ماهنامه مثلث شماره 90

‫پرونده و‬ ‫ی‬ ‫ژ‬ ‫ه‬ ‫ع‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫سیاسی‬ ‫سلفی گری مسیحی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫نوفاشیسم‬ ‫ایا فاشیسم در حال جان گرفتن در اروپا است؟‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫دکتر علیرضا صدرا‪/‬‬ ‫‪34‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫دکتر صدرا‬ ‫در این مقاله به صورت‬ ‫دین یهود و دین مسیح و رابطه انها مفصل و علمی درباره‬ ‫با‬ ‫کرده و از این‬ ‫سیاست و مدنیت بحث‬ ‫فرض به کنکاش درباره‬ ‫مسیحی‬ ‫ریشههای افراطیگری‬ ‫پرداخته و ریشه بنیادگرایی‬ ‫خشک و جامع مسیحی را در تفسیرهای‬ ‫از‬ ‫دین مسیح دانسته است‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بها و بهانه‬ ‫حادثه ترور هولناک نروژ‬ ‫سلفیگری مسیحی‬ ‫پیشدرامد‬ ‫حادثه دهشتناک نروژ؛ به‬ ‫نشس��ت مربوط به حزب رگبار بستن دهها جوان در‬ ‫حاکم‪،‬‬ ‫انهم درست بالفاصله‬ ‫بعد از‬ ‫انفجار بمب در جلوی مقر‬ ‫نخستوزیری در اسلو‬ ‫چون‬ ‫بمبمنفجرشدهبهسرعت‬ ‫جهانرادربهتوحیرت‬ ‫فروبرده‬ ‫در است‪.‬حادثهایوحشتناک‬ ‫بااینشکلوشیوهانهم‬ ‫کشوریکهیکیازارامترین‬ ‫کشورهایاروپاوجهانبوده‬ ‫و با درامد‬ ‫سرانه‪66‬هزار دالر‪ ،‬پس‬ ‫از لوکزامبورگ با‪76‬هزار‬ ‫دالردر‬ ‫باالترینسطحدرامدی‪،‬‬ ‫شاخصهایرفاهقراردارد‪.‬‬ ‫حادثهای که هرچند از حیث‬ ‫تندرکشورودرمحدوده کمیت و جغرافیا‪ ،‬به قتل دهها‬ ‫ای‬ ‫حیثکیفیتوشاخصه کوچکانجامیدهاست‪،‬ولیاز‬ ‫هایفجیع‬ ‫ان‪،‬بلکهجوهرهوماهی‬ ‫ت و مبانی‬ ‫بینشی ‪ -‬منشی راست‬ ‫گرایی مسیحی افراطی‬ ‫عامل‬ ‫ان و نیز حقیقت یا شالوده‬ ‫ظاهرنگرانه و ظاهرگرایانه های مسیحی‪ -‬مدرنیستی‬ ‫و‬ ‫مبادی‪ -‬غایات بهویژه تنازعی‬ ‫داروینیس��تی و اثار و تبعات و‬ ‫گستره اروپا‪ ،‬غرب و به تبع نیز پیام و پیامدها‪ ،‬چه بسا‬ ‫ان‬ ‫جهان‬ ‫را‬ ‫متاثر‬ ‫سازد‪ .‬به همین‬ ‫منظور‬ ‫نیازمنداناستکهریشه‬ ‫هایتاریخیوتکوینیسیر‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود ‪ 30 /‬مرداد ماه ‪ 1500 /1390‬تومان‪ 92/‬صفحه‬ ‫تو گوهایی از‪ :‬دکتر علیرضا صدرا‬ ‫با اثار و گف ‬ ‫دکتر محمد اخگری‪ ،‬دکتر کیوان پویامنش‬ ‫دکتر بهادر امینیان‪ ،‬فتح اهلل حسینی‪ ،‬پیروز ایزدی و وحید یامین پور‬ ‫‪1‬‬ ‫مطلع ‪ -‬حضرت‬ ‫‪« -1‬خوشا بهحال عیسی مسیح روحاهلل(س)‪:‬‬ ‫کسانی‬ ‫که مشتاق عدالتند‪ ،‬چون‬ ‫اشتیاقشان‬ ‫براوردهخواهدشد‪(».‬متا‪5:‬؛‪)6‬‬ ‫«خوشا بهحال انهایی که‬ ‫مهربان و با گذشتند‪ ،‬چون از‬ ‫دیگرانهم‬ ‫گذشتخواهنددید‪(».‬متا‪5:‬؛‪)7‬‬ ‫«خوشا بهحال کسانی که‬ ‫می‬ ‫دلش��ان پاک است‪ ،‬چون‬ ‫توانندخداراببینند‪(».‬متا‪5:‬؛‪)8‬‬ ‫‪« -2‬هر که‬ ‫می‬ ‫شمشیر(ناروا)بکشد‪ ،‬با شمشیر هم کشته‬ ‫شود‪(».‬انجیلمتا‪26:‬؛‪)52‬‬ ‫این‬ ‫تفاسیر افراطی و بهخصوص‬ ‫راستگرایی افراطی را‬ ‫فراهم می‬ ‫اسالم‬ ‫سازد‪ .‬اما مسیحیت و به‬ ‫مطلقاند‪.‬بهتعبیرقران؛«انا‬ ‫تبع ان هر مسیحی را در‬ ‫معرض‬ ‫ال‬ ‫لدینعنداهللاالسالم»‪/3(.‬‬ ‫این اتهام یا حداقل شبهه‬ ‫عمران؛‪)19‬ازبنیادتاغایت‪،‬از‬ ‫قرار دادن به همان اندازه‬ ‫غلط و‬ ‫و از‬ ‫مبداتامعادوازاغازتاانجام‪.‬‬ ‫بلکه مغالطه و سفسطه‬ ‫افرینش‪ ،‬هبوط و مدنیت ادم‬ ‫اسالم که پدیدهای حق و بوده و هس��ت که در مورد‬ ‫ابوالبشر و ارسال ادم(س)‬ ‫عدالت‬ ‫ابواالنبیا به منظور هدایت(ارائه‬ ‫طلبانه متعادل و مشروع‬ ‫بوده‪ ،‬و‬ ‫طریق یا نبوت و رسانیدن به‬ ‫مطلوبیاامامت)‪.‬‬ ‫احیانا برخی افراطگرایی‬ ‫یا‬ ‫های امثال القاعده و طالبان‬ ‫برخی سازشگریهای امثال‬ ‫‪ -4‬راهبرد دین و دینی‬ ‫بلکه دقیقا هم ریشهاند) را وهابیت (که از هر دو نه اتفاقا‬ ‫اغاز و ادم(س) تا انجام و توحید و توحیدی اسالم؛ از‬ ‫به‬ ‫رسول‬ ‫حساب اسالم و اسالمگرایی‬ ‫وحدتدینی‪،‬شرایعیکثیر گرامی اسالم(ص) در عین‬ ‫گذاشته و حتی جهاد حقیقی‬ ‫ومتنوع‬ ‫رادیکالیسممعرفیکردهو عادالنه و مشروع اسالمی را‬ ‫بهتعدادپیامبرانصاحب‬ ‫شریعت(ا‬ ‫میکنند‪.‬‬ ‫ولوالعزم)وبهتعبیریبهتع‬ ‫بهتوصیهوتعبیربلندهم‬ ‫کارامدو‬ ‫دادانبیاوسفیراناسمانی‬ ‫داشته و‬ ‫اثربخشوهماخالقیو‬ ‫دارد و در سیر و ساختاری‬ ‫«اى‬ ‫پسندیدهخداییوقرانی؛‬ ‫راهبری و متکامل که هر‬ ‫شریعتی‪،‬‬ ‫کسانى که ایمان اوردهاید‪،‬‬ ‫بهصورتپلکانیوپیدر‬ ‫بهعدالتشهادتدهید‪،‬وا براى خدا به داد برخیزید (و)‬ ‫متعا‬ ‫پی‪،‬مرحلهتداومومرتبه‬ ‫لبته‬ ‫لی پیشا خویش به تناسب‬ ‫برانداردکهعدالتنکنید‪.‬ع نبایددشمنىگروهىشمارا‬ ‫تکامل مدنی جوامع و جهان‬ ‫انسانیاست‪.‬‬ ‫دالتکنیدکهانبهتقوا‬ ‫نزدیکتر‬ ‫است‪،‬و‬ ‫از‬ ‫خدا‬ ‫پروا‬ ‫‪-5‬‬ ‫دارید‪،‬کهخدابه‬ ‫دین مسیح و ش��ریعت‬ ‫انچهانجاممىدهیداگاه‬ ‫و انجیل عیسی(س)‪ :‬به‬ ‫است»‪(.‬انفال‪5/‬؛‪)8‬‬ ‫همین‬ ‫س��بب(در) تداوم و تکامل‬ ‫دین یهود(ی)‪ ،‬شریعت‬ ‫فرای جهات و جریانات‬ ‫موسی(س) و کتاب اسمانی‬ ‫و‬ ‫متعدد دیگر‪ ،‬غرب‪ ،‬غربی‬ ‫است‪ .‬کما اینکه؛ تصدیق تورات یا بهعنوان مکمل ان‬ ‫جهان تحت تاثیر ان و بلکه‬ ‫تحت شعاع غرب و غربی‪،‬‬ ‫است‪ .‬بنا به اعالم خود (تایید)کننده‪ -‬بهکار برنده ان نیز‬ ‫همواره در دوران جدید‬ ‫حضرت‬ ‫پدیده؛دینی‪-‬شرعی خصوص��ا در عصر معاصر با دو‬ ‫مسیح(س)در انجیل‪« :‬فکر‬ ‫مسیحیت(کات‬ ‫نکنیدکهمنامدهامتا«تورات‬ ‫ولیسموپروتستانتیسم)‬ ‫ودیگری‪-‬‬ ‫دیگررامنسوخکنم‪.‬من موسی»ونوشتههایپیغمبران‬ ‫مدنی‪-‬فنیمدرنیسممو‬ ‫امدهامتا‬ ‫اجهاست‪.‬امابیشوپیش‬ ‫ازهر‬ ‫انهاراتکمیلکنموبهانجام‬ ‫برسانم‪.‬ا‬ ‫چیزبهتعبیرقرانی؛«اناهلل‬ ‫نچهدرتوراتنوشتهشده‬ ‫بانفسهم»(رعد‪13/‬؛‪ ،)11‬الیغیرومابقومحتییغیرواما‬ ‫کهبایدانجامبگیردمطمئن‬ ‫باشیدیکبه‬ ‫یک‬ ‫ناشی‬ ‫از‬ ‫انجام‬ ‫بینش‬ ‫می‬ ‫و‬ ‫نگرشی‬ ‫بودهکهدر‬ ‫گیرد»‪(.‬متا‪5،‬؛‪.)17-18‬‬ ‫گرایشات‬ ‫در‬ ‫و انگاه در روابط و رفتار‬ ‫عین ح��ال ب��ه ترتیبی‬ ‫و در کنشها‪ ،‬روشها و‬ ‫سیاست‬ ‫ک��ه مالحظه میش��ود؛‬ ‫هایخواهاقتصادی‪،‬خواه‬ ‫بشارتدهنده به پیامبر‬ ‫و‬ ‫اجتماعیوتعادلسیاسی‬ ‫سیر دیانت؛ دین و دینیاسالم(ص)‪ ،‬و تداوم‪ ،‬تعالی راهبرد‬ ‫خواه فرهنگی؛ معنوی و‬ ‫توحیدی‬ ‫مییابند‪ .‬اندیشهها؛ نگاه و اخالقی و تعالی بازتاب یافته و‬ ‫سیر‬ ‫از ادم(ع) تا خاتم(ص)‪،‬‬ ‫نظریات‬ ‫راهبردی نبوت و رسالت تا‬ ‫‬‫و برداشتهای ظاهری‬ ‫حد جامعیت و خاتمیت‬ ‫وحی‪-‬‬ ‫افراطی از دیانت از جمله‬ ‫دین‪ -‬شریعت است‪ .‬کما‬ ‫از اندازه و حتی انحصاریمسیحیت از سویی و تاکید بیش‬ ‫اینکه نوید بخش منجی‬ ‫موعودو‬ ‫بر‬ ‫ظهوروحاکمیتسیاسی‬ ‫ساحت مادی و تک ساحتی‬ ‫جهانیونهاییاووحتی‬ ‫رجعت؛حیاتو‬ ‫مدرنیسم چه در جهت سود و‬ ‫و لذتگرایی فرویدیسمی س��وداگری ‪ -‬تولید ثروت‬ ‫‪ -6‬به حضوردوبارهخویشاست‪.‬‬ ‫و‬ ‫همین مناسبت؛ در‬ ‫چه در جهت یا با تنازع‬ ‫بقای‬ ‫داروینیستی‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫عین اینکه میان انبیا‪ ،‬کتب‬ ‫جنبه‬ ‫ادیان‬ ‫سیطرهطلبانهو‬ ‫و بلکه دین فرقی نبوده و‬ ‫استعماری‪-‬استکبارییا‬ ‫امپریا‬ ‫ زیرساخت ‪ -‬ساختار‬‫یکی ب��وده ولی از حیث‬ ‫لیستیاقتصادی‪-‬سیاسی‪-‬‬ ‫شریعتهامتفاوت؛متمایزو‬ ‫روشدرمسیحیت‪ -‬ارزشی‪-‬بینشی‪ -‬منشی این کنش و‬ ‫فرهنگیتامرزجهانیسازی‬ ‫بهتعبیرقرانیمتفاضلاند‪.‬‬ ‫مدرنیسمو‬ ‫جاری‪،‬نقطهاغازومحورین‬ ‫گیرد‪.‬فرضیهاصلیاینمقا تعارضانهاموردمداقهقرار‬ ‫«تلک الرسل فضلنا بعضهم‬ ‫چه‬ ‫عزیمتیبودهکهراستافراطی‬ ‫منهم من کلم اهلل و رفع‬ ‫لهاین‬ ‫بعضهم‬ ‫اجتماعیوبهویژهشخصییا‬ ‫بودهکه؛«منبع(اعمازمنشاء‬ ‫درجات»‪/2(.‬بقره؛‪)253‬‬ ‫کهدرحادثهوجریانفاجعه جمعیوگروهیبدینسان‬ ‫نگرشنظریومبداءگرایش‬ ‫نروژ‬ ‫ونیز«ولقدفضلنابعضا‬ ‫عملی)بحران(های)اجتماعی‬ ‫غربو‬ ‫شاهدانهستیموبدترازان‬ ‫بهشکلدو‬ ‫لنبیین علیبعضواتیناداود‬ ‫غربی؛ذاتیودرونزادیبوده‬ ‫لتی‪،‬نظاممندرسمیواز‬ ‫زبور»‪/17(.‬اسراء؛‪)55‬‬ ‫وامیزهبرخیاموزههای‬ ‫ظاهر‬ ‫تریبوننهادهایجهانی‬ ‫بسان‬ ‫نگرانه ‪ -‬گرایانه تفریطی ‪-‬‬ ‫صندوقبینالمللیپولو‬ ‫افراطی دینی مسیحیت و‬ ‫ش��رایع چندگانه دین یگانه‬ ‫ملل‬ ‫بانکجهانیوحتیسازمان‬ ‫مسیحیان و نیز رویکرد مدنی‬ ‫و یگانهپرستی اسالم‪ :‬از‬ ‫ابتدا و از‬ ‫و بهویژه شورای امنیت‪،‬‬ ‫رهیافتهای تکساحتی مدرنیسم ‪ -‬پست مدرنیسم‪،‬‬ ‫شریعت ادم(س)؛ که برد‬ ‫امروزه ان را مشاهده میکنیم؛‬ ‫و گستره خانه‪ ،‬خانواده‬ ‫جریانی که پیشتر در قالب‬ ‫و خانوادگی به‬ ‫مثابه‬ ‫نازیسم‪-‬‬ ‫نخس��تین‬ ‫فرویدیس��می (لذتگرایانه) ‪-‬‬ ‫و‬ ‫فاشیسم‬ ‫و‬ ‫امروزه در‬ ‫قواره‬ ‫تنازعی داروینیستی (سیطره‬ ‫نهاد مدنی داشت‪ ،‬تا ادامه و اصلیترین و پایدارترین‬ ‫جهانیسازی‪ -‬نومحافظه‬ ‫تا‬ ‫امپریالیس��تی و راهبرهای جویانه هژمونیک استکباری)‬ ‫کاری‪ -‬راست افراطی در‬ ‫گسترهقبیلهوقبیلگیبهمثا شریعت نوح(س)؛ که برد و‬ ‫قلبغربواروپای‬ ‫دوگانه‬ ‫غربیخودنماییمیکند‪.‬‬ ‫ولو ب��ه ظاهر متعارض‬ ‫بهنهاد‬ ‫اجتماعیوجماعتمدنی‬ ‫سوسیالیستی‪-‬توتالیتریستی(دو‬ ‫فراخانو‬ ‫لتساالری)ولیبرالیستی‪-‬‬ ‫کاپیت‬ ‫ادگیوخاندانیتاشریعت‬ ‫الیستی(سرمایهساالری‬ ‫دینگرایی‪-‬‬ ‫که‬ ‫موسی(س)وعیسی(س)‬ ‫مسیحیت‪-‬ظاهرنگری؛‬ ‫تبعیضانگیزبیمهار)است»‪.‬‬ ‫برد و گستره قومیداشته و‬ ‫خطاب و مخاطب اصلی ان‬ ‫تفریط‪-‬افراطگرایی‬ ‫بنیاسرائیلاست‪.‬‬ ‫درامد‬ ‫الف)‪-1‬دین یهود(ی)‪،‬‬ ‫«و اتینا موسی الکتاب و‬ ‫شریعت موسی(س) و کتاب‬ ‫پیش از هر چیز بایسته و‬ ‫جعلناه هدی لبنی اسرائیل»‪.‬‬ ‫اسمانی تورات و دین‬ ‫(‪/17‬اسری؛‪)2‬‬ ‫در عین حال ولو اینکه این شایسته است توجه نمود که‬ ‫و‬ ‫مس��یح(ی)‪ ،‬شریعت عیسی(س)‬ ‫جریان‪،‬‬ ‫تا‬ ‫کتاب اس��مانی انجیل و‬ ‫و به‬ ‫جریانی افراطی مسیحی‬ ‫شریعت اس��الم محمدی‬ ‫همچنین دین اسالم‪ ،‬شریعت‬ ‫محمد(ص)و‬ ‫تعبیری مسیحی افراطی‬ ‫که برد و گستره جهانی‬ ‫داشته‬ ‫بوده‬ ‫کتاب‬ ‫و‬ ‫اسمانی‬ ‫تصدیق کننده؛ تعادل‬ ‫مسیحیت دانس��تن‪ ،‬ضمن ولی ان را مختص دیانت‬ ‫شریعتوکتاباسمانی قران‪ :‬همگی و هر سه دین‪،‬‬ ‫بخش و تعالی جامع و خاتم‬ ‫اینکه‬ ‫وحی و‬ ‫حنیف‬ ‫غیر‬ ‫ظنی و پندار غیرعلمی و‬ ‫راهبرد دین توحیدی است‪.‬‬ ‫یعنیپاکواصیلتوحیدو‬ ‫توحیدی‬ ‫و از همان اغاز و اساس؛‬ ‫«هدی‬ ‫واقعی حقیقی و یقینی بوده و‬ ‫ابراهیمیاند‪.‬کمااینکهدر‬ ‫غلط شبههناکی است و‬ ‫للناس»(‪/3‬ال عمران؛‪)4‬‬ ‫کان‬ ‫گفتمانخداییقران‪«:‬ما‬ ‫فرایاینکهجفاییدرحق‬ ‫للعالمین و «هدی و رحمه‬ ‫و بشری‬ ‫ابراهیم یهودیا و ال نصرانیا و‬ ‫جنگهای صلیبی با مسیحیت(هرچندباوجودسابقه‬ ‫للمس��لمین»(‪/16‬نحا؛‬ ‫لکن کان حنیفا مسلما»‪/3(.‬‬ ‫ال عمران؛‪)67‬‬ ‫بسیاری‬ ‫‪ )89‬و همچنین «هدی و‬ ‫بشری‬ ‫تندروی‬ ‫ها‬ ‫و‬ ‫‪)...‬‬ ‫در‬ ‫بلکه ناروایی‬ ‫للمسلین»(‪/16‬نحل؛‪)102‬است‪.‬‬ ‫مورددینودیانتاست‪.‬‬ ‫‪ -2‬از این حیث یعنی از‬ ‫تبیین علمیدرست قضیه توصیفعینی‪-‬تحلیلعملی‪-‬‬ ‫اسباط دوازدهگانه قوم بنی‬ ‫حیث دینی و توحیدی هیچ‬ ‫فرقی‬ ‫دس��تهجمعی از کنع��ان و اسرائیل پس از مهاجرت‬ ‫نشان‬ ‫بین اینها نبوده و اختالف‬ ‫برداشتوبرخوردافراطی‪ -‬میدهد که این امر ریشه در‬ ‫انزل الینا و ما انزل الی ابراهیم ندارند‪« .‬قولوا امنا باهلل و ما‬ ‫حضرت یوسف(س) در اس��تقرار در مص��ر از زم��ان‬ ‫و‬ ‫دوران‬ ‫احساسیگرایی مسیحیت ظاهری‪-‬تجزیهوجزءنگریو‬ ‫االسباط و ما اوتی موسی و اسمعیل و اسحق و یعقوب و‬ ‫او بر مصر‪ ،‬تدریجا گرفتار عزیزی(کارگزاری سیاسی)‬ ‫راست‬ ‫افراطی‬ ‫عیسی‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫و‬ ‫در‬ ‫ما‬ ‫این‬ ‫اوتی‬ ‫ا‬ ‫هیچ‬ ‫ستم‬ ‫شکی‬ ‫لنبیون‬ ‫من ربهم‬ ‫ال نفرق‬ ‫شده و بسیاری بدان تن داده قبطیها و سلطه فرعونیان‬ ‫نیست که برخی از اموزه‬ ‫بین احد منهم و نحن له‬ ‫های مسیحی و مسیحیت‬ ‫و به‬ ‫ولینه‬ ‫مسلمون»‪/2(.‬بقره؛‪ )136‬یا‬ ‫«کل‬ ‫و‬ ‫تنبلی‪ ،‬تنبارگی و حقارت‬ ‫مسیح(س)یاظاهرنگریو‬ ‫امن باهلل و مالئکته و کتبه و‬ ‫احساس خودباختگی دچار‬ ‫نیزیکسویهگراییهای‬ ‫رسله ال نفرق بین احد من‬ ‫رعونتگرایی یا برعکس‬ ‫ش��ده بودند‪ .‬بدین سبب و‬ ‫رسله»‪/2(.‬بقره؛‪)285‬‬ ‫مناسبت شریعت موسی(س)‬ ‫خشونتگرایی ظرفیت و زمینه‬ ‫‪ -3‬همگی؛‬ ‫شدیدا ضد سستعنصری‬ ‫مربوطه‬ ‫بوده از حیث واداش��تن‬ ‫مطلق دین اسالم؛ دین مطلق‬ ‫بنی‬ ‫اسالم‬ ‫و‬ ‫دین‬ ‫اس��رائیل‬ ‫به‬ ‫هجرت‪،‬‬ ‫مجاهدت و کار و تالش و کسب‪،‬‬ ‫بسیار شدید‪ ،‬سختگیر‬ ‫‪35‬‬ ‫می خواهند‬ ‫ما را حذف کنند‬ ‫محرمانه های محمدرضا باهنر در گفت وگو با مثلث‬ ‫بنده ناقابل در مجلس ‪ 180‬رای دارم‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی حتی به ما هم اجازه چانه زنی نمی دهند‬ ‫با الریجانی اختالف نظر داریم‪ ،‬اما با هم کار می کنیم‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫انارشی انگلیسی‬ ‫چرا بریتانیا گرفتار‬ ‫شورش های خیابانی شد؟‬ ‫علی تنهاست‬ ‫(ع)‬ ‫یادداشت ها و مقاالتی‬ ‫در وصف امیر مومنان‬ ‫دردسرهای اقای نویسنده‬ ‫صفحاتی درباره‬ ‫چالش های احمد دهقان‬ ‫‪28 - 33‬‬ ‫راه امام‬ ‫سیاست‬ ‫محرمانه های باهنر‬ ‫افت درونی‬ ‫من حقیقتا نگران هستم‪ .‬من نگران اسالم هستم‪ .‬ما اسالم‬ ‫را از چنگ محمدرضا دراوردیم و من خوف این را دارم که اسالم‬ ‫به چنگ ما مبتال شده باشد‪ ،‬به طوری که ما هم مثل او یا بدتر از‬ ‫او بر سر اسالم بیاوریم‪ .‬این نگرانی هست و زیـاد است‪ .‬ادم های‬ ‫جاهلـی هس��تند که به خیال خودشان خدمت می‏کنند برای‬ ‫اسالم‪ ،‬خدمت می‏کنند‪ ،‬لکن سر خود کـارهایی می‏کنند که‬ ‫ضرر به حیثیت اسالم می‏خورد‪ .‬از همه اطراف به ما فشار امـده‬ ‫است‪ .‬از اصفهـانمفصل نوشته‏اند‪ .‬دیروز هم باز اقای «خادمی»‬ ‫نوش��ته‏اند‪ .‬تعبیر ایش��ـان این اس��ت که در اصفهان مشغول‬ ‫غارت کردن مردم‏اند‪ .‬از خرم‏اباد امده‏اند اینجا که اینها؛ هر کس‬ ‫یک چیزی دارد به اسم س��رمایه‏داری می‏ریزند و می‏گیرند و‬ ‫اصال موازین تو کـار نیست‪ .‬همان طوری که در رژیم سابق بدون‬ ‫میزان اسالمی و شرعی عمل می‏کردند‪ ،‬حاال هم بدون میزان‬ ‫شرعیوعقلیعملمی‏کنندواینتاسفبسیاردارد‪.‬تاسفاینکه‬ ‫این نهضت به دست خود ما نهضت اسالمی نباشد‪ .‬اسالمیتش‬ ‫را از دست بدهد‪ .‬انقـالب کردیم و هر کـاری دلمان می‏خواهد‬ ‫می‏کنیم‪ .‬حجتشان همین است‪ .‬از هر که بپرسی چرا اینـطور؟‬ ‫می‏گوید انقـالبکردیم‪ .‬انقـالبکردیم‪ .‬مـال مردم را می‏رویم‪،‬‬ ‫می‏ریزیم منـزل مردم‪ .‬اموالشان را می‏گیرند به اندازه‏ای که زن و‬ ‫بچه‏شان روی زمین می‏نشینند‪ .‬حجتشان این است که انقالب‬ ‫کرده‏ایم‪ .‬زمین های مردم را می‏گیرند‪ ،‬نمی‏گذارند کشت بشود‪.‬‬ ‫یا می‏گیرند می‏دهند دست یکی دیگر‪ .‬حجتشان این است که‬ ‫انقالبکردیم‪.‬اشخاصیمی‏ریزندتوخانه‏هایمردم‪،‬بدوناینکه‬ ‫یک مجوز شرعی‪ ،‬یک مجوز قانونیداشته باشند‪ ،‬حجتشان این‬ ‫است که انقالب کردیم‪ .‬معنی این[حرکت] این است که اسالم‬ ‫اینطور می‏گوید‪ .‬انقالب کرده‏ایم‪ ،‬یعنی حاال جمهوری اسالمی‬ ‫داریم و طریقه اس�لام این است که موازین و جهاتی که هست‬ ‫دیگر تمام دیوارها بریزد و تمام موازین از بین برود‪.‬‬ ‫افت درونی انقالب اسالمی‬ ‫کارهای کمونیس��ت ها را می‏کنند به اسم اسالم‪ .‬کارهای‬ ‫مارکسیس��ت ها را می‏کنند به اسم اس�لام‪ .‬حرف های انها را‬ ‫می‏زنند به اس��م اس�لام و این نهضت از داخل دارد می‏پوسد‪.‬‬ ‫مثل یک خربزه‏ای که از بیرون ش��ما اب ب��ه ان می‏دهید‪ ،‬به‬ ‫ان توجه می‏کنید‪ ،‬یک وقت که می‏خواهید بچینید می‏بینید‬ ‫از باط��ن خراب ش��ده‪ .‬ش��ما در ظاه��ر هی خدم��ت کنید‪،‬‬ ‫یک وق��ت ببینید که نهضت ش��ما کرم زده اس��ت‪ .‬از باطن‬ ‫خراب ش��ده است‪ .‬انهایی که به اس��م اسالم مشغول شده‏اند‬ ‫به تبلیغات و به اس��م اس�لام مشغول ش��ده‏اند به اعمال سر‬ ‫خ��ودی؛ اینها کرم هایی هس��تند که باطن ای��ن نهضت را به‬ ‫فساد خواهند کش��ید و من نمی‏دانم باید چه بکنیم‪ .‬این یک‬ ‫قدرت مرکزی می‏خواهد‪ .‬یک ق��درت اجرایی می‏خواهد که‬ ‫این اش��خاص هر جا یک ش��لوغی کردند‪ ،‬اینه��ا را بگیرند و‬ ‫محاکمه‏شان کنند و جزایی اگر دارند به انها بدهند‪ .‬سر خود‬ ‫همین طوری یک دس��ته‏ای‪ ،‬هر کس در ه��ر جا‪ ،‬یک تفنگی‬ ‫داش��ته دست خودش گرفته‪ ،‬هر که هر چه دلش می‏خواهد‪،‬‬ ‫هر کاری دلش می‏خواهد می‏کند‪ .‬با هر که بد است می‏ریزند‬ ‫منزلش[بازرس��ی] می‏کنن��د‪ .‬با ه��ر که یک غرض��ی دارند‬ ‫می‏ریزند منزلش‪.‬‬ ‫محمدرض��ا باهن��ر در گفت وگویی صریح‬ ‫و ش��فاف با مثلث پیرامون جبهه پایداری‪،‬‬ ‫ارای��ش سیاس��ی اصولگرای��ان و مواض��ع‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات اینده سخن گفته‬ ‫است‪ .‬او در این گفت وگو برای نخستین بار‬ ‫در خصوص انتقادها و اعتراض های اعضای‬ ‫جبه��ه پای��داری در م��ورد کمیت��ه ‪8+7‬‬ ‫مواضعی صریح اتخاذ کرده است‪.‬‬ ‫‪10 - 27‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫رازهای تنهایی‬ ‫علی (ع) همچنان تنهاست‪ .‬بدون شک این واقعیتی است که نمی توان‬ ‫ان را کتمان کرد‪ .‬او همان کس��ی است که هیچ ارزشی برای قدرت‬ ‫قائل نیس��ت و انجا ک��ه در قدرت قرار می گی��رد در اجرای عدالت‬ ‫فرقی میان منس��وبانش و دیگران قائل نیست‪ .‬علی (ع) تنها‪ ،‬غریب‪،‬‬ ‫ب��زرگ و مظلوم بود و البته بی تردید ج��ای چنین فردی فقط و فقط‬ ‫پیش خداست‪.‬‬ ‫‪54 - 61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫شکاف بزرگ‬ ‫غرب به دموکراسی اش می بالید‪ .‬دموکراسی که در ان تعادل و باالنس‬ ‫حرف اول و اخر را می زد‪ .‬طبقه متوس��طی بود که به جامعه نظم و‬ ‫ثبات می بخش��ید و به هرج و مرج و ناارامی مهر پایان زده بود‪ .‬اما‬ ‫انارش��ی و انچنان که فیلسوفان گذشته تاریخ از ان به وضع طبیعی‬ ‫یاد می کنند دوباره به جامعه غرب بازگشته است‪ .‬این بار انگلستان‬ ‫میزبان پدیده ای شده اس��ت تا ثابت شود دموکراسی و سرمایه داری‬ ‫بهترین الگو برای اداره جامعه امروز در جهان پسامدرن نیستند‪.‬‬ ‫‪34 - 53‬‬ ‫نوفاشیسم‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫پ��س از چالش های یازده س��پتامبر سیاس��ت مداران عال��م غرب این‬ ‫تص��ور را در اذه��ان عمومی ج��ا انداختند که هر انچ��ه مربوط به‬ ‫گذشته گرایی‪ ،‬رجعت به گذشته‪ ،‬ارتجاع‪ ،‬بنیادگرایی و رادیکالیسم‬ ‫است ریشه در فرهنگ ملل خاورمیانه و گرایش های اسالمی دارد‪.‬‬ ‫اما این بار حادثه ای در قاره س��بز ورق را به ناگهان برگرداند و همه‬ ‫چیز دگرگون ش��د‪ .‬این بار بنیادگرایی از دل مسیحیت بیرون امد و‬ ‫رادیکالیسم دینی شانه به شانه راستگرایی افراطی غرب زد‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫‪77 - 85‬‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫قاب ماورایی‬ ‫تلویزی��ون در چن��د س��ال اخیر در ایام م��اه مبارک‬ ‫رمضان سریال هایی با مضامین مذهبی پخش می کند‪.‬‬ ‫نگاهی به این س��ریال ها از زاویه ای دیگر براس��اس‬ ‫مخاطب س��نجی پرونده این ش��ماره افتاب است‪ .‬در‬ ‫این پرونده با رحمان س��یفی ازاد‪ ،‬مدیرگروه فیلم و‬ ‫سریال شبکه چهار‪ ،‬منتقدان و نویسندگان فیلمنامه‬ ‫این موضوع را به بحث گذاشتیم‪.‬‬ ‫‪62 - 69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫پرسه در جنگ‬ ‫ادبیات دفاع مقدس در واقع از ش��لیک اولین گلوله به این س��رزمین شکل گرفت‪.‬‬ ‫حاال بیش از سی سال از اغاز جنگ تحمیلی می گذرد و نهادهای بسیاری در جهت‬ ‫حفظ و نشر ارزش های دفاع جانانه این مردم شکل گرفته اند‪ .‬اما واقعیت این است‬ ‫که از میان انبوه محصوالت ارائه ش��ده اثار تاثیرگذار و ماندگار از نسبت باالیی‬ ‫برخوردار نیستند‪ .‬در این میان اما گاهی استعدادهایی شکفته اند که بیشترشان به‬ ‫دلی��ل خالقی��ت و نگاهی تازه مورد توجه قرار گرفته ان��د‪ .‬گاهی هم به دلیل نگاه‬ ‫متفاوتشان مورد هدف انتقادهای برخی سلیقه ها قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫‪70 - 76‬‬ ‫ورزش‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسوی ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬مری��م اس��ماعیل پور ‪ -‬س��ید ج��واد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالم��ی ‪ -‬احس��ان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطف��ه کربالئ��ی‪ -‬ش��اهده یوس��فی ‪ -‬محم��د تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خیری‪ -‬ه��ادی احمدی‬ ‫حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫پرونده ویژه ع‬ ‫لوم سیاسی‬ ‫سلفیگری مسیحی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫نوفاشیسم‬ ‫ایا فاشیسم در حال جان گرفتن در اروپا است؟‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫دکتر علیرضا صدرا‪/‬‬ ‫‪34‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بها و بهانه‬ ‫حادثه ترور هولناک نروژ‬ ‫سلفیگری مسیحی‬ ‫دکتر صدرا‬ ‫در این مقاله به صورت‬ ‫دین یهود و دین مسیح و رابطه انها مفصل و علمی درباره‬ ‫با‬ ‫کرده و از این‬ ‫سیاست و مدنیت بحث‬ ‫فرض به کنکاش درباره‬ ‫مسیحی‬ ‫ریشههای افراطیگری‬ ‫پرداخته و ریشه بنیادگرایی‬ ‫خشک و جامع مسیحی را در تفسیرهای‬ ‫از‬ ‫دین مسیح دانسته است‪.‬‬ ‫پیشدرامد‬ ‫حادثه دهشتناک نروژ؛ به‬ ‫نشس��ت مربوط به حزب رگبار بستن دهها جوان در‬ ‫حاکم‪،‬‬ ‫انهم درست بالفاصله‬ ‫بعد از‬ ‫انفجار بمب در جلوی مقر‬ ‫نخستوزیری در اسلو‬ ‫چون‬ ‫بمبمنفجرشدهبهسرعت‬ ‫جهانرادربهتوحیرت‬ ‫فروبرده‬ ‫است‪.‬حادثهایوحشتناک‬ ‫در‬ ‫بااینشکلوشیوهانهم‬ ‫کشوریکهیکیازارامترین‬ ‫کشورهایاروپاوجهانبوده‬ ‫و با درامد‬ ‫سرانه‪66‬هزار دالر‪ ،‬پس‬ ‫از لوکزامبورگ با‪76‬هزار‬ ‫دالر در‬ ‫باالترین سطح درامدی‪،‬‬ ‫شاخصهای رفاه قرار دارد‪.‬‬ ‫حادثهای که هرچند از حیث‬ ‫تندرکشورودرمحدوده کمیت و جغرافیا‪ ،‬به قتل دهها‬ ‫ای‬ ‫حیثکیفیتوشاخصه کوچکانجامیدهاست‪،‬ولیاز‬ ‫هایفجیع‬ ‫ان‪،‬بلکهجوهرهوماهی‬ ‫ت و مبانی‬ ‫بینشی ‪ -‬منشی راست‬ ‫گرایی مسیحی افراطی‬ ‫عامل‬ ‫ان و نیز حقیقت یا شالوده‬ ‫ظاهرنگرانه و ظاهرگرایانه های مسیحی‪ -‬مدرنیستی‬ ‫و‬ ‫مبادی‪ -‬غایات بهویژه تنازعی‬ ‫داروینیس��تی و اثار و تبعات و‬ ‫گستره اروپا‪ ،‬غرب و به تبع نیز پیام و پیامدها‪ ،‬چه بسا‬ ‫ان‬ ‫منظورنیازمنداناستکه جهان را متاثر سازد‪ .‬به همین‬ ‫ریشه‬ ‫هایتاریخیوتکوینیسیر‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود ‪ 30 /‬مرداد ماه ‪ 1500 /1390‬تومان‪ 92/‬صفحه‬ ‫با اثار و گفتوگوهایی از‪ :‬دکتر علیرضا صدرا‬ ‫دکتر محمد اخگری‪ ،‬دکتر کیوان پویامنش‬ ‫دکتر بهادر امینیان‪ ،‬فتحاهلل حسینی‪ ،‬پیروز ایزدی و وحید یامینپور‬ ‫‪1‬‬ ‫مطلع ‪ -‬حضرت‬ ‫‪« -1‬خوشا بهحال عیسی مسیح روحاهلل(س)‪:‬‬ ‫کسانی‬ ‫که مشتاق عدالتند‪ ،‬چون‬ ‫اشتیاقشان‬ ‫براوردهخواهدشد‪(».‬متا‪5:‬؛‪)6‬‬ ‫«خوشا بهحال انهایی که‬ ‫مهربان و با گذشتند‪ ،‬چون از‬ ‫دیگرانهم‬ ‫گذشتخواهنددید‪(».‬متا‪5:‬؛‪)7‬‬ ‫«خوشا بهحال کسانی که‬ ‫می‬ ‫دلش��ان پاک است‪ ،‬چون‬ ‫توانندخداراببینند‪(».‬متا‪5:‬؛‪)8‬‬ ‫‪« -2‬هر که‬ ‫می‬ ‫شمشیر(ناروا)بکشد‪ ،‬با شمشیر هم کشته‬ ‫شود‪(».‬انجیلمتا‪26:‬؛‪)52‬‬ ‫این‬ ‫تفاسیر افراطی و بهخصوص‬ ‫راستگرایی افراطی را‬ ‫فراهم می‬ ‫اسالم‬ ‫سازد‪ .‬اما مسیحیت و به‬ ‫مطلقاند‪.‬بهتعبیرقران؛«انا‬ ‫تبع ان هر مسیحی را در‬ ‫معرض‬ ‫ال‬ ‫لدینعنداهللاالسالم»‪/3(.‬‬ ‫این اتهام یا حداقل شبهه‬ ‫عمران؛‪)19‬ازبنیادتاغایت‪،‬از‬ ‫قرار دادن به همان اندازه‬ ‫غلط و‬ ‫و از‬ ‫مبداتامعادوازاغازتاانجام‪.‬‬ ‫بلکه مغالطه و سفسطه‬ ‫افرینش‪ ،‬هبوط و مدنیت ادم‬ ‫اسالم که پدیدهای حق و بوده و هس��ت که در مورد‬ ‫ابوالبشر و ارسال ادم(س)‬ ‫عدالت‬ ‫ابواالنبیا به منظور هدایت(ارائه‬ ‫طلبانه متعادل و مشروع‬ ‫بوده‪ ،‬و‬ ‫طریق یا نبوت و رسانیدن به‬ ‫مطلوبیاامامت)‪.‬‬ ‫احیانا برخی افراطگرایی‬ ‫یا‬ ‫های امثال القاعده و طالبان‬ ‫برخی سازشگریهای امثال‬ ‫‪ -4‬راهبرد دین و دینی‬ ‫بلکه دقیقا هم ریشهاند) را وهابیت (که از هر دو نه اتفاقا‬ ‫اغاز و ادم(س) تا انجام و توحید و توحیدی اسالم؛ از‬ ‫به‬ ‫رسول‬ ‫حساب اسالم و اسالمگرایی‬ ‫وحدتدینی‪،‬شرایعیکثیر گرامی اسالم(ص) در عین‬ ‫گذاشته و حتی جهاد حقیقی‬ ‫ومتنوع‬ ‫رادیکالیسممعرفیکردهو عادالنه و مشروع اسالمی را‬ ‫بهتعدادپیامبرانصاحب‬ ‫شریعت(ا‬ ‫میکنند‪.‬‬ ‫ولوالعزم)وبهتعبیریبهتع‬ ‫بهتوصیهوتعبیربلندهم‬ ‫کارامدو‬ ‫دادانبیاوسفیراناسمانی‬ ‫داشته و‬ ‫اثربخشوهماخالقیو‬ ‫دارد و در سیر و ساختاری‬ ‫«اى‬ ‫پسندیدهخداییوقرانی؛‬ ‫راهبری و متکامل که هر‬ ‫شریعتی‪،‬‬ ‫کسانى که ایمان اوردهاید‪،‬‬ ‫بهصورتپلکانیوپیدر‬ ‫بهعدالتشهادتدهید‪،‬وا براى خدا به داد برخیزید (و)‬ ‫متعا‬ ‫پی‪،‬مرحلهتداومومرتبه‬ ‫لبته‬ ‫لی پیشا خویش به تناسب‬ ‫برانداردکهعدالتنکنید‪ .‬نبایددشمنىگروهىشمارا‬ ‫تکامل مدنی جوامع و جهان‬ ‫انسانیاست‪.‬‬ ‫عدالت‬ ‫کنیدکهانبهتقوانزدیکتر‬ ‫است‪،‬واز‬ ‫‪-5‬‬ ‫خداپروادارید‪،‬کهخدابه‬ ‫دین مسیح و ش��ریعت‬ ‫انچهانجاممىدهیداگاه‬ ‫و انجیل عیسی(س)‪ :‬به‬ ‫است»‪(.‬انفال‪5/‬؛‪)8‬‬ ‫همین‬ ‫س��بب(در) تداوم و تکامل‬ ‫دین یهود(ی)‪ ،‬شریعت‬ ‫فرای جهات و جریانات‬ ‫موسی(س) و کتاب اسمانی‬ ‫و‬ ‫متعدد دیگر‪ ،‬غرب‪ ،‬غربی‬ ‫است‪ .‬کما اینکه؛ تصدیق تورات یا بهعنوان مکمل ان‬ ‫جهان تحت تاثیر ان و بلکه‬ ‫تحت شعاع غرب و غربی‪،‬‬ ‫است‪ .‬بنا به اعالم خود (تایید)کننده‪ -‬بهکار برنده ان نیز‬ ‫همواره در دوران جدید‬ ‫حضرت‬ ‫پدیده؛دینی‪-‬شرعی خصوص��ا در عصر معاصر با دو‬ ‫مسیح(س)در انجیل‪« :‬فکر‬ ‫مسیحیت(کات‬ ‫نکنیدکهمنامدهامتا«تورات‬ ‫ولیسموپروتستانتیسم)‬ ‫ودیگری‪-‬‬ ‫دیگررامنسوخکنم‪.‬من موسی»ونوشتههایپیغمبران‬ ‫مدنی‪-‬فنیمدرنیسممو‬ ‫امدهامتا‬ ‫اجهاست‪.‬امابیشوپیش‬ ‫ازهر‬ ‫انهاراتکمیلکنموبهانجام‬ ‫برسانم‪.‬ا‬ ‫چیزبهتعبیرقرانی؛«اناهلل‬ ‫نچهدرتوراتنوشتهشده‬ ‫الیغیرومابقومحتییغیرواما‬ ‫کهبایدانجامبگیردمطمئن‬ ‫بانفسهم»(رعد‪13/‬؛‪،)11‬ناشیاز‬ ‫باشیدیکبهیکانجام‬ ‫گرایشات و انگاه در روابط بینشونگرشیبودهکهدر‬ ‫میگیرد»‪(.‬متا‪5،‬؛‪.)17-18‬‬ ‫در‬ ‫و رفتار‬ ‫عین ح��ال ب��ه ترتیبی‬ ‫و در کنشها‪ ،‬روشها و‬ ‫سیاست‬ ‫ک��ه مالحظه میش��ود؛‬ ‫هایخواهاقتصادی‪،‬خواه‬ ‫بشارتدهنده به پیامبر‬ ‫و‬ ‫اجتماعیوتعادلسیاسی‬ ‫سیر دیانت؛ دین و دینیاسالم(ص)‪ ،‬و تداوم‪ ،‬تعالی راهبرد‬ ‫خواه فرهنگی؛ معنوی و‬ ‫توحیدی‬ ‫مییابند‪ .‬اندیشهها؛ نگاه و اخالقی و تعالی بازتاب یافته و‬ ‫سیر‬ ‫از ادم(ع) تا خاتم(ص)‪،‬‬ ‫نظریات‬ ‫راهبردی نبوت و رسالت تا‬ ‫‬‫و برداشتهای ظاهری‬ ‫حد جامعیت و خاتمیت‬ ‫وحی‪-‬‬ ‫افراطی از دیانت از جمله‬ ‫دین‪ -‬شریعت است‪ .‬کما‬ ‫از اندازه و حتی انحصاریمسیحیت از سویی و تاکید بیش‬ ‫اینکه نوید بخش منجی‬ ‫موعودو‬ ‫بر‬ ‫ظهوروحاکمیتسیاسی‬ ‫ساحت مادی و تک ساحتی‬ ‫جهانیونهاییاووحتی‬ ‫مدرنیسم چه در جهت سود و‬ ‫رجعت؛حیاتو‬ ‫و لذتگرایی فرویدیسمی س��وداگری ‪ -‬تولید ثروت‬ ‫حضوردوبارهخویشاست‪.‬‬ ‫و چه‬ ‫‪ -6‬به همین مناسبت؛ در‬ ‫در جهت یا با تنازع بقای‬ ‫عین اینکه میان انبیا‪ ،‬کتب‬ ‫و ادیان‬ ‫داروینیستیوجنبهسیطرهطلبانهو‬ ‫و بلکه دین فرقی نبوده و‬ ‫استعماری‪-‬استکبارییا‬ ‫امپریا‬ ‫ زیرساخت ‪ -‬ساختار‬‫یکی ب��وده ولی از حیث‬ ‫لیستیاقتصادی‪-‬سیاسی‪-‬‬ ‫شریعتهامتفاوت؛متمایزو‬ ‫روشدرمسیحیت‪ -‬ارزشی‪-‬بینشی‪ -‬منشی این کنش و‬ ‫فرهنگیتامرزجهانیسازی‬ ‫بهتعبیرقرانیمتفاضلاند‪.‬‬ ‫مدرنیسمو‬ ‫جاری‪،‬نقطهاغازومحورین‬ ‫تعارضانهاموردمداقهقرار‬ ‫گیرد‪.‬‬ ‫«تلک الرسل فضلنا بعضهم‬ ‫چه‬ ‫عزیمتیبودهکهراستافراطی‬ ‫منهم من کلم اهلل و رفع‬ ‫فرضیهاصلیاینمقالهاین‬ ‫بعضهم‬ ‫اجتماعیوبهویژهشخصییا‬ ‫بودهکه؛«منبع(اعمازمنشاء‬ ‫درجات»‪/2(.‬بقره؛‪)253‬‬ ‫کهدرحادثهوجریانفاجعه جمعیوگروهیبدینسان‬ ‫نگرشنظریومبداءگرایش‬ ‫نروژ‬ ‫و نیز«و لقد فضلنا بعض ا‬ ‫عملی)بحران(های)اجتماعی‬ ‫غربو‬ ‫شاهدانهستیموبدترازان‬ ‫بهشکلدو‬ ‫لنبیین علی بعض و اتینا داود‬ ‫غربی؛ذاتیودرونزادیبوده‬ ‫لتی‪،‬نظاممندرسمیواز‬ ‫زبور»‪/17(.‬اسراء؛‪)55‬‬ ‫وامیزهبرخیاموزههای‬ ‫ظاهر‬ ‫تریبوننهادهایجهانی‬ ‫بسان‬ ‫نگرانه ‪ -‬گرایانه تفریطی ‪-‬‬ ‫صندوقبینالمللیپولو‬ ‫افراطی دینی مسیحیت و‬ ‫ش��رایع چندگانه دین یگانه‬ ‫ملل‬ ‫بانکجهانیوحتیسازمان‬ ‫مسیحیان و نیز رویکرد مدنی‬ ‫و یگانهپرستی اسالم‪ :‬از‬ ‫ابتدا و از‬ ‫و بهویژه شورای امنیت‪،‬‬ ‫رهیافتهای تکساحتی مدرنیسم ‪ -‬پست مدرنیسم‪،‬‬ ‫شریعت ادم(س)؛ که برد‬ ‫امروزه ان را مشاهده میکنیم؛‬ ‫و‬ ‫و گستره خانه‪ ،‬خانواده‬ ‫جریانی که پیشتر در قالب‬ ‫فرویدیس��می (لذتگرایانه) ‪-‬‬ ‫خانوادگی به مثابه نخس��تین و‬ ‫نازیسم‪ -‬فاشیسم و امروزه در‬ ‫قواره‬ ‫تنازعی داروینیستی (سیطره‬ ‫نهاد‬ ‫اصلیترین و پایدارترین‬ ‫جهانیسازی‪ -‬نومحافظه‬ ‫مدنی داشت‪ ،‬تا ادامه و تا‬ ‫امپریالیس��تی و راهبرهای جویانه هژمونیک استکباری)‬ ‫کاری‪ -‬راست افراطی در‬ ‫گسترهقبیلهوقبیلگیبهمثا شریعت نوح(س)؛ که برد و‬ ‫قلبغربواروپای‬ ‫دوگانه‬ ‫غربیخودنماییمیکند‪.‬‬ ‫ولو ب��ه ظاهر متعارض‬ ‫بهنهاد‬ ‫اجتماعیوجماعتمدنی‬ ‫سوسیالیستی‪-‬توتالیتریستی(دو‬ ‫فراخانو‬ ‫لتساالری)ولیبرالیستی‪-‬‬ ‫کاپیت‬ ‫ادگیوخاندانیتاشریعت‬ ‫الیستی(سرمایهساالری‬ ‫دینگرایی‪-‬‬ ‫که‬ ‫موسی(س)وعیسی(س)‬ ‫مسیحیت‪-‬ظاهرنگری؛‬ ‫تبعیضانگیزبیمهار)است»‪.‬‬ ‫برد و گستره قومیداشته و‬ ‫خطاب و مخاطب اصلی ان‬ ‫تفریط‪-‬افراطگرایی‬ ‫بنیاسرائیلاست‪.‬‬ ‫درامد‬ ‫الف)‪-1‬دین یهود(ی)‪،‬‬ ‫«و اتینا موسی الکتاب و‬ ‫شریعت موسی(س) و کتاب‬ ‫پیش از هر چیز بایسته و‬ ‫جعلناه هدی لبنی اسرائیل»‪.‬‬ ‫اسمانی تورات و دین‬ ‫(‪/17‬اسری؛‪)2‬‬ ‫در عین حال ولو اینکه این شایسته است توجه نمود که‬ ‫و‬ ‫مس��یح(ی)‪ ،‬شریعت عیسی(س)‬ ‫جریان‪،‬‬ ‫تا‬ ‫کتاب اس��مانی انجیل و‬ ‫و به‬ ‫جریانی افراطی مسیحی‬ ‫شریعت اس��الم محمدی‬ ‫همچنین دین اسالم‪ ،‬شریعت‬ ‫که برد و گستره جهانی‬ ‫داشته‬ ‫تعبیری مسیحی افراطی بوده‬ ‫محمد(ص)و کتاب اسمانی‬ ‫و تصدیق کننده؛ تعادل‬ ‫ولی ان را مختص دیانت‬ ‫قران‪ :‬همگی و هر سه دین‪،‬‬ ‫بخش و تعالی جامع و خاتم‬ ‫مسیحیت دانس��تن‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫وحی و‬ ‫شریعتوکتاباسمانیحنیف‬ ‫غیر‬ ‫ظنی و پندار غیرعلمی و‬ ‫راهبرد دین توحیدی است‪.‬‬ ‫یعنیپاکواصیلتوحیدو‬ ‫توحیدی‬ ‫و از همان اغاز و اساس؛‬ ‫«هدی‬ ‫واقعی حقیقی و یقینی بوده و‬ ‫ابراهیمیاند‪.‬کمااینکهدر‬ ‫غلط شبههناکی است و‬ ‫للناس»(‪/3‬ال عمران؛‪)4‬‬ ‫کان‬ ‫گفتمانخداییقران‪«:‬ما‬ ‫فرایاینکهجفاییدرحق‬ ‫للعالمین و «هدی و رحمه‬ ‫و بشری‬ ‫ابراهیم یهودیا و ال نصرانیا و‬ ‫جنگهای صلیبی با مسیحیت(هرچندباوجودسابقه‬ ‫للمس��لمین»(‪/16‬نحا؛‬ ‫لکن کان حنیفا مسلما»‪/3(.‬‬ ‫ال عمران؛‪)67‬‬ ‫بسیاری‬ ‫‪ )89‬و همچنین «هدی و‬ ‫بشری‬ ‫درمورددینودیانتاست‪ .‬تندرویها و ‪ )...‬بلکه ناروایی‬ ‫للمسلین»(‪/16‬نحل؛‪)102‬است‪.‬‬ ‫‪ -2‬از این حیث یعنی از‬ ‫تبیین علمیدرست قضیه توصیفعینی‪-‬تحلیلعملی‪-‬‬ ‫اسباط دوازدهگانه قوم بنی‬ ‫حیث دینی و توحیدی هیچ‬ ‫فرقی‬ ‫دس��تهجمعی از کنع��ان و اسرائیل پس از مهاجرت‬ ‫نشان‬ ‫بین اینها نبوده و اختالف‬ ‫برداشتوبرخوردافراطی‪ -‬میدهد که این امر ریشه در‬ ‫انزل الینا و ما انزل الی ابراهیم ندارند‪« .‬قولوا امنا باهلل و ما‬ ‫حضرت یوسف(س) در اس��تقرار در مص��ر از زم��ان‬ ‫و‬ ‫دوران‬ ‫احساسیگرایی مسیحیت ظاهری‪-‬تجزیهوجزءنگریو‬ ‫االسباط و ما اوتی موسی و اسمعیل و اسحق و یعقوب و‬ ‫او بر مصر‪ ،‬تدریجا گرفتار عزیزی(کارگزاری سیاسی)‬ ‫راست‬ ‫عیسی و‬ ‫افراطی دارد‪ .‬در این هیچ‬ ‫ستم‬ ‫شکی‬ ‫ما اوتی النبیون من ربهم‬ ‫ال نفرق‬ ‫شده و بسیاری بدان تن داده قبطیها و سلطه فرعونیان‬ ‫نیست که برخی از اموزه‬ ‫بین احد منهم و نحن له‬ ‫های مسیحی و مسیحیت‬ ‫و به‬ ‫ولینه‬ ‫مسلمون»‪/2(.‬بقره؛‪ )136‬یا‬ ‫«کل‬ ‫و‬ ‫تنبلی‪ ،‬تنبارگی و حقارت‬ ‫مسیح(س)یاظاهرنگریو‬ ‫امن باهلل و مالئکته و کتبه و‬ ‫احساس خودباختگی دچار‬ ‫نیزیکسویهگراییهای‬ ‫رسله ال نفرق بین احد من‬ ‫رعونتگرایی یا برعکس‬ ‫ش��ده بودند‪ .‬بدین سبب و‬ ‫رسله»‪/2(.‬بقره؛‪)285‬‬ ‫مناسبت شریعت موسی(س)‬ ‫خشونتگرایی ظرفیت و زمینه‬ ‫شدیدا ضد سستعنصری‬ ‫مربوطه‬ ‫‪ -3‬همگی؛ مطلق دین‬ ‫بوده از حیث واداش��تن‬ ‫اسالم؛ دین مطلق اسالم و دین‬ ‫بنیاس��رائیل به هجرت‪،‬‬ ‫مجاهدت و کار و تالش و کسب‪،‬‬ ‫بسیار شدید‪ ،‬سختگیر‬ ‫‪35‬‬ ‫میخواهند‬ ‫ما را حذف کنند‬ ‫خداحافظی ساکت‬ ‫بنده ناقابل در مجلس ‪ 180‬رای دارم‬ ‫ایتاهلل مهدویکنی حتی به ما هم اجازه چانهزنی نمیدهند‬ ‫با الریجانی اختالف نظر داریم‪ ،‬اما با هم کار میکنیم‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫محمدرضا س��اکت پس از حضور ‪ 9‬س��اله در س��پاهان اصفهان از این باش��گاه‬ ‫خداحافظی کرد‪ .‬گفته می شود مدیرعامل پیشین سپاهان تمایلی به کناره گیری‬ ‫از س��مت خود نداشته است‪ .‬اما این اس��تعفا به او تحمیل شده است؛ موضوعی‬ ‫ک��ه رئیس هیات مدیره س��پاهان ان را رد می کند و البته خود س��اکت نیز در‬ ‫موضعی محافظه کارانه ضعف جس��مانی و پاره ای از مش��کالت شخصی را دلیل‬ ‫کناره گیری اش برمی ش��مرد‪ .‬با این حال به نظر می رس��د س��پاهان این فصل در‬ ‫غیاب مدیر موفق خود کار سختی برای دفاع از عنوان قهرمانی داشته باشد‪.‬‬ ‫محرمانههای محمدرضا باهنر در گفت وگو با مثلث‬ ‫انارشی انگلیسی‬ ‫چرا بریتانیا گرفتار‬ ‫شورشهای خیابانی شد؟‬ ‫علی تنهاست‬ ‫(ع)‬ ‫یادداشتها و مقاالتی‬ ‫در وصف امیر مومنان‬ ‫دردسرهای اقای نویسنده‬ ‫صفحاتی درباره‬ ‫چالشهای احمد دهقان‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با شعرا به صورت کامل چاپ شده است‪ .‬اخرین سخنرانی‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در کنار جدال وحش��تناک کالمی فتح اهلل زاده و مایلی کهن‪ ،‬بخش هایی از مصاحبه جنجالی‬ ‫علی مطهری و برخی عکس های خبری و یادداشت هایی در حوزه های گوناگون از دیگر بخش های خبرنامه است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫علی(ع) تنهاست‬ ‫سیری در روزنامه ها در هفته گذشته‬ ‫امان از این ترحم دل ازار‪...‬‬ ‫دنبال مقام نیستم‬ ‫شوک صبح جمعه‬ ‫کاری که از میرباقری بعید بود‬ ‫زمان جنگیدن برای دیگران تمام شده‬ ‫‪10‬‬ ‫رهبر معظم انقالب در جمع شعرا‪:‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫حسینیهامامخمینیدرشبمیالدامامحسنمجتبی(ع)‬ ‫کریم اه��ل بیت‪ ،‬میزب��ان اهالی فرهنگ و هنر‪ ،‬ش��عرای‬ ‫پیشکسوتوجوانکشوروتعدادیازشعرایفارسی گوی‬ ‫افغانستان و تاجیکس��تان بود‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫رهبر معظ��م انقالب اس�لامی در این دی��دار با تبیین‬ ‫ویژگی های زمان حاضر و بیداری اس�لامی در منطقه‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬این تحوالت اثر گرفته از حرکت‬ ‫عظیم ملت ایران بود و شعرا با درک این شرایط‪ ،‬ضمن‬ ‫پایبندی به هویت و گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬به معرفت‬ ‫دینی و اسالمی خود به عنوان لوازم الگو شدن ملت ایران‬ ‫عمقبخشند‪».‬‬ ‫قبل از بیانات رهبر معظم انقالب اسالمی‪ ،‬تعدادی‬ ‫از شعرا‪ ،‬سروده های خود را با مضامین اخالقی‪ ،‬دینی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬انقالبی‪ ،‬بیداری اس�لامی و اجتماعی قرائت‬ ‫کردند‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای در این دیدار حرکت‬ ‫کلی در شعر کشور را پیش رونده توصیف و خاطرنشان‬ ‫کردند‪« :‬دوره کنونی‪ ،‬دوره اوج و شکوفایی مجدد شعر‬ ‫فارسی را نوید می دهد‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی در مقایسه شعر امروز‬ ‫کشور با دوره دویست ساله اوج سبک هندی‪ ،‬تعداد و‬ ‫کمیت شعرا و نیز نواوری در مضمون اشعار را دو شباهت‬ ‫برجسته این دو دوره برشمردند‪.‬‬ ‫ایشان تعداد شعرای جوان و پیشکسوت کشور را‬ ‫بی سابقه خواندند و افزودند‪« :‬انقالب اسالمی‪ ،‬معارف‬ ‫و هنر را به متن مردم و جامع��ه اورد و اگر همین روش‬ ‫‪ 30‬س��اله ادامه یابد‪ ،‬تعداد شعرای ما به مراتب بیشتر از‬ ‫تمام دوران های گذشته خواهد شد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در بیان دومین ویژگی‬ ‫شعر کنونی کشور خاطرنشان کردند‪« :‬در هیچ دوره ای‬ ‫سابقه ندارد که این همه مضمون نو و حرف های تازه در‬ ‫شعر راه پیدا کند و طبیعی است که هر زمان مضمون نو‬ ‫پدید اید به دنبال ان ترکیب جدید ساخته می شود و زبان‬ ‫شعر به تدریج پخته تر و استوارتر می شود‪».‬‬ ‫ایشان ظهور قله های بی نظیر شعر فارسی را نیازمند‬ ‫زمان و تالش بیش��تر دانس��تند و با تمجید از مضمون‬ ‫مناسب و شجاعت در شعر جوانان به انان توصیه کردند‪:‬‬ ‫«توقف در جا و احس��اس به منزل رسیدن سکون اور و‬ ‫خستگی افرین است بنابراین با تالش بیشتر‪ ،‬خود را به‬ ‫اوج شعر نزدیک کنید‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در ادام��ه این دیدار به‬ ‫ویژگی زمان حاضر و بیداری اس�لامی ایجاد شده در‬ ‫منطقه اشاره و خاطرنشان کردند‪« :‬این بیداری اسالمی‪،‬‬ ‫اثر گرفته از حرکت عظیم ملت ایران بود چرا که انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬تحولی بنیان برافکن برای سنت های طاغوتی‬ ‫و نظام س��لطه بود و این تحول‪ ،‬ملت ایران را به اسوه و‬ ‫الگوی ملت ها تبدیل کرد‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی با بیان اینکه شعرا باید با‬ ‫درک ویژگی های این زمان به لوازم الگو بودن ملت ایران‬ ‫پایبند باشند‪ ،‬بر ضرورت تعمیق معرفت دینی و اسالمی‬ ‫در شعر معاصر تاکید کردند‪.‬‬ ‫ایشان با یاداوری معرفت و حکمت شعرای گذشته‬ ‫ایران مانند فردوسی‪ ،‬س��عدی‪ ،‬مولوی‪ ،‬حافظ و جامی‪،‬‬ ‫دیوان این شعرا را سراسر معرفت عمیق و پیچیده دانستند‬ ‫و افزودند‪« :‬انس با قران‪ ،‬نهج البالغه و صحیفه سجادیه از‬ ‫لوازم دستیابی به معرفت دینی است که موجب شفافیت‬ ‫و نورانیت دل و زدودن زنگار تردید و نگرانی می شود‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫انقالب اسالمی هنر را به متن جامعه اورد‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای لطافت روحی شاعر را‬ ‫زمینه ساز درک بهتر معارف و معنویت دانستند و با اشاره‬ ‫به فرصت های گرانبهای ماه مب��ارک رمضان و نورانیت‬ ‫حاصل از روزه داری خاطرنش��ان کردند‪« :‬برای کسب‬ ‫معرفت دینی باید به سراغ نگاه عالمانه و فنی رفت و از‬ ‫ابداعات غیر عالمانه و من دراوردی پرهیز کرد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای سپس به تبیین هویت‬ ‫ش��عر انقالب پرداختند و افزودند‪« :‬در واقع این ش��عر‪،‬‬ ‫می��دان دار ارائه گفتمان و ارزش های انقالب اس�لامی‬ ‫است‪ ،‬بنابراین نباید برخی هیجانات و تالمات شاعرانه بر‬ ‫اصل این هویت اثر بگذارد و ان را در شعر مغلوب کند‪».‬‬ ‫ایشان با اشاره به گستردگی معارف اسالم و انقالب‬ ‫خاطرنشان کردند‪« :‬شاعران انقالب از این دریای پرفیض‬ ‫بهره ببرند و ان را به عنوان وظیفه منعکس کنند‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی خاطرنشان کردند‪« :‬با‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی برخی شعرای وابسته به دربار و‬ ‫دارای تفکرات چپ با انقالب ملت ایران قهر کردند که‬ ‫البته همین موضوع‪ ،‬زمینه ساز جوشش زیبا و پرفیض‬ ‫شعر جوانان انقالبی شد‪ ».‬ایش��ان با اشاره به ضرورت‬ ‫پاسداشت گفتمان انقالب اس�لامی افزودند‪« :‬شعرای‬ ‫انقالب باید مراقب باشند در پرداختن به شعر اعتراضی‪،‬‬ ‫به زبان مخالفان اصل حرکت ازادیخواهانه و انقالبی ملت‬ ‫ایران نزدیک نشوند‪».‬‬ ‫مطلع این دیدار گفت وگوی صمیمی شعرا و اهالی‬ ‫فرهنگ و ادب با رهبر معظم انقالب اسالمی بود‪ .‬سپس‬ ‫حاضران نماز جماعت مغ��رب و عش��اء را به امامت‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای اقامه و روزه خود را همراه با‬ ‫ایشان افطار کردند‪g.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫تیتریک‬ ‫دعوت به وحدت در مراسم افطاری ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬رئیس مجلس خبرگان رهبری تاکید کرد‪:‬‬ ‫«همواره اصولگراها را به ائتالف دعوت ک��رده ام اما با این وجود‪،‬‬ ‫در برخی مطبوعات و س��ایت ها می بینیم مطالب تفرقه افکن منتشر‬ ‫می شود‪ ،‬ولی بنده ایستاده ام‪ .‬با توجه به وصیت امام و پشتیبانی مقام‬ ‫معظم رهبری‪ ،‬باید با هم باشیم‪».‬‬ ‫او در مراسم افطاری که یکشنبه گذش��ته با حضور مدیران و‬ ‫اعضای هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد‪ ،‬همه افراد‬ ‫و جریان های سیاسی را برای حفظ انقالب به وحدت فراخواند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی با اش��اره به اینکه در طول انقالب منادی‬ ‫وحدت بوده است‪ ،‬افزود‪« :‬تاریخ سی ساله انقالب نشان داده که بنده‬ ‫به دنبال اختالف و دعوا و مرافعه نبوده ام و حتی المقدور به دنبال این‬ ‫بوده ام که دوستان انقالب را به دور هم جمع کنم و این موضوع را‬ ‫حتی افرادی که بنده را قبول ندارند‪ ،‬نیز تصدیق می کنند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به اینکه قبول کردن ریاس��ت مجلس خبرگان از‬ ‫جانب وی برای ریاست طلبی نبوده ‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬رفتن بنده به مجلس‬ ‫خبرگان نیز برای رفع دعوا بوده است واال بنده در این انقالب به دنبال‬ ‫هیچ مقام و ریاستی نبوده ام‪».‬‬ ‫اش��اره ایت اهلل مهدوی کنی به انتخابات سال گذشته ریاست‬ ‫مجلس خبرگان رهبری اس��ت که او پس از دعوت تعداد زیادی از‬ ‫نمایندگان این مجلس کاندیدای ریاست خبرگان شد و بر کرسی ای‬ ‫نشست که پیش از ان ایت اهلل هاشمی رفسنجانی بر ان تکیه زده بود‪.‬‬ ‫رئیس مجلس خبرگان رهبری با اشاره به خون هایی که در به ثمر‬ ‫نشس��تن این نظام و انقالب ریخته شده‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬حیف است‬ ‫ما اصل این انقالب را که این همه خون مق��دس به پای ان ریخته‬ ‫ش��ده برای اختالف س��لیقه ها فراموش کنیم‪ .‬این انقالب به عقب‬ ‫باز نمی گردد و دشمنان نمی توانند کاری بکنند جز اینکه اذیت کنند‬ ‫ولی انقالب جلو می رود‪ ،‬اما به شرطی که با هم اختالف نکنید و با‬ ‫هم باشید اما اگر اختالف کنید دشمن سوء استفاده می کند‪».‬‬ ‫دبیرکل جامعه روحانیت مبارز‪ ،‬با بیان اینکه هرکس انقالب را‬ ‫قبول داشته باشد‪ ،‬اصولگراست‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬به نظر بنده هرکس‬ ‫اصل انقالب را قبول داشته باشد اصولگراست و بنده ان را محدود‬ ‫نمی کنم‪ ،‬ان اصولگرایی که مدنظر ماس��ت به معن��ای بد ان یعنی‬ ‫تعصب نیست‪ ،‬بلکه هرکس اساس اسالم و انقالب را پذیرفته و به‬ ‫ان پایبند باشد‪ ،‬اصولگراست‪ ».‬وی در ادامه گفت‪« :‬بنده اصولگراها‬ ‫را به ائتالف دعوت کرده ام اما با این وجود باز در برخی مطبوعات‬ ‫و سایت ها می بینیم که مطالب تفرقه افکن منتشر می شود‪ ،‬ولی بنده‬ ‫ایستاده ام که با توجه به وصیت امام و پشتیبانی مقام معظم رهبری با‬ ‫هم باشیم‪ .‬مبادا به خاطر شاخه ها‪ ،‬ریشه ها را بخشکانیم‪ ،‬همان گونه‬ ‫که رهبری فرمودند‪ ،‬جذب حداکث��ری ضرورت دارد و در غیر این ‬ ‫صورت بُرد با دشمن است‪».‬‬ ‫سخنان ایشان هشدار صریحی بود به برخی جریانات در طیف‬ ‫اصولگرایی که به دنبال ایجاد تفرقه و شکاف در این جریان هستند؛‬ ‫هشداری که پیش از این نیز در سخنان ایت اهلل مطرح شده بود‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدو ی کن��ی در پای��ان خاطرنش��ان ک��رد‪:‬‬ ‫«ما بای��د کاری کنیم ک��ه انقالب بمان��د‪ .‬اگر کاری انج��ام دهیم‬ ‫یا به خاط��ر اخت�لاف س��لیقه کاری کنیم ک��ه به انق�لاب ضربه‬ ‫بخ��ورد‪ ،‬مس��لما گن��اه بزرگ��ی انج��ام داده ای��م و خ��ون هم��ه‬ ‫این ش��هدا را زیر پا گذاش��ته ایم و باید به س��متی ک��ه خداوند و‬ ‫حضرت امام زمان عجل اهلل تعالی فرجه الش��ریف دوس��ت دارند‪،‬‬ ‫حرکت کنیم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪12‬‬ ‫دنبال مقام نیستم‬ ‫سیری در روزنامه ها در هفته گذشته‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫ماجراهای خاتون‬ ‫مهدی خاکی فیروز‬ ‫وضعیت ایران در گردشگری منطقه‬ ‫صدرا محق��ق‪ ،‬خبرن��گار گردش��گری روزنامه‬ ‫ش��رق در جدیدترین گزارش خود نوشت‪« :‬بر اساس‬ ‫جدیدترین گزارش ارائه شده از سوی سازمان جهانی‬ ‫گردشگری وابس��ته به س��ازمان ملل‪ ،‬ایران جایگاهی‬ ‫در میان ‪ 10‬کش��ور فعال در حوزه گردش��گری منطقه‬ ‫خاورمیانه ن��دارد‪ .‬س��ازمان جهانی گردش��گری در‬ ‫جدیدترین گزارش خود فهرست کشورهای فعال در‬ ‫حوزه گردشگری را بر اساس تعداد مسافر خارجی وارد‬ ‫شده در چهار ماهه اول سال ‪ 2011‬منتشر کرده است‪».‬‬ ‫بر اساس این گزارش شاخص های مربوط به صنعت‬ ‫گردش��گری در همه نقاط جهان به غی��ر از خاورمیانه‬ ‫در سال ‪ 2011‬با رشد همراه بوده است‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫امریکای جنوبی با رشدی ‪ 17‬درصدی‪ ،‬جنوب اسیا ‪14‬‬ ‫درصدی و جنوب شرق اس��یا ‪ 10‬درصدی در جذب‬ ‫گردشگر مواجه بوده اند‪ .‬همچنین در گزارش سازمان‬ ‫جهانی گردشگری امده است در این مدت ‪ 940‬میلیون‬ ‫گردشگر در میان کشورهای جهان ردوبدل شده اند که‬ ‫در این میان سهم کشورهای فرانسه‪ ،‬امریکا و چین بیش‬ ‫از کشورهای دیگر بوده است‪ .‬اما سهم ایران از این ‪940‬‬ ‫میلیون نفر انقدر اندک بود که جای��ی در این گزارش‬ ‫به ان اختص��اص داده نش��د‪ .‬با وجود ارائ��ه امارهای‬ ‫امیدوار کننده از سوی مسئوالن سازمان میراث فرهنگی‬ ‫و گردش��گری مبنی بر رش��د ‪ 300‬درصدی در جذب‬ ‫گردش��گر در زمان دولت های محم��ود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫گزارش هایی از این دس��ت که توسط سازمان معتبری‬ ‫چون سازمان جهانی گردشگری منتشر شده حاکی از‬ ‫ان است که براساس استانداردهای جهانی ایران از این‬ ‫لحاظ‪ ،‬موقعیت چندانی ندارد‪ .‬بر اساس این گزارش‪،‬‬ ‫هفت بار زندان برای اقای ریاضیدان‬ ‫روزنام��ه اطالع��ات در بخش معرفی مش��اهیر‬ ‫خود‪ ،‬این هفته به سراغ پرویز ش��هریاری‪ ،‬ریاضیدان‬ ‫و روزنامه نگار مش��هور ایرانی رفته اس��ت‪ .‬او در این‬ ‫گفت وگو یاداور شد‪« :‬مهمترین مساله زندگی عبارت از‬ ‫این است که ادمیزاد به دنبال راهی برود که ان را دوست‬ ‫دارد و به ان عالقه مند اس��ت و در ان زمینه تالش کند‪.‬‬ ‫البته جریان های زندگی گاهی اجازه نمی دهد که انسان‬ ‫درست در چیزی که دوس��ت دارد کار کند و به تالش‬ ‫ادامه بدهد‪ .‬در نتیجه‪ ،‬انسان ناچار می شود که در جریان‬ ‫زندگی اش تغییر ایجاد کند ولی روی هم رفته‪ ،‬باید در‬ ‫راهی گام گذاشت که مورد عالق ه انسان است‪ .‬گاهی در‬ ‫زندگی ابهام ایجاد می شود‪ ،‬ولی این ابهام بیشتر در زمانی‬ ‫ایجاد می ش��ود که حرکت های زندگی برخالف میل‬ ‫انسان باشد؛ یعنی انسان نتواند ان چیزی را ک ه می خواهد‬ ‫به دس��ت بیاورد و در راهی که دوست دارد قدم بزند و‬ ‫ادامه کار بدهد‪ .‬باز در چنین موارد و شرایطی هم انسان‬ ‫باید تاحدی که ممکن است و تا ان مقدار که می تواند‪،‬‬ ‫خوددار باش��د‪ .‬جالب اس��ت بدانید که من در زندگی‬ ‫خودم هفت بار سر از زندان دراوردم‪ ،‬به خصوص قبل‬ ‫از انقالب‪ .‬در زندان گاهی احساس فشار می کردم ولی با‬ ‫تحمل فشارها و تحمل انچه پیش می امد‪ ،‬خودم را اداره‬ ‫ کردم و تا اینجا رسیدم که اکنون در خدمت شما هستم‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫طراحی نقشه جدید‬ ‫اعالم حضور مجمع روحانیون مبارز در انتخابات‬ ‫اتی مجلس شورای اسالمی‪ ،‬واکنش تند و تیز روزنامه‬ ‫وطن امروز را برانگیخت‪ .‬تحلیلگر این روزنامه نوشت‪:‬‬ ‫«با شکست فتنه ماسونی ‪ 88‬موسوی خوئینی ها‪ ،‬دبیرکل‬ ‫مجمع روحانیون مبارز به محاق س��کوت رفت‪ ،‬ولی‬ ‫دو‪ ،‬سه هفته ای اس��ت مجددا زبان باز کرده و رخ کرده‬ ‫است؛ شاید نقش��ه جدیدی علیه نظام اسالمی در حال‬ ‫طراحی است!»‬ ‫این روزنامه همچنین در بخشی از گزارش خود‪،‬‬ ‫به تحلیل حوادث تلخ پس از انتخابات سال ‪ 88‬پرداخت‬ ‫و نوش��ت‪« :‬با نزدیک شدن به موس��م انتخابات دهم‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬مجمع که اینک چهار س��ال بود‬ ‫دبیرکلی حجت االس�لام خوئینی ها را به خود می دید‪،‬‬ ‫خود را اماده نبرد نهایی با نظام اس�لامی کرد اما وقتی‬ ‫تمام ائتالف ها‪ ،‬نظرسازی ها و اهانت ها به نتیجه نرسید‪،‬‬ ‫طبق فرامین «جورج سوروس» میلیاردر صهیونیست و‬ ‫اسپانسر انقالب های رنگین و کودتاهای مخملین که‬ ‫در دو مالقات با محمد خاتمی‪ ،‬رئیس شورای مرکزی‬ ‫مجمع به اصطالح روحانیون به وی برای اجرا ابالغ شده‬ ‫بود‪ ،‬مرحله بعد در دستور کار قرار گرفت؛ شورش علیه‬ ‫مردمساالری و رای اکثریت ملت‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫بی شک انتشار ویژه نامه روزنامه ایران برای بانوان‬ ‫که عنوان خاتون را برای ان برگزیده بودند‪ ،‬مهم ترین‬ ‫حادثه رسانه ای هفته گذشته به شمار می اید‪ .‬مهدی کلهر‪،‬‬ ‫مشاور سابق رئیس جمهوری و دیگران‪ ،‬در این نشریه‬ ‫مطالبی در خصوص پوشش زنان ایرانی گفته بودند که‬ ‫می توانست یاداور س��خنان فائزه هاشمی در روزنامه‬ ‫زن باشد که در سال های ‪ 77‬و ‪ 78‬منتشر می شد‪ .‬جعفر‬ ‫تکبیری در این خصوص در روزنامه جوان نوش��ت‪:‬‬ ‫«اصل ماجرا از این قرار اس��ت که روزنامه ایران ارگان‬ ‫مطبوعاتی دولت که این روزها تیم رس��انه ای جریان‬ ‫انحرافی در ان مس��تقر و به یکهتازی در این موسس��ه‬ ‫پرداخته است‪ ،‬دیروز با انتشار ویژ ه نامه ای در خصوص‬ ‫حجاب به نام خاتون‪ ،‬ادعا کرده است که «چادر مشکی»‬ ‫از سوی ناصرالدین شاه قاجار از فرنگ اورده و به مردم‬ ‫ایران تحمیل ش��ده و با ویژگی زنان و دختران ایرانی‬ ‫نامتناس��ب اس��ت‪ .‬این ادعا که طی ی��ک گفت وگو با‬ ‫مهدی کلهر‪ ،‬مشاور سابق احمدی نژاد صورت گرفته‬ ‫است‪ ،‬به همین جا ختم نشده است و در ادامه ادعا کرده‬ ‫است که چادر مشکی پوشش اشرافی بازمانده از شاهان‬ ‫قاجاریه است و از لحاظ فلس��فه حجاب‪ ،‬قطعا چادر‬ ‫بدترین پوشش است چون چهره زن را قاب می کند!»‬ ‫روزنامه ایران سه شنبه هفته گذشته پاسخ مهدی‬ ‫کلهر به انتقاده��ا را چنی��ن داد‪« :‬بحثی که م��ن در ان‬ ‫گفت وگو مطرح کردم‪ ،‬یک بحث تاریخی و زیباشناسانه‬ ‫در مورد لباس و رنگ ها بود‪ .‬حجاب زنان ما در دوران‬ ‫قاجار مانند اکنون افغانستان بود و رنگ های مختلف و‬ ‫حتی روشن در ان به کار برده می شد‪ .‬در زمان قاجار بیش‬ ‫از ‪ 90‬درصد جمعیت کش��ورمان روستائیان و عشایر‬ ‫بودند که حجاب انها نیز مانند حجاب عشایری است‬ ‫که در موزه های مردم شناسی اکنون به نمایش گذاشته‬ ‫می شود و چادر زنان شهری نیز مانند چادرهای نماز بود‬ ‫و من در ان گفت وگو تاکید کردم که رنگ مشکی بر اثر‬ ‫دو سفر ناصرالدین شاه به اروپا وارد پوشش زنان ما و‬ ‫در رنگ چادرها منعکس شد‪ ».‬کلهر با بیان اینکه حجاب‬ ‫از ضروریات اسالم است‪ ،‬گفت‪« :‬چادری که مادر من‬ ‫در ان زمان سرش می کرد‪ ،‬چادر کمری بود شبیه همان‬ ‫چادر ملی که االن طراحی کردند‪».‬‬ ‫ماجرای ویژه نامه خاتون البت��ه به روزنامه نگاران‬ ‫محدود نماند و واکنش برخی سیاس��تمداران را نیز در‬ ‫پی داشت‪ .‬از جمله انکه رسالت به نقل از احمد خاتمی‪ ،‬‬ ‫عضو مجلس خبرگان نوش��ت‪« :‬با توجه به حساسیت‬ ‫فوق العاده متدینین در مساله حجاب و عفاف و رنجش‬ ‫فوق العاده انها از وضعیت بدحجابی کنونی‪ ،‬انتظار این‬ ‫بود که روند این مجله بیشتر به سمت تشویق به حجاب‪،‬‬ ‫چادر و تش��ویق به چادر مشکی می ش��د که متاسفانه‬ ‫برایند کل مجله چنین نیس��ت‪ ».‬وی با انتقاد از برخی‬ ‫مصاحبه هایی که در این مجله به چادر مش��کی حمله‬ ‫کردند و چاپ برخی از تصاویر و عکس های اخر مجله‬ ‫خطاب به دست اندرکاران این مجله گفت‪« :‬منصفانه‪،‬‬ ‫دوستانه و خیرخواهانه به تهیه کنندگان این نشریه توصیه‬ ‫می کن م به جای توجیه سخنان نادرست و دفاع از ان‪ ،‬از‬ ‫مردم عذرخواهی کنند که این هم به نفع انها و هم برای‬ ‫ت تا سفره چالش احتمالی جمع شود‪».‬‬ ‫کشور بهتر اس ‬ ‫اگرچه مسئوالن سازمان میراث فرهنگی و گردشگری‬ ‫مدعی ورود بیش از دومیلیون گردش��گر به کشور در‬ ‫طول یک سال می شوند‪ ،‬اما براساس گزارش سازمان‬ ‫جهانی گردشگری‪ ،‬کش��ور کوچک عمان در سواحل‬ ‫جنوبی خلیج ف��ارس با جذب یک میلی��ون و ‪ 20‬هزار‬ ‫گردشگر در رتبه دهم کشورهای خاورمیانه ای در این‬ ‫زمینه نشسته است و این به معنای ان است که از نظر این‬ ‫سازمان تعداد گردشگران خارجی وارد شده به ایران از‬ ‫این تعداد هم کمتر است‪.‬‬ ‫مخالفت با خانه سازی دولت ایران در ونزوئال‬ ‫روزنامه جمهوری اس�لامی در بخش اخبار ویژه‬ ‫خود به بررس��ی موضوع خانه س��ازی دولت ایران در‬ ‫ونزوئال پرداخت‪ .‬بر اساس گزارش این روزنامه‪ ،‬یک‬ ‫عضو کمیس��یون عمران مجلس با انتقاد از ساخت ‪10‬‬ ‫هزار واحد مسکونی در ونزوئال توس��ط ایران گفت‪:‬‬ ‫«اگر دولت توان س��اخت این تعداد واحد مسکونی را‬ ‫در خارج از ایران دارد‪ ،‬بهتر اس��ت این ت��وان را برای‬ ‫حل مشکل مسکن کش��ور صرف کند‪ ».‬مهرداد بائوج‬ ‫الهوتی در این خصوص گفت‪« :‬اگر ساخت ‪ 10‬هزار‬ ‫واحد مسکونی در کشور ونزوئال از سوی شرکت های‬ ‫پیمانکار ایرانی تنها با هدف توسعه صادرات خدمات‬ ‫فنی و مهندسی صورت گیرد‪ ،‬موضوع قابل قبولی است‪».‬‬ ‫نماینده لنگرود در مجلس شورای اسالمی افزود‪« :‬اما‬ ‫اگر ساخت ‪ 10‬هزار واحد مسکونی در کشور ونزوئال‬ ‫تنها به قصد کمک به دولت این کشور باشد‪ ،‬در شرایط‬ ‫کنونی و با وجود مش��کالت متعدد کش��ور در بخش‬ ‫مسکن اقدامی غیرقابل قبول است‪ ».‬وی وضعیت بازار‬ ‫مسکن در کشور را نامطلوب دانست و گفت‪« :‬هم اکنون‬ ‫اجاره بها در بخش های مختلف تهران و کالن شهرها ‪35‬‬ ‫درصد افزایش داشته که این افزایش بها به علت کمبود‬ ‫مسکن و تقاضای باال در این بخش است‪g ».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫شوک صبح جمعه‬ ‫دعوای وحشتناک فتح اهلل زاده‬ ‫و مایلی کهن در ورزش و مردم‬ ‫خبرنامه‬ ‫محمدمایلی کهنجمعهگذشتهبهعنوانمدیر فنیپرسپولیسروی‬ ‫خط برنامه ورزش و مردم امد و با درگیری لفظی با علی فتح اهلل زاده‬ ‫خبرس��از ش��د‪ .‬مایلی کهن که پس از صحبت های اولیه رفته رفته‬ ‫عصبانی تر می شد‪ ،‬روی سخنش را به س��مت فتح اهلل زاده برگرداند و‬ ‫گفت‪«:‬اقایفتح اهلل زادههنوزچیزیراکهنشنیدهمقابلشموضعگرفته‬ ‫است‪ .‬من مثل ایشان نیستم که هر روز بخواهم بیایم جلوی دوربین‪.‬‬ ‫برنامه شوک یکسال درخواس��ت داد تا با من مصاحبه کند من هم‬ ‫قبول کردم‪ ،‬اما یک شیر پاک خورده ای امد و با باال و پایین کردن ان‬ ‫صحبت هاحرف هایمرامنعکسکرد‪.‬ازانروزبهبعداقایفتح اهلل زاده‬ ‫بدترین حرف ها را در مورد من زده است‪».‬وی ادامه داد‪« :‬هی می گوید‬ ‫می خواهم شکایت کنم‪ .‬اصال کی رو می ترسونید اقای فتح اهلل زاده؟‬ ‫از نظر کسوت که اصال قابل قیاس با من نیستید‪ .‬از نظر تحصیالت که‬ ‫قابلقیاسنیستید‪،‬ازنظرتجربیاتمدیریتیقابلقیاسنیستید‪.‬به خاطر‬ ‫یک نسبت فامیلی امدید و سرپرست یک باش��گاه شدید‪ .‬ان وقت‬ ‫راه به راهمی گوییدمایلی کهنبایداستغفارکند‪.‬مایلی کهندرپاسخبه‬ ‫بهرامشفیع‪،‬مجریبرنامهکهخواستاجازهبدهدتاسرپرستباشگاه‬ ‫استقالل هم حرف هایش را بزند‪ ،‬گفت‪« :‬ایشان صحبت هایشان را تا‬ ‫دلتان بخواهد انجام داده اند‪ .‬ایشان امدند وقتی که مجیدی و حجازی‬ ‫صحبت هایمنراتاییدکردند ترجمهکردند‪.‬شماکجایورزشبودید‬ ‫کهحالبهمااهانتمی کنید‪.‬چراحدخودتانرانمی دانید‪».‬دراینلحظه‬ ‫فتح اهلل زادهبهشفیعگفت‪«:‬ایشانکم اوردهاستکهنمی گذاردماحرف‬ ‫بزنیم‪ ».‬مایلی کهن گفت‪« :‬کجا کم اورده ام؟»فتح اهلل زاده در این بخش‬ ‫خطاببهمایلی کهنگفت‪«:‬مگرشماازکجابهورزشامده اید‪.‬مناگر‬ ‫بهخاطرفامیلیامدمبه خاطرنسبتخوبیامدم‪.‬منششقهرمانیبرای‬ ‫این تیم اورده ام‪».‬مایلی کهن بین حرف هایش پرید و گفت‪« :‬شما‪ 60‬تا‬ ‫بیاورید‪».‬فتح اهلل زاده‪« :‬اجازه بدهید ما حرف بزنیم‪ .‬شما که نمی گذارید‬ ‫ما حرف مان را بزنیم‪».‬مایلی کهن‪« :‬بنده از زمین های خاکی امدم‪ .‬من‬ ‫تحصیالتم ورزشی است‪ .‬شما به قدر کافی صحبت کردید و فحش‬ ‫دادید و هی ماه رمضان را بهانه می کنید و توهین می کنید‪».‬فتح اهلل زاده‪:‬‬ ‫«این کم اورده است و نمی گذارد ما حرف بزنیم‪».‬مایلی کهن‪« :‬من کم‬ ‫اوردم‪».‬فتح اهلل زاده‪« :‬ایشان که از مادرشان بازیکن به دنیا نیامدند‪ .‬من‬ ‫امدم ولی مدیر توانایی بودم و چند قهرمانی برای این باشگاه اورده ام‪.‬‬ ‫سوال من این است همین مدیری که شما می گویید بهترین است از‬ ‫کجا امده است‪ .‬من که سابقه ام بیشتر است‪ ،‬مردم را گول نزن اقای‬ ‫مایلی کهن‪ .‬تو فکر می کنی هر وقت بخواه��ی می توانی هر چیزی‬ ‫بگویی و به خاطر اینکه بگویی متدین هستی به همه توهین می کنی‪».‬‬ ‫مایلی کهن‪«:‬کیگفتهمنمتدینهستم؟»فتح اهلل زاده‪«:‬حرفمنراقطع‬ ‫نکن‪ .‬یه خرده ادب داشته باش و حرفم را قطع نکن‪ .‬حرفت را زدی‬ ‫من گوش کردم‪ .‬شما تهمت زدید که پول گرفته یک بازیکن در فینال‬ ‫جام حذفی‪ ».‬مایلی کهن‪« :‬هنوز که این برنامه پخش نشده شما چطور‬ ‫اظهار نظر می کنید‪ .‬اگر شب ها نمی خوابید بروید‪ .‬چرا از در بیرونت‬ ‫می کنند از پنجره می ایی‪».‬فتح اهلل زاده ‪« :‬به تو ربطی ندارد‪ ».‬مایلی کهن‪:‬‬ ‫«تو نه‪ ،‬شما‪».‬فتح اهلل زاده‪« :‬تو‪ ...‬تو‪ ....‬تو‪ ».‬شفیع‪« :‬اقایان زشت است این‬ ‫حرف ها‪ ».‬در این هنگام چند جمله دیگر میان فتح اهلل زاده و مایلی کهن‬ ‫ردوبدل شد اما برنامه ورزش و مردم به پایان رسید‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫درگذشت کاپیتان‬ ‫برنامه قاسمی در نفت‬ ‫رستم قاسمی‪ ،‬وزیر جدید نفت دوشنبه گذش��ته با حضور در شرکت ملی گاز‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬تا دیروز در قرارگاه خاتم االنبیاء(ص) وظیفه پاسداری از نظام را بر‬ ‫عهدهداشتم و امروزدر وزارتنفتدرراهاعتالیانخواهمکوشید‪».‬اودرجمعمدیران‬ ‫گازیافزود‪«:‬تادیروزبندهباحضوردرقرارگاهخاتماالنبیاءبه عنوانسربازیبرایمیهن‬ ‫اسالمی خدمت می کردم و وظیفه پاسداری از نظام را داشتم و امروز نیز در وزارت نفت‪،‬‬ ‫وظیفهبندهاعتالیاینوزارتخانهاستکهدرراهرسیدنبهاینهدفباتمامتوانخواهم‬ ‫ی تالش من این است که با ایجاد وحدت‪ ،‬یکدلی و‬ ‫کوشید‪ ».‬وزیر نفت گفت‪« :‬تمام ‬ ‫انسجامبینهمکارانوزارتنفتباعث ترقیوپیشبرداهدافاینمجموعهباشم‪».‬‬ ‫مصاحبه جنجالی‬ ‫علی مطهری‪ ،‬نماینده تهران هفته گذش��ته در گفت وگویی با فارس به تبیی��ن مواضع خود پرداخت‪.‬‬ ‫عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تکرار سخنان پیشین خود در خصوص فتنه و مناظره های دوره انتخابات‪،‬‬ ‫در خصوص نهضت ازادی که فعالیتش با حکم حضرت امام متوقف شد و فعالیت های رسانه ای این گروه‬ ‫گفت‪« :‬انها به محض اینکه انتقادی می کردند‪ ،‬تعطیل می شدند‪ .‬فرضا امام (ره) گفت ه باشند به نهضت ازادی ها‬ ‫برای همیشه پست ندهید‪ ،‬اما افرادی که منتقد و مخالف نظام هستند حق اظهارنظر دارند‪ ،‬ما این حق را به انها‬ ‫ی را قبول داشتند‪ ».‬او در بخشی دیگر از این مصاحبه‬ ‫به طور کامل ندادیم در حالی که انها نظام جمهوری اسالم ‬ ‫هنگامی که خبرنگار در خصوص عدم ارائه مجوز به مخالفان برای راهپیمایی گفت‬ ‫که مجری تشخیص داده نباید مجوز دهد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬حرف ما هم همین‬ ‫است که با توجه به ان ش��رایط خاص‪ ،‬مجری اشتباه کرد‪ .‬باید رعایت حال‬ ‫جامعه را می کردند‪ 2-3.‬میلیون نفر از مردم عادی در تهران گفتند که تقلب شده‬ ‫و اکثر انها کاری به موسوی و کروبی نداشتند‪ .‬عده زیادی اعتراض داشتند‪ ،‬انها‬ ‫را باید چه کار می کردیم؟ ایا باید با باتوم می زدیم؟» نماینده تهران در خصوص‬ ‫علت حمله اغتشاشگران به پایگاه بسیج نیز گفت‪« :‬اگر مجوز داده‬ ‫می شد ان اتفاق نمی افتاد‪ .‬باید ب ه انها مجوز تجمع می دادند تا مثال‬ ‫به مصلی بیایند و شعار دهند‪ .‬ان وقت باید از انها سوال می شد که‬ ‫حرف حساب شما چیست و تلویزیون هم ان را پخش می کرد‪.‬‬ ‫حتی باید موسوی و کروبی را هم به تلویزیون می اوردند تا حرف‬ ‫خود را درباره تقلب ثابت کنند و در مقابل‪ ،‬پاس��خ داده می شد‪».‬‬ ‫مطهری نظر خود درباره برخی چهره های سیاس��ی را اینگونه‬ ‫اعالم کرد‪« :‬علی الریجانی‪ :‬سیاستمدار معتدل و مصلحت گرا‪،‬‬ ‫احمد توکلی‪ :‬اصولگرای حقیقت گرا‪ ،‬محسن رضایی‪ :‬فرمانده‬ ‫سیاس��تمدار برنامه محور‪،‬زاکانی‪ :‬سیاس��تمدار ضدتبعیض‪،‬‬ ‫سید حسن خمینی‪ :‬عالم با اخالق‪ ،‬ایت اهلل مهدوی کنی‪ :‬عالم‬ ‫حکیم ‪ ،‬هاشمی رفس��نجانی‪ :‬عالم دلس��وز انقالب‪ ،‬موسوی‪:‬‬ ‫روشنفکر احساس گرا‪ ،‬کروبی‪ :‬روحانی احساس گرا‪ ،‬خاتمی‪:‬‬ ‫روشنفکر‪g».‬‬ ‫نوزدهم مرداد هنگامی که خبر درگذشت بابک معصومی‪ ،‬کاپیتان سابق تیم ملی فوتسال در‬ ‫رسانه ها منتشر شد‪ ،‬جامعه ورزش کشور در غم و اندوه فرورفت‪ .‬معصومی عصر چهارشنبه‬ ‫گذشته در حالیکه وضعیت بیماری اش حاد شده بود‪ ،‬به مرکز درمانی در فردیس کرج منتقل‬ ‫شد‪ ،‬اما پس از ساعاتی درگذشت‪ .‬معصومی از چند سال پیش از بیماری سرطان رنج می برد‪.‬‬ ‫پیکر کاپیتان سابق تیم ملی فوتسال صبح جمعه ‪ 21‬مرداد در میان نزدیک به پنج هزار نفر از‬ ‫عالقه مندانش تشییع شد و در امامزاده «طاهر» استان البرز ارام گرفت‪ .‬سازمان لیگ فوتسال‬ ‫کشور از برگزاری رقابت های لیگ برتر با نام زنده یاد بابک معصومی خبر داده است‪ .‬بر‬ ‫این اساس‪ ،‬رقابت های لیگ برتر درحالی از هشتم شهریورماه اغاز می شود‬ ‫که این فصل با نام زنده یاد بابک معصومی برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫پس لرزه های یک ویژه نامه‬ ‫اعتراض معتضد به‬ ‫حرف های کلهر‬ ‫انتش��ار«خاتون» ویژه نامه یکشنبه گذشته روزنامه‬ ‫ایران که به مساله حجاب و پوشش اختصاص یافت‪ ،‬با‬ ‫واکنش هایی متفاوت مواجه ش��د‪ .‬ویژه نامه خاتون که با‬ ‫عنوان «روایتی از هفت هزار سال نجابت و شیدایی» منتشر‬ ‫شده و نام برخی از ش��خصیت های غیر روزنامه نگار و‬ ‫سیاسی نیز در ان به چشم می خورد‪ ،‬ضمن انتقادات تند‬ ‫درخصوص طرح امنیت اخالقی‪ ،‬مطالبی جنجالی را در‬ ‫رابطه با حجاب مطرح کرد‪ .‬خات��ون در گفت وگویی با‬ ‫مهدی کلهر‪ ،‬مشاور سابق رسانه ای رئیس جمهور‪ ،‬رنگ‬ ‫مش��کی چادر را متکبرانه نامیده و ان را حاصل تحمیل‬ ‫شاهان قاجار به زنان و دختران ایرانی دانسته است که از‬ ‫مجلس عیاشی شبانه در اروپا بیرون امده است‪ .‬کلهر در‬ ‫اعالم زمان راه اندازی نیروگاه بوشهر‬ ‫جلسه مشترک هیات داوری با جبهه پایداری‬ ‫یکشنبه گذشته س��ومین جلسه ش��ورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان با حضور اعضا برگزار‬ ‫ش��د‪ .‬در این جلس��ه که گزارش��ی از طراحی اولیه هیات اجرایی انتخابات جبهه اصولگرایی ارائه‬ ‫ش��د‪ ،‬فرصت ها‪ ،‬امکانات و چالش های جبهه اصولگرایی مورد بررس��ی قرار گرفت‪ .‬در این جلسه‬ ‫همچنین تاکید ش��د که ضمن اس��تفاده از همه ظرفیت ه��ای موجود با وحدت هم��ه اصولگرایان‬ ‫در سراسر کش��ور زمینه تش��کیل مجلس��ی کارامد فراهم اید‪ .‬اما پس از این جلس��ه بود که جلسه‬ ‫مش��ترک برخی از اعضای ش��اخص جبهه پایداری با کمیته داوری ‪ 8+7‬برگزار شد‪ .‬حجت االسالم‬ ‫اقاتهرانی‪ ،‬صادق محصولی‪ ،‬کامران باقری لنکرانی و غالمحسین الهام چهار نفر از جبهه پایداری و‬ ‫همچنین حجت االسالم حسینی بوش��هری‪ ،‬حجت االسالم تقوی‪ ،‬حجت االسالم ابوترابی‪ ،‬حبیب اهلل‬ ‫عس��گراوالدی‪ ،‬غالمعلی حدادعادل و علی اکبر والیتی ش��ش نفر از کمیته داوری ‪ 8+7‬در جلس��ه‬ ‫مش��ترک جبهه پایداری و کمیته داوری اصولگرایان حضور داش��تند‪ .‬در این جلسه‪ ،‬اعضای جبهه‬ ‫پایداری برخی نقطه نظرات خود درباره ‪ 8+7‬را بازگو کرده و م��واردی را که در دو نامه به ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی ذکر کرده بودند‪ ،‬مورد تاکید قرار دادند‪ .‬این جلس��ه با تاکید بر وحدت حداکثری میان‬ ‫اصولگرایان برگزار ش��د و قرار بر این اس��ت که پیش��نهادهای اعضای جبهه پای��داری به ‪ 8+7‬در‬ ‫جلس��ات بعدی نیز مورد بررس��ی قرار گیرد‪g.‬‬ ‫پیشتازی یک زن در اردوگاه جمهوری خواهان‬ ‫خبرنامه‬ ‫پاسخ به این سوال که چادر مشکی از چه زمانی وارد ایران‬ ‫شد؟ گفت‪« :‬از سفرهای اروپایی ناصر الدین شاه‪ .‬شب که‬ ‫به مجلس عیاش��ی در اروپا می رفت‪ ،‬می دید انجا لباس‬ ‫مردها مشکی است‪ .‬کاله سیلندری مردها مشکی است و‬ ‫زن ها هم با لباس مشکی می ایند‪ .‬این به نظرش امد که یک‬ ‫نوع سنگینی و وقار دارد وگرنه در اسالم به صراحت داریم‬ ‫که رنگ تیره مکروه است‪ .‬این رنگ مشکی متکبرانه را‬ ‫ناصرالدین شاه اورد‪ .‬خدا لعنتش کند‪ .‬همین جور اتش به‬ ‫قبرشببارد‪.‬خیلیمردملعونیاست‪».‬کلهردراظهارنظری‬ ‫دیگر‪ ،‬چادر مش��کی را بدترین پوشش در زمینه فلسفه‬ ‫حجاب نامیده است‪ .‬در بخش��ی دیگر از این ویژه نامه‬ ‫به طرح افزایش امنیت اخالقی و گشت ارشاد انتقاد شده‬ ‫است‪ .‬لیس��ت ‪ 40‬نفر از زنان برتر و الگوی نمونه ایرانی‬ ‫بخشی دیگر از این ویژه نامه است؛ لیستی که از بازیگران‬ ‫معروف سینما تا همسر یکی از پادشاهان ایران باستان و‬ ‫حتی یک مجری برنامه کودک تلویزیون هم در ان حضور‬ ‫دارند‪ .‬مهناز افش��ار‪ ،‬ازاده اردکانی‪ ،‬الهام حمیدی ‪ ،‬ترانه‬ ‫علیدوستی‪ ،‬فهیمه رحیمی‪ ،‬هدیه تهرانی و ازاده ال ایوب‬ ‫از جمله زنانی هستند که عکس انها به عنوان چهل بانوی‬ ‫نقش افرین ایران اسالمی به نش��انه الگوبرداری دختران‬ ‫یک هفته پس از انکه اخباری مبنی بر هماهنگی پشت پرده محصولی و‬ ‫احمدی نژاد در خصوص جبهه پایداری منتشر شد و تکذیب این خبر از‬ ‫سوی محصولی‪ ،‬هفته پیش نیز اخبار مشابهی در خصوص کامران باقری‬ ‫لنکرانی منتشر شد و او اخبار منتشره مبنی بر اختالف در جبهه پایداری‬ ‫را تکذیب کرد‪ .‬وزیر بهداشت دولت نهم به برخی شایعات درباره جبهه‬ ‫پایداری که توسط برخی سایت ها منتشر شده بود‪ ،‬واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫میش��ل باکم��ن‪ ،‬نماین��ده محافظ��ه کار مجل��س نماین��دگان امری��کا در نظرس��نجی‬ ‫ جمهوری خواه��ان ایال��ت ای��وا درب��اره داوطلب��ان ای��ن ح��زب ب��رای نام��زدی ریاس��ت جمهوری‬ ‫ای��االت متح��ده در س��ال ‪ ۲۰۱۲‬رتب��ه نخس��ت را کس��ب ک��رد‪ .‬پی��ش از ای��ن‪ ،‬مطرح تری��ن کاندی��دا‬ ‫در بی��ن جمهور ی خواه��ان می��ت رامن��ی‪ ،‬فرمان��دار پیش��ین ایال��ت ماساچوس��ت ب��ود و موفقی��ت‬ ‫ش��نبه گذش��ته خانم باکمن‪ ،‬رقابت او با رامنی را تش��دید خواهد ک��رد‪ .‬باکمن از س��ال ‪ ۲۰۰۶‬میالدی یکی‬ ‫از نمایندگان ایالت مینه سوتاس��ت و جنب��ش محافظه کار «تی پارت��ی» از او حمایت می کند‪ .‬در نظرس��نجی‬ ‫جمهوری خواهان ایوا‪ ،‬حدود ‪ ۱۷‬هزار نفر ش��رکت کردند که ‪ ۲۹‬درصد انها به خان��م باکمن رای دادند‪ .‬رتبه‬ ‫دوم این نظرسنجی را ران پال‪ ،‬از نمایندگان ایالت تگزاس کسب کرد و تیم پاولنتی‪ ،‬فرماندار پیشین مینه سوتا‬ ‫سوم شد‪.‬‬ ‫مسلمان ایران‪ ،‬بر پیش��انی روزنامه دولت قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫همچنین علی اکبر جوانفکر در س��رمقاله این ویژه نامه‪،‬‬ ‫قرار دادن موضوع حجاب در حوزه امر به معروف و نهی‬ ‫ازمنکررااشتباهنامیدوخواستاربرچیدهشدنطرحامنیت‬ ‫اخالقی شد‪« :‬اگر حجاب را در حوزه امر به معروف و نهی‬ ‫از منکر قرار دهیم‪ ،‬اش��تباه بزرگی خواهد بود که ان را به‬ ‫یک حوزه رسمی و خاص مانند نیروی انتظامی محدود‬ ‫کنیم‪ ».‬پس از انتشار خاتون‪ ،‬تعدادی از شخصیت هایی که‬ ‫در این ویژه نامه از انها نام برده یا اثاری از انها منتشر شده‬ ‫به این اقدام اعتراض کردند‪ .‬دادس��تان تهران نیز به عنوان‬ ‫مدعی العموم علیه این اقدام روزنامه ایران اعالم جرم کرد‬ ‫و هیات نظارت بر مطبوعات پس از بررس��ی این اقدام‬ ‫روزنامهایرانبهتذکربهاینروزنامهبسندهکرد‪.‬رئیسدفتر‬ ‫ایت اهلل حائری ش��یرازی‪ ،‬حجت االس�لام سید محمد‬ ‫قائم مقامی‪ ،‬وحید خاوه ای‪ ،‬حجت االسالم غریب رضا‪،‬‬ ‫مجتبی زارعی‪ ،‬رضا زاده محمدی‪ ،‬عباس انسانی‪ ،‬مریم‬ ‫فاتحی زاده‪ ،‬علی یوس��ف پور و برخی دیگ��ر از افرادی‬ ‫که مطالبی از انه��ا در این ویژه نامه درج ش��د یا به عنوان‬ ‫همکاران «خاتون» معرفی شده بودند‪ ،‬به استفاده از نام یا‬ ‫مطلب خود اعتراض کردند‪ .‬پس از انتقادات رسانه ها از‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫فریدونعباسی‪،‬رئیسسازمانانرژیاتمی ازراهاندازینیروگاه‬ ‫بوش��هر در اواخر ابان یا اذر خبر داده است‪ .‬وی گفته است که این‬ ‫نیروگاه در مرحله پیش راه اندازی قرار دارد‪.‬‬ ‫در حاشیه جلسه چهارشنبه گذش��ته هیات دولت او در جمع‬ ‫خبرنگاران اعالم کرد‪« :‬در این مرحله ازمایش های اولیه روی راکتور‬ ‫و توربین نهایی می شود و ما امیدواریم با بازبینی هایی که انجام شده‬ ‫اینکاردراواخرماهمبارکرمضاناتفاقبیفتدواگرمسئوالنروسی‬ ‫امادگی داشته باشند‪ ،‬همان طور که گفتم اواخر ماه مبارک رمضان‬ ‫مرحلهپیش راه اندازیاجراخواهدشد‪».‬عباسیدرعینحالگفتکه‬ ‫ممکناستاینمرحلهبا‪ 10‬روزتاخیرانجامشود‪.‬‬ ‫رئیس س��ازمان انرژی اتمی همچنین درباره افتتاح رسمی‬ ‫ش راه اندازی امیدواریم در اواخر‬ ‫نیروگاه نیز گفت‪« :‬بعد از مرحله پی ‬ ‫ابان یا اذر شاهد افتتاح رسمی این نیروگاه باشیم که درخصوص‬ ‫دعوت از مقامات سایر کشورها‪ ،‬مسئوالن تصمیم گیری خواهند‬ ‫کرد‪ ».‬عباسی دربار ه ایمنی این نیروگاه هسته ای نیز گفت‪« :‬ایمنی‬ ‫بخشهسته ایایننیروگاهکامالمحققشدهاست‪.‬تنهادربخش های‬ ‫غیرهس��ته ای درخصوص صحت کار و ایمنی هنوز بحث هایی‬ ‫مطرح است‪».‬پیش از این محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور در‬ ‫دیدار نیکوالی پاتروشف‪ ،‬دبیر شورای امنیت فدراسیون روسیه‬ ‫اعالم کرد‪« :‬الزمه گس��ترش روزافزون همکاری های دو کشور‬ ‫این اس��ت که در عرصه عمل‪ ،‬اقدامات مثبتی صورت بگیرد که‬ ‫راه اندازی نیروگاه بوشهر می تواند گام مثبت و موثری در این زمینه‬ ‫باشد‪».‬رئیس جمهور همچنین موضوع هسته ای کشورمان را مورد‬ ‫اشاره قرار داد و گفت‪« :‬جمهوری اسالمی از ابتکار عمل روسیه‬ ‫در طرح راهکار گام به گام استقبال می کند و امادگی دارد در تنظیم‬ ‫پیش��نهاداتی برای تعامل و همکاری در این خصوص مشارکت‬ ‫داشته باشد‪».‬نیکوالی پاتروش��ف‪ ،‬دبیر شورای عالی امنیت ملی‬ ‫روسیه نیز در این دیدار گفت‪« :‬روسیه امادگی دارد سهم خود را در‬ ‫زمینه ارتقای سطح روابط دو جانبه و منطقه ای و راه اندازی نیروگاه‬ ‫بوشهر به طور کامل ایفا کند‪».‬دبیر شورای امنیت ملی روسیه با اشاره‬ ‫به موضوع هس��ته ای جمهوری اس�لامی ایران و با تاکید بر لزوم‬ ‫حل و فصل ان بر اساس تفاهم و گفت وگو خاطرنشان کرد‪« :‬در‬ ‫سیاست گام به گام که روسیه مطرح کرده اظهارات اخیر جنابعالی‬ ‫و رهبری معظم جمهوری اسالمی ایران بسیار حائز اهمیت است‬ ‫و حتما انها را هم مدنظر خواهیم گرفت و ان را الزمه دستیابی به‬ ‫راه حل های مثبت می دانیم‪g».‬‬ ‫تکذیب لنکرانی‬ ‫این اقدام روزنامه ای��ران‪ ،‬روابط عمومی این روزنامه‬ ‫در اطالعیه ای‪ ،‬به برخی ابهام��ات در خصوص این‬ ‫ویژه نامه پاسخ داد‪ .‬خس��رو معتضد نیز در واکنش به‬ ‫سخنان مهدی کلهر در سخنانی صریح گفت‪« :‬اقای‬ ‫کلهر گاهی اوقات قاطی می کند و حرف هایی می زند‬ ‫که سندیت تاریخی ندارد‪ .‬من با کلهر دوست هستم‬ ‫اما در تاریخ با پدرم هم شوخی ندارم‪ .‬این حرف ها به‬ ‫هیچعنواندرستنیست‪».‬ایناستادتاریخمعاصربارد‬ ‫اظهاراتکلهرتصریحکرد‪«:‬بر خالفگفتهاقایکلهر‪،‬‬ ‫ناصرالدین ش��اه زمانی که به اروپا رفت شلوار باله را‬ ‫اورد؛ شلواری که چسبان و بسیار زننده است‪ .‬ماجرا از‬ ‫اینقراربودهکه ناصرالدین شاه روزیدرسن پترزبورگ‬ ‫قدم می زد‪ ،‬این شلوارها را در پای زنان دید‪ ،‬خوشش‬ ‫امد و گفت می خواهم اینها را به ایران ببرم‪».‬خس��رو‬ ‫معتضد درباره پوشش چادر زنان ایرانی نیز گفت‪« :‬از‬ ‫دوران هخامنشیان چادر در ایران بوده است‪ .‬از زمان‬ ‫دولت صفویان چادر و چاقچ��ور که تمام صورت را‬ ‫می پوش��اند در ایران متداول شد و هیچ کدام ربطی به‬ ‫اسالم ندارد زیرا اس�لام قرص صورت و کفین زن را‬ ‫ازاد گذاشته است‪g».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫دیدار مقام معظم رهبری با فعاالن برتر اقتصادی‬ ‫کشور‬ ‫محمود احمدی نژاد و سیعد جلیلی پیش از دیدار‬ ‫با دبیر شورای امنیت ملی روسیه‬ ‫ادامه بازداشت ملک زاده‬ ‫غالمحسین محسنی اژه ای‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫حجت االسالم غالمحسین محسنی اژه ای‪ ،‬سخنگوی قوه قضائیه در نشست هفته گذشته خود با خبرنگاران اعالم کرد‪« :‬مهلت دو‬ ‫ماهه ای که برای بررسی مسائل پیرامون نرخ جدید دیه در نظر گرفته شده بود به پایان رسید و قیمت دیه همان ‪ 90‬میلیون تومان خواهد بود‪».‬‬ ‫دادستان کل کش��ور در خصوص برگزاری دادگاه فائزه هاش��می در ش��عبه ‪ 15‬دادگاه انقالب نیز گفت‪« :‬وکیل او با مراجعه به دادگاه‬ ‫درخواست استمهال یک ماهه کرده که شعب ه رسیدگی کننده به پرونده نیز با این درخواست موافقت کرده و ظاهرا پس از گذشت این مهلت‪،‬‬ ‫دادگاه ‪ 21‬شهریور برگزار می شود‪».‬‬ ‫سخنگوی دستگاه قضایی همچنین در خصوص وضعیت پروند ه ملک زاده خاطرنشان کرد‪« :‬وی در بازداشت به سر می برد‬ ‫و پرونده در مرحل ه انجام تحقیقات است و هنوز به دادگاه ارسال نشده است‪».‬‬ ‫خبرنگار دیگری سوال کرد که ایا اقای ملک زاده یکی از ان دو نفری است که بیان کردید پرونده شان به دادگاه رفته است؟‬ ‫که محسنی اژه ای پاسخ داد‪« :‬خیر‪ ،‬این دو نفر غیر از اقای ملک زاده هستند‪».‬‬ ‫محسنی اژه ای در پاسخ به سوالی در مورد وضعیت پرونده قتل روح اهلل داداشی تصریح کرد‪« :‬برای ضارب اصلی‬ ‫حکم قصاص داده شده است و اجرای حکم هم بستگی دارد به اینکه اولیای دم مطالبه قصاص کنند یا خیر؛ البته تا‬ ‫االن اولیای دم درخواست قصاص داشته اند اما باید دید که تا مرحله پایانی چه تصمیمی خواهند گرفت‪».‬‬ ‫سخنگوی دستگاه قضایی همچنین در پاسخ به سوالی در رابطه با وضعیت پرونده دستگیری مدیران مناطق‬ ‫ازاد و همچنین احتمال دستگیری افراد دیگری از دولت تاکید کرد‪« :‬این شاید تعبیر صحیحی نباشد‪ .‬اگر افرادی‬ ‫ی مرتکب شوند تعقیب می شوند یا ممکن است فردی از بیرون‬ ‫در دولت‪ ،‬دستگاه قضایی یا هر جای دیگر جرم ‬ ‫است‪».‬‬ ‫ طور‬ ‫ن‬ ‫همی‬ ‫هم‬ ‫از یک نماینده مجلس شکایت کند‪ .‬در قوه مجریه‬ ‫‪g‬‬ ‫وداع حاج داوود‬ ‫داود احمدی نژاد‬ ‫‪16‬‬ ‫داود احمدی نژاد که در دولت نهم مس��ئولیت بازرسی‬ ‫ویژه نهاد ریاس��ت جمهوری را برعهده داشت‪ ،‬هفته گذشته‬ ‫از نمایندگی ویژه رئیس جمهور و دبیری کمیته دائمی پدافند‬ ‫غیرعامل نیز کنار گذاش��ته ش��د‪ .‬داود احمدی ن��ژاد ابان ماه‬ ‫س��ال ‪ 87‬در حکمی از س��وی محمود احمدی نژاد به عنوان‬ ‫نماینده ویژه رئیس جمهور و دبیر کمیته دائمی پدافند غیرعامل‬ ‫کش��ور منصوب ش��ده بود‪ .‬او یکی از اولی��ن و اصلی ترین‬ ‫منتق��دان جریانی خ��اص در دولت ب��ود و افش��اگری ها و‬ ‫انتقادات صریح��ی را در خصوص این جری��ان مطرح کرد‪.‬‬ ‫داود احمدی نژاد اخیرا در مراس��می با حضور وزیر‪ ،‬معاونان‬ ‫و مسئوالن یکی از وزارتخانه ها‪ ،‬اسنادی مبنی بر‬ ‫مفاس��د اقتصادی این جریان مطرح کرد و از‬ ‫عدم تبعیت عناصر این جریان از والیت فقیه به‬ ‫شدت انتقاد کرد‪ .‬یک مقام اگاه در کمیته دائمی پدافند غیرعامل‪،‬‬ ‫برکناری داود احمدی نژاد از ای��ن کمیته را ب ه دلیل خروج این‬ ‫دبیرخانه برای هماهنگی نیرو و انسجام داخلی بیشتر از نهاد‬ ‫ریاست جمهوری و انتقال به ستاد کل نیروهای مسلح اعالم‬ ‫کرده است‪ .‬به گفته وی‪ ،‬با توجه به اینکه وضعیت فعلی باعث‬ ‫کندی کارها و توقف برخی از پروژه ه��ای پدافند غیرعامل‬ ‫بوده‪ ،‬با پیگیری و درخواس��ت س��تاد کل نیروهای مسلح از‬ ‫رئیس جمهوروبا توجهبهمصوبهقبلیرهبرمعظمانقالببرای‬ ‫استقرار دبیرخانه کمیته پدافند غیرعامل در ستاد کل نیروهای‬ ‫مسلح‪،‬ایندبیرخانهبرایهماهنگینیرووانسجامداخلیازنهاد‬ ‫ریاست جمهوری به ستاد کل نیروهای مسلح منتقل شده است‪.‬‬ ‫وی همچنین اظهار داش��ت‪« :‬برکناری داود احمدی نژاد هیچ‬ ‫ارتباطی به مواضع وی نداشته است‪g».‬‬ ‫عکس‬ ‫پرسپولیسی ها در کرمان هم نتوانستند برای‬ ‫استیلی کاری کنند‬ ‫‫علی پروین و علی دایی در مراسم افطاری‬ ‫پیشکسوتان پرسپولیس‬ ‫سخنان صریح‬ ‫صادق محصولی‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی اکبر صالحی‪ ،‬رئیس دس��تگاه دیپلماسی سه شنبه‬ ‫گذشته برای رایزنی با مقامات روسیه راهی مسکو شد‪.‬‬ ‫صالح��ی در مهمتری��ن بخ��ش از ای��ن س��فر ب��ا‬ ‫سرگئی الوروف‪ ،‬همتای روس��ی خود نیز دیدار کرد و در‬ ‫مصاحبه مطبوعاتی مش��ترک به پرس��ش های خبرنگاران‬ ‫پاسخ داد‪.‬‬ ‫علی اکبر صالح��ی‪ ،‬وزیر امور خارجه کش��ورمان در‬ ‫نشست مطبوعاتی مشترک ضمن ابراز خرسندی از مذاکره‬ ‫با همتای روس خود گفت‪« :‬مذاکرات بس��یار س��ازنده و‬ ‫خوبی داشتیم‪ .‬این دومین باری اس��ت که به کشور بزرگ‬ ‫و زیبای روس��یه س��فر می کنم که این بار به عن��وان وزیر‬ ‫امور خارجه ایران با اقای الوروف‪ ،‬وزیر خارجه روس��یه‬ ‫صحبت های تفصیلی درباره مسائل مختلف بین دو کشور‬ ‫داشتیم‪».‬‬ ‫صالحی گفت‪« :‬در مورد طرح مهمی که اقای الوروف‬ ‫در مورد موضوع هسته ای ایران مطرح کرده است به تفصیل‬ ‫صحبت ش��د‪ .‬از دیدگاه ما طرح از باب اینک��ه گام به گام‬ ‫اس��ت و هم برای طرفین تعهدات همزمانی ایجاد می کند‪،‬‬ ‫بسیار مهم است‪ .‬البته این طرح بسیار مفصل است که قرار‬ ‫ش��د جزئیات ان را مرور کنیم و از طریق کار کارشناسی با‬ ‫یکدیگر ان را تکمیل کنیم‪ .‬قرار شد روی ان بیشتر کار شود‬ ‫و با نظر مثبت و دید مثبت به ان نگاه می کنیم‪ .‬ما از هرگونه‬ ‫تالش و طرحی که منجر به شروع مذاکرات سازنده برای‬ ‫همکاری شود استقبال می کنیم‪ .‬ما روش فشار و مذاکره‬ ‫را قطعا مردود می دانی��م‪ .‬معتقدیم روش همکاری و‬ ‫مذاکره بس��یار حکیمانه تر و عقالنی تر است که این‬ ‫اقدام روس��یه در این جهت ارزیابی می ش��ود؛ یعنی‬ ‫همکاری و مذاکره‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫صادق محصولی‪ ،‬وزیر س��ابق رفاه و تامین اجتماعی که این روزها فعالیت های سیاس��ی خود را در‬ ‫قالب جبهه پایداری پیگیری می کند‪ ،‬یکشنبه گذشته در مراس��م معارفه وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬از نگاه مکتب ما تمامی اعمال خارج از حیطه والیت مداری هبط و نابود است؛ توفیقات‬ ‫بزرگ و درخشش های ستودنی در ذیل اصل مترقی اسالم یعنی والیت فقیه ظهور پیدا می کند و باز شدن‬ ‫فضای خدمتگزاری حاصل مدیریت ‪ 16‬ساله مقام معظم رهبری بوده است‪».‬‬ ‫وزیر س��ابق رفاه و تامین اجتماعی با تاکی��د بر اینکه والیت فقیه اس��تمرار والی��ت الهی‪ ،‬نبوی و‬ ‫ائمه معصومان اس��ت‪ ،‬افزود‪« :‬اگر فقط یکی از هزاران توطئه دوران اصالحات و س��ازندگی توسط مقام‬ ‫معظم رهبری درست مدیریت نمی شد‪ ،‬هرگز فضای خدمت رس��انی چشمگیر در دولت نهم و دهم فراهم‬ ‫نمی ش��د‪».‬‬ ‫محصولی ادامه داد‪« :‬برای تضمین خدمت بی منت و صادقانه باید تابع ولی امر بود تا در پیشگاه خداوند و خلق‬ ‫خدا سربلند باشیم؛ خداوند بزرگ را شاکریم که با این نگاه وارد دولت خدمتگزار شدیم و امید است که این بضاعت‬ ‫اندک مورد قبول درگاه احدیت قرار گیرد‪».‬‬ ‫محصولی با بیان اینکه امروز کارامدترین مدل جهان مدیریت والیی است‪ ،‬افزود‪« :‬پایداری مدیران در‬ ‫این عرصه مایه عزت و افتخار است که نصیب ملت و دولت خواهد بود‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬تجربه ‪ 33‬ساله جمهوری اسالمی ایران نشان داده که هر وقت ملت و دولت در تبعیت‬ ‫از ولی امر تالش کرده اند موفق بوده اند و در صورت غفلت هر چن��د اندک ملت و دولت گرفتار حوادث‬ ‫تلخی مثل دوران سازندگی و اصالحات شده است‪g ».‬‬ ‫سفر به مسکو‬ ‫صالحی‬ ‫‪17‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫محمد قادری‬ ‫کوتاه امدن برای وحدت‬ ‫چرایی رفتار رضایی در چارچوب جبهه اصولگرایان‬ ‫محمد قادری‬ ‫سردبیر سایت‬ ‫تابناک در این‬ ‫یادداشت به‬ ‫بررسی علل تصمیم‬ ‫محسن رضایی در‬ ‫مورد کمیته ‪8+7‬‬ ‫پرداخته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫به موعد برگزاری انتخابات که نزدیک می شویم‪،‬‬ ‫نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای مردم ساالر‬ ‫دنیا ‪ -‬در ان��واع گوناگونش ‪ -‬بح��ث و گفت وگوها‪،‬‬ ‫رفتارها‪ ،‬موضع گیری ها و‪ ...‬عموما رنگ سیاس��ی به‬ ‫خود می گیرن��د؛ به گونه ای که اف��کار عمومی خیلی‬ ‫کمتر می توانند به منصفانه و دلس��وزانه بودن رفتارها‬ ‫و گفتارهای سیاسیون اعتماد کنند‪ .‬این اما‪ ،‬هرچند در‬ ‫نظام های مبتنی بر لیبرال دموکراسی‪ ،‬امری عادی‪ ،‬مورد‬ ‫پذیرش و حتی موجب ایجاد برتری به شمار می رود‪،‬‬ ‫قطعا نباید در یک نظام مردمساالر مبتنی بر ا موزه های‬ ‫دینی‪ ،‬ان هم مدعی تش��یع علوی‪ ،‬اینگونه باشد؛ چه‬ ‫در سراسر اموزه های ش��یعی‪ ،‬نه تنها سخنی از توجیه‬ ‫وسیله توسط هدف ‪ ،‬بی انصافی‪ ،‬بی اخالقی و‪ ...‬نیست‪،‬‬ ‫بلکه همواره از رعایت تقوای سیاسی‪ ،‬حفظ وحدت‬ ‫و یکپارچگی و پرهیز از هرگونه تفرقه ‪ ،‬رعایت مصالح‬ ‫جامعه اسالمی و‪ ...‬سخن به میان امده است‪ .‬انچه گفته‬ ‫شد‪ ،‬مدخلی بود برای پرداختن به انچه این روزها در‬ ‫فضای سیاسی کشور شاهد ان هستیم؛ فضایی که افراد‬ ‫و جریانات گوناگون سیاسی‪ ،‬غافل از دشمن مشترک‪،‬‬ ‫به لت و پار کردن همدیگر مش��غولند تا به خیال خود‬ ‫حق بودن شان را ثابت کنند!‬ ‫در این میان‪ ،‬انچه بیش از همه خودنمایی می کند‪،‬‬ ‫خود را حق مطلق دانستن و چشم پوشی بر عیوب خود‬ ‫و جریان متبوع اس��ت‪ ،‬تا جایی که در چنین ش��رایط‬ ‫خطیری‪ ،‬حتی حاضر به تشکیل نشست های مشترک‬ ‫و پذیرش ریش س��فیدی بزرگان هم نشده و بر طبل‬ ‫جدایی و افتراق می کوبند و چه خاری هستند اینها در‬ ‫گلوی نظام‪ ،‬هرچند هزاران بار خود را بصیر بخوانند‬ ‫و اصولگرا بنامند!‬ ‫به ه��ر روی‪ ،‬بنا ن��دارم در این مج��ال‪ ،‬به تفصیل‬ ‫درباره جریان شناس��ی گروه های اصولگ��را و تحلیل‬ ‫رفتار انان بپردازم‪ ،‬ولی نکته مهمی که در این میان‪ ،‬قصد‬ ‫‪18‬‬ ‫پرداختن به ان را دارم‪ ،‬تبیین چرایی و چگونگی رفتار‬ ‫محسن رضایی به عنوان یکی از شخصیت های اصولگرا‬ ‫در فراین��د وحدت اصولگرایان اس��ت‪.‬همان گونه که‬ ‫حتما می دانید‪ ،‬پس از اغاز مارات��ن انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی‪ ،‬به دلیل پراکندگی و چند دسته و سلیقه‬ ‫بودن گروه های اصولگرا ـ که البته به شرط ایستادگی و‬ ‫اتفاق نظر بر سر مبانی مکتب امام‪ ،‬امری مطلوب است ـ‬ ‫بزرگان و ریش سفیدان دلس��وز انقالب و مردم‪ ،‬بر ان‬ ‫شدند تا با محوریت دو تشکل بزرگ روحانی در کشور‬ ‫ـ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهران ـ علم وح��دت را در اردوگاه اصولگریان‬ ‫بر پا کنن��د‪ .‬بر همی��ن اس��اس‪ ،‬مدلی طراحی ش��د و‬ ‫هفت نفر از علمای شاخص‪ ،‬بی طرف و مورد اعتماد به‬ ‫عنوان عمود این خیمه برگزیده شدند و پس از ان هم‬ ‫هش��ت نفر به نمایندگی از برخی گروه های اصولگرا‬ ‫به این هفت نفر افزوده ش��ده و سازوکار (‪ )8+7‬شکل‬ ‫گرفت‪ .‬در این میان‪ ،‬اما برخی افراد و جریانات اصولگرا‬ ‫به هر دلیلی‪ ،‬از حضور در جمع این هشت نفر بازماندند‬ ‫یا خ��ودداری کردند که البته توضی��ح دلیل خاص هر‬ ‫یک از حوصله این بحث بیرون اس��ت؛ اما اینکه چرا‬ ‫محسن رضایی و جریان منتسب به او در این میان رفتاری‬ ‫دیگرگون داشت‪ ،‬ان چیزی است که در زیر بدان خواهم‬ ‫پرداخت‪ .‬محسن رضایی پس از طرح و رسانه ای شدن‬ ‫تصمیم بزرگان اصولگرا برای تشکیل یک جبهه متحد‬ ‫اصولگرایی‪ ،‬با تاکید بر لزوم پرهیز از قبیله گرایی سیاسی‪،‬‬ ‫از ان استقبال کرد و در چند مصاحبه‪ ،‬حضور و محوریت‬ ‫ایات مهدوی کنی و محمد یزدی را از فرصت های نابی‬ ‫دانست که مجموعه اصولگرایان باید ان را قدر بدانند‪.‬‬ ‫رضایی اما در چند نشستی که با برخی بزرگان و از جمله‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی داش��ت‪ ،‬از همان اغاز‪ ،‬سازوکار‬ ‫موجود در (‪ )8+7‬را ناقص دانسته و ان را مانع وحدت‬ ‫همه جریان اصولگرایان دانس��ت؛ اما با وجود این‪ ،‬به‬ ‫دلیل اجماع نظر بیشتر اصولگرایان‪ ،‬ان را پذیرفت و با‬ ‫وجود اینکه تاکنون به هر دلیل‪ ،‬نماینده ای از سوی او یا‬ ‫جبهه ایستادگی در ‪ 8+7‬حضور ندارد ‪ ،‬ولی حرکتی که‬ ‫به معنای تضعیف جبهه متحد باشد ‪ ،‬انجام نداده است‪.‬‬ ‫اما محسن رضایی بر اساس منطق زیر‪ ،‬سا زو کار کنونی‬ ‫‪ 8+7‬را ناقص دانسته و بر همین مبنا‪ ،‬پیشنهاد دیگری‬ ‫را به ای��ت اهلل مهدوی کن��ی داده بود که ایش��ان نیز در‬ ‫سخنرانی خود در نخستین نشست عمومی جبهه متحد‬ ‫اصولگرایی از ان تقدیر کرد‪.‬‬ ‫اینکه چرا اصوال فضا به سمتی پیش رفت که هر‬ ‫فرد یا جریان��ی بخواهد نماینده معرف��ی کند؛ مگر ان‬ ‫هفت نفر اصلی مورد اعتماد همه جریانات اصولگرایان‬ ‫نبوده و نیستند؟ ان هفت نفر می توانستند به دو شکل‬ ‫نماینده همه اصولگرایان باش��ند؛ یک��ی اینکه همگی‬ ‫نماین��ده همه جریانات باش��ند و دیگر انک��ه هر نفر‪،‬‬ ‫نمایندگی چند جریان خاص را بر عهده بگیرد‪.‬حسن‬ ‫این کار این بود‪ :‬نخس��ت اینکه هیچ رن��گ و بویی از‬ ‫سهم خواهی دیده نمی شد و دوم انکه منیت ها کم می شد‬ ‫و اتحاد محکم تری شکل می گرفت‪ ،‬در حالی که مدل‬ ‫کنونی هم سهم خواهی را به اذهان متبادر می کند و هم‬ ‫خواه ناخواه خط و مرزها را پررنگ تر می کند ‪ -‬منظور‬ ‫خ��ط و مرزه��ای درون اصولگرایان اس��ت که امری‬ ‫نکوهیده است‪ ،‬وگرنه خط و مرزها حتما باید با قائلین‬ ‫به غیر از مکتب امام از هر س��نخی به روشنی مشخص‬ ‫شود ـ که نتیجه ان طبعا نرسیدن به وحدت است‪g .‬‬ ‫افشین خماند‬ ‫حمید استیلی روزها ی سختی را روی نیمکت‬ ‫پرسپولیس تجربه می کند‪ .‬او با تعداد زیادی‬ ‫تماشاگر و هوادار قرمزپوش مواجه است که‬ ‫به جای او‪ ،‬علی دایی یعنی سرمربی پیشین این‬ ‫تیم را تشویق می کنند‬ ‫زمان جنگیدن برای دیگران تمام شده‬ ‫افشین خماند‬ ‫روزنامه نگار ورزشی‬ ‫در این یادداشت به‬ ‫بررسی مهمترین‬ ‫اتفاق این روزهای‬ ‫لیگ برتر یعنی‬ ‫بحران در تیم‬ ‫پرسپولیس‬ ‫پرداخته است‬ ‫س بازی و موقعیت بازی او چنین چیزی را نمی طلبید‪.‬‬ ‫جن ‬ ‫خبرنامه‬ ‫ستاره نیست‬ ‫این همه واقعیت نیس��ت‪ ،‬اما حتی گوشه ای از‬ ‫واقعیت باز هم واقعیت اس��ت‪ .‬واقعیت این است که‬ ‫در ش��ب های ابری فوتبال ایران که س��تاره به ندرت‬ ‫یافت می شود‪ ،‬پرسپولیس بی ستاره ترین دوران خود‬ ‫را سپری می کند‪ ،‬چندین سال است که در این تیم شاید‬ ‫بتوان بازیکن نخبه و خوب پیدا کرد اما دنبال س��تاره‬ ‫نگرد که نیست‪ ،‬سکوها گشتند‪ ،‬نبود‪ ،‬از اخرین باری‬ ‫که این سکوهای خوش ذوق و خوش قریحه‪ ،‬شعری با‬ ‫ردیف نام یک بازیکن از پرسپولیس ساخته اند‪ ،‬چقدر‬ ‫می گذرد؟ یادتان هست؟ پرسپولیس ستاره ندارد‪ ،‬در‬ ‫زمین بازیکنی نیست که اشکش‪ ،‬لبخندش‪ ،‬خشمش‪،‬‬ ‫ شادی اش و مصاحبه هایش اتش بزند‪.‬‬ ‫هوادار پرس��پولیس ای��ن فص��ل را در دو فصل‬ ‫قبل به گونه ای دیگ��ر حل کرده بود‪ ،‬حاال که س��تاره‬ ‫را نمی ت��وان در درون زمین یافت‪ ،‬س��تاره خود را در‬ ‫بیرون زمین و در روی نیمکت یافته بود‪ ،‬ان هم کسی‬ ‫بود که اش��کش‪ ،‬لبخندش‪ ،‬خش��مش‪ ،‬تساوی اش و‬ ‫ مصاحبه هایش اتش می زد‪ ،‬ش��اید مربی کاملی نبود‪،‬‬ ‫ش��اید نتایجی که می گرفت مقتدرانه نبود اما س��تاره‬ ‫بود؛ ستاره ای که از همه ستاره های دیگر پرنور بود‪ ،‬از‬ ‫همه نام ها پراوازه تر‪ .‬علی دایی برای پرسپولیس شما‬ ‫یک مربی نبود‪ ،‬او جایگزین خیلی چیزها برای هوادار‬ ‫شده بود‪ ،‬اگر تیم رقیب به ستاره هایش می بالید‪ ،‬هوادار‬ ‫پرس��پولیس به مربی اش‪ ...‬تا انجا ک��ه تمام خاطرات‬ ‫فصل قبل پرس��پولیس‪ ،‬در تصویر علی دایی خالصه‬ ‫می شد‪ ،‬جلوه های نشریات همه و همه‪ ،‬در برد و باخت‬ ‫عکس علی دایی را بر هر چیز دیگری ترجیح می دادند؛‬ ‫با کمی اغ��راق می ت��وان گفت که در فصل گذش��ته‬ ‫پرسپولیس تفریحی هایی با علی دایی یافته بود‪.‬‬ ‫موضوع بحث ما‪ ،‬نحوه جدایی دایی و امدن استیلی‬ ‫نیست‪.‬موضوعماایناستکهحمیداستیلیباشخصیت‬ ‫و کاراکتر خود نمی تواند ستاره نیمکت پرسپولیس باشد‪،‬‬ ‫او محجوب تر از ان است که بتواند جای دایی را بگیرد‪.‬‬ ‫به همین خاطر است که باز هم نگاه هوادار پرسپولیس از‬ ‫نیمکت به سوی زمین بازگشته است تا شاید بازیکنی که‬ ‫شماره هشت می پوشد‪ ،‬با اشکش‪ ،‬لبخندش‪ ،‬خشمش‪،‬‬ ‫ش��ادی اش و مصاحبه هایش اتشفش��ان بزند‪ ،‬شاید به‬ ‫همین دلیل است که پس از باخت مقابل شهرداری تبریز‬ ‫هواداران پرسپولیس اصرار داش��تند که این تمایز را به‬ ‫صورت علنی بروز دهند ؛ «پرسپولیس بی غیرت‪ ،‬کریمی‬ ‫ با غیرت‪».‬‬ ‫تیم وینکو بگوویچ که بر خالف تیم استیلی‪ ،‬شروع‬ ‫فوق العاده ای داش��ت و در گام اول پگاه را با هشت گل‬ ‫شکست داد‪ ،‬نتوانست زیر چماق دوام بیاورد و عاقبت‬ ‫تسلیم شد‪ .‬این جمله از پروین تا همیشه در تاریخ فوتبال‬ ‫ایران ثبت ش��د که پس از پیروزی پرگل پرسپولیس در‬ ‫بازی های اول می گفت‪« :‬این روزهای خوششان است‪ ،‬‬ ‫جوجه را اخر پاییز می شمارند‪».‬‬ ‫چماق و ترحم‬ ‫«دلم برای حمید استیلی سوخت»‪ ،‬این جمله را‬ ‫تقریبا از زبان همه شنیدیم‪ ،‬وقتی در ورزشگاه ازادی‬ ‫هفتصد هزار نفر دس��تان خود را باال بردند و نام دایی‬ ‫را فریاد زدند‪ .‬این جمله را بس��یار شنیدیم‪ ،‬انهایی که‬ ‫دلشان سوخت یک صحنه را دستاویز قرار می دهند‪.‬‬ ‫انجایی که حمید استیلی روی نیمکت نشست‪ ،‬بغض‬ ‫کرد و نم چشمانش را گرفت و دوربین تلویزیون هم‬ ‫روی صورت او زوم کرد‪ .‬ب��رای یک مربی این حس‬ ‫ترحم بدترین اتفاق ممکن اس��ت‪ .‬شما یک کشتی را‬ ‫تصور کنید که در گرداب و توفان اسیر است‪ ،‬در این‬ ‫شرایط چش��م امید همه به کاپیتان کشتی است‪ ،‬حاال‬ ‫اگر کاپیتان به گونه ای ظاهر شود که دل دیگران برای‬ ‫او بس��وزد‪ ،‬دیگر چه امیدی به نجات کشتی می توان‬ ‫داشت‪ .‬کشتی پرسپولیس برای رهایی از این بحران‪،‬‬ ‫نیاز به ناخدایی مقتدرتر و با اعتم��اد به نفس تر دارد‪،‬‬ ‫حمید اس��تیلی باید یاد بگیرد که دیگر زمان جنگیدن‬ ‫برای دیگران به انتها رسیده‪ ،‬حاال وقت ان است برای‬ ‫یک بار هم که ش��ده برای خودش بجنگد و در جنگ‬ ‫دلشوره دیگران هیچ فایده ای ندارد‪.‬شرایط پرسپولیس‬ ‫عادی نیست‪ ،‬سر و صداهای ازاردهنده‪ ،‬این تیم را از‬ ‫استرس پر می کند‪ ،‬اما نباید این سر و صداها بهانه ای‬ ‫ش��ود برای انکه ای��راد ضعف های خود تی��م نادیده‬ ‫گرفته شود‪ .‬نباید از یاد ببریم که پرسپولیس در چهار‬ ‫بازی مقابل چهار تیم نه چندان قدرتمند‪ ،‬به هیچ وجه‬ ‫ چهره یک مدعی را نداش��ته و خوب بازی نمی کند‪،‬‬ ‫پرسپولیس و حمید استیلی با این مظلوم نمایی به هیچ‬ ‫کجا نمی رسد‪ ،‬برای انکه این ستاره چشمک بزند‪ ،‬باید‬ ‫جنگید و این روزها در پرسپولیس هیچ کس نمی جنگد‬ ‫به غیر از عل��ی کریمی‪ .‬ایا توجه کرده اید که ش��ماره‬ ‫هشت پرسپولیس این روزها بیش��تر از همه عمرش‬ ‫تکل زده است؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫عل��ی دایی ی��ا حمید اس��تیلی؟‪ ...‬این پرس��ش‬ ‫ناگزیر این روزهای پرس��پولیس است‪ .‬خاطره ها چه‬ ‫می گویند؟ علی دایی تصویر مردی است که گل می زد‪،‬‬ ‫دستانش را به سوی اس��مان بلند می کرد و به سمت‬ ‫همبازیان خود باز می گشت تا چشمان مغرورش را به‬ ‫رخ انها بکشد؛ اتفاقی که نه یک بار که صد بار رخ داد‪.‬‬ ‫این غرور از بازی با مالدیو تا بازی با میالن همراهش‬ ‫ بود‪ ،‬همیشه و هست هنوز‪ ...‬تصویر حمید استیلی اما‬ ‫یگانه است‪ ،‬تصویری از چشمان اش��کبار مردی که‬ ‫مهمترین گل را زد؛ گل قرن را و ت��وپ هنوز در هوا‬ ‫می چرخید‪ .‬دروازه کیس��ی کلر را باز نکرده بود که نم‬ ‫در صورت حمید استیلی ظاهر شد‪ ،‬نمی که امتداد پیدا‬ ‫کرد تا همین بازی با شهرداری تبریز در تهران‪ ،‬همین‬ ‫چند روز قبل‪ ...‬گیرم میان ان تا این نم فاصله ای است‬ ‫به اندازه شور تا شر‪....‬‬ ‫سامانه‪ ،‬این همه خاطره نیس��ت‪ ،‬خاطره های ما از‬ ‫علی دایی‪ ،‬بیشتر خاطره های فردی است‪ ،‬ان گل که به‬ ‫کویت زد‪ ،‬ان گل هایی که به کره جنوبی زد‪ ،‬اقای گل ملی‬ ‫جهان است و‪ ...‬اما خاطره های حمید استیلی‪ ،‬خاطره های‬ ‫جمعی است‪ ،‬گل به امریکا یک استثنا محسوب می شود‪،‬‬ ‫خاطره های بعدی همه ب ه هافبکی برمی گردد که در میانه‬ ‫میدان می دوید و می جنگید ‪ .‬هافبکی که برای به چش��م‬ ‫امدن دیگران از جان مایه می گذاشت‪ .‬ان بازی دربی یادتان‬ ‫ی داشت و‬ ‫هست؟ همان بازی که پرسپولیس دو اخراج ‬ ‫‪9‬نفرهبازیمی کرد‪،‬حمیداستیلیانقدردویدتاتیمشگل‬ ‫نخورد‪،‬انقدر جنگید تا پس از بازی از هوش رفت‪ ،‬اما این‬ ‫دویدن و این جنگیدن او را هیچ گاه تبدیل به ستاره نکرد‪.‬‬ ‫درباره شعار تماشاگران پرسپولیس و بغض های استیلی‬ ‫‪19‬‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫داوود میرباقری در سریال مختارنامه نسبت به سریال امام علی (ع)‬ ‫ادبیات داستان را متفاوت پیش برد و حتی از تکه کالم های امروز‬ ‫زبان فارسی هم استفاده کرد‬ ‫کاری که از میرباقری بعید بود‬ ‫یک اشکال کامال ادبی‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫دراین نوشته به‬ ‫برخی اشکاالت‬ ‫مجموعه مختارنامه‬ ‫اشاره می کند‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫مجموعه تلویزیون��ی «مختارنامه» ه��م با تمام‬ ‫فراز و فرودهایش پایان یافت‪ .‬سال ها خبر ساخت و‬ ‫پخشش را شنیدیم و انتظار کشیدیم‪ ،‬ماه ها و هفته ها‬ ‫با ان همراه شدیم و حسرت خوردیم و رشک بردیم‬ ‫و اشک ریختیم‪ ،‬گاهی هم چه بر انچه در تاریخ تشیع‬ ‫گذشته بود و چه کوتاهی های تاریخی و فعلی تاسف‬ ‫خوردیم‪ .‬گاه تقدیر و تحسین ها از این سریال برمبنای‬ ‫عالقه ای عقیدتی به موض��وع ان بود‪ ،‬گاهی هم رد و‬ ‫تضعیف ان برمبنای نگرش هایی نه چندان واقع بینانه‬ ‫به مقوله هنر‪ ،‬به نظر می رسید‪.‬‬ ‫به هر حال ساخت فیلم و مجموعه هایی درباره‬ ‫رویدادهای تاریخی‪ ،‬سختی های خاص خود را دارد؛‬ ‫چه از نظر انطباق ها و امکانات محتوایی و ش��کلی‪،‬‬ ‫چه از این منظر که به دلیل اگاهی نس��بی مخاطب از‬ ‫رخدادهای تاریخی‪ ،‬قدرت مانور خالقانه س��ازنده‬ ‫اثر را در حیطه ای محدود و درنتیجه جذب مخاطب‬ ‫را برمبنای امکانات هنر که یکی از پایه های اصلی ان‬ ‫بر استفاده از عنصر خیال بنا شده است‪ ،‬بسیار دشوار‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از مشکالت مجموعه های تاریخی‪،‬‬ ‫عالوه بر اختالف نظرها در زمین��ه میزان انطباق های‬ ‫تاریخ��ی‪ ،‬انتخاب زبان گفتار اس��ت ک��ه معموال در‬ ‫تالطم تف��اوت س��لیقه ها‪ ،‬بعضا نظ��رات افراطی را‬ ‫در پس و پیش خ��ود می بینند‪ .‬در ای��ن موضوع هم‬ ‫می توانی��م ب��ا دی��دگاه داوود میرباق��ری‪ ،‬کارگردان‬ ‫مجموعه تلویزیون��ی مختارنامه‪ ،‬چن��دان مخالفتی‬ ‫نداشته باشیم که «سینما زبان خاص خود را دارد؛ نه‬ ‫می توان ان را زبان ادبیات دانس��ت و نه زبان تاریخ‪.‬‬ ‫ویژگی زبان س��ینما این اس��ت که بتوان از طریق ان‬ ‫بدون هیچ واسطه ای و با کمترین زحمت‪ ،‬پیام خود را‬ ‫منتقل کرد»‪ .‬به راستی تکلیف کارگردانی که می خواهد‬ ‫‪20‬‬ ‫در فیلم یا سریا ل تاریخی خود‪ ،‬واقع گرایی کند‪ ،‬با زبان‬ ‫گذشتگان چیست؟ واقعا چه کسی حکم داده و از کجا‬ ‫قرار بر این شد که اگر در فیلم ها و سریال های تاریخی‬ ‫به زبان کتابی (ادبیات مکتوب) خود سخن بگوییم‪،‬‬ ‫حتما و یقینا گفتار گذش��تگان و ادوار پیشین را پیاده‬ ‫کرده ایم؟ این تازه برای س��ریال های تاریخی ایرانی‬ ‫اس��ت‪ .‬برای اثری چون مختارنامه ک��ه مردم زمانش‬ ‫به زبانی غیر از فارسی سخن می گفته اند‪ ،‬چه منطقی‬ ‫اس��ت که صرف کتابی کردن متن به زبان فارس��ی‪،‬‬ ‫تاریخی بودن گفتار ان را تضمین کند؟! مگر مختار و‬ ‫دیگر شخصیت های مختارنامه به زبان فارسی سخن‬ ‫می گفتند؟‬ ‫پس با ای��ن پیش ف��رض می توانی��م بپذیریم یا‬ ‫دست کم رد نکنیم این تصمیم و انتخاب میرباقری را‬ ‫که از تکه کالم ها و عبارت های امروزی در گفتار متن‬ ‫مجموعه ای تلویزیونی بهره گرفت که به رویدادهایی‬ ‫در قرن ها پیش می پرداخت‪ .‬اتفاقا این رفتار او مخالفان‬ ‫بس��یاری را به ویژه در رس��انه ها برانگیخت که شاید‬ ‫اعتراضش��ان به جای انکه برمبنای نوعی پسند مبتنی‬ ‫بر اصولی خاص یا زیبایی شناس��ی باش��د‪ ،‬براساس‬ ‫عادتی بود که بدون انکه به ان فکر کرده باشند‪ ،‬دیگر‬ ‫س��ازندگان پیش��ین اثار تصویری تاریخی برایشان‬ ‫ایجاد کرده بودند‪.‬‬ ‫اما این نوش��تار صرفا دف��اع از مت��ن مجموعه‬ ‫مختارنامه نیس��ت‪ ،‬بلکه ایرادی اساسی را بر ان وارد‬ ‫می داند‪ .‬زم��ان بیان ان هم پس از پای��ان یافتن پخش‬ ‫این مجموع��ه انتخاب ش��د‪ ،‬تا هم به ح��س و حال‬ ‫عالقه مندان ان خللی وارد نکرده باشد‪ ،‬هم در فضایی‬ ‫منطقی ت��ر انتظار تاثیرگذاری مفیدتر داش��ته باش��د؛‬ ‫وگرنه چه بسا میرباقری مانند س��ایر ایرادهای وارد‬ ‫ش��ده‪ ،‬این یکی را هم به حاشیه سازی تعبیر می کرد و‬ ‫می گفت‪« :‬این میزان حاشیه سازی برای سریالی مانند‬ ‫مختارنامه طبیعی است‪ .‬از ابتدا خود را برای به وجود‬ ‫امدن جریان هایی برای این مجموع ه اماده کرده بودم‪.‬‬ ‫بنابراین این امادگی را داشتیم که هر روز از گوشه ای‪،‬‬ ‫سروصدایی بلند شود‪».‬‬ ‫سال هاس��ت در کالس های خود برای مشتاقان‬ ‫حرف��ه خبرن��گاری ای��ن اعتق��اد را تبیین ک��رده ام‬ ‫که براس��اس ش��واهد موج��ود‪ ،‬عامل بس��یاری از‬ ‫اش��تباه های رایج در گفتار عموم��ی و حتی متن های‬ ‫ادبی ما‪ ،‬رس��انه ها و اهالی رس��انه بوده ان��د‪ .‬به ویژه‬ ‫که از زمان مش��روطه ب��ه این طرف‪ ،‬به نظر می رس��د‬ ‫در مقاط��ع گوناگون‪ ،‬بس��یاری‪ ،‬رفتاره��ای غریب‪،‬‬ ‫اس��تفاده از واژگان جدید و بعضا عجیب و نیز برخی‬ ‫ساختارشکنی ها را نشانه متمایز و متجدد بودن خود‬ ‫دانس��ته اند‪ .‬در همین بحث بر این اعتق��اد نیز بوده ام‬ ‫که برای برخی اش��تباه ها یا ایجادهای غیرمعمول که‬ ‫جنبه تاریخی پیدا کرده اند‪ ،‬مثال ساخت نام و عبارت‬ ‫کفاش‪ ،‬از معرب کردن واژه کفش‪ ،‬واقعا نمی ش��ود‬ ‫چندان کاری کرد‪ ،‬اما برخی از اش��تباه های متاخر را‬ ‫به راحتی می توان اصالح کرد‪ .‬ای��ن مهم نیز از عهده‬ ‫اهالی رسانه برمی اید و چه بس��ا وظیفه انان در مقام ‬ ‫ترمیم تخریب های گذشته باشد‪.‬‬ ‫برای نمونه‪ ،‬در این مجموعه نیز مانند بس��یاری‬ ‫از اثار تصویری و مکتوب دیگ��ر و در کمال تعجب‬ ‫و تاس��ف‪ ،‬بس��یاری از اثار ادبی دیگ��ر‪ ،‬عبارت «به‬ ‫سخره گرفتن» در منظور «مسخره کردن» استفاده شد!‬ ‫درحالی که به هر فرهنگ لغ��ت کوچک و بزرگی که‬ ‫مراجعه کنید‪ ،‬این واژه که بس��یاری از ما در متن های‬ ‫درسی دوران مدرسه به همراه معنای واقعی اش با ان‬ ‫اشنا شدیم‪ ،‬تعریف «به بیگاری کشیدن» و «به کاری‬ ‫مجبور کردن» است‪ .‬به نظر می رسد تنها تشابه ظاهری‬ ‫ان با مفهوم «مسخره کردن» هزاران هزار نفر را به این‬ ‫اشتباه دچار کرده است‪.‬‬ ‫حال از این موضوع ک��ه بگذریم‪ ،‬بر این اعتقادم‬ ‫انچه منتق��دان باید بر ب��ه کار ب��ردن ان در مجموعه‬ ‫تلویزیون��ی مختارنام��ه برمی اش��فتند‪ ،‬اس��تفاده از‬ ‫ ترکیب های ام��روزی «باغت اباد انگ��وری»‪« ،‬تا فیها‬ ‫خالدون س��وختن»‪« ،‬رو کم کن��ی»‪« ،‬قمپز درکردن»‬ ‫و امثال اینها نب��ود‪ ،‬بلکه کاربرد مص��دری جعلی از‬ ‫درهم امیختن چند مصدر سالم و درست بود که خود‬ ‫می تواند اس��اس و ابتدای انحراف و خطایی ماندگار‬ ‫باش��د‪ .‬میرباقری به دالیلی نامعلوم‪ ،‬باره��ا و بارها و‬ ‫بسیار‪ ،‬شاید در حد بیش از ‪ 200‬بار‪ ،‬در این مجموعه‬ ‫از صرف های مختلف مصدر «سخن کردن» استفاده‬ ‫کرد‪ :‬سخن کن‪ ،‬سخن کردم‪ ،‬اینگونه سخن کردن‪ ،‬با‬ ‫مردم سخن کرد‪ ،‬سخن می کنی و‪ ..‬و‪ ..‬و‪..‬‬ ‫تا جایی که ما اطالع داریم‪ ،‬مصدرهای «س��خن‬ ‫گفتن»‪« ،‬ح��رف زدن» و «صحبت ک��ردن» برای این‬ ‫منظور وجود دارد‪ .‬پس نه تنها اس��تفاده از مصدری‬ ‫جعلی‪ ،‬امری نادرس��ت اس��ت‪ ،‬توجیه منطقی هم با‬ ‫وجود این گزینه ها ندارد که البته ظاهرا دو تای انها با‬ ‫هم ادغام شده اند و مصدر مجعول جدید ساخته شده‬ ‫است‪ .‬به راستی میرباقری از این کار چه هدفی داشته‬ ‫است؟ به نظر می رسد صرف تمایل به متفاوت بودن و‬ ‫شاید متفاوت بودن برای نوعی خودنمایی‪ ،‬توجیهی‬ ‫منطق��ی و وارد برای ای��ن حرکت نمی تواند باش��د؛‬ ‫حرکتی که خود می تواند اغازگر بارها و بارها و متن‬ ‫پشت متن‪ ،‬استفاده از این اشتباه باشد و به رایج شدن‬ ‫ان منجر شود؛ چیزی که به ان می گوییم‪ :‬اشتباه رایج!‬ ‫و البته هر اش��تباه رایجی از جایی و نقطه ای اغازین‬ ‫کلید خورده است‪g .‬‬ ‫دکتر اسد اهلل اطهری‪ /‬استاد دانشگاه و کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫یکی از مهمترین تحوالت منطقه در چند هفته اخیر استعفای‬ ‫دسته جمعی ژنرال های ترکیه است؛ اتفاقی که البته بسیاری ان‬ ‫را حرکت ترکیه به سمت دموکراسی و دوری از نظامی گری در‬ ‫عرصه سیاست تعبیر کرده اند‬ ‫حذف نظامیان از بدنه سیاست در ترکیه‬ ‫خبرنامه‬ ‫ی ترک گامی به سوی دموکراسی‬ ‫استعفای ژنرال ها ‬ ‫تعبیر می شود و این بدان معناست که نظامیان زیر چتر‬ ‫سیاس��یون قرار می گیرند‪ .‬مانند اروپا و امریکا و تمام‬ ‫کش��ورهایی که مدعی دموکراسی هس��تند‪ .‬نظامیان‬ ‫نیامده اند که در سیاست دخالت کنند و عالوه بر اینکه‬ ‫در سیاست دخالت می کنند‪ ،‬دست به کودتا بزنند‪ .‬در‬ ‫ترکیه هم نظامیان چهار بار دس��ت ب��ه کودتا زده اند‪.‬‬ ‫یعنی هر ‪ 10‬سال یک بار این کار را انجام داده اند و اگر‬ ‫عملیات پتک هم موفق می شد‪ ،‬پنجمین کودتا را رقم‬ ‫زده بودند‪.‬‬ ‫حذف نظامیون از قدرت یک اقدام مثبت است‪،‬‬ ‫یعنی گامی است به س��وی دموکراسی‪ .‬وقتی نظامیان‬ ‫در سیاس��ت دخالت نکنند در واقع حرکت به س��وی‬ ‫دموکراس��ی اغاز شده اس��ت‪ .‬اتحادیه اروپا هم روی‬ ‫این نکته تاکید داش��ته اس��ت و اعالم کرده که ترکیه‬ ‫یک دموکراسی نظامی است و این یک تناقض است‪.‬‬ ‫اتاتورک در تشکیل دولت شش اصل را مد نظر قرار‬ ‫داده بود و اتحادیه اروپا هم به ان اش��اره کرده است‪.‬‬ ‫یکی از این اصول اتاتیزیم به معن��ای دولت گرایی و‬ ‫تقدم دولت بر جامعه مدنی است‪ .‬درحالی که در یک‬ ‫دموکراسی جامعه مدنی باید بر دولت تقدم داشته باشد‪.‬‬ ‫چیزی که در ترکیه اتفاق افتاد این بود که دولت پادگانی‬ ‫و دولت نظامی و دولت پنهان در ترکیه تابع سیاسیون‬ ‫شد‪ .‬ارتش قدرت زیادی در ترکیه داشته و از زمانی که‬ ‫حزب عدالت و توسعه روی کار امده این قدرت از بین‬ ‫رفته است و این حرکت اخر نشان داد که سیاسیون این‬ ‫مساله را به خوبی حل کرده اند به گونه ای که حتی اجازه‬ ‫ندادند بازخوردهای زیادی داشته باشد‪ .‬اتفاقی که در‬ ‫ترکیه افتاد در واقع اولین گام است‪ ،‬چراکه نظامیان با‬ ‫اقتصاد‪ ،‬بانکداری و دولت بسیار قدرتمند هستند که‬ ‫هنوز کسی نمی تواند زوایای ان را کشف و مطرح کند‪.‬‬ ‫استعفای این افراد به صورت محرمانه نبوده است‪.‬‬ ‫انها در بیانیه خود اعالم کردن��د از انجا که نمی توانند‬ ‫در این موقعیت از سربازان و نیروهای خود دفاع کنند‬ ‫استعفا می دهند‪.‬‬ ‫مساله دیگری که مطرح است‪ ،‬بازگشت دوباره‬ ‫نظامیان به خانه اول و قدرت گرفتن دوباره انهاست‪.‬‬ ‫درست است که ارتش حافظ ارمان های سکوالریسم‬ ‫بوده و هر ‪ 10‬س��ال یک بار کودتا کرده اس��ت‪ ،‬اما هر‬ ‫کودتایی که انجام داده با حمایت بین المللی بوده است‪.‬‬ ‫در حال حاضر این حمایت بین المللی را ارتش دیگر‬ ‫ندارد‪ .‬امریکا اعالم می کند ترکیه الگوی دموکراس��ی‬ ‫اسالمی اس��ت اما وقتی فرصتی برای نظامیان وجود‬ ‫دارد که بخواهند کودتا کنند‪ ،‬دیگر دموکراسی معنایی‬ ‫پیدا نمی کند‪ .‬پیش تر هر کدام از کودتاهایی که صورت‬ ‫گرفت در چارچوب حمایت بین المللی به خصوص‬ ‫امریکا و ناتو صورت گرفته بود‪.‬‬ ‫اکنون شرایط تغییر کرده است‪ ،‬به طوری که حتی‬ ‫سفیر امریکا در انکارا اعالم کرده امریکا حاضر است‬ ‫با فرماندهان جدید ارتش که پس از استعفا منصوب‬ ‫شده اند همکاری کند‪.‬‬ ‫اصالحیه قانون اساسی در ترکیه که سال گذشته‬ ‫تصویب ش��د تاکید دارد ک��ه اگر نظامیان دس��ت به‬ ‫اقداماتی مانند کودتا بزنند قابلیت پیگرد قانونی وجود‬ ‫دارد‪ .‬تاکنون ارتش نسبت به کودتاهایی که انجام داده‬ ‫بود مصونیت داشت‪ ،‬اما در قانون جدید این مصونیت‬ ‫برداشته شده است و ارتش در مقابل کودتا یا هر اقدام‬ ‫غیر دموکراتیک��ی که انج��ام می دهد هی��چ مصونیتی‬ ‫ندارد‪ .‬این نکته بسیار مهمی است و یکی از بزرگ ترین‬ ‫اقداماتی بود که رجب طیب اردوغان انجام داد‪ .‬اکنون‬ ‫نظامیان در زمان صلح می توانند در مقابل دادگاه های‬ ‫غیر نظامی محاکمه شوند‪ .‬این برای اولین بار در تاریخ‬ ‫ترکیه است که نظامیان را دستگیر می کنند‪ .‬این مساله‬ ‫حتی در خاورمیانه س��ابقه نداشته است‪ ،‬به جز زمانی‬ ‫که رضا شاه سقوط کرد و برخی از نظامیان را دستگیر‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫اکنون درحالی این اتفاق افتاده است که بسیاری‬ ‫از س��کوالرهای ترکیه پیش تر بر این ب��اور بودند که‬ ‫ارتش همواره نگهبان ارزش های سکوالر است و در‬ ‫مورد قدرت گرفتن دولت ها یا حتی احزاب اس�لامی‬ ‫نگرانی وجود ندارد‪ .‬اما با رون��دی که به وجود امده‪،‬‬ ‫شرایط تغییر کرده است‪ .‬نظامیان دیگر ان قدرت سابق‬ ‫را ندارند‪ ،‬چراکه شرایط جهانی حکومت ها تغییر کرده‬ ‫است‪ .‬اکنون دیگر زمان حکومت های امنیتی و نظامی‬ ‫به سر امده اس��ت‪ .‬در انقالب های خاورمیانه و مساله‬ ‫اروپای ش��رقی از جهانی ش��دن ازادی و دموکراسی‬ ‫صحبت می ش��ود‪ .‬دیگر زم��ان حکوم��ت نظامیان و‬ ‫مخابراتی ها و امنیتی ها نیس��ت‪ .‬در مصر‪ ،‬تونس‪ ،‬یمن‬ ‫و حتی در اس��رائیل مردم به خیابان ه��ا ریخته اند و در‬ ‫چنین شرایطی حکومت نظامیان جایی ندارد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل است که ان تفکر کمالیست های ارتدوکس دیگر‬ ‫پاسخگو نیست‪ .‬انها هم باید تحوالت جهان و منطقه‬ ‫را نظاره کنند و ببینند که چطور ازادی و دموکراسی در‬ ‫حال جهانی شدن است‪ .‬اینها هنوز در دهه های ‪1920‬‬ ‫تا ‪ 1940‬زندگی می کنند‪.‬‬ ‫نظامیان در دهه ‪ 1950‬در ترکیه یک نخست وزیر‬ ‫را اعدام کردند‪ .‬انها عدل مندرس را که نخست وزیر‬ ‫منتخب بود اعدام کردند‪ .‬در سال ‪ 1997‬دولت منتخب‬ ‫اقای ارب��کان را س��رنگون کردند و تاکن��ون بیش از‬ ‫بیس��ت حزب را از طریق دادگاه قانون اساسی منحل‬ ‫کرده اند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫دکتر اطهری در این‬ ‫یادداشت از ارایش‬ ‫جدید ترکیه سخن‬ ‫گفته است؛ ترکیه‬ ‫منهای نظامیان‬ ‫قدرتمند‬ ‫تناقض های دموکراسی نظامی‬ ‫‪21‬‬ ‫مرد تنها‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫علی‬ ‫(ع)‬ ‫تنهاست‬ ‫چه کسی می تواند ادعا کند حرف اخر را درباره حضرت امیر زده است؟ از میان این همه نویسنده‪ ،‬خطیب‪ ،‬عالم‪ ،‬شاعر‪،‬‬ ‫روشنفکر و هزاران انسانی که عمر خود را در راه شناخت پسر ابی طالب گذرانده اند‪ ،‬از علی(ع) نوشته اند و گفته اند و از او‬ ‫خوانده اند‪ ،‬واقعا چه کسی می تواند چنین ادعایی بکند که حرف اخر را درباره علی(ع) زده است‪ .‬چرا اینطور است؟ اگر‬ ‫علی(ع) معمای خلقت است‪ ،‬این سوال هم معمایی برای ماست‪.‬‬ ‫از هر انچه ما درب��اره او فکر می کنیم‪ ،‬باالتر اس��ت و ای��ن خصلت مگر می تواند خصلت یک بش��ر باش��د‪ .‬پس به‬ ‫جناب شهریار که استاد نظم در زمانه ما بود باید حق بدهیم که؛ «نه بشر توانمش خواند نه خدا توانمش گفت‪ ».‬حق با استاد‬ ‫است‪ .‬این دریا پایان ندارد‪ .‬عمق اش‪ ،‬وسعت اش‪ ،‬اندازه اش و حجم اش تمام نمی شود‪ .‬با بی نهایت نمی توان کاری کرد‪ .‬نه‬ ‫تصورش می توان کرد که کار ذهن تصویر مثل علی(ع) نیست و نه در توصیفش می توان حق مطلب را ادا کرد‪ .‬یک نفر بیاید‬ ‫و پاسخ بدهد به این سوال؛ چه کسی پیدا می شود که فقط با قبول کردن یک شرط – عمل به سیره خلفا – بتواند حاکم مملکتی‬ ‫شود و ان شرط را قبول نکند و به راحتی دوباره خانه نشین شود‪ .‬خوب می شناخت عبدالرحمن بن عوف پسر ابی طالب را که‬ ‫این شرط را جلویش گذاشت‪ .‬علی (ع) اهل دروغ نبود‪ .‬اهل سیاست بود‪ ،‬اهل سیاسی بازی نبود‪ .‬ما علی(ع) را نمی توانیم‬ ‫بشناسیم‪ .‬اصال قرار نیست این اتفاق بیفتد‪ .‬و تا وقتی هم که کسی علی(ع) را نشناسد‪ ،‬علی(ع) همچنان تنها می ماند‪ .‬این مرد‬ ‫را که قدرت را مانند اب دهان بز می داند‪ ،‬در اجرای عدالت برادر و دختر نمی شناسد‪ ،‬بدون ترس و واهمه در جایی می خوابد‬ ‫که هر ان بیم قتلش می رود برای نجات جان رسول خدا و هزار حرف مانند اینها چگونه می توانیم بشناسیم‪ .‬ادب حکم می کند‬ ‫که لب فرو بندیم چرا که هیچ گاه نمی توانیم حرف اخر را بزنیم‪ .‬اما چه کنیم که اگر ادب حکم به سکوت می دهد دل مثل‬ ‫اتش شور دارد که بگوید از این مرد تنها‪ .‬مرد غریب‪ .‬مرد مظلوم‪ .‬جای علی (ع) پیش خداست‪ .‬مکان تولدش و شهادتش هم‬ ‫تمثیلی از همین است‪ .‬او تنها امد‪ .‬تنها ماند و تنها رفت‪.‬‬ ‫‪22‬‬ ‫راز تنهایی او چه بود؟‬ ‫گفتاری از دکتر علی شریعتی درباره امیرمومنان‬ ‫درد بزرگ مرد تاریخ‬ ‫متاس��فانه حضرت علی (ع) با این عظمت هنوز‬ ‫در بین ش��یعیانش نیز مجهول و ناشناخته مانده است‪.‬‬ ‫هنوز بس��یاری از فضایل و ارزش های انسانی ایشان‬ ‫را نیافته ایم‪.‬‬ ‫اما به راس��تی ارزش های انس��انی علی علیه الس�لام‬ ‫چیست؟‬ ‫یکی از مسائلی که درباره ایشان مطرح نشده‪ ،‬مساله‬ ‫تنهایی علی (علیه السالم) است‪ .‬کسی که به یک معبود‪،‬‬ ‫به یک معشوق عش��ق می ورزد‪ ،‬با همه چهره های دیگر‬ ‫بیگانه می ش��ود و جز در ارزوی او نیست‪ ،‬خود به خود‬ ‫وقتی که او نیست‪ ،‬تنها می ماند و کس��ی که با افراد و‬ ‫اشیای پیرامونش بیگانه اس��ت‪ ،‬متجانس نیست‪ ،‬تنها‬ ‫می ماند‪ ،‬احساس تنهایی می کند‪ .‬انسان هر چه به مرحله‬ ‫انسان بودن‪ ،‬نزدیکتر می شود‪ ،‬احساس تنهایی بیشتری‬ ‫می کند و از جامعه و زمان فاصله می گیرد‪.‬‬ ‫در ش��رح حال نواب��ع می بینیم یک��ی از صفات‬ ‫شخصی انان‪ ،‬تنهایی ش��ان در زمان خود انهاست‪ .‬در‬ ‫زمان خود مجهولن��د‪ ،‬غریب ان��د و در وطن خویش‬ ‫بیگانه ان��د و ایندگان بهت��ر می توانند‪ ،‬انها‪ ،‬اثرش��ان‪،‬‬ ‫سخنانشان و سطح اندیشه و هنرشان را بفهمند‪.‬‬ ‫چه کسی تنها نیست؟ کس��ی که با همه‪ ،‬یعنی در‬ ‫سطح همه است‪ ،‬کسی که رنگ زمان به خود می گیرد‪،‬‬ ‫رنگ همه را به خود می گیرد و با همگان تفاهم دارد و در‬ ‫سطح موجود است و با وضع موجود‪ ،‬به هر شکلش و‬ ‫هر بعدش منطبق است‪.‬‬ ‫احس��اس تنهایی و خالء مربوط به روحی است‬ ‫که انچه در این جامعه و زمان و در این ابتذال روزمرگی‬ ‫وجود دارد‪ ،‬نمی تواند سیرش کند‪.‬‬ ‫درد انس��ان‪ ،‬درد انس��ان متعالی‪ ،‬تنهایی وعشق‬ ‫است‪ .‬و می بینیم علی(ع)‪ ،‬همان علی (ع) که می نالد و‬ ‫دائما فریاد می زند و سکوتش درد اور است‪ ،‬سخنش‬ ‫درد اور اس��ت‪ ،‬و همان علی که عمری شمش��یر زده‪،‬‬ ‫جنگ ها کرده‪ ،‬فداکاری ها کرده و جامعه ای را با قدرت‬ ‫و جهادش پی ریخته و به وجود اورده است‪ ،‬حال در‬ ‫جمع یارانش تنهاست و نیز می بینیم که نیمه شب های‬ ‫خاموش مدینه را ت��رک می کند وس��ردر حلقوم چاه‪،‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫غربت نهج البالغه‬ ‫نهج البالغه بعد از قران‪ ،‬بزرگترین کتاب ماست‬ ‫که ان را نمی خوانیم و نمی شناسیم‪ ،‬چنانکه قران را نیز‬ ‫نمی شناسیم و ان را فقط ستایش می کنیم‪ ،‬می بوسیم و‬ ‫تبرک می دانیم‪.‬‬ ‫قران و نهج البالغه را تجلیل و ستایش می کنیم‪ ،‬اما‬ ‫چه فایده و چه تاثیری می تواند داشته باشد‪ ،‬وقتی که در‬ ‫ان تدبر نمی کنیم‪.‬‬ ‫نهج البالغه به اقرار اغلب دانشمندان و نویسندگان‬ ‫و ادبای معاصر‪ ،‬حتی عرب‪ ،‬بعد از قران‪ ،‬زیباترین متن‬ ‫عربی اس��ت؛ مجموعه ای در بردارنده سخنانی عمیق‬ ‫در کمال فصاحت و بالغت و کتابی حاوی دستورات‬ ‫ارزشمند اخالقی‪.‬‬ ‫شاید‪ ۲۵ ،‬سال سکوت علی(علیه السالم) از همه‬ ‫سخنانی که ان حضرت در دوران عمر خویش فرموده‬ ‫است‪ ،‬رساتر‪ ،‬بلیغ تر‪ ،‬زیباتر‪ ،‬اثر بخش تر و اموزنده تر‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫س��کوتی که خط��اب به هم��ه انسان هاس��ت‪،‬‬ ‫انسان هایی که علی را می شناس��ند‪ .‬بیست و پنج سال‬ ‫سکوت در نهایت سختی و سنگینی برای یک انسان‪،‬‬ ‫ان هم نه یک انسان گوشه گیر و راهب‪ ،‬بلکه یک انسان‬ ‫فعال اجتماعی‪.‬‬ ‫ام��ام گاه با س��خنانش ح��رف می زن��د و گاه با‬ ‫س��کوتش‪ ،‬گاه با پیروزی اش درس می ده��د و گاه با‬ ‫شکس��تش‪ .‬مخاطب امام ما هستیم و رس��الت ما نیز‬ ‫معلوم است‪:‬‬ ‫ش��ناختن این درس ها‪ ،‬خواندن این س��خنان و‬ ‫شنیدن این سکوت ها…‬ ‫می نالد‪.‬‬ ‫امام کس��ی را ندارد که برای��ش حرف بزند‪،‬‬ ‫گوشی نیست که سخنانش را بشنود و فردی نیست‬ ‫که او را بفهمد‪.‬‬ ‫رنج بزرگ یک انس��ان این است که عظمت‬ ‫و شخصیت او در قالب فکرهای کوتاه و در برابر‬ ‫نگاه های پس��ت و پلید و احساس او در روح های‬ ‫بسیار الوده و اندک و تنگ قرار گیرد‪ .‬و این مرد که‬ ‫روی این زمین خودش را تنها می یابد‪ ،‬با این زمین‬ ‫و اسمان بیگانه است و فقط رسالت و وظیفه اش او‬ ‫را با این جامعه و این شهر پیوند داده است‪.‬‬ ‫علی(ع) در طول تاریخ‪ ،‬تنها انسانی است که‬ ‫در ابعاد مختلف و حتی متناقضی که در یک انسان‬ ‫جمع نمی شود‪ ،‬قهرمان است‪ .‬مثل یک کارگر ساده‬ ‫با دست و بازویش خاک را می کند و در ان سرزمین‬ ‫سوزان بدون ابزار‪ ،‬قنات می کند‪ ،‬مانند یک حکیم‬ ‫می اندیشد‪ ،‬همچون یک عاشق بزرگ و یک عارف‬ ‫عظیم عشق می ورزد‪ ،‬بس��ان یک قهرمان شمشیر‬ ‫می زند و همانند یک سیاس��تمدار رهبری می کند‬ ‫و مانند یک معلم اخالق مظهر و سرمشق فضایل‬ ‫انسانی برای یک جامعه است‪ .‬هم یک پدر است و‬ ‫یک دوست وفادار و هم یک همسر نمونه‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫ما بیش از هر چیز به تعلیم نیازمندیم و حتی پیش از‬ ‫ی نیاز داریم‪.‬‬ ‫تبلیغ‪ ،‬به معرفت و اشنایی علم ‬ ‫یکی از بزرگترین مسائلی که در تاریخ وجامعه ما‬ ‫مطرح است اسالم و تشیع است که بسیاری از ما بدان‬ ‫معتقدیم‪ ،‬اما ان را به درس��تی نمی شناسیم‪ .‬به مذهبی‬ ‫ایمان داریم که اشنایی درست و منطقی از ان نداریم‪.‬‬ ‫مثال به علی (علیه الس�لام) به عنوان یک امام‪ ،‬یک مرد‬ ‫بزرگ‪ ،‬یک ابرم��رد حقیقی و به عنوان کس��ی که همه‬ ‫احساس ها و تقدیس های ما را به خود اختصاص داده‪،‬‬ ‫اعتقاد داریم و همیشه در طول تاریخ‪ ،‬بعد ازاسالم‪ ،‬ملت‬ ‫ما افتخار ستایش او را داشته است‪ ،‬اما متاسفانه انچنان‬ ‫که باید و شاید او را نشناخته است؛ زیرا بیشتر به ستایش‬ ‫ایشان پرداخته شده‪ ،‬نه شناختن او‪.‬‬ ‫این گونه مدح ها و محبت ها در میان همه ملت ها‬ ‫نسبت به معبودشان‪ ،‬پیغمبرشان و قهرمانانشان هست‪،‬‬ ‫اما این معرفت اس��ت که با ارزش است‪ .‬امکان ندارد‬ ‫جامع��ه ای و ملتی علی(علیه الس�لام) را بشناس��د و‬ ‫درست بفهمد‪ ،‬و از ش��کنجه امیزترین وسخت ترین‬ ‫محرومیت هایی که جوامع دچار ان هستند‪ ،‬رنج ببرد‪.‬‬ ‫ما در زمان خود موظف به شناختن امام هستیم‪،‬‬ ‫نه محبت بدون معرفت به امام‪ .‬البته نسبت به محبت‬ ‫ورزی��دن انتق��ادی نداری��م‪ .‬چگونه ممکن اس��ت‬ ‫کسی علی(ع) را بشناس��د و به او عشق نورزد و او‬ ‫را نستاید؟ اما این محبت نتیجه شناختن علی(ع) و‬ ‫اشنا ش��دن با زیبایی های عظیم یک روح با شکوه و‬ ‫عظمت و پاکی یک انسان بزرگ اس��ت‪ .‬محبتی که‬ ‫معلول این معرفت است‪ ،‬نجات بخش و روح زندگی‬ ‫یک جامعه است‪.‬‬ ‫چنین انسانی است که در دنیا تنهاست‬ ‫علی(علیه الس�لام) در می��ان پیروان��ش هم‬ ‫تنهاست‪ ،‬در اوج س��تایش هایی که از او می شود‬ ‫مجهول مان��ده اس��ت‪ .‬درد علی (علیه الس�لام)‬ ‫دو گونه اس��ت‪ :‬یک درد‪ ،‬دردی است که از زخم‬ ‫شمش��یر ابن ملجم در ف��رق مبارکش احس��اس‬ ‫می کند‪ ،‬و درد دیگر‪ ،‬دردی اس��ت که او را تنها در‬ ‫نیمه شب های خاموش به دل نخلستان های اطراف‬ ‫مدینه کشانده‪ ...‬و به ناله در اورده است و ما تنها بر‬ ‫دردی می گرییم که از شمشیر ابن ملجم در فرقش‬ ‫احس��اس می کند‪ .‬اما‪ ،‬این درد علی (ع) نیس��ت‪،‬‬ ‫دردی که چنان روح بزرگی را به ناله اورده اس��ت‪،‬‬ ‫تنهایی است‪ ،‬که ما ان را نمی شناسیم!‬ ‫باید این درد را بشناس��یم‪ ،‬ن��ه ان درد را‪ ،‬که‬ ‫علی(ع) درد شمشیر را احس��اس نمی کند و‪ ...‬ما‬ ‫درد علی را احساس نمی کنیم‪.‬‬ ‫پ��روردگارا ! قلبمان را با روح اس��مانی اش‬ ‫پیوند زن‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫خنده اسمان در شب های تاریک زمستان‬ ‫گفتاری درباره زیباشناسی کالم علی(ع)‬ ‫حجت االسالم والمسلمین خسروپناه‬ ‫خبرنامه‬ ‫یکی از مسائلی که حیرت و شگفتی ادمیان را به‬ ‫ارمغان می اورد‪ ،‬مطالعه شخصیت علی(ع) است که‬ ‫جامع کمال انسانی و در بردارنده شهامت‪ ،‬حق جویی‪،‬‬ ‫حق خواهی‪ ،‬حق گرایی و عدالت است و فصاحت‬ ‫کالماوباشجاعتشهمراهیمی کرد‪.‬‬ ‫مولود کعبه ک��ه ابراهیم وار هی��چ گاه بر بتان‬ ‫س��جده نکرد‪ ،‬موحد ب��ه دنیا ام��د و موحدانه در‬ ‫محراب عبادت به دیدار حق ش��تافت و رستگار‬ ‫ش��د‪ .‬او برجس��ته ترین پیرو محم��د(ص) بود و‬ ‫قران را طراز عدالت قرار م��ی داد‪ .‬علی از روزگار‬ ‫خود بزرگ تر بود و همین س��بب احساس تنهایی‬ ‫او بود؛ حتی جامه تاریخ و جام��ه معاصر بر اندام‬ ‫علی نمی گنجد‪ .‬تنهایی علی‪ ،‬زاییده کینه توزی و‬ ‫حسادت دشمنان و نادانی دوستان او بود‪ .‬علی از‬ ‫گذشته و حال جفا دیده و اما ایندگان نیز‪....‬‬ ‫وجوه متفاوت و متضاد در علی(ع) مستشرقان‬ ‫را به وجد در اورده است‪ .‬شیر بیشه روز و عارف شب‪،‬‬ ‫خضوعدربرابرخداوعزتدربرابردشمن‪،‬گرسنگی‬ ‫مستمر‪ ،‬هم راه با فعالیت شبانه روزی‪ ،‬قاطعیت همراه‬ ‫با مدارا‪ ،‬نمونه ای از این تضاد است‪ .‬مرگ علی(ع)‪ ،‬او‬ ‫را بیشتر شناساند؛ انگاه که توفان سیاه ذلت و سیاست‬ ‫مکر و نیرنگ اشکار شد و زبونی مردم را به ارمغان‬ ‫اوردوسلطنتراجانشینامامتساخت‪.‬علی‪،‬گرفتار‬ ‫تعصب‪ ،‬افراط وتفریط‪ ،‬حسادت‪ ،‬کینه و ستم روزگار‬ ‫خویش بود‪ .‬خواص‪ ،‬بیش از عوام به ان حضرت ازار‬ ‫می رساندند؛ همچنان که نزدیکانش بیشتر از دیگران‬ ‫به او ستم روا داشتند‪.‬‬ ‫پیامبر در روز غدیرخم فرمود‪« :‬هر کس که من‬ ‫موالی او هس��تم پس علی هم موالی اوست‪ ».‬و نیز‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫نجف اشرف‬ ‫زیارتگاه شیعیان و‬ ‫ازادی خواهان دوستدار‬ ‫(ع)‬ ‫حضرت امیر‬ ‫در نمایی از باال ‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫فرمود‪« :‬پس��ر ابی طالب‪ ،‬والیت امت ام حق توست؛ اگر‬ ‫به درستیوعافیت‪،‬توراولیخودکردندوبارضایتدرباره‬ ‫تو به وحدت نظر رسیدند‪ ،‬امرشان را به عهده گیر و بپذیر؛‬ ‫اما اگر درباره تو به اختالف افتادند‪ ،‬انان را به خواست خود‬ ‫واگذار؛ زیرا خدا راه گشایشی به روی تو باز خواهد کرد‪».‬‬ ‫هیچ شخصی در گذشته و حال‪ ،‬همچون علی برای‬ ‫اسالمو پیامبر فداکارینکرد‪ ،‬به گونه ای که ایه « َوم ِ َن الناس‬ ‫یشرِی ن َ ْف َس ُه ابْتِغا َء َم ْر ِ‬ ‫ضات ا ِل َو ُال َر ٌ‬ ‫َم ْن ْ‬ ‫ووف بِالعِباد» در‬ ‫شان او نازل شد‪ .‬نور وحی و رسالت را به چشم خود دید‬ ‫و بوی نبوت را استشمام می کرد‪ .‬هنگام نزول وحی‪ ،‬ناله‬ ‫شیطان را می ش��نید‪ .‬ان گاه که هر کس سر در الک خود‬ ‫فرو برده بود و در کارها سستی می ورزید و زبان بسته بود‪،‬‬ ‫برای یاری دین‪ ،‬قیام کرد و بر همگان سبقت گرفت‪.‬‬ ‫با سوز جان به پیامبر خطاب کرد‪« :‬هر شب خواب‬ ‫به چشمم نرود تا انگاه که خداوند برای من سرایی که در‬ ‫ان جای گرفته ای‪ ،‬اختیار کند‪ .‬به زودی دخترت‪ ،‬تو را خبر‬ ‫دهد که چگونه امت تو گرد امدند و بر او ستم کردند‪ .‬همه‬ ‫سرگذشت را از او بپرس و خبر حال ما را از او بخواه‪ .‬اینها‬ ‫در زمانی بود که از مرگ تو دیری نگذشته بود و تو از یادها‬ ‫نرفتهبودی‪».‬‬ ‫ام��ام در مق��ام فرمانروای��ی و زمام��داری ام��ور‪،‬‬ ‫سیاست هایحقوقی‪،‬مالی‪،‬اداری‪،‬اقتصادی‪،‬سیاسیخود‬ ‫را شفاف بیان کرد و دولت خود را دولت پاسخگو معرفی‬ ‫کرد‪.‬زندگیعلی(ع)سرشارازتعاونوهمکاریوهم یاری‬ ‫بود‪.‬توجهبهمستمندانوپرداختزکاتوصدقات‪،‬سیره‬ ‫مستمراوبود‪.‬‬ ‫به رغمغصبخالفت‪،‬همیشهخلفارادرقضاوت ها‬ ‫یاریمی کردوصراطمستقیمرابهانهانشانمی داد‪.‬ازحیث‬ ‫نسبتوعلموفضیلتوکمالنفسانی‪،‬جامعبود‪.‬عرفانو‬ ‫اختالفعلوی‪،‬ازنوعرهبانیتوگوشه نشینینبود‪.‬جلوت‬ ‫و خلوت علی(ع) همراه هم بوده و در حالی دنیا پرستی را‬ ‫طرد می کرد که در دنیا زیس��ت می کرد‪ .‬علی(ع) محبت‬ ‫روحانی نسبت به خدا را اساس عرفان قرار داد‪.‬‬ ‫کالم علی جاودانه است‪ .‬خاموشی در ان راه ندارد و‬ ‫همچون خورشید می درخشد‪ .‬یاران علی هم چون حجر‬ ‫بن عدی‪ ،‬عدی بن حاتم طایی ‪ ،‬هانی بن عروه مرادی‪ ،‬عامر‬ ‫بن وائله کنانی‪ ،‬صعصعه بن صوحان‪ ،‬کمیل بن زیاد و‪ ...‬از‬ ‫امتیازات علوی برخوردارند‪ .‬سیره عملی و مکارم اخالق‬ ‫حضرت علی(ع) نیز به تم��ام ابعاد ادمی نظر داش��ت‪.‬‬ ‫اصالحات علوی جامع بود و اصالحات روحی‪ ،‬فردی و‬ ‫جسمی‪،‬اجتماعیرادربرمی گرفت‪.‬‬ ‫از این میان در مورد زیبایی کالم س��خنان بسیاری‬ ‫می توان بیان کرد‪.‬‬ ‫درباره چیستی زیبایی‪ ،‬س��خن ها بسیار رانده شده‬ ‫است‪ .‬برخی زیبایی را تناسب و هماهنگی اجزا با کل و‬ ‫هماهنگی اجزا با یک دیگر و عده ای ان را به سودمندی‬ ‫یا توانایی یا لذت یا عش��ق تعریف کرده اند‪ .‬افالطون در‬ ‫مجموعه اثار خود‪ ،‬گفت وگوی سقراط با هیپیاس را بیان‬ ‫می کند و در این رساله به بررسی تعاریف گوناگون زیبایی‬ ‫می پردازد‪ .‬انگاه سقراط از هیپیاس‪ ،‬سوفیست و حقوقدان‬ ‫معروف ان روزگار‪ ،‬درباره چیستی زیبایی پرسش می کند‬ ‫و او تعاریف گوناگون مذکور در سطور باال را بیان کرده و‬ ‫سقراط تک تک انها را نقد می کند‪ .‬به هر حال‪ ،‬تعریف این‬ ‫حقیقتبسیاردشواراست؛امابی شک‪،‬زیبایییککیفیت‬ ‫نگارین نمادی است که از س��ه ویژگی برخوردار است‬ ‫و موجب انبس��اط روح و روان ادمی می گردد‪ .‬اول ملزم‬ ‫به لذت است و اصول انبساط روانی‪ ،‬همان لذت است؛‬ ‫ثانیا ملزم به مطلوبیت است‪ ،‬یعنی چیز زیبا برای شخص‬ ‫مدرک‪،‬مطلوبیتوارزشمی نماید؛ثالثاشگفت انگیزیو‬ ‫تعجب اور بودن را به ارمغان می اورد‪.‬‬ ‫امیر کالم و هن��ر درباره زیبایی نیز س��خن فرموده‬ ‫است و در مقایسه انواع زیبایی ها‪ ،‬زینت باطن را بر زینت‬ ‫ظاهر ترجیحمی دهد‪«.‬زینتباطن ها‪،‬زیباتراززینتظاهر‬ ‫اس��ت» و«زینت به زیبایی و نیکویی صواب و حقیقت‬ ‫است‪،‬نهبهنیکوییلباس»‪.‬‬ ‫امام علی(ع) بر این مبنا‪ ،‬زیبایی م��رد را حلم‪ ،‬وقار‪،‬‬ ‫ُحس��ن درونی‪ ،‬زینت اخالق و رفتار‪ ،‬عبادت و خشوع‪،‬‬ ‫صدق و راس��تی معرفی کرده اس��ت‪ .‬زین��ت عبادت‪،‬‬ ‫خشوع؛ زینت ریاس��ت‪ ،‬بخش��ش و بزرگواری؛ زینت‬ ‫علم‪ ،‬حلم و بردباری و زینت حکومت‪ ،‬عدالت اس��ت‪.‬‬ ‫پسزیباییدرمکتبعلویبهزینت هایصوریوحسی‬ ‫محدود نمی شود و زیبایی های معقول و فرا حسی را نیز‬ ‫دربرمی گیرد‪.‬گفتارونوشتاروادبیاتزیبا‪،‬جذابوهمراه‬ ‫باضوابطفصاحتوبالغت‪،‬یکیدیگرازمصادیقزیبایی‬ ‫است که امیر بیان و پیشوای بالغت‪ ،‬سرچشمه ان است‪.‬‬ ‫سرامدفصاحتدراینبارهمی فرماید‪«:‬زیباترینوبهترین‬ ‫سخن ان است که نظام نیکو ان را اراسته باشد و خواص و‬ ‫عوام مردم ان را بفهمند‪».‬‬ ‫گزیده گویی‪،‬بهره مندیوعبرت اموزیازگذشتگان‪،‬‬ ‫یاداوری مرگ و قیامت‪ ،‬توجه به کارکردهای مثبت و منفی‬ ‫من نبودم که چنین عاشق و معشوق شدم‬ ‫علی(ع)‪ :‬ای زر و ای سپید (طال ونقره) غیر از مرا بفریبید‬ ‫رضا غالمی ‪ /‬سردبیر خبرگزاری خانه ملت‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی(ع) امام مهربانی ها‪ ،‬اموزگار عملی ایمان‪،‬‬ ‫یقین‪ ،‬حکمت‪ ،‬عبادت‪ ،‬عش��ق و عدالت است‪ .‬او‬ ‫حقیقتی اس��ت ورای اس��اطیر! علی(ع) رفیع ترین‬ ‫بنای عدل اس��ت! نازکانه ترین چشمه احساسات!‬ ‫طوالنی ترینسکوت!‬ ‫علی(ع) نغزترین حکمت و معرفت را بر جای‬ ‫گذاشت‪ ،‬کوبنده ترین و کاری ترین کفر فرود اورد‬ ‫و چشم تاریخ را مسحور خود س��اخت و هنوز که‬ ‫هنوز است عقل و عشق و عرفان در او به چشم تحیر‬ ‫می نگرند‪ .‬کم تر ازاده ای است که جذب حضرتش‬ ‫نشود و به وسع خویش‪ ،‬به عظمت ابعاد وجودیش‬ ‫نیندیشدولببهستایشومنقبتاونگشاید‪.‬‬ ‫اگر به عدل او نظر شود‪ ،‬بی همتاست‪ .‬ابن اثیر در‬ ‫کتاباسدالغابهگوید‪«:‬زهدوعدالتعلىرانمى‏توان‬ ‫تخلیفه‏اى‬ ‫دردیگرانسراغکرد‪.‬بهراستىدربارهعدال ‏‬ ‫که حتى نانى را که از اصفهان براى او اورده بودند‪ ،‬و ان‬ ‫را مانند مالى که تقسیم کرده بود‪ ،‬به هفت تکه قسمت‬ ‫کرد و هر قسمت را به کسى داد‪ ،‬چه مى‏توان گفت؟!»‬ ‫درایمانوتقوىوزهدوعبادتویقینمنحصر‬ ‫به فرد به طوری که رسول اهلل فرمود‪« :‬لو ان السموات‬ ‫و االرض وضعتا فى کفه و وضع ایمان على فى کفه‬ ‫لرجح ایمان على؛ اگر اس��مان ها و زمی��ن در یک‬ ‫کفه ترازو و ایمان على در کفه دیگر گذاش��ته شوند‬ ‫به طورحتمایمانعلىبرانهافزونىمی کند‪».‬‬ ‫با عشق و حب قلبى خدا را عبادت می کرد زیرا‬ ‫عبادتاوبراىرفعتکلیفنبودبلکهاومحبحقیقى‬ ‫بود و جز جمال دلرب��اى حقیقت چیزى در نظرش‬ ‫جلوه‏گرنمی شد‪.‬‬ ‫درتقواىدینىوعبادتچنانکوشابودکهپیامبر‬ ‫اکرم(ص) در پاسخ کس��انى که از برخورد عادالنه‬ ‫على(ع) نزدوىگلهمی کردند‪،‬فرمود‪«:‬علىرامالمت‬ ‫نکنیدزیرااوشیفتهخداست!»‬ ‫در تالش برای سازندگى نیز براى همگان الگو‬ ‫بود‪ .‬قنات‏هاى فراوان جارى نمود و نخلستان‏هاى‬ ‫بسیارى در اطراف مدینه اباد و سرسبز کرد به گونه‏اى‬ ‫صحرا را اباد و اب‏ها را جارى مى‏نمود که هیچ گونه‬ ‫وابستگىبهمالومزرعهوقناتخویشپیدانمى‏کرد‪.‬‬ ‫وى قنات حفر کرد وقتى اب همانند گردن ش��تر به‬ ‫سوى اس��مان فوران ش��د‪ ،‬فورا ان را وقف حجاج‬ ‫بیت اهلل الح��رام و رهگذران نمود‪ .‬ام��ام صادق(ع)‬ ‫مى‏فرماید‪« :‬رس��ول اهلل(ص) زمینى را تقسیم نمود‬ ‫بخشى از این سهم على شد‪ .‬در میان ان چشمه حفر‬ ‫نمودابهمانندگردنشترجارىشد‪.‬فرمودبشارت‬ ‫بدهید به ورثه که این صدقه خال��ص در راه حجاج‬ ‫بیت اهلل الحرام و رهگذران‪».‬‬ ‫او بخش��نده‏تر از ابرهاى پرباران بهارى بود و‬ ‫در این میدان نیز هماوردى براى او نمى‏توان س��راغ‬ ‫کرد‪ .‬شعبى می گوید‪ :‬على(ع) بخشنده‏ترین مردمان‬ ‫بود‪ .‬معاویه که سرسخت‏ترین دشمن علی است در‬ ‫بخششعلیمی گوید‪«:‬اگرعلىانبارىپراززرواتاقى‬ ‫انباشته از کاه مى‏داشت‪ ،‬پیش از انکه کاه را ببخشد‪ ،‬زر‬ ‫را مى‏بخشید‪ ».‬به بیت المال که مى‏رفت‪ ،‬در ان نماز‬ ‫مى‏گزارد و مى‏گفت‪« :‬اى زرد و اى سپید (طال و نقره)!‬ ‫غیرازمرابفریبید‪».‬‬ ‫با انکه بر همه امپراتورى اسالمى‪ ،‬به جز شام‪،‬‬ ‫فرمانروایى داشت‪ ،‬از خود میراثى بر جاى نگذاشت‪ .‬و‬ ‫جز او‪ ،‬کس دیگرى به مضمون ایه نجوا عمل نکرد‪ .‬از‬ ‫دسترنج‏خود هزار بنده را ازاد کرد و هرگز به نیازمندى‬ ‫پاسخردنگفت‪.‬‬ ‫در فکر و تدبیر یگانه‪ .‬هم اوست که به عمر اشاره‬ ‫کردتاتاریخهجرىرابراىمسلمانانوضعکند‪.‬وعمر‬ ‫راازبازگرفتنزیور االتخانهکعبهبازداشت‪.‬علىبود‬ ‫که مى‏فرمود‪« :‬پیروزى در جنگ بسته به زیادى افراد‬ ‫نیست‪،‬بلکهوابستهبهبصیرتوتیزهوشىاست‪».‬‬ ‫در ب��اب علم��ش همی��ن ب��س که رس��ول‬ ‫گرامی اس�لام (ص) فرمود‪« :‬انا مدینه العلم و علی‬ ‫بابها»؛ من شهر علم هستم و علی(ع) درب ان شهر‪.‬‬ ‫چه بگویم وقت تنگ است و زبان الکن و قلم‬ ‫ناتوان‪.‬همینبسکه‪:‬‬ ‫مننبودمکهچنینعاشقومعشوقشدم‬ ‫ذره ای بودم و در کون و مکان روح شدم‬ ‫من نبودم که جهان بود و علی(ع) بود و زمین‬ ‫کهکشانی شدم و سرور افالک شدم‬ ‫من نبودم به الستم که علی(ع) دست گرفت‬ ‫دیده ام پرشده از ذکر علی(ع) درس گرفت‬ ‫اریاماموپیشوایما‪،‬اوست‪.‬علی بن ابیطالب(ع)‬ ‫کسیکهپیامبرگرامی اسالم(ص)خطاببهاوفرمود‪:‬‬ ‫«ای علی هر ان کس که تو را بکشد به راستی مرا کشته‬ ‫است‪ ،‬و ان کس که به تو کینه ورزد به من کینه ورزیده‬ ‫است و هر ان کس که تو را دشنام دهد به راستی مرا‬ ‫دشنام داده است‪ ».‬چرا که تو از من مانندخود منی‪ ،‬جان‬ ‫تو از جان من است‪ ،‬سرشت تو از سرشت من است‪،‬‬ ‫به درستی که خدای بزرگ و برتر‪ ،‬تو و مرا افرید و هر‬ ‫دو را برگزید و مرا برای نبوت و پیامبری اختیار کرد و‬ ‫تو را برای پیشوایی مردم‪ ،‬پس هر ان کس که امامت و‬ ‫پیشوایی تو را انکار نماید به تحقیق پیامبری مرا انکار‬ ‫نمودهاست‪،‬ایعلیتوجانشینمنیوپدرفرزندانمو‬ ‫همسردخترمفاطمه(س)وجانشینمنیدرمیانامتم‬ ‫در زمان زندگیم و پس از مرگم‪ ،‬فرمان تو فرمان من‬ ‫است و نهی تو نهی من است‪ ،‬سوگند به ان کسی که‬ ‫برانگیختمرابهپیامبریوقراردادمرابهترینمردمان‪،‬‬ ‫تو حجت و نشانه خدا بر افریدگان هستی و امانت دار‬ ‫راز خدای بزرگ و جانش��ین خدا در میان بندگان او‬ ‫هستی‪ ».‬لعنت خدا بر دش��منان علی که ریسمان بر‬ ‫گردنشنهادند‪،‬شمشیربهرویشکشیدندوسرانجام‬ ‫مولود کعبه را در محراب عبادت فائز درگاه یارنمودند‬ ‫و انسانیت را‪ ،‬کرامت را و عزت و شرافت انسانی را در‬ ‫نهاد فاسد خویش برای همیشه ریشه کن کردند‪ .‬اما‬ ‫علی(ع) هنوز هم در تارک انسانیت چون خورشید‬ ‫می درخشد‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫و جاذبه های لفظی و تعبیری‪ ،‬از هنرهای کالمی است که‬ ‫جالبالغه‪،‬‬ ‫مخاطبانراشیفتهخودمی سازد‪.‬امیرمومناندرنه ‬ ‫اینتابلویهنروزیبایی‪،‬ازهنرهایکالمی فوقبهرهجسته‬ ‫جالبالغهبهکلماتقصاراختصاص‬ ‫است‪.‬بخشپایانینه ‬ ‫داردکهدر بردارندهسخنانکوتاه‪،‬جذاب‪،‬پرمعناوقابلفهم‬ ‫است‪ .‬ابن ابی الحدید‪ ،‬شارح نهج البالغه در وصف یکی از‬ ‫جالبالغهمی نویسد‪«:‬سوگندبهکسیکههمه‬ ‫خطبه هاینه ‬ ‫امت ها به او سوگند می خورند‪ ،‬من این خطبه را در مدت‬ ‫پنجاه سال تاکنون بیش از هزار بار خوانده ام‪ .‬هیچ بار در ان‬ ‫تاملنکردم‪،‬مگرانکهدرمنخشیتوخوفوپندیایجاد‬ ‫کرد و در دلم تاثیر نهاد و مرا به لرزه اورد‪ .‬هیچ بار در ان تامل‬ ‫نکردم‪ ،‬مگر انکه به یاد مردگان از خویشاوندان و نزدیکان‬ ‫و دوستانم افتادم و چنین تصور کردم که ان را که حضرت‬ ‫به توصیف حالش پرداخته‪ ،‬خود من هستم‪ .‬در این زمینه‬ ‫بسیاری از خطبا و فصحا داد س��خن داده اند و من انها را‬ ‫مکرر خوانده ام‪ ،‬ولی هیچ کدام تاثیر کالم امیرالمومنین را‬ ‫بر من نداشته است‪».‬‬ ‫همام‪ ،‬صحابی عابد امیرالمومنی��ن‪ ،‬انگاه که از امام‬ ‫خواست پارسایان را برای او توصیف کند که گویی انان‬ ‫را با چشم می بیند‪ ،‬امام فرمود‪« :‬ای همام‪ ،‬پروا از خدا داشته‬ ‫باش و نیکوکاری کن که همانا خداوند با کسانی است که‬ ‫تقوا بورزند و اهل نیکوکاری باشند‪ ».‬همام به این مقدار از‬ ‫سخن قانع نشد و امام را سوگند داد که توصیف بیشتری‬ ‫بنماید‪ .‬و امام اوصاف پارسایان را ش��رح داد تا وقتی که‬ ‫سخن امام بدین جا رس��ید که دوری اهل تقوا از سر کِبر‬ ‫و خودبزرگ بینی و نزدیکی اش از روی مکر و خدیعت‬ ‫نیست‪ ،‬در ان هنگام‪ ،‬همام فریادی کشید که جانش در ان‬ ‫بود‪.‬امامفرمود‪«:‬بهخداسوگندکهبراوازهمینمی ترسیدم‪.‬‬ ‫موعظه هایبلیغبااهلشچنینمی کند‪».‬‬ ‫ابن ابی الحدید در مقایسه خطبه ابن نباته که از ادبای‬ ‫قرن چهارم بود و مردم را به جه��اد برانگیخت با خطبه‬ ‫‪ 27‬نهج البالغه‪ ،‬که متضمن دعوت مردم به جهاد است‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬اگر بخواهیم از دایره انصاف دور نشویم‪ ،‬باید‬ ‫نسبتاندورا‪،‬نسبتشمشیرچوبینباتیغفوالدینبدانیم؛‬ ‫گرچهخطبهابن نباتهازصناعاتبدیعیبهره منداست‪،‬ولی‬ ‫کالم امیر مومنان (ع) در اوج اسمان است‪».‬‬ ‫کالم علی(ع) عالوه بر بهره مندی از واژگان متناسب‬ ‫و بلیغ از اهنگ و موسیقی خاصی برخوردار است که در‬ ‫روح مخاطبان نفوذ می کند‪ .‬جرج جرداق در این زمینه‬ ‫می نگارد‪« :‬علی بن ابی طالب‪ ،‬از ذوق سرشار هنر و بیان‬ ‫زیبای سخن‪ ،‬انچنان بهره ای دارد که او را در روزگاران از‬ ‫دیگران ممتاز ساخته است‪ .‬شکل سخن با مفهوم ان به هم‬ ‫امیختهاست؛بمانندگرمی بااتشونورباخورشیدوهوابا‬ ‫جو؛ و تو در برابر این سخن‪ ،‬چنانی که گویی در برابر سیل‬ ‫خروشانیکهمی جوشدودریاییکهمی توفدوتندبادیکه‬ ‫می وزد و چون از روشنی هستی و زیبایی افرینش سخن‬ ‫می گوید‪،‬چناناستکهگوییبرصفحهجانتباقلم هایی‬ ‫از اختران اسمان می نگارد‪ .‬گفتارش چون شراره برق و‬ ‫خنده اسمان در شب های تاریک زمستان است‪».‬‬ ‫امام عل��ی(ع) در کالم خ��ود از صناع��ات ادبی‪،‬‬ ‫زیبایی ها و شگفتی های طبیعت بهره می گرفت‪ .‬با استفاده‬ ‫از تمثیل‪ ،‬موضوعات و مباحث عقلی را تفهیم می کرد و‬ ‫با تشبیه معقول به محسوس‪ ،‬مردم عوام را نیز به حقیقت‬ ‫نزدیک می ساخت‪ .‬شعر‪ ،‬ابزار دیگری است که امام در‬ ‫توصیف حقایق از ان استفاده می کرد‪ .‬امام در پاسخ به این‬ ‫پرسش که سرامد همه شاعران کیست‪ ،‬فرمود‪« :‬هر چند‬ ‫شاعران‪ ،‬همه در یک وادی راه نپیموده اند که بتوان پیشتاز‬ ‫راه را ش��ناخت‪ ،‬لیکن اگر از تعیین شاعرترین شاعران‬ ‫چاره ای نباشد‪ ،‬س��رامد انان ان پادش��اه گمراه (یعنی‬ ‫امرالقیس) است‪g».‬‬ ‫‪25‬‬ ‫اگر علی(ع) را پیدا کنیم‪ ،‬خدا را پیدا کرده ایم‬ ‫روایت ما و امیر مومنان در سه اپیزود‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ – 1‬با مهدی س��هرابی بودم‪ .‬پسر شوریده ای‬ ‫اس��ت‪ .‬مهن��دس نفت اس��ت و در یک ش��رکت‬ ‫ب��زرگ حق العم��ل کاری خصوص��ی‪ ،‬مهن��دس‬ ‫ناظ��ر اس��ت‪ .‬رم��ان می نویس��د‪ ،‬داس��تان کوتاه‬ ‫می نویس��د‪ ،‬ش��عر می خوان��د و دیوان��ه وار فیلم‬ ‫می بیند و از هم��ه مهم تر‪ ،‬یک رفیق ب��از حرفه ای‬ ‫اس��ت‪ .‬قدم زن��ان و صحبت کنان از دفتر نش��ریه‬ ‫بیرون امدیم تا رس��یدیم به تقاطع کارگر شمالی و‬ ‫بلوار کشاورز‪ .‬من دیرم شده بود‪ .‬با دوستی زیر پل‬ ‫حافظ‪ ،‬تقاطع سمیه قرار داشتم‪.‬‬ ‫گفتم‪« :‬مهدی! م��ن باید برم‪ ».‬گف��ت‪« :‬با هم‬ ‫می ریم‪ ».‬گفتم‪« :‬خیلی دیرم شده‪ ،‬موتور بگیریم؟»‬ ‫گف��ت‪« :‬بگیریم‪ ».‬ب��ا طرف ط��ی کردیم به س��ه‬ ‫هزارتومان و قرار شد نصف نصف بدهیم‪( .‬مهدی‬ ‫هنوز به من هزار و پانصدتومان بدهکار است! یادش‬ ‫رفت بدهد) پش��ت موتور نشسته و ننشسته‪ ،‬گپ‬ ‫و گفتمان را که بریده بود‪ ،‬از س��ر گرفتیم‪ .‬صحبت‬ ‫از صادق هدایت بود و نبوغ��ش و تعارض دنیای‬ ‫ذهنی اش با انچه خودش بوده اس��ت‪ .‬هر کس که‬ ‫صادق را دیده و توصیفش کرده است‪ ،‬کم و بیش‬ ‫درباره او این صفات را به کار برده اس��ت‪ :‬خجول‪،‬‬ ‫خاکی و بی شیله پیله‪ ،‬گریزان از خودنمایی و بی اعتنا‬ ‫به زرق و برق و‪ ...‬کسی که شوهر خواهرش‪ ،‬تیمسار‬ ‫رزم ارا‪ ،‬نفر دوم مملکت بوده است و خودش هم‬ ‫از خانواده قدیمی قاج��اری هدایت و کافی بود که‬ ‫ذره ای اهل گردن کج کردن باش��د ولی یک کارمند‬ ‫دون پایه بانک ماند‪ .‬گفتم‪« :‬جالب است که همین‬ ‫ادم کتاب هایش‪ ،‬سرشار از نفرت و نفرین است به‬ ‫زمین و زمان انقدر که در ادبیات فارسی نمی شود این‬ ‫حجم متراکم بدبینی و بیزاری و این همه هجو را در‬ ‫اثار هیچ کسی پیدا کرد‪».‬‬ ‫ادامه دادم‪ :‬از همه اینها اس��فبارتر اهانت های‬ ‫صریحی است که به انبیا و اولیا کرده است و توپ‬ ‫مروارید را مث��ال زدم ک��ه ص��ادق در ان حتی به‬ ‫مسیحیان هم رحم نکرده است و جاهایی از کتاب‪،‬‬ ‫نعوذ باهلل از حضرت مریم هم با لحن تمسخر امیز‬ ‫یاد کرده است چه رسد به اهل بیت پیامبر – علیهم‬ ‫السالم – و ان جمله احمقانه اش را درباره حضرت‬ ‫امام حسین – علیه السالم – نقل کردم و گفتم‪« :‬از‬ ‫همه زهرماری تر‪ ،‬جمالت غیر قابل تحملی است‬ ‫که نس��بت به حضرت موال – علیه السالم – در ان‬ ‫کتاب ایراد شده است‪ ».‬می خواستم نفس بگیرم و‬ ‫حرفم را ادامه بدهم که یکدفعه راننده موتور حرف‬ ‫مرا قطع کرد و گفت‪ :‬کی؟ کی به حضرت علی(ع)‬ ‫توهین کرده؟ گفتم‪ :‬صادق هدایت‪ .‬گفت‪« :‬صادق‬ ‫هدایت به‪ ....‬خندیده! مرتیکه ی‪ !....‬ما کی باش��یم‬ ‫که راجع به علی(ع) حرف بزنیم؟ کی می تونه مثل‬ ‫اون افطار روزه خودش و زن و بچ ه شو سه روز به‬ ‫مردم بده و خودش و زن و دوتا پسر کوچیکش با‬ ‫اب روزه بگیرن؟ هر کی علی(ع) رو دوست داره‪،‬‬ ‫بزرگی خودشو نشون داده‪ ،‬هر کی هم با علی دشمنه‪،‬‬ ‫با خودش درگیره‪ .‬علی باالتر از این حرفاس‪ .‬کی پیدا‬ ‫می شه توی این دنیا که غذاشو برگردونه بگه‪ :‬اول‬ ‫بدین قاتلم بخوره بعد من؟‪»....‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪26‬‬ ‫می دانید سکوت یعنی چه؟ سکوت! سکوتی نه از‬ ‫سر حرف نزدن بلکه سکوتی به خاطر ناتوانی از حرف‬ ‫زدن بلکه درماندگی از نشان دادن هرنوع بازتابی‪ ...‬این‪،‬‬ ‫حالت من و مهدی بود در همان دو‪ ،‬سه دقیقه ای که این‬ ‫رانند ه موتور‪ ،‬خطابه ای در ستایش علی(ع) ایراد می کرد‪.‬‬ ‫وقتی پیاده شدیم‪ ،‬گفت‪« :‬اقا! من می گم هر کس توی این‬ ‫دنیا به یک کسی به یک چیزی اویزونه‪ ،‬صادق هدایت‪،‬‬ ‫از علی بزرگتر را به من نش��ان بدهد‪ ،‬من ب��ه او اویزان‬ ‫می شوم‪».‬‬ ‫واقعیت دارد که وحی قطع نشده است نه به ان معنی‬ ‫که پس از محمد مصطفا – صلی اهلل علیه و اله – پیامبری‬ ‫دیگر می اید بلکه به این معنی که او‪ ،‬همه وحی هایی را‬ ‫که از ان پس به بشر می شود یکجا و فشرده به نام قران‬ ‫اورده است‪ .‬نمونه اورژینال و پرفشنال همه وحی هایی‬ ‫که پس از خودش بر تک تک ادمیان تا روز قیامت‪ ،‬نازل‬ ‫می خواست می ش��ود را پیش پیش عرضه کرده است و‬ ‫خداوند با چنین لطفی‪ ،‬این می��دان و مجال را به هم ه ما‬ ‫داده اس��ت که به الهام های قلبی مان احترام بگذاریم و‬ ‫انها را با مراجعه به وحی محمدی‪ ،‬ژرفا و دامنه ببخشیم‪:‬‬ ‫«و ما ارس��لناک اال رحمه للعالمین؛ و تو را نفرستادیم‬ ‫مگ��ر از س��ر رحمت ب��ر جهانی��ان»‪ .‬ان��گار خداوند‬ ‫می دانس��ته روزگاری خواه��د رس��ید ک��ه س��خن‬ ‫بر همه ش��ئون زندگی بشری س��یطره خواهد یافت‪.‬‬ ‫به راس��تی در ک��دام ده��ر از دهور‪ ،‬بش��ر ای��ن همه‬ ‫س��خن گفته اس��ت که در روزگار ما؟ این اس��ت که‬ ‫معجزه ی نبوی‪ ،‬س��خن است و این اس��ت که علی (ع)‪،‬‬ ‫ملک الکالم است‪ .‬ان جمله واپس��ین ان راننده موتور‪،‬‬ ‫ترجمه این ایه قران است‪:‬‬ ‫یا ایهاالذین امنو‪ ،‬اتقواهلل و ابتغوا الیه الوسیله؛‬ ‫ای کس��انی که ایمان اورده اید! جانب خدا را نگاه‬ ‫دارید و در جس��ت وجوی دس��تاویزی میان خود و او‬ ‫باشید‪.‬‬ ‫توس��ل هم دقیقا به معنی جس��ت وجوی وسیله‬ ‫(دستاویز‪ ،‬واسطه) است‪.‬‬ ‫از ان صریح تر‪ ،‬این ایه است‪:‬‬ ‫واعتصمو بحبل اهلل؛ و چنگ زنید به ریسمان خدا‬ ‫فقیر و خسته به درگاهت امدم رحمی‬ ‫که جز والی توام هیچ نیست دستاویز‬ ‫‪ – 2‬چه جالب اس��ت اگر نیمه شبی در سمند زرد‬ ‫رنگ خط شبانه انقالب – شهرک غرب نشسته باشید‬ ‫به انتظار پرش��دن ماش��ین و یک دیالوگ ناب از جنس‬ ‫دیالوگ های اقای کیمیایی را از زبان راننده بچه جوادیه‬ ‫(خودش گفته است‪ ،‬در یکی از حرافی های همیشگی‬ ‫پشت فرمانش) بشنوید‪ .‬ت ِ‬ ‫ُرک تهران است (مگر از جوادیه‬ ‫و کشتارگاه‪ ،‬فارسی را جز به لهجه ترکی می شود شنید؟)‬ ‫با شکمی باب فشار اوردن به کمربند‪ ،‬قدی از میانه یک‬ ‫هوا باالتر‪ ،‬چهارش��انه‪ ،‬س��ری بزرگ و پهن و صورتی‬ ‫گوش��تالو با گونه های پر و برامده واال و البد مثل بیشتر‬ ‫ایرانی ها مویی سیاه و پرپشت و سبیلی پر و تیز و البته نه‬ ‫چخماقی‪ .‬پشت رل نشسته است و با سه نفر مسافر منتظر‬ ‫چهارمی است‪ .‬تا گازش را بگیرد و ما را به سوی شهرک‬ ‫غرب از اتوبان های روشن تهران (تهران ازار دهنده روز‪،‬‬ ‫تهران خواستنی و خودمانی شب) عبور دهد‪.‬‬ ‫خانمی از راه می رسد و به سمت در راننده می اید‪.‬‬ ‫س��رش را پایین می اورد تا از پنجره باز ماشین با راننده‬ ‫چهره به چهر ه می شود‪« :‬اقا چهار تومن بدم منو تا امیراباد‬ ‫می بری؟» بچه جوادیه‪ ،‬نقلش را درباره ‪ -‬یادم نیس��ت‬ ‫درباره چه بود‪ ،‬دفع��ه قبل درباره اخت�لاف خودش و‬ ‫خواهرش بود – قطع می کند و می گوید‪« :‬نه خانم! خط‬ ‫من‪ ،‬امیراباد نیست‪ ،‬می رم شهرک‪ ».‬تازه چانه اش گرم شده‬ ‫بود و دلخوری اش از بریده شدن حرفش در لحن و ادای‬ ‫صحبت کردنش باز احساس می شد‪ .‬زن می گوید‪« :‬این‬ ‫وقت شب که خط کار نمی کند‪ ،‬اگر بخواهین می تونین‬ ‫برین‪ ،‬حاضرم تا پنج تومن هم بدم‪».‬راننده باز هم سرباال‬ ‫جواب می دهد‪« :‬نه خانم‪ ،‬ب��رم باید خالی برگردم‪ ،‬خط‬ ‫من‪ ،‬انقالب – شهرک‪ ».‬زن ناامید می شود و می رود‪.‬‬ ‫سکوت منتظر اس��ت که شکسته ش��ود و راننده‬ ‫ماموریت خطیر خود را در این زمین��ه طبق معمول ادا‬ ‫می کند‪« :‬زکی! پنج تومن می ده می خواد من راهمو کج‬ ‫کنم تا ته امیراباد برم و خالی برگردم‪ ».‬و بازهم سکوت‬ ‫و سپس‪« :‬نه که فکر کنین پولکی نیس��تم! هستم! اگر‬ ‫می گفت بیس��ت تومن می بردمش‪ ».‬و باز هم سکوت‪،‬‬ ‫معلوم نیست برای که حرف می زند‪ ،‬انگار دیالوگ نیست‪،‬‬ ‫مونولوگ است و او تنهاست و مخاطبش خودش است‪:‬‬ ‫«علی هم همینطوری بود دیگه!» یکی‪ ،‬دو ثانیه سکوت‬ ‫می کند‪.‬این بار نفس��ش را مثل اهی بیرون داد و گفت‪:‬‬ ‫«علی خودشو به باالترین قیمت فروخت‪».‬‬ ‫این اصال مهم نیست که بردن یک زن تنها در نیمه‬ ‫ش��ب میدان انقالب با مبلغ باالتر از کرایه اژانس (قضیه‬ ‫مال دو س��ال پیش است) به یک مقصد س��ر راست که‬ ‫امیراباد باش��د‪ ،‬ربطی به عل��ی (ع) و زندگی او ن��دارد‪ .‬و‬ ‫خوش نداری که مس��یرت را عوض کنی‪ ،‬مسیری را که‬ ‫سال هاست هر شب رفته ای و بازگش��ته ای و می توانی‬ ‫غرق در افکار و خیاالت خودت‪ ،‬یا گرم پرچانگی برای‬ ‫مسافران خسته ات‪ ،‬چشم بسته بروی‪ ،‬پس چرا ربطش‬ ‫می دهی به علی (ع)؟ «عل��ی (ع) هم همینطوری بود دیگه!‬ ‫خودش را به باالتری��ن قیمت فروخت‪ ».‬اری‪ ،‬ش��یک‬ ‫حرف زدی؛ دمت گرم! می خواس��تی ش��عله درونت را‬ ‫بی ربط و با ربط بر مال کنی‪ .‬نفس��ت حق! ک��ه وقت مرا‬ ‫خوش کردی و هرب��ار ان هارمونی دراماتی��ک را به یاد‬ ‫می اورم‪،‬بهوجدمی ایم‪«:‬اولزنبیچارهرابهبهانه ایدست‬ ‫به سر کردی‪ ،‬بعد برای نقلِ از وسط بریده ات‪ ،‬یک پاگرد‬ ‫درست کردی‪« .‬نه که فکر کنین پولکی نیستم ها ! هستم !‬ ‫اگهمی گفتبیستتومنحتمامی بردمش‪».‬خود تخریبی‬ ‫اگاهانه هم که به مذاق ما ایرانی ها خوش می اید که هم تو‬ ‫می دانی هم ما که این‪ ،‬تعلیق بر محال است و تو فقط این‬ ‫فرض را طرح می کنی تا مقدمه ای درست کرده باشی برای‬ ‫اندوجملهنابت‪«:‬علی(ع) همهمینطوربوددیگه!خودشو‬ ‫بهباالترینقیمتفروخت‪».‬‬ ‫وتوهممثلانرانندهموتور‪،‬ایهقرانرابهزبانخودت‬ ‫باز گفتی‪.‬انجاکهعلی(ع) درشبیکهچهلعربشکمگنده‬ ‫جاهل از چهل قبیله با شمش��یرهای کشیده قرار گذاشته‬ ‫بودند بر سر پیامبر بریزند و در بستر او را بکشند‪ ،‬به جای‬ ‫انحضرتدربستراوخوابیدوخدادرستایشاوفرمود‪:‬‬ ‫و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات اهلل؛‬ ‫و از میان مردمان کسی هست که در جست وجوی‬ ‫خشنودی خدا‪ ،‬نفس خود را به خدا می فروشد‪.‬‬ ‫و ان باالترین قیمت که تو گفتی علی (ع) خود را به‬ ‫ان فروخت‪ ،‬خداست‪.‬‬ ‫مرحبا ای عشق پرسودای ما‬ ‫ای طبیب جمله علت های ما‬ ‫ای دوای نخوت و ناموس ما‬ ‫ای تو افالطون و جالینوس ما‬ ‫‪ – 3‬پسرم تازه سه سالش تمام شده است‪ .‬طفلکی‬ ‫راست بگوییم و مطلوب علی(ع) شویم و نه هیچ چیز دیگر‬ ‫دروغ می گوییم‪ ،‬همه مان دروغ می گوییم‬ ‫هادی کافی‬ ‫«یا علی گفتیم و عشق اغاز شد» را پشت کارت های‬ ‫عروسی مانمی نویسیمودروغمی گوییمچوناصالعاشق‬ ‫نشده ایم‪.‬شاهدشراهمخودتانمی دانیدکجاست‪.‬‬ ‫شمع ش��ب های احیای مان هر ساله روشن است و‬ ‫دروغمی گوییم‪.‬شاهدشظاهریاستکهدرهمانهنگام‬ ‫روشن کردنش داریم‪ .‬کجا شبیه فاطمه ای است که علی‬ ‫دوست داشت؟‬ ‫ش��ب های رمض��ان پش��ت دوربی��ن تلویزیون‬ ‫«یا علی و یا علی» می گویند و از لن��ز ژاپنی دوربین های‬ ‫پیشرفتهصداوسیماتوچشمبینندگانمحترمزُلمی زنند‬ ‫و دروغ می گویند‪ .‬شاهدش تیکت ترکیش ایرالین است‬ ‫که تاریخش برمی گ��ردد دقیقا به چند هفته قب��ل از اغاز‬ ‫ماه مبارک رمضان و البته قبل از اغاز برنامه های ویژه این‬ ‫ماه در تلویزیون و خودش می داند چه گذشته و چه کرده‪.‬‬ ‫البتهطبیعیاست‪10.‬میلیونایرانیدیگرهمامسالرفتندبه‬ ‫سواحل زیبای مدیترانه و حاال این دوست «یاعلی» گو هم‬ ‫یکی شان‪.‬چهچیزیازماکممی شود؟‬ ‫دروغ می گوییم وقتی دس��ت بر زان��و می گذاریم‬ ‫و «یاعلی» می گوییم و بلند می ش��ویم‪ .‬چون امید داریم‬ ‫به التف��ات رئیس محت��رم س��ازمان و اداره‪ .‬امی��د داریم‬ ‫به اضاف��ه کار نک��رده و کارانه پای��ان ماه‪ .‬امی��د داریم به‬ ‫افزایش س��رمایه در بورس‪ ،‬به جایزه بانک‪ ،‬به پروژه های‬ ‫مس��اله دار‪ ،‬به ارتق��ای س��ازمانی و دولت��ی نزدیکان و‬ ‫دوس��تان‪ .‬دقت کنی��د! به همه چی��ز امید داری��م جز به‬ ‫علیعلی هالسالموخدایعلی‪.‬‬ ‫داستان امام صادق علیه الس�لام را تعریف می کنند‬ ‫برای هم‪ .‬ان وقت که از امام پرس��یدند چرا مانند جدتان‬ ‫امیرالمومنین لباس ساده نمی پوشید و پاسخ داده بودند که‬ ‫او امیر بود و من االن حاکم بر جامعه نیستم‪ .‬می دانید که این‬ ‫داستان را چه کسانی و چه زمانی تعریف می کنند؟ دقیقا‬ ‫روسایی که خود را مسئولین می نامند‪ ،‬در زمانی تعریف‬ ‫می کنندکهباکتوشلوارچندمیلیونیسواربرماشین های‬ ‫چند‪ 10‬میلیونیمی شوندودروغمی گویند‪.‬‬ ‫مردم ایران دو دس��ته اند؛ دس��ته اول برای گذراندن‬ ‫ایام تعطیالت که به لطف دولت پرتالش‪ ،‬این ایام کم هم‬ ‫نیستند‪ ،‬هر سال یا هر چند سال یک بار به حاشیه جنوبی‬ ‫خلیج فارسیاسواحلدریایمدیترانهمی روند‪.‬بعضیهم‬ ‫کال همه بالد اسالمی را عبور کرده و می روند به جاهایی‬ ‫که خودش��ان هم رویش��ان نمی ش��ود بازگویش کنند‪.‬‬ ‫دسته دوم هم جانش��ان را کف دس��ت می گیرند و این‬ ‫ایام را می روند مزار موال علی علیه الس�لام و فرزندانش‬ ‫در عراق ناامن‪ .‬عاش��قانه می روند و عاشقانه بازمی ایند‪.‬‬ ‫اما امار این دو دس��ته را که جمع کنید متوجه می ش��وید‬ ‫خبرنامه‬ ‫اما من از این فراتر می گویم واقعا او امام علی است‪.‬‬ ‫من هم امام علی ام‪.‬‬ ‫تو هم هس��تی‪ .‬ام��ام علی (ع) یک ش��خص‬ ‫(ع)‬ ‫نیست‪ ،‬یک حقیقت است بلکه حقیقت امام علی‬ ‫است‪.‬‬ ‫او ان قدر بزرگ اس��ت که همه چیز را و همه‬ ‫ک��س را و همه جا را پر کرده اس��ت‪ .‬این اصال یک‬ ‫تعارف نیست که رسول خدا – صلی اهلل علیه و اله‬ ‫ فرموده است‪« :‬علی مع الحق و الحق مع علی؛ علی‬‫با حق است و حق با علی است»‪.‬‬ ‫الحق یعنی خدا و مگر نه این است که خدا همه‬ ‫جا هست و هیچ جا نیست و با همه چیز هست و از‬ ‫همه چیز جداست؟ پس اگر علی با حق است و حق‬ ‫با علی است‪ ،‬علی همه جا هست و هیچ جا نیست‪،‬‬ ‫علی هم با همه چیز هست و از همه چیز جداست‪.‬‬ ‫ما به علی نمی رسیم همان طور که به خدا نمی رسیم‪،‬‬ ‫کاری که از دست ما – به لطف خدا – ساخته است‬ ‫این است که خدای خودمان را در خودمان پیدا کنیم‬ ‫یعنی علی خودمان را در خودمان پیدا کنیم که اگر‬ ‫(ع)‬ ‫خدا را پیدا کردیم‪ ،‬علی را پیدا کردیم و اگر علی‬ ‫را پیدا کردیم خدا را پی��دا کرده ایم‪ :‬علی مع الحق و‬ ‫الحق مع علی‬ ‫پس این طفل معصوم هم وحی را بازگو می کند‬ ‫مثل همان راننده موت��ور و مثل همان بچه جوادیه؛‬ ‫من امام علی ام‬ ‫و من می گویم‪:‬‬ ‫در حاق جان خود بجو مطلق را‬ ‫تحقیق کن ان نور ز حق مشتق را‬ ‫تصدیع نمی دهم کسی نشناسد‬ ‫اال علی عالی اعال حق را‪g‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫بیشتر وقتش با انیمیشن های والت دیسنی پر می شود‬ ‫البته نه فقط با تماش��ای ان بلکه با بازی نقش های ان‬ ‫پس از هر بار تماش��ا و صدالبته که در این تیاتر من با‬ ‫مادرش یا دختر عمویش یا هر ننه مرده دیگری که دم‬ ‫پرش باشد‪ ،‬باید نقش مقابل را بازی کند‪ .‬ساختار ذهن‬ ‫دست نخورده اش هم خیلی ساده اس��ت‪ .‬هر روایتی‬ ‫دو قطب دارد‪« :‬گودمن و بدمن و یک گودمن قهرمان‬ ‫است که باید همه را از دس��ت بدمن و بدمن ها نجات‬ ‫بدهد‪ ».‬گاهی که شکل و شمایل و راه و رفتار بدمن های‬ ‫کارتون ها (خ��ودش همه بدمن ها را زی��ر عنوان کلی‬ ‫«بدجنس» جا می دهد) او را می گیرد‪ ،‬ترجیح می دهد‬ ‫که در ابتدای تیاترش‪ ،‬نقش ان بدجنس را بازی کند و‬ ‫ما یک گود من را صدا بزنیم تا بیاید و نجاتمان بدهد و‬ ‫س��پس نقش عوض می کند و در هیئت منجی با نقش‬ ‫قهرمان نزدیکترین کارتونی که دیده‪ ،‬از راه می رسد و‬ ‫ما را از شر «بدجنس» خالص می کند‪ ،‬این وسط اتفاق‬ ‫جالبی در این ی��ک هفته اخیر افتاده اس��ت‪ .‬ظاهرا در‬ ‫مرحله توسعه فعالیت های ذهن‪ ،‬او برای سناریوهای‬ ‫ساده اش از کتاب های مصوری که برایش می خوانیم‬ ‫نیز ارام ارام اس��تفاده می کند و نقش ه��ای تیاترش را‬ ‫عالوه بر کارتون هایی که می بینید‪ ،‬از خاطرات تصویری‬ ‫کتاب هایش نیز اس��تخراج می کند و این استعداد او به‬ ‫تازگی‪ ،‬شکوفا شده است‪ .‬در روزهای اخیر‪ ،‬صبح که‬ ‫از خواب پا می شود‪ ،‬می گوید‪« :‬من امام علی ام» ‪ .‬حقیقتا‬ ‫دو‪ ،‬سه روز اول نمی دانستم چه باید بکنم؛ زیرا در ادامه‬ ‫می بایست مرتب او را صدا بزنم‪ ،‬مثال این طوری‪« :‬بیا ما‬ ‫رو از دست ارژنگ نجات بده» و او چیزی شبیه شمشیر‬ ‫را که تقریبا به اندازه دو سوم قدش است و نمی دانم از‬ ‫کجا اورده اس��ت‪ ،‬در هوا می چرخاند و ارژنگ دیو را‬ ‫می کشد و ما باید پس برویم و دستمان را حائل کنیم که‬ ‫مبادا به لطمه ان شمش��یر گون دچار شویم‪ ،‬چوبی که‬ ‫پس از فتح هایش ان را به ما نشان می دهد و می گوید‪:‬‬ ‫«دیدی چقدر ذوالفقارم تیزه‪ ».‬ماجرای اش��نایی او با‬ ‫علی (ع) به یکسری کتاب شعر بی کیفیت و البته با کاغذ‬ ‫گالس��ه و خوش رنگ و لعاب باز می گردد که در یک‬ ‫بسته بندی جالب‪ ،‬نظر همس��رم را به خود جلب کرد‬ ‫یعنی انقدر این بسته بندی در مقیاس های بازار نشر ما‪،‬‬ ‫تازه و نواورانه بود که او را به این خیال انداخت که «البد‬ ‫خود کتاب ها هم خوبند‪ ،‬ناشری که با این سلیقه‪ ،‬کتاب‬ ‫را وکیوم می کند‪ ،‬حتما روی کیفیت کتابش هم حساس‬ ‫است» چندین جلد کتاب شعر را در داخل یک استوانه‬ ‫زیبا پیچیده بودند و این ظاهر گول زنک او را فریفت‬ ‫و خرید‪.‬اما از میان همه ان کتاب ها‪ ،‬ماجرای فتح قلعه‬ ‫خیبر‪ ،‬چشم بچه را گرفته اس��ت‪ .‬ظاهرا بچه ها در این‬ ‫سن از قهرمان قوی و مهربان بیش از تیپ دیگری لذت‬ ‫می برند‪ .‬خالصه این روزها گاهی نقش امام علی (ع) را‬ ‫به ما هم می سپرد و خودش نقش بدمن مثال «اون مرد‬ ‫غنده که صورتش مث دیبه» (مقصودش مرحب یهودی‬ ‫است) را بازی می کند‪.‬‬ ‫اینجا دیگر می مانم چه کنم؟ شما خودتان را جای‬ ‫من بگذارید که باید در اتاق بایس��تم و بگویم‪« :‬من امام‬ ‫علی ام‪ ،‬چرا مردمو اذیت می کنی؟» مفاهیم ذهنی بچه ها‬ ‫همین قدر فطری است‪.‬خوبی یعنی مهربانی و بدی یعنی‬ ‫اذیت کردن دیگران‪ .‬و به راس��تی مگر کل کل اخالق و‬ ‫هدف نهایی دین غیر از این است‪:‬‬ ‫مهربانی و بی ازاری در عین قدرت و قوت و توانایی‬ ‫که دست بر قضا بچه ها عاشق این یک مولفه هم هستند‪.‬‬ ‫می شود اینگونه هم گفت‪ :‬افتادگی در عین سرافرازی یا‬ ‫سر به زیری در عین سربلندی‬ ‫دلی سربلند و سری سر به زیر‬ ‫از این دست عمری به سر برده ایم‬ ‫قیصر امین پور‬ ‫که از جمعیت گذرنامه دار ایرانی بیش��تر می شود و‬ ‫فقط یک نتیجه می توان گرفت؛ بعضی ه��ا هر دو را‬ ‫می روند یا به عبارتی بعضی از مردم کال دو دسته اند‪،‬‬ ‫یعنی دسته دس��ته اند و در هر دس��ته ای باشد سینه‬ ‫می زنند‪ .‬اینها دروغ می گویند‪ .‬دروغ می گویند وقتی‬ ‫توریست می شوند و دروغ می گویند‪ ،‬وقتی در استان‬ ‫علی‪ ،‬دس��ت به اس��مان می برند و چشم هایشان پر‬ ‫از اشک اس��ت به عش��ق(!) علی‪.‬دروغ می گوییم‪،‬‬ ‫همه مان دروغ می گوییم‪ .‬نه عاش��ق علی هستیم و‬ ‫نه پیرو او و فقط ورد زبان و ایین های مناس��بتی مان‬ ‫یکصد و ده بار نام مبارک��ش را می بریم‪ .‬بیچاره ایم ما‬ ‫اما تقصیر این بیچارگی خیلی هم گردن ما جماعت‬ ‫مبهوت شده نیست‪ .‬مشکل اینجاست که هم دوست‬ ‫داریم علی دوست باشیم و هم خیلی شیک و مطابق‬ ‫با اصول مطلوب تلویزیون به معنای اعم ان زندگی‬ ‫کنیم؛ خانواده مطلوب تلویزیون‪ ،‬جشن های مطلوب‬ ‫تلویزیون‪ ،‬ع��زاداری مطلوب تلویزی��ون‪ ،‬دینداری‬ ‫مطلوب تلویزیون و خیلی مطلوب های دیگر که به‬ ‫خوردمان داده اند‪ .‬همین می شود که تلویزیون با اب‬ ‫و تاب اعالم می کند که یک میلیون در مراسم اعتکاف‪،‬‬ ‫چند‪ 10‬میلیوندرسوگعلیعلی هالسالموهمینطوردر‬ ‫شب های قدر شرکت کردند و صبح که می شود هیچ‬ ‫چند‪ 10‬میلیونینمی بینیمکهبهقولشانوفدارباشند‪.‬‬ ‫وضع اخالق و حجاب و کسب روزی حالل و هزار‬ ‫باید و نباید دیگر که موال علی علیه السالم گفت را هر‬ ‫روزکمترازدیروزمی بینیم‪.‬راستبگوییمعزیز‪.‬راست‬ ‫بگوییمومطلوبعلیشویمونههیچچیزدیگر‪g.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست ‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪28‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫سیاست‬ ‫محرمانه های محمدرضا باهنر در گفت وگو با مثلث‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫می خواهند ما را حذف کنند‬ ‫محمدرضا باهنر در این گفت وگو پیرامون به ائتالف رس��یدن اصولگرای��ان‪ ،‬انتقادهای جبهه پایداری‬ ‫و وضعیت اصالح طلب��ان در انتخابات اینده با هفته نامه مثلث س��خن گفته اس��ت؛ گفت وگویی که ویژگی‬ ‫اصلی اش سواالت صریح ما و پاسخ های شفاف باهنر است‪.‬‬ ‫مصطفی صادقی ‪ -‬پروین طالبیان‬ ‫گفت وگو ب��ا محمدرضا باهن��ر از چند جهت‬ ‫اهمیت دارد‪ .‬او از س��ویی ش��اید از عملگراترین‬ ‫راس��ت های س��نتی ایران در طول س��الیان پس از‬ ‫انقالب است‪.‬‬ ‫و نکته جالب اینکه اقای مهندس از این صف‬ ‫هیچ گاه ناراحت نشده اس��ت‪ .‬توصیف او به عنوان‬ ‫راست عملگرا شاید بهترین وصفت از نایب رئیس‬ ‫علی الریجانی در پارلمان ایران باشد‪ .‬از سویی دیگر‬ ‫او مرد تقریبا همیش��ه حاضر پارلمان ایران است و‬ ‫ش��اید از باتجربه ترین مردان سیاست و راهروهای‬ ‫پارلمان‪ .‬و از دیگر سو محمدرضا باهنر را می توان با‬ ‫تسامح فصل مشترک راست گرایان سنتی یا به عبارتی‬ ‫نماینده جبهه پیروان امام و رهبری دانست‪ .‬تمام این‬ ‫ویژگی ها ب��ر اهمیت مصاحبه ب��ا محمدرضا باهنر‬ ‫می افزاید‪ .‬باهنر البته در دولت نهم همواره مورد انتقاد‬ ‫اصولگرایان منتقد دولت بود و ب��ه نوعی هم پیمان‬ ‫دولت هم محسوب می شد‪ .‬با پایان گرفتن کار دولت‬ ‫نهم‪ ،‬باهنر اما خود به نوعی منتقد دولت شد‪.‬‬ ‫در مقطع کنونی اما محمدرضا باهنر به صورت‬ ‫جدی مورد انتقاد طیف فراکسیون انقالب اسالمی‬ ‫قرار دارد‪ .‬طیفی ک��ه در قامت جبه��ه پایداری به‬ ‫دنبال بازتولید گفتمان س��وم تیر است‪ .‬در این میان‬ ‫مرزبندی پایداری از سویی با اصالح طلبان است و‬ ‫از سویی با برخی اصولگرایان مانند علی الریجانی‬ ‫و محمدباقر قالیباف و البته در این میان طبیعی است‬ ‫که محمدرضا باهنر هم از انتقادها در امان نباشد‪.‬‬ ‫گفت وگوی هفته نامه مثلث با محمدرضا باهنر‬ ‫در ادامه گزارش ها و گفت گوهایی است که درباره‬ ‫اصولگرایان صورت می گیرد‪ .‬مجله مثلث مجله ای‬ ‫برای اصولگرایان است و از همین جهت تمام تالش‬ ‫خ��ود را در جهت وح��دت اصولگرایان صورت‬ ‫می دهد‪ .‬پ��س این فرص��ت را در اختی��ار تمامی‬ ‫اصولگرایان از طیف نزدیک ب��ه اقای باهنر گرفته‬ ‫تا مخالفان ایشان قرار می دهد تا دیالوگ سازنده ای‬ ‫درون گفتمان اصولگرایی صورت بگیرد‪ .‬در مقطع‬ ‫کنونی اصولگرایان بیش از هر چیز به گفت وگوی‬ ‫شفاف والبته با نیت صادقانه احتیاج دارند‪.‬‬ ‫گفت وگویی که حرف ها شفاف و واضح زده‬ ‫شود اما در جهت همسو شدن نه تفرق؛ گفت وگوی‬ ‫عقالنی و منطقی گفت وگوی اصولگرایانه‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای باهن��ر! این روزها حرف ه��ای متفاوتی‬ ‫در مورد رابطه جبهه پای��داری و کمیته ‪8+7‬‬ ‫اصولگرای��ان مطرح اس��ت‪ .‬اعض��ای جبهه‬ ‫پایداری که به تازگی تش��کیل ش��ده اس��ت‬ ‫سواالت و ابهاماتی را در مورد کمیته ‪15‬نفره‬ ‫مطرح کرده اند که هنوز پاس��خ روش��نی در‬ ‫مورد انها از س��وی ش��ما مطرح نشده است‪.‬‬ ‫هدف از این گفت وگو نی��ز تکرار حرف های‬ ‫چند هفته اخیر نیس��ت‪ .‬من می خواهم خیلی‬ ‫صریح برخی ابهامات و سواالت مطرح شده‬ ‫جبهه پای��داری و نیز افراد نزدیک ب��ه انها را‬ ‫مطرح کنم و امیدوارم پاسخ های شفافی را از‬ ‫سوی شما داشته باش��م‪.‬به عنوان اولین سوال‪،‬‬ ‫مهمترین بحث��ی که اعضای جبه��ه پایداری‬ ‫دارند نوع عملک��رد برخی از افراد کمیته ‪8+7‬‬ ‫یا نزدیکان انه��ا در جریان ح��وادث پس از‬ ‫انتخابات اس��ت‪ .‬انها می گویند برخی از شما‬ ‫عملکرد خوبی در ان ماجرا نداشتید و اساسا‬ ‫نمی توانید در اردوگاه اصولگرایی حرف اول‬ ‫را بزنید‪ .‬ایا ش��ما این اتهام را که در حوادث‬ ‫پس از انتخاب��ات عملکرد خوبی نداش��تید‪،‬‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬فکر می کن��م باید در این مورد ریش��ه ای تر‬ ‫صحبت کنیم‪ .‬واقعیت این است که اصولگرایی بعد‬ ‫از دولت نهم بعضا مورد چالش واقع ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫دوستان س��وال می کردند که اساسا اصولگرایی یعنی‬ ‫چه؟ البته این سوال‪ ،‬منطقی و درست بود؛ کما اینکه‬ ‫ما خیلی وقت بود از اصالح طلبان نیز این س��وال را‬ ‫می پرس��یدیم که اصالح طلبی یعنی چه؟ تا زمانی که‬ ‫تعریف مش��خصی از این واژه ها ارائه نشود هرکس‬ ‫بر اس��اس ظن خودش تعریفی ارائ��ه می کند و بعد‬ ‫می گوید بقیه باید با این تعاری��ف خود را هماهنگ‬ ‫کنند و این تازه ابتدای بروز مش��کالت است‪ .‬حاال‬ ‫برگردیم به پاسخ س��وال ش��ما؛ ما از اوایل سال ‪89‬‬ ‫برای حل این مساله تالش های بسیاری کردیم و در‬ ‫همین راستا مالقات های فراوانی با جامعه مدرسین‪،‬‬ ‫جامعه روحانیت و نیز س��ایر علما داش��تیم‪ .‬هدف‬ ‫ما از این دیدارها و تالش ها این ب��ود که به تعریف‬ ‫مشخصی از اصولگرایی برس��یم‪ .‬گفتیم هر تعریفی‬ ‫که در این مورد یعنی اصولگرایی و شاخصه های ان‬ ‫از سوی جامعه مدرسین و جامعه روحانیت شود ما‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪30‬‬ ‫قبول داریم‪ .‬البته ای��ن فقط ما نبودیم که در این مورد‬ ‫تالش می کردیم‪ ،‬برخی افراد دیگر هم دغدغه هایی‬ ‫در این مورد داشتند و اقداماتی هم انجام دادند‪ .‬به هر‬ ‫حال این تالش ها منجر به صدور بیانیه جامعتین شد‬ ‫که در متن ان بایدها و نبایدهای اصولگرایی تعریف‬ ‫شده بود‪ .‬ما هم بدون هیچ حرف و حدیثی این بیانیه‬ ‫را پذیرفتیم‪ .‬علت این رفتار و تصمیم ما هم این است‬ ‫که در طول ‪ 30‬سال گذشته هر جا که فعالیت کردیم‪،‬‬ ‫متعهد به روحانیت اصیل و انقالبی بودیم و همواره‬ ‫بنای ما این بوده که در س��ایه انها حرکت کنیم‪ .‬برای‬ ‫اثبات این حرف کافی است که شما روند حرکت ما را‬ ‫در حزب جمهوری اسالمی‪ ،‬جبهه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری‪ ،‬جامعه اسالمی مهندس��ین‪ ،‬حزب موتلفه‬ ‫اسالمی‪ ،‬جامعه اسالمی فرهنگیان و تمام تشکل های‬ ‫همسو مشاهده و بررسی کنید‪.‬‬ ‫حاال یک عده ای امده اند و می گویند ما تعریفی از‬ ‫اصولگرایی داریم و با این تعریف عده ای را اصولگرا‬ ‫نمی دانیم‪ .‬طبیعی اس��ت که هر کسی می تواند بگوید‬ ‫جایی که خودش ایستاده مرکز زمین است و هر کسی‬ ‫که در فاصله ‪ 100‬متری ان قرار دارد در این عالم است‬ ‫و بقیه خارج از ان و این خیلی ساده انگارانه است‪ .‬اما‬ ‫واقعیت این اس��ت که برای اینکه ببینیم اصولگرایی‬ ‫واقعی چیس��ت‪ ،‬باید شاخص هایی داش��ته باشیم و‬ ‫بر اس��اس ان تصمیم بگیریم‪ .‬حاال ماجرا از این قرار‬ ‫اس��ت که یک اختالف عمومی در جبهه اصولگرایی‬ ‫به وجود امده و یک عده می گفتند جبهه اصولگرایی‬ ‫هر چه خالص تر باشد‪ ،‬بهتر است ولو اینکه تعدادش‬ ‫به اندازه انگشتان دست باشد و همین مشی را در پیش‬ ‫گرفتند و حرکت کردند و البته به این نتیجه رس��یدند‬ ‫که فقط خودش��ان اصولگرا هستند و هیچ کس دیگر‬ ‫اصولگرا نیست‪.‬‬ ‫حاال من یک س��وال از جامع��ه فرهیخته ایران‬ ‫دارم و ان هم این اس��ت که اساس��ا مجلس هش��تم‬ ‫یک مجلس اصولگرا هس��ت یا خی��ر؟ من تصورم‬ ‫این اس��ت که اصالح طلب نبوده است‪ .‬واقعیت این‬ ‫است که مجلس هش��تم طرفدار فتنه هم نبوده‪ ،‬پس‬ ‫حتما اصولگرا بوده اس��ت‪ .‬حاال در این ماجرا یکی‬ ‫از دوستان می گوید در این مجلس فقط ‪ 10‬اصولگرا‬ ‫وجود دارد‪ .‬به این نکته توجه کنید که اصال مجلس‬ ‫اگر بخواه��د اصولگرا ی��ا اصالح طلب باش��د باید‬ ‫‪180‬نماینده طرفدار یک جریان داشته باشد در غیر‬ ‫این صورت با ‪ 10‬ی��ا ‪ 12‬نفر که مجل��س اصولگرا‬ ‫نداریم‪ .‬این نش��ان می دهد که از غربال این دوستان‬ ‫خیلیس��ختمیش��ودعبورکرد‪.‬‬ ‫من جواب س��والم را نگرفتم‪ .‬س��وال من این‬ ‫است که ش��ما این اتهام که در مقابل حوادث‬ ‫پس از انتخابات دهم موضع خوبی نداشتید را‬ ‫قبول ندارید؟‬ ‫‪ l‬من پاسخ این سوال را دادم‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم که ای��ا اقای باهنر عملکرد‬ ‫خودش در ماجرای فتنه را کافی می داند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬قطعا کافی می دانم‪.‬‬ ‫در این م��ورد اتهامات متفاوت��ی نیز در مورد‬ ‫اقای دکتر الریجانی هم مطرح می کنند‪ .‬شما‬ ‫عملکرد ایشان را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬ما هر کاری که کافی می دانستیم انجام دادیم‪،‬‬ ‫اما انها از همان هفته اول شعار مرگ بر فالنی را مطرح‬ ‫می کردند‪ .‬بعضی از س��ران این اقایان حتی می گفتند‬ ‫سه الی چهار نفر از اینها را دست ما بسپارید تا ظرف‬ ‫یک هفته محاکمه و اعدام کنیم‪ .‬ما اصال این تفکرات‬ ‫را قبول نداشتیم‪ .‬این تفکرات از نظر ما ساده لوحانه و‬ ‫ساده انگارانه است؛ انها در فضای شعاری تخت گاز‬ ‫می روند و به در و دیوار می زنند‪.‬‬ ‫اما در مقابل ش��ما‪ ،‬انها می گوین��د عملکرد‬ ‫قاطعانه انها بوده که موجب شده فتنه شکست‬ ‫بخورد و در غیر این صورت و با تداوم عملکرد‬ ‫شما ش��رایط برای نظام تغییر می کرد‪ .‬شما در‬ ‫این مورد چه واکنشی دارید؟‬ ‫‪ l‬خ��ب‪ ،‬من هم همین را به ش��ما گفت��م‪ .‬انها‬ ‫می توانند بگویند اگر ما نبودیم ‪ 9‬دی اتفاق نمی افتاد‬ ‫یا مثال فتنه خنثی نمی شد‪.‬‬ ‫و حاال این یعنی اینکه عملکرد ش��ما جلوی‬ ‫تندروی ها را گرفته و موجب دفع فتنه ان هم به‬ ‫طریق درست شده است؟ این دو موضع خیلی‬ ‫با هم فاصله دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬قطعا! من می خواهم بگویم که از یک جمعیت‬ ‫‪ 70‬میلیون��ی بع��د از انتخابات ‪ 13‬میلی��ون یک طرف‬ ‫بودند و ‪ 25‬میلیون ط��رف دیگر‪ .‬مق��ام معظم رهبری‬ ‫یک خط کل��ی را همان هفت��ه اول تعیی��ن کردند و‬ ‫فرمودند ‪ 40‬میلیون نفر در انتخابات ش��رکت کردند‪.‬‬ ‫اینها برای نظام بوده و انتخابات هم بس��یار باش��کوه‬ ‫بوده است‪ .‬اما این اقایان از همان روز اول در مورد ان‬ ‫برخی اقایان از روز اول با ان ‪ 13‬میلیون رای مشکل داشتند‬ ‫بنده ناقابل در مجلس ‪ 180‬رای دارم‬ ‫ما نمی خواهیم فاتحه هیچ گروهی را بخوانیم‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی حتی به ما هم اجازه چانه زنی نمی دهند‬ ‫ما حاضر نیستیم به کسانی که با انها مشکل داریم بگوییم سران فتنه‬ ‫با الریجانی اختالف نظر داریم‪ ،‬اما با هم کار می کنیم‬ ‫سیاست‬ ‫عملکردم را در مقابل فتنه ‪ 88‬خوب می دانم‬ ‫هرچند هاشمی در فتنه خوب عمل نکرد‪ ،‬اما نباید به او گفت؛ سران فتنه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪13‬میلیون مساله داشتند‪ .‬البته کار به اینجا هم ختم نشد‬ ‫و انها سرسختانه می گفتند باید بررسی کنیم و ببینیم‬ ‫از این ‪ 25‬میلیون چه کسانی خالص رای دادند و چه‬ ‫کس��انی خالص نبودند‪ .‬اما وقتی این افراد در مجلس‬ ‫کاندیدا می شوند فقط ‪ 12‬رای می اورند‪ .‬دقت کنید؛‬ ‫اینها حرف های شفاف من است‪ .‬انها می توانند بگویند‬ ‫راه کسانی که با ما نیس��تند از ما جداست و تمام این‬ ‫افراد امریکایی هستند‪ .‬من حرفم این است که اتفاقا‬ ‫در این فضای سنگین فتنه‪ ،‬اگر مجلس اینگونه عمل‬ ‫نمی کرد و اگر ای��ن مدیریت اعمال نمی ش��د‪ ،‬قطعا‬ ‫مجلس به دو نیمه تقسیم می شد؛ یک عده طرفدار فتنه‬ ‫و نیمی دیگر مخالف ان‪ .‬در ان صورت در مجلس هر‬ ‫روز یکی می خواس��ت قندان به سمت دیگری پرت‬ ‫کند و یکی هم استعفا بدهد‪ .‬شما می دانید در صورت‬ ‫بروز چنین اتفاقاتی چه بر س��ر مملکت می امد؟ من‬ ‫باورم این اس��ت که اگر کار دس��ت این اقایان بود‪،‬‬ ‫اینگونه رفتار می کردند‪.‬‬ ‫اقای حسینیان می گوید شما فاتحه انها را برای‬ ‫مجلس اینده خوانده بودی��د و به همین دلیل‬ ‫انها رفته اند و جبهه پایداری را تشکیل داده اند‪.‬‬ ‫ایا واقعا شما می خواستید انها را حذف کنید؟‬ ‫ایا در جلسات ش��ما چنین چیزی مطرح شده‬ ‫بود و شما دستور کاری در این مورد داشتید؟‬ ‫اگر جواب ش��ما مثبت است چه دالیلی برای‬ ‫حذف این طیف داشتید؟‬ ‫‪ l‬ما اصال دنبال ح��ذف ادم ها نیس��تیم‪ .‬انچه‬ ‫این اقایان در یک س��ال گذشته در رسانه ها علیه من‪،‬‬ ‫دکتر الریجانی و دیگران گفتند‪ ،‬یک دهم ان را هم ما‬ ‫جواب ندادیم‪ .‬مگر ما حرف نداریم؟ مگر ما استدالل‬ ‫نداریم؟ مگر ما تاریخ را یادمان نیس��ت؟ اصال مگر‬ ‫ما گذش��ته اقایان را نمی دانیم؟ ما همه این مسائل را‬ ‫به خوبی می دانیم‪ .‬اما برای اینکه بدانید ما می خواهیم‬ ‫انها را حذف کنیم یا نه‪ ،‬کافی است یک کار رسانه ای‬ ‫ساده انجام دهید و ببینید انها چند خبر علیه ما تولید‬ ‫کرده اند و ما چند کلمه خبر علی��ه انها تولید کرده ایم‪.‬‬ ‫با این وجود‪ ،‬ما هنوز هم معتقد به حذف انها نیستیم‪.‬‬ ‫ما می گوییم که تفک��رات مختلفی وجود دارد و نباید‬ ‫دنبال فضای یک صدایی باشیم؛ یعنی اساسا جامعه و‬ ‫محیط سیاسی باید به همین شکل باشد‪.‬‬ ‫این افراد بای��د تفکر جمع��ی را بپذیرند؛ بیایند‬ ‫حرفش��ان را بزنند و ما هم حرفمان را می زنیم‪ .‬بعد از‬ ‫ان رای گیری می کنیم و ان وقت معلوم می شود که چه‬ ‫تفکری بیشتر رای می اورد‪ .‬ان زمان همه باید به سمت‬ ‫ان تفکر حرکت کنیم‪ .‬حاال اگر کسی در این میان بیاید‬ ‫و بگوید من رئیس مجلس با پشتوانه ‪ 200‬رای را قبول‬ ‫ندارم‪ ،‬او می تواند حرفش را بزند اما مسلما این حرف‬ ‫نفوذ حقوقی ندارد‪ .‬واقعیت این است که ما با ‪ 12‬رای‬ ‫نمی توانیم رئیس مجلس تعیین کنیم‪ .‬انتخاب رئیس‬ ‫مجلس حداق��ل ‪ 160‬رای می خواهد‪ .‬اینها مس��ائل‬ ‫بسیار روشن و شفافی است‪.‬‬ ‫اقای باهنر! من می خواهم ش��فاف تر با ش��ما‬ ‫صحبت کنم‪ .‬اف��راد ان طی��ف می گویند که‬ ‫دوران شما سنتی ها تمام شده است؛ نشانه اش‬ ‫هم این اس��ت که ما ‪ 25‬میلیون پایگاه مردمی‬ ‫ داری��م و گفتمان س��وم تیر متعلق ب��ه ما بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬ضمن��ا نامزد ش��ما ه��م در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری رای خوب��ی نی��اورد‪ ،‬در‬ ‫حالی که کاندیدای ما ردای ریاست جمهوری‬ ‫را بر تن کرد و راهی پاس��تور ش��د‪ .‬به هر حال‬ ‫این هم یک منطق است‪ .‬ش��ما چه جوابی در‬ ‫این مورد داری��د؟ ایا این مس��اله را در مورد‬ ‫پایگاه اجتماعی تش��کل های همس��وی خود‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نکته خوبی اش��اره کردید‪ .‬ح��اال که این‬ ‫مس��اله مطرح ش��د‪ ،‬من هم می خواهم یک سوال از‬ ‫انها بکنم‪ .‬ایا ما می خواهیم انها را حذف کنیم یا انها‬ ‫می خواهند ما را حذف کنند؟ مشخص است انهایی‬ ‫که می گویند دوران م��ا تمام ش��ده می خواهند ما را‬ ‫حذف کنند‪ .‬پیش��نهاد ما این است که اگر می خواهند‬ ‫ما را حذف کنند‪ ،‬راه بهت��ری را انتخاب کنند؛ چرا که‬ ‫با این رفتارشان ما را بیش��تر تثبیت می کنند‪ .‬واقعیت‬ ‫این اس��ت که جامعه‪ ،‬انقالبیون و کسانی که جنگ را‬ ‫اداره کردند و انقالب را به اینجا رساندند یا مردمی که‬ ‫‪ 9‬دی و ‪ 22‬بهم��ن را به وجود اوردن��د‪ ،‬این رفتار را‬ ‫قبول ندارند‪ .‬انها می گویند دوران ما تمام شده اما ما‬ ‫در مقابل نمی گوییم دوران انها تمام ش��ده است‪ .‬ما‬ ‫می گوییم انها بیایند با جامعه و مجموعه مردم زندگی‬ ‫کنند‪ .‬مقام معظم رهبری اخیرا گفتند که ‪ 9‬دی متعلق‬ ‫به هیچ کس نیس��ت و برای مردم است‪ .‬هر کسی که‬ ‫بخواهد ‪ 9‬دی را به نفع خودش مصادره کند‪ ،‬از نظر‬ ‫ما زیاده خواهی می کند‪ .‬در بحث اداره امور کش��ور‪،‬‬ ‫پایداری و مقاومت م��ردم‪ ،‬مقام معظم رهبری به این‬ ‫جمله ای که می خواهم عرض کنم راضی نیس��تند اما‬ ‫اگر بخواهی��م یک فردی را می��دان دار ‪ 9‬دی تعریف‬ ‫کنیم بدون ش��ک ان فرد مقام معظم رهبری است و‬ ‫الغیر‪ .‬هیچ فرد دیگری نمی توان��د ادعا کند که ‪ 9‬دی‬ ‫برای من است‪ .‬باید ببینید مردم در ‪ 9‬دی چه فریادی‬ ‫زدند و به چه کسی اعالم وفاداری کردند‪ .‬اینها مسائل‬ ‫مهمی است که باید مورد بررس��ی قرار بگیرد و به ان‬ ‫توجه شود‪.‬‬ ‫ش��ما تعریف جامعی از اصولگرایی از دیدگاه‬ ‫خودتان ارائ��ه دادید‪ .‬همین ج��ا می خواهم از‬ ‫فرص��ت اس��تفاده ک��رده و در م��ورد دامن��ه‬ ‫اصولگرایی از نگاه ش��ما مصداق��ی را مطرح‬ ‫کنم‪ .‬یک��ی از خط��وط قرمز جبه��ه پایداری‪،‬‬ ‫اقای هاش��می اس��ت‪ .‬انها می گویند که شما‬ ‫با اقای هاش��می قرابت داری��د و اصولگرایی‬ ‫را از هاش��می تا احمدی ن��ژاد تعریف می کنید‪.‬‬ ‫س��وال ای��ن اس��ت که ش��ما ت��ا کج��ا به‬ ‫اقای هاشمی نزدیک هستید و کجاها با ایشان‬ ‫مرز بندی و فاصله دارید؟‬ ‫‪ l‬ما اساسا یک اصل را قبول داریم و ان هم این‬ ‫است که باید به بزرگترها احترام بگذاریم‪ .‬این حرف‬ ‫اول ماست‪ .‬اگر کسی خودش را مسلمان بداند اما به‬ ‫خودش اجازه بدهد که به بزرگترش توهین کند و به‬ ‫او ناسزا بگوید‪ ،‬اساسا باید در دینداری این فرد شک‬ ‫و تردید کرد‪.‬‬ ‫بحث دوم این اس��ت که من بارها اعالم کرده ام‬ ‫ما در این کشور دو نفر را جزو س��ران فتنه می دانیم‪.‬‬ ‫اما بعضی ها فقط کمک کار فتنه گران بودند‪ .‬ما حاضر‬ ‫نیستیم عنوان سران فتنه را به هر کسی که با او مشکل‬ ‫داریم تس��ری دهیم‪ .‬این اصال قابل پذیرش نیس��ت‪.‬‬ ‫همین جا من یک سوال اساسی دارم‪ .‬ایا فکر می کنید‬ ‫که مقام معظم رهبری از صحبت هایی که در مناظره ها‬ ‫در خصوص اقای هاشمی و اقای ناطق نوری مطرح‬ ‫شد‪ ،‬راضی بودند؟ اینها می گویند اینکه این حرف ها‬ ‫مطرح شد کار بس��یار خوبی بود و ای کاش بیشتر از‬ ‫اینها مطرح می شد‪ .‬معلوم است که ما این نظر را قبول‬ ‫نداریم و این همان اختالف نظر ما با این افراد است‪ .‬ما‬ ‫معتقدیم که اگر اقای احمدی نژاد این حرف ها را هم‬ ‫مطرح نمی کرد باز هم رای می اورد‪.‬‬ ‫اق��ای باهنر! من در واقع در پی نس��بت ش��ما با‬ ‫اقای هاشمی هستم‪ .‬س��وال من این است که در‬ ‫ی حاال در تمام‬ ‫دوسویه روابط شما با اقای هاشم ‬ ‫این سال ها به خصوص در سال های اخیر و پس از‬ ‫حوادث انتخابات دهم‪ ،‬نوع نگاه و ارتباط شما با‬ ‫ی چگونه است؟‬ ‫اقای هاشم ‬ ‫ی هاشمی را جزو هیات امنای انقالب‬ ‫‪ l‬من اقا ‬ ‫می دانم‪ .‬اقای هاشمی در زمان دفاع مقدس جانشین‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫فرمانده کل قوا بود و کارهای مهمی هم انجام داد‪ .‬او‬ ‫در جریان تدوین قانون اساسی و سازندگی کشور فرد‬ ‫موثری بود‪ .‬اما واقعیت این اس��ت که ادم های بزرگ‬ ‫اشتباهات بزرگ می کنند‪.‬‬ ‫شما بررسی کنید ببینید سال ‪ 72‬مقام معظم رهبری‬ ‫م��دام می فرمودند کش��ور ه��دف تهاج��م فرهنگی‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬ایشان می فرمودند دشمن عقبه ما را‬ ‫می زند و شبیخون دش��من سنگین است‪ .‬همان موقع‬ ‫ما سخنرانی می کردیم و هشدار می دادیم و می گفتیم‬ ‫مراقب این امور باشید اما متصدیان امور خیلی توجه‬ ‫نمی کردند‪ .‬خ��ب این خطاها وجود داش��ت‪ .‬یا مثال‬ ‫اقای هاش��می در جری��ان فتنه خوب عم��ل نکرد‪.‬‬ ‫با این وج��ود من هیچ وق��ت حاضر نیس��تم بگویم‬ ‫اقای هاشمی جزو سران فتنه اس��ت‪ .‬ایشان هیچ گاه‬ ‫علیه نظام و انقالب هیچ کاری نکرده و نخواهد کرد اما‬ ‫این را هم می گویم که یک جاهایی به صورت جدی‬ ‫ی انتظار وجود داشته وارد‬ ‫ی هاشم ‬ ‫و ان گونه که از اقا ‬ ‫میدان نشده است‪.‬‬ ‫ش��ما حتی ش��خصا در بره��ه ای از حوادث‬ ‫انتخابات به اقای هاش��می اولتیماتوم دادید‪.‬‬ ‫ایا اقای هاش��می به م��وارد اولتیماتوم ش��ما‬ ‫عمل کرد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪.‬‬ ‫شرایطتان چه بود؟‬ ‫‪ l‬من نمی خواهم ان حرف ه��ا را دوباره زنده‬ ‫کنم‪.‬‬ ‫از بح��ث اقای هاش��می که عب��ور کنیم یک‬ ‫سوال مهم و اساسی از س��وی جبهه پایداری‬ ‫مطرح است و ان اینکه چرا اقایان الریجانی و‬ ‫قالیباف در کمیته ‪ 8+7‬نماینده دارند و مثال چرا‬ ‫اقای رضایی و سایر شخصیت های اصولگرا از‬ ‫چنین موقعیتی برخوردار نشده اند‪ .‬اقای باهنر!‬ ‫این سوال ظاهرا منطقی به نظر نمی رسد؟‬ ‫‪ l‬من برای شما اینگونه توضیح می دهم که مثال‬ ‫کسی که می خواهد اسالم بیاورد بعد از گفتمان مفصل‬ ‫قانع بشود که خدا هست‪ .‬حاال بعد از اینکه قانع شد ما‬ ‫بیاییم بحث کنیم که چرا نماز صبح دو رکعت اس��ت‬ ‫و هزاران چ��رای دیگر؛ اینکه نمی ش��ود‪ .‬می خواهم‬ ‫بگویم که اقایان محترم اصولگ��را! انتخابات اینده از‬ ‫سه طرف تهدید سیاس��ی می شود‪ .‬دشمنان خارجی‬ ‫از یک طرف‪ ،‬از داخ��ل هم فتنه گران به ش��دت کار‬ ‫می کنن��د‪ ،‬اصالح طلب ها هم نقش��ه دارن��د‪ .‬این در‬ ‫شرایطی اس��ت که از درون ما هم یک جریان خاص‬ ‫به وجود امده است‪ .‬ما به شدت مشتاق این بودیم که‬ ‫چتری در کشور بلند شود و اصولگرایان برای وحدت‬ ‫زیر ان جمع شوند‪ .‬حاال که جامعه روحانیت و جامعه‬ ‫مدرس��ین ما این کار را انجام داده ان��د پس همه باید‬ ‫قبول کنیم‪ .‬مگر ما از این دست س��وال هایی که شما‬ ‫می پرسید‪ ،‬کم داریم؟ جبهه پیروان خط امام و رهبری‬ ‫متشکل از ‪ 15‬تشکل رسمی ثبت شده است که یکی‬ ‫از تش��کل هایش یعنی حزب موتلفه اسالمی ‪ 40‬سال‬ ‫س��ابقه دارد‪ .‬ما به عنوان جامعه اسالمی مهندسین که‬ ‫سال ها سابقه داریم‪ ،‬همین حاال ‪ 40‬نماینده در مجلس‬ ‫داریم‪ .‬با همه این حرف ها‪ ،‬به ما گفتند که دو نفر عضو‬ ‫برای کمیته ‪ 15‬نف��ره بدهید و به دوس��تان ایثارگران‬ ‫و رهپویان هم گفتن��د که دو نفر عض��و بدهند؛ مگر‬ ‫ما اعتراضی کردیم یا اصال چی��زی گفتیم؟ حتی اگر‬ ‫این دو نفر را هم به ما نمی گفتن��د‪ ،‬ما بازهم اعتراض‬ ‫نمی کردیم‪ .‬برای وح��دت باید تنازل ک��رد‪ .‬باید از‬ ‫خودگذشتگی داشته باشیم‪.‬‬ ‫من می گویم ک��ه فضای موج��ود‪ ،‬اصال فضای‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی می گویند که‬ ‫‪ 8+7‬مدلی است که طراحی و تدوین‬ ‫شده و دیگر به هیچ وجه تغییر نخواهد‬ ‫کرد‪ .‬جبهه پایداری هم دو نفر را‬ ‫معرفی کند و کارها ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫ایشان می گوید ما بیش از این را قبول‬ ‫نداریم‪ .‬حضرت ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫حتی به ما هم اجازه چانه زنی‬ ‫نمی دهند‪ .‬اصال اگر بنا بر چانه زنی بود‬ ‫که ما با ‪ 15‬تشکل شناسنامه دار باید‬ ‫بیشترین چانه را می زدیم؛ اما اکنون‬ ‫مهمترین مساله وحدت است‪ .‬اینجا‬ ‫دیگر سهم خواهی معنا ندارد‬ ‫این بحث ها نیس��ت؛ این حرف ها فقط بهانه جویی و‬ ‫بر هم زدن اوضاع وحدت است‪ .‬باز هم می گویم اگر‬ ‫بنا براین حرف ها باشد‪ ،‬شما فکر می کنید من حرف‬ ‫ندارم؟ بنده ناقابل ‪ 180‬رای در مجلس دارم اما بعضی‬ ‫از این دوستان چهار رای در مجلس دارند؛ حاال اینها‬ ‫کمشان اس��ت ما زیادمان؟ من می گویم اصال بحث‬ ‫سر این نیس��ت که چرا قالیباف و الریجانی هستند و‬ ‫دیگران نیستند‪.‬‬ ‫اقای باهنر! این یک سوال اساسی و مهم است‬ ‫که از سوی این طیف مطرح می شود‪ .‬چرا شما‬ ‫جواب این سوال را به صورت شفاف و صریح‬ ‫نمی دهید؟‬ ‫‪ l‬م��ا نمی خواهی��م حرف ه��ا را به رس��انه ها‬ ‫بکش��انیم‪ .‬حضرت ایت اهلل مهدوی کنی ‪ 2/5‬ساعت‬ ‫برای اقایان اس��تدالل کردند‪ ،‬اما اینها می خواهند در‬ ‫جامعه دعوا کنند‪ .‬توجه داشته باشید که من فقط همین‬ ‫دو‪ ،‬سه جمله را درباره انها گفتم اما همین اقایان ده ها‬ ‫مصاحبه علیه من کردند‪ .‬شما ببینید که من در یک سال‬ ‫گذشته چند مصاحبه کرده ام‪ .‬یادم نمی اید که مطلبی‬ ‫علیه انها گفته باشم‪ .‬اینکه نمی شود انها بگویند چرا‬ ‫این مساله را نمی گویید‪ .‬انها دقیقا دنبال همین هستند‬ ‫و می خواهن��د کاری کنند که ای��ت اهلل مهدوی کنی‬ ‫مصاحبه ای عمومی ترتی��ب داده و بگوید که حرف‬ ‫اینها را قبول ندارد‪ .‬البته ای��ت اهلل مهدوی کنی خیلی‬ ‫بزرگوارتر از این حرف هاست که این کار را بکند‪.‬‬ ‫یعنی ش��ما صریحا به این طیف در مورد این‬ ‫س��وال توضیح داده اید و اس��تدالل های تان‪،‬‬ ‫یعنی حرف هایی که می گویید دوست ندارید‬ ‫رسانه ای ش��ود را با اعضای این طیف مطرح‬ ‫کرده اید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه؛ کامالبحث و اس��تدالل ش��ده اس��ت‪ .‬من‬ ‫می گویم که اگ��ر این بحث ه��ا مطرح می ش��ود مصداق‬ ‫همانماجراییاس��تکهگفتمخ��داراقبولک��ردهوحاال‬ ‫می گویند چرا نماز صب��ح دو رکعت اس��ت‪ .‬ما می گوییم‬ ‫جریاناصولگراییازس��ال‪ 76‬تاکنونتالشکردهوحادثه‬ ‫سومتیرراخلقکردهاس��ت‪ .‬درموردایتاهللمهدویکنی‬ ‫هم می خواهم نکته ای را بگویم‪ .‬همین چند هفته پیش‬ ‫بود که رهبر معظم انقالب در دانش��گاه امام صادق(ع)‬ ‫به دی��دار ایت اهلل مهدوی کن��ی رفتند‪ .‬ای��ا این اقایان‬ ‫از این بیش��تر نشانه می خواهند؟ در جلس��ه کارگزاران‬ ‫نظام‪ ،‬وقت��ی اقای مه��دوی کنی می خواس��تند بروند‬ ‫حضرت اقا تا دم در ایشان را همراهی کردند‪ .‬این افراد‬ ‫چه زمانی می خواهند قبول کنند که ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫فردی است که بسیار قابل قبول است؟‬ ‫ش��ما س��رمقاله فالن روزنامه را بخوانید و نگاه‬ ‫انها را در مورد روحانیت ببینید‪ .‬من فکر می کنم بنا به‬ ‫همین دالیل ضرورتی ندارد که ما بگوییم چرا اقایان‬ ‫الریجانی و قالیباف نماین��ده دارند و دیگران ندارند‪.‬‬ ‫این سواالت اساسا پایانی ندارد‪ .‬مهم این است که این‬ ‫اقایان بپذیرند که ام��روز اصولگرایان به وحدت نیاز‬ ‫دارند‪ .‬نیاز به وحدت هم یعنی تنازل یعنی یک رئیس‬ ‫را قبول کردن‪ .‬این درست نیست که ما بحث کنیم که‬ ‫در ای��ن مملکت ایت اهلل مهدوی کنی باالتر اس��ت یا‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی؛ مگر م��ا باید این دعواها را در‬ ‫کشور مطرح بکنیم؟‬ ‫اقای باهنر! این روزها حرف های ضد و نقیضی‬ ‫در مورد نگاه ایت اهلل مه��دوی کنی به جبهه‬ ‫پایداری مطرح است‪ .‬ش��ما که از نزدیک در‬ ‫جریان مسائل هستید‪ ،‬مواضع ایشان را چگونه‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان می گویند ک��ه ‪ 8+7‬مدلی اس��ت که‬ ‫طراحی و تدوین ش��ده و دیگر به هی��چ وجه تغییر‬ ‫نخواهد کرد‪ .‬جبهه پایداری هم دو نفر را معرفی کند‬ ‫و کارها ادامه پیدا کند‪ .‬ایشان می گوید ما بیش از این را‬ ‫قبول نداریم‪ .‬حضرت ایت اهلل مهدوی کنی حتی به ما‬ ‫هم اجازه چانه زنی نمی دهند‪ .‬اصال اگر بنا بر چانه زنی‬ ‫بود که ما با ‪ 15‬تشکل شناسنامه دار باید بیشترین چانه‬ ‫را می زدیم؛ اما اکنون مهمترین مساله وحدت است‪.‬‬ ‫اینجا دیگر سهم خواهی معنا ندارد‪.‬‬ ‫اما اینجا یک بحث دیگری هم مطرح است و ان‬ ‫اینکه گفته می ش��ود از انجا که اقای الریجانی‬ ‫نزدیک به جبهه پیروان اس��ت و جبهه پیروان‬ ‫مس��تقال در کمیته نماینده دارد‪ ،‬پس ایش��ان‬ ‫نبای��د نماینده جداگانه ای داش��ته باش��د‪ .‬در‬ ‫این میان ش��ما هم مطرح کرده ای��د که نه تنها‬ ‫اقای الریجانی عضو هیچ کدام از تشکل های‬ ‫جبهه پیروان نیستند‪ ،‬بلکه شما با ایشان زاویه‬ ‫هم داری��د‪ .‬ممکن اس��ت بگویید ش��ما چه‬ ‫زاویه ای با ایشان دارید؟‬ ‫‪ l‬چه دلیل��ی دارد که من بخواهم افش��ا کنم؟‬ ‫ش��ما فکر می کنید من با اقای عس��گر اوالدی زاویه‬ ‫ندارم یا مثال با اقای مرتضی نبوی که پش��ت سرش‬ ‫نماز می خوانم و باره��ا از او خواس��ته ام که دبیر کل‬ ‫حزب شود اختالف نظر ندارم؟ مگر می شود دو نفر‬ ‫با هم اختالف نظر نداشته باشند؟ ما با اقای الریجانی‬ ‫اختالف نظر داریم‪ ،‬اما در عین حال با هم کار می کنیم‪.‬‬ ‫مهم این است که می توانیم با یکدیگر همکاری کنیم‪.‬‬ ‫این یعنی اینکه زاویه ها انقدر نیست که منجر به جدل‬ ‫و اختالف و حتی تبدیل به تنش شود‪.‬‬ ‫من فکر می کنم به دلیل همین قرابت های فکری‬ ‫و کاری اس��ت که انها معتقدند نماینده جبهه‬ ‫پیروان‪ ،‬نماینده ایشان است‪.‬‬ ‫‪ l‬به هر حال من ب��از هم می گویم که ایش��ان‬ ‫جزو هیچ کدام از تش��کل های ما نیست و ما زوایایی‬ ‫با ایشان داریم‪.‬‬ ‫اقای باهنر! از بحث اصولگرایان که بگذریم‪،‬‬ ‫یکی از مس��ائلی ک��ه این روزه��ا در محافل‬ ‫سیاس��ی مورد بحث قرار می گی��رد‪ ،‬حضور‬ ‫اصالح طلب��ان در انتخاب��ات پیش روس��ت‪.‬‬ ‫اصالح طلبان می گویند نظام ب��ه خاطر اینکه‬ ‫می خواهد انتخابات پرش��ور برگزار شود‪ ،‬یا‬ ‫ش��رایط اصالح طلبان را می پذی��رد یا اینکه‬ ‫شرایط را برای ورود انها به انتخابات تسهیل‬ ‫می کند‪ .‬ارزیابی شما از این موضوع چیست؟‬ ‫ایا ما در ماههای اتی ب��ا چنین اتفاقی روبه رو‬ ‫خواهیم بود؟‬ ‫‪ l‬ببینی��د! اصالح طلبان ش��اخه های متعددی‬ ‫دارن��د؛ یک ع��ده از اصالح طلب ها خارج نش��ین و‬ ‫سیاست‬ ‫محمدرضا باهنر که برادر نخست وزیر شهید‬ ‫جمهوری اسالمی است‪ ،‬سیاست ورزی را از حزب جمهوری‬ ‫اغاز کرد‪ .‬او سپس وارد پارلمان شد و به وکالت مردم کرمان‬ ‫در مجالس دوم و سوم رسید‪ .‬باهنر در مجالس چهارم و پنجم‬ ‫که جناح راست اکثریت را در اختیار داشت‪ ،‬تاثیری بیشتر‬ ‫از دوره های پیش داشت‪ .‬او همزمان با فعالیت پارلمانی‪،‬‬ ‫فعالیت های تشکیالتی را نیز پیگیری می کرد و از چهره های‬ ‫برجسته جناح راست بود‪.‬‬ ‫پس از انکه جناح متبوع وی در انتخابات دوم خرداد ‪76‬‬ ‫شکست خورد‪ ،‬باهنر به همراه ناطق نوری و برخی دیگر از‬ ‫چهره های برجسته جناح راست شورای هماهنگی انقالب‬ ‫اسالمی را تاسیس کردند تا فعالیت های سیاسی‬ ‫این جناح به اغما نرود‪ .‬این تشکل چندان هم‬ ‫ناموفق نبود و توانست با استفاده از ضعف های‬ ‫اصالح طلبان از این فرصت بهره الزم را برده و‬ ‫با پیروزی در انتخابات شوراهای دوم به عرصه‬ ‫قدرت بازگردد‪.‬‬ ‫در دومین گام از پیروزی های اصولگرایان‪،‬‬ ‫محمدرضا باهنر در انتخابات مجلس هفتم از‬ ‫کرمان راهی مجلس شد و با حضور در مقام‬ ‫نایب رئیسی پارلمان اصولگرا‪ ،‬لقب‬ ‫رئیس سیاسی مجلس هفتم را از ان خود‬ ‫کرد‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫نهم‪ ،‬شورای هماهنگی نتوانست انچنان‬ ‫که باید و شاید موفق باشد و با وجود‬ ‫انتخاب علی الریجانی به عنوان‬ ‫کاندیدای نهایی شورای هماهنگی‪،‬‬ ‫طیف های دیگر اصولگرا از تمکین به‬ ‫چنین انتخابی سر باز زدند و با شکست‬ ‫الریجانی در مرحله اول و پیروزی‬ ‫احمدی نژاد در مرحله دوم‪ ،‬اصولگرایان‬ ‫گام سوم را نیز با موفقیت برداشتند‪.‬‬ ‫پس از انکه محمود احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نهم به‬ ‫پیروزی رسید‪ ،‬باهنر نقش موثری‬ ‫در کسب رای اعتماد برای کابینه‬ ‫نهم داشت؛ چه انکه خود می گفت‪:‬‬ ‫«البی می کردیم تا کابینه رای اعتماد‬ ‫بگیرد‪».‬‬ ‫باهنر سپس در انتخابات مجلس هشتم‬ ‫این بار راهی تهران شد تا نمایندگی‬ ‫مردم پایتخت را برعهده بگیرد؛‬ ‫فهرست جبهه متحد اصولگرایان در‬ ‫حالی بسته شد که باهنر از چهره های‬ ‫شاخص این فهرست بود‪ .‬هر چند‬ ‫طیفی از اصولگرایان با ادامه حضور‬ ‫باهنر در هیات رئیسه مجلس هشتم‬ ‫مخالفت کردند‪ ،‬اما او اکنون پس‬ ‫از دو سال به نایب رئیسی مجلس‬ ‫بازگشته است تا نشان دهد که‬ ‫نمی توان نقش او را نادیده‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫عموما به دنب��ال تحریم انتخابات هس��تند‪ .‬یک عده‬ ‫هم می گویند که ما وارد انتخابات ش��ده اما با موازنه‬ ‫مثبت و درگیر می شویم‪ .‬بعضی هم می گویند ما وارد‬ ‫انتخابات می ش��ویم و با مهره های سفید می خواهند‬ ‫بیایند‪.‬‬ ‫همهاینسناریوهامحتملاست‪.‬حدودششماه قبل‬ ‫می گفتند که اگر اصالح طلبان نیایند‪ ،‬ما اصولگرایان‬ ‫دو گروه بش��ویم و با هم رقابت کنی��م‪ .‬ما اصوال این‬ ‫تفکر را قب��ول نداش��تیم و نداری��م‪ .‬اصالح طلب ها‬ ‫هستند و در انتخابات شرکت خواهند کرد و فعال هم‬ ‫خواهند بود‪ .‬اما دعوای اینکه ما زبانمان بریده اس��ت‬ ‫و می گویند تریبون نداریم؛ همی��ن االن که به دکه ها‬ ‫نگاه کنید می بینید که تعداد روزنامه های اصالح طلب‬ ‫از اصولگرا بیش��تر اس��ت‪ .‬ب��از هم می گوین��د اینها‬ ‫نمی گذارند و می بندند ی��ا می گویند که ما نمی توانیم‬ ‫حرف بزنیم‪ .‬اما من معتقدم که اصالح طلب ها می ایند‬ ‫و کاندیدا هم معرفی می کنند‪ .‬چند روز پیش جمله ای‬ ‫از م��ن را تیتر کرده بودن��د که اقای��ان اصالح طلبان‬ ‫خواهش می کنم به انتخابات بیایی��د‪ .‬هر کس از این‬ ‫موضوع ی��ک تعبیری کرد و بعضی ه��م این تعبیر را‬ ‫کردند که اصولگراها نگرانند که رقیب نداشته باشند‪.‬‬ ‫اما من می گویم ما به اندازه کافی رقیب داریم و اصال‬ ‫نگران رقیب نیس��تیم‪ .‬البته جری��ان نزدیک به دولت‬ ‫هم در انتخابات کارهای��ی انجام خواهن��د داد‪ .‬این‬ ‫ساده انگاری اس��ت که بگوییم اصولگرایان دو گروه‬ ‫می ش��وند به این دلیل که اصالح طلب ها نیس��تند‪ .‬به‬ ‫اصالح طلب ها دوستانه دو نکته عرض کردم و ان این‬ ‫است اصالح طلبان اگر می خواهند رسما وارد میدان‬ ‫ش��وند دو کار را توصیه می کنم‪ .‬اوال مواضع شان را با‬ ‫س��ران فتنه (همان دو نفر) تعیین کنند‪ .‬اگر توانستند‬ ‫لطف��ا اصالح طلبی را هم تعریف کنن��د‪ .‬همان کاری‬ ‫که ما کردیم و اصولگرای��ی را تعریف کردیم‪ .‬ما االن‬ ‫می گوییم اصولگرایی را با بایدها و نبایدهایش قبول‬ ‫داریم نه کم و نه زیاد‪ .‬چون زمانی که اصالح طلب ها‬ ‫در اوج قدرت بودند‪ ،‬چند واژه در جامعه می پراکنند‬ ‫مثل جامعه مدنی‪ .‬این جامعه مدن��ی از مدینه فاضله‬ ‫مدینه النبی تعریف می ش��د تا مدینه ارسطو و تا یک‬ ‫کشور بی دین الئیک‪.‬‬ ‫زمان��ی حض��رت اق��ا تعبی��ر خیل��ی زیبایی‬ ‫داش��تند و می گفتند در معارف اس�لامی اصولگرای‬ ‫غیر اصالح طلب و اصالح طلب غیر اصولگرا نداریم‪.‬‬ ‫یعنی هر اصولگ��را بای��د اصالح طلب باش��د و هر‬ ‫اصالح طلبی باید اصولگرا باشد‪ .‬بنابراین اصالح طلبی‬ ‫تعریف خیلی گس��ترده ای دارد و این را تعریف کنند‬ ‫که معلوم بش��ود این اصالح طلبی تا کج��ا هنجارها‬ ‫و قانون اساس��ی را قبول دارد‪ .‬اینها مس��یر را خیلی‬ ‫راحت تر می کند‪ .‬من معتقدم ک��ه اینها حتما خواهند‬ ‫امد‪ .‬فقط ممکن اس��ت تفاوت حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫یعنی یک موقعی مخفی وارد بش��وند ب��ا مهره های‬ ‫خاکستری یا نه با تابلو وارد شوند و با مهره های سفید‪.‬‬ ‫اقای باهنر! برخی اصولگرایان این س��وال را‬ ‫مطرح می کنند چه تضمینی وج��ود دارد که‬ ‫اصالح طلبان پس از انتخابات دوباره ادعای‬ ‫تقلب را مطرح نکنند و قاع��ده بازی را بر هم‬ ‫نزنند؟‬ ‫‪ l‬به هر حال انها شگردهای انتخاباتی خواهند‬ ‫داش��ت و از قبل در مورد انتخابات برنامه ریزی هایی‬ ‫خواهند داش��ت‪ ،‬ولی در مجموع هر تعداد هم رای‬ ‫بیاورن��د و هر چقدر از کرس��ی های مجل��س را هم‬ ‫تصاحب کنند ب��از هم می گویند کم اس��ت اما بدون‬ ‫شک ان را حفظ می کنند‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫علوم سیاسی ‬ ‫نوفاشیسم‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪1‬‬ ‫بها و بهانه حادثه ترور هولناک نروژ‬ ‫سلفی گری مسیحی‬ ‫دکتر صدرا در این مقاله به صورت مفصل و علمی درباره‬ ‫دین یهود و دین مسیح و رابطه انها با سیاست و مدنیت بحث‬ ‫کرده و از این فرض به کنکاش درباره ریشه های افراطی گری‬ ‫مسیحی پرداخته و ریشه بنیادگرایی مسیحی را در تفسیرهای‬ ‫خشک و جامع از دین مسیح دانسته است‪.‬‬ ‫دکتر علیرضا صدرا‪ /‬استاد دانشگاه تهران‬ ‫‪34‬‬ ‫مطلع ‪ -‬حضرت عیسی مسیح روح اهلل(س)‪:‬‬ ‫‪« -1‬خوشا به حال کسانی که مشتاق عدالتند‪ ،‬چون‬ ‫اشتیاقشانبراوردهخواهدشد‪(».‬متا‪5:‬؛‪)6‬‬ ‫«خوشا به حال انهایی که مهربان و با گذشتند‪ ،‬چون از‬ ‫دیگرانهمگذشتخواهنددید‪(».‬متا‪5:‬؛‪)7‬‬ ‫«خوشا به حال کسانی که دلش��ان پاک است‪ ،‬چون‬ ‫می توانندخداراببینند‪(».‬متا‪5:‬؛‪)8‬‬ ‫‪« -2‬هر که شمشیر(ناروا)بکشد‪ ،‬با شمشیر هم کشته‬ ‫می شود‪(».‬انجیلمتا‪26:‬؛‪)52‬‬ ‫پیش درامد‬ ‫حادثه دهشتناک نروژ؛ به رگبار بستن ده ها جوان در‬ ‫نشس��ت مربوط به حزب حاکم‪ ،‬ان هم درست بالفاصله‬ ‫بعد از انفجار بمب در جلوی مقر نخست وزیری در اسلو‬ ‫چونبمبمنفجرشدهبهسرعتجهانرادربهتوحیرت‬ ‫فروبردهاست‪.‬حادثه ایوحشتناکبااینشکلوشیوهان هم‬ ‫درکشوریکهیکیازارام ترینکشورهایاروپاوجهانبوده‬ ‫و با درامد سرانه‪66‬هزار دالر‪ ،‬پس از لوکزامبورگ با‪76‬هزار‬ ‫دالر درباالترین سطح درامدی‪ ،‬شاخص های رفاه قرار دارد‪.‬‬ ‫حادثه ای که هرچند از حیث کمیت و جغرافیا‪ ،‬به قتل ده ها‬ ‫تندرکشورودرمحدوده ایکوچکانجامیدهاست‪،‬ولیاز‬ ‫حیثکیفیتوشاخصه هایفجیعان‪،‬بلکهجوهرهوماهی‬ ‫ت و مبانی بینشی ‪ -‬منشی راست گرایی مسیحی افراطی‬ ‫عامل ان و نیز حقیقت یا شالوده های مسیحی‪ -‬مدرنیستی‬ ‫ظاهرنگرانه و ظاهر گرایانه و مبادی‪ -‬غایات به ویژه تنازعی‬ ‫داروینیس��تی و اثار و تبعات و نیز پیام و پیامدها‪ ،‬چه بسا‬ ‫گستره اروپا‪ ،‬غرب و به تبع ان جهان را متاثر سازد‪ .‬به همین‬ ‫منظورنیازمنداناستکهریشه هایتاریخیوتکوینیسیر‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫درامد‬ ‫پیش از هر چیز بایسته و شایسته است توجه نمود که‬ ‫در عین حال ولو اینکه این جریان‪ ،‬جریانی افراطی مسیحی‬ ‫و به تعبیری مسیحی افراطی بوده ولی ان را مختص دیانت‬ ‫یو‬ ‫مسیحیت دانس��تن‪ ،‬ضمن اینکه ظنی و پندار غیر علم ‬ ‫غیر واقعی حقیقی و یقینی بوده و غلط شبهه ناکی است و‬ ‫فرایاینکهجفاییدرحقمسیحیت(هر چندباوجودسابقه‬ ‫جنگ های صلیبی با بسیاری تندروی ها و ‪ )...‬بلکه ناروایی‬ ‫درمورددینودیانتاست‪.‬توصیفعینی‪-‬تحلیلعملی‪-‬‬ ‫تبیین علمی درست قضیه نشان می دهد که این امر ریشه در‬ ‫برداشتوبرخوردافراطی‪-‬ظاهری‪-‬تجزیهوجزءنگریو‬ ‫احساسی گرایی مسیحیت راست افراطی دارد‪ .‬در این هیچ‬ ‫شکی نیست که برخی از اموزه های مسیحی و مسیحیت‬ ‫ولینهمسیح(س)یاظاهر نگریونیزیکسویه گرایی های‬ ‫رعونت گرایی یا برعکس خشونت گرایی ظرفیت و زمینه‬ ‫دین گرایی‪-‬مسیحیت‪-‬ظاهر نگری؛‬ ‫تفریط‪-‬افراط گرایی‬ ‫الف)‪-1‬دین یهود(ی)‪ ،‬شریعت موسی(س) و کتاب‬ ‫اسمانی تورات و دین مس��یح(ی)‪ ،‬شریعت عیسی(س)‬ ‫و کتاب اس��مانی انجیل و همچنین دین اسالم‪ ،‬شریعت‬ ‫محمد(ص)و کتاب اسمانی قران‪ :‬همگی و هر سه دین‪،‬‬ ‫شریعتوکتاباسمانیحنیفیعنیپاکواصیلتوحیدو‬ ‫توحیدیابراهیمی اند‪.‬کما اینکهدرگفتمانخداییقران‪«:‬ما‬ ‫کان ابراهیم یهودیا و ال نصرانیا و لکن کان حنیفا مسلما»‪/3(.‬‬ ‫ال عمران؛‪)67‬‬ ‫‪ -2‬از این حیث یعنی از حیث دینی و توحیدی هیچ‬ ‫فرقی بین اینها نبوده و اختالف ندارند‪« .‬قولوا امنا باهلل و ما‬ ‫انزل الینا و ما انزل الی ابراهیم و اسمعیل و اسحق و یعقوب و‬ ‫االسباط و ما اوتی موسی و عیسی و ما اوتی النبیون من ربهم‬ ‫ال نفرق بین احد منهم و نحن له مسلمون»‪/2(.‬بقره؛‪ )136‬یا‬ ‫«کل امن باهلل و مالئکته و کتبه و رسله ال نفرق بین احد من‬ ‫رسله»‪/2(.‬بقره؛‪)285‬‬ ‫‪ -3‬همگی؛ مطلق دین اسالم؛ دین مطلق اسالم و دین‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫ زیرساخت ‪ -‬ساختار ارزشی‪-‬بینشی‪ -‬منشی این کنش و‬‫روشدرمسیحیت‪-‬مدرنیسموتعارضانهاموردمداقهقرار‬ ‫گیرد‪.‬فرضیهاصلیاینمقالهاینبودهکه؛«منبع(اعمازمنشاء‬ ‫نگرشنظریومبداءگرایشعملی)بحران(های)اجتماعی‬ ‫غربوغربی؛ذاتیودرونزادیبودهوامیزهبرخیاموزه های‬ ‫ظاهر نگرانه ‪ -‬گرایانه تفریطی ‪ -‬افراطی دینی مسیحیت و‬ ‫مسیحیان و نیز رویکرد مدنی مدرنیسم ‪ -‬پست مدرنیسم‪،‬‬ ‫رهیافت های تک ساحتی فرویدیس��می (لذت گرایانه) ‪-‬‬ ‫تنازعی داروینیستی (سیطره جویانه هژمونیک استکباری)‬ ‫امپریالیس��تی و راهبرهای دوگانه ولو ب��ه ظاهر متعارض‬ ‫سوسیالیستی‪-‬توتالیتریستی(دولت ساالری)ولیبرالیستی‪-‬‬ ‫کاپیتالیستی(سرمایه ساالریتبعیض انگیزبی مهار)است»‪.‬‬ ‫این تفاسیر افراطی و به خصوص راست گرایی افراطی را‬ ‫فراهم می سازد‪ .‬اما مسیحیت و به تبع ان هر مسیحی را در‬ ‫معرض این اتهام یا حداقل شبهه قرار دادن به همان اندازه‬ ‫غلط و بلکه مغالطه و سفسطه بوده و هس��ت که در مورد‬ ‫اسالم که پدیده ای حق و عدالت طلبانه متعادل و مشروع‬ ‫بوده‪ ،‬و احیانا برخی افراط گرایی های امثال القاعده و طالبان‬ ‫یا برخی سازشگری های امثال وهابیت (که از هر دو نه اتفاقا‬ ‫بلکه دقیقا هم ریشه اند) را به حساب اسالم و اسالم گرایی‬ ‫گذاشته و حتی جهاد حقیقی عادالنه و مشروع اسالمی را‬ ‫رادیکالیسممعرفیکردهومی کنند‪.‬بهتوصیهوتعبیربلندهم‬ ‫کارامدواثربخشوهماخالقیوپسندیدهخداییوقرانی؛‬ ‫«اى کسانى که ایمان اورده‏اید‪ ،‬براى خدا به داد برخیزید (و)‬ ‫بهعدالتشهادتدهید‪،‬والبتهنبایددشمنىگروهىشمارا‬ ‫برانداردکهعدالتنکنید‪.‬عدالتکنیدکهانبهتقوانزدیکتر‬ ‫است‪،‬وازخداپروادارید‪،‬کهخدابهانچهانجاممى‏دهیداگاه‬ ‫است»‪(.‬انفال‪5/‬؛‪)8‬‬ ‫فرای جهات و جریانات متعدد دیگر‪ ،‬غرب‪ ،‬غربی‬ ‫و جهان تحت تاثیر ان و بلکه تحت شعاع غرب و غربی‪،‬‬ ‫همواره در دوران جدید خصوص��ا در عصر معاصر با دو‬ ‫پدیده؛دینی ‪-‬شرعیمسیحیت(کاتولیسموپروتستانتیسم)‬ ‫ودیگری‪-‬مدنی‪-‬فنیمدرنیسممواجهاست‪.‬امابیشوپیش‬ ‫ازهرچیزبهتعبیرقرانی؛«اناهللالیغیرومابقومحتییغیرواما‬ ‫بانفسهم»(رعد‪13/‬؛‪،)11‬ناشیازبینشونگرشیبودهکهدر‬ ‫گرایشات و انگاه در روابط و رفتار و در کنش ها‪ ،‬روش ها و‬ ‫سیاست هایخواهاقتصادی‪،‬خواهاجتماعیوتعادلسیاسی‬ ‫و خواه فرهنگی؛ معنوی و اخالقی و تعالی بازتاب یافته و‬ ‫می یابند‪ .‬اندیشه ها؛ نگاه و نظریات و برداشت های ظاهری‬ ‫ افراطی از دیانت از جمله مسیحیت از سویی و تاکید بیش‬‫از اندازه و حتی انحصاری بر ساحت مادی و تک ساحتی‬ ‫مدرنیسم چه در جهت سود و س��وداگری ‪ -‬تولید ثروت‬ ‫ی و چه در جهت یا با تنازع بقای‬ ‫و لذت گرایی فرویدیسم ‬ ‫داروینیستیوجنبهسیطرهطلبانهواستعماری‪-‬استکبارییا‬ ‫امپریالیستیاقتصادی‪-‬سیاسی‪-‬فرهنگیتامرزجهانی سازی‬ ‫جاری‪،‬نقطهاغازومحورینعزیمتیبودهکهراستافراطی‬ ‫چهاجتماعیوبه ویژهشخصییاجمعیوگروهیبدین سان‬ ‫کهدرحادثهوجریانفاجعهنروژشاهدانهستیموبدترازان‬ ‫یواز تریبوننهادهایجهانی‬ ‫بهشکلدولتی‪،‬نظام مندرسم ‬ ‫بسانصندوقبینالمللیپولوبانکجهانیوحتیسازمان‬ ‫ملل و به ویژه شورای امنیت‪ ،‬امروزه ان را مشاهده می کنیم؛‬ ‫جریانی که پیش تر در قالب نازیسم‪ -‬فاشیسم و امروزه در‬ ‫قواره جهانی سازی‪ -‬نومحافظه کاری‪ -‬راست افراطی در‬ ‫قلبغربواروپایغربیخودنماییمی کند‪.‬‬ ‫اسالممطلق اند‪.‬بهتعبیرقران؛«انالدینعنداهللاالسالم»‪/3(.‬‬ ‫العمران؛‪)19‬ازبنیادتاغایت‪،‬ازمبداتامعادوازاغازتاانجام‪.‬‬ ‫و از افرینش‪ ،‬هبوط و مدنیت ادم ابوالبشر و ارسال ادم(س)‬ ‫ابواالنبیا به منظور هدایت(ارائه طریق یا نبوت و رسانیدن به‬ ‫مطلوبیاامامت)‪.‬‬ ‫‪ -4‬راهبرد دین و دینی توحید و توحیدی اسالم؛ از‬ ‫اغاز و ادم(س) تا انجام و رسول گرامی اسالم(ص) در عین‬ ‫وحدتدینی‪،‬شرایعیکثیرومتنوعبهتعدادپیامبرانصاحب‬ ‫شریعت(اولوالعزم)وبهتعبیریبهتعدادانبیاوسفیراناسمانی‬ ‫داشته و دارد و در سیر و ساختاری راهبری و متکامل که هر‬ ‫شریعتی‪،‬بهصورتپلکانیوپی در پی‪،‬مرحلهتداومومرتبه‬ ‫متعالی پیشا خویش به تناسب تکامل مدنی جوامع و جهان‬ ‫انسانیاست‪.‬‬ ‫‪ -5‬دین مسیح و ش��ریعت و انجیل عیسی(س)‪ :‬به‬ ‫همین س��بب(در) تداوم و تکامل دین یهود(ی)‪ ،‬شریعت‬ ‫موسی(س) و کتاب اسمانی تورات یا به عنوان مکمل ان‬ ‫است‪ .‬کما اینکه؛ تصدیق (تایید)کننده‪ -‬به کار برنده ان نیز‬ ‫است‪ .‬بنا به اعالم خود حضرت مسیح(س)در انجیل‪« :‬فکر‬ ‫نکنیدکهمنامده امتا«توراتموسی»ونوشته هایپیغمبران‬ ‫دیگررامنسوخکنم‪.‬منامده امتاانهاراتکمیلکنموبهانجام‬ ‫برسانم‪.‬انچهدرتوراتنوشتهشدهکهبایدانجامبگیردمطمئن‬ ‫باشیدیکبه یکانجاممی گیرد»‪(.‬متا‪5،‬؛‪.)17-18‬‬ ‫در عین ح��ال ب��ه ترتیبی ک��ه مالحظه می ش��ود؛‬ ‫بشارت دهنده به پیامبر اسالم(ص)‪ ،‬و تداوم‪ ،‬تعالی راهبرد‬ ‫سیر دیانت؛ دین و دینی توحیدی از ادم(ع) تا خاتم(ص)‪،‬‬ ‫سیر راهبردی نبوت و رسالت تا حد جامعیت و خاتمیت‬ ‫وحی‪ -‬دین‪ -‬شریعت است‪ .‬کما اینکه نوید بخش منجی‬ ‫موعودوظهوروحاکمیتسیاسیجهانیونهاییاووحتی‬ ‫رجعت؛حیاتوحضوردوبارهخویشاست‪.‬‬ ‫‪ -6‬به همین مناسبت؛ در عین اینکه میان انبیا‪ ،‬کتب‬ ‫و ادیان و بلکه دین فرقی نبوده و یکی ب��وده ولی از حیث‬ ‫شریعت هامتفاوت؛متمایزوبهتعبیرقرانیمتفاضل اند‪.‬‬ ‫«تلک الرسل فضلنا بعضهم منهم من کلم اهلل و رفع‬ ‫بعضهمدرجات»‪/2(.‬بقره؛‪)253‬‬ ‫و نیز«و لقد فضلنا بعض النبیین علی بعض و اتینا داود‬ ‫زبور»‪/17(.‬اسراء؛‪)55‬‬ ‫ش��رایع چندگانه دین یگانه و یگانه پرستی اسالم‪ :‬از‬ ‫ابتدا و از شریعت ادم(س)؛ که برد و گستره خانه‪ ،‬خانواده‬ ‫و خانوادگی به مثابه نخس��تین و اصلی ترین و پایدارترین‬ ‫نهاد مدنی داشت‪ ،‬تا ادامه و تا شریعت نوح(س)؛ که برد و‬ ‫گسترهقبیلهوقبیلگیبهمثابهنهاداجتماعیوجماعتمدنی‬ ‫فراخانوادگیوخاندانیتاشریعتموسی(س)وعیسی(س)‬ ‫که برد و گستره قومی داشته و خطاب و مخاطب اصلی ان‬ ‫بنی اسرائیلاست‪.‬‬ ‫«و اتینا موسی الکتاب و جعلناه هدی لبنی اسرائیل»‪.‬‬ ‫(‪/17‬اسری؛‪)2‬‬ ‫تا شریعت اس�لام محمدی که برد و گستره جهانی‬ ‫داشته و تصدیق کننده؛ تعادل بخش و تعالی جامع و خاتم‬ ‫وحی و راهبرد دین توحیدی است‪ .‬و از همان اغاز و اساس؛‬ ‫«هدی للناس»(‪/3‬ال عمران؛‪ )4‬للعالمین و «هدی و رحمه‬ ‫و بشری للمس��لمین»(‪/16‬نحا؛ ‪ )89‬و همچنین «هدی و‬ ‫بشری للمسلین»(‪/16‬نحل؛‪)102‬است‪.‬‬ ‫اسباط دوازده گانه قوم بنی اسرائیل پس از مهاجرت‬ ‫دس��ته جمعی از کنع��ان و اس��تقرار در مص��ر از زم��ان‬ ‫حضرت یوسف(س) در دوران عزیزی(کارگزاری سیاسی)‬ ‫او بر مصر‪ ،‬تدریجا گرفتار ستم قبطی ها و سلطه فرعونیان‬ ‫شده و بسیاری بدان تن داده و به تنبلی‪ ،‬تن بارگی و حقارت‬ ‫و احساس خودباختگی دچار ش��ده بودند‪ .‬بدین سبب و‬ ‫مناسبت شریعت موسی(س) شدیدا ضد سست عنصری‬ ‫مربوطه بوده از حیث واداش��تن بنی اس��رائیل به هجرت‪،‬‬ ‫مجاهدت و کار و تالش و کسب‪ ،‬بسیار شدید‪ ،‬سخت گیر‬ ‫‪35‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫و قاطع اس��ت‪ .‬اما برخی جریانات تحریف��ی‪ -‬انحرافی‪-‬‬ ‫افراطی ‪ -‬تفریطی بنی اس��رائیل که معروف به صدوقی ها‬ ‫(ظاهر نگر‪-‬گرای��ی دین��ی و دین نمای مق��دس ماب) و‬ ‫فریسی ها (سیاست باز و شیطنت انگیز) بوده و از نژاد های‬ ‫همان برادران یوسف (یهودا‪ ) ... ،‬بودند‪ ،‬از همان زمان حیات‬ ‫موسی(ع)ودرجریانمیقاتوغائلهگوسالهسامری‪،‬به جای‬ ‫دنیا گراییموسوی‪،‬دنیاپرستی(عمر‪-‬پولدوستی)وبه جای‬ ‫شدت موسوی‪ ،‬خشونت یهودی قرار دادند‪ .‬این جریان دنیا‬ ‫ خشونتطلببعدامانعومخلاصلینبوتعیسی(س)‬‫بودهوعاملتحریکعلیهوتااعدامانحضرتهستند‪.‬همین‬ ‫نیروها و نهادهای و جریان(ها) بعدها با نفوذ در حواریون‬ ‫(امثال یهودا) و یاران و پیروان صدیق عیس��ی(ع)‪ ،‬تفسیر‬ ‫و جریانی تحریف ‪ -‬انحرافی را مسیحیت شرقی و انگاه‬ ‫مسیحیت رواقی‪ -‬رومی‪ -‬اروپایی دامن زدند‪ .‬که یا رعونت‬ ‫ورهبانیتیامتقابالاستبدادوخشونترادامنزدند‪.‬امروزه‬ ‫نیز درستهمین جریان یا جریانات عناصر اصلی؛ موجب‬ ‫و موجد‪ ،‬مقوم و مروج و مدافع صهیونیس��م تحت عنوان‬ ‫دروغین یهودیت به ویژه ش��ریعت موسی(س)‪ ،‬موسوی‬ ‫و حتی دین توحیدی ابراهیمی بوده و موسسان‪ ،‬مبلغان و‬ ‫مروجانبنیادین‪-‬نهاییغالباپنهان‪-‬گاهاشکارمستقیموغالبا‬ ‫غیر مستقیماتشبیارانمعرکهصهیونیسممسیحیراست‪-‬‬ ‫چپتفریط‪-‬افراط نگری‪-‬گرایی اند‪.‬‬ ‫شریعتعیسی(س)براساسراهبردتوحیدیاسالم‬ ‫و در تداوم شریعت موس��ی(س) به منظور مقابله به خط‬ ‫دنیا‪-‬خشونتطلبیتحریف‪-‬انحرافیجریانصهیونیستی‬ ‫صدوقی‪ -‬فریسی‪ ،‬و در مقام اسیب شناسی و اسیب زدایی‬ ‫و اصالح از درمان تا جراحی و مهندسی مجدد و راهبری‬ ‫راهبردی؛ بر رافت و رحمت تاکید نموده و شریعت رافت‬ ‫و رحمت شده و اس��ت‪ .‬اما بر خالف ش��ریعت و سنت‬ ‫متعالی عیسی روح اهلل(ی)؛ از همان ابتدا و اوان‪ ،‬جریانی ولو‬ ‫کوچکوصادقانهولیبابدعت؛ظاهر نگرانهوظاهر بینانهو‬ ‫ساده پندارانه؛ رعونت (تسالم و سازشگری و سازشکاری)‬ ‫و رهبانیت(تارک دنیایی) را به جای رافت و رحمت تلقی‬ ‫و تلقین نمود‪« .‬انگاه به دنبال انان پیامبران خود را پى‏درپى‪،‬‬ ‫اوردیم‪ ،‬و عیسى پس��ر مریم را در پى (انان) اوردیم و به او‬ ‫انجیلعطاکردیم‪،‬ودردل هاىکسانىکهازاوپیروىکردند‬ ‫رافت و رحمت نهادیم و (اما) ترک دنیایى که از پیش خود‬ ‫دراوردندماانرابرایشانمقررنکردیممگربراىانکهکسب‬ ‫خشنودىخداکنند‪،‬بااینحالانراچنانکهحقرعایتان‬ ‫بودمنظورنداشتند»‪/57(.‬حدید؛‪)27‬‬ ‫انگاه از سویی تحت تاثیر شرایط سخت مسیحیان و‬ ‫فشارهای سیاسی‪ -‬دینی حکومت ها و عمدتا به تحریک‬ ‫وتطمیعسرانیهودیتصدوقی‪-‬فریسیوانحرافبرخی‬ ‫عوامل نفوذی جریان افراطی (دنیا‪-‬خشونت طلب)؛ دنیا‬ ‫پرهیزی‪-‬دنیاگریزیوسیاستپرهیزیوسیاست گریزی‪،‬‬ ‫درمسیحیت؛پیشگرفتهشد‪،‬پیشهگشتهونهادینهگشت‪.‬‬ ‫تاانجاییکهبهتعبیرمولویدرمثنویمعنوی‪:‬‬ ‫مصلحتدردینعیسیغاروکوه‬ ‫مصلحتدردینماجنگوشکوه‬ ‫درنتیجهدینوشریعتمسیح(س)؛بهغلطوبامغالطه‬ ‫دینوشریعت؛یکی‪-‬دوالیستی(دوگانه پندار)وجداییدین‬ ‫و شریعت از دولت و حکومت و سیاست تعبیر شد (خدا یا‬ ‫مسیح‪ -‬قیصریا امپراتور)ودیگری‪ -‬دینو شریعت درونی‬ ‫و درون گرای‪ -‬شخصی‪ -‬غیر تا ضد مدنی و رهبانی و حتی‬ ‫تسالم طلبتاحدیستم پذیروسازشکارمعرفیشد‪.‬‬ ‫این درحالی بود ک��ه به اتهام جم��ع اوری عوارض‬ ‫به منظور تجهیز و حتی تس��لیح یاران(متا‪22 :‬؛ ‪)15-22‬و‬ ‫زمینه سازی حکومت(بر) بنی اسرائیل ان هم دقیقا با عنوان‬ ‫«پادشاه» بنی اس��رائیل‪ ،‬محاکمه و محکوم شد‪ .‬به گونه ای‬ ‫که حتی کسانی چون روسو معتقد و مدعی می شوند که‪:‬‬ ‫« دین مس��یح‪ ،‬ولی نه مذهب عیس��وی امروزی‪ ،‬عبادت‪،‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪36‬‬ ‫منحصر به پرس��تش خدا در درون قلب و انجام وظایف‬ ‫اخالقی می باشد»‪(.‬همان؛‪ )172‬به ادعای وی؛ «این مذهب‬ ‫هیچ رابطه ای با هیات سیاسی ندارد و قوانین را به حال خود‬ ‫می گذارد و هیچ نیروی جدیدی به ان نمی افزاید»‪(.‬عمان؛‬ ‫ص‪ )174‬بدین ترتیب طبق این چنین تحریف و تفسیری‬ ‫تفریطی؛ «یکی از بزرگترین پیوندهای جامعه خصوصی‬ ‫بی اثر می ماند‪ .‬به عالوه نه تنها قلب افراد را به طرف دولت‬ ‫جلبنمی کند‪،‬بلکهعالقهانهارابهامورکشور‪،‬کهمانندسایر‬ ‫قیود دنیوی می شمارد‪ ،‬سست می نماید‪ .‬تصور می نمایم‬ ‫هیچ چیز تا این اندازه مخالف روح اجتماع نباشد»‪(.‬همان)‬ ‫به تاکید وی«دین مسیح‪ ،‬مذهبی است منحصرا روحانی که‬ ‫فقط به فکر امور اخروی و مسائل اسمانی است‪ .‬میهن یک‬ ‫نفر مسیحی در دنیا نیست»(همان؛ ص‪175‬؛ این اموزه ها را‬ ‫با اعالم عامل راست گرایی مسیحی افراطی جنایت نروژی‬ ‫مقایسه کنید که می گوید حادثه هولناک ولی ضروری بوده‬ ‫است و حتی بایستی تداوم یابند)‪ .‬و همانند این موارد‪ .‬در‬ ‫نتیجه؛ «براثر بودن قوانین متضاد(دوالیس��م یا دوگانگی‬ ‫حاکمیت تحت عنوان ایین دو شمش��یر از زمان س��نت‬ ‫اگوستین‪،‬بنیانگذارفلسفهسیاسیمسیحیتدرکتابونظریه‬ ‫شهر خدا و شهر زمینی مسیح ‪ -‬شیطان و پاپ گالسیوس‬ ‫اول(قرن‪.5‬م) از اغاز و طی قرون وسطای اروپا ‪ -‬غرب‪ ،‬تا‬ ‫الهیاتعالیوقوانینچهارگانهسنتتوماساکویناستحت‬ ‫عنوان تومیسم تا و از پایان قرون وسطی)‪ ،‬یک کشمکش‬ ‫دائمی بر سر حدود صالحیت حکومت شرع و عرف پیدا‬ ‫شده که اتخاذ یک سیاست صحیح را در دول مسیحی غیر‬ ‫ممکن ساخته است‪ .‬و هیچ وقت مردم نفهمیده اند ایابایدبه‬ ‫پادشاهاطاعتکنندیابهکشیش‪(.‬همان؛‪)170‬‬ ‫امابه رغماینتفریطتاروتارکدنیایتفریطی؛جریان‬ ‫متعارض با ان چه بسا با تحریف و تحت القائات و شبهات‬ ‫جریان نفوذی دنیا – خش��ونت طلب صهیونی به تشکیل‬ ‫امپراتوری مقدس کلیس��ا؛ پاپان و کشیشان در طی تمامی‬ ‫ قرون وسطی کشیده ش��د‪« .‬این نوع دولت ها‪ ...‬تئوکراسی‬ ‫نامیده می شود»‪(.‬همان؛ ص‪ )173‬یعنی دولت و حکومت‬ ‫و حاکمیت پاپان و کشیشان و کلیسا‪ .‬به تحلیل روسو این‬ ‫نگاه و نظام سیاسی؛ «از این حیث خوبست که خداپرستی‬ ‫را با عش��ق به اطاعت توام می نماید و به مردم می اموزد که‬ ‫خدمت به مملکت‪ ،‬همان خدمت به خدایان کشور است»‪.‬‬ ‫(همان) همچنین«غیر از حکومت‪ ،‬پیشوا و امامی ندارند و‬ ‫غیر از کشیشان‪ ،‬زمامداری نمی شناسند»‪(.‬همان) در نتیجه‬ ‫«در این کشورها مردن در راه میهنبه معنای چشیدن شربت‬ ‫شهادتاست‪،‬نقضقوانیناجتماعیحکممعصیتداردو‬ ‫یقرارمی گیردمثلاینست‬ ‫هروقتمجرمی موردتنفرعموم ‬ ‫که در معرض خشم خدایان واقع شده است»‪(.‬همان) اما و‬ ‫نگاه‪ ،‬نظریه و نظام(ها) و حتی‬ ‫الگوی توسعه مدرنیسم با‬ ‫چالش جدی و جهانی مواجه‬ ‫است‪ .‬لرزه های تا مرز اضمحالل‬ ‫و استیصال و حتی فروپاشی‬ ‫که امواج منفی و پس لرزه های‬ ‫ان اثار مخرب جهانی نیز در پی‬ ‫خواهد داشت‪ .‬به همین سبب‬ ‫فرای اصالح(رفورمیسم) نیازمند‬ ‫تحولی بنیادین‪ -‬جامع‪ -‬نظام مند‪-‬‬ ‫هدفمند است‪ .‬نخستین گام علمی ‬ ‫و عملیاتی ‪-‬بازسازی اعتماد داخلی‬ ‫و به ویژه با تجدید دین گرایی و‬ ‫معنویت و اخالق گرایی درست‪،‬‬ ‫به خصوص مسیحیت حقیقی و‬ ‫حتی یهودیت اصیل و اسالم گرایی‬ ‫راستین و انقالبی و میانه روانه‬ ‫است‬ ‫در عین حال؛ «عیب این نوع مذاهب این است که براساس‬ ‫اشتباهودروغنهادهشدهاستومردمرافریبمی دهد‪.‬عیب‬ ‫دیگر ان اینست که هر وقت می خواهد به طور انحصاری‬ ‫در دنیا حکفرما باشد‪ ،‬بیدادگر می گردد‪ .‬در ان وقت ملت‬ ‫خونخوارمی شودوعقایدوادیاندیگررابههیچ وجهتحمل‬ ‫نمی کند و فقط تمایل به جنایت و قتل پیدا می کند‪ .‬در این‬ ‫حالتچنینتصورمی نمایدکشتنکسیکهبهخدایاندیگر‬ ‫ایماندارد‪،‬کارثوابیاست»‪(.‬همان؛صص‪)173-4‬بههمین‬ ‫سبب و نسبت؛ «این نوع ملت ها دائما با طوایف دیگر در زد‬ ‫و خورد هستند و امنیت انها همیشه در خطر است»‪(.‬همان؛‬ ‫ص‪)174‬بااینتفسیرحتی؛در«جنگ هایصلیبی‪...‬سربازان‬ ‫صلیبی‪ ...‬انها سربازان مسیح نبودند بلکه سربازان کشیشان‬ ‫و افراد کلیسا بودند‪ .‬در حقیقت این مبارزات با جنگ های‬ ‫بت پرس��تی تفاوتی ندارد‪ .‬چون انجی��ل مذهب ملی را به‬ ‫رسمیتنمی شناسد‪،‬هرگونه جنگمقدسبرایمسیحیان‬ ‫غیر ممکناست»‪(.‬همان؛‪)177‬بههمینسبب؛ویتئوکراسی‬ ‫کلیسایی و اموزه های ان را اس��تبدادی دانسته و به همین‬ ‫منظورنتیجهمی گیردکه‪«:‬وقتیمی گویمجمهوریمسیحی‪،‬‬ ‫اش��تباه می کنم‪ .‬این دو کلمه ضد و نقیض است»‪(.‬همان)‬ ‫زیرا که؛ «دین مسیح فقط بندگی و اطاعت توصیه می کند‪.‬‬ ‫روحیه ان به قدری برای پذیرش بیدادگری مساعد است‬ ‫که بیدادگران همیشه از ان(سوء) استفاده می کنند»‪(.‬همان)‬ ‫ایندرحالیبودهکهبهتاکیدروسو؛دراسالماینگونهنیست‪.‬‬ ‫از نگاه وی؛ برخی ادیان مردمی بوده ولی مدنی نیس��تند‪ .‬و‬ ‫شخصیودرونییعنیغیرمدنی(اجتماعی‪-‬سیاسی)وحتی‬ ‫ضد مدنی اند‪.‬همانندمسیحاولیهازودردیدگاهاو‪.‬برخیادیان‬ ‫نیزمدنیبودهولیمردمی نیستند‪.‬بسانمسیحیتکلیسایی‪.‬‬ ‫امادیناسالم؛به عنوانمصداقبارزوبرجستهمذهبمدنی‬ ‫است‪ .‬و به اعتقاد وی؛ هم اصوال و در حقیقت و در ماهیت و‬ ‫درواقعیتوهمدرایندینومذهبیعنیدراسالم؛«عقاید‬ ‫مذهبی و نظریات سیاسی ‪...‬طبیعتا یکی هستند»(همان) به‬ ‫اعتقاد و ادعای ایشان‪ :‬این امیزه به صورت بهینه و بسامان؛‬ ‫درست بوده و کارامد است‪ .‬و موجب کارامدی؛ بهره وری‬ ‫ اثربخشی اس��ت‪ .‬در اعتقاد روسو‪ ،‬اسالم همچنین دین‬‫مردمی(جمهوری؛ قانونی‪ -‬ش��ورایی‪ -‬پاسخگو یا مردم‬ ‫ساالری) اس��ت‪ .‬به تصریح وی؛ «حضرت محمد(ص)‬ ‫نظریات صحیح داشت و سازمان سیاسی خود را به خوبی‬ ‫تنظیم(رسایی‪/‬سازواری)نمود‪.‬تازمانیکهشیوهحکومتاو‬ ‫در میان خلفای وی باقی بود‪ ،‬حکومت دینی و دنیوی یعنی‬ ‫شرعی و عرفی یکی بود و مملکت هم به خوبی(کارامدی؛‬ ‫بهره وری‪ /‬اثربخشی) اداره می شد»‪(.‬همان؛‪)171‬‬ ‫اما مسلمانان همین که تحت تاثیر زرق و برق دنیا قرار‬ ‫گرفتهو«سستگردیدند»وطوایفدیگربرانهاچیرهشدند‪،‬‬ ‫ان وقت اختالف بین دو قدرت بار دیگر اغاز شد‪ .‬گر چه‬ ‫اختالفدرمسلمانانبهاندازهمسیحی هانیست‪،‬معهذاوجود‬ ‫دارد و در فرقه شیعه محسوس تر است‪ ،‬چنان که در بعضی‬ ‫کشورها‪،‬مثالایران‪،‬الینقطعظاهرمی شود‪(.‬همان)ودرنگاه‬ ‫و نظریه سیاسی روسو‪ ،‬مردم ساالری یا جمهوریت؛ ذاتی و‬ ‫ضروریاسالمبودهاست‪.‬حالاینکهازنظرروسو‪،‬مسیحیت‬ ‫ذاتا میانه ای با مردم ساالری ندارد و این در حالی بوده که؛‬ ‫«فالسفهمتکبروروحانیون(مسیحی؛کشیشان)لجوج‪،‬این‬ ‫یدانند(کهبهحکومت‬ ‫مردانبزرگراشیادانیخوش شانسم ‬ ‫رسیده اند)‪ .‬اما یک مرد سیاس��ی واقعی در تشکیالت انها‬ ‫قریحه بزرگی را می بیند که موجد تاسیسات(مدنی) با دوام‬ ‫است»‪( .‬همان)‬ ‫در هر صورت مکتب و امت اسالمی‪ :‬مکتب و امت‬ ‫متعادلومتعالییامیانیاستومیانههرگونهافراط‪-‬تفریط‬ ‫است‪ .‬کما اینکه دو س��احتی و جامع توسعه مادی متعادل‬ ‫توامانومعطوفبهتقویوتعالیفرهنگی؛معنویواخالقی‬ ‫است‪ .‬چرا که سعادت را فراهم امده امیزه و برامد اسایش‬ ‫مادیجسمانیبدنیابزاریوارامشمعنویروحانیاصیل‬ ‫الف‪-‬بحراناقتصادی‪-‬یاالیه‪،‬سویهوجهتاقتصادی‬ ‫بحرانغرب‪-‬غربی‬ ‫بحران اقتصادی‪ -‬یا الیه‪ ،‬س��ویه و جهت اقتصادی‬ ‫بحران غرب‪ -‬غربی؛ که از بحران مالی اغاز شده به بحران‬ ‫بانکیوورشکستگیزنجیره ایوبلکهشبکه ایصدهابانکی‬ ‫و موسسات مالی و پولی و اعتباری کشیده و هم اینک خود‬ ‫را در قالب بحران های بدهی های عظیم چند هزار میلیاردی‬ ‫(ده ها تریلیونی)وگاهبه اندازهتولیدناخالصملیودربرخی‬ ‫مواردحتیفراترازانرسیدهاستکهاینعینورشکستگی‬ ‫اعالم شده و اعالم نشده ان بوده و به شمار می اید‪ .‬اخیرا نیز‬ ‫بسان سرطان بدخیم و غده عالج ناپذیر ان به جای مهار به‬ ‫سبب بی تدبیری و عدم تعمق وافی به سایر ابعاد و مراتب‬ ‫سیاسی‪ -‬فرهنگی و حتی بس��یاری از جوانب اقتصادی‪-‬‬ ‫تجاری ان؛ منتشر شده به بحران سهام و سرمایه و بازارهای‬ ‫سوسرمایه گذاری ها‪،‬ودرنهایتبهبحرانارزیدالرو‬ ‫بور ‬ ‫حتییورووکاهشارزشواعتبارانمنجرشدهومی شود‪.‬‬ ‫ب‪ -‬بحران سیاس��ی‪ :‬یا جنبه و جهت و الیه سیاسی‬ ‫بحرانغرب‪-‬غربی‬ ‫این مس��اله پیش و حتی بیش اینکه اقتصادی بوده یا‬ ‫ولو اینکه ظاهرش اقتصادی می نماید حتی می باشد؛ ولی‬ ‫سیاسی است‪ .‬حتی بسیار فراتر و بلکه ریشه دار تر از بحران‬ ‫اقتصاد و اقتصادی سیاسی و نیز سیاست(های) اقتصادی‬ ‫است‪ .‬بحران سیاس��ی به نوبه خود عین یا حاصل بحران‬ ‫اعتبار و مشروعیت س��لطه خارجی‪ ،‬بین المللی و جهانی‬ ‫امریکا ‪-‬غرب‪ -‬قدرت های س��لطه گر جهانی است‪ .‬که‬ ‫امروزه با بیداری ‪ -‬خیزش مردمی به ویژه سلطه س��تیزی‬ ‫اسالمی در جهان اسالم‪ ،‬به خصوص در منطقه فوق العاده و‬ ‫استراتژیک خاورمیانه بزرگ اسالمی ان را تشدید ساخته و‬ ‫می سازد‪.‬اینبحرانشکافوکاهشفزایندهاقتدار‪-‬درعین‬ ‫افزایش قدرت و به خصوص حضور نظامی‪ ،‬غرب را ایجاد‬ ‫کرده یا تشدید نموده و می نماید‪ .‬همانند هزینه اقتصادی‬ ‫(‪-‬حتی سیاسی و بلکه فرهنگی)حضور نظامی مستقیم در‬ ‫منطقه و اشغالگری‪ .‬هزینه حمایت از اسرائیل غاصب‪ ،‬و‬ ‫کمک هایاجتناب ناپذیرازرژیم هایدرحالسقوططرفدار‬ ‫خودوباج دهیبه جایباج خواهی هاوباجگیری هایقبلی‪.‬‬ ‫ج‪ -‬بحران فرهنگی‪ :‬یا جنبه و جهت و الیه فرهنگی‬ ‫بحرانغرب‪-‬غربی‬ ‫اینامرمبینومتضمنبحراناعتمادفرهنگی؛معنوی‬ ‫و اخالقی اس��ت‪ .‬بحران اعتماد که خود ریش��ه در بحران‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫ترکدنیابهمردماموزند‪/‬خویشتنسیموغلهاندوزند‬ ‫رس��وبـات س��هـمگین ای��ن امـوزه ه��ا در‬ ‫دوم‪ -‬بحران تا حد بن بس��ت اقتصادی‪ +‬سیاس��ی‪+‬‬ ‫فرهنگیغرب‪-‬غربی(اروپایی‪-‬امریکایی)‬ ‫چنینبهنظرمی رسدکهجهانتوسعهیافتهبه ویژهسلطه‬ ‫وبه خصوصغربوبهتبعانجهانغربزدهبایکبحران‬ ‫با سه الیه یعنی یک بحران سه الیه ای اقتصادی‪-‬سیاسی‪-‬‬ ‫فرهنگی مواجه است‪ .‬و یا با سه بحران متمایز ولی مرتبط و‬ ‫دارای تاثیر و تاثر متقابل و متزاید یعنی سه جانبه و هم افزای؛‬ ‫فرهنگی‪-‬سیاسی‪-‬اقتصادیمواجهاست‪.‬‬ ‫دریکجمع بندی‬ ‫مش��کل؛ بحران‪-‬تا حد بن بس��ت غ��رب‪ -‬غربی؛‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی فرهنگی؛ معنوی اخالقی است‪ .‬مشکل‬ ‫عدم توامانی توس��عه اقتصادی‪ ،‬مادی و ابزاری و فناوری‬ ‫شتابانباتعادلانسانی‪-‬اجتماعی‪-‬سیاسی‪-‬دولتودولتی‬ ‫معطوفبهتعالیفرهنگوفرهنگی؛معنویواخالقیاست‪.‬‬ ‫که به صورت نارسایی(تک ساحتی) و ناسازواری (درونی‪-‬‬ ‫برونی) ساختاری و راهبردی بروز کرده و اثرگذارند‪ .‬ان هم‬ ‫ناشی از اشکال نارسایی و ناسازواری درونی‪ -‬برونی؛ یکی‬ ‫ونخست‪-‬ارزشییانظامارزش هاونظاممعنایی‪،‬دیگریو‬ ‫دوم ‪ -‬بینش و نظام معرفتی و سوم‪ -‬منش‪ ،‬هنجارها و نظام‬ ‫هنجاری که در کن��ش و روش های بیرونی عملی و عینی‬ ‫فردی‪ ،‬جمعی‪ ،‬داخلی و خارجی تا بین المللی و جهانی ان‬ ‫و انها ظهور و بروز نموده‪ ،‬بارور و بهره ور گشته و اثرگذاری‬ ‫و بدین ترتیب و بدین تناس��ب می نماید‪ .‬که حادثه نروژ‬ ‫نمی تواند تافته جدا بافته ای از این بوده و بلکه متاثر از ان و‬ ‫از جنس ان است‪.‬‬ ‫به طور کلی نگاه‪ ،‬نظریه و نظام(ه��ا) و حتی الگوی‬ ‫توس��عه مدرنیس��م با چالش ج��دی و جهان��ی مواجه‬ ‫اس��ت‪ .‬لرزه های تا م��رز اضمحالل و اس��تیصال و حتی‬ ‫فروپاش��ی که امواج منفی و پس لرزه های ان اثار مخرب‬ ‫جهانی نیز در پی خواهد داش��ت‪ .‬به همین س��بب فرای‬ ‫اصالح(رفورمیس��م) نیازمند تحولی بنیادی��ن‪ -‬جامع‪-‬‬ ‫ی و عملیاتی‬ ‫نظام مند‪ -‬هدفمند اس��ت‪ .‬نخستین گام علم ‬ ‫بازس��ازی اعتماد داخلی و به ویژه با تجدید دین گرایی و‬‫معنویت و اخالق گرایی درست‪ ،‬به خصوص مسیحیت‬ ‫حقیقی و حتی یهودیت اصیل و اس�لام گرایی راستین و‬ ‫انقالبی و میانه روانه است‪ .‬اگرچه بفرموده خداوندی؛ این‬ ‫حوادث‪ ،‬در حقیقت ناش��ی از مغضوبیت یا ضاللتی بوده‬ ‫که قران بدان تصریح نموده و نس��بت بدان ها به بشریت‬ ‫هشدار داده است‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫ومتعالیدردنیا(بهمصداق«الدنیامزرعهاالخره»)ودراخرت‬ ‫یداند(«ومنهممنیقول‪:‬ربنااتنافیالدنیاحسنهوفی االخره‬ ‫م ‬ ‫حسنه»‪/2-‬بقره؛‪)201‬‬ ‫ب) دین مسیح‪ ،‬مسیحی و مسیحیت‪ :‬بسان هر دین و‬ ‫مکتب دیگر مورد دو گونه برخورد قرار گرفته و می گیرد‪:‬‬ ‫یکی‪-‬ظاهرنگریوظاهر گراییودیگری–حقیقت نگری‬ ‫و گرایی‪ .‬معموال ظاهر نگ��ری و گرایی؛ یک��ی ‪ -‬تجزیه‬ ‫انگار و جزء نگر بوده و ثانیا‪ -‬به همین س��بب یا اس��باب‬ ‫یک سویه گراست‪ .‬یعنی؛ الف‪ -‬یا به افراط و تندروی و به‬ ‫اصطالح رادیکالیسم کشیده و یا بر عکس و در سویه مقابل‬ ‫ومتقابلومتعارضبه؛ب‪-‬تفریطوکندرویوبهاصطالح‬ ‫محافظه کاری(کنسرواتیسم)می کشاند‪.‬بهتعبیرقرانییاظلم‬ ‫یاجور‪.‬مکاتبممکناستظرفیتچنینافراطوتفریطی‬‫را داشته باشند‪ .‬ولی زمینه(های) باروری و بروز ان مربوط‬ ‫به خود انسان(ها) و محیط و شرایط اجتماعی و نظام های‬ ‫سیاسی و سیاست های انهاست‪ .‬نقطه عزیمت؛ نوع نگاه و‬ ‫برخورد انان با اموزه های مکاتب است‪ .‬این امر و وضعیت‬ ‫نیز نه مختص مسیحت است و نه خاص اسالم‪ .‬بلکه همه‬ ‫مکاتبودرهمهزماندرمعرضاینگونهقرائت هاوتفاسیر‬ ‫و به تبع ان سلوک پیروان خود هستند‪ .‬چنان که در اسالم؛‬ ‫تسالم طلبییاسازش گریبهاصطالحمرجئهدرصدراسالم‪،‬‬ ‫و در تعارض با ان شورشگری و تروریسم خوارج که هر دو‬ ‫درمقابلوحتیمقابلهمتقابلباخطمیانه‪،‬حقیقیقرارداشتند‬ ‫ازنمونه هایهمینجریاناتاست‪ .‬بهتعبیرماکیاولیدرکتاب‬ ‫گفتارهای خود؛ «دین ضروری ترین ستون تمدن است»‪.‬‬ ‫(گفتارها؛ ص‪« )72‬ولی امروز دین مسیح به قدری ناتوان و‬ ‫یکهبهکلیسایمسیحینزدیکترازدیگرانند‬ ‫تباهشدهکهاقوام ‬ ‫بی دین تر از دیگران ش��ده اند»‪( .‬همان؛ ص‪ )76‬همچنین‬ ‫مدعی می ش��ود که؛ «دربار پاپ دی��ن را در ایتالیا به چنان‬ ‫تباهی کشانیده است که خدا ترسی از ایتالیا رخت بر بسته‬ ‫است و هیچ تردید نیست که این وضع بی نظمی و نادرستی‬ ‫بی پایان به دنبال می اورد»‪( .‬همان) ماکیاولی تا بدانجا پیش‬ ‫می رود که سیاست امیزش خشونت و فریب که معروف به‬ ‫ماکیاولیسم بوده را به پاپ نسبت می دهد‪ .‬وی در این مورد‬ ‫با اشاره به اینکه؛ «شخص پادشاه باید‪ ..‬از میان خصال شیر‬ ‫(گرگ و خش��ونت) و طبیعت روباه را سرمشق خود قرار‬ ‫دهد»‪(.‬شهریار؛ص‪)95‬ودراینخصوصوبه عنواننمونه‬ ‫برجستهتصریحمی نماید؛«پاپالکساندرششمهیچفکرو‬ ‫خیال دیگری نداشت جز اینکه خود را حاضر کند‪ ،‬مردم را‬ ‫(به جایهدایتدرست‪)،‬گولبزندوهمیشهنیزاسبابانرا‬ ‫فراهممی اورد‪.‬البتهاینهارانبایستیبهحسابشخصیت های‬ ‫صادق مسیحی گذاشت ولو نقش رهبری حتی دینی تا چه‬ ‫رسد سیاسی کمتر با انها بوده باشد‪ .‬درست همانند این بوده‬ ‫کهکسیمعاویهیایزیدراخلیفهوجانشینبرحقپیامبراسالم‬ ‫وراهبریدینی‪-‬سیاسیمسلمانانتلقی ساختهوازانبدتر‬ ‫بخواهدانراتعمیمبدهدبهخوداسالم‪.‬کهالبتهاینتحلیلو‬ ‫تعمیمدرستینیست‪.‬‬ ‫اصالحات دینی به همین س��بب و منظ��ور در غرب‬ ‫جریانداشتهاست‪.‬ازاکویناسکهبزرگتریناصالح گردینی‬ ‫مسیحیت و اصالح گر دینی سیاست کاتولیسم تا حد دینی‬ ‫بوده تا پروتستانتیسم که اصالح گری سیاسی دین به شمار‬ ‫می رود‪.‬نکتهجالبتوجهاینکه؛مسیحیتبهظاهرتارکدنیا‪-‬‬ ‫ضد خشونت طلبی؛درقالبپروتستانتیسمبهصورتمشکوکو‬ ‫ تردید امیزوتامل برانگیزی؛مروجسرمای هداریشدهودرپوشش‬ ‫میسیون هایتبشیریمسیحیعمالپرچمداروپیشاهنگوجاده‬ ‫صاف کناستعمارغربیشدند‪.‬ابتداکشیشباانجیلمی رفت‬ ‫یداد‪.‬بعدلشکرنظامی حملهکردهوتصرفمی کرد‪.‬بعد‬ ‫و گرام ‬ ‫خیلعظیمبازرگانانراهافتادهوواردمی شدند‪.‬‬ ‫زیرساخت های(دینی‪-‬مدنی) غرب کنونی و سایه سنگین‬ ‫این امیزه ها بر ساختار اجتماعی غربی تاثیر تعیین کننده ای‬ ‫بر مدرنیسم بر جای گذاشته اس��ت‪ .‬انهم گاه و در جهاتی‬ ‫در تداوم و حتی تحول ان اموزه ها همانند جدایی سیاست‬ ‫از دین‪ ،‬دولت از ش��ریعت‪ ،‬ق��درت از اخالق و همینطور‬ ‫فرهنگ از تعالی و اقتصاد از ارزش و بسان اینها‪ .‬یا دمیدن‬ ‫روح چپ و راست به ویژه سرمایه داری تا سرمایه ساالری‬ ‫حتیسوسیالیسموکمونیسم(مسیحی)وتوتالیتریسموبلکه‬ ‫فاشیسم‪-‬نازیسم‪،‬وامپریالیسم‪،‬به ترتیبیکهبرخیازاهماعم‬ ‫انهاپیش تراشارهشدهواشارهخواهندشد‪.‬‬ ‫هویت و فرهنگی‪ ،‬معنوی و اخالقی غرب و غربی داشته‪،‬‬ ‫نیز از سویی کارایی نیروها و کارامدی نهادهای غربی را در‬ ‫تمامی عرصه های اقتصادی‪ ،‬سیاسی و به ویژه فرهنگی اعم‬ ‫از؛ دولتی و مدنی‪ ،‬زیر سوال برده و با چالش جدی مواجه‬ ‫ساختهاست‪.‬تقویتجریاناتتندروبهصورتغیر دولتیو‬ ‫حتی علیهدولتوبلکهعلیهنهادهایمدنیهمچوناحزاب‬ ‫بسانکشتارجوانانکنگرهحزبحاکمدرنروژ‪،‬مبینسلب‬ ‫اعتمادوبی اعتمادیتادولتگریزیتاسرحددولت ستیزی‬ ‫ناشی از این باور است‪ .‬حاصل این بحران ها امروزه خودش‬ ‫رادربحراناقتصادیدرغربوازغربنشاندادهومی دهد‪.‬‬ ‫بحرانی که اتش ان بیش و پیش از هرچیزی فعال دامنه ان‪،‬‬ ‫دامن نیروها و نهادهای پیشتاز و پیشاهنگ فناوری همانند‬ ‫ناسا (سازمان هوافضای امریکا) یا رسانه هایی همانند بنگاه‬ ‫خبرپراکنیپیراستعماربی بی سیودانشگاه هاوسایرمراکز‬ ‫علمی و فرهنگی و نیز خدماتی عمومی را گرفته و خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬اما هنوز پیش ذهن خیلی از نظریه پردازان علمی در‬ ‫موردجهانسلطهرااینپنداراشتباهودرعینخطرناکراهبرد‬ ‫سنتیاقتصادسیاسیتشکیلدادهومی دهد‪ .‬امثالهریمک‬ ‫داف و پال سویزی (ر‪.‬ک‪ :‬پایان رونق‪ ،‬بحران سرمایه داری‬ ‫امریکا)‪ ،‬حتی جوزف استینگلیتز‪ ،‬مشاور سابق صندوق‬ ‫بین المللی پول و بانک جهانی و برنده جایزه نوبل‪2003‬م‪،.‬‬ ‫به ویژه نگاه و نظریه سیکومانشولت (وزیر سابق کشاورزی‬ ‫هلند و کمیسر بازار مشترک اروپا)‪ .‬اینان اصوال و به صورت‬ ‫سنتیوتاریخی(از دوراناستعماری) معتقدومدعی اند که؛‬ ‫بحران سرمایه داری و بلکه غرب را بحران مازادی تولید و‬ ‫عرضهوکاالییبرتقاضاوبازارپنداشتهوهمچنانمی پندارند‪.‬‬ ‫حال اینکه همانگونه که اشاره شد؛ این بحران پیش از انکه‬ ‫اقتصادی بوده‪ ،‬سیاسی و بلکه فرهنگی‪ ،‬معنوی و اخالقی و‬ ‫دینیوهویتیاست‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫فاشیسم در لباس جدید‬ ‫گفت وگو با دکتر محمد اخگری‪ ،‬مدیرکل اروپا و امریکای معاونت برون مرزی صدا و سیما‬ ‫پارسا شایسته‬ ‫‪2‬‬ ‫حادثه تروریس��تی نروژ اغاز گر دورانی جدید در نوع نگاه به تفکرات راس��ت گرایی افراطی و بنیاد گرانه‪ ،‬ان هم از نوع‬ ‫مسیحی ان در اتحادیه اروپا بود ‪ .‬در این بین زمانی که رخدادهای اخی ر تروریستی نروژ رخ داد هر چند انگشت اتها م به سوی‬ ‫القاعده روانه شد؛ اما با گذشت زمان نقش بنیادگرایی مسیحی در این رخداد مسلم شد‪ .‬در این بین با توجه به اهمیت این موضوع‬ ‫یعنی راست گرایی افراطی‪ ،‬مفهوم این پدیده‪ ،‬پیشینه‪ ،‬علل و پیامد های این امر به ویژه نسبت این رخدادها و نگرش با اقلیت های‬ ‫مسلمان اروپا و مسلمانان و خطراتی که ممکن است این پدیده در حال رشد برای اروپا و مسلمانان داشته باشد به گفت وگویی‬ ‫با دکتر محمد اخگری‪ ،‬دکترای عرفان و ادیان و استاد دانشگاه پرداخته ایم‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫اگر به وضعیت گروه های دس��ت راس��تی و‬ ‫افراطی در سطح اتحادیه اروپا به عنوان بخشی‬ ‫از رادیکالیسم سیاسی در این قاره نگاهی داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬اصوال این گروه ها دارای چه پیشینه ای‬ ‫در اروپا بوده و هستند؟‬ ‫‪ l‬راست گرایی افراطی مفهومی است کلی برای‬ ‫توصیف مجموعه ای از افکار فاشیس��تی‪ ،‬ملی گرایانه‬ ‫و نئونازیستی که در کشورهای اروپایی طی دهه ها و‬ ‫سالیان متمادی با شدت و ضعف و فراز و نشیب ادامه‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬در این میان برخی از مورخان اروپایی‬ ‫تاریخچه این تفکر را به دوران پیش از جنگ جهانی‬ ‫دوم پیوند می دهند و برای ان دوره های مختلفی را در‬ ‫نظر می گیرند‪ .‬چنانچه پروفسور ریچارد اشتوس استاد‬ ‫دانش��گاه ازاد برلین راس��تگرایی افراطی را در المان‬ ‫به چهار دوره تقس��یم بندی‬ ‫می کند‪:‬‬ ‫‪ .1‬دوره ‪:1945-1961‬‬ ‫در ای��ن دوره ب��ه س��بب‬ ‫مش��کالت پ��س از جن��گ‬ ‫احزاب متمایل به راس��ت ها‬ ‫فقط ‪ 5‬درصد رای داشتند‪.‬‬ ‫‪ :1962 -1982 .2‬ب��ا‬ ‫اغاز ده��ه ‪ 60‬راس��تگرایان‬ ‫متفرق کم کم گ��رد هم جمع‬ ‫شدند و با تشکیل حلقه های‬ ‫مختلف در سال ‪ 1964‬حزب‬ ‫ناسیونال دموکرات المان را‬ ‫ایج��اد کردن��د‪ .‬در این دوره‬ ‫افراط گرایی ب��ا افت و خیز‬ ‫همراه بود‪.‬‬ ‫‪ .3‬دوره س��وم از سال‬ ‫‪ :1983-1990‬مرحله بعدی‬ ‫توس��عه فعالیت راست های‬ ‫افراطی در ای��ن دوره انجام‬ ‫گرفت‪ .‬ای��ن دوره با تغییر و‬ ‫تح��والت در س��طح جامعه‬ ‫و نیز بی��کاری هم��راه بود‪.‬‬ ‫مهاجرت و جامعه مهاجران‬ ‫و برخ��ی از تغیی��رات‬ ‫تکنولوژیکی در این مرحله‬ ‫تاثیر گذار بود‪.‬‬ ‫‪ .4‬پس از س��ال ‪:1990‬‬ ‫این دوره با فروپاش��ی دیوار‬ ‫برلین اغاز ش��د‪ .‬اتحاد دو المان و مش��کالت بخش‬ ‫شرقی به ویژه مشکالت اقتصادی و بیکاری بر ایجاد و‬ ‫تقویت راست گرایی افراطی در شرق بسیار تاثیر گذار‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪38‬‬ ‫بود‪ .‬راس��ت گرایی افراط��ی از این پس ب��ا نمادها و‬ ‫س��مبل های خود در اجتماع ظهور و بروز می یافت و‬ ‫به وضوح خود را مطرح می کرد‪.‬‬ ‫البته تاریخچه شکل گیری گروه های افراطی در‬ ‫کشوره های دیگر با المان متفاوت است‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫این حرکت ها در فرانسه در دهه ‪ 60‬اغاز شد و در سال‬ ‫‪ 1984‬حزب دست راستی ‪ FN‬تاسیس شد‪.‬‬ ‫در واق��ع راس��ت گرایی افراط��ی ام��روزه یک‬ ‫پدی��ده اروپایی اس��ت و با مبان��ی فکری خ��ود بر‬ ‫ملی گرای��ی و خارجی س��تیزی اس��توار اس��ت باید‬ ‫گفت که امروزه در هم��ه کش��ورهای اروپایی قابل‬ ‫مش��اهده اس��ت و زمینه های اجتماعی راست گرایی‬ ‫افراط��ی نی��ز در هم��ه کش��ورهای اروپای��ی‬ ‫موجود است‪.‬‬ ‫ویرانی های حاصل از عملیات تروریستی در نروژ‬ ‫بس��یاری معتقدن��د که ای��ن گرو ها با رش��د‬ ‫فوق العاده ای روبه رو بوده ان��د‪ .‬در این بین از‬ ‫نگاه شما وضعیت کنونی این گروه ها در سطح‬ ‫کشور های اتحادیه اروپا به چه شکلی است ؟‬ ‫‪ l‬همان گونه که در پاسخ به پرسش پیشین ارائه‬ ‫شد‪ ،‬راس��ت گرایی افراطی یک پدیده اروپایی است‬ ‫و جامعه اروپا زمینه و بس��تر اجتماع��ی الزم را بری‬ ‫رشد این جریانات داراست‪ .‬به نظر بنده راست گرایی‬ ‫در اروپا رو به گس��ترش اس��ت و ظه��ور و بروز ان‬ ‫کامال در جوامع اروپایی به دو دلیل مش��هود اس��ت‪:‬‬ ‫نخست انکه احزاب دست راستی تحت عنوان احزاب‬ ‫ملی یا احزاب ازادی در ای��ن جوامع فعالیت دارند و‬ ‫توانسته اند در انتخابات پارلمانی کسب ارا کنند‪ ،‬دوم‬ ‫انکه حمالت و اقدامات نژاد پرستانه بر اساس امارها‬ ‫در سال های اخیر افزایش یافته است‪ .‬کشتار اسلو نمونه‬ ‫بارز این تفکر و شدت تاثیر ان در میان مردم است‪ .‬در‬ ‫مورد وضعیت کنونی این گروه های اروپایی باید گفت‬ ‫که در فرانس��ه به ط��ور مثال‬ ‫جبهه ملی گرای��ی با رهبری‬ ‫کاریز ماتی��ک ژان م��اری‬ ‫لوپن حدود یک دهه اس��ت‬ ‫در انتخاب��ات موفقیت های‬ ‫زیادی کس��ب کرده و از این‬ ‫رهگ��ذر در تصویب قوانین‬ ‫خارجی س��تیزانه و امنیتی و‬ ‫پلیس��ی کردن فضای جامعه‬ ‫موثر بوده است‪ .‬این تمایالت‬ ‫همچنی��ن در کش��ورهای‬ ‫اس��کاندیناوی‪ ،‬بلژی��ک و‬ ‫اتریش هم وج��ود دارد‪ .‬در‬ ‫اتریش راس��ت های افراطی‬ ‫تحت رهبری ی��ورگ هایدر‬ ‫در تش��کیل دول��ت ائتالفی‬ ‫مش��ارکت داش��تند‪ .‬عالوه‬ ‫بر ای��ن در هلن��د نیز حزب‬ ‫افراطی دست راستی ازادی‬ ‫با رهبری خیرت ویلدرز در‬ ‫انتخابات به موفقیت دست‬ ‫یافت‪.‬‬ ‫ای��ا می ت��وان نس��بتی بین‬ ‫گس��ترش جریا ن ه��ای‬ ‫راس��ت گرای افراط��ی و‬ ‫پیامد های منفی مدرنیته در‬ ‫کش��ور های اروپایی قائل‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬برخی علت افزایش‬ ‫تفکرات دست راستی افراطی را در مدرنیته می دانند‪.‬‬ ‫تئوری مدرنیته موج��ب افزایش س��رعت تحوالت‬ ‫اجتماعی در جوامع اروپایی ش��ده و طبیعتا بخشی از‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫جامعه که نمی توانند با این ش��تاب هماهنگ ش��وند‪،‬‬ ‫نسبت به گذشته تمایل می یابند‪ .‬طبیعی است که این‬ ‫بخش از اجتماع برای حل مشکالت به دنبال راه حلی‬ ‫سریع هستند‪ .‬اش��تیاق به داش��تن رهبری قوی‪ ،‬حل‬ ‫مش��کالت اقتصادی و بیکاری و س��اختن تصویری‬ ‫از دش��منان درون اجتماعی یعن��ی مهاجران از جمله‬ ‫تفکراتی است که زمینه اجتماعی رشد راست گرایی‬ ‫را فراهم می اورد‪ .‬به همین س��بب در بخش هایی که‬ ‫فقر و بیکاری بیش��تر اس��ت‪ ،‬تمایالت دسته راستی‬ ‫هم فزونی دارد‪ .‬به عنوان مثال تمایالت دسته راس��تی‬ ‫در مناطق شرقی المان نس��بت به مناطق غربی المان‬ ‫بیشتر است‪ .‬گروه های راس��ت افراطی در سطح قاره‬ ‫سبز با یکدیگر مرتبط هستند و س��ران این گروها در‬ ‫سفر به کشورهای مختلف با همفکران خود جلسات‬ ‫مشترکی دارند‪ .‬به عنوان مثال خیرت ویلدرز به المان‬ ‫دعوت شده بود تا درباره تمایالت راست گرایانه اش‬ ‫برای همتایان المانی خود سخن بگوید‪ .‬نکته جالب‬ ‫و مهمی که در بی��ن تفکرات این گروه ها در س��طح‬ ‫اروپا دنبال می شود‪ ،‬موضوع مخالفت با ایجاد جامعه‬ ‫چند فرهنگی و مهاجران و به ویژه مهاجران مسلمان‬ ‫است‪ .‬این موضوع حتی از سوی برخی سیاستمداران‬ ‫و متفکران جوامع اروپایی در قالب کتاب یا در سایت ها‬ ‫و رسانه های الکترونیک انتشار می یابد‪ .‬به عنوان نمونه‬ ‫چندی پیش تئو ساراسین از اعضای اصلی هیات رئیسه‬ ‫بانک مرکزی المان در کتابی که فروش بسیاری داشت‬ ‫به تبلیغ تمایالت ضد مهاجرت پرداخت‪ .‬در این کتاب‬ ‫که جنجال زی��ادی هم به دنبال داش��ت به وضوح به‬ ‫اسالم و اعراب توهین شده است‪.‬‬ ‫چ��ه رابط��ه ای می ت��وان بی��ن جریان ه��ای‬ ‫راست گرای افراطی و صهیونیسم در اسرائیل‬ ‫متصور شد؟‬ ‫‪ l‬نکته دیگری که کمتر در مق��االت یا مطالب‬ ‫درباره گروه های راست افراطی بدان پرداخته می شود‬ ‫ارتباط و پیوند این گروه ها با تفکرات صهیونیس��تی‬ ‫است‪ .‬در این بین باید گفت اگرچه برخی از گروه های‬ ‫دسته راستی شعار اسالم س��تیزی را عنوان می کنند و‬ ‫صهیونیس��ت ها هم برای مظلوم نمایی از این بس��تر‬ ‫به خوب��ی بهره برداری می کنند‪ ،‬اما واقعیت ان اس��ت‬ ‫که ای��ن گروه��ا و جریان های راس��ت گرای افراطی‬ ‫پیوندی مس��تحکم با صهیونیس��ت ها دارند‪ .‬چنانچه‬ ‫در س��ال ‪ 2010‬برخی از گروه های راست افراطی که‬ ‫تمایالت ضد اسالمی شدید داش��تند از سراسر اروپا‬ ‫به تل اویو دعوت شدند تا در نشست های مختلف با‬ ‫سردمداران و اتاق های فکر رژیم صهیونیستی بحث و‬ ‫تبادل نظر کنند‪ .‬در این بین باید گفت که وجه مشترک‬ ‫این تبادالت اسالم هراسی بود‪.‬‬ ‫رشد این جریان های افراطی و راست گرایانه‬ ‫بیشتر در چه کش��ور هایی از قاره اروپا بروز و‬ ‫نمود پیدا کرده است؟‬ ‫‪ l‬جریانات راس��ت افراط��ی تقریب��ا در اکثر‬ ‫کش��ورهای اروپایی وجود دارد‪ ،‬اما در کش��ورهایی‬ ‫همچون هلند‪ ،‬اتریش‪ ،‬المان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬بلژیک و حتی‬ ‫سوئیس بس��ط و گس��ترش یافته اند‪ .‬نمونه عینی این‬ ‫موضوع در سوئیس بحث ممنوعیت ساخت مناره ها‬ ‫بود که با تالش گروهای راست افراطی و جمع اوری‬ ‫امضا موجب ش��دند تا این ممنوعیت به همه پرس��ی‬ ‫گذاشته شود و در همه پرسی نتایج نشان می داد که در‬ ‫کانتون های المانی زبان تمایالت نژاد پرس��تانه نسبت‬ ‫به کانتون های فرانسوی زبان بیشتر بود‪ .‬همانگونه که‬ ‫پیش تر اشاره شد این گروه ها در سطح اروپا با یکدیگر‬ ‫رابطه داشته و از یکدیگر الگو برداری می کنند‪ .‬عامل‬ ‫حمله تروریستی اس��لو نیز اعتراف کرده از تمایالت‬ ‫نژادپرستانه المان متاثر بوده است‪.‬‬ ‫اهداف اصلی جریان های راس��ت افراطی در‬ ‫اروپا شامل چه اصولی است؟‬ ‫‪ l‬مهم ترین ش��اخص های فک��ری گروه های‬ ‫راس��ت افراطی عبارتند از‪ :‬اصالت نژاد و خاس��تگاه‬ ‫مل��ت و ملی گرایی ک��ه از ای��ن تفکر نژادپرس��تی و‬ ‫ملی گرای��ی بر می ای��د‪ .‬نابرابری انس��ان ها‪ :‬این تفکر‬ ‫موجب خارجی ستیزی در جوامع می گردد چراکه این‬ ‫گروه ها خارجیان را گروه های پست تر می دانند و لذا‬ ‫همه مشکالت جامعه خود را به حضور خارجیان در‬ ‫کشورشان ارتباط می دهند‪ .‬همچنین مخالفت با تکثر‬ ‫فرهنگی در اجتماع و قائل بودن به حاکمیت یک تفکر‬ ‫ملی از جمله دیگر شاخص های فکری این گروه هاست‬ ‫که بر اساس ان اهداف اصلی جریان های راست افراطی‬ ‫در حوزه خارجی ستیزی و به ویژه اسالم ستیزی را شامل‬ ‫می شود‪ .‬این گروه ها می پندارند که اسالم و مسلمانان‬ ‫هویت ملی انها را با مخاطره روبه رو س��اخته اند لذا با‬ ‫تفکراتی که در جامعه انها با تکثر فرهنگی موافقند کامال‬ ‫مخالفت می کنند و برای این منظور در قالب نمادهایی‬ ‫چون نحوه لباس پوشیدن ‪ ،‬تراشیدن موی سر و حضور‬ ‫در استادیوم های ورزشی و‪ ....‬تمایالت افراطی خود را‬ ‫بروز و ظهور می دهند‪.‬‬ ‫با توجه به رخ��داد اخی��ر در نروژ و کش��تار‬ ‫شهروندان توسط یک بنیاد گرای مسیحی اگر‬ ‫نگاهی به این رخداد داشته باشیم‪ ،‬بنیاد گرایی‬ ‫مس��یحی در این قاره در چه وضعیتی است و‬ ‫شما ان را چگونه دسته بندی و تحلیل می کنید؟‬ ‫‪ l‬نکته قابل تامل این است در بحثی که درباره‬ ‫هویت ملی در کشورهای اروپایی و در تفکرات نژادی‬ ‫مطرح می شود‪ ،‬این نکته یعنی هویت ملی و اروپایی‬ ‫نقطه مشترکی اس��ت که این گروه ها را با بنیادگرایان‬ ‫مسیحی پیوند می دهد ‪ .‬چراکه گروه ها و جریان های‬ ‫بنیاد گرایان مس��یحی هویت اروپای��ی را یک هویت‬ ‫مس��یحی می دانند و لذا حضور نمادهای اسالمی در‬ ‫کشورهای اروپایی همچون ساخت مساجد و مناره ها‬ ‫را در تضاد با هوی��ت اروپایی و مس��یحی ارزیابی و‬ ‫قلمداد می کنند‪ .‬عالوه بر این نیز باید گفت این موضوع‬ ‫که مسیحیت به فرهنگ اروپا تعلق دارد موضوعی است‬ ‫که سال گذشته در سخنان صدراعظم و رئیس جمهور‬ ‫المان نمود یافت‪ .‬رئیس جمهور المان که بیش��تر یک‬ ‫سمت تشریفاتی دارد‪ ،‬اس�لام را جزو فرهنگ المان‬ ‫دانس��ت‪ ،‬حال انکه مرکل بر هویت فرهنگ مسیحی‬ ‫تاکید داشت؛ لذا این مناقش��ات فکری دغدغه ذهنی‬ ‫سیاستمداران غربی نیز شده است‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه رخداد اخی��ر در نروژ و کش��تار‬ ‫ش��هروندان توس��ط یک بنیاد گرای مسیحی‬ ‫نگاهی داشته باشیم‪ ،‬علل این رویداد را با چه‬ ‫مولفه هایی مورد تحلیل قرار می دهید؟‬ ‫‪ l‬به هر حال اصل وقوع حادث��ه و خط خبری‬ ‫رسانه های غربی که در نخستین لحظات این واقعه ان‬ ‫را به مسلمانان نسبت دادند‪ ،‬خود نشان دهنده و موید‬ ‫تحلیل فوق الذکر اس��ت‪ .‬در ادبیات رسانه ای غرب‪،‬‬ ‫عملیات تروریس��تی معادل گروه افراطی اس�لامی‬ ‫است‪ .‬جالب این اس��ت که پس از انکه مشخص شد‬ ‫عامل این ترور دهش��ت بار یک بنیادگرای مس��یحی‬ ‫اس��ت‪ ،‬در ادبیات رس��انه ای غ��رب اص�لا از واژه‬ ‫عملیات تروریستی استفاده نشد‪ .‬پیوندهای عامل این ‬ ‫ترور با صهیونیست ها و تالش او برای کشتن افرادی‬ ‫که به جامعه متکثر و چند فرهنگی معتقدند‪ ،‬حکایت‬ ‫از عمق تالش گروهای بنیادگرای افراطی مسیحی و‬ ‫دسته راستی در این ش��خصیت دارد و جالب تر انکه‬ ‫برخی از سیاستمداران در برخی کشورهای اروپایی‬ ‫(از گروهای دسته راس��تی در پارلمان های اروپایی از‬ ‫جمله ایتالیا) این ترور و عملیات دهشت بار تروریستی‬ ‫را ستودند‪.‬‬ ‫اگر به پیامد های واقعه و انفجار نروژ در سطح‬ ‫اتحادیه اروپا نگاهی داشته باشیم‪ ،‬این امر چه‬ ‫پیامد هایی می تواند برای این قاره داشته باشد ؟‬ ‫‪ l‬عالئم و نش��انه های راس��ت افراطی پیش تر‬ ‫هم در اروپ��ا اتفاق افت��اده بود‪ .‬ش��هادت خانم مروه‬ ‫الشربینی اوج تمایالت افراطی بود که حتی پلیس المان‬ ‫هم در ان مقصر بود و رس��انه ها نیز هیچ پوشش��ی تا‬ ‫سه روز از ان در المان نداش��تند‪ .‬دادگاه خیلی سریع‬ ‫تمام شد تا سرو صداها پایان یابد‪ ،‬اما این تمایالت که‬ ‫سیاستمداران غربی با جدیت با ان مخالفت نمی کنند‬ ‫می تواند عواقب وحش��تناکی برای اروپا داشته باشد‬ ‫و ناامنی را در این کش��ورهای اتحادی��ه اروپا و برای‬ ‫شهروندان خودش��ان به ارمغان اورد‪ .‬در این بین باید‬ ‫گفت اروپا از فاشیسم و نازیس��م بیشترین لطمات را‬ ‫دیده و اکنون هم راست افراطی خاستگاهش را در این‬ ‫تفکرات می جوید‪.‬‬ ‫جریان های بنیاد گرای مسیحی کنونی در سطح‬ ‫قاره اروپا چ��ه نگاهی به جامع��ه اقلیت های‬ ‫مسلمان جامعه اروپا دارد؟‬ ‫‪ l‬ام��روزه اصلی تری��ن دغدغ��ه جریان ه��ای‬ ‫راس��ت افراطی تبلی��غ علی��ه مس��لمانان و نمادهای‬ ‫اسالمی است‪ .‬بیشترین مهاجرانی که از این جریان ها‬ ‫صدمه می بینند‪ ،‬مهاجران مس��لمانی هستند که غالبا‬ ‫از کشورهای اس��یایی و افریقایی به اروپا مهاجرت‬ ‫اخگری معتقد است‬ ‫جریانات راست افراطی در اکثر‬ ‫کشورهای اروپایی وجود دارد‬ ‫و این جریانات رابطه نزدیکی‬ ‫با صهیونیسم بین الملل دارند‬ ‫چنانچه در سال‪ 2010‬برخی‬ ‫از گروه های راست افراطی از‬ ‫سراسر اروپا به تالویو دعوت‬ ‫شدند‬ ‫‪39‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫می کنند و به سبب رنگ پوست و اعتقادات دینی شان‬ ‫مورد ازار و اذیت قرار می گیرند‪ .‬جریان راست افراطی‬ ‫حضور مهاجران مسلمان را باعث از بین رفتن هویت‬ ‫اروپایی می داند‪ ،‬لذا به ش��دت با مس��لمانان برخورد‬ ‫می کند‪ .‬تالش برای جلوگیری از ساخت مساجد در‬ ‫شهرهای اروپایی به عنوان نمونه مخالفت هایی که این‬ ‫جریان در ساخت مسجد بزرگ کلن انجام می دهد یا‬ ‫در تالش های انها برای جلوگیری از ساخت مسجد‬ ‫در شمال ایتالیا از جمله این موارد است‪ .‬این جریان ها‬ ‫برای ممنوعیت حجاب اسالمی یا ممنوعیت استفاده از‬ ‫برقع یا ممنوعیت ساخت مناره در سوئیس نقشی موثر‬ ‫ایفا کردند‪ .‬طرفداران این گروه ها در برخی شهرها به‬ ‫مساجد یا قبرس��تان های مس��لمانان توهین می کنند‬ ‫و معموال به رنگین پوس��تان که غالبا مسلمان هستند‬ ‫توهین و حمل��ه می کنند که نمونه ب��ارز این موضوع‬ ‫شهادت خانم مروه الشربینی بود‪.‬‬ ‫وضعی��ت کنونی مهاج��ران در کش��ور های‬ ‫اتحادیه اروپا به ویژه مهاجران اقلیت مسلمان‬ ‫به چه شکلی است؟‬ ‫‪ l‬مهاجرت به اروپا در سال های پس از جنگ‬ ‫جهانی دوم دالیل مختلفی داشته و با توجه به سابقه‬ ‫اس��تعماری کش��ورهای اروپایی‪ ،‬ترکی��ب جمعیتی‬ ‫مهاجران در این کش��ورها بس��یار متفاوت اس��ت‪.‬‬ ‫به عنوان مثال مهاجران در فرانسه غالبا از کشورهای‬ ‫افریقای��ی و رنگین پوس��ت هس��تند‪ .‬مهاج��ران در‬ ‫انگلس��تان بیش��تر از هند و پاکستان هس��تند و البته‬ ‫کش��ورهای افریقایی نیز مهاجران زی��ادی در انجا‬ ‫دارند‪ .‬در ایتالیا غالبا از لیبی و مغرب مهاجر پذیرفته‬ ‫اند و در المان بیش��ترین ترکیب جمعیتی مهاجران را ‬ ‫ترک ها تش��کیل می دهند‪ .‬البته از کشورهای اروپای‬ ‫ش��رقی نیز در کش��ورهای اروپایی حضور دارند که‬ ‫مش��کل چندانی با جوامع اروپایی ندارن��د‪ .‬چراکه‬ ‫غالبا از لحاظ فرهنگی با فرهنگ غرب مش��ابهت و‬ ‫اشتراک دارند‪ .‬مسلمانان در کشورهای غربی با توجه‬ ‫به ملیت خود در مناطق خاصی س��کنی گزیده اند و‬ ‫پیوند فرهنگی خود را با کش��ورها و ملت های متبوع‬ ‫خود حفظ کرده اند‪ .‬در این بین در واقع این موضوع‬ ‫موجب دغدغه دولتمردان غربی شده؛ چراکه معتقدند‬ ‫فرایند جذب و استحاله در میان مهاجران مسلمان رخ‬ ‫نمی دهد و این موضوع در اینده اروپ��ا را به قاره ای‬ ‫مسلمان بدل خواهد کرد‪ .‬از دیگر سو فرهنگ غرب‬ ‫و گسیختگی بنیان خانواده موجب شده است که قاره‬ ‫سبز از نظر جمعیتی قاره ای پیر باشد که رشد جمعیتی‬ ‫ان منفی است‪ .‬این موضوع با توجه به رشد جمعیتی‬ ‫مثبت مس��لمانان اقلیت و مهاجر در این ق��اره و نیز‬ ‫گرایش به اسالم در اروپا دغدغه ای برای دولتمردان‬ ‫غربی اس��ت؛ به گونه ای که در الم��ان انگال مرکل‪،‬‬ ‫صدر اعظم این کشور جامعه چند فرهنگی را شکست‬ ‫خورده می داند‪.‬‬ ‫نوع ایدئولوژی کش��ور های غرب��ی در مورد‬ ‫گس��ترش و تعمیم دموکراسی و سرمایه داری‬ ‫تا چ��ه میزان��ی ب��ا رفتاره��ای ضد مهاجر و‬ ‫ضد اسالمی در اروپا متناقض است؟‬ ‫‪ l‬به هر حال عدم تحمل جامعه و اقلیت مهاجر‬ ‫مس��لمان و احترام نگذاش��تن به اعتق��ادات و اداب‬ ‫اسالمی کامال در تضاد با ادعاهای دموکراسی و حقوق‬ ‫بشری غرب است‪ .‬بحث حجاب به عنوان یک تکلیف‬ ‫واجب دینی برای مس��لمانان موضوعی اس��ت که با‬ ‫ممنوعیت روبه رو شده و البته انها حجاب را به عنوان‬ ‫نماد اس�لام سیاس��ی و نماد افراط گرایی می دانند و‬ ‫چنین استدالل می کنند که حفظ حجاب مخالف روح‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪40‬‬ ‫الئیتیسیته است‪ .‬اما پرس��ش اینجاست که چرا حمل‬ ‫نمادهای مسیحی و یهودی مخالف با روح الئیتیسیته‬ ‫نیست؟ انچه مشخص است رفتار دوگانه کشورهای‬ ‫غربی که معتقدند به عقاید دیگران احترام می گذارند‬ ‫با نقض حقوق اولیه مهاجران مسلمان کامال قابل نقد‬ ‫و متناقض است‪.‬‬ ‫با توجه به اینده بنیاد گرایی مسیحی در اروپا‪،‬‬ ‫در س��ال های اخیر ما ش��اهد افزایش دوره ای‬ ‫قدرت جناح ه��ای راس��ت گرا و افراطی در‬ ‫برخ��ی از کش��ور ها نظی��ر اتری��ش بوده ایم‪،‬‬ ‫به طوری که برخی مقام��ات اتحادیه اروپا از‬ ‫این امر اظهار نگرانی کرده اند‪ .‬در این بین اگر به‬ ‫اینده بنیاد گرایی در اروپا نگاهی داشته باشیم به‬ ‫چه مولفه های دخیلی اشاره می کنید و ایا این‬ ‫جریان ها با رشد مواجه هستند؟‬ ‫‪ l‬صحن��ه ایج��اد دش��منی بااس�لام در قاره‬ ‫اروپا متاثر از همکاری س��ه گروه است که عبارتند‬ ‫از‪ :‬نویس��ندگان ضد اس�لام‪ ،‬مس��یحیان بنیادگرا و‬ ‫راس��ت های افراطی‪ .‬ای��ن گروه ها ام��روزه محیط‬ ‫مج��ازی اینترنت را عرصه جوالن خود س��اخته اند‬ ‫و اش��کارا با نوش��تن مقاالت و برگزاری نشست ها‬ ‫و س��خنرانی ها به این موضوع دامن می زنند‪ .‬برخی‬ ‫تحقیقات نش��ان می ده��د که نویس��ندگان مقاالت‬ ‫ضد اس�لامی که غالبا با اسامی مس��تعار در اینترنت‬ ‫قلم می زنند‪ ،‬ارتباطی تنگاتنگ با بنیادگرایان مسیحی‬ ‫دارند‪ .‬به عن��وان نمونه در المان اخی��را فردی با نام‬ ‫میش��ائیل مانهایمر س��خنرانی ای با عنوان اورابیا که‬ ‫ ترکیبی از کلم��ه اروپا و ع��رب دارد برگزار کرده و‬ ‫در انجا تمایالت ضد اس�لامی خود را ابراز داش��ته‬ ‫است‪ .‬بنابراین در پاسخ به این پرسش باید گفت که‬ ‫تبلیغات سه گروه فوق الذکر به شدت ادامه دارد‪ .‬اما‬ ‫به هر حال اس�لام در اروپا رو به گسترش است‪ ،‬اما‬ ‫باید گفت که به نظر نمی رسد این تمایالت افراطی‬ ‫در نتیجه کار موثر واقع ش��ود‪ .‬البت��ه این خطر خود‬ ‫اروپایی را بیش از مهاجران تهدید خواهد کرد‪.‬‬ ‫اگر به نگاه مقامات اتحادیه اروپا و کشورهای‬ ‫اروپایی در مورد بنیاد گرایی مسیحی بپردازیم‪،‬‬ ‫ممکن است در اینده نزدیک متاثر از رخداد ها‬ ‫و حمالت نروژ یکس��ری قوانی��ن و مقررات‬ ‫جدیدی در این قاره و کش��ور ها مد نظر قرار‬ ‫گیرد تا به نوع��ی بنیادگرایی مس��یحی مورد‬ ‫کنترل بیشتری واقع شود؟‬ ‫‪ l‬البته تاکنون نی��ز موانع قانون��ی زیادی برای‬ ‫گروه ه��ای افراط��ی در اروپا وضع ش��ده و تفکرات‬ ‫مسلمانان در کشورهای غربی‬ ‫با توجه ملیت خود در مناطق‬ ‫خاصی سکنی گزیده اند و پیوند‬ ‫فرهنگی خود را با کشورها‬ ‫و ملت های متبوع خود حفظ‬ ‫کرده اند‪ .‬در این بین در واقع‬ ‫این موضوع موجب دغدغه‬ ‫دولتمردان غربی شده؛ چراکه‬ ‫معتقدند فرایند جذب و‬ ‫استحاله در میان مهاجران‬ ‫مسلمان رخ نمی دهد و این‬ ‫موضوع در اینده اروپا را به‬ ‫قاره ای مسلمان بدل خواهد‬ ‫کرد‬ ‫این گروه ها در میان اقش��ار روش��نفکر مورد پذیرش‬ ‫نیست‪ ،‬اما مشکالت اقتصادی و بیکاری از یکسو و از‬ ‫سوی دیگر تمایالت ضد اسالمی این گروه ها که هم‬ ‫با تفکرات صهیونیستی نزدیکی دارد‪ ،‬هم بنیادگرایان‬ ‫مس��یحی از ان حمای��ت می کنند و ه��م دولتمردان‬ ‫اروپای��ی به رغ��م ش��عارهای ف��راوان ان را پیگیری‬ ‫می کنند‪ ،‬موجب شده تا چندان قوانین و محدودیت ها‬ ‫اجرایی نشوند و وضع قوانین – هرچند چندان جدی‬ ‫به نظر نمی رسد‪ -‬در این زمینه راهگشا نیست‪ .‬دنیای‬ ‫غرب و به ویژه رسانه های غربی تالش می کنند ت ا ترور‬ ‫را به مسلمانان نسبت دهند و در اینگونه مواقع انگشت‬ ‫اتهام را به سمت مسلمانان نشانه می روند‪ .‬این اولین‬ ‫بار نیست که دولت های غربی واقعه ای را به مسلمانان‬ ‫نسبت می دهند‪ ،‬اما بعدا مش��خص می شود که چنین‬ ‫نبوده اس��ت‪ .‬چنانچه چندی پیش –حدود چهار ماه‬ ‫پیش‪ -‬پلیس الم��ان گروهی به اصطالح اس�لام گرا‬ ‫را دستگیر کرد که گفته می ش��د در اینترنت تبلیغات‬ ‫ تروریستی به راه انداخته است‪ .‬اما بعدا معلوم شد که‬ ‫سر دسته گروه مذکور یک کارمند نفوذی اداره نظارت‬ ‫از قانون اساسی بوده و بالفاصله موضوع مختومه شد‬ ‫و معلوم نشد که باالخره این یک سناریو بود که باطل‬ ‫شد یا موضوع دیگری بوده است‪ .‬گذشته از این نیز در‬ ‫خصوص شهادت خانم مروه الش��ربینی پلیس المان‬ ‫مقصر بود‪ ،‬چراکه به جای کمک به مقتول یا ش��وهر‬ ‫مقتوله به همسر الشربینی ش��لیک کرد چرا که تصور‬ ‫کرده بود خش��ونت از جانب او صورت گرفته است‬ ‫و در واقع پلیس به راحتی در این جریان تبرئه شد‪ .‬در‬ ‫این میان باید گفت همه این رفتارها نشان از جانبداری‬ ‫درونی نظام های اروپایی از رشد تمایالت ضد اسالمی‬ ‫در اروپا دارد‪.‬‬ ‫در مورد حادثه و رخداد نروژ با اینکه برخی این‬ ‫احتمال را قوی می دانستند که توسط گروه هایی همانند‬ ‫القاعده باشد‪ ،‬اما با مشخص شدن عامالن مسیحی ان‬ ‫ایا به نوعی می توان متصور ش��د که این امر فش��ار ها‬ ‫را روی مس��لمانان و مهاجران مس��لمان در این قاره‬ ‫کمتر کند یا اینکه مقامات اروپایی درصدد حمایت و‬ ‫حفاظت از مهاجران مسلمان باشند؟‬ ‫متاسفانه حجم تبلیغاتی رس��انه های غربی علیه‬ ‫اسالم بسیار زیاد است و البته انها هرگز به اشتباه و پیش‬ ‫داوری خود اعتراف نمی کنند‪ ،‬بلکه به هر وس��یله ای‬ ‫سعی در واژگونه نشان دادن واقعیت دارند‪ .‬لذا به نظر‬ ‫نمی رسد این اتفاقات تاثیری در اقدامات و روش انها‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫با نگاه به اظهارات مقامات اروپایی نس��بت به‬ ‫مس��لمانان در یک دهه اخیر و اسالم هراس��ی‬ ‫یا اسالم ستیزی که در س��خنان مقامات غرب‬ ‫نسبت به القاعده و مس��لمانان وجود دارد این‬ ‫امر چه تاثیری در رشد بنیاد گرایی مسیحی در‬ ‫اروپا و غرب داشته است؟‬ ‫‪ l‬البته شاید بتوان این پرسش را اینگونه پاسخ‬ ‫داد که چه بسا این تفکرات بنیاد گرایان مسیحی است‬ ‫که اسالم و رشد اسالم را مانع خود می داند و از این رو‬ ‫بر پدیده اسالم هراس��ی دامن می زند‪ .‬اسالم هراسی و‬ ‫اسالم ستیزی پس از ‪ 11‬سپتامبر شکل تازه و مرحله ای‬ ‫جدید را تجربه کرد که بر دامنه و وسعت ان در غرب‬ ‫افزوده شد‪ .‬در این بین روز به روز بر مسلمانان در غرب‬ ‫سخت گیری بیشتری شد‪.‬‬ ‫مس��اجد مورد تفتیش قرار گرفتن��د و نظارت و‬ ‫بازرسی انها شدت گرفت‪ .‬لذا زمینه برای اسالم ستیزی‬ ‫فراهم شد و بالطبع برای بنیادگرایی مسیحی نیز زمینه‬ ‫فراهم امد‪g .‬‬ ‫بازتولید محافظهکاری برای بازگشت به نظم قدیم‬ ‫تحلیل چرایی ظهور مجدد فاشیست های مسیحی در اروپا‬ ‫دکتر کیوان پویامنش‪/‬عضو هیات علمی دانشگاه‬ ‫‪3‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بستر سازی‪:‬امنیتاجتماعیومسالههویت‬ ‫امنیت اجتماعی با امنیت سیاسی که ناظر بر ثبات‬ ‫سازمانیدولت ها‪،‬نظام هایحکمرانیوایدئولوژی های‬ ‫مشروعیت بخش به حکومت ها و دولت هاست ارتباط‬ ‫تنگاتنگیداردولیمتمایزازاناست‪.‬امنیتاجتماعیبه‬ ‫معنای «پایداری و تداوم الگوهای سنتی زبان‪ ،‬فرهنگ‪،‬‬ ‫مذهب‪ ،‬هویت ملی و اداب و رسوم تحت شرایط الزم‬ ‫برایتحولوتکامل»است»‪.‬برخیدیگرامنیتاجتماعی‬ ‫را به صورت «تحلیل امنیت در حوزه هویت فرهنگی»‬ ‫تعریف می کنن��د‪ .‬در این میان‪ ،‬مفهوم س��ازمان دهنده‬ ‫بخش امنیت اجتماعی هویت است‪ .‬امنیت اجتماعی و‬ ‫مفهوم کانونی ان زمانی در معرض تهدید قرار می گیرد‬ ‫و به عبارت دیگر نا امنی اجتماعی وجود دارد که هر نوع‬ ‫اجتماعی تحول یا عامل��ی را به صورت تهدیدی علیه‬ ‫هویت خود تعریف کند‪ .‬هویت عامل تعریف کننده و‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫راس��ت گرایی در اروپا چه از ن��وع اقتدار طلب و‬ ‫تمامیت خواه و چ��ه از ن��وع دموک��رات ان از فردای‬ ‫انقالب انگلس��تان و فرانسه وجود داش��ته است‪ .‬طبعا‬ ‫در اینجا اروپا یک کل یکپارچه و یکدس��ت نیس��ت و‬ ‫نمی توان نظری ع��ام درباره همه کش��ورهای واقع در‬ ‫ان داد و از قابلی��ت صدق نیز برخوردار باش��د‪ .‬ظهور‬ ‫و افول راس��ت گرایی به اش��کال مختل��ف ان (قومی‪،‬‬ ‫مذهبی‪ ،‬زبانی و ‪ )...‬در هر دوره ای از تاریخ اروپا معلول‬ ‫و محصول عوامل مختلف��ی بوده اس��ت‪ .‬حادثه نروژ‬ ‫بار دیگر مبحث راس��ت گرایی را به عنوان یک اندیشه‬ ‫با قدمتی تاریخی‪ ،‬مطرح و برجس��ته کرد‪ .‬به این حادثه‬ ‫می توان به دو ش��یوه نگاه کرد؛ اول اینکه ان را به عنوان‬ ‫حادثه ای منفرد و مجزا مورد توجه قرار داد و به بررسی‬ ‫ابعاد مختلف ان پرداخت و شیوه دوم این است که این‬ ‫حادثه را به وجود یک جریان فک��ری خاص ربط داد و‬ ‫حادثه یاد ش��ده را در ارتباط با ان ابشخور فکری مورد‬ ‫مطالعه قرار داد‪ .‬تحلیل این حادثه با توجه به مانیفست‬ ‫‪ 1500‬صفحه ای عامل این حادث��ه از زاویه و منظر دوم‬ ‫صحیح تر‪ ،‬جامع تر و کاملتر اس��ت‪ .‬بنابراین باید گفت‬ ‫که حادثه یاد ش��ده محصول ان جریان فکری در حال‬ ‫قوتگرفتن در اروپاست که راست گرایی افراطی نامیده‬ ‫می شود‪ .‬بررسی علل ظهور مجدد راست گرایی در اروپا‬ ‫در سال های پایانی دهه‪ 1990‬و نمود و تجلی های ان در‬ ‫اروپا هدف اصلی این نوش��تار است‪ .‬نگارنده احساس‬ ‫تهدید نسبت به بخش اجتماعی و هویتی را مهمترین‬ ‫عامل ظهور راست گرایی افراطی در اروپا و سوق دادن‬ ‫انها به سوی حمایت گرایی فرهنگی می داند‪ .‬در راستای‬ ‫اثباتاینگزاره‪،‬نگارندهابتدابهبحثینظریدربارهمباحث‬ ‫مرتبطباامنیتاجتماعیوهویتمی پردازد‪.‬دراینبخش‬ ‫مبانی نظری ک��ه موجب ظهور و کنش راس��ت گرایی‬ ‫می شودموردبررسیقرارمی گیرد‪.‬دربخشدومبانگاهی‬ ‫تاریخیبهمراحل مختلف ظهور و افول راست گرایی در‬ ‫اروپا پرداخته می شود‪ .‬در پایان نیز به ظهور راست گرایی‬ ‫جدید‪،‬ویژگی هایانها‪،‬نمودهاوتجلیاندرکشورهای‬ ‫مختلفاروپاییوازجملهنروژپرداختهمی شود‪.‬‬ ‫قوام بخشیکجامعهاستکهباعثمی شودافرادوگروه های‬ ‫واقعدریکجامعهخودرا«ما»تعریفکنندوازاینطریققائل‬ ‫به تمایز میان خود و دیگران باشند‪ .‬از این رو می توان گفت‬ ‫که امنیت اجتماعی به سطح هویت های جمعی و اقدامات‬ ‫اتخاذ شده برای دفاع از «هویت ما» ناظر است‪ .‬پس همواره‬ ‫تهدیدهای مطرح برای هویت به این باز می گردد که چیزی را‬ ‫برای انچه «ما» خوانده می شود تهدید جلوه دهیم‪.‬‬ ‫کامال‪،‬اینامکانوجودداردکهکشوریبهلحاظنظامی و‬ ‫سیاسی در امنیت باشد در حالی که به لحاظ امنیت اجتماعی‬ ‫احساسنا امنیمی کند‪،‬حتیاگراناحساسذهنیباشد‪.‬مثال‬ ‫امروزه بسیاری از جوامع اسالمی به رغم برخورداری از امنیت‬ ‫نظامی و سیاسی به لحاظ امنیت فرهنگی و هویتی از جانب‬ ‫امپریالیسمفرهنگیغرباحساستهدیدمی کنند‪.‬براینمبنا‬ ‫می توانگفتکهنگرانیازبهخطرافتادنامنیتاجتماعیحتی‬ ‫در داخل بزرگترین کشورها نیز می تواند وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫این نگرانی گاهی اوقات و در برخی جوامع واقعی‪ ،‬ملموس‬ ‫و عینی است و گاهی اوقات صرفا از احساس و تصور ذهنی‬ ‫تهدید ناشی می شود و نه اینکه در عرصه واقعیت ان تهدید‬ ‫وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫برای امنیت اجتماعی (هویت) سه تهدید عمده وجود‬ ‫دارد که در ادامه به شرح انها پرداخته می شود‪.‬‬ ‫‪)1‬مهاجرت‪:‬دراینجامثالمردمکشورالفممکناست‬ ‫دراثرورودسیلیازمردم‪،‬کشور«ب»قواموانسجاماجتماعی‬ ‫خودراازدستبدهندو ترکیبجمعیتیانهادستخوشتغییر‬ ‫شود‪.‬افرادممکناستبه دالیلمختلفیمهاجرتکنند؛برای‬ ‫نمونه‪ ،‬فرصت اقتصادی یا ازادی مذهبی‪ .‬اما ممکن است انان‬ ‫به عنوان جزیی از یک برنامه سیاس��ی برای همگون سازی‬ ‫جمعیت کشور جا به جا شوند‪ .‬مثال چینی کردن تبت‪ ،‬روسی‬ ‫ساختن اسیای مرکزی و کشورهای بالتیک یا سنی ساختن‬ ‫بحرین را به عنوان نمونه هایی از این نوع فرایند می توان ذکر‬ ‫کرد‪ .‬میزان تهدید کنندگی مهاجرت به عواملی چون حجم و‬ ‫مقیاس مهاجرت‪ ،‬قابلیت ساز گاری و انطباق پذیری جامعه‬ ‫و شیوه ای که هویت جامعه از طریق ان تکوین یافته است‬ ‫بستگی دارد‪ .‬گاهی اوقات مهاجرت واقعا تهدید نیست اما‬ ‫سیاستمدارانی که به دنبال پیش��برد و تامین دستور کارها و‬ ‫برنامه های سیاسی خود هستند‪ ،‬با به کار گیری خطابه های‬ ‫اتشینمبنیبراینکهجامعهبه وسیلهمهاجراندرمعرضتهدید‬ ‫و نابودی است موضوع مهاجرت را از حالت عادی خارج و‬ ‫انرابهیکموضوعامنیتیتبدیلمی کنندکهنیازمنداقدامات‬ ‫فوری و اورژانسی است‪ .‬اینگونه اقدامات باعث بروز حس‬ ‫بیگانه هراسی در جامعه می شود و بهترین زمینه را برای ظهور‬ ‫احزاب نژاد پرست و در بحث ما جریان های راست فراهم‬ ‫می کند‪.‬زیرادراینوضعیتاینگونهبهجامعهاعالممی شود‬ ‫که مهاجران «دگران فرهنگی» به دنب��ال تغییر و دگرگونی‬ ‫فرهنگوسبکزندگی«ما»هستند‪.‬‬ ‫‪ )2‬رقابت افقی‪ :‬در اینجا مردم کش��ور الف در کشور‬ ‫خود مشغول زندگی کردن هستند ولی به دلیل نفوذ فرهنگی‬ ‫و زبانی کوبنده فرهنگ کشور ب که در مجاورت انها قرار‬ ‫دارد احساس تهدید می کنند‪ .‬رقابت افقی در تمامی سطوح‬ ‫وج��ود دارد‪ .‬اقلیت های داخلی دولت ه��ا (مانند ولزی ها‪،‬‬ ‫کبکی ها) نگران نفوذ فرهنگ مسلط (انگلیسی ‪ -‬کانادایی)‬ ‫هستند‪.‬همسایگانکوچکتر(مانندکاناداومالزی)نگراننفوذ‬ ‫همسایگان بزرگتر خود (ایاالت متحده و چین) هستند‪ .‬در‬ ‫سطحجهانیبهدلیلنگرانیمسلمانانوبرخیازمردمان‬ ‫شرق اسیا از امریکایی ‪ -‬غربی شدن‪« ،‬برخورد تمدن ها»‬ ‫مطرحمی شود‪.‬‬ ‫‪ )3‬رقابت عمودی‪ :‬در رقاب��ت عمودی دو نوع‬ ‫طرح برای تهدید هویت یک جامعه و فشار بر ان وجود‬ ‫دارد‪ .‬طرح اول مرکز گرایانه است که به نوعی برنامه برای‬ ‫یکپارچه سازی و همگرایی اشاره دارد‪ .‬مانند تالش برای‬ ‫تاس��یس جمهوری فدرالی چند ملیتی یوگسالوی از‬ ‫طریقیکسان سازیهویتییافرایندهمگراییاقتصادی‬ ‫ سیاس��ی در قالب اتحادیه اروپا‪ .‬در اینجا در اثر فشار‬‫برای همگون سازی هویت‪ ،‬برخی جوامع در معرض‬ ‫تهدید قرار می گیرند‪ .‬توضیح داده خواهد شدکهچگونه‬ ‫راست افراطی در اروپا نیز با تداوم همگرایی فرهنگی‬ ‫و اجتماعی اتحادیه اروپا مخالف اس��ت‪ .‬طرح دوم به‬ ‫تالش های یک گروه هویتی برای جدایی ازگروههویتی‬ ‫دیگر اشاره دارد که به تجزیه طلبی راه می برد‪ .‬مثال تالش‬ ‫کبک برای جدایی از کانادا یا تالش کردهای ترکیه برای‬ ‫جدایی ا ز ترکیه‪.‬‬ ‫این سه نوع تهدید مطرح برای هویت هر چند در‬ ‫نگاه تحلیلی از هم جدا هستند ولی در عمل می توانند به‬ ‫سهولت در هم امیزند‪ .‬همچنین می توان انها را در طیفی‬ ‫جایدادکهدریکسرانتهدیدهایعمدی‪،‬برنامه ریزی‬ ‫شده و سیاسی وجود دارد و در سر دیگرش تهدیدهای‬ ‫غیر عمدی و ساختاری‪ .‬همچنین جوامع گوناگون بسته‬ ‫به اینکه هویتشان چگونه ساخته و پرداخته شده باشد‬ ‫اسیب پذیری هایمختلفیدارند‪.‬اگرهویتجامعه ایبر‬ ‫جدا بودن‪ ،‬دور و تنها بودن پای گرفته باشد‪ ،‬حتی اضافه‬ ‫شدنجمعیتبسیارکوچکیازبیگانگانراهممشکل زا‬ ‫خواهد انگاش��ت (مانند فنالند)‪ .‬ملت هایی که تنها به‬ ‫اتکای کمی بیشتر بودن تعداد افرادشان (مانند التویا) یا از‬ ‫طریقسرکوباکثریت(مانندصرب هادرکوزوو)کنترل‬ ‫دولت را در دست دارند در برابر ورود سیلی از جمعیت‬ ‫رقیبیاباالتربودننرخزادوولدانهااسیب پذیرخواهند‬ ‫بود (مانند البانیایی ها)‪ .‬اگر زبان محور هویت ملی باشد‬ ‫پیروزی جهانی زبان انگلیس��ی در روزگار ما به همراه‬ ‫نفوذ پذیری متقابل جوامع‪ ،‬مشکل زا خواهد بود (مانند‬ ‫فرانسه) و‪...‬‬ ‫جوامع به تهدیدات هویتی خود به دو شیوه پاسخ‬ ‫می دهند؛‪)1‬ازطریقمنتقلکردنمسالهبهبخشسیاسی‬ ‫(و بالقوه بخش نظامی) از طریق گنجاندن مس��اله در‬ ‫دستورکاردولت‪.‬درسطحدولتمثالباتهدیدمهاجرت‬ ‫می توان از طریق قانون گذاری و برقراری کنترل مرزی‬ ‫برخورد کرد‪ .‬پاسخ های دولت نگر نسبتا رایج هستند‪)2.‬‬ ‫توسل به شیوه های غیر دولتی‪ :‬در این حالت خود جوامع‬ ‫تصمیم می گیرند که با توسل به شیوه های غیر دولتی با‬ ‫انچهخودتهدیدهویتیمی شناسند‪،‬برخوردکنند‪.‬‬ ‫ظهور و افول راست گرایی در اروپا‬ ‫در تاریخ سیاس��ی اروپ��ا‪ ،‬در فاصله اضمحالل‬ ‫فئودالیتهوپیدایشوگسترشنظامسرمایه داریساخت‬ ‫ویژه ای از دولت پیدا شد که از ان به عنوان ساخت دولت‬ ‫مطلقه یاد می شود‪ .‬دولت مطلقه که یکی از اشکال دولت‬ ‫مدرنبودپیش درامدساختدولتملیدراروپابهشمار‬ ‫‪41‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫می رفت‪ .‬مهمترین ویژگی ه��ای دولت مطلقه در اروپا‬ ‫تمرکز و انحصار در منابع و ابزاره��ای قدرت دولتی و‬ ‫تمرکز وسایل اداره جامعه در دست دولت بود‪.‬‬ ‫عصر دولت مطلقه در مقاطع تاریخی مختلفی در‬ ‫کشورهایگوناگونبهپایانرسید‪.‬عصردولتمطلقهدر‬ ‫انگلستان با انقالب‪ 1688‬و در فرانسه با انقالب‪ 1789‬به‬ ‫پایان رسید‪ .‬در المان دولت مطلقه تا انقالب های‪1848‬‬ ‫ادامه داشت‪ .‬روی هم رفته نقطه اغاز‪ ،‬شرایط پیدایش‪،‬‬ ‫میزان استقرار و ثبات‪ ،‬دوران استمرار و دالیل اضمحالل‬ ‫درکشورهایمختلفبسیارمتنوعبود‪.‬زمانیکهدراروپا‬ ‫دولتمطلقهونظمی کهایجادکردهبوددرحالفروپاشی‬ ‫بودوبهجایاندولت هایملیبانظمی متفاوتدرحال‬ ‫شکل گیری بودند‪ ،‬راست گرایی به شکل محافظه کاری‬ ‫و سنت گرایی ظهور کرد‪ .‬در واقع تحول از دولت مطلقه‬ ‫(منشاء حاکمیت پادشاه اس��ت) به دولت ملی (منشاء‬ ‫حاکمیت مردم هستند) زمینه ساز ظهور راست گرایان‬ ‫محافظه کاری ش��د که با این تحول مواف��ق نبودند‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر انها تحوالت شدیدی مانند انقالب فرانسه‬ ‫را تهدیدی برای سنت های گذشته خود می دانستند که‬ ‫تعریف کننده هویت انها بود‪ .‬در این مرحله انها تهدید‬ ‫برای هویت خ��ود را نه از برون بلک��ه از درون و در اثر‬ ‫تحول های رادیکال می دانستند‪ .‬راست گرایان در قالب‬ ‫ایدئولوژی محافظ��ه کاری بر مفاهیمی چون اهمیت و‬ ‫نقش اساسی اقتدار سیاسی‪ ،‬قداست خانواده‪ ،‬مذهب‬ ‫و تمجید سنت و رس��وم تاکید می کنند‪ .‬محافظه کاری‬ ‫واکنش اگاهانه ای در مقابل تهدیدات گوناگون جامعه‬ ‫نو نس��بت به نظم قدیم بود که از قرن هجدهم شدت‬ ‫گرفت‪ .‬محافظه کاری طی قرن نوزدهم با تاکیدی که بر‬ ‫سنت به عنوان عقل جمعی داشت در مقاطعی توانست‬ ‫بر نظام های سیاسی غرب حاکم ش��ود‪ .‬اما به تدریج و‬ ‫با گسترش لیبرالیسم فکری و رشد تجارت و صنعت‬ ‫مبانیانتضعیفشد‪.‬بعدازجنگجهانیاولوباظهور‬ ‫کمونیسم و تهدیدات منبعث از ان و مشکالت داخلی‬ ‫کشورهای اروپایی‪ ،‬بار دیگر راست گرایی و این بار در‬ ‫قالب جنبش های فاشیس��تی ظهور کرد‪ .‬در این مقطع‬ ‫محافظه کاری ابتدا به صورت جنبش ت��وده ای در امد‬ ‫و به فاشیس��م تبدیل ش��د که مظهر واکنش خشم الود‬ ‫س��نت گرایان و محافظه کاران ب��ه ویژگی های جامعه‬ ‫نو بود‪ .‬حرکت های فاشیس��تی در برخی از کشورهای‬ ‫اروپایی لیبرالیسم را عامل مشکالت داخلی و کمونیسم‬ ‫راعمده ترینتهدیدبرایخودمی دانستند‪.‬به دنبالاینبود‬ ‫که رژیم های سیاسی راست گرای اقتدار طلب ظهور کرد‬ ‫که در جامعه شناسی سیاسی از ان به عنوان کلی فاشیسم‬ ‫یا توتالیتر راست یاد می ش��ود‪ .‬جنبش های فاشیستی‬ ‫از ویژگی هایی چون دولت س��تایی‪ ،‬قدرت پرس��تی‪،‬‬ ‫نخبه گرایی و رهبر پروری‪ ،‬بسیج توده ای‪ ،‬جنگ طلبی‪،‬‬ ‫سنت گرایی و ‪ ...‬برخوردار بود‪ .‬جنبش توده ای فاشیسم‬ ‫در همه جا متش��کل از افرادی بود که از نظر اجتماعی‬ ‫نا امن و در معرض تهدید و افول بودند و نسبت به تحرک‬ ‫اجتماعیدرجامعهمدرنودرهم شکستهشدنشئونات‬ ‫ثابتجامعهسنتیواکنشنشانمی دادند‪.‬ارمانفاشیسم‬ ‫بازگشتبهوضعیتاجتماعیماقبلمدرن‪،‬ماقبلصنعتی‬ ‫و ماقبل دموکراتیکبوده است‪ .‬جنبش های فاشیستی در‬ ‫اروپا منجر به شکل گیری دولت های فاشیستی شد که‬ ‫خود جنگ جهانی دوم را در اروپا موجب شد‪ .‬این جنگ‬ ‫باعث افول راست گرایی در اروپا شد اما ان را از بین نبرد‪.‬‬ ‫بعد از جنگ جهانی دوم‪ ،‬راست گرایی در اروپا که خود‬ ‫را حامی سنت ها و مولفه های تعریف کننده هویت در‬ ‫مقابل تهدیدات داخلی و خارجی می دانستند در قالب‬ ‫احزاب دموکرات مسیحی ظهور کردند‪ .‬در این مرحله‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪42‬‬ ‫راست گرایی در اروپا خود را به لحاظ مبانی فکری تعدیل‬ ‫کرد و بر خالف دوران قبل بسیاری از ازادی ها و فعالیت ها‬ ‫را پذیرفت‪ .‬در سر تا سر دوران جنگ س��رد در اروپا عمدتا‬ ‫احزاب چپ قدرت را در دست داش��تند و به دلیل خاطره‬ ‫جنگ جهانی دوم احزاب راس��ت گرای افراطی با استقبال‬ ‫عمومی مواجه نمی شدند‪ .‬با این حال نمی توان منکر وجود‬ ‫احزاب محافظه کار معتدل و تاثیر گذاری ان در اروپا بود‪.‬‬ ‫راست گرایی جدید در اروپا‬ ‫با فروپاش��ی ش��وروی زمینه ب��رای ظه��ور دوباره‬ ‫راست گرایان افراطی فراهم ش��د‪ .‬زیرا فروپاشی شوروی‬ ‫تحوالتی را در پی داش��ت که راس��ت گرایان افراطی ان را‬ ‫تهدیدی برای هویت و همبستگی جامعه خود می دانستند‬ ‫و از این طریق به تدریج با اقبال عمومی مواجه ش��دند‪ .‬در‬ ‫ادامه به اهم این تحوالت پرداخته می شود و سپس نمودهای‬ ‫راست گرایی افراطی اروپا مورد واکاوی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ .1‬تهدید مهاجرت برای هویت‪ :‬تا قبل از پایان جنگ‬ ‫س��رد‪ ،‬دولتمردان اروپایی مهاجرت را صرفا امری به لحاظ‬ ‫اقتصادیمفیدمی دانستند‪.‬امابافروپاشیشورویونگرانیاز‬ ‫ورود گسترده مهاجران اقتصادی از کشورهای اروپای شرقی‬ ‫و جنوب اروپا باعث شد که انها اوایل دهه‪ 1990‬مهاجرت را‬ ‫به صورت موضوعی ببینند که می تواندهمبستگی اجتماعی‬ ‫انها را به خطر بیندازد‪ .‬متاثر از این ن��وع نگاه‪ ،‬زبان و ادبیات‬ ‫در غرب توسط راست گرایان این گونه به کار رفت که «در‬ ‫بسیاری از کشورها‪ ،‬شهروندان اکنون از این نمی ترسند که‬ ‫با ارتش و تانک مورد حمله قرار گیرند‪ ،‬بلکه در هراسند که‬ ‫توسطکساندیگریموردحملهواقعشوندکهبازباندیگری‬ ‫سخنمی گویند‪،‬خدایدیگریرامی پرستند‪،‬بهفرهنگ های‬ ‫دیگری تعلق دارند و شغل انها را تصاحب‪ ،‬سرزمین شان را‬ ‫اشغال‪ ،‬نظام رفاهی ش��ان را تخریب و شیوه زندگی شان را‬ ‫تهدید می کند»‪ .‬این بیان و معنا زمینه را برای رشد و افزایش‬ ‫احزاب نژاد پرست فراهم کرد‪.‬‬ ‫‪ .2‬رقابت عمودی‪ :‬پس از فروپاشی شوروی همگرای‬ ‫در اروپا بسیار تسریع شد که این خود باعث خلق تهدید برای‬ ‫امنیت اجتماعی گروه های همگرا شد‪ .‬همگرایی در اتحادیه‬ ‫اروپا متضمن تالش عمدی برای ایج��اد و حفظ وفاداری‬ ‫اجتماعی جدید به کل اروپا بود که ای��ن خود باعث از بین‬ ‫رفتن تنوع و غنای فرهنگی کشورهای عضو می شد‪ .‬این امر‬ ‫خود یکی از دالیل ظهور راست گرایی جدید در اروپا بود که‬ ‫همگرایی اجتماعی در قالب اتحادیه اروپا را تهدیدی علیه‬ ‫هویت خود می دانستند‪ .‬در قالب همین مدل نظری رقابت‬ ‫عمودی‪ ،‬در کشورهایی مانند یوگسالوی برخی از گروه های‬ ‫هویتی خواهان جدایی ش��دند که این خود منجر به ظهور‬ ‫راست گرایان افراطی در صربستان ش��د‪ .‬پس از فروپاشی‬ ‫ش��وروی‪ ،‬تجزیه طلبی های هویتی مهمترین عامل ظهور‬ ‫ارمان فاشیسم بازگشت به وضعیت‬ ‫اجتماعی ماقبل مدرن‪ ،‬ماقبل صنعتی‬ ‫و ماقبل دموکراتیک بوده است‪.‬‬ ‫جنبش های فاشیستی در اروپا منجر‬ ‫به شکل گیری دولت های فاشیستی‬ ‫شد که خود جنگ جهانی دوم را در‬ ‫اروپا موجب شد‪ .‬این جنگ باعث افول‬ ‫راست گرایی در اروپا شد اما ان را‬ ‫از بین نبرد‪ .‬بعد از جنگ جهانی دوم‪،‬‬ ‫راست گرایی در اروپا که خود را حامی‬ ‫ سنت ها و مولفه های تعریف کننده‬ ‫هویت در مقابل تهدیدات داخلی و‬ ‫خارجی می دانستند در قالب احزاب‬ ‫دموکرات مسیحی ظهور کردند‬ ‫راست افراطی در اروپای شرقی در دهه‪1990‬بود‪.‬‬ ‫‪ .3‬رقاب��ت افقی‪ :‬برخ��ی از کش��ورهای اروپای‬ ‫تصور می کنند ک��ه این نوع تهدی��د از ناحیه مهاجران‬ ‫برای انها وج��ود دارد‪ .‬طب��ق این مدل‪ ،‬تن��ش زمانی‬ ‫وجود دارد که به نظر رس��د مهاج��ران در برابر جذب‬ ‫و هضم ش��دن در فرهنگ موج��ود مقاومت می کنند‪.‬‬ ‫در این باره باری بوزان اس��تدالل می کند که اروپایی ها‬ ‫اغلب نسبت به مهاجران مسلمان حساسند که فرهنگ‬ ‫قوی‪ ،‬مش��هود‪ ،‬ملموس‪ ،‬بیگانه و غریبه انها می تواند‬ ‫به صورت مقابله یا مقاومت در براب��ر ادغام در جامعه‬ ‫نوعی تهاجم تلقی شود‪ .‬راست گرایی افراطی که ابتدا‬ ‫محدود به کش��ورهای اروپای غربی بود در سال های‬ ‫اخیر به کشورهای اسکاندیناوی و حوزه دریای بالتیک‬ ‫نیز سرایت کرده است‪ .‬این جریان از ویژگی هایی چون‬ ‫نژاد پرستی‪ ،‬بیگانه هراسی و بیگانه ستیزی‪ ،‬اسالم هراسی‬ ‫و اسالم س��تیزی‪ ،‬محافظ��ه کاری و س��نت گرایی‪،‬‬ ‫حمایت گرای��ی فرهنگی‪ ،‬هویت گ��رای و ملی گرای‪،‬‬ ‫گرایش به حرکت های پوپولیستی و توسل به خشونت‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬راس��ت گراییی در اروپا امروز به دو‬ ‫طریق در واکنش به انچه تهدید می پندارد فعال است‪:‬‬ ‫یکی به طری��ق غیر دولتی‪ ،‬مانند حم�لات نئونازی ها‬ ‫به مهاجران خارج��ی و دفاتر اح��زاب و روزنامه های‬ ‫چپی به خاطر اینکه انها را علت تهدیدات هویتی برای‬ ‫خود می دانند‪ .‬ان��دراس برینگ بروی��ک‪ ،‬بنیادگرای‬ ‫مسیحی نروژی بیان می دارد علت اقدامش این بود که‬ ‫به حزب کارگر اعالم کند روز رستاخیز نزدیک است‬ ‫مگراینکهسیاست هایشراتغییردهد‪.‬درانگلیس‪،‬گروه‬ ‫راست افراطی«ای دی ال»‪ ،‬در فرانسه گروه نژادپرست‬ ‫« ام ار ای پی»‪ ،‬گروه نئونازی ها در المان‪ ،‬نئوفاشیست ها‬ ‫در ایتالیا و‪ ...‬از جمله گروه هایی هستند که به شیوه های‬ ‫غیر دولتی برای مقابله ب��ا انچه تهدید تعریف می کنند‬ ‫متوس��ل می شوند‪.‬ش��یوه دوم واکنش در چارچوب‬ ‫فعالیت های سیاسی اس��ت‪ .‬در اینجا می توان احزاب‬ ‫سیاسی راست گرا را مثال زد که در موارد زیادی موفق‬ ‫به راهیابی به پارلمان کش��ورهای خود و حتی پارلمان‬ ‫اروپا ش��ده اند و همواره خواهان اعم��ال محدودیت‬ ‫شدید بر ورود مهاجران به کشور بوده اند‪ .‬از جمله این‬ ‫احزاب راس��ت گرا در اروپا می توان ب��ه جبهه ملی در‬ ‫فرانسه به رهبری ژان ماری لوپن‪ ،‬حزب نیرو در ایتالیا‪،‬‬ ‫حزب فنالندی های واقع��ی در فنالند‪ ،‬حزب مردم در‬ ‫دانمارک‪،‬حزبازادیهلندکهبرویکدرمانیفستخود‬ ‫از ان تمجید کرده اس��ت‪ ،‬حزب ازادی اتریش‪ ،‬حزب‬ ‫ملی گرای پیشرفت نروژ که برویک قبال عضو ان بوده‬ ‫است و‪ ...‬اشاره کرد‪ .‬به رغم تفاوت ها و اشتراکاتی که میان‬ ‫احزاب راست گرا در کشورهای مختلف اروپایی وجود‬ ‫دارد انها از یک وجه مشترک بسیار مهم برخوردارند و‬ ‫ان ضدیت با مسلمانان و اسالم به ویژه پس از حوادث‬ ‫ تروریستی ‪11‬سپتامبر است‪ .‬برویک بیان می دارد که به‬ ‫نام مبارزه با اسالم این کار را کرده است یا در مانیفست‬ ‫خود می نویسد که«مسلمانان اس��لو؛ اسلو عشق مورد‬ ‫عالقه من را دگرگون کرده اند و ان را به ش��کل جامعه‬ ‫چند فرهنگی در اورده اند‪ ».‬در پایان باید گفت که نازیسم‬ ‫وفاشیسمدردورانبیندوجنگجهانیدرسایهتفکرات‬ ‫راست گرایانهرشدکردوباانجامحرکت هایپوپولیستی‬ ‫موفق به تشکیل دولت شد و فجایع جنگ جهانی دوم را‬ ‫به وجود اورد‪ .‬نگارنده ادعا ندارد که راست گرایی امروز‬ ‫اروپا به همان نتیجه ای منجر می شود اما اگر روزی در‬ ‫اروپا احزاب راس��ت گرا به حزب حاکم تبدیل شوند‬ ‫بدون ش��ک مهاجران از هیچگونه امنیت��ی برخوردار‬ ‫نخواهند بود‪g.‬‬ ‫دکتر بهادر امینیان (رئیس سابق دانشکده روابط بین الملل و سفیر ایران در رومانی)‬ ‫‪4‬‬ ‫یکی از جریان هایی که باعث و تقویت کننده بسیاری از فشارها و مشکالت جهان اسالم محسوب می شود‬ ‫رژیم اسرائیل و صهیونیسم جهانی است‪ .‬عالوه بر بحث اشغال سرزمین مسلمانان و انبوه مشکالت و معضالت‬ ‫منطقه ای که این رژیم برای جهان اس�لام ایجاد کرده‪ ،‬یکی از اصلی ترین دالیل سیاست های ضداسالمی‬ ‫امریکا که ریشه در حمایت این کشور از اسرائیل دارد‪ .‬ریشه جریان های ضداسالمی در کشورهای اروپایی‬ ‫و فشارهایی که بر حرکت ها و کشورهای اس�لامی می اید نیز در ارتباط مستقیم با همین مساله است‪ .‬جهان‬ ‫اسالم نیز با درک این خطر و ابعاد ان بیشترین حساسیت را روی صهیونیسم دارد‪ ،‬اما یکی از خطرهایی که‬ ‫شاید بتوان گفت جهان اسالم از ان غفلت کرده است و این خطر حتی در ایجاد و تقویت صهیونیسم نقشی‬ ‫اصلی ایفا کرده و امروزه نیز در تحریک و حمایت و تقویت جریان های ضداسالمی و حتی در بقا و قوت رژیم‬ ‫اسرائیل نقشی اساسی دارد‪ ،‬جریان های افراط گرای مسیحی اس��ت‪ .‬در این مقاله می کوشیم نشان دهیم که‬ ‫بخشی از جریان های تندرو مسیحی که مسیحیت صهیونیستی نام دارند پیش از تشکیل صهیونیسم یهودی با‬ ‫رویکردی موعودگرایانه در فکر ایجاد و زمینه سازی تشکیل کشور اسرائیل و اشغال فلسطین بوده اند‪ .‬امروز‬ ‫نیز بدون حمایت این گروه‪ ،‬البی های اس��رائیل توان چندانی در بسیج جامعه و دولت امریکا در حمایت از‬ ‫اسرائیل ندارند و اسرائیل بدون پشتیبانی انان نمی تواند به بقای خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫نقش مسیحیان صهیونیست در ایجاد و هدایت جریان های ضداسالمی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫نوانجیلی های متعصب‬ ‫دیدگاه های مسیحیت صهیونیسم‬ ‫از زم��ان پیدای��ش پروتستانتیس��م و از ق��رن‬ ‫‪ 16‬میالدی‪ ،‬این مذهب امیخته ب��ا اعتقادات یهودی‬ ‫بود و اصولگرایی پروتس��تانی که بعدا در امریکا نیز‬ ‫حاکم شد‪ ،‬اعتقاد داش��ت که بر خالف کاتولیک ها که‬ ‫دستگاه کلیسا و شخص پاپ را مقدس و بری از خطا‬ ‫می دانستند‪ ،‬این کتاب مقدس است که مصون از اشتباه‬ ‫و خطاست و مومنین باید به کتاب مقدس رجعت کنند‬ ‫و ان را فرا گیرند‪ .‬کتاب مقدس شامل دو بخش عهد‬ ‫عتیق(تورات) و عهد جدید (انجیل) است‪ .‬مسیحیان‬ ‫باید زبان ای��ن کتاب یعنی عب��ری را فراگیرند و بدان‬ ‫احترام گذارند‪ .‬بدین ترتیب نوعی ترویج زبان عبری‬ ‫و روایت های تورات در جوامع مسیحی اوج گرفت‪.‬‬ ‫در جوامع مس��یحی به وی��ژه در جامع��ه اصولگرای‬ ‫پروتس��تانی امریکا خواندن روایات و ادعیه تورات‬ ‫رواج گرف��ت و این موارد ب��ه اضافه اس��طوره های‬ ‫یهودی از اغاز بخش تعیین کننده شکل دهنده هویت‬ ‫و شخصیت جامعه امریکا را شکل داد‪.‬‬ ‫بر اس��اس این روایت از تورات و مس��یحیت‪،‬‬ ‫یهودیان ملت برگزیده خدا هستند که در کتاب مقدس‬ ‫وعده داده شده که انها به فلسطین باز خواهند گشت‬ ‫و با تبدیل ش��دن به یک ملت متحد بر کل فلس��طین‬ ‫بزرگ حکومت می کنند‪ .‬انها بر این باورند که در این‬ ‫مساله جای تردید نیست و خدا به وعده ای که داده وفا‬ ‫خواهد ک��رد و باید زمینه های تحقق ان فراهم ش��ود‪.‬‬ ‫مضافا انکه در این روایت از کتاب مقدس شرط ظهور‬ ‫حضرت مسیح تشکیل حکومت یهودی در فلسطین‬ ‫اس��ت‪ .‬نکت��ه جال��ب در این رابط��ه ان ب��ود که هم‬ ‫مسیحیان و هم یهودیان معتقد بودند که منتظر ظهور‬ ‫حضرت مسیح هستند و تنها در این تفاوت داشتند که‬ ‫یهودیان ان را برای نخستین بار می دانند و مسیحیان ان‬ ‫را رجعت دوباره حضرت مسیح‪ ،‬پس بر اساس وعده‬ ‫الهی فلس��طین متعلق به یهودیان بوده که در اش��غال‬ ‫اعراب قرار داش��ته اس��ت‪ .‬تحقق وعده الهی و زمینه‬ ‫ظهور حضرت مسیح بازگشت یهودیان به فلسطین و‬ ‫تشکیل دولت اسرائیل است‪.‬‬ ‫همانگونه که مشخص اس��ت یهودیان به برکت‬ ‫میراث اس��طوره ایشان خود را بر مس��یحیان تحمیل‬ ‫کردند‪ .‬این تحمیل از طری��ق متون مقدس انقدر نافذ‬ ‫بوده که عمده مسیحیان اصولگرای پروتستان به ویژه‬ ‫در امریکا تصور نمی کردند که اصوال ملتی غی ر از یهود‬ ‫در فلسطین وجود یا حق دارد و بعدا کشور اسرائیل نیز‬ ‫بر اساس همین تصور و با شعار «یک سرزمین بی ملت‬ ‫برای ملتی بی سرزمین» ش��کل گرفت‪ .‬به دلیل اصرار‬ ‫پروتستان ها و مسیحیان انجیلی بر تقدس کتاب مقدس‬ ‫و حضور همه جانبه عهد عتیق در شکل دهی به هویت‬ ‫و مبانی فرهنگی پروتستان ها‪ ،‬این گروه بیش از سایر‬ ‫مذاهب مسیحی بر حمایت از یهودیان و حق بازگشت‬ ‫انها اصرار داش��ته اند‪ .‬به همین دلیل است که لوسین‬ ‫ولف‪ ،‬مورخ یهودی می گوید اکثر مبلغان صهیونیسم‬ ‫تا زمان هرتزل مسیحی بودند‪.‬‬ ‫پروتستان ها و فرق منش��عب از انها بیش از هر‬ ‫طایفه و فرقه مس��یحی دیگری به عه��د عتیق کتاب‬ ‫مق��دس عنای��ت داش��تند و در نتیجه بی��ش از دیگر‬ ‫شاخه های مس��یحیت به یهودیان و اندیشه های انها‬ ‫نزدیک بودن��د‪ .‬این ارتب��اط با تصمیم گیری س��ران‬ ‫پروتستانتیس��م در چاپ هر دو کت��اب در یک جلد‬ ‫ی اسطوره ها و قهرمانان یهودی‬ ‫تقویت شد‪ .‬حتی اسام ‬ ‫جای��گاه ویژه ای بین پروتس��تان ها ب��رای نامگذاری‬ ‫فرزندان خود و حتی ش��هرها و خیابان ه��ا پیدا کرد‪.‬‬ ‫تش��کیل جامعه امریکا و مهاجرت اولین گروه های‬ ‫‪43‬‬ ‫تش��کیل دهنده امریکای نوین امیخته ب��ا اعتقادات‬ ‫موعودگرایانه مذهبی پروتس��تانی بود‪ .‬مهاجران خود‬ ‫را پیوریتن یا پاکدینان��ی می خواندند که از دنیا گرایی‬ ‫و فس��اد اروپا گریخته اند و برای تش��کیل جامعه ای‬ ‫مس��یحی به امریکا امده ان��د‪ .‬جامعه امری��کا از بدو‬ ‫پیدایش‪ ،‬جامعه ای مذهبی محسوب می شد‪ .‬انها وظیفه‬ ‫خود را ایجاد زمینه ظهور حضرت مسیح می دانستند‬ ‫که این کار را باگ��رداوردن یهودیان در سرزمینش��ان‬ ‫یعنی فلسطین امکان پذیر می کردند‪ .‬ایده جمع کردن‬ ‫یهودیان در فلسطین در قرن های ‪ 17‬و ‪ 18‬شکل گرفت‬ ‫و در قرن‪ 19‬به بخش جدایی ناپذیر اعتقادات مسیحی‬ ‫تبدیل شد و در تصمیم گیری های مقامات سیاسی نقش‬ ‫قاطعی پیدا کرد‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫نقش مسیحیت صهیونیستی انگلیسی در پیدایش‬ ‫و اجرای ایده تشکیل دولت اسرائیل‬ ‫ایده تشکیل دولت اس��رائیل در فلسطین بسیار‬ ‫پیش از انکه توس��ط یهودیان مطرح ش��ود توس��ط‬ ‫فرقه های خاصی از مس��یحیان انگلیسی مطرح شد و‬ ‫انها توانستند از قرن ‪ 17‬با نوشتن کتاب های متعدد و با‬ ‫طرح این مساله در الهیات و مباحث عقیدتی خود زمینه‬ ‫الزم برای مقامات دولت استعماری انگلیس که حضور‬ ‫پر رنگی در منطقه خاورمیانه کنونی داش��تند‪ ،‬فراهم‬ ‫سازند‪ .‬این مباحث در حالی صورت می گرفت که بر‬ ‫اثر فشار بر یهودیان در اواخر قرن ‪ 13‬انگلستان تمام‬ ‫یهودیان را از این کشور اخراج کرده بود و یهودیان در‬ ‫این کشور حضوری نداشتند‪.‬‬ ‫از ق��رن ‪ 17‬و همزمان با پیون��د مباحث و منافع‬ ‫اس��تعماری و مباحث مذهب��ی در انگلس��تان‪ ،‬طرح‬ ‫بحث دفاع از حقوق یهودیان و ضرورت اسکان انها در‬ ‫فلسطین در بین جوامع مس��یحی انگلستان اغاز شد‪.‬‬ ‫یک نویسنده مشهور انگلیسی در ‪ 1799‬می نویسد که‬ ‫اراده خداوند بر تعلق فلسطین به یهودیان تعلق گرفته‬ ‫و مانع اصلی کنترل ب��ر ان منطقه اس��ت و ما باید در‬ ‫گام نخست انها را در هم شکنیم‪ .‬پس از ان نویسنده‬ ‫دیگری در ابتدای قرن ‪ 19‬نوشت انگلستان باید همانند‬ ‫یک کوروش جدید اب��زار خداون��د در بازگرداندن‬ ‫یهودیان به سرزمین خود باشد‪ .‬در سال ‪ 1819‬در کتاب‬ ‫دیگری بیان می ش��ود که یهودیان و مسیحیان باید در‬ ‫بازگرداندن یهودیان به فلسطین تشریک مساعی کنند‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1839‬و تحت فش��ار یک مس��یحی‬ ‫صهیونیس��ت دیگر به نام لرد ش��افتز بری انگلس��تان‬ ‫کنس��ولگری خود در بیت المقدس را افتتاح می کند‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1858‬انگلس��تان امپراتور عثمانی را وادار‬ ‫می کند در معاهده صلح جنگ کریمه (با روسیه) بندی‬ ‫را بگنجاند که بر اس��اس ان حق مسیحیان و یهودیان‬ ‫برای اس��تقرار در بیت المقدس تضمین شده بود‪ .‬این‬ ‫مساله گام نخست در ارس��ال یهودیان به فلسطین و‬ ‫تشکیل دولت اسرائیل محسوب می شود که بدون فشار‬ ‫مسیحیان صهیونیست انگلیس به دست نمی اید‪ .‬گام‬ ‫اساسی در این چارچوب با انتصاب بنیامین دیسراییلی‬ ‫به مقام نخست وزیری انگلستان در سال ‪ 1668‬برداشته‬ ‫شد‪ .‬دیسراییلی یک مس��یحی صهیونیست بود که به‬ ‫شدت به ریش��ه یهودی خود پایبند بود‪ .‬وی در سال‬ ‫‪ 1877‬در مقاله «مس��اله یهود یک مساله شرقی است»‬ ‫نوشت‪« :‬در ‪ 50‬س��ال اینده یک میلیون یهودی باید با‬ ‫هدایت انگلستان در فلسطین مس��تقر شوند‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1897‬یک مسیحی صهیونیست توانست قیصر المان‬ ‫و سپس نخست وزیر انگلستان را متقاعد کند با هرتزل‪،‬‬ ‫رهبر صهیونیست ها دیدار کند و خود در هر دو دیدار‬ ‫با هرتزل همراه بود‪ .‬در این دیدار نخست وزیر انگلیس‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪44‬‬ ‫به علت حساسیت های موجود در خاورمیانه کوشید‬ ‫هرتزل را متقاعد س��ازد یهودیان را در اوگاندا مستقر‬ ‫س��ازد و در چند س��ال بعد نیز همین مساله سیاست‬ ‫انگلستان بود تا انکه در اتفاقی مهم و تاثیر گذار رهبر‬ ‫یهودیان وایتزمن با یک مس��یحی صهیونیست به نام‬ ‫لرد ارتور بالفور که وزیر امور خارجه انگلس��تان بود‬ ‫دیدار کرد‪ .‬در این دیدار وایتزمن توانس��ت بالفور را‬ ‫متقاعد کند که یهودیان به فلس��طین بروند‪ .‬این دیدار‬ ‫به وعده بالفور منتهی ش��د که اس��اس تشکیل دولت‬ ‫اسرائیل است‪» .‬‬ ‫همان گونه ک��ه در این مرور تاریخی مش��خص‬ ‫است گروه های مس��یحی صهیونیست بسیار پیش از‬ ‫تشکیل جنبش صهیونیس��م زمینه های تشکیل دولت‬ ‫اسرائیل را فراهم اوردند‪.‬‬ ‫نقش مسیحیت صهیونیستی امریکا در پیدایش و‬ ‫اجرای ایده تشکیل دولت اسرائیل‬ ‫نظریه حمای��ت از یهودیان برای بازگش��ت به‬ ‫امریکا نقش گسترده ای‬ ‫در گسترش دیدگاه های‬ ‫نزدیک به مسیحیت‬ ‫صهیونیستی دارد‪ .‬به طور‬ ‫مثال در حالیکه مذهب‬ ‫مردم رومانی همواره‬ ‫ارتدوکس بوده گروه‬ ‫قابل توجهی از مسیحیان‬ ‫شمال این کشور به‬ ‫مذهب پروتستانتیسم با‬ ‫روایت نزدیک به نوانجیلی‬ ‫امریکا گرویده اند و از‬ ‫طرف نهادهای امریکایی‬ ‫حمایت می شوند‬ ‫فلسطین‪ ،‬از همان اغاز تشکیل جامعه امریکا در این‬ ‫کشور (تحت تاثیر جامعه مذهبی انگلستان) حضوری‬ ‫قدرتمن��د داش��ت‪ .‬در س��ال ‪ 1844‬کشیش��ی به نام‬ ‫جورج بوش (جد روسای جمهور بعدی امریکا) که‬ ‫استاد زبان عبری دانشگاه نیویورک و نویسنده کتاب‬ ‫زندگی محمد(ص) بود خواس��تار ارتق��ای یهودیان‬ ‫در جهان با ایجاد کش��ور یهودی در فلسطین شد‪ .‬از‬ ‫جمله در سال ‪ 1863‬وزیر امور خارجه امریکا دستور‬ ‫داد تا از تمام ابزار موجود برای نجات «اس��رائیلی ها‬ ‫از ستم وحشیانه» دولتش��ان در مراکش استفاده شود‪.‬‬ ‫همی��ن عقی��ده مس��یحیان نو انجیلی (صهیونیس��ت‬ ‫مس��یحی) باعث ش��د تا تعداد زی��ادی از گروه های‬ ‫میسیونری و مردان و زنان امریکایی مومن که احساس‬ ‫تکلیف می کردند تمام تالش خود را برای تحقق این‬ ‫وعده الهی به کار برن��د و تعداد زی��ادی از انها برای‬ ‫فراهم اوردن مقدمات ان عازم فلس��طین ش��دند‪ .‬از‬ ‫معروف ترین انه��ا می توان به خان��م هاریت لیورمن‬ ‫که خطیب برجسته ای بود و در س��ال ‪ 1837‬کوشید‬ ‫مستعمره ای در فلسطین بنا کند و خانم کلوریندا مینور‬ ‫که در سال ‪ 1851‬کوشید یک مدرسه کشاورزی مورد‬ ‫نیاز دولت یهودی در فلسطین ایجاد کند و جورج ادامز‬ ‫اشاره کرد‪ .‬ادامز که یک مسیحی مورمونی امریکایی‬ ‫بود در سال ‪ 1862‬ده ها(‪ )156‬تن از پیروانش و افرادی‬ ‫راکه بدی��ن منظور اس��تخدام کرده بود ب��رای ایجاد‬ ‫مستعمره جدید برای یهودیان به فلسطین برد‪ .‬وی ادعا‬ ‫می کرد شرط ظهور حضرت مسیح بازگشت یهودیان‬ ‫به فلس��طین اس��ت‪ .‬انها در اغاز به س��ختی و تحت‬ ‫حمایت کنسولگری امریکا موفق به مالکیت ‪ 50‬هزار‬ ‫متر مربع زمین و احداث ده ها خانه در نزدیکی شهر یافا‬ ‫شدند‪ .‬انها بیش از پنج سال در این منطقه دوام نیاوردند‬ ‫و به دلیل مشکالت مالی مجبور به ترک این مستعمره‬ ‫جدید و بازگشت به امریکا شدند‪.‬‬ ‫از همان اغ��از برنامه ه��ای منظم ب��رای بازدید‬ ‫زائران از س��رزمین مق��دس یعنی فلس��طین ترتیب‬ ‫داده ش��د‪ .‬ابراهام لینکلن در س��ال ‪1863‬در پاسخ به‬ ‫درخواست یک رهبر کلیسای کانادا در مورد یهودیان‬ ‫گفت‪« :‬بازگرداندن یهودیان به فلس��طین یک هدف‬ ‫شرافتمندانه بس��یاری از امریکایی هاست‪ ».‬هر چند‬ ‫ایجاد مستعمرات جدید در فلسطین جزو برنامه های‬ ‫گروه های متعدد نو انجیلی بود‪ ،‬ولی شکس��ت تجربه‬ ‫ادامز انه��ا را از اینکار منصرف ک��رد ولی برنامه های‬ ‫توریس��تی و ایجاد کلیسا‪ ،‬کنیس��ه‪ ،‬مدرسه و کلینیک‬ ‫در سرتاسر فلسطین توسط انها تداوم یافت تا رویای‬ ‫بازگشت یهودیان را محقق سازند‪.‬‬ ‫امریکایی ه��ا فعالیت های میس��یونری خود در‬ ‫قالب های مختلف را در سرتاسر خاورمیانه گسترش‬ ‫دادند‪ .‬همچنین در سال ‪ 1863‬اولین کالج امریکایی در‬ ‫شهر استانبول افتتاح شد که نقش زیادی در تحوالت‬ ‫اتی عثمانی ایفا کرد و از جمله پنج نخست وزیر ترکیه‬ ‫از این کالج فارغ التحصیل ش��دند‪ .‬مدتی بعد نیزکالج‬ ‫پروتستانی سوریه که بعدا دانشگاه امریکایی بیروت‬ ‫نامیده شد‪ ،‬توس��ط یک گروه میس��یونری نوانجیلی‬ ‫دیگر شروع به کار کرد‪ .‬این دانشگاه به سرعت هزاران‬ ‫فارغ التحصیل پیدا کرد که در میان انها ده ها شخصیت‬ ‫سیاسی و فرهنگی جهان عرب دیده می شوند‪.‬‬ ‫هرچند جدایی دین از سیاس��ت در خود امریکا‬ ‫به شدت رعایت می ش��د ولی این مساله در سیاست‬ ‫خاورمیان��ه ای امری��کا کامال معکوس ب��ود‪ .‬ترکیب‬ ‫سیاس��ت خارجی امریکا و تعصب نوانجیلی را بیش‬ ‫از هر م��ورد می توان در م��ورد ایران مش��اهده کرد‪.‬‬ ‫میس��یونرهای امریکایی از مدت ها پیش در ارومیه‪،‬‬ ‫همدان و تبریز مش��غول به فعالیت بودند و دو کشور‬ ‫در س��ال ‪ 1856‬معاهده تجاری امضا ک��رده بودند که‬ ‫اجرایی نشده بود و رابطه دیپلماتیک هم برقرار نبود‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1883‬ناصرالدین شاه ایران از امریکا در برابر‬ ‫تالش روس و انگلیس برای سلطه برکشور تقاضای‬ ‫کمک کرد که دولت امریکا به این درخواست به علت‬ ‫فرصتی که در ان می دید و همچنین هراس از به خطر‬ ‫افتادن جان و ماموریت هیات های میسیونری امریکا‬ ‫در ایران پاس��خ مثبت داد‪ .‬امریکا در همان سال اولین‬ ‫هیات رس��می دیپلماتیک خود را به ریاست ساموئل‬ ‫گرین ویلی بنجامین که پسر یک میسیونر بود به ایران‬ ‫اعزام کرد‪.‬‬ ‫اهداف میس��یونری نفوذ گسترده ای بر سیاست‬ ‫امریکا در منطقه و ایران داشت‪ .‬هیات های میسیونری‬ ‫نوانجیلی همچنین ارتباط نزدیک خود با دانشگاه های‬ ‫امریکا و به ویژه دانشگاه پرینستون و خاندان های مهم‬ ‫امریکا همانند راکفلر‪ ،‬م��ورگان و روزولت را حفظ‬ ‫کردند‪ .‬این ارتباط با مراک��ز تصمیم گیری‪ ،‬ابزار الزم‬ ‫برای تاثیرگذاری در سیاست خارجی امریکا به ویژه‬ ‫در منطقه خاورمیانه را به نوانجیلی ها می داد‪.‬‬ ‫امروزه هم امریکا نقش گسترده ای در گسترش‬ ‫دیدگاه های نزدیک به مس��یحیت صهیونیستی دارد‪.‬‬ ‫به طور مثال در حالیکه مذه��ب مردم رومانی همواره‬ ‫ارتدوکس بوده گروه قابل توجهی از مسیحیان شمال‬ ‫این کشور به مذهب پروتستانتیسم با روایت نزدیک‬ ‫به نوانجیلی امریکا گرویده ان��د و از طرف نهادهای‬ ‫امریکایی حمایت می شوند‪.‬‬ ‫چیستی مفهوم بنیادگرایی مسیحی‬ ‫فتح اهلل حسینی ‪/‬کارشناس مسائل سیاسی‬ ‫‪5‬‬ ‫ریشه تاریخی مفهوم بنیادگرایی‬ ‫مفهوم «بنیادگرای��ی» برگرفته از کلمه التین‬ ‫«‪ »Fundamentalism‬به معنای شالوده و اساس‬ ‫است‪ .‬بنیادگرایی یک اصطالح قدیمی است که در‬ ‫گذشته در مورد متعصبین مذهبی‪ ،‬به خصوص ان‬ ‫دسته از مسیحیانی که حاضر به پذیرفتن هیچ گونه‬ ‫تعبیر و تفسیر و انحرافی در کتاب مقدس نبودند‪،‬‬ ‫به کار می رفت‪ .‬اصطالحا بنیادگرا نیز به کس��ی‬ ‫اطالق می ش��ود که معتقد به معنای تحت اللفظی‬ ‫محتوای کتاب مق��دس بوده و خ��ود را مقید به‬ ‫تفسیر ان نمی داند‪.‬‬ ‫بنیادگرایی برای نخستین بار در مباحثاتی در‬ ‫درون مذهب پروتستان امریکایی‪ ،‬در اوایل قرن‬ ‫بیستم به کار رفت‪ .‬بین سال های ‪ 1910‬و ‪،1915‬‬ ‫پروتستان های کلیسای انجیلی یک رشته جزوات‬ ‫را تحت عنوان «مبانی یا بنیادها» منتش��ر کردند و‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫از واقعه یازدهم سپتامبر سال ‪ 2001‬میالدی‬ ‫به این س��و «بنیادگرایی» به یک��ی از مهمترین و‬ ‫پرنفوذتری��ن چالش ه��ای دنیای م��درن تبدیل‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬بنیادگرایی‪ ،‬از جمل��ه ورطه های‬ ‫ازاردهنده ای اس��ت که بر س��ر راه هر نوع تفکر‬ ‫دینی به کمین نشسته است‪.‬‬ ‫برخی از تحلیلگ��ران معتقدند که اساس��ا‬ ‫بنیادگرایی‪ ،‬شکل تراژیک و مسخ شده نوگرایی‬ ‫دینی اس��ت‪ .‬نوگرایان دینی‪ ،‬وقت��ی وجه منفی‬ ‫تفکر مدرن را بر وج��ه ایجابی و مثبت ان برتری‬ ‫ببخش��ند‪ ،‬موضعی خصمانه نس��بت ب��ه دنیای‬ ‫مدرن و منظری نوس��تالژیک نسبت به شالوده ها‬ ‫و بنیادها بر خواهند گزید‪ .‬اما برخی دیگر برانند که‬ ‫بنیادگرایی‪ ،‬عارضه و زایده ای است که نوگرایی‬ ‫را به افت کش��انده و راه را بر بالندگی نواندیشی‬ ‫سد کرده اس��ت‪ .‬به هر تقدیر‪ ،‬بنیادگرایی هرچه‬ ‫باشد در روزگار ما به هویتی مس��تقل و اثرگذار‬ ‫تبدیل ش��ده و در تحلیل های فکری و سیاس��ی‬ ‫نمی توان چشم بران بس��ت‪ .‬جمعه خونین نروژ‬ ‫در صحنه منازعات رسانه ای شده بین الملل‪ ،‬یک‬ ‫بار دیگر نگاه ها را به سمت بنیادگرایان معطوف‬ ‫کرد‪ ،‬البته نه بنیادگرایان اسالمی‪ ،‬بلکه بنیادگرایی‬ ‫مس��یحی‪ .‬اصوال تا پیش از این حادثه در ادبیات‬ ‫سیاسی و رسانه ای غرب هرکجا لفظ بنیادگرایی‬ ‫به کار می رفت‪ ،‬پسوند اس�لامی نیز به ان افزوده‬ ‫می ش��ده و به نوعی وانمود می ش��د بنیادگرایی‬ ‫خاص دین اسالم است! اما به راستی بنیادگرایی‬ ‫دینی چیس��ت و ریش��ه های ان کدام است؟ چه‬ ‫ارتباطی میان این پدیده و ادیان توحیدی وجود‬ ‫دارد؟‬ ‫طی ان به تایید خطاناپذیری یا حقیقت نص کتاب‬ ‫مقدس در برابر تفس��یرهای جدید از مسیحیت‬ ‫پرداختند‪ .‬بنیادها مجموع��ه ای از دوازده جزوه‬ ‫بود که تئوری های مدرن در نق��د انجیل را مورد‬ ‫حمله قرار داده و بر وثاقت و حقانیت انجیل تاکید‬ ‫می نمود‪ .‬موضوع اصل��ی در «بنیادها» این بود که‬ ‫انجیل «قول بی خطای خداوند است»‪ .‬در پیوند با‬ ‫این ایده‪ ،‬این نظر نیز مطرح بود که انجیل را باید‬ ‫هرجا ممکن اس��ت لفظ به لفظ خواند و مومنان‬ ‫باید در زندگی خود از دستورات اخالقی موجود‬ ‫در انجیل به ویژه «ده فرم��ان» پیروی کنند‪ .‬با این‬ ‫حال‪ ،‬در بیشتر س��ال های قرن بیستم‪ ،‬بنیادگرایی‬ ‫مس��یحی در ایاالت متحده به عنوان زادگاهش‪،‬‬ ‫همچون جنبشی سیاسی فعالیت نمی کرد‪ .‬در واقع‬ ‫از اواخر دهه‪ 20‬تا اواخر دهه ‪ 70‬در قرن بیستم‪،‬‬ ‫اغلب بنیادگرای��ان مس��یحی از ورود به صحنه‬ ‫سیاس��ت به عنوان عرصه ای گناه الود که توسط‬ ‫غیر مسیحیان کنترل می ش��ود‪ ،‬به شدت اجتناب‬ ‫می کردند‪ .‬انها اش��کارا سیاسی نبوده و مشخصا‬ ‫کوششی برای ساختن جامعه و حکومت براساس‬ ‫قواعد انجیل��ی نکردند‪ .‬حتی کس��انی که از نظر‬ ‫سیاسی فعال بودند‪ ،‬بیشتر در حیطه موضوعات‬ ‫اخالق��ی – نظیر س��قط جنین‪ ،‬تدری��س نظریه‬ ‫داروینیسم‪ ،‬مراس��م دعا در مدارس و مخالفت با‬ ‫همجنس بازی‪ -‬ایفای نق��ش می کردند تا تالش‬ ‫در جهت تبدیل ایاالت متحده به حکومتی دینی‬ ‫و مس��یحی‪ .‬اما به تدریج با توجه ب��ه خیل عظیم‬ ‫هواداران کلیس��ای انجیلی در امریکا‪ ،‬گروهی از‬ ‫سیاستمداران راست گرا در پی جلب ارا و نظرات‬ ‫انها برامدند‪.‬‬ ‫مس��یحیان راس��ت گرا خواه��ان تقوی��ت‬ ‫نهاده��ای مذهب��ی و حمایت ه��ای مالی دولت‬ ‫فدرال از کلیس��اها و موسس��ات مذهبی هستند‪.‬‬ ‫همانند بنیادگرایان مخالفت ب��ا همجنس گراها‪،‬‬ ‫سقط جنین و تحقیقات سلول های جنینی از جمله‬ ‫اهداف اصلی این جناح به شمار می اید‪ .‬به تدریج‬ ‫از این گروه که روابط نزدیکی با نومحافظه کاران‬ ‫دارند‪ ،‬تحت عنوان «بنیادگرایان مسیحی» نیز یاد‬ ‫ ش��د‪ .‬همچنین این جناح روابط بسیار نزدیکی با‬ ‫محافل یهودی در داخل و خارج از امریکا دارد و‬ ‫به همین دلیل از انان به عنوان «مسیحیان صهیونی»‬ ‫نیز یاد می شود‪ .‬اکنون بنیادگرایان مسیحی نقش‬ ‫بسیار گسترده ای در سیاست امریکا بازی می کنند‪.‬‬ ‫به حدی که این جریان نقش بسیار برجسته ای در‬ ‫انتخاب جورج بوش به ریاست جمهوری امریکا‬ ‫در سال ‪ 2000‬و ‪ 2004‬ایفا نمودند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫نتیجه گیری‪ :‬نقش مسیحیت صهیونیستی در تداوم‬ ‫و توان رژیم اسرائیل‬ ‫همانگونه که در این مقاله مش��خص ش��د ایده‬ ‫بازگشت یهودیان به فلسطین و سپس تکمیل دولت‬ ‫اسرائیل از ابتدا ایده ای موعودگرایانه بوده که توسط‬ ‫محافل تندرو مسیحی از قرون ‪ 17‬و ‪ 18‬میالدی طرح‪،‬‬ ‫گسترش و سپس اجرایی شده است و سپس یهودیان‬ ‫با پش��تگرمی این حمایت در قرن بیستم به اجرای ان‬ ‫پرداختند‪ .‬حمایت بیچون و چرای امریکا از اسرائیل‬ ‫و پرداخت غرامت های س��نگین به خاطر سیاس��ت‬ ‫اشغالگری اس��رائیل دلیل اصلی تداوم رژیم اسرائیل‬ ‫محسوب می شود‪( .‬هر چند نباید از سستی و عدم توان‬ ‫دولت های کشورهای اسالمی نیز به راحتی عبور کرد)‪.‬‬ ‫در مورد علت اصلی حمایت امریکا از نظام اسرائیل و‬ ‫پرداختن این حجم از هزینه در این چارچوب نظراتی‬ ‫مطرح می شود‪ .‬از جمله می توان به پیوند استراتژیک‪،‬‬ ‫منافع اقتصادی‪ ،‬قدرت البی های یهودی و‪ ...‬اش��اره‬ ‫کرد ولی با توجه به موارد پیش گفته با نگاهی به قدرت‬ ‫روزافزون گروه های نوانجیلی و مسیحیان صهیونیستی‬ ‫و عزم ایدئولوژیک انها در حمایت بی چون و چرا از‬ ‫نظام اس��رائیل بهتر از هر مس��اله دیگر می توان علت‬ ‫حمایت های همه جانبه امریکا از اسرائیل را تبیین کرد‪.‬‬ ‫این مساله خود نیاز به بحث مفصلی دارد که انشاهلل در‬ ‫جای خود طرح می شود‪.‬‬ ‫بنابراین یکی از ریش��ه های اصلی مش��کالت‬ ‫و مصائب جهان اس�لام‪ ،‬اعتقادات و برنامه های این‬ ‫گروه های تندرو مسیحی است که امروزه نقشی بسیار‬ ‫تعیین کننده در جامعه و سیاست امریکا پیدا کرده اند و‬ ‫نقشی تعیین کننده در شکل دهی به حمایت از اسرائیل‬ ‫و سیاست های خاورمیانه ای امریکا دارند‪ .‬این مساله به‬ ‫مشکالت جهان اسالم و همچنین حمایت از اسرائیل و‬ ‫خصومت امریکا با جریان های اصیل اسالمی شکلی‬ ‫ایدئولوژیک و مذهبی داده است‪g .‬‬ ‫ترمینولوژیبنیادگرایی‬ ‫اسالم و بنیادگرایی مسیحی‬ ‫با توجه به ترمینولوژی مفهوم بنیادگرایی باید‬ ‫گفت که امروزه واژه بنیادگرایی در کاربرد معاصر‬ ‫ان‪ ،‬مرتب��ط با تمامی ادیان بزرگ جهان اس��ت و‬ ‫به عنوان نوع��ی حرکت یا طرح دینی– سیاس��ی‬ ‫به ش��مار می اید‪ ،‬نه یک ادعای محض حقیقت‬ ‫نص متون کتاب ه��ای مقدس‪ .‬ام��ا در این میان‬ ‫‪45‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫اصطالح «بنیادگرایی اسالمی» مفهومی است‬ ‫که غربیان در توصیف جنبش های اس�لامی‬ ‫معاصر به کارگرفته و خواس��ته اند تا با تشبیه‬ ‫عامدانه و هدفدار این جنبش ها به گروه های‬ ‫تندروی مذهبی کاتولیک که هیچ گونه تحول‬ ‫و تطوری را برنمی تابند‪ ،‬از اسباب و عوامل‬ ‫واقعی پیدایش این جنبش ه��ا تغافل کنند و‬ ‫مشکل اساسی را به خود این جنبش ها حواله‬ ‫دهن��د و چنین وانم��ود کنند که اساس��ا این‬ ‫اسالم گرایان سیاسی هستند که از سازگاری‬ ‫با شرایط دنیای جدید اکراه دارند و بر میراث‬ ‫خود جمود می ورزن��د و برای تحمیل عقاید‬ ‫خود از قدرت و زور نیز استفاده می کنند‪.‬‬ ‫ام��ا در حقیق��ت همانطور ک��ه «جان‬ ‫اسپوزیتو» به درستی بیان می کند؛ به کار بردن‬ ‫اصطالح «بنیادگرایی» (در معادل مس��یحی‬ ‫و غرب��ی ان) درباره جنبش های اس�لام گرا‬ ‫نادرس��ت اس��ت‪ .‬وی می گوید‪« :‬من با این‬ ‫اصطالح موافق نیس��تم‪ .‬این اصطالح اساسا‬ ‫اصطالح��ی مس��یحی اس��ت و در غ��رب‬ ‫مع��ادل س��ازی بنیادگرای��ی ب��ا تن��دروی‬ ‫(رادیکالیسم) و ترور‪ ،‬زمینه دارد‪ .‬اما وقتی این‬ ‫اصطالح را درباره حوزه اسالم به کار می بریم‪،‬‬ ‫تمام مس��لمانان را مشمول اصطالح بنیادگرا‬ ‫ق��رار می دهیم‪ ،‬زی��را غالب ان��ان‪ ،‬خواهان‬ ‫بازگشت به اسالم هس��تند ولی اقلیت بسیار‬ ‫ناچیزی از انها به ترور و رویکردهای سلبی‬ ‫متوسل می شوند‪ ».‬از این رو انچه به صورت‬ ‫نادرس��ت پدیده بنیادگرایی در جهان اسالم‬ ‫خوانده می شود‪ ،‬پدیده ای همگون نیست و از‬ ‫کشوری تا کشوری دیگر فرق می کند و حتی‬ ‫در درون یک کشور‪ ،‬رویکردهای ناهمگونی‬ ‫را شامل می ش��ود‪ .‬بنیادگرایی اسالمی طیف‬ ‫وس��یعی از گروه ها و جماعت ه��ا و احزاب‬ ‫را ش��امل می ش��ود که به لح��اظ مواضع و‬ ‫انگاره های فکری و رفتارهای سیاسی از حد‬ ‫نهایی تندروی ‪ -‬مانند جماعت های تکفیری‬ ‫و سلفی وهابی ‪ -‬تا معتدالنه ترین مواضع در‬ ‫سطح دعوت به مش��ارکت و پذیرش قواعد‬ ‫بازی مردم ساالرانه و امادگی برای همیاری و‬ ‫همزیستی با نیروهای سیاسی و فکری دیگر‬ ‫متفاوتند‪ .‬برخ��ی از گروه هایی ک��ه بنیادگرا‬ ‫خوانده می شوند‪ ،‬امروزه مواضعی نوگرایانه‬ ‫و نواندیش��انه گرفته اند و پیشگام گشودگی و‬ ‫دعوت به گفت وگو و تکثرگرایی و شکل دهی‬ ‫به عقل اسالمی متناس��ب با عصر شده اند و‬ ‫اولویت را به س��ازندگی فک��ری و فرهنگی‬ ‫جوامع اسالمی داده اند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت ک��ه بنیادگرایی در‬ ‫غرب مبتنی بر الگوهایی است که واقعا وجود‬ ‫داشته و دارد و در فرهنگ و تاریخ مسیحیت‬ ‫مفهوم بنیادگرایی همواره با رادیکالیس��م و‬ ‫افراط ورزی در عرصه سیاس��ت و اجتماع‪،‬‬ ‫همراه و همپیوند بوده است‪ .‬بنابراین با توجه‬ ‫به سوء پیشینه اصطالح بنیادگرایی بهتر است‬ ‫از اصطالح «اص��ول گرایی اس�لامی» برای‬ ‫اشاره به جنبش ها و نظام فکری که در اسالم‬ ‫خواهان بازگشت به اصول عقالیی و فطری‬ ‫مذهب است‪ ،‬استفاده نمود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪46‬‬ ‫بحران هویت‬ ‫بنیادگرایی مسیحی؛ پدیده واکنشی دنیای مدرن در گفت وگو با پیروز ایزدی‬ ‫‪6‬‬ ‫دکتر پیروز ایزدی کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک بر این باور است که موج بنیادگرایی مسیحی‬ ‫پس از امریکا این بار به اروپا رسیده است و د ر صورت شدت و حدت گرفتن می تواند خطری بنیادین‬ ‫برای نظم های مبتنی بر دموکراسی سرمایه داری باشد‪ .‬در ذیل گفت وگو با این استاد دانشگاه را می خوانیم‪.‬‬ ‫اگر به شرایط کنونی گروه های دست راستی و‬ ‫افراطی در سطح اتحادیه اروپا به عنوان بخشی‬ ‫از جریان سیاس��ی در این قاره نگاهی داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬اصوال این گروه ها دارای چه گذشته ای‬ ‫در اروپا بوده و هستند؟‬ ‫‪ l‬ش��اید بتوان گفت این گروه ها از دهه ‪1960‬‬ ‫در اروپا فعال ش��دند‪ ،‬ولی اوج دوران محبوبیت این‬ ‫گروه ها و جریان ها بعد از بی اعتبار شدن تئوری های‬ ‫مارکسیس��تی بود‪ .‬به گونه ای ک��ه احزاب چپ گرای‬ ‫کمونیست در اروپا بعد از فروپاش��ی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی و همچنین س��قوط دیوار برلین در المان تا‬ ‫حدی اعتب��ار ایدئولوژیکی خود را از دس��ت دادند‪.‬‬ ‫در این بین این احزاب راس��ت گرا و افراطی با توجه‬ ‫به شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم بر اروپا توانستند‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫تا حدی ارای ش��هروندانی که در زمره اقشار محروم‬ ‫جامعه قرار دارن��د را جذب کنند‪ .‬گذش��ته از این در‬ ‫طبقات مرفه ه��م این اح��زاب طرفدارانی به صورت‬ ‫س��نتی داش��تند‪ .‬با توجه به اینکه در اروپا و بیش��تر‬ ‫کش��ورهای اروپایی بحران بیکاری ب��ه وجود امد و‬ ‫در کشورهایی نظیر فرانسه‪ ،‬المان و کشور های دیگر‬ ‫مثل ایتالیا و اسپانیا این بحران بیکاری ادامه یافته این‬ ‫مس��اله مورد توجه قرار گرفته اس��ت‪ .‬در این بین با‬ ‫توجه به نیروی کار مهاجر غیر اروپایی که به ویژه پس‬ ‫از جنگ جهانی دوم در کش��ورهای اروپایی مشغول‬ ‫به کار شدند (مثال در فرانس��ه بیشتر مسلمانان شمال‬ ‫افریق��ا‪ ،‬در المان بیش��تر ترک ها و در انگلس��تان نیز‬ ‫بیشتر مردمانی از جنوب اسیا یا هند و پا کستان و‪) ...‬‬ ‫گروه های افراطی و راس��ت گرا اینگونه به مردم القا‬ ‫کردند ک��ه به دلیل همی��ن حضور نیرو ه��ای مهاجر‬ ‫است که این مهاجران فرصت های شغلی را از دست‬ ‫افراد بومی کش��ورهای اروپایی گرفته اند‪ .‬در این بین‬ ‫با گذش��ت زمان این مهاجران (که به نس��ل های دوم‬ ‫و س��وم هم رس��یده بودند و در خیلی از م��وارد این‬ ‫مهاجران تابعیت این کش��ور ها را هم کس��ب کرده و‬ ‫همچنین از مزایای رفاهی و اجتماعی این کش��ور ها‬ ‫برخوردار بودند) مورد توج��ه قرار گرفتند و تحمیل‬ ‫بودجه هزینه های رفاهی (که عمدت��ا با مالیات هایی‬ ‫که از مردم گرفته می ش��ود تامین می شود) مورد نظر‬ ‫راست گرایان افراطی قرارگرفت‪ ).‬در این بین گروه ها‬ ‫و جریان های افراطی به شهروندان کشور های اروپایی‬ ‫اعالم می کنند که مالیات هایی که انها پرداخت می کنند‬ ‫صرف پرداخت مزایای رفاهی به افراد مهاجر می شود‬ ‫و این مالیات های سنگین به نفع مهاجران به نوعی خود‬ ‫باری است برای فشار بر جامعه؛ گذشته از این به دلیل‬ ‫اینکه مهاجران غیر اروپایی به دلیل فقر و حاشیه نشینی‬ ‫و‪ ....‬در برخی از اعمال بزهکارانه که باعث ناامنی در‬ ‫جامعه می شود دخالت داشتند‪ .‬این امر بهانه ای دیگر به‬ ‫دست گروه ها و جریان های افراطی داد تا این مهاجران‬ ‫س��کنی گزیده در اروپا را عامل ناامنی معرفی کنند و‬ ‫با توجه ب��ه افزایش نرخ جرم و جنایت در کش��ور ها‬ ‫و ش��هرهای اروپا راس��ت گرایان افراطی‪ ،‬مهاجران‬ ‫را به عنوان عام��ل ناامنی ها معرفی ک��رده و به نوعی‬ ‫احساس کینه و بدگمانی‪ ،‬س��وء ظن و‪ ...‬را بین مردم‬ ‫نسبت به این مهاجران به وجود اورند‪.‬‬ ‫چه تفاوتی بین جریان های راست اروپایی و‬ ‫جریان ها و گروه های راس��ت افراطی در این‬ ‫قاره وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬در واقع جریان های راست جریان هایی ریشه‬ ‫دار در اروپ��ا هس��تند‪ ،‬اما جریان های دست راس��تی‬ ‫افراط��ی در این قاره اینگونه نیس��ت‪ .‬مث�لا در مورد‬ ‫فرانس��ه حزب حاکم ادامه حزبی اس��ت که از زمان‬ ‫تشکیل جمهوری پنجم در فرانسه (جدا از دو دوره ای‬ ‫که اح��زاب سوسیالیس��ت مقام ریاس��ت جمهوری‬ ‫فرانس��ه را در اختیار داشتند) بر فرانس��ه حاکم بوده‬ ‫است‪ .‬در این بین این احزاب دست راستی ایدئولوژی‬ ‫دست راستی هم داشتند‪ ،‬مثال در فرانسه ایدئولوژی‬ ‫گلیس��تی مورد نظر بود‪ .‬در ش��رایط حاضر می بینیم‬ ‫وقتی که موضوع امنیت مطرح می ش��ود‪ ،‬سارکوزی‬ ‫در جریان مبارزات انتخاباتی خود بر موضوع امنیت‬ ‫تاکید می کند تا کسانی که با شعار های احزاب دست‬ ‫راستی افراطی جذب شده بودند ارای انها را به سمت‬ ‫خود بکشاند‪ .‬گذشته از این باید گفت که قدرت گری‬ ‫احزاب راست افراطی باعث شده تا احزاب راست هم‬ ‫به سمت گرایش های افراطی بروند‪.‬‬ ‫اگر به وضعیت گروه های دس��ت راس��تی و‬ ‫افراطی در س��طح اتحادیه اروپا نگاهی داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬بسیاری معتقدند که این گرو ها با رشد‬ ‫زیادی روب��ه رو بوده اند‪ .‬در این بی��ن از نگاه‬ ‫ش��ما وضعیت کنونی این گروه ها در س��طح‬ ‫کشور های اتحادیه اروپا به چه شکلی است؟‬ ‫‪ l‬در واقع وجود ش��رایط اقتصادی و سیاس��ی‬ ‫ویژه در قاره اروپ��ا خود باعث ایجاد بس��تری برای‬ ‫رش��د گروه ها و جریان های دست راس��تی افراطی‬ ‫می ش��ود‪ .‬در این بین با توجه به تاکیدات این گروه ها‬ ‫روی مهاجران و اینکه این جامعه اقلیت ها در حال از‬ ‫بی��ن ب��ردن حاکمی��ت ه��ر ک��دام از کش��ورهای‬ ‫اروپایی هس��تند‪ ،‬افراط گرایان راس��ت گرا معتقدند‬ ‫که مهاجران باید از این کش��ورها اخراج ش��وند‪ ،‬به‬ ‫چند فرهنگ گرایی اعتقادی نداش��ته و به همزیستی‬ ‫فرهنگ های مختلف نیز معتقد نیس��تند‪ .‬عالوه بر این‬ ‫برخی دیگر از احزاب این دس��ته ویژگی های دیگری‬ ‫نیز دارند‪ ،‬مثال در موضوع یهود‪ ،‬یهودی ستیزی مورد‬ ‫نظر انان اس��ت و همچنین برخی دیگر ویژگی هایی‬ ‫ضد فمینیس��تی دارند و کال با اح��زاب چپ مخالف‬ ‫هس��تند و معتقدند که احزاب چ��پ بودند که باعث‬ ‫شدند گروه های مهاجر در کشور های اروپایی بتوانند‬ ‫خود را تثبیت کرده و پایگاهی پیدا کنند‪ .‬چرا که این‬ ‫احزاب مروج چند فرهنگ گرایی نیز هستند‪ .‬عالوه بر‬ ‫این در برخی از کش��ورهای اروپایی همانند المان با‬ ‫توجه به اینکه قبال نیز حکومت دست راستی داشته اند‬ ‫این گروه های دست راستی افراطی به نوعی نژادگرا هم‬ ‫هستند‪ .‬طوری که از انها به عنوان نئو نازی یاد می کنند‪.‬‬ ‫انچه مشخص است گروه های دست راستی افراطی در‬ ‫برخی از حوزه ها با هم مشترک هستند که مهمترین انها‬ ‫همان نژاد پرستی اس��ت و اعتقاد به اینکه باید هویت‬ ‫ملی کش��ورها یکپارچه نگه داشته شود‪ .‬به طوری که‬ ‫مثال در کشوری همانند فرانسه با خود اتحادیه اروپا‬ ‫نیز مش��کل دارند مثال حزب جبهه ملی در فرانسه در‬ ‫رفراندوم قانون اساس��ی در اروپا به ه��واداران خود‬ ‫توصیه کرد که به این قانون اساسی رای منفی دهند‪.‬‬ ‫رشد این جریان های افراطی و راست گرایانه‬ ‫بیشتر در چه کشور هایی از قاره اروپا بروز و‬ ‫نمود پیدا کرده است؟‬ ‫‪ l‬در کشورهایی که شرایط اقتصادی و سیاسی‬ ‫و اجتماع��ی در زمان های��ی ب��ا بحران ه��ای خاص‬ ‫روبه رو می ش��ود و تعمیق پیدا می کن��د‪ ،‬زمینه برای‬ ‫رشد جریان های راست گرای افراطی فراهم می شود‪.‬‬ ‫مثال ام��روزه در فرانس��ه حزب جبهه مل��ی حتی در‬ ‫دوره زمانی س��ال ‪ 2002‬و نامزد این حزب توانست‬ ‫به دوره دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه راه‬ ‫پیدا کند‪ .‬اکنون نیز رقم��ی در حدود ‪ 15‬تا ‪ 20‬درصد‬ ‫رای دهندگان ام��روزه به این ح��زب رای می دهند‪.‬‬ ‫گذشته از این نیز در ایتالیا این جریان های راست گرا‬ ‫و افراط گرا حتی خود را با موس��یلینی فاشیست و با‬ ‫احزاب فاشیس��تی که در دوران جن��گ جهانی دوم‬ ‫بر ایتالیا حاکم بود‪ ،‬پیون��د می دهند‪ .‬در المان احزاب‬ ‫راست گرای افراطی افکار نازی ها را دارند و به ویژه با‬ ‫مهاجران ترک خیلی مخالف هستند و حتی دست به‬ ‫اعمال خشونت امیز نیز می زنند‪ .‬در اتریش نیز ما شاهد‬ ‫بودیم یکی از رهبران این احزاب در انتخابات پیروز‬ ‫ش��د‪ .‬در واقع این جریان ها و گروه ها در کشورهای‬ ‫فوق بیشتر نمود و ظهور داشته است‪.‬‬ ‫با توجه به رخداد اخیر تروریس��تی در نروژ‪،‬‬ ‫بنیاد گرای��ی مس��یحی در ای��ن ق��اره در چه‬ ‫وضعیتی اس��ت و ش��ما ان را چگون��ه مورد‬ ‫دسته بندی و تحلیل قرار می دهید؟‬ ‫‪ l‬در سال های اخیر بنیاد گرایی مسیحی بیشتر‬ ‫در امری��کا رواج پیدا کرده اس��ت‪ .‬در ای��ن بین این‬ ‫جریان در اروپا خیلی ریش��ه دار نیست‪ ،‬اما اکنون در‬ ‫اروپا نمود بیش��تری یافته و اگ��ر بخواهد این جریان‬ ‫در اروپا ریش��ه دار ش��ود باید در قال��ب جریان ها و‬ ‫گروه ه��ای دست راس��تی افراطی موجودی��ت پیدا‬ ‫کند‪ .‬در این بین باید گفت جریان ه��ای افراط گرای‬ ‫دست راستی به هر حال مسیحیت را به عنوان یکی از‬ ‫عوامل تشکیل دهنده هویت ملی خود در نظر می گیرند‬ ‫و چون ب��ا مذاهب دیگر همچون اس�لام و یهودیت‬ ‫مخالف هس��تند در برابر مذاهب دیگر بر مسیحیت‬ ‫تاکید می کنند‪ .‬بنیاد گرایان مس��یحی در واقع روایتی‬ ‫افراطی از مسیحیت است که سازشی با مذاهب دیگر‬ ‫نداشته و ندارد‪.‬‬ ‫اگر به رخداد اخیر در نروژ و کشتار شهروندان‬ ‫توسط یک بنیاد گرای مس��یحی نگاهی داشته‬ ‫باش��یم‪ ،‬علل این رویداد را با چه مولفه هایی‬ ‫مورد تحلیل قرار می دهید؟‬ ‫‪ l‬در واقع باید گفت از انجا که اکنون شماری از‬ ‫شهروندان در اروپا حضور مهاجران را تهدیدی برای‬ ‫خود می دانند‪ ،‬این اح��زاب و گرایش های افراطی در‬ ‫حال بهره برداری از این گرایش ها و احساسات مردم‬ ‫هستند و در واقع این مهاجران را به عنوان سپر بال قرار‬ ‫می دهند و از این موضوع نیز نهای��ت بهره برداری را‬ ‫می کنند‪ .‬انان در واقع این خطر را به این صورت جلوه‬ ‫می دهند که اگر ما جلوی موج مهاجرت ها را نگیریم‬ ‫روزی خواهد رس��ید که تمام قاره اروپا پر از مهاجر‬ ‫خواهد ش��د و به لحاظ عددی هم بومی ها در اقلیت‬ ‫قرار می گیرند و هویت ملی اروپایی ها از بین می رود‪.‬‬ ‫در همین راستا به ویژه در کشور هایی که مردم از نظر‬ ‫اقتصادی تحت فشار بیشتری قرار دارند این دیدگاه ها‬ ‫رواج بیشتر و بهتری یافته است‪ .‬انچه مشخص است‬ ‫این نوع از گروه ها و جریان ها با تکیه بر این اهرم هایی‬ ‫که وجود دارد س��عی می کنند نظر م��ردم را به خود‬ ‫جلب کنند‪.‬‬ ‫ایا ن��وع بنیاد گرایی مس��یحی پروتس��تان با‬ ‫کاتولیک فرقی می کند؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نظ��ر می رس��د بنیاد گرای��ی در می��ان‬ ‫پروتستان ها نمود بیشتری دارد‪ ،‬چرا که کاتولیک ها به‬ ‫نوعی و در مقایسه با پرو تستان ها خود بنیاد گرا هستند‪.‬‬ ‫اگر به پیامد های واقعه و انفجار نروژ در سطح‬ ‫اتحادیه اروپا نگاهی داشته باشیم این امر چه‬ ‫پیامد هایی می تواند برای این قاره داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت واقعه ن��روژ زنگ خطری بود که‬ ‫برای کل اروپا به صدا در امد و نش��ان داد که گروه ها‬ ‫و جریان های راست افراطی می توانند دست به اعمال‬ ‫خشونت امیز بزنند و با این رفتارها خود امنیت جامعه‬ ‫را به خطر اندازند‪ .‬فک��ر می کنم افکار عمومی در کل‬ ‫اتحادیه اروپا با توجه به اینکه ح��رکات این گروه ها‬ ‫بیشتر در حال افزایش خشونت است اندکی با این نوع‬ ‫از گرایش ها فاصله پیدا کند و حداقل در کوتاه مدت و‬ ‫تا زمانی که خاطره این کشتار باقی است‪ ،‬این گروه ها‬ ‫نفوذ خود را در بین مردم از دس��ت دهند‪ .‬در این بین‬ ‫نیز جریان های اصلی اح��زاب در اروپا اعم از چپ و‬ ‫راست باید بیشتر به دنبال این باشند تا مردم را ترغیب‬ ‫کنند و با اقوام مهاجر و فرهنگ های دیگر همزیستی‬ ‫داشته باشند و امکان ادغام مهاجران را در جامعه خود‬ ‫با حفظ تنوع فرهنگی در کشورهای خود فراهم کنند‪.‬‬ ‫جریان های بنیاد گرای مسیحی کنونی در سطح‬ ‫قاره اروپا چ��ه نگاهی به جامع��ه اقلیت های‬ ‫مسلمان جامعه اروپا دارند؟‬ ‫‪47‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫‪ l‬این دو یعنی جریان های بنیاد گرای مسیحی‬ ‫و اقلیت های مس��لمان کامال در تضاد با هم هستند و‬ ‫در واقع در دو نقطه مقابل هم قرار دارند‪ .‬در حقیقت‬ ‫بنیاد گرایی مسیحی بین خود و جریان مقابل مرز بندی‬ ‫کامال مش��خصی انجام می دهد تا از این راه بتواند بر‬ ‫احساسات و افکار مردم تاثیر گذار باشد‪.‬‬ ‫وضعیت کنونی اقلیت های مس��لمان اتحادیه‬ ‫اروپا به چه شکلی است؟‬ ‫‪ l‬بیشتر کشورها یا اتحادیه اروپا به ویژه فرانسه‬ ‫و المان که دو کش��ور عمده هس��تند تالش می کنند‬ ‫ارزش های جامعه خود را بر مسلمان ها تحمیل کنند‬ ‫و به نوعی دوست دارند مسلمانانی که در این جوامع‬ ‫زندگی می کنند جذب و هضم جامعه اروپایی شوند‬ ‫و کال تمام ارزش های ان جامع��ه را بپذیرند‪ .‬در این‬ ‫بین برخی از جامعه مس��لمانان ب��رای اینکه در این‬ ‫جوامع راحت تر زندگ��ی کنند جذب ش��ده و تمام‬ ‫ارزش های جوامع اروپایی را پذیرفته و کال همرنگ‬ ‫این اکثریت شده اند‪ ،‬اما همچنان نیز تعداد بسیاری از‬ ‫مسلمانان هس��تند که تالش می کنند تا به ارزش های‬ ‫خود پایبن��د بمانند‪ .‬در ای��ن بین باید گف��ت که این‬ ‫اقلیت های مس��لمان تحت فش��ار و محدودیت های‬ ‫گوناگ��ون قرار می گیرن��د و حت��ی در زمینه احداث‬ ‫مساجد مجوزی به انها داده نمی ش��ود‪ ،‬اگر هم داده‬ ‫می ش��ود مثال با محدودیت هایی همچون نداش��تن‬ ‫مناره و‪ ...‬است‪ .‬گذشته از این نیز در مورد قبرستان ها‬ ‫محدودیت هایی وجود دارد و حتی این قبرس��تان ها‬ ‫مورد حمله قرار می گیرد یا اینک��ه در انجام فرایض‬ ‫دینی که با کار انها هم ممکن است تضاد داشته باشد‬ ‫یا تهیه و فراهم کردن غذاهای حالل هم با مشکالتی‬ ‫روبه رو هستند‪ .‬گذش��ته از این در مورد استخدام نیز‬ ‫در مورد انها تبعیض روا داشته می شود و در واقع در‬ ‫شرایط مساوی با افراد بومی نمی توانند فرصت های‬ ‫شغلی داشته باشند‪.‬‬ ‫اگر به اینده بنیاد گرایی مسیحی در اروپا نگاهی‬ ‫داشته باشیم در سال های اخیر ما شاهد افزایش‬ ‫دورهای قدرت جناح های راست گرا و افراطی‬ ‫در برخی از کش��ور ها نظیر اتری��ش بوده ایم‪،‬‬ ‫به طوری که برخی مقام��ات اتحادیه اروپا از‬ ‫این امر اظه��ار نگرانی کرده ان��د‪ .‬در این بین‬ ‫اگر به اینده بنیاد گرایی در اروپا نگاهی داشته‬ ‫باشیم به چه مولفه هایی اشاره می کنید؟‬ ‫‪ l‬ای��ن ام��ور ارتباط مس��تقیمی ب��ا وضعیت‬ ‫اجتماعی و اقتصادی مردم در ای��ن قاره پیدا می کند‪.‬‬ ‫در این بین اگر این نوع از بس��ترها و زمینه های رشد‬ ‫بنیادگرای��ی در اتحادیه اروپا فراهم ش��ود و ناامنی و‬ ‫بی��کاری و‪ ...‬افزای��ش یابد‪ ،‬گرایش به اندیش��ه های‬ ‫افراطی و جریان های بینادگرایی مس��یحی نیز بیشتر‬ ‫می شود‪ .‬ولی اگر کش��ور های اروپایی و دولت های‬ ‫این کشورها تالش کنند سیاست های درستی در پیش‬ ‫بگیرند و ایده چن��د فرهنگ گرای��ی را در جامعه جا‬ ‫بیندازند و در این زمینه ها روش��نگری بیشتری داشته‬ ‫باشند‪ ،‬این امر اتفاق نمی افتد‪ .‬چرا که وجود مهاجران‬ ‫در کش��ور های اروپایی فقط تاثیرات منفی برای این‬ ‫کشورها ندارد بلکه تاثیرات مثبت زیادی نیز به همراه‬ ‫داشته و دارد؛ مثال ترک ها در المان اقلیتی بوده اند که‬ ‫بعد از جنگ جهان��ی دوم و در چند دهه گذش��ته به‬ ‫فرایند بازسازی در المان کمک فراوانی کرده و حتی به‬ ‫جرات می توان گفت که بازسازی المان مدیون نیروی‬ ‫کار ترکیه ای ها بوده اس��ت‪ .‬گذش��ته از این در سایر‬ ‫کش��ورهای اروپایی خیلی از کارهای پستی که خود‬ ‫بومی ها حاضر به انجام ان نیس��تند را اقلیت ها انجام‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪48‬‬ ‫می دهندیا اینکه خیلی از جامعه اقلیت های مس��لمان‬ ‫در حال کمک به اقتصاد این کشورها هستند‪ .‬در این‬ ‫بین باید گفت جنبه های مثبت تقویت ش��ود‪ ،‬بر تنوع‬ ‫فرهنگی تاکید شود‪ ،‬همچنین سعی نشود تا اقلیت ها‬ ‫را به نوعی جذب کنند تا ارزش های جوامع اروپایی‬ ‫را به گونه کامل بپذیرند تا اینک��ه اقلیت ها نیز بتوانند‬ ‫ارزش ها و س��نت های خاص خود را حفظ کنند‪ .‬در‬ ‫این بین باید گفت مسلما این امر از تنش ها می کاهد و‬ ‫جایی برای رشد افکار افراطی باقی نخواهد گذاشت‪.‬‬ ‫‪ l‬اظه��ارات مقام��ات اروپای��ی نس��بت به‬ ‫مس��لمانان در یک دهه اخیر و اسالم هراس��ی‬ ‫یا اسالم ستیزی که در س��خنان مقامات غرب‬ ‫نسبت به القاعده و مسلمانان وجود داشته‪ ،‬چه‬ ‫تاثیری در رشد بنیادگرایی مسیحی در اروپا و‬ ‫غرب داشته است؟‬ ‫زمانی که اسالم هراس��ی از س��وی دولتمردان‬ ‫اروپای��ی ص��ورت می گی��رد (به وی��ژه از س��وی‬ ‫دولتمردانی که از جناح راست هستند) بیشتر به خاطر‬ ‫بهره برداری های سیاسی اس��ت‪ .‬در این بین اکنون با‬ ‫توجه به ذهنیت هایی ک��ه در مردم به وجود امده (که‬ ‫مس��لمانان و به ویژه اسالم سیاس��ی را با تروریست‬ ‫مترادف می دانند و همچنین مسلمانان را عامل انجام‬ ‫فعالیت ه��ای تروریس��تی تلقی می کنن��د)‪ ،‬احزاب‬ ‫راست گرای اروپایی به خاطر اینکه این نوع از گفتمان‬ ‫تنها در انحصار افراطی های راست نباشد و به نوعی‬ ‫از قدرت انها بکاهد‪ ،‬هم س��خنان مشابهی را مطرح‬ ‫کردند تا رای ش��هروندانی را ک��ه دیدگاه های خیلی‬ ‫منفی نسبت به اقلیت ها و مسلمان ها دارند به سمت‬ ‫خود جلب کنند و در واقع بیشتر به خاطر بهره برداری‬ ‫سیاس��ی این امر اتفاق افتاد و دولتم��ردان در جهت‬ ‫کس��ب قدرت و حفظ قدرت این رفتار ها را به عمل‬ ‫اوردن��د‪ .‬این رفتاره��ا در حقیقت به نوع��ی خود به‬ ‫بنیادگرایی مس��یحی کم��ک می ک��رد و در حقیقت‬ ‫وضعیتی را موجب می شد که در نروژ شاهد ان بودیم‪.‬‬ ‫در این بین در واقع س��کوت در برابر اسالم هراسی‪،‬‬ ‫نژاد پرستی و مخالفت با مهاجران خود باعث پاشیده‬ ‫شدن بذر خشونت می ش��ود و افراطی های بنیاد گرا‬ ‫نیز محیط را مناس��ب برای فعالیت های تروریستی و‬ ‫خشونت امیز می یابند‪.‬‬ ‫اگر به نگاه مقام��ات اتحادیه اروپا و همچنین‬ ‫مقام��ات کش��ورهای اروپای��ی در م��ورد‬ ‫بنیادگرایی مس��یحی بپردازیم‪ ،‬ممکن اس��ت‬ ‫در اینده نزدیک متاثر از رخداد ها و حمالت‬ ‫نروژ یکس��ری قوانین و مقررات جدیدی در‬ ‫این قاره و کش��ور ها مد نظر قرار گی��رد تا به‬ ‫اگر کشور های اروپایی و دولت های این‬ ‫کشورها تالش کنند سیاست های درستی‬ ‫در پیش بگیرند و ایده چند فرهنگ گرایی‬ ‫را در جامعه جا بیندازند و در این زمینه ها‬ ‫روشنگری بیشتری داشته باشند‪ ،‬این‬ ‫امر اتفاق نمی افتد‪ ،‬چرا که وجود مهاجران‬ ‫در کشور های اروپایی فقط تاثیرات منفی‬ ‫برای این کشورها ندارد بلکه تاثیرات‬ ‫مثبت زیادی نیز به همراه داشته و دارد؛‬ ‫ال ترک ها در المان اقلیتی بوده اند که‬ ‫مث ‬ ‫بعد از جنگ جهانی دوم و در چند دهه‬ ‫گذشته به فرایند بازسازی در المان کمک‬ ‫فراوانی کرده و حتی به جرات می توان‬ ‫گفت که بازسازی المان مدیون نیروی کار‬ ‫ ترکیه ای ها بوده است‬ ‫نوعی بنیادگرایی مسیحی مورد کنترل بیشتری‬ ‫قرار گیرد؟‬ ‫‪ l‬با توجه به اینکه افکار عمومی در اروپا تحت‬ ‫تاثیر اعمال خشونت امیزی همچون رخداد نروژ قرار‬ ‫گرفته‪ ،‬ممکن اس��ت در جهت محدود ساختن این‬ ‫گرو ها و جلوگیری از خشونت بیشتر تحرکاتی شروع‬ ‫شود‪ .‬در این بین این امری اس��ت که امروزه مردم از‬ ‫مقامات دولتی نیز می خواهند‪ ،‬چرا که رویدادهایی از‬ ‫نوع نروژ روی افکار عمومی تاثیر گذار است و وقتی‬ ‫جوی حاکم ش��ود که باید جلوی این افراط گرایی ها‬ ‫گرفته شود احزاب و دولت ها هم مجبور خواهند بود‬ ‫تا تحرکاتی انجام دهند و قوانینی را تصویب کنند تا‬ ‫جلوی اینگونه از رفتارها در اینده گرفته شود‪.‬‬ ‫در مورد حادثه و رخداد نروژ با اینکه برخی‬ ‫این احتمال را قوی می دانس��تند که توس��ط‬ ‫گروه هایی همانند القاعده باشد اما با مشخص‬ ‫شدن عامالن مسیحی ان ایا به نوعی می توان‬ ‫متصور ش��د ک��ه این ام��ر فش��ار ها را روی‬ ‫مس��لمانان و مهاجران مس��لمان در این قاره‬ ‫کمتر کند یا اینکه مقام��ات اروپایی درصدد‬ ‫حمای��ت و حفاظ��ت از مهاجران مس��لمان‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬بله صد درصد احتمال این امر وجود دارد‪.‬‬ ‫در صورت��ی ک��ه راس��ت گرایی و به وی��ژه‬ ‫بنیادگرایی مس��یحی افزایش پی��دا کند‪ ،‬این‬ ‫امر چ��ه تاثی��ری رو ی وضعی��ت مهاجران و‬ ‫اقلیت ه��ای مس��لمان در این ق��اره خواهد‬ ‫گذاشت؟‬ ‫‪ l‬اگر این پدیده افزایش پی��دا کند به هر حال‬ ‫اقلیت های مس��لمان در این قاره روزگار سخت تری‬ ‫خواهند داش��ت و زندگ��ی نیز برای انان س��خت تر‬ ‫خواهد ش��د و محدودیت ها و فشار ها بیشتر خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬در این بین با توجه به روند موج��ود این امر تا‬ ‫حدی بعید به نظر می رسد‪.‬‬ ‫اگر س��ناریوهایی در مورد این��ده و نقش و‬ ‫جایگاه بنیادگرای��ی در اتحادیه اروپا متصور‬ ‫شویم چه سناریو هایی را برای این امر می توان‬ ‫ذکر کرد؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر عوام��ل تس��هیل کننده و بستر س��از‬ ‫رشد گرایش های بنیاد گرایانه کم شود و از طرفی هم‬ ‫احزاب و دولت ها (که جریان های اصلی را در صحنه‬ ‫سیاسی تشکل می دهند) برای مبارزه با افراط گرایی‬ ‫متحد شوند‪ ،‬در این صورت وضعیت بهتر خواهد شد‪.‬‬ ‫چرا که مساله خشونت امیزی است که افکار عمومی‬ ‫ اروپا این امر را در اروپا نمی پذیرد و اگر کس��انی هم‬ ‫طرفدار این نوع از گرایش ها در این قاره باشند بسیار‬ ‫در اقلیت قرار داش��ته و در نتیجه این راه گسترش��ی‬ ‫نخواهد داشت‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه ش��رایط سیاس��ی و حزب��ی در‬ ‫کش��ور های اروپایی‪ ،‬اگر ما ش��اهد افزایش‬ ‫ح��وادث و رخدادهایی توس��ط بنیادگرایان‬ ‫مسیحی در اروپا باشیم‪ ،‬ایا در میان اقلیت های‬ ‫مسلمان در این قاره امکان بروز اندیشه بنیاد‬ ‫گرایانه ای همچون القاعد ه فراه م خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬همیش��ه هر کنش��ی واکنشی داش��ته است‪،‬‬ ‫اما در این ش��رایط ب��ا توجه به اینکه اف��کار عمومی‬ ‫ضد گروه های افراطی در حال بس��یج ش��دن اس��ت‬ ‫واکنش ه��ای افراط گرایان��ه را در می��ان اقلیت های‬ ‫مسلمان بعید می دانم‪ ،‬به عالوه گروه هایی نیز همچون‬ ‫القاعده تا حد زیادی ضعیف شده است‪g .‬‬ ‫دکترایوبیدراین‬ ‫مصاحبهضمن اشارهبه‬ ‫شکافهای‬ ‫فعال شده در‬ ‫جوامع اروپایی به‬ ‫رابطه کاتولیسم و‬ ‫پروتستانتیسم با‬ ‫بنیادگرایی مسیحی‬ ‫و جریان های راست‬ ‫افراطی پرداخته است‬ ‫فرزاد رمضانی بونش‬ ‫‪7‬‬ ‫چند هفته پیش وحشت نروژ را فرا گرفت و بمبی در نزدیکی دفتر نخست وزیری در شهر اسلو منفجر شد‬ ‫و مرد مسلحی نیز به اردوی سیاسی جوانان حزب حاکم در جزیره اوتوئیا حمله کرد‪ .‬در این بین هر چند در‬ ‫اغاز انگشت اتهام به سوی القاعده روانه شد‪ ،‬اما با گذشت زمان نقش بنیادگرایی مسیحی مسلم شد‪ .‬در این‬ ‫بین با توجه به اهمیت این موضوع و بررسی علل و پیامد های این حادثه و همچنین واکاوی ارتباط بنیاد گرایی‬ ‫مسیحی با جریان های دست راستی در اروپا‪ ،‬به گفت وگویی با دکتر حجت اهلل ایوبی‪ ،‬استاد دانشگاه تهران و‬ ‫معاون سابق امور اجتماعی وزارت کشور پرداخته ایم‪.‬‬ ‫اگر به وضعیت گروه های دس��ت راستی و‬ ‫افراطی در سطح اتحادیه اروپا به عنوان بخشی‬ ‫از رادیکالیسم سیاس��ی در این قاره نگاهی‬ ‫داشته باش��یم‪ ،‬اصوال این گروه ها دارای چه‬ ‫پیشینه ای در اروپا بوده و هستند؟‬ ‫‪ l‬مساله راست گرایی افراطی در اروپا پدیده ای‬ ‫است که در جنگ جهانی دوم شدت پیدا کرده است‪.‬‬ ‫در سال های بعد از جنگ جهانی دوم خیلی از احزاب‬ ‫و گروه ها و رهبران انها در کش��ورهایی مثل فرانسه‬ ‫و المان و‪ ...‬این جریان را زی��اد جدی نمی گرفتند و در‬ ‫واقع جریانی چند در صدی بود و فقط در فرانسه جریان‬ ‫ژان ماری لوپن مدعی مهم راس��ت گرایی افراطی و به‬ ‫نوعی نماینده راس��ت گرایی در اروپا بود (جریانی که‬ ‫اکنون توس��ط دختر وی ماری لوپن رهبری می شود‪).‬‬ ‫در این بین جریانی که قبال حدود چهار تا پنج درصدی‬ ‫بود و جناح های چپ و راست سعی می کردند تا از این‬ ‫جریان و جناح علیه یکدیگر اس��تفاده کنند (به ویژه در‬ ‫کشور فرانسه فرانسوا میتران و جناح سوسیالیست زمانی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫گفت وگو با دکتر ایوبی درباره ظرفیت های کاتولیسم و پروتستانتیسم در رشد بنیادگرایی مسیحی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫برامدن بنیادگرایی از‬ ‫درون الئیتیسیته‬ ‫که به قدرت رسیدند به جناح افراطی راست میدان‬ ‫دادند تا در زمین جناح راست بازی کنند) به تدریج‬ ‫تبدیل به یک واقعیت اساسی شد و نخستین باری که‬ ‫در کشور های اروپایی و فرانسه به کرسی های پارلمانی‬ ‫رسیدند به عنوان قدرت سیاسی قوی ظاهر شدند‪ .‬در‬ ‫این زمان بود که در واقع جریانی چهار تا پنج درصدی‬ ‫به جریانی ‪ 10‬تا ‪ 12‬درصدی تبدیل شد و جناح های‬ ‫چپ و راست نس��بت به این جناح و جریان (که در‬ ‫حال رشد هم هست) احساس خطر کردند‪ .‬امروزه‬ ‫در کش��وری مانند فرانس��ه که دست راست افراطی‬ ‫قوی ای نیز دارد‪ ،‬راست گرایی افراطی به جریانی ‪15‬‬ ‫درصدی تبدیل شده است‪ .‬چنانچه راست افراطی در‬ ‫سال ‪ 2002‬به جایی رس��ید که برای نخستین بار در‬ ‫تاریخ راس��ت افراطی فرانسه توانس��ت به دور دوم‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری راه یابد و در ان سال ژان‬ ‫ماری لوپن رقیب شیراک شد‪ .‬در واقع این امر زلزله ای‬ ‫سیاس��ی برای اروپا بود و س تون فقرات تمام اروپا‬ ‫را لرزاند‪.‬‬ ‫اهداف اصلی جریان های راست افراطی در‬ ‫اروپا شامل چه اصولی است؟‬ ‫‪ l‬جری��ان راس��ت افراط��ی در اروپ��ا اولین‬ ‫هدفش این اس��ت که همه جریان ها را (از راست و‬ ‫چپ که سالیان س��ال در اروپا حاکم و قدرت را در‬ ‫دست داشته اند) نفی کند و در این راستا اولین سخن‬ ‫راس��ت افراطی نف��ی وضع موج��ود در جناح های‬ ‫سیاسی اس��ت‪ .‬انان در واقع تمام مافیای موجود را‬ ‫مافیای ث��روت و قدرت می دانند و همانند گذش��ته‬ ‫خواهان ارتباط بیشتر با مردم هستند‪ .‬انان همچنین‬ ‫معتقد به نوعی مردم گرایی و پوپولیسم البته مدرن تر‬ ‫هستند‪ ،‬چرا که با احزاب سیاسی موافقند‪ .‬در این بین‬ ‫‪49‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫این جریان های راس��ت گرا با اتحادیه اروپا شدیدا‬ ‫مخالف هس��تند و حتی ژان ماری لوپن زمانی که‬ ‫می خواست در کش��ور فرانس��ه به قدرت برسد‪،‬‬ ‫از خروج از اتحادیه اروپا س��خن می گفت‪ .‬انان با‬ ‫یورو نیز مخالف هس��تند‪ .‬گذش��ته از این طرفدار‬ ‫ملی گرایی افراطی هستند و مهاجر ستیزند‪ .‬عالوه‬ ‫بر این نیز همچن��ان به طور طبیعی مسلمان س��تیز‬ ‫هس��تند‪ .‬البته باید گفت که جریان راست افراطی‬ ‫جریان ضد اس�لام تلقی نمی ش��ود و حتی تعداد‬ ‫زیادی از انان اعالم کرده اند مخالفتی با اسالم ندارند‬ ‫و حتی اعتقادی به اسالم س��تیزی و اسالم هراسی‬ ‫که برخی جریان ها چپ و راس��ت در اروپا دارند‪،‬‬ ‫ندارند‪ .‬در واقع انان بیشتر با مساله مهاجرت مخالف‬ ‫هستند و معتقدند مهاجران افریقایی و اسیایی (که‬ ‫بخش عمده ای از انان مس��لمان هم هستند) جای‬ ‫اروپایی ها و فرصت های ش��غلی را انان گرفته اند و‬ ‫به همین دلیل هم ژان ماری لوپن دائما اعالم می کرد‬ ‫طرفدار روابط خوب با کش��ورهای اسالمی است‪.‬‬ ‫گذشته از این باید گفت یهودی ستیزی و مخالفت با‬ ‫رژیم صهیونیستی در برخی از جریان های راست‬ ‫افراطی در اروپا وجود دارد‪ .‬به طور کلی راست گرایان‬ ‫افراطی جدا از مخالفت با مهاجران خواستار خروج‬ ‫انان از اروپا هستند و طرفدار ناسیونالیسمی کامال‬ ‫ملی و منطقه ای و اس�لام فوبیا و اسالم ستیزی نیز‬ ‫انچنان در انها قوی نیست‪.‬‬ ‫با توجه به رخ��داد اخیر در نروژ و کش��تار‬ ‫شهروندان توسط یک بنیاد گرای مسیحی اگر‬ ‫نگاهی به این رخداد داشته باشیم بنیاد گرایی‬ ‫مسیحی در این قاره در چه وضعیتی است و‬ ‫شما ان را چگونه مورد دسته بندی و تحلیل‬ ‫قرار می دهید؟‬ ‫‪ l‬به طور کلی ما در اروپ��ا با واقعیتی روبه رو‬ ‫هستیم و ان هم بازگشت به معنویت است‪ .‬چنانچه‬ ‫سال ها قبل برخی از جامعه شناسان اروپایی اعالم‬ ‫کردند که دوران بازگشت به معنویت و مذهبی گرایی‬ ‫(نه به دین خاص و مذهب خاصی) رسیده است‪.‬‬ ‫سخن این دس��ته از جامعه شناس��ان این است که‬ ‫اروپایی ه��ا از زندگی بدون معنویت‪ ،‬بی س��امان‪،‬‬ ‫بدون دین و همچنین مادی گرایی بس��یار افراطی‬ ‫خسته ش��ده اند‪ .‬به ویژه اینکه نتیجه این زندگی که‬ ‫افراط و تفریط در ازادی های فردی است‪ ،‬مساله ای‬ ‫اس��ت که امروزه خیلی از مسیحیان و حتی کسانی‬ ‫که در عمل متعهد به انجام ایین مسیحیت و عملگرا‬ ‫نباشند اما به برخی از اصول و ارزش های مسیحیت‬ ‫پایبندند را رنج می دهد‪ .‬انانی که به خانوداه پایبندند‬ ‫و مس��ائل اخالقی برای ش��ان اهمیت دارد‪ ،‬مساله‬ ‫همجنس گرایی و ترویج این فاجع��ه در اروپا نیز‬ ‫خیلی از اینها را نگران کرده و معتقدند که جامعه باید‬ ‫دوباره به معنویت برگردد‪ .‬به همین دلیل هم هست‬ ‫که یکی‪ ،‬دو دهه در اروپا خیلی از عرفان های مختلف‬ ‫حتی اسیای جنوب شرقی اس��یا و‪ ...‬رواج یافته و‬ ‫برخی از جلوه های افراطی اینان فرقه هایی است که‬ ‫وجود دارد‪ .‬فرقه گرایی نیز امروزه در اروپا تبدیل به‬ ‫واقعیت شده و درصد کسانی که به فرقه ها گرایش‬ ‫می یابند روز به روز در حال افزایش اس��ت‪ .‬در این‬ ‫بین ما شاهد بازگشت به دین‪ ،‬بازگشت به معنویت‬ ‫و خسته شدن از زندگی بدون مراجع باالتر از یک‬ ‫فرد در اروپای امروزه هستیم‪.‬در این بین یکی از این‬ ‫جریان های موجود بازگشت به مسیحیت خالص یا‬ ‫بنیاد گرایی مسیحی است و به نوعی سلفی گری در‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪50‬‬ ‫مسیحیت است که در جریان های راست افراطی امروزه‬ ‫شدت پیدا کرده است‪ .‬بنابراین در نگاهی کلی می توان‬ ‫گفت که ما با بازگشتی به دین و معنویت در اروپا شاهدیم‬ ‫که این بازگشت به دین به فرقه گرایی و عرفان گرایی از‬ ‫جمله اسیایی و همچنین بازگشت به مسیحیت ترجمه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اگر ب��ه وضعیت گروه های دس��ت راس��تی و‬ ‫افراطی در س��طح اتحادیه اروپا نگاهی داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬بسیاری معتقدند که این گروه ها با رشد‬ ‫فوق العاده ای روب��ه رو بوده ان��د‪ .‬در این بین از‬ ‫نگاه شما وضعیت کنونی این گروه ها در سطح‬ ‫کشور های اتحادیه اروپا به چه شکلی است؟‬ ‫‪ l‬ما زمانی که به اروپا و محور شمال و جنوب این‬ ‫قاره نظری می اندازیم هر چه از جنوب به سمت شمال‬ ‫اروپا می رویم در حقیقت از کاتولیسم به پروتستانتیسم‬ ‫می رسیمودرحقیقتشمالاروپابیشترپروتستانهستند‬ ‫و جنوب و مرکز بیشتر کاتولیک‪ .‬در این بین کاتولیسیسم‬ ‫افراطی یا بنیادگرایی مسیحی بیشتر هم در کشور های‬ ‫شمال اروپا دیده می شود و هم در جنوب‪.‬‬ ‫نوع بنیاد گرایی مسیحی پروتستان با کاتولیک‬ ‫چه فرقی می کند؟‬ ‫‪ l‬تفاوت این دو به تفاوتی که بین کاتولیک ها و‬ ‫پروتستان ها وجود دارد‪ ،‬بر می گردد‪ .‬در دنیای کاتولیک ها‬ ‫پاپ گرایی‪ ،‬اعتقاد به پ��اپ و همچنین اعتقاد افراطی به‬ ‫پاپ وجود دارد‪ .‬پاپ‪ ،‬کلیسا و کتاب مقدس از تقدس‬ ‫برخوردار هستند؛ اما پروتستانتیسم عمال از دنیای مقدس‬ ‫عبور کرده و پاپ و کلیس��ا ندارد و به پاپ هم اعتقادی‬ ‫ندارد و هیچ چیزی به جر خداوند برای انها تقدس��ی‬ ‫ندارد‪ ،‬کلیس��ا ها هم در این دنیا از قداس��ت برخوردار‬ ‫نیس��تند و همچنین به نوعی خردگرای��ی را وارد دین‬ ‫کرده اند‪ .‬در این بین باید گفت که ظرفیت کش��ور های‬ ‫کاتولیک برای بنیاد گرایی مس��یحی به مراتب بیشتر از‬ ‫کشور های پروتستان است‪ ،‬چرا که پروتستان ها اساسا‬ ‫داعیه حکومت دینی و بازگشت به ارزش های دینی به‬ ‫صحنه اجتماع همانند کاتولیک ه��ا را ندارند و حداقل‬ ‫یک قرن جدایی دین از سیاسس��ت را تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫مشکل اساس��ی کاتولیک ها این است که سکوالریسم‬ ‫را پذیرفته اند‪ ،‬اما به تدریج به گونه ای دیگر ترجمه شد و‬ ‫در واقع نوعی بنیاد گرایی در الئیتیسیته به وجود امد و‬ ‫این امر به تدریج به جایی رسید که امروزه الئیتیسیته هم‬ ‫با مقابله با دین و کلیسا و ارزش های دینی معنا می شود و‬ ‫هر چه که دینی است و مذهبی به تدریج مورد ستیز قرار‬ ‫می گیرد و ما نیز نمونه های مختلف ان را در کشورهای‬ ‫اروپایی می بینیم‪ .‬اینجاست که در حقیقت زمینه فراهم‬ ‫می ش��ود برای نوعی بنیاد گرایی و بازگش��ت به نوعی‬ ‫سلفی گریی و افراط گرایی در بین کاتولیک ها‪ ،‬چرا که در‬ ‫گذشته نه چندان دور کاتولیک های اروپا و مسیحیان این‬ ‫قاره هویت مذهبی خود را چندان با هویت ملی خود در‬ ‫تعارض و منافات نمی دیدند‪ ،‬اما امروزه به دلیل برداشت‬ ‫جدیدی که از الئیتیس��یته و همچنین بنیاد گرایی که در‬ ‫الئیتیسیته به وجود امده است احساس می کنند که این دو‬ ‫هویت با یکدیگر قابل جمع نیست‪ .‬در واقع اینجا ست‬ ‫که زمینه برای بنیادگرایی در مسیحیت ایجاد می شود و‬ ‫فرانسوی ها هم بیشتر پرچم دار این نگاه جدید می شوند‪.‬‬ ‫اگر به پیامد های واقعه و انفجار نروژ در س��طح‬ ‫اتحادیه اروپا نگاهی داشته باشیم‪ ،‬این امر از منظر‬ ‫بنیاد گرایی مسیحی می تواند چه پیامد هایی برای‬ ‫این قاره داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬در واقع انفج��ار نروژ برای اروپایی ها مس��اله‬ ‫و همچنین اغاز گر دورانی جدی��د در زمینه برخورد و‬ ‫نگاهشان به مسائل دینی و مذهبی است‪ .‬در این بین باید‬ ‫گفت تا به امروز اروپایی ها سعی کرده اند که میدان این‬ ‫درگیری و ستیز را از اروپا خارج کرده و در مقابل خود‬ ‫خطری موهوم را به نام اسالم و تروریسم قرار دهند‪.‬‬ ‫از پایان جنگ سرد‪ ،‬دشمن فرضی ای به نام اسالم‬ ‫و تروریس��م در مقابل اروپایی ها قرار دادند‪ .‬در این بین‬ ‫تصور و توجه انها این بود که این امر باعث اتحاد اروپا و‬ ‫حتی اتحاد کشورهای اروپایی و امریکایی خواهد شد‪،‬‬ ‫زیرا همگی به زعم خود در برابر دش��من خطرناکی به‬ ‫نام تروریسم با همدیگر متحد خواهند شد‪ .‬در این بین‬ ‫امروزه اتفاق نروژ همه چیز را تغیی��ر داد و اکنون دیگر‬ ‫نمی توانند بر طبل اسالم ستیزی بکوبند و اسالم را به عنوان‬ ‫دینی خطرناک جلوه دهند و در پناه این تبلیغات موهوم‬ ‫بتوانند اروپا را گرد هم جمع کرده و متحد سازند‪ .‬باید‬ ‫گفت اکنون در بین جامعه اروپایی شناخت عمیقی در‬ ‫حال پدید امدن است و در بین خود بنیاد گرایی جدیدی‬ ‫را می بینند که ای��ن بنیاد گرایی ک��ه در واقع بنیاد گرایی‬ ‫مسیحی است‪ ،‬ظرفیت بس��یار باالیی برای فعال شدن‬ ‫دارد و زمینه های فعالیت بیش��تر ان هم هست‪ .‬در این‬ ‫حال این نوع از بنیاد گرایی به راحتی می تواند س��وار بر‬ ‫موج جریا ن سیاسی راست افراطی شود‪ .‬چرا که جریان‬ ‫راستی افراطی و احزاب انان (که در اروپا در حال افزایش‬ ‫جایگاه و قدرت هستند) با توجه به اتفاقات فراوانی که‬ ‫رخ داده و شکست های پی در پی ای که جناح های چپ‬ ‫و راس��ت در تمام اروپا در سیاس��ت خارجی خود و‪...‬‬ ‫خورده و همچنین تحت تاثیر اتفاق��ات اخیر در دنیای‬ ‫اس�لام زمینه را فراهم می کنند که این گرایش مذهبی‬ ‫یعنی بنیاد گرایی مسیحی بتواند سوار بر جریان و موتور و‬ ‫ماشین قدرتمندی که اکنون موجود است‪ ،‬شود؛ ماشینی‬ ‫که سازو کار خاصی دارد و س��اختارهای ویژه ای که در‬ ‫واقع جریان های دست راستی افراطی هستند‪.‬‬ ‫جریان های بنیاد گرای مسیحی کنونی در سطح‬ ‫قاره اروپا چ��ه نگاهی به اقلیت های مس��لمان‬ ‫جامعه اروپا دارد؟‬ ‫‪ l‬شاید بتوان گفت که قضاوت در مورد بنیادگرایی‬ ‫مسیحی اندکی زود باشد؛ چرا که این نوع بنیاد گرایی هنوز‬ ‫نگاه و مواضع خود را نسبت به همه چیز مشخص نکرده‬ ‫است‪ .‬اما به طور کلی دو ظرفیت برای اینده وجود دارد؛‬ ‫نخس��ت اینکه این بنیاد گرایان با جریان های اسالم گرا‬ ‫هماهنگ ش��وند چرا که هم جریان های اس�لام گرا و‬ ‫جریان های بنیاد گرای مس��یحی در یک اصل مشترک‬ ‫هستند و ان هم بازگش��ت به مذهب‪ ،‬ارزش ها و دین‬ ‫است‪ .‬دوم اینکه در دورن جریان بنیاد گرایی مسیحی این‬ ‫ظرفیت نیز وجود دارد که موضوع جنگ های صلیبی و‬ ‫مخالفت با فرهنگ و تمدن اسالمی هم بروز و ظهور پیدا‬ ‫کند‪ ،‬اما باید منتظر ماند تا دید این جریان چگونه خود را‬ ‫تعریف می کند‪.‬‬ ‫امری که مورد نظر بس��یاری است این است که‬ ‫بنیاد گرایی مس��یحی به نوعی در تقابل با جهان‬ ‫اسالم قرار می گیرد‪ .‬این امر تا چه حدی محتمل‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬تا جایی که بنده می دانم اندکی قضاوت در مورد‬ ‫اینکه حتما بنیاد گرایی مسیحی در تقابل با جهان اسالم‬ ‫قرار گیرد زود اس��ت‪ ،‬اما با شناختی که از جامعه غرب و‬ ‫مسیحیت در اروپا دارم (که ممکن است دقیق هم نباشد)‬ ‫می دانم که در دل جامعه مسیحی مس��اله اسالم ستیزی‬ ‫خیلی پررنگ نیست‪ .‬یعنی ممکن است در سطوح پایین‬ ‫جریان های تند و افراطی وجود داشته باشند که اسالم را در‬ ‫مقابلخودبدانند‪،‬امادرسطوحباالیعنیکشیشانورهبران‬ ‫مسیحیاروپاییمناینجریانراخیلیپررنگنمی بینیم‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫با توجه به اظهارات مقامات اروپایی نس��بت به‬ ‫مس��لمانان در یک دهه اخیر‪ ،‬اسالم هراس��ی یا‬ ‫اسالم ستیزی که در سخنان مقامات غرب نسبت‬ ‫به القاعده و مس��لمانان وجود دارد‪ ،‬چه تاثیری‬ ‫در رشد بنیاد گرایی مس��یحی در ارو پا و غرب‬ ‫داشته است؟‬ ‫‪ l‬بعد از ‪ 11‬سپتامبر فرصتی طالیی برای غربی ها‬ ‫و اروپایی ها و همچنین برای اسالم ستیزان به وجود امد‬ ‫که اسالم را به عنوان دشمن اصلی غرب جلوه دهند ؛ اما‬ ‫اینکه این اتفاق افتاد یا نه شدیدا مورد تردید است‪ .‬چرا که‬ ‫امار و ارقام موجود بیانگر ان است که بالفاصله بعد از‬ ‫‪ 11‬سپتامبر گرایش به اس�لام در کل قاره اروپا و غرب‬ ‫بسیار افزایش پیدا کرده اس��ت‪ .‬در همان سال ها مثال در‬ ‫کشور فرانسه قران نایاب شد‪ .‬البته در ان زمان می گفتند‬ ‫که این نایابی به این دلیل است که می خواهند ببینند در‬ ‫قران چه ظرفیتی وجود دارد که برخی از ان به نادرست‬ ‫برای عملیات تروریستی استفاده می کنند‪ ،‬اما باید گفت‬ ‫ی که به قران رو اوردن��د و قران را می خواندند به‬ ‫مردم ‬ ‫تدریج به ان عالقه مند ش��دند و دیدند که اس�لام دین‬ ‫رحمت و رافت اس��ت‪ .‬بنابراین بازگش��ت ب��ه دین و‬ ‫بازگش��ت به اس�لام و افزایش روزافزون گرایش های‬ ‫اسالمی خود زنگ خطری برای اروپایی ها شد و اتفاقا‬ ‫مساله اسالم ستیزی نتیجه عکس در جهان غرب داد‪.‬‬ ‫در س��ال های اخیر ما ش��اهد افزای��ش قدرت‬ ‫جناح های افراطی در برخی از کشور ها بوده ایم‪،‬‬ ‫به طوری که برخی مقامات اتحادیه اروپا از این‬ ‫امر اظهار نگرانی کرده اند‪ .‬در این بین اگر به اینده‬ ‫بنیاد گرایی در اروپا نگاهی داش��ته باشیم به چه‬ ‫مولفه های تاثیرگذاری اشاره می کنید و ایا این‬ ‫جریان ها با رشد مواجه هستند؟‬ ‫‪ l‬تصور می کن��م بنیاد گرایی مس��یحی چاره ای‬ ‫جز ای��ن ندارد که س��وار بر موج جریان های سیاس��ی‬ ‫راس��ت افراطی در اتریش‪ ،‬فرانس��ه و‪ ..‬ش��ود‪ ،‬چرا که‬ ‫این جریان با عم��ر چند دهه ای خود رهبران سیاس��ی‬ ‫قدرتمندی دارد و گروه های فشار و البی های فراوانی نیز‬ ‫دارند‪ .‬امروزه خطری که اتحادیه اروپا را تهدید می کند‬ ‫همین جریان راست افراطی است؛ جریانی که تا جلوی‬ ‫در کاخ الیزه هم رفت ولی از ورود باز ماند‪ .‬در خیلی از‬ ‫این کشور ها برای مقابله با این امر شیوه های دموکراتیک‬ ‫را تعدیل و کنترل کرده اند تا در این دموکراسی کنترل شده‬ ‫مانع ورود این جریان ها به پارلمان ها ش��وند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل هم جریانی‪ 15‬درصدی در کشوری همانند فرانسه‬ ‫گاهی حتی یک کرسی هم در مجلس ندارد‪ .‬بنابراین باید‬ ‫گفت خطری که اتحادیه اروپا را تهدید می کند جریان‬ ‫راست افراطی اس��ت‪ .‬در این بین زمانی که این جریان‬ ‫با بنیاد گرایی مسیحی همراه شود‪ ،‬این خطر افزایش پیدا‬ ‫می کند‪ .‬به دلیل اینکه کنترل جریان های دس��ت راستی‬ ‫از راه های به ظاه��ر دموکراتیک امکان پذیر اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫زمانی که در دل این جریان هس��ته بنیاد گرا شکل گیرد‬ ‫نوع رفتارها غیر قابل کنترل و پیشگیری است و کار را بر‬ ‫اروپایی ها و اتحادیه اروپا دشوار تر خواهد کرد‪.‬‬ ‫اگر به نگاه مقامات اتحادیه اروپا و کشورهای‬ ‫اروپایی در مورد بنیاد گرایی مسیحی بپردازیم‪،‬‬ ‫ممکن است در اینده نزدیک متاثر از رخداد ها و‬ ‫حمالت نروژ یکسری قوانین و مقررات جدیدی‬ ‫در این قاره و کش��ور ها مد نظر ق��رار گیرد تا به‬ ‫نوعی بنیادگرایی مسیحی مورد کنترل بیشتری‬ ‫قرار گیرد؟‬ ‫‪ l‬این امر محتمل اس��ت چنانچه قب�لا در مورد‬ ‫احزاب دست راستی این امر اتفاق افتاده است و قوانین‬ ‫انتخاباتی و حت��ی حوزه بندی انتخابات با دس��تکاری‬ ‫صورت پذیرفت و تا اندازه ای این جریان را کنترل کرد‪.‬‬ ‫در این بین باید گفت با توجه به اتفاقی که در نروژ رخ داد‬ ‫این احتمال وجود دارد که قوانین سخت گیرانه ای را در‬ ‫این خصوص اعمال کنند‪.‬‬ ‫در صورتی که راست گرایی به ویژه بنیاد گرایی‬ ‫مس��یحی در اروپا با رش��د زیادی مواجه شود‪،‬‬ ‫چه تاثیری می تواند روی مهاجران و اقلیت های‬ ‫مسلمان در قاره سبز داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬باید گفت که وضعیت مهاجران در کشورهای‬ ‫اروپایی وضع مناسبی نیست و اقلیت هایی محروم از‬ ‫جهات مختلف اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و‪ ..‬در محدودیت‬ ‫فراوانی به سر می برند و خواسته یا ناخواسته یا اعالم‬ ‫شده یا نشده مهاجران شهروندان درجه دوم محسوب‬ ‫می شوند‪ .‬باید بیشتر کار کرده و به نوعی فعالیت های‬ ‫خود را نشان دهند‪ .‬اینان از جهت فرهنگی و سیاسی‬ ‫محروم هس��تند و معموال در حاشیه ش��هرها هستند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر مس��اله ای که اروپا با ان مواجه اس��ت‬ ‫این است که مهاجران به رغم چندین دهه تالش (که‬ ‫برای س��اختن اروپا بعد از جنگ جهانی اول‪ ،‬دوم و‬ ‫ام��روز کرده اند) دچ��ار بی مهری فراوانی هس��تند و‬ ‫متهم اصلی در ناامنی و هر انچه امنی��ت جامعه را به‬ ‫خطر می ان��دازد به عالوه متهم اصل��ی در ایجاد عدم‬ ‫امنیت شغلی هس��تند و همچنین گفته می شود جای‬ ‫اروپایی ها را در مشاغل گرفته اند‪ .‬مهم تر از همه اینکه‬ ‫امروز یعنی با وجود تالشی که چندین دهه اروپایی ها‬ ‫و کش��ورهایی همانند فرانس��ه کرده اند تا اقلیت ها را‬ ‫منس��جم کنند از جهت هویت��ی و فرهنگی مهاجران‬ ‫دچار بحران هویتی هستند‪ .‬به همین دلیل انان هویت‬ ‫خاص خود را دارند و ان را با هویت اروپایی در ستیز‬ ‫می دانند و هضم نیز نش��ده اند‪ .‬بنابراین مساله بحران‬ ‫هویت مهاجران مساله ای اساسی در این قاره است که‬ ‫گاهگاهی خود را نش��ان داده و ظهور و بروز می یابد‪.‬‬ ‫مثال کشته شدن دو مهاجر باعث به اتش کشیده شدن‬ ‫صدها اتومبیل و دچار شدن به وضعیت خطرناک در‬ ‫فرانسه می شود‪ .‬در این بین اگر بنیاد گرایی مسیحی را‬ ‫نیز به این امر اضافه کنیم (به ویژه اینکه انها خود را از‬ ‫لحاظ هویتی و فرهنگی در حاشیه می بینند) و از انجا‬ ‫که هر دو گروه برای خود جایگاهی نمی یابند و هر دو‬ ‫نیز متهم اصلی را دولتمردان و اتحادیه اروپا می دانند‪،‬‬ ‫می توانند در مقاطعی به هم نزدیک و یکی ش��وند‪ .‬در‬ ‫این بین بار شدن این دو شکاف فرهنگی و اجتماعی‬ ‫بر روی هم می تواند امنیت و ثبات جوامع اروپایی را‬ ‫به خطر اندازد‪.‬‬ ‫رشد بنیاد گرایی مسیحی در اروپا تا چه اندازه ای‬ ‫می توان��د باع��ث افزایش جای��گاه و نفوذ‬ ‫گروه هایی هماند القاعده در میان اقلیت های‬ ‫مسلمان در اروپا شود؟‬ ‫‪ l‬اروپایی ه��ا ت�لاش بس��یاری کرده اند تا‬ ‫شکاف های هویتی را در کشور های خود کمرنگ‬ ‫و غیر فعال کنند که موفق هم شدند‪ .‬در این بین چند‬ ‫دهه است مبنای شکاف ها در این قاره بیشتر اقتصادی‬ ‫و اجتماعی شده و این مسائل نیز قابل مذاکره اند و‬ ‫امنیت کشور را به خطر نمی اندازند‪ ،‬اما باید گفت‬ ‫امروزه خطر اصلی در اروپا این است که شکاف هایی‬ ‫که بیش از نیم قرن غیر فعال شده در حال فعال شدن‬ ‫است‪ .‬در این بین بخشی را که مربوط به اسالم گرایی‬ ‫بود می توانستند سرکوب و وابسته به خارج و مربوط‬ ‫به القاعده و اسالم معرفی کنند‪ ،‬اما اکنون بنیاد گرایی‬ ‫مسیحی این شکاف هویتی را در دورن جامعه واقعی‬ ‫کرده و چون اختالفات در ح��ال دینی و فرهنگی‬ ‫ش��دن اس��ت‪ ،‬این احتمال وجود دارد که فعالیت‬ ‫گروهای تند مثل القاعده در این قاره هم شدت یابد‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه ش��رایط سیاس��ی و حزبی در‬ ‫کش��ور های اروپایی اگر ما شاهد افزایش‬ ‫حوادث و رخدادهایی توس��ط بنیادگرایان‬ ‫مسیحی در اروپا باشیم‪ ،‬ایا مسلمانان در این‬ ‫قاره تشکل های بیشتری به خود خواهند داد‬ ‫و متشکل تر خواهند شد؟‬ ‫‪ l‬مهاجران مس��لمان در اروپ��ا نقش مهمی‬ ‫ دارند چنانچه امروزه در فرانسه نقش مهمی داشته‬ ‫و حدود شش میلیون نفرند‪ .‬مثال در شهر پر ترافیک‬ ‫پاریس نزدیک افطار شهر خلوت می شود و در واقع‬ ‫اسالم امروزه واقعیتی برای اروپاست‪ ،‬اما مشکل این‬ ‫است مسلمانان به اندازه نقشی که در ساختن اروپا ایفا‬ ‫کرده اند به حقوق سیاسی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی خود‬ ‫نرسیده اند و خود را جامعه ای سرکوب شده می دانند‪.‬‬ ‫در این بین مسائلی نظیر قوانین حجاب و‪ ...‬به این امر‬ ‫شدت بخشیده‪ .‬در این حال پاره ای مسائل بین المللی‬ ‫نیز اکنون این احس��اس را بی��ن جامعه اقلیت های‬ ‫مسلمان به وجود اورده که سرنوشت انها به هم گره‬ ‫خورده و باید با هم باشند و بنابراین در حال اتحاد‬ ‫بیشتریهستند ‪.‬‬ ‫ی تروریستی و بنیاد گرایانه همانند‬ ‫رفتارها ‬ ‫نروژ تا چه حدی امکان بروز بیش��تری در‬ ‫اینده دارد؟ ‬ ‫‪ l‬امکان ای��ن ام��ر محتمل اس��ت‪ ،‬چرا که‬ ‫بنیاد گرایی مسیحی واقعیتی است که شکل گرفته‬ ‫و این حمالت اخیر (که از نگاه انها موفقیت امیز نیز‬ ‫بوده) این خطر را برای اینده همچنان در بردارد‪g.‬‬ ‫حجت اهلل ایوبی که اکنون ریاست‬ ‫سازمان اکو را دراختیار دارد سال ها قبل‬ ‫رایزن فرهنگی ایران در فرانسه بود‪ .‬به‬ ‫همین جهت او تسلط خوبی به مسائل‬ ‫اروپا و به ویژه کشور فرانسه دارد‬ ‫‪51‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با وحید یامین پور‬ ‫عبور از سکوالریسم‬ ‫محسن عسگریان‬ ‫‪8‬‬ ‫دکتر وحید یامین پور‪ ،‬استاد دانشگاه در گفت وگو با مثلث با اش��اره به ناکامل خواندن پروژه مدرنیته‬ ‫در غرب‪ ،‬بحران هویت را یکی از عوامل اصلی رشد دوباره بنیادگرایی مسیحی می داند‪ .‬او معتقد است که‬ ‫سرخوردگی مردم از شعارهای س��کوالر مدرنیته در غرب‪ ،‬انها را از یکسو به سمت جنبش های اعتراضی ‬ ‫چون پانک‪ ،‬هوی متال و رپ سوق داد و از سویی دیگر در نوعی گرایش به دین که به طور بارز در کلیساهای‬ ‫انجیلی(راست گرا) متجلی بود‪ ،‬نمایان ش��د‪ .‬انچه در پی می اید گفت وگوی مثلث با این استاد دانشگاه و‬ ‫متخصص حوزه رسانه درباره تاثیر رسانه و اسالم هراسی در خیزش بنیادگرایی مسیحی است‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بهتر اس��ت گفت وگ��و را با تعری��ف اصطالح‬ ‫بنیادگرایی و ریشه شناسی این مفهوم شروع کنیم‪.‬‬ ‫شماقائلبهچهتعریفیازبنیادگراییهستید؟‬ ‫‪ l‬تعبیر بنیادگرایی بیشتر با رویکردی تحقیر امیز‬ ‫و برای تعریف نحله و ش��یوه جدیدی از بازگش��ت به‬ ‫اصول دینی در ادبیات سیاس��ی جهان وارد شد‪ .‬به طور‬ ‫روشن نیز با پسوند و صفت اسالمی در ادبیات سیاسی و‬ ‫رسانه ای جهان غرب رایج شد‪ .‬حقیقت این است که در‬ ‫رایج شدن و رشد اس��تفاده از این مفهوم‪ ،‬نقش انقالب‬ ‫اسالمی را نباید نادیده گرفت‪ .‬انقالب اسالمی مفاهیمی‬ ‫ را وارد ادبیات سیاس��ی رایج جهان کرد که تا پیش از ان‬ ‫سابقه و ما به ازایی نداشته است‪ .‬به عنوان مثال حضرت‬ ‫امام (ره) از واژگانی چون استکبار‪ ،‬مستضعفین و‪ ...‬استفاده‬ ‫می کردند که ما به ازایی در ادبیات رایج سیاسی دنیا نداشتند‬ ‫و ادبیات سیاسی کالس��یک اینها را فهم نمی کرد‪ ،‬ولی‬ ‫این مفاهیم به همان اندازه که برای دنیای غرب نااشنا و‬ ‫نامفهوم بود‪ ،‬در فرهنگ اسالمی ما به ازای روشن دینی‬ ‫داشت‪ .‬به تدریج وقتی این واژگان تکرار شد‪ ،‬مجموعه ای‬ ‫از مفاهیم را ایجاد کردند که با خود روح و معنای واحدی‬ ‫را منتقل می کرد‪ .‬در فضای گفتمان انقالب اسالمی انچه‬ ‫از ان با عنوان «بیداری اسالمی» یا «جنبش های بیداری‬ ‫اس�لامی» یاد می کردیم‪ ،‬ما به ازای امریکایی این مفهوم‬ ‫ن هاله تشکیل شده از‬ ‫«بنیادگرایی اسالمی» بود‪ .‬انها همی ‬ ‫مفاهیم اصیل اسالمی را برای تحقیر ذیل واژگانی چون‬ ‫رادیکالیسم و بنیادگرایی اسالمی تعبیر می کردند‪ ،‬چرا‬ ‫که در ادبیات رایج و سیاس��ی کالسیک غرب و با توجه‬ ‫به سابقه بنیادگرایی در مس��یحیت‪ ،‬مفهوم بنیادگرایی با‬ ‫تندروی و رادیکالیسم همراه بوده که مفهومی غیر قابل‬ ‫گفت وگو و غیر منطقی نمایانده می ش��د‪ .‬اما در دهه ‪90‬‬ ‫میالدی بنیادگرایی ش��کل پیچیده تری به خود گرفت‪.‬‬ ‫نمونه هایی از بنیادگرایی در ادبیات سیاس��ی وارد ش��د‬ ‫که ارتباطی با فضای اس�لامی نداش��ت‪ .‬ضمن انکه ما‬ ‫جریان های متقلبانه ای از اسالم گرایی را در این دهه شاهد‬ ‫هستیم‪ ،‬نظیر طالبانیسم و القاعده‪.‬‬ ‫ش��ما به مفه��وم بنیادگرای��ی در اس�لام و به‬ ‫عبارت��ی بنیادگرایی اس�لامی پرداختی��د و به‬ ‫درس��تی اش��اره کردید که در دهه ه��ای ‪ 70‬و‬ ‫‪ 80‬می�لادی‪ ،‬این مفهوم ب��رای اطالق به کلیت‬ ‫جریان های اس�لامی در غرب به کار می رفت‪.‬‬ ‫ولی بس��یاری از اسالم شناس��ان غرب��ی‪ ،‬مانند‬ ‫اس��پوزیتو از به کار بردن این واژه (بنیادگرایی)‬ ‫در مورد اسالم اکراه دارند و معتقدند اصطالح‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫‪52‬‬ ‫بنیادگرای��ی امیخته با مس��یحیت اس��ت و در‬ ‫فرهنگ تاریخ��ی و تمدنی مس��یحیت ایجاد و‬ ‫رشد یافته و به عبارتی س��ابقه ای غربی دارد نه‬ ‫شرقی‪ .‬نظر شما در این ارتباط چیست؟‬ ‫‪ l‬در دهه ‪ 70‬و ‪ 80‬میالدی تعبیر موجود در ادبیات‬ ‫تاریخیغربتبدیلبهیکپروژهسیاسیشدوطبعاوقتی‬ ‫موضوعی به یک پروژه سیاسی تبدیل می شود‪ ،‬همزمان‬ ‫به سوژه ای رسانه ای نیز تبدیل می شود‪ .‬اما همانطور که‬ ‫اشاره کردید‪ ،‬ریشه های چنین تعبیری در ادبیات کلیسای‬ ‫پروتستان موجود اس��ت‪ .‬اما فهمی که من از این عبارت‬ ‫ی تاریخی نیست و ان را فهمی معاصر می بینم‪.‬‬ ‫دارم‪ ،‬فهم ‬ ‫اساس��ا بنیادگرایی به معنای رجوع دوباره به مبانی دین‬ ‫و مبانی اصیل و غیر قابل گفت وگ��وی دینی‪ ،‬مربوط به‬ ‫دهه ‪ 20‬و ‪ 30‬میالدی در عالم مسیحیت است ولی رشد‬ ‫دوباره ان مربوط به چند ده��ه اخیر و تحت تاثیر بحران‬ ‫هویتی است که جهان غرب را فرا گرفته است‪ .‬ما در نیمه‬ ‫دوم قرن بیس��تم‪ ،‬پس از جنگ جهانی دوم فضای بسیار‬ ‫متش��نج و اش��وب زده ای را در کل غرب و اروپا شاهد‬ ‫هستیم‪ .‬جنگ جهانی دوم با چند ده میلیون کشته و ده ها‬ ‫میلیون اواره اثر روانی بسیار عمیقی روی غربیان برجای‬ ‫گذاشته بود‪ .‬وقتی ما به ارمان های مدرنیته اوایل این قرن‬ ‫نگاه می اندازیم‪ ،‬عمق این س��رخوردگی و فاجعه بیشتر‬ ‫قابل درک می ش��ود‪ .‬مدرنیته قرار بود رف��اه و ارامش و‬ ‫عدالت را به ارمغان بیاورد‪ ،‬ولی دو جنگ جهانی‪ ،‬رخداد‬ ‫فوق العاده سیاه و تلخی بودند که به ناکامی مدرنیته منجر‬ ‫شد و این فضا مبدا تحول شد‪ .‬برخی از این تحوالت در‬ ‫ی طی ش��دند مثل جریان های هوی متال و‬ ‫مسیر بی نظم ‬ ‫پانک و رپ و جنبش های کامال اعتراضی نسبت به وضع‬ ‫موجود و نظم متصلب غرب محور‪ .‬جریان دیگری که از‬ ‫تحوالتپسازجنگجهانیدوممنشعبمی شود‪،‬محور‬ ‫گرایش به دین است‪ .‬در واقع وقتی غربی ها از شعارهای‬ ‫سکوالریستی مدرنیته سرخورده می ش��وند و در اینجا‬ ‫به عنوان الترناتیو‪ ،‬رجوع مجدد به انگاره ها و گزاره های‬ ‫دینی را بر می گزینند‪ ،‬شکل گیری بسیاری از جریان های‬ ‫معنویت گرا و دین گرا در غرب را می توان به نوعی متصل‬ ‫بهاینتحوالتپسازجنگجهانیدومدانست‪.‬بله‪،‬زمینه‬ ‫مذهبی چنین بازگشتی در پیورتن های مهاجرت کننده به‬ ‫امریکا و نیز در کلیساهای یهودی شده پروتستان موجود‬ ‫است‪ ،‬ولی به عنوان کاتالیزور و متغیرهای مداخله گرایی‬ ‫که خصلت های نهفته در کلیسای پروتستان را به بالفعل‬ ‫تبدیل می سازد ولی جنبش های بنیادگرایانه مسیحی به‬ ‫نظربنده‪،‬بیشترمرتبطبااثارجنگجهانیدوماست‪.‬ازاین‬ ‫زماناستکهاینمفهومدرکلیسا هایانجیلیخودرانشان‬ ‫می دهد و سران این کلیساها با جدیت بیشتری در ادبیات‬ ‫نهفته در کتاب مقدس به ترویج نوعی نگاه اخرالزمانی و‬ ‫موعودگرایانه می پردازند‪ .‬من همه این تحوالت را ناشی از‬ ‫همان بحران هویت و اختالل هویتی پس از جنگ جهانی‬ ‫دوم می بینم‪ .‬در این زمان مس��یحیان غرب‪ ،‬به خصوص‬ ‫مسیحیان امریکایی به شدت نیاز دارند به اینکه زیر یک‬ ‫پرچم اعالم هویت کنند و نمی توانند بدون پرچم باشند‪.‬‬ ‫جنبش های ناسیونالیستی این قدرت را دارا نیستند که به‬ ‫اینها هویت بدهند(به خصوص بعد از شکست امریکا در‬ ‫ویتنام)‪.‬بنابراینبرایهویت بخشینیازبهیکپرچمدیگر‬ ‫است که در امریکا این پرچم خود را با عنوان پروتستانتیزم‬ ‫و راست مسیحی نشان می دهد‪ .‬در این زمان است که ما‬ ‫شاهد گسترش کلیس��اهای چند ده میلیونی بنیادگرا در‬ ‫امریکاهستیم‪.‬‬ ‫رسانه چه نقشی را در احیا یا تکامل این فرهنگ‬ ‫دینی (بنیادگرایی مسیحی) ایفا کرده است؟ ایا‬ ‫اصوال رس��انه دارای چنین توانی هست که در‬ ‫تکامل یک فرهنگ دینی به ایفای نقش بپردازد؟‬ ‫‪ l‬ب��ه نظر م��ن رس��انه بی��ش از انک��ه ظرفیت‬ ‫تکامل بخشی به دین داشته باشد‪ ،‬ظرفیت تخریب دین‬ ‫را دارد‪ .‬چون دین خصلت هایی دارد که بسیار حجیم تر و‬ ‫فراتر از رسانه است و از این رو نیازمند ابزارهای دیگری‬ ‫برای ترویجاست‪.‬دیناصطالحاازجنسخوفیهوحضور‬ ‫است که رسانه از بازنمایی و فراوری اینخصلت ها ناتوان‬ ‫است‪.‬البتهرسانهبه عنوانیکمتغیراثر گذارمی تواندمطرح‬ ‫باشد‪،‬ولیبه عنوانتکاملدهنده‪،‬خیر!‬ ‫بعدازحادث هتروریستینروژ‪،‬قبلازانکهعاملاین‬ ‫حادثه مشخص شود‪ ،‬رسانه های غربی به نوعی‬ ‫به دنبالردپایاسالم گرایاندراینحادثهمی گشتند‬ ‫ولی با مشخص شدن این موضوع که عامل اصلی‬ ‫این حادث ه تروریس��تی یک نروژی مس��یحی با‬ ‫اعتقادات راست گرایانه اس��ت‪ ،‬جامعه غربی و‬ ‫به خصوص رسانه ها در شوک فرو رفتند‪ .‬بسیاری‬ ‫ازمتفکرانغربیبعدازاینحادثهازخیزشدوباره‬ ‫بنیادگراییمسیحیدرقالبنئوفاشیسمصحبتبه‬ ‫میاناوردند‪.‬شماعملکردرسانه ها(درمفهومکلی‬ ‫ان)رادرخیزشمجددبنیادگراییمسیحیچگونه‬ ‫ارزیابیمی کنید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من بنیادگرایی مسیحی اهداف خود را از‬ ‫طریقرسانه هاپیگیرینمی کند‪.‬بنیادگراییمسیحیبیشتر‬ ‫خصلتیمحفلیدارد‪.‬ماتعدادزیادیشبکه هایماهواره ای‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫در منظومه فکری غرب یک دوقطبی‬ ‫خیر و شر وجود دارد که در قطب شر‬ ‫ان اسالم به عنوان یک دال مرکزی‬ ‫قرار دارد که مدلول هایی چون‬ ‫ارهاب و ترور‪ ،‬اضطراب‪ ،‬خشونت‬ ‫و تصلب و‪ ...‬را شامل می شود و در‬ ‫قطب خیر ان جامعه مسیحی غرب‬ ‫است‪ .‬بنابراین نباید انتظار داشت‬ ‫رسانه های غربی همان گفتمانی را‬ ‫که برای جامعه اسالم و مسلمانان‬ ‫به کار می برند برای مسیحیت نیز‬ ‫به کار برند‪ .‬حتی انها بعد از حادثه‬ ‫نروژ از اصطالح راست مسیحی نیز‬ ‫با وسواس استفاده می کردند‪ ،‬چه‬ ‫برسد به بنیادگرایی مسیحی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫داریمکهجزو شبکه هایبه شدتمذهبیو اخالقیغرب‬ ‫محسوب می شوند‪ ،‬ولی کار انها فقط به تصویر کشیدن‬ ‫محافلاینمسیحیانانجیلیوصهیوناست‪.‬مسیحیاندر‬ ‫دوره اخیر به شدت به سمت خصلت محفلی سوق پیدا‬ ‫کرده اند‪ .‬کلیساها و جلسات انجیل خوانی خاص خود را‬ ‫دارند‪ .‬رسانه های فراگیر در این امر چندان کمکی نکرده‬ ‫اس��ت و از این رو این بنیادگرایان خیلی ناشناخته باقی‬ ‫مانده اند‪ .‬یعنی خود رس��انه های جهان غرب از این خبر‬ ‫شوکهشدند‪،‬چونهیچ وقتنخواستهبودنداینبنیادگرایان‬ ‫را جدی بگیرند و همواره کوش��یده بود که انها را نادیده‬ ‫بگیرند‪،‬ولیاینهاوجودداشتند‪.‬بنابراینبهنظرمنسیاست‬ ‫رسانه ای غرب قبل از این حادثه به نوعی جدی نگرفتن‬ ‫اینهاست‪ ،‬بعد از این حادثه هم ما بیشتر شاهد دستپاچگی‬ ‫اینرسانه هابودیم‪.‬البتهبایدمیاندورانیکهنومحافظه کاران‬ ‫پیروز رقابت های انتخاباتی بوده اند با دوران دموکرات ها‬ ‫تفاوت قائل باشیم‪ .‬نومحافظه کارانی چون بوش متصل به‬ ‫جریان راست افراطی مسیحی هم بوده اند ‪ .‬در این ادوار‬ ‫سیاسیحضوراجتماعیوسیاسیاینجریانافراطیدینی‬ ‫فراز و نشیب داشته است‪.‬‬ ‫اندروس برویک (عامل حمله تروریستی نروژ)‪،‬‬ ‫هدف خود را از انجام چنین اقدامی‪ ،‬مقابله با رشد‬ ‫اسالم در اروپا و نجات نروژ و اروپا از تبدیل شدن‬ ‫بهمستعمرهمسلمانانعنوانکردهاست‪.‬شماتاچه‬ ‫حد رشد اسالم هراسی از سوی غرب به خصوص‬ ‫رسانه های اسالم س��تیز را در اروپا و امریکا در‬ ‫وقوع چنی��ن ح��وادث و تندروی هایی دخیل و‬ ‫موثرمی دانید؟‬ ‫‪ l‬باز تولید تصویری خشن از اسالم در رسانه های‬ ‫غربی از یکس��و منجر به واکنش های رادیکال از سوی‬ ‫جامعه نسبت به مسلمانان می شود و از سویی دیگر‪ ،‬این‬ ‫س��وال را در ذهن مخاطب غربی ایجاد می کند که مگر‬ ‫این اسالم چیست؟ ایا واقعا اس�لام یک دین رادیکال‬ ‫ی ترور و خشونت است؟! اما از سویی دیگر وقتی‬ ‫حام ‬ ‫یک مس��یحی خود را در معرض از دست دادن هویت‬ ‫احساس می کند و به این جمع بندی می رسد که دینش‬ ‫توسط دینی دیگر (در اینجا اس�لام) مورد تهدید قرار‬ ‫می گیرد‪ ،‬تصمیم می گیرد دست به چنین اقدامی بزند‪.‬‬ ‫اما چنین احساس��ی برای همه غربی ه��ا وجود ندارد‪،‬‬ ‫البته اگر اسالم نتواند تصویری درست از خود در انجا‬ ‫ارائه دهد‪ ،‬چنی��ن حس و موضع گیری هایی تش��دید‬ ‫می ش��ود‪ .‬اما بازهم همه غرب متصل ب��ه این فضای‬ ‫فرهنگی رادیکال نیس��تند و اینچنین است که با توجه‬ ‫به سوگیری های رسانه های غرب نس��بت به اسالم و‬ ‫مس��لمانان‪ ،‬اعتبار این رس��انه ها در غرب روز به روز‬ ‫کاهش می یابد‪ .‬در اینجا جا دارد به این نکته هم اشاره‬ ‫کنم که اصوال عملکرد رسانه های غرب برای استفاده از‬ ‫واژه بنیادگرایی چه برای مسیحیت و چه برای مسلمانان‪،‬‬ ‫نتیجه اش خیلی هم به ضرر اس�لام تمام نشده است‪.‬‬ ‫رسانه های غرب در چند دهه اخیر (به خصوص بعد از‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی ایران) همواره تالش می کردند‬ ‫تصویری ساختگی و منفی از اسالم به نمایش بگذارند‪.‬‬ ‫رخدادهایی مثل ‪ 11‬س��پتامبر‪ ،‬کاریکاتورهای موهن‬ ‫دانمارکی‪ ،‬فیلم هایی چون فتنه (که با حمایت نمایندگان‬ ‫صهیونیست هلندی ساخته شد)و‪ ...‬به شدت کنجکاوی‬ ‫غربی ها را نسبت به اس�لام تحریک کرد‪ .‬رسانه ها به‬ ‫ش��دت تالش می کردند ک��ه اس�لام را بایکوت کنند‬ ‫و اطالعات نادرس��تی از ان ارائه کنند‪ .‬ام��ا بعد از این‬ ‫حوادث و اتفاقات‪ ،‬کنجکاوی مخاطب غربی به حدی‬ ‫رس��ید که خود انها را وادار به مراجعه به منابع دس��ت‬ ‫اول دینی‪ ،‬به خصوص ق��ران کرد و همین اتفاق باعث‬ ‫شکسته شدن انحصار اطالعاتی نسبت به اسالم شد‪ .‬در‬ ‫همین زمینه امارها نشان می دهد که گرایش به اسالم و‬ ‫مطالعه درباره ان بعد از حوادث ‪ 11‬سپتامبر و‪ ...‬در اروپا‬ ‫و امریکا به ش��دت افزایش یافته است‪ .‬به نظر من این‬ ‫اثر پارادوکسیکال خود رس��انه های غربی است‪ .‬یعنی‬ ‫رسانه ها در برابر اسالم سیاست درستی اتخاذ نکرده اند‪.‬‬ ‫انها از یک سو نمی توانند نس��بت به رخدادهای جهان‬ ‫اسالم بی توجه باشند و از س��ویی دیگر پرداختن به ان‬ ‫(حتی با دیدی بس��یار منفی و با سوگیری) کنجکاوی‬ ‫را نس��بت ب��ه ان بر می انگیزاند‪ .‬اگرچه ممکن اس��ت‬ ‫هزینه های اجمالی چنین واکنشی از سوی رسانه ها به‬ ‫اسالم برای جمعیت مسلمانان غربی ناخوشایند باشد‪،‬‬ ‫ولی در نهایت نتیجه مثبتی به بار خواهد اورد‪.‬‬ ‫با بروز چنین حادثه ای و نیز اش��کار شدن نقش‬ ‫اسالم هراسی در رش��د بنیادگرایی مسیحی‪ ،‬ایا‬ ‫انتظار دارید در رویکرد رسانه ای غرب به جهان‬ ‫اسالمشاهدتغییراتیباشیم؟‬ ‫‪ l‬باید بگویم که من چنی��ن خوش بینی ای ندارم‪.‬‬ ‫رس��انه ها در غرب به هیچ وجه مس��تقل نیستند‪ .‬اصوال‬ ‫غرب در هیچ حوزه ای هزینه غیر منطقی نمی کند‪ ،‬عقل‬ ‫غربییکعقلکامالحسابگراستکهمتکیبرکنش های‬ ‫معطوف به هدف مادی است‪ .‬رسانه ها در غرب متکی بر‬ ‫سیاست های رسمی و غیر رسمی دولت ها و گروه های‬ ‫فش��ار در دولت ها هس��تند و هیچ دولتی در غرب فعال‬ ‫نیت شفاف س��ازی ندارد‪ .‬بنابراین رسانه ها نیز در مسیر‬ ‫درستحرکتنخواهندکرد‪.‬بهنظرمنتاکتیک هاممکن‬ ‫است عوض شود‪ ،‬ولی ما تغییرات چندانی در استراتژی‬ ‫رسانه ایغربنسبتبهاسالمشاهدنخواهیمبودوراهبرد‬ ‫کماکان بر پروژه اسالم هراس��ی باقی خواهد ماند‪ .‬منتها‬ ‫اتفاق ثانویه ای رخ می دهد و ان اینکه اعتبار این رسانه ها‬ ‫نزد مسیحیان با توجه به مشاهده عکس العمل غیر منطقی‬ ‫و رادیکال بنیادگرایان مسیحی نسبت به اسالم‪ ،‬به شدت‬ ‫کاهش خواهد یافت و این مسیری است که راه بازگشتی‬ ‫برای ان متصور نیست‪ .‬یعنی عملکرد رسانه های غرب‬ ‫و جهت گیری های انها نسبت به اسالم از یک سو باعث‬ ‫خروج اسالم از بایکوت و انحصار رسانه ای می شود و از‬ ‫سویی دیگر باعث بروز رفتارهای احساسی و غیر عقالنی‬ ‫ازسویبرخیازراست گرایاننژاد پرستمسیحیخواهد‬ ‫شد؛ عکس العملی که بیش از مسلمانان خود مسیحیان را‬ ‫هدف قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫رسانه های غربی از به کار بردن واژه «بنیادگرایی‬ ‫مس��یحی» حتی وقتی حادثه ای در سطح حادثه‬ ‫نروژ رخ می دهد‪ ،‬اک��راه دارند‪ .‬دلیل این احتیاط‬ ‫و وس��واس در به کار بردن اصطالح بنیادگرایی‬ ‫مسیحی را از سوی رسانه های غربی چه می دانید؟‬ ‫‪ l‬همانطور که بیان ش��د‪ ،‬راهبردهای رس��انه ای‬ ‫غرب کامال روشن است‪ .‬تحلیل سطحی رفتار رسانه ای‬ ‫غرب که مبتنی بر برجسته س��ازی برخ��ی از حوزه های‬ ‫خبری و کمرنگ نشان دادن حوزه های دیگر است‪ ،‬این‬ ‫امر را به خوبی نشان می دهد‪ .‬در منظومه فکری غرب یک‬ ‫دوقطبی خیر و شر وجود دارد که در قطب شر ان اسالم‬ ‫به عنوان یک دال مرکزی قرار دارد که مدلول هایی چون‬ ‫ارهاب و ترور‪ ،‬اضطراب‪ ،‬خشونت و تصلب و‪ ...‬را شامل‬ ‫می شود و در قطب خیر ان جامعه مسیحی غرب است‪.‬‬ ‫بنابرایننبایدانتظارداشترسانه هایغربیهمانگفتمانی‬ ‫را که برای جامعه اسالم و مسلمانان به کار می برند برای‬ ‫مسیحیت نیز به کار برند‪ .‬حتی انها بعد از حادثه نروژ از‬ ‫اصطالح راست مسیحی نیز با وسواس استفاده می کردند‪،‬‬ ‫چه برسد به بنیادگرایی مسیحی‪ .‬بنیادگرایی که ریشه ای‬ ‫طوالنیدرفرهنگدینیوتمدنیمسیحیتدارد‪.‬البتهبهاین‬ ‫نکته نیز اشاره کنم که تلقی من به عنوان کسی که مخاطب‬ ‫ی رسانه هاس��ت و احس��اس مخاطبان را نسبت به‬ ‫دائم ‬ ‫برنامه های تلویزیونی و ماهواره ای رصد می کند این است‬ ‫که این تبعیض و دغلکاری رسانه های غربی در پوشش‬ ‫اخبارباعثکم رنگترشدناثراینگونهرسانه هاشدهاست‪.‬‬ ‫به عنوان سوال پایانی‪ ،‬با توجه به کمرنگ تر شدن‬ ‫اثر گذاری رس��انه های غربی و نیز خالء موجود‬ ‫رسانه ای برای ترویج و اشاعه فرهنگ مسیحیت‬ ‫راستین در غرب و خارج س��اختن ان از دست‬ ‫محافل کلیسایی انجیلی و صهیونیستی و به نوعی‬ ‫مقابله با رش��د بنیادگرایی مسیحی‪ ،‬کشورهای‬ ‫اس�لامی و به خصوص ایران چ��ه برنامه ریزی‬ ‫رسانه ای می توانند داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬باید گفت که چنین رویکردی در رس��انه های‬ ‫ما وجود دارد و م��ا در زمینه گفت وگوی بین فرهنگی با‬ ‫مسیحیانکم توفیقنبوده ایم‪.‬ساختسریال هاوفیلم هایی‬ ‫چون مریم مقدس‪ ،‬عیسی مس��یح‪ ،‬اصحاب کهف و‪...‬‬ ‫ان زبان و منطق مشترک را به خوبی رعایت کرده است‪.‬‬ ‫اتفاقا چنین راهبردی خوب و بس��یار موثر است‪ .‬منتها‬ ‫بایس��تی یک اتفاق قوی تری صورت بگی��رد و راهبرد‬ ‫بهتری را می توان در این زمینه اتخاذ کرد‪ .‬این راهبرد‪ ،‬زبان‬ ‫مشترکی است که در دین وجود دارد‪ .‬مسیحیان امریکایی‬ ‫به شدت اخالق گرا هستند‪ ،‬مثال نسبت به سقط جنین‪،‬‬ ‫همجنس گرایی‪ ،‬بی بن دو باری اخالقی‪ ،‬سست شدن بنیان‬ ‫خانوادهومستهجن نویسیبهشدتواکنشنشانمی دهند‪.‬‬ ‫یباشدکهتحت‬ ‫زبانمشترکماوانهامی توانداخالقانسان ‬ ‫تاثیر فضای رسانه ای غرب مورد اسیب قرار گرفته است‪.‬‬ ‫گفت وگودراینحوزهمشترکیعنیاخالقانسانیودینی‬ ‫می تواند در ایجاد یک فضای مشترک فرهنگی بین اسالم‬ ‫و مسیحیت از یکسو و نیز جلوگیری از رشد نژاد پرستی‬ ‫مسیحیت(بنیادگراییمسیحی)بسیارموثربیفتد‪.‬بهنظرمن‬ ‫می توان اکثر مسیحیان و حتی غیر مسیحیان را با به تصویر‬ ‫کش��یدن فضاهای پاک و اخالقی جذب کرد‪ .‬فضاهایی‬ ‫که در ان بنیان خانواده‪ ،‬دین‪ ،‬اخالق‪ ،‬پاکی و نجابت و‪...‬‬ ‫اصالت دارد‪ .‬بنابراین وقتی ما بتوانیم به خوبی س�لامت‬ ‫زیست اجتماعی خود را به تصویر بکشیم به راحتی انها‬ ‫به سمت این نوع زیست اجتماعی گرایش پیدا خواهند‬ ‫کرد؛ زیس��تی که در ان فرصتی برای رشد رادیکالیسم و‬ ‫بنیادگراییباقینخواهدگذاشت‪.‬‬ ‫اخیرا برخی‪N.G.O‬ها در غرب امار تکان دهنده ای‬ ‫را د رخصوص رش��د ناپاکی های اخالقی نظیر فحش��ا‬ ‫و تن فروشی‪ ،‬خیانت به همس��ر و کودک ازاری منتشر‬ ‫کردند‪ .‬درنیمه دوم قرن بیستم میزان تولد کودکان نامشروع‬ ‫امریکایی س��ه برابر شده باش��د اتفاق دهشتناکی است‬ ‫تمایالت فطری انسان برای مدت طوالنی نمی تواند این‬ ‫واقعیات غیر انسانی را با لذت طلبی معاوضه کند ما دراین‬ ‫عرصه دست باال را داریم و می توانیم اتفاقات اثرگذاری را‬ ‫رقم بزنیم‪g.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫شکاف بزرگ‬ ‫در اوریل ‪ ،۱۹۸۰‬ماموران پلیس به کافه سیاه و سفید‪،‬‬ ‫مرکز معروف معامله موادمخدر در بریستول حمله کردند‪.‬‬ ‫نرخ باالی بیکاری‪ ،‬شرایط سخت زندگی و احساس‬ ‫تبعیض در رفتار نیروهای پلیس‪ ،‬ترکیبی مرگبار از صدها‬ ‫جوانی افرید که با پلیس وارد نبرد شدند‪ .‬انها ماشین های‬ ‫پلیس‪ ،‬کامیون های اتش نشانی و ساختمان های عمومی‬ ‫را ویران کردند‪ .‬در مجموع ‪25‬نفر روانه بیمارستان‬ ‫شدند که ‪ 19‬نفر از انها افسر پلیس بودند‪ ۱۳۰ ،‬نفر‬ ‫نیز دستگیر شدند‪ .‬با اینکه این تعداد در مقایسه با‬ ‫شورش های بعدی نسبتا اندک است‪ ،‬ولی شورش خیابان‬ ‫پائول نقطه عطفی در این زمینه است‪.‬‬ ‫چرا بریتانیا گرفتار چنین شورشی شد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫انارشی انگلیسی‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ ساختمان ها و خودروها در پایتخت انگلیس و دیگر شهرهای این کشور در بدترین ناارامی ها‬ ‫در دهه های گذشته به اتش کشیده شدند‪ .‬این ناارامی ها که ابتدا از لندن اغاز شده بود به سرعت‬ ‫به مناطق دیگری از لندن به غیر از تاتنهام کشیده شد و شهرهای دیگری چون بیرمنگام‪ ،‬لیورپول‬ ‫و بریکستون نیز شاهد ناارامی های گسترده بودند‪.‬بی بی سی نیز گزارش داد پلیس در حالی با مردم‬ ‫درگیر شده است که چندین فروشگاه در محله های مختلف لندن غارت شد و یک فروشگاه بزرگ‬ ‫لوازم خانگی و چند ساختمان به اتش کشیده شده اند‪.‬‬ ‫‪54‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تاریخچه شورش های انگلستان‬ ‫ش��ورش های تابس��تان ‪ :۱۹۸۱‬قانون ‪ –SUS‬به طور‬ ‫خالصه قانون افراد مش��کوک‪ -‬یک��ی از روش های‬ ‫پلیس بود که اجازه می داد افراد را بدون دلیل خاصی‬ ‫نگه دارند و بازرسی کنند‪ .‬این قانون موجب گسست‬ ‫وحش��تناکی بین پلیس و اقلیت ه��ای اجتماعی بین‬ ‫دهه های ‪ ۱۹۷۰‬و اوایل ‪ ۱۹۸۰‬شد‪ .‬وقایع اوریل سال‬ ‫گذش��ته مقدمه ای برای اتخاذ تاکتی��ک جدید به نام‬ ‫«عملیات باتالق» بود که تحت ان دس��ته های بزرگ‬ ‫پلیس در خیابان ها گشت می زدند و مشکوک ها را به‬ ‫بهانه کم کردن نرخ جرم و جنایت دستگیر می کردند‪.‬‬ ‫غروب دهم اوریل در محله بریکستون‪ ،‬زمانی‬ ‫که پلیس یک جوان سیاهپوس��ت که با چاقو زخمی ‬ ‫شده بود را به ماشین پلیس هدایت می کرد تا او را به‬ ‫بیمارستان برساند‪ ،‬جوان از ترس اینکه مبادا دستگیر‬ ‫شود‪ ،‬فرار کرد‪ .‬جمعیت در اطراف صحنه گرد امدند‬ ‫و ش��روع کردند به پرت��اب بطری به س��وی پلیس‪.‬‬ ‫وقتی شب فرا رسید‪ ،‬ش��ایعاتی مانند به اتش کشیدن‬ ‫سراس��ر بریکس��تون و اینکه مرد زخمی توسط یک‬ ‫برودواتر فارم‬ ‫پنج��م اکتب��ر ‪ ،۱۹۸۵‬پلی��س ب��ه خان��ه زن��ی‬ ‫افریقایی تبار به نام سینتیا جارت حمله کرد‪ .‬پسر او به‬ ‫تازگی دستگیر ش��ده بود‪ .‬این زن در امالک برودواتر‬ ‫فارم زندگی می کرد؛ یک مجتمع مسکونی متراکم در‬ ‫قلب محله تاتنهام‪ .‬این مجتمع به عنوان یکی از بدترین‬ ‫مکان های زندگی در انگلستان شناخته می شد‪ .‬سینتیا‬ ‫در حالی که از پلیس می گریخت‪ ،‬سقوط کرد و در اثر‬ ‫حمله قلبی مرد‪ .‬همین حادثه اغازگر اعتراضی وسیع‬ ‫از سوی ساکنان مجتمع شد‪.‬‬ ‫دختر س��ینتیا ادعا می کرد پلیس مادرش را هل‬ ‫داده است‪ .‬در روزهای بعد‪ ،‬یک تظاهرات صلح امیز‬ ‫به س��وی ایس��تگاه پلیس در تاتنهام ترتیب داده شد‪،‬‬ ‫ولی صلح دی��ری نپایید‪ .‬صدها نفر ش��ورش کردند‬ ‫که دلیل ان تنها مرگ س��ینتیا در خانه اش نبود‪ .‬پلیس‬ ‫هفته پیش از ان نیز یک زن بی گناه جامائیکایی را در‬ ‫جنوب لندن به ضرب گلوله مج��روح کرده و منجر‬ ‫به فلج ش��دن او از کمر به پایین ش��ده ب��ود‪ .‬غارت‪،‬‬ ‫خش��ونت و مقابله مس��لحانه با پلیس تنه��ا پس از‬ ‫قتل فجیع یک افس��ر پلی��س خاتمه یاف��ت؛ او را با‬ ‫‪ ۴۲‬ضربه چاقو از پای دراورده بودند‪ .‬در ماه های پس‬ ‫از این حادث��ه‪ ،‬صدها نفر دس��تگیر و مورد بازجویی‬ ‫قرار گرفتند‪.‬‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫دیوی��د کام��رون‪ ،‬نخس��ت وزیر انگلیس برای‬ ‫بررس��ی اوضاع تعطیالت خود به ایتالیا را نیمه تمام‬ ‫رها کرده ت��ا به لندن بازگ��ردد‪ .‬گزارش ه��ا بیانگر به‬ ‫اتش کشیده ش��دن خودروهای ش��خصی در محله‬ ‫لوییش��ام در جنوب لندن و س��وختن ی��ک اتوبوس‬ ‫و ی��ک فروش��گاه در محل��ه پ��کام در نزدیک��ی‬ ‫ان اس��ت‪ .‬در محل��ه هکن��ی در ش��رق لن��دن ه��م‬ ‫در پی حمله اش��وبگران ب��ه یک خ��ودروی پلیس‬ ‫و شکس��تن شیش��ه های ان‪ ،‬یکی از خیابان ها بس��ته‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬ناارامی ها در هکنی پس از ان ش��روع‬ ‫ش��د که پلیس یکی از ش��هروندان را برای بازرسی‬ ‫متوقف کرد‪ ،‬ول��ی هیچ وس��یله ممنوع��ه ای را نزد‬ ‫او پی��دا نکرد‪ .‬تی��م گادوین‪ ،‬جانش��ین رئیس پلیس‬ ‫لندن از والدین خواس��ته بود با فرزندان خود تماس‬ ‫بگیرند و از انه��ا بخواهند به خانه هایش��ان برگردند‪.‬‬ ‫پلیس همچنین از ش��هروندان خواسته بود که از تردد‬ ‫در خیابان ه��ا خ��ودداری کنند‪.‬ح��دود ‪ ۲۰۰‬پلیس‬ ‫ضدشورش همراه با س��گ های تعلیم دیده در محله‬ ‫هکنی مستقر ش��ده اند و با جوانانی که قصد به اتش‬ ‫کش��یدن خودروها را دارند‪ ،‬زد و خ��ورد می کردند‪.‬‬ ‫تع��دادی از اف��راد هم ب��ا حمله ب��ه مغازه ه��ا قصد‬ ‫غارت اجن��اس انها را داش��تند که به وس��یله پلیس‬ ‫متفرق شدند‪.‬‬ ‫عالوه بر کامرون‪ ،‬بوریس جانس��ون‪ ،‬ش��هردار‬ ‫لندن هم اعالم کرد برای رس��یدگی به ناارامی در این‬ ‫ش��هر مرخصی خود را نیمه تمام گذاش��ته و به محل‬ ‫کارش بازگشته اس��ت‪ .‬این ناارامی های لندن در پی‬ ‫کشته شدن یکی از ش��هروندان به وس��یله پلیس در‬ ‫تاتنهام شروع شد‪.‬‬ ‫ش��هروندان دو روز بع��د از این اتف��اق در یک‬ ‫راهپیمایی ارام کشته ش��دن مارک دوگان ‪ ۲۹‬ساله را‬ ‫محکوم کردن��د؛ ولی ای��ن اعتراض ش��ب هنگام به‬ ‫ش��ورش و ناارامی تبدیل شد که یکش��نبه هم ادامه‬ ‫یافت‪ .‬ولی این نخس��تین باری نیس��ت که ش��ورش‬ ‫خیابانی‪ ،‬لن��دن را فلج ک��رده؛ انگار تاری��خ با دقت‬ ‫دهش��تناکی در حال تکرار اس��ت‪ .‬ط��ی هفته اخیر‪،‬‬ ‫رسانه های جهان پر شده از صحنه هایی اینچنینی که از‬ ‫لندن‪ ،‬منچستر و بیرمنگام مخابره می شود‪ .‬درحالی که‬ ‫افکار عموم��ی بریتانیا در جس��ت وجوی پاس��خی‬ ‫اس��ت که چرایی وقوع اینگونه امواج انارشیس��تی‬ ‫را توضیح دهد‪.‬‬ ‫پلیس سفیدپوس��ت چاقو خورده است‪ ،‬پخش شد‪.‬‬ ‫«عملیات باتالق» اغاز شد‪ .‬زمانی که افسرها به دنبال‬ ‫مردی بودند که مش��کوک به حم��ل موادمخدر بود‪،‬‬ ‫یک شورش تمام عیار با پرتاب کوکتل مولوتف اغاز‬ ‫شد که در تاریخ بریتانیا بی س��ابقه بود‪ .‬صدها خانه و‬ ‫ساختمان غارت و به اتش کشیده شدند‪ 300 .‬مامور‬ ‫پلیس به عالوه ‪ 60‬نفر دیگر زخمی شدند‪ .‬در ماه های‬ ‫بعد شورش در مناطقی از شهرهای بیرمنگام‪ ،‬لیدز و‬ ‫لیورپول گسترده شد‪.‬‬ ‫شورش اولدهم‬ ‫در س��ال ‪ ۲۰۰۰‬حدود ‪ ۵۷۲‬مورد ج��رم نژادی‬ ‫در ش��هرک اولدهم ‪ -‬محل��ه اس��یایی ها‪ -‬گزارش‬ ‫ش��د‪ .‬درحالی که خش��ونت نژادی غیرمعمول نبود‪،‬‬ ‫‪ ۲۶‬می ‪ ،۲۰۰۱‬روزی مرگب��ار برای اعتراضات بود که‬ ‫در ان درگیری های کوچک بین مردان سفید پوس��ت‬ ‫و مردان اس��یایی ص��ورت گرف��ت‪ .‬مجموعه ای از‬ ‫حمله های کوچ��ک متعاقب ان به وقوع پیوس��ت؛‬ ‫بس��یاری از انها به دس��ت جوانان سفیدپوس��ت و‬ ‫طی چند س��اعت‪ .‬ارتش ‪ ۵۰۰‬نفره مردان اس��یایی‪،‬‬ ‫خ��ود را در مواجهه ب��ا نیروها‪ ،‬س��گ های پلیس و‬ ‫هلی کوپترهایی دیدند که خیابان اولدهم را محاصره‬ ‫کردند‪ .‬نزدی��ک ‪ ۳۰۰‬نف��ر زخمی و صده��ا نفر نیز‬ ‫دستگیر ش��دند‪ .‬تونی بلر‪ ،‬سفیدپوس��تان افراطی را‬ ‫در تحریک خش��ونت ها س��رزنش کرد‪ ،‬ولی اصرار‬ ‫داش��ت که جوانان اس��یایی نبای��د در درگیری های‬ ‫نژادپرستانه شرکت می کردند‪ .‬متعاقب خشونت های‬ ‫اولدهم‪ ،‬در بردفورد و لیدز نیز تظاهرات مش��ابهی به‬ ‫راه افت��اد‪ .‬ب��ه نظ��ر می رس��د انگلس��تان مبت�لا به‬ ‫بیم��اری مرگب��ار دژاوو ش��ده اس��ت‪ ،‬ی��ا ش��اید‬ ‫ای��ن ی��ک زن��گ بیدارب��اش اس��ت‪ .‬همزم��ان با‬ ‫برقراری دوب��اره نظم و اغ��از سروس��امان دادن به‬ ‫ویرانی ه��ا‪ ،‬در م��ورد عل��ل ش��ورش بای��د مداقه‬ ‫ک��رد‪ ،‬در غی��ر این صورت ای��ن اخرین شورش��ی‬ ‫نخواهد بود که خیابان ه��ا و قلب لن��دن را پاره پاره‬ ‫می کند‪ .‬گویا لندن همچنان ابس��تن حوادث بزرگی‬ ‫خواهد بود‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫تبعیض پلیس‪ ،‬عامل شورش‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو بامرتضی مکی‪ ،‬کارشناس اروپا‬ ‫بین الملل‬ ‫کشته شدن یک جوان سیاه پوست توسط پلیس در منطقه تاتنهام‪ ،‬ناارامی های گسترده ای را در انگلیس موجب‬ ‫شد که ریشه و علت اصلی این ناارامی ها جای بحث و تامل بسیار دارد‪ .‬مرتضی مکی‪ ،‬کارشناس مسائل اروپا‬ ‫معتقد است که ریشه ناارامی های اخیر در انگلیس را باید در برخوردهای نژاد پرستانه و خشونت امیز پلیس انگلیس‬ ‫با رنگین پوستان و تبعیض نژادی مورد توجه قرار داد‪ .‬همچنین وی علت تداوم این ناارامی ها را شکاف اجتماعی و‬ ‫اقتصادی که هم اکنون در انگلیس ایجاد شده و سیاست های ریاضت اقتصادی که دولت کامرون در پیش گرفته‪،‬‬ ‫اعالم کرد‪ .‬مکی این ناارامی ها را در برهه کنونی کنترل شده خواند و توضیح داد که دولت های اروپایی به خصوص‬ ‫انگلیس سیستم های اطالعاتی‪ -‬امنیتی بسیار قوی دارند‪ .‬در انگلیس شش میلیون دوربین وجود دارد و تمام رفتارها‬ ‫وتحرکاتکسانیکهبخواهنداقدامی انجامدهندزیرنظراست‪.‬ازطرفدیگرپلیسانگلیساصالقصدکوتاهامدن‬ ‫ندارد و تمام کسانی را که در وقوع و تشدید ناارامی های اخیر نقش داشته اند تحت تعقیب قرار داده است‪ .‬پلیس در‬ ‫تالش است با تشدید تدابیر امنیتی به نوعی بحران را مدیریت کند البته در کوتاه مدت انها موفق خواهند شد ولی‬ ‫در میان مدت و بلند مدت قطعا این نارضایتی ها و اعتراض ها نسبت به سیستم دولت انگلیس پابرجا خواهد بود و‬ ‫تداوم رفتارهای خشن و تبعیض امیز پلیس انگلیس می تواند باز بهانه ای برای شروع ناارامی ها دراین کشور باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫به نظر شما علت و ریش��ه اصلی ناارامی های‬ ‫اخیر در انگلیس چیست؟‬ ‫‪ l‬ریش��ه ناارامی های اخیر در انگلیس را باید در‬ ‫بهانه ش��روع این ماجرا جس��ت وجو کرد‪ .‬بهانه شروع‬ ‫این ناارامی ها قتل یک جوان سیاه پوست بود که پلیس‬ ‫انگلیس مدعی بود که به دلیل بی توجهی به هش��دارها‬ ‫هدف ش��لیک گلوله قرار گرفته اس��ت‪ .‬همین مس��اله‬ ‫باعث شد که صدها سیاه پوست خشمگین از این رفتار‬ ‫پلیس و قتل این ش��خص در برابر مقر پلیس در منطقه‬ ‫تاتنهام در ش��مال لندن تجمع کنند و اعتراض شان را به‬ ‫این رفتار خشونت امیز نشان دهند‪ .‬راهپیمایی این افراد‬ ‫ابتدا مس��المت امیز بود اما برخوردهای خشونت امیز‬ ‫پلیس برای پراکنده کردن انها به تدریج زمینه ناارامی و‬ ‫شورش گس��ترده را در برخی از ش��هرهای انگلیس‬ ‫فراهم اورد‪ .‬شاید ریش��ه اصلی این ناارامی ها را باید‬ ‫در برخوردهای نژاد پرس��تانه و خش��ونت امیز پلیس‬ ‫انگلیس با رنگین پوستان و تبعیض نژادی مورد توجه‬ ‫قرار داد‪.‬‬ ‫ایا مسائل اقتصادی هم در شکل گیری و تداوم‬ ‫این ناارامی ها موثر بوده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬قطع��ا نارضایتی از سیاس��ت های افراطی‬ ‫‪56‬‬ ‫دولت دیوید کامرون در ناارامی های اخیر تاثیر داش��ته‬ ‫اس��ت‪ .‬ش��اید اعتراض به رفتارهای خش��ونت امیز و‬ ‫نژاد پرستانه پلیس بهانه ش��روع این ناارامی ها بود ولی‬ ‫نارضایتی و اعتراضی که در میان اقش��ار متوسط و فقیر‬ ‫جامعه نسبت به سیاست های اقتصادی دولت کامرون‬ ‫در یک س��ال گذش��ته به وجود امده باعث شد این‬ ‫خشم و نارضایتی های فروخفته از این سیاست ها نیز‬ ‫برافروخته شود و در کنار باقی نارضایتی ها روی تداوم‬ ‫و تشدید ناارامی های اخیر تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه فردی که کش��ته ش��ده است‬ ‫سیاه پوست بوده‪ ،‬می توان گفت بیشترین انگیزه‬ ‫این ناارامی ها همان مساله تبعیض نژادی است‬ ‫که بدان اشاره کردید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بخش عمده ای از این ناارامی ها در نتیجه‬ ‫برخوردهای تبعیض امیز پلیس انگیس بوده اس��ت‪.‬‬ ‫در حقیقت ش��ورش از منطقه تاتنهام ش��روع ش��د‪،‬‬ ‫منطقه ای فقیر نش��ین در ش��مال انگلی��س‪ .‬به جرات‬ ‫می توان گف��ت در هیچ یک از مناط��ق انگلیس مردم‬ ‫در چنین فقر و محرومیت اجتماعی به س��ر نمی برند‪.‬‬ ‫بخشی عمده ای از ساکنان این منطقه نیز سیاه پوستان و‬ ‫اقلیت هستند‪ .‬این افراد به دلیل رفتارهای تبعیض امیز‬ ‫و نژادپرس��تانه هم دولت و هم دس��تگاه های امنیتی‬ ‫و اطالعاتی از یکس��ری محرومیت های اجتماعی و‬ ‫اقتصادی رنج میبرند و عمال شرایطی هم برای بهبود‬ ‫این وضعیت تاکنون مهیا نش��ده است‪ .‬بنابراین خشم‬ ‫فروخورده و جرقه نارضایتی های انها با کش��ته شدن‬ ‫جوان ‪ 29‬ساله سیاه پوست زده ش��د‪ .‬تاتنهام یکی از‬ ‫محروم تری��ن منطقه های انگلیس اس��ت که در چند‬ ‫کیلومتری نقاط دیدنی و توریس��تی لن��دن قرار دارد‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1985‬تاتنهام صحنه شورش��ی خونین بود‪.‬‬ ‫ان شورش ها بعد از ان رخ داد که زنی از این محله با‬ ‫یورش پلیس به خانه اش دچار حمله قلبی شد و مرد‪.‬‬ ‫شورش ها و درگیری های این منطقه جزو خشن ترین‬ ‫و خونبارترین شورش های تاریخ انگلیس است‪ .‬پلیس‬ ‫انگلیس در برخوردهای تبعیض امیز و نژادپرستانه با‬ ‫رنگین پوس��ت ها و اقلیت های نژادی و دینی س��ابقه‬ ‫دیرین ه دارد‪ .‬در واقع نگاه تبعیض امیز و نژادپرستانه به‬ ‫رنگین پوست ها و اقلیت های نژادی و دینی در پلیس‬ ‫انگلیس نهادینه شده اس��ت‪ .‬سازمان های اجتماعی و‬ ‫مدافع حقوق بشر دیگر این برخوردهای نژادپرستانه‬ ‫پلیس انگلیس با رنگین پوستان و اقلیت های دینی را به‬ ‫عنوان یک واقعیت طبیعی پذیرفته اند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫گزارش��ی از رفتارهای تبعیض امیز پلیس انگلیس با‬ ‫رنگین پوستان از س��وی نهادهای مدافع حقوق بشر‬ ‫منتشر نمی شود‪.‬‬ ‫چرا این ناارامی ها خاتمه پیدا نمی کند؟ علت‬ ‫تداوم و گسترش ان به مناطق دیگر چیست؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت ش��کاف اجتماعی و اقتصادی که‬ ‫هم اکن��ون در انگلیس ایجاد ش��ده و سیاس��ت های‬ ‫ریاضت اقتص��ادی که دولت کام��رون در پیشگرفته‬ ‫باعث تش��دید این ش��کاف و افزایش ش��کاف میان‬ ‫جمعیت فقرا و اغنیا شده است‪ .‬مشخص بود که این‬ ‫شکاف عمال در یک جایی ظهور و بروز پیدا خواهد‬ ‫کرد‪ ،‬وقتی فرصتی پیدا ش��ده و فضایی ایجاد شود که‬ ‫این جمعیت بخواهند به نوعی نارضایتی خودش��ان‬ ‫را انعکاس دهند این نارضایتی به صورت اتش فشان‬ ‫فوران خواهد کرد‪ .‬یک اتش فش��ان ابت��دا با یک دود‬ ‫اغاز می ش��ود اما س��پس گدازه ها فوران می کنند‪ .‬در‬ ‫انگلیس ه��م همین وضعی��ت پیش امده اس��ت‪ .‬از‬ ‫دیگر س��و سیاس��تی که دولت انگلیس ب��رای مقابله‬ ‫و کنت��رل ناارامی ها در پی��ش گرفته تش��دید تدابیر‬ ‫امنیتی اس��ت‪ .‬تش��دید تدابیر امنیتی عم�لا یک راه‬ ‫بین الملل‬ ‫دراغلب کشورهای اروپایی مانند‬ ‫فرانسه‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬المان و‪ ...‬که‬ ‫اقلیت های نژادی و رنگین پوستان‬ ‫پرشماری دارند و شکاف اقتصادی و‬ ‫نژادی کامال به چشم می خورد احتمال‬ ‫بروز چنین ناارامی هایی وجود دارد‪.‬‬ ‫همچنانکه در تابستان سال ‪ 2005‬در‬ ‫فرانسه شاهد شورش های‬ ‫سه هفته ای بودیم‪ .‬طی سه هفته‬ ‫در فرانسه ‪10‬هزار خودرو به اتش‬ ‫کشیده شد و حدود ‪ 300‬شهر فرانسه‬ ‫درگیر این ناارامی ها و ناامنی ها شدند‪.‬‬ ‫در رابطه با المان نیز کارشناسان اعالم‬ ‫کرده اند که ممکن است ناارامی های‬ ‫لندن در برلین نیز تکرار شود‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫حل کوتاه مدت اس��ت و برای غلبه بر بحران کارامد‬ ‫نیس��ت‪ .‬همچنانکه اقای جرج ازبورن‪ ،‬وزیر دارایی‬ ‫انگلیس اذعان داش��ت که ش��ورش های اخیر نتیجه‬ ‫فقر و فش��ارهای اجتماعی بر مردم است‪ .‬این مساله‬ ‫نشاندهنده ان است که دولت انگلیس با وجود تشدید‬ ‫تدابیر امنیتی حتی اگر موجب ش��ود ک��ه ناارامی ها‬ ‫فروکش کن��د با یک معضل عمده روبه رو اس��ت‪ .‬در‬ ‫واقع بعدها یک بهانه دیگ��ر و یک جرقه دیگر بازهم‬ ‫باعث شعله ور شدن خشم مردم خواهد شد‪.‬‬ ‫با این اوصاف ایا این ناارامی ها در انگلیس موقت‬ ‫و گذرا خواهد بود یا ادامه پیدا خواهد کرد؟‬ ‫‪ l‬دولت ه��ای اروپای��ی به خص��وص انگلیس‬ ‫سیس��تم های اطالعاتی‪ -‬امنیتی بس��یار ق��وی دارند‪.‬‬ ‫در انگلیس ش��ش میلیون دوربین وج��ود دارد و تمام‬ ‫رفتارها و تحرکات کس��انی که بخواهن��د اقدامی انجام‬ ‫دهند زیر نظر است‪ .‬از طرف دیگر پلیس انگلیس اصال‬ ‫قصد کوتاه امدن ندارد و تمام کس��انی را که در وقوع و‬ ‫تش��دید ناارامی های اخیر نقش داشته اند تحت تعقیب‬ ‫قرار داده اس��ت‪ .‬پلیس در تالش اس��ت با تش��دید‬ ‫تدابیر امنیتی به نوعی بحران را مدیریت کند‪ ،‬البته در‬ ‫کوتاه مدت انها موفق خواهند شد ولی در میان مدت‬ ‫و بلند مدت قطعا این نارضایتی ها و اعتراض ها نسبت‬ ‫به سیس��تم دولت انگلیس پابرجا خواهد بود و تداوم‬ ‫رفتارهای خشن و تبعیض امیز پلیس انگلیس می تواند‬ ‫باز بهانه ای برای شروع ناارامی ها دراین کشور باشد‪.‬‬ ‫نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که دولت‬ ‫دیوید کامرون‪ ،‬یک پلیس امریکایی را به عنوان مشاور‬ ‫انتخاب کرده اس��ت از این جهت که عمال این مساله‬ ‫باعث ایجاد ش��کاف میان پلیس و دس��تگاه سیاسی‬ ‫انگلیس خواهد شد‪ .‬این اقدام بیانگر ان است که پلیس‬ ‫انگلیس توانایی کنترل و مدیریت بح��ران را ندارد و‬ ‫حاال به امریکایی ها متوسل شده است‪ .‬این مساله نشان‬ ‫می دهد که کامرون نگاه امنیتی نسبت به ناارامی های‬ ‫اخیر دارد‪ .‬این در حالی اس��ت ک��ه وی باید یک نگاه‬ ‫ریش��ه ای و بنیادین برای رفع تبعیض و ن‍ژادپرستی ها‬ ‫داش��ته باش��د تا کاه��ش رفتاره��ای تبعیض امیز و‬ ‫نژادپرستانه پلیس انگلیس را با اقلیت های کشور شاهد‬ ‫باش��یم‪ .‬در حقیقت سیاس��ت های دولت های حاکم‬ ‫در انگلیس نیز تاثیر به س��زایی در تداوم و گس��ترش‬ ‫رفتارهای نژادپرستانه دس��تگاه های امنیتی و پلیسی‬ ‫انگلیس با رنگین پوستان داشته است‪ .‬رنگین پوستان‬ ‫مهاجرتباری که امروز ش��هروند انگلیسی محسوب‬ ‫می شوند از بس��یاری از حقوق ش��هروندی به خاطر‬ ‫رنگ پوست و گرایش مذهبی ش��ان محروم هستند‪.‬‬ ‫این محرومیت ها باعث ش��ده است که بخش اعظمی‬ ‫ از رنگین پوس��تان انگلیس��ی با محرومیت های زیاد‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و اموزش��ی مواجه باشند‪ .‬همین‬ ‫محرومیت ها باعث شده است که امار جرم و جنایت‬ ‫در میان انها زیاد ش��ود‪ .‬اکنون دولت و دس��تگاه های‬ ‫امنیت��ی انگلیس به گونه ای با رنگین پوس��تان برخورد‬ ‫می کنند گویی انها ش��هروندان درجه دوم هس��تند‪.‬‬ ‫رفتارهای نژادپرستانه و تحقیرامیز با رنگین پوست ها‬ ‫موجب ش��ده هرازگاهی تنها یک جرقه که می تواند‬ ‫قتل یک جوان سیاه پوست باشد ش��ورش و ناارامی‬ ‫ایجاد کند‪ .‬رفتارهای نژادپرس��تانه با رنگین پوستان و‬ ‫اقلیت های دینی محدود به انگلیس نیست‪ .‬تقریبا در‬ ‫تمامی کش��ورهای اروپایی که اقلیت های مهاجر تبار‬ ‫پرش��ماری زندگی می کنند‪ ،‬رفتارهای نژادپرس��تانه‬ ‫وجود دارد‪ .‬اقلیت ه��ای مهاجر تبار در کش��ورهای‬ ‫اروپایی هم باید درد و رنج و محرومیت های اقتصادی‬ ‫و اجتماعی و هم رفتارهای نژادپرستانه را تحمل کنند‪.‬‬ ‫رفتارهای نژادپرستانه ای که هر روز دامنه ان در حال‬ ‫گسترش است و افزایش گرایش های راست افراطی‬ ‫در کشورهای اروپایی نشانه ان است‪.‬‬ ‫به نظر شما این اعتراضات می تواند مقدمه ای‬ ‫برای اصالحات اجتماعی بیش��تر در انگلیس‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬به نظ��ر من ای��ن بح��ران در ش��رایط فعلی‬ ‫تحت کنترل و مدیریت درامده اس��ت و در ش��رایط‬ ‫موجود انتظار نمی رود که تداوم بحران بتواند موقعیت‬ ‫دولت کامرون را به مخاطره بیندازد‪.‬‬ ‫ایا می توان گف��ت به دلیل وجود ریش��ه های‬ ‫اقتص��ادی در این ناارامی ه��ا در حال حاضر‬ ‫برخ��ی ب��ه غ��ارت و چپ��اول فروش��گاه ها‬ ‫روی اورده اند؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت وقتی موجی راه می افتد ‪ ،‬تر و خشک‬ ‫باهم می سوزند‪.‬وقتی یک ناارامی ایجاد می شود اولین‬ ‫کسانی که سعی می کنند از این ناارامی ها سوءاستفاده‬ ‫کنند و به غارت اموال بپردازند اراذل و اوباش هستند‪.‬‬ ‫قطعا در ناارامی های اخیر انگلیس نیز اراذل و اوباش‬ ‫نقش داش��تند‪ .‬ولی اینکه دیوید کامرون س��عی دارد‬ ‫ناارامی ه��ا را تماما ب��ه اراذل و اوب��اش ربط بدهد و‬ ‫ی متعرضین را اراذل و اوباش بنامد‪ ،‬قطعا اینطور‬ ‫تمام ‬ ‫نیست‪ .‬من می خواهم بگویم این گروه به نوعی از این‬ ‫فرصت استفاده کردند تا به مقاصد خودشان دست پیدا‬ ‫کنند‪ .‬وقتی ناامنی و بی ثباتی در یک کش��ور به جریان‬ ‫در می اید حال هر کش��وری‪ ،‬قطع��ا در این جریانات‬ ‫گروه هایی که به دنب��ال فرصتی برای ب��روز و ظهور‬ ‫رفتارهای ناهنجار خودش��ان هس��تند از این فرصت‬ ‫استفاده می کنند‪.‬‬ ‫ایا وجه اشتراکی میان ناارامی های اخیر لندن‬ ‫و قیام های کشورهای عربی خاورمیانه وجود‬ ‫دارد؟ یا جنس مطالبات این دو کامال متفاوت‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬مطالبات مردم در انگلیس با کشورهای عربی‬ ‫متفاوت است چراکه در کش��ورهای عربی ما شاهد‬ ‫اعتراضاتی علیه نظام و سیستم مس��تبد حاکم بر این‬ ‫کش��ورها بودیم ولی در انگلیس ش��اهد اعتراض به‬ ‫یک نوع رفتار و سیاست های دولت انگلیس هستیم‪.‬‬ ‫مث�لا در رابطه با اس��پانیا در برخی جنبه ه��ا می توان‬ ‫وجه اشتراک هایی پیدا کرد اما در انگلیس خیر‪.‬‬ ‫ایا ممک��ن اس��ت ناارامی در انگلی��س مانند‬ ‫ناارامی های خاورمیانه به دیگر کش��ورها نیز‬ ‫سرایت کند؟‬ ‫‪ l‬دراغلب کش��ورهای اروپایی مانند فرانس��ه‪،‬‬ ‫اسپانیا‪ ،‬المان و‪ ...‬که اقلیت های نژادی و رنگین پوستان‬ ‫پرشماری دارند و ش��کاف اقتصادی و نژادی کامال به‬ ‫چشم می خورد احتمال بروز چنین ناارامی هایی وجود‬ ‫دارد‪ .‬همچنان که در تابس��تان س��ال ‪ 2005‬در فرانسه‬ ‫شاهد شورش های سه هفته ای بودیم‪ .‬طی سه هفته در‬ ‫فرانسه ‪10‬هزار خودرو به اتش کشیده شد و حدود ‪300‬‬ ‫شهر فرانسه درگیر این ناارامی ها و ناامنی ها شدند‪ .‬در‬ ‫رابطه با المان نیز کارشناسان اعالم کرده اند که ممکن‬ ‫است ناارامی های لندن در برلین نیز تکرار شود چراکه‬ ‫همان فش��ارها‪ ،‬تبعیض و رفتارهای نژادپرس��تانه ای‬ ‫که با اقلیت ها در انگلیس ص��ورت می گیرد در برلین‬ ‫و حومه این شهر نیز به چش��م می خورد‪ .‬در حقیقت‬ ‫یک جرقه می توان��د باعث فوران خش��م فروخورده‬ ‫در المان ش��ود‪ .‬به خصوص به دلیل گسترش راست‬ ‫گرایی افراطی در اکثر جوامع اروپایی این کشورها در‬ ‫معرض بروز چنین ناارامی هایی قرار دارند‪ .‬حتی شاهد‬ ‫بودیم که نروژ به عنوان جزیره ام��ن اروپا نیز از خطر‬ ‫گرایش های راس��ت افراطی مصون نیست و اقدام ان‬ ‫فرد راس��ت گرای افراطی منجر به کشته شدن ‪ 76‬نفر‬ ‫ش��د‪ .‬در واقع دولت های غربی در یک دهه گذش��ته‬ ‫بیشترین نقش را در رادیکالیزه شدن جوامع خود و رشد‬ ‫گرایش های راست افراطی داشته اند‪g.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫نقض پرستیژ‬ ‫ارزیابی غلط سیاستمداران از اوضاع اجتماعی انگلستان ‬ ‫دکتر مهدی محتشمی ‪ /‬سفیر پیشین ایران در یونان‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫هفته گذش��ته ش��اهد اش��وب و درگی��ری در‬ ‫شهرهای مختلف انگلیس نظیر لندن و بیرمنگام بودیم‪.‬‬ ‫اگر چه این روزها انگلیس به ارامش برگشته است اما‬ ‫این نا ارامی ها کافی بود تا وجهه بدی از پلیس و دولت‬ ‫این کشور در افکار عمومی جهان پدیدار شود‪.‬دولت‬ ‫انگلیس ذهنیت و تصور دقیقی از الیه های اجتماعی‬ ‫خود نداش��ت و از عمق مش��کالت طبقات مختلف‬ ‫انگلیس اگاه نبود‪ .‬به همین دلیل است که در مواجهه‬ ‫با چنین وضعیتی دچار مش��کل ش��د و نتوانست به‬ ‫شیوه دقیق و حساب شده ای این اشوب ها را سرکوب‬ ‫کند‪ .‬با وجود اینکه پی��ش از این نظیر این اتفاقات در‬ ‫کشورهای مختلف اروپایی رخ داده بود اما انگلیس‬ ‫به اندازه کافی عبرت نگرفته و ای��ن بحران از ذهن و‬ ‫دید انها دور بود‪.‬‬ ‫در بسیاری از کش��ورهای اروپایی نظیر فرانسه‬ ‫تظاهرات و اعتراضات مسالمت امیز رایج است‪ .‬یونان‬ ‫نیز کشوری است که اینگونه اعتراضات و اعتصابات‬ ‫و تظاهرات به واس��طه بس��تر دموکراتیکی که در این‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫پلیس انگلیس‬ ‫برای سرکوب‬ ‫معترضان از‬ ‫خشونت فراوانی‬ ‫سود جست حتی‬ ‫نخست وزیر‬ ‫انگلیس از‬ ‫محدود کردن‬ ‫راه های ارتباطی‬ ‫مانند شبکه های‬ ‫اجتماعی هم‬ ‫سخن به میان‬ ‫اورد‬ ‫‪58‬‬ ‫کشور شکل گرفته است‪ ،‬امری پذیرفته شده و بدیهی‬ ‫در س��اختار حکومتی یونان اس��ت‪ .‬قبال کشورهای‬ ‫دیگر هم چنین موج هایی را تجربه کرده اند‪ .‬در موج‬ ‫اول اعتراضات که بعد از س��ال ‪ 2008‬صورت گرفت‬ ‫ش��اهد اعتراضات مردمی در پرتغال‪ ،‬اس��پانیا و ایتالیا‬ ‫بودیم‪ .‬در سال ‪ 2008‬در فرانسه اعتراضاتی با وسعتی‬ ‫بسیار بزرگتر رخ داد اما پلیس ان کشور برخورد بسیار‬ ‫بهتری از خود نشان داد و از برخوردهای خشونت امیز‬ ‫غیر ضروری دوری جست‪ .‬در ان درگیری ها حتی یک‬ ‫نفر هم کشته نشد در حالی که خشونت های انگلیس‬ ‫ی بر جای گذاش��ت‪ .‬در‬ ‫پنج کش��ته و ش��ماری زخم ‬ ‫انگلیس غیر منتظره بودن این اتف��اق مدیریت بحران‬ ‫را از دس��ت دولت این کش��ور خارج کرد و شرایطی‬ ‫مانن��د اظه��ارات تند کام��رون و اخت�لاف نظرهای‬ ‫دولت و پلیس پیش ام��د که از این دول��ت اروپایی‬ ‫بعید بود‪.‬‬ ‫دولت انگلیس از این نا ارامی ها با عنوان اشوب‬ ‫و غارت یاد کرده است‪ .‬اگرچه دراین شرایط همیشه‬ ‫عده ای هستند که از شرایط موجود سوءاستفاده کرده‬ ‫و دست به اشوب و غارت اموال عمومی می زنند اما‬ ‫بسیار غیرطبیعی است که در شکل گیری این مشکالت‬ ‫تنها این افراد را مقصر جلوه داد‪ .‬به نظر می رس��د این‬ ‫نا ارامی ها ناشی از اختالف طبقاتی‪ ،‬افزایش بیکاری و‬ ‫نابسامانی های اقتصادی است‪ .‬بسیاری از تحلیلگران‬ ‫حاضر در انگلیس که به ریش��ه های ای��ن اعتراضات‬ ‫اگاهی دارند معتقدند ک��ه فقر طبقاتی به خصوص در‬ ‫میان اقلیت های نژادی و قومی موجب این اعتراضات‬ ‫شده است‪ .‬اگرچه بسیاری از مهاجران خارجی ساکن‬ ‫انگلستان از اتباع این کشور محس��وب می شوند‪ ،‬اما‬ ‫شهروند درجه یک به ش��مار نمی ایند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫بی تدبی��ری پلیس انگلیس نی��ز در اغاز ای��ن بحران‬ ‫نقش داشته است‪ .‬اگر پلیس انگلیس با تدبیر و تفکر‬ ‫بیشتری وارد این درگیری ها می ش��د یا اولین فرد را‬ ‫نمی کشت شاید این مسائل پیش نمی امد یا از شدت‬ ‫گرفتن بحران جلوگیری می ش��د‪.‬با این وجود پلیس‬ ‫انگلی��س تنها بخش��ی از علل این نا ارامی هاس��ت و‬ ‫بخش اصلی عارضه و مشکالت اقتصادی و اجتماعی‬ ‫اس��ت که مانند دمل چرکی پنهانی بوده که با کش��ته‬ ‫شدن جوان ‪ 29‬س��اله سیاهپوست سر باز کرده است‪.‬‬ ‫یقین��ا در هیچ جامعه ای برخورد ش��دید و س��رکوب‬ ‫معترضان مش��کلی را حل نخواهد کرد‪ ،‬بلکه باید به‬ ‫کالبد ش��کافی و بررس��ی دقیق مش��کالت پرداخت‪.‬‬ ‫مشکالت جامعه انگلیس نیز با سرکوب معترضان و‬ ‫وارونه جلوه دادن مشکالت رفع نمی شود‪ .‬دلیل عمده‬ ‫اعتراضات مردم نابرابری ه��ای اجتماعی و اقتصادی‬ ‫اس��ت و انگلیس که داعیه دار دموکراسی است‪ ،‬باید‬ ‫این دموکراس��ی را در زندگی روزمره ش��هروندانش‬ ‫تجلی دهد‪.‬‬ ‫بی کفایتی دولت انگلی��س در کنترل و مدیریت‬ ‫نا ارامی ه��ا موجب ش��د تا ب��ازی سیاس��ی در این‬ ‫کش��ور اغاز ش��ود‪ .‬محافظه کاران انگلیس��ی(حزب‬ ‫حاک��م انگلیس) رقی��ب را مقص��ر می دانند و حزب‬ ‫کارگر س��وءمدیریت حزب محافظ��ه کار را دلیل این‬ ‫مش��کالت تلقی می کند‪ .‬انگلیس نباید وارد مس��ائل‬ ‫حزبی و سیاسی شده‪ ،‬بلکه این کشور باید به صورت‬ ‫زیر بنایی به حل مش��کالت خود بپردازد‪ .‬دلیل دیگر‬ ‫ش��کل گیری اعتراض��ات اخی��ر توجه بی��ش از حد‬ ‫دولت انگلیس به خارج از مرزهاست‪ .‬خواسته مردم‬ ‫انگلیس ان اس��ت که تمرکز و توج��ه دولت معطوف‬ ‫مس��ائل داخلی ش��ده و در راه پیش��برد امور داخلی‬ ‫سرمایه گذاری شود‪.‬‬ ‫با وجود همه این مسائل اوضاع انگلیس دوباره‬ ‫ارام شده و این کش��ور از نو رنگ ارامش را به خود‬ ‫دید‪ .‬اکنون دولت این کشور باید برای پیشگیری بروز‬ ‫همچی��ن اتفاقاتی در اینده تالش کن��د‪ .‬اگرچه بروز‬ ‫درگیری هایی از این نوع و با این اندازه و ابعاد حداقل‬ ‫در کوتاه مدت بعید و دور از ذهن به نظر می رسد‪ ،‬اما‬ ‫دولت باید از هم اکنون برای حل ریشه ای مشکالت‬ ‫و معضالت خود برنامه ریزی کن��د‪ .‬پلیس و مقامات‬ ‫انگلیس از این مس��ائل درس گرفته و تجربه کس��ب‬ ‫کرده اند‪ .‬به نظر نمی رس��د که مش��کالت و مصائب‬ ‫اقشار فرودس��ت و کم درامد انگلیس در کوتاه مدت ‬ ‫ترمیم شود‪ ،‬اما این موضوع به اعتراض دوباره انها هم‬ ‫منجر نخواهد شد‪.‬‬ ‫بنابراین با کنترل این اوضاع در میان مدت و بلند‬ ‫مدت باید فاصله طبقاتی را کم و مشکالت مهاجران‬ ‫و اقش��ار فقیر تر را حل کرد‪ .‬در این��ده نیز باید منتظر‬ ‫سرایت بحران به دیگر کشور های اروپایی باشیم‪ .‬به‬ ‫واسطه شرایط بد اقتصادی اروپا اکنون ابستن چنین‬ ‫اعتراضاتی است‪ .‬در این میان چون برخی کشورها از‬ ‫تجربه و تمرین بیشتری برخوردار هستند‪ ،‬عاقالنه تر‬ ‫برخورد می کنند‪g .‬‬ ‫دومینوی شورش‬ ‫پدرخوانده‬ ‫محاکمه های انگلستان‬ ‫شاید ناارامی‬ ‫به کل اروپا برسد‬ ‫دادگاه دیکتاتور نمایشی است؟‬ ‫‪4‬‬ ‫ شناس‬ ‫دانشگاه‬ ‫استاد‪ /‬جامعه‬ ‫اردستانی‬ ‫لقمانی‪-‬‬ ‫بخشایشی‬ ‫احمدعباس‬ ‫دکتر‬ ‫بین الملل‬ ‫را بازداشت بکنند‪ .‬وقتی قشر معلم‪ ،‬دانشجو و‪ ...‬را که‬ ‫طی دوران مختلف تظاه��رات کرده اند اراذل واوباش‬ ‫بنامند قطعا برای این افراد خوشایند نخواهد بود‪ .‬البته‬ ‫بدون شک در هر تظاهراتی اوباش و اراذل هم وجود‬ ‫دارند‪ ،‬همان کسانی که به شکستن شیشه های مغازه ها‬ ‫و غارت اموال مبادرت می ورزند‪ .‬البته این افراد معموال‬ ‫مغازه های افراد حقیقی را هدف قرار نمی دهند‪ ،‬بلکه‬ ‫بیش��تر مغازه های زنجیره ای و فروش��گاه های بزرگ‬ ‫مورد غارت ق��رار می گیرند‪ ،‬همچنانک��ه اتوبوس ها‬ ‫را اس��یب می زنند تا دولت را تحت فشار قرار دهند‪.‬‬ ‫چهارمین عامل فق��ر و ثروت موجود در انگلس��تان‬ ‫است‪20.‬درصد از انگلیس��ی ها در ثروت مطلق به سر‬ ‫می برند و ‪20‬درصد ش��ان نیز در فق��ر مطلق‪ .‬چنانکه‬ ‫نماد نظام پادشاهی که یک نماد بسیار کهنه و منسوخ‬ ‫شده در دنیاست و در هیچ کجا به غیر از خاورمیانه که‬ ‫حکومت های استبدادی دارند وجود ندارد‪ ،‬همچنان‬ ‫در انگلیس پابرجاس��ت‪ .‬در حقیقت مراس��م جشن‬ ‫ازدواج نوه ملکه انگلیس مهر تاییدی اس��ت بر تمام‬ ‫این گفته ها‪ .‬انها با نش��ان دادن زرق و ب��رق دنیوی‪،‬‬ ‫تفاوت می��ان فقیر و غنی را بارزتر کردند‪ .‬این مس��اله‬ ‫پیش از این در ده��ه ‪ 80‬یعنی زمان نخس��ت وزیری‬ ‫خانم تاچر هم اتفاق افتاده ب��ود‪ .‬یعنی در ان زمان هم‬ ‫همین فضا به وجود امده بود و شورش هایی البته نه به‬ ‫این گستردگی پیش امده بود‪ .‬اما در رویدادهای اخیر‬ ‫انگلیس فیس بوک‪ ،‬توییتر و س��ایر شبکه های مجازی‬ ‫در اختیار جوانان بود و انها توانس��تند خودش��ان را‬ ‫به هرجایی که مورد نظرشان بود برسانند و تظاهرات‬ ‫و ش��ورش افزایش پیدا کند‪ .‬درحقیقت شورش اخیر‬ ‫در انگلیس درس های بسیاری به حاکمان داد‪ .‬یکی از‬ ‫درس هایی که تظاهرات اخیر داد این بود که نمی توان‬ ‫تنها برخورد فیزیکی با مردم داش��ت؛ چراکه برخورد‬ ‫فیزیکی بدون توجه به ماهیت بحران می تواند در اینده‬ ‫اتش زیر خاکستر باشد و هر لحظه فوران کند‪ .‬بنابراین‬ ‫دولت انگلیس باید درس بیاموزد و نسبت به مشکالت‬ ‫داخلی کشور‪ ،‬فقر‪ ،‬تبعیض و‪ ...‬بی تفاوت نباشد‪ .‬مساله‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫شد در‬ ‫گذشته‬ ‫هفته‬ ‫مبارک‬ ‫حسنی‬ ‫محاکمه‬ ‫دادگاه‬ ‫که‬ ‫شروع‬ ‫انجا‬ ‫لندن از‬ ‫ناارامی در‬ ‫ماجرای‬ ‫چهار جدی‬ ‫وجود دارد‬ ‫ ای که‬ ‫مارکاما مسال‬ ‫تشکیل شد‪،‬‬ ‫مصر‬ ‫فرزند‬ ‫س��اله که‬ ‫دوگان‪،‬ه‪29‬‬ ‫فردی به نام‬ ‫است‪ .‬در حال‬ ‫درگیری‬ ‫دادگاه شود و‬ ‫متوقف می‬ ‫بودن این‬ ‫نمایش��یپلیس‬ ‫دارد توسط‬ ‫بودن یا‬ ‫هم‬ ‫جوان‬ ‫نهایت‬ ‫تمام می‬ ‫وج��ود‬ ‫به‬ ‫ای��نهستند‬ ‫پلیسقدرت‬ ‫مصر در‬ ‫دردر‬ ‫ ای��د‪.‬که‬ ‫کس��انی‬ ‫حاضر‬ ‫پلیس‬ ‫قبلیدر ابتدا‬ ‫ رس��اند‪.‬‬ ‫وابس��تگانقتل می‬ ‫ پوس��ت را به‬ ‫بهسیاه‬ ‫هس��تند و از‬ ‫حکومت‬ ‫نحوی‬ ‫متقابل‬ ‫فشار فرد‬ ‫ک��ه این‬ ‫ کند‬ ‫اعالم می‬ ‫تیران��دازی مبارک‬ ‫مردمهمبرای محاکمه‬ ‫چون‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫انتخاب‬ ‫میانی‬ ‫یکیراه حل‬ ‫افراد باید‬ ‫زیاد‬ ‫که‬ ‫فشنگی‬ ‫ ش��ود که‬ ‫مشخص م‬ ‫اینبعد‬ ‫شده اما‬ ‫داش��ته‪،‬‬ ‫اسلحهکوتاه مدت‬ ‫میان��ی در‬ ‫این راه‬ ‫ کردن��د و‬ ‫خودشان‬ ‫ ح��لکرده از‬ ‫برخورد‬ ‫پلیس‬ ‫ی بیسیم‬ ‫مبه‬ ‫مصر برای‬ ‫سابق‬ ‫دیکتاتور‪500‬‬ ‫ان حدود‬ ‫اس��ت‪.‬‬ ‫مبارکپس از‬ ‫اس��ت‪.‬‬ ‫محاکمه‬ ‫بوده‬ ‫مردم‬ ‫نف��ر از‬ ‫در ‪200‬‬ ‫ح��دود‬ ‫محاکمه چیزی‬ ‫این‬ ‫پلیس‬ ‫وکیلبهمدافع‬ ‫اعتراض‬ ‫طرفداریدراز وی و‬ ‫تاتنهام به‬ ‫انگلستان نسبت‬ ‫چراکه‬ ‫اطرافن ها‬ ‫دربه خیابا‬ ‫محاکمه‬ ‫پلیسپس این‬ ‫ک��رده‪،‬‬ ‫امدند‪،‬جمع‬ ‫خودش‬ ‫انجامید‪.‬جای‬ ‫ امیزی دارد؛ به‬ ‫به تبعی‬ ‫نگاه‬ ‫مدتت ها‬ ‫سیاه پوس‬ ‫به‬ ‫نکته‬ ‫طولضخواهد‬ ‫زیادی‬ ‫مسلما‬ ‫ایندرصدد‬ ‫کند و‬ ‫برخورد‬ ‫ایندرافراد‬ ‫اینکه‬ ‫اس��ت‬ ‫دارد‬ ‫مالطفتوجود‬ ‫اینبامحاکمه‬ ‫دیگریباکه‬ ‫هس��تندوکهچرا دوگان‬ ‫دنبالبهانوجود امد‬ ‫این فضا‬ ‫وکالیکه چرا‬ ‫کهان براید‬ ‫بسیاری‬ ‫مبارک به‬ ‫تغییرات کند‪،‬‬ ‫اقدام‬ ‫نهایت‬ ‫افرادشد و در‬ ‫ازکشته‬ ‫امور‬ ‫ایجاددر مس��ند‬ ‫دربهمصر‬ ‫اکنون‬ ‫دیگری که‬ ‫فش��ار‬ ‫سمت‬ ‫کشاندهرا به‬ ‫افزایش و انها‬ ‫این‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫‪500‬میزنفرمحاکمه‬ ‫رویپای‬ ‫هس��تندرانیز به‬ ‫متوجهبه شدند‬ ‫مس��ائلاین افراد‬ ‫داد‪ .‬وقتی‬ ‫سوق‬ ‫خشونت‬ ‫دنبال‬ ‫بس��یاری را‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مساله‬ ‫بگیریمدنبال‬ ‫اصلی را‬ ‫تحقیقات‬ ‫اینندارد‬ ‫به ای‬ ‫عالقه‬ ‫داشتهپلیس‬ ‫که‬ ‫اگر‬ ‫فرض‬ ‫صورت که‬ ‫باش��د؛‬ ‫پیدا کرد‬ ‫دادگاهبیشتری‬ ‫گسترش‬ ‫تظاهرات‬ ‫بکند‪ ،‬طبیعتا‬ ‫شوند‬ ‫کش��یده‬ ‫دیگران به‬ ‫طنطاوی و‬ ‫اقای‬ ‫درحر‬ ‫ش��رایط‬ ‫در ان‬ ‫مب��ارک‬ ‫ف های‬ ‫مکان‬ ‫ش��ورش‬ ‫ سوزی و‬ ‫وکالیش‬ ‫قطع��اقالب ات‬ ‫و در‬ ‫پیچیده تر‬ ‫چرا‬ ‫بسیاراینکه‬ ‫شرایطداد‪ .‬اما‬ ‫را ونش��ان‬ ‫دارند‬ ‫خودش‬ ‫لندنگفتن‬ ‫مختلفبرای‬ ‫بسیاری‬ ‫این دادگاه از‬ ‫نظرهمن با‬ ‫ش��د‪.‬‬ ‫خواهد‬ ‫تظاهرات‬ ‫تش��کیلیک‬ ‫ وج��ود امد و‬ ‫این بهفضا ب‬ ‫دفعه‬ ‫یک‬ ‫ش��هریکنند و‬ ‫عمومی را ارام‬ ‫نفریمی‬ ‫‪500‬طرف‬ ‫یک‬ ‫بسیار‬ ‫افکارشورش‬ ‫ خواهند یک‬ ‫به ش��کل‬ ‫باالی ‪83‬‬ ‫مبارک‬ ‫ دانند سن‬ ‫درامد‪ ،‬چون م‬ ‫طرف دیگر‬ ‫اینکه‬ ‫نخست‬ ‫داشت؛‬ ‫چندینیعامل‬ ‫ازبزرگ‬ ‫انقدر به درازا‬ ‫ خواهند این‬ ‫سیاهاست م‬ ‫سال‬ ‫شهروند‬ ‫محاکمهبهراشکل‬ ‫انگلستان تقریبا‬ ‫ پوستانیدر‬ ‫نوعی‬ ‫مسالهو مرگ‬ ‫حل شود‬ ‫خود این‬ ‫ ش��وند و‬ ‫خودی‬ ‫نگریستهبهمی‬ ‫دوموضوع‬ ‫شمارهکه‬ ‫بکشند‬ ‫کند‪.‬داشته می شود‪ .‬درست‬ ‫انها روا‬ ‫است‬ ‫چیزکهرابهتمام‬ ‫تبعیضهمه‬ ‫مبارک‬ ‫ذکرمحاکمه‬ ‫ای��ن‬ ‫ دان��م که‬ ‫بعید م‬ ‫م��ن‬ ‫در‬ ‫نشده‪،‬‬ ‫چیزی‬ ‫انهایچنین‬ ‫قانون‬ ‫کل در‬ ‫اس��ت که‬ ‫ پوستانم های‬ ‫اگ��ر حک‬ ‫سفیدیعن��ی‬ ‫برس��د‬ ‫کامال‬ ‫حت��یسیاه‬ ‫ پوس��ت به‬ ‫جای��یپلیس‬ ‫بهاما نگاه‬ ‫صادر کنند‬ ‫برای‬ ‫طوالنی هم‬ ‫ضبلند‬ ‫بس��یار‬ ‫تحقیر‬ ‫اینه��اباعث‬ ‫موضوع‬ ‫همین‬ ‫ امیزواس��ت و‬ ‫تبعی‬ ‫تحقیرهاعمومی‬ ‫ایناف��کار‬ ‫ تواند‬ ‫موق��ت نمی‬ ‫دول��ت‬ ‫روزی‬ ‫نهایت‬ ‫ ش��ود‪ .‬در‬ ‫بازهمافراد می‬ ‫این‬ ‫ ای‬ ‫جلوی‬ ‫دومینکهنکته‬ ‫دیدی��م‬ ‫خواهدهمکرد‪.‬‬ ‫باز اش را‬ ‫نمون��ه‬ ‫دمل سر‬ ‫کن��د‪.‬‬ ‫شکل‬ ‫رابهارام‬ ‫تجمعو‬ ‫مب��ارکلندن‬ ‫هس��تند ک��ه در‬ ‫طرف��داران‬ ‫مهاجرانی ‬ ‫س��ری از‬ ‫یکدارد‬ ‫وجود‬ ‫دادگاه‬ ‫که‬ ‫مهاجران‬ ‫داش��تند‪.‬هستند‪.‬‬ ‫ادعاهاییس��اکن‬ ‫شهرهای انگلیس‬ ‫بنابراین پس از‬ ‫دیگربودن��د و‬ ‫کرده‬ ‫واردی رسد‬ ‫مرف��هنظر م‬ ‫مبارک وبعید به‬ ‫دیکتاتوری‬ ‫مدینه‬ ‫زندگی خوب‬ ‫س��الی��ک‬ ‫‪30‬دنبال‬ ‫به‬ ‫درو فصل‬ ‫راحت��یاینحل ‬ ‫انگلستانرا به‬ ‫مانندموض��وع‬ ‫ ای این‬ ‫بت��وان‬ ‫حالی‬ ‫ش��ده اند‪.‬‬ ‫کهفاضله‬ ‫محسوس‬ ‫مردم مصر تنها‬ ‫ هایکامال‬ ‫خواس��تهتورم‬ ‫وجود ندارد‪،‬‬ ‫کاردیگر‬ ‫طرف‬ ‫اس��ت که‬ ‫کرد‪ .‬از‬ ‫مطالبات‬ ‫ش��رافتانها‬ ‫نیست بلکه‬ ‫مبارک‬ ‫مختصر‬ ‫زیر‬ ‫انها هم‬ ‫اینها‬ ‫محاکمهتمام‬ ‫به در کنار‬ ‫اس��ت و‬ ‫به‬ ‫ایجاد‬ ‫اقتصادیکهوامید‬ ‫افراد ه��م‬ ‫ های‬ ‫خواس��تهاین‬ ‫ رود‪ .‬بنابراین‬ ‫س��وال مازیجمله‬ ‫دیگری‬ ‫دارند‪ .‬در‬ ‫مصرازنبوده را‬ ‫تاکنون در‬ ‫ی هایی‬ ‫ازاد‬ ‫ اند‪،‬‬ ‫دس��ت داده‬ ‫ ش��ان را‬ ‫ندارندکهو انگیزه‬ ‫اینده‬ ‫س��ومینگفت‬ ‫شدند‪.‬می توان‬ ‫ های اندک‬ ‫ازادی‬ ‫رابطه‬ ‫مردم به‬ ‫که ای که‬ ‫مساله‬ ‫شورش‬ ‫وارد بااین‬ ‫در مصر‬ ‫ شان‬ ‫خواست‬ ‫نحوه‬ ‫مطبوعات زده‬ ‫چراکه ها را دامان‬ ‫ اند‪،‬شورش‬ ‫رسیدهاین‬ ‫ خورد و‬ ‫چشمهمی‬ ‫کامرون‬ ‫دیویدولی هنوز‬ ‫ش��ده اند‬ ‫ازاداقای‬ ‫توس��ط‬ ‫تاحدودی‬ ‫حاضرکلمات‬ ‫اس��تفاده از‬ ‫در حال‬ ‫ اند‪،‬رازیرا‬ ‫اینشکل نگرفته‬ ‫بگیرند‬ ‫باید شکل‬ ‫احزابی‬ ‫که‬ ‫تظاهرکنندگان‬ ‫بس��یاری از‬ ‫اس��ت‪.‬کهوی‬ ‫نداد‬ ‫اجازه را‬ ‫تحتاین‬ ‫بوداصال‬ ‫مبارک‬ ‫‪ 30‬سال‬ ‫اراذل و‬ ‫عن��وان‬ ‫دیکتاتوریزیاد‬ ‫تعدادش��ان خیلی‬ ‫ایننشان‬ ‫راحتیمردم‬ ‫خودشان را به‬ ‫بتوانند‬ ‫مخالف‬ ‫احزاب‬ ‫افراد‬ ‫بتوانند ب��ه‬ ‫کرد تا‬ ‫خطاب‬ ‫کهاوباش‬ ‫دهند‪ .‬در حال حاضر در مصر گروه های مختلف‬ ‫در حال بازسازی وجهه خودش��ان هستند و این‬ ‫موضوع پیچیدگی های خاص��ی را در مصر ایجاد‬ ‫می کند‪ .‬از دیگر سو گروه های اسالمی که در مصر‬ ‫هستند گروه های منسجمی نیس��تند و تنها گروه‬ ‫منسجم حاضر اخوان المسلمین است‪.‬‬ ‫همچنین س��لفی ها ه��م داخل ای��ن کارزار‬ ‫شده اند و اخوان المسلمین با سلفی ها مشکل دارد‪،‬‬ ‫پس پیش بینی اینکه وضع اینده مصر به چه صورت‬ ‫خواهد ش��د خیلی مش��کل اس��ت و بعید به نظر‬ ‫می رسد که طی ماه های اینده شاهد ارام شدن مصر‬ ‫باش��یم‪ .‬اما در هر صورت محاکم��ه مبارک پیامی ‬ ‫که داش��ت اعالم پایان عمر رژیم مب��ارک بود‪ ،‬اما‬ ‫یک‬ ‫عربی‬ ‫کشور‬ ‫در یک‬ ‫است که‬ ‫دیگریازکهاندراین‬ ‫مهمتر‬ ‫شایان‬ ‫بریتانیا‬ ‫اخیر در‬ ‫بحران‬ ‫رابطه با‬ ‫ رود‬ ‫وجود می‬ ‫میز بهمحاکمه‬ ‫‪30‬کهسال پای‬ ‫پس از‬ ‫دیکتاتور‬ ‫امده و‬ ‫بحرانی که‬ ‫است‬ ‫است این‬ ‫ذکر‬ ‫کشیده‬ ‫تماموجهان‬ ‫باالخره به‬ ‫ سازی اقتصاد‬ ‫جهانی‬ ‫بسیار‬ ‫حدیث‬ ‫حرف‬ ‫محاکمه مبارک‬ ‫در مورد‬ ‫البته‬ ‫ تریلیون‬ ‫تقریب��ا‬ ‫وقتی امریکای‬ ‫می‬ ‫اجرا‬ ‫‪14‬باید‬ ‫صورت‬ ‫محاکمهیبه هااین‬ ‫ ش��ود‪.‬ایا این‬ ‫است که‬ ‫این‬ ‫مبارک با‬ ‫محاکمه‬ ‫بین حال‬ ‫بدهکارن��د وبه هر‬ ‫ ش��د یا خیر؟‬ ‫می‬ ‫ خواه‬ ‫جمهوری‬ ‫اح��زاب‬ ‫دالر‬ ‫کش��وری‬ ‫وجود دارد‬ ‫ هایی که‬ ‫وپیچیدگی‬ ‫ام��ده‪،‬درطبیعتا این‬ ‫اکنونوجود‬ ‫درگیری به‬ ‫دموکرات‬ ‫این‬ ‫وقتی‬ ‫اینکهو ایا‬ ‫ولی شود‬ ‫کش��یده می‬ ‫هم اس��ت‪،‬‬ ‫جدیدی‬ ‫بدهیقدمبه لندن‬ ‫بحرانمصر‬ ‫مانند‬ ‫بعید‬ ‫خیربکند‪،‬‬ ‫عمل‬ ‫ کند یا‬ ‫انقباضی‬ ‫ارام می‬ ‫بای��د‬ ‫عمومی را‬ ‫بیفتد دولت‬ ‫اتفاقافکار‬ ‫محاکمه‬ ‫این‬ ‫خودش و هزینه های رفاهی را کاهش‬ ‫ های رسد‪.‬‬ ‫نظر می‬ ‫هزینه‬ ‫به‬ ‫نباید‬ ‫متوسط رو‬ ‫کشورهای عربی‬ ‫فش��ار به طبقه‬ ‫رابطه با‬ ‫ش��رایط‬ ‫اینکه در‬ ‫دهد ونکتدره ای‬ ‫ وجوداز‬ ‫کش��ورهایهعربی‬ ‫نتیجه که‬ ‫ایندراس��ت‬ ‫کنیم‬ ‫بیماری یونانی ب‬ ‫ اید و‬ ‫فراموشمی‬ ‫به پایین‬ ‫ فارس‬ ‫اعتراضات‪،‬‬ ‫کن��اره خلیج‬ ‫یعن��ی همین‬ ‫اطل��س تا‬ ‫یونانی‬ ‫اقیانوس‬ ‫بیماری‬ ‫س��واحل‬ ‫می اید‪.‬‬ ‫روزهایی ‬ ‫کش��ورهایدرمنس��جم‬ ‫امت��داد‬ ‫بنابراینجمع شدن‪.‬‬ ‫دارن��د‪،‬خیابان ها‬ ‫تظاهرات و در‬ ‫خیلی‬ ‫خواهیم‬ ‫یکدیگر‬ ‫المان نیز‬ ‫کش��ورها با‬ ‫تظاهراتی در‬ ‫ش��رایط‬ ‫حتما شاهد‬ ‫نیستند‪ .‬پس‬ ‫اینده ما‬ ‫اصال‬ ‫لیبی با‬ ‫کشوری‬ ‫ کند و‬ ‫فرق می‬ ‫مصر کرد‬ ‫اش��اره‬ ‫مثلبه ان‬ ‫حتما‬ ‫وضعکه باید‬ ‫دیگری‬ ‫نکته‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مخصوصدر‬ ‫فقطبا یمن‪ .‬اما‬ ‫تونس‬ ‫شورشو وهمچنین‬ ‫که نیست‬ ‫مقایسه‬ ‫تظاهرات‬ ‫قابلاست‬ ‫این‬ ‫موضوع‬ ‫عربی از‬ ‫دیکتاتورهای‬ ‫مسلما‬ ‫مجموع‬ ‫اینکه ایران‬ ‫زمانی‬ ‫نیس��ت‪.‬‬ ‫جهان س��وم‬ ‫کشورهای‬ ‫نقض‬ ‫وقتی عنوان‬ ‫چراکهاز ان به‬ ‫انگلیس��ی ها‬ ‫استقبالشده بود‬ ‫شلوغ‬ ‫مثل‬ ‫شخصی‬ ‫نخواهند کرد‪،‬‬ ‫انگلیس��بای ها‬ ‫ کردند‪ .‬در‬ ‫بش��ر یاد می‬ ‫حقوق‬ ‫این‬ ‫واقععربی بود‬ ‫کشورهای‬ ‫پدرخوانده‬ ‫مبارک که‬ ‫ضمیرو به همین‬ ‫در دانن��د‬ ‫هممی‬ ‫باالتر‬ ‫خودش��ان را‬ ‫ناخوداگاه‬ ‫بقی��هانها‬ ‫محاکمهازش��ود‬ ‫وضع‬ ‫کنند‪،‬دراما‬ ‫ دهند که‬ ‫مجسم‬ ‫را می‬ ‫ توانند‬ ‫اج��ازه‬ ‫اینرا می‬ ‫روزی‬ ‫خودش��ان‬ ‫خودشان چنین‬ ‫خاطر به‬ ‫شود‬ ‫استدرباعث‬ ‫ممکن‬ ‫موضوع‬ ‫دیگر س��و‬ ‫از‬ ‫وضعیت‬ ‫بکنند‪.‬‬ ‫دخالت‬ ‫ایندیگر‬ ‫کشورهای‬ ‫امور‬ ‫مسند اجازه‬ ‫ تواند این‬ ‫ایران می‬ ‫کشوری مانند‬ ‫این هم‬ ‫کنونی‬ ‫قدرت‬ ‫شرایطی‬ ‫تحت هر‬ ‫دیکتاتورها‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫ان را‬ ‫هیچ بهوجه‬ ‫کنند و به‬ ‫حفظ‬ ‫نکنند‪.‬بشر‬ ‫ ترکحقوق‬ ‫نقض‬ ‫خاطر‬ ‫بدهد که‬ ‫خودش‬ ‫را به‬ ‫لیبی‬ ‫اخریراکهدردریمن‬ ‫نکته و ان‬ ‫اس��ت‬ ‫تذکرمهم‬ ‫انگلیسبسیار‬ ‫موضوع‬ ‫این وزمینه‬ ‫بدهد‪.‬‬ ‫به‬ ‫وقتی‬ ‫حقیقتاست‬ ‫پرداخت این‬ ‫ توان به ان‬ ‫می‬ ‫دولترا‬ ‫فکرش‬ ‫هیچکهکس‬ ‫هس��تیم‪ .‬در‬ ‫ش��اهد‬ ‫دولت قذافی بعد از‬ ‫ کرد که‬ ‫نمی‬ ‫اوباش و اراذل‬ ‫تظاهرکنن��دگان را‬ ‫تم��ام‬ ‫انگلیس‬ ‫همچنان‬ ‫‪ 100‬سا ل‬ ‫سر کار‬ ‫باشد‪ .‬است یک سیم خاردار دور انگلیس‬ ‫ نامد‪ ،‬بهتر‬ ‫می‬ ‫دیگر سرایت‬ ‫کشورهای‬ ‫اثرات ان به‬ ‫کشیده شود تا‬ ‫بس��یاری‬ ‫مب��ارک‬ ‫محاکم��ه‬ ‫بنابرای��ن ب��ا‬ ‫ رس��ند‬ ‫نتیجه م‬ ‫ع��رب به‬ ‫دیکتاتوره��ای‬ ‫از‬ ‫ی دولت‬ ‫نهایت‬ ‫ایندر‬ ‫کن��م که‬ ‫باید ذکر‬ ‫نکند‪ .‬در پایان‬ ‫حفظ‬ ‫ق��درت را‬ ‫اینباید‬ ‫ توانن��د‬ ‫موفقکه می‬ ‫جای��ی‬ ‫که تا‬ ‫سرکوب‬ ‫شورش را‬ ‫خواهد شد‬ ‫انگلیس‬ ‫مقاومت‬ ‫ش��ده و این‬ ‫بکند؛ حال‬ ‫کنند؛‬ ‫احساس خواهد‬ ‫قیمتیدرکهانجا‬ ‫ه��ربه نظم‬ ‫چراکهبه نیاز‬ ‫بسیار‬ ‫کش��ورهای عربی‬ ‫اوضاع‬ ‫معترضرافعلی‬ ‫مخالفت با گروه‬ ‫اس��ت در‬ ‫ممکنگروهی‬ ‫شد و‬ ‫ تر کند‪.‬‬ ‫پیچیده‬ ‫‪g‬امد‪ ،‬اما هراتفاقی که بیفتد دولت‬ ‫خواهند‬ ‫میدان‬ ‫به‬ ‫باید از وقایع اخیر درس بگیرد‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫پلیس به دنبال مسدود‬ ‫کردن راه هایی است‬ ‫که ممکن است به ادامه‬ ‫اعتراضات در شهر دامن‬ ‫بزند‪ .‬مردم در تاتنهام و‬ ‫سایر مناطق شهر درصدد‬ ‫یافتن راه های دیگر برای‬ ‫انرژی دادن دوباره برای‬ ‫ادامه مبارزه هستند‬ ‫بین الملل‬ ‫انقالب علیه‬ ‫محافظه کاری انگلیسی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫سیاستمدارانانگلیسییکدیگر رامتهممیکنند ‬ ‫‪5‬‬ ‫ویلیام لی ادامز ‪ /‬هفته نامه تایم‬ ‫حتی پس از انکه پلیس رس��ید‪ ،‬هنوز بمب های‬ ‫دست ساز کوچک منفجر می شدند‪ .‬در بعد از ظهر روز ‪6‬‬ ‫اوت‪ ،‬دو روز پس از انکه مارک داگان‪ ،‬مرد سیاه پوست با‬ ‫گلوله تفنگ پلیس کشته شد‪ ،‬خانواده او در خیابان های‬ ‫ش��مالی لندن در منطقه تاتنهام برایش مراسم عزاداری‬ ‫برگزار کرده بودند‪ .‬طی چند ساعت‪ ،‬اجتماعی صلح امیز‬ ‫به هرج و مرج تبدیل شد‪ .‬گزارش ها حاکی از این است‬ ‫که اغاز هرج و مرج از انجایی اغاز ش��د که یک پلیس‬ ‫دختر جوانی را با باتوم زد‪ .‬گروهی از جوانان دوچرخه ها‬ ‫را به سمت پلیس پرتاب کردند و پیش از انکه دو اتومبیل‬ ‫پلیس را در اتش بس��وزانند الس��تیک های ان را پاره‬ ‫کردند‪ .‬همانطور که ش��ب به پایان می رسد‪ ،‬شعله های‬ ‫اتش اتوبوس ها راه را برای جوانان روشن می کرد تا با‬ ‫تلفن ها و کفش های ورزشی که دزدیده بودند به مسیر‬ ‫خود ادامه دهند‪ .‬قبل از انکه بوی الستیک ها در منطقه‬ ‫تاتنهام از بین برود‪ ،‬ناارامی ها به دیگر بخش های شهر‬ ‫لندن کشیده شد‪ .‬عصر روز بعد‪ ،‬یعنی یکشنبه ‪ 7‬اوت‬ ‫این جوانان که دیگر دلیل حضورش��ان در سطح شهر‬ ‫ارتباطی با مرگ داگان نداشت‪ ،‬در مناطق شمالی لندن‬ ‫‪60‬‬ ‫مانند انفیلد‪ ،‬ایس��لینگتون و والتهام فارست دست به‬ ‫تظاهرات زدند‪ .‬دوشنبه صبح پلیس بیش از ‪ 160‬نفر را‬ ‫دستگیر کرد و ‪ 16‬نفر از این افراد را به جرم راه اندازی‬ ‫اش��وب و اغتش��اش محکوم کرد‪ .‬در این درگیری ها‬ ‫سه تن از ماموران پلیس نیز روانه بیمارستان ها شدند‪.‬‬ ‫در عص��ر رس��انه های اجتماع��ی‪ ،‬جوان��ان‬ ‫ناراض��ی اغل��ب ب��ا اس��تفاده از تلفن ه��ای‬ ‫هوش��مند مه��ارت بیش��تری دارن��د‪ .‬مقام��ات‬ ‫لن��دن معتقدن��د ک��ه تکنولوژی ه��ای قاب��ل حمل‬ ‫ممکن اس��ت به ان دس��ته از جوانانی که در خیابان ها‬ ‫بودند کمک کرده تا پیام خود را به راحتی به س��ایرین‬ ‫برس��انند‪ .‬اکن��ون معترضان به ج��ای انک��ه از ورای‬ ‫بلندگوه��ا فریاد بزنن��د – همانطور ک��ه در تظاهرات‬ ‫س��ال ‪ 1985‬در منطقه تاتنهام انجام می دادند – امروز‬ ‫هماهنگی ه��ا بیش��تر انالی��ن و از طری��ق ای فون یا‬ ‫بلک بری انجام می شود‪ .‬برخی هم از طریق شبکه های‬ ‫اجتماعی مانند توییتر پیام خود را به دیگران می رسانند‪.‬‬ ‫جودی مک لینتر که سال گذشته در تظاهرات لندن به‬ ‫زور توسط پلیس از صندلی چرخدارش جدا شده بود‬ ‫اکنون در توییتر بیش از ‪ 9‬هزار دنباله رو دارد‪ .‬او پس از‬ ‫اغاز اعتراضات در لندن نوش��ت از منطقه تاتنهام الهام‬ ‫بگیرید و در منطقه خودتان به پا خیزید‪ 100 .‬نفر در هر‬ ‫منطقه کافی است که ما به اهدافمان برسیم‪.‬‬ ‫ام��ا برخ��ی معتقدن��د ک��ه ش��بکه پی��ام کوتاه‬ ‫بلک بری – سرویس خاص این تلفن هوشمند – ممکن‬ ‫است که نقش موثرتری در گسترده شدن این اعتراض ها‬ ‫داشته باش��د‪ .‬جاناتان اکیو‪ ،‬کارش��ناس امور اجتماعی‬ ‫می گوید مردم به ش��بکه پیام کوتاه بل��ک بری متصل‬ ‫می شوند و به یکدیگر خبر می دهند که اعتراضات را در‬ ‫کجای شهر برنامه ریزی کرده اند‪ .‬وی می گوید انچه در‬ ‫شهر لندن اتفاق افتاده به واسطه اطالعاتی بوده است که‬ ‫از طریق شبکه های مختلف پخش شده است‪.‬‬ ‫نگاهی به شبکه توییتر نشان می دهد انچه جاناتان‬ ‫گفته ب��ا واقعیت موجود همخوانی بیش��تری داش��ته‪،‬‬ ‫چراکه تنها با س��ه پیامی که از طریق بلک بری در توییتر‬ ‫به نمایش گذاشته ش��ده اس��ت می توان به طور کامل‬ ‫هر انچه برای اعتراض های جوانان در لندن برنامه ریزی‬ ‫شده است را به خوبی دریافت کرد‪ .‬پیام های بلک بری‬ ‫از طریق شبکه های خصوصی منتشر می شود و بسیار‬ ‫دشوار است که پلیس بخواهد به تمام انها دسترسی داشته‬ ‫باشد‪ .‬این درحالی است که بلک بری انگلستان در‪ 8‬اوت‬ ‫در توییتر پیامی به نمایش گذاش��ت با این مضمون که‬ ‫موج پنجم دموکراسی‬ ‫بررسی ریشه های بحران در انگلیس ‬ ‫‪6‬‬ ‫تد واالنس ‪ /‬الجزیره‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫مقامات در تالشند تا راهی برای کمک به پلیس انگلستان‬ ‫پیدا کنند‪ .‬امارها نشان می دهد که در حال حاضر حدود‬ ‫‪ 37‬درصد از جوانان انگلیس��ی از تلفن های هوشمند‬ ‫بلک بری استفاده می کنند‪ .‬این تلفن همراه امکاناتی در‬ ‫اختیار مصرف کننده می گذارد که بسیار جذاب است‪،‬‬ ‫بنابراین امار به دس��ت امده هیچ جای تعجبی ندارد‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر برای معترضان بریتانیایی استفاده از شبکه‬ ‫پیام کوتاه بلک ب��ری امنیت بیش��تری دارد تا بخواهند‬ ‫پیام های خود را روی توییتر به نمایش بگذارند‪ .‬درحالی‬ ‫که پلیس به دنبال مسدود کردن راه هایی است که ممکن‬ ‫است به ادامه اعتراضات در ش��هر دامن بزند‪ ،‬مردم در‬ ‫تاتنهام و سایر مناطق شهر درصدد یافتن راه های دیگر‬ ‫برای انرژی دوباره برای مبارزه هستند‪ .‬اما واقعیت این‬ ‫است که مقامات انگلیسی به دنبال متهم می گردند‪ .‬انچه‬ ‫مشخص است این اس��ت که این شبکه های اجتماعی‬ ‫نیستند که مقصر چنین حوادثی هستند‪ .‬نمی توان انها را‬ ‫متهم کرد که به اعتراضات دامن می زنند‪ .‬مسلما مسائلی‬ ‫که سبب چنین اشوب ها و اعتراض هایی در لندن و سایر‬ ‫شهرهای انگلستان شده بسیار گسترده تر و ریشه دارتر از‬ ‫ان است که بتوان انها را با متهم کردن توییتر و بلک بری‬ ‫از بین برد‪g .‬‬ ‫شورش های بی دلیل؟‬ ‫مسلما انگلس��تان با ش��ورش های جدی و‬ ‫نافرمانی های مدنی نااشنا نیست‪ .‬بسیاری از مناطق‬ ‫انگلس��تان تجربه غارتگری را داشته اند‪ .‬حوادث‬ ‫اخیر که در واکنش به مرگ مارک داگان اتفاق افتاد‬ ‫مشابه همان حادثه ای است که در سال ‪ 1985‬در‬ ‫واکنش به مرک سینتیا جارت اتفاق افتاده بود‪.‬‬ ‫ام��ا در مورد ش��ورش در برودوات��ر فارم و‬ ‫بریکستون و توکستت در سال ‪ ،1981‬اشوب ها‬ ‫با نژادپرس��تی و خش��ونت پلی��س افزایش پیدا‬ ‫کرد؛ این مس��اله بعدها به اثبات رس��ید‪ .‬حوادث‬ ‫سال ‪ 1999‬در واکنش به قتل استفان الورنس در‬ ‫نهایت به تغییرات اساس��ی در رفتار پلیس لندن‬ ‫منجر ش��د‪ .‬بس��یاری از این تجربه ها در درگیری‬ ‫میان مردم و پلی��س در منطقه تاتنه��ام نیز دوباره‬ ‫تکرار شد و نشان داد که شرایط نسبتا تغییر کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬با این وجود هرچقدر لندن نشینان نسبت‬ ‫به این اش��وب ها دیدگاه خوبی نداش��ته باش��ند‬ ‫اما این واقعی��ت را نمی توان انکار ک��رد که مرگ‬ ‫م��ارک داگان تنها انگی��زه اولیه برای ش��رکت در‬ ‫تظاهرات های لندن و سایر ش��هرهای انگلستان‬ ‫به ش��مار می رود‪ .‬پیش ت��ر نیز از نتای��ج اصلی‬ ‫اش��وب ها و تظاهرات در انگلس��تان اس��یب به‬ ‫اموال عمومی ی��ا حتی خصوصی ش��هری بود‪.‬‬ ‫به عن��وان مث��ال اخی��را تظاهرات کنن��دگان ضد‬ ‫سرمایه داری به حمله به برندهای معروفی مانند‬ ‫مک دونالد و اس��تارباکس که نماد سرمایه داری‬ ‫بودند دست زدند‪ .‬اما جوانانی که در اعتراضات‬ ‫ماه اوت ش��رکت کرده بودند به مغازه های محلی‬ ‫و خصوصی و فروش��گاه های زنجی��ره ای حمله‬ ‫کردند و هر انچه در این فروشگاه ها بوده‪ ،‬برده اند‪.‬‬ ‫مدیریت با چه کسی است؟‬ ‫در جنگ داخلی انگلس��تان در سال های‪1942‬‬ ‫تا ‪ 1946‬خش��ونت های مردمی نقش بسیار مهمی ‬ ‫در وادار ک��ردن چارل��ز اول ‪ ،‬ش��اه انگلس��تان برای ‬ ‫ترک کردن شهر داش��ت‪ .‬همان حادثه در سال ‪1688‬‬ ‫نیز برای پس��ر چارلز اتفاق افتاد و سبب سقوط وی‬ ‫شد‪ .‬نافرمانی های غیر نظامی ‪ ،‬حتی در مواردی اعتبار‬ ‫دولت انتخابی را زیر سوال می برد‪ .‬در ماه فوریه سال‬ ‫‪ ، 1974‬در ادامه اعتصاب های فلج کننده اتحادیه ملی‬ ‫کارگرانمعدن ‪،‬ادواردهیس‪،‬نخست وزیرمحافظه کار‬ ‫مجبور شد انتخابات زودهنگام اعالم کند‪ .‬او با شعار‬ ‫چه کسی انگلس��تان را اداره می کند وارد رقابت های‬ ‫انتخاباتی شد‪ .‬در ان زمان مشخص بود که تنها کسی‬ ‫که در اداره کشور نقش��ی ندارد‪ ،‬ادوارد هیس است‪.‬‬ ‫این اولین انحالل پارلمان از سال ‪ 1929‬در انگلستان‬ ‫بود‪ .‬در این انتخابات محافظه کاران شکست خوردند‬ ‫و حزب کارگر پیروز شد‪ .‬محافظه کاران هیچ نقشی‬ ‫در دولت جیمز کاالهان‪ ،‬نخس��ت وزیر انگلس��تان‬ ‫نداشتند‪ .‬یازده سال بعد‪ ،‬نافرانی های مدنی بار دیگر‬ ‫سبب شد تا نخس��ت وزیر ش��غل خود را از دست‬ ‫بدهد‪ .‬افزایش مالیات ها س��بب بروز اعتراض های‬ ‫خیابانی در ماه مارس سال‪ 1990‬شد‪ .‬این اعتراض ها‬ ‫هرچند با تظاهراتی ارام در مخالفت به تصمیم دولت‬ ‫برای افزایش مالیات ها اغاز شده بود اما به خشونت‬ ‫کشیده ش��د و بیش از هزار نفر در ان مجروح شدند‪.‬‬ ‫در درگیری های سال‪ 339،1990‬نفر دستگیر شدند‪.‬‬ ‫هرچند این اعتراض ها هم توسط دولت و هم توسط‬ ‫فعالین سیاسی محکوم ش��د اما قدرتی که مخالفان‬ ‫داشتندسببتضعیفوضعیتمارگارتتاچر‪ ،‬بانوی‬ ‫اهنین انگلستان ش��د‪ .‬دیوید کامرون‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫کنونی انگلستان حاال تصمیم گرفته است که زودتر از‬ ‫تعطیالتتابستانیخودبهخانهبازگرددتابتواندکنترل‬ ‫اینبحراندرحالتوسعهرابهدستبگیرد‪.‬کامرونبه‬ ‫وضوح این مساله را درک کرده است که عدم احساس‬ ‫مسئولیتدرمقابلحوادثاخیربهسادگیمی تواندبه‬ ‫بهای از دست دادن شغلش تمام شود‪g.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫زمانی که در تابس��تان س��ال ‪ 2010‬جورج‬ ‫اوسبورن‪ ،‬وزیر دارایی انگلستان بسته ریاضت های‬ ‫اجتماعی را اعالم کرد‪ ،‬بسیاری از روزنامه نگاران‬ ‫از خونسردی انگلیسی ها و اینکه انها مانند سایر‬ ‫اروپایی ها به این ریاضت ها واکنش نشان نداده اند‪،‬‬ ‫تعج��ب کردند‪ .‬اما ای��ا این مثالی ب��ر بی توجهی‬ ‫انگلیس��ی ها و عدم تمایل انه��ا در نافرمانی های‬ ‫مدنی است؟ اینها س��واالتی بود که سال گذشته‬ ‫به نظر خنده دار می امد‪ .‬لندن س��ال گذش��ته در‬ ‫ماه های نوامبر و دسامبر شاهد شورش های جدی‬ ‫دانش��جویان بود‪ ،‬این درحالی بود که تظاهرات‬ ‫صلح امیز س��ازماندهی ش��ده اتحادیه کنگره در‬ ‫ماه مارس به درگیری ب��ا پلیس انجامید‪ .‬غارت و‬ ‫اتش س��وزی که لندن را به وحشت انداخته و در‬ ‫حال حاضر به سایر شهرهای انگلستان نیز سرایت‬ ‫کرده اس��ت ‪ ،‬مظهر اش��کارا ای��ن نارضایتی های‬ ‫اجتماعی است‪ .‬برخالف جنبش های دانشجویی‬ ‫یا تظاهرات توده ای‪ ،‬اتفاق اخیر در تاریخ انگلستان‬ ‫چندان سابقه نداشته است‪ .‬در واقع ‪ ،‬این ناارامی ها‬ ‫به سبب فقدان یک چارچوب روشن (اجتماعی‪ ،‬‬ ‫تاریخی یا هر دوی انهاست) که این مساله را بسیار‬ ‫ ترسناک می کند‪.‬‬ ‫اگر مس��اله اخیر تنها ب��ه دلیل غ��ارت مغازه ها و‬ ‫فروشگاه ها باشد‪ ،‬کشور هیچ نگرانی در ارتباط با‬ ‫اینکه کشور در بحران قرار دارد‪ ،‬نخواهد داشت‪ ،‬‬ ‫اما مساله فراتر از غارت چند فروشگاه در گوشه و‬ ‫کنار لندن است‪ .‬برخی از کارشناسان شباهت هایی‬ ‫بین اعتراضات لن��دن و جنبش به��ار عربی بیان‬ ‫می کنند‪ .‬یکی از عمده ترین این شباهت ها مربوط‬ ‫به مهار رسانه های اجتماعی است‪ .‬اما حتی اگر این‬ ‫گروه های معترض در لندن به وس��یله برنامه پیام‬ ‫کوتاه بلک بری برنامه ریزی کرده باش��ند‪ ،‬چنین‬ ‫مقایس��ه ای بیش از انکه کمکی بکند‪ ،‬توهین امیز‬ ‫است‪ .‬در انگلستان معترضان به خاطر دموکراسی‬ ‫در خیابان ها نیس��تند‪ .‬این جوانان فروشگاه های‬ ‫ورزشی را خالی می کنند و بر خالف نسل پیشین‬ ‫معترضان انگلیسی هیچ مانیفستی ندارند‪ .‬در واقع‬ ‫این جوانان خواسته مش��خصی ندارند که کسی‬ ‫بخواهد به انها پاسخ دهد‪ .‬این گروه از معترضان‬ ‫در حال حاضر خطری بس��یار جدی برای دولت‬ ‫انگلستان به شمار می روند‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫پرسه در جنگ‬ ‫جنجال هایی که کتاب جدید احمد دهقان افرید‬ ‫دردسرهایاقای نویسنده‬ ‫رمان «پرسه در خاک غریبه» پس از مجموعه داستان «من قاتل‬ ‫پس��رتان هس��تم» دومین اثر داستانی اس��ت از احمد دهقان که‬ ‫منتقدان او را به ش��دت ازرده کرده‪ .‬احمد دهقان متهم به تبلیغ‬ ‫ادبیات ضدجنگ اس��ت‪ .‬او در مقابل این انتقادها تاکنون سکوت‬ ‫ک��رده‪ ،‬اما مدافعان و منتقدانش این چالش را به جلو برده اند‪ .‬در‬ ‫این پرونده هفته نامه مثلث این چالش ها روایت شده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫‪1‬‬ ‫«احمد دهق��ان» حاال ‪ 45‬س��اله اس��ت‪ .‬او که‬ ‫هنگام ش��روع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران هنوز‬ ‫‪ 14‬سالش تمام نش��ده بود‪ ،‬به جبهه رفت و تا پایان‬ ‫جنگ عنوان «رزمنده» را رها نک��رد‪ .‬دهقان با پایان‬ ‫یافتن جنگ ب��ه تحصیل در دانش��گاه پرداخت و از‬ ‫سال ‪ 68‬دانشجوی مهندسی برق شد‪ .‬سپس در رشته‬ ‫علوم اجتماعی به تحصیل در مقطع باالتر ادامه داد و‬ ‫در نهایت با مدرک فوق لیسانس در رشته مردم شناسی‬ ‫فارغ التحصیل شد‪.‬‬ ‫او که در همی��ن دوران در زمین��ه خاطره نگاری‬ ‫جنگ فعالیت هایی داش��ت و حتی به انتشار مباحثی‬ ‫نظری در این زمینه دس��ت زده بود‪ ،‬درواقع با انتشار‬ ‫پنجمین اثر خود در قالب یک رم��ان بود که نامش را‬ ‫در فهرس��ت نویسندگان کش��ور‪ ،‬به ویژه نویسندگان‬ ‫دفاع مقدس تثبیت کرد‪.‬‬ ‫«س��فر به گرای ‪ 270‬درجه» که در س��ال ‪1375‬‬ ‫در مقام یک��ی از معدود رمان های ب��ا موضوع جنگ‬ ‫تحمیلی منتشر ش��د‪ ،‬بالفاصله با موفقیت هایی که در‬ ‫عرصه نشر و ادبیات کش��ور به دست اورد‪ ،‬نام دهقان‬ ‫را با ذهن های مخاطبان و دوستداران ادبیات داستانی‬ ‫اشنا ساخت‪ .‬این اثر چند عنوان ویژه را هم برای او به‬ ‫‪62‬‬ ‫ارمغان اورد‪ :‬جایزه جشنواره ‪ 20‬سال ادبیات داستانی‬ ‫وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی‪ ،‬جایزه ‪ 20‬س��ال‬ ‫ادبیات پایداری و جایزه چهارمین دوره انتخاب کتاب‬ ‫سال دفاع مقدس‪.‬‬ ‫«س��فر به گ��رای ‪ 270‬درج��ه» عالوه ب��ر انکه‬ ‫چاپ ه��ای متع��ددی را تجرب��ه ک��رد و هن��وز هم‬ ‫موضوع یادداشت ها و نشست هایی در حوزه ادبیات‬ ‫دفاع مقدس قرار می گیرد‪ ،‬شانس ترجمه به زبان دیگر‬ ‫و در اختیار مخاطبانی در دیگر کشورها قرار گرفتن را‬ ‫هم به دست اورد‪ .‬نسخ ه انگلیسی زبان کتاب که توسط‬ ‫پال اس��پراکمن‪ ،‬اس��تاد و نایب رئیس مرکز مطالعات‬ ‫دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتگرز نیوجرسی با‬ ‫عنوان «‬ ‫» در ‪184‬صفحه‬ ‫از سوی انتش��ارات مزدا در امریکا به قیمت ‪ 25‬دالر‬ ‫به چاپ رس��ید‪ ،‬در س��ایت امازون با فروش انالین‬ ‫به نسبت خوبی مواجه شد‪.‬‬ ‫دهقان همان س��ال رمان «گ��ردان چهار نفره» را‬ ‫هم برای مخاطبان نوجوان منتش��ر کرد که در س��ایه‬ ‫«س��فر به گرای ‪ 270‬درجه» چندان دیده نشد‪ .‬او از‬ ‫همان رمان موفق خود به نوعی با کمی چرخش نگاه‪،‬‬ ‫حضور شخصیت های ویژه لوتی منش را در جبهه ها‬ ‫یاداوری و تعریف های دیگری غیر از نگاه کلیشه ای‬ ‫رس��می را به ادبیات این حوزه وارد کرد‪ .‬نگاهی که‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫بعدها توسط نویسندگان و حتی فیلمسازان دیگری‬ ‫چون رسول مالقلی پور و مسعود ده نمکی و اخیرا نیز‬ ‫در برخی مجموعه های تلویزیونی دنبال شده است‪.‬‬ ‫اما اثار دهقان ک��ه به دلیل برخ��ورداری از نگاه‬ ‫متفاوت جایگاه ویژه ای یافتند‪ ،‬درواق��ع از زمانی با‬ ‫حاشیه های بعضا سخت مواجه شدند که او با انتشار‬ ‫مجموعه داس��تان «من قاتل پس��رتان هس��تم» ‪ -‬که‬ ‫بعدها دستمایه فیلم «پاداش س��کوت» مازیار میری‬ ‫هم ش��د– به برخی چرخش های رفتاری بازماندگان‬ ‫جنگ و برخی ناهنجاری های ناش��ی از ان پرداخت‪.‬‬ ‫این داس��تان ها ک��ه بعضا تایی��د و تحس��ین هایی را‬ ‫برانگیختند‪ ،‬با واکنش هایی در رد ان از سوی برخی‬ ‫افراد و نهادها مواجه شد که می توان گفت قبل و پس‬ ‫از ان بی نظیر بوده است‪.‬‬ ‫مجله ادبیات داس��تانی حوزه هنری ک��ه اتفاقا‬ ‫دهقان کارش��ناس مرکز افرینش های ادبی ان بود به‬ ‫سردبیری محمدرضا سرشار مطالب و ویژه نامه های‬ ‫تندی علیه این کتاب منتشرکرد‪ .‬مجتبی رحماندوست‬ ‫در نمابری به رسانه ها با سربرگ مشاور رئیس جمهور‬ ‫در امور ایثارگ��ران از قرار گرفتن ن��ام این کتاب در‬ ‫فهرس��ت جایزه غیردولت��ی نویس��ندگان و منتقدان‬ ‫مطبوعات انتقاد کرد‪ .‬جایزه شهید غنی پور که دهقان‬ ‫معاونت اطالع رس��انی ان را برعهده داش��ت به این‬ ‫کتاب توجهی نکرد و مدیران بنیاد حفظ اثار و نش��ر‬ ‫ارزش های دف��اع مقدس در برابر پیش��نهاد برگزاری‬ ‫جلسه نقد این کتاب‪ ،‬اظهار کردند که برای چنین اثری‬ ‫باید یک جلسه کتاب سوزی برگزار شود‪ .‬البته این بنیاد‬ ‫اخیرا برای رمان اخر این نویسنده جلسه نقدی برگزار‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫این هجمه ها البته با پاسخ متقابل گروهی دیگر از‬ ‫نویسندگان مسلمان و انقالبی همچون رضا امیرخانی‬ ‫و محمود جوانبخت مواجه شدند که در یادداشت ها‪،‬‬ ‫مصاحبه ها و نشس��ت هایی‪ ،‬به ش��دت از نویسندگی‬ ‫احمد دهقان و انچه صداقت اث��ارش نامیدند‪ ،‬دفاع‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫دهقان اما در دو سال گذشته دو اثر دیگر منتشر‬ ‫کرد‪ :‬رمان های «دشت بان» و «پرسه در خاک غریبه»‬ ‫که این دومی بحث ه��ای مش��ابهی را برانگیخت‪.‬‬ ‫خودش درباره رمان «دشت بان» که در چهاردهمین‬ ‫جش��نواره کتاب کودک و نوجوان‪ ،‬جایزه «ش��هید‬ ‫فهمی��ده» را به دس��ت اورد‪ ،‬می گوی��د‪« :‬قب�لا هم‬ ‫تجربه دربار ه نوجوانان نوشتن را در کتاب «گردان‬ ‫چهارنفره» داشته ام‪ .‬در این کار هم خواستم به نوعی‬ ‫این تجربه را تکرار کنم و جنگ را از منظری که تا به‬ ‫حال دیده نشده اس��ت‪ ،‬ببینم‪ .‬تا قبل از « دشت بان»‪،‬‬ ‫همه جنگ را در جن��وب می دیدن��د و همه فکر و‬ ‫ذکرش��ان این بود که جنگ فق��ط در خطوط مقدم‬ ‫جبهه است و نگاه های انس��انی فراموش شده بود‪.‬‬ ‫در این داستان‪ ،‬ادم های متفاوت جنگ را به تصویر‬ ‫کشیدم و زندگی انها را دیدم و نیز فضاهای متفاوتی‬ ‫که در جنگ در منطقه قصرشیرین دیده شده است‪.‬‬ ‫در «دشت بان» فضاها متفاوت است؛ با مردمی که تا‬ ‫به حال دیده نش��ده اند‪.‬‬ ‫«دش��ت بان» ماجرای ی��ک خانواده روس��تایی‬ ‫در جنگ اس��ت؛ خانواده ای که پ��در و پدربزرگ در‬ ‫ان دش��ت بان بوده ان��د و در کنار رود الون��د نزدیک‬ ‫قصرش��یرین زندگی می کنند؛ اما جنگ به انها هجوم‬ ‫می اورد و مجبور به فرار می شوند و در طول این فرار و ‬ ‫ترک دیار‪ ،‬حوادثی پیش می اید که انها به یک دره و غار‬ ‫پناه می برند‪ ،‬مدتی انجا می مانند و داس��تان در اواسط‬ ‫فصل زمس��تان پایان می یابد‪« .‬دش��ت بان» به تناوب‪،‬‬ ‫تالش ادم ها را برای زنده ماندن در جنگ با طبیعت و‬ ‫نیز دشمن روبه رو نشان می دهد‪ .‬در داستان‪ ،‬ادم هایی‬ ‫هس��تند که از یک طرف با طبیعت مب��ارزه می کنند تا‬ ‫زنده بمانند و از یک س��و با دشمن پیش رو و این نکته‬ ‫تا پایان کتاب مورد توجهم بوده و شاخصه اصلی ان‬ ‫محسوب می شود‪».‬‬ ‫اما کم��ی بع��د‪ ،‬پنجمین رم��ان احم��د دهقان‬ ‫با نام «پرس��ه در خاک غریب��ه» که روایت��ی دیگر از‬ ‫سال های جنگ تحمیلی اس��ت‪ ،‬منتشر شد‪ .‬ماجرای‬ ‫«پرس��ه در خاک غریبه» ماجرای جمعی از رزمندگان‬ ‫اس��ت که برای کمک به م��ردم در محاص��ره منطقه‬ ‫کردس��تان عراق می روند‪ .‬مردم در محاصره نیروهای‬ ‫رژیم بعث عراق هستند و هر لحظه دایره این محاصره‬ ‫تنگ تر می شود و خطر جدی انها را تهدید می کند‪ .‬این‬ ‫روایت در سال های پایانی جنگ تحمیلی یعنی حدود‬ ‫سا ل ‪ 66‬روایت می ش��ود و شخصیت های داستان در‬ ‫روند ش��کل گیری روایت‪ ،‬وضعیت های مختلفی را‬ ‫تجربه می کنند‪ .‬همچنین داستان در بازه زمانی کوتاهی‬ ‫روایت می شود‪.‬‬ ‫دهقان پس از انتش��ار ای��ن اثر در پاس��خ به این‬ ‫پرسش که چرا اصرارش بر روایت از سال های جنگ‬ ‫تحمیلی است‪ ،‬در جایی مطرح کرد‪« :‬اگر به «پرسه در‬ ‫خاک غریبه» دقت کنید‪ ،‬متوجه می شوید این رمان البته‬ ‫که در دل جنگ روایت می ش��ود و ماجرای ادم هایی‬ ‫است که در گیرودار جنگ هستند‪ ،‬اما شخصیت های‬ ‫داستان در کنشی که دارند‪ ،‬از وضعیت کشت و کشتار‬ ‫فراروی می کنند تا به معنایی دیگر از زندگی دس��ت‬ ‫پیدا کنند‪ .‬سعی کردم در این رمان ضمن بهره گیری از‬ ‫تجربه های داستان نویسی در اثار قبلی ام‪ ،‬خالقیت های‬ ‫دیگری را به کار ببندم‪ .‬در این داس��تان بیشتر از خیال‬ ‫کمک گرفته ام تا واقعیت های زیسته شده در دل جنگ‪.‬‬ ‫درواقع می شود گفت «پرسه در خاک غریبه» تخیلی‬ ‫اس��ت که در دل واقعیت جای خ��ودش را باز کرده‬ ‫است‪».‬‬ ‫او معتق��د اس��ت‪ ،‬در این رمان س��عی ک��رده به‬ ‫تجربه های جدید زبانی دست بزند و برخالف رمان‬ ‫«س��فر به گرای ‪270‬درجه»‪ ،‬در رمان «پرسه در خاک‬ ‫غریبه» از تجربه های دیگ��ری در زمینه اختیار کردن‬ ‫زاویه دید بهره برده است‪ .‬در این رمان سعی شده راوی‬ ‫دانای کل با راوی اول شخص در کنار هم قرار بگیرند و‬ ‫این دو راوی و زاویه دید‪ ،‬روایت را پیش ببرند‪.‬‬ ‫احمد دهقان در جایی هم گفته است که روایت‬ ‫رمان «پرس��ه در خاک غریبه» که داستان ان در مناطق‬ ‫مرزی غرب کش��ور می گذرد‪ ،‬با اولین برف زمستانی‬ ‫یک سال اغاز شده و با اخرین برف زمستانی سال بعد‬ ‫به پایان رسید‪g .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ادبیات ضد دفاع مقدس‬ ‫محصول ابتال به تئوری های غربی‬ ‫چرا ادبیات ضدجنگ اتفاق می افتد؟‬ ‫عباس جعفری مقدم‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جدا بودن فرم از محتوا دروغ بزرگی است‬ ‫که در هنر و ادبی��ات معاصر گفته ان��د‪ .‬هر عقل‬ ‫س��لیمی این را ب��اور دارد که ادبیات و داس��تان‬ ‫به عنوان ی��ک محصول عقالنی بش��ر نمی تواند‬ ‫بدون منظور و محتوا مطرح شود و اینکه کسانی‬ ‫می گویند فرم از محتوا جداست و باید به ساختار‬ ‫و فرم داس��تان پرداخ��ت‪ ،‬به دلیل ان اس��ت که‬ ‫اثارش��ان محتوا ندارد و می خواهند این مشکل‬ ‫اثار ش��ان دیده نش��ود‪ .‬ما به خاط��ر اینکه پزمان‬ ‫نش��کند‪ ،‬دائم از مکات��ب جدید غربی اس��تفاده‬ ‫می کنیم‪ .‬همچنین مدیران ما به نام های مش��هور‬ ‫توجه زی��ادی می کنند؛ در حالی که ثابت ش��ده‬ ‫خیل��ی از هنرمندان م��ا قد فکری ش��ان از مردم‬ ‫کوتاه تر است و اس��م هایی که مسئوالن دل شان‬ ‫را به انها خ��وش کرده اند‪ ،‬گاه��ی از مردم کم تر‬ ‫می فهمند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫ازسوی دیگر وقتی می خواهیم اثری را در حوزه‬ ‫دفاع مقدس نقد کنیم‪ ،‬صاح��ب اثر فورا می گوید که‬ ‫من جنگ بوده ام و فالنی نبوده است یا دارد از جنگ‬ ‫نان می خورد و اگر نقد نکند‪ ،‬چه کار کند‪ .‬به هر حال‬ ‫در برابر کسی که اثری را نقد می کند‪ ،‬درشت برخورد‬ ‫می کنند و مدعی هم هستند و اگر کسی واقعیت های‬ ‫دفاع مقدس را بنویس��د‪ ،‬می گویند ش��عارزده شده‬ ‫اس��ت‪ .‬جریانی ادبی وجود دارد که دروغ بزرگی به‬ ‫نام واقعیت گرایی گفته اس��ت‪ .‬این گ��روه می گویند‬ ‫که شما ارمان گرایانه می نویسید؛ ولی ما واقع گرایانه‬ ‫می نویسیم‪ .‬این در صورتی است که نوشته های انها‬ ‫از واقعیت نیست و به طور مطلق دچار اشکال و اشتباه‬ ‫اس��ت و فقط وجهی از جن��گ را می بینن��د و در دام‬ ‫ادبیات ضد دفاع مقدس افتاده اند‪.‬‬ ‫در غفلت اهالی فرهنگی و دفاع مقدس‪ ،‬به جای‬ ‫اینکه مکتب دف��اع مقدس را تبیین کنی��م‪ ،‬به ادبیات‬ ‫ضد دفاع مقدس رس��یده ایم‪ .‬کس��انی که ب��ه ادبیات‬ ‫ضد دفاع مقدس رسیده اند‪ ،‬بی ش��ک به تئوری های‬ ‫غربی مبتال هس��تند‪ .‬اگر کس��ی جنگ هشت ساله را‬ ‫درک کرده‪ ،‬منصف بوده و بخشی از متن دفاع مقدس‬ ‫باشد‪ ،‬بهتر می تواند داس��تان دفاع مقدس را بنویسد‪.‬‬ ‫اما ممکن است کسی در جبهه هم بوده باشد‪ ،‬ولی در‬ ‫طول زم��ان تغییر کند‪ .‬پس م��ا نمی توانیم قبول کنیم‬ ‫هر کس��ی که جبهه ب��وده‪ ،‬هرچه می نویس��د‪ ،‬عین‬ ‫واقعیات جنگ باشد‪.‬‬ ‫بر این اساس هرچند شخصیت خود احمد دهقان‬ ‫را دوست داشتنی می دانم اما به کتاب هایش نقد دارم‪.‬‬ ‫دهقان می گوید فقط هر کسی که جبهه بوده‪ ،‬حق دارد‬ ‫در رابطه با جنگ بنویسد و کسی حق ندارد نوشته او‬ ‫را نقد کند‪ .‬اما من می گویم هر کسی می تواند از دفاع‬ ‫مقدس بنویسد‪ .‬برخی افراد که در جنگ بوده اند و از‬ ‫دفاع مقدس می نویسند‪ ،‬شبهاتی دارند و به لحاظ‬ ‫ش��خصیتی منفی نگرن��د‪ .‬من قبل از ‪14‬س��الگی‬ ‫تا زمان پذیرفته ش��دن قطعنامه در جبهه بودم و‬ ‫معتقدم برخی نویسندگان ما سواالتی در ذهن شان‬ ‫بود که زمینه چرخش را به وجود اورد‪.‬‬ ‫اما چرا ادبیات ضد جنگ اتفاق می افتد؟ در‬ ‫ادبیات امریکا به دلیل انکه جنگی وجود دارد که‬ ‫خود مردم امریکا با ان مخالف اند و بحث کامال‬ ‫بحث استکباری اس��ت‪ ،‬ادبیات ضدجنگ اتفاق‬ ‫می افتد و م��ا نباید در دام ای��ن تئوری ها بیفتیم و‬ ‫نسخه ای را که نسخه ما نیست‪ ،‬بگیریم‪ .‬اگر کسی‬ ‫به لحاظ تئوری درگیر شده باش��د‪ ،‬دیگر با ابزار‬ ‫هنری که دارد‪ ،‬نمی تواند کار هنری کند و ظرف‬ ‫ادبیات داس��تانی اگر رویکردش رویکرد غلطی‬ ‫ش��ود‪ ،‬دیگر ادبیات دفاع مقدس در ان گنجانده‬ ‫نخواهد شد‪.‬‬ ‫در جای��ی از داس��تان «پرس��ه در خ��اک‬ ‫غریبه» ه��م می بینیم که احمد دهقان بس��یجیان‬ ‫را کهنه س��ربازان جنگ می نامد‪ .‬در حالی که این‬ ‫اصطالح برای سربازان امریکایی است؛ چرا که‬ ‫افرادی که در دفاع مقدس ما جنگیدند‪ ،‬به صورت‬ ‫داوطلب رفته بودند و اکثر انها ش��غلی داشتند و‬ ‫این گونه نبود که پس از پایان جنگ‪ ،‬بیکار باشند‪.‬‬ ‫به محض انکه فرد وارد جبهه می شد‪ ،‬بالفاصله‬ ‫فضای جدی معنوی او را درب��ر می گرفت‪ .‬ولی‬ ‫ما این فض��ا را در کتاب «پرس��ه در خاک غریبه»‬ ‫که نویس��نده در ان ب��ه جزیی ترین مس��ائل هم‬ ‫پرداخته اس��ت‪ ،‬نمی بینیم‪ .‬مگر می شود رزمنده‬ ‫بسیجی را در داستان بیاوریم‪ ،‬بدون توسل هایش‬ ‫به خ��دا و دعایش و ب��دون امام خمین��ی (ره) و‬ ‫شهادت طلبی ها؟ ‪g‬‬ ‫جنگ‪ ،‬احمد دهقان را نویسنده کرد‬ ‫ابراهیم زاهدی مطلق‬ ‫‪3‬‬ ‫احمد دهقان ‪ 14‬س��اله بود که وارد فضای جنگ‬ ‫ش��د و به قول خودش‪ ،‬تا اخر جنگ در جبهه ماند‪ .‬او‬ ‫از نویسنده هایی است که جنگ‪ ،‬انها را نویسنده کرده‬ ‫است‪ .‬اگر جنگ نبود‪ ،‬مهندس مخابرات یا مردم شناس‬ ‫می ش��د‪ .‬یادم هس��ت دهقان می گف��ت نمی خواهم‬ ‫پاورقی نویس روزنامه باشم‪ ،‬می خواهم نویسنده باشم؛‬ ‫به همین دلیل کار را جدی گرف��ت و در کم تر از یک‬ ‫س��ال‪ 300 ،‬رمان را خواند؛ یعنی اینکه نویسنده اراده‬ ‫کرده بنویسد‪ .‬او حاال نویسند ه شش دانگ جنگ است‬ ‫و همه زندگی اش را وقف جنگ کرده است‪ .‬کارهای‬ ‫‪64‬‬ ‫زندگینامه نویس��ی کرده‪ ،‬که در انه��ا هم صحنه های‬ ‫درخشانی را خلق کرده و زبانی روایی دارد‪ .‬از جمله ‬ ‫این کتاب ها‪ ،‬زندگینامه ش��هید محمدحسن نظرنژاد‬ ‫است‪ .‬با خواندن اثار زندگینامه ای که او نوشته‪ ،‬متوجه‬ ‫می شوی با یک نویسنده مواجهی‪.‬‬ ‫کتاب های او معموال تحت تاثیر خاطرات نویسنده‬ ‫اس��ت که از متراکم بودن خاطرات در ذهن او ناشی‬ ‫می شود‪ .‬همه ش��خصیت نویس��نده در جنگ شکل‬ ‫می گیرد و این خاطرات خیلی بر کتاب های او همچون‬ ‫«سفر به گرای ‪ 270‬درجه» س��نگینی می کند‪ .‬البته از‬ ‫نکته های برجس��ته کتاب هم همین اس��ت‪ .‬نویسنده‬ ‫خاطرات جنگ را با خود حمل می کن��د و انها را در‬ ‫روایت به ظرافت می پردازد و بس��یار ریز و ظریف و‬ ‫وجب به وجب خاک جبهه را توصیف می کند‪ .‬عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬بزرگ ترین ویژگی اثار داس��تانی احمد دهقان‬ ‫تصویرگرایی‪ ،‬برخورداری از نثری روان و منتقل کردن‬ ‫ادبیات حاکم بر جبهه است‪g .‬‬ ‫پرسه در‬ ‫گرای نامعلوم‬ ‫وقتی نویسنده دفاع مقدس به بازنشستگی‬ ‫پیش از موعد می اندیشد‬ ‫زینب کاظمی‬ ‫«پرسه در خاک غریبه» عنوان تازه ترین اثر داستانی و پنجمین رمان‬ ‫احمد دهقان است که سیدمهدی شجاعی در انتشارات نیستان ان را‬ ‫منتشر کرده است‪ .‬این رمان مانند برخی دیگر از اثار دهقان همچون‬ ‫مجموعه داستان «من قاتل پسرتان هستم» و رمان «سفر به گرای‬ ‫‪270‬درجه» محل بحث موافقان و مخالفانی در زمینه نوع زاویه نگاه در‬ ‫اثار ادبی حوزه دفاع مقدس شده است‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫من داستان نویسم‪ ،‬نه مانیفست نویس‬ ‫به نظر می رسد احمد دهقان‪ ،‬نویسنده ای که در هر‬ ‫برخورد با او‪ ،‬اولین چیزی که توجه ات را جلب می کند‪،‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫احمد دهقان حاال نویس��نده شناخته ش��ده ای در‬ ‫حوزه دفاع مقدس است که همگان پذیرفته اند او اگر نه‬ ‫تا اخر عمرش‪ ،‬دست کم حاال حاالها تنها از رویدادی‬ ‫عظیم خواهد نوشت که بر زندگی و احوال او نیز مانند‬ ‫خیلی دیگر از احاد جامعه تاثیر ماندگاری داشته است‪.‬‬ ‫دهقان که پس از هشت سال حضور در خط مقدم جبهه‬ ‫با اشتغال به تحصیالت دانشگاهی و همزمان هنر نوشتن‬ ‫عمال به جبهه جدیدی در تداوم جبهه پیشین گام نهاد‪،‬‬ ‫انقدر تحت تاثیر ان فضا بود که نه تنها نام ش��خصیت‬ ‫اصلی رمان معروفش «س��فر به گ��رای ‪ 270‬درجه» را‬ ‫همچون برخی ش��خصیت های مجموعه داستان «من‬ ‫قاتل پسرتان هس��تم»‪ ،‬نام همرزم و شاید الگوی دوران‬ ‫جبهه اش «ناصر» قرار داد‪ ،‬بلکه این نام را برای پسرش هم‬ ‫انتخاب کرد که شاید روزی ادامه دهنده راه او باشد؛ او‬ ‫که نوجوانی و جوانی اش همراه با نسل انقالب و جنگ‪،‬‬ ‫همراه ارزش هایی بود که بسیاری از بهترین سرمایه های‬ ‫کشور‪ ،‬فدایی اش شدند‪.‬‬ ‫دهقان ام��ا حاال ب��ا تاکی��د همیش��گی و رو به‬ ‫افزایش اش بر این اعتقاد که داس��تان جن��گ را باید از‬ ‫نگاه ادم های امروز نوشت‪ ،‬از این سخن می گوید که‬ ‫گاه تصمیم می گیرد قهر کند و به س��مت موضوعات‬ ‫دیگر برود‪ ،‬هرچند این احساس چندان طول نمی کشد‬ ‫و او باز برمی گردد سر خط‪ .‬کسانی را که نوع نگاه امثال‬ ‫او را در روای��ت جنگ به چالش می کش��ند‪ ،‬کس��انی‬ ‫معرفی می کند که حتی یک عکس هم با لباس خاکی‬ ‫ندارند‪ .‬می گوید‪ ،‬کسانی که در زمان جنگ حتی از دور‬ ‫هم دستی بر اتش نداشته اند‪ ،‬همه چیزشان را از جنگ‬ ‫دارند و اگر جنگ نبود معلوم نبود امروز چگونه گذران‬ ‫معاش میکردند‪ .‬فرق ما و انها این است که نویسندگان‬ ‫مثل من جنگ را دیده اند و انها جنگ را ندیده اند؛ یعنی‬ ‫با پوست و خون خود لمس نکرده اند‪ .‬عده ای افراطی‬ ‫هم ه ادم ها را در خط کشی ساختگی خود جا می دهند‬ ‫و نویسندگان را طبقه بندی می کنند‪ .‬انان نمی خواهند‬ ‫نویسنده خودش باش��د و چنان جوی ایجاد می کنند‬ ‫که ادبیات ریا و دروغگویی ش��کل می گیرد؛ در حالی‬ ‫که اگر هر کسی داستان خود را بنویسد‪ ،‬داستان و رمان‬ ‫به معنای واقعی خلق می شود و ادبیات زالل و پاک پا‬ ‫می گیرد‪ .‬نویسنده «پرس��ه در خاک غریبه» خاطره ای‬ ‫دارد که می گوید‪« :‬یکی از دوستانم عصب پایش ضربه‬ ‫خورده بود‪ .‬تعریف می کرد که دخترم تازه متولد شده‬ ‫بود‪ .‬بعضی اوقات می بوسیدمش و بعضی وقت ها چنان‬ ‫او را در بغل می فشردم که سیاه می شد یا بعضی اوقات‬ ‫گازش می گرفتم؛ در حالی که فکر می کردم با لب هایم‬ ‫گاز گرفته ام؛ ول��ی می دیدم که گاز گرفت��ه ام و جای‬ ‫گاز گرفتگی کبود شده است‪ .‬بعدها دکتر به من گفت‬ ‫که این عصب چنان دردی به تو وارد می کرد که خیلی از‬ ‫چیزها را متوجه نمی شدی و نمی فهمیدی که چه اتفاقی‬ ‫دارد می افتد‪ ».‬دهقان وقتی این خاطره را تعریف می کند‪،‬‬ ‫مثل خیلی وقت ها که از این روایت ها دارد‪ ،‬لبخندی به‬ ‫ارامی و تلخی می زند و ادامه می دهد‪« :‬من داستان نویس‬ ‫غریزی هستیم‪ .‬این طور نیستم که بنشینم برای خودم‬ ‫چارچوب و فرمول بگذارم و داس��تان را تالیف کنم‪.‬‬ ‫یعنی فرمم را انتخاب نمی کنم که بعد داستانم را بنویسم‪.‬‬ ‫داستانم حین نوشتن شکل می گیرد‪ .‬شاید برخی بگویند‬ ‫که خشونت هایی در کالم داستان های من وجود دارد در‬ ‫زندگی بیرونی ام نمود یافته است‪ .‬این را بعد از نوشتن‬ ‫رمان «پرسه در خاک غریبه» متوجه شدم‪ ،‬عین مجموعه ‬ ‫داستان «من قاتل پسرتان هستم» که بعضی گفتند داستان‬ ‫روایت ادم های بعد از جنگ اس��ت‪ ،‬ام��ا خودم وقتی‬ ‫مجموعه را کنار هم قرار دادم‪ ،‬دیدم هم ه داستان هایش‬ ‫در مورد ادم های بعد از جنگ است‪ .‬حین نوشتن «پرسه‬ ‫در خاک غریبه» هم متوجه خشونت ان نشده بودم‪ ،‬بعد‬ ‫از نوشتن دیدم که خشونت در ان زیاد است‪ .‬اما حضور‬ ‫یکی از شخصیت ها ‪ -‬بهرام ‪ -‬در این داستان برای ان‬ ‫بود که فضا را تلطیف کند تا دلنشین باشد و هر لحظه‪ ،‬‬ ‫فضای تلخ‪ ،‬بوی خون و باروت به مشام خواننده نرسد‪.‬‬ ‫انچه اینجا بود‪ ،‬خارج از واقعیت نبود‪ .‬گاه در لحظات‬ ‫جنگ کسانی بودند که فکر می کردند وظیفه انها خنده‬ ‫نش��اندن بر لب دیگران اس��ت‪ .‬این هم بر امده از دل‬ ‫واقعیت جنگ است‪».‬‬ ‫لحن س��خن و برخورد صمیمانه اوست‪ ،‬خیلی حرف‬ ‫غریبی نمی زند‪ .‬او بر این اعتقاد است که ما گاه فراموش‬ ‫می کنیم ادم هایی که در جنگ حضور داشتند‪ ،‬ادم هایی‬ ‫مثل ما بودند؛ اکثرا جوان و نوجوان بودند با زندگی خاص‬ ‫با پدر و مادر‪ ،‬خواهر‪ ،‬برادر‪ ،‬نامزد‪ ،‬زن و بچه و روستا و‪...‬‬ ‫که وارد جنگ شدند‪ .‬پس انها هم می ترسیدند و اتفاقا‬ ‫بزرگی انها این بود که با ترس ش��ان وارد جنگ شدند؛‬ ‫چراکه برای نجات ادم ها به جبهه های جنگ امده بودند‪.‬‬ ‫پس با ترسیدن است که بزرگ می شوند‪ .‬انها همه غرایز‬ ‫ما را داشتند؛ اما شجاعانه رفتند‪ .‬فضای روحانی جنگ‬ ‫با فریاد و ریا و دغل به دس��ت نیامد‪ .‬صدها هزار انسان‬ ‫ارمانگرا در جایی به نام جبهه جمع ش��دند و توانستند‬ ‫بزرگترین تحول اجتماعی و فردی را بیافرینند‪ .‬ادم های‬ ‫جنگ همین ادم های کوچه و بازار بودند‪ .‬اما این ان چیزی‬ ‫نیست که دوستان می خواهند بعد از سال ها تفسیر کنند‪.‬‬ ‫ادم های جنگ‪ ،‬ادم های معمولی بودند که امدند متحول‬ ‫شدند‪ ،‬ولی این تحول در شهر بزرگ جبهه به وجود امد‪.‬‬ ‫کس��انی که می خواهند بگویند کار من ارزشی نیست‪،‬‬ ‫به دنبال این هستند که یک نفر مانیفست بنویسد؛ اما من‬ ‫داستان نویس هستم‪ ،‬نه مانیفست نویس‪.‬‬ ‫اما او چرا بر این نگاه تاکید دارد و منتقدانش چرا با‬ ‫او نمی توانند به تفاهم برسند؟ چرا تاکید او و منتقدانش‬ ‫روز به روز بیشتر می ش��ود؟ خودش معتقد است‪« :‬در‬ ‫هم ه دنیا حوادثی که معاصر هستند‪ ،‬به حوادث تاریخی‬ ‫تبدیل می شوند‪ .‬به عنوان نمونه‪ ،‬انقالب سال‪ 57‬االن یک‬ ‫واقع ه تاریخی است و کسی به عنوان موضوع روزمره به‬ ‫ان نمی نگرد‪ .‬دربار ه انقالب هر کس بخواهد بنویس��د‪،‬‬ ‫می تواند بنویسد و هیچ مشکلی برایش به وجود نمی اید‬ ‫و هیچ کس نیس��ت که خط کش دستش بگیرد و سانت‬ ‫به سانت ان را مورد تحلیل قرار دهد‪ ،‬اما جنگ اینطور‬ ‫نیس��ت‪ .‬جنگ هنوز در زندگی ما حضور چشم گیری‬ ‫دارد‪ .‬هر بار که تلویزیون را نگاه می کنید‪ ،‬می بینید که یک‬ ‫صحن ه جنگ را دارد نشان می دهد؛ به گونه ای که موضوع‬ ‫امروزی ماست و حتی در خیلی از موارد هم نتوانستیم‬ ‫ان را با دنیای امروزی خویش منطبق کنیم‪ .‬ما همچنان‬ ‫دربار ه جنگ صحبت می کنیم‪ .‬این جور داستان نوشتن‬ ‫را دوست دارم که جنگ به امروز برسد و نگاه امروزی و‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ادم های امروزی را به تصویر بکشم‪ ،‬خیلی خوب است‬ ‫اما بزرگ ترین مشکلی که وجود دارد‪ ،‬این است که به این‬ ‫جنگ هشت ساله هنوز به عنوان موضوع تاریخی نگاه‬ ‫نمی شود؛ به این جهت خیلی نمی شود به ان نزدیک شد‪.‬‬ ‫در داس��تان جنگ به هر موضوع که نگاه می کنی‪،‬‬ ‫می بینی که نمی توانی بنویسی و چون نمی توانی بنویسی‪،‬‬ ‫سعی می کنی به کل وارد این ماجرا نشوی‪ .‬این دغدغه ‬ ‫من است و معتقدم که باید وارد این عرصه شد و داستان‬ ‫جنگ را از نگاه ادم های امروز نوش��ت‪ .‬این اتفاق باید‬ ‫بیفتد و البته چیزی است که داستان نویسی ما از ان غافل‬ ‫مانده اس��ت‪ .‬این اتفاق می تواند موض��وع رمان بزرگی‬ ‫باش��د‪ ،‬ان گونه که به موض��وع جنگ با ن��گاه ادم های‬ ‫امروزی بپردازد‪ .‬هنوز در داستان جنگ این را ندیده ایم و‬ ‫داستان نویسان امروزی ما به شدت ان را فراموش کرده‬ ‫و شاید نادیده گرفته اند‪ .‬من به عنوان یک نویسنده اولین‬ ‫نکته و نگاهم این است که در جنگی که هشت سال طول‬ ‫کشید‪ ،‬ما متجاوز نبودیم‪ .‬ما دفاع کردیم و این دفاع ما تا‬ ‫روز اخر طول کش��ید‪ .‬دفاع ما احتیاج به فریاد کشیدن‬ ‫ندارد‪ .‬احتیاج به این نداریم که دم به دم التماس کنیم تا‬ ‫این حرف را بزنیم‪ .‬به همین جهت در داستان بسیار ازادنه‬ ‫می شود جوالن داد‪ .‬چون چینش ابتدایی من این است‬ ‫که مردمی که وارد جنگ شدند‪ ،‬رفتند دفاع کنند و این‬ ‫دفاع می تواند نقط ه اغازین همه داستان های ما باشد‪ .‬اما‬ ‫گروهی دیگر به گونه ای دیگر عمل کردند و فکر کردند‬ ‫داستان جای فریاد کش��یدن است‪ .‬این خود بزرگ ترین‬ ‫مشکل اس��ت‪ .‬به همین خاطر خیلی جاها کارهایی که‬ ‫ان گونه داستان نویسان نوشتند‪ ،‬به داستان نزدیک نشده‬ ‫و داستان نیست‪ .‬من نخواستم هیچ گاه جنگ را خارج از‬ ‫انچه بوده‪ ،‬نشان دهم‪ .‬سعی کردم ایینه تمام نمای جنگ‬ ‫باشم‪ .‬ش��یرینی و تلخی را به این نمی بینم که جنگ را‬ ‫محکوم کنم یا نکنم؛ ادم های جنگ برای من مهم هستند‬ ‫که محکو م ناشدنی اند؛ یعنی ادم هایی که داوطلبانه در این‬ ‫عرصه وارد شدند و جنگیدند‪ ،‬با هر سرنوشتی که دارند‪.‬‬ ‫این سرنوش��ت ها برای من مهم اس��ت و چون می دانم‬ ‫محکوم ناشدنی هستند‪ ،‬داس��تان خودم را می نویسم و‬ ‫داستانم را ش��یرین هم می دانم و می دانم که خواننده از‬ ‫این واقع گرایی لذت می برد‪ .‬من هم چنین انتظاری دارم‪».‬‬ ‫اول به جنگ خویشتن برویم‪ ،‬بعد دشمن‬ ‫با همه انتقاده��ا‪ ،‬دهقان در درون‪ ،‬خود را بس��یار‬ ‫وفادار ب��ه ارمان های دف��اع مقدس می دان��د‪ .‬در رمان‬ ‫«پرسه در خاک غریبه» هم در پایان فصل هشتم‪ ،‬از زبان‬ ‫یک لوتی کاباره روی سابق که حاال به جبهه امده است‪،‬‬ ‫خطاب به یک طلبه جوان اورده است‪« :‬تنها چیزی که از‬ ‫جنگ شما دستگیرم شده‪ ،‬این است که افتخار مردن در‬ ‫ان‪ ،‬خیلی بیشتر از کشتن است!» می گوید‪« :‬این معنای‬ ‫کمی نیست‪ .‬به کسی که این دنیا را نمی شناسد‪ ،‬اگر بتوانم‬ ‫همین نکته از جنگ را بگویم‪ ،‬برای من کافی است‪ .‬یعنی‬ ‫ادم هایی که وارد جنگ می شدند‪ ،‬برای کشتن نمی رفتند‪.‬‬ ‫کشتن در نگاه انها نبود‪ .‬یک مستشرق فرانسوی پس از‬ ‫جنگ ایران و عراق گفته بود‪ ،‬هیچ گاه ندیدم ایرانیان در‬ ‫جنگ شان به جنگ برادران عراقی خود بروند‪ .‬انگار انها‬ ‫دارند به یک عرفان شرقی دست پیدا می کنند‪ .‬انها بیشتر‬ ‫به جنگ خودشان می روند تا یک ادم روبه روی شان‪ .‬این‬ ‫معنا بسیار بزرگ است و بسیاری از ادم های امروز ما هم به‬ ‫دنبال ان باید باشند‪ .‬ایا باید با دیگران بجنگیم؟ یا نخست‬ ‫با خویش بجنگیم و بعد با دیگ��ران؟ یکی از امتیازهای‬ ‫بزرگ جنگ‪ ،‬فرهنگ جبهه ب��ود‪ .‬فرهنگی که حاصل‬ ‫زندگی مشترک انسان های ارمان گرا در شرایط خاصی‬ ‫است که انها را متحول ساخته و بسیاری با به یاداوردن ان‬ ‫لحظات و ان روزها و ان ادم ها‪ ،‬حسرت ان را می خورند‪.‬‬ ‫ادم هایی هم که از جنگ هشت ساله برگشتند‪ ،‬به گذشته‬ ‫که نگاه می کنند‪ ،‬جنگ را زیبا می بینند‪ .‬در این فرهنگ‪،‬‬ ‫کشت و کش��تار جایی ندارد و همه در خاطرات شان از‬ ‫زندگی زیبای مشترک و با هم خندیدن هایشان می گویند‪.‬‬ ‫انجا یک زندگی دیگر به وجود می اید که وقتی انسان ان به‬ ‫زندگی شهری و مدرن قدم می گذارد‪ ،‬نمی تواند تضادها‬ ‫را درک کن��د و اصال ان را نمی شناس��د و این از تبعات‬ ‫جنگ است که داس��تان نویس می تواند ان را به تصویر‬ ‫بکشد و نقد کند‪.‬‬ ‫از طرفی من به تجربه کردن خیل��ی اعتقاد دارم‪.‬‬ ‫گاه برای دیدن یک منطقه می روم‪ ،‬سفر می کنم تا ان جا‬ ‫را ببینم‪ .‬هنگام تالیف داس��تان «دشت بان» برای اینکه‬ ‫بتوانم دقیق و جزیی نگر بنویس��م‪ ،‬رفتم زندگی در ان‬ ‫ش��رایط را تجربه کردم‪ ،‬رفتم نان بلوط بپزم‪ ،‬بخورم و‬ ‫تک تک انها را تجربه کنم؛ اما این تجربه های کنسروی‬ ‫نیس��ت که به روی ورق امده است؛ یعنی از هم ه چیز‬ ‫ا ن تجربه ها اس��تفاده ش��ده و در عین حال هم ه انها با‬ ‫تخیل در هم تنیده تا چنین قصه ای نوش��ته شده است‪.‬‬ ‫در واقعیت هیچ کدام از این ادم ها را نمی شناسم؛ اینها‬ ‫در ذهنم شکل گرفته است‪ .‬اما اگر ان ادم های واقعی‬ ‫را نمی دیدم‪ ،‬نمی توانستم انها را شکل دهم؛ یعنی این‬ ‫منطقه را خیلی جاهایش را ندیده ام؛ اما اگر تجربیات‬ ‫زندگی در این شرایط را نداشتم‪ ،‬نمی توانستم مناطق‬ ‫را بنویسم یا همان کش��ت و کشتار را‪ .‬ببینید من چنین‬ ‫کش��تاری ندیده ام اما چیزهای دیگری دیده ام که انها‬ ‫سبب شد بتوانم اینها را بنویسم‪ .‬همه این تجربه ها عینی‬ ‫نیست اما هم ه اینها از تجربه های زندگی من است‪ .‬این‬ ‫تجربه ه��ا در خواندن‪ ،‬زندگی کردن‪ ،‬س��فر و دیدن و‬ ‫شنیدن بوده است‪ .‬همه اینها برای من مهم است‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫نویسنده باید تمام حقیقت دفاع مقدس را بگوید‬ ‫دیدگاه احمد شاکری‪ ،‬جدی ترین منتقد احمد دهقان‬ ‫‪5‬‬ ‫احمد شاکری سال هاس��ت که قلم نقد اثار‬ ‫احمد دهقان را به دست گرفته و از همان سال ‪83‬‬ ‫که مجموعه داستان «من قاتل پسرتان هستم» چاپ‬ ‫ش��د و او یادداش��ت های تندی در مجله «ادبیات‬ ‫داستانی» تحت مدیریت وقت محمدرضا سرشار‬ ‫نوشت‪ ،‬تا حاال که رمان «پرس��ه در خاک غریبه»‬ ‫منتشر شده‪ ،‬همواره پای ثابت نشست ها و نوشته ها‬ ‫و هر حرکتی در نقد و مخالفت با اثار دهقان بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬البته تندی های او گاه با پاسخ های تندی‬ ‫‪66‬‬ ‫ازسوی دیگر نویسندگان حوزه دفاع مقدس نیز مواجه‬ ‫شده است‪ .‬اما به هر حال ش��اکری همواره در نقدها‬ ‫تاکید داشته با نوع نگاه دهقان به فضای جبهه و جنگ‬ ‫مش��کل دارد و ان را مغایر با معنوی��ات حال و هوای‬ ‫دفاع مقدس می داند‪ .‬او که در زمان پایان یافتن جنگ‬ ‫تحمیلی هشت ساله ‪ 14‬سال س��ن داشت‪ ،‬گاهی هم‬ ‫در برابر انتقاد به دیدگاه های نویسنده ای چون دهقان‬ ‫که در زمان پایان جنگ ‪22‬س��اله بوده و از ‪ 14‬سالگی‬ ‫رزمندگی را تجربه کرده است‪ ،‬با این گفتار و استدالل‬ ‫مواجه می شود که منطقی نیست بدون درک از نزدیک‬ ‫فضای جبهه نگاه کسانی را که هشت سال در ان فضا‬ ‫حضور داشته اند‪ ،‬مردود بداند‪ .‬او اما در متن زیر ابتدا به‬ ‫این دیدگاه پاسخ گفته و در ادامه باز نقدهای خودش را‬ ‫درباره اثار و نگاه دهقان مطرح کرده است‪:‬‬ ‫ایا تجربه نویسنده در ارزیابی اثرش می تواند موثر‬ ‫باشد؟ ایا ه ر کسی که در جنگ شرکت کرده‪ ،‬می تواند‬ ‫از ان بنویسد؟ گاهی کسی که در جنگ شرکت کرده‪،‬‬ ‫تنها امور عینی را درک و لمس کرده است‪ .‬پس وقتی‬ ‫می گوییم ش��رکت در جنگ‪ ،‬هم ادراک حس��ی و هم‬ ‫ادراک معقول را دربر می گیرد‪ .‬اش��کاالتی که در ذهن‬ ‫احمد دهقان در رابطه با نویسندگان جنگ است‪ ،‬این‬ ‫است که بودن و تجربه یک نویسنده از جنگ‪ ،‬مبنی بر‬ ‫شناخت او از جنگ نیس��ت؛ چرا که بعثی هایی که در‬ ‫مقابل رزمنده های ما بودند‪ ،‬نیز رزمنده ها را می دیدند‬ ‫و اگر بپذیریم تنها افرادی می توانند از جبهه بنویسند‬ ‫که در ان حض��ور داش��ته اند‪ ،‬ادبیات دف��اع مقدس‬ ‫به ش��دت انحصاری می ش��ود‪ .‬برخ��ی روایت های‬ ‫احمد دهق��ان در کتابش‪ ،‬روایت هایی نیس��ت که در‬ ‫واقع اتف��اق نیفتاده باش��د؛ اما نکته ای ک��ه دهقان در‬ ‫مصاحبه هایش گفته‪ ،‬این اس��ت که کتاب هایش ایینه‬ ‫تمام نمای جنگ اس��ت؛ در حالی که انچه نویس��نده‬ ‫می گوید‪ ،‬باید تمام حقیقت دفاع مقدس باشد؛ چراکه‬ ‫ تردیدی نیس��ت که جهت جنگ مقدس بوده اس��ت‬ ‫و کس��انی که فقط صحنه های س��ربازی را دیده اند‪،‬‬ ‫حقیقت بالجمله جنگ را درک نکرده اند‪ .‬در صحرای‬ ‫کربال هم دو دیدگاه متفاوت وجود داشت؛ صحرای‬ ‫کربال صحنه خونینی بود که اگر با نگاه انسانی بخواهیم‬ ‫به ان بنگریم‪ ،‬کشت و کشتارهای بسیاری در ان اتفاق‬ ‫افتاده‪ ،‬اما کس��ی مانند حضرت زینب (س) می گوید‬ ‫که در ان صحنه چیزی جز زیبایی ندیده است و سپاه‬ ‫دشمن نیز می گوید که اگر خدا بخواهد کسی را عزیز‬ ‫کند و کس��ی را ذلیل‪ ،‬می تواند و به شهادت سپاهیان‬ ‫امام حسین (ع) اش��اره دارند‪ .‬اما اثار دهقان از طرفی‬ ‫می گوید که ما دفاع کرده ای��م و از طرفی بر این اعتقاد‬ ‫است که دفاع‪ ،‬مقدس نیست؛ چرا که تقدس در جنگ‬ ‫وجود ندارد‪ .‬برخی معتقد نیس��تند که جنگ ما سیاه‬ ‫«پهلوان» و « رند» در کنار هم‬ ‫ادبیات جنگ ما هیچگاه ضد جنگ نمی شود‬ ‫‪6‬‬ ‫ما دو کهن الگوی ژرف س��اختی در ادبیات این‬ ‫مرز و بوم داریم که این دو کهن الگو بس��ته به شرایط‬ ‫اجتماعی و تاریخی ک��ه در ان قرار می گیرند‪ ،‬یکی بر‬ ‫دیگری پیشی گرفته است‪ .‬یکی از ان کهن الگوها که‬ ‫تاریخ ادبیات فارس��ی مدیون اوست‪ ،‬فردوسی است‬ ‫که در «شاهنامه» نوعی از پهلوان ایرانی را به ما معرفی‬ ‫کرد‪ .‬پهلوان ایرانی که فردوسی خلق می کند‪ ،‬به شدت‬ ‫متفاوت اس��ت و چه قبل و چه بعد‪ ،‬در جهان‪ ،‬نمونه‬ ‫ان نیست‪ .‬پهلوان فردوسی معتقد است در مواجهه با‬ ‫دستگاه حاکم‪ ،‬ارمانی باالتر از بقای خودش دارد‪ .‬اما‬ ‫نکته ای که در همه جهان است‪ ،‬پهلوان خردمند است‬ ‫که ویژگی پهلوان «شاهنامه» هم هست؛ پهلوان هایی که‬ ‫باید بایستند تا ایران بماند‪.‬‬ ‫دیگ��ر کهن الگوی ادبی��ات ایران «رن��د» حافظ‬ ‫به عنوان درخشان ترین کهن الگوی ادبیات ایران است‪.‬‬ ‫ادبیات ما در تاریخ پر افت و خیزش با فرکانس��ی بین‬ ‫«رند» حافظ و «پهلوان» شاهنامه در حرکت بوده است‪،‬‬ ‫اما ادبیات دفاع مقدس اولین جایی است که «پهلوان» و‬ ‫«رند» در کنار هم قرار می گیرند‪ .‬ما کنار هم قرارگرفتن‬ ‫«پهلوان» و «رند» را در اثار احمد دهقان ازجمله «سفر‬ ‫به گ��رای ‪270‬درجه» می بینیم و ای��ن ویژگی ادبیات‬ ‫ن حال که هنوز اثار خلق شده‬ ‫دفاع مقدس است‪ .‬در عی ‬ ‫انقدر زیاد نیست اما شخصیت جدیدی در ادبیات ما‬ ‫خلق شده و کشف ویژگی های این شخصیت‪ ،‬وظیفه ‬ ‫مخاطبان و منتقدان ادبیات دفاع مقدس است‪.‬‬ ‫ن مفهوم که بیان کردم‪ ،‬کتاب دهقان طلیعه دار‬ ‫با ای ‬ ‫این حرکت اس��ت که «پهلوان» و «رن��د» دفاع مقدس‬ ‫به قدری به هم نزدیک می ش��وند ک��ه می توانند یکی‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫رضا امیرخانی‬ ‫بوده است و کسانی نیز به ماهیت جنگ اعتراض‬ ‫دارند؛ مانند کانون نویسندگان که در نامه ای گفتند‬ ‫ایران هجمه اول را شروع کرد و از صدور انقالب‬ ‫س��خن گفت و صدام که ادمی مشکل دار بود‪ ،‬به‬ ‫این دلیل به ایران حمله ک��رد‪ .‬برخی نیز معتقدند‬ ‫که می خواستیم دفاع کنیم اما ظرفیت های داستان‬ ‫جنگ است که باعث می ش��ود سیاه انگاری شود‪.‬‬ ‫باید ببینیم که داس��تان «پرس��ه در خ��اک غریبه»‬ ‫به دلیل ش��ناخت متف��اوت از جنگ اس��ت یا به‬ ‫دلیل کارکرد ادبیات اومانیس��تی در داستان های‬ ‫احمد دهقان ش��کل گرفته اس��ت؟ماهیت امری‬ ‫مانند دفاع مقدس دو جنبه ملکی و ملکوتی دارد‪.‬‬ ‫اگر خونریزی ها و کشت و کشتارها درنظر گرفته‬ ‫ش��ود و ملکوتیت ان از بین برود‪ ،‬چیزی از دفاع‬ ‫مقدس باقی نمی ماند‪ .‬ما نه تنها نباید به دنبال گونه ‬ ‫خاصی از ادبیات جنگ باشیم‪ ،‬بلکه نباید این ادعا‬ ‫را نیز داشته باشیم که ادبیات جنگ ما چیزی بیشتر‬ ‫از ادبیات جنگ جهان دارد؛ چرا که ادبیات جنگ‬ ‫ما با ادبیات جنگ جهان متفاوت اس��ت و ما دفاع‬ ‫مقدس داشتیم‪ .‬حرف ادبیات نوین هم این است‬ ‫که وظیفه ادبیات‪ ،‬بیان واقعیات است؛ نه حقایق‪.‬‬ ‫اگر به اثار دهقان و عموم نویسندگان سیاه جنگ‬ ‫دقت کنید‪ ،‬می بینید که نوع ادراک این نویسندگان‬ ‫منطق ماورایی و قدس��ی ندارد و باعث می ش��ود‬ ‫مالک ادراک انها انسانی باشد و اگر وجود اعتقادی‬ ‫کنار برود‪ ،‬می بینیم ش��خصیت های داستان های‬ ‫دهقان عالیق انس��انی دارند و نتیجه اش ادبیات‬ ‫سیاه جنگ می شود‪g .‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دوستی با شهیدان را با هیچ چیز عوض نمی کنم‬ ‫حال ایا این امکان هس��ت که نوع نگا ه دهقان به‬ ‫جنگ باز تغییر کند و از زاویه دید دیگری به جنگ نگاه‬ ‫کند که برای خواننده روز جذاب باشد؟ اصال ایا ممکن‬ ‫است که دهقان هم مانند رسول مالقلی پور یا ابراهیم‬ ‫حاتمی کیا غیر از داستان جنگ موضوع های دیگری را‬ ‫هم امتحان کند؟ خودش به صراحت می گوید‪« :‬عالقه ‬ ‫شخصی من جنگ اس��ت‪ .‬من در رمان نویسی جنگ‬ ‫سیراب نشده ام اما گاهی از حواشی ان خسته می شوم‪،‬‬ ‫گاه تصمیم می گیرم که قهر کنم و به سمت موضوعات‬ ‫دیگری بروم‪ ،‬اما همواره این قهر زیاد طول نکش��یده‬ ‫است‪ .‬من ادمی هس��تم که کار خودم را می کنم‪ .‬سال‬ ‫‪ 65‬می گفتند تکلیف اس��ت نروی جن��گ‪ ،‬ولی رفتم‪.‬‬ ‫االن هم با تمام وجودم و عش��قم کار می کنم و لذتم از‬ ‫زندگی‪ ،‬دوستی ام با همه شهیدانی که می شناختم و با‬ ‫همه بچه های جنگ است و این را با هم ه دنیای کسانی‬ ‫که فحش می دهند‪ ،‬عوض نمی کنم‪ .‬به خاطر انها و به یاد‬ ‫و احترام انهایی که مردان روزگار ما بودند‪ ،‬می نویسم‬ ‫و حاال حاالها هم می نویس��م؛ ممکن اس��ت به خاطر‬ ‫شرایطی قلمم را زمین بگذارم‪ ،‬ولی چیزی را که به ان‬ ‫اعتقاد نداشته باشم‪ ،‬نمی نویسم‪ .‬اگر از داستان نویسی ام‬ ‫لذت نبرم و مجبور باش��م چیزی بنویس��م ک��ه به ان‬ ‫اعتقاد ندارم‪ ،‬چرا داس��تان بنویسم؟ هر چند این لذت‬ ‫تلخ باشد‪».‬‬ ‫با این اوصاف‪ ،‬هرچند احمد دهقان این روزها به‬ ‫دوستانشمی گویدکهگاهیاساسابه ترکنویسندگیفکر‬ ‫می کند‪ ،‬اما عجیب نیست اگر بشنوید که همین روزها هم‬ ‫به نگارش اثر دیگری در حوزه دفاع مقدس مشغول است‬ ‫و غریب نیست اگر همین روزها اثر دیگری از او منتشر‬ ‫شود‪ .‬مرد جبهه مرد نوشتن از جبهه است‪g.‬‬ ‫رضا امیرخانی حاال‬ ‫نویسنده پرمخاطبی‬ ‫است که در زمره‬ ‫نویسندگان نزدیک‬ ‫به ارزش های‬ ‫انقالب شناخته‬ ‫می شود‪ .‬هرچند‬ ‫همواره دیدگاه های‬ ‫مستقل و نویی در‬ ‫زمینه اعتقاداتش‬ ‫دارد‪ .‬او در سال های‬ ‫اخیر در هر مجال و‬ ‫مقالی از طرفداران‬ ‫اثار و نگاه‬ ‫احمد دهقان‬ ‫بوده است‬ ‫شوند‪ .‬با این حال به نظرم‪ ،‬این تصور نادرستی است‬ ‫که ادبیات جنگ ما س��یری دارد که به سمت ادبیات‬ ‫ضدجنگ می رود‪ .‬این امری خارج از حقیقت جنگ‬ ‫است‪ .‬ادبیات ما هیچ وقت به ادبیات ضدجنگ تبدیل‬ ‫نخواهد شد؛ دلیلش هم این است که جنگ ما جنگی‬ ‫نبوده که شرمنده ان باشیم‪ .‬انجایی که ادبیات ضدجنگ‬ ‫بیرون می اید‪ ،‬مخالفت نویسنده روشنفکر حقیقت بین‬ ‫با سیاستی است که او را و نس��لی را وارد جنگ کرده‬ ‫و خسارت جنگ را‪ ،‬نسل او و نس��ل های بعد از او را‬ ‫پرداخت کرده اند؛ اما ما این گرفتاری را نداریم‪.‬‬ ‫بای��د بپذیریم ک��ه ادبیات دف��اع مق��دس دچار‬ ‫شعارزدگی‪ ،‬س��طحی زدگی و گرفتاری هایی است‪ .‬اما‬ ‫چیزی که از ادبیات دفاع مقدس می ماند‪ ،‬ان قسمت هایی‬ ‫است که برای مردم نوشته ش��ده؛ برای اینکه اصوال کار‬ ‫نویسندگان این است که با مردم صحبت کنند‪ .‬نویسنده ای‬ ‫که با مس��ئولش صحبت می کند‪ ،‬به نظرم نمی اید شغل‬ ‫نویس��ندگی را انتخاب کرده باش��د‪ .‬برای خاطر اینکه‬ ‫مسئوالن‪،‬مخاطباناصلینویسندگاننیستند‪.‬‬ ‫اگر روزی در جنگ سفیدنمایی کردیم و جنگ‬ ‫سفیدی نشان دادیم‪ ،‬راه مقابله با این‪ ،‬قطعا سیاه نمایی‬ ‫نیست‪ .‬این نکته ای است که باید دقت شود؛ چنانچه‬ ‫کالم وحی می گوید پس��تی های قوم‪ ،‬ش��ما را وادار‬ ‫نکند از عدالت خارج شوید‪ .‬همیشه راه اعتدال است‪.‬‬ ‫حال اینکه وقت ان رسیده یا نرسیده‪ ،‬نیست‪ .‬همیشه‬ ‫وقت اعتدال است‪ .‬همیشه باید سوژه های معتدلی را‬ ‫از جنگ داشته باش��یم تا حقیقت جنگ را انطور که‬ ‫هست‪ ،‬و نه بخشی از ان را‪ ،‬که همه ان را نشان دهیم‪.‬‬ ‫به اعتقاد من‪ ،‬راهی خالف اعتدال نداریم و به نظرم‪،‬‬ ‫راه اینده همان راهی اس��ت که از گذشته بوده است‪.‬‬ ‫همیشه هم همین راه است‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫گفت وگو با محمود جوانبخت دربار ه داستان نویس دفاع مقدس‬ ‫فرهنگ‬ ‫دهقان‪ ،‬دهقان است‬ ‫چه با جایزه‪ ،‬چه با محاکمه‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫ب��رای گفت وگو دربار ه اخرین رمان احمد دهقان؛ «پرس��ه در خاک غریبه» و س��یر داستان نویس��ی اش‬ ‫در ح��وز ه ادبی��ات دفاع مقدس به س��راغ محم��ود جوانبخت می رویم‪ .‬او ه��م انگار ح��رف زدن دربار ه‬ ‫دهقان را نوعی مس��ئولیت یا ادای دین در حق رفاقتش بداند‪ ،‬می پذیرد‪ .‬جوانبخت دوس��تی دیرینه ای با‬ ‫احمد دهقان دارد و س��ال ها با او در دفتر ادبیات مقاومت همکار بوده اس��ت‪ .‬متن گفت وگوی «مثلث» با‬ ‫محم��ود جوانبخت را در ادامه می خوانید‪ .‬هفته نامه مثلث امادگی خود را برای چاپ دیگر نظرات در این‬ ‫حوزه اعالم می کند‬ ‫‪7‬‬ ‫ارزیاب��ی ش��ما از اخری��ن اثر داس��تانی‬ ‫احمد دهقان‪« ،‬پرسه در خاک غریبه» چیست و‬ ‫جایگاه این کتاب را در میان سایر اثار داستانی‬ ‫دهقان کجا می بینید؟‬ ‫‪ l‬به گمان من‪ ،‬جزو اثار ماندگار جنگ اس��ت‪ .‬به‬ ‫لحاظ تصویرپردازی و فضاسازی و کشش و جذابیت و‬ ‫از منظر هزارویکشبی که حاال چه به سر این ادم های رمان‬ ‫خواهد امد و بعد چه خواهد ش��د‪ ،‬اثر درخشانی است‪،‬‬ ‫چون خواننده حرفه ای ادبیات را درگیر می کند که تا انتها‬ ‫با این شخصیت های داس��تان برود و تنهایشان نگذارد‪.‬‬ ‫ب و تاثیرگذار زیادی هم دارد‪ .‬صحنه ای در‬ ‫لحظه های نا ‬ ‫اخرهای رمان هس��ت که باقیمانده رزمندگان یک دسته‬ ‫در حال بازگشت از خط مقدم هستند و با کره االغی که در‬ ‫برف گیر کرده و مرده‪ ،‬روبه رو می شوند؛ همان کره االغی‬ ‫که قبال با مادرش همراه انها بوده‪ .‬نمی دانم یادتان هست‬ ‫این صحن��ه؟ از تاثیرگذارترین لحظه هایی اس��ت که در‬ ‫داستان نویس��ی جنگ خلق شده اس��ت‪ .‬همان بسیجی‬ ‫شوخوشنگیکهدرسخت ترینوبدترینجاهاکهرفقایش‬ ‫شهید می شدند‪ ،‬دست از شوخی کردن برنمی داشت‪ ،‬با‬ ‫دیدنالشهخشک شدهکره االغحسابیکممی اوردوچنان‬ ‫نعره ای می کشد که کوهستان را می لرزاند و همچنین دل‬ ‫‪68‬‬ ‫خوانندهرمانرا‪.‬‬ ‫«پرس��ه در خاک غریب��ه» کار درجه یکی اس��ت‪.‬‬ ‫همین بس که شخصیت هایش توی ذهن مخاطب جا باز‬ ‫می کنند و در یاد می مانند‪ .‬عبداهلل و ان طلبه جوان و پیرمرد‬ ‫ی و همه ادم های رمان اصال تکراری و نخ نما نیستند‪،‬‬ ‫بوم ‬ ‫هرچند به عنوان رزمنده داوطلب ایرانی در رمان حضور‬ ‫دارند و نمونه های بسیاری از انها را پیش تر مخاطبان در‬ ‫اثار هنری بسیاری دیده اند‪ .‬همین برای یک اثر داستانی کم‬ ‫مزیتینیستتاماندگارشود‪.‬پسدرکارنامهدهقانهماین‬ ‫اثربی شکیکگامبزرگروبهجلوست‪.‬‬ ‫در روایت های��ی ک��ه احمد دهق��ان از جنگ‬ ‫تحمیلی ارائه داده‪ ،‬نگاهش را در «پرس��ه در‬ ‫خاک غریبه» به جنگ چطور می بینید؟‬ ‫‪ l‬همیشه نگاه خاص خودش را داشته است‪ .‬اگر‬ ‫از اولین اثار قلم��ی اش مثل روزهای اخر و س��تاره های‬ ‫شلمچه که خاطراتش را نوش��ته است‪ ،‬همین طور جلو‬ ‫بیاییم‪-‬البتهبهشرطاینکهغرضینداشتهباشیم‪-‬می بینیم‬ ‫ن��گاه او از اول به جنگ همین نگاهی بوده اس��ت که در‬ ‫«پرسهدرخاکغریبه»می بینیم‪.‬‬ ‫سیر داستان نویس��ی احمد دهقان را در حوزه‬ ‫ادبی��ات جن��گ چگون��ه ارزیاب��ی می کنید‪،‬‬ ‫خصوصا در حوزه تغییر نگاه در روایت جنگ‪،‬‬ ‫ساختار داستان ها و دغدغه های نویسنده؟‬ ‫‪ l‬گفتم که رو به جلوس��ت‪ .‬او ح��اال در موقعیتی‬ ‫است که فکر می کنم با این پشتوانه ای که پشت سر دارد‪،‬‬ ‫شاهکارش را باید بنویسد و با شناختی که من از او دارم‪،‬‬ ‫خواهد نوشت‪ .‬کار بزرگی در حد و قواره خود جنگ که‬ ‫رویقلهبایستد‪.‬نگاهشراهمکهگفتم‪،‬بهگمانمن‪،‬تغییری‬ ‫نکردهاست‪.‬بهلحاظساختاریهمخبطبیعیاستبعداز‬ ‫دودههحرفه اینوشتنحتماتغییرکردهاست‪.‬دغدغه هایش‬ ‫راهمازالبه الیاثارشبایدکشفکرد‪.‬دغدغه هایشهمبه‬ ‫گمانمن‪،‬تغییرینکردهاست‪.‬‬ ‫برخوردهایی که با اثار کس��انی چون احمد‬ ‫دهقان می شود که بعضا خود در جنگ حضور‬ ‫داش��ته اند و نمی خواهند دنباله رو نگاه رسمی‬ ‫باشند و خودش��ان از ان به «واقع نمایی» تعبیر‬ ‫می کنند‪ ،‬چه تاثیری در فض��ای ادبیات دفاع‬ ‫مقدس و کار امثال دهقان می گذارد؟ مثال اینکه‬ ‫در جلسه نقد کتاب این نویسنده عنوان می شود‬ ‫که «اگر ما یک جریان درست ادبی در کشور‬ ‫داشتیم‪ ،‬نویسنده کتاب باید محاکمه می شد‪».‬‬ ‫‪ l‬بیش��تر این قبیل برخوردها ریش��ه اش ادبی یا‬ ‫فرهنگ��ی نیس��ت‪ .‬از روز ه��م روش��ن تر اس��ت که‬ ‫غرض شان چیز دیگری است‪ .‬به خصوص در این یکی‪،‬‬ ‫دو ساله که این ادم ها فکر می کنند در عرصه سیاست خدا‬ ‫برای شان خواسته است‪ ،‬حاال دیگر عنان از کف داده اند‬ ‫و رجز می خوانند‪ .‬اگر با دقت در احوال انها تامل کنیم‪،‬‬ ‫می بینیم که نان این جماعت در فضای دوقطبی اس��ت‪.‬‬ ‫دوقطبی ش��اید در فضای سیاس��ی جواب بدهد؛ مثل‬ ‫انتخابات ها؛ولیعرصهادبیاتباسیاستهمانقدرقرابت‬ ‫وشباهتداردکهاینجماعتسیاست زدهباانشخصیت‬ ‫ادیبی که از خودشان در رسانه ها در بوق می کنند‪ .‬خب‬ ‫االن همان ادم هایی که افتخارشان عکس گرفتن با فالن‬ ‫سیاستمدار است‪ ،‬دارند میدانداری می کنند و هر کس را که‬ ‫با انها و رفقایشان س رو سری نداشته باشد‪ ،‬هر روز به یک‬ ‫چوبمی رانندوبرچسبیبهاومی چسبانند‪.‬بهادبیات شان‬ ‫توجه کنید‪ ،‬مثل ادم های سیاس��ی حرف می زنند‪ .‬یعنی‬ ‫چه که فالنی باید محاکمه ش��ود؟! حضرات سر سوزن‬ ‫ذوق و خالقیت الاقل در حرف زدن ندارند و مشق شان‬ ‫را بی کم و کاس��ت از روی دست دوس��تان بزرگترشان‬ ‫می نویسند‪ .‬این ادبیات اهل سیاست است که برای حذف‬ ‫کردن رقبای شان‪ ،‬حرف از محاکمه و این چیزها می زنند‪.‬‬ ‫ادبیات جای این حرف ها نیس��ت‪ .‬یکی نیس��ت به این‬ ‫حضرات بگوید که با مرام ها(!) همین چند ماه پیش بود‬ ‫که خودتان در یکی از همین کتاب سال ها به کتاب قبلی‬ ‫دهقان ‪ -‬فکر کنم رمان «دشت بان» ‪ -‬رتبه نخست دادید و‬ ‫حاال می خواهید محاکمه اش کنید؟! این منش و مرام اهل‬ ‫سیاست است که تعریف شان از ادم ها به روز و ای بسا به‬ ‫ساعت عوض می شود‪.‬‬ ‫دهق��ان‪ ،‬دهقان اس��ت‪ .‬چ��ه جای��زه اش بدهید‪،‬‬ ‫چه محاکمه اش کنید‪ .‬نویس��نده توانا و قابلی که دغدغه‬ ‫نوشتن در عرصه جنگ هنوز دست از سرش برنداشته و‬ ‫می نویسد‪.‬بیشترازبیستسالاستکهمی نویسدوبازهم‬ ‫خواهدنوشت‪.‬البتهاینقبیلحرف هایبی پایه شایدتاثیر‬ ‫کوتاه مدت در حال و روز شخصی ادم نجیب و باحیایی‬ ‫مثل دهقان بگذارد؛ ولی بی شک ان طور که من در این همه‬ ‫سالرفاقتاوراشناخته ام‪،‬تاثیرماندگاریندارد‪.‬مگرهمین‬ ‫ادم ها پس از کتاب «من قاتل پسرتان هستم» دور نیفتادند و‬ ‫وااسالماسرندادند؟نتیجه اشچهشد؟انحرف هابهکجا‬ ‫رسید؟ اما دو رمان خوب و ماندگار «دشت بان» و «پرسه در‬ ‫خاک غریبه» بعد از ان حرف های مهملی که همین ادم ها‬ ‫زدند‪ ،‬نوشته شد‪ .‬االن هم خیلی نباید به حرف ها اهمیت‬ ‫دیدگاه پال اسپراکمن پس از ترجمه رمان دهقان‬ ‫‪8‬‬ ‫پال اس��پراکمن‪ ،‬مترجم امریکای��ی که چند‬ ‫سالی اس��ت در زمینه ترجمه اثار ادبی ایران برای‬ ‫مخاطبان امریکایی و انگلیسی زبان فعالیت می کند‬ ‫و چند سالی هم هس��ت که در این زمینه با برخی‬ ‫نهادها همچون حوزه هنری همکاری هایی دارد‪،‬‬ ‫ ترجمه رمان «س��فر به گرای ‪270‬درجه» نوش��ته‬ ‫احمد دهقان را هم در کارنامه خود دارد‪ .‬این استاد‬ ‫ادبیات فارسی دانشگاه راتگرز که ترجمه اثاری از‬ ‫نویس��ندگانی چون صادق هدایت و ادبیات کهن‬ ‫ایران چون عبید زاکان��ی را ه��م در کارنامه دارد‪،‬‬ ‫رمان دهقان را در دسته اثاری چون اودیسه هومر‬ ‫و نوش��ته های اریش ماریا رمارک جای می دهد و‬ ‫می گوید‪ « :‬تاکید دهقان در این اثر بر «اهمیت زندگی»‬ ‫است و این را با زند ه نگه داشتن «ناصر» در انتهای رمان‬ ‫نشان می دهد‪ .‬او برای زندگی و سالم ماندن ارزش قایل‬ ‫است و این یکی از عمد ه دالیلی است که باعث شد من‬ ‫به ترجمه این رمان روی بیاورم‪ .‬این رمان را‪14‬بار ترجمه‬ ‫کردم و هر بار به عده ای دادم که بخوانند و نظر بدهند‪.‬‬ ‫اولین مرحل ه ترجمه را به مایکل برد‪ ،‬مدیر انتش��ارات‬ ‫دانشگاه س��یراکیوز و نویس��نده اثاری درباره صادق‬ ‫هدایت‪ ،‬نشان دادم‪ .‬تمام کسانی ک ه ترجمه او را از رمان‬ ‫«سفر به گرای ‪270‬درجه» خوانده اند‪ ،‬این اثر را رمانی‬ ‫جذاب و زودخوان توصیف کرده اند‪ .‬در مرحل ه بعد ان‬ ‫را به کسانی نشان دادم که با فارسی هیچ اشنایی نداشتند‬ ‫فرهنگ‬ ‫ارزش قایل بودن برای زندگی انسان‬ ‫مثلث شماره‪90‬‬ ‫داد‪.‬منتهاسکوتزیادیهمشایدرفقارابهتوهمبیندازدکه‬ ‫حرف شان روی حساب بوده؛ واال همین االن که من دارم‬ ‫با شما درباره حرف های بی ربطی که این حضرات زده اند‪،‬‬ ‫گفت وگومی کنممی دانمکهخیلینبایدجدی شانگرفت!‬ ‫اما به هرحال از قدیم گفته اند جلوی ادمی که فالن می کند‪،‬‬ ‫بهماننکنی‪،‬فکرمی کندکه‪...‬بگذریم‪.‬‬ ‫نظر شما درباره چیزی که اخیرا از ان به عنوان‬ ‫«س��یاه نمایی در ادبی��ات دفاع مق��دس» یاد‬ ‫می شود‪ ،‬چیس��ت؟ چه حد و مرزهایی را در‬ ‫ل هستید و ایا به اعتقاد‬ ‫زمینه نوشتن از جنگ قائ ‬ ‫شما‪ ،‬می توان به صورتی که شاهد ان هستیم‪،‬‬ ‫به نویسندگان جنگ و نویسندگانی که خود در‬ ‫جنگ بوده اند‪ ،‬گفت چطور از جنگ بنویس و‬ ‫چطور ننویس؟‬ ‫‪ l‬این س��یاه نمایی هم از ان واژه هایی اس��ت که‬ ‫سیاس��ت زده ها وارد عرصه ادبیات کرده اند تا هر کس را‬ ‫که خوش ش��ان نیامد‪ ،‬با این چوب برانند‪ .‬خیلی جدی‬ ‫نگیریدش‪ .‬بگذارید به جای خسته کردن خودمان با این‬ ‫حرف ها یک خاطره ای برای تان بگویم‪ .‬خیلی سال پیش‬ ‫که تازه کتاب «روزهای اخر» دهقان منتشر شده بود‪ ،‬رفتم‬ ‫س��راغش برای گفت وگو‪ .‬هنوز با هم رفاقتی نداشتیم و‬ ‫اصال با همین مصاحبه باب دوستی مان باز شد‪ .‬مصاحبه‬ ‫مفصلی شد‪ .‬ان روزها احمد داشت «سفر به گرای ‪270‬‬ ‫درجه» را می نوشت و گمانم تازه شروع کرده بود‪ .‬تیتر ان‬ ‫مصاحبه را گذاشتم «جبهه ما زیبا بود»‪ .‬بعد از اینکه منتشر‬ ‫شد‪ ،‬وقتی همدیگر را دیدیم‪ ،‬گفت بهترین تیتری که برای‬ ‫ان مصاحبه می شد انتخاب کرد‪ ،‬همین جمله بود‪ .‬جان‬ ‫کالم حرف های او همین بود‪« :‬جبهه ما زیبا بود»‪ .‬االن هم‬ ‫شهادت می دهم که نگاه دهقان همان است که بود‪ .‬چیزی‬ ‫عوض نشده است‪ .‬این را ادمی به شما می گوید که بیست‬ ‫سال است او را می شناسد و با او حشر و نشر و رفاقت دارد‪.‬‬ ‫حاالیکمشتپادویسیاسیکهگذرشانبهادبیاتافتاده‪،‬‬ ‫حنجره بدرانند که فالنی ضدجنگ اس��ت و سیاه نمایی‬ ‫می کند و‪...‬‬ ‫خدا گ��واه اس��ت من دلم ب��ه حال ای��ن جماعت‬ ‫می سوزد‪ .‬ادم هایی که در این عالم به این بزرگی می توانند‬ ‫دلمشغولی هایبسیارمحترموغبطهبرانگیزیداشتهباشند‪،‬‬ ‫تمام ه مو غم شان شده کش��یدن زیر پای نویسنده ای که‬ ‫سرشراانداختهپایینومی نویسد‪.‬بهنظرشمانبایدبهحال‬ ‫و روز چنین ادم هایی دل سوزاند؟‬ ‫پس شما تعبیر س��یاه نمایی را برای کار امثال‬ ‫احمد دهقان نمی پذیرید؟‬ ‫‪ l‬به هی��چ وجه‪ .‬ن��گاه دهقان ب��ه جنگ همان‬ ‫است که بود‪ .‬منتها گذش��ت روزگار و دیدن و لمس‬ ‫ک��ردن خیلی چیزه��ا بی تاثیر نمی تواند باش��د‪ .‬یادم‬ ‫هس��ت یکبار رفته بود دیدن دوس��ت جانبازش که‬ ‫مجروح شیمیایی اس��ت و با مادرش زندگی می کند‪.‬‬ ‫وقتی برگش��ت‪ ،‬حالش خیلی بد بود‪ .‬دوس��تش در‬ ‫یکی از همین محله ها یا ش��هرک های پرت حاش��یه‬ ‫ش��هر زندگی می کرد‪ .‬می گفت به خاطر مجروحیت‪،‬‬ ‫سرفه هایش لحظه ای قطع نمی شود و دائم از سینه اش‬ ‫خلط می اید‪ .‬می گفت وضع مال��ی اش انقدر بد بود‬ ‫که کلی بدهکاری باال اورده است‪ .‬می گفت به جای‬ ‫دستمال کاغذی‪ ،‬برای گرفتن خلط سینه اش‪ ،‬مادرش‬ ‫از پارچه های کهنه دستمال درست کرده بود برایش‪.‬‬ ‫احمد با چشم های خیس اینها را تعریف می کرد‪ .‬خب‬ ‫چطور می شود از کنار این چیزها به سادگی گذشت؟!‬ ‫ان هم ادمی که مش��غول کار خالقه است و عمرش‬ ‫را با همین دوست ش��یمیایی و دوست های دیگرش‬ ‫در س��نگرها و خاکریزها گذرانده است‪ .‬همین چند‬ ‫روز پیش یک��ی از خبرگزاری ها‪ ،‬گزارش��ی از یک‬ ‫جانباز شیمیایی منتشر کرد که با تن بیمار و نحیف و‬ ‫چشم های نابینا در یکی از روستاهای ورامین در یک‬ ‫حمام متروکه زندگی می کرد‪ .‬خب اس��م این را شما‬ ‫چی می گذارید؟ سیاه نمایی است؟!‬ ‫از نگاه دیگر‪ ،‬پرداختن به عوارض جنگ را در‬ ‫اثار داس��تانی چقدر الزم می دانید و نمود این‬ ‫موضوع در کار نویسنده ای مثل احمد دهقان‬ ‫چگونه است؟‬ ‫‪ l‬بحثلزوموضرورتواینچیزهابرایمنالاقل‬ ‫خیلی مفهوم نیست‪ .‬نویسنده هم مثل همه ابنای بشر از‬ ‫گوشتوپوستواستخوانواحساسوغریزهوعواطف‬ ‫و‪...‬افریدهشدهاست؛منتهاواکنشخودرابهمحیطاطراف‬ ‫و مشاهداتش هنرمندانه مکتوب یا ثبت می کند‪ .‬عوارض‬ ‫جنگ هم مثل خود جنگ امری است بدیهی و قابل لمس‪.‬‬ ‫نمی شودکهازنویسنده ایمثلدهقانکهبخشعمده ایاز‬ ‫جوانی اش را در جنگ گذرانده‪ ،‬بخواهیم که چشم بر این‬ ‫عوارضببندد‪.‬‬ ‫با این اوص��اف کار امث��ال احم��د دهقان را‬ ‫چقدر در نزدیک ش��دن مخاطبان ب��ه ادبیات‬ ‫دفاع مقدس تاثیرگذار می دانید؟‬ ‫‪ l‬کمتر نویسنده ای در عرصه ادبیات دفاع مقدس‬ ‫سراغ داریمکهبه اندازه دهقانمخاطبداشتهباشد‪.‬بهتیراژ‬ ‫اثارشنگاهکنید‪.‬اینراهمدرگوشیبهشمابگویمکهمنشا‬ ‫بس��یاری از غرض ورزی ها و عقده گشایی ها‪ ،‬حسادت‬ ‫هم هست‪ .‬حب و بغض های این جماعت سیاست زده‬ ‫برخالف ویترین حرف های شان که دفاع از ارزش هاست‪،‬‬ ‫به خاطر چیزهای دیگری است‪ .‬خودشان بهتر از هرکس‬ ‫دیگری می دانند که ریشه عصبانیت ش��ان از اثار دهقان‬ ‫کجاست‪.‬تازهمگرفقطبادهقاندارنداینمعاملهرامی کنند‪.‬‬ ‫هرکسبااینهابیعتنکند‪،‬پنبه اشرامی زنند‪.‬فکرمی کنید‬ ‫برای چه محمدرضا بایرامی را بعد از «مردگان باغ سبز» به‬ ‫فحشبستند؟یاهرچهبهدهان شانرسید‪،‬بهرضاامیرخانی‬ ‫گفتند؟مشکل شانبااینادم هابهخاطرچیست؟‬ ‫با توجه به این حرف ها‪ ،‬در مجموع‪ ،‬ارزیابی تان‬ ‫از فضای نق��د ادبیات دفاع مقدس چیس��ت؟‬ ‫کارها چقدر معرفی و دیده می ش��ود و نقدها‬ ‫چقدر منصفانه و علمی انجام می شود؟‬ ‫‪ l‬ارزیابی خاصی ندارم‪ .‬بی تعارف االن هم که وارد‬ ‫بحث و گفت وگو شدم‪ ،‬به خاطر این بود که در حق رفیق‬ ‫خوبمنجفاشدهودیدمحاالکهشماپیشنهادگفت وگو‬ ‫داده اید‪ ،‬بیایم و نظرم را بگویم؛ واال گرفتارتر از این حرف ها‬ ‫هستمکهبااینجماعتدستبهیقهبشوم‪،‬انهمبه خاطر‬ ‫حرف های ب��ی ارزش‪ .‬از طرف دیگر ناگفته نماند‪ ،‬دروغ‬ ‫چرا؟ من یک کوچولو ادم رفیق بازی هستم و چند سال‬ ‫پیشهمکهیکیازهمینقماشادم هاعرضخودرابردهو‬ ‫بهدهقانگفتهبودماتریالیست‪،‬زحمتمارازیادکردهبود؛‬ ‫چراکهمجبورشدمبرومتویسینه اشوبزنمتویدهانش‬ ‫بهخاطرحرف هایش‪.‬‬ ‫تا جایی که من از همین چند تا رفیق داستان نویسم‬ ‫خبر دارم‪ ،‬همه مشغول نوشتن هس��تند‪ .‬برای نویسنده‬ ‫شش دانگ هم به گمان من‪ ،‬نقد و معرفی و جلسه و این‬ ‫چیزها علی السویه است‪ .‬نویسنده ای که نوشتن برایش‬ ‫سی رو سلوک اس��ت‪ ،‬به نقد و این چیزها خیلی توجهی‬ ‫نمی کند‪ .‬الاقل برای دوس��تان نویس��نده ما که از نزدیک‬ ‫می شناسم شان‪ ،‬ماجرا اینطوری استودارند کارخودشان‬ ‫را می کنند‪ .‬باقی بقای عمر انهایی که روزگارشان را توی‬ ‫جلسه هایبهاصطالحنقد‪،‬باتعیینجایدوستودشمن‬ ‫هدرمی کنند‪.‬ازماگفتن‪.‬کسیازبخیهبهابدوغزدنبهجایی‬ ‫نرسیده اس��ت‪ .‬کار این جماعت از این هم حتی مهمل و‬ ‫بیهوده تر است و افاضات شان به جایی نمی رسد‪ ،‬همچنان‬ ‫کهپیشازاینهمهیچوقتنرسید‪.‬انچهمی مانددرنهایت‬ ‫ادبیات است و کار خالقه‪ .‬والسالم‪g‬‬ ‫و بعدتر به چند نفر از اقوامم‪.‬‬ ‫ابتدا خود انتشارات سیراکیوز از من خواسته‬ ‫بود ترجمه رمان دهقان را برای انتشار به انها بدهم‪،‬‬ ‫اما بعد به دالیلی که جنبه سیاس��ی پی��دا کرده بود‪،‬‬ ‫از چاپ و انتش��ار ان خودداری کرد؛ این ش��د که‬ ‫به انتشارات مزدا توسل جس��تم و او پذیرفت‪ .‬من‬ ‫توانسته ام حداقل ‪70‬درصد از این اثر را در ترجمه‬ ‫منتقل کنم‪ .‬هرچند که جنبه امریکایی هم پیدا کرده‪،‬‬ ‫با این حال امیدوارم مورد استقبال مردم امریکا واقع‬ ‫شود‪ .‬امریکایی ها بیشتر به ویدئوگیم و فیلم و عکس‬ ‫عالق ه دارند و تیراژ مهم ترین و جدی ترین کتاب ها‬ ‫در امریکا از پنج هزار نس��خه تجاوز نمی کند‪ .‬اثار‬ ‫خیلی پرفروش در امریکا‪ ،‬اثار جنجالی و زودگذری‬ ‫هستند که خیلی زود تبشان فروکش می کند‪ .‬با این‬ ‫حال مخاطبان اصلی رمان دهقان کسانی هستند که‬ ‫به نسل جنگ موسوم اند‪ .‬من باید این اثر را طوری‬ ‫ ترجمه می کردم که ارتش��یان امریکایی بدانند در‬ ‫جنگ ایران و عراق چه گذشته است‪g» .‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش ‬ ‫پس از ‪ 9‬سال‬ ‫ورزش‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫محمدرضا ساکت پس از ‪ 9‬سال مدیریت سپاهان از این سمت کناره گیری کرد‬ ‫خداحافظی ساکت‬ ‫محمدرضا ساکت یکی از معاونان سردار ترکان در هیات فوتبال اصفهان بود‪ .‬او پس از ترکان رئیس هیات فوتبال اصفهان شد و پس از مدتی هم جانشین فرود احمدی‬ ‫در باشگاه سپاهان تا بهترین دوران این باشگاه مربوط به زمانه او باشد‪ .‬هرچند سرانجام اختالف نظرها او را از سپاهان جدا کرد‪ .‬ساکت با تمام موفقیت هایش اما از سوی‬ ‫برخی منتقدان به باالبردن قیمت بازیکنان و هزینه های فراوان در سپاهان متهم شد‪.‬‬ ‫‪70‬‬ ‫محمدرضا س��اکت در دوره مدیریت خود در باشگاه سپاهان عملکرد‬ ‫خوبی از خود به جای گذاشت او در تمام این سال ها سعی کرد سپاهان را دور‬ ‫از حاشیه ها نگه دارد؛ جدایی او نیز حاش��یه ای در بر نداشت و ساکت بدون‬ ‫سر و صدا از سمت خود کناره گیری کرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫روایت ساکت از کناره گیری خودش‬ ‫«قبل از هر چیز باید بگویم ما با استفاده از تجربیات‬ ‫مدیر عامل جدید س��پاهان در ده��ه ‪ ۹۰‬به موفقیت هاى‬ ‫بیشترىخواهیمرسید‪.‬امادرمورداستعفایمبایدبگویمکه‬ ‫امسالهماصرارداشتمقبلازلیگازسمتمکناره گیرىکنم‪،‬‬ ‫امابهدلیلدورانحساسنقلوانتقاالتازمنخواستهشد‬ ‫که به کارم ادامه دهم تا اینکه سرانجام پنجم مرداد امسال را‬ ‫انتخاب کردم و خواستم درخواست استعفایم محقق شود‬ ‫و بعد از صحبت با سمیعى نژاد استعفایم پذیرفته شد‪ ».‬این‬ ‫روایت محمد رضا ساکت است از استعفایی که دو هفته‬ ‫پیشرسانه هاانراتحمیلیخواندند‪.‬‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پنج��م م��رداد‪ ،‬ان��گار روز تصمیم��ات مه��م‬ ‫محمد رضا س��اکت است؛ وقتی ‪ 9‬س��ال پیش پنجم‬ ‫مردادماه کارش را به عنوان مدیرعامل باشگاه سپاهان‬ ‫ش��روع کرد و البته پنج��م مرداد ‪ 90‬از س��مت خود‬ ‫کناره گی��ری کرد‪ .‬محمدرضا س��اکت در س��ه دوره‬ ‫سه ساله در باشگاه سپاهان فعالیت های قابل توجهی‬ ‫داش��ت‪ .‬او در طول این س��ال ها با هیات مدیره های‬ ‫مختلف توانست به افتخاراتی دست پیدا کند‪ .‬پنجم‬ ‫مردادماه اس��تعفای خود را به دلیل شرایط جسمانی‬ ‫مطرح کرد؛ چه قبل از این تصمیم و س��ال گذشته دو‬ ‫عارضه را پشت سر گذاش��ته بود‪ .‬خودش می گوید‪:‬‬ ‫«دیگر ش��رایط کار س��نگین اجرایی را نداشتم که با‬ ‫مساعدت هیات مدیره باش��گاه بار مسئولیت اجرایی‬ ‫از دوش بنده برداش��ته شد‪ ،‬اما دوس��تان خواستند تا‬ ‫به عنوان نایب رئیس در هیات مدی��ره باقی بمانم و از‬ ‫انجایی که بنده از دوران نوجوان��ی عالقه مند به این‬ ‫باش��گاه بودم پذیرفتم تا به همکاری خود با باشگاه‬ ‫ادامه دهم‪ ».‬اما کناره گیری س��اکت در محافل خبری‬ ‫از این نظر خبر ساز ش��د که گفته می شود تحت فشار‬ ‫استعفا داده است‪ .‬هر چند خودش در این باره تاکید‬ ‫کرده است‪« :‬بحث تحت فش��ار بودن بنده به جهت‬ ‫استعفا تنها شایعه است و حقیقت ندارد و امیدوارم با‬ ‫دوستان بتوانیم دست در دست هم دهیم و دهه ‪ ۹۰‬را‬ ‫نیز همچون دهه ‪ ۸۰‬با موفقیت پش��ت سر بگذاریم‪».‬‬ ‫اما بع��د از این اظهارات خیلی ه��ا در مقام گمانه زنی‬ ‫درباره چرایی کناره گیری محمدرضا ساکت برامدند؛‬ ‫او تحت فشار رئیس هیات مدیره استعفا داده است‪.‬‬ ‫غالمحس��ین حس��ینى‪ ،‬رئیس هیات مدیره باش��گاه‬ ‫سپاهان بالفاصله درباره این شایعات واکنش نشان داد‬ ‫و گفت‪« :‬استعفاى ساکت ارتباطى به سقف قراردادها‬ ‫نداشت‪ .‬مشکالتی هم که در رسانه ها مطرح می شود‬ ‫ربطی به اس��تعفای س��اکت ندارد‪ ».‬حس��ینی درباره‬ ‫رفتن س��اکت از این باش��گاه و جایگزین��ى علیرضا‬ ‫رحیمی در پس��ت مدیرعاملى نیز گفت‪« :‬ساکت به‬ ‫دلیل خستگى و فش��ار کارى زیادى که روى او بود‪،‬‬ ‫قصد داشت از مدیرعاملى استعفا دهد و هیات مدیره‬ ‫باش��گاه و هیات مدیره کارخانجات فوالد مبارکه هم‬ ‫تصمیم گرفتند اگر قرار است ساکت از سپاهان جدا‬ ‫شود‪ ،‬گزینه خوبى جایگزین او ش��ود‪ .‬از انجا که ما‬ ‫می خواستیم در بحث ورزشى همچنان با قدرت کار‬ ‫کنیم رحیمی را به عنوان مدیر عامل انتخاب کردیم‪ .‬اما‬ ‫در این بین شایعات دیگری هم وجود داشت؛ ساکت‬ ‫به دلیل رعایت نکردن سقف قرارداد در فصل نقل و‬ ‫انتقاالت تحت فشار قرار گرفته تا از سمت مدیر عاملی‬ ‫این باشگاه کناره گیری کند‪ ».‬حسینى در واکنش به این‬ ‫موضوع هم گفت‪« :‬در این باره باید بگویم که در حال‬ ‫حاضر ارگان هاى نظارتى روى سقف قرارداد بسیار‬ ‫تاکید دارند و اگ��ر هم بحثى در این باره در باش��گاه‬ ‫س��پاهان وجود داش��ته ما هنوز با ان درگیر هستیم و‬ ‫ارکان باشگاه هنوز در حال پاس��خگویى در این باره‬ ‫هستند‪ ،‬اما استعفاى س��اکت ارتباطى به این موضوع‬ ‫ندارد‪ ،‬هر چند س��قف قرارداد موضوعى است که به‬ ‫نوبه خود اهمیت زیادى دارد‪».‬‬ ‫اما علیرضا رحیمی نیز پ��س از روی کار امدن به‬ ‫ت ترجیح داد چراغ خاموش حرکت کند و‬ ‫جای س��اک ‬ ‫حرفی نزند که باعث به وجود امدن حساسیت شود‪.‬‬ ‫مدیرعامل جدید باش��گاه فوالد مبارکه سپاهان‬ ‫اصفهان گفت‪« :‬براى من افتخارى اس��ت که در این‬ ‫پست فعالیت کنم‪ .‬در گذشته با س��پاهان بوده ام‪ ،‬چه‬ ‫ان زمانى که در اصفهان بودم و چ��ه ان زمانى که در‬ ‫فدراسیون هندبال حضور داشتم‪ ».‬مدیر عامل باشگاه‬ ‫سپاهان در مورد جدایى ساکت از این باشگاه با اتخاذ‬ ‫موضعی میانه گفت‪« :‬او جدا نشده و اکنون به عنوان‬ ‫نایب رئیس هیات رئیس��ه فعالیت می کند‪ .‬با توجه به‬ ‫تجربه گرانبهایى که او در زمان ‪ ۹‬س��ال مدیریت در‬ ‫این باش��گاه در اختی��ار دارد‪ ،‬از او خواهش کردم در‬ ‫کنار ما باشد‪ .‬هیچ کس نمى تواند زحماتى که ساکت‪،‬‬ ‫هیات مدیره و کارکنان و کارمندان این باش��گاه براى‬ ‫موفقیت این تیم کشیده اند را منکر شود‪».‬‬ ‫مقصد بعدی ساکت‬ ‫ایا محمدرضا ساکت قصد دارد در انتخابات اینده‬ ‫ریاست فدراسیون فوتبال ش��رکت کند؟ این پرسشی‬ ‫اس��ت که به احتمال فراوان به ای��ن زودی ها هیچ کس‬ ‫نمی تواند پاسخ روش��نی برای ان پیدا کند‪ .‬چه موضع‬ ‫مدیرعامل مستعفی سپاهان تکذیب است‪ .‬او برای رد‬ ‫این شایعه بهانه خوبی دارد؛ خس��تگی! او می گوید که‬ ‫از کار اجرایی خس��ته شده اس��ت؛ «انقدر کار اجرایى‬ ‫مرا فرسوده کرده که در حال حاضر به کار اجرایى فکر‬ ‫نمى کنم‪ ۹ ،‬سال کار فش��رده مرا مستهلک کرده و دیگر‬ ‫نمى خواهم به کاره��اى اجرایى بپ��ردازم‪ ،‬می خواهم‬ ‫فرصتى داش��ته باش��م تا به خودم و مس��ائل شخصى‬ ‫بپردازم‪ ».‬با این ح��ال در صف بن��دی انتخابات اینده‬ ‫ریاست فدراسیون فوتبال نام محمد رضا ساکت نیز به‬ ‫عنوان گزینه ای جدی مطرح اس��ت‪ .‬به خصوص اینکه‬ ‫او در درون فدراس��یون هم موافقان��ی دارد؛ او همواره‬ ‫با مصلحت اندیش��ی هایی درباره فدراسیون فوتبال و‬ ‫مس��ئوالن ان صحبت کرده اس��ت‪ .‬از طرفی ساکت با‬ ‫تحلیل بازخورد رسانه ها و افکار عمومی می تواند درباره‬ ‫ورود به انتخابات ریاس��ت فدراس��یون فوتبال خوب‬ ‫فکر کند‪ .‬این در حالی است که کناره گیری او از سمت‬ ‫مدیر عاملی باشگاه سپاهان باعث شد تا شرایط این تیم‬ ‫تا حدود زیادی تغییر کن��د؛ طوری که حاال اصلی ترین‬ ‫دغدغه مسئوالن باشگاه سپاهان این است که نام ساکت‬ ‫در مواقع بحرانی هم��ان کاربردی را پی��دا نکند که نام‬ ‫علی دایی در پرسپولیس‪.‬‬ ‫مقصد بعدی ساکت هر کجا باشد بی تردید جایی‬ ‫است که رقبایش کار سختی برای کنار زدن او دارند‪g.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫محمدرضا ساکت در پاسخ به شایعه نامزد شدن برای فدراسیون فوتبال‪:‬‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫می خواهم به خودم و خانواده ام برسم‬ ‫حسین قهار‬ ‫‪2‬‬ ‫خوش بین ترین هوادار سپاهان هم فکرش را نمی کرد با پایان بازی های هفته دوم لیگ برتر با ثبات ترین مدیر‬ ‫باشگاهی فوتبال ایران به پایان کار خود در سپاهان برسد؛ اتفاقی که هم چنان در مورد پشت پرده ان حرف و‬ ‫حدیث بسیار است و خیلی ها نمی توانند باور کنند محمد رضا ساکت به خاطر خستگی از سپاهان جدا شد‪.‬‬ ‫انهم در شرایطی که ش��ایعه اختالف نظرات او با حسینی‪ ،‬رئیس هیات مدیره س��پاهان‪ ،‬در کنار اخبار منتشر‬ ‫ش��ده در مورد جناح بندی های سیاسی در استانه انتخابات مجلس ش��ورای اسالمی مدت هاست به گوش‬ ‫می رسد‪ .‬در این رابطه حتی خبرنگاران اصفهانی می گویند عقاید سیاسی ساکت ‪ 180‬درجه با حسینی‪ ،‬رئیس‬ ‫هیات مدیره باشگاه فرق داشته و این مسائل تاثیر زیادی در جدایی این مدیر از باشگاه سپاهان داشته است‪.‬‬ ‫البته خیلی ها معتقدند ماجرای استقالل باشگاه سپاهان نوین این اختالف نظرات را به اوج خود رساند‪ .‬چون‬ ‫ساکت به هیچ وجه با گزینه مورد نظر هیات مدیره برای مدیر عاملی سپاهان نوین موافق نبود‪.‬‬ ‫از طرفی دیگر انهایی که اتفاقات فوتبال را دنبال می کنند به این نتیجه رسیده اند برکناری یا استعفای ساکت‬ ‫فقط برای خستگی و فشار کاری او نبوده است‪ .‬چون او اگر واقعا خسته بود از همان ابتدای لیگ استعفا می داد‬ ‫و کار خود را با سپاهان شروع نمی کرد‪ .‬با تمام این توضیحات س��اکت زیاد تمایلی به حرف زدن در مورد‬ ‫پشت پرده برکناری اش از سپاهان ندارد و همچنان حرف های گذشته اش را تکرار می کند‪.‬‬ ‫جدایی شما از مدیر عاملی سپاهان هنوز برای‬ ‫خیلی ها عجیب و غریب اس��ت‪ .‬دلیل اصلی‬ ‫استعفای شما چه بود؟‬ ‫‪ l‬من به اس��تراحت نیاز داش��تم‪ .‬سال هاست‬ ‫به طور بی وقفه کار می کردم و ب��ه همین دلیل مجبور‬ ‫بودم برای اینکه کارهای باش��گاه با مش��کل مواجه‬ ‫نشود‪ ،‬مسئولیت را به یک مدیر دیگر واگذار کنم‪.‬‬ ‫بعد از پایان هفته دوم لیگ؟‬ ‫‪ l‬با توجه به ش��رایط جس��مانی که در چند ماه‬ ‫‪72‬‬ ‫گذش��ته داش��تم مجبور بودم‪ .‬وضعیت جسمانی و‬ ‫سالمتی ام طوری نبود که بتوانم مثل سال های گذشته‬ ‫به کارها رسیدگی کنم‪ .‬یک سری کارها و مشکالت‬ ‫شخصی هم در کنار این موضوع من را برای جدایی‬ ‫مصمم تر از قبل کرد‪.‬‬ ‫و مدیران کارخانه و باشگاه به همین راحتی با‬ ‫درخواست شما موافقت کردند؟‬ ‫‪l‬من عاشق کارم بودم‪ .‬اما ش��رایط ادامه کار را‬ ‫نداشتم‪ .‬با مسئوالن و مدیران ارش��د کارخانه فوالد‬ ‫مبارکه و اعضای هیات مدیره صحبت هایی را در زمینه‬ ‫کنار رفتنم از سمت مدیرعاملی باشگاه سپاهان داشتم‬ ‫و در نهایت توافق قطع همکاری صورت گرفت‪ .‬این‬ ‫اصل ماجرا بود‪.‬‬ ‫در جریان شایعاتی که در مورد جدایی شما از‬ ‫سپاهان مطرح شده‪ ،‬قرار دارید؟‬ ‫‪ l‬به هر ح��ال ان موقع ه��م که س��ر کار بودم‬ ‫هر از گاهی از این شایعات در مورد من درست می شد‪.‬‬ ‫االن هم که رفته ام همین طور اس��ت‪ ،‬اما بعد از مدتی‬ ‫این بحث ه��م تمام می ش��ود‪ .‬اگر به ف��رض محال‬ ‫پش��ت پرده ای وجود داشته باش��د‪ ،‬برکناری من باید‬ ‫به یک دلیل ربط داش��ته باش��د‪ .‬اما در این چند روز‬ ‫کلی شایعه در این مورد درست شده‪ .‬پس این نشان‬ ‫می دهد به شایعات نباید توجه کرد‪ .‬جدایی ام به همان‬ ‫دالیلی ربط داشت که عرض کردم‪.‬‬ ‫برکناری تان ربطی به اختالف با مدیران ارشد‬ ‫سپاهان نداشت؟‬ ‫‪ l‬به هیچ وجه‪ .‬به هر حال در هر کاری یک سری‬ ‫اختالف نظر ها وج��ود دارد‪ .‬نکته مهم و اساس��ی در‬ ‫مورد سپاهان این است که تمام کارها در این باشگاه‬ ‫روی برنامه پیش می رود و این اش��خاص نیستند که‬ ‫تاثیر گذار هستند‪ .‬به همین دلیل سپاهان در طول چند‬ ‫سال گذشته انقدر افتخار کس��ب کرد تبدیل به یک‬ ‫قطب در فوتبال ایران و اسیا شد‪.‬‬ ‫سوال قبلی ما را جواب ندادید‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ن قب�لا ج��واب ای��ن س��وال را دادم‪.‬‬ ‫یک شوخی خنده دار‬ ‫ساکت به دلیل خستگی استعفا کرد‬ ‫‪3‬‬ ‫جواد خلیفه سلطان‬ ‫ورزش‬ ‫با یگ ن��گاه گذرا و اماری ب��ه عملکرد تیم‬ ‫فوتبال س��پاهان از اوای��ل دهه پنجاه ک��ه برای‬ ‫اولین بار مس��ابقات فوتبال قهرمانی باشگاه های‬ ‫کش��ور در قالبی منظم و لیگ گونه انجام می شد‬ ‫تا به امروز که ش��اهد برگ��زاری یازدهمن دوره‬ ‫رقابت های لیگ برتر هس��تیم‪ ،‬مشخص می شود‬ ‫این باشگاه در طول این چهار دهه دارای سه نوع‬ ‫عملکرد بوده است‪.‬‬ ‫عملکرد اول س��پاهان مربوط به دهه پنجاه‬ ‫و مس��ابقات فوتبال لیگ کش��ور تح��ت عنوان‬ ‫تخت جمشید بود‪ .‬در این مس��ابقات که از سال‬ ‫‪ 52‬ش��روع ش��د و در س��ال ‪ 57‬به خاطر انقالب‬ ‫شکوهمند اس�لامی نیمه کاره ماند و تعطیل شد‪،‬‬ ‫س��پاهان در س��ال ‪ 1352‬به دلیل نداشتن شرایط‬ ‫الزم اجازه حضور در مسابقات را به دست نیاورد‪.‬‬ ‫اما از دور دوم به بعد س��پاهان توانست در‬ ‫تخت جمشید شرکت کند‪ .‬در ان سال ها سپاهان‬ ‫در تمام دوره ها مدعی پرو پا قرص س��قوط بود و‬ ‫برای نیفتادن می جنگید‪.‬‬ ‫از س��ال ‪ 57‬ت��ا ‪ 68‬ب��ا توج��ه ب��ه انقالب‬ ‫شکوهمند اس�لامی و پس از ان جنگ تحمیلی‬ ‫مس��ابقات کش��وری در قالب تیم های منتخب‬ ‫اس��تانی تحت عنوان لیگ قدس برگزار ش��د‪ .‬از‬ ‫سال ‪ 68‬تا ‪ 79‬مس��ابقات فوتبال باشگاهی تحت‬ ‫عنوان لیگ ازادگان در سطح کشوری برگزار شد‪.‬‬ ‫در این میان سپاهان بر خالف جام تخت جمشید‬ ‫در مسابقات لیگ ازادگان جزو تیم های مدعی بود‬ ‫و معموال در جمع شش تیم برتر قرار می گرفت‪.‬‬ ‫هم زمان با اغاز مس��ابقات لیگ برتر از سال‬ ‫‪ 79‬و واگ��ذاری مدیریت س��پاهان ب��ه کارخانه‬ ‫فوالد مبارکه دوران طالیی این باشگاه اغاز شد‪.‬‬ ‫سپاهانی ها در فصل اول با مربیگری استانکو‬ ‫به مقام نهمی لیگ برتر رسیدند‪ .‬انها از سال دوم و‬ ‫با توجه به تغییرات به عمل امده در هیات مدیره‬ ‫باشگاه و روی کار امدن محمدرضا ساکت که تا‬ ‫قبل از ان رئیس هیات فوتبال اصفهان بود‪ ،‬جهش‬ ‫بزرگ و دوران طالیی سپاهان اغاز شد‪ .‬به گونه ای‬ ‫که موفق ش��د در لیگ ‪ 80-81‬به عنوان قهرمانی‬ ‫ایران برسد‪.‬‬ ‫و این موفقیت ها ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫اری؛ س��پاهان مدل س��اکت در ط��ول دو‬ ‫دهه اخیر با کسب س��ه عنوان قهرمانی لیگ برتر‬ ‫و س��ه قهرمانی جام حذفی و هفت ب��ار حضور‬ ‫در لی��گ قهرمان��ان اس��یا و البت��ه کس��ب مقام‬ ‫نایب قهرمانی لیگ قهرمانان اسیا و کسب افتخار‬ ‫حضور در جام باشگاه های جهان‪ ،‬پرافتخار ترین‬ ‫تیم باشگاهی فوتبال ایران به حساب می اید‪.‬‬ ‫کس��ب تمام این نتایج درخشان هم حاصل‬ ‫درای��ت‪ ،‬کاردانی و تالش های خس��تگی ناپذیر‬ ‫محمدرضا س��اکت به عنوان مدیر عامل سپاهان‬ ‫اصفهان بود‪.‬‬ ‫چرا ساکت استعفا کرد؟‬ ‫هم زمان ب��ا تغییر و تح��والت در مدیریت‬ ‫کارخانه ف��والد مبارکه اواس��ط س��ال ‪ 1389‬و‬ ‫جایگزین ش��دن س��میعی نژاد به ج��ای رجایی‬ ‫به عن��وان مدیر عام��ل کارخان��ه‪ ،‬صحبت هایی‬ ‫در خصوص تغیی��رات در ترکی��ب هیات مدیره‬ ‫باش��گاه هم به می��ان امد‪ .‬بعد از مدتی حس��ینی‬ ‫به عنوان رئی��س هیات مدیره باش��گاه جایگزین‬ ‫پورس��ینا ش��د تا با این اتفاق قدرت به دست او‬ ‫بیفتد و اختیارات و نفوذ س��اکت ب��ه مرور زمان‬ ‫کمتر و کمتر شود‪.‬‬ ‫نتایج سپاهان در سال گذشته که به قهرمانی‬ ‫در لیگ برتر دهم ختم شد‪ ،‬باعث نشد اختالفات‬ ‫کمتر ش��ود؛ تا جایی که دامنه مشکالت ساکت‬ ‫و حس��ینی به اوج خود رس��ید؛ به ویژه در زمان‬ ‫لو انتقاالت که پرده های بین این دو نفر برداشته‬ ‫نق ‬ ‫شد‪.‬‬ ‫هرچن��د انه��ا در ظاه��ر ای��ن واقعیت را‬ ‫کتمان کردند‪ ،‬اما جدایی امی��ر قلعه نویی به بهانه‬ ‫رفتن س��تاره ها و رعایت س��قف قرارداد ها و در‬ ‫کنار ان جدایی مه��دی رحمت��ی‪ ،‬ابراهیم توره‬ ‫هادی عقیلی‪ ،‬احسان حاج صفی‪ ،‬خسرو حیدری‬ ‫و‪ ...‬ب��ه بهانه های مختلف ک��ه ما حصل عملکرد‬ ‫حسینی بود‪ ،‬خودش گویای همه چیز بود‪.‬‬ ‫بع��د از ای��ن اتفاق��ات ماج��رای انتخاب‬ ‫مدیر عامل باش��گاه فوالد ماهان سپاهان دعوای‬ ‫ساکت و حسینی را به اوج خود رساند؛ تا جایی‬ ‫که مدیر عامل باشگاه اوضاع را بسیار بد و غیر قابل‬ ‫تصور می دید و در اقدامی غیر منتظره بعد از پایان‬ ‫بازی ه��ای هفته دوم لی��گ برتر عط��ای کار در‬ ‫سپاهان را به لقایش بخشید‪.‬‬ ‫کسانی که محمدرضا س��اکت را از نزدیک‬ ‫می شناسند بر این باور هستند که شاید خستگی‬ ‫از دس��ت دوندگی ها و تالش های ساکت خسته‬ ‫شود! اما این مدیر هیچ وقت به خاطر کار خسته‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫به هر جهت س��اکت بعد از یک دهه تالش‬ ‫و فعالی��ت در بهتری��ن دوران حیات ‪ 60‬س��اله‬ ‫سپاهان‪ ،‬از این تیم جدا ش��د تا سرنوشت تداوم‬ ‫افتخارافرینی های این باشگاه در هاله ای از ابهام‬ ‫قرار بگیرد‪.‬‬ ‫این روزها هنوز هم صحبت های خنده داری‬ ‫مطرح می شود که س��اکت به خاطر خستگی در‬ ‫هفته دوم لیگ برتر از سپاهان جدا شد! ‪g‬‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫اقای سمیعی نژاد و سایر مدیران به من لطف داشتند‬ ‫و با وج��ود کنار رفتنم از بنده خواس��تند که همچنان‬ ‫با عنوان نایب رئیس��ی در باشگاه س��پاهان به فعالیتم‬ ‫ادامه دهم‪ .‬من همیشه در کنار سپاهان هستم‪ .‬فقط بار‬ ‫مسئولیتم کمتر شده است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد نمی خواهید حرف بزنید‪.‬‬ ‫‪ l‬من نیازی ن��دارم بخواهم ب��ا مصاحبه های‬ ‫مختلف جار و جنجال به پا کنم‪ .‬محمد رضا س��اکت‬ ‫یک روز مدیر عامل س��پاهان ش��د‪ .‬اما ق��رار نبود تا‬ ‫همیشه در این پست بماند‪ .‬یک روز هم باید می رفتم‬ ‫که زمانش رسید‪ .‬وگرنه مشکل خاصی وجود ندارد‪.‬‬ ‫اقایان سمیعی نژاد و سایر مدیران به من لطف داشتند و‬ ‫با وجود کنار رفتنم از بنده خواستند همچنان با عنوان‬ ‫نایب رئیسی در باشگاه سپاهان به فعالیتم ادامه دهم‪.‬‬ ‫اگر اختالف بود که دیگر ادامه همکاری نمی دادم‪.‬‬ ‫اینکه گفته می شود برکناری شما چندان بی ربط‬ ‫به اختالفات با استقالل در مورد پرونده خسرو‬ ‫حیدری نیست را تایید می کنید؟‬ ‫‪ l‬ب��اور کنید جدایی م��ن اصال ربط��ی به این‬ ‫مسائل کوچک نداشت و ندارد‪ .‬من نمی دانم از کجا‬ ‫این شایعات را درست می کنند‪.‬‬ ‫باز هم تاکید می کنم بحث خسرو حیدری یک‬ ‫جزء بسیار کوچکی از فعالیت های موجود در باشگاه‬ ‫سپاهان بود که ان را دو باشگاه حل وفصل کردند‪ .‬این‬ ‫موضوع هیچ تاثیری در کنار رفتن من نداشت و اصال‬ ‫به این شایعات بی اساس فکر نمی کنم‪.‬‬ ‫به انتخابات مجلس هم فکر نمی کنید؟‬ ‫‪ l‬به هیچ وجه‪ .‬توضیح بیش��تری در این مورد‬ ‫نمی دهم‪ .‬چون به این موارد تا به حال فکر نکرده ام‪.‬‬ ‫اتفاقاتی که افتاد واقعا از نظر ش��ما مشکوک‬ ‫نبود؟‬ ‫‪ l‬هیچ شک و شبهه ای وجود نداشت‪ .‬اینطور‬ ‫نیس��ت‪ ،‬من خودم را از خانواده س��پاهان می دانم و‬ ‫دوس��ت ندارم صدمه ای از طرف بنده به این باشگاه‬ ‫وارد ش��ود‪ .‬مطمئن باش��ید با جدایی من هیچ اتفاقی‬ ‫نمی افتد‪ .‬چون سپاهان متکی به هیچ فردی نیست‪.‬‬ ‫در م��ورد مدیر عامل��ی علیرض��ا رحیمی چه‬ ‫نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬برای او ارزوی موفقیت دارم‪ .‬اقای رحیمی‬ ‫ی��ک ادم ورزش��ی اس��ت‪ .‬او را س��پاهانی می دانم‪.‬‬ ‫تجربه ه��ای زی��ادی در ورزش ای��ران داش��ته اند و‬ ‫می توانند س��پاهان را به اهدافی که داش��تیم برسانند‪.‬‬ ‫قهرمانی اسیا و لیگ برتر برای سپاهان دور از دسترس‬ ‫نیست و انها می توانند به این موفقیت ها برسند‪.‬‬ ‫ش��ما برای انتخابات فدراسیون فوتبال برنامه‬ ‫خاصی ندارید؟‬ ‫‪ 10 l‬سال کار اجرایی من را فرسوده کرده و واقعا‬ ‫حاال حاال ها برنامه ای برای کار اجرایی ندارم‪ .‬می خواهم‬ ‫به خودم و خانواده ام برسم‪ .‬چون واقعا خسته ام‪ .‬در این‬ ‫‪ 10‬سال به لطف خدا و کمک باشگاه و کارخانه و تیم به‬ ‫موفقیت های زیادی رس��یدیم‪ .‬خدا را شکر می کنم که‬ ‫توانستم کارنامه ای خوب از خودم به جا بگذارم و سپاهان‬ ‫مدعی و قهرمان را تحویل بدهم‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د تمایل نداری��د در مورد یک‬ ‫سری مسائل حرف بزنید؟‬ ‫‪ l‬حرف زدن چیزی را درست نمی کند‪ .‬سپاهان‬ ‫و خودم به ارامش نیاز داریم‪ .‬شاید حرف هایی باشد‪،‬‬ ‫اما االن تمایلی ندارم حرف بزن��م‪ .‬فقط باز هم برای‬ ‫س��پاهان ارزوی موفقیت دارم‪ .‬در این چند وقت هم‬ ‫شما نگاه کنید من مصاحبه ای نکردم‪ .‬چون می خواهم‬ ‫استراحت کنم‪g .‬‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫گفت و گوی متفاوت و جذاب با دکتر بهرام قدیمی‬ ‫در المپیک لندن باید ‪ 6‬طال بگیریم‬ ‫دکتر بهرام قدیمی س��ال ها مدیر کل تربیت بدنی دانش��گاه ازاد اس�لامی بود ‪ .‬تقریبا همه ورزش��ی ها‬ ‫او را می شناسند‪ .‬از س��ال ‪ 87‬اما او بیش��تر وقتش را در فدراسیون جهانی بین دانش��گاهی می گذراند؛‬ ‫فدراسیونی که او تا س��ال ‪ 2023‬رئیس ان خواهد بود و مقر ان در بلژیک است‪ .‬کمتر پیش امده بود با‬ ‫قدیمی درباره خودش‪ ،‬عملکردش و مسائل کالن ورزش گفت وگو شده باشد‪ .‬این مصاحبه خواندنی‬ ‫و جذاب است‪.‬‬ ‫‪74‬‬ ‫اقای قدیم��ی! فعالیت ش��ما در تربیت بدنی‬ ‫دانش��گاه ازاد از چن��د س��ال قب��ل ش��روع‬ ‫شد؟‬ ‫تقریبا از ‪ 17‬سال پیش فعالیتم شروع شد؛ یعنی‬ ‫از سال ‪ .73‬تا سال ‪ 87‬هم مدیرکل بودم‪.‬‬ ‫چطور شد که کار در تربیت بدنی دانشگاه ازاد‬ ‫را شروع کردید؟‬ ‫‪ l‬م��ن در وزارت بازرگان��ی مش��غول بودم‪.‬‬ ‫دانش��گاه ازاد در دهمین س��الگرد نمایش��گاهی در‬ ‫مح��ل نمایش��گاه های بین المللی از دس��تاوردهای‬ ‫دانشجویان و اعضای هیات علمی تقدیر کرد‪ .‬ان زمان‬ ‫هم هجمه هایی علیه دانش��گاه بود‪ .‬از طرف وزارت‬ ‫بازرگانی مدیریت نمایش��گاه را برعهده داش��تم‪ .‬ان‬ ‫موقع من مدرک کارشناسی ارش��د را از دانشگاه ازاد‬ ‫گرفته بودم‪ .‬رفتم با مس��ئوالن ارشد صحبت کردم و‬ ‫معاف شدم و امدم دانشگاه ازاد‪.‬‬ ‫چه رشته ای خوانده بودید؟‬ ‫‪ l‬لیسانس��م خدم��ات اجتماعی از دانش��گاه‬ ‫عالمه طباطبایی بود و فوق لیس��انس علوم اجتماعی‬ ‫گرفتم‪ .‬از ان موقع بود که اقای دکتر جاس��بی از من‬ ‫دعوت به کار کرد‪.‬‬ ‫از ط��رف دیگر کارم��ن با وزارت کش��اورزی‬ ‫ارتباط داش��ت و ب��ا وزیر کش��اورزی ه��م رفاقت‬ ‫داش��تم‪ .‬او اصرار ک��رد به دانش��گاه ازاد اس�لامی‬ ‫بیای��م تا ب��ه ص��ورت مام��ور در س��ال ‪ 73‬کارم را‬ ‫شروع کنم‪.‬‬ ‫در انتخاب��ات ریاس��ت جمه��وری ه��م ب��ه‬ ‫دکتر جاس��بی کمک ک��رده بودم‪ .‬خب او ش��ناخت‬ ‫کاملی از من داش��ت‪ .‬یکبار من را به اتاقش صدا زد‬ ‫و سیاست های دانش��گاه ازاد را تبیین کرد‪ .‬گفت که‬ ‫دهه اول؛ دهه تثبیت دانش��گاه ازاد اس��ت‪ .‬دهه دوم؛‬ ‫دهه توسعه اموزشی است‪ ،‬اما متاسفانه برای ورزش‬ ‫کاری انجام نشده بود‪ .‬خب این مایه تاسف بود‪ .‬سال‬ ‫‪ 61‬دانشگاه ا زاد تاسیس شده بود‪ 10 .‬سال اول یعنی‬ ‫دوره تثبیت دانشگاه گذش��ته بود و نوبت به توسعه‬ ‫اموزشی‪ ،‬پژوهشی بود‪ .‬در سال ‪ 73‬در ساختمانی که‬ ‫هنوز هم در پاسداران است و حوزه معاونت اموزشی‬ ‫است‪ ،‬اقای جاسبی گفت‪« :‬بروید و کارتان را شروع‬ ‫کنید‪ .‬یک اتاق داشتیم که باید در ان فعالیت می کردیم‪.‬‬ ‫ان موقع مسئول تربیت بدنی اقای مومنی بود‪ .‬در یک‬ ‫اتاق کوچک با ی��ک خط تلفن داخلی نشس��ته بود‪.‬‬ ‫وقتی انجا را به من داد‪ ،‬نه پرس��نلی داشتم و نه هیچ‬ ‫چیز دیگری‪».‬‬ ‫او به ش��وخی می گفت وقت��ی قرار ب��ود اقای‬ ‫خطیب را ب��ه تربیت بدنی بیاوریم در ات��اق را که باز‬ ‫کردم به او گفتم همه اینها پرسنل من هستند‪ .‬در حالی‬ ‫که واقعیت چیز دیگری ب��ود‪ .‬انهایی که بیرون از ان‬ ‫اتاق بودند اعضای هیات علمی بودند‪.‬‬ ‫خب‪ ،‬در چنین فضایی ما ورزش دانش��گاه ازاد‬ ‫را راه انداختیم‪.‬‬ ‫چند سال شرایط به این صورت بود؟‬ ‫‪ l‬در همان شرایط من تربیت بدنی دانشگاه ازاد‬ ‫را تحویل گرفتم و اولین المپی��اد را برگزار کردم‪ .‬بعد‬ ‫اقای دکتر ش��هالیی که امد اوض��اع را دید ابتدا فرار‬ ‫کرد و گفت امکان ندارد چنین کاری کنم‪ .‬ولی خب‬ ‫خوشبختانه ما دوستان توانمندی داشتیم‪.‬‬ ‫به هر حال می خواهم بگویم ما ش��رایط سختی‬ ‫داشتیم‪ .‬دوس��تان می امدند و ما جا نداشتیم‪ .‬ما همه‬ ‫نامه هایمان را در حیاط می نوشتیم‪ .‬بعد هم تربیت بدنی‬ ‫تهران را با کمترین امکانات و تجهیزات راه انداختیم‪.‬‬ ‫مگر نه اینکه خواستن توانستن است؟ به همین دلیل‬ ‫ورزش‬ ‫و تفریح هیچ منافاتی با هم ندارند‪ .‬االن حدود ‪70-80‬‬ ‫هزار دانشجوی تربیت بدنی داریم‪ 70-80 .‬واحد در‬ ‫مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشجو پذیرش کردند‪،‬‬ ‫اما حاال دیگر در تهران دارندگان مدرک کارشناس��ی‬ ‫ارش��د نمی توانند تدریس کنند‪ .‬شما ان موقع را نگاه‬ ‫کنید‪ .‬االن را هم نگاه کنید‪ .‬االن همه دکتر هستند‪.‬‬ ‫تربیت بدن��ی دانش��گاه ازاد پیش��رفت هایی‬ ‫داش��ت؛ چه مقدار را اقای دکتر جاس��بی و‬ ‫مجموعه دانش��گاه ازاد می خواس��تند و چه‬ ‫مقدار از ان در واقع تمایالت ش��خصی خود‬ ‫ش��ما بود‪ .‬برنامه ریزی کرده بودید تا به اینجا‬ ‫برسید؟‬ ‫‪ l‬به هرحال باید یک مدیر از جنس ورزش��ی‬ ‫باشد و عالقه هم داشته باشد‪.‬‬ ‫واقعا اگ��ر حمایت های ریاس��ت نب��ود موفق‬ ‫نمی ش��دیم‪ .‬انها می خواس��تند افرادی که در حوزه‬ ‫دانش��گاه کار می کردند در حوزه معاونت اموزش��ی‬ ‫کارشان انجام شود‪ .‬ما هم از قهرمانان دفاع می کردیم‪.‬‬ ‫می گفتیم افرادی که در حوزه ورزش افتخار افرینی‬ ‫می کنند نباید مشکل غیبت داشته باشند‪ .‬غیبت هایشان‬ ‫باید موجه شود‪.‬‬ ‫بعد می گفتند ب��ه قهرمانان نمره ندهی��د‪ ،‬اما ما‬ ‫ایین نامه ای درس��ت کردیم که اینها ب��ا خیال راحت‬ ‫به ورزش قهرمانی شان برسند و از امکانات استفاده‬ ‫کنند‪ .‬یعنی می خواس��تیم به این کار راغب شوند‪ .‬ان‬ ‫حالت خشک و رسمی را از بین بردیم و ایین نامه ها‬ ‫و مقرراتی برای شان ایجاد کردیم تا به افتخار افرینی‬ ‫برای ورزش دانشجویی کش��ور بیندیشند‪ .‬در مواقع‬ ‫قهرمانی هم امتیازات ما از تخفیف ش��هریه ش��روع‬ ‫می شد تا بخشش‪.‬‬ ‫اگر فنی هم نگاه کنید با ای��ن امتیازات به نوعی‬ ‫تحصیالت در میان قهرمانان نهادینه شد‪.‬‬ ‫شما با دانش��گاه های جهان در ارتباط هستید؛‬ ‫انها هم به همین صورت هستند؟ یعنی در انجا‬ ‫می توانند معافیت کنکور داشته باشند و وارد‬ ‫دانشگاه بشوند؟‬ ‫‪ l‬اصال سیستم دانشگاه های دنیا با ما متفاوت‬ ‫است‪ .‬ورود در انجا به اس��انی است‪ .‬خروج سخت‬ ‫اس��ت‪ .‬در حالی که ورود برای ما س��خت و خروج‬ ‫به اس��انی صورت می گیرد‪ .‬البته االن ه��ر دو برای ما‬ ‫یکی شده است؛ هم ورود راحت است و هم خروج‪.‬‬ ‫االن دیگر رقابت کمی ایجاد ش��ده اس��ت‪ .‬ان موقع‬ ‫یعنی در سال ‪ 76‬در زمان اقای هاشمی طبا گفتم بهتر‬ ‫است بانک اطالعات داشته باشیم و نیازسنجی کنیم‪.‬‬ ‫ دانشگاه های ما هر ساله ‪ 200‬دانشجوی تربیت بدنی‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫بود که همان س��ال با اق��ای حمی��دی و دکتر حمید‬ ‫س��جادی که ش��اگرد من بود تیم ها را اماده کردیم و‬ ‫برای مسابقات دانش��جویان جهان در هیروشیما در‬ ‫اختیار وزارت علوم قرار دادیم‪.‬‬ ‫اقای امینی رئیس فدراس��یون جودو هم بود که‬ ‫مربی مان بود‪ .‬ما ای��ن ورزش را اینطور راه انداختیم؛‬ ‫گام ب��ه گام‪ .‬بع��د ک��ه پیش��رفت کردیم ی��ک اتاق‬ ‫‪ 12‬متری به ما دادند‪.‬‬ ‫ المپیاد هم تمام شده بود و وسایل مان انجا بود‪ .‬نه‬ ‫جا داشتیم‪ ،‬نه تجهیزات‪ ،‬یعنی از صفر شروع کردیم‪.‬‬ ‫اقای س��هرابیان هم در کارها و تهی��ه مدال ها و غیره‬ ‫کمک می کرد‪.‬‬ ‫بعد اقای سیدکریم قدیمی که تشابه اسمی داریم‬ ‫را با خودم اوردم‪ .‬خدابیامرز مس��عود اولین کارمندم‬ ‫بود ک��ه ام اس گرفت و ف��وت کرد‪ .‬ی��ادش به خیر؛‬ ‫قهرمان بازی های اسیایی کشتی فرنگی بود‪ .‬خالصه‬ ‫همه فی سبیل اهلل به ما کمک می کردند‪.‬‬ ‫تا چه سالی شرایط اینطور بود؟‬ ‫‪ l‬تا س��ال ‪ 80‬تقریبا اینطور بود‪ .‬ما بیالن ها را‬ ‫می دادیم و هر س��ال مدیر نمونه کشور می شدیم‪ .‬از‬ ‫تمام معاونین س��ازمان نامه می نوش��تند که قدیمی‬ ‫را ارتقا بدهید و پس��تی باالتر از پس��ت مدیر کل به‬ ‫او بدهید‪ .‬خ��ب می��ان واحد ها ایجاد انگیزه ش��ده‬ ‫بود‪ .‬ما از طریق ش��ورا ب��ه مناطق رفتیم ت��ا با افات‬ ‫اجتماعی در جامعه مقابله کنیم‪ .‬ان موقع چند منطقه‬ ‫وجود داشت؛ ورزش دانش��گاه ازاد و رشته هایی که‬ ‫عمومیت داش��ت را به ‪ 10‬منطقه تقسیم کردیم‪ .‬بعد‬ ‫مثال اگر یک مس��ئول تربیت بدنی داشتیم ان مسئول‬ ‫باید مس��ابقات منطق��ه را برگزار می ک��رد و بعد در‬ ‫مسابقات کش��وری حضور پیدا می کردند‪ .‬هر کسی‬ ‫که در منطقه مقام می اورد تخفیف شهریه می گرفت‪.‬‬ ‫یعنی همه گرای��ش پی��دا می کردن��د و رقابت بین‬ ‫دانشجویان و واحدهای دانش��گاهی ایجاد می شد‪.‬‬ ‫نتیجه این شد که دیدیم واحدها یکی پس از دیگری‬ ‫سراغ تجهیزات و ساخت و س��از ورزشی رفتند‪ .‬ان‬ ‫موق��ع از دارندگان مدارک لیس��انس و کارش��ناس‬ ‫برای تدریس تربیت بدنی اس��تفاده می کردیم که در‬ ‫اموزش و پرورش هم فعالیت می کنند‪ .‬دانشجویان‬ ‫هم که در کنکور دیگر ان ازمون های اختصاصی را‬ ‫کنار گذاشته بودند‪ .‬یعنی همه فکر می کردند شاگرد‬ ‫تنبل ها باید رش��ته تربیت بدنی را انتخاب کنند‪ .‬من‬ ‫مش��کالت زیادی می دیدم؛ اینکه فقر حرکتی وجود‬ ‫دارد‪ .‬نخبه ها به دانش��کده تربیت بدن��ی نمی امدند‪.‬‬ ‫از سالن های اس��تیجاری اس��تفاده می کردیم‪ .‬اولین‬ ‫المپیاد ما در ازادی بود‪ ،‬دومین المپیاد هم در ازادی‬ ‫برگزار ش��د‪ .‬س��ومین المپیاد را در نجف اباد برگزار‬ ‫کردیم‪ .‬یعنی م��ا کار را در خانه خودمان پایه گذاری‬ ‫کردیم‪ .‬فضای ورزش پر از رقابت شد و ادم هایی که‬ ‫همه انها را دوست داش��تند؛علی دایی‪ ،‬مایلی کهن‪،‬‬ ‫پیروانی‪ ،‬حی��دری‪ ،‬دبیر‪ .‬خ��ب اینها الگ��و بودند‪.‬‬ ‫یکس��ری از قهرمان های والیبال هم بودند‪.‬‬ ‫اقای دبیر هم بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬دبیر هم کمک می کرد‪ .‬بعد یک ایین نامه‬ ‫درست کردیم‪ .‬من به ایین نامه سال ‪ 73‬که نگاه می کردم‬ ‫می دیدم تعداد مح��دودی می توانند وارد دانش��گاه‬ ‫بش��وند؛ مثال اینک��ه وزارت علوم تنها س��ه یا چهار‬ ‫دانشجو پذیرش می کرد‪ .‬ما در سال ‪ 73‬در هیروشیما‬ ‫هیچ مقامی کس��ب نکردیم‪ .‬امیدی نبود‪ .‬کس��ی هم‬ ‫نسبت به تربیت بدنی تمایل نشان نمی داد‪ ،‬اما با تغییر‬ ‫ایین نامه فضای مثبتی شکل گرفت‪ .‬ما بانوان اسالمی‬ ‫را هم وارد دانشگاه کردیم‪ .‬چون اعتقاد داشتیم ورزش‬ ‫اقای دکتر عباسی که از قدیم‬ ‫در دانشگاه ازاد بودند چهره‬ ‫توانمندی هستند‪ .‬وقتی‬ ‫در وزارت تعاون بود تعاون‬ ‫را دگرگون کرد تا جایی که‬ ‫می خواستند وزارت نفت‬ ‫را با این وزارتخانه ادغام‬ ‫کنند‪ .‬ورزش در دنیا تابع‬ ‫سلیقه هاست‪ .‬ورزش یک‬ ‫پدیده جهانی است‪ .‬شما در‬ ‫ورزش حرفه ای دیگر به دنبال‬ ‫منشور اخالقی نروید‪ .‬حاال یکی‬ ‫می گوید مگر اخالق بد است؟‬ ‫نه‪ ،‬مشکل چیز دیگری است که‬ ‫ما رشد نمی کنیم‪ .‬چون افراد‬ ‫متخصص ما متملق نیستند‬ ‫می گیرد‪ .‬مگر ش��هر ما چقدر دانشجوی تربیت بدنی‬ ‫می خواهد؟‬ ‫ما افراد بی��کار زی��اد می بینیم؛ لیسانس��یه های‬ ‫کشاورزی‪ ،‬زراعت‪ ،‬مهندس��ی معدن یا تربیت بدنی‬ ‫که الحم��داهلل ب��ا ام��دن ورزش اموزش و پرورش‬ ‫فعلی وضعیت ش��ان کمی مطلوب شد و ‪ 10‬هزار نفر‬ ‫جذب شد‪ .‬ما سال ‪ 76‬که بررس��ی هایی انجام دادیم‬ ‫‪ 23‬هزار نفر کارش��ناس تربیت بدنی می خواس��تیم‪.‬‬ ‫خب ان موقع اس��تخدام انجام نمی ش��د‪ .‬امروز تازه‬ ‫‪ 11‬هزار نفر جذب شده اند‪ .‬ان موقع از معلمان ریاضی‬ ‫استفاده می ش��د و هماهنگی بین وزارتخانه ها وجود‬ ‫نداش��ت‪ .‬اگر به همین صورت پیش برود‪ ،‬برخی از‬ ‫واحدها ورشکس��ت می ش��وند‪ .‬ما گام به گام جلو‬ ‫ امدیم‪ .‬با دانشگاه های خارج تعامل برقرار کردیم‪ .‬ما‬ ‫دیدیم در روانشناسی ورزش ‪ 107‬سال از دنیا عقب‬ ‫هستیم‪ .‬انها در تمام تیم های ورزشی شان روانشناس‬ ‫دارند و ما نداریم‪.‬‬ ‫‪ 60‬سال رشته های جامعه شناسی ورزش داشتند‪،‬‬ ‫ما جامعه شناسی ورزش نداشتیم‪ .‬این تعامالت خوب‬ ‫است‪ .‬از تعامالت پژوهشی‪،‬جهانی و ارتباطات حرف‬ ‫می زنم‪ .‬اینکه ارزش های فرهنگی خودمان را داشته‬ ‫باش��یم و به دنبال تولید علم برویم‪ .‬ما س��عی کردیم‬ ‫رش��ته ای را طراحی کنیم که نامش مهندسی ورزش‬ ‫بود که ان موقع از عم��رش در دنیا تنها هفت س��ال‬ ‫می گذشت‪.‬‬ ‫در موض��وع جامعه شناس��ی ورزش اما برخی‬ ‫قدیمی ها کارشکنی می کردند و می گفتند باید هیات‬ ‫علمی جدیدی بیاید‪ .‬االن مش��تری رش��ته مهندسی‬ ‫ورزش بیشتر از سایر رشته هاست‪.‬‬ ‫اما بیش��تر از اینکه تربیت بدنی دانش��گاه ازاد‬ ‫این کارها را پیش ببرد‪ ،‬ش��خصیت خود شما‬ ‫و ارتباطاتتان بود که در رش��د و توس��عه کار‬ ‫موثر بود‪.‬‬ ‫‪ l‬همین صحبت ها را کردید و کار دس��ت ما‬ ‫دادید‪( .‬می خندد)‬ ‫یعن��ی می گفتن��د دکت��ر قدیم��ی بزرگت��ر از‬ ‫تشکیالت تربیت بدنی دانشگاه ازاد شده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬ما کار را از یک اتاق ‪ 12‬متری شروع کردیم‬ ‫و بعد ی��ک اتاق ‪ 44‬مت��ری گرفتیم‪ .‬اف��راد را مجبور‬ ‫می کردیم به م��ا جا بدهند‪ .‬تربیت بدن��ی مظلوم بود‪.‬‬ ‫حوزه های دیگر هم به ما ج��ا نمی دادند‪ .‬با این حال‬ ‫مجبور بودیم نیم متر‪ ،‬نیم متر فض��ا بگیرم‪ .‬در نهایت‬ ‫فضای کاری مان ‪ 144‬متر شده بود‪.‬‬ ‫استعدادیابی را ش��روع کردیم‪ .‬به دکتر جاسبی‬ ‫نامه زدیم که ما را جدا کنید‪ .‬هم��ه بخش ها راه افتاد‪.‬‬ ‫می خواستیم استعدادیابی تربیت بدنی را در حوزه های‬ ‫مختلف انجام بدهیم‪.‬‬ ‫بعد می گفتیم چرا سه چهار نفر باید بیایند سوال‬ ‫تعیین کنند‪ .‬اینجا اختالف نظر بود و نهایت س��ختی‬ ‫کارمان همین جا بود‪ .‬ما اعتقاد داشتیم تمامی اساتید‬ ‫دانش��گاه باید در حوزه های مختلف ورزشی سوال‬ ‫طرح کنند‪.‬‬ ‫ان استادهای قدیمی مخالفت می کردند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬خیلی مقاومت می کردند و هرکدامشان‬ ‫پارتی داشتند‪ ،‬پشت یکی از اقایان قایم می شدند‪ .‬اما‬ ‫ما هم مقاومت کردیم‪.‬‬ ‫می خواستیم کاری کنیم که نخبه ها بیایند‪ .‬خب‬ ‫همین باعث می ش��د علیه ما فش��ار ایجاد ش��ود‪ .‬در‬ ‫واقع رئیس دانش��گاه ازاد ش��ده بود رئیس سازمان‬ ‫تربیت بدنی‪ .‬مس��ابقات را در خان��ه خودمان برگزار‬ ‫ کردیم‪ .‬همه ورود پیدا کردند و فضای دانش��گاه های‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫تربیت بدنی عوض شد‪ .‬علی دایی با مایلی کهن در یک‬ ‫کالس نشست‪ .‬همین طور پیروانی‪ ،‬جدیدی‪ ،‬میران‪،‬‬ ‫ارش میراسماعیلی و نخبه ها‪.‬‬ ‫هدفتان چه بود؟‬ ‫‪ l‬هدف ما ای��ن بود که بچه های نس��ل اینده‬ ‫با سواد باش��ند‪ .‬می بینید که در میان کش��تی گیران ما‬ ‫ادم های با سواد زیادی هس��تند‪ .‬می خواستیم محیط‬ ‫ورزش را سالم کنیم‪.‬‬ ‫س��وال م��ا را ج��واب ندادی��د؟ در رابطه با‬ ‫شخصیت خود اقای قدیمی و ارتباطاتشان؟‬ ‫‪ l‬من نیازی نداشتم‪.‬‬ ‫به چه چیزی نیاز نداشتید؟‬ ‫‪ l‬من پست را زیاد دوست ندارم‪ .‬من مدیرکل‬ ‫هم ب��ودم‪ .‬خانه ما در شهرس��تان خیلی ب��زرگ بود‪.‬‬ ‫اما من یک گوش��ه ای را پی��دا می کردم ک��ه راحت‬ ‫باش��م‪ .‬همیش��ه می رفتم پی��ش مس��تخدم خانه مان‬ ‫می نشستم‪.‬‬ ‫پست و مقام برایم زیاد اهمیت نداشت‪ .‬ما نگاه‬ ‫نمی کردیم که فرد از چه قش��ر و طبقه ای اس��ت‪ .‬اگر‬ ‫کاری از دست مان برمی امد انجام می دادیم‪ .‬مهندسی‬ ‫ورزش را ما ایج��اد کردیم و گر نه ت��ا همین االن هم‬ ‫ایجاد نمی شد‪.‬‬ ‫مثال م��ا می گفتیم بانوان ورزش��کار چ��را باید‬ ‫از ورود ب��ه دانش��گاه مح��روم ش��وند؛ بانوانی که‬ ‫نمی توانستند در مسابقات جهانی حضور داشته باشند‬ ‫یا اینک��ه جانبازان قهرم��ان چرا نمی توانس��تند وارد‬ ‫دانشگاه شوند؟ این مسائل را با اقای جاسبی مطرح‬ ‫کردیم و حل شد‪.‬‬ ‫ش��ما االن مقایسه کنید ببینید کس��انی که امدند‬ ‫پیش ما تحصی��ل کردند یا کس��انی ک��ه نیامدند‪ ،‬به‬ ‫نظرم انهایی که امدند در مدار اموزشی قرار گرفتند‬ ‫و االن عضو هیات علمی هستند‪.‬‬ ‫عمده ترین انتقادات از تربیت بدنی دانشگاه‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬می گفتند چ��را قهرمانان را وارد دانش��گاه‬ ‫کردید‪.‬‬ ‫این انتقاد از سوی طیف علمی دانشگاه مطرح‬ ‫می شد؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬ام��ا االن دیگر هم��ه قب��ول کرده اند‪.‬‬ ‫ان موق��ع جل��وی کار را می گرفتن��د ک��ه قهرمان��ان‬ ‫وارد دانش��گا ه ازاد نش��وند‪ ،‬االن خودش��ان‬ ‫پیش��ی گرفته اند‪ .‬انه��ا نمی خواس��تند ما ن��واوری‬ ‫کنی��م و رش��ته های جدی��د بیاوری��م‪ .‬همی��ن‬ ‫دکتر عباسی که االن وزیر ورزش شده رئیس دانشگاه‬ ‫ازاد قائمشهر بود‪.‬‬ ‫نیروی اقای جاسبی بود؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬ایش��ان یک��ی از بهترین س��الن ها و‬ ‫فضاهای ورزشی را برای ما ایجاد کرد‪.‬‬ ‫اقای قدیمی! از س��ال ‪ 74‬چند رئیس سازمان‬ ‫تربیت بدنی عوض ش��ده‪ ،‬کدام یک از انها را‬ ‫شما بیشتر می پسندید؟‬ ‫‪ l‬اقای هاشمی طبا‪ .‬من از قبل با ایشان سابقه‬ ‫دوستی داشتم‪ .‬اقای هاشمی طبا زمانی که به سازمان‬ ‫تربیت بدنی امد از انجا با ما همکاری داشت‪ .‬من واقعا‬ ‫دیدم که او هوش هیجان��ی و مدیریت خیلی خوبی‬ ‫دارد‪ .‬اقای علی ابادی هم خوب ساخت وس��از کرد‬ ‫به نظرم ورزش نباید سیاسی شود‪ .‬ورزش پدیده ای‬ ‫فرا ملی است‪ .‬ورزش از هزینه های اجتماعی می کاهد‪.‬‬ ‫هزینه درمان را کم می کند‪.‬‬ ‫مثال در هر منطقه می بینیم که یک زمین ورزشی‬ ‫ایجاد ش��ده اس��ت‪ .‬اقای اجورلو می خواس��ت که‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫‪76‬‬ ‫پابرهنه ها هم دسترس��ی به اماکن و امکانات ورزشی‬ ‫داشته باشند‪ .‬یک شبکه اجتماعی مثبت ایجاد کنند و‬ ‫احساس زیبایی به انها دست دهد‪.‬‬ ‫دوره اقای هاشمی طبا بهتر بود؟‬ ‫‪ l‬البت��ه ممک��ن اس��ت ک��ه ب��ه دوره اقای‬ ‫هاشمی طبا هم نقدی داشته باشیم‪.‬‬ ‫ش��ما به مدیر ورزش��ی اعتقاد دارید یا مدیر‬ ‫سیاسی؟‬ ‫‪ l‬مدیر ورزش��ی باید قوانین ورزش��ی را به‬ ‫صورت کالن بداند‪ .‬عکس ورزشی باید داشته باشد‪.‬‬ ‫مدیر ورزش��ی باید بداند که فوتبال یازده نفره است‪.‬‬ ‫کشتی در هفت وزن است‪ .‬باید این اطالعات را داشته‬ ‫باشد و قوانین را بداند‪ .‬مثال استقالل که از باشگاه های‬ ‫اسیا حذف شد باید تاریخ و زمان ارسال مدارکش را‬ ‫کنترل می کرد‪.‬‬ ‫مدیر سیاس��ی بهتر است یا ورزش��ی؟ ما در‬ ‫ورزش ادمی داریم که بتواند این کار را بکند؟‬ ‫‪ l‬ما در ورزش با سالمتی افراد سروکار داریم‪.‬‬ ‫ورزش یک پدیده فراملی است و سیاسیون از ان نباید‬ ‫استفاده سیاسی کنند‪.‬‬ ‫یعنی فردی در کنار رئیس جمهور باش��د که‬ ‫نفوذش زیاد باشد و بتواند ورزش را جلو ببرد‬ ‫بهتر اس��ت یا اینکه یک چهره ورزشی باشد‪،‬‬ ‫قوانین ورزش را بداند و حاال زورش کمتر هم‬ ‫بود ایرادی ندارد؟‬ ‫‪ l‬وزیر باید فردی باش��د که بودج��ه بیاورد‬ ‫و این خیلی مهم است‪ .‬اقای کفاش��یان قوانین رشته‬ ‫دو و میدانی را خوب می دانس��ت‪ ،‬اما در فوتبال مفید‬ ‫نبود‪ .‬اق��ای رئیس جمه��ور یک چهره ورزش��ی را‬ ‫ابتدا به مجلس معرفی کرد؛ اقای س��جادی از جنس‬ ‫ورزش ب��ود و قوانی��ن را می ش��ناخت‪ .‬روش های‬ ‫مدیریت را هم می دانست‪ .‬اس��تاد دانشگاه و قهرمان‬ ‫هم بود‪ .‬عضو هی��ات علمی دانش��کده تربیت بدنی‬ ‫هم بود‪.‬‬ ‫اقای عباسی را چطور می بینید؟‬ ‫اقای عباسی یک هماهنگ کننده است‪.‬‬ ‫اگر ش��ما دبیر کمیته ملی المپیک بودید برای‬ ‫لندن وعده چند مدال می دادید؟‬ ‫‪ l‬ما االن راح��ت می توانیم جزو ‪ 10‬کش��ور‬ ‫جهان باشیم‪ .‬راحت می توانیم شش طال بگیریم‪.‬‬ ‫اقای دکتر عباسی هم که از قدیم در دانشگاه ازاد‬ ‫بودند چهره توانمندی هستند‪ .‬وقتی در وزارت تعاون‬ ‫بود تعاون را دگرگون کرد تا جایی که می خواس��تند‬ ‫وزارت نفت را با ای��ن وزارتخانه ادغام کنند‪ .‬ورزش‬ ‫در دنیا تابع سلیقه هاست‪ .‬ورزش یک پدیده جهانی‬ ‫اس��ت‪ .‬ش��ما در ورزش حرف��ه ای دیگر ب��ه دنبال‬ ‫منش��ور اخالقی نروید‪ .‬ح��اال یک��ی می گوید مگر‬ ‫اخالق بد اس��ت؟ نه‪ ،‬مش��کل چیز دیگری است که‬ ‫ما رش��د نمی کنیم‪ .‬چون افراد متخص��ص ما متملق‬ ‫نیستند‪ .‬باشگاه اس��تقالل و پرس��پولیس هفت سال‬ ‫اس��ت که از اس��تادیوم صحبت می کنند‪ .‬درحالی که‬ ‫در س��ال ‪ 47‬و در زمان عب��دو پرس��پولیس زمین و‬ ‫باشگاه داشت‪.‬‬ ‫باش��گاه های ارس��نال‪ ،‬بارس��لون و رئال کامال‬ ‫صنعتی و اقتصادی هس��تند‪ .‬مسی از ‪ 12‬سالگی وارد‬ ‫مدار اموزش رسمی می شود‪.‬‬ ‫لی��در و ش��یپورچی بای��د با س��واد باش��د‪ .‬اگر‬ ‫ش��یپورچی با س��واد باش��د هیجانات تیفوسی ها را‬ ‫هدای��ت می کند و ه��واداران در کنار ه��م فوتبال را‬ ‫می بینند و لذت می برند‪ .‬ام��ا این حالت در ورزش ما‬ ‫نیست‪ .‬راستی حیف نیست با این همه هوادار راه اهن‬ ‫را می فروشند ‪ 10‬میلیارد تومان؟‬ ‫ارغوان رضایی ما رفته و جزو ‪ 20‬تنیس��ور برتر‬ ‫دنیا شده اس��ت‪ .‬من می گویم ارغوان رضایی باید در‬ ‫این مملکت می ماند‪ ،‬ارزش های اس�لامی را رعایت‬ ‫می کرد که یقینا هم رعایت می کرد و جزو بیست نفر‬ ‫هم می ش��د‪ .‬فقط هوش عمومی مطرح نیس��ت بلکه‬ ‫مسائل فرهنگی هم در تربیت افراد اثر دارد‪.‬‬ ‫راستی ش��ما اذری هس��تید‪ .‬درباره تراکتور‬ ‫صحبت کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬ببینید ش��ما استقالل و پرس��پولیس را تنها‬ ‫در فوتبال می بینی��د‪ ،‬اما در والیبال گنبدکاووس��ی ها‬ ‫را می بینید‪ ،‬ارومی��ه را می بینید‪ .‬هر چند اس��تقالل و‬ ‫پرس��پولیس در هیچ جای دنیا غریبه نیس��تند‪ .‬یعنی‬ ‫قومیتی ندارند‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید ورزش برتر از قومیت است؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ .‬نلس��ون مان��دال بین��ش و روش و‬ ‫پیش فرضش را عملیاتی کرد‪ .‬کس��ی ب��اور نمی کرد‬ ‫فرهنگ نلس��ون ماندالیی حاکم ش��ود‪ ،‬ام��ا فوتبال‬ ‫اینه��ا را دارد؛ ی��ک پدیده جهانی اس��ت ک��ه همه‬ ‫دوستش دارند‪.‬‬ ‫تراکتور دارد جهانی می ش��ود‪ .‬ای��ن همه بیننده‬ ‫دارد‪ .‬به نظر من فرهنگ ملی ما باید غنی و بالنده باشد‪،‬‬ ‫البته ما باید یک فرهنگ ملی داشته باشیم‪.‬‬ ‫نظرتان درباره قلعه نویی چیست؟‬ ‫‪ l‬قلعه نویی مربی خوبی است‪ ،‬به شرطی که‬ ‫بتواند ترکی صحبت کند‪( .‬می خندد)‬ ‫برخی برچسب ها به هواداران تراکتورسازی‬ ‫درست است؟‬ ‫‪ l‬اذربایجان هی��چ وقت به دنب��ال تجزیه و‬ ‫جدایی نیس��ت‪ .‬تهران را ک��ه ببینید اقتص��اد و بازار‬ ‫تهرانش دس��ت ترک هاس��ت‪ .‬تحمل مان را باید باال‬ ‫ببریم‪.‬‬ ‫درم��ورد ریاس��ت فدراس��یون جهان��ی بین‬ ‫دانش��گاهی هم کمی صحبت کنیم‪ .‬االن چند‬ ‫دانشگاه دارید؟‬ ‫‪ l‬حدود ‪ 120‬دانشگاه‪.‬‬ ‫در چند کشور؟‬ ‫‪ 37 l‬کشور که اکثرا اروپایی هستند‪.‬‬ ‫در اسیا و کشورهای دیگر زیاد رشد نکرده؟‬ ‫‪ l‬یک مقدار تنگ نظری ها نمی گذارد‪ .‬این یک‬ ‫شبکه اجتماعی است‪ .‬اینها بعدها در کشور خودشان‬ ‫کارمند‪ ،‬وزیر یا وکیل می شوند‪ .‬چرا باید برای ایران‬ ‫دوستان بیش��تری نیاوریم؟ ان هم از تحصیلکرده ها‪.‬‬ ‫انها ادم های یک بعدی نیس��تند‪ .‬ما رشته هایی داریم‬ ‫مثل شیمی‪ ،‬موس��یقی‪ ،‬پزش��کی و در همه بخش ها‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫در انج��ا هم می ت��وان کاره��ای فرهنگی و‬ ‫اجتماعی کرد؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬دو ه��زار دانش��جو دارن��د ک��ه از‬ ‫دانشگاه های کشورهای توسعه یافته می ایند‪.‬‬ ‫در مسابقاتی که اخیرا برگزار کرده اید از اسیا‬ ‫چه کشورهایی امده اند؟‬ ‫‪l‬از غرب اسیا بیشتر امده اند؛ بحرین‪ ،‬عربستان‪،‬‬ ‫امارات و لبن��ان‪ .‬دانش��جویانی از لبن��ان امده اند که‬ ‫می بینیم دانشجویان مس��یحی و مسلمان در کنار هم‬ ‫هستند‪ .‬پس می توان در کنار هم زندگی کرد‪.‬‬ ‫به نظ��رم دول��ت فق��ط باید ب��ه م��ا امکانات‬ ‫س��خت افزار و نرم افزار بدهد که ما بتوانیم ارتقا پیدا‬ ‫کنیم و به سمت کشورهای کره و ژاپن برویم‪.‬‬ ‫این دوره از مسابقات کجا برگزار می شود؟‬ ‫‪l‬مهرماه در هلند‪g .‬‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫تاریخ در قاب تصویر‬ ‫نگاهی به پدیده فیلم ها‬ ‫و سریال های مذهبی در تلویزیون‬ ‫افتاب ‬ ‫قاب ماورایی‬ ‫تاریخ درقاب تصویر‬ ‫بررسی مجموعه های تاریخی ‪ -‬مذهبی سیما‬ ‫‪1‬‬ ‫افتاب‬ ‫پس از انقالب اس�لامی بخش مهمی از تولیدات‬ ‫صداوسیما س��اخت س��ریال های متنوع بوده است که‬ ‫ازاین میان سریال های تاریخی همواره جایگاه ویژه ای‬ ‫را به خود اختصاص داده اند‪ .‬اگرچه بخشی از توجه به‬ ‫تاریخ در تولیدات صداوسیما مربوط به تاریخ اسالم و‬ ‫نگاه مذهبی بوده است و بخشی از سریال های تاریخی به‬ ‫تاریخ اسالم و انبیا و اولیای دین پرداخته اند‪ ،‬اما در بررسی‬ ‫این مجموعه ها نمی توان انه��ا را تحت عنوان یک ژانر‬ ‫تاریخی‪ -‬مذهبی طبقه بندی کرد‪ .‬چه وجود موضوعات‬ ‫مذهبی در یک فیلم یا سریال جزو عوامل ژانر محسوب‬ ‫نمی شود و باید برای بررسی ش��کلی و ساختاری این‬ ‫سریال ها انها را در ژانر تاریخی بررسی و با هم مقایسه‬ ‫کرد و در مورد رویکرد مذهبی‪ ،‬عوامل و عناصر مربوط‬ ‫به این رویکرد را در ان مجموعه هایی که واجد ان هستند‬ ‫جداگانه بررسی کرد‪.‬‬ ‫پس از انقالب از همان ابتدا ک��ه تلویزیون به این‬ ‫نتیجه رس��ید تا س��ریال های تاریخی بس��ازد‪ ،‬همواره‬ ‫یک بخش��ی از تولی��دات خ��ود را ب��ه مجموعه های‬ ‫مذهبی اختصاص داده اس��ت‪ .‬همزمان با انکه مرحوم‬ ‫علی حاتمی در مراحل پیش تولید س��ریال هزاردستان‬ ‫بود‪ ،‬یعنی در نیمه اول دهه ‪1360‬مجموعه بسیار خوب‬ ‫«سربداران» (به عنوان اولین مجموعه تاریخی‪ -‬مذهبی)‬ ‫س��اخته محمدعلی نجفی از تلویزیون پخش می شود‬ ‫و تقریبا اکثریت مخاطبان را به دس��ت می اورد‪ .‬پخش‬ ‫این سریال باعث شد انتظار مخاطب تلویزیون در سطح‬ ‫باالیی قرار بگیرد و همین امر سبب شود سریال هایی که‬ ‫بعد از ان ساخته می شوند اگر از سربداران بهتر نیستند‪،‬‬ ‫بدتر هم نباشند و رضایت بیننده را حفظ کنند‪.‬‬ ‫از مجموعه ه��ای ب��ه یادماندنی هزاردس��تان و‬ ‫بوعلی س��ینا‪ ،‬میرزا کوچک خان‪ ،‬امیرکبیر‪ ،‬س��لطان و‬ ‫شبان و‪ ...‬که بگذریم‪ ،‬می توان گفت تا سال ها از سریال‬ ‫دیگری که به اندازه سربداران بتواند مخاطب را راضی‬ ‫نگه داش��ته و در یاد ه��ا بمان��د ‪ -‬در ژان��ر تاریخی با‬ ‫موضوعات مذهبی ‪ -‬خبری نیس��ت تا اینکه در س��ال‬ ‫‪ 76‬پخش س��ریال «امام علی(ع)» ب��ه کارگردانی داود‬ ‫میرباقری اشتیاق مردم را برانگیخته و ستایش منتقدین‬ ‫را به همراه دارد‪ .‬پ��س از اینکه مجموعه امام علی(ع) با‬ ‫استقبال بسیار خوبی مواجه می شود صداوسیما توجه‬ ‫بیشتری به ساخت مجموعه های تاریخی‪ -‬مذهبی نشان‬ ‫می دهد و در صدد تکرار ان موفقیت‪ ،‬دست به ساخت‬ ‫سریال های دیگر و مش��ابه با امام علی(ع) می زند که از‬ ‫ان میان سریال امام حس��ن(ع) اگرچه ساختاری نسبتا‬ ‫حرفه ای دارد اما کار ضعیفی از اب درمی اید و «والیت‬ ‫عشق»(داستان شهادت اما رضا(ع) ) به کارگردانی مهدی‬ ‫فخیم زاده نسبتا قابل قبول تر است هرچند در جای جای‬ ‫ان تقلید و گرته برداری از امام علی(ع) دیده می شود اما‬ ‫واجد نواوری های بس��یاری نیز در این نمونه تولیدات‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫‪78‬‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫پس از ان سریال های دیگری که حول این محور‬ ‫ساخته شده اند چندان چنگی به دل نمی زنند‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال مجموعه «یوس��ف پیامبر(ع)» با اینکه توانس��ت‬ ‫بیننده زیادی را پای تلویزیون بنش��اند اما در مقایسه با‬ ‫امام علی(ع) به عنوان یک نمونه ازهمه نظرشاخص‪ ،‬و‬ ‫والیت عشق به عنوان نمونه ای حرفه ای نمی تواند نظر‬ ‫منتقدان و اهل فن را جلب کند و پرداختی که بر زندگی‬ ‫حضرت یوسف(ع) به عنوان یکی از انبیای الهی انجام‬ ‫می دهد بسیار ضعیف بوده و داستانی صرفا عامه پسند‬ ‫بدون توجه به ژرفای ش��خصیت و منش پیامبران الهی‬ ‫روایت می کند‪.‬‬ ‫پس از یوس��ف پیامبر(ع) صداوسیما باز به سراغ‬ ‫میرباقری می رود تا این بار زندگی یکی از شخصیت های‬ ‫صدر اسالم را به تصویر بکشد‪ .‬مجموعه «مختارنامه»‬ ‫از همان ابتدای پخش تا پایان ان تقریبا روزانه خبرساز‬ ‫بود و هم رسانه ها مفصل به ان پرداختند و هم منتقدین‬ ‫موشکافانه ان را بررس��ی کردند تا جایی که از تیررس‬ ‫ذهن خالق اصحاب رس��انه و ن��گاه جنجال افرین و‬ ‫بررسی های صرفا رسانه ای و مطبوعاتی از نوع زرد ان‬ ‫نیز در امان نمی ماند‪ .‬البته غیر از ایراداتی که به س��اخت‬ ‫مجموعه مختارنامه گرفته می شد مسائل دیگری نیز برای‬ ‫این ساخته میرباقری وجود داشت که تقریبا برای همه‬ ‫مجموعه های اینچنینی سابقه داشته است‪ .‬این ایرادها‬ ‫عموما در دو بخش خالصه ش��ده اند‪ ،‬یکی چگونگی‬ ‫روایت تاریخ و دیگری ارکان ساخت فیلم از فیلمنامه‬ ‫تا میزانسن و‪ ...‬بخش دوم را همگان در مجموعه اخبار‬ ‫حول عنوان گاف های سریال مختارنامه به یاد دارند که از‬ ‫نظر تکنیکی اغلب ایراداتی غلط بوده اند و چندان محلی‬ ‫از اعراب ندارند‪ .‬اما بخش دوم ک��ه جای بحث دارد به‬ ‫نگاه سازندگان این مجموعه ها به تاریخ داستان‪ ،‬بیان و‬ ‫روایت واقعیت و حقیقت تاریخی و موضوعات مربوط‬ ‫به خطوط قرمز بس��یار متغیر و گاه بی مبنا و س��لیقه ای‬ ‫نظر دارد‪ .‬این مباحث از اولین نمونه این سریال ها یعنی‬ ‫«س��ربداران» وجود داش��ته که به عنوان مثال منجر به‬ ‫حذف برخی سکانس ها با بازی سوسن تسلیمی شده‬ ‫اس��ت تا همین مختارنامه و بحث جنجالی نشان دادن‬ ‫چهره حضرت ابوالفضل(ع)‪ .‬از سویی دیگر مختارنامه‬ ‫فرسنگ ها با امام علی(ع) فاصله دارد و به جرات می توان‬ ‫ادعا کرد که میر باق��ری مختارنامه به ان��دازه میرباقری‬ ‫امام علی(ع) برای این سریال مایه نگذاشته است‪.‬‬ ‫اما محورهای مذهبی در سریال سازی فقط منحصر‬ ‫به ژان��ر تاریخی نبوده ان��د و از زم��ان مدیریت جدید‬ ‫صداوسیما که س��اخت مجموعه هایی با موضوعات‬ ‫دینی و معرفتی با رویکرد اموزشی اغاز شده است تولید‬ ‫سریال های با این مضامین در ژانرهای دیگری نیز مورد‬ ‫توجه بوده است‪ .‬برای نمونه می توان به شاخص ترین‬ ‫انها از لحاظ جذب بیننده یعنی «او یک فرش��ته بود» و‬ ‫«اغما» اش��اره کرد که در انها برای نخستین بارحضور‬ ‫فیزیکی شیطان را در داستان شاهد بودیم که مستقیما در‬ ‫ارتباط با ادم های داستان قرار می گرفت‪ .‬این دو مجموعه‬ ‫نمونه های نسبتا خوبی هم از نظر ساخت حرفه ای و هم‬ ‫از نظر نواوری در داستان پردازی و بازی با خطوط قرمز‬ ‫دس��ت و پا گیر در تولید اینگونه اثار به شمار می ایند‪.‬‬ ‫هرچند باید دقت بیشتری داشت و بررسی گسترده تری‬ ‫صورتبگیردکهایاچنینتولیداتیمی تواننددرمهمترین‬ ‫هدف رسانه ملی که همانا اموزش و هدایت مردم است‬ ‫موفق باشند یا اینکه کوچکترین اشتباهی در پرداختن به‬ ‫این گونه مقوالت چه بسا خطرات بسیاری را نیز به همراه‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫ازاین جهت با توجه به چنین پیشینه ای در معضالت‬ ‫سریال سازی انتظار می رود که صدا و سیما ازاین به بعد‬ ‫سعی بیشتری به خرج دهد تا کمترین انتقاد و بیشترین‬ ‫موفقیت را در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫هزینه دلنشین‬ ‫سریال تاریخی ـ مذهبی «حجربن عدی» در اوایل‬ ‫دهه ‪ 80‬ساخته شد‪ .‬در این سریال‪ ،‬بازیگرانی همچون‬ ‫محمدعلی کش��اورز‪ ،‬حبیب دهقان نس��ب‪ ،‬جمشید‬ ‫جمالزاده‪ ،‬لیدا جوادی‪ ،‬سیاوش طهمورث‪ ،‬جلیل فرجاد‪،‬‬ ‫مهدی میامی و لیال بوشهری ایفای نقش کردند‪.‬‬ ‫این سریال‪ ،‬داستان زندگی حجر را روایت می کند‪.‬‬ ‫داستان از س��ال پنجم هجری اغاز می شود و با بررسی‬ ‫مراحلمختلفزندگیحجرهمچونمسلمانشدنوی‪،‬‬ ‫حضور در جنگ های نهروان‪ ،‬صفین و جمل‪ ،‬مخالفت‬ ‫او با تبلیغات مسموم معاویه علیه خاندان پیامبر(ص) و‬ ‫در نهایت ش��هادت او و جمع��ی از یارانش در س��ال‬ ‫‪51‬هجری خاتمه می یابد‪.‬‬ ‫امیرحسین شریفی‪ ،‬تهیه کننده و یکی از بازیگران‬ ‫سریال «حجربن عدی» در نشس��ت نقد و بررسی این‬ ‫سریال که در غرفه معاونت سیمای نمایشگاه قران کریم‬ ‫برگزار شد‪ ،‬گفت‪« :‬ساخت سریال های مذهبی با توجه‬ ‫به تعدد لوکیشن و دکور بسیار سخت و هزینه بر است‬ ‫و گاه حتی برای س��اخت این س��ریال عوامل دکور و‬ ‫پشت صحنه تا‪ 24‬ساعت کار می کردند‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه قطعا در ساخت این سریال کمک‬ ‫موال علی(ع) نقش مهمی داشت‪ ،‬افزود‪« :‬با توجه به اینکه‬ ‫برخی صحنه ها در بیابان ضبط می شد و گاه توفان می امد‬ ‫و تمام دکور را برهم می زد‪ ،‬اما به خاطر اینکه عوامل گروه‬ ‫یک دست بودند‪ ،‬سختی کار احساس نمی شد‪».‬‬ ‫به گفته شریفی‪ ،‬شهرک سینمایی‪ ،‬اطراف جاده ساوه‬ ‫و نیزارهای ورامین از جمله لوکشین های ساخت سریال‬ ‫حجربن عدی بود‪.‬‬ ‫این تهیه کننده درباره میزان بودجه این سریال گفت‪:‬‬ ‫«بودجه این سریال همان موقع نیز بسیار اندک بود و کل‬ ‫این سریال با بودجه ‪ 370‬میلیون تومانی و طی چهارماه‬ ‫ساخته شد‪».‬‬ ‫تهیه کننده فیلم اشک سرما با بیان اینکه کار سخت‬ ‫را دوست دارم‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬با وجود همه مشکالت‬ ‫کار سخت را دوس��ت دارم و هم اکنون نیز عالقه مند به‬ ‫ساخت سریال تاریخی ‪ -‬مذهبی دیگر هستم‪».‬‬ ‫وفاداری به تاریخ‬ ‫تاجبخش فنایی��ان‪ ،‬کارگردان س��ریال «حجربن‬ ‫عدی»‪ ،‬یکی از ویژگی های مهم در ساخت سریال های‬ ‫تاریخی ـ مذهبی را وفادار بودن ب��ه تاریخ و پرداختن‬ ‫مناسب به شخصیت ها دانست و گفت‪« :‬در این سریال‬ ‫سعی کردم به نوعی به شخصیت «حجربن عدی» بپردازم‬ ‫سریال حجربن عدی از اصحاب حضرت علی (ع) یکی از اثار مناسبتی سیما فیلم است که زندگی‬ ‫حجر را روایت می کند‪.‬محمد علی کشاورز‪ ،‬حبیب دهقان نسب و سیاوش طهمورث از بازیگران این‬ ‫سریال هستند‬ ‫افتاب‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫تاجبخش فناییان‪ ،‬کارگردان سریال «حجربن عدی»‪ ،‬یکی از ویژگی های مهم در ساخت سریال های‬ ‫تاریخی ـ مذهبی را وفادار بودن به تاریخ و پرداختن مناسب به شخصیت ها می داند‬ ‫تا این قهرمان صدر اسالم به خوبی معرفی شود و صرفا‬ ‫به دنبال جذب مخاطب با پرداختن به حواشی شخصیت‬ ‫نبودم‪».‬وی با بیان اینکه سازمان صدا و سیما در دوره ای‬ ‫تصمیم به ساخت سریال های تاریخی ـ مذهبی گرفت‬ ‫و بر این اساس پیشنهاد س��اخت این سریال به من داده‬ ‫شد‪ ،‬افزود‪« :‬مطالعات من روی شخصیت حجربن عدی‬ ‫مربوط به سال های پیش از انقالب است و فرایند زندگی‬ ‫این قهرمان مورد عالقه من بوده است و به گمانم یکی‬ ‫از یاران وفادار حضرت علی(ع)‪ ،‬حجربن عدی است‬ ‫که پس از ش��هادت موال علی (ع) نیز راه و تفکر ایشان‬ ‫را ادامه داد‪».‬‬ ‫فناییان با اشاره به اینکه از ساخت این سریال بسیار‬ ‫خرسند بوده‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬باید شخصیت های تاریخی‬ ‫بهویژهشخصیت هایتاریخیـمذهبیبه نوعیبازسازی‬ ‫شود که در دنیای دیگر بتوانیم پاسخگو باشیم‪».‬‬ ‫به گفته این کارگ��ردان‪ ،‬نباید تخی��ل و حدس و‬ ‫گمان ب��ه ش��خصیت های تاریخی ‪ -‬مذهب��ی امیخته‬ ‫ش��ود‪ ،‬چرا که اگر فیلمنامه فیلم های تاریخی ـ مذهبی‬ ‫طبیعی نوشته‪ ،‬تحلیل و ساخته شود مخاطب می تواند‬ ‫با ان همذات پنداری کند‪ .‬کارگردان س��ریال حجربن‬ ‫عدی درباره اینکه کاربرد زب��ان و دیالوگ در فیلم های‬ ‫تاریخ��ی ـ مذهبی با توج��ه به پرداختن ب��ه یک دوره‬ ‫خاص مربوط به گذشته اس��ت‪ ،‬توضیح داد‪« :‬زبان هر‬ ‫دوره ای ممکن است با دوره دیگر فرق داشته باشد‪ ،‬اما‬ ‫چیزی که مهم است احساسات و عواطف مشترک میان‬ ‫انسان هاست‪ .‬در این سریال زبان و دیالوگ ها شاعرانه‬ ‫بود‪ ،‬اما تالش ش��د که با بازی ه��ای روان و طبیعی این‬ ‫دیالوگ ها برای مخاطب قابل درک و فهم باشد‪».‬‬ ‫فناییان درباره منابع س��اخت این س��ریال گفت‪:‬‬ ‫«مشاور مذهبی فیلمنامه‪ ،‬علی معلم دامغانی بود‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه از منابع مذهبی و تاریخی بسیاری برای پرداختن‬ ‫هرچه بهتر به این شخصیت استفاده شد‪».‬‬ ‫دیالوگ مسلط‬ ‫کریم اکبری مبارکه‪ ،‬بازیگر نقش ابن ملجم مرادی‬ ‫در س��ریال «امام علی(ع)» و دس��تیار کارگردان سریال‬ ‫«حجربن عدی» با بیان این مطلب که بازیگر سریال های‬ ‫تاریخی ـ مذهبی باید مسلط به دیالوگ گویی باشد و به‬ ‫نوعی متن کالسیک را با بازی اش بیامیزد که ان شخصیت‬ ‫برای مخاطب باورپذیر شود‪ ،‬گفت‪« :‬یکی از سختی های‬ ‫بازیگران سریال های تاریخی همین بحث دیالوگ گویی‬ ‫است‪».‬وی افزود‪« :‬در این گونه سریال ها و فیلم ها‪ ،‬بازیگر‬ ‫باید انقدر متن و دیالوگ خود را بخواند که به نوعی با ان‬ ‫عجین شده و تاثیرش را روی بازی بگذارد‪».‬‬ ‫ی مبارکه درب��اره نقش دس��تیار کارگردان‬ ‫اکب��ر ‬ ‫نیز توضیح داد‪« :‬دس��تیار کارگردان پلی میان عوامل و‬ ‫کارگردان است که مشکالت میان عوامل را به کارگردان‬ ‫منتقلمی کند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬در سریال حجربن عدی بازیگرانی‬ ‫همچون حام��د کاله��داری بودن��د که ام��روز خود‬ ‫کارگردان شده و این موضوع برای عوامل گروه بسیار‬ ‫خوشحال کننده بود‪».‬‬ ‫بازیگر نقش ابن ملجم در سریال امام علی (ع) در‬ ‫پاسخ به س��والی درباره نقش ابن ملجم و نحوه انتخاب‬ ‫ان توضیح داد‪« :‬زمانی که اقای میرباقری این نقش را به‬ ‫من پیش��نهاد دادند‪ ،‬قبول کردن ان از جهت منفی بودن‬ ‫شخصیت برایم سخت بود‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬من تا سه روز‬ ‫قبل از اینکه جلوی دوربین ب��روم‪ ،‬نخوابیدم‪ ،‬اما امروز‬ ‫از پذیرفتن این نقش بسیار خوشحالم‪ ،‬چرا که مردم با‬ ‫دیدن من یاد موال علی (ع) می افتند و این برای من بسیار‬ ‫خوشحال کننده است‪g».‬‬ ‫‪79‬‬ ‫مخاطب نباید دست ما را بخواند‬ ‫تو گو با رحمان سیفی ازاد‬ ‫اثار مذهبی تلویزیون در گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫بهروز بلمه‬ ‫رحمان سیفی ازاد‪،‬مدیر گروه فیلم و سریال شبکه چهار از مدیرانی است که جدا از نظارت کیفی به روی سریال‬ ‫ها و فیلم ها در شبکه ‪ 2‬و ‪ 4‬خود نویسنده برخی از تله فیلم نیز می باشد‪.‬با او در مورد تله فیلم با مضامین مذهبی و‬ ‫مخاطب سنجی سریال مذهبی گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫می دانی��م که تله فیلم نتوانس��ته اس��ت جایگاه‬ ‫درخوری را به عنوان یک نوع خاص از تولیدات‬ ‫در مدیوم تلویزیون پیدا کن��د‪ .‬اگر قبول دارید‪،‬‬ ‫دالیل اصلی این امر را در چه می بینید؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رس��د در حال حاضر این تولیدات‪،‬‬ ‫یعنی تله فیلم هایی با مضامین مذهبی و به عبارتی دیگر‬ ‫فیلم هاییکهبنابرمناسبت هایخاصازجملهماهرمضان‬ ‫و عیدهای مذهبی‪ ،‬دهه محرم و امثال ان ساخته می شود‪،‬‬ ‫به این خاطر که دچار تکرار در موضوع هستند و بعضا‬ ‫درست پرداخت نش��ده اند‪ ،‬باعث شده پس از مدتی که‬ ‫صدا و سیما به ساخت اینگونه فیلم ها مبادرت ورزیده‪،‬‬ ‫یک نوع بی تفاوتی در مخاطب به وج��ود اید‪ .‬می توان‬ ‫گفت دیگر مخاطب دست ما را خوانده است و احساس‬ ‫می کند که این اثار نقش و تاثیری در زندگی عادی او ندارد‪.‬‬ ‫احساسی از این نوع که عموما قهرمانی ارمان گرا وجود‬ ‫دارد که در پایان قصه موفق می شود با تکیه بر ایمان خود‬ ‫و کمک نیروهای ماورایی همه مش��کالت را پشت سر‬ ‫گذاش��ته و پیروز ش��ود‪ .‬درحالی که نزدیکی داستان به‬ ‫زندگی واقعی مردم کم است و مردم زندگی واقعی خود را‬ ‫دراینفیلم هانمی بینند‪.‬‬ ‫این تکرار ناشی از چیس��ت؟ برای مثال بخش‬ ‫زی��ادی از موضوعات تل��ه فیلم ه��ا جدیدا به‬ ‫موضوعات جن و پری و ارواح شیطانی‪ ،‬احضار‬ ‫روح و فالگی��ری و‪ ...‬می پردازن��د که چندان‬ ‫با زندگی روزمره مردم همخوانی ندارد‪ .‬ایا این‬ ‫موضوعات با توجه به شرایط موجود در جامعه‬ ‫برای مردم قابل لمس نیست؟‬ ‫‪ l‬درتله فیلم هاموضوعات متنوع و متعددی وجود‬ ‫دارد‪ .‬شاید این موارد بیشتر در ذهن ها مانده اند‪ .‬مثال در‬ ‫ی که با اقتباس از وکیل مدافع‬ ‫او یک فرش��ته بود یا فیلم ‬ ‫شیطان ساخته ش��د که اتفاقا پر مخاطب هم بودند‪ .‬اگر‬ ‫موضوعات این چنین تکرار شده است احتماال بیشتر به‬ ‫خاطر جذابیت انها برای مردم است‪ .‬که البته با تکرار دیگر‬ ‫جذابیت خود را از دست می دهد‪.‬‬ ‫ویژگی ه��ا و عناصر یک تله فیل��م با تم مذهبی‬ ‫چیس��ت و تا چ��ه اندازه ای��ن نوع تولی��د باید‬ ‫ویژگی های یک کار سینمایی را داشته باشد؟‬ ‫‪l‬مهمترین بحث برای ما در ساخت این اثار‪ ،‬ابتدا‬ ‫دسته بندی همین ویژگی هاست‪ .‬به عنوان مثال این نوع‬ ‫اثار با نگاه بش��ارت دادن و اهمی��ت دادن به اموزه های‬ ‫دینی و معرفتی جامعه ماست‪ .‬قهرمان های ارمان گرایی‬ ‫که در پایان داستان نتیجه ای که می گیرند وابسته به ایمان‬ ‫انهاست و روابط اخالقی که در این داستان ها نشان داده‬ ‫می شود بر اساس همین اموزه ها ایجاد می شوند و به نتیجه‬ ‫می رسند‪ .‬اموزه هایی چون پاداش نیکی و جزای بدی‪،‬‬ ‫تکیه بر ایمان با قلبی پاک‪ ،‬استفاده از دستورات دینی و‪...‬‬ ‫به نظر می رسد یکی از مشکالتی که این تولیدات‬ ‫از ان به شدت رنج می برند سادگی انهاست‪ .‬به‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫‪80‬‬ ‫این معنا که همه این اثار تقریبا در یک سطح قرار‬ ‫می گیرند چه از نظر تکنیکی و چه از نظر مفهومی‪.‬‬ ‫سوال این است که چرا باید ساخته شوند‪ .‬ایا این‬ ‫سادگی تحمیلی است؟‬ ‫‪ l‬همه تله فیلم های صداوسیما به خاطر یکسان‬ ‫بودنبودجهدرحالضربهخوردنهستند‪.‬بودجهبهعنوان‬ ‫اولین مشکل در ساخت انها مطرح است‪ .‬از طرفی دیگر‬ ‫مدیوم تلویزیون هم به خاطر محدودیت هایی که دارد‬ ‫موجبمی شودچندانپیچیدگی هایسینماییدرساخت‬ ‫تله فیلم به کار نرود‪ .‬موضوع دیگر این است که تله فیلم ها‬ ‫به شدت وابسته به داستان هستند و اگر داستان ها جذابیت‬ ‫و کشش الزم را نداشته باشند خیلی نمی توان با استفاده از‬ ‫تکنیک های سینمایی رنگ و لعاب به انها افزود‪ .‬معضل‬ ‫داس��تان های خوب نیز بعد از بودجه بزرگترین مشکل‬ ‫در تولید تله فیلم اس��ت که اتفاقا در اثار با مضمون های‬ ‫مذهبی و معرفتی بیشتر به چشم می خورد‪ .‬درواقع رسم‬ ‫شده است که دراین فیلم ها عموما داستان ختم شود به‬ ‫یک مکان مذهبی مثال مشهد مقدس‪ ،‬یک بیمار شفایی‬ ‫پیدا کند یا حاجت کس��ی براورده ش��ود و همه چیز به‬ ‫خوبی و خوشی پایان یابد و بدها هم به سزای اعمالشان‬ ‫برسند‪ .‬طبیعتا این نتیجه عکس می دهد‪ .‬درحالی که باید‬ ‫مضامین اخالقی را در قالب روابط بین انسان ها و در روند‬ ‫داستانی بیان کرد‪ .‬در تلویزیون داستان اهمیت صدچندان‬ ‫دارد‪ .‬از طرفی یکسان سازی بودجه برای تله فیلم ها باعث‬ ‫شدهکهایناثارباکیفیتبسیارپایینتولیدشوندودرنتیجه‬ ‫یک بار مصرف شوند که همان یک بار هم تعداد مخاطب‬ ‫بسیارپایینینسبتبهبرنامه هایپربینندهصداوسیمادارد‪.‬‬ ‫در مورد علت ساخته شدن اثار ضعیف باید بگویم که ما‬ ‫ناگزیر از ساختن ان هستیم زیرا نگاه تلویزیون در ابتدا‬ ‫کمیتی است و باید برنامه داشته باشد‪ .‬کیفیت در مرتبه دوم‬ ‫است که فاکتورهای خاص خود را می طلبد‪.‬‬ ‫ساخت این اثار چه روندی دارد ؟ ایا ابتدا فیلمنامه‬ ‫کامل پیشنهاد می ش��ود بعد به تولید می رسد یا‬ ‫براساس مناسبتی خاص تم و موضوعی پیشنهاد‬ ‫شده و براس��اس ان یک گروه خاص شروع به‬ ‫کار می کنند و با داستانی نه چندان مشخص و با‬ ‫بداهه پردازی کم کم به فیلمنامه می رسند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬ابتدا فیلمنامه کامل را می بینی��م و بعد ان را‬ ‫برای ساخت می فرستیم‪ .‬اینگونه نیس��ت که چیزی از‬ ‫هیچ به وجود بیاید‪ .‬مناسبت ها حرف اول را می زنند یعنی‬ ‫بنابر مناس��بت هایی که پیش رو داریم سفارش می دهیم‬ ‫و فیلمنامه های مرتبط با ان موضوع به دست ما می رسد‬ ‫و روی انها بررس��ی صورت می گیرد و برای س��اخت‬ ‫فرستاده می شوند‪.‬‬ ‫در ساخت اثار سفارشی خیلی وقت ها این اتفاق‬ ‫می افتد که از هیچ شروع شود‪ .‬ضمنا اگر مرحله‬ ‫به مرحله ه��م پیش می رود ام��ا نتیجه نمی دهد‪.‬‬ ‫فیلمنامه نویس وقتی موضوعی به او پیش��نهاد‬ ‫رحمان س��یفی می گوی��د در فیلم های‬ ‫تاریخی‪ -‬مذهبی غیر از سرگرمی مهمترین‬ ‫مساله مضمون است‪ ،‬نه فقط برای ما بلکه‬ ‫در همه جای دنیا‬ ‫می شود در وقت کم نمی تواند داستانی از همه نظر‬ ‫بی اشکالوهمچنینجذابخلقکند‪.‬گاهیفقط‬ ‫یک طرح نه چندان پردازش شده ارائه می دهد و‬ ‫در مرحله تولید کم کم ان را متاثر از روند تولید‬ ‫می نویسد‪ .‬یا از اساس فیلمنامه او در روند تولید‬ ‫دستخوش تغییرات بنیادی می شود‪.‬‬ ‫‪ l‬در روند کار برای هر مناس��بتی ما دغدغه معنا‬ ‫داریم در حالی که این دغدغه در ادامه روند عمق خود را‬ ‫از دست می دهد‪ .‬به این علت که به عنوان مثال نگاه عوامل‬ ‫تولیدایناثاربیزینسیشدهاستکهالبتهبر می گرددبهنگاه‬ ‫کمیتی مسئوالن امر‪ .‬مسئول هم حق دارد و باید در پایان‬ ‫زمان مشخصی بیالن کاری خود را تحویل دهد و اگر از‬ ‫لحاظ کمیت اماری به حد معمول نرساند باید جوابگو‬ ‫باشد و بابت بودجه ای که مصرف شده است کار تحویل‬ ‫دهد‪ .‬این شکل مناسبات نگاه عوامل تولید را بیزینسی‬ ‫می کند‪ .‬یعنی میزان تولید و فروش مهم است و نه کیفیت‪.‬‬ ‫این مشکل برای همه برنامه های تلویزیون وجود دارد که‬ ‫تله فیلم هم یکی از انهاست‪.‬‬ ‫چ��ه راه حل��ی دارد؟ در هر ص��ورت فیلمنامه‬ ‫حرف اول را می زند‪ .‬این را می توان در مقایس��ه‬ ‫تولیدات داخلی با نمونه های خارجی شبکه های‬ ‫تلویزیونی غربی دید‪ .‬انها هم به مناس��بت های‬ ‫افتاب‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫مختلف سفارش ساخت این گونه اثار را می دهند‬ ‫اما نتیجه کار انها بسیار بهتر از ماست‪.‬‬ ‫‪ l‬درواقع فیلمنامه ح��رف اول و اخر را می زند‪.‬‬ ‫راه حلی که دارد این اس��ت که برنامه ری��زی در زمینه‬ ‫بودجه برای این اثار از نو انجام شود‪ .‬به عنوان مثال اگر‬ ‫بخش بیشتری از بودجه به مرحله فیلمنامه اختصاص‬ ‫داده شود قطعا هزینه ها در مرحله تولید کمتر می شوند‬ ‫و از طرفی کیفیت باال می رود چون فیلمنامه در این نوع‬ ‫تولید حرف اول و اخر را می زند‪ .‬اگر داس��تان کشش‬ ‫الزم را داشته باشد مخاطب را پای فیلم می نشاند اما اگر‬ ‫داستان بد باش��د هزینه زیادی باید صرف تکنیک های‬ ‫ساخت و دستمزد بازیگران ستاره بشود تا مخاطب را‬ ‫جذب کند که دراین صورت نیز ضربه بزرگی به اعتماد‬ ‫مخاطب وارد می اید‪ .‬به عبارت��ی دیگر می توان گفت‬ ‫هزینه ای که ص��رف ازمون و خطا در تولید می ش��ود‬ ‫باید در مرحله فیلمنامه با حجم بس��یار کمتری هزینه‬ ‫ش��ود‪ .‬بنابراین باید به میزان متناس��بی برای بودجه در‬ ‫مرحله فیلمنامه برس��یم‪ .‬بودجه تولید هم البته بسته به‬ ‫ظرفیت های ان تعیین ش��ود‪ .‬اما درحال حاضر بودجه‬ ‫عمومی است که سبب می ش��ود ادم های متناسب ان‬ ‫کار انتخاب نشوند بلکه براساس میزان بودجه عوامل‬ ‫خاصی که جوابگو می توان بود انتخاب شوند‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال دس��تمزد فیلمنامه نویس در بیشترین مقدار نهایتا‬ ‫به چهار تا پنج میلیون می رسد‪ .‬هر فیلمنامه نویس اگر‬ ‫بخواهد کار اساس��ی با بهترین کیفی��ت انجام دهد در‬ ‫خوش بینانه تری��ن حالت می تواند س��الی دو فیلمنامه‬ ‫خوب تحویل دهد و کمتر از ‪ 10‬میلیون دستمزد بگیرد‪.‬‬ ‫ممکن است فیلمنامه های او از نظر ساختار قابل قبول‬ ‫باش��ند اما داس��تان جذابی نخواهند داشت‪ .‬یعنی یک‬ ‫حقوق پایی��ن ماهیانه‪ .‬دراین ص��ورت نمی توان توقع‬ ‫داشت که کسی زحمت بکش��د برای مزد کم در حالی‬ ‫که می تواند به جای دو فیلمنامه خوب ‪ 10‬فیلمنامه بد‬ ‫بنویسد‪ .‬باید ردیف های بودجه را دوباره تعریف کنیم‪.‬‬ ‫اگر با تولیدات تلویزیون های غرب مقایس��ه می کنیم‬ ‫باید سیستم بودجه بندی انها را هم ببینیم‪ .‬انجا فیلمنامه‬ ‫حرف اول و اخر را می زند‪ .‬ضمن اینکه ما متخصص‬ ‫زیاد داریم و بنابراین توان باالیی هم داریم اما بودجه های‬ ‫ما با تعریف حرفه ای این نوع کار متناسب نیست‪ .‬زمانی‬ ‫که بودجه باالیی اختصاص دادیم و کار ضعیف تحویل‬ ‫گرفتیم ان وقت می توان بازخواست کرد و ایراد گرفت‪.‬‬ ‫مشکالت مدیریتی همواره وجود دارد اما در این زمینه‬ ‫باید گفت که مدیریت کارهای فرهنگی کالن است یعنی‬ ‫هم باید شرایط حرفه ای را فراهم کند و هم امکان ان را به‬ ‫لحاظ بودجه ندارد و از طرفی دیگر دست و بالش بسته‬ ‫است و اهرم های فشار به خاطر مقوله های دیگر همواره‬ ‫بر سرراه او قرار دارد‪.‬‬ ‫در این زمینه بعضا کارهای نسبتا قابل قبولی نیز‬ ‫تولید شده است‪ .‬مثال تله فیلم تنهایی را می توان‬ ‫نام برد‪ .‬باتوجه به اینکه انها هم با همین بودجه و‬ ‫امکانات ساخته شده اند‪ ،‬چه علتی می توان برای‬ ‫بهتر بودن این چند فیلم پیدا کرد؟‬ ‫‪ l‬تعداد کارهای خوب اتفاقا کم نیست‪ .‬برای نمونه‬ ‫همین «تنهایی» را مثل می زنم‪ .‬اما اینها استثنا هستند و از‬ ‫قواعد پیروی نمی کنند‪ .‬به عنوان مثال این فیلم تنهایی به‬ ‫این خاطر خوب ازاب درامد که عوامل ان از جان و دل‬ ‫مایهگذاشتندودستمزدهایپایینرابرایکارباکیفیتباال‬ ‫پذیرفتند چون معتقد بودند که کار با ارزشی است‪.‬‬ ‫راهکار فعلی شما برای باال بردن کیفیت چیست؟‬ ‫‪ l‬راه حل ما برای مثال در ش��بکه چهار این بود؛‬ ‫حالکهنمی توانیمبااینشکلبودجه بندیبهفیلمنامه های‬ ‫خوب برسیم‪ ،‬از نمونه های موفق خارجی استفاده کرده و‬ ‫انها را برای تولید در شرایط خودمان ساماندهی کنیم‪ .‬دلیل‬ ‫ما هم این است که تلویزیون جای تجربه کردن نیست که‬ ‫ما بدون برنامه به ازمون و خطا بپردازیم‪.‬‬ ‫اولویت بندی هدف ها در تولید ای��ن اثار برای‬ ‫مدیریت صداوسیما چگونه است؟‬ ‫‪ l‬اهدافی که اولوی��ت دارد و تالش مدیریت‬ ‫براس��اس ان اس��ت‪ ،‬در مرتب��ه اول محوره��ای‬ ‫ابالغ��ی در منویات مق��ام معظم رهب��ری و دیگری‬ ‫در بح��ث ش��کل و محتواس��ت‪ .‬زمانی که ش��کلی‬ ‫طراحی می ش��ود ب��رای تلویزیون غیر از س��رگرمی‬ ‫ مهمترین مس��اله مضمون اس��ت‪ ،‬نه فقط ب��رای ما‬ ‫بلک��ه در همه ج��ای دنی��ا‪ .‬ان طرف س��رمایه داری‬ ‫هدف اس��ت‪ ،‬اینجا ارمان ه��ای ما مهم اس��ت‪ .‬انها‬ ‫توانسته اند و به ان رسیده اند‪ .‬ما در اینجا باید با ازمون‬ ‫و خطا به مسیر درست برسیم چراکه تعاریف برای ما‬ ‫متفاوت است‪.‬‬ ‫اگ��ر بخواهیم ب��ه اسیب شناس��ی در این زمینه‬ ‫بپردازیم‪ ،‬اساس��ی ترین مس��اله ای که در تولید‬ ‫تله فیلم های��ی ب��ا موضوع��ات دین��ی‪،‬‬ ‫مذهبی و معرفتی مشکل افرین است‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬اسیب ها باز می گردد به نگاه مناسبتی به ساخت‬ ‫اثار‪ .‬این را می توان در قیاس با نمونه غربی بهتر توضیح‬ ‫داد‪ .‬زمانی که ش��خصیت انتونی کویین در نقش حمزه‬ ‫برای ما مسلمان ها باورپذیر و حتی نوستالژیک می شود‬ ‫به این خاطر است که وی مطالعه می کند و وقت گذاشته‬ ‫و درک کرده است که مثال شخصیت حمزه کیست و چه‬ ‫خصوصیاتی دارد و چه جایگاهی‪ .‬درواقع شناخت پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬حتی اگر ایمان نداشته باش��د اما درک کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬حال ما انتظار داریم بازیگری بخواهد برای یک‬ ‫کار مناس��بتی که در کمترین زمان و ب��ا کمترین بودجه‬ ‫قرار است ساخته شود برود برای خود مطالعه کند تا به‬ ‫شناخت کافی برسد! طبیعی است که باورپذیر کهنخواهد‬ ‫بود هیچ بلکه خودش هم ارتباطی با نقشش پیدا نکرده‬ ‫است‪ .‬این را از بازیگری به تمام عوامل دیگر تعمیم دهید‪.‬‬ ‫نمونه های دیگری مثل سریال امام علی (ع) یا مختارنامه و‬ ‫از این دست کامال از قواعد صحیح پیروی کرده اند اما در‬ ‫تله فیلم ها این اتفاق نمی افتد‪ .‬پیش تولید در این نوع کارها‬ ‫بسیار اندک است (با خنده) گاه به دو روز بیشتر نمی رسد!‬ ‫درحالی که در همه جای دنیا به چندین ماه می رسد‪.‬‬ ‫شاید بهتر باشد از تولید بسیاری از انها صرف نظر‬ ‫کرد یا اینکه به ان��واع دیگر برنامه ها که مخاطب‬ ‫بیشتری دارد بیشتر بها داد و جای تله فیلم ها را مثال‬ ‫با سریال های با کیفیت باال پرکرد‪.‬‬ ‫‪ l‬تله فیلم زمانی مطرح شد که مدیریت صداوسیما‬ ‫بهایننتیجهرسیدکهاشلسینمادرتلویزیونبه خصوص‬ ‫در مناس��بت های خاص دیگر چندان جوابگو نیست‪.‬‬ ‫درس��ت هم بود و در ابتدا هم نتیجه داد‪ .‬ام��ا اکنون به‬ ‫عل��ت دالیلی که گفته ش��د دارای ضعف های بس��یار‬ ‫اس��ت‪ .‬اینکه به طور کلی تجدید نظر ص��ورت بگیرد‬ ‫صحیح نیس��ت‪ .‬زیرا زمانی ک��ه تولید انب��وه صورت‬ ‫گرفت تبدیل به صنعت می شود و اتفاقا به سمت حالت‬ ‫حرفه ای پیش م��ی رود‪ .‬تله فیلم نش��ان داد که ظرفیت‬ ‫متخصصین ما برای این منظور از تص��ور ما کمتر بود‪.‬‬ ‫دانش اموختگان ما هم اتفاقا متخصص نیس��تند و باید‬ ‫این حوزه را بیشتر بشناسند و بیشتر دراین زمینه تالش‬ ‫کنند‪ .‬تله فیلم با مضم��ون مذهبی و مناس��بتی در همه‬ ‫زمینه ها ظرفیت خوب��ی ایجاد کرده اس��ت‪ .‬چه برای‬ ‫متخصصین این امر‪ ،‬چه برای صدا و سیما‪ .‬اما زمان ان‬ ‫فرا رسیده اس��ت که تجدید نظر و باز تعریف صورت‬ ‫بگیرد؛ بازنگری در نوع برنامه ریزی‪ ،‬تخصیص بودجه و‬ ‫شناخت عوامل سازنده و حمایت ویژه توسط مسئولین‬ ‫و متخصصین‪ .‬اگر مردم در م��اه رمضان یا محرم عمدتا‬ ‫س��ریال ها را می بینند به علت عادت اس��ت که روزانه‬ ‫بودن پخش انها و کوتاه ب��ودن مدت زمان پخش برای‬ ‫ما به وجود می اورد‪ .‬س��اخت حدودا ‪ 400‬تله فیلم در‬ ‫یک س��ال از یک صنعت س��خن می گوید و نمی شود‬ ‫به طور کلی از ان چشم پوشید‪.‬‬ ‫در پای��ان توضی��ح دهی��د ک��ه روند بررس��ی‬ ‫کارشناسانه ازنظرمضمونبرفیلمنامهتابهمرحله‬ ‫ساخت برسد‪ ،‬چگونه است؟‬ ‫‪l‬فیلمنامه ها به ما پیش��نهاد می ش��ود‪ .‬ما بررسی‬ ‫می کنی��م و مطابق ب��ا درصده��ای بودجه‪ ،‬انه��ا را در‬ ‫روند س��اخت قرار می دهیم‪ .‬دراین زمینه کارشناس��ان‬ ‫مذهبی هم حضور دارند که کارش��ان بررسی مضامین‬ ‫اس��ت و هرجا اختالفی با اموزه ه��ای معرفتی و دینی‬ ‫ببینند نش��ان می دهن��د‪ .‬اگر م��وردی نیاز ب��ه اصالح‬ ‫و تغییر داش��ته باش��د قطع��ا از خود فیلمنام��ه نویس‬ ‫برای تغییر استفاده می شود مگر اینکه کارگردان یا تیم‬ ‫سازنده از طرف نویسنده وکالت داشته باشد که دراین‬ ‫صورت خود دست به تغییر می زند‪g .‬‬ ‫‪81‬‬ ‫اصل ماجرا در‬ ‫فیلم هایی که نگاهی‬ ‫مذهبی دارند‪،‬‬ ‫باورپذیری قصه است‬ ‫جایی که باید مخاطب‬ ‫را برای دیدن فیلم تا‬ ‫انتها مجاب کند‬ ‫حرکت در الیه های زیرین‬ ‫به جای گل درشت حرف زدن‬ ‫افتاب‬ ‫فیلم اخالقی درست چگونه فیلمی است‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫سمانه احمدی‬ ‫‪3‬‬ ‫انچه مس��لم اس��ت اینکه پرداختن ب��ه مفاهیم‬ ‫اخالقی و انسانی که وجه اشتراک تمام ادیان اسمانی‬ ‫نیز هس��ت‪ ،‬مختص س��ینمای ایران نیس��ت‪.‬جالب‬ ‫انکه هالی��وود به عن��وان قطب تخریب��ی فرهنگ و‬ ‫خرده فرهنگ های در تقابل با خود‪ ،‬یکی از بزرگترین‬ ‫مجموعه های فیلمسازی اس��ت که بارها و بارها در‬ ‫کنار تحمیل مفاهیم مورد نظر خ��ود‪ ،‬در فیلم هایش‬ ‫به مضامی��ن مذهبی و اخالق��ی پرداخت��ه و جامعه‬ ‫مصرف گرا و به دور از اخالق را به بوته نقد کش��انده‬ ‫است‪ .‬با نگاهی گذرا به فیلم های مطرح ساخته شده‬ ‫در این زمینه که اتفاقا داعیه اصالح و تغییر نیز ندارند‪،‬‬ ‫درمی یابیم که اغل��ب اثاری تاثیر گ��ذار و پرفروش‬ ‫بوده ان��د‪ .‬فیلم هایی چ��ون «وکیل مدافع ش��یطان»‪،‬‬ ‫«کنستانتین» و‪ ...‬از این دسته اند‪ .‬اما نکته جالب اینکه‬ ‫درست است که در اغلب این فیلم ها مضامین اخالقی‬ ‫و انسانی محور داستان قرار می گیرد اما نکته باریک تر‬ ‫از مو در اینجا وجود بعضی مظاهر و مصادیق مسیحی‬ ‫و یهودی مس��تتر و خطر تلفی��ق و تحریف مذاهب‬ ‫دیگر در اینگونه اثار اس��ت که وجه تمایز س��ینمای‬ ‫دینی ما با فیلم هایی به ش��مار می ای��د که در هالیوود‬ ‫تولید می شود‪.‬با این مقدمه کوتاه به نظر می رسد برای‬ ‫ایجاد جذابیت در اثار سینمایی مذهبی‪ ،‬ما بیش از هر‬ ‫چیز با مظاهر یا مصادیق سر و کار داریم تا مضامین‪.‬‬ ‫چون مضامین اغلب واضح و روشن اند اما تجلی ان‬ ‫در یک اثر نمایشی نیاز به ترجمه و تعیین مصادیق و‬ ‫مظاهر به دور از غلو و ش��عار دارد‪ .‬به عنوان مثال در‬ ‫فیلم های چند سال اخیر هالیوود «ابعاد اخرالزمانی»‬ ‫یک اثر به نوعی نشانگر اینده بش��ر‪ ،‬نظام هستی چه‬ ‫از دیدگاه تفاسیر مدرن و چه از منظر روایت مذهبی‬ ‫اس��ت‪.‬فیلم هایی چ��ون «اوات��ار»‪« ،»۲۰۱۲« ،‬کتاب‬ ‫‪82‬‬ ‫ایالی»‪« ،‬شاهزاده ایرانی»‪ »۹« ،‬و‪ ...‬که اتفاقا فیلم هایی‬ ‫سرش��ار از مضامین دینی و باورهای ایینی و مذهبی‬ ‫نیز هستند‪ ،‬در این گروه اثار قرار می گیرند‪ .‬در چنین‬ ‫ش��رایطی ما برای جذب مخاطبی که در مرکز جهان‬ ‫دیجیتال و ارتباطات رسانه ای گس��ترده قرار دارد و‬ ‫به راحتی می تواند به هر خوراک فرهنگی دسترس��ی‬ ‫داشته باش��د‪ ،‬باید از مظاهر و مصادیق به روز و قابل‬ ‫باور برای تاثیرگذاری دینی اس��تفاده کنیم‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال چه ای��رادی دارد اگر اثاری چ��ون «درباره الی»‬ ‫یا «جدایی ن��ادر از س��یمین» را فیلم هایی با مصادیق‬ ‫اخالقی و مذهبی در نظ��ر بگیری��م‪ .‬در حالی که دو‬ ‫فیلم یاد ش��ده بیش از هر فیلم دیگری در این سال ها‬ ‫برزخ دروغگویی و مشکالت ناش��ی از ان را بدون‬ ‫کوچکترین هیاهو و درشت نمایی به تصویر می کشند‬ ‫و بر ذهن مخاطب تاثیر می گذارند‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د فیلم یا هر اثر هنری دیگر‪ ،‬بیشتر‬ ‫از پیام رس��انی وظیفه بیان وقایع و روایت قصه خود را‬ ‫داش��ته و اجازه دارد با در اختیار گرفتن چیدمان ذهنی‬ ‫مخاطب تنها بس��تر امنی برای نتیجه گی��ری او فراهم‬ ‫کند‪ .‬نه اینکه در مقام قضاوت بنشیند و با چکش خود‬ ‫مرتب بر احساس��ات و قوای مغ��زی او بکوبد تا انچه‬ ‫را می خواهد زیر لوای تاثیر بر او تحمیل کند‪ .‬چون در‬ ‫الیه های زیرین ساخت یک اثر عمیق‪ ،‬مصادیق کارکرد‬ ‫روایی و تاثیر گذاری بیش��تری دارد تا مظاهر بیرونی‪.‬‬ ‫برای روشن تر ش��دن موضوع می توانیم به فیلم «وکیل‬ ‫مدافع شیطان» اشاره کنیم که مهدی گلستانه نیز نمونه‬ ‫ایرانیزه شده ان را با عنوان «از اغاز تا اغاز » برای شبکه‬ ‫‪ 4‬سیما ساخته اس��ت‪ .‬فیلمی خوش ساخت‪ ،‬با روایتی‬ ‫پیچیده‪ ،‬جذاب‪ ،‬پایانی غافلگیر کننده و البته تاثیر گذار که‬ ‫شعار نمی دهد‪ .‬این فیلم در سفری بین رویا و واقعیت‬ ‫به راحتی عواقب پاس��خگویی به وسوس��ه ش��یطان‪،‬‬ ‫انحراف از مس��یر درس��ت‪ ،‬دروغگویی‪ ،‬حق را ناحق‬ ‫جلوه دادن‪ ،‬مال حرام و‪ ...‬پیش روی بیننده می گذارد و با‬ ‫وارد کردن چند شک او را به فکر و باز اندیشی در رفتار‬ ‫خود وا می دارد‪ .‬این فیلم به طرز عجیبی با روایات ما در‬ ‫عقوبت گناه در این دنیا تطبیق دارد اما داعیه پیام رسانی یا‬ ‫اخالق نمایی ندارد‪ .‬فیلمی که با احتس��اب فروش ان‬ ‫در داخل و خ��ارج از ایاالت متحده امریکا در مجموع‬ ‫توانست فروش‪ ۱۵۲,۹۴۴,۶۶۰‬دالر را به ثبت برساند‬ ‫که با توجه به بودجه س��اخت ان‪ ،‬رقم بس��یار خوبی‬ ‫بود‪.‬ساخت چنین اثاری نش��ان می دهد که اگر فضای‬ ‫بس��ته توافقی مضامی��ن و مظاهر مذهبی ش��وراهای‬ ‫سیاستگذاری های کالن شکسته ش��ده و از قبل پیش‬ ‫داوری برای ساخت یک اثر مذهبی انجام نگیرد‪ ،‬بسیار‬ ‫راحت تر و بهتر می توان فیلم هایی ساخت که مصداق‬ ‫اهداف و مفاهیمی است که در جامعه به ان نیاز است‪.‬‬ ‫«ال اکراه فی الدین‪»...‬؛ همانطور که در ایه ‪ 256‬س��وره‬ ‫بقره امده اس��ت‪ ،‬دین با جبر در س��تیز است و حتی با‬ ‫وجود اینک��ه افرینش عالم و تقدیر موج��ودات را در‬ ‫اختیار خداوند می داند اما جبر و بر خوردهای گل درشت‬ ‫و اگزجره را نفی می کند‪ .‬روح تعالیم دینی بر جبرگریزی‬ ‫داللت دارد و به همین علت است که در تفسیر و تبیین‬ ‫مفاهیم ان نیز نباید از این اص��ل مهم تخطی کرد بلکه‬ ‫همواره باید در پی اس��تتار و به جریان انداختن مفاهیم‬ ‫در بس��تر مضامین بود‪ .‬در این صورت می توان به طور‬ ‫غیر مس��تقیم از هر قصه و ژانری برای بیان مفاهیمی با‬ ‫تم مذهبی و ساخت اثاری دراماتیک و جذاب استفاده‬ ‫کرد‪ ،‬بدون انک��ه مخاطب را همچون نتایج مس��تقیم‬ ‫امر به معروف و نهی از منکر حساس کرده و واکنش او‬ ‫را برانگیخت‪g .‬‬ ‫مساله اصلی فیلمنامه است‬ ‫موضوع جذابیت در داستان های مذهبی‬ ‫محسن دامادی ‪ /‬فیلمنامه نویس‬ ‫‪4‬‬ ‫درام پ��ردازی انها مهم اس��ت‪ .‬این بخ��ش از تولید‬ ‫اولین مرحله ان اس��ت ک��ه به فیلمنام��ه می انجامد‪.‬‬ ‫بنابراین در چنین تولیداتی فیلمنامه مهمترین مساله‬ ‫است‪ ،‬چون هم مضامین به درس��تی انتخاب شده و‬ ‫پرداخته می شوند و هم جذابیت های داستانی شکل‬ ‫افتاب‬ ‫مخاطبان با قصه خوب و جذاب اثار ماورایی ارتباط معنوی برقرار می کنند‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫بخش زی��ادی از تولیدات صداوس��یما که‬ ‫به منظور مناسبت های خاص فرهنگی و معنوی‬ ‫ساخته می شوند را سریال ها و تله فیلم ها تشکیل‬ ‫می دهن��د‪ .‬از این میان یک بخ��ش را اثار کمدی‬ ‫به خود اختص��اص می دهند ک��ه در اعیاد ملی و‬ ‫مذهبی یا در ش��ب های ماه مبارک رمضان و پس‬ ‫از افطار پخش می شوند‪ .‬اما بخش دیگر را اثاری‬ ‫در بر می گیرد که با موضوع��ات معرفتی‪ ،‬دینی و‬ ‫مذهبی س��اخته ش��ده اند و هدف دیگری غیر از‬ ‫سرگرم کردن و چه بسا مهم تر از سرگرمی دارند‪،‬‬ ‫یعنی اموزش و اخالق‪.‬‬ ‫ازمیان تعداد زیاد تله فیلم ه��ای دارای این‬ ‫مضامین اثار نس��بتا خوبی می توان بر ش��مرد که‬ ‫متاسفانه از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کند‪.‬‬ ‫نیت صداوس��یما برای تولید این اثار فی نفس��ه‬ ‫قابل تقدیر است اما ضعف های ان را نباید نادیده‬ ‫گرفت و خطراتی که تولیدات به جرات می توان‬ ‫گفت بد می توانند داش��ته باش��ند انقدر اهمیت‬ ‫دارد که بای��د ان را با صدای بلند گوش��زد کرد‪.‬‬ ‫ضعیف بودن این اثار بر کس��ی پوش��یده نیست‬ ‫و تعداد بینندگان انه��ا و از طرفی عدم ماندگاری‬ ‫انها در ذهن مردم شاهدی بر این مدعاست‪ .‬اینکه‬ ‫اس��تفاده از یک مضمون دینی و مذهبی در یک‬ ‫فیلم چه شرایط و مختصاتی دارد‪ ،‬بحث فراوانی‬ ‫می طلبد ام��ا همین ق��در می توان‬ ‫اش��اره کرد که هر تم و موضوعی‬ ‫برای هر داس��تانی مناسب نیست‬ ‫و با هر داس��تانی نمی ت��وان یک‬ ‫مضم��ون معرفتی بیان ک��رده و از‬ ‫ان مهمتر ام��وزش داد و نهادینه‬ ‫کرد‪ .‬به خص��وص اینکه جذابیت‬ ‫در مدی��وم تلویزی��ون مهمترین‬ ‫مس��اله اس��ت و اگر قال��ب بیان‬ ‫یک موض��وع از جذابیت خاص‬ ‫برخوردار نباشد گوش شنوایی که‬ ‫نخواهد داشت بلکه نقض غرض‬ ‫نیز درپی خواهد داشت‪ .‬مخاطب‬ ‫تلویزیون اگرچه ایم��ان دارد اما‬ ‫ایمانش برپایه باور است بنابراین‬ ‫باید داستان و ادم ها و موضوعات‬ ‫فیلمی را که می بیند باور کند‪ .‬یعنی‬ ‫باید باور پذیر باشند که باور کند‪.‬‬ ‫رسانه اگر داستانی غیرقابل باور را‬ ‫به مخاطبی که ایمان دارد نش��ان دهد در معرض‬ ‫خطر بی اعتمادی قرار می گیرد‪ .‬بنابراین مهمترین‬ ‫بحث در زمینه تولید تله فیلم ها و س��ریال هایی‬ ‫که دراین دس��ته قرار می گیرند‪ ،‬بحث تئوریک‬ ‫و نظری مربوط به مضمون ه��ا و چگونگی بیان‬ ‫انهاس��ت‪ .‬اینکه چه مضمونی قابلی��ت چگونه بیان‬ ‫ش��دن دارد‪ .‬نمی توان گف��ت ما به لح��اظ تئوریک‬ ‫دچار ضعف هس��تیم‪ ،‬بلکه پیش زمین��ه تاریخی ما‬ ‫نشان از فلس��فه و حکمتی بس قدیم می دهد که هم‬ ‫اکنون بس��یار پویا در حال پیش��رفت اس��ت‪ .‬تجربه‬ ‫نش��ان داده باید تجدید نظری در انتخاب ش��کل ها‬ ‫و قالب های بی��ان موضوعات کرد ی��ا حداقل دقت‬ ‫بیش��تری در این انتخ��اب صورت بگی��رد‪ .‬اما برای‬ ‫انتخاب درس��ت ش��کل یا فرم باید ب��ه خوبی از ان‬ ‫ش��ناخت پیدا کرد‪ .‬عناصر و کارک��رد ان عناصر را‬ ‫ش��ناخت که این یک تخص��ص اس��ت و در نتیجه‬ ‫بای��د بهای این تخص��ص پرداخت ش��ود‪ .‬در مورد‬ ‫تله فیلم ها و سریال ها مهمترین هدف بحث اخالق‬ ‫واموزش و انتقال اموزه های دینی و اخالقی اس��ت‬ ‫که در قهرمان های این داس��تان ها نهادینه می ش��ود‪.‬‬ ‫اما چرا از این قهرمان ها (شخصیت ها) پس از پایان‬ ‫پخش مجموعه یا فیل��م دیگر چیزی باقی نمی ماند؟‬ ‫علت اساسی در وزن کم و عمق کم این قهرمان ها در‬ ‫شخصیت پردازی انها و از سوی دیگر داستان ضعیف‬ ‫یا بهتر بگوییم درام ضعیف داس��تان است‪ .‬حتی در‬ ‫مواردی هیچ درامی در کار نیست‪ .‬حال این نامانایی‬ ‫عوامل دراماتیک در یک تله فیلم بس��یار بیش��تر از‬ ‫یک سریال است‪ .‬چه سریال مدت زمان طوالنی تری‬ ‫پخش می ش��ود و مانور تبلیغاتی بیش��تری برای ان‬ ‫انجام می گی��رد‪ .‬یک ایراد اساس��ی که به بس��یاری‬ ‫از این تولیدات وارد اس��ت‪ ،‬عدم مطالع��ه عمیق و‬ ‫گس��ترده در حوزه مربوط به موضوع مورد اش��اره‬ ‫ان مجموعه اس��ت‪ .‬اتفاقا مفاهی��م مذهبی و دینی و‬ ‫اخالقی بس��یار به کار درام می ایند و تاریخ س��ینما‬ ‫و تئات��ر ای��ن را ثاب��ت کرده اس��ت‪ .‬ام��ا چگونگی‬ ‫می گیرند و هم ش��خصیت های مان��دگار خلق‬ ‫می ش��وند که همان��ا قهرمانان انتق��ال دهنده ان‬ ‫مضامین هستند‪ .‬صداوس��یما اگر می خواهد در‬ ‫ساخت این تولیدات به س��مت باال بردن کیفیت‬ ‫پیش برود حت��ی اگر ن��گاه کمیتی خ��ود را هم‬ ‫نخواهد از دس��ت بده��د راهی جز ای��ن ندارد‬ ‫که اهمیت را ب��ر فیلمنامه متمرکز کند‪ .‬س��اخت‬ ‫تله فیلم و سریال های تلویزیونی از نظر امکانات و‬ ‫نوع کارگردانی مشابه اند و چندان پیچیدگی های‬ ‫خاص سینما را ندارند و اگر چیز جالب و جذابی‬ ‫در س��ریال ها و تله فیلم ها می بینی��م چیزی جز‬ ‫داس��تان جذاب نیس��ت که ان ه��م در فیلمنامه‬ ‫اتفاق می افتد و اگر فیلمنامه ضعیف باش��د هیچ‬ ‫کارگردانی نمی تواند از درون ان داستان جذابی‬ ‫را نش��ان دهد‪ .‬تولیدات مناس��بتی و سفارش��ی‬ ‫با موضوعات مذهب��ی یا درب��اره تاریخ زندگی‬ ‫پیامبران و ائمه(ع) و اولیای دین و شخصیت های‬ ‫تاریخی اند که مردم عموما با انها اش��نا هس��تند‬ ‫یا تم(درونمایه) مذهب��ی و اعتقادی دارند‪ .‬برای‬ ‫مثال اگ��ر درام پ��ردازی را از س��ریال مختارنامه‬ ‫بگیریم چیزی از ان باقی نمی ماند جز یک داستان‬ ‫نسبتا اش��نا بدون ش��خصیت پردازی خاصی با‬ ‫صحنه هایی از جنگ و جدال که به مرور تکراری‬ ‫و خسته کننده خواهد ش��د‪ .‬در بسیاری سریال ها‬ ‫و فیلم های دیگر نیز همین قاعده وجود دارد‪ .‬به‬ ‫کرات از مردم شنیده ایم که در مورد فیلم یا سریالی‬ ‫نظر داده اند و گاه برای فرار از دیدن و دنبال کردن‬ ‫ان گفته اند‪ :‬ادم بدی اس��ت که س��رش به سنگ‬ ‫می خ��ورد و در نهای��ت ایمان م��ی اورد‪ .‬نتیجه‬ ‫جالب توجه این اس��ت که هم جذابیت داستانی‬ ‫وابسته به س��اختار درام اس��ت و همچنین از ان‬ ‫ه��م مهمتر هدف ای��ن تولیدات یعن��ی اموزش‬ ‫مفاهیم دینی و اخ�لاق و انتقال مضامین معرفتی‬ ‫الزاما به خود ان موضوعات وابس��ته نیست بلکه‬ ‫اصال به س��اختار درام وابسته اس��ت‪ .‬همانگونه‬ ‫که یک موض��وع غیر مذهبی می توان��د منجر به‬ ‫اموزش اخالقی ش��ود‪ .‬مثال خوب��ی که می توان‬ ‫برای توضیح این مساله به کار برد‬ ‫فیلم بس��یار خ��وب (‪)here after‬‬ ‫ساخته کلینت ایس��توود است که‬ ‫اتفاقا با هزینه اندک س��اخته شده‬ ‫اس��ت اما موضوع��ی مذهبی که‬ ‫زندگی پ��س از م��رگ در جهان‬ ‫اخرت و معاد و تاثیر ان بر زندگی‬ ‫دنیوی انس��ان را به خوبی و قابل‬ ‫ب��اور و اثرگذار ب��ه مخاطب خود‬ ‫نش��ان می دهد‪.‬در پایان می توان‬ ‫نتیجه گرفت که مشکل ما اندیشه و‬ ‫فقر نظریه نیست‪ ،‬چراکه به گذشته‬ ‫ک��ه می نگریم همه ای��ن مضامین‬ ‫مذهب��ی را در ژانره��ای مختلف‬ ‫می بینیم‪ .‬کارشناس��ان بس��یاری‬ ‫داریم‪ .‬نویس��ندگان و کارگردانان‬ ‫کاربلد ک��م نداریم‪ ،‬ام��ا کار قابل‬ ‫قبولی ارائه نمی دهیم‪ .‬دلیلش فقط‬ ‫و فقط بازمی گردد به عدم تناسب‬ ‫هزینه ه��ا با ارزش ه��ا‪ .‬نمونه ان هم به روش��نی‬ ‫در بحث فیلمنامه اس��ت که به عن��وان مهمترین‬ ‫و اساس��ی ترین مرحل��ه تولی��دات تلویزیونی‬ ‫کمترین هزینه را به خود اختصاص داده است و‬ ‫نویسندگان فیلمنامه حداقل دستمزد را دارند! ‪g‬‬ ‫‪83‬‬ ‫مرتضیضرابی‪،‬بازیگر‬ ‫سینماوتلویزیونرا‬ ‫بیشتردرنقش های‬ ‫منفیمی بینیم‪.‬‬ ‫نقش او (شیطان)‬ ‫در سریال او یک‬ ‫فرشتهبودشایدیکی‬ ‫نو‬ ‫از بی بدیل تری ‬ ‫بهیادماندنی ترین‬ ‫نقش هایمنفیدر‬ ‫تلویزیونباشد‪.‬جایی‬ ‫که او به خوبی از عهده‬ ‫نقششیطانبرامد‬ ‫افتاب‬ ‫برای رسیدن به نقش شیطان‬ ‫ذره ذره جلو میرفتیم‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫تو گو با مرتضی ضرابی‬ ‫گریم و بازی در سریالهای ماورایی در گف ‬ ‫‪5‬‬ ‫سمیرا محمدی‬ ‫مرتضی ضرابی‪ ،‬گریمور و بازیگر تئاتر که متولد ‪ 1335‬در تهران است‪ ،‬از سال ‪ 1353‬در کارگاه نمایش به عنوان‬ ‫بازیگر حرفه ای مشغول به کار شد ‪ .‬ضرابی تاکنون در حدود ‪ 50‬فیلم و سریال بازی کرده و در تعدادی از انها گریمور‬ ‫کار نیز بوده است‪.‬بازی درخشان او در نقش شیطان سریال «او یک فرشته بود» چنان در اذهان عمومی ماندگار شده که‬ ‫هنوز هم بسیاری از مردم او را با همان نقش می شناسند‪ .‬به بهانه حضورش در اثاردینی و مذهبی چون «بشارت منجی»‬ ‫«او یک فرشته بود»‪« ،‬امام علی(ع)» و‪ ...‬با این هنرمند گزیده کار گفت وگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید‪.‬‬ ‫دغدغه اصلی شما بازیگری است یا گریم؟ بین‬ ‫این دو مقوله چگونه ارتباط برقرار می کنید؟‬ ‫‪ l‬بازیگری و گریم دو حرفه نزدیک به هم است‬ ‫که به یکدیگر کمک می کنند‪ .‬در اصل گریم هنری است‬ ‫که نقش بازیگر را تکمیل کرده و به او کمک می کند تا‬ ‫شخصیت برای تماش��اچی باورپذیر باشد‪ .‬بازیگر از‬ ‫ترفندها و ابزار های چهره پردازی اس��تفاده می کند تا‬ ‫به نقش جان دهد‪ .‬یکس��ری داشته های نقش از جمله‬ ‫شرایط اجتماعی‪ ،‬سن و سال‪ ،‬موقعیت نقش‪ ،‬موقعیت‬ ‫روانی و جغرافیایی و شرایط فرهنگی به بازیگر کمک‬ ‫می کند تا نقش را پیدا کند‪ .‬گریمور ب��رای پیدا کردن‬ ‫کاراکتر و ش��خصیت از این المان ها استفاده می کند تا‬ ‫چهره شخصیت را نزدیک به نقش کند‪ .‬این دو متضاد‬ ‫نیستند‪ .‬به هم نزدیکند و تکمیل کننده یکدیگر هستند‪.‬‬ ‫‪84‬‬ ‫گریم ابتدا در س��یما به وجود امد و سپس وارد‬ ‫سینما شد؟‬ ‫‪ l‬اول گریم به معن��ای ام��روزی ان در فیلم ها‬ ‫وجود نداشت بلکه ابتدا بزک و ارایش بود اما با امدن‬ ‫اقای محتش��م و تاس��یس واحد گریم در شبکه یک‬ ‫سیما‪،‬کم کم گریمورهایی چون جالل معیریان‪ ،‬فرهنگ‬ ‫معیری و عبداهلل اس��کندری ب��ه این واح��د امدند و‬ ‫در نهایت در سریال «س��ربداران» ما ش��اهد یک کار‬ ‫گریم حرفه ای بودیم‪ .‬با کمک این دوستان کم کم گریم‬ ‫حرفه ای ش��کل گرفت که بعد از انقالب با س��اخت‬ ‫سریال های تاریخی نقش گریم به مرور پر رنگ شد‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د در حال حاضر ش��کل گریم‬ ‫با وجود حرفه ای شدن ان دوباره به دوران پیش‬ ‫از انقالب بازگش��ته به طوری ک��ه ما گاهی در‬ ‫فیلم ها شاهد ارایش بازیگر هستیم تا گریمش‪.‬‬ ‫درست است؟‬ ‫‪ l‬قبول دارم و در جلساتی به مدیران هم گفتم‪.‬‬ ‫متاس��فانه افرادی که در حال حاض��ر وارد این حرفه‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬افراد تحصیلکرده با شناخت و تجربه کافی‬ ‫در این حرفه نیستند و اتفاق می افتد گریم را با ارایش‬ ‫اشتباه می گیرند‪ .‬من زمانی که در تلویزیون بودم با این‬ ‫مشکالت رو به رو بودم زیرا ان زمان کارمند سیما بودم‬ ‫و همیش��ه با بازیگران خصوصا با بازیگران زن از این‬ ‫منظر مش��کل داش��تم‪ .‬به همین جهت با وجود چنین‬ ‫ی در این حرفه عقب افتادم‪ .‬از منظر‬ ‫محدودیت هایی کم ‬ ‫رهنمودهای امام خمینی(ره) و اصول حرفه ای در گریم‬ ‫قواعدی وجود دارد مبنی بر زیبا سازی غیرمحسوس‪ .‬اما‬ ‫گویا ماجرای یک بام و چند هواست‪ .‬البته وجود دارند‬ ‫ارایشگرانی که در کالس های گریم شرکت می کنند و‬ ‫براساس ضوابط وارد این حرفه می شوند‪.‬‬ ‫با این حساب‪ ،‬ش��ما بین گریم و ارایش تمایز‬ ‫قائل هستید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ .‬در گری��م م��ا ب��ا چهره پ��ردازی ب��ه‬ ‫شخصیت سازی می پردازیم اما ارایشگر این کارها را‬ ‫نمی تواند انجام دهد و درحد کم از ابزار گریم استفاده‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫بازیگر تا چه اندازه حق دخالت در کار گریمور‬ ‫را دارد؟‬ ‫‪ l‬اخی��را کاری انجام م��ی دادم ک��ه در ان یک‬ ‫شخصیت تاریخی معاصر باید سبیل هیتلری می داشت‬ ‫اما بازیگر مخالفت می کرد و معتقد بود که این س��بیل‬ ‫روی زیبایی بصری او تاثیر بد می گ��ذارد و جالب تر‬ ‫انکه تهیه کننده و کارگردان هم با این شرایط به راحتی‬ ‫کنار امدند‪.‬‬ ‫بر اس��اس ضوابط‪ ،‬منطق و عرف این حرفه فقط‬ ‫کارگردان و گریمور باید در م��ورد چهره پردازی نظر‬ ‫دهند اما در شرایط حاضر بازیگران دخالت می کند و ما‬ ‫برای فعالیت کردن مجبور به پذیرش این استثنائی که‬ ‫افتاب‬ ‫نیست‪ .‬موارد بی شماری را مشاهده کردم که یک قصه‬ ‫را ‪ 10‬بازیگر بارها و بارها بازی کرده اند که تاثیر عکس‬ ‫هم داشته است‪ .‬باید به سراغ راه و سوژه های جدیدی‬ ‫رفت و زمان ان رسیده است که دس��ت از این روش‬ ‫برداریم‪.‬‬ ‫س��وژه ای��ن فیل��م و وج��ود ش��یطان در ان‬ ‫حساس��یت هایی از جان��ب علم��ا را ه��م در‬ ‫پی داشت؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬ب��ه خاطر دارم که مش��اور مذهبی در این‬ ‫مجموعه داش��تیم که درطول کار مدام به قم س��فر و‬ ‫کس��ب تکلیف می کردند و بعد از ان م��ا به ضبط کار‬ ‫می پرداختیم‪.‬‬ ‫این کسب تکلیف ها روی نقش شما تاثیر گذار‬ ‫نبود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬زمان تصویربرداری وسط کار متن تغییر‬ ‫می کرد و مدام از جانب مشاوران متن جدید برای من‬ ‫نوشته می شد و دیالوگ ها تغییر می کرد چون حساسیت‬ ‫روی این نقش زیاد بود‪.‬‬ ‫در فیلم «بش��ارت منجی» ن��ادر طالب زاده هم‬ ‫نقش منفی دارید‪ .‬درست است؟‬ ‫‪ l‬در این فیلم نقش منفی را به انتخاب خود بازی‬ ‫کرده ام‪ .‬طالب زاده نقش دیگری را به من پیشنهاد کرد‬ ‫اما من نقش «یهودا» را دوس��ت داش��تم‪ .‬این نقش در‬ ‫قران امده و «یهودا» وجهه خاص��ی در این فیلم دارد‪.‬‬ ‫او برعکس شخصیت های دیگر از ابتدا کاسب کار به‬ ‫دنیا امده و «مسیح» را شاه می بیند و همیشه شک داشته‬ ‫و او را عاملی برای رسیدن به اهداف خود می داند که‬ ‫در نهایت به جای «مس��یح» باالی دار م��ی رود‪ .‬با این‬ ‫جذابیت ها با وجود اینکه نقش منف��ی بود ان را بازی‬ ‫کردم و به نظرم «یهودا» از نقش «مس��یح» در این فیلم‬ ‫جذاب تر است‪.‬‬ ‫نقش منفی را ب��ا وجود همه پیامده��ای ان به‬ ‫راحتی قبول می کنید‪ ،‬ایا این مس��اله ناشی از‬ ‫این نیست که شما تخصص دیگری هم دارید و‬ ‫می توانید ریسک بیکاری را تحمل کنید؟‬ ‫‪ l‬بخش��ی از این صحبت درست است وحرفه‬ ‫گریم امتیاز من نسبت به سایر همکاران بازیگرم است‬ ‫اما جذابیت و توان نقش بیش از هر چیزی برای من مهم‬ ‫است‪ ،‬کوتاه و بلندی‪ ،‬مثبت یا منفی بودن ان برای من‬ ‫مطرح نیست‪.‬‬ ‫چون عم��وم نقش های مثبت ما مونوتن اس��ت‪.‬‬ ‫همه شخصیت ها پنبه ای اند که بعد‪ ،‬اوج و فرود ندارد‬ ‫ومعموال کلیش��ه ش��ده اند‪ .‬به طوری که هر بازیگری‬ ‫می تواند ان را بازی کند‪ ،‬نقش باید یک اشکالی داشته‬ ‫باشد تا من بتوانم ان را بازی کنم‪g .‬‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫قاعده شده‪ ،‬هستیم‪ .‬این در حالی است که در خارج از‬ ‫کشور و حتی در ‪ 10‬سال گذشته سینمای ما این مساله‬ ‫وجود نداشت‪ .‬اما حاال وضعیت طوری شده است که‬ ‫بازیگر در طراحی لباس خود هم دخالت می کند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون زمان��ی که م��ا وارد تلویزیون ش��دیم‬ ‫بازیگر ساالری نبود و تماما کارها ضابطه ساالری بود‪،‬‬ ‫اما حال بازیگر ساالری شده اس��ت‪ .‬البته این موارد در‬ ‫بین بازیگران حرفه ای و پیشکس��وت ما وجود ندارد‬ ‫اما در بین بازیگران جوان و کم تجربه تر پرنسیب کاری‬ ‫الزم وجود ندارد به طوری که حتی برخی از بازیگران‬ ‫سناریو را هم مطالعه نمی کنند‪.‬‬ ‫این مساله فقط مختص بازیگران نیست بلکه در‬ ‫بین گویندگان خبر و مجریان هم دیده می شود‪.‬‬ ‫‪ l‬در تلویزی��ون ب��ا وج��ود نوره��ای زی��اد‬ ‫باکلوین های باال مجریان باید گریم شوند تا برگشت‬ ‫نور گرفته ش��ود‪ .‬تا زمانی که در صدا و سیما فعالیت‬ ‫داشتم گزارش بازرسی داشتیم که از دفتر معاونت اعمال‬ ‫شده و جلوی این مسائلی که گفتید‪ ،‬گرفته می شد‪.‬‬ ‫گریم مثل نقاش��ی اس��ت‪ .‬باید بتوانی قلم را در‬ ‫دس��تت بگیری و بر حجم‪ ،‬رنگ‪ ،‬اناتوم��ی و توازن‬ ‫مسلط باشی و نقاشی و مجسمه سازی را بشناسی تا مثال‬ ‫بتوانی محمود بصیری را در فیلم «دستفروش» تبدیل به‬ ‫«پیرزن» کنی‪ .‬گریمور نیازمند شناخت تمام این مسائل‬ ‫است‪ .‬در مورد گریم ابزاری وجود ندارد که کار تجربی‬ ‫و هنر را توامان با هم انجام دهد‪.‬‬ ‫در گری��م کارهای مذهب��ی ‪ -‬تاریخی رفرنس‬ ‫مشخصی در ارتباط با شخصیت ها نداریم‪ .‬به‬ ‫نظر شما برای رس��یدن به یک تصویرعینی چه‬ ‫باید کرد؟‬ ‫‪ l‬این مساله ابتدا در ذهن گریمور شکل می گیرد‪.‬‬ ‫در کارهای تاریخی شخصیت ها یک الگو و عملکرد‬ ‫تاریخی دارند که گریمور با برداشت از شخصیت ان‬ ‫به کار می پردازد‪ .‬البت��ه از روایت های موجود نیز الهام‬ ‫می گیرد‪ .‬کاراکتر وعملکرد ان در گریم بسیار مهم است‪.‬‬ ‫در کارهای تاریخی نمی توان شخصیت های تاثیر گذار‬ ‫را به شکل واقعی انها ترسیم کرد و از این جنبه گریم‬ ‫ضربه می خورد زیرا ش��خصیت های مثبت داس��تان‬ ‫نیازمند چهره ای زیبا و دوست داش��تنی و گاه معصوم‬ ‫هستند‪ .‬اگر غیر از این اتفاق بیفتد تماشاچی عام با این‬ ‫واقعیت کنار نمی اید چون قهرم��ان خودش را با یک‬ ‫چهره زیبا و با صالبت تصور می کند‪.‬‬ ‫در اکثر نقش هایی که بازی کرده اید‪ ،‬گریم های‬ ‫خاصی روی چهره شما کار ش��ده است‪ .‬مثل‬ ‫نقش جادوگ��ر در مجموعه «ام��ام علی(ع)»‪.‬‬ ‫ایا در چنین ش��رایطی در کار گریمور دخالت‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬نه‪ .‬برعکس من به گریمور راه می دهم و شرایط‬ ‫او را درک می کنم و اجازه می دهم که او کار خودش را‬ ‫انجام دهد‪ .‬در این مسیر با مواد شیمیایی در گریم های‬ ‫سنگین هم کنار می ایم‪ .‬درست است که خودم اذیت‬ ‫می شوم تا گریم به شکلی که باید انجام شود‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه تجربه ش��ما در دو زمین��ه گریم و‬ ‫بازیگری‪ ،‬احس��اس می کنید چق��در گریم در‬ ‫ایفای نقش های��ی که تاکنون ب��ازی کرده اید‪،‬‬ ‫تاثیر گذار بوده است؟‬ ‫‪ l‬مس��لما تاثیرات بس��یار زیادی داشته است‪،‬‬ ‫در تئاتر س��بکی به نام تئاتر بی چیز داریم که بازیگر با‬ ‫اتکا به خ��ود و بدون هیچ چیزی در صحنه به ترس��یم‬ ‫ابزار برای تماش��اگر می پردازد‪ .‬اما در تصویر ما با یک‬ ‫واقعیت روبه رو هس��تیم که باید حتما با چهره‪ ،‬لباس‪،‬‬ ‫دکور‪ ،‬نور پردازی اتفاقات و شخصیت ها درک شده‪،‬‬ ‫قابل پذیرش و برای تماشاگر ملموس شوند‪.‬‬ ‫شما بازیگر گزیده کاری هستید‪ .‬بعد از مدت ها‬ ‫در مجموعه «او یک فرشته بود» بازی کردید؛‬ ‫نقش��ی غیر متعارف که تا ان زمان به این شکل‬ ‫تصویری از ش��یطان در سیما پخش نشده بود‪.‬‬ ‫چطور پذیرفتید چنین نقشی را بازی کنید؟‬ ‫‪ l‬ابتدا که این نقش به من پیشنهاد شد‪ ،‬سناریوی‬ ‫کار را ب��رای مطالعه به من ندادند و خیل��ی ارام به من‬ ‫تفهیم کردند که این نقش شیطان است‪ .‬مردد بودم که‬ ‫پس از بازی این نقش چ��ه اتفاقی خواهد افتاد؟ چون‬ ‫متاسفانه در سینما و تلویزیون ما اگر چهره درخشانی در‬ ‫یک نقش از شما دیده شود همیشه باید به تکرار ان نقش‬ ‫بپردازید و فسیل شوید‪ .‬من در «دستفروش» نیز همین‬ ‫تجربه را داش��تم اما به نظرم اگر نقش موفق باشد کار‬ ‫خودش را کرده و دیگر نباید به بعد از ان فکر کرد‪ ،‬باید‬ ‫فقط به همان کار فکر کرد‪ .‬این جمله ای است که مرحوم‬ ‫خسرو شکیبایی به من گفت‪.‬در این دو سال چند نقش‬ ‫کوتاه داشتم اما تا فرصتی پیش نیاید که نقشی تاثیر گذار‬ ‫پیشنهاد شود ترجیح می دهم کار نکنم‪.‬‬ ‫چطور به این نقش رسیدید؟‬ ‫‪ l‬نقش به گونه ای بود که از ابتدا نباید لو می رفت‬ ‫و این کار را سخت می کرد‪ .‬پس من سعی کردم به مرور‬ ‫زمان چیزهایی را به نقش اضافه کنم‪ ،‬در شیوه راه رفتن‪،‬‬ ‫نگاه کردن‪ ،‬نوع عصا زدن و‪...‬‬ ‫این س��ریال در قس��مت های اولی��ه مخاطب‬ ‫چندانی نداش��ت اما زمانی که مش��خص شد‬ ‫نقشی که شما بازی می کنید همان شیطان است‬ ‫مجموعه مورد توجه واقع ش��د‪ .‬به نظر ش��ما‬ ‫چطور این اتفاق می افتد؟‬ ‫‪ l‬من برای خودم شخصیت ش��یطان را در این‬ ‫مجموعه تقسیم بندی کردم و ذره ذره پیش رفتم تا به این‬ ‫نقش رسیدم و تمام سعی خود را معطوف داشتم تا به‬ ‫شکل خیلی نامحسوس از قسمت اول به پرورش این‬ ‫نقش بپردازم‪ .‬این ماجرا باید خیلی ظریف اتفاق می افتاد‬ ‫تا سوژه برای تماشاگر لو نرود‪ .‬البته من این شخصیت‬ ‫را دوست داشتم چون تا زمانی که شخصیت را دوست‬ ‫نداشته باشید نمی توانید ان را خوب بازی کنید‪.‬‬ ‫نقش های منفی‪ ،‬ما به ازای بیرونی و عینی دارند‪،‬‬ ‫اما ما از شیطان تنها یک س��ری روایت داریم‪.‬‬ ‫چگونه به بازی این کاراکتر پرداختید؟‬ ‫‪ l‬رفتار‪ ،‬الگو وحرکت را از یکسری افراد الهام‬ ‫گرفتم و مابقی را براساس درک خودم بازی کردم‪.‬‬ ‫این نقش مس��لما بر ادامه کار بازیگری ش��ما‬ ‫تاثیر گ��ذار بوده اس��ت‪ .‬ب��رای ان دس��تمزد‬ ‫غیر متعارفی پیشنهاد نکردید؟‬ ‫‪ l‬در تمام دنیا این مساله وجود دارد و بازیگران‬ ‫برای نقش های خاص دستمزدهای متفاوتی پیشنهاد‬ ‫می کنن��د چون ریس��ک بزرگ��ی در پ��ی دارد‪.‬در این‬ ‫مجموعه هم من ‪ 50‬درصد بیشتر از توافق اولیه دستمزد‬ ‫گرفتم‪.‬‬ ‫با مجموعه «او یک فرشته بود» موج جدیدی از‬ ‫فیلمنامه نویسی و شخصیت پردازی وارد سیما‬ ‫شد‪ .‬به نظر شما این حرکت در ادامه به خوبی‬ ‫هدایت شد؟‬ ‫‪ l‬در سینما و تلویزیون این مساله از زمان پیش‬ ‫از انق�لاب و مثال فیلم های��ی چون «گنج ق��ارون» و‬ ‫«قیصر» و‪ ...‬وجود داشته که با امدن یک سوژه جدید و‬ ‫موفقیتش تا سال ها ان قالب تکرار می شود‪ .‬اما برداشت‬ ‫تهیه کنندگان و کارگردان های ما غلط اس��ت و تصور‬ ‫می کنند باید ادامه دهنده یک راه باشند که این درست‬ ‫من برای خودم‬ ‫شخصیت شیطان‬ ‫را در این مجموعه‬ ‫تقسیم بندی کردم و‬ ‫ذره ذره پیش رفتم تا‬ ‫به این نقش رسیدم‬ ‫و تمام سعی خود را‬ ‫معطوف داشتم تا به‬ ‫شکل خیلی نامحسوس‬ ‫از قسمت اول به‬ ‫پرورش این نقش‬ ‫بپردازم‪ .‬این ماجرا‬ ‫باید خیلی ظریف اتفاق‬ ‫می افتاد تا سوژه برای‬ ‫تماشاگر لو نرود‬ ‫‪85‬‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫وظایف کارکنان ایستگاه‬ ‫رئیس و معاون سالن ایستگاه‬ ‫پاسخ گویی مناسب و رفع مشکالت مسافران‪ ،‬پیمانکاران و کارکنان ایستگاه‬ ‫نظارت بر حسن ارایه خدمات مناسب به مسافران محترم‬ ‫نظارت بر حسن کار کلیه تجهیزات ایستگاه‬ ‫نظارت بر حسن انجام فعالیت های مربوط به‏‪VIP‬‬ ‫نظارت بر حسن انجام کار پیمانکاران ایستگاه‏‬ ‫انعکاس مشکالت و نقایص غیرقابل رفع به مدیریت ارشد جهت ارایه راهکار‏‬ ‫هماهنگی در خصوص اجرای اقدامات عمرانی‪ ،‬تجهیزاتی و خدماتی ایستگاه‬ ‫برنامه ریزی‪ ،‬هماهنگی و پیگیری برای دریافت پیش��نهادهای مس��افران و ایجاد‬ ‫امکانات موردنیاز انان‏ برای خدمات دهی مطلوب‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www. raja. ir‬‬