ماهنامه مثلث شماره 87

‫هشدارهای ایت اهلل‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره هشتاد و هفتم ‪ 9 /‬مرداد ماه ‪ 1500 /1390‬تومان‪ 88/‬صفحه‬ ‫جبهه پایداری و ایستادگی‬ ‫ارایش اصولگرایان را تغییر می دهند؟‬ ‫گفت وگ و با احمد سالک‬ ‫حسن بیادی و حسین کنعانی مقدم‬ ‫گفت وگو با وزیر ارشاد دربار ه‬ ‫مطبوعات‪ ،‬سینما و خطوط قرمز‬ ‫درشرایط عادی‬ ‫فضای جامعه‬ ‫باید باز باشد‬ ‫از حاشیه های‬ ‫سینما متنفرم‬ ‫تو گو با بهرام توکلی‪ ،‬کارگردانی‬ ‫گف ‬ ‫که بدون هیاهو فیلم می سازد‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫ازپارلمانتاریسم‬ ‫تابناپارتیسم ‬ ‫چراجنبشمشروطهتبدیل‬ ‫بهدیکتاتوری بناپارتیرضاخانشد‬ ‫تولد دوباره فاشیسم‬ ‫در اروپا‬ ‫پدیدامدنبنیادگراییمسیحی‬ ‫در لباس راست افراطی‬ ‫جل ‬ ‫ددوم‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال دوم‪ /‬شماره شصت و نهم ‪ 15 /‬اسفند ‪ 88/1389‬صفحه‪ 1500 /‬تومان‬ ‫تولد دوباره‬ ‫فاشیسم دراروپا‬ ‫پدیدامدنبنیادگراییمسیحی‬ ‫در لباس راست افراطی‬ ‫‪20 - 27‬‬ ‫راه امام‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫گفت وگویی متفاوت‬ ‫قدرت روحانیت میان مردم‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫ما اگ��ر در تاریخ این صد س��اله‪ ،‬صد س��اله اخیر مطالعه‬ ‫کنیم‪ ،‬خواهیم دیدکهبرای چه اس��تک��هگروه ها از خارج و‬ ‫داخ��ل‪ ،‬توطئه کن ها از خارج و داخل‪ ،‬ب��ه ض د روحانیت قلم‬ ‫دس��تمی گیرند‪.‬وبهضد روحانیتصحب��تمی کنند‪.‬ودر‬ ‫روزنامه هایشانمی نویسند؛اینمنشاشچیهست؟درقریب‬ ‫صد سال سابقدیدندکهیکپیرمردیدریکیازدهاتعراق‬ ‫«سامره»وقتیکهدیدایراندرمعرضفشارخارجی هاهست‬ ‫و ان قرارداد ننگین را در ان زمان بسته بودند‪ ،‬این پیرمرد که‬ ‫در کنج یک ده بود یک سطر نوشت وهمه قوای خارج و داخل‬ ‫نتوانستنددرمقابلاینیکسطراستقامتکنند‪.‬ان‪،‬مرحوم‬ ‫میرزایبزرگبود‪-‬رحمهاهلل‪-‬کهدرسامرهتحریمکردتنباکو‬ ‫را‪ .‬برای اینکه تقریبا ایران را در اسارت گرفته بودند به واسطه‬ ‫قراردادتنباکو‪.‬وایشانیکسطرنوشتکهتنباکوحراماست‪.‬‬ ‫و حتی بس��تگان خود ان جائر هم و حرمسرای خود ان جائر‬ ‫هم ترتیباثردادندبهانفتواوقلیان هاراشکستند‪.‬ودربعضی‬ ‫جاهاتنباکوهاییکهقیمتزیادداشتدرمیداناوردندواتش‬ ‫زدند و شکس��ت دادند بر ان قراردادی و لغو شد قرارداد‪ .‬و یک‬ ‫همچوچیزیرااینهادیدندکهیکروحانیپیرمرددرکنجیک‬ ‫دهیازدهاتعراقیککلمهمی نویسدویکملتقیاممی کند‬ ‫و قراردادی که ما بین شاه جائر و انگلیس ها بوده است‪ ،‬به هم‬ ‫می زند‪ ،‬و یک قدرت این ط��وری دارد روحانیت‪ .‬باز مالحظه‬ ‫کردند که وقتی که انگلیس ها هج��وم اورده بودند به عراق و‬ ‫عراقرادرمعرضاستعمارقراردادهبودند‪،‬یکپیرمردبهمردم‬ ‫امرکردوحکمدفاعدادوقیامکردندمردموملتعراقرانجات‬ ‫دادند‪.‬اینیکقدرتیبودازیکپیرمرد‪،‬وانمیرزایشیرازی‬ ‫دوم‪،‬مرحوم اقامیرزا محمدتقی ‪ -‬رضوان اهلل علیه [بود]‪ .‬و در‬ ‫مشروطه دیدند که یک مال یاچند مال در نجف و چند معمم و‬ ‫مال در تهران اساس استبداد و حکومت خود کامه ای که در ان‬ ‫وقتبودانرابههمزدند‪،‬ومش��روطهرامس��تقرکردند‪.‬ودر‬ ‫اینمسائلانهاییکهمخالفهمبودندازپاننشستند‪.‬انهاهم‬ ‫فعالیتخودشانرامی کردند‪،‬کهحاالبخواهیمهمهرابگوییم‬ ‫طوالنی اس��ت‪ .‬لکن راجع به همین مشروطه و اینکه مرحوم‬ ‫شیخفضل اهلل–رحمه اهلل‪-‬ایستادکهمشروطهبایدمشروعه‬ ‫باشد‪ ،‬باید قوانین موافق اسالم باشد‪ .‬در همان وقت که ایشان‬ ‫این امر را فرمود‪ ،‬و متمم قانون اساس��ی هم از کوشش ایشان‬ ‫بود‪،‬مخالفان‪،‬خارجی هاکهیکهمچوقدرتیرادرروحانیت‬ ‫می دیدن��د‪،‬کاریکردنددرایرانکهش��یخفضل اهللمجاهد‬ ‫مجتهددارایمقاماتعالیهرا‪،‬یکدادگاهدرستکردند‪،‬ویک‬ ‫نفرمنحرف‪،‬روحانینما‪،‬اورامحاکمهکردودرمیدانتوپخانه‪،‬‬ ‫شیخفضل اهللرادرحضورجمعیتبهدارکشیدند‪.‬توطئهبرای‬ ‫ایناست‪،‬کهاینهادرکارنباشند‪.‬اینهامی گویندکهروحانی ها‬ ‫برونددرمسجدهاوهمان جانمازجماعتبخوانند‪.‬بسیارخوب‪،‬‬ ‫شمامی گذاریدروحانی هادرمسجدنمازجماعتبخوانند؟شما‬ ‫تویهمانمسجدهممی رویدیکعده ایراازاشرارمی برید‪.‬‬ ‫یکنفرادمی کهازاسالمهیچاطالعنداردجلووامی دارید‪.‬‬ ‫گفت وگ��و با س��ید محمد حس��ینی وزیر‬ ‫ارش��اد دولت دهم در حالی انجام ش��د که‬ ‫او در ابتدای مصاحب��ه صراحتا اعالم کرد‬ ‫که فرصت��ی برای گفت وگ��وی اختصاصی‬ ‫ب��ا رس��انه های مکت��وب ندارد‪ .‬حس��ینی‬ ‫سپس از انتقادات نادرست دوستان گالیه‬ ‫کرد؛ او تفاوت ه��ای مدیریت فرهنگی در‬ ‫دولت نه��م و دهم را طبیعی خواند و ان را‬ ‫نش��انه متفاوت بودن ادم ها دانست‪ ،‬اما در‬ ‫عین ح��ال گفت که ای��ن تفاوت ها مبنایی‬ ‫نیس��ت‪ .‬وزیر ارش��اد البته این تغییرات را‬ ‫برای افزایش تعامالت و ارتباطات با اهالی‬ ‫فرهن��گ و هنر ض��روری می دان��د‪ .‬وزیر‬ ‫ارشاد از استقبال خود از انتقادات و گوش‬ ‫ش��نوای وزارتخانه تحت مدیریتش سخن‬ ‫به می��ان اورد‪ .‬حس��ینی همچنین دو دوره‬ ‫متفاوت برای مطبوع��ات در دولت دهم را‬ ‫پذیرف��ت و نظرات خود در این خصوص را‬ ‫مطرح کرد‪.‬‬ ‫‪10 - 19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫معرفی ‪ 4‬وزیر پیشنهادی به مجلس‬ ‫در حالی که قرار بود چهار وزیر پیش��نهادی یکش��نبه گذشته به مجلس‬ ‫معرفی ش��وند‪ ،‬اما معرفی این چهار نفر به بهارستان تا روز چهارشنبه به‬ ‫تاخیر افتاد‪ .‬با ارس��ال نامه رئیس جمهور به مجلس‪ ،‬نام وزرای پیشنهادی‬ ‫مش��خص شد و شیخ االس�لامی برای وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‪،‬‬ ‫غضنفری برای وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‪ ،‬رستم قاسمی برای وزارت‬ ‫نفت و محمد عباسی برای وزارت ورزش و جوانان‪ ،‬به مجلس معرفی شدند‪.‬‬ ‫‪36 - 45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫هژمونی ایران‬ ‫ای��ران در منطق��ه دارای ی��ک موقعیت اس��تراتژیک اس��ت‪ .‬وجود‬ ‫همس��ایگانی مانن��د عراق و افغانس��تان و حض��ور در خلیج فارس و‬ ‫تنگه هرمز این موقعیت را تشدید می کند‪ .‬ارتباط ایران با همسایگان‬ ‫مرزی و همسایگان منطقه ای خود از اهمیت بسیار باالیی برخوردار‬ ‫اس��ت چرا که می تواند نقش ایران را در ه��ر دو حوزه افزایش دهد‪.‬‬ ‫افزایش نقش و نفوذ ای��ران در منطقه خاورمیانه به افزایش قدرت و‬ ‫نقش افرینی بیشتر کشور می انجامد‪.‬‬ ‫‪46 - 57‬‬ ‫سینمای اقتباسی‬ ‫فرهنگ‬ ‫اقتباس ادبی واژه اش��نایی برای س��ینمای ایران اس��ت‪ .‬اما نه به این دلیل‬ ‫ک��ه اثار س��ینمایی قابلی مبتنی ب��ر اقتباس ادب��ی در تاریخ س��ینمای ما‬ ‫س��اخته ش��ده باش��د‪ .‬در حالی که این شیوه س��ینمایی در جهان جایگاه‬ ‫شایسته ای برای خود دست وپا کرده است‪ ،‬فیلمسازان ما همچنان ابا دارند‬ ‫که در س��اخت اثار خود به اقتباس ادبی روی بیاورند‪ .‬این درحالی است‬ ‫که محصوالت سینمای ما اکنده است از کپی برداری و بازسازی های اعالم‬ ‫نشده از فیلم های خارجی‪ .‬با این حال هنوز هستند سینماگرانی که نه تنها‬ ‫از اقتباس ادبی در اثار خود ابایی ندارند بلکه فیلم های به نسبت قابلی هم‬ ‫ارائه می کنند؛ هرچند از متن های خارجی‪.‬‬ ‫‪28 - 35‬‬ ‫سیاست‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫ائتالف های جدید‬ ‫تش��کیل دو گ��روه جدید توس��ط اصولگرای��ان ب��رای انتخابات‬ ‫مجلس نهم که برخی انها را موازی ‪ 7+8‬تفس��یر کرده اند حرف و‬ ‫حدیث ه��ا و واکنش های فراوانی را در روزهای اخیر پدید اورده‬ ‫است‪ .‬جبهه پایداری و جبهه ایستادگی که یکی تشکل منسوب به‬ ‫محسن رضایی و دیگری مجمعی از اعضای سابق دولت احمدی نژاد‬ ‫اس��ت‪ ،‬تردیدهایی را در مورد رس��یدن به فهرست واحد در میان‬ ‫اصولگرایان ایجاد کرده اس��ت‪ .‬این دو تش��کل هن��وز به صورت‬ ‫رس��می اعالم نکرده اند که بنای ارائه فهرست جداگانه دارند‪ .‬اما‬ ‫انتقادهایی را در مورد ترکیب ‪ 7+8‬مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫‪58 - 64‬‬ ‫ورزش‬ ‫داماش گیالن‪ ،‬س��ایپا‪ ،‬نفت تهران و فجر سپاسی شیراز؛ اینها تیم هایی هستند‬ ‫ک��ه می توانند در لیگ یازدهم خود را به عن��وان پدیده رقابت ها معرفی کنند‪.‬‬ ‫در این بین ش��انس داماش گی�لان باالتر از بقیه تیم هاس��ت‪ .‬چه انها در فصل‬ ‫نقل وانتقاالت عملکرد خوبی داش��ته اند و توانس��تند در همه خطوط بازیکنان‬ ‫قابل توجهی را جذب کنند‪.‬‬ ‫‪65 - 85‬‬ ‫افتاب‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسوی ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬مری��م اس��ماعیل پور ‪ -‬س��ید ج��واد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالم��ی ‪ -‬احس��ان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطف��ه کربالئ��ی‪ -‬ش��اهده یوس��فی ‪ -‬محم��د تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خیری‪ -‬ه��ادی احمدی‬ ‫حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی و هومن عناصری‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫شگفتی سازان‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫پایان یک انقالب‬ ‫عکس ‪ :‬مهدی ابراهیمی‬ ‫جنبش مشروطیت نقطه عطف تاریخی مبارزات مردم ایران علیه استبداد است‪ .‬جایی‬ ‫که مردم‪ ،‬روحانیت و روش��نفکران در حداقلی ترین حالت بر س��ر یک چیز تفاهم‬ ‫کردند و ان ایجاد نهادهایی برای رفع مشکالت قانونی مردم بود‪ .‬مجلس اولین رهاورد‬ ‫این مبارزه بود‪ .‬در این میان اما انحرافات به وجود امده از دوران جنبش مش��روطیت‬ ‫‪ 15‬س��ال بعد دیکتاتوری رضاخانی را منجر شد‪.‬بس��یاری معتقدند ماحصل جنبش‬ ‫مشروطیت به دلیل انشقاق ها و تش��تت اراء بسیار زیادی که وجود داشت‪ ،‬استبداد‬ ‫دوباره را حاکم کرد‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫رهبر معظم انقالب‪:‬‬ ‫ملت ایران اراده خود را بر هر قدرتی تحمیل می کند‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای رهبر معظم انقالب اس�لامی‬ ‫صبح شنبه گذشته وارد بندرعباس شدند و از منطقه یکم و‬ ‫کارخانجات نیروی دریایی ارتش جمهوری اسالمی ایران‬ ‫بازدید کردند‪.‬‬ ‫فرمان��ده کل قوا در ابتدای ورود ب��ه قرارگاه مقدم نیروی‬ ‫دریای��ی ارتش ‪ -‬ناوگان جنوب‪ ،‬در محل یادمان ش��هدا‬ ‫حاضر ش��دند و با قرائت فاتحه‪ ،‬یاد و خاطره رش��ادت‬ ‫شهدای دفاع مقدس را گرامی داشتند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای س��پس از یگان های مختلف‬ ‫نیروهای مسلح حاضر در میدان سان دیدند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در سخنانی در جمع فرماندهان‬ ‫و نیروهای قرارگاه مقدم نیروی دریایی ارتش و یگان های‬ ‫نمونه نیروهای مسلح در منطقه‪ ،‬دریا را فرصتی بزرگ و‬ ‫راهبردی برای کشورها و ملت ها دانستند و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«مناف��ع و امکانات این دریاها متعلق به ملت هاس��ت و‬ ‫نیروهای دریایی ارتش و س��پاه مظه��ر اقتدار ملت ایران‬ ‫در دفاع از منافع کش��ور در خلیج فارس و دریای عمان‬ ‫هستند‪».‬‬ ‫ایش��ان افزودن��د‪« :‬حکومت های طاغوتی در س��ال های‬ ‫‪10‬‬ ‫متمادی س��یطره بر ای��ران مانع پیش��رفت دریانوردی و‬ ‫حضور دریایی ایران در پهنه اب های منطقه ای و بین المللی‬ ‫بودند اما امروز شما باید با تالش مضاعف عقب افتادگی‬ ‫طوالنی مدت گذشته را جبران کنید‪».‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامنه ای با اش��اره به س��ابقه حضور‬ ‫قدرت های زورگو در منطقه بسیار حساس خلیج فارس‬ ‫و دریای عمان خاطرنشان کردند‪« :‬امروز شرایط با گذشته‬ ‫بسیار متفاوت است و ساحل ممتد و طوالنی این منطقه‬ ‫در اختیار دولتی مستقل و ملتی سرافراز و بیدار است که‬ ‫قدرت و اراده ملی خود را می شناسد و با اتکا به خداوند‪،‬‬ ‫اراده خود را بر هر قدرت سیاسی و نظامی تحمیل و او را‬ ‫مجبور به عقب نشینی خواهد کرد‪».‬‬ ‫فرمانده کل قوا در همین زمینه افزودند‪« :‬امروز خلیج فارس‬ ‫و دریای عمان به برکت حضور مقتدرانه ایران اس�لامی‪،‬‬ ‫یک منطقه ازاد و مستقل است‪».‬‬ ‫رهب��ر انقالب اس�لامی حض��ور ناوه��ای امریکایی و‬ ‫کشورهای اروپایی در منطقه را مضر و نامطلوب ارزیابی‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬دورانی که قدرت های مستکبر با حضور‬ ‫نظامی برای ملت ها تعیین سرنوش��ت می کردند گذشته‬ ‫است و اگر حتی برخی دولت های منطقه همچنان تمایل‬ ‫به تبعیت از دستورات قدرت های مستکبر داشته باشند‪،‬‬ ‫ولی ملت های منطقه هوش��یار و بیدار شده اند و حضور‬ ‫نظامی بیگانگان در منطقه را موجب ناامنی می دانند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای اقتدار یک ملت را زمینه س��از‬ ‫بهره مندی از برکات و منافع دریا دانس��تند و خاطر نشان‬ ‫کردن��د‪« :‬این اقتدار را نیروهای مس��لح حاضر در منطقه‬ ‫می توانند با جهاد و از خودگذشتگی تامین کنند‪».‬‬ ‫فرمان��ده کل قوا تاکی��د کردند‪« :‬ما هیچ کش��وری را به‬ ‫رویارویی و جنگ تشویق نکرده ایم و نخواهیم کرد و تا‬ ‫جایی که بتوانیم از هر رویارویی تصادفی یا حساب شده‬ ‫نیز پرهیز خواهیم کرد اما کس��انی که پیشرفت خود را با‬ ‫تحکم و زورگویی تامین می کنند باید در مقابل خودشان‬ ‫یک ملت مقتدر را احساس کنند‪».‬‬ ‫ایشان نیروهای دریایی را مظهر اقتدار ملت ایران در دریا‬ ‫دانس��تند و خطاب به نیروهای مس��لح حاضر در منطقه‬ ‫جنوب توصیه کردند‪« :‬صادقانه و مخلصانه و با تمام توان‬ ‫به مجاهدت خود ادامه دهید‪».‬‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬کشور و نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫خبرنامه‬ ‫پرهیز از اختالف‪ ،‬وظیفه ملی و دینی همگان است‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای رهبر معظم انقالب اس�لامی‬ ‫همچنین در جمع پرشور هزاران نفر از کارکنان نیروهای‬ ‫دریایی ارتش و س��پاه و خانواده های انان در بندرعباس‪،‬‬ ‫حض��ور مقتدرانه نیروهای دریایی در س��واحل طوالنی‬ ‫خلیج فارس و دریای عمان و همچنین حضور راهبردی‬ ‫این نیروها در اب های ازاد را نشان دهنده عزت ملی ملت‬ ‫ای��ران و اقتدار نظام جمهوری اس�لامی و پیام اور عزت‬ ‫ملت ها دانس��تند و با تاکید بر لزوم هوش��یاری در مقابل‬ ‫تالش دشمنان برای تضعیف اقتدار ملی‪ ،‬همه احاد مردم‬ ‫به ویژه مسئوالن‪ ،‬گروه ها و جریان های سیاسی و اقوام و‬ ‫مذاهب گوناگون را به حفظ وحدت و پرهیز از هرگونه‬ ‫اختالف و تفرقه فراخواندند‪.‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای در این دی��دار که در محل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫مدیون جوانانی است که اقتدار ملت را تجسم می بخشند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای دستگاه های دولتی و مسئوالن‬ ‫را موظف کردند با نیروهای مسلح حاضر در منطقه برای‬ ‫انجام کارهای بزرگ خود همکاری کنند‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی هدف از حضور خود در بندرعباس‬ ‫و منطقه یکم دریایی ارتش را ابراز صمیمانه خسته نباشید‬ ‫و خدا قوت به نیروهای مسلح منطقه بیان کردند و افزودند‪:‬‬ ‫«مجاهدت خاموش و مخلصانه و صادقانه جوانان ملت‬ ‫ایران در این منطقه‪ ،‬یک حسنه و در نزد خداوند محفوظ‬ ‫است‪».‬‬ ‫فرمان��ده کل قوا در ادامه حض��ور در منطقه یکم دریایی‬ ‫ارتش جمهوری اس�لامی ایران‪ ،‬از یگان های س��طحی‬ ‫و زیرس��طحی‪ ،‬کارخانه های صنعتی‪ ،‬تعمیراتی و مراکز‬ ‫اموزشی نیروی دریایی ارتش نیز بازدید کردند‪.‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای در این بازدی��د از نزدیک با‬ ‫توانایی متخصصان و مهندس��ان نیروی دریایی ارتش در‬ ‫ارتقای تجهیزاتی و بهینه س��ازی برخی ناوها‪ ،‬ناوچه ها‪،‬‬ ‫یگان های نیروبر و هواناوها اشنا شدند‪.‬‬ ‫مرک��ز اموزش زیرس��طحی‪ ،‬مرکز شبیه س��ازی هدایت‬ ‫زیرس��طحی و شناور زیرسطحی یونس نیز مورد بازدید‬ ‫رهبر انقالب اسالمی قرار گرفتند‪ .‬شناور زیرسطحی یونس‬ ‫اخیرا از س��فر ‪ 68‬روزه به دریای سرخ‪ ،‬به میهن اسالمی‬ ‫بازگشتهاست‪.‬‬ ‫فرمان��ده کل ق��وا همچنین از مرکز تعمی��ر و نگهداری‬ ‫شناورهای زیرسطحی به ویژه زیردریایی های کالس غدیر‬ ‫بازدید کردند‪.‬‬ ‫در این مرکز توانایی متخصصان نیروی دریایی ارتش در‬ ‫تعمیر زیرسطحی ها و ساخت قطعات و تجهیزات پیچیده‬ ‫ان مورد بازدید قرار گرفت‪.‬‬ ‫فرماندهی نیروی دریایی سپاه پاسداران برگزار شد‪ ،‬ضمن‬ ‫ابراز خرسندی فراوان از دیدار با کارکنان نیروهای دریایی‬ ‫و خانواده های انان‪ ،‬از زحمات و تالش های این نیروها و‬ ‫خانواده هایشان تشکر و قدردانی کردند و افزودند‪« :‬حضور‬ ‫مس��ئوالنه و قدرتمندانه نیروهای دریایی ارتش و سپاه و‬ ‫خانواده های انان از ش��رقی ترین سواحل دریای عمان تا‬ ‫غربی ترین س��واحل خلیج فارس‪ ،‬نشان دهنده عزم راسخ‬ ‫برای حفظ عزت و اقتدار ملی کشور است‪».‬‬ ‫ایش��ان با اشاره به نقش راهبردی نیروهای دریایی ارتش‬ ‫و س��پاه خاطرنشان کردند‪« :‬حضور قدرتمندانه نیروهای‬ ‫دریای��ی در اب های ازاد نیز پیام اور عزت ملت هاس��ت‬ ‫زیرا نش��ان می دهد ملت ایران در مواجهه با جبهه وسیع‬ ‫دش��منان‪ ،‬در غربت کامل ولی با اتکا به خداوند متعال و‬ ‫اعتماد به نفس توانسته است خود را به این حد از توانایی‬ ‫و پیشرفت برس��اند‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی تاکید کردند‪:‬‬ ‫«این حضور راهبردی در اب های ازاد که نتیجه تالش ها‬ ‫و مجاهدت فرماندهان و نیروهای دریایی ارتش و س��پاه‬ ‫و خانواده های انان است‪ ،‬خدمت به بشریت نیز هست‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬ملت ایران با ایستادگی‬ ‫و اس��تقامت بر اصول خود و ادامه مسیر‪ ،‬بدون انحراف‪،‬‬ ‫ثابت کرد که راه عزم ملی و استقالل ملی ملت ها بن بست‬ ‫ندارد و اگر ملتی اراده کند می تواند همانند ملت ایران به‬ ‫عزت‪ ،‬قدرت و ثروت برسد‪».‬‬ ‫ایشان با اشاره به شگردهای گوناگون دشمنان برای ایجاد‬ ‫یاس و ناامیدی در ملت ها و تضعیف اراده ملی انان‪ ،‬ترویج‬ ‫مواد مخدر با اهداف پنهان سیاسی و دامن زدن به اختالفات‬ ‫درونی را از جمله شیوه ها و طراحی ها برشمردند و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬ایجاد اختالف میان قومیت ها و مذاهب گوناگون‪،‬‬ ‫میان جناح ها و گروه های سیاس��ی و میان س��ازمان ها و‬ ‫دستگاه های مختلف از جمله روش های تضعیف اراده و‬ ‫عزم ملی است اما ملت ایران بر همه حیله ها و مکرهای‬ ‫دشمنان فائق امده و برگزاری جلسه ای با حضور نیروهای‬ ‫دریای��ی ارتش و س��پاه و خانواده های ان��ان‪ ،‬نمونه ای از‬ ‫همدلی و صمیمیت میان ملت ایران است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با یاداوری ایه شریفه «واعتصموا‬ ‫بحب��ل اهلل جمیعا و التفرقوا» خاطرنش��ان کردند‪« :‬امروز‬ ‫مخاطب این سخن الهی احاد ملت ایران به ویژه مسئوالن‪،‬‬ ‫گروه ها و جریان های سیاسی‪ ،‬اقوام‪ ،‬و مذاهب گوناگون‬ ‫کشور هستند و همه باید با چنگ زدن جمعی به ریسمان‬ ‫الهی‪ ،‬پرهیز از اختالف را وظیفه ملی و دینی خود بدانند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬جاذبه های گوناگون‬ ‫دنیای��ی‪ ،‬ش��هوات و هواهای نفس‪ ،‬حس��دها و بخل ها‪،‬‬ ‫بدبینی ها‪ ،‬بددلی ها‪ ،‬بدخواهی ها و قدرت طلبی ها‪ ،‬همچون‬ ‫باتالقی هس��تند که تنه��ا راه نجات از ای��ن هالکت گاه‪،‬‬ ‫چنگ زدن به ریسمان الهی‪ ،‬به صورت جمعی و با یکدیگر‬ ‫است‪».‬ایشان با اش��اره به انقالب کبیر ملت ایران و ابعاد‬ ‫گسترده و ناشناخته این حرکت عظیم تاکید کردند‪« :‬ملت‬ ‫ایران در طول ‪ 33‬س��ال گذشته‪ ،‬با وجود همه فشارها و‬ ‫توطئه های اس��تکبار جهانی و عوامل انها‪ ،‬با ایمان‪ ،‬اتحاد‬ ‫و بصی��رت خ��ود به پیش رفته و دش��من را پشت س��ر‬ ‫گذاشته اس��ت‪».‬رهبر انقالب اس�لامی با تاکید بر لزوم‬ ‫حفظ روحیه ایستادگی و منحرف نشدن از مسیر اصلی‬ ‫انقالب‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬تنها راه نجات ملت های منطقه‬ ‫گام گذاشتن در این مسیر است که اثار ان نیز به تدریج در‬ ‫حال اشکار شدن است‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره‬ ‫به تبلیغات دروغین بیگانگان بر ضد ملت ایران و اسالم‬ ‫و تالش برای تحریف واقعیات افزودند‪« :‬نمونه تبلیغات‬ ‫غرب‪ ،‬در جنایت اخیر در یک کشور اروپای شمالی است‬ ‫که از همان ساعات اول تالش می کنند انگشت اتهام را به‬ ‫سوی مسلمانان نشانه روند که این موضوع بیانگر خباثت‬ ‫و دروغ بودن تبلیغات غربی ها است‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه چنین تبلیغات و اتهاماتی بر اراده‬ ‫ملت ایران و ملت های مس��لمان تاثیرگذار نخواهد بود‪،‬‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬ما معتقدیم س��عادت دنیا و اخرت‬ ‫ملت ایران‪ ،‬فقط با چهارچوبی اسالمی تامین خواهد شد و‬ ‫تاکنون نیز حرکت رو به جلو نظام اسالمی موجب احیای‬ ‫مجدد اسالم و اراده ملت های منطقه شده است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی از جمله عوامل مه��م برای ادامه‬ ‫حرکت رو به پیشرفت ملت ایران را کار و تالش بی وقفه‬ ‫دانستند و افزودند‪« :‬در رویارویی جبهه حق و باطل‪ ،‬اگر در‬ ‫کنار عمل و کار و تالش‪ ،‬هدف نیز گم نشود و حضور در‬ ‫صحنه و اعتماد به نفس هم تقویت و پررنگ شود‪ ،‬پیروزی‬ ‫جبهه حق حتمی است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به شرایط بسیار سخت‬ ‫ملت ای��ران در دوران جنگ تحمیلی ب��ه ویژه روزهای‬ ‫اغازین جنگ خاطرنشان کردند‪« :‬در همان روزهای اول‬ ‫جنگ تحمیلی که عده ای ایه یاس و ناامیدی می خواندند‪،‬‬ ‫امام بزرگوار(ره) که متصل به منبع عظیم نور الهی بود‪ ،‬با‬ ‫قدرت ایستاد و گفت «می توانیم» و در نهایت نیز توانستیم‪».‬‬ ‫ایشان افزودند‪« :‬امروز هم که ملت ایران بر خالف دوران‬ ‫جنگ تحمیلی‪ ،‬صاحب پیشرفت های بزرگ و منابع عظیم‬ ‫انسانی است‪ ،‬ادامه مسیر پیشرفت فقط با چنین روحیه ای‬ ‫امکان پذیراست‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی جوانان را گنج های بی نظیر ملت ایران‬ ‫خواندند و تاکید کردند‪« :‬باید با تدبیر مس��ئوالن و همت‬ ‫ملت ایران‪ ،‬این گنج ها اس��تخراج شوند تا شط خروشان‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬پر اب تر و پرطراوت تر شود و قطعا این‬ ‫ارزو در اینده ای نه چندان دور محقق خواهد شد‪».‬‬ ‫‪11‬‬ ‫چهره ها‬ ‫عزیزمحمدی علیه ژنرال‬ ‫رقابت جدی‬ ‫عزیزاهللمحمدی‪،‬رئیس‬ ‫سازمان لیگ برتر در واکنش‬ ‫بهاظهاراتامیرقلعه نویی‪،‬‬ ‫سرمربی تراکتورسازیکه‬ ‫تاکید کرده بود به سازمان‬ ‫لیگنمی رود‪،‬گفت‪«:‬ایشان‬ ‫می تواندبهسازمانلیگنیاید‬ ‫و برود خانه نشین شود‪ ،‬اما‬ ‫مطمئن باشید حتی اگر در‬ ‫هفتهپنجمهمتخلفشمحرز‬ ‫شود‪،‬محرومشمی کنیم‪».‬‬ ‫محمدنبیحبیبی‪،‬گفته‬ ‫است عده ای با غرض‬ ‫بیان کرده اند که‬ ‫دوم خردادی ها حذف‬ ‫شده اند و بعد از ان‬ ‫به دنبال ایجاد رقابت‬ ‫میاناصولگرایانبودند‪.‬‬ ‫خیال کردند چون‬ ‫فتنه گران سال ‪ 88‬از‬ ‫خیابان ها جمع شدند تنها‬ ‫اصولگرایان حضور دارند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان به میدان‬ ‫انتخاباتخواهندامد‪.‬‬ ‫پرهیز از سیاه نمایی‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫حمایت عجیب‬ ‫ایت اهللاملیالریجانی‪،‬‬ ‫رئیس قوه قضائیه از تمام‬ ‫رسانه ها‪،‬صاحب نظران‬ ‫و دلسوزان نظام اسالمی‬ ‫خواست در جریان‬ ‫اطالع رسانی حوادث و‬ ‫رخدادهایاجتماعی‪،‬‬ ‫نسبتبهالقایفضای‬ ‫ناامنی احتیاط کنند و از‬ ‫بزرگ نماییوسیاه نمایی‬ ‫غیر واقعیجریانناامنیدر‬ ‫جامعهبپرهیزند‪،‬چراکهاین‬ ‫کار هم خالف واقع و هم‬ ‫خالفمصلحتاست‪.‬‬ ‫مسعودده نمکیدرباره‬ ‫شکایتشازپگاهاهنگرانی‬ ‫بهدلیلساختمستند‬ ‫«ده نمکی ها»گفت‪«:‬خودم‬ ‫برای ساخت این مستند به او‬ ‫کمککرده ام‪،‬گرچهخیلی‬ ‫ازهمفکراناهنگرانیفیلم‬ ‫وی را نپذیرفتند‪ .‬اگر قرار بود‬ ‫شکایتکنمازکسانیشکایت‬ ‫می کردم که «اخراجی ها» را‬ ‫دزدیدند‪،‬نهپگاهاهنگرانیکه‬ ‫با کمک و اجازه خودم فیلم‬ ‫ساختهاست‪».‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اولین نشست انتخاباتی جمعیت ایثار گران و رهپویان‬ ‫تاکید بر پیروی از تصمیمات کمیته ‪8+7‬‬ ‫اولین همایش انتخاباتی مش��ترک جمعی��ت ایثارگران و‬ ‫جمعیت رهپویان انقالب اسالمی در اخرین روز از اولین‬ ‫ماه تابس��تان در حالی برگزار ش��د که حس��ین فدایی و‬ ‫علیرضا زاکانی‪ ،‬دو تن از سخنرانان اصلی این همایش‪ ،‬به‬ ‫نمایندگی از طیف تحول خواهان از اعضای کمیته هفت‬ ‫نفره کمیته وحدت اصولگرایان هستند‪ .‬محمد دهقان‪ ،‬دیگر‬ ‫س��خنران این همایش بود که با حضور چهره های مطرح‬ ‫سیاسی در دفتر جمعیت رهپویان انقالب اسالمی برگزار‬ ‫ش��د‪ .‬حس��ین فدایی‪ ،‬دبیرکل جمعیت ایثارگران در این‬ ‫همایش انتخاباتی گفت‪« :‬نظام سلطه و ضدانقالب‪ ،‬اهداف‬ ‫و راهبردهایی را دنبال می کنند که از ان جمله فروپاشی نظام‬ ‫اسالمی‪ ،‬عدم موفقیت جبهه انقالب اسالمی‪ ،‬توفیق‪ ،‬جریان‬ ‫فتنه و جریان انحرافی است‪».‬‬ ‫او س��پس به برنامه جریان فتنه در انتخابات مجلس نهم‬ ‫اش��اره کرد و گفت‪« :‬جریان فتنه سعی دارد در انتخابات‬ ‫مجلس نهم چند خط موازی را دنبال کند که خط اول ان‬ ‫تحریم است‪ ».‬وی از تطهیر و بازگشت به نظام و همچنین‬ ‫ائتالف با بخشی از اصولگرایان به عنوان دیگر راهبردهای‬ ‫این جریان یاد کرد‪.‬‬ ‫عضو کمیسیون اصل ‪ 90‬مجلس همچنین به برنامه برخی‬ ‫جریان ها برای حضور در انتخابات مجلس اشاره و تاکید‬ ‫کرد‪« :‬هدف این جریان ها از حضور در انتخابات مجلس‬ ‫نهم‪ ،‬تصاحب حداقل دو سوم از کرسی های مجلس است‪.‬‬ ‫مهم تری��ن راهبرد ان ها ایجاد خط تض��اد درون نیروهای‬ ‫مردمی است‪».‬‬ ‫فدای��ی تاکید ک��رد‪« :‬جری��ان انحرافی س��عی دارد روی‬ ‫حوزه های انتخابی تک نماینده که به حدود ‪ 175‬حوزه در‬ ‫کشور می رسد‪ ،‬تمرکز کند و روش کار انان اینگونه است‬ ‫که از ظرفیت احمدی نژاد استفاده کنند‪ ،‬یعنی وابستگی یک‬ ‫فرد را به احمدی نژاد پررنگ کنند‪».‬‬ ‫دبی��رکل جمعی��ت ایثارگران ب��ا بیان اینکه ب��ا توجه به‬ ‫ظرفیت های موجود‪ ،‬نقص های��ی در اردوی اصولگرایی‬ ‫وجود دارد اما وحدت مدنظر اصولگرایان اس��ت‪ ،‬اظهار‬ ‫ی اعتقاد دارند که بهترین راه وحدت‪ ،‬حذف‬ ‫داشت‪« :‬برخ ‬ ‫احمدی نژاد است که این تئوری درست نیست؛ وحدت به‬ ‫معنی پایبندی به محور والیت مداری است‪».‬‬ ‫همچنین علیرضا زاکانی‪ ،‬دبیرکل جمعیت رهپویان با بیان‬ ‫اینکه باید به انتخابات پیش رو به عنوان یک فرصت نگاه‬ ‫کنیم‪ ،‬گفت‪« :‬باید مجلس هفتم و هشتم را اسیب شناسی‬ ‫کنیمچونبحثمجلسبسیارمهماست‪.‬مقام معظم رهبری‬ ‫دوبار و به صراحت در جمع عمومی و نمایندگان مجلس‬ ‫فرمودند که به مجلس دقت داشته باشید‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه ما حق سهم خواهی نداریم اما باید افراد‬ ‫شایسته در مجلس حضور پیدا کنند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬برای‬ ‫ما مهم اس��ت که در صحنه پیچیده کنونی حضور داشته‬ ‫باشیم به این دلیل که عده ای قصد دارند در انتخابات مجلس‬ ‫شرکت کنند تا علیه انقالب اسالمی بایستند‪».‬‬ ‫زاکانی با اشاره به اینکه باید در انتخابات پیش رو با وحدت‬ ‫حرکتکنیموکمککنیممجلسنهمبهترازمجلسهشتم‬ ‫و مجالس قبلی باش��د‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬برای حرکت به‬ ‫سمت پیشرفت کشور باید توجه به نامزدهایی داشته باشیم‬ ‫که در انتخابات مجلس شرکت می کنند و نباید دوباره در‬ ‫استان های کشور جریان هایی فعالیت کنند تا تنها فرد مورد‬ ‫نظر خود را وارد مجلس کنند و به اهداف خود برسند‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬هنگامی که خروجی کمیته‪ 8+7‬بیرون بیاید‬ ‫خود را تابع و حام��ی ان می دانیم‪ .‬انچه برای ما مطلوب‬ ‫است‪ ،‬تشکیل یک ستاد واحد برای فعالیت در انتخابات‬ ‫مجلساست‪».‬‬ ‫دبیرکل جمعیت رهپویان در پاسخ به این سوال که ایا مدل‬ ‫ایده ال برای وحدت در انتخابات کمیته ‪ 8+7‬است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«همین مدل اس��ت که می تواند در انتخابات مجلس نهم‬ ‫نتیجه دهد‪ .‬مهم این است که جبهه انقالب به پیروزی برسد‬ ‫و سهم خواهی در انتخابات مجلس مطرح نباشد‪».‬‬ ‫محمد دهقان‪ ،‬عضو ش��ورای مرکزی جمعیت رهپویان‬ ‫انقالب اس�لامی و نماینده طرقب��ه در مجلس نیز در این‬ ‫همایش انتخاباتی گفت‪« :‬قرار نیس��ت اگر وحدت کنیم‬ ‫ادم های فاس��د و اشکاالت اساس��ی را بپذیریم‪ ،‬ما روی‬ ‫ارزش ها وحدت می کنیم‪ ،‬نه افراد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬باید به عنوان جمعیت رهپویان و ایثارگران در‬ ‫اس��تان ها اقتضایی عمل کنیم و در دستورالعملی که تهیه‬ ‫ش��ده اعالم کرده ایم که بای��د کاندیداهای خود را تا پایان‬ ‫شهریور ماه در همه حوزه ها مشخص کنیم‪».‬‬ ‫دهقان با بیان اینکه س��تاد های انتخاباتی در اکثر استان ها‬ ‫تشکیل شده است‪ ،‬گفت‪« :‬هدف این است که اصولگرایان‬ ‫برنده ش��وند و جریان فتنه‪ ،‬ضد والیی و افراد ناکارامد و‬ ‫ضعیف به صحنه نیایند و به نظر من افراد ناپاکی که فساد‬ ‫اقتصادی و مالی دارن��د از جریان های درگیر خطرناک تر‬ ‫هستند‪ ،‬زیرا این افراد منافق اند و نمی توان انها را به راحتی‬ ‫شناساییکرد‪».‬‬ ‫این همایش در حالی برگزار ش��د که قرار اس��ت دومین‬ ‫نشست مشترک انتخاباتی این دو تشکل اصولگرا‪ ،‬بعد از‬ ‫ماه مبارک رمضان برگزار شود‪.‬‬ ‫معرفی چهار وزیر جدید به مجلس‬ ‫در حال��ی که قرار بود چهار وزیر پیش��نهادی وزارتخانه های تازه تاس��یس تع��اون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‪،‬‬ ‫صنع��ت‪ ،‬معدن و تجارت‪ ،‬ورزش و جوانان و همچنین وزارت نفت یکش��نبه گذش��ته به مجلس معرفی‬ ‫شوند‪ ،‬اما معرفی این چهار وزیر پیشنهادی به بهارستان تا روز چهارشنبه به تاخیر افتاد‪ .‬از سوی دیگر نام‬ ‫وزرای پیش��نهادی در همان روز یکشنبه قطعی شده بود و تنها بر سر نام وزیر نفت حرف و حدیث هایی‬ ‫باقی بود‪ .‬برخی سایت ها از قطعی شدن معرفی رستم قاسمی‪ ،‬رئیس قرارگاه خاتم االنبیا خبر دادند و یکی‬ ‫از روزنامه های اصالح طلب اعالم کرد که قاسمی شروطی را برای پذیرفتن سمت وزارت نفت تعیین کرده‬ ‫است‪ .‬بر اساس این خبر‪ ،‬رستم قاسمی خواستار اختیار تام برای انتخاب معاونان خود شده بود‪ .‬اما پایگاه‬ ‫اطالع رسانی ریاست جمهوری این خبر را رسما تکذیب کرد‪.‬‬ ‫گزین��ه پیش��نهادی رئیس جمهور برای تصدی وزارت نفت ‪ 4‬محور اصل��ی برنامه های خود را به مجلس‬ ‫اع�لام کرده و گفته اس��ت‪« :‬بعد از کس��ب رای اعتم��اد از مجلس از وجود قرارگاه خات��م در کنار دیگر‬ ‫پیمانکاران نفتی اس��تفاده می کنم‪ ».‬پس از اینکه قاس��می در جلس��ه ای با احمدی نژاد با او بر سر پذیرفتن‬ ‫معرف��ی ب��رای وزارت نفت به توافق رس��ید‪ ،‬نامه رئیس جمهور برای معرفی وزرای پیش��نهادی به رئیس‬ ‫مجلس تقدیم شد و امیدوار رضایی ان را در صحن علنی قرائت کرد‪.‬‬ ‫رئیس جمهور در نامه خود اورده اس��ت‪« :‬در اجرای اصول ‪ 87‬و ‪ 133‬قانون اساس��ی وزرای پیشنهادی را‬ ‫به ترتیب زیر تحت اخذ رای اعتماد مجلس ش��ورای اس�لامی معرفی می نمایم و به زودی برنامه کاری‬ ‫انها تقدیم می شود‪».‬‬ ‫او در نام��ه خود عبدالرضا شیخ االس�لامی را برای وزارت تعاون‪ ،‬کار و رف��اه اجتماعی‪ ،‬مهدی غضنفری‬ ‫برای وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‪ ،‬رس��تم قاس��می برای وزارت نفت و محمد عباسی را برای وزارت‬ ‫ورزش و جوانان برای اخذ رای‪ ،‬به مجلس معرفی کرده است‪ .‬مراسم رای اعتماد به چهار وزیر پیشنهادی‬ ‫چهارشنبه این هفته برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫اعالم موجودیت جبهه پایداری‬ ‫بازداشت نبودم‬ ‫علیرضا سجادپور‪ ،‬مدیر‬ ‫اداره کل نظارت و‬ ‫ارزشیابی ضمن تکذیب‬ ‫خبر بازداشتش گفت‪« :‬من‬ ‫سر کارم حاضر شده ام و‬ ‫خبر بازداشتم را تکذیب‬ ‫می کنم‪ .‬این اخبار به دلیل‬ ‫خاموش بودن موبایلم‬ ‫منتشر شد‪ .‬درباره حل‬ ‫مشکل بازیگران با تعدادی‬ ‫از سینماگران شناخته شده‬ ‫همکاری کردم‪».‬‬ ‫زرادخانه جنگ نرم‬ ‫سعید جلیلی‪ ،‬دبیر شورای‬ ‫عالی امنیت ملی در‬ ‫گردهمایی بزرگ مبلغان‬ ‫گفت‪« :‬دلیل ناتوانی دشمن‬ ‫در جنگ سخت افزاری‪،‬‬ ‫ناتوانی در مقابله با عوامل‬ ‫نرم افزاری بود‪ .‬در حالی که‬ ‫زرادخانه این جنگ در قم‬ ‫و حوزه های علمیه است‬ ‫و توانسته با همه فشارها‬ ‫کشور را به سوی پیشرفت‬ ‫سوق دهد‪».‬‬ ‫با منتفی شدن حضور‬ ‫حجت االسالم سید مهدی‬ ‫خاموشی که پیش از این‬ ‫به عنوان نماینده شهردار‬ ‫تهران در کمیته ‪ 7‬نفره‬ ‫اصولگرایان معرفی شده‬ ‫بود‪ ،‬مرتضی طالیی به عنوان‬ ‫نماینده جدید دکتر قالیباف‬ ‫در این کمیته تعیین شد‪.‬‬ ‫محسن کوهکن گفته است‬ ‫که اصولگرایان از این تصمیم‬ ‫استقبال کرده اند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫طالیی به جای خاموشی‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫جبهه پایداری انقالب اسالمی که افرادی از همکاران‬ ‫قبلی دولت های نهم و دهم‪ ،‬برخی اعضای فراکسیون‬ ‫انقالب اسالمی مجلس‪ ،‬برخی اعضای قرارگاه عمار و‬ ‫افرادی همچون حجت االسالم اقاتهرانی‪ ،‬غالمحسین‬ ‫اله��ام‪ ،‬صادق محصول��ی‪ ،‬حمید رس��ایی‪ ،‬علی اصغر‬ ‫زارع��ی‪ ،‬مه��دی کوچ��ک زاده‪ ،‬اس��ماعیل کوث��ری‪،‬‬ ‫حجت االس�لام روح اهلل حس��ینیان و تعداد دیگری از‬ ‫ش��خصیت های مطرح سیاس��ی حض��ور دارند‪ ،‬هفته‬ ‫گذشته اعالم موجودیت کرد‪.‬‬ ‫موسس��ین این جبهه چندی پیش ب��ا ایت اهلل مصباح‬ ‫یزدی‪ ،‬ای��ت اهلل خوش��وقت و ایت اهلل ی��زدی دیدار‬ ‫کرده اند‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬اعضای این جبهه پیش��نهاد‬ ‫کرده اند که روح اهلل حسینیان نیز به عنوان نماینده این‬ ‫جبهه به کمیته سه نفره اضافه شود‪.‬‬ ‫رابط��ه با خدا بر اس��اس اخالص‪ ،‬رابط��ه با ولی خدا‬ ‫بر اس��اس تبعیت و رابطه با مردم بر اساس صداقت و‬ ‫خدمتگزاری‪ ،‬مرزبندی ب��ا فتنه ‪ ،88‬مرزبندی با گروه‬ ‫انحرافی و مرزبندی با خواص مردود از شاخصه های‬ ‫اصلی موسسین جبهه پایداری اعالم شده است‪.‬‬ ‫این جبهه در حالی تاسیس می شود که ایت اهلل مهدوی کنی‪،‬‬ ‫دبی��رکل جامع��ه روحانی��ت مب��ارز و رئیس مجلس‬ ‫خبرگان رهبری پیش از این با تاکید بر حفظ وحدت‬ ‫در اردوگاه اصولگرایان‪ ،‬نیروهای اصولگرا و ارزشی را‬ ‫از هرگونه اختالف و دودستگی نهی کرد‪.‬‬ ‫او با تاکید بر حفظ وحدت و اتحاد در جریان اصولگرا‬ ‫گفت‪« :‬وحدت و اتحاد امری الزم و ضروری اس��ت‪،‬‬ ‫البت��ه این روزه��ا اخباری مبنی بر اع�لام موجودیت‬ ‫جمعیتی منتش��ر ش��ده اس��ت که بن��ده در همین جا‬ ‫تمامی اصولگرای��ان را از اخت�لاف و انش��عاب نه��ی‬ ‫می کنم‪».‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی همچنین گفت‪« :‬دش��منان از این‬ ‫اختالف سوءاس��تفاده می کنند ضمن انکه سایت های‬ ‫خبری و روزنامه ه��ا نیز مطالبی مبنی بر اینکه بین این‬ ‫جریان اختالف و دش��منی ایجاد شده است را مطرح‬ ‫کردند‪».‬‬ ‫مصطفی پور محمدی‪ ،‬وزیر کشور دولت نهم و رئیس‬ ‫سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به اعالم موجودیت‬ ‫جبهه پایداری انقالب اس�لامی گف��ت‪« :‬امیدوارم هر‬ ‫تشکلی که اعالم موجودیت می کند در جهت تقویت‬ ‫نظام‪ ،‬ارزش ها و رهبری عزیز فعالیت کند‪».‬‬ ‫وی تاکی��د کرد‪« :‬فعالیت تش��کل ها و جبهه ها باید در‬ ‫عمل دیده ش��ود‪ ،‬به همین دلیل از هم اکنون نمی توان‬ ‫درباره جبهه پایداری انقالب اسالمی قضاوت کرد‪».‬‬ ‫وزیر سابق کشور همچنین درباره حضور وزرای سابق‬ ‫در این جبهه گفت‪« :‬تا انجایی که بنده در جریانم فقط‬ ‫دو‪ ،‬س��ه وزیر سابق در جبهه پایداری فعالیت خود را‬ ‫اغاز کرده اند‪».‬‬ ‫همچنین حجت االس�لام حس��ن نوروزی از اعضای‬ ‫فراکس��یون انقالب اس�لامی با اشاره به تشکیل جبهه‬ ‫پایداری انقالب اس�لامی‪ ،‬اهداف و نحوه شکل گیری‬ ‫این جبهه را تشریح کرده است‪.‬‬ ‫او گفته اس��ت‪« :‬در س��ال های اخیر جمعی اصولگرا‬ ‫با ی��ک ایده خاص در کل ایران ش��کل گرفت که از‬ ‫خاستگاه اینها مردی به نام احمدی نژاد رئیس جمهور‬ ‫ایران ش��د؛ کس��ی که مورد تایی��د رهبر معظم انقالب‬ ‫اس��ت و بناب��ه دیدگاه ه��ا و ایدئولوژی ه��ای‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی‪ ،‬به حوزه علمیه قم به عنوان یک‬ ‫مرکز فکری تشیع و اسالم توجه عمیق داشته است‪».‬‬ ‫نوروزی با بیان اینکه وزرایی چون اژه ای‪ ،‬میرکاظمی‬ ‫و لنکران��ی که در ح��ال حاضر در ای��ن جبهه اعالم‬ ‫حضور کرده اند در دولت نهم و دهم خدمت کرده اند‪،‬‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬این گروه با فتنه به جد تقابل کرده‪ ،‬با‬ ‫جری��ان انحرافات تقابل کرده و از جریاناتی که با فتنه‬ ‫سبز همراهی کردند مبرا بودند‪».‬‬ ‫وی با تقس��یم بندی گروه های طرف��دار احمدی نژاد‬ ‫و ب��ا رد برخی اف��کار انها و تاکید مج��دد بر قبول‬ ‫دیدگاه ه��ای احمدی ن��ژاد تصریح ک��رد‪« :‬این جبهه‬ ‫ش��کل گرفته تا در کن��ار س��ایر اصولگرایان ضمن‬ ‫حضور فعال در انتخابات و مس��ائل سیاس��ی کشور‪،‬‬ ‫مرز جریانات سیاس��ی اصولگرای��ی را با فتنه گران و‬ ‫انحرافیان مشخص کند‪ .‬این جبهه خود را اصولگرایی‬ ‫سرزنده و پاینده می داند که احمدی نژاد را شناخته و‬ ‫ب��ه او رای داده و ت��ا انتها از احمدی ن��ژاد جدای از‬ ‫انحرافیون حمایت می کند‪».‬‬ ‫چهره ها‬ ‫افزایش شبکه های سیما‬ ‫عزت اهلل ضرغامی‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان صد او سیما از‬ ‫افزایش چهار یا پنج‬ ‫شبکه به شبکه های رسانه‬ ‫ملی تا اخر امسال خبر‬ ‫داده و گفته است‪« :‬قول‬ ‫داده ایم که به عنوان هدیه‬ ‫صد او سیما مبدل های دیجیتال‬ ‫‪ 14‬شبکه تلویزیونی را در اختیار‬ ‫شو پرورش مناطق‬ ‫روسای اموز ‬ ‫قرار دهیم‪».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫احمدی نژاد و مصلحی در نشست اعضای‬ ‫هیات دولت و مدیران اجرایی کشور‬ ‫مسعود کیمیایی در دوازدهمین جشن دنیای تصویر‬ ‫داریوش مهرجویی را در اغوش کشید‬ ‫تکذیب تبرئه مرتضوی‬ ‫غالمحسین محسنی اژه ای‬ ‫خبرنامه‬ ‫غالمحسین محسنی اژه ای‪ ،‬سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری هفته گذشته خود با رد مطالب منتشر شده مبنی بر تبرئه قضاتی‬ ‫از پرونده کهریزک تاکید کرد‪« :‬این پرونده که به علت رفع نقص به دادس��را بازگردانده ش��ده بود‪ ،‬هنوز به دادگاه بازنگشته است‪».‬‬ ‫او با این سخنان خود تلویحا اظهارات سعید مرتضوی مبنی بر تبرئه خود را تکذیب کرد‪ .‬وی افزود‪« :‬بر اساس انچه در روزنامه ها‬ ‫امده بود‪ ،‬بعضی ها گفتند افرادی تبرئه ش��ده اند و بعضی نیز مطالب دیگری نوش��تند اما درستش این است که قبال یعنی حدود دو‬ ‫س��ال پیش یا کمتر از ان نس��بت به کسانی که در این پرونده قاضی بودند شکایاتی شده بود‪ .‬نسبت به این پرونده در دادسرا قرار‬ ‫منع تعقیب صادر شد‪ ،‬اما مورد اعتراض قرار گرفت‪ .‬دادگاه نیز اعالم نقص کرد و پرونده را به دادسرا برگرداند‪ ».‬دادستان‬ ‫کل کشور ادامه داد‪« :‬یکی از نقایص پرونده این بود که باید از یکی از مراجع قانونی یا شبه قانونی استعالم می شد که‬ ‫ایا ادعای متهم مورد تایید قرار می گیرد یا خیر‪ .‬من قبال اعالم کردم که چون هنوز جواب استعالم نیامده‪ ،‬پرونده‬ ‫هنوز باز است و به دادگاه برنگشته‪ ،‬پس در واقع قرار منع تعقیبی هنوز صادر نشده است‪».‬سخنگوی دستگاه‬ ‫قضایی خاطرنشان کرد‪« :‬دادسرای انتظامی قضات نیز که جداگانه این پرونده را تعقیب می کرد از دادگاه‬ ‫انتظامی قضات درخواس��ت تعلیق قضات این پرونده را کرد و دادگاه انتظامی هم اس��تدالل دادسرا‬ ‫را پذیرف��ت‪ .‬این پرونده هم اص�لا به دادگاه نرفته بنابراین انچه در روزنامه ها امده صحت ندارد‪».‬‬ ‫خبرنگار دیگری سوال خود را این گونه مطرح کرد که «ایا اظهارات حجت االسالم شجونی مبنی‬ ‫ بر بازداش��ت و ازادی بقایی و ممنوع الخروج بودن وی صحت دارد؟» محس��نی اژه ای پاسخ داد‪:‬‬ ‫«خیر‪ .‬درس��ت نیس��ت‪».‬وی همچنین در پاسخ به س��والی در رابطه با دستگیری فردی که متهم‬ ‫به ایجاد التهاب در بازار ارز اس��ت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬نس��بت به فردی که در خصوص مس��ائل ارز‬ ‫بازداشت شده‪ ،‬مساله در حال رسیدگی است که جزئیاتش در اینده مشخص می شود‪ .‬اینکه ایا‬ ‫اخالل در نظام پولی و ارزی کشور هست یا خیر در حال رسیدگی است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫پایان بن همام‬ ‫‪14‬‬ ‫کمیته اخالقی فدراسیون جهانی فوتبال‪ ،‬محمد بن همام‬ ‫را برای تمام عمر از داش��تن سمت هایی در ارتباط با‬ ‫فوتبال محروم کرد‪ .‬اعضای کمیته اخالقی فدراسیون‬ ‫جهانی فوتبال در پایان بررسی دو روزه خود و شنیدن‬ ‫گفته های افراد مطلع به این نتیجه رس��یدند که رئیس‬ ‫قطری و پیشین کنفدراسیون فوتبال اسیا در پرداخت‬ ‫رش��وه مقصر بوده اس��ت‪ .‬به گفته پتروس داماسب‪،‬‬ ‫رئی��س کمیته اخالقی فدراس��یون جهانی فوتبال‪ ،‬این‬ ‫کمیت��ه پس از نشس��تی دو روزه که بن هم��ام در ان‬ ‫حضور نداش��ت‪ ،‬اعالم کرد این نامزد پیشین ریاست‬ ‫فیفا مقصر شناخته شده و از تمامی فعالیت های فوتبالی‬ ‫برای تمام عمر محروم شده است‪.‬‬ ‫او گف��ت‪« :‬بدین وس��یله بن همام از حض��ور در هر‬ ‫فعالیت فوتبالی در سطوح ملی و بین المللی برای تمام‬ ‫عمر کنار گذاشته شده است‪».‬‬ ‫ب��ن همام که ت��ا پیش از ای��ن عضو کمیت��ه اجرایی‬ ‫فدراسیون جهانی فوتبال و همچنین رئیس کنفدراسیون‬ ‫فوتبال اس��یا بود‪ ،‬از تاریخ ‪ 29‬ماه م��ه در انتظار رای‬ ‫نهایی کمیته اخالقی فدراس��یون جهان��ی فوتبال قرار‬ ‫داشت‪ .‬گفته می شد اتهام او پرداخت رشوه به اعضای‬ ‫اتحادیه فوتبال کشورهای حوزه دریای کارائیب بوده‬ ‫اس��ت تا بتوان��د رای انها را ب��رای انتخابش به عنوان‬ ‫رئی��س اتی فدراس��یون جهان��ی فوتب��ال از ان خود‬ ‫کند‪ .‬بن همام که رئیس کمیته س��ازماندهی جام جهانی‬ ‫‪ 2022‬نیز هس��ت‪ ،‬پیش تر از س��مت خود در ریاست‬ ‫‪ AFC‬نیز کنار گذاشته ش��ده بود‪ .‬پیتروالپان‪ ،‬دبیر کل‬ ‫سابق کنفدراسیون فوتبال اسیا‪ ،‬محرومیت مادام العمر‬ ‫بن همام را بهترین روز در تاریخ فوتبال اسیا می داند‪.‬‬ ‫عکس‬ ‫خوش و بش متکی با ابطحی در یک مراسم ختم‬ ‫سید حسن خمینی و علی اکبر ناطق نوری در‬ ‫مراسم ختم مرحوم منهاج‬ ‫شرایط مذاکره با امریکا‬ ‫علی اکبر صالحی‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫ایت اهلل هاش��می ش��اهرودی که از س��ال ‪ 88‬کرس��ی‬ ‫قاضی القضات��ی را ب��ه ایت اهلل املی الریجانی س��پرد و‬ ‫راهی شورای نگهبان شد‪ ،‬هفته گذشته حکمی دیگر از‬ ‫رهبر معظم انقالب دریافت کرد و «رئیس هیات عالی حل‬ ‫اختالف و تنظیم روابط قوای س��ه گانه» شد‪ .‬هیات عالی‬ ‫حل اختالف و تنظیم روابط قوای سه گانه در اجرای بند‬ ‫‪ 7‬اصل ‪ 110‬قانون اساس��ی تشکیل شده است‪ .‬بر اساس‬ ‫حکم رهبر معظم انقالب‪ ،‬این هیات «به منظور بررسی‬ ‫و ارائه نظرات مش��ورتی در موارد حل اختالف و تنظیم‬ ‫روابط س��ه قوه تشکیل شده» و عالوه بر ایت اهلل هاشمی‬ ‫ش��اهرودی‪ ،‬اقایان حجت االس�لام س��ید محمد حسن‬ ‫ابوترابی فرد‪ ،‬س��ید مرتضی نبوی‪ ،‬عباس��علی کدخدایی‬ ‫و س��ید صمد موس��وی خوش��دل به عنوان اعضای ان‬ ‫هیات عالی برای یک دوره پنج س��اله انتخاب ش��ده اند‪.‬‬ ‫ایت اهلل هاش��می ش��اهرودی که در ده��ه ‪ 60‬از عراق به‬ ‫ای��ران بازگش��ت‪ ،‬در بهم��ن ‪ 73‬طی حکمی از س��وی‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای ب��ه عضویت ش��ورای فقهای نگهبان‬ ‫برگزیده ش��د و تا زمان انتصاب به ریاست دستگاه قضا‬ ‫در این سمت باقی ماند‪ .‬حضور او در این مقام و همچنین‬ ‫تدریس در حوزه علمیه قم و اشنایی با برخی از اعضای‬ ‫جامعه مدرس��ین باعث ش��د تا از او جهت عضویت در‬ ‫جامعه مدرسین دعوت شود‪ .‬ایت اهلل هاشمی شاهرودی‬ ‫در نیمه اول سال ‪ 78‬به قاضی القضاتی رسید و بر کرسی ‬ ‫تکیه زد که پیش از او عضو دیگر جامعه مدرسین یعنی‬ ‫ایت اهلل «محمد یزدی» نشس��ته بود‪ .‬او همچنین پیش از‬ ‫حضور در جایگاه قوه قضائیه‪ ،‬در انتخابات دوره س��وم‬ ‫مجلس خبرگان رهبری از خراس��ان به این مجلس راه‬ ‫یافت و کماکان در دوره چهارم نیز در این مقام قرار دارد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی اکبر صالحی‪ ،‬دومین وزیر امور خارجه در دولت محمود احمدی نژاد که این روزها سفرهای پی در پی را برای تبیین گفتمان جمهوری‬ ‫اسالمی در سیاست خارجی در پیش گرفته‪ ،‬هفته گذشته گفت وگویی با خبرگزاری ایرنا داشت‪ .‬او در مهمترین بخش از سخنان‬ ‫خود به بحث برقراری رابطه با امریکا پرداخت‪ .‬وی تصریح کرد‪« :‬امریکایی ها نمی توانند بپذیرند که کشوری مانند ایران در‬ ‫موقعیت ژئواستراتژیکی که قرار دارد و از امکانات عظیمی که برخوردار است‪ ،‬در سیاست های داخلی و خارجی خود به طور‬ ‫مستقل عمل می کند و در تعامالت سیاسی و بین المللی از جایگاه و شان خاصی برخوردار است‪ ».‬رئیس دستگاه دیپلماسی‬ ‫ادامه داد‪« :‬تحمل این ش��رایط برای امریکا دش��وار است و فکر می کند با فش��ارهایی که وارد و محدودیت هایی که ایجاد‬ ‫می کند‪ ،‬می تواند ایران را در مدار تمایالت سیاسی‪ ،‬خواسته ها و ارزوهای خودش قرار دهد‪ ».‬وزیر امور خارجه تصریح کرد‪ :‬‬ ‫«اگر روزی امریکا به این نتیجه برس��د که حاضر اس��ت با جمهوری اسالمی ایران به صورت دو کشور کامال برابر و بدون‬ ‫هیچ گونه پیش شرطی گفت وگو کند و نیز از اشتباهات گذشته اش دست بردارد و به حقوق ملت ما احترام بگذارد‪ ،‬انگاه‬ ‫شرایط متفاوت خواهد بود‪ ».‬صالحی با بیان اینکه حضرت امام (ره) فرمودند که ما رابطه گرگ و میش را نمی خواهیم‪،‬‬ ‫گف��ت‪« :‬رهبر معظم انقالب نی��ز بارها این مطلب را فرموده اند و اکنون رابطه ای که امریکا می خواهد‪ ،‬همان‬ ‫رابطه گرگ و میش اس��ت که ما ان را رد می کنیم‪ ».‬وزیر امور خارجه در بخش��ی دیگر از سخنانش‪،‬‬ ‫روابط دوجانبه تهران ‪ -‬لندن را مطلوب ندانس��ت و گفت‪« :‬علتش این اس��ت که موضع گیری‬ ‫های انگلیس و رفتار دولتمردان این کشور در عرصه های بین المللی‪ ،‬رفتاری غیر قابل قبول و‬ ‫غیرقابل توجیه اس��ت‪ ».‬او به انگلیس توصیه کرد که در رفتارش با ایران تجدید نظر کند‪.‬‬ ‫رئیس دس��تگاه دیپلماس��ی تاکید کرد‪« :‬تا زمانی که امریکا به شیوه خودش عمل می کند‪،‬‬ ‫بحث و گفت وگو یا مذاکره سیاسی با امریکا‪ ،‬در دستور کار ما نیست‪ ».‬صالحی در عین‬ ‫حال خاطرنشان کرد‪« :‬دشمنی دائم در روابط بین الملل معنی ندارد‪».‬‬ ‫رئیس هیات حل اختالف‬ ‫ایت اهلل هاشمی شاهرودی‬ ‫‪15‬‬ ‫حمالت یک مسیحی افراطی به اردوی نوجوانان حزب‬ ‫کارگر که منجربه مرگ حدود ‪100‬نفر از مهاجران و‬ ‫مسلمانان ساکن در اروپا شد‪ ،‬نشانگر ان است که‬ ‫بنیادگرایی مسیحی در لباس راست افراطی جوامع‬ ‫اروپایی رابه چالش بزرگی فروبرده است‬ ‫خبرنامه‬ ‫تولد دوباره فاشیسم در اروپا‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫یک مس��یحی راس��ت افراطی در لباس پلیس نروژ به‬ ‫سوی شرکت کنندگان در یک اردوی شاخه نوجوانان‬ ‫حزب حاکم تیراندازی کرد که حداقل ‪ 91‬تن کش��ته‬ ‫ش��دند‪ .‬این تیراندازی چند س��اعت پس از ان اتفاق‬ ‫افتاد ک��ه بر اثر انفجار در نزدیکی س��اختمان دولت‬ ‫نروژ در اسلوو حداقل هفت تن کشته شده بودند‪.‬‬ ‫مظنون اندرس برین��گ برویک نام دارد‪ .‬این مرد در‬ ‫جزیره اوتوئیا‪ ،‬واقع در ش��مال غرب اس��لوو‪ ،‬محل‬ ‫حادثه‪ ،‬دس��تگیر شد و س��ابقه کیفری نداشته است‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود که صدها کودک ‪ 11‬و ‪ 12‬تا ‪ 18‬و ‪19‬‬ ‫ساله در این جزیره بودند‪.‬‬ ‫اس��کای نیوز اعالم کرد که استولتنبرگ‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫نروژ بعد از شوکی که این حادثه برای این کشور ارام‬ ‫‪ 4/8‬میلیونی به همراه داشت‪ ،‬گفت که از سال ‪1979‬‬ ‫هر سال تابستان به این جزیره سفر کرده و اکنون این‬ ‫بهشت او به یک جهنم تبدیل شده است‪.‬‬ ‫تراژدی ملی در نروژ‬ ‫نخس��ت وزیر نروژ حمالت ص��ورت گرفته را یک‬ ‫«تراژدی ملی» خواند‪ .‬اس��تولتنبرگ که خود نیز قرار‬ ‫ب��ود در اردوی جوانان حاضر ش��ود‪ ،‬در انفجار اول‬ ‫در مح��ل دفتر کارش در اس��لوو حضور نداش��ت‪.‬‬ ‫نخست وزیر نروژ در یک کنفرانس خبری مشترک با‬ ‫نوت استوربرگت‪ ،‬وزیر دادگستری گفت که کشورش‬ ‫با چنین حمالتی مرعوب نخواهد ش��د‪ .‬استولتنبرگ‬ ‫تاکید کرد‪« :‬پیام تمام نروژ به هر کسی که به ما حمله‬ ‫‪16‬‬ ‫کرده این اس��ت که ش��ما نمی توانید ما را نابود کنید‪،‬‬ ‫نمی توانید دموکراس��ی و ارمان هایم��ان برای دنیایی‬ ‫بهتر را از بین ببرید‪».‬‬ ‫وزیر دادگس��تری ن��روژ نیز تایید ک��رد فردی که در‬ ‫رابط��ه با حمالت مرگبار روز جمعه در این کش��ور‬ ‫دستگیر شده نروژی است‪ .‬نخست وزیر نروژ از مردم‬ ‫و رسانه ها خواس��ت که از پیش داوری درباره انگیزه‬ ‫مته��م خ��ودداری کنند‪ .‬او وعده تحقیقات گس��ترده‬ ‫درب��اره این حمالت را داد‪ .‬ای��ن وقایع خونین ترین‬ ‫رویداد در نروژ از زمان جنگ جهانی دوم اعالم شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫همچنین این حوادث بزرگترین حادثه در غرب اروپا‬ ‫از زم��ان انفجار در مترو مادرید در س��ال ‪ 2004‬که‬ ‫منجر به کشته شدن ‪ 191‬تن شد‪ ،‬محسوب می شود‪.‬‬ ‫پلیس نروژ همچنین از کشف یک بمب منفجر نشده‬ ‫در ش��مال غربی اس��لوو خبر داد‪ .‬گفته می ش��ود در‬ ‫انفجار دفتر نخس��ت وزیری م��واد منفجره ای که در‬ ‫یک خودرو کار گذاش��ته ش��ده بود‪ ،‬باعث شکسته‬ ‫ش��دن شیشه های س��اختمان دفتر نخس��ت وزیری و‬ ‫ساختمان وزارت نفت و دارایی نروژ شد‪ .‬پس از این‬ ‫حادثه برخی از دخالت گروه های افراطی خارجی از‬ ‫جمله القاع��ده و طالبان به عنوان عامل این دو حادثه‬ ‫ی��اد کردند‪ ،‬اما برخی نیز از افراطیون داخلی نروژ به‬ ‫عنوان عوامل این حادثه یاد کردند‪.‬‬ ‫پیش از این نروژ که یک عضو ناتو محسوب می شود‬ ‫ب��ا تهدیدهایی به دلیل ایفای نقش��ش در مناقش��اتی‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪17‬‬ ‫همچون افغانستان و لیبی مواجه بود‪ .‬هنوز نام فردی‬ ‫که عامل حادثه اول بوده مشخص نشده است‪.‬‬ ‫واکنش های جهانی‬ ‫امری��کا‪ ،‬اتحادیه اروپا‪ ،‬ناتو و انگلیس این دو حادثه‬ ‫را در نروژ محکوم کردند‪ .‬ویلیام هیگ‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫انگلی��س ای��ن حادثه را وحش��تناک توصی��ف کرد‪.‬‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهوری امریکا و اندرس فوگ‬ ‫راسموسن‪ ،‬دبیرکل ناتو نیز ضمن محکوم کردن این‬ ‫حادث��ه با خانواده های قربانیان ابراز همدردی کردند‪.‬‬ ‫امری��کا همچنین به نروژ پیش��نهاد کم��ک به روند‬ ‫تحقیق��ات در مورد این حادث��ه را مطرح کرد‪ .‬عالوه‬ ‫بر این بان کی مون‪ ،‬دبیرکل س��ازمان متحد و رهبران‬ ‫بسیاری از کشورها نیز حمالت مرگبار در نروژ را به‬ ‫ش��دت محکوم کرده اند‪ .‬به گزارش بی بی سی‪ ،‬اکنون‬ ‫این مساله مطرح است که برای رسیدن پلیس به این‬ ‫جزیره حدود ‪ 1‬تا ‪ 1/5‬س��اعت زمان الزم بوده و انها‬ ‫فرص��ت کافی را به این مرد مس��لح داده اند تا بتواند‬ ‫تع��داد بیش��تری از جوانان را در ای��ن جزیره به قتل‬ ‫برساند‪.‬‬ ‫همچنی��ن پلی��س تمام توج��ه و نیروه��ای خود را‬ ‫معط��وف بمب گذاری ای کرده بود که چند س��اعت‬ ‫پیش در مرکز ش��هر اس��لوو به وقوع پیوسته بود‪ ،‬اما‬ ‫س��والی که همچنان مطرح اس��ت این ک��ه ایا مرکز‬ ‫پلیس��ی نزدیک ت��ر به ای��ن جزیره وجود نداش��ته تا‬ ‫نیروهای امنیتی بتوانند با س��رعت بیشتری خود را به‬ ‫جزیره برس��انند؟ رسانه ها در نروژ معتقدند که پلیس‬ ‫چندان هم سریع عمل نکرده است‪ .‬وزیر دادگستری‬ ‫از انتقادهای مطرح ش��ده علیه پلیس استقبال کرد اما‬ ‫گفت برای انتقاد وقت بسیار است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫مظنون حادثه کیست؟‬ ‫رس��انه های محلی در نروژ گ��زارش داده اند که فرد‬ ‫مظن��ون یک افراط گرای جناح راس��ت با نام اندرس‬ ‫برینگ برویک اس��ت‪ .‬پلیس جمعه شب اپارتمان او‬ ‫را در اس��لوو مورد بازرسی قرار داد و بازجویی از او‬ ‫همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫خبرنگار بی بی سی که در نزدیکی این جزیره حضور‬ ‫دارد‪ ،‬می گوی��د که ن��روژ با گروه ه��ای نئونازی در‬ ‫گذشته مش��کل داش��ته‪ ،‬اما هیچ کدام از این گروه ها‬ ‫مسئولیت این حادثه را نپذیرفته اند‪.‬‬ ‫یک شرکت کشاورزی تایید کرده که شش تن کود به‬ ‫برویک فروخته است‪ .‬گزارش ها حاکی از این است‬ ‫که او خود صاحب یک ش��رکت کش��اورزی است‪.‬‬ ‫گمانه زنی ها حاکی از این اس��ت که او از این کودها‬ ‫در ساخت بمبی که در اس��لوو منفجر شده‪ ،‬استفاده‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که دوش��نبه هفته گذشته دادگاه‬ ‫پشت درهای بسته برگزار شد‪ .‬علت اصلی برگزاری‬ ‫ای��ن دادگاه پش��ت درهای بس��ته این ب��ود که اوال‬ ‫نمی خواس��تند ت��ا اظه��ارات متهم به عن��وان تبلیغی‬ ‫برای تفکراتش مورد س��وء استفاده قرار بگیرد و ثانیا‬ ‫گروه ها و افراد احتمالی که با وی همکاری داشته اند‬ ‫از روند دادگاه مطلع شوند‪.‬‬ ‫حادثه علیه بشریت‬ ‫برویک ممکن اس��ت به اتهام جنایت علیه بش��ریت‬ ‫تحت محاکمه قرار گیرد‪ .‬کریس��تین هاتلو‪ ،‬دادستان‬ ‫ن��روژی‪ ،‬گفت که پلیس قص��د دارد چنین ادعایی را‬ ‫علیه اندرس برینگ برویک‪ ،‬مطرح کند‪ .‬پیش از این‪،‬‬ ‫اتهام وی تنها اقدام تروریستی بود که حداکثر حکمی‬ ‫ که برای ان صادر می ش��ود ‪ 21‬سال زندان است‪ ،‬اما‬ ‫اگ��ر وی محکوم به جنایت علیه بش��ریت ش��ود‪ ،‬به‬ ‫‪ 30‬س��ال زن��دان محک��وم خواهد ش��د‪ .‬در اردوی‬ ‫‪18‬‬ ‫نوجوان��ان هوادار حزب کارگ��ر‪ ،‬عده ای از مهاجران‬ ‫هم حضور داش��تند؛ کسانی که برویک معتقد بود در‬ ‫بزرگس��الی به حزب کارگ��ر می پیوندند‪ .‬برویک ‪32‬‬ ‫س��اله‪ ،‬به انج��ام بمب گذاری در اس��لوو و همچنین‬ ‫کش��تار در جزی��ره اوتوئیا‪ ،‬مح��ل اردوی نوجوانان‬ ‫هوادار حزب حاکم کارگر اعتراف کرد‪ ،‬اما تاکید کرد‬ ‫که گناهکار نیس��ت‪ .‬وی قرار است فعال برای هشت‬ ‫هفته تحت بازداشت باشد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر خبرگزاری اسوشیتدپرس گزارش داد‪،‬‬ ‫روز سه ش��نبه هفته گذشته در جریان نخستین جلسه‬ ‫دادگاه‪ ،‬مقامات پلیس اس��لوو از قاضی درخواس��ت‬ ‫کردن��د ک��ه متهم چهار هفته نخس��ت بازداش��ت را‬ ‫در ان��زوای کامل به س��ر ببرد‪ .‬قاض��ی دادگاه با این‬ ‫درخواس��ت موافقت کرد و بنا بر دستور وی برویک‬ ‫ح��ق دریافت نامه نخواهد داش��ت و به عالوه به جز‬ ‫با وکیلش‪ ،‬ب��ا هیچ کس دیگری نمی تواند دیدار کند‪.‬‬ ‫از انج��ا که رس��انه ها حق حضور در جلس��ه دادگاه‬ ‫را نداش��تند‪ ،‬قاض��ی پرونده خالص��ه ای از اظهارات‬ ‫برویک در جلس��ه دادگاه را پ��س از خاتمه ان ارائه‬ ‫کرد‪ .‬قاضی اظهار کرد‪ ،‬برویک در توضیح اقدام خود‬ ‫اس��تدالل کرده بود که قصد داش��ته ن��روژ و اروپا را‬ ‫از تبدیل ش��دن به «مستعمره مسلمانان» نجات دهد‪.‬‬ ‫وی همچنی��ن به نقل از مته��م گفت که وی به دنبال‬ ‫بر جا گذاش��تن حداکثر تلفات ممکن نبوده اس��ت‪،‬‬ ‫بلکه می خواس��ته تا بیشترین ضربه را به حزب حاکم‬ ‫کارگر نروژ وارد کند‪ .‬وکیل متهم حمالت در پاس��خ‬ ‫به پرس��ش یک��ی از خبرنگاران مبنی ب��ر اینکه اولین‬ ‫حرف برویک چه بود‪ ،‬گفت‪« :‬برویک در ابتدا سوال‬ ‫کرد من چند نفر را کشته ام‪».‬‬ ‫از سوی دیگر پلیس نروژ اسامی چهار تن از ‪ 76‬نفری‬ ‫را که در حمالت روز جمعه این کشور کشته شدند‪،‬‬ ‫منتش��ر کرده است‪ .‬سه نفری که اسم انها منتشر شده‬ ‫در بمب گذاری اسلوو‪ ،‬پایتخت نروژ‪ ،‬جان خود را از‬ ‫دست دادند‪ .‬در همین حال جین کریستیانسن‪ ،‬رئیس‬ ‫اداره اطالعات و امنیت داخلی نروژ می گوید تاکنون‬ ‫هیچ مدرکی دال بر ارتباط عامل کش��تار روز جمعه‬ ‫این کش��ور با راس��تگرایان افراطی انگلیس به دست‬ ‫نیامده اس��ت‪ .‬برویک در یادداشت هایش به دیدار با‬ ‫اعضای گروه های راستگرای انگلیس در ‪ 9‬سال پیش‬ ‫اش��اره کرده است‪ .‬کریستیانس��ن گفت که به نظر او‪،‬‬ ‫مته��م در طراحی و برنامه ریزی برای بمب گذاری در‬ ‫اس��لوو و تیراندازی در یک��ی از جزیره های نروژ به‬ ‫تنهایی عمل کرده است‪.‬‬ ‫پدر برویک‪ :‬پسرم باید خودش را می کشت‬ ‫ینس برویک‪ ،‬پدر اقای برویک که اکنون در فرانس��ه‬ ‫زندگ��ی می کند و پلیس تامی��ن امنیت او را به عهده‬ ‫گرفت��ه‪ ،‬می گوید که از خوان��دن خبرهای مربوط به‬ ‫کاری که پسرش کرده متعجب است‪ .‬او که دیپلماتی‬ ‫بازنشسته اس��ت گفته پسرش در کودکی و نوجوانی‬ ‫پس��ری عادی مانند س��ایر جوانان و نوجوانان بوده‪،‬‬ ‫فقط کمی گوشه گیر تر از بقیه‪ .‬اقای برویک می گوید‬ ‫که مدت ها از پس��رش بی خب��ر بوده و قصد ندارد به‬ ‫ن��روژ برود ت��ا کاری برای فرزندش انج��ام دهد‪ .‬او‬ ‫می گوید‪ :‬در بهتر بودپس��رم خودش را می کش��ت تا‬ ‫اینکه جان دیگران را بگیرد‪.‬‬ ‫زمان��ی که خبرنگار ش��بکه دوی نروژ ب��ه او گفت‪،‬‬ ‫انچه می گوید سخنان درشتی از زبان یک پدر است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬بله حرف های درشتی است‪ .‬اما فکر کنید چه‬ ‫کرده‪ .‬خیلی ناراحت شدم‪ .‬هنوز نمی توانم بفهمم که‬ ‫چنین چیزی انجام شده اس��ت‪ .‬یک انسان معمولی‪،‬‬ ‫هیچ وقت چنی��ن کاری نمی کند‪ ».‬ین��س برویک از‬ ‫کاری که پس��رش کرده ابراز شرمساری کرده و گفته‬ ‫است که باید با این درد تا اخر زندگی اش بسازد‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما ریش��ه حادثه تروریستی‬ ‫روز جمعه در نروژ چیست؟‬ ‫ریشه این حوادث را باید در اشاعه و ترویج‬ ‫یکس��ری افکار نژاد پرس��تانه جست وجو کرد‬ ‫ک��ه در اروپا اغل��ب متوجه اقلیت مس��لمان‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫اف��رادی ک��ه چنین اف��کاری دارن��د معتقدند‬ ‫ک��ه هویت ملی کشورش��ان در معرض خطر‬ ‫اس��ت‪ ،‬پس به گونه ای باید از این هویت ملی‬ ‫حفاظ��ت ک��رد و راه حل این مس��اله نیز تنها‬ ‫بی��رون راندن خارجی ه��ا‪ ،‬اقلیت ها و افرادی‬ ‫اس��ت که از فرهنگ های دیگر در ان جامعه‬ ‫زندگی می کنند‪.‬‬ ‫کس��ی هم که جنای��ت اخیر را انج��ام داد در‬ ‫حقیق��ت ابش��خور فکری اش از همی��ن افکار‬ ‫سرچش��مه گرفته و متاثر از همین افکار بود که‬ ‫چنین فاجعه خشونت باری را پدید اورد‪.‬‬ ‫مگر در کش��وری مانند ن��روژ چقدر‬ ‫مس��لمان زندگ��ی می کند ک��ه چنین‬ ‫مسائلی پیش می اید؟‬ ‫در کشوری مثل نروژ تعداد مسلمانان به اندازه‬ ‫فرانسه و المان نیست اما در هرحال این کشور‪،‬‬ ‫کشور کوچکی اس��ت و جمعیت کمی دارد و‬ ‫اخیرا هم برخی افراد از فرهنگ ها و کشورهای‬ ‫دیگر مانند کشورهای مسلمان برای پیدا کردن‬ ‫کار و زندگ��ی به ن��روژ مهاجرت کردند و این‬ ‫در حالی است که هرچقدر تعداد این مهاجران‬ ‫بیش��تر می ش��ود‪ ،‬احس��اس خطر این افراد هم‬ ‫افزایش می یابد‪.‬‬ ‫پ��س هرچند تعداد مس��لمانان در نروژ اندک‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما بازهم برخ��ی از افراد نژادپرس��ت‬ ‫همی��ن تعداد کم را هم برای خودش��ان تهدید‬ ‫تلقی کرده و احساس می کنند که جامعه شان در‬ ‫حال خروج از ان یکدستی و یکپارچگی است‪.‬‬ ‫البته در کش��ورهایی مانند فرانس��ه و المان که‬ ‫بیکاری و مس��ائل اقتصادی به چشم می خورد‬ ‫اقلیت مس��لمان و مهاجر اصوال س��پر بال قرار‬ ‫می گیرند و تمامی ناهنجاری ها و نارسایی های‬ ‫اجتماع��ی مانند بیکاری‪ ،‬اوض��اع بد اقتصادی‪،‬‬ ‫سرقت‪ ،‬قتل و جنایت در اغلب موارد به گردن‬ ‫اقلی��ت مهاجران و به ویژه مس��لمانان انداخته‬ ‫می شود‪ ،‬چراکه مسلمانان در تقابل با مسیحیان‬ ‫هس��تند و یک حالت تضادی ه��م بین این دو‬ ‫گروه وجود دارد‪.‬‬ ‫البته مردم ن��روژ مثل مردم فرانس��ه با بیکاری‬ ‫مواجه نیس��تند‪ ،‬چراکه دولت نروژ یک دولت‬ ‫رفاهی است و درامد نفتی قابل مالحظه ای نیز‬ ‫دارد‪ .‬در انجا بیشتر تمایزات فرهنگی است که‬ ‫مورد توجه قرار می گیرد و به خصوص احزاب‬ ‫دست راس��تی از این وضعیت استفاده می کنند‪.‬‬ ‫چراکه ای��ن احزاب مخالف اقلیت ها هس��تند‪،‬‬ ‫به خصوص اقلیت های مسلمان و گروه هایی که‬ ‫فرهنگش��ان متمایز از فرهنگ ان کشور باشد‪.‬‬ ‫در حقیقت نژاد پرس��تی یکی از مش��خصه های‬ ‫ایدئول��وژی اح��زاب دست راس��تی افراطی یا‬ ‫نئونازی هاس��ت که در اینجا خود را نشان داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫پیروز ایزدی در گفت وگو با مثلث‬ ‫خبرنامه‬ ‫چندفرهنگ گرایی‬ ‫به جای نژاد پرستی‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫چ��را در می��ان ای��ن گروه ها یا در س��طح‬ ‫گس��ترده تر در برخی کش��ورهای اروپایی‬ ‫رویکرد نس��بت به مهاجران و به خصوص‬ ‫مسلمانان تا این حد منفی است؟‬ ‫همانط��ور ک��ه گفتم این احزاب دس��ت راس��تی که‬ ‫معتقد به حفظ هویت ملی هس��تند وجود خارجی ها‬ ‫و مهاج��ران را بر نمی تابن��د و مهاج��ران را اف��رادی‬ ‫می دانند که فرهنگش��ان اصال با فرهنگ انها تجانسی‬ ‫ن��دارد و بنابرای��ن این وحدت را از بی��ن می برد‪ .‬از‬ ‫دیگر سو بحث مس��ائل اقتصادی و مالیات نیز مطرح‬ ‫اس��ت چراکه این افراد معتقدند مالیاتی که پرداخت‬ ‫می کنند صرف ارائه خدمات و مزایای رفاهی به این‬ ‫اقلیت ها می ش��ود و چنین مس��اله ای برایشان به هیچ‬ ‫وجه قابل پذیرش نیست‪.‬‬ ‫به خصوص در کش��ورهایی مثل المان و فرانس��ه‬ ‫که تعداد مس��لمانان در ان زیاد اس��ت‪ ،‬مس��لمانان‬ ‫را عامل بی��کاری می دانند و تصور می کنند که انها‬ ‫هزینه ای بر دوش جامعه هستند چون بچه های انها‬ ‫هم از خدمات اموزش��ی رایگان اس��تفاده می کنند‪.‬‬ ‫دست راس��تی ها همواره به اینگون��ه تفکرها دامان‬ ‫می زنند و انه��ا را بزرگ تر جلوه می دهند‪ .‬درنتیجه‬ ‫اسالم هراس��ی بی��ن اروپایی��ان به وج��ود می اید و‬ ‫در نظرس��نجی ها و رفتارهای��ی که ب��ه اقلیت ها و‬ ‫مس��لمانان روا داش��ته می ش��ود کامال اش��اعه پیدا‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫همچنین در رابطه با مسائلی مانند تحصیل و استخدام‬ ‫این مسائل بیش از پیش خودشان را نشان می دهند‪.‬‬ ‫این گروه های دست راستی سابق بر این هم‬ ‫دست به چنین اقداماتی زده بودند؟‬ ‫البت��ه اقداماتی انجام داده بودند اما نه در این س��طح‬ ‫کش��تار وس��یع‪ .‬اقداماتشان بیش��تر حالت سمبولیک‬ ‫داشت‪ .‬به عنوان نمونه دیده شده بود که در دانمارک‬ ‫چندی پیش به اتش زدن خانه های مهاجران دس��ت‬ ‫زده بودند یا در فرانسه به قبور مسلمانان حمله کرده‬ ‫و انها را تخریب کرده بودند‪ .‬خش��ونت از سوی این‬ ‫گروه ها دیده ش��ده ولی تاکنون در این ابعاد س��ابقه‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫در این حادثه تروریس��تی شاهد بودیم که‬ ‫در ابتدا نگاه غربی ها به س��مت مس��لمانان‬ ‫مهاجر معطوف شد‪ ،‬اما بالفاصله مشخص‬ ‫شد که فرد مجرم یک مسیحی نروژی بوده‬ ‫است‪ .‬برای اینکه این رویکرد خشونت امیز‬ ‫نسبت به دین از بین برود چه اقداماتی باید‬ ‫صورت پذیرد؟‬ ‫در واق��ع در دولت های اروپایی ک��ه همواره داعیه‬ ‫دموکراس��ی و ازادی خواهی دارند ب��رای مقابله با‬ ‫چنین رویک��ردی بای��د روش��نفکران و نیروهایی‬ ‫ک��ه فک��ر اینده جامع��ه هس��تند فرهنگ تس��اهل‬ ‫و م��دارا را در بین مردمانش��ان گس��ترش دهند و‬ ‫ایده چن��د فرهنگ گرایی را نیز در کش��ور تقویت‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫تنه��ا راه مقابل��ه ب��ا نژادپرس��تی و اینگون��ه‬ ‫افکار افراطی دست راس��تی ها همین گسترش ایده‬ ‫همزیس��تی فرهنگ های مختلف در کنار هم است‪.‬‬ ‫در صورت اش��اعه این فرهنگ بدون ش��ک از این‬ ‫پس ش��اهد جامعه ای ارام ت��ر و باثبات تر خواهند‬ ‫بود‪.‬‬ ‫‪ 2‬دکتر پیروز ایزدی‪ ،‬کارشناس مسائل اروپا در رابطه با حمله تروریستی اخیر در‬ ‫نروژ معتقد است که اینگونه اتفاق ها حاصل نگاه و افکار نژادپرستانه ای است که اغلب‬ ‫در اروپا متوجه اقلیت مسلمان می شود‪ .‬درواقع احزاب دست راستی که معتقد به حفظ‬ ‫هویت ملی هستند وجود خارجی ها و مهاجران را بر نمی تابند و مهاجران را افرادی‬ ‫می دانند که فرهنگشان اصال با فرهنگ انها تجانسی ندارد‪ ،‬بنابراین این وحدت را از‬ ‫بین می برد‪ .‬از دیگر سو‪ ،‬بحث مسائل اقتصادی و مالیات نیز مطرح است چراکه این‬ ‫افراد معتقدند مالیاتی که پرداخت می کنند صرف ارائه خدمات و مزایای رفاهی به این‬ ‫اقلیت ها می شود و چنین مساله ای برای شان به هیچ وجه قابل پذیرش نیست‪ .‬به عقیده وی‬ ‫در دولت های اروپایی که همواره داعیه دموکراسی و ازادی خواهی دارند برای مقابله با‬ ‫چنین رویکردی باید روشنفکران و نیروهایی که فکر اینده جامعه هستند‪ ،‬فرهنگ تساهل‬ ‫و مدارا را در بین مردمانشان گسترش دهند و ایده چند فرهنگ گرایی را نیز در کشور‬ ‫تقویت کنند‪ .‬در واقع تنها راه مقابله با نژادپرستی و اینگونه افکار افراطی دست راستی ها‬ ‫همین گسترش ایده همزیستی فرهنگ های مختلف در کنار هم است‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪20‬‬ ‫گفت وگوی متفاوت با وزیر ارشاد درباره مطبوعات‪ ،‬سینما و خطوط قرمز‬ ‫در شرایط عادی‪ ،‬فضای جامعه باید باز باشد‬ ‫سعید اجورلو – علی حاجی ناصری‬ ‫گفت وگو با سید محمد حسینی وزیر ارشاد دولت دهم سهل و ممتنع است‪ .‬سهل از ان جهت‬ ‫که او به تمام سوال ها پاسخ می گوید و از ان جهت مشکل است که وزیر فرهنگ دولت دهم‬ ‫تقریبا بر تمام مسائلی که به وزارتخانه تحت مدیریتش مربوط می شود‪ ،‬تسلط و اشراف دارد‪ .‬بنا‬ ‫بر این نبود که گفت وگویی رسمی با حسینی داشته باشیم‪ ،‬اما زمانی که او از بیان مطالب خالف‬ ‫واقع در خصوص وزارتخانه تحت مدیریتش ان هم از سوی دوستان ابراز گالیه کرد‪ ،‬فضا کمی ‬ ‫رسمی تر شد و ما هم سواالت خود را جدی تر مطرح کردیم‪ .‬حسینی سپس تفاوت های مدیریت‬ ‫فرهنگی در دولت نهم و دهم را طبیعی خواند و ان را نشانه متفاوت بودن ادم ها دانست‪ ،‬اما در‬ ‫عین حال سعی کرد به اسانی از کنار ان بگذرد؛ زمانی که گفت‪« :‬این تفاوت ها مبنایی نیست»‪.‬‬ ‫او البته این تغییرات را برای افزایش تعامالت و ارتباطات با اهالی فرهنگ و هنر ضروری می داند‪.‬‬ ‫وزیر ارشاد از استقبال خود از انتقادات و گوش شنوای وزارتخانه تحت مدیریتش سخن به‬ ‫میان اورد و حل اختالف را تنها با گفت وگو ممکن دانست‪ .‬او معتقد است که انتقادات هر چند‬ ‫مبنایی نداشته باشد‪ ،‬اما باید با گفت وگو حل شود و چارچوب ها برای منتقدان تبیین شود‪ .‬حسینی‬ ‫این روش را موثر دانسته که می گوید ‪« :‬وقتی به صاحبان اثار تذکر می دهیم براساس تعاملی که‬ ‫وجود دارد‪ ،‬کارها به خوبی پیش می رود‪ ».‬تاکید بر پرهیز از افراط و تفریط و رعایت حد اعتدال‬ ‫بحث دیگری بود که او در خصوص نگرش مدیران فرهنگی مطرح کرد و دو دوره متفاوت‬ ‫برای مطبوعات در دولت دهم را پذیرفت و توجیهات خود در این خصوص را مطرح کرد‪ .‬بعد‬ ‫از ظهر یک روز گرم تابستانی در ساختمان بهارستان با سید محمد حسینی به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫تو گو به ما کمک کردند تشکر‬ ‫الزم است از اقایان امیر احمدی و حمیدی در انجام این گف ‬ ‫ویژه داشتهباشیم‪.‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫اگر استانداردها و حداقل ها‬ ‫در یک اثر هنری و فرهنگی‬ ‫رعایت شود‪ ،‬مشکلی برای‬ ‫اخذ مجوز ندارد‪ .‬اما برای‬ ‫حمایت از یک اثر‪ ،‬توقعات‬ ‫و انتظارات ما باالتر است‪.‬‬ ‫ما می خواهیم یک کار مفید‬ ‫و ارزشمند باشد‪ ،‬گره ای از‬ ‫مشکالت کشور باز کند و‬ ‫به رشد‪ ،‬تعالی و پیشرفت‬ ‫کشور کمک نماید‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫اقای وزیر! اگر موافق باشید خیلی رسم ‬ ‫ی‬ ‫و کلیشه ای صحبت نکنیم و از کلیشه خارج‬ ‫شویم‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬البته می دانی��د که ما به دلیل گرفتاری هایی که‬ ‫وجود دارد و همچنین به علت تعداد زیاد نش��ریات‪،‬‬ ‫مصاحبه اختصاصی نمی کنیم؛ اما این گفت وگو را به‬ ‫فال نیک می گیریم‪ .‬در عین حال عالقه مند هستیم که‬ ‫بتوانیم از تمام رسانه ها بازدید کنیم و گفت وگوهایی‬ ‫هم داش��ته باش��یم‪ ،‬اما حجم کار به گونه ای است که‬ ‫واقعا امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫اقای دکتر حسینی! وزیر ارشاد بودن خیلی‬ ‫سخت است؟‬ ‫‪ l‬به طور کلی مس��ئولیت س��ختی دارد؛ یعنی هم بار‬ ‫سنگینی که دارد و هم احساس مسئولیتی که باید فرد‬ ‫بکند باعث می شود کار تا حدی دشوار به نظر برسد‪.‬‬ ‫البت��ه با توکل ب��ه خداوند و همت و تالش��ی که هر‬ ‫فرد می تواند داشته باش��د‪ ،‬کارها خیلی ‪ -‬یا خیلی از‬ ‫کارها ‪ -‬س��هل و اسان می ش��ود‪ .‬مسئولیت داشتن از‬ ‫این جهت خوب است که انسان افق های دوردست را‬ ‫ببین��د و کارهای فراوانی را که بر زمین مانده به انجام‬ ‫برس��اند‪ .‬در عین حال اگر بخواهد روال عادی را در‬ ‫پیش بگیرد و کاره��ا را به صورت عادی انجام دهد‪،‬‬ ‫شاید چندان دشوار نباشد‪ .‬اما اگر فرد بخواهد کارهای‬ ‫نوی��ی را اغاز و تحرکی بیش از گذش��ته در مجموعه‬ ‫ایجاد کند‪ ،‬گاهی با مقاومت هایی مواجه می شود‪ .‬البته‬ ‫اصل کار اجرای��ی‪ ،‬گرفتاری های خاص خود را دارد‬ ‫و هرکس��ی که وارد این عرصه می شود این را پذیرفته‬ ‫ک��ه خود را وقف کار و خدمت و تالش کند تا وضع‬ ‫بهتری را در مجموعه تحت مدیریت او شاهد باشیم‪.‬‬ ‫ب��ه یاری خداوند تاکنون کاره��ا در مجموعه وزارت‬ ‫ارشاد به خوبی انجام ش��ده است‪ .‬اگر عملکرد دوره‬ ‫فعلی را با عملکرد دوره های گذش��ته مقایسه کنیم‪ ،‬به‬ ‫اذعان بس��یاری‪ ،‬تحرکی که در وزارت فرهنگ وجود‬ ‫دارد بس��یار قابل توجه است‪ .‬از این جهت خداوند را‬ ‫ش��اکریم که چنین توفیقی به ما عنایت کرده اس��ت؛‬ ‫البت��ه این به معن��ای رضایت کامل ما نیس��ت و باید‬ ‫فعالیت هایمان گسترده تر شود‪.‬‬ ‫البته ما هیچ گاه از کار خسته نمی شویم‪ .‬به هر حال ما‬ ‫س��فرهایی که می روی��م و اقداماتی که انجام می دهیم‬ ‫شاید برای بسیاری غیرقابل تصور باشد‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫اخیرا که ما سفری یک روزه به استان های یزد و کرمان‬ ‫داش��تیم‪ 14 ،‬برنامه برای همان روز در شهرهای یزد‪،‬‬ ‫انار‪ ،‬سرچشمه‪ ،‬رفسنجان و کرمان در نظر گرفته شده‬ ‫بود‪ .‬شما حس��اب کنید که چگونه باید این بازدیدها‪،‬‬ ‫س��خنرانی ها‪ ،‬گفت وگوها‪ ،‬پرس��ش و پاس��خ ها و‪...‬‬ ‫انجام ش��ود‪ .‬یکی از برنامه ها‪ ،‬سخنرانی در نماز جمعه‬ ‫ب��ود‪ .‬برنامه های��ی در کانون های فرهنگ��ی – هنری‬ ‫مس��اجد و همچنی��ن دیدارهای��ی با هنرمن��دان و‪...‬‬ ‫داش��تیم‪ .‬ش��اید برخی اصال از ابت��دا برنامه هایی در‬ ‫دس��تور کارشان نباش��د‪ ،‬اما ما پذیرفته ایم که در یک‬ ‫روز می ت��وان کارهای زیادی انج��ام داد‪ .‬البته ممکن‬ ‫اس��ت برای همکاران و اطرافیان مش��کالتی به همراه‬ ‫داشته باش��د اما کارها با سرعت خیلی بیشتری انجام‬ ‫می ش��ود‪ .‬به عن��وان مثال کاری که به ط��ور عادی در‬ ‫س��ه روز انجام می گیرد با تالش بیش��تر مجموعه‪ ،‬در‬ ‫یک روز و به شکل فشرده به انجام می رسد‪ .‬اینها شاید‬ ‫برای برخی س��خت باش��د‪ ،‬اما برای ما شیرین است‬ ‫چراکه نتایجش ملموس است و انسان تاثیرات مثبت‬ ‫کارهایش را می بیند‪ .‬حتی گاهی برای گفتن «خس��ته‬ ‫نباشید» به سراغ همکاران می رویم‪ .‬این کارها چندان‬ ‫خس��ته کننده نیست‪ ،‬اما مساله ای که شاید مسئوالن را‬ ‫بیش��تر رنج می دهد ‪ -‬و البته ما با انها عادی برخورد‬ ‫می کنی��م ‪ -‬حرف و حدیث ه��ا‪ ،‬گفت وگوها و برخی‬ ‫مطالب است که بعضا بهره ای از واقعیت ندارد و حتی‬ ‫گاهی خالف واقع است‪ .‬این گونه مسائل ممکن است‬ ‫انسان را بیشتر دلخور و ازرده خاطر کند و او را تحت‬ ‫تاثیر قرار دهد‪ .‬کس��ی که ش��ب و روز خود را وقف‬ ‫کرده و در خدمت به مردم صرف نماید گاهی مطلبی‬ ‫درباره او می نویسند که اساس و واقعیتی ندارد‪ .‬این تا‬ ‫حدی دور از انتظار است‪ ،‬خصوصا از کسانی که خود‬ ‫را متدین‪ ،‬ارزش��ی و اصولگرا می دانند‪ ،‬توقع بیشتری‬ ‫می رود که تقوای سیاسی را رعایت کنند‪ .‬شاید برخی‬ ‫افراد و مدیران نتوانند در مقابل این فش��ارها مقاومت‬ ‫کنن��د اما ما امیدواری��م که بتوانیم این مس��ائل را نیز‬ ‫تحم��ل کنیم(لبخند)‪ .‬به هر حال طبع کار این اس��ت‬ ‫که هر فردی مسئولیتی را می پذیرد‪ ،‬باید خود را برای‬ ‫بحث ها و حرف و حدیث هایی که می شود اماده کند‪.‬‬ ‫منظورم این است که این بخش از کار شکننده تر است‬ ‫تا کارهای اجرایی که ممکن اس��ت به ظاهر سخت و‬ ‫دشوار باشد‪.‬‬ ‫یعنی از مجموعه انتقاداتی که به وزارتخانه‬ ‫تحت مدیریت ش��ما می ش��ود‪ ،‬ان بخشی‬ ‫ک��ه از زاویه ارزش��ی و مذهب��ی‪ ،‬عملکرد‬ ‫وزارتخانه را نقد می کند‪ ،‬برای ش��ما مهمتر‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬ببینید! اگر بی بی سی‪ ،‬صدای امریکا یا برخی کسانی‬ ‫که در داخل از قبل مسیرش��ان جدا بوده به ما تهمت‬ ‫ناروا بزنند‪ ،‬ایراد بگیرن��د و‪ ...‬برای ما چندان عجیب‬ ‫نیس��ت؛ چراکه از ابتدای انقالب این وضعیت وجود‬ ‫داشته است‪ .‬اما کسانی هم هستند که در شمار دوستان‬ ‫به حساب می ایند ولی بدون تحقیق و بررسی مطالبی‬ ‫را بیان می کنند یا می نویسند‪ .‬انسان چون از دسته دوم‬ ‫انتظار چنین برخ��وردی را ندارد‪ ،‬مقداری تحمل این‬ ‫وضعیت برایش دش��وارتر است؛ حتی برای خود انها‬ ‫هم تاسف می خورد که چنین مطالب نادرستی را بیان‬ ‫می کنن��د‪ .‬اما همان طور که عرض کردم کس��ی که در‬ ‫مس��ئولیتی قرار می گیرد باید امادگی هرگونه مساله و‬ ‫بحثی را داشته باشد‪.‬‬ ‫ع��ده زیادی بر ای��ن اعتقادند ک��ه وزارت‬ ‫ارش��اد در دولت دهم تفاوت های بسیاری‬ ‫با وزارت ارش��اد دول��ت نهم دارد و بخش‬ ‫زی��ادی از ای��ن تفاوت ها نی��ز تفاوت های‬ ‫سیاسی قلمداد می ش��ود‪ .‬شاهد این امر نیز‬ ‫برخی از جریانات اصولگرا هس��تند‪ .‬اقای‬ ‫حسینی! می خواهم به طور شفاف عرض کنم‬ ‫تا ش��ما بتوانید پاسخگو باش��ید و در برابر‬ ‫شبهه هایی که وجود دارد دیالوگ سازنده ای‬ ‫ایجاد کنید‪ .‬اعتقاد این گروه بر این است که‬ ‫برخی بخش های وزارت ارشاد گرایش های‬ ‫بازتری نس��بت به دولت نه��م دارند که تا‬ ‫‪21‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪22‬‬ ‫حدی با ارزش های اصولگرایی زاویه دارد‪.‬‬ ‫ای��ن را از زبان منتق��دان روایت می کنم تا‬ ‫شما پاسخ شبهه هایی را که برای انها وجود‬ ‫دارد‪ ،‬بدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬تفاوت های��ی که می��ان وزارت فرهنگ دولت نهم‬ ‫و دهم وجود دارد‪ ،‬طبیعی اس��ت‪ .‬به هر حال انسان ها‬ ‫با یکدیگر متفاوت هس��تند؛ ول��و اینکه در یک طیف‬ ‫سیاسی باشند‪ ،‬اما نگاهشان تفاوت دارد و عملکردشان‬ ‫فرق می کند‪ .‬ما به هیچ وجه وجود اختالفات مبنایی را‬ ‫احس��اس نمی کنیم؛ دوستانی که قبل از ما در وزارت‬ ‫ارش��اد حضور داش��تند‪ ،‬نیروهای اصولگرا و ارزشی‬ ‫بودن��د‪ .‬ممکن اس��ت در روش ها مق��داری اختالف‬ ‫سلیقه وجود داشته باشد‪ .‬تصور بر این بود که در دوره‬ ‫گذش��ته‪ ،‬بهتر از این می توانستند با گروه های مختلف‬ ‫اعم از نویسندگان‪ ،‬شاعران‪ ،‬هنرمندان تجسمی‪ ،‬اهالی‬ ‫س��ینما و‪ ...‬تعامل داشته باشند‪ .‬س��عی ما بر این بوده‬ ‫که در این دوره ارتباطات گسترده تر باشد‪ ،‬حرف های‬ ‫این گروه ها بیش��تر شنیده ش��ود و تا جایی که ممکن‬ ‫است س��لیقه ای عمل نش��ود‪ .‬به عنوان مثال در حوزه‬ ‫کت��اب ما این بحث را دنبال کردیم که هیاتی بر بحث‬ ‫کت��اب نظارت کند؛ یعنی از اختیارات اداره کل کتاب‬ ‫م��ا خارج ش��ود و تصمیم گیری در اختی��ار مدیرکل‬ ‫نباشد بلکه هیاتی بنشیند و با طرف مقابل بحث کند‪،‬‬ ‫گالیه ها مطرح ش��ود‪ ،‬تقاضاهای خود را عنوان کنند‬ ‫و‪ ...‬البته این جریان تا حدودی نیز شکل گرفته است‪.‬‬ ‫گوی��ا بخش هایی از این هی��ات نیز معرفی‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬بل��ه؛ هم در بخش کتاب ک��ودک و هم در بخش‬ ‫کتاب بزرگساالن این کار در حال شکل گیری و انجام‬ ‫است‪.‬‬ ‫از این رو می خواهم بگویم که سعی کرده ایم ارتباطات‬ ‫ما گس��ترده تر باش��د‪ ،‬حرف ها‪ ،‬انتقادات و ابهامات را‬ ‫بشنویم و مشکالت موجود را حل کنیم‪ .‬هر چه تعامل‬ ‫بیشتر باشد‪ ،‬نتیجه بهتری حاصل خواهد شد‪ .‬در عین‬ ‫حال انها نیز متوجه می شوند که نوعی دلسوزی وجود‬ ‫دارد و این گونه نیس��ت ک��ه تعدادی مدیر قصد کنند‬ ‫به صورت امرانه و دستوری برخورد کنند‪ .‬مالحظاتی‬ ‫دارند و مطالبی را می دانند که در گفت وگوها روشن و‬ ‫برطرف می شود‪ .‬اگر اختالفی هم باشد‪ ،‬از این جهت‬ ‫است؛ تحرکی که ما نیاز داشتیم‪ ،‬مدیریت قوی تری که‬ ‫احس��اس می کردیم باید در بخش های مختلف باشد‪،‬‬ ‫کارهای فراوانی که می توان در اس��تان ها انجام داد و‬ ‫به طور کلی وزارت فرهنگ بتواند در دایره ای وسیع تر‬ ‫کار کن��د و با دیگر دس��تگاه ها و وزارتخانه ها تعامل‬ ‫برق��رار کند‪ .‬همچنین در عرص��ه جهانی باید فعالیت‬ ‫بیش از گذش��ته باشد و شخص وزیر فرهنگ باید در‬ ‫بسیاری از مسائل فرهنگی خارج از کشور وارد شود‪.‬‬ ‫در داخل هم همین طور است‪ .‬سازمان هایی مانند حج‬ ‫و زی��ارت که باید فعالیت های انها را از نزدیک دید و‬ ‫اشکاالت را برطرف کرد‪ .‬به عنوان مثال در خصوص‬ ‫سازمان حج و زیارت‪ ،‬در روزهای اول وزارتم شخصا‬ ‫س��فری به عراق انجام دادم که البته غیر رس��می بود‪.‬‬ ‫این سفر تنها برای ارزیابی نحوه عملکرد این سازمان‬ ‫ب��ود و حتی در راه بازگش��ت از طریق بصره به ایران‬ ‫امدیم‪ .‬البته سفر ما س��ه روز بیشتر نبود اما در همین‬ ‫مدت کوتاه بسیاری از واقعیت ها برایمان روشن شد‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم که اگر تمام اختیارات را به سازمان‬ ‫مربوط��ه واگذار می کردیم و هر کاری که خودش��ان‬ ‫صالح می دیدند انجام می دادند‪ ،‬شاید چندان شایسته‬ ‫نبود‪ .‬باید به این نکته هم اشاره کنم که تنوع کاری ما‬ ‫در گذشته به شکلی بود که با تمام این مجموعه ها‪ ،‬تا‬ ‫حدی اش��نا بودیم‪ .‬مثال به دلیل اینکه مدتی به عنوان‬ ‫رایزن فرهنگی فعالیت می کردم‪ ،‬با سازمان فرهنگ و‬ ‫ی اشنا بودم‪ .‬همچنین سال ها از طرف‬ ‫ارتباطات اسالم ‬ ‫بعثه مقام معظم رهبری به عنوان «زباندان» به حج اعزام‬ ‫می شدیم و مسائل سازمان حج و زیارت را تا حدودی‬ ‫می دانستیم‪ .‬در خصوص بخش های دیگر نیز به همین‬ ‫ش��کل بود؛ یعنی هر یک را به نحوی می شناختیم‪ .‬در‬ ‫عین حال زمانی که وارد کار ش��دیم‪ ،‬اشنایی بیشتری‬ ‫ب��ا جزئی��ات کار پیدا کردی��م و انجام کارها ش��کل‬ ‫جدی تری به خود گرفت‪ .‬در همین جا الزم می دانم از‬ ‫تمام مسئوالنی که در گذشته بودند خصوصا دوستانی‬ ‫که در دولت نهم فعالیت می کردند‪ ،‬تش��کر کنم‪ .‬البته‬ ‫هنوز بخش��ی از افرادی که در دولت نهم در مجموعه‬ ‫وزارت ارش��اد بودن��د‪ ،‬هن��وز هم به کار خ��ود ادامه‬ ‫می دهن��د و بنای ما بر این بوده که حتی المقدور همان‬ ‫نیروها ب��ه کار خود ادامه دهند‪ ،‬ام��ا در برخی موارد‬ ‫به دالیل مختل��ف مانند عدم تمایل به ادامه همکاری‬ ‫یا ضرورت تغییرات در مجموعه‪ ،‬جابه جایی هایی در‬ ‫وزارتخانه داشتیم‪ .‬در تغییرات نیز سعی کرده ایم کارها‬ ‫به شکل بهتر و دقیق تری انجام شود‪.‬‬ ‫بخ��ش عمده ای از ح��وزه عملیاتی وزارت‬ ‫فرهن��گ و ارش��اد ب��ه اف��راد و گروه هایی‬ ‫برمی گ��ردد ک��ه دارای گرایش های خاص‬ ‫فک��ری و سیاس��ی هس��تند‪ .‬خصوص��ا در‬ ‫حوزه هایی مانند تئاتر‪ ،‬موسیقی‪ ،‬ادبیات و‪...‬‬ ‫این مس��اله بیشتر مش��اهده می شود‪ .‬البته نه‬ ‫اینکه کامال اینگونه باشد‪ ،‬اما بخش عمده ای‬ ‫از ای��ن گروه ها چنی��ن گرایش��اتی دارند‪.‬‬ ‫باالخره این مخالفت ه��ا و نظرات می تواند‬ ‫از حوزه سینما‪ ،‬ادبیات و‪ ...‬اعمال شود‪ .‬فکر‬ ‫می کن��م بخش عم��ده ای از تفاوت وزارت‬ ‫ارش��اد دولت دهم با وزارت ارشاد دولت‬ ‫نهم در ن��وع برخورد با این گروه هاس��ت‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم مثال بزنیم‪ ،‬در جش��نواره اخیر‬ ‫فیلم فجر به اقای کیمیایی جایزه داده ش��د‪،‬‬ ‫در حالی که در ‪ 32‬س��ال اخیر هیچ یک از‬ ‫فیلم های ایش��ان بر گزیده نشده بود‪ .‬فارغ از‬ ‫هرگون��ه داوری می خواهم بدانم که ش��ما‬ ‫در وزارت فرهنگ دای��ره و مرزها را برای‬ ‫برخورد ب��ا مخالفان یا منتقدان نظام چگونه‬ ‫تعریف کرده اید؟‬ ‫‪ l‬اگر انتقاد سازنده ای از مجموعه صورت بگیرد‪ ،‬باید‬ ‫اس��تقبال کرد؛ چه از سوی کس��انی باشد که از بیرون‬ ‫به ماجرا نگاه می کنند و چه کس��انی که ما به نوعی با‬ ‫انها تعام��ل داریم‪ ،‬مانند افرادی ک��ه اثری دارند‪ ،‬کار‬ ‫هن��ری انجام می دهن��د و از مجموعه وزارت فرهنگ‬ ‫و ارش��اد اسالمی به حساب می ایند‪ .‬این افراد نظراتی‬ ‫دارند که باید شنیده شود‪ .‬البته ممکن است که گاهی‬ ‫انتقاداتشان مبنایی نداشته باشد که باید به انها توضیح‬ ‫داد‪ ،‬ام��ا در خصوص اینکه چگونه عمل می کنیم‪ ،‬باید‬ ‫بگوی��م که ما یک س��ری موازی��ن و چارچوب هایی‬ ‫داری��م و در ان مبن��ا کار می کنی��م‪ .‬باالخ��ره خطوط‬ ‫قرم��زی را تعریف کرده ای��م که اگر رعایت نش��ود‪،‬‬ ‫ناچاری��م اقدام قانونی الزم را انج��ام دهیم‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال در حوزه کتاب‪ ،‬ممیزی یک اصل پذیرفته ش��ده‬ ‫است و با مطبوعات که پس از نشر بررسی می شوند‪،‬‬ ‫تفاوت دارد‪ .‬در حوزه کتاب این گونه عمل می کنیم که‬ ‫پیش از چاپ‪ ،‬کتاب بررسی می شود و اگر اصالحاتی‬ ‫الزم باشد به صاحب اثر منعکس می کنیم تا اصالحات‬ ‫مورد نظر انجام شود‪ .‬ما سختگیری بیجا و بی مورد را‬ ‫نمی پذیریم تا جلوی انتشار یک کتاب به دالیل واهی‬ ‫گرفته نشود‪ .‬حتی گاهی ناشرین می ایند و من شخصا‬ ‫بررس��ی می کنم و می بینم دلیل موجه��ی ندارد که ما‬ ‫بخواهیم این قدر سختگیری کنیم‪ .‬در اینجا دو مساله‬ ‫وجود دارد‪ :‬یکی بحث مجوز است که به یک کتاب‪،‬‬ ‫فیلم یا تئاتر داده می ش��ود و دیگ��ری بحث حمایت‬ ‫است‪ .‬اگر استانداردها و حداقل ها در یک اثر هنری و‬ ‫فرهنگی رعایت شود‪ ،‬مشکلی برای اخذ مجوز ندارد‪.‬‬ ‫ام��ا برای حمایت از یک اث��ر‪ ،‬توقعات و انتظارات ما‬ ‫باالتر اس��ت‪ .‬مانند اینکه یک کت��اب خریداری و در‬ ‫کتابخانه ها توزیع ش��ود یا بخش��ی از سرمایه گذاری‬ ‫برای تولید یک فیلم سینمایی از سوی وزارت فرهنگ‬ ‫و ارش��اد اسالمی انجام ش��ود‪ .‬ما می خواهیم یک کار‬ ‫مفید و ارزشمند باشد‪ ،‬گره ای از مشکالت کشور باز‬ ‫کند و به رش��د‪ ،‬تعالی و پیشرفت کشور کمک نماید‪.‬‬ ‫برای این منظور‪ ،‬افرادی در قالب یک هیات می نشینند‬ ‫و اثر را بررسی می کنند؛ اگر انتظارات ما براورده شود‪،‬‬ ‫از ان اثر حمایت می کنیم‪ .‬به عنوان مثال در س��ال‪65 ،‬‬ ‫هزار عنوان کتاب منتشر می شود‪ ،‬اما اینگونه نیست که‬ ‫هم��ه این کتاب ها به دلیل اینکه از ما مجوز گرفته اند‪،‬‬ ‫مطلوب و ایده ال هستند‪ .‬ممکن است ما هم تعدادی‬ ‫از ای��ن کتاب ها را به عنوان کتاب های خوب انتخاب‬ ‫کنیم‪ .‬اگر ‪ 100‬فیلم در سال ساخته می شود‪ ،‬این طور‬ ‫نیس��ت که بگوییم ما تماش��ای تمام این فیلم ها را به‬ ‫م��ردم توصیه می کنیم؛ ممکن اس��ت خود ما نس��بت‬ ‫ب��ه برخی فیلم ها انتقادات یا ایراداتی داش��ته باش��یم‪.‬‬ ‫از ای��ن جهت‪ ،‬اگر اثری حداقل ها را داش��ته باش��د‪،‬‬ ‫مجوز می گیرد و اگر ایرادات جدی داش��ته باشد باید‬ ‫اصالح ش��ود‪ .‬در خصوص برخی فیلم های سینمایی‪،‬‬ ‫تذکر می دهیم که این بخش��ی که شما نشان می دهید‪،‬‬ ‫سیاه نمایی اس��ت‪ ،‬با واقعیت ها مطابقت ندارد و مفید‬ ‫نیست‪ .‬در همین راستا تعامالت الزم انجام می شود تا‬ ‫این کار را انجام دهند‪ .‬خود صاحب اثر‪ ،‬نویسنده و‪...‬‬ ‫در بس��یاری از موارد قانع می شوند‪ .‬به هر حال جامعه‬ ‫ما یک جامعه دینی و مذهبی است که حساسیت های‬ ‫باالیی در ان وجود دارد و اگر ما هم بخواهیم اغماض‬ ‫کنیم این اثار با واکنش متدینین مواجه می شوند‪ .‬شما‬ ‫در خصوص برخی برنامه ها‪ ،‬فیلم ها و تئاترها دیده اید‬ ‫که این قش��ر موضع گیری کرده اند‪ .‬از این جهت این‬ ‫مس��ائل را برای انها توضیح می دهیم و امیدواریم که‬ ‫این تعامل همیش��گی باش��د تا کارها به خوبی پیش‬ ‫برود‪.‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫م��ا در هفته اولی ک��ه به وزارت ارش��اد امدیم‪ ،‬فیلم‬ ‫«کتاب قانون» در اینجا توقیف بود‪ .‬دیدیم که اگر این‬ ‫فیلم نمایش داده ش��ود‪ ،‬جنبه های مثبتش برای بیننده‬ ‫بیش��تر است‪ .‬در خصوص برخی دیگر از فیلم ها مثل‬ ‫«به رنگ ارغوان» نیز عده ای می گفتند که ش��اید اقتدار‬ ‫نظام را زیر سوال ببرد یا وزارت اطالعات را خدشه دار‬ ‫سازد در حالی که اینگونه نبود‪ .‬گاهی اوقات براساس‬ ‫برخی برداشت ها‪ ،‬افراد به یک جمع بندی می رسیدند‬ ‫و هم��ان را مبنا قرار می دادند‪ .‬برای اینکه دیگر چنین‬ ‫اتفاقاتی تکرار نشود‪ ،‬از جمعی افراد خبره و کارشناس‬ ‫دعوت می کنیم تا اثر مورد نظر را بررسی کنند‪ .‬گاهی‬ ‫از نمایندگان مجلس دعوت می کنیم یک فیلم را ببینند‬ ‫و متوجه می ش��ویم که نظرات متفاوت اس��ت و این‬ ‫طور نیس��ت که همان برداش��تی که م��ا داریم‪ ،‬لزوما‬ ‫برداش��ت دیگران نیز همان باش��د‪ .‬می خواهم بگویم‬ ‫که در گذش��ته اثراتی را با این تصور که برای جامعه‬ ‫زیانبار اس��ت‪ ،‬نگه داشته بودند‪ .‬در حالی که در برخی‬ ‫موارد اینگونه نبود و مجوز داده شد‪.‬‬ ‫در حوزه فرهنگ‪ ،‬دو طرز تفکر میان متدینین‬ ‫وجود دارد‪ .‬یکی فرمایش شماس��ت که تا‬ ‫جایی که می توانیم دایره را باز کنیم و انتظار‬ ‫حداقلی داشته باشیم تا افراد بیشتری بتوانند‬ ‫فعالیت کنند‪ .‬گرایش دیگری که وجود دارد‬ ‫این اس��ت که به ما ربطی ندارد که انها چه‬ ‫می خواهند و ما باید نگاه حداکثری داش��ته‬ ‫باش��یم و دایره را کوچ��ک کنیم‪ .‬حتی اگر‬ ‫برخی نتوانس��تند در داخل کار کنند‪ ،‬کتاب‬ ‫بنویسند‪ ،‬فیلم بسازند و‪ ...‬به ما دخلی ندارد‬ ‫و می توانند از ایران بروند‪ .‬هر یک از این دو‬ ‫دیدگاه نیز دارای بینات و استدالالتی است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬دسته دوم که احتماال شما با‬ ‫انها مخالفید‪ ،‬می گویند که ما هر چه به این‬ ‫گروه ها امتیاز بدهیم‪ ،‬انها پیشروی می کنند‬ ‫و این گونه نیس��ت که انها ب��ه حرف ها و‬ ‫خواس��ته های ما تن بدهن��د‪ .‬همان طور که‬ ‫اشاره کردید در حوزه تئاتر ما در چند سال‬ ‫اخیر ش��اهد مش��کالتی بوده ایم؛ البته شاید‬ ‫تقصیر ارشاد نباشد و بافت هنرمندان حوزه‬ ‫تئاتر مغایرت هایی ب��ا دیدگاه های مدیریتی‬ ‫دارد‪ .‬در ح��وزه حمایتی هم اش��اره کردید‬ ‫که حمایت از اث��اری صورت می گیرد که‬ ‫به ارزش های ما نزدیک باشد‪ .‬در جشنواره‬ ‫بیس��ت و نهم‪ ،‬باز هم به نظر نمی رس��د که‬ ‫فیلم «جرم» چندان سنخیتی با انچه ما به ان‬ ‫اعتقاد داریم داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬البته ما از فیلم جرم حمایت چندانی نکردیم‪.‬‬ ‫اما وقتی یک فیلم از یک جش��نواره دولتی‬ ‫جای��زه می گی��رد‪ ،‬بس��یاری از ان تعبیر به‬ ‫حمایت می کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬ما س��رمایه گذاری برای س��اخت این فیلم نکردیم‬ ‫و ای��ن هی��ات داوران بودند که این فیل��م را انتخاب‬ ‫کردن��د‪ .‬ما هم بنا نداریم در کار هیات داوران دخالت‬ ‫کنی��م‪ .‬داوران و معاون��ت س��ینمایی ب��ه ای��ن نتیجه‬ ‫رس��یدند و به تصور خود افرادی را قرار دادند که هم‬ ‫جنبه ه��ای حرفه ای را مدنظر داش��تند و هم ارزش ها‬ ‫و اص��ول انق�لاب را‪ ،‬بنابرای��ن ق��رار ب��وده که فیلم‬ ‫بر اس��اس جنبه های حرفه ای انتخاب شود‪ .‬شاید ما‬ ‫در اینده جنبه های ارزشی را در جایزه دادن هم بیشتر‬ ‫مدنظ��ر قرار دهی��م‪ .‬اما اینکه گفت��م «حمایت»‪ ،‬یعنی‬ ‫م��ا برای تولید یک اثر س��رمایه گذاری کنیم‪ ،‬کتابی را‬ ‫خریداری و در س��طح وس��یعی توزی��ع کنیم یا حتی‬ ‫از فیلمی به گونه ای حمایت کنیم که فروش بیش��تری‬ ‫داشته باشد‪ .‬ما در شورای عالی سینما تصویب کردیم‬ ‫که ‪ 15‬درصد بلیت های یک فیلم خریداری شود و در‬ ‫اختیار اقش��ار مختلف قرار بگیرد‪ .‬مشابه کاری که در‬ ‫حوزه کتاب انجام می ش��ود و ما کارت الکترونیکی یا‬ ‫بن کتاب را در اختیار مردم قرار می دهیم‪ .‬نظری هست‬ ‫که حداقل ‪ 15‬درصد از تمام فیلم ها حمایت شود‪ ،‬در‬ ‫حالی که نظر ما غیر از این اس��ت و از یک فیلم باید‬ ‫پنج درصد حمایت کرد و از فیلم دیگری ‪ 20‬درصد‪.‬‬ ‫تفاوت بحث حمایت در اینگونه مس��ائل باید بروز و‬ ‫ظهور داشته باشد‪.‬‬ ‫ام��ا در خصوص دو نگ��رش باید تاکی��د کنم که نه‬ ‫بای��د افراط باش��د و ن��ه تفریط‪ ،‬بلک��ه باید یک حد‬ ‫اعتدال و متوس��طی را رعایت ک��رد‪ .‬در اینکه ما باید‬ ‫کادرس��ازی کنیم‪ ،‬نیرو کم داریم و کسانی که هستند‬ ‫نباشند‪ ،‬تردیدی نیست و کارهای الزم به‬ ‫ ‬ ‫ش��اید کافی‬ ‫شکل های مختلف در حال انجام است‪ .‬در این راستا‪،‬‬ ‫س��اده ترین کاری که در حد خیل��ی ابتدایی و اماتور‬ ‫انجام می ش��ود‪ ،‬همان کاری اس��ت که در کانون های‬ ‫فرهنگی و هنری مساجد انجام می گیرد‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫در حال حاضر ‪ 800‬نشریه در این کانون ها وجود دارد‬ ‫و اموزش هایی در این خصوص انجام می شود‪ .‬کسی‬ ‫که در این نشریات فعالیت می کند‪ ،‬بعدها می تواند در‬ ‫یک روزنامه یا رسانه حرفه ای کار کند‪ .‬تئاتری که برپا‬ ‫می کنند‪ ،‬سرودی که اجرا می کنند یا کارهای تجسمی ‬ ‫که انجام می دهند‪ ،‬حداقل در مرحله اموزش اس��ت‪.‬‬ ‫اینها نیروهای متدین جامعه و بچه های مسجد هستند‪.‬‬ ‫امیدواریم تحرک بیش��تری هم ایجاد ش��ود؛ در حال‬ ‫حاضر تعداد این کانون ها به ‪ 10‬هزار و هفتصد رسیده‬ ‫ک��ه به س��رعت در حال افزایش اس��ت‪ .‬البته در کنار‬ ‫رش��د کمی‪ ،‬ارتقای کیفی را هم داریم‪ .‬ما باید از این‬ ‫ظرفیت ها و شیوه ها برای نیروسازی استفاده کنیم؛ این‬ ‫گونه نباش��د که فقط در تهران تعداد اندکی به فعالیت‬ ‫حرفه ای در بخش تئاتر مشغول باشند‪ .‬کار دیگری که‬ ‫انجام ش��ده‪ ،‬از تئاتر شهرستان ها حمایت های ویژه ای‬ ‫صورت گرفته اس��ت‪ .‬حدود ‪ 570‬گروه شهرستانی را‬ ‫مورد حمایت قرار داده ایم تا بتوانند طی س��ال برنامه‬ ‫داشته باش��ند و تئاتر‪ ،‬حرفه و ش��غل انها شود‪ .‬اینها‬ ‫اغلب نیروهای متدین و دلسوزی هستند که در سراسر‬ ‫کشور به فعالیت مشغولند‪ .‬اگر این حالت ایجاد شود‪،‬‬ ‫تعداد هنرمندان و نیروهای بیش��تر و متعدد و رقابت‬ ‫س��ازنده ای ایجاد می ش��ود که ما هم قدرت انتخاب‬ ‫خواهیم داشت‪ ،‬یعنی می توانیم قدرت انتخاب داشته‬ ‫باش��یم و نیروهای فعال را مقایسه کنیم و برترین ها را‬ ‫‪23‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪24‬‬ ‫مورد حمایت قرار دهیم‪ .‬البته حمایت مالی فقط یک‬ ‫جنبه از حمایت اس��ت‪ .‬در اج��رای برنامه ها‪ ،‬اعزام به‬ ‫خارج از کشور‪ ،‬هفته های فرهنگی و‪ ...‬از اینها استفاده‬ ‫کنیم‪g .‬‬ ‫ام��ا در خص��وص گروهی که گفتید هر چ��ه از اینها‬ ‫حمایت شود و امتیاز بدهیم‪ ،‬بیشتر جلو می ایند‪ ،‬باید‬ ‫این مس��اله مدیریت ش��ود‪ .‬یعنی مدیریت باید بتواند‬ ‫کار را انجام دهد و محصول و نتیجه چیزی باش��د که‬ ‫مناسب است و با ارزش های ما هم سازگاری دارد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬زمانی ک��ه اقای فرهادی در‬ ‫حال فیلمبرداری «جدایی نادر از س��یمین»‬ ‫بود‪ ،‬در جشن خانه سینما حرف های سیاسی‬ ‫تندی زد که منجر به توقیف فیلم ایشان شد‪.‬‬ ‫بعد هم اقای شمقدری بیانیه تندی دادند و‬ ‫حتی جنابعال��ی هم موضع گرفتید علیه این‬ ‫حرف ها‪ ،‬اما مدتی بعد باز هم به فیلم ایشان‬ ‫اجازه س��اخت دادند و حتی از جش��نواره‬ ‫بیس��ت و نهم جایزه گرفت‪ .‬بعد که ایشان‬ ‫ب��رای اکران فیلم خود در جش��نواره برلین‬ ‫ب��ه المان رف��ت‪ ،‬باز هم هم��ان حرف های‬ ‫تند سیاس��ی را تکرار ک��رد و گفت که من‬ ‫به حمایت گروه موسوم به جنبش سبز نیاز‬ ‫دارم‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ن نمی خواه��م در خصوص ایش��ان اظهارنظر‬ ‫خاصی داش��ته باش��م اما به ط��ور کل��ی می گویم که‬ ‫ما بای��د اتمام حجت کنیم؛ یعنی زمین��ه را به گونه ای‬ ‫فراهم کنیم که هنرمندان بتوانند کار کنند‪ .‬حتی ممکن‬ ‫اس��ت هنرمندی به خارج از کش��ور رفته که مشکلی‬ ‫دارد‪ ،‬مصاحب��ه ای کرده یا مس��ائلی از این قبیل برای‬ ‫او پیش امده اس��ت‪ .‬البته الزم نیست که ما اسامی این‬ ‫افراد را بگوییم‪ .‬فردی در جریانات سال ‪ 88‬به خاطر‬ ‫احساس��ات‪ ،‬هیجانات یا هر چیز دیگری که بوده در‬ ‫خارج از کشور مصاحبه تندی کرده و بعد که به کشور‬ ‫بازگشته‪ ،‬خودش متنبه و متوجه اشتباهش شده است‪.‬‬ ‫ما درباره این فرد صحبت کردیم تا مانعی برای کارش‬ ‫وجود نداش��ته باش��د‪ .‬می خواهم بگویم که ما حسن‬ ‫نیت خود را در خصوص بسیاری از افراد نشان دادیم‬ ‫یا اگر در جایی کارش��ان معطل مانده‪ ،‬حمایت کردیم‬ ‫که کارش��ان انجام شود‪ .‬حاال اگر خود فرد نخواهد و‬ ‫به هر دلیلی خواس��ت که با ج��ای دیگری همکاری‬ ‫کند‪ ،‬در اختیار خودش است‪ .‬اگر به یاد داشته باشید‪،‬‬ ‫دوس��تان معاون��ت س��ینمایی در خص��وص یکی از‬ ‫بازیگ��ران زن که به خارج از کش��ور رفته بود‪ ،‬اعالم‬ ‫کردند که اگر بخواهد برگ��ردد حرفی نداریم‪ .‬اما اگر‬ ‫فرد در برنامه های مختلف‪ ،‬شبکه های تلویزیونی و‪...‬‬ ‫رفت‪ ،‬تمام پل های پش��ت س��ر خود را خراب کرد و‬ ‫هی��چ راهی برای دفاع از خود باقی نگذاش��ت‪ ،‬دیگر‬ ‫ب��ه خود او برمی گردد‪ .‬گویی نی��ازی ندارد و در یک‬ ‫فضایی قرار گرفته که دیگر نمی خواهد در جمهوری‬ ‫اس�لامی کار کند‪ .‬ای��ن انتخاب به خ��ود فرد مربوط‬ ‫اس��ت و فقط هم مختص هنرمندان نیست‪ .‬ما در میان‬ ‫سیاس��تمداران‪ ،‬مس��ئوالن و نمایندگان مجلس شاهد‬ ‫این مساله بوده ایم‪ .‬حتی نماینده ای در دوره مسئولیت‬ ‫خود به کش��ور دیگری پناهنده شده و دیگر به کشور‬ ‫بازنگش��ته اس��ت‪ .‬اینها طبیعی اس��ت‪ .‬باالخره شاید‬ ‫برخی افراد نمی خواهند تا اخر با نظام همراهی کنند‪.‬‬ ‫روزنامه نگارانی بوده اند که به خارج از کش��ور رفته و‬ ‫در همان جا ماندگار ش��ده اند‪ .‬گاهی انسان می بیند که‬ ‫حتی خود انها هم از اینکه چنین شرایطی ایجاد شده‪،‬‬ ‫ناراحت هس��تند؛ اما به هر دلیلی در یک فضایی قرار‬ ‫داشتند که تصمیم به این کار گرفته اند‪ .‬چه بسا افرادی‬ ‫در پش��ت صحنه اینها را هدایت و تحریک کرده اند و‬ ‫بعد از مدتی هم دیگر کسی به دنبالشان نمی اید‪ .‬ابتدا‬ ‫که به خارج از کشور می روند‪ ،‬حمایت هایی صورت‬ ‫می گیرد؛ جار و جنجال و تبلیغات به پا می ش��ود‪ .‬اما‬ ‫بعد از مدت��ی به یک فرد عادی تبدیل می ش��وند که‬ ‫تاریخ مصرف ش��ان تمام می ش��ود و نمی توان از نظر‬ ‫سیاس��ی روی انها س��رمایه گذاری کرد‪ .‬اوایل ممکن‬ ‫است یک تازگی در خصوص انها وجود داشته باشد؛‬ ‫این مس��اله در خصوص روزنامه نگاران و سیاس��یون‬ ‫چش��مگیرتر اس��ت‪ .‬اما بعد از مدتی به فردی معاند‬ ‫تبدیل می شوند که با یک نظام و انقالب مخالف است‬ ‫و دیگر کارایی نخواهد داش��ت‪ .‬حتی ممکن اس��ت‬ ‫برای خودشان مش��کالتی ایجاد شود؛ و این انتخاب‬ ‫خود افراد است‪.‬‬ ‫ام��ا در خصوص فردی که گفتید‪ ،‬من فکر نمی کنم که‬ ‫ایشان بخواهد راه خود را از نظام و انقالب جدا کند‪،‬‬ ‫اما افراد عاقل و مختار هس��تند و حق انتخاب دارند‪.‬‬ ‫بحث کلی ما این اس��ت که هنرمندان‪ ،‬نویس��ندگان‪،‬‬ ‫ش��اعران‪ ،‬اصحاب رسانه و‪ ...‬در کش��ور بمانند‪ ،‬کار‬ ‫و تالش کنند و اگر مانعی هس��ت و حرف حس��ابی‬ ‫دارند‪ ،‬می توانند مراجعه کنند و ما حامی انها هس��تیم‪.‬‬ ‫اما اگر خود فرد در یک موضع سیاس��ی قرار می گیرد‬ ‫که نمی خواهد همکاری کند‪ ،‬دیگر ما نمی توانیم او را‬ ‫مجبور کنیم‪.‬‬ ‫اگر موافق باش��ید ق��دری هم در خصوص‬ ‫مطبوع��ات صحبت کنیم‪ .‬در دوران وزارت‬ ‫شما‪ ،‬دو دوره سیاست های مطبوعاتی وجود‬ ‫داشته است‪ .‬یک دوره که با توجه به فضای‬ ‫جامعه بعد از فتن��ه ‪ ،88‬فضای خاصی بود‬ ‫و مالحظات خاصی وجود داش��ت‪ .‬اما در‬ ‫ماه های اخیر‪ ،‬فضای رس��انه ای بازتر ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬در هفته های اخیر ش��اهد هستیم که‬ ‫چند روزنامه و هفته نامه رفع توقیف شده اند‬ ‫و احتماال موجی در راه اس��ت که شاید تا‬ ‫انتخابات مجلس بیشتر هم بشود‪ .‬ایا اساسا‬ ‫سیاست خاصی وجود دارد که به مطبوعات‬ ‫اصالح طلب اجازه کار داده شود؟‬ ‫‪ l‬در س��ال ‪ 88‬طبیع��ت کار به گون��ه ای ب��ود که ما‬ ‫چاره ای جز تذکر و حتی برخورد با برخی رس��انه ها‬ ‫نداشتیم؛ چرا که برخی سایت ها و نشریات به تنش ها‬ ‫و اختالفاتی که در کشور وجود داشت دامن می زدند‬ ‫و حاض��ر نبودند در چارچوب قان��ون حرکت کنند‪.‬‬ ‫حتی تعابیری در خصوص دولت به کار می بردند که‬ ‫شاید شایسته نباش��د که ما تکرار کنیم‪ .‬از این جهت‬ ‫کام�لا در یک موضع مقابله قرار داش��تند و به نوعی‬ ‫س��خنگوی گروه موسوم به جنبش سبز بودند‪ .‬موضع‬ ‫انها کامال روش��ن و مش��خص بود که در مقابل نظام‬ ‫و رهبری ایس��تاده اند؛ طبیعی بود ک��ه این روزنامه ها‬ ‫می خواس��تند حرف های انها را در جامعه دنبال کنند‪.‬‬ ‫از این رو می بایس��ت در مرحل��ه ای جدیت به خرج‬ ‫داده می ش��د و مراقب��ت صورت می گرف��ت‪ ،‬اما بعد‬ ‫شرایط عادی شد‪ .‬ما نمی خواهیم که در شرایط عادی‬ ‫فضای جامعه محدود باشد؛ بلکه باید شرایط باز باشد‪،‬‬ ‫اف��راد بیایند حرف خود را بزنند‪ ،‬مس��ائل مختلف را‬ ‫نقد و بررسی کنند و نیاز چندانی به برخورد احساس‬ ‫نمی ش��د‪ .‬البته همان زمان ه��م اینگونه نبود که تعداد‬ ‫زیاد باش��د؛ مواردی بود که باید ب��ه دادگاه می رفتند‬ ‫و س��پس می توانس��تند به کار خود ادامه دهند‪ .‬شاید‬ ‫تعدادی که توقیف شدند و نتوانستند به کار خود ادامه‬ ‫دهند‪ ،‬به عدد انگش��تان یک دس��ت هم نرسد‪ .‬یکی‬ ‫از روزنامه هایی ک��ه در ان مقطع مواضع تندی اتخاذ‬ ‫می کرد و توقیف ش��د‪ ،‬روزنامه اعتم��اد بود که اخیرا‬ ‫فعالیت های خود را از سرگرفته است‪.‬‬ ‫بعد از اینکه ان مرحله را پشت سر گذاشتیم و پس از‬ ‫حضور حماسی مردم در ‪ 9‬دی‪ ،‬الزم بود که تغییراتی‬ ‫در ان روش انج��ام ش��ود‪ .‬مالیمت و م��دارا‪ ،‬گفت‬ ‫وگ��و‪ ،‬تذکرات ش��فاهی به جای روش های گذش��ته‬ ‫اعمال ش��د‪ .‬هم اکنون جلسات هیات نظارت هر هفته‬ ‫به ش��کل منظم برگزار می شود و در بسیاری از موارد‬ ‫مدیران مس��ئول ب��رای گفت وگو احضار می ش��وند‬ ‫و اش��کاالت به انها گفته می ش��ود‪ .‬اشکاالت هم در‬ ‫زمینه های مختلفی است؛ از زمینه های اعتقادی بگیرید‬ ‫تا مس��ائل سیاس��ی و حتی عرفان های کاذب‪ ،‬مسائل‬ ‫اخالق��ی و‪ ...‬البته این گونه مس��ائل کمتر رس��انه ای‬ ‫می ش��ود؛ چرا که باید حیثیت و حرمت افراد رعایت‬ ‫شود‪ .‬اما اگر الزم باشد تذکرات کتبی به رسانه ها داده‬ ‫می ش��ود‪ .‬شما اخیرا دیدید که وضع به گونه ای شد که‬ ‫تحمل انتقاد دوستان دشوارتر از مخالفان است‬ ‫تو گوست‬ ‫اکنون روش تعامل با مطبوعات بر مبنای مالیمت و مدارا و گف ‬ ‫ما نمی خواهیم در شرایط عادی فضای جامعه محدود باشد‬ ‫انرژی خود را صرف جنجال ها نمیکنیم‬ ‫فکر نمی کنم اصغر فرهادی بخواهد راهش را از نظام جدا کند‬ ‫باید زمینه کار هنرمندان را فراهم کنیم‬ ‫اجازه نمی دهیم به بهانه های واهی جلوی انتشار کتاب گرفته شود‬ ‫هنرمندان می توانند در حاکم شدن یک فضای فرهنگی مناسب به ما کمک کنند‬ ‫اگر هنرمندی نخواهد با ما همکاری کند‪ ،‬نمی توانیم او را مجبور کنیم‬ ‫حاضریم همه حرف ها را بشنویم‬ ‫ما حسن نیت خود را درباره خیلی افراد نشان داده ایم‬ ‫تفاوت میان وزارت فرهنگ دولت نهم و دهم طبیعی است‬ ‫احمد مسجدجامعی جایگزین عطاء اهلل مهاجرانی‬ ‫در وزارت ارشاد شد‪ .‬او به نسبت مهاجرانی فردی‬ ‫ارام‪ ،‬بدون هیاهو و معتدل محسوب می شد ‪ .‬در ان‬ ‫مقطع انتخاب او برای وزارت ارشاد رضایت‬ ‫اصولگرایان را هم در پی داشت‪ .‬در‬ ‫عین حال اصالح طلبان هم می توانستند‬ ‫امیدوار باشند که مسجد جامعی‬ ‫سیاست های دولت سید محمد خاتمی‬ ‫را بدون جنجال و حساسیت به پیش‬ ‫ببرد‪ .‬مسجدجامعی پس از وزارت‬ ‫ارشاد از بهارستان به خیابان بهشت‬ ‫رفت و عضو شورای شهر تهران‬ ‫شد‪ .‬او به همراه محمدعلی نجفی‪،‬‬ ‫معصومه ابتکار و هادی ساعی نماینده‬ ‫اصالح طلبان در شورای شهر است‪.‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫خوبی پیش می رود‪.‬‬ ‫به منویات رهبر معظم انقالب اشاره کردید‪.‬‬ ‫با توجه به حساسیت هایی که ایشان نسبت‬ ‫به ح��وزه فرهن��گ دارند‪ ،‬جن��س فرهنگ‬ ‫را می شناس��ند و کامال مس��لط هستند؛ در‬ ‫دیدارهای��ی که با ایش��ان دارید‪ ،‬خواس��ته‬ ‫اصلی ایش��ان از مجموعه وزارت فرهنگ و‬ ‫ارشاد اسالمی چیست؟‬ ‫‪ l‬همان طور که اش��اره کردی��د‪ ،‬رهبر معظم انقالب‬ ‫خبره ترین فرد در عرصه فرهنگ و هنر هس��تند‪ .‬یعنی‬ ‫در بح��ث قرائت‪ ،‬ت�لاوت و حفظ قران که ایش��ان‬ ‫دقت ه��ای خاص خود را دارند و حتی قاریانی که به‬ ‫حضور ایش��ان می ایند‪ ،‬رهبر معظم انقالب نکاتی را‬ ‫درب��اره تالوت و قرائت ایات قران بیان می فرمایند و‬ ‫اشراف کاملی بر موضوع دارند‪ .‬در بحث شعر و کتاب‬ ‫هم همین گونه است‪ .‬ایش��ان نسبت به کتاب ها کامال‬ ‫اشنایی دارند و این مس��اله در نمایشگاه کتاب کامال‬ ‫مشخص اس��ت‪ .‬در بحث س��ینما نیز که چندین بار‬ ‫سینماگران با ایشان دیدار کرده اند‪ ،‬رهبر معظم انقالب‬ ‫نظرات بس��یار دقیقی دارن��د‪ .‬در خصوص فیلم هایی‬ ‫که خودش��ان هم می بینن��د نظرات ت��ازه ای دارند و‬ ‫گزارشات و اخبار این مسائل را هم دنبال می کنند‪ .‬هر‬ ‫سال جشنواره فیلم فجر را که ما برگزار می کنیم‪ ،‬قطعا‬ ‫گزارش��ات و اخبار متعددی درباره این جش��نواره ها‬ ‫دارن��د‪ .‬باالخ��ره این جش��نواره ها ویترین س��ینمای‬ ‫کش��ور اس��ت و در پایان هر سال نش��ان می دهد که‬ ‫چه کارهایی انجام ش��ده اس��ت‪ .‬در بحث موس��یقی‬ ‫هم نظ��رات ایش��ان صائب اس��ت و م��دت زیادی‬ ‫موضوع درس خ��ارج رهبر معظم انقالب روی بحث‬ ‫موس��یقی و منابع فقهی این مساله قرار داشت‪ .‬از این‬ ‫رو ب��رای اینکه بتوانی��م انتظارات ایش��ان را براورده‬ ‫کنی��م‪ ،‬کار م��ا بس��یار دش��وار اس��ت؛ در عین حال‬ ‫رهب��ر معظم انقالب همیش��ه به ط��ور جدی حمایت‬ ‫کرده و نظ��رات صائب و روش��نی را مطرح می کنند‬ ‫ک��ه ما باید بتوانی��م انها را عملیات��ی و اجرایی کنیم‪.‬‬ ‫به طور طبیعی ای��رادات و ضعف هایی وجود دارد که‬ ‫به نوع��ی به ما منتقل می ش��ود؛ یا مس��تقیما از طریق‬ ‫دفتر مقام معظم رهبری یا به طور غیر مس��تقیم‪ .‬تالش‬ ‫ما هم بر این اس��ت که بتوانیم بخش��ی از این اهداف‬ ‫را تحقق ببخشیم چراکه با این سرعت نمی توان همه‬ ‫این انتظارات را محق��ق کرد؛ به هر حال کار فرهنگ‬ ‫و هنر کاری تدریجی و دش��وار اس��ت‪ .‬چندی پیش‬ ‫یکی از خبرنگاران س��وال می کرد که امس��ال س��ال‬ ‫جهاد اقتصادی است‪ ،‬اما تاکنون هیچ یک از فیلم هایی‬ ‫که ساخته شده در راس��تای این موضوع نبوده است‪.‬‬ ‫گفتم اینها فیلم هایی است که سال گذشته ساخته شده‬ ‫و ما نمی توانیم با این س��رعت روند ساخت فیلم ها را‬ ‫تغییر دهیم‪ .‬ممکن است ما فراخوانی بدهیم و بگوییم‬ ‫که مستندهای کوتاه‪ ،‬فیلم های صد ثانیه ای و‪ ...‬در این‬ ‫باره ساخته شود‪ .‬ما در مقایسه با دیگر کشورها‪ ،‬این را‬ ‫ی می دانیم که فردی در راس‬ ‫از افتخارات نظام اسالم ‬ ‫نظام باش��د و به حیطه های مختلف فرهنگی اش��راف‬ ‫داش��ته باشد‪ .‬اینکه کس��ی بر همه عرصه های فرهنگ‬ ‫اش��راف داشته باشد‪ ،‬بسیار مهم است و از این جهت‬ ‫ما کار بسیار دشواری داریم‪.‬‬ ‫با توج��ه ب��ه بی��داری اس�لامی و تحوالت‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬رهبر معظم انقالب تاکید ویژه ای‬ ‫بر مساله دیپلماسی فرهنگی دارند‪ .‬وزارت‬ ‫ارش��اد تا چه حدی در این مس��یر حرکت‬ ‫کرده است؟‬ ‫‪ l‬این کار بیشتر از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات‬ ‫ی دنبال می شود‪ .‬اخیرا رئیس سازمان سفری به‬ ‫اسالم ‬ ‫تونس داشت و هیات های مختلفی به صورت متوالی‬ ‫به کشورهای مختلف اعزام می شوند‪ .‬چراکه در شرایط‬ ‫فعلی یک نیاز جدی احساس می شود و دوره ای است‬ ‫که مردم این کشورها باید دست به انتخاب بزنند مانند‬ ‫ش��رایطی ک��ه در ابتدای انقالب در کش��ور ما وجود‬ ‫داشت‪ .‬به عنوان مثال در ابتدای انقالب در خصوص‬ ‫تدوین قانون اساسی شاهد بودیم که شهید بهشتی یک‬ ‫دیدگاهی داش��ت‪ ،‬اما نیروهای ملی – مذهبی دیدگاه‬ ‫دیگری داش��تند‪ .‬یا حتی مارکسیست ها مانند احسان‬ ‫طب��ری می امدند و در مناظرات ش��رکت می کردند و‬ ‫اختالفات روش��نی وجود داشت‪ .‬در این کشورها نیز‬ ‫همین وضعیت وجود دارد‪ .‬عده ای که به اسالم گرایان‬ ‫شهرت دارند به دنبال حاکمیت اسالم هستند و عده ای‬ ‫دیگر تفکرات غربی را دنبال می کنند و به دنبال تحقق‬ ‫دموکراسی غربی در کشورشان هستند‪ .‬از این رو این‬ ‫نیاز احساس می شود نظام اس�لامی که الگویی موفق‬ ‫بوده و توانس��ته در مقابل تم��ام تهدیدها و تحریم ها‬ ‫بایس��تد باید به این جریانات کمک فکری کند‪ .‬نباید‬ ‫به گونه ای باش��د که غربی ها خصوصا امریکایی ها بر‬ ‫این موج س��وار ش��وند و جریانات را مدیریت کنند‪.‬‬ ‫در ابتدای پیروزی انقالب اسالمی نیز امریکا و غرب‬ ‫به دنبال چهره سازی در ایران بودند؛ خصوصا کسانی‬ ‫را انتخ��اب می کردند که احس��اس می کردند بی خطر‬ ‫هس��تند و همراهی بیش��تری با انها خواهند داش��ت‪.‬‬ ‫ای��ن گونه افراد را برجس��ته می کردند تا کار دس��ت‬ ‫نیروهای انقالبی واقعی نیفت��د‪ .‬االن این وضعیت در‬ ‫کش��ورهای دیگر هم وجود دارد و ما س��عی می کنیم‬ ‫در مناس��بت های مختلف هیات ه��ای مختلفی از این‬ ‫کش��ورها را دعوت کنیم‪ .‬برای نمایشگاه های کتاب‪،‬‬ ‫قران کریم و برنامه های مختل��ف دیگر افراد موثر از‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫مقام معظم رهبری هم در سخنان ش��ان اش��اره کردند‬ ‫کس��ی که هنوز جرمش اثبات نش��ده نباید رسانه ای‬ ‫ش��ود‪ .‬البت��ه هم خطابش��ان به مطبوعات ب��ود و هم‬ ‫خطاب به سیاستمداران‪ ،‬مسئوالن‪ ،‬نمایندگان مجلس‬ ‫و اف��رادی که تریبون دارند‪ .‬حتی به صدا و س��یما نیز‬ ‫انتقاد داش��تند که نباید این فضا در کش��ور به وجود‬ ‫بیای��د‪ .‬ما وظیفه داریم که منویات رهبر معظم انقالب‬ ‫را اجرایی و عملیاتی کنیم و برای روزنامه نگاران تبیین‬ ‫کنیم‪ .‬در حال حاضر فضای مش��اوره بهتر از گذش��ته‬ ‫اس��ت؛ در همین سرای روزنامه نگاران ما مشاوره های‬ ‫حقوقی‪ ،‬مطبوعاتی و تبلیغاتی داریم و به کسانی که به‬ ‫تازگی نشریاتی را راه اندازی کرده اند‪ ،‬کمک می کنیم و‬ ‫مش��اوره می دهیم‪ .‬االن هم این گونه نیست که با هیچ‬ ‫نش��ریه ای برخورد نش��ود‪ .‬االن هم ممکن است تذکر‬ ‫داده شود‪ ،‬برخورد شود یا پرونده یک نشریه به دادگاه‬ ‫فرستاده شود‪ .‬اما در میان بیش از سه هزار و دویست‬ ‫نش��ریه فعال‪ ،‬ممکن است در هفته فقط به ‪ 10‬نشریه‬ ‫تذکر بدهیم یا حتی از تعدادی برای گفت وگو دعوت‬ ‫کنیم‪ .‬از این جهت تعداد کم اس��ت؛ افراد غالبا نسبت‬ ‫به کش��ور و نظام دلسوز هس��تند و خودشان رعایت‬ ‫می کنند؛ اگر هم مواردی باشد که اطالع نداشته باشند‬ ‫به انها تذکر داده می شود‪.‬‬ ‫ش��ما در جلس��ات هیات نظارت ش��رکت‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬بله؛ معموال حضور پیدا می کنم‪ .‬البته در جلس��ه ای‬ ‫که نشریه ‪ 9‬دی را توقیف کردند من نبودم‪.‬‬ ‫من در جایی خواندم که شما با توقیف این‬ ‫نشریه مخالف بوده اید‪.‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬اما گفتم چون ‪ 20‬ش��ماره بیش��تر منتشر نکرده‬ ‫بودند ش��اید جا داش��ت که با انها صحبت ش��ود‪ .‬اما‬ ‫اس��تدالل دوس��تان این بود ک��ه کاریکات��ور با لباس‬ ‫روحانیت کش��یده شده اس��ت و نباید باب این قضیه‬ ‫باز شود‪ .‬در گذش��ته نیز در مواردی که کاریکاتور یا‬ ‫اس��تهزای روحانیت بوده‪ ،‬برخورد ش��دیدی صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬اس��تدالل اعضای هیات نظارت هم این‬ ‫بود که این کاریکاتور تندی بوده است‪ .‬البته من در ان‬ ‫جلس��ه نبودم اما شاید می شد صحبت کرد تا فرصت‬ ‫دیگری داده شود‪.‬‬ ‫اگر شما در ان جلسه بودید‪ ،‬ممکن بود که‬ ‫اتفاق دیگری بیفتد؟‬ ‫‪ l‬ن��ه‪ ،‬ما که یک رای داری��م‪ .‬اعضای هیات نظارت‬ ‫هفت نفر هس��تند و معموال دوس��تان هر یک نظری‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫اما معموال رای وزیر وزن بیشتری دارد؟‬ ‫‪ l‬خی��ر؛ تفاوت چندان��ی ندارد‪ .‬اما چون دوس��تان‬ ‫محب��ت دارند‪ ،‬معموال با ه��م تعامل داریم و کارها به‬ ‫او را می توان اولین وزیر اصولگرای فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی دانست که پس از سالها حاکمیت اصالح طلبان‬ ‫به این وزارتخانه رفت‪ .‬محمد حسین صفار هرندی از‬ ‫سالیان قبل سردبیر روزنامه کیهان بود‪ .‬او پس از‬ ‫پیروزی احمدی نژاد در انتخابات سال ‪ 84‬به‬ ‫ساختمان بهارستان رفت تا از موضعی جدید‬ ‫با انچه سال ها مورد انتقاد اصولگرایان‬ ‫بود مواجه شود‪ .‬صفار هرندی به تقویت‬ ‫جریان های ارزشی در حوزه فرهنگ‬ ‫پرداخت و از این جهت به شدت مورد‬ ‫انتقاداصالح طلبانبود‪.‬تابستان‪88‬پایان‬ ‫همکاری او و دولت بود‪ .‬صفار پس از‬ ‫این به عنوان مشاور فرهنگی فرماندهی‬ ‫سپاه فعالیت در حوزه فرهنگ را‬ ‫ادامه می دهد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪26‬‬ ‫روزنامه نگاران تا ش��خصیت های حزب��ی را به ایران‬ ‫دع��وت می کنیم ت��ا واقعیت ها را ببینند‪ .‬این مس��اله‬ ‫خصوصا برای مردم مصر اهمیت بیشتری دارد که در‬ ‫دوران اس��تبداد و دیکتاتوری مبارک جرات س��فر به‬ ‫ایران را نداش��تند و تبلیغات منفی نیز علیه جمهوری‬ ‫اسالمی بسیار زیاد بوده است‪ .‬اگر اینها بیایند و ایران‬ ‫را ببینن��د‪ ،‬ب��ا قاطعی��ت و قدرت بیش��تری می توانند‬ ‫صحبت و بحث کنند و ما در این زمینه ها وظیفه خود‬ ‫را انجام می دهیم‪.‬‬ ‫اق��ای وزی��ر! در حوزه کتاب ع��ده ای این‬ ‫انتقاد را مطرح می کنند که وزارت ارش��اد‬ ‫رفتاری دوگان��ه دارد؛ یعنی برخی کتاب ها‬ ‫که مش��کل چندانی نداش��تند و س��ال ها از‬ ‫وزارت ارش��اد مجوز می گرفتند‪ ،‬لغو مجوز‬ ‫شده اند و برخی دیگر از کتاب ها به سرعت‬ ‫در حال اخذ مجوز هستند‪ .‬به طور کلی شما‬ ‫چه نگاهی در اعطای مجوز کتاب دارید؟‬ ‫‪ l‬اینکه ما با س��رعت مجوز می دهی��م از افتخارات‬ ‫وزارت ارش��اد اس��ت‪ .‬حتی کتاب های دفاع مقدس‬ ‫گاه��ی چندین ماه در اینجا معط��ل می ماندند و برای‬ ‫اعالم نظر‪ ،‬انها را به بنیاد حفظ اثار و نشر ارزش های‬ ‫دفاع مق��دس می بردند؛ در حالی که خ��ود این افراد‬ ‫کارش��ناس هس��تند و نیازی نیس��ت که ی��ک کتاب‬ ‫این قدر معطل ش��ود‪ .‬برخی کتاب ها یک روزه مجوز‬ ‫نشر می گیرند؛ دوستان در بخش ممیزی تورق می کنند‬ ‫و تش��خیص می دهند که کتاب مناسبی است‪ .‬حتی به‬ ‫دس��ت کارشناس هم داده نمی شود یعنی انتشارات یا‬ ‫نویسنده ای که ان را منتش��ر می کند‪ ،‬به گونه ای است‬ ‫که کامال مورد تایید اس��ت‪ .‬مثال کتاب اخالق ایت اهلل‬ ‫مشکینی را کدام کارشناس ما باید نظر بدهد که منتشر‬ ‫ی و ریاضی چه ایرادی‬ ‫ش��ود یا نه؟ یا یک کتاب علم ‬ ‫می تواند داشته باشد؟ البته ممکن است در مقدمه اش‬ ‫اش��کاالتی باش��د و رفع ش��ود ولی ضرورتی نیست‬ ‫ک��ه بس��یاری از کتاب ها ماه ها در اینجا معطل ش��ود‪.‬‬ ‫ام��ا در خصوص برخی کتاب ه��ا خصوصا در حوزه‬ ‫علوم انس��انی با توجه به وضعیت فعلی این علوم در‬ ‫کش��ور‪ ،‬نیاز به بررسی بیش��تری داریم‪ .‬همین بحث‬ ‫عرفان های وارداتی که در کشور مطرح است (و البته‬ ‫من نمی خواهم خیلی وارد این موضوع بشوم)‪ ،‬مساله‬ ‫ساده ای نیست که متاسفانه برخی افراد به ظاهر موجه‬ ‫ی هم به‬ ‫در داخل امده اند و یک رنگ و لعاب اس�لام ‬ ‫این موضوع داده اند‪ .‬اما این اندیشه ها‪ ،‬بسیار متفاوت‬ ‫از فرهن��گ ماس��ت و زمانی که فرد با ای��ن اموزه ها‬ ‫اش��نا ش��ود و پرده ها کنار برود‪ ،‬ب��ه راحتی گرایش‬ ‫پیدا می کند‪ ،‬یعنی زمینه در او فراهم می ش��ود که این‬ ‫اندیشه ها را بپذیرد‪ .‬در کشوری که عرفان ناب دارد و‬ ‫ما کتاب های ارزش��مندی همچون صحیفه سجادیه را‬ ‫داریم‪ ،‬چه نیازی وجود دارد که برخی این اموزه ها را‬ ‫تبلی��غ و ترویج کنند و ما هم به راحتی مجوز بدهیم و‬ ‫مهر وزارت فرهنگ و ارش��اد را بر ان بزنیم؟ بسیاری‬ ‫از مردم با اعتماد به اینکه این کتاب ارزیابی ش��ده‪ ،‬ان‬ ‫را تهیه می کنند‪ .‬از این رو جاهایی که کتاب ها نیاز به‬ ‫اصالح دارند اعالم می کنیم و اگر معطلی وجود داشته‬ ‫باشد به دلیل این است که خود ناشران تعلل می کنند‬ ‫و کتاب��ی را که نیاز به یک یا دو م��ورد اصالح دارد‪،‬‬ ‫دیگ��ر پیگیری نمی کنند‪ .‬البته م��ا گفته ایم که به خود‬ ‫نویس��ندگان اطالع بدهند‪ .‬در عی��ن حال عده ای هم‬ ‫هستند که دستش��ان به رسانه ها و مطبوعات می رسد‬ ‫و جنجال و هیاهو در این باره زیاد است‪ .‬بنده چندین‬ ‫بار اعالم کردم که هر فردی مدعی اس��ت که کتابش‬ ‫اینجا مانده‪ ،‬مراجعه و مش��کل خ��ود را اعالم کند تا‬ ‫ما هم بررس��ی کنی��م‪ .‬در خصوص برخی انتش��ارات‬ ‫یا اش��خاص اعالم می کنیم که روی ش��خص خاصی‬ ‫حساسیت نداریم خصوصا با کسانی که سابقه خوبی‬ ‫در بخش مطبوعات‪،‬‬ ‫فیلم هایسینمایی‪،‬هنرهای‬ ‫تجسمی‪ ،‬کتاب و‪ ...‬باید‬ ‫مراقبت کنیم تا مبادا خدای‬ ‫ناکرده مروج بی حجابی و‬ ‫بی بن دو باری در کشور باشیم‪.‬‬ ‫یکی از خطوط قرمز جدی‬ ‫ما همین است؛ یعنی اگر در‬ ‫نشریه ایتبلیغاتییامطلبی‬ ‫درج شده باشد که با این‬ ‫خطوط قرمز منافات دارد‪،‬‬ ‫تذکرمی دهیم‬ ‫دارند و سال های سال با نظام همکاری کرده اند قصد‬ ‫نداری��م به گونه دیگری برخورد کنی��م‪ .‬باز هم تاکید‬ ‫می کنم که تعداد مواردی ک��ه می گویند نزد ما معطل‬ ‫مانده بس��یار کم اس��ت‪ ،‬اما هیاهو درباره انها فراوان!‬ ‫خصوص��ا برخی روزنامه ها‪ ،‬س��ایت ها‪ ،‬خبرگزاری ها‬ ‫و نش��ریات ادعاه��ای فراوانی مط��رح می کنند‪ .‬حتی‬ ‫موردی بوده که ف��رد اصال تقاضایی برای اخذ مجوز‬ ‫نداده ام��ا اعالم می کند که به من مج��وز نداده اند‪ .‬ما‬ ‫ه��م بنا نداریم که هر موردی را تک تک پیگیری کنیم‬ ‫چراک��ه گرفتاری ه��ای اجرایی اج��ازه نمی دهد‪ .‬البته‬ ‫اعالم کرده ایم که بخش ه��ای مربوطه‪ ،‬مطالبی که در‬ ‫نش��ریات و روزنامه ها منعکس می شود را پیگیری و‬ ‫با افراد صحبت کنند‪ .‬می خواهم بگویم که اوال تعداد‬ ‫بسیار کم است و حتی گاهی ناشران به نویسنده اطالع‬ ‫نمی دهند یا خودشان انگیزه ندارند‪ ،‬اما اگر هم موردی‬ ‫هست مراجعه کنند تا مشکلشان را پیگیری کنیم‪.‬‬ ‫در بح��ث حج��اب و عفاف نی��ز انتقاداتی‬ ‫مطرح می ش��ود و عده ای ب��ر این عقیده اند‬ ‫که سیاس��ت ها و برنامه های وزارت ارشاد‬ ‫تاکنون نتیجه چندان مثبتی نداش��ته و موثر‬ ‫نبوده اس��ت‪ .‬ایا سیاست جدیدی برای این‬ ‫بحث تدوین کرده اید؟‬ ‫‪ l‬شورای عالی انقالب فرهنگی در بحث حجاب و‬ ‫عفاف مصوباتی داش��ته و وظایف تک تک دستگاه ها‬ ‫و وزارتخانه ها مش��خص است‪ .‬ما از روز اول فعالیت‬ ‫در وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی هم در شورای‬ ‫معاونی��ن مطرح کردی��م و هم در جلس��ات دیگری‬ ‫همچون ش��ورای فرهنگ عمومی کش��ور که فراتر از‬ ‫وزارتخانه اس��ت چندین جلس��ه را ب��ه این موضوع‬ ‫اختصاص داده ایم و از بخش های مختلف خواسته ایم‬ ‫وظای��ف خود را بدون فرافکنی انج��ام دهند‪ .‬من در‬ ‫ش��ورای فرهنگ عمومی اس��تان ها هم که اس��تاندار‪،‬‬ ‫نماینده ولی فقیه در استان‪ ،‬ائمه جمعه شهرستان ها و‪...‬‬ ‫حضور دارند حاضر می ش��وم‪ ،‬اعالم می کنم که همه‬ ‫باید به وظیفه خود عمل کنند‪ .‬یعنی روحانی باید کار‬ ‫اعتقادی خود را انج��ام دهد‪ ،‬اموزش و پرورش باید‬ ‫در مدارس مراقبت کند و در دانشگاه ها وزارت علوم‬ ‫وظایف��ی را بر عهده دارد‪ .‬ما هم در بخش مطبوعات‪،‬‬ ‫فیلم های س��ینمایی‪ ،‬هنرهای تجسمی‪ ،‬کتاب و‪ ...‬باید‬ ‫مراقبت کنیم تا مبادا خ��دای ناکرده مروج بی حجابی‬ ‫و بی بن دو ب��اری در کش��ور باش��یم‪ .‬یک��ی از خطوط‬ ‫قرمز جدی ما همین اس��ت؛ یعنی اگر در نش��ریه ای‬ ‫تبلیغاتی یا مطلبی درج ش��ده باشد که با این خطوط‬ ‫قرم��ز منافات دارد‪ ،‬تذکر می دهیم و برخورد می کنیم‪.‬‬ ‫بنده معتقدم که ما نه تنها باید در جنبه های س��لبی کار‬ ‫کنی��م بلکه باید در جنبه های ایجابی هم فعال باش��یم‬ ‫و البت��ه همین کار را هم می کنی��م‪ .‬باید تبلیغ و ترویج‬ ‫کنیم‪ ،‬س��رمایه گذاری کنیم و از کتاب هایی که در این‬ ‫زمینه نوشته می شود حمایت نماییم‪ .‬به عنوان مثال در‬ ‫بح��ث جنگ نرم و فتنه که بحث های جدی یکی‪ ،‬دو‬ ‫سال اخیر است‪ ،‬ما سرمایه گذاری کردیم و کتاب هایی‬ ‫منتش��ر ش��د‪ .‬در بحث عفاف و حجاب نیز به همین‬ ‫ش��کل اس��ت؛ کتاب هایی که نوش��ته می ش��ود و در‬ ‫برنامه ها و نمایش��گاه هایی که برگزار می کنیم‪ ،‬معموال‬ ‫بخش عمده ای را به بحث حجاب و عفاف اختصاص‬ ‫می دهیم‪ .‬همچنین جلساتی در وزارت ارشاد داریم که‬ ‫چندان عمومی و رسانه ای نمی شود؛ جلسات شورای‬ ‫فرهنگ عمومی به ش��کل منظم تش��کیل می شود‪ ،‬اما‬ ‫ما هیچ گاه این جلس��ات را رس��انه ای نمی کنیم‪ .‬این‬ ‫شورا یکی از شوراهای اقماری شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی است و گاهی باید مصوباتش به شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی برود و تایید شود‪ .‬می خواهم عرض‬ ‫کنم که در این مس��اله دائما ما به جای اینکه مصاحبه‬ ‫کنیم و حرف بزنیم‪ ،‬باید عمل کنیم‪ .‬البته در کمیسیون‬ ‫فرهنگی مجلس هم نمایندگان ما رفته اند و در خصوص‬ ‫عملکرد ما توضیح داده ان��د‪ .‬پس اینکه تبلیغ می کنند‬ ‫وزارت ارش��اد وظیف��ه خ��ود را انج��ام ن��داده ی��ا‬ ‫بی اعتناس��ت‪ ،‬این گونه نیس��ت و برای ما از اهمیت‬ ‫بسیاری برخوردار است‪.‬‬ ‫اقای حسینی! اگر سازمان سینمایی تشکیل‬ ‫ش��ود‪ ،‬چه نس��بتی با وزارت ارشاد خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬مانند س��ازمان حج و زیارت‪ ،‬یکی از سازمان های‬ ‫ی اس��ت و‬ ‫زیرنظر وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لام ‬ ‫رئیس این س��ازمان نیز معاون وزی��ر خواهد بود‪ .‬اما‬ ‫در عین حال یک ش��خصیت حقوق��ی‪ ،‬جایگاه باالتر‬ ‫و اس��تقالل نس��بی برای خود خواهد داشت؛ از این‬ ‫جهت که معاونت ه��ای اداری‪ ،‬مال��ی و‪ ...‬دارد و در‬ ‫مجامع داخلی و خارجی می تواند حضور یابد‪ .‬اگرچه‬ ‫وابس��تگی خود را به وزارت ارشاد حفظ می کند‪ ،‬اما‬ ‫یک ارتقای جایگاهی پیدا می کند‪ .‬این فرصت خوبی‬ ‫برای س��ینماگران ماس��ت تا بتوانند در قالب سازمان‬ ‫س��ینمایی فعالیت کنند و ما هم کم��ک می کنیم‪ .‬البته‬ ‫وارد بگو مگوه��ا و جنجال ه��ا نمی ش��ویم چراکه به‬ ‫ق��دری حجم کار زیاد اس��ت ک��ه م��ا نمی خواهیم‬ ‫انرژی خودمان را صرف این مس��ائل کنیم‪ ،‬ولو اینکه‬ ‫گاه��ی مطالب نادرس��تی علیه ما گفته ش��ود اما این‬ ‫مس��ائل را ادام��ه نمی دهیم ت��ا از کار اصلی خودمان‬ ‫بازنمانیم‪ .‬خوش��بختانه کارنامه و کار مشخص است‬ ‫و ب��ه گواهی فعالیت هایی که در این دو س��ال انجام‬ ‫ش��ده‪ ،‬تقریبا وزارت ارش��اد دولت دهم از فعال ترین‬ ‫دوره ها بوده است‪ .‬یعنی حضور در مجامع‪ ،‬برنامه ها‪،‬‬ ‫بزرگداش��ت های مفاخ��ر‪ ،‬علما‪ ،‬بزرگان‪ ،‬ش��اعران و‬ ‫همچنین کارها و طرح های جدیدی که در حال انجام‬ ‫است‪.‬‬ ‫اقای دکتر حس��ینی! به عنوان حس��ن ختام‬ ‫مصاحب��ه‪ ،‬بفرمایید ماموریتی که اقای دکتر‬ ‫احمدی ن��ژاد در روز اول وزارت به ش��ما‬ ‫دادند چه بود؟‬ ‫‪ l‬م��ن فکر می کنم که نظر اق��ای رئیس جمهور این‬ ‫اس��ت که فعالیت های فرهنگی باید گس��ترده شود و‬ ‫در کشور شور و نشاط و شادابی ایجاد شود‪ .‬باالخره‬ ‫هنرمندان می توانند در حاکم شدن یک فضای مناسب‬ ‫فرهنگی کمک بس��یار زی��ادی به ما کنند‪ .‬متاس��فانه‬ ‫گاهی اوقات در نظرس��نجی هایی که انجام می ش��ود‪،‬‬ ‫انتظ��اری ک��ه از جوانان م��ی رود‪ ،‬وجود ن��دارد‪ .‬در‬ ‫فیلم های مستندی که ساخته می شود در برخی موارد‬ ‫جنبه های منفی بیش��تر است و یاس و ناامیدی را القا‬ ‫می کن��د در حال��ی که جوان باید منش��ا انرژی‪ ،‬توان‪،‬‬ ‫نش��اط و ش��ادابی در جامعه باشد‪ .‬ما فکر می کنیم که‬ ‫با هنر می توان ای��ن کار را انجام داد و فرهنگ و هنر‬ ‫از جام جم تا بهارستان‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫سیدمحمد حسینی که از ابتدای دولت دهم با رای اعتماد مجلس به وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫رفت‪ ،‬متولد ‪ 1340‬در رفسنجان است‪.‬‬ ‫او پیش از پیروزی انقالب نیز فعالیت های اموزش��ی‪ ،‬فرهنگی و هنری از جمله اجرای نمایشنامه های‬ ‫مذهبی‪ -‬سیاس��ی (ابوذر‪ ،‬حر‪ ،‬حجر بن عدی‪ ،‬سلحش��وران‪ ،‬علوی‪ ،‬الاله اال اهلل و‪ )...‬را در ش��هرهای‬ ‫استان کرمان ‪ -‬که اولین شهدای شهرستان رفسنجان و راور بعد از اجرای این نمایشنامه ها که منجر‬ ‫به تظاهرات ش��د‪ ،‬تقدیم انقالب گشت ‪ -‬پیگیری می کرد‪ .‬همچنین فعالیت ها و مبارزات سیاسی علیه‬ ‫رژیم ستم شاهی در دوره دانش اموزی که منجر به دستگیری و زندان در سال سوم دبیرستان شد‪.‬‬ ‫حسینی تا زمان انقالب فرهنگی در رشته مهندسی معدن تحصیل می کرد و سپس موفق به اخذ مدرک‬ ‫کارشناس��ی ارش��د پیوسته معارف اسالمی و تبلیغ از دانش��گاه امام صادق (ع) و دکترای فقه و مبانی‬ ‫حقوق اسالمی از دانشگاه تهران شد‪.‬‬ ‫حض��ور داوطلبان��ه در جبهه ه��ای نب��رد و‬ ‫عملیات ه��ای متعدد از جمله ثامن االئمه‪،‬‬ ‫شکس��ت حص��ر اب��ادان‪ ،‬بیت المقدس‪،‬‬ ‫رمضان‪ ،‬والفجر سه‪ ،‬خبیر‪ ،‬بدر‪ ،‬کربالی‬ ‫چهار و مرصاد نیز از سوابق وزیر ارشاد‬ ‫دولت دهم در دوره دفاع مقدس است‪.‬‬ ‫ریاس��ت دانش��گاه پیام ن��ور در دولت‬ ‫نه��م‪ ،‬قائم مقامی وزی��ر علوم در دولت‬ ‫نه��م‪ ،‬معاونت حقوق��ی و امور مجلس‬ ‫وزارت عل��وم‪ ،‬ریاس��ت هی��ات مدیره‬ ‫انتش��ارات علم��ی و فرهنگی‪ ،‬مش��اورت‬ ‫پارلمان��ی رئی��س نه��اد نمایندگ��ی مقام‬ ‫معظم رهبری در دانش��گاه ها‪ ،‬مش��اورت‬ ‫پارلمان��ی رئی��س س��ازمان فرهن��گ و‬ ‫ارتباطات اس�لامی‪ ،‬مدیریت و ریاست‬ ‫هیات مدیره انتشارات سروش‪ ،‬معاونت‬ ‫س��ازمان صدا و سیما‪ ،‬نمایندگی مردم‬ ‫رفس��نجان در دوره پنج��م مجل��س‪،‬‬ ‫رای��زن فرهنگی جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران در کنی��ا و عضویت در هیات‬ ‫علمی دانشگاه تهران از سال ‪ 69‬از‬ ‫جمله مس��ئولیت های اجرایی وی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫همچنی��ن عضوی��ت در هی��ات‬ ‫اجرایی انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫و شوراهای اسالمی شهر تهران‬ ‫س��ال ‪ ، 85‬عضویت در شورای‬ ‫سیاستگذاری خبرگزاری مهر از‬ ‫سال ‪ 82‬به بعد‪ ،‬مدیریت ارتباط‬ ‫بعثه مقام معظم رهبری در حج‬ ‫س��ال ‪ 81‬و دبیرکل��ی کان��ون‬ ‫دانش��گاهیان ایران اسالمی از‬ ‫دیگر مس��ئولیت های حس��ینی‬ ‫بوده است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫می تواند نقش بس��یار قابل توجهی را ایفا کند‪ .‬یکی از‬ ‫انتقاداتی که در انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم در‬ ‫خصوص اق��ای احمدی نژاد مطرح می ش��د این بود‬ ‫که ان طور که باید و ش��اید ب��ه مقوله فرهنگ و هنر‬ ‫بها داده نش��د و توقع بیشتری از ایشان وجود داشت‪.‬‬ ‫اق��ای رئیس جمهور با اعالم این ک��ه رویکرد دولت‬ ‫ما رویکرد فرهنگی اس��ت‪ ،‬در استان هایی که ما سفر‬ ‫می کردیم شخصا در تمام کارگروه های فرهنگ و هنر‬ ‫ش��رکت می کردند‪ .‬این حداقل نش��انگر اهتمام ایشان‬ ‫به مساله اس��ت‪ .‬صحبت ها را می ش��نیدند و نظرات‬ ‫خ��ود را بیان می کردن��د‪ .‬فکر می کنم ک��ه در دولت‬ ‫دهم ای��ن کمبودها را جبران کردن��د البته هنوز عمر‬ ‫دولت به پایان نرسیده و نتایج برخی کارهایی که اغاز‬ ‫کرده ایم بعدها مشخص می ش��ود‪ .‬االن هم هر زمانی‬ ‫که با ایشان مالقات می کنیم‪ ،‬به مسائل فرهنگی توجه‬ ‫دارند‪.‬ش��ورای عالی س��ینما با حضور ایشان تشکیل‬ ‫می ش��ود‪ .‬تاکنون سه جلسه از این شورا تشکیل شده‬ ‫و پیش��نهاداتی که مطرح کرده ایم ایشان پذیرفته اند و‬ ‫بر رونق فعالیت ه��ای فرهنگی تاکی��د دارند‪ .‬چراکه‬ ‫راه مقابل��ه ب��ا هجمه هایی که از س��وی ماهواره ها و‬ ‫محصوالت متعددی که از س��وی غرب به کش��ور ما‬ ‫سرازیر می ش��ود‪ ،‬چیزی جز افزایش تولیدات و ارائه‬ ‫کارهای فاخر و ارزش��مند نیس��ت تا بتواند جامعه را‬ ‫مصون نگه دارد‪ .‬شعار و تبلیغات کارساز نیست بلکه‬ ‫بای��د در عمل اقداماتی انجام ش��ود‪ .‬من فکر می کنم‬ ‫ب��ا توجهی که مق��ام معظم رهبری دارند و همیش��ه‬ ‫هش��دار داده اند که باید از فرهن��گ مظلومیت زدایی‬ ‫ش��ود و رئیس جمهور هم که پای کار هستند‪ ،‬فرصت‬ ‫خوبی برای کشور ما ایجاد شده و بهترین زمان برای‬ ‫کار اس��ت‪ .‬از این رو باید تم��ام اهالی فرهنگ و هنر‬ ‫دست به دست یکدیگر بدهند و ما هم در خدمتشان‬ ‫هستیم؛ نظرات ش��ان را می ش��نویم‪ ،‬با انها در تعامل‬ ‫هس��تیم و همکاری می کنیم‪ .‬در عین حال اگر برخی‬ ‫به دالیل خاص سیاسی و با فضاسازی‪ ،‬حاشیه سازی‬ ‫و حرف های انچنانی نخواهند این ش��رایط در کشور‬ ‫ایجاد ش��ود‪ ،‬بحث دیگری است‪ .‬انها با این کارها به‬ ‫صنف و گروه خود خدمت نمی کنند چراکه به نظر ما‬ ‫یک همگرایی بس��یار خوبی در کش��ور وجود دارد و‬ ‫اعتبارات مناسبی هم تخصیص یافته است‪ .‬شاید اگر‬ ‫کارهایی که امروز انجام می گیرد در گذش��ته صورت‬ ‫می گرفت‪ ،‬شرایط بهتری داشتیم‪.‬‬ ‫چق��در تبلیغ��ات و هیاه��و کردن��د در حال��ی که ما‬ ‫توجه و دق��ت کردیم و در حال راه اندازی س��ازمان‬ ‫سینمایی هستیم‪ ،‬شورای عالی سینما تشکیل دادیم و‬ ‫اعتبارات در حال افزایش اس��ت‪ .‬اما اینها را نمی بینند‬ ‫و به گونه ای س��یاه نمایی می کنند که گویی هیچ کاری‬ ‫انج��ام نمی گی��رد‪ ،‬اما حرکت��ی که در کش��ور ایجاد‬ ‫ش��ده‪ ،‬تحرکی که وج��ود دارد و فعالیت های خارج‬ ‫از کش��ور مشخص اس��ت‪ .‬به عنوان مثال ما به شکل‬ ‫منظ��م هفته های فرهنگ��ی در کش��ورهای گوناگون‬ ‫برگ��زار و هنرمندان را به کش��ورهای دور و نزدیک‬ ‫اع��زام می کنی��م‪ .‬ب��ه تازگی اولی��ن رای��زن فرهنگی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در امریکای التین برای کشور‬ ‫ونزوئال تعیین ش��ده و به زودی اعزام خواهد شد‪ .‬در‬ ‫حال��ی ک��ه ما پیش از ای��ن با امری��کای التین کاری‬ ‫نداشتیم‪ .‬اما امروز اولین رایزن فرهنگی ما تعیین شده‬ ‫و ب��ه زودی رایزنان بعدی نیز به ای��ن منطقه خواهند‬ ‫رفت‪ .‬این نش��ان می دهد که ما در حال توس��عه کار‬ ‫فرهنگی در کش��ور هستیم و همه باید از این فرصت‬ ‫خوب استفاده کنند‪ .‬به جای اینکه بخواهیم بحث های‬ ‫غیر مفید را مطرح کنیم‪ ،‬بیاییم طرح‪ ،‬ایده و حرف های‬ ‫تازه ای را بیان کنیم‪ .‬ما هم نش��ان داده ایم که حاضریم‬ ‫با همه بنش��ینیم صحبت کنیم و اگر حرف حسابی در‬ ‫مطالب شان باشد‪ ،‬استفاده کنیم‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫ائتالف های جدید‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫هشدارهای‬ ‫ایت اهلل‬ ‫جبهه پایداری و‬ ‫ایستادگی ارایش‬ ‫اصولگرایان را تغییر‬ ‫می دهند؟‬ ‫‪28‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ظهور ائتالفی جدید از درون اصولگرایان ان هم‬ ‫در حال��ی که اصولگرایان ب��ا کمیته ‪ 8+7‬برای نیل به‬ ‫وحدت برای انتخاب��ات مجلس نهم تالش می کنند‪،‬‬ ‫واکنش های متفاوتی را برانگیخته است‪.‬‬ ‫بی ش��ک عدم دعوت از محس��ن رضایی برای ایفای‬ ‫نقش در کمیته ‪ 8+7‬ان هم در حالی که علی الریجانی‬ ‫و محمد باقر قالیباف‪ ،‬رقبای س��ابق انتخاباتی او‪ ،‬هر‬ ‫یک نماینده ای در این کمیته دارند از پایه های تشکیل‬ ‫این تشکل جدید بود‪.‬‬ ‫جبه��ه ایس��تادگی که نام این تش��کل اس��ت درکنار‬ ‫جبهه پایداری که ان هم ائتالفی اس��ت که از س��وی‬ ‫چن��د گروه و چهره سیاس��ی و وزرا و یاران س��ابق‬ ‫احمدی نژاد تش��کیل شده اس��ت نگرانی هایی را در‬ ‫می��ان اصولگرایانی که در پی رس��یدن به فهرس��تی‬ ‫واحد ان هم با س��ازو کار ‪ 8 +7‬هس��تند‪ ،‬پدید اورده‬ ‫اس��ت‪ .‬این جبه��ه در اخرین روزهای م��اه قبل در‬ ‫یک کنفرانس خبری رس��ما اع�لام موجودیت کرد‬ ‫و حجت االس�لام س��ید محمود علوی‪ ،‬عبدالحس��ین‬ ‫روح االمینی‪ ،‬حس��ین کنعانی مق��دم و علی رضایی از‬ ‫چهره های حاضر در اولین کنفرانس خبری این جبهه‬ ‫بودن��د‪ .‬در عی��ن حال قرار بر این بود حس��ن بیادی‬ ‫نیز در این نشس��ت خبری حض��ور یابد اما به علت‬ ‫غیبت مهدی چمران در جلسه شورای شهر پایتخت‬ ‫بر کرسی ریاست شورا تکیه زد و فرصت حضور در‬ ‫این جلسه را نیافت‪.‬‬ ‫مجموعه ای از اصولگرایان که درون کمیته ‪8+7‬‬ ‫جایی ندارند به طور طبیعی می توانند به صورت‬ ‫تشکل های جدا یا تشکل های جمعی‪ ،‬یک جبهه‬ ‫تشکیل داده و فعالیت کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫واکنش ایت اهلل‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کن��ی که این روزه��ا محوری برای‬ ‫وحدت اصولگرایان در قالب کمیته ‪ 8+7‬ش��ده است‬ ‫ام��ا به وجود ام��دن تش��کل ها و ائتالف های جدید‬ ‫م��وازی را در می��ان اصو لگرای��ان برنتافت��ه و لب به‬ ‫اعتراض گشوده است‪ .‬او در جدی ترین اظهار نظرش‬ ‫در همای��ش بزرگ روحانیت تهران که در دانش��گاه‬ ‫امام صادق(ع) برگزار ش��د‪ ،‬ب��ا انتقاد از موازی کاری‬ ‫در جبه��ه اصولگرای��ی و در مقاب��ل جامعتین گفت‪:‬‬ ‫«وح��دت و اتحاد امری الزم و ضروری اس��ت البته‬ ‫این روزها اخباری مبنی بر اعالم موجودیت جمعیتی‬ ‫منتشر شده استْ‪‎‎‬؛ من به دوستان انقالبی مان از اینجا‬ ‫خط��اب می کنم‪ ،‬چرا که اعالمیه ای منتش��ر ش��د که‬ ‫جمعی��ت دیگ��ری مقابل این جمعیتی ک��ه جامعتین‬ ‫جمع کردند تش��کیل شده است‪ ،‬البته انها اصولگرا و‬ ‫از برادران ما هستند‪ .‬ولی من انها را نهی می کنم زیرا‬ ‫که کار ما مورد تایید اصولگرایان است‪ .‬بنابراین جدا‬ ‫کردن صف همان چیزی اس��ت که دشمن می خواهد‬ ‫و دیدیم بالفاصله سایت ها و روزنامه های دشمن که‬ ‫منتظر بروز انش��قاق در اصولگرایان بودند خوشحال‬ ‫شدند‪».‬‬ ‫دبی��رکل جامعه روحانیت مب��ارز افزود‪« :‬من تعجب‬ ‫می کنم در ان اعالمیه گفته ش��د که دو تن از علمای‬ ‫بزرگوار که مورد احترام همه ما هستند از انها دعوت‬ ‫کرده اند و در جلس��ه ای به خالف این مس��یر تشکیل‬ ‫جلسه داده اند‪ ،‬بنابراین به ان عزیزان پیغام می دهم که‬ ‫این کارها را نکنید‪ ،‬خوب نیست‪ .‬این کارها به خالف‬ ‫مصلحت انقالب اس��ت‪ ،‬زیرا با دعوای ما دش��منان‬ ‫برنده میدان خواهند شد‪».‬‬ ‫اما احمد سالک‪ ،‬س��خنگوی جامعه روحانیت مبارز‬ ‫در ارزیاب��ی خود از س��خنان ای��ت اهلل مهدوی کنی‪،‬‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬ان گروه مورد نظ��ر ایت اهلل مهدوی‬ ‫کنی که فرمودند اعالم موجودیت کرده و بعد انها را‬ ‫از این م��وازی کاری نهی کردند را نمی دانم‏‪ ،‬اما قطعا‬ ‫خطاب شان به همه اصولگرایان بود‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬ای��ت اهلل مه��دوی کن��ی تم��ام جریان‬ ‫اصولگرای��ی کش��ور را از م��وازی کاری در اس��تانه‬ ‫انتخاب��ات مجل��س نه��ی کردن��د‪‎‬؛ حال در ش��رایط‬ ‫کنونی ممکن اس��ت این خطاب ایشان متوجه جبهه‬ ‫ایستادگی یا جبهه پایداری باشد‪».‬‬ ‫س��خنگوی جامع��ه روحانی��ت مب��ارز تصریح کرد‪:‬‬ ‫«تش��کیل مجموعه هایی در درون جریان اصولگرایی‬ ‫کش��ور با عناوین جبهه پایداری یا جبهه ایس��تادگی‪،‬‬ ‫مقدمه و س��راغاز ی��ک افتراق و ش��کاف در درون‬ ‫اصولگرای��ان خواهد بود که ایت اهلل مهدوی کنی هم‬ ‫به ان هشدار داده و گروه ها را از این کار منع کردند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫تبیین مواضع جبهه ایستادگی‬ ‫در نشس��تی که ب��رای اعالم موجودیت این تش��کل‬ ‫جدید تش��کیل ش��د‪ ،‬س��ید محمود عل��وی‪ ،‬رئیس‬ ‫ش��ورای عال��ی جبهه ایس��تادگی ایران اس�لامی در‬ ‫تش��ریح مواض��ع ای��ن جبه��ه‪ ،‬ان را مجموعه ای از‬ ‫تفکره��ا و ش��خصیت های دارای ح��وزه نف��وذ و با‬ ‫ی اصولگرای��ی و والیتمداری معرفی کرد‪ .‬او با‬ ‫ویژگ ‬ ‫اش��اره به وحدت در جریان اصولگرا گفت‪« :‬مطالبی‬ ‫مبنی بر اینکه نیروهای همس��و با جبهه ایستادگی در‬ ‫کمیت��ه ‪ 8+7‬نماینده ندارند را قب��ول ندارم زیرا همه‬ ‫اصولگرای��ان با هم برادرن��د و همه ‪15‬نفر نماینده ما‬ ‫هستند‪ ».‬‬ ‫علوی با اش��اره به اه��داف و برنامه های��ی که جبهه‬ ‫ایس��تادگی دنب��ال می کن��د‪ ،‬اف��زود‪« :‬والیتمداری و‬ ‫تاکید ب��ر حضور جوانان از مهمترین اهدافی اس��ت‬ ‫که ای��ن جبهه دنبال و پیگی��ری می کند‪ ،‬ضمن انکه‬ ‫چارچوب های اعتقادی جبهه ایس��تادگی بر اس��اس‬ ‫رهنمودهای مقام معظم رهبری ترسیم شده است‪».‬‬ ‫او که از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری نیز هست‬ ‫با بیان اینکه این تش��کل از تخری��ب‪ ،‬تهمت زدن و‬ ‫هتک حرمت به اش��خاص و رجال سیاسی خودداری‬ ‫می کند‪ ،‬افزوده است‪« :‬ایس��تادگی بنا دارد اطالعات‬ ‫و تجربیات خ��ود را در فضای سیاس��ی منتقل کند‪.‬‬ ‫جبهه ایس��تادگی از تشکل های اصولگرا که همسو با‬ ‫این تشکل هس��تند برای عضویت استقبال می کند و‬ ‫هیچگاه خود را مختص به تشکل های فعلی نمی داند‪.‬‬ ‫ب��ر این باوریم که باید بر اس��اس منش��ور جامعتین‬ ‫حرکت کرد و به ان منشور متعهد بود‪».‬‬ ‫رئیس ش��ورای عالی جبهه ایس��تادگی در ادامه این‬ ‫نشس��ت خبری در پاس��خ به س��والی درب��اره عدم‬ ‫حض��ور نمایندگان این تش��کل در گروه ‪ 8+7‬گفت‪:‬‬ ‫«مواضعی مطرح می ش��ود مبنی ب��ر اینکه ما در گروه‬ ‫‪ 8+7‬نماینده ای نداریم در صورتی که همه ‪ 15‬نفر در‬ ‫این گروه نمایندگان ما هستند و ما از یک خانواده ایم‪.‬‬ ‫امیدوارم با تعامل اصولگرایان ش��اهد فهرست واحد‬ ‫این جریان در انتخابات مجلس نهم باش��یم‪ .‬وقتی که‬ ‫نیروی��ی همفکر در گروه یا جمعیتی ش��روع به کار‬ ‫می کن��د بای��د ان را به ف��ال نیک گرف��ت‪ ،‬از این رو‬ ‫حضور نماینده ای خ��اص را نباید به صورت جدی‬ ‫دنب��ال و مطرح کرد‪ ،‬البته حض��ور نماینده ای خاص‬ ‫می تواند نقش تاثیرگذاری داش��ته باش��د اما همه ما‬ ‫اصولگرایان برادریم‪».‬‬ ‫در می��ان افراد حاضر در این نشس��ت حضور فرزند‬ ‫محس��ن رضایی توجه خبرن��گاران را به خود جلب‬ ‫کرده بود‪ .‬علی رضایی اما حاضر به اظهار نظر درباره‬ ‫فعالیت های سیاسی و انتخاباتی نشد و گفت که فعال‬ ‫حرفی برای گفتن ندارد‪ .‬وی پیش از این اعالم کرده‬ ‫بود که در انتخابات مجلس نهم نامزد نخواهد شد‪.‬‬ ‫غالمحسین الهام که در ابتدای دولت نهم به عنوان‬ ‫رئیس دفتر رئیس جمهور‪ ،‬سخنگوی دولت و وزیر‬ ‫دادگستری همکاری خود را با محمود احمدی نژاد‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬به تدریج حضورش در دولت کمرنگ تر‬ ‫شد و در دولت دهم تنها به عنوان مشاور حقوقی‬ ‫رئیس جمهور با کابینه همراهی می کرد‪ .‬او حاال همراه‬ ‫با یاران سابق خود در دولت ائتالفی را به نام جبهه‬ ‫پایداری تشکیل داده است‪.‬‬ ‫پافشاری بر تعلق این پانزده نفر به جریان های‬ ‫خاص می تواند نوعی قوم گرایی را تقویت کند‪،‬‬ ‫در حالی که اگر هر کدام از اقایان‬ ‫نماینده چند جریان باشند‪ ،‬اصولگرایی‬ ‫تفسیر عملی و واقعی به خود می گیرد‬ ‫و سهم خواهی حذف می شود‪.‬‬ ‫واکنش جبهه ایستادگی به اظهارات‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫حال همه نگاه ها به س��مت دو تش��کل جدید مورد‬ ‫اعتراض ایت اهلل دوخته ش��ده بود؛ جبهه پایداری و‬ ‫جبهه ایستادگی‪.‬‬ ‫س��ید محمود عل��وی‪ ،‬رئیس ش��ورای عال��ی جبهه‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪30‬‬ ‫ایستادگی در واکنش به اظهارات ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫مبن��ی ب��ر نه��ی اصولگرای��ان از حض��ور جداگانه‬ ‫در انتخاب��ات گف��ت‪« :‬این جبه��ه در تبعیت کامل با‬ ‫جامعتین ش��کل گرفته و از هم��کاری با کمیته ‪8+7‬‬ ‫استقبال می کنیم‪».‬‬ ‫او ب��ا بی��ان اینک��ه اعت��راض ای��ت اهلل مهدوی کنی‬ ‫هم��ان طور ک��ه از محت��وای بیانیه بر می اید ش��امل‬ ‫حال جبهه ایس��تادگی نمی ش��ود‪ ،‬ادام��ه داد‪« :‬وجود‬ ‫تش��کل های مختلف مذموم نیس��ت و اگر این مساله‬ ‫محل اش��کال باشد باید همه تش��کل های موجود به‬ ‫یک تشکیل تبدیل شوند‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬مجموع��ه ای از اصولگرای��ان که درون‬ ‫کمیته ‪ 8+7‬جایی ندارند به صورت طبیعی می توانند‬ ‫به صورت تشکل های جدا یا تشکل های جمعی‪ ،‬یک‬ ‫جبهه تشکیل داده و فعالیت کنند اما ما از همکاری با‬ ‫این کمیته نیز استقبال می کنیم‪».‬‬ ‫عض��و مجلس خبرگان رهبری ادام��ه داد‪« :‬نکته مهم‬ ‫این است که منش و رفتار این تشکل ها‪ ،‬مجموعه ها‬ ‫و جبهه ها به گونه ای باش��د که منجر به حفظ وحدت‬ ‫اصولگرایان شود‪».‬‬ ‫عل��وی تاکید ک��رد‪« :‬اگر ایات عظ��ام مهدوی کنی و‬ ‫یزدی به ما پیغامی در جهت تعطیلی جبهه ایستادگی‬ ‫بدهن��د ما قطعا ای��ن جبهه را تعطی��ل خواهیم کرد‪،‬‬ ‫ام��ا یقین داریم که اگر این بزرگ��واران چنین نظری‬ ‫داشته باشند حتما راهکارهایی برای حضور مجموعه‬ ‫تشکل های اصولگرایی درون این جبهه ارائه خواهند‬ ‫کرد‪ .‬ما پذیرای تدابیر جامعتین هس��تیم و از نظرات‬ ‫هر دو دبیرکل جامعتین اس��تقبال می کنیم و اصراری‬ ‫نداریم که با وجود مخالفت انها فعالیتی انجام دهیم‪».‬‬ ‫حس��ین کنعانی مقدم از دیگر چهره های برجسته این‬ ‫جبه��ه نیز با اش��اره به اینکه هدف از تش��کیل جبهه‬ ‫ایس��تادگی فعالیت غیر انتخاباتی است؛ گفت‪« :‬جبهه‬ ‫ایس��تادگی تابع نظر جامعتین اس��ت و قرار نیس��ت‬ ‫لیست انتخاباتی ارائه دهد‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه اس��اس فعالیت جبهه ایستادگی هیچ‬ ‫ارتباطی با انتخابات ندارد‪ ،‬افزود‪« :‬جبهه ایس��تادگی‬ ‫یک تش��کیالت انتخاباتی نیس��ت بلک��ه یک جبهه‬ ‫سیاس��ی با هدف تقویت وحدت اصولگرایی اس��ت‬ ‫که در راستای منشور اصولگرایی و جامعتین حرکت‬ ‫می کند‪».‬‬ ‫کنعانی مقدم با اشاره به اینکه حرکت جبهه ایستادگی‬ ‫برخالف ان چیزی است که در برخی رسانه ها مطرح‬ ‫می ش��ود‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬این جبهه به دنبال ایستادگی‬ ‫در براب��ر تحریم ها‪ ،‬تهدیده��ا و انحراف های موجود‬ ‫است و نمی خواهد لیست جداگانه ای برای انتخابات‬ ‫ارائه دهد‪».‬‬ ‫حس��ن بیادی‪ ،‬دیگر عضو ش��ورای مرک��زی جبهه‬ ‫ایس��تادگی ب��ه تبعی��ت از حرکت ه��ای اصی��ل و‬ ‫انقالبی جامعتین اش��اره کرد و با بی��ان اینکه جبهه‬ ‫ایس��تادگی با ه��دف تقوی��ت اتح��اد اصولگرایان‪،‬‬ ‫حرکت در راس��تای تصمیمات اخذ ش��ده جامعتین‬ ‫و چشم پوش��ی از هرگونه سهم خواهی تشکیل شده‬ ‫اس��ت افزود‪« :‬وحدت حداکثری و دوری از قدرت‬ ‫طلبی با هدف کاه��ش نگرانی ها ارمان اصیل جبهه‬ ‫ایستادگی است‪».‬‬ ‫وی ب��ا تاکید بر نجابت و س��عه ص��در جامعتین در‬ ‫زم��ان انتخابات اظهار داش��ت‪« :‬جبهه ایس��تادگی به‬ ‫سوءاس��تفاده برخی افراد تمامیت خواه و قدرت طلب‬ ‫واقف اس��ت؛ بنابراین پیروی از تصمیمات جامعتین‬ ‫و وحدت حداکثری را مدنظر خود قرار داده است‪».‬‬ ‫بی��ادی خواس��ت ای��ت اهلل مه��دوی کن��ی از جبهه‬ ‫ایس��تادگی به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام مبنی بر‬ ‫حض��ور یکپارچه و متح��د اصولگرایان در انتخابات‬ ‫را موجه دانس��ت و گفت‪« :‬هدف جبهه ایس��تادگی‬ ‫جلوگیری از افراطی گری ها و بس��تن راه بر معتقدین‬ ‫ظاهری اس��ت که به دنبال اختالف افکنی و انش��قاق‬ ‫درون جری��ان اصولگرای��ی هس��تند و از این رو این‬ ‫جبهه رعای��ت اصول جامعتی��ن را مدنظر خود قرار‬ ‫خواهد داد‪».‬‬ ‫واکنش محسن رضایی‬ ‫پ��س از ای��ن واکنش ه��ا و تکذیب وابس��تگی جبهه‬ ‫پایداری به محس��ن رضایی و محمدباقر قالیباف‪ ،‬دبیر‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام که از او برای حضور‬ ‫در کمیته وحدت اصولگرایان دعوت نش��ده اس��ت‪،‬‬ ‫گف��ت‪« :‬حضرت ای��ت اهلل مهدوی کن��ی یک فرصت‬ ‫تاریخی ب��رای اصولگرایان اس��ت ک��ه باید وحدتی‬ ‫همه جانبه پیرامون ایشان شکل گیرد‪».‬‬ ‫محس��ن رضایی با بیان اینکه ایشان شخصیت بزرگی‬ ‫اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬ای��ت اهلل مهدوی کن��ی می تواند جبهه‬ ‫اصولگرایی را تقویت کند و ارتقا بخشد‪».‬‬ ‫وی ادام��ه داد‪« :‬نبای��د عده ای ب��ا حرکت های افراطی‬ ‫خود‪ ،‬باعث دغدغه بزرگانی مثل ایشان شوند‪».‬‬ ‫دبی��ر مجمع تش��خیص مصلحت نظام ب��ا بیان اینکه‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی با فداکاری به عرصه سیاست قدم‬ ‫گذاشته است‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬باید قدر این فداکاری‬ ‫را دانست‪».‬‬ ‫رضای��ی با بیان اینکه از همه دوس��تانم خواس��ته ام به‬ ‫ایشان کمک کنند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬برای رفع دغدغه های‬ ‫ایشان‪ ،‬تا حد توان کمک خواهیم کرد‪».‬‬ ‫وی ب��ا اع�لام اینک��ه جمع��ی ک��ه ب��ا محوری��ت‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کن��ی دور ه��م جمع ش��ده اند افراد‬ ‫شایس��ته ای هستند‪ ،‬افزود‪« :‬اگر اضافه شدن افرادی به‬ ‫این جمع‪ ،‬تصمیم گیری اصولگرایان را سخت می کند‬ ‫نبای��د به اضافه ش��دن اف��راد جدید اص��رار کرد ولی‬ ‫این مس��اله هم نباید بهانه ای برای کنار گذاش��تن بقیه‬ ‫اصولگرایان از تصمیم گیری ها شود‪».‬‬ ‫رضایی ادامه داد‪« :‬پیش��نهادم این اس��ت ک��ه در این‬ ‫ص��ورت لزومی ندارد اعض��ای ‪ 8+7‬تنها نماینده یک‬ ‫جریان باش��ند‪ ،‬بلکه هر کدام از پان��زده نفر می توانند‬ ‫نماینده چند جریان باشند‪».‬‬ ‫دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام افرود‪« :‬پافشاری‬ ‫ب��ر تعلق این پانزده نفر به جریان های خاص می تواند‬ ‫نوعی قوم گرای��ی را تقویت کند‪ ،‬در حالی که اگر هر‬ ‫کدام از اقایان نماینده چند جریان باشند‪ ،‬اصولگرایی‬ ‫تفسیر عملی و واقعی به خود می گیرد و سهم خواهی‬ ‫حذف می شود‪».‬‬ ‫او خاطرنش��ان ک��رد‪« :‬به نظ��ر م��ن‪ ،‬همه پان��زده نفر‬ ‫می توانن��د نماینده هم��ه جریانات اصولگرا باش��ند‪،‬‬ ‫چرا که مهم تعامل و مشارکت همه جریانات اصولگرا‬ ‫در تصمیم گیری هاس��ت و این مساله بدون حضور در‬ ‫کمیته ‪ 8+7‬امکان پذیر نیست‪».‬‬ ‫رضایی پیش��نهاد داد‪« :‬حضور در کمیته یا به صورت‬ ‫نماین��ده اختصاصی صورت گیرد ی��ا نماینده عام‪ ،‬به‬ ‫این معنی که هر فردی از کمیته می تواند نماینده چند‬ ‫جریان سیاسی از اصولگرایان باشد‪».‬‬ ‫انتقاد صفار هرندی از مخالفان جبهه پایداری‬ ‫در واکن��ش به انتقادهایی ک��ه در مورد جبهه پایداری‬ ‫در چند روز اخیر مطرح شده این حسین صفار هرندی‬ ‫بود که ترجیح داد از جانب این ائتالف جدید واکنش‬ ‫نشان دهد‪.‬‬ ‫او با تاکید بر اینکه «مطمئن هس��تم ش��خصیت های‬ ‫برجسته ای چون اقایان مصباح و خوشوقت در همراهی‬ ‫با جبهه پایداری انگیزه ای برای تقابل با جریان وحدت‬ ‫اصولگرای��ی ندارند»‪ ،‬گف��ت‪« :‬ای��ن دو بزرگوار اگر‬ ‫کمتری��ن گمانی مبنی بر تقابل جبهه پایداری با جریان‬ ‫عمومی اصولگرایی داش��ته باش��ند‪ ،‬حتما خودشان را‬ ‫کنار می کش��ند‪ ».‬صفارهرندی در خصوص تش��کیل‬ ‫جبهه پای��داری نیروه��ای انقالب اس�لامی و اظهار‬ ‫نگرانی برخی از بزرگان جریان اصولگرا در خصوص‬ ‫ایجاد تفرقه گفت‪« :‬اعالم موجودیت کردن یک جریان‬ ‫فکری ‪ -‬سیاس��ی وحشتناک نیست و از کسانی که از‬ ‫اعالم این موضوع ناراحت هستند‪ ،‬تعجب می کنم‪».‬‬ ‫ای��ن موضوع همانند این اس��ت که کس��ی از اعالم‬ ‫موجودیت جبه��ه پیروان خط ام��ام و رهبری نگران‬ ‫ش��ود و بگوید وحدت در حال شکس��ته شدن است‬ ‫ول��ی باید گف��ت این جبهه خ��ود را در درون جریان‬ ‫اصولگرایی تعریف ک��رده و دیگر احزاب نیز خود را‬ ‫در درون احزاب اصولگرا تعریف می کنند‪ ،‬بنابراین در‬ ‫این مواقع نگرانی وجود ندارد که در دایره کلی جبهه‬ ‫اصولگرایی جبهه دیگری تشکیل شود و مواضع خود‬ ‫را جداگان��ه اعالم کند‪.‬این فعال سیاس��ی‪ ،‬در انتقاد از‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی گفت‪« :‬اگر همه ذائقه ها یکس��ان‬ ‫بود ک��ه دیگر نباید ن��ام خود را جبهه می گذاش��تند‪،‬‬ ‫بسیار واضح است که تفاوت سلیقه هایی وجود دارد‪.‬‬ ‫برخی گروه ها سلیقه ش��ان این اس��ت که در بحبوحه‬ ‫حرف و حدیث هایی که در خصوص عملکرد جریان‬ ‫فتن��ه و حامیان ان وجود دارد با چهره ای سیاس��ی که‬ ‫همچنان عملکردش مورد س��وال است‪ ،‬مالقات کنند‪.‬‬ ‫چط��ور ما در ان زمان نمی گوییم خدش��ه ای به جبهه‬ ‫اصولگرایی وارد ش��د‪ ،‬در حالیک��ه جبهه اصولگرایی‬ ‫با ان ش��خصیت سیاسی مرزبندی داش��ته است ولی‬ ‫هنگام��ی که ان گروه با این ف��رد دیدار کرد هیچ گونه‬ ‫تعرضی به ان صورت نگرفت‪».‬‬ ‫صفار هرن��دی ادام��ه داد‪« :‬افراد تش��کیل دهنده جبهه‬ ‫پایداری معتقدند که ما تابلویی هستیم که می خواهیم‬ ‫از گفتمان س��وم تیر طرفداری کنیم و اعتقاد داریم که‬ ‫عده زیادی از مردم دلش��ان به این گفتمان گره خورده‬ ‫است‪ ،‬بنابراین می خواهیم این ذائقه را نمایندگی کنیم‪».‬‬ ‫او با تاکید بر اینکه اگر جبهه پایداری به عنوان َع َلمی‬ ‫ در مقابل جبهه اصولگرایی مطرح ش��ود‪ ،‬باطل است‪،‬‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬ما خودمان را مل��زم به حفظ وحدت‬ ‫و یکپارچگ��ی جبهه بزرگ اصولگرایی می دانیم و این‬ ‫اصل مهمی برای م ا است‪ ،‬بنا براین پرچم زدن در مقابل‬ ‫اصولگرایی را به عنوان تقابل منفی می دانیم‪ .‬البته هیچ‬ ‫عیبی ندارد که پرچم های داخلی جبهه اصولگرایی در‬ ‫کنار یکدیگر برافراشته شود‪».‬‬ ‫جبه��ه پایداری که ای��ت اهلل مصباح ی��زدی و ایت اهلل‬ ‫خوشوقت از رهبران معنوی انها به شمار می ایند این‬ ‫روزها به ص��ورت جدی در پی رایزنی های انتخاباتی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫گفته می شود یکی از رهبران معنوی انها در جلسه ای‬ ‫که با حضور برخی اعضای اصلی این ائتالف تشکیل‬ ‫ش��د به انها توصیه کرده اس��ت که در جلسات کمیته‬ ‫‪ 8+7‬ش��رکت کنند و چنانچ��ه مصادیق انتخاباتی انها‬ ‫والیی بود ان را بپذیرند و متصلب برخورد نکنند‪.‬‬ ‫او البته توصیه کرده اس��ت که اعضای تشکل در مورد‬ ‫فتنه و برخی جریان های برامده از اصولگرایی موضع‬ ‫شفاف داشته باشند‪.‬‬ ‫در ای��ن میان برخ��ی خبرهای دیگر حکای��ت از ان‬ ‫دارد که یکی از ش��خصیت های روحانی موثر جریان‬ ‫اصولگرا که پیش از این از طرفداران و حامیان دولت‬ ‫بود به ایت اهلل مهدوی کنی توصیه هایی کرده در مورد‬ ‫ب��ه حضور پذیرفتن اعضای جبهه پایداری که ایت اهلل‬ ‫مهدوی کن��ی نیز به دلیل برخی مس��ائل به او توصیه‬ ‫کرده است در این مسائل ورود نکند که این مساله نیز‬ ‫اختالف نظری را با برخی ش��خصیت های دیگر پدید‬ ‫اورد‪.‬‬ ‫ای��ن هم��ه در حالی اس��ت ک��ه خبره��ا از مخالفت‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی با حضور کاظم جاللی به عنوان‬ ‫نماینده علی الریجانی در ‪ 8+7‬حکایت دارد‪g .‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با حسن بیادی‬ ‫فهرست مان را از طریق جامعتین‬ ‫اعالم می کنیم‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫‪ 2‬حسن بیادی که از اعضای تشکل جدید جبهه ایستادگی است‪ ،‬می گوید‪« :‬اگر جامعتین‬ ‫در کنار ‪ 8+7‬قرار بگیرند از نظر ما مطلوب نیست‪ .‬جامعتین در واقع باید تصمیم نهایی را‬ ‫بگیرند‪ .‬ما اعتقاد داریم که روحانیت و مرجعیت باید اهمیت و جایگاه خود را پیدا کند‪ ».‬با‬ ‫او در مورد جبهه ایستادگی و نسبتش با جریان اصولگرایی و انتخابات اینده به گفت وگو‬ ‫نشستیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫این نش��ان دهنده این اس��ت که گروهی که اف��راد را به‬ ‫عنوان ش��اخص های اصولگرایی معرفی کردند‪ ،‬بیش از‬ ‫‪ 50‬درصد موفق نبودند‪.‬‬ ‫منظورتان گروه ‪ 5+6‬در انتخابات مجلس هشتم‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬واقعا موفق نبودند‪ .‬چرا که اگر موفق بودند‪ ،‬این‬ ‫مجلس هم عملک��رد موفقی می داش��ت و این اتفاقات‬ ‫نمی افتاد‪ .‬به عنوان مثال در حوادث پس از انتخابات اگر‬ ‫دوستان راهکار داشتند چرا در مجلس موفق نبودند؟ من‬ ‫نظرم این است که فقط دولت مقصر نیست‪ ،‬بلکه قوای‬ ‫دیگر هم تقصیر دارند و باید سهم تقصیر خود را در این‬ ‫حوادث تعریف کنند و پاسخگوی مردم باشند‪.‬‬ ‫اما متاسفانه پاسخگویی وجود ندارد و به همین دلیل ما‬ ‫به این نتیجه رسیدیم که بتوانیم افکار عمومی را به سمت‬ ‫وحدت واقعی سوق دهیم‪.‬‬ ‫اگر جریان اصولگرایی به جبهه ایس��تادگی کمک کند‪،‬‬ ‫حتما به این هدف دست خواهیم یافت‪ .‬البته برای ما مهم‬ ‫نیست که جامعتین چه کسانی را به عنوان اعضای ائتالف‬ ‫معرفی می کنند‪ ،‬بلکه مهم این است که ما اعتقاد داریم از‬ ‫نجابت و بزرگواری جامعتین سوء استفاده می شود‪.‬‬ ‫م��ا اعتقاد داریم که روحانی��ت و مرجعیت باید اهمیت‬ ‫و جای��گاه خود را پیدا کند‪ .‬چراکه این قش��ر در جامعه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫جناب اقای بی��ادی! ابتدا توضیح‬ ‫مختصری درباره جبهه ایس��تادگی‬ ‫بیان کنید تا وارد بحث شویم‪.‬‬ ‫‪ l‬تقریب��ا بعد از حوادث پ��س از انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 88‬باتوجه به اینکه کشور با مخاطراتی‬ ‫مواجه شد‪ ،‬تصمیم به تشکیل جبهه ایستادگی‬ ‫گرفتیم‪ .‬این جبهه از گروه هایی تش��کیل شد‬ ‫که افراط��ی نبودند‪ ،‬پی��رو و در خط والیت‬ ‫بودند و سعی کردند در زمان تشنج از هرگونه‬ ‫افراطی گ��ری پرهیز کنند و تمام تالش خود‬ ‫را ب��رای تحق��ق اهداف نظ��ام و حمایت از‬ ‫فرمایش��ات مقام معظم رهبری و حمایت از‬ ‫ایشان به کار گرفتند‪ .‬چرا که جریانات افراطی‬ ‫با حرکت های بی تدبیر خود موجب ش��دند‬ ‫حری��م والیت اماج حم�لات قرار گیرد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل ما به همراه چندین تشکل سیاسی‬ ‫جبهه ایس��تادگی را تش��کیل دادیم و متعهد‬ ‫ش��دیم که از هرگونه افراطی گری بپرهیزیم‬ ‫و تم��ام ه مو غم خود را برای ارائه راهکار به‬ ‫منظور برون رفت از چالش ها به کار بندیم‪ .‬در‬ ‫همین راستا ما ‪ 8‬اطالعیه صادر کردیم‪ .‬یکی‬ ‫از این اطالعیه ها حمایت از منشور جامعتین‬ ‫بود که از طریق اطالعیه و پیگیری های جناب‬ ‫اق��ای رضایی صورت گرفت‪ .‬ما احس��اس‬ ‫می کردی��م که منش��ور جامعتین تنها ب��رای انتخابات‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه برای اتحاد میان تمام تفکرات نزدیک به‬ ‫اصولگرای��ی‪ ،‬ایجاد اتحاد ملی‪ ،‬ارائ��ه راهکار و پیروز‬ ‫ش��دن بر چالش های اینده و پیش روی نظام اس��ت‪.‬‬ ‫ای��ن درحالی بود که ما باتوجه به تهدیداتی که وجود‬ ‫داش��ت‪ ،‬معضالتی که پس از انتخابات به وجود امد‪،‬‬ ‫مس��ائل هسته ای‪ ،‬تحریم ها و‪ ...‬تصمیم به تشکیل این‬ ‫جبهه گرفته بودیم‪ .‬اما زمانی که کمیته ‪ 8+7‬تشکیل شد‪،‬‬ ‫این سوال برای ما پیش امد که ایا این کمیته انتصابی‪،‬‬ ‫انتخابی یا قیم مابانه اس��ت؟ باید ب��رای همه گروه ها‬ ‫روش��ن ش��ود که ایا جامعتین اعضای کمیته ‪ 8+7‬را‬ ‫انتخاب کرده اند؟ اعضای این کمیته خود را منتسب به‬ ‫کدام گروه‪ ،‬دسته یا سازمان می دانند؟‬ ‫اینها سواالتی است که برای جامعه وجود دارد‪ .‬متاسفانه‬ ‫با همین روش در انتخابات مجلس گذش��ته‪ ،‬مجلس‬ ‫هش��تم ش��کل گرفت که انتظاری ک��ه از ان می رفت‬ ‫براورده نشد‪.‬‬ ‫فکر می کنید چرا این اتفاق افتاد؟‬ ‫‪ l‬به نظرم بس��یاری از گروه هایی که باعث تش��کیل‬ ‫چنین مجلس��ی ش��دند‪ ،‬خروجی خوبی نداش��تند و‬ ‫انتقادات جدی به این مجلس وارد است‪.‬‬ ‫م��ا از جای��گاه باالی��ی برخوردارند‪ .‬ما و م��ردم برای‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی به عنوان ش��اخص اصولگرایی و‬ ‫کسی که مورد اعتماد و تایید امام و مقام معظم رهبری و‬ ‫بسیاری از علما و اندیشمندان بوده و هستند و همواره‬ ‫ابروی خود را فدای نظام کرده اند احترام ویژه ای قائل‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫پس شما مجلس هشتم را در اتفاقات سال ‪88‬‬ ‫موفق نمی دانید و با تشکیل جبهه ایستادگی‬ ‫س��عی دارید اف��راد شایس��ته تری را برای‬ ‫انتخابات مجلس اینده معرفی کنید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬افرادی که پاس��خگو باش��ند‪ .‬نمایندگان فعلی‬ ‫پاسخگوی اتفاقاتی که تاکنون رخ داده نیستند و در عین‬ ‫حال خود را طلبکار هم می دانند‪.‬‬ ‫عده ای این بحث را مطرح می کنند که با توجه‬ ‫به عدم دعوت از اقای محسن رضایی برای‬ ‫معرفی نماینده به کمیته ‪ 8+7‬جبهه ایستادگی‬ ‫فعالیت خود را پررنگ ک��رده و به صورت‬ ‫جدی وارد عرصه انتخابات ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫تا چه حدی این موضوع را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬اصال اینگونه نیست‪ .‬جبهه ایستادگی پیش‬ ‫از این هم فعالیت پررنگی داشت‪ ،‬اما برخی‬ ‫افراد و گروه های تمامیت خواه مساله را اینطور‬ ‫جل��وه می دهند‪ .‬به نظرم این اصال شایس��ته‬ ‫جامعه ما نیست‪ .‬اقای رضایی از سرمایه های‬ ‫اساسی و چهره های ماندگار انقالب و نظام‬ ‫است‪.‬‬ ‫م��ن ه��م از ای��ن جهت ع��رض می کنم‬ ‫که ایش��ان بای��د در رون��د تصمیم گیری‬ ‫اصولگرایان حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ l‬شاید از س��وی گروه های دیگر انتقاداتی‬ ‫نس��بت به ایش��ان وجود داشته باش��د‪ ،‬اما‬ ‫اقای رضایی از ش��اخصه های اصولگرایی و‬ ‫سرمایه های نظام است‪ .‬ما نمی توانیم این افراد‬ ‫را حذف کنیم‪.‬‬ ‫پس چرا از اقای رضایی دعوت نشد؟‬ ‫‪ l‬بحث من فراتر از این صحبت هاست‪ .‬چرا‬ ‫فقط باید درباره اقای رضایی صحبت کنیم؟‬ ‫با کاری که این دوستان انجام می دهند‪ ،‬ازادی‬ ‫در کش��ور ما خدشه دار می شود‪ .‬درحالی که‬ ‫در کشور ما دموکراس��ی حاکم است و اگر‬ ‫ب��ه چنین کاری دس��ت بزنیم‪ ،‬نقض غرض‬ ‫کرده ایم‪ .‬چرا فقط درباره اقای رضایی چنین‬ ‫بحثی مطرح می شود؟‬ ‫ایا اقای الریجانی و اقای قالیباف در این راه زحمت‬ ‫نکشیده اند؟ ایا ما در استان های دیگر از شاخص های‬ ‫دیگری که از چهره های ش��اخص اصولگرایی بوده‬ ‫و مخاطبان بس��یاری دارند نباید اس��تفاده کنیم؟ ایا‬ ‫نخبگان و ش��اخص های اصولگرایی فقط در تهران‬ ‫هستند؟‬ ‫اما اقای الریجان��ی و قالیباف نمایندگان‬ ‫خود را به کمیته ‪ 7+8‬معرفی کرده اند‪....‬‬ ‫‪ l‬این افراد نماینده کدام جریان هستند؟ بحث من این‬ ‫است که این افراد چه جایگاهی دارند که به این کمیته‬ ‫نماینده معرفی کنند‪ .‬باید همه گروه ها و احزاب جمع‬ ‫ش��وند و افرادی را معین کنند که خودش��ان نخواهند‬ ‫برای مجلس کاندیدا ش��وند و به جایی وابسته نباشند‬ ‫تا بتوانند راحت تر به جمع بندی برس��ند‪ .‬این کار فقط‬ ‫از عه��ده جامعتین بر می اید چراکه معتقدیم جامعتین‬ ‫وابستگی حزبی و گروهی ندارند و تجربه ثابت کرده‬ ‫است که در مواقع گوناگون این بزرگواران حتی ابروی‬ ‫خود را فدای پایداری انقالب و نظام کرده اند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل می گوییم که جامعتین باید به صورت مستقل وارد‬ ‫ش��وند و پس از ش��نیدن نظرات همه گروه ها و افراد‪،‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪32‬‬ ‫تصمیم نهاییرابگیرند‪.‬‬ ‫از این بحث عبور کنیم‪ .‬شما چه موضعی‬ ‫نس��بت به س��خنان ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫دارید؟‬ ‫‪ l‬تمامیت خواهی ها باعث می ش��ود که جمع های‬ ‫کوچک تر شکل بگیرد‪ .‬اما اگر جامعتین وارد شوند‬ ‫و تمام گروه ها با جامعتی��ن به صورت فارغ البال به‬ ‫توافق برس��ند‪ ،‬به نتیجه مطل��وب و وحدت ملی و‬ ‫جذب حداکثری دست می یابیم‪ .‬اما اگر جامعتین در‬ ‫کنار ‪ 8+7‬قرار بگیرد از نظر ما مطلوب نیس��ت‪ .‬اگر‬ ‫جامعتین تصمیم نهایی را بگیرند‪ ،‬ما می پذیریم اما اگر‬ ‫در کنار گروه های دیگر باشند به نظر من نتیجه بخش‬ ‫نخواهد بود‪.‬‬ ‫ش��ما برای رفع ای��ن اختالف نظرها چه‬ ‫اقداماتی انجام داده اید؟‬ ‫‪ l‬ما در س��خنرانی ها‪ ،‬دیدارها و حتی به ش��خص‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کن��ی و ای��ت اهلل ی��زدی از طریق‬ ‫جناب اقای رضایی نظرات خود را اعالم کردیم‪.‬‬ ‫فراتر از اینها‪ ،‬ایا جلسه ای با سران جامعتین‬ ‫یا نمایندگان انها برگزار کرده اید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬نظراتمان را به انها منتقل کرده ایم‪ .‬اما با همان‬ ‫خط مش��ی ای که در حمایت از رهبر معظم انقالب‬ ‫داشتیم و در انتخابات گذشته نیز از اقای دکتر رضایی‬ ‫حمایت کردیم‪ ،‬این جبهه را ادامه دادیم‪ .‬به دلیل اینکه‬ ‫ایش��ان را در حمای��ت از انق�لاب و رهبری صادق‬ ‫می دانیم همواره از اندیش��ه های ناب ایش��ان کمال‬ ‫استفاده را می نماییم‪.‬‬ ‫ایا بعد از این جلس��ات‪ ،‬از اقای رضایی‬ ‫دعوت شد که خود ایشان یا نماینده شان‬ ‫در جلسات کمیته ‪ 8+7‬شرکت کنند؟‬ ‫‪ l‬چنین دعوتی از س��وی جامعتین انجام ش��د‪ ،‬نه‬ ‫از س��وی گروه ها‪ .‬البته ما ب��رای دعوت این گروه ها‬ ‫اهمیت چندانی قائل نیستیم چرا که معتقدیم این کار‬ ‫بدون هماهنگی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫باید گروه هایی که پیش از این با یکدیگر در ارتباط‬ ‫بودن��د‪ ،‬این کار را انجام دهند‪ .‬ما برای تمام گروه ها‬ ‫احترام قائلیم‪ ،‬اما معتقدیم انها فقط نمایندگی این کار‬ ‫را از س��وی تمام گروه ه ا ندارند‪ .‬اگر منشوری برای‬ ‫اصولگرایی نوشته ش��ده‪ ،‬مسئول این کار جامعتین‬ ‫است‪.‬‬ ‫اگر شما در انتخابات اینده با کمیته ‪8+7‬‬ ‫به توافق نرس��ید‪ ،‬ممکن اس��ت فهرست‬ ‫جداگانه ای ارائه کنید؟‬ ‫‪ l‬ما فهرس��ت خ��ود را از طری��ق جامعتین اعالم‬ ‫می کنیم و انها برای ما تصمیم خواهند گرفت‪.‬‬ ‫ش��ما‪ ،‬اق��ای روح االمین��ی و فرزن��د‬ ‫اقای رضایی در جبهه ایستادگی مشغول‬ ‫به فعالیت هستند‪ .‬اما ایت اهلل علوی هرگونه‬ ‫وابستگی این جبهه به اقای رضایی را رد‬ ‫کرده اند‪ .‬چگونه چنین چیزی ممکن است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬وابستگی ندارد‪ ،‬اما از ظرفیت ایشان استفاده‬ ‫می کنیم‪ .‬لفظ صحیحی نیست که در مصاحبه ها به کار‬ ‫برده می شود‪ ،‬ما در کنار اقای رضایی بوده و هستیم‬ ‫و ایشان همیش��ه در همه کارها راهنمای ما بوده اند‪.‬‬ ‫اگرچ��ه با دیگر بزرگان همچون اقای دکتر قالیباف‪،‬‬ ‫دکتر الریجانی و دیگر بزرگواران همکاری مستقیم‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫یعنی ایش��ان در جلسات جبهه ایستادگی‬ ‫حضور می یابد؟‬ ‫‪ l‬در بسیاری از جلسات حضور دارد‪ .‬در عین حال‬ ‫اقای قالیباف از مدی��ران موفق و اثرگذار در جامعه‬ ‫بوده اند و اثار و برکات مدیریت بسیجی وار ایشان به‬ ‫همراهی و حمایت مدیریت ش��هری در شهر تهران‬ ‫مشهور است‪g .‬‬ ‫در گفت وگو با سخنگوی جامعه روحانیت مطرح شد‬ ‫موازی کاری تهدیدی برای وحدت‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪ 3‬احمد سالک از نزدیکان ایت اهلل مهدوی کنی به شمار می رود‪ .‬محوریت ایت اهلل در‬ ‫مذاکرات اولیه میان اصولگرایان و در نهایت شکلگیری ائتالف‪ 8+7‬موجب شده که ایشان‬ ‫با توجه به برخی تحرکات در میان جریانهای اصولگرا‪ ،‬هشدارهایی به این جریانها درباره‬ ‫پیامدهای عدم وحدت بدهند‪ .‬سالک درباره این هشدارها واینده اصولگرایی با هفته نامه‬ ‫تو گو کرده است‪.‬‬ ‫مثلث گف ‬ ‫اقای س��الک! چه ضرورتی ایجاب کرد که‬ ‫جامعتین برای وحدت اصولگرایان وارد عمل‬ ‫شوند؟‬ ‫‪ l‬باالخ��ره فضای سیاس��ی کش��ور ایج��اب می کند‬ ‫ک��ه جامعتین با ق��درت و وحدت و با اش��راف کامل‬ ‫هدایت حرکت نیروه��ای اصولگرا را به عهده بگیرند‪.‬‬ ‫دس��تاوردهای ملت و نظام طی ‪ 32‬سال پس از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی متاثر از وحدت حول محور والیت فقیه‬ ‫در جامعه اس�لامی بود‪ .‬اگر این وحدت از دست برود‬ ‫معضالت و مش��کالتی را به وجود م��ی اورد‪ ،‬بنابراین‬ ‫ضرورت دارد که بعد از پش��ت سرگذاش��تن فتنه های‬ ‫سال‪ ،88‬مجموعه اصولگرایان در شرایط کنونی کشور‬ ‫به وحدت برس��ند‪ .‬هرچه صف��وف نیروهای اصولگرا‬ ‫پش��ت س��ر والیت فقیه محکم تر ش��ود ق��درت حل‬ ‫مش��کالت و رفع موانع‪ ،‬ایجاد یاس در جبهه استکبار‬ ‫جهانی و دشمنان اسالم بیشتر و قوی تر خواهد شد‪ .‬از‬ ‫ان طرف انسجام درون اردوگاه اصولگرایان مایه امید و‬ ‫نورانیت بیشتر در مسیر حرکت انقالب اسالمی می شود‪.‬‬ ‫ب��ه نظر من ضرورت وح��دت اصولگرایان یک ارزش‬ ‫دینی براساس ایه شریفه «واعتصموا بحبل اهلل جمیعا وال‬ ‫دبیرکل جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهران با سخنان خود‬ ‫تمام جریان اصولگرایی کشور‬ ‫را از موازی کاری در استانه‬ ‫انتخابات دوره نهم مجلس‬ ‫نهی کردند‪‎‬؛ حال در شرایط‬ ‫کنونی ممکن است این‬ ‫خطاب متوجه جبهه ایستادگی‬ ‫یا جبهه پایداری باشد‬ ‫تشکیل مجموعه هایی در‬ ‫درون جریان اصولگرایی‬ ‫کشور سراغاز یک افتراق‬ ‫خواهد بود‬ ‫تفرقوا» اس��ت و البته در ایه دیگری از قران تاکید شده‬ ‫«ی��د اهلل مع الجماعه» یعن��ی خداوند تبارک و تعالی از‬ ‫حرکات جمعی حمایت می کند‪ .‬وحدت اصولگرایان بر‬ ‫ارکان و زوایای جامعه اسالمی ایران از جمله انتخابات‬ ‫تاثیرگذار اس��ت که هرچه اس��تفاده از نقطه نظرات و‬ ‫سالیق مختلف‪ ،‬تمرکز انها روی تصمیم گیری واحد و‬ ‫مشارکت گروه های اصولگرا بیشتر باشد‪ ،‬اثار و برکات‬ ‫در این زمینه افزایش می یابد‪ .‬بی تردید در نشست جامعه‬ ‫اصولگرایی مصداق «و َشا ِور ُهم فِی َ‬ ‫اال ْمرِ» شکل می گیرد‬ ‫َ ْ ْ‬ ‫چون نقطه نظرات و مش��ورت هایی که انجام می شود‬ ‫ق��وت بنیان های وحدت را تقویت می کند‪ .‬در مجموع‬ ‫وح��دت اصولگرایی ب��رای احیای مبان��ی ارزش های‬ ‫دینی براساس ایات قران و روایات پیامبر(ص) و ائمه‬ ‫اطهار(ع)‪ ،‬تقویت انس��جام جامعه حول محور والیت‬ ‫بر پایه یک حرکت تشکیالتی‪ ،‬به وجود امدن یاس در‬ ‫دل فری��ب خوردگان داخلی و جریانات خارج نش��ین‬ ‫ضد انقالب‪ ،‬قوت پایه ها و ارکان نظام ضروری اس��ت‪.‬‬ ‫هر گونه تفرقه می��ان اصولگرایان به این اثار مهم لطمه‬ ‫می زند‪.‬‬ ‫وحدت اصولگرایان قرار است در مقابل چه‬ ‫جریان یا رقیبی انجام شود؟‬ ‫‪ l‬حتما نباید کس��ی باش��د‪ ،‬از اول انقالب تا به امروز‬ ‫تجل��ی حضور متح��د ملت در صحنه ه��ای مختلف‪،‬‬ ‫موج��ب پیروزی نظ��ام در عرصه های گوناگون ش��د‪.‬‬ ‫الزمه وحدت این نیس��ت که یک جریان رقیب جلوی‬ ‫ان حضور داشته باشد‪ .‬گرچه اکنون جریان کارگزاران‪،‬‬ ‫اصالح طلب��ان‪ ،‬فتنه گ��ران و تفک��ر خ��اص برامده از‬ ‫اصولگرای��ان خود عاملی برای تقوی��ت وحدت میان‬ ‫اصولگرایان هستند‪.‬‬ ‫طبیعتا جریان فتنه از س��وی شورای نگهبان‬ ‫ردصالحیت می شود‪.‬‬ ‫‪ l‬ای��ن یک بحث اجرایی و نظارت��ی هنگام برگزاری‬ ‫انتخابات است‪ ،‬ضمن انکه هیات های اجرایی(وزارت‬ ‫کش��ور) موظفند در تایید مصادیق براساس مولفه ها و‬ ‫معیار های مندرج در قانون انتخابات دقت الزم را انجام‬ ‫دهند تا افراد اصلح و جامع به جامعه معرفی شوند‪.‬‬ ‫برخی گروه های اصولگرا معتقدند ان افرادی‬ ‫ک��ه در زمان فتنه س��کوت کردند یا موضع‬ ‫دوپهلو گرفتند نبای��د در اتحاد اصولگرایان‬ ‫قرار گیرند‪ ،‬چه شاخصه هایی برای تمایز این‬ ‫افراد تعریف شده است؟‬ ‫‪ l‬این مردم هس��تند ک��ه می توانند تش��خیص دهند‬ ‫چه کسانی همواره در س��ختی ها و خوشی ها پشتیبان‬ ‫انقالب اس�لامی و نظام جمهوری اسالمی بودند و چه‬ ‫کسانی در دوران فتنه مقابل انقالب ایستادند‪ .‬افرادی که‬ ‫در فتنه س��ال ‪ 88‬سکوت کرده یا در مسیر فتنه بودند‏ ‪،‬‬ ‫اگ��ر بخواهند به دامن مردمی که ش��اهد بی حرمتی به‬ ‫ارزش هایشان شدند بازگردند و در صحنه حضور داشته‬ ‫باشند‪ ،‬باید تاوان ان را هم بپردازند و بعد از ان هم این‬ ‫سیاست‬ ‫پایداری باش��د‪ .‬تشکیل مجموعه هایی در درون جریان‬ ‫اصولگرایی کش��ور با عناوین جبه��ه پایداری یا جبهه‬ ‫ایس��تادگی‪ ،‬مقدمه و س��راغاز یک افتراق و شکاف در‬ ‫درون اصولگرای��ان خواهد بود که ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫هم به ان هشدار داده و گروه ها را از این کار منع کردند‪.‬‬ ‫مبنای حرکت اصولگرایان در انتخابات اینده‪ ،‬حرکت در‬ ‫جهت منشوری است که جامعتین ان را تدوین کردند‪.‬‬ ‫اما اقای محس��ن رضایی در پی راه انداختن‬ ‫یک ائتالف دیگر است‪ .‬از این اقدام بر می اید‬ ‫که ایشان نیز از مکانیزم طراحی شده راضی‬ ‫نیست؟‬ ‫‪ l‬اینکه ایت اهلل مهدوی کنی نس��بت ب��ه موازی کاری‬ ‫اصولگرایان هشدار دادند معنی ان نیست که در جریان‬ ‫اصولگرا ازادی افراد از انها سلب شود‪ ،‬بلکه نهی ایشان‬ ‫به ان جهت است که تالش برای وحدت اصولگرایان‬ ‫در استانه یک ساله شدن است‪ ،‬بنابراین همه طیف ها و‬ ‫سالیق باید بکوشند که بین نیروهای اصولگرا جدایی و‬ ‫تفرقه نیفتد‪ .‬اقایانی که سر مدل ‪ 8+7‬بحث دارند‪ ،‬طرح‬ ‫بحث کنند‪.‬‬ ‫اقای رضایی وقتی می بین��د از طرف اقایان‬ ‫قالیب��اف و الریجانی نماین��ده به کمیته ‪8+7‬‬ ‫معرفی می شود اما از ایشان دعوتی صورت‬ ‫نمی گیرد‪ ،‬طبیعی اس��ت که به تکاپو بیفتد تا‬ ‫در انتخابات مجلس نهم به وظیفه خود عمل‬ ‫کند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬اگر مطلبی هس��ت میتوانند بی��ان کنند کما اینکه‬ ‫هم مذاکره کردند‪.‬‬ ‫نتیجه مذاکره چه بود؟‬ ‫‪ l‬نمی دانم‪ ،‬اگر اعالم کنند من ان را می گویم‪.‬‬ ‫با چه کسی مذاکره کردند؟‬ ‫‪ l‬جلسه ای با ایت اهلل مهدوی کنی داشتند‪.‬‬ ‫با کمیته هفت نفره چطور؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬چون اگر بود من منتقل می کردم‪.‬‬ ‫از ش��واهد برمی اید که اق��ای رضایی از ان‬ ‫مذاکره قانع نش��ده چون همچنان در تالش‬ ‫برای تشکیل یک ائتالف انتخاباتی است‪ ،‬ایا‬ ‫این مساله صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان مذاکرات خود را ادامه دهد تا رضایت کامل‬ ‫حاصل ش��ود‪ .‬باالخره اگر کس��ی مدعی حرکت های‬ ‫سیاس��ی است باید مسائل مدنظرش را در نشست ها و‬ ‫گفت وگوها برطرف کند‪ ،‬نه انکه بر طبل جدایی بکوبد‪.‬‬ ‫اگر مذاکرات به نتیجه نرسید‪ ،‬چه؟‬ ‫‪ l‬بعید می دانم به نتیجه نرس��د چ��ون اینجا مقابله یا‬ ‫عنادی وجود ن��دارد‪ ،‬نظرات مختلف طرح و راجع به‬ ‫انها بحث می شود‪.‬‬ ‫اصال چرا تصمیم گرفته ش��د ک��ه در گروه‬ ‫هش��ت نفره کمیته اجرای��ی از طرف اقایان‬ ‫قالیب��اف و الریجانی هم نمایندگانی حضور‬ ‫داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬باالخره اقایانی که نشس��تند و به این شکل تقسیم‬ ‫کردن��د‪ ،‬البد دالیلی ب��رای این موضوع دارند‪ .‬ش��اید‬ ‫دالیلش را اقایان دیگر برای شما بگویند‪.‬‬ ‫جمعیت ایثارگران انقالب اس�لامی و طیف‬ ‫ی دولت معتقدند که نباید از نمایندگان‬ ‫حام ‬ ‫اشخاص در کمیته ‪ 8+7‬دعوت می شد‪ ،‬چون‬ ‫وزن ارا به هم می خ��ورد‪ ،‬در این رابطه چه‬ ‫تمهیداتی اندیشیده شده که نظر همه گروه ها‬ ‫تامین شود؟‬ ‫‪ l‬ت�لاش بر ان اس��ت ک��ه مجموعه نقط��ه نظرات‬ ‫جم��ع اوری ش��ود‪ .‬همانطور که گفته ش��د این کار در‬ ‫اذرماه سال ‪ 89‬و یک جلسه بعد از ان صورت گرفت‪،‬‬ ‫اما متاس��فانه اخیر زمزمه هایی به گوش می رسد که این‬ ‫زمزمه ه��ا به نفع وحدت اصولگرایان نیس��ت‪ .‬مکانیزم‬ ‫وحدت به لح��اظ اجرایی و رف��ع اختالفات در قالب‬ ‫‪ 8+7‬پیگیری می شود‪ .‬ضمن انکه ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫نیز فرمودند که اگر اختالفی به وجود امد که ما نتوانستیم‬ ‫ان را حل بکنیم مساله خدمت مقام معظم رهبری طرح‬ ‫می شود تا نظر ایشان فصل الخطاب قرار گیرد‪.‬‬ ‫چه خطراتی وح��دت اصولگرایان را تهدید‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬اقدامات موازی کاری در مسیر وحدت اصولگرایان و‬ ‫سهم خواهی گروه ها از جمله تهدیداتی است که تالش‬ ‫یک ساله برای وحدت را به مخاطره می اندازد‪.‬‬ ‫سهم خواهی و تفرقه چه اسیب هایی را متوجه‬ ‫گفتمان اصولگرایی و کشور می کند؟‬ ‫‪ l‬از بی��ن رفتن وحدت اصولگرای��ان در واقع اب به‬ ‫اسیاب دشمن ریختن اس��ت‪ ،‬چون از دشمنان توقعی‬ ‫جز این نیس��ت که اخت�لاف بیندازند و اس��تفاده های‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫مردم هستند که راجع به انها تصمیم می گیرند‪.‬‬ ‫اگر اصولگرایان به وحدت برسند ولی جریان‬ ‫ی جلوی انها نباشد نشاط‬ ‫رقیب مس��تحکم ‬ ‫سیاسی و انتخاباتی چطور به وجود می اید؟‬ ‫‪ l‬اینطور نیس��ت‪ .‬در طول ‪ 32‬س��ال پس از پیروزی‬ ‫انقالب هر موقع یک مس��اله ای به وجود بیاید رقابت ها‬ ‫دو بخش می شود‪ .‬یک دس��ته رقابت ها به طور طبیعی‬ ‫بی��ن م��ردم در معرف��ی اف��راد اصلح بر صالح ش��کل‬ ‫می گیرد‪ .‬بخ��ش دوم رقابت ها بین احزاب و جریانات‬ ‫سیاسی بروز و ظهور می یابد‪ ،‬همانطور که در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری گذش��ته نامزدهایی از س��وی سایر‬ ‫جریانات سیاسی معرفی شدند‪ .‬کما اینکه اصالح طلبان‬ ‫نیز خ��ود را جزو این ملت می دانن��د و می خواهند به‬ ‫صحنه بیایند و حرکت��ی را صورت دهند‪ ،‬بنابراین این‬ ‫موضوع اتفاق خواهد افتاد‪ ،‬یعنی جریانات مختلف به‬ ‫میدان می ایند و بر اثر رقابت انها نشاط سیاسی و شور‬ ‫انتخاباتی محقق می شود‪.‬‬ ‫منظور شما این اس��ت که اصولگرایان افراد‬ ‫شاخص را در یک فهرست جا دهند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬براس��اس محورهایی که در منشور اصولگرایی‬ ‫اعالم شد‪ .‬قصد و نیت همین است‪.‬‬ ‫در منشور تدوین شده از سوی جامعتین دامنه‬ ‫اصولگرایی چگونه تعریف شده است؟‬ ‫‪ l‬این منشور هم ه اضالع اصولگرایی را در بر می گیرد‬ ‫و اولوی��ت اول در این زمین��ه حفظ وحدت در جریان‬ ‫اصولگرایی است‪.‬‬ ‫برخی گروه ه��ای اصولگرا برای نقش افرینی‬ ‫اصالح طلب��ان در فض��ای سیاس��ی ش��رط‬ ‫می گذارند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬از جری��ان اصالح��ات ان طیف��ی که مس��تقیم یا‬ ‫غیرمس��تقیم در فتنه حضور داشت‪ ،‬باید به سزای عمل‬ ‫خود برسد‪ ،‬البته برخی از اینها فهمیده اند که اشتباه کردند‬ ‫و تالش می کنند به اغوش ملت بازگردند‪ ،‬اما برگشتن‬ ‫به اغوش ملت زمانی است که تاوان ان میزان حمایتی‬ ‫را که از جریان فتنه کرده اند‪ ،‬بدهند‪.‬‬ ‫مکانیزم ‪ 8+7‬چقدر جامع و کامل اس��ت؟ به‬ ‫عبارت دیگر چقدر توانسته گرایشات و سالیق‬ ‫مختلف اصولگرایی را در خود جمع کند؟‬ ‫ی س��ران اصولگرایی که‬ ‫‪ l‬تالش این بود‪ ،‬چون تمام ‬ ‫در اذر س��ال ‪ 89‬دور ه��م جمع ش��دند این مباحث را‬ ‫مطرح کردند و همه ان را پذیرفتند‪ ،‬ممکن اس��ت این‬ ‫روزها یکس��ری س��ر و صدا ش��کل بگیرد و بعضی ها‬ ‫براس��اس صحبت و انتقاداتی که به مکانیزم ‪ 8+7‬دارند‬ ‫حرکت هایی را انجام دهند و تش��کل هایی را به وجود‬ ‫اوردند‪ .‬اینها اگر صحبتی دارند ان را طرح کنند‪ .‬کمیته‬ ‫هفت نفره بسته شده و وظیفه این افراد داوری و نظارت‬ ‫اس��ت اما درباره گروه هشت نفره هنوز تصمیم نهایی‬ ‫اتخاذ نشده که به صورت رسمی اعالم شود‪.‬‬ ‫پس احتمال کم و زیاد ش��دن افراد در کمیته‬ ‫هشت نفره وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬نام هشت نفر هنوز نهایی نشده‪ ،‬بنابراین ممکن‬ ‫است کم و زیاد شوند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کن��ی در همای��ش ب��زرگ‬ ‫روحانی��ت تهران از م��وازی کاری در جبهه‬ ‫اصولگرایی انتقاد کرد‪ .‬خطاب ایشان به چه‬ ‫گروهی بود؟‬ ‫‪ l‬نام گروه مورد نظر ایت اهلل مهدوی کنی که فرمودند‬ ‫اعالم موجودیت کرده و بعد انها را از این موازی کاری‬ ‫نه��ی کردند را نمی دانم‏‪ ،‬اما قطعا خطاب ش��ان به همه‬ ‫اصولگرای��ان ب��ود‪ .‬به عب��ارت دیگر دبی��رکل جامعه‬ ‫روحانی��ت مبارز تهران با س��خنان خ��ود تمام جریان‬ ‫اصولگرایی کشور را از موازی کاری در استانه انتخابات‬ ‫دوره نه��م مجلس نهی کردند‪‎‬؛ حال در ش��رایط کنونی‬ ‫ممکن است این خطاب متوجه جبهه ایستادگی یا جبهه‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪34‬‬ ‫خودشان را براساس اهداف مغرضانه شان ببرند که البته‬ ‫اگاهی‪ ،‬بصیرت و هش��یاری مردم و سیاسیون موجب‬ ‫ناامیدی دشمن می ش��ود‪ .‬ضمن انکه سهم خواهی کار‬ ‫نادرست و خطرناکی است که باید طیف های مختلف‬ ‫به این موضوع توجه کنند‪ ،‬زیرا چنین تفکری به جامعه‬ ‫متحد اصولگرایی براساس مبانی ذکرشده لطمه می زند‬ ‫و س��ود حاصل از ان به جیب جریانات سیاسی دیگر‬ ‫می رود و حتی بس��تری برای استفاده رسانه های بیگانه‬ ‫می ش��ود‪ .‬اصولگرای��ان اگر خدای متع��ال را حاکم بر‬ ‫عملکرد خودشان ببینند‪ ،‬بدون تردید دنبال سهم خواهی‬ ‫نخواهند رفت‪ .‬اصولگرایان اگر شایستگی را در تعیین‬ ‫افراد و مصادیق نس��بت به کس��انی که مورد نظرش��ان‬ ‫است‪ ،‬به دقت لحاظ کنند‪ ،‬ضرورتا باید از سهم خودشان‬ ‫گذشت کنند‪.‬‬ ‫در ح��ال حاض��ر چه طیف های��ی از اضالع‬ ‫س��ه گانه جریان اصولگرا مکانی��زم ‪ 8+7‬را‬ ‫پذیرفتند؟‬ ‫‪ l‬کل طیف های اصولگرا که در جلس��ه ‪ 8‬اذرماه ‪89‬‬ ‫بودند حرف های خ��ود را زدند و مکانیزم جامعتین را‬ ‫پذیرفتند‪ ،‬اگر اینطور نبود که برای وحدت اعالم امادگی‬ ‫نمی کردند‪ .‬اما بحث های اخیر بحث های جدیدی است‪.‬‬ ‫در برخی س��ایت های خبری‪ ،‬اخباری درباره‬ ‫جدایی میان جامعتین منتش��ر می ش��ود‪ ،‬این‬ ‫مساله چقدر صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬متاس��فانه برخی از اصولگرایان در سایت های خود‬ ‫ش��ایعاتی از جمله جدایی جامع ه مدرس��ین از جامعه‬ ‫روحانیت را مطرح می کنند در حالی که من به صراحت‬ ‫عرض می کنم که جامعتین براس��اس کار کارشناسی و‬ ‫تشکیالتی‪ ،‬امر وحدت را با هدایت ایت اهلل یزدی‪ ،‬رئیس‬ ‫جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و ایت اهلل مهدوی کنی‪،‬‬ ‫دبی��رکل جامعه روحانی��ت مبارز دنب��ال می کنند و به‬ ‫هیچ وجه جدایی بین انها ایجاد نشده و کمیته هفت نفره‬ ‫نیز راهبرد مشخص شده را جلو می برد‪.‬‬ ‫الزم��ه وح��دت بی��ن اصولگرای��ان را چه‬ ‫می دانید؟‬ ‫‪ l‬الزمه وحدت اصولگرایان دو چیز اس��ت‪ ،‬نخست‬ ‫اینکه خدا را درنظر بگیرند‪ ،‬دوم انکه شایس��تگی های‬ ‫افراد را در تعیی��ن مصدایق لحاظ کنند و در این رابطه‬ ‫گذشت داشته باشند‪.‬‬ ‫ایا خارج از جریان اصولگرایی تالشی برای‬ ‫شکس��ت وحدت میان طیف ه��ای اصولگرا‬ ‫شده است؟‬ ‫‪ l‬از انجایی که اولویت مهم اصولگرایان در انتخابات‬ ‫مجلس نهم حفظ وحدت و انس��جام درون تشکیالتی‬ ‫اس��ت‪ ،‬از زمانی که قضیه کمیته ‪ 15‬نفره مطرح ش��د‪،‬‬ ‫جریان اصالح طلب و جریان خ��اص برامده از دولت‬ ‫تالش شان بر شکستن این وحدت و انسجام بود‪.‬‬ ‫در انتخاب��ات دوره هش��تم اتفاق��ی که افتاد‬ ‫ان ب��ود که برخ��ی نامزده��ای جبهه متحد‬ ‫اصولگرایان در شهرستان ها نتوانستند اکثریت‬ ‫ارا را کسب کنند و کاندیداهای مستقل اما با‬ ‫گرایش اصولگرایی پیروز ش��دند‪ .‬برای انکه‬ ‫چنین مش��کالتی دیگر تکرار نشود چه کار‬ ‫باید کرد؟‬ ‫‪ l‬جامعتین منشور اصولگرایی را اعالم کردند که این‬ ‫منش��ور تنها مربوط به یک بخش یا یک ش��هر نیست‪،‬‬ ‫بحث کشوری است‪ ،‬یعنی تمام اصولگرایانی که با این‬ ‫شاخص ها تطبیق دارند تحت این پوشش قرار می گیرند‪.‬‬ ‫ش��اخص های اصولگرای��ی از فرمایش��ات مقام معظم‬ ‫رهبری و حضرت امام خمینی(ره) اس��تخراج ش��دند‬ ‫بنابراین برای سراسر کشور جامعیت پیدا می کنند‪ .‬البته‬ ‫ممکن است برای هر استان به اقتضای شرایط انجا عمل‬ ‫ش��ود ولی باز حاکمیت این معیارها از دست نخواهد‬ ‫رفت‪g .‬‬ ‫رضایی‪ ،‬معرفی نماینده به ‪ 8+7‬را‬ ‫به تصمیم جمعی منوط کرد‬ ‫گفت وگو با حسین کنعانی مقدم‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫‪ 3‬حسین کنعانی مقدم دبیرکل حزب سبز ایران و عضو شورای عالی جبهه ایستادگی‬ ‫ماموریت اصلی این جبهه نوظهور را تالش برای وحدت اصولگرایان عنوان می کند و‬ ‫می گوید که از جریانات اصولگرا توقع می رود اقای رضایی یا نماینده ایشان را در جریان‬ ‫مسائل و حرکت خود قرار دهند‪ .‬او همچنین از اطالع ایت اهلل مهدوی کنی از محتوای کار‬ ‫و حرکت این جبهه سخن به میان می اورد و از درخواست کمیته ‪ 8+7‬برای معرفی نماینده‬ ‫محسن رضایی به این کمیته خبر می دهد‪ .‬با او در خصوص جبهه ایستادگی و مسائلی که‬ ‫در خصوص این جبهه مطرح شده است‪ ،‬به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫جبهه ایس��تادگی در نخس��تین کنفرانس‬ ‫خبری خود اعالم کرد که زیربنای حرکت‬ ‫این جبهه‪ ،‬منش��ور جامعتین بوده و متعهد‬ ‫به حرکت در این چارچوب است‪ .‬با این‬ ‫وجود فلسفه تشکیل این جبهه و ماموریت‬ ‫ان در انتخابات مجلس نهم چیست؟‬ ‫‪ l‬ما از حدود یک س��ال پیش جلس��ات مستمری‬ ‫داش��تیم و طی این م��دت چهار بیانی��ه در رابطه با‬ ‫مس��ائل داخلی و بین المللی ص��ادر کرده ایم‪ .‬جبهه‬ ‫ایستادگی جریانی نیست که اخیرا تشکیل شده باشد‬ ‫بلکه سابقه ای نسبتا طوالنی دارد‪ .‬قریب به ‪ 10‬حزب‬ ‫و ‪ 25‬عض��و حقیقی و حقوقی در این جبهه حضور‬ ‫دارند‪ .‬بنای ما بر این است که منشور اصولگرایی را‬ ‫که هدفش وحدت اصولگرایان است در تشکل های‬ ‫سیاسی و مجموعه هایی که همراه ما هستند نهادینه‬ ‫کنی��م و هر یک از ای��ن مجموعه ها بتوانند در عمل‬ ‫هش��ت اصلی را که مقام معظم رهب��ری مطرح کرده‬ ‫بودند‪ ،‬عملیاتی کنند‪ .‬به همین خاطر جبهه ایستادگی‬ ‫پدیده جدیدی نیست بلکه با هدف وحدت در میان‬ ‫اصولگرایان و بس��ط این جریان تشکیل شده است‪.‬‬ ‫با توجه به نزدیک ش��دن به زمان انتخابات بسیاری‬ ‫برداشت های خاصی در این خصوص دارند؛ اما در‬ ‫عین حال جبهه های سیاس��ی که تش��کیل می شوند‬ ‫طبیعتا فعالیت هایی در این زمینه نیز خواهند داشت‪.‬‬ ‫م��ا نیز با توج��ه به اینکه اعتقاد داریم مانیفس��ت ما‬ ‫حرک��ت در چارچوب منش��ور اصولگرایی اس��ت‬ ‫هم��راه با اصولگرایان فعالیت خود را اغاز کردیم و‬ ‫طبیعتا در مباحث انتخاباتی نیز وارد خواهیم ش��د و‬ ‫در این راستا س��عی می کنیم در اتحادی با مجموعه‬ ‫اصولگرایان در مس��یر مشارکت حداکثری مردم در‬ ‫انتخابات و ایجاد فضای رقابتی سالم حرکت کنیم‪.‬‬ ‫اگر این طور است چرا در فصلی که بحث‬ ‫انتخابات داغ است و اصولگرایان با کمیته‬ ‫‪ 8+7‬وارد میدان شده اند‪ ،‬فعالیت های شما‬ ‫پررنگ تر شده است؟‬ ‫‪ l‬ق��رار ب��ر این بود ک��ه مدت ها پی��ش کنفرانس‬ ‫مطبوعاتی داشته باشیم اما بسیاری از دوستان مطرح‬ ‫می کردند که تا مجموعه جلس��ات و کمیته هایی که‬ ‫قرار اس��ت تشکیل ش��ود‪ ،‬کامل نش��ده و از سوی‬ ‫دیگر با توجه به درخواس��ت هایی که برخی احزاب‬ ‫اصولگرای منتقد برای پیوستن به این جبهه داشتند‪،‬‬ ‫کنفران��س مطبوعاتی به تاخیر بیفتد‪ .‬البته از مدت ها‬ ‫پی��ش ب��ه خبرگزاری ها وعده برگزاری این نشس��ت‬ ‫خب��ری را داده بودیم‪ .‬اما به دالیل��ی که عرض کردم‬ ‫با تش��کیل کمیته ‪ 8+7‬و جبهه پایداری مصادف شد و‬ ‫این تصور به وجود امد که این جبهه کارکرد انتخاباتی‬ ‫دارد در حال��ی که هدف اصلی ما وحدت اس��ت اما‬ ‫طبعا مس��ائل انتخاباتی نیز در کنار این تالش ها مطرح‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫یعنی اع�لام موجودیت این تش��کل کامال‬ ‫اتفاقی بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫ع��ده ای مطرح می کنند که ع��دم دعوت از‬ ‫اقای مح س��ن رضایی برای معرفی نماینده‬ ‫در کمیت��ه ‪ 8+7‬منجر به ش��کل گیری چنین‬ ‫جبهه ای ش��د‪ .‬این بحث تا چه حد درست‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬این هم برداش��تی بود که برخی جریانات سیاسی‬ ‫داش��تند‪ .‬دو‪ ،‬س��ه هفته قبل از کنفرانس مطبوعاتی ما‪،‬‬ ‫اق��ای رضایی به همراه اقای روح االمینی به نمایندگی‬ ‫از جبهه ایس��تادگی دیداری را با ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫داش��تند و مواضع این جبه��ه و همچنین فعالیت های‬ ‫گذشته را برای ایشان تشریح کردند‪ .‬ما هم برنامه ریزی‬ ‫کرده بودیم تا دیدارهایی با ش��خصیت های تاثیرگذار‬ ‫جریان اصولگرا داشته باشیم که برخی رسانه ها نیز به‬ ‫ان اش��اره کردند‪ .‬ما در رابطه با پیوستن به کمیته ‪8+7‬‬ ‫و حض��ور نماینده اقای رضایی در ان مجموعه منتظر‬ ‫بودیم تا ترکیب اعضا مشخص شود تا ببینیم می تواند‬ ‫ما را به وحدت برس��اند یا نه‪ .‬اگر این ترکیب ما را به‬ ‫وحدت برساند از ان استقبال می کنیم و اگر کسری ها‬ ‫و کاستی هایی در ان وجود داشته باشد‪ ،‬برای رفع انها‬ ‫تالش کنیم‪ .‬البته اقای رضایی شخصا به دنبال این نبود‬ ‫که نماینده ای در این کمیته داش��ته باش��د اما ما اصرار‬ ‫داش��تیم که اگر جریان اصولگرایی می خواهد حرکت‬ ‫گسترده ای داشته باشد و در مسیر وحدت حرکت کند‪،‬‬ ‫همه جریانات اصولگرا باید در این روند حضور داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬اقای رضایی هم با توجه به س��وابقی که دارد‪،‬‬ ‫از پیش��تازان جریان اصولگرایی اس��ت و از جریانات‬ ‫اصولگرا توقع می رود که اقای رضایی یا نماینده ایشان‬ ‫را در جریان مسائل و حرکت خود قرار دهند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی نسبت به ایجاد هرگونه‬ ‫انش��قاق و ش��کاف در می��ان اصولگرایان‬ ‫هش��دار داده و از تش��کیل دو جبهه جدید‬ ‫در جری��ان اصولگرایی انتقاد کرده اند‪ .‬جبهه‬ ‫سیاست‬ ‫محسن کنعانی مقدم می گوید‪:‬‬ ‫«محسن رضایی با توجه به سوابقی که‬ ‫دارد از پیشتازان جریان اصولگرایی‬ ‫است و از جریانات اصولگرا توقع‬ ‫می رود که نماینده شان را در جریان‬ ‫مسائل و حرکات خود قرار دهند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫ایستادگی چه تحرکاتی برای جلب رضایت‬ ‫بزرگان اصولگرا انجام داده است؟‬ ‫‪ l‬ما هم��واره اع�لام کرده ایم که ب��ه دنبال وحدت‬ ‫اصولگرایان هس��تیم و در مسیر تش��کیل یک جریان‬ ‫سیاسی در خصوص مسائلی از قبیل بیداری اسالمی‪،‬‬ ‫ایستادگی در برابر تهدیدها و تحریم ها‪ ،‬جهاد اقتصادی‪،‬‬ ‫به کارگیری نخبگان در جریان اصولگرایی و‪ ...‬حرکت‬ ‫می کنیم‪ .‬این مس��ائل با اینک��ه در جریان اصولگرایی‬ ‫جبهه های مختلف همس��و با یکدیگر حرکت نکنند‪،‬‬ ‫منافاتی ندارد‪ .‬جریانات سیاسی‪ ،‬احزاب و تشکل های‬ ‫سیاس��ی می توانند در کنار یکدیگر جبهه های مختلفی‬ ‫را تشکیل دهند‪ .‬به عنوان مثال ایا تشکیل جبهه پیروان‬ ‫خ��ط امام و رهبری به معنای انش��قاق و ش��کاف در‬ ‫جریان اصولگرایی است؟ ما چنین برداشتی نمی کنیم‪.‬‬ ‫هر چه ما بتوانیم در جریانات سیاس��ی‪ ،‬تش��کل های‬ ‫مختلف را همسو و هم جهت با یکدیگر حرکت دهیم‪،‬‬ ‫نش��ان دهنده انسجام تش��کیالتی و حزبی و تقویت‬ ‫جریان اصولگرایی اس��ت‪ .‬اگر اقای رضایی‪ ،‬دوستان‬ ‫ایش��ان و مجموعه هایی ک��ه با ما همراه��ی می کنند‬ ‫در دای��ره اصولگرای��ی تعریف می ش��وند‪ ،‬جریانات‬ ‫اصولگرا باید خوش��حال باش��ند که این مجموعه در‬ ‫کنار یکدیگر منسجم ش��ده اند و می توانند به وحدت‬ ‫اصولگرایان کمک کنند‪ .‬اما اگر این مجموعه در دایره‬ ‫اصولگرایی تعریف نمی شوند – که نظر ما غیر از این‬ ‫است – بستگی به رفتار سیاسی مجموعه های سیاسی‬ ‫همچون ‪ 8+7‬دارد که با توجه به ش��رایطی که وجود‬ ‫دارد چگون��ه در همراهی با ما تصمیم گیری کنند‪ .‬انها‬ ‫نمی توانند خط کش��ی برای این باشند که ما اصولگرا‬ ‫هستیم یا نه‪.‬‬ ‫شما و دوستان تان چه فعالیتی انجام داده اید‬ ‫تا اختالف نظرهای ت��ان با بزرگان اصولگرا‬ ‫حل شود؟‬ ‫‪ l‬ما جلس��ات متع��ددی برگزار کردیم‪ .‬در جلس��ه‬ ‫اخی��ر به دلی��ل اینکه بحث های مختلف��ی مطرح بود‪،‬‬ ‫اق��ای بی��ادی را به عنوان س��خنگوی جبه��ه معرفی‬ ‫کردیم تا در این خصوص با رس��انه ها صحبت کنند‪.‬‬ ‫ایت اهلل علوی نیز رئیس ش��ورا هستند که قرار بر این‬ ‫اس��ت رایزنی هایی را انجام دهند‪ .‬اقای رضایی نیز که‬ ‫در این جلس��ه حضور داشت‪ ،‬به همه دوستان توصیه‬ ‫ک��رد که همان خط مش��ی ای را که از س��ال گذش��ته‬ ‫ب��رای وحدت اصولگرایان و ایجاد فضای مش��ارکت‬ ‫حداکث��ری در انتخابات این��ده در پیش گرفته بودیم‪،‬‬ ‫ادامه دهیم‪ .‬همچنین بنا بر این ش��د که اگر قرار است‬ ‫نماینده ای از سوی اقای رضایی در کمیته ‪ 8+7‬حضور‬ ‫یابد‪ ،‬ما در جبهه ایستادگی این مساله را بررسی کنیم‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬رایزنی های انجام شده حاکی از ان است‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی از محتوای کار و حرکت ما کامال‬ ‫مطلع هستند و نگرانی در این خصوص وجود ندارد‪.‬‬ ‫ای��ا بعد از این بحث ها از اعضای این جبهه‬ ‫برای حض��ور در کمیته ‪ 7+8‬دعوت ش��ده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬این پیشنهاد مطرح شد که از سوی جبهه ایستادگی‬ ‫فردی معرفی ش��ود و بتواند برای هماهنگی های الزم‬ ‫در ان کمیته حضور داشته باشد‪ .‬البته اقای رضایی این‬ ‫تصمیم را به رایزنی هایی که در حال انجام اس��ت و‬ ‫تصمیم جمعی اعضای جبهه ایستادگی منوط کرد‪.‬‬ ‫شما در صحبت های خود بارها بر حضور‬ ‫اقای رضایی در جلسات جبهه ایستادگی‬ ‫اش��اره کردید و نزدیکان اقای رضایی از‬ ‫جمله ش��ما‪ ،‬اقای روح االمین��ی و فرزند‬ ‫اقای رضایی در جبهه ایس��تادگی حضور‬ ‫دارند؛ اما اخیرا ایت اهلل علوی وابس��تگی‬ ‫این جبهه به دبیر مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام را رد کردن��د‪ .‬در این خصوص چه‬ ‫توضیحی دارید؟‬ ‫‪ l‬اتفاقا ما از ایشان سوال کردیم و اقای علوی گفت‬ ‫که من چنین صحبتی نکردم و گفتم که ما وابستگی‬ ‫به اش��خاص نداریم‪ .‬اما دوس��تان خبرنگار اینگونه‬ ‫برداش��ت کردند منظور ایش��ان اقای رضایی است‪.‬‬ ‫هم��واره ما این بحث را داش��ته ایم که اقای رضایی‬ ‫می تواند یک حلقه واس��ط میان جبهه ایس��تادگی و‬ ‫والیت باشد‪ .‬همواره از این مساله نیز بهره برده ایم و‬ ‫توانسته ایم دغدغه های خود را با رهبر معظم انقالب‬ ‫در میان بگذاریم و از تجربیات ایشان استفاده کنیم‪.‬‬ ‫پس ش��ما هیچ ابای��ی ندارید که رس��ما‬ ‫اع�لام کنید جبهه ایس��تادگی وابس��ته به‬ ‫اقای رضایی است؟‬ ‫‪ l‬اگر از خود ایشان بپرسید شاید راحت تر به جواب‬ ‫برسید اما ما بارها اعالم کرده ایم که به ایشان عالقمندیم‬ ‫و سال ها در جبهه های جنگ و عرصه سیاست در کنار‬ ‫اقای رضایی بوده ایم و باقی خواهیم ماند‪.‬‬ ‫اگر با کمیته ‪ 7+8‬به توافق نرس��ید‪ ،‬ممکن‬ ‫است فهرستی مس��تقل از اصولگرایان در‬ ‫انتخابات ارائه کنید؟‬ ‫‪ l‬ما بارها اعالم کرده ایم که س��عی می کنیم با تمام‬ ‫تش��کل های اصولگرا تعامل کنیم و تالش می کنیم‬ ‫فهرس��ت واح��دی در انتخاب��ات ارائه ش��ود‪ .‬اگر‬ ‫بر سر شاخصه ها و مالک هایی که برای داوطلبان این‬ ‫جریان به منظور حضور در مجلس مطرح می ش��ود‬ ‫به توافق برسیم‪ ،‬ش��اید مصادیق چندان مهم نباشد؛‬ ‫چرا که همه دوس��تان معتقد ب��ه جریان اصولگرایی‬ ‫هس��تند‪ .‬اما با توجه به اینکه خ��ط قرمز ما حضور‬ ‫وابستگان به برخی جریان ها در مجلس اینده است‪،‬‬ ‫اگر بر سر ش��اخصه ها به توافق نرسیم ممکن است‬ ‫به این تصمیم برس��یم که فهرس��ت جداگانه ای در‬ ‫انتخابات ارائه کنیم‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪36‬‬ ‫هژمونی ایران‬ ‫نقش ژئوپلتیک ایران در خاورمیانه‬ ‫‪1‬‬ ‫از بازیگر تا قدرت منطقه ای؟‬ ‫روابط ایران و کشورهای‬ ‫منطقه خاورمیانه از تنوع‬ ‫قابل توجهی برخوردار‬ ‫بوده و هیچ گاه ایران یک‬ ‫استراتژی مشخص را‬ ‫در قبال تمامی انها به کار‬ ‫نگرفته است‪ .‬برای مثال‬ ‫سیاست ایران در قبال‬ ‫عراق را به لحاظ سنتی و‬ ‫تاریخی‪ ،‬نمی توان فارغ از‬ ‫تجربه جنگ این دو کشور‬ ‫با یکدیگر در نظر گرفت‬ ‫بین الملل‬ ‫روابط اقتصادی‬ ‫جمهوری ترکمنستان در اسیای میانه در سال ‪ 1991‬با‬ ‫مناسبات فرهنگی‬ ‫ایران و افغانس��تان دو ش��اخه از ی��ک درخت تناور‬ ‫فرهنگی و تمدنی هس��تند‪ .‬وجوه مشترک فراوان بین‬ ‫دو مل��ت از قبیل موضوع��ات نژادی‪ ،‬دین��ی‪ ،‬زبانی‪،‬‬ ‫رسم الخط‪ ،‬تاریخی‪ ،‬ادبی و فرهنگی چنان بنای رفیعی‬ ‫از وحدت و همدلی بین دو کش��ور ایجاد کرده که از‬ ‫تندبادهای حوادث کمتر اسیب می پذیرد‪.‬‬ ‫در کن��ار کمک های جامعه جهانی برای بازس��ازی و‬ ‫توسعه کشور افغانستان‪ ،‬کشور جمهوری اسالمی ایران‬ ‫به عنوان عضوی از جامعه جهانی و همسایه این کشور‬ ‫ک��ه همواره از مجاهدین و مهاجرین ان حمایت کرده‬ ‫عالوه بر مش��ارکت در س��اخت راه های ارتباطی این‬ ‫کشور از محل کمک های وعده داده شده به بازسازی‬ ‫افغانستان‪ ،‬به منظور گسترش شبکه راه های مواصالتی‬ ‫خود به مقصد افغانس��تان و ایجاد تس��هیالت مناسب‬ ‫جهت گس��ترش تجارت و ترانزیت کاال به افغانستان‬ ‫از قلمرو جمهوری اس�لامی ایران طرح های متعددی‬ ‫دو رقیب‬ ‫ایران و مصر اگرچه دو کش��ور همسایه نیستند اما به‬ ‫عن��وان دو کش��ور مهم منطقه ای همواره به سیاس��ت‬ ‫یکدیگر حس��اس بوده اند‪ .‬مصر کش��وری اس��ت در‬ ‫شمال قاره افریقا‪ .‬شبه جزیره سینا هم که در قاره اسیا‬ ‫قرار گرفته بخش��ی از قلمرو این کش��ور است‪ .‬مصر‬ ‫در جنوب دریای مدیترانه و غرب دریای س��رخ قرار‬ ‫داشته و از غرب با لیبی و از جنوب با سودان همسایه‬ ‫اس��ت‪ .‬مصر از س��وی شبه جزیره س��ینا با اسرائیل و‬ ‫نوار غزه در فلس��طین مرز زمین��ی دارد‪.‬مصر یکی از‬ ‫پرجمعیت تری��ن کش��ورهای افریقای��ی و خاورمیانه‬ ‫اس��ت و بیش��ینه جمعیت حدود ‪ ۷۵‬میلیون نفری ان‬ ‫در کنار رود نیل زندگ��ی می کنند‪ .‬کرانه های رود نیل‬ ‫منطقه ای است که ‪ ۴۰‬هزار کیلومتر مربع یعنی حدود‬ ‫تو پنجم این سرزمین عمدتا بیابانی را تشکیل‬ ‫یک بیس ‬ ‫می دهد‪ .‬حدود نیمی از جمعیت مصر شهرنشین هستند‬ ‫که بیش��تر انان در دو شهر بزرگ قاهره و اسکندریه و‬ ‫حومه انها زندگی می کنند‪.‬‬ ‫مصر از دیدگاه سیاس��ی و فرهنگی یکی از مهمترین‬ ‫کشورها در جهان عرب و خاورمیانه است‪ ،‬بسیاری از‬ ‫ش��هروندان مصری به ریاست سازمان های بین المللی‬ ‫ملی و منطقه ای رس��یده اند و دانشگاه االزهر مهمترین‬ ‫مرکز مذهبی جهان اسالم در این کشور قرار دارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫دالیل افزایش و گس��ترش نفوذ منطقه ای ایران در‬ ‫خاورمیانه برای همگان اش��کار اس��ت‪ .‬در حقیقت‪،‬‬ ‫ای��ران به مانند ی��ک محور اصلی‪ ،‬میان منطقه ش��رق‬ ‫خاورمیانه و اس��یا از یک طرف و اروپا (ش��امل ناتو)‬ ‫و اس��یا از طرف دیگر قرار گرفته و با برخورداری از‬ ‫موقعیت و نفوذ اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی و فرهنگی‪ ،‬نسبت‬ ‫به سایرکشورهای منطقه برتری دارد‪.‬‬ ‫البته با وجودی که موقعیت استراتژیک ایران در منطقه‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬فرصت های عظیمی را در اختیار این کشور‬ ‫قرار داده است‪ ،‬اما در همان حال به دلیل عدم ثبات و‬ ‫پایداری منطقه‪ ،‬ایران همچون دیگر کشورهای منطقه‬ ‫در معرض اسیب های جدی و ناگهانی قرار دارد‪ .‬برای‬ ‫مثال‪ ،‬وجود هفت مرز زمینی با کش��ورهای همسایه و‬ ‫ش��ش مرز ابی در خلیج فارس‪ ،‬ای��ران را در موقعیتی‬ ‫ق��رار داده که می بایس��ت عالوه ب��ر مدیریت مرزها‪،‬‬ ‫همواره منتظر پیامدهای ناگواری نظیر هجوم اوارگان‬ ‫و مهاجران کشورهای همسایه به داخل خاک خود در‬ ‫اثر وقوع جنگ یا بروز بالهای طبیعی باشد‪.‬‬ ‫روابط ایران و کش��ورهای منطق��ه خاورمیانه از تنوع‬ ‫قابل توجه��ی برخ��وردار ب��وده و هی��چگاه ایران یک‬ ‫استراتژی مشخص را در قبال تمامی انها به کار نگرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬برای مثال‪ ،‬سیاس��ت ایران در قبال عراق را به‬ ‫لحاظ سنتی و تاریخی‪ ،‬نمی توان فارغ از تجربه جنگ‬ ‫این دو کشور با یکدیگر در نظر گرفت‪ .‬با توجه به این‬ ‫تجربه بسیار تلخ که اثار ان تا مدت های مدید دامنگیر‬ ‫هر دو کش��ور خواهد بود‪ ،‬استراتژی کلیدی ایران در‬ ‫خصوص عراق بعد از صدام حسین‪ ،‬این بوده که این‬ ‫کشور هیچ گاه در ش��کل گیری جدید نظام سیاسی و‬ ‫اقتصادی به عراقی مشابه دهه ‪ 80‬میالدی بدل نشود‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬بیشتر تحلیل گران بین المللی معتقدند‬ ‫ک��ه ایران ب��ه ط��رز فزاین��ده ای به گس��ترش روابط‬ ‫یو‬ ‫خ��ود با روس��یه و چین به عنوان دو کش��ور حام ‬ ‫پش��تیبان در خالل بحران روابط خ��ود با قدرت های‬ ‫غربی‪ ،‬گرایش پیدا کرده اس��ت‪ .‬البته در داخل ایران‪،‬‬ ‫نگرانی های جدی در خصوص افزایش وابس��تگی این‬ ‫کشور به روسیه وجود دارد‪ ،‬چرا که بیشتر مردم ایران‪،‬‬ ‫روسیه را متحدی قابل اعتماد و اتکا قلمداد نمی کنند‪.‬‬ ‫بر همین اس��اس‪ ،‬پویایی اخی��ر در روابط دیپلماتیک‬ ‫ایران با روسیه و چین را تنها می بایست در چارچوب‬ ‫تامین منافع فعلی تعبیر و تفس��یر کرد و این امر نشان‬ ‫دهنده تغییری اس��تراتژیک در اولویت ه��ای ایران به‬ ‫حس��اب نمی اید‪ .‬در این می��ان‪ ،‬ایران در حال تحکیم‬ ‫روابط خود با هند است‪ ،‬هرچند این نزدیکی بیشتر به‬ ‫دلیل نیاز مبرم دهلی نو به نفت و گاز ارزان حادث شده‬ ‫است‪ .‬در مورد روابط ایران با ترکیه نیز باید اذعان کرد‬ ‫که نزدیکی زبانی و فرهنگی مردمان ما س��بب شده تا‬ ‫روابط سیاسی این دو کشور از سال ‪ 2003‬بدین سو به‬ ‫دلیل احساس خطر مشترک نسبت به حضور نیروهای‬ ‫ائتالف به رهبری امریکا در عراق و افغانستان‪ ،‬بیش از‬ ‫گذشته مستحکم تر شود‪ .‬اما در خصوص روابط ایران‬ ‫با کش��ورهای عرب حاشیه خلیج فارس باید گفت که‬ ‫این رابطه به ویژه از بیم پیامدهای دیپلماسی شکست‬ ‫خورده غرب در خصوص پرونده هس��ته ای ایران‪ ،‬در‬ ‫بیشتر مواقع دوستانه و صمیمی بوده است‪.‬‬ ‫ی ترکمنستان یکی از جمهوری های‬ ‫نام جمهوری شورای ‬ ‫تشکیل دهنده اتحاد جماهیر شوروی بود‪ .‬این کشور از‬ ‫مرز جنوبی خود با ایران همس��ایه اس��ت و مردم ان‬ ‫ب��ا زبان ترکمنی (ش��اخه ای از زبان ه��ای ترکی تبار )‬ ‫صحبت می کنند ‪ .‬ترکمنس��تان و ایران‪ ،‬دو کشور برادر‬ ‫و دوس��ت هستند‪ .‬حجم مبادالت تجاری دو کشور از‬ ‫مرز چهار میلیارد و ‪ 200‬میلیون دالر بیش��تر است‪ .‬این‬ ‫درحالی اس��ت که در اخرین س��فر علی اکبر صالحی‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه ایران به این کش��ور‪ ،‬وی گفت که‬ ‫اراده دو کش��ور ایران و ترکمنستان این است که رقم‬ ‫مب��ادالت تجاری خود را در اینده ای نزدیک از حدود‬ ‫پنج میلیارد دالر به ‪ 10‬میلیارد دالر افزایش دهند‪ .‬ایران‬ ‫یکی از نخستین کشورهایی بود که استقالل ترکمنستان‬ ‫را ‪ ۲۰‬سال پیش به رسمیت شناخت‪ .‬اساس دیپلماسی‬ ‫ایران با این همسایه شمالی در زمان ریاست جمهوری‬ ‫هاشمی رفسنجانی پایه گذاری شد ‪ .‬ترکمن ها به او اسب‬ ‫هدیه کردند و ش��هرکی نیز به نام هاشمی رفسنجانی‬ ‫نامگذاری شد‪ .‬پروژه های عظیمی چون «سد دوستی»‪،‬‬ ‫«خط اهن س��رخس‪ -‬مش��هد» و س��اخت نخس��تین‬ ‫خط لوله گازی «کرپچه‪-‬کردکوی» در زمان رفسنجانی‬ ‫ق ترکمنس��تان حتی در‬ ‫اغاز ش��د‪ .‬رئیس جمهور ساب ‬ ‫وصف دوستی دو کشور شعری سرود‪.‬‬ ‫را از محل بودجه ملی کش��ور در دست اجرا دارد که‬ ‫میزان بودجه اختصاص یافته جهت اجرای این طرح ها‬ ‫حدود ‪ 860‬میلیون دالر است که ‪ 250‬میلیون دالر ان‬ ‫تا کنون به صورت بالعوض در قالب اجرای پروژه در‬ ‫این کشور اجرا و پرداخت شده است‪.‬‬ ‫ای��ران دارای پتانس��یل‏های زی��ادی برای پیش��رفت‬ ‫افغانستان اس��ت که اگر دولت افغانستان‪ ،‬مسئوالنه و‬ ‫برنامه‏ریزی شده اقدام کند‪ ،‬مسئوالن و مردم ایران‪ ،‬از‬ ‫در اختیار گذاشتن این پتانسیل‏ها دریغ نخواهند کرد‪.‬‬ ‫استفاده از این پتانسیل‏ها نیاز به گفت‏وگوهای مداوم و‬ ‫پیگیر دیپلمات ها و کارشناسان دارد که متاسفانه تا به‬ ‫حال وجود نداشته است‪.‬‬ ‫روابط امنیت محور‬ ‫پیوستگی جغرافیایی‪ ،‬دیدگاه مشترک منطقه ای‪ ،‬حضور‬ ‫در پیمان مرکزی و س��ازمان عم��ران منطقه ای روابط‬ ‫دو کش��ور ایران و پاکس��تان را از یک حالت ویژه ای‬ ‫برخوردار کرده و حفظ امنیت و تمامیت ارضی پاکستان‬ ‫یکی از اهداف بلند مدت ایران بوده و هر گونه حرکت‬ ‫داخلی یا خارجی که سبب تضعیف موقعیت پاکستان‬ ‫شده نگرانی برای ایران به حساب می اید از جمله پس‬ ‫از جنگ هند و پاکستان و تاسیس بنگالدش(‪1971‬م)‬ ‫سیاس��ت دولت ایران همچن��ان در جهت حمایت از‬ ‫پاکستان بود‪ ،‬بر همین اس��اس سیاست ایران در قبال‬ ‫شناس��ایی بنگالدش بر این اس��اس قرار داشت که تا‬ ‫وقتی که مناس��بات بین پاکس��تان و بنگالدش روشن‬ ‫نشود‪ ،‬دولت ایران هیچ گونه اقدامی نسبت به شناسایی‬ ‫بنگالدش به عمل نیاورد و به همین نحو نیز عمل شد‪.‬‬ ‫از دیگر مواردی که ایران به امنیت پاکستان کمک کرد‪،‬‬ ‫کمک اقتصادی به این کش��ور بود و دیگری برقراری‬ ‫روابط حس��نه با دولت هند‪ .‬ایران تالش کرد رضایت‬ ‫دول��ت هند را فراهم کرده و ب��ه دهلی نو بفهماند که‬ ‫عالقه مند به پایداری امنیت پاکستان است‪g .‬‬ ‫‪37‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫عمرموسی سیاستمداری که مصر امروز را‬ ‫می چرخاند‬ ‫ایا البرادعی جانشین مبارک در کاخ‬ ‫ریاست جمهوری میشود؟‬ ‫اینده بدون چالش نخواهد بود ‬ ‫گفت وگوی مثلث با دکتر محمود واعظی در مورد اینده روابط ایران و مصر‬ ‫کسرا اصفهانی‬ ‫‪ 2‬سه دهه از قطع رابطه ایران و مصر می گذرد؛ دو کشوری که هر یک وزن زیادی در‬ ‫تحوالت منطقه ای دارند‪ .‬شاید یکی از عوامل این قطع رابطه‪ ،‬حسنی مبارک بود که وادار به‬ ‫کناره گیری از قدرت شد‪ .‬به نظر می رسد که همین مجالی را برای تنفس در روابط دو کشور‬ ‫سبب شده و این ظن را در میان برخی کارشناسان تقویت کرده است که در فضای جدیدی‬ ‫که در جهان عرب و به تبع ان مصر صورت گرفته نگاه جدیدی بر سیاست خارجی این کشور‬ ‫حاکم خواهد شد که روابط با همسایگان را سرلوحه خویش قرار خواهد داد‪ .‬این فضای جدید‬ ‫باعث خواهد شد مصر با عینک جاه طلبی و خودخواهی های شخصی به روابط با همسایگان‬ ‫ننگرد‪ .‬بر همین اساس با دکتر محمود واعظی‪ ،‬رئیس بخش سیاست خارجی مرکز تحقیقات‬ ‫استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام به گفت وگو پرداختیم و فراز و فرود روابط دو کشور‬ ‫در دوران پیش و پس از مبارک را بررسی کردیم‪.‬‬ ‫‪38‬‬ ‫در شرایط جدیدی که در منطقه حادث شده‬ ‫است ش��اید بتوان روابط ایران و مصر را به‬ ‫دو دوره پیش و پس از مبارک تقس��یم کرد‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از روابط ایران و مصر در عصر‬ ‫حضور مبارک در قدرت چگونه بود؟‬ ‫‪l‬ب��ه باور من روابط ایران و مصر را می توان به س��ه‬ ‫دوره تقس��یم کرد‪ – 1 :‬دوره پهلوی‪ :‬به ویژه دوره ای‬ ‫که عبدالناصر بر سر کار بود‪ .‬وی فردی انقالبی بود که‬ ‫س��رلوحه برنامه هایش مبارزه با اسرائیل بود در حالی‬ ‫ک��ه ایران در اردوگاه غرب بود و به صورت دوفاکتور‬ ‫اسرائیل را به رسمیت شناخته بود که در نهایت باعث‬ ‫ش��د مصر روابط خود را با ایران قطع کند‪ – 2 .‬دوره‬ ‫پس از انقالب‪ :‬این دوران برابر است با زمانی که مصر‬ ‫در قرارداد کمپ دیوید اسرائیل را به رسمیت شناخت‬ ‫که باعث ش��د ایران رابطه خود را ب��ا مصر قطع کند‬ ‫البته تالش هایی برای بهبود رابطه به ویژه در دهه اخر‬ ‫صورت گرفت اما این تالش ها همواره با مانع برخورد‬ ‫می کرد‪ – 3 .‬دوره پس از سقوط مبارک که هر یک از‬ ‫این دوره ها شرایط خاص خود را دارد‪ .‬نقشی که ایران‬ ‫در جهان اس�لام و مصر در جهان عرب دارند نقشی‬ ‫غیرقابل انکار است‪ .‬به همین جهت است که در تمام‬ ‫این دوره ها با توجه به مشکالتی که در ارتباط با نفوذ‬ ‫امریکا و نوع روابط با اس��رائیل وجود داشت این دو‬ ‫کشور نمی توانس��تند نسبت به دیگری بی اعتنا باشند‬ ‫و ب��ه همین جهت هم��واره در هر مقطعی یک حالت‬ ‫رقابت گونه ای در عرصه های سیاس��ی بین دو کشور‬ ‫وجود داشت و در مقاطعی هم تمایالتی برای نزدیکی‬ ‫در رواب��ط به وجود امد اما برخی عوامل و مولفه های‬ ‫خارجی مانع از نزدیکی دو کشور می شدند‪.‬‬ ‫اگ��ر از زاویه روابط ایران نگاه کنیم همواره‬ ‫عاملی به نام امریکا در تعیین نحوه و میزان‬ ‫روابط ایران با همسایگانش موثر بوده است‪.‬‬ ‫از زاویه نگاه مصر ه��م عامل امریکا و هم‬ ‫عامل اس��رائیل تاثیرگذارند‪.‬حال می خواهم‬ ‫بدان��م مولفه ه��ای تاثیرگذار ب��ر روابط دو‬ ‫کشور کدام است؟ دو کشوری که به تعبیر‬ ‫ش��ما در جهان اس�لام و جهان عرب نقش‬ ‫ی دارن��د و نمی توانند به ه��م بی اعتنا‬ ‫مهم�� ‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫‪l‬انچه مربوط به قبل از این تحوالت است این است‬ ‫که همانگونه که ش��ما به درستی اشاره کردید اسرائیل‬ ‫یک عامل عمده در روابط ایران و مصر بود چرا که دو‬ ‫نگاه متفاوت از س��وی ایران و مصر نسبت به اسرائیل‬ ‫وجود داش��ت‪ .‬امری��کا هم مولفه دیگ��ری بود که به‬ ‫ان به درس��تی اش��اره کردید‪ .‬اما عامل سوم هم برخی‬ ‫کشورهای عربی بودند‪ .‬به طور مثال در مقطع جنگ این‬ ‫عراق بود که مانع نزدیکی دو کشور می شد و در دوران‬ ‫پس از جنگ هم کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه‬ ‫عربس��تان‪ ،‬کویت و ام��ارات بودند که نقش امارات به‬ ‫دلیل طرح مسائل جزایر سه گانه همواره پررنگ تر بود‪.‬‬ ‫در برخی مقاطع هم ‪ 6‬کش��ور شورای همکاری خلیج‬ ‫فارس با مصر و سوریه گروه ‪ 2 + 6‬را مطرح می کردند‬ ‫یا جلسات هماهنگی میان اعضای اتحادیه عرب ایجاد‬ ‫می ش��د تا به نوعی تاثیرگذاری منفی بر روابط ایران با‬ ‫همس��ایگانش به ویژه مصر داشته باشد‪ .‬افزون بر این‪،‬‬ ‫شخص مبارک هم با انگیزه های شخصی می کوشید تا‬ ‫نقشی مخرب در روابط کش��ورش با ایران بازی کند‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬س��ردی روابط ایران و مصر هم دالیل داخلی‬ ‫دارد و هم دالیل منطقه ای و هم عامل امریکا و اسرائیل‬ ‫مهم هستند‪ .‬چاشنی های دیگری هم هست که می توان‬ ‫به انها اش��اره کرد و ان جاه طلبی های مبارک بود‪ .‬وی‬ ‫همواره کش��ورش را کش��وری برتر در جهان اس�لام‬ ‫می دانست‪ .‬این کشور یک چهارم جمعیت جهان عرب‬ ‫و یک دهم جمعیت جهان اس�لام را در اختیار داش��ته‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫و همواره از نظر فکری و اندیش��های‪ ،‬ادبی و سیاس��ی‬ ‫پیش��رو بوده و بنابراین بر نمی تابید که کشوری رقیب‬ ‫همچون ایران بخواهد در برابر او در جهان اسالم نقش‬ ‫بازی کند‪ .‬مجموع این عوامل نش��ان می دهد که هرگز‬ ‫روابط ایران و مصر با همه تاثیرگذاری که می توانند در‬ ‫سطح جهان عرب و اسالم داشته باشند از سطح حافظ‬ ‫منافع باالتر نرفت‪.‬‬ ‫انگیزه ش��خصی مبارک که شما به ان اشاره‬ ‫کردید برخاسته از چیست؟‬ ‫‪l‬یکی این بود که وی همواره می خواس��ت در برابر‬ ‫غرب به گونه ای عمل کند که بیش��تر مورد توجه قرار‬ ‫گی��رد و به همین جهت از فق��دان رابطه میان ایران و‬ ‫امریکا س��ود می جست تا در برابر ایران نقشی پیشرو‬ ‫داش��ته باش��د‪ .‬دیگر اینکه در نوع نگاهی که ایران به‬ ‫اسرائیل داشت همیشه مبارک به گونه ای عمل می کرد‬ ‫تا در بین کشورهای عربی و اسرائیل خود را در قامت‬ ‫رهبری بش��مارد که دارای جایگاه باالیی در تعامالت‬ ‫منطق��ه ای اس��ت‪ .‬به همی��ن دلیل بود ک��ه در جنگ‬ ‫حزب اهلل با اسرائیل‪ ،‬موضعگیری مبارک هم علیه ایران‬ ‫بود و هم علیه ح��زب اهلل‪ .‬حتی در ارتباط با محاصره‬ ‫غزه هم نقش مبارک در راس��تای خواست اسرائیلی ها‬ ‫بود‪ .‬انگیزه دیگر به تحوالت منطقه ای بازمی گردد یعنی‬ ‫ش��رایطی که در جهان عرب و خلیج فارس می گذرد‬ ‫باعث شد که با القائات کشورهای غربی و امریکا جو‬ ‫ایران ستیزی دامن زده شود‪ .‬در چنین شرایطی مبارک‬ ‫می کوش��ید که در موضعگیری های ش��خصی خود را‬ ‫مدافع این کش��ورها نشان دهد و چنین بود که مبارک‬ ‫عالوه بر تمام دالیل‪ ،‬انگیزه های شخصی هم داشت‪.‬‬ ‫ش��ما به جغرافی��ای مص��ر و جمعیت این‬ ‫کش��ور اش��اره کردید‪ .‬می خواهم بدانم ایا‬ ‫در ق��رن ‪ 21‬مولفه های قدرت فقط جغرافیا‬ ‫و جمعیت اس��ت؟ مصر کشوری است که‬ ‫س��االنه کمک های��ی میلی��اردی از امریکا‬ ‫می گیرد‪ ،‬بسیاری از جمعیت ‪ 70‬میلیونی این‬ ‫کش��ور زیر خط فقر است و نه تنها اقتصاد‬ ‫قدرتمندی ندارد بلکه تنه��ا راه درامد این‬ ‫کش��ور توریسم اس��ت‪ .‬در مقابل کشوری‬ ‫کوچک مانند قط��ر را می بینیم که با درامد‬ ‫نفتی خ��ود نقش افرینی منطق��ه ای و بعضا‬ ‫بین المللی دارد‪ .‬ایا مولفه های دیگری برای‬ ‫قدرت می توان برشمرد؟‬ ‫‪l‬درس��ت اس��ت‪ .‬اگر در گذش��ته مولفه های قدرت‬ ‫جغرافیا و جمعیت و ادوات نظامی بود اما در ش��رایط‬ ‫جدید مولفه های جدیدی هم افزوده ش��ده است‪ .‬البته‬ ‫معنای این س��خن چنین نیست که بگوییم مولفه های‬ ‫قدیم از میان رفته اس��ت بلک��ه در کنار ان مولفه های‬ ‫فناوری های پیشرفته‪،‬اقتصاد قوی‪ ،‬داشتن رسانه ها اعم‬ ‫از صوتی و تصویری و نوشتاری و نقشی که می توانند‬ ‫در افکار عمومی ایفا کنند و نیز دیپلماس��ی عمومی در‬ ‫کنار دیپلماس��ی س��نتی هم هس��ت‪ .‬با این حال‪ ،‬شما‬ ‫نمی توانید ژئواس��تراتژیک بودن یک کشور را نادیده‬ ‫بگیری��د‪ .‬در مورد کمک های س��االنه امری��کا به این‬ ‫کش��ور هم باید گفت این موقعیت جغرافیایی مصر‬ ‫اس��ت که چنین می طلبد‪ .‬حال اگ��ر مصر در این‬ ‫منطقه و در همسایگی اسرائیل نبود و موقعیت‬ ‫ژئواس��تراتژیک برای غرب نداشت ایا این‬ ‫کمک ها به او تعل��ق می گرفت؟ اصوال‬ ‫در جه��ان عرب س��ینما و فیلم های‬ ‫مصری‪ ،‬کتاب ها و االزهر و مراکز‬ ‫ی در‬ ‫فک��ری مصر نق��ش مهم ‬ ‫فرهنگ جهان عرب دارد‪.‬‬ ‫اینها باعث شکل گیری‬ ‫جهت گیری هایی‬ ‫می شود که‬ ‫نمی ت��وان انها را نادیده گرف��ت‪ .‬این قدرت نرم مصر‬ ‫است که مکمل حکومت اس��ت‪ .‬حتی می توان گفت‬ ‫بحران��ی ک��ه در تونس اغاز ش��د و س��پس مصر را‬ ‫در ب��ر گرفت این پیام را ب��ه جهان عرب مخابره کرد‬ ‫که انها هم می توانند رهبران خود را کنار زنند‪ .‬غرض‬ ‫اینکه در عصر جهانی ش��دن و ارتباطات بس��یاری از‬ ‫مولفه ه��ای قدیم متحول ش��ده و مولفه های جدیدی‬ ‫هم به انها اضافه ش��ده اما این بدین معنا نیس��ت که‬ ‫مولفه های ذاتی یک کشور را نادیده بگیریم‪.‬‬ ‫با س��قوط مب��ارک ایا می توان مدعی ش��د‬ ‫که عل��ت اصلی برقرار نش��دن روابط میان‬ ‫دو کشور کنار رفته است؟‬ ‫‪l‬می توانم بگویم شرایط با گذشته تغییر کرده است و‬ ‫این بدین معنا نیس��ت که علت اصلی کنار رفته باشد‪.‬‬ ‫مص��ر هنوز عالقمند اس��ت که به عنوان یک کش��ور‬ ‫پیش��رو در جهان عرب ایفای نقش کند‪ .‬این کش��ور‬ ‫هنوز عالقمند اس��ت که با امریکا رابطه داش��ته باشد‬ ‫اما این رابطه به ش��کل قدیم نباش��د‪ .‬در روابط مصر‬ ‫با اس��رائیل تغییرات اساس��ی به وجود امده است‪ .‬از‬ ‫س��وی دیگر‪ ،‬شاهد اش��تی فتح و حماس هستیم که‬ ‫در مع��ادالت منطقه و اس��رائیل تاثیرگذار اس��ت‪ .‬یا‬ ‫اینکه یکی از خواست های اصلی فلسطینیان باز شدن‬ ‫گذرگاه رفح بود که البته چنین شد‪ .‬در سیاست داخلی‬ ‫مصر هم این تصور به وجود امده که مردم در سیاست‬ ‫سهم داش��ته باشند‪ .‬مردم مصر بس��یار متمدن بوده و‬ ‫دگم اندیش نیستند‪ .‬در فرایض و رفتارهای دینی خود‬ ‫نیز متعصب نیس��تند‪ .‬در مصر با اینکه س��نی مذهب‬ ‫هس��تند اما عاش��قانه به زیارت راس الحسین یا زینبیه‬ ‫می رون��د‪ .‬در حالی که در برخی دیگر از کش��ورهای‬ ‫عربی همچون عربستان چنین نیست‪ .‬بدیهی است که‬ ‫عالئق مردم در سیاس��ت خارجی نیز نمود می یابد و‬ ‫حکومت عالقمند می ش��ود که با کشورهای اسالمی‬ ‫از جمله ایران روابط بهتری داشته باشد‪ .‬اگرچه عامل‬ ‫منطقه ای هنوز هس��ت اما می توانم بگویم مصر جدید‬ ‫ب��ا حکومت جدید خود به ش��دت گذش��ته با ایران‬ ‫غرض ورزی نخواهد داش��ت و روابط از حالت قدیم‬ ‫خارج و اهس��ته اهسته به سمت عادی سازی می رود‪.‬‬ ‫البته توصیه ام این اس��ت که از ش��تابزدگی خودداری‬ ‫ش��ود و اجازه داده ش��ود که روابط س��یر عادی خود‬ ‫را دنبال کند‪ .‬زیرا نمی ت��وان به رغم کنار رفتن مبارک‬ ‫انتظار داشت روابط که ‪ 30‬سال از قطعی ان می گذرد‬ ‫به یکباره احیا شود‪.‬‬ ‫ب��ه نظ��ر می رس��د ک��ه یک��ی از علت ها‬ ‫ی��ا بهانه های ع��دم برق��راری رواب��ط نام‬ ‫خیابان خالد اس�لامبولی اس��ت که ضارب‬ ‫انور سادات بود‪ .‬با توجه به اینکه در اخبار‬ ‫امده بود که خانواده اس�لامبولی از ایران به‬ ‫کشور خود مصر بازگشته اند و دولت جدید‬ ‫مصر به حدود ‪ 100‬خانواده سیاس��ی که در‬ ‫خارج از کش��ور بودند اجازه داده به کشور‬ ‫خ��ود بازگردند ایا می توان مدعی ش��د که‬ ‫به تدریج به س��ویی می رویم که نام خیابان‬ ‫نمی تواند دلیل قطع روابط میان ایران و مصر‬ ‫باشد؟‬ ‫‪l‬وقتی شرایط سیاس��ی داخلی تغییر می کند و وقتی‬ ‫مخالفان حکومت می توانند به کش��ور خود بازگردند‬ ‫و در کش��ور خود زندگی کنند شرایط برای ایران هم‬ ‫به تدریج تغییر می یابد‪ .‬چرا نام خیابان را اس�لامبولی‬ ‫گذاش��تیم؟ به این دلیل که پیامی اس��ت برای کسانی‬ ‫که مخال��ف حکومت بودند و نمادی باش��د از اینکه‬ ‫اقدامی در راستای خواس��ت مردم مصر برداشته شود‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر که حکومت اس��تبدادی بر س��ر کار‬ ‫نیس��ت که بخواهد نماد مخالفتش در ایران باش��د‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر مردم مصر خالد اسالمبولی را یک قهرمان‬ ‫می دانند چرا که توانس��ته در ی��ک مقطعی اقدامی در‬ ‫راستای شکستن اس��تبداد انجام دهد‪ .‬بنابراین حذف‬ ‫نام این خیابان بس��ته به نحوه مذاکرات میان دو کشور‬ ‫اس��ت‪ .‬شاید حتی از ایران خواسته شود که نام خیابان‬ ‫همچنان خالد اسالمبولی بماند‪ .‬این را مذاکرات اینده‬ ‫مش��خص خواهد کرد و نام خیاب��ان دیگر نمی تواند‬ ‫عامل��ی برای قطع روابط باش��د‪ .‬در ه��ر حال‪ ،‬فضای‬ ‫داخلی تغییر کرده و فضای منطقه ای نیز در حال گذار‬ ‫است‪ .‬ما ش��اهد این هستیم که ملت های عربی دست‬ ‫به اعتراض زده اند تا به خواست های خود برسند‪ .‬نظم‬ ‫منطقه ای جدیدی به تدریج در حال شکل گیری است‪.‬‬ ‫در ه��ر حال‪ ،‬تحوالت داخلی مص��ر‪ ،‬نوع نگاه جدید‬ ‫انه��ا به نحوه رابطه با امریکا و اس��رائیل و تغییر نگاه‬ ‫به فلس��طین را می توان زمینه هایی دانس��ت که مجال‬ ‫تنف��س برای بهبود روابط میان دو کش��ور را می دهد‪.‬‬ ‫در واقع برای اولین بار پس از حدود ‪ 30‬س��ال است که‬ ‫نخبگانی بر مصر حاکم می ش��وند ک��ه دیدی انتقادی‬ ‫نسبت به سیاس��ت ها و عملکرد اسرائیل دارند‪ .‬انتظار‬ ‫م��ی رود این عامل کمک فراوانی به بهبود روابط ایران‬ ‫و مصر بنماید‪.‬‬ ‫اگرچه در سیاس��ت پیش بین��ی کار چندان‬ ‫معقولی نیس��ت‪ ،‬اما می خواهم بدانم ش��ما‬ ‫چالش های روابط ته��ران – قاهره در دوره‬ ‫پسامبارک را در چه می بینید؟‬ ‫‪l‬هر دو کشور از زمینه های بالقوه رهبری جهان اسالم‬ ‫برخوردارن��د‪ .‬البته در ای��ن میان می توان ای��ران‪ ،‬مصر‪،‬‬ ‫عربستان و طی چند سال اخیر ترکیه رادر زمره داعیه داران‬ ‫رهبری جهان اسالم دانست‪ .‬در هر حال اگرچه میان‬ ‫ایران و ترکیه تنش ها کمتر اس��ت و چالش های‬ ‫کمتری داریم اما در رابطه با عربستان و مصر‬ ‫چالش هایی خواهیم داشت که این چالش‬ ‫در نوع ن��گاه انها به تحوالت منطقه‬ ‫و جهان عرب است‪ .‬اینده بدون‬ ‫چال��ش نخواهد ب��ود اما این‬ ‫بس��ته به چگونگی شکل‬ ‫گیری نظ��م منطقه ای‬ ‫و تحوالت داخلی‬ ‫مصر دارد‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫عبور از مرزهای رسمی‬ ‫محمد ابراهیم طاهریان‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪40‬‬ ‫*‬ ‫رواب��ط تهران و کابل طی س��ه دهه گذش��ته‬ ‫بیانگ��ر این اس��ت که این رواب��ط رو به جلو و‬ ‫در حال تعمیق اس��ت‪ .‬ای��ن روابط به رغم فراز و‬ ‫فرودهای��ی که طی دوره های��ی خاص در روابط‬ ‫دو کش��ور به وجود امده – به ط��ور مثال جنگ‬ ‫تحمیل��ی علی��ه ایران – ام��ا در مس��یر بهبود و‬ ‫پیشرفت قرارگرفته است‪ .‬این بهبود و رو به جلو‬ ‫بودن را در چند زمینه می توان برش��مرد‪:‬‬ ‫‪ – 1‬در ح��وزه اقتصاد‪ :‬بر اس��اس امار در حوزه‬ ‫اقتصاد روابط میل به توسعه داشته است‪ .‬در این‬ ‫حوزه به طور مش��خص می توان به بهبود راه های‬ ‫زمین��ی‪ ،‬دریای��ی و هوایی جهت انتق��ال کاالها‬ ‫میان دو کش��ور و تسهیل در عبور و مرور کاالها‬ ‫اش��اره کرد‪ .‬به طور مثال‪ ،‬اگر در گذشته کاالهای‬ ‫افغانس��تان از بندرعباس وارد ایران می شد و از‬ ‫سمت شرق کش��ور خارج می ش��د‪ ،‬اما ایران با‬ ‫یک س��رمایه گذاری بلندم��دت و ملی در حوزه‬ ‫خلیج ف��ارس و دری��ای عمان‪ ،‬چابه��ار را خلق‬ ‫ک��رد‪ .‬همچنین از چابهار به میلک هم مس��یری‬ ‫به وج��ود امده که فاصله را حدود ‪ 600‬کیلومتر‬ ‫کاسته است‪.‬‬ ‫بنابرای��ن افغان ه��ا از طری��ق اب ه��ای گ��رم‬ ‫خلیج ف��ارس و دری��ای عم��ان نی��ز می توانن��د‬ ‫کاالهای خود را وارد و سپس به افغانستان منتقل‬ ‫کنند‪ .‬اگر در گذشته یک مرز رسمی با افغانستان‬ ‫داش��تیم اما امروز سه اس��تان ایران با سه والیت‬ ‫افغانستان هم مرز شده است‪.‬‬ ‫به دیگر س��خن‪ ،‬در استان های خراسان جنوبی و‬ ‫مرکزی و سیس��تان و بلوچستان با هرات‪ ،‬دالرام‬ ‫و نیمروز مرز مشترک داریم‪ .‬بنابراین اگر کاالیی‬ ‫بارگیری ش��ود از طریق مرز زمین��ی می تواند تا‬ ‫ه��رات برود‪ .‬همچنین زیربنای اتصاالت خطوط‬ ‫تلفن نس��بت به گذش��ته نه تنها بس��یار پیشرفت‬ ‫کرده‪ ،‬بلکه اساس��ا قابل قیاس با دوران پیش��ین‬ ‫نیست‪ .‬با برقراری اتصاالت ریلی میان دو کشور‬ ‫نیز امید است که افغانستان بتواند از طریق ایران‬ ‫با اس��یای مرکزی و اروپا متصل ش��ود‪.‬‬ ‫در عی��ن حال‪ ،‬رف��ت و امدهای هوایی از س��ه‬ ‫ش��هر افغانس��تان به دو ش��هر ایران برقرار است‬ ‫که در گذش��ته چنین نبوده اس��ت‪ .‬نیز از هرات‬ ‫به خراسان مس��یری جهت جابه جایی با وسایل‬ ‫حم��ل و نقل عموم��ی (اتوبوس) برقرار ش��ده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ب��ه لح��اظ فرهنگی ه��م ن��ه تنها رواب��ط میان‬ ‫دو مل��ت و دو دولت رو به جلو بوده بلکه تعداد‬ ‫دانش��جویانی که در ایران درس می خوانند ‪ -‬به‬ ‫زب��ان ام��ار ‪ -‬در مقاط��ع مختل��ف تحصیلی از‬ ‫دبستان تا دکترا زیاد بوده که این همه بیانگر این‬ ‫اس��ت که روابط در هر حوزه ای رو به جلو بوده‬ ‫و میل به توسعه و پیشرفت زیادتری وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ – 2‬در ح��وزه روابط سیاس��ی‪ :‬روابط سیاس��ی‬ ‫می��ان ایران و افغانس��تان را در دو بخش داخلی‬ ‫و خارجی می ت��وان مورد ارزیابی ق��رار داد‪ .‬به‬ ‫تعبی��ر دیگر می توان گفت دو مولفه بر روابط دو‬ ‫کش��ور سایه افکنده است‪ :‬الف) در بعد خارجی‬ ‫نیروه��ای فرامنطق��ه ای و (ب) در بع��د داخلی‬ ‫جریان افراط‪.‬‬ ‫بررسی روابط ایران و افغانستان در یک دهه گذشته‬ ‫ال��ف) مولف��ه نیروه��ای فرامنطق��ه ای‪ :‬تاثیرگذاری‬ ‫ای��ن مولف��ه خارجی به ح��دی بود ک��ه در مقطعی‬ ‫که اتحاد ش��وروی افغانستان را اش��غال کرد روابط‬ ‫ته��ران – کاب��ل ب��ه س��طح کاردار تقلی��ل یافت‪ .‬با‬ ‫نگاه��ی به گذش��ته درمی یابیم که ام��روز نه نامی از‬ ‫اش��غالگر مانده و نه نش��انی از بازوی اش��غالگر که‬ ‫همان رژیم های دست نشانده در کابل بودند‪ .‬سلسله‬ ‫کودتاهای��ی هم ک��ه از دوره ترکی ت��ا مرگ نجیب‬ ‫صورت گرفت نیز به تاریخ پیوس��ته اس��ت‪.‬‬ ‫نکته این است که کش��ورهای فرامنطقه ای انگاه که‬ ‫وارد کابل ش��دند اگرچه ممکن است در کوتاه مدت‬ ‫تاثیراتی را بر روابط ایران و افغانس��تان داشته باشند‬ ‫و باعث بروز نوس��اناتی در روابط دو کشور شوند‪،‬‬ ‫اما در درازمدت نتوانسته اند روابط دو کشور را متاثر‬ ‫از خویش سازند‪ .‬بر این اساس‪ ،‬اگر گذشته را چراغ‬ ‫راه این��ده بدانیم‪ ،‬حضور بیگانگان در این س��رزمین‬ ‫در بلندم��دت نمی توان��د باع��ث تخری��ب رواب��ط‬ ‫تهران – کابل ش��ود و بنابراین کارشناس��ان دغدغه‬ ‫چندانی نس��بت به این موضوع ندارند‪.‬‬ ‫ب) مولف��ه جری��ان اف��راط‪ :‬اگر از عام��ل نیروهای‬ ‫خارجی بگذریم در س��طح دیگ��ر این جریان افراط‬ ‫اس��ت که می تواند نوس��اناتی را در روابط دو کشور‬ ‫ایجاد کند‪ .‬انگاه که در دهه ‪ 90‬جریان افراط بخشی‬ ‫از جغرافیای افغانس��تان را در اش��غال خود گرفت‪،‬‬ ‫ش��دت عمل انها ب��ه حدی بود ک��ه تعدادی از‬ ‫دیپلمات های جمهوری اس�لامی در مزار شریف‬ ‫رابهش��هادترس��اندند‪.‬‬ ‫در این برهه بود که س��فارت م��ا برای اولین بار‬ ‫تعطی��ل و روابط دیپلماتیک ما با کابل کامال قطع‬ ‫ش��د‪ .‬این اتفاق حتی در زمان شوروی سابق هم‬ ‫که افغانس��تان را در اشغال خود داشت رخ نداده‬ ‫بود‪ .‬اگرچه روابط ما به پایین ترین حد رسید اما‬ ‫به تعطیلی کش��انده نش��د‪ .‬اما در دوران حضور‬ ‫جری��ان اف��راط روابط ما قطع و به مدت ش��ش‬ ‫سال هیچ گونه رابطه سیاسی با افغانستان نداشتیم‬ ‫(اگرچه با دولت در تبعید افغانستان در خارج از‬ ‫کشور تعامل داشتیم‪ ،‬اما در حوزه روابط داخلی‬ ‫روابط به صفر رس��یده بود)‪.‬‬ ‫نتیجه س��خن اینکه‪ ،‬اصوال عوام��ل غیرطبیعی و‬ ‫غیربومی و عواملی که پش��توانه مردمی نداش��ته‬ ‫و خلق الس��اعه هستند – همانند جریان افراط که‬ ‫حدود دو دهه قبل بر اساس خواست قدرت های‬ ‫خارجی شکل گرفت و جریانی ریشه دار نیست –‬ ‫و نی��ز عوام��ل داخل��ی نمی توانند ب��ر عمق و‬ ‫گس��تردگی روابط تهران – کابل تاثیرگذار باشند‪.‬‬ ‫‪ – 3‬چالش ه��ا و چش��م انداز رواب��ط‪ :‬رواب��ط‬ ‫همسایگی امیخته با فراز و نشیب ها و رفاقت ها و‬ ‫رقابت هاست‪ .‬گاهی جنگ و درگیری هم هست‬ ‫ام��ا در روابط تهران – کابل ای��ن اتفاقات روی‬ ‫ندادهاس��ت‪.‬‬ ‫به تعبیری دیگر هیچ گاه ش��اهد درگیری نظامی‬ ‫در مرز ‪ 900‬کیلومتری ش��رق ایران با افغانستان‬ ‫نبودیم‪ .‬اگرچ��ه ش��اهد گرفتاری هایی همچون‬ ‫مهاجرت های غیرقانون��ی‪ ،‬قاچاق مواد مخدر و‬ ‫گاهی سوءاستفاده جریان افراط بوده ایم‪ ،‬اما اگر‬ ‫بخواهیم جنس روابط دو کش��ور را تحلیل کنیم‬ ‫باید گفت که به رغم تمام انچه توصیف ش��د اما‬ ‫روابط دو کشور همیشه روندی رو به جلو داشته‬ ‫اس��ت‪ ،‬همراه با نوس��ان ها و فراز و فرودها‪.‬‬ ‫در ه��ر حال‪ ،‬به اعتقاد من به عنوان فردی که در‬ ‫روابط ایران با افغانستان و پاکستان حضور داشتم‬ ‫می توان��م بگویم ک��ه نگاه تهران به همس��ایگان‬ ‫همیش��ه نگاه��ی توس��عه محور ب��وده چرا که ما‬ ‫با بس��یاری از همسایگان مان مش��کالت مرزی‬ ‫نداریم‪ .‬خواس��ته بس��یاری از نخب��گان و افکار‬ ‫عمومی و حتی دولتمردان افغان و ملت هایی که‬ ‫دارای قرابت فرهنگی با ایران هس��تند این است‬ ‫که روابط مثبت و رو به جلو باش��د‪.‬‬ ‫در واق��ع‪ ،‬اف��ق روابط ته��ران – کاب��ل به طور‬ ‫اخص و ایران با همس��ایگانش به طور اعم مدلی‬ ‫خواهد بود همانند مدلی که در سایر کشورهای‬ ‫دنیا روی داده اس��ت‪ .‬پرس��ش من این است که‬ ‫چرا نباید روابط ما به لحاظ سیاس��ی‪ ،‬کنس��ولی‪،‬‬ ‫حقوقی و اقتصادی و‪ ...‬از جنس روابطی باش��د‬ ‫که در اتحادیه اروپا ش��کل گرفته است‪ .‬اتحادیه‬ ‫اروپا در قالب توافق جامعه ذغال و فوالد ش��کل‬ ‫گرفت و در کمتر از ‪ 100‬سال به روابطی همانند‬ ‫امروز رسید‪ .‬من معتقدم که چشم انداز روابط دو‬ ‫کشور بیش از ان چیزی خواهد شد که اکنون و‬ ‫در شرایط فعلی شاهد ان هستیم‪g .‬‬ ‫*اولینس��فیرایراندرپاکس��تان‪،‬افغانس��تانوبوس��نی‬ ‫راه اخر ‬ ‫گفت وگو با پیرمحمد مالزهی در مورد روابط ایران و پاکستان‬ ‫کسرا اصفهانی‬ ‫‪ 4‬یکی از حوزه های چالش ایران با پاکستان در مقاطع مختلف طی تقریبا دو دهه اخیر بحث‬ ‫شکل گیری طالبان و القاعده بود‪ .‬روابط ایران با پاکستان از این جهت مهم است که این کشور‬ ‫عالوه بر دارا بودن بمب هسته ای‪ ،‬حضور در تحوالت افغانستان‪ ،‬هم مرز بودن با ایران و تهدیداتی‬ ‫که به واسطه ناامنی های مرزی (اعم از قاچاق مواد مخدر و ناارامی هایی همچون ماجرای جنداهلل و‬ ‫گروه ریگی) از سوی این کشور بر ایران تحمیل می شود‪ ،‬بر این روابط اهمیت دو چندانی بخشیده‬ ‫است‪ .‬چنین بود که با پیرمحمدمالزهی‪ ،‬کارشناس مسائل شبه قاره روابط ایران و پاکستان را در‬ ‫حوزه های مختلف در دوران پیش از بن الدن و پس از بن الدن مورد ارزیابی قرار دادیم‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫در پیش��اور بودند در کابل به قدرت برساند‪ .‬در نهایت‬ ‫انتخاب اصلی این کش��ور حکمتیار بود که نتوانستند او‬ ‫را بر اریکه قدرت نشانند‪ .‬طرح توافقی دولت پاکستان‬ ‫با حکمتیار این بود که افغانستان و پاکستان در هم ادغام‬ ‫و کنفدرال ش��وند‪ ،‬اما پاکی ها ناامید از حضور حکمتیار‬ ‫در قدرت شدند‪ .‬اینجا بود که پاکستان به یاری عربستان‬ ‫و امریکا گروه طالبان را س��اخت‪ .‬طالبان نیز زمینه های‬ ‫قبلی داش��ت چرا که اینها در مدارس مذهبی که با پول‬ ‫عربستان اداره می شد در دوران جهاد اموزش دیده بودند‬ ‫و پاکستان نفوذ اصلی را بر انها داشت‪ .‬مالعمر هم زمانی‬ ‫به عنوان رهبر طالبان ش��ناخته شد که با اشاره پاکستان‬ ‫عملیات��ی را انجام داد و مورد حمایت این کش��ور قرار‬ ‫گرف��ت‪ .‬قضیه از این قرار بود که پاکس��تانی ها کاروانی‬ ‫را از طریق قندهار و هرات به س��وی اس��یای مرکزی‬ ‫ارس��ال می کردند که از س��وی گروه هایی در افغانستان‬ ‫توقیف ش��د‪ .‬با اشاره پاکستان به طالبان بود که مالعمر‬ ‫در حمله ای بانیان توقیف کاالهای پاکستانی را دستگیر‬ ‫و به عنوان چهره مهم طالبان شناخته شد‪ .‬اینها سرانجام‬ ‫قدرت را در کابل به دست گرفتند‪ .‬در این دوره نیروهای‬ ‫القاع��ده که در منطقه «خوس��ت» ‪ -‬و در دوره جهاد ‪-‬‬ ‫تش��کیل شده بودند به کش��ورهای خود بازگشت داده‬ ‫ش��دند‪ .‬بن الدن در کشور خود – عربستان – جایگاهی‬ ‫به دست نیاورد و به سودان رفت‪ .‬وقتی طالبان به قدرت‬ ‫رسیدند تالش کردند بن الدن به افغانستان بازگردد و در‬ ‫انجا پایگاه های اموزشی – نظامی ایدئولوژیکی خود را‬ ‫دایر کند‪ .‬این وضعیت اختالفات پشت پرده میان ایران و‬ ‫پاکستان را تشدید کرد‪ ،‬به ویژه زمانی که دیپلمات های‬ ‫ایران در افغانستان و به دست طالبان کشته شدند‪ .‬ایران به‬ ‫این دلیل با طالبان سرناسازگاری داشت که از یکسو انها‬ ‫را عوامل بیگانه می پنداشت و از سوی دیگر اختالفات‬ ‫ایدئولوژیکی با انها داش��ت زیرا طالبان‪ ،‬خون شیعه را‬ ‫حالل می دانس��تند‪ .‬پس از ‪ 11‬س��پتامبر بود که القاعده‬ ‫با حمالت ایاالت متحده عقب نش��ینی کرده و به مناطق‬ ‫قبایلیبازگشت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫شاید بتوان گفت پدیده «طالبان» و «بن الدن»‬ ‫دو مولفه مهم در تعیین س��طح روابط ایران و‬ ‫پاکستان بودند؛ چه در دوران پیش از اشغال‬ ‫افغانستان از سوی ش��وروی و چه در دوران‬ ‫پس از خروج این کشور از افغانستان‪ ،‬چرا که‬ ‫ی در شکل گیری این‬ ‫پاکس��تانی ها نقش مهم ‬ ‫دو داش��تند و تهدیدات جدی را برای ایران‬ ‫به وجود اوردند‪ .‬به دیگر س��خن‪ ،‬بن الدن و‬ ‫طالبان دو مولفه مش��ترک و مه��م در روابط‬ ‫دو کش��ور ب��ود‪ .‬حال‪ ،‬اگ��ر رواب��ط ایران و‬ ‫پاکس��تان را ب��ه دو دوره «پیش از بن الدن» و‬ ‫«پس از بن الدن» تقسیم کنیم‪ ،‬ارزیابی شما از‬ ‫رواب��ط دو کش��ور در دوران پیش از بن الدن‬ ‫چگونه است و این پدیده چگونه می توانست‬ ‫بر روابط دو کشور تاثیر بگذارد؟‬ ‫‪ l‬رواب��ط دو کش��ور را باید در دو س��طح دید‪ :‬یکی‬ ‫س��طح روابط میان دو ملت و دیگر س��طح روابط میان‬ ‫حکومت ها‪.‬‬ ‫الف) روابط میان دو ملت‪ :‬هر دو کشور در هر دو سطح‬ ‫نیاز مش��ترک به این دارند که مناس��بات توسعه یافته ای‬ ‫داشته باشند‪ .‬زمینه های فرهنگی ان هم وجود دارد‪ ،‬چرا‬ ‫که بخش مهمی از پاکستان در حوزه فرهنگی و تمدنی‬ ‫ای��ران قرار دارد و بخش هایی از پاکس��تان دارای تاریخ‬ ‫ی که در منطقه زندگی‬ ‫مش��ترک با ایران اس��ت و اقوام ‬ ‫می کنند متاثر از فرهنگ ایرانی هستند‪ .‬از سوی دیگر هر‬ ‫دو کشور مسلمانند و از این زاویه هم مشترکند‪ .‬بنابراین‬ ‫اگر از زاویه دید دو ملت نگاه کنیم قطع نظر از اینکه چه‬ ‫حکومتی در تهران یا اسالم اباد بر سر کار باشد‪ ،‬الزاماتی‬ ‫وجود دارد که هر دو کش��ور مناسبات ش��ان را همواره‬ ‫دوستانه حفظ کنند‪ .‬ضرورت دیگری که می طلبد روابط‬ ‫دو کشور حسنه باشد همانا مسائل مربوط به امنیت منطقه‬ ‫و قاچاق مواد مخدر است که می تواند مشکالتی را برای‬ ‫دو کش��ور به بار اورد‪ .‬اگرچه منبع قاچاق مواد مخدر و‬ ‫برخی مشکالت امنیتی از افغانستان است‪ ،‬اما ترانزیت‬ ‫ان از مسیر ایران و پاکستان صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ب) روابط میان دو دولت‪ :‬تحت تاثیر شرایط خاص به‬ ‫نظر می رسد که نوساناتی در مناسبات هست هر چند به‬ ‫ش��کل رسمی اعالم نمی شود و بیشتر بر وحدت نظر و‬ ‫منافع مشترک تاکید می شود‪.‬‬ ‫اما در خصوص پدیده بن الدن‪ :‬با عنایت به تقسیم بندی‬ ‫ش��ما در مورد روابط دو کش��ور پیش و پس از بن الدن‬ ‫باید بگویم که بن الدن پدیده ای بود مربوط به یکس��ری‬ ‫از واقعیت های حمله اتحاد ش��وروی به افغانس��تان‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگ��ر‪ ،‬زمانی که جهان اس�لام‪ ،‬دنیای غرب و‬ ‫مجاهدین افغان در اتحادی کامل علیه اشغال افغانستان‬ ‫از س��وی ش��وروی قرارگرفتن��د محصول ای��ن اتحاد ‬ ‫زاده ش��دن پدی��ده ای تحت عن��وان «مجاهدین عرب»‬ ‫بود‪ .‬این مجاهدین عرب زمانی س��ازماندهی شدند که‬ ‫هنوز القاعده شکل نگرفته بود‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬پیش از‬ ‫پدید امدن القاعده «دفتر خدمات عرب» ش��کل گرفته‬ ‫ب��ود که ریاس��ت ان بر عهده عبداهلل عظ��ام یک اردنی‬ ‫فلس��طینی االصل ب��ود‪ .‬ماموریت این دفت��ر این بود که‬ ‫کمک هایمالیشیخ نشین هایعربحاشیهخلیج فارسرا‬ ‫جم��ع اوری و برای مجاهدان افغ��ان و داوطلبان عرب‬ ‫و مس��لمانی که از سراسر جهان برای شرکت در جنگ‬ ‫علیه اشغال افغانستان شتافته بودند سازماندهی و ارسال‬ ‫کند‪ .‬پس از اینکه عظام در یک بمب گذاری در پیش��اور‬ ‫کش��ته شد دیگر چهره مهم جهان عرب که جانشین او‬ ‫شد بن الدن بود که از عربستان سعودی برای شرکت در‬ ‫جنگ علیه ش��وروی به افغانستان امده بود‪ .‬در ان زمان‬ ‫جهان اسالم‪ ،‬کشورهای غربی و مجاهدین افغان به این‬ ‫تفاهم رسیده بودند که این کمک های جمع اوری شده از‬ ‫طریق پاکستان اعمال و منتقل شود‪ .‬اینجا بود که پاکستان‬ ‫ی در تعامل میان این س��ه قطب ایفا کرد‪ .‬در‬ ‫نقش مهم ‬ ‫این زمان به نظر می رس��د یک رقابت پنهانی میان ایران‬ ‫و پاکس��تان شکل گرفت‪ .‬علت این بود که ان بخش از‬ ‫پش��تون ها که در پیشاور مستقر شدند و تحت حمایت‬ ‫پاکستان قرار گرفتند عمدتا اهل سنت بودند و ان بخشی‬ ‫هم که به ایران امدند عمدتا ش��یعه مذهب بودند‪ .‬اینها‬ ‫س��پس حزب «وحدت اس�لامی» را در قم شکل دادند‬ ‫ک��ه هم اکنون در قدرت افغانس��تان هم حضور دارند و‬ ‫اقای خلیلی که مدتی ریاست ان را برعهده داشت اکنون‬ ‫معاون دوم اقای کرزای است‪ .‬این رقابت بر سر این بود‬ ‫که چه گروه (هایی) با ایران هماهنگی بیشتری دارند و‬ ‫چه گروه (هایی) با عربستان و پاکستان و جهان غرب‪.‬‬ ‫طبیعی اس��ت که این رقابت ه��م در دوران جهاد و هم‬ ‫در دوران پس از جهاد و تش��کیل دولت در افغانس��تان‬ ‫می توانس��ت در چینش قدرت در این کش��ور هم مهم‬ ‫باش��د و س��هم قدرت های خارجی در قدرت را نشان‬ ‫دهد‪ .‬در ان زمان جنگ داخلی میان مجاهدین در گرفت‬ ‫ی مستحکمی به وجود‬ ‫و نتوانس��تند یک قدرت اسالم ‬ ‫اورند و بنابراین رقابت میان ایران و پاکس��تان تش��دید‬ ‫شد‪ .‬تالش ایرانی ها این بود که شیعیان و حزب وحدت‬ ‫اس�لامی و در کنار ان ربانی و احمد ش��اه مسعود که با‬ ‫ایران هماهنگ تر بودند قدرت مسلط در کابل شوند‪ .‬در‬ ‫مقابل پاکس��تان تالش داشت که ان هفت حزبی را که‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪42‬‬ ‫با توجه به اینکه پاکستان یک کشور مسلمان‬ ‫اس��ت اما دارای بمب هس��ته ای است و در‬ ‫نزدیکی ای��ران قرار دارد و نف��س دارا بودن‬ ‫بمب هسته ای در کنار ایران می تواند خطرناک‬ ‫باش��د؛ اگرچ��ه برخی ان را بمب هس��ته ای‬ ‫اس�لامی می دانند‪ .‬در سوی دیگر‪ ،‬این کشور‬ ‫پایه گ��ذار طالبان و القاعده بود که تهدیداتی‬ ‫جدی علیه منافع و امنیت ایران بودند‪ .‬با این‬ ‫توصیف ایا پاکستان برای ایران یک «رقیب»‬ ‫است یا یک «تهدید»؟‬ ‫‪ l‬رقابت هست اما تهدید خیر‪ .‬درست است که پاکستان‬ ‫هسته ای است و ارتش قدرتمندی دارد و در شکل گیری‬ ‫بنیادگرایان هم نقش داشت‪ ،‬اما واقعیت این است که دو‬ ‫کشور در مرزهای خود کمترین تنش را داشته اند‪ .‬بنابراین‬ ‫اگر از چین که یک مرز باریک با پاکستان دارد بگذریم‪،‬‬ ‫هند و افغانستان بزرگترین تهدید برای این کشور هستند‪.‬‬ ‫بنابراین پاکستان نمی تواند با ایران در سطح رقابت هایی‬ ‫شدید قرارگیرد که نتواند همکاری کند‪ .‬این رقابت ها به‬ ‫سطح تهدید نرسیده‪ ،‬البته در ادامه تکمیل مباحث قبلی‬ ‫ای��ن نکته را هم بیفزایم که بع��د از حمله ایاالت متحده‬ ‫به افغانستان و س��قوط حکومت طالبان و عقب نشینی‬ ‫القاعده‪ ،‬این س��قوط به نفع ایران تمام ش��د‪ .‬این سقوط‬ ‫از سوی نیروهایی که مورد حمایت ایران بودند صورت‬ ‫نگرفت‪ ،‬بلکه از سوی قدرتی انجام شد که خود دارای‬ ‫تضاده��ای فراوان با ایران بود و خطر امریکا برای ایران‬ ‫ب��ه مراتب بیش از طالبان و القاعده بود‪ .‬این جنبه منفی‬ ‫قضیه برای ای��ران بود‪ .‬جنبه مثبت قضیه این بود که در‬ ‫این حمله برای س��قوط طالبان‪ ،‬ایران و پاکستان در کنار‬ ‫هم قرار گرفتند تا از پیروزی کامل ناتو و ایاالت متحده‬ ‫در افغانستان و منطقه جلوگیری کنند‪ .‬اینجا باز اشتراک‬ ‫منافع بود که دو کشور را به هم نزدیک کرد‪ .‬نکته بعدی‬ ‫این بود که پاکس��تانی ها به تعبیری بر اس��اس حساب و‬ ‫کتاب از موقعیت پدیده امده اس��تفاده کرده و به تعامل‬ ‫با امریکایی ها پرداختند و نتیجه ان دریافت کمک های‬ ‫میلی��اردی بود‪ ،‬اما ایران فاقد این حس��اب و کتاب بود‬ ‫و چون مذاکرات در خفا انجام شده بود امریکایی ها به‬ ‫توافقات خود با ایران پش��ت پ��ا زده و در عوض ایران‬ ‫را در مح��ور ش��رارت قرار دادند‪ .‬خالص��ه کالم انکه‪،‬‬ ‫در دوران پس از ‪ 11‬س��پتامبر سیاست ایران و پاکستان‬ ‫در اش��تراک با هم بود تا مانع پی��روزی کامل غرب در‬ ‫افغانستان و منطقه ش��ود و از ان رقابت شدیدی که در‬ ‫دوران طالبان بود کاسته شد‪.‬‬ ‫غیر از قضیه طالبان و القاعده قطعا بحث امنیتی‬ ‫در حوزه موضوعاتی مثل قاچاق مواد مخدر‬ ‫و نا امنی های مرزی مث��ل فعالیت گروه هایی‬ ‫همچ��ون ریگی که در دو س��وی مرز فعالند‬ ‫نیز مهم اس��ت‪ .‬در این زمینه ایا می توان این‬ ‫موضوع��ات را در زمره «چالش ها» قرار داد؟‬ ‫ایا می توان جنداهلل و ریگی را در زمره عواملی‬ ‫دانست که هر از گاهی باعث چالش در روابط‬ ‫می شوند؟ ایا دولت پاکستان با ارتش قدرتمند‬ ‫خود – به تعبیر ش��ما – توان کنترل مرزهای‬ ‫خود را دارد؟‬ ‫‪ l‬پاکس��تانی ها مایل نیس��تند که با ایران چالش داشته‬ ‫باشند‪ ،‬چرا که دشمن شان در گام اول هند است و سپس‬ ‫مشکالتی که با افغانستان در مرز دیوراند دارند‪ .‬مرز ایران‬ ‫و پاکس��تان تثبیت شده است‪ .‬تنها مشکل این است که‬ ‫دولت پاکستان در ایالت بلوچستان کنترل زیادی ندارد‪.‬‬ ‫انجا یک جریان ناسیونالیستی بلوچ استقالل طلب وجود‬ ‫دارد که دولت پاکس��تان را به لحاظ نظامی و امنیتی در‬ ‫چال��ش ق��رار داده و دولت از توان کاف��ی برای اعمال‬ ‫کنترل در این منطقه برخوردار نیس��ت‪ .‬در نتیجه چنین‬ ‫وضعی است که جنداهلل و ریگی با استفاده از وضعیت‬ ‫بی ثباتی و عدم اعمال قدرت دولت مرکزی پاکس��تان و‬ ‫خال ق��درت در منطقه در ای��ن ایالت حضور‬ ‫می یابند و تهدیداتی را متوجه ایران می سازند‪ .‬غیر از‬ ‫عدم توانایی دولت مرکزی‪ ،‬دولت ایالتی هم نه می تواند‬ ‫و ن��ه می خواهد به طور قاطع عم��ل کند‪ .‬قوم ریگی در‬ ‫ایران و پاکستان و افغانستان حضور دارند و اینها دارای‬ ‫همبستگی های خانوادگی هستند و هرگاه مورد تهدید‬ ‫قرار می گیرند با اس��تفاده از این خالء قدرت دس��ت به‬ ‫فعالیت می زنند‪ .‬از دید پاکستان این اختالف نظر با ایران‬ ‫معقول نیست چرا که توان کنترل ندارند اما از دید دولت‬ ‫ایران باید پاکستان این نظارت را بر مرزهای خود داشته‬ ‫باشد‪ .‬در هر حال‪ ،‬اختالفات و رقابت ها در حدی نیست‬ ‫که مناسبات دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫حال ب��ه دوران پ��س از بن الدن می رس��یم‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود که کش��تن بن الدن محصول‬ ‫عملیات مشترک امریکا‪ ،‬عربستان و پاکستان‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬در اینجا باز پاکستان نقش دارد‪.‬‬ ‫دو س��وال‪ :‬یک��ی اینکه ایا بن الدن با نقش��ه‬ ‫این کش��ور کشته شده یا پاکس��تانی ها او را‬ ‫فروختند؟ دیگر انک��ه‪ ،‬در برخی اخبار امده‬ ‫بود که دولت عربس��تان و بحرین از پاکستان‬ ‫خواسته اند که در تحوالت این کشورها به انها‬ ‫کمک کند و حتی گفته می ش��د که دیداری‬ ‫میان مقام های عربس��تانی با پاکستانی در این‬ ‫رابطه صورت گرفته اس��ت‪ .‬حال پرسش این‬ ‫اس��ت که ایا می توان مدعی ش��د که جبهه‬ ‫جدیدی در منطقه در حال شکل گیری است و‬ ‫پاکستان در حال تبدیل شدن به تهدیدی علیه‬ ‫منافع و امنیت ملی ایران است؟‬ ‫‪ l‬در مورد صحت اخبار باید دقت کرد که تا چه میزان‬ ‫واقعی است و تا چه میزان خبرسازی‪ .‬من باور ندارم که‬ ‫عربستان به امریکا کمک کرده تا بن الدن را بیابد‪ .‬اصوال‬ ‫در این ابهام اس��ت که ایا بن الدن در این عملیات کشته‬ ‫شده است یا در عملیات های گذشته امریکا‪ .‬اساسا ان‬ ‫فردی را که امریکایی ها با خود بردند کیست؟ در همین‬ ‫رابطه به نظر می رسد امریکایی ها تمام اطالعاتی را که‬ ‫در این رابطه داشته اند در اختیار نگذاشته اند‪ .‬برداشت من‬ ‫این است که پاکستانی ها بن الدن را فروخته اند‪ .‬دلیل این‬ ‫است که بن الدن در نزدیکی بزرگترین پادگان اموزشی‬ ‫که در ‪ 60‬کیلومتری اس�لام اباد قرار دارد می زیس��ت‪.‬‬ ‫وی چند س��ال در این مکان در ی��ک ویالی مجلل و‬ ‫لوکس می زیس��ت؛ مکانی ک��ه در ان عمدتا نظامیان و‬ ‫ژنرال های بازنشسته ‪ ISI‬زندگی می کنند و محدوده ای‬ ‫کامال حفاظت شده است‪ .‬چطور می شود بن الدن در این‬ ‫مکان زندگی کند و دولت در جریان نباش��د؟ پذیرش‬ ‫این قضیه اندکی دش��وار اس��ت‪ .‬اما بحثی که در مورد‬ ‫عربس��تان و درخواست این‬ ‫کشور از پاکستان مطرح است‬ ‫این اس��ت که ارتش پاکستان‬ ‫قدرتمند اس��ت و کش��ورهای‬ ‫ی و امنیتی ضعیف‬ ‫حاش��یه خلیج فارس به لحاظ نظام ‬ ‫هستند‪ .‬در دورانی مثل دوره ضیاء الحق ارتش پاکستان‬ ‫در سطح گارد ملی خاندان سلطنت در عربستان حضور‬ ‫داش��ت و ارتباطات نزدیکی با عربستان داشته و دارد‪.‬‬ ‫اگر عربستان یا بحرین به راستی از پاکستان بخواهند که‬ ‫مداخله کنند پاکستانی ه ا تردیدی برای مداخله به خود‬ ‫راه نمی دهند‪.‬‬ ‫سوال همین جاست‪ .‬همانطور که رابطه ایران‬ ‫بر س��ر قضیه س��رکوب ش��یعیان بحرین با‬ ‫عربستان و برخی کشورهای عربی به سردی‬ ‫گرایید‪ ،‬حال اگر پاکستان هم در جهت منافع‬ ‫کشورهای عربی و برای سرکوب شیعیان وارد‬ ‫بحرین شود ایا این نمی تواند در روابط تهران‬ ‫– اسالم اباد تاثیر بگذارد؟‬ ‫‪ l‬تردیدی نیس��ت که تاثیر منفی دارد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫مناسبات عربس��تان و امارات با ایران در همین مورد به‬ ‫تیرگی گراییده اس��ت‪ .‬اکثریت جمعیت بحرین ش��یعه‬ ‫اس��ت و بدیهی است هر کشوری بر اساس منافع خود‬ ‫حرکت می کند‪ ،‬اما این را نباید در قالب جنگ ش��یعه –‬ ‫سنی دید‪ .‬در واقع اتحادی میان پاکستان و برخی اعراب‬ ‫است‪ .‬پاکستان نیاز مالی دارد و می خواهد کارگرانش در‬ ‫مناطق عربی کار کنند‪ .‬طبیعتا پاکس��تان نفع خود را در‬ ‫همکاری با اعراب می بیند‪ .‬اما این بدین معنا نیست که‬ ‫اگر در بحرین دخالت کند واقعا اقدامی ضد ایران انجام‬ ‫داده است‪ .‬اگر عربستان وهابی مذهب هم در خطر قرار‬ ‫گیرد باز پاکستان دخالت می کند‪.‬‬ ‫می خواه��م بگویم ممکن اس��ت در ص��ورت مداخله‬ ‫پاکستان در بحرین روابط ایران با پاکستان تحت تاثیر قرار‬ ‫بگیرد اما نه در س��طحی که تصور ش��ود باعث تضادی‬ ‫اشتی ناپذیر در روابط دو کشور شود‪.‬‬ ‫مولفه های تاثیرگذار در روابط تهران – اسالم اباد‬ ‫کدامند و چشم انداز روابط را چگونه می بینید؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رسد ایران و پاکستان راهی ندارند جز اینکه‬ ‫در یک زندگی همجوار و مس��المت امیز زندگی کنند‪.‬‬ ‫قطع نظر از اختالفات مقطعی که ممکن است به لحاظ‬ ‫امنیتی پیش اید‪ ،‬اما در نهایت مصلحت در مس��المت و‬ ‫مصالحه است‪ .‬به نظر من هیچ یک از دو کشور به دنبال‬ ‫تضاد با دیگری نیس��ت‪ .‬اما ممکن اس��ت نیروهایی در‬ ‫سطح داخلی و منطقه ای و فرامنطقه باشند که بخواهند‬ ‫تضادی ایجاد کنند‪ .‬اما در نهایت هر دو کشور با بحران ها‬ ‫به صورت مدیریت شده برخورد می کنند‪g .‬‬ ‫رقابت پنهان‬ ‫محمد فرازمند‬ ‫*‬ ‫‪5‬‬ ‫چند ویژگی را می توان برای انقالب مردم یمن بر شمرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬اتحاد برای رس��یدن به هدف مش��ترک‪ :‬جامعه یمن تا قبل‬ ‫از ش��روع اعتراضات اخیر‪ ،‬جامعه ای چند پاره و تقس��یم شده‬ ‫بود‪ .‬ش��یعیان زیدی در ش��مال در ‪ 10‬سال اخیر در حال جنگ‬ ‫با دولت مرکزی به سر می بردند‪ .‬درجنوب کشور مردم و احزاب‬ ‫از سیاس��ت های علی عبداهلل صالح ناراضی و خواستار جدایی‬ ‫مجدد از شمال بوده اند‪ .‬احزاب یمنی هر یک دستور کار متفاوتی‬ ‫را در صحنه سیاس��ی داشتند‪ .‬گاه به علی عبداهلل صالح نزدیک‬ ‫می شدند و گاه نقش معارض را بازی می کردند‪ .‬ساختار قبیله ای‬ ‫جامعه یمن باعث ش��ده بود که علی عب��داهلل صالح با تکیه بر‬ ‫زد و بند های های قبیله ای‪ 32 ،‬س��ال مداوم در قدرت بماند‪ .‬در‬ ‫چنین جامعه ای مفهومی به عنوان هویت ملی‪ ،‬به رغم تمدن چند‬ ‫هزار ساله یمن‪ ،‬فرصت بروز و ظهور پیدا نکرده بود‪ .‬انقالب مردم‬ ‫یمن باعث اتحاد همه احزاب و قبایل و طوایف و گرایش ها حول‬ ‫یک هدف شد‪« :‬علی عبداهلل صالح باید برود‪ ».‬و از این طریق طی‬ ‫سه ماه حضور هر روزه مردم در خیابان ها هویت واحد یمنی که‬ ‫حاکمیت طی دهه های گذشته مانع از تشکیل ان شده بود‪ ،‬خود‬ ‫را به اثبات رساند‪.‬‬ ‫‪ -2‬ایستادگی و خستگی ناپذیری‪ :‬دومین ویژگی انقالب یمن‪،‬‬ ‫ایستادگی کم نظیر مردم است‪ .‬از اوایل فوریه سال ‪ 2011‬که مردم‬ ‫از خانه ها بیرون امدند‪ ،‬هیچ روزی خیابان های شهرهای مختلف‬ ‫یمن خالی از معترضان نبوده است‪ .‬اعتراض ها پیگیرانه و مصرانه‬ ‫در همه ش��هرهای یمن ادامه داشته است‪ .‬نه خشونت نیروهای‬ ‫امنیتی و نه وعده های علی عبداهلل صالح نتوانس��ته در میان مردم‬ ‫ش��کاف ایجاد کند و انها را به خانه هایش��ان بازگرداند‪ .‬امید به‬ ‫پیروزی و خودباوری مردم یمن بسیار باال رفته است‪.‬‬ ‫‪ -3‬اصرار بر مبارزه مسالمت امیز‪ :‬گفته می شود بیش از شصت‬ ‫میلیون قبضه اسلحه در جامعه یمن و در بین مردم وجود دارد‪.‬‬ ‫حمل اسلحه در این کشور ازاد است‪ .‬علی عبداهلل صالح نیز در‬ ‫روزهای نخست اعتراضات بر همین ویژگی جامعه یمن دست‬ ‫گذاشته بود و تهدید می کرد که اگر او برود جنگی مسلحانه در‬ ‫کش��ور رخ خواهد داد‪ .‬تا کنون که س��ه ماه از اعتراضات مردم‬ ‫می گذرد‪ ،‬شنیده نش��ده که از سوی معترضان به روی نیروهای‬ ‫امنیتی اسلحه کشیده شده باشد‪ .‬مردم یمن حتی از خنجر هایی‬ ‫که بخش��ی از لباس سنتی انهاست در مقابل نیرو های امنیتی و‬ ‫بین الملل‬ ‫انقالبی درخور تحسین‬ ‫در می��ان خیزش های مردمی در کش��ورهای عربی باید برای‬ ‫انقالب مردم یمن احترام ویژه ای قائل شد‪ ،‬زیرا انها در کشوری‬ ‫به غای��ت فقیر و در جامعه ای با س��اختار قبیله ای که توس��ط‬ ‫علی عبداهلل صالح دچار تفرقه سیاس��ی و مذهبی نیز شده بود‬ ‫رفتاری مطابق ن ُرم های یک جامعه مدنی پیشرفته از خود بروز‬ ‫داده اند‪ .‬یمن یکی از فقیر ترین کشور های عربی است که در جوار‬ ‫ثروتمندترینکشورهاینفت خیز عرب قرارگرفته است‪ .‬درامد‬ ‫س��رانه یمنی ها کمتر از ‪ 600‬دالر در سال است در حالیکه در‬ ‫امد س��رانه مردم در کشورهای همسایه ده ها هزار دالر است‪.‬‬ ‫به طور مثال قطر با ‪ 75‬هزار دالر درامد س��رانه رتبه دوم را در‬ ‫جهان بعد از لوکزامبورگ دارد‪ 40 .‬درصد مردم یمن با درامدی‬ ‫زیر ‪ 1/25‬دالر در روز زیر خط فقر به س��ر می برند‪ .‬همسایگان‬ ‫ثروتمند هیچ گاه رفتار سخاوتمندانه ای با مردم یمن نداشته اند‬ ‫بلکه بر اساس یک باور عمومی‪ ،‬سعادت خود را در فقیر نگاه‬ ‫داشتن همسایه جنوبی خود می دیده اند‪ .‬این جمله از وصیت‬ ‫ملک عبدالعزی��ز خطاب به فرزندانش درباره یمن بر کس��ی در‬ ‫شبه جزیره عربستان پوشیده نیست که‪« :‬رخائکم فی ظنک الیمن»‬ ‫یعنی رفاه ش��ما در تنگدستی یمن اس��ت‪ .‬اما اکنون این کشور‬ ‫فقیر ب��ا خلق یک انقالب ب��زرگ‪ ،‬روزهای حکومت دیکتاتور‬ ‫دست نشانده امریکا و مورد حمایت همسایه شمالی را به شماره‬ ‫انداختهوخوابراازچشمانشیوخنفتیخلیجفارسربودهاست‪.‬‬ ‫اراذل و اوباش اجیر ش��ده توسط دولت استفاده نمی کنند‪ .‬در‬ ‫حالیکه تا پیش از این استفاده از اسلحه در نزاع های عادی بین‬ ‫مردم امر غریبی نبود‪ .‬این جهش فوق العاده در رفتار مدنی مردم‬ ‫یمن در خور تامل است‪.‬یکی از عواملی که می تواند توجیه گر‬ ‫این جهش رفتاری باش��د نقش ممتاز جوان��ان در هدایت و‬ ‫برنامه ریزی اعتراضات است‪ .‬به نظر می رسد نسل جدیدی از‬ ‫جوانان در یمن و سایر کشور های خاورمیانه در حال خروج از‬ ‫زیر خاکستر اداب و سنن ورفتارهای مالوف پدران خود است‪.‬‬ ‫این نسل و مطالباتش را باید جدی گرفت‪ .‬در رسانه های عربی‬ ‫این روزها به عباراتی از این دست زیاد برمی خوریم که مبارزان‬ ‫ارمان گرای دیروز درباره نسل جدید می گویند‪« :‬ما باید از نسل‬ ‫جدید به خاطر قضاوت های بدبینان��ه خود پوزش بخواهیم‪.‬‬ ‫ماگمان می کردیم جوانان جینز پوش کافی نت نشین هیچ کاری‬ ‫از دستش��ان بر نمی اید در حالیکه انها در حال شکل دادن به‬ ‫تحوالتی بی بدیل در کشورهای خود هستند‪».‬‬ ‫‪ -4‬ریزش گسترده در میان اطرافیان رئیس جمهور‪ :‬در همان ماه‬ ‫اول اعتراضات ریزش های وسیعی در بین نزدیکان و متحدان‬ ‫علی عبداهلل صالح رخ داد‪ .‬از میان پنج فرمانده لش��کر ارتش‬ ‫یمن‪ ،‬سه نفر به معترضان پیوسته اند‪ ،‬از جمله برادر ناتنی وی‬ ‫علیمحسناالحمر‪،‬فرماندهلشکرشمالکهاتفاقامسئولجنگ‬ ‫با زیدی های شمال بوده است‪ .‬سران قبیله حاشد که صالح نیز‬ ‫عضو ان است نیز به معترضان پیوسته اند‪ .‬علی عبداهلل صالح‬ ‫اکنون فقط نیرو های امنیتی و بخشی از ارتش را در اختیار دارد‬ ‫و از انجا که طرف مقابل دست به اسلحه نمی برد و بر مبارزه‬ ‫مدنی اصرار دارد‪ ،‬علی عبداهلل صالح با همان اندک طرفداران‬ ‫و وفاداران خود با توسل به خشونت به حکومت متزلزل خود‬ ‫ادامه می دهد‪.‬‬ ‫‪ -5‬رفتار زیرکانه و بلوغ یافته معترضان در قبال موانع خارجی‪:‬‬ ‫یمن همس��ایه عربستان است و س��عودی ها در این کشور با‬ ‫فرصت ها و چالش های استراتژیک روبه رو هستند‪ .‬اینده این‬ ‫کشور برای عربستان حائز اهمیت است‪.‬تنها یک دهه قبل بود که‬ ‫پیمان صلح بین دو کشور امضا شده و علی عبداهلل صالح از حق‬ ‫مردم یمن در مطالبه سه استان اشغال شده توسط عربستان تنازل‬ ‫کرد‪ .‬همچنین ارتش عربستان در سال ‪ 2010‬به منظورکمک‬ ‫دول��ت یمن‪ ،‬ب��ا زیدی ها وارد جنگ ش��د‪ .‬جنگی که باعث‬ ‫سرشکستگی ارتش مدرن و فربه سعودی در مقابل رزمندگان‬ ‫تکیده حوثی شد‪ .‬عربستان رهبری تالش های ضدانقالبی را در‬ ‫همه کشورهای عربی به خصوص در یمن و بحرین به عهده‬ ‫دارد‪ .‬مضحک ترین موضع گیری در قبال تحوالت جهان عرب‬ ‫از زبان علمای دربار سعودی شنیده شده‪ ،‬انها اصل تظاهرات را‬ ‫حرام اعالم کردند! مردم یمن به درستی درک می کنند که انقالب‬ ‫انها تنها علیه علی عبداهلل صالح نیس��ت‪ ،‬انها باید با اقدامات‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫مردم یمن در نخس��تین روزهای ماه فوریه س��ال ‪2011‬‬ ‫که بهار عربی نام گرفته اعتراضات گس��ترده خود را به سبک‬ ‫انقالب ه��ای تونس و مصر علیه نظام ‪ 32‬س��اله علی عبداهلل‬ ‫صالح اغاز کردند‪ .‬یمن در یک دهه اخیر ش��اهد چالش های‬ ‫داخلی‪ ،‬منطقه ای و بین المللی گوناگونی بوده است‪ .‬در سطح‬ ‫داخلی در س��ال ‪ 2010‬تنها چند ماه قبل از خیزش های عربی‬ ‫جدید‪ ،‬علی عبدهلل صالح در صدد بود تا با تغییر قانون اساسی‬ ‫این کشور دوران ریاست جمهوری خود را که در سال ‪ 2013‬به‬ ‫پایان می رسید‪ ،‬تمدید کند‪ .‬این در حالی بود که پس از اصالح‬ ‫قانون اساس��ی در سال ‪ ٢٠٠١‬براساس یکی از بندهای اصالح‬ ‫شده‪ ،‬صالح می توانس��ت از زمان انجام اصالحات‪ ،‬بدون در‬ ‫نظر گرفتن بیست سال دوره ریاست جمهوری قبلی‪ ،‬برای دو‬ ‫دوره شش ساله دیگر کاندیدای ریاست جمهوری شود‪ .‬در سال‬ ‫‪ ٢٠١٠‬حزب حاکم درصدد تعدیل مجدد قانون اساسی جهت‬ ‫ایجاد امکان کاندیداتوری مجدد صالح در انتخابات‪ ٢٠١٣‬برامد‬ ‫اما این طرح که کلیات ان به تصویب پارلمان یمن رسیده بود‪،‬‬ ‫با توجه به تحوالت کنونی یم��ن و وعده صالح مبنی بر عدم‬ ‫کاندیداتوری مجدد به فراموشی سپرده شد‪.‬‬ ‫گ با زیدی ها در شمال کشور بود‪.‬‬ ‫بحران داخلی دیگر یمن جن ‬ ‫از سال ‪ 2004‬تا ‪ 2010‬شش درگیری گسترده بین زیدی ها و‬ ‫ارتش یمن به وقوع پیوست‪ .‬یمن در اخرین دوره این جنگ ها‬ ‫پای عربستان را نیز به این مناقشه نظامی کشید‪ ،‬مداخله ای که‬ ‫عربس��تان از ان سربلند خارج نش��د‪ .‬چالش سوم داخلی در‬ ‫جنوب کشور جریان داشت‪ .‬مردم و احزاب اپوزیسیون جنوب‬ ‫که از تجربه اتحاد دو یمن در دهه‪ 90‬س��رخورده شده بودند‬ ‫جنبش��ی به نام الحراک را برای جدایی از شمال تشکیل دادند‬ ‫و طی سال های اخیر در نزاع با دولت مرکزی برای جدایی از‬ ‫صنعا بودند‪ .‬چالش چهارم یمن در دو دهه اخیر فعالیت القاعده‬ ‫بوده است‪ .‬با سازماندهی عملیات القاعده از داخل یمن در اروپا‬ ‫و امریکا این چالش ابعاد بین المللی پیدا کرده بود‪ .‬انور العولقی‬ ‫امریکایی یمنی تبار که مخفیانه در یمن بسر می برد فرماندهی‬ ‫القاعده در شبه جزیره عربستان را به عهده دارد و طی سال های‬ ‫‪2009‬و‪ 2010‬دو عملیات ناموفق برای انفجار یک هواپیما بر‬ ‫فراز دیترویت و ارسال بسته های بمب گذاری شده به اروپا و‬ ‫امریکا‪ ،‬س��ازمان های ضد جاسوسی غرب را متوجه پتانسیل‬ ‫القاعده در یمن کرده بود‪ .‬اس��ناد ویکی لیکس در سال ‪2010‬‬ ‫اش��کار کرد که علی عبداهلل صالح از امریکا خواسته بود که‬ ‫اهداف القاعده را در خاک یمن هدف قرار دهد ولی ان را اعالم‬ ‫نکند‪ .‬این اسناد باعث سرافکندگی صالح شده بود‪.‬‬ ‫سیاست خارجی یمن به کدام سمت و سو خواهد رفت‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫ضدانقالبی عربس��تان نیز مقابله کنند‪ .‬از چند هفته قبل که‬ ‫مشخص شد علی عبداهلل صالح شانسی برای ماندن ندارد‪،‬‬ ‫سعودی ها به بهانه میانجیگری وارد منازعه داخلی یمن شدند‬ ‫وطرح هایی را ب��رای انتقال قدرت از علی عبداهلل صالح به‬ ‫افراد مورد اعتماد خود ارائه دادند‪ .‬عربستان ابتدا قصد داشت‬ ‫برای علی عبداهلل صالح فرصت بگیرد و طرح های این کشور‬ ‫متضمن فرصت هایی یک ساله‪ ،‬شش ماهه و نهایتا یک ماهه‬ ‫برای دیکتاتور صنعا بود‪ .‬سعودی ها با نفوذی که بر احزاب‬ ‫اپوزیس��یون مثل حزب اصالح و سلفی های یمن از جمله‬ ‫عبدالمجید الزندانی دارند‪ ،‬سعی کردند هدایت مذاکرات بین‬ ‫اپوزیسیون و رئیس جمهور را به عهده گرفته و بر سر نحوه‬ ‫خروج و انتقال قدرت با اپوزیسیون به تفاهم برسند‪ .‬اما فشار‬ ‫معترضین و جوانان هدایت کننده اعتراضات اجازه نداد که‬ ‫اپوزیسیون سنتی بتواند کامال خود را در اختیار عربستان قرار‬ ‫دهد‪ .‬تنها زمانی اپوزیس��یون قادر به پذیرش طرح شورای‬ ‫همکاری شد که در ان تنها امتیازی که برای صالح قائل شده‬ ‫بودند‪ ،‬تضمین عدم پیگرد قانونی بود‪ .‬شرایط مصالحه چندان‬ ‫بر علی عبداهلل گران امد که ناچار شد به رغم پذیرش اولیه‬ ‫طرح شورای همکاری در لحظه اخر زیر وعده خود بزند‪.‬‬ ‫بلوغ سیاس��ی جوانان یمن را در پیامد های کش��ته ش��دن‬ ‫بن الدن نیز می توان مشاهده کرد‪ .‬علی عبداهلل صالح یکی‬ ‫از معدود س��ران عرب اس��ت که ارزو داشت پس از مرگ‬ ‫بن الدن‪ ،‬تصاویر او را در دس��ت معترضان یمنی ببیند تا به‬ ‫بهانه طرفداری مخالفانش از بن الدن‪ ،‬ماموریتش برای مبارزه‬ ‫با القاعده را تمدید کند‪ .‬او حداقل طی ‪ 10‬سال اخیر توانسته‬ ‫بود با برگه القاعده طرف های بین المللی ومنطقه ای را بر سر‬ ‫مان��دن خود در قدرت متقاعد کند‪ .‬ام��ا به رغم این ارزوی‬ ‫دیکتاتور فریبکار صنعا بالفاصله بعد از اعالم خبر کشته شدن‬ ‫بن الدن ‪ ،‬جوانان یمنی در کمپین های اینترنتی خود از مردم‬ ‫یمن خواستند که به هیچ وجه تصاویر بن الدن را به خیابان ها‬ ‫نیاورند‪ .‬زیرا علی عبداهلل صالح منتظر چنین لحظه ای است تا‬ ‫مرگ سیاسی خود را به تاخیر اندازد‪.‬‬ ‫تفاوت دیگر انقالب یمن با تحوالت مصر و تونس در این‬ ‫است که به رغم گستردگی و بی نظیر بودن اعتراضات مردم‬ ‫در یمن و خاتمه حتمی دوران علی عبداهلل صالح‪ ،‬امریکا هنوز‬ ‫پس از س��ه ماه به دیکتاتور متحد خود نگفته که قدرت را‬ ‫ ترک کند‪ .‬علت این تعلل زیاد امریکا را باید در چند ویژگی‬ ‫تو جو کرد‪:‬‬ ‫ساختار قدرت دریمن جس ‬ ‫ در یمن الترناتیوی که بتواند کف منافع عربستان و امریکا‬‫را تضمین کند و مانند ارتش مصر هدایت یک دوره انتقالی را‬ ‫به عهده بگیرد‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫ القاعده در یمن پایگاه نظامی دارد‪ .‬طی سال ‪ 2009‬و ‪2010‬‬‫اکثر عملیات های تروریستی در امریکا و اروپا از همین پایگاه‬ ‫هدایت ش��ده است‪ .‬عربستان و امریکا نگران اینده جایگاه‬ ‫القاعده در یمن هستند‪.‬‬ ‫ عربس��تان‪ ،‬یمن را در حوزه امنی��ت ملی خود می داند و‬‫به همین دلیل به نیابت از امریکا و به نام ش��ورای همکاری‬ ‫خلیج فارس مدیریت پرونده انقالب این کشور را در دست‬ ‫گرفته است‪ .‬دیپلماسی عربستان از انعطاف و کارایی الزم‬ ‫برای مدیریت چنین پرونده مهمی برخوردار نیست‪.‬‬ ‫به رغم همه موانعی که در مس��یر پیروزی انقالب یمن وجود‬ ‫دارد‪ ،‬م��ردم یمن با در پیش گرفتن رفتاری مدنی و بلوغ یافته‬ ‫علی عبداهلل صالح را قدم به قدم به سرنگونی نزدیک کرده اند‪.‬‬ ‫عصر علی عبداهلل صالح را در یمن باید خاتمه یافته تلقی کرد‪.‬‬ ‫اکنون تنها مس��اله‪ ،‬چگونه رفتن او است‪ .‬او خواستار خروج‬ ‫ابرو مندانه است! اما ناگفته پیداست عزل دیکتاتورهایی که طی‬ ‫چند دهه خود را مالک الرقاب مردم می دانس��تند و دستشان‬ ‫را به خون و خیانت به م��ال و جان و عزت مردم الوده کردند‬ ‫خروجی ابرومندانه نخواهد بود‪ .‬منظور علی عبداهلل صالح ان‬ ‫استکهامان نامه ایبگیردکهپسازبرکناریکسیاوراهمچون‬ ‫مبارکحضوراوغیابامحاکمهنکند‪.‬اماکسینمی تواندازجانب‬ ‫مردم یمن چنین تضمینی به او بدهد‪ .‬نه شورای همکاری و نه‬ ‫احزابطرفمذاکرهچنینصالحیتیندارند‪g.‬‬ ‫* سفیر سابق ایران در بحرین‬ ‫‪44‬‬ ‫از اصالح تا انقالب‬ ‫گفت وگو با نماینده جنبش اسالمی بحرین در تهران‬ ‫‪ 6‬در سال ‪ 1797‬و با ساکن شدن خاندان الخلیفه در بحرین این خاندان ریشه های خود را در‬ ‫این سرزمین فرو بردند‪ .‬خاندانی که اصالتا کویتی و سنی مذهب است‪ ،‬با زد و بندهای خارجی‬ ‫بر بحرین حاکم شدند و تا کنون هم در این کشور حضور دارند‪ .‬این کشور در سال ‪ 2002‬از‬ ‫سیستم «امارتی» به سیستم «پادشاهی» تغییر یافت‪ .‬خاندان الخلیفه در بحرین با همدستی عربستان‬ ‫مدتی است اقدام به سرکوب خونین معترضانی کرده است که اکثریت شان را شیعیان تشکیل‬ ‫می دهند‪ .‬شیعیانی که ابتدا اگرچه خواهان اصالح بودند اما با مداخله عربستان و سرکوب خونین‬ ‫مردم شعارها از «اصالح» به «سقوط نظام» تغییر یافت‪ .‬بر همین اساس برای درک صحیح انچه در‬ ‫بحرین می گذرد با دکتر راشد الراشد‪ ،‬نماینده «جنبش اسالمی بحرین» در ایران گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫از بحری��ن چ��ه خبر های��ی داری��د؟ وضع‬ ‫اعتراضات چگونه است؟ ایا مردم همچنان‬ ‫معترض هستند یا اینکه سرکوب کار خود را‬ ‫کرده و مردم در الک سکوت فرو رفته اند؟‬ ‫‪ l‬مردم بحرین خواسته ش��ان از اصالح به سرنگونی‬ ‫نظام تغییر کرده اس��ت‪ .‬مردم بحرین خواسته ای دارند‬ ‫تحت عنوان «الش��عب یرید اسقاط النظام»‪ ،‬یعنی مردم‬ ‫خواهان ساقط کردن این حکومت مستبد هستند‪ .‬وقتی‬ ‫هم که ال خلیفه خواس��تار گفت وگو شد‪ ،‬مردم با شعار‬ ‫«ال حوار‪ ،‬ال حوار حتی اسقاط النظام» یعنی نه گفت وگو‪،‬‬ ‫نه گفت وگو تا سقوط رژیم به استقبال رفتند‪ .‬رژیم خلیفه‬ ‫گمان می کرد اگر به ارتش سعودی برای سرکوب متوسل‬ ‫شود ظرف دو‪ ،‬سه روز می تواند بحران را جمع کند اما‬ ‫مشاهده می کنیم که پس از دو ماه هنوز بحران هست و‬ ‫رژیم نتوانسته اوضاع را کنترل کند‪ .‬مردم روی پشت بام ها‬ ‫ش��عار می دهند و تکبیر می گویند چون نمی توانند در‬ ‫خیابان حضور پیدا کنند‪ .‬یعنی حضور مس��تقیم ندارند‬ ‫چرا که نیروهای ال س��عود و ال خلیف��ه در ده ها نقطه‬ ‫حیاتی حضور گسترده دارند و اجازه خروج زنجیروار‬ ‫به مردم نمی دهند‪ .‬ولی مردم از هر فرصت تجمعی مانند‬ ‫نماز جمعه و جماعات دس��ت به تظاهرات پراکنده در‬ ‫نقاط مختلف می زنند و مقررات منع امد و شد که اجرایی‬ ‫شده است را زیر پا گذاشتند‪ .‬البته نباید از عکس العمل‬ ‫این حکومت غافل شد که تا کنون بیش از ‪ 30‬مسجد به‬ ‫دلیل حضور اعتراضی مردم در انها تخریب وحرمت انها‬ ‫شکسته شده است‪ .‬به دلیل این نوع شدت در سرکوب‬ ‫م��ردم در حال حاضر نمی توانند زنجیروار به هم وصل‬ ‫شده و بیرون ایند‪ .‬بنابراین با توسل به پشت بام ها و ندای‬ ‫تکبی��ر و تظاهرات پراکنده اما وس��یع اعتراض خود را‬ ‫همچناننشانمی دهند‪.‬‬ ‫ایامعترضانفقطشیعیانهستندومطالباتجنبه‬ ‫قومی ‪ -‬مذهبی دارد یا اهل سنت هم هستند و‬ ‫مطالباتجنبه ایفراقومی واجتماعیدارد؟‬ ‫‪ l‬ش��یعیان ‪ 75‬درصد از جمعیت بحرین را تش��کیل‬ ‫می دهند‪ .‬اهل س��نت (منظور س��نی های بومی بحرین‬ ‫است) همراه با شیعیان اند چون مظلومیت مردمی‪ ،‬سنی‬ ‫وشیعی نمی شناسد‪ .‬برخی از انها در تظاهرات هم حضور‬ ‫داشته اند‪ .‬بله اکثریت معترضان از شیعیان اند اما نمی توان‬ ‫مطالبات انها را قومی و طایفه ای دانست بلکه مطالباتی‬ ‫اجتماعی است در راستای ازادی‪ ،‬حقوق بشر‪ ،‬شرکت در‬ ‫تجمعات‪ ،‬شرکت در اداره سیاسی جامعه و حکومت‪،‬‬ ‫برق��راری پارلمان و قانون اساس��ی و‪ ...‬که نه تنها جنبه ‬ ‫طایفه ای ندارد بلکه کامال ملی است‪ .‬مردم می خواهند‬ ‫حکومت ‪ 200‬س��اله ال خلیفه را براندازند و خود را از‬ ‫قید بندگی انها ازاد کنند‪ .‬در سراسر بحرین شعار مردم‬ ‫«الش��عب یرید اسقاط النظام» و «ال حوار‪ ،‬ال حوار حتی‬ ‫اسقاط النظام» است‪.‬‬ ‫ایا مذاکراتی میان دولت با معترضان یا بالعکس‬ ‫بوده اس��ت؟ درخواست های معترضان به طور‬ ‫مشخصچیست؟‬ ‫‪ l‬بعد از ‪ 14‬فوریه هیچ گفت وگویی نبوده اس��ت‪ .‬قبل‬ ‫از ای��ن تاریخ حزب الوفاق در مذاکرات با دولت حضور‬ ‫داشت اما به نتیجه مطلوبی نرسید‪ .‬بر همین اساس مخالفان‬ ‫و رهبران جنبش اعالم کردند که هیچ فایده ای در مذاکره با‬ ‫دولت نیست چرا که همه چیز اعم از پارلمان و‪ ...‬صوری‬ ‫اس��ت‪ .‬رهبران احزاب این را با مردم در میان گذاشتند که‬ ‫ایا مذاکرات (تا قبل از ‪ 14‬فوریه) ادامه یابد یا خیر که نظر‬ ‫مردم منفی بود‪ .‬انجمن ها و احزاب و شخصیت ها خواهان‬ ‫قانون اساسی جدیدی بودند که به صورت مردمی تصویب‬ ‫شود نه قانونی که به تصویب شخص پادشاه رسیده و از‬ ‫س��وی او اجرایی شده است و مردم در نگارش ان نقشی‬ ‫نداشته اند‪ .‬مردم خواهان یک پارلمان به معنای واقعی کلمه‬ ‫بوده و هستند نه پارلمانی که در راستای منافع ال خلیفه و در‬ ‫دست پادشاه و مصلحتی و صوری باشد‪.‬‬ ‫ای��ا پس از جدایی بحرین از ای��ران در دوران‬ ‫شاه و اس��تقالل این کشور شاهد انقالب ها یا‬ ‫تظاهراتی در این کشور بوده ایم؟ اساسا سابقه ای‬ ‫از تظاهرات یا در سطحی باالتر انقالب در این‬ ‫کشور وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬در هر ‪ 10‬س��ال شاهد تظاهراتی گس��ترده بودیم‪ .‬در‬ ‫س��ال ‪ 1994‬تا ‪ 2000‬مردم در تظاهرات بودند تا اینکه در‬ ‫مارس ‪ 1999‬شیخ حمد بن عیسا ال خلیفه جای پدر خود‬ ‫را گرفت و قول فضای باز سیاسی داد و بر همین اساس‬ ‫فرمان عفو عمومی صادر شد و بسیاری از مخالفان از خارج‬ ‫به داخل بازگش��تند و امید می رفت که فصل جدیدی در‬ ‫تاریخ تحوالت این کش��ور گشوده ش��ود‪ .‬من هم بعد از‬ ‫‪ 25‬س��ال به بحرین بازگشتم‪ .‬طی این مدت ما ‪ 42‬شهید‬ ‫دادیم‪ .‬تا سال ‪ 2000‬قانون اساسی نداشتیم و تدوین قانون‬ ‫اساسی یکی از خواسته های اصلی مردم بود‪ .‬در این مدت‬ ‫هم بیش از سه هزار نفر به دلیل پافشاری بر تدوین قانون‬ ‫اساس��ی در زندان ها بودند‪ .‬در سال ‪ 2002‬حمد بن عیسا‬ ‫ال خلیفه طی مدتی کوتاه قانون اساسی تصویب کرد که از‬ ‫سوی مخالفان مورد پذیرش قرار نگرفت‪ .‬مخالفان خواهان‬ ‫تشکیل کمیته ای مردمی برای تدوین قانون اساسی بودند نه‬ ‫اینکه شخص پادشاه شخصا اقدام به تدوین قانون اساسی‬ ‫کند‪ .‬بنابراین‪ ،‬ان فضای باز سیاسی که نوید داده شده بود به‬ ‫دست فراموشی سپرده شد‪ .‬حرف پادشاه یک کالم بود‪ :‬یا‬ ‫همین قانون اساسی یا هیچ‪.‬‬ ‫اینک��ه از یک جهت خوب بود چون کش��ور‬ ‫صاحب قانون اساسی می شد و از سوی دیگر‬ ‫مخالفان به داخل بازگشتند و‪...‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬قانون اساسی بود اما مجلس شورا یا پارلمان نداشتیم‬ ‫و این تازه اغاز مش��کالت بود‪ .‬مردم می دیدند که قانون‬ ‫اساسی خودنوشتی از سوی پادشاه بر انها تحمیل می شود‬ ‫‪ l‬در بحرین ارتش و پلیس و نیروهای امنیتی هست اما‬ ‫مش��کل در این اس��ت که این ارتش در این کشور بومی ‬ ‫نیست‪ .‬استراتژی و استدالل خاندان ال خلیفه در تشکیل‬ ‫چنین ارتش��ی این بود که – به دلی��ل جمعیت اندک در‬ ‫بحرین – اگر مش��کلی در حضور و عضویت نیروهای‬ ‫تا پیش از حمله‬ ‫سعودی بسیاری از‬ ‫نهادهای حقوق بشری‬ ‫و سازمان های بین المللی‬ ‫گزارشگرانی در بحرین‬ ‫داشتند که اوضاع را‬ ‫رصد می کردند‪ .‬اما با‬ ‫اغاز حمله سعودی این‬ ‫گزارشگران اخراج‬ ‫شدند و سازمان های‬ ‫حقوق بشری بیانیه های‬ ‫زیادی دادند‬ ‫بین الملل‬ ‫ایا در بحرین ارتش ملی وجود دارد؟ به طور مثال‬ ‫در تونس و مصر ارتش در مقابل ملت نایستاد اما‬ ‫در مقابل‪ ،‬در بحرین شاهد این هستیم که ارتش‬ ‫این کشور همپای ارتش سعودی به قتل عام مردم‬ ‫می پردازد‪ .‬این امر باوری را موجب ش��ده است‬ ‫که بر اساس ان بحرین فاقد ارتش ملی است که‬ ‫اینگونه به سرکوب مردم می پردازد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫که طبیعتا مشروعیت ان از سوی مردم زیر سوال بود‪.‬‬ ‫احزاب فعال در بحرین کدامند و چه دیدگاهی‬ ‫نسبت به حکومت دارند؟‬ ‫‪ l‬در میان ش��یعیان دو گروه فعال وجود دارد‪« :‬الوفاق» و‬ ‫«العملاالسالمی»‪.‬‬ ‫رهبران «الوفاق»‪ ،‬ش��یخ عیس��ا قاسم و شیخ علی سلمان‬ ‫(دبیر کل) هس��تند‪ .‬در واقع‪ ،‬دیدگاه این حزب چنین بود‬ ‫که قائل به مذاک��ره و همکاری با دولت بحرین بود‪ .‬انها‬ ‫معتقد بودند حال که توان برکناری انها را نداریم پس با انها‬ ‫همکاری کنیم‪ .‬نتیجه این دیدگاه این شد که احزابی دیگر‬ ‫از دل الوفاق انشعاب کردند که شامل اینها بود‪ – 1 :‬حسن‬ ‫مشیمع‪ :‬وی معتقد بود که با رژیم نمی توان همکاری کرد‬ ‫چرا که نه تنها پارلمان ان صوری است بلکه امکان پرسش‬ ‫از مقام ها نیز وجود ندارد‪ .‬وی حزب «الحق» را پایه گذاری‬ ‫کرد‪ – 2 .‬عبدالوهاب حسین که او نیز یکی دیگر از رهبران‬ ‫الوفاق بود اما با انشعاب از ان حزب « الوفاء االسالمی» را‬ ‫تش��کیل داد‪ – 3 .‬دکتر سعید الشهابی نیز «حرکه االحرار‬ ‫البحرین» را در لندن تش��کیل داد‪ .‬اینها با «عمل اسالمی»‬ ‫متحد شده و تحوالت انقالبی بحرین را سبب شدند‪ .‬تاریخ‬ ‫تاسیس این حزب (الوفاق) به سال ‪ 2000‬باز می گردد که‬ ‫فرمان عفو عمومی صادر شد‪.‬‬ ‫از «العمل االس�لامی» حزبی منشعب نشد‪ .‬رهبر ان شیخ‬ ‫محمد علی المحفوظ است که اعالم کرد نمی توان با رژیم‬ ‫ال خلیفه همکاری کرد‪ .‬نام العمل االسالمی تا پیش از سال‬ ‫‪ 2000‬جبهه اسالمی ازادیبخش بحرین بود اما با تحوالت‬ ‫سال ‪ 2000‬و باز شدن فضای سیاسی – که ذکر ان رفت –‬ ‫برای اینکه امکان فعالیت در این فضا داشته باشد نام خود را‬ ‫به عمل اسالمی تغییر داد‪ .‬نکته اینکه ‪ 14‬فوریه روزی مهم‬ ‫بود چرا که این روز‪ ،‬س��الگرد روزی بود که پادشاه جدید‬ ‫بحرین قانون اساسی خودنوشت را برقرار کرده بود‪ .‬بنابراین‬ ‫در چنین روزی بود که مردم به خیابان ها امدند و تحوالت‬ ‫مهمی را موجب شدند‪.‬‬ ‫معترضان خارج از بحرین چه کسانی هستند و‬ ‫چه کمکی می توانند به ملت خود کنند؟ نحوه‬ ‫فعالیت انها چگونه است؟ ایا ارتباط یا تعاملی‬ ‫با س��ازمان های حقوق بش��ری یا سازمان های‬ ‫بین المللی از سوی معترضان خارج از بحرین‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬از می��ان گروه های��ی ک��ه بر ش��مردم من ب��ه همراه‬ ‫سید جعفر العلویبه عنوان نمایندگان عمل در تهران هستیم‬ ‫و انجمن هایی هم در فرانس��ه و انگلیس و امریکا داریم‪.‬‬ ‫ش��دت سرکوب در کش��ور به حدی بود که گزارشگران‬ ‫حقوق بش��ر نیز وامانده اند‪ .‬البته این را باید به دو دوره قبل‬ ‫از حمله ارتش س��عودی و بعد از ان تقسیم کرد‪ .‬تا پیش‬ ‫از حمله س��عودی بس��یاری از نهادهای حقوق بشری و‬ ‫سازمان های بین المللی گزارشگرانی در بحرین داشتند که‬ ‫اوضاع را رصد می کردند‪ .‬اما با اغاز حمله س��عودی این‬ ‫گزارش��گران اخراج شدند‪ .‬س��ازمان های حقوق بشری‬ ‫بیانیه ه��ای زیادی دادند‪ .‬برخی گزارش ها را ما می دادیم و‬ ‫برخی را خودشان تهیه می کردند‪ .‬به طور مثال وقتی عکس‬ ‫جوانی که با حمله سعودی ها از ناحیه سر متالشی شده بود‬ ‫تقدیم الهه شد برخی قضات متعجب مانده بودند‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪،‬سیاست هایال خلیفهاقتضانکردهکهفضایاینترنت‬ ‫را مسدود سازد‪ .‬بر اساس این استراتژی که برای شناسایی‬ ‫معترضان صورت می گیرد‪ ،‬جوانان بحرینی نیز از این فضا‬ ‫برای ارسال خبر و عکس و‪ ...‬به بیرون استفاده می کنند‪.‬‬ ‫خارجی در ارتش وجود دارد با دادن شناسنامه به انها‪،‬‬ ‫ارتش نیز بحرینی می شود‪ .‬بر این اساس شناسنامه های‬ ‫زیادی از سوی سعودی وارد شد تا هویت بحرینی به‬ ‫بسیاری از خارجی های شاغل در ارتش بدهد‪ .‬در واقع‪،‬‬ ‫ارتشبحرینمتشکلاستازنیروهایاردنی‪،‬پاکستانی‪،‬‬ ‫یمنی و سوری‪ .‬از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیرو‬ ‫اندک است‪.‬‬ ‫نقش روحانیون در بحرین چگونه اس��ت؟‬ ‫ایا اساسا روحانیت شیعی در تحوالت اخیر‬ ‫بحرین حضور دارد؟‬ ‫‪ l‬مردم بحرین احترام بسیاری برای روحانیون قائلند‪.‬‬ ‫به ط��ور مثال دبی��ر کل وفاق و عمل ه��ر دو روحانی‬ ‫هس��تند‪ .‬در حال حاضر بیش از ‪ 30‬روحانی ش��یعی‬ ‫در زندان هستند‪ .‬این میزان نسبت به جمعیت بحرین‬ ‫زیاد اس��ت‪ .‬اگر در ایران والیت فقیه حاکم است اما در‬ ‫بحرین والیت روحانیون حاکم است چرا که در بحرین‬ ‫– بر خالف ایران – شیعیان در قدرت نیستند‪.‬‬ ‫دیدگاه ش��یعیان بحرین نس��بت به قدرت‬ ‫و سیاس��ت و دول��ت چگونه اس��ت؟ ایا‬ ‫انان به دنبال «سلطنت مش��روطه» هس��تند‬ ‫ی��ا «جمهوری الئی��ک» از نوع ترکی��ه ای یا‬ ‫«جمهوریاسالمی»؟‬ ‫‪ l‬گروه های مختلف شیعی معتقد به نظام «جمهوری»‬ ‫در کش��ور هستند‪ .‬البته در ش��رایط حاضر سخنی از‬ ‫اس�لامی بودن یا نبودن این جمهوری در میان نیست‬ ‫و این ام��ر مرتبط به دیدگاه م��ردم در مرحله بعدی‬ ‫خواهد بود چرا که احتمال اینکه دولت کنونی از این‬ ‫اعتقاد به عنوان حربه ای برای ضربه زدن به مشروعیت‬ ‫قیام و اتهام طایفی بودن استفاده کند وجود دارد‪ .‬ولی‬ ‫واقعیت این است که با عنایت به جمعیت ‪ 70‬درصدی‬ ‫(یا ‪ 700‬هزار نفری) شیعیان بحرین بدیهی است که‬ ‫اگر حکومت در دس��ت شیعیان قرار گیرد جمهوری‬ ‫به سوی اسالمی ش��دن می رود‪ .‬ما معتقد به وحدت‬ ‫والیت فقیه هس��تیم چرا که نمی توان در جهان تشیع‬ ‫به دو ولی فقیه معتقد بود‪ .‬اگر شیعیان به قدرت برسند‬ ‫جمهوری ما اسالمی خواهد و زیر نظارت ولی فقیه‬ ‫اما اگر دولتی ائتالفی تشکیل شود جمهوری ریاستی‬ ‫تشکیلمی شود‪.‬‬ ‫اساسا چرا عربستان در بحرین دخالت کرد؟‬ ‫سعودی ها از چه می ترسیدند که به سرعت‬ ‫نیروهای خود را وارد بحرین کردند؟ ایا ترس‬ ‫از افزایش نفوذ ایران بود که انها را به بحرین‬ ‫کشاند؟‬ ‫‪ l‬این مس��اله به روابط ایران و عربستان بازمی گردد‪.‬‬ ‫عربس��تان در جبهه های عراق‪ ،‬یمن‪ ،‬افغانستان‪ ،‬لبنان‬ ‫و‪ ...‬شکس��ت خورد و نفوذ ای��ران افزایش یافت‪ .‬در‬ ‫واقع‪ ،‬عراق در شمال عربس��تان قرار دارد که ایران در‬ ‫ان صاحب نفوذ اس��ت؛ در س��مت غرب این کشور‬ ‫مص��ر قرار دارد که در پی بهبود رابطه با ایران اس��ت؛‬ ‫در شرق این کشور ایران و بحرین هستند‪ .‬می خواهم‬ ‫بگویم عربستان تصور می کند در محاصره متحدان ایران‬ ‫است‪ .‬به همین دلیل خشمگینانه به بحرین حمله برد‪.‬‬ ‫نکته مهم دیگر این است که بوی تغییر به مشام عربستان‬ ‫نیز رس��یده است‪ .‬شش کشور حاش��یه خلیج فارس‬ ‫کشورهایی هستند با نظام قبیلگی که هر تغییری در یکی‬ ‫از این شش کشور سایر کشورها را نیز متاثر می سازد‪.‬‬ ‫تمام کشورهای دیگر جمهوری هستند اما این کشورها‬ ‫پادشاهیمطلقهوقبیله ای‪.‬نظامال سعوداحساسمی کند‬ ‫که پایه های حکومتش در خطر قرار گرفته است چرا که‬ ‫ایران هم به لحاظ جغرافیایی و هم به دلیل نفوذ منطقه ای‬ ‫دس��ت برتر را در منطقه دارد‪ .‬پیام کشتار سعودی این‬ ‫است که تمام کشورهای خلیج فارس بدانند ال سعود با‬ ‫تمام قدرت هر کاری را که الزم باشد انجام می دهد تا‬ ‫چند صباحی بیشتر در قدرت بماند‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سینمای اقتباسی‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪46‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫عمقی بدون حاشیه‬ ‫نگاهی به سینمای بهرام توکلی به بهانه ساخت «اینجا بدون من»‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫‪1‬‬ ‫س��یدمرتضی اوینی زمانی که با حاش��یه هایی مواجه و به اس��تحاله متهم ش��ده بود‪ ،‬در‬ ‫نوشته هایش از فیلم هایی چون «نیاز» علیرضا داوودنژاد و «قصه های مجید» کیومرث پوراحمد‬ ‫دفاع می کرد و اعتقاد داش��ت که اینگونه فیلم ها با س��ادگی و صمیمتشان‪ ،‬نمونه هایی بارز از‬ ‫ویژگی های سینمای ایرانی هستند‪ .‬فیلم هایی که داستان های انها کامال ملموس‪ ،‬با مشخصه های‬ ‫بومی و در عین حال منتشرکننده نوعی نشاط اجتماعی ولو در پس نمایش تلخی ها هستند‪.‬‬ ‫س��ال ها پس از س��ید مرتضی اوینی اکنون کارگردانان جوانی پیدا ش��ده اند که نشان داده اند‬ ‫این گونه س��ینما را برای انسانی فرض می کنند که شاید وطنش مرز جغرافیایی نمی شناسد و‬ ‫به نوع��ی وطنی جهانی دارد‪ .‬این نیت البته چندان عجیب نیس��ت‪ ،‬اگر بپذیریم که همه احاد‬ ‫ساکن روی این کره خاکی احساسات و جنبه های مشترک بشری و انسانی بسیاری دارند‪ .‬پس‬ ‫این گونه می شود که می توان حتی با ایده و متنی غیرایرانی‪ ،‬اثری سینمایی ساخت که درباره ان‬ ‫بتوان از همان خصوصیات سینمای ایرانی مورد نظر اوینی سخن گفت‪.‬‬ ‫بهرام توکلی یکی از کارگردانان جوانی اس��ت که این فرض را به اثبات رس��انده اس��ت‪ .‬این‬ ‫دانش اموخته کارشناسی ارشد فیلمنامه نویسی از دانشگا ه تربیت مدرس تهران که مانند خیلی‬ ‫‪47‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪48‬‬ ‫دیگر از فیلمسازان موفق کار خود را از ساخت اثار کوتاه‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬از س��ال ‪ 1384‬تاکنون سه فیلم را نویسندگی‬ ‫و کارگردانی کرده که از او چهره جوانی با خصوصیاتی‬ ‫خاص در سینمای کشور تصویر کرده است‪.‬‬ ‫س��ازنده فیلم های «پابرهنه در بهش��ت» و «پرسه در‬ ‫مه» حاال در تازه ترین گام خود در ‪ 35‬س��الگی‪ ،‬فیلم‬ ‫«اینج��ا بدون م��ن» را عرضه کرده که تماش��ای ان‬ ‫تحسین بسیاری از اهالی فن و مخاطبان را برانگیخته‬ ‫است‪ .‬او که معتقد است هر تفکر و نوشتاری ارزش‬ ‫ص��رف هزینه و وقت را ن��دارد‪ ،‬در واقع در این اثر‬ ‫نش��ان داده که موضوع ه��ای قابل تام��ل را با حفظ‬ ‫ظاهری ساده می توان طرح کرد‪.‬‬ ‫توکلی که می گوید همواره تمایل داش��ته اقتباسی ادبی‬ ‫را در فعالیت س��ینمایی خود بیافریند اما به دالیلی این‬ ‫خواس��ت تاکنون محقق نش��ده بود‪ ،‬این بار به س��راغ‬ ‫نمایشنامه ای رفته از «تنس��ی ویلیامز» با نام «باغ وحش‬ ‫شیش��ه ای» و ان را در قالب فیلمنامه ای برای مخاطبان‬ ‫ایرانی دراورده است‪.‬‬ ‫او درواق��ع تا جای ممکن به مت��ن ویلیامز وفادار بوده‪،‬‬ ‫ام��ا جالب انکه پایان نمایش را ان گونه که خود صالح‬ ‫دانس��ته تغییر داده‪ ،‬چراکه معتقد اس��ت اجباری وجود‬ ‫ندارد که فیلم ها عینا ش��بیه نمایشنامه ها و داستان هایی‬ ‫باشند که از انها اقتباس می شود‪.‬‬ ‫اینکه پایان این فیلم با نمایش��نامه اقتباس شده متفاوت‬ ‫است نیز به این علت اس��ت که نمایشنامه جایی تمام‬ ‫می ش��ود ک��ه به نظ��ر او بدترین نقطه در درام اس��ت‪،‬‬ ‫درحالی که او نمی خواس��ته «اینجا ب��دون من» اینگونه‬ ‫تمام شود‪ .‬در واقع سکانس پایانی فیلم رویایی است که‬ ‫مادر داستان دارد‪ ،‬که این نوع تصویر‪ ،‬رویای بسیاری از‬ ‫مادران است که اغلب نیز به ان نمی رسند‪.‬‬ ‫همین ج��ا خ��ط ممی��زه فیلمس��ازی کارگردانی چون‬ ‫به��رام توکلی ب��ا امثال اصغر فرهادی ش��کل می گیرد‪.‬‬ ‫چراکه او احساس می کند می توانیم به همراه تلخی که‬ ‫در جریان و پایان فیلم وجود دارد‪ ،‬یک شیرینی رویایی‬ ‫نیز متصور باش��یم‪ .‬البته نوعی ش��یرینی ک��ه باورپذیر‬ ‫هم باش��د و ش��رایط مضحکی را ب��رای فیلم به وجود‬ ‫نیاورد‪ .‬اینگونه می ش��ود که وقتی مخاطب در موقعیت‬ ‫غافلگیرکننده پایان فیلم قرار می گیرد‪ ،‬خواست سازنده‬ ‫اثر تامین می شود که به تعداد اذهان مخاطبان برای «اینجا‬ ‫بدون من» امکان پایان بندی وجود داش��ته باشد و البته‬ ‫ممکن است این پایان ها از پایانی که سازنده اثر برای ان‬ ‫متصور شد ه است بسیار بهتر باشد‪.‬‬ ‫توکلی البته با این کار خود به بستر اجتماعی اثر نگاهی‬ ‫صرفا گزارش گونه نداش��ته و نوعی تفس��یر فلس��فی‬ ‫را از ان خارج کرده اس��ت‪ .‬او ش��اید برای این تفسیر‬ ‫خ��ود عالوه بر تغییر پایان بن��دی‪ ،‬در برخی انتخاب ها‬ ‫و تصمیم هایش س��عی در اعمال و شاید حتی تحمیل‬ ‫دیدگاه مورد نظر خود در فضای فیلم داشته است‪ .‬او در‬ ‫کل معتقد است حوزه نگاه فلسفی و نگاه روانشناسانه به‬ ‫یک فیلم قابل تفکیک نیست‪ .‬به طور کلی تنسی ویلیامز‬ ‫در نمایشنامه هایش شخصیت هایی را تصویر می کند که‬ ‫از فرط نرسیدن به انچه در ذهنشان است بیمار شده اند‬ ‫و ترجیح می دهند در رویایش��ان زندگی کنند‪ .‬از منظر‬ ‫بیرونی می توان اسم این زندگی یا رویا را توهم گذارد و‬ ‫البته در نمایشنامه «باغ وحش شیشه ای» این موضوع در‬ ‫بستر مسائل اجتماعی اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫به هر ح��ال‪ ،‬بهرام توکلی درحالی که اقتباس ادبی حجم‬ ‫بس��یاری از س��ینمای جهان را به خود اختصاص داده‪،‬‬ ‫دریافته که این کار برای س��ینمای ای��ران نیز می تواند‬ ‫ی دانشجو بوده‬ ‫کارساز باشد‪ .‬او که البته می گوید از وقت ‬ ‫و با این اثر برخورد کرده دوس��ت داش��ته که ان را به‬ ‫صحنه ببرد‪ ،‬برای ساخت این فیلم به اصل اثر مراجعه‬ ‫می کند و ترجمه های فارسی ان را نیز از نظر می گذراند‪.‬‬ ‫این اتفاق شاید از ان جهت موفق می شود که اقتباس او‬ ‫از یک اثر خارجی است‪ .‬درواقع این انتخاب سازندگان‬ ‫اث��ر را از واکنش های احتمالی و احیانا تمامیت خواهانه‬ ‫ی��ا غیرحرفه ای نویس��نده ان به دور می کن��د‪ .‬البته این‬ ‫درحالی است که عالوه بر نبود همراهی های مناسب در‬ ‫برخی از همکاری های ادبی – سینمایی‪ ،‬نوع نگرش به‬ ‫اقتباس ادبی نیز در سینمای ما برخالف انچه در جهان‬ ‫جریان دارد‪ ،‬چنان است که چندان خوشایند فیلمسازان‬ ‫ما به نظر نمی رس��د و انگار کارگردانان ایرانی براساس‬ ‫تمایلش��ان به «فیلمساز – مولف» بودن‪ ،‬اقتباس ادبی را‬ ‫مانع هدف مورد نظر خویش می دانند! این درحالی است‬ ‫که در سینمای ما‪ ،‬بسیار فراوان و به راحتی‪ ،‬کپی کاری‪،‬‬ ‫بازس��ازی نقطه به نقطه و البته بدون اعالم و اعتراف و‬ ‫حت��ی نوعی اقتباس پنهان صورت می گیرد و کمتر هم‬ ‫مذموم ش��مرده می شود و اتفاقا به نظر می رسد در حال‬ ‫رشد است‪.‬‬ ‫البته س��اختن فیلمی بر مبنای یک مت��ن خارجی مثال‬ ‫یک نمایشنامه غربی مش��کالتی هم دارد که توکلی و‬ ‫همکارانش توانسته اند از پس برخی از انها بر ایند‪ .‬یکی‬ ‫از این مشکالت همان جنبه مفهومی و پایان بندی فیلم‬ ‫اس��ت که کارگردان «اینجا بدون من» با یک تصمیم و‬ ‫یک حرکت کارساز به سالمت از ان گذشته است‪ .‬نکته‬ ‫بعدی‪ ،‬تاثیر ادبیات نمایشنامه ای در ساختار فیلم به ویژه‬ ‫دیالوگ های ش��خصیت های ان اس��ت که در این فیلم‬ ‫تاحدودی مش��هود است‪ ،‬اما مساله پایانی که وجودش‬ ‫در فیلم مورد بحث ما به یک افت تبدیل نشده‪ ،‬گذران‬ ‫قصه در فضای محدود یک خانه کوچک است که به نظر‬ ‫می رسد در زمان ساخت فیلم‪ ،‬شرایط دشواری را برای‬ ‫دس��ت اندرکاران ان به وجود اورده باشد‪ .‬اما درنهایت‪،‬‬ ‫تماش��اگر از فیل��م و دکوپ��اژ ان به رغ��م تکرارهایش‬ ‫خسته نمی شود‪ ،‬چراکه از قصه و پرسوناژهایش خسته‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫فیل��م «اینجا بدون من» براس��اس پایه تئات��ری اش‪ ،‬از‬ ‫ی بهره می برد که طبیعتا کار را برای بازیگر‬ ‫بازیگران کم ‬ ‫و کارگردان هر اثری دش��وارتر می کند‪ .‬اما بازیگران ان‬ ‫به واس��طه انکه تقریبا همگی پیش��ینه تئاتری دارند‪ ،‬با‬ ‫توانایی هایشان به سازنده اثر کمک کرده اند تا نتیجه کار‬ ‫مطلوب به نظر برس��د‪ .‬البته در این میان شاید در بیننده‬ ‫نوعی حس تکرار در شخصیتی با بازی نگار جواهریان‬ ‫– با توج��ه به برخی از اثار قبلی او ‪ -‬به نظر برس��د‪ ،‬اما‬ ‫نمایش پارسا پیروزفر در قالب یک کارگر شاید از همان‬ ‫ایده هایی باشد که توکلی در جهت اعمال ان در اثر خود‬ ‫و حرکتی استعاری بوده است‪ .‬در اخبار مربوط به فیلم‪،‬‬ ‫از «احمد س��اعتچیان» نیز به عنوان بازیگر پنجم کار نام‬ ‫برده ش��ده که البته گویا نقش افرینی او تنها در حد یک‬ ‫سکانس بوده که ان هم به دالیلی از فیلم خارج شده است‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬بهرام توکلی‪ ،‬کارگردان رو به رشدی که‬ ‫جزو س��ینماگرانی است که گویا بیش��تر به متن کار‬ ‫خ��ود توجه دارند تا تبلیغاتی که البته بخش��ی از ان‬ ‫الزمه این هنر‪-‬صنعت شده است و بخشی هم حتی‬ ‫در شکل حاشیه پردازی و حاشیه سازی های دون شان‬ ‫هنرمند نمود یافته‪ ،‬در س��ومین گام «بلند» خود اثری‬ ‫تولید کرده که هرچند خودش فکر می کند بس��یاری‬ ‫از س��کانس های ان بهتر می توانست گرفته شود‪ ،‬هم‬ ‫مخاطبان را راضی نگه می دارد‪ ،‬هم تصمیم گیرندگان‬ ‫اجرایی سینما را در حوزه نمایش به این نقطه رسانده‬ ‫که برخ�لاف «پرس��ه در مه» او که در تک س��انس‬ ‫م��اه رمض��ان نمای��ش داش��ت‪ ،‬اک��ران کامل ت��ر و‬ ‫منصفانه ت��ری را ب��ه خ��ود ببین��د‪ .‬هرچند ش��رایط‬ ‫اک��ران برای چنی��ن فیلمی ک��ه در ته��ران ‪ 14‬و در‬ ‫شهرس��تان ها هفت س��ینما و جمعا تنها ‪ 21‬سینما را‬ ‫ب��ه خود اختص��اص داده‪ ،‬همچنان با ش��رایط اکران‬ ‫فیلم هایی چون «اخراجی ها ‪ »3‬با حدود ‪ 70‬س��الن و‬ ‫«جدایی نادر از س��یمین» با بیش از ‪ 50‬سالن‪ ،‬بسیار‬ ‫فاصله دارد‪g .‬‬ ‫پارسا پیروزفر پس از انکه نقش های کوتاهی در‬ ‫چند فیلم از جمله «پری» داریوش مهرجویی داشت‪،‬‬ ‫با سریال های تلویزیونی «در پناه تو» و‬ ‫«در قلب من» دیده شد‪ .‬هرچند قرار بود نقش رامین‬ ‫ی را در برابر همسر خود لعیا زنگنه داشته‬ ‫پرچم ‬ ‫باشد که با مخالفت مادرش امتناع کرد و درنتیجه‬ ‫کمتر دیده شد‪ .‬اما حضورش در فیلم های «ضیافت»‬ ‫و «مرسدس» مسعود کیمیایی و سپس «شیدا»ی‬ ‫کمال تبریزی‪ ،‬او را به سوی اوجی برد که به «اشک‬ ‫سرما»ی عزیزاهلل حمیدنژاد رسید و با «مهمان مامان»‬ ‫مهرجویی تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل‬ ‫مرد را گرفت‪ .‬او در «اینجا بدون من» برخالف بیشتر‬ ‫نقش هایش‪ ،‬در نقش یک فرد متعلق به طبقه پایین‬ ‫جامعه و در مقام یک کارگر ظاهر شده است‪.‬‬ ‫نگار جواهریان که ‪ 10‬سال از پیروزفر کوچک تر‬ ‫است‪ ،‬هرچند از سال ‪ 80‬با بازی در فیلم «من ترانه‬ ‫‪ 15‬سال دارم» رسول صدرعاملی در سینما حضور‬ ‫یافته و از سال بعد از ان در نمایش های کارگردانان‬ ‫مطرح تئاتری و برخی سریال های تلویزیونی حضور‬ ‫داشته‪ ،‬اما پیش از به دست اوردن سیمرغ بلورین‬ ‫بهترین بازیگر نقش اول زن برای فیلم «طال و مس»‬ ‫اینقدر شناخته شده نبود‪ ،‬هرچند در این ‪ 10‬سال در‬ ‫ی حضور داشت ه است‪ .‬شخصیتی‬ ‫اثار سینماگران بنام ‬ ‫که او در «اینجا بدون من» به نمایش گذاشته‪،‬‬ ‫به نوعی برامده از همان پرسوناژی است که او در‬ ‫ایفای ان به تبحر رسیده است‪.‬‬ ‫تبلیغ دهان به دهان؛‬ ‫بزرگ ترین اتفاق برای فیلم است‬ ‫گفت وگو با سعید سعدی درباره سینمای ابرومند و کارگردانی خوش اتیه‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫معیاره��ای یک تهیه کننده برای کار در یک‬ ‫فیلم خوب چیست و ایا تصادفی فیلمی را‬ ‫انتخاب می کند یا اگاهانه و از کجا می داند‬ ‫که چه فیلمی خوب و ابرومند خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬تصادفی نیس��ت‪ ،‬هر کاری پایه ای دارد که در ان‪،‬‬ ‫اینده کار مشخص می شود و اینگونه نیست که نااگاهانه‬ ‫وارد عرصه ای ش��ویم و بعد‪ ،‬جواب دیگری بگیریم‪.‬‬ ‫انتخاب کارها براساس یک تفکر و بینش انجام و فیلم‬ ‫تولید می شود‪.‬‬ ‫در هر صورت‪ ،‬در سینمای ایران نتیجه کار‬ ‫برخی تهیه کنندگان فیلم های نامناسبی است‪.‬‬ ‫این شرایط به دلیل انتخاب نادرست انهاست‬ ‫یا عواملی فراتر از پیش بینی تهیه کنندگان در‬ ‫مسیر کار پیش امده که در نتیجه‪ ،‬فیلم خوبی‬ ‫تولیدنمی شود؟‬ ‫‪ l‬اگر پایه کار‪ ،‬خوب و دارای قابلیت باشد‪ ،‬هرقدر که‬ ‫کارگردان و گروه در پرداخت ان ناتوان باشند‪ ،‬باالخره‬ ‫کاری متوس��ط تولید خواهد شد و این گونه نیست که‬ ‫کار بدی به دست اید‪ .‬مطمئنا برخی دوستان در انتخاب‬ ‫پای��ه اولیه دچار مش��کل می ش��وند و در نتیجه‪ ،‬اگر‬ ‫پرداخت هم ضعیف باشد‪ ،‬کار ضعیفی تولید می شود؛‬ ‫ولی اگر از ابتدا‪ ،‬کاری خوب انتخاب ش��ود و گروه و‬ ‫کارگردان خوبی نیز در کنار ان باشد‪ ،‬فیلم تقریبا خوبی‬ ‫تولید خواهد شد‪.‬‬ ‫شما تهیه کننده فیلم های خوبی مانند «گیالنه»‪،‬‬ ‫«کیفر» و «اینجا بدون من» و «الزایمر» بوده اید‪.‬‬ ‫برای انتخاب ای��ن فیلم ها چه ویژگی هایی‬ ‫مورد نظرتان بوده است؟‬ ‫‪ l‬من در انتخاب فیلمنامه و عواملی که باید کار را انجام‬ ‫دهند‪ ،‬دقت زیادی می کنم تا بتوانم پاسخگوی هزینه ای‬ ‫که می کنم‪ ،‬باش��م و کاری بسازم که شرمنده مخاطبان و‬ ‫دوستان نشوم‪.‬‬ ‫در این مسیر با چه مشکالتی روبه رو شده اید؟‬ ‫‪ l‬اینگونه کارها مشکالت عدیده ای دارند‪ ،‬اصلی ترین‬ ‫مشکل نیز مشکل مالی است‪ .‬شاید سازمان ها از برخی از‬ ‫این سوژه ها حمایت نکنند و خط قرمزهایی وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬باید این مشکالت را به جان خرید و فیلم را تولید‬ ‫کرد‪ ،‬س��پس باید کار را ثابت کرد‪ .‬اگر بتوان کار را اثبات‬ ‫کرد‪ ،‬سازمان ها و نهادها نیز همراه و همسو می شوند‪ ،‬در‬ ‫غیر این صورت‪ ،‬در مقابل ان قرار می گیرند و در اینده‪،‬‬ ‫مشکالتی را نیز به وجود می اورند‪.‬‬ ‫به شکل خاص در فیلم «اینجا بدون من» چه‬ ‫مشکالتی داشتید‪ ،‬منظورمان از مشکالت عام‬ ‫مانند سیستم بوروکراسی موجود تا تبدیل یک‬ ‫نمایشنامه به فیلمنامه‪ ،‬ساخت فیلم در خانه ای‬ ‫کوچک و در نهایت‪ ،‬کسب موفقیت در گیشه‬ ‫است‪ ،‬کال با چه مس��ائل و مشکالتی مواجه‬ ‫شدید؟‬ ‫‪ l‬میزان فروش فیلم «اینجا بدون من» نس��بت به کاری‬ ‫که ما انجام دادیم‪ ،‬خوب است‪ .‬همچنین نسبت به شرایط‬ ‫حاکم بر سینمای ایران‪ ،‬فروش این فیلم راضی کننده است‪.‬‬ ‫مخاطبان این فیلم واقعا راضی از س��ینما بیرون می ایند؛‬ ‫من در چند س��ینما این فیلم را با م��ردم دیدم‪ ،‬در پایان‬ ‫فیلم‪ ،‬مردم تشویق می کردند‪ .‬این اتفاق کمتر در سینمای‬ ‫ای��ران رخ می دهد که مردم فیلم��ی را که به نوعی فیلم‬ ‫خاص تلقی می ش��ود‪ ،‬ببینند و در پایان نیز ان را تشویق‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ 2‬سعید سعدی‪ ،‬تهیه کننده پرکاری نیست‪ ،‬اما تهیه فیلم های خوبی را برعهده گرفته است؛ مانند‬ ‫«گیالنه»‪« ،‬کیفر»‪« ،‬الزایمر» و اخرین مورد ان نیز «اینجا بدون من»‪ .‬او فعالیت در حوزه هنر را‬ ‫از سال ‪ 1360‬با فیلم برداری جنگ اغاز کرد و در سال های دفاع مقدس در همین حوزه فعالیت‬ ‫داشت‪ .‬در کارنامه کاری سعدی معاونت صداوسیمای سپاه و همچنین مدیریت شهرک سینمایی‬ ‫دفاع مقدس دیده می شود‪ .‬اکنون فیلم «اینجا بدون من» با تهیه کنندگی سعدی در حال اکران‬ ‫است و به زودی نیز فیلم «الزایمر» روی پرده خواهد رفت‪ .‬با این تهیه کننده درباره شرایط تولید‬ ‫فیلمی ابرومند‪ ،‬اقتباس ادبی و همچنین تجربه کاری اش در فیلم «اینجا بدون من» همراه بهرام‬ ‫توکلی به عنوان کارگردان گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫کنند‪ .‬حتی در مقایسه با فیلم هایی که قبل از «اینجا بدون‬ ‫من» اکران شدند‪ ،‬فروش این فیلم خیلی بهتر است‪ .‬این‬ ‫امر نشان می دهد که ذائقه مخاطبان قدری تغییر کرده‬ ‫و فیلم هایی را که قصه و حرف دارند‪ ،‬می پس��ندند و‬ ‫می بینند‪ .‬بزرگ ترین اتفاقی که برای فیلم «اینجا بدون‬ ‫من» افتاده‪ ،‬تبلیغ دهان به دهان این فیلم است‪.‬‬ ‫در تولید این فیلم بوروکراسی خاصی نداشتیم‪ ،‬ابتدا قرار‬ ‫بود فیلم دیگری را کار کنیم و برای ان پروانه ساخت‬ ‫گرفتی��م‪ ،‬ولی ب��ه دلیل مش��کالت و ممیزی هایی که‬ ‫احساس کردیم بعدا برای فیلم ایجاد می شود‪ ،‬ان فیلم‬ ‫را کنار گذاشتیم و با پیشنهاد اقای توکلی به «اینجا بدون‬ ‫من» رس��یدیم‪ .‬بنابراین دچار مش��کالت بوروکراسی‬ ‫اداری نشدیم‪.‬‬ ‫ی تولید شود‪ ،‬باید براساس شرایط‬ ‫وقتی قرار است فیلم ‬ ‫فیل��م‪ ،‬محیط را اماده کرد‪ .‬به همی��ن دلیل‪ ،‬ما خانه ای‬ ‫را پیدا کردیم و براس��اس نیاز فیلمنامه و تش��خیص‬ ‫کارگردان‪ ،‬صحنه ساخته شد‪.‬‬ ‫بهرام توکلی کارگردانی است که نسبت به‬ ‫مخاطب بی توجه نیس��ت و از سوی دیگر‪،‬‬ ‫صرف��ا خواس��ت مخاطب را م��ورد توجه‬ ‫ق��رار نمی ده��د‪ .‬در عین ح��ال‪ ،‬او خیلی‬ ‫تبلیغات پیرامونی درب��اره فیلمش حتی از‬ ‫طریق حاش��یه ها ندارد‪ .‬کار کردن با چنین‬ ‫کارگردانی از نگاه شما چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬اقای توکلی فردی متواضع و متین اس��ت و جزو‬ ‫کارگردان های جوانی اس��ت که اینده س��ینما به انها‬ ‫می بالد و باعث افتخار س��ینمای ایران خواهد شد‪ .‬سه‬ ‫ی که او ساخته اس��ت‪ ،‬مورد استقبال قرارگرفتند‬ ‫فیلم ‬ ‫و ح��رف برای گفتن داش��تند‪ .‬کاری به این نداریم که‬ ‫برخی از انها فروش خوبی نداش��تند‪ ،‬در هر صورت‪،‬‬ ‫فیلم های خوبی بودند و هنر سینما در انها دیده می شد و‬ ‫با کارهای روزمره ای که تولید می شوند‪ ،‬متفاوت بودند‪.‬‬ ‫اقای توکلی جزو چهره های شاخصی خواهد بود که در‬ ‫اینده‪ ،‬در سینمای ایران توجه زیادی به او خواهد شد‪.‬‬ ‫در کشورهای دیگر‪ ،‬اقتباس ادبی در سینما‬ ‫به میزان قابل توجهی انجام می شود؛ ولی در‬ ‫ایران این گونه نیست و برخی اقتباس ها پنهان‬ ‫می شوند‪ ،‬دیدگاه شما درباره اقتباس ادبی در‬ ‫سینمای ایران چیست؟‬ ‫‪ l‬دیدگاه مثبتی نسبت به این موضوع دارم‪ ،‬ولی از اثاری‬ ‫بای��د اقتباس کرد که با مخاطب ایرانی همذات پنداری‬ ‫ی ما امیخته می ش��وند‪ .‬اگر در‬ ‫دارن��د و با فرهنگ بوم ‬ ‫اقتباس‪ ،‬بومی س��ازی به خوبی انجام شود‪ ،‬کار موفق‬ ‫خواهد بود؛ ولی اگر این کار انجام نش��ود‪ ،‬مشکالتی‬ ‫مانند میزان استقبال مخاطبان به وجود می اید‪ .‬بهتر است‬ ‫گزینه هایی برای اقتباس انتخاب شوند که فیلمنامه نویس‬ ‫بتواند در بومی سازی انها خوب کار کند‪.‬‬ ‫وفادار ماندن به متن کار سختی است‪ .‬همچنین اگر به‬ ‫متن اصلی وفادار نباشیم‪ ،‬اقتباس معنا پیدا نمی کند‪.‬‬ ‫س��ینماگران ایرانی چندان ب��ه اقتباس ادبی‬ ‫تمایل ندارند و ترجیح می دهند فیلمنامه خود‬ ‫را داش��ته باشند‪ .‬در عین حال در این سینما‬ ‫می بینیم که کپی کردن از فیلم های دیگر زیاد‬ ‫انجام می ش��ود و گاهی اقتب��اس کردن در‬ ‫فیلم ها پنهان می شود‪ .‬چرا در سینمای ایران با‬ ‫چنین شرایطی مواجهیم؟‬ ‫‪ l‬فیلمس��ازان ایرانی در حال تجربه کردن هس��تند‬ ‫و به دلیل تجربه کمی که برخی فیلمس��ازان دارند‪،‬‬ ‫ب��ه کپی کار رو می اورند ک��ه در درازمدت به ضرر‬ ‫خودشان خواهد شد‪ .‬اگر انها به این کار عادت کنند‪،‬‬ ‫مشکالتی در روند کارشان پیش می اید‪ .‬بالطبع انها‬ ‫باید از خالقیت و توانمندی های خود استفاده کنند‬ ‫و به جای کپی کاری‪ ،‬در راستای رشد خالقیت های‬ ‫گام بردارند‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪50‬‬ ‫ازحاشیه های سینما متنفرم‬ ‫تو گو با بهرام توکلی‪ ،‬کارگردانی که بدون هیاهو فیلم می سازد‬ ‫گف ‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫‪ 3‬وقتی فیلمی را می بینید‪ ،‬شاید دوست داشته باشید درباره شکل گیری این فیلم و ایده سازندگان ان بیشتر بدانید‪ ،‬اما اگر بفهمید کارگردانی که لذت‬ ‫دیدن اثری خوش ساخت را به شما هدیه کرده و در فیلمش حرف هایی زده است که چند ساعت یا چند روز به انها فکر کرده اید‪ ،‬از کارش راضی نیست‪،‬‬ ‫چه حالی می شوید؟ بهرام توکلی همان کارگردان است‪ ،‬او «اینجا بدون من» را با فیلمنامه ای اقتباسی ساخته‪ ،‬اما از مجموع کارش راضی نیست‪ .‬این جمله‬ ‫را از او زیاد می شنوید؛ «کم تجربه هستم» و همین جمله نوید می دهد که کارگردانی موفق بروز می کند‪« .‬اینجا بدون من» بی س رو صدا به سینماها راه یافت‬ ‫و با تبلیغ مردمی که قصه خوبی را در سینماها دیده بودند‪ ،‬فروش مناسبی کرد‪ .‬در زمان کوتاهی که برای مصاحبه با توکلی داشتیم‪ ،‬با او درباره سینمای‬ ‫اقتباسی که کمتر نمونه ان در سینمای ایران وجود دارد و همچنین اخرین اثر این کارگردان ‪ 35‬ساله گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫منتقدان فیلم هایی را که من‬ ‫ساخته ام‪ ،‬دوست داشته اند‪.‬‬ ‫«اینجا بدون من» را مخاطبان‬ ‫عادی هم دوست داشتند‪ ،‬اما‬ ‫از نظر خودم‪ ،‬راهی طوالنی‬ ‫در پیش دارم تا به اقتباسی‬ ‫راضی کننده برسم‪ ،‬چون در‬ ‫سینما و زندگی کم تجربه‬ ‫هستم و در مجموع‪ ،‬از فیلم‬ ‫«اینجا بدون من» ناراضی ام‪،‬‬ ‫البته این موضوع به بازخوردها‬ ‫ربطی ندارد‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫در می��ان کارهای س��ینماگران ایرانی‪ ،‬اثار‬ ‫اقتباس��ی کمتر دیده می شوند‪ .‬حتی برخی‬ ‫ ترجیح می دهند در کار خود‪ ،‬انجام اقتباس‬ ‫را پنه��ان کنند‪ ،‬گروهی از س��ینماگران نیز‬ ‫به کپی کاری از اثار س��ینمایی کشورهای‬ ‫دیگر رو اورده اند؛ اما شما در «اینجا بدون‬ ‫م��ن» اقتباس��ی از نمایش��نامه «باغ وحش‬ ‫شیش��ه ای» داش��تید و حاصل کار نیز اثری‬ ‫قابل توجه اس��ت‪ .‬از سختی های این کار و‬ ‫حساسیت هایی که برای انتخاب اثری ادبی‬ ‫داشتید‪ ،‬بگویید‪.‬‬ ‫‪ l‬در س��ینمای دنیا و کش��ورهایی که صنعت سینما‬ ‫دارند‪ ،‬بحث اقتباس و بازس��ازی فیلم ها‪ ،‬بحث هایی‬ ‫جاافتاده اس��ت‪ ،‬اما در ایران به لح��اظ اینکه تعاریف‬ ‫با یکدیگ��ر تداخل کرده اس��ت‪ ،‬خ��ط و ربط امور‬ ‫مشخص نیست و همه چیز به لحاظ مسائل فرهنگی و‬ ‫سینمایی در یک فضای پرابهام پیش می رود‪ .‬متاسفانه‬ ‫این واژه ها جای اصلی خود را پیدا نکرده اند‪ ،‬وگرنه‬ ‫حجم عمده ای از اثار سینمایی در سراسر دنیا‪ ،‬اقتباس‬ ‫از داستان های مطرح‪ ،‬نمایش��نامه ها‪ ،‬زندگی نامه ها و‬ ‫به تازگی‪ ،‬اقتباس از بازی های کامپیوتری هستند‪ .‬یک‬ ‫بحث نیز بازسازی است که درباره فیلم های کالسیک‬ ‫انجام و به ش��کل مش��خص‪ ،‬منبع ان اعالم می شود‪.‬‬ ‫این راهی اس��ت که در تمام دنیا طی می ش��ود و راه‬ ‫معمولی است‪ ،‬اما در ایران فراموش شده است‪ .‬به نظر‬ ‫من‪ ،‬جا دارد نهادهایی که بودجه ای دارند‪ ،‬این بحث‬ ‫را جدی تر بگیرند‪ ،‬ش��اید جریان سینمای اقتباسی در‬ ‫کنار جریان اصلی س��ینمای ایران شکل گیرد‪ .‬در این‬ ‫صورت‪ ،‬جامعه سینمایی در طوالنی مدت نتایج مثبتی‬ ‫را خواهد دید‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود یکی از دالی��ل کمبود اثار‬ ‫اقتباس��ی در س��ینمای ایران‪ ،‬مشکلی است‬ ‫ک��ه ادبیاتی ها و س��ینمایی ها در کش��ور با‬ ‫یکدیگر دارند و در گذش��ته نیز بحث هایی‬ ‫بر س��ر این موضوع مطرح شده و هر کدام‬ ‫از این دو گ��روه می خواهد اثرش به همان‬ ‫شکل که مورد پس��ند خودش است‪ ،‬باقی‬ ‫بماند‪ .‬از نظر ش��ما‪ ،‬مشکل موجود درباره‬ ‫کمبود اثار اقتباسی‪ ،‬از رفتار این دو طیف‬ ‫ناشی نمی شود؟‬ ‫‪ l‬این بح��ث حتما وجود دارد‪ ،‬ول��ی بحثی فرعی‬ ‫اس��ت‪ .‬چنین بحث های��ی در دیگر کش��ورهای دنیا‬ ‫نیز وجود دارد و در تاریخ س��ینما‪ ،‬فیلم هایی ساخته‬ ‫ش��ده اند که مولف های اصلی از انها راضی نبوده اند‪،‬‬ ‫اما دلیل اصلی اینکه س��ینمای ایران به سراغ اقتباس‬ ‫نمی رود‪ ،‬این اس��ت که سینمای ایران در مسیر اصلی‬ ‫خود حرکت نمی کند‪ .‬اگر س��ینمای ایران در مس��یر‬ ‫س��ینمای جدی و مس��یر اصلی که بتواند با مخاطب‬ ‫ارتب��اط برقرار کند‪ ،‬قرار گیرد و فیلم های محترمی که‬ ‫با مخاطب ارتباط برقرار کنند‪ ،‬تولید ش��وند‪ ،‬در این‬ ‫مسیر‪ ،‬اقتباس نیز به سینمای ایران اضافه خواهد شد‪.‬‬ ‫اکن��ون به دلیل اینکه تعداد زی��ادی از فیلم های ما در‬ ‫مسیر اصلی سینما نیستند‪ ،‬بحث اقتباس نیز به حاشیه‬ ‫رفته است‪ .‬در ضمن نهادهایی که وظیفه دارند‪ ،‬از این‬ ‫جریان حمایت جدی نمی کنند‪ ،‬مثال بنیاد س��ینمایی‬ ‫فارابی از س��ینمای اقتباسی حمایت نمی کند‪ ،‬با اینکه‬ ‫وظیف��ه دارد س��ینمای ای��ران را به مس��یر اصلی اش‬ ‫برگرداند‪ .‬بنابراین فقط اختالف یک نویس��نده با یک‬ ‫فیلمساز باعث نشده است تا جریان سینمای اقتباسی‬ ‫در ای��ران ش��کل نگی��رد‪ .‬در تصمیم گیری های کالن‬ ‫فرهنگی م��ا‪ ،‬این نیاز حس نش��ده و به همین دلیل‪،‬‬ ‫برای رفع ان نیز اقدامی نشده است‪.‬‬ ‫درباره فیل��م «اینجا بدون من» و اقتباس��ی که در ان‬ ‫انج��ام ش��د‪ ،‬کارها مانن��د هر اقتب��اس دیگری پیش‬ ‫رفت‪ ،‬یعن��ی وقتی احس��اس می کنی��د‪ ،‬منبع اصلی‬ ‫قابلی��ت معادل س��ازی فرهنگی دارد‪ ،‬معادل س��ازی‬ ‫برخ��ی بخش ه��ا اغاز می ش��ود‪ ،‬بخش های��ی که به‬ ‫فرهنگ ما ربط ندارد‪ ،‬حذف می ش��ود و بخش هایی‬ ‫نیز برای پر کردن خالءها براس��اس فرهنگ ما به کار‬ ‫اضافه می ش��ود‪ .‬این س��ه مرحله در تمام اقتباس ها‪،‬‬ ‫به خص��وص انهای��ی ک��ه از فرهنگی دیگ��ر انجام‬ ‫می ش��ود‪ ،‬اتفاق می افتد‪ .‬به عالوه‪ ،‬وقتی از رسانه ای‬ ‫دیگر‪ ،‬مانند تئاتر اقتباس می ش��ود‪ ،‬باید تالش ش��ود‬ ‫بخشی از ویژگی های ان رسانه به زبان سینما ترجمه‬ ‫ش��ود‪ .‬من نیز س��عی ک��ردم این چند مرحل��ه را در‬ ‫اقتباس خود انجام دهم‪.‬‬ ‫جای��ی خواندم ک��ه گفته بودید‪ ،‬دوس��ت‬ ‫داری��د در کارنامه کاری خ��ود حتما یک‬ ‫فیلم اقتباس��ی داش��ته باش��ید‪ .‬ایا پیش از‬ ‫ساختن «اینجا بدون من» به استفاده از اثار‬ ‫ادبی ایرانی برای اقتباس فکر کرده بودید؟‬ ‫‪ l‬م��ن در فیلم هایی که س��اختم‪ ،‬پیش��نهاد اولیه ام‬ ‫س��اخت فیلم اقتباسی بود‪ ،‬ولی شرایط سینمای ایران‬ ‫طوری نیس��ت که الزاما بتوان ایده اولیه را جلو برد‪.‬‬ ‫در ای��ن میان‪ ،‬برای من اث��ار ایرانی نیز مطرح بودند‪،‬‬ ‫ولی متاسفانه روی نام برخی نویسنده های درجه یک‬ ‫ایرانی حساس��یت هایی وجود دارد که باعث می شود‬ ‫س��ینما از اثار این گونه نویس��ندگان محروم ش��ود؛‬ ‫ولی اثار ایرانی همیش��ه برای م��ن جذاب بوده اند و‬ ‫گزینه ه��ای زیادی ب��رای کار دارم‪ .‬امیدوارم فرصتی‬ ‫پیش اید تا درباره انها فیلم بسازم‪.‬‬ ‫روش��ن تر بگویید که چرا تا کنون براساس‬ ‫اثار ادبی ایرانی فیلمی نساخته اید؟‬ ‫‪ l‬دلیل ان برخی مس��ائل تولیدی بوده اس��ت‪ ،‬البته‬ ‫درباره اثار برخی نویس��ندگان ایران��ی نیز نمی توان‬ ‫در س��ینما کار کرد؛ مثال درباره اث��ار صادق هدایت‬ ‫یا برخی اثار هوش��نگ گلش��یری نمی توان کار کرد‪،‬‬ ‫چ��ون این اج��ازه داده نمی ش��ود که براس��اس اثار‬ ‫اینگونه افراد‪ ،‬فیلمنامه نوشته شود‪ .‬این موضوع سبب‬ ‫می شود س��ینما اس��یب ببیند‪ ،‬چراکه مخاطب سینما‬ ‫نمی تواند از بخش��ی از فرهنگ کشور خود بهره مند‬ ‫ش��ود‪ ،‬هرچند ادبیات اسیبی نمی بیند‪ ،‬چون مردم ان‬ ‫اثار را می خوانند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪52‬‬ ‫همان طور که ش��ما هم اشاره کردید‪ ،‬تولید‬ ‫فیل��م «اینجا ب��دون من» با دش��واری هایی‬ ‫همراه بوده که در میان انها‪ ،‬مس��ائلی مانند‬ ‫تبدیل نمایشنامه به فیلمنامه‪ ،‬تعداد محدود‬ ‫بازیگران یا کوچک ب��ودن فضای خانه ای‬ ‫ک��ه در ان کار کردید‪ ،‬مطرح بوده اس��ت‪.‬‬ ‫چگون��ه با این مش��کالت کن��ار امدید و‬ ‫نظ��ر دیگر عوامل فیلم مانن��د تهیه کننده و‬ ‫بازیگران در این باره چه بود؟‬ ‫‪ l‬تع��داد ک��م پرس��وناژ ی��ا ع��دم تعدد لوکیش��ن‬ ‫عوامل ترس اوری برای س��اخت فیلم نیستند‪ .‬عاملی‬ ‫که سبب ترس می شود‪ ،‬این است که قصه و فیلمنامه‬ ‫جذاب نباش��د‪ .‬ما قصه های بی سر و تهی را داریم که‬ ‫پرسوناژ و لوکیش��ن زیادی دارند‪ ،‬اما فیلم نمی تواند‬ ‫با مخاطبان و منتقدان ارتباط بگیرد‪ .‬نکته این اس��ت‬ ‫که اگر ساختار اصلی درام درست طراحی شده باشد‬ ‫ک��ه در «اینجا بدون من» توس��ط نمایش��نامه اصلی‬ ‫درس��ت طراحی شده است و من هم تالش کردم به‬ ‫س��اختار اصلی نمایش ضربه نخورد‪ ،‬تماشاگر دیگر‬ ‫ب��ه این فکر نمی کند که چرا ای��ن فیلم چهار بازیگر‬ ‫دارد یا چرا لوکیش��ن فیلم محدود است‪ .‬این مسائل‬ ‫اقتضاهای این درام هس��تند و اگر قصه و درام مسیر‬ ‫خود را درست طی کند‪ ،‬این عوامل باعث دافعه برای‬ ‫تماش��اگر امروزی نمی شود؛ تماش��اگری که قصه را‬ ‫می شناس��د و از طریق رسانه های مختلف مدام قصه‬ ‫می شنود‪ .‬ش��اید تنها نکته ای که به لحاظ کارگردانی‬ ‫محدودیت اس��ت و شرایط را کمی پیچیده تر می کند‪،‬‬ ‫کار کردن در خانه ای اس��ت که گروه فیلمبرداری در‬ ‫ان‪ ،‬جا نمی ش��د و نیمی از اعض��ای گروه باید بیرون‬ ‫خانه می ماندن��د‪ .‬این یک محدودیت اس��ت که ‪80‬‬ ‫درصد یک فیلم ‪ 90‬دقیقه ای در جایی کوچک ساخته‬ ‫ش��ود‪ .‬البته برای من تجربه خوبی بود‪ ،‬چراکه عامل‬ ‫تکرار در زاوی��ه دوربین برای من پیش امد و تالش‬ ‫کردم از این عامل تکرار در زاویه‪ ،‬استفاده دراماتیک‬ ‫کنم‪ ،‬به لحاظ ش��خصیت پردازی اش��یا و لوازم خانه‬ ‫مانند کاناپه که پرس��وناژ می شد یا عروسک ها و اتاق‬ ‫دختر که همواره زاویه ای تکراری نسبت به درب ان‬ ‫داشتیم‪ .‬عامل جذابیت این موضوع برای من این بود‬ ‫که می ش��د از این عوامل محدودکنن��ده به نفع درام‬ ‫استفاده کرد‪.‬‬ ‫ای��ا از نتیجه کارت��ان در فیلم «اینجا بدون‬ ‫من» راضی هس��تید؟ چه بازخوردهایی از‬ ‫مردم و منتق��دان پس از اکران عمومی این‬ ‫فیلم گرفتید؟‬ ‫‪ l‬منتق��دان فیلم هایی را که من س��اخته ام‪ ،‬دوس��ت‬ ‫داش��ته اند‪« .‬اینجا بدون من» این ویژگی را داشت که‬ ‫مخاطبان عادی هم ان را دوست داشتند‪ ،‬چون جنس‬ ‫دغدغه ش��خصیت های فیلم نس��بت ب��ه تجربه های‬ ‫بهرام توکلی درباره نام فیلمش‬ ‫می گوید‪ ،‬هدف ما در این فیلم برداشتن‬ ‫مرز بین رویا و واقعیت بود و در نام فیلم‬ ‫هم یک تناقض همخوان با مفهوم فیلم‬ ‫وجود دارد‪ .‬اصوال «اینجا» به جایی گفته‬ ‫می شود که هستیم و «اینجا بدون من»‬ ‫یعنی جایی که من هستم‪ ،‬اما نیستم و‬ ‫این یعنی همان نبود مرز میان رویا و‬ ‫واقعیت‪.‬‬ ‫دیگری که من داش��تم‪ ،‬دغدغه ملموس تری اس��ت‪،‬‬ ‫ام��ا از نظر خودم‪ ،‬راهی طوالن��ی در پیش دارم تا به‬ ‫اقتباسی راضی کننده برسم‪ ،‬چون در سینما و زندگی‬ ‫کم تجربه هس��تم و در مجم��وع‪ ،‬از فیلم «اینجا بدون‬ ‫من» ناراضی ام‪ ،‬البته این موضوع به بازخوردها ربطی‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫از کدام بخش این فیلم ناراضی هستید؟‬ ‫‪ l‬یک فیلمس��از‪ ،‬نه ش��بیه یک مخاطب‪ ،‬بلکه مدام‬ ‫و لحظ��ه ب��ه لحظه فیل��م را با انچه در ذهن داش��ته‬ ‫اس��ت‪ ،‬مقایسه می کند‪ .‬من وقتی «اینجا بدون من» را‬ ‫با ایده ال ذهنی خودم مقایس��ه می کنم‪ ،‬می بینم خیلی‬ ‫از بخش های ان را بهتر می توانس��تم بسازم‪ .‬احساس‬ ‫نمی کن��م ک��ه هیچ یک از س��ه فیلمی که س��اخته ام‪،‬‬ ‫فیلم های کاملی باش��ند‪ ،‬س��کانس هایی از انها خوب‬ ‫شده‪ ،‬ولی در مجموع خیلی کار دارند‪ .‬درباره «اینجا‬ ‫بدون من» بحث جش��نواره و س��اخت فیلم با عجله‬ ‫مطرح بود‪ ،‬اما به ج��ز این موضوع‪ ،‬من هم کم تجربه‬ ‫هستم‪ .‬ایرادهای این فیلم برای من خیلی واضح است‬ ‫و در تمام ارکان فیلم می شد درست تر پیش روم‪ ،‬ولی‬ ‫در ان مقطع بیش��تر از این نمی دانستم‪ .‬اکنون که فیلم‬ ‫را نگاه می کنم‪ ،‬ایرادهای ان را بیشتر می فهمم‪.‬‬ ‫در «اینج��ا بدون م��ن» ک��دام صحنه ها و‬ ‫بخش ها را بهتر می توانس��تید کار کنید؟ در‬ ‫ان صحنه ها چه چیزی را در ذهن داشتید؟‬ ‫‪ l‬صحنه خاصی نبود‪ ،‬منظورم همه فیلم اس��ت‪ .‬در‬ ‫تمام صحنه ها‪ ،‬دس��ت م��ا از نظر زمانی ب��از نبود و‬ ‫تهیه کننده نیز اصرار داشت که فیلم در جشنواره فجر‬ ‫حضور داشته باش��د‪ ،‬حق هم داشت‪ ،‬چون اگر فیلم‬ ‫در جشنواره نبود‪ ،‬اکران ان سخت تر می شد‪ .‬بنابراین‬ ‫زمان ما محدود بود‪ .‬هش��تم بهمن ماه س��ال گذشته‪،‬‬ ‫فیلمبرداری «اینجا بدون من» تمام شد و ‪ 20‬بهمن ماه‬ ‫فیلم برای اولین بار در بخش منتقدان جش��نواره فجر‬ ‫به نمایش درامد‪.‬‬ ‫انجام تدوین‪ ،‬صداگذاری‪ ،‬میکس و‪ ...‬در مدت زمان‬ ‫‪ 12‬روز ب��رای ی��ک فیلم س��ینمایی‪ ،‬کاری غیرجدی‬ ‫به نظر می رس��د‪ ،‬اگر من بع��د از تولید فیلم‪ ،‬فرصت‬ ‫بیش��تری داش��تم‪ ،‬اتفاق بهتری می افت��اد‪ ،‬اما نکته ای‬ ‫که به م��ن برمی گردد‪ ،‬این اس��ت که اگر ش��خصی‬ ‫باتجربه ت��ر نس��بت به من روی نمایش��نامه «تنس��ی‬ ‫ویلیامز» کار می کرد‪ ،‬ظرایف بیش��تری را می توانست‬ ‫به تصویر بکش��د‪ .‬برخی ظرایف نمایش��نامه در فیلم‬ ‫من می توانس��ت پررنگ تر ش��ود یا براساس فرهنگ‬ ‫ایرانی به ان افزوده شود‪ .‬این مسائل فیلم را از حدی‬ ‫که می پسندم‪ ،‬پایین تر می اورد‪.‬‬ ‫انتخاب مناس��ب بازیگر یک��ی از عواملی‬ ‫اس��ت ک��ه در فیلم خ��وب موثر اس��ت‪.‬‬ ‫برخی بازیگران براس��اس توانایی های فنی‬ ‫و اس��تعدادهای هنری شان برای حضور در‬ ‫یک فیلم انتخاب می شوند‪ ،‬برخی دیگر نیز‬ ‫به دلیل چهره و ستاره بودن در فیلمی بازی‬ ‫می کنن��د تا فروش فیلم در گیش��ه افزایش‬ ‫یابد‪ .‬ش��ما برای انتخاب بازیگ��ران «اینجا‬ ‫ب��دون من» چه معیارهای��ی را مورد توجه‬ ‫قرار دادید؟‬ ‫‪ l‬مبنای من بحث نخس��تی بود که شما به ان اشاره‬ ‫کردی��د؛ من به ای��ن فکر می کردم که مناس��بت ترین‬ ‫بازیگران به لحاظ اس��تعداد و تناسب شان با نقش ها‪،‬‬ ‫برای فیل��م «اینجا بدون من» کدام هس��تند و به این‬ ‫چه��ار بازیگر رس��یدم‪ ،‬بدون اینکه ب��ه این موضوع‬ ‫توجه کنم که کدام شان س��تاره اند‪ .‬خوشبختانه چون‬ ‫ه��ر چهار نفر فیلمنامه را دوس��ت داش��تند‪ ،‬نقش را‬ ‫پذیرفتند و انتخاب های اول من بودند‪ .‬موضوعی که‬ ‫درباره بازی س��تاره ها در فیلم مطرح می کنید‪ ،‬اغلب‬ ‫از س��وی تهیه کننده به کارگردان تحمیل می شود‪ ،‬اما‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫اقای س��عدی هیچ دخالتی در این زمینه نداش��تند و‬ ‫بالفاصله با بازیگران پیش��نهادی من موافقت کردند‪.‬‬ ‫شاید در یک محصول دیگر‪ ،‬این گونه تصمیم گیری ها‬ ‫درس��ت باش��د‪ ،‬اما در «اینجا بدون من» تالش کردم‬ ‫بااس��تعدادترین بازیگران برای ای��ن نقش ها انتخاب‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫ش��ما پایان بندی نمایشنامه «تنسی ویلیامز»‬ ‫را در «اینج��ا بدون من» به س��بک خودتان‬ ‫تغییر دادید‪ .‬من با برخی مخاطبان این فیلم‬ ‫صحبت کردم‪ ،‬هر ک��دام دیدگاهی درباره‬ ‫پایان بندی فیلم داش��تند‪ ،‬برخی ان را تلخ‬ ‫و بعض��ی نی��ز امیدوارکننده می دانس��تند‪.‬‬ ‫همچنین در س��ینمای ایران معموال انتقادها‬ ‫متوجه پایان بندی فیلم ها می شود‪ .‬در «اینجا‬ ‫بدون من» چطور به این پایان بندی رسیدید‬ ‫و ایا ش��کل دیگری را در ذهن داش��تید یا‬ ‫از ابتدا قصد داش��تید فیلم تان همین گونه به‬ ‫انتها برسد؟‬ ‫‪ l‬پیش��نهادی در درون من بود‪ ،‬مبنی بر یک نوع عدم‬ ‫قطعیت که تالش کردم ان را تصویری کنم‪ .‬به هر حال‪،‬‬ ‫«تنسی ویلیامز» به دلیل رس��انه ای که در اختیار داشت‪،‬‬ ‫انچه را خواس��ته‪ ،‬در دیالوگ ها پیاده کرده اس��ت و در‬ ‫پایان نمایش او‪ ،‬ش��خصیت «تام» که همان «احس��ان»‬ ‫اس��ت‪ ،‬درباره عدم قطعیت در تصمیم گیری های افراد‬ ‫در مواجه��ه با بحران ها‪ ،‬حرف می زند‪ .‬من تالش کردم‬ ‫ان حرف ه��ا تصویری ش��ده و عدم قطعیت به تصویر‬ ‫کش��یده شود‪ .‬تمام تالش ما این بود که مخاطب نتواند‬ ‫تصمیم بگیرد ک��ه کدام یک از وقایع فیلم‪ ،‬پایان واقعی‬ ‫ان هستند و خوشبختانه این اتفاق افتاد‪« .‬تنسی ویلیامز»‬ ‫به طور مشخص در این باره حرف می زند که ما همواره‬ ‫ایده های متض��اد و متناقض را هم��راه یکدیگر حمل‬ ‫می کنیم و نمی توانیم درباره یکی از انها تصمیم قطعی‬ ‫بگیریم‪ .‬من تالش کردم عدم قطعیت در پایان بندی فیلم‪،‬‬ ‫در فرم و مضمون پیاده شود‪ .‬به این دلیل‪ ،‬در فیلم یک‬ ‫پایان دوگانه و متناقض در کنار هم قرار گرفته است؛ اما‬ ‫پیشنهاد اصلی ان در نمایشنامه و گفتمان تفکر امروزی‬ ‫است که بر گفتمان عدم قطعیت تکیه زیادی می کند‪.‬‬ ‫تالش من این ب��ود که با ای��ن پایان بندی‪ ،‬برخالف‬ ‫مسیر اصلی نمایش��نامه حرکت کنم‪ .‬بنابراین کلیات‬ ‫پایان بن��دی همین گونه بود‪ ،‬ول��ی در جزییات‪ ،‬اداره‬ ‫نظارت درباره برخی دیالوگ ها مشکل داشت که انها‬ ‫را از فیلم حذف کردند‪.‬‬ ‫ش��ما در صحبت های خود به این موضوع‬ ‫اشاره کردید که به متن اصلی توجه زیادی‬ ‫دارید‪ ،‬اما در کنار دقت ها و حساسیت های‬ ‫فنی‪ ،‬موفقیت یک فیل��م به نوع تبلیغات و‬ ‫حتی حاشیه س��ازی ها درباره ان نیز بستگی‬ ‫دارد‪ .‬نگاه ش��ما نس��بت به استفاده از ابزار‬ ‫تبلیغات برای دیده شدن فیلم تان چیست؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر به فیلم به عن��وان یک محصول ن��گاه کنیم‪،‬‬ ‫تبلیغات مرحله عرضه محصول است و در تمام دنیا‬ ‫نیز متخصصان خود را دارد‪ .‬یک کارگردان وقتی فیلم‬ ‫می س��ازد‪ ،‬به دیگر مسائل ان کاری ندارد و تبلیغات‬ ‫توس��ط عده ای متخصص انجام می ش��ود‪ .‬یک عده‬ ‫متخصص تبلیغات محصوالت فرهنگی‪ ،‬کار خود را‬ ‫از مرحله توزیع اغاز می کنند و این مساله بسیار مهم‬ ‫اس��ت‪ ،‬چراکه اگر ارزشمندترین محصوالت درست‬ ‫عرضه نش��وند‪ ،‬با مخاطب ارتباط خوبی نمی گیرند‪.‬‬ ‫در ایران چ��ون درباره تبلیغات محصوالت فرهنگی‪،‬‬ ‫تخصص وجود ندارد‪ ،‬همه ماجراها بر حاشیه سازی‬ ‫ی وجود داشته‬ ‫مبتنی شده اس��ت که اگر درباره فیلم ‬ ‫باش��د‪ ،‬می تواند خالء تبلیغاتی فیل��م را پر کند‪ .‬البته‬ ‫برخی فیلم ها نیز به امکانات نامحدود و رس��انه های‬ ‫دولتی متصل هس��تند و بدون نگرانی از مسائل مالی‪،‬‬ ‫تبلیغ��ات زیادی برای فیلم ش��ان می کنند و تیزرهای‬ ‫مجانی ب��رای انها از تلویزیون پخش می ش��ود‪ .‬این‬ ‫مس��ائل برای فیلم های خاص است که با بودجه های‬ ‫نامحدود س��اخته می ش��وند‪ .‬متاس��فانه تنها راهکار‬ ‫جریان اصلی سینمای ایران برای عرضه محصوالت‪،‬‬ ‫پناه بردن به حواشی است که دست کم برای شخص‬ ‫من‪ ،‬ش��یوه جذابی نیس��ت‪ .‬فکر می کنم‪ ،‬م��ا باید به‬ ‫س��مت تبلی��غ تخصصی محص��والت فرهنگی پیش‬ ‫برویم و راهی جز این نیس��ت که عده ای متخصص‬ ‫در مرحله توزیع و پخش به بدنه موجود در سینمای‬ ‫ایران اضافه شوند‪.‬‬ ‫«اینج��ا بدون من» فیلمی اس��ت که خوب‬ ‫ساخته شده و باید خوب هم دیده شود‪ .‬با‬ ‫وجود خالئی ک��ه اکنون در زمینه تبلیغات‬ ‫در س��ینمای ایران وجود دارد‪ ،‬ش��ما برای‬ ‫عرض��ه بهتر این فیلم چ��ه راهکاری را در‬ ‫پیش گرفتید؟‬ ‫‪ l‬ای��ن موضوع به م��ن ارتباطی ن��دارد‪ .‬کارگردان‬ ‫ابزارهای��ی دارد و در هم��ان محدوده‪ ،‬مس��ئول فیلم‬ ‫است‪ .‬شما درباره میزانسن‪ ،‬دکوپاژ‪ ،‬دریافتم از دنیای‬ ‫اث��ر و فیلمنامه از من می توانید س��وال کنید و من در‬ ‫این موارد مسئول هستم‪ ،‬چون در انها دخالت و توان‬ ‫دارم‪ ،‬اما من در زمینه پخش فیلم توانی ندارم و وظیفه‬ ‫م��ن هم نیس��ت‪ .‬وقتی کارگردان‪ ،‬فیلم��ی را تحویل‬ ‫می ده��د‪ ،‬بخش تهیه و پخش باید این مس��ئولیت را‬ ‫برعهده بگیرند‪ .‬در سینمای ایران برخی کارگردان ها‬ ‫به دلیل روحیه ش��خصی خودش��ان به حواشی دامن‬ ‫می زنند‪ ،‬اما من کامال از این بخش از س��ینما متنفرم‪.‬‬ ‫بنابراین ت�لاش می کنم کار خود را انجام دهم و کار‬ ‫دیگران را به خودش��ان واگذار کنم‪ ،‬اما متاس��فانه در‬ ‫ایران‪ ،‬همه موضوع ه��ا در زمینه فرهنگی با یکدیگر‬ ‫مخلوط شده اند‪ ،‬نمی توان درباره انها قضاوت درستی‬ ‫کرد‪ ،‬چون در هیچ حوزه ای به ش��کل تخصصی نگاه‬ ‫نمی ش��ود‪ .‬در نتیجه این شرایط‪ ،‬فروش های انچنانی‬ ‫و غیرمتعارف که در س��ال به س��ه‪ ،‬چهار فیلم تعلق‬ ‫می گیرد‪ ،‬براساس یکسری حواشی است‪.‬‬ ‫در پایان سخنانم الزم می دانم تا از سعید ملکان تشکر‬ ‫کنم که اگر حضور او نبود «اینجا بدون من» س��اخته‬ ‫نمی ش��د و این فیلم به لحاظ مادی و معنوی به ایشان‬ ‫متعلق است‪g .‬‬ ‫‪53‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫گفت وگو با یک منتقد سینما درباره فیلم «اینجا بدون من»‬ ‫یک اقتباس خوب سینمایی‬ ‫‪« 4‬اینجا بدون من» فیلم شریفی است؛ این دیدگاه کیوان کثیریان ـ منتقد ـ دربار ه اخرین فیلم‬ ‫بهرام توکلی است؛ کارگردانی که بی سروصدا فیلم خوب می سازد‪« .‬اینجا بدون من» یک اثر‬ ‫اقتباسی است از نمایشنامه «باغ وحش شیشه ای» اثر تنسی ویلیامز؛ فیلمی یک دست با بازی های‬ ‫خوب که بسیاری معتقدند ارزش دو بار دیدن را هم دارد‪ .‬با کیوان کثیریان که معتقد است‬ ‫کارگردان در این فیلم رد پای خود را بر جا گذاشته‪ ،‬دربار ه اثار اقتباسی در سینمای ایران و‬ ‫جهان و همچنین اخرین فیلم بهرام توکلی گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اقای کثیریان! ش��ما فیلم «اینجا بدون من»‬ ‫را می پسندید؟ دیدگاه تان درباره فیلمنامه‪،‬‬ ‫کارگردانی و بازی های این فیلم چیست؟‬ ‫‪« l‬اینج��ا ب��دون م��ن» یک��ی از فیلم ه��ای خوب‬ ‫امس��ال و حتی چند سال اخیر س��ینمای ایران است‪.‬‬ ‫اقای توکلی از جمله فیلمسازان نسل جدید سینمای‬ ‫ایران اس��ت و در س��ه فیلمی که س��اخته‪ ،‬اس��تعداد‬ ‫وی��ژه ای از خ��ود نش��ان داده و در فضای س��ینمای‬ ‫ایران کامال امیدوارکننده ظاهر شده است‪ .‬او از نسل‬ ‫جدیدی از کارگردانان و فیلمس��ازان ما خبر می دهد‬ ‫که می توان به انها بسیار امیدوار بود و اینده سینما را‬ ‫در دست خواهند گرفت‪.‬‬ ‫«اینج��ا ب��دون من» ی��ک ویژگی اساس��ی دارد و‬ ‫ان اینکه فیلمنامه اش اقتباس��ی اس��ت؛ اقتباس��ی از‬ ‫یک نمایش��نامه مش��هور که به لحاظ دراماتیک طی‬ ‫س��ال ها روی ان کار شده و نمایش های گوناگونی‬ ‫براساس ان روی صحنه رفته و دست کم یک فیلم‬ ‫خارجی مطرح نیز از روی ان س��اخته شده است‪.‬‬ ‫اینکه فیلمس��ازان ما به س��مت اقتباس ادبی بروند‪،‬‬ ‫اتفاق بسیار مثبتی است‪.‬‬ ‫اگ��ر اقتباس‪ ،‬خوب انجام ش��ود و ی��ک اثر ادبی به‬ ‫خوبی به اثری س��ینمایی تبدیل ش��ود‪ ،‬بسیار خوب‬ ‫اس��ت‪ .‬درباره فیلم «اینجا بدون م��ن» نیز این اتفاق‬ ‫تاحدود زیادی افتاده اس��ت‪ .‬به هر حال‪ ،‬نمایش��نامه‬ ‫با توجه به مقتضیات صحنه نوش��ته می شود و تبدیل‬ ‫ان به فیلمنامه تبحر و ش��ناخت وسیعی از حوزه های‬ ‫تئاتر و س��ینما می خواهد‪ .‬این اتفاق در «اینجا بدون‬ ‫من» افتاده‪ ،‬یعنی یک اقتباس خوب س��ینمایی از یک‬ ‫اثر نمایشی انجام شده است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد‪ ،‬کارگردان رد پای خود را در این اثر‬ ‫گذاشته است و صرفا نعل به نعل نمایشنامه را به زبان‬ ‫س��ینما ترجمه نکرده و اثر خود را نیز روی فیلمنامه‬ ‫گذاش��ته اس��ت‪ .‬این مهم ترین ویژگ��ی مثبت «اینجا‬ ‫بدون من» اس��ت که در نگاه نخس��ت می توان به ان‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫اث��ار بس��یاری در س��ینمای ای��ران تولید‬ ‫می ش��ود که از اثار سینمایی خارجی کپی‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬چرا در ایران ب��ا چنین پدیده ای‬ ‫روب��ه رو هس��تیم و تفاوت کپ��ی کردن با‬ ‫اقتباس چیست؟‬ ‫‪ l‬کپی با اقتباس فاصله زیادی دارد‪ .‬در بس��یاری از‬ ‫اثاری که کپی ش��ده اند‪ ،‬کارگ��ردان و فیلمنامه نویس‬ ‫بدون اینکه نس��بت به اثر اولیه اشراف داشته باشند‪،‬‬ ‫نعل به نعل ان را به فیلم سینمایی ایرانی تبدیل می کنند‪،‬‬ ‫بدون اینکه ش��خصیت ها را بشناس��ند‪ ،‬با انها درگیر‬ ‫شوند و حتی بررس��ی کنند که ایا اثر اولیه قابلیت و‬ ‫ظرفیت اقتباس شدن را دارد‪ .‬اگر به فیلم های کپی شده‬ ‫در سال های گذشته نگاه کنید‪ ،‬می بینید دکوپاژ را هم‬ ‫کپی کرده اند و حتی به خودش��ان زحمت نمی دهند‬ ‫دیالوگ خوبی بنویس��ند‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬ان فیلم ها به‬ ‫لحاظ ارزش های سینمایی در حدی نیستند که درباره‬ ‫انها صحبت کنیم‪.‬‬ ‫معموال یک نوار را به دست فیلمنامه نویس می دهند و‬ ‫می گویند این را بنویس‪ ،‬اینگونه فیلمنامه نویس��ان نیز‬ ‫یک ادم معمولی هس��تند که فیلم را پیاده و اسم ها را‬ ‫در ان عوض می کنند و یکسری رابطه هایی را که در‬ ‫سینمای ایران مش��کل دارد‪ ،‬حذف می کنند و به این ‬ ‫ترتیب‪ ،‬فیلمنامه ای جدید ارائه می شود‪ .‬اقتباس ادبی‬ ‫اصال این گونه نیست و کسی می تواند این کار را انجام‬ ‫دهد که روی ادبیات و فیلمنامه اشراف داشته باشد که‬ ‫اقای توکلی از این دست افراد است‪.‬‬ ‫اقتباس‪ ،‬روح اثر اولیه را به اثر جدید منتقل می کند و‬ ‫اثر اول و دوم هر کدام ارزش خود را دارند‪ ،‬فیلمنامه‬ ‫نی��ز به فرد دوم��ی که اقتباس می کند‪ ،‬متعلق اس��ت‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اگر به فیلم های کپی شده‬ ‫نگاه کنید‪ ،‬می بینید حتی به‬ ‫خودشان زحمت نمی دهند‬ ‫دیالوگ خوبی بنویسند‪.‬‬ ‫فیلم را پیاده و اسم ها را در‬ ‫ان عوض می کنند و به این ‬ ‫ترتیب‪،‬فیلمنامه ایجدید‬ ‫ارائه می شود‪ .‬اقتباس ادبی‬ ‫اصال این گونه نیست و‬ ‫کسی می تواند این کار را‬ ‫انجام دهد که روی ادبیات و‬ ‫فیلمنامه اشراف داشته باشد‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫بهترین فیلم های س��ینمای دنیا اقتباس��ی هستند؛ مثال‬ ‫درب��اره «هری پاتر» رمان ان ارزش و فروش خود را‬ ‫دارد و فیلم هم ارزش خ��ود را دارد‪ .‬اقتباس از یک‬ ‫اثر به این معنی نیس��ت که کاری نکرده اید‪ ،‬اتفاقا این‬ ‫یک هنر اس��ت که از یک اثر ادبی بسیار خوب‪ ،‬یک‬ ‫اقتباس بس��یار خوب داشته باشید‪ .‬در کارنامه بهترین‬ ‫س��ینماگران دنیا اثار اقتباس��ی وجود دارد و این یک‬ ‫شانس به فیلمس��از می دهد که حتما فیلمنامه خوبی‬ ‫داش��ته باشد‪ ،‬چون نویس��نده رمان یا نمایشنامه‪ ،‬کار‬ ‫خود را خوب انجام داده و وقتی درس��ت به فیلمنامه‬ ‫تبدیل ش��ود‪ ،‬حفره های داس��تانی و دراماتیک وجود‬ ‫نخواهد داش��ت‪ ،‬چون اینگونه حفره ها توس��ط فرد‬ ‫دیگری گرفته ش��ده است‪ .‬این هنر فیلمساز است که‬ ‫در س��ینما از یک اثر ادبی بسیار خوب استفاده کند‪.‬‬ ‫اقای توکلی این کار را کرده و ما ترجمان س��ینمایی‬ ‫بسیار خوبی از ان نمایشنامه روی پرده سینما دیدیم‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬کپ��ی کردن دزدی اس��ت و دزد هیچ وقت‬ ‫نمی گوی��د که از کجا دزدی کرده اس��ت‪ ،‬مگر اینکه‬ ‫کسی بفهمد‪.‬‬ ‫در فیلم ه��ا‪ ،‬م��واردی را داریم که برخ��ی صحنه ها‬ ‫دزدیده شده اند؛ ولی مثال اقتباسی که اقای افخمی در‬ ‫فیلم «گاوخونی» از کار اقای مدرس صادقی کرد‪ ،‬یا‬ ‫اقتباس��ی که اقای افخمی با نگاهی به فیلم «جذابیت‬ ‫مرگبار» در فیلم «ش��وکران» داش��ت‪ ،‬به شکل رسمی‬ ‫ اعالم ش��د و اصال چیز بدی نیس��ت‪ .‬این یک حسن‬ ‫برای فیلمس��از اس��ت که اقتباس خوبی از یک فیلم‪،‬‬ ‫داستان‪ ،‬رمان یا نمایشنامه داشته باشد‪ .‬ما در سینمای‬ ‫دنیا حتی اقتباس از شعر داریم‪ .‬بزرگترین فیلمسازان‬ ‫دنیا برخی اثار را که س��ال ها پیش س��اخته شده اند‪،‬‬ ‫بازس��ازی می کنند‪ ،‬مانند فیلم «ش��هامت واقعی» کار‬ ‫برادران کوئن که فیلم اولیه ان س��ال ها پیش س��اخته‬ ‫ش��ده‪ ،‬این کار کپی نیس��ت‪ ،‬بلکه بازسازی است که‬ ‫در ان‪ ،‬روح اثر نگه داش��ته می ش��ود و نگاه تازه ای‬ ‫به ان وارد می ش��ود‪ .‬در میان ‪ 100‬فیلمنامه برتر دنیا‬ ‫یک اقتباس از مقاله وجود دارد‪ ،‬یعنی اگر مقاله ای به‬ ‫خوبی به فیلمنامه تبدیل ش��ود‪ ،‬یک ژانر جدید خلق‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫همان طور که شما هم اشاره کردید‪ ،‬ادبیات‬ ‫و س��ینما در دنیا رابطه نزدیکی دارند و به‬ ‫یکدیگر کمک کرده ان��د‪ .‬رابطه این دو در‬ ‫ایران چگونه بوده است؟‬ ‫‪ l‬در ایران‪ ،‬بزرگتری��ن رمان ها هنوز به فیلم تبدیل‬ ‫نش��ده اند‪ ،‬بر س��ر رمان هایی هم که ب��ه فیلم تبدیل‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬دع��وا ش��ده اس��ت‪ ،‬مانند رم��ان محمود‬ ‫دولت ابادی که مس��عود کیمیایی براس��اس ان‪ ،‬فیلم‬ ‫«خاک» را ساخت‪.‬‬ ‫معموال اثار ادبی ایرانی ک��ه کارگردان خوبی انها را‬ ‫به فیلم تبدیل کرده‪ ،‬خراب ش��ده اس��ت‪ .‬البته فیلمی ‬ ‫مانند «داش اکل» هم س��اخته شده که اقتباسی از کار‬ ‫صادق هدایت است؛ ولی هنوز اثاری مانند «کلیدر»‪،‬‬ ‫«سووش��ون» و کارهای احمد محم��ود که جزو اثار‬ ‫ادبی خوب معاصر ما هس��تند‪ ،‬به کار سینمایی تبدیل‬ ‫نشده اند‪.‬‬ ‫چرا چنین ش��رایطی در ای��ران وجود دارد‬ ‫ک��ه اثار ادبی ب��ه فیلم های خ��وب تبدیل‬ ‫نمی شوند و همچنین در برخی موارد‪ ،‬پس‬ ‫از تبدی��ل ش��دن به فیلم بر س��ر انها دعوا‬ ‫می شود؟‬ ‫‪ l‬همه ما مدعی هستیم؛ رمان نویس احساس می کند‬ ‫که ماندگاری اثرش با تبدیل ش��دن به فیلم سینمایی‬ ‫کم می ش��ود یا مجبور است‪ ،‬ماندگاری اثر را با کس‬ ‫دیگری ش��ریک ش��ود‪ .‬همچنین رمان نویس ممکن‬ ‫است تصور کند‪ ،‬سینماگر کارش را خراب می کند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬چون همه ما مدعی هستیم‪ ،‬ممکن است‬ ‫سینماگران تغییراتی در کار بدهند که رمان نویس انها‬ ‫را دوس��ت نداشته باش��د‪ ،‬چون انها می خواهند فیلم‬ ‫خود را بسازند و نمی خواهند به اثر ادبی کامال وفادار‬ ‫بمانند‪ ،‬برخی از انها وفاداری به اثر ادبی را کسر شان‬ ‫می دانند و می خواهند رد پای خود را به شکل واضح‬ ‫روی اثر بگذارند‪.‬‬ ‫ضمن اینک��ه کال ادبیاتی های ما در ایران احس��اس‬ ‫می کنند که ش��ان ادبی��ات‪ ،‬رمان و کتاب از س��ینما‬ ‫باالتر اس��ت‪ ،‬ب��ه همین دلیل‪ ،‬اثر خ��ود را به راحتی‬ ‫به دس��ت س��ینماگران نمی دهند‪ .‬یک ب��ار قرار بود‪،‬‬ ‫یک ش��رکت امتیاز چند اثر ادبی مه��م ادبیات ایران‬ ‫را مانن��د «کلیدر»‪« ،‬سووش��ون» و «مدار صفر درجه»‬ ‫بخ��رد و به فیلمس��ازان بزرگ بده��د‪ ،‬هر دو طرف‬ ‫فیلمس��ازان و ادبیاتی ها در ای��ن زمینه اعالم امادگی‬ ‫کردند‪ ،‬ول��ی هیچ وقت این اتفاق نیفت��اد‪ ،‬یعنی یک‬ ‫بی اعتمادی متقابل بی��ن این دو گروه وجود دارد که‬ ‫باعث می ش��ود س��راغ یکدیگر نروند‪ .‬این دو طیف‬ ‫صالحیت یکدیگر را خیلی به رسمیت نمی شناسند‪.‬‬ ‫این مناس��بات در سینمای کشورهای دیگر‬ ‫چگونه است؟‬ ‫‪ l‬در انج��ا‪ ،‬حتی پیش از نوش��ته ش��دن یک رمان‪،‬‬ ‫مشخص است که قرار اس��ت از روی ان رمان فیلم‬ ‫ساخته شود‪ .‬با شرایط ان کشورها‪ ،‬جی‪ .‬کی‪ .‬رولینگ‬ ‫ش��هرت خود را پیدا می کند و چون از روی اثارش‬ ‫فیل��م س��اخته می ش��ود‪ ،‬کارهای��ش معروف ت��ر و‬ ‫کتاب هایش بیش��تر فروخته می شود؛ اما به دلیل اینکه‬ ‫بازار عرضه کتاب و سینما در ایران مریض است‪ ،‬این‬ ‫دو بر یکدیگر تاثیر منفی می گذارند‪.‬‬ ‫در کشورهای دیگر بازار ازاد و مبتنی بر عرضه و‬ ‫تقاضاست‪ ،‬مردم کتاب خوان هستند‪ ،‬تیراژ کتاب ها‬ ‫باالس��ت و این باعث می شود تا این نگرانی وجود‬ ‫نداشته باشد که کسی جای دیگری را می گیرد‪ .‬در‬ ‫ان کش��ورها وقتی بازار کتاب «هری پاتر» پررونق‬ ‫می ش��ود‪ ،‬فیلمش نیز خوب می فروشد و برعکس‪.‬‬ ‫در کش��ور ما گفته می ش��ود‪ ،‬وقتی م��ردم فیلم را‬ ‫ببینن��د کتاب خریده نمی ش��ود ی��ا می گویند وقتی‬ ‫م��ردم کت��اب را خوانده اند‪ ،‬فیل��م ان را نمی بینند‪،‬‬ ‫چراک��ه فرهنگ کت��اب خواندن و فیل��م دیدن در‬ ‫ایران مریض است‪.‬‬ ‫یک��ی از عوامل موثر در ف��روش فیلم های‬ ‫س��ینمایی‪ ،‬انتخ��اب درس��ت بازیگران ان‬ ‫است؛ گاهی بازیگران براساس توانایی های‬ ‫بازیگری انتخاب می شوند‪ ،‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫گاه��ی برخ��ی بازیگ��ران س��تاره انتخاب‬ ‫می شوند تا فیلم فروش خوبی داشته باشد‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما کدام روش ارجح است؟ مثال‬ ‫گفته می ش��ود که پارس��ا پیروزفر به عنوان‬ ‫س��تاره در فیلم «اینجا بدون من» وارد شده‬ ‫است‪ ،‬دیدگاه شما در اینباره چیست؟‬ ‫‪ l‬پارس��ا پیروزفر یک بازیگر اس��ت و بستگی دارد‬ ‫که فیلمس��ازان از او چگونه اس��تفاده کنند‪ .‬البته من‬ ‫احس��اس نکردم که حض��ور او در «اینجا بدون من»‬ ‫برای فروش فیلم بود‪ ،‬چون اس��تفاده ای که از او شد‪،‬‬ ‫غیرمعمول��ی نبود‪ ،‬از چه��ره اش به عنوان یک بازیگر‬ ‫اس��تفاده معمولی ش��ده بود‪ ،‬ش��غلش هم کارگر بود‬ ‫و جای جذاب ش��دن نداش��ت‪ ،‬فضا و قصه فیلم نیز‬ ‫عشق و عاشقی نبود‪.‬‬ ‫پارس��ا پیروزف��ر به عن��وان ی��ک بازیگر ح��ق دارد‬ ‫تجربه های متفاوتی داش��ته باش��د و استفاده ای که از‬ ‫او در این فیلم شد‪ ،‬استفاده ای مرسوم و معمول بود‪.‬‬ ‫پیروزفر اتفاقا از ان بازیگرانی نیس��ت که حواشی او‬ ‫را مطرح کرده باشند‪ ،‬چون اصال مصاحبه نمی کند و‬ ‫نقش هایش را هم ب��ا دقت انتخاب می کند‪ .‬همچنین‬ ‫«اینجا بدون من» فیلمی نیس��ت که نیاز داش��ته باشد‬ ‫ستاره ای در ان باشد تا بفروشد‪ ،‬فیلمی شریف است‬ ‫و بازی ه��ای خوب��ی هم در ان می بینی��م‪ .‬به نظر من‬ ‫بازی ه��ا در این فیلم یک دس��ت ب��ود‪ ،‬پیروزفر هم‬ ‫بازیگر خوبی اس��ت و فق��ط به دلیل چهره اش مطرح‬ ‫نش��ده اس��ت‪ .‬در مجموع‪ ،‬پکیج بازیگران این فیلم‬ ‫خوب بود‪.‬‬ ‫ب��رای موفقیت یک فیلم به جز توانایی های‬ ‫فنی عوامل ان مانند بازیگران و کارگردان‪،‬‬ ‫اقدامات تبلیغاتی و حتی گاهی جو س��ازی‬ ‫می تواند موثر باش��د‪ .‬نظر ش��ما در این باره‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬صنعت تبلیغات س��ینما در ایران مش��کل دارد؛ به‬ ‫عنوان نمونه‪ ،‬چهره بازیگ��ر اصلی فیلم «اینجا بدون‬ ‫من» در تبلیغ��ات تلویزیونی به نمایش در نمی اید و‬ ‫ای��ن موضوع به فیلم ضربه می زند‪ .‬از س��وی دیگر‪،‬‬ ‫ی��ک وزارتخانه با چهره این بازیگر مش��کل ندارد و‬ ‫بیلبوردهای بزرگ او در شهر جلوی چشم مردم قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬این دوگانگی باعث می شود کسی نداند که‬ ‫چه خبر اس��ت‪ ،‬ای��ا این فرد ممنوع التصویر اس��ت؟‬ ‫م��ا در یک نظام زندگی می کنی��م‪ ،‬ولی در تلویزیون‬ ‫چه��ره یک بازیگر را نمی توانی��م ببینیم‪ ،‬در حالی که‬ ‫در خیابان و س��ینما می توانی��م ببینیم‪ .‬ما در تبلیغات‪،‬‬ ‫یکس��ری محدودیت های عرفی داریم که مورد قبول‬ ‫هس��تند‪ ،‬ولی یکس��ری محدودیت های سلیقه ای هم‬ ‫داریم که توجیه پذیر نیستند‪.‬‬ ‫در این ش��رایط‪ ،‬فرد ازاد نیس��ت تا ابتکارهای مجاز‬ ‫خود را برای تبلیغ فیلمش داش��ته باش��د‪ .‬این مسائل‬ ‫شرایط فیلم را دچار مشکل می کند‪.‬‬ ‫به جز ش��رایط جامعه‪ ،‬خود عوامل فیلم در‬ ‫تبلیغ مناس��ب ب��رای ان چق��در تاثیرگذار‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬ای��ن موضوع به تلقی افراد از برد و نفوذ رس��انه‬ ‫بس��تگی دارد؛ برخی احس��اس می کنند اگر در زمان‬ ‫اکران فیلمشان مصاحبه کنند و بیشتر در چشم باشند‪،‬‬ ‫نوعی تبلیغ اس��ت‪ ،‬ولی بعض��ی فکر می کنند که اگر‬ ‫فیلم در س��کوت اکران ش��ود‪ ،‬بهتر است‪ .‬مثال اقای‬ ‫پیروزفر هی��چ وقت مصاحبه نمی کن��د و مطرح هم‬ ‫هست‪ .‬او فکر می کند مصاحبه‪ ،‬حاشیه هایش را زیاد‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر‪ ،‬ع��ده ای احس��اس می کنن��د اگر‬ ‫حاشیه های بیشتری داشته باشند‪ ،‬مشهورتر می شوند‪.‬‬ ‫من هیچ کدام را نفی نمی کنم و این به نظر تهیه کننده‪،‬‬ ‫کارگردان و بازیگر فیلم بستگی دارد که درباره رسانه‬ ‫چگونه فکر می کند‪ .‬البته برخی رس��انه ها حاشیه ساز‬ ‫هستند و برخی تخصصی کار می کنند‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫نقطه ای درخشان‬ ‫در کارنامه ای نه چندان درخشان‬ ‫فرایند اقتباس و تبدیل هنرمندانه با نگاهی به فیلم «اینجا بدون من»‬ ‫مهدینصیری‬ ‫‪5‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اقتباس از ادبیات‪ ،‬ش��عر‪ ،‬درام و دیگر گونه ها و‬ ‫انواع ادبی در سینمای جهان پیشینه ای طوالنی مدت‬ ‫دارد‪ .‬سینمای غرب به محض رونق یافتن و توسعه‬ ‫مولفه ه��ا و پندارهای هنری اش در جس��ت وجوی‬ ‫موضوعات‪ ،‬موقعیت ه��ا و رویدادهایی برای محور‬ ‫قرار دادن س��اختارش بود‪ .‬اقتباس از اش��کال دیگر‬ ‫ادبیات و هنر بر همین اس��اس به عنوان یک فرایند‬ ‫مهم تبدیل موضوع و ساختار مورد توجه بسیاری از‬ ‫فیلمسازان قرار گرفت‪ .‬تجربه اقتباس های سینمایی‬ ‫(به ویژه از رمان و تئاتر) رونق برداشت یا اداپتاسیون‬ ‫هنری در س��ینما را در سال های بعد به اوج رساند‪.‬‬ ‫معروف تری��ن رمان ها و درام های جهان به فیلم های‬ ‫س��ینمایی تبدیل شدند و مورد استقبال قرار گرفتند؛‬ ‫تا اینک��ه اقتباس در س��ینما به یک پدی��ده رایج و‬ ‫قابل قبول تبدیل شد و به صورتی که امروز می بینیم‬ ‫حتی بسیاری از رمان ها و داستان ها بالفاصله پس از‬ ‫انتشار تبدیل به فیلم می شوند‪.‬‬ ‫ب��ا همه اینها عمر اقتباس در س��ینمای ایران چندان‬ ‫طوالنی نیست‪ .‬حتی اگر سینمای ایران به لحاظ کمی‬ ‫ تجربیات زیادی را هم پشت سرگذاشته باشد‪ ،‬باید‬ ‫اعتراف کنیم که به لحاظ کیفیت چندان موفق نبوده‬ ‫اس��ت‪ .‬تعداد اقتباس های موفق از ادبیات داستانی و‬ ‫درام در س��ینمای ایران انقدر ان��دک بوده که تقریبا‬ ‫می توان در حد اشاره به ان نزدیک شد‪.‬‬ ‫نگاه دقیق و پژوهش��ی به مس��اله اقتباس مطمئنا در‬ ‫خدم��ت این یادداش��ت کوتاه نمی گنج��د‪ ،‬اما یک‬ ‫دی��د کلی به اثار تولید ش��ده در س��ال های پیش از‬ ‫انقالب و بررسی عناوین و مضامین اثار تولید شده‬ ‫در س��ال های پس از انقالب اسالمی در کنار اندک‬ ‫اشنایی با سینمای ایران کافی است تا به ضعف ها و‬ ‫ناپختگی های اقتباس در سینمای ایران پی ببریم‪.‬‬ ‫تجربه های پراکنده ای چون «شب قوزی» (فرخ غفاری‬ ‫‪« ،)1343‬خش��ت و این��ه» (ابراهیم گلس��تان ‪)1344‬‬ ‫«س��یاوش در تخت جمشید» (فریدون رهنما ‪،)1346‬‬ ‫«شوهر اهوخانم» (داود مالپور ‪« ،)1347‬گاو» (داریوش‬ ‫مهرجویی ‪« ،)1357‬ارامش در حضور دیگران» (ناصر‬ ‫تقوایی) و‪ ...‬به راحتی نمونه های شاخص اقتباس های‬ ‫س��ینمایی در ایران را به اثبات می رس��انند‪ .‬اما نمونه‬ ‫اثاری که با کیفیت قابل قبول اقتباس ش��ده باش��ند و‬ ‫موقعیتی‪ ،‬حداقل به اندازه اثر مورد اقتباس قرار گرفته‬ ‫را تکرار کنند در امار و لیست فیلم های سینمای ایران‬ ‫زیاد نیست‪ .‬شاید مهم ترین اقتباس گران سینمای ما هم‬ ‫با یک جست وجوی ساده از همین میان انتخاب شوند؛‬ ‫داریوش مهرجویی که بعد از گاو‪ ،‬پستچی‪ ،‬اقای هالو‪،‬‬ ‫لیال‪ ،‬سارا‪ ،‬هامون‪ ،‬درخت گالبی و‪ ...‬را از داستان ها و‬ ‫نمایش��نامه های موفق اقتباس ک��رد و ناصر تقوایی که‬ ‫نفرین را بع��د از ارامش در حض��ور دیگران به فیلم‬ ‫تبدیل کرد و دایی جان ناپلئون را براس��اس رمانی به‬ ‫همین نام س��اخت؛ و در کنار اینها «مسعود کیمیایی»‬ ‫که داش اکل‪ ،‬غزل‪ ،‬س��فر سنگ و تنگسیر را براساس‬ ‫رمان های معروف ایرانی جلوی دوربین برد‪.‬‬ ‫جالب است که بدانید حدود ‪ 85‬درصد جوایز اکادمی‬ ‫ اس��کار تا س��ال ‪ 1991‬به اثاری اختصاص داده شده‬ ‫که براساس منابع ادبی اقتباس شده اند‪ .‬اما مقایسه این‬ ‫رویکرد در س��ینمای ایران کامال برعکس بوده است؛‬ ‫یعنی اینکه توجه به فیلم های اقتباسی در سینمای ما تا‬ ‫به حال با بی تفاوتی همراه بوده و در کارنامه س��ینمای‬ ‫ایران کمتر می توان شاهد استقبال از اثار اقتباسی بود‪.‬‬ ‫کار پژوهش��ی در ح��وزه اقتباس س��ینما از ادبیات و‬ ‫درام بس��یار محدود اس��ت و به جز دو یا س��ه کتاب‬ ‫تالیفی و یک نمون ه ترجمه ش��ده هیچ کار پژوهش��ی‬ ‫در رابطه با فرایند اقتباس در س��ینما صورت نپذیرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابراین اقتباس های صورت گرفته هم غالبا با‬ ‫خالء های تکنیکی و علمی در زمینه تولید اثار سینمایی‬ ‫مواجه بوده اند‪ .‬در واقع ریش��ه یابی علل مهجور ماندن‬ ‫فرایند اقتباس در س��ینمای ایران بدون ش��ک ما را به‬ ‫ی این مسیر س��وق می دهد‪ .‬کما‬ ‫س��مت پایه های علم ‬ ‫اینکه در دانشگاه های ما نیز تقریبا واحدهای درسی به‬ ‫این موضوع بی تفاوت بوده اند‪.‬‬ ‫با این وجود سینمای ایران در چند سال گذشته عمال‬ ‫تجربه های متفاوتی از اقتباس را پشت سرگذاشته که‬ ‫نمونه های موفقی چون «تردید» واروژ کریم مسیحی‬ ‫(براساس هملت شکسپیر) یکی از انهاست‪ .‬تجربه‬ ‫موفق دیگر اقتباس از درام برای سینما هم فیلم «اینجا‬ ‫بدون من» س��اخته «بهرام توکلی» است که براساس‬ ‫نمایش��نامه معروف و اش��نای «باغ وحش شیشه ای»‬ ‫تنسی ویلیامز ساخته شده است‪.‬‬ ‫شاید تبدیل داستان «باغ وحش شیشه ای» عصر مدرن‬ ‫جامعه امریکایی برای ساخت و تولید فیلمی که قرار‬ ‫است در ایران و برای جامعه ای متفاوت از مخاطبان‬ ‫تولید و اکران ش��ود در نگاه نخس��ت با بسیاری از‬ ‫ تردیدها نسبت به موفقیت و اقبال ان همراه باشد‪.‬‬ ‫نمایشنامه تنسی ویلیامز روایتگر رویاها و ارزوهای‬ ‫یک خانواده امریکایی اس��ت که در جامعه در حال‬ ‫گذار از مدرنیته و محصور در چرخ دنده کارخانه ها‬ ‫را روای��ت می کن��د‪ .‬جامع��ه ای که ن��ه ادم های ان‬ ‫و ن��ه مناس��بات اجتماعی و ش��بکه ارتباطات میان‬ ‫انس��ان هایش ش��بیه به جامع��ه ایرانی و مناس��بات‬ ‫اجتماعی و فرهنگی ایرانی نیس��ت و به دش��واری‬ ‫می توان ش��رایط و رابطه هایش را برای تبدیل شدن‬ ‫به یک داستان ایرانی تغییر داد‪.‬‬ ‫اما نکته مهم درباره فیلم بهرام توکلی ان است که این‬ ‫اثر در تبدیل شدن و ما به ازای امروزی و ایرانی پیدا‬ ‫کردن تجربه موفقی اس��ت‪ .‬شاید مهمترین دلیل این‬ ‫تبدیل و اداپتاسیون موفق را بتوان در فیلمنامه امروزی و‬ ‫تغییر یافته فیلم مورد جست وجو قرار داد‪.‬‬ ‫حضور «حسین کیانی» (نمایشنامه نویس و کارگردان‬ ‫تئات��ر) در کنار بهرام توکل��ی احتماال یکی از دالیل‬ ‫مه��م موفقیت «اینجا بدون م��ن» در اقتباس از تئاتر‬ ‫است؛ در این فیلم یک خانواده سه نفره درست مثل‬ ‫خانواده امریکایی نمایشنامه ویلیامز روایت می شوند‬ ‫که در راس انها دختری با چش��م اندازی نامعلوم از‬ ‫اینده اش در شبکه ارتباطی محدود خانوادگی و بعد‬ ‫جامعه محور اتفاقات داستان قرار می گیرد‪.‬‬ ‫بهرام توکلی به خوبی توانس��ته با انطباق مولفه های‬ ‫مهم ساختار نمایشنامه با روایت سینمایی داستانش‪،‬‬ ‫خانواده ای ایرانی را در ش��رایط امروز جامعه ایران‬ ‫مورد پرداخت قرار ده��د و از این منظر یک نمونه‬ ‫موفق از اقتباس س��ینمایی در ایران را در کارنامه اش‬ ‫ثبت کند‪g .‬‬ ‫کتاب ها و چهره ها‬ ‫روایتی ‪ 400‬صفحه ای از عملیات والفجر ‪8‬‬ ‫رمانی درباره سفر به سرزمین حافظ‬ ‫رمان «حافظ هف��ت» با موضوع‬ ‫یکی از سفرهای مقام معظم رهبری‬ ‫منتشر ش��د‪ .‬این کتاب که به قلم‬ ‫اکبر صحرایی به تازگی توس��ط‬ ‫انتشارات سوره مهر در‪430‬صفحه‬ ‫و قطع وزیری با شمارگان ‪2500‬‬ ‫نسخه و قیمت ‪ 7900‬تومان منتشر‬ ‫شده‪ ،‬درباره س��فر مقام معظم رهبری در اردیبهشت ماه‬ ‫‪ 1387‬به استان فارس است‪.‬‬ ‫انتشار «بستان السیاحه»‬ ‫کتاب «بس��تان الس��یاحه» به عنوان یک��ی از مهم ترین و‬ ‫اموزنده ترین سفرنامه هایی که در دوره قاجار نوشته شده‪،‬‬ ‫با تصحیح منیژه محمودی منتشر شد‪ .‬نویسند ه این کتاب‬ ‫حاج میرزا زین العابدین شیروانی است که شرح سیاحت‬ ‫‪36‬ساله خود را یاداور می شود که شامل بخش اعظم قاره‬ ‫اس��یا تا اسیای دور و جزایر پایین خط استوا‪ ،‬بخشی از‬ ‫اروپا و قسمتی از افریقای شمالی است‪ .‬در این اثر نکات‬ ‫فراوان عرفانی‪ ،‬اخالقی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬تاریخی و جغرافیایی‬ ‫طرح شده است‪.‬‬ ‫روانکاوی یک نویسنده‬ ‫محم��د صنعتی کت��اب دیگری‬ ‫درب��ار ه ص��ادق هدای��ت پس از‬ ‫گذشت یک دهه از انتشار کتاب‬ ‫«صادق هدایت و هراس از مرگ»‬ ‫نوش��ت‪ .‬در ای��ن کتاب ب��ه اثار‬ ‫داس��تانی هدای��ت و همچنی��ن‬ ‫زندگی و ش��خصیت او پرداخته‬ ‫شده است‪ .‬صنعتی این اثر را در ادامه سایر کارهایش در‬ ‫حوز ه روانکاوی ادبیات و هنر توصیف می کند‪ .‬به گفته‬ ‫این استاد روانپزشکی و روانکاوی «اسطوره و خرافه» را‬ ‫هم در دست تالیف دارد که در رابطه با اسطوره اندیشی و‬ ‫واقعیت گری��زی ت��وده مردم اس��ت‪ .‬در واق��ع تحلیل‬ ‫روان شناختی رفتار توده مردم است و به چگونگی اندیشه ‬ ‫انها که چقدر به اسطوره و خرافه گرایش دارند و چرا از‬ ‫واقعیت دور می شوند‪ ،‬می پردازد‪.‬‬ ‫کتابی دیگر از بهاءالدین خرمشاهی‬ ‫بها ءالدی��ن خرمش��اهی کت��اب‬ ‫تازه اش را دربار ه ترجمه نوش��ت‬ ‫که با پیش گفتاری با عنوان «اندکی‬ ‫بلند» توس��ط انتش��ارات اناهید‬ ‫منتش��ر خواهد ش��د‪ .‬این اثر به‬ ‫تحقیق و بررس��ی دربار ه ترجمه‬ ‫می پ��ردازد و بیش��تر تاکیدش بر‬ ‫ ترجمه های ادبی است؛ اما از کندوکاو دربار ه ترجمه های‬ ‫فلسفی و دینی هم غافل نمی شود‪ .‬در این کتاب همچنین‬ ‫به موضوعاتی مانند اختیارات مترجم‪ ،‬چگونگی ترجمه ‬ ‫شعر و استعاره‪ ،‬مثل ها و غیره پرداخته و سعی می شود با‬ ‫ارائه ش��واهدی عینی از ترجمه های موفق‪ ،‬به توضیح و‬ ‫تشریح این مساله پرداخته شود‪ .‬به قلم این پژوهشگر در‬ ‫ی ترجمه های امروزین فارسی‬ ‫ب «بررس ‬ ‫سال گذشته‪ ،‬کتا ‬ ‫ق��ران کریم» و کتاب «فال های ش��گفت انگیز حافظ» با‬ ‫همکاری فانی تبریزی منتشر شده است‪ .‬همچین اخیرا با‬ ‫مقدمه او‪ ،‬کتاب «کیمیای س��عادت» امام محمد غزالی به‬ ‫چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫جمجمه ات را قرض بده‪ ،‬برادر!‬ ‫مرتضاکربالیی لورمان«جمجمه ات‬ ‫را قرض بده‪ ،‬برادر!» را که روایتی‬ ‫از عملیات والفجر هشت است‪،‬‬ ‫نوش��ت‪ .‬این اثر داستانی روایتی‬ ‫‪400‬صفحه ای از عملیات والفجر‬ ‫هشت در بهمن ‪ 64‬است‪ .‬داستان‪،‬‬ ‫سرنوش��ت یک گروه شناسایی‬ ‫ش��ش نفره به همراه فرمانده ش��ان را از یک هفته قبل از‬ ‫عملیات تا شب عملیات دنبال می کند‪ .‬این شش غواص‬ ‫نیمه شب ها به قصد شناس��ایی منطقه فاو از رودخانه‬ ‫ارون��د می گذرند و وارد خاک دش��من می ش��وند و‬ ‫نزدی��ک گرگ و میش صبح برمی گردند‪ .‬رمان نگاهی‬ ‫نخبه گرایانه به سرنوش��ت ش��ش رزمند ه باهوش در‬ ‫شرایط زمانی و مکانی ویژ ه جنگ دارد‪ .‬این شش نفر‬ ‫هرک��دام نمایند ه گونه ای تفکر مس��تقل درباره جنگ‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫فراز و فرود یک امپراتوری‬ ‫کتاب «امریکاشناسی‪ :‬فراز و فرود‬ ‫ی��ک امپراتوری» نوش��ته حمید‬ ‫موالنا منتشر شد‪ .‬موالنا می گوید‬ ‫م��ا نمی خواهی��م در ش��ناخت‬ ‫امریکا‪ ،‬داس��تانی را که در حوزه‬ ‫شرق شناسی توسط غربی ها رخ‬ ‫داد‪ ،‬تک��رار کنی��م‪ .‬غربی ه��ا در‬ ‫دویست و چند سال اخیر بارها و به طور مدام و مستمر‪،‬‬ ‫شرق را مورد مطالعه و تحقیق قرار دادند‪ .‬مستشرقان از‬ ‫طریق ارتباط با هنرمندان ‪ ،‬استادان و دولتمردان کشورهای‬ ‫شرقی به کاوش و بررسی و مطالعه در حوزه فرهنگ و‬ ‫تمدن شرق پرداختند‪ .‬انها در عین حالی که سعی کردند‬ ‫ب��ه حوزه ه��ا و وجوه مختلف تمدن ش��رق بپردازند‪،‬‬ ‫همواره پدیده های شرقی را از دیدگاه های ارزش های‬ ‫غربی و جهان بینی خودشان مورد بررسی قرار داده اند‬ ‫و این از جمله نواقص شرق شناس��ی بوده اس��ت‪ .‬از‬ ‫سویی‪ ،‬مطالعات دانش��مندان ‪ ،‬محققان و پژوهشگران‬ ‫غرب��ی به نوعی در خدم��ت رفتارهای س��لطه جویانه‬ ‫سیاس��تمداران و دولتمردان انها بوده و طی سال های‬ ‫اخیر‪ ،‬کتاب های متعددی در غرب منتشر شده است که‬ ‫این رفتار مستشرقان و سیاستمداران را مورد نقد قرار‬ ‫داده که از جمله این کتاب ها می توان به اثر پروفس��ور‬ ‫ادوارد س��عید اش��اره کرد‪ .‬البته هنوز این رویکرد در‬ ‫غ��رب مت��داول اس��ت و م��ا در تعری��ف کت��اب‬ ‫«امریکاشناسی» و بررسی غرب اصال خوش نداشتیم‬ ‫اشتباهات غرب را تکرار کنیم‪g .‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ی ذبیح اهلل صفا‬ ‫تبیین خدمات علمی و فرهنگ ‬ ‫ارج نامه ای در معرفی ذبیح اهلل صفا‬ ‫ی و فرهنگی ‬ ‫و تبیین خدمات علم ‬ ‫او منتشر شد‪ .‬این کتاب با تالیف‬ ‫ی ال داوود از س��وی مرک��ز‬ ‫عل�� ‬ ‫پژوهشی میراث مکتوب به چاپ‬ ‫رس��یده و در ادام��ه مجموع��ه‬ ‫ارج نامه های��ی اس��ت ک��ه برای‬ ‫بزرگان و مفاخر فرهنگی ‪ -‬ادبی معاصر ایران تالیف شده‬ ‫است‪ .‬در این ارج نامه نیز به سیاق سایر ارج نامه ها یی که‬ ‫ب��رای ش��خصیت های دیگ��ر تالی��ف ش��ده‪ ،‬خدمات‬ ‫علمی ‪ -‬فرهنگی ذبیح اهلل صفا‪ ،‬اس��تاد دانشکده ادبیات‪،‬‬ ‫دانش و حکمت در نگاه مولوی‬ ‫کت��اب «دانش و حکمت در نگاه‬ ‫مولوی» نوش��ت ه محمدحس��ین‬ ‫کرم��ی ‪ -‬اس��تاد زب��ان و ادبیات‬ ‫فارسی دانشگاه شیراز ‪ -‬اخیرا از‬ ‫سوی موسسه مطالعات اسالمی‬ ‫ دانشگاه تهران ‪ -‬دانشگاه مک گیل‬ ‫منتشر شده است‪ .‬این کتاب اثری‬ ‫در حوز ه مول وی پژوهی است که به مباحثی مانند «منشا‬ ‫ب شدن استاد»‪« ،‬شیوه‬ ‫علم»‪« ،‬نیاز انسان به استاد»‪« ،‬حجا ‬ ‫تعلیم»‪« ،‬ارزش علم»‪« ،‬جایگاه علمی عارفان مس��لمان»‪،‬‬ ‫«جای��گاه علمی مولوی»‪« ،‬رابطه م��راد و مرید»‪« ،‬عوامل‬ ‫ادراک علم»‪« ،‬تقسیمات علوم»‪« ،‬علوم ظاهری و باطنی»‪،‬‬ ‫«علوم تقلیدی و علوم تحقیقی» و «عقل و علم و عمل»‬ ‫پرداخت��ه اس��ت‪ .‬نویس��نده در این اثر ب��ا بهره گیری از‬ ‫اموزه ه��ای برامده از اثار موالنا‪ ،‬به تبیین هر کدام از این‬ ‫مباحث می پردازد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫ترجمه های جدیدی از پژمان‬ ‫عباس پژمان ب��ه همراه بازنگری‬ ‫چن د ترجم ه قدیمی خود‪ ،‬به تازگی‬ ‫رمان هایی را از اندره برتون و ژاک‬ ‫پرور ترجمه و منتشر کرده است‪.‬‬ ‫رم��ان ژاک پرور که «کودکی» نام‬ ‫دارد ‪ ،‬رمانی اتوبیوگرافیک اس��ت‬ ‫که تقریبا تنه��ا اثر منثور و روایی‬ ‫بلند از این نویسنده است‪ .‬در این رمان اتفاقات و وقایع‬ ‫واقع��ی هس��تند و ژاک پ��رور در این رم��ان خاطرات‬ ‫کودکی اش را تا ‪11 ، 10‬س��الگی شرح می دهد‪ .‬این اثر از‬ ‫سوی نش��ر پارسه با شمارگان ‪ 2100‬نسخه منتشر شده‬ ‫است‪ .‬همچنین ترجم ه رمان «نادیا» اثر اندره برتون‪ ،‬شاعر‬ ‫و نویسنده معروف فرانسه و بنیان گذار مکتب سوررئالیسم‬ ‫نیز به قلم پژمان به تازگی منتش��ر شده است‪ .‬شاعران و‬ ‫نویس��ندگان زیادی از اثار برت��ون خصوصا «نادیا» تاثیر‬ ‫پذیرفته اند که گفته می شود «بوف کور» صادق هدایت نیز‬ ‫در واقع تحت تاثیر این رمان نگاشته شده است‪ .‬این کتاب‬ ‫نیز از س��وی نش��ر هرمس در ‪ 276‬صفحه‪ ،‬با شمارگان‬ ‫‪ 2000‬نسخه به چاپ رسیده است‪ .‬رمان «بهار رم» نوشته ‬ ‫امانوئل روبلس‪« ،‬والس خداحافظی» نوشت ه میالن کوندرا‬ ‫و «تاریخ محاصر ه لیسبون» نوشت ه ژوزه ساراماگو از دیگر‬ ‫اثار ترجمه پژمان هستند که چاپ تازه انها با تصحیح و‬ ‫بازنویسی منتشر شده است‪.‬‬ ‫تبیین ش��ده و همچنین در بخش هایی دیگر‪ ،‬زندگینامه‪،‬‬ ‫اسناد و مدارک و تصاویر و مقاله هایی در نقد اثار وی ارائه‬ ‫می شود‪ .‬پیش تر از این مجموعه‪« ،‬ارج نامه محمد معین»‬ ‫تالیف محمد غالمرضایی منتشر شده است‪.‬‬ ‫یاد نام ها ی برای گلچین معانی‬ ‫«ارج نام��ه احمد گلچین معانی» به کوش��ش عنایت اهلل‬ ‫حمیدی و علی میرانصاری تالیف می ش��ود‪ .‬این اثر در‬ ‫مجموع ه ارج نامه ها و یاد نامه های مرکز پژوهشی میراث‬ ‫مکتوب است‪ .‬احمد گلچین معانی هجدهم دی ماه سال‬ ‫‪ 1295‬در تهران به دنیا امد‪ .‬از س��یزد ه س��الگی به شعر‬ ‫عالقه مند شد‪ .‬در نوزده سالگی به عضویت انجمن ادبی‬ ‫حکیم نظامی درامد‪ .‬مجموعه اشعار گلچین معانی بالغ‬ ‫بر ‪10‬هزار بیت اس��ت که در قالب ه��ای غزل‪ ،‬قصیده‪،‬‬ ‫ ترکیب بن��د‪ ،‬مثنوی‪ ،‬رباعی‪ ،‬مراث��ی‪ ،‬تواریخ و اخوانیات‬ ‫سروده شده است‪ .‬این شاعر و پژوهشگر ‪ 16‬اردیبهشت‬ ‫سال ‪ 1379‬از دنیا رفت‪ .‬ارامگاه احمد گلچین معانی در‬ ‫مقبره الشعرای توس قرار دارد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫شگفتی سازان‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫تیم ما معمولی نیست‬ ‫گفت وگو با امیر عابدینی درباره فدراسیون‪ ،‬پرسپولیس و داماش‬ ‫‪ 1‬تعصب؛ این همان نشانه ای است که همچنان در اظهارنظرهای مهندس امیر عابدینی درباره‬ ‫پرسپولیس به چشم می خورد‪ .‬هر چند او بارها تاکید کرده که تمام تالش خود را برای‬ ‫موفقیت داماش گیالن به کار خواهد گرفت ‪ ،‬با این وجود چه کسی است که نداند‬ ‫امیر عابدینی همچنان نیم نگاهی به پرسپولیس دارد‪.‬‬ ‫شما برای لیگ برتری ها چهره جالبی هستید‪.‬‬ ‫همیشه به چند دلیل جالب بوده اید؛ در مورد‬ ‫پرس��پولیس و اتفاقات مدیریت این باش��گاه‬ ‫معم��وال حرف هایی برای گفتن دارید‪ ،‬از این‬ ‫گذش��ته برای رسانه ها چهره قابل توجهی به‬ ‫ش��مار می ایید و البته فعال مدیرعامل داماش‬ ‫هس��تید‪ .‬موافقید از س��ال هایی که گذشت و‬ ‫بازگشت تان به لیگ برتر شروع کنیم؟‬ ‫‪ l‬احس��اس می کنم این مصاحبه قرار است من را با‬ ‫احساساتم درگیر کند‪ .‬باید بگویم که فوتبال جزئی از‬ ‫‪58‬‬ ‫زندگی من شده است‪.‬‬ ‫ان روزی ک��ه به خاطر یک حکم از پرس��پولیس جدا‬ ‫ش��دم‪ ،‬حال پدری را داش��تم که می خواهد با بچه اش‬ ‫خداحافظی کند‪ .‬او می داند که بچه اش قرار است برای‬ ‫مدتی به خدمت سربازی برود‪ .‬بنابراین امیدواراست‪.‬‬ ‫چون قراراست فرزندش برگردد‪ .‬اما وداع دائمی خیلی‬ ‫سخت اس��ت‪ .‬پرس��پولیس بچه من بود‪ .‬بچه هشت‬ ‫س��اله ای که برایش زحمت کشیده بودم‪ .‬فکر می کردم‬ ‫جدایی ام از پرس��پولیس اینقدرها هم مهم نیس��ت که‬ ‫نتوانند این باشگاه را اداره کنند‪ .‬نتوانستند‪ ،‬ما ناخواسته‬ ‫جدا شدیم‪.‬‬ ‫انهایی که پرس��پولیس را از شما و مجمع تان‬ ‫گرفتند و به س��ازمان تربیت بدن��ی دادند چه‬ ‫تحلیلیداشتند؟‬ ‫انها از ان کار هیچ تحلیلی نداشتند؛ اینکه پرسپولیس‬ ‫را از م��ا بگیرن��د و ب��ه دولت تقدیمش کنن��د انها را‬ ‫هیجان زده می کرد‪ .‬حاال هم انگار از ان خسته شده اند‬ ‫و می خواهند دوباره از دست دولت بگیرند و به مردم‬ ‫برگردانند‪ .‬انهایی که پرس��پولیس را از ما گرفتند فکر‬ ‫می کردند س��وار بر موج پرس��پولیس حتی می توانند‬ ‫رئیس جمهور شوند‪.‬‬ ‫غافل از اینکه مردم هم��ه افراد را به درون قلب خود‬ ‫راه نمی دهند‪ .‬ما چند اس��طوره داریم که مردم دوست‬ ‫دارند تمام قد به احترام ش��ان بایس��تند؟ مردم خائن را‬ ‫از خدمتگزار تش��خیص می دهن��د‪ .‬بعد از اینکه من و‬ ‫دوستانم از پرسپولیس جدا شدیم اقایان خیلی تالش‬ ‫کردن��د مدیرانی را بیاورند که نبود ما به چش��م نیاید‪.‬‬ ‫اتفاقا باید بگویم انهایی ک��ه بعد از ما امدند ادم های‬ ‫با ابرویی در عرصه مدیریت بودند‪ .‬اما خب نتوانستند‬ ‫خیلی از افتخارات را به دس��ت بیاورند‪ ،‬موفق نشدند‪.‬‬ ‫حاال بهتر است به سوال شما برگردم‪ .‬من به لیگ برتر‬ ‫برگش��تم نه به پرس��پولیس‪ .‬این داغ هنوز روی سینه‬ ‫من است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫اقای عابدینی! نزاع ش��ما با مدیران باش��گاه‬ ‫پرسپولیس ش��کل جدی تری به خود گرفت‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬پرسپولیسی ها خوشحال هستند‪ .‬چون تیم شان‬ ‫به اس��یا راه پیدا کرده‪ ،‬اما چگونه و با چه مشکالتی این‬ ‫موفقیت به دس��ت امد؟ هواداران پرس��پولیس خوب به‬ ‫خاطر دارند که در گذش��ته این تیم برای قهرمان ش��دن‬ ‫کس��ی را حرص نمی داد‪ .‬چند هفت��ه به پایان لیگ‪ ،‬جام‬ ‫در دس��ت پرس��پولیس بود‪ .‬مردم فراموش نمی کنند که‬ ‫چه جام هایی را باالی س��ر بردند؛ انهم با پرسپولیس��ی‬ ‫که حاش��یه ها به ان کارگر نبود‪ .‬م��ردم الیما را فراموش‬ ‫نمی کنند‪ .‬مردم قهرمانی سال ‪ 77‬را فراموش نمی کنند که‬ ‫هم در لیگ برتر و هم در جام حذفی به قهرمانی رسیدیم‪.‬‬ ‫ان هم با ان بازیکنان خاطره انگیزی چون دایی‪ ،‬عابدزاده‪،‬‬ ‫کریم باقری‪ ،‬گل محمدی‪ ،‬افشین پیروانی‪ ،‬استیلی‪ ،‬میناوند‪،‬‬ ‫مهدوی کیا‪ ،‬شاهرودی‪ ،‬پیوس و خیلی های دیگر‪.‬‬ ‫اقای عابدینی! چرا به لیگ برتر برگشتید؟‬ ‫‪ l‬برای من لیگ برتر بستری است که دوباره توانایی هایم‬ ‫را به نمایش بگذارم‪ .‬امیدوارم داماش بتواند در کنار دیگر‬ ‫بزرگان فوتبال ایران مثل س��پاهان‪ ،‬ذوب اهن‪ ،‬استقالل‪،‬‬ ‫پرسپولیس و تراکتورسازی حرفی برای گفتن داشته باشد‪.‬‬ ‫تیم شما چطور ظاهر خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬قطعا تیم��ی معمولی نخواهیم بود‪ .‬قص��د داریم به‬ ‫بزرگان لیگ برتر تنه بزنیم‪ .‬مدعی خواهیم بود؛ یک مدعی‬ ‫که این بار از سرزمین باران لیگ برتر را تحت تاثیر قرار‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫سال هاس��ت که فوتبالی ها حضور سیاسیون‬ ‫در عرصه مدیریتی و تصمیم گیری های کالن‬ ‫فوتبال را اصلی ترین معضل این رشته ورزشی‬ ‫می دانند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬م��ن فکر می کنم عیب از خود ما فوتبالی ها اس��ت‬ ‫که هر کسی را به چرخه مدیریتی فوتبال راه می دهیم‪.‬‬ ‫متاس��فانه در بس��تر فوتبال ادم ها گزینش نمی شوند‪.‬‬ ‫ش��ما اگر بخواهید برای ی��ک اداره کوچک‪ ،‬مدیری‬ ‫انتخاب کنید در مورد سوابق ان مدیر تحقیق می کنید؛‬ ‫عملکردش را مد نظر قرار می دهید؛ روحیه و شخصیت‬ ‫ان فرد را در نظر می گیرید‪ .‬اما متاسفانه سال هاست که‬ ‫ما در فوتبال اعتباری برای حضور ادم های متخصص‬ ‫قایل نیس��تیم‪ .‬جالب اس��ت که برخی مدیران به این‬ ‫دلیل راهی عرصه فوتبال ش��دند که دیگر پستی باقی‬ ‫نمانده بود‪ .‬بعضی ها را هم به خاطر خوش خدمتی شان‬ ‫در گذش��ته به قدرت رس��اندیم‪ .‬اینها همان مدیرانی‬ ‫هستند که به نان می رسند‪ ،‬اما به نام‪ ،‬هرگز‪ .‬مایلم چند‬ ‫س��وال مطرح کنم؛ مدیرانی که در س��ال های اخیر به‬ ‫پرس��پولیس امده اند چه چیزی به ه��واداران این تیم‬ ‫داده اند؟ ایا ش��ور وغرور و نش��اط داده اند یا نا امیدی‬ ‫و حس��رت و حرص؟ این اقایان بروند کارنامه شان را‬ ‫براس��اس عمر هواداران بررس��ی کنند‪ .‬برای شما یک‬ ‫مثال می زنم‪ .‬هواداری که ش��ش س��ال پیش به عشق‬ ‫پرس��پولیس به اس��تادیوم می امد و ‪ 19‬ساله بود حاال‬ ‫‪ 25‬ساله اس��ت‪ .‬چقدر در بهترین لحظات جوانی اش‬ ‫به تیم محبوبش افتخار کرده است؟ اقایان لطفا جواب‬ ‫بدهند‪ .‬بازیکنی که ‪ 23‬س��اله بود حاال ‪ 30‬س��اله شده‬ ‫اس��ت‪ .‬شما به این بازیکن ‪ 30‬س��اله چه داده اید؟ در‬ ‫کل این س��ال ها کدا م ترانس��فر موفقی در پرسپولیس‬ ‫صورت گرفت؟ اگر امروز همه فدراس��یون ها و همه‬ ‫ورزشکارانی که در رش��ته های دیگر فعالیت می کنند‬ ‫از فوتبال طلبکار هس��تند به این دلیل است که همه ما‬ ‫فوتبالی ها به این فوتبال بدهکاریم‪ .‬چون نمی خواهیم‬ ‫وظیفه مان را انجام بدهیم‪ .‬یکی از مس��ئوالن کشتی به‬ ‫دفتر من امده بود و می گفت شما در فوتبال لیگ برتر‬ ‫‪ 500‬میلیارد هزینه می کنید‪ ،‬چه اشکالی دارد که هشت‬ ‫میلیاردش را به کش��تی فرنگی بدهید تا پنج مدال طال‬ ‫بیاوریم‪ .‬اس��تاد برزگر که یکی از نوادر کش��تی ایران‬ ‫است در هیروش��یما به من گفت‪« :‬اقای عابدینی اگر‬ ‫فوتب��ال ملی ما به جایی نرس��د هیچ کس به مدال های‬ ‫دیگر رشته ها اهمیت نمی دهد‪».‬‬ ‫با چه استداللی می گویید که فوتبالی ها به دیگر‬ ‫رشته های ورزشی بدهکارند؟‬ ‫‪ l‬چون درهیچ رده ملی به موفقیت نرسیدیم؛ تیم های‬ ‫نوجوانان‪ ،‬جوانان‪ ،‬امید و بزرگساالن ما حذف شد و در‬ ‫اسیا تحقیر شدیم‪.‬‬ ‫برخی معتقدند فدراسیون فعلی انقدر ضعیف‬ ‫کار کرده که تمام مدیران پیش��ین فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ ،‬فارغ از عملکرد خودش��ان‪ ،‬امروز به‬ ‫منتقد تبدیل ش��ده اند؟ محمد دادکان یکی از‬ ‫همین منتقدان است‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫رسانه های ما صداقت دارند‪ .‬چون به کارنامه نمره می دهند‬ ‫نه ادم ها‪ .‬خط کش��ی معقوالنه ای دارند‪ .‬اقای دادکان! تو‬ ‫نسبت به کفاشیان که اتفاقا با من رفاقت دارد‪ ،‬کارنامه به‬ ‫مراتب بهتری داری‪.‬‬ ‫چ��ه فرقی می��ان کفاش��یان و مدی��ران قبلی‬ ‫فدراسیون فوتبال وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬یک فرق بین همه مدیرانی که قبل از کفاشیان ریاست‬ ‫فدراس��یون را برعهده گرفته اند وج��ود دارد‪ .‬انها با رای‬ ‫اعضای مجمع به ریاست فدراسیون فوتبال نرسیدند‪ .‬خود‬ ‫من هم با رای اعضای مجمع‪ ،‬رئیس فدراسیون نشدم‪ .‬در‬ ‫واقع همه مدیران قبل از کفاشیان منصوب شدند‪ .‬بنابراین‬ ‫همه ما به رئیسی پاسخگو بودیم که ما را نصب کرده بود‪.‬‬ ‫اما کفاشیان حاال پاسخگوی یک مجمع است‪ ،‬بنابراین این‬ ‫اعضای مجمع هستند که باید در مورد ناکامی ها توضیح‬ ‫بدهن��د‪ .‬من هم به عنوان عضو مجمع ب��ه فوتبال ایران‬ ‫بدهکار هس��تم‪ .‬هر چند اگر مجمع از نخبگان تشکیل‬ ‫می شد خیلی کمتر از اینها برای فوتبال غصه می خوردیم‪.‬‬ ‫اگر بخواهید س��ازمان لیگ‪ ،‬هیات رئیس��ه و‬ ‫کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال را ارزیابی‬ ‫کنید‪ ،‬چه قضاوتی خواهید داشت؟‬ ‫‪ l‬االن ما س��ازمان لیگ موفقی داریم‪ .‬از لحاظ سیستم‬ ‫اداری و مدیریتی این س��ازمان واقعا در حد قابل قبولی‬ ‫ظاهر ش��ده اس��ت‪ .‬در مورد کمیت��ه داوران هم با همه‬ ‫تغییراتی که داش��ت باید بگویم عملکرد خوبی بر جای‬ ‫گذاشت‪ .‬سال گذشته در لیگ دسته یک خیلی از بازی ها‬ ‫با مش��کل داوری نامناسب روبه رو بود اما امسال شرایط‬ ‫واقعا متفاوت بود‪ .‬اگر خود من در لیگ یک با این شرایط‬ ‫روبه رو نبودم‪ ،‬هرگز درباره این کمیته ها دست به قضاوت‬ ‫ی متفاوت بود؛‬ ‫نمی زدم‪ .‬در کمیته انضباطی اما شرایط کم ‬ ‫ادم خوب و شریفی رئیس کمیته انضباطی بود اما دچار‬ ‫مش��کل شد‪ .‬چون س��لیقه ها در تصمیمات و ارای این‬ ‫کمیته نفوذ داشت‪ .‬ان روزی که شریفی می خواست مقابل‬ ‫این اعمال نفوذها بایستد خیلی راحت او را برکنار کردند‪.‬‬ ‫درباره اعضای هیات رئیسه فدراسیون باید تاکید کنم که‬ ‫انها ادم های شناخته شده ای هستند‪ .‬اما انگار بلد نیستند‬ ‫از اختیارات خودشان استفاده کنند‪ .‬جالب اینکه وقتی به‬ ‫انها نزدیک می ش��ویم و از انها دلیل برخی از مشکالت‬ ‫را می پرس��یم به راحتی مش��کالت را به گردن همدیگر‬ ‫می اندازند تا خودشان را بی تقصیر جلوه بدهند‪ .‬کفاشیان‬ ‫رئیس فوتبالی نبود‪ .‬اصال قرار بود او به طور موقت رئیس‬ ‫فدراس��یون فوتبال باشد؛ این وعده علی ابادی به مجمع‬ ‫بود‪ .‬علی ابادی به خود من هم این قول را داد‪ .‬اما از قرار‬ ‫معلوم کفاش��یان از جو فوتبال لذت برده و قصد دارد در‬ ‫این فضا همچنان کار کند‪.‬‬ ‫ام��ا یک واقعیت وجود دارد؛ ش��اید هواداران‬ ‫پرسپولیس بازگشت عابدینی به باشگاه خود را‬ ‫بپذیرند و حتی از این بابت خوش��حال شوند‪،‬‬ ‫اما ایا در مورد پروین هم چنین نگاهی وجود‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬جایگاه ها متفاوت است‪ .‬اگر هواداران نسبت‬ ‫به من روی خوش نش��ان می دهند به این دلیل است که‬ ‫من در بخش س��تاد‪ ،‬عملکرد خوبی داشته ام‪ .‬پروین در‬ ‫محدوده زمین چمن کارش را بلد است‪ .‬هواداران می دانند‬ ‫که ایراد از س��تاد باشگاه پرس��پولیس است نه در صف‪.‬‬ ‫هواداران‪ ،‬پروین را روی نیمکت مربیگری دوست دارند‪.‬‬ ‫هر چند این س��وال هم پیش می اید که علی پروین قرار‬ ‫است با چه سیستم مدیریتی کارش را در یک تیم انجام‬ ‫بدهد‪ .‬اگر مدیریت مبتنی بر سرمایه کالن باشد که حسین‬ ‫هدایتی و پروین با همین سیس��تم کار کردند‪ ،‬اما پروین‬ ‫موفق نشد‪.‬‬ ‫مطمئن هستید که همه واقعیت همین است؟‬ ‫شاید دوست ندارید مستقیما به نقطه ضعف‬ ‫پروین اشاره کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬هواداران پرس��پولیس ش��اید با خودشان فکر‬ ‫می کنند که بضاعت پروین به درد این رو زهای پرسپولیس‬ ‫نمی خورد؛ اما یک واقعیت وجود دارد؛ پروین نمک فوتبال‬ ‫ماست‪ .‬ضرورتی ندارد که امثال پروین حتما در یک باشگاه‬ ‫سمتی داشته باشند‪ .‬حضور انها دلگرمی است‪ .‬روح ناصر‬ ‫حجازی شاد؛ او هم نمک فوتبال ایران بود‪.‬‬ ‫اق��ای عابدین��ی! پرس��پولیس در ط��ول این‬ ‫س��ال ها جام های زیادی را از دس��ت داد‪ .‬چه‬ ‫اتفاقی برای مدیریت این باش��گاه رخ داد که‬ ‫پرسپولیس سال هاست در چنین شرایطی قرار‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬من به غمخوار گفتم‪« :‬اقای غمخوار! سایه تو بلندتر‬ ‫از سایه پروین نیست‪ ».‬خب این دوستان نمی توانند این‬ ‫خالء را جبران کنند‪ ،‬ناخوداگاه به حذف امثال پروین و‬ ‫دایی روی می اورند‪ .‬کاشانی هم به این نتیجه رسیده بود‬ ‫که دایی باید حذف ش��ود؛ هر چن��د اتفاقاتی رخ داد که‬ ‫قابل پیش بینی بود‪.‬‬ ‫از قرار معلوم ش��ما حامی سرس��خت دایی‬ ‫هس��تید و در طول این مدت ه��م بار ها از او‬ ‫دفاع کرده اید‪ .‬ایا حمایت ش��ما از دایی دلیل‬ ‫خاصی دارد؟‬ ‫ی دایی هس��تم چون این پسر امسال به‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬من حام ‬ ‫همه ما س��ه چیز را ثابت کرد؛ اول‪ :‬صب��وری! به اندازه‬ ‫تمام سال های عمرش که از فوتبال لذت برده بود فصل‬ ‫گذشته در پرسپولیس غم خورد‪ .‬گاهی انقدر عصبانی بود‬ ‫ک��ه حرف هایش را فراموش می کرد‪ .‬من که او را خوب‬ ‫می شناس��م می دانم اینطور مواقع چقدر دلخوراست‪ ،‬اما‬ ‫نمی خواهد حرفی بزند‪ .‬دایی صبوری کرد و باالخره نزد‬ ‫هواداران پرس��پولیس با قهرمانی در جام حذفی روسفید‬ ‫ش��د‪ .‬دوم‪ ،‬دایی نش��ان داد تعامل با فوتبال بین المللی را‬ ‫خوب بلد اس��ت‪ .‬دایی اگر چه به داشته های خودش و‬ ‫راهی که در پرس��پولیس می رود‪ ،‬اعتقاد داش��ت اما این‬ ‫باعث نش��د از نظر اطرافیانش به خصوص میاچ استفاده‬ ‫نکند‪ .‬س��وم‪ ،‬دایی ثابت کرد ارتباط با بازیکن را در حد‬ ‫تقریب قلوب پیش می برد‪ .‬بازیکنان به عشق پرسپولیس و‬ ‫دایی جنگیدند و به قهرمانی رسیدند‪ .‬حاال ما یک اسطوره‬ ‫داریم که چنین ویژگی هایی دارد‪.‬‬ ‫بعضی ها از این انتقاد ها اینطور برداشت می کنند‬ ‫که شما هنوز هم به پرسپولیس و بازگشت به‬ ‫مدیرعاملی این باش��گاه فکر می کنید‪.‬ایا این‬ ‫تحلیل درست است؟‬ ‫‪ l‬ش��نیده ام می خواهند پرس��پولیس را به مردم بدهند‪.‬‬ ‫اشکالی ندارد‪ ،‬ما هم خریداریم‪.‬‬ ‫ش��ما با داماش دنبال چه چیزی هستید؟ چه‬ ‫ناگفته ای دارید که می خواهید با داماش بگویید؟‬ ‫‪ l‬ناگفته ای ندارم‪ .‬حرف هایم را زدم و خوش��بختانه به‬ ‫ان عمل کرده ام‪ .‬روزی که به گیالن رفتم بعضی ها گفتند‬ ‫عابدینی امده داماش را به تهران ببرد‪ .‬در حالی که هرگز‬ ‫چنین تصمیمی نداشتیم‪.‬خوشحالم که این تیم به لیگ برتر‬ ‫امده اما این را بدانید که داماش یک تیم معمولی نخواهد‬ ‫بود و با تمام توان وارد بازی های لیگ یازدهم می ش��ود‪.‬‬ ‫ما از شهر باران امده ایم‪ ،‬می خواهیم بمانیم و می مانیم‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫???‬ ‫ وجوی شگفتی ساز‬ ‫در جست‬ ‫???‬ ‫چه تیمی می تواند ما را متحیر کند‬ ‫‪2‬‬ ‫به راس��تی چه تیمی شگفتی س��از خواهد شد‪.‬‬ ‫غی��ر از پرس��پولیس و اس��تقالل و س��پاهان و البته‬ ‫تراکتورس��ازی‪ ،‬چ��ه تیمی در لیگ این��ده می تواند‬ ‫همه را شگفت زده کند‪ .‬ایا این تیم فوالد خوزستان‬ ‫خواهد بود با مجید جاللی و فوتبال مدرسه ای اش‪ .‬یا‬ ‫صمد مرفاوی در مس کرمان ان کار عجیب را انجام‬ ‫خواهد داد؟ نظرتان درباره داماش گیالن چیست؟ که‬ ‫خوب بازیکن گرفته و بلد اس��ت چگونه دفاع کند‪.‬‬ ‫سایپا و مجید صالح چه کار خواهند کرد؟ ایا انها تیم‬ ‫شگفتی ساز خواهند بود‪ .‬کدام یک از متوسط به قله‬ ‫فوتبال می رسند؟‬ ‫پایان نیم فصل اول در لیگ نهم؛ صفحات روزنامه ها‬ ‫پر بود از عکس تیم��ی که اتفاقا عالوه بر جوانی از‬ ‫حمایت هواداران پرشور خود بهره مند بود؛ تیمی که‬ ‫فراتر از حد انتظار فوتبالی زیبا و روان را به نمایش‬ ‫ی جوان بود‪ ،‬اما با این‬ ‫می گذاشت‪ .‬تراکتورسازی تیم ‬ ‫حال بدون هزینه های سنگین موفق شد در لیگ نهم‬ ‫فوتبالی ش��ناور را با چاش��نی جنگندگی به نمایش‬ ‫بگذارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪60‬‬ ‫پدیده ای به نام تراکتور‬ ‫انها پ��س از اینک��ه در نخس��تین دوره رقابت های‬ ‫لیگ برتر به دس��ته یک س��قوط کردند‪ ،‬نزدیک به‬ ‫هش��ت س��ال از این رقابت ها دور بودن��د‪ ،‬تا اینکه‬ ‫باالخره ب��ا فراز کمالوند و پس از پیروزی در مقابل‬ ‫الومینیوم هرمزگان جواز حضور مستقیم در نهمین‬ ‫دوره رقابت ه��ای لی��گ برتر را به دس��ت اوردند‪.‬‬ ‫تراکتورس��ازی در دومین تجربه لیگ برتر در حالی‬ ‫که فرا زو نش��یب های بس��یاری داش��ت و نتایج ان‬ ‫غیرقابل پیش بین��ی بود‪ ،‬فصل ‪89‬ـ ‪ 88‬را در جایگاه‬ ‫هفتم جدول پشت سر گذاشت‪ .‬تراکتورسازی تبریز‬ ‫با فراز کمالوند که اولین تجربه س��رمربیگری خود‬ ‫در لیگ برتر را پشت سر می گذاشت با ‪ 11‬پیروزی‪،‬‬ ‫‪ 14‬مس��اوی و ‪ 9‬شکس��ت و ‪ 47‬امتیاز به کار خود‬ ‫در لی��گ نهم حرفه ای پای��ان داد تا برخالف عادت‬ ‫معمول تیم های صعودکننده به لیگ برتر که در گام‬ ‫نخست به بقا در لیگ برتر می اندیشند‪ ،‬اتفاقا عملکرد‬ ‫قابل قبولی را نیز در بازگش��ت به لیگ برتر از خود‬ ‫ب��ه جای بگذارد‪ .‬در کنار موفقیت های فنی‪ ،‬این تیم‬ ‫توانس��ته بود با برخورداری از فاکتور پشتوانه عظیم‬ ‫هواداران��ش قطب جدی��دی را وارد عرصه فوتبال‬ ‫دو قطبی کشور (از نظر تماشاگر) کند‪ .‬چه انها امده‬ ‫بودند تا به تیم خود هویتی ملی بدهند‪ .‬انها بی تردید‬ ‫پدیده لیگ نهم بودند که البته در ادامه راه توانس��تند‬ ‫هر س��ال ش��رایط خ��ود را در جدول لی��گ بهبود‬ ‫ببخشند تا جایی که به نظر می رسد تراکتورسازی ها‬ ‫در لیگ یازدهم با حضور امیر قلعه نویی به قهرمانی‬ ‫می اندیشند‪ .‬یازدهمین دوره رقابت های فوتبال لیگ‬ ‫برتر باش��گاه های کش��ور از یازده��م مردادماه اغاز‬ ‫می شود‪ .‬حاال بیش از هر زمان دیگری مربیانی چون‬ ‫مجید صالح به تمرکز و حمایت مدیران باشگاه های‬ ‫خود نی��از دارند تا جریان جوانگرایی به بن بس��ت‬ ‫کشیده نشود‪.‬‬ ‫داماش گیالن‪ ،‬س��ایپا‪ ،‬مس کرمان‪ ،‬فوالدخوزس��تان‬ ‫و فجر سپاس��ی؛ اینها تیم هایی هس��تند که می توانند‬ ‫در فصل جدید فوتبال ایران معادالت از پیش تعیین‬ ‫شده لیگ یازدهم را بر هم بزنند و چهره یک پدیده‬ ‫به خود بگیرند‪ .‬هر چند که در سال های گذشته نیز‬ ‫تیم های مختلفی قبل از شروع لیگ از سوی رسانه ها‬ ‫به عنوان پدیده های احتمالی لیگ معرفی شدند‪ .‬بعضی از‬ ‫این تیم ها توانستند طبق گمانه رسانه ها به پدیده تبدیل‬ ‫ش��وند و برخی دیگر نیز همچون استیل اذین در لیگ‬ ‫دهم نه تنها خود را به عنوان پدیده معرفی نکردند بلکه‬ ‫به لیگ دسته یک س��قوط کردند‪ .‬هر چند در کنار این‬ ‫نام ها تیم های دیگری همچون نفت تهران و صبای قم‬ ‫نیز شانس خودنمایی و پدیده شدن در لیگ یازدهم را‬ ‫دارن��د‪ .‬با این همه اما به نظر می رس��د در لیگ یازدهم‬ ‫داماش گیالن و سایپا به بزرگانی چون سپاهان‪ ،‬استقالل‪،‬‬ ‫ذوب اهن و پرسپولیس تنه خواهند زد‪.‬‬ ‫جانشین جوان برای حاجی مایلی‬ ‫خاتمه همکاری با محمد مایلی کهن این فرصت را در‬ ‫اختی��ار مجید صالح قرار داد ت��ا این مربی که روزهای‬ ‫پرافتخ��اری را در تیم ذوب اهن س��پری کرد و از وی‬ ‫به عنوان مغز متفکر این تیم اصفهانی یاد ش��ده‪ ،‬بتواند‬ ‫توانایی هایش را در نخس��تین تجربه لیگ برتری با این‬ ‫تیم ب��ه نمایش بگذارد‪ .‬بیژن طاهری‪ ،‬س��عید رجبی و‬ ‫حمید بابازاده وی را همراهی می کنند‪.‬‬ ‫با توجه به سیاست های باشگاه سایپا و استراتژی تغییر‪،‬‬ ‫ارامش خاصی در این تیم حاکم اس��ت و در سایه این‬ ‫بی حاش��یه بودن‪ ،‬انها س��عی دارند تیمی را برای لیگ‬ ‫یازدهم ببندند که از اعتبار این تیم کرجی دفاع کند‪.‬‬ ‫داماش‪ ،‬تیمی با مهره های جدید‬ ‫جمع��ه دوم اردیبهش��ت م��اه ب��رای امی��ر عابدینی و‬ ‫دام��اش گی�لان روز خاصی ب��ود‪ .‬انه��ا در فاصله دو‬ ‫هفت��ه مان��ده به پای��ان رقابت ه��ای لیگ دس��ته یک‬ ‫موفق ش��دند با اقتدار به لیگ برتر صع��ود کنند‪ .‬وقتی‬ ‫امیر عابدینی مدیرعامل��ی داماش را پذیرفت‪ ،‬خیلی ها‬ ‫تص��ور می کردن��د او قصد انتق��ال داماش را در س��ر‬ ‫می پروران��د اما وی این تی��م را در گیالن حفظ کرد و‬ ‫باالخره موفق ش��د ای��ن تیم را به لیگ برت��ر بیاورد تا‬ ‫خیلی ها برای رقابت او و حبیب کاشانی در نزاع بیرون‬ ‫از زمین لحظه ش��ماری کنند‪ .‬این اتفاق هم رخ داد؛ هر‬ ‫چند او مدتی است درباره حبیب کاشانی و پرسپولیس‬ ‫سیاست سکوت پیشه کرده است‪ .‬تیم برتر گروه «الف»‬ ‫لیگ دس��ته اول که پیش از پایان ان مسابقات توانست‬ ‫جواز حضور در لیگ برتر را کسب کند‪ ،‬با مدیریت امیر‬ ‫عابدینی قصد دارد در لیگ یازدهم لقب تیم اسانسوری‬ ‫را از ذهن ها پاک کند‪ .‬ادامه همکاری با مهدی دینورزاده‪،‬‬ ‫حفظ نفرات مطرح و جذب بازیکنان مطرح در این تیم‪،‬‬ ‫نگاه ها را به این تیم گیالنی جلب کرده است‪.‬‬ ‫دام��اش که یکی از تیم ه��ای بخش خصوصی در لیگ‬ ‫یازدهم محس��وب می ش��ود‪ ،‬برنامه های مفصلی برای‬ ‫اماده س��ازی جهت حضور در مس��ابقات فصل جدید‬ ‫داش��ت که توانس��ت اهداف خود را تا ح��دود زیادی‬ ‫محقق کند‪.‬‬ ‫صعود دوباره فجری ها‬ ‫پ��س از صعود از مرحله پلی اف با پی��روزی برابر تیم‬ ‫الومینی��وم هرمزگان در پر حاش��یه ترین مس��ابقه فصل‬ ‫گذشته لیگ ایران‪ ،‬فوتبال شیراز بار دیگر در رقابت های‬ ‫لیگ برتر کش��ور ثابت سهمیه ش��د‪ ،‬گرچه جای خالی‬ ‫غالمحس��ین پیروان��ی در تیم بی ادعای فجرسپاس��ی‬ ‫در لیگ یازدهم خالی اس��ت‪ .‬جعف��ر جعفری به عنوان‬ ‫مدیر عامل و احمد کالنتری به عنوان س��رمربی هدایت‬ ‫این تیم را در لیگ اینده برعهده خواهند داشت و ضمن‬ ‫حفظ اسکلت اصلی تیم و جذب بازیکنان جدید قصد‬ ‫دارند تیمی را به میدان بفرستند که در کنار دفاع از اعتبار‬ ‫فوتبال شیراز‪ ،‬بار دیگر به دسته اول باز نگردد‪g .‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با دینورزاده درباره داماش گیالن‬ ‫ستاره نگرفتیم‬ ‫نیلوفر واشقانی‬ ‫‪ 3‬مهدی دینور زاده بازیکن سال های قبل پاس همدان در این فصل هدایت داماش را‬ ‫برعهده دارد‪ .‬این مربی سابقه سرمربیگری در تیم های لیگ برتری را ندارد‪ ،‬به همین خاطر‬ ‫قبل از شروع فصل حساسیت هایی به وجود امده است‪ .‬همین مساله باعث شده تا حرف‬ ‫و حدیث هایی به وجود بیاید مبنی بر اینکه شاید در نیمه راه او را کنار بگذارند و سرمربی‬ ‫دیگری را جایگزین او کنند‪ .‬با توجه به اینکه داماش بازیکنان خوبی را جذب کرده‬ ‫انتظارات باالیی از این تیم می رود‪ .‬به همین خاطر دینور زاده شرایط سختی دارد و باید‬ ‫رضایت عابدینی را جلب کند‪ .‬او بعد از اخراج از نفت تهران خودش را در داماش ثابت‬ ‫کرد و حاال باید در لیگ برتر با مربیانی هم چون دایی رقابت کند‪ .‬او معتقد است نباید‬ ‫داماش و استیل اذین را با هم مقایسه کنند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تیم ما به وضعیت‬ ‫استیل اذیندچار‬ ‫نمی شود‪ ،‬زیرا از‬ ‫حمایت تماشاگران در‬ ‫رشت برخورداریم و‬ ‫همچنین با درایت اقای‬ ‫عابدینی و بازیکنان‬ ‫خوبی که در اختیار‬ ‫داریممی توانیم‬ ‫نتایج مد نظر را‬ ‫کسبکنیم‬ ‫بله‪ .‬برای تیم ما این جایگاه خوب است‪.‬‬ ‫اما ش��اید مدیریت رده بهت��ری در جدول‬ ‫بخواهد؟‬ ‫‪ l‬مطمئن باش��ید من در این خص��وص با مدیریت‬ ‫ح��رف زدم و به این نتیجه رس��یدم‪ .‬پس دلیلی برای‬ ‫نارضایتی در اواسط فصل وجود ندارد‪ .‬با عابدینی در‬ ‫مورد توقعات از داماش حرف زدم و ایش��ان متقاعد‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫حضور مهدوی کیا در داماش چقدر به این‬ ‫تیم کمک می کند؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان بازیکن با اخالق و بزرگی هستند و مسلما‬ ‫می توانند به تیم کمک کنند‪ .‬من خوشحالم که مهدی‬ ‫در تیم ما حضور دارد‪.‬‬ ‫ش��ما تاکنون تجربه هدایت تیمی در لیگ‬ ‫برت��ر را نداش��ته اید‪ .‬فکر می کنی��د در این‬ ‫زمینه موفق خواهید شد؟‬ ‫‪ l‬ه��ر رده که از لی��گ برتر پایین ت��ر می رویم کار‬ ‫سخت تر می شود‪ ،‬زیرا باید برای صعود پیروز شویم‬ ‫اما در تیم داماش با نظر عابدینی امس��ال کار راحتی‬ ‫پیش رو داریم‪ ،‬چرا که هدف باشگاه بقا در لیگ برتر‬ ‫است و اگر در چند بازی نتیجه نگیریم می توانیم ان‬ ‫را جبران کنیم و در نهایت به این هدف برسیم‪.‬‬ ‫اگر اواس��ط فصل عابدینی به شما بگوید‬ ‫مث�لا نمی خواهد تیم رده هش��تم باش��د و‬ ‫انتظار داشته باشد که سوم باشید در جواب‬ ‫چه می گویید؟‬ ‫‪ l‬این خواس��ته منطقی و ورزشی نیست‪ .‬ما قبل از‬ ‫فصل به جمع بندی رس��یدیم و درست نیست که بعد‬ ‫از چند فصل این مسائل مطرح شود‪.‬‬ ‫به نظر شما داماش مشکل دفاعی ندارد؟‬ ‫‪ l‬م��ا از نظر دفاع مش��کلی نداری��م و تمام نفرات‬ ‫توانمندی ه��ای الزم ب��رای حضور در لی��گ برتر را‬ ‫دارن��د و می توانند کم کم پیش��رفت کرده و برای تیم‬ ‫بازیکنان مفیدی باشند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫از چ��ه زمانی ب��ه این نتیجه رس��یدید که‬ ‫داماش پتانس��یل حضور در لی��گ برتر را‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬زمانیکه نفت مسجدسلیمان را در رشت شکست‬ ‫دادیم‪ ،‬خی��ال امیر عابدینی ب��رای صعود تیم راحت‬ ‫ش��د‪ ،‬ام��ا خیال من راح��ت نبود‪ .‬او هم��ان روز در‬ ‫جلس��ه ای که داشتیم به من گفت در مورد بستن تیم‬ ‫برای حضور در لیگ برتر صحبت کنیم اما از او اجازه‬ ‫گرفتم بعد از قطعی ش��دن صع��ود در این خصوص‬ ‫صحبت کنیم‪.‬‬ ‫بنابراین پیش از پایان بازی های دس��ته اول‬ ‫اقدام به جذب بازیکن نکردید؟‬ ‫‪ l‬پ��س از اینکه صعودمان به لیگ برتر قطعی ش��د‬ ‫نام بیش از ‪ 30‬بازیکن را بر اساس اولویت های خود‬ ‫نوش��تیم و س��ه هفته از س��اعت ‪ 9‬صبح تا ‪ 11‬شب‬ ‫روی انه��ا بحث کردیم‪ .‬در نهایت به رش��ت رفتم و‬ ‫تمرینات را ش��روع کردم و کم کم با اقدامات مناسب‬ ‫امی��ر عابدینی بازیکنان جدید ب��ه نفرات قبلی اضافه‬ ‫شدند و توانس��تیم در نقاطی که الزم داریم بازیکنان‬ ‫مد نظرمان را جذب کنیم‪.‬‬ ‫خیلی ها معتقدند این امکان وجود دارد که‬ ‫داماش به سرنوشت اس��تیل اذین در فصل‬ ‫پیش دچار شود؟‬ ‫‪ l‬مطمئ��ن باش��ید تیم م��ا به وضعیت اس��تیل اذین‬ ‫دچار نمی شود‪ ،‬زیرا از حمایت تماشاگران در رشت‬ ‫برخورداری��م و همچنین با درای��ت اقای عابدینی و‬ ‫بازیکنان خوبی که در اختی��ار داریم می توانیم نتایج‬ ‫مد نظر را کسب کنیم‪ .‬اشکال ندارد اگر عده ای اینطور‬ ‫فک��ر می کنند اما داماش با ای��ن تیم فرق های زیادی‬ ‫دارد‪ .‬ما استیل اذین لیگ یازدهم نیستیم‪.‬‬ ‫هر دو تیم س��تاره های زیادی جذب کردند‬ ‫به همین خاطر با هم مقایسه می شوند؟‬ ‫‪ l‬من مخالف این مساله هستم‪ ،‬چون داماش بازیکن‬ ‫ستاره ای نگرفته است‪.‬‬ ‫برچه اساس��ی این حرف را می زنید‪ .‬به نظر‬ ‫شما بازیکنی چون مهدی مهدوی کیا ستاره‬ ‫نیست؟‬ ‫‪ l‬مهدوی کی��ا همیش��ه س��تاره اس��ت‪ .‬همیش��ه به‬ ‫تیم ش��خصیت می دهد‪ .‬ما روی ای��ن بازیکن خیلی‬ ‫حساب کرده ایم‪ .‬نظر من به عنوان مربی این است که‬ ‫ما بازیکنان خوب��ی را گرفتیم و می خواهیم در پایان‬ ‫بازی های لیگ برتر ستاره تحویل بدهیم‪ .‬این یکی از‬ ‫هدف های ماست‪.‬‬ ‫در ای��ن م��دت از تیم به ش��ناخت خوبی‬ ‫رسیدید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بعد از اینکه در رش��ت تمرینات بدنسازی را‬ ‫انجام دادی��م به ترکیه رفتیم‪ .‬در این اردو س��ه بازی‬ ‫تدارکاتی انج��ام دادیم که به امادگی تیم کمک کرد‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر هفت��اد درصد از تیم ش��ناخت پیدا‬ ‫کردم‪.‬‬ ‫ب��رای فصل اینده دام��اش تغییرات زیادی‬ ‫داشته است؟‬ ‫‪ l‬زیاد نه‪ ،‬اسکلت تیمی حفظ شده‪ .‬بازیکنان جدید‬ ‫هم با بازیکنان قدیمی هماهنگ شدند‪.‬‬ ‫درب��اره جذب بازیکن تمام توقعات ش��ما‬ ‫اجرا شد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬با کمک اقای عابدینی تمام خواس��ته های من‬ ‫اجرا شد‪ .‬من از مدیر عامل تیم رضایت کامل دارم‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه بازی در لیگ برتر ش��رایط‬ ‫س��خت تری دارد‪ ،‬چه جایگاهی را در لیگ‬ ‫برتر برای داماش پیش بینی می کنید؟‬ ‫‪ l‬قبول دارم در لیگ برتر استرس زیادی وجود دارد‬ ‫اما بازی در لیگ برتر مشکل تر است‪ .‬خوشبختانه ما‬ ‫بازیکنان با تجربه ای داریم‪ .‬انها از عهده بازی در لیگ‬ ‫برت��ر بر می ایند‪ .‬فکر می کنم در اواخر فصل وس��ط‬ ‫جدول جایی داشته باشیم‪.‬‬ ‫این جایگاه برای شما راضی کننده است؟‬ ‫‪61‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با مجید صالح‬ ‫نمی خواستم‬ ‫پیشنهاد سایپا را‬ ‫قبول کنم‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪ 4‬در اولین فصل جدایی از مربیان‬ ‫بزرگی مثل امیر قلعه نویی و منصور‬ ‫ابراهیم زاده‪ ،‬خیلی ها منتظر نشسته اند‬ ‫تا ببینند تئوریسین جوان ایرانی در‬ ‫قامت یک سرمربی علم گرا و تازه وارد‬ ‫با سایپا به کجا خواهد رسید‪ .‬صالح‬ ‫که سوابق درخشانی به عنوان بازیکن‬ ‫در تیم قدیمی تهران دارد‪ ،‬به دنبال‬ ‫اثبات شایستگی هایش برای جانشینی‬ ‫مربی باتجربه ای مثل محمد مایلی کهن‬ ‫است‪ .‬او در گفت وگو با مثلث از اولین‬ ‫تجربه سرمربیگری اش می گوید و اینکه‬ ‫در سمت جدید و پرمسئولیتش به چه‬ ‫ارزوهایی فکر می کند‪.‬‬ ‫باالخ��ره س��رمربی ش��دید‪ .‬چ��ه ش��د که‬ ‫مجید صالح تصمیم گرف��ت از این به بعد‬ ‫خودش نفر اول باشد؟‬ ‫‪ l‬م��ن مدت هاس��ت در تیم های لی��گ برتری کنار‬ ‫مربی��ان بزرگ کار کرده ام‪ .‬ب��ه نظر من در زندگی هر‬ ‫ادمی تحول الزم است‪ .‬من هم از این قاعده مستثنی‬ ‫نیس��تم‪ .‬فکر می کنم وقتش رس��یده ب��ود که نفر اول‬ ‫باشم‪.‬‬ ‫پس به همین دلیل به پیشنهاد سایپا جواب‬ ‫مثبت دادید؟‬ ‫‪ l‬من یک س��ایپایی هستم‪ .‬وقتی مدیران این باشگاه‬ ‫به من پیشنهاد سرمربیگری تیم را دادند از ان استقبال‬ ‫‪62‬‬ ‫کردم‪ .‬اما نمی خواستم قبول کنم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬با توجه به اینکه س��ه سال خوب را در ذوب اهن‬ ‫پشت س��ر گذاشتم و این تیم به جمع هشت تیم برتر‬ ‫لیگ قهرمانان اس��یا رس��یده بود‪ ،‬خودم قصد داشتم‬ ‫در اصفهان بمانم تا اینکه مدیران باشگاه سایپا رسما‬ ‫پیشنهاد سرمربیگری تیم را به من ارائه دادند‪.‬‬ ‫و شما هم قبول کردید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ .‬چون منصور ابراهیم زاده به من گفت وقتش‬ ‫رس��یده که خ��ودت نفر اول باش��ی‪ .‬ایش��ان با من‬ ‫حرف زد و وقتی جوانب کار را س��نجید توصیه کرد‬ ‫س��رمربیگری س��ایپا را قبول کنم‪ .‬باید بگویم که این‬ ‫اتف��اق باید می افتاد‪ .‬اما در برنامه من نبود که امس��ال‬ ‫سرمربی شوم‪ .‬ولی وقتی پیشنهاد رسید و ابراهیم زاده‬ ‫توصیه کرد این راه را انتخاب کردم‪.‬‬ ‫با ابراهیم زاده ارتباط خوبی دارید؟‬ ‫‪ l‬قطعا همین طور اس��ت‪ .‬ما س��ه سال موفق را در‬ ‫ذوب اهن پشت س��ر گذاشتیم‪ .‬ضمن اینکه من ایشان‬ ‫را از نظر فنی و ش��خصیتی خیلی قبول دارم‪ .‬همیشه‬ ‫گفته ام بدون مشورت ابراهیم زاده تصمیم نمی گیرم‪.‬‬ ‫حاال می خواهید چه کار کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬معلوم اس��ت‪ .‬کارم را با سایپا شروع کرده ام و به‬ ‫برنامه ها و اینده این تیم فکر می کنم‪.‬‬ ‫فکر می کنید اینده چه می شود؟‬ ‫‪ l‬م��ن زیاد دوس��ت ندارم پیش بین��ی کنم‪ .‬واقعیت‬ ‫این است که اینده نتیجه تالش های ما در زمان حال‬ ‫اس��ت‪ .‬االن باید کارمان را درس��ت و اصولی انجام‬ ‫بدهیم و با س��ختی ها کنار بیاییم تا در اینده اتفاقات‬ ‫خوبی بیفتد و اوضاع طوری باشد که ما می خواهیم‪.‬‬ ‫االن ب��رای من بهترین موقعیت اس��ت ت��ا خودم را‬ ‫محک��ی جدی بزنم و ببینم می توانم از عهده این کار‬ ‫بر بیایم یا نه‪.‬‬ ‫تا االن از نفر اول بودن راضی بوده اید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ .‬برنامه ه��ا همان طوری پیش رفت��ه که انتظار‬ ‫داش��تم‪ .‬ت��ا االن خوب ب��وده تا ببینی��م در اینده چه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫مجید صالح در عرصه سرمربیگری تا کجا‬ ‫می خواهد پیش برود و هدفش چیست؟‬ ‫ورزش‬ ‫می کنم‪ .‬مگر اس��م ها هستند که فوتبال بازی می کنند؟‬ ‫چرا باید دنبال اسم برویم؟ که چه بشود؟‬ ‫ستاره ها نقش زیادی در فوتبال دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ا هم در س��ایپا س��تاره داریم‪ .‬ولی ش��ما فکر‬ ‫می کردی��د ذوب اهن با منصور ابراهیم زاده در س��ال‬ ‫اول انقدر موفق ش��ود و این نتایج را سه سال پشت‬ ‫سر هم تکرار کند؟‬ ‫ش��ما فکر می کردید ذوب اهن به فینال لیگ قهرمانان‬ ‫اس��یا برسد؟ در همان س��ال اول مگر ذوب اهن چه‬ ‫س��تاره ای داش��ت؟ بعد ها فوتبال ایران فهمید قاسم‬ ‫حدادی فر نامی هم اس��ت که می تواند در خط هافبک‬ ‫تیم ملی مهره ثابت باشد‪ .‬به ذهن هیچ کس نمی رسید‬ ‫محمد حس��ینی مداف��ع در ذوب اه��ن ‪ 11‬گل بزند‪.‬‬ ‫ش��هاب گردان در همین ذوب اه��ن اوج گرفت‪ .‬باز‬ ‫ه��م می توانم مث��ال بزنم‪ ،‬اما جواب این س��وال ها را‬ ‫خودم می دهم‪.‬‬ ‫بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬هیچ ک��س در فوتبال ایران فکر نمی کرد ذوب اهن‬ ‫به ای��ن زودی تبدیل به یک قطب در فوتبال ایران و‬ ‫اسیا ش��ود‪ .‬راس��تی منصور ابراهیم زاده هم ان موقع‬ ‫تازه پا در عرصه مربیگری گذاشت و با فرصتی که به‬ ‫او دادند توانست خودش را اثبات کند‪.‬‬ ‫یک بازیکن در قالب تیم می تواند یک س��تاره باش��د‬ ‫و خوب کار کند‪ .‬این تیم اس��ت که س��تاره می شود‬ ‫و س��تاره می س��ازد‪ .‬ما رفتی��م دنب��ال بازیکنانی که‬ ‫تاکتیک پذیر و با روحیه هستند‪ .‬افرادی که مد نظرمان‬ ‫بود هم جذب شدند‪ .‬ماندن کریم انصاری فرد که یک‬ ‫مهاجم بزرگ هم هس��ت به ما کمک بزرگی می کند‪.‬‬ ‫به همین دلیل به اینده خوش بینم‪.‬‬ ‫مجید صالح ه��م راه ابراهیم زاده را خواهد‬ ‫رفت؟‬ ‫‪ l‬م��ن راهی را که خودم در نظ��ر دارم می روم‪ .‬اما‬ ‫ب��رای اینکه ببینیم نتیجه می گیرم ی��ا نه فوتبال ایران‬ ‫باید به من فرصت بدهد‪ .‬فرصت کار کردن و تجربه‬ ‫کار کردن‪ .‬به خیلی ها فرصت چند س��اله دادند‪ .‬پس‬ ‫ب��ه من هم بای��د فرصت بدهند تا بتوان��م بمانم و به‬ ‫فوتبال ایران کمک کن��م‪ .‬باید فرصت بدهند تا چند‬ ‫سال دیگر ببینم به کجا می توانم برسم‪.‬‬ ‫چقدر؟‬ ‫‪ l‬حداقل دو س��ال! هر چند که من در پایان امسال‬ ‫می فهم��م باید چه کار بکن��م‪ .‬در بدترین حالت یک‬ ‫س��ال فرص��ت می خواهم‪ .‬کارم را با س��ایپا ش��روع‬ ‫ک��رده ام‪ .‬اما نه ق��ول قهرمانی داده ام‪ ،‬نه قول کس��ب‬ ‫س��همیه‪ .‬نه چیز دیگری‪ .‬حت��ی مورینیو بزرگ هم به‬ ‫کس��ی قول قهرمانی و انج��ام کار بزرگ نمی دهد که‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫‪ l‬هر کسی وقتی یک راه را شروع می کند می خواهد‬ ‫به نقاط باالتر برس��د‪ .‬این یک واقعیت است‪ .‬من هم‬ ‫اهداف زیادی دارم‪ .‬دوس��ت دارم کالس کاری ام به‬ ‫مربیگری در س��طح اول اس��یا و حتی جهان برسد‪.‬‬ ‫هیچ کاری نش��د ندارد‪ .‬ما ای��ن راه را ادامه می دهیم‪.‬‬ ‫باید یک کارنامه خوب به دست بیاورم تا موفق شوم‪.‬‬ ‫اما این مس��اله به راحتی ای��ن حرف هایی که می زنیم‬ ‫نیس��ت‪ .‬پستی و بلندی های زیادی را باید طی کرد تا‬ ‫به موفقیت رسید‪.‬‬ ‫خیلی ه��ا می گویند یک مرب��ی از تیم های‬ ‫درجه دو و س��ه باید سرمربیگری را شروع‬ ‫کند‪ ،‬نه تیم های بزرگ!‬ ‫‪ l‬ای��ن نظری��ه را رد نمی کنم‪ .‬اما من سال هاس��ت‬ ‫در تیم ه��ای مختل��ف با مربی��ان بزرگی مث��ل بیژن‬ ‫ذوالفقار نس��ب‪ ،‬امیر قلعه نویی و منصور ابراهیم زاده‬ ‫کار کرده ام‪ .‬در این چند س��ال به خوبی تجربه کسب‬ ‫کرده ام و می دان��م در لیگ برتر باید چه کاری انجام‬ ‫داد‪ .‬به اندازه الزم برای اینکه در س��ایپا نتیجه خوبی‬ ‫بگیرم دانش فنی و تجربه کس��ب کرده ام‪ ،‬اما واقعیت‬ ‫را هم می دانم‪.‬‬ ‫چه واقعیتی؟‬ ‫‪ l‬اینک��ه مجید صال��ح باید تجربه های بیش��تری را‬ ‫کسب کند‪.‬‬ ‫قبل از سایپا سرمربیگری تیم های ملی امید‬ ‫و جوانان و حض��ور در کادر فنی تیم ملی‬ ‫به ش��ما پیش��نهاد ش��د‪ .‬اما در نهایت شما‬ ‫نتوانستید‪...‬‬ ‫‪ l‬بببینید‪ .‬من با کارلوس کی روش جلسه ای داشتم‪ .‬در‬ ‫ان مقطع نمی دانستم نام منصوریان هم برای سرمربیگری‬ ‫تیم ملی امید مطرح است‪ .‬کی روش به من گفت به یک‬ ‫مرب��ی در تیم ملی امید‪ ،‬یک مربی در تیم جوانان و یک‬ ‫مربی در کنار خودش در کادر فنی تیم ملی ایران احتیاج‬ ‫دارد‪ .‬او به من پیش��هاد داد س��رمربی تیم مل��ی امید یا‬ ‫جوانان شوم‪ .‬اما من تمایلی به انجام این کار با توجه به‬ ‫شرایطی که وجود داشت نداشتم‪ .‬به کارلوس کی روش‬ ‫گفتم دوس��ت دارم در کادر فنی تیم ملی بزرگساالن در‬ ‫کنار خودش فعالیت کنم‪ .‬بعد از این جلس��ه قرار ش��د‬ ‫کی روش تصمی��م بگیرد که بال فاصله امی��د نمازی را‬ ‫برای مربیگری تیم ملی بزرگساالن انتخاب کرد‪ .‬بعد از‬ ‫این جریان باز هم به من گفت که سرمربیگری تیم ملی‬ ‫جوان��ان را بپذیرم‪ ،‬اما در نهایت قبول نکردم و مس��اله‬ ‫منتفی شد‪.‬‬ ‫ناراحت نیس��تید کی روش نمازی را جای‬ ‫شما انتخاب کرد؟‬ ‫‪ l‬من دوس��ت ندارم تحمیلی باش��م و اخالقم هم‬ ‫به این کاره��ا نمی خورد‪ .‬اگر منطقی باش��یم متوجه‬ ‫می ش��ویم کی روش حق دارد هر کسی را که دوست‬ ‫دارد ب��رای کار کردن انتخاب کند‪ .‬این حق هر مربی‬ ‫اس��ت‪ .‬مثل زمانی که من س��رمربی س��ایپا ش��دم و‬ ‫دوس��ت داشتم با دس��تیارانی که به کار و تجربه شان‬ ‫اعتقاد دارم کار کنم و کادرم را خودم انتخاب کنم‪.‬‬ ‫سایپای امسال را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬تیم ش��رایط خیلی خوبی دارد و از نظر تاکتیکی و‬ ‫روحی وضعیت مناس��ب اس��ت‪ .‬حاال بای��د در کوران‬ ‫مسابقات قرار بگیریم و ببینیم چه نتایجی کسب خواهیم‬ ‫کرد‪ .‬می توانیم خوب نتیج��ه بگیریم‪ .‬چون قدرتش را‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫قب��ول داری��د در فص��ل نقل و انتقاالت در‬ ‫حد اس��تقالل و ذوب اهن و پرس��پولیس و‬ ‫س��پاهان و تراکتور س��ازی خوب بازیکن‬ ‫جذب نکردید؟‬ ‫‪ l‬نه!‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬از نظر اس��م عقب افتادیم‪ .‬ولی من از شما سوال‬ ‫سرمربیگریتیم ملی‬ ‫مسئولیتسنگینی‬ ‫است که باید به هفتاد‬ ‫میلیون نفر جواب بدهی‪.‬‬ ‫هر کس این مساله‬ ‫را ساده ببیند و راحت‬ ‫مسئولیت قبول کند‪،‬‬ ‫نتیجه نمی گیرد‪ .‬برای‬ ‫سرمربیگریتیم ملی‬ ‫ایران خیلی باید بزرگ و‬ ‫با تجربه و فهیم باشی‪.‬‬ ‫جواب دادن به یک ملت‬ ‫کار اسانی نیست‬ ‫من در س��ال اول مربیگری ام بده��م‪ .‬ولی مثل خیلی‬ ‫از مربی��ان دیگر اهداف بزرگی در س��ر دارم‪ .‬حتی‬ ‫به قهرمان ش��دن در لیگ برتر یا جام حذفی هم فکر‬ ‫می کنیم‪ .‬ش��ما فکر می کردید ملوان امس��ال به فینال‬ ‫جام حذفی برس��د؟ انها اگر در فینال پرس��پولیس را‬ ‫شکس��ت می دادند ش��اید االن نماینده ایران در لیگ‬ ‫قهرمانان اسیا بودند‪ .‬به همین دلیل می گویم عملکرد‬ ‫تیم ه��ا در جری��ان لیگ‪ ،‬شایس��تگی ها را مش��خص‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫اگر یک روز نتیجه نگیرید دوباره بازگشت‬ ‫به عقب خواهید داشت و دستیار می شوید؟‬ ‫‪ l‬اص�لا بازگش��ت به عقب را دوس��ت ن��دارم‪ .‬به‬ ‫دوباره نفر دوم ش��دن ه��م فکر نمی کنم‪ .‬اما ش��اید‬ ‫ان روز تصمی��م بگیرم از تیم ه��ای کوچک تر دوباره‬ ‫ش��روع کنم‪ .‬نفر دوم بودن کن��ار یک مربی بزرگ و‬ ‫صاحب سبک در دنیا مساله اش فرق می کند‪.‬‬ ‫تا کنون فوتبال ایران مربی بزرگ بین المللی‬ ‫نداشته که حداقل بتواند در اسیا در تیم های‬ ‫بزرگ کشور های دیگر مربیگری کند‪.‬‬ ‫‪ l‬در اس��یا مربی بزرگ بین المللی کم داشته ایم‪ .‬اما‬ ‫فعال بگذارید زمان بگذرد و ببینیم می توانم در همین‬ ‫سایپا به موفقیت برسم یا نه‪ .‬با این حال دوست دارم‬ ‫حرف برای گفتن داشته باشم و به مدارج باال برسم‪.‬‬ ‫هم انگیزه اش را دارم و هم ش��رایطش را‪ .‬فقط مانده‬ ‫کسب تجربه و نتیجه گیری‪.‬‬ ‫به تیم ملی هم فکر می کنید؟‬ ‫‪ l‬س��رمربیگری تیم ملی مسئولیت سنگینی است که‬ ‫باید به هفت��اد میلیون نفر جواب بدهی‪ .‬هر کس این‬ ‫مس��اله را ساده ببیند و راحت مس��ئولیت قبول کند‪،‬‬ ‫نتیج��ه نمی گیرد‪ .‬ب��رای س��رمربیگری تیم ملی ایران‬ ‫خیلی باید ب��زرگ و با تجربه و فهیم باش��ی‪ .‬جواب‬ ‫دادن به یک ملت کار اس��انی نیست‪ .‬من حاالحاال ها‬ ‫به تیم ملی فکر نمی کنم‪ .‬چون نمی خواهم همین اول‬ ‫کار بسوزم‪ .‬ضمن اینکه اگر خدا خواست خیلی زود‬ ‫پیش��رفت ک��ردم و نتیجه گرفتم‪ ،‬حتی اگر پیش��نهاد‬ ‫سرمربیگری تیم ملی را به من هم بدهند باز هم قبول‬ ‫نمی کنم‪.‬‬ ‫استقالل و پرسپولیس چطور؟‬ ‫‪ l‬اس��تقالل و پرس��پولیس تیم های بزرگی هستند‪.‬‬ ‫اما م��ن می گویم یک��ی از جنس همی��ن تیم ها باید‬ ‫هدایتشان را بر عهده بگیرد‪ .‬افراد دیگر نمی توانند در‬ ‫ای��ن تیم ها ب��ه راحتی و با ارام��ش کار کنند‪ .‬باید از‬ ‫جن��س ابی یا قرمز باش��ی تا بتوان��ی در این دو تیم‬ ‫پرطرفدار کار کنی‪ .‬من زیاد عالقه ای به سرمربیگری‬ ‫در اس��تقالل یا پرسپولیس ندارم‪ .‬چون با روحیات و‬ ‫شیوه کاری من سازگار نیست‪.‬‬ ‫س��ایپا را چطوری مدیری��ت خواهید کرد‪.‬‬ ‫مجید صالح ی��اد گرفته مثال با بازیکنی که‬ ‫قهر می کند ی��ا اعتراض چگون��ه برخورد‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مدیریت در تیم خیلی مهم اس��ت‪ .‬من سعی‬ ‫کرده ام ب��ا کمک کادر فنی ش��رایط روحی تیم را به‬ ‫حد ایده ال برس��انیم‪ .‬بچه ها را با هم رفیق کرده ام تا‬ ‫همدلی ایجاد شود‪ .‬امیدوارم همیشه کار طوری پیش‬ ‫برود که همه بچه ها چارچوب اخالقی که برایش��ان‬ ‫تعیی��ن کرده ایم را رعایت کنن��د‪ .‬در غیراین صورت‬ ‫برخورد جدی خواهم داشت‪.‬‬ ‫راستی کارلوس کی روش می تواند فوتبال‬ ‫ایران را متحول کند؟‬ ‫‪ l‬او تا کن��ون در ه��ر جایی کار کرده س��ازماندهی‬ ‫اصولی داش��ته اس��ت‪ .‬همه ما می دانیم فوتبال ایران‬ ‫ضعف ه��ای زیادی در س��ازماندهی و امکانات دارد‬ ‫و کی روش بزرگ اس��ت‪ .‬ولی باید دید با این شرایط‬ ‫چه کار خواهد کرد‪g .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ارزوهای مجید دوم‬ ‫مجید صالح مثل مجید جاللی فوتبال مدرسه ای را دنبال می کند‬ ‫‪5‬‬ ‫ورزش‬ ‫مجید صالح که فصل گذشته به عنوان دستیار اول‬ ‫منصور ابراهی��م زاده در ذوب اهن فعالیت می کرد حاال‬ ‫به عنوان سرمربی تیم فوتبال سایپا قرار است به عنوان‬ ‫جانشین محمد مایلی کهن در این باشگاه مشغول به کار‬ ‫ش��ود‪ .‬او برای اثبات توانایی های فنی اش انگیزه باالیی‬ ‫دارد‪ .‬جال��ب اینک��ه‬ ‫مجی��د صالح خ��ود از‬ ‫پیشکسوتان باشگاه سایپا‬ ‫محسوب می شود و سال ها‬ ‫به عن��وان بازیکن در این تیم‬ ‫ب��ازی کرده‪ .‬بع��د از اتم��ام دوران‬ ‫بازیگری نیز مدت ها در تیم های پایه این‬ ‫باشگاه به عنوان مربی مشغول به کار بوده‪.‬‬ ‫همچنین وی در زمان مربیگری امیر قلعه نویی‬ ‫در تیم ملی یکی از دس��تیاران وی بوده و بعد از‬ ‫ان به عنوان دستیار اول منصور ابراهیم زاده مشغول‬ ‫به کار بوده اس��ت‪ .‬گزیده ای از س��وابق مجید صالح را‬ ‫می خوانید‪ .‬مجید صالح فرزند مهدی متولد ‪ 1344‬تهران‪،‬‬ ‫کارمند ش��رکت سایپا از س��ال ‪ ،1372‬رشته تحصیلی‬ ‫مهندس الکترونیک و مخابرات و مهندس سخت افزار و‬ ‫مدیریت نگهداری و تعمیرات و کارشناس الکترونیک‬ ‫و رتبه کاری ‪.17‬‬ ‫مهندس مجید صالح با اغاز همکاری رسمی با باشگاه‬ ‫س��ایپا‪ ،‬به عنوان سرمربی تیم فوتبال سایپا منصوب شد‬ ‫تا هدایت نارنجی پوش��ان را در لیگ برتر فوتبال کشور‬ ‫برعهده بگیرد‪ .‬مجید صالح که از پیشکس��وتان باشگاه‬ ‫س��ایپا و از متخصص��ان گروه خودروس��ازی س��ایپا‬ ‫دوره های مربیگری‪:‬‬ ‫درجه ‪ C‬اس��یا‪ ،‬درجه ‪ B‬اس��یا‪ ،‬درجه ‪ A‬اسیا و دوره‬ ‫مجدد تجزیه و گذراندن سمینار کالس ‪ A‬اسیا‬ ‫شروع کار مربیگری‪:‬‬ ‫‪ -1‬اولین دوره مربیگری در تیم سایپا در سال ‪ 83‬و ‪84‬‬ ‫در کنار دکتر ذوالفقار نسب‬ ‫‪ -2‬در لی��گ هفت��م در کنار قلعه نوی��ی در مس کرمان‬ ‫و بالفاصله در تیم اس��تقالل دستیار قلعه نویی در جام‬ ‫حذفی‬ ‫‪ -3‬در لیگ نهم و دهم دستیار اول اقای ابراهیم زاده در‬ ‫تیم ذوب اهن‬ ‫افتخارات کسب شده‪:‬‬ ‫‪ -1‬قهرمان ایران در تیم منتخب تهران در سال ‪67‬‬ ‫‪ -2‬قهرمان جام ازادگان در تیم سایپا در سال ‪ 72‬و ‪73‬‬ ‫‪ -3‬مقام سوم باشگاه های لیگ کشور با تیم پاس‬ ‫‪ -4‬مقام سوم باشگاه های لیگ کشور با تیم سایپا‬ ‫‪ -5‬قهرمان جام حذفی کشور با تیم ذوب اهن‬ ‫‪ -6‬نایب قهرمان باش��گاه های اس��یا در لیگ نهم با تیم‬ ‫ذوب اهن‬ ‫‪ -7‬نایب قهرمان باشگاه های اسیا در سال ‪ 2010‬با تیم‬ ‫ذوب اهن‬ ‫‪ -8‬مقام سوم لیگ باش��گاه های کشور در لیگ دهم با‬ ‫تیم ذوب اهن ‪g‬‬ ‫جوانگرایی؛ جریانی شکست خورده در فوتبال ایران‬ ‫مثلث شماره ‪87‬‬ ‫ایا انتخاب صالح برای سایپا درست بود؟‬ ‫مجتبی تقوی‪ /‬سرمربی اسبق سایپا‬ ‫‪6‬‬ ‫ی��ازده س��ال به عنوان بازیکن و س��ه س��ال به‬ ‫عن��وان مربی با س��ایپا ب��وده ام‪ .‬زمانی ک��ه رفتن‬ ‫ب��ه پرس��پولیس و اس��تقالل ب��رای ه��ر بازیکنی‬ ‫ی��ک رویای دس��ت نیافتنی ب��ود‪ ،‬از طرف هر دو‬ ‫باش��گاه پیش��نهادهای خوبی داش��تم‪ .‬یادم هست‬ ‫که عل��ی پروین اصرار داش��ت من پرسپولیس��ی‬ ‫ش��وم‪ ،‬اما خ��ب این اتفاق هرگز رخ ن��داد‪ .‬با این‬ ‫مقدم��ه می خواهم بگویم ش��اید گاهی از س��ایپا‬ ‫دور بوده ام اما همیش��ه درباره ای��ن تیم و اتفاقاتی‬ ‫که در ان می افتد حساس��یت داش��ته و دارم‪ .‬وقتی‬ ‫قرار اس��ت درباره حضور ی��ک مربی جوان به نام‬ ‫مجید صالح در راس کادر فنی تیم س��ایپا صحبت‬ ‫کنم س��عی می کنم از دیدگاه فنی ب��ا این موضوع‬ ‫برخورد کنم‪ .‬صورت مس��اله این اس��ت ؛ «س��ایپا‬ ‫ای��ن فصل ب��ا مجید صال��ح وارد رقابت های لیگ‬ ‫یازدهم می ش��ود‪ ».‬در مورد ای��ن مربی باید بگویم‬ ‫صالح مربی جوان اما خوش اتیه ای است‪ .‬در سایپا‬ ‫بازی کرده و س��ابقه مربیگری در این تیم را دارد‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫محسوب می شود‪ ،‬سال ها به عنوان بازیکن در این تیم‬ ‫بازی کرده و بعد از اتم��ام دوران بازی خویش در تیم‬ ‫فوتبال س��ایپا به عنوان مربی مشغول به کار بوده است‪.‬‬ ‫وی که خاطره قهرمانی با سایپا را دارد‪ ،‬سه سال قبل به‬ ‫عنوان دستیار امیر قلعه نویی در مس کرمان همکاری کرد‬ ‫و در دو سال اخیر مربی تیم ذوب اهن بود‪ .‬مجید صالح‬ ‫م��دارج مربیگری را به طور کامل طی ک��رده و به زبان‬ ‫خارجی تسلط کامل دارد‪.‬‬ ‫البت��ه او این ب��ار نفر اول کادر فنی اس��ت‪ .‬او باید به‬ ‫مجموعه سایپا ثابت کند که می تواند کارهای بزرگی‬ ‫انجام دهد‪ .‬اما یک نگرانی وجود دارد؛ «نتیجه گرایی‬ ‫محض نزد مدیران فوتبال ای��ران‪ ».‬مدیران فوتبال ما‬ ‫در مس��یری ق��رار گرفته اند که تنها معیارش��ان برای‬ ‫دس��ته بندی مربیان قوی و ضعیف نتایجی اس��ت که‬ ‫این مربیان به دس��ت می اورند‪ .‬چه کسی می تواند به‬ ‫جن��گ با چنین طرز تفکری ب��رود؟ خیلی ها در این‬ ‫باره مقاله نوشته اند‪ ،‬انتقاد کرده اند و خود را به اب و‬ ‫ات��ش زده اند تا مدیران فوتبال ما بدانند که تنها معیار‬ ‫ب��رای معرفی یک مربی خوب و ارزش��مند جام ها و‬ ‫قهرمانی هایش نیس��ت‪ .‬با این حساب جوانگرایی در‬ ‫چنین اوضاعی حرکتی رو به عقب خواهد بود‪.‬‬ ‫فوتبال ایران را توس��عه نمی بخشد‪ .‬راحت تر بگویم‬ ‫با روش��ی که مدیران فوتبال ایران در پیش گرفته اند‬ ‫جوانگرایی خود فاجعه است‪ .‬به عنوان مثال تیم امید‬ ‫مسیر خوبی برای پیشرفت منصوریان نبود‪ .‬منصوریان‬ ‫ادم خوبی اس��ت‪ .‬با معرفت اس��ت و من خیلی او را‬ ‫دوست دارم اما واقعا وقت مناسبی نبود تا او مربیگری‬ ‫در تیم امید را تجرب��ه کند‪ .‬وقتی هدایت تیم امید را‬ ‫به منصوریان س��پردند خیلی ها انتقاد کردند و گفتند‪:‬‬ ‫«ب��رای منصوری��ان زود بود‪ ».‬من ه��م همین عقیده‬ ‫را دارم‪ .‬چ��ون با توجه به ش��تابزدگی و نتیجه گرایی‬ ‫محض نزد مدیران فوتبال ایران جوانگرایی بیش��تر‬ ‫شبیه به یک شوخی است‪ .‬مدیران ما در شعارگرایی‬ ‫تخصص دارند‪ .‬مربی جوان را اس��تخدام می کنند و‬ ‫مدعی می ش��وند که دست به جوانگرایی زده اند اما‬ ‫مدتی بعد مربی جوان را رها می کنند‪ .‬در حالی که‬ ‫این کار درستی نیست‪ .‬استخدام یک مربی جوان به‬ ‫معنای جوانگرایی نیست‪ .‬باید برای مربیان جوانی‬ ‫که اس��تخدام می کنیم نقش��ه راه را طراحی کنیم و‬ ‫مهم ت��ر از این طراحی بای��د از ان مربیان حمایت‬ ‫کنیم‪ .‬ما همیشه در عرصه باشگاهی و ملی به بهانه‬ ‫جوانگرایی دس��ت ب��ه کارهای عجی��ب و غریب‬ ‫زده ایم‪ .‬دوره مربیگری علی دایی در تیم ملی یادتان‬ ‫هست؟ دوره مربیگری امیر قلعه نویی چطور؟ اینها‬ ‫در تیم ملی سوختند‪.‬‬ ‫اعتماد مردم از فوتبال و انچه در ان می گذرد کامال‬ ‫سلب شد‪ .‬از طرفی مدیران فوتبال ما ثابت کرده اند‬ ‫که به ش��دت نتیجه گرا هس��تند تا جایی که مربیان‬ ‫ج��وان همواره به دلیل نتیج��ه نگرفتن احتمالی در‬ ‫معرض اخ��راج قرار می گیرند‪ .‬باای��ن مقدمه حاال‬ ‫راحت تر می توانیم بگوییم اساسا جریان جوانگرایی‬ ‫در فوتبال ایران واقعیت ندارد بنابراین مجید صالح‬ ‫کار بسیار سختی در س��ایپا دارد‪ .‬امیدوارم او جزو‬ ‫تجربه های خوب باشگاهی به شمار بیاید‪g .‬‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫مشروطه ایرانی‬ ‫از پارلمانتاریسم تا بناپارتیسم‬ ‫تیتر یک‬ ‫پایان یک انقالب‬ ‫از پارلمانتاریسم تا بناپارتیسم‬ ‫چرا جنبش مشروطه تبدیل به دیکتاتوری بناپارتی رضاخان شد‬ ‫‪1‬‬ ‫‪66‬‬ ‫مجاهدین وقتی به ش��هر رس��یدند که استبداد در‬ ‫خانه س��فیر روس منزل گرفته ب��ود‪ ،‬دو هفته بعد اما‬ ‫مشروطه به دار شد‪ .‬دو سال قبل که تجار قند به دست‬ ‫کام��ران میرزا نایب الس��لطنه و ح اکم تهران به چوب‬ ‫بس��ته شدند شاید کسی فکر نمی کرد که نسیم شمالی‬ ‫انقالب اولیه روسیه با موج عدالت خواهی مردم ایران‬ ‫به گفته سفیر انگلیس در تهران چنان شوری به پا کند‬ ‫که س��لطنت را به چالش بکشد‪ .‬در این میان اما پیوند‬ ‫ناهمگون��ی از علما تا م��ردم‪ ،‬اصناف و تجار بزرگ و‬ ‫خرده پا شکل گرفت تا عدل مظفر بر لوح عدالت خانه‬ ‫میان دو شیر حک شود‪ .‬اما این عدالت مستعجل تا دو‬ ‫سال تکاپوی ملی را برای تغییر ساختار قدرت ایران تا‬ ‫حاکم شدن مشروطیت ایجاد کرد‪ ،‬اما دو هفته پس از‬ ‫فتح تهران‪ ،‬مشروطه به دار شد‪ .‬تاثیر شگرف محاکمه‬ ‫و اع��دام حاج ش��یخ فصل اهلل نوری خ��ود منازعه ای‬ ‫‪ 100‬س��اله در باب جنبش مشروطیت است‪ .‬جنبشی‬ ‫که نه تنها نتوانس��ت نهادهای پوسیده قاجاری را تغییر‬ ‫دهد که به گمان بسیاری تضادهای درونی پس از ‪14‬‬ ‫مرداد ‪ ،1285‬باعث حضور دولت بناپارتی و برقراری‬ ‫استبداد پهلوی شد‪.‬‬ ‫تضاده��ای منبعث از مش��روطیت در ای��ران بیش از‬ ‫یک قرن اس��ت که س��ایه خود را روی ساختار نهادها‬ ‫و حاکمیت های به وجود امده از مش��روطیت گسترده‬ ‫اس��ت‪ ،‬گویی این جنب��ش عظیم خاورمیانه و اس��یا‬ ‫نوزادی معلول بود که با بزرگ ش��دنش در پیچ و خم‬ ‫رشد نامتوازن اندام هایش گره خورده است‪ .‬نهضتی که‬ ‫تا پیروزی انقالب اس�لامی مهمترین اصلش هیچگاه‬ ‫متبلور نشد و با پیروزی انقالب در ساختار نظام جدید‬ ‫اصل دو قانون اساسی مشروطیت که در ان مقرر شده بود‬ ‫قوانین مصوب در مجلس نباید خالف شرع باشد‪،‬در‬ ‫شکلی نو نهادسازی شد؛ گویی سر ان مجاهد بر باالی‬ ‫دار هزینه ای برای مشروعه بود‪.‬‬ ‫ش��کی نیس��ت که نارضایتی عمیق جامع��ه ایران در‬ ‫س��ال های حکومت قاجار‪ ،‬ریش��ه اصل��ی اعتراضات‬ ‫مردمی علیه دولت و زمینه س��از ش��کل گیری نهضت‬ ‫مش��روطیت ب��ود‪ .‬به عب��ارت دیگر ه��رج و مرج و‬ ‫فس��اد در دس��تگاه اداری‪ ،‬تهی ش��دن خزانه مملکت‬ ‫ب��ر اثر اس��راف و ولخرجی های ش��اهان و درباریان‪،‬‬ ‫مس��افرت های مکرر و غیر ضروری مظفرالدین ش��اه‬ ‫ب��ه «فرنگ» از طریق دریافت وام با ش��رایط س��نگین‬ ‫از دولت های بیگانه و تحمیل مالیات های کمرش��کن‬ ‫بر م��ردم‪ ،‬قحطی فزاین��ده در تهران و شهرس��تان ها‪،‬‬ ‫تس��لط روز افزون بیگانگان بر کش��ور‪ ،‬افزایش بهای‬ ‫ارزاق عمومی‪ ،‬ظلم و تعدی ماموران قاجاری نس��بت‬ ‫به م��ردم‪ ،‬بی حرمتی به مراجع تقلی��د و زیر پا نهادن‬ ‫احکام اسالمی‪ ،‬بحران مالی و سقوط اقتصادی کشور‬ ‫و اعطای امتیازات گوناگون به قدرت های استعماری‪،‬‬ ‫ریشه های انقالب مشروطیت بودند‪.‬‬ ‫در این میان عواملی نیز بودند که س��بب تسریع روند‬ ‫انقالب در ابتدا ش��دند؛ افزای��ش ارتباط مردم ایران با‬ ‫کشورهای خارج‪ ،‬به ویژه با ممالکی که حکومت های‬ ‫انها ناشی از ارا مردم بوده و براساس قانون اداره می شدند‪،‬‬ ‫تاسیس دارالفنون و توسعه مدارس جدید‪ ،‬ایجاد پست‬ ‫و تلگراف در کش��ور به عنوان راهی برای انتقال افکار‬ ‫جدی��د در میان مردم‪ ،‬انتش��ار روزنامه ه��ای دولتی و‬ ‫غیر دولتی و نش��ر اخبار ایران وجه��ان در میان مردم‪،‬‬ ‫گس��ترش اطالعات مردم درباره انقالب های فرانسه و‬ ‫امریکا و دیگر کشورهای جهان‪ ،‬توسعه صنعت چاپ‬ ‫و انتشار اثار بعضی نویسندگان ازادیخواه‪ ،‬بیدار شدن‬ ‫اذهان مردم نسبت به اعمال ناشایست دولت به وسیله‬ ‫وعاظ و علمای مذهبی و‪...‬‬ ‫ان ریش��ه های بنیادی��ن و این عوامل محرک س��بب‬ ‫ش��کل گیری هس��ته ها و انجمن های ضد حکومتی در‬ ‫کش��ور و سراغاز نهضت مشروطه ش��د‪ .‬در این میان‬ ‫انق�لاب ‪ 1905‬روس��یه ک��ه همزمان با ش��کل گیری‬ ‫نهضت مشروطه به وقوع پیوست و به تاسیس مجلس‬ ‫منجر ش��د و ورود انقالبیون منطقه قفقاز به ایران‪ ،‬در‬ ‫اشاعه تفکر انقالبی در کشور بی نقش نبود و برای مردم‬ ‫ایران که به تازگی جنبش غرور افرین تحریم تنباکو را‬ ‫تحت رهبری روحانیت پشت سر نهاده بودند‪ ،‬انگیزه‬ ‫ایجاد کرد‪.‬‬ ‫مرحله جدی و تعیین کنن��ده نارضایتی های مردمی در‬ ‫ای��ران در دوران ص��دارت ش��اهزاده عبدالمجی��د‬ ‫میرزاعین الدول��ه و در ماه های میانی ‪ 1284‬اغاز ش��د‪.‬‬ ‫تشدید بحران اقتصادی همراه با بی حرمتی عین الدوله‬ ‫به بازاریان‪ ،‬بازرگانان و علمای روحانی سبب تشکیل‬ ‫اجتماعات مردم در مساجد و حرم حضرت عبدالعظیم‬ ‫و درخواست انان مبنی بر کناره گیری عین الدوله شد‪.‬‬ ‫مظفرالدین شاه بی انکه عین الدوله را عزل کند‪ ،‬تاسیس‬ ‫«عدالتخان��ه» را ب��ه مردم وع��ده داد‪ .‬بیماری ش��اه و‬ ‫بداندیش��ی اطرافیان وی‪ ،‬اجرای وعده ش��اه را نه تنها‬ ‫متوقف س��اخت بلکه خشونت و تعدی عین الدوله را‬ ‫نسبت به مردم بیش از پیش کرد‪ .‬اعتراض مردم افزایش‬ ‫یافت و موجب شد عده زیادی از علما و روحانیون از‬ ‫جمله ایت اهلل سید عبداهلل بهبهانی و ایت اهلل سید محمد‬ ‫طباطبایی به قم مهاجرت کنند‪ .‬گروه زیادی از کسبه و‬ ‫بازرگانان تهران نیز در تیر ‪ 1285‬در س��فارت انگلیس‬ ‫متحصن ش��ده‪ ،‬عزل عین الدوله و بازگش��ت علما به‬ ‫تهران و باالخره تاس��یس عدالتخانه و قصاص قاتالن‬ ‫مردم و رفع موانع بازگش��ت تبعیدشدگان را خواستار‬ ‫ش��دند‪ .‬شاه‪ ،‬عین الدوله را برکنار کرد و فرمان تاسیس‬ ‫عدالتخانه و چندی بعد ش��کل گیری مجلس شورای‬ ‫ملی را امضا کرد‪.‬‬ ‫نهضت مش��روطیت شاهد ظهور و س��قوط سه دوره‬ ‫مجلس‪ ،‬س��ه پادش��اه قاجار و ح��دود ‪ 30‬دولت بود‪.‬‬ ‫ای��ن نهضت گرچه به سلس��له یکصدو پنجاه س��اله‬ ‫قاج��ار خاتمه بخش��ید ول��ی کودتای رضاخ��ان نیز‬ ‫تی��ر خالصی بر پیک��ره نیمه جان ان در س��ال پایانی‬ ‫قرن دوازدهم هجری شمسی محسوب می شد‪.‬‬ ‫سال های مشروطه‬ ‫تحص��ن مش��روطه خواهان در تیرم��اه ‪ 1285‬ابع��اد‬ ‫گس��ترده ای یافت‪ .‬مظفرالدین شاه قاجار در ‪ 14‬مرداد‪،‬‬ ‫فرمان برقراری حکومت مشروطه را صادر کرد‪.‬‬ ‫در این فرم��ان که خطاب به مش��یرالدوله صد راعظم‬ ‫صادر شد‪ ،‬امده است‪:‬‬ ‫«‪ ...‬در این موقع که رای همایون ملوکانه ما بدان تعلق‬ ‫گرفت که برای رفاهیت و اسودگی قاطبه اهالی ایران و‬ ‫تشیید و تایید مبانی دولت‪ ،‬اصالحات مقتضیه به مرور‬ ‫در دوایر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود‪،‬‬ ‫چنان مصمم شدیم که مجلسی از منتخبین شاهزادگان‬ ‫و علما و اعیان و اش��راف و مالکین و تجار و اصناف‬ ‫به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخالفه تهران تشکیل‬ ‫و تنظیم ش��ود‪ ...‬و در کمال امنی��ت و اطمینان عقاید‬ ‫خودش��ان را در خیر دول��ت و ملت و مصالح عامه و‬ ‫احتیاجات مهمه قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص‬ ‫اول دولت به عرض برسانند که به صحه مبارکه موشح‬ ‫و به موقع اجرا گذارده شود‪»...‬‬ ‫دو روز پ��س از این فرمان‪ ،‬مظفرالدین ش��اه‪ ،‬دس��تور‬ ‫تشکیل اولین مجلس شورای ملی را صادر کرد‪ .‬در این‬ ‫دستور که مکمل فرمان مشروطیت بود‪ ،‬امده است‪:‬‬ ‫«جناب اش��رف صدر اعظم‪ ،‬در تکمیل دستخط سابق‬ ‫خودمان مورخ��ه ‪ 14‬جمادی الثانی ‪ 1324‬که صریحا‬ ‫ام��ر در تاس��یس مجلس منتخبین ملت ک��رده بودیم‪،‬‬ ‫مج��ددا برای انکه عموم م��ردم از توجهات ما واقف‬ ‫باشند مقرر می داریم که مجلس مزبور را صریحا دائر‬ ‫کرده و بعد از انتخاب اجزای مجلس‪ ،‬فصول و شرایط‬ ‫نظام مجلس شورای ملی را براساس امضای منتخبین‬ ‫به طوری که شایسته مملکت باشد مرتب نمایند که به‬ ‫شرف عرض و با امضای همایون این مقصود مقدس‬ ‫صورت پذیرد‪».‬‬ ‫کار تدوی��ن نظامنامه انتخابات نیز توس��ط مجلس��ی‬ ‫مرک��ب از نماین��دگان ش��اهزادگان‪ ،‬زعم��ای ق��وم‬ ‫قاج��ار‪ ،‬اعی��ان و اش��راف‪ ،‬مالکین‪ ،‬تج��ار و اصناف‬ ‫اغاز ش��د‪ .‬این مجلس هفته ای دو ب��ار در دارالخالفه‬ ‫ـ می��دان ‪ 15‬خرداد فعلی ـ تش��کیل جلس��ه می داد و‬ ‫پس از ‪ 33‬روز موفق ش��د نظامنامه انتخابات ر ا اماده‬ ‫کن��د و ان را به امضای ش��اه برس��اند‪ .‬به موجب این‬ ‫نظامنامه که با ‪ 51‬اصل در ‪ 17‬شهریور ‪1285‬تدوین و‬ ‫به تایید ش��اه رسید‪ ،‬تعداد ‪ 156‬نماینده انتخاب شدند‬ ‫که ‪ 60‬نفر از انان نمایندگان تهران بودند‪ .‬اولین جلسه‬ ‫مجلس ش��ورای ملی بدین ترتیب در ‪ 17‬مهر این سال‬ ‫تشکیل ش��د‪ 10 .‬روز پس از این رویداد مظفرالدین‬ ‫ش��اه در ‪ 18‬دی ‪ ،1285‬در سن ‪ 54‬سالگی درگذشت‬ ‫و پس��رش محمد علی میرزا ـ محمد علی شاه قاجار ـ‬ ‫به قدرت رس��ید‪ .‬محمد علی شاه یکی از وابستگان به‬ ‫روسیه تزاری و از مخالفین سرسخت نهضت مشروطه‬ ‫بود‪ .‬او مخالف تدوین قانون اساسی و مخالف تشکیل‬ ‫مجلس شورا بود و به س��لطنت مطلقه اعتقاد داشت‪.‬‬ ‫ب��ه همین دلیل نیز در مراس��م تاجگذاری خود که در‬ ‫روز ‪ 28‬دی ‪ 1285‬برگزار ش��د‪ ،‬هیچ یک از نمایندگان‬ ‫مجلس شورای ملی را دعوت نکرد‪.‬‬ ‫چن��د روز بع��د در اول بهم��ن‪ ،‬میرزا نص��راهلل خان‬ ‫مشیرالدوله اولین صدر اعظم مشروطه نخستین کابینه‬ ‫خ��ود را تش��کیل داد‪ .‬در ‪ 14‬بهمن هیات��ی از جانب‬ ‫مجلس برای تدوین متمم قانون اساس��ی تعیین شد و‬ ‫در اس��فند ماه‪ ،‬میرزا علی اصغر خان اتابک‪ ،‬صدراعظم‬ ‫دوران ناصرالدین ش��اه از اروپا به تهران دعوت شد تا‬ ‫دولت مش��روطه را بر عه��ده گیرد و ان را مطابق میل‬ ‫شاه اداره کند‪.‬‬ ‫در دوران اقت��دار میرزا علی اصغر خ��ان اتابک فاصله‬ ‫می��ان مجلس و دولت به تدریج عمیق ش��د به طوری‬ ‫ک��ه هم��ه روزه یک یا دو نماینده مجل��س از رفتار و‬ ‫برخورده��ای محمد علی ش��اه و صدر اعظ��م او انتقاد‬ ‫می کردن��د‪ .‬وزیران دولت��ی نیز کم ک��م از حضور در‬ ‫مجلس برای پاس��خگویی به سواالت مردم خودداری‬ ‫می کردند‪ .‬رابطه میان قوه مجریه و قوه مقننه روز به روز‬ ‫تیره تر ش��د‪ .‬میرزا علی اصغر خان اتابک رئیس الوزرای‬ ‫مش��روطه و صدر اعظم محمد علی شاه هنگام تعیین‬ ‫وزی��ران خود تاکید کرد که ان��ان فقط در برابر دولت‬ ‫مسئول هستند‪ .‬وی تنها هشت وزیر با اختیارات بسیار‬ ‫گس��ترده در کابینه خ��ود جای داده ب��ود‪ .‬هنگامی که‬ ‫نماین��دگان مجلس درباره کم بودن تع��داد وزیران و‬ ‫وس��یع بودن حوزه اختیارات انان از صدراعظم سوال‬ ‫کردند‪ ،‬وی در پاسخ گفت‪« :‬در قانون اساسی در باب‬ ‫مس��ئولیت وزیران و تعداد انها هیچ س��خنی به میان‬ ‫نیامده ‪ ،‬بنابراین اعتراض بی مورد است‪».‬‬ ‫انتصاب احم د میرزا‪ ،‬پس��ر محمدعلی شاه به ولیعهدی‬ ‫ـ ‪ 19‬اس��فند ـ و عزل ظل الس��لطان برادر شاه و حاکم‬ ‫اصفهان ـ ‪ 25‬اس��فند ـ با پافش��اری علما و مراجع و‬ ‫متعاقب تظاهرات اعتراض امیز مردمی صورت گرفت‪.‬‬ ‫در اردیبهشت ‪ 1286‬کابینه میرزا علی اصغر خان اتابک‬ ‫با اکثریتی ضعیف از مجلس رای اعتماد گرفت‪ .‬در بهار‬ ‫اجتماعات مش��روطه خواهان در نقاط مختلف کشور‬ ‫افزایش بیش��تری یافت‪ .‬طالب و روحانیون در س��وم‬ ‫تیرماه این س��ال به رهبری حاج ش��یخ فضل اهلل نوری‬ ‫در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن شدند و مشروطه‬ ‫منهای مشروعه را خالف اسالم دانستند‪ .‬شیخ فضل اهلل‬ ‫نوری همراه با س��ید احم��د طباطبایی در تلگرام هایی‬ ‫به علمای ش��هرهای ایران بر ضرورت رعایت موازین‬ ‫ش��رعی در قیام مش��روطه تاکید کردند‪ .‬این تاکیدات‬ ‫مشروطه خواهان پس از برقراری حکومت به‬ ‫تسویه حساب با مخالفان مشروطه پرداختند‪.‬‬ ‫طرفداران استبداد وحشت زده هر کدام‬ ‫به جایی پناه بردند‪ ،‬اما مشروطه مشروعه‬ ‫به رهبری شیخ فضل اهلل همچنان‬ ‫استوار بود‪.‬‬ ‫اخوند خراسانى حکم جهاد را صادر کرد و‬ ‫قبیله هاى شیعى عراق امادگى خود را براى پیوستن‬ ‫به مشروطه طلبان و حرکت به ایران اعالم کردند و‬ ‫طالب‪ ،‬علما و بسیارى از ایرانیان مقیم عراق نیز در‬ ‫بغداد گرد هم امدند تا به سوی ایران حرکت کنند‪.‬‬ ‫پس از ظهور مفهوم جدیدى به نام «مشروطه»‪،‬‬ ‫مرحوم سید یزدى با کسب اطالعات الزم از مجارى‬ ‫مختلف‪ ،‬چنین استحاله خطرناکى را به‬ ‫مصلحت نظام اجتماعى ایران و دیندارى‬ ‫مردمنمى بیند‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫زمینه س��از فاصل��ه گرفتن تدریجی متدینین از س��ایر‬ ‫رهبران سیاسی جنبش مشروطه بود‪.‬‬ ‫در نهم ش��هریور روسیه و انگلس��تان قرارداد معروف‬ ‫‪ 1907‬که ایران را به مناطق تحت نفوذ دو کشور تقسیم‬ ‫می ک��رد به امضا رس��اندند‪ .‬طبق این توافق قس��مت‬ ‫شمالی ایران شامل شهرهای پرجمعیت و مراکز عمده‬ ‫تجاری از خط فرضی بین قصر شیرین و اصفهان و یزد‬ ‫و خواف و مرز افغانستان‪ ،‬منطقه نفوذ روسیه شناخته‬ ‫شد و قس��مت جنوبی که دارای ارزش سوق الجیشی‬ ‫برای دف��اع از هند بود از خط فرضی بین بندر عباس‪،‬‬ ‫کرم��ان‪ ،‬بیرجند‪ ،‬زاب��ل و مرز افغانس��تان منطقه نفوذ‬ ‫انگلستان و قسمت میانی هم منطقه بی طرف و متعلق‬ ‫به دولت ایران شناخته شد‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود دولت ایران پس از گذش��ت یک ماه از‬ ‫انعقاد این پیمان از طریق وزیر مختار امریکا در جریان‬ ‫متن فارسی ان قرارگرفت‪ .‬افشای این قرارداد در ایران‬ ‫موج��ب هیجان عمومی و اعتراضات ش��دیدی ش��د‬ ‫و مجلس ش��ورای مل��ی به اتف��اق ارا ان را مردود و‬ ‫بی اعتبار شناخت‪ .‬با این وجود‪ ،‬روس ها و انگلیسی ها‬ ‫عمال این پیمان را به اجرا گذارده و پس از اغاز جنگ‬ ‫جهانی اول دخالت های وس��یعی در شهرهای ایران به‬ ‫عمل اوردند‪.‬‬ ‫ت��رور میرزاعلی اصغر خان اتاب��ک رئیس الوزرا مقابل‬ ‫مجلس که درست در روز انعقاد قرارداد ‪ 1907‬صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬از دیگر رویدادهای قابل تامل ش��هریور‪1286‬‬ ‫اس��ت‪ .‬پس از این ترور‪ ،‬میرزااحمد خان مش��یرالدوله‬ ‫رئیس الوزرا شد‪.‬‬ ‫در پانزدهم مهر این س��ال متمم قانون اساس��ی تحت‬ ‫نظ��ارت علم��ا در مجلس تصویب ش��د‪ .‬متمم قانون‬ ‫اساس��ی مشتمل بر ‪ 105‬اصل با اعمال نفوذ روحانیت‬ ‫و جن��اح متعهد مجلس تنظیم ش��د و پس از نظارت‬ ‫ش��خصیت هایی چون ایت اهلل ش��یخ فضل اهلل نوری‪،‬‬ ‫ایت اهلل س��ید محمد طباطبایی‪ ،‬ایت اهلل س��ید عبداهلل‬ ‫بهبهانی و‪ ...‬در ‪ 15‬مهر ‪ 1286‬به امضای محمدعلی شاه‬ ‫رسید‪ .‬دولت مشیرالسلطنه نیز به دلیل بی کفایتی با رای‬ ‫نمایندگان مجلس سقوط کرد و ناصرالملک به حکم‬ ‫ش��اه به رئیس الوزرایی منصوب شد‪ .‬محمد علی شاه با‬ ‫حضور در مجلس و به شکل صوری سوگند وفاداری‬ ‫به مش��روطه ی��اد کرد‪ .‬در م��اه اذر ام��ا بودجه دربار‬ ‫توس��ط نمایندگان مجلس تقلیل یافت و خش��م شاه‬ ‫را که مخالف مجلس و مش��روطه بود برانگیخت‪ .‬در‬ ‫همین ماه طرفداران محمد علی شاه به ساختمان مجلس‬ ‫حمله کردند که ب��ا مقاومت محافظان مجلس عده ای‬ ‫از طرفین کش��ته شدند‪ .‬در میدان توپخانه نیز درگیری‬ ‫مش��ابهی میان حامیان طرفین به وقوع پیوست‪ .‬رئیس‬ ‫مجلس‪ ،‬دو نفر را به همراه ناصرالملک جهت گالیه از‬ ‫حوادث مذکور نزد ش��اه فرستاد ولی هر دو بازداشت‬ ‫ش��دند‪ .‬بعدا ناصرالملک با وساطت سفارت انگلیس‬ ‫ازاد ولی به لندن تبعید ش��د‪ .‬زد و خوردهای خونین‬ ‫میان طرفداران مش��روطه و حامیان ش��اه نیز متوقف‬ ‫نشده و به سراس��ر کشور کشیده شد‪ .‬در این شرایط‪،‬‬ ‫حسینقلی خان نظام الس��لطنه مامور تشکیل کابینه شد‪.‬‬ ‫درگیری ه��ا در دی م��اه افزایش یاف��ت و در تبریز از‬ ‫شدت بیش��تری برخوردار شد‪ .‬شاه روز ‪ 23‬دی برای‬ ‫فرونشاندن بحران جلسه «اشتی با مجلس» را در دربار‬ ‫تش��کیل داد و بار دیگر نزد نمایندگان دعوت ش��ده‪،‬‬ ‫وفاداری خود را به مشروطه اعالم کرد‪.‬‬ ‫بعد از اش��تی میان شاه و مجلس‪ ،‬انفجار یک بمب در‬ ‫مس��یر حرکت محمد علی شاه که عازم دوشان تپه بود‪،‬‬ ‫بار دیگر خش��م وی را علیه مخالفان برانگیخت‪ .‬این‬ ‫واقعه س��بب احضار ظفرالسلطنه حاکم تهران و وزیر‬ ‫جنگ وقت به دربار شد‪ .‬شاه انان را چوب فراوان زد‬ ‫و س��پس به زندان انداخ��ت‪ .‬در همین ماه قوام الملک‬ ‫‪68‬‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری در‬ ‫اجتماع بزرگ روحانیون‪،‬‬ ‫رجال و بازرگانان‬ ‫تصریح کرد «این‬ ‫مشروطه با شریعت‬ ‫اسالمی سازگار نیست»‬ ‫و شاه از اظهارات شیخ‬ ‫که حمایت بسیاری از‬ ‫روحانیون را به همراه‬ ‫داشت سوءاستفاده‬ ‫کرد‬ ‫شیرازی‪ ،‬والی پیش��ین فارس نیز که به دلیل مخالفت‬ ‫با مشروطه عزل ش��ده بود به قتل رسید و در مجلس‬ ‫ختم او‪ ،‬فرزندش نیز ترور ش��د‪ .‬اما ش��اه‪ ،‬برادر خود‬ ‫ظل السلطان را که توسط مردم خشمگین اصفهان خلع‬ ‫شده بود‪ ،‬فرماندار فارس کرد‪.‬‬ ‫محمد علی ش��اه اما ب��ار دیگر مورد س��وء قصد قرار‬ ‫گرف��ت‪ .‬او از کاخ رفت و دربار را به پادگان باغش��اه‬ ‫انتقال داد و شهر تهران حالت جنگی به خود گرفت‪ .‬در‬ ‫همان زمان ساختمان مجلس شورای ملی به محاصره‬ ‫مجاهدین مشروطه خواهان درامد و محمد علی شاه نیز‬ ‫اداره شهر را به نظامیان روس سپرد‪ .‬بازار تهران نیز در‬ ‫اعتراض به اقدامات محمد علی شاه تعطیل و به دستور‬ ‫ش��اه سالح و مهمات فراوانی به باغشاه حمل شد‪ .‬در‬ ‫اخرین روز خرداد‪ ،‬ش��اه تمامی روزنامه های کش��ور‬ ‫را توقی��ف کرد‪ .‬او برای فراهم س��اختن زمینه نقش��ه‬ ‫خود علی��ه مجلس‪ ،‬ابتدا این م��کان را تهدیدی علیه‬ ‫مش��روطیت خواند و س��پس یکی از درباریان معتمد‬ ‫خود به نام مشیرالس��لطنه را به صدراعظمی برگزید‪ ،‬‬ ‫مقام وزارت جنگ را نیز به میرزا حس��ین پاش��اخان‬ ‫امیربهادر سپرد و «لیاخوف» روسی را نیز به فرمانداری‬ ‫نظامی ته��ران منصوب کرد‪ .‬با ای��ن انتصاب در اولین‬ ‫روزهای تابستان ‪ ،1287‬نقاط حساس تهران به تصرف‬ ‫نظامیان قزاق تحت فرماندهی افس��ران روسی درامد‪،‬‬ ‫اطراف میدان بهارس��تان و مدرسه سپهساالر محاصره‬ ‫شد و توپخانه و س��واره نظام در مقابل مجلس مستقر‬ ‫شدند‪ .‬تمام روزنامه ها توقیف و جنگ بین قوای قزاق‬ ‫و مش��روطه خواهان اغاز ش��د‪ .‬روز دوم تیر ‪ 1287‬که‬ ‫س��اختمان مجلس به توپ بسته شد‪ ،‬اوج جنگ بود‪.‬‬ ‫این جنگ که در ساعات ظهر فروکش کرد‪ 300 ،‬کشته‬ ‫و ‪ 500‬زخمی به جای گذاشت‪.‬‬ ‫بس��یاری از بازداشت ش��دگان در باغشاه تهران به دار‬ ‫اویخته ش��دند و تعدادی از وع��اظ‪ ،‬روزنامه نگاران‪،‬‬ ‫نماین��دگان مجلس‪ ،‬سیاس��یون و روحانیون از جمله‬ ‫ای��ت اهلل س��یدعبداهلل بهبهانی و ایت اهلل س��ید محمد‬ ‫طباطبای��ی تبعید و تع��دادی نیز به س��فارتخانه های‬ ‫خارجی پناهنده شدند‪.‬‬ ‫ب��ه دنبال ای��ن حادثه که به کودتا ش��باهت داش��ت‪ ،‬‬ ‫محمدعلی ش��اه در تهران حکوم��ت نظامی اعالم کرد‬ ‫و به موازات ان قیام مس��لحانه س��تارخان و باقرخان‬ ‫علیه ق��وای دولت��ی در تبریز اغاز ش��د‪ ،‬قیامی که به‬ ‫تدریج به نبردی خونین در سراس��ر شهر انجامید‪ .‬این‬ ‫جن��گ که تا مهر م��اه ادامه یافت به شکس��ت قطعی‬ ‫قوای دولتی انجامید‪ .‬ش��یخ فضل اهلل نوری در اجتماع‬ ‫بزرگ روحانیون‪ ،‬رجال و بازرگانان تصریح کرد «این‬ ‫مشروطه با شریعت اسالمی سازگار نیست» و شاه نیز‬ ‫با سوءاستفاده از اظهارات شیخ که حمایت بسیاری از‬ ‫روحانیون را به همراه داشت اعالم کرد «چون بسیاری‬ ‫از علما با جنبش مش��روط ه مخالفند‪ ،‬من نیز مخالفت‬ ‫خود را با این جنبش اعالم می دارم»‪ .‬با این حال شیخ‬ ‫فضل اهلل که همواره مورد غضب ش��اه و روش��نفکران‬ ‫الئیک بود‪ ،‬در نهم ماه دی مورد سوء قصد قرارگرفت‪.‬‬ ‫او هنگام بازگش��ت از یک میهمانی ش��بانه ترور شد‬ ‫اما جان س��الم به در ب��رد‪ .‬در بازجویی که از ضارب‬ ‫وی ص��ورت گرفت‪ ،‬اس��امی افرادی به میان امد که با‬ ‫سفارت انگلس��تان ارتباط داشتند و س��فارت‪ ،‬رسما‬ ‫از دولت ایران خواس��ت تا ب��دون حضور نماینده ان‬ ‫سفارت ‪ ،‬متهمان محاکمه نشوند‪.‬‬ ‫زمس��تان ‪ 1287‬جنگ میان مش��روطه خواهان و قوای‬ ‫دولتی در ش��هرهای مختلف کشور از شدت بیشتری‬ ‫برخوردار شد‪ .‬نجفقلی خان صمصام السلطنه بختیاری‬ ‫از رهبران مش��روطه در معیت س��ه ه��زار نیرو وارد‬ ‫اصفهان ش��د‪ .‬مخالفان محمد علی شاه در گیالن پیمان‬ ‫اتح��اد بس��تند و اقاباالخ��ان‪ ،‬والی رش��ت را به قتل‬ ‫رس��اندند و جنگ میان قوای دولتی و مشروطه طلبان‬ ‫در کازرون‪ ،‬الر‪ ،‬میانه و میناب نیز گس��ترش یافت‪ .‬در‬ ‫‪ 28‬اسفند این سال میرزا علی اقا ثق االسالم طی تلگرافی‬ ‫از شاه خواست برای متوقف شدن جنگ و خونریزی‬ ‫در کشور به مشروطیت تن دهد‪ .‬در فروردین ماه سال‬ ‫بعد مشروطه خواهان وارد تبریز شدند و فرمانده قشون‬ ‫شهر را اعدام کردند‪ .‬نظامیان روس به بهانه تامین مواد‬ ‫غذایی برای مردم محاصره ش��ده تبریز وارد این شهر‬ ‫ش��دند‪ .‬دولت های کم دوام نیز یکی پ��س از دیگری‬ ‫ظهور و س��قوط می کردند‪ .‬مش��یرالدوله جای خود را‬ ‫به کامران میرزا نایب السلطنه و او نیز پس از چند روز‬ ‫جای خود را به سعد الدوله سپرد‪.‬‬ ‫علم��ای نج��ف در جبه��ه ای متش��کل اقدام��ات‬ ‫محمد علی ش��اه در رویارویی ب��ا اراده مردم را خالف‬ ‫اس�لام دانس��تند‪ .‬در ماه تیر قوای مش��روطه خواه به‬ ‫فرماندهی س��ردار اس��عد بختیاری با شکس��ت دادن‬ ‫قوای دولتی وارد تهران ش��دند‪ ،‬س��اختمان مجلس و‬ ‫مس��جد سپهس��االر را به تصرف خود دراوردند و در‬ ‫بسیاری از نقاط شهر سنگربندی کردند‪ .‬در نتیجه این‬ ‫تهاجم ‪ ،‬محمد علی ش��اه همراه خانواده اش با ‪500‬قزاق‬ ‫به سفارت روسیه پناهنده شد و لیاخوف‪ ،‬سردار روس‬ ‫نیز منفعالنه در مجلس حضور یافت و خواهان تامین‬ ‫جانی شد‪ .‬روز ‪ 26‬تیر‪ ،‬شاه از سلطنت خلع و ولیعهد‬ ‫‪ 12‬ساله اش احمد میرزا جایگزین وی شد‪ .‬با این حال‬ ‫بازداشت ش��یخ فضل اهلل نوری و سپس به دار اویخته‬ ‫ش��دن وی که در م��رداد ‪ 1288‬به وقوع پیوس��ت از‬ ‫تلخ ترین مقاطع حوادث مشروطه بود‪.‬‬ ‫در میانه قدیم و جدید‬ ‫به رغم کاستی های قانونی‪ ،‬در روند انقالب مشروطیت‬ ‫ی در اندیش��ه سیاس��ی ش��یعه در ایران‬ ‫تحوالت مهم ‬ ‫صورت گرفت که عناصر عمده ان عبارتند از ضرورت‬ ‫وجود قانون و نظارت حقوقی به شرط عدم منافات با‬ ‫شریعت‪ ،‬برابری در اجرای قانون‪ ،‬تاسیس قوه مقننه ای‬ ‫ک��ه اعض��ای ان از طریق انتخابات تعیین می ش��وند‪،‬‬ ‫تفکیک قوای سه گانه‪ ،‬مقید شدن نهاد سلطنت به قانون‪،‬‬ ‫حضور فقها در زندگی سیاس��ی جامعه به قضاوت در‬ ‫محاکم ش��رعی و نظارت بر امر قانونگذاری از طریق‬ ‫عضویت پنج مجتهد جامع الشرایط در مجلس شورا‪.‬‬ ‫جنبش مشروطه در س��اختار قدرت تغییرات اساسی‬ ‫به وجود اورد‪ .‬انقالب مش��روطه ضربه های س��نگینی‬ ‫برپیک��ره گفتمان س��لطنت وارد اورد و در واقع نقطه‬ ‫اغاز ش��کل گیری دول��ت مدرن در ایران محس��وب‬ ‫می شود‪ .‬سلطنت به قانون محدود شد‪ ،‬دولت از حالت‬ ‫شخصی و انتساب به ایل قاجار به دولت ایران تحول‬ ‫یافت‪ ،‬نهادهای مدنی به نحوی ضعیف و ناپایدار شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬قانون تش��کیالت ایالتی تصویب و ضرورت‬ ‫تشکیل مجلس و انجمن های محلی‪ ،‬ایجاد نظام وظیفه‬ ‫عمومی و توزیع امالک اربابی میان دهقانان پیش بینی‬ ‫ش��د‪ ،‬لوایح��ی در جه��ت اصالحات مالی و ش��یوه‬ ‫واگذاری امتیازات به دول و س��رمایه گذاران خارجی‬ ‫تصوی��ب و گام هایی در جه��ت اصالحات اقتصادی‬ ‫برداش��ته شد‪ .‬پیروزی انقالب مشروطه موجب شد تا‬ ‫نهادهایی مانند قانون اساسی‪ ،‬مجلس شورا و انتخابات‬ ‫شکل گیرند‪.‬‬ ‫انقالبیون مشروطه روشنفکرانی بودند که با ایدئولوژی‬ ‫انقالب مشروطیت متاثر از لیبرالیسم‪ ،‬تاسیس پارلمان‪،‬‬ ‫مشارکت ازاد گروه های سیاسی در زندگی سیاسی و‬ ‫تفکیک قوا و اختیارات حکومت را از خواس��ت های‬ ‫اصلی انقالب مش��روطه عن��وان می کردن��د‪ .‬انقالب‬ ‫مش��روطه به نظام ارباب ‪ -‬رعیتی و امتیازات اشرافی‬ ‫پایان داد و با تصویب قانون دیوان محاسبات عمومی‪،‬‬ ‫تصویب قانون ثبت اس��ناد و ام�لاک‪ ،‬تصویب قانون‬ ‫تشکیالت ایالتی‪ ،‬پیش بینی ضرورت تشکیل مجالس و‬ ‫انجمن های محلی‪ ،‬پیشنهاد ایجاد نظام وظیفه عمومی‪،‬‬ ‫توزیع ام�لاک اربابی می��ان دهقان��ان و انجام برخی‬ ‫اصالحات مالی در پی ساخت دولت مدرن برامد‪.‬‬ ‫با این ح��ال در عمل دس��تاوردهای محدود فوق نیز‬ ‫دوام نیاورد‪ .‬ش��تاب روش��نفکران ب��رای از بین بردن‬ ‫مبانی اعتقادی م��ردم در قوانین جدید به جدالی میان‬ ‫مش��روعه خواهان و مش��روطه خواهان به حدی رسید‬ ‫ک��ه اداره امور کش��ور را فلج ک��رد و جامعه را با یک‬ ‫بح��ران فزاینده سیاس��ی و اقتصادی مواجه س��اخت‪.‬‬ ‫بی ش��ک مداخل��ه و دسیس��ه های بیگان��گان به ویژه‬ ‫پشتیبانی روس��یه تزاری از نیروهای دربار و رقابت و‬ ‫پش��تیبانی بریتانیا و دولت جدید روسیه از جناح های‬ ‫ی در ایجاد و دامن‬ ‫مختلف مشروطه خواهان‪ ،‬نقش مهم ‬ ‫زدن ب��ه این بحران ایفا کرد‪ .‬پروژه مش��روطه به دلیل‬ ‫دوگانگ��ی و تناقض های درونی خ��ود در ایجاد یک‬ ‫دولت مدرن در ایران شکس��ت خورد‪ .‬به این ترتیب‪،‬‬ ‫انقالب مش��روطه در میانه ای��ران قدیم و ایران جدید‬ ‫است‪ .‬گرچه نباید فراموش کرد که از بذر مشروطیت‬ ‫اندیشه نوس��ازی امرانه رضا خانی و سلطنت بی ریشه‬ ‫و اس��تبدادی پهلوی بیرون امد‪ .‬ارزوی رسیدن به امر‬ ‫مدرن و نهادهایی مثل پارلمان‪ ،‬احزاب‪ ،‬مطبوعات و ‪...‬‬ ‫انگار فرجامی جز روی کار امدن یک پادشاه دیکتاتور‬ ‫وابسته به انگلستان نداشت‪g .‬‬ ‫مشروطه از نگاه بسیاری‬ ‫یک نتیجه داشت و ان‬ ‫دیکتاتوری رضاخانی بود‪.‬‬ ‫بسیاری معتقدند هرج و مرج‬ ‫‪15‬ساله مشروطه باعث ظهور‬ ‫رضاخان شد‪ .‬نهضتی که‬ ‫علیه استبداد قد علم کرده‬ ‫بود گویا سرنوشتش‬ ‫ختم به استبداد بود‬ ‫مشروطیت باعث انزوای روحانیت شد‬ ‫بررسی جریانات موثر در مشروطیت‬ ‫حجت االسالم و المسلمین رسول جعفریان‬ ‫‪2‬‬ ‫گ��روه اول‪ :‬علما(روحانی��ون) در مش��روطه‬ ‫علمدار ازادى‏خواه��ى و عدالت‏خواهى بودند‪ .‬هر‬ ‫چن��د علما عهده‏دار والیت ش��رعى بودند‪ ،‬ولى با‬ ‫این جنبش عم�لا به صورت ج��دى وارد عرصه‬ ‫سیاست ش��دند و بر تهمت‏هاى نارواى غربیان در‬ ‫مقایسه کشیشان مس��یحى با روحانیان خط بطالن‬ ‫کش��یدند‪.‬موضع‏گیرى در موقعیت‏هاى مختلف در‬ ‫جریان نهضت تنباکو‪ ،‬حک��م تحریم امتیاز التارى‬ ‫و حذف امتیاز رویتر از شاخصه‏هاى ازادى‏خواهى‬ ‫روحانیت است‪.‬‬ ‫در کل عالم��ان مرتبط با مش��روطه بر س��ه دس��ته‬ ‫هستند‪ :‬دس��ته اول‪ ،‬شیخ فضل‏اهلل نورى که هراس‬ ‫نفوذ اندیش��ه‏هاى جدید و الحادى‬ ‫منورالفکرها را داش��ت‪ .‬دسته دوم‪،‬‬ ‫س��یدین بهبهانى و طباطبایى بودند‬ ‫ک��ه با عملکرد نهچندان روش��ن و‬ ‫شفاف مى‏کوشیدند قانون غرب را‬ ‫با ش��ریعت دینى تطبیق دهند یا از‬ ‫ان حمایت مى‏کردند‪ .‬و دسته سوم‪،‬‬ ‫علم��اى نجف بودند ک��ه در برابر‬ ‫نهض��ت و به ویژه ش��یخ فضل‏اهلل‬ ‫مخالفت کردند که مخالفت انها در‬ ‫دو عرص��ه بود‪ -1 :‬مخالفت مبنایى‬ ‫فقهى درباره مش��روعیت مشروعه‬ ‫بود که ایا نیاز به قید است یا خیر؟‬ ‫‪ -2‬ع��ده‏اى به خاطر س��اده بودن‬ ‫موضوع ان را ره��ا کردند‪ .‬در کل‬ ‫س��ه گروه‪ :‬عده‏اى ب��ا صداقت به‬ ‫نف��ع مش��روعه‪ ،‬ع��ده‏اى از زاویه‬ ‫ظلم‏س��تیزى و گروهى ب��ه خاطر‬ ‫غرب‏گرایى ان و رواج اندیشه‏هاى‬ ‫الحادى دس��ت به مب��ارزه و عمل‬ ‫زدن��د‪ .‬انچ��ه در ای��ن رخ��داد به‬ ‫چشم مى‏اید‪ ،‬ان است که از طرف‬ ‫علما رساله‏هاى علمى نگاشته شد‬ ‫که فتح بابى در فقه سیاس��ى ش��ده بود؛ هرچند با‬ ‫شکست مشروطه این فقه سیاسى به انزوا گرایید‪.‬‬ ‫گروه دوم‪ :‬این گونه می اندیش��یدند که مش��روطه‬ ‫ضد اس��تبداد و نه ضد اس��تعمار اس��ت‪ .‬این گروه‪،‬‬ ‫استعمار را ابزار پیشرفت مى‏دانستند و با مخالفت با‬ ‫استبداد‪ ،‬استعمارگران را پذیرفتند و با وجود مخالفت‬ ‫با ظلم و اس��تبداد و نیز مبارزه با روس‏ها‪ ،‬به دامن‬ ‫غرب گراییدند‪ .‬گروه سوم‪ :‬حرکت مشروطه‏خواهى‬ ‫و ابعاد ان است‪ .‬نگارنده با بیان حرکت مشروطه‏خواهى‬ ‫در سه شهر تهران‪ ،‬تبریز و اصفهان که همگى با یک‬ ‫ایده ب��ه مبارزه با ظل��م هماهنگ ش��ده بودند‪ ،‬ولى‬ ‫اشتراک انها را تنها در الفاظ مى‏دانند و شیخ فضل‏اهلل‬ ‫را ش��اخص‏ترین اینه��ا در ش��ناخت غربی��ان و‬ ‫اندیشه‏هاى الحادى انها به شمار مى‏اورد‪.‬‬ ‫ایش��ان کتاب تذکره الفاضل و ارشادالجاهل را اثرى‬ ‫مثب��ت در ارزیابى این حرکت مى‏دان��د که بیانگر‬ ‫مش��روعیت غرب با تکیه بر فلسفه تفکیک مطلق‬ ‫سیاس��ت از دین اس��ت که این حقیقت را شیخ به‬ ‫دقت فهمیده بود و شاید همین سبب به دار کشیده‬ ‫شدن ایشان شد‪.‬‬ ‫گ��روه چه��ارم‪ :‬تاثی��ر انگلیس��ى‏ها در تحوالت‬ ‫ایران عصر قاجار اس��ت‪ .‬نگارنده معتقد اس��ت که‬ ‫بیش��تر نویس��ندگان غربى و نیز توده مردم در بعد‬ ‫سیاس��ت خارجى‪ ،‬دخال��ت خارجى‏ه��ا را پررنگ‬ ‫مى‏بینند و به انها بدبین هس��تند که انگلیس��ى‏ها با‬ ‫ش��عار مش��روطه‏خواهى بعد از پس زدن روس‏ها‬ ‫جایگاه خود را تثبیت کردند‪.‬‬ ‫گروه پنجم‪ :‬مشروطه و منورالفکرها‪ .‬تحصیلکرده‏هاى‬ ‫داخلى در این عصر با س��فر ب��ه غرب به منظور‬ ‫فراگیرى علوم روز براى بازس��ازى ایران پس از‬ ‫جنگ جهانى اول‪ ،‬با وارد شدن در عرصه ترجمه‬ ‫علوم غربى زمینه س��اخت فرهنگى کشور را رقم‬ ‫زدن��د و در قالب منورالفکرها قد علم کردند و با‬ ‫تش��کیل فراماسونرى و شرکت در درس ادمیت‪،‬‬ ‫در گسترش فرهنگ اومانیس��تى قدم گذاشتند و‬ ‫براى تبلیغ و ترویج این اندیش��ه‏ها با اس��تفاده از‬ ‫حساس��یت مردم و برخى روحانیون و نفوذ انها‪،‬‬ ‫امیال خود را پى گرفتن��د و از طریق روزنامه‏ها‪،‬‬ ‫مث��ل روزنام��ه قان��ون و حت��ى بعده��ا تدوین‬ ‫قانون اساس��ى و برابرى حقوق هم��ه اقلیت‏ها و‬ ‫نفى حکم قصاص‪ ،‬اعتراض شخصیت‏هاى علمى‬ ‫همچون اخوند خراس��انى و‪ ...‬را برانگیختند‪.‬‬ ‫در نهایت نگارنده بر این باور اس��ت که مش��روطه‬ ‫به رغ��م انک��ه ب��ه دس��ت روحانی��ون و ضم��ن‬ ‫عدالت‏خواهى اغاز ش��د‪ ،‬وسیله‏اى براى تضعیف‬ ‫قدرت روحانیت و انزواى انها در واپسین سال‏هاى‬ ‫انقالب مشروطیت گردید‪g .‬‬ ‫* پژوهشگر برجسته تاریخ‬ ‫‪69‬‬ ‫ارایش نظامی محاصره شهر تبریز‬ ‫شاه تنها‬ ‫مثلث روحانیت‪ ،‬بازار و روشنفکران در مقابل دربار‬ ‫دکتر علی بیگدلی‬ ‫*‬ ‫‪3‬‬ ‫اگر س��راغاز و س��رانجام جنبش مشروطه را‬ ‫در س��ه مرحله فرضی تجس��م کنیم‪ ،‬در موج اول‬ ‫روحانی��ت به دلیل همخوان��ی فرهنگی با توده ها‬ ‫و توانایی در بس��یج عمومی توانس��ت تظاهرات‬ ‫ضدحکومت��ی را س��امان ده��د‪ ،‬منته��ا انتظارات‬ ‫روحانیت از دربار معطوف به برکناری عین الدوله‪،‬‬ ‫برق��راری عدالتخانه و اخراج مس��یو نوز بلژیکی‬ ‫می ش��د و مظفرالدین ش��اه تقریبا به سرعت به این‬ ‫تقاضاها پاسخ مثبت داد‪ .‬احتماال دو سید بزرگوار‪،‬‬ ‫طباطبای��ی و بهبهان��ی و ش��اه تص��ور می کردند‬ ‫جنب��ش در همین موج اول خاتمه یافته اس��ت و‬ ‫ازسوی دیگر روحانیت اولیه جنبش‪ ،‬خود را برای‬ ‫‪70‬‬ ‫یک مبارزه طوالنی از نظر توشه سیاسی اماده نکرده‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫در اس��تانه و جری��ان جنبش مش��روطه‪ ،‬روحانیت‬ ‫ش��یعه برای نخستین بار بحث فقه سیاسی و اندیشه‬ ‫سیاس��ی و بحث نظام حکومتی در اسالم شیعی را‬ ‫مطرح کرد و برای نخس��تین بار پس از غیبت تشیع‬ ‫جلوه و چهره ای نوین‪ ،‬مبانی سیاس��ت و حکومت‬ ‫در اسالم را طراحی کرد و در برابر روشنفکرانی که‬ ‫درپی اس��تقرار دولت مش��روطه (پارلمان)‪ ،‬تفکیک‬ ‫قوا و اح��زاب سیاس��ی و ازادی و قان��ون بودند‪،‬‬ ‫س��یمای سیاس��ی و کارکرده��ای حکومتی از خود‬ ‫بروز داد‪.‬‬ ‫اما روحانیت درون خود دو گرایش متفاوت را حمل‬ ‫می ک��رد‪ .‬دیدگاهی که گاه با ه��م متناقض هم بودند‪.‬‬ ‫موج دوم را طبقه متوس��ط سنتی متشکل از بازاریان‬ ‫و روش��نفکران می توان دانست‪ .‬این دو گروه به دلیل‬ ‫ارتباط با اروپا‪ ،‬خواهان کنترل و محدودکردن قدرت‬ ‫دس��تگاه حاکمه و تنظیم مناسبات دولت و جامعه بر‬ ‫مبنای س��اخت و وضع قان��ون‪ ،‬تعیین حدود ازادی‪،‬‬ ‫توج��ه به حقوق طبیع��ی افراد برپایه اص��ل قرارداد‬ ‫اجتماعی و مبارزه با اصل حق الهی س��لطنت بودند‪.‬‬ ‫این انتظارات نه ناش��ی ا ز تراوشات ذهنی روشنفکر‬ ‫مش��روطه خواه‪ ،‬بلکه متاثر از مطالعه رساالت فالسفه‬ ‫سیاس��ی انگلیس و فرانس��ه (جان الک‪ ،‬منتس��کیو و‬ ‫روس��و) بود‪ .‬البته بازاریان و روشنفکران مشروطه به‬ ‫لحاظ تفکر و اندیش��ه با یکدیگ��ر متفاوت بودند اما‬ ‫انها در یک نقطه اشتراک داشتند و ان‪ ،‬محدود کردن‬ ‫قدرت استیالی شاه و عوامل حکومت بود‪.‬‬ ‫در عصر مش��روطه بر جایگزین کردن عقل فلس��فی‬ ‫به جای عقل مذهبی تاکید می ش��د و این شعاری بود‬ ‫که روشنفکران تقریبا س��کوالر از اندیشه مدرنیستی‬ ‫انق�لاب فرانس��ه اموخت��ه بودند‪ ،‬اما ب��ازار هیچگاه‬ ‫نمی توانس��ت از این جابه جایی حمای��ت کند‪ ،‬زیرا‬ ‫پیوند عمیقی با روحانیت داش��ت‪ .‬این در حالی بود‬ ‫که بورژوازی فرانس��ه به همراه روش��نفکر هموطن‬ ‫خود در پ��ی این جایگزین��ی بود‪ ،‬زی��را بورژوازی‬ ‫فرانس��ه تمایالت سکوالریستی داش��ت‪ ،‬بنابراین از‬ ‫جدایی دو حوزه ش��رعی و عرف��ی حمایت می کرد‪.‬‬ ‫البته این به معنای ضدیت با کلیت حوزه شرعی نبود‬ ‫چراکه بورژوازی در قرن هفدهم و هجدهم حتی به‬ ‫ساخت و ساز و تعمیر کلیسا اقدام کرد‪ ،‬زیرا تقویت‬ ‫دین می توانس��ت درعین حال تاحدود زیادی امنیت‬ ‫اقتصادی را برای بورژوازی تامین کند‪.‬‬ ‫ط��ی س��ده های اخی��ر ب��ازار به عن��وان ی��ک نهاد‬ ‫صاحب ق��درت و تاثیرگ��ذار در رون��د تح��والت‬ ‫اجتماع��ی ای��ران‪ ،‬از اهمیت باالیی برخ��وردار بوده‬ ‫است‪ .‬از دوره صفویه در کنار گسترش روابط سیاسی‬ ‫ایران با اروپا‪ ،‬مناس��بات بازرگانی نیز با اروپا رش��د‬ ‫قابل مالحظه ای کرد و نقش بازار در حوزه سیاست و‬ ‫دیانت و اداره امور ش��هر باال گرفت؛ چنانکه ساختار‬ ‫سیاسی ش��هر‪ ،‬حاصل موازنه پیچیده قدرت بین شاه‬ ‫و بازار بود‪.‬‬ ‫ش��عار معروف ب��ورژوازی فرانس��ه در انقالب کبیر‬ ‫عب��ارت ب��ود از‪ :‬یک خدا‪ ،‬یک دین‪ ،‬یک ش��اه‪ ،‬یک‬ ‫کشور و یک قانون‪ .‬این شعار‪ ،‬نشان دهنده نارضایتی‬ ‫بورژوازی از تعدد مراکز قدرت و ایاالت خودمختار‬ ‫و س��رزمین های فئودال نشینی بود که هرکدام به میل‬ ‫خود از مال التجاره ها‪ ،‬مالیات‪ ،‬عوارض و وجوه دیگر‬ ‫دریافت می کردند‪ .‬در فرانسه که امپریالیسم خارجی‬ ‫وجود نداش��ت‪ ،‬بورژوازی انجا نی��ز مثل بازار ایران‬ ‫بیشتر با استبداد سلطنتی مبارزه می کرد‪.‬‬ ‫سرش��ت هر انقالب و جنبش��ی را باید ب��ا تکیه بر‬ ‫اه��داف‪ ،‬حامیان‪ ،‬مخالفان و خاس��تگاه انان مطالعه‬ ‫کرد‪ .‬نکته قابل مالحظه در مس��یر مبارزات مشروطه‪،‬‬ ‫ای��ن بود که در مش��روطه خواهی ای��ران گروه های‬ ‫اجتماعی متفاوتی با کارکردهای متفاوت و وابس��ته‬ ‫به س��اختارهای مختلف اجتماعی حضور داش��تند‬ ‫مثل بازاری��ان‪ ،‬بیش��تر علما و مراج��ع‪ ،‬زمین داران‬ ‫بزرگ‪ ،‬روسای ایاالت و عشایر‪ ،‬روشنفکران و حتی‬ ‫برخی ش��اهزادگان‪ .‬جالب اینکه در جنبش مشروطه‬ ‫هیچ نهاد و حتی هیچ گروه سازمان یافته ای در برابر‬ ‫مش��روطه به مخالفت برنخاست‪ .‬این وضع احتماال‬ ‫به این دلیل بود ک��ه در جامعه ایرانی هنوز طبقه ای‬ ‫ش��کل نگرفته بود و گروه های س��ازمان یافته ای در‬ ‫دوره مش��روطه به وجود نیامده بودند؛ حال انکه در‬ ‫انقالب فرانس��ه به موازات حمایت طبقه بورژوازی‬ ‫و روش��نفکر از انق�لاب‪ ،‬طبقه روحانی کلیس��ایی‬ ‫به عن��وان نخس��تین نه��اد ضدانقالب به مب��ارزه با‬ ‫انقالب برخاست‪.‬‬ ‫جنب��ش مش��روطه‪ ،‬انقالبی با تم های م��درن و گاها‬ ‫لیب��رال بود که هیچگونه تعارضی با دین نداش��ت و‬ ‫مورد حمایت مراجع اعلم ایران و به خصوص نجف‪،‬‬ ‫از جمله حاج میرزاحس��ین تهران��ی‪ ،‬اخوند مالکاظم‬ ‫خراس��انی و ش��یخ عبداهلل مازندرانی قرار گرفت‪ ،‬اما‬ ‫انقالب کبیر فرانس��ه‪ ،‬انقالبی بورژوا ــ دموکراتیک‬ ‫ب��ود که ش��اید قبل از مب��ارزه با دربار‪ ،‬ب��ه جنگ با‬ ‫کلیس��ای کاتولیک رفت و به همین دلیل انقالبی کامال‬ ‫ضدمذهب��ی بود‪ .‬منظور از جنگ با کلیس��ا‪ ،‬مبارزه با‬ ‫اش��رافیت دیندار بود‪ ،‬وگرنه الیه های میانی و پایینی‬ ‫کلیسا جذب انقالب کبیر شدند‪.‬‬ ‫بازار در استانه انقالب مشروطه به یک بازیگر عمده‬ ‫در کش��اکش مبارزات تبدیل شده بود‪ .‬بازار به عنوان‬ ‫مرک��ز مبادل��ه پ��ول و کاال و تامین کنن��ده مایحتاج‬ ‫عمومی‪ ،‬ش��بکه گسترده ای را تش��کیل می داد که تا‬ ‫عمق روس��تاها اثرگذار بود‪ .‬بازار یک نهاد اقتصادی‬ ‫دوس��ویه بود که ازیک طرف از طری��ق اروپا با بازار‬ ‫جهان��ی در ارتباط ب��ود‪ ،‬زیرا توزیع کنن��ده کاالهای‬ ‫خارجی به حس��اب می امد و از طریق سرمایه داری‬ ‫غرب که خ��ود عامل موث��ری در تصمیم گیری های‬ ‫دولت های اروپایی به شمار می رفت‪ ،‬می توانست این‬ ‫دولت ها و به ویژه انگلستان را به حمایت از مشروطه‬ ‫وادار کن��د‪ .‬به همی��ن اعتبار بازاریان عم��ده نیمی از‬ ‫سرمایه خود را با تجارت خارجی درگیر کرده بودند‪.‬‬ ‫ازسوی دیگر بازار در عرصه داخل به اشراف و حتی‬ ‫درب��ار وام می داد‪ ،‬کاالهای لوک��س مورد نیاز اربابان‬ ‫زمیندار را از خارج وارد می کرد و به نهادهای مذهبی‬ ‫و بنیادهای خیریه کمک می کرد‪.‬‬ ‫نقش عمده بازار‪ ،‬داللی و سوداگری بود به این معناکه‬ ‫کاالهای ساخته ش��ده را از خ��ارج وارد و در انبارها‬ ‫نگه��داری و به مرور با مراقبت دقی��ق روی حفظ و‬ ‫تعادل قیمت‪ ،‬برای فروش وارد شبکه توزیع می کرد‪.‬‬ ‫به همین خاطر و نیز به دلی��ل عدم وجود امنیت‪ ،‬بازار‬ ‫عالقه ای به س��رمایه گذاری در تولید نداش��ت‪ ،‬زیرا‬ ‫س��رمایه گذاری در داخ��ل ضرورت��ا تح��ت نظارت‬ ‫س��ختگیرانه دولت قرار می گرف��ت و اخذ مالیات و‬ ‫عوارض گوناگونی را طلب می کرد‪.‬‬ ‫ب��رای ورود به بحث مش��روطه و تجزی��ه و تحلیل‬ ‫این جنبش‪ ،‬س��ه نهاد قدرت را به عنوان سه متغیر در‬ ‫نظر گرفته ایم که اگر این س��ه متغی��ر را روی محور‬ ‫یک مثلث ترس��یم کنیم و به این س��ه نه��اد به عنوان‬ ‫یک سیس��تم بنگریم‪ ،‬می توانی��م در چارچوب نظریه‬ ‫کارکردگرایی ـ س��اختارگرایی ب��ه نتیجه منطقی تری‬ ‫دس��ت یابیم‪ .‬این س��ه نهاد عبارتند از‪ :‬دربار در راس‬ ‫و مسجد و زمین در قاعده مثلث‪ .‬این سه نهاد تقریبا‬ ‫مهمترین نهادهای تصمیم گیر و تاثیرگذار در منظومه‬ ‫قدرت ایران در طول تاریخ ایران بوده اند‪.‬‬ ‫موج دوم‪ ،‬جنبش مشروطه خواهی را با طرح انتظاراتی‬ ‫مثل قانون اساس��ی‪ ،‬تاس��یس پارلم��ان‪ ،‬وضع قوانین‬ ‫اعطای حق رای به مردان و تضمین ازادی های مدنی‬ ‫به راه انداخت و جنبش را وارد مرحله جدیدی کرد؛‬ ‫چنانکه رفتاره��ا رنگ فرنگی مابی ب��ه خود گرفت‪.‬‬ ‫شاید به همین دلیل بود که برخی روحانیون برجسته‬ ‫به تب��ع بروز اختالف میان خودش��ان و نیز نگرانی از‬ ‫ورود برخی اشکال غربی حکومت مثل قانون اساسی‪،‬‬ ‫پارلمان و وضع قوانین جزایی و مدنی مغایر با احکام‬ ‫فقه��ی‪ ،‬در مقابل موج دوم که توس��ط روش��نفکران‬ ‫هدایت می شد‪ ،‬به مقاومت پرداختند‪.‬‬ ‫ب��روز اخت�لاف در جبهه متحدان قبل��ی و نیز تضاد‬ ‫میان روحانیت و روش��نفکران‪ ،‬زمینه را برای دخالت‬ ‫روسیه و انگلیس باز کرد‪ .‬روسیه در حمایت از دربار‬ ‫و انگلیس در حمایت از بازار‪ ،‬اشکارا وارد مبارزات‬ ‫مش��روطه ش��دند‪ .‬روحانیت نیز به دو شاخه طرفدار‬ ‫محمدعلی ش��اه و هوادار مشروطه خواهان یا پارلمان‬ ‫تقس��یم ش��دند‪ .‬به این ترتیب نیروهای متحد اولیه به‬ ‫نیروهای معارض یکدیگر تبدیل ش��دند‪ .‬روس��یه با‬ ‫بهره ب��رداری از این فضا‪ ،‬پارلمان را به توپ بس��ت‬ ‫و تعدادی از مش��روطه خواهان را دس��تگیر‪ ،‬تبعید یا‬ ‫اعدام کرد‪.‬‬ ‫موج س��وم پس از این حوادث و زمانی اغاز شد که‬ ‫جنبش مشروطه به میان توده ها رفت‪ .‬اقوام بختیاری‪،‬‬ ‫اذربایجان و دیگر نقاط کش��ور به منظور حمایت از‬ ‫مش��روطه و پارلمان به س��مت تهران حرکت کردند‪.‬‬ ‫گرچه جنبش مش��روطه ظاهرا احیا شد و قدرت بار‬ ‫دیگر به دس��ت مش��روطه خواهان افت��اد‪ ،‬ولی اعدام‬ ‫برخی رهبران روحانی‪ ،‬بازاری و روش��نفکر‪ ،‬تمایل‬ ‫بقایای این اقش��ار را ب��ه ادامه مب��ارزه از بین برد و‬ ‫توده ها کامال در موج سوم بر جریان مشروطه مسلط‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫از نظ��ر تئوری��ک‪ ،‬زمانی که جنبش ه��ای اجتماعی‬ ‫به دس��ت توده ه��ا می افتد و رهب��ری ان از جانب‬ ‫انه��ا صورت می گی��رد‪ ،‬جنبش به انحراف کش��یده‬ ‫می ش��ود‪ ،‬زی��را انها از ی��ک طرف به دلی��ل فقدان‬ ‫خرد اجتماعی و از س��وی دیگ��ر به جهت متنوع و‬ ‫گسترده بودن توقعات‪ ،‬امکان هدایت منطقی جنبش‬ ‫را ندارن��د و جنبش ها به بیراهه کش��یده می ش��وند‪.‬‬ ‫حت��ی انقالب کبیر فرانس��ه نیز پ��س از اعدام لویی‬ ‫ش��انزدهم‪ ،‬اعالن جمهوری و س��لطه ژاکوبن ها بر‬ ‫نظام حقوقی و قانونگذاری‪ ،‬رفته رفته در سراش��یبی‬ ‫انح��راف قرار گرفت و خش��ن و غیرمنطقی ش��د‪.‬‬ ‫انقالب ها وقتی به چنین مرحله ای می رس��ند‪ ،‬ازانجا‬ ‫که دیگر قابل کنترل نیس��تند‪ ،‬به س��رعت طرفداران‬ ‫خود را از دس��ت می دهند؛ چنانکه م��ردم به رژیم‬ ‫قبل از انقالب حس��رت می برند‪ ،‬ش��یرازه مناسبات‬ ‫سیاس��ی ــ اجتماع��ی به هم می ری��زد و الجرم از‬ ‫درون ویرانه ه��ای انق�لاب ی��ا جنبش‪ ،‬در فرانس��ه‬ ‫دیکتاتوری ناپلئون و در ایران دیکتاتوری رضاش��اه‬ ‫بی��رون می ای��د‪ .‬البته م��وج چهارمی نی��ز خارج از‬ ‫حوزه عمومی جنبش مش��روطه به وقوع پیوست که‬ ‫به عصر مش��روطه خاتمه داد و ان اماده شدن اروپا‬ ‫برای جن��گ جهانی اول بود که باعث ش��د رقابت‬ ‫و خصومت میان روس��یه و انگلیس بر س��ر جنبش‬ ‫مشروطه و مس��ائل دیگر منطقه‪ ،‬به دوستی و انعقاد‬ ‫قرارداد ‪ 1907‬و تجزیه ایران ختم ش��ود‪.‬‬ ‫البته جنبش مش��روطه به رغم تمامی این مسائل‪ ،‬اثار‬ ‫ارزش��مندی ب��ه لحاظ حقوق��ی و سیاس��ی از خود‬ ‫به ج��ای گذاش��ت‪ ،‬اما به دلی��ل بروز اخت�لاف میان‬ ‫رهبران جناح های مختلف نتوانس��ت به تمام اهداف‬ ‫ازپیش تعیین ش��ده خ��ود دس��ت یابد‪ .‬اث��ار مطلوب‬ ‫جنب��ش مش��روطه در جری��ان دو جن��گ جهانی و‬ ‫سلس��له پهل��وی پایمال ش��د‪ ،‬اما به هرح��ال باعث‬ ‫مباهات اس��ت که کشور ما به اعتبار سوابق درخشان‬ ‫فرهنگ و تمدن خود‪ ،‬نخس��تین کشور شرقی بود که‬ ‫به جنبش مش��روطه خواهی اقدام کرد‪ .‬انچه در ژاپن‬ ‫و تحت عن��وان انقالب «میجی»رخ داد‪ ،‬تحولی از باال‬ ‫بود‪ ،‬اما جنبش مش��روطه خواهی ایران بخش وسیعی‬ ‫از ویژگی ه��ای یک انقالب تمام عی��ار را به نمایش‬ ‫گذاشت‪g .‬‬ ‫داستان امضای فرمان مشروطیت بسیار‬ ‫پرتالطم است‪ ،‬جایی که وقتی مظفرالدین شاه‬ ‫به تاسیس عدالت خانه رای داد هرگز زنده‬ ‫نماند تا عدل مظفری را بر باالی سردر مجلس‬ ‫ببیند‪ .‬شاید اگر او زنده بود وقایع بعدی‬ ‫مشروطه از جمله به توپ بستن مجلس ‪ ،‬کشتن‬ ‫و زندانی کردن مجاهدین و بر دار کردن شیخ‬ ‫فضل اهلل اتفاق نمی افتاد‪ .‬فرمان مشروطیت‬ ‫سال هاست که سند اولین انقالب خاورمیانه‬ ‫است‪.‬‬ ‫سید عبداهلل بهبهانی زندگی سیاسی‬ ‫پرتالطمی دارد چه انکه ابتدا در نهضت‬ ‫تنباکو با سایر علما همراهی نداشت و حتی‬ ‫نقل است که گفت من خودم صاحب فتوا‬ ‫هستم پس حکم به حاللت استعمال توتون و‬ ‫تنباکو می دهم‪ .‬او بعدها در جنبش مشروطیت‬ ‫از عوامل اصلی قیام محسوب می شد‪ .‬او در‬ ‫جریان واقعه مشروطیت تبعید و بعدها توسط‬ ‫جناح روشنفکر مشروطه ترور شد‪.‬‬ ‫* استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی‬ ‫‪71‬‬ ‫اتحاد سه گانه‬ ‫عبدالمهدی رجائی‬ ‫‪4‬‬ ‫درباره نقش عتبات در انقالب مشروطیت‪ ،‬به ویژه‬ ‫در خصوص تاثیر س��ه مجتهد بزرگ ساکن عتبات در‬ ‫این نهضت‪ ،‬یعنی ایت اهلل مالمحمد کاظم خراس��انی‪،‬‬ ‫شیخ عبداهلل مازندرانی و حاجی میرزا حسین تهرانی‪،‬‬ ‫در خ�لال پژوهش ه��ای انجام گرفت��ه در خصوص‬ ‫مشروطیت مطالب اندکی نوش��ته شده است‪ .‬نگاهی‬ ‫از نزدیک به تحوالت مش��روطیت‪ ،‬نشان می دهد که‬ ‫این س��ه عالم نج��ف در رهبری تح��والت مذکور از‬ ‫جایگاهی تعیین کننده و اساس��ی برخ��وردار بوده اند‪.‬‬ ‫صدور ده ها حکم و فتوای جمعی یا فردی از س��وی‬ ‫انان ـ که هم اکنون متن کثیری از انها در روزنامه های‬ ‫ان عصر قابل جس��ت وجو اس��ت ـ نشان می دهد که‬ ‫میان علمای عتب��ات و جامعه ایران ارتباطی محکم و‬ ‫مس��تمر برقرار بوده اس��ت و انان در تمامی تحوالت‬ ‫چند ساله نخست انقالب مشروطیت نقش رهبر گونه‬ ‫و هدایتگر داشته اند‪.‬‬ ‫زمانی که مرجعیت تامه شیعه و نیز بزرگترین مدارس‬ ‫علم��ی جهان تش��یع در عتبات عالی��ات ـ به ویژه در‬ ‫ش��هرهای س��امره و نجف ـ برقرار بود‪ ،‬پل ارتباطی‬ ‫ی میان مردم ای��ران و مراجع س��اکن ان دیار‬ ‫محکم�� ‬ ‫وجود داشت؛ چنانکه مقلدان ایرانی‪ ،‬بنابر سنت شیعه‪،‬‬ ‫با س��واالت ش��رعی خود و نیز فرس��تادن وجوهات‬ ‫شرعیه‪ ،‬بزرگان دینی انجا را مرجع ومنبع ارشاد خود‬ ‫می دانس��تند‪ .‬کمی پیش از حوادث مش��روطیت‪ ،‬واقعه‬ ‫تنباکو نقش برجس��ته علمای عتبات در بسیج مردم و‬ ‫تاثیرگذاری بر صحنه سیاس��ت را نمایان ساخته بود‪.‬‬ ‫با ای��ن حال سلس��له وقایع منتهی به امض��ای فرمان‬ ‫مش��روطیت‪ ،‬چن��دان از حکم علم��ای ان دیار متاثر‬ ‫ت علم��ای عتبات در رویدادها‬ ‫نب��ود‪ ،‬بلکه اغاز دخال ‬ ‫‪72‬‬ ‫نگاهی به اختالف های علمای ثالث ه نجف و شیخ فضل اهلل نوری‬ ‫یا مشروطیت به پس از تشکیل مجلس اول بر می گردد‬ ‫که اخوندخراس��انی در تلگ��راف مفصلی به مجلس‬ ‫ش��ورای ملی‪ ،‬انعقاد ان را به مثابه «نخس��تین مرحله‬ ‫ترقی» تبریک گفت و با عنوان «مفتاح س��ربلندی دین‬ ‫و دولت و پایه قوت و ش��وکت و استغناء از اجانب و‬ ‫ابادانی مملکت» از ان یاد کرد‪ .‬وی در این تلگراف از‬ ‫مجلسیان می خواهد «ابواب استبدادات و تعدیات» را‬ ‫مسدود کنند‪ .‬چندی بعد نیز علمای سه گانه طی نامه ای‬ ‫به محمد علی ش��اه که تازه بر تخت جلوس کرده بود‪،‬‬ ‫از او می خواهند چنان که وعده کرده است تمام قوا را‬ ‫در استحکام مشروطیت به کار بندد‪.‬‬ ‫نماین��دگان مجل��س از همراه��ی علم��ای مذک��ور‬ ‫ش��گفت زده و ممن��ون بودند‪ ،‬چنان که س��ید عبداهلل‬ ‫بهبهانی پ��س از قرائت تلگراف مذک��ور در مجلس‪،‬‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری‬ ‫مخالفت هایشبامجلس‬ ‫را زمانی اغاز کرد که‬ ‫مجلس در حال تدوین‬ ‫متمم قانون اساسی بود‪.‬‬ ‫شیخ فضل اهلل پیشنهاد‬ ‫کرده بود اصل هیات‬ ‫نظارت در متمم مذکور‬ ‫گنجانده شود اما مجلس‬ ‫در برابر این پیشنهاد‬ ‫مقاومتمی کرد‬ ‫گفت‪« :‬همراهی ایشان غیر از همراهی حجج اسالمی‬ ‫ است که اینجا حضور دارندو از کم و کیف مسبوقند و‬ ‫اقایان حجج عراق عرب با وجود اینکه اینجا حضور‬ ‫ندارند‪ ،‬طوری اظهار مساعدت و همراهی می فرمایند‬ ‫که گویا اینجا تشریف داشته و از تمام کیفیات مطلب‪،‬‬ ‫خاطر مبارکشان مستحضر است‪».‬‬ ‫نزاع میان مش��روعه و مش��روطه و نقش علمای‬ ‫عتبات‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری مخالفت هایش با مجلس را زمانی‬ ‫اغاز کرد که مجلس در حال تدوین متمم قانون اساس��ی‬ ‫بود‪ .‬شیخ فضل اهلل پیشنهاد کرده بود اصل هیات نظارت‬ ‫در متمم مذکور گنجانده ش��ود اما مجلس در برابر این‬ ‫پیشنهاد مقاومت می کرد‪ .‬سرانجام اصل مذکور در مجلس‬ ‫پذیرفته و به عنوان دومین اصل در متمم قانون اساس��ی‬ ‫گنجانده ش��د‪ .‬چند روز بعد‪ ،‬شیخ فضل اهلل در اعتراض‬ ‫به روند جاری‪ ،‬راهی حرم شاه عبدالعظیم شد و به مدت‬ ‫سه ماه او و یارانش در انجا تحصن اختیار کردند‪ .‬انان به‬ ‫نشر لوایحی اقدام نمودند که در یکی از انها متن تلگرافی‬ ‫منتس��ب به علمای عتبات درج شده بود که به موجب‬ ‫ان‪ ،‬اخوند خراس��انی و عبداهلل مازندرانی‪ ،‬مجلس را به‬ ‫خاطر تصویب اصل دوم متمم قانون اساسی ـ یعنی «ماده‬ ‫ش��ریفه ابدیه» ـ و قلمداد کردن ان به مثابه یکی «از اهم‬ ‫مواد الزمه و حافظ اسالمیت این اساس»‪ ،‬مورد تحسین‬ ‫ق��رار داده بودند‪ .‬متحصنین عالوه بر درج این تلگراف‪،‬‬ ‫از علمای عتبات سپاسگزاری کردند و حتی به رغم انکه‬ ‫پس از چندی علمای عتبات صراحتا نوشتند «مجلسی که‬ ‫تاسیس ان برای رفع ظلم و اغاثه مظلوم و اعانت ملهوف‬ ‫[ستمدیده] و امر به معروف و نهی از منکر و تقویت ملت‬ ‫و دولت و ترفیه حال رعیت اس��ت‪ ،‬قطعا‪ ،‬عقال‪ ،‬ش��رعا‬ ‫و عرف��ا راجح بلکه واجب اس��ت و مخالف و معاند او‬ ‫مخالف ش��رع انور و مجادل با صاحب شریعت است»‪،‬‬ ‫مشروعه خواهان باز هم دست از تحصن برنداشته و اعالم‬ ‫کردند‪ :‬اتفاقا ما نیز با اقایان (علمای عتبات) هم نظر هستیم‬ ‫و همین مجلس مورد نظر ایش��ان را خواس��تاریم‪ .‬شیخ‬ ‫فضل اهلل نوری حتی به نجف تلگراف کرد که «فرمایشی‬ ‫تلگرافی‪ ،‬عین مقصود داعیان [است] و کمال اطاعت [را]‬ ‫از ان داریم»‪ .‬با این وجود به نظر نمی رس��د در این دوره‬ ‫همراهی چندانی بین مشروعه خواهان و علمای نجف به‬ ‫وجود امده باش��د‪ .‬منازعه مشروعه و مشروطه در واقعه‬ ‫میدان توپخانه‪ ،‬از حوزه اندیش��ه گذشت و به خشونت‬ ‫کشیده شد‪ .‬به همین قرار‪ ،‬جبهه گیری علمای عتبات علیه‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری نیز به تدریج شدیدتر شد‪ ،‬تا جایی‬ ‫که پس از تجمع میدان توپخانه‪ ،‬این علما حکم بر تبعید‬ ‫شیخ فضل اهلل دادند‪.‬‬ ‫انتقال رهبری به اتبات‬ ‫تا اینج��ا مخالفان علنی مجلس‪ ،‬بنا به دالیلی بیش��تر‬ ‫مشروعه خواهان بودند‪ ،‬اما تحمل مجلس و مشروطه‬ ‫ب��رای محمد عل��ی ش��اه نیز دش��وار می نم��ود‪ .‬وی‬ ‫س��رانجام در چهارم جمادی االول ‪.1326‬ق با ارایش‬ ‫جنگی و س��ر و صدای زیاد‪ ،‬راهی باغشاه شد‪ .‬وقتی‬ ‫ماج��رای به علمای عتبات اطالع داده ش��د‪ ،‬انان طی‬ ‫تلگرافاتی به «عم��وم صاحب منصبان و امراء قزاق و‬ ‫نوکرهای نظامی و عش��ایر و سرحدداران»‪ ،‬مخالفت با‬ ‫مشروطه را «محاربه با امام عصر (عج)» اعالم کردند‪.‬‬ ‫محمدعل��ی ش��اه از قصدی که در س��ر پرورانده بود‬ ‫صرف نظر نکرد و در بیس��ت و س��وم همان ماه‪ ،‬پس‬ ‫از به توپ بس��تن مجلس‪ ،‬بس��اط مشروطه را برچید‪.‬‬ ‫جالب انکه ش��اه پس از این اقدام‪ ،‬درصدد برامده بود‬ ‫حمای��ت علمای عتبات را به س��وی خود جلب کند‬ ‫و ب��ا تزویر و اس��تفاده از ادبیاتی ب��ه زعم خود موثر‪،‬‬ ‫به ان بزرگان چنین نوش��ت‪« :‬تا چن��دی عامه از ذکر‬ ‫مصیبت و پاره ای اعمال خیریه که بنای ش��رع مقدس‬ ‫بر انها اس��تقرار دارد‪ ،‬بازداشته و انجمن تشکیل داده‬ ‫[اند]‪ ...‬دیدم نزدیک است در اساس شرع مقدس نبوی‬ ‫رخن��ه انداخته‪ ...‬اوال برای حفظ دین مبین و دیگر بار‬ ‫برای نگهداری س��لطنت انها را طرد و منع کردم‪ ».‬اما‬ ‫علمای عتبات‪ ،‬مغفول ای��ن تزویر قرار نگرفتند و در‬ ‫پاس��خی تند به ش��اه‪ ،‬اعالم کردند‪« :‬هزاران افسوس‬ ‫که مفس��دین نمک نش��ناس‪ ،‬محض پیشرفت مقصود‬ ‫خودش��ان‪ ،‬س��احت ملوکانه را به چنی��ن اقدامات‪...‬‬ ‫الوده‪ ...‬دچار چنین بدنامی ابدی نمودند‪ ».‬و در نهایت‬ ‫از شاه خواستند هر چه سریعتر جبران مافات نموده و‬ ‫مشروطه را بازگرداند‪.‬‬ ‫در دوره یک ساله اس��تبداد صغیر‪ ،‬رهبری مشروطیت‬ ‫ای��ران به طور کام��ل به عتبات منتقل ش��د؛ چه انکه‬ ‫در همان زمان‪ ،‬س��ید عبداهلل بهبهانی رهس��پار عتبات‬ ‫و س��ید محمد طباطبایی به خراس��ان تبعید شده بود و‬ ‫تقریبا تمامی بزرگان مش��روطه ب��ه عقوبت محمد علی‬ ‫ش��اهی دچار و خاموش ش��ده بودند‪ .‬علمای عتبات‬ ‫توانستند طی مدت یک سال‪ ،‬با مدیریت از راه دور‪ ،‬در‬ ‫چند جهت به بسیج نیروهای مشروطه خواه پرداخته و‬ ‫گام به گام مشروطیت را باز گردانند‪.‬‬ ‫نخس��تین اس��تراتژی علمای عتبات در پیش��برد این‬ ‫هدف‪ ،‬تهییج و به میدان اوردن تنها نیروی منس��جم‬ ‫و مس��لح ا ن روز‪ ،‬یعنی ایالت و عشایر بود؛ نیرویی‬ ‫که محمد علی ش��اه نیز به حمایت انها چشم داشت‪.‬‬ ‫علم��ای مذکور ب��ه عش��ایر‪ ،‬ایالت و س��رحد داران‬ ‫اذربایجان نوش��تند‪« :‬صریحا می گوییم که اهتمام در‬ ‫تش��یید مش��روطیت‪ ،‬چون موجب حفظ دین است‪،‬‬ ‫در حکم جهاد در رکاب امام زمان (عج) اس��ت و سر‬ ‫مویی همراه��ی با مخالفین و اطاعت حکمش��ان در‬ ‫تع��رض به مجلس خواهان به منزل��ه اطاعت یزید بن‬ ‫معاویه و با مس��لمانی منافی است‪ ».‬انها توسط شیخ‬ ‫محمد تقی اقانجفی‪ ،‬تلگرافی نیز به روس��ا و خوانین‬ ‫ایل بختیاری فرس��تادند‪ ،‬زیرا محمد علی شاه توانسته‬ ‫ب��ود ع��ده ای از انها را با خود همراه س��ازد و به قلع‬ ‫و قمع م��ردم تبریز بپردازد‪ .‬علما با خطاب قرار دادن‬ ‫روسای بختیاری با عناوینی چون «حافظ و حارس و‬ ‫به منزله روح مملکت»‪ ،‬به انان نوش��تند که ما «تمامی ‬ ‫ی داش��ته‬ ‫دلگرم��ی را به غیرت دینی ان برادران گرام ‬ ‫و داریم»‪ .‬انان همچنین چندی بعد توس��ط اقا میرزا‬ ‫ابراهیم در شیراز تلگرافی با مضمون مشابه برای ایل‬ ‫قشقایی فرس��تادند و تلگرافی نیز توسط حاجی رضا‬ ‫قلی ـ تاجرخراسانی ـ برای عموم ایالت ارسال کردند‬ ‫که در ان س��عی ش��ده بود ایالت مذکور به هر نحو‬ ‫ممکن از اطراف محمد علی ش��اه دور ش��وند‪« :‬گمان‬ ‫م��ا این بود در زم��ان دولت حق��ه و ظهور حضرت‬ ‫صاحب الزمان (ع��ج)‪ ،‬عش��ایر ای��ران‪ ،‬خص��وص ان‬ ‫جن��اب‪ ،‬جانفش��انی ها در رکاب ان حض��رت نموده‬ ‫[خواهید نمود]‪ ...‬حاال نقل می شود که خدای نخواسته‬ ‫در اعانت ظلم‪ ،‬سوق سوار و پیاده برای کشتن برادران‬ ‫دینی خود‪ ...‬نموده اید‪ ...‬تا زود است تدارک این جرم‬ ‫نموده‪ ،‬جراحتی که بر قلم امام زمان (عج) از معاونت‬ ‫ظلم زده اند‪ ،‬مرهم گذارید‪».‬‬ ‫از جمله نقاط دیگری که مورد توجه علمای عتبات قرار‬ ‫گرفت‪ ،‬تنها چراغ روشن کشور یعنی شهر تبریز بود که‬ ‫علما سعی داشتند به مردم محاصره شده ان دیار کمک‬ ‫کنند و لذا تمام عشایر اذربایجان را چنین مورد خطاب‬ ‫قرار دادند‪« :‬از غیرت دینی ان برادران امید جانفش��انی‬ ‫در نصرت دین داشتیم‪ .‬این دفعه برادران غیور تبریز را‬ ‫چنین تنها گذاشته [اید]‪ ...‬لهذا صریحا به شما می گوییم‬ ‫که اهتمام در مش��روطیت دولت ای��ران موجب حفظ‬ ‫اس�لام و به منزله جهاد در رکاب معصومین‪ ...‬است‪».‬‬ ‫اما مدتی بعد‪ ،‬پس از ان که کار بر مردم تبریز سخت تر‬ ‫ش��د‪ ،‬علمای عتبات حتی تصمیم گرفتند خودشان نیز‬ ‫ش��خصا به تبریز بروند‪« :‬الیوم دفع این س��فاک ظالم و‬ ‫دف��اع از بقیه مس��لمین از اهم واجبات اس��ت‪ .‬عجالتا‬ ‫جناب حجت االسالم تبریزی را با جماعتی از علما روانه‬ ‫[می کنی��م] و با همیت غیورانه عم��وم ملت و اقتضای‬ ‫تکلیف‪ ،‬خودمان هم در حرکت حاضر [خواهیم شد] و‬ ‫خونمان از سایر شهداء رنگین تر نیست‪ ».‬پس از ان که‬ ‫ش��اه تصمیم گرفت با بستن راه اذوقه‪ ،‬شهر تبریز را به‬ ‫تسلیم وادار کند‪ ،‬علمای عتبات اعالم کردند که «بستن‬ ‫اذوقه بر روی اهل تبریز مثل اب بس��تن در کربال برای‬ ‫اهل بیت رسالت [می باشد] و اذوقه رساندن به ایشان‪،‬‬ ‫اب رساندن به اهل بیت است‪».‬‬ ‫در همین اوضاع بود که علمای عتبات با صدور مهمترین‬ ‫و تاثیرگذارترین حکمش��ان مبنی ب��ر تحریم پرداخت‬ ‫مالیات از س��وی م��ردم‪ ،‬بزرگترین ضرب��ه را بر دولت‬ ‫محمد علی ش��اه وارد اوردند‪« :‬الی��وم‪ ...‬دادن مالیات به‬ ‫گماشتگان او از اعظم محرمات [است]‪».‬‬ ‫س��رانجام تالش علمای عتبات کم کم به بار نشس��ت‬ ‫و در نهم ذیحجه ‪ 1326‬ش��هر اصفهان به وس��یله ایل‬ ‫بختیاری از دس��ت حاکم محمد علی شاه‪ ،‬اقبال الدوله‬ ‫خالص شد‪ .‬اخوند خراس��انی خوشحالی خود را از‬ ‫این ماجرا اینچنین به صمصام الس��لطنه تلگراف کرد‪:‬‬ ‫«وصول بش��ارت اقدامات خالصانه و مجدانه جنابان‬ ‫اج��ل عالی در طرد حکومت غاصبه ظالمه از اصفهان‬ ‫و تشیید اساس مشروطیت و تشکیل انجمن ایالتی ان‬ ‫سواد اعظم موجب کمال مسرت گردید‪».‬‬ ‫استبداد مشروطیه‬ ‫نظر ب��ه انک��ه انقالب مش��روطه اولی��ن تجرب ه ملی‬ ‫مردم ایران در رها ش��دن از قیود حاکمیت استبدادی‬ ‫پادش��اهان بود‪ ،‬س��وء اس��تفاده برخی افراد و گروه ها‬ ‫از مفه��وم ازادی موجب ش��د به لح��اظ فرهنگی و‬ ‫اخالق��ی‪ ،‬نوعی افسارگس��یختگی در جامعه رخ دهد‬ ‫و به واس��طه س��وء مدیریت و اش��فتگی های ادارات‬ ‫تازه تاسیس یافته‪ ،‬مش��کالت عدیده ای دامنگیر مردم‬ ‫ش��ود‪ .‬مجتهدان عتبات‪ ،‬به ویژه ایت اهلل خراسانی که‬ ‫خود را موجد مش��روطیت می پنداشتند‪ ،‬نمی توانستند‬ ‫نظاره گر سوء اس��تفاده از فضای به وجود امده باشند‪.‬‬ ‫اخوندخراسانی یک بار نسبت به پرده دری روزنامه ها‬ ‫به ناصرالملک شکایت کرده‪ ،‬خواستار برخورد با انها‬ ‫شد‪« :‬در بعضی جراید معتبره مملکت‪ ،‬به جای ان که‬ ‫قوانین موضوعه برای منع از ارتکاب منکرات اسالمیه‬ ‫را اشاعه و این اساس سعادت را استوار نمایند‪ ،‬افتتاح‬ ‫قمارخانه ها و بیع و شرای و مالیات بستن بر مسکرات‬ ‫و نح��و ذلک را اعالم [می کنند]‪ ...‬لهذا الزم اس��ت به‬ ‫دفع این مفاسد مبادرت [گردد]‪ »...‬این نامه در مجلس‬ ‫خوانده و موجب تحریک نمایندگان مردم و استیضاح‬ ‫انان از وزیر داخله ش��ده و چن��د روز بعد‪ ،‬اعالنی با‬ ‫مضمون زیر به وسیله نظمیه تهران منتشر شد‪« :‬قمار و‬ ‫شرب مسکرات و خرید و فروش التاری علنا ممنوع‬ ‫و مرتکبین به مج��ازات قانونی جدا محکوم خواهند‬ ‫ش��د‪ ».‬نظر به همه جانبه بودن فساد‪ ،‬اخوند خراسانی‬ ‫چن��د ماه بعد نامه مفصل دیگری برای نایب الس��لطنه‬ ‫ارسال کرد و در ان خاطرنشان ساخت که مشروطیت‬ ‫با هدف «حفظ دین و احیای وطن اس�لامی» صورت‬ ‫گرفته اس��ت‪ ،‬نه به خاطر انکه «به جای اشخاص ان‬ ‫اداره اس��تبدادیه‪ ...‬یک اداره استبدادیه دیگری از مواد‬ ‫فاسده مملکت به اسم مشروطیت» ایجاد شود‪.‬‬ ‫س��ال بعد نی��ز اخوند خراس��انی نام��ه گله امیزی به‬ ‫نایب السلطنه نوشت‪« :‬تمام مجاهدات و زحمات چند‬ ‫ساله [که] در استحکام اساس مشروطیت تحمل شد‪،‬‬ ‫ی و ترویج شریعت‬ ‫برای حفظ استقرار مملکت اسالم ‬ ‫[بود]‪ ...‬لیکن به واس��طه سوء استعمال و داخل شدن‬ ‫اش��خاص مفس��د در امور مملکت و اعمال اغراض‬ ‫مانده‪ ،‬تاکنون نتیجه بدی داده‪ ،‬موجبات تنفر عموم را‬ ‫فراهم و مش��روطیت را بدنام و تا به حال مکرر کتبا و‬ ‫تلگرافا جمیع این مفاس��د را خاطر نشان اولیای دولت‬ ‫و وکالی ملت نموده اند‪ ،‬همه را به مسامحه گذرانیده‪،‬‬ ‫در مقام اصالح مفاس��د و تدارک مافات بر نیامدید‪...‬‬ ‫عاقبت وخیم خواهد بود‪g ».‬‬ ‫ایت اهلل طباطبایی محرک‬ ‫اصلی مشروطیت در تهران‬ ‫به همراه سید عبداهلل بهبهانی‬ ‫بود‪ .‬طباطبایی رابط اصلی‬ ‫تهران و نجف بود که نقش‬ ‫بسیار زیادی در تهییج عتبات‬ ‫داشتند‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫محمدعلی شاه قبل و بعد از سلطنت‬ ‫گفت وگو با دکتر موسی حقانی‪:‬‬ ‫نفوذ در موج اول مشروطه‬ ‫سیدفرید موسوی‬ ‫‪ 5‬دکتر موسی حقانی معتقد است‪« :‬بعد از تصویب مشروطه ما ارامشی در کشور نمی بینیم‪،‬‬ ‫چرا که عده ای از افرادی که در مشروطیت وارد شدند‪ ،‬نه به خاطر قانون و قانونگرایی و استقرار‬ ‫مشروطیت‪ ،‬بلکه به خاطر تضعیف حکومت قاجار و طی کردن گام های بعدی وارد عرصه‬ ‫نهضت شدند که گام بعدی انها هم براندازی بود‪ ».‬این دیدگاه اگرچه دیدگاه تازه ای نیست‪،‬‬ ‫اما دیدگاه متفاوتی است که دسته بندی و ساختار تاریخی مختلفی در خود دارد‪ .‬انچه در ادامه‬ ‫می خوانیم بررسی مشروطه از منظر این رویکرد است‪.‬‬ ‫‪74‬‬ ‫رابطه حکومت قاجار با مردم چطور بود که‬ ‫به وقایع مشروطه ختم شد؟‬ ‫‪ l‬در دوره قاجار و به ویژه اواخر سلطنت مظفرالدین شاه‬ ‫قاجار‪ ،‬ما شاهد نوعی بهم ریختگی و از هم گسیختگی‬ ‫سیاس��ی و فرهنگی و اقتصادی در کش��ور هستیم‪ .‬البته‬ ‫مس��ائلی که در دوره ناصرالدین ش��اه قاج��ار رخ داد و‬ ‫امتیازاتی که به بیگانه ها داده شد عمال بنیان های سیاسی و‬ ‫اقتصادی جامعه دچار نوعی ضعف و فترت شد‪ ،‬اما این‬ ‫مساله با ترور ناصرالدین شاه و جانشینی مظفرالدین شاه‬ ‫قاجار تشدید شد‪.‬‬ ‫مظفرالدین شاه‪ ،‬ولیعهدی بود که حدود چهار دهه برای‬ ‫رس��یدن به سلطنت انتظار کش��ید تا پدرش مرد و او به‬ ‫قدرت رس��ید‪ .‬گرداگرد مظفرالدین ش��اه در اذربایجان‬ ‫مجموع��ه ای از افراد به صورت تیم حضور داش��تند که‬ ‫همین مجموعه و تیم هم در تهران در قالب دربار تهران‬ ‫حضور داش��ت‪ .‬این دو تیم دیدگاه های خاص خودشان‬ ‫را داشتند که وقتی مظفرالدین شاه به تهران می اید شاهد‬ ‫نوعی اختالف در میان این دو تیم هس��تیم‪ .‬البته مسائل‬ ‫دیگری در این میان اضافه می شود‪.‬‬ ‫چطور مسائلی؟‬ ‫‪ l‬برای مثال بسیاری از گروه هایی که زمان ناصرالدین شاه‬ ‫از فعالیت انها جلوگیری می شد در این دوره فرصت پیدا‬ ‫ کرده و س��عی می کنند تجدید سازمان کرده و به فعالیت‬ ‫خود ادامه دهند‪.‬‬ ‫چه گروه هایی؟‬ ‫‪ l‬مث��ل ازلی ها و بابی ه��ا و همچنین بهایی ها و برخی‬ ‫از گروه های روش��نفکری غربزده که زمینه فعالیت را در‬ ‫دوران ناصرالدین ش��اه نداشتند‪ .‬بعد از ناصرالدین و در‬ ‫دوره مظفرالدین ش��اه قاجار این گروه ها تجدید سازمان‬ ‫پیدا می کنند به نحوی که در س��ال ‪ 1317‬قمری ش��اهد‬ ‫راه اندازی مجدد تشکیالت فراماسونری در ایران هستیم‪.‬‬ ‫در قالب و پوش��ش فعالیت ه��ای صوفیانه نظیر انجمن‬ ‫اخوت هم برخی از تشکل ها پا می گیرند که این تشکل ها‬ ‫هم در باطن با تش��کیالت ماسونی ارتباط داشته و عمال‬ ‫در صدد براندازی حکومت قاجار در کشور بودند‪.‬‬ ‫این وضعیت و مشکالت خود را در مناسبات سیاسی و‬ ‫ساختار بندی نشان داد و حکومت قاجار هر روز با یک‬ ‫جریان تازه یا جریانی که دوباره تجدید حیات یافته بود‬ ‫مواجه می ش��د و توان خود را برای اداره کشور از دست‬ ‫می داد‪.‬‬ ‫طبیعی بود امتیازاتی که داده شده و فعالیتی که این گروه ها‬ ‫ی حکومت قاجار را زیر سوال‬ ‫انجام می دادند‪ ،‬عمال کارای ‬ ‫برد و این حکومت بعد از ناصرالدین شاه درگیر مسائل‬ ‫داخلی بود‪ .‬مس��ائلی از قبیل انچه در دربار و در جامعه‬ ‫رخ می داد و‪...‬‬ ‫این را ه��م باید اضاف��ه کرد که جریان ساختار ش��کن‬ ‫ک��ه روش��نفکران غربگرا بودن��د در همی��ن دوره نفوذ‬ ‫قاب��ل توجهی در درب��ار مظفرالدین ش��اه پیدا می کنند‪.‬‬ ‫مجموعه این مس��ائل باعث ش��د تا نوعی نارضایتی در‬ ‫کشور رخ بدهد که عمدتا قصد اصالح ساختار را داشت‬ ‫و بحث براندازی مطرح نبود‪.‬‬ ‫بح��ث براندازی را چ��ه گروه هایی و با چه‬ ‫اهدافی دنبال می کردند؟‬ ‫‪ l‬بح��ث براندازی را گروه های ازلی و بهایی و برخی‬ ‫از روش��نفکران غربگرا و حتی سوسیالیس��ت هایی که‬ ‫از قفق��از امده بودند‪ ،‬دنبال می کردند‪ .‬این افراد معموال‬ ‫در لژهای ماسونی س��ازماندهی شده بودند و به دنبال‬ ‫براندازی بودند‪ .‬با این حال مردم دنبال اصالح ساختار‬ ‫بودند و وقتی روحانیت شیعه در تهران و شهرهای دیگر‬ ‫علم اصالح طلبی بلند کردند‪ ،‬مردم به سرعت دور این‬ ‫محور جمع ش��دند‪ .‬همه اقشار جامعه قصد داشتند تا‬ ‫مناسبات جامعه اصالح ش��ود‪ .‬با این حال انچه بیشتر‬ ‫از همه به چشم می خورد فقدان عدالت بود و به همین‬ ‫جهت مردم و روحانیت شیعه به دنبال استقرار عدالتخانه‬ ‫در کش��ور بودند و حرف اول و اخر عمده کسانی که‬ ‫در ان شرایط فعالیت می کردند استقرار عدالت و قانون‬ ‫در کشور بود‪.‬‬ ‫این تمنای اس��تقرار عدالت ریش��ه در چه‬ ‫موضوعاتی داشت؟‬ ‫‪ l‬هرج و مرجی که در دوره قاجار کشور را ازار می داد‬ ‫و به خص��وص رفتارهای��ی که ش��اهزادگان در والیات‬ ‫مختلف داشتند باعث شد که تمنای استقرار عدالتخانه و‬ ‫قانون به یک تمنای مهم در نهضت مشروطه خواهی در‬ ‫ایران تبدیل بشود‪.‬‬ ‫شما به رابطه مردم و علما در این دوره اشاره‬ ‫کردید‪ .‬نقش و جایگاه چهار قشر بازاری ها‪،‬‬ ‫دولتم��ردان‪ ،‬روحانی��ت و روش��نفکران در‬ ‫جامعه ان روز و در اتفاقات مش��روطه چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬البته در این میان شما باید از عشایر و عامه مردم هم‬ ‫سلطان عبدالمجید میرزا عین الدوله‪ :‬فرزند سلطان‬ ‫احمد میرزا عضدالدوله و نوه فتحعلیشاه‪ ،‬بود‪ .‬اوج‬ ‫دادخواهی مردم ایران که منجر به انقالب مش��روطه‬ ‫ش��د در زمان او صورت گرفت؛ هنوز چند ماهی از‬ ‫وزارت عین الدوله س��پری نشده بود که شاه به قتل‬ ‫رسید‪.‬‬ ‫در نهضت مشروطیت نقشی به عهده ایل بختیاری‬ ‫نبود تا اینکه سردار اسعد در حکومت محمد علی میرزا‪،‬‬ ‫به تشویق ازادیخواهان از اروپا به ایران امد و برادر‬ ‫خود‪ ،‬صمصام الس��لطنه و سایر س��ران بختیاری را‬ ‫ب��ه اتح��اد و اتفاق دعوت و انه��ا را برای حمله به‬ ‫اصفهان و تهران اماده کرد‪ .‬در دوران استبداد صغیر‪،‬‬ ‫صمصام الس��لطنه به اتفاق هزار س��وار بختیاری به‬ ‫اصفهان حمله کرد و به اس��انی شهر اصفهان را به‬ ‫تصرف دراورد‪.‬‬ ‫در جامعه ان روز غفلت نکنید و از انها می توان به عنوان‬ ‫نمونه های دیگری از عوامل موثر در نهضت مشروطه نام‬ ‫برد‪.‬‬ ‫اصلی ترین جریان در نهضت مشروطیت‪ ،‬روحانیت شیعه‬ ‫است که قدرت بسیج دارد و این نکته ای است که اغلب‬ ‫کس��انی که در ان دوره هم دست به تاریخ نگاری زده اند‬ ‫و کسانی که بعدها تاریخ مشروطه را بررسی کرده اند به‬ ‫ان اش��اره می کنند‪ .‬مثال نیکی کدی از روحانیت ش��یعه‬ ‫به عنوان تنها قش��ری که قدرت بس��یج دارد و اتفاقا در‬ ‫رفتار خود جنبه انتقادی نس��بت به حکومت قاجار دارد‬ ‫ن��ام می برد‪ .‬یعنی یک جریان فرهنگی که قدرت جذب‬ ‫دارد و روشنگری نسبت به وضعیت نامناسب موجود در‬ ‫گفتار و رفتار ان وجود دارد و با مقبولیت گسترده مردمی‬ ‫ روبه رو اس��ت‪ .‬هیچ جریان دیگ��ری در دوره قاجار این‬ ‫ویژگی را ندارد‪.‬‬ ‫دلیل اینکه قدرت بسیج گری فقط در اختیار‬ ‫روحانیت شیعه است‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬قدرت بس��یج گری روحانیت شیعه میراث شیعی و‬ ‫اس�لامی است‪ .‬طبیعی اس��ت که مردم مسلمان و شیعه‬ ‫ایران هم از روحانیت حرف ش��نوی داشته باشند‪ .‬ما این‬ ‫موض��وع را ه��م در نهضت تنباکو که ‪ 15‬س��ال قبل از‬ ‫مشروطه اتفاق افتاد مشاهده می کنیم و هم در مشروطه‬ ‫و ه��م بعد از ان‪ .‬روحانیت وقت��ی به صحنه میاید‪ ،‬ما‬ ‫با بس��یج گسترده مردمی مواجه هس��تیم‪ .‬این موضوع را‬ ‫جریان روشنفکری هم به خوبی متوجه شده بود‪ .‬به عنوان‬ ‫مث��ال‪ ،‬میرزا ملکم خان وقتی موضوع نگاه به جریان ها و‬ ‫گروه های اسالمی را مطرح می کند منظورش همین است‬ ‫که از قدرت بسیج گری روحانیت استفاده و تغییرات را‬ ‫ایجاد کنیم‪ .‬بعد از ان روند تغییرات را به س��مت اهداف‬ ‫خاصی سمت و سو می دهیم‪.‬‬ ‫شما به طبقه روشنفکر اشاره کردید‪ .‬نقش و‬ ‫جایگاه این گروه در اتفاقات مش��روطه چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬طبقه روشنفکر خیلی جنبه مردمی ندارد‪ ،‬یعنی جریانی‬ ‫است در میان نخبگان و به همان افراد هم محدود می شود‪.‬‬ ‫این افراد قدرت بسیج مردم را ندارند اما خواستار تغییرات‬ ‫هس��تند‪ .‬انج��ا که بح��ث قان��ون و قانون گرایی مطرح‬ ‫می ش��ود جنبه مثبت حرکت این قش��ر است‪ ،‬اما بیشتر‬ ‫به نظر می اید موضوع قانون و قانون گرایی تنها شعاری‬ ‫برای این گروه بوده است تا ساختارهای موجود را تغییر‬ ‫دهند بدون اینکه شاهد ساختار واقعی قانونگرا در کشور‬ ‫باشیم‪ .‬این موضوع را در جریانات مختلف روشنفکری‬ ‫در مش��روطه ک��ه یکی از انها ح��ذف مرجعیت بعد از‬ ‫مشروطه بود می توانیم ببینیم‪.‬‬ ‫این گروه برای شکس��تن قدرت قاجار موضوع قانون و‬ ‫قانون گرایی را مطرح می کنند اما بعدا زیاد در پی تحقق ان‬ ‫نرفتند‪ .‬همانطور که عرض کردم این افراد قدرت بسیج‬ ‫روحانی��ت را مدنظر قرار دادند و برای همین در مراحل‬ ‫اولیه س��عی کردند با مرجعیت درگیر نش��وند و اظهار‬ ‫همراهی و همنوایی کنند تا در فرصت مناس��ب بتوانند‬ ‫ف و اهداف خود را پیاده کنند‪.‬‬ ‫حر ‬ ‫طبقه تجار و بازاری ها چطور؟‬ ‫‪ l‬تجار و بازرگانان طبقه دیگری هستند که در مشروطه‬ ‫موثر هستند و رابطه خوبی با روحانیت دارند‪ .‬البته برخی‬ ‫از این افراد دارای پیوندهایی هم با خارج از کشور هستند‪.‬‬ ‫از دوره محمدشاه قاجار شاهد نوعی سرمایه داری وابسته‬ ‫یا کمپرادور در کشور هستیم‪ .‬این افراد بازرگانانی هستند‬ ‫که وابسته به تجارت با بیگانه هستند و به همین جهت‬ ‫نوعی تعلق خاطر هم نسبت به انها پیدا می کنند و بعضا‬ ‫وارد تشکل های وابسته به جریان غربی نظیر فراماسونری‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫در این می��ان درباریان هم نقش موثری دارند‪ .‬نقش این‬ ‫افراد با مش��روطه پیوند خورده است‪ .‬بخشی از جریان‬ ‫روش��نفکری در درون دربار قاجار نشو و نما پیدا کرد‪.‬‬ ‫ش روشنفکری‬ ‫ادم های مختلفی هستند که از یک سو گرای ‬ ‫دارند و از س��وی دیگر با دربار مرتبط هستند‪ .‬اکثر این‬ ‫افراد جزو سفرای ایران در کشورهای مختلف بودند و با‬ ‫تفکرات غربی و زندگی غربی اشنا شدند و سعی داشتند‬ ‫همان را در زندگی ایرانی رواج دهند‪.‬‬ ‫ش��ما در ابتدای صحبت به نقش عش��ایر و‬ ‫مردم عوام هم اش��اره کردید‪ .‬این دو قش��ر‬ ‫چه جایگاهی در اتفاقات مشروطه داشتند؟‬ ‫‪ l‬عش��ایر بخش قابل توجهی از جامعه ایرانی ان روز‬ ‫هس��تند که در مشروطه موثر بودند‪.‬چه عشایر بختیاری‬ ‫و عش��ایر فارس و چه عشایری که در اذربایجان به سر‬ ‫می بردند‪ .‬به طور قطع نمی توان این گروه را نادیده گرفت‪.‬‬ ‫این گروه بعضا در مقاطعی حاکمیت کشور را در دست‬ ‫داشته و حدود ‪80‬درصد رژیم های حاکم در ایران ریشه‬ ‫‪75‬‬ ‫عشایری داش��ته اند‪ .‬ما در مشروطه شاهد حضور جدی‬ ‫چند ایل معروف هس��تیم‪ .‬از جمله ایل بختیاری که در‬ ‫مشروطه نقش موثری داشته است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر ما از عامه مردم ه��م نباید غفلت کنیم‪.‬‬ ‫عامه مردم در مش��روطه موثر هستند که به لحاظ تبعیتی‬ ‫که از روحانیت ش��یعه دارند در میادین حاضر بودند‪ .‬با‬ ‫این حال گروه دیگری هم هس��تند که به رغم اینکه انها‬ ‫را جزو اقش��ار اجتماع��ی به حس��اب نمی اوریم اما با‬ ‫توجه به انس��جامی که داشتند نقش مخربی در اتفاقات‬ ‫مشروطه داش��تند‪ .‬این گروه ها تشکل های ازلی و بهایی‬ ‫هستند‪ .‬این گروه انگیزه های الزم را برای درگیری با رژیم‬ ‫قاجار داشتند اما س��عی کردند ان را در پوشش و قالب‬ ‫حرکت های مردمی نشان بدهند‪ .‬اظهار کردند که ما نباید‬ ‫کاری کنیم که مردم فکر کنند یک گروه جدا هستیم و باید‬ ‫با همان شعارهای مردم همراهی کنیم ولی اهداف فرقه ای‬ ‫خودمان را مدنظر داشته باشیم‪.‬‬ ‫در ای��ن میان حکومت قاجار چه برخوردی‬ ‫با این اقش��ار مختلف داش��ت؟ ب��رای مثال‬ ‫رفتار حکومت با طبقه تجار در فلک کردن‬ ‫تج��ار قند یا در برخ��ورد حکومت با علما‬ ‫در ماجرای مهاجرت صغری نوعی برخورد‬ ‫تحکمی است‪.‬‬ ‫‪ l‬رابطه حکومت قاجار با این اقشار چندگانه ناشی از‬ ‫گروه های مختلفی است که در دربار قاجار نفوذ و حضور‬ ‫داشتند و به نحوی در این برخورد ها نقش داشتند‪ .‬برای‬ ‫مثال در ماجرای به چوب بستن تجار قند براساس اسناد‬ ‫و مدارک موجود میرزا حسن رشدیه که عضو تشکیالت‬ ‫فراماسونری لژ بیداری است‪ ،‬محرک این اتفاق است‪ .‬او‬ ‫عالء الدوله‪ ،‬حاکم تهران را تحریک می کند که این فعالیت‬ ‫را انجام دهد‪.‬‬ ‫هدف انها از این اتفاقات چه بود؟‬ ‫‪ l‬این گروه قصد داش��تند اوضاع کش��ور را به اشوب‬ ‫بکش��ند و از هر فرصتی استفاده می کردند‪ .‬وقتی دیدند‬ ‫که قند گران شده برای اینکه ناارامی در کشور ایجاد کنند‬ ‫حاکم تهران را تحریک می کنند که تجار را فلک کند‪ .‬از‬ ‫ان سو وقتی این اتفاق رخ می دهد می بینیم ملک منصور‪،‬‬ ‫فرزند مظفرالدین شاه‪ ،‬شعاع السلطنه عین الدوله را تحریک‬ ‫می کند که شما در برابر این حرکت های مردمی که رخ داده‬ ‫باید به طور جدی بایستید‪ .‬بنابراین باید ببینید چه کسانی‬ ‫محرکهستند‪.‬‬ ‫خود دربار قاجار به خصوص در س��طح صدراعظم هم‬ ‫قابل بررسی است‪ .‬صدراعظم ان روز فردی است به نام‬ ‫عبدالمجید خان عین الدوله که از شاهزادگان قاجاری است‪.‬‬ ‫این فرد به عکس امین السلطان‪ ،‬صدراعظم سابق وابستگی‬ ‫خارجی ندارد‪ .‬از سوی دیگر تمایل دارد رژیم قاجار را از‬ ‫ان ضعف و فترت خارج کند و اقتدار حاکمیت را افزایش‬ ‫دهد‪ .‬البته مسیر اشتباهی را طی می کند‪ .‬یعنی سعی می کند‬ ‫ای��ن اقتدار را در برخورد با مردم و روحانیت به دس��ت‬ ‫اورد‪ ،‬اما این اتفاق برعکس نتیجه نداد‪ ،‬چرا که قاجار اگر‬ ‫اقتداری داشت در پیوند با روحانیت و مردم بود‪ .‬مثال در‬ ‫جنگ های ایران و روس دربار قاجار به رغم فشار خارجی‬ ‫می تواند در برابر دشمن مقاومت کند‪ .‬این مقاومت نه به‬ ‫دلیل ساختار حکومت قاجار بلکه به دلیل حمایت مردم و‬ ‫روحانیت از انهاست‪.‬‬ ‫متاس��فانه در این دوره عین الدوله موضع اش��تباهی را‬ ‫اتخاذ کرد‪ .‬ابتدا با تحریک برخی از جریانات مشکوک‬ ‫که س��عی داشتند اوضاع کش��ور را به اشوب بکشند‪،‬‬ ‫تعادل خود را از دس��ت داد و رفت��ار نابخردانه ای در‬ ‫قب��ال معترضان اتخاذ کرد‪ .‬از جمله این موارد می توان‬ ‫به برخوردی که با مردم در مس��جد ش��اه انجام ش��د‬ ‫اشاره کرد و منجر به ضرب و شتم علما و کشته شدن‬ ‫تعدادی از مردم ش��د‪ .‬بنابراین ما نباید به طور مجازی‬ ‫و غیرواقعی رفتار حکومت را بررسی کنیم‪ ،‬بلکه باید‬ ‫‪76‬‬ ‫ببینی��م رفتارهای مختلف در مواقع مختلف ناش��ی از‬ ‫تاثیر چه گروه هایی در دربار است‪.‬‬ ‫بع��د از در گرفت��ن مش��روطه‪ ،‬ب��ه دوران‬ ‫حکوم��ت محمدعلی ش��اه می رس��یم‪ .‬چه‬ ‫اتفاق��ی باعث می ش��ود تا محمدعلی ش��اه‬ ‫رفتاری مخالف با اسالف خود انجام دهد؟‬ ‫ایا همان دسته بندی ها در دربار وجود دارد‬ ‫یا مسائل دیگری در میان است؟‬ ‫‪ l‬به طور قطع ان دس��ته بندی ها موثر ب��ود و برخی از‬ ‫اتفاق��ات ان دوره هم ناش��ی از این دس��ته بندی ها بود‪.‬‬ ‫می توانیم تحرکات گروه ها را هم در این میان موثر بدانیم‬ ‫هرچند ش��خصیت محمدعلی ش��اه شخصیت متفاوتی‬ ‫است‪.‬‬ ‫محمدع��ی میرزا در ابتدای جریان مش��روطیت با مردم‬ ‫همراهی کرد و بسیاری از خواسته های مشروطه خواهان‬ ‫از طریق او به مظفرالدین شاه منتقل می شد‪ .‬اتفاقا خود او‬ ‫بارها به این امر اشاره می کند‪.‬‬ ‫در تاری��خ مش��روطه نویس��ندگان غربگ��را معم��وال‬ ‫محمدعلی شاه عامل اصلی درگیری های دوران مشروطه‬ ‫معرفی می ش��ود‪ .‬با این ح��ال اگر با زاوی��ه انصاف و‬ ‫واقع بینی به این موضوعات نگاه کنیم می بینیم که همه‬ ‫ای��ن اتفاقات به محمدعلی ش��اه برنمی گ��ردد‪ ،‬بلکه او‬ ‫اوال همراه��ی اولیه با جریان نهضت داش��ت اما در دل‬ ‫نهضت جریاناتی نفوذ کرده بودند که شاید افرادی نظیر‬ ‫محمدعلی ش��اه و در سطحی کالن تر افرادی مثل شیخ‬ ‫فضل اهلل نوری ان جریانات را خطرناک می دانس��تند‪.‬‬ ‫نمونه ای از این موارد ان چیزی است که در قالب فرق‬ ‫ضاله به ان اشاره شد‪.‬‬ ‫برخی از کس��انی که با محمدعلی ش��اه درگیر ش��دند‬ ‫وابس��تگان فرقه ازلیه بودند و انگی��زه انها از همراهی با‬ ‫مشروطه خواهی ضعیف کردن ساختار حاکمیت و وارد‬ ‫ک��ردن ضربه نهایی بود‪ .‬این اف��راد به طور قطع به دنبال‬ ‫مشروطیت نبودند‪ .‬شما می بینید از ابتدای ظهور مجلس‬ ‫در ایران شاهد برخوردهای مختلفی در ان هستیم‪ .‬حتی‬ ‫نمایندگان صد در صد مشروطه خواه که با محمدعلی شاه‬ ‫مخالف هس��تند معتقدند که رفتارهای برخ��ی از افراد‬ ‫عضو موجب به هم ریختگی در اوضاع می شود‪ .‬یعنی ما‬ ‫ارامشی در کشور بعد از تصویب مشروطه نمی بینیم برای‬ ‫همین عده ای از افرادی که در مشروطیت وارد شدند نه‬ ‫به خاطر قانون و قانونگرایی و استقرار مشروطیت‪ ،‬بلکه‬ ‫به خاطر تضعیف حکوم��ت قاجار و طی کردن گام های‬ ‫بعدی است‪.‬‬ ‫گام های بعدی انها چه بود؟‬ ‫‪ l‬گام ه��ای بعدی انها براندازی نظ��ام قاجاریه بود‪ .‬در‬ ‫قانون اساسی مشروطه محمدعلی شاه یا یکی از فرزندان‬ ‫قاجار را به عنوان شاه ایران پذیرفته بود‪ .‬اما این افراد شروع‬ ‫کردند به مسخره کردن محمدعلی شاه و دادن نسبت های‬ ‫ناروا به او و‪ ...‬اینها مطالبی بود که در مطبوعات ان دوره‬ ‫منتشر می ش��د و نش��ان می داد که عده ای هستند که به‬ ‫دنبال استقرار قانون و نظم در کشور نیستند‪ .‬منتها خیلی‬ ‫هوش��مندانه همه موارد به گردن محمد علی شاه و دربار‬ ‫قاجار افتاد‪.‬‬ ‫یعنی حکومت قاجار موثر نبود؟‬ ‫‪ l‬البته که محمد علی ش��اه و درب��ار قاجار موثر بودند‪،‬‬ ‫چرا که س��ال ها خوی استبدادی بر مردم داشتند و اینکه‬ ‫بخواهند در چارچوب تنگ مشروطه قرار بگیرند کمی‬ ‫ برای انها سخت و ناگوار بود‪ .‬با این حال بهانه درگیری ها‬ ‫از سوی گروه های سازماندهی شده ای که عرض شد به‬ ‫دست این گروه داده شد تا اینکه ب ه ترور محمدعلی شاه‬ ‫می رسند و او را در ورطه به توپ بستن مجلس می اندازند‪.‬‬ ‫بنابراین ما نمی توانیم محمدعلی شاه یا مشروطه خواهان را‬ ‫به عنوان مقصران اصلی این ماجرا معرفی کنیم‪ ،‬بلکه هردو‬ ‫گروه موثر و مقصر هستند‪g .‬‬ ‫تبارشناسی روشنفکران مشروطه‬ ‫در گفت وگو با دکتر کوشکی‬ ‫می خواستند ‬ ‫خط فارسی را‬ ‫تغییردهند‬ ‫‪ 6‬جریان روشنفکری در کنار دیگر‬ ‫اقشار جامعه همچون روحانیون‪،‬‬ ‫بازاریان و‪ ...‬بر روند تکوین و‬ ‫شکل گیری جنبش مشروطه تاثیر گذار‬ ‫بوده است‪ .‬با این حال این انتقاد‬ ‫به جنبش روشنفکری دوره مشروطه‬ ‫وارد است که بسیار شیفته غرب‬ ‫بوده و تمام اهتمام خود را به سوی‬ ‫الگوبرداری از مدل های غربی‬ ‫معطوف ساخته است‪.‬‬ ‫دکتر محمد صادق کوشکی‪ ،‬استاد‬ ‫دانشگاه تهران در گفت وگو با «مثلث»‬ ‫ضمن تبار شناسی جریان روشنفکری‬ ‫دوره مشروطه به نقد و بررسی این‬ ‫جریان پرداخته است‪.‬‬ ‫پیش از هر چیز ایا ش��ما ب��ا این تعریف که‬ ‫روشنفکری دوره مشروطه به طور کامل متاثر‬ ‫از تحوالت غرب بود‪ ،‬موافق هستید؟‬ ‫‪ l‬در خصوص جریان روش��نفکری عصر مش��روطه‬ ‫می توان به افرادی اش��اره کرد که این افراد به دلیل یاس‬ ‫و س��رخوردگی از اوضاع جامعه ایرانی در ان روز و از‬ ‫سوی دیگر اشنایی سطحی و غیر علمی از تمدن غرب به‬ ‫این نتیجه رسیده بودند که یگانه راه حل عالج مشکالت‬ ‫جامعه ایرانی تقلید از تمدن غرب اس��ت‪ .‬اما از انجایی‬ ‫که شناخت این عده از غرب‪ ،‬شناختی غیر عمقی بود در‬ ‫تقلید خود ناکام مانده و پیاده سازی تمدن غرب در ایران‬ ‫را به وسیله اجبار موثر ترین راه برای تقلید کامل از تمدن‬ ‫غرب در جامعه ایرانی تصور کردند‪.‬‬ ‫این روشنفکران تمدن غرب را مساوی روشنایی قلمداد‬ ‫می کردن��د و جامعه خود را تاریک و محتاج به دریافت‬ ‫نور از تمدن غرب می دانستند؛حال انکه خود به منبع نور‬ ‫واقف نبودند و ش��ناخت دقیق و عمیقی از محتوای ان‬ ‫نداشتند بنابراین حتی در تقلید ان هم ناکام ماندند‪.‬‬ ‫گفتمان اصلی دوره مشروطه را به کدام سمت‬ ‫تحلیل می کنید؟ ایا انها به دنبال سکوالریسم‬ ‫بودند یا لیبرالیسم یا مدل های دیگر حکومتی؟‬ ‫‪ l‬روشنفکری ایرانی از ابتدا بر پایه یک نگاه مرعوب‪،‬‬ ‫حسرت زده‪ ،‬س��طحی و حتی توریستی از تمدن غرب‬ ‫شکل گرفته است‪ .‬غربی که روشنفکران ایرانی روایت‬ ‫می کردند شباهتی به حقیقت غرب نداشت و انها حتی‬ ‫در توصیف تمدن غرب نیز مش��کل داشتند‪ .‬برای مثال‬ ‫در میان روش��نفکران ان زمان کس��ی وجود داشت که‬ ‫ادع��ا می کرد اگر ما خط فارس��ی را به خط التین تغییر‬ ‫دهیم در مدت کوتاهی می توانیم به پیش��رفت های انها‬ ‫دس��ت پیدا کنیم و پس از چند ماه ش��بیه تمدن غرب‬ ‫ش��ویم؛ غربی که خود ‪ 300‬سال از زمان رنسانس برای‬ ‫ش��کل گیری تمدن امروز خود تالش کرد‪ .‬بنابراین نگاه‬ ‫انها به غ��رب غیر تخصصی و غیر علمی بود وانها فاقد‬ ‫جامعیتی بودند که برای شناخت تمدن غرب الزم است‪.‬‬ ‫به همین دلیل هر کدام توصیف متفاوتی داشتند و حتی‬ ‫معنی لیبرالیسم و سکوالریسم را به خوبی نمی دانستند‪.‬‬ ‫حتی نگاه و برداش��ت برخی از انها از تمدن غرب نظم‬ ‫اهنین فاشیستی است‪ .‬در حالی که خود اروپا‪ ،‬فاشیست‬ ‫را انحراف می داند‪ ،‬اما برخی روش��نفکران ایرانی ان را‬ ‫مساوی حقیقت تمدن غرب تلقی می کردند‪.‬‬ ‫روشنفکران دوره مشروطه معموال در معرض‬ ‫این انتقاد جدی قرار دارند که راه غربگرایانه ای‬ ‫را در پیش گرفتن��د‪ .‬ایا این حرکت تاثیرات‬ ‫مثبتی بر جنبش مشروطه نداشت؟‬ ‫یو‬ ‫‪ l‬حرکت موسوم به جنبش مشروطه از ابتدا مردم ‬ ‫استبداد ستیز محسوب می شد‪.‬حضور این عده در نهضت‬ ‫مشروطه اوال موجب انحراف این جنبش از مسیر اصلی‬ ‫خود ش��د‪ .‬ثانیا تمایل این عده برای اس��تفاده از جنبش‬ ‫مشروطه در جهت تسهیل مسیر تقلید از غرب موجب‬ ‫بی اعتمادی بدنه مذهبی جامعه ایران به جنبش مشروطه‬ ‫و در نتیجه بی اعتمادی جامعه به اهداف ضد اس��تبدادی‬ ‫شد‪ .‬بدین ترتیب می توان گفت که روشنفکران کمترین‬ ‫تاثیرات مثبت را در تحوالت مشروطه داشتند‪.‬‬ ‫اما به نظر می رسد برخی دستاوردهای جنبش‬ ‫مشروطه مانند استقرار پارلمان کپی برداری از‬ ‫پدیده های غربی باشد؟‬ ‫‪ l‬اگر جنبش مش��روطه این ام��کان را پیدا می کرد که‬ ‫بدون گروه روش��نفکر مسیر طبیعی خود را طی کند با‬ ‫اس��تفاده از نظریات افرادی مانند عالمه نایینی به برپایی‬ ‫یک مدل بومی حکومت مردمی در ایران منجر می ش��د‬ ‫اما دخالت روش��نفکران در این ماج��را و تمایل انها به‬ ‫سوق دادن این جنبش به افکار سکوالریستی باعث شد‬ ‫نه الگوی بومی حکومت مردمی ش��کل بگیرد و نه حتی‬ ‫پارلمان مشروطه سلطنتی ش��بیه انچه در غرب وجود‬ ‫دارد‪.‬در عمل نه الگوی بومی در ایران شکل گرفت و نه‬ ‫تقلید کامل از نظام های غربی‪ .‬ظهور نظام های استبدادی‬ ‫پس از مش��روطه ناشی از س��رخوردگی این بخش از‬ ‫جامعه ایران از جنبش مشروطه محسوب می شود‪.‬‬ ‫به هر حال پارلمان برای نخستین بار در جامعه‬ ‫ایران شکل گرفت و هیچگاه از اولین ها توقع‬ ‫کامل بودن نمی رود؟‬ ‫‪ l‬درست است‪ ،‬اما این پارلمان کج بنا شد و نتیجه ان‬ ‫تا امروز گریبان پارلمان ایران را گرفته است یعنی با‬ ‫وجود انکه بیش از حدود ‪ 120‬س��ال از شکل گیری‬ ‫مجلس می گذرد‪ ،‬چون با واقعیت ها منطبق نیس��ت‬ ‫دچار کاس��تی های عمیقی اس��ت‪ .‬اگ��ر تقلید کامل‬ ‫صورت می گرفت‪ ،‬پارلمان در مسیر درست تری قرار‬ ‫می گرف��ت‪ .‬مثل تقلیدی که ژاپن و مالزی از پارلمان‬ ‫اروپا کرد و اتفاقا اکنون موفق تر از ما عمل می کند‪.‬‬ ‫یعنی به نظر ش��ما جناح مذهبی به تنهایی‬ ‫انقالب را در مسیر درست تری قرار می داد؟‬ ‫‪ l‬به هر حال نکته مهم این اس��ت که جناح مذهبی‬ ‫و روحانیون جنبش مشروطه اشنایی دقیق و عمیقی‬ ‫از نظام ایران داش��تند و از انجا که با مردم و در میان‬ ‫مردم زندگی می کردند با جامعه ایران و نیاز های انها‬ ‫اشنایی داشتند‪ .‬انها نرم افزار های ذهنی مردم ایران را‬ ‫به خوبی می شناختند و با استفاده از نرم افزار مسلط بر‬ ‫جامعه ایرانی که دین بود و با ش��ناخت از ظرفیت ها‬ ‫و استعداد ها و همچنین مشارکت مردم‪ ،‬مدل مناسبی‬ ‫را برای ایران ارائه می دادند‪ .‬در حالی که روشنفکران‬ ‫عمدتا از اش��راف بودند و ش��ناخت انه��ا از جامعه‬ ‫سطحی و غیر واقع بینانه بود و همچنین امکان ارتباط‬ ‫با مردم را نداشتند‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د در جبهه روش��نفکران نیز‬ ‫درباره ن��وع نگاه به تح��والت اجتماعی‬ ‫اختالف نظ��ر وجود داش��ت‪ .‬ب��رای مثال‬ ‫اخوندزاده سکوالر تمام عیار بود‪ .‬طالبوف‬ ‫اعتق��اد به حض��ور دین در ح��وزه فردی‬ ‫داشت و میرزا ملکم خان هوادار اشتی دین‬ ‫و غرب بود‪ .‬ش��ما از روشنفکران ان دوره‬ ‫چه تبار شناسی دارید؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این اس��ت که ما بین روشنفکران کسی‬ ‫که نگاه خالص به غرب داش��ته باش��د نداریم‪ .‬نگاه‬ ‫گزینش��ی نیز ناش��ی از محدودیت دید انها بود‪ .‬به‬ ‫همین خاطر به تقلید فک��ر می کردند‪ ،‬اما انهایی که‬ ‫دین را با روش��نفکری در ه��م امیختند و ترکیبی از‬ ‫دین و غرب را به جامعه ارائه دادند از روشنفکر زمان‬ ‫مشروطه جدا شدند و از اسیب های عصر مشروطه‬ ‫فاصله گرفتند‪ ،‬اما در هم پیوستن دین و تمدن غرب‬ ‫نیز خالی از اش��تباه نبود‪ .‬اش��کال بزرگ این دسته از‬ ‫افراد این بود که تص��ور می کردند می توان دین را با‬ ‫تمدن غ��رب در هم امیخت‪ .‬در هر صورت با توجه‬ ‫به ویژگی هایی که بر شمردیم‪ ،‬روشنفکران حتی یک‬ ‫جریان خالص نبودند و نظریات و ایده های مختلفی‬ ‫داشتند‪ .‬به همین دلیل انها ستون حکومت دیکتاتوری‬ ‫رضا خان می ش��وند و تفکر انها به لیبرالیس��م ختم‬ ‫نمی ش��ود‪ ،‬چرا که حداقل اشنایی را نیز با لیبرالیسم‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫روش��نفکری دیگری نیز در عصر پهلوی داشتیم که‬ ‫به نوعی سانتی مانتالیس��م فرهنگ��ی بود که مصداق‬ ‫ان در خ��ود فرح پهل��وی ب��ود‪ .‬در ان زمان عده ای‬ ‫از روش��نفکران اطراف ف��رح پهل��وی بودند که به‬ ‫روشنفکری غربی از سر تفنن نگاه می کردند به همین‬ ‫دلیل در اوج اس��تبداد محمد رضا شاهی روشنفکری‬ ‫را در اوانگاردیسم هنری و پست مدرنیسم فرهنگی‬ ‫فرانسه جست وجو می کردند‪.‬‬ ‫اختالف دیدگاه روشنفکران دوره مشروطه‬ ‫از چه زمانی خود را بیشتر نشان داد و منشا‬ ‫این اختالفات چه بود؟‬ ‫‪ l‬روش��نفکران از ابت��دا نگاه واح��دی به غرب‬ ‫نداش��تند‪ .‬انها از ابت��دا نگاه ناقص‪ ،‬احساس��ی و‬ ‫عاطفی نس��بت به غرب داشتند و تنها یک جنبه از‬ ‫تمدن غرب را منعکس می کردند و این یک طرفه‬ ‫نگاه کردن موجب بروز اختالفات بین قشر موسوم‬ ‫به روشنفکری شد‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫بیداد فقر‬ ‫فقر در سومالی جان انسان ها را می گیرد‬ ‫‪78‬‬ 79 ‫حمله سایت سوباشی‬ ‫هادی فرخی ‪ /‬سرهنگ بازنشسته پدافند هوایی‬ ‫مرکز عملیات پدافند هوایی در تهران و مراکز پدافند‬ ‫منطق��ه ای یا ‪ S.D.C‬ها که در نقاط مختلف کش��ور از‬ ‫جمله سوباشی همدان مستقر هستند و مراکز کنترل‬ ‫گزارش که تابع انها هس��تند‪ ،‬ش��بکه ای را تش��کیل‬ ‫می دهند که از ‪ 50‬س��ال پیش ‪ On Line‬بودند‪ .‬یعنی‬ ‫اگر به فرض در گوش��ه شمال غرب کشور تحرکی‬ ‫دیده می شد‪ ،‬در لحظه به تهران گزارش می شد‪ .‬یعنی‬ ‫کار در مراکز عملیات منطقه ای مثل همدان یعنی کار‬ ‫‪ 24‬س��اعته و هفت روز در هفته‪ ،‬چه در جنگ و چه‬ ‫در صلح‪ .‬سایت سوباشی در هشت سال دفاع مقدس‬ ‫وظایف سنگینی داشت که یکی از انها کنترل عملیاتی‬ ‫و کنت��رل اتش پدافند هوایی بیش از ‪ 37‬ش��هر بود‪.‬‬ ‫ای��ن رادار وضعیت های مختلف امادگی را به پدافند‬ ‫این ش��هرها و مناطق اعالم می کرد‪ .‬پدافند را هدایت‬ ‫و اع�لام می کرد که چه زمانی مجازند ش��لیک کنند‪.‬‬ ‫همچنین پروازهای گش��ت زنی جنگنده های خودی‬ ‫برای دفاع از این شهرها به عهده سایت سوباشی بود‪.‬‬ ‫در جنگ ش��هرها نیروی هوایی عراق با هواپیماهای‬ ‫می��گ‪ 25‬ک��ه در ارتفاع ب��اال پ��رواز می کردند روی‬ ‫شهرهای ما چند بمب بی هدف پرتاب و فرار می کرد‬ ‫تا با کشتن شهروندان بی دفاع روحیه مردم ما را خراب‬ ‫کند‪ .‬ارتفاع پروازی میگ های ‪ 25‬به قدری باال بود که‬ ‫ما نمی توانستیم با انها درگیر شویم‪ .‬اولین هواپیمای‬ ‫میگ ‪ 25‬که توسط پدافند هوایی سپاه سرنگون شد در‬ ‫اصفهان و با هدایت سایت سوباشی بود‪.‬‬ ‫از کارهای مهم سوباشی هدایت جنگنده هایمان بود‬ ‫یعنی هواپیماهای فانتوم اف‪ 4-‬یا اف‪ 14-‬را در بعضی‬ ‫جاها و به خصوص ش��یارهای کوه ها نگه می داشتیم‬ ‫به هواپیماهای مهاجم عراقی حمله و گریز می کردیم‪.‬‬ ‫خلبانان ما با سوخت گیری از هواپیماهای تانکر در هوا‬ ‫بعضی وقت ها تا هفت س��اعت برای پوشش هوایی‬ ‫منطقه در اسمان بودند‪ .‬همچنین بحث الرت را داشتیم‬ ‫ک��ه خلبان داخل هواپیما بر روی باند اماده پرواز بود‬ ‫و به محض اینکه رادار هواپیمای دش��من را کشف‬ ‫می ک��رد بعد از پنج دقیقه بلند می ش��د و ما ان را به‬ ‫س��مت هواپیمای دشمن هدایت می کردیم‪ .‬جنگ و‬ ‫گریز در هوا و هدای��ت هواپیمای خودی با توجه به‬ ‫سرعت باالی دو هواپیما که روی هم بیش از دو برابر‬ ‫سرعت صوت است‪ ،‬زیرکی و سریع االنتقالی خاصی‬ ‫را می طلبد‪ .‬یک لحظه اش��تباه یعنی انهدام هواپیمای‬ ‫خودی یا حمله موفق هواپیمای دشمن به شهرها‪.‬‬ ‫در م��ورد بمباران مناطق نظامی و حیاتی دش��من هم‬ ‫ما اکیپی بودیم که قبل از حمله خلبانان عمل کننده را‬ ‫‪80‬‬ ‫توجیه می کردیم‪ ،‬اگر حمله مثال سپیده دم بود ساعت‬ ‫دو یا س��ه نیمه شب به س��ایت سوباشی می رفتیم و‬ ‫پشت دستگاه می نشس��تیم چون اطالعات حمله را‬ ‫نباید پخش می کردیم و هواپیماهای خودی را هدایت‬ ‫می کردی��م بدون اینکه با انه��ا صحبت کنیم‪ .‬مثال به‬ ‫وس��یله شماره هایی که رادیو بیان می کرد و زمانی که‬ ‫بمباران انجام می شد تازه خلبان ما اجازه داشت با ما‬ ‫صحبت کند‪.‬‬ ‫در کنار رادار سوباش��ی ما ش��بکه دیده بانی مردمی را‬ ‫هم فعال کرده بودی��م‪ .‬چون رادارهای زمینی هر چه‬ ‫قدر هم کامل باشند باز نقاط کور دارند‪ .‬ما به ادارات‬ ‫مختلف در غرب کشور و به ایستگاه های اتش نشانی‬ ‫مراجعه کرده‪ ،‬مساله را برای اینها توجیه می کردیم و از‬ ‫انها می خواستیم که اگر هواپیمای مشکوکی دیدند از‬ ‫طریق تلفن به سایت اطالع دهند‪ .‬اگر اطالعات انها‬ ‫موثق بود از انها تقدیر می شد‪ .‬این شبکه خیلی به ما‬ ‫کمک کرد و ما بارها از این اطالعات جهت سرنگونی‬ ‫هواپیماهای عراقی استفاده کردیم و این هم میهنان را‬ ‫هم با ساعت و سکه طال مورد تشویق قرار دادیم‪.‬‬ ‫نقش رادار سوباشی در جنگ همانند خاری در چشم‬ ‫دش��من بود‪ .‬ای��ن رادار در ارتفاع نصب ش��ده بود و‬ ‫احاطه کامل به شیارهای داخل خاک خودمان و عراق‬ ‫داشت‪ .‬من در چهار سال اخر جنگ تحمیلی به عنوان‬ ‫معاون عملیات در انجا مشغول به خدمت بودم‪ .‬بارها‬ ‫هواپیماهای عراقی که از کمک مستش��اران روسی و‬ ‫فرانسوی بهره می بردند سعی کردند این رادار را مورد‬ ‫هدف قرار دهند که موفق نشدند‪.‬‬ ‫قطعنامه ‪ 598‬توسط ایران و عراق پذیرفته شده بود و‬ ‫حال��ت نه جنگ و نه صلح بود‪ ،‬ما تصورمان این بود‬ ‫که دیگر عراق از مرزهای بین المللی رد نمی شود‪ .‬منتها‬ ‫نه تنها عراق در زمین و هوا به قطعنامه اعتنا نکرد بلکه‬ ‫منافقین را هم روانه خاک ما کرد‪.‬‬ ‫پنجم مرداد ماه س��ال ‪ 1367‬بود‪ .‬هواپیماهای عراقی‬ ‫از صبح چندین نوبت س��ایت سوباش��ی را بمباران‬ ‫کرده بودند که ناموفق بود‪ ،‬چون پدافند کنار س��ایت‬ ‫امکان بمباران دقیق را به انها نداده بود‪ .‬بعد از ظهر یک‬ ‫هواپیمای عراقی از فاصله دور با بمب لیزری دقیقا اتاق‬ ‫عملیات رادار را هدف قرار داده بود‪.‬‬ ‫در ان زمان من در پایگاه همدان بودم‪ .‬تا انجا که یادم‬ ‫می اید در س��تاد پایگاه و مشغول بررسی نامه ها بودم‬ ‫که به من تلفن زدند و گفتند مثل اینکه سوباشی مورد‬ ‫حمله قرار گرفته است‪ .‬دیده بان ها گزارش داده بودند‬ ‫و تماس تلفنی هم با سوباش��ی قطع شده است‪ .‬سه‬ ‫تا ماشین اماده شدیم و سریع حرکت کردیم‪ .‬فاصله‬ ‫پایگاه همدان تا س��ایت سوباشی تقریبا ‪ 36‬کیلومتر‬ ‫است‪ .‬ما طی ‪ 50‬دقیقه به سایت رسیدیم‪g .‬‬ ‫یادداشت‬ ‫کتابنیازمندتبلیغ‬ ‫سجاد محقق‬ ‫هفته گذش��ته در بحث دکه های کتاب که در این صفحه‬ ‫مطرح ش��د‪ ،‬نظراتی ارائه ش��د که بعضی ناامید کننده و‬ ‫بعضی دیگر امیدوار کنن��ده بودند‪ .‬عده ای این طرح را از‬ ‫پیش شکست خورده می دانستند و عده ای دیگر مواردی‬ ‫را در کنار ان الزم می دیدند‪.‬‬ ‫ح ادعایی در حد یک‬ ‫بعضی ها معتقد بودند ک��ه این طر ‬ ‫حرف اس��ت و امکان اجرای ان وج��ود ندارد و بازهم‬ ‫ع��ده ای دیگ��ر ان را طرحی قابل تامل دانس��تند‪ .‬با این‬ ‫حال به دلیل محدودیت صفحه‪ ،‬امکان بررس��ی و بسط‬ ‫ای��ن موضوع به اندازه کافی در اختیار ما نبود‪ .‬اما واضح‬ ‫است که بررسی طرح در چنین وسعتی نیازمند مطالعات‬ ‫بسیار طوالنی و مدون و اجرای تدریجی ان است‪ .‬یکی‬ ‫از مواردی که هفته گذش��ته فرص��ت پرداختن به ان به‬ ‫وجود نیامده‪ ،‬بحث تبلیغات کتاب اس��ت‪ .‬در اولین قدم‬ ‫می دانی��م که در دوره م��ا و در عصر ازدحام اطالعات و‬ ‫ارتباطات انقدر اثر مثبت تبلیغات عیان اس��ت که دیگر‬ ‫نی��ازی به توضیح ندارد‪ .‬مانور تبلیغاتی روی یک کاالی‬ ‫بی هویت و بی ارزش در این روزگار هم می تواند نتیجه‬ ‫دلخواه تولیدکنندگان ان کاال را فراهم کند‪ ،‬حال چه رسد‬ ‫ب��ه انکه کاالی تبلیغی خود یک کاالی با هویت و اصیل‬ ‫باش��د‪ .‬در قدم بعدی باید ب��ه این موضوع فکر کنیم که‬ ‫تبلیغات به طور عام و به طور خاص تر‪ ،‬تبلیغات کتاب در‬ ‫میان تبلیغات ما چه جایگاهی دارد؟! برای این کار هم اول‬ ‫باید بسترهای تبلیغی را بررسی کنیم‪ .‬بسترهای تبلیغی‬ ‫ما که به صورت مس��تقیم کاالها را تبلیغ می کنند شامل‬ ‫رادیو‪ ،‬تلویزی��ون‪ ،‬مطبوعات‪ ،‬تبلیغات دیواری‪ ،‬بیلبورد‪،‬‬ ‫گپ و گفت‬ ‫احمد نادمی در گفت وگو بامثلث‪:‬‬ ‫تالشی برای عرضه‬ ‫کتاب نشده است‬ ‫طاهره ابراهیمی‬ ‫ی متولد سال ‪ 1343‬در تهران‬ ‫احمد نادم ‬ ‫است‪ .‬او فارغ التحصیل رشته مخابرات است‬ ‫و سال هاست به عنوان شاعر‪ ،‬منتقد و مترجم‬ ‫در عرصه فرهنگی فعالیت می کند‪ .‬او سال ها‬ ‫به عنوان برنامه ساز رادیویی مشغول فعالیت بود‬ ‫و از او کتابی هم با نام شمشیر باستانی شرق‬ ‫به چاپ رسیده است که بررسی شعرهای‬ ‫جنگ مرحوم سیدحسن حسینی است‪ .‬عالوه‬ ‫بر اینها‪ ،‬دلیل اصلی ما برای گفت وگو با ایشان‬ ‫در مورد دکه های کتاب عالقه بسیار زیاد‬ ‫ایشان به کتابخوانی است‪ .‬او همیشه تازه های‬ ‫نشر را دنبال می کند و در بحث کتاب و‬ ‫کتابخوانی و کتاب شناسی متخصص است‪.‬‬ ‫گفت وگوی ما را با ایشان می خوانید‪.‬‬ ‫مترو‪ ،‬اتوبوس و‪ ...‬هستند‪ .‬حاال وقت ان است که ببینیم‬ ‫تبلیغ کتاب در این بین چه وضعیتی دارد‪ .‬در میان پیام های‬ ‫بازرگانی صداوس��یما هیچگاه ش��اهد تبلیغ یک کتاب‬ ‫نیستیم‪ .‬البته دلیل این امر بس��یار واضح است چراکه از‬ ‫لحاظ اقتصادی به هیچ عنوان تبلیغ در صداوسیما برای‬ ‫ناشر نتیجه بخش نیست‪ .‬یکی از شرایط اثربخشی تبلیغ‬ ‫ی موجود در‬ ‫استمرار در ان اس��ت که با رقم های نجوم ‬ ‫این دس��تگاه ها هزینه بس��یار زیادی روی دس��ت ناشر‬ ‫می گذارند‪ .‬در دیگر بسترها هم از جمله تبلیغات دیواری‪،‬‬ ‫بیلبوردی‪ ،‬مترو و اتوبوس خبری از کتاب نیست و تنها‬ ‫نشانه ها و سرنخ های بسیار کمی از تبلیغ کتاب را می توان‬ ‫در مطبوعات دید‪ .‬بد نیس��ت به روند تبلیغات کتاب در‬ ‫مطبوعات هم نگاهی داشته باشیم‪ .‬در مطبوعات به دلیل‬ ‫وجود صفحات فرهنگی و ادبی بحث معرفی کتاب رواج‬ ‫دارد‪ .‬در واق��ع معرفی کتاب که ب��ه نوعی تبلیغ کامل و‬ ‫جامعی از یک کتاب است در مطبوعات ما فراوان وجود‬ ‫دارد و این امر به دلیل نیاز صفحات مرتبط در جراید به‬ ‫این کار است‪ .‬اما به عنوان تبلیغ مستقیم همانند چیزی که‬ ‫در مورد تور های مسافرتی شاهد ان هستیم در نشریات‬ ‫و مطبوعات ما نش��انی دیده نمی شود‪ .‬علت این امر هم‬ ‫همان علت مربوط به صداوسیماست و مسائل اقتصادی‬ ‫در ان دخیل اس��ت که البته دلیل کوچکی هم محسوب‬ ‫نمی ش��ود‪ .‬در یک مثال خیلی ابتدایی باید گفت که مثال‬ ‫همه کودکان کم سن وسال از خوردن پفک و بستنی لذت‬ ‫می برند و همه هم انها را می شناسند اما روزی نیست که‬ ‫صدها بار ش��اهد تبلیغ این نوع کاالها در صداوسیما و‬ ‫خیابان ها و مغازه ها و‪ ...‬نباش��یم‪ .‬در واقع تبلیغ یک نوع‬ ‫یاداوری و ترغیب برای مصرف است‪.‬‬ ‫صداوس��یما تا به حال بارها برنامه های چندین دقیقه ای‬ ‫و چند س��اعته در مورد کت��اب و کتابخوانی تولید کرده‬ ‫و باره��ا انتن خود را به مدت مثال یک س��اعت به امر‬ ‫کتابخوانی اختصاص داده است‪ .‬اما این برنامه ها اثر ده بار‬ ‫تبلیغ ده ثانیه ای در مورد یک کتاب در طول روز را ندارد‪.‬‬ ‫در واقع مشکل اقتصادی تبلیغات کتاب در صداوسیما که‬ ‫نمود بارز بستر تبلیغ در جامعه ماست را از دو راه می توان‬ ‫کمرنگ کرد‪ .‬یک راه ان در دست خود صداوسیماست‬ ‫و راه دیگر در حیطه اختیارات مدیریت فرهنگی کشور‬ ‫است‪ .‬صداوس��یما می تواند وقتی را که برای تولید یک‬ ‫برنامه در م��ورد ترویج کتابخوانی صرف می کند و البته‬ ‫هزینه هایی که این کار اعم از مجری‪ ،‬کارشناس و‪ ...‬دارد‬ ‫کمتر کند و در مقابل ان با اختصاص تخفیفی برای ناشران‬ ‫و در مورد تبلیغ کتاب به گسترش فرهنگ کتابخوانی در‬ ‫کشور کمک کند؛ کاری که مسلما تمامی ناشران هم از ان‬ ‫اس��تقبال خواهند کرد‪ .‬از طرف دیگر مدیریت فرهنگی‬ ‫کش��ور هم در این راه نقش بس��زایی دارد‪ .‬به طور مثال‬ ‫با تنظی��م تفاهم نامه ای بین خود و صداوس��یما نیمی از‬ ‫به ط��ور کل��ی چه نظ��ری در م��ورد طرح‬ ‫دکه های کتاب دارید؟‬ ‫‪ l‬م��ن همیش��ه با تم��ام طرح هایی که به گس��ترش‬ ‫فرهنگ کتابخوانی کمک می کند موافق هس��تم‪ .‬اینکه‬ ‫این طرح می تواند موفق شود یا نه‪ ،‬بحث دیگری است‬ ‫که البته به نظر من طرح مناسبی است و جواب خواهد‬ ‫داد‪ .‬اما این بدان معنا نیست که بالفاصله می تواند اجرا‬ ‫ش��ود‪ .‬مس��لما این طرح هم مثل همه طرح های دیگر‬ ‫نیازمند بررسی و کارشناسی است تا بتواند به صورت‬ ‫درست تاثیرگذاری داشته باشد‪.‬‬ ‫قبول دارید که دکه های کتاب به نوعی تبلیغ‬ ‫برای کتابخوانی است؟‬ ‫‪ l‬بدون شک همین طور است‪ .‬االن کتاب در جامعه‬ ‫ما به عنوان یک ضرورت و یک کاالی اساسی در سبد‬ ‫خری��د جایگاهی ندارد اما با تبلیغ و حمایت مس��تمر‬ ‫می توان ان را تبدیل به یک ضرورت کرد‪.‬‬ ‫سال هاست اهالی فرهنگ حرفشان این است که ما در‬ ‫مورد مطالعه و میزان مطالعه در کش��ور فقر داریم اما‬ ‫تالش��ی نتیجه بخش برای تبدیل کتاب به یک کاالی‬ ‫ضروری صورت نگرفته است‪.‬‬ ‫همه دوس��ت دارند کتاب بخوانند اما کسی برای این‬ ‫کار حاضر نیس��ت هزینه کند‪ .‬ما برای اینکه ضرورت‬ ‫یک کاال حفظ ش��ود باید کارهایی انجام دهیم که البته‬ ‫یکی از این کارها تبلیغ اس��ت و اینکه ان کاال همیشه‬ ‫جلوی چش��م باش��د‪ .‬پس می بینید که دکه های کتاب‬ ‫به ط��ور مثال الاقل از این منظر می توانند به کتابخوانی‬ ‫کمک کنند‪.‬‬ ‫یعنی به نظر شما تنها حضور دکه های کتاب‬ ‫هم ممکن است مفید باشد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬اگر یک کاال همیشه جلوی چشم باشد مطمئن‬ ‫باش��ید بدون گفت وگو تاثیر خ��ودش را می گذارد و‬ ‫احس��اس ضرورت ایجاد می کند‪ .‬نمون ه این اتفاق را‬ ‫می توانی��م در مورد خرید فیلم ها در س��وپرمارکت ها‬ ‫و مراکز فروش ش��اهد باش��یم‪ .‬در صورتی که اوایل‬ ‫بس��یاری معتقد بودند این طرح جواب نمی دهد چون‬ ‫فیلم های کپی ارزان تر در اختیار مردم قرار می گیرد‪ ،‬اما‬ ‫همه دیدند که این طرح بسیار خوب هم جواب داد و‬ ‫بعض��ی از این مجموعه ها و فیلم ها به فروش های باال‬ ‫و باور نکردن��ی هم رس��یدند‪ .‬در مورد کتاب هم قطعا‬ ‫اگر این کار شکل بگیرد همین نتیجه گرفته می شود و‬ ‫البته می تواند الاقل حافظه چشمی مردم را غنی تر کند‪.‬‬ ‫انتشاراتی ها چطور؟ انها می توانند دکه های‬ ‫اختصاصی داشته باش��ند و اصال این طرح‬ ‫می تواند برایشان جذاب باشد؟‬ ‫‪ l‬قطعا انتش��اراتی ها از این طرح اس��تقبال خواهند‬ ‫کرد‪ .‬انها هم دوس��ت دارند شرایطی داشته باشند که‬ ‫بتوانند کتاب هایشان را مستقیم عرضه کنند و حتی در‬ ‫صداوسیما تبلیغ کنند‪.‬‬ ‫االن در بعض��ی کتابفروش��ی های ب��زرگ این دکه ها‬ ‫وجود دارد و مثال یک انتش��اراتی در یک کتابفروشی‬ ‫ب��زرگ دکه اختصاص��ی دارد‪ .‬حاال اگر ای��ن دکه در‬ ‫خیابان باش��د که برای انتش��اراتی بهتر است‪ .‬البته این‬ ‫را هم بای��د بگویم که این طرح قطعا نیازمند حمایت‬ ‫مس��ئوالن است و باید حوصله به خرج دهند تا طرح‬ ‫خوب جابیفتد و ابتدا با کمک های خود ان را تقویت‬ ‫کنند تا سرعت بیشتری به تثبیت طرح بدهند‪g .‬‬ ‫هزینه های تخفیفی را که صداوس��یما قرار اس��ت برای‬ ‫تبلیغ کتاب به ناشران بدهد متقبل شود‪ .‬مدیریت فرهنگی‬ ‫م��ا بارها بر حمایت خود از کتاب و فرهنگ کتابخوانی‬ ‫در کش��ور تاکید کرده اس��ت و البته در این زمینه انصافا‬ ‫تالش های بسیاری هم صورت داده‪ ،‬اما این امر نیز یعنی‬ ‫تبلیغ و ترویج مخاطب برای کتابخوانی امری بسیار مهم‬ ‫است‪.‬‬ ‫خود مسئوالن فرهنگی کشور هم بارها با انجام طرح هایی‬ ‫سعی در ترویج و گسترش کتابخوانی کرده اند و این مساله‬ ‫از دغدغه های همیشگی انها بوده است‪ .‬اما توجه به این‬ ‫طرح و حمایت از ان می تواند مسیری هموارتر را برای‬ ‫رسیدن انها به اهداف خود و غنای بیشتر فرهنگی جامعه‬ ‫ایجاد کند‪ .‬انشاءاهلل ‪g‬‬ ‫‪81‬‬ ‫فرهنگ انالین‬ ‫مای��کل کاکویانیس براث��ر نارس��ایی قلبی در‬ ‫بیمارستان ش��هر اتن در‬ ‫سن‪89‬سالگی درگذشت‪.‬‬ ‫مای��کل کاکویانی��س‪،‬‬ ‫کارگ��ردان سرش��ناس‬ ‫یونان��ی و خال��ق فیل��م‬ ‫«زورب��ای یونان��ی» روز‬ ‫گذش��ته در س��ن ‪ 89‬س��الگی درگذشت‪.‬این‬ ‫فیلم براس��اس رمانی از نیکوس کازانتاکیس و‬ ‫با نقش افرینی انتونی کوئین ساخته شد‪ .‬عمده‬ ‫موفقی��ت کاکویانی��س مربوط ب��ه حضور در‬ ‫جشنواره کن است که شش بار در بخش رقابتی‬ ‫نامزد دریافت جایزه نخل طال بود و در س��ال‬ ‫‪ 1962‬موفق به دریافت جایزه فنی این رویداد‬ ‫سینمایی معتبر شد‪.‬‬ ‫حجت االسالممحسنقرائتی‪،‬رئیسسابقسازمان‬ ‫نهض��ت س��واداموزی با‬ ‫گالی��ه از رابطه معکوس‬ ‫س��طح س��واد و ادب‬ ‫تحصیلکرده هایکشورمان‬ ‫گفت‪« :‬االن سواد و مدرک‬ ‫برای کسی ادب نمی اورد‪.‬‬ ‫نظام اموزش و پرورش و دانشگاه ما‪ ،‬بیمار است‬ ‫وگرنه با باال رفتن سطح س��واد‪ ،‬ادب و اخالص‬ ‫افراداینقدرپاییننمی امد‪.‬متاسفانهازنظراخالقی‬ ‫ورشکسته شده ایم و دیگر احترام شاگرد به استاد‬ ‫مثلگذشتهنیست‪».‬‬ ‫یکی از خریداران اکس��پوی ‪ ،۹۰‬مهران مدیری‬ ‫کارگردان و بازیگر سینما‬ ‫و تلویزیون ب��ود که در‬ ‫مجموع مبلغ ‪۲۰‬میلیون‬ ‫توم��ان خری��داری کرد‪.‬‬ ‫اکس��پوی مجس��مه ‪۹۰‬‬ ‫پس از نزدیک به ‪ ۲۵‬روز‬ ‫برپای��ی و فروش حدود ‪ ۱۴۰‬میلیون تومان در‬ ‫گالری ش��یرین به کار خود پایان داد‪ .‬اکسپوی‬ ‫مجسمه ‪ ۹۰‬س��وم تا ‪ ۲۸‬تیرماه با حضور ‪۱۳۵‬‬ ‫مجسمه ساز در گالری شیرین برپا بود که در ان‬ ‫گالری های اثر‪ ،‬اران‪ ،‬اعتماد‪ ،‬ان‪ ،‬پردیس ملت‪،‬‬ ‫حنا‪ ،‬خاک‪ ،‬سیحون‪ ،‬شیرازی‪ ،‬شیرین‪ ،‬طاحان‬ ‫ازاد‪ ،‬فروهر‪ ،‬کارگاه هنر‪ ،‬ماه‪ ،‬ماه مهر‪ ،‬محسن‪،‬‬ ‫والی‪ ،‬هما و هور مشارکت داشتند‪.‬‬ ‫محم��د حم��زه زاده‪ ،‬مدیرعامل مجمع ناش��ران‬ ‫انقالب اس�لامی گفت‪:‬‬ ‫«رادیو کتاب» به پیش��نهاد‬ ‫مجمع ناش��ران انقالب و‬ ‫همت ص��دای جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران در راستای‬ ‫تحق��ق فرمایش��ات‬ ‫مقاممعظمرهبریمبنیبرتبلیغکتابوکتابخوانی‬ ‫راه اندازی می ش��ود‪« .‬رادی��و کتاب» بحث تبلیغ‬ ‫مجمع ناشران را دنبال نمی کند بلکه تنها این برنامه‬ ‫ب ه ترویج کتاب و کتابخوانی می پردازد‪ .‬جلس��ه‬ ‫راه اندازی رادیو کتاب روز دوشنبه اینده با رئیس‬ ‫رادیو تش��کیل می شود‪ ،‬البته این دومین نشست‬ ‫خواهد بود چرا که در نشست نخست پیشنهاد‬ ‫راه اندازی «رادیو کتاب» مطرح شد‪g ».‬‬ ‫‪82‬‬ ‫چهارگوش‬ ‫چرا اصناف به سریال های تلویزیونی‬ ‫اعتراض می کنند؟‬ ‫در پی اعتراض روانپزش��کان به س��ریال ساختمان پرش��کان و اعتراض هایی از این دست‪ ،‬به نظر‬ ‫می رس��د باید علت را پیش از هر موضوعی در نگاه س��ازندگان این نوع اثار و شناخت نامناسب‬ ‫تلویزی��ون از کمدی جس��ت وجو کرد‪ .‬تجربه نش��ان می دهد که در کمتر س��ریالی بوده که صنف‬ ‫مورد توجه در ان با اعتراض ش��اغالن در ان صنف مواجه نش��ود‪ .‬این در حالیس��ت که‪:‬‬ ‫‪ -۱‬کمدی و انواع ان از ش��ریف ترین و نجیب ترین نگاه های هنرمندانه به جهان اس��ت‪ .‬در واقع‬ ‫«کمدین» با مختصاتی که هنر کمدی دارد‪ ،‬برای تبیین موقعیت انس��ان معاصر‪ ،‬از چنان ش��ناخت‪،‬‬ ‫تجربه و تبحری برخوردار می ش��ود که می تواند ش��رایط روزمره‪ ،‬کسل کننده و ناخوشایند موجود‬ ‫در جامعه پیرامونی مخاطبان را با مهندس��ی هنرمندانه و ژرف نگرانه‪ ،‬به نوعی بی نظمی و اشفتگی‬ ‫تبدی��ل کن��د و ظاهر ان را به هم بریزد تا منجر به رویش خنده بر لب ها و در نتیجه انبس��اط روح‬ ‫و روان مخاطب خود ش��ود‪.‬‬ ‫ای��ن موضوع اگرچه ظاهری س��اده دارد‪ ،‬اما در عین حال برای نفوذ ب��ه قلب و مغز مخاطبان باید‬ ‫مس��یری بس��یار پیچیده‪ ،‬با تمرکز ودقت بس��یار ب��ر جزیی ترین حرکات‪ ،‬رفتار ه��ا و کلمات و در‬ ‫ نهای��ت انتخ��اب بهترین ها برای بیانی هنرمندانه طی ش��ود تا نتیجه به قدری انس��انی و برامده از‬ ‫فطرت ادمیان باشد تا مخاطبان اگر چه می خندند و خود را بری از رویداد ها و اتفاقات اثر کمیک‬ ‫می دانند‪ ،‬اما در عمق وجودش��ان‪ ،‬بفهمند که نیاز به پاالیش دارند و باید از انچه منجر به نابودی‬ ‫روح و روانشان می شود بپرهیزند و از کژی به راستی سوق یابند‪.‬‬ ‫اما در س��ریال های تلویزیونی‪ ،‬از جمله همین س��اختمان پزش��کان‪ ،‬هر رفتار و حرکت و کالمی‬ ‫ بیان و ادا می ش��ود‪ ،‬بدون انکه مهندس��ی و زیبایی شناسی محس��وس و در نتیجه مسیری مشخص‬ ‫و معلوم باش��د‪ ،‬بنابراین اصناف حتی اگر ندانند کمدی چیس��ت و اقتضای ان کدام است‪ ،‬به دلیل‬ ‫نوع نمایش حرفه ش��ان‪ ،‬که از مس��یری ناخوش��ایند عبور می کند‪ ،‬اعتراض را در پیش می گیرند‪.‬‬ ‫‪ -۲‬بررس��ی ها نشان می دهد اغلب اقش��ار جامعه از محصوالت هنری لذت می برند و با ان عجین‬ ‫هس��تند‪ .‬این موضوع بس��ته به س��طح تحصیالت و متناسب با اگاهی ها اقش��ار مختلف‪ ،‬بیشتر هم‬ ‫می ش��ود‪ ،‬پس چرا حتی روانشناس��ان به نمایش اثری که در ان ظاهرا همکارانش��ان نمایش داده‬ ‫می ش��وند‪ ،‬اعتراض می کنند؟‬ ‫دقت در نوع نگرش و نمایش حرف مختلف نش��ان می دهد که فقط به اس��تفاده از چند اصطالح‬ ‫فنی اکتفا می ش��ود‪ .‬یعنی بدون درک و ش��ناخت عمیق از «ادبیات ش��فاهی‪ ،‬رفتاری و حرفه ای» و‬ ‫جاری در حرف مختلف‪ ،‬به صرف تحقیقی اندک و اغلب کتابخانه ای س��ریال هایی ساخته می شود‬ ‫که نتیجه اش این اعتراض هاست‪.‬‬ ‫‪ -۳‬چندی پیش معاون سیما که رئیس تلویزیون محسوب می شود‪ ،‬در اقدامی قابل توجه شوراهای‬ ‫راهبردی ش��بکه های مختلف را تش��کیل داد و فرهیختگان و صاحب قطارانی را هم برای حضور‬ ‫و تاثیرگذاری در این روند دعوت به کار کرد‪.‬‬ ‫با س��اخت و پخش س��ریال هایی همچون ساختمان پزشکان‪ ،‬به نظر می رس��د یا مسئوالن شبکه ها‬ ‫این ش��ورا ها را جدی نگرفته اند یا اعضای این ش��ورا ها‪ ،‬صداوس��یما را‪ .‬در هر صورت با وجود‬ ‫صد ها رقیب و دش��من رس��انه ای قس��م خورده در خارج از مرزهای کش��ورمان‪ ،‬به نظر می رسد‬ ‫باید تا بیش از این دیر نش��ده‪ ،‬فکری اساس��ی برای مهندس��ی س��اختاری و محتوایی سریال های‬ ‫تلویزیونی شود‪g .‬‬ ‫بازتاب‬ ‫فرمانده نیروی دریایی سپاه‪:‬‬ ‫خط مقدم جمهوری اسالمی دریاست‬ ‫‪ 2‬فرمانده نیروی دریایی سپاه ضمن تشریح دالیل سفر رهبر معظم انقالب به استان هرمزگان‬ ‫گفت‪« :‬خط مقدم جمهوری اسالمی دریاست‪ ».‬پایگاه اطالع رسانی دفتر حفظ و نشر اثار‬ ‫مقام معظم رهبری به مناسبت سفر فرماندهی کل قوا به استان هرمزگان و دیدار با فرماندهان نیروی‬ ‫دریایی ارتش و سپاه‪ ،‬گفت وگویی با سردار علی فدوی‪ ،‬فرمانده نیروی دریایی سپاه منتشر کرده‬ ‫است که متن کامل ان را در زیر می خوانید‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما دلیل س��فر رهب��ر انقالب به‬ ‫بندرعب��اس و حض��ور ایش��ان در جم��ع‬ ‫پاسداران و خانواده های انان چه بوده است؟‬ ‫‪ l‬از زمان��ی ک��ه نی��روی دریایی س��پاه با دس��تور‬ ‫فرماندهی کل قوا به بندرعباس انتقال یافت‪ ،‬پاسداران‬ ‫و خانواده ه��ای نی��روی دریایی درخواس��ت دیدار با‬ ‫رهبر انقالب در تهران را داشتند‪ .‬اقا اما فرمودند که من‬ ‫خودم می خواهم به دی��دار خانواده ها بروم‪ .‬در همین‬ ‫س��فر که به همراه امیر دریادار سیاری به محضر ایشان‬ ‫رس��یدیم‪ ،‬حضرت اقا خاطره ای را از ایام تبعید خود‬ ‫در ایرانشهر نقل کردند و گفتند که تابستان به قدری انجا‬ ‫گ��رم بود که ما حتی نمی توانس��تیم از یک طرف حیاط‬ ‫خانه به س��مت دیگر ان برویم‪ .‬دمای هوا در سایه بیش‬ ‫از پنجاه درجه و در غیر سایه بیش از شصت درجه بود‪.‬‬ ‫اما مردم ایرانشهر می گفتند اینجا از چابهار بهتر است‪ .‬به‬ ‫این دلیل که چابهار یک ش��هر ساحلی و شرجی است‪.‬‬ ‫از این جهت انتقال نیروی دریایی و خانواده هایش��ان به‬ ‫این شهرهای ساحلی کشور مای ه تشکر رهبر انقالب شد‪.‬‬ ‫ایش��ان گرم ترین زمان را برای این س��فر انتخاب کردند‪.‬‬ ‫ضمن اینکه این روزها گرم ترین روزهای بندرعباس در‬ ‫بازتاب‬ ‫سوغات شهر دیوانه‬ ‫براس��اس مقاله ای که در اخرین ش��ماره نش��ریه دیسکاوری‬ ‫منتشر شده خطر ابتال به اسکیزوفرنیا بین شهرنشینان دو برابر‬ ‫بیش��تر از افرادی اس��ت که در محیط های ارام مانند روستاها‬ ‫زندگی می کنند‪ .‬همچنین خطر اختالالت اضطرابی ‪ 20‬درصد‬ ‫و خطر ابتال به افس��ردگی و سایر اختالالت روانی ‪ 40‬درصد‬ ‫در ساکنان شهرها باالتر است‪.‬‬ ‫شاید این سوال به وجود بیاید که چرا زندگی شهری می تواند‬ ‫روی ذهن انس��ان تاثیر منفی داشته باش��د‪ .‬در پاسخ به چنین‬ ‫س��والی باید گف��ت در حالی که به عنوان مث��ال در یک خیابان‬ ‫ش��لوغ قدم می زنید مغزتان مرتب باید مراقب اطراف باشد‪ ،‬از‬ ‫برخ��ورد با عابران اجتناب کن��د و وضعیت ترافیک و حرکت‬ ‫ماشین ها را مد نظر بگیرد‪.‬‬ ‫ب��ا اینکه ش��اید در نظر ش��ما این موضوع چندان اش��کار‬ ‫نباش��د‪ ،‬اما این نظارت اش��کار به محیط اط��راف می تواند‬ ‫عملکرد بخش��ی از قس��مت های مهم مغ��ز را مختل کند و‬ ‫در واقع درس��ت اس��ت که مغز مانند یک ابر کامپیوتر بزرگ‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما نیاز به توجه مداوم‪ ،‬بخش مهمی از انرژی ان را‬ ‫صرف خود می کند‪g .‬‬ ‫چند سال اخیر است‪.‬‬ ‫از نظر نظامی ای��ن انتقال چه ثمراتی برای‬ ‫نیروی دریایی داشته است؟‬ ‫‪ l‬ما در هش��ت س��ال جنگ تحمیل��ی و به ویژه در‬ ‫یک ونیم سال اخر که با امریکا در دریا رودررو بودیم‪،‬‬ ‫تجربه کردیم که هر وقت فرماندهان و مسئولین در کنار‬ ‫رزمندگانهستند‪،‬ازشرایطوروالمتفاوتیبرخوردارند‪.‬‬ ‫وقت��ی رزمنده در کنار خودش و در مقابل ه با دش��من‪،‬‬ ‫فرماند ه خود را می دید و وقتی فرماندهانی مثل شهید‬ ‫باکری‪ ،‬شهید همت‪ ،‬شهید علی رضاییان‪ ،‬شهید مهدوی‬ ‫و‪ ...‬در کنار رزمندگان خود ش��هید شدند‪ ،‬این نیرویی‬ ‫فراتر از ان چیزی به رزمندگان ما می داد که بتوان گفت‬ ‫یا به تصویر کشید‪ .‬االن خط مقدم جمهوری اسالمی‬ ‫دریاست‪ .‬فرماندهی کل قوا هم تاکیدات بسیاری بر این‬ ‫موضوع داشته اند‪ .‬امریکا به عنوان دشمن ما از توانمندی‬ ‫نظامی دریاپایه برخوردار اس��ت و سال های طوالنی با‬ ‫اس��تفاده از توان دریایی خود این روند سلطه را دنبال‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬اگر انه��ا بخواهند حرکتی کنند‪ ،‬احتماال‬ ‫از دری��ا خواهد بود‪ .‬بنابراین طبیعی اس��ت که نیروی‬ ‫دریایی باید در برابر دش��من به مقابله برخیزد‪ .‬بنده در‬ ‫اولین روز انتصاب به فرماندهی نیروی دریایی سپاه در‬ ‫همان جلس ه اول به مجموع ه نیروی دریایی گفتم که ما‬ ‫دیگر جلس ه دوم را در تهران برگزار نمی کنیم‪ .‬پاسداران‬ ‫و خانواده هایشان هم مثل همیشه پای کار بودند‪ .‬بدون‬ ‫هیچ دغدغه ای بیش از یک س��ال است که در منطقه‬ ‫حضور داریم و این رزمندگان به همراه خانواده شان در‬ ‫خط مقدم هستند‪ .‬در بقی ه مناطق جنوبی نیز از چابهار تا‬ ‫اروندرود مستقر هستند‪ .‬این استقرار تاثیر مستقیمی بر‬ ‫توان رزمی جمهوری اسالمی ایران خواهد داشت‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه ارتش و س��پاه با همراهی و کمک هم می توانند‬ ‫تکمیل کنند هیکدیگرباشند‪.‬‬ ‫انتقال کامل نیروی دریایی س��پاه به جنوب‬ ‫کشور چه بازتابی در پی داشت؟‬ ‫‪ l‬بالفاصلهپسازاستقرارمادرتنگ ههرمزوخلیجفارس‪،‬‬ ‫عکس العمل ه��ا از باالترین رده سیاس��ی تا باالترین‬ ‫رده ه��ای نظامی امریکا اغاز ش��د‪ .‬امریکایی ها بارها‬ ‫نگرانی خود را در این باره اعالم کرده اند که نمی دانند در‬ ‫برابر نیروهای ایرانی در چه وضعیتی قرار گرفته اند‪g .‬‬ ‫بهبودی طلبه ناهی از منکر‬ ‫یکی از دوستان طلبه ناهی از منکر گفت‪« :‬وضعیت و حال عمومی طلبه جوان ناهی از منکر رو به بهبود‬ ‫تو گو درباره وضع سالمت کنونی طلبه جوان اظهار‬ ‫است‪ ».‬یکی از دوستان علی خلیلی‪ ،‬طلبه جوان در گف ‬ ‫داشت‪« :‬وضع و حال عمومی علی خلیلی‪ ،‬طلبه جوان ناهی از منکر رو به بهبود است‪ ».‬وی گفت‪« :‬لب و‬ ‫نیمه راست صورت این طلبه که بر اثر سکته کج شده بود در حال حاضر‪ ،‬به حال اولیه برگشته است که‬ ‫امیدواریم شاهد بهبود بیشتر او باشیم‪ ».‬این دوست طلبه جوان بیان کرد‪« :‬وضع روحی خانواده طلبه ناهی‬ ‫از منکر همچنان اشفته است و در حال حاضر بسیار‬ ‫به هم ریخته اند و احتیاج به زمان زیادی است تا این‬ ‫خانواده وضعیت عادی و قبلی خود را پیدا کنند‪».‬‬ ‫شب ‪ ۱۵‬ش��عبان راکبان یک خودروی پراید قصد‬ ‫ازار و اذیت چند خانم جوان که با ظاهر و پوشش‬ ‫معمولی در چهارراه سیدالشهدا واقع در بلوار پروین‬ ‫(تهرانپارس) در تردد بودند را داشتند که با اعتراض‬ ‫چن��د نفر از جوانان محل ک��ه از هیات عازم منزل‬ ‫بودند‪ ،‬درگیری اغاز ش��د‪ .‬در جریان این درگیری‪،‬‬ ‫ی��ک طلبه جوان به نام علی خلیلی که به همراه دو‬ ‫نوجوان به رفتار ناشایست راکبان خودروی پراید و‬ ‫موتورس��یکلتی که همراه انها بود‪ ،‬اعتراض کرد‪ ،‬از‬ ‫سوی یکی از راکبان پراید و از ناحیه شاهرگ گردن‬ ‫مورد اصابت چاقو قرار گرفت‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ ‫ویژه‬ ‫بنیادگرایی مسیحی‬ ‫تبلیغات شدید در غرب علیه اسالم‬ ‫مهسا عادلی‬ ‫روز ش��نبه گذشته نروژ با دو حمله تروریستی مرگبار‬ ‫در س��وگ و ناب��اوری فرو رفت‪ .‬پ��س از انفجار بمبی‬ ‫در س��اختمان دولتی که چند کش��ته بر جای گذاشت‪،‬‬ ‫تحلیلگران و مفسران سیاسی بالفاصله گروهی اسالمی‬ ‫ن ترور وحشیانه دانستند‪،‬‬ ‫به س��بک القاعده را مقصر ای ‬ ‫ام��ا دقایق��ی بعد ان��درس بهرینگ برویک ‪ 32‬س��اله‬ ‫وارد اوتویا‪ ،‬جزیره ای در جنوب اس��لو ش��د و کشتار‬ ‫جمع��ی قربانیانی که در کمپ س��االنه جوانان حزب‬ ‫کار حضور داش��تند را اغاز کرد‪ .‬برویک مس��ئولیت‬ ‫حمله نخست را نیز پذیرفت تا این بار نه یک گروهک‬ ‫افراطی اس�لامی بلکه یک اروپایی ضد اس�لام افراطی‬ ‫یکی از خونبارترین حمالت تروریس��تی تاریخ جهان‬ ‫و کش��ورش را رقم بزن��د‪ .‬ظاهرا جه��اد القاعده علیه‬ ‫غرب و حامیانش نمودی این��ه وار در غرب پیدا کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬حمل��ه تروریس��تی برویک‪ ،‬اقدام��ی به دقت‬ ‫برنامه ریزی ش��ده بر اس��اس ایدئولوژی ضد اسالم بود‬ ‫که م��وج ان چندی اس��ت فرهنگ سیاس��ی اروپا را‬ ‫دربر گرفت��ه اس��ت‪ .‬تحت عنوان محافظ��ت از اروپای‬ ‫مسیحی‪ ،‬برویک به زعم خود حمالت را علیه افرادی‬ ‫ ترتیب داد که معتقد بود با تروریس��ت های مس��لمان‬ ‫همدردی می کنند؛ باوری که ریش��ه های ان در پدیده‬ ‫نگران کننده اسالم هراسی که از حدود یک دهه پیش در‬ ‫اروپا ظهور پیدا کرده‪ ،‬نهفته است‪ .‬گزارشاتی که ساالنه‬ ‫توس��ط سازمان همکاری اسالمی منتشر می شود نشان‬ ‫ن تراژدی ختم ش��ده از مدت ها‬ ‫می دهد راهی که به ای ‬ ‫پیش در اروپا اغاز شده و این نشانه ای است از خطرات‬ ‫احتمالی که اختالفات موجود بین مسلمانان و مسیحیان‬ ‫و اسالم هراسی در پی خواهد داشت‪ .‬تازه ترین گزارش‬ ‫س��ازمان همکاری اسالمی در خصوص اسالم هراسی‪،‬‬ ‫رخدادهای��ی که از می ‪ 2010‬ت��ا اوریل ‪ 2011‬به وقوع‬ ‫پیوسته را شامل می ش��ود و نشانه های بارز خصومت‬ ‫مرگباری که متوجه مس��لمانان است را اشکار می کند؛‬ ‫خصومتی که بی تردید حوادثی را در اینده و به خصوص‬ ‫در کش��ورهای اروپایی رقم خواهد زد‪ .‬این گزارش با‬ ‫استناد به مطالعاتی که در المان در خصوص عدم تحمل‬ ‫و تعصب در اروپ��ا تحت عنوان «عدم تحمل‪ ،‬تعصب‬ ‫و تبعیض» صورت گرفته‪ ،‬اش��کار می کند که در بیشتر‬ ‫کشورها اکثریت بر این باورند که اسالم مذهب تعصب‬ ‫اس��ت‪ .‬این مطالعه نش��ان می دهد با وجود اختالفاتی‬ ‫ک��ه وجود دارد‪ ،‬اروپایی ها به طور کلی و گس��ترده در‬ ‫واکنش علیه مسلمانان متحد هستند‪ .‬گذشته از استناد به‬ ‫مطالعات و امارها‪ ،‬این گزارش به وقایع متعددی اشاره‬ ‫می کند که اگرچه به فجاعت کش��تار در نروژ نیس��ت‪،‬‬ ‫اما نش��ان دهنده حس در حال رشد خود محق بینی در‬ ‫اسیب رساندن به مسلمانان با هدف بیرون راندن دین‬ ‫اس�لام از قاره اروپاس��ت‪ .‬برای مثال پی��ش از این در‬ ‫نروژ‪ ،‬وندال ها در اگوس��ت ‪ 2010‬با استفاده از اسپری‬ ‫تصاویر و نوشته هایی را برای بی حرمتی به اسالم روی‬ ‫دیوارهای مس��جدی در این کشور ترسیم کردند‪ .‬البته‬ ‫این نخستین باری نبود که این مسجد مورد اهانت قرار‬ ‫می گرفت و در واقع شکستن شیشه های ان و کشیدن‬ ‫نقاش��ی های توهین امی��ز روی دیوارهایش به صورت‬ ‫سرگرمی برای عده ای درامده بود‪ .‬از این گذشته اعضای‬ ‫مسجد طی شش سالی که در مرکز شهر بودند همواره‬ ‫از توهین های نژادپرس��تانه زجر می کشیدند‪ .‬در حمله‬ ‫دیگری که در همان سال به مسجدی در هلند صورت‬ ‫گرف��ت با یک حرکت نمادین نس��بت به مس��لمانان‬ ‫بی احترامی ش��ده بود‪ .‬نتایج مطالعات دانشگاه اکستر‬ ‫در س��ال ‪ 2010‬نیز رشد دراماتیکی را در تعداد جرائم‬ ‫خصومت طلبانه علیه مسلمانان در انگلیس اعالم کرده‬ ‫بود و همچنین در سال ‪ ،2006‬مرکز نظارت نژادپرستی‬ ‫و بیگانه هراسی اروپا‪ ،‬از حمالت متعدد به مسلمانان در‬ ‫سرتاسر اروپا از جمله ‪ 180‬حمله کوچک در فرانسه طی‬ ‫دو س��ال و حمالت مختلف به مساجد و مراکز کسب‬ ‫و کار مس��لمانان در المان‪ ،‬اس��پانیا‪ ،‬ایتالیا و کشورهای‬ ‫دیگر خبر داده بود‪ .‬طی یک دهه گذشته سیاستمداران و‬ ‫رسانه ها همواره از مهاجرت مسلمانان‪ ،‬ساخت مساجد و‬ ‫به هم پیوستن مسلمانان به عنوان مشکالتی که یکدستی‬ ‫هویت فرهنگی اروپا را تهدی��د می کند یاد کرده اند که‬ ‫این امر موجب دامن زدن به خصومت مس��یحیان علیه‬ ‫مس��لمانان و تشکیل عقاید خودس��رانه ضد اسالمی در‬ ‫میان مردم اروپا ش��ده اس��ت‪ .‬عقایدی ک��ه روز به روز‬ ‫تعداد بیشتری از مس��یحیان را از روی تعصب و افکار‬ ‫نژادپرستانه مقابل مسلمانان یا حامیان انها‪ ،‬چه مهاجر و‬ ‫چ��ه هم وطن قرار می دهد ت ا تراژدی هایی نظیر انچه در‬ ‫نروژ رخ داد صورت بگیرد‪g .‬‬ ‫مارکوس واکر‬ ‫‪84‬‬ ‫اروپا‪ ،‬نگران رشد‬ ‫راست افراطی‬ ‫دیدگاه راس��ت افراطی اندرس بهرینگ برویک‪ ،‬قاتل‬ ‫جمعی حادثه تروریس��تی هفته گذشته در نروژ‪ ،‬رشد‬ ‫نگران کننده جنبش های ضد مهاجرتی و ضد مسلمان در‬ ‫اسکاندیناوی و اکثر کش��ورهای اروپایی را در کانون‬ ‫توجه ق��رار داده؛ تا جایی که مقام��ات اروپایی وعده‬ ‫داده ان��د نظارت و بررس��ی دقیق ت��ری در خصوص‬ ‫گروه ه��ای راس��ت افراط��ی بومی کش��ورهای خود‬ ‫خواهند داش��ت‪ .‬اگرچه اروپا در دوران پس از جنگ‬ ‫خش��ونتی در ابعاد انچه که هفته قب��ل در نروژ اتفاق‬ ‫افتاد را توسط جناح راستی های افراطی به خود ندیده‬ ‫ب��ود‪ ،‬اما بیانیه اینترنت��ی ‪ 1500‬صفحه ای برویک علیه‬ ‫اسالمی س��ازی اروپای غربی منعکس کننده خط مشی‬ ‫اصلی بس��یاری از احزاب ضد مهاجرتی است که طی‬ ‫س��ال های اخیر پیروان زیادی در سرتاس��ر اروپا پیدا‬ ‫کرده اند‪ .‬از س��وئد تا ایتالیا‪ ،‬سیاس��تمداران همواره با‬ ‫ش��عار انتقاد از ورود افراد خارجی ب��ه اروپا‪ ،‬به ویژه‬ ‫مس��لمانان‪ ،‬که به گفته این سیاس��تمداران ارزش های‬ ‫اروپایی را قبول ندارند و عامل جرم و بیکاری هستند‪،‬‬ ‫حمایت و ارای مردم کش��ورهای اروپایی را به خود‬ ‫جلب کرده اند‪ ،‬اما برخی از این احزاب که احس��اس‬ ‫کردند ممکن است پس از فاجعه نروژ مورد سرزنش‬ ‫ق��رار گیرند بالفاصل��ه حمله تروریس��تی برویک را‬ ‫محکوم کردند‪ .‬جیمی اکس��ون‪ ،‬رئیس دموکرات های‬ ‫ناسیونالیس��ت س��وئد که م��دام مس��لمانان را مقصر‬ ‫بیماری های اجتماعی می دانس��ت کش��تار جمعی در‬ ‫ن��روژ را حمله ای به کل جامعه دموکرات دانس��ت و‬ ‫ماری��ن لوپن‪ ،‬رهبر جبهه ملی فرانس��ه هم اعالم کرد‬ ‫اتش در نیستان‬ ‫افراطی گرایی تفکر اصیل اروپایی‬ ‫انفج��اری در غرب و ذه��ن متوهمی که به جای نگاه به‬ ‫خ��ود‪ ،‬جای دیگری رفت تا دنبال متهم بگردد‪ ،‬به جای‬ ‫انکه دنبال ش��کاف های درونی کشورهایشان باشند‪ ،‬به‬ ‫مشرق چرخیدند – حتی بدون اندک درنگی‪ -‬تا قاتل یا‬ ‫قاتالن و بمبگذار را بیابند‪ .‬انفجار و تیراندازی در نروژ‬ ‫بهت را به جامعه به ظاهر ارام و در نهان پیچیده این کشور‬ ‫اسکاندیناوی اورد تا یکی از امن ترین کشورهای جهان‬ ‫دچار قتل و مرگ بیش از ‪ 92‬نفر باش��د‪ .‬برای غربی ها و‬ ‫رسانه های انها انفجار و مرگ در عراق‪ ،‬افغانستان‪ ،‬لیبی‪،‬‬ ‫پاکس��تان و یمن عادی است و روزانه ده ها شهروند این‬ ‫کش��ورها در تیراندازی و بمباران نظامیان غربی کش��ته‬ ‫می شوند و نه خبر فوری از ان دارند و نه خطر انچنانی‪،‬‬ ‫این بار اما بسان اخگر پریدند تا در زیرنویس تلویزیون ها‬ ‫و گزارش ه��ا و تحلیل های خود دنب��ال علت و معلول‬ ‫بگردند‪.‬‬ ‫س��ال ‪ 1996‬وقت��ی ت��ی می تی م��ک وی س��اختمان‬ ‫ف��درال را در ش��هر اوکالهم��ای امری��کا ب��ا بیش از‬ ‫س��ه تن مواد منفجره به جهنم تبدیل ک��رد‪ ،‬ذهن بیمار‬ ‫غربی ه��ا دنبال عامل یا عامالن بم��ب گذاری در جهان‬ ‫اس�لام و گروهک های خود ساخته ای مانند القاعده بود‪.‬‬ ‫پس از حادثه ‪ 11‬سپتامبر و انتشار ویروس های سیاه زخم‬ ‫در امریکا باز هم این مسلمانان بودند که متهم ردیف اول‬ ‫شدند‪ ،‬ولی مشخص شد این کار پزشکی امریکایی است‬ ‫که به استخدام سیا درامده تا اقدامش مجوز حمله به عراق‬ ‫باشد‪ ،‬و ش��اید همین سال گذشته بود که غربی ها بارها‬ ‫طرح های تروریستی متوهمانه ای را در شهرهای مختلف‬ ‫اروپا کشف کردند و به خانه های مسلمانان ریختند و ده ها‬ ‫نفر را دستگیر کردند‪ ،‬اما همه اینها توهمی بیش نبود‪.‬‬ ‫این مورد نیز از همان دس��ت اتفاقات اس��ت که اجتماع‬ ‫پوشیده در رنگ و لعاب غرب را به خود اورد که موریانه‬ ‫قدیمی و پوس��یده تروریسم که سال هاست در خانه های‬ ‫ملل مش��رق انداخته اند‪ ،‬به خانه های خود انها بازگشته‬ ‫اس��ت؛ چنان که خود دولت نروژ اعتراف کرد انها بیش‬ ‫از انکه از احزاب دس��ت راستی واهمه داشته باشند‪ ،‬از‬ ‫مسلمانان می ترسیدند و این تفکر باطل شد بالی جانشان‪.‬‬ ‫رشد و گس��ترش گروه ها و جریان های دست راستی و‬ ‫افراطی در جوام��ع اروپایی به گونه ای اس��ت که انتظار‬ ‫مترقی ترین این کش��ورها را هم هدف خود قرار دهد و‬ ‫جامعه ای را که در ان سطح رفاه از متوسط جهانی باالتر‬ ‫اس��ت‪ ،‬نابود کند‪ .‬شاید مدت ها بگذرد تا شوک ناشی از‬ ‫این رویداد از ذهن زجر ندیده ملت اسکاندیناوی – دست‬ ‫کم از جنگ جهانی دوم به این س��مت – خارج ش��ود‬ ‫و اندکی از واقعیات موجود را در دیگر کش��ورها درک‬ ‫کند‪ ،‬بمب ها و موش��ک های ‪ 250‬پوندی تا چند تنی و‬ ‫زره پوش هایی که گلوله های اورانیومی شلیک می کنند را‬ ‫می ت��وان در تمام خاورمیانه و افریقا دید‪ ،‬گروهک هایی‬ ‫که جیب پرپول شان در کشورهای اسکاندیناوی است و‬ ‫در خاورمیانه دست به جنایت می زنند بدون انکه کسی‬ ‫خ��م به ابرو بیاورد‪ ،‬اما حادثه ای که به اندازه بمباران یک‬ ‫روستای نیمه ویران در افغانستان توسط جنگنده های ناتو‬ ‫قربانی نداشت‪ ،‬اینگونه سر و صدا می کند‪ ،‬نه اینکه رسانه ها‬ ‫در اختیار انهاس��ت و ما این س��وی جهان همچنان در‬ ‫افسردگی این انفجار هستیم! نه اینکه همین تمدن غربی‬ ‫میراثش گوانتانامو و ابوغریب نیست؛ شاید در این مورد‬ ‫نوش��تن افتادن از ان س��وی بام تلقی شود‪ ،‬اما این تلقی ‬ ‫که غربی ها درباره شرقی ها دارند نیز خارج از چارچوب‬ ‫عقالنی اس��ت‪ .‬مدیریت در جوامع غربی که کنترل همه‬ ‫امور و حتی روان انس��ان ها را در دست دارد‪ ،‬به ناگهان‬ ‫رها می شود تا چنین حادثه افسارگسیخته ای روی دهد و‬ ‫فردی شرور از درون خود جامعه متمدن با مسلسل دستی‬ ‫و بمب به جان انس��ان های متمدن می افتد و تا می تواند‬ ‫می کشد و دست اخر هم هیچ‪.‬‬ ‫گروهی نوجوان بی گناه به س��ادگی کشته شدند و تنها‬ ‫یک نفر متهم اس��ت‪ ،‬اما متهم اصلی جامعه ای است که‬ ‫دارد چنین انسان هایی را پرورش می دهد‪ ،‬جامعه ای که‬ ‫مدعی اس��ت دموکراس��ی تا حرف اخرش در ان اجرا‬ ‫می شود‪ ،‬همه انسان ها با هم برابرند‪ ،‬همه قانون را قبول‬ ‫دارند و در برابر قانون یکسان هستند و دیگر مسائل را‬ ‫خدا می داند‪ .‬اندرس بهرینگ برویک‪ ،‬کشاورز ‪ 32‬ساله‬ ‫نروژی عامل این جنایت‪ ،‬عضو جریان راس��ت افراطی‬ ‫نروژ است که مانند سرطان در تمام اروپا ریشه دوانیده‬ ‫و هر جا رس��یده نامی برای خود دست و پا کرده است‪،‬‬ ‫نکته جالب توجه انکه این احزاب محبوبیت نسبی هم‬ ‫دارند و به دلیل شعارهای ساختارشکنانه ای که می دهند‪،‬‬ ‫در ارکان دولت��ی به ویژه مجال��س اروپا جایگاهی برای‬ ‫خود ت��دارک دیده اند‪ .‬جریان هایی ک��ه در ملی گرایی‬ ‫افراط��ی‪ ،‬مخالفت با جوامع مهاج��ر و ضدیت با دین‬ ‫اسالم ش��هره افاق هستند و نکته جالب فعالیت عمده‬ ‫انها در کشورهای نروژ‪ ،‬هلند‪ ،‬دانمارک‪ ،‬سوئد و بلژیک‬ ‫اس��ت که یکی میزبان دادگاه بین المللی الهه است‪ ،‬در‬ ‫یکی مقر اتحادیه اروپا و دیگری هم مقر ناتو قرار دارد‪.‬‬ ‫هر چند مشخص نیس��ت افراط گرایی و طیف های تازه‬ ‫متولد از این جریان ریش��ه دار در رقابت های جنگ سرد‬ ‫و نژادپرس��تی باقیمانده از نازیسم – که به ویژه در سوئد‬ ‫و نروژ دارای حضور سنگینی بوده و هستند‪ -‬چه بالیی‬ ‫می خواهند بر سر اروپا و کشورهای مرفه انجا بیاورند‪ ،‬اما‬ ‫رویکردهایی که مردمان این جوامع دارند نیز خود موید‬ ‫این مهم است که باید انتظار روزهای خونین تری را کشید‪،‬‬ ‫چ��را که این یک تفکر اصیل اروپایی به همراه ملغمه ای‬ ‫است از ناسیونالیسم‪ ،‬نازیسم‪ ،‬انارشیسم‪ ،‬رادیکالیسم و‬ ‫تمام ایس��م ها و مکتب هایی که از غرب به شرق صادر‬ ‫شدند ولی شناسنامه غربی دارند‪ ،‬که بار دیگر زنده شده‬ ‫و می خواهند انتقام خود را از جامعه غرب بگیرند که در‬ ‫لیبرالیسم غرق شده است‪g .‬‬ ‫ک��ه حزب او هی��چ ارتباطی با قصاب ن��روژی ندارد‪.‬‬ ‫این عقب نش��ینی ها اما این واقعیت را پنهان نمی سازد‬ ‫که دش��منی با مسلمانان و چند فرهنگی به شکل یک‬ ‫استراتژی معمول برای راستی های افراطی اروپا در دهه‬ ‫گذشته درامده اس��ت‪ .‬احزاب راست افراطی اروپایی‬ ‫همواره در کل دوران پس از جنگ وجود داش��ته اند‪،‬‬ ‫اما نفوذ انها از دهه ‪ 1980‬رو به افزایش اس��ت‪ .‬یعنی‬ ‫از زمانی که رش��د نرخ بیکاری و مشکالت اجتماعی‬ ‫فرصت های جدیدی را برای جنبش های مردمی نظیر‬ ‫ح��زب ازادی اتری��ش و حزب ژان م��اری لوپن در‬ ‫فرانسه که دخترش اکنون رهبر حزب ملی این کشور‬ ‫اس��ت به وجود اورد‪ .‬جناح راست افراطی ریشه های‬ ‫تاریخی خود را که با نئو نازیس��م و ضد سمیتیزم گره‬ ‫خورده به سمت ایدئولوژی ضد تنوع فرهنگی کشانده‬ ‫و از ارتباط بین اس�لام اروپایی و مذهب اسالم گرایان‬ ‫س��تیزه طلبی چون القاعده برای پیش��برد اهداف خود‬ ‫استفاده کرده است‪ .‬کمپین «جلوگیری از اسالمی سازی‬ ‫اروپا» که توس��ط گروه راست افراطی به راه افتاده در‬ ‫حال حاضر در یازده کش��ور پایگاه دارد‪ .‬اگرچه عقاید‬ ‫ضد مهاجرتی مدت ها در سیاس��ت های ایاالت متحده‬ ‫امریکا ایفای نقش کرده‪ ،‬اما بسیاری از جوامع اروپایی‬ ‫در کنار امدن با مس��اله مهاجرت مشکالت بزرگتری‬ ‫داش��ته اند‪ .‬هویت ملی در کش��ورهای اروپایی بیشتر‬ ‫بر اس��اس قومیت اس��ت تا پارامترهای مدنی که تاب‬ ‫تحم��ل تن��وع اجتماع��ی را دارد‪ .‬در س��ال های اخیر‬ ‫برخ��ی احزاب مردمی با ترویج عقاید نژاد پرس��تانه و‬ ‫ضد مهاجرت��ی خ��ود تحت لوای دف��اع از ارزش های‬ ‫غربی و روش��نفکری س��عی در جذب حامیان بیشتر‬ ‫داشته اند‪.‬خش��ونت برخی اسالمگرایان ستیزه طلب نیز‬ ‫ب��ه این احزاب کمک کرده تا اقلیت مس��لمان اروپا را‬ ‫ی��ک تهدید امنیتی و فرهنگی بدانن��د‪ .‬دموکرات های‬ ‫س��وئدی جزو ان دس��ته ای هس��تند که ریش��ه های‬ ‫نئو فاشیس��ت را گس��ترش داده اند تا در پیروزی های‬ ‫انتخاباتی با گروه های مشابه نظیر حزب مردم دانمارک‬ ‫و ح��زب ازادی هلند برابری کنند‪ .‬پ��اداش اقدامات‬ ‫نژاد پرس��تانه دموکرات های س��وئدی به دست اوردن‬ ‫کرسی در پارلمان سوئد برای اولین بار در سال گذشته‬ ‫بود‪.‬‬ ‫نروژ اما یکی از معدود کش��ورهای اروپایی فاقد یک‬ ‫حزب راس��ت افراطی قدرتمند اس��ت‪ .‬با این وجود‬ ‫ح��زب محافظه کار پیش��رو از مدت ها قب��ل به خاطر‬ ‫موضع شدید ضد مهاجرتی تحریم شده است‪ .‬برویک‬ ‫س��ابقا یکی ار اعضای این حزب و یکی از فعاالن ان‬ ‫بوده است‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬وال استریت ژورنال‬ ‫کریمجعفری‬ ‫‪85‬‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫اطالعات مربوط به حمل خودرو با قطار‬ ‫حمل خودرو با قطار‬ ‫ش��رکت قطارهای مسافری رجاء در راس��تای ایجاد جذابیت بیش��تر در حمل و نقل ریلی مسافری اقدام به خرید و‬ ‫افزودن واگن های خودروبر دوطبقه با قابلیت اتصال به قطارهای مس��افری کرده تا امکان انتقال و استفاده خودرو‬ ‫برای مس��افرانی که به خود رو خود در مقصد نیاز دارند‪ ،‬فراهم ش��ود‪ .‬این واگنها در کلیه محورهای راه اهن ( به غیر‬ ‫از محور ش��مال ) قابل سیر و بهره برداری اس��ت و با ظرفیت ‪ 10‬الی ‪ 12‬خودرو ( با توجه به ابعاد خودرو ) در حال حاضر‬ ‫در مس��یر تهران به مش��هد‪ ،‬بندرعباس‪ ،‬کرمان‪ ،‬اهواز‪ ،‬تبریز همچنین اصفهان به بندرعباس و مشهد‪ -‬بندرعباس و‬ ‫بالعکس‪ ‬راه اندازی شده است‪ .‬مسافران محترم می توانند بلیت این واگن ها را با روشی مشابه پیش فروش بلیت‬ ‫قطارهای مسافری از طریق شبکه رایانه ای فروش بلیت تهیه نمایند‪.‬‬ ‫بهای بلیت حمل خودرو با واگن در مسیرهای مختلف به شرح جدول ذیل می باشد‬ ‫مسیر‬ ‫بهای یک طرفه(تومان) بهای دوطرفه(تومان)‬ ‫مسیر‬ ‫بهای یک طرفه(تومان) بهای دوطرفه(تومان)‬ ‫تهران ‪ -‬مشهد‬ ‫‪60000‬‬ ‫‪110000‬‬ ‫اصفهان ‪ -‬بندرعباس‬ ‫‪60000‬‬ ‫‪110000‬‬ ‫تهران ‪ -‬اندیمشک‬ ‫‪60000‬‬ ‫‪110000‬‬ ‫اصفهان ‪ -‬مشهد‬ ‫‪70000‬‬ ‫‪120000‬‬ ‫تهران ‪ -‬اهواز‬ ‫‪70000‬‬ ‫‪130000‬‬ ‫یزد‪ -‬مشهد‬ ‫‪55000‬‬ ‫‪100000‬‬ ‫تهران ‪ -‬تبریز‬ ‫‪55000‬‬ ‫‪100000‬‬ ‫یزد‪ -‬بندرعباس‬ ‫‪50000‬‬ ‫‪90000‬‬ ‫تهران ‪ -‬گرگان‬ ‫‪45000‬‬ ‫‪80000‬‬ ‫کرمان ‪ -‬مشهد‬ ‫‪65000‬‬ ‫‪120000‬‬ ‫تهران ‪ -‬یزد‬ ‫‪45000‬‬ ‫‪80000‬‬ ‫بندرعباس ‪ -‬مشهد‬ ‫‪100000‬‬ ‫‪180000‬‬ ‫تهران – کرمان‬ ‫‪60000‬‬ ‫‪110000‬‬ ‫اراک ‪ -‬مشهد‬ ‫‪65000‬‬ ‫‪120000‬‬ ‫تهران – بندرعباس‬ ‫‪100000‬‬ ‫‪180000‬‬ ‫قم ‪ -‬مشهد‬ ‫‪60000‬‬ ‫‪110000‬‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www. raja. ir‬‬ ‫در خصوص‬ ‫سفر با قطار‬ ‫صفحه ‪ 86‬را‬ ‫نیز بخوانید‬ ‫نمــایندگی ‪ 209‬شــرکت بهــمن دیــزل‬ ‫نمــایندگی ‪ 212‬شرکت مامــوت دیزل ‪SCANIA‬‬ ‫طرف قرارداد با شرکت لیزینگ ایران ( بانک تجارت)‬ ‫نقدی‪ -‬لیزینگی‬ ‫تحویل فوری‬ ‫بازرگانی زندی خودرو‬ ‫برتــرین و پرفــروشتـرین‬ ‫نمایندگیانحصــاریفروش‬ ‫شرکت بهمن دیزل ( ایسوزو)‬ ‫در ‪ 4‬سال متـــوالی‬ ‫تهـرانمیدانسیدجمالالدین‬ ‫اســـدابـادی(یوســـفاباد)‬ ‫خیـــابان ابن سینا ‪ -‬پالک‪83‬‬ ‫ساختمانپدید‪-‬طبقه‪-­1‬واحد‪2‬‬ ‫‪021 - 88704613- 88700179‬‬ ‫اداره تحــویل‪ :‬شـــهــرک‬ ‫‪ -2‬بلـــوار‬ ‫نمایشگاهها‪-‬فـاز ‬ ‫کوثر ‪-‬بلوار موسی بن جعفــر‬ ‫نبـش ارغـوان‪- 3‬پــالک‪19‬‬ ‫(تلفکس) ‪021- 55255052-6‬‬ ‫‪www.zanditrading.com‬‬ ‫‪info@zanditrading.com‬‬