این بازیکن داشت‬ ‫حاضر ش��د برای نگه داشتن این بازیکن پول خوبی‬ ‫به او بدهد‪ .‬استقاللی ها هم‬ ‫دنبال این بازیکن هستند و‬ ‫هنوز از به خدمت گرفتن‬ ‫این بازیکن نا امید نشدند‪.‬‬ ‫باید دید باالخره کدام‬ ‫تی��م او را به هیات‬ ‫فوتبال می برد‪.‬‬ ‫در حالی که حس��ین اشنا ادعا کرده بود با مبلغ‬ ‫پایین تر از سقف قرارداد با پرسپولیس به توافق‬ ‫رسیده‪ ،‬معمارزاده با پرسپولیس به توافق رسید‪.‬‬ ‫اش��نا که فصل قبل ب��رای نفت بازی‬ ‫می ک��رد ‪ 600‬میلیون برای یک فصل‬ ‫خواست که کاش��انی به خاطر فرق‬ ‫نگذاشتن بین او و حقیقی این‬ ‫مبلغ را قب��ول نکرد‪ .‬با این‬ ‫اوصاف کار پرس��پولیس‬ ‫خیلی سخت شد و انها‬ ‫به اجبار ب��ا گزینه های‬ ‫خارج��ی وارد مذاکره‬ ‫ش��دند‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫پرس��پولیس برای جنگیدن‬ ‫در سه جام کار مشکلی داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪ 300‬میلیون بابت رضایتنامه ایرانژاد‬ ‫نصرتی جایگزین حسینی‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫هن��وز تکلیف مهرداد اوالدی برای بازگش��ت به‬ ‫پرس��پولیس مشخص نیست و مس��ئوالن باشگاه‬ ‫منتظرند تا او از اردوی اتریش بازگردد‪ .‬اوالدی با‬ ‫پیشنهادهای وسوسه انگیز از تیم های قطری و اماراتی‬ ‫مواجه شده است‪ .‬همین مساله تصمیم گیری‬ ‫را برای اوالدی سخت کرده و‬ ‫او را بین دو راهی پرسپولیس‬ ‫و تیم ه��ای قط��ری ق��رار‬ ‫داده اس��ت‪ .‬اوالدی پیشنهاد‬ ‫ی از تیم های‬ ‫یک میلی��ارد نیم ‬ ‫ح��وزه خلیج ف��ارس دارد‪.‬‬ ‫اما به کاش��انی گفته حاضر‬ ‫اس��ت با نصف این مبلغ برای‬ ‫پرسپولیس بازی کند‪ .‬اما این رقم‬ ‫هم از عهده باش��گاه پرسپولیس‬ ‫خارج اس��ت‪ .‬حال باید دید بعد‬ ‫از پای��ان اردوی تیم ملی اوالدی‬ ‫چ��ه تصمیم��ی می گی��رد‪ .‬ایا‬ ‫حاضر اس��ت به خاطر عالقه‬ ‫به پرس��پولیس قید این پول را‬ ‫بزند یا نه‪.‬‬ ‫محم��د محم��دی پ��س از جدای��ی از اس��تقالل ب��ا‬ ‫پرسپولیس��ی ها ه��م مذاک��ره ک��رد‪ .‬ام��ا در نهای��ت‬ ‫امیر عابدینی حاضر شد مبلغ ‪ 700‬میلیون را به او بدهد‪.‬‬ ‫این بازیکن هم که سابقه بازی در پرسپولیس را دارد بعد‬ ‫از صحبت با کاش��انی با داماش به توافق رسید‪ .‬محمدی‬ ‫هم دو برابر سقف قرارداد پول گرفت‪.‬‬ ‫پیشنهاد ‪ 999‬میلیونی رحمتی به پرسپولیس؟‬ ‫مهدی رحمتی‪ ،‬دروازه بان فصل پیش سپاهان باب مذاکرات خود را با‬ ‫حبیب کاش��انی اغاز کرد‪ .‬ابتدا در یک محفل خصوصی گفته بود با‬ ‫پرسپولیس قرارداد سفید امضا می کند‪ .‬اما در مذاکراتش با باشگاه‬ ‫ی نجومی پرسپولیسی ها‬ ‫پرسپولیس س��ر حرفش نماند و با رقم ‬ ‫را غافلگیر کرد‪ .‬با اصرار زیاد استیلی‪ ،‬کاشانی مذاکرات جدی‬ ‫خود با رحمتی را باز هم انجام داد‪ .‬اما در این جلس��ه رحمتی‬ ‫رو به کاش��انی گفت‪« :‬اول بگویید حاضر هس��تید این مبلغ را‬ ‫بپردازی��د یا ن��ه؟ اگر نمی توانید این مبلغ را ب��ه من بدهید دیگر‬ ‫حرفی نمی ماند‪ ».‬می گویند رحمتی مبلغ ‪ 999‬میلیون تومان را پیشنهاد‬ ‫داد که کاش��انی فقط تعجب کرد و کار دیگری نتوانست انجام دهد و‬ ‫بدین ترتیب رحمتی از پرسپولیس دور شد و در نهایت با استقالل به‬ ‫توافق رسید‪ .‬رحمتی حاضر نشد سقف قرارداد را رعایت کند‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫فیرپلی اقتصادی‬ ‫*‬ ‫مسعود رضائیان‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪56‬‬ ‫بین مدیران باشگاه ها توافقی برای اینکه هزینه ها کنترل‬ ‫شود‪ ،‬وجود ندارد و رقابت بسیار مضری بین باشگاه ها به‬ ‫وجود امده اس��ت‪.‬به دلیل اینکه در هیچ جای دنیا چنین‬ ‫قانون��ی وجود ندارد‪ ،‬در نوع خ��ودش قانون کم نظیری‬ ‫اس��ت‪ .‬چون در فوتبال حرف��ه ای مانند هر بازار دیگری‬ ‫قانون عرضه و تقاضا حاکم اس��ت‪ .‬در کشور ما هم باید‬ ‫این اتفاق می افتاد که نیفتاد‪ .‬حاال هم قانونی اعمال کردیم‬ ‫ک��ه جلوی صعود بی رویه قیمت بازیکنان را بگیریم که‬ ‫موفق هم نبوده است‪.‬‬ ‫قطعا نیت خوبی پش��ت این قانون وج��ود دارد ولی به‬ ‫هر حال قانون موفقی نبوده است‪ .‬تا جایی که اگر چهار‪،‬‬ ‫پنج باشگاهی که توانایی پرداخت مبالغ باال را دارند کنار‬ ‫بگذاریم‪ 10 - 12 ،‬باشگاه دیگر حتی اگر چنین قانونی هم‬ ‫وجود نداشت‪ ،‬توانایی پرداخت چنین مبالغی را نداشتند‪.‬‬ ‫اما این باش��گاه ها به این دلیل که بازیکنان می گویند باید‬ ‫به اندازه س��قف ق��رارداد به انها پرداخت ش��ود‪ ،‬دچار‬ ‫مشکل شده اند‪ .‬بازیکنان این مبلغ را به عنوان کف قرارداد‬ ‫محس��وب می کنند‪ .‬در واقع س��ازمان لیگ نتوانسته این‬ ‫مشکل را حل کند و قیمت ها را کنترل کند و این قانون به‬ ‫دلیل اینکه ضمانت و نظارتی نداشته است‪ ،‬از کارایی الزم‬ ‫برخوردار نیست‪ .‬راه های گریز زیادی هم برای ان وجود‬ ‫دارد‪ .‬تیم هایی هس��تند که نمی خواستند دست به چنین‬ ‫کاری بزنند و توانایی مالی زیادی نداشتند که ‪ 350‬میلیون‬ ‫پرداخ��ت کنند‪ ،‬اما در ح��ال حاضر مجبورند نزدیک به‬ ‫این قیمت حرکت کنند‪ ،‬در حالی که اگر این قانون نبود‪،‬‬ ‫حدود ‪ 100‬تا ‪ 150‬میلیون به بازیکنان پرداخت می کردند‪.‬‬ ‫ارقامی وجود دارد که مشخص می کند ‪ 350‬میلیونی که‬ ‫یک بازیکن می گیرد‪ ،‬چقدر برای باش��گاه درمی اید‪ .‬اگر‬ ‫بازیکن یک نفس بکش��د‪ ،‬برای هر باشگاه چهار هزار و‬ ‫‪ 950‬تومان صرف می شود و یک دقیقه بازی کردن یک‬ ‫فوتبالیس��ت حدود ‪ 300‬هزار تومان می شود‪ .‬در نهایت‬ ‫هزین��ه ه��ر ‪ 11‬بازیکنی که در زمین حاضر می ش��وند‪،‬‬ ‫نزدیک به ‪ 294‬میلیون است‪ .‬این امار و ارقام هزینه بازی‬ ‫کردن بازیکنان در لیگ ماست‪ .‬در حال حاضر با این امار‬ ‫و ارقام کار داریم‪ .‬باید بگویم که نیت س��قف قراردادها‬ ‫خوب است‪ ،‬اما به این دلیل که خوب کارشناسی نشده‬ ‫و بازیکنان براساس کیفیتشان دسته بندی نشده اند‪ ،‬تاثیر‬ ‫خوبی نداش��ته است‪ .‬اگر می شد در این قانون دامنه های‬ ‫مختل��ف را تعیین و پس از ان بازیکن��ان را نرخ گذاری‬ ‫می کردیم‪ ،‬عدالت بیشتر اجرا می شد و بازیکنان تشویق‬ ‫می شدند که کیفیت بیشتری از خودشان بروز دهند تا پول‬ ‫بیشتری بگیرند‪ .‬اما در حال حاضر همه خواهان حداقل‬ ‫‪ 350‬میلیون هستند‪ .‬بازیکن خارجی که سه سال پیش با‬ ‫فوالد قرارداد بس��ته در سال اول ‪ 350‬میلیون و سال دوم‬ ‫‪ 500‬میلیون دریافت کرده اس��ت و برای سال سوم باید‬ ‫‪ 800‬میلیون پرداخت ش��ود که این سال مصادف شده با‬ ‫زمانی که قانون سقف قراردادها وضع شده است‪ .‬تکلیف‬ ‫این بازیکن چیس��ت؟ اگر ‪ 800‬میلیون را به او پرداخت‬ ‫کنیم‪ ،‬قانون فوتبال خودمان را زیر پا گذاش��ته ایم و اگر‬ ‫نخواهیم پولش را بدهیم به فیفا شکایت می کند و فیفا هم‬ ‫به ما نامه می زند تا پول او پرداخت شود یا در نهایت این‬ ‫است که برای ما بازی نمی کند و به لیگ هایی مانند امارات‬ ‫می رود تا پول بیشتری بگیرد‪ .‬بنابراین این اتفاقات ممکن‬ ‫است بیفتد‪.‬برای درست اجرا شدن قانون سقف قراردادها‬ ‫دو راه وجود دارد؛ یکی ضمانت اخالقی و معنوی است‬ ‫و باید به درستکاری اعتقاد داشته باشیم‪ ،‬اما دروغ گفتن‬ ‫برای خیلی ها امری عادی شده و ضمانت اخالقی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬از افرادی که س��قف را زیر پا می گذارند‪ ،‬به عنوان‬ ‫بخش اعظمی از علت اینکه‬ ‫تیم امید حذف شد‪ ،‬مسائل‬ ‫روحی و روانی بازیکنان بود‬ ‫که دائم در تالطم بودند‬ ‫که کجا بروند و چقدر پول‬ ‫بگیرند و به فکر بازی کردن‬ ‫نبودند‪ .‬اما ما افرادی مانند‬ ‫حاجیلو و پرهیزکار را برکنار‬ ‫کردیم و به چیزهای کوچک‬ ‫پرداختیم و اصل را‬ ‫فراموش کردیم‬ ‫قهرمان نقل و انتقاالت و برنده نام می برند‪ .‬در واقع برنده‬ ‫هم همین افراد خواهند بود‪.‬‬ ‫بحث دوم‪ ،‬بحث نظارت قانونی است که اصال نمی توان‬ ‫ان را اجرا کرد‪ .‬چون راه های گریز زیادی وجود دارد که‬ ‫قابل شناسایی نیست‪ .‬به عنوان مثال می گویند که ما با یک‬ ‫بازیکن ‪ 350‬میلیون قرارداد بستیم ‪ ،‬اما یک تاجر اهن که‬ ‫تیم ما را دوست دارد ‪ 500‬میلیون به ان داده است‪ .‬اینکه‬ ‫این تاجر از کجا می اید‪ ،‬بماند‪ .‬اینها دروغ هایی است که‬ ‫انقدر بزرگ است که دروغگویان فکر می کنند‪ ،‬مردم ان را‬ ‫باور می کنند‪ .‬راه های زیادی برای فرار از این قانون وجود‬ ‫دارد‪ .‬به عنوان مثال با بازیکنی قرارداد دوساله می بندند و‬ ‫برای دو س��ال ‪ 700‬میلیون به او پرداخت می کنند که از‬ ‫لحاظ قانونی درست اس��ت ‪ ،‬اما موافقتنامه ای با او امضا‬ ‫می کنند که اگر سال دوم بخواهد برود‪ ،‬به راحتی می تواند‬ ‫رضایتنامه اش را دریافت کند‪.‬چون نمی شود این قانون را‬ ‫کنترل کرد‪ ،‬بعضی از تیم ها بس��یار قوی و تیم های دیگر‬ ‫ضعیف می ش��وند و بالیی که بر سر فوالد خوزستان در‬ ‫سال ‪ 86‬امد‪ ،‬بر سرشان می اید‪ .‬ان زمان گفتند که بودجه‬ ‫باش��گاه ها باید ‪ 60‬درصد کاهش پیدا کند‪ ،‬ما این کار را‬ ‫کردیم و ‪ 16‬بازیکن خود را از دست دادیم‪ .‬همچنین طبق‬ ‫ابالغی که شده بود‪ ،‬بازیکن و مربی خارجی هم جذب‬ ‫نکردیم‪ .‬تنها باشگاهی بودیم که این کار را انجام داد و به‬ ‫دسته یک هم سقوط کرد‪ .‬این خاطره تلخ را همیشه به یاد‬ ‫دارم و از ان زمان به بعد تن به قوانینی که گذاشته می شود‬ ‫و کسی انها را رعایت نمی کند نخواهم داد‪.‬‬ ‫باش��گاه فوالد به غیر از عبداهلل کرمی نتوانس��ته بازیکن‬ ‫دیگری را جذب کند‪ .‬اما اگر بتواند بازیکنی را بگیرد این‬ ‫کار را می کند‪ .‬ما به جز کرمی نتوانستیم بازیکن دیگری را‬ ‫هم بگیریم‪ .‬او را هم با ‪ 420‬میلیون گرفتیم‪ ،‬پاداش هایش‬ ‫را طوری می نویس��یم که تمام پاداشش را دریافت کند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال اگر بتواند س��ه دقیقه بازی کند ‪ 70‬میلیون‬ ‫به او پاداش می دهیم! اگر این اتفاق بیفتد باش��گاه فوالد‬ ‫هزینه های مختلفش را براورد می کند و مبلغی که برای او‬ ‫باقی می ماند را حساب می کند و بر اساس ان بازیکنانش‬ ‫را جذب می کند‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد و هر کسی به اندازه‬ ‫درامدش خرج کند‪ ،‬خوب اس��ت‪ .‬چیزی که در اروپا به‬ ‫عنوان فیرپلی اقتصادی از ان یاد می شود این است که اگر‬ ‫باشگاهی ‪ 155‬میلیون یورو درامد دارد‪ ،‬نباید برای خرید‬ ‫بازیکن ‪ 250‬میلیون یورو هزینه کند‪.‬‬ ‫قانون س��قف قرار دادها توسط س��ازمان لیگ وضع و‬ ‫نظارت می ش��ود و باید با تخلفات هم برخورد شود‪.‬‬ ‫بسیاری از مدیران اعالم کردند که سال گذشته سقف‬ ‫را رعایت نکردند و بر اساس قانون باید با انها برخورد‬ ‫می ش��د‪ ،‬اما تاکنون هیچ برخوردی انجام نشده است‪.‬‬ ‫چند مربی منش��وری داریم که اجازه فعالیت را از انها‬ ‫گرفته ایم‪ ،‬چون خ�لاف کوچکی انجام داده اند‪ ،‬اما به‬ ‫این تخلفات بزرگ ت��ر توجهی نمی کنیم‪.‬وقتی فوتبال‬ ‫حرفه ای شد‪ ،‬انتظارمان رش��د و افزایش کیفیت ان و‬ ‫رضایت مردم بود‪ .‬اما این اتفاق نیفتاده اس��ت‪ .‬دلیلش‬ ‫ی قیمت بازیکن��ان را افزایش‬ ‫هم این اس��ت بعد کم ‬ ‫دادیم‪ ،‬اما به س��ایر ابعاد توجه��ی نکردیم‪ .‬اگر از ‪10‬‬ ‫س��ال پیش که لیگ ما حرفه ای ش��ده بود‪ ،‬سالی یک‬ ‫زمین چمن در هر ش��هر و باش��گاهی اضافه می شد‪،‬‬ ‫در حال حاضر یک لیگ برتری زمین چمن داشت‪ .‬با‬ ‫این حساب فوتبال می توانست رشد پیدا کند‪ ،‬اما هیچ‬ ‫هزینه ای برای اموزش و افزایش کیفیت فوتبال انجام‬ ‫ندادیم و فقط پول بازیکنان را بیشتر کردیم‪.‬‬ ‫بخش اعظمی از علت اینکه تیم امید حذف شد‪ ،‬مسائل‬ ‫روحی و روانی بازیکنان بود که دائم در تالطم بودند که‬ ‫کج��ا بروند و چقدر پول بگیرن��د و به فکر بازی کردن‬ ‫نبودند‪ .‬اما ما افرادی مانند حاجیلو و پرهیزکار را برکنار‬ ‫کردیم و به چیزهای کوچک پرداختیم و اصل را فراموش‬ ‫کردیم‪g .‬‬ ‫*رئیس سازمان فوتبال باشگاه فوالد خوزستان‬ ‫یادداشت‬ ‫ زنده باد‬ ‫فوتبال پاک‬ ‫محمد جماعت‬ ‫رحمتی به خاطر دایی به پرسپولیس نرفت‬ ‫سقف قرارداد از سال اینده‬ ‫‪100‬میلیون تومان است‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫‪ 2‬حجت االسالم علیپور با حرارت خاصی از اعمال قانون سقف قرارداد در فوتبال ایران سخن‬ ‫می گوید‪ .‬اما یک واقعیت وجود دارد؛ ستاره هایی که چند سال است به گرفتن مبالغ نجومی‬ ‫عادت کرده اند در چنین شرایطی عطای لیگ داخلی را به لقایش می بخشند‪ .‬علیپور در این باره به‬ ‫سواالت مثلث پاسخ داد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫گوی��ا موضوع قانون س��قف ق��رارداد در‬ ‫فصل نقل و انتقاالت حرف و حدیث های‬ ‫فراوانی به همراه داشت؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همینطور اس��ت‪ .‬البته سازمان لیگ به عنوان‬ ‫مرجع اصلی رس��یدگی به این موضوع کار خودش‬ ‫را به خوبی انجام می دهد‪ .‬به طور حتم منافع عده ای‬ ‫به خطر افتاده که برخی صحبت ها را مطرح می کنند‪.‬‬ ‫اما ما برای این کار خودمان دلیل داریم‪.‬‬ ‫چه دلیلی؟‬ ‫‪ l‬برخی بازیکنان در طول فصل مصدوم می شوند‪.‬‬ ‫حس��اب اینها را ج��دا کرده ایم ام��ا برخی بازیکنان‬ ‫هس��تند که واقعا پول های مف��ت دریافت می کنند‪.‬‬ ‫بازیکن��ی را س��راغ داریم که در ‪ 6‬ب��ازی تنها جزو‬ ‫لیس��ت ‪ 18‬نفره مربی بوده‪ ،‬بازی ه��م نکرده و ان‬ ‫وق��ت برای ب��ازی نکردن��ش ‪ 230‬میلی��ون تومان‬ ‫دریافت کرده اس��ت‪ .‬خب چطور باید مقابل چنین‬ ‫مسائلی ایس��تاد؟ چطور باید پیش��گیری کنیم؟ من‬ ‫معتقدم س��قف قرارداد راه خوبی است تا حداقل در‬ ‫زمینه مسائل مالی فوتبال به تعادل برسد‪.‬‬ ‫قبول دارید مردم هم دیدگاه مثبتی درباره‬ ‫هزینه های فوتبال ندارند؟‬ ‫‪ l‬همینطور است‪ .‬به همین دلیل است که ما اعتقاد‬ ‫داری��م باید ذهنیت مردم را تغیی��ر بدهیم‪ .‬انها فکر‬ ‫می کنن��د در فوتبال پول ها دور ریخته می ش��ود‪ .‬در‬ ‫صورتی ک��ه نبای��د بی انصافی کنی��م‪ .‬همانطور که‬ ‫قهوه تلخ در زندگی اجتماعی مردم تاثیرگذار است‪،‬‬ ‫پخش بازی های فوتبال مثل باشگاه های پرسپولیس‬ ‫و اس��تقالل هم مس��تقیما بر زندگی اجتماعی مردم‬ ‫تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫اما ذهنیت م��ردم چندان ه��م غیرمنطقی‬ ‫نیست؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬قبول ندارم‪ .‬یک مدیر بازنشس��ته با حق بیمه‬ ‫و چندین امتیاز دیگر تقریبا همان مبلغی را دریافت‬ ‫می کند که یک بازیکن به طور میانگین در طول سال‬ ‫به دس��ت می اورد‪ .‬با این تفاوت که بازیکن با جان‬ ‫خودش بازی می کند و س�لامتی خودش را به خطر‬ ‫می اندازد‪ .‬این درحالی اس��ت که بازیکن حتی بیمه‬ ‫هم ن��دارد‪ .‬اما با همه این حرف ه��ا خود ما هم در‬ ‫فدراس��یون فوتبال با دادن مبالغ نجومی به بازیکنان‬ ‫بی کیفیت یا ضعیف مخالف هستیم‪.‬‬ ‫برای شروع این اصالحات در زمینه مالی‬ ‫فوتبال قانون سقف قرارداد را ایجاد کرده‬ ‫و به طور جدی به ان پرداخته اید‪ .‬درس��ت‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬همین ط��ور اس��ت‪ .‬اولین تیر ای��ن اصالحات‬ ‫در زمینه مس��ائل اقتص��ادی به بازیکن��ان و مربیان‬ ‫بر می گ��ردد‪ .‬در فوتب��ال امروز دنیا چ��ه اتفاقی رخ‬ ‫می دهد؟ من به ش��ما می گویم‪ .‬باشگاه ها باتوجه به‬ ‫مقام��ی که در لیگ به دس��ت اورده اند و باتوجه به‬ ‫چندی��ن معیار دیگر حق دارند هزینه کنند‪ .‬مثال اگر‬ ‫قرار است باش��گاهی مثل بایرن مونیخ ‪ 900‬میلیون‬ ‫ی��ورو در فصل نق��ل و انتقاالت هزینه کند باش��گاه‬ ‫ارمینا تنها باید ‪100‬میلیون یورو هزینه کند‪.‬‬ ‫ام��ا در فوتبال روز دنیا خیلی از مس��ائل‬ ‫دیگر هم حل شده است‪ .‬این طور نیست؟‬ ‫‪ l‬ما هم باید پله پله پیش برویم و به سمت حرفه ای‬ ‫شدن حرکت کنیم‪.‬‬ ‫اما قانون س��قف قرارداد باعث می ش��ود‬ ‫خیلی از بازیکنان باکیفیت برای رس��یدن‬ ‫به پول بیشتر راهی لیگ های عربی شوند‪.‬‬ ‫همی��ن ام��ر س��بب خواهد ش��د که لیگ‬ ‫فوتبال ایران هر سال از کیفیت پایین تری‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫نمی دان��م چ��را؛ اما مدت مدیدی اس��ت که‬ ‫از س��اختمان خیابان س��ئول خبر خوشی به‬ ‫گوش نرس��یده است‪ .‬نمی دانم چرا؛ اما مدت‬ ‫مدیدی اس��ت حتی خوش بینان این قوم نیز‬ ‫روی از روی ای��ن کوی برداش��ته اند و دیگر‬ ‫امی��دی ندارن��د‪ .‬گویا‪ ،‬هم��ه به ای��ن اتفاق‬ ‫رس��یده اند که این بیمار را نه عالجی اس��ت‬ ‫و نه ش��فایی‪ .‬نمی دانم چرا؛ اما مدت مدیدی‬ ‫اس��ت همه راه ها به بن بست می رسد و ما نیز‬ ‫که رمز پرواز نمی دانیم‪ ،‬اندر خم این کوچه ها‬ ‫مانده ایم‪.‬‬ ‫درس��ت حدس زده اید‪ .‬اینه��ا‪ ،‬ذکر مصیبتی‬ ‫ب��رای فوتبال این مرز و بوم اس��ت که دیگر‬ ‫می توان گفت‪ ،‬به پایان خط رس��یده است؛ نه‬ ‫امیدی‪ ،‬نه مفری‪ ،‬نه‪...‬‬ ‫گویا‪ ،‬سیاهی تنها رنگ و شکست تنها اتفاق‬ ‫ان اس��ت‪ .‬در این بین‪ ،‬بوی بد فساد نهادینه‬ ‫شده در ان را هم فراموش نکنید‪ .‬فساد مالی‪،‬‬ ‫تبانی‪ ،‬مرگ اخالقی و‪ ...‬همه برای این کافی‬ ‫اس��ت که دیگر قطع امید کنی��م‪ .‬این بیمار را‬ ‫رهایی نیس��ت و به راستی‪ ،‬چه چیز دشوارتر‬ ‫از اینک��ه بگویی قطع امید کنند‪ ،‬انانی که دل‬ ‫در گرو پوچی بسته اند!‬ ‫اما گویا‪ ،‬همواره در تاریک ترین تاریکی هاست‬ ‫که روزنه ه��ای امید را باید دی��د‪ .‬گاهی این‬ ‫روزنه برای کور س��ویی اس��ت که ت��و را به‬ ‫روشنایی می رساند‪.‬‬ ‫اری‪ ،‬ای��ن ه��م حکایت فوتبال ماس��ت و‬ ‫ط��رح مبارزه با مفاس��د ان‪ ،‬حکایتی که در‬ ‫س��ازمان لیگ فدراس��یون دنبال می شود و‬ ‫الحق‪ ،‬اندکی بیش نیس��تند که س��ینه س��پر‬ ‫کرده ان��د و تمام بالی��ا را به جان خریده اند‬ ‫تا بش��ود انچه باید‪ .‬گویا حقیقتی است که‬ ‫در ای��ن راه‪ ،‬باید ترک خویش کرد و نقش‬ ‫رس��تم زد و لباس نبرد‪.‬‬ ‫س��اختمان میدان شیخ بهایی‪ ،‬این روزها سنگر‬ ‫اول مقابل��ه با فس��اد در فوتبال این س��رزمین‬ ‫اس��ت‪ .‬هر روز خبری می اید و اسمی‪ .‬هر روز‬ ‫پرونده ای رو می ش��ود و تخلفی‪ .‬و به راستی‪،‬‬ ‫چه کسی شادمان تر از مردم این دیار که ثروت‬ ‫ملی را در مس��تطیل سبز بر باد رفته می بینند و‬ ‫ب��ر کف اورده‪ ،‬هیچ؟ و باز هم به راس��تی‪ ،‬چه‬ ‫کسی اندوهگین تر از غارتگرانی که نام و نان از‬ ‫بیت المال بردند و چونان کفتاری‪ ،‬بر مرگ این‬ ‫سهراب‪ ،‬فریاد شادمانی سر دادند؟‬ ‫ای��ن روزها ک��ه می گذرد‪ ،‬خوش��یم و خرم‬ ‫ک��ه صبر ای��ن س��ال ها ج��واب داد‪ .‬اکنون‪،‬‬ ‫کاروان مبارزه با فس��اد و پلشتی های فوتبال‬ ‫به راه افتاده اس��ت‪ .‬البته‪ ،‬این نخس��تین منزل‬ ‫از من��ازل پیش روس��ت؛ چونان س��فری که‬ ‫عاقبتش‪ ،‬سی مرغ بود و بس!‬ ‫اری‪ ،‬اینک بانگ بلند «فوتبال پاک» به گوش‬ ‫می رس��د‪ .‬اگ��ر می ش��نوید و همراهید با این‬ ‫سپیدی‪ ،‬بسم اهلل‪g ...‬‬ ‫‪57‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪58‬‬ ‫برخوردار شود‪ .‬نظرتان چیست؟‬ ‫‪ l‬مخالفم‪ .‬ش��ما اگر دقت کنی��د بهترین بازیکنان‬ ‫برزیل و ارژانتین هم در لیگ های داخل کشورشان‬ ‫ب��ازی می کنن��د‪ .‬اس��تعدادیابی ک��رده و ط��وری‬ ‫برنامه ری��زی می کنن��د که اگر بازیک��ن از ان لیگ‬ ‫ترانس��فر شد س��ال بعد ‪ 10‬بازیکن باکیفیت باالتر‬ ‫جایگزین ان بازیکن شود‪ .‬همین اتفاق رخ می دهد‬ ‫که بازیکنان جایگزین ‪ 10‬برابر بازیکنانی که رفته اند‬ ‫در ان فوتبال درامدزایی می کنند‪.‬‬ ‫ام��ا ش��ما نمی توانید فوتبال ای��ران را با‬ ‫برزیل یا ارژانتین مقایس��ه کنید‪ .‬اینجا ما‬ ‫چیزی به اسم استعدادیابی نداریم‪ .‬قبول‬ ‫ندارید؟‬ ‫‪ l‬م��ن کاری با تیم ملی ن��دارم‪ .‬اما ما هم از لحاظ‬ ‫نیروی انس��انی چیزی کم نداریم‪ .‬اگر برزیل اس��یا‬ ‫نباش��یم‪ ،‬ارژانتین که هستیم‪ .‬از این گذشته نظام ما‬ ‫هدفش این اس��ت که برای اثرات فرهنگی فوتبال‬ ‫هزین��ه کند‪ .‬قبول دارم که ما در دو دهه اخیر دچار‬ ‫افت و پسروی شده ایم‪ .‬در حوزه رفتارهای فردی‪،‬‬ ‫نهادهای مراقب و مس��ئول‪ ،‬عملکرد چندان خوبی‬ ‫نداش��ته اند اما حاال ما امده ایم که به طور جدی از‬ ‫فضای فرهنگی و ورزش��ی به خصوص فوتبال که‬ ‫حواشی بسیاری دارد مراقبت کنیم‪.‬‬ ‫مش��کل اساسی فوتبال ما را در پرداخت‬ ‫هزینه های کالن می دانید؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬اینطور نیس��ت‪ .‬اتفاقا من مخالف ان عده ای‬ ‫هس��تم که می گویند در فوتب��ال پول های هنگفت‬ ‫هدر می رود‪ .‬ما اعتقاد داریم که باید درس��ت هزینه‬ ‫کنیم‪ .‬باش��گاه های ما باید به این س��مت بروند‪ .‬از‬ ‫این گذشته ش��خصا معتقدم مشکل فوتبال ما این‬ ‫اس��ت که ی��ک ع��ده ادم س��ودجو می خواهند از‬ ‫طریق ورود به سیستم مداری فوتبال و رده های پایه‬ ‫چپ خودش��ان را پر از پول کنند‪ .‬درحالی که اگر‬ ‫باش��گاه ها در مسیر درس��ت قرار بگیرند به خوبی‬ ‫متوجه می ش��وند که می توانند از مزرعه سبز خود‬ ‫برداش��ت کنند‪ .‬اتفاقی ک��ه در فوتبال ما رخ داده و‬ ‫باشگاه هایی مثل ذوب اهن‪ ،‬سپاهان‪ ،‬فجر و فوالد از‬ ‫بازیکنانی بهره مند هستند که خودشان در رده های‬ ‫پایه انها را تربیت کرده اند‪.‬‬ ‫ام��ا قب��ول کنی��د در باش��گاه هایی مثل‬ ‫پرسپولیس و استقالل ماجرا کمی متفاوت‬ ‫است‪ .‬جریان نتیجه گرایی به مربی اجازه‬ ‫نمی دهد دست به جوانگرایی بزند‪.‬‬ ‫‪ l‬ن��ه‪ ،‬م��ن قبول ن��دارم‪ .‬یعنی مربی اس��تقالل و‬ ‫پرس��پولیس نمی تواند در طول دو س��ال حتی دو‬ ‫بازیکن را به تدریج وارد تیم بزرگس��ال کند‪ .‬پس‬ ‫چه زمان��ی باید به بازیکنان ج��وان میدان بدهیم؟‬ ‫مشکل ما همین اس��ت‪ .‬حتما باید کارمان به اینجا‬ ‫برس��د که بازیکن ‪ 700‬میلی��ون تومانی برای بازی‬ ‫کردن ناز کند‪.‬‬ ‫قانون س��قف قرارداد در حال حاضر در‬ ‫چ��ه مرحله ای اس��ت؟ به نظر می رس��د‬ ‫یز نند‪.‬‬ ‫برخی باشگاه ها این قانون را دور م ‬ ‫نظرتان چیست؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬اصال چنین مسائلی در کار نیست‪ .‬ما پای این‬ ‫قانون ایس��تاده ایم‪ 13 .‬بازیکن و دو مربی در حال‬ ‫حاض��ر از لحاظ مالی لیگ ما را به هم ریخته اند‪ .‬ما‬ ‫در جریان ریز مذاکرات این افراد با باشگاه هایشان‬ ‫ق��رار گرفته ایم‪ .‬انه��ا اقرار نامه امض��ا کرده اند که‬ ‫برخالف سقف قرارداد عمل نکنند‪.‬‬ ‫چه تضمینی ب��رای عمل ک��ردن به این‬ ‫اقرار نامه وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬ش��اید در حال حاضر برخی موارد پنهان بماند‪،‬‬ ‫اما به هرحال فضای فوتبال‪ ،‬طوری نیس��ت که مسائل‬ ‫اینچنینی از نظر فدراسیون و سازمان لیگ محقق بماند‪.‬‬ ‫باالخره ش��اید در اینده مس��ائلی پیش بیاید که باعث‬ ‫افشاگری برخی از همین اقایان شود‪ .‬ان وقت ما برای‬ ‫متخلفان جریمه های سنگین در نظر خواهیم گرفت که‬ ‫از کرده خود پشیمان شوند‪.‬‬ ‫س��ازمان لی��گ اعالم ک��رد از رحمتی قول‬ ‫گرفته که س��قف قرارداد را رعایت کند‪ .‬اما‬ ‫اظهارات اقای کاشانی نشان می دهد که این‬ ‫طور نب��وده‪ .‬بنابراین بپذیری��د که برخی از‬ ‫بازیکنان و مربیان این قانون را دور می زنند‪.‬‬ ‫‪ l‬ماج��رای رحمت��ی اص�لا اینط��ور نیس��ت‪ .‬او‬ ‫نمی خواست به پرسپولیس برود‪ .‬شخصا با من صحبت‬ ‫کرد و گفت به خاطر پسرم علی نمی توانم در اصفهان‬ ‫بمانم‪ .‬دوس��ت داری��م در تهران به مدرس��ه برود‪ .‬اما‬ ‫اولویت من برای بازی کردن در تهران تیم پرسپولیس‬ ‫اس��ت‪ .‬اما وقتی متوجه شد که دیگر دایی در این تیم‬ ‫مربی نیست تصمیمش را عوض کرد‪.‬‬ ‫می خواهید بگویید به خاطر جدایی دایی از‬ ‫پرس��پولیس‪ ،‬رحمتی تصمیم خود را عوض‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اگر دایی سرمربی پرسپولیس بود‪ ،‬شک نکنید‬ ‫که رحمتی پرسپولیسی می شد‪.‬‬ ‫درحال حاضر اصلی ترین چالش س��ازمان‬ ‫لیگ با باشگاه ها چیست؟‬ ‫‪ l‬مش��کل ما این اس��ت که مدیران م��ا فکر می کنند‬ ‫‪ 350‬میلیون تومان کف قرارداد است‪ .‬درحالی که همه‬ ‫باشگاه ها شاید بدانند که س��قف قرارداد ‪ 350‬میلیون‬ ‫تومان است‪.‬‬ ‫اما قبول کنید همه بازیکنان در لیگ همسطح‬ ‫نیس��تند و نمی توان به همه انها این مبلغ را‬ ‫پرداخت کرد‬ ‫‪ l‬قرار نیس��ت همه بازیکنان همی��ن مبلغ را بگیرند‪.‬‬ ‫برخ��ی بازیکن��ان واقعا درحد ‪ 20‬میلی��ون تومان هم‬ ‫نیس��تند‪ .‬هدف ما این اس��ت که فوتبال را ضابطه مند‬ ‫کنیم‪ .‬حس��اب هزینه ها و خروجی فوتب��ال ما باید با‬ ‫یکدیگر همخوانی داشته باشد!‬ ‫با این حس��اب شوک سازمان لیگ همچنان‬ ‫ادامه دارد‪ .‬درست است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اسمش شوک نیست‪ ،‬ایجاد تعادل در نظام مالی‬ ‫فوتبال اس��ت‪ .‬تعادلی که اثراتش را به زودی خواهید‬ ‫دید‪.‬‬ ‫چه اثراتی؟‬ ‫‪ l‬تاثیراتی ویژ ه خواهد داش��ت‪ .‬یکی از این تاثیرات‬ ‫مثبت این اس��ت ک��ه باش��گاه ها باتوجه ب��ه کیفیت‬ ‫بازیکنانش��ان هزین��ه خواهند کرد‪ .‬به این ش��کل که‬ ‫باتوجه ب��ه اخالق‪ ،‬انضباط و کیفی��ت فنی بازیکن با‬ ‫او قرارداد امضا خواهند کرد‪ .‬یعنی باشگاه ها براساس‬ ‫کارکرد فنی‪ ،‬حرفه ای و اخالقی بازیکن با ان بازیکن‬ ‫قرارداد امضا می کنند‪.‬‬ ‫قرارداد ‪ 350‬میلیون تومانی؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬از س��ال اینده سقف قرارداد ‪ 100‬میلیون تومان‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫فک��ر می کنم بهتر اس��ت این خب��ر را فعال‬ ‫رسانه ای نکنید‪.‬‬ ‫‪( l‬می خندد) نه‪ ،‬اتفاقا بهتر اس��ت رس��انه ای ش��ود‪.‬‬ ‫بازهم تاکید می کنم که س��قف قرارداد در س��ال اینده‬ ‫‪ 100‬میلیون تومان خواهد بود‪ .‬اما این بدان معنا نیست‬ ‫که باش��گاه ها نتوانن��د بیش از این مبلغ ب��ه بازیکنان‬ ‫باکیفیت خود پرداخت کنند‪ .‬ممکن است یک باشگاه‬ ‫‪ 100‬میلی��ون تومان قرارداد ببندد ام��ا در طول فصل‬ ‫ترجیح��ا ‪ 500‬میلیون تومان ب��رای ان بازیکن پاداش‬ ‫در نظر بگیرد‪.‬‬ ‫ما می گوییم باش��گاه ها باید ب��ه کیفیت پول بدهند‬ ‫و نبای��د تحت تاثیر ب��ازار نقل و انتق��االت زیربار‬ ‫قراردادهای سنگین با بازیکن یا مربی بروند‪.‬‬ ‫ام��ا در چنی��ن فضای��ی بازیکنانی مثل‬ ‫خلعتب��ری و عقیلی قطعا تصمیم خواهند‬ ‫گرفت که به لیگ های عربی بروند‪ .‬نه؟‬ ‫‪ l‬اتفاق��ا در مورد ای��ن دو بازیکن باید بگویم که‬ ‫خلعتبری همین االن می تواند در لیگ ما بدون هیچ‬ ‫مش��کلی با هر باشگاهی که می خواهد یک میلیارد‬ ‫و ‪ 400‬میلی��ون قرارداد ببن��دد‪ .‬در مورد عقیلی هم‬ ‫همین موضوع صدق می کند‪ .‬چون این بازیکنان در‬ ‫ب��ازار بین الملل کیفیت و قیمت باالیی دارند و این‬ ‫موضوع به همه ما ثابت شده است‪.‬‬ ‫اقای علیپور! در مورد اظهارات اقای دادکان‬ ‫چه نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬نظر خاصی ندارم‪.‬‬ ‫اما دادکان گفته منشور اخالقی یک قانون‬ ‫من دراوردی اس��ت‪ .‬گفته ک��ه علیپور را‬ ‫اوردم تا شکیات نونهاالن را برطرف کند‬ ‫نه اینکه در مورد فوتبال تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫‪ l‬من با دو نفر از جان و دل کار کردم‪ .‬در قرارگاه‬ ‫خاتم با حاج ش��یخ عبداهلل میثمی و در فدراس��یون‬ ‫فوتبال با دادکان‪ .‬شهادت حاج عبداهلل باعث شد از‬ ‫او جدا شوم‪ .‬دوست ندارم اطرافیان دادکان رابطه او‬ ‫و من را خراب کنند‪.‬‬ ‫م��ن ب��رای دادکان احترام قائل��م‪ .‬ام��ا دادکان در‬ ‫مورد خیلی از موارد س��کوت کرد که می توانست‬ ‫موضع گی��ری کند‪ .‬نمی خواهم خیلی از حرف ها را‬ ‫مطرح کنم‪ .‬درس��ت هم نیست‪ .‬اما بروید از دادکان‬ ‫بپرس��ید‪ .‬من حتی ناهار فدراس��یون دادکان را هم‬ ‫نخوردم‪ .‬اما قبل از دادکان ‪ 15‬سال در فوتبال بودم‪.‬‬ ‫در باش��گاه هایی مث��ل فتح و فجر س��پاه‪ .‬دلیلی که‬ ‫باعث ش��د دعوت دادکان را بپذیرم این بود که او‬ ‫می گفت برای دینداری امده است‪ ،‬نه تیمداری‪g .‬‬ ‫او این روزها سخت از سوی‬ ‫محمد دادکان‪ ،‬رئیس سابق فدراسیون‬ ‫فوتبال مورد انتقاد قرارگرفته است؛‬ ‫انتقادی که با تندترین و زننده ترین‬ ‫ادبیات ممکن علیپور را نشانه گرفته‬ ‫است‪ .‬اما دبیر ستاد منشور اخالقی‬ ‫همچنان صبوری پیشه کرده و قصد‬ ‫ندارد علیه دادکان موضع گیری کند‪.‬‬ ‫برعکس‪ ،‬او دادکان را عنصری‬ ‫ارزشی می داند اما معتقد است که‬ ‫وی تحت تاثیر برخی اطرافیانش علیه‬ ‫فدراسیون نشین هاموضع گیریمی کند‬ ‫گفت وگو با رئیس سازمان لیگ درباره قانون سقف قرارداد‬ ‫عزیز محمدی‪ :‬امسال با هیچ کس‬ ‫شوخی نداریم‬ ‫نیلوفر واشقانی‬ ‫‪ 3‬تعیین سقف ‪ 350‬و ‪ 400‬میلیونی از سوی فدراسیون فوتبال ایا مشکالت فوتبال‬ ‫ایران را حل می کند؟ این بزرگترین پرسش پیش روی فوتبال ایران است‪ .‬کم نیستند‬ ‫انهایی که معتقدند حاصل این تصمیم ثبت قراردادهای صوری به منظور دور زدن‬ ‫قانون خواهد بود‪ .‬سقف قراردادها باعث شده باشگاه هایی مانند پرسپولیس که دولتی‬ ‫هستند بازیکنان موفق لیگ را جذب نکنند‪ .‬اما سازمان لیگ پای این تصمیم ایستاده‬ ‫است وبه هیچ وجه کوتاه نمی اید‪ .‬عزیز محمدی به صورت شفاف جواب سواالتی در‬ ‫مورد سقف قرارداد ها را می دهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫به نظر شما این سقف قراردادها کارشناسی‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬این سقف ها بر اس��اس نظرات کارشناسی تعیین‬ ‫ش��ده اند‪ .‬ما نشستیم و محاسبه کردیم تا به این ارقام‬ ‫رس��یدیم‪ .‬س��ال قبل باالترین قراردادهای مان رقمی‬ ‫ نزدیک به ‪ 400‬میلیون بود و کف مبلغی که بازیکنان‬ ‫خوب و با کیفیت در لیگ دریافت کردند هم نزدیک‬ ‫ب��ه ‪ 200‬میلی��ون بود‪ .‬بر این اس��اس تصمیم گرفتیم‬ ‫امسال دیگر افزایش نداش��ته باشیم و حتی این مبلغ‬ ‫را کاه��ش دادیم‪ .‬به طوری که رقم ‪ 350‬میلیون را در‬ ‫نظر گرفتیم‪.‬‬ ‫ایا استثنایی وجود ندارد؟‬ ‫نهایت��ا ‪ 20‬بازیک��ن در لی��گ می توانند کم��ی باالتر‬ ‫بگیرند‪ .‬انهایی که ملی پوش هستند‪.‬‬ ‫ایا این طرح سبب نمی شود تا قراردادهای‬ ‫صوری در فوتبال رایج شود؛ اتفاقی که در‬ ‫قراردادهای تیم دسته اولی نساجی رخ داد؟‬ ‫‪ l‬ما فک��ر می کنیم اگ��ر خود مدی��ران بخواهند‪،‬‬ ‫ای��ن مش��کل رخ نمی دهد‪ .‬تک تک مدی��ران ما از‬ ‫گران��ی می نالن��د‪ .‬گالیه دارند‪ .‬از ای��ن پس هم که‬ ‫دیگ��ر ما برای قراردادها س��قف گذاش��ته ایم یعنی‬ ‫اگر بازیکن��ی با تیمی به مش��کل بخورد‪ ،‬این رقم‬ ‫برای مان مالک اس��ت‪ .‬اگر برای کسی رقمی بیش‬ ‫از این نوشته ش��ود ما قراردادش را ثبت نمی کنیم‪.‬‬ ‫حاال ممکن اس��ت تیم هایی بخواهند قانون را دور‬ ‫بزنند و قراردادهای صوری بنویس��ند‪ .‬انها برای ما‬ ‫رس��میت ندارند‪ .‬به هر حال ای��ن تیم ها از نهادی‬ ‫دولت��ی پ��ول می گیرن��د و بای��د در ازای پولی که‬ ‫می گیرند پاسخگو باشند‪.‬‬ ‫اما با این حال شاید برخی باشگاه ها قانون‬ ‫سقف قرارداد را دور بزنند‪ .‬نه؟‬ ‫‪ l‬ب��رای اینکه انها نتوانند این قان��ون را دور بزنند‬ ‫رقم قراردادهای بازیکنان ش��ان را ب��رای مجامع این‬ ‫ش��رکت ها می فرس��تیم تا در حسابرس��ی های مالی‬ ‫بررسی شوند‪ .‬با این حس��اب دیگر کسی نمی تواند‬ ‫قانون را دور بزند‪.‬‬ ‫ایا خارج از ایران هم سقف قرارداد وجود‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬اق��ای س��وزوکی ک��ه ته��ران بود تاکید داش��ت‬ ‫حتی ژاپنی ها که فوتبالش��ان خصوصی اس��ت سقف‬ ‫پرداخت دارند و این بدعتی نیست که ما ان را ایجاد‬ ‫کرده باشیم‪ .‬در فوتبال مدرن دنیا هم این مساله سقف‬ ‫قرارداد وجود دارد و همه به ان عمل می کنند‪.‬‬ ‫ای��ا تیم ه��ای خصوصی هم مش��مول این‬ ‫قانون می شوند؟‬ ‫‪ l‬خیل��ی از تیم ها مالکیتی زیر ‪ 51‬درصد از س��هام‬ ‫دولت��ی دارند و این قضیه انها را از ش��مول نظارت‬ ‫دیوان محاس��بات خارج می کند و فقط باید به تعامل‬ ‫و همراهی مدیران با قوانین امیدوار باشیم‪.‬‬ ‫اقای عزیز محمدی چرا ‪ 350‬میلیون تومان‬ ‫در نظر گرفتید؟‬ ‫‪ l‬خ��ب ای��ن تصمیم��ی بود ک��ه از دل جلس��ات‬ ‫کارشناس��ی بیرون امد‪ .‬س��قف ق��رارداد بازیکنان و‬ ‫مربیان ب��رای فصل اینده هم��ان ‪ ۳۵۰‬میلیون تومان‬ ‫اس��ت و دیگر اغماض نمی کنیم و این مبلغ افزایش‬ ‫پیدا نمی کند‪.‬‬ ‫ام��ا ش��نیده می ش��ود بازیکن��ان ملی پوش‬ ‫می توانند ‪ 450‬دریافت کنند؟‬ ‫‪ l‬س��قف قرارداد همان ‪ ۳۵۰‬میلیون تومان اس��ت و‬ ‫ملی پوش و غیر ملی پوش ندارد‪.‬‬ ‫ام��ا میان بازیکنان باید تفاوت هایی وجود داش��ته‬ ‫باشد‪ .‬ایا همه بازیکنانی که در لیگ حضور دارند‬ ‫از لحاظ فنی کیفیت یکسانی دارند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬کیفیت یکسانی ندارند‪.‬‬ ‫پس چرا توقع دارید که باش��گاه ها به همه‬ ‫بازیکن��ان ت��ا س��قف ‪ 350‬میلی��ون تومان‬ ‫بپردازند؟‬ ‫‪ l‬قرار نیس��ت به همه بازیکن��ان ‪ 350‬میلیون تومان‬ ‫پرداخت ش��ود‪ .‬ما باره��ا تاکید کرده ایم که س��قف‬ ‫قرارداد ‪ 350‬میلیون تومان اس��ت‪ .‬این بدان معناست‬ ‫که باش��گاه باید به بهترین بازیکن خود چنین مبلغی‬ ‫بپردازد‪ .‬به بقیه بازیکن��ان می تواند کمتر از این مبلغ‬ ‫را پرداخت کند‪.‬‬ ‫به نظر شما این کار شدنی است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ش��دنی اس��ت‪ .‬ما همه باید در این خصوص‬ ‫حساس��یت داشته باش��یم‪ .‬س��ازمان لیگ قصد دارد‬ ‫مقاب��ل هزینه های بیهوده بایس��تد‪ .‬ما تنها در صورتی‬ ‫به پیش��رفت فوتبال کش��ورمان امیدوار می شویم که‬ ‫باش��گاه های ما با توجه ب��ه هزینه های خود خروجی‬ ‫مناسبی داشته باشند‪.‬‬ ‫اصال سوال من این است که برخی مربیان که به طور‬ ‫مداوم نس��بت به مساله س��قف قرارداد واکنش نشان‬ ‫می دهن��د ای��ا در خارج از کش��ور مربی��ان با کیفیتی‬ ‫هستند‪ .‬باور کنید پای شان را که از این فوتبال بیرون‬ ‫بگذارن��د دیگر لیگ های منطقه حتی حاضر نیس��تند‬ ‫نصف نصف این مبلغ��ی که در اینجا می گیرند را به‬ ‫این افراد پرداخت کنند‪.‬‬ ‫با وجود تمام این تمهیدات ش��نیده می شود‬ ‫بعضی از تیم ها بیشتر پول می دهند‪ .‬شما با‬ ‫این تیم ها برخوردی نمی کنید؟‬ ‫‪ l‬اگر باش��گاه ها در این زمینه شفاف س��ازی نکنند‪،‬‬ ‫ما با اس��تناد به اخبار و شواهد‪ ،‬بازرسان خود را وارد‬ ‫عم��ل خواهیم کرد تا در ص��ورت قطعیت تخلف با‬ ‫متخلف��ان برخورد کنیم‪ .‬دوس��ت داری��م همه قانون‬ ‫را رعایت کنند‪ ،‬چرا که امس��ال با هیچ کس ش��وخی‬ ‫نداریم‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪60‬‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫‪ 200‬میلیارد تومان هزینه‬ ‫کنکوری ها‬ ‫علم بهتر است یا ثروت‬ ‫مثلث شماره ‪84‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ادب‪ ،‬اداب دارد‬ ‫تیتر یک‬ ‫‪62‬‬ ‫خطبه حضرت اباالفضل العباس در مکه مکرمه در سال‪ 60‬هجری‬ ‫‪1‬‬ ‫ چگونه ممکن است کشتن‬ ‫ابا عبداهلل الحسین(ع)‬ ‫تا وقتی من زنده ام ؟‬ ‫در ان مقطع حس��اس تاریخ که حسین ‪ -‬درود‬ ‫خدا بر او ‪ -‬رو به س��وی خانه خدا نهاد تا در سایه‬ ‫حرم امن الهی‪ ،‬زمینه مبارزه عدالتخواهانه خویش را‬ ‫فراهم اورد؛ حرامیان ان روزگار‪ ،‬راه را س��نگدالنه‬ ‫بر او بس��تند‪ ،‬و حج حسین علیه السالم به ظاهر نیمه‬ ‫تمام ماند (اگر چه حسین علیه السالم‪ ،‬ایام حج را به‬ ‫چهل روز کشاند و حج نیمه تمام خود را در وادی‬ ‫طف با بوسه برخنجر به اتمام رساند)‪.‬‬ ‫عباس ‪ -‬جان عال م به فدایش‪ -‬که از نزدیک شاهد‬ ‫ماجرا بود‪ ،‬گستاخی دش��من را با فرزند مکه و منا‬ ‫تاب نیاورد‪ ،‬و با ایراد خطبه ای دش��من شکن‪ ،‬پس‬ ‫از حمد خدا‪ ،‬بر دشمن دون چنین فریاد اورد که‪:‬‬ ‫ای ناسپاس��ان گناه��کار ! ای��ا راه بی��ت را بر امام‬ ‫نیکوکاران می بندید؟ چه کسی سزاوارتر به این خانه‬ ‫اس��ت از دیگر موجودات؟ و چه کسی نزدیکترین‬ ‫ب��ه این خانه اس��ت؟ و اگر حکمت ه��ای خداوند‬ ‫بلند مرتبه نبود و اس��رار باال و امتحانات موجودات‬ ‫نبود‪ ،‬همانا بیت به س��وی ایشان[حسین (ع)] پرواز‬ ‫می کرد؛ قبل از اینکه مردم حجر را لمس کنند‪ ،‬حجر‬ ‫دستانش[حسین (ع)] را لمس می کند و اگر خواست‬ ‫موالی من خواست خداوند رحمن نبود هر اینه بر‬ ‫س��ر شما مانند بازِ ش��کاری که بر گنجشکان فرود‬ ‫می اید نازل می شدم‪.‬‬ ‫ی را که مرگ را در کودکی به بازی می گرفتند‬ ‫ایا قوم ‬ ‫می ترسانید‪ ،‬در حالیکه االن در مردانگی قرار دارند‪.‬‬ ‫همه جانم فدای اقا و موالی همه موجودات که برتر‬ ‫از حیوانات[هستند]‪.‬‬ ‫هیهات بنگرید به کسی که شراب می نوشد[مراد یزید‬ ‫ملعون است] و به کسی که صاحب حوض و کوثر‬ ‫اس��ت؛ و به کس��ی که در خانه وحی و قران است‬ ‫[مراد امام حسین(ع)اس��ت] و به کسی که در بیتش‬ ‫اسباب لهو و نجاست است[مراد یزید ملعون است]؛‬ ‫و به کس��ی ک��ه در خانه اش نزول ایات[نش��انه ها]‬ ‫و[ایه] تطهیر اس��ت‪ .‬ش��ما در غلطی واقع شدید که‬ ‫قریش واقع ش��دند‪ .‬چرا که اراده قتل پیامبر(ص) را‬ ‫کردند و شما اراده قتل پسر دختر پیامبرتان را و[این‬ ‫حیله] برای ایش��ان تا وقت��ی امیرالمومنین(ع) زنده‬ ‫بود ممکن نش��د‪ .‬پس چگونه ممکن است کشتن ابا‬ ‫عبداهلل الحس��ین(ع) تا وقتی که من زنده ام‪ .‬بیایید تا‬ ‫به راهش[راه کشتن امام حس��ین(ع)] اگاهتان کنم؛‬ ‫پس مبادرت به کش��تن من کنی��د‪ ،‬و گردنم را بزنید‬ ‫تا به مقصودتان برس��ید‪ .‬خدا ش��ما را به مقصودتان‬ ‫نرساند و عمرتان و فرزندانتان را کوتاه کند و لعنت‬ ‫خدا بر شما و پدرانتان[که قصد کشتن پیامبر(ص) را‬ ‫داشتند] باد‪g ».‬‬ ‫‪63‬‬ ‫زندگی سیاسی و علمی عباس بن علی بن ابی طالب د رگفت و گو با دکتررجبی‪:‬‬ ‫نوادگان حضرت ابوالفضل(ع) از فقیهان روزگار بودند‬ ‫سید فرید موسوی‬ ‫‪ 2‬انچه ما از حضرت عباس(ع) می دانیم تنها در بخشی از زندگی ایشان است که در‬ ‫برهه تاریخی قیام امام حسین(ع) قرار می گیرد‪ .‬با این حال شخصیت ایشان نه تنها به عنوان‬ ‫شخصیتی عالم و فقیه‪ ،‬بلکه به عنوان کسی که نوادگان ایشان در تاریخ ثمراتی داشته اند نیز‬ ‫قابل بررسی است‪ .‬از این رو با دکتر محمد حسین رجبی دوانی در مورد این بعد مغفول از‬ ‫زندگی ایشان گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫اقای دکتر‪ ،‬حضرت عباس (ع) حاصل ازدواج‬ ‫امیرالمومنین و ام البنین اس��ت‪ .‬این ازدواج در‬ ‫چه زمانی اتفاق می افتد؟‬ ‫‪ l‬حض��رت اباالفضل عب��اس این افتخ��ار را دارد که‬ ‫فرزند برومند امیرالمومنین علی(ع) است و مادر ایشان‪،‬‬ ‫فاطمه کالبیه‪ ،‬بانویی بس��یار با فضیلت و باش��خصیت‬ ‫بود‪ .‬در تواریخ نقل اس��ت که وقتی امیرالمومنین بعد از‬ ‫حضرت زهرا (س) قصد ازدواج داش��ت و معیارهایی را‬ ‫در نظر گرفته بود‪ ،‬بر مبنای ان معیارها از برادرشان عقیل‬ ‫که نسب ش��ناس مع��روف و مطرحی بود و نس��بت به‬ ‫قبائل و طوایف مختلف عرب شناخت جامعی داشت‪،‬‬ ‫درخواست کرد با شناختی که دارد بانویی را با معیارهای‬ ‫مورد نظر برای ایشان در نظر بگیرد و معرفی کند‪ .‬عقیل‬ ‫هم حضرت ام البنین(س) را به امیرالمومنین معرفی کرد‪.‬‬ ‫در مورد قبیله بن��ی کالب و جایگاه ان در میان‬ ‫سایر اقوام و طوایف عرب چه نقل هایی درتاریخ‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬یکی از ویژگی های طایفه مادری حضرت اباالفضل‬ ‫این اس��ت که در ان افراد ش��جاع و سلحش��ور وجود‬ ‫داشته اند و حضرت ام البنین هم از فضائلی برخوردار بوده‬ ‫است که افتخار اینکه همسر موالی متقیان علی(ع) شود‬ ‫را پیدا کرد و چهار فرزند پسر را برای امیرالمومنین به دنیا‬ ‫اورد‪ .‬در طول تاریخ هم با حماسه هایی که این فرزندان‬ ‫از خود به جا گذاشتند به عنوان افرادی برجسته و الیق و‬ ‫والیتمدار و عاشق امام زمانشان شناخته شدند‪.‬‬ ‫اما در مورد این قبیله غیر از انچه عرض شد اطالعات‬ ‫خ��اص و دقیق��ی در تاریخ نیس��ت‪ .‬البت��ه خیلی هم‬ ‫ضرورتی ندارد به این موضوع بپردازیم‪.‬‬ ‫در فرهن��گ عرب نام و کنی��ه موارد مهمی‬ ‫ بوده که س��عی می ش��ده ان را با مسما و با‬ ‫مشخصات فرد انتخاب کنند‪ .‬چرا نام ایشان‬ ‫را عباس و کنیه شان را اباالفضل می گذارند؟‬ ‫مثل قمر بنی هاشم که به خاطر زیبایی چهره‬ ‫ایشان بوده است‪ ،‬دلیل خاصی برای این نام‬ ‫و کنیه قید شده است؟‬ ‫‪ l‬البته من به این موضوع بر نخوردم که الزم باشد برای‬ ‫نام و کنیه فلسفه خاصی وجود داشته باشد‪ ،‬چون از همان‬ ‫کودکی و ن��وزادی فرزند را ن��ام می گذارند‪ .‬وقتی افراد‬ ‫بزرگ میش��دند و بع��د از ازدواج‪ ،‬به انها کنیه می دادند‬ ‫که معموال (البته قاعده کلی نیس��ت) به نام فرزند پس��ر‬ ‫بزرگ کنیه داده می شد‪ .‬برای مثال کنیه امیرالمومنین(ع)‬ ‫به دلیل اینکه فرزند پس��ر ارشد ایش��ان امام حسن بود‪،‬‬ ‫اباالحسن بود‪ .‬وجود مقدس پیامبر نیز به دلیل اینکه پسری‬ ‫داش��تند به نام قاسم‪ ،‬کنیه اباالقاس��م داشتند‪ .‬با این حال‬ ‫امام حسین(ع) از اغاز کنیه شان اباعبداهلل است در حالی‬ ‫که ایشان فرزندی به نام عبداهلل در اغاز نداشته اند‪ .‬اگر ما‬ ‫این نقل را بپذیریم که طفل شیرخوار ایشان که در کربال‬ ‫به شهادت رسید اسمش عبداهلل بوده نمی توانیم بگوییم‬ ‫امام حسین(ع) به واسطه او که در شش ماه اخر عمر ایشان‬ ‫به دنیا امدند کنیه اباعبداهلل را داشته اند‪ .‬پس کنیه گذاشتن‬ ‫قید و قاعده ای ن��دارد‪ .‬در برخی موارد هم کنیه برخالف‬ ‫معمول که به نام فرزند ارشد پسر گذاشته می شد‪ ،‬از طریق‬ ‫دختر داده می شد؛ دختری که در عرب حتی پس از اسالم‬ ‫و به رقم تاکیدات پیامبر اسالم و دین‪ ،‬با دید کمبود و سبک‬ ‫نگریسته می شد‪ .‬مثال کنیه عمر بن خطاب اباحفص است‬ ‫که به نام حفصه دختر او نهاده شده بود‪.‬‬ ‫بنابراین در مورد کنیه نمی توان حکمت خاصی را درنظر‬ ‫گرفت‪ .‬اس��م هم در بدو تولد گذاش��ته می شد‪ .‬اما لقب‬ ‫به س��بب فضایل و ویژگی های شخصیتی و فیزیکی و‬ ‫ظاهری افراد داده می ش��د‪ .‬مثال حض��رت عباس(ع) در‬ ‫جوانی به س��بب سیمای زیبا و دلنش��ینی که داشت به‬ ‫لقب قمر بنی هاش��م ملقب ش��د‪ .‬این به معنای ان است‬ ‫که خصلتی در ایشان وجود داشته که این لقب به ایشان‬ ‫تعلق گرفته اس��ت چرا که القاب معموال به دلیل داشتن‬ ‫ویژگی های ظاهری یا معنوی به افراد اطالق می شد‪.‬‬ ‫مثال مجتبی بودن امام حس��ن(ع) یا سیدالش��هداء بودن‬ ‫امام حس��ین(ع) یا زین العابدین(ع) و س��جاد بودن امام‬ ‫چهارم که به سبب ویژگی شخصیتی ایشان بود‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر لقب امام پنجم به دلیل جامع بودن ایش��ان در علم‬ ‫تعیین شده و همچنین دیگر القاب ائمه شامل ویژگی ها و‬ ‫خصلت های انها بود که دیگران ان را به ایشان می دادند‬ ‫نه اینکه خودشان یا پدرانشان به انها بدهند بلکه لقب را‬ ‫جامعه و مردم به انها می دادند‪.‬‬ ‫پس از این به دوران کودکی حضرت اباالفضل‬ ‫می رسیم‪ .‬اگر درس��ت بگویم ایشان در دوره‬ ‫‪ 25‬ساله غصب خالفت به دنیا امدند‪ .‬ایشان‬ ‫چگونه ای��ن دوره را طی می کنن��د و بزرگ‬ ‫می شوند؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر ای��ن نق��ل را اصل ق��رار بدهیم ک��ه حضرت‬ ‫اباالفضل موقع شهادت ‪ 34‬سال داشته اند‪ ،‬نشان می دهد‬ ‫که ایش��ان متولد سال ‪ 27‬هجری اس��ت‪ .‬یعنی ازدواج‬ ‫امیرالمومنین(ع) و ام البنین(س) در دوره خالفت عثمان‬ ‫اتفاق افتاده و ‪ 17‬سال هم از غصب خالفت می گذشته که‬ ‫حضرت اباالفضل(ع) به دنیا امده اند‪ .‬در تواریخ در مورد‬ ‫کودکی ایش��ان مطلبی وجود ندارد و تنها برخی نقل ها‬ ‫وجود دارد که بنده در مورد صحت و س��قم انها مطالعه‬ ‫نکرده ام‪.‬‬ ‫چه نقل هایی؟‬ ‫‪ l‬البته م��ن این نقل ها را در منابر و افواه ش��نیده ام‪ ،‬نه‬ ‫اینکه در منابع دیده باشم‪ .‬مثال گفته شده که امیرالمومنین‬ ‫دست های ایشان را بسته بود و به ایشان سواری یاد می داد‬ ‫تا در زمان دست بسته بودن یا در حقیقت دست نداشتن‬ ‫سواری اموخته باشد‪ .‬البته باز هم عرض می کنم که برای‬ ‫این موارد سندی پیدا نکرده ام‪.‬‬ ‫بنابر نقل هایی ایشان در جنگ صفین حضور داشته اند اما‬ ‫وقتی جنگ صفین را در سال ‪ 37‬هجری در نظر بگیریم‬ ‫ایشان ده س��اله بوده است و بعید می دانم که اجازه دهند‬ ‫ایشان در جنگ و رزم حضور فعال داشته باشند‪.‬‬ ‫امکان اینکه با پدر عظیم الشان شان همراهی کرده باشند‬ ‫بعید نیس��ت‪ .‬البته فرزند امیرالمومنین در ده سالگی هم‬ ‫پهلوان است اما اینکه نوجوان ده ساله ای وارد جنگ شود‬ ‫قابل پذیرش نیست‪ .‬از سوی دیگر انچه مسلم است در‬ ‫مورد حضرت اباالفضل این است که ایشان افتخار ان را‬ ‫داشته اند که در دامان و مکتب امیرالمومنین پرورش یافته‬ ‫و همزمان با امام حسن(ع) و امام حسین (ع)‪ ،‬دو معصوم‬ ‫عظیم الش��ان پرورش پیدا کنند؛ هرچند اختالف س��نی‬ ‫قابل توجهی دارند اما در حقیقت این دو برادر حضرت‬ ‫عباس را تربیت کردند و انگونه که از اوالد امیرالمومنین‬ ‫انتظار می رفت ایشان را پرورش دادند‪.‬‬ ‫اوج ش��کوفایی ش��خصیت حضرت اباالفضل در دوره‬ ‫امامت امام حس��ین و قیام ان حضرت اس��ت‪ .‬حضرت‬ ‫اباالفض��ل بع��د از ش��هادت پدر تحت تعلی��م و ماموم‬ ‫امام حسن بودند و ‪ 10‬سال امامت برادر ارشد خودشان‬ ‫را درک کردند و در این مدت تابع امام زمان خودش��ان‬ ‫بودند‪ .‬بعد از شهادت امام حسن‪ ،‬ده سال و نیم امامت امام‬ ‫حسین را درک کرده و نه تنها به عنوان برادر‪ ،‬بلکه به عنوان‬ ‫ش��اگرد در مکتب این بزرگ��واران پ��رورش یافته بود‪.‬‬ ‫بنابراین امتیازی که حضرت عباس دارد این است که نه‬ ‫تنها شجاعت‪ ،‬دالوری‪ ،‬ایثار و از خودگذشتگی کم نظیری‬ ‫از خود به نمایش گذاشت که ضرب المثل شد‪ ،‬بلکه عالم‬ ‫برجسته ای هم هس��تند و از مظلومیت ایشان این است‬ ‫که به بعد علمی ایش��ان به درستی پرداخته نشده است‪.‬‬ ‫ایشان از علمای بزرگ اسالم و بنی هاشم است‪ .‬همانطور‬ ‫که عرض کردم ش��اگرد مکتب س��ه امام عظیم الش��ان‬ ‫امیرالمومنین(ع)‪ ،‬امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بودند‪.‬‬ ‫البته شکوفایی شخصیت ایشان زمانی است که به عنوان‬ ‫نماد اقتدار و فرماندهی س��پاه امام حسین(ع) در صحنه‬ ‫عاشورا شناخته می شوند‪.‬‬ ‫فرمودید که حضرت عباس در صحنه کربال‬ ‫‪ 34‬س��اله بوده اند‪ .‬پس طبیعت��ا باید ازدواج‬ ‫کرده و فرزند داشته باشند‪ .‬در مورد اعقاب‬ ‫و فرزندان ایش��ان چ��ه اطالعاتی در تاریخ‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬نسل حضرت عباس در تاریخ از طریق فرزند ایشان‬ ‫عبیداهلل باقی مانده است‪ .‬با این حال دقیقا مشخص نیست‬ ‫که ایشان تنها یک فرزند به نام عبیداهلل داشت ه و یا فرزندان‬ ‫حضرت اباالفضل افتخار‬ ‫ان را داشته اند که در دامان‬ ‫ومکتبامیرالمومنین‬ ‫پرورش یافته و همزمان با‬ ‫امام حسن(ع) و امام حسین‬ ‫(ع)‪ ،‬دو معصوم عظیم الشان‬ ‫پرورش پیدا کنند؛ هرچند‬ ‫اختالف سنی‬ ‫قابل توجهی دارند اما‬ ‫در حقیقت این دو برادر‬ ‫حضرت عباس را تربیت‬ ‫کردند‬ ‫دیگری هم داشته اند‪.‬‬ ‫فرزندی به نام فضل داشته اند که کنیه ایشان‬ ‫اباالفضل بوده باشد؟‬ ‫‪ l‬این موضوع را ما به درستی نمی دانیم چون در تاریخ ذکر‬ ‫شده که نسل ایشان از عبیداهلل بن عباس باقی مانده است‪.‬‬ ‫ایا نقل��ی درب��اره فعالیت ها و ش��خصیت‬ ‫اعقاب ایشان وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬در م��ورد این فرزندان در نقل ها داریم که نس��ل انها‬ ‫از عبیداهلل باق��ی مانده و این عبیداهلل هم به احتمال زیاد‬ ‫فرزندان زیادی داشته‪ ،‬اما نسل او از فرزندی به نام حسن‬ ‫ادامه پیدا می کند‪ .‬حس��ن بن عبیداهلل بن عباس پنج پسر‬ ‫داش��ت که از هرکدام نسلی باقی ماند و شخصیتی هایی‬ ‫در هر نسل وجود داشته است‪ .‬این پنج فرزند به نام های‬ ‫ابراهیم و حمزه و عباس و عبیداهلل و فضل بوده اند‪.‬‬ ‫با این حال ذکر ش��ده که عبیداهلل بن حس��ن بن عبیداهلل‬ ‫ب��ن عباس قاضی حرمین ش��ریفین و امیر مکه و مدینه‬ ‫در دوره بنی عباس بوده اس��ت‪ .‬برخ��ی دیگر از نوادگان‬ ‫حضرت عباس (ع) به خاطر شخصیت واالیی که داشتند‬ ‫مورد توجه خلفای عباس��ی ق��رار گرفته بودند و به انها‬ ‫احترام می گذاشتند‪ .‬مثال همین عبیداهلل بن حسن فرزندی‬ ‫به نام حمزه داشت که چهره او بسیار شبیه امیرالمومنین و‬ ‫معاصر مامون عباسی بوده و مامون هم به او احترام زیادی‬ ‫می گذاشت و برای او هدایایی می فرستاد‪.‬‬ ‫برخی از فرزندان نوادگان حضرت عباس (ع) از فقیهان و‬ ‫ادیبان و زاهدان دوران خود بودند مثل ابراهیم بن حسن‬ ‫بن عبیداهلل بن عباس که ذکر شده از این افراد بوده است‪.‬‬ ‫در عرصه سیاسی چطور؟‬ ‫‪ l‬اما اینکه در عرصه سیاس��ی حضوری داشته باشند و‬ ‫مطرح باشند نقلی در تاریخ وجود ندارد و بیشتر به عنوان‬ ‫چهره های برجسته ای از زهد و تقوا و راوی حدیث شناخته‬ ‫می شدند‪.‬برای مثال برخی از نوادگان حضرت عباس (ع)‬ ‫از اصح��اب امامان م��ا بودند که از ان می��ان می توان از‬ ‫محمد بن علی بن حمزه بن عبیداهلل بن حسن بن عبیداهلل‬ ‫بن عباس نام برد که از اصحاب امام رضا بوده و از ایشان‬ ‫نقل حدیث کرده اس��ت‪ .‬یکی از این افراد به نام عبیداهلل‬ ‫بن علی بن ابراهیم حس��ن بن عبیداهلل بن عباس ساکن‬ ‫مصر بوده و کتابی موسوم به جعفریه داشته که در ان فقه‬ ‫اهل بیت را بر مبنای مذهب ش��یعه روای��ت کرده و در‬ ‫دوران غیبت صغرای امام زمان به س��ال ‪ 312‬هجری از‬ ‫دنیا رفته اس��ت‪ .‬برخی از فرزندان و نوادگان ایش��ان در‬ ‫شجره نامه ها در یمن حضور داش��ته اند و مورد عزت و‬ ‫احترام مردم بوده اند و تعدادی هم به دلیل توجه دستگاه‬ ‫خالفت به انها در حکومت مشغول به فعالیت بودند‪.‬‬ ‫مثال هارون الرش��یدی که امام کاظم را به شهادت رساند‬ ‫احترام برخی دیگ��ر از علویان از جمله یکی از نوادگان‬ ‫حضرت عباس (ع) را داشته است‪.‬‬ ‫پسنتیجهمی گیریمکهنوادگانحضرتعباس (ع)‬ ‫ارتباط خوبی با ائمه و اوالد پیغمبر داشته اند؟‬ ‫‪ l‬بله! ما در تاریخ موردی نداریم که ذکر ش��ده باشد از‬ ‫نوادگان حضرت عباس (ع) در مقابل ائمه و اوالد پیغمبر‬ ‫ایستاده باشند یا به ضرر انها کاری کرده باشند یا مخالفانی را‬ ‫برضد امامان ما تحریک کرده باش��ند‪ .‬بلکه به عکس در‬ ‫تاریخ ذکر شده که برخی از این افراد از اصحاب ائمه و از‬ ‫راویان احادیث بو ده اند‪.‬‬ ‫در ای��ن می��ان باتوجه به هج��رت اجباری‬ ‫امام رضا(ع) به ایران ایا می توانیم بعضی از‬ ‫نوادگان حضرت عباس (ع) را در ایران پیدا‬ ‫کنیم؟ چون برخی از امام زاده ها هس��تند که‬ ‫نسب شان به حضرت عباس (ع) می رسد؟‬ ‫‪ l‬بله! بعید نیست‪ .‬امام رضا سال های اخر عمر شریفشان‬ ‫را در ایران س��پری کردند و چه بس��ا ای��ن افرادی که از‬ ‫نوادگان حضرت عباس (ع) به عنوان راویان حدیث ایشان‬ ‫بودند در زمان حضور حضرت در مدینه به خدمت ایشان‬ ‫رس��یده و کسب فیض کرده باش��ند‪ .‬انچه مسلم است‬ ‫اینکه در پی مهاج��رت حضرت امام رض��ا(ع) به ایران‬ ‫عده بسیار زیادی از طالبیان‪ ،‬یعنی کسانی که نسب شان‬ ‫به ابوطالب می رس��د که بخش اعظم انها علویان بودند‬ ‫وارد ایران ش��دند‪ .‬اوالد حض��رت عباس (ع) هم علوی‬ ‫محسوب می شوند و بعید نیست که گروهی از نوادگان‬ ‫حضرت عباس (ع) هم به ایران وارد شده باشند‪.‬‬ ‫در مورد شخصیت سیاسی ایشان ایا چیزی‬ ‫در تاریخ غیر از زمان قیام امام حس��ین(ع)‬ ‫نقل شده اس��ت؟ مثال در ‪ 10‬سالی که امام‬ ‫حسین(ع) با معاویه معاصر بودند یا دوران‬ ‫امام حسن(ع)؟‬ ‫‪ l‬متاسفانه یکی از اشکاالت بزرگ تاریخ و تاریخ نگاری‬ ‫ما این اس��ت که جز مقاطع حس��اس زندگی ائمه سایر‬ ‫مقاط��ع زندگی انه��ا مورد توجه ق��رار نگرفته و نکات‬ ‫قابل توجهی از س��ایر ابعاد زندگ��ی این حضراتعموما‬ ‫نداریم‪ .‬مثال در مورد امیرالمومنین؛ سی سال دوران امامت‬ ‫ایشان طول کشید اما از این سی سال تنها بخشی از اغاز‬ ‫امامت ش��ان که به غصب خالفت انجامیده و مقاومت و‬ ‫مقابله حضرت با ان و اندکی اطالعات راجع به خلفای‬ ‫غاصب ثالثه که امیرالمومنی��ن در دوران انها رهکرد یا‬ ‫قضاوتی انجام می داده وجود دارد‪ .‬البته اطالعات همین‬ ‫‪ 25‬س��ال هم خیلی زیاد نیس��ت‪ .‬اما وقتی امیرالمومنین‬ ‫به خالفت می رس��د‪ ،‬در این دوران ‪ 5‬سال بخش اعظم‬ ‫اطالعات ما از ایشان به دست می اید‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون این مقطع مورد توجه ویژه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ت امام حس��ن تنها ش��ش ماه‬ ‫از ‪ 10‬س��ال دوران امام ‬ ‫اول مورد توجه واقع ش��ده که ایشان خالفت داشتند‬ ‫و اندکی هم روزهای اخر عمرش��ان که به ش��هادت‬ ‫می رسند‪ .‬از این ‪ 10‬سال ما اطالعاتی از ایشان نداریم‪.‬‬ ‫از امام حسین(ع) هم اطالعات خیلی مختصری از ده‬ ‫س��ال و نیم دوران امامت ایش��ان داریم که ‪90‬درصد‬ ‫اطالع��ات ما مربوط به دوران قیام ایش��ان اس��ت‪ .‬در‬ ‫مورد س��ایر ائمه هم همین طور است‪ .‬از پنج دهه عمر‬ ‫امام رضا تنها چند س��ال اخر عمر شریف ایشان مورد‬ ‫توجه قرار گرفته اس��ت‪ .‬حال حضرت عباس (ع) که‬ ‫در مقام امامت نبوده اس��ت‪ ،‬به وجه اولی اطالعات ما‬ ‫از زندگی و فعالیت هایش��ان بسیار مختصر و محدود‬ ‫است و عمدتا بیش از ‪95‬درصد اطالعات ما در مورد‬ ‫همراهی ایشان در قیام امام حسین(ع) است‪ .‬نه اینکه‬ ‫این بزرگواران فعالیت نداش��ته باشند چون در ‪ 10‬سال‬ ‫امامت امام حسن و ‪ 10‬سال امامت امام حسین‪ ،‬حضرت‬ ‫عب��اس (ع) در خدمت ای��ن دو برادر و دو امام بوده و‬ ‫قطعا فعالیت هایی صورت گرفته‪ ،‬اما نکته قابل ذکری‬ ‫در تاریخ ثبت و ضبط نشده که بتوانیم بیان کنیم‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫عباس بن علی درکالم ائمه اطهار‬ ‫مالزم حجت خدا‬ ‫‪ 3‬حجت السالم والمسلمین میرلوحی را نه تنها به عنوان دانش اموخته حوزه و دانشگاه بلکه‬ ‫به عنوان خطیب و یکی از سخنرانان مذهبی مطرح کشور می شناسیم که رویکرد لطیف و‬ ‫شیرینی در مباحث دینی با برداشت از احادیث و ادعیه و روایات دارند‪ .‬در همین رابطه‬ ‫دیدگاه ایشان را در رابطه با شخصیت حضرت عباس(ع) و درس هایی که به عنوان انسان‬ ‫جامعه امروزی می توانیم از ایشان بگیریم با هم مطالعه می کنیم‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫نوشته ام را با این شعر اغاز می کنم‪:‬‬ ‫قربان عاشقی که شهیدان کوی عشق‬ ‫در روز حشر رتبه او ارزو کنند‬ ‫عباس نامدار که شاهان روزگار‬ ‫از خاک او طلب ابرو کنند‬ ‫میراب اب بود و لب تشنه جان سپرد‬ ‫می خواست اب کوثرش اندر گلو کنند‬ ‫بی دست ماند و داد خدا دست خود به او‬ ‫انان که منکرند بگو روبرو کنند‬ ‫گر دست او نه دست خدایی است‬ ‫پس چرا از شاه تا گدا هم رو سوی او کنند‬ ‫ماه ش��عبان ب��ه تعبیر صلوات ش��عبانیه ک��ه یادگار‬ ‫ام��ام زین العابدین اس��ت م��اه پیامبر اس��ت‪ .‬با این‬ ‫ح��ال ای��ن م��اه میالده��ای پربرکت��ی دارد‪ .‬می�لاد‬ ‫امام حسین(ع) سوم این ماه‪ ،‬میالد قمر بنی هاشم چهارم‬ ‫و والدت زین العابدی��ن پنجم این ماه اس��ت‪ .‬والدت‬ ‫حضرت علی اکبر بنابه نقلی در ‪ 10‬این ماه و والدت‬ ‫ام��ام زمان(ع��ج) در س��حر نیمه ش��عبان‪ .‬امیدواریم‬ ‫عید مهم امت اس�لام که فرج حضرت بقیه اهلل است‬ ‫هرچه زودتر خداوند مرحمت کنند‪.‬‬ ‫اما در مورد شخصیت قمر بنی هاشم‪ ،‬حضرت عباس(ع)‬ ‫که همه کماالت ظاهر و باطن را در خود جمع کرده‬ ‫ب��ود‪ ،‬هم در زیبای��ی و جمال ظاه��ر و هم از قوت‬ ‫و ق��درت بدن��ی و عظمت جس��مانی و هم عظمت‬ ‫روحانی ان بزرگوار‪.‬‬ ‫در تاری��خ در م��ورد جس��م ایش��ان نوش��ته اند که‪:‬‬ ‫«کالجب��ل العظیم و‪ ...‬النه کان ف��ارس هماما و بطل‬ ‫ضرغام��ا» او مانند کوهی بود و تک س��واری یگانه و‬ ‫قهرمان میدان های دالوری و ش��جاعت بود‪ .‬در مورد‬ ‫عظم��ت روحی ان بزرگ��وار که در م��ورد فضیلت‬ ‫حضرت عباس(ع) زبان ما الکن است و فقط دو سه‬ ‫اشاره از زبان معصوم عرض می کنم‪ ،‬چرا که شناخت‬ ‫ش��خصیت حض��رت عب��اس(ع) کار معصومین(ع)‬ ‫اس��ت‪ .‬من این جمالت را نقل می کن��م و مخاطبان‬ ‫نش��ریه ب��ه دنب��ال نمونه ه��ای دیگ��ری از معرفت‬ ‫حضرت عباس(ع) در کتاب ها و کلمات ائمه و سیره‬ ‫معصومین خصوصا امام حس��ین و حضرت زینب و‬ ‫امام سجاد بروند و بیابند‪.‬‬ ‫ب��ه نظ��ر یک��ی از مهمتری��ن عالمت ه��ای عظمت‬ ‫حضرت عباس(ع) تعابیری است که امام حسین(ع)‬ ‫در مورد ایش��ان به کار برده اند‪ .‬وقتی ایشان در شب‬ ‫عاش��ورا فرمودند‪« :‬ارکب بنفس��ی انت» س��وار شو‬ ‫جان��م ب��ه قربانت! م��ا می دانیم که بی جه��ت مبالغه‬ ‫و غل��و در کالم ام��ام معص��وم راه ن��دارد‪ .‬بی جهت‬ ‫تعریف و تمجیدی از کس��ی انج��ام نمی دهد‪ .‬وقتی‬ ‫حضرت می فرمایند جانم به قربانت یعنی ش��خصیتی‬ ‫اس��ت که این شایستگی و لیاقت و منزلت را دارد که‬ ‫حضرت این تعبیر را برای او به کار ببرد‪.‬‬ ‫در تعابیری که در زیارت ها از ائمه رس��یده است هم‬ ‫ما این موضوعات را مش��اهده می کنی��م‪ .‬برای مثال‬ ‫تعابیری از امام س��جاد است که به عنوان حجت خدا‬ ‫می فرماین��د‪« :‬رحم اهلل عمی العب��اس‪ ،‬لقد عاثر و ابال‬ ‫اخاه به نفس��ه حتی قطعت یداه‪ .‬فابدله اهلل بجناحین‬ ‫یطیر بهما مع المالئکه فی الجنه کما جعل لجعفر بن‬ ‫ابیطالب» خدا عمویم عباس را بیامرزد که بزرگترین‬ ‫فداکاری ها و امتحان ه��ا را انجام داد و جان خودش‬ ‫را در راه حج��ت خ��دا و ام��ام زمان��ش‪ ،‬ب��رادرش‬ ‫امام حس��ین فدا کرد تا جایی که دس��تانش بر زمین‬ ‫افتاد‪ .‬خدا به جای این دو دست دو بال به او مرحمت‬ ‫کرده که در بهش��ت با مالئکه پرواز کند همانطور که‬ ‫برای عمویمان جعفر بن ابیطالب‪.‬‬ ‫می دانی��د که حض��رت جعفر بن ابیطال��ب در جنگ‬ ‫موته به امر رس��ول خدا فرمانده س��پاه اس�لام بود و‬ ‫وقتی شهید شد دو دستش بریده بود و به خاطر انکه‬ ‫خداون��د به او دو بال اعطا ک��رد به لقب جعفر طیار‬ ‫ملقب ش��د‪ .‬همین منزلت را هم حضرت عباس(ع)‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫و امام س��جاد جمله دیگری دارند که بس��یار عجیب‬ ‫است‪« :‬و ان للعباس عند اهلل تبارک و تعالی منزلته که‬ ‫یغبطه علیها جمیع الش��هداء یوم القیامه» برای عموی‬ ‫ما عب��اس نزد خ��دای متعال منزلتی اس��ت در روز‬ ‫قیامت که همه ش��هدا به ان غبط��ه می خورند‪ .‬دقت‬ ‫کنید که اینها کلمات شعرا و نویسندگان نیست بلکه‬ ‫کلمات حجت خداست‪.‬‬ ‫عم العباس‬ ‫از امام صادق نقل است که فرمودند‪« :‬کان ٌ‬ ‫نافذ البصیره‪ ،‬س��لب االیمان‪ ،‬جاهد م��ع ابی عبداهلل‬ ‫و ابلی بالء حس��نه و مزا ش��هیدا» عم��وی ما عباس‬ ‫بصیرتی نافذ داش��ت‪ .‬در ایمانش خللی نبود‪ ،‬در کنار‬ ‫امام حس��ین جنگید و به امتحان نهایی ازموده شد تا‬ ‫به فیض شهادت نائل شد‪.‬‬ ‫این تعابیری اس��ت که از معصومین در مورد ایش��ان‬ ‫امده اس��ت‪ .‬همچنی��ن در زیارت ام��ام صادق برای‬ ‫حضرت عباس(ع) امده اس��ت‪« :‬س�لام اهلل و سالم‬ ‫مالئک��ه المقربی��ن واالنبی��اء و المرس��لین و جمیع‬ ‫ش��هداء و الصدیقی��ن و عباد اهلل الصالحی��ن‪ ....‬یابن‬ ‫امیرالمومنین»‬ ‫یعنی س�لام خدا و مالئکه مقرب خ��دا و تمام انبیاء‬ ‫همه ش��هدا و صالحان در تمام ش��بانه روز به ش��ما‬ ‫ای پس��ر امیرالمومنین! ای��ن تعابیر تعابی��ر معمولی‬ ‫نیس��ت‪ .‬از همه این تعابیر متفاوت تر تعبیری اس��ت‬ ‫ک��ه در زیارت ناحیه مقدس��ه امام زمان امده اس��ت‬ ‫که به زیارت عمویش��ان حضرت عباس(ع) می ایند‪،‬‬ ‫اینگونه ذکر می کنند‪« :‬سالم علی اباالفضل العباس‪ ،‬ابن‬ ‫امیرالمومنین‪ ،‬المواصی اخاه بنفس��ه» سالم بر عباس‬ ‫پسر امیرالمومنین کسی که با جانش و با همه هستی‬ ‫خود با برادرش مواسات کرد‪.‬‬ ‫مواس��ات غیر از مساوات اس��ت‪ .‬در مساوات مومن‬ ‫نیمی از امکان��ات خود را با برادر دینی اش تقس��یم‬ ‫می کند‪ .‬برخ��ی از اولیاء خدا اینچنی��ن بودند و مال‬ ‫خ��ود را میان مومنی��ن و فقرا نص��ف می کردند‪ .‬اما‬ ‫مواس��ات یعنی همه انچه در طبق هس��تی دارد همه‬ ‫ان را ایث��ار می کن��د‪ .‬این تعبیر مواس��ات را یک بار‬ ‫هم جبرئیل برای امیرالمومنین به کار برده اس��ت‪ .‬در‬ ‫لیله المبیت وقتی امیرالمومنین جای پیامبر خوابیدند‬ ‫و جانش��ان را در مقابل ‪ 40‬شمش��یر زن از ‪ 40‬قبیله‬ ‫فدای پیامب��ر کردند‪ ،‬یعنی اینطور خود را در معرض‬ ‫ش��هادت قرار دادن��د‪ ،‬جبرئیل ندا داد ک��ه‪« :‬ان هذه‬ ‫لهی المواس��اه» یعنی مواسات این است و این کاری‬ ‫ک��ه علی ج��ان خود را فدای پیامبر ک��رد و در جای‬ ‫پیامب��ر خوابی��د‪ .‬حاال ش��ما ببینید که ای��ن تعبیر را‬ ‫ام��ام زمان برای حضرت عب��اس به کار می برند و در‬ ‫ادامه اش��اره می کنند‪« :‬کسی که تمام وجودش را فدا‬ ‫کرد‪ ،‬برادرانش را فدا کرد‪ ،‬همه دار و ندارش را فدای‬ ‫حج��ت خدا کرد‪ .‬مظهر وفا و مردانگی و غیرت بود‪،‬‬ ‫کس��ی که در رکاب حجت خدا دستان مبارکش فدا‬ ‫ش��د‪ ».‬تعبیری دیگر در این زیارت داریم که اش��اره‬ ‫می کنند‪« :‬س�لام بر تو ای بنده صالح خدا که در برابر‬ ‫پیامب��ر و امیرالمومنین و امام حس��ن و امام حس��ین‬ ‫مطیع بودی‪».‬‬ ‫یعنی انسان وقتی به نام حضرت عباس(ع) بر می خورد‬ ‫یاد وفای ایشان می افتد و هرکس می خواهد مثالی از‬ ‫مصداق کامل وفا بزند قمر بنی هاشم را به عنوان مثال‬ ‫ذکر می کند‪ .‬این فضیلت کمی نیست که عده ای فکر‬ ‫می کنند ح��اال یک فضیلت کوچک اخالقی اس��ت‪.‬‬ ‫در تعابی��ر دعای ندبه داریم ک��ه خداوند مقاماتی که‬ ‫به حجت های خ��ود و اولیاء خ��ودش داده به خاطر‬ ‫وفاداری بوده اس��ت‪ .‬در این دعا داریم که‪« :‬و علمتم‬ ‫منهم الوفاء به» یعنی به کسانی این مقامات را داده که‬ ‫وفاداری شان محرز شده است‪.‬‬ ‫حضرت عب��اس(ع) در مقام وف��اداری به پیمانی که‬ ‫با حجت خدا بس��ت و والیت پذیری اش در حضور‬ ‫ام��ام زمانش ک��ه هرچ��ه او می گف��ت می پذیرفت‪.‬‬ ‫گاهی برخی فکر می کنند والیت پذیری ان اس��ت که‬ ‫انس��ان بی باکانه در مسیر حرکت کند‪ .‬یکی از مظاهر‬ ‫والیت پذیری حضرت عباس(ع) به عنوان کس��ی که‬ ‫فرمانده س��پاه و سپهساالر امام حس��ین این است که‬ ‫وقت��ی حضرت اج��ازه میدان رفتن را ب��ه او نداد به‬ ‫جنگ نرفت‪.‬‬ ‫حضرت عباس(ع) ش��هید ش��د اما ب��رای جنگ در‬ ‫می��دان نرفت و تا اخرین لحظ��ه پرچمدار و محافظ‬ ‫اردوگاه ب��ود‪ .‬در لحظ��ات اخر از بس در حضورش‬ ‫ش��هادت علی اکب��ر و دیگ��ران را دی��ده اس��ت به‬ ‫امام حس��ین التم��اس می کند و این تعبی��ر را به کار‬ ‫می برد که س��ینه ام تنگ ش��ده‪ ،‬ولی باز هم حضرت‬ ‫اجازه نمی دهند‪ .‬امام حس��ین می فرمانید تو پرچمدار‬ ‫من هستی‪ .‬تو صاحب لشکر من هستی‪ .‬اگر تو نباشی‬ ‫لش��کر من از هم پاشیده می ش��ود‪ .‬با این حال برای‬ ‫کودکانم کمی اب بیاور‪.‬‬ ‫یعنی در تعابیر مقاتل هس��ت که حضرت تنها اجازه‬ ‫داد ک��ه حض��رت عب��اس(ع) اب بی��اورد‪ .‬حضرت‬ ‫عباس(ع) هم شمش��یر و وسایل جنگ هم برنداشت‬ ‫و تنها مش��کی برداشت و یک نیزه که راه را باز کند‬ ‫و از میان نیزارها و نخلس��تان رفت که نیاز به جنگ‬ ‫نباش��د‪ .‬یعنی وارد میدان کارزار نش��د که نشان دهد‬ ‫م��ن اصال قصد جنگ ن��دارم و تنها امده ام کمی اب‬ ‫برای کودکان ببرم‪.‬‬ ‫این هم��ان مراحل والیت پذیری و تس��لیم در برابر‬ ‫امر حجت خداست‪ .‬حاال اگر برخی از افراد افراطی‬ ‫بودن��د حتما زور می کردند که من باید به میدان بروم‬ ‫و ش��هید ش��وم‪ .‬حجت خدا می گوید شما نرو! شما‬ ‫جلوتر از حجت خدا تصمیمی می گیری؟ می خواهی‬ ‫جلوت��ر از اما حرکت کنی؟ حضرت عباس(ع) با ان‬ ‫همه مقام و منزلت کوچکترین لحظه از پش��ت س��ر‬ ‫حجت خدا تخطی نمی کند‪ .‬پا جای پای رسول خدا‬ ‫و ائمه گذاشتن درس��ی است که حضرت عباس(ع)‬ ‫قمر بنی هاش��م و نور چشم امیرالمومنین و ام البنین با‬ ‫همه عظمت و با همه وفاداری به ما نشان داد‪.‬‬ ‫ام البنین کسی اس��ت که حضرت زینب(س) و باقی‬ ‫اه��ل بی��ت رس��ول خ��دا بع��د از واقع��ه کربال در‬ ‫ای��ام عید خانه ایش��ان جمع می ش��دند‪ .‬کس��ی که‬ ‫چه��ار دالور رزمن��ده‪ ،‬یعن��ی بع��د از امیرالمومنین‬ ‫تم��ام دارای��ی خ��ودش را ف��دای حس��ین بن علی‬ ‫ک��رد‪ .‬مق��ام و منزل��ت ام البنین مق��ام و منزلت کمی‬ ‫ نیست‪.‬‬ ‫با ای��ن حال در بع��د والیتم��داری و والیت پذیری‬ ‫حض��رت عباس(ع) نکات زی��ادی وجود دارد‪ .‬یکی‬ ‫از نکاتی که در حاالت ایش��ان وجود دارد این است‬ ‫که ایش��ان با ان عظمت و جنگاوری راه را باز کرده‬ ‫و به شریعت رس��یده و مشک اب را پر کرده است‪.‬‬ ‫در منابع هس��ت که تا زیر ش��کم اس��ب اب فرات‬ ‫بود‪ .‬هرکس��ی که خود را جای ایش��ان بگذارد که از‬ ‫روز هفت��م محاصره تنگ تر ش��ده و ذخیره اب انها‬ ‫جیره بن��دی ب��وده که بزرگان��ی مثل امام حس��ین و‬ ‫حضرت عباس(ع) و زینب کبری س��هم خودشان را‬ ‫هم به بچه ها می دادند‪.‬‬ ‫در اینچنی��ن موقعیت��ی حض��رت عب��اس(ع) به اب‬ ‫می رس��د و اب تا زیر ش��کم اس��ب امده‪ ،‬یعنی‬ ‫حضرت به راحتی می تواند اب گوارا بنوش��د‪ .‬با‬ ‫این حال وقتی به یاد تشنگی امام حسین می افتد‬ ‫اب نمی خ��ورد‪ .‬ای��ن اولین معنای فنا ش��دن در‬ ‫امام زمان و ذوب در والیت است‪ .‬در فضایی که‬ ‫به قول محتشم کاشانی‪:‬‬ ‫زان تشنگان هنوز به عیوق می رسد‬ ‫فریاد العطش ز بیابان کربال‬ ‫بودند دیو و دد همه سیراب و می مکید‬ ‫خاتم ز قحط اب سلیمان کربال‬ ‫ان فضیل��ت بزرگ��واری حض��رت عب��اس(ع)‬ ‫باعث ش��ده بود تا حت��ی از مزایایی که خودش‬ ‫فراه��م ک��رده بود اس��تفاده نکند‪ .‬خ��ودش اب‬ ‫را اورده ب��ود ام��ا از ان نخورد‪ .‬فرم��ود تا اقای‬ ‫م��ن ام��ام حس��ین تش��نه اس��ت م��ن اب نمی ‬ ‫خورم‪.‬‬ ‫ش��ما هیچ جا در حاالت حض��رت عباس(ع) در‬ ‫دوران همه ائمه نمی بینید که یک جا حالت جلو‬ ‫افتادن یا عقب افتادن داش��ته باش��د‪ .‬در تعابیری‬ ‫ک��ه در صلوات ش��عبانیه وج��ود دارد و توصیه‬ ‫می کنم همه خوانندگان ش��ما به ان مراجعه کنند‪،‬‬ ‫می فرماید‪« :‬کس��ی که از ائمه جل��و بیفتد و دور‬ ‫ش��ده است و کسی که از ش��ما عقب بیفتد نابود‬ ‫می افتد‪ .‬پس چکار کنیم تا به مقصد برسیم؟»‬ ‫تعبیر این اس��ت که «وال�لازم لهم الحق» الزم‬ ‫یعنی چه؟ در قدیم به کسی که در کنار سواری‬ ‫بود می گفتند مالزم رکاب‪ .‬کس��ی که چس��بیده‬ ‫به او‪ .‬کس��ی که به حجت خدا بچسبد می شود‬ ‫الزم و م�لازم حض��رت‪ .‬پس جلوت��ر از ولی‬ ‫نباش��یم‪ ،‬از او هم عقب نیفتی��م و تنها مالزم و‬ ‫همراه انها باش��یم‪ .‬اینها همه درس هایی اس��ت‬ ‫که از صلوات شعبانیه و موالید این ماه می توان‬ ‫استفاده و برداشت کرد‪g .‬‬ ‫حجت االسالم میر‬ ‫لوحی در این نوشتار‬ ‫به فضایل و کرامات‬ ‫اقا عباس بن علی (ع)‬ ‫نگاهی عاشقانه دارند و‬ ‫در سخن خود مراتب‬ ‫فضل ایشان را بیان‬ ‫می کنند‪ .‬او می گوید‪:‬‬ ‫« حضرت عباس‬ ‫مالزم حجت خدا بوده‬ ‫است‪».‬‬ ‫‪67‬‬ ‫ابوالفضلی بودن یعنی؛‬ ‫چشم ا ز امام برنداری‬ ‫حجت االسالموالمسلمینابوالقاسمی‬ ‫‪4‬‬ ‫یک��ی از معضالت��ی ک��ه‬ ‫متاس��فانه در م��ورد حض��رت‬ ‫عباس(ع) در جامعه با ان مواجه‬ ‫هس��تیم این است که همیشه به‬ ‫ظواهر ایشان مثل دست و بازو و‬ ‫چش��م و ابرو و‪ ...‬می پردازیم و‬ ‫شخصیت ایشان بیان نمی شود‪ .‬البته ما این مشکل را در‬ ‫مورد س��ایر اه��ل بیت هم داری��م‪ .‬مثال در م��ورد امام‬ ‫زمان(عج) که صحبت می کنیم طاق ابرو و خال صورت‬ ‫و موارد اینچنین سخن می گوییم درحالی که این موضوع‬ ‫قابل پرداخت در مورد این افراد نیس��ت‪ .‬ما در مس��یر‬ ‫شناخت اهل بیت باید به شخصیت اهل بیت بپردازیم و‬ ‫انها را درست تعریف و توصیف کنیم‪ .‬وقتی بتوانیم اهل‬ ‫بیت را درس��ت تعریف کنیم‪ ،‬ش��یعیان اهل بیت را هم‬ ‫درست تعریف خواهیم کرد‪.‬‬ ‫برای اینک��ه از حضرت عباس(ع) تعریف درس��تی‬ ‫داش��ته باش��یم اول باید از اهل بیت تعریف درستی‬ ‫داش��ته باش��یم چرا که حض��رت عباس(ع) ش��یعه‬ ‫اهل بیت اس��ت‪ .‬یکی از معانی شیعه به معنای شبیه‬ ‫اس��ت و دیگری به معن��ای پیرو و معن��ای دیگری‬ ‫ه��م تح��ت عن��وان پرت��وی از ن��ور دارد‪ .‬حضرت‬ ‫عب��اس(ع) هم چون ش��یعه واقعی اهل بیت اس��ت‬ ‫ش��بیه این حضرات اس��ت‪ .‬پ��س اول بای��د امام را‬ ‫تعریف کرد‪.‬‬ ‫وقت��ی می خواهی��م از امام تعریف کنی��م به چه باید‬ ‫اش��اره کنیم؟ می گوییم از امام نمی توان تعریف کرد‬ ‫مگ��ر از کالم خ��ود امام یا از کالم خ��دا‪ .‬حدیثی از‬ ‫پیامبر اس�لام اس��ت که می فرمایند‪ :‬علی را نشناخت‬ ‫مگ��ر من و خ��دا! یعنی در تعریف عل��ی(ع) یا باید‬ ‫ایه ای بیان ش��ود یا روایتی در این مورد‪ .‬از خودمان‬ ‫نباید در قالب تعریف و توصیف چیزی اضافه کنیم‪.‬‬ ‫من یک ایه در تعریف ش��خصیت ام��ام و اهل بیت‬ ‫ذکر کرده و در پرتو ای��ن ایه حضرت عباس(ع) که‬ ‫شیعه اهل بیت اس��ت را تعریف خواهم کرد‪ .‬ایه ای‬ ‫در س��وره تکویر داریم که می فرماید‪« :‬و ما تش��ائون‬ ‫اال یش��اء اهلل»‪ .‬ترجم��ه اش این اس��ت که‪« :‬از ش��ما‬ ‫نمی خواهی��م اال ان چیزی که خ��دا می خواهد‪ ».‬در‬ ‫ذیل این ایه حدیثی هس��ت که ه��م از امام رضا(ع)‬ ‫و ه��م از حضرت امام صادق (ع) نقل ش��ده اس��ت‬ ‫ک��ه می فرمایند‪« :‬قلب ما ظرفی اس��ت برای مش��یت‬ ‫و خواس��ته های پ��روردگار‪ ،‬وقت��ی خ��دا بخواه��د‬ ‫م��ا ه��م هم��ان می خواهیم‪ .‬چ��را خدا در م��ورد ما‬ ‫اهل بیت فرموده است شما چیزی را نمی خواهید اال‬ ‫چیزی را که من بخواهم‪».‬‬ ‫پ��س این تعری��ف امام اس��ت ک��ه امام چی��زی را‬ ‫نمی خواه��د اال ان چیزی که خدا می خواهد‪ .‬تعریف‬ ‫‪68‬‬ ‫حضرت عباس(ع) هم در اینجا اینچنین می ش��ود که‬ ‫حضرت عباس(ع) چیزی را نمی خواهد اال ان چیزی‬ ‫که امام می خواهد‪ .‬اگ��ر یک تعریف قرانی بخواهیم‬ ‫در مورد قمر منیر بنی هاشم انجام بدهیم ان است که‬ ‫حضرت عباس(ع) خواسته و میلی به جز خواسته و‬ ‫میل امام حسین(ع) در دلش وجود نداشت‪.‬‬ ‫هرچه امام حسین دوست داشت‪ ،‬حضرت عباس(ع)‬ ‫هم همان را دوست داشت‪ .‬بنابراین وقتی می فرماید‪:‬‬ ‫«ان اهلل ش��اء ان یراک قتیال» یعنی خدا دوس��ت دارد‬ ‫که من را کش��ته ببیند‪ ،‬حضرت عباس(ع) هم همین‬ ‫را دوس��ت دارد‪ .‬او دوس��ت دارد جانش را فدا کند‬ ‫اما حضرت عباس(ع) می داند که چون امام حس��ین‬ ‫خواس��ته ای غیر از خواس��ته خدا ندارد‪ ،‬باید جانش‬ ‫را فدای امام حس��ین(ع) کند تا به خواسته خدا جامه‬ ‫عمل پوشانده باشد‪.‬‬ ‫پس اینطور می گوییم که حس��ین بن علی خواسته ای‬ ‫غیر خواس��ته خدا ن��دارد و حضرت عب��اس(ع) هم‬ ‫خواسته ای غیر از خواس��ته حسین(ع) ندارد‪ .‬اینطور‬ ‫می توانی��م نتیجه بگیری��م که اگر کس��ی می خواهد‬ ‫جانباز باش��د در راه خدا‪ ،‬بای��د الگویی مثل حضرت‬ ‫عباس(ع) داش��ته باش��د‪ ،‬اگر بخواهد جانباز باش��د‬ ‫بای��د اباالفضلی عمل کن��د‪ .‬اباالفضل��ی عمل کردن‬ ‫ه��م یعنی اینکه چش��م از امام زمان��ش برندارد‪ .‬اگر‬ ‫کس��ی چش��م از مهدی فاطمه‪ ،‬امام زمان برنداشت‪،‬‬ ‫نتیجه اش این خواهد شد که رفتار و کردارش شبیه به‬ ‫حضرت عباس(ع) شده و مثل ایشان در تمام جوانب‬ ‫زندگی نمونه خواهد شد‪.‬‬ ‫در ای��ن میان باید به نکته دیگری هم اش��اره کنم‪ .‬ما‬ ‫در ادعیه می بینیم اش��اره شده است که‪« :‬المتقدم لهم‬ ‫م��ارق و المتاخر عنهم زاهق» کس��ی که از امام جلو‬ ‫بزند گمراه است و کسی که از امام عقب بیفتد گمراه‬ ‫اس��ت‪« .‬و الالزم له��م الهق» زمینه فالح این اس��ت‪،‬‬ ‫مالزم امام باش��یم و پا جای پای ام��ام بگذاریم‪ .‬این‬ ‫موضوع را ما در صلوات ش��عبانیه یا دعای ش��عبانیه‬ ‫می بینیم که از امام معصوم به دست ما رسیده است‪.‬‬ ‫حال می توانی��م این موضوع را با حضرت عباس(ع)‬ ‫تطبیق دهیم که اباالفضل نه از امام زمانش جلو می زد‬ ‫و نه از ایشان عقب می افتاد‪ .‬اما نکته ای اینجا ظریف‬ ‫اس��ت و ان این است که چطور می شود کسی به این‬ ‫درجه دست پیدا کند؟ چطور می توان اینگونه شد؟‬ ‫قطع��ا ما بای��د این طور بش��ویم و از ان هم مدام در‬ ‫جامعه حرف می زنی��م‪ ،‬می گوییم جلو نزنید یا عقب‬ ‫نیفتی��د‪ ،‬ام��ا راه ان را نمی گویی��م‪ .‬ما ای��ن راه را در‬ ‫زندگی حضرت عباس(ع) می بینیم‪ .‬چطور می ش��ود‬ ‫یک انس��ان با این همه فض��ل و خوبی که عباس(ع)‬ ‫داش��ت می تواند چنین مشخصه ای را در زندگی اش‬ ‫بروز بدهد؟‬ ‫ما ش��اهد این هس��تیم که در تاریخ ع��ده ای خود را‬ ‫صاحب فضل و کرامت می دانس��تند و مثال کس��انی‬ ‫مث��ل خ��وارج نهروان کس��انی بودند ک��ه از عبادت‬ ‫پیشانی شان پینه بس��ته بود‪ ،‬اهل نماز شب و تالوت‬ ‫بودند‪ .‬اما این موضوعات همه را و خودشان را گول‬ ‫زده بود‪ .‬اینگونه بود که از امام جلو می زدند‪ .‬یا عقب‬ ‫می افتادند‪ .‬دچار افراط و تفریط می شدند‪ .‬حاال فردی‬ ‫با فضل و کماالت حضرت عباس(ع) نه جلو می زند‬ ‫و نه عقب می ماند؟‬ ‫دلیل این مورد یک چیز اس��ت و ان این است که او‬ ‫چش��م از امام زمانش برنمی دارد‪ .‬مثالی می زنم‪ .‬این‬ ‫بیت اش��اره به موضوعی دارد ک��ه مصداق مثال من‬ ‫است‪:‬‬ ‫ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز‬ ‫کان سوخته را جان شد و اواز نیامد‬ ‫کاین مدعیان در طلبش بی خبرانند ‬ ‫ان را که خبر شد خبری بازنیامد‬ ‫در اینجا ش��اعر تمثیلی از رابطه بین ش��مع و پروانه‬ ‫به کار گرفته اس��ت‪ .‬پروانه در وجود ش��مع زیبایی‬ ‫مش��اهده می کند که حاضر اس��ت خود را در ش��مع‬ ‫بسوزاند‪ .‬حال ما اگر مثال پروانه را تمثیلی از شهدای‬ ‫کربال بدانیم و خصوصا حض��رت عباس(ع) و مثال‬ ‫ش��مع و ش��مس را وجود نازنین امام حسین بدانیم‬ ‫می توانیم اینچنین بگوییم ک��ه حضرت عباس(ع) با‬ ‫نگاه به شخصیت امام زمانش زیبایی را دریافت کرده‬ ‫که حاضر بود هستی اش را فدای امام زمانش کند‪.‬‬ ‫ما هنوز از امام زمان مان تفس��یر و تعریف درس��تی و‬ ‫درک صحیحی نداریم و به خاطر همین است که جلو‬ ‫می زنی��م با عقب می افتیم‪ .‬پس با این نتیجه می توانیم‬ ‫بگوییم که مشخصه بارز حضرت عباس(ع) این بود‬ ‫که چش��م از امام زمانش برنمی داش��ت و اگر کسی‬ ‫چش��م از ام��ام زمانش ب��ردارد‪ ،‬ولو اینک��ه فضایلی‬ ‫داشته باش��د ان خوبی ها را در مقابل عظمت امامش‬ ‫ناچی��ز می دان��د و به ق��دری مجذوب می ش��ود که‬ ‫همراهی ب��ا او را برای خود واج��ب می داند و جلو‬ ‫زدن و عقب مان��دن از ام��ام معص��وم ول��ی زمان را‬ ‫مایه وحش��ت خودش می دان��د‪ .‬وقتی که جذب امام‬ ‫می ش��ود‪ ،‬ای��ن همراهی ب��ه قدری ب��رای او ارامش‬ ‫ایج��اد می کند که عقب افتادن از ام��ام را برای خود‬ ‫یک خطر مهل��ک می داند‪ .‬حضرت عب��اس(ع) این‬ ‫ویژگی را داش��ت و اگر کس��ی را در تاریخ می بینیم‬ ‫ک��ه صفات خوبی جمع کرده بود ولی دچار انحراف‬ ‫ش��د‪ ،‬بدانید که این مشخصه مهم حضرت عباس(ع)‬ ‫را نداشت‪.‬‬ ‫حاال تعریف شیعه در این میان اینگونه می شود‪ :‬شیعه‬ ‫یعنی یک نگاه مس��تمر به وج��ود حجت خدا‪ .‬یعنی‬ ‫ی��ک درک کامل از امام زم��ان تا جایی که «من مات‬ ‫و ل��م یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه»‪ :‬هرکس که‬ ‫بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده‬ ‫است‪ .‬این همان معناست که عرض شد‪.‬‬ ‫حال به نکته دیگری می خواهم اشاره کنم و ان اینکه‬ ‫در می��ان ش��هدای کربال‪ ،‬همه به یک درجه نیس��تند‬ ‫و میان انها تفاوتی وجود دارد و ش��باهتی‪ .‬ش��باهت‬ ‫همه انها این اس��ت که شیعه بودند و به امام زمانشان‬ ‫معرفت داشتند‪ .‬شباهت همه اینها این بود که پرتوی‬ ‫از نور امامش��ان بودند‪ .‬اما تفاوتشان چیست؟ تفاوت‬ ‫ش��هدای کربال در این اس��ت که هرک��دام به نوعی‬ ‫و ت��ا حدی ش��عاع نور بودند‪ ،‬یکی مثل یک س��تاره‬ ‫کوچک و یکی هم مث��ل ماه! حضرت عباس(ع) ماه‬ ‫بود‪ .‬این موضوع عالوه بر لقب ایش��ان اس��ت که به‬ ‫قمر بنی هاشم معروف بودند‪ .‬ان لقب به خاطر زیبایی‬ ‫چهره ایشان بود و ما منکر ان نیستیم‪ ،‬اما می گوییم که‬ ‫حضرت عباس(ع) قمر شمس وجود امام حسین(ع)‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬نه تنه��ا چهره زیبا‪ ،‬بلکه ش��خصیت قمر‬ ‫پی��دا کرده بود‪ .‬یعنی اینک��ه ماه از خودش نور ندارد‬ ‫بلکه ان چیزی که در قالب نور ماه در اس��مان شب‬ ‫درخش��ان است پرتو نور خورشید است که ماه ان را‬ ‫به ما منعکس می کند‪.‬‬ ‫حض��رت عباس(ع) ش��باهتی با تم��ام اصحاب ائمه‬ ‫در طول تاریخ داش��ت و یک تفاوت‪ .‬شباهتشان این‬ ‫ب��ود که هم��ه انها پرتو بودند و ن��ور ائمه را بازتاب‬ ‫می دادند‪ ،‬اما تفاوتشان این بود که عباس پرتو تر بود!‬ ‫یعنی حض��رت عباس(ع) به نس��بت دیگر اصحاب‬ ‫درخش��ندگی ن��ور امام را بیش��تر منعک��س می کرد‪.‬‬ ‫ب��رای اینکه دلیل این را متوجه ش��ویم باید به اصل‬ ‫موضوع توجه و از حاش��یه رفت��ن پرهیز کنیم‪ .‬دلیل‬ ‫ای��ن مس��اله چه بود؟ نتیج��ه تفاوت این مس��اله در‬ ‫این بود که حضرت عباس(ع) نس��بت به بقیه بیشتر‬ ‫جانفش��انی می کرد‪ .‬تعبیری اس��ت بین مالک اشتر و‬ ‫محم��د بن ابی بک��ر‪ .‬محمد پس��ر ابوبکر اس��ت اما‬ ‫امیرالمومنی��ن می فرماید به او بگویید محمد بن علی!‬ ‫چون همیش��ه در خانه حضرت علی ب��ود‪ .‬حاال در‬ ‫مکالمه ای که میان مال��ک و محمد در می گیرد مالک‬ ‫به او می گوید من س��عی می کنم در جانفش��انی برای‬ ‫امیرالمومنین از تو سبقت بگیرم اما نمی توانم و تو از‬ ‫شب عاشورا همه‬ ‫رفتند نماز بخوانند و‬ ‫با خدای خود خلوت‬ ‫کنند اما عباس‬ ‫به دور خیمه ها‬ ‫پاسداری می داد‪ .‬چرا‬ ‫که معرفت داشته‬ ‫و از اعماق وجود‬ ‫امام حسین(ع)خبر‬ ‫دارد و می داند که‬ ‫ایشان نگران‬ ‫خیمه است‬ ‫من جلو می زنی! این مالک اش��تر است که در مقابل‬ ‫محمد بن ابی بکر عاجز شده است‪.‬‬ ‫می خواه��م نتیجه بگی��رم که تفاوت این مس��اله که‬ ‫میان این بزرگواران اس��ت‪ ،‬ک��م اوردن در فداکاری‬ ‫اس��ت اما دلیل ان این است که این افراد به خصوص‬ ‫حضرت عباس(ع) بیش از بقیه اصحاب نور می گیرد‪.‬‬ ‫ای��ن نوری که بیش��تر می گی��رد تاثی��ر مضاعفی در‬ ‫جانفشانی بیشتر دارد‪.‬‬ ‫ما هم باید از اه��ل بیت نور بگیریم تا بتوانیم به این‬ ‫جایگاه برس��یم‪ .‬اما ای��ن نور گرفت��ن چگونه اتفاق‬ ‫می افتد؟ حدیثی از امام باقر(ع) عرض می کنم که این‬ ‫موضوع روش��ن شود‪ .‬ایشان می فرمایند‪« :‬من احبنا و‬ ‫زاد ف��ی معرفتنا‪ »...‬دو گزینه را مط��رح می کند‪ ،‬اول‬ ‫کس��ی که ما را دوست بدارد و دوم اینکه در پی زیاد‬ ‫کردن معرفتش نس��بت به ما باشد‪ ،‬هیچ سوالی را از‬ ‫ما نمی پرسد مگر انکه ما در اعماق وجودش حواب‬ ‫ان سوال را خواهیم داد‪.‬‬ ‫من از این حدیث این استفاده را می کنم که اول اینکه‬ ‫دوست داشته باشیم که داریم‪ .‬دوم اینکه معرفت مان‬ ‫را نس��بت به انها باال ببریم‪ .‬نتیجه اش ان می شود که‬ ‫انچ��ه در دلت خطور بدهی اه��ل بیت ان را جواب‬ ‫می دهند و نس��بت به انچه در اعماق وجودت است‬ ‫همراهی می کنند‪ .‬نتیجه چه می ش��ود؟ نتیجه اش این‬ ‫می شود که شما نمونه ای می شوی از اهل بیت اما در‬ ‫س��طحی کوچکتر‪ .‬در همین رابطه حدیثی داریم که‬ ‫معصوم می فرماید‪« :‬شیعه از ماست و از اضافه گل ما‬ ‫سرشته شده است‪».‬‬ ‫از همی��ن موض��وع می خواه��م نقبی هم به مس��اله‬ ‫والیت فقی��ه بزن��م‪ .‬ح��ال وقت��ی این ارتب��اط ایجاد‬ ‫ش��ود‪ ،‬به قدری این انطباق ایجاد می ش��ود که کسی‬ ‫ک��ه مثل حضرت عب��اس(ع) ان قدر منطب��ق با امام‬ ‫زمان ش��ود و معرفتش را تا این حد نس��بت به امام‬ ‫زمان خ��ود باال ببرد‪ ،‬اگر در این زمان کس��ی حرف‬ ‫او را رد کن��د ح��رف ام��ام زمان را رد کرده اس��ت‪.‬‬ ‫انچن��ان که اگر کس��ی ح��رف حض��رت عباس(ع)‬ ‫را رد کن��د ان��گار ک��ه ح��رف ام��ام حس��ین را رد‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫این همان نقطه ای اس��ت که م��ا به دنبال ان می دویم‬ ‫و س��عی داریم به ان برس��یم‪ .‬حضرت عباس(ع) با‬ ‫چه چیزی به ان نقطه رس��یده بود؟ ب��ا معرفت باال‪.‬‬ ‫معرف��ت یعنی چ��ه؟ معرفت یعنی ش��ناخت و یکی‬ ‫شدن‪ .‬برای مثال شما زمانی به اتش معرفت داری و‬ ‫ان را می بینی‪ .‬زمانی هم هس��ت که نزدیک می شوی‬ ‫و از گرمای ان اس��تفاده می کنی‪ .‬زمانی هم هست که‬ ‫ان قدر معرفت به اتش داری که در اتش می سوزی‪.‬‬ ‫همان کاری که پروانه نس��بت به شمع انجام می داد‪.‬‬ ‫ح��اال این معرفت علت تفاوت حضرت عباس(ع) و‬ ‫دیگر اصحاب بود‪.‬‬ ‫ای��ن معرفت انجا خود را نش��ان می دهد که ش��ب‬ ‫عاش��ورا هم��ه رفتند نماز بخوانن��د و با خدای خود‬ ‫خل��وت کنند اما عب��اس به دور خیمه ها پاس��داری‬ ‫م��ی داد‪ .‬چرا که معرف��ت داش��ته و از اعماق وجود‬ ‫امام حس��ین(ع) خبر دارد و می داند که ایش��ان نگران‬ ‫خیمه است‪ .‬برای اینکه نگرانی امام زمانش را رفع کند‬ ‫پاسداری خیمه ها را می داد‪ .‬یعنی اینقدر فاصله اش با‬ ‫امام کم بود که عمق وجود او را می دید‪ .‬این معرفت‬ ‫از برداش��تن فاصله ها میان خود و امام ایجاد می شود‬ ‫و می ت��وان به ام��ام معرفت پیدا ک��رد‪ .‬در نتیجه این‬ ‫موضوع است که فرد شبیه ترین به امام خود می شود‪.‬‬ ‫در نتیجه این ش��باهت نظر شما‪ ،‬نظر امام می شود و‬ ‫بالعکس رد نظر شما‪ ،‬رد نظر امام خواهد بود‪ .‬در این‬ ‫مسیر اس��ت که اگر کسی بخواهد با امام انس بگیرد‬ ‫باید با شما انس بگیرد‪g .‬‬ ‫‪69‬‬ ‫جز معشوق نمی دید‬ ‫بصیرت و امام شناسی حضرت ابوالفضل (ع)‬ ‫سید محمد ناظم زاده قمی‬ ‫ ‬ ‫‪5‬‬ ‫پنج تعریف از حضرت ابوالفضل العباس از زبان‬ ‫امام صادق نقل ش��ده که اول نافذ البصیره ( بصیرت‬ ‫عمیق و دقیق ) و بعد هم همراهی با امام که از معرفت‬ ‫و امام شناسی حضرت بوده‪ .‬کلمه بصر نوری است که‬ ‫روی پرده چشم قرار می گیرد مثل اینکه می گوییم نور‬ ‫چشم زیاد شود‪ .‬عین وسیله دیدن است و بصر خود‬ ‫دیدن اس��ت و این دو مقوله جدا از هم هس��تند‪ .‬اما‬ ‫خداوند در قلب انسان دو چشم دیگر قرار داده که اگر‬ ‫باز شوند انسان صاحب بصیرت می شود‬ ‫لهم اعین ال یبصرون بها‪ -‬خیلی جالب اس��ت بدانید‬ ‫یک��ی از اصح��اب نابینای امام ص��ادق ملقب بود به‬ ‫ابابصی��ر‪ ،‬او بصر ندارد ولی بصی��رت دارد‪ ،‬در قران‬ ‫داری��م در مورد پیامبر (قل هذه س��بیلی ادعوا الی اهلل‬ ‫عل��ی بصیره انا و من التبعنی) پیامبر بگو خیال نکنید‬ ‫من چیزی که شنیده ام به شما می گویم نه من چیزی‬ ‫که دیده ام به شما می گویم‪ ،‬حضرت رسول بصیرت به‬ ‫یوم البعث داشتند‪ ،‬اهل برزخ نبودند بلکه اهل قیامت‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫بصی��رت نوری اس��ت ک��ه در دل وارد می ش��ود و‬ ‫صاحبان بصیرت با نور عالم غیب را ش��هود می کنند‬ ‫ عالم الغیب و الش��هاده ‪ -‬عالم را انچنان که هست‬‫می بینن��د و حقای��ق را می بینند‪ .‬یک��ی از بزرگواران‬ ‫صاحب بصیرت که خدا رحمت کند‪ ،‬می فرمود من‬ ‫‪70‬‬ ‫هر لباس��ی برای هر کس��ی بدوزم تا اخر اندازه اس��ت‪،‬‬ ‫چون واقعیت را می بیند‪.‬کلمه نفوذ به معنای دقیق شدن‬ ‫در یک موضوع‪ ،‬حاال اگر با بصیرت همراه ش��ود یعنی‬ ‫ن��ه تنها عالم غیب را می بینند بلکه تمام ریزه کاری ها در‬ ‫او دقیق اس��ت و خبر دار است‪ ،‬حضرت ابوالفضل وقتی‬ ‫چش��م به کسی می انداختند غیب او را می دیدند‪ .‬از امام‬ ‫کاظم نقل شده بروید در دین فقیه شوید چون ان مفتاح‬ ‫بصیرت است‪ ،‬فقیه یعنی کسی که به کنه دین راه پیدا کند‪،‬‬ ‫فقیه یعنی کس��ی که عارف به حق اهل بیت باشد‪ ،‬پس‬ ‫حضرت عباس به این‬ ‫خاطر نافذ البصیره است‬ ‫چون عارف به حق‬ ‫ابا عبد اهلل الحسین است‪،‬‬ ‫اگر در زمان ما هم کسی‬ ‫بخواهد نافذ البصیره‬ ‫شود باید عارف به امام‬ ‫زمان شود و اصال اینکه‬ ‫ما اینقدر روی حضرت‬ ‫ابوالفضل تاکید می کنیم به‬ ‫این خاطر است که ما یاد‬ ‫بگیریم ولی شناسی و امام‬ ‫زمان شناسی را از ایشان‬ ‫حض��رت ابوالفضل کام�لا در دین فقیه ه��م بوده اند‪،‬‬ ‫الس�لام علی��ک ی��ا دی��ن اهلل را در زی��ارات می خوانیم‬ ‫پ��س دین یعن��ی همان ام��ام‪ ،‬پس اگر کس��ی بخواهد‬ ‫دین شناس ش��ود باید امام شناس ش��ود‪ .‬خدای بزرگ‬ ‫یک اس��ماء دارند و یک اسماءالحس��نی که اسماء فقط‬ ‫لفظ هس��تند ولی اسماءالحس��نی به ص��ورت تکوینی‬ ‫و قابل مش��اهده هس��تند و امام علیه السالم می فرماید‬ ‫ما اسماءالحس��نی هس��تیم‪ ،‬پس هر کس که می خواهد‬ ‫نافذ البصیره ش��ود باید این اس��م اعظم را بشناسد‪ ،‬امام‬ ‫معصوم در هر زمان اس��م اعظم است‪ ،‬اسمی که باب اهلل‬ ‫اس��ت‪ ،‬حضرت عباس به این خاطر نافذ البصیره است‬ ‫چون عارف به حق ابا عبد اهلل الحسین است‪ ،‬اگر در زمان‬ ‫ما هم کسی بخواهد نافذ البصیره شود باید عارف به امام‬ ‫زمان شود و اصال اینکه ما اینقدر روی حضرت ابوالفضل‬ ‫تاکی��د می کنیم به این خاطر اس��ت که ما ی��اد بگیریم‬ ‫ولی شناسی و امام زمان شناس��ی را از ایشان‪ .‬غیب عالم‬ ‫وجود هم حجت اهلل است‪.‬‬ ‫؟؟؟‬ ‫حضرت عب��اس(ع) در خان��ه ای زاده ش��د که جایگاه‬ ‫دانش و حکمت ب��ود‪ .‬ان جناب از محضر امیرمومنان‪،‬‬ ‫امام حس��ن(ع) و امام حس��ین(ع) کس��ب فیض کرده‬ ‫است‪ .‬بنابراین از علی بن ابیطالب(ع) در مورد حضرت‬ ‫عباس (ع) نقل شده است که فرموده اند‪« :‬ان ولدى العباس‬ ‫زق العل��م زقا؛ یعنی همان طور که پرنده به جوجه خود‬ ‫مس��تقیما غذا می دهد‪ ،‬اهل بیت(ع) نیز مس��تقیما به ان‬ ‫حضرت علوم و اسرار را اموختند‪».‬‬ ‫و همچنین روایتی بدین مضمون از امامان معصوم (ع)‬ ‫نقل ش��ده است که فرموده اند‪« :‬همانا عباس بن علی‬ ‫عل��م را چون غذا از پ��درش وارد جان خویش کرده‬ ‫اس��ت‪ ».‬عالمه ش��یخ عبداهلل ممقانی در کتاب نفیس‬ ‫تنقیح المقال‪ ،‬در مورد مقام علمی و معنوی ایشان گفته‬ ‫است‪« :‬ان جناب از فرزندان فقیه و دانشمندان ائمه و‬ ‫شخصیتی عادل‪ ،‬مورد اعتماد‪ ،‬با تقوا و پاک بود‪».‬‬ ‫اگر به زندگی و حاالت حضرت ابوالفضل (ع) از این‬ ‫منظر نگریسته شود‪ ،‬مشخص می شود که ان حضرت‬ ‫نماد راستین عرفان است و مقامات سلوک را به بهترین‬ ‫شیوه طی کرده است‪ .‬مخصوصا وقتی در حاالت ان‬ ‫حض��رت در روز عاش��ورا دقت می ش��ود‪ ،‬برخی از‬ ‫مقامات عرفانی ان حض��رت کرد پیدا می کند که به‬ ‫برخی از ان مقامات اشاره ای داریم‪:‬‬ ‫یکی از منازل مهم عرفانی منزل اخالص است‪ .‬اخالص‬ ‫دارای سه درجه است‪ - 1 :‬انجام خالصانه عمل بدون‬ ‫چشمداشت پاداش‪ - 2 .‬کافی ندانستن سعی و عمل‬ ‫خ��ود‪ - 3 .‬انکه خود و کار و عمل خود را در مس��یر‬ ‫اراده ح��ق هیچ نداند و همه چی��ز را از خداوند بداند‪.‬‬ ‫حضرت ابوالفضل (ع) جان خوی��ش را در راه خدا در‬ ‫طب��ق اخالص می نهد و از هیچ رنج و زحمتی هراس‬ ‫به دل راه نمی دهد‪ .‬این شهامت و ایثار وی حکایت از‬ ‫میزان اخالص او دارد‪ .‬در ان رجز زیبای حضرت این‬ ‫نکته به روشنی نهفته است‪« :‬واهلل ان قطعتموا یمینی ‪ /‬انی‬ ‫احامی ابدا عن دینی‪ ».‬که هدف او در این بیت نهفته است‬ ‫چرا که او حاضر نیست از هدف خویش دست بردارد و‬ ‫این نهایت اخالص است‪.‬‬ ‫یک��ی دیگر از منازل مهم در عرفان عملی منزل صبر‬ ‫اس��ت‪ .‬صبر در عرفان عملی عبارت اس��ت از انکه‬ ‫س��الک نفس خویش را با وجود جزع و گله مندی از‬ ‫شکایت به غیر باز دارد‪ .‬یکی از درجات بلند عرفانی‬ ‫حضرت ابوالفضل (ع) درجه او در صبر اس��ت‪ .‬او در‬ ‫صحنه کربال برادران خ��ود عبداهلل و جعفر و عثمان‬ ‫را پیش از خود به میدان می فرس��تد و ش��هادت انان‬ ‫را نظاره گر اس��ت‪ ،‬اما هیچ اظهار شکوه نمی کند و با‬ ‫ایمانی راس��خ تا پای ج��ان از موالیش دفاع می کند‪.‬‬ ‫به همین خاطر است که در زیارتنامه ان عالی مقام امده‬ ‫اس��ت که‪« :‬السالم علیک ایها العبد الصالح المطیع هلل‬ ‫و لرس��وله‪ ،‬اشهد انک جاهدت و نصحت و صبرت‬ ‫حتی اتیک الیقین‪».‬ش��کر س��ه درجه دارد‪ :‬نخس��ت‬ ‫شکر بر اش��یای محبوب و دلخواه‪ ،‬درجه دوم شکر‬ ‫بر امور ناگوار و درجه س��وم انکه بنده فقط منعم را‬ ‫ش��هود نماید‪ .‬بی گمان اگر عب��اس بن علی را چنین‬ ‫شهودی دست نداده بود‪ ،‬چگونه می توانست که مرگ‬ ‫در کام او از عس��ل هم شیرین تر باشد‪ .‬ابوالفضل ان‬ ‫جرعه نوش ش��هادت بی گمان در ان لحظه هایی که‬ ‫دستانش را بریده بودند‪ ،‬جز شهد این شهود در جان‬ ‫نداشت‪ .‬صدق نیز مراتبی دارد‪ :‬صدق در نیت‪ ،‬صدق‬ ‫در زندگی و صدق دیگر این است که بنده در شناخت‬ ‫و معرفت صدق ص��ادق باش��د‪.‬حضرت ابوالفضل‬ ‫العباس(ع) در قصد خویش صادق بود و حیات خود‬ ‫را جز برای خدا نمی خواست‪ .‬از این رو در زیارتنامه‬ ‫ان حضرت صفت صدق نیز به وی نسبت داده شده‬ ‫است‪ .‬فتوت به این معناست که دشمنی با مردمان را‬ ‫ ترک گویی و به کس��ی که به تو ازار رسانده محبت‬ ‫نمایی و مرتبه واالی فتوت این اس��ت که در سلوک‬ ‫الی اهلل به دلیل عقل تمس��ک نجویی که همه یاوران‬ ‫حضرت اباعب��داهلل(ع) مخصوصا حضرت ابوالفضل‬ ‫اگر می خواستند به دالیل عقل توجه نمایند‪ ،‬طریقی‬ ‫دیگر پیش رو بود اما انان عاشق محبوب بودند و جز‬ ‫معشوق هیچ نمی دیدند‪g .‬‬ ‫عباس(ع) در ان میانه تنها بود‬ ‫محمد اسرافیلی‬ ‫‪6‬‬ ‫ابوالفضل دنیای��ى از قهرمانی ها بود و انگونه که‬ ‫مورخ��ان گفته ان��د در جنگ ها هم��راه پدرش هرگز‬ ‫ ترسى به خود راه نداد‪ .‬محبت و مهربانى به محرومان‬ ‫و ستمدیدگان بر وجود ابوالفضل مستولى بود و این‬ ‫پدیده به زیباترین شکل خود در کربال اشکار شد‪.‬‬ ‫حضرت عباس(ع) دنیایى از فضایل و نیکى بود‪ .‬هر‬ ‫صف��ت نیک و گرایش واال را ک��ه بتوان تصور کرد‪،‬‬ ‫ج��زو ذاتیات او ب��ود و همین افتخ��ار او را بس که‬ ‫زاده امیرالمومنی��ن(ع) داراى تمامى فضایل دنیا بود‪.‬‬ ‫ابوالفضل همه فضیلت ها و صفات پدر را به ارث برد‬ ‫تا انکه نزد مس��لمانان س��مبل هر فضیلت و نماد هر‬ ‫ارزش واالیی گشت‪ .‬اینجا به اختصار برخى صفات‬ ‫حضرت را یاد مى کنیم‪:‬‬ ‫دلیرى و ش��جاعت‪ ،‬گویاترین نشان مردانگى است؛‬ ‫زیرا نش��انه قوت و اس��توارى و ایس��تادگى در برابر‬ ‫حوادث است‪.‬‬ ‫ابوالفضل این صفت واال را از پدرش که شجاعترین‬ ‫انسان هستى است و دایی هایش که از دالوران نامدار‬ ‫ع��رب بودن��د و در میان س��ایر قبای��ل بدین صفت‬ ‫مش��هور بودند‪ ،‬ب��ه ارث برده بود‪ .‬روز عاش��ورا نیز‬ ‫انچنان ش��جاعتى از خود نش��ان داد که زبانزد تاریخ‬ ‫شد‪.‬‬ ‫ش��جاعت و دالورى حض��رت عب��اس(ع) در روز‬ ‫عاشورا براى به دست اوردن سود مادى از این زندگى‬ ‫نبود‪ ،‬بلکه دفاع از مقدس ترین ارمان هاى مجس��م در‬ ‫نهضت برادرش سیدالش��هدا بزرگترین مدافع حقوق‬ ‫محرومان و ستمدیدگان به شمار مى رفت‪.‬‬ ‫ش��اعران از ش��جاعت‪ ،‬دلیرى رادم��ردى حضرت و‬ ‫شکس��تى که یک تنه به سپاه اموى وارد کرد‪ ،‬همواره‬ ‫در شگفت بوده و شیفته شخصیت واالى او گشته اند‪.‬‬ ‫ب��راى مثال‪ ،‬ش��مارى از انان را ک��ه در این باب داد‬ ‫سخن داده اند مى اوریم‪.‬‬ ‫س��ید جعفر حلى‪ :‬شاعر علوى «س��ید جعفرحلى» در‬ ‫قصیده درخش��ان خود‪ ،‬ترس و هراس س��پاه اموى‬ ‫از پیکاره��اى حضرت را چنی��ن تصویر مى کند‪« :‬از‬ ‫ش��یر کار ازموده نبردها‪ ،‬بر س��پاهیان اموى‪ ،‬عذاب‬ ‫غران‬ ‫ف��رو ریخت‪ ،‬جز هجوم ش��یرى خش��مگین و ّ‬ ‫که خواس��ته اش را نیک اشکار کرده بود‪ ،‬چیزى انان‬ ‫را هراس��ان نکرد‪ .‬ترس از م��رگ‪ ،‬چهره هاى انان را‬ ‫اندوهگی��ن کرده بود‪ ،‬اما عب��اس در ان میانه خندان‬ ‫بود‪.‬‬ ‫میمنه و میسره سپاه را درهم مى ریخت‪ ،‬انان را درهم‬ ‫مى کوف��ت و سرهایش��ان را درو مى کرد‪ .‬دالورى به‬ ‫او حمل��ه نمى کرد‪ ،‬مگر انکه مى گریخت و س��رش‪،‬‬ ‫پیشاپیش او حرکت مى کرد‪ .‬اسبان را چنان با نیزه اش‬ ‫رنگ امیزى کرد که سیاه و سپیدشان یکسان شدند‪ .‬بر‬ ‫شکارش خشمناکانه هجوم نمى اورد‪ ،‬مگر انکه بالى‬ ‫محتوم را بر او س��رازیر مى کرد‪ .‬پیش��روى او رنگى‬ ‫از درنگ و هراس داش��ت‪ ،‬گویى براى تس��لیم پیش‬ ‫مى رود‪ .‬قهرمانى که شجاعت را از پدرش به ارث برد‬ ‫و بدان‪ ،‬دماغ پرباد گمراه زادگان را به خاک مالید‪».‬‬ ‫مى بینی��د چگونه «حلى» هراس فراگی��ر امویان را از‬ ‫هجوم قمر بنى هاشم‪ ،‬قهرمان اسالم وصف مى کند و‬ ‫اشفتگى صفوف انان را تصویر مى نماید‪.‬‬ ‫عباس با قلبى ارام و چهره اى خندان به لشکر دشمن‬ ‫مى تازد و از کش��ته‪ ،‬پشته مى سازد و اسبان انان را با‬ ‫خونش��ان رنگین مى کند‪ .‬تا جایى که مى دانیم هرگز‬ ‫کسى ش��جاعت و دلیرى را چنین ترسیم نکرده است‬ ‫و ب��دون گزاف گویى‪ ،‬عب��اس همانگونه که مورخان‬ ‫نوش��ته اند‪ ،‬خسارت هاى س��نگینى به اهل کوفه وارد‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫«س��ید جعفر حل��ى» همچن��ان در وصف ش��جاعت‬ ‫ابوالفض��ل‪ ،‬داد س��خن داده و مى گوید‪« :‬قهرمانى که‬ ‫هنگام س��وار ش��دن بر اس��ب بزرگ‪ ،‬گویى کوهى‬ ‫س��رافراز‪ ،‬بر اسب نشسته است و ش��گفتا که اسبى‪،‬‬ ‫چنی��ن کوهى را خ��وب تحم��ل مى کن��د و رهوار‬ ‫مى ت��ازد! س��وگند به برق شمش��یرش و م��ن جز به‬ ‫اذرخش اسمانى‪ ،‬سوگند نمى خورم‪ ،‬اگر شهادت او‬ ‫مقدر نبود‪ ،‬با شمشیرش هستى را مى زدود؛ لیکن این‬ ‫خداوند اس��ت که هر چه اراده کند‪ ،‬مقدر مى سازد و‬ ‫بر ان حکم مى راند‪».‬‬ ‫تی��غ ابوالفضل صاعقه اى ویرانگر ب��ود که بر کوفیان‬ ‫فرود امد و اگر قض��اى الهى نبود‪ ،‬انان را از صفحه‬ ‫روزگار محو مى کرد‪.‬‬ ‫امام «محمد کاشف الغطاء» شیفته شجاعت ابوالفضل‬ ‫شده و طى قصیده درخش��انى او را چنین مى ستاید‪:‬‬ ‫«هنگامى که عباس خندان به رزمگاه پا مى گذاش��ت‪،‬‬ ‫چهره هاى امویان را هراس از مرگ‪ ،‬دژم (اندوهگین)‬ ‫مى کرد‪.‬‬ ‫ب��ه مرگ اورى‪ ،‬اگاه بود و شمش��یرش کار ازمودگان‬ ‫را از پا در مى اورد‪ .‬وقتى که تیرگى و س��ختى جنگ‪،‬‬ ‫چون شبى تاریک به اوج مى رسید‪ ،‬مرگبارترین روز‬ ‫دشمنانش اغاز مى شد‪».‬‬ ‫هراس از ابوالفضل چه��ره امویان را تیره کرده‪ ،‬زیرا‬ ‫س��رهاى قهرمانان ان��ان را درو کرد و روحیه انان را‬ ‫درهم شکست و بارانى از عذاب بر انان فرو بارید‪.‬‬ ‫فرطوسى‪ ،‬شاعر دلباخته اهل بیت در حماسه جاویدان‬ ‫خود‪ ،‬دلیرى و ش��جاعت ابوالفضل در میدان نبرد را‬ ‫چنین مى ستاید‪« :‬در هر هجومى در جهاد‪ ،‬کوه است‬ ‫و در اس��توارى هنگام رویارویى کوهى است‪ .‬تمامى‬ ‫گردى و عزت پدرش على در او ریشه دواند و بارور‬ ‫گش��ت‪ .‬در هر دلى و جانى‪ ،‬نقشى از خود به یادگار‬ ‫گذاش��ته و در هر دیدار‪ ،‬هراس��ى در روان دش��من‬ ‫افکنده است‪».‬‬ ‫سپس همو‪ ،‬شکست هاى سنگین سپاه اموى به وسیله‬ ‫ابوالفضل را چنین ترس��یم مى کند‪« :‬چون پرچمى بر‬ ‫فراز دژى‪ ،‬بر پش��ت اسب خود نشست و در تیرگى‬ ‫چون شب جنگ‪ ،‬ماهوار درخشید‪ .‬دل هاى دالوران از‬ ‫دیدن هیبت او فرو ریخت و چون هوا از پهلوهایشان‬ ‫به درامد و بدن هاى درهم شکسته شان بر زمین افتاد‬ ‫در حالى که سرهایش��ان پران بود و او انبوه لشکریان‬ ‫را با ید بیضاى خود به سوى مرگ مى راند‪».‬‬ ‫ش��جاعت و دالورى ابوالفض��ل‪ ،‬ش��اعران بزرگ را‬ ‫ش��یفته خود کرد و ضرب المثل تاریخ گشت و انچه‬ ‫بر اهمیت این شجاعت مى افزاید «هلل» بودن ان است‪.‬‬ ‫حضرت‪ ،‬شجاعت خود را در راه یارى حق و دفاع از‬ ‫ارمان هاى واالى اس�لام به کار گرفت و هرگز دربند‬ ‫دستاوردهاى مادى زندگى زودگذر نبود‪.‬‬ ‫ق��وت ایمان ب��ه خ��دا و اس��توارى در ان‪ ،‬یکى از‬ ‫بارزتری��ن و بنیادى ترین ویژگی ه��اى ابوالفضل بود‪.‬‬ ‫حض��رت در دامان ایم��ان‪ ،‬مرکز تقوا و اموزش��گاه‬ ‫خداپرس��تى و خداخواهى‪ ،‬تربیت یاف��ت و پدرش‪،‬‬ ‫پیشواى موحدان و سرور متقیان‪ ،‬جانش را با جوهر‬ ‫ایمان و توحی��د حقیقى پ��رورش داد و تغذیه کرد‪.‬‬ ‫پدر‪ ،‬او را با ایمان مبتنى براگاهى و تعمق در حقایق‬ ‫‪71‬‬ ‫هستى و رازهاى طبیعت تغذیه کرد؛ ایمانى که خود‬ ‫چنی��ن وصفش کرده بود‪« :‬اگر پرده ها برایم کنار زده‬ ‫شوند‪ ،‬بر یقینم افزوده نخواهد شد‪».‬‬ ‫این ایمان ژرف و ریش��ه دار با ذرات وجود حضرت‬ ‫عب��اس عجین ش��د و او را به یکى از ب��زرگان تقوا‬ ‫و توحید بدل س��اخت و بر اثر همی��ن ایمان پایدار‬ ‫و عظیم بود که ایش��ان‪ ،‬خود‪ ،‬برادران و ش��مارى از‬ ‫فرزندانش را در راه خدا و تنها براى خدا قربانى کرد‪.‬‬ ‫عباس(ع) با دالورى به دفاع از دین خدا و حمایت از‬ ‫عقاید اس�لامى که در استانه تحریف شدن و نابودى‬ ‫در زمان حکومت امویان قرار گرفته بود‪ ،‬برخاس��ت‬ ‫و در ای��ن کار فق��ط خداوند و رضاى حق و جایگاه‬ ‫اخروى را مدنظر داشت‪.‬‬ ‫یکى دیگ��ر از صفات برجس��ته ابوالفضل(ع) عزت‬ ‫نفس و خویش��تندارى بود‪ .‬حضرت از زندگى خفت‬ ‫بار زیر س��ایه حکومت اموى ابا داشت؛ حکومتى که‬ ‫بندگان خدا را برده خود و اموال بیت المال را دارایى‬ ‫ش��خصى کرده بود و به دنبال برادرش‪ ،‬پدر ازادگان‬ ‫ک��ه صالى عزت و کرام��ت در داده بود و مرگ زیر‬ ‫س��ایه هاى نیزه ها را س��عادت و زندگى با ظالمان را‬ ‫اندوهبار اعالم کرده بود‪ ،‬دست به قیامى خونین زد و‬ ‫به میدان نبرد وجهاد پا گذاشت‪.‬‬ ‫ابوالفضل(ع) در روز عاشورا عزت نفس و خویشتندارى‬ ‫را با تمام ابعاد و افاقش مجس��م س��اخت‪ .‬امویان او‬ ‫را به ش��رط کناره گیرى از برادرش‪ ،‬وعده فرماندهى‬ ‫کل ق��وا دادند‪ ،‬لیکن حضرت بر انان تمس��خر زد و‬ ‫فرماندهى س��پاه ان��ان را لگدمال کرد و با ش��وق و‬ ‫اخالص به سوى اوردگاه ش��تافت و در راه دفاع از‬ ‫حریت‪ ،‬دی��ن و ازادگى خود‪ ،‬کند اوران را به خاک‬ ‫انداخت و سرها را درو کرد‪.‬‬ ‫یکى از ویژگی هاى ابوالفضل(ع) شکیبایى و بردبارى‬ ‫در برابر حوادث تلخ و دشوار بود‪.‬‬ ‫‪72‬‬ ‫میمنه و میسره سپاه را‬ ‫درهم مى ریخت‪ ،‬انان‬ ‫را درهم مى کوفت و‬ ‫سرهایشان را درو مى کرد‪.‬‬ ‫دالورى به او حمله نمى کرد‪،‬‬ ‫مگر انکه مى گریخت و‬ ‫سرش‪ ،‬پیشاپیش او حرکت‬ ‫مى کرد‪ .‬اسبان را چنان با‬ ‫نیزه اش رنگ امیزى کرد که‬ ‫سیاه و سپیدشان‬ ‫یکسان شدند‬ ‫مصائبى که در روز عاشورا بر سر حضرت امد‪ ،‬کوه ها‬ ‫را مى گداخت‪ ،‬لیکن ایش��ان همچنان استوار بودند و‬ ‫کمترین س��خنى دال بر دردمندى ب��ر زبان نیاوردند‪ .‬‬ ‫حضرت همچون برادرش‪ ،‬سیدالشهدا که صبرش از‬ ‫صالبت و سنگینى کوه هاى سر به فلک کشیده‪ ،‬بیش‬ ‫بود و به پیروى از امامش‪ ،‬خود و اراده اش را تس��لیم‬ ‫پروردگار بزرگ کرد و هر چه را بر خود و خاندانش‬ ‫نازل شد با چشم رضامندى نگریست‪.‬‬ ‫حضرت ابوالفضل(ع)‪ ،‬س��تارگان تابناک و اصحاب‬ ‫با وف��ا را مى دید که بر دش��ت س��وزان کربال چون‬ ‫قربانی ها به خون تپیده اند و افتاب‪ ،‬انان را مى گدازد‪،‬‬ ‫موی��ه و فریاد کودکان را مى ش��نید که بانگ العطش‬ ‫س��رداده اند‪ ،‬نوحه بانوان حرم وحى برگشتگان خود‬ ‫را مى ش��نید‪ ،‬تنهایى برادرش‪ ،‬سیدالشهدا را در میان‬ ‫کرکس ه��اى کوف��ه و مزدوران ابن مرجان��ه که براى‬ ‫کش��تنش بر یکدیگر پیشى مى گرفتند تا به رهبرشان‬ ‫نزدی��ک ش��وند‪ ،‬مى دی��د‪ .‬ارى‪ ،‬همه ای��ن حوادث‬ ‫س��نگین را مى دید‪ ،‬لیکن امر خود را به خداى متعال‬ ‫واگذار کرده بود و بدون کمترین تزلزلى پاداش را از‬ ‫پروردگارش درخواست مى کرد‪.‬‬ ‫یک��ى دیگ��ر از صف��ات ابوالفضل ک��ه از برترین و‬ ‫برجس��ته ترین صف��ات اس��ت‪« ،‬وف��ادارى» اس��ت‪.‬‬ ‫حضرت در این صفت‪ ،‬گوى سبقت از همگان ربود‬ ‫و رکوردى جاودانى برجاى گذاش��ت و به باالترین‬ ‫ح��د ان رس��ید‪ .‬نمونه هاى وف��ادارى حضرت را در‬ ‫اینجا مى اوریم‪.‬‬ ‫ابوالفضل العب��اس(ع) از وفادارتری��ن کس��ان به دین‬ ‫خ��ود بود و به ش��دت از ان دفاع ک��رد‪ .‬هنگامى که‬ ‫اس�لام در خطر نابودى قرار گرفت و دش��منان کمر‬ ‫بس��ته ان امویان با تمام وجود به انکار ان برخاستند‬ ‫و ش��بانه روز محو ان را وجهه نظ��ر خود قرار دادند‬ ‫و ب��ا ان جنگیدن��د‪ ،‬ابوالفضل به رزمگاه پاگذاش��ت‬ ‫و در راه دی��ن خ��ود‪ ،‬مخلصانه جهاد ک��رد تا انکه‬ ‫کلم��ه توحید در زمین برقرار باش��د و در ارمان هاى‬ ‫اعتقادی��ش دس��تانش قطع گش��ت و ب��ه خون خود‬ ‫درغلتید‪.‬‬ ‫س��رور م��ا حض��رت عب��اس(ع) مى دید ک��ه امت‬ ‫اس�لامى در زی��ر کابوس تی��ره امویان دس��ت و پا‬ ‫مى زن��د و زندگى مرگبار سراس��ر ذلت و خوارى را‬ ‫س��پرى مى کند‪ ،‬گروهى از مجرمان اموى سرنوشت‬ ‫ان��ان را در دس��ت گرفته‪ ،‬ثروت هاى ان��ان را به باد‬ ‫مى دهن��د‪ ،‬با مقدرات انان بازى مى کنند و حتى یکى‬ ‫از سپاس��گزاران اموى با وقاحت و بدون شرم و حیا‬ ‫اعالم مى کند که «منطقه سواد؛ باغستان قریش است»‬ ‫و چه اهانتى به امت بیش از این‪.‬‬ ‫در برابر وضعیت طاقت فرس��ا‪ ،‬ابوالفضل وفادارى‬ ‫به ام��ت را در قیام دید‪ .‬پس هم��راه با برادرش و‬ ‫گروهى از رادمردان اهل بی��ت و ازادگان دلباخته‬ ‫ان��ان به پاخاس��ت و ش��عار ازادى از ی��وغ بندگى‬ ‫امویان را س��ر داد و رهایى امت اسالمى از بردگى‬ ‫ان��ان را هدف خ��ود کرد و جه��ادى مقدس براى‬ ‫بازگردان��دن زندگى کریمانه براى انان اغاز کرد و‬ ‫در راه این هدف واال‪ ،‬خود و تمامى به پاخاس��تگان‬ ‫به ش��هادت رس��یدند‪ .‬پس کدام وف��ادارى به امت‬ ‫مثل این وفادارى اس��ت؟!‬ ‫س��رزمین اس�لامى در گ��رداب محن��ت و رنج هاى‬ ‫توانفرس��ا در ای��ام حکوم��ت امویان غوط��ه ور بود‪.‬‬ ‫اس��تقالل و کرام��ت خود را از دس��ت داده بود و به‬ ‫باغستانى براى امویان‪ ،‬س��رمایه داران قریش و دیگر‬ ‫مزدوران بدل گش��ته بود‪ .‬تهیدس��تى و فقر همه گیر‬ ‫و مصلح��ان و ازادگان خ��وار ش��ده بودند و مجالى‬ ‫براى ازادى فکر و نظ��ر نمانده بود‪ .‬حضرت عباس‬ ‫تح��ت رهب��رى برادرش سید الش��هداء ب��راى درهم‬ ‫شکس��تن این حکومت سیاه و فروپاشى پایه هاى ان‪،‬‬ ‫قی��ام کرد و ب��ر اثر فداکاری هاى ان��ان بود که تومار‬ ‫حکوم��ت اموى پ��س از چندى درهم پیچیده ش��د؛‬ ‫در حقیق��ت بزرگتری��ن وفادارى به وطن اس�لامى‬ ‫همین است‪.‬‬ ‫ابوالفضل پیمانى را ک��ه با خداوند براى حفظ بیعت‬ ‫خود با برادرش ریحانه رس��ول خ��دا (ص) و اولین‬ ‫مداف��ع حقوق مظلومان و محرومان بس��ته بود‪ ،‬بدان‬ ‫وف��ادار مان��د‪ .‬مردم��ان در ط��ول تاری��خ مانند این‬ ‫وفادارى در حق ب��رادر را ندیده اند و قطعا زیباتر از‬ ‫این وفادارى در کارنامه وفاى انسانى به ثبت نرسیده‬ ‫است؛ وفاداریى که هر ازاده شریفى را به خود جذب‬ ‫مى کند‪.‬‬ ‫«اس��توارى و ق��درت اراده» از مهمترین و بارزترین‬ ‫صف��ات ب��زرگان جاوی��د تاریخ اس��ت ک��ه در کار‬ ‫خ��ود موف��ق بوده ان��د؛ زی��را مح��ال اس��ت افراد‬ ‫سس��ت عنصر و ضعیف االراده بتوانند کمترین هدف‬ ‫اجتماع��ى را محق��ق کنند ی��ا کارى سیاس��ى را به‬ ‫پایان برند‪.‬‬ ‫ابوالفض��ل(ع) در اراده نیرومن��د و ع��زم و جزم‪ ،‬در‬ ‫باالترین سطح قرار داشت‪ .‬به اردوگاه حق پیوست و‬ ‫بدون تزلزل یا تردی��د‪ ،‬پیش رفت و در عرصه تاریخ‬ ‫به عنوان بزرگترین فرمانده بى مانند ش��ناخته ش��د و‬ ‫اگ��ر این صفت در او نبود‪ ،‬افتخ��ار و جاودانگى در‬ ‫طول تاریخ برایش ثبت نمى ش��د‪ .‬محبت و مهربانى‬ ‫ب��ه محرومان و س��تمدیدگان بر وج��ود ابوالفضل‬ ‫مس��تولى بود و این پدیده به زیباترین ش��کل خود‬ ‫در کربال اش��کار ش��د و جلوه کرد؛ س��پاه امویان‬ ‫ابش��خور فرات را بر اهل بیت(ع) بستند تا انان بر‬ ‫اثر تش��نگى بمیرند یا تس��لیم گردند‪ .‬ابوالفضل که‬ ‫لب هاى خشکیده و چهره هاى رنگ پریده فرزندان‬ ‫برادرش و دیگر کودکان را از ش��دت تشنگى دید‪،‬‬ ‫قلبش فش��رده گشت و از عطوفت و مهربانى دلش‬ ‫اتش گرفت‪ .‬س��پس به مهاجمان حمله کرد‪ ،‬راهى‬ ‫ب��راى خود گش��ود و ب��راى ک��ودکان اب اورد و‬ ‫انان را س��یراب کرد‪ .‬در روز ده��م محرم نیز بانگ‬ ‫«العطش» کودکان را ش��نید‪ ،‬دلش به درد امد و مهر‬ ‫ب��ه انان‪ ،‬او را از جا کند‪ .‬مش��کى برداش��ت و در‬ ‫میان صفوف به هم فش��رده دش��منان خدا رفت‪ ،‬با‬ ‫انان دراویخت و از فرات دورش��ان ساخت‪ ،‬مشتى‬ ‫اب برداشت تا تشنگى خود را بر طرف کند‪ ،‬لیکن‬ ‫مهربان��ى او اج��ازه نداد قبل از ب��رادر و کودکانش‬ ‫سیراب شود‪ ،‬پس اب را فرو ریخت‪ .‬حال در تاریخ‬ ‫امت ها و ملت ها بگردید ایا چنین محبت و رحمتى‬ ‫را جز در قمر بنى هاش��م و افتخ��ار عدنان خواهید‬ ‫یافت؟! ‪g‬‬ ‫التماس اب به حضرت عباس‬ ‫علیرضا فداکار ‪ /‬معاون ستاد بازسازی عتبات عالیات‬ ‫‪7‬‬ ‫بنده در سال ‪ ۸۲‬و تقریبا ‪ ۶‬ماه پس از سقوط صدام‬ ‫به سرداب حرم حضرت مشرف شدم‪.‬‬ ‫عل��ت اینکه برخی از حرم های مطه��ر ائمه(ع) دارای‬ ‫سرداب هس��تند به این خاطر است که به مرور زمان‪،‬‬ ‫زمین ه��ای اطراف حرم به خاطر س��اخت و س��ازها‪،‬‬ ‫گذر زمان‪ ،‬وزش باد و ش��رایط جوی از س��طح حرم‬ ‫باالتر امده و به این دلیل س��رداب ایجاد ش��ده است‪،‬‬ ‫به طور مثال در نجف اشرف علت اینکه حرم حضرت‬ ‫امیرالمومنین (ع) س��رداب ندارد به این خاطر است که‬ ‫حرم حضرت در باالترین نقطه ش��هر واقع ش��ده‪ ،‬اما‬ ‫در کرب�لای معلی‪ ،‬حرم حضرت سیدالش��هدا و حرم‬ ‫حضرت اباالفضل العباس(ع) در گودی واقع شده است‪.‬‬ ‫اما س��رداب حرم حضرت اباالفضل العباس(ع) حدودا‬ ‫‪۴‬متر پایین تر از س��طح حرم ق��رار دارد و ما به اتفاق‬ ‫ش��یخ مهدی کربالیی‪ ،‬امام جمعه حرم امام حسین (ع)‬ ‫به این س��رداب مطهر وارد ش��دیم و در واقع تا پیش‬ ‫از این تاریخ‪ ،‬س��رداب حرم حضرت کامال قفل بود و‬ ‫کس��ی اجازه ورود به ان را نداش��ت‪.‬در سرداب حرم‬ ‫حضرت اباالفضل(ع) چیزهایی دیدم که برایم ان روز‬ ‫را به عنوان شیرین ترین و زیباترین روز طول عمرم رقم‬ ‫زد‪.‬پس از انکه از صحن حرم وارد رواق می شوید‪ .‬در‬ ‫ادامه وارد محدوده گنبد خانه می شوید که می توان همین‬ ‫رواق ها را در قس��مت سرداب نیز در نظر گرفت که با‬ ‫عرض ‪ 1/5‬متر در دو متر به صورت گنبدی پوش��انده‬ ‫شده و قسمت پایین پای حضرت مسیری دارد که وارد‬ ‫محوطه گنبد خانه در قسمت سرداب می شود‪.‬‬ ‫در داخل س��رداب وقتی به قس��مت زی��ر گنبدخانه‬ ‫رس��یدیم‪ ،‬بخش��ی بود که تا ارتفاع کمر به داخل اب‬ ‫رفتیم؛ در واقع محوطه داخل س��رداب حرم حضرت‬ ‫تا ارتفاع حدود یک متر و ‪ ۱۰‬س��انت در اب قرار دارد‬ ‫و این قسمت از سرداب به گونه ای ساخته شده که یک‬ ‫نفر بیشتر نمی تواند از ان عبور کند‪.‬‬ ‫پس از ورود به این قس��مت از س��رداب‪ ،‬شیخ مهدی‬ ‫کربالیی در جلو حرکت می کرد و من پشت سر او تا‬ ‫که به قبر مطهر حضرت اباالفضل العباس(ع) رسیدیم‪.‬‬ ‫وقتی به قبر مطهر حضرت در س��رداب رسیدیم‪ ،‬من‬ ‫دس��ت خود را به داخل ابی ب��ردم که روی قبر مطهر‬ ‫حضرت ایس��تاده بود و جرعه ای از این اب نوشیدم‪،‬‬ ‫تا ارتفاع حدود ‪ ۱۰‬سانت روی قبر مطهر حضرت اب‬ ‫ایستاده بود و به تمام مقدسات قسم تا ان لحظه از عمرم‬ ‫ی گواراتر و زالل تر از این اب ندیده و ننوشید ه بودم‪.‬‬ ‫اب ‬ ‫در ان لحظات��ی ک��ه در داخ��ل س��رداب ح��رم‬ ‫حضرت اباالفضل العباس(ع) در حرکت بودیم کس��ی‬ ‫متوج��ه حال خ��ود نبود و ب��ا حرکتم��ان‪ ،‬اب موج‬ ‫برمی داشت؛ در ان لحظات این احساس به من دست‬ ‫داد که این اب در اطراف قبر به حضرت اباالفضل(ع)‬ ‫التماس می کن��د و اگر روزی پرده ها کنار رود‪ ،‬حقایق‬ ‫بزرگی مش��خص می شود‪ .‬به واس��طه این اب بود که‬ ‫حضرت اباالفضل العباس(ع) ساقی طفالن عطشان حرم‬ ‫در کربال ناامید شد و تصور می کنم که خداوند اینگونه‬ ‫مقدر کرده این اب باید برای سالیان سال همین طور دور‬ ‫قبر مطهر حضرت عباس (ع) دور بزند و در ان لحظه‬ ‫تنها چیزی که از ذهنمان می گذشت این بود که اب در‬ ‫حال التماس کردن به حضرت است‪.‬‬ ‫زمانی که به داخل سرداب حرم حضرت اباالفضل(ع)‬ ‫رفت ه بودم زمس��تان بود‪ .‬البته ممکن است که در فصل‬ ‫تابستان یا زمستان مقداری از سطح اب داخل سرداب‬ ‫تغییر کند و زمانیکه در داخل سرداب حرکت می کنیم‬ ‫اب به ارتعاش درمی اید و این تصور ایجاد می ش��ود‬ ‫ک��ه اب در حال حرکت اس��ت‪ ،‬ام��ا در واقع این اب‬ ‫ساکن است و طبق قانون طبیعت اگر اب برای مدت‬ ‫کوتاهی در جایی راکد و ساکن باقی بماند‪ ،‬سبزه می زند‬ ‫و طعم و بو می گیرد و امکان استفاده از ان نیست اما اب‬ ‫سرداب حرم حضرت اباالفضل العباس(ع) زالل ترین‪،‬‬ ‫شفاف ترین و گواراترین اب این عالم است‪.‬‬ ‫س��رداب ح��رم حض��رت اباالفضل العب��اس (ع) ب��ه‬ ‫ح��رم ام��ام حس��ین(ع) راه ندارد و در گذش��ته حرم‬ ‫حضرت سیدالشهدا(ع) دارای سرداب بوده که به مرور‬ ‫زمان این سرداب پر شده است‪ ،‬در حال حاضر مجددا‬ ‫س��رداب حرم حضرت اباالفضل العباس(ع) از قسمت‬ ‫گنبدخانه بس��ته شده و دیگر کس��ی حق ورود به این‬ ‫سرداب را ندارد؛ در گذشته اب سرداب حرم حضرت‬ ‫اباالفضل(ع) برای تبرک در اختیار زائران قرار می گرفت‬ ‫اما هم اکنون این کار نیز متوقف شده است‪.‬‬ ‫زمانی این مس��اله مطرح ش��ده بود که اب سرداب‬ ‫حرم حض��رت اباالفض��ل(ع) را به خاط��ر احتمال‬ ‫زیان��ی ک��ه می تواند برای بنای حرم داش��ته باش��د‬ ‫قطع و خش��ک کنند اما این احتمال مطرح ش��د که‬ ‫اگر این اب قطع ش��ود الیه ای که خش��ک می شود‬ ‫ ترک برمی دارد و ش��اید همین عامل باعث شود که‬ ‫رواق های حرم نی ز ترک بخورند و بنای س��اختمان‬ ‫حرم حضرت با این اب سازگار شده است و به این‬ ‫دلیل بود که چنین کاری انجام نشد‪g .‬‬ ‫‪73‬‬ ‫اقتصاد کنکور‬ ‫علم بهتر است یا ثروت‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ 200‬میلیارد تومان هزینه کنکوری ها‬ ‫کنکور و اموزش��گاه های کنکور در کشور ما به‬ ‫یک اپیدمی تبدیل ش��ده که نه تنه��ا داوطلبان بلکه‬ ‫تمامی افراد خانواده انها را تحت تاثیر قرار می دهد‪.‬‬ ‫ش��رکت داوطلب��ان در کنکور‪ ،‬حتی از چند س��ال‬ ‫قبل از حضور در جلس��ه ازمون‪ ،‬تاثیرات روانی و‬ ‫اقتصادی بس��یاری بر خانواده ه��ای انان می گذارد‪.‬‬ ‫بدین لحاظ بررسی رابطه خانواده داوطلب و کنکور‬ ‫موضوعی اساسی است‪.‬‬ ‫عامل موثر دیگر‪ ،‬اموزش��گاه های کنکور هس��تند‪.‬‬ ‫اموزش��گاه های کنکور نه تنها به جای داوطلب و‬ ‫خان��واده و مربیان وی برنامه ری��زی می کنند بلکه‬ ‫ی از درام��د و اقتصاد خانواده داوطلب‬ ‫بخش مهم ‬ ‫را ب��ه خود اختص��اص داده اند‪ .‬اقتص��اد کنکور و‬ ‫تجاری ش��دن دانش بر اثر کسب درامدهای ناشی‬ ‫از پذیرش در ازمون دش��وار کنک��ور از پیامدهای‬ ‫رشد قارچ گونه اموزشگاه های کنکور است‪ .‬ارزیابی‬ ‫داوطلبان از سواالت کنکور به عنوان معیار صالحیت‬ ‫ی انها‪ ،‬اگاهی داوطلبان از رشته تحصیلی شان‬ ‫علم ‬ ‫و می��زان امانت داری و شایس��تگی برگزار کنندگان‬ ‫کنکور و بحث لو رفتن سواالت از دیگر دغدغه های‬ ‫خانواده ها و نهادهای مرتبط با کنکور است‪.‬‬ ‫در این رابطه ایس��پا (مرکز افکارسنجی دانشجویان‬ ‫ایران) نظرات ‪ 683‬نفر از داوطلبان کنکور دانشگاه ها‬ ‫را در قالب متغیرهای تاثیرگذار یادشده مورد بررسی‬ ‫قرار داده است‪ .‬در این گزارش‪ ،‬نتایج این پژوهش‬ ‫ذکر شده است‪.‬‬ ‫فقط قبولی در کنکور مهم است نه رشته تحصیلی‬ ‫از نظر داوطلبان‪ 54 ،‬درصد خانواده ها به میزان زیادی‬ ‫به قبولی انها در کنکور حساس هستند و ‪ 17‬درصد‬ ‫کم وبیش این حساس��یت را دارند‪ .‬بر این اس��اس‪،‬‬ ‫بیشتر والدین فقط بر پذیرفته شدن فرزندانشان در‬ ‫کنکور تاکید دارند و به رش��ته تحصیلی که در ان‬ ‫پذیرفته می شوند‪ ،‬حساس نیستند‪ .‬این نکته می تواند‬ ‫‪74‬‬ ‫بیانگر اهمیت صرف راهیابی به کنکور و عدم توجه به‬ ‫محتوا باشد‪.‬‬ ‫تکنی��ک برنامه ریزی برای کنکور‪ ،‬تداعی کننده ش��یوه‬ ‫خاصی از برنامه ریزی توس��ط اموزش��گاه های کنکور‬ ‫اس��ت‪ .‬برنامه ریزی توسط اموزشگاه های کنکور نوعی‬ ‫وابستگی افراطی داوطلبان را موجب شده است‪56/5 .‬‬ ‫درص��د داوطلبان گفته اند که برای ش��رکت در کنکور‪،‬‬ ‫برنامه ری��زی دقیق درس��ی نداش��ت ه و ‪ 43/5‬درصد نیز‬ ‫برنامه ریزی داش��ته اند‪ .‬نتایج‪ ،‬نشان می دهد که متوسط‬ ‫مدت زم��ان برنامه ریزی ب��رای کنکور‪ ،‬بی��ش از ‪ 7‬ماه‬ ‫اس��ت‪ .‬برخی از دو سال قبل و برخی تنها یک ماه قبل‬ ‫از کنکور برنامه ریزی دقیقی داش��ته اند‪ .‬در مجموع ‪73‬‬ ‫درصد داوطلبان حداکثر در فاصله یک س��ال تحصیلی‬ ‫باقیمانده تا کنکور به برنامه ریزی درسی اقدام کرده اند و‬ ‫فقط ‪ 25‬درصد انها مدت زمان بیشتری را بدین منظور‬ ‫صرف کرده اند‪.‬‬ ‫اموزشگاه های کنکور‪ ،‬بیشترین کمک را در برنامه ریزی‬ ‫درس��ی به داوطلبان داش��ته اند‪ 31 .‬درصد داوطلبان از‬ ‫عامل موثر دیگر‪،‬‬ ‫اموزشگاه هایکنکور‬ ‫هستند‪.‬اموزشگاه های‬ ‫کنکور نه تنها به‬ ‫جای داوطلب و‬ ‫خانواده و مربیان وی‬ ‫برنامه ریزیمی کنند‬ ‫بلکه بخش مهمی ‬ ‫از درامد و اقتصاد‬ ‫خانواده داوطلب را به‬ ‫خود اختصاص‬ ‫داده اند‬ ‫اموزشگاه های کنکور برای برنامه ریزی کمک گرفته اند‬ ‫و ‪ 24‬درصد هم خودش��ان برنامه ریزی کرده اند‪ .‬س��ایر‬ ‫مشاوران برنامه ریزی داوطلب برای کنکور را به ترتیب‬ ‫والدین‪ ،‬معلمان دبیرستان و دوستان تشکیل داده اند‪.‬‬ ‫نکته جالب��ی که داوطلبان درباره تاثی��ر برنامه ریزی در‬ ‫قبولی مطرح کرده اند‪ ،‬این است که اگر چه از نظر بیش‬ ‫از ‪ 93‬درصد داوطلبان‪ ،‬برنامه ریزی درسی تاثیر زیادی بر‬ ‫عملکرد انها در کنکور می گذارد اما برنامه ریزی درسی‬ ‫توسط اموزشگاه های کنکور با برنامه ریزی درسی انجام‬ ‫شده از سوی دیگران تفاوت چندانی ندارد‪.‬‬ ‫همچنی��ن می��زان س��اعات مفی��د مطالعه کس��انی که‬ ‫برنامه ریزی درسی دقیق داشته اند با انهایی که نداشته اند‬ ‫کامال محسوس است‪ .‬داوطلبانی که برنامه ریزی درسی‬ ‫دقیق داش��ته اند به طور متوس��ط روزی هفت ساعت و‬ ‫انهایی که برنامه ریزی دقیق نداش��ته اند به طور متوسط‬ ‫روزی چهار ساعت مطالعه مفید داشته اند‪.‬‬ ‫اموزشگاه های کنکور‪ ،‬بنگاه های اقتصادی هستند که با‬ ‫توس��ل به ابزار علم به دنبال حیات پر منفعت ش��ان در‬ ‫بازار ازمون های کنکور هس��تند؛ به تعبیر دیگر ضامن‬ ‫بقای انها‪ ،‬وجود کنکور است‪ .‬نتایج این پژوهش‪ ،‬امار‬ ‫حیرت انگیزی از اقتصاد کنکور و تبعات ان بر داوطلبان‬ ‫و خانواده هایشان به دست می دهد‪.‬‬ ‫در مجم��وع ‪ 69‬درصد داوطلبان در کالس های کنکور‬ ‫شرکت نکرده اند‪ 63 .‬درصد کسانی که در اموزشگاه های‬ ‫کنکور ثبت ن��ام نکرده اند‪ ،‬معتقدند کالس های کنکور‬ ‫وقت گیر و بی تاثیر است‪ 37 .‬درصد کالس های کنکور‬ ‫را وقت گیر و ‪ 26‬درصد بی تاثیر دانسته اند‪ .‬سایرین هم‬ ‫گفته اند هزینه این کالس ها زیاد است‪.‬‬ ‫‪ 72‬درص��د داوطلب��ان از اینک��ه در کالس های کنکور‬ ‫ثبت نام نکرده اند‪ ،‬اصال پش��یمان نیس��تند و فقط ‪5/7‬‬ ‫درصد کامال پش��یمانند و بقیه نیز تا حدی پش��یمان به‬ ‫نظر می رسند‪.‬‬ ‫در همی��ن زمینه حدود نیمی از داوطلبان که در س��ال‬ ‫گذشته در کالس های امادگی کنکور شرکت نکرده اند‬ ‫برگزیدگان بدون کنکور‬ ‫حاضرند به دوس��تان خود شرکت در این کالس ها‬ ‫را توصیه کنند اما ‪ 46‬درصد نیز حاضر به انجام این‬ ‫کار نیستند‪.‬‬ ‫‪ 200‬میلیارد تومان هزینه شرکت در کالس های‬ ‫کنکور‬ ‫نتایج این پژوهش نش��ان می ده��د به رغم تبلیغات‬ ‫تلویزیونی گسترده‪ ،‬ارتباطات رو در رو در مدارس و‬ ‫بین دوستان (‪ 43‬درصد) بیشترین شیوه اشنایی افراد‬ ‫با اموزشگاه هاست و تبلیغات تلویزیونی‪ ،‬بروشور و‬ ‫تبلیغات محیطی‪ ،‬معلم��ان و خانواده ها در رده های‬ ‫بعدی قرار می گیرند‪.‬‬ ‫نکته مهم‪ ،‬بحث میزان هزینه داوطلبان برای شرکت‬ ‫در کالس ه��ای کنکور اس��ت‪ .‬داوطلب��ان‪ ،‬حداقل‬ ‫‪ 12‬هزار تومان و حداکثر س��ه میلی��ون تومان برای‬ ‫ش��رکت در کالس های کنکور هزین��ه کرده اند که‬ ‫میانگین ان رقمی بالغ بر ‪ 480‬هزار تومان است‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه ‪ 31‬درصد داوطلبان در کالس های‬ ‫امادگی کنکور شرکت می کنند می توان نتیجه گرفت‬ ‫از بین ‪ 5/1‬میلیون داوطلب حداقل ‪ 300‬هزار نفر در‬ ‫کالس های کنکور ش��رکت می کنند‪ .‬با این توصیف‬ ‫مجموع هزینه ای که داوطلب��ان و خانواده های انان‬ ‫به جیب اموزشگاه های کنکور می ریزند‪ ،‬رقمی برابر‬ ‫با ‪ 200‬میلیارد و ‪ 147‬میلیون تومان است‪ .‬این یعنی‬ ‫پیش��ی گرفتن اقتص��اد کنکور از عل��م‪ .‬البته اگر به‬ ‫ای��ن رقم‪ ،‬هزینه خرید کتاب ه��ا و جزوات امادگی‬ ‫کنکور‪ ،‬برنامه ریزی درسی‪ ،‬کالس های خصوصی و‬ ‫راهنمای��ی برای انتخاب رش��ته را هم بیفزاییم ‪ -‬که‬ ‫در اینجا مدنظر قرار نگرفته است‪ -‬این رقم افزایش‬ ‫قابل مالحظه ای خواهد داشت‪.‬‬ ‫چنی��ن نتیج��ه ای‪ ،‬اتخ��اذ نگ��رش انتق��ادی ب��ه‬ ‫اموزش��گاه های کنکور را ضروری می سازد به ویژه‬ ‫انکه بس��یاری از خانواده ها ب��ا وجود فقر اقتصادی‬ ‫و فقط به دلیل فش��ارهای اجتماعی و روانی ناش��ی‬ ‫از قبولی فرزندشان در کنکور ناچارند از بسیاری از‬ ‫هزینه های ضروری زندگی س��ر ب��از زنند تا بتوانند‬ ‫فرزندشان را به اموزشگاه های کنکور بفرستند‪.‬‬ ‫به رغم نیاز توجه جدی به عملکرد اموزش��گاه های‬ ‫کنک��ور‪ ،‬نمی ت��وان از تاثیرات مثب��ت انها بر قبولی‬ ‫افراد صرفنظر ک��رد‪ .‬حدود ‪ 60‬درصد داوطلبانی که‬ ‫در کالس های کنکور ش��رکت کرده ان��د‪ ،‬تاثیر این‬ ‫کالس ها را زیاد می دانند و ‪ 5/56‬درصد هم معتقدند‬ ‫برخی نکات کنکوری را فقط از طریق این کالس ها‬ ‫می ت��وان یاد گرفت‪ 30 .‬درصد هم بر این باورند که‬ ‫کیفیت اموزش��ی این کالس ها با محتوای پر زرق و‬ ‫برق تبلیغات انها مطابقت ن��دارد‪ 5/37 .‬درصد هم‬ ‫مطابقت ان را زیاد دانسته اند‪ 28 .‬درصد داوطلبان نیز‬ ‫میزان تشویق معلمان به کالس های خصوصی شان را‬ ‫زیاد عنوان کرده اند‪.‬‬ ‫نتای��ج مذک��ور بیانگر نکات مهمی اس��ت که توجه‬ ‫مس��ئوالن را می طلبد‪ .‬ش��کاف طبقاتی بین طبقات‬ ‫ثروتمن��د و فقیر جامع��ه موجب نابراب��ری انها در‬ ‫اس��تفاده از امکانات اموزشی می ش��ود و اگر تاثیر‬ ‫کالس های کنکور مثبت باش��د قشر زیادی فقط به‬ ‫خاطر فقر اقتصادی قادر به شرکت در این کالس ها‬ ‫نیستند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر با توجه به هزینه هنگفت ش��رکت‬ ‫در کالس های کنک��ور‪ ،‬هیچگونه نظارتی بر محتوا‬ ‫و کیفی��ت این کالس ها وجود ن��دارد‪ .‬اگرچه اخیرا‬ ‫تالش هایی در خصوص معرفی اموزش��گاه های و‬ ‫اماکن غیرمجاز صورت می گیرد اما رشد فزاینده این‬ ‫کالس ها بیانگر ناکافی بودن تالش هاست‪g .‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اتفاقی نادر که جامعه اموزشی کشور را تکان داد‬ ‫چن��د روز قبل از برگ��زاری کنکور سراس��ری و‬ ‫زمانی ک��ه دانش اموزان و داوطلب��ان کنکور در تب و‬ ‫ت��اب جام جهانی فوتبال‪ ،‬درس خواندن برای قبولی در‬ ‫دانشگاه را به تماش��ای رقابت های دیدنی جام جهانی‬ ‫ ترجیح می دادن��د‪ ،‬در صفحات یک��ی از روزنامه های‬ ‫کشور اسامی نفرات برتر کنکور را مشاهده می کنند‪.‬‬ ‫اگر شما نیز یک داوطلب کنکور باشید و برای قبولی و‬ ‫کسب رتبه یک رقمی تالش کنید یا عضو خانواده این‬ ‫ی نفرات برتر کنکور ان هم‬ ‫کنکوری باشید وقتی با اسام ‬ ‫چند روز قبل از برگزاری کنکور مواجه ش��وید متوجه‬ ‫ضررهای روانی این اقدام می شوید‪.‬‬ ‫در حالی که قرار بود ‪ 10‬روز دیگر کنکور سال گذشته با‬ ‫اولین جلسه ازمون در روز ‪ 10‬تیرماه با رقابت داوطلبان‬ ‫گروه علوم ریاضی اغاز ش��ود ن��ام ‪ 140‬دانش اموز به‬ ‫عنوان نفرات برتر کنکور ‪ 89‬از س��وی یک موسسه در‬ ‫جراید اعالم شد‪.‬‬ ‫یک موسس��ه اموزشی که خود را دارای سابقه طوالنی‬ ‫در امر امادگی بخش��یدن به دانش اموزان برای کنکور‬ ‫ی بی س��ابقه رتبه ه��ای یک رقمی و‬ ‫می دان��د در اقدام ‬ ‫ی کنکور ‪ 89‬را پیش بینی کرده است‪.‬‬ ‫دو رقم ‬ ‫نکت��ه جالب توجه این بود که موسس��ه ب��رای اثبات‬ ‫اطمینان بخش بودن میزان اموزش خود تاکید کرده که‬ ‫این اگه��ی را یک ماه قبل از برگزاری کنکور به چاپ‬ ‫رس��انده تا پس از پایان کنک��ور و اعالم نتایج‪ ،‬والدین‬ ‫و دانش اموزان دقت انها را بس��تایند! این موسس��ه در‬ ‫تبلیغ خود س��عی کرده بود این گونه القا کند که چون‬ ‫نیمی از رتبه های برتر س��ال های گذشته کنکور عضو‬ ‫این موسس��ات بوده اند این ‪ 140‬نفر نیز این موفقیت را‬ ‫تکرار خواهند کرد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر ادعای عضویت نفرات برتر کنکور در‬ ‫این موسسات و استفاده از خدمات اموزشی انها هنوز‬ ‫به اثبات نرس��یده بود و تکذی��ب دانش اموزان و تایید‬ ‫موسسات در زمان چاپ عکس انها در کنار لوگو و ارم‬ ‫موسسات اموزشی کنکور معمایی بود که بارها توسط‬ ‫این موسس��ات تکرار شده بود‪ .‬نکته دیگری که در این‬ ‫تبلیغات به چش��م می خورد این بود که دانش اموزانی‬ ‫که فارغ از هر موسس��ه کنکوری در حال تالش برای ‬ ‫ترسیم اینده خویش هستند‪ ،‬ناباورانه خود را در مقابل‬ ‫‪ 140‬نفر برتر کنکور مشاهده می کنند و روحیه خود را‬ ‫باخته و هر چند کم‪ ،‬ممکن اس��ت ب��ه خود و توانایی‬ ‫خود شک کنند‪.‬‬ ‫این موضوع که ایا موسس��ات اموزش��ی کنکور مجاز‬ ‫هس��تند ک��ه هر نوع ش��یوه تبلیغ��ی را ب��رای جذب‬ ‫دانش اموزان در موسسات خود به کار گیرند باید مورد‬ ‫بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫بر اس��اس قانون‪ ،‬سیاس��ت ها‪ ،‬ح��دود وظایف و نحوه‬ ‫فعالیت مراکز مجری اموزش های ازاد کشور مشخص‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬مرکز اموزش��ی ازاد ک��ه در این مصوبه‬ ‫«اموزشگاه» یا «موسسه اموزشی» نامیده می شود‪ ،‬مکانی‬ ‫اس��ت که به منظور تربیت و اموزش افراد عالقه مند به‬ ‫افزایش توان علمی و تخصصی یا کس��ب مهارت های‬ ‫فنی بی انکه منجر به صدور مدرک رسمی تحصیلی رایج‬ ‫یو‬ ‫در کشور شود بر اساس شئون و هنجارهای اسالم ‬ ‫با رعایت مقررات این مصوبه توس��ط افراد حقیقی یا‬ ‫حقوقی تاسیس می شود‪.‬‬ ‫م��اده دو این قانون به این موضوع می پردازد که صدور‬ ‫مجوز فعالیت ه��ای اموزش��ی ازاد در قالب برگزاری‬ ‫کالس های تجدی��دی‪ ،‬تک درس‪ ،‬تقویت��ی و کنکور‪،‬‬ ‫برگ��زاری ازمون‪ ،‬کنکور مکاتبه ای و اموزش زبان های‬ ‫خارجی بر اس��اس س��رفصل دروس مصوب وزارت‬ ‫اموزش و پرورش از س��طح مبتدی تا قبل از دانش��گاه‬ ‫ت عنوان‬ ‫به ص��ورت حض��وری و غیر حضوری تح�� ‬ ‫اموزش��گاه علمی ازاد و نظارت بر انه��ا از وظایف و‬ ‫اختیارات وزارت اموزش و پرورش است‪.‬‬ ‫ماده س��ه این قانون صدور مجوز فعالیت های اموزشی‬ ‫ازاد در قالب دوره های اموزش��ی عالی ازاد و دوره های‬ ‫تخصصی و کاربردی کوتاه مدت باالتر از س��طح دوره‬ ‫متوس��ط و همچنین برگزاری کالس های کنکور برابر‬ ‫دوره های کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی ارشد و دکترا‬ ‫در دانشگاه ها‪ ،‬موسسات اموزشی عالی مربوط به گروه‬ ‫غیرپزش��کی و پزش��کی تحت عنوان موسسه اموزش‬ ‫عالی ازاد و نظارت بر انها حسب مورد را از وظایف و‬ ‫اختیارات وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری و وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی می داند‪.‬‬ ‫ماده هف��ت این قانون بر مجوزهای الزم برای تبلیغات‬ ‫این موسس��ات تاکید دارد‪ .‬بر این اساس صدا و سیما‪،‬‬ ‫مطبوعات و جراید کثیراالنتشار کشور فقط در صورت‬ ‫ی و معرفی هر یک از وزارتخانه های ذیربط‬ ‫تایید رسم ‬ ‫برابر فرم های ویژه‪ ،‬مجاز به تبلیغ و انتشار اگهی تبلیغاتی‬ ‫هستند و موسس یا موسسان ملزم به اخذ مجوز الزم از‬ ‫وزارتخانه مربوط هستند‪.‬‬ ‫در عین حال سازمان سنجش اموزش کشور همواره در‬ ‫استانه برگزاری کنکور در اطالعیه هایی با هشدار نسبت‬ ‫به سوءاستفاده موسسات کنکور هشدار می دهد‪ .‬سازمان‬ ‫س��نجش در این اطالعیه ها بر این نکته تاکید دارد که با‬ ‫هیچ موسس��ه‪ ،‬اموزشگاه و رسانه ای در زمینه برگزاری‬ ‫ازمون های ازمایشی و انتخاب رشته همکاری نمی کند‬ ‫و به هیچ وجه بروشورهای تبلیغاتی و‪ ...‬برای داوطلبان‬ ‫ارسال نمی کند و ارسال بروشورهای تبلیغاتی به منازل‬ ‫داوطلبان و به کارگیری نام سنجش در متن اگهی و پیام‬ ‫تبلیغاتی ربطی به این سازمان ندارد‪.‬‬ ‫تبلی��غ س��واالت تضمینی و قبولی تضمین��ی به طوری‬ ‫که گفته ش��ود موسس��ه تبلیغ کننده به سئواالت ازمون‬ ‫دسترس��ی دارد یا با بهره مندی از اساتید طراح سواالت‬ ‫نس��بت به برگزاری ازمون های ازمایشی اقدام می کند‬ ‫نیز از دیگر موضوعاتی است که سازمان سنجش از ان‬ ‫به عنوان هش��دار یاد کرده و تاکید کرده است دسترسی‬ ‫به سواالت استاندارد سازمان سنجش امری غیر ممکن‬ ‫است و اساتید طراح سوال اجازه همکاری با هیچ گونه‬ ‫موسسه و اموزشگاهی را ندارند‪.‬‬ ‫س��ازمان سنجش همچنین با هش��دار نسبت به اشکال‬ ‫متع��دد تبلیغات��ی اینگونه موسس��ات ب��ه داوطلبان و‬ ‫خانواده های انان توصیه می کند که در برخورد با تبلیغات‬ ‫واهی اینگونه موسسات واقع بینانه تر و هوشیارانه تر عمل‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫ام��ا فریبکاری موسس��ات کنکور موجب��ات ناراحتی‬ ‫مس��ئوالن وزارت عل��وم را نیز فراهم اورده اس��ت تا‬ ‫جایی که برخی از مس��ئوالن وزارت علوم خواس��تار‬ ‫ورود قوه قضائی��ه و دادس��تان کل کش��ور به موضوع‬ ‫تبلیغات موسسات کنکور شده اند‪ .‬در عین حال با اینکه‬ ‫برترین های کنکور پس از اعالم نتایج قبولی کنکور در‬ ‫گفت وگوهای متع��دد تاکید می کنند که از هیچ کالس‬ ‫کنکوری اس��تفاده نکرده اند اما برخی از انها با دریافت‬ ‫مبالغ قابل توجه از موسس��ات کنکور در پشت صفحه‬ ‫جادوی��ی حاضر ش��ده و نخبگ��ی خود را ب��ا پول به‬ ‫موسسات کنکور مرتبط می سازند‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫همه موانع کنکور‬ ‫سازمان سنجش نقشی در قانونگذاری ندارد‬ ‫دکتر حسین رحیمی ‪ /‬رئیس سابق سازمان سنجش‬ ‫‪3‬‬ ‫عمده کسانی که با کنکور مخالفند دلیل شان‬ ‫این اس��ت که خودش��ان ی��ا فرزندش��ان در هر‬ ‫زمان‪ ،‬در هر رش��ته ای که دوست دارند یا در هر‬ ‫دانشگاهی که می خواهند‪ ،‬ادامه تحصیل بدهند و‬ ‫حذف کنکور را معادل این خواستش��ان می دانند‪.‬‬ ‫اگ��ر واقعا ب��ا حذف کنکور ب��ه چنین مقصودی‬ ‫دس��ت پیدا کنی��م‪ ،‬خود من ه��م مخالف کنکور‬ ‫می ش��وم ؛ اما انچه وجود کنکور را الزم می کند‬ ‫این است که ان شرط محقق نیست‪ .‬البته می شود‬ ‫روش هایی خلق کرد که معایب کنکور را نداشته‬ ‫باشد؛ مثال کنکور در وضع موجود‪ ،‬فشاری بیش‬ ‫از حد روی بچه ها می گذارد‪ ،‬پس در روش های‬ ‫جدید باید تا حدممکن از این فشارهای مضاعف‬ ‫کم کرد‪ .‬عوامل غیرعلمی در کنکور فعلی دخالت‬ ‫زیادی دارن��د‪ ،‬مثل س��همیه بندی‪ ،‬تفکیک بومی‬ ‫ داوطلبان‪ ،‬تفکیک رش��ته ها و‪ ...‬اینها باید تعدیل‬ ‫شود و هیچ قیدی به جز بنیه علمی برای ورود به‬ ‫دانشگاه مالک نباشد‪.‬‬ ‫اگر فردی از نظر علمی توانمند باشد شاید نتواند‬ ‫در رشته دلخواهش وارد دانشگاه شود‪ .‬معنی این‬ ‫حرف این است که باید در محتوا حتما تغییراتی‬ ‫ایجاد ش��ود‪ .‬در تاثیر نمرات دروس در نمره کل‬ ‫فرد در رشته مورد تقاضا باید حتما تغییراتی داده‬ ‫شود‪ .‬یعنی در شرایط فعلی کنکور اجتناب ناپذیر‬ ‫اس��ت و مخالفت یا موافقت افراد با نفس کنکور‬ ‫خیل��ی معنا ن��دارد‪ .‬ما می توانی��م مخالف روش‬ ‫فعلی باش��یم و برای جایگزین کردن روش های‬ ‫بهتر بکوشیم‪ ،‬ان هم نه یکدفعه‪ .‬حتی اگر بدانیم‬ ‫روش جدی��د صددرصد بهتر اس��ت نباید روش‬ ‫قبل��ی را یکب��اره پاک ک��رد‪ ،‬چون ما نس��بت به‬ ‫داوطلبانی که خیلی جدی هس��تند و برای ورود‬ ‫به رشته دلخواهشان از سه چهار سال قبل درگیر‬ ‫کنکور هستند‪ ،‬متعهدیم و حق نداریم کاری کنیم‬ ‫که برنامه ریزی شان به هم بریزد‪ .‬همه باید فرصت‬ ‫کافی برای تنظیم برنامه ریزی خودش��ان را داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬تغییرات باید به ص��ورت تدریجی انجام‬ ‫شود‪ .‬چون نتیجه مثبت تغییرات خیلی مهم است‪.‬‬ ‫متاس��فانه سازمان سنجش روی محورهای اصلی‬ ‫کنک��ور نمی توان��د تصمیم بگیرد‪ .‬حتم��ا باید به‬ ‫مراجع دیگری ارجاع بدهد تا انها تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫کنکور از سال ‪69‬تا سال ‪ 76‬دومرحله ای شد‪ .‬در‬ ‫حالی که ما س��ال ‪ 74‬طرحمان را داده بودیم که‬ ‫کنکور دو بخشی شود‪ ،‬همه برنامه ریزی ها شده و‬ ‫در مرحله اجرا بود‪ ،‬نظرخواهی های متعددی هم‬ ‫کرده بودیم و بیش از ‪70‬درصد داوطلبان نظرشان‬ ‫مثبت بود؛ ولی با امدن قانون یگانه کردن کنکور‪،‬‬ ‫م��ا دیگر نتوانس��تیم قانون کنکور دوبخش��ی را‬ ‫اج��را کنیم‪ ،‬چون همه فکر می کردند دوبخش��ی‬ ‫ک��ردن کنکور‪ ،‬یعنی دومرحل��ه ای کردن کنکور‪.‬‬ ‫سازمان س��نجش نقش��ی در قانونگذاری ندارد‪،‬‬ ‫تمام این قوانین یا به تصویب مجلس می رسد یا‬ ‫به تصویب ش��ورای عالی انقالب فرهنگی؛ یعنی‬ ‫عمال سازمان سنجش نقشی در تعدیل یا اصالح‬ ‫س��همیه ها ندارد‪ .‬یک قید بس��یار مهم هم داریم‬ ‫‪76‬‬ ‫یادداشت‬ ‫گفت وگو با بنیانگذار بنیاد قلم چی‬ ‫با حقوق معلمی ‬ ‫شروع کردم‬ ‫ایدین ثابتی‬ ‫که قید داوطلبان است‪ .‬وقتی معلمان‪ ،‬خانواده ها‪،‬‬ ‫اموزشگاه ها و مدارس به روشی خو بگیرند‪ ،‬هر‬ ‫نوع تغییری حمل بر این می شود که داریم وضع‬ ‫را بدت��ر می کنیم‪ .‬به عنوان مث��ال‪ ،‬ما به تصویب‬ ‫رس��اندیم که مناطق کش��ور از س��ه منطقه به دو‬ ‫منطقه تبدیل شود‪ .‬شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫ه��م تصویب ک��رد؛ ولی در اس��تان ها ب��ا چنان‬ ‫مقاومتی روبه رو شدیم که در عمل نتوانستیم ان‬ ‫را پی��اده کنیم‪ .‬به هر حال قوانین کنکور‪ ،‬موضوع‬ ‫پیچیده ای است‪ ،‬چون انچنان با عوامل اجتماعی‪،‬‬ ‫اموزش��ی و فرهنگ��ی پیوند خ��ورده که هر نوع‬ ‫تغیی��ری می تواند با مقاومت ای��ن عوامل مواجه‬ ‫شود‪.‬‬ ‫بای��د تالش بیش��تری کنیم تا انچه را احس��اس‬ ‫می کنی��م به بهبود روند کنکور کمک کند‪ ،‬مراجع‬ ‫به تصویب برسانند‪ .‬انها هم تعمدی در مخالفت‬ ‫با نظرات کارشناسی ما ندارند‪ .‬فرایندهای اداری‬ ‫ما خیلی طوالنی است‪ .‬اگر طرح مان را به مجلس‬ ‫ببریم‪ ،‬بعید می دانم روی کلیت طرح ما مخالفتی‬ ‫شود‪ .‬در الیحه جدید وزارت علوم بندی هست‬ ‫ک��ه در ان پیش بینی ش��ده وزارت علوم‪ ،‬ضوابط‬ ‫پذیرش دانش��جو را ب��ه مراجع قانون��ی ذیربط‬ ‫پیش��نهاد کند‪ .‬این مورد شاید دس��ت ما را بازتر‬ ‫کن��د در اینکه بتوانیم ط��رح خودمان را از طریق‬ ‫وزارت علوم به ش��ورای فرهنگی ببریم و قانون‬ ‫ی��ک مرحله ای ب��ودن کنکور را ت��ا زمانی اجرا‬ ‫کنیم که ط��رح جدید ما به تصویب مرجعی مثل‬ ‫ش��ورای عالی انقالب فرهنگی نرسیده باشد‪ .‬اگر‬ ‫این چنین ش��ود شاید س��ریع تر بتوانیم به نتیجه‬ ‫برسیم‪.‬‬ ‫همه این شرایط ش��اید به اضطراب منتهی شود؛‬ ‫همواره گفته ام بخشی از اضطراب‪ ،‬طبیعی است‪.‬‬ ‫ش��ما در هر مسابقه‪ ،‬رقابت یا امتحان بسیار ساده‬ ‫هم ش��رکت کنید دچار اضطراب می شوید‪ .‬فقط‬ ‫ش��دت و ضعف دارد‪ .‬وابسته است به شخصیت‬ ‫ما‪ ،‬وابس��ته اس��ت به رفتاره��ای اجتماعی ما و‬ ‫حاالت روانی ما در همان زمان خاص‪ .‬ش��رکت‬ ‫در کنکور‪ ،‬اضطراب خاصی برای بیشتر داوطلبان‬ ‫ب��ه وجود م��ی اورد‪ .‬یک��ی از عوام��ل مرتبط با‬ ‫اضطراب‪ ،‬نامعلوم بودن وضعیت قبولی است که‬ ‫برای هر نوع امتحانی با هر روش��ی وجود دارد‪.‬‬ ‫سازمان کمتر می تواند با این نوع اضطراب مقابله‬ ‫کند و خانواده و مدرسه می توانند در اینجا نقش‬ ‫داشته باشند‪g .‬‬ ‫‪ 4‬کاظم قلم چی‪ ،‬متولد سال ‪ 1334‬در‬ ‫تهران میدان خراسان‪ ،‬در رشته مهندسی‬ ‫معدن در دانشکده فنی دانشگاه تهران‬ ‫تحصیل کرده است‪ .‬وی بنیانگذار بنیاد‬ ‫قلم چی‪ ،‬بزرگ ترین سازمان بخش‬ ‫خصوصی در امر اموزش است‪ .‬او از‬ ‫تکنیک هایش در امر اموزش می گوید‪.‬‬ ‫مجموع��ه کانون فرهنگ��ی اموزش در چه‬ ‫سالی تاسیس شد؟‬ ‫‪ l‬کانون فرهنگی اموزش ب��ه عنوان مجموعه ای که‬ ‫ازمون های منظم برنامه ای را برگزار می کند از سال ‪72‬‬ ‫ش��روع به کار کرد‪ .‬قبل از ان به عنوان مجموعه ای که‬ ‫تدریس خصوصی داش��تیم فعالیت می کردیم‪ .‬ولی از‬ ‫س��ال ‪ 72‬این روش جدید اموزشی یعنی برنامه ریزی‬ ‫براس��اس ازمون های منظم یا ازمون های دو هفته یک‬ ‫بار را ش��روع کردیم‪ .‬ان زمان صده��ا ازمون برگزار‬ ‫کردیم در زیرزمین دبستان ازادگان در خیابان بوستان‬ ‫چهارم در خیابان پاس��داران‪ .‬تعداد ش��رکت کنندگان‬ ‫دختر و پس��ر در دو نوب��ت صبح و بعدازظهر که فکر‬ ‫کنم کمتر از ‪ 100‬نفر بودند برای من خیلی جالب بود‬ ‫که این دانش اموزان در یک روز جمعه خودشان بیایند‬ ‫و ب��دون انکه هیچ گونه اجبار و اکراهی در کار باش��د‬ ‫در ازم��ون ش��رکت کنند و این موض��وع در ان زمان‬ ‫ی��ک کار تقریب��ا دور از ذهن ب��ود‪ .‬خودم هم تعجب‬ ‫می کردم که چطور دانش اموزانی که همگی از امتحان‬ ‫فرار می کردند‪ ،‬می این��د و در یک روز تعطیل به طور‬ ‫داوطلبانه در یک امتحان شرکت می کنند‪.‬‬ ‫چه ش��د که به فکر تاس��یس این مجموعه‬ ‫افتادید؟‬ ‫‪ l‬علتش هم این بود که از دوره ابتدایی تا دبیرس��تان‬ ‫مادرم همیشه ما را حمایت اموزشی می کرد و همیشه‬ ‫به ما درس می داد‪ .‬البته از دوران دبستان به خاطر فقر‬ ‫خانوادگی که داشتیم مجبور بودم تابستان ها کار کنم و‬ ‫حقوقی که می گرفتم هم خیلی کم بود ولی یک جور‬ ‫کمک هزینه بود تا س��ه س��ال اخر دبیرستان که دیگر‬ ‫روزها کار می کردم و ش��ب ها درس می خواندم‪ .‬دوره‬ ‫تحصیل را در ‪ 13‬مدرس��ه طی کردم‪ .‬به خاطر شرایط‬ ‫زندگی که داشتیم همیشه در حال جابه جایی بودیم و‬ ‫مدرسه هایم عوض می شد‪.‬‬ ‫در نهایت در رش��ته ریاضی با رتبه اول فارغ التحصیل‬ ‫ش��دم‪ .‬چون امید نداش��تم در دانش��گاه قبول ش��وم‬ ‫با خونس��ردی در کنکور ش��رکت کردم و در رش��ته‬ ‫مهندسی معدن دانشکده فنی دانشگاه تهران قبول شدم‬ ‫و انجا نیز شاگرد اول شدم‪.‬‬ ‫چ��ه اهداف��ی در روزهای اولیه تاس��یس‬ ‫مجموعه داشتید و چه افقی را برای روزهای‬ ‫اینده مدنظر دارید؟‬ ‫‪ l‬نکته جالب این اس��ت که از روز اول نمی دانس��تم‬ ‫کار اینگونه می ش��ود‪ .‬چشم اندازی از اینکه کار به این‬ ‫نحو گس��ترش پیدا می کند نداشتم ولی می دانستم کار‬ ‫درس��تی است‪ .‬یکی از عوامل اصلی که باعث شد این‬ ‫طراحی را انجام بده��م خدمتتان عرض می کنم؛ ابتدا‬ ‫تدریس خصوصی می کردم‪ .‬در تدریس خصوصی فرد‬ ‫به کس��انی درس می دهد که معموال وضع مالی خوبی‬ ‫دارند‪ .‬همیشه برای خودم این سوال بود که این کاری‬ ‫که انجام می دهم فایده اش به یک نفر می رسد و خیلی‬ ‫از انس��ان های دیگر هستند که شرایطی همچون خود‬ ‫من در گذشته داشتند یعنی امکانات مالی ندارند ولی‬ ‫خیلی اس��تعداد دارند‪ ،‬پس ای��ن روش نویی که ابداع‬ ‫ک��ردم (ازمون های برنامه ای) به کالس‪ ،‬امکانات مالی‬ ‫و مدرسه نیاز نداشت‪ .‬حتی مخصوص بچه های تهران‬ ‫هم نبود‪.‬‬ ‫همان طور هم که بعدها دیدید کل شهرستانی ها همه‬ ‫می توانس��تند و می توانند بیاین��د و یک برنام ه بگیرند‪.‬‬ ‫عنصر اصلی کار ما برنامه ریزی است‪ .‬روش ما اینگونه‬ ‫اس��ت که دانش اموزان یک برنامه می گیرند و دو هفته‬ ‫طب��ق ان برنام��ه درس می خوانند و بع��د یک ازمون‬ ‫می دهند و طبق ازمون ارزیابی می کنیم که دانش اموزان‬ ‫چگونه درس بخوانند‪ .‬س��پس می این��د و یک ازمون‬ ‫دیگ��ر می دهند و می��زان پیشرفتش��ان را اندازه گیری‬ ‫می کنن��د و ب��رای دو هفت��ه دیگر‪ ،‬ی��ک برنامه ریزی‬ ‫شخصی می کنند‪.‬‬ ‫ای��ن کار نیاز به فضا و مکان ندارد و ش��هریه خیلی‬ ‫کمی هم می خواهد به همین دلیل تعداد بس��یار زیادی‬ ‫از دانش ام��وزان می توانند از ان اس��تفاده کنند‪ .‬جالب‬ ‫اس��ت بدانید ک��ه ما در برنامه های خود ش��رط معدل‬ ‫ق��رار نداده ایم و همه دانش اموزان ب��ا هر وضع مالی‬ ‫و ه��ر پایه درس��ی می توانند ش��رکت کنن��د‪ .‬ما زیاد‬ ‫داشتیم دانش اموزانی که با معدل ‪ 10‬و ‪ 12‬توانسته اند‬ ‫رش��ته هایی را قبول ش��وند که باورکردنی نیس��ت و‬ ‫بنابراین پزش��کی دانش��گاه تهران‪ ،‬دندانپزشکی شهید‬ ‫بهش��تی و‪ ...‬با معدل های باال از ش��هرها و روستاهای‬ ‫خیلی دور هستند‪ .‬خوب است بدانید که امسال شاگرد‬ ‫اول کش��ور در رش��ته تجربی برای اولین بار در ایران‬ ‫از منطقه س��ه کشوری اس��ت یعنی منطقه محروم در‬ ‫صورتی که قبال شاگرد اول های کشور از تهران بودند‪.‬‬ ‫این ایده نتیجه داده و نتیجه ان این اس��ت که در اکثر‬ ‫نقاط کش��ور‪ ،‬در روستاها افرادی که لیاقت و استعداد‬ ‫دارند‪ ،‬بیایند و درس��ت مثل سایرین درس بخوانند و‬ ‫در هر وضعیت مالی و درسی از روش کانون استفاده‬ ‫کنند‪ .‬پس انگیزه ای که داش��تم گس��ترش این کار بود‬ ‫که از لحاظ کاری و حرفه ای درس��ت بود و با شهریه‬ ‫کم باعث گسترش عدالت اموزشی می شد و همچنین‬ ‫خیلی از دانش اموزان که روزها کار می کنند و شب ها‬ ‫درس می خوانن��د ه��م بتوانند همین ط��ور درس را‬ ‫بخوانند و موفق شوند‪.‬‬ ‫ارزیابی صادقانه ش��ما نس��بت به مجموعه‬ ‫خودتان چیست؟‬ ‫‪ l‬کنکور سراس��ری به ش��کلی که در ای��ران برگزار‬ ‫می ش��ود در چین‪ ،‬ژاپن‪ ،‬کره جنوب��ی‪ ،‬یونان و ترکیه‬ ‫نیز هست‪ .‬اما روش��ی که من ابداع کردم‪ ،‬ازمون های‬ ‫برنام��ه ای و ازمون های منظم اس��ت که فقط در ایران‬ ‫وجود دارد و در هیچ کشور دیگری هم نیست‪ .‬قبل از‬ ‫ک یا دو بار در سال گرفته‬ ‫ان ازمون های ازمایش��ی ی ‬ ‫ می ش��د ولی اینکه ازمون به ش��کل برنام��ه دو هفته‪،‬‬ ‫دوهفت��ه برگزار ش��ود‪ ،‬کاری بود ک��ه در ایران برای‬ ‫اولین بار توسط کانون انجام شد‪.‬‬ ‫س��ازمان سنجش س��ه مرحله کنکور اجرا‬ ‫می کن��د؛ کنکور جامع که به س��بک کنکور‬ ‫سراسری است‪ .‬به نظر شما این کنکور اصال‬ ‫استاندارد هست؟‬ ‫‪ l‬دقیقا چیزی که ش��ما به ان اش��اره کردید تفاوت‬ ‫کنکور سراسری به‬ ‫شکلی که در ایران‬ ‫برگزار می شود در چین‪،‬‬ ‫ژاپن‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬یونان‬ ‫و ترکیه نیز هست‪ .‬اما‬ ‫روشی که من ابداع‬ ‫کردم‪ ،‬ازمون های‬ ‫برنامه ای و ازمون های‬ ‫منظم است که فقط در‬ ‫ایران وجود دارد و در‬ ‫هیچ کشور دیگری هم‬ ‫نیست‬ ‫یک ازم��ون برنامه ای ب��ا ازمون سنجش��ی یا ازمون‬ ‫ازمایش��ی در همین جاس��ت‪ .‬ما قصدمان محک زدن‬ ‫دانش اموزان نیست‪ .‬قصدمان فقط کمک به برنامه ریزی‬ ‫دانش اموزان است‪ ،‬یعنی ما یک برنامه به دانش اموزان‬ ‫می دهیم براس��اس ریتم‪ ،‬تدریس مدارس و اموزش و‬ ‫پرورش‪ ،‬از طرف دیگر به دانش اموزان کمک می کنیم‬ ‫که خودشان برنامه ریزی کنند و روش های برنامه ریزی‬ ‫و درس خوان��دن به صورت خوداموزی را به انها یاد‬ ‫می دهیم‪ .‬به همین دلیل یکی از اهداف این کار ارزیابی‬ ‫و سنجش است‪.‬‬ ‫حذف کنکور امکان پذیر اس��ت یا فقط در‬ ‫حد شعار است؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر در کش��ور خود ما برای دبس��تان‪،‬‬ ‫راهنمایی و دبیرستان کنکور وجود ندارد‪ .‬ولی کسانی‬ ‫ک��ه می خواهن��د وارد م��دارس خاص بش��وند مثل‬ ‫مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی یا برخی از مدارس‬ ‫غیرانتفاعی برتر باید به لحاظ علمی به نوعی گزینش‬ ‫ش��وند‪ .‬همه جای دنیا هم برای دانش��گاه های خاص‬ ‫محدودیت هایی وجود دارد‪ .‬مثل دانش��گا ه هاروارد یا‬ ‫دانشگاه پرینس��تون که متقاضیان باید امتحان ‪ SAT‬را‬ ‫بگذرانند و همه نمی توانند وارد این گونه دانش��گاه ها‬ ‫ش��وند بلکه گزینش��ی صورت می گیرد‪ .‬در اینده در‬ ‫کش��ور ما هم دانشگاه هایی که رده های علمی باالتر و‬ ‫بعضی رش��ته های خاص مثل پزشکی‪ ،‬دندانپزشکی و‬ ‫داروس��ازی را دارند حتما بای��د این نوع گزینش های‬ ‫علم��ی را انجام دهن��د‪ ،‬زیرا بین تع��داد متقاضیان و‬ ‫ظرفیت ان دانشگاه تفاوت وجود دارد‪.‬‬ ‫در همین چند س��ال اخیر دانشگاه های پیام نور‪ ،‬جامع‬ ‫علمی کاربردی و دانش��گاه های غیرانتفاعی به مجموع‬ ‫دانش��گاه های سراس��ری و ازاد اضافه شدند‪ ،‬بنابراین‬ ‫ظرفیت دانش��گاه ها خیلی زیاد ش��ده است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر ه��م تقریبا هر دانش اموزی ک��ه بخواهد وارد‬ ‫دانش��گاه شود‪ ،‬می تواند‪ ،‬فقط تفاوت در اینجاست که‬ ‫در کدام دانش��گاه و کدام رش��ته قبول شود‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر عالقه همه مردم برای اینکه وارد دانشگاه شوند‬ ‫مثل گذش��ته نیست به طور مثال پسرها در حال حاضر‬ ‫کمتر عالقه دارند وارد دانش��گاه ش��وند و می بینیم که‬ ‫تعداد متقاضیان دختر بیش��تر ش��ده اس��ت‪ .‬همچنین‬ ‫نس��بت به گذشته تعداد متقاضیان متفاوت و امکانات‬ ‫هم بیش��تر می شود‪ ،‬بنابراین از شدت و حدت کنکور‬ ‫قطعا کاسته خواهد شد و روش گزینش ممکن است‬ ‫تغییر کن��د اما به هر حال نوع��ی از انتخاب علمی و‬ ‫ی وجود خواهد داشت‪.‬‬ ‫گزینش علم ‬ ‫اگر کنکور حذف شود چه جایگزینی برای‬ ‫کالس ه��ای کنکور دارید؟ چه ابزاری برای‬ ‫غربال کردن بچه ها برای ورود به دانش��گاه‬ ‫وجود خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬هم اکنون ه��م ‪ 50‬درصد دانش اموزان ما کنکوری‬ ‫نیس��تند‪ .‬دانش اموزان دبستانی‪ ،‬راهنمایی و دبیرستانی‬ ‫ک��ه پ��در و مادره��ای ای��ن دانش ام��وزان اهمی��ت‬ ‫برنامه ری��زی را درک کرده اند‪ ،‬به ما مراجعه می کنند تا‬ ‫روش های درس خواندن را یاد بگیرند مثل کسانی که‬ ‫پدر یا مادرشان فرهنگی یا استاد دانشگاه بوده اند‪ .‬این‬ ‫را از ای��ن بابت می گویم که معموال اولیای فرهیخته تر‬ ‫اهمیت برنامه ریزی اموزش��ی را بهت��ر درک می کنند‪.‬‬ ‫بع��د از حذف یا تغییرات کنکور ممکن اس��ت تعداد‬ ‫دانش اموزان ما کمتر ش��ود‪ ،‬ولی کس��انی که می ایند‪،‬‬ ‫اهمیت برنامه ریزی را بهتر درک می کنند‪ .‬یعنی کیفیت‬ ‫باال می رود و دیگر کس��ی به خاطر مد نزد ما نمی اید‬ ‫چون مد شده است که برای کنکور دانش اموزان بروند‬ ‫کان��ون! ولی بعدها می ایند که روش های برنامه ریزی‪،‬‬ ‫خودام��وزی و درس خوان��دن را ی��اد بگیرند‪ ،‬یعنی‬ ‫ ترکیب عوض می شود‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫داستان‬ ‫ابوالقاسم غالمی‬ ‫باران به ش��دت می بارید و هر کسی را که می دیدی‬ ‫برای فرار از باران به دنبال پناهگاهی می گش��ت‪ .‬در‬ ‫این میان اما زنی بچه بغل ظاهرا برای س��وار شدن به‬ ‫تاکسی مجبور بود شدت باران را تحمل کند‪.‬‬ ‫قصد قرب��ت کردم ت��ا مش��ارالیه را از این وضعیت‬ ‫نج��ات دهم‪ ،‬ولی یک بار تجربه احس��ان به دیگران‬ ‫و توصیه ه��ای قانون��ی و مدن��ی کارم را به کالنتری‬ ‫کش��انده بود‪ ،‬برای همین تصمیم گرفتم چشم روی‬ ‫چش��م بگذارم و بدون انکه این همش��یره محترم را‬ ‫دیده باشم از خیر احسان کردن بگذرم‪ ،‬ولی انچه مرا‬ ‫وادار به سوار کردن این همشیره کرد‪ ،‬بچه ای بود که‬ ‫ایش��ان به شدت او را به بغل می فشرد‪ .‬دل را زدم به‬ ‫دریا و با زدن راهنما مثل یک راننده متمدن ایس��تادم‬ ‫مقاب��ل این همش��یره‪ .‬خانوم که فرص��ت پیدا کرده‬ ‫بود وس��یله ای پی��دا کند فی الفور پری��د باال و گفت‪:‬‬ ‫«متشکرم خدا از برادری کمتان نکند‪».‬‬ ‫گفتم‪« :‬خواهش می کنم‪ .‬فقط بایس��تی عرض کنم که‬ ‫من دوتا چهار راه بیش��تر مس��تقیم نم��ی روم‪ ،‬زیر پل‬ ‫حافظ رفع زحمت می کنم‪».‬‬ ‫این خانوم با تعارف گفت من همان جا پیاده می شوم‪.‬‬ ‫کمی در ترافیک ماندیم از ش��دت باران هم کاس��ته‬ ‫ش��ده بود و خیالم راحت بود که این خانوم محترم و‬ ‫بچه نازنینش به راحتی ب��ه خانه خواهند رفت‪ ،‬ولی‬ ‫ای وای ای کاش دس��تم می شکس��ت و هرگ��ز این‬ ‫همشیره محترم را سوار نمی کردم‪.‬‬ ‫اینجا را داشته باشید کات؛ به دو تا چهارراه انطرف تر‬ ‫جایی که ایش��ان بایس��تی پیاده می ش��د‪ ،‬ولی وقتی‬ ‫ایس��تادم و از این خانوم محترمه خواس��تم که پیاده‬ ‫ش��وند‪ ،‬ایش��ان زیر لب غرغر کرد ک��ه ای اقا من از‬ ‫‪78‬‬ ‫بغض یک وکیل جوان‬ ‫اینجا چطور تاکس��ی بگیرم اینجا سرپل برایم سخ ‬ ‫ت‬ ‫است‪ .‬شما که نمی خواس��تید مستقیم بروید چرا مرا‬ ‫سوار کردید‪.‬‬ ‫گفتم‪ :‬همش��یره من که از اول عرض کردم مس��تقیم‬ ‫نمی روم‪ .‬بنده راننده تاکس��ی نیستم که در مقابل شما‬ ‫متعهد باش��م‪ .‬من به خاطر اینک��ه از باران نجات پیدا‬ ‫کنید س��وارتان کردم‪ .‬بنده وکیل دادگس��تری هستم‬ ‫و س��وار کردن ش��ما را وظیفه اخالقی دانستم حاال‬ ‫بایستی پول هم بدهم تا پیاده شوید‪».‬‬ ‫همش��یره محت��رم به ج��ای اینک��ه عذرخواهی کند‬ ‫بالفاصل��ه موضع تهاجم��ی گرفت و گف��ت‪« :‬الزم‬ ‫نیست پولتان را خرج کنید‪ ،‬مردم را االخون باالخون‬ ‫نکنید‪».‬‬ ‫گفتم‪« :‬خانوم من معذرت می خواهم که امدم خوبی‬ ‫کنم غلط کردم که احسان کردم پیاده شوید خالص‪».‬‬ ‫همش��یره محترم ناگه��ان با صدای بلن��د فریاد زد و‬ ‫گفت‪« :‬خوبه ش��ما چی فکر کردید من گدا هس��تم‬ ‫یا پول نداش��تم سوار تاکسی ش��وم‪ ،‬صدتای شما را‬ ‫می خرم و می فروشم‪».‬‬ ‫این بار با عصبانیت گفتم‪« :‬خانوم پیاده شوید‪ ،‬من که‬ ‫نوکر شما نیستم اینطور حرف می زنید‪».‬‬ ‫صدای بلند زن بلندتر از قبل ش��د و گفت‪« :‬مردیکه‬ ‫ب��ا زن طرفی فکر ک��ردی مملک��ت بی قانونه می دم‬ ‫پدرتو را در بیاورند‪ ،‬حاال می بینی چه بالیی س��رت‬ ‫می اورم‪».‬‬ ‫تجربه تلخ پیک موتوری و ان همه اسیب و خسارت‬ ‫یکدفعه مثل برق از مقابل چش��مم گذشت‪ ،‬تصمیم‬ ‫گرفتم ت��ا دیر نش��ده از خیر عذرخواهی همش��یره‬ ‫محت��رم بگذرم و خودم را خ�لاص کنم که یکدفعه‬ ‫مردی که داش��ت لقمه گاز می زد گفت‪« :‬چی ش��ده‬ ‫خانوم مزاحم شده‪».‬‬ ‫زن که داش��ت ابغ��وره می گرفت گف��ت‪« :‬ای کاش‬ ‫مزاحم بود مردیکه حرف دهنشو نمی فهمه‪».‬‬ ‫زن ت��ا این جمله را گفت مرد پرید مقابل ماش��ین و‬ ‫گفت‪« :‬کجا کجا؟ فکر کردی شهر هرته هر چی دلت‬ ‫خواست بگی و بری؟ بیا پایین تا نشونت بدهم‪».‬‬ ‫گفت��م‪« :‬اقا برو کنار بذار برم‪ ،‬به ش��ما ربطی نداره»‪.‬‬ ‫م��رد که غیرتش گل کرده بود و س��رش درد می کرد‬ ‫ب��رای درگیری یق��ه ام را از داخ��ل اتومبیل گرفت و‬ ‫گف��ت‪« :‬اره گذاش��تم ب��ری‪ ،‬بهت نش��ون می دم که‬ ‫نبایستی مزاحم مردم بشی‪».‬‬ ‫گفت��م‪« :‬عزیزم یقه ام را ول ک��ن انگار حالت خوش‬ ‫نیس��ت‪ .‬من فقط ایشان را از باران نجات دادم‪ .‬همین‬ ‫و بس‪».‬‬ ‫مرد جوان گفت‪« :‬بیا پایین ‪»...‬‬ ‫زن ک��ه از این وضعیت وحش��ت زده ش��ده بود زد‬ ‫زی��ر گریه‪ .‬من که تازه متوجه ش��ده بودم چه بالیی‬ ‫داره س��رم می اید گفتم‪« :‬اقا جون چرا شما که اطالع‬ ‫ندارید قضاوت می کنید‪».‬‬ ‫همچنین اضافه کردم‪« :‬از دستتون شکایت می کنم‪ .‬از‬ ‫دست این خانوم هم شکایت می کنم‪ .‬توهین کرده و‬ ‫اتهام بی جهت زده باید جوابگو باشد‪».‬‬ ‫مرد دوباره لقمه ای را که داش��ت گاز زد و بی تفاوت‬ ‫گفت‪« :‬هر غلطی دلت خواست بکن‪ .‬گریه زن مردم‬ ‫را دراوردی طلبکار هم هستی؟ بچه می ترسونی‪».‬‬ ‫بدجوری قافیه را باخته بودم س��عی کردم یه جوری‬ ‫مس��اله را حل کنم‪ ،‬برای همین گفتم‪« :‬ش��ما درست‬ ‫می گویید‪ .‬اش��تباه ک��ردم این خان��وم را از زیرباران‬ ‫نجات دادم حاال می گذارید بروم‪».‬‬ ‫م��رد این بار با دهان پر در حال��ی که جویده غذا به‬ ‫همراه حرف زدن می پاش��ید به صورتم گفت‪« :‬زکی‬ ‫هرکاری دلت خواس��ت بکنی و بعد بگویی بای بای‬ ‫اره بفرما بفرما برو‪».‬‬ ‫مردم کم کم جمع ش��ده بودند و هر کس��ی اظهارنظر‬ ‫می کرد‪ .‬زن داشت گریه می کرد‪ .‬پیرمردی جلو امد و‬ ‫گفت‪« :‬چیه بابا‪ ،‬صلوات بفرستید‪».‬‬ ‫همه صلوات فرس��تادند‪ .‬صدای صلوات پیچید توی‬ ‫گوش��م و من هم بی اختیار ش��روع کردم به صلوات‬ ‫فرستادن‪ .‬به تصور اینکه همه چیز تمام شده به سمت‬ ‫اتومبی��ل رفته و قصد قربت کردم ک��ه از این مهلکه‬ ‫جان س��الم به در ببرم ولی مرد جوان ول کن معامله‬ ‫نبود‪ .‬برای همین یقه ام را گرفت و محکم گذاش��ت‬ ‫تخت س��ینه ام‪ .‬من که چیزی نداشتم از دست بدهم‬ ‫محک��م کوبیدم توی صورت او‪ .‬ن��زاع باال گرفت تا‬ ‫اینکه چن��د نفر دیگر خ��ود را وارد معرکه کردند و‬ ‫برای ج��دا کردن پیرمرد دوباره فریاد زد بابا صلوات‬ ‫بفرس��تید‪ .‬م��ردم دوباره صل��وات فرس��تادند این بار‬ ‫نمی دانس��تم منتظر صلوات س��وم باشم یا منتظر یک‬ ‫کف گرگی‪ .‬در این بین پسری که از همه جوانتر بود‬ ‫امد جلو گفت‪« :‬غریب کش��ی نکنی��د؛ بذارید این اقا‬ ‫بره ر ّد کارش‪».‬‬ ‫پیرمرد این ب��ار فریاد زد خدا لعنت کند هر چی ادم‬ ‫خبیث را که مردم بلندتر فریاد زدند امین‪ .‬رو کردم به‬ ‫پیر مرد و گفتم‪« :‬پدر جان ادم خبیث چیه‪ ».‬همه چیز‬ ‫داشت رنگ و روی دیگری پیدا می کرد‪.‬‬ ‫پیرم��رد گفت‪« :‬ش��ما ها ب��ا هر لباس��ی در بین مردم‬ ‫هستید‪».‬‬ ‫بغ��ض گلوی��م را گرفته ب��ود‪ .‬حاال داش��ت حرف‬ ‫ع��وض می ش��د‪ .‬به پیرم��رد گفتم‪« :‬ش��ما منظورتان‬ ‫این اس��ت که بنده ادم خبیثی هس��تم‪ ».‬پیرمرد لب و‬ ‫لوچ��ه بی دندان خود را داخل دهان کش��ید و گفت‪:‬‬ ‫«اهلل اعلم خ��دا می دونه‪ .‬صلوات بفرس��تید بابا‪ ».‬که‬ ‫مردم دوباره صلوات فرس��تادند‪ .‬هنوز صلوات تمام‬ ‫نشده بود که اتومبیل کالنتری از دور دیده شد‪.‬‬ ‫نفس راحت و عمیقی از ته دل کش��یدم‪ .‬افسر نیروی‬ ‫انتظام��ی ب��ادی در غبغب انداخت و اس��لحه اش را‬ ‫جابه جا کرد که تا وقتی مامور انتظامی هس��ت کسی‬ ‫حرف نزند‪ .‬افسر پرس��ید‪« :‬چی شده معرکه گرفتند‪.‬‬ ‫چه اتفاقی افتاده اقا؟» فی الفور کارت شناس��ایی ام را‬ ‫دراوردم و گفتم‪« :‬اقا بنده وکیل دادگس��تری هستم‪.‬‬ ‫این همش��یره را زیرباران سوار کردم تا احسانی کرده‬ ‫باشم که شدم ادم خبیث‪ ،‬اخه این حقه‪».‬‬ ‫افسر کارت شناسایی ام را گرفت و با دقت نگاه کرد‪.‬‬ ‫بغض گلویم را گرفته بود دلم می خواست فریاد بزنم‬ ‫و تم��ام عقده هایم را س��ر این زن خالی کنم‪ .‬اش��ک‬ ‫در چش��مانم حلق��ه زده بود و از ای��ن بی احترامی و‬ ‫بی عدالتی داشت گریه ام می گرفت‪.‬‬ ‫افس��ر لبخن��دی زد و گفت‪« :‬خانوم این اقا به ش��ما‬ ‫بی احترامی کرده؟»‬ ‫زن نگاه��ی ب��ه چش��مانم انداخ��ت و گف��ت‪« :‬نه‬ ‫بی احترام��ی نک��رده ولی فک��ر می کنه چ��ون وکیل‬ ‫دادگستریه می تونه هر رفتاری می خواد بکنه‪».‬‬ ‫افس��ر رو کرد به مردم و گفت‪« :‬جمع نش��وید لطفا‬ ‫متفرق بشوید‪ .‬خانوم شکایتی از ایشان دارید؟»‬ ‫زن نگاه��ی کرد و گفت‪« :‬نه ش��کایتی ندارم حداقل‬ ‫بگویید عذرخواهی کند‪».‬‬ ‫افسر رو کرد به من و گفت‪« :‬اقای وکیل شما شکایتی‬ ‫ندارید‪ ».‬گفتم‪« :‬نه ولی این رس��مش نبود‪ ،‬من عذر‬ ‫می خواهم که ش��ما را از زیرب��اران نجات دادم‪ .‬حاال‬ ‫می گذارید بروم‪ ».‬افس��ر کارت شناس��ایی ام را دستم‬ ‫داد و گفت‪« :‬بفرمایید اقای وکیل می توانید بروید‪».‬‬ ‫داخ��ل اتومبیل هوا گرم ب��ود‪ .‬قطرات باران به ارامی‬ ‫روی شیش��ه می لغزید‪ .‬دلم گرفته بود و می خواستم‬ ‫فریاد بزنم‪g .‬‬ ‫جایگاه و ویژگی ماه شعبان‬ ‫ایت اهلل مجتبی تهرانی‬ ‫از امام حسین(صلواه‏اهلل‏علیه)‬ ‫نقل شده است که حضرت‬ ‫فرمودند‪« :‬استدراج از ناحیه‬ ‫خداوند نسبت به بنده‏اش‪ ،‬به‬ ‫این معناست که خدا «نعمتی»‬ ‫را به سمت بنده می‏فرستد و‬ ‫سرازیر می‏کند و از ان طرف‪« ،‬شکر» را از او می‏گیرد‪».‬‬ ‫من در گذشته روایات متعددی را در ارتباط با «رابطه‬ ‫میان حوادث و گرفتاری‏ها با معصیت و گناه» خوانده‏ام‬ ‫که اینجا‪ ،‬جای مطرح کردن انها نیس��ت؛ ولی در این‬ ‫روایت بحثی راجع به استدراج داریم که یکی از دالیل‬ ‫گرفتاری‏های انس��ان را دربر دارد‪ .‬امام حسین در این‬ ‫روایت‪ ،‬اس��تدراج را معنا می‏کنن��د که گاهی خدا به‬ ‫بنده‏اش نعمت می‏دهد‪ ،‬ولی از ان طرف بنده‪ ،‬ش��کر‬ ‫نعم��ت را بجا نمی‏اورد؛ این به خاطر ان اس��ت که‬ ‫خداوند حالت شکرگزاری را از بنده سلب کرده است‪.‬‬ ‫اینجا سوال پیش می‏اید که چرا خدا چنین می‏کند و‬ ‫حال ش��کر را از بنده‏اش می‏گیرد؟ او که نعمت را به‬ ‫بنده می‏دهد‪ ،‬توفیق شکر را هم به او بدهد! یعنی چه‬ ‫که او نعمت را بدهد ولی توفیق شکر را از او بگیرد؟‬ ‫چرا خدا توفیق شکر را از بنده‏اش می‏گیرد تا او نتواند‬ ‫ش��کر نعمت را بجا اورد؟ اصال چه‏طور می‏شود که‬ ‫خدا با بنده‏اش چنین می‏کند؟‬ ‫حاال من خواهم گفت‪ ،‬چه‏طور می‏شود که استدراج‬ ‫پیش می‏اید‪ .‬البته بنده اینج��ا نمی‏توانم زیاد روایت‬ ‫بخوانم و به نقل یک روایت بسنده می‏کنم‪ .‬در روایتی‬ ‫از امام صادق(صلواه‏اهلل‏علیه) امده است که گاهی خدا‬ ‫به بنده‏اش نعمت��ی را می‏دهد‪ ،‬او هم ان نعمت را در‬ ‫راه معصیت خرج می‏کند و با ان گناه می‏کند‪ .‬منظور‬ ‫از نعمت هم در این روایت فقط پول نیست؛ چشم‪،‬‬ ‫گوش‪ ،‬دس��ت‪ ،‬پا و تمام قوای انس��انی‪ ،‬نعمت‏هایی‬ ‫است که خدا به انسان داده است‪ .‬نعمت‪ ،‬فقط پول و‬ ‫اسکناس نیست! چشم‏هایتان را باز کنید و نعمت‏هایی‬ ‫را ک��ه خدا داده اس��ت‪ ،‬بشناس��ید! نعمت‪ ،‬متصله و‬ ‫منفصله دارد که تمام س��رتاپای انسان و ان چیزهایی‬ ‫که متعلق به او است را در بر می‏گیرد‪ ،‬این یعنی اینکه‬ ‫«ای انس��ان! همه وج��ودت و متعلق��ات وجودت‪،‬‬ ‫نعمت‏های خداوند اس��ت»‪ .‬اگر انس��ان نعمتی را در‬ ‫راه ح��رام مصرف کند و گن��اه کند‪ ،‬خدا به او مهلت‬ ‫می‏دهد تا اس��تغفار کرده و از این گناه‏ها توبه نماید!‬ ‫ای��ن چیزهایی که م��ن می‏گویم‪ ،‬مت��ن روایت امام‬ ‫صادق است‪ .‬چون خیلی فرصت ندارم‪ ،‬همه روایت را‬ ‫نمی‏خوانم‪ .‬ایه قران هم این مطالب را دارد و می‏فرماید‪:‬‬ ‫ی ل َ ُه ْم لِی�� ْزدا ُدوا اِثْما» خدا مهلت می‏دهد تا‬ ‫«اِنما ن ُ ْمل ‏‬ ‫ببیند ایا تو اس��تغفار می‏کنی یا نه! اگر استغفار کردی‬ ‫مساله‏ای پیش نمی‏اید‪ ،‬اما اگر استغفار نکردی‪ ،‬خدا‬ ‫نعمتش را تجدید می‏کند؛ یعنی نعمت را دوباره به تو‬ ‫می‏دهد‪ .‬اینجا دیگر تو توفیق شکرگزاری نداری و در‬ ‫حقیقت‪ ،‬خدا این توفقی را از تو س��لب کرده است‪.‬‬ ‫این بی‏حساب نیست که خدا به بنده‏ای از بندگانش‬ ‫نعمت می‏دهد و در عین حال‪ ،‬توفیق شکرگزاری را‬ ‫از او سلب می‏کند‪.‬‬ ‫وقتی بنده گناه کرد و به‏جای عقاب‪ ،‬نعمت‏هایش زیاد‬ ‫ش��د‪ ،‬کم‏کم با خودش فک��ر می‏کند که چرا این‏همه‬ ‫گن��اه می‏کند ولی هیچ اتفاقی نمی‏افتد؟! نکند خبری‬ ‫نیست؟! اصال شاید حالل و حرامی‪ ،‬نعوذباهلل در کار‬ ‫نیس��ت! از اینجاست که انس��ان به وادی کفر کشیده‬ ‫می‏ش��ود‪ .‬خود شما هم دارید می‏بینید که کفار وضع‬ ‫مادی‏ش��ان خوب اس��ت؛ این به خاطر همین مساله‬ ‫استدراج است‪ .‬اگر کسی بگوید‪« :‬کفار با توجه به اینکه‬ ‫این‏همه گناه و فجور می‏کنند‪ ،‬چرا باز هم وضعش��ان‬ ‫خوب اس��ت؟» جوابش این است که خداوند انها را‬ ‫مبتال به استدراج کرده و توفیق شکرگزاری را از انها‬ ‫گرفته است‪ .‬این به ضرر انهاست‪.‬مسلمان ها هم از این‬ ‫جهت مانند کفار هس��تند که اگر نعمت به انها برسد‬ ‫و ان را در راه غض��ب الهی مصرف کنند‪ ،‬خدا برای‬ ‫توب��ه به انها مهلت می‏دهد‪ ،‬اگر توبه کردند که هیچ‪،‬‬ ‫وگرنه توفیق ش��کرگزاری از انها سلب شده و دچار‬ ‫استدراج می‏ش��وند‪ .‬گرفتاری‏های ما هم از همین‏جا‬ ‫نش��ات می‏گیرد که م��ا نعمت‏ها را نعوذب��اهلل در راه‬ ‫گناه صرف می‏کنی��م و بعد مبتال به انواع گرفتاری‏ها‬ ‫می‏شویم تا بیدار شویم و استغفار کنیم‪ .‬این گرفتاری‏ها‬ ‫نیز پس‏گردنی‏هایی است که خدا برای باز شدن چشم‬ ‫بن��ده‏اش می‏زند که بنده بگوید‪ :‬خدایا غلط کردم که‬ ‫نعمتت را در بیراهه خرج کردم!‬ ‫حال اگر نعمت را در مسیر غضب الهی خرج کردیم‬ ‫و وقت��ی ه��م که خدا ب��رای بیدار ش��دنمان ما را به‬ ‫گرفتاری‏ها مبتال کرد‪ ،‬باز هم چشم‏هایمان باز نشد و‬ ‫توبه و استغفار نکردیم‪ ،‬اینجاست که دچار استدراج‬ ‫ش��ده و نعوذباهلل به وادی کفر کش��یده می‏شویم! من‬ ‫صریح می‏گویم تا جای هیچ بحثی باقی نماند‪.‬‬ ‫جایگاه و ویژگی ماه شعبان‬ ‫اما این مباح��ث را گفتم که یک تذکر بدهم‪ .‬ماه‪ ،‬ماه‬ ‫شعبان است‪ .‬ماه‪ ،‬ماه استغفار است‪ .‬ماه‪ ،‬ماه پیغمبر‬ ‫اکرم است‪ .‬ما در روایات داریم که حضرت فرمود‪« :‬الاَ‬ ‫اِن َش�� ْعبَانَ َش ْهرِی َف َر ِح َم اهللُ َم ْن اَ َعانَنِی َع َلى َش ْه ِری‏»‬ ‫ماه‪ ،‬ماه من است؛ خداوند کسی را که در این ماه به من‬ ‫کمک کند‪ ،‬رحمت کند! این یعنی چه؟‬ ‫پیغمبر چون رحمه ‏للعالمین است‪ ،‬کارش این است که‬ ‫برای همه ما رحمت باشد و همه ما را مورد رحمت‬ ‫قرار دهد؛ ماه هم‪ ،‬ماه پیغمبر است؛ حال او می‏خواهد‬ ‫بندگان را شست وشو داده و وارد دریای رحمت کند‪،‬‬ ‫پس از ما می‏خواهد که ما با استغفار و توبه‪ ،‬به او کمک‬ ‫کنیم تا او ما را شست وشو دهد‪.‬‬ ‫پس این ماه‪ ،‬ماه شست وشو است؛ ماه شست وشوی‬ ‫نبوی اس��ت‪ .‬ماهی اس��ت که پیغمب��ر امتش را از‬ ‫گناهان شست وشو می‏دهد و پیش خدا شفاعتشان‬ ‫را می‏کند‪ .‬بیایید هرچه که‪ ،‬نعوذ باهلل‪ ،‬کفران نعمت‬ ‫کردی��م و بع��د از ان ه��م اس��تغفار نکردیم‪ ،‬االن‬ ‫چشمانمان را باز کنیم و استغفار کنیم‪ .‬بنابراین شما‬ ‫ببینی��د‪ ،‬در اعمالی که به عن��وان اداب این ماه وارد‬ ‫شده است‪ ،‬اول روزه امده است‪ ،‬دوم یک استغفار‬ ‫ذکر شده و سوم هم باز استغفار وارد شده است‪ .‬به‬ ‫مفاتیح‏الجنان مراجعه کنید! برای این ماه دو استغفار‬ ‫ذکر شده است؛ یکی اینکه انسان هر روز هفتاد بار‬ ‫التوب َ َه»؛ از خدا استغفار‬ ‫بگوید‪« :‬اَ ْستَ ْغفِ ُر اهللَ َو اَ ْس َال ُ ُه ْ‬ ‫می‏کنم و از او طلب توبه دارم؛ و دیگری اینکه هر‬ ‫روز هفت��اد بار بگوید‪« :‬اَ ْس��تَ ْغفِ ُر اهللَ ال ِذی لاَ اِل َ َه اِال‬ ‫ُوب اِلَی ِه»؛ از‬ ‫یم ال ْ َحی ال ْ َقی��و ُم َو اَت ُ‬ ‫ُه َو ْ‬ ‫الرح َم ُن الر ِح ُ‬ ‫خدایی که جز او خدایی نیست‪ ،‬مهربان و بخشنده‬ ‫است‪ ،‬زنده و پاینده است‪ ،‬طلب مغفرت می‏کنم و‬ ‫توبه می‏نمایم‪ .‬اینها به خاطر ان اس��ت که این ماه‪،‬‬ ‫ماه تطهیر نبوی برای امت خویش اس��ت و پیغمبر‬ ‫می‏خواهد امتش را تطهیر کند‪ .‬این کار با اس��تغفار‬ ‫امت بر پیغمبر اسان می‏شود‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫فرهنگ انالین‬ ‫فیل��م س��ینمایی «اخراجی ه��ا‪ »3‬س��اخته‬ ‫مسعود ده نمکی وارد شبکه‬ ‫نمایش خانگی شده‪ .‬فیلم‬ ‫سینمایی «اخراجی ها‪ »3‬که‬ ‫همچن��ان در تع��دادی از‬ ‫شهرستان های کشور روی‬ ‫پرده اس��ت در حالی وارد‬ ‫ش��بکه نمایش خانگی می شود که ساخت‬ ‫قسمت چهارم این فیلم همچنان در هاله ای‬ ‫از ابه��ام ق��رار دارد‪« .‬اخراجی ها‪ »3‬در دو‬ ‫نس��خه روانه بازار می ش��ود‪ .‬نسخه اصلی‬ ‫ش��امل فیلم و پشت صحنه ای ‪ 20‬دقیقه ای‬ ‫و نس��خه دوم شامل پش��ت صحنه ای ‪90‬‬ ‫دقیقه ای از «اخراجی ها‪ »3‬است‪.‬‬ ‫چن��دی پی��ش روی ش��بکه اجتماع��ی‬ ‫فیس ب��وک صفح��ه ای به‬ ‫نام مسعود فراستی‪ ،‬منتقد‬ ‫س��ینما ایجاد شده بود که‬ ‫در ان یادداش��ت کوتاهی‬ ‫در تمجی��د از فیل��م اخیر‬ ‫رامبد جوان منتشر شد‪.‬‬ ‫ام��ا فراس��تی ک��ه در این صفح��ه به نقل‬ ‫از او فیل��م «ورود اقای��ان ممن��وع» رامبد‬ ‫جوان‪ ،‬اث��ری قابل تامل خوانده ش��ده در‬ ‫گفت وگویی ضمن تکذی��ب این موضوع‬ ‫اظهارداشت‪« :‬چنین نقل قولی از من دروغ‬ ‫محض اس��ت و ن��ه تنها چنی��ن مطلبی را‬ ‫عنوان نکردم بلکه اساسا من در این شبکه‬ ‫مجازی صفحه ای ندارم‪».‬‬ ‫علی ش��جاعی صائین‪ ،‬مدیرعامل موسسه‬ ‫خان��ه کت��اب می گوی��د‪:‬‬ ‫«نیازمند منشوری در زمینه‬ ‫اخالق نویسندگی هستیم و‬ ‫برای تهیه ان از نویسندگان‬ ‫و دس��ت اندرکاران م��دد‬ ‫می جویی��م‪ .‬ج��ای خالی‬ ‫اخ�لاق نویس��ندگی ب��ه معنای ع��ام در‬ ‫حوزه تحقیق‪ ،‬تالیف و پژوهش احس��اس‬ ‫می ش��ود‪ .‬از این رو دست یاری خود را به‬ ‫سوی نویس��ندگان دراز می کنیم تا منشور‬ ‫و س��ندی در زمین��ه اخالق نویس��ندگی‬ ‫تدوین کنند‪».‬‬ ‫هفته گذشته دفا تر جعلی سینمایی با عناوین‬ ‫«ارغوان هنر» و «موسس��ه‬ ‫عرفان ش��رق» که هر دو‬ ‫از اموزش��گاه ها و دفا ت��ر‬ ‫غیرمجاز و ب��دون مجوز‬ ‫سینمایی بوده‪ ،‬پس از اخذ‬ ‫وجه نق��د از هنرجویان و‬ ‫افرادی که قصد هنراموزی در این دفا تر را‬ ‫داشتند‪ ،‬محل ثبت نام و دفتر خود را تخلیه‬ ‫کرده و متواری شده اند‪ .‬این در حالی ا ست‬ ‫ک��ه چندی پیش وزارت فرهنگ و ارش��اد‬ ‫اسالمی در اطالعیه ای نس��بت به انتخاب‬ ‫اموزش��گاه های هنری و سینمایی به مردم‬ ‫هشدار داده بود‪g .‬‬ ‫‪80‬‬ ‫چهارگوش‬ ‫هزار میلیارد تومان برای گلزارها و تهرانی ها‬ ‫سخنان تند فرج اهلل سلحشور درباره وضعیت سینمای ایران‬ ‫«ه��زار میلیارد تومانی که گفته می ش��ود دولت برای کار فرهنگی کنار گذاش��ته اس��ت‪ ،‬متعل��ق به گلزارها و‬ ‫هدیه تهرانی هاست‪».‬این جمله ای بود که گویا در جلسه خصوصی و صمیمانه محسن رضایی و فرج اهلل سلحشور‬ ‫که در دفتر دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد‪ ،‬از سوی سلحشور بیان شد‪ .‬کارگردان یوسف پیامبر‬ ‫در این جلسه به بیان مشکالت کارگردانان دغدغه مند پرداخت که با پیشنهادها و قول مساعدت هایی از سوی‬ ‫محسن رضایی همراه بود‪.‬‬ ‫این کارگردان مذهبی در این دیدار که برخی رسانه ها ان را منتشر کرده اند به نکات جالبی اشاره کرده است‪:‬‬ ‫«غیرمذهبی ترین کارهایم اثار مربوط به جبهه است و فعالیت مستقیم بنده کار قرانی است‪ ،‬هرچند کار جبهه ای‬ ‫را مذهبی تر می دانم‪ .‬از زمانی که در مس��جد با نمایش فعالیت خود را ش��روع کردم این دغدغه را داش��تم که‬ ‫چگونه سینما و تلویزیون می تواند برای ما شود چرا که فرهنگ‪ ،‬مبانی‪ ،‬اصول و فلسفه ان مربوط به فرهنگ ‬ ‫دیگری است‪ .‬بنابراین به دنبال ماهیت فیلمسازی مذهبی بودم‪ .‬بنده کار زیادی انجام نداده ام و فقط فکر می کنم‬ ‫در این فضا چه کاری باید انجام داد؛ حتی تا س��ال ‪ ۶۴‬اصال کاری در دس��ت نمی گرفتم اما متوجه ش��دم تا‬ ‫زمانی که خود کار ارائه نکنم افراد می گویند حرف شما بی پایه است‪ .‬در حال حاضر فیلم حضرت موسی(ع)‬ ‫نوشته شده و در مرحله سینابس قرار دارد یعنی خالصه داستان اولیه به اتمام رسیده است و در این سینابس‬ ‫تمام گره های داستان باز می شود‪ .‬ما در این فیلم گره سینمای مذهبی و فیلمسازی مذهبی را از قران پیدا کردیم‬ ‫و در این زمینه حدود س��ه س��ال کالس اموزش گذاشته و افرادی را در این زمینه تربیت کرده و برخی از افراد‬ ‫مذهبی را نیز اعم از نویسنده و کارگردان جذب کردیم‪ .‬در پایه ای که برای فیلمسازی مذهبی تعریف کردیم‪،‬‬ ‫ابتدا مبانی فیلمس��ازی موجود دنیا را که از غرب و هالیوود سرچش��مه گرفته‪ ،‬تشریح کردیم و سپس متوجه‬ ‫شدیم مبانی مربوط به فرهنگ خودمان در قران تعریف شده است‪.‬‬ ‫در س��ه سال گذش��ته قصه هایی با اصول و مبانی قرانی پیدا کردیم که چیزی در حدود ‪ ۲۰‬هزار قصه است و‬ ‫‪ ۱۰۰‬قصه مربوط به ان اجرا شده‪ ،‬این ‪ ۱۰۰‬قصه قرار است به سناریو تبدیل شود هرچند ‪ ۳۰‬داستان به سناریو‬ ‫تبدیل ش��ده و ‪ ۱۰‬س��ناریو هم به فیلم مبدل شده اس��ت‪ .‬ما ادعا نداریم که این ‪ ۱۰‬فیلم نمونه نهایی و بهترین‬ ‫است بلکه در مرحله ازمون و خطا و کار ازمایشی قرار دارد بنابراین اگر این حرکت پژوهشی توام با دقت و ‬ ‫تربیت نیرو ادامه پیدا کند‪ ،‬به زودی شاهد حرکت افراد سالم سینما که تعداد کثیری نیز هستند‪ ،‬خواهیم بود‪.‬‬ ‫با این روش بخش س��الم س��ینما که اگر غیرمذهبی هم باش��ند به این س��مت خواهند امد‪ ،‬در سینماگران و‬ ‫فیلمس��ازان افراد بس��یار خوبی حضور دارند و دلیل این امر س��اخت فیلم های یوسف (ع)‪ ،‬اصحاب کهف و‬ ‫حضرت مریم (س) با همین عوامل فعلی است‪.‬‬ ‫بنابراین وقتی جریان س��الم ایجاد شود می توان روند موجود سینما را اصالح کرد اما اگر جریان ناسالم حاکم‬ ‫شود جریان های سالم را هم الوده می کند و سینمای ما تا امروز چنین عمل کرده است‪.‬‬ ‫هر چه به تلویزیون و سینما نیروهای مختلف اعم از روحانی‪ ،‬بسیجی و سپاهی تزریق شود بازهم انها از دست‬ ‫رفته قلمداد می شوند‪ .‬کاری که بسیجی در سینما ارائه می دهد خیلی با کار یک طاغوتی متفاوت نیست چرا که‬ ‫جریان حاکم یک جریان ناسالم است و در واقع ما در زمین انها بازی می کنیم‪.‬‬ ‫در حال حاضر ما افراد توانمندی را پیدا کردیم و یقین داریم که به نتیجه می رسیم اما همانطور که هر تحقیق و‬ ‫پژوهش و نمونه سازی به بودجه نیاز دارد‪ ،‬فعالیت ما نیز نیازمند بودجه خاصی است‪ ».‬اما نکته جالب این دیدار‬ ‫انجایی بود که سلحش��ور در پاسخ به سوال محسن رضایی که گفت «بنده شنیده ام دولت گفته ‪ ۱۰۰۰‬میلیارد‬ ‫تومان برای کار فرهنگی کنار گذاشته است»‪ ،‬یاداور شد‪« :‬این بودجه مربوط به گلزار ها و هدی ه تهرانی هاست‪.‬‬ ‫ش��اید مسئوالن کشور برای شکم های گرسنه‪ ،‬پاهای ترک خورده و خانه های ویران گریه کرده باشند اما برای‬ ‫افرادی که به دنبال شیطان پرستی و کارهای کثیف هستند‪ ،‬هیچ کس کاری انجام نداده است‪.‬‬ ‫مساله فرهنگی در کشور ما طرفدار و دردمند ندارد‪ ،‬این در حالی است که تلویزیون جوانان ما را نابود کرده‪،‬‬ ‫حیا را از بین برده‪ ،‬تجمل پرستی را ترویج کرده و باعث پاشیده شدن خانواده ها شده است‪g ».‬‬ ‫او که غدیر را دریا کرد‬ ‫بازتاب‬ ‫حاج شیخ عبدالحسین نجفی تبریزی را امروزی ها – اگر‬ ‫بشناس��ند – با نام عالمه امینی می شناس��ند‪ .‬متولد سال‬ ‫‪ 1320‬قمری که به شمس��ی می ش��ود حدودا ‪ .1280‬در‬ ‫قریه س��ردها از توابع سراب‪ .‬البته برخی ها محل تولد او‬ ‫را تبریز دانسته اند‪ .‬پدر عالمه امینى حجت االسالم حاج‬ ‫میرزا احمد امینـى‪ ،‬خـ��ود از عالمـان نامـى و معروف‬ ‫منطق��ه بـود‪ .‬جد او نیز (مولى نجف على) مش��هور به‬ ‫(امیـن الش��رع) (متوفى ‪ 1340‬ه��ـ‪ .‬ق) نیز از فاضالن و‬ ‫متقیان بـوده و عالقه ش��ـدیـدى ب��ه گرداورى کلمات‬ ‫ائم��ه اطهار (علیهم الس�لام) داش��ت‪ .‬ای��ن خاندان به‬ ‫امین��ى از همیـ��ن لقب (امین الش��رع) نیاى ان��ان بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬تحصی�لات مقدماتی را در تبری��ز گذراند و در‬ ‫‪ 16‬س��الگی برای ادامه تحصیالت (حوزوی) به نجف‬ ‫رف��ت‪ .‬در نج��ف – ش��هر حوزه و عل��م – در محضر‬ ‫اساتیدی چون ایت اهلل سید محمدبن محمدباقر الحسینی‬ ‫فیروزابادی‪ ،‬ایت اهلل سید ابوتراب بن ابوالقاسم خوانساری‪،‬‬ ‫ای��ت اهلل میرزا عل��ی بن عبدالحس��ین ایروان��ی و‬ ‫ایت اهلل میرزا ابوالحسن بن عبدالحسین مشکینی کسب‬ ‫فیض کرد‪ .‬در کنار این بزرگان‪ ،‬می توان از اساتیدی چون‪:‬‬ ‫سید محمدموالنا‪،‬سید مرتضیخسرو شاهی‪،‬شیخحسین‪،‬‬ ‫سیـد محمـد فیـروز ابادی‪ ،‬سیـد ابـو تراب خوانساری نیز‬ ‫یاد کرد که نقش بارزی در شکوفایی استعدادهای عالمه‬ ‫در ایام جوانی داشتند‪ .‬البته عالمه در میانه تحصیل خود‪،‬‬ ‫به تبریز نیز بازگشت و بنا به نقل ایت اهلل سید عبدالعزیز‬ ‫طباطبایی یزدی‪ ،‬از شاگردانش‪ ،‬کتاب شهداءالفضیله را در‬ ‫این شهر تالیف کرد‪ .‬شهداء الفضیله‪ ،‬شهدای راه فضیلت‪،‬‬ ‫کتابی اس��ت که در ان‪ ،‬خوانندگان ب��ا زندگی و احوال‬ ‫و نق��ش علمی و فرهنگی و تاریخی ح��دود ‪ 130‬تن از‬ ‫علما و مجتهدان بزرگ ش��یعه که از قرن چهارم تا قرن‬ ‫چهاردهم می زیسته اند‪ ،‬اشنا می شوند‪ .‬عالمه در ابتدای‬ ‫کتاب خ��ود‪ ،‬ان را اینگونه معرف��ی می کند‪« :‬این کتاب‬ ‫تاریخ و سرگذشت عالمان شهید ماست که خون خود‬ ‫را در راه پای��دار ماندن حقایق دینی ریختند‪ .‬و چون ان‬ ‫گروه از عالمان ش��یعه ما که در خالل سده اول و دوم و‬ ‫سوم هجری شهید شده اند‪ ،‬شرح حالشان در کتاب ها و‬ ‫بازتاب‬ ‫فیلم جدید فرهادی‬ ‫اصغر فرهادی که با فیلم «جدایی نادر از سیمین»‬ ‫موفق به کس��ب خرس طالی جش��نواره برلین‬ ‫شد و پس از ان به موفقیت های جهانی دیگری‬ ‫نیز دست یافت‪ ،‬همزمان با اغاز اکران این فیلم‬ ‫در انگلیس به گفت وگو با «دیوید جنکینس» از‬ ‫نشریه «تایم اوت» لندن نشست‪.‬‬ ‫این کارگردان ‪ ۳۹‬س��اله در پاس��خ به این سوال‬ ‫که چ��ه احساس��ی خواهد داش��ت اگ��ر فیلم‬ ‫«جدایی نادر از سیمین» در امریکا و با بازیگران‬ ‫خوش چهره هالیوودی بازس��ازی شود؟ گفت‪:‬‬ ‫«تنه��ا کنجکاو خواه��م بود ک��ه حاصلش چه‬ ‫فیلمی خواهد ش��د‪ .‬اگر چنین کاری انجام شود‬ ‫ ترجیح می دهم فقط ناظر باشم‪ .‬چون حاصل کار‬ ‫متفاوت با این فیلم خواهد بود‪» .‬‬ ‫اصغ��ر فره��ادی ک��ه ب��رای گذران��دن بورس‬ ‫پژوهشی در المان به سر می برد‪ ،‬قصد دارد فیلم‬ ‫جدیدش را بهار ‪ ۲۰۱۲‬در المان و فرانسه بسازد‪.‬‬ ‫این پروژه فیلم داستان یک موقعیت اجتماعی و‬ ‫رابطه پیچیده یک دختر ایرانی و پسری از شمال‬ ‫افریقاست‪g .‬‬ ‫فرهنگ های بسیاری گرداوری شده است‪ ،‬من این کتاب‬ ‫را با ذکر شهدای سده چهارم اغاز کردم‪ » .‬نخستین چاپ‬ ‫ش��هداءالفضیله به زبان عربی حدود ‪ 74‬سال قبل (سال‬ ‫‪ 1355‬ق ) در نجف انجام شد و مراجع و علمای بزرگی‬ ‫برای تشویق نویسنده جوان ان‪ ،‬تقدیرنامه فرستادند و او‬ ‫را در هم��ان زمان با لقب «عالمه» یاد کردند‪ .‬این کتاب‪،‬‬ ‫بعد ها توس��ط اقای جالل الدین فارس��ی ترجمه شد و‬ ‫توسط انتش��ارات روزبه به چاپ رسید‪ .‬در همان تبریز‬ ‫هم بود که کتاب دیگر خود‪ ،‬یعنی تفسیر فاتحه الکتاب‬ ‫را نگاشت‪ .‬بازگشت به نجف و ادامه تحصیالت توسط‬ ‫عالمه منجر شد به نائل امدن ایشان به مرتبه واالی اجتهاد‬ ‫و دریافت اجازه اجته��اد از علما و مجتهدین بزرگ ان‬ ‫عصر چون‪ :‬ایت اهلل س��ید ابوالحسن موسوی اصفهانی‪،‬‬ ‫ایت اهلل ش��یخ علی اصغر ملکی تبریزی‪ ،‬ایت اهلل ش��یخ‬ ‫محمد محسن (اقا بزرگ) تهرانی‪.‬‬ ‫در همین ایام اس��ت که کتاب گرانسنگ الغدیر به رشته‬ ‫تحریر در می اید‪ :‬الغدیر‪ ،‬نوش��ته عالمه امینی‪ ،‬همچون‬ ‫دائره المعارفی سترگ‪ ،‬انبوهی از موضوعات و مباحث‬ ‫تاریخی‪ ،‬تفس��یری‪ ،‬حدیثی‪ ،‬ادبی‪ ،‬فقهی و‪ ...‬را در خود‬ ‫جای داده اس��ت‪ .‬موضوع محوری در ای��ن کتاب‪ ،‬اما‪،‬‬ ‫چنانکه از نام ان (الغدیر فی الکتاب و السنه و االدب) نیز‬ ‫پیداست‪ ،‬عبارت است از‪ِ :‬‬ ‫اثبات واقعیت تاریخی ماجرای‬ ‫غدیر (اعالم خالفت و جانشینی علی(ع ) به فرمان الهی‬ ‫توس��ط پیامبر اکرم( ص) در اجتماع انبوه مس��لمانان) ‪.‬‬ ‫مو لف طی بحثی دراز دامن و مس��تند‪ ،‬به بررسی «سند»‬ ‫ِ‬ ‫«داللت» حدیث غدیر پرداخته و با ارائه لیستی بلند از‬ ‫و‬ ‫بازتاب‬ ‫صدها تن راویان (و مو لفان و سرایندگان) غدیر در طول‬ ‫ِ‬ ‫قطعیت صدورِ این‬ ‫‪ 14‬قرن تاریخ اس�لام‪« ،‬تواتر» یعنی‬ ‫حدیث از زبان پیامبر در غدیر خم را ثابت کرده اس��ت‪.‬‬ ‫سپس با بررسی مفاد حدیث غدیر‪ ،‬داللت واضح ان بر‬ ‫«خالفت و امارت علی علیه السالم (پس از پیامبر) بر امت‬ ‫اسالم» را ُمدلَل ساخته اس��ت‪ .‬عالمه برای نگارش این‬ ‫کتاب سختی ها و مرارت های زیادی را تحمل کرد و به‬ ‫مناطق مختلفی سفر کرد‪ .‬البته او در این راه از عنایت موال‬ ‫علی(ع) نیز بی بهره نبود و کم نیستند روایاتی که کرامات‬ ‫امیرالمومنین (ع) به صاحب الغدیر را بیان می کنند‪.‬‬ ‫عالمه تحقیقات پیرامون الغدی��ر را از کتابخانه عمومی‬ ‫شوشتری ها (تنها کتابخانه عمومی وقت در نجف) اغاز‬ ‫می نماید‪ .‬از کتابدار انجا می خواهد که ساعات کاری کم‬ ‫کتابخانه را برای وی اجرا نکند و هر گاه کتابخانه تعطیل‬ ‫شد‪ ،‬برود و امینی را با لقمه ای نان‪ ،‬جرعه ای اب و دریای‬ ‫کتب تنها بگذارد تا او بتواند جرعه ای در وصف موالیش‬ ‫امیر المومنین بخواند و بنویسد‪ .‬عالمه امینی روز جمعه‬ ‫‪ 12‬تیر ماه ‪ 1349‬هنگام اذان ظهر بعد از حدود دو س��ال‬ ‫بیماری در اس��تانه ‪ 70‬سالگی به ملکوت اعلی پیوست‪.‬‬ ‫اخرین سخنانی که در لحظه های اخر زندگی بر لبان ان‬ ‫مرد بزرگ جاری ش��د‪ ،‬این بود‪ :‬که «اللهم هذه سکرات‬ ‫الموت قد حلت فاقبل الی بوجهک الکریم‪ ،‬و اعنی علی‬ ‫نفسی بما تعین به الصالحین علی انفسهم‪»...‬؛ «خداوندا!‬ ‫این سکرات مرگ است که به سویم می اید‪ .‬پس به سوی‬ ‫من نظری کن و مرا با ان چه صالحان را کمک می کنی‪،‬‬ ‫کمک نما‪ ».‬بامداد روز ش��نبه ‪ 13‬تیر ماه‪ ،‬پیکر عالمه از‬ ‫خیابان ش��اهپور تا س��ه راه بوذر جمهری و از ان جا تا‬ ‫مسجد ارک تشییع شد‪ .‬مردم همانند کسی که عزیزترین‬ ‫کس خود را از دس��ت داده باش��د‪ ،‬در تشییع پیکر امین‬ ‫خود شرکت کردند به گونه ای که‪« :‬میدان ها و خیابان ها پر‬ ‫بود از جمعیت؛ همه سیاهپوش و غرق در تجلیل علم‪».‬‬ ‫پیکر وی در تهران تشییع و سپس به نجف اشرف حمل‬ ‫و در انج��ا بعد از طواف بر گ��رد مزار موالی متقیان در‬ ‫کتابخانه عمومی که خود تاسیس کرده بود (مکتبه االمام‬ ‫امیرالمومنین) به خاک سپرده شد‪g .‬‬ ‫موسسه ای برای اسیب زدایی اشعار مداحی‬ ‫موسسه هنر و ادبیات هالل بیش از پنج سال است که در حوزه ادبیات مذهبی و با رویکرد عمق بخشی‬ ‫به شعر مذهبی فعالیت می کند‪.‬‬ ‫حجت االس�لام حسین فتحی‪ ،‬مدیرعامل موسسه هنر و ادبیات هالل‪ ،‬پیرامون فعالیت های این مجموعه‬ ‫مذهبی می گوید‪« :‬این موسس��ه در راستای ترویج شعر مذهبی و اسیب زدایی از این عرصه‪ ،‬بیش از پنج‬ ‫سال است که فعالیت دارد‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬موسس��ه هالل تاکنون بی��ش از ‪ ۳۰‬جلد اثار فاخر و مقب��ول را در حوزه ادبیات مذهبی از‬ ‫اس��تادانی همچون علی انسانی‪ ،‬غالمرضا سازگار‪ ،‬س��یدرضا موید و نیز فعاالن جوانی مثل محمدسعید‬ ‫میرزایی و حافظ ایمانی به چاپ رسانده است‪».‬حجت االسالم فتحی با اشاره به ویژگی های خاص این‬ ‫کتب تصریح کرد‪« :‬ویژگی مهم این کتاب ها کاربردی بودن انهاست که به صورت کتاب و سی دی همراه‬ ‫و در قطع جیبی انتشار یافته و مداحان می توانند از انها به نحو مطلوب استفاده کنند‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬اش��عار ذکر شده توسط گروهی از کارشناس��ان ادبی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته‬ ‫و انتخاب می ش��وند و مضامین و سبک هایی نیز که برای سروده ها و نوحه ها انتخاب می شود دارای‬ ‫مقبولیت و عاری از اضافات و انحرافات اس��ت‪ .‬موسس��ه هالل همچنین سامانه هوشمند تلفن گویا‬ ‫به شماره ‪ ۸۹۲۰‬و سامانه پیام کوتاه به شماره ‪ ۲۰۰۰۸۹۲۰‬را نیز راه اندازی کرده است که برای مثال‬ ‫در س��امانه تلفن گویای موسسه‪ ،‬کاربران می توانند پس از اتصال‪ ،‬به اشعار تمامی شعرا از قرن ششم‬ ‫تا قرن معاصر به صورت دس��ته بندی و موضوعی دسترس��ی داش��ته باش��ند‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسس��ه هالل در ادامه گفت‪« :‬این موسسه همچنین در خصوص عمل به فرمایشات مقام‬ ‫معظم رهبری برای خلق مضامین عالی از ادعیه و مناجات ها‪ ،‬اقدام به برگزاری کنگره ش��عر مذهبی‬ ‫هالل کرده اس��ت‪g ».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫برای ان اس��ت که اجرای مرحله چهارم این طرح که به‬ ‫مهارموشک های بالستیکی اختصاص دارد‪ ،‬علیه روسیه‬ ‫به کار گرفته نش��ود‪ ،‬چرا که برای روسیه مهم ترین مساله‬ ‫ان اس��ت که سامانه مستقر ش��ده در خاک اروپا اسیبی‬ ‫به توان بالقوه هس��ته ای این کشور وارد نکند‪ .‬در غیر این‬ ‫صورت روسیه مجبور به تحقق طرح ایجاد سامانه دفاع‬ ‫هوای��ی‪ -‬فضایی خ��ود ‪ ،‬توس��عه نیروه��ای راهبردی‬ ‫تهاجمی این کش��ور به خصوص در مرزهای غربی ان و‬ ‫حتی خروج از پیمان کاهش تسلیحاتی با امریکا (موسوم‬ ‫به پیمان استارت‪ )2‬خواهد بود‪.‬‬ ‫رقابت موشکی ناتو و روسیه‬ ‫ادامه جنگ سرد‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫همانط��ور که انتظار می رفت این مذاکرات به شکس��ت‬ ‫انجامید‪ .‬اما چرا ناتو نتوانست با روسیه به تفاهم الزم برای‬ ‫این دو موضوع مهم دست یابد؟‬ ‫روس��یه و امریکا از اغاز زمامداری اوباما در سال ‪2010‬‬ ‫روندی را برای عادی سازی مناسبات خود اغاز کردند که‬ ‫از ان به عنوان ریس��ت کردن روابط یاد می شود‪ .‬در این‬ ‫مرحله موضوع هایی از قبیل توسعه ناتو به سمت شرق‪،‬‬ ‫استقرار سپر دفاع موشکی که روس ها ان را تهاجم علیه‬ ‫مراکز حساس خود می دانند و این اواخر موضوع حمالت‬ ‫ناتو به لیبی از جمله مهم ترین محورهای مورد اختالف‬ ‫دو کشور بوده اس��ت‪ .‬با این حال پس از اجالس سران‬ ‫ناتو و روس��یه در نوامبر س��ال ‪ 2010‬در لیسبون پرتغال‬ ‫این امیدواری به وجود امد تا طرح موس��وم به سپر دفاع‬ ‫موشکی با مشارکت روس��یه و ناتو‪ ،‬به مهم ترین محور‬ ‫مورد اختالف امریکا و روسیه پایان دهد‪ .‬اما اصرار امریکا‬ ‫بر ندادن تضمین های امنیتی مورد درخواس��ت روسیه‪،‬‬ ‫روند تحوالت را به سمت وارد شدن به مسابقه تسلیحاتی‬ ‫جدید بین روسیه و غرب پیش برد‪.‬‬ ‫الف‪ :‬بن بست مذاکرات سپرموشکی‬ ‫بر اساس اظهارات مقام های روس��یه و ناتو پس از پایان‬ ‫نشس��ت س��وچی به خوبی می توان برداش��ت کرد که‬ ‫اختالف نظر میان ناتو و روس��یه بر س��ر استقرار سامانه ‬ ‫تهاجمی امریکا در اروپا‪ ،‬باردیگر تش��دید ش��ده است‪.‬‬ ‫روسیه تک روی امریکا را مسبب بی نتیجه ماندن تالش ها‬ ‫عنوان می کند و بر این باور اس��ت که نقش��ه های کامال‬ ‫حفاظتی مشترک ناتو و روسیه می تواند نقش بر اب شود‪.‬‬ ‫دیمیتری روگوزین‪ ،‬نماینده روس��یه در ناتو در این باره‬ ‫هش��دار داد که اگراین کش��ور در پروژ ه س��امانه پدافند‬ ‫موشکی مشترک در اروپا علی ه تروریست ها سهیم نشود‪،‬‬ ‫دور تازه ای ازمسابقه تسلیحاتی اغاز خواهد شد‪ .‬افزون‬ ‫بر ان‪ ،‬امکان دارد روس��یه از توافقنامه اس��تارت دو برای‬ ‫خلع سالح هسته ای که امسال میان امریکا و روسیه به امضا‬ ‫رس��ید‪ ،‬خارج شود‪ .‬سرگئی الوروف‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫روسیه نیز‪ ،‬پس از نشست شورای ناتو ـ روسیه گفت‪ ،‬اگر‬ ‫چه روسیه‪ ،‬ناتو را تهدیدی برای خود نمی بیند‪ ،‬ولی با این‬ ‫همه باید از خود در مقابل خطرات حفاظت کند‪.‬‬ ‫وی در این نشس��ت ابراز تاسف کرد که موضوع سامانه‬ ‫پدافند موشکی ناتو و روسیه با سکوهای پرتاب مشترک‬ ‫‪82‬‬ ‫ناکام مانده است‪.‬‬ ‫در مقابل اندرس فوگ راسموسن‪ ،‬دبیرکل ناتو نیز در یک‬ ‫کنفرانسمطبوعاتی که مستقیما در اینترنت پخش شد روشن‬ ‫کرد که ناتو ب ر وجود سیستم های جداگانه تاکید دارد‪ .‬وی‬ ‫البته خاطر نشان کرد که این سیستم های جداگانه می بایست‬ ‫با هم در ارتباط باش��ند‪ ،‬ولی هر ط��رف می تواند خودش‬ ‫دربار ه شلیک موش��ک تصمیم گیری کند‪ .‬روسیه همواره‬ ‫زمانی که روند گفت وگوها بر سر سامان ه پدافند موشکی به‬ ‫بن بست کشیده شده‪ ،‬تهدید کرده است در صورت شکست‬ ‫مذاکرات‪ ،‬سامان ه پدافند موشکی خود را نزدیکی مرز کشور‬ ‫همسایه خود «لهس��تان» که عضو پیمان ناتوست‪ ،‬مستقر‬ ‫خواهد ساخت‪ .‬در همین ارتباط اولگ اوستاپنکو‪ ،‬فرمانده‬ ‫نیروهای فضایی روسیه اعالم کرد که راداری برای ردیابی‬ ‫موشک ها اماده راه اندازی است‪.‬‬ ‫مذاکرات سوچی به خوبی نشان داد رقص تانگوی سیاسی‬ ‫اوباما و مدودف هم نتوانسته به اختالف نظرهای موجود پایان‬ ‫دهد‪ .‬این در شرایطی است که روسیه همچنان بر همکاری‬ ‫و شراکت با ناتو تاکید می کند‪ ،‬ولی بحران لیبی جای تردید‬ ‫باقی نمی گذارد که روسیه هنوز به ناتو بی اعتماد است‪.‬‬ ‫مس��کو از کمبود کنترل بر سیس��تم هایی ک��ه در طرف‬ ‫دیگر مس��تقر می شود ش��اکی و از سال ها پیش خواهان‬ ‫تضمین هایی برای امنیت خود بوده اس��ت‪ .‬امریکایی ها‬ ‫که در برنامه ه��ای بلند مدت خود به دنبال تنگ تر کردن‬ ‫هرچه بیش��تر حلقه «محاص��ره و کنترل» علیه روس��یه‬ ‫هستند‪ ،‬می کوش��ند از یک سو با عضویت گرجستان و‬ ‫اوکراین در ناتو‪ ،‬نفوذ خود را به مرزهای غربی روس��یه‬ ‫توس��عه دهند و ازس��وی دیگر با به اجرا دراوردن تور‬ ‫امنیتی خود به بهانه اجرای طرح موس��وم به س��پر دفاع‬ ‫موشکی‪ ،‬موقعیت خود را برای تفوق یافتن برتجهیزات‬ ‫بالستیکی روسیه درغرب این کشور تقویت کنند‪.‬‬ ‫اکنون قراراست روگوزین‪ ،‬نماینده روسیه در ناتو در اواسط‬ ‫ماه جوالی به امریکا س��فر کند تا ش��اید دو کشور بتوانند‬ ‫از طریق گفت وگوهای مس��تقیم راهی برای برون رفت از‬ ‫بن بس��ت کنونی بیابند‪ .‬اگر این مذاکرات نیز به شکس��ت‬ ‫انجامد‪ ،‬روسیه تصمیم دارد تا پایان سال جاری‪ ،‬نقشه های‬ ‫خود را برای پدافند موشکی ارائه دهد‪.‬‬ ‫واقعیت ان اس��ت که روس��یه و ناتو درباره ماهیت دفاعی‬ ‫سپر موشکی اروپا با یکدیگر اختالف دارند زیرا روسیه بر‬ ‫مشارکت یکسان در این مجموعه پدافند موشکی اصرار دارد‪،‬‬ ‫ناتو و امریکا تنها با مشارکت محدود روسیه در ان موافقت‬ ‫می کنند‪ .‬عالوه بر این روسیه به دنبال اخذ تضمین های الزم‬ ‫ب‪ :‬اینده لیبی از ان کیست‬ ‫مذاکرات روس��یه و مقام های ناتو بر س��ر مساله لیبی نیز‬ ‫بی نتیجه ماند؛ الوروف‪ ،‬وزیرخارجه روس��یه اعالم کرد‬ ‫دوطرف نتوانسته اند در مورد نحوه اجرای قطعنامه شورای‬ ‫امنیت به توافق برس��ند‪ .‬قطعنامه ‪ 1973‬ش��ورای امنیت‬ ‫سازمان ملل‪ ،‬راه را برای حمایت ناتو از مخالفان و حمله به‬ ‫نیروهای حکومتی معمرقذافی هموار کرد‪ .‬نماینده روسیه‬ ‫در س��ازمان ملل به این قطعنامه رای ممتنع داده بود‪ .‬طی‬ ‫چندماه گذش��ته دولت مسکو بارها علیه زمان طوالنی و‬ ‫شدت حمالت ناتو به رژیم سرهنگ قذافی ابراز نگرانی‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬در جریان مذاکرات روسیه و مقام های ناتو‬ ‫در ش��هر ساحلی «سوچی» در کنار دریای سیاه‪« ،‬دمیتری‬ ‫مدودف» رئیس جمهور روسیه و «جاکوب زوما» همتای‬ ‫افریقای جنوبی وی نیز حضور داش��تند‪ .‬روس��یه بنا بر‬ ‫مالحظاتی که در لیبی داشت درباره قطعنامه شورای امنیت‬ ‫رای ممتنع داد‪ ،‬ولی در حال حاضر به دلیل انکه س��قوط‬ ‫ی می بیند به‬ ‫مهم ترین متحد خود را در شمال افریقا حتم ‬ ‫ش��دت نگران ان اس��ت که با روی کار امدن یک دولت‬ ‫غرب گرا در لیبی‪ ،‬موقعیت روسیه در معادالت این منطقه‬ ‫تضعیف شود‪ .‬روسیه بعد از فروپاشی شوروی اصوال در‬ ‫چارچوب مناسباتش با کشورهای شمال افریقا‪ ،‬یک رابطه‬ ‫راهبردی با لیبی و الجزایر برقرار کرده است که ابعاد دفاعی‪،‬‬ ‫اقتصادی و سیاسی را در باالترین سطح شامل می شود‪.‬‬ ‫جمع بندی و نتیجه گیری‬ ‫‪ -1‬بعید است روسیه تضمین های کافی را از امریکایی ها‬ ‫ب��رای طرح موس��وم به س��پر دف��اع موش��کی بگیرد‪.‬‬ ‫ضمانت های��ی که روس��یه از متح��دان امریکایی خود‬ ‫می خواهد قبل از هر چیز درخصوص محل استقرار این‬ ‫س��امانه و ویژگی های تکنیکی و تاکتیکی ان است‪ .‬نوع‬ ‫ایده ال همکاری بین روسیه و امریکا در خصوص سامانه‬ ‫دفاع موشکی ایجاد یک سیستم یکپارچه است که در ان‬ ‫هر طرف مسئولیت حفظ امنیت منطقه مربوط به خود را‬ ‫عهده دار شود‪ .‬در حالی که امریکایی ها همچنان بر مجزا‬ ‫بودن این طرح تاکید دارند‪.‬‬ ‫تهدید های روسیه برای فشار بر امریکا چندان جدی گرفته‬ ‫نمی شود زیرا دست روسیه در مانورهای سیاسی خود به‬ ‫دلیل مشکالت اقتصادی بسته تر از گذشته است به ویژه‬ ‫انکه انتخابات پارلمانی روسیه شش ماه دیگر و انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ان ‪ 9‬ماه دیگر برگزار می شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬روس��یه برای توازن بخشی سیاس��تش با امریکا‪ ،‬به‬ ‫ش��مال افریقا وخاورمیانه به چشم یک منطقه راهبردی‬ ‫نگاه می کند‪ .‬به همین دلیل روسیه درباره تحوالت چند ماه‬ ‫اخیر در لیبی‪ ،‬با احتیاط عمل کرده است‪ .‬روس ها می دانند‬ ‫چنانچه دولت قذافی س��قوط کند‪ ،‬جایگزین ان دولت‬ ‫طرفدار غرب خواهد بود‪ .‬این نمی تواند منافع روسیه را‬ ‫در ش��مال افریقا تامین کند‪ .‬یعنی درست عکس اتفاقی‬ ‫ک��ه در مصر افتاد‪ .‬در مصر س��قوط دولت مبارک توازن‬ ‫را بیش��تر به نفع روس ها تغییر داد چرا که دولت مبارک‬ ‫متحد راهبردی دولت امریکا بود‪ .‬درست است که سمت‬ ‫و سوی دولت جدید مصر هنوزمشخص نیست‪ ،‬ولی به‬ ‫هرحال هر دولتی که درمصر روی کار بیاید برای روس ها‬ ‫بدتر از مبارک نخواهد بود‪g .‬‬ ‫لیبی‬ ‫معامله سری اوباما با مخالفان لیبی‬ ‫روزنامه انگلیس��ی «میل ان ساندی» از معامله سری باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا با رهبران مخالفان لیبی برای تحویل «عبدالباسط المقراحی» متهم اصلی‬ ‫پرونده الکربی و تحویل دادن وی به نیروهای امریکایی پرده برداش��ت‪ .‬پایگاه‬ ‫خبری «الیوم الس��ابع» نوش��ت‪« :‬این روزنامه انگلیس��ی هدف از این معامله را‬ ‫محاکمه المقراحی در ایاالت متحده امریکا عنوان کرد‪ ».‬بر این اساس به محض‬ ‫اینکه مخالفان لیب��ی المقراحی را تحویل نیروه��ای امریکایی دهند‪ ،‬نیروهای‬ ‫ویژه امریکایی وی را به یک کش��ور عربی بی طرف و سپس از انجا به امریکا‬ ‫منتقل می کنند‪.‬روزنامه انگلیسی «میل ان ساندی» مشارکت نیروهای انگلیسی در‬ ‫این عملیات را بعید دانس��ت‪.‬المقراحی‪ ،‬افسر سابق سازمان اطالعاتی لیبی بود‬ ‫که متهم به دس��ت داش��تن در انفجار یک هواپیمای امریکایی بر باالی دهکده‬ ‫الکربی در اس��کاتلند در س��ال ‪ 1988‬میالدی شد که بر اثر این حادثه ‪ 270‬نفر‬ ‫کش��ته شدند‪ .‬حکومت اسکاتلند در س��ال ‪ 2009‬میالدی پس از انکه پزشکان‬ ‫تایی��د کردند المقراحی مبتال به بیماری س��رطان پروس��تات اس��ت و بیش از‬ ‫سه ماه زنده نمی ماند‪ ،‬وی را ازاد کردند‪ ،‬اما بعدها مشخص شد که انتقال وی به‬ ‫لیبی بر اساس معامله ای بوده که میان رژیم قذافی و انگلستان انجام شده است‪.‬‬ ‫اگر المقراحی دستگیر شود‪ ،‬احتمال دارد از دست داشتن معمر قذافی‪ ،‬دیکتاتور‬ ‫لیبی در این حادثه پرده بردارد‪ ،‬اما منابعی در کاخ سفید ابراز نگرانی کرده اند که‬ ‫ممکن است قذافی وی را در پناهگاه خود در طرابلس جای داده باشد و اگر این‬ ‫شهر به دست مخالفان بیفتد‪ ،‬قذافی برای جلوگیری از دستگیر شدن المقراحی‬ ‫دستور به قتل وی دهد‪g .‬‬ ‫یونان‬ ‫یونان تحت اشغال اسرائیل است‬ ‫یک فعال صلح امریکایی می‪‎‬گوید جلوگیری‬ ‫ازحرک��ت کش��تی‪‎‬های ع��ازم غزه توس��ط‬ ‫دولت یونان به این معناس��ت که این کشور‬ ‫تحت اشغال اسرائیل اس��ت‪ .‬پل الرودی از‬ ‫بنیانگذاران جنبش فلسطین ازاد گفت‪« :‬انها‬ ‫(دول��ت یونان) صریحا گفته‪‎‬ان��د که امریکا‬ ‫برای ای��ن کار(جلوگیری از عزیمت کاروان‬ ‫کمکی ب��ه غزه) به انان فش��ار وارد کرده و‬ ‫امریکا نیز خود ای��ن موضوع را اعالم کرده‬ ‫اس��ت و ما می‪‎‬دانیم که امریکا این کار را می‪‎‬کند چون اس��رائیل از انها این را‬ ‫خواسته اس��ت‪ ».‬وی افزود‪« :‬بنابراین در واقع یونان بسیار شبیه فلسطین تحت‬ ‫اشغال اس��رائیل اس��ت‪ ».‬بر پایه این گزارش‪ ،‬مقامات یونان روز جمعه کشتی‬ ‫امریکایی جس��ارت امید را تنها لحظاتی بعد از اینکه برای شکس��تن محاصره‬ ‫تحمیلی غزه رهس��پار این منطقه ش��د‪ ،‬توقیف کردند‪ .‬یونان اخیرا روابط خود‬ ‫را ب��ا رژیم اس��رائیل توس��عه داده و دو طرف در حال حاض��ر مذاکرات اولیه‬ ‫خ��ود را برای انعقاد قراردادهایی در زمینه تامین منابع نیرو اغاز کرده‪‎‬اند‪ .‬کابینه‬ ‫امنیتی رژیم اسرائیل نیز به نیروی دریایی این رژیم دستور داده که با تمام ابزار‬ ‫ممکن از رس��یدن کاروان بین‪‎‬المللی کمکی به غزه جلوگیری کند‪ .‬گفتنی است‬ ‫حدود یک میلیون و ‪ 500‬هزار نفر از س��اکنان نوار غزه از حقوق اساسی خود‬ ‫مانند ازادی حرکت‪ ،‬حق برخورداری از یک زندگی مناسب‪ ،‬استخدام شایسته‪،‬‬ ‫امکانات بهداشتی و اموزش و پرورش محروم هستند‪g .‬‬ ‫بحرین‬ ‫ترفند ال خلیفه برای مقابله با اعتراضات‬ ‫ی کمک به ملت بحرین گفت‪« :‬انچه مذاکرات ملی خوانده می شود ؛‬ ‫عضو کنگره مردم ‬ ‫ی است‪».‬‬ ‫ترفندی برای خوب جلوه دادن رژیم ال خلیفه و از بین بردن اعتراضات مردم ‬ ‫قاسم الهاشمی اظهار داشت‪« :‬مذاکرات در شرایطی در حال برگزاری است که وضعیت‬ ‫بحرین به علت سرکوب مردم روز به روز وخیم تر می شود‪».‬‬ ‫در همین ارتباط در نخستین جلسات روند گفت وگوهای توافق ملی که برگزار شد‪ ،‬هیچ‬ ‫یک از پنج شخصیت جمعیت ملی الوفاق حضور نیافتند و این جمعیت در اعتراض به‬ ‫ی کمک به‬ ‫عملکرد رژیم حاکم از مذاکرات کناره گیری کرد‪ .‬الهاشمی عضو کنگره عموم ‬ ‫مردم بحرین گفت‪« :‬مذاکرات ملی مبتنی بر هیچ اصل و قاعده روشنی نیست برای همین‬ ‫نمی شود هیچ طرح جدی و واقعی را در این مذاکرات پیشنهاد کرد‪ ».‬وی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«عیب دیگر مذاکرات کثرت و تعدد حاضران بدون داش��تن دیدگاه و موضعی روش��ن‬ ‫است‪ ».‬الهاشمی افزود‪« :‬مذاکرات برای تضییع وقت و پاک کردن مطالبات واقعی مردم‬ ‫از اذهان انها برگزار ش��ده؛ برای همین مسائل ش��هدا‪ ،‬زندانیان و ناپدیدشدگان در این‬ ‫مذاکرات مطرح نمی ش��ود‪».‬وی گفت‪« :‬در حالی که ما قبال تاکید کرده بودیم که مساله‬ ‫سوریه‬ ‫اعتراف سارکوزی به شکست توطئ ه در سوریه‬ ‫ملت س��وریه با حمایت از س��ران کشور خود و‬ ‫با درک توطئه ای که مقامات این کشور از جمله‬ ‫بشار اس��د‪ ،‬رئیس جمهوری س��وریه درباره ان‬ ‫هشدار دادند‪ ،‬موفق ش��دند توطئه غرب در این‬ ‫کش��ور را خنثی کنند‪ .‬توطئه ای که کش��ورهای‬ ‫غربی با پوشش انقالب مردمی و سوءاستفاده از‬ ‫شرایط منطقه در سوریه به اجرا در اوردند‪ ،‬با اعزام‬ ‫گروه های مسلح به شهرهای مرزی سوریه ادامه‬ ‫یافت و تالش کردند نظام این کش��ور را ب��ه زانو در اورند‪ .‬منابع کامال مطلع به‬ ‫هفته نامه «المنار» فلسطین اعالم کردند که «نیکال سارکوزی» رئیس جمهور فرانسه‬ ‫در دیدارهای محرمانه اذعان کرده که نظام س��وریه در ناکام گذاش��تن طرح های ‬ ‫تروریستی موفق عمل کرده و نظام این کشور سقوط نخواهد کرد‪ .‬سارکوزی در‬ ‫عین حال با اشاره به متقاعد شدن سران سوریه برای اجرای اصالحات فراگیر در‬ ‫این کشور تصریح کرده که با این وضع هم باید از مشغولیت سران سوری بهره‬ ‫الزم را برد و کاری کرد که اصالحات در این کشور طبق خواسته انان (غربی ها)‬ ‫انجام ش��ود‪ .‬به گفته این منابع‪ ،‬س��ارکوزی تصریح کرده است که در خصوص‬ ‫مساله صلح سوریه و اسرائیل باید فعالیت بیشتری کرد و فرصت صلح میان این‬ ‫دو را تقویت کرد‪ .‬المنار افزود که سارکوزی بعید ندانسته پرونده میانجیگری‬ ‫میان سوریه و اسرائیل را پاریس خود بر عهده بگیرد‪g .‬‬ ‫امریکا‬ ‫تعطیلیدولتمینه‪‎‬سوتا؛تهدیدیبرایامریکا‬ ‫تعطیلی دولت ایالتی مینه سوتا در امریکا که به دنبال‬ ‫اختالف‪‎‬نظر در زمینه بودج��ه این ایالت اتفاق افتاده‪،‬‬ ‫تهدی��دی برای امریکا محس��وب می‪‎‬ش��ود‪ ،‬چرا که‬ ‫ت نیز گس��ترش پیدا کند‪ .‬به‬ ‫می تواند ب��ه دیگر ایاال ‬ ‫دنبال اختالف نظر نمایندگان امریکایی در خصوص‬ ‫اختص��اص بودجه‪ ،‬حدود ‪ 23‬هزار نف��ر از ‪ 36‬هزار‬ ‫کارمن��د ای��ن ایالت به طور موق��ت بی‪‎‬انکه حقوق و‬ ‫مزایای انان پرداخت شود‪ ،‬بیکار شده‪‎‬اند‪ .‬بر اساس این‬ ‫گزارش‪ ،‬باغ وحش مینه سوتا و پارک های ایالتی ان تا‬ ‫اخر هفته تعطیل خواهند ش��د و طرح های س��اخت بزرگراه ها نیز یک روز قبل از روز‬ ‫استقالل امریکا متوقف ش��ده‪‎‬اند که این امر هم می تواند به افزایش خشم عمومی منجر‬ ‫شود‪ .‬بر پایه این گزارش‪ ،‬دولت ایالتی مینه سوتا با کسری بودجه ‪ 5‬میلیارد دالری مواجه‬ ‫شده و توافق بر سر بودجه این ایالت قرار بود تا نیمه شب پنجشنبه گذشته به انجام برسد‪.‬‬ ‫اعضای حزب دموکرات امریکا می گویند جمهوری خواهان بیشتر تمایل دارند به جای‬ ‫اهمیت دادن به اکثریت مردم‪ ،‬از افزایش مالیات قشر ثروتمند این ایالت جلوگیری کنند و‬ ‫این درحالی است که جمهوری خواهان سعی دارند هزینه های این ایالت را کاهش دهند‪.‬‬ ‫اختالفات پیرامون بودجه این ایاالت در حالی اوج گرفته که طبقه کارگر ایالت مینه سوتا‬ ‫قش��ری است که بیشترین صدمه را از این اختالفات می بیند‪ .‬اختالفات بودجه‪‎‬ای به این‬ ‫معناس��ت که تا زمان رسیدن به توافق در این زمینه‪ ،‬ایالت مینه سوتا میلیون ها دالر ضرر‬ ‫خواهد کرد و برای هر هفته‪‎‬ای که دولت این ایالت تعطیل باقی بماند‪ ،‬هزینه ها نیز افزایش‬ ‫پیدا خواهد کرد‪g .‬‬ ‫شهدا‪ ،‬زندانیان و ناپدید شدگان باید در گفت وگوها مطرح شود‪ ،‬ولی رژیم حاکم توجهی‬ ‫به این موضوعات اساسی ندارد‪ ».‬الهاشمی تاکید کرد‪« :‬افراد بسیاری در ناارامی های‬ ‫بحرین ناپدید ش��ده اند و هر دو هفته یک بار یک زندانی شهید می شود‪ ».‬عضو کنگره‬ ‫ی زندانیان در لیست زندان ها نیست و دولت‬ ‫مردمی کمک به ملت بحرین افزود‪« :‬اسام ‬ ‫عمدا اسامی انها را ثبت نمی کند و این درحالی است که اثری از سازمان بین المللی حقوق‬ ‫ی گفت‪:‬‬ ‫بشر نیست و کشورهای جهان نیز به فاجعه بحرین اهمیت نمی دهند‪».‬الهاشم ‬ ‫«حتی گروه های مخالف حاضر در این گردهمایی که مذاکرات نامیده می شود‪ ،‬نمی توانند‬ ‫کاری از پیش ببرند زیرا مذاکرات به گونه ای طرح ریزی شده که امکان ارائه راه حل کارامد‬ ‫برای رفع مشکالت و پایان دادن به بحران طوالنی بحرین را از بین می برد‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«با توجه به تفکرات مستبدانه رژیم حاکم بحرین‪ ،‬از ابتدای مطرح شدن مذاکرات معلوم‬ ‫بود که نتیجه ای نخواهد داشت و اگر یک سال هم ادامه داشته باشد بی فایده خواهد بود‪».‬‬ ‫الهاشمی با بیان اینکه اقدامات سرکوبگرانه رژیم ال خلیفه با وجود اغاز مذاکرات همچنان‬ ‫ادامه دارد‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬نیروهای ارتش و پلیس‪ ،‬مزدوران و نیروهای اشغالگر عربستان‬ ‫همچنان در خیابان ها به گشت زنی و تعقیب و گریز مردم می پردازند و انها را بازداشت‬ ‫می کنند‪g».‬‬ ‫‪83‬‬ 84