ماهنامه مثلث شماره 88
ماهنامه مثلث شماره 88
ماهنامه مثلث شماره 88
من ادم
پیچیده ای نیستم
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال سوم /شماره هشتا د و هشتم 16 /مرداد ماه 1500 /1390تومان 92/صفحه
گفت وگوی متفاوت با علی رفیعی
کارگردان «اقا یوسف»
تـولددوباره
سوم تیری ها در قامت جبهه پایداری
سیاست ورزی ایت اهلل
دور جدید فعالیت های سیاسی
ایت اهلل مصباح یزدی
جزئیات جلسه اقا تهرانی
با مهدوی کنی
گفت و گوها و یادداشت هایی از:
مهدی کوچک زاده ،بیژن نوباوه ،غالمرضا مصباحی مقدم
حمیدرضا ترقی و حمید رسایی
استعفای ژنرال های
کمالیست
زلزله سیاسی در ترکیه
ISSN: 2008-5281
MOSALASNEWS.IR
مرگ تئوری
از نیل تا فرات
چگونهابهترژیمصهیونیستیشکست
خود من هم ادم کوچکی
نیستم
چالش با پرویز مظلومی درباره ستاره های
استقاللوقولقهرمانی
جل
ددوم
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال دوم /شماره شصت و نهم 15 /اسفند 88/1389صفحه 1500 /تومان
استعفای ژنرال های
کمالیست
زلزله سیاسی در ترکیه
24 - 39
راه امام
سیاست
ائتالف جدید
نخستین همایش سراس��ری حامیان سابق
دولت ک��ه با ن��ام جبهه پای��داری انقالب
اس�لامی اع�لام موجودیت کردند شش��م
م��رداد در مجتم��ع الزه��را برگزار ش��د و
ایت اهلل مصباح ی��زدی ،مرتضی اقاتهرانی،
غالمعلی ح��داد عادل و برخی از چهره های
ش��اخص دولت نهم در ان حض��ور یافتند.
س��خنرانان این همایش بر حفظ وحدت با
دیگر اصولگرایان تاکید کردند.
ماه مبارک رمضان و میهمانی
خداوند متعال
ماه مبارک رمضان نزدیک شد و در این ماه مبارک
خودتان را تقویت کنید به قوت های روحانی .در یک
حدیثی است که پیغمبراکرم فرمودند که ماه رمضان
امد ،اقبال کرد ،امد.
درضمنشمیفرمایندکه«دُعیتُماِلیضیا َف ِهاهلل»،
ضیافت های خدا ب��ا ضیافت های مردم این اس��ت
فرقش که وقتی شما را یک اشخاصی دع وت بکنند به
یک میهمانی ،وقتی بروید در ان میهمانی به حسب
فراخور ح��ال ،یک چیزهایی ب��رای خوردنی و یک
چیزهایی برای تفریح و این چیزهاست .ضیافت خدا
در ماه رمضان یک شعبهاش روزه است ،ان ضیافت
خداست؛ یک شعبهاش روزه است و یک امر مهمش
که مائده غیبی و اس��مانی اس��ت ،قران است .شما
دعوت شدهاید به میهمانی خدا و شما در ماه رمضان
میهمان خدا هستید.
مهماندار شما ،ش��ما را وادار کرده است به اینکه
روزه بگیری��د .این راه های��ی که به دنیا باز اس��ت و
شهوات اس��ت ،اینها را س��دش کنید تا مهیا بشوید
برای لیله القدر.
ماه شعبان مقدمه است برای ماه مبارک رمضان
که م��ردم مهیا بش��وند برای ورود در م��اه مبارک
رمض��ان و ورود در «ضیاف��هاللهّ» .ش��ما وقتی که
میخواهی��د ب��ه میهمانی بروید خ��ب ،یک وضع
دیگ��ری ـ غالبا البته ـ یک وضع دیگری خودتان را
درست میکنید .لباسی تغییر میدهید و یک طور
دیگری وارد میشوید.
انط��وری ک��ه در خانه هس��تید ی��ک تغییری
میدهید .ماه ش��عبان برای این است که همان مهیا
بودنی که میخواهید میهمانی بروید ،خودتان را مهیا
میکنید و س��ر و ظاهرتان را ،سر و صورت تان را یک
قدری فرق میگذارید با ان وقتی که در خانه هستید.
در ضیافت خدا ،ماه شعبان برای مهیا کردن این افراد
است ،مهیا کردن مسلمین است برای ضیافت خدا،
ادبش ان مناجات شعبانیه است.
من ندی��دهام در ادعیه ،دعایی را که گفته ش��ده
باش��د همه امام ها این دعا را میخواندند ،در دعای
ش��عبانیه این هس��ت؛ اما م��ن یادمنیس��ت که در
یک دعای دیگری دیده باش��م که هم��ه ائمه این را
میخواندند .این مناجات شعبانیه برای این است که
«ضیافهالل».
هّ
شما را ،همه را مهیا کند برای
10 - 23
خبرنامه
سامان در روابط دولت و مجلس
چهارشنبه گذشته چهار وزیر پیشنهادی رئیس جمهور در صحن علنی
مجل��س حضور یافتند تا صالحیت انان ب��رای تصدی وزارتخانه های
نف��ت ،ورزش و جوانان ،صنعت ،مع��دن و تجارت و همچنین تعاون،
کار و رفاه اجتماعی بررس��ی شود .پس از بحث و بررسی های فراوان
رستم قاسمی با 216رای به عنوان دومین وزیر نفت دولت دهم ،مهدی
غضنف��ری با 218رای به عنوان اولی��ن وزیر صنعت و تجارت ،محمد
عباس��ی 165رای ب��ه عنوان وزیر ورزش و جوانان و شیخ االس�لامی
204رای به عنوان وزیر کار و رفاه اجتماعی انتخاب شدند.
40 - 51
بین الملل
بحران ترکیه
ژنرال های 4س��تاره ترکیه در حالی از س��مت های خود اس��تعفا دادند
ک��ه از زم��ان روی کار امدن دول��ت حزب عدالت و توس��عه قدرت
سیاس��ی انها روزب��ه روز کاهش یافته .پرونده دیگ��ری که به ان در
این ش��ماره پرداخته ایم مربوط به حمله تروریس��تی در نروژ اس��ت.
در این ش��ماره به بررس��ی جنبه های مختلف بنیادگرایی مسیحی در
اروپا پرداخته ایم.
52 - 61
تئاتر در سینما
فرهنگ
رشته های هنری هر یک در حکم ابزاری هستند که هنرمندان به وسیله
انه��ا زیبایی ه��ا ،درده��ا و حرف های مورد نظرش��ان را ب��ا دیگران به
اش��تراک می گذارند .در این میان ،برخی از رشته های هنری نزدیکی و
ش��باهت های بیشتری به هم دارند .تئاتر و س��ینما یکی از این نمونه ها
هس��تند که هم��واره خدم��ات متقابلی به یکدیگ��ر داش��ته اند .تئاتر
متعصبانش را دارد ،اما س��ینما ه��م امکانات و جذابیت های خاص خود
را دارد .علی رفیعی ،یکی از کس��انی است که پس از سال ها کارگردانی
تئاتر حاال فیلم هم می سازد؛ که تازه ترین ان «اقا یوسف» است.
افتاب
69 - 85
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
مثلث
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
تهران جدید ،تهران قدیم
ساختمان س��ازی در کالن ش��هر تهران تابع ش��رایطی
اس��ت که در این ش��ماره افتاب ب��ه ان می پردازیم.
گفت وگو با معاون شهرس��ازی وزیر راه و مس��کن،
معاون عمرانی و شهری شهرداری تهران ،کارشناسان
شهری جامعه شناسان و گزارش مردمی از سازه های
ش��هر تهران و بررسی مسکن مهردر رابطه با تاثیری
ک��ه کالن ش��هرها می گ��ذارد محورهای این ش��ماره
افتاب است.
62 - 68
سردبیر :سعید اجورلو
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
دبیر بین الملل :ارزو دیلمقانی
ورزش
ما و لیگ جدید
فص��ل نقل وانتق��االت لیگ برتر با حاش��یه ها و ح��رف و حدیث های فراوانی
هم��راه بود .حاال در ش��روع رقابت های لیگ یازدهم هواداران پرس��پولیس و
اس��تقالل از اس��تیلی و مظلومی جام قهرمانی می خواهند .پرس��پولیس البته با
حاشیه هایی روبه روست .چه هواداران این تیم در نخستین بازی فصل علی دایی
را در دقایقی از بازی تش��ویق کردند .در اس��تقالل نی��ز اختالف پنهانی پرویز
مظلومی و علی فتح اهلل زاده خبر از حاشیه ابی های پایتخت می دهد.
69 - 85
دبیر افتاب :مصطفی شوقی
دبیر دین وتاریخ :علیرضا شاکر
دبیر جهان اسالم :سید فرید موسوی
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
افتاب
اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران :مری��م اس��ماعیل پور -س��ید ج��واد میرخلیلی -ابوالقاس��م غالم��ی -احس��ان ابطحی
یاس��ین سیف االس�لام -پروی��ن طالبی��ان -امی��د کرمانی ه��ا -فاطم��ه میرزای��ی -ش��یما غف��اری -زه��را راد
عاطف��ه کربالئ��ی -ش��اهده یوس��فی -محم��د تاجیک -حس��ین غالمی -ش��ادی خوش��کار خیری -ه��ادی احمدی
حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی -شاهین فتحیان -سهیال طایی -محمد جواد پاینده -سجاد محقق -مهسا عادلی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
فنی :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی و مهدی ابراهیمی
تصحیح :ژیال شاکری
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر اداری و مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو -فاطمه صیدی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ب��ا تش��کر از :دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار -مهن��دس واعظی -دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی -دکتر غالم حس��ن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری -مهندس بهرامی -حسین مجاهدی -هادی انباردار -سید عارف علوی
مهندس امینی -اقای راس��تی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -تلفن66818168 :
توزیع :نامه امروز -تلفن88338553 :
نشانی :تهران ،خیابان افریقا ،بعد از چهارراه اسفندیار ،کوچه سعیدی ،پالک ،2تلفن22038551 - 2
حلول ماه مبارک رمضان مبارک باد
من ادم
پیچیدهای نیستم
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال سوم /شماره هشتاد و هشتم 16 /مرداد ماه 1500 /1390تومان 92/صفحه
گفتوگوی متفاوت با علی رفیعی
کارگردان «اقا یوسف»
تـولد دوباره
سوم تیریها در قامت جبهه پایداری
سیاستورزی ایتاهلل
دور جدید فعالیتهای سیاسی
ایتاهلل مصباحیزدی
جزئیات جلسه اقا تهرانی
با مهدویکنی
گفتوگوها و یادداشتهایی از:
مهدی کوچکزاده ،بیژن نوباوه ،غالمرضا مصباحی مقدم
حمیدرضا ترقی و حمید رسایی
وعده صادق
جن��گ 33روزه که به پیروزی حزب اهلل لبنان منجر ش��د ،جدا از اتفاقاتی که در
منطقه رخ داد یک پیروزی بزرگ برای یک کشور عربی محسوب می شد .در این
میان واکاوی دوباره جنگ 33روزه بعد از بیداری اس�لامی در کش��ورهای عربی
نکات تازه ای را روش��ن می کند .در این پرونده س��عی کرده ایم از نگاهی دوباره در
سالگرد پیروزی حزب اهلل لبنان علیه رژیم صهیونیستی نگاهی بیندازیم.
استعفای ژنرالهای
کمالیست
زلزله سیاسی در ترکیه
ISSN: 2008-5281
MOSALASNEWS.IR
مرگ تئوری
از نیل تا فرات
چگونهابهترژیمصهیونیستیشکست
خود من هم ادم کوچکی
نیستم
چالش با پرویز مظلومی درباره ستاره های
استقاللوقولقهرمانی
خبرنامه
خبرنام��ه ای��ن هفت��ه ،ح��اوی گزارش های��ی درب��اره روای��ت روزنام��ه دست راس��تی انگلی��س ،یعن��ی
گاردین از حاج قاس��م س��لیمانی ،فرمانده س��پاه قدس ایران ،گ��روه بن��دی رقابت های مقدماتی ج��ام جهانی
2012برزی��ل در قاره های مختل��ف ،روایتی از ماج��رای بدهی های دولت امری��کا و در عین حال اش��اره ای به
تازه ترین گفت و گوهای محمد حسین صفارهرندی و احمد توکلی درباره مکانیزم های وحدت اصولگرایان است.
خبرنامه
مثلث شماره88
راه سخت مرد پرتغالی
سامان در روابط دولت و مجلس
حکومت اسالمی در میدان التحریر
محاکمه در قفس
قدرت نمایی اسالم گرایان
10
گزارشویژه
مردی با لبخند ملیح
خبرنامه
مثلث شماره88
روزنامه انگلیسی گاردین هفته گذشته در گزارشی عجیب پیرامون
شخصیت سردار قاس م سلیمانی ،نکاتی خالف واقع را در پوششی تحلیلی
مطرح کرد .این روزنامه با تمرکز بر شخصیت فرمانده سپاه قدس نوشت:
«ژنرال پترائوس ،رئیس سیا عالقه دارد داستانی را از زمانی بازگو کند که یک
ژنرال چهار ستاره در عراق بود .اوایل سال ۲۰۰۸زمانی که مجادله بین گروه
شبه نظامی شیعه از یک سو و ارتش امریکا و عراق از سوی دیگر شعله ور
بود ،به پترائوس یک تلفن داده شد که در ان یک پیامک از سردار ایرانی بود».
به نوشته گاردین ،این پیامک از سوی قاسم سلیمانی ،فرمانده سپاه قدس
امده و توسط یکی از رهبران عراقی منتقل شده بود؛ در ان پیغام نوشته شده
بود« :ژنرال پترائوس! شما باید مرا بشناسی ،من قاسم سلیمانی هستم ،کسی
که سیاست های ایران را در عراق ،لبنان ،غزه و افغانستان تدوین می کند».
گاردین می نویسد« :پترائوس نیاز داشت به او گوشزد شود که بسیاری
از نظامیان امریکا که با شیعیان عراق کار می کنند ،توسط قاسم سلیمانی و
افراد وابسته به سپاه قدس به تحلیل برده می شوند ،انچنان که تالش های
دیپلماسی امریکا در سایر نقاط خاورمیانه به تحلیل برده می شود ،خصوصا
در لبنان .بر این اساس ،پترائوس سال گذشته به ارگان تحقیقاتی مربوط
به جنگ گفت مشکلی که سلیمانی برای او ایجاد کرده ،چه بوده است».
این روزنامه انگلیسی نوشته است« :قدرت و وجهه قاسم سلیمانی به
عنوانکسیکهقدرتمندترینبازیگرعرصهمنطقهاست،درسهسالگذشته
نه تنها کاهش نیافته بلکه در برخی موارد ،افزایش نیز یافته است .قدرت
ارتباط های سلیمانی طی هفته ها مصاحبه با مقامات عراقی مشخص شده
و برخی مقامات عراقی او را ستایش می کنند».
گاردین سپس به نقل از صالح المطلک که از نیروهای وابسته به رژیم
بعثی است و ارتباطاتی با امریکا و عربستان دارد ،نوشت« :تمام مقامات
مهم عراقی ،سلیمانی را به شکل یک فرشته می بینند و با او رایزنی دارند».
گزارش گاردین حاکی است« :یکی از نمایندگان مجلس عراق که
از دستیاران ارشد نوری مالکی است ،درباره سلیمانی می گوید که او فقط
یک بار در این هشت سال به عراق امده است .او فردی است که ارام سخن
می گوید و منطقی و بسیار مودب است ،وقتی با او حرف می زنید ،بسیار
ساده برخورد می کند .تا زمانی که پش��توانه او را نشناسید ،نمی دانید چه
قدرتی دارد ،کسی نمی تواند با او بجنگد».
این روزنامه انگلیسی معتقد است« :سلیمانی اصال یک مرد جنگی
به نظر نمی رسد ،با موهای جوگندمی ،الغر و با لبخندی ملیح! کسانی که
او را در سال ۲۰۰۶و هنگام مسافرتش به بغداد به صورت مخفیانه دیده اند،
می گویند او بدون هیچ محافظی تنها به هم��راه دو نفری که او را دعوت
کرده بودند ،به همه جا می رفته است .امریکایی ها تا زمانی که او به ایران
بازمی گردد ،از حضور او در عراق خبردار نمی شوند».
یک مق��ام بلندپای��ه امریکایی می گوی��د« :او مانند قیصر س��وزو
هراس انگیز است ،او همه جا هست و هیچ جا نیست ».یک نماینده شیعه
مجلس عراق نیز می گوید« :او موفق شده با تمام گروه های شیعه عراقی
در همه سطوح رابطه برقرار کند .در نشست سال گذشته دمشق که در ان،
دولت فعلی عراق شکل گرفت ،او در میان رهبران ترکیه ،سوریه ،عراق و
حزب اهلل حضور داشت و همه را مجاب کرد که نوری مالکی را برای بار
دوم برگزینند ،حتی جالل طالبانی ،رئیس جمهور عراق ،با او به شکل منظم
مالقات می کند ».گاردین متذکر شد که حتی کسانی که سلیمانی را دوست
ندارند ،او را فردی با هوش می دانند .بس��یاری از مقامات امریکا که این
چند س��اله را صرف متوقف کردن کار افراد وفادار به سلیمانی کرده اند،
می گویند مایل هستند او را ببینند و معتقدند که مبهوت کارهای او شده اند.
یک مقام بلند پایه ارتش امریکا می گوید« :من خیلی ساده از او خواهم
پرسید که از ما چه می خواهد؟»
توصیف این روزنامه انگلیس��ی از حاج قاسم سلیمانی حکایت از
اهمیت قدرت معنوی ایران در خاورمیانه یا به عبارتی مناطق معروف به
امنیت فوری ایران دارد .این نوع از توصیف نش��ان دهنده عمق نفوذ این
سردار بزرگ و البته سیاست های جمهوری اسالمی ایران استg.
توصیف یک روزنامه انگلیسی از حاج قاسم سلیمانی
11
چهره ها
دفاع از کوچک زاده
احمد توکلی ،نماینده مردم
تهران در تذکری به رئیس
مجلس با اشاره به تذکر نیمه تمام
کوچک زاده گفت« :اینکه
هیات رئیسه قبل از اتمام وقت
قانونی نماینده هنگام ارائه
تذکر با ادامه ان مخالفت کند،
خالف ائین نامه و مغایر با ابروی
مجلس است ».علی الریجانی
رئیس مجلس در پاسخ به این
تذکر گفت« :اقای کوچک زاده
تذکرشان درباره موضوع نبود و
تلقی شان از موضوع اشتباه بود».
فعال برنامه ای نداریم
خبرنامه
مجید انصاری ،عضو شورای
مرکزی مجمع روحانیون
مبارز از فهرست 20نفره
اصالح طلبان برای انتخابات
مجلس نهم که در برخی
رسانه ها منتشر شده و نام او
نیز در ان قرار گرفته ،اظهار
بی اطالعی کرد و گفت:
«اصالح طلبان تا به امروز هیچ
برنامه مشخصی برای ورود به
انتخابات تدوین نکرده اند».
مثلث شماره88
عصبانیت دایی
علی دایی ،سرمربی راه اهن
اتفاقی که در جشن پیراهن
باشگاه استقالل افتاده است را
توهینی به خود دانست و گفت:
«هنوز هم برخی دلقک ها با این
کارها مردم را می خندانند!من
به شخصه به کسی که چنین
کاری انجام داده است خرده
نمی گیرم اما بزرگترها و افراد
حاضر در جمع نباید اجازه
چنین بی حرمتی را می دادند
و از انها به این خاطر گالیه
دارم».
رویای پوتین
والدیمیر پوتین ،نخست وزیر
روسیه در کمپ جوانان
کرملین گفت که از
درخواست ها برای ادغام
روسیه و بالروس حمایت
می کند .بازگشت به نمونه
اتحاد شوروی ،امکان پذیر،
دلخواه و به خواسته مردم
بالروس وابسته است».
بالروس پس از سرنگونی
شوروی سابق ،اعالم
استقالل کرد.
12
همگروهی ایران با بحرین ،قطر و اندونزی
راه سخت مرد پرتغالی
مراس��م قرعه کش��ی مقدماتی جام جهانی 2014
برزیل شنبه گذشته در مارینای ریودوژانیرو برزیل برگزار
شد که براساس قرعه کشی انجام ش��ده در منطقه اسیا،
تیم ملی فوتبال ایران در مرحل��ه اول گروهی مقدماتی
جام جهانی 2014برزیل در منطقه اس��یا در گروه پنجم
رقابت ها با تیم های ملی اندونزی ،بحرین و قطر همگروه
شد .تیم ملی ایران پیش از مرحله گروهی ،با پیروزی بر
تیم مالدیو در دو مس��ابقه رفت و برگشت به این مرحله
راه یافته بود .بیست تیم اسیایی حاضر در این رقابت ها
ی تقس��یم شدند و ژاپن ،استرالیا،
در پنج گروه چهار تیم
کره جنوبی ،ای��ران و چین که در اخری��ن رده بندی فیفا
رده های اول تا پنجم قاره اسیا را دارند ،سرگروه شدند.
در پایان از هر گروه دو تیم به مرحله اخر صعود می کند
و در قالب دو گروه پنج تیمی با یکدیگر رقابت می کنند.
از این مرحله که به صورت رفت و برگشت تا اسفند 90
طول خواهد کشید ،دو تیم اول گروه های پنج گانه راهی
مرحله اخر گروهی خواهند ش��د که با قرعه کش��ی در
دو گروه پنج تیمی قرار خواهند گرفت که دو تیم برتر هر
گروه مستقیما راهی جام جهانی 2014می شوند و دو تیم
سوم هر گروه هم در یک بازی رفت و برگشت تکلیف
اخری��ن نماینده اس��یا در جام جهان��ی 2014برزیل را
مشخص خواهند کرد .گروه بندی کامل مرحله مقدماتی
جام جهانی 2014به ترتیب زیر است:
اسیا
گروه :Aچین ،اردن ،عراق ،سنگاپور
گروه :Bکره جنوبی ،کویت ،امارات ،لبنان
گروه :Cژاپن ،ازبکستان ،سوریه ،کره شمالی
گروه :Dاسترالیا ،عربستان سعودی ،عمان ،تایلند
گروه :Eایران ،قطر ،بحرین ،اندونزی
اروپا
9سرگروه مستقیما صعود می کنند .هشت تیم از بهترین
تیم های دوم نیز به رقابت پلی اف می پردازند و برندگان
به جام جهان��ی می روند .در مجموع 13تی��م از اروپا به
جام جهانی راه می یابند.
گ��روه :Aکرواس��ی ،صربس��تان ،بلژیک ،اس��کاتلند،
مقدونیه ،ولز
گروه :Bایتالیا ،دانمارک ،چک ،بلغارس��تان ،ارمنستان،
مالت
گروه :Cالمان ،سوئد ،جمهوری ایرلند ،اتریش ،جزایر
فارو ،قزاقستان
گروه :Dهلند ،ترکیه ،مجارستان ،رومانی ،استونی ،اندورا
گروه :Eنروژ ،اسلوونی ،سوئیس ،البانی ،قبرس ،ایسلند
گروه :Fپرتغال ،روس��یه ،ایرلند ش��مالی ،اذربایجان،
لوکزامبورگ
گروه :Gیونان ،اسلواکی ،بوسنی و هرزگوین ،لیتوانی،
لتونی ،لیختن اشتاین
گ��روه :Hانگلی��س ،مونته نگ��رو ،اوکراین ،لهس��تان،
مولداوی ،سن مارینو
گروه :Iاسپانیا ،فرانسه ،بالروس ،گرجستان ،فنالند
امریکای جنوبی
9تی��م ارژانتین ،بولیوی ،ش��یلی ،کلمبی��ا ،اکوادور،
پاراگوئه ،پ��رو ،اوروگوئ��ه و ونزوئ�لا در یک گروه
قرار دارند و چه��ار تیم برتر به هم��راه برزیل ،میزبان
جام جهان��ی ،2014به مرحله نهای��ی صعود خواهند
کرد .تی��م پنجم نی��ز در دیدار پلی اف ب��ه مصاف تیم
پنجم اس��یا خواهد رفت.
افریقا
گروه :Aافریقای جنوبی ،بوتس��وانا ،افریقای مرکزی،
سومالی یا اتیوپی
گروه :Bتونس ،کیپ ورد ،س��یرالئون ،ماداگاس��گار یا
گینه استوایی
گروه :Cساحل عاج ،مراکش ،گامبیا ،چاد یا تانزانیا
گروه :Dغنا ،زامبیا ،سودان ،لسوتو یا بروندی
گروه :Eبورکینافاسو ،گابن ،نیجر ،سائو توم یا کنگو
گروه :Fنیجریه ،ماالوی ،کنیا یا سیشل ،نامیبیا یا جیبوتی
گروه :Gمصر ،گینه ،زیمبابوه ،موزامبیک یا کوموروس
گروه :Hالجزایر ،مالی ،بنین ،رواندا یا اریتره
گ��روه :Iکام��رون ،لیبی ،توگو ی��ا گینه بیس��ائو ،کنگو
دموکراتیک یا سوازیلند
گروه :Jسنگال ،اوگاندا ،انگوال ،لیبریا یا مائوریتیوس
تیم ملی فوتب��ال ایران در مرحل��ه مقدماتی جام جهانی
2014برزیل 11ش��هریور در دیدار اول خود به مصاف
اندونزی می رود.
برنامه رقابت های ایران در گروه پنجم به شرح زیر اعالم
شده و قرار است س��ایر دیدارهای 4گروه دیگر نیز طی
همین روزها برگزار شود.
11شهریور :هفته اول /ایران -اندونزی /بحرین -قطر
15شهریور :هفته دوم /قطر -ایران /اندونزی -بحرین
19مهر :هفته سوم /ایران -بحرین /اندونزی -قطر
20ابان :هفته چهارم /بحرین -ایران /قطر -اندونزی
24ابان :هفته پنجم /اندونزی -ایران /قطر -بحرین
10اسفند :هفته ششم /ایران -قطر /بحرین -اندونزی
در مرحله اول گروهی 20تیم برت��ر در پنج گروه چهار
تیمی به مصاف هم می روند تا از هر گروه دو تیم به مرحله
پایانی انتخابی جام جهان��ی که در دو گ��روه پنج تیمی
برگزار می شود ،صعود کنند.
در مرحله پایانی نیز دو تیم اول هر گروه به صورت مستقیم
به جام جهانی صعود کرده و تیم های سوم در بازی پلی اف
مقابل هم قرار می گیرند تا نماینده اسیا برای دیدار با نماینده
قاره ای دیگر در بازی پلی اف مشخص شودg.
چهره ها
چهره جدید چاوز
هوگو چاوز ،رئیس جمهور
ونزوئال که چندی پیش پس
از شیمی درمانی به کشورش
بازگشت ،برای نخستین بار با
چهره ای متفاوت که اثار
شیمی درمانی در ان قابل
مشاهده است مقابل دوربین
ظاهر شد و با اشاره به روند
بهبودی اش گفت که احساس
سالمتی می کند و پزشکان
هم از این روند ابراز رضایت
دارند.
چهار وزیر پیشنهادی رای اعتماد گرفتند
سامان در روابط دولت و مجلس
ورزش وزیر دار شد
درجلسهبررسیصالحیتعباسی،وزیرپیشنهادی
وزارت ورزش و امور جوانان ضمن دفاع احمدی نژاد از
وزیر پیشنهادیش ،کامران ،صمد فدایی و قسیم عثمانی
به عنوان مخالف و حسینی صدر ،محمد یاری ،بهروز
جعفری و اسداهلل عباسی به عنوان موافق سخن گفتند.
در نهایت با 165رای موافق 61 ،رای مخالف و 19رای
ممتنع به وزارت وی رای مثبت داده شد و بدین ترتیب
اولین وزیر وزارت ورزش و جوانان انتخاب شدg .
خبرنامه
انتخاب با رای باال
اما جلس��ه رای اعتماد به رس��تم قاس��می ،وزیر
پیشنهادی نفت حاشیه های فراوانی داشت .در این جلسه
علی مطهری در سخنانی مطالبی را علیه وزیر پیشنهادی
غضنفری؛ اولین وزیر صنعت ،معدن و تجارت
در جلسه رای اعتماد به غضنفری ،وزیر پیشنهادی
صنعت ،معدن و تجارت ،هیچ نماینده ای در مخالفت و
موافقت با او س��خن نگفت .غضنفری در سخنانش در
صحن علنی مجلس هدف نهایی خود را توجه بیشتر به
تولید و تبدیل شدن به یک کشور صادراتی عنوان و تاکید
کرد« :توسعه صادرات غیرنفتی و بهبود فضای کسب و
کار یکی از مهمترین اولویت های بنده در این وزارتخانه
است ».مهدی غضنفری ،تصویب ادغا م وزارتخانه ها در
سال جهاد اقتصادی را کار بس��یار بزرگی دانست که با
تعامل مثبت و اثرگذار میان مجلس و دولت حاصل شده
اس��ت.در نهایت غضنفری با 218رای موافق 20 ،رای
مخالف و 7رای ممتنع از مجموع 246نماینده ،از مجلس
شورای اس�لامی برای تصدی مسئولیت در وزارتخانه
صنعت ،معدن و تجارت رای اعتماد گرفت.
ایت اهلل املی الریجانی،
رئیس قوه قضائیه با تقدیر
از نخست وزیر عراق در
برخورد با گروهک منافقین
گفت« :امیدواریم کشورهای
اروپایی هم به فکر بیفتند و
رفتار دوگانه خودشان را
تعدیل بکنند و توقع نداشته
باشند که ادعاهای انها در
مبارزه با تروریسم مورد
قبول واقع شود ،ان هم در
حالی که خود این کشورها
حامی تروریسم هستند».
مثلث شماره88
چهار وزیر پیشنهادی احمدی نژاد هفته گذشته با
رای اعتماد نمایندگان راهی پاستور شدند.
نمایندگان مجلس ش��ورای اس�لامی چهارشنبه
هفته گذش��ته در دو نوبت صب��ح و عصر با بررس��ی
صالحیت چه��ار وزیر پیش��نهادی دول��ت ،تکلیف
وزارتخانه های نفت ،ورزش و جوانان ،تعاون ،کار و رفاه
و صنعت و معدن و تجارت را مشخص کردند.
هنگام بررسی صالحیت عبدالرضا شیخ االسالمی
وزیرپیشنهادیوزارتکار،تعاونورفاهاجتماعیمحمود
احمدی نژاد هم حضور یافت و از شیخ االس�لامی دفاع
کرد .سپس نمایندگان مخالف و موافق دیدگاه های خود
را درباره شیخ االسالمی مطرح کردند.در این جلسه موید
حس��ینی صدر ،نماینده مردم خوی در مجلس شورای
اس�لامی با تاکید اینکه وزیر کار ،تعاون و رفاه اجتماعی
باید به حق طبیعی مردم مبنی بر داشتن شغل پاسخ مثبت
دهد ،گفت« :مخالف��ت بنده با اقای شیخ االس�لامی به
دلیل نداشتن برنامه مناسب برای رفع معضالت اشتغال
و همچنین متناسب نبودن رشته تحصیلی ایشان با حوزه
کاری اش در این وزارتخانه است ».پس از نماینده خوی،
علی اصغر یوسف نژاد ،عضو کمیسیون صنایع و معادن
مجلس ،طی سخنانی در موافقت با وزیر پیشنهادی کار،
تعاون و رفاه اجتماعی ،گفت « :به نظر من شخصی که به
عنوانوزیرمعرفیشدهکسیاستکهازنظرتجربیدارای
برنامه های مش��خص و وظایف مدونی است و با سابقه
خود در وزارت کار تاثیر زیادی در تنظیم سطح بین المللی
ILOداشته است و در برنامه های خود نیز رابطه منطقی
بین وظایف وزارتخانه های جدید ایجاد کرده اس��ت».
رضا رحمانی نماینده مردم تبریز ،امیرحسین قاضی زاده
نمایندهمشهدوکالتوانوشیروانمحسنیبندپینماینده
مردم نوشهر از افرادی بودند که در موافقت با عبدالرضا
شیخ االسالمی صحبت کردند .در ادامه داریوش قنبری،
عضو کمیس��یون اجتماعی مجلس در مخالفت با وزیر
پیش��نهادی صحبت کرد .در نهایت نماین��دگان با 204
رای موافق 31 ،رای مخال��ف و 10رای ممتنع به وزارت
شیخ االسالمی رای مثبت دادند.
نفت بیان کرد که با واکنش علی الریجانی مواجه ش��د.
الریجانی که به عنوان موافق وزیر پیشنهادی به سخنان
مطهری پاس��خ می داد ،گفت« :با توجه به سابقه اشنایی
که با مهندس قاس��می دارم ایشان انصافا فردی ورزیده
در کار است که در راه اس�لام و در طول دوران جنگ و
پس از دوران جنگ در قرارگاه خاتم االنبیاء در راه اسالم
مجاهدت کرد و فعالیت های چشمگیری داشت .ایشان
ی در قرارگاه سازندگی انجام داد که
کارهای بسیار مهم
ممکن است دیگران در این رابطه بدگویی کنند ،اما وقتی
خود ما بررسی می کنیم باید حق را تشخیص دهیم ».او از
ی بدهند.
نمایندگان خواست رای باالیی به رستم قاسم
در نهایت نمایندگان ،قاس��می را ب��ا 216رای موافق،
22رای مخالف و 7رای ممتنع ب��ه عنوان دومین وزیر
وزارتخانه نفت در دولت دهم انتخاب کردند.
هشدار به اروپا
تکذیب طالیی
مرتضی طالیی برخی اخبار
مبنی بر حضور در کمیته 8+7
به عنوان نماینده
محمد باقر قالیباف را تکذیب
کرد و گفت که چنین چیزی
صحت ندارد؛ «نمی دانم این
موضوع را چه کسی مطرح کرده ،اما
اقای خاموشی به عنوان نماینده اقای
قالیباف برای عضویت در کمیته
15نفره اصولگرایان معرفی شده و
هنوز این وظیفه را برعهده دارند».
صالحی در راه مسکو
سفیر ایران در روسیه اعالم
کرد که علی اکبر صالحی،
وزیر امور خارجه برای مذاکره
در خصوص راهکارهای
گسترش روابط با روسیه به
مسکو سفر می کند .سجادی
درباره زمان دقیق این سفر
اظهار داشت« :دو طرف در حال
رایزنی برای تعیین تاریخ دقیق این
سفر هستند و احتماال صالحی دهه اخر
مرداد به مسکو سفر می کند».
13
محفل انس با قران در حضور مقام معظم رهبری
در اولین روز ماه مبارک رمضان ،ماه بهار قران ،محفل انس با قران کریم ،سه شنبه گذشته
در حضور حضرت ایت اهلل خامنه ای رهبر معظم انقالب اسالمی برگزار شد.
خوش و بش احمدی نژاد و حداد عادل
حداد عادل که روزگاری رئیس مجلس هفتم بود در حاشیه جلسه رای اعتماد یک جلد
قران کریم به احمدی نژاد اهدا کرد.
طلبه ای که بازیگر شد
رضا کیانیان
خبرنامه
مثلث شماره88
رضا کیانیان عالوه بر بازیگری ،دستی بر قلم و عکاسی هم دارد .او خاطرات بسیاری را در زندگی خود ثبت و گاهی
انها را مکتوب کرده است .با این حال هفته گذشته خاطره ای از دوران حضورش در مشهد منتشر شد که شاید تاکنون کمتر
منتشر یا بازخوانی شده باشد .او درباره سال های طلبگی در مشهد می گوید« :من دوره ای درس طلبگی هم خوانده ام.
در مشهد می رفتم حوزه علمیه و پیش اقای ابطحی ،اقای هاشمی نژاد و ایت اهلل خامنه ای درس می خواندم.
درس های مختلفی هم بود؛ مثال تفسیر قران ،در کنار این درس ها کار تئاتر هم می کردم .من تا وقتی که اقای
ابطحی گفت فقط یک روز به مراسم عمامه گذاری ات مانده ،به این فکر نکرده بودم که بعدا باید چه کار بکنم».
ی داشتم .صبح که شد ،رفتم پیش اقای ابطحی
کیانیان ادامه می دهد« :ان شب تا صبح نخوابیدم و با خودم عوالم
و گفتم من نمی توانم این کار را بکنم .گفت چرا؟ گفتم چون اگر عمامه روی س��رم بگذارم ،دیگر نمی توانم
بروم تئاتر ببینم ،چه رسد به اینکه در تئاتر بازی کنم .سینما هم نمی توانم بروم .ان روزها «جامع المقدمات» را
تمام کرده بودم و داشتم کتاب های بعدی را می خواندم .تشخیص داده بودند که درس هایم را خوب می خوانم
و طلبه کوچکی هستم که اگر عمامه بگذارم خوب است.
یادم هس��ت که تقریبا همه هم دوره های ما عمامه گذاشتند؛ مثال اقای راس��تگو که سال های سال در
تلویزیون برنامه اجرا می کردند .یعنی هم زمان با اینکه درس های دبیرستان را می خواندم ،طلبه حوزه علمیه
هم بودم و در گروه تئاتر ب��رادرم هم کار می کردم .خطابه را هم یاد گرفته ب��ودم ،بلد بودم روی منبر بروم و
حرف بزنم؛ حتی قبل از اینکه درس را ش��روع کنم ،به خاطر کار تئاتر حرف زدن ،یا درس��ت ترش را بگویم
خوب حرف زدن را یاد گرفته بودمg ».
راهکاری برای وحدت
محمدحسین صفار هرندی
14
محمدحس��ین صفار هرندی در خصوص انتخابات
مجلس اینده گفته است« :لیست انتخاباتی مجالس گذشته
گواهی می دهد که مردم اغلب بخش وسیعی از نمایندگان
دوره فعلی را انتخاب نمی کنند .غالبا تا دو سوم از نمایندگان
در هر دوره حذف می ش��وند؛ با این حال به نظر نمی رسد
ش��اکله کلی مجلس اینده با مجلس هفتم و هشتم از حیث
ارایش نیروهای سیاسی تفاوتی داشته باشد».
وزیر سابق ارشاد همچنین سازوکاری جدید را برای
وحدت اصولگرایان مطرح کرده اس��ت که بر اس��اس ان،
اگر اضالع مختلف ،هر کدام 30نفر مش��خص را دارند که
می خواهند انها در انتخابات حضور داش��ته باشند و برای
انتخابات ممکن اس��ت 150نفر مورد مطالعه قرار بگیرند،
این روند مطالعاتی به گونه ای باش��د که ب��ه تدریج تعداد
کاندیداه��ا برای حضور در لیس��ت کاهش پی��دا کند و به
30نفر نهایی منجر شود .به گفته صفار هرندی ،اگر هر ضلع
احساس کند که 20نفر مشترک را با دیگران می تواند داشته
باشد با یک طراحی 20+10یا 22+8در گروه های مختلف
شکل دهنده این وحدت و ائتالف را می توان پیش بینی کرد
و مدل به گونه ای است که تعداد مشترک میان همه گروه ها
وجود دارد و برای تعداد باقی مانده هر گروه 20ائتالف به
اضافه نفرات اختصاصی خود را معرفی می کند .اگر احیانا
گروه ها نتوانس��تند به نقطه وفاق قطعی برس��ند چه عیبی
دارد که ما بگوییم تعدادی افراد مشترک میان همه گروه ها
وجود داشته باشند و 10یا 8نفر از ان نفرات شناور باشند.
او درعین حال تاکید کرده است که سازو کار کمیته وحدت
را نفی نمی کندg .
عکس
کنسرت حسین علیزاده و شهرام ناظری
شهرام ناظری ،استاد اواز ایران به همراه حسین علیزاده در روزهای پایانی هفته گذشته
کنسرت خود را در سالن میالد برگزار کرد.
دیدار امنه بهرامی با رئیس جمهور
امنه بهرامی که هفته گذشته از قصاص عامل اسید پاشی چشم پوشی کرد
چهارشنبه گذشته به همراه خانواده خود با رئیس جمهور دیدار کرد.
شوک مجوز جدید
محمدرضا شجریان
مثلث شماره88
حس��ین فدای��ی ،دبی��ر کل جمعی��ت ایثارگ��ران
د ر خصوص عدم حضور برخی از اش��خاص اصولگرا
در کمیت��ه وح��دت اصولگرای��ان گفت« :م��ن بیش از
اش��خاص به ه��دف و محت��وای وحدت اعتق��اد دارم
اما با حف��ظ موضع معتق��دم اگر قرار اس��ت ب��ه افراد
پرداخته ش��ود ،ش��خصیتی مانن��د احمد توکل��ی که از
س��ابقه دیرین��ه در عرصه سیاس��ی برخوردار اس��ت،
نس��بت به خیل��ی از اف��راد اولوی��ت دارد ».او همچنین
در خص��وص زم��ان تش��کیل جلس��ه کمیت��ه وح��دت
اصولگرای��ان گفته اس��ت که یک��ی از مهم تری��ن دالیل
تاخیر در برگزاری این جلس��ه مش��خص نبودن وضعیت
یک ضلع از کمیته بود که با اعالم موجودیت جبهه پایداری
ای��ن روند س��رعت یافته و به ش��کل گیری جبه��ه متحد
اصولگرایان یا کمیته 7+8کمک کرده است.
فدایی از برگزاری جلسه کمیته وحدت اصولگرایان در
هفته جاری خبر داده و افزوده اس��ت« :به دلیل فراهم ش��دن
زمینه های برگزاری ،جلسه کمیته وحدت اصولگرایان هفته
اینده برگزار خواهد شد ».نماینده تهران در خصوص محوریت
ایت اهلل مهدوی کنی در کمیته وح��دت اصولگرایان گفت:
«قاعدتا پیگیر وحدت میان جریان های اصولگرا ،بزرگان و
علما بوده اند که در راس انها حضرت ایت اهلل مهدوی کنی
و یزدی قرار دارن��د و طبعا دعوت کنن��ده اولیه
انها خواهند ب��ود ،ولی در اس��تمرار و بقا
قاعدتا نقش نظارتی خواهند داشت و در
ادامه خود جریان��ات خواهند بود که
نقش افرینی خواهند کردg».
خبرنامه
محمدرضا شجریان هفته گذشته با کسب مجوز از وزارت ارشاد برای البوم «مرغ خوشخوان» خبرساز شد .او که در دو سال اخیر
مواضعی در همراهی با اپوزیسیون نظام داشته ،با دریافت این مجوز تعجب فعاالن عرصه فرهنگ را برانگیخت .شجریان که در دوره
ی علیه رژیم پهلوی نقش قاری قران معترضان به رژیم پهلوی را به عهده داشت ،میان مردم مشهد
نوجوانی و در تظاهرات خیابان
محبوبیت فراوانی به دست اورد .وی انگونه که خود می گوید ،در حدود سال های 56و 57به دلیل ابتذال در رادیو و تلویزیون،
صد او سیمای ان روز را رها کرد و از اجرای برنامه استعفا داد .پس از انقالب اسالمی اما بسیاری از خوانندگان پیش از انقالب
نتوانستند یا نخواستند با مردم همراه شوند و میان چه ره های نامدار تنها دو تن خواستند که به این موج بپیوندند .شجریان
و ناظری با تاثیر گرفتن از حرکات انقالبی محمدرضا لطفی ،نوازنده تار و اهنگساز برجسته و همچنین هوشنگ ابتهاج
(سایه) وارد این عرصه شده و اثار انقالبی بسیاری را در این دوره خلق کردند که «سپیده» محصول همین دوران است.
رزم مشترک ،جانباز ،میهن ،برادر غرق خون و ...توسط شجریان با همکاری گروه های شیدا و عارف در این دوران ساخته
شدند و عالوه بر این کنسرت های استاد شجریان با استاد فرامرز پایور که اکثرا مضمونی انقالبی داشتند از جمله تصنیف «از
خون جوانان وطن الله دمیده» ،از دیگر فعالیت های او در این دوره بود .شجریان اما به تدریج تغییر موضع داد .البوم «بیداد» او با همراهی
سر عشق ،نوا ،دستان،
پرویز مشکاتیان در اوایل دهه 60خبر از تغییر جهت شجریان می داد .شجریان پس از این سال ها ،استان جانانّ ،
قاصدک ،اسمان عشق ،یاد ایام ،شب ،سکوت کویر ،شب وصل ،معمای هستی ،دل مجنون ،نوا ،در خیال ،خلوت گزیده ،اهنگ وفا،
بوی یاران و چند اثر دیگر را در کنسرت های مختلف خود خواند .اختتام این سیر به اثاری همچون زمستان است و فریاد غیرمنتظره
بود .شجریان پس از انتخابات 88میان موج خبری رسانه های غربی گرفتار شد و به صدای امریکا و بی بی سی فارسی روی اورد.
او از صدایی زیبا برخوردار است و تمرین های طاقت فرسای روزانه 11ساعته از وی استادی تمام عیار در زمینه موسیقی کالسیک
ایرانی ساخته است ،اما موضع گیری های سیاسی او همواره با انتقاداتی همراه بوده است .کسی نیست که «ربنا»ی او را نپسنددg.
احمد توکلی وارد
می شود
حسین فدایی
15
خبرنامه
مثلث شماره88
میدان التحری��ر به معنای ازادس��ازی یا نجات،
بزرگترین میدان قاهره اس��ت که در مرکز این ش��هر
و در ش��رق رود نیل واقع ش��ده اس��ت .نام قبلی ان
میدان االسماعیلیه بود که به نام پادشاه قرن ١٩خدیو
اسماعیل نامگذاری شده بود .پس از انقالب ۱۹۵۲نام
این میدان به التحریر (به معنی ازادس��ازی یا نجات)
تغییر ک��رد .خیابان التحریر از ش��رق و غرب ،خیابان
میرت باشا از شمال و خیابان القصر العینی از جنوب
به این میدان متصل می شوند .این میدان همواره محل
برگزاری تظاهرات سیاسی بوده است.
روز جمعه هفت م��رداد ماه صدها ه��زار نفر با
حضور در میدان التحریر قاهره ،پایتخت مصر ،دست
به اعتراض زده اند .تظاهراتی که گفته می ش��ود یکی
از بزرگتری��ن تجمع ه��ای اعتراضی از زمان س��قوط
حسنی مبارک بوده است.
این برای نخستین بار از زمان سقوط حسنی مبارک
اس��ت که گروه های اس�لام گرا مردم را به جمع های
اعتراضی دعوت می کنند .اخوان المس��لمین یکی از
بزرگترین گروه های اس�لام گرا در مص��ر که در زمان
16
حکومت اسالمی در میدان التحریر
خبرنامه
مثلث شماره88
ریاست جمهوری حس��نی مبارک با محدودیت هایی
رو به رو بود ،این بار با دعوت از مردم در میدان التحریر
خواستار به کارگیری قوانین شریعت شده است.
تجمع کنندگان میلیونی میدان التحریر همچنین با
نامگذاری تظاهرات روز جمعه خود با عنوان الدفاع
عن الشریعه (دفاع از ش��ریعت) امادگی خود را برای
ادامه تظاهرات تا دستیابی به خواسته های خود اعالم
کردند.
ش��اهدان عینی گفتندکه جوان��ان مصری برای
جلوگیری از هرگونه اتفاق ناگوار ،در مقابل ورودی و
خروجی های میدان التحریر ،کمیته های مردمی برای
تامین امنیتی تظاهر کنندگان تشکیل داده بودند و تمامی
افراد را مورد بازرسی قرار داده تا مطمئن شوند همراه
خود سالح ندارند.
همچنین تحصن کنن��دگان در می��دان التحریر،
بر ادام��ه دادن به تحص��ن خود تا زمان عملی ش��دن
همه اهداف انقالب 25ژانوی��ه تاکید کردند .یکی از
خواس��ت های انقالبیون برکناری نظامی��ان حاکم و
سقوط دولت است.
در حالی تظاهرات میلیون��ی انقالبیون مصر در
التحریر برگزار شد که از روزها قبل انها خود را برای
برگزا ری ان اماده کرده بودند .این در حالی است که
بسیاری از صاحبنظران و اگاهان مصری تاکید کردند،
تظاهرات میلیونی روز جمعه در سراس��ر این کشور،
سرنوشت انقالب 25ژانویه را تعیین خواهد کرد.
به عقیده ای��ن صاحبنظران ،تظاه��رات میلیونی
جمعه وحدت ،در تاری��خ انقالب مصر برای حرکت
به سوی تحقق بقیه اهداف انقالب ،بسیار موثر خواهد
بود.تحقق خواس��ته های انقالبیون مبنی بر س��رعت
بخش��یدن به محاکمه نمادهای رژیم س��ابق از جمله
«حس��نی مبارک» ،اجرای قانون مجازات خیانتکاران
و قص��اص قات�لان در جری��ان تظاه��رات انقالب
25ژانویه و س��پردن امور به دس��ت مردم ،مهم ترین
خواسته تظاهرات میلیونی وحدت بود.
برپایه این گزارش ،تظاهرات روز جمعه وحدت
در حالی برگزار ش��د که «عصام شرف» ،نخست وزیر
دول��ت موق��ت مص��ر ،نخس��تین گام ب��رای تحقق
خواس��ته های انقالبی��ون را به اطالع ش��ورای عالی
نیروهای مس��لح به ریاس��ت ژنرال محمد حس��ین
طنطاوی رساند.
عصام شرف در گام اول متعهد شد بقایای حزب
حاکم س��ابق (حزب الوطنی) که پست ها و مناصب
دولت��ی و اداری و دانش��گاهی را در اختی��ار دارند از
کار برکنار کند .از س��وی دیگر منابع خبری به نقل از
مسئوالن مصری اعالم کردند« ،محمد حسنی مبارک»
رئیس جمهور سابق این کشور ،روز چهارشنبه با قرار
گرفتن در قفس مخصوص در دادگاهی در شهر قاهره
به جرم کش��تار م��ردم در جریان تظاه��رات انقالب
25ژانوی��ه به همراه دو فرزند و وزیر کش��ور س��ابق
محاکمه شد.
مصر اسالمی باقی می ماند
خطی��ب نمازجمعه میدان التحریر ،بر اس�لامی
ماندن مص��ر در جهان عرب تاکید کرد.ش��یخ «مطهر
ش��اهین» ،خطیب نمازجمعه می��دان التحریر قاهره،
در خطبه های خود بر لزوم حف��ظ وحدت و عمل به
خواست و اراده ملت مصر تاکید کرد و گفت« :از ملت
17
خبرنامه
مصر می خواهم اجازه ندهند هیچ قدرتی وحدت انها
را متزلزل کند و همیش��ه باید متحد و یکپارچه باقی
بمانند».
وی گفت« :این ملت هم��واره ارتش و نیروهای
مسلح را در کنار خود می بیند و این ارتش برای حفظ
حاکمیت مصر جان خود را فدا و بی شک قدرت خود
را به غیرنظامیان منتقل خواهد کرد».
شیخ شاهین با انتقاد از ش��ورای عالی نیروهای
مس��لح مصر به دلیل ب��ی توجهی به خواس��ته مردم
اظهار داش��ت« :نظامیان حاکم باید یک جدول زمانی
برای انتقال مس��المت امیز قدرت به مردم ارائه کنند».
خطیب نمازجمع��ه التحریر از وض��ع قوانین مافوق
قانون اساس��ی انتقاد و انها را علیه اراده ملت دانست
و افزود« :خواس��ته های مردم مص��ر ،محاکمه علنی
و اج��رای قانون و پاکس��ازی رسانه هاس��ت که باید
هر چه سریع تر به اجرا گذاش��ته شوند ».شیخ شاهین
با تاکید بر اینکه ملت مصر هیچ گاه کش��ور را تسلیم
بیگانگان نخواهد کرد ،متذکر ش��د« :مصر در قلب ما
چون کوه محکم و استوار ،اسالمی باقی خواهد ماند
و هیچ کس نمی تواند هوی��ت ان را تغییر دهد ».مردم
سخنان خطیب نمازجمعه التحریر را با فریاد اهلل اکبر
تایید کردند.
خطیب جمعه میدان التحریر قاهره با اش��اره به
دستاوردهای مصری ها در سرنگونی رژیم مبارک گام
بعدی انها را ازاد سازی بیت المقدس دانست .مطهر
شاهین خطاب به رژیم صهیونیستی گفت« :مصری ها
برای ازادی بیت المقدس می ایند و انها برای شهادت
در راه خ��دا امادگی کام��ل دارن��د ».وی تاکید کرد:
«حضور انقالبیون در می��دان التحریر اولین گام برای
ازادی بیت المقدس است».
هرچند روی پالکاردهایی که در دست مردم قرار
داشت ش��عارهایی با عنوان «دولت اسالمی» و «مصر
اس�لامی» دیده ش��ده اما به گفته حاضران در تجمع،
این به منزله تشکیل یک حکومت دینی نیست ،بلکه
خواستار استفاده از موازین شرعی در اجرای قوانین
هس��تند .در این میان اخوان المس��لمین طی روزهای
گذشته از س��وی برخی گروه های س��کوالر متهم به
همکاری با ارتش شده اس��ت و گفته شده این گروه
اسالم گرا عالوه بر تکذیب این ادعا دخالت چندانی در
برنامه ریزی مردم برای تجمع نداشته است.
درواقععمدهحضوروبرنامه ریزی هایصورتگرفته
برای این تجمع ،متوجه سلفی هاست .سلفی به گروهی
از مسلمانان اهل سنت گفته می شود که تنها راه نجات
مسلمانان را بازگشت به قوانین قران و سنت طبق فهم
«سلف صالح» می دانند.
این گروه با هرگونه پیروی از شاخه های گوناگون
دین و کیش گرایی مخالفند و معتقدند که هر مسلمان
به راحتی می تواند با مراجعه مستقیم به قران و سنت
دینش را بیاموزد .به س��لفی ها که بس��یاری انها را به
تندروی مته��م می کنن��د ،وهابی نیز گفته می ش��ود،
اگرچه کسانی که خود را سلفی می خوانند منکر وجود
گروهی به نام وهابی هستند.
طی سال های اخیر سلفی ها در عربستان و لبنان
حضوری فعال داش��ته اند .انها حتی مناسبات خود را
با حزب اهلل به تعلیق در اوردن��د .این جریان به حدی
در عملکرد خود غلو امیز عم��ل می کند که به راحتی
از دولت طالبان که تمام جهان ان را از خود طرد کرده
حمایت می کند ،عملکرد تروریستی برخی از گروه ها
را در چچن مورد تایی��د قرارمی دهد و کش��تارهای
صورت گرفت��ه در الجزای��ر ،افغانس��تان و عراق را
مساله ای کامال بدیهی می داندg .
مثلث شماره88
18
محاکمه در قفس
حسنی مبارک ،دیکتاتور مخلوع مصر چهارشنبه هفته گذشته در حالی که روی یک تخت بیمارستانی
خوابیده بود ،وارد دادگاه «محاکمه عامالن قتل تظاهرکنندگان مصری» در قاهره شد.
3حسنی مبارک ،رئیس جمهوری مخلوع مصر با
صورتیرنگ پریدهوملبسبهلباسیسفیددرحالیکهدو
پسرش عالء و جمال در کنار وی ایستاده بودند در قفس
مخصوص متهمان در دادگاه قاهره قرار گرفت .با این
حالبهنظرمی رسیدمبارکازسالمتالزمبرایحضور
دردادگاهبرخورداراست.حبیبالعادلی،وزیرکشورش
و ش��ش تن از معاونان او نیز به عنوان متهمان اصلی در
اینقفسبودند.حسنیمبارک 83سالهبااتهاماتیشامل
فساد و صدور فرمان کشتار صدها معترض در جریان
ناارامی های اخیر رو به روس��ت .این در حالی است که
مبارک توس��ط یک هواپیمای نظامی از شرم الشیخ به
دادگاهی در شمال قاهره واقع در مرکز اموزش پلیس
انتقالدادهشد«.احمدرفعت»قضاوتدادگاهکیفریعالی
مصرعلیهمبارکوحبیبالعادلیرابرعهدهداشت.رفعت
گفت« :این جلسه که به صورت زنده از تلویزیون مصر
پخشمی شودبایددرارامشکاملبرگزارشودوهرکس
کهمانعازروندادامهمحاکمهشود،اخراجخواهدشد».در
همینحالپیشازنشستنهواپیمایحاملحسنیمبارک
درپایگاههوایی«الماظه»قاهرهدرگیری هاییمیانحامیان
ومخالفانمبارکدراطرافمحلبرگزاریدادگاهباپرتاب
سنگبهسویهمدیگررخداد.دردادگاهمحاکمهمبارک
حدود 600تنازجملهخانواده هایشهدایانقالبمصر
وخبرنگارانحضورداشتند.پیش بینیمی شودمحاکمه
این افراد تا پایان ماه رمضان طول کشیده و در خصوص
یکیادوموردازموارداتهامی انهاحکمصادرشود.
در این جلس��ه ابتدا به اتهامات متهم اول ،حبیب
العادلی و معاونانش در پرونده قصرالنیل رسیدگی شد
و بعد از معرفی متهمان ،وکالی مدافع درخواست های
خودراازدادگاهمطرحکردندونسبتبهمحدودیت های
موجود در دیدار با موکالن خود و شیوه برگزاری دادگاه
و حضور در جلسه ،اعتراضات خود را به اطالع قاضی
دادگاه رساندند .در این جلسه وکالی مدافع متهم اول،
حبیب العادلی ،احکام اولیه ص��ادره علیه متهم را که از
جانب مقامات قضایی صادر ش��ده بود ،رد کردند و ان
را مغرضانه خواندند .همچنی��ن وکالی مدافع مبارک
نسبتبهمطرحشدنپروندهموکلخودبههمراهپرونده
العادلیاعتراضکردند.درادامهاینجلسه،وکالیمدافع
العادلیومقام هایامنیتیمتهمبهکشتارتظاهرکنندگاندر
منطقه قصرالنیل در صحت اخبار مربوط به کشته شدن
تظاهرکنندگانبهدستورمقاماتمذکورابراز تردیدکردند
وخواستارحضورشاهداندرجلسهشدند.
در ادامه ،جلسه دادگاه محاکمه حسنی مبارک و
فرزندانش پس از یک استراحت کوتاه پیگیری شد .در
اینمرحلهازدادگاهدادستان هاخواستارقصاصمتهمین
بهدلیلکشتنتظاهرکنندگان،براساسقوانینمصرشدند.
همچنین یکی از دادستان ها در اظهارات خود خواستار
پرداختغرامتبهخانواد هکشته شده هاواسیب دیدگان
ازجانبحسنیمبارک،حبیبالعادلی،وزیرکشورویو
نیز«نظیف»و«انسفقر»وبرخیدیگرازوزیرانومقامات
رژیمسابقشد.درادامهیکیدیگرازدادستان هاخواستار
انتقالحسنی مبارکبهبیمارستانزندان«طره»شد.
در ادامه جلسه ،منشی دادگاه اتهامات متهمین را
قرائت کرد .براس��اس این اظهارات ،حبیب العادلی به
کشتار تظاهرکنندگان و اجازه دادن به نیروهای مسلح
برایشلیکبهسویتظاهرکنندگانمتهمشد.همچنین
برپایه اتهامات مطروحه حسنی مبارک در قتل چندین
نفرازتظاهرکنندگانباحبیبالعادلیشریکدانستهشد.
در ادامه حسنی مبارک متهم شد که از قدرت خود برای
کسب زمین و ویال برای خود و فرزندانش سوءاستفاده
کرده است .مبارک همچنین در مساله فروش و صدور
گازبهاسرائیلمتهمشد.
همچنین فرزندان وی نیز به سوء استفاده از قدرت
پدرش��ان جهت تصاحب زمین و ویال متهم شدند .در
این پرونده حسنی مبارک متهم ردیف اول و فرزندان او
متهمانردیفسوموچهاربودند.
در ادامه یکی از دادستان ها ،حس��نی مبارک را به
عنوان رئیس جمهور کشور و کسی که در جریان همه
امور بوده است ،متهم دانست .یکی دیگر از دادستان ها
نیز حسنی مبارک را متهم کرد که به «المشیر طنطاوی»،
رئیس کنونی شورای عالی نظامی مصر و «سامی عنان»
رئیسارکانارتشدستوردادهاستکهبههرشیوهممکن
مانع تظاهرات شوند و از رئیس دادگاه خواست تا این دو
شخص را به دادگاه احضار کند تا از انها پرسش شود .در
ادامه جلسه نمایندگان اسیب دیدگان و کشته ش ده های
حوادثمصردرجلسهحضوریافتندودرخواست های
خود را مطرح کردند .دادستان های این پرونده همچنین
خواستار مشخص شدن اس��امی تک تیراندازهایی که
به س��وی مردم ش��لیک کردند و احضار برخی دیگر
از سران رژیم س��ابق مصر به دادگا ه برای رسیدگی به
اتهامات انها شدند .در ادامه جلسه وکیل مدافع مبارک
به دفاع از موکل خود پرداخت .وی خواس��تار شنیدن
شهادت همه شهود شد که اس��م انها ثبت شده است
و تعداد انها به 1600تن می رس��د .پس از اس��تراحت
کوتاه هیات رئیس��ه دادگاه به شور نشست و مقرر شد
که حس��نی مبارک به مرکز پزشکی نظامی منتقل شود
و از خدمات پزشکی الزم برخوردار ش��ود و در طول
جلس��ات دادگاه پزش��ک همراه وی باشد .همچنین
ادامه رس��یدگی به پرونده وی ب��ه 15اوت( 24مرداد)
موکول شدg.
گفت وگو با سیدهادی خسروشاهی در مورد اینده سیاسی مصر
قدرت نمایی اسالم گرایان
هفته گذشته شاهد برگزاری تظاهراتی در میدان
التحریر بودیم که به دعوت گروه های اس�لامی
برگزار شد .برگزاری چنین تظاهراتی چه تاثیری
بر روند سیاس��ی مصر که روزهای پرتنش��ی را
می گذراند،خواهدگذاشت؟
lد ر واقع پس از گذشت بیش از شش ماه از انقالب
جوانان مصری و سقوط حسنی مبارک و دستگیری باند
مافیاییحاکمبرمصر،تحولچشمگیریدرمسائلمصربه
وجودنیامد،درحالیکهپسازهرانقالبی،انتظاراناستکه
تحوالتعمده ایرخدهدومردمو انقالب گرانبهاهداف
خودبرسند.یعنیمتاسفانهپسازسقوطژنرالیاسرهنگ
حسنی مبارک ،ژنرال های حکومت سی ساله وی ،اوضاع
را در دس��ت گرفتند و در عمل روش مبارک را در مسائل
داخلی و سیاس��ت خارجی ادامه دادند ...در همین رابطه
بود که جوانان مسلمان انقالبی ،با همکاری اغلب گروه ها
و سازمان های اسالمی ،به ویژه اخوان المسلمین تظاهرات
پرشکوه روز جمعه را برپا کردند تا برای ژنرال های حاکم
و قدرت های خارجی که به ادامه حکومت و س��لطه انها
خبرنامه
مثلث شماره88
امید بسته اند ،هش��دار و اخطاری داده باشند که مصادره
یا «سرقت انقالب» با ظاهرس��ازی ها اقدامات بی ریشه،
امکان پذیر نیس��ت و این بار همه گروه ها و سازمان های
سیاسی – اسالمی به میدان می ایند تا با استمرار بخشیدن
به انقالب مردمی ،به اهداف اصیل خود تحقق ببخش��ند
و ضم��ن کنار گذاش��تن حکوم��ت ژنرال ه��ا و دولت
تشکیلشدهبهوسیلهانها،یکحکومتملی – اسالمیکه
منتخبتوده هایمیلیونیباشدتشکیلدهندتادرکنارمردم
و برای مردم باشد .تاثیر و پیام اصلی و عمده این تظاهرات
میلیونی با اقامه نماز جمعه در میدان ازادی قاهره در روند
سیاسی کنونی مصر این خواهد بود که تا پیروزی کامل و
نهایی ،انقالب ادامه خواهد داشت .و این یک پیام اساسی
بودکهموردتوجهدوستانودشمنانقرارگرفت.
چهگروه هاییدراینتظاهراتشرکتکردهبودند
وایاهماهنگیبیناینگروه هاوجودداشت؟
lتقریبامی توانگفتکههمهگروه هایاسالم گراو
بعضیازسازمان هایسیاسیسکوالریاملی گراهمدراین
تظاهرات یااجتماعپرشکوهشرکتداشتندوالبتهشرکت
و حضور این س��ازمان ها و احزاب در واقع نش��ان دهنده
هماهنگی کامل انها در ضرورت استمرار انقالب و ایجاد
نظامی جدید و طرد و حذف کامل عناصر وابسته به نظام
سابقبه ویژهژنرال هابود .البتهشعارهایاکثرقریببهاتفاق
حضار و شرکت کنندگان که خواستار اجرای شریعت و
«تشکیل حکومت اسالمی» بودند ،بعضی از سازمان های
سیاسی کوچک و س��کوالر را خوش نیامد و انها در اوج
شکوفایی تظاهرات سعی کردند از صحنه خارج شوند و
میدانراترککنندتانشاندهندبااینشعارهاموافقنیستند.
البتهدراینمیاناخوا نالمسلمینباشعارهایاعتدالی
همیشگی عقاید خود را مطرح س��اختند ،ولی گروهی
از «سلفی ها» که با لباس های ویژه – دشداشه های سفید
عربستانی! -و ریش های بلند قرون وسطایی و شعارهایی
از قبیل« :الحکم االهلل»! می خواستند «صحنه گردان» میدان
تلقی شوند ،ولی این امر با واقعیت و اندیشه غالب تطبیق
نداشت و هماهنگ نبود ،بویژه که همه مردم مصر می دانند
که «سلفی ها» هیچگونه دخالت مشارکتی در اغاز و انجام
انقالب مصر نداشتند و اکنون برای انکه خود را «شریک»
معرفی کنند و به «س��هم خواهی» بپردازند ،خود را وارد
میدان ساخته اند که به نظر می رس��د در وصول به اهداف
سلفی گرانه خود در مصراالزهر و اعتدال و اخوان ،توفیقی
نخواهندداشت.
ایا احتمال اینکه مصر پ��س از تحوالت اخیر به
سمت تشکیل یک دولت اس�لامی برود ،وجود
دارد؟
lقبلازتحوالتاخیروانقالبجوانانوازدهه های
طوالنی پیشین ،مردم مس��لمان مصر خواستار تشکیل
حکومت اسالمی در «ارض الکنانه» بودن د و در این مسیر
کوشش های وسیعی داش��ته اند و ضربات هولناکی هم
از مدعیان سوسیالیسم و دموکراس��ی و قومیت عربی(!)
تحمل کرده اند ،اما هرگز از این هدف دست برنداشته اند،
و اکنون تاس��یس یک «دولت وحدت ملی» که اساس ان
بر اندیشه های اسالمی باشد ،دور از انتظار نیست ،به ویژه
که می دانیم قدیمی ترین سازمان سیاسی – اسالمی مصر،
خواستار همکاری و حضور همه گروه ها و سازمان های
سیاس��ی ،به ویژه قبطی ه��ای مصر که جمعیت��ی بالغ بر
8میلیوننفر درمصردارند،هستندوالبتهمی دانیمکهاخوان
المسلمین،حتیازدورهشهیدحسنالبنا،موسسنهضت
اخوانسابقه«ائتالف»بااحزابالئیک،مانند«حزبالوفد»
را هم دارند و مانند «حزب اهلل» در لبنان در فکر همکاری
گروهی برای ساخت کشور خود هستند و هرگز به دنبال
حذف«دگراندیشان»بهعلتداشتنعقایدسیاسیخاص
خود نیستند .باتوجه به این س��ابقه و اندیشه و عملکرد،
تاسیس یک دولت اس�لامی فراگیر دور از انتظار نیست،
گرچه دشمن و به ویژه امپریالیسم صلیبی – صهیونی و
در کنار انها ،ارتجاع قرون وسطایی عرب جاهلی از هیچ
نوع کارش��کنی برای عدم تحقق این ه��دف خودداری
نخواهندکرد.
اخوان المسلمین چه نقش��ی در تحوالت اخیر
مصر دارد؟
lاخوان المس��لمین با س��ابقه تاریخی 80ساله و
عملکرد انسانی و اخالقی در جامعه مصر و تالش برای
نشر اندیشه صحیح اس�لامی و اقدام به ایجاد موسسات
تعاونی برای رفاه توده مردم فقیر مصر – اعم از مس��لمان
و مسیحی – سابقه درخش��انی از خود به یادگار گذاشته
است .در تحوالت اخیر مصر ،اخوان برای جلوگیری از
سرکوب کامل از س��وی حاکمیت طغیان ،نخواستند که
خود را کارگردان صحنه نش��ان دهند ....ولی با تردید در
«پشت پرده» حوادث را پیگیری و مدیریت می کردند ،اما
برایحفظدستاوردهایانقالبهمچنانخواستاراجرای
قانون و دور شدن ژنرال ها از حاکمیت هستند و تردیدی
نیست که در این ش��رایط اخوان در صحنه سیاسی مصر
«حرف اول» را خواهد زد ،گرچه س��خنگویان رس��می
انها اعالم کرده اند خواستار بیش از 30درصد کرسی های
ی نیس��تند و از دولت منتخب مردم ،پشتیبانی
مجلس مل
خواهند کرد ،ولی هم خارجی ها و هم خود مصری ها به
روشنی می دانند «اخوان المس��لمین» در کلیت خود تنها
الترناتیوموجودونیرومندسازمانیافته،به عنوانجایگزین
نظام سابق محسوب می شود .در اغاز انقالب در ماهواره
«النیل» مصری که بنده همواره اخبار ان را پیگیری می کنم،
حسنی مبارک در مصاحبه با کریستین امان پور ،خبرنگار
امریکایی به صراحت گفت« :غرب بداند اگر من نباشم
اخوان المس��لمین قدرت را در دست خواهند گرفت ».و
اخوان برای جلوگیری از واکنش های منفی غرب و دور
ش��دن از تکرار تجربه «جبهه نجات اسالمی الجزایر» که
توسط ژنرال های فرانکو فیل الجزایر به شدت سرکوب
شد ،تاکنون سعی کرده اند که حتی با مذاکره با غربی ها – از
جملهامریکایی ها-بتوانندازتکرارتجربهالجزایردرمصر
جلوگیری کنند .به هرحال نقش موث��ر و مثبت اخوان در
تحوالت اخیر مصر ،قابل انکار نیس��ت و اخوان به رغم
هشتاد سال سرکوب و قتل عام و اعدام رهبرانش توسط
شاه فاروق و س��رهنگ ناصر و بازماندگان انها همچنان
نیرومندترین و سازمان یافته ترین سازمان سیاسی مصر
است و اگر بخواهند می توانند اکثریت ارا را برای حضور
در پارلمان به دست اورند و ژنرال ها ،با اگاهی از این امر
می خواهند تاریخ انتخابات مجلس را به عقب بیندازند
بلکه احزاب سی گانه جدید الوالده فرصتی پیدا کنند و در
انتخابات ،ارایی را به دست اورند.
خواس��ته های مردمی در مصر بیشتر به کدام سو
تمای��ل دارد ،با توجه به اینکه مصر یک کش��ور
مسلمان است و بیشتر یک حکومت سکوالر در
انجاحضورداشت؟
lاش��اره کردم که تمایل عمده توده مردم باتوجه
به گرایش های مذهبی و اش��نایی با نظام و فساد و تباهی
حکومت های سکوالر در شصت س��ال اخیر ،به سوی
تشکیلیکدولتاسالمیاستوظاهرانهازنوع«خالفت
اسالمی »که«سلفی ها»وبعضیازاحزابقدیمی گرا،مانند
«حزبالتحریر»خواستارانهستند،بلکهباتوجهبهبافت
جامعهمصریوحضورمیلیون هاقبطی-سلیمی-درمصر
وشرایطزمانومکانبه نظرمی رسداخوانحکومتیازنوع
«حکومتعدالتوتوسعه»کنونیترکیهراتشکیلدادهوبا
سعهصدرهمهسازمان هایسیاسیموجودبهاضافهقبطیان
مصری را در ان شرکت خواهد داد .تاسیس «حزب ازادی
و عدالت» از سوی اخوان – با حفظ سازمان اصلی با همان
تشکیالتورهبری–نشاندهندهاینروشوبرنامهاست.
واخباریکهاخیراازسویرهبریاخوانبهاینجانبرسیده
است نشان می دهد که انها به موفقیت طرح جدید خود و
پیروزیپسازهشتادسالنبردومبارزه،اطمیناندارندوالبته
رهبری اخوان همچنین انتظار دارند که ایران اسالمی ،پس
ازبرگزاریانتخاباتوتشکیلدولتجدیدباانهاهمکاری
تنگاتنگیدرساختنمصرداشتهباشدوتجربیاتخودرادر
اختیارانهاقراردهدودربرقراریروابطکاملسیاسی،قبل
از تشکیل دولت وحدت ملی ،در یک انتخاب ازاد ،شتاب
نورزد!کهانشاء اهللچنینباشد!g
19
یادداشت ها
محمدکاظم انبارلویی
رمز پیروزی اصولگرایان در سپهر سیاست ایران
محمدکاظم
انبارلویی که
سردبیر روزنامه
رسالت است در
این یادداشت به
مولفه های رسیدن
به وحدت در میان
اصولگرایان اشاره
کرده است
خبرنامه
وحدت در جریان اصولگرای��ی از ابتدای ورود
قدرتمند به عرصه سیاسی کشور از الزامات مورد توافق
این طیف بوده است.
جریان اصولگرایی طی یک دهه گذشته جریانی
است که توانسته اقبال مردم را به خود جذب کند .این
اقبال به این دلیل اس��ت که اصولگرایان طی یک دهه
گذشته روی گفتمانی تاکید می کردند که نام پیشرفت،
خدمت و عدالت به خود گرفت .ذیل این س��ه کلمه
اصولگرایان اهداف خودش��ان را برای مردم توضیح
دادند و گفتند ما خواهان پیش��رفت کشور و رساندن
خدمت به همه اقشار جامعه و گسترش و بسط عدالت
نبوی و علوی در جامعه هستیم.
این جریان احزاب و گستره زیادی را در بر می گیرد
که هر کدام از لحاظ ریش��ه های فکری و سیاس��ی به
والیت فقیه و اجرای دقیق قانون اساسی التزام دارند.
این جهت گیری های مشترک زمینه های ایجاد وحدت
را در این طیف فراهم کرده اس��ت .موفقیت هایی که
در برهه های گذش��ته نصیب این طیف شده به لحاظ
فراهم شدن وحدت در این جریان بوده است.
با وقوع هر انتخابات ضرورت همگرایی این طیف
بر اساس گفتمان ذکر شده و اهداف از پیش تعیین شده
به عنوان یک امر اجتناب ناپذیر مطرح می شود .اساسا
در هر مقطعی که قرار بوده اصولگرایان به ارای مردم
مراجعه کنن��د ،عده ای از رهب��ران اصولگرایی فرایند
رسیدن به وحدت و همگرایی را مدیریت می کنند و در
مقاطع گذشته این مدیریت از خود عملکرد مطلوبی به
جا گذاشته است .مدیریت مطلوب در هر تشکلی اگر
وجود داشته باشد نتایج مناسبی حادث خواهد شد.
اصولگرای��ان در ای��ن اص��ول که ای��ن انقالب،
اس�لامی و رهبری ان بر عهده فقیه عادل اگاه به زمان
است و گفتمان امام خمینی (ره) به عنوان رهبر نهضت
اس�لامی و درخش��ان ترین چهره تاریخ معاصر ایران
باید تداوم یابد کام�لا اتفاق نظر دارن��د و اینکه راه و
راهبردهای ایشان باید به عنوان خط مشی اصولگرایان
مثلث شماره88
20
پیوند با روحانیت
در نظر گرفته ش��ود و خطوط حرکتی اصولگرایان را
قانون اساس��ی تعیین کرده و اص��ل والیت فقیه اصل
کلیدی و مورد تاکید اصولگرایان در قانون اساسی است.
این فهم های مش��ترک اصولگرایان ،ب��ا توجه به تنوع
ارا در این طیف ،از الزامات و اقدامات مناس��ب برای
دستیابی به وحدت و سوق دادن انها به همگرایی است.
با توجه ب��ه نزدیک بودن انتخاب��ات مجلس نهم
و تجربه موفق همگرایی در انتخابات مجلس هش��تم
با س��از و کار حقوقی 5+6که مجلس هشتم را با 220
نماینده اصولگرا شکل دادند ،اصولگرایان می خواهند
ان تجرب��ه را در مجل��س نهم با گس��تره وس��یع تر و
بازخوانی همان سا زو کار عملی کنند.
بنابراین ساز و کار 8+7که نوع تکمیل شده 6+5
اس��ت مورد تایید و توافق همه اض�لاع اصولگرایی
است .البته باید متذکر ش��ویم یکی از مواردی که همه
اصولگرایان روی ان تاکید دارند ،این است که تصمیم
دارند انتخابات مجلس را فقط در زاویه خودش ببینند
و از مخلوط کردن انتخابات های دیگر به این انتخابات
پرهیز کنن��د .انتخابات مجلس و ریاس��ت جمهوری
دو موض��وع جداگانه ان��د و فعال انتخاب��ات مجلس
در پیش است.
همچنین اصولگرایان این تئ��وری را پذیرفته اند
که علم��ا و فقهای برزگ در قم و ته��ران تحت عنوان
جامعتین حضور دارند ک��ه می توانند نظارتی بر روند
همگرایی انها داش��ته باش��ند .این یکی از پدیده های
جدید در انتخابات مجلس نهم اس��ت که بسیاری از
جریان اصولگرایی بر تحقق و ادامه ان اصرار دارند.
دو تشکل روحانیت مبارز و جامعه مدرسین در
انتخابات اینده نماینده ای ندارند ولی انها دغدغه شان
وحدت اصولگرایان اس��ت و با این نگاه در این مساله
وارد ش��ده اند .در راس��تای این امر منش��ور وحدت
اصولگرایی را منتش��ر کردند که مورد تایید و حمایت
اصولگرایان این تئوری
را پذیرفته اند که علما
و فقهای برزگ در قم
و تهران تحت عنوان
جامعتین حضور دارند
که می توانند نظارتی
بر روند همگرایی انها
داشته باشند .این یکی
از پدیده های جدید
در انتخابات مجلس
نهم است که بسیاری
از جریان اصولگرایی
بر تحقق و ادامه ان
اصرار دارند
همه اعض��ای اصولگرایی ق��رار گرف��ت و بنابراین
اصولگرایان با س��ا زو کار 8+7به س��وی انتش��ار یک
لیست مشترک و پرهیز از انتشار فهرست های متفاوت
خواهند رفت.
نقش روحانیت در این مقطع و با این رویکرد را
می توان اینگونه ارزیابی کرد که روحانیت در انقالب ما
همواره یک نقش کلیدی داشتند و همیشه دغدغه های
حفظ نظام ،انقالب و کش��ور را به دوش می کشیدند.
انها دغدغه رسیدن به قدرت در مجلس یا سایر ارکان
حکومتی را نداشتند و ندارند .اینها در چند انتخابات
اخیر که اصولگرایان صحنه گ��ردان اصلی رقابت های
سیاسی بودند با اطمینان به رهبران اصولگرایی و رجال
سیاس��ی و مذهبی اصولگرایان خودش��ان راسا نامزد
خاصی را معرفی نکردند ،اما حمای��ت انها از جریان
اصولگرایی همیشه مشهود بوده و هست .اکنون می بینیم
که حضرت ایت اهلل مهدوی کن��ی و حضرت ایت اهلل
یزدی به عنوان دبیران کل جامع��ه روحانیت مبارز و
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نشست های متعددی
با اصولگرایان دارند و اصولگرایان از رهنمودهای انها
برای شکل گیری روند همگرایی بهره مند می شوند.
تک روی و سهم خواهی اصولگرایان از اسیب های
محتمل بر این جریان است ولی با روندی که وحدت
و همگرای��ی اصولگرایان ش��کل گرفته بعید اس��ت
گروه ی��ا فردی از جری��ان اصولگرای��ی بخواهد یک
فهرس��ت جداگانه بدهد چون تم��ام تمهیدات الزم
برای شکل گیری این وحدت به لحاظ عقلی و منطقی
ش��کل گرفته و ش��عار ما در انتخابات اینده عقالنیت
سیاسی و معنویت و عدالت در پرتو اطاعت از رهبری
اس��ت .مکانیزم 8+7هم یک مکانیزم تقسیم قدرت و
س��هم خواهی نیس��ت بلکه یک گمانه زنی بر اساس
عقالنیت است برای رس��یدن به افرادی که شایستگی
حضور در مجلس اینده را دارند .اصولگرایان همیشه
نسبت به پرهیز از خطر واگرایی هشدار و تذکر داده اند
و وحدت رمز پیروزی انها در س��پهر سیاس��ت ایران
است .مجلس نهم ماموریت های ویژه ای در چارچوب
چشم انداز 20ساله و برنامه پنجم توسعه و خدمت به
مردم دارد و در حال حاضر مطالعات��ی در حال انجام
است که چه کسانی قادرند این برنامه را عملی کنند و
تحقق ببخشند.
بنابراین من فکر می کنم فهرس��ت اصولگرایان
در مجلس نهم یک فهرس��ت متف��اوت خواهد بود و
بر اس��اس دغدغه هایی برای خدمت به مردم و ایجاد
عدالت اجتماعی در جامعه در میان اصولگرایان ارائه
خواهد شد.پیش بینی می شود مجلس اینده از مجلس
هشتم قوی تر و قدرتمندتر باشد و از تمامی تجربیاتی
که اصولگرایان در گفتمان پیشرفت ،خدمت و عدالت
دارند استفاده می شودg .
ابراهیم متقی /استاد دانشگاه تهران
ابراهیم متقی به عنوان
یک امریکا شناس
در این یادداشت
تفسیری جدید از
اختالف دموکرات ها
و جمهوری خواهان
ارائه داده است
بحران بدهی و رقابت سیاسی در امریکا
خبرنامه
روابط سازمان یافته بین اداره مدیریت و بودجه با مجلس
نمایندگان وج��ود دارد .این امر بیانگر چگونگی اجرای
الگوی نظارت و کنترل در سیاست اجرایی امریکاست.
این اداره وظیفه دارد تکنیک های الزم برای اجرای
مدیریت هدفمند اقتصادی رئیس جمهور امریکا را مورد
اس��تفاده قرار دهد .کارویژه اداره مدیری��ت و بودجه در
کاخ سفید امریکا ان است که بتواند از طریق به کارگیری
مدل های اقتصادی ،زمینه متقاعدسازی اعضای کنگره
به ویژه مجلس نمایندگان در امریکا را فراهم اورد .این امر
می تواندبهتفاهمیاگسترشتضادهایامنیتیبینکنگرهو
ریاست جمهوریمنجرشود.درشرایطیکهامریکادرگیر
بحران نظامی و امنیتی بوده است ،تضاد گروه های رقیب
در ساختار اجرایی و قانونگذاری امریکا افزایش می یابد.
اصلی ترین دغدغه اوباما را می توان متوازن س��ازی
بودجه امریکا و کاهش هزینه های نظامی در ان کش��ور
دانست .هریک از نهادهای اطالعاتی و امنیتی تالش دارند
تا بودجه سازمانی خود را افزایش دهند .این امر به منزله
رقابت دائمی بین نهادهای راهب��ردی با مجموعه هایی
اس��ت که اصلی ترین کاروی��ژه ان را رف��اه اقتصادی و
اجتماعی تش��کیل می دهد .بنابرای��ن دو نگرش کامال
متفاوت در ساختار اقتصادی امریکا شکل گرفته است.
جمهوری خواهان تالش دارند دولت را در شرایط تداوم
کسری بودجه قرار دهند.در شرایطی که امریکا به صورت
بزرگترین کشور بدهکار جهان درامده است ،باراک اوباما
امیدداشتبرایمواجههباکسریبودجهبهدواقداماساسی
و بنیادی مبادرت نماید .این برنامه از یک سو معطوف به
کاهش هزینه نظامی امریکاس��ت .از سوی دیگر ،اوباما
تالش دارد شرایط الزم برای افزایش خدمات اجتماعی
را فراهم اورد .این امر از طریق تنظیم الیحه ای برای اقشار
اسیب پذیراجتماعیواقتصادیبه وجودمی اید.درچنین
شرایطی دولت اوباما ناچار است اوال ،هزینه های عمومی
دولت را کاهش دهد .ثانیا ،از سیاست افزایش تولید برای
ایفای نقش موثر در تجارت جهانی حمایت به عمل اورد.
طبعا چنین اقداماتی می توانند مخاطرات دیگری را برای
اقتصاد گروه ه��ای اجتماعی امریکا ایج��اد نماید .طبعا
«شورایسیاست گذاریاقتصادخارجی»بههمراه«شورای
اقتصادملی»کهدرکاخسفیدودرچارچوبدفترمدیریت
و بودجه فعالیت می کنند ،برای ایجاد تعادل بین گروه های
رقیب در کنگره امریکا از جایگاه موثری برخوردارند .این
امر نشان می دهد که اوباما در ماه های اینده تالش دارد تا
سیاست اقتصادی خود را به سمت ایجاد الگوهای تعادلی
تغییردهد.
جمهوری خواهان بر این اعتقادند که برطرف کردن
مش��کالت اقتصادی امریکا نیازمن��د افزایش حضور
اقتصادی و نظامی امریکایی ها در حوزه بین الملل است.
انان خواستار کاهش مالیات برای تولیدکنندگان کاالهای
اقتصادی خواهند بود .از س��وی دیگر ،ت�لاش دارند تا
هزینه های نظامی امریکا را افزایش دهند .یکی از دالیل
اصلی اختالف رابرت گیتس با باراک اوباما و جایگزینی
وزیر دف��اع جدید را می ت��وان ناش��ی از ادراک متفاوت
رئیس جمهور با وزیر دفاع دانس��ت .جمهوری خواهان
همچنین از کاه��ش ارزش دالر امریکا حمایت به عمل
می اورند و این امر را عامل اصلی افزایش ذخایر بنیادین
امریکا دانسته و کاهش ارزش دالر را به منزله سرشکن
کردن هزینه های امنیتی امریکا در بین تمامی کش��ورها
می دانند.
-2معامله بزرگ اوباما و مکانیسم متوازن سازی
سیاستاقتصادی
اگرچه چانه زنی سیاسی گسترده ای بین نمایندگان
حزب دموکرات و جمهوری خواه در اواسط جوالی2011
اغاز شده بود ،اما این امر صرفا در دوم اگوست به تفاهم
نسبی منجر شد .روزنامه های امریکایی از «معامله بزرگ»
رئیس جمهور و کنگره امریکا صحبت به عمل اوردند .به
عبارت دیگر ،دود سفید که نشانه تفاهم نخبگان سیاسی
برای تصمیم گیری اس��ت ،یک ماه بعد از چانه زنی های
دائمی کارگزاران ح��زب دموک��رات و جمهوری خواه
کنگره امریکا بیرون امد.این امر نشان می دهد که بحران
و رکود امنیتی ،مخاطرات مربوط به عدم تصمیم گیری
در بین کارگزاران سیاس��ی ایاالت متحده را افزایش داده
اس��ت .برای درک چنین فراین��دی الزم اس��ت تا اوال،
ساختار تصمیم گیری در سیاست اقتصادی امریکا مورد
بررسی قرار گیرد .ثانیا ،رویکرد گروه های رقیب حزبی
در کنگره امریکا تحلیل شود .ثالثا ،فرایندی که به تفاهم
نخبگانسیاسیامریکامنجرمی شود،تبیینشود.هریکاز
مولفه هاییادشدهبخشیازواقعیت هایسیاستراهبردی
امریکا در حوزه موضوعات اقتصادیمحسوب می شود.
اگرمکانیسمتصمیم گیریبراساسمدلدو حزبیدر
امریکا وجود نداشت ،طبیعی به نظر می رسد که تضاد بین
نخبگانبهگونهقابلتوجهیافزایشمی یافت.اینامرنشان
می دهدکهفرایندهایبحراندرساختارسیاسیواقتصادی
امریکادرحالگسترشاست.هریکازکارگزاراناجرایی
امریکا تالش دارند تا بخشی از ضرورت های مربوط به
امنیت سازی را مورد توجه قرار داده ،رقابت های سیاسی
خود را در قالب چنین نشانه هایی پیگیری نمایند .به این
ترتیب رقابت بین کارگزاران سیاس��ی و حزبی امریکا
به موازات بحران بدهی در حال افزایش اس��ت .بحران
اقتصادی،زمینهتشدیدتضادهایسیاسیرافراهممی کند.
گروه های محافظ��ه کار در حزب جمهوری خواه تالش
دارندتازمینهافزایشنارضایتیدربینگروه هایاجتماعی
امریکا را فراهم اورند .این امر نش��ان می دهد که رقابت
سیاسی به موازات رکود ،بحران و بدهی اقتصادی دولت
امریکا ،می تواند مخاطرات بیشتری را برای اینده سیاسی
امریکا به وجود اورد .اگرچه معامله بزرگ بین کارگزاران
حزب جمهوری خواه و دموکرات انجام پذیرفت ،اما باید
این امر مورد توجه قرار گیرد که مولفه های زیادی وجود
دارد که نش��ان می دهد بحران اقتصادی در ماه های اینده
تشدید می شود .این امر عامل اصلی گسترش نارضایتی
سیاسیواقتصادیازبرنامه هایدولتاوباماتلقیمی شود.
به این ترتیب نباید انتظار داشت که توافق ایجاد شده بین
اعضای دموکرات و جمهوری خ��واه در کنگره امریکا
مانع از رقابت های سیاسی ش��دید در اینده شود .بحران
اقتصادی ،مشکالت ناش��ی از بدهی های فزاینده دولت
امریکاوناکامی امنیتیدرافغانستانوپاکستانرامی تواندر
زمره اصلی ترین چالش هایی دانست که اوباما در ماه های
پایانی سال 2011و همچنین در سال 2012با ان روبه رو
خواهد بودg.
مثلث شماره88
اقتصاد امریکا از سال 2001با نشانه هایی از بحران
ادواری روبه رو شده است .در سال ،2007بحران اقتصادی
امریکا به رکود در اقتصاد جهانی منجر شد .این امر نشان
می دهد که اقتصاد امریکا هنوز نقش محوری در سیاست
جهانی و اقتصاد سیاسی بین المللی ایفا می کند .بحران در
اقتصاد امریکا به سرعت به سایر حوزه های جغرافیایی
جهان که با اقتصاد س��رمایه داری پیوند یافته اند ،منتقل
می ش��ود .از س��وی دیگر ،جلوه هایی از رکود و افول در
اقتصاد امریکا مشاهده می شود؛ نشانه هایی که به گونه ای
مرحله ای در حالگسترش بوده و اعتبار بین المللی امریکا
را تحت تاثیر قرار می دهد.
در سال 2011بحران اقتصادی امریکا به نقطه اوج
خود رسید .میزان کسری بودجه 2011باالتر از هر مقطع
زمانی دیگر بوده اس��ت .دولت در حال ترمیم موضوع
کسری بودجه بود که با بحران دیگری به نام بحران بدهی
روبه رو ش��د .تا روز س��وم اگوس��ت 2011بدهی های
اقتصادی امریکا به300،14میلیارد دالر رسیده است .این
امر به میزان تولید ناخالص داخلی امریکا در سال جاری
وابسته است .اگر چه بخشی از بدهی های دولت امریکا
مربوط به دالرهایی است که هیچ گاه در مبادالت اقتصادی
داخل امریکا مورد استفاده قرار نمی گیرد ،اما باید بر این امر
تاکید داشت که بحران بدهی می تواند اثار اقتصادی را در
زندگی شهروندان امریکایی به جا گذارد .به همین دلیل
است که رقابت بین اعضای کنگره امریکا در مورد تنظیم
بودجه بندی 2011وپذیرشمیزانبدهیبهاقتصادجهانی
به روزنامه ها و افکار عمومی رس��ید .طبعا کنترل چنین
فرایندی نیازمند همکاری بخش های مختلف دولت و
کنگره است .دفتر مدیریت و بودجه در کاخ سفید نقش
محوریدرتنظیمسیاستاقتصادیدولتایفامی کند.الزم
بهتوضیحاستکهایندفتروظیفهداردتاسیاستعمومی
رئیس جمهور را به مرحله اجرا گذارد .جمهوری خواهان
تالش می کنند تا از طریق ایجاد و گسترش اختالف نظر
با رئیس جمهور در مجلس نماین��دگان ،موقعیت خود
را تثبیت کرده و بی اعتمادی جامعه نس��بت به سیاست
اقتصادی باراک اوباما را افزایش دهند.
-1جهت گی��ری تعدی��ل اقتص��ادی و کاهش
هزینه هایعمومیدولت
اداره مدیریت و بودجه ( )OMBیکی از بزرگترین
مدیریت های اجرایی وابس��ته به کاخ س��فید است .این
دفت��ر دارای 550کارش��ناس ارش��د اقتصادی اس��ت.
کارشناسان دفتر مدیریت و بودجه کاخ سفید تالش دارند
تاجهت گیریاقتصادیدولترادرقالبلوایحوطرح های
اجراییتنظیمنمایند.درساختاراقتصادیامریکا،بیشترین
باراک اوباما در چالش سختی گرفتار امده بود .او به طور
موقت از این چالش فرار کرده اما اینده برای او خواب های
زیادی دیده.
21
زهیر توکلی
نگران نباش ،همیشه یک تریبون هست
زهیر توکلی
نویسنده ،شاعر و
روزنامه نگار است.
او در این یادداشت
به تفاوت های
روزنامه نگاری و
نویسندگی اشاره
کرده است
خبرنامه
قرار اس��ت از این پس یادداش��ت هایی در این
صفحه قلم انداز کنم و نیز به پیش��نهاد دست اندرکان
نشریه مثلث ،قرار اس��ت امروز درباره این یک سال
اخیر از زندگی ش��غلی ام که روزنامه ن��گاری را رها
کرده ام بنویسم .ممکن اس��ت رندی بگوید :مگر تو
چه بوده ای و چه کرده ای و چه گلی به سر هنر و پیشه
جریده ن��گاری زده ای که حاال اوی��زان کردن کفش
و اعالم بازنشس��تگی تو ،اهمیتی ه��م برای خلق اهلل
داشته باشد:
امد مگسی پدید و ناپیدا شد
پاسخ این اس��ت که ادعایی ندارم ،اگر چه طی
یک دهه کارک هایی ک��رده ام و ان ،اگ��ر چه ناچیز،
انی داشته اند که دست کم در حیطه نقد ادبی و ذوق
شناخت شعر ،نام زهیر توکلی ،کمی نزد جماعتی از
اهل ادب این سرزمین اشنا باشد.
با همه این حرف ه��ا بنده ادعایی ن��دارم و این
حرف ها را نه از بابت ش��خص خودم که از منظر یک
مشت واگویه شخصی در عوالم نویسندگی و شاعری
بخوانید؛ قول می دهم که خالی از لطف نباشد.
مثلث شماره88
حقیقت ان است که بخشی از این ماجرا شخصی
بوده است و بخش��ی دیگر ،فکری و بخشی دیگر به
تجربه من از این صنف و این کسوت باز می گردد.
چش��م باز کردم و دیدم که از مرز 32س��الگی
رد ش��ده ام و چند پلک دیگر خود را در استانه پیری
خواهم دید ،بدون اینکه «کتاب��ی» از خودم به یادگار
گذاش��ته باش��م .تصمیم گرفتم که از ای��ن هیاهو و
ش��تاب ،کنار بکش��م و در این س��الیان باقیمانده از
جوانی ،کتاب تالیف کنم .به راس��تی ،کسی که بتواند
کتابی ارزشمند – و نه حتی شاهکار – در رشته کاری
خود بنویسد و دلش را به دراوردن نان یک صفحه یا
یک بخش یا دست باال یک مجله از تنور ژورنالیسم
خوش کند ،باید در عقلش شک کرد .جالب برایم این
22
بود که دست کم در زمینه تخصصی ادبیات ،این یک
اتفاق مکرر بوده است که بزرگانی که ما اکنون انها را
به بزرگی در ادبیات می شناسیم ،در جوانی – به قول
مازندرانی ه��ا – رخ رخ��ی در وادی روزنامه نگاری
ادبی داده ان��د -البد به خاطر اقتض��ای جوانی یا غم
نان یا هر چیز دیگر مث��ل اینکه باالخره این کار را هم
تجربه کرده باشند – از دکتر شفیعی کدکنی در صفحه
ادبی روزنامه خراس��ان همدوش نعم��ت میرزازاده
(ازرم) تا دکتر سیدعلی موسوی گرمارودی در نگین
پیش از انقالب (نگین دکت��ر عنایت) و گلچرخ پس
از انقالب از دکتر قدمعلی س��رامی (شاهنامه شناس
بزرگ ،صاحب کتاب نفیس «از رنگ گل نارنج خار»)
که روزگاری تن ب��ه مصاحبه با مثل ی��داهلل رویایی
شاعری که هیچ نسبتی در تئوری ادبی با او نداشت،
می داد و در کیهان چ��اپ می کرد تا قیصر امین پور که
یک دوره کوتاه با صفحه ادبی جمهوری اسالمی در
اوایل انقالب و یک دوره کوتاه با همشهری در اوایل
تاسیس ،همکاری ازاد داشت و...
این یعن��ی انها که سرش��ان به تنش��ان می ارزد،
روزنامه نگار نمی مانند؟ نه ،این را نمی خواهم بگویم،
می خواهم بگویم انها که سرش��ان به تنشان می ارزد،
اگر در کار رسانه بمانند ،دست کم بخشی از توانایی ها
و دانایی هایش��ان تلف می ش��ود .بگذریم از تجربه
روزنامه نگاری تخصصی ادبی که خود یک ش��اخه
ش��ریف از فعالیت حرفه ای ادبی است و گاه می شود
که یک دوره یک ژورنال ادبی ،به سطح مرجع تحقیق
ارتقا می یابد مثل دوره نش��ریه س��خن اس��تاد فقید،
دکتر پرویز ناتل خانلری .ولی ای��ا این توفیق به همه
دس��ت می دهد؟ و اگر دس��ت بدهد ،می تواند با این
وضع پریشان زمانه عسرت ،به کارشان ادامه دهند؟
چرا گرمارودی ،گلچ��رخ را تعطیل کرد؟ چون
پول نداشت ،همین.
چرا تعارف کن��م و نگویم ک��ه در روزنامه ها و
مجالت ما صفح��ات ادبی به خص��وص انجایی که
پای شعر (هنری که میراث ملی و دینی ما و هنوز مایه
افتخار ماست) به میان می اید ،غالبا از باب خالی نبودن
عریضه است و شاعر و منتقد شعر ،در روزنامه های ما
بیشتر زینه المجالس هستند .روزنامه های ما ،به سینما
و تلویزیون بیشتر دوس��ت دارند بپردازند تا به شعر.
در روزنامه ها و مجالتی ک��ه بنده کار کرده ام وضع از
یک نظر ناگوارتر بوده اس��ت؛ یا دولتی بوده اند مثل
همشهری یا گرایش سیاسی داش��ته اند ان هم از نوع
رسانه های دوس��تان و در نتیجه اساسا از ابتدا سخن
گفتن درباره تعدادی پرشمار از بزرگان ادب معاصر،
ممنوع بوده اس��ت و هنوز هم احتماال هس��ت .یادم
است که در روزنامه همشهری ،یک بار از باال دستور
امد که فهرست کسانی که می خواهید با انها مصاحبه
کنید یا از انها مطلب درخواست کنید ،به باال بفرستید
تا عالمت قرمز روی نام هایی که باید ،بکش��یم و شما
تکلیفتان روش��ن ش��ود و از همان اول بدانید که چه
کسانی ،ان سوی خط قرمز روزنامه هستند.
دوستی که پس از رفتن من از همشهری ،مدتی
فانوس صفحه شعر همش��هری را روشن نگه داشت
و بعدا عطای��ش را به لقایش بخش��ید ،می گفت« :ان
موقع بود که فهمیدم چرا تو در صفحه شعر بیشتر به
شعر مذهبی یا شعر انقالب (ش��عر شاعران انقالب)
می پرداختی و با خ��ود گفتم که زهی��ر ،ادامه حیات
صفحه شعر را می خواست و ترجیح می داد که حیطه
کارش محدود شود اما صفحه شعر تعطیل نشود».
وقتی شخصی مثل من که به شهادت کار نام ه شعر
و نقدم ،دغدغه ام ادبیات دینی و ادبیات معنوی است و
رگ و ریشه ام را همه می دانند ،به این حس می رسم که
کار کردن در چنین نشریاتی ،در هر صورت با سانسور
بخشی از فکر و اندیش��ه ام باید همراه باشد ،حساب
دیگران معلوم است .برخی دوس��تان از شکل گیری
ادبیاتی ازاد و مستقل می ترسند و از بچه مسلمانی که
انصاف و سعه صدر و وسعت مش��رب داشته باشد،
بیش از هر دشمنی هراس دارند؛ بگذرم:
مشت ها با دهان من گفتند
که کسی از شما سئوال نکرد
محمد سلمانی
دیگ��ر اینک��ه دی��دم وقت��ی روی پیش��انی ات
می خورد روزنامه نگار ،از ان پ��س هنرهای دیگرت
دیده نمی ش��ود .روزنامه ن��گاری حاصلش مرعوب
کردن و فریفتن اس��ت .تو بزرگ می شوی بدون انکه
بزرگ باش��ی ،صرفا به خاطر اینکه پیش چش��می و
تنها به س��بب ان که تریبون داری و می توانی هرچه
دلت خواس��ت ،بگوی��ی .دیگران – ب��ه خصوص
ش��اعران – باتو رابطه ها به هم می زنن��د ،برای انکه
شعرش��ان در نش��ریه چاپ ش��ود یا تو بر شعرشان
نقد بنویس��ی و انان را و هنرش��ان را به مردم معرفی
کنی .ول��ی هرگز تو را به عنوان ش��اعر به رس��میت
نمی شناسند .یادم هست که یکی از دوستان شاعر که
نخستین کتاب شعرش به تازگی منتشر شده بود ،ان را
به من هدیه داد .باز کردم و دیدم نوشته است:
«تقدیم به منتقد شعر ،زهیر توکلی ،زیرا نقد خود
یک هنر بزرگ است».
خنده ام گرف��ت از اینکه دریغش ام��ده بود که
بنویس��د« :تقدیم به دوس��تم زهیر توکلی» و با همان
تقدیم نامه ،از من درخواست نوش��تن نقد بر کتابش
کرده بود و نتوانسته بود در همین حد هم حفظ ظاهر
رفاقت نداشته اش را بکند:
غم می خورند شاعرکان مثل اب و نان
اما دریغ جز غم خوردن نمی خورند
قیصر امین پور
و تو که پس از ایمان ،بزرگترین موهبت خدا را به
خود «شاعری» می دانی ،می بینی که شاعرانی که اصال
تو انها را به جامعه ادبی معرفی کرده ای ،دو ،سه سال
بعد ،تو را نمی شناسند مگر وقتی که دفتر جدیدشان
از چاپخانه بی��رون بیاید و این ،دلت را می ش��کند و
ارام ارام ترجیح می دهی که به کار اصلی ات که شعر
باشد ،بپردازی و بی خیال روزنامه نگاری بشوی؛ انها
بدون تو ه��م تریبونی برای خودش��ان پیدا می کنند،
نگران نباشg ...
ساعت افطار برای ما
مسلمانان نه فقط به
واسطه رفع گرسنگی
و تشنگی لذت بخش
است بلکه ساعت
قبول شدن در ازمون
یک روزه است .اینکه
میهمان های خوبی
برای میزبان مان
بوده ایم.
مصطفی شوقی
خبرنامه
«خدایا ،بیا با اس��باب بازی های من بازی کنیم»؛
این اس ام اس در عین بی وقتی ،درس��ت س��ر وقت
رسید؛ وقتی داشتم با خودم کلنجار می رفتم که برای
نماز صبح و سحری روزه مس��تحبی قبل از رمضان
بیدار شوم .همه ما س��ر این بی وقتی ها شاید خواب
مانده باش��یم ،برای فریضه صبح یا سحری رمضان.
وقتی یک چشمی اس ام اس را از دوستی می خواندم
نمی دانستم باید از او دلخور باشم به خاطر پیام ساعت
4:35صبح که گاهی وقت ها ان را در گفت وگو های
محاوره مان نیمه شب می دانیم ،یا اینکه خوشحال از
غلبه فرشته بر دیو باالی س��رمان که با هم برای بیدار
کردن و نکردن مان دعوا می کردند.
اس ام اس که ام��د ،اول خن��ده ام گرفت؛ دختر
سه ساله و نیمه ام که در اتاق بغلی در محاصره خرس،
بز و گوس��فند عروسکی اش داش��ت خواب مزرعه
می دید ،بیش��تر مخاطب این پیامک نیمه شبی بود تا
خرس گنده ای مثل من که خیلی س��ال است خواب
ندیده« .خدایا ،بیا با اسباب بازی های من بازی کنیم»
را خواندم ،نه یک بار ،دو بار و بلند تر خواندم .گویی
بازی کودکانه در ترنم س��حرگاهی بود برایم؛ کودکی
در ش��هر بازی روزگار .از رفیقم می خواس��تم بیاید
با اس��باب بازی های من بازی کند .چه نمازی باالتر
از رفی��ق بازی.ماه رمضان اینگونه اغاز ش��د؛ جدا از
محاوره بودن این پیامک ،نکته جالب همین ساده بودن
ارتباط با خداست در این ماه و ماه های دیگر که البته
شهر رمضان باالتر از همه ماه هاست .در شهر رمضان
رفیق بازی جور دیگری است .مثال نخوردن شاید در
نگاه نخست شرط ورود به دروازه های شهر است ،اما
همه اش نیست .خوردن مقدم بر نخوردن نیست ،چه
انکه ندیدن ،نگفتن ،نش��نیدن ،انجام ندادن و ...مقدم
بر خوردن است که همه سال می خوریم و می اشامیم
و اسراف می کنیم .در شهر رمضان نباید اسراف کرد،
نبایدها با بایدها زمانی تفاوت می یابد که باید ها راهی
به سوی روشنایی اس��ت .همه اینها به کنار ،که وجه
تمایز ادم هایی که در ش��هر رمضان زیست می کنند،
رفاقت اس��ت .رفاقتی از جنس خدایا ،بیا با اس��باب
بازی های من بازی کنیم .یعن��ی تعارف بزنیم به خدا
برای امدن به زمین بازی ما .این جور رفاقت در درون
خود تمنای ش��خصی ندارد .یک جور تقسیم کردن
شادی هاس��ت که چه بهتر خدا در ش��ادی ها شریک
باشد .این رفاقت ،از سر نفس نیست .در زمین بازی
با خدا کس��ی به رفیقش دروغ نمی گوید ،کاله س��ر
دوستش نمی گذارد که او ناظر است و حاضر .اوست
که از هر سری اگاه است؛ نامه نانوشته خواند.
مثلث شماره88
مصطفی شوقی در
این یادداشت از
امدن ماه رمضان و
اداب این ماه نوشته
است .اینکه در این
ماه قرار است با
خداوند بیشتر از قبل
رفیق باشیم
بیا با اسباب بازی هایم بازیکن
ش��هر رمضان ماه رفاقت اس��ت ،نه ش��خصی
نگری ،سیاس��ی بازی ،بی اخالق��ی ،بی معرفتی های
مرس��وم .ماهی برای تمری��ن نه گفتن ،ن��ه به دروغ.
این را باید اهالی سیاست بیش��تر به یاد داشته باشند
که در ش��هر رمضان اخالق کلید همه دروازه هاست.
برای مس��ئوالن ،کس��انی که درهای اتاق هایشان را
می بندند و جلس��ه می گذارند ،برای رئیس دفترها که
وقتی مدیرشان خواب است می گویند جلسه دارند،
برای دوستان که حرف رفقایشان را قبول کنند وقتی
می گویند من بی تقصیرم .برای همین دوستان که برای
رفقایشان دعا کنند نه اینکه...
شاید شنیده باشید که در هفته های اخیر بحث مبارزه
با اشرار مطرح بوده است .خیلی ها می گویند که قوانینی
برای مبارزه با انها نیس��ت و مجلس هم مثل همیشه در
صحنه می خواهد قوانین را بس��ازد ،اما فک��ر کرده اید
چرا این قوانین به یکباره به گفته رس��می دستگاه های
قضایی و انتظامی در شهر رمضان کمتر اجرا می شود؟
چرا می گویند در ماه رمضان الکریم جرم و جنایت کمتر
است؟ جدا از فرصت های ش��هر رمضان برای اخالق
مداری ،درنگی برای ماست که در وادی که صدای اذان
و اش��هد ان علی ولی اهلل با افتخار از گلدسته بلند است،
اداب این ش��هر رعایت ش��ود .چه در نخوردن که تنها
پوسته اعمال است و چه در معرفت ،که با عرفی شدن
اداب شریعت راهی به سوی نور ندارد .از خدا بخواهیم
که در این ماه به سفره مان سر بزند و ما هم رفاقت هامان
را با او تمام کنیم .اصال اولین اصل مقدمات ورود به شهر
رمضان همین اخالق رفاقت است .گویی در این وادی
باید دوستی را ثابت کردg.
23
سیاست
ائتالف جدید
سیاست
مثلث شماره88
سوم تیری ها در قامت جبهه پایداری
تولد دوباره
تش��کیل یک ائتالف جدید در میان اصولگرایان حرف ها و حدیث ها و گمانه زنی های فراوانی پدید اورده است .برخی سیاس��یون این جناح تشکل تازه تاسیس را
ظرفیتی جدید در اردوگاه اصولگرایان می دانند و از ان ب��ه عنوان وزنه ای دربرابر رقیب اصالح طلب یاد می کنند ؛ از دیگر س��و اما برخی باوری متفاوت دارند و از
لزوم وحدت و پیروی این تش��کل از کمیته 7+8س��خن به میان می اورند.
24
حدادعادل که از سخنرانان اصلی همایش انتخاباتی جبهه پایداری
بود ،در اظهاراتش تاکید کرده است :اگر به جایی رسیدیم که قصد کردیم
انشعاب کنیم ان موقع باید به این سوال پاسخ دهیم که چه می دهیم و چه
می گیریم؛ اگر دیدیم انشعاب ما باعث می شود که هم ما شکست بخوریم
و هم انهایی که با ما اختالف سلیقه دارند شکست بخورند ،نباید انشعاب
کنیم .در انتخابات اتی نباید تابع قانون «همه یا هیچ» باشیم ،یعنی نگوییم
یا اینکه باید همه شرایط ما قبول شود یا اینکه ما نیستیم.
سیاسیونی که روزگاری در دولت بر کرسی های
کابینه محمود احمدی ن��ژاد تکیه می زدند یا در ردای
نمایندگ��ی در مجل��س از رئیس دول��ت نهم و دهم
حمایت می کردند ،حاال که به زعم انان او راهی دیگر
و سوای ایشان برگزیده به روایت خودشان در پی ادامه
همان گفتمان پیشین هستند.
اعضای این طی��ف که به جه��ت اتفاقات چند
ماه اخیر در دولت حاال با تمام ق��وا قصد حضور در
عرصه سیاس��ی و تالش ب��رای عدم ح��ذف از دور
رقابت ه��ا را دارن��د ،دو روحان��ی دارای نفوذ یعنی
ایت اهلل مصباح یزدی و ایت اهلل خوشوقت را به عنوان
رهبران معنوی خود برگزیده اند.
سیاست
مثلث شماره88
1
«برخی دوستان اصولگرای مجلس فاتحه ما
را تدارک می دیدند»؛ این شاید مهمترین دلیل تشکیل
ائتالفی جدید در میان اصولگرایان باش��د که از زبان
حجت االسالم حس��ینیان در همایش جبهه پایداری
بیرون امد ؛ همایش��ی که برگزار ش��د تا موجودیت
تشکلی جدید در اردوگاه اصولگرایان به جریان های
سیاسی رسما اعالم ش��ود؛ ائتالفی که اصالح طلبان
زیرکان��ه از ان به عنوان خیمه ای جدی��د در اردوگاه
اصولگریان یاد کردند.
جمعه گذشته یاران سابق احمدی نژاد در مجلس
و خارج از ان راهی مجتمع الزهرا (س) شدند ،در کنار
یکدیگر نشستند و یک به یک به سخنرانی و مصاحبه
پرداختند و از حضور با تمام قوا در انتخابات مجلس
پیش رو خبر دادند.
در نخستین همایش چه گذشت
چهره های شاخصی همچون مرتضی اقاتهرانی،
کامران باقری لنکرانی ،پناهیان ،غالمعلی حداد عادل ،
ص��ادق محصول��ی ،مه��دی کوچ��ک زاده ،اله��ام،
فاطمه رهبر ،حجت االسالم حمید رسایی ،علی اصغر
زارعی ،محمد کوثری ،ش��جونی ،روح اهلل حسینیان،
فاطمه الیا ،زهره الهیان ،طیبه صفایی ،حسین فدایی،
مس��عود ده نمکی ،محمدعلی رامی��ن ،حاج منصور
نورایی ،قاس��م روانبخش ،فاطمه ج��وادی و برخی
فعاالن دانش��جویی همگ��ی حاضران این نشس��ت
بودند .در این میان اما این همایش س��ه غایب مطرح
نیز داشت؛حسین صفار هرندی ،ایت اهلل خوشوقت و
مهرداد بذرپاش.
مهمتری��ن س��خنران و میهم��ان ای��ن همایش
ایت اهلل مصباح یزدی بود؛ فردی ک��ه پایهگذاران این
تش��کل او را به عنوان رهبر معنوی خود بر گزیده اند.
ایت اهلل مصباح یزدی در مهمترین بخش سخنانش در
این همایش گفت« :برخی تصور نکنند هر کجا عنوان
وحدت مطرح بود ،دیگر نمی ت��وان حرفی روی ان
زد و همه باید خود را تس��لیم ان کنند ،بلکه باید دید
هدف از وحدت چیست و وحدت برای چه؟ وحدت
حقیقی میان دو چی��ز متفاوت محال اس��ت؛ چرا که
وحدت یعنی همسویی با هم و در یک جهت .بنابراین
برای ایجاد وحدت باید یک محور واحد وجود داشته
باش��د و در صورتی افراد متعدد و گروه های مختلف
می توانند وحدت مطلوب و معقول داش��ته باشند که
وحدت یک محور داشته باشد ،اما اگر جهت یکی از
انها تغییر کند و یکی به راست و دیگری به چپ برود
وحدت نخواهد شد ،زیرا از محور دور شده اند .محور
مقیاس و شاقول است که با ان معیار و مالک وحدت
سنجیده می شود .اگر حرکت در راستای ان محور بود
وحدت موثر خواهد بود ،ولی اگر جهت ها تغییر کند
وحدت بی ثمر شده و تنها یک نام باقی خواهد ماند.
وحدت در جای��ی رخ می دهد که ش��ناخت ها با هم
همسو بوده و قرابت داشته باشند».
ایت اهلل مصباح البته ب��ه مهمترین ابهامی که این
روزها در مورد جبهه پایداری و اهداف ان وجود دارد
یعنی احتمال ارائه فهرست جداگانه نیز اشاره کرد و
چنین گفت« :حضور م��ا درجبهه پایداری انقالب به
معنای انشقاق ،تضاد و اختالف نیست ،بلکه تشخیص
دادیم تعلقات این گروه به ارزش های اسالم و پایبندی
انها به ارزش های انقالب بیش از دیگران است و این
نباید جای هیچ توه��م و انحرافی باش��د .این اعالم
موجودیت ،بیان یک واقعیت است که در عمل وجود
داشته است .این به معنی نفی و تضاد با دیگران نیست
و حتی به معنای دکان دیگری نیست ،چرا که در طول
همه این سال ها چیزی جز افترا و فحش از به وجود
امدن این دکان ها نصیب کس��ی نشده است .بنابراین
برخی گفتند که اعالم موجودی��ت جبهه پایداری به
معنای انشقاق و اختالف است که این درست نیست و
ت باخبر است
خداوند به عمق دل ها اگاه است و از نیا
و خداوند بر اخالص ما می افزاید».
وی در ادامه سخنانش گفت« :در مسائل سیاسی
کشور کس��انی که اصولگرا هستند ،ما احترام خاصی
برای انها قائل هستیم ،البته کسانی که واقعا اصولگرا
هستند نه اینکه از نام ان سوءاستفاده می کنند .ما همه
انها را دوس��ت داریم و هر کاری از دس��تمان براید
برایش��ان انجام می دهیم .ما با برخی از اصولگرایان
بر اس��اس تش��خیص خود ارتباط بیش��تری برقرار
می کنیم .کسانی که شناخت شان از ارزش های اسالمی
بیشتر بوده و دلبستگی انها به انقالب و اصول ان بیشتر
از سایر اصولگرایان است .بنابراین وظیفه ما این است
که نسبت به اینها بیشتر ارتباط برقرار کنیم و عالقه ما
به اینها بیشتر است».
نباید تابع قانون «همه یا هیچ» باشیم
بدون شک غالمعلی حداد عادل از مهترین افراد
حاضر در میان اعضای جبهه پایداری اس��ت؛ فردی
که برخی از او به عنوان سرلیس��ت احتمالی فهرست
تهران یاد می کنند و برخی دیگر از او به عنوان یکی از
گزینه های احتمالی انتخابات ریاست جمهوری اتی.
او در این همایش در س��خنانی گفت« :تشکیل جبهه
پایداری به معنای انش��قاق و انشعاب در اصولگرایی
نیست .ما امروز ش��اهد تولد یک تش��کل جدید در
انقالب اسالمی هستیم؛ تشکلی که ریشه های ان در
س��ه دهه قبل موجود بود و امروز تبل��ور و بروز پیدا
کرده است».
غالمعلی حداد عادل در بخشی دیگر از سخنانش
گفت« :چند ماه پیش جلسه ای در دفتر رئیس جمهور
25
سیاست
و به دعوت وی تش��کیل ش��د که در این جلسه بیش
از 20نفر از چهره های اصولگرا حضور داش��تند؛ در
این جلس��ه افراد از وحدت میان اصولگرایان سخن
گفتن��د و رئیس جمهور هم پیش��نهاد داد ک��ه بنده و
اقای والیتی و اقای عسگراوالدی ساز و کار وحدت
اصولگرایان را دنبال کنیم که البته بعد از این جلس��ه
ما س��ه نفر مباحث مختلف��ی در این زمینه داش��تیم.
بعد از اتفاقاتی که در س��ال 90رخ داد مسیر گذشته
برای وح��دت اصولگرایان دیگر قاب��ل تعقیب نبود.
بر این اساس ما س��ه نفر هم می توانستیم کار خود را
خاتمه دهیم و هم اینکه کارمان را ادامه دهیم .بنابراین
جلسه ای تش��کیل دادیم و گفتیم که اگر وظیفه ای بر
دوش ماست باید ان را به سرانجام برسانیم .بنابراین
تالش��مان را برای وحدت اصولگرایان ادامه دادیم.
برای وحدت حداکثری میان اصولگرایان در محضر
ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل یزدی جلساتی تشکیل
و بنا ش��د که با تجربه نس��بتا موف��ق اصولگرایان در
مجلس هفتم و هشتم ساز و کاری برای مجلس اینده
در نظر گرفته شود» .
حدادعادل گفت که جبهه پای��داری در جریان
وحدت اصولگرایان حضور خواهد داشت و به بنای
مجموعه اصولگرایان خواهد افزود.
نماینده مردم تهران اظهار داشت« :اگر به جایی
رسیدیم که قصد کردیم انشعاب کنیم ان موقع باید به
این سوال پاسخ دهیم که چه می دهیم و چه می گیریم؛
اگر دیدیم انشعاب ما باعث می شود که هم ما شکست
بخوریم و ه��م انهایی که با ما اختالف س��لیقه دارند
شکست بخورند ،نباید انشعاب کنیم».
حدادعادل با بیان اینکه الزمه وحدت این است
که قدری همدیگر را تحمل کنیم ،گفت« :در انتخابات
اتی نباید تابع قانون «همه یا هیچ» باشیم یعنی نگوییم
یا اینکه باید همه ش��رایط ما قبول ش��ود ی��ا اینکه ما
نیستیم».
با بررسی سخنان کس��انی که در این همایش به
اظهار نظر پرداختند ،می توان به این نتیجه رس��ید که
حجت االسالم حس��ینیان فردی است که شفاف تر از
سایرین از علل به وجود امدن این تشکل سخن میان
اورده اس��ت .او گفت« :اعتقاد ما این است که جبهه
پایداری به عنوان یک تاسیسات یا تشکیالت جدید
اصولگرا نیست و ما اعتقاد داریم که این یک جریان
فکری اس��ت که در جامعه همراه با انقالب اسالمی
متولد شد».
حس��ینیان خط مش��ی جبهه پای��داری انقالب
اس�لامی را برگرفته از اصول مکتب امام خمینی(ره)
یعنی عقالنیت ،معنویت و عدالت حول محور والیت
دانست و اظهار داشت« :معتقدیم که برای اداره امور
کشور ،حل معضالت اقتصادی ،اجتماعی و سیاسی
باید از بهترین برنامه ها و ابزارها استفاده کنیم».
وی با بیان اینک��ه ما برای رقاب��ت اصولگرایان
نیامده ایم ،تصریح کرد« :اصولگرایان طیف وس��یعی
هستند با ظرفیت های مختلف ،تشکل های گوناگون
که هر کدام قسمتی از این طیف را تحت پوشش قرار
می دهند و ما معتقدیم بخش��ی از این طیف و جریان
فکری خاصی را تحت پوشش قرار خواهیم داد».
وی افزود« :ما رقیب اصولگرایان نیس��تیم بلکه
مکمل گروه های برادر هس��تیم .از این رو ما زیاران
چشم یاری داشتیم و منتظر استقبال بودیم ،در حالی
که دوس��تان اماده بدرقه بودند و عده ای نیز مجلس
فاتحه م��ا را ت��دارک می بینند .با این حال ما دس��ت
دوستی به س��مت اصولگرایان دراز می کنیم و دست
مثلث شماره88
26
انها را می فشاریم و بر دست هر دستی که برای عزت
انقالب ،امام و رهبری و ملت مومن ایران دراز شود،
بوسه می زنیم».
وی ادام��ه داد« :نقش دادن مردودی��ن در مرکز
اصولگرایان برای ما پذیرفتنی نیست؛ نه توجیه اشتباه
را می پذیری��م و نه توجیه توبه را .م��ا نمی توانیم این
سرنوش��ت انقالب و ملت را به دست اش��تباه کاران
یا بی بصیرتانی بس��پاریم که در لحظات حس��اس به
ارمان های انقالب پشت می کنند».
وی تاکید کرد« :ما به خود اج��ازه نمی دهیم بار
دیگر با نان اصولگرایی افرادی به مجلس بروند که در
فتنه 88در زمین دشمن بازی کردند و انقالب اسالمی
را متهم کردند .ما نمی توانیم تن به محوریت کسانی
بدهیم که بیت المال را به جیب فتنه گران ریختند و سر
بزنگاه حساس در مقابل رهبری ایس��تادند ،بنابر این
تاکید می کنیم اس��تراتژی ما وح��دت اصولگرایان با
حفظ اصول و ارزش های اصولگرایی است».
صادق محصولی که از چهره های مطرح س��ابق
دولت است و فردی اس��ت که همواره از او به عنوان
چهره ای پشت پرده یاد می ش��د این بار بر ان شده تا
بیش از همیشه شفاف باشد.
ص��ادق محصول��ی از چهره های اصل��ی جبهه
پایداری اس��ت و این ب��ار او ابایی نداش��ت از اینکه
در صدر مجلس��ی بنش��یند که بن��ا دارد فعالیت های
گسترده ای در انتخابات های اینده انجام دهد.
محصول��ی به عن��وان عضو موس��س این جبهه
در پاس��خ به س��والی مبنی ب��ر نحوه مش��ارکت این
جبه��ه در انتخابات مجلس نهم و نح��وه تعامل ان با
اصولگرایان گفت« :این جبهه یک حزب نیست و در
واقع یک گفتمان اس��ت و تحت نظر فقهای بزرگوار
فعالیت می کند و در واقع دغدغه اصلی اعضای جبهه
پایداری انقالب تبعیت از نظرات ولی امر مس��لمین،
حضرت ایت اهلل خامنه ای است».
وی با بی��ان اینکه تع��داد زی��ادی از نمایندگان
مجل��س هش��تم در اینجا حض��ور دارن��د ،به بحث
انتخابات مجلس هشتم اشاره کرد و گفت« :مکانیزمی
که برای انتخابات مجلس هشتم در ان جلسه 15نفره
مطرح ش��د ،در واقع منجر به مکانی��زم جبهه متحد
اصولگرایان شد و به پیش��نهاد بنده و اقای مصلحی
مطرح شد و ما شاهد موفقیت نسبی ان نیز بودیم».
محصولی ادامه داد« :در مورد انتخابات مجلس
نهم نیز از رمضان سال گذش��ته اقداماتی انجام شد.
توسط 5نفر از اصولگرایان که سه نفر از این برادران
عضو جبهه پایداری انقالب اس�لامی هس��تند و این
اقدامات منجر به برگزاری جلسه 30نفره اصولگرایان
در دفتر اقای رئیس جمهور ب��ود و به دنبال ان کمیته
سه نفره تشکیل شد و این نش��ان دهنده این است که
دوستان در جبهه پایداری ،در شعار و عمل در راستای
وحدت در این دوره و ان دوره پیشقدم هستند».
وی در ادامه خاطرنش��ان کرد« :برخی متاسفانه
به خاطر نگاه های حزبی ،جبه��ه را رقیب می دانند و
اگاهانه یا نااگاهانه مطالب کذبی را منتش��ر می کنند.
مثل اینکه مث�لا مقام معظ��م رهبری در دی��داری با
ایت اهلل مصباح اعالم کردند که دوستان را از تشکیل
چنین جبهه ای نهی کنند ،در صورتی که این موضوع
کذب محض بوده و ایت اهلل مصب��اح ان را تکذیب
کردند و ما از دفت��ر مقام معظم رهب��ری نیز پیگیری
کردیم و انها نیز این موض��وع را رد کردند .البته من
به دوس��تان عرض می کنم که این فضاسازی ها ادامه
خواهد داشت و دوستان امادگی این مسائل را داشته
اقا تهرانی که دبیری همایش جبهه پایداری
را برعه��ده داش��ت ،حرکت موازی این تش��کل
با کمیت��ه 7+8را نفی نمی کن��د و می گوید جبهه
پایداری تاکید جدی بر اتحاد اصولگرایان دارد
حس��ینیان گالیه هایی را از برخی چهره های
اصول گرا مطرح کرده و می گوید این افراد قصد
حذف هم طیفی های او را داش��ته ان��د .او در عین
حال می گوید که ما دس��ت دوستی به سوی همه
گروه های اصولگرا دراز می کنیم
باشند».
وی ادام��ه داد« :چندی پیش نی��ز مطلب کذب
دیگری منتش��ر ش��د ،مبنی بر اینکه ع��ده ای گفتند
ایت اهلل مهدوی کنی مخالف اع�لام موجودیت این
جبهه و این همایش است در حالی که چندی پیش من
همراه حجت االسالم والمسلمین اقاتهرانی ،حسینیان
و دکتر الهام به دیدار ایشان رفتیم و ایشان این موضوع
را تکذیب کردن��د و گفتند که منظور م��ن برگزاری
این همایش و تش��کیل جبهه نبوده اس��ت و من شما
را برادران انقالبی می دانم که باید در صحنه باشید و
منظور من این بوده که حرکت شما در راستای وحدت
باشد و به دوستان خود نیز توصیه کنید که وحدت را
دنبال کنند .اختالف نباید به نزاع برسد».
ص��ادق محصول��ی از چهره ه��ای حاضر در
همای��ش جبه��ه پای��داری هرگون��ه مخالف��ت
ای��ت اهلل مهدوی کنی ب��ا این تش��کل را تکذیب
می کند و جزئیاتی از دیدار چهار تن از چهره های
این جبهه را باایت اهلل مهدوی کنی روایت کرده
است
سیاست
موتلفه :فعال موضع نمی گیریم
در این میان مواضع اصولگرایان س��نتی نیز قابل
بررس��ی اس��ت .اس��داهلل بادمچیان در این مورد به
مثلث می گوید« :سیاست موتلفه به گونه ای است که
تش��کل ها و جبهه ها مثل جبهه پایداری که در ابتدای
راه هستند را نفی یا اثبات نمی کند ،بلکه ما در موتلفه
به این تشکل ها میدان می دهیم ،زمان می دهیم تا ببینیم
در حرکت روبه جلوی خود چگون��ه رفتار می کنند،
بنابراین در ص��ورت اتحاد یا انش��قاق ،فکری برای
فردا می کنیم».
عضو برجسته فراکس��یون اصولگرای مجلس با
اش��اره به این مطلب که مرحله اول حرکت گروه ها
برمبنای حرف ه��ای کالن انتخاباتی اس��ت تصریح
کرد« :اما مرحله بعد که به تدریج جلو می رود نزدیک
ش��دن دیدگاه و مواضع همه مجموعه هاست طوری
که در میان این مجموعه ها یک مجموعه اصلی شکل
می گیرد بنابراین در ان زمان بحث بر س��ر این است
که این مجموعه اصلی محل وحدت همه گروه ها و
زیر مجموعه هاست».
بادامچیان تاکید کرد« :اما پس از انکه مجموعه
اصلی ک��ه به نوع��ی مح��ل وحدت گروه هاس��ت
مثلث شماره88
غالمحس��ین الهام می گوید« :جبهه پایداری
انق�لاب اس�لامی ،حزب و گ��روه نیس��ت و همه
جریانات فکری که مبنای انها را قبول دارند جزو
این جبهه محسوب می شوند».
اختالف نباید به کشمکش برسد
در ای��ن میان موس��ی قربانی نی��ز در خصوص
جبهه پایداری به مثلث گفت« :جبهه پایداری شکلی
اس��ت که درون اصولگرایان در طیف حامیان دولت
پدیدار ش��د و به نظر من در این مقام بودند که بعضی
مس��ائلی که در برخی افراد نزدیک ب��ه دولت پدید
امد از خودش��ان بزدایند .در واقع پیام جبهه پایداری
سالم سازی جریان طرفدار دولت در راستای اهداف
و ارزش های انقالب است ،بنابراین مشکلی ندارد و
می تواند گام های مثبتی را در پی داشته باشد .اعضای
جبهه پایداری اخراجی های دولت نیستند اما بعضی
ازمس��ائلی که در حواش��ی دولت پدید امده را قبول
ندارند و حساب خودش��ان را از برخی مسائل جدا
کرده اند ».او مخالفت ایت اهلل مه��دوی کنی با جبهه
پیداری را تکذیب می کند و می گوید« :فکر نمی کنم
ایشان مخالفتی داشته باشند.اگر ایت اهلل مهدوی کنی
مخالفت کرده باشند اعالم موجودیت این جبهه جای
تامل و بررس��ی دارد ،اما در ح��ال حاضر اطالعی از
این مس��اله ندارم ».وی عین حال تاکید می کند« :این
که گروه��ی جدا می ش��وند یعنی اختالفی هس��ت؛
هیچ تردیدی در این مس��اله نیست ،اما اصل اختالف
هم مساله بدی نیس��ت اما این اختالف نباید به نزاع
و کشمکش برس��د .نمی توان اختالف را از بشریت
گرفت چرا که همه ادم ها مثل هم فکر نمی کنند».
موضع گیری و اظهار نظ��ر می کند ،از انجایی که طبعا
برخی از ای��ن مجموعه ها ب��ا موضع گیری مجموعه
اصلی مخال��ف یا موافقن��د بنابرای��ن در مرحله بعد
یا هم��ه گروه ها و طیف های درون ای��ن مجموعه به
وحدت می رس��ند وبه هم می پیوندند یا اینکه از هم
جدا می شوند».وی خاطرنش��ان کرد« :اما در مرحله
پایانی که نزدیک انتخابات است ،گروه های درون این
مجموعه یا با هم رقابت می کنند یا اینکه ستیز رقابتی
دارند ،البت��ه این امکان وجود دارد ک��ه اینها با وجود
انکه از هم جدا حرکت می کنن��د ولی با هم اختالف
نمی کنند ،در واقع یک حرکت کالن دارند».
این نماین��ده اصولگرای مجل��س تصریح کرد:
«از انجایی که در میان اصولگرایان 8+7و محوریت
جامعتین شکل گرفته بنابراین گروه های دیگر در حال
موضع گیری هستند .در این راستا جبهه پایداری هم
اینگونه موضع گیری و اعالم موجودیت کرده است».
وی با تاکید بر این مطلب که ب��ه دلیل اختالف
در مواضع ممکن است برخی از گروه های اصولگرا
قصد جدایی داشته باشند ،افزود« :تالش ما این است
که همه گروه های اصولگرا با هم متحد شوند .در واقع
سیاست موتلفه به گونه ای اس��ت که این تشکل ها و
جبهه ها را نفی یا اثب��ات نمی کنیم بلکه میدان و زمان
می دهیم تا ببینیم در حرکت روبه جلوی خود چگونه
رفتار می کنند .بنابراین اگر جدا ش��دند ان موقع فکر
فردا را می کنیم».
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی در
پاسخ به این س��وال که برخی معتقدند جبهه پایداری
ش��کل گرفته از اخراجی ه��ای دولت اس��ت ،گفت:
«مشخص اس��ت اقای ده نمکی با فیلم اخراجی های
خود تاثیر زیادی گذاش��ته اس��ت که چنین برداشتی
از اخراجی های دولت می ش��ود .باید در نظر داشت
که شاید این اخراجی ها را به یک تا پنج طیف تقسیم
کرده باشند اما اینها همه جزو اصولگرایان هستند و از
هم جدا نیستند .بنابراین اخراجی ها مشکلی ندارند».
نماینده م��ردم ته��ران درباره س��خنان ایت اهلل
مصباح یزدی مبنی ب��ر اینکه برخ��ی از اصولگرایان
نس��بت ب��ه ارزش ه��ای انق�لاب و نظ��ام از دیگر
اصولگرای��ان معتقدترند ،گف��ت« :هرگروهی همین
حرف را می زند و خود را به ارزش های نظام و انقالب
پایبند تر معرفی می کن��د .این موضع گیری ها معضلی
برای کشور نیست ».وی با رد اخبار مربوط به مخالفت
ایت اهلل مهدوی کنی با تشکیل جبهه پایداری تصریح
کرد« :ایت اهلل مهدوی کنی فرمودند اگر جبهه پایداری
موازی باش��د و بخواهد بر مبنای اختالف و برخورد
رفتار کند ،م��ا قبول نداریم اما اگ��ر بخواهد بر مبنای
وحدت می��ان اصولگرایان عمل کند هیچ اش��کالی
دیده نمی شود .بنابراین ایت اهلل مهدوی کنی مخالف
تشکیل این جبهه نیستند».
بادامچی��ان درباره س��خنان حجت االس�لام
حس��ینیان ،عضو جبهه پای��داری مبنی بر اینکه یک
عهده ازدوس��تان اصولگ��را می خواس��تند مجلس
فاتحه م��ا را بخواند ،گف��ت« :باید از خ��ود اقای
حسینیان پرس��ید .منظورشان از این سخن چیست.
به نظر م��ن بای��د حمد بخوانن��د که باع��ث برکت
ش��ود .هنوز امیدوارم این جبهه ب��ا اصولگرایان به
وحدت برس��د ،اما با این وجود این جبهه هنوز در
ابتدای راه است بنابراین باید منتظر بمانیم و ببینیم
تصمیماتشان چگونه است .در واقع این تشکل تازه
تولد یافته ،پس بهتر اس��ت بگذاریم یک مقدار راه
بیفتد و ببینیم چه می کندg ».
27
گفت و گو با بیژن نوباوه درباره حال و اینده جبهه پایداری
برای ریاست جمهوری هم برنامه داریم
امید کرمانی ها
2
بیژن نوباوه وطن هدف از تش��کیل جبهه پایداری را سازماندهی نیروهای حامی س��وم تیر عنوان می کند و معتقد است:
«این جبهه یک تفکر بالنده و عضوی از مکانیزم 8+7اس��ت که به تنوع ارای اصولگرای��ان کمک می کند نه تضارب افکار
انها ».وی در مورد خطوط قرمز جبهه پایداری افزود« :وقتی مقام معظم رهبری می گویند جذب حداکثری و دفع حداقلی،
ما پیرو ایش��ان هس��تیم .نیروهای عضو جبهه که نمی توانند جلوتر از مقام والیت حرکت کنند».
سیاست
اقای نوب��اوه! جبهه پایداری بر چه اس��اس و
اصولی تشکیل شد؟
lاقایان حس��ینیان ،محصول��ی و اقاتهرانی
این مس��اله را به تفصی��ل در موضعگیری های خود
توضیح دادند .واقعیت ان است که برای حضور فعال
در انتخابات اتی خالئی بی��ن نیروهای حامی واقعه
سوم تیر 84ایجاد شده بود که نیاز به ساماندهی داشتند
چون گفتمان س��وم تیر مورد پسند بود و حول محور
والیت ش��کل خیلی خوبی
گرفت ،اما بع��د از حوادث
اخیر ،احس��اس ش��د در ان
جریان خلل��ی به وجود امد
و ان نیروهایی که تا پیش از
این با هم متحد بودند متفرق
شدند ،بنابراین احساس شد
که ممکن است شائبه ای در
ارتباط با مس��ائل تشکیالتی
و اصولگرایی مطرح شود و
همین امر باعث شد که جبهه
پای��داری انقالب اس�لامی
شکل بگیرد .اگر توجه شود
اغلب نیروهای حاضر در این
جبهه همان نیروهایی هستند
که براس��اس همان گفتمان
گرد هم امدن��د و یک تحرک
خیلی خوبی داش��تند و االن
هم هم��ان هدف ها پیگیری
خواهد شد.
نس��بت ای��ن جبه��ه
ب��ا کلی��ت جری��ان
اصولگرای��ی چگونه
است ؟
lاگ��ر توجه ش��ود
هم��ه ش��عارها درحمایت
از گفتم��ان اصولگرای��ی
و ب��ا ه��دف تقوی��ت ان
در انتخاب��ات مجل��س
نه��م مط��رح ش��د.
همان طور ک��ه در انتخابات
گذشته جبهه اصولگرایی به
شکل متحد در قالب مکانیزم
6+5تشکیل شد و توانست
اکثر گرایش های این جریان
را در یک فهرست مش��ترک متحد کند .اصال و اساسا
تمام نیروهایی که در جبهه پای��داری حضور دارند،
اصولگرا هستند.
مثلث شماره88
28
جبهه پایداری انقالب اسالمی در مکانیزم 8+7
نیاز به حضور پررنگ ت��ر در مکانیزم وحدت
اصولگرایان دارد؟
وارد می شود یا خیر؟
lالبته من در م��ورد س��همیه ها و چگونگی
lبله .دوره گذشته 6+5تشکیل شد و االن نیز
8+7در حال شکل گیری اس��ت .به ان خاطر که همه
حضور هیچ اطالعی ندارم .ضمن انکه مطلع نیس��تم
نیروهای اصولگرا را ب��ا گرایش های فکری مختلف
که جبهه پایداری چه تدبیری برای کسب سهمیه در
8+7دنبال می کند .فکر می کن��م چیزی که در ابتدای
و متنوع در کنار هم جمع کنند و یقینا جبهه پایداری
اعالم موجودیت جبهه مطرح بود حضور در وحدت
انقالب اسالمی از اعضای همین مکانیزم خواهد بود
اصولگرایان بود .این بحث ها همیشه بوده و هست و
و در کنار هدف های ان حرکت می کند.
به نظرم این مس��ائل هر طور
که باشد قابل حل است.
یعنی هدف از تشکیل جبهه
پایداری نح��وه حضور در
مکانیزم 8+7بود؟
lبل��ه .اصل حضور
در جبه��ه اصولگرایی حول
محور والیت فقیه مهمترین
بحثی اس��ت ک��ه در جبهه
پایداری دنبال می شود.
خطوط قرمز جبهه پایداری
از سوی اقای حسینیان در
نخستین همایش ان مطرح
ش��د مبنی بر اینک��ه جبهه
ب��ا منحرفانی که با ش��عار
والی��ت به جن��گ والیت
امده ان��د ،فتنه گ��ران چ��ه
انها ک��ه فتن��ه را رهبری و
مدیریت کردند ،چه انهایی
که میدان داری کردند و چه
انها که حمای��ت کردند و
در خان��ه و دفتر با س��ران
فتن��ه نشس��تند و ان��ان را
تحریک کردن��د و چه انها
که با سکو ت ش��ان حق و
ولی ش��ان را یاری نکردند
و فتنه را خ��وار نکردند و
چ��ه انهایی ک��ه روزی بر
میخ کوبیدن��د و روزی بر
نعل تا قیام قیامت وحدت
نمی کند ،چون ن��ه توجیه
اشتباه می پذیرد و نه توجیه
بیژن نوباوه با حمایت طیف رایحه خوش خدمت وارد مجلس هشتم شد
توبه را ،این مرزبند ی های
کلی از سوی برخی منتقدان
این طور تعبیر می شود که
اعضای ای��ن جبهه جز خودش��ان دیگران را
جبه��ه پایداری ب��رای نقش افرین��ی در مدل
اصولگرا نمی دانند که بخواهند با انها وحدت
وح��دت 8+7دو س��هم را کاف��ی می داند یا
هم بکنند ،ارزیابی شما چیست؟
معتقد اس��ت ب��ا س��ازماندهی نیروهای خود
سیاست
خطوط اصلی و مواضع جبهه پایداری
همانی است که در جریان اصولگرا
میان سایر گروه ها نیز وجود دارد .به
عبارت دیگر من هیچ
خط قرمز متمایزی در این رابطه
میان جبهه پایداری و سایر طیف های
اصولگرا مشاهده نمی کنم و کسانی
به این تحلیل ها و اظهار نظرهای غلط
روی می اورند که خود را مقابل جبهه
پایداری می بینند .جریان اصولگرا
اعم از طیف سنتی یا نوگرا شامل
نیروهایی می شود که در همه مقاطع
زمانی برای تحقق ارزش های انقالب
اسالمی تالش کردند و به انها ارج
نهادند
مثلث شماره88
lنه ،ای��ن حرف ها غلط اس��ت ،اینکه جبهه
پایداری با منحرفان و مردودین در فتنه 88موضع دارد
و وحدت با انه��ا را نمی پذیرد یک امر عقلی ،منطقی
و والیی اس��ت .فکر می کنم در این رابطه بزرگنمایی
صورت می گی��رد .خط��وط اصلی و مواض��ع جبهه
پایداری همانی اس��ت که در جری��ان اصولگرا میان
سایر گروه ها نیز وجود دارد .به عبارت دیگر من هیچ
خط قرمز متمایزی در این رابطه میان جبهه پایداری و
سایر طیف های اصولگرا مشاهده نمی کنم و کسانی
به این تحلیل ها و اظهار نظرهای غلط روی می اورند
که خود را مقابل جبهه پای��داری می بینند .مردودین
حوادث پ��س از انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم
کس��انی بودند که در برابر ناحق س��کوت کردند یا
اینکه جبهه چطور می توان��د از جریان خاص برامده
از دولت اعالم برائت نکند .تاکید می کنم هیچ کدام از
خطوط قرمز یاد شده ،خاص جبهه پایداری نیست و
همه اصولگرایان در قبال این مسائل موضع خواهند
داشت.
تفس��یرها متفاوت اس��ت؛ مثال جبهه پیروان
خط امام و رهبری معتقد به جذب حداکثری و
جذب حداقلی است ،اما این نوع موضعگیری
از طرف جبهه پایداری به نوعی بر اصولگرایی
ناب تاکید دارد ،از این رو حتی راه توبه را نیز
مسدود کرده ،این طور نیست؟
lاین یک برداشت است ،ما در انتخابات دوره
گذش��ته مجلس به عنوان عضوی از جریان اصولگرا
ش��رکت کردیم .وقتی مقام معظم رهبری می گویند
جذب حداکث��ری و دف��ع حداقلی ،ما پیرو ایش��ان
هس��تیم .نیروهای عضو جبهه که نمی توانند جلوتر
از مقام والیت حرک��ت کنند .یقینا ح��رف ما حرف
رهبر معظم انقالب اس��ت چون اس��اس بر حضور
حداکثری همه گروه ها در انتخابات مجلس نهم است
و در این صورت انتخابات فراگیر شکل می گیرد .در
ثانی هرچه گروه های اصولگرا به هم نزدیک تر باشند،
احتمال پیروزی انها بیش��تر می شود ،بنابراین ترسیم
خطوط قرمز متعدد برای حذف و کنار گذاش��تن هر
گرایش سیاسی مورد قبول نیست .اقایان محصولی،
اقاتهرانی ،حسینیان و مصباح یزدی در همایش جبهه
پایداری بارها به روشنی تاکید بر وحدت کردند و این
چیزی نیست که االن فقط قصد طرح ان باشد.
جبهه پای��داری چقدر برای خ��ودش پایگاه
اجتماعی قائل است .به عبارت دیگر این جبهه
ارای خود را از ک��دام طبقه یا تفکر اجتماعی
می گیرد؟
lهمان قدر ک��ه جری��ان اصولگرایی پایگاه
اجتماعی دارد ظرفیت جبهه پایداری نیز همان است.
حزب اللهی ها و پی��روان خط والیت و ام��ام(ره) و
کس��انی که برای نظام و ارمان ه��ای انقالب ارزش
قائلند را نمی توان از هم جدا کرد.
منظور ان است که جبهه پایداری چه سهمی
از ارای 25میلیونی احمدی نژاد را برای خود
متصور است؟ ایا این جبهه مانند راست سنتی
قائل ب��ه پایگاه اجتماعی خاص��ی برای خود
است؟
lاین تعریف را باید کس��انی شرح دهند که
مدعی ان هستند .دوره انتخابات مجلس هشتم همه
طیف های اصولگرا اعم از س��نتی ،نوگ��را و مبارز در
یک فهرست قرار داشتند ،تفاوتی میان اینها نمی توان
گذاشت.
ش��اید به لحاظ س��نی میان س��نتی ها و نوگراها
تفاوت هایی باش��د ،اما به ش��خصه در س��ایر موارد
تمای��زی نمی بینم چون هم��ه گرایش��ات اصولگرا
می توانند در داخل این جبهه پایداری حضور یابند.
جبه��ه پای��داری می توان��د م��وج اجتماعی
ایجاد کند ت��ا در ج��ذب ارای عمومی برای
اصولگرایان سهمی داشته باشد یا تنها بخشی
از سیاسیون هستند که می خواهند در انتخابات
مجلس نهم مشارکت کنند؟
lاین یک برداش��ت است ،وقتی اصولگرایی
مطرح می شود باید دید از ابتدای انقالب چه کسانی
همواره در سختی ها همراه ان بودند .جریان اصولگرا
اعم از طیف سنتی یا نوگرا شامل نیروهایی می شود که
در همه مقاطع زمانی برای تحقق ارزش های انقالب
اس�لامی تالش کردند و به انها ارج نهادند .من فکر
می کنم جبهه پایداری در داخل تفکرات اصولگرایی
تعریف می شود و اگر خارج از ان باشد دیگر یک چیز
جدید می شود که برای ما نیز ناشناخته خواهد بود.
چه افرادی در این جبهه حضور دارند؟
lافراد حاضر شخصیت های بزرگی در عرصه
اجتماعی و سیاسی هس��تند ،مثال چند نفر نظیر اقای
حس��ینیان هس��تند که در دوران دولت اصالحات به
راحتی حرف خود را بیان می کردند یا هم اکنون ایشان
در مجلس هنگام استیضاح وزرای دولت مدافع حق
و عدالت است.
یعنی افرادی که از س��وی رایحه خوش خدمت
در فهرس��ت جبهه متحد اصولگرایان قرار گرفتند و
به مجلس هش��تم راه یافتند واقعا ب��ه تحقق عدالت
در جامعه ن��گاه می کردند و هنگام نقد یا اس��تیضاح
وزرا طرف حق بودن��د ،یعنی این نب��ود که به خاطر
احمدی نژاد بخواهند در برابر ناحق س��کوت کنند.
االن نیز جبهه پایداری براس��اس عقالنیت و اعتدال
حول محور والیت فقیه کامال عدالت مدارانه به صحنه
اجتماعی می نگرد.
ای��ن جبهه در تهران تش��کیل می ش��ود یا در
شهرستان ها نیز شعبه خواهد داشت؟
lهمه جای ایران تشکیل می شود .جمعی هم
که در نخستین همایش جبهه پایداری انقالب اسالمی
شرکت کردند از همه اقصی نقاط کشور بودند .یعنی
خیلی از نماین��دگان ش��هرها در ان همایش حضور
داشتند.
ش��ما به عنوان یکی از اعضای جبهه پایداری
بفرمایید ش��ورای مرکزی ان با چه مکانیزمی
انتخاب می شوند؟
lدر ان همای��ش اص�لا راج��ع ب��ه مباحث
تش��کیالتی بحث نش��د و من هم درباره این مسائل
با خبر نیستم ،چون اساس حرکت تشکیل این جبهه
از طرف فراکسیون انقالب اسالمی مجلس صورت
گرفت و اعضای ان مش��خصند ،اما اینکه چه تعداد
عضو شورای مرکزی باشند معلوم نیست.
باالخره باید به مکانی��زم 8+7نماینده معرفی
کنند .ای��ن کار نیازمند یک کار تش��کیالتی
است ،اینطور نیست؟
lالبته شاید بحث هایی ش��ده باشد که من از
انها مطلع نیستم.
اقای حداد عادل در همای��ش جبهه پایداری
حضور داشت و س��خنرانی کرد .این حرکت
جدایی از مکانیزم 8+7تعبیر می شود یا ایشان
حلقه مشترک بین مکانیزم وحدت اصولگرایان
با جبهه پایداری است؟
lزیبایی کار در همین اس��ت .بعد از فتنه 88
و جریانات اخیر سیاسی افرادی به شکل پیشرو وارد
صحنه مبارزه ش��دند .اقای حدادعادل به عنوان یک
نیروی فرهنگی که نمونه ان در کش��ور ما کم اس��ت
از ابت��دای ان جریانات یک موضع ش��فاف و واضح
اتخاذ کردند.
ایش��ان بعد از انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری
جزو اولین کس��انی بودند که نس��بت ب��ه وقایع پس
از ان موضع ش��فاف و روش��ن گرفتند .فارغ از انکه
حدادعادل عض��وی از جبهه پایداری ش��ود یا خیر،
شرکت وی در این همایش بسیار پرمعنا بود ،چراکه
ایش��ان با حضور خود ،این حرکت سالم و والیی را
تایید کرد.
به نظر شما اقای حدادعادل چه نقشی را بین
جبهه پایداری و 8+7ایفا خواهد کرد؟
lجبهه پای��داری جزئی از 8+7به حس��اب
می ای��د ،چ��ون مکانیزم وح��دت جز جم��ع کردن
نیروه��ای اصوگرا دور ه��م هدف دیگ��ری ندارد.
اما درباره این س��وال بگویم که ابان س��ال گذش��ته
رئیس جمه��ور اقای��ان عس��گراوالدی ،والیت��ی و
حدادعادل را مامور کردند تا میان اصولگرایان وفاق
ایجاد کنند که بعد از جریانات اخیر تقریبا کار متوقف
شد و در قالب جدید ادامه یافت.
اینکه اقای حدادعادل در همایش جبهه پایداری
سخنرانی کرد ربطی به وظیفه ایشان در قبال وحدت
اصولگرایان نداشت ،بلکه بیشتر تایید کننده این تفکر
و حرکت بالنده و پیشرو در انتخابات مجلس نهم بود.
جمعیت ایثارگران و جمعیت رهپویان انقالب
اسالمی چه نگاهی به جبهه پایداری دارند؟
lهیچ تعارض��ی وجود ندارد .انه��ا نیز یک
تش��کل برای خود هس��تند ،ضمن انکه اقای فدایی
دبیرکل جمعیت ایثارگران انقالب اسالمی در همایش
جبهه پایداری حضور داش��ت .حداق��ل معنای این
حضور هم ان اس��ت که ایش��ان نیز هم خ��ط جبهه
پایداری هستند.
اگر تعریف از این جبهه به خوبی باز شود همه
جریانات اصولگرا می توانن��د در جبهه پایداری قرار
بگیرند .یعنی هیچ تعارضی بین اهداف جبهه با دیگر
گروه های اصولگرا وجود ندارد.
این جبهه قصدی برای موازی کاری با مکانیزم
8+7ندارد؟
lاین یک شعار و سنگ اندازی مقابل راه جبهه
است .موازی کاری وجود ندارد .کسانی که این طور
سخن می گویند توقع دارند فقط یک تشکل درست
شود و سایر تش��کل ها اعالم حضور نکنند ،چون به
تعبیر انها این کار موازی می ش��ود .افراد و گروه های
29
سیاست
مختلف تحت عناوین گوناگ��ون می توانند با هدف
مش��ترک پا به عرصه بگذارند .این اقدام موازی کاری
نیست بلکه یک تنوع و بالندگی محسوب می شود.
پس تضارب ارا را ی��ک فرصت برای جریان
اصولگرای��ی می دانی��د .در صورت��ی ک��ه
ایت اهلل مهدوی کنی چندی پیش هشدارهایی
درباره نتایج عدم وحدت دادند.
lاین یک قی��اس مع الفارق اس��ت .تضارب
ارا به زمانی اطالق می ش��ود که اختالف نظر وجود
داشته باشد.
وقتی گروه ه��ا و طیف های اصولگ��را در یک
جریان خ��ود را تعری��ف می کنند تض��ارب ارا معنا
ندارد ،انچه اقای مهدوی کنی گفتند در این راستا قابل
تحلیل نیست چون االن بحث تنوع ارا بین گروه های
اصولگرا مطرح است نه تضارب افکار.
تنوع ارا منجر به تضارب افکار نمی شود؟
lاگر هم بش��ود بدون شک اولین تشکلی که
جلوی ان می ایستد جبهه پایداری است.
زاویه ن��گاه و رابطه جبهه پای��داری با دولت
چگونه تعریف می شود؟
lاین یک تفکر ایدئولوژیک اس��ت و اصال
ربطی ب��ه دولت ندارد چون دولت ک��ه نمی تواند در
انتخابات به عنوان یک تفکر وارد شود.
برخی اعضای حاض��ر در جبهه پای��داری با
یکدیگر همخوانی ندارند ،مثال اقای محصولی
اهل کار اقتصادی هس��تند ،در حالی که یکی
از سئوال های مهم این تش��کل عدالتخواهی
است .ممکن اس��ت این موارد جبهه را دچار
چالش کند؟
lاینها چ��ه ربطی به ه��م دارن��د ،مگر اقای
عسگراوالدی اولین پولدار ایران نیست؟
اسداهلل عس��گراوالدی س��رمایه دار است ،نه
حبیب اهلل که از بزرگان حزب موتلفه است.
lفرق نمی کند هر دو در یک خانواده حضور
دارند .البته در زمان معرف��ی محصولی برای تصدی
وزارت کشور در دولت نهم شبهاتی در مورد کسب
مال غیر مش��روع از س��وی وی مطرح ش��د که ما نیز
به شدت این مساله را پیگیری می کردیم ،ولی هیچ گاه
این قضیه ثابت نشد.
ضمن انکه مسائل مربوط به تفکر و ایدئولوژی
را که نمی ش��ود به بحث توان مالی ربط داد .در ثانی
الهام ،محصولی و دکتر لنکرانی از ابتدا پشت جریان
س��وم تیر بودند و خیلی نیز به ه��م نزدیکند .حتی به
جرات می گویم که الهام و محصولی بیشتر از دیگران
تفکر تشکیالتی دارند.
جبهه پایداری برای بع��د از انتخابات مجلس
نهم نی��ز برنامه ای ب��رای ریاس��ت جمهوری
یازدهم دارد؟
lاولین ازمون و امتحان برای جبهه انتخابات
مجلس نهم است ،اگر در میدان پیش رو جبهه بتواند
خوب حرکت نماید و مواض��ع اصولگرایانه خود را
خیلی مطلوب مش��خص و تبیین کند قطعا تش��کل
بیشتر تقویت خواهد شد.
یعنی برای ریاست جمهوری نیز برنامه دارد؟
lاگر خوب کار کند چراکه نه.
جبهه پای��داری در قبال دکت��ر الریجانی چه
زاویه دیدی دارد؟
lهر کس��ی اعم از الریجانی و قالیباف که با
مفاد فکری جبهه همسویی داشته باشند راه برای شان
باز است تا در این چارچوب قرار گیرندg .
مثلث شماره88
30
حسین ابراهیمی در گفت وگو با مثلث مطرح کرد؛
جزئیات جلسه اقا تهرانی با مهدوی کنی
3
حس��ین ابراهیمی ،عضو جامعه روحانیت می گوید« :از مواضع و سخنان اعضای جبهه پایداری
اختالف و جدایی برداشت نمی شود» و تاکید دارد که اعضای این تشکل جدید اصولگرایان عاقل تر
از ان هستند که به انشقاق در اردوگاه اصولگرایان بیندیشند.
در پی اعالم موجودیت جبهه پایداری برخی
از اصولگرایان از این مس��اله اب��راز نگرانی
کرده ان��د و اصالح طلبان نیز این مس��اله را
موجب اخت�لاف و گس��ترش ان می دانند.
نظر شما در مورد به وجود امدن این تشکل
جدید در جبهه اصولگرایان چیست؟
lبنده معتقدم افراد عاقلی در جبهه پایداری
وجود دارند .افراد موث��ر این ائتالف ادم های مومن
و عاقلی هس��تند .من هم معتقدم ه��ر کجا عقل و
دین حاکم باشد مش��کلی پیدا نمی شود .کما اینکه
جلسه اخیرشان هم در راس��تای وحدت و همدلی
بود .هیچ انحرافی هم در جلسه انها مشاهده نشده
اس��ت و مس��ائل اختالف بر انگی��زی را هم مطرح
کردند.این دلیلی اس��ت که نش��ان می ده��د انها با
جامعتین هماهنگ خواهند شد و از همین محور به
خواسته های اصلی اصولگرایان می رسند.
برخی این تش��کل را مجم��ع اخراجی های
دولت می نامند .به نظر ش��ما افراد حاضر در
این طیف چه خصوصیاتی دارند؟
lنمی توان به این افراد گف��ت اخراجی های
دولت .ش��رایطی پیش امد که انها و دولت نتوانستند
با هم کار کنند .اما انها همچنان حامی دولت هس��تند.
اقایان محصولی ،الهام و لنکرانی انس��ان های منطقی
هستند که همچنان همان دیدگاه های سابق را نسبت
به دولت دارند.
در اینجا یک نکته قاب��ل توجه وجود دارد و
ان هم حمایت ایت اهلل مصباح یزدی از این
تشکل اس��ت .ایشان چه وجه اش��تراکی با
این افراد دارند که تصمیم به حمایت از انها
گرفته اند؟
lافراد این تش��کل در مورد جریان خاص
برامده از اصولگرای��ان و جریان فتنه مواضع خوبی
داش��تند .این مواضع ایت اهلل مصباح را تحت تاثیر
قرار داد.
اقای حس��ینیان گفته اند که برخی از دوستان
اصولگرای مجلس فاتحه این طیف را تدارک
دیده اند ،ش��ما این نوع دی��دگاه را چقدر در
تصمیم گی��ری این طیف ب��رای ائتالف موثر
می دانید؟
lمن معتقدم به جزئیات نباید پرداخت .باید
به دنبال اصول برویم .چنانچ��ه روند حرکت ما در
راستای اصول باشد ما می توانیم حرفی برای گفتن
داشته باشیم.
ایت اهلل مهدوی کنی قبل از اعالم
ی این تشکل
موجودیت رسم
مواضع انتقادی
داشتند نسبت
به تشکیل
چنین ائتالف های جدیدی .در حال حاضر
مواضع ایشان را چگونه ارزیابی می کنید؟
lای��ت اهلل مهدوی کن��ی در ابت��دا برخورد
جدی کردند .به اق��ای اقا تهرانی گفتم که ش��ما با
ای��ت اهلل مهدوی کنی تم��اس بگیرید و با ایش��ان
صحبت کنی��د .اقای اقا تهرانی ب��ه حرف من عمل
کرد و جلسه ای هم با ایشان داشتند .ان جلسه ظاهرا
برکات زیادی داشت.
با این اوصاف شما فکر می کنید 8+7با جبهه
پایداری به تفاهم برسند؟
lمن معتقدم به وحدت خواهند رسید .اصال
مساله منفی در ان نمی بینم.
یعنی فکر می کنید که ای��ت اهلل مهدوی کنی
نظرات و دیدگاه های ای��ن طیف را در 8+7
لحاظ کنند؟
lدر ح��ال حاضرای��ت اهلل مهدوی کن��ی
نظرشان این است که همه باید در همین قالب 8+7
باش��ند .در واقع اصل اصولگرایی را ایش��ان همین
می دانند .ایشان تاکید دارند که هر کس نظری داشته
باشد در همین قالب قابل بررسی است.
ما در یک س��وی دیگ��ر این ماج��را جبهه
ایستادگی را هم داریم .نظر شما در این مورد
چیس��ت .ایا فکر می کنید انها هم با 8+7به
تفاهم برسند؟
lدر خصوص جبهه ایستادگی هیچ اطالعی
ندارم .اقای محسن رضایی انس��ان خوبی است اما
مواضع اخیر ایشان را نمی دانم .ایت اهلل مهدوی کنی
هم گفتند که اقای رضایی می توانند نظرشان را بدهند.
شاید اقای رضایی قبل از همه به 8+7ملحق شودg.
اختالفات با گفت وگو حل میشود
مصاحبه با مصباحی مقدم درباره رابطه جبهه پایداری با ائتالف 8+7
امید کرمانی ها
4
غالمرضا مصباحی مقدم ،نماینده تهران ،تش��کیل جبهه پایداری انقالب اسالمی را امری مبارک و مفید
می داند اما به انها توصیه می کند که برای فعالیت در عرصه انتخابات تالش کنند تا در گفت وگو های دو جانبه
سایر گروه های اصولگرا را قانع کنند یا انکه قانع شوند .عضو ارشد جامعه روحانیت مبارز می گوید« :پیوستن
جمعیت ایثارگران به جبهه پایداری مثبت است ،چراکه هرچقدر این مجموعه ها بیشتر به یکدیگر بپیوندند
بیشتر همدیگر را تقویت می کنند».
سیاست
مثلث شماره88
جبهه پایداری انقالب اس�لامی متش��کل از
وزرای سابق دولت های نهم و دهم ،فراکسیون
انقالب اس�لامی و قرارگاه عمار هفته گذشته
اعالم حضور کرد .شما این فعالیت تشکیالتی
را برای وحدت اصولگرایان فرصت می دانید
یا تهدید؟
lاین حرکت را فرصت تلقی می کنم و ورود
این تش��کیالت را به مجموع��ه اصولگرایان مبارک
می دانم.
فکر می کنید اعضای این جبهه همکاری الزم
را با 8+7داشته باشند؟
lهمی��ن ک��ه اف��راد موث��ر در تش��کیل
جبهه پای��داری انقالب اس�لامی وارد س��اماندهی
نیروهای هم فکر خود ش��دند به معنای ان اس��ت که
چارچوب ه��ای مکانی��زم وح��دت اصولگرایان را
پذیرفته اند.
البته طبیعی است که این تشکل راجع به پاره ای
از مسائل مناقش��ه داشته باش��د ،اما به نظر می رسد با
گفت وگو مناقشات برطرف شود .به عبارت دیگر یا
قانع می شوند یا طرف مقابل را قانع می کنند.
از نوع س��ازماندهی نیروها در جبهه پایداری
برمی اید ک��ه این مکانی��زم گام��ی بلندتر از
انتخابات مجلس نهم برداشته است و وقتی به
خطوط قرمز ان نگاه می ش��ود به نظر می رسد
اتحاد ان با سایر طیف ها و گروه های اصولگرا
خیلی س��خت و مشکل باش��د ،ارزیابی شما
چیست؟
lاصوال هر تش��کل ،گروه ،جمعیت و حزبی
که می خواهد با ی��ک مجموعه به تعامل ،همگرایی و
همکاری برسد ناگزیر باید یکسری تعدیل مواضع را
برای رسیدن به وفاق با دیگران بپذیرد.
نمی تواند هم بر س��ر موضع خ��ود به صورت
تمام و کمال بایس��تد و هم عالقه مند پیوستن به یک
مجموعه باش��د چون هر مجموع��ه ای این خاصیت
را دارد .انهایی که به این وحدت پیوس��تند یکسری
خصوصیات و ویژگی هایی را مدنظر داشتند که از ان
صرف نظر کردند و همین جاست که وحدت معنا پیدا
می کند ،به این خاطر بیشتر از واژه همگرایی به جای
وحدت استفاده می شود.
جبهه پایداری انقالب اس�لامی خ��ود را در
چارچوب اصولگرایان تعریف و برای تعامل
با سایر گروه ها اعالم امادگی کرد .چقدر این
مس��اله می تواند در مقام عمل ب��روز و ظهور
یابد؟
lخود اینکه اینها به همگرای��ی اقبال کردند
امری مبارک است و تصور می کنم در گفت وگویی که
دارند ان مسائل فی مابین هم حل و فصل شود.
تضارب ارا و ارائه فهرست های موازی چقدر
برای جریان اصولگرا در مقابل اقدامات رقبا
تهدید به حساب می اید؟
lاگر یک مجموعه به هم پیوس��ته پدید بیاید
یک پشتوانه خوب رای باالیی خواهد داشت ،چراکه
رقبا از چنین جایگاه��ی برخوردار نیس��تند ،اما اگر
انشقاق و چند فهرس��تی به وجود اید موقعیت ممتاز
جریان اصولگرا را در عرص��ه رقابت های انتخاباتی
تضعیف می کند ،به طوری ک��ه حتی رقبا می توانند از
این فرصت به نتایج فراتر از تصوری برسند.
ایت اهلل مهدوی کنی هشداری به اصولگرایان
دادند مبنی بر اینک��ه گروه های اصولگرا نباید
انقالب اس�لامی را مانند گوشت قربانی میان
خود تقس��یم کنند ،این صحبت ب��ه چه امری
بر می گردد؟
lمقصود ایش��ان به وزن کش��ی میان گروه ها
و طیف ه��ای اصولگ��را برمی گردد .اینک��ه افراد در
رایزنی ها و چانه زنی ها دائم بر وزن گروه خود تاکید
کنند و خواستار سهم بیشتر شوند ،مصداق این حرف
ایت اهلل مهدوی کنی است.
یعنی نیروهای اصولگرا در هر طیف یا گروهی
که هستند باید به پیشرفت و تعالی ارمان ها و اهداف
انقالب اسالمی در سایه وحدت و همگرایی بیندیشند
و در این راستا از مواضع خصوصی و خاص خودشان
عبور کنند.
در نظرگرفت��ن مصالح و منافع نظ��ام و انقالب،
جمع نگری و تنزل از خواسته های فردی و گروهی از
مولفه های کلیدی جه��ت حصول وفاق و اتحاد میان
سالیق اصولگرا به شمار می رود.
با توجه به صحبت هایی که فرمودید وضعیت
گروه ه��ای اصولگرا در ح��ال حاضر چگونه
است؟ یعنی انها چقدر حاضرند از سهم خود
به نفع مصالح جمعی بگذرند؟
lفکر می کن��م گروه های اصولگ��را به نقطه
مطلوب نزدیک می شوند ،چراکه هرچه فضا به سمت
انتخابات سوق پیدا می کند نیروهای اصولگرا بیشتر
به سمت وحدت نظر پیش می روند.
از انجا که ترکیب نهایی 8+7هنوز مش��خص
نشده ،چه زمانی این مکانیزم تکمیل می شود؟
lدیر نیست ،چراکه تا 12اسفند زمان برگزاری
انتخابات مجلس نهم مدت زیادی باقی مانده است.
جبهه پای��داری تا چ��ه زمانی فرص��ت دارد
نمایندگان خود را به 8+7معرفی کند؟
lاین مساله را باید دست اندرکاران امر جواب
دهند.
31
سیاست
اگر جبهه پایداری نماینده ای معرفی نکند چه
اتفاقی می افتد؟
lفعال اعالم کرده اند که مایلند به مکانیزم 8+7
بپیوندند .مهم این است .از این رو امکان دارد در اینده
نمایندگان خودشان را معرفی کنند.
جمعیت ایثارگران انقالب اس�لامی هم گویا
نظر مثبتی به جبهه پایداری دارد؟
lاینها یک تش��کل و حزب سیاس��ی مستقل
هستند و در 8+7نماینده دارند.
اما دبی��رکل و اعضای جمعی��ت ایثارگران در
همایش جبهه پایداری حضور داشتند ،این را
چطور ارزیابی می کنید؟
lاین مهم نیس��ت ،البته امکان دارد این افراد
به صورت میهمان در ان جلس��ه شرکت کرده باشند
وگرنه خودشان یک تشکل مستقل هستند.
خیل��ی از فعاالن سیاس��ی معتقدن��د حضور
حسین فدایی ،دبیرکل و غالمعلی حدادعادل
در ان مراس��م به معنی ان اس��ت که انها این
حرکت را تایید کردند .این مساله از دید شما
چگونه تعبیر می شود؟
lچه بهتر ،اشکالی ندارد.
نکته مثبت ان چیست؟
lنکته مثبت حرکت ایثارگران ان اس��ت که
هرچقدر این مجموعه ها بیش��تر به یکدیگر بپیوندند
بیشتر همدیگر را تقویت می کنند.
این طور تعبیر نمی ش��ود که راس��ت سنتی از
طیف تحول خواه جدا شده باشد؟
lعناوین راس��ت س��نتی و م��درن حقیقت
بیرونی ندارن��د و پ��وچ و توخالی هس��تند چون نه
مجموعه اصولگرایان مطابق تقسیم بندی های جهان
راست هستند و نه به سنتی و فراستنی و مدرن تقسیم
می شوند.
پس چرا جبه��ه پیروان خط ام��ام و رهبری و
جامعتین به وی��ژه جامعه روحانی��ت مبارز به
جبهه پایداری نپیوستند؟
lجامع��ه روحانی��ت مبارز ته��ران و جامعه
مدرس��ین حوزه علمیه قم ک��ه بن��ای کار حزبی در
مجموعه اصولگرایان ندارند.
اتفاقا جبهه پایداری نیز بنای کار حزبی ندارد؟
lاعضای ان بنای کار حزبی دارند.
خودشان در همایش این جبهه اعالم کردند که
قصد کار تشکیالتی دارند نه حزبی ،پس شما
چنین تصوری از اقدام انها ندارید؟
lخیر ،جبهه پایداری اصال ب��رای انتخابات
ش��کل گرفته اس��ت در صورتی ک��ه جامعتین برای
انتخابات شکل نگرفتند و از اول هم گفتند که حزب
نیستند و سهم و دولت نمی خواهند.
یعنی جامعتین اف��رادی را ب��رای حضور در
فهرست اصولگرایان معرفی نمی کند؟
lبرحسب نیاز انتخابات شاید از اعضا یا غیر
اعضا کسی را معرفی کند ،این طور نیست که مقید به
معرفی از اعضا باشند.
پس در مجموع شما تشکیل جبهه پایداری را
مفید به حال وحدت اصولگرایان می دانید؟
lبله ،تشکیل این جبهه بسیار مفید است.
توصیه شما به جبهه پایداری انقالب اسالمی
چیست؟
lتوصی��ه می کن��م ک��ه همگرایی با س��ایر
گروه ه��ای اصولگرا را اص��ل قرار دهند ت��ا در یک
گفت وگوی سازنده با مجموعه کاری کنند که یا قانع
شوند یا دیگران را قانع کنندg .
مثلث شماره88
32
با کسانی که در فتنه سکوت کردند
مرزبندی داریم
گفت و گو با مهدی کوچک زاده
امید کرمانی ها
5
مهدی کوچک زاده ،نماینده تهران هدف از تشکیل جبهه پایداری انقالب اسالمی را اعالم این مطلب
دانست که کس��انی تصور نکنند جریان عالقه مند به والیت ،موافق با عدالت ،ساده زیست ،استکبار ستیز
و مردمی ،مرده اس��ت ،بلکه این تفکر کامال زنده اس��ت و با همه قوت و توان در عرصه سیاس��ی کشور
حضور دارد و به فعالیت خ��ودش هم ادامه می دهد .عض��و جبهه پایداری می گوی��د« :خیلی ها ادعای
اصولگرایی کردند ولی پیش از انکه شمارش ارا در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به پایان برسد ،به
اقای موسوی تبریک گفتند و االن هم در مناصب باالی کشور قرار دارند ».عضو فراکسیون انقالب اسالمی
مجلس تصریح کرد« :جبهه پایداری مطالب خود را بیان و نمایندگانش را معرفی می کند و در کنار سایر
اصولگرایان با پتانسیلی که دارد حضور می یابد تا یک لیست واحد از این جریان خارج شود».
سیاست
کارکنانی هم اطرافش هستند ،همین .با این تفاسیر من
چیز دیگری هم بیش از این نمی شناس��م که بخواهم
راجع به ان اظهار نظر کنم.
پس جبهه پایداری یک تشکل یکدست است؟
lتا منظور از یکدست بودن چه باشد!
یعنی همه افراد حاض��ر در ان دارای یک نظر
و گرایش و سلیقه هس��تند .از طرفی مشاهده
می شود که جمعیت ایثارگران انقالب اسالمی
نیز در این جبهه حضور دارد .این مساله چطور
قابل ارزیابی است؟
lممانعتی برای عضویت جمعیت ایثارگران
در جبهه وجود ندارد ،چون همانطور که گفتم کسی
نیامده در این جبهه ثبت نام یا اعالم عضویت کند.
یعنی هی��چ باید و نبایدی ب��رای عضویت در
جبهه پایداری وجود ندارد؟
lالبته یکسری بایدها و نبایدها برای عضویت
وجود دارد ،مثال مرزبندی ش��فاف با فتنه ،88موضع
داش��تن در مقابل منحرفان و موضعگی��ری در مقابل
کس��انی که در فتنه س��اکت یا مردد بودند از ضوابط
حضور در جبهه پایداری است که جمعیت ایثارگران
این مس��ائل را انجام داده و به انها توجه کرده است؛
بنابراین می تواند یکی از اعضای این جبهه به ش��مار
اید .اینجا خط و مرزی وجود ندارد که به واس��طه ان
عده ای را وارد و عده ای را بی��رون کنند ،چون قالب
حزبی برای ثبت ن��ام و گزینش ی��ا رد اعضا برای ان
متصور نیست ،همه کسانی که در خط عشق و عالقه به
والیت فقیه ،ساده زیستی ،ایستادگی در برابر استکبار
و مردمی بودن قرار دارند از نظر بنده عضو این جبهه
محسوب می شوند.
ارزیابی شما از اولین همایش جبهه پایداری
چه بود؟
lهیچ کدام از همایش ه��ای انتخاباتی ادوار
گذش��ته که از س��وی اصولگرایان برگزار می ش��د به
عظمت و بزرگی این همایش نب��ود .یعنی در مجلس
هفتم و هشتم هم در همین سالن همایش برگزار شد
ولی من به شخصه همایشی به این فراگیری و شکوه
و ابرومندی ندیدم.
جبهه پای��داری چه ارتباطی ب��ا مکانیزم 8+7
خواهد داشت؟
lاین جبهه در همین سازوکار عمل می کند.
اصال قبل از اینکه جبه��ه پایداری اعالم موجودیت
کند ،مکانیزم یاد شده برای رسیدن به لیست واحد
با گمانه زنی ،دو نف��ر از جمله اقای��ان اقاتهرانی و
حسینیان را به عنوان س��هم یا نمایندگان این سلیقه
مثلث شماره88
اقای کوچ��ک زاده! جبهه پای��داری انقالب
اسالمی با چه هدفی تشکیل شد و چه زاویه و
نگاهی به دولت دهم دارد که سکان هدایتش
در دست اقای احمدی نژاد است؟
lدر مجموعه گسترده اصولگرایان یک بخش
عمده و عظیم ان کسانی بودند که به واسطه ارادت و
عشق و عالقه ای که به برخی رفتارها و ویژگی هایی
مثل ساده زیستی ،ایس��تادگی مقابل استکبار ،مردمی
بودن و ارتباط گی��ری با مردم داش��تند ،نوعی تعامل
مثبت و همکاری گسترده با اقای احمدی نژاد به عنوان
رئیس جمهور برقرار کردند؛ چراکه ایشان نیز دارای
چنین خصایصی بود.
بعد از قضایایی که در اردیبهشت ماه سال جدید
اتفاق افتاد این تردید در دل گروه یاد ش��ده ایجاد شد
و ان درجه و میزان از تبعی��ت از والیت مورد انتظار
به واس��طه حرکات صورت گرفته م��ورد تردید قرار
گرفت .بنابراین مجموعه ای ک��ه از ابتدا موجود بود
و برای هیچ جریان سیاس��ی اصولگرا نیز مورد انکار
نبوده و نیس��ت به ج��ای انکه عنوان خ��ودش را در
اختیاربرخی افراد بگذارد تحت عنوان جبهه پایداری
انقالب اسالمی اعالم موجودیت کرد.
به عبارت دیگر چیز جدیدی تش��کیل نشد فقط
عنوان تغیی��ر پیدا کرد .البته درس��تش هم همین بود؛
به فرض هم که به اصطالح ش��بهه ای ه��م به وجود
نمی امد ،باز هم الزم بود فعالیت این جبهه متبلور در
نام افراد نباشد.
در کل جبهه پایداری تش��کل جدیدی نبود که
حاال بخواهد ش��کل بگیرد ،بلکه مجموعه نیروهایی
بودند که تابلو دیگ��ری برای فعالیت های سیاس��ی
انتخاب کردند.
جبهه پایداری از چند طیف تشکیل می شود؟
lعرض کردم همه کس��انی که در انتخابات
مجلس هفتم و هش��تم ویژگی های اصولگرایی را در
اقای احمدی نژاد متبلور دیدند دور هم جمع شدند.
این جبهه از ان جبهه هایی نیس��ت که قبال رفته باشد
هفت عنوان به اس��م حزب و تشکل سیاسی درست
کند بعدا بگوید ای��ن هفت جبهه پای��داری انقالب
اسالمی گروه شدند .چون برخی نظیر این صحبت ها
درست کردند.
یعنی ش��ما می فرمایید طیف بن��دی در جبهه
پایداری وجود ندارد؟
lخیر ،جبهه پایداری انقالب اسالمی شامل
همه اصولگرایانی اس��ت ک��ه عقالنی��ت ،معنویت
و عدال��ت را حول مح��ور والیت فقی��ه پذیرفتند و
شعارشان هم اخالص در راه خدا ،تبعیت از والیت و
صداقت با مردم است .هر کسی چنین شاخصه هایی
را داشته باشد ،عضوی از جبهه است چون ما حزبی
راه نینداختیم که در ان ثبت نام و عضوگیری کنیم.
بنا به فرمایش ش��ما ،حتی عل��ی الریجانی و
تیمش هم می توانن��د درون ای��ن جبهه قرار
بگیرند؟
lخب اگر این ویژگی ها را دارند بله می توانند
درون این جبهه ق��رار بگیرند .البته م��ا چیزی تحت
عنوان تیم اقای الریجانی نمی شناس��یم ،ایشان یک
فرد و رئیس قوه مقننه است ،ولی تیم اقای الریجانی
برای من تعریف شده نیست.
طیف حامیان ایشان چطور؟
lطیف منتسب به ایشان نیز برای من تعریف
شده نیس��ت .علی الریجانی ،رئیس مجلس است و
مجموعه ای که از ابتدا
موجود بود و برای هیچ
جریان سیاسی اصولگرا
نیز مورد انکار نبوده
و نیست به جای انکه
عنوان خودش را در
اختیاربرخی افراد
بگذارد تحت عنوان
جبهه پایداری انقالب
اسالمی اعالم موجودیت
کرد .به عبارت دیگر
چیز جدیدی تشکیل
نشد فقط عنوان تغییر
پیدا کرد
فکری پیش بینی کرد .این گمانه زنی خودش��ان
بود که البت��ه غلط بود .حاال جبه��ه مطالب خود
را بیان و نمایندگانش را معرف��ی خواهد کرد و
در کنار س��ایر اصولگرایان با پتانس��یلی که دارد
حضور می یابد تا یک لیست واحد از این جریان
خارج شود.
شورای مرکزی جبهه با چه مکانیزمی تعیین
می ش��ود تا نمایندگانی را ب��ه 8+7معرفی
کند؟
lشورای مرکزی به ان معنا که مدنظر است
وجود ندارد .باالخره ب��رادران و عزیزانی دغدغه
داش��تند تا خیل عظیم نیروهای یاد شده را بعد از
تحوالت س��ال جدید س��اماندهی کنند تا به حال
خودشان رها نشوند .هر کسی به سهم خود تالش
کرد تا همه در کنار هم ق��رار بگیرند .بنده چیزی
به عنوان شورای مرکزی نمی توانم احصا کنم.
پس چطور جبهه نماین��ده معرفی خواهد
کرد؟
lباالخره کس��انی که کار کردند مشخص
هستند اما تاکید می کنم شورای مرکزی به ان معنا
که در احزاب است در جبهه پایداری وجود ندارد،
بلکه افراد مورد وثوق نشست خواهند داشت .کما
اینکه در نخستین همایش اقای اقاتهرانی دبیر بود
یا اقای حسینیان بخش��ی از کار را برعهده داشتند
یا اقای زارعی در حوزه اس��تان ها و شهرستان ها
زحمات زیادی کش��یدند .خب اینها طبعا امادگی
بیشتری برای خدمت کردن دارند و نظرات جبهه
را به کمیته اجرایی و حکمیت اصولگرایان اعالم
خواهند کرد.
این حرکت به تهران محدود می ش��ود یا به
شهرستان ها نیز تسری می یابد؟
lمگر کسانی که ان ویژگی ها را برایشان
نام ب��ردم فقط در تهران هس��تند ،مگ��ر ارای 25
میلیونی که به س��بد احمدی نژاد ریخته ش��د فقط
مربوط به تهران بود ،بنابراین جبه��ه پایداری در
سراس��ر کش��ور نیرو دارد .همه حرف این است
که جریان عالقه مند به والی��ت ،موافق با عدالت،
ساده زیست ،استکبار ستیز و مردمی ،نمرده است.
کسانی تصور نکنند که این جریان مرده بلکه این
تفکر کامال زنده اس��ت و با همه ق��وت و توان در
عرصه سیاس��ی کش��ور حضور دارد و به فعالیت
خودش هم ادامه می دهد.
در مورد این خصوصیاتی که گفتید س��ایر
گروه های اصولگرا نیز مدعی ان هس��تند،
چه تمایزی بین جبهه پایداری با انها وجود
دارد؟
lهمه کس��انی که مدعی اند در این جبهه
هس��تند .البته از ادعا تا عمل خیلی فاصله اس��ت.
خیلی ها ادعای اصولگرایی کردند ولی پیش از انکه
شمارش ارا در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم
به پایان برسد ،به اقای موس��وی تبریک گفتند و
االن هم در مناصب باالی کش��ور قرار دارند .مقام
معظم رهبری در ایام فتنه بارها نس��بت به عواقب
کار کسانی که سکوت کردند یا مردد بودند هشدار
دادند .انه��ا در ان امتحان بزرگ مردود ش��دند و
مردودی در ان امتحان با نابودی ش��ان یکی است.
خیلی ها اس��م خودش��ان را اصولگرا می گذارند
اما توصیه های رهبر معظم انقالب را در مس��ائل
گوناگون نادیده می گیرندg .
33
سیاست
سیاست
مثلث شماره88
34
شاگردان ایت اهلل
دور جدید فعالیت های سیاسی ایت اهلل مصباح یزدی
سیاست ورزی ایت اهلل
علی حاج ناصری
ایت اهلل مصباح یزدی این روزها وارد عرصه دیگری ش��ده و به همراه ایت اهلل خوش��وقت به عنوان یکی از دو رهبر معنوی جبهه
پایداری فعالیت سیاس��ی خود را پی می گیرد .او این بار اما از جبهه سیاسی پش��تیبانی می کند که قصد ورود به مجلس را دارد.
ایت اهلل مصباح یزدی تاکید دارد که جبهه پایداری به دنبال انشقاق در میان اصولگرایان نیست.
1
سیاست
مثلث شماره88
ای��ت اهلل محمد تقى مصباح یزدى از علمای برجس��ته
قم است که مواضع سیاس��ی او همواره مورد توجه دوستان و
دشمنان انقالب بوده است .او که در سال 1313شمسى در یزد
متولد شده ،پس از تحصیالت مقدماتى وارد حوزه علمیه یزد
شد و نزد ش��یخ محمدعلى نحوی ،دوره مقدمات و سطح را تا
پایان رسایل و مکاسب را در مدت چهار سال به اتمام رساند.
سپس براى تحصیالت تکمیلى علوم اسالمى عازم نجف شد؛
اما به علت مش��کالت فراوان مالى ،بعد از یک سال براى ادامه
تحصیل به قم بازگشت.
او از س��ال 1331تا س��ال 1339در دروس خارج فقه و
اصول امام خمینی(ره) ش��رکت می کرد و در همی��ن زمان ،با
حضور در درس تفسیر قران ،شفاى ابن سینا و اسفار مالصدرا
عالوه بر استفاده علمی از وجود عالمه طباطبایى(ره) ،به لحاظ
روحی و اخالقی نیز با ایش��ان پیوند خاصی پیدا کرد .ایت اهلل
مصباح یزدی همچنین از فیوض��ات ایت اهلل انصارى و بهجت
اس��تفاده هاى فراوانی برد .او قریب به پانزده سال در درس فقه
مرحوم ایت اهلل العظمی بهجت شرکت داشت.
پس از انکه دوره درس��ى او با امام خمینی به علت تبعید
رهبر کبیر انقالب قطع ش��د ،به تحقی��ق در مباحث اجتماعى
اسالم ،از جمله بحث جهاد ،قضا و حکومت اسالمى پرداخت.
ایت اهلل مصباح یزدی با خی��زش نهضت روحانیت رژیم
پهلوى ،فعالیت هاى سیاسى خود را اغاز کرد و از طریق اشنایى
و همکارى با شخصیت هایى همچون شهید دکتر بهشتى ،شهید
مطهرى ،شهید باهنر و هاشمی رفس��نجانی نقش فعالى را در
ش��اخه فرهنگى نهضت روحانیت بر عهده گرفت .او در این
رابطه ،در انتشار دو نش��ریه با نام هاى «بعثت» و «انتقام» نقش
داشت که تمام امور انتشاراتى اثر دوم نیز بر عهده او بود.
ایت اهلل مصباح یزدی جهت بررسى نارسایی ها و اصالح
و بازس��ازى نظام حوزه و فعال و کارامدتر کردن ان به عنوان
اصلى ترین مرکزعلمى ـ فرهنگى مبارزه روحانیت و همچنین
نزدیک تر ک��ردن ان ب��ه نهاد مه��م علمى دیگر کش��ور یعنى
دانشگاه ،شروع به فعالیت و همکارى با شهید بهشتى و شهید
قدوس��ى در مدرس��ه حقانى و منتظریه کرد و با عضویت در
هیات مدیره مدرس��ه حقانى و همچنین همکارى با موسس��ه
علمى ـ فرهنگى در راه حق و تاس��یس بخش اموزش در ان،
فعالیت خویش را شدت بخش��ید .او در اداره مدرسه حقانى با
ایت اهلل جنتى ،شهید بهشتى و شهید قدوسى همکاری داشت
و حدود ده سال در ان مدرسه به تدریس فلسفه و علوم قرانى
پرداخت.
از ان پ��س ،قبل و بع��د از انقالب اس�لامى ب��ا حمایت
و ترغیب امام خمینى (ره) ،چندین دانشگاه ،مدرسه و موسسه
راه اندازى کرد که از مهم ترین انها مى ت��وان از بخش اموزش
در «موسس��ه در راه حق»« ،دفتر همکارى حوزه و دانشگاه» و
«بنیاد فرهنگى باقرالعلوم» نام برد .او با تدریس مباحث فلسفى
و قرانى و همچنین تشکیل جلسات بحث اعتقادى و اخالقی
به مبارزه با افکار و عقاید انحرافى که سعى در مخدوش کردن
چهره دین ب��راى تحریف ی��ا از بین ب��ردن ان در جهت تغییر
ماهیت اسالمى انقالب به نفع خود را داشتند ،پرداخت.
پس از پیروزی انقالب اسالمی ،در برنامه های تلویزیونی
با افکار نادرس��ت جریان های مختلف فک��ری مبارزه می کرد
و با رهبران جریان��ات فکری منحرف به مناظره می نشس��ت؛
مناظراتی که عبدالکریم س��روش به عنوان یک��ی از همراهان
ایت اهلل در انها حاضر می شد.
ایت اهلل 77س��اله ،هم اکنون ریاست موسس��ه اموزشى و
پژوهش��ى امام خمینى را با حکم رهبر معظم انقالب برعهده
دارد .او در س��ال 1369به عنوان نماینده مجل��س خبرگان از
استان خوزس��تان و س��پس از تهران به نمایندگى این مجلس
برگزیده شد.
وى همچنی��ن عض��و ش��وراى عال��ى انق�لاب
فرهنگ��ى و عضو جامعه مدرس��ین ح��وزه علمیه قم اس��ت.
ایت اهلل مصباح یزدی ب��ا تدریس مباحث فلس��فى و قرانى و
تشکیل جلسات پیرامون مسائل اعتقادى و اخالقى و همچنین
انجام مس��افرت هاى علمى ،فرهنگى و تبلیغى به کش��ورهاى
مختلف جهان ،در جهت تبیین و ترویج علوم اسالمى مشغول
فعالیت اس��ت .او داراى تالیفات و اثار متعددى در زمینه هاى
فلسفه اسالمى ،الهیات ،اخالق و عقاید است.
اغاز هجمه ها علیه ایت اهلل
تا اواس��ط دهه 70شمس��ی ،برخ��ی ت�لاش می کردند
ایت اهلل مصب��اح را در حوزه علمیه محص��ور کنند و با ترویج
نظریه جدایی دین از سیاس��ت به طور تدریجی او و یارانش را
از عرصه سیاست ورزی کنار بگذارند .ایت اهلل اما با حضور در
نماز جمعه تهران پیش از خطبه ها ،برخی گرایش های لیبرالی
دولت وقت را نقد می کرد .او گاهی «تئوریسین خشونت» نامیده
می شد و گاهی دیگر «بی اعتقاد به خط امام» تاکید او بر اسالم
سیاسی به قدری صریح بود که با اندیشه هایی که سعی در رواج
سکوالریسم و عرفی کردن جامعه می شد ،چندان سازگار نبود.
همزمان با این هجمه ها ،رهبر معظم انقالب در تجلیل از
شخصیت ایت اهلل مصباح فرمودند« :بنده نزدیک به چهل سال
است که جناب اقای مصباح را می شناسم و به ایشان به عنوان
یک فقیه ،فیلس��وف ،متفکر و صاحب نظر در مسائل سیاسی
اس�لام ارادت قلبی دارم .اگر خداوند متعال به نسل کنونی ما
35
سیاست
این توفیق را نداد که از ش��خصیت هایی مانند عالمه
طباطبایی و شهید مطهری اس��تفاده کند ،اما به لطف
خدا این ش��خصیت عزی��ز و عظیم الق��در خالء ان
عزیزان را در زمان ما پر می کند».
ایشان در سال 79نیز در جمع دانشجویان طرح
والیت به هجمه ها اش��اره کردن��د و فرمودند« :این
هجوم تبلیغاتی را که به ش��خصیت های برجسته ،به
انس��ان های واال و با اخالق برجس��ته می کنند ،اینها
همه اش نشان دهنده اهداف و نیات دشمن است .یک
نفر مثل جناب اقای مصباح که حقیقتا این شخصیت
عزیز جزو ش��خصیت هایی اس��ت که همه دلسوزان
اسالم و معارف اسالمی از اعماق دل بایستی قدردان
و سپاس��گزار ای��ن مرد عزیز باش��ند ،م��ورد هجوم
تبلیغاتی ق��رار می گیرند ...حرف رس��ا و نافذ ،منطق
قوی و مستحکم هر جایی که باشد ،انجا را دشمن زود
تشخیص می دهد ،چون حسابگر است .دشمن انجا
را خوب می شناسد و به مقابله اش می اید .با مرحوم
شهید مطهری هم همین جوری برخورد کردند».
ب��ا ای��ن هم��ه ،اتهام زنی ه��ا ب��ه ش��خصیت
ایت اهلل مصباح و انچه از سوی تندروها فرقه مصباحیه
خوانده می شد ،خاتمه نیافت و هر روز در قالبی جدید
و با بهانه ای نو بروز پیدا کرد .به عنوان مثال ،سه هفته
پیش از انتخاب��ات مجلس شش��م ،در بهمن ،۱۳۷۸
کاریکاتوری اهانت امیز نسبت به شخصیت ایت اهلل
مصباح یزدی ،توس��ط نیک اهنگ کوث��ر در یکی از
روزنامه ها به چاپ رس��ید .در واکن��ش اما جمعی از
طالب و فضالی حوزه علمیه قم در مس��جد اعظم
دست به تحصن زدند.
مثلث شماره88
مردم ،عامل مقبولیت
مصب��اح از منتق��دان جمهوری��ت ناب اس��ت
و به رای گذاش��تن نظام توس��ط امام خمین��ی را به
معن��ای اعتقاد او ب��ه جمهوری��ت و حاکمیت مطلق
رای م��ردم نمی داند .او در س��خنانی گف��ت« :مردم،
ناصر (کمک کنن��ده) ولی فقیه هس��تند ،ن��ه ناصب
(منصوب کننده) و مشرع (مش��روعیت دهنده) او».
از دی��دگاه وی ،فقها در دوران غیب��ت نایب حجت
بن الحس��ن (مهدی موعود به اعتقاد اهل تش��یع) و
حاکم هس��تند و نتیجتا انتخاب حاکم توس��ط مردم
فاقد اعتبار اس��ت ».این اظهارات وی مورد مخالفت
بسیاری حتی بخشی از جناح راست و اصولگرا قرار
گرفت ،چنانکه روزنامه جمهوری اسالمی در جریان
انتخابات شوراها در س��ال ۱۳۸۵با موضع گیری در
برابر مصباح ی��زدی ،مواضع وی در باب والیت فقیه
را مخالف نظ��رات رهبری دانس��ت و در مقاله ای با
عنوان «مخالفت رهبری با عملک��رد مصباح یزدی»
نوش��ت« :احدی از احاد ملت حق ن��دارد از رهبری
جلو بیفتد ،ایا رهبری از عملکرد و موضع گیری های
ش��ما راضی اس��ت؟ ما قرائتی داریم که نه ،شما اگر
دلیلی بر رضایت ایش��ان از عملکرد خودتان دارید،
ذک��ر فرمایید ،البته اینکه ایش��ان به موسس��ه ش��ما
کمک مالی بکنند یا ش��ما در دفتر ایش��ان سخنرانی
کنی��د دلیل نمی ش��ود ».درمجم��وع بای��د گفت که
ایت اهلل مصباح یزدی معتقد به نقش مشروعیت بخش
مردم در حکومت علما و فقها نیستند و نقش مردم را
به عنوان عامل مقبولیت توصیف می کنند.
حمایت از شعارهای انقالب
انتخابات ریاس��ت جمهوری نه��م در پیش بود
و کاندیداه��ا که پی ب��رده بودند مردم از ش��عارها و
عملکرد دولت اصالحات دلسرد شده اند ،شعارهای
36
انقالبی سر می دادند .در این میان محمود احمدی نژاد
صریح تر از دیگ��ر کاندیداها بر ش��عارهای انقالبی
همچون عدالت پافش��اری و بر بازگشت به گفتمان
انقالب و امام تاکید می کرد .در این انتخابات ،ایت اهلل
مصباح یزدی و شاگردان او جدی تر از انتخابات های
پیش در عرصه سیاسی حضور یافتند؛ حضوری که با
واکنش برخی جریان های سیاسی همراه شد.
حمای��ت ای��ت اهلل مصب��اح ی��زدی از محمود
احمدی ن��ژاد در دوره اول ریاس��ت جمهوری او و
در انتخابات ده��م نیز ادام��ه یاف��ت ،به گونه ای که
احمدی ن��ژاد در ابتدای فعالیت دول��ت نهم به دیدار
ایشان شتافت و از راهنمایی های ایشان بهره مند شد.
پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم ،ایت اهلل
مصباح یزدی در واکنش به رویداده��ای پس از این
انتخابات گفت که سلس��له جنبان ای��ن قضایا هر که
بود درصدد حذف والیت فقیه از نظام سیاسی کشور
بود .او والیت فقیه را روح انقالب و مش��خصه این
حکومت خواند و گفت« :دش��منان می خواس��تند یا
این رکن اساس��ی را ح��ذف یا تضعی��ف و کمرنگ
کنند که در این جریان برخی اگاهانه و برخی فریب
خورده اق��دام به این امر کردن��د ».او همچنین در ۲۱
مرداد ۱۳۸۸در جمع گروهی از هنرمندان بس��یجی
در موسس��ه اموزش��ی امام خمینی در قم اعالم کرد
که وقتی رئیس جمهوری از جان��ب ولی فقیه نصب
و تایید می ش��ود به عامل او تبدیل شده و از این پرتو
نور بر او نیز تابیده می ش��ود و از ای��ن رو هنگامی که
ریاس��ت جمهوری حکم ولی فقی��ه را دریافت کرد
اطاعت از او نیز چون اطاعت از خداست.
اما چندی بعد به تدری��ج حمایت های ایت اهلل
از دولت کمرنگ تر ش��د و به انتقاد گروید ،انتقاداتی
که هر از گاهی صراحت ان با پاس��خ تند طرف مقابل
مواجه می شد.
شاگردان ایت اهلل
مجموع��ه تالش ه��ای ای��ت اهلل مصباح یزدی،
اساتید و شاگردان بسیاری را برای انقالب به ارمغان
اورد .برخی از چهره های شاخص که از محضر استاد
کسب فیض کرده اند ،عبارتند از:
حجت االس�لام غالمرض��ا فیاض��ی :وی از
برجسته ترین اساتید فلسفه در ایران و صاحب نظریه
جدید «عینیت وجود و ماهیت» است .وی همچنین
از اعضای جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم و اساتید
تا اواسط دهه 70شمسی،
برخی تالش می کردند ایت اهلل
مصباح را در حوزه علمیه
محصور کنند و با ترویج نظریه
جدایی دین از سیاست به طور
تدریجی او و یارانش را از عرصه
سیاست ورزی کنار بگذارند.
ایت اهلل اما با حضور در نماز جمعه
تهران پیش از خطبه ها ،برخی
گرایش های لیبرالی دولت وقت
را نقد می کرد .تاکید او بر اسالم
سیاسی به قدری صریح بود که
با اندیشه هایی که سعی در رواج
سکوالریسم و عرفی کردن جامعه
می شد چندان سازگار نبود
موسسه امام خمینی است.
حجت االسالم س��ید محمود نبویان :او که فاتح
مناظ��رات تئوری��ک در دوران دوم خ��رداد با برخی
عناصر مدعی روشنفکری بود ،صاحب اثار متعددی
در زمین��ه کالم جدی��د اس��ت از جمل��ه «س��روش
مغالطات»« ،نقدی بر صراطهای مس��تقیم» و «علوم
تجربى در عالم غرب».
حجت االسالم محمود رجبی :او هم اکنون قائم
مقام موسسه امام خمینی است.
حجت االسالم مرتضی اقاتهرانی :پیش از انکه
دولت احمدی نژاد بر سر کار بیاید ،دروس اخالقش
در شهر قم برگزار می شد .او فوق لیسانس روانشناسی
را از بنی��اد باقرالعلوم گرفت و س��پس در قالب یک
گروه ،با نظر ایت اهلل مصباح به همراه همسر و فرزند
عازم غرب ش��د و از کانادا و امریکا فوق لیس��انس
فلسفه و عرفان گرفت .با اخذ مدرک دکترای فلسفه
عرفان ،تحصی�لات او در غرب پای��ان یافت و به قم
بازگش��ت .مهاجرت او به غرب حدود هش��ت سال
طول کش��ید .اقاتهرانی بعد از روی کار امدن دولت
نهم ،اس��تاد اخالق هیات دولت لقب گرفت و سپس
از س��وی مردم تهران به عنوان نماینده مجلس هشتم
انتخاب شد.
از دیگر شاگردان ایت اهلل مصباح یزدی می توان به
دکتر عباسعلى شاملى (استادیار موسسه امام خمینى)،
دکتر سید احمد رهنمایى (معاون اطالع رسانی موسسه
امام خمینى) ،دکتر محمد فنایى اش��کورى (استادیار
موسسه امام خمینى) ،دکتر شمالى (استادیار موسسه
امام خمینى) ،دکتر محمد جواد زارعان (رئیس مرکز
انتشارات موسسه امام خمینی) ،اکبر میرسپاه (استاد
دروس معارف قران) ،سید محمد غروى (مدیر گروه
روانشناسى موسسه امام خمینى) ،مجتبی مصباح یزدی
و علی مبش��ری (رئیس دادگاههای انقالب اسالمی
تهران) اش��اره کرد .عالوه بر این ،برخی از شاگردان
ای��ت اهلل و مدی��ران گروه های پژوهش��ی موسس��ه
امام خمین��ی ،در زم��ره ش��خصیت های صاحب نام
سیاسی هستند .پرویز داودی معاون اول رئیس جمهور
در دولت نهم و مدیر گروه اقتصاد ،منوچهر محمدی
معاون سابق وزیر خارجه و مدیر گروه علوم سیاسی،
عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان و مدیر
گروه حقوق ،سیدمحمد غروی س��خنگوی سابق و
عضو ش��ورای مرکزی جامعه مدرسین و مدیر گروه
روانشناسی ،غالمحسین الهام سخنگوی سابق دولت
و عضو شورای نگهبان و اساتیدی نظیر ابراهیم فیاض
و موسی نجفی از ان جمله اند.
اکن��ون ای��ت اهلل مصبا ح ی��زدی ب��ار دیگ��ر
صریح تر و شفاف تر از همیش��ه پا به میدان سیاست
گذاش��ته تا رهبر معنوی اصولگرای��ان حامی دولت
نهم لقب بگیرد .این بار او ب��ه تهران امده تا هم پیوند
جبهه پایداری را با روحانی��ت و حوزه قم به نمایش
بگذارد و هم تدارک تش��کیالت جدی��دی برای دو
انتخابات مهم پیش رو ببین��د .گر چه اصالح طلبان از
دوگانگی در میان بزرگان اصولگرا سخن می گویند و
دو تفکر متفاوت ن��زد ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل
مصباح یزدی را مصداق سخن شان می دانند ،اما گویا
فارغ از هرگونه بحث و ش��ایعه اکنون این روحانیون
بلند پایه هس��تند که اصولگرایان را هدایت می کنند.
فقها در سیاس��ت ایران به خصوص نزد اصولگرایان
ارج و قربی مث��ال زدنی دارن��د؛ چه ای��ن فقیه عالم
ایت اهلل مهدوی کنی باشد چه ایت اهلل مصباح یزدی.
کار سیاس��ت نزد اصولگرایان خوشبختانه با هدایت
روحانیت پیش می رودg .
گفت وگو با قاسم روانبخش درباره سیاست ورزی ایت اهلل مصباح یزدی
علی حاجی ناصری
2
قاسم روانبخش از ش��اگردان ایت اهلل مصباح یزدی می گوید« :حضور ایت اهلل مصباح یزدی و شاگردان
ایشان در انتخابات 84نشانه این است که برای رای مردم ارزش قائل هستند .نتیجه فعالیت های ایشان و دیگر
علما در دوره اصالحات این بود که نوعی بیداری اسالمی درکشور اتفاق افتاد».
اقای روانبخش! برخی مخالفان و البته اکثر
اصالح طلبان در خصوص س��ابقه انقالبی
ای��ت اهلل مصباح ی��زدی ش��ایعاتی مطرح
می کنند که اسناد منتشر شده خالف ان را
اثبات می کند .درباره مبارزات ایش��ان چه
مسائلی تاکنون بازگو نشده است؟
lقاعدت��ا در این خصوص باید به اس��ناد
مراجع��ه ک��رد .در کت��اب تاریخ اس��ناد انقالب
اسالمی« ،مصباح دوس��تان» و «گفتمان مصباح»،
اس��ناد مب��ارزات ای��ت اهلل مصباح امده اس��ت.
ایت اهلل مصباح از انقالبیونی هستند که از روزهای
اول به صف انقالب پیوس��تند؛ مهم ترین تش��کل
انقالبی که در بدو مبارزات در حوزه شکل گرفت،
هیات مدرس��ین بود که بعدها به جامعه مدرسین
تبدیل شد .این هیات متش��کل از 11نفر از علمای
بزرگ بود و ایت اهلل مصباح یزدی دبیر ان تشکل بودند.
افرادی همچون ایت اهلل مش��کینی ،ایت اهلل بهشتی،
مق��ام معظ��م رهب��ری ،ای��ت اهلل ربانی ش��یرازی،
اقای منتظری ،ای��ت اهلل اذری قم��ی و ...این هیات
را تش��کیل دادند و اساس��نامه و مرامنام��ه ان با خط
ایت اهلل مصباح هنوز در اختیار ماس��ت .ایشان برای
اینکه در ان ش��رایط حس��اس این تش��کل لو نرود،
خطی را اب��داع کرده بودن��د که تم��ام مصوبات ان
مجموعه را با ای��ن خط ثبت می کردن��د؛ به این دلیل
که اگر این اسناد به دست س��اواک افتاد ،فاش نشود.
البته این خط هنوز ب��ه یادگار مانده اس��ت .اخرین
باری که مصوبات نهایی شد ،ایت اهلل مصباح ان را به
خط فارسی برای هیات 11نفره ارسال می کنند تا تایید
ش��ود .قرار بر این بود که اس��ناد پس از مطالعه محو
شود .همه اعضا این کار را انجام دادند به جز مرحوم
ایت اهلل اذری قمی؛ این اسناد در کتاب ایشان باقی
ماند و به دست ساواک افتاد .این سند بسیار مهمی
بود و حتی در ان تش��کیل نیروهای امنیتی ،رادیو
و تلویزیون و ...پیش بینی ش��ده و در واقع طرحی
برای تش��کیل حکومت اس�لامی بود .این برای
ساواک بسیار مهم بود؛ چراکه باعث لو رفتن هیات
11نفره و دس��تگیری برخی از انها شد .همچنین
اق��ای س��یدهادی خسروش��اهی ک��ه ب��ه لحاظ
گرایش های فکری به جریان چپ نزدیک تر است،
کتابی با عنوان «انتقام» منتشر کرده و در مقدمه این
کتاب نوشته است که من حیفم امد این اسناد از بین
برود و در تاریخ انقالب نماند .مجموعه نشریاتی
که به نام انتقام از س��وی ش��خص ایت اهلل مصباح
تهیه و به صورت استنسیل منتشر و از سوی افرادی
همچون مرحوم ش��فیق و برخی اعض��ای موتلفه
توزیع می شد ،در این کتاب گرداوری شده است.
اگر امروز هم کسی نشریات انتقام را مطالعه کند،
تعجب می کند که چه کس��ی در ان دوران اختناق
جرات داش��ت با چنین ادبیاتی با شاه حرف بزند.
اما ایت اهلل مصباح با رازداری خود و شبکه ای که
ایجاد ک��رده بودند ،کار را پی��ش می بردند .برخی
اعضای موتلفه در قالب فروشندگی و جمع اوری
نان خشک این نشریه را در تهران توزیع می کردند.
ایت اهلل مصباح در مجموعه ای که در قالب نشریه
بعثت زیرنظ��ر اقای هاشمی رفس��نجانی فعالیت
می کردند نیز حضور داش��ت .البته بعثت پیش از
انتقام منتشر می ش��د و حتی زمانی اقای هاشمی
نمی دانست که انتقام متعلق به کیست که انقالبی تر
از نش��ریه اوس��ت .ایت اهلل مصباح ی��زدی عضو
هیات تحلیل گران موتلفه نیز بودند .همچنین تمام
مثلث شماره88
مقابله با سرخوردگی
نیروهای انقالب
سیاست
موسسه
امام خمینی قم به
عنوان یک مجموعه
علمی مدت هاست
زیر نظر ایت اهلل
مصباح یزدی فعالیت
می کند .شاگردان
ایت اهلل دراین
سال ها وارد عرصه
سیاست ورزی
شده اند.
37
عامل اختالف
و جدایی
نیستیم
حمید رسایی/نماینده مجلس
3
سیاست
من از کس��انی ک��ه می گویند تش��کیل جبهه
پای��داری باعث اختالف می ش��ود می پرس��م ک��ه ایا
تش��کیل جبهه پیروان خط امام و رهبری باعث اختالف
نمی شود؟ ایا تشکیل جبهه ایس��تادگی باعث اختالف
نمی ش��ود؟چرا بعضی اص��رار دارن��د اینگونه صحبت
هلل مهدوی کنی
کنند .ما پیش��نهادهای خودمان را به ایت ا
و ایت اهلل یزدی داده ایم ،اس��تدالل های خودم��ان را هم
نوش��ته ایم و امر را هم واگذار کرده ایم ،بنابراین وحدت
اصولگرایان متوقف بر جبهه پایداری نیس��ت اما اصرار
اقایالریجانیوقالیبافسببشدهاستکهجبههپایداری
روندش دچار توقف شود .اگر اقای الریجانی و قالیباف بر
داشتننمایندهخاصاصرارنداشتهباشندقطعاوحدتدر
حالحاضرمحققشدهومشکلینخواهدبود.انهاییکهبه
داشتننمایندهتوسطایناقایاننقددارندسهنکتهرامطرح
می کنند،اوالمی گوینداقایقالیبافوالریجانیچهارسال
پیش در مجلس هشتم بعد از اینکه فرمول 6+5اجرا شد و
اصولگرایان به لیست واحد رسیدند ،عهد شکنی کردند و
یک لیست جداگانه ارائه دادند به نام اصولگرایان فراگیر.
کسانی که عهد شکنی کرده اند نباید جایزه بگیرند ،در این
صورت هر کس تشویق می شود که ما هم لیست جداگانه
بدهیم تا چهار س��ال دیگر ما را ببرن��د در مکانیزم .وقتی
رهبرمعظم انقالب فرمودند قوای سه گانه در امر انتخابات
دخالت نکنند منظورشان این است که روسای سه قوه در
سازو کارانتخاباتیبهاینشکلورودپیدانکنندوایندومین
دلیل برای این است که اقای الریجانی نباید در کمیته8+7
نمایندهداشتهباشد.سومیننکتههمایناستکهششسال
پیش که بحث انتخابات ریاست جمهوری و اختالف بین
اصولگرایانمطرحبود،کاندیدایاحتمالیجبههپیروانخط
امام و رهبری اقای الریجانی بود و کاندیدای ایثارگران و
رهپویان،اقایقالیباف.درحالحاضرهمجبههپیروانخط
امامورهبریدرکمیتهنمایندهداردوهمجمعیتایثارگران
و رهپویان .یعنی اگر اقای قالیب��اف و الریجانی نماینده
نداشتهباشندایندومرکزنمایندگیانهاراانجاممی دهندو
یبهنمایندهدیگرینیست.دراینصورتاقایصدر
لزوم
وتوکلیو...همبایدبگویندماهمنمایندهمی خواهیم.ظاهرا
این موضوع درجلسه ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل یزدی
همپذیرفتهشدهکهدرغیراینصورتاعالممی شد.اقایان
اصراردارندمابایدنمایندهداشتهباشیمکهاینحرفدرست
نیست.نکتهدیگرایناستکهکمیته 8+7اصالنهایینشده
است.درحقیقتاینعدد 8+7اصالقابلاتکانیست.اقای
سالک مصاحبه و اعالم کرده که این مدل ها قطعی نشده
و هفت ممکن است تبدیل به 9یا شش شود .ما هم واقعا
نمی دانیمولیهرچهباشدجبههپایداریخواهدپذیرفت.
اکنونهمجبههپایداریمشکلیندارد.اقایاناصراردارندو
اینروندمقداریمختلشدهاست.درموردجبههپایداری
باید تاکید کنم که اعضای ما در فتنه شفاف بودند و موضع
سریع داشتند و در کودتای دو سال قبل جزو کسانی بودند
کهتوانستندانراخنثیکنندg.
مثلث شماره88
38
بیانیه هایی که در دوره ستمش��اهی منتش��ر شده،
امضای ایت اهلل مصب��اح را در کنار برخی دیگر از
علما ذیل خود دارد .حتی برخی بیانیه ها با انشای
ایشان است .همچنین ایشان زمانی که امام در زندان
بودند ،نامه ای را با واسطه برای ایشان می فرستند
و اوضاع خ��ارج از زن��دان را برای امام تش��ریح
می کنند؛ بنابراین از انقالبیون باس��ابقه هس��تند.
عالوه بر اینکه ایشان یک شخصیت ایدئولوژیک
هستند و در تربیت نیرو و مسائل فرهنگی کارهای
بسیاری کرده اند ،اما از مس��ائل انقالبی و سیاسی
کنار نبودند.
د ر خص��وص دیدگا ه ه��ای سیاس��ی
ایت اهلل مصباح ی��زدی نی��ز مباحثی مطرح
می ش��ود و برخی این گونه القا می کنند که
ایش��ان اعتقاد به رای م��ردم و جمهوریت
نظام ن��دارد .در این رابطه چ��ه توضیحی
دارید؟
lمواضع سیاس��ی ایش��ان همان مواضع
سیاس��ی ام��ام و رهب��ر معظ��م انقالب اس��ت.
کتاب نظریه سیاس��ی ای��ت اهلل مصب��اح حاصل
س��خنرانی هایی اس��ت که ایش��ان در نماز جمعه
سال های 78تا 80ایراد می کردند .ایت اهلل مصباح
منکر رای مردم نیس��ت؛ بحث بر سر مشروعیت
است .رای مردم تاثیرگذار است ،اما ایا مشروعیت
نظ��ام ب��ه رای م��ردم اس��ت؟ حاکم مس��لمین،
رئیس جمه��ور ،مجلس و ...ک��ه قوانین را تدوین
و اجرا می کنند ،این حق را از کجا اورده اند؟ نظر
ایشان همان نظر امام اس��ت که مشروعیت نظام و
حقانیت ان به رای مردم نیست بلکه به خداست؛
چراکه خداوند مالک عالم هس��تی است و تنها او
حق تصرف در این عالم و امر و نهی به انسان ها را
دارد .بنابراین کسانی چنین حقی دارند که از سوی
خداوند مجاز باش��ند مانند پیامبران و ائمه(ع) .در
نظام اسالمی امروز هم این حق به امام زمان(عج)
تعلق دارد اما چون ایش��ان در غیبت کبری به سر
می برند این حق را به جانش��ین خ��ود یعنی فقیه
جامع الشرایط داده اند.از نظر امام ،رای مردم کافی
نیس��ت بلکه زمین��ه را برای تش��کیل حکومت و
مقبولیت فراهم می کند .اما مشروعیت ان از سوی
فقیهی است که والیت او از جانب ائمه و خداوند
اس��ت .این نظریه سیاس��ی امام ،حضرت ایت اهلل
مصباح و غالب فقهای ش��یعه است .البته برخی از
فقهای شیعه ،مشروعیت را از جانب مردم می دانند
که در میان فقه��ای متاخر فقط اق��ای منتظری به
قاسم روانبخش ،دبیر سیاسی هفته نامه
پرتو است .این هفته نامه نزدیک به
ایت اهلل مصباح قلمداد می شود .روانبخش
معموال در مصاحبه های مختلف به تبیین
سیاست های نزدیکان ایت اهلل می پردازد.
او در این گفت وگو درباره نسبت
ایت اهلل مصباح یزدی با جبهه پایداری
سخن گفت ه است
چنین امری معتقد بود.
هما ن ط��ور ک��ه اش��اره کردی��د ،در دوره
اصالحات ،ایت اهلل مصباح نظریات سیاس��ی
خود را در نماز جمعه تبیین می کردند ،اما این
صحبت ها از س��وی اصالح طلبان به تخریب
مبانی فکری دول��ت اصالح��ات و حمایت
ایشان از طیف متحجر تعبیر می شد .ایشان در
ان دوره چه ضرورتی برای ایراد این سخنان
احس��اس کردند؟ بحث اصلی ایش��ان بر سر
مباحث اصولی بود یا مسائل روزمره را مطرح
می کردند؟
lانحرافات افراد و گروه ها عمدتا از مبانی و
مباحث اصولی شکل می گیرد .اصالح طلبان نیز بیشتر
به س��راغ مبانی می رفتند؛ مباحثی که مطرح می شد،
شبهاتی در اصل دین ،اصل حاکمیت دینی و حکومت
اس�لامی بود .انها با تکیه بر سکوالریس��م می گفتند
که دین ،دارای حکومت نیس��ت ام��ا اگر حکومت
داشته باش��د ،مشروعیت ان از س��وی مردم است .با
این تفس��یر حتی والیت ائمه(ع) را منکر می ش��دند.
در مواردی نیز مانند اقای سروش ،عصمت ائمه(ع)
را زیرسوال می بردند و این گونه نتیجه می گرفتند که
وقتی امام معص��وم(ع) والیت ن��دارد ،قطعا والیت
فقیهی که نماینده امام اس��ت بی معناست .پلورالیسم
دین��ی ،قرائت های مختلف از دین و مس��ائلی از این
دس��ت را مط��رح می کردند و تیش��ه به ریش��ه دین
می زدند؛ در این ش��رایط عالمی که در حوزه جایگاه
باالی��ی دارد ،وظیفه دارد به کمک م��ردم بیاید و این
مس��ائل را برای مردم تبیین کند ت��ا اعتقادات جامعه
مخدوش نش��ود .اگر ش��خصیت هایی که سنگربان
دین هس��تند در برابر این موج نایس��تند و مسائل را
برای م��ردم تبیین نکنند ،حتما این ش��بهات در ذهن
مردم جا می یابد و موجب لغزش جامعه و از دس��ت
رفتن ایمان انها می ش��ود .یک روز شهید مطهری در
برابر این انحرافات می ایس��تادند ،حتی زمانی امام و
عالمه طباطبایی این نقش را ایف��ا می کردند و امروز
هم به تعبیر مقام معظم رهبری ،ایت اهلل مصباح خالء
امثال عالم��ه طباطبایی و ش��هید مطه��ری را جبران
کرده اند .بهترین مکان برای چنین س��خنانی تریبون
نماز جمعه بود که در سراسر کش��ور پخش می شد.
همچنی��ن از ن��گاه مق��ام معظ��م رهبری ،موسس��ه
امام خمینی(ره) عقبه تئوریک نظام است.
در پای��ان دوره اصالح��ات ،ای��ت اهلل
مصباح یزدی به همراه شاگردان خود رسما از
اقای احمدی نژاد حمای��ت کردند ،اما بعدها
اختالف نظر در نوع رفتار
با اقای هاشمی است
تفاوت های جبهه پایداری با ائتالف 8+7
حمید رضا ترقی /عضو ارشد موتلفه
4
سیاست
روی��ش جدی��دی ک��ه در انتخاب��ات
س��ال 84در کش��ور رخ داد موج��ب ش��د تعدادی
از نیروهای��ی ک��ه در عرص��ه سیاس��ی کش��ور
مط��رح نبودن��د ب��ا گفتمان انق�لاب اس�لامی وارد
عرص��ه مدیریت��ی کش��ور ش��وند و به رغ��م اینکه
هی��چ ن��وع وابس��تگی تش��کیالتی ب��ه جریان های
شناسنامه دار کشور نداشتند ،توانستند در متن جریان
اصولگرایی قرار گیرند و گفتمان اصولگرایی را شعار
خود قرار دادند و می خواستند ان را دنبال کنند.
این رویش برای ادامه فعالیت سیاس��ی خود در
عرصه سیاسی کشور در حال حاضر خصوصا بعد از
اینکه برخی مس��ائل حرکت اصولگرایی در کشور را
مورد تهدید قرار داد و نگرانی ها و دغدغه هایی را برای
مجموعه اصولگرایی پدید اورد با رویکرد مقابله با این
جریان ها و همچنین مقابله با طرفداران اقای هاشمی،
تشکلی به نام جبهه پایداری تشکیل داد.
واقعیت این اس��ت که ایجاد هر ظرفیت جدید
در بین اصولگرایان مفید است ،چرا که ظرفیت های
جدید می توانند نیروها و اقش��ار جدیدی را جذب
اصولگرایان کنند و این با استراتژی جذب حداکثری
و دفع حداقلی اصولگرایان همخوانی دارد .مضاف بر
اینکه خود مسئوالن این جبهه از اغاز به کار ان اعالم
کردند تعارضی با تش��کیالت 8+7ندارند و به دنبال
انشقاق یا انشعاب در این جریان نیستند ،بلکه به دنبال
تقویت جریان اصولگرایی هس��تند ولی خواستند با
برگزاری همایش جبهه پایداری ظرفیت این جبهه را
نشان داده ،مواضع خودشان را شفاف بیان و عده خود
را مشخص کنند .این دیدگاه ها نشان می دهد که جبهه
پایداری در طول جبه��ه اصولگرایی حرکت می کند
و همراه با کمیته 8+7اس��ت ،ولی سعی بر این دارد
که در جلوگیری از الوده ش��دن جریان اصولگرایی
به برخی جریان های خاص یا نزدیک شدن جریان
اصولگرایی به طرفداران اقای هاشمی نقش فعال تری
را ایفا کند .جبهه پایداری تصمیم دارد گرایشی به این
دو جریان در بین اصولگرای��ان پدید نیاید .در همین
راس��تا حتی کمیته 8+7اعالم امادگی کرده که جبهه
پایداری نمایندگان خود را به این کمیته معرفی کند
تا بتوانند در تصمیم گیری های مجموعه اصولگرایان
با ارائه نماین��دگان خود تصمیماتش��ان را در قالب
تصمیمات جمعی و مبتنی ب��ر 8+7اتخاذ کنند.اصل
نظر جامعتین بر این است که بتوانند مرکزیتی را ایجاد
کنند که همه طیف های اصولگرا را پوش��ش بدهد.
با ورود نمایندگان این جبهه به س��از و کار 8+7این
مجموعه از انسجام بیش��تری برخوردار خواهد بود.
سیاس��ت ایت اهلل مهدوی کنی هم ب��ر این بوده
است که این جبهه صفشان را جدا نکنند و در کنار بقیه
اصولگرایان اهداف انتخاباتی را دنبال کنند و یقینا ان
نقطه نظراتی که اقایان بر ان تکی��ه دارند مورد توجه
جامعتین اس��ت .اقای حداد عادل هم که در جمع انها
صحبت کرد صحبتش کامال نصیحت گونه بود و تاکید
بر محوریت 8+7داشت .توصیه ایشان این بود که به
هیچ وجه رفتاری از جبهه پایداری بروز نکند که باعث
اختالف یا انشعاب شود .تصور بر این است که اقای
حداد عادل پایبن��د به همان نظر جامعتی��ن و مکانیزم
8+7اس��ت .نس��بت جبهه پایداری ب��ا اصولگرایان
س��نتی مانند موتلفه اینگونه اس��ت که طبیعتا جبهه
پایداری گفتمانش همان گفتمان اصولگرایی اس��ت
و موتلفه هم ب��ه ان گفتمان پایبند اس��ت .تفاوتی که
به نظر می رس��د وجود دارد در نحوه برخورد با اقای
هاشمی اس��ت .بعضی از عناصر موتلفه معتقدند که
اقای هاش��می را باید حفظ کرد و نباید ایش��ان را به
جریان اصالح طلب سوق داد .ولی در جبهه پایداری
نگاه نسبت به اقای هاشمی اینگونه نیست و ایشان را
حامی پشت پرده جریان اصالح طلب تلقی می کنند.
بنابرای��ن رویکردش��ان کامال منفی اس��ت و با اقای
هاشمی تعارض دارند.
موتلف��ه ب��ه چارچ��وب جامعتی��ن ب��ه عنوان
منشور اصولگرایی پایبند اس��ت .یک بند در منشور
اصولگرای��ی مرب��وط ب��ه تقابل ب��ر اش��رافی گری
می ش��ود .طبیعت��ا موتلف��ه بای��د ب��ه کس��انی رای
مثب��ت بده��د ک��ه ه��م ب��ا فتنه گ��ران مرز داش��ته
باش��د و هم ب��ا اش��رافی گری .ب��ا توجه به منش��ور
اصولگرایی ذکر ش��ده به ط��ور طبیعی بی��ن نظرات
اقای هاشمی و اصولگرایان فاصله ایجاد می شود.
به هر ح��ال اصولگرایان از ی��ک ظرفیت جدید
اس��تقبال می کنند و از اینکه جبه��ه پایداری خودش
را ی��ک رویش جدی��د در بین اصولگرای��ان می داند
خوشحال هس��تیم و معتقدیم این جبهه قادر خواهد
بود کس��انی که خود را از طرفداران اقای احمدی نژاد
می دانند جذب خود کند.
اینکه این جبهه محوریت وحدت را از اشخاص
به مکتب و اصول ام��ام (ره) و رهبری س��وق داده و
معتقد اس��ت که باید به این صورت پیش رفت مورد
تایید اصولگرایان اس��ت .چون مش��کالت ناشی از
سقوط شخصیت ها در این نوع محوریت وجود ندارد
و اگر به جای اش��خاص اصول و مکتب معیار شود
طبیعتا اگر اش��خاص س��قوط کنند یا منحرف شوند
مجموعه جریان منحرف نمی ش��ود و دچار ش��ک و
تردید نخواهد ش��د .این نکات مثبتی است که جبهه
پایداری ان را دنبال می کند و این نوع موضع گیری ها
می تواند چهره های جدیدتر و بهتری را وارد عرصه
مدیریت کارامد اصولگرایی کند و این زمینه انتخاب
نیروهای جدید را بهتر می تواند ب��رای اصولگرایان
فراه��م بکن��د و به خاط��ر تنوعی ک��ه در چهره های
اصولگرایی اتفاق می افتد اقب��ال مردم به اصولگرایی
حفظ خواهد ش��د و محدود به چهره های گذش��ته
نخواهد بودg .
مثلث شماره88
این حمایت کمرنگ تر شد و به انتقاد تبدیل
ش��د .علت ان حمایت و چنی��ن انتقاداتی
چیست؟
lحض��ور ای��ت اهلل مصباح و ش��اگردان
ایشان در انتخابات ،84نش��انه این است که برای
رای مردم ارزش قائل هس��تند .نتیجه فعالیت های
ایش��ان و دیگر علما در دوره اصالحات این بود
که نوعی بیداری اس�لامی در کش��ور اتفاق افتاد.
بنابراین در س��ال 84که یک رقاب��ت جدی میان
جریان فکری اصولی انقالب از یک سو و مدعیان
اصالحات از س��وی دیگر ش��کل گرفته بود ،در
میان نامزدهای انتخابات تنها کسی که شعار دینی
و انقالبی م��ی داد ،اقای احمدی نژاد ب��ود .ما هم
تکلیف داش��تیم در انتخابات ش��رکت و اصلح را
انتخاب کنیم؛ تمام همت خ��ود را برای پیروزی
اق��ای احمدی ن��ژاد ب��ه کار گرفتی��م و بحمداهلل
موفق ش��دیم .این پیروزی برکات بسیاری داشت
که یک��ی از انها بیداری اس�لامی اس��ت .اما ما و
ایت اهلل مصباح «شخص پرست» نیستیم و خودمان
را هزینه یک ف��رد نمی کنیم؛ انچه مدنظر ایش��ان
و شاگردان ش��ان اس��ت ،گفتمان ام��ام و انقالب
و اسالم اس��ت .ایت اهلل مصباح کس��ی نیست که
برای مقام و ش��خصیت خ��ود کیس��ه ای بدوزد.
در مباحث فرهنگ��ی بارها اش��تباهات دولت را
متذکر ش��دیم .مهم تر از همه جریان��ی بود که در
دولت نفوذ کرد و گفتمان س��وم تیر را تحت تاثیر
قرار داد؛ ت��ا اینکه اخیرا ماج��رای اقای مصلحی
و خانه نش��ینی رئیس جمهور پیش امد .البته ما از
شخصیت حقوقی اقای احمدی نژاد دفاع می کنیم
چراکه م��ورد تایید مقام معظم رهبری اس��ت .اما
برخی مواضع ایش��ان مورد انتقاد ماست .یکی از
ویژگی هایی که در پذیرش افراد و گروه ها در جبهه
پایداری مدنظ��ر قرار می گیرد این اس��ت که باید
مرزبندی خود را با جریان ه��ای خارج از گفتمان
اصولگرایی مشخص کنند .این جبهه برای گفتمان
انقالب تشکیل ش��ده که پیش تر ،این گفتمان در
سوم تیر 84پیروز ش��د .بدنه این جبهه ،توده های
مردم و نخب��گان جامعه اند و هی��چ گاه به صورت
یک حزب سیاس��ی که چارچوب ه��ای خاصی
داشته باشد در نخواهد امد؛ بلکه تمام کسانی که
والیتمدار باشند و با فتنه و جریان خاص مرزبندی
داشته باشند ،می توانند در این جبهه قرار بگیرند.
چه شد که ایشان رس��ما به جبهه پایداری
پیوستند؟
lپ��س از ماجراه��ای اخی��ر ،نوع��ی
س��ر خوردگی در میان نیروهای ارزش��ی ایجاد
ش��د .قاعدتا این نیروی عظیم مردمی که سوم تیر
84و 22خرداد 88را افریدند و به دنبال حاکمیت
ارزش های اسالمی بودند ،با سرخوردگی که پیش
امد ،ممکن ب��ود مورد دس��تبرد برخی جریانات
سیاس��ی قرار گیرد .از این رو باید ب��ه انها اعالم
می کردیم که ما با یک جریان خاص موضع داریم
تا در میان کسانی که به مسیر انقالب اعتقاد دارند،
احساس یاس و ناامیدی ایجاد نشود .تشکیل این
جبهه برای نیروهای ارزشی ،اصولگرایان ،جریان
فتنه و جری��ان خاص پیام های متفاوتی داش��ت.
ایت اهلل مصباح شخصیتی ش��اگردپرور و دارای
ذهن تشکیالتی است و از این رو برخی جریانات
واهمه دارند که با حضور ایشان در عرصه سیاسی
از هدف خود بازبمانندg .
39
بین الملل
تراژدی نروژ
بین الملل
مثلث شماره88
تروریستی که القاعده نیست
قضاوت های عجوالنه
فاجعه تروریستی در یکی از ارام ترین کشورهای جهان سواالت بسیاری را در ذهن تمام سیاستمداران ،جامعه شناسان و حتی مردم عادی به وجود اورد .مشخص شدن
عدم ارتباط تروریست نروژی با القاعده و گروه های تندرو اسالمی نگاه ها را به سمتی کشاند که پس از حوادث 11سپتامبر کمتر کسی به هرگونه حوادث تروریستی اینگونه
نگاه کرده بود .این بار تروریست دست پرورده بنیاد گرایی مسیحی و ملی گرایی افراطی اروپا بود .اروپایی ها چه چیزی کاشتند که اکنون ترور و خشونت درو می کنند؟
40
1
بین الملل
مثلث شماره88
قضاوت های شتابزده و عجوالنه به نژادپرستی
دامن زده و چشم ما را در برابر خطرات می بندد .ترور،
مرگ و رنج را برای میلیون ها انس��ان به ارمغان اورده
است .در 10سال گذش��ته به راه افتادن دو جنگ دنیا
را دچار چند دستگی کرده است .ما در جهانی زندگی
می کنیم که رفع ابهامات و روشنگری الزمه ان است.
ما نیاز به کارشناس��انی داریم که اگاهانه مس��ائل را
تجزیه و تحلی��ل کنند و برای فهم وقای��ع رخ داده به
مردم کمک کنند.
اینکه ما به صورت خ��ودکار بع��د از هر اقدام
تروریستی به مس��لمانان فکر می کنیم ،نشان می دهد
که کارشناس��ان باید مراقب باشند که با سوء ظن های
عجوالنه خود تصویری را که قضاوت های س��طحی
را نمایش می دهد نس��ازند .این مس��اله ای است که
در حادثه تروریس��تی نروژ به چشم می خورد.برخی
از کارشناس��ان ترور در این میان قربانی یک هرج و
مرج شدند .تعداد کمی کارش��ناس نبودند که درباره
این حادثه تروریس��تی پاس��خ های غلطی دادند .انها
اس�لامگرایان را به عنوان عامالن این حادثه معرفی
کردند .بررسی ها نش��ان می دهد که میلیون ها نفر از
انسان ها در غرب اسالم را به عنوان یک خطر ارزیابی
می کنند و به صورت متقابل میلیون ها تن از مسلمانان
نیز غرب را بزرگترین تهدید می بینند.
چنین قضاوت های عجوالنه ای خطرات دومی
را به دنب��ال دارد از جمله اینکه تصاویر دش��منی را
تقویت می کن��د .اغلب بین مس��لمانان صلح طلب و
معتقد از یک طرف و افراطیون تفاوتی قائل نمی شود.
اکثر اوقات فراموش می شود که بیشتر از غیر مسلمانان
این مس��لمانان هس��تند که در کش��ورهایی از جمله
افغانستان ،پاکستان و س��ومالی از ترور رنج می برند.
تقریبا ه��ر روز در این مناطق حمالت تروریس��تی
ش��کل گرفته و افرادی بیگناه جان خود را از دس��ت
می دهند .اگر می خواهی��م در مبارزه علیه ترور پیروز
شویم باید یک نگاه روشن و شفافی در برابر خطرات
داشته باش��یم .قضاوت های عجوالنه و سوء ظن های
یک جانبه مانع قرار گرفتن در چنین مس��یری است.
این چنی��ن قضاوت هایی یک حادثه تلخ دوم اس��ت
که ما نباید بعد از حادثه تروریستی گرفتار ان شویم.
اتحادیه اروپا در سال گذشته 249حادثه تروریستی
را تجربه کرده که تنها س��ه تا از انها زمینه اس�لامی
داشته است.
غالمعلی خوشرو ،معاون علمی دانشنامه اسالم
معاصر معتقد اس��ت ک��ه این فاجعه تروریس��تی که
منجر به کش��ته ش��دن حدود صد نفر ش��د در کشور
صلح دوست و ارامی مانند نروژ ،پدیده ای نادر است
و قابل تعمیم نیست .مساله اصلی به کسانی بر می گردد
که چنین نفرت انگیزی ها و زمینه س��ازی هایی انجام
می دهند .تاثیر دیدگاه کسانی مانند برنارد لوییس در
چنین اتفاقاتی به وضوح قابل مش��اهده است .چنین
افرادی اساسا اسالم را یک خطر می بینند .در دیدگاه
جدیدتر در رابطه با تحوالت ایران و اندیشه هایی که
از ایران منتشر می شود این مس��اله را مطرح می کنند
که نشر این دیدگاه ها خطرناک است ،باید این خطر
را بزرگ جلوه داد و برای جلوگیری از این خطر هر
کاری قابل توجیه است.
این دیدگاه به طور کلی در اروپا رواج داده شده
و نیروهای فکری که چنین برداش��ت هایی را درون
جامعه پمپ��اژ کرده ان��د ،مخاطبان خ��ود را یافته اند.
اقدام این جوان نتیج��ه نظریه پ��ردازی پیرمردهایی
چون برنارد لوییس اس��ت و این در دنباله همان ایده
جنگ تمدن ها یا برخورد تخاصم امیز تمدن ها مطرح
بوده است .چنین جوان هایی چون نمی توانند شرایط
را درک کنند ،واقعا فکر می کنند کابوس��ی در انتظار
اروپاست و مسلمانان اروپا را تس��خیر خواهند کرد
و برای اینکه فری��اد مظلومیت (!) خ��ود را به جهان
برسانند دس��ت به چنین اقدامی می زنند .مساله این
است که انگاره سازی هایی که رسانه ها درون جامعه
غربی انجام داده اند و هدف ان بدنام کردن مسلمانان
بوده ،باعث شده که این ذهنیت سازی صورت بگیرد
و درون ان ذهنیت چنین پدیده ای رخ دهد.
بنابراین درست است که این یک حادثه و اتفاق
منحصر به فرد در اروپاست ،اما زمینه فکری دارد .باید
با این زمینه فکری مقابله ش��ود و سعی در اصالح ان
صورت بگیرد .به همین دلی��ل وقتی که بحث تعامل
فرهنگ ها مطرح ش��د ،هدف اصلی از این گفت وگو
به خصوص گفت وگو میان فرهنگ اس�لام و غرب،
این بود که ریش��ه های افراطی گ��ری و بنیادگرایی و
خش��ونت ورزی و نفرت افرینی خشکانده شود و به
جای ان نوعی تفاهم و شناخت متقابل همراه با احترام
و در عین حال همراه با قبول هویت های متعدد تبلیغ
شود .قرار نیس��ت که همه یک هویت داشته باشند و
فرهنگ اسالمی در فرهنگ غربی ادغام شود .فرهنگ
اس�لامی هویت خاص خود را دارد و فرهنگ غربی
هم همین ط��ور .باید میان ای��ن فرهنگ ها پلی ایجاد
کرد.
البته این نیاز به کاری طوالن��ی دارد و می تواند
از تعلیماتی که در س��طح مدارس وجود دارد شروع
ش��ود تا اصالحاتی که باید در رس��انه ها انجام شود،
تا ن��وع فیلم ه��ا و فرهن��گ عمومی و موس��یقی و
غیره .اینگونه مس��ائل برای جوانان ذهنیت س��ازی
می کن��د و از همی��ن طریق بای��د نگاه به مس��لمانان
اصالح شود.
نکته ای که بای��د بر ان تکیه بیش��تری کرد این
است که جوانی که دست به این جنایت زد ،اظهاراتی
داشته مبنی بر اینکه مس��لمانان در حال تسخیر اروپا
هس��تند .اگر مس��لمانان به اروپا می روند بر اس��اس
شرایطی این کار را انجام می دهند که خود اروپایی ها
تعیین کرده اند و باید اصول و مقررات کشور میزبان
را هم رعای��ت کنند ،وگر ن��ه قانونا با انه��ا برخورد
خواهد ش��د.این ترس ،ترس��ی واهی است .چرا که
در تاریخ معاص��ر جهان می بینیم که ای��ن اروپایی ها
هس��تند که با س��فر به کشورهای اس�لامی دست به
کشت و کش��تار در این کش��ور ها زده اند .نمونه این
امر را می توان در الجزایر دید .هیچ س��ابقه خوبی از
کشورهای استعمارگر ،چه به صورت مستقیم و چه
به صورت غیر مستقیم در افریقا ،اس��یا و خاورمیانه
نمی توان یافت .از کاش��تن نطفه اس��رائیل در درون
خاورمیانه که منجر به ایجاد ای��ن همه درگیری میان
مس��لمانان و دیگران شده و شصت س��ال است که
رابطه خونینی را میان اس�لام و غ��رب تعریف کرده
تا اقداماتی ک��ه در تون��س و مصر و ع��راق و ایران
و پاکس��تان اتفاق افتاده اس��ت .پس این اروپایی ها
بودند که با س��فر به کشورهای اس�لامی ،استعمار و
ادم کش��ی راه انداختند و س��عی کردند انه��ا را تغییر
دهند .مس��لمانان دس��ت به چنین کارهایی نزدند و
وجود مسلمانان در کش��ورهای غربی ،هیچ مشکلی
برای فرهنگ و تمدن غربی ایج��اد نکرده و نخواهد
کرد .بلکه به تنوع و تکثر جوامع غربی کمک می کند.
برداش��ت های مبتنی بر نوعی جنگ صلیبی یا نفرت
عمومی علیه مس��لمانان ،س��اخته های ذهنی بس��یار
خطرناکی اس��ت که تنه��ا از راه گفت وگ��و و تفاهم
حل می شودg .
41
تو گو با مثلث؛
حسین سلیمی در گف
سعیده سادات فهری
بنیادگرایی در غرب
2
دکتر حسین سلیمی ،استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل بر این باور است که ریشه های اتفاقی
که در نروژ به وقوع پیوست به نوع نگرش و سیاست های برخی گروه ها مانند نومحافظه کاران و نئونازی ها
باز می گردد .به عقیده وی ان نوع نگرش و ان نوع سیاست از درونش اعمال خشونت بار بنیادگرایانه خارج
می شود ،پس مسلم است که چنین اندیشه هایی به کردارهای بنیادگرایانه منتهی می شود و به نظر می رسد
اتفاقی که در نروژ افتاده نیز ناشی از همین مسائل باشد.
بین الملل
این مفهوم به کار می برند ک��ه از نظر مخالفان تندروی
بنیادگرایانه منتهی می شود .به نظر می رسد اتفاقی که در
ایا ب��ا اتفاقی ک��ه در غرب به وقوع پیوس��ت
اسالم ،اسالم یک دین ایدئولوژیک و خشونت گراست
نروژ افتاده نیز ناشی از همین مسائل باشد گرچه هنوز
می ت��وان اینگون��ه برداش��ت کرد که ریش��ه
و معتقدند که گس��ترش اس�لام به معنای گس��ترش
مفاد بازجویی ها و گفته های عامل قتل های نروژ بیرون
بنیادگرایی مسیحی در برخی کشورها در حال
خشونت ،رفتارهای ایدئولوژیک و برهم خوردن نظم
نیامده و همچنین انگیزه ها و گرایش هایی که باعث شده
گسترش است؟
اجتماعی است .بنابراین متفکران یا گروه های اجتماعی
او دس��ت به چنین فاجعه جنایت باری بزند مشخص
lابت��دا باید بگویم ک��ه مفه��وم بنیادگرایی در
که چنین برداشتی از اسالم دارند ،اسالم هراس نامیده
نشده ،اما اگر به سایت هایی که او از قبل طراحی کرده
غرب برای من اصال قابل فهم نیس��ت ،چراکه غرب
می شوند .گروه دیگر چنین برداشتی از اسالم هراسی
بود یا سخنانی که در برابر رسانه ها زده مراجعه بکنیم
پل یک پارچه ای که هم��ه در ان مثل هم س��یر کنند،
ندارند و معتقدند که مس��لمانان مهاجر که در جوامع
در می یابیم که وی نیز دارای اندیشه ها و گرایش های
گرایشات شان یکسان و اندیشه ها مشابه باشد ،نیست .از
اروپایی و امریکای شمالی تعدادشان در حال افزایش
تند مسیحی و نژادی است و دلیل این کارش نیز مقابله
طرف دیگر وقتی توسط فردی در جایی اتفاقی به وقوع
است به نوعی نظم اجتماعی جوامع اروپایی و امریکای
می پیوندد نمی توان ان را تعمیم داد ،مگر انکه شواهد
با حزب کارگر نروژ بوده است چراکه این حزب یک
شمالی را برهم می زنند و یک ساختار جمعیتی متفاوت
مقدار درها را برای حضور ادیان ،اقلیت ها و مهاجران
دیگری هم در کنارش باشد .مثال در یک جامعه وقتی
ایجاد می کنند .انه��ا براین باورند که این مس��لمانان
باز کرده و به دنبال این بود که از پتانس��یل هایی که در
یک قاتل زنجیره ای پیدا می شود یا یک قتل وحشتناک
سنت ها و قوانین را تغییر می دهند و این مساله باعث
جمعیت ه��ای دیگر وج��ود دارد برای توس��عه نروژ
رخ می دهد طبیعی است که با اتکا به ان حادثه نمی توان
می ش��ود که جوامع اروپایی و امریکای��ی از اصالت
استفاده کند.
ان جامعه را یک جامعه خش��ن و وحشتناک توصیف
خارج شوند .یعنی حتی اگر جمعیت مسلمانان حاضر
ایا می توان گفت اتفاقی که در نروژ افتاد بیانگر
کرد .وقتی فردی در یک جامعه یک گرایش یا اندیشه ای
در ان کش��ورها ایدئولوژیک نباش��ند یعنی به دنبال
این است که زمینه نوعی اسالم هراسی در غرب
داشته که دس��ت به یک فاجعه بزرگ زده نمی توان ان
حکومت اسالمی یا اقدام های سیاسی نیز نباشند بازهم
به وجود امده است؟
را به کل جامعه مربوط دانست .با این دو مقدمه به این
حضور ،س��نت ها و طرفداران انها را نوعی ناخالصی
lاسالم هراس��ی ی��ک اصطالح اس��ت که در
س��وال می پردازیم که ایا امکان دارد در جوامع غربی
در جامعه تلقی می کنند و یک تهدید می دانند .معنای
دهه های گذشته به گونه های مختلف به کار گرفته شده
یا بعضی از جوامع امریکای ش��مالی به بنیادگرایی از
سومی که از اسالم هراس��ی وجود دارد که خیلی هم
و معانی مختلفی دارد .البته درس��ت است که اسالم و
نوع مس��یحی یا ایدئولوژیک ان بربخوریم .در پاسخ
رایج اس��ت هراس نه از اسالم نه از مس��لمانان که از
فوبیا یا اسالم هراس��ی یک اصطالح است که بسیاری
باید گف��ت ،در برخی جوامع اروپای��ی چنین ادعایی
اس�لام سیاسی اس��ت .این
قابل اثبات اس��ت .به عنوان
گروه معتقدند گروه هایی از
نمونه تفکر نومحافظه کارانی
مسلمانان هستند که از اسالم
که در ایاالت متحده ش��کل
به عن��وان ی��ک ایدئولوژی
گرفت��ه بودن��د را می ت��وان
سیاس��ی یا انگیزه یک عمل
ب��ه تندروهای رادی��کال که
ترکیب��ی از برداش��ت های
سیاس��ی علیه غرب استفاده
می کنند بنابراین هراسی که
رادی��کال از مس��یحیت و
وجود دارد نه علیه مسلمانان
همینط��ور اندیش��ه های
رادیکال از فلس��فه هایی مثل
و نفس اسالم است بلکه علیه
کسانی است که می خواهند
فلس��فه لئو اش��تراس ب��ود،
از اس�لام اس��تفاده سیاسی
دانس��ت .طبیعی است که ان
بکنند .مهمتری��ن بهانه انها
نوع نگرش و ان نوع سیاست
نیز گروه هایی مانند القاعده
از درونش اعمال خشونت بار
هس��تند که به نوعی اس�لام
بنیادگرایانه خارج می ش��ود.
را دس��تاویز و بهان��ه اعمال
همچنین هستند بنیادگرایان
خش��ونت امیز خودش��ان
نژادی که به وی��ژه در المان
در اقصی نق��اط جه��ان قرار
زندگ��ی می کنن��د یعن��ی
داده اند .پس این س��ه تعبیر
نئوناز ی هایی ک��ه همچنان
از اسالم هراسی وجود دارد
معتقدن��د باید اندیش��ه های
انفجار در مرکز شهر و دفتر نخست وزیری نروژ یکی از دوگانه های ترور در اسلو بود
و چندین س��ال است که در
نازیس��م را زنده ک��رد .انها
اعتقاد دارند ب��ا اقلیت هایی
اروپا نیز مطرح است .طبیعی
که به المان یا اروپا مهاجرت
است که پس از حوادث 11
سپتامبر با جهت گیری وس��یعی که برخی از رسانه ها
به کار می برند ،اما در واقع این اصطالح یک اش��تراک
کرده اند باید با خشونت برخورد کرد ،از دیگر سو انها
و قدرت های بزرگ اتخاذ کردند موج اسالم هراس��ی
لفظی است که معانی و برداش��ت های مختلفی را نزد
معتقد به یهودس��تیزی و از بین بردن یهودیان هستند.
به حد نهایتش در جوامع مختلف و در نقاط مختلف
صاحبنظران مختلف دارد .برخی اسالم هراس��ی را به
مس��لم اس��ت که چنین اندیش��ه هایی به کردارهای
مثلث شماره88
42
کش��ورهای مغ��رب زمین اغاز ش��د .البت��ه این نوع
اسالم هراس��ی در دو ،سه سال گذش��ته اندکی افول
کرده یعنی هم تحلیل گفتمانی رسانه های به اصطالح
بزرگ لحن خصمانه شان کاهش یافته و هم دولت های
بزرگ مواضع خودشان را در برابر گروه ها ،جوامع و
دولت های اسالمی اندکی تعدیل کرده اند.
به همی��ن دلیل به نظر می رس��ید که در س��طح
عمومی قصه اسالم هراس��ی اندکی اف��ول کرده ،ولی
اینکه ایا اتفاق نروژ ظهور دوباره اسالم هراسی است
یا نه جای بحث دارد و باید منتظ��ر ماند تا اطالعات
بیشتری راجع به عامالن این کشتار منتشر شود .هنوز
مشخص نیست که ایا مس��ببان این حادثه یک شبکه
بوده اند یا چند نفری که براساس دیدگاه های شخصی
خودشان عمل کرده اند.
طبیعی است که اگر انها یک شبکه باشند می توان
ان را نش��انه ظهور دوباره اسالم هراس��ی دانست .اما
اگر عامالن این حادثه چند فرد باش��ند که طبق عقاید
شخصی شان دست به چنین کاری زده اند شاید نتوان
ان را دلیل بروز و ظهور دوباره اسالم هراسی دانست.
با این اوصاف با چنین رخدادهایی که منش��ا
تضاد دینی دارد ،چطور باید برخورد کرد؟
lبه نظر می رس��د ک��ه چنین رفتاره��ا و چنین
عملکردهایی حاصل نگاه بنیادگرایانه نه فقط به مقوله
دین بلکه به سایر مسائل است .در کل نگاه بنیادگرایانه
همواره با خود خش��ونت های وحش��تناک به همراه
می اورد .نگاهی که جهان را به دو دس��ته زشتی مطلق
و نیکی مطلق بدل می کند و طبیعی اس��ت که با زشتی
مطلق به جز از طریق خشونت نمی توان برخورد کرد .تا
زمانیکه نگرش های اینچنینی وجود دارد که گروه های
اسالمی را نش��انه ش��ر مطلق تلقی می کنند ،احتمال
وقوع چنین حوادث��ی وج��ود دارد .در همه جای دنیا
اگر نگرشی وجود داشته باشد که گروهی از انسان ها
را ش��ر مطلق بدانند از ان خشونت بیرون خواهد امد.
همانطور که در نگرش های القاعده و طالبان ما شاهد
چنین موضوعی هستیم بنابراین مبارزه ریشه ای با چنین
پدیده ها و وقایعی یک نوع مبارزه فراگیر در عرصه های
فرهنگی و اجتماعی را می طلب��د .درواقع نگرش های
مطلق گرا و بنیادگرایانه این گروه ها که مروج خشونت
و حذف عقاید مخالف از طریق خشونت هستند ،باید
اصالح شود.
ایا چنی��ن اتفاق هایی ممکن اس��ت بر روابط
مسلمانان و مسیحیان در غرب تاثیر بگذارد؟
lدر ظاهر امر خیر ،چرا که وقتی این اتفاق افتاد
تمامی جوامع از کلیسای پروتستان و کاتولیک گرفته
تا دولت های اسالمی همه این مساله را محکوم کردند
و ان را یک ضایعه بزرگ اجتماعی دانستند .بنابراین
در سطح رسمی چون یک اجماع نظر میان مسلمانان،
مسیحیان و مراجع رسمی برای محکوم کردن چنین
فجایعی وجود دارد ،نشانه هایی از اختالف نمی بینیم.
اما در عرصه های اجتماعی اتفاقاتی از این قبیل معموال
تضاد ها و برخوردها را خواه ناخواه تشدید می کند ،به
عنوان نمونه شاهد بودیم مسلمانانی که تعدادی از انها
قربانی شدند یا طرفداران غیر مسلمان حزب کارگر
که تعداد زیادی شان قربانی شدند به راحتی نمی توانند
روابط ش��ان را با ان نگرش ها یا گروه های اجتماعی
که از نظر فکری با انجام دهندگان این فاجعه همس��و
هستند تعدیل بکنند .به نظر می رسد که در حال حاضر
بسیاری از دولت های اروپایی به فکر تدوین قوانین
یا تمهیداتی افتاده اند تا بتوانند بنیادگرایان س��اکن و
بومی کشورهای خودشان را تا حدی کنترل بکنند .تا
به حال بسیاری از قوانین ضدتروریسم و ضدخشونت
در کش��ورهای اروپای��ی بیش��تر متوج��ه مهاجران،
اقلیت های مسلمان و گروه هایی از این قبیل بود ،اما
فاجعه اخیر هش��داری بود که نشان داد تروریست ها
و خشونت گراها می توانند از بطن فرهنگ مسیحی و
مردمان بومی حتی کش��ورهای ارامی مانند نروژ هم
سربراورند و اینطور که از گفتارهای برخی نمایندگان
مجل��س در برخ��ی کش��ورهای اروپای��ی می توان
برداشت کرد احتمال دارد که قوانین ضد تروریستی یا
پیشگیرانه ای برای جلوگیری از تکرار چنین اقداماتی
علیه شهروندان اصیل خود این کشورها تصویب شود
و به جریان بیفتدg .
پال پیالر
م��ا نی��ازی نداریم تا ی��ک نف��ر واقعیت های
دهش��تناک مربوط به ت��رور و تروریس��م را به ما
یاداوری کند .اما واکنش هایی ک��ه ایاالت متحده
امریکا و نظراتی که در مورد حوادث نروژ در این
کشور داده می شود نشان می دهد که واقعیت اینطور
نیست و باید یک نفر این واقعیت های دهشتناک را
برای ما به گونه ای بازگو کند که بتوانیم نتیجه گیری
درس��تی از انها داشته باش��یم .در این نوشتار چند
نکته مهم در مورد حوادث تروریستی را یاداوری
می کنیم:
-1سریعا در مورد مسئولیت این حمله نباید
موضع گیری کرد ،چه برسد به تجزیه و تحلیل های
فوری با توجه به موضع گیری های انجام ش��ده و
نتیجه گیری از ان .ای��ن موضع گیری ها به یکی از
ویژگی های حمالت تروریس��تی تبدیل ش��ده و
برخی به سرعت انگشت اتهام را به سوی ان افرادی
اش��اره می روند که در حال حاض��ر در دنیا بد نام
هستند .پس از بمباران مرکز تجارت جهانی در سال
،1993بسیاری انگشت اتهام را به سمت صرب ها
نشانه رفتند و این مس��اله تاثیرات چندان مطلوبی
نداش��ت .این روزها هم جهادیون مسلمان چنین
نقش��ی را بازی می کنند .چنی��ن نتیجه گیری های
ش��تاب زده ای در واقع به دلیل فشاری است که بر
مطبوعات برای توضیح مس��اله وارد می ش��ود .از
سوی دیگر افرادی هستند که باور دارند به سرعت
می توانند مسائل را تجزیه و تحلیل کنند .هنگام بروز
چنین مسائلی افکار عمومی از این افراد می خواهد
که به سرعت نظرات خود را ارائه دهند .بخشی از
این مسائل مربوط به مفسران مس��ائل دستور کار
اشتباهات را تکرار نکنیم
دولت است که در مورد نگرانی های مربوط به بودجه
دفاعی و مواردی شبیه به این نظر می دهند.
-2تهدیدیکهتوجهبس��یاریرابهخودجلب
میکندتنهاتهدیدموجودنیس��ت.بهخصوصیک
ث 11سپتامب رسا ل 2001امریکایی ها
سا زحواد
ده هپ
یراب ه
لدارن دک هه رحادث هتروریس��ت
ب هاش��تباهتمای
جهادیونمرتبطکنندیابه طورخ��اصانرابهیک
گروهخاصیازجهادی��ونمتصلکنند.ایناش��تباه
ث 11س��پتامب رهمچنا ن
سا زحواد
کده�� هپ
یی
حت
ی
یاستراتژ
یراک هب رمبنا
خسفی دسند
ادام هدار د وکا
مبارزهباتروریس��مجهان��یبهکارگرفتهاس��تدر
یمبارز هالقاعد هاس��ت.اما
یبرا
کاس��تراتژ
واقع هی
اگرحادثه ایتروریستیدیگریدرامریکارخدهد،
هرچندجهادیونمی تواننددراننقشداشتهباشند،
امااینمس��الهمی تواندازطرفایدئولوژیست های
ی
طمشترک
یشدهباش دک هنقا
یبرنامه ریز
راست گرای
باتروریس��تنروژیدارندیاکالیکگروهیافرقه
دیگ رباشند.
کحادث همنحص رب هفر دلزومانش��ا ندهنده
-3ی
تک هاینطو رباش داما
ناس
گنیست.ممک
کحادث هبزر
ی
س وابتکا ر
لب هشان
نمسائ
لزومااینطو رنیست،چراک های
قافتادهن ه
یدارد.انچ هد رنرو ژاتفا
صبستگ
افرا دخا
کب ه
گبروی
سبهرین
تاندر
ت واقداما
لتفکرا
حاص
تا وباچن دنف ر
لتفک ر واقداما
ت ون هحاص
یاس
تنهای
تد ر
بی نشا ندیگ ر (ب هیا دداشت هباشی دک هنبای دب هسرع
یکرد ،محققا نهنو زبای د
ثنتیجه گیر
نحواد
مور دای
تناد ر وپراکنده
شکنند).طبیع
نمسال هکنکا
د رمور دای
ب
یمی شو دسب
کنف ربرنامه ریز
طی
یک هتوس
حمالت
یکرد.
یا نرابررس
یریشه ها
می شو دتانتوا نب هدرست
مثلث شماره88
3
*
بین الملل
پنج درس چاره ساز از تراژدی نروژ
یراست گراد راروپاب ه
تک هافراطی ها
ناس��
ممک
ت
شخشون
شباشن د وب هافزای
تد رحا لافزای
شد
تک ه
یب را ننیس��
ندلیل
نبزنند،اماای
د راروپادام
ی
ناقدام
تب هچنی
یدس
نایدئولوژ
یباای
لنروژ
قات
نباش د نمیتوان ثابتکر دک ها ز
زده واگ ره مچنی
ید رنرو ژرا
تتروریس��ت
سهرگون هعملیا
نپ��
ای
یراست گراانجا ممی دهند.
افراطیها
-4جوامعبازدرمقابلحوادثتروریس��تی
یا ز
اس��یب پذیر ت رهس��تن د ونمی توانن دب�� هخوب
نمس��ال ه
تکنند.امریکا ونرو ژد رای
خو دحمای��
کامالبهیکدیگرشبیههس��تند.افزایشفشارهای
ع
نجوام
یای��
یرابرا
یمی توان دمش��کالت
امنیت��
به وج��وداوردو می تواندش��انسانه��ارابرای
ننکت هرا
شده دامانبای دای
رسید نب ههدفشا نکاه
فراموشکردکهاهدافبی شماریوجودداردکه
یمی توان دمور دحمل ه
یامنیت
باتما ممحدودیت ها
تروریست هاقرا ربگیرد.
سبوده ان د
یک�� هپیش ت�� رناش��نا
-5اف��راد
(بااحتمالداشتنکمک )می توانندسببحوادث
ی
شا زبمب گذاری ها
یبی��
یش��ون د(حت
ناگوار
لندن).دراینمسالهچش��م اندازمحدودیت هاو
تشخیصاینافرادگسترده تراست.جالباست
یچ هرویکر د
نحوادث
لچنی
ک هبدانی منرو ژد رمقاب
ن
یرااتخاذخواه دکر دام��اب هنظ رم
پیش��گیرانه ا
نروژی هاواقع بینانه ترازامریکایی هابااینمساله
ی
برخور دخواهن دکر دک هفک رمیکنن داگ رنهادها
دولتیکارخودرابهدرستیانجامدهندانهاازهر
خطر
ید راما نخواهن دماندg .
*نشنال اینترست
43
افراط گرایی مسیحی
گفت و گو با حسن هانی زاده درباره چالش غرب با اسالم
4
حادثه تروریستی اخیر در نروژ ،این کشور و جامعه بین المللی را به حالت کما برد و اشفتگی و نگرانی
عمیقی را برای غرب در پی داشت .در یک حادثه تروریستی حدود 93نفر از شهروندان کشوری که
مهد ارامش و صلح در اروپا خوانده می شود ،در کمال ناباوری مسئوالن این کشور کشته شدند .انچه
انتظار می رفت و به وقوع پیوست این بود که بالفاصله مسلمانان ،مسئول این اقدام تروریستی قلمداد شده
و به شکل گسترده ای محکوم شدند .اما طولی نکشید که سناریوی یاد شده اعتبار خود را از دست داد
چرا که پلیس نروژ فرد متهم به ترور را بازداشت کرد ،اما این فرد نه مسلمان بود و نه یک خارجی بر امده از
خاورمیانه ،بلکه برخاسته از بطن خود جامعه و فرهنگ نروژ بود؛ فردی با عقاید راست افراطی.
ن هانی زاده ،کارشناس مسائل بین الملل بر این باور است که وقوع حوادث اینچنینی در کشورهای
حس
غربی حاصل دشمنی و جهت گیری اشکار رسانه ها علیه اسالم است و همین مساله باعث شده نسل جدید
در اروپا ،مسلمانان را دشمن مسیحیت فرض کنند و به شیوه های خشونت امیز روی اورند.
بین الملل
ریش��ه حادثه اخیر در نروژ را در چه مسائلی
می دانید؟
lرسانه های اروپایی نوعی دشمنی اشکار در
تبلیغات خودشان علیه اس�لام اتخاذ کرده اند و این
شیوه موجب ش��کل گیری افراط گرایی مسیحیت در
جوامع اروپایی شد و در نهایت نسل جدید در اروپا
اینگونه می پندارد که مس��لمانان دش��من مسیحیت
هس��تند بنابراین ای��ن جوانان از رهگذر ش��یوه های
خشونت امیز سعی می کنند دولت های خودشان را به
مرزبندی میان اسالم و مسیحیت وادار کنند .پس برای
مقابله با چنین پدیده ای در وهله نخست دولت های
اروپایی نباید اجازه دهند رسانه های غربی علیه اسالم
موضع گیری بکنند .از سوی دیگر مشکلی که وجود
دارد نبود یک رس��انه اس�لامی برای ارائه چهره ای
دلپذیر و انس��انی از اسالم موجب ش��ده کشورهای
غربی فهم دقیقی از اسالم نداشته باشند .از دیگر سو،
اروپاییان نیز به این دلیل که نمی خواهند اسالم تاثیری
بر جوامع اروپایی داشته باشد ،سعی می کنند از اسالم
یک چهره خش��ن ارائه دهند و همین مساله موجب
پدید ام��دن افراط گرای��ی دینی و مس��یحیت توام با
خشونت شده است.
ایا می توان اینگونه بیان ک��رد که حادثه نروژ
بیانگر تقویت ریشه های افراط گرایی در غرب
مثلث شماره88
رسانه های غربی و امریکایی در طول
دهه های اخیر چهره مخدوشی از اسالم
به اتباع شان ارائه کردند و به گونه ای
رفتار کردند که وانمود کنند اسالم
مخالف غرب است ،در حال حاضر ما
شاهد نوعی مرزبندی میان مسیحیت و
اسالم هستیم که این مساله در درجه
اول به ضرر اروپاییان خواهد بود.
البی صهیونیست در حقیقت راهکاری
اتخاذ کرد که در پی ان نسل جدید در
امریکا و اروپا تصور درستی از اسالم
ندارند و این نسل بدون داشتن
اطالعات کافی با اسالم تقابل دارند و
علیه مسلمانان اقدام می کنند
44
است؟
lانفج��ار اخیری ک��ه در نروژ اتف��اق افتاد را
به نوعی می توان ظهور پدیده تروریس��م مسیحیت
تعبیر کرد ،به دلیل اینکه از دو دهه پیش به این طرف
نوعی تهاجم گسترده رس��انه ای از سوی رسانه های
غربی ،امریکایی و صهیونیس��تی علیه اسالم صورت
گرفت و نسلی را پرورش داد که به سمت افراط گرایی
مسیحی متمایل شدند و این نگاه جدیدی که در غرب
به وجود امده نوعی دش��منی اشکار با ادیان سماوی
به ویژه اس�لام دارد و همین نس��ل تالش می کنند به
نوعی مس��لمانان را از غرب و امریکا مجبور به کوچ
کنند .این برنامه ای اس��ت که هم البی صهیونیس��تی
و هم راست مس��یحی در پی انتش��ار و گسترش ان
هس��تند .در واقع انها می خواهند نوع��ی تقابل میان
اسالم و مسیحیت ایجاد کنند و به همین دلیل حوادث
بسیاری در غرب و امریکا اتفاق افتاد .همچنان که در
س��ال 1995هم ش��اهد انفجار در اوکالهاما سیتی
بودی��م .تیموتی مک وی��ت ،عامل ای��ن انفجار یک
مسیحی افراطی بود که در نتیجه اقدامی که انجام داد
باعث کشته و زخمی شدن ده ها نفر شد .این اتفاق ها
نش��انه بروز نوعی پدیده تروریسم مسیحی است که
البی صهیونیس��ت نیز در پی گس��ترش ان اس��ت تا
به موازات ان نوعی تقابل میان اس�لام و مس��یحیت
ایجاد بکند و باعث شود مسلمانان از غرب و امریکا
رانده ش��وند و در نهایت نوعی مرزبندی میان ادیان
مسیحیت و اسالم پدید اید .این چیزی است که تنها
به نفع یهودیان و البی صهیونیست خواهد بود .ما نیز
در اینده شاهد خواهیم بود که نظیر چنین حوادثی در
غرب بیشتر رخ خواهد داد.
چرا این اتفاق در نروژ ،مهد ارامش و صلح به
وقوع پیوست و برای جلوگیری از وقوع چنین
حوادثی چه باید کرد؟
lبل��ه ،اتفاقی ک��ه در ن��روژ به وقوع پیوس��ت
نش��ان دهنده ان اس��ت ک��ه غرب ب��ا نوع��ی پدیده
افراط گرایانه مسیحی راست مواجه است .از دیگر سو،
رسانه های غربی و امریکایی در طول دهه های اخیر
چهره مخدوشی از اس�لام به اتباع شان ارائه کردند و
به گونه ای رفتار کردند که وانمود کنند اسالم مخالف
غرب اس��ت ،بنابراین در حال حاضر ما شاهد نوعی
مرزبندی میان مسیحیت و اسالم هستیم که این مساله
در درجه اول به ض��رر اروپاییان خواه��د بود .البی
صهیونیس��ت در حقیقت راهکاری اتخاذ کرد که در
پی ان نسل جدید در امریکا و اروپا تصور درستی از
اسالم ندارند و این نسل بدون داشتن اطالعات کافی
با اس�لام تقابل دارند و علیه مسلمانان اقدام می کنند.
االن جامعه جهانی نیازمند تعامل با کشورهای اسالمی
اس��ت و دولت هایی که در اروپا سر کار هستند برای
مقابله با روشنفکران و نویس��ندگانی که علیه اسالم
قلم زده و به مقدسات مسلمانان اهانت کرده اند باید
اقداماتی انجام دهند .در حقیقت حقوق مسلمانان در
کشورهای اروپایی باید مراعات شود و در این راستا
بین الملل
مثلث شماره88
باید هراز گاهی کنفرانس های اس�لام و مس��یحیت
برگزار ک��رده و رهبران دینی اس�لامی و مس��یحیت
در کنار هم انگیزه ه��ا را برای تعامل بیش��تر میان دو
دین اس�لام و مس��یحیت ایجاد کنند و اجازه ندهند
رسانه های صهیونیستی به هدفشان که همان شکاف
میان این دو دین اس��ت ،برس��ند .بنابرای��ن برگزاری
کنفرانس ه��ای اس�لام و مس��یحیت ،کاهش حجم
تبلیغات رسانه ای صهیونیس��تی علیه اسالم و ایجاد
وفاق میان مسلمانان مقیم اروپا و مسیحیان در حقیقت
می تواند مانع از این شود که نسل جدید اروپاییان علیه
اسالم موضع گیری کنند.
ممکن است از این پس بازهم اتفاق هایی از این
دست در نروژ به وقوع بپیوندد؟
lبله ،نه تنها در نروژ بلکه در س��ایر کشورهای
اروپایی و اسکاندیناوی احتمال وقوع چنین حوادثی
وجود دارد .حتی امریکا هم ممکن است شاهد بروز
چنین حوادثی باشد .این مس��ائل بیانگر ان است که
در حال حاضر جهان غ��رب با موجی از افراط گرایی
دینی مواجه اس��ت .اروپاییان نیز در تالشند این نوع
حوادث را سلس��له رخدادهای فردی و غیر مرتبط با
مس��یحیت جلوه دهند و این در حالی اس��ت که این
حوادث برگرفته از تفکرات افراط��ی برخی جوامع
غربی است و نشان دهنده دش��منی بی دلیل اروپاییان
نس��بت به اس�لام .وقتی در دانمارک مجله ای علیه
مقدسات اس�لامی مطالبی منتش��ر کند طبیعی است
که نس��ل فعلی اروپا از این نوع مطالب متاثر شوند و
موضع گیری های تندی علیه اسالم اتخاذ کنند.
عالوه بر این ،نسل فعلی به دولت های خودشان
نیز فش��ار می اورند که مس��لمانان را از کش��ورهای
اروپایی اخراج کنند و این نش��ان می دهد که اگر این
موج مهار نش��ود در اینده خود اروپایی ها نیز دچار
مشکل خواهند شد.
انگیزه اندرس برویک از انجام چنین عملیات
گسترده ای در کشورش چه بود؟
lدر این زمین��ه انگیزه های اجتماعی بس��یار
پررنگ اس��ت ،چراکه فردی که در ن��روژ این حادثه
را خل��ق ک��رد و موج��ب کش��ته ش��دن نزدیک به
صد نف��ر از مردم بی گناه ش��د ،فهم دقیقی از اس�لام
نداش��ت و در تالش بود که جبهه ای علیه مسلمانان
ایج��اد کن��د .در حقیقت این ن��وع عملی��ات برایند
تفک��رات بنیادگرایانه ای اس��ت که از س��ال ها پیش
رسانه ها در پی ریزی ان کوشش کرده بودندg .
45
بین الملل
بحران ترکیه
رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر ترکیه درحالی قدرت
را در دست گرفت که اقتصاد این کشور روزهای پرتنشی
را پشت سر می گذاشت .اکنون برگ برنده او نه فقط به
گوشه راندن الئیسم در ترکیه که موفقیت های فراوان در
حوزه اقتصاد است.
بین الملل
استعفای
ژنرال های کمالیست
مثلث شماره88
ژنرال ایشیک کوشانر ،رئیس ستاد فرماندهی ارتش ترکیه همراه فرماندهان نیروهای زمینی،
دریایی و هوایی این کشور در رخدادی کم سابقه به صورت جمعی استعفا کردند .این استعفا از
یک سو نشان دهنده تقابلی جدی میان نظامیان سکوالر و دولت اسالمگرای این کشور است
و از سوی دیگر نشان می دهد ،قدرت حزب حاکم ترکیه چاره ای جز تسلیم برای نظامیان باقی
نگذاشت ه است .این برای نخستین بار است که ارشدترین فرماندهان نظامی ترکیه به صورت
دسته جمعی از سمت های خود استعفا می دهند و این مساله ،کشوری که دومین ارتش بزرگ
ناتو را دارد بدون شک دچار مشکالتی خواهد کرد .هر چند از سال ۲۰۰۲که حزب اسالمگرای
عدالت و توسعه قدرت را در این کشور به دست گرفت ،همواره تنش هایی میان سیاستمداران و
مقام های نظامی وجود داشته است ،اما استعفای دسته جمعی ژنرال های ارشد ترکیه به حدی مهم
به حساب می اید که روزنامه صباح ترکیه تیتر «زلزله 4ستاره ای» را برای صفحه نخست خود
برگزید .همچنین اعالم این خبر باعث کاهش ارزش لیر ترکیه در مقابل دالر شد.
رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر ترکیه در نخستین واکنش نسبت به این رویداد با گفتن اینکه
ژنرال ها به دوره بازنشستگی رسید ه بودند ،سعی کرد این موضوع را کم اهمیت جلوه دهد.
46
1
بین الملل
مثلث شماره88
ژنرال کوش��انر در بیانیه ای اعالم کرده است
که در اعتراض ب��ه ادامه پیگرد قضای��ی حدود ۲۵۰
نفر از افس��ران ارتش که طی ماه های گذشته به اتهام
توطئه علیه دولت اردوغان دستگیر شده اند از سمت
خود کناره گیری کرده اس��ت .به گ��زارش روزنامه
حریت ،رئیس ستاد فرماندهی ارتش در توضیح علت
اس��تعفای خود تاکید کرد« :ادام��ه فعالیت در چنین
پست مهمی درحالی که توانایی انجام مسئولیت خود
را برای حفاظت از حقوق نیروهای خود ندارم برای
من غیرممکن شده است».عبداهلل گل ،رئیس جمهور
ترکیه چند س��اعت بعد از اس��تعفای ژنرال ها ،ژنرال
نجدت اوزل را به فرماندهی نیروهای زمینی و کفیل
ریاست س��تاد فرماندهی ارتش این کشور منصوب
کرد .دولت ترکیه در انتخاب فرماندهان ارتش ،حق
وتو دارد و انتظار می رود به زودی سمت نجدت اوزل
قطعی شود .رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر ترکیه
به دنبال انتشار خبر «بازنشستگی» این افراد در بیانیه ای
اعالم کرد که نیروهای مسلح به انجام وظایف خود در
فضای وحدت ادامه خواهند داد.
گفته می شود اس��تعفای دسته جمعی ژنرال های
ارتش ترکیه پس از ان صورت گرفت��ه که مذاکرات
ژنرال کوش��انر با رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر
ترکیه برای پایان اختالف ها در چن��د دیدار مختلف
در روزهای اخیر به نتیجه نرسید .گروهی از نظامیان
ترکیه از دو سال پیش به اتهام تالش برای کودتا علیه
دولت بازداش��ت ش��ده اند و به همین خاطر تنش ها
میان نظامیان سکوالر این کش��ور و مقام های حزب
اسالمگرای عدالت و توس��عه باال گرفته است .خبر
استعفا یا به روایتی بازنشستگی این فرماندهان ارشد
ساعتی پس از ان منتشر شد که دادگاهی در ترکیه قرار
بازداشت ۲۲نفر از جمله چند ژنرال و افسر ارتش را
به اتهام راه انداختن جنب��ش اینترنتی جهت تخریب
دولت صادر ک��رد.در پرونده ای مع��روف به «پتک»
که مربوط به س��ال ۲۰۰۳اس��ت تاکنون ۱۷ژنرال و
۲۰۰افسر دیگر ارتش به اتهام توطئه برای براندازی
دولت بازداشت شده اند .مقام های دولت ترکیه اعالم
کرده اند که این افراد در تالش بوده اند تا در طرح خود
با بمب گذاری در مساجد و ایجاد تنش های مرزی با
یونان ،کش��ور را با یک بحران سیاسی مواجه کنند تا
ارتش بتواند قدرت را در دس��ت بگیرد .نظامیان اما
می گویند این طرح تنها یک سناریوی فرضی و مانوری
برای مقابله با ناارامی های سیاسی بوده است.
اس��تعفای ژنرال های ترک در اس��تانه نشست
س��االنه دول��ت و نظامیان ب��رای مش��ورت درباره
انتصاب های جدید در ارتش صورت گرفته اس��ت.
همه س��اله اول ماه اوت ،چنین نشس��تی میان دولت
و نظامیان برگزار می ش��ود .اکنون با اس��تعفای همه
فرماندهان ارشد نظامی ترکیه ،حزب حاکم فرصت
دارد در انتصاب فرماندهان جدید اعمال نظر کند.
چه��ارده س��ال قب��ل نظامی��ان ترکی��ه دولت
اسالمگرای این کش��ور را مجبور به اس��تعفا کردند.
حاال به نظر می رس��د ورق برای ژنرال های قدرتمند
ارتش برگشته است .چرا که انها این بار در برابر دولت
اسالمگرای اردوغان چاره کار را کناره گیری خودشان
یافته اند.در همین حال رئیس حزب مخالف ملی گرا
تصریح کرده که این اقدام دولت اردوغان قطعا کشور
را با بحران مواجه می کن��د .تحلیلگران بر این باورند
از انجا که حزب عدالت و توس��عه برای سومین دور
متوالی قدرت را در دس��ت گرفت��ه و50درصد ارای
پارلمان را از ان خود کرده این حزب با تهدید چندانی
مواجه نیست.در واقع بسیاری این روزها را پایان یک
قرن حاکمیت طوالنی مدت ارتش ترکیه بر این کشور
می دانند .فرمانده��ان ارتش ترکیه اس��تعفا کرده اند.
قدرت ژنرال ها در این کش��ور درهم شکسته است.
برنده بزرگ این جریان ها ،رجب طیب اردوغان است
که جایگاهش بیش از پیش قدرتمند شده است.
رئیس ستاد ارتش ترکیه امیدوار بود که با تهدید
اردوغان برای یک استعفا بتواند اردوغان را تحت تاثیر
قرار دهد ،اما نخس��ت وزیر این کش��ور با این جمله
که ما نباید جلوی کس��انی را ک��ه می خواهند بروند
بگیریم ب��ا بی توجهی خود تودهن��ی محکمی به این
ژنرال عالی رتبه زد .در نتیجه رئیس ستاد ارتش ترکیه
مجبور شد تهدید خود را عملی کند.در این کشور یک
دوران به سر امده است .اردوغان موفق شده شالوده
ارتش را در هم بشکند و ارتش در برابر حزب عدالت
و توسعه حاکم تسلیم شده اس��ت .بعد از این واقعه،
ارتش ترکیه دیگر هرگز به وضعیتی که در صد س��ال
قبل قرار داشت برنخواهد گشت.برای اینکه بفهمیم
ارتش در ترکی��ه چگونه ان قدر قدرتمند ش��د ،باید
نگاهی به تاریخ گذشته این کش��ور بیندازیم .پس از
شکست در جنگ جهانی اول و تاسیس جمهوری در
سال 1923در این کشور ارتش همواره نقش ویژه ای
را در ترکیه ایفا می کرد.
«مصطفی کمال پاشا» معروف به اتاتورک ژنرالی
بود که به عنوان پدر و موسس جمهوری در ترکیه که
ان را بر مبنای جدایی دین از سیاس��ت تاسیس کرد،
شناخته می شد .جانشین وی نیز یک افسر عالی رتبه
بود .ارتش ترکیه در سال 1949نگران بود که کشورش
با عضویت در ناتو به یکی از ستون های ائتالف نظامی
غرب علیه شوروی که بسیار نزدیک به ان بود تبدیل
شود .در سی س��ال بعد از ان نیز یعنی تا سال 1989
ارتش ترکیه نگران این موضوع بود که این کشور در
جریان جنگ سرد به ش��ریک تنگاتنگی برای امریکا
و ناتو تبدیل ش��ود.ارتش ترکیه ب��رای اینکه موضع
اساسی ضد کمونیستی و ضد اسالمی و سکوالر ترکیه
از هم نپاشد و پا برجا باقی بماند در این دوران سه بار
علیه دولت های منتخب دست به کودتا زد؛ سال های
1971 ،1961و .1980دکتری��ن ارت��ش در ترکی��ه
بس��یار مهمتر از دموکراسی در این کش��ور بود و در
دوران جنگ سرد ،امریکا و سازمان پیمان اتالنتیک
شمالی(ناتو) موافق این موضوع بودند.
از اواس��ط س��ال های هش��تاد بود که مناسبات
قدرتی بین حکوم��ت غیر نظامی و رهب��ری نظامی
در این کش��ور به ارام��ی تغییر کرد .در س��ال 1990
برای اولین بار یک ژنرال ارش��د ارتش ترکیه به دلیل
ناهماهنگی با نخست وزیر این کشور استعفا کرد.
از اواسط سال های نود مبارزات قدرتی بین دو
گروه یعنی ارتش و حامیان ان در یک طرف و جنبش
اس�لامی محافظه کار از طرف دیگر شدت گرفت .با
پیروزی انتخاباتی حزب عدالت و توس��عه در س��ال
2002یک حزب اس�لامی میانه رو ،م��درن و جدید
نظم بخشیدن به این جبهه گیری ها را در دست گرفت.
از زمان انتخاب اردوغان به عنوان نخست وزیر
ترکیه در سال 2003ارتش بسیار تالش کرد تا او را از
صندلی حکومت پایین بکشد یا حداقل قدرتش را کم
کند ،اما کامال در این راه شکست خورد.
در حال حاضر حدود 250ژنرال و دریاساالر و
افسرعالی رتبه که قصد کودتا علیه حکومت را داشتند
در زندان های ترکیه به سر می برند و روند دستگیری
ژنرال ها در این کش��ور همچنان ادامه دارد .اردوغان
بعد از پیروزی انتخاباتی س��وم در حدود شش هفته
پیش در اوج قدرت خود قرار گرفتg .
47
بهرام امیراحمدیان در گفت و گو با مثلث:
جنگ همان ادامه
سیاست است
مریم یوسفی
استعفای دسته جمعی نظامیان ترکیه این سوال را به وجود اورده است که
ایا ترکیه بدون حضور نظامیان در قدرت می تواند با ثبات به مسیر خود ادامه
دهد؟ در گفت وگو با دکتر بهرام امیر احمدیان ،استاد دانشگاه و کارشناس
مسائل ترکیه ضمن بررسی ابعاد مختلف استعفای نظامیان ،تاثیرات ان روی
روابط خارجی این کشور را هم مورد بررسی قرار دادیم.
2
بین الملل
در ترکیه شاهد اختالف میان ارتش و دولت
بودیم که به درخواست بازنشستگی و استعفای
تعدادی از ژنرال های ترکیه انجامید و بحرانی
را به وجود اورد .دالیل ای��ن ژنرال های ترک
که پیش تر قدرت بیشتری هم در بدنه سیاسی
داشتند چه مسائلی بوده است؟
lتحولی که در ترکیه رخ داده ،یک تحول بسیار
س��اختاری اس��ت .از این منظر که دولت ترکیه برای
پیوستن به ساختارهای اروپایی و حرکت به سوی یک
دولت مدرن دموکراتیک که مورد قبول جوامع پیشرفته
باشد ناگریز است نرم هایی را که در ان کشورها حاکم
است برای خودش تنظیم کند .در کشورهای اروپایی
به ویژه کشورهای عضو اتحادیه اروپا مسائل نظامی
در دس��ت نظامیان نیس��ت .از گذش��ته های دور این
مساله مطرح بوده است که «جنگ ادامه همان سیاست
اس��ت اما به زبان دیگر» ،بنابراین مس��ائل نظامی در
ابتدا مسائلی سیاسی هس��تند که در تاکتیک به دست
نظامیان سپرده می شود .در کشور ترکیه بعد از تشکیل
دولت در س��ال ،1923نظامی ها به هم��راه اتاتورک
به عنوان یک ژنرال این کشور را تاسیس کردند .طبیعی
اس��ت نظامیان پس از دوره پایان جنگ جهانی اول و
اشفتگی ای که فروپاشی نظام عثمانی داشت قدرت
زیادی داشته باشند ،بنابراین این روند قدرت نظامیان
تا به امروز ادامه پیدا کرد اما حاال که دولت مدرنی در
ترکیه به قدرت رس��یده به این فک��ر می کند که الزم
اس��ت قدرت نظامیان را کم کن��د ،بنابراین حزبی که
اق��ای اردوغان هدای��ت می کند -ح��زب عدالت و
توسعه -به مردم وعده داده که نقش نظامیان را در امور
کشوری و در امور سیاسی کم کند و ان را به سمت یک
دولت مدرن ببرد که با ساختارهای دولت های مدرن
اروپایی کار می کند .می دانیم که در همه این کشورها
حتی وزیر جنگ و وزیر دفاع غیر نظامی هس��تند .در
ساختار ناتو هم شاهدیم که هیچ وقت نظامیان حضور
ندارند ،بلکه این سیاستمداران هس��تند که مسائل را
اداره می کنند .به همین دلیل است که ترکیه در این راستا
مثلث شماره88
48
ژنرال های ترک رفته رفته کرس��ی های
قدرت در ترکیه را از دست می دهند .انگار
قرار اس��ت ق��درت از انکارا به اس��تانبول
منتقل شود
بین الملل
مثلث شماره88
ناگزیر با نظامیان درگیر می ش��ود؛ نظامیانی که قدرت
زیادی دارند .از این جهت باید گفت که نظامیانی که
در ترکیه هس��تند و در دهه های گذش��ته هر 10سال
کودتایی را به بهانه اینکه قانون اساسی ترکیه و ایده ها و
اندیشه های کمالیسم تحت تاثیر قرار می گیرد و از بین
می رود شکل داده اند ،برای خودشان یک وجهه کسب
کرده بودند ،البته در برخی مواقع در دهه های 1970و
1980اغتشاشات را نیز پایان داده بودند.
اردوغان ق��ول داده که در س��ال 2023یعنی در
صدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه ،این کشور را به
قدرت تاثیر گذار تبدیل کند و در رده قدرت های برتر
جهان قرار دهد .از همین رو می خواهد زیر ساخت ها
را برای این منظور اماده کند .اقای اردوغان همچنان
توطئه سال 2003را که نظامیان قصد براندازی دولت
را داش��تند پیگیری می کن��د که بر اس��اس این توطئه
حدود 250نف��ر از نظامیان ترکی��ه در حال حاضر در
زندان و در استانه محاکمه هستند .جرم انها این است
که می خواستند در مناطق مختلف کشور اشوب ایجاد
کنند .نظامیان خواس��تند به نوعی این پرونده را خنثی
و نظامیان را خ�لاص کنند ت��ا در دادگاه های نظامی
محاکمه شوند و این درحالی اس��ت که دولت ترکیه
ی محاکمه شوند .این
می خواهد انها در دادگاه غیر نظام
مساله بین ارتش و دولت تنش به وجود اورده است.
اینکه گفته می ش��ود ناگهان تم��ام فرماندهان و
رئیس کل ستاد ارتش بازنشسته ش��ده اند امکان پذیر
نیست ،چراکه همه این نظامیان همزمان خدمتشان تمام
نمی شود که بخواهند بازنشسته شوند .هر کدام دارای
سوابق متفاوتی هستند ،بنابراین به نظر می رسد که این
اس��تعفای نظامیان ترکیه در راس��تای اعتراض است.
رئیس ستاد مشترک ارتش هم به این موضوع اشاره و
اعالم کرده که در اعتراض به محاکمه نظامیان و اینکه
در چارچوب قدرت خودمان نمی توانیم قدرتمان را
اعمال کنیم و در مورد نظامیان و افرادی که زیر نظرمان
هس��تند تصمیم بگیریم چه لزومی دارد که در قدرت
باشیم ،از این دیدگاه این تنش به وجود می اید.
از طرف دیگر الزم اس��ت گفته ش��ود که ترکیه
ش��ورای امنیت ملی دارد که مرکز قدرت است که در
انجا این نظامیان هس��تند که قدرت دارند و می توانند
تاثیر گ��ذار باش��ند .اگر چ��ه رئیس ش��ورای امنیت
رئیس جمهور است ،اما در انجا قدرت نظامیان بیشتر
از قدرت دولت است.
ایا این تنش ها ادامه خواهد داشت؟
lبه نظر می رس��د ک��ه این تنش ادام��ه خواهد
داش��ت و به این س��ادگی که اقای اردوغ��ان اعالم
می کند که مس��اله حل ش��ده نخواهد بود .در ارتش
نارضایتی های��ی ایج��اد خواه��د ش��د .می دانیم که
ارتش ترکی��ه دومین ارتش قدرتمند ناتو اس��ت و در
ی دارد .ارتش ترکیه بر اساس
ساختارهای ناتو وزن مهم
شاخص های موجود اس��ت؛ تعداد نیرو ،پتانسیل ها،
بنادر ،نیروی هوایی و نیروی زمینی که در اختیار دارد و
با تجهیزات بسیار مدرن و پیشرفته شاید قدرتمندترین
ارتش خاورمیانه را تشکیل دهد و حتی در میان بسیاری
از کشورهای اروپایی نیز قدرتمندترین باشد .بنابراین
حذف چنین عنصر قدرتی در کش��وری که از لحاظ
ی در اختیار
سنتی و فرهنگی زیرساخت های بسیار مهم
ارتش قرار دارد ،به سادگی امکان پذیر نیست .به همین
دلیل نمی توان انها را به این سادگی حذف کرد .بنابراین
الزم است که تعاملی بین نیروها در ترکیه برقرار شود
تا بتوانند به ایده های اقای اردوغان که رسیدن به سال
2023و تش��کل یک قدرت بزرگ در جهان به عنوان
ترکیه مدرن است ،برسند.
پیش تر در ترکیه شاهد بودیم که کمالیست ها
که ارتش از انه��ا حمایت می ک��رد ،احزاب
مختلف نظامی را از صحنه اخراج کردند مانند
حزب عدالت ،س�لامت و رفاه .ولی در مورد
حزب عدالت و توس��عه این حزب عدالت و
توسعه است که بر ارتش غلبه کرده و با وجود
انکه ارت��ش در ابتدا س��عی می ک��رد دادگاه
قانون اساسی اینها را به دلیل داشتن دیدگاه های
اس�لامی از صحنه خارج کند ،اما موفق نشد.
چه فرایندی در سیاست ترکیه اتفاق افتاده که
ارتش عقب کشیده است؟
lبه نظ��ر می رس��د که فع�لا اق��ای اردوغان
موج سوار اس��ت .این مس��اله در حالی است که وی
اکثریت مطلق را ه��م در پارلمان به دس��ت نیاورده،
ولی تنشی که بین نیروها در داخل یک کشور صورت
بگیرد ،بر فضای سیاس��ی ان کش��ور نیز تاثیر خواهد
گذاشت .زمانی که فضای سیاس��ی متشنج و ملتهب
ش��ود ،اولین تاثیر ان روی س��رمایه گذاری خارجی
خواهد بود .می دانیم که ترکیه برای پیشبرد اقتصاد خود
به شدت نیازمند سرمایه گذاری خارجی است و مهم تر
از همه در شرایطی که ناامنی ایجاد شود یکی از بهترین
و بیشترین فاکتورها در کسب درامد در ترکیه که همان
توریس��م اس��ت از بین می رود .اگر س��رمایه گذاری
خارجی در بخش های مختلف توسعه صورت نگیرد،
اقای اردوغان به وعده های حزب خود در سال 2023
نخواهد رسید و مردم را از خود رویگردان خواهد کرد
و دوباره نظامیان قدرت خواهند گرفت .ممکن است
که در حال حاضر دوران ش��کوفایی حزب عدالت و
توسعه و دولتش برای حذف نظامی ها باشد ،ولی در
نهایت تحلیلی که از بیرون می توانیم داشته باشیم این
است که این رفتار خوبی برای کسانی که در ترکیه یک
ابزار قدرت بودند نیست.
یکی از مراکز ثقل قدرت نظامیان هستند .از این
منظر است که اگر بخواهیم تحلیل درستی ارائه بدهیم
به نظر می رسد این کار ،کار مناسبی در شرایط کنونی
نبوده و اس��تعفای جمعی انها تاثیر منفی روی شرایط
سیاس��ی ترکیه خواهد گذاشت .ش��رایط نباید به این
مرحله می رسید ،اکنون که به این مرحله رسیده ممکن
است مشکالت زیادی برای ترکیه به وجود بیاورد .در
شرایط کنونی این مساله به عنوان یک برگ برنده برای
دولت به ش��مار می رود ،اما واقعیت این است که این
یک برگ برنده نیس��ت .این بازی برد -باخت است.
اقای اردوغان در بازی بین نیروهای ترکیه نیاز به یک
بازی برد -برد دارد.
تبعات کوتاه مدتی که این مس��اله برای ترکیه
دارد چیست؟ ایا احتمال یک بی ثباتی نسبی در
شاخه های اصلی قدرت وجود دارد؟
lزمانی که صحبت از ی��ک ارتش قدرتمند در
منطقه و در چارچوب ناتو می شود طبیعی است که این
مساله تاثیرات منفی روی این نیروها خواهد داشت.
این مساله ممکن است موجب یک بی ثباتی در داخل
ارتش شود ،چراکه در راس هرم قدرت سرخوردگی
ایجاد شده اس��ت .از انجا که قدرت به دست نظامیان
49
بین الملل
نبوده و نظامیان در ترکیه یک نیروی تعادل بودند ،ترس
بی مورد از اینکه ممکن است انها بیش از حد قدرت
بگیرند درست نبوده اس��ت .روند حضور نظامیان در
صحنه با مالیمت پیش می رفت که ناگهان شوکی به این
روند در ترکیه وارد شد .به نظر من ممکن است یک نوع
بی ثبانی در ترکیه ولو نسبی ایجاد شود که البته تبعات ان
ممکن است بعدها شدت بگیرد .در حال حاضر ممکن
است این یک موج کوتاه باشد ،اما احتمال این وجود
دارد که به مرور زمان این م��وج به یک موج قدرتمند
تبدیل شود.
به این موضوع اشاره کردید که اقای اردوغان
موج س��واری می کند و از ش��رایطی که دارد
نهایت استفاده را می کند .چه اینده ای را برای
اینها پیش بینی می کنید؟ احتمال تضعیف انها
چه اندازه است؟
lحزب عدالت و توس��عه حزبی نیس��ت که
فکر کنیم به این سادگی با مشکل مواجه شود .در هر
صورت اکثریت قدرتمندی را در مجلس دارد ،اما این
می تواند با کمی تغییرات س��بب ش��ود که بعدها این
حزب مجبور ش��ود دولت ائتالفی تشکیل دهد .من
در دوران انتخابات اخیر پارلمان��ی در ترکیه حضور
داش��تم ،فضا را می دیدم که اح��زاب رقیب اردوغان
را متهم می کردند که دیکتاتوری و نوعی امپریالیسم
به وج��ود اورده اس��ت .اینه��ا در انتخاب��ات اخیر
تاثیر گذار بوده و برعکس انکه حزب عدالت و توسعه
فکر می کرد می تواند اکثریت بس��یاری را در دس��ت
داشته باش��د ،چندان موفق نبودند .این نشان می دهد
که حزب عدالت و توس��عه حزبی است که یک دهه
است حکومت را در دست دارد و تجربه اندوخته ،اما
ممکن است در اینده مانند هر حزب دیگری قدرتش
کاهش پیدا کند.
مساله کردها ،پیوستن به اتحادیه اروپا و مساله
قبرس مس��ائل بس��یار مهمی هس��تند که ترکیه را به
چالش می کش��د .اگر ترکیه بخواهد به اتحادیه اروپا
بپیوندد -که به نظر من بعید به نظر می رس��د -در ان
صورت باید به کردها ازادی بیشتری بدهد و شاید
به صورت یک حکومت فدرال در اید .مساله حقوق
بشر نیز هست .ترکیه به عنوان یک کشور اسالمی با
مردم مسلمان است و مردم به حزب عدالت و توسعه
به دلیل اس�لامی بودن رای داده اند .این حزب اگر
بخواهد از ارزش های اسالمی و ش��رقی کوتاه بیاید
ممکن است قدرتش افول کند .مساله پذیرش قبرس
به عنوان یک کشور مستقل موضوع مهمی است که
ترکیه را به چالش می کشد که به نظر می رسد ترکیه
باید با این مس��ائل کنار بیاید.
به نظر شما این اختالفات داخلی ممکن است
در جایگاه بین المللی ترکیه تاثیر داشته باشد؟
lطبیعی اس��ت که اگر در داخل کش��ور تنشی
ایجاد شود ناگزیر در سیاست های خارجی و دیدگاه
کشورهای دیگر به ان کش��ور تاثیر خواهد گذاشت.
مهم ترین اثربخشی مستقیم این مساله می تواند کاهش
نرخ سرمایه گذاری خارجی باش��د .چون وقتی فضا
ناامن ش��ود به دلیل اینکه اینده قابل پیش بینی نیست،
بر فض��ای بین المللی برای س��رمایه گذاری در ترکیه
تاثیرگذار است .بنابراین تمام اتفاقات پیرامونی که در
حال حاضر در پیرامون ترکیه در جریان است ،شرایط
نا ارامی را برای ترکیه فراهم ک��رده که اگر این فضا با
تنش هایی از داخل ترکیه همراه ش��ود ،ممکن است
براوردهایی که برای رش��د اقتص��ادی ترکیه در نظر
گرفته شده را تحت الشعاع قرار دهدg .
مثلث شماره88
50
گفت وگو با سیامک کاکائی؛
3
دگرگونی در مفاهیم قدرت
جایگاه نظامیان و ارتش در
ساختار سیاسی ترکیه را چگونه
می توان تشریح کرد؟
در ترکیه نظامیان همواره جایگاه
بسیار مهمی در س��اختار قدرت این
کشور داش��ته اند .اگر پیشینه تاریخی
در ارتباط با نق��ش نظامیان در ترکیه را
مورد بررسی قرار دهیم باید برگردیم
به سال های پایان امپراتوری عثمانی.
در ان دوره به رغ��م اینک��ه امپراتوری
عثمانی در حال اضمح�لال بود یک
گ��روه قدرتمن��د در اواخر ق��رن 19
تحت عنوان ترک های جوان تشکیل شد .اینها در میان
گروه های مختلف پایگاه داشتند و بعدها در اوایل قرن
بیستم حدود سال های 1906تعداد زیادی از افسران
به این گروه پیوستند که کمال پاشا جزو انها بود .اینها
منتقد سیستم استبدادی عثمانی و سلطان عبدالحمید
دوم نبودند بلکه بیشتر نگرانی و دغدغ ه انها این بود که
امپراتوری به سمت ضعف رفته بود .بخش سیاسی تیم
ترک های جوان که اتحاد و ترقی نام داشتند به سیستم
فکری س��لطان عبدالحمید انتقاد داشتند اما زمانی که
تعداد افس��ران به این گروه ترک های ج��وان اضافه
شدند ،خواستند امپراتوری را احیا کنند و در سال 1908
یدرساختار
ترک هایجوانموفقشدندتغییراتسیاس
ان زمان انجام دهند .در سال 1909سلطان حمید عمال
مجبور به کناره گیری شد .بعد از ان جنگ جهانی اول
اغاز شد و در سال 1918عثمانی ها به کل از بین رفتند .با
اینپیشینهکوتاهمی توانیمدریابیمکهازهمانجانظامیان
در ساختار قدرت ترکیه وجود داشتند .در سال 1923
جمهوری ترکیه تشکیل ش��د و بعد از ان جنگ های
داخلی گس��ترده ای به رهبری جمال اتاتورک انجام
گرفت و تا نزدیکی جنگ جهانی دوم و در سال های
1930و 1935ترکیه دستخوش بحران های داخلی و
جنگ های نظامیان برای تثبیت موقعیت خود بود .در
جنگجهانیدومشرایطدگرگونمی شود،ولیدرتمام
این مدت نظامیان حاکمان اصلی ترکیه بودند .بعد از
جنگ جهانی دوم که ترکیه به سمت غرب گرایش پیدا
کرد و هم پیمان استراتژیک غرب و عضو ناتو می شود،
در دهه های 1970،1960و 1980سه بار نظامیان کودتا
می کنند .این س��ه دوره کودتای نظامیان نشان داد که
اینها پای ثابت سیاست و حکومت در ترکیه هستند و
در واقع هم در تصمیم گیری های داخلی و در سیاست
خارجی نقش اصلی با نظامیان است .در شورای عالی
امنیت ملی ترکیه نیز عمدتا نظامیان حضور داش��تند.
در دهه 1990ترکیه به س��مت تغییرات می رود اما از
یک طرف جنگ با کردها وجود دارد و در همین زمان
یعنی در سال 1996اسالم گرایان به رهبری نجم الدین
اربکان پیروز می شوند اما در سال 1997نظامیان کاری
می کنند که به کودتای س��فید موس��وم است و سبب
کناره گیری دولت اربکان می شود و عمال تا سال2002
و 2003کامال مشخص است که نظامیان تا چه اندازه
قدرت دارند .بنابراین همواره در تصمیم گیری ها نقش
عمده ای داشته اند.
چه زمانی حضور ارتش در بدنه سیاسی ترکیه
کم رنگ می شود؟
از س��ال 2003ب��ه بع��د ک��ه
اسالم گراهای حزب عدالت و توسعه
که هم ی��ک رگه اس�لامی دارند و هم
تکنوکرات هستند ،قدرت را به دست
می گیرند ،دولت تک حزبی تش��کیل
می دهن��د و در دوره چهار س��اله اول
وضعیت را تثبیت می کنن��د و بحران
اقتص��ادی و س��رمایه داری را کنترل
می کنند .این یک اعتماد سازی در عرصه
داخلی ترکیه است که توسط انها انجام
می شود .در واقع ش��رایط نوینی پدید
می ایدکهترکیهبهسمتدگرگونی هایاساسیدرداخل
حرکت می کند و در عرصه سیاست و در بخش های
اجتماعی و اقتصادی تغییراتی را به وجود می اورد .این
مسائلهمزماناستباکاهشتدریجینفوذنظامیاندر
سیاستکهاینمسالههمبا توجهبهاینکهترکیهمذاکرات
مربوط به پیوستن به اتحادیه اروپا را در پیش دارد ،گام
مثبتی به حساب می اید .یکی از شرایط اتحادیه اروپا هم
در حاشیه قرار گرفتن نظامیان در ساختار سیاسی است
و اینها مبنایی می شود تا برنامه های اردوغان به تدریج
موفق عمل کند .در سال 2007دوباره پیروز می شود و
اصالحاتگستردهازجملهاصالحاتدرقانوناساسی
را اغاز می کند و اتفاق مهمی ک��ه در دوره دوم حزب
عدالت و توسعه پیش می اید شناسایی گروهی به نام
«ارگنه کن » است .دولت این گروه را تروریستی معرفی
می کند که شاکله ان برخی از نظامیان بازنشسته و فعال
مخالف دولت اردوغان بودند.
بحران دولت که در سال 2007پیش امد و منجر
به برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور شد نیز
بی تاثیر در ایجاد تنش از ط��رف نظامیان و الئیک ها
نبود .این دوران پر تنش و بحرانی را حزب عدالت و
توسعه سپری کرد و عمال با توجه به اقبال عمومی ای
که این حزب داشته در انتخابات عمومی برای سومین
بار پیروز شد و توانست دولت تک حزبی تشکیل دهد.
این اقبال عمومی نشان داد که مجموعه اقداماتی که این
حزب در زمینه های سیاس��ی ،اقتصادی ،اجتماعی و
حقوقی انجام داده موثر بوده است .این حزب اجماعی
را پدید اورده و اعتماد سازی کرده است .شرایط برای
س��اختارهای فکری که نظامیان دارند و خودشان را
پاسدار اصول کمالیستی و الئیسیته می دانند با این روند
سخت تر شد .انها بیشتر به س��مت حاشیه نشینی در
سیاست قرار گرفتند و اینها هم در چارچوب اتحادیه
اروپا و هم در چارچوب سیاس��ی ح��زب عدالت و
توسعه اس��ت .حزب عدالت و توسعه تالششان این
است که تعریف جدیدی از کارکرد نظامیان و ارتش در
ترکیه به دست بیاورند که از طریق این تعریف جدید
نظامیان تمرکزشان روی مسائل امنیت ملی و مسائل
مرزها باش��د و نظامیان به پادگان ها بروند نه اینکه در
مراکز سیاس��ی تصمیم گیری کنند .این روند موجب
تقویت دموکراسی شده است .یعنی هرچقدر نظامیان
از سیاست فاصله بگیرند ،در مقابل دموکراسی رشد
بیشتری پیدا می کند و ش��رایط جدیدی در ترکیه به
وجود می ایدg .
اماده سازی برای تغییرات در قانون اساسی ترکیه
نوشتاری درباره مهم ترین هدف اردوغان
حسن بهشتی پور
4
تغییرات مهم ارتش مقدم��ه ای برای ایجاد
تغییی��رات الزم در قانون اساس��ی ترکیه اس��ت که
مهم ترین ه��دف اردوغان در این مرحله محس��وب
می ش��ود .تغییرات به خاطر اس��تعفای بی س��ابقه و
دسته جمعی فرماندهان عالی رتبه ترکیه در اعتراض
به بالتکلیف ماندن سرنوش��ت نظامی��ان کودتاچی
طرفدار گروه ارگنه کن اعالم ش��ده ،ام��ا احتماال این
تغییرات به منظور حذف فرماندهان ارتش که مخالف
مداخله ترکیه در تحوالت جاری سوریه بودند ،انجام
شده است.
تحلیل خبر
دولت اردوغان با موافقت س��ریع با اس��تعفای
فرماندهان عالی رتبه ارتش ترکیه و جایگزینی فرمانده
جدید به جای انها در حقیقت با یک تیر چند نش��ان
را هدف قرارداد.
بین الملل
دولت اردوغان برای رها شدن از
نقش افرینی منفی نظامیان در سیاست ،تصمیم
خود را برای پاکسازی ارتش از نظامیانی که در
برابر تغییرات برنامه ریزی شده مقاومت می کنند،
گرفته است .براین اساس اردوغان می کوشد به
هرشکل ممکن مانع از تکرار کودتاهای دوره ای
ارتشیان در ترکیه بشود .اکثر قریب به اتفاق
کسانی که به اتهام کودتا دستگیرشده اند ،هرچند
الئیک وملی گرا هستند اما گفته می شود با حضور
اسرائیل وامریکا در کشورشان مخالف هستند
پیشینه بحث
ارتش ترکیه بعد از جنگ جهانی اول یعنی زمانی
که کمال پاشا با کودتای نظامی دولت خلیفه عثمانی را
در سال 1918سرنگون کرد و در سال 1923ترکیه نوین
را بنیان گذاشت ،تا کنون به عنوان حافظ نظام سکوالر،
همیش��ه نقش کلیدی در صحنه سیاسی این کشور ایفا
کرده است .در مهم ترین موارد این نقش افرینی ،ارتش
حداقل دوبار از طریق کودتای مستقیم (27می 1960و
12سپتامبر )1980و دو بار از طریق شبه کودتا ( 12مارس
1971و 28فوریه س��ال )1997اقدام به تغییر دولت ها
کرده است .در اخرین مورد ان در سال ،2003عده ای
از نظامیان ترکیه قصد داشتند حکومت اقای اردوغان
را که موفق ش��ده بود در انتخابات سوم نوامبر 2002به
پیروزی قاطعی دست پیدا کند ،سرنگون کنند ،اما با لو
رفتن برنامه انها این کودتا توس��ط حامی��ان اردوغان و
حزب عدالت و توسعه خنثی شد .در چند سال اخیر بعد
از تثبیت موقعیت حزب اسالم گرای عدالت و توسعه،
به گفته مقام های امنیتی ترکیه گروه موسوم به ارگنه کون
که از نظامیان و حامیان انها در سایر مراکز قدرت در ترکیه
تشکیل می شوند ،قصد داشتند با اجرای یک نقشه چهار
مرحله ای از جمله به راه انداختن اش��وب های شهری،
ترور سران کشور و ایجاد نا امنی های ساختگی ،شرایط
مناسب را برای انجام کودتا فراهم کنند که ناکام ماندند.
نتیجه گیری و جمع بندی
دولت اردوغان برای رها ش��دن از نقش افرینی
منفی نظامی��ان در سیاس��ت ،تصمیم خ��ود را برای
پاکس��ازی ارتش از نظامیانی که در براب��ر تغییرات
برنامه ری��زی ش��ده مقاومت می کنند ،گرفته اس��ت.
براین اساس اردوغان می کوش��د به هرشکل ممکن
مانع از تکرار کودتاهای دوره ای ارتش��یان در ترکیه
بشود .اکثر قریب به اتفاق کس��انی که به اتهام کودتا
دستگیرش��ده اند ،هرچند الئیک وملی گرا هستند اما
گفته می شود با حضور اسرائیل وامریکا در کشورشان
مخالف هس��تند .انان ضمن اعتقاد به جدایی دین از
حکومت به ش��دت ملی گرا و افراطی بوده و اس�لام
تبلیغی از طرف ح��زب عدالت و توس��عه اردوغان
و عبداهلل گل را اس�لام امریکای��ی می دانند .بنابراین
حذف این جریان ملی گرا می تواند به اردوغان کمک
کند تا با دس��ت بازتری ایده هم زیستی مسالمت امیز
اس�لام و غرب را به پیش هدایت کند .عالوه براین
گفته می ش��ود گروه ارگنه کن مخالف پیوستن ترکیه
به اتحادیه اروپ��ا و باقی ماندن ترکیه در ناتو اس��ت.
همچنانکه در زمان پیوس��تن ترکیه به ائتالف حمله
به لیبی صدای اعت��راض روزنامه های نزدیک به انها
بیش از س��ایر رس��انه های مخالف دولت ترکیه بلند
شده بود .روزنامه های انها حمله نیروهای ناتو به لیبی
را نمونه ای دیگر از جنگ های صلیبی معرفی کردند.
حذف این جریان فکری به همان میزان مشکل است
که در دهه هش��تاد میالدی دولتمردان سکوالر ترکیه
سعی داشتند گرایش های اسالمی را از صحنه سیاسی
ترکیه حذف کنند .نتایج انتخابات سال های 2002و
2007و 2011نشان داد که این سیاست نتیجه عکس
داشته استg .
مثلث شماره88
طرح مساله
عب��داهلل گل ،رئیس جمه��وری ترکی��ه ،ژنرال
نجدت اوزل را به فرماندهی نیروهای زمینی و کفیل
ریاست س��تاد فرماندهی ارتش این کشور منصوب
کرد .این اقدام در پاس��خ به اس��تعفای ژنرال ایشیک
کوش��انر ،رئیس س��تاد فرماندهی ارتش ترکیه انجام
شد .روز جمعه 29(90/5/7جوالی )2011در یک
اقدام اعتراضی ژنرال کوش��انر به هم��راه فرماندهان
نیروه��ای زمین��ی ،دریای��ی و هوایی ارت��ش ترکیه
به طور دس��ته جمعی و هم زمان اس��تعفا دادند .دفتر
نخس��ت وزیری ترکیه گفته اس��ت ژنرال های ارشد
ارت��ش ترکیه اس��تعفا نداده ان��د ،بلک��ه وارد مرحله
بازنشستگی شده اند .اما ژنرال کوشانر استعفایش را
«امری ضروری» عنوان ک��رده و گفته در اعتراض به
ادامه پیگرد قضایی حدود ۲۵۰نفر از افس��ران ارتش
که طی ماه های گذش��ته به اتهام توطئ��ه علیه دولت
اقای اردوغان دستگیر شده اند ،کناررفته است.
ژنرال کوشانر که اوایل س��ال 2010به ریاست
ستاد فرماندهی ارتش منصوب ش��ده بود ،در پیامی
به مناس��بت خداحافظی از همکاران س��ابق خود به
صراحت اعالم کرده است؛
«رفقای عزیز به دلیل تحت نظارت قرارداش��تن
عده ای از فرماندهان ارتش از ادامه وظیفه ام دس��ت
کشیدم و خواس��تار بازنشستگی ش��دم .انتظار دارم
مانند گذشته ارتش��یان قهرمان بعد از این نیز با قوت
و جسارت همراه با دیسیپلین پذیری کامل ،در جهت
رس��یدن به اهدافمان با ایمان راس��خ در برداش��تن
گام های استوار مسیر پیشرفت را ادامه دهند ».انتظار
می رود که به زودی در جلس��ه هی��ات دولت ترکیه
تصدی ژنرال نجدت اوزل به عنوان ریاس��ت س��تاد
فرماندهی ارتش ترکیه قطعی ش��ود .زیرا براس��اس
اصالحات قانون اساس��ی ترکیه که در همه پرس��ی
21ش��هریور12( 1389س��پتامبر )2010به تصویب
مردم ترکیه رسید ،دولت ترکیه در انتخاب فرماندهان
ارتش حق وتو دارد.
اوال :نشان داد که در برابر فش��ار ارتشیان برای
رهایی همکاران سابقشان محکم ایستاده است.
ثانی��ا روند مح��دود ک��ردن مخالفان خ��ود را
دراحزاب رقیب یعنی «حزب جمهوری خواه خلق»
و حزب حرکت ملی با قاطعیت پیش می برد.
ثالثا :روند انجام اصالحات قانون اساس��ی ترکیه
بدون انجام اصالحات الزم در ارتش امکان پذیر نیست.
به همین دلیل اردوغ��ان ترجیح می دهد با اس��تفاده از
اصالحات قانون اساسی که در همه پرسی سپتامبر2010
به تصویب مردم رسید ،شرایط را برای محاکمه نظامیان
متهم ب��ه کودت��ا در دادگاه های عادی فراه��م کند .این
بزرگترین اقدام برای کنترل مداخالت احتمالی ارتش
در اینده صحنه سیاس��ی ترکیه خواهد بود .نکته مهم
دیگر انکه ارتش ترکیه برای عدم مداخله در تحوالت
اخیر سوریه به دولت اردوغان فشار می اورد .اگر این ادعا
درست باش��د یکی از دالیل برکناری فرماندهان ارتش
را می توان در راستای حذف مخالفان نقش افرین منفی
ترکیه در سوریه دانس��ت .البته هنوز معلوم نیست این
اختالف نظر تا چه حد جدی ب��وده و تا چه میزان تغییر
فرماندهان ارتش به تغییر مسیر سیاست مداخله جویانه
ترکیه در سوریه کمک کند.
51
فرهنگ
تئاتر در سینما
درباره علی رفیعی و دنیای تئاتر و سینمایش
کارگردانی
با رنگ
فرهنگ
علی رفیعی وقتی در پی دیده شدن دومین فیلم سینمایی اش
با این دیدگاه ها مواجه می شود که در فیلم “اقا یوسف”
تضاد رنگی زیادی در طراحی صحنه و لباس وجود دارد و
از رنگ های بسیار تند با کنتراست باال استفاده شده است،
می گوید :من به دنبال فوران رنگ در فیلم هایم هستم و از
تلخی های زندگی فاصله می گیرم .من دو فیلم بیشتر نساختم.
اما اگر در جهنم هم فیلم بسازم ،ان را رنگ امیزی می کنم.
من تا جایی که ممکن است شخصیت ها را رنگ امیزی
می کنم ،هرچند که نمی توانم خودشان را رنگ کنم .فیلم
.سوم من سمفونی رنگ خواهد بود
مثلث شماره88
ندا ال طیب
1
علی رفیعی عاشق تصویر است .اصال همین
تصویر بود که پای او را ب��ه دنیای هنر باز کرد .او قرار
بود ورزشکار شود ،اما در عوض کارگردان تئاتر شد
و بعدتر هم از سینما سردراورد.
نوجوان��ی ب��ود اصفهانی و مثل همه پس��رهای
نوجوان تماش��اگر فوتبال ،فوتبال را ب��ه دلیل تب و
هیجان برد و باختش دوس��ت نداشت .انچه دوست
می داش��ت حرکات زیبا و ج��ذاب دروازه بانی بود
که در دروازه تی��م اصفهان می ایس��تاد .علی رفیعی
نوجوان ،عاش��ق حرکات او بود که زیباترین تصاویر
را در ذهنش خلق می کرد .همی��ن تصاویر بود که او
را بر ان داش��ت تا برود دنبال فوتبال .با همین فوتبال
بود که از اروپا س��ر دراورد و در عروس ش��هرهای
جهان بود ک��ه راه زندگی این نوج��وان خوش قیافه
اصفهانی تغییر کرد .بی ش��ک چه��ره و قد و قامت او
در انتخابش به عنوان بازیگر س��ینما ،ان هم توس��ط
52
کارگردان فرانس��وی موث��ر بود .می خواس��ت از او
بازیگری ش��بیه عمر ش��ریف بس��ازد .اما جوانی که
عاشق تصاویر بود ،خیلی زود دریافت بازیگری قبله
امالش نیس��ت .خود را بازیگر خوبی نمی پنداشت و
در عوض شیفته کارگردانی شد .فکر می کرد می تواند
ایده ه��ا و رویاهایش را در کارگردانی جس��ت وجو
کند .برای دومین بار راه زندگ��ی اش را عوض کرد.
رفت س��راغ تئاتر ،ان هم کارگردانی تئاتر .از سینما
بود که به تئاتر راه پیدا کرد .اواس��ط دهه 50با مدرک
دکترا در رش��ته تئاتر برگش��ت به ایران .می خواست
اولین نمایش��ش را در کش��ورش اجرا کند؛ نمایشی
ایرانی که رنگ و بوی وطن را داشته باشد و اینچنین
بود که خاطرات و کابوس های جام��ه دار از زندگی
و مرگ می��زرا تقی خان فراهانی را ب��ه صحنه اورد و
همزمان ،شد مدیر تئاتر شهر .حال دیگر جوالنگاهی
پیدا کرده بود ب��رای خلق تصاوی��رش .در تمام انها
سال ها عشق به سینما در او بود .اوایل دهه 60بود که
محمد بهشتی ،مدیر عامل وقت بنیاد سینمایی فارابی،
مثلث شماره88
به این کارگ��ردان تئاتر که حاال دیگ��ر برای خودش
اسم و رس��می داش��ت ،کارگردانی یک اثر سینمایی
را پیش��نهاد کرد .اما عل��ی رفیعی فیلمنام��ه ای برای
ساخت نداش��ت .اولین فیلمنامه اش را 15سال پیش
نوشت در لوکیشنی روستایی ،فیلمنامه درخشانی هم
ش��د ،اما تهیه کننده ها به او گفتند فیلمنامه روستایی
ننویسد ،بلکه هوش و اس��تعدادش را صرف نوشتن
فیلمنامه های شهری بکند.
سال 83زمانی که 66سال داشت ،طلسم ساخت
اولین ساخته سینمایی اش شکسته شد؛ در شرایطی که در
تئاتر جایگاه غیر قابل انکاری داشت و جزو اساتید درجه
اول به شمار می امد ،به وسوسه ساختن فیلم تن داد که
نتیجه ان شد؛ ماهی ها هم عاشق می شوند .همان گروه
همیشگی اش بودند ،بچه های تئاتری که بسیاری از انها
در سینما و تلویزیون هم شناخته شده بودند.
«ماهی ها هم عاشق می شوند» به همان گونه که
مضمون عاشقانه ای داشت ،فرصتی شد برای رفیعی
که رنگ های گرم و زنده مورد عالق��ه اش را این بار
در قال��ب دوربین ثبت کن��د .برای این داس��تان گرم
چه لوکیشنی بهتر از ش��مال ایران با تمام سبزی ها و
ابی هایش ،با قرمزهای گل هایش و با تمام نارنجی ها
و زردها.
رفیعی نه تنها از قاب ه��ای طبیعت بهره گرفت،
که بر تن بازیگرانش هم لباس هایی رنگارنگ پوشاند
و انها را از میان جنگل های مه الود شمال می اورد به
اشپزخانه ای با تمام غذاهای رنگ وارنگ و گرمایی
که نشانگر شور زندگی بود.
تماش��اگران تئاتری اش که تصاوی��ر جان دار او
را در قاب ب��زرگ تاالر وحدت یا حت��ی تاالر اصلی
تئاتر ش��هر دیده بودند ،این بار میهم��ان پرده نقره ای
س��ینما ش��دند و جادوی هنر هفتم ،انها را می برد به
ضیافت رنگ ها.
فیلم همان گونه که در داخل کشور مورد استقبال
ق��رار گرفت ،در جش��نواره های خارج��ی هم خوش
درخشید .کارگردانی که در نیمه دوم سال های شصت
سالگی اش به خواسته دوره جوانی دست یافته بود ،تصور
فرهنگ
می کرد این موفقیت ضمانتی است برای ساخت دومین
فیلمش ،اما این انتظار براورده نشد .علی رفیعی پنج سال
منتظر ماند تا اقا یوسف اش را بسازد .اگر سال های ابتدایی
دهه ،60فیلمنامه ای برای ساخت فیلم نداشت ،اواسط
دهه 80فیلمنامه های متعددی در کشوی میزش انتظار
می کشیدند .رفیعی همیشه درباره فیلمنامه های تازه اش
می گفت .با اشتیاق درباره داستان انها صحبت می کرد.
می گفت در این برهه از زندگی ام حاال که وارد دهه هشتم
حیاتم شده ام دوست دارم سالی یک فیلم بسازم و یک
نمایش به صحنه بیاورم.
با اجرای نمایش «ش��کار روباه» نشان داد هنوز
همان کارگردان قدری اس��ت که ت��االر وحدت را به
خدمت در م��ی اورد .تصاوی��ری زیبا خل��ق کرد و
داستانی جذاب درباره اغا محمدخان قاجار .داستانی
با ته مایه های عاشقانه و زنی سپیدپوش که فرصتی داد
به رفیعی برای خلق تصاویر عاشقانه.
بعد از اجرای این نمایش بود که طلسم ساخت
دومین فیلمش شکست و سرانجام «اقا یوسف» بعد
از عوض شدن چند تهیه کننده ،از کاغذ به نگاتیو راه
پیدا کرد .داستان این فیلم اما داستانی اجتماعی است.
در این اث��ر گونه گونی رنگ های فیل��م «ماهی ها هم
عاشق می شوند» جلوه کمتری دارد .اما این فیلم هم با
همه تلخی هایش همان رنگ های مورد عالقه رفیعی
را دارد؛ هم��ان ابی ها و قرمز هایی ک��ه او طیف های
گوناگونشان را به کار می گیرد.فیلم با چندین ماه تاخیر
ساخته شد و در این میان بهترین اتفاق ،حضور مهدی
هاشمی به عنوان اقا یوس��ف بود؛ همان بازیگری که
اواس��ط دهه ،50جامه دار رفیعی را ب��ازی کرده بود.
فرصتی ش��د برای هم��کاری دوب��اره و علی رفیعی
خوشنود از این همکاری.
«در میان این شهر خاکس��تری ،چادر فیروزه ای
عروس اقا یوسف است که به زندگی ما اندکی رنگ
می ده��د» .این جمله رفیعی اس��ت درب��اره تصاویر
رنگی فیلم��ش .هنرمندی که عاش��ق ب��ازار پارچه
فروش هاست و عاشق عکس هایی که با انها تصاویر
می افریند .کارگردانی که بهترین و ادبی ترین متن را
کنار می گذارد اگر تصویرهای بدیع نداش��ته باش��د.
کارگردانی که همیشه می گوید تئاتر برای دیدن است؛
نه شنیدن.
خدمات متقابل تئاتر و سینما
رش��ته های هن��ری هر ی��ک در حک��م ابزاری
هستند که هنرمندان به وس��یله انها زیبایی ها ،دردها
و حرف های مورد نظرش��ان را با دیگران به اشتراک
می گذارند .در این میان ،برخی از رش��ته های هنری
نزدیکی و شباهت های بیش��تری به هم دارند .تئاتر و
سینما یکی از این نمونه ها هستند که همواره خدمات
متقابلی به یکدیگر داش��ته اند .البت��ه این خدمات که
بیشتر در زمینه بازیگری تحقق یافته ،بیشتر از جانب
تئاتر به سوی سینما بوده است.
تئات��ر متعصبان خاص خود را دارد ،اما س��ینما
هم امکانات و جذابیت های خ��اص خود را دارد که
بازیگران تئاتری بسیاری را به سوی خود کشیده است.
هرچند که گاهی حضور بازیگران سینما در تئاتر نیز
صورت گرفته که بیشتر به دلیل شهرت انها بوده است.
البته گاهی این داد و ستد در رسته های دیگری ازجمله
کارگرانی نیز بوده است.
علی رفیعی ،یکی از کس��انی اس��ت که پس از
س��ال ها کارگردانی تئاتر حاال فیلم هم می سازد؛ که
تازه ترین ان «اقا یوسف» استg .
53
فرهنگ
گفت و گو با مرتضی متولی ،تهیه کننده«اقا یوسف»؛
مثلث شماره88
2
همه چیز از صفراغاز شد
مرتضی متولی نخستین تجربه تهیه کنندگی اش را در سینما با فیلم «اقا یوسف» به ثبت رساند .او در رشته کارگردانی فیلم از
دانشکده سینما فارغ التحصیل شده و هر چند شاید نامی اشنا در سینما نباشد ،اما از سال 1365که به سینمای جوان وارد شد،
بیش از 10فیلم هشت میلی متری ساخت .او در سال های بعد ،تهیه کننده چند سریال برای رده سنی کودکان بود که در دو مورد
کامبوزیا پرتوی کارگردان و فیلمنامه نویس انها بود .متولی به جز فیلم «اقا یوسف» ،مدیرتولید فیلم هایی مانند «شکالت داغ»،
«برخورد خیلی نزدیک»« ،اسپاگتی در هشت دقیقه»« ،کافه ترانزیت»« ،قدمگاه» و «دایره» بوده است .با او درباره فیلم «اقا یوسف»
گفت وگو کردیم.
در مطالبی که درباره فیلم «اقا یوس��ف» منتشر
ش��ده ،کارگردان این فیلم حضور شما را یک
شانس بزرگ دانسته و گفته است که اگر نبودید،
این فیلم ساخته نمی ش��د .جریان ورود شما به
فیلم «اقا یوسف» چگونه بود و چطور کار را با
این گروه اغاز کردید؟
lاقای علی رفیعی به من لطف دارند .من پیش
از ورود به حوزه تهیه کنندگی ،دیگر بخش های سینما
را تجربه ک��رده بودم .ورودم به حرف��ه تهیه و تولید از
س��ال 1375بود .پیش از ورود به پروژه «اقا یوسف»
نیز در حال فرستادن درخواست تهیه فیلمی براساس
فیلمنامه ای از اقای پرتوی به وزارت ارش��اد بودم که
حمید مولوی ـ تهیه کننده و مدیر تولید ـ که دوس��ت
مشترک من و اقای دکتر رفیعی بود ،گفت دکتر رفیعی
ی بس��ازد که اخبار پیش تولید ان ماه ها
قرار است فیلم
پیش در رسانه ها منتشر شده بود .من با توجه به عالقه ای
که به فیلم قبلی دکتر رفیعی (ماهی ها عاشق می شوند)
54
داشتم ،دوست داشتم ،فیلم جدید او زودتر به سرانجام
برس��د و تعجب هم کردم از اینکه کار ایشان متوقف
شده اس��ت .در جلس��ه اولیه ای که با ایشان گذاشتیم،
صحبت های اغازین انجام ش��د .البته م��ن در بخش
تهیه و تولید همواره انتخاب کننده ب��وده ام و با توجه
به اینکه رشته تحصیلی ام کارگردانی فیلم است ،برایم
مهم است که کارگردان چه اندیشه ای دارد و ایا فیلمی
که قرار است ساخته شود ،می تواند با مخاطب ارتباط
برقرار کند .البته برقرار کردن ارتباط به صرف فروش
خوب نیس��ت؛ فیلمی که بعد از بیرون امدن مخاطب
از سینما بتواند او را چند ساعت به فکر فرو ببرد ،فیلم
موفقی است .بعد از جلسه اولی که با اقای دکتر داشتیم،
موضوع را به خواندن فیلمنامه منوط کردم .در جلسه
دوم نیز امادگ��ی ام را برای همکاری اع�لام کردم .در
ان مقطع ،دکتر رفیعی برای ای��ن فیلم حدود 70 – 80
میلیون تومان هزینه کرده بود ،ول��ی تولید کار باید از
ابتدا اغاز می شد .قرار بود این کار برای زمستان تولید
شود .لوکیشن ها و لباس هایی نیز طراحی شده بودند که
با گذشت زمان ،کاربرد نداشتند و باید دوباره قرارداد
بسته می ش��د .با برخی بازیگران نیز قرارداد بسته شده
بود که به دلیل تاخیر کار ،دیگر انها نمی توانس��تند به
کار ما وارد شوند .به ناچار همه چیز از صفر اغاز شد.
طبق برنامه ریزی 25 ،روز پیش تولید و 55جلس��ه نیز
فیلمبرداری داشتیم که مطابق همین برنامه ریزی جلو
رفتیم.
در مجموع ،مهم ترین ش��اخصه برای اینکه
شما تهیه کنندگی این کار را برعهده بگیرید ،چه
بود؟ فیلمنامه برای شما بیشتر اهمیت داشت یا
کار کردن با دکتر رفیعی؟
lهر دو؛ فیلمنامه مناس��بات بین دو نسل را در
ش��کل های مختلف حتی در خانه ها و داس��تان های
کوچک انها بازگو می کند و به ش��کاف بین دو نس��ل
می پردازد که برای م��ن جذاب بود .بخش��ی از پایان
فیلم نیز به بیننده واگذار ش��ده که ایا پ��در و دختر به
فرهنگ
هانیه توسلی که پس از فعالیت های تئاتری،
در 22سالگی با فیلم «شام اخر» فریدون جیرانی به
عرصه سینما گام نهاد ،در طول این 10سال مسیری را
پیموده که برخالف انچه پیش بینی می شد ،در مدار
سینمای تجاری نمی چرخد .او در این مدت کار با
فیلمسازانی چون کمال تبریزی ،سامان مقدم،
نیکی کریمی ،علیرضا امینی ،حسن فتحی ،مجتبی
راعی و اخیرا علی رفیعی را تجربه کرده و برای
بازی در فیلم «شب های روشن» فرزاد موتمن برنده
جایزه بهترین بازیگر نقش اول از جشن خانه سینما و
کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم
فجر بوده است.
مثلث شماره88
هم می رسند یا نه ،ایا یوسف س��رخورده می شود ،ایا
همین حس شناختی که دختر از پدرش پیدا می کند ،به
بازگشت او به سمت پدر منجر می شود؟ این پایان باز
فیلم برای من جذاب بود .شخص دکتر رفیعی نیز بسیار
دوست داشتنی و محترم هستند و خیلی ها دوست دارند
با ایشان کار کنند.
گویا برخی ش��ما را از کار کردن با علی رفیعی
پرهیز می دادند .چه دلیلی برای این کار وجود
داشت؟
lبخشی از نگرانی که دوس��تان به من گوشزد
می کردند ،این بود که می گفتند این فیلم اولی است که
من تهیه کنندگی ان را برعهده می گی��رم .در واقع ،اگر
تجربه تهیه من در تلویزیون را نادیده بگیریم ،این فیلم
نخستین فیلم س��ینمایی بود که تهیه کننده ان شدم و با
وجود پیشینه 10 – 12س��ال تولید فیلم های متفاوت،
این کار ریسک بود و اگر به دلیل هشت ماه وقفه ای که
در پروژه ایجاد شده بود ،باز هم کار می خوابید ،اعتبار ما
خدشه دار می شد .این پروژه دو بار خوابیده بود ،حتی
برای من مثال می زدند که ای��ن پروژه یک قطار از ریل
خارج شده است و من باید برای برگرداندن ان به ریل
انرژی می گذاش��تم و تا پایان مقصد ،ان را به سرانجام
می رساندم .این کار خیلی س��خت بود .من هم همین
نگاه را داش��تم ،چون حدود 80میلیون تومان بودجه
صرف ش��ده بود ،همه چیز در نقطه صفر بود و بخشی
از انرژی اصلی ای که باید نویسنده و کارگردان داشته
باشد ،به نوعی تحلیل رفته بود .این ما را نگران می کرد.
با سنی که دکتر رفیعی دارند ،این نگرانی در ابتدای کار
دو چندان بود ،اما در طول کار ایش��ان واقعا مانند یک
جوان سر صحنه ها حضور داش��تند .نتیجه کار نیز ان
چیزی شد که ما مد نظر داشتیم.
اقای رفیعی گفته اند که شما برخی محدودیت ها
را ب��رای انج��ام ای��ن کار گذاش��تید .در نظر
گرفتن محدودیت هایی مانن��د تعداد روزهای
فیلمبرداری یا تع��داد حلقه های فیل��م از چه
عواملی ناشی می شد؟
lبخش��ی از ان مالی و بخش��ی نیز به شرایطی
مربوط بود که برای هر کاری باید ان را د ر نظر گرفت.
فیلمنامه شرایط را برای ما مشخص می کند .این امکان
وجود داشت که فیلمنامه «اقا یوس��ف» در 70جلسه
فیلمبرداری ش��ود ،اما برای این فیلمنامه ،کاری غلط
بود .در ان صورت باید حدود 750میلیون تومان هزینه
می کردیم که در بازگش��ت س��رمایه ،ریسک بیشتری
ایجاد می ش��د .با بحث هایی که با دکتر رفیعی پیش از
عقد قرارداد داشتم ،به این نتیجه رسیدم که من به عنوان
مدیر تولید و مجری طرح باید شرایطی را ایجاد کنم که
خلل و وقفه ای در کار ایشان پیش نیاید و او با ارامش
بتواند تعداد جلسه های مد نظرش را فیلمبرداری کند.
کار مطابق همین برنامه اجرا شد .من با توجه به تجربه
پروژه ایشان که در مقطعی ناکام مانده بود ،می دانستم
وقفه ها و ضربه هایی که ممکن است به کار وارد شود،
در کدام بخش هاست و سعی می کردم از انها پیشگیری
کنم .ما فقط کارمان یک روز ناخواس��ته تعطیل ش��د،
به این دلیل ک��ه اقای مهدی هاش��می گفت ،لوله اب
ویالیش در شمال ترکیده و باید برود ،اما واقعیت این
بود که ایشان خسته شده بود ،چون دو روز پس از اینکه
از فیلم «مصائب چارلی» از کردس��تان ع��راق به ایران
امد ،مقابل دوربین ما رفت و مدام هم سر صحنه بود.
در ان روز هم هیچ شاتی که اقای هاشمی در ان نباشد،
نداشتیم و به همین دلیل کار تعطیل شد.
گالیه های��ی مط��رح ش��ده مبن��ی ب��ر اینکه
حمایت های الزم از فیلم «اقا یوس��ف» نش��د.
برای ساخت این فیلم چقدر وام گرفته شد؟
lیک وام 120میلیون تومانی از فارابی گرفتیم.
80درصد سرمایه این فیلم توسط دکتر رفیعی ،برادر
ایشان و دو شریک دیگر تامین شد و 20درصد از سوی
من .دکتر برای تامی��ن ان 80درص��د وام را از بانکی
ی که از فارابی
خصوصی با سود 24درصد گرفت؛ وام
گرفته شد نیز جزو 80درصد بودجه تامین شده از سوی
دکتر رفیعی بود .البته از س��وی فارابی این مبلغ وام به
همه فیلم ها داده نمی شود و به دلیل نوع فیلمنامه و نگاه
خاص دکتر رفیعی ،ش��ورای بخش فرهنگی فارابی و
معاونت س��ینمایی مجاب شدند که س��قف وام را در
اختیار پروژه قرار دهند.
فیلم «اقا یوسف» چند ویژگی دارد؛ یکی حضور
علی رفیعی در مقام کارگردان است و همچنین
حضور تعداد زیادی از بازیگران که برخی از
انها گفته اند افتخار می کنند حتی یک پالن در
فیلم دکتر رفیع��ی بازی کنند .ای��ن عوامل در
فروش فیلم چقدر تاثیر گذاشته است و تا کنون
چقدر از شرایط اکران راضی هستید؟
lبه جز ن��ام دکتر رفیعی ،من تاثی��ر مثبتی را در
فروش فیلم «اقا یوسف» نمی بینم .االن فیلم های دیگری
با موضوع ه��ای خاص تر و حتی بازیگ��ران مطرح تر
در حال اکران هس��تند و فروش انه��ا نزدیک به فیلم
«اقا یوسف» است .مشکل ما تبلیغات بود که تبلیغات
میدانی و در سطح شهر را به موقع در معرض دید عموم
نگذاشتیم و این مساله در فروش فیلم تاثیر گذاشت .این
فیلم به شکل متوسط روزی 10میلیون تومان فروش
داشته که به نظر من ،برای این فیلم خوب است.
فیلمی که همزمان با «اقا یوسف» در حال اکران
اس��ت ،یعنی «اینجا بدون من» که مانند برخی
فیلم ها ،حمایت خاص و ویژه ای از نظر مالی از
ان نمی شود ،فروش باالتری نسبت به فیلم شما
دارد .دلیل این اتفاق را چه می دانید؟
lدر «اینجا بدون من» حضور خانم معتمداریا
تاثیرگذار اس��ت .همچنی��ن تع��داد بیلبوردهایی که
«اینجا بدون من» داش��ت ،زیاد بود و انها توانستند از
حداکثر استعداد تبلیغات شهری اس��تفاده کنند .البته
در اقدامی کامال نادرست برخی بیلبوردهای انها را در
شهر به اتش کشیدند؛ اما ما این امکان را نداشتیم ،چون
قیمت بیلبوردهای سیار برای یک دوره 10روزه ،حدود
500هزار توم��ان و برخی بیلبورده��ا نیز یک میلیون
تومان است .ما به اندازه «اینجا بدون من» بودجه برای
تبلیغات نداشتیم .همچنین جلسه ای که در سینما شهر
برگزار می شود و در ان به درخواست های تهیه کنندگان
و پخش کننده ها برای حمایت های تبلیغاتی ترتیب اثر
داده می ش��ود ،برای فیلم ما برگزار نش��د و ما اطمینان
نداشتیم که از تسهیالت سینما شهر برخوردار می شویم،
تا اینکه با تماس های مکرر و پیگیری های انجا م شده،
گفته ش��د که س��قف بودجه در نظر گرفته می شود و
25میلیون تومان حمایت تبلیغاتی از فیلم «اقا یوسف»
خواهد ش��د .به این ترتیب ،قرارداده��ای بیلبوردها
بسته شد و 30بیلبورد در ش��هر نصب شده و تیزهای
تلویزیونی نیز در حال پخش است.
یکی از بخش ه��ای تبلیغ ب��رای فیلم ها ،پخش
تیزرهای تلویزیونی است .جا دارد که از اقایان ضرغامی
و مش��یری و دیگر مدیران شبکه ها تش��کر کنم که از
فیلم های درحال اکران حمایت ویژه ای کردند و بخشی
از تیزرها با حمایت این افراد ،به ش��کل مجانی پخش
می شودg .
ی هاشمی ،بازیگر نقش «اقا یوسف» معتقد
مهد
ی خاص با ریخت خوب
است«« :اقا یوسف» فیلم
است .چراکه معموال در بسیاری از فیلم هایی که
ساخته می شود دقتی در طراحی ها ،رنگ بندی ها
و قاب ها نمی شود .اما «اقا یوسف» فیلم خاصی
می شود ،چون علی رفیعی ان را کارگردانی کرده و
قبل از انکه یک کارگردان بزرگ تئاتر باشد ،طراح
صحنه بزرگی است».
55
گفت وگو با رامتین شهبازی ،درباره سینما و تئاتر علی رفیعی
و هنر مهدی هاشمی
حسی ازامیختگی بین
کمدی و تراژدی
شاهده یوسفی
3
«اقا یوسف» بدون قضاوت کردن ،نگاهی به چند نسل از جامعه ایرانی دارد و با هنرمندی کارگردانی که به
زیبایی شناسی بها می دهد ،ساخته شده و در ان جشنواره ای از رنگ ها برپاست .دکتر علی رفیعی در دنیای تئاتر
کارگردانی بنام است ،اما در تاریخ سینمای ایران تا کنون فقط دو فیلم ساخته؛ «ماهی ها عاشق می شوند» و «اقا یوسف».
درباره فیلم اخر رفیعی و رابطه سینما و تئاتر ،با رامتین شهبازی که منتقد پرکاری است گفت وگو کردیم.
فرهنگ
فیلم «اقا یوسف» را چطور ارزیابی کردید؟ ایا این
فیلم و فیلمنامه ان را پسندیدید؟
lمن نگاه کلی علی رفیعی را در فیلم «اقا یوسف»
دوست دارم؛ یک نگاه انسانی و ساده به موضوعی دارد که
بارها بیان شده .موضوعی که منتقدان به ان اشاره می کنند،
مساله تفاوت نسل هاست که در این فیلم مورد توجه قرار
می گیرد؛ اما به جز این موضوع ،اتفاق دیگری که در این
فیلم می افتد ،مس��اله ارتباط ادم هاست و اینکه ادم ها در
شرایط مختلف و با میزان اطالعاتی که از یکدیگر دارند،
چه تاثیری بر هم می گذارند و روابط انها از میان ش��کل
ارتباط ها و قضاوت ها چگونه شکل می گیرد .این مطلب
یکی از نکات مثبت فیلم «اقا یوسف» از منظر مضمونی
اس��ت .از منظر تکنیکی نیز کار با شدت و ضعف هایی
روبه روست؛ یعنی علی رفیعی کارش را با یک شخصیت
اغاز می کند و سپس به داستان می رسد و عنصر پالت از
اواسط روایت به کلیات وارد می شود ،در صورتی که در
نگاه اول ،به نظر می اید که فیلم اثری شخصیت محور و به
ظاهر مدرن است .با شکل چینش ماجراهای پلیسی که
اقا یوسف برای کشف حقیقت به کار می برد ،چون این
شکل پالت در بخش هایی با مضمون گره های ناگهانی
می خورد ،کار را دچار پستی ها و بلندی هایی می کند.
همچنینکلیتفیلمنامه«اقا یوسف»بدنیست،فقط
بین مکث های تفسیری و پرداختن به رویداد ،سردرگم
است« .رولن بارت» یک نظریه در روایت دارد و کنش ها
و صحنه های یک داستان را به چند بخش تقسیم می کند؛
یکی کنش ها و رخدادهای اصلی که به شکل مستقیم بر
داستان تاثیر دارند و اگر مس��یر ان رخدادها و رویدادها
عوض شود ،مس��یر داس��تان نیز عوض می شود ،یکی
دیگر رخدادها و رویدادهایی است که در بطن قصه قرار
می گیرد تا رخدادهای اصلی را تفسیر کند .ما این بازی را
در «اقا یوسف» زیاد می بینیم ،در ابتدا که با تفسیرها شروع
می شود ،اصوال علی رفیعی در این فیلمنامه ،در منزل هایی
که اقا یوسف در انها کار می کند ،ایس��ت دارد و انها را
برای تفسیر داستان خود در نظر می گیرد و داستان در انها
در عرض گسترش می یابد؛ اما از جایی که اقا یوسف از
طریق تلفن می فهمد که رعنا با دکتر رابطه دارد ،روابط
در خانه هایی که او در انها کار می کند ،طولی و رخدادی
می شود و داس��تان را از یک پله به پله دیگر می برد و اگر
ان طور که «رولن بارت» می گوید ،مس��یر این رخدادها
را معکوس کنیم ،داس��تان به مسیر دیگری می رود .مثال
اگر اقا یوسف صدای تلفن دخترش را نمی شنید ،داستان
ایست می کرد و پیش نمی رفت یا اگر خانم قرمزپوش که
مثلث شماره88
56
به نظر من در فیلمنامه به درستی درنیامده ،به اقا یوسف
نمی گفت که ادکلن و لباس مال من است ،انوقت داستان
روی روالی دیگر از قضاوت اقا یوسف پیش می رفت.
مکث هایی که اقا یوسف در منزل ها می کند ،به خصوص
در نیمه دوم داستان ،بین رخدادها فاصله انداخته و این
فاصله انداختن باعث شده ،داستان با جهش های دیر به
دیر همراه شود و این ریتم کار را مختل کرده و سبب شده،
ی سخت شود.
ارتباط با ان کم
ان��گار درب��اره هیچ ک��دام از ش��خصیت های
فیل��م «اقا یوس��ف» ،در فیلم ،قض��اوت قطعی
نمی شود .دیدگاه شما درباره دسته بندی نکردن
شخصیت های داستان به خوب و بد در این فیلم
چیست؟
lاین مساله نگاه جامعه امروز است که ما درباره
هیچ چیزی نمی توانیم قطعیت داش��ته باشیم .قضاوت
کردن نیز کار سختی است .در حوزه های رفتاری و انسانی،
اگرچه ما دائم ادم های مختلف را براساس روایت هایی که
از انها می شنویم ،قضاوت می کنیم ،اما در نهایت ،انطور
که «دریدا» می گوید ،ما در نهایت با هیچ عامل مشخصی
روبه رو نیستیم و قضاوت های ما می تواند لحظه به لحظه
تغییر کند و وقتی قضاوت ما متوقف می شود که به لحظه
مرگ برسیم و ارتباطی با این جهان نداشته باشیم .شرایط
اجتماعی و انسان ها انقدر پیچیده است که ادم ها چیزهای
مورد نظرشانراعیاننمی کنند.بههمیندلیل،ماهیچوقت
خودمان نیستیم و اعمال ما به شدت تابع این پوشانندگی
است .اقا یوس��ف نیز در بخش هایی به این مساله طعنه
می زند که نشود قضاوت کرد و ادم ها را قطعی جلوه داد.
در خانه هایی که اقا یوسف در انها کار می کند،
بازیگرانمختلفیحتیدرپالن هاییکوتاهحضور
دارند .حضور تعداد زیادی بازیگر را در این فیلم
چطور ارزیابی می کنید؟
lتعدد بازیگران در ایستگاه هایی که اقا یوسف در
انها می ایستد ،فضایی را ایجاد می کند تا تفکرات تجردی
اقا یوس��ف درباره برخی واژه ها که ما به انها اس��م معنا
می گوییم ،مفهوم یابد .اسم هایی که در ذهن ما هستند و
براساس زبان و مفهوم ان چیزی که در ذهن ما می گذرد،
ساخته می شوند .خانه ها این مفهوم را برای ما به نمایش
تبدیل می کنند .این موضوع به ذاتی برمی گردد که علی
رفیعی از تئاتر می شناسد ،یعنی ان چیزی که در شیوه های
کهن نمایشی به انها «روایت نقل قول» یا «روایت گفتاری»
گفتهمی شود،بهنمایشوتقلیدتبدیلمی شود.اقایوسف
در خانه ها ،اینها را می بیند و زاویه های مختلف فکرش در
هر کدام از خانه ها به یک عمل نمایشی تبدیل می شود؛
اما اینکه این موارد در خدمت داس��تان قرار می گیرد یا
نه ،بحث دیگری اس��ت ،چون ارتباط اینها با پالتی که
علی رفیعی ارائه می کند ،مقداری گسسته است؛ اما تعدد
شخصیتبههمیندلیلاست.البتهتعدادایستگاه هاییکه
اقا یوسف در انها توقف می کند ،قدری زیاد است ،چون
ما را از جایی به بعد ،خوگرفته با داستان و داستان گویی
از جنس رخدادی می کند .این تناقض باعث می شود که
فیلم مقداری خسته کننده شود؛ ولی بودن این خانه ها در
راستای نمایشی شدن تفکرات اقا یوسف است.
جنس بازیگ��ری علی رفیعی در تئاتر و س��ینما با
یکدیگر تفاوت می کند؛ او در تئاتر طرفدار بازی تن بیانی
است ،ولی در سینما این نوع بازی جواب نمی دهد و در
این فیلم نیز چنین ب��ازی ای را نمی بینیم؛ ولی اینکه چه
کسانی نقش ها را بازی کنند ،سلیقه کارگردان است.
در این فیل��م ،یک تفکر کل��ی داریم و ان ش��ک
اقا یوسف به دخترش و بازبینی و تجدید نظر در رابطه اش
با دختر اس��ت .در بخش های مختلف این فیلم ،روابط
فرزندان با خانواده نیز مورد توجه قرار می گیرد.
به شکل خاص ،دیدگاه شما درباره بازی «مهدی
هاشمی» در نقش اقا یوسف چیست و ایا این را
که برخی معتقدند ،اقای هاشمی همان فرم تثبیت
شده در ذهن مخاطب را در این فیلم تکرار کرده ،
قبول دارید؟
lاقای هاشمی بازیگری است که همیشه متفاوت
بوده و من از طرفداران بازیگری او هستم .مهدی هاشمی
توانایی این را دارد تا به نقش زندگی ببخشد .در فیلم های
مختلف او ،حسی از امیختگی بین کمدی و تراژدی دیده
می شود و این خصلت انسان امروز است .نه فرابازی دارد
و نه در ابراز حسش کم می گذارد و اتفاقا بازیگری است
که همه اندازه ها دستش است .او در صحنه های مختلف
با شیوه های گویش ،نوع حرکتش و حتی نگاهش ،مطلب
را منتقل می کند و فیلم به فیلم متفاوت اس��ت .البته هر
بازیگری یک پرسونای ثابت دارد که نمی تواند از ان دور
شود ،چون پرسونا به عوامل زیادی برمی گردد و کارش
به این بستگی دارد که پرس��ونا را در فیلم های مختلف
چگونه به کار گیرد .مهدی هاش��می جزو توانمندترین
بازیگران ایران اس��ت ک��ه می تواند این پرس��ونا را در
فیلم هایمختلفبه شکلکامالمتفاوتوهمراستابافیلم
به کار گیرد.
در دو فیلم س��ینمایی که تاکنون از اقای رفیعی
دیده ایم ،غذا و رنگ خیلی به چشم می اید .این
عناصر در فیلم های رفیعی استعاره از چه چیزی
هستند؟
lغذا از منظر مطالعات فرهنگی امروز دو بخش
دارد؛ یکی بعد زیباشناس��ی اس��ت و با مشخصاتی که
دارد ،رنگ ایج��اد می کند .برخی انس��ان ها در برهه ای
از زمان برای انکه عالقه خود را به فردی خاص نش��ان
دهند ،سعی می کنند بهترین غذاها را برای او بپزند .علی
رفیعی نیز از این موضوع به عنوان زیبایی شناسی استفاده
می کند؛ اما اصوال در مطالعات فرهنگی ،غذا و غذا خوردن
نشان دهنده روزمرگی است و اینکه انسان ها در روزمرگی
خود غرق شده اند و غذا خوردن به عنوان یک اصل مهم
در روزمرگی ،با ه��م بودن یا گسس��ت از هم می تواند
با توجه به چی��زی که در فیلم مورد توجه اس��ت ،مورد
بازخوانی قرار گیرد .در فیل��م اول دکتر رفیعی (ماهی ها
عاشقمی شوند)غذانشانهباهمبودنوایجادارتباطاست،
در فیلم «اقا یوس��ف» نیز تا حدی این قضیه وجود دارد،
حتی همان نان سنگکی که اقا یوسف می گیرد ،موجب
ایجادارتباطاستوبعدبهگسستمی رسدوحتیغذایی
که دور ریخته می شود ،نشانه ارتباطی است که ارام ارام
نشست نقد و بررسی فیلم اقا یوسف در زمان بیست ونهمین جشنواره فیلم فجر در سالن کنفرانس مرکز
همایش های برج میالد برگزار شد .برخی از عوامل این فیلم سینمایی از جمله :علی رفیعی (کارگردان و نویسنده)،
مرتضی متولی (تهیه کننده) ،سودابه خسروی (چهره پرداز) ،مهدی هاشمی (بازیگر) ،شاهرخ فروتنیان (بازیگر)،
لیال بلوکات (بازیگر) و ستاره اسکندری (بازیگر) از جمله عوامل این فیلم سینمایی بودند که در این نشست
مطبوعاتی حضور داشتند .مدیریت نشست را رامتین شهبازی بر عهده داشت.
فرهنگ
مثلث شماره88
شخصیت یوسف به اهستگی وارد فیلم می شود و با وقار داستان را جلو می برد و به همین شکل نیز داستان
تمام می شود .من واکنش این تاثیرات بودم .اصوال کارگردان های بازاری جنبه مبتذل بازیگر را بیرون می کشند،
کارگردان های متوسط که متوسط هستند و کارگردان های متعالی سعی می کنند عالی ترین جنبه بازیگر را
بر روی پرده بیاورند (مهدی هاشمی)
گسسته می شود ،یعنی زندگی روزمره از شکل اولیه خود
خارج می شود .ما به فیلم «اقا یوسف» به عنوان یک نشانه
مطالعاتفرهنگیمی توانیمنگاهکنیم.
پرس��ش بعدی من درباره حضور تئاتری ها در
سینماست؛ازجملهاقایرفیعیوبرخیبازیگران
فیلم «اقا یوسف» ،ایا حضور تئاتری ها را با همان
ویژگی های مخصوص ان فضا در سینما اتفاقی
خوب می دانید؟
lقطعا اگر تئاتری ها در سینما حضور یابند ،خوب
نخواهد بود ،چون سینما یک مدیوم خاص است؛ ولی
نمی توان چیزی را مح��دود کرد و گفت که تئاتری ها به
سینما نیایند یا س��ینمایی ها به تئاتر نروند .این باز هم به
بحث قضاوت برمی گردد که ما شایستگی ان را نداریم.
دیدگاه شما درباره تجربه هایی که تاکنون در این
زمینه رخ داده است ،چیست؟
lهر کدام از تجربه ها را باید با خودشان سنجید.
مثال نمی ت��وان گفت که حمی��د س��مندریان در «تمام
وسوسه های زمین» تجربه خوبی نداشته است ،پس باید
درها را بست .این را نمی توان مالک قضاوت قرار دارد.
بازیگران می توانند تئاتر و سینما را تجربه کنند و من هم
به عنوان منتقد ،کار انها را فارغ از اینکه تئاتری هستند یا
سینماییارزیابیمی کنم.بههرحال،نمی تواناینمسالهرا
نادیده گرفت که تئاتر ذهن کارگردان و بازیگر را به نوعی
تربیتمی کند،جنسنظمخاصتئاترییازیبایی شناسی
تئاتری تا حدودی می تواند به س��ینما کمک کند .ما در
سینما فیلم «پرده اخر» را داریم که وام دار تئاتر است و از
زیبایی شناسیتئاتراستفادهمی کند،ولیکامالسینماست،
این فیلم ساخته واروژ کریم مسیحی است ،اما او تئاتری
نیست .بنابراین این موضوع به شناخت از مدیوم و ابزار
بس��تگی دارد و اینکه بازیگر و کارگردان چقدر بتوانند
ذهنشان را با وسیله ای که دارند ،تطبیق دهند.
با وجود اینکه ش��ما از قضاوت ک��ردن پرهیز
می کنید ،اما می خواهم بپرسم که علی رفیعی را
در تئاتر موفق تر می دانید یا در سینما؟
lمن علی رفیعی را در تئاتر خیلی دوس��ت دارم
و فکر می کنم ،یکی از متفاوت ترین کارگردان های تئاتر
است و در همه کارهایی که کرده ،به جز «رمئو و ژولیت» که
من ان را دوست نداشتم ،کارگردانی درجه یک است .او
در تئاتر راوی و نمایش نامه نویسی بسیار درجه یک است.
وقتی شما درام های تاریخی اقای دکتر رفیعی را با دیگر
درام هایتاریخیمقایسهمی کنید،می بینیدچقدروسواس
دارد و چگونه تاریخ را روایت می کند .اگر بخواهم معادلی
برای او پیدا کنم ،شاید بتوانم بگویم از زاویه ای دیگر ،علی
ی در سینما اینگونه روایت می کند .دکتر رفیعی تئاتر
حاتم
رابسیارخوبمی شناسدوفردیروشمنداستودرتئاتر
زاویه دید دارد و مولف است ،اما در سینما با دو فیلم درباره
یک نفر نمی توان قضاوت کرد .علی رفیعی دغدغه هایی
دارد که محتر م است .او کارگردانی تحصیلکرده ،دارای
بینش و مطالعه است ،نمی توان چنین ادمی را به راحتی
کنار گذاشت ،ولو اینکه ش��اید لغزش هایی در روایت
فیلمش داشته باشد .او خیلی با کارگردانی تفاوت می کند
کهبدوناینکهکتاببخواندیافیلمببیندبهسینماواردشده
اس��ت .قضاوت کردن از این منظر خیلی سخت است.
البته او در این دو فیلم نشان داده که کارگردانی است که
دست کم زیبایی شناسی را می شناسد و تالش می کند با
زبان هنر به زیبایی برسد و ان را در اختیار تماشاگر قرار
دهد .به دنبال ایجاد نظم افرینی خاصی است و اینها خیلی
محترم اند .در س��ینمایی که برخی فیلم ها انقدر شلخته
ساختهمی شوندکهدرانهابایدبه دنبالیکتصویردرست
گشت ،علی رفیعی قابل احترام اس��ت و باید قدر او را
دانستg.
57
گفت وگوی متفاوت مثلث با علی رفیعی
من ادم پیچیده ای نیستم
4
علی رفیعی می گوید که اصال ادم پیچیده ای نیس��ت ،اما وقتی درباره فیلم های او ،نقد
بخوانید یا پای صحبت ادم های فیلم شناس بنش��ینید ،هزار جور اس��تعاره و تمثیل از کارهایش
بیرون می کشند .این روزها خیلی ها از او می پرسند که چرا از تئاتر به س��ینما امد ،او با ش��نیدن
این س��وال از کوره درنمی رود و تاکید می کند که اساس��ا از س��ینما به تئاتر امده اس��ت .این
هنرمند 73ساله عرصه س��ینما و تئاتر که اهل اصفهان هم است ،در حالی که به زادگاهش س��فر
کرده بود ،با حوصله و دقت وقتی را برای گفت وگو با مثلث تنظیم کرد ،ولی از س��وال های ما
چندان خوش��ش نیامد.
فرهنگ
شما در حوزه تئاتر فردی مولف و دارای سبک
هستید ،چه ش��د که از ان حوزه به سینما وارد
شدید؟ ایا اغواگری سینما یکی از عوامل بود
یا شما مدیوم س��ینما را برای زدن حرف هایی
انتخاب کردید که در تئاتر نمی شد انها را زد؟
lهیچ ک��دام از ای��ن م��وارد نیس��ت ،م��ن
پیش فرض های ش��ما را نمی فهمم و درک نمی کنم.
مدیوم س��ینما برای من یک مدیوم از پیش اش��نایی
بوده اس��ت و اصال من از س��ینما به تئاتر وارد شدم.
زمانی رسید که بیشتر از هر زمان دیگری ،تمایل پیدا
کردم فیلم بسازم .موضوع به همین سادگی است و با
مقوله هایی مانند اغواگری نه اشنا هستم و نه می توانم
به اینگونه بحث ها وارد ش��وم .مانن��د یک نقاش که
مثلث شماره88
علی رفیعی
متولد – 1337اصفهان
دارای مدرک کارشناسی
و کارشناسی ارشد
جامعه شناسی از دانشگاه
سوربن ،کارشناسی،
کارشناسی ارشد و
دکترای تئاتر از دانشگاه
سوربن ،دیپلم عالی
کارگردانی از دانشگاه
بین المللی تئاتر فرانسه و
دیپلم بازیگری از مدرسه
شارل دولن فرانسه .
دارای سابقه بازی
در فیلم های سینمایی
و تلویزیونی فرانسه و
انگلیس ،در سال های دور.
دارای سابقه تدریس در
دانشگاه تهران ،ریاست
تئاتر شهر و ریاست
دانشکده هنرهای
دراماتیک.
کارگردان تئاترهای
مختلف و مطرح در چند
دهه گذشته.
سازنده فیلم های
سینمایی «ماهی ها هم
عاشق می شوند» 1383و
«اقایوسف » 1389
58
در زمانی با یک س��بک و ن��گاه ،کار می کند و بعد از
دوره ای ،سعی می کند به جای اینکه اثرش ،احساسش
و خالقیتش را روی بوم نقاش��ی منعکس کند ،همان
را به ش��کل مجس��مه دراورد یا برعکس .برای من،
قضیه با این همه مساله همراه نیست و خیلی ساده تر
از اینهاست.
شما تا کنون دو فیلم سینمایی ساخته اید .از چه
نقطه و زمانی به این نتیجه رس��یدید که باید به
حوزه فیلمسازی وارد شوید؟
lاز تئاتر؛ ش��ما ب��ا تئاتر من اش��نایی ندارید،
کس��انی می توانند درباره فیلم های من صحبت کنند
که کارهای تئاتری من را بشناس��ند ،اگر نشناس��ید،
کمبودی بزرگ در کار ش��ما خواهد ب��ود .انهایی که
اثار صحنه ای من را دیده اند ،ب��ه خوبی واقف اند که
همان اثار صحنه ای ،انگار س��ینما هس��تند .در واقع،
صحنه های تئاتری من هم سینما هستند.
بنابراین تئاتر شماس��ت که سینمایی است ،نه
اینکه سینمای شما تئاتری باشد.
lبله؛ تئاتر من خیلی از تکنیک ها ،دکوپاژها و
تصویرسازی های سینمایی برخوردار است.
شما گفته اید که چندبار فیلمنامه «اقا یوسف»
را بازنویسی کرده اید و فردی مانند شخصیت
اقا یوسف در خانه ش��ما کار می کرده است.
در این شرایط خواسته های مورد نظر شما در
فیلمی که اکنون در حال اکران اس��ت ،وجود
دارد و ذهنیت اولیه ش��ما در این فیلم به شکل
کامل بازتاب یافته است؟
lهیچ وق��ت یک هنرمن��د نمی توان��د مدعی
باش��د ،کاری را که خلق کرده با تمام منویاتش برابر
اس��ت .حتما نقصان ها و کمبودهایی وجود دارد که
اجتناب ناپذیرن��د و هی��چ کاری ب��رای ان نمی توان
کرد؛ ام��ا می توانم بگویم ح��دود 75درصد به انچه
می خواستم نزدیک شدم.
گویا فیلم «اقا یوس��ف» پیش از این با صرف
هزینه ای حدود 80میلی��ون تومان در فضایی
دیگر و در فصل زمستان در حال ساخت بود،
ایا ان ش��یوه کار با دیدگاه های شما نزدیکی
بیشتری داشت یا شکل حاضر؟
lان پروژه ناکام ماند و ساخته نشد؛ تمام شد و
مرد و من نمی خواهم به ان برگردم.
در هر دو فیلم ش��ما ،یعنی «ماهی ها هم عاشق
می شوند» و «اقا یوسف» به غذا و رنگ توجه
ویژه ای شده است ،این دو عنصر و به ویژه غذا،
از جنبه زیبایی شناس��ی به فیلم اضافه شده اند
یا مفهومی اس��تعاری مانند نش��انه ای از پیوند
بازی بی حاشیه
ستاره ای که
ارزش انتظار
کشیدن دارد
5
فرهنگ
مه��دی هاش��می ک��ه در رش��ته هنره��ای
نمایش��ی از دانش��کده هنرهای زیبای دانش��گاه
تهران فارغ التحصیل ش��د ،س��ال 1348نخستین
فعالیت های تئاتری و بازیگری اش را در 23سالگی
با داریوش فرهنگ اغاز کرد .وی هرچند 10سال
بعد هم با بازی در فیلمی از خسرو سینایی به حوزه
بازیگری در س��ینما گام گذارد ،اما با مرگ یزدگرد
بهرام بیضای��ی ( ،)1361فیلمی ک��ه هیچ گاه اکران
نش��د ،جدی تر ش��د ،با بازی در دو نقش متفاوت
در سریال تلویزیونی «س��لطان و شبان» به شهرت
رس��ید و پس از تجربه ای با ش��اپور قریب در نیمه
دهه ،60با بازی در فیلم ه��ای «خارج از محدوده»
( )1366و «زردقناری» ( )1367رخشان بنی اعتماد،
به یک ستاره در سینمای کم س��تاره دهه 60تبدیل
شد؛ فروغی که تا اواس��ط دهه 70و با اثاری چون
دو فیلم با یک بلیط (داری��وش فرهنگ )۱۳۶۹ ،و
همسر (مهدی فخیم زاده )۱۳۷۲ ،تداوم یافت.
او در دهه 60و نیمه دهه 70در بیش از متوسط
سالی یک فیلم بازی می کند ،اما در فاصله سال 75تا
87تنها در سال 81در فیلمی از مسعود کرامتی حضور
می یابد و به نوعی از صحن ه سینما کنار می کشد .تا انکه
از سال 87که با فیلمی به کارگردانی همسرش (گالب
ادینه) به عرصه باز می گردد ،بازی در فیلم های «هیچ»
(عبدالرضا کاهانی« ،)۱۳۸۸،اقا یوسف» (علی رفیعی،
« ،)۱۳۸۹الزایمر» (احمدرضا معتمدی )۱۳۸۹،و «خانه
پدری»(کیانوشعیاری)1389،درکنارمجموعه هایی
چون «روزگار قریب» هم بازگش��ت خوشایندی را
ی که مهدی هاش��می که
برای او رقم می زند؛ تا جای
20سال پیش به سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد
برای اجرای دو نقش در «دو فیلم با یک بلیط» دست
یافته و یک بار هم نامزد دریافت این جایزه برای ایفای
نقش در فیلم «همسر» شده بود ،با دو فیلم «الزایمر» و
«اقایوسف»باردیگردرجشنوارهاخیرفیلمفجربهاین
عنوان نایل امد.اما بازی هاشمی در فیلم «اقا یوسف»
دومین ساخته سینمایی «علی رفیعی» با حاشیه های
جالبی همراه بوده است .فیلم ،داستان مردی است با
بازی هاشمی که پنج سال پس از بازنشستگی اش،
دور از چشم دخترش در خانه های مردم به نظافت
می پردازد تا عالوه بر گ��ذران معاش خانه ،خانواده
پسرش را هم پش��تیبانی کند .علی رفیعی می گوید:
«برای شخصیت «اقا یوسف» از انجا که اقای هاشمی
در ابتدا نمی توانست در این فیلم حاضر شود ،دو نفر
مد نظر قرار گرفتند .در یکی از ای��ن موارد ،بازیگر
مورد نظر هنگام دورخوانی به من گفت که روی زمین
زانو نمی زند و دستش را در سطل و لگن نمی کند.
نظرش این بود که جمشید مش��ایخی هم وقتی در
گذشته نقش رفته گر را در یکی از فیلم ها بازی کرد،
انتقادهای زیادی ش��نید .این گونه بود که ان بازیگر
از ما جدا شد ».رفیعی می افزاید « :پس از ان بازیگر
دیگری بود که من به او تمایل نداشتم .بعد از اضافه
شدن تهیه کننده کار به تیم ما اصرار کردم که حتی در
صورتی که مجبور باشیم پروژه را چند وقتی متوقف
کنیم ،بهتر است مهدی هاشمی نقش «اقا یوسف» را
بازی کند .کار اقای هاشمی در کردستان عراق تمام
شد و توانست در فیلم بازی کند .حال از حضور او
بی نهایت خوشحالم .درخشان ترین بازیگری است
که می توانس��ت این نقش را بازی کند».کارگردان
اقایوس��ف در چن��د وقتی ک��ه از اک��ران این فیلم
می گذرد ،حض��ور مهدی هاش��می را در این فیلم،
یکی از مهمترین دستاوردهای ان دانسته و تصریح
کرده است« :حضور مهدی هاشمی در «اقایوسف»
از تمام رنج هایی که در این مدت متحمل شدم و همه
اسیب های مالی بزرگی که به من رسید ،بسیار مهمتر
بود».این درحالی است که برخی از منتقدان معتقدند
بازی مهدی هاش��می در این فیلم تح��ت تاثیر فرم
حرکات شخصی او و ذهنیت مخاطب از بازی های
قبلی اش قرار دارد؛ چنان که ش��اهرخ فروتنیان هم
با شخصیت منطبق ش��ده ،حس و باور مخاطب را
درگیر نمی کند .برخی هم معتقدند شخصیت دختر
ی هانیه توسلی که در اصل شخصیت نیست و
با باز
هیچ پیچیدگی ندارد ،به شدت تیپیکال و تلویزیونی
می شود.این در حالی اس��ت که رفیعی معتقد است
یکی از اتفاقات خوبی که برای او در این فیلم افتاد،
حضور توسلی در کنار هاشمی بود ،چراکه به نظر او
حضور این افراد ،مهمترین دستاوردهای «اقا یوسف»
ی هم با ابراز خرسندی از
برای اوست .هانیه توس��ل
اینکه در فیلم «اقا یوسف» بازی کرده ،گفته « :من واقعا
از اینکه با دکتر رفیعی کار کرده ام بس��یار خرسندم.
همچنین یک��ی از خصوصیات ای��ن فیلم برای من
همبازی شدن با اقای مهدی هاشمی بود».
اما خود هاش��می درب��اره ب��ازی اش در این
فیلم چه نظ��ری دارد؟ طبیعتا حرف��ی نمی زند ،اما
به صراحت درباره حکایتی که رفیعی از س��خنان
یکی از بازیگران برای بازی در نقش «اقا یوس��ف»
تعریف می کند ،می گوید « :ما بازیگرها حول محور
ش��خصیتی مان نقش ها را بازی می کنیم و به همین
دلیل است که طبیعتا هیچ وقت به من نقش «ارنولد»
را نمی دهند .نمی خواه��م ان بازیگری را که گفته
بود روی زمین خم نمی ش��وم ،تطهیر کنم؛ اما باید
گفت در س��ینما به «همفری بوگارت» نیز نمی اید
که خانه م��ردم را تمیز کند ،ولی به م��ن می اید که
نقش رفته گر را بازی کنم .در دفاع از همکارانم تنها
می توانم بگویم هر که هر ط��ور دلش می خواهد،
بازی می کندg ».
مثلث شماره88
خانواده دارند؟
lهر چیزی که تماش��اگر دریاف��ت کند .این
مسائل برای من مطرح نیست که اس��تعاری است یا
تمثیلی؛ من فیلمنام��ه ای را نوش��ته ام و انتظار دارم،
تماش��اگر ان را ببین��د ،درک کند ،دوس��ت بدارد یا
دوس��ت ندارد و نمی توانم بگویم کج��ای فیلمنامه
استعاری است و کجای ان نیست .اینگونه پرسش ها
اساسی نیس��تند ،مانند اینکه از یک نفر بپرسید ،وقتی
راه می روی ،چگونه نفس می کشی ،راه رفتن و نفس
کش��یدن هر دو امری طبیعی هس��تند .باید بفهمید،
فردی که راه می رود کجا می رود ،ان مس��اله ،پرسش
است ،نفس کشیدن که جزء الینفک زندگی است .هر
کسی در خانه اش غذا می پزد ،این موضوع چه معنای
استعاری ای می تواند داشته باشد؟! من از پاسخ دادن
به شما شانه خالی نمی کنم ،ولی نمی دانم چرا به این
پرسش ها رسیده اید؟!
من اصال ادم پیچیده ای نیستم و می خواهم ساده
و بدون پیرایه حرف بزنم ،ب��ه همین دلیل ،هیچ وقت
فکر نک��رده ام ک��ه می خواهم این پالن یا س��کانس،
استعاری باشد یا نه .من در زمان کار کردن ،با غرایزم
کار می کنم و با دانش و کوله باری از س��واد به سراغ
ساخت فیلم یا بردن تئاتر روی صحنه نمی روم.
مخاطب فیلم «اقا یوسف» چندبار تا مرز صادر
کردن حکم برای شخصیت های مختلف پیش
می رود ،ول��ی در نهایت ،فیلم ای��ن پیام را به
مخاطب منتقل می کند که نباید درباره مسائل
اطراف خود حکم قطعی بدهد .چرا این گونه
است و چه منظوری داشتید؟
lوقتی من اث��ری را می نویس��م ،نتیجه گیری
نمی کنم و برای من مهم اس��ت که تماشاگر با توسل
به تخیل ،هوش و هوشیاری خود ،انچه را می خواهد
دریافت کند .من نمی خواهم شخصیت ها را داوری
کنم و نتیجه گی��ری کنم ،نتیجه گی��ری نهایی برعهده
تماشاگر است.
البته در نشس��تی به این موضوع اشاره کردید
که در این فیل��م ،صادر نک��ردن حکم درباره
شخصیت ها مورد توجه شما بوده است.
lمن نمی خواهم حکم صادر و نتیجه گیری کنم
و این برعهده من نیست.
س��وال اخر اینکه گفته اید چند فیلمنامه اماده
برای کار دارید ،ایا خبری را در این باره اعالم
می کنید؟ در حوزه تئاتر ،انجام چه کارهایی را
در برنامه دارید؟
lتا تهیه کننده فیلم انتخاب نش��ود ،هر حرفی
بزنم ،داس��تان «اش نخورده و دهن سوخته» خواهد
بود .بهتر است زمانی درباره کار اینده ام صحبت کنم
که چشم اندازی برای انجام ان وجود داشته باشد که
اکنون وجود ندارد .درباره تئات��ر هم دغدغه من این
اس��ت که بتوانم کارگاه بازیگری ام را راه اندازی کنم
تا نس��ل تازه نفس دیگری را برای کار اماده کنم .در
مردادماه ،دس��تیارهای ما از کسانی که می خواهند در
این کارگاه بازیگری حضور داشته باشند ،نام نویسی
می کنند و از ش��هریورماه ازمون های مفصل و دقیق
برگزار می ش��ود تا من با کمترین اشتباه ،به انتخاب و
گزینش تعدادی کاندیدای جوان بین 18تا 28س��اله
برسم که نیمی از انها خانم و نیمی دیگر اقا خواهند
بود .پس از تش��کیل ان گروه ،کالس های خود را در
محور چن��د نمایش برگزار می کنم ت��ا بازیگر نه تنها
اموزش کامل خود را دریافت کند ،بلکه حاصل کار
خود را نیز روی صحنه ببیندg .
59
بیشتر هم در سینما که بسیاری از منتقدان و پرسشگران
هنرمندان تئاتر در مدیوم سینما
سینمایی پیش از دلیل و منطق علمی به محض مواجه
ش��دن با یک اثر س��ینمایی س��اخته هنرمندان تئاتر،
نخستین پرسش را با تئاتری شدن سینما مطرح کرده
و س��ایر تهمت های هنری را به اثر س��ینمایی اطالق
کرده اند.
همین چند س��ال پیش بود که «بهرام بیضایی» و
چند بازیگر تئاتر فیلم «وقت��ی همه خواب بودیم» در
مهدی نصیری
سالن کنفرانس سینما فلس��طین به تئاتری بودن متهم
شدند و در مقابل انبوهی از پرسش های غیر منطقی و
کلیشه ای در این رابطه قرار گرفتند.
بهرام بیضای��ی و )...از محدوده این یادداش��ت کوتاه
سینما و تئاتر از میان همه حوزه های مختلف
نکته مه��م در این م��ورد مطمئنا این اس��ت که
هنر به هم نزدیک ترند .بخش مهمی از وجوه اشتراک
خارج است.
گذش��ته از همه کج س��لیقگی ها در فهم ارتباط میان
اما تمرین تئاتر و به قول تئاتری ها استخوان خرد
این دو هنر را بدون شک باید در س��اختار دراماتیک
س��ینما و تئاتر و وجوه نزدیک مش��ترک میان این دو
کردن در تئاتر فرایندی تدریجی و دشوار در اموزش
و وجه دیداری انها مورد ارزیابی قرار داد .در س��ینما
هنر ،بای��د پذیرفت که دنی��ای هنر دنی��ای ارتباط با
کامل دقیق از هنر درام اس��ت که هنرمندان بسیاری را
و تئاتر وجوه دراماتیک در قال��ب یک قصه معرفی و
مولفه های مفید ،موثر و مشترک اس��ت .باید تا انجا
روایت می ش��وند .بازیگران ،صحنه ،صحنه افراز و...
پ��رورش داده و وارد کار در حوزه تئاتر کرده اس��ت.
که امکان ان وجود دارد ،از این قابلیت ها و ظرفیت ها
هم مولفه ها و عناصری هستند که اگرچه هر یک از هر
سینمای امروز ایران مثل هر جای دیگر جهان مدیون
استفاده کرد و در چهارراه ارتباط هنرها هیچ گاه نباید
مدیوم به صورت متفاوت کارکرد پیدا می کنند ،اما در
حضور مثبت و موثر هنرمندان تئاتری است و مطمئنا
به دنبال حساسیت های ارتباطی بود .سینمای بیضایی
نهایت ریشه ها و جایگاه مشترکی دارند.
این مسیر بیش از انکه به نفع تئاتر باشد در جهت منافع
مهم ترین مشخصه اش یعنی حرکت در تمام لحظات
همین وجوه اشتراک هم هست که باعث شده تا
سینما قرار گرفته است.
را از تئاتر وام گرفته اس��ت .ترکیب ح��رکات مداوم
سینما در طول حیات چند ده ساله اش از تئاتر وام بگیرد
اما همین رویک��رد ارتباطی می��ان دو هنر را در
دوربین ،با بازی گری و میزانسن های مرتبط که بخش
یک نگاه کلی می توان در مورد تمایل و اقبال گسترده
و تئاتر پس از تولد هنر سینما و اقتباس و برداشت از
مهمی از ان برگرفته از شیوه تئاتری بیضایی است که
هنرمندان تئاتر ب��رای حضور در تلویزیون و س��ینما
برخی مولفه های این هنر تصویری بپردازد.
سینمای او را به سینمایی خاص و ویژه تبدیل کرده که
به گونه ای دیگر م��ورد ارزیابی ق��رار داد .به ویژه در
بح��ث این یادداش��ت را البته بیش��تر به مس��یر
می تواند الگو قرار بگیرد .بنابراین تاثیر موثر و مثبت
سال های اخیر بس��یاری از هنرمندان تئاتر به واسطه
سینماگران تئاتری اختصاص خواهیم داد .اما پیش از
این انتقال و ارتباط هنری است که در این رابطه باید
امنیت شغلی این هنر دیرپا و مسائل اقتصادی گرایش
ان الزم است یاداوری کنم که سینما و تئاتر به واسطه
بیش��تری به حضور در کارهای تصویری داش��ته اند.
وجوه اش��تراک فراوانی که دارند می توانند قالب ها،
مورد توجه و تاکید قرار بگی��رد و نه تهمت متفاوت
تعریف ساده تر ان این است که تئاتر ایران سال هاست
عناصر و مولفه های مشترک شان را در جهت افزایش
بودن سینما!
«عل��ی رفیعی» هم یک��ی از ده ها هنرمن��د تئاتر
هنرمندان بسیاری را در جامعه کوچکش می پروراند
ظرفیت های هنر دیگر در مع��رض انتقال بگذارند و
است که پس از تجربیات بس��یار تئاتری وارد سینما
و رش��د می دهد و به س��ینمایی تحویل می دهد که به
پتانسیل هایش��ان را به نحوه مطل��وب افزایش داده و
ش��ده و البته پس از «ماهی ها هم عاش��ق می شوند» و
واسطه جذابیت ها و درامد اقتصادی اش دیگر اشتیاقی
جنبه های مثب��ت و موکد هنر دیگ��ر را در خود ارتقا
برای بازگشت این هنرمندان به فضای دشوار و سخت
بخشند.
«اقا یوس��ف» نش��ان داده که این مدیوم را به خوبی
می شناس��د و می دان��د ک��ه
سینمای جهان همواره
چگون��ه قصه درام��ش را با
بس��یاری از اس��تعدادهای
زبان تصویر و ابزار سینمایی
بازیگ��ری ،نویس��ندگی و
بیان کند.
کارگردان��ی را مدی��ون و
روایت شاعرانه و ساده
مره��ون حض��ور هنرمندان
عشق در دو فیلم علی رفیعی
تئاتر بوده است .چه سینمای
البته ب��ا مکانی��ک تئاتری او
اروپا در عصر درخش��ان ان
تا اندازه ای متف��اوت بوده و
در فرانسه ،ایتالیا و روسیه و
همین نش��ان می دهد که هنر
چه س��ینمای صنعتی امروز
تئات��ر تکمیل کننده س��ینما
هالیوود همواره موفق ترین
نی��ز می تواند باش��د و لزوما
و شاخص ترین هنرمندانشان
مولفه ها و عناص��رش را بر
را از تئات��ر به جه��ان فیلم و
س��اختار س��ینمایی تحمیل
تصوی��ر وارد کرده اند .حتی
نمی کند.سینمای علی رفیعی
همین حاال هم مشهورترین و
هر چند انقدر خاص نیست
موفق ترین بازیگران سینمای
پ��ر زرق و ب��رق هالی��وود
که بت��وان ان را به واس��طه
س��تار ه های چند دهه پیش
متفاوت بودنش مورد توجه
تئاتر برادوی و مستقل امریکا
قرار داد ،اما س��ینمایی است
بوده اند.
که متعل��ق به خود اوس��ت
و مهم ت��ر اینکه با س��بک و
اتفاقا ب��ا نگاهی عمیق
سلیقه تئاتری اش تا اندازه ای
و دقیق به س��ینمای ایران باز
متفاوت است و باز مهم اینکه
هم این وضعی��ت به گونه ای
مش��هود اثب��ات می ش��ود
س��ینمای قابل دفاع موفقی
حضور هنرپیشه های سینما در عرصه تئاتر معموال به دلیل شهرتشان بوده است
است«.اقا یوسف» با حضور
ک��ه بی اغ��راق بهترین های
موفق مهدی هاشمی ،ستاره
س��ینمای ای��ران (به ویژه در
اس��کندری ،الدن مستوفی ،
رس��ته بازیگران) هنرمندان
هانیه توسلی ،مریم سعادت ،سهیال رضوی و ...ثابت
تئاتر نمی دهد.
تئاتر بوده اند که ش��مارش تعداد انها (علی نصیریان،
البته در این میان همیش��ه تهمت ها و اتهام هایی
عزت اهلل انتظامی ،خسرو شکیبایی ،رضا کیانیان ،پرویز
کرده اس��ت که حضور هنرمندان تئاتر در یک پروژه
هم به هنرمندان مشترک سینما و تئاتر وارد بوده است.
پرستویی ،اصغر فرهادی ،حتی داریوش مهرجویی،
سینمایی تا چه اندازه می تواند موفق و مثبت باشدg.
سینمایی متهم به تئاتر
6
فرهنگ
مثلث شماره88
60
کتاب ها و چهره ها
تحلیل ساختار و محتوای رمان دفاع مقدس دهه 60
سرلشگر فیروزابادی کتاب نوشت
کتاب «از جه��اد تا جه��اد» با
تدوی��ن سرلش��گر حس��ن
فیروزابادی ،رئیس س��تاد کل
نیروهای مسلح ،منتشر شد .این
کت��اب ب��ه بررس��ی گفتمان
فرهن��گ جه��ادی در انقالب
اس�لامی ایران می پردازد و در
چهار فصل ،یک مقدم��ه و یک پیش��گفتار تالیف و
تدوین شده .در فصل نخس��ت این کتاب به موضوع
تجربیات فرهنگ جهادی پرداخته شده است .گفتمان
و فرهنگ جهادی در ارای دین��ی ،بنیان های گفتمان
فرهنگ جهادی در نگاه حضرت ایت اهلل خامنه ای و
بررسی و تحلیل ثانویه فرهنگ جهادی عناوین دیگر
فصول این کتاب را تشکیل می دهند.
چندین کتاب در حوزه دفاع مقدس
بنیاد حفظ اثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان
همدان 17کت��اب جدید منتش��ر کرد ک��ه مولفان و
نویسندگان همه انها همدانی هستند .ازسوی دیگر،
حوزه هن��ری ایالم نیز ب��ه زودی دو عن��وان کتاب با
محوریت موضوع��ی دفاع مقدس عرض��ه می کند؛
کتاب هایی با عنوان های «راوی همیش��گی» نوش��ته
دکتر علیرضا ش��وهانی ،عضو هیات علمی دانشگاه
ایالم و «روزهای بی درنگ» اثر حس��ین شکربیگی.
«راوی همیشگی» به تحلیل ساختار و محتوای رمان
دفاع مقدس دهه 60می پردازد و «روزهای بی درنگ»
روایتی داستانی از زندگی خردسال ترین شهید دوران
دفاع مقدس ،شهید 12س��اله علی جرایه ،به روایت
دوستان و همرزمانش است.
میراث معماری ایران
کتاب «می��راث معماری مدرن
ایران» تالیف اسکندر مختاری
طالقان��ی ،کارش��ناس حوز ه
میراث فرهنگی ،منتشر شد.
این کارشناس میراث فرهنگی
کش��ور می گوید انچه در این
کتاب اس��ت ،بخشی از تجربه
و اطالعات اوست و بخش دیگر ان ،در طول سال ها
کار ،نزد او امانت مانده است .او که فکر می کند هنوز
انقدر امانت پیش خود دارد که کتابی دیگر به جامعه
میراث فرهنگی و معماری بدهکار باشد ،معتقد است
بای��د اطالعاتش را به دیگران نش��ر ده��د و امیدوار
است ان کتاب نیز درباره تهران باشد .هدف از تالیف
این اثر حفظ میراث معماری مدرن به عنوان بخش��ی
از تاری��خ عنوان ش��ده و در ان ،با موض��وع «میراث
معماری مدرن» استدالل هایی مطرح و ان استدالل ها
طبقه بندی می ش��ود تا راه اینده را به همه نشان دهد.
قرار اس��ت اگر کتاب به چاپ دوم برس��د ،نقشه ها
و عکس های ان در قالب لوح فش��رده عرضه ش��ود.
جمال میرصادقی هم نمایشنامه نوشت
جمال میرصادقی ،داستان نویس
نخس��تین
پیشکس��وت،
نمایشنامه اش را منتشر می کند.
این نمایشنامه با نام «چه کسی
دنبال اقای هنرو می رود؟» یک
پ��رده و س��ه صحن��ه دارد.
نمایش��نامه که جنبه طنز دارد،
داستان دو دوس��ت را روایت می کند که یکی از انها
نویس��نده مش��هوری اس��ت و دیگری می خواهد با
استفاده از نام او به هنردوستی تظاهر کند .میرصادقی
همچنین ن��گارش رمان «هورس��ون ها» را ب��ه پایان
رسانده اس��ت .عنوان این رمان واژه ای المانی است.
هورس��ون ها گروهی هس��تند که منطقه ای را اشغال
می کنند.
فرهنگ
فصل دوم «ارتباطات بین المللی» دکتر معتمدنژاد
جل��د دوم کت��اب «ارتباطات
نوش��ته
بین الملل��ی»
دکتر کاظم معتمدنژاد از سوی
دفتر مطالع��ات و برنامه ریزی
رسانه ها منتشر شد .این کتاب
در تکمیل فصل های چهارگانه
جل��د نخس��ت و در ادام��ه
مطالعات قبلی نویسنده درباره ارتباطات بین المللی به
رش��ته تحریر درامده اس��ت .کت��اب در چهار فصل
تدوین شده و در فصل ها و بخش های مختلف ان به
مطالع��ه و بررس��ی مراح��ل تح��ول سیاس��ت ها و
برنامه های ارتباط��ی جهان��ی در دوره پس از جنگ
جهانی دوم ،مساعی کشورهای در حال توسعه برای
پش��تیبانی
از
«جریان ازاد و متعادل اطالعات»« ،سیاس��تگذاری و
برنامه ریزی مل��ی ارتباطات» و برق��راری نظم نوین
جهانی اطالعات و ارتباطات پرداخته ش��ده اس��ت.
فصل های چهارگانه کتاب ک��ه در ادامه چهار فصل
جلد اول ان ام��ده ،عبارتن��د از :برنام��ه بین المللی
یونسکو برای توسعه ارتباطات ،برنامه بزرگ یونسکو
در م��ورد «ارتباطات در خدمت انس��ان» ،دگرگونی
سیاست ها و برنامه های ارتباطی یونسکو« :استراتژی
راضیه تجار هم مجموعه شعر منتشر می کند
راضیه تجار نخستین مجموعه
شعرش را منتش��ر می کند .این
داس��تا ن نویس می گوی��د که
مرتکب شعر گفتن شده است و
سروده هایش را که عموما کوتاه
هستند ،در یک مجموعه شعر با
عن��وان «از وقتی ک��ه رفته ای»
تدوین کرده که قرار اس��ت از سوی انتشارات سوره
مهر منتشر شود .گویا سروده های این مجموعه عموما
رویک��رد تغزل��ی دارند و مانن��د هایکو ه��ای ژاپنی
کوتاه اند؛ لحظه هایی که در انها ،فراقی و وصالی را به
شکلی کوتاه بیان می کند.
مثلث شماره88
سمی طنز تلخ مرگ ایشنو را منتشر می کند
ت ترجمه
ی که رمان «مرگ ایشنو» را در دس
سهیل سم
دارد ،دو رمان «چش��م گربه» و «سنتائور» را به زودی
منتشر می کند .رمان «چش��م گربه» نوشته مارگارت
اتوود اس��ت که به همراه رمان «سنتائور» نوشته جان
اپدایک در انتشارات مروارید چاپ می شوند .رمان
«مرگ ایشنو» نوشته امیل ساری ،نویسنده هندی هم
رمان طنز تلخی است که با نگرش رئالیستی به زندگی
مردم هند در بمبئی می پردازد و به اساطیر هند هم نگاه
دارد .این اولین کاری است که از امیل ساری در ایران
ترجمه می شود و قرار است نشر ققنوس ان را منتشر
کند .او رمان دیگری نیز دارد که س��می قصد دارد ان
را هم در کنار اثاری از «جان بارت» و «جان اپدایک»
ترجمه کند.
نوین ارتباطی» به جای «نظم نوین جهانی اطالعات و
ارتباطات» و اقدام های «یونس��کو» و س��ازمان های
منطق��ه ای غربی ب��رای مقررات گ��ذاری بین المللی
ارتباطات الکترونی.
این کتاب با شش فصل :بنیان های معماری مدرن در
ایران ،مدرن اولیه و پیش��گامان ،زمینه های گسترش،
مدرن در اوج ،میراث معم��اری مدرن و دیدگاه های
حفاظتی و خالصه و نتیجه گیری همراه است .کتاب
در 343صفحه با ش��مارگان 1500نس��خه و قیمت
13800تومان از سوی دفتر پژوهش های فرهنگی به
چاپ رسیده است.
اصطالح نامه فقه
کتاب «اصطالح نامه فقه» از س��وی مرکز اطالعات و
مدارک اسالمی دفتر تبلیغات اس�لامی حوزه علمیه
قم در 10جلد منتشر می شود .گویا این اصطالح نامه
یک��ی از بزرگ ترین اصطالح نامه هاس��ت که بالغ بر
60هزار اصطالح را دربر می گیرد .این مرکز همچنین
اصطالح نامه حقوق و مس��ائل جدی��د کالمی و نیز
اصطالح نامه حدیث را در دس��ت تدوین دارد .طبق
اعالم ،با تدوین این اصطالح نامه ،استادان و محققان
علوم حدیث می توانند نمایی از علم رجال و درایه را
دریافت کنند تا هنگام تدریس و تحقیق ،اهمیت هر
مبحثی را در این علم دریابند.
زیر گنبد دماوند با رزم پوش
مجموعه داس��تان «زی��ر گنبد
نوش��ته
دماون��د»
ملیکا رزم پوش منتشر شد .این
مجموع��ه ب��ا داس��تا ن های
ب��ه مک��ه نم��ی روم ،کارواش ،
یو
معامله ،مسئول ،تالفی ،عید
بالل فروش همراه است .ناشر در
مقدمه ای بر کتاب می نویسد« :رزم پوش در عین حال که
می کوش��د با ریزبینی و موش��کافی به اسیب شناس��ی
بحران های فکری بپردازد ،سعی بر ان دارد از بی رحمی
متداول برای عریان سازی ضعف های انسانی پرهیز کند
و به درستی توانس��ته خواننده را در حالت تعادل میان
واقعیت های جامعه و کش��ش های وجدانی نگه دارد».
«زیر گنبد دماوند» در 79صفحه با شمارگان 1000نسخه
از سوی انتشارات داستان سرا به چاپ رسیده استg.
61
ورزش
ورزش
مثلت شماره88
62
ما و لیگ جدید
تراکتورسازی تیمی است که خیلی ها انتظار
دیدنش را می کشیدند به واسطه امیر قلعه نویی
که بهترین مربی لیگ ایران است روز اول اما
جز شکست تراکتور چیزی برای دیدن وجود
نداشت
داغ،جنجالی و البته بدون تولید
پیش بینی جالل چراغپور از شرایط فنی لیگ یازدهم
1
ورزش
مثلت شماره88
پیش بینی لیگ یازدهم اساسا کار درست و حرفه ای
نیست ،علمی هم نیس��ت ،اما می توانیم با طرح چند
سوال با لیگ یازدهم و شرایط ان بیشتر اشنا شویم؛ ایا
لیگ یازدهم جذاب خواهد بود؟ ایا روند یکنواخت
فن��ی در میان تیم ه��ا از حالت رکود خارج می ش��ود
و اتفاقات ت��ازه ای رخ خواه��د داد؟ ای��ا از لحاظ فنی
لیگ بهتری نس��بت به لیگ دهم خواهیم داش��ت؟ ایا
تولیدات بهتری خواهیم داش��ت؟ همه این سوال ها
را می توانیم به نوعی پاس��خ بدهیم؛ روشی که علمی
به نظر می رسد این است که از طریق تحقیقات اماری
فاصله میان پایان لیگ دهم و ش��روع لیگ یازدهم را
مورد انالیز قرار بدهیم.
به عنوان مثال برای قض��اوت در مورد عملکرد
مربیان باید سراغ ش��ان برویم و از انها بپرسیم که در
مدت زمانی که لیگ تعطیل بوده انه��ا چه کرده اند؟
چه اقداماتی را برای پیشرفت فنی و ذهنی شان انجام
داده اند؟ بیش از یک ماه این فرصت را داشته اند که به
توانایی ها و اندیشه های خود دستی بکشند و خود را
برای لیگی سخت تر اماده کنند.
ایا این کار را انجام داده اند؟ فرصت داشته اند که
به کالس های توجیهی بروند یا در دوره های فشرده
مربیگری شرکت کنند .ایا با هزینه های شخصی خود
به این فکر بوده اند که سطح دانش خود را ارتقا بدهند؟
از همه اینها مهم تر اینکه ما به نتایجی در مورد اقدامات
کمیته اموزش دس��ت پیدا کنیم و بدانیم که ایا کمیته
اموزش برای ارتقای س��طح دانش مربیان در فاصله
تعطیلی لیگ برنامه ای داش��ته است؟ ایا این کمیته در
قالب جزوه یا سی دی یا برگزاری گردهمایی به مربیان
لیگ برتر نقاط ضعف و ق��وت لیگ دهم را یاداوری
کرده است؟
خب همه اینها سواالتی است که ما باید به دنبال
پاسخ ان باشیم .هر چند که پاسخ برخی از این سوال ها
کامال روشن اس��ت .روش دیگری هم وجود دارد تا
ما به پاسخ س��وال های خودمان برسیم .روشی که من
به ان می گویم بحث فنی .این روش با روش تحقیقی
که درب��اره اش توضیح داده ام متفاوت اس��ت .روش
تحقیقی علمی تر است.
چون به راحتی می توانیم یافته های ان را دنبال
کنیم .اما خب در بحث فنی شرایط کمی فرق می کند.
با این مقدمه می خواهم بگویم در همه لیگ های دنیا
دو حالت وجود دارد که فدراسیون فوتبال ان کشور
یکی از این دو حالت را انتخاب می کند .در برخی از
کشورها مسابقات لیگ تنها راهی است برای پیشرفت
و ارتقای سطح فنی و کیفی تیم های ملی.
به عنوان مثال شما به اسپانیا نگاه کنید یا در اسیا
لیگ کره جنوب��ی و ژاپن را دنبال کنید .این کش��ورها
لیگ خ��ود را ط��وری طراحی می کنند ک��ه تیم های
ملی شان از این رقابت ها بیشترین سود ممکن را ببرند.
در جام جهانی ،اسپانیا به عنوان قهرمانی رسید.
اگر دقت کرده باشید بیش از هفت بازیکن ملی پوش
اس��پانیا از بارس��لونایی بودند که به قهرمانی در لیگ
قهرمانان اروپا دس��ت پی��دا کرده ب��ود .بنابراین این
کشورها لیگ خود را بر اس��اس ارتقای سطح فنی و
کیفی تیم های ملی شان برنامه ریزی و طراحی می کنند.
در واقع ه��دف اصل��ی فدراس��یون ها در این
کشورها هم همین اس��ت؛ پیشرفت تیم های ملی .در
اس��یا کره جنوبی و ژاپن و حتی عربس��تان هم همین
مدل را دنبال می کنند .انها تیم ملی مقتدر می خواهند.
اما حالت دیگری هم وجود دارد .برخی از کشورها نیز
تنها به ارتقای سطح رقابتی لیگ خودشان می اندیشند.
تیم ملی برای این دسته از کش��ورها اهمیت دارد ،اما
نه به ان اندازه ک��ه همه چیز لیگ خود را بر اس��اس
پیشرفت تیم های ملی شان برنامه ریزی کنند .در مورد
این کش��ورها هم مثال هایی وج��ود دارد .انگلیس را
نگاه کنید .لیگ انه��ا فقط یک معنا را ب��ه ذهن متبادر
می کند؛ رقابت.
از طرفی انه��ا به تیم مل��ی و موفقی��ت ان نیز
می اندیش��ند و به همین دلیل در طرحی ویژه و البته
جداگانه فابی��و کاپل��و را در راس کادر فنی تیم ملی
انگلیس حفظ کرده اند که برای انها افتخار و قهرمانی
به همراه بیاورد.
در واق��ع انگلیس به ط��ور جداگانه ب��ه لیگ و
تیم ملی خود نگاه می کند و برای پیشرفت هر یک از
اینها برنامه جداگانه ای را طراحی کرده است .با توجه
به این توضیحات ما در این تقسیم بندی در کجا قرار
داریم؟ ایا لیگ ما طوری طراحی ش��ده که موفقیت
تیم ملی را تضمین کند؟ پاسخ ما منفی است .دلیل ان
نیز روشن است؛ ما به طور مداوم مربیان ملی خود را
تغییر می دهیم .اما سوال بعدی ما این است که ایا لیگ
ما برای رقابت بیشتر و پیشرفت در عرصه باشگاهی
طراحی می شود؟ پاس��خ باز هم منفی است .چون ما
فقط بلدیم بازی کنیم .اس��م کاری که انجام می دهیم
بازی کردن است.
در واقع تولیدی در کار نیست .ما هیچ تولیدی
نداریم .ما مثل بچه های یک مدرس��ه هس��تیم .دقت
کرده اید که بچه های یک مدرس��ه در چه دنیایی سیر
می کنن��د؟ انها با خودش��ان رقابت دارن��د .روزنامه
دیواری درست می کنند .حتی ممکن است یکی از انها
بلندگویی به دس��تش بگیرد و بازی های گل کوچک
مدرسه را تفسیر کند .برای خودشان دست می زنند و
گاهی هم در بین خودشان با یکدیگر درگیر می شوند.
هر افتخاری به دست می اید در درون مدرسه است و
هر ناکامی که پیش می اید نیز در همان محیط دربسته
توجیه می شود.
انها هیچ وقت به این فکر نمی کنند که می توانند
بازی های بیرون از محیط مدرسه ش��ان را هم جدی
بگیرند .چون دیوارهایی دور این مدرس��ه است که
اجازه پیش��رفت را از انها گرفته اس��ت .لیگ ما هم
همی��ن حال��ت را دارد .بنابراین ما لی��گ پویایی هم
نخواهیم داشت.
ایا در چنین ش��رایطی شاهد س��طح باالتری از
کیفیت بازیکن��ان برای مصارف مل��ی خواهیم بود؟
پاس��خ منفی اس��ت .اما س��وال هایی هم وجود دارد
که پاس��خ انها مثبت اس��ت .ایا لیگ ما مج��ددا داغ
می ش��ود؟ من می گویم بله اما از هفت��ه پنجم به بعد
ش��اهد این اتفاق خواهیم بود .ایا مس��ابقات لیگ ما
منظم برگزار خواهد شد؟ پاسخ من مثبت است چون
برگزارکنندگان لیگ تجربه بیشتری به دست اورده اند.
ایا از لحاظ انضباطی شرایط بهتری را تجربه خواهیم
کرد؟ من می گویم با توجه به تغییر و تحوالت مدیریتی
در کمیته انضباطی نمی توانیم پاس��خ روشنی به این
سوال بدهیم .به نظرم باید واقعیت ها را درنظر بگیریم.
پاسخ برخی از سوال ها همچون این سوال که مدعیان
یا پدیده ها چه تیم هایی هس��تند از هفته پنجم به بعد
مش��خص خواهد ش��د .در واقع لیگ یازدهم داغ و
جنجالی اما بدون تولید خواهد بودg .
جالل چراغپور از
تئوریسین های مهم فوتبال
ایران است .او در تیم های
مختلفی مربیگری کرده اما در
حوزه تحلیل و تفسیر فوتبال
تبحر فراوانی دارد .چراغپور
با نگاهی خاص و ویژه اینده
لیگ برتر را تحلیل کرده و
در این یادداشت تاکید کرده
است که لیگ امسال تولید
خاصی در حوزه فنی ندارد
63
به جا مانده از فصل نقل و انتقاالت
ستاره های خبرساز لیگ یازدهم
2
لو انتقاالت
فصل نقل و انتقاالت با همه حاشیه ها به کار خود پایان داد .در این بین ستاره ها با جابه جایی در تیم های مختلف فصل داغی را برای نق
لیگ برتر رقم زدند .علی کریمی و جواد کاظمیان در پرسپولیس ،هوارموال محمد در ذوب اهن ،کریم انصاری فرد در سایپا ،سیاوش اکبرپور و
امیر حسین صادقی در تراکتورسازی ،کعبی و کاظمیان در راه اهن،جالل حسینی و هادی تامینی در سپاهان ،زندی و کرار جاسم در استقالل و همچنین
جدایی خلعتبری از ذوب اهن ،عقیلی از سپاهان و پژمان نوری از ملوان مهم ترین اتفاقات فصل نقل و انتقاالت به شمار می رود ،اما در این بین برخی از
جابه جایی ها با حرف و حدیث های فراوانی همراه بود.
تقی میری
مهاجم شاهین در اصفهان
ورزش
عمادرضا یکی از بهتری��ن مهاجمان لیگ فوتبال ایران اس��ت؛ بازیکن عراقی که
فصل گذشته با وجود توافق با علی دایی به شاهین بوشهر پیوست .او در لیگ یازدهم
سپاهان را انتخاب کرده تا پس از وقفه ای یک ساله دوباره با این تیم وارد رقابت های لیگ
شود .او یکی از بازیکنان محبوب سپاهان به حساب می اید و هواداران این تیم حتی در
تمرینات سپاهان نیز این بازیکن عراقی را به شدت تشویق می کنند .او همچنین رابطه
خوبی با بوناچیچ دارد .لوکا نیز توانایی های منحصر به فرد عمادرضا در خط حمله را به
خوبی می شناسد .عمادرضا درباره رابطه اش با لوکا می گوید« :با لوکا بوناچیچ ،مدیریت
خوب و تجربیات بین المللی که در سپاهان وجود دارد باز هم مدعی شماره یک قهرمانی
هستیم ،ضمن اینکه در اسیا باید به هواداران مان یک کادوی ویژه دهیم و در این فرصت
کم خیلی باید تالش کنیمg ».
مثلت شماره88
اقای گل در خوزستان
وقتی از استیل اذین جدا شد و به فوالد خوزستان پیوست کمتر کسی فکرش را می کرد
که او بتواند در پایان رقابت های لیگ دهم با 24گل زده لقب اقای گل لیگ دهم را از ان خود
کند .اما این اتفاق رخ داد .رضا نوروزی موفق شد به این عنوان دست پیدا کند تا اکثر تیم های
لیگ برتر به فکر جذب او بیفتند .اما هیچ تیمی به جز فوالد خوزستان موفق نشد این بازیکن
را جذب کند تا بدین ترتیب اقای گل دهمین دوره مسابقات فوتبال باشگاه های برتر کشور
لو انتقاالت
قراردادش را با تیم فوتبال فوالد خوزستان تمدید کند .رضا نوروزی در فصل نق
با تماس های متعددی از سوی تیم های لیگ برتری مواجه شد .برخی خبرها حاکی از ان بود
که این بازیکن قصد دارد در لیگ یازدهم یک تیم تهرانی را انتخاب کند اما گمانه زنی ها اشتباه
بود .چون او کار کردن با مجید جاللی را به بودن در فوالد خوزستان ترجیح داد؛ مربی که به
ی را در لیگ دهم ایفا کرد و با
نظر می رسید در شکوفایی استعداد گلزنی نوروزی نقش مهم
دادن ازادی عمل به این مهاجم توانست به خوبی از او بهره بگیردg .
64
بازگشت به خانه
خس��رو حیدری سال گذش��ته با سخت ترین
انتقادها از س��وی هواداران و حتی مسئوالن باشگاه
استقالل روبه رو بود .او به این دلیل مورد سرزنش
قرار می گرفت که به س��پاهان رفته ب��ود؛ تیمی که
مربی اش امیر قلعه نویی بود .ام��ا این بازیکن موفق
شد خود را دوباره به استقالل برساند .اتفاقا استقبال
خوبی هم از ای��ن بازیکن به عمل ام��د .مدافع تیم
فوتبال س��پاهان که مدت ها چالش با استقاللی ها را
تجربه کرده بود به تیم سابق خود بازگشت .هر چند
سپاهان ترجیح می داد این بازیکن را تا نیم فصل در
اصفهان نگه دارد اما با همه ای��ن حرف ها حیدری
تصمیم خود مبنی بر ابی پوش ش��دن را عملی کرد.
حیدری مش��کالت خانوادگی را دلیل اصلی عدم
حضورش در سپاهان ذکر کردg .
بهترین دروازه بان لیگ در دروازه استقالل
ورزش
مهدی رحمتی به اس��تقالل رس��ید؛ بازیکنی که در فصل نقل و انتقاالت حرف و
حدیث های فراوانی را باعث ش��د ،حاال در اس��تقالل جانش��ین وحید طالب لو است.
طالب لویی که باالخره پس از فراز و نشیب های فراوان با پرویز مظلومی از استقالل جدا
شد و به شاهین بوشهر پیوست .رحمتی در حالی استقالل را انتخاب کرد که پرسپولیس
و سپاهان نیز سخت به دنبال او بودند .اصرار پرسپولیس ها تا جایی پیش رفت که نزاع
سختی میان رحمتی و سرپرس��ت باشگاه پرس��پولیس به وجود امد .کاشانی علیه این
بازیکن و خواسته های فراتر از سقف قراردادش دست به افشاگری زد و این بازیکن نیز
در چند نوبت از خجالت کاشانی درامد .در نهایت این بازیکن در سایه حمایت سازمان
لیگ قرار گرفت و مسئوالن سازمان لیگ توضیحات این بازیکن درباره رعایت سقف
قرارداد را پذیرفتند .حتی علیپور در مصاحبه ای گفت« :رحمتی سقف قرارداد را رعایت
کرده اس��ت .اگر دایی در پرس��پولیس می ماند این بازیکن به پرسپولیس می رفت اما با
جدایی دایی این بازیکن استقاللی شد ».دروازه بان فصل پیش سپاهان اصفهان که سابقه
بازی در فجر شهید سپاسی شیراز را نیز در کارنامه اش دارد ،پیش از این در مقطعی درون
دروازه استقالل ایستاده بود که البته عملکرد جالب توجهی نداشت .او بار دیگر به تیم
سابقش بازگشته است؛ این بار با عنوان بهترین دروازه بان فوتبال ایرانg .
مثلت شماره88
دلخوری بازیکن بااخالق فوتبال ایران
مه��دی مهدو ی کی��ا یک��ی از پرس��ر و صدا ترین بازیکن��ان
فصل نقل وانتقاالت ب��ود .قرار بود او در اخرین س��ال بازیگری خود به
پرسپولیس بپیوندد .این خواسته مهدوی کیا و البته هواداران پرسپولیس بود
اما حمید استیلی ترجیح داد این بازیکن را به پرسپولیس دعوت نکند .این
موضوع دلخوری شدید این بازیکن را به همراه داشت تا جایی که خطاب
به استیلی تاکید کرد« :نمی توانم خودم را به تیم شما تحمیل کنم اما شما
چرا اینقدر دروغ می گویید؟» در نهایت این بازیکن به داماش پیوست؛
جایی که امیر عابدینی از او استقبال ویژه ای به عمل اورد .او پس از سال ها
دوباره با امیر عابدینی همکاری می کند که باعث پیش��رفتش در فوتبال
شده بود .مهدوی کیا که فصل گذشته در استیل اذین نتوانست روزهای
خوبی را سپری کند امیدوار است با داماش روزهای ارام ،بی حاشیه و البته
موفقیت امیزی را پشت سر بگذاردg .
65
می توانستم قبل از دایی
سرمربی شوم
گفت وگو با حمید استیلی
حسین قهار
ورزش
3
مثلت شماره88
پیش از شروع لیگ یازدهم تمام گمانه زنی ها از سرمربیگری حمید استیلی در پرسپولیس حکایت داشت.
همین مساله باعث ناراحتی علی دایی شده بود ،اما حبیب کاشانی زیر بار این قضیه نمی رفت .به هر حال بعد از
تمام ماجراهایی که بر سر انتخاب سرمربی به راه افتاد ،رفاقت کاشانی و استیلی کار خودش را کرد و بار دیگر
این دو رفیق دیرینه در راس پرسپولیس قرار گرفتند .با این حال در فصل نقل وانتقاالت اختالف انها مشهود بود.
استیلی زیاد نتوانست براساس لیست اولیه خود تیمش را ببندد ،اما در ظاهر از عملکرد کاشانی اعالم رضایت
کرد .استیلی در حالی کار خود را در لیگ برتر اغاز کرد که ملی پوشان خود را در اختیار نداشت .به همین خاطر
کار سختی دارد .گفت وگویی با او در استانه اغاز بازی های لیگ یازدهم انجام دادیم.
حض��ور ش��ما در پرس��پولیس ب��ا کل��ی
حرف و حدیث و حاشیه همراه شد .قبول دارید؟
lنه اینطور که می نویس��ند .من در ارامش کامل
دارم کارم را انجام می دهم و در زمان مناسب تیم را اماده
حضور در لیگ برتر کردیم .مش��کلی از این بابت هم
نداشتیم .اما بعضی ها لطف داشتند و موضوع را بزرگ
کردند.
اینکه می گویند رفاقت ش��ما با کاش��انی باعث
سرمربیگری تاندرپرسپولیسشدراقبولدارید؟
lبه هیچ وجه اینطور نیست .اگر بنا به پارتی بازی
و رفیق بازی بود من می توانستم سه سال پیش سرمربی
پرسپولیس باشم .مثل اب خوردن می توانستم سرمربی
پرس��پولیس ش��وم و افش��ین قطبی را به پرسپولیس
نمی اوردم .خودم ان سال سرمربی پرسپولیس می شدم.
اما این کار را انجام ندادم.
چرا؟
lخب دالیل خاص خودم را داشتم .فکر می کنم
زود بود .من نمی خواستم زود بسوزم .هرچند می توانستم
سرمربی شوم.
پس انتخابتان ربطی به رفاقت با کاشانی نداشت؟
lمن منکر رفاقت با حبیب کاش��انی نمی شوم.
من در اکثر مراسم هایی که ایشان بانی ان هستند حضور
66
دارم .اما رفاقت هیچ ربطی به کارمان ندارد .ضمن اینکه
دوستی من با اقای کاشانی به دو ،سه سال گذشته مربوط
نمی شود .سال هاست با ایشان دوست هستم.
اما مدت ها بود می گفتند کاشانی با استیلی برای
فصل جدید تمام کرده اس��ت .حتی عنوان شد
شما دنبال بازیکنان هم بودید؟
lنه .من با ارائه برنامه و توسط کمیته فنی باشگاه
به عنوان سرمربی انتخاب ش��دم .من یا نزدیکانم هیچ
تماس��ی با بازیکنان مختلف نداشتیم .ضمن اینکه من
درگیر مراسم ختم برادرم مس��عود بودم .نه وقت این
کارها را داش��تم و نه حوصله اش را .باز هم می گویم؛
اگر دنبال سرمربیگری پرس��پولیس بودم می توانستم
قبل از علی دایی سرمربی پرسپولیس باشم ،اما ان موقع
هم نخواستم.
حمید استیلی در استیل اذین موفق بود؟
lبله ،چ��ون در اولین فصل حض��ور این تیم در
لیگ برتر به مق��ام چهارمی لیگ برتر رس��یدیم و تنها
در جام حذفی با بدشانس��ی مواجه ش��دیم .اما همین
استیل اذین در لیگ برتر سال گذش��ته با ان همه ستاره
به لیگ ازادگان سقوط کرد .پس معلوم می شود ستاره
داشتن زیاد مالک نیست و نقش مربی مهم است.
از بازیکنانی که امسال به پرسپولیس امدند هم
رضایت دارید؟
lبه هر حال هر مربی دوست دارد از علی کریم
ی
ی انق��در بزرگ و
در تیمش اس��تفاده کند .علی کریم
حرفه ای است که خودش یک تیم است .او در استیل اذین
خیلی تاثیرگذار بود و به من کمک کرد ،ضمن اینکه رفیق
من اس��ت .مهرداد اوالدی هم یک پرسپولیسی است و
از مهاجمان خوب فوتبال ما به حساب می اید .محمد
نصرتی و جواد کاظمیان هم به همین شکل .در کل تیم
خوبی در اختی��ار داریم و امی��دوارم نتایج خوبی هم با
حمایت هواداران بگیریم.
همان لیس��تی را که می خواستید باشگاه جذب
کرد؟
lدر لیست اولم به جز علی کریمی بقیه بازیکنان
جذب نشدند .اما خودم به چشم می دیدم که بازیکنانی را
که مدنظرم بود و باشگاه برای قراداد با انها وارد مذاکره
شد پول هایی باالتر از 600میلیون تومان به ما برای یک
سال پیشنهاد می دادند .در مواقعی هم با بازیکن توافق
می کردیم اما باشگاه کارشکنی می کرد .با این حال از همه
چیز راضی هستم.
محسن خلیلی را چرا جذب نکردید؟
lمحسن در سالی که پرس��پولیس قهرمان لیگ
برتر ش��د خیلی به ما کمک کرد و گل های تاثیرگذاری
زد .اما شرایط برای همکاری ما در این فصل مهیا نبود .ما
بازیکنان ملی پوش زیادی داریم و این نشان دهنده برتری
ما نسبت به استقاللی است که خیلی ها حرف از فعالیت
لو انتقاالت می زنند.
انها در نق
علی دایی دوست و رفیق
من است .او با مسعود
ما ارتباط خیلی خوبی
داشت .فکر کنم به او
اطالعات غلطی درباره
حوادث اخیر دادند .من
هیچ وقت دنبال جای
او نبودم .علی افتخار
فوتبال ایران است .من
برای او در راه اهن ارزوی
موفقیت می کنم .می دانم
که می تواند این تیم را
متحول کند
پرویز مظلومی محکوم به قهرمانی در لیگ
برتر است .او به قدری ستاره در تیمش دارد که
اگر قهرمان نشود متهم اول است .او در بازی اول
مقابل سپاهان یک تساوی به دست اورد
خود من هم ادم کوچکی نیستم
چالش با پرویز مظلومی درباره ستاره های استقالل و قول قهرمانی
ورزش
اق��ای مظلومی! لیگ برتر ش��روع ش��د و
خیلی ها می خواهند بدانند سرمربی استقالل
قول قهرمانی می دهد یا نه؟
lباز هم می گویم به این بحث قول قهرمانی
پایان بدهید .فوتبال حرفه ای که جای این حرف ها
نیس��ت .خس��ته ام کردند از بس خواس��تند قول
قهرمانی بدهم .چه کس��ی از قهرمان شدن بدش
می اید؟
اما در چند هفته اخیر علی فتح اهلل زاده بارها
قول قهرمانی داده است.
lحاجی نظ��ر خودش را گفته اس��ت .من
یک بار که باشگاه گفت قول قهرمانی بدهم این کار
را قبول کردم .اما گفتم که فوتبال جای این حرف ها
نیس��ت .واقعیت این اس��ت که پرویز مظلومی در
خدمت استقالل است و خودش دارد برای رسیدن
به قهرمانی و موفقیت در اس��یا فک��ر می کند .اما
نمی خواهم همه از ح��اال صبر کنن��د ببینند پایان
فصل تیم قهرمان می شود یا نه ،که مشخص شود
مثال قولم را عملی کردم یا نه!
به این ترتیب قول قهرمانی نمی دهید؟
lگواردیوال با ان همه س��تاره قول قهرمانی
نمی دهد که من بده��م .به نظر م��ن هرکس قول
قهرمان��ی می دهد ی��ا دارد عوام فریب��ی می کند یا
سیاه کاری .از این دو حالت خارج نیست .در ضمن
هر وقت گواردی��وال امد و ق��ول قهرمانی داد ان
وقت از من انتظار داشته باشند قول قهرمانی بدهم.
چرا هنوز خیلی ه��ا فکر می کنند ش��ما با
علی فتح اهلل زاده اختالف دارید و این مدیر
شما را قبول ندارد؟
lخیلی ها اش��تباه می کنند .حاجی بهترین
بازیکنان را در فصل نقل و انتقاالت به تیم اورد .او
قبل از هر چیز ب��ه کادر فنی تیمش فکر می کند .به
نظر شما ،اقای فتح اهلل زاده به این مساله بی توجهی
می کند؟ مطمئن باشید من با حاجی ارتباط خیلی
نزدیک و تعامل خوب��ی دارم .وگرنه او با من قطع
همکاری می کرد .فتح اهلل زاده ب��ه توانایی های من
اعتقاد دارد.
تیم خیلی خوبی را در اختیار گرفته اید که
خیلی ها می گویند کهکشانی هستید.
lاستقالل خودش نام بزرگی است .من باز
هم از باشگاه بابت اینکه روی هر بازیکنی که دست
گذاشتم ان را جذب کرد تشکر می کنم .واقعا از هر
نظر استقالل پر مهره است ،اما هماهنگ کردن این
تیم کار دشواری است که زمان می برد.
تمام بازیکنان��ی که انها را می خواس��تید
جذب شدند؟
lتقریبا بله .البته این وظیفه مان را سخت تر
می کند .ما کریم انصاری فرد و جالل حسینی را هم
می خواس��تیم که هر کدام به یک دلیل به استقالل
نیامدند .اما باشگاه به جای انها ستاره های دیگری
را گرفت که عدم جذب انها را جبران کرد .خودمان
هم می دانیم که در فصل نقل و انتقاالت قرار نیست
هر بازیکنی را که دس��ت رویش گذاشتیم جذب
کنیم .با این حال حاجی فوق العاده کار کرد.
خیلی ها می گویند نیمکت استقالل امسال
قوی اس��ت و فقط به فکر جذب س��تاره و
بمب ترکاندن بودید.
lبه هیچ وجه قبول ندارم .ما در هر پست دو
بازیکن اماده داریم .مطمئن باشید استقالل امسال
با مشکل بازیکن مواجه نمی شود.
اما اگر یک روز مهدی رحمتی نباش��د ان
وقت چه خواهد شد؟
lما ب��رای دروازه بان دوم زرین س��اعد را
جذب کردیم که ی��ک دروازه بان خوب و مطمئن
اس��ت .در کنار رحمتی حاال به هی��چ وجه نگران
دروازه نیستیم.
مثلت شماره88
علیرضا نیکبخت را چطور؟
lعلیرض��ا بچ��ه خوب��ی اس��ت ،اما م��ن او را
نمی خواستم .همین!
علی کریمی بازیکن بزرگ تری است یا جاسم
کرار؟
lمن از این مقایسه خنده ام گرفت .علی بازیکنی
اس��ت که فراتر از اسیاس��ت .زمانی که کرار را کس��ی
نمی ش��ناخت علی کریمی بهترین بازیکن اسیا شد و
محبوب ترین بازیکن ایران بود .عل��ی در بایرن مونیخ
بازیکن تاثیر گذاری بوده است .ضمن اینکه افتخار ایران
است .ما خودمان نباید شان او را پایین بیاوریم .همان طور
که تمام بازیکنان استقالل برای ما محترم هستند .مردم ما
علی کریمی را دوست دارند .پس این مهم ترین مساله
است.
سال گذشته شاهین بوشهر فوتبال زیبایی را به
نمایش گذاشت ،اما نمی توانست نتیجه بگیرد.
این اتفاق برای پرسولیس هم تکرار می شود؟
lبه هیچ وجه .من دوس��ت دارم فوتبال قشنگی
بازی کنیم .نه مثل بارسلونا اما به ش��کلی که هواداران
راضی باشند و به نتیجه برسیم.
شما قول قهرمانی نمی دهید؟
lنه .ام��ا هدفم��ان قهرمانی اس��ت ت��ا دوباره
پرسپولیس قهرمان شود.
پرسپولیس سال گذشته دو بازی رفت و برگشت
را به اس��تقالل باخت .این نتایج امس��ال جبران
می شود؟
lهواداران مطمئن باشند سعی می کنیم خاطرات
تلخ پارسال را جبران کنیم و با یک بازی زیبا استقالل را
شکست دهیم .پرسپولیس امسال تیم اماده ای است و ما
می خواهیم در اسیا و لیگ خوب نتیجه بگیریم.
درباره علی دایی نظری ندارید؟
lعلی دایی دوست و رفیق من است .او با مسعود
ما ارتباط خیلی خوبی داشت .فکر کنم به او اطالعات
غلطی درباره حوادث اخیر دادند .من هیچ وقت دنبال
جای او نبودم .علی افتخار فوتبال ایران است .من برای او
در راه اهن ارزوی موفقیت می کنم .می دانم که می تواند
این تیم را متحول کند.
از او رخصت گرفتید؟
lمن یک سال از علی بزرگترم .اما شرایط جور
نبود .نیازی هم به این کار نیست .فوتبال حرفه ای شده
استg .
ی امسال تیمی را در اختیار گرفته که تمام هواداران استقالل هم از او قهرمانی
پرویز مظلوم
طلب می کنند؛ اتفاقی که تا حدودی سرمربی تیم پرطرفدار و حاال کهکشانی پایتخت را
ازرده خاطر کرده است ،تا جایی که در کنفرانس خبری پیش از فصل ،مظلومی لب به
اعتراض گشود و گفت« :هرکس در کوچه و خیابان من را می بیند قول قهرمانی می خواهد».
در کنار این مسائل هنوز خیلی ها می گویند شاید پرویز مظلومی نتواند با این همه مهره نتایج
خوبی بگیرد؛ کاری که قلعه نویی مثل اب خوردن ان را انجام می دهد .با پرویز مظلومی
هم صحبت شدیم تا ببینیم خودش درباره این حرف ها و شرایط استقالل چه نظری دارد.
67
ورزش
اما اینکه برای جذب رحمتی دو دروازه بان
خوب مثل وحید طالب لو و محمد محمدی
را از دست بدهید کار حرفه ای بود؟
lباش��گاه و م��ا در نظر داش��تیم تحت هر
شرایطی مهدی رحمتی دوباره به استقالل برگردد.
به همین دلی��ل مذاکرات با ای��ن دروازه بان انجام
ش��د .خوش��بختانه نتیجه خوبی گرفتیم و مهدی
امسال در جمع ماس��ت .البته دیگر نمی خواستیم
دو دروازه بان هم سطح داشته باشیم .تجربه خوبی
از این مساله در گذش��ته نداشتیم .خودم هم دیگر
حوصله قه��ر و اعت��راض و این جور مس��ائل را
نداشتم .االن خوش��حالم که مشکل درون دروازه
نداریم.
علی فتح اهلل زاده گفته در بد ترین ش��رایط
مربی باید با این تیم دو جام بیاورد .ش��ما
چند جام با استقالل می اورید؟
lحاج اقاست دیگر .من که نمی توانم درباره
حرف های ایش��ان چیزی بگویم .اما فکر می کنم
ایشان ش��وخی کرده ،وگرنه فتح اهلل زاده خودش
هم می داند در فوتبال نمی شد از قبل قضاوت کرد.
اما اگر حاجی توانایی قهرمان کردن تیم را در من
نمی دید با من قطع همکاری می کرد.
بعضی ها می گویند پرویز مظلومی توانایی
کار کردن با این ستاره ها را ندارد و کارش
به نیم فصل هم نمی رسد.
lاین حرف ه��ا را همان های��ی می زنند که
هیچ وقت نمی خواهند تیم نتیجه بگیرد .من زمانی
که دس��تیار منصور پورحیدری در همین استقالل
بودم با بازیکنانی کار کرده ام که از بازیکنان امسال
بزرگ تر بودند .استقالل امسال هم بازیکنان بزرگی
دارد و من خیلی خ��وب می دانم با انها چطور کار
کنم .مطمئن باش��ید همان طور ک��ه زمانی مربی
اس��تقاللی بودم که ش��ش بازیک��ن ملی پوش در
اختیار داشت و خوب کارم را انجام دادم االن هم
بلدم چطور با بچه ها کنار بیایم .دیگران نگران این
چیز ها نباشند .بنده خودم هم ادم کوچکی نیستم!
امس��ال هم اس��تقالل می تواند دربی را در
رفت و برگشت ببرد؟
lحاال تا دربی چند هفت��ه باقی مانده و من
اصال به این موض��وع فکر نمی کنم .اما بنویس��ید
اس��تقالل امس��ال خیلی کارها انجام خواهد داد.
می خواهیم در اسیا هم نتایج خوبی بگیریم .چون
پتانس��یلش را داریم .از هواداران هم می خواهم با
ما باشندg .
مثلت شماره88
پرویز مظلومی
سال گذشته نتوانست با
استقالل به عنوان قهرمانی
دست پیدا کند ،اما برنده
شدنش در دربی پایتخت
در بازی رفت و برگشت
چهره ای محبوب از او
ساخته است .با همه این
حرف ها هواداران استقالل
امسال تنها از او جام می
خواهند
68
اهدنا الصراط المستقیم
ما می خواهیم زیر افتاب ،خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم
تهران؛ شهر بی اسمان
ساخت و ساز در تهران چگونه است
افتاب
تهران جدید ،تهران قدیم
افتاب
مثلت شماره88
نگاهی به اپارتمان سازی در باغ محله های تهران
برج هایی مثل درخت چنار
راننده می گفت همین اتوبان چمران که ما داریم از وسط ان می گذریم ،باغاتی بود که از ده ونک شروع می شد و تا سعادتاباد
می رفت .یک روز که می خواستند شمال و جنوب را به هم وصل کنند ،امدند این کمربند سبز را از وسط بریدند و شد اتوبانی
بزرگ ،محصور در باغاتی که تا همین چند سال پیش صاحبان ان با حسرت به روبرو نگاه می کردند؛ پیرمردهایی که در نوجوانی
از درخت توت باال می رفتند امروز باید از ضلع شرقی با پل هوایی به سمت غرب بروند.
الهام محمدی
در گذش��ته نام فرح��زاد تداعی کنن��ده باغ ها یا
درختان و جوی های روان بود که مردم تهران به دلیل
اندک فاصله ای که باشهر داشت به امید گذراندن زمانی
ارام در زیر سایه س��ار درخت��ان ،ان را اولین انتخاب
70
خود برای س��پری کردن س��اعاتی از اخر هفته خود
می دانستند.
اما با گذر زمان و باتوجه به افزایش جمعیت تهران
و مهاجرت از س��ایر استان ها به این ش��هر و افزایش
روند ساختمان س��ازی های انبوه ،منطق��ه فرحزاد که
در محدوده منطقه 2ش��هرداری تهران قرار گرفته نیز
دستخوش تغییرات فراوانی شده است.
اسماعیل محمدی از س��اکنان قدیمی این منطقه
زمین در این منطقه همچنان امار س��اخت و س��ازها
بسیار زیاد است و مردمی که در اینده ساکن این منازل
می ش��وند غافل از اینکه خطر در کمین انهاست تنها
فریفته ظاهر برج ها و خانه های زیبا می شوند».
وی خاطر نشان کرد« :توس��عه شهرک سازی و
اشغال باغ ها و اراضی کش��اورزی و قطعه قطعه شدن
دره فرحزاد با س��اخت بزرگراه ه��ای همت ،نیایش و
رسالت سبب از بین رفتن رودخانه فرحزاد شده اما با
این وجود اشغال اراضی فرحزاد که از سال 55شروع
شده همچنان ادامه دارد».
محمدی اظهار داش��ت« :با تغییرات شکل گرفته
در این منطقه فضاهای اطراف دره به مناطق متروک و
خلوتی تبدیل شده که این موضوع باعث ایجاد ناامنی
و افزایش فعالیت های ناسالم و مضر اجتماعی در این
مکان شده است».
وی اضافه کرد« :باتوجه به س��اخت و سازهای
جدید و احساس نیاز به مراکز خرید بیشتر باید میادین
میوه وتره ب��ار و مراکز خرید بیش��تری دراین محله ها
ایجاد شود».
وی خاطر نشان کرد« :شلوغی و ترافیک وسایل
نقلی��ه در کنار ای��ن مراکز خری��د از جمله مس��ائلی
اس��ت که موج��ب نارضایتی س��اکنان ای��ن مناطق
شده است».
افتاب
دهکده المپیک ،محله ای با چشم اندازهای زیبا
دهک��ده المپیک نی��ز از مح�لات قدیمی تهران
است .منطقه دهکده المپیک که در شمال غربی تهران
واقع ش��ده در محدوده منطقه 22ش��هرداری تهران
قرار گرفته است .به دلیل فاصله زیاد با مرکز شهر این
منطقه همچنان جزو مناطق خوش اب وهوای تهران
به شمار می رود.
این منطقه به خاطر اینکه مح��ل انجام بازی های
اسیایی صورت گرفته در س��ال 53بوده است به این
نام خوانده می شود.
فریبا قاس��می از س��اکنان این منطقه است .وی
معتقد اس��ت ای��ن منطقه به دلی��ل دارا ب��ودن پارک
معروف و زیبای چیتگ��ر و پارک های طبیعی دیگر و
همچنین مسیر دسترسی به چشم اندازهای زیبای البرز
مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفته است.
وی افزود« :در چندس��الی که س��اکن این محله
هستیم و شاهد رشد وش��کوفایی این منطقه بوده ایم،
روند شهرس��ازی بسیار خوب اس��ت اما ساکنان این
منطقه خواستار توجه بیشتر ش��هرداری به این منطقه
هستند».
ی خاطر نشان کرد« :این منطقه به دلیل نوساز
قاسم
بودن از ویژگی های خوبی برخوردار اس��ت که از ان
جمله می توان به پهن بودن کوچه ها و فضای سبز زیاد
ان اشاره کرد».
مثلت شماره88
درگفت وگوباخبرنگارهفته نامه مثلث گفت« :مدت
30سال است که س��اکن این منطقه هستم و هر روز
شاهد افزایش ساخت و ساز در این جا بوده ام».
وی اف��زود« :افزای��ش س��اختمان هاو برج های
چن��د طبق��ه در این منطق��ه س��بب افزای��ش تعداد
ساکنان شده اس��ت که این امر به طور طبیعی موجب
افزایش تراکم جمعیت و باال رفتن حجم رفت و امدها
شده است طوری که هر روز ش��اهد بروز مشکالت
تازه ای در پی ایجاد این تغییرات هستیم».
این شهروند با بیان اینکه تیشه ساختمان سازان به
ریشه درختان این منطقه از چند سال گذشته اغاز شده
اس��ت که با قطع کردن درختان و از بین بردن باغ های
وسیع این محدوده تنها به سوءاستفاده های خود فکر
می کنند ،بیان داشت« :انها بدون در نظر گرفتن عواقب
این کار روز به روز باعث کمتر ش��دن وسعت با غ ها،
کاهش فضای س��بز منطقه خواهند ش��د و در نتیجه
الودگی هوا روز به روز در این منطقه افزایش می یابد».
محمدی اضافه کرد« :با وجود قرار گرفتن روی
گسل و هشدارهای کارشناسان مربوطه مبنی بر رانش
ب��اغ فیض ،محل��ه ای با قدم��ت 700س��اله در
گیرو دار مدرن شدن
باغ فیض محله ای است در شمال غرب تهران که
از جنوب به بزرگراه شهید حکیم ،از شمال به بزرگراه
همت ،از غرب به بزرگراه ستاری و از شرق به بزرگراه
اشرفی اصفهانی محدود می شود .امامزاده های حمیده
خاتون و جعفر (ع)که فرزندان امام موس��ی کاظم(ع)
هستند در این محله قرار دارند.
این مکان زیارتی در پایان هر هفته گردش��گران
زیادی را از نقاط مختلف شهر به خود جذب می کند.
قدمت روستای باغ فیض با توجه به درخت توت که
در میدان اصلی باغ فیض واقع شده است و اهالی قدیم
باغ فیض ان را به نام درخ��ت حضرت ابوالفضل (ع)
می شناسند بیش از ۷۰۰سال تخمین زده می شود.
قبل از انقالب اسالمی در ایران روستای باغ فیض
حدود ۲۷۰خانوار جمعیت داشت و اکنون جزو یکی
از مناطق خوش اب و هوای تهران محسوب می شود.
مریم صائمیان که از س��اکنان قدیمی این محله
اس��ت ،گفت« :باغ فیض قدمتی بسیار طوالنی دارد و
جزو مناطق خوش اب و هوای شهر تهران محسوب
می شود».
وی با اشاره به اینکه اکنون شرایط زندگی برای
ساکنان قدیمی این منطقه با توجه به افزایش جمعیت
و ساخت و ساز مش��کل شده اس��ت ،اظهار داشت:
«به دنبال س��کونت بیش��تر افراد در این منطقه شاهد
افزایش ترافیک و تراکم جمعیت در این منطقه هستیم».
این س��اکن قدیمی باغ فیض بیان ک��رد« :اینکه
محله ه��ای قدیمی مانند ب��اغ فیض با س��اختمان ها
و شهرس��ازی جدی��د رنگ و ب��وی م��درن به خود
می گیرد و متحول می ش��ود نکته بس��یار مثبتی است،
در کن��ار تم��ام محاس��نی ک��ه دارد نباید ب��ه قیمت
از دس��ت رفتن فضای س��بز و ش��لوغی بیش از حد
تمام شود».
صائمیان تصریح کرد« :در گذشته نه چندان دور
جمعیت کمی در این محله س��اکن بودن��د و از حال
یکدیگر خبر داشتند ،روابط بسیار دوستانه بود و بیشتر
افراد باه��م قوم وخویش بودند به همی��ن دلیل کمتر
پیش می امد که کسی س��اکن این محله ها باشد ولی
دیگران او را نشناس��ند و همین نکت��ه باعث برقراری
امنیت بیشتر محله بود».
وی ادام��ه داد« :ام��ا در ح��ال حاض��ر باوجود
س��اختمان های بلن��د و افزایش چش��مگیر جمعیت
این منطقه ما حتی همس��ایه کناری خودم��ان را هم
نمی شناسیم!»
قدمت روستای باغ فیض با توجه
به درخت توت که در میدان اصلی
باغ فیض واقع شده است و اهالی
قدیم باغ فیض ان را به نام درخت
حضرت ابوالفضل (ع) می شناسند
بیش از ۷۰۰سال تخمین زده می شود.
قبل از انقالب اسالمی در ایران،
روستای باغ فیض حدود ۲۷۰خانوار
جمعیت داشت و اکنون جزو یکی
از مناطق خوش اب و هوای تهران
محسوب می شود .مریم صائمیان که
از ساکنان قدیمی این محله است،
می گوید« :باغ فیض قدمتی بسیار
طوالنی دارد و جزو مناطق خوش اب و
هوای شهر تهران محسوب می شود».
اسایش از دست رفته مردم در سایه اپارتمان نشینی
در می��ان هم��ه نظره��ای کارشناس��ی در این
خصوص انتقادات و گالیه های مردم اپارتمان نشین
در تهران جای تامل دارد .مردمی ک��ه به هزاران امید
و قرض و وام دلخوش به ارامش��ی هس��تند که شاید
در خان��ه 50متری خود ان را به دس��ت اورند ،غافل
از اینکه...
خانم کریمی که دیگر س��ن و سالی از او گذشته
و در این دوران کهنسالی به ارامش بیشتر نیاز دارد در
این خصوص می گوید« :باور کنید سرس��ام گرفته ام،
71
افتاب
اصال مراعات نمى کنند ،مثال ساعت ۱۲شب میهمان
باالیى ها مى خواهد برود ،در راهرو و راه پله ها با صدای
بلند حرف مى زنند ،ش��وخى مى کنن��د ،خداحافظى
مى کنند و تازه به پایین که می رسند یادشان می افتد که
خداحافظی کنند».
وی افزود« :بچه ها هم که جاى خ��ود را دارند،
چنان پله ها را باال و پایی��ن مى کنند که در منزل ما فکر
مى کنیم زلزله امده .نمى ش��ود س��اعت به خصوصى
را براى رفت و ام��د تعیین کرد ،به همی��ن خاطر از،
4 - 5صبح تا 12-1ش��ب این بازى ادامه دارد ،البته
پارکینگ و باز و بسته کردن درب حیاط و روشن ماندن
ماشین ها در زمستان براى گرم شدن و گاز دادن ها رفت
و برگشت هم حکایت خاص خودشان را دارند».
زهرا عظیم��ی ک��ه در محله ش��کوفه و در یک
منزل دو طبقه 200متری زندگ��ی می کند ،می گوید:
«در گذش��ته خانه های این کوچه ش��ش متری تعداد
طبقات اندکی داشت بنابر این برای رفت و امد مشکلی
نداشتیم اما در حال حاضر که همسایه های همجوار در
حال تخریب منزل خود هستند و قصد دارند اپارتمانی
با چهار طبقه و هر طبقه سه واحد بسازند ما دیگر حتی
برای رفت و امد ماشین هم مشکل خواهیم داشت».
اق��ای محمدی ک��ه س��اکن طبق��ه اول یکی از
اپارتمان های چندین طبقه شمال تهران است هم در
این خصوص می گوید« :معضل اپارتمان های قدیمی
ان است که سیس��تم انتقال زباله به خارج از ان وجود
ندارد به همین دلیل وقتی ساکنان طبقات باالیی برای
بردن زباله های خود اقدام می کنند شیرابه های زباله در
راه رو ها باقی می ماند ».وی اظهار داشت« :از انجا که در
ساختمان ما همیشه مشکل انتخاب مدیر و در نهایت
پرداخت ش��ارژ وجود دارد به همین دلیل در انتخاب
نظافتچی برای س��اختمان هم دچار مشکل می شویم
حاال خودتان قضاوت کنید با این شرایط چه وضعیتی
در ساختمان به وجود می اید».
مردی حدودا 40س��اله که ب��رای فروش واحد
مس��کونی اش به یک اژان��س معامالت مس��کن در
ش��مال غرب ته��ران مراجعه ک��رده بود ،تنه��ا دلیل
تصمیمش را حضور یک زن دارای مشکالت اخالقی
در مجتمع مسکونی ذکر کرده و می گفت« :حضور این
خانم در محیط زندگی ما نوع��ی ناامنی ،به ویژه برای
فرزندانم��ان تولید کرده اس��ت و نمی فهمیم چگونه
زندگی می کنیم».
شهروند دیگری که قصد دارد واحد مسکونی اش
را که به گفته وی از همه نظر ایده ال است ،زیر قیمت به
فروش برساند ،می گوید« :متاسفانه یک همسایه تندخو
و پرخاشگر و عصبی داریم که اگرچه ادم بدی نیست،
اما با کابوس روزانه یک زدوخورد فیزیکی در ان خانه
زندگی می کنیم و به شدت از نظر روانی رنج می بریم.
حتی اگر برای ش��کایت هم مراجعه کنیم ،کسی اعتنا
نمی کن��د و هیچ مرجعی رس��یدگی نمی کند ،چرا که
هنوز اتفاقی نیفتاده است».
س��اکن اپارتمانی در جنوب تهران نیز در این باره
می گوید« :یکی از همس��ایگان ما با مشکالت اخالقی،
فروش مواد مخدر و رفت و امد اش��خاص نامناس��ب
اسایش س��اکنان اپارتمان را س��لب کرده است و دیگر
ساکنان اپارتمان هیچ واکنشی نشان نمی دهند و می گویند
سری که درد نمی کند دستمال نمی بندند و با این توجیه
اجازه می دهند این فرد هر کاری دلش می خواهد بکند».
وی افزود« :من دائم نگران فرزندانم هستم و حتی
رفت و امد خودم هم با دش��واری صورت می گیرد و
همسرم هم چندین بار با این فرد درگیر شده استg ».
مثلت شماره88
72
مهندس حمیدرضا فرشچی:
تهران با اصول مهندسی
ساخته نشده است
فاطمه کشاورزی
کالن شهر تهران به عنوان پایتخت ،مرکز مهم سیاسی ،اقتصادی و مدیریتی کشور محسوب می شود و از نظر
جمعیت پرتراکم ترین شهر کشور نیز بشمار می رود .به همین دلیل اهمیت ساخت منازل مسکونی در نقاط
ایمن بیش از هر شهر یا استان دیگری باید مورد توجه قرار گیرد .در این زمینه با مهندس حمیدرضا فرشچی،
کارشناس ارشد عمران و زلزله به گفت و گو نشستیم.
از نظر ش��ما چه مناطقی در تهران از لحاظ
زمین شناس��ی ب��رای احداث س��اختمان
پر خطر است؟
lمناطق پرخطر هنگام وقوع زلزله از دیدگاه
زمین شناسی به مناطقی گفته می شود که بر اثر وقوع
زلزله دچار ناپایداری ژئوتکنیکی نظیر روانگرایی،
نشست زیاد ،زمین لغزش یا سنگ ریزش شود که
باید از احداث س��ازه با روش های معمول پرهیز
نمود .البته از انجایی که در علم مهندس��ی عمران
«نشد» وجود ندارد ،می توان با استفاده از روش های
مختلف مهندسی در حد امکان ،ش��رایط ویژه باال را
کنترل نمود تا کم ترین اسیب بر س��ازه وارد اید .البته
افزای��ش هزینه برای چنی��ن س��ازه هایی باید توجیه
اقتصادی داشته باشد .در خصوص تهران نیز ما شاهد
عوارض متعددی از این دست هستیم که برخی از انها
عبارتند از:
حواش��ی کانال ها و مس��یل ها که عمدتا سازه ها
روی شیب یا روی خاک دستی احداث شده اند.
مناطقی که روزگاری حاش��یه ش��هر ب��وده و با
خاک دستی یا زباله در سالیان گذشته پر شده و اکنون
افتاب
از نظر خطرپذیری چگونه ارزیابی می کنید؟
lحقیقت این است که محدوده استان تهران
و البرز در پهنه بندی زلزله با خطر نسبی بسیار زیاد از
ان یاد می شود .عبور گس��ل در اطراف این شهرک ها
محرز اس��ت لیکن با ساخت و س��از اصولی می توان
به راحتی بر اثار مخرب یک زلزل��ه فائق امد و نگران
ان نبود .مصداق این گفته ،کش��ور ژاپن است که در
زلزله های اخیر خود توانسته با کمترین اسیب قدرت
مهندسی و مدیریت خود را به نمایش بگذارد .همچنین
مس��کن های مهر به جهت عدم محدودیت در زمین،
نظارت دقیق تر بر انها و اس��تفاده مناسب از خدمات
مهندسی عموما اصول شهرس��ازی را به مراتب بهتر
رعایت کرده اند به طوری که فضای باز ،راه های مناسب
دسترسی و خدمات شهری مناسب از مهم ترین مزایای
انها به شمار می اید.
مهندس��ین ناظر تا چه ان��دازه بر س��اخت و
سازهای موجود نظارت دارند؟
lاین تفک��ر که ام��روزه تمام مش��کالت را
متوجه مهندس ناظر و بح��ث نظارت می دانند صحیح
نیست ،زیرا این بحث شاید از دو دهه قبل شروع شده و
همچنان ادامه دارد .اگر واقعا تمام سیستم ساخت و ساز
شهر تهران به درس��تی انجام وظیفه می کردند و فقط
بحث نظارت و مهندس ناظر مشکل کار بود به راحتی
می ش��د قوانین جدی��د و در نهایت متول��ی دیگری
برای ای��ن کار تعیین نمود .نظر بنده این اس��ت که در
بخش های مختل��ف مدیریتی ،اجرایی و مهندس��ی
ضعیف هستیم ،حال مقصر دانستن یک طیف از این
سیستم مشکلی را حل نخواهد نمود کما اینکه تا کنون
بدین منوال بوده است.
به نظر می رس��د مهم ترین موانع رش��د س��ریع
ارتق��ای ایمن��ی و پای��داری س��ازه های پایتخت در
برابر زلزله ،در عدم تناس��ب مس��ئولیت مهندسین با
حق الزحمه شان ،وجود دالل بازی در سیستم ارجاع
کار به مهندس��ان ،دخال��ت افراد غی��ر متخصص در
امر ساخت و س��از ،ممزوج ش��دن سیاست با بخش
ساخت و ساز ،عدم رعایت قوانین این حوزه از سوی
برخی افراد صاحب نفوذ ،وجود مصالح بی کیفیت و
تقلبی ،عدم استاندارد بسیاری از مصالح ساختمانی،
عدم تخص��ص الزم کارگ��ران س��اختمانی و وجود
بی نهایت راه قانون گریزی قانونی و غیر قانونی باشد.
برای کاهش اسیب های وارده از زلزله احتمالی
تهران چه توصیه ای می نمایید؟
مثلت شماره88
روی انها ساختمان ها سر به فلک کشیده اند.
مسیرهای گسل در شمال و جنوب تهران که به
علت احتمال جابه جایی سطحی زمین باید حدودی
را رعایت نمود.
مناطقی از شهر که س��طح اب زیر زمینی باالیی
دارند و ممکن اس��ت در الیه های زیرین دارای خاک
ماس��ه ای باش��ند که پدیده روانگرایی در ان محتمل
می شود.
مناطق پایین دس��ت و باال دست شیب تپه ها که
ساختمان سازی نزدیک به شیب انجام شده است.
ایا مناطق پر خطر فوق الذک��ر در تهران مورد
شناسایی قرار گرفته و س��اخت و ساز در انها
متوقف شده است؟
lدر یک نگاه به شهر تهران به راحتی می توان
متوجه شد که نقش مهندسی در طراحی گسترش این
کالن شهر بسیار کمرنگ اس��ت و در بسیاری موارد با
اصول شهرسازی مطابقت ندارد .از این رو تا این اواخر
تعریف مشخصی برای شناسایی عوارض فوق الذکر
وجود نداشت لذا با توجه به عدم دستورالعمل مشخص
در این خصوص مراجع ذی صالح با کم ترین توجه به
خطرات فوق مجوز احداث بنا را ص��ادر می کردند.
برخی از این مجوزه��ا با تمرکز بر بلند مرتبه س��ازی
صادر شده که بر عمق فاجعه خواهد افزود .البته اخیرا
در برخ��ی از موارد محدودیت هایی اعمال می ش��ود
ک��ه در نهایت مربوط به س��ازه های موجود نیس��ت.
همچنین در خصوص نظارت باید گفت شهرداری ها
براساس طرح تفصیلی شهر متولی پیگیری تخلفات
انجام ش��ده در این خصوص هس��تند .اما از انجا که
حذف و محدودیت کامل ساخت و ساز در این مناطق
بار مالی فراوانی خواهد داشت ،عمال غیر ممکن است.
لذا بهترین راهکار احداث بنا در این مناطق به صورت
محدود و با ضوابط ویژه سازه ای است.
تناس��ب میان مناطق کم خطر تهران و ساخت
مسکن در انها چگونه است؟
lاز انجایی که تفکری در شهرس��ازی تهران
بر این اساس وجود نداشته لذا نمی توان فرق چندانی
بین ساخت و ساز مناطق کم خطر و پرخطر قائل شد.
ضمن اینکه ایمنی از نظر زمین ساختی بخش کوچکی
از مشکالت ناشی از وقوع زلزله در پایتخت را تشکیل
می دهد و قابل تفکیک از بخش ه��ای پر خطر دیگر
نیست .بدین مفهوم که بخش عمده ای از شهر تهران
(حدود 60درصد) جزو بافت فرس��وده محس��وب
می ش��ود که به این ارقام باید س��اختمان های نوساز
فاقد ضوابط فنی و مهندس��ی را نیز افزود .لذا وسعت
تخریب های سازه ای ،غیر سازه ای ،شریان های حیاتی
و ش��بکه راه مجالی برای امن بودن بخشی از شهر را
نمی دهد و قطعا همچون اجزای یک کش��تی متالطم
طعم تلخ مش��کالت یک زلزله را همگان کم و بیش
خواهند چش��ید .اصوال چنین تفکری که کالن ش��هر
تهران را به دو بخش امن و غیر امن دس��ته بندی کند،
صحیح نیست زیرا کل شهر از جمیع جهات هم اکنون
پر خطر است .زیرا همان طور که گفته شد غیر از مسائل
سازه ای بسیاری امکانات شهری مشترک است و در
صورت وارد شدن خسارت بر انها کل ساکنین شهر
از ان محروم خواهند شد .در اینجا ذکر این نکته الزم
است که بخش عمده ای از مش��کالت زلزله تهران به
خصوص تلفات ان مربوط به بعد از زلزله اس��ت که
بستگی به توان مدیریت بحران زلزله دارد.
مکان های در نظر گرفته ش��ده برای س��اخت
مسکن مهر به ویژه در حوالی تهران و کرج را
در یک نگاه به شهر تهران به
راحتی می توان متوجه شد
که نقش مهندسی در طراحی
گسترش این کالن شهر بسیار
کمرنگ است و در بسیاری
موارد با اصول شهرسازی
مطابقت ندارد .از این رو تا این
اواخر تعریف مشخصی برای
شناسایی عوارض فوق الذکر
وجود نداشت لذا با توجه به
عدم دستورالعمل مشخص در
این خصوص مراجع ذی صالح با
کم ترین توجه به خطرات فوق
مجوز احداث بنا را
صادر می کردند
lبرای فرهنگ س��ازی مقابله ب��ا زلزله در
کشورمان الزم اس��ت به دو نکته توجه شود؛ مورد
اول غیر ملموس ب��ودن زلزله در ایران نس��بت به
کشورهایی مثل ژاپن است ،زیرا با لمس روزمره این
پدیده و اثار مخرب ان ،طبیعتا تک تک افراد جامعه
موجودیت خود را در رعای��ت اصول ایمنی برای
مقابله با این پدیده می بینند .لذا باید به طور جدی تر
از هر موقعیتی (امثال زلزله های دیگر کش��ورها)
برای اشنایی و اموزش همگانی و برگزاری مانور
استفاده شود .از طرفی با تعابیری چون زلزله عذابی
الهی اس��ت ،مس��ئولیت های پیش��گیرانه خود در
این خصوص را کم اهمیت جل��وه ندهیم .اگرچه
مش��یت الهی فوق اراده هاست ،لیکن اس��تفاده از
تدبیر و تالش مختارانه انسان ها برای حفظ حیات
خود را نیز باید از دیگر مش��یت های الهی به شمار
اورد که در اسالم نیز بسیار به ان تاکید شده است.
از این رو برای غلبه بر اسیب های یک زلزله قوی
هموطن��ان عزیز باید ضمن افزای��ش اخالقیات و
رعایت نظم و مقررات در جامعه ،هر از چندگاهی
س��ناریوی زلزله را در ذهن خود و خانواده مرور
کرده و نحوه پناه گیری -امداد و نجات را فراگیرند
و با بیمه کردن س��رمایه های اس��یب پذیر خود در
برابر زلزله ،از تبعات این رخداد طبیعی بکاهند .از
طرفی مسئوالن می توانند با اطالع رسانی و اموزش
همگانی ،افزایش اعتماد مردم به سیستم مدیریت
بحران ،افزایش روح هم��کاری و رعایت قوانین
توسط مردم ،تس��ریع در اجرای پروژه هایی چون
بهس��ازی بافت های فرس��وده و بناهای تاریخی،
اصالح زیرساخت های ش��هری ،توجه به مسائل
جنبی یک زلزله مانند اتش سوزی ،شیوع بیماری ها،
نشت تشعشعات هسته ای یا شیمیایی (حتی مراکز
ازمایش��گاهی در تهران) ،کاهش تراکم جمعیت،
نظارت دقیق بر نحوه اجرای ساختمان های نوساز،
کاهش بوروکراس��ی و پیش بینی ه��ای الزم برای
امداد و نجات مناس��ب و دیگر موارد ضروری از
اسیب های زلزله تا حد ممکن بکاهندg .
مهندس فرشچی در
این مصاحبه به مشکالت
ساختمان سازی در تهران
اشاره کرده است .او معتقد
است که اصول ساختمان
سازی با وجود قوانین مدون در
تهران اجرا نمی شود
73
دفاع معاون سازمان شهرسازی از طرح های شهرداری تهران؛
مسکن مهر را می توانستیم در
بافت های فرسوده اجرایی کنیم
زینب شکوهی
با اقدام به ساخت هر منزل در تهران ترس همسایه ها از اینکه هر لحظه امکان ریزش خانه وجود دارد ،سایه ای
از ناامنی بر اهالی منزل ایجاد می کند .خاطره ریزش ساختمان سعادت اباد و ساختمان های دیگری که دسترنج
یک عمر زندگی مردم را به زیر اوار برد و با جان عزیزانشان بازی کرد ،هرگز از ذهن ما پاک نمی شود.
تصور عموم مردم بر ان است که سازمان شهرداری با نظارت های خود در زمان ساخت و ساز یک بنای مسکونی
بیشترین سهم را در ایمنیسازی و اصولیسازی بناها دارد .س��ازمان شهرسازی و معماری شهرداری تهران از
جمله سازمان هایی است که بیشترین نقش را در این خصوص دارد .دکتر هیربد معصومی ،معاونت این سازمان
با استقبال از موضوع مصاحبه در خصوص ساخت وساز بناهای تهران ،پذیرای مصاحبه ما بود.
افتاب
سازمان شهرداری چه نظارت هایی بر ایمن سازی
بناهای مسکونی دارد؟
lش��هرداری به تنهایی در بحث ارتقای کیفیت
ساخت و ساز مس��ئول نیست .این مس��ئولیت بیشتر
متوجه سازمان های نظام مهندس��ی استان هاست که از
طریق نظارت بر کار مهندس��ان مربوطه انجام می شود.
در س��طح باالتر می توانی��م وزارت راه و شهرس��ازی
تو س��از بدانیم .سازمان
را مس��ئول نظارت های ساخ
شهرداری به طور مستقیم در ارتقای کیفیت ساخت و
ساز نقش جداگانه ای ندارد و تنها می تواند نقش مکمل
سازمان های مربوطه در این زمینه را ایفا کند .از انجایی
که کیفیت امر ساخت وساز به چند مورد از جمله کیفیت
س��اخت مصالح ،دقت طراح و تعهد حرفه ای او در امر
ساختمان س��ازی ،نظارت مجری و سازنده بناست که
تمامی این موارد از حیطه اختیارات سازمان شهرداری
خارج و به ویژه در دو مورد اخر جزو وظایف س��ازمان
نظام مهندسی و وزارت راه وشهرسازی است ،اما با توجه
به حساسیت ایمنی سازی بناهای مسکونی ،شهرداری
و معاونت شهرس��ازی و معماری قریب به هشت ماه
است که از وزارت راه و شهرسازی و به طور مشخص از
مدیرکل تش��کل های مهندسی خواست ه اس��ت که در
تعامالتی مش��ترک مس��ائل فی مابین نظام مهندسی و
شهرداری در این خصوص را حل و فصل کند .در این
راستا هر دو سازمان چهارشنبه هر هفته نشست مشترک
برگزار می کند.
اجرای صحیح ماده 33قانون نظام مهندسی می تواند
نقش موثری در اجرای اصو ل ایمنی سازی بناها داشته
باشد به شرط انکه مجری طرح صوری نباشد و نظارت
بر اجرای طرح بر عهده مهندسی نباشد که صرفا امضای
مثلت شماره88
طرح تفصیلی شهر تهران با رویکرد
ساختاری -راهبردی و الگوی شهرسازی
اسالمی -ایرانی به منظور هویت بخشی
به شهر تاریخی تهران تدوین شده است.
شهرداری تهران مدعی است بر اساس
این طرح ضرورت های واقعی اینده
پایتخت تامین می شود
74
خود را با گرفتن مبلغی اعمال کند و اصطالحا امضای
خود را بفروشد.
در بحث س��ازندگان و مجریان طرح نیز این امر
مش��اهده می ش��ود .به همین دلیل ش��هرداری وظیفه
خود می داند در این زمین��ه ورود پیدا کند .توصیه های
مقام معظم رهبری در یکی از دیدارهای هیات رئیس��ه
ش��هرداری تهران با معظم له در خصوص ایمنی سازی
و مهندسی س��ازی بناهای مسکونی در ش��هر بوده که
تمامی برنامه های ش��هرداری در راس��تای عمل به این
فرموده هاست.
شناس��نامه فنی و ملکی س��اختمان که از الزامات
ساخت یک بناست مراحلی دارد که اگر به خوبی روند
تکمیل این شناس��نامه در حین مراحل س��اخت و ساز
تکمیل شود منبع مهمی از میزان ایمنی و اصولی سازی
بنای مربوطه است ،از این رو وجود این شناسنامه برای
یک بنا ضروری است.
ایا در حال حاضر شهرداری به عملکرد و نظارت
مهندسان ناظر در ساخت بناها اشراف دارد؟
lب��ا اج��رای ط��رح ناحی��ه مح��وری تم��ام
ساخت وسازهای نواحی یک شهرداری در زیر ذره بین
معاونت های مربوطه ان قرار گرفته .شهرداری با اجرای
طرح فایل های کارگاهی تمام نقش��ه ها و گزارش های
مهندسان ناظر را در این فایل نگهداری می کند و همکاران
ما در نواحی مربوط��ه با ثبت حضور ی��ا عدم حضور
مهندس ناظر در س��اخت بنا به ما در شناسایی بناهای
ن و دستور توقف ساخت کمک خواهند کرد .اجرای
نا ایم
طرح بیمه کیفیت ساختمان توسط شهرداری راه حل ارائه
شده دیگری در این خصوص است که خوشبختانه در
برنامه پنج ساله هم لحاظ شده است.
شهرداری بر ان است که اجرای این طرح از سوی
مجلس شورای اسالمی برای ساخت بناها اجرایی شود.
در این طرح بیمه از زمان اغاز کار ،مراحل اجرا و
پایان کار و در نتیجه در یک دوره 10ساله پس از ساخت
بنا نظارت خواهد داشت و سپس به بیمه کردن ساختمان
اقدام می شود .هدف شهرداری از این طرح ،فعال کردن
مجدد شرکت های کنترل مهندسی و زمینه اشتغالزایی
مجدد مهندسان است .در ایران با وجود داشتن مهندسان
زبده و ساخت مصالح مطلوب نباید کیفیت عمق بناها
کمتر از 10س��ال باش��د .از دیگر برنامه های شهرداری
در زمینه ایمنی س��ازی بناها اقدام ب��ه رتبه بندی ایمنی
ساختمان ها اس��ت .در این طرح ایمنی و اصولی سازی
بناها در پایان کار ساختمان از سوی شهرداری قید خواهد
شد .از این رو خریدار از میزان ایمنی بن ا مطلع خواهد بود
و بنای نا مطلوب از بازار خرید کنار خواهد رفت.
بعض��ی از مناطق مس��کونی ته��ران در نقاط
خطرافرین مثال در محدوده گس��ل ها بنا ش��ده
اس��ت .در س��اخت این بناها ایا نظر مهندسان
زمین شناسی اعمال شده است یا خیر؟
lعلم مهندسی روز دنیا به ما اجازه می دهد در
هر شرایط زمین شناسی سازه ای متناسب و سازگار با ان
شرایط را طراحی و احداث کنیم .در حال حاضر بیشترین
مرجع برای مشخص کردن گسل های تهران نقشه های
1/5هزار مقیاس اس��ت که در بس��یاری از موارد دچار
نواقص بسیاری هستند به طوری که نمی توان اتکایی به
اطالع انها کرد .سازمان مدیریت و پیشگیری شهرداری
در این خصوص اسناد جدید را ایجاد کرده است تا بر این
اساس هر ملکی که قرار باشد در محدوده گسل ایجاد
شود باید مطالعات ژئوتکنیکی و گمانه های زمین شناسی
را انجام داده باشد ،س��پس براساس نتایج حاصله سازه
مربوطه طراحی خواهد شد.
ایا این ازمایش ها و مطالعات در حال حاضر
در مناطق حساس تهران انجام می گیرد؟
lبنده به ضرس قاطع اعالم می کنم این برنامه
صددرصد اجرایی می شود .در اینده و با توجه به طرح
تفضیلی ارائه ش��ده به مجلس این مش��کل کامال حل
خواهد شد زیرا طرح تفصیلی در محیط GISطراحی
ش��ده و دارای 9الیه و 183پارامتر ویژه مهندسی شهر
تهران است که تمام این مش��کالت در الیه های مجزا
در نظر گرفته شده است و با اجرای این طرح شهرداری
تمام مالکی��ن را موظف به انج��ام ازمایش ژئوتکنیک
خواهد کرد.
البته اینگونه ازمایش ها برای ساختمان های حجیم
و بلندمرتبه مانند بیمارستان ها و مراکز تجاری و غیره در
هر نقطه از کشور که باشد ضروری است.
شهرداری تهران در زمینه کاهش و مقاوم سازی
بافت فرسوده چه اقداماتی انجام داده است؟
lش��هرداری با ارائه راهکاره��ا و امتیازات در
خصوص صدور پروانه های ساخت در محدوده بافت
فرسوده سبب شده که صدور این پروانه ها در سال جاری
200درصد یعنی دو برابر نسبت به سال قبل رشد داشته
باشد و این به معنی رشد دو برابری مقاوم سازی بافت های
ناایمن شهر است.از جمله این تسهیالت می توان به بسته
تشویقی مصوب شده در شورای شهر اشاره کرد .در حال
حاضر سه هزار و 270هکتار بافت فرسوده و 14هزار
هکتار بافت ناپایدار (سازه های با عمر کم و ایمنی بسیار
پایین) در ش��هر تهران وجود دارد که بیشترین نگرانی
مسئوالن در خصوص بافت های ناپایدار است.
تم��ام راهکارهای ارائه ش��ده در خصوص بافت
فرسوده و بافت ناپایدار از سوی سه راس مثلث مهندسی
کش��ور یعنی س��ازمان نظام مهندس��ی ،وزارت راه و
افتاب
مثلت شماره88
شهرسازی و شهرداری تهران در جلسات روسا بررسی
و به روز رسانی می شود.
ش��هرداری چه تمهیداتی در خصوص کاهش
میزان بافت فرسوده اندیشیده است؟
lشهرداری از س��ال 84در خصوص سه هزار
و 270هکتار بافت فرس��وده رویکرد وی��ژه ای را اغاز
کرده و تاکنون اقدامات بس��یار مهمی در خصوص این
مناطق صورت گرفته که پس از تصویب قانون عرضه و
تولید مسکن از سوی دولت که بر اساس ان شهرداری
موظف ش��د تا س��قف 50درصد در می��زان عوارض
ساخت و س��از تخفیف دهد باعث رونق تبدیل بافت
فرس��وده به بافت جدید ش��د .با این وجود شهرداری
تهران با همکاری شورای شهر این میزان تخفیف را به
صددرصد افزایش داد و ساکنان این بافت ها از پرداخت
عوارض معاف ش��دند به طوری که در حال حاضر در
تمام بخش های فرسوده تهران پروانه ساخت شهرداری
رایگان صادر می شود .از سوی دیگر ،با همکاری وزارت
راه و شهرسازی عالوه بر اختصاص تسهیالت مربوطه به
بافت های فرسوده ،ودیعه مسکن برای زمین های باالی
150متر در راس��تای تجمیع این منازل صورت گرفته
است .گفتنی است سهم تهران از بافت فرسوده کل کشور
20درصد است.
در بس��یاری از مناطق ته��ران وضعیت تراکم
جمعیت بس��یار باالس��ت و ضروری است از
دادن تراکم های بیشتر به این مناطق جلوگیری
شود .تناسب بین صدور پروانه ساخت با تراکم
جمعیت ساکن در مناطق چگونه لحاظ می شود؟
lمیزان جمعیت و صدور پروانه های س��اخت
یک منطقه در اینده بر اس��اس طرح تفصیلی ارائه شده
سنجیده خواهد شد.
بر اساس استانه میزان جمعیت پذیری هر منطقه
این مساله لحاظ می شود و این در حالی است که ظرفیت
پیش بینی شده برای توسعه س��کونت در تهران در افق
1405جمعیتی معادل 10میلیون و 400هزار نفر است.
برای اولین بار در طرح تفصیلی شهر تهران ظرفیت
س��کونت پذیری از ظرفیت جمعیت پذیری هر منطقه
مجزا محاسبه می شود.
در طرح تفصیلی تهران تناس��ب می��ان مراکز
فرهنگی – ورزشی و خدماتی – تجاری و فضای
سبز با میزان ساخت و س��از بناها به چه نحوی
تعادل خواهند داشت؟ و ایا برای مناطق خاص
پیش بینی های خاصی دارید؟
lدر طرح تفصیلی فعلی 20تا 25درصد س��هم
ش��بکه 50 ،درصد سهم س��کونت و مابقی به صورت
پراکنده به خدمات کمیسیون ماده 5اختصاص خواهد
یافت.در این طرح حدود 180کیلومتر مربع پهنه کار و
فعالیت تعریف شده است ،در حال حاضر برای صدور
پروانه س��اخت مراکز تجاری و خدماتی بررسی هایی
باید از سوی شورا و کمیسیون ماده 5صورت بگیرد که
حدودا یک ماه به طول خواهد انجامید اما در این طرح با
اولویت سنجی نیازهای خدماتی -رفاهی مردم با ساخت
این مراکز بالفاصله موافقت می شود.
ش��هرداری در خصوص بهس��ازی محالت و
ناحیه ها چه اقداماتی در نظر دارد؟
lاز دیگر طرح هایی که شهرداری در خصوص
ناحیه ها و محالت انجام داده اس��ت و ب��رای اولین بار
در سطح کشور اجرا خواهد ش��د طرح توسعه عمران
محالت شهر تهران اس��ت .در این طرح مرکز محله که
عمدتا با محوریت مساجد خواهد بود ،معیار سنجش
میزان نیاز مردم به امکانات خدمات��ی -رفاهی در نظر
گرفته می ش��ود .بنابراین میزان توزیع ص��دور پروانه
ساخت مراکز فوق در محالت و ناحیه ها لحاظ می شود.
از دیگر برنامه ها توسعه پهنه ساخت و ساز در تهران
از مناطق جنوب میدان انقالب یعنی مناطق 15و 16به
سمت مناطق باال خواهد بود.
ساخت بوستان والیت هم بر اساس سنجش نیاز
مردم منطقه به میزان فضای سبز صورت گرفت که جزو
نخستین گام اجرایی این طرح بود.
بسیاری از مناطق قدیمی تهران که به شکل باغ
بودند مانند باغ فیض ،ده ونک و ...با س��رعت
بس��یاری در حال تخریب و تبدیل به برج های
پر تراکم هس��تند که این امر مورد پذیرش مردم
واقع نشده است .شهرداری چه اقداماتی در این
راستا در نظر گرفته است؟
lدر طرح تفصیلی میزان فضای سبز ارزشمند،
معماری سنتی ارزشمند ،فضاهای قدیمی ارزشمند و ...از
جمله مواردی هستند که تدابیر ویژه ای برای انها در نظر
گرفته شده است.
برای باغ های پیوسته شهر تهران مانند منطقه ازگل و
کن ضوابط خاص منطقه را سنجیده ایم که کامال علمی و
مهندسی است و هدف ان حفظ حداکثری میزان فضای
این باغات طی مراحل ساخت است.
ساخت مس��کن مهر را در حاشیه کالن شهرها
چگونه ارزیابی می کنید؟
lاز انجا که پایه و هدف کار تامین مسکن برای
اقش��ارکم درامد جامعه با پایین ترین هزینه اس��ت لذا
کار بس��یار مفید و ارزشمندی اس��ت .از انجا که اقشار
دهک های پایین جامعه معموال ساکنین مناطق حاشیه
شهر و بافت های نا ایمن هستند لذا سکونت این افراد در
مناطق پیوسته و در حاشیه شهر تهران امری بسیار مهم
است .با ساخت مسکن مهر دولت هم این افراد را خانه دار
کرد و هم به تعادل تراکم جمعیت در کالن شهرها کمک
کرد و هم فرهنگ اپارتمان نشینی را در اقشار کم درامد
نهادینه ساخت .اما باوجود سطح وسیعی از بافت های
فرسوده که در تهران وجود دارد می توانستیم اعتبارات
اختصاص یافته به مسکن مهر را در این مناطق هزینه کنیم
که هم مردم صاحب خانه شوند و هم بافت فرسوده با
سرعت بیشتری به بافت جدید تغییر پیدا کند .در نتیجه
مناطق جن��وب تهران ه��م از نظر امکان��ات و خطوط
ارتباطی به روز طرح می شد ،البته برای این اتفاق هنوزهم
دیر نشده است.
ت مسکن مهر در
ایا مکان هایی که برای س��اخ
نظر گرفته شده است به درستی انتخاب شده اند؟
lمطمئنا برای انتخاب مکان های ساخت مسکن
مهر جلسات و مشورت های تخصصی بسیاری صورت
گرفته است ،اما بنده معتقدم می توانستیم در این خصوص
بهتر عمل کنیم و مکان های مناسب تری را برای این پروژه
درنظر بگیریم.
رونمایی از طرح تفصیلی چ��ه زمانی صورت
می گیرد و در حال حاضر در چه مرحله ای است؟
lاین طرح پس از ماه مبارک رمضان رونمایی
خواهد شد و در حال حاضر بررسی های میدانی مجدد
برای تایید این طرح در حال اجراس��ت .نشست های
مشترکی میان روسای مناطق برای تطابق هرچه بیشتر
این طرح با ش��رایط فعلی تهران در حال انجام است.
هدف تمام این موارد باال ب��ردن ضریب اجرایی این
طرح در اینده استg .
75
طرح مسکن مهر
راهی به سوی
شهرهای جدید در
حاشیه
کالن شهرهاست.
سیاست کاری
دولت در این
خصوص ساخت
تعداد باالیی
مسکن برای
متقاضیان است تا
همه مردم خانه دار
شوند؛ طرحی
ارمانی که در اجرا
باید به ان
واقع بینانه
نگریست
افتاب
مدیرعامل شرکت شهرهای جدید:
مثلت شماره88
تهران در پروژه مسکن مهر عقب است
زینب شکوهی
ساخت مسکن های مهر در حاشیه کالن شهرها اگرچه ابتدا با موافقت و رضایت مردم همراه بود اما امروز این
نگرانی را در مردم ایجاد کرده است که در اینده جمعیتی که در این مجموعه ها ساکن خواهند بود برای تامین
نیازهای روزمره و کاری خود ملزم به رفت و امد به مرکز کالن شهرها می شوند.
براساس نظر کارشناسان این رفت و امدها سبب می شود از جمعیت ساکن یا شناور کالن شهرها و شهرهای
حاشیه ای امار صحیحی به دست نیاید و در اینده بر اساس همین امار غلط مشکل تامین امکانات به وجود اید.
شرکت عمران شهرهای جدید از جمله شرکت هایی است که ساخت مسکن مهر در حاشیه کالن شهرهای
بزرگ مانند تهران ،اصفهان ،شیراز و ....را برعهده دارد .از این رو در مورد معضالت ،مشکالت وامکانات
مربوط به مسکن مهر شهرهای اقماری با مهندس جمشید نورصالحی ،معاون وزیر شهرسازی و مدیرعامل
تو گو نشستیم.
شرکت عمران شهرهای جدید به گف
شرکت ش��ما در چه کالن ش��هرهایی و در چه
وسعتی ساخت مسکن مهر را بر عهده دارد؟
lوظیفه شرکت عمران شهرهای جدید تامین
مسکن برای اقشار کم درامد و دهک های پایین جامعه
است که در کالن ش��هرهایی مثل تهران ،تبریز ،شیراز،
مش��هد ،اصفهان و در برخی موارد خوزستان و استان
مرکزی ساکن هستند.
پرند ،پردیس ،هش��تگرد و اندیش��ه ،چهار شهر
جدیدی است که در اطراف تهران ساخت مسکن در انها
بر عهده شرکت ماست .در شهر اصفهان سه شهر جدید
فوالدشهر ،بهارستان و مجلسی و در شهر مشهد دو شهر
جدید گلبهار و بینالود ،شهر جدید س��هند در تبریز و
شهر صدرا در شیراز از جمله شهرهای اقماری جدیدی
است که پروژه مسکن مهر در این مناطق زیر نظر شرکت
76
عمران شهرهای جدید در حال ساخت است.
در شهر اهواز دو شهرک جدید رامین و شیرین شهر
و شهر مهاجران در استان مرکزی هم برای پروژه مسکن
مهر در نظر گرفته شده اند که تاکنون اسکان جمعیتی در
این مناطق نداشته ایم.
در تمام ش��هرهای اقماری فوق 370 ،هزار واحد
مس��کن مهر به عنوان سهمیه پیش بینی ش��ده در سال
89بوده است که در س��ال 90هم سهمیه جدیدی در
این خص��وص در نظر گرفته و به میزان س��همیه قبلی
افزوده شد.
از میان سهمیه های اختصاص یافته 190هزار واحد
متعلق به اس��تان تهران و بقیه مربوط به کالن شهرهای
عنوان شده است.
در ته��ران پیش از مس��تقل ش��دن اس��تان البرز
95هزار واحد متعلق به شهر جدید پرند 45 ،هزار واحد
سهمیه ش��هر پردیس و 55هزار واحد مربوط به شهر
هشتگرد و 5هزار واحد مربوط به شهر اندیشه است که
در شهر اندیشه با توجه به کمبود اراضی دولت طرح به
کندی درحال اجراست.
سهمیه در نظر گرفته شده برای شهرهای اقماری
اس��تان های دیگر را می توان س��اخت 12هزار واحد
در شهر جدید بهارس��تان 6 ،هزار واحد شهر مجلسی،
30هزار واحد شهرک صدرا 35 ،هزار واحد مربوط به
شهر س��هند 40 ،هزار واحد متعلق به شهرک گلبهار و
4هزار واحد سهمیه شهر جدید بینالود عنوان کرد که در
مجموع به 37هزار واحد خواهد رسید.
تمام سهمیه های عنوان شده کامال در حال احراز
هستند و متقاضیان این مسکن ها ساماندهی شده اند.
وضعیت امکانات اموزشی و رفاهی و زیربنایی
در مسکن های مهر چگونه خواهد بود؟
lساماندهی متقاضیان به صورت محله ای بوده و
تالش ما بر ان بوده است که در تمام محالت تقسیم بندی
شده امکانات اموزشی ،خدماتی و رفاهی به طور کامل
تامین شود.
در راستای تامین نیازهای مردم ،ایجاد بازارچه های
محل��ی و دوره ای هم در کنار س��اخت مس��کن مهر
پیش بینی شده است.
در راس��تای تفاهم منعقد ش��ده بین شرکت های
سازنده مسکن مهر با وزارت اموزش و پرورش مقرر
شد 50عدد مدرسه در مسکن های مهر ساخته شود که
افتاب
مثلت شماره88
براساس تفاه م نامه های منعقد شده در سال 90تعداد
300مدرسه افزوده شد ،در نتیجه ساخت 350مدرسه
برای مسکن های مهر در دستور کار قرار گرفت.
س��اخت قریب به 70مس��جد و پایگاه فرهنگی
بسیجی در برنامه تامین امکانات مسکن مهر قرار دارند
که در حال احداث و بهره برداری از انها هستیم.
ش��بکه های اب ،ب��رق و گاز در بس��یاری از
مسکن های مهر راه اندازی می شده و همزمان با تحویل
مسکن تکمیل شده اند اما در برخی موارد دسترسی به
این شبکه نسبت به ساخت مس��کن های مهر با تاخیر
همراه بوده است.
در تهران به دلیل باال بودن میزان تقاضای مسکن
و در نتیجه برنامه ساخت تعداد بیشتری از مسکن های
مهر خدمات اب رسانی و برق رسانی با سرعت کمتری
صورت می گیرد اما در برخی موارد دسترس��ی به این
شبکه نسبت به ساخت مسکن های مهر با تاخیر همراه
بوده است.
در تهران به دلیل باال بودن میزان تقاضای مسکن
و در نتیجه ساخت تعداد بیشتری از مسکن های مهر،
خدمات اب رس��انی و برق رس��انی با سرعت کمتری
صورت می گیرد اما در دیگر شهرها به دلیل کمتر بودن
تعداد متقاضیان ،سرعت امکانات رسانی به واحدها با
سرعت تکمیل انها برابر است.
دسترسی به امکانات حمل ونقل در پروژه مسکن
مهر چگونه خواهد بود؟ خطوط اتوبوسرانی یا
مترو چگونه ایجاد خواهند شد؟
lاز دیگر نکات مثبت ساخت مسکن های مهر
در شهرهای اقماری افزایش خطوط حمل و نقل برای
مناطق است به طوری که در حال حاضر طرح مترو در
شهر پرند و هشتگرد در حال اجراست.
در خصوص افزایش امکانات حمل و نقل شهری
شهرک های فوالدش��هر و بهارس��تان اصفهان هم در
برنامه های بعدی خطوط مترو و اتوبوسرانی قرار دارند.
ش��هرک های س��هند ،صدرا و گلبهار هم تا پایان
امس��ال به ش��بکه حمل و نقل عموم��ی و ریلی مجهز
خواهند شد.
البته با توافقی که میان ما و س��ازمان ش��هرداری
صورت گرفته تمامی این شهرها به شبکه اتوبوسرانی و
تاکسیرانی مجهز شده اند و تنها برنامه دسترسی به مترو
تهران را پیش رو داریم.
برای ساخت بیمارستان ها ،هتل ها ،مراکز تجاری،
ورزش��ی ،اموزش��ی و ....از س��وی بخش خصوصی
پیشنهادهای بسیاری دریافت کرده ایم که در حال حاضر
س��اخت تعدادی از انها به بخش خصوص��ی واگذار
ش��ده و س��اخت و واگذاری بقیه مراکز هم به بخش
خصوصی در حال بررسی است .البته با توجه به حجم
جمعیتی که در اینده در این شهرک ها ساکن می شوند
نیاز به اطالع رسانی و مشارکت بیشتر بخش خصوصی
وجود دارد.
براساس چه سیاس��ت یا راهکاری مسکن مهر
در حاشیه کالن شهرها ساخته می شود؟ باتوجه
به اینکه ش��هرهای بزرگ معموال تراکم باالی
جمعیت و مسکن را در خود جای داده اند و از
انجا که نیروی انسانی شهرک ها روزانه به مرکز
کالن شهرها می ایند ،ایا ساخت این پروژه در
این فاصله کم حاشیه شهرهای بزرگ در اینده
مشکالت رفت و امد و ترافیکی به دنبال نخواهد
داشت؟
lاقداماتی که در ساخت مسکن های مهر صورت
گرفته برای ایجاد ش��هرهای اقماری جدید در اطراف
کالن شهرها بوده است بنابراین تمامی برنامه ریزی های
الزم برای اینکه این شهرهای اقماری بتوانند به تنهایی
پاس��خگوی تمام نیزاهای س��اکنان خود باشند انجام
گرفته است.
البته به طور معمول یکس��ری رف��ت و امدها و
ارتباط متداول بین ش��هرهای اقماری و کالن ش��هرها
وجود دارد .در علم امروز ب��ا توجه به جمعیت فرایند
کالن شهرها با بررسی های مهندسی و مکان یابی های
ب و هوایی و
علمی موقعیت های جغرافیای ،شرایط ا
امکان دسترسی به اب و برق ،ایجاد شهرهای اقماری
بهترین راه برای توسعه استان ویژه کاهش تراکم جمعیت
کالن شهرهاست.
برای رفع مشکل اشتغال ساکنان مسکن مهر چه
تمهیداتی در نظر گرفته اید؟
lباتوجهبهاینکهبیشترمناطقمنتهیکالنشهرها
در حاشیه انها بنا شده اند بنابراین نیازی به ورود ساکنان
شهرهای اقماری برای اش��تغال به مراکز کالن شهرها
وجود ندارد.
از انجا که ش��هرک های پرند و هشتگرد هم جزو
مناطق و ش��هرهای صنعتی استان هس��تند و در حال
حاضر جمعیت ش��اغل در این مراکز صنعتی س��اکن
تهران هستند ،رفت وامدهای بسیاری در حوزه شهری
و با صرف هزینه بسیار صورت می گیرد که در اینده با
مسکن مهر شهرهای اقماری محدوده های صنعتی از
حجم رفت و امدهای کاذب درون کالن شهر تهران هم
کاسته می شود.
ایا محدوده فعلی که برای ساخت مسکن مهر
در نظر گرفته ش��ده در اینده پاسخگوی حجم
باالی جمعیت ساکن در ان خواهد بود؟
lبا توجه ب��ه طرح های تفصیلی انجام ش��ده
برای مس��کن مهر تمام امکانات فعلی و اینده شهر از
نظر اموزش��ی ،ورزشی ،بهداش��تی ،درمانی و فضای
س��بز پیش بینی و در نظر گرفته شده اس��ت .براساس
اس��تانداردهای رسمی کش��ور در حال حاضر تمامی
امکانات الزم تامین شده اس��ت .زمین های اموزشی و
خدماتی که برای اینده مورد نیاز اس��ت تهیه و تدارک
دیده شده اما با گذشت زمان و براساس میزان جمعیت
س��اکن در زمین های اختصاص یافت��ه امکانات الزم
احداث خواهد شد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه
در مس��کن مهر افراد با فرهنگ ه��ای متفاوتی
ساکن می شوند ،رفت و امد این اقشار به مراکز
کالن ش��هرها می تواند اثرات س��وء بر اجتماع
داشته باشد .نظر شما در این خصوص چیست؟
lبا وجود اینکه هدف ایجاد شهرهای اقماری
مستقل در حوالی کالن شهرهاست اما با همه امکانات باز
هم نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان ،شهرهای اقماری
با کالن ش��هرهای نزدیک خود در ارتباط خواهند بود
و رفت و امدهای متقابل امری بسیاری طبیعی است.
ش��هرهای جدید در نیازهای روزم��ره جدید به
طور کامال مس��تقل عمل خواهند کرد اما وجود برخی
نیازها مانند دانش��گاه ها و ....در شهرهای تازه تاسیس
امری بسیار طبیعی است .براساس یک اصل تنها کسانی
می توانند در مسکن مهر شهر دلخواه خود ثبت نام کنند
که در شهر مقصد حداقل پنج سال سکونت دائم داشته
باشند و نیز تمام نقل و انتقاالت در مسکن مهرهای هر
استان به تنهایی و مستقل صورت می گیرد به طوری که
افراد ساکن هشتگرد و پردیس نمی توانند ساکن مسکن
مهر استان های دیگر ش��وند که تا حد امکان با مشکل
عدم تطابق فرهنگی و مهاجرت بر اس��تان های دیگر
مقابله خواهد شد.
در بس��یاری از مناطق اس��تان ها هنوز فرهنگ
اپارتمان نش��ینی و مجتمع ه��ای مس��کونی از
س��وی مردم پذیرفته نش��ده و در راستای این
فرهنگ س��ازی اقداماتی ص��ورت نگرفته .ایا
مسکن مهر توانسته جایگاه مطلوبی از این نظر
پیدا کند؟
lطبیعی است که مردم در کالن شهرها تمایل
بیش��تری برای زندگی در خانه های ویالی��ی دارند اما
هزینه های باالی این خانه ها مردم را به اپارتمان نشینی
سوق داده است و این روند طبیعی نیاز به فرهنگ سازی
بیش��تری دارد اما از س��وی س��ازمان ما اقدامی در این
خصوص صورت نگرفته است.
ایمن سازی و مهندسی سازی در ساخت مسکن
مهر چگونه اعمال شده است؟
lاز مراحل ابتدایی تعیین استان برای ساخت
مسکن مهر ،ایجاد واحدها و مراکز خدمات رفاهی و...
تمام مراحل زیر نظر مهندس��ان مربوط��ه هر بخش از
جمله مهندسان ژئوتکنیک و مهندسان سازه و عمران
صورت گرفته است لذا مش��کلی در خصوص ایمنی
و اصولی س��ازی بناهای مس��کونی مهر نداریم و این
واحدها با اجرای طرح های ساختمان سازی صنعتی و
نیمه صنعتی با س��رعت بیش��تر و ایمن��ی مضاعف تر
صورت می گیرد.
سخن پایانی...
lش��رکت ما در حال حاضر امادگی ثبت نام و
معرفی افرادی که در گذش��ته ثبت نام کرده اند را برای
دریافت مسکن دارد از این رو از مردم تقاضا داریم که
در صورت تمایل برای دریافت این مسکن ها ثبت نام
کنندg .
شهرهای جدید در ایران
به نوعی فیلتر هوای کالن
شهرها محسوب می شوند.
جمعیتی که از این محدوده
برای کار به کالن شهرها
می روند به نوعی شهر را در
صبحگاهان پر از هوا می کنند
و در شامگاهان ان را بازدم
می دهند؛ دم و بازدمی که برای
سالم بودنش ابزار و امکاناتی
نظیر حمل و نقل عمومی نقش
حیاتی ایفا می کند
77
45درصد تهران قدیمی است
مجلس برای عمران تهران چه می کند؟
امین شعبانی /عضو کمیسیون عمرانی مجلس
افتاب
صنعت��ی ،بازرگانی ،اداری و کش��اورزی ،تاسیس��ات
شهری ایمن بنا کرد.
بس��یاری از مردم گم��ان می کنند ای��ن قوانین
و تجهی��زات و تس��هیالت ش��هری و نیازمندی های
از جمله این طرح ها ،طرح تفصیلی جدید تهران
مصوب شده در زمینه س��اخت و ساز است که کافی
عمومی ش��هری ،خط محدوده و حریم ش��هر تهران،
است که از سوی حوزه معاونت شهرسازی و معماری
نبوده و به همین دلیل حجم باالی ساخت و سازهای
ش تراکم
ناایمن شهر تهران را فرا گرفته اس��ت .افزای
خطوط کلی ارتباط��ی و محل مراک��ز انتهای خطوط
شهر تهران به مجلس ارائه شده و ما در کمیسیون عمران
(پایانه ها) و فرودگاه و سطح الزم برای ایجاد تاسیسات و
در کمیته های تخصصی در حال بررسی ان هستیم.
جمعیت س��اکن در محدوده ش��هر تهران به واسطه
تجهیزات و تسهیالت عمومی مناطق نوسازی ،بهسازی
در بس��یاری از کش��ورهای جهان عالوه بر حفظ
انبوه س��ا زی ها و یا ساخت مس��کن مهر نیز از جمله
و اولویت های مربوطه به انها تعیین می شود و ضوابط و
ظاهری س��نتی بناه��ا ،یکپارچگی و همگون س��ازی
عواملی است که مردم ش��هر را بیشتر نگران می کند.
مقررات مربوط به تمامی موارد فوق و همچنین ضوابط
ساختمان ها جدید س��اخته ش��ده نه تنها باعث ایجاد
نازیبایی ظاهری بناهای مسکونی شهر تهران و دیگر
شهری ایمن تر خواهد شد بلکه در زمینه گردشگری هم
شهرهای ایران به دلیلی ناکامی چشمگیری است که
مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی تهیه
و تنظیم می شود .اگر ما در مناطق خاصی از تهران حجم
طرفداران خاص خود را دارد .تاکنون در تهران با توجه
در اجرای الگوی برنامه ریزی س��نتی و پیاده س��ازی
وسیع ترافیک و عبور و مرور انس��انی را داریم به دلیل
به اینکه نقشه های کاربری زمین توسط مالک و به سلیقه
طراح های شهرسازی گذش��ته صورت گرفته است،
تقسیم بندی نامناسب سرمایه های فیزیکی ،اجتماعی،
شخصیاوتهیهمی شدیااینکهپیمانکارباسلیقهوتناسب
به دلیل انکه برنامه ریزی سنتی با رشد جمعیت شهر
انس��انی و مالی -اقتصادی ش��هر با توجه به محدوده
استفاد ه مالی خود دس��ت به تجمیع زمین چند ملک و
تهران و گسترش شهرنش��ینی و شهرسازی نتوانسته
مورد نظر و تراکم در ان است.
سپس ساخت بناها می زد که همه این عوامل با توجه به
پاس��خگوی نیاز مردم باش��د که در پایتخت سکنی
اگر از گذشته در دادن تمامی تراکم داده شده برای
اینکه هدف کاهش هزینه ها و نیز کاهش مدت ساخت
گزیدند.
ساخت بناهای مسکونی و اداری این موارد لحاظ می شد،
بنا بود ،نتیجه ان مسکنی با حداقل ایمنی کافی بود که با
با روند مهاجرت پذیری ته��ران و تغییر الگوی
امروز این حجم ترافیک و مراکز صنعتی یا اقتصادی را در
ساخت و ساز ان ،اهداف جدیدی مانند گسترش رفاه
اعمال سلیقه شخصی در زیبایی ظاهری شهر هم تاثیر
مناطق خاص تهران شاهد نبودیم.
اجتماعی ش��هروندان ،بهبود گذران اوقات فراغت،
بسیار منفی داشت.
از این رو در برنامه ریزی ساختاری -راهبردی در
افزایش فضای سبز در راستای حفاظت محیط زیست و
افزایش حجم ساخت و سازهای شهر تهران باعث
شده که بس��یاری از باغ ها و فضاهای س��بز ارتفاعات
طرح تفصیلی ارائه شده به مجلس اندیشه برنامه ریزی در
بهسازی سیمای شهری در توسعه ان تعریف شد که در
و حوال��ی ش��هر ته��ران ب��ا
تو ساز
الگوهایسنتیساخ
زدو بنده��ای غیرقانون��ی که
گذشته لحاظ نشده و الزمه
از س��وی مالکان ان صورت
تامی��ن زندگ��ی ارام برای
می گیرد ،از بین برود.
ساکنان شهر تهران بود.
ع��دم اج��رای صحیح
انچ��ه از بناه��ای
قوانین ساخت و نسبت های
به اصطالح مدرن س��اخته
غیر قانونی بنا و فضای س��بز
شده در ش��هر تهران دیده
باعث وس��عت رو به رش��د
می ش��ود حاصل عملکرد
اپارتمان س��ازی های حوالی
تمامی سازمان ها در مسیر
تهران به خصوص در مناطق
اجرای الگوی برنامه ریزی
خوش اب و هوای حومه شهر
سنتی است که از دیرباز در
تهران اجرا می شده است .در
اس��ت که در طرح تفصیلی با
راستای ایمنی سازی منازل
اعالم افزایش و نسبت ساخت
در قانون اساسی هیچ گونه
بنا به فضای س��بز و نیز حفظ
خالیی وجود ندارد و ما از
کمربن��دی س��بز در اطراف
نظر قوانین مصوب ش��ده
شهر تهران ،تالش در جهت
برای ساخت هر چه ایمن تر
حفظ فضاهای س��بز شهر و
محیط زیس��ت ان ص��ورت
بناهایمسکونیکمبودیدر
می گیرد.
قانون اساسی نداریم اما انچه
یک��ی دیگ��ر از تبعات
در عدم ایمن بودن بناها در
حال حاضر مشاهده می شود
منفی افزایش اپارتمان سازی
بیشتر حاصل عدم اشنایی
در تهران از بین رفتن هویت
کامل مدیران مسئول در این
معماری و شهرسازی ایرانی،
نقش قوانین در توسعه شهری ،موضوعی است که در این یادداشت به ان پرداخته شده است
اسالمی اس��ت ،به دلیل انکه
حوزه با قوانین مصوب شده
در اپارتمان ه��ا جدید انچه
مربوطه و نیز انجام نش��دن
در معماری ایرانی و اسالمی
نظارت کافی بر روند اجرای
قالب یک طرح واحد و اماد ه به صورت نقشه کاربردی
این قوانین در راستای اصولی و ایمن سازی بناهاست.
ضروری ب��ود از جمل��ه تفکیک فضاه��ای عمومی و
خصوصی منازل و جداس��ازی های طبق��ه ای منازل،
زمین منس��وخ اعالم و مقرر ش��ده در اینده به جای ان
ما در مجلس و کمیسیون عمرانی مجلس به این نتیجه
امروزه دیده نمی شود و رو به فراموشی است ،زیرا همه
استفاده از انواع طرح های شهری هماهنگ مورد پذیرش
رسیده ایم که برای بهتر اجرا شدن قوانین ایمن سازی
سعی دارند در کمترین مساحت ،بیشترین تعداد منازل
و تاکید قرار گیرد.
مس��کن و بهبود س��یمای ظاهری ش��هر الزم است
و طبقه ها را بس��ازند؛ که این فکر دیگر جایی به اجرای
طرح های دیگری در این زمینه از سوی سازمان های
طبق ماده یک قانون تغییر نام وزارت مسکن ،طرح
معماری ایرانی ،اسالمی نمی دهد.
مربوطه ارائه شود تا با بررسی انها توسط ما و در نهایت
جامع شهر ،طرح بلند مدتی است که در ان نحوه استفاده
تهرانی که در ان زندگی می کنیم چون تقسیم بندی
از اراضی و منطقه بندی مربوطه به حوزه های مسکونی،
تصویب و اجرایی شدن انها بتوان در چشم انداز اینده
مثلت شماره88
78
مناسبی در طرح ش��هری صورت نگرفته محیط های
مسکونی با محیط های اداری و تجاری مختلط است
که این ارامش را از ساکنان تهران سلب کرده است .در
طرح تفصیلی پیش بینی شده که محدوده شهر به چهار
پهنه متمایز و کالن شامل پهنه های سکونت ،فعالیت،
مختلطو حفاظت تقسیم شود.هرچه تقسیم بندی های
تو سازی در ش��هر جزئی تر شود ،یکپارچگی
ساخ
مناطق در اینده را به دنبال دارد .مثال بخش مسکونی هم
می تواند به دو بخش مسکونی عام ب ا تراکم های متفاوت
و مسکونی ویژه با س��اختارهای روستایی ،تاریخی،
معاصر و ...تقسیم شود .گستره هایی از محدوده شهر
تهران مانند باغ فیض ،لواسانات ،جمشیدیه و ...نیازمند
حفاظت و نظارت اس��ت و وضعیت موجود ان باید
حتی المقدور حفظ شده و دست نخورده باقی بماند
تا بتواند بخش عمده عرصه های سبز و باز محیط های
شهری را برای توسعه گردش��گری و تفرج و تامین
فضاهای الزم برای عرصه ه��ای عمومی تامین کند،
از این رو شهرداری در نظر دارد ساخت و ساز در این
مناطق را در ایندهممنوع یابسیارمحدود کند .نیم نگاهی
به کلیت شهر تهران نشان می دهد که توزیع امکانات
ورزشی و فرهنگی در تمام نقاط شهر یکسان صورت
نگرفته ،با توجه به اینکه در بسیاری از مناطق جنوب
شهر و مرکز تهران تراکم منازل و جمعیت انسانی بیشتر
از سایر مناطق است اما امکانات ورزشی و فرهنگی به
اندازه مناطق دیگر وجود ندارد.
شهری که ارامش ندارد
شاید برای ش��ما هم اتفاق افتاده باش��د که پس از دیدار خانه ها و اماکن تاریخی و لذت بردن از شیوه
ساخت وساز بناهای قدیمی این فکر به ذهنتان خطور کرده باشد که چرا نمای ساختمان ها و فضاهای
شهری ما به شیوه گذشتگان مان نیست .به سراغ ژرژ تاری وردی ،فوق لیسانس معماری از دانشگاه تهران
رفتیم تابه سواالتمان پاسخ گوید.
افتاب
معماریظاهریشهرماچقدربافرهنگغنیواصیلایرانیتطابقدارد؟
lمعماری اصیل ایرانی در مقیاس روس��تاها و شهرهای کوچک تجربه ش��ده است ولی وقتی صحبت از
کالن شهرها پیش می اید این پدیده در فرهنگ سنتی ماچیز جدیدی است و هنوز تعریفی برای ان نداریم اما با پژوهش
و استفاده از تجربیات به دست امده می توان به این موضوعات پاسخ منطقی داد.
معماریپایتختبابافتاجتماعیوفرهنگیتطابقدارد؟
lباوجود جمعیت حدود 13میلیون نفری تهران در این مقیاس شهری ،تهران نمی تواند خود را بافرهنگ
سنتی مطابقت دهد ،بلکه این فرهنگ سنتی است که چاره ای جز تغییر و تطابق با چنین پدیده ای ندارد و این در واقع
همان اتفاقی است که درتمام جهان رخ داده است.
دلیل تفاوت معماری بناهای مسکونی در مناطق مختلف شهر چیست؟
lباتوجه به اینکه بافت جمعیتی و ویژگی های فرهنگی ساکنان محالت مختلف شهر متفاوت است بنابراین
این تفاوت ها و خصوصیات مختلف نیز دور از انتظار نیست.
چرا در کشورهایی همچون انگلستان اجازه تغییر در ظاهر منازل داده نمی شود اما در تهران ظاهر بناها
دستخوش تغییرات متعددی می شود؟
lخیابان ها،محالتوساختمان هایشهرهاتاریخملت هاهستندوتخریببناهایقدیمی بهبهانهنوسازیوتغییرات
اساسیدرسیمایخیابان هاوبافت هایقدیمی شهرهادرواقعبهنابودیتاریخوهویتملت هامی انجامد.درتمامکشورهای
اروپاییبخش هاییازهستهمرکزیشهربهصورتقدیمی حفظمی شودوساختمان هاوخیابان هارابه گونه ایمرمتو
بازسازیمی کنندکههویتاصلیانهاازبیننرود.درایراننیزخوشبختانهبهاینمسالهمهمدرسال هایاخیرتوجهمی شود
ودرمنطقه 12شهرداریتهرانوخیابانامامخمینی(ره)،منطقهبازاروبافت هایاطرافانشاهدایناقداماتهستیم.
چه سازمان هایی با چه راهکارهایی می توانند پیش از ساخت منازل و در حین ساخت به زیبایی ظاهری
چهره شهر کمک کنند؟
lزیباسازی ساختمان نیز در کنار مقاوم سازی و اصولی سازی اهمیت دارد .امروزه مباحثی همچون الودگی
بصری نیز مطرح می شود و نظارت براین امر نیز باید به عهده شهرداری باشد ،همچنین در طراحی و ترمیم نمای
ساختمان و تعیین مصالح و رنگ های به کاررفته درنما نیز باید از مالکین خواسته و بر اجرای ان نیز نظارت شود.
باروندپیش روساختمسکن هایتهرانوایمنیبناهارادرایندهچطورپیش بینیمی کنید؟
lمعیارهای تدوین شده جدید اگر چه هنوز نواقص بسیار دارد لیکن با رعایت انها می توان به ایمنی بناهایی
که اخیرا ساخته شده و یا درحال ساخت است نسبت به گذشته امیدوارتر بود.
معماریشهرتهرانتاچهاندازهبراساساصولایمنیجهانیبودهاست؟
lدر کتب تاریخی امده است که شهر تهران تا قبل از دوره قاجار دهکده ای از توابع شهرری بوده است .از زمانی
که به عنوان پایتخت انتخاب شد درادوار مختلف طرح هایی برای شکل گیری و گسترش ان داده شده که هیچ گاه حتی
ابتدایی ترین طرح ها نیز به طور صددرصد دران رعایت نشده و عوامل مختلف تغییرات اساسی در طرح های تدوین شده
ایجاد کرده است .به طور مثال در سال های دهه 40طرح جامع تهران و محدوده 25ساله ان به تصویب رسید ولیکن بعدها
تغییراتبسیاریدراندادهشد.برایناساسطرحوشکل گیریشهرتهرانبامعیارهایجهانیفاصلهبسیاریدارد.
نظارتشهرداریرابرساختمسکندرتهرانچگونهارزیابیمی کنید؟
lنظارتشهرداریبرساخت وسازدرتهرانبیشترجنبهرفعتکلیفدارد.متاسفانههرچهضوابطومقرراتسخت تر
ودست وپا گیرترمی شودزمینهداللبازیوامضا فروشیبیشترفراهممی شود.
مقاومتسازه هایغیر اصولیبسا زو بفروش هاوعدمنظارتایمنیبر انهاراچطورارزیابیمی کنید؟
lحتی بس��از وبفروش ها نیز باید متخصص باشند یا کارشناس��ان حرفه ای را دراختیار داشته باشند تا کار
ساخت وساز را به طور فنی و اصولی انجام دهند .بساز و بفروش های غیر متخصص باید صرفا سرمایه گذار باشند و
در حرفه مهندسی نباید دخالت کنندg.
مثلت شماره88
مسکن مهر ،نقطه عطف است
در این میان ،مس��کن مهر را می ت��وان از نکات
مثبت دولت نهم و دهم در راستای عدالت ورزی ان به
مردم دانست اما از انجا که در اجرای طرح مسکن مهر
محدوده شهرهای بزرگ در نظر گرفته شده توجه به
یکسیری نکات بسیار ضروری است.
ساخت مسکن مهر به همین شیوه فعلی مناسب
محدودهشهرهانیستزیراماباساختاینمسکن های
چندین واحدی در طبقه های باال و در مباحث وسیع
باعث می ش��ویم حتی حوالی ش��هر ته��ران و دیگر
کالن ش��هرها نیز در اینده حجم بسیار زیاد جمعیت
را درخود جای دهند و این مس��اله نشانگر ان است
که دیگر حتی محدوده شهر نیز از سکوت و ارامش
بی بهره می ماند .در حالی که می توانس��تیم با افزایش
مساحت اختصاص یافته به مس��کن مهر در کاهش
ش تراکم جمعیت در منطقه
طبقات و واحدها به کاه
کمک کنیم .از معایب دیگر این طرح می توان به انتقال
فرهنگ اپارتمان سازی و اپارتمان نشینی در شهرها و
استان هایی اشاره کرد که با توجه به ازدیاد زمین های
قابل ساخت در ان محل ها و قیمت پایین مصالح لزومی
به ساخت مسکن مهر تراکم باال و به شکل فعلی نبود.
بسیاری از استان ها و شهرها باتوجه به تفاوت جمعیت
خانوار در انها هنوز پذیرای فرهنگ اپارتمان نشینی
نیس��تند .باید قبول کنیم که مردم ما هنوز زندگی در
خانه های ویالیی و مستقل را به خانه های اپارتمانی
ترجیح می دهند پس چه اصراری به انتقال این فرهنگ
به دیگر استان هاست!
با توجه به اینکه نرخ مصالح ساختمانی و زمین در
تمام استان های کشور یکسان نیست چرا باید هزینه
مسکن مهر در تمامی استان ها یکسان باشد .این هم از
نکاتی است که بر مسکن مهر نقد وارد می کند.
خصوصا اینکه مساحت بافت فرسوده در شهر
تهران در بعضی مناطق بسیار مشهود است و نزدیک به
45درصد بافت تهران قدیمی استg.
تو گو با یک استاد دانشگاه
گف
79
افتاب
وعده صادق
اذاجاء نصراهلل والفتح
چگونه ابهت رژیم صهیونیستی شکست
افتاب
مثلت شماره88
80
افتاب
وقتی جنگ اغاز شد ،اسرائیلی ها گمان می کردند با مدد گرفتن از امکانات وسیع هوایی به پیروزی اسان و سریع
دست پیدا کنند اما در پایان روز چهارم همان ها به امریکایی ها یاداور شدند که امکان موفقیت در این جنگ نزدیک
به صفر اس��ت .با این حال اقدام حزب اهلل لبنان به درگیری نظامی با یک یگان نظامی رژیم صهیونیس��تی در حوالی
روستای مرزی عتیا الشعب در روز 21تیرماه ،دو ماه عملیات نظامی تل اویو علیه حزب اهلل را به جلو انداخت و در
همان حال سبب شد که این جنگ به جای یک هفته حدود پنج هفته را به خود اختصاص دهد و نتیجه ای متفاوت از
انچه به طور مشترک صهیونیست ها و امریکایی ها دنبال می کردند ،در پی داشته باشد.وقتی جنگ اغاز شد ،اسرائیلی ها
گمان می کردند به اندازه الزم بر موقعیت های حزب اهلل اشراف اطالعاتی دارند و می توانند با مدد گرفتن از امکانات
وسیع هوایی به پیروزی اسان و سریع دست پیدا کنند ،ولی این انگاره در روز سوم پس از ناکامی در از میان برداشتن
کادر رهبری حزب اهلل دگرگون شد و در غروب روز چهارم پس از انکه ناو جنگی ساعره اسرائیل در 12مایلی اب های
س��احلی بیروت از کمر تا ش��د و به اعماق اب های مدیترانه فرو رفت و حداقل 35تن از نیروهای ان کشته شدند،
رنگ باخت .اسرائیلی ها در پایان روز چهارم به امریکایی ها یاداور شدند که امکان موفقیت در این جنگ نزدیک به
صفر است .انان با مرور خاطرات دولت نظامی اریل شارون در دهه 1990که در نهایت به فرار از لبنان در پایان این
دهه منتهی شد ،به عناصر امریکایی «کمیته مشترک هدایت عملیات» گفتند مواجهه ما با چریک هایی که به مرگ لبخند
می زنند و برای شهادت لحظه شماری می کنند امکان پذیر نیس��ت و البته امریکایی ها بر این گفته کاندولیزا رایس،
وزیرخارجه پای می فشردند که« :در این عملیات عقب نشینی پیش بینی نش��ده است».ژنرال های امریکایی در این
جنگ ،اسرائیلی ها را وادار کردند که به جای استفاده مطلق از نیروی هوایی و به جای تکیه بر محاصره دریایی باید به
عملیات واقعی علیه حزب اهلل روی اورند .انان معتقد بودند سیاست قدیمی اسرائیل مبنی بر «پیروزی با تکیه به رعب»
در مقابل شهادتطلبان حزب اهلل پاسخ نمی دهد و لذا باید به میدان امد .بر همین اساس اسرائیلی ها در روز 31تیرماه
با یک تاخیر 9روزه ،عملیات زمینی را با تکیه بر تانک های افس��انه ای «مرکاوا» اغاز کردند .ستون های تانک نیروی
زمینی که با هلی کوپترهای بسیار پیشرفته رژیم اسرائیل پشتیبانی می شدند به راه افتادند ولی به زودی با لرزیدن زمین
زیر پای این تانک ها و انهدام پی درپی انان ،اسرائیلی ها به وحشت افتادند و با نگرانی تحوالت جنگ را مرور می کردند.
9روز دیگر طول کشید و اسرائیلی ها جنگ را با فش��ار فزاینده ژنرال ها و دیپلمات های ارشد امریکایی ادامه
دادند ولی در این دوران دستاورد خاصی نداشتند .انان از مارون الراس شروع کردند و به زودی ناچار به عقب نشینی
شدند .سپس متوجه نقطه شمالی مرز -الطیبه -شدند و از انجا نیز عقب نشستند و به عتیاالشعب بازگشتند و از انجا
به منطقه ناقوره لشکر کشیدند .عملیات زیگزاگی صهیونیست ها و سپس عقب نشینی پی در پی نشان داد که اسرائیل
از چریک های حزب اهلل به شدت هراسان است.
وقتی اس��رائیلی ها در روز هجدهم جنگ – 9مرداد ماه -به جنایت بزرگ روی اورده و مرکز نگهداری ایتام و
زنان سالخورده را در روستای قانا -واقع در حوالی صور -به نحو وحشیانه ای بمباران کردند ،تحلیلگران نظامی فاش
کردند که نظامیان این رژیم برای واداشتن سازمان های حقوقی بین المللی به صدور قطعنامه ای برای پایان دادن به این
جنگ ،به جنایت نفرت اور روی اورده اند .جنگ با شکست رژیم صهیونیستی از حزب اهلل به پایان رسید و در این بین
امریکایی ها ،انگلیسی ها و فرانسوی ها دست به کار شدند تا با تهیه قطعنامه ای ابرومندانه اسرائیل را از بحران بیشتر
نجات دهند .قطعنامه 1701با چند بار تنازل از متن اصلی که توسط انگلیسی ها تهیه شده بود به تصویب رسید .در ان
عمال حزب اهلل لبنان به عنوان یک طرف به رسمیت شناخته شده بود و لحن نسبتا ارامی داشت.
جنگ 33روزه وقتی به پایان رس��ید که حزب اهلل لبنان دو اس��یر صهیونیس��ت را در اختیار داشت و این برای
اس��رائیلی ها که دائما جنگ س��نگین علیه حزب اهلل را با ان توجیه می کردند ،بسیار س��خت بود .اولمرت چند روز
پس از پایان جنگ اعالم کرد که حاضر به باج دادن نیس��ت و نمی خواهد با گفت وگو با حزب اهلل ،قوی ترین گروه
ضد اسرائیلی عرب را به رسمیت بشناسد .از این س��خنان اولمرت زمان زیادی نگذشت که خبر مذاکرات محرمانه
تل اویو و حزب اهلل با وس��اطت نماینده دبیرکل س��ازمان ملل به بیرون درز کرد و البته اولین بار در نشریه اسرائیلی
جزورالم پست به چاپ رس��ید .در این روند حزب اهلل لبنان خواس��ته های خود را روی میز مذاکره گذاشت که این
موارد را شامل می شد:
.1ازادسازی پنج اسیر لبنانی شامل س��میر قنطار ،قدیمی ترین زندانی در بند رژیم صهیونیستی و دو شهروند
لبنانی که در جنگ 33روزه به اسارت اسرائیل در امده بودند.
.2روشن کردن سرنوشت چهار دیپلمات اسیر ایرانی که در سال 1361توسط فاالنژهای لبنانی ربوده شده و به
نظامیان اسرائیلی تحویل داده بودند.
.3ارائه نقشه مناطق مینگذاری شده جنوب لبنان
.4ازادی حداقل 200اسیر عرب که اکثر انان را فلسطینی ها تشکیل می دهند.
رژیم صهیونیستی با تلخکامی همه خواسته های حزب اهلل به جز بند اخر ان که به زندانیان عرب مربوط بود را
پذیرفت و این پیروزی وجاهت دیگری برای حزب اهلل در عرصه داخلی و بین المللی به وجود اوردg .
مثلت شماره88
81
افتاب
تعجب اسرائیل از موشک باران
پایگاه دریایی حیفا
مثلت شماره88
ناگفته های حسین رویوران از جنگ 33روزه
سید فرید موسوی
جنگ 33روزه نه تنها از باب تقابل یک ارتش مدرن و پیش��رفته با یک نیروی نظامی کوچک ،بلکه از باب
قدرت ها و ویژگی هایی که ان نی��روی نظامی کوچک را به ان ارتش مدرن و پیش��رفته برتری داده بود هم
قابل بررس��ی اس��ت .بی ش��ک نحوه مبارزه و جنگ و برتری ه��ای اطالعاتی و تاکتیکی ح��زب اهلل از این
ویژگی هاست .در همین رابطه با اقای رویوران ،کارشناس مسائل سیاسی منطقه به گفت وگو نشستیم.
تحلیل دکتر محمد صادق الحسینی در مورد جنگ 33روزه:
مرگ تئوری
از نیل تا فرات
موضوع جنگ 33روزه فارغ از جنگی که رخ داد ،یک پیروزی بزرگ است
که حزب اهلل به دست اورده ،زیرا برای اولین بار اجساد در مقابل اسرای زنده تبادل
شد و شخصی به نام سمیر قنطار که 30سال پیش در یک عملیات فدایی اسیر شده
بود ،ازاد گشت؛ این یعنی تحمل ذلت برای اسرائیل.
اولمرت هم در کابینه اعالم کرد که روز ازادی اس��را ،روز غمناک و همراه
با ذلت است .در مقابل حزب اهلل هم مراس��می به عنوان جشن ازادی برگزار کرد
که از مراسم سال 2000هم بزرگتر بود و عمال سید حسن نصراهلل میخ محکم را
بر تابوت اس��رائیل کوبید و این اغاز «پایان» رژیم غیرمشروع اسرائیل در منطقه
خواهد بود .در حدی که ابراهام بورگ (رئیس س��ابق پارلمان اس��رائیل) گفت:
«اسرائیل دانه پایان زندگی خود را در داخل خودش کاشت ،انها برای اولین بار
قدرت بازدارندگی ندارند و شکست را پذیرفته اند».
82
به نظر ش��ما مهمترین جل��وه و ویژگی جنگ
33روزه را در چه موضوع��ی می توان عنوان
کرد؟
بی شک جنگ 33روزه یکی از مهمترین تحوالت
منطقه خاورمیانه در یک دهه اخیر است .چرا که اساسا
نتایج تازه ای به دنبال داش��ت و ان شکس��ت نظامی
رژیم صهیونیس��تی بود که مجموعه ای از تحوالت را
موجب شد.
این تحوالت شامل چه مواردی بود؟
یکی از این تحوالت این بود که نقش وظیفه ای
رژیم صهیونیستی زیر سوال رفت .رژیم صهیونیستی
از طرف قدرت های بزرگ بین المللی در منطقه کاشته
ش��د تا نقش��ی را ایفا کند .این نقش متک��ی به برتری
نظامی است و توان رژیم صهیونیستی در انجام فرامین
قدرت های بین الملل��ی اصلی ترین رک��ن این نقش
به ش��مار می اید .اینکه رژیم صهیونیس��تی شکست
بنده هم عرض می کنم که بی شک این حکومت و این معادله حاکم در اسرائیل
فروخواهد پاشید ،البته قدم به قدم .با توجه به تجربیات و مطالعاتی که در مورد اسرائیل
دارم می توان با صراحت اعالم کرد که «دولت اینده اسرائیل بدون صهیونیست خواهد
بود» و این یعنی صهیونیسم مرد ،کشته شد ،تس��لیم شد .دولتمردان و سیاستمدارانی
راس کار خواهند امد که اسرائیل را به عنوان یکی از ش��رکت های چند ملیتی به نفع
امریکا در منطقه تبدیل خواهند نمود.
افق این است که اس��رائیل نابود اس��ت ،چه تحلیل قرانی ،توراتی و چه تحلیل
نخبگان استراتژیس��ت می گوید اس��رائیل نمی ماند و حداکثر 10تا 15س��ال بیشتر
دوام نمی اورد .ولی در 3و 4سال اینده انچه در اس��رائیل دیده می شود از بین رفتن
ت نیل تا فرات» است و با مرگ شارون ،اخرین مدعی این جریان هم از بین
«صهیونیس
رفت و تمام شخصیت هایی که جدیدا وارد صحنه اسرائیل می شوند این موضوع را
باور نداشتند.
در گذشته به این صورت نبود ،اسرائیل داعیانی داش��ت ،ژنرال هایی که کشتار
فراوان انجام می دادند و از شعارهایی مانند اس��رائیل موعود طرفداری می کردند .اما
سیاستمداران جدید دیگر هیچ چیزی از ان اس��طوره را در خود ندارند و فقط سعی
می کنند در راستای اهداف امپریالیسم امریکا شرکت های چند ملیتی را تاسیس کرده
و فعالیت خود را ادامه دهند.
دو مطلب اهمیت فراوانی دارد ،یکی درمورد مردم و دیگری مسئولین حزب اهلل که
شنیدم و هم دیدم .مردم برای اولین بار در تاریخ لبنان و همچنین مسیحیان لبنانی که تا به
حال می گفتند لبنانی بودن به جز مارونی شدن نیست ،به سطحی از اگاهی رسیدند
که دوش به دوش ،دل به دل ،و همراه دیگر لبنانی ها در یک جا زندگی کرده و با هم
برای مقاومت دعا و صبر کردند .اگر این ایستادگی نبود ،امکان پیروزی حزب اهلل
وجود نداشت و این نه گفته من بلکه حرف همه شیعیان لبنان است .مسیحیان هم
شیعه ها را به عنوان انسان های مقاوم پذیرایی می کردند و به انها امید می دادند .این
شکل در تاریخ منطق ه که مسیحیت و اسالم در کنار هم قرار بگیرند بی سابقه است.
مطلب دیگر ،ش��کل تصمیم گیری های حزب اهلل و در راس ان سید حسن
نصر اهلل است .بعضا پیش می امد در یک عملیات بزرگ و عظیم که همه امکانات
نظامی ان فراهم بود ،سید حسن نصراهلل استخاره می کرد ،اگر خوب می امد عمل
می کردند و اگر بد بود عملیات صورت نمی گرفت .این یعنی تسلیم در مقابل قضا
و قدر الهی .در قبل چنین نگاهی کمتر وجود داش��ت .یک نفر از واحد موشکی
حزب اهلل برای من تعریف می کرد و می گفت« :سه و چهار روز نباید می خوابیدم
و یک موش هم انگار مام��ور بیدار کردن من بود چون اینها ب��ا یک تکه پنیر باید
سر می کردند ».می گفت هر لحظه که احس��اس خواب می کردم سرو صدای این
موش من را بیدار می کرد که این یکی از معجزاتی اس��ت که در جنگ نمونه های
ان زیاد است.
معنویت به شدت بین همه مردم لبنان گسترش پیدا کرده بود و در شکل مادی
نیز مردم لبنان به صورت متحد ،مسیحی و مسلمان کنار یکدیگر قرار گرفتند و این
عامل اساسی بود که سید حسن نصر اهلل هم به ان اشاره کرد و گفت« :ما تا یوم الدین
افتاب
رژیم صهیونیستی ناچار بود پل و خیابان و جاده را از
بین ببرد .از ابتدای جنگ تا پای��ان ان حدود 70نفر از
نیروی های حزب اهلل به ش��هادت رسیدند و این نشان
می دهد ک��ه حزب اهلل از چ��ه توان باالی��ی برخوردار
بود ک��ه هیچ کدام از مقر ه��ا و مراک��ز و ...به رغم همه
تکنولوژی های رژیم صهیونیس��تی مورد هدف قرار
نگرفت .ح��زب اهلل در این جنگ نامتقارن موفق ش��د
تمام اف��راد خودی را اس��تتار کند و در اس��تحکامات
نگاه دارد و تنها برای لحظات��ی و برای انجام عملیات
از این استحکامات خارج می ش��دند .در مقابل ارتش
رژیم صهیونیستی به شدن اسیب پذیر بود و حزب اهلل
ت��ا نزدیک تل اوی��و را با موش��ک مورد ه��دف قرار
می داد .این موضوع معادله ای را که همواره به نفع رژیم
صهیونیستی بوده است این بار به نفع حزب اهلل تغییر داد
و همین موضوع باعث عصبانیت رژیم صهیونیس��تی
شد و از همین رو بود که انها مراکز تولید برق و اب و
زیربناهای لبنان را مورد هدف قرار می دادند.
با این ح��ال ویژگ��ی دیگر ح��زب اهلل برتری
اطالعاتی است که در مقابل رژیم صهیونیستی
به دس��ت اورده اس��ت .در این خصوص هم
توضیح دهید.
یکی از مهمترین اقدامات ح��زب اهلل در صحنه
عملیات میدانی این است که در مقابل مدرنیزه بودن
سیستم مخابراتی دشمن ساده سازی را انتخاب کرد.
چرا که در این رقابت نمی توانست با رژیم صهیونیستی
مثلت شماره88
بخورد و توان انجام این نقش را نداش��ته باشد تحول
بزرگی در منطقه است.
موضوع دوم این اس��ت که رژیم صهیونیستی از
مفهوم و اصطالح ارتش شکست ناپذیر برای نیروی
نظامی خود استفاده می کرد ،چرا که در تمام جنگ های
1982 ،1973 ،1967 ،1956 ،1948 ،1947و ...ب��ا
اعراب پیروز شده بود و نشان داده بود که چه به صورت
تک و چه به صورت جمعی اعراب و ارتش های انها
قادر ب��ه رویارویی با اس��رائیل نیس��تند و نمی توانند
رژیم صهیونیستی را شکست دهند .اینکه حزب اهلل با
چند هزار نف��ر نیرو و با نواوری در ش��یوه جنگ و به
کار گرفتن جنگ نامتقارن بتواند رژیم صهیونیس��تی
را شکست دهد کار بس��یار بزرگی است که در منطقه
خاورمیانه اتفاق افتاد .یعنی توانس��ت یک هنجار را
بش��کند و هنجار جدیدی را به وجود بیاورد .هنجار
غیرقابل شکست بودن اسرائیل را شکست و این هنجار
را به وجود اورد و باور جمعی مردم را تغییر داد که هیچ
چیزی ناممکن نیست ،حتی شکست اسرائیل.
ش��اید یکی از مولفه های باورهای جدید مردم
در خاورمیان��ه در قالب بیداری اس�لامی را بتوان در
همین موضوع جس��ت وجو کرد .زمانی که اسرائیل
قابل شکست باشد قطعا رژیم های پوشالی و ضعیف
و وابسته عرب نیز قابل شکست هستند و این یکی از
مولفه های تشکیل این باور در میان مردم منطقه است
که مردم را به حرکت دراورد و موج بیداری سرتاسر
منطقه را در چند ماه اخیر فرا گرفت.
شما به ش��یوه جنگ نامتقارن حزب اهلل اشاره
کردی��د .مصداق ها و ویژگی های این ش��یوه
جنگ چه مواردی اس��ت و در چه زمینه هایی
کاربرد دارد؟
شاید برای درک این مساله بهترین منبع گزارش
وینگراد باش��د .رژیم صهیونیستی پس از شکست در
جنگ 33روزه گروهی را به ریاس��ت ژنرال وینگراد
تشکیل داد تا علل شکست اس��رائیل را بررسی کنند.
در این بررس��ی این مجموعه به این نتیجه رسیدند که
رژیم صهیونیستی از برتری نظامی برخوردار است ،اما
توان اعمال ان را ندارد .یعنی هواپیما دارد اما حزب اهلل
همه چی��ز را از روی زمین به زیر زمی��ن منتقل کرده و
جایی نیست که بتوان ان را منهدم کرد .به همین دلیل
شاید یکی از مولفه های
باورهای جدید مردم در
خاورمیانه در قالب بیداری
اسالمی را بتوان در همین
موضوع جست وجو کرد .زمانی
که اسرائیل قابل شکست
باشد قطعا رژیم های پوشالی
و ضعیف و وابسته عرب نیز
قابل شکست هستند و این
یکی از مولفه های تشکیل
این باور در میان مردم
منطقه است که مردم را به
حرکت دراورد و موج بیداری
سرتاسر منطقه را در چند ماه
اخیر فرا گرفت
مقابله کن��د .اس��رائیل در جنگ الکترونیک س��رامد
اس��ت و از توان بس��یار باالیی برخوردار اس��ت .در
نتیجه حزب اهلل سیس��تمی را انتخاب ک��رده که یکی
از قدیمی ترین سیستم هاس��ت اما امکان رخنه در ان
وجود ندارد.
پیشروی اس��رائیل در لبنان از طریق این سیستم
اطالع رس��انی می ش��د و رژیم صهیونیس��تی به این
اطالعات دسترس��ی پیدا نمی کرد ک��ه حزب اهلل چه
اطالعاتی از او در دس��ت دارد .به هر حال بخش��ی از
ارتش رژیم صهیونیس��تی شنود اس��ت که مکالمات
بی س��یمی و ...را به عهده دارد درحال��ی که حزب اهلل
سکوت بی سیمی را انتخاب کرد و سیستم اطالعاتش
را به سیستم سیمی منتقل کرد تا تمام ترفندها و امکانات
و تکنولوژی رژیم صهیونیس��تی از این طریق خنثی
ش��ود .این درحالی بود که حزب اهلل می توانس��ت به
راحتی ان را شنود کند.
ایا موضوع دیگری هم در این زمینه وجود دارد؟
بحث دومی که وجود دارد این است که حزب اهلل
قبل از جنگ اطالعات دقیقی در مورد مراکز دشمن و
استقرار نیروها و مراکز اقتصادی و صنعتی انها داشت.
به همین دلیل زمانی که حزب اهلل تهدید می کرد پایگاه
نیروی دریایی حیفا را موشک باران می کنم همین کار
را هم انجام می داد.
این موض��وع به چه دلیل ب��ود و حزب اهلل این
اطالعات را از چه طریقی به دست می اورد؟
این موضوع به دلیل شناس��ایی قبلی و محاسبه
فاصله ها و استفاده از تکنولوژی های جدید بود .برای
مثال زمانی که حزب اهلل پایگاه نی��روی دریایی حیفا
را موش��ک باران کرد ،رژیم صهیونیستی تعجب کرد.
بعد از ان معلوم شد که حزب اهلل از پیش پا افتاده ترین
اطالع��ات یعنی گ��وگل ارث اس��تفاده ک��رده و در
جمع اوری اطالعات در مورد رژیم صهیونیستی از این
نرم افزار استفاده کرده اس��ت .در نتیجه در یک مکاتبه
ث خواست که این رژیم
رژیم صهیونیستی از گوگل ار
را از حدود این نرم افزار خارج کند و االن دیگر امکان
استفاده از گوگل ارث برای رژیم صهیونیستی وجود
ندارد .اینها همه نشان می دهد که حزب اهلل با کمترین
هزینه پیچیده ترین ش��رایط را برای اسرائیل به وجود
اورده بودg .
مدیون میشل عون هستیم ».چون یکی از طرح های مهم امریکا و اسرائیل ایجاد اختالف
بین شیعیان و طوائف مختلف از جمله مسیحیان بود تا بتوانند به این بهانه شیعیان را
از کل لبنان خارج و انها را بین کشورهای دیگر تقسیم کنند تا به این طریق بتوانند از
دست مقاومت خالص ش��وند ،ولی با وجود
افرادی مانند میشل عون این طرح عملی
نشد و این جنگ نش��ان داد که مقاومت
همین مردم هستند و اگر مردم ایستادگی
نمی کردند مقاومتی وجود نداشتg .
83
حسین شیخ االسالم ،کارشناس مسائل منطقه:
پیروزی حزب اهلل در تبادل اسرا بود
افتاب
یکی از مهمترین ابزار قدرت حزب اهلل لبنان که ان را از دیگر گروه های این کشور مجزا می کند و برگ
برنده ان در جنگ 33روزه بود ،اطالعات است .سیدحسن نصراهلل در جنگ 33روزه به رغم تمام فشارها و
بمباران ها می گفت مثال یک ساعت دیگر پنج موشک به فالن منطقه شلیک می کنیم و این کار را می کرد و تا
اخرین لحظه جنگ هم این توانایی را داشت .به این نکته در گزارش وینگراد هم اشاره شده است .انها علت
این مزیت در حزب اهلل را شبکه مخابراتی لبنان می دانستند که بعد دولت لبنان ،سیا و اسرائیل با هم توافق و
در دولت تصویب کردند که باید شبکه اطالعاتی حزب اهلل از بین برود .یا به عنوان نمونه ،حزب اهلل دقیق تر از
اسرائیلی ها می دانست که مقامات اسرائیلی کجا هستند و این توانایی هم یک شبه به دست نیامده بود .حزب اهلل
در طول مبارزات این توانایی را کسب کرده است.
در سال 1978وقتی می خواستند برای ازادی کمربند امنیتی عملیات کنند ،مشخصات فرماندهان ارشد
اسرائیلی را هدف قرار می دادند که بعد منجر به شکست اسرائیل در سال 2000و عقبنشینی شان از کمربند
امنیتی شد.
به هر حال ،دیگر اسرائیل تعیین کننده نتایج جنگ ها نیست ،بلکه حزب اهلل است که تعیین می کند .جنگ
33روزه نشان داد انکه قدرت دارد ،دیگر فقط اسرائیل نیست و برای همین است که در این مذاکرات تبادل،
شما نتیجه ان جنگ را می بینید .انکه ضعیف واقع شد ،اسرائیل بود .در قرارداد تبادل که توسط سازمان ملل
نوشته ش��د ،حزب اهلل مطرح می کند که مرده یا زنده سربازان اس��رائیلی ،نباید نتیجه قرارداد را تغییر دهد و
رژیم صهیونیستی هم می پذیرد .همچنین اسرائیل می خواست تبادل در کشور ثالث برگزار شود تا این کشور
جزئیات را به رژیم صهیونیستی بگوید و انها تصمیم الزم را بگیرند اما حزب اهلل خواسته خود را به کرسی
نشاند و گفت تبادل باید در مرز لبنان و سرزمین های اشغالی انجام شود.
ازادی قنطار برای رژیم صهیونیس��تی خالف قانون و ش��رع بود .برای ازادی او نی��از بود که اولمرت
موافقت کابینه را بگیرد و از اختیارات خود استفاده کند .همین کار را هم کرد و شب اخر حکم ازادی قنطار
را امضا کرد .ذلت در طول تمام مذاکرات برای اس��رائیلی ها قابل مشاهده بود .این نتیجه قدرت حزب اهلل و
بر هم خوردن توازن قواست .هنر این اس��ت که بتوانیم این موضوع را که امریکا و اسرائیل قدرت حاکم و
تحمیل کننده نیستند ،تبدیل به ساختار در تمام منطقه کنیم .در لبنان تا حدودی این ساختار شکل گرفته و بدون
شک سید حسن نصراهلل محبوب ترین شخصیت این کشور است .البته تالش زیادی هم از سوی حامیان کردند
که این ساختار شکل نگیرد مانند اینکه می خواس��تند رئیس فرودگاه بیروت عوض شود یا سالح حزب اهلل
را جمع کنند ،اما در عرض حدود 6-7ساعت مشخص ش��د که در لبنان توازن قوا به نفع کیست .وقتی به
نیروهای حزب اهلل حمله کردند ،حزب اهلل به سرعت کنترل بیروت را در اختیار گرفت .در تمام خیابان های
مهم بیروت سنگر زده و خیابان ها را بستند.
البته فقط هم با نیروهایی که در بیروت داشتند ،این کار را انجام دادند .بعد نیروهای جنگنده خود را در
خیابان ها و سازمان ها مستقر و اعالم کردند هرکس��ی که در خانه خودش است ،امنیت دارد و کسی از خانه
بیرون نیاید .عده ای مانند المستقبل در برابر حزب اهلل مقاومت کردند که س��اختمان انها را گرفتند و در جا
تحویل ارتش لبنان دادند .با این کار حزب اهلل نشان داد که برای جنگ نیامده ،بلکه قصد اصالح وضعیت را
دارد .برای حزب اهلل که کنترل بیروت را در اختیار داش��ت ،مشکل نبود شرط کند سنیوره از این به بعد نباید
نخست وزیر باشد .حتی همه انتظار داشتند که این شرط توسط حزب اهلل مطرح شود ،اما هدف حزب اهلل این
نبود که مخالفان خود را ذلیل کند .زمانی که اقای متکی بعد از اجالس دوحه به لبنان رفت ،با سنیوره دیدار کرد
و این بدین معنا بود که ایران هم مخالفتی با نخست وزیری او ندارد .پیروزی حزب اهلل در تبادل اسرا عالوه بر
اینکه نتیجه اداره بسیار خوب مذاکرات بود تا انجا که رژیم صهیونیستی هم تا اخرین لحظه نمی دانست دو
اسیرش مرده یا زنده اند ،محصول مقاومت این جنبش استg .
مصاحبه با دکتر حیدری ،کارشناس
مسائل خاورمیانه
مثلت شماره88
افتادن سیاسیون
اسرائیل در دام
نظامیان
سید فرید موسوی
رژیم صهیونیس��تی در جنگ 33روزه اتفاقات
جدی��دی را تجرب��ه کرد ک��ه تا پی��ش از این
هیچ کدام از انها ب��رای او اتف��اق نیفتاده بود.
از مهاجرت معکوس مردم به خ��ارج از رژیم
صهیونیستی گرفته تا شکست در میدان مبارزه
یا شکس��ت در میدان تبادل اسرا .اینها مواردی
اس��ت که تحلیلگرانش��ان هم ب��ه ان در قالب
گ��زارش وینگراد اش��اره کرده ان��د .در همین
رابطه و برای شناخت اهمیت این موضوعات
در جامعه رژیم صهیونیس��تی با دکتر حیدری،
کارشناس مسائل اسرائیل به گفت وگو نشستیم.
چرا شکست رژیم صهیونیستی در جنگ 33روزه
تااینحداهمیتیافت؟
lیکیازمهمترینماموریت هایافرادیکهدررژیم
صهیونیستی هستند ،چه افراد نظامی و چه افراد سیاسی،
استفاده از موضوع بازدارندگی است ،یعنی این افراد سعی
دارند با ساختن فیلم های مختلف یا ارائه اخبارهای کذب
و نشان دادن هیمنه خود در سطح منطقه ،این قدرت را از
اعراب و فلسطینی ها و مردم کشورهای منطقه بگیرند که
فکر مقابله با رژیم صهیونیستی را هم به خود راه ندهند .به
اینحالت،بازدارندگیمی گویند.
84
افتاب
مثلت شماره88
این بازدارندگی انواع مختلفی دارد که موضوع بحث
ما نیست .رژیم صهیونیستی کار را به اینجا رسانده بود که
هیچ کدام از کش��ورهای عربی به خصوص فلسطینی ها
به طور عموم هیچ��گاه به ذهن خ��ود این گ��زاره را راه
نمی دادند که می توان با این کش��ور رو در رو ایس��تاد .اما
جنگ تموز ی��ا همان جن��گ 33روزه ب��ه نوعی هیمنه
رژیمصهیونیستیراازبینبردوانرافرو ریخت.
مشخصهاینشکستهیمنهچهبود؟
lدر واقع بعد از این جنگ افراد متوجه شدند این
قدرتیکهحتیبهذهنشانخطورنمی کردباانمبارزهکنند
شایدیکادمکپوشالیبیشترنیستکهبهنوعیباتبلیغات
ان را بزرگ کرده اند و هیمن��ه کاذب دارد .حزب اهلل لبنان
یک کشور نیست بلکه یک گروه است و این برای رژیم
صهیونیستیخیلیمفتضحانهبودکهدراینجنگتموزیا
همانجنگ 33روزهلبنانشرکتکندبه رغماینکهسازمان
اطالعاتخارجیموسادسیاستمدارانرژیمصهیونیستی
را از ورود به این جنگ برحذر داشته بود.
اگ��ر ای��ن نظ��رات وج��ود داش��ت چ��را
رژیمصهیونیستیوارداینجنگشد؟
lدر واقع رژیم صهیونیستی با طناب نظامی ها به
این چاه رفت و سیاستمداران ان قصد ورود به این جنگ را
نداشتند.نظامی هاطوریالقاکردهبودندکهپیروزیدراین
جنگ با انهاست و حمله ای را اغاز کردند که نتیجه ان را
می دانیموازچندوچونانمطلعهستیم.
در مورد ای��ن نتایج و تبعات ان بیش��تر توضیح
می دهید؟
lاینتبعاتونتایجبخش هایمختلفیداشت:
اول :بعد از اینکه این جنگ اغاز می ش��ود در خالل ان
نقاط اس��یب پذیر رژیم صهیونیس��تی کامال مشخص
می شود .برد موش��ک های حزب اهلل تا اب های نزدیک
تل اویو می رس��د و می تواند کش��تی جنگی را هدف
قرار ده��د .بنابراین این یک هش��دار مهم ب��رای رژیم
صهیونیستیبودومی بینیدکهقضیهدراینزمینهبرعکس
شده و برخالف روند همیشگی رژیم صهیونیستی که
مهاجرپذیر بود و مهاجران یهودی وارد انجا می شدند
اما در خالل ان چند روز برگش��ت مهاجران شروع شد
وافرادی که وضع مالی خوبی داشتند سعی می کردند از
اسرائیل خارج شوند.
اینموضوعچراپیشامد؟
lچون این افراد احس��اس خطر می کردند .یکی
از مشکالت اصلی رژیم صهیونیستی و سیاست های ان
ایناستکههویتندارند.اسرائیلی هافاقدهویتهستند
وهویتواحدیندارند.
یعنیچه؟
lاینافرادمهاجرانیازکشورهایدیگرهستندواین
منطقهورژیمصهیونیستیرابهعنوانکشورخودبهحساب
نمی اورند.اینافرادزیریکپرچمجمعشده اندامابهاینده
ان چیزی که دور ان جمع ش��ده اند اصال امیدوار نبوده و
حاضرنیستندبرایانفداکاریکنند!
ما در جنگ تحمیلی هشت س��اله کشور خودمان
می بینیم که یهودی ها ش��هید می دهند ،مسیحی ها کشته
می دهند ،زردشتی ها ش��هید می دهند و به طور کل همه
سعی دارند از مرز خود دفاع کنند .اما در انجا چنین چیزی
نیست و هیچ هویتی وجود ندارد که افراد بخواهند برای
ان از خودگذشتگی داشته باشند .این اولین نکته ای بود که
نشان داد مردم رژیم صهیونیستی حاضر نیستند مثل مردم
کشورهای دیگر از خود گذشتگی داشته باشند و تحمل
رنجومشقت هایجنگراندارند.
نکات دیگری هم در این زمینه وجود دارد؟
lمورد دوم ،قدرت حزب اهلل بود .در واقع حزب اهلل
با اقدامی که انجام داد عالوه بر انکه قدرت خود را به رخ
رژیم صهیونیستی کشید پایگاه و جایگاه خود را در لبنان و
منطقهقوی ترکرد.درنتیجهاینتقویتحزب اهللبهامریکا
و کش��ورهای منطقه ثابت کرد که محلی از اعراب دارد و
ی را در این منطقه ایفا کند و هر
می تواند نقش های مهم��
اقدامی که از سوی کشورهای خارجی بخواهد در لبنان یا
کشورهایحاشیه ایانانجامشودحتمابایددرانحزب اهلل
لبنانرابهعنوانیکیازنقش افرینانوشرکادرنظربگیرند.
رژیمصهیونیستیهمپسازاینجنگبهایننتیجهرسیدکه
لبنانمی تواندحریفقدرتمندیبرایاوباشد.
سومین مورد کش��ورهای پیرامونی لبنان بودند.
کشورهایی مثل سوریه ،مصر ،اردن و ...به خصوص مردم
این کشور که به دولتمردان این کشورها نهیب می زدند و
انها را مواخذه می کردند که شما این همه قدرت داشتید،
چرا نتوانستید مقابل رژیم صهیونیستی بایستید؟ یک
گروه مثل حزب اهلل لبنان با یک اندوخته کم و تجهیزات
محدود و نیروی انسانی محدودتر ولی با ایمان و ارائه
محکم توانسته رژیم صهیونیس��تی را این قدر به عقب
براند و انها را مفتضح کند .از این جهت هم جنگ تموز
یا همان جنگ 33روزه برای رژیم صهیونیستی ثمرات
بدی در بر داشت.
ایا رژیمصهیونیستیخودش هممتوجه این نتایج
ومشکالتشد؟
lاگر ش��ما دقت کنید می بینید که بع��د از جنگ
33روزهرژیمصهیونیستیکمیتهوینگرادراتشکیلمی دهد
و در پایان کمیته جمع بندی و اعالم می کند ایهود اولمرت،
نخست وزیر رژیم صهیونیستی (که از حزب کادیما بود)،
بهرغمبی عرضهبودن،بیشترنظامی هاوبه خصوصستاد
مشترک را مقصر می داند و تبعات این موضوع را شکسته
شدنهیمنهاسرائیلدراینجنگاعالممی کند.
بااینزمینه هااینجنگچهپیام هاییداشت؟
lمهمتری��ن پیامی که این جنگ و عقب نش��ینی
رژیمصهیونیستیداشتشایداینبودکهمی توانبااشغالگر
مبارزه کرد .بنابراین بعد از اقدامات حزب اهلل لبنان تاثیرات
انرابیشترازانچهدرکشورهایمنطقهمشاهدهمی شوددر
داخلرژیمصهیونیستیمی بینیم.
اینتاثیراتراتشریحمی کنید؟
lی��ک تاثی��ر ان روی مردم��ی ب��ود ک��ه در
رژیمصهیونیستیحضوردارندکه ترسیدندوموضوعاتی
رخ داد که در مورد مهاجرت به ان اشاره شد.
تاثی��ر دوم در برخ��ی از اف��راد ب��ود و در درون
رژیمصهیونیستیجریانیایجادشدکهطالبامنیتبودو
قصدمذاکرهباگروه هایفلسطینیراداشت.امابهترینتاثیر
را بر افراد و مبارزین فلسطینی در خاک فلسطین داشت که
درنتیجهانجنگغزهاتفاقافتاد.انجاهمرژیمصهیونیستی
نتوانستبهاهدافخوددستپیداکند.
نه اینکه بگوییم جنگ غزه مثل جنگ 33روزه بود اما
نشاندادهشدکهعدهمعدودیازمردمبه رغماینکهسافاز
انهاحمایتنمی کردتوانستندمبارزهکنند.بنابراینجنگ33
روزهتبعاتبسیارخوبیداشتکهشایدمهمتریننتیجهان،
باوراینموضوعبودکهمی توانبارژیمصهیونیستیمبارزه
کرد و مردم هر وقت که الزم باشد می توانند با اشغالگران
مبارزهکنند.
حزب اهلل لبنان عالوه بر جن��گ 33روزه پیروزی
دیگری هم در جریان مبادله اس��را به دست اورد.
چراایناسرابرایرژیمصهیونیستیاینقدراهمیت
داشت که برای انها پای میز مذاکره ای تا این حد
خفت بارنشستکهسمیرقنطارراازادکند؟کسی
که ازادی او از محاالت به حساب می امد.
lرژیمصهیونیستیدرواقعیکپادگانبزرگاست.
مثالدربرخیکشورهامثلکشورماهنوزاینسیستموجود
دارد که یک جوان در سن مشخص و با شرایطی دو سال به
سربازی می رود و بر می گردد .در برخی از کشورها دیگر
سربازیبهاینشکلنیستوبهیکشغلتغییرشکلداده
است و افراد در ارتش اشتغال دارند.
اما در کشوری مثل رژیم صهیونیس��تی تمام مردم
موظف هستند در ارتش حضور داشته باشند .یعنی خود
افراد انجا می گویند که ما س��ربازانی هستیم که یازده ماه
مرخصی داریم .مستحضر باشید که تمامی زنان و مردان
رژیمصهیونیستیبایدبهسربازیبروند.
شکل این سربازی مثل کش��ور ما همان دو سال
است؟
lخیر! وقتی فردی به س��ربازی می رود ،عالوه بر
ان مدت برای مردها تا 40سالگی و زنان تا سن مشخصی
موظف هستند هر س��ال یک ماه خود را به ارتش معرفی
کنند.مثالفردیبقالاستویازدهماهکارمی کندامابرایاو
مشخصشدهاستکهطبقزمان بندیمشخصیکماهدر
خدمتارتشباشدودرانجادرقالبرانندهتانکونفربریا
رزمندهیاهرپستدیگریمشغولبهکار شود.
زن هاهمهمینطور؟
lزنان هم همینطور .حتی اگر دکتر باشد یازده ماه
را در مطبش اس��ت اما یک ماه را باید به ارتش برود .این
همه به این دلیل است که رژیم صهیونیستی فاقد جمعیت
مخصوص به خود است .اینکه می بینید اژانس یهود در
مقاطع مختلف اقدام به مهاجرت یهودیان می کند چون
کمبودنیرویانسانیدارد.
ازطرفدیگربازادوولدیکهاعرابدارنداینکمبود
نیرویانسانیخودرابه طورویژه اینشانمی دهد.بنابراین
یک رزمنده یا سرباز برای اسرائیل از اهمیت بسیار باالیی
برخوردار است.
چرا؟
lبهدودلیل:اولاینکهجایگزینیبرایانندارد.دوم
اینکهدراینسویمیدانوقتییکیازرزمنده هابهشهادت
می رسدبانامشهیدازاوتجلیلمی کنیموباعثافتخاراست
وافراددیگرهم ترغیبمی شوندتادرمیدانجنگحضور
پیداکنند،امارژیمصهیونیستینمی توانداینموضوعرادر
میان مردم خود جا بیندازد .چون این فرهنگ را ندارد .این
اتفاقدراسرائیلنه تنهاباعث ترغیبنمی شودبلکهباعث
می شوددیگرانازمیدانجنگفرارکنند.
بنابراینوقتیکهموضوعمبادلهپیشمی ایدمی بینید
حاضر است بیاید چند صد نفر از رزمنده ها را ازاد کند ولی
دو سرباز خود را پس بگیردg.
85
راه اهن جمهوری اسالمی ایران
شرکت قطارهای مسافری رجاء
استرداد بلیت اینترنتی
در صفحه اول س��امانه خرید اینترنتی ،با انتخاب گزینه «استرداد و جستجوی بلیت» از
پنج گزینه موجود ،می توانید بلیت های خریداری ش��ده را استرداد کنید .ابتــدا بلـیت
مـورد نـظر خــود را با درج یکـی از مـوارد « شمـاره بلیـت » « ،مشخصات مسافر» یا «
تاریخ حرکت » انتخاب کنید .سپس بلیتی را که قصد استرداد دارید تعیین و کلید استرداد
را انتخاب کنید .با انجام این عمل بلیت مورد نظر ش��ما مسترد می شود .توجه داشته
باشد ؛ پیش از استرداد بلیت به پیامهایی که در صفحه ی ابتدایی سامانه نمایش داده
می شود توجه کنید.
فقط قبل از مراجعه ش��ما به یکی از مراکز فروش و تهیه نس��خه چاپی بلیت ،استرداد
اینترنتی بلیت طبق شرایط زیر امکان پذیر است:
بلیت تا یک ساعت پس از تهیه ،با پرداخت کامل بهای ان مسترد می شود
تا ساعت 12روز قبل از حرکت قطار 90درصدبهای بلیت پرداخت می شود.
تا 3ساعت قبل از حرکت قطار 70درصد بهای بلیت پرداخت می شود.
از 3ساعت قبل از حرکت تا لحظه حرکت 50درصد بهای بلیت پرداخت می شود .
استرداد بلیت پس از حرکت قطار امکان پذیر نمی باشد.
پیامک3000139 :
ارتباط با مشتری139 :
www. raja. ir