ماهنامه مثلث شماره 91

‫سوریه از بیرون مورد‬ ‫حمله قرارگرفته است‬ ‫سفیر سوریه در گفت وگوی اختصاصی با مثلث‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود و یکم ‪ 6 /‬شهریورماه ‪ 1500 /1390‬تومان‪ 92/‬صفحه‬ ‫گفت وگوی‬ ‫جنجالی‬ ‫با وزیر دولت‬ ‫خاتمی‬ ‫گفت وگو با موسوی الری درباره‬ ‫اشتباهاتاصالح طلبان‪،‬‬ ‫ موسوی خوئینی ها‪18 ،‬تیر و ‪30‬خرداد‬ ‫سقوط دیوانه‬ ‫سناریوهایی که در انتظار لیبی است‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫وقتی فالسفه با یک فیلم‬ ‫گریهمی کنند‬ ‫تو گوبااحمدرضامعتمدی‬ ‫گف ‬ ‫سخت ترین سوالی‬ ‫که می شود پرسید‬ ‫گفت وگو‬ ‫به جای تهدید‬ ‫اهدافروسیهازپادرمیانیچیست؟‬ ‫‪36 - 49‬‬ ‫راه امام‬ ‫سیاست‬ ‫مصاحبه جنجالی‬ ‫خطر عالم متهتک‬ ‫و جاهل متنسک‬ ‫و باید انهایی که به اس�لام اعتقاد دارند به داد اس�لام برسند‪.‬‬ ‫انهایی که می‏خواهند اس�لام در این مملکت حکومت کند باید به‬ ‫داد اس�لام برسند‪ .‬یک دس��ته جوان‏اند‪ .‬مطلع نیستند از مسائل‪.‬‬ ‫جاهل متنس��ک از انهایی اس��ت که پیغمبر فرموده است که‪ :‬دو‬ ‫طایفه هس��تند که کمر مرا می‏ش��کنند‪ :‬یکی ش��ان عالم متهتک‬ ‫است‪ ،‬یکی ش��ان جاهل متنسک اس��ت‪ .‬جاهل مقدس ماب کمر‬ ‫پیغمبر را می‏شکند‪ .‬جاهلی که نداند قانون اسالم چیست و پیش‬ ‫خود به اس��م اس�لام برود به خیال خودش خدم��ت می‏کند‪ .‬این‬ ‫از انهایی اس��ت که پیغمبر فرموده اس��ت که کمر مرا می‏شکند‪.‬‬ ‫«قَصَ ��م ظهری الرجالن؛ عالم متهتک و جاهل متنس��ک»‪ .‬فکری‬ ‫بکنید ش��ما اقایانی که در راس س��پاهیان واقع ش��ده‏اید! اقایان‬ ‫دیگر هم ک��ه در راس دادگاه ها واقع ش��ده‏اند‪ ،‬در راس کمیته‏ها‬ ‫واقع شده‏اند‪ ،‬برای اس�لام یک فکری بکنید! اگر بخواهید اینطور‬ ‫باش��د چندی نمی‏گذرد که از این اس�لام و از این نهضت و از این‬ ‫بساط‪ ،‬مردم روگردان می‏شوند‪.‬‬ ‫جو مرج‏طلبی به نام اسالم‬ ‫بی‏قانونی‏و هر ‬ ‫چرا باید اینطور بش��ود‪ .‬چرا باید ضوابط نباشد؟ اسالم ضوابط‬ ‫دارد‪ .‬اسالم هرج و مرج نیس��ت که هر که هر کاری بخواهد بکند‪.‬‬ ‫اس�لام قوانین دارد‪ .‬روی قوانین باید عمل بش��ود‪ .‬انها نه قوانین‬ ‫اس�لام را عم��ل می‏کنند و نه قوانی��ن دولت را عم��ل می‏کنند و‬ ‫ه��ر چه‪ ،‬هر که ه��ر کاری می‏خواهد می‏کند‪ .‬هر ک��ه بدون اینکه‬ ‫اعتنای��ی بکنند‪ ،‬به رئوسش��ان اعتنای��ی بکنند‪ ،‬به روسایش��ان‬ ‫احترامی بکنند‪ ،‬احترامی به اس�لام بکنن��د‪ ،‬بدون ضوابط‪ ،‬بدون‬ ‫جهت‪ ،‬اس��باب این می‏ش��وند که مردم بگویند که معلوم می‏شود‬ ‫که قضیه‪ ،‬قضیه اس�لام نیس��ت‪ .‬قضیه‪ ،‬قضیه کمونیس��تی است‪.‬‬ ‫حتی یکی از مراجع اینجا به من گفت مگر کمونیستی است حاال!‬ ‫باید اینطور ما باش��یم‪ .‬وضع پاس��دارهایی ک��ه می‏گویید ما برای‬ ‫اس�لام خدمت می‏کنیم‪ ،‬باید تحت تاثیر کمونیست ها واقع بشوند‬ ‫و همان کارهایی که کمونیس��ت می‏کنند‪ ،‬بکنند؟ نمی‏دانند اینها‪.‬‬ ‫می‏خواهند که اسالم را بش��کنند در ایران‪ ،‬تا اینکه یک وقت‬ ‫خدای نخواس��ته با یک کودتایی اینجا برگ��ردد به یک حالی بدتر‬ ‫از ح��ال س��ابق‪ .‬نمی‏دانند این را‪ .‬عالق��ه ندارند واقعا به اس�لام‪.‬‬ ‫نمی‏توان��م من بگویم که پاس��بانی ک��ه دارد خدم��ت می‏کند و‬ ‫شب و روز خدمت می‏کند عالقه ندارد‪ .‬عالقه دارد‪ ،‬ملتفت نیست‬ ‫که دارد چه می‏کند‪ .‬یا دادگاهی که می‏خواهد خدمت بکند‪ ،‬عالقه‬ ‫هم دارد‪ .‬یا کمیت��ه‏ای که می‏خواهد خدم��ت بکند‪ ،‬عالقه دارد‪.‬‬ ‫لکن راه را درست نمی‏داند‪ .‬ضوابط درست معلوم نشده پیششان‪.‬‬ ‫خی��ال می‏کنند هر که هر طوری دلش خواس��ت عم��ل بکند‪ .‬به‬ ‫مجرد اینکه انقالب ش��د دیگر من هم باید پا بش��وم هر کاری دلم‬ ‫می‏خواه��د بکنم‪ .‬انقالب ش��ده‪ .‬یعنی انقالب ش��ده‪ ،‬از یک رژیم‬ ‫ظالم به یک رژیم عدالت‪.‬‬ ‫رژیم عدالت معنایش این نیس��ت که ه��ر که هر طوری دلش‬ ‫می‏خواهد عمل کند‪ .‬یک قواعدی در اسالم باید باشد‪ .‬باید قوانین‬ ‫اس�لام باش��د‪ .‬نه بریزند مردم‪ ،‬زن ها را‪ ،‬زن و بچه مردم را بیرون‬ ‫کنند از منزلش��ان‪ .‬با اینکه من این را‪ ،‬ش��اید ده دفعه گفته باشم‬ ‫که بر فرض اینکه یک نفری جانی باشد‪ ،‬مستحق قتل باشد‪ ،‬تمام‬ ‫اموالش باید مصادره بش��ود‪ .‬لکن زن و بچه‏اش که نباید گرس��نه‬ ‫بمانن��د‪ .‬خ��ب‪ ،‬به ان��دازه زن و بچه‏اش بای��د برایش��ان بگذارند‪.‬‬ ‫مابقی‏اش را ببرند‪ .‬مع‏ذلک کرارا برای من نوش��ته‏اند‪ ،‬گفته‏اند که‬ ‫فالن��ی بیخود اموالش را گرفته‏اند‪ .‬حاال بیخودش را من نمی‏دانم‪.‬‬ ‫اما امده‏اند فرش از زیر پای ما کشیده‏اند و ما را از منزلمان بیرون‬ ‫کرده‏اند‪ ،‬و چ��ه کرده‏اند و ما مانده‏ایم همی��ن طوری‪ .‬اخر این را‬ ‫عقل می‏پس��ندد؟ شرع می‏پسندد؟ انسانیت می‏پسندد که ما یک‬ ‫چنین کاری سر مردم در اوریم؟‬ ‫گفت وگ��وی یک رس��انه اصولگرا با یک‬ ‫ش��خصیت اصالح طل��ب طبیعت��ا به جهت‬ ‫تف��اوت و زاویه دی��دگاه دو طرف جذاب‬ ‫خواهد ب��ود اما انجا ای��ن گفت وگو برای‬ ‫مخاطب جذاب تر می ش��ود که مصاحبه از‬ ‫تکرار حرف های گذشته به سمت پرسش و‬ ‫پاس��خ صریح در مورد مسائلی که همواره‬ ‫محل بحث بوده برورد‪ .‬گفت وگوی مثلث‬ ‫با عبدالواحد موس��وی الری‪ ،‬وزیر کشور‬ ‫دولت خاتم��ی نیز چنین ویژگ��ی ای دارد‪.‬‬ ‫او ب��ا س��عه صدر حرف های ما را ش��نید و‬ ‫پاسخ های صریحی به پرسش های ما داد‪.‬‬ ‫‪12 - 23‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫عضو جدید‬ ‫جری��ان اصولگرای��ی هفته گذش��ته نیز ش��اهد برخ��ی تحوالت در‬ ‫درون خ��ود ب��ود‪ .‬درحال��ی ک��ه برخ��ی رس��انه ها خب��ر از حضور‬ ‫روح اهلل حس��ینیان در کمیت��ه داوری اصولگرای��ی داده بودند اما این‬ ‫خبر به س��رعت تکذیب ش��د تا رابطه جریان اصولگرایان و جبهه‬ ‫پایداری در اینده مشخص شود‪ .‬این درحالی بود که ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫در مراس��م ش��ب های قدر اصولگرایان را سوگند داد تا وحدت خود‬ ‫را حفظ کنند‪.‬‬ ‫‪50 - 55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫طرح جدید‬ ‫طرح گام به گام روس��یه برای برنامه هس��ته ای ایران موضوع یکی از‬ ‫پرونده ه��ای این هفته مثلث اس��ت‪ .‬پرونده دوم مربوط به س��قوط‬ ‫طرابل��س اس��ت‪ .‬هرچند هن��وز نمی ت��وان این��ده ای را ب��رای لیبی‬ ‫تش��ریح کرد اما س��قوط طرابلس اولین گام برای رسیدن به اهداف‬ ‫لیبیایی هاست‪.‬‬ ‫‪56 - 65‬‬ ‫سینمای فلسفی‬ ‫فرهنگ‬ ‫در تمام تاریخ س��ینما فیلم س��ازان عالوه بر ه��دف اولیه خود یعنی‬ ‫ایجاد جذابیت و نوعی س��رگرمی برای مخاطبان تمام سطوح گاهی‬ ‫نیم نگاهی هم به مفاهیم حوزه اندیشه و نیز فلسفه در اثار سینمایی‬ ‫خود داش��ته اند‪ .‬از این طریق در هر نسل و هر کشوری معموال چند‬ ‫فیلمساز وجود دارند که به عنوان کارگردان هایی شناخته می شوند‬ ‫که در اثارشان به مفاهیم فلسفی توجه ویژه ای دارند‪ .‬اما احمدرضا‬ ‫معتمدی از گروه کارگردان هایی اس��ت که پ��ا را فراتر نهاده‪ ،‬عمال‬ ‫فیلم و سینما را ابزاری برای تبیین دیدگاه ها و عالیق فلسفی خویش‬ ‫به کارگرفته اند‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫‪73 - 85‬‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫عبور از بحران‬ ‫رخدادهای اخیر س��وریه عنوان پرونده این ش��ماره‬ ‫افت��اب اس��ت؛ جایی ک��ه نقش کش��ورهای غربی و‬ ‫همسایگان س��وریه در رخدادهای این کشور جالب‬ ‫توجه اس��ت‪ .‬در ای��ن پرونده گفت وگ��وی ویژه ای با‬ ‫س��فیر کش��ور س��وریه در تهران انجام دادیم‪ .‬او در‬ ‫تحلیل رویدادهای این کشور از نقش عوامل خارجی‬ ‫و فع��ال س��ازی گروه های افراطی‪ ،‬تکفیری و س��لفی‬ ‫پرده برداشت‪.‬‬ ‫‪32 - 35‬‬ ‫ویژه قدر‬ ‫شب های رحمت‬ ‫بدون ش��ک بهترین توصیف در مورد شب های قدر همان است که در قران کریم‬ ‫اورده شده است‪« :‬شبی که از هزار شب بهتر است‪ ».‬شب های عزیز و مقدسی که‬ ‫تقدیر انسان ها و هر انچه از مخلوقات خداوند بزرگ است‪ ،‬مقدر می شود‪.‬‬ ‫‪66 - 72‬‬ ‫ورزش‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر جهان اسالم ‪ :‬سید فرید موسوی ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬ارزو دیلمقانی ‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬مری��م اس��ماعیل پور ‪ -‬س��ید ج��واد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاس��م غالم��ی ‪ -‬احس��ان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطف��ه کربالئ��ی‪ -‬ش��اهده یوس��فی ‪ -‬محم��د تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خیری‪ -‬ه��ادی احمدی‬ ‫حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی و مهدی ابراهیمی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‪ -‬فاطمه صیدی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫سوریه از بیرون مورد‬ ‫حمله قرار گرفته است‬ ‫سفیر سوریه در گفتوگوی اختصاصی با مثلث‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود و یکم ‪ 6 /‬شهریورماه ‪ 1500 /1390‬تومان‪ 92/‬صفحه‬ ‫گفت وگوی‬ ‫ جنجالی‬ ‫با وزیر دولت ‬ ‫خاتمی‬ ‫دموکراسی فوتبالی‬ ‫سقوط دیوانه‬ ‫سناریوهایی که در انتظار لیبی است‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫درحالی که علی کفاشیان اخرین ماه های ریاست خود را در فدراسیون فوتبال‬ ‫س��پری می کند‪ ،‬رس��انه ها گمانه زنی خود درب��اره رئیس این��ده فوتبال ایران‬ ‫را اغ��از کرده اند‪ .‬در همین حال به نظر می رس��د رقابت در درون فدراس��یون‬ ‫فوتبال میان تاج و کفاش��یان به اوج خود رسیده است‪ .‬البته این دو نفر همواره‬ ‫اختالف��ات را تکذیب کرده اند اما چه کس��ی اس��ت که نداند ای��ن دو نفر در‬ ‫انتخابات اینده فدراس��یون رقبای جدی برای یکدیگر خواهند بود‪ .‬با این حال‬ ‫پیش بینی رئیس اینده فدراسیون فوتبال کار بسیار دشواری است‪.‬‬ ‫گفتوگو با موسویالری درباره‬ ‫اشتباهات اصالحطلبان موسوی‬ ‫خوئینیها‪18 ،‬تیر و ‪30‬خرداد‬ ‫وقتی فالسفه با یک فیلم‬ ‫گریهمیکنند‬ ‫گفتوگو با احمدرضا معتمدی‬ ‫سختترین سوالی‬ ‫که میشود پرسید‬ ‫گفتوگو‬ ‫به جای تهدید‬ ‫اهدافروسیهازپادرمیانیچیست؟‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته بخشی از س��خنان جنجالی حاج منصور ارضی را درج کرده ایم‪ .‬اخرین اخبار از فعالیت های‬ ‫انتخاباتی اصولگرایان ‪ ،‬سخنان جدید ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬بررسی رسانه ها در هفته گذشته‪ ،‬دادگاه ترور دانشمند‬ ‫هسته ای و یادداشت هایی در زمینه های مختلف از بخش های دیگر خبرنامه است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫رونق بازار طال و رکود مطبوعات‬ ‫واکنش ها به شروط جدید جبهه پایداری‬ ‫وداع با پرسپولیس‬ ‫ریشه های روانی و اخالقی بی حجابی‬ ‫افول استعمار پیر‬ ‫سوگند ایت اهلل‬ ‫‪12‬‬ ‫شدیدترین انتقاد حاج منصور ارضی از رحیم مشایی‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫حاج منصور ارضی از مداحان اهل بیت‪ ،‬هفته گذشته تعجب همگان‬ ‫را برانگیخت‪ ،‬وقتی با مواضع تند و شاید تندترین در طول دو سال گذشته‬ ‫اسفندیار رحیم مش��ایی‪ ،‬رئیس دفتر رئیس جمهوررا مورد حمله قرار داد‪.‬‬ ‫عجیب ترین گفته های منصور ارضی در این باره به انجا بازمی گشت که در‬ ‫شب نوزدهم ماه رمضان با اشاره به پنهان بودن مشایی گفت‪« :‬پیداش کنن‬ ‫بچه هامی کشنش! فعال تو هزاران حصار قرار گرفته این یهودی امت! گفتم هر‬ ‫کیبکشتشپولشومنمی دم!»‬ ‫اینمداحادامهداد‪:‬کسانیکهباعثوبانیاینخطانحرافیهستند‪،‬اینها‬ ‫حرفشان بر این است که الزم نیست نماز بخوانی! قران بخوانی! و‪ ...‬خودت‬ ‫مستقیم با خدا وصل شو‪ ...‬و بعد هم همان کاری را که شاه (لعنت اهلل علیه)‬ ‫انجام داد‪ ،‬همان کار را می کنند و پول خرج می کنند برای مقاصد خودشان!»‬ ‫ارضی ضمن تایید س��خنان ایت اهلل جنتی در خطبه های نماز جمعه‬ ‫گفت‪« :‬شما ببینید که چقدر پول خرج می کنند‪ .‬از کجا؟ ان هم از بیت المال!‬ ‫چرا که خوف از خدا و قیامت ندارند‪ .‬ما باید در برابر دشمن خوف نداشته‬ ‫باشیم‪ ،‬ما باید برای تبلیغ دین خوف نداشته باشیم‪ .‬ما به این اقایان مخصوصا‬ ‫رئیس جمهور می گوییم که به قول شما این همه عمران و ابادانی انجام شده‬ ‫است‪ .‬البته کسی هم کور نیست‪ ،‬کارها را می بیند؛ اما ای کاش یک صدم این‬ ‫عمران و ابادانی را برای دین مردم کار می کردید‪ .‬نه اینکه فقط از عدالت دم‬ ‫بزنید‪ .‬عدالت که فقط در مال نیست‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬نتیجه انحرافی که شما‬ ‫ایجاد کردید‪ ،‬این است که دشمنان اس�لام در داخل‪ ،‬به حزب اهلل ریشخند‬ ‫بزنند‪ .‬درست همان حرفی را که وزیر ارشاد دولت وقت گفته بود‪ ،‬مبنی بر‬ ‫اینکه «الزم نیست بگوییم وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‪ ،‬همان وزارت‬ ‫فرهنگ زمان طاغوت باشد بهتر است‪ ،‬ما باید هنرپیشه ها را به کار گیریم»‪،‬‬ ‫حاال اینها همان کارها را دارند انجام می دهند‪ ».‬ارضی در رابطه با الیحه دولت‬ ‫(تعطیلی عید فطر) نیز گفت‪« :‬دولت گفته است که اگر مجلس این الیحه را‬ ‫اقدام نکند ما خودمان راسا اقدام می کنیم‪ .‬باید حتما عید فطر چند روز تعطیل‬ ‫باشد‪ .‬اخر برای چه؟ ما این همه تعطیلی داریم؛ اگر مرد هستید بیایید در مورد‬ ‫عیداهلل اکبر(عید غدیر) این کار را بکنید‪ .‬نمایندگان هم مراقب باشند مبادا به‬ ‫این الیحه رای بدهند‪».‬‬ ‫این س��خنان حاج منصور در حالی ایراد ش��د که او پیش از این بارها‬ ‫صریحا از اسفندیار رحیم مشایی انتقاد کرده بود‪ .‬این مداح اهل بیت که زمانی‬ ‫از حامیان سرسخت دولت محمود احمدی نژاد بود و حتی به همراه دولت‬ ‫به سفرهای استانی می رفت‪ ،‬دی ماه‪ 88‬در اظهارات کم سابقه ای اعالم کرد‪:‬‬ ‫«این اقایی که ادعای اسمانی بودن دارد از سلمان رشدی هم بدتر است‪».‬‬ ‫حاج منصور ارضی همچنین با اشاره به سیاست های جدید فرهنگی‬ ‫ی و ابطحی در دوره گذشته با کمک‬ ‫دولت گفت‪« :‬این فرد کارهایی که خاتم ‬ ‫هم نتوانس��تند انجام دهند یک تنه دارد انجام می دهد‪ ».‬مرداد ماه ‪ 89‬حاج‬ ‫منصور ارضیدرانتقادیدیگردرمراسماحیایمسجدارکبااشارهبهسخنان‬ ‫مشایی و واکنش مراجع و علما به ان‪ ،‬اظهارداشت‪« :‬از دفتر رئیس جمهور‬ ‫سخنانیشنیدهمی شودکهاصالدرشانرئیس جمهورنیست‪».‬انتقاداتحاج‬ ‫منصور ارضیسببشدتادفتررئیس جمهوروشخصاسفندیا ررحیم مشایی‬ ‫از او شکایت کنند‪ .‬متن این شکایت نامه همان روز به مراجع قضایی تحویل‬ ‫شد‪ .‬انتقادات منصور ارضی از پایگاه اصلی او و هوادارانش در مسجد ارک‬ ‫تهران صورت می پذیرد‪ .‬مسجدی که همواره در طول دو دهه گذشته خاطره‬ ‫اظهاراتسیاسیحاجمنصورارضیراداشتهاست‪.‬اینبارامامنصورارضی‬ ‫شاید تندترین انتقادش در طول سالیان گذشته نسبت به دولت های مختلف‬ ‫را گفته است‪ .‬گفته های او هر چند توسط رسانه های اصالح طلب به شدت‬ ‫پوشش داده شد و با واکنش هایی از سوی برخی سایت های هوادار دولت‬ ‫روبه رو شد اما هنوز از سوی مقامات رسمی دولت به خصوص رحیم مشایی‬ ‫واکنشی در این خصوص صورت نگرفته‪.‬‬ ‫حمله از ارک‬ ‫‪13‬‬ ‫رسانه ها در هفته ای که گذشت چه نوشتند‬ ‫رونق بازار طال و رکود مطبوعات‬ ‫مهدی خاکی فیروز‬ ‫ب��ه نظر می رس��د ک��ه م��ردم ای��ران تش��نه طال‬ ‫هس��تند‪ ،‬چرا ک��ه ای��ن روزها هی��چ چیز ب��ه گرمی‬ ‫ بازار س��که به��ار ازادی نیس��ت؛ ن��ه بازار سیاس��ت‬ ‫مش��تری چندانی دارد و نه رس��انه ها یا ب��ورس اوراق‬ ‫به��ادار‪ .‬تی��راژ برخ��ی روزنامه ه��ا از چه��ار رقمی به‬ ‫سه رقمی کاهش یافت ه و در این میان حمایت گروه های‬ ‫سیاسی سه گانه است که ادامه زندگی را برای روزنامه ها‬ ‫و خبرنگاران انها فراهم می کند‪ .‬جریان هایی که هر یک‬ ‫دیگری را در رسانه های تحت امرش��ان‪ ،‬با عنوان هایی‬ ‫همچون انحرافی‪ ،‬فتنه و اقتدارگرا به انتقاد می گیرند‪ .‬در‬ ‫این میان اکثر فعاالن مرتبط با عرصه رسانه های مکتوب‬ ‫همچون چاپخانه داران‪ ،‬شرکت های توزیع مطبوعات‪،‬‬ ‫کاغذفروشان و اژانس های تبلیغاتی از رکود بازار گالیه‬ ‫دارند و تنها کیوسک داران هستند که با فروش سیگار و‬ ‫چیزهای دیگر‪ ،‬ش��ب ها با جیب های پر از پول به خانه‬ ‫می روند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تظاهرات کشیش ها علیه پاپ‬ ‫علی سعیدلو که این روزها به عنوان معاون بین الملل‬ ‫دولت‪ ،‬نقش مهم��ی در مذاک��رات اقتص��ادی به ویژه‬ ‫خریدهای خارجی بر عهده گرفته است‪ ،‬در دولت نهم‬ ‫مسئولیت برنامه ریزی سفرهای اس��تانی هیات دولت‬ ‫را بر عهده داش��ت‪ .‬او هیچ گاه در این مقام به پرس��ش‬ ‫خبرنگاراندرموردهزینه هایتشریفاتیسفرهیاتدولت‬ ‫لو نقل و حق ماموریت‬ ‫به استان ها مانند هزینه هتل‪ ،‬حم ‬ ‫تیمبزرگهمراهان و محافظان دولت پاسخ نداد‪ .‬سفرهای‬ ‫رسمی به دلیل مسائلی مانند امنیت و ستادهای استقبال‪،‬‬ ‫بس��یار پرهزینه هس��تند و در مواردی‪ ،‬همین هزینه ها‬ ‫اعتراض برانگیز می شود‪ .‬تا جایی که حتی به تظاهرات‬ ‫کش��یش ها علیه پاپ نیز منجر می ش��ود‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫روزنامه «حمایت» از تظاهرات هزاران کش��یش و مردم‬ ‫اسپانیا در اعتراض به سفر پرهزینه پاپ به این کشور خبر‬ ‫داد‪ .‬سفری که ‪ 43‬میلیون پوند هزینه دارد و فقط نیمی از‬ ‫ان توسط دربار واتیکان تامین می ش��ود‪ .‬نیم دیگری از‬ ‫هزینه سفر رهبر کاتولیک های جهان را مالیات دهندگان‬ ‫اسپانیولیپرداختمی کنند‪.‬‬ ‫«حمایت» به نقل از معترضان خیابانی نوش��ت که‬ ‫اس��پانیا در بحبوحه بحران اقتصادی‪ ،‬یکی از باالترین‬ ‫رقم های بیکاری در اروپ��ا را دارد و نمی توان در چنین‬ ‫شرایطی‪ ،‬بودجه های دولتی را صرف چنین هزینه هایی‬ ‫کرد‪ .‬چند روز قبل‪ 120‬کشیش با امضای نامه سرگشاده ای‬ ‫به پاپ بندیکت شانزدهم از س��فر پرهزینه او به اسپانیا‬ ‫گالیه کرده بودند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫خودزنی روزنامه صبح‬ ‫چندسالپیشکهموسسهروایت‪،‬کتابیعلیهرابرت‬ ‫مرداک چاپ کرد‪ ،‬زحمت زیادی برای مسئول انبار این‬ ‫انتش��ارات به وجود اورد چون فقط نسخه های کمی از‬ ‫این کتاب فروش رفت و بقیه روی دست ناشر ماند‪ .‬اما‬ ‫این روزها بازار افشاگری خبرنگاران قدیمی علیه مرداک‬ ‫داغ شده و خیلی ها اخبار مرتبط با خانساالر مطبوعات‬ ‫غرب را دنبال می کنند‪ .‬نکته جالب توجه در اغلب این‬ ‫افشاگری ها ان است که گروهی از خبرنگاران رسانه های‬ ‫‪14‬‬ ‫مهم جهان برای نوشتن گزارش تحقیقی خود‪ .‬هفته ها و‬ ‫بلکه ماه ها وقت صرف کرده بودند‪ ،‬ولی مرداک به دلیل‬ ‫ز دو بندهای خاص جلوی انتشار انها را گرفته است‪ .‬در‬ ‫ایران البته امثال علی خدابخش و احمد ستاری خیال شان‬ ‫بابت چنین مسائلی اسوده است‪.‬‬ ‫روزنامه اعتماد یکش��نبه هفته گذش��ته در اقدامی‬ ‫ عجی��ب‪ ،‬یادداش��تی با عن��وان ای��ن روزنامه ن��گاران‬ ‫همه فن حریف منتشر کرد که می تواند یکی از انگیزه های‬ ‫مهم مردم در کن��ار گذاش��تن ع��ادت روزنامه خوانی‬ ‫باشد‪ .‬اس��کندر صالحی ضمن اعتراف ضمنی به تنبلی‬ ‫روزنامه نگاران نوش��ت‪« :‬اگر کس��ی خواننده هر روزه‬ ‫نشریات فارس��ی زبان باش��د‪ ،‬خیلی وقت ها با این امر‬ ‫روبه رو می ش��ود که افرادی از موضع کارشناسی درباره‬ ‫مسائل گوناگونی اظهارنظر می کنند؛ از قضا بیشتر این‬ ‫افراد در همه حوزه ها هم احکام قاطع صادر می کنند‪ .‬این‬ ‫اظهارنظرها‪ ،‬هم از س��وی خود روزنامه نگاران صورت‬ ‫می گیرد و هم افرادی که روزنامه نگار نیستند و به قاعده‬ ‫باید کارشناس باشند‪.‬‬ ‫اما دلیل این مساله چیست؟ نویسنده اعتماد معتقد‬ ‫اس��ت که یکی از دالیل این وضعیت‪ ،‬رویکرد تاریخی‬ ‫است؛ به این معنا که چه در میان عامه مردم و چه خواص‪،‬‬ ‫افراد زیادی هستند که می کوش��ند ذوفنون عصر خود‬ ‫باشند؛ کسی که در همه چیز مهارت دارد؛ از دانش های‬ ‫فنی و مهندسی روزگار خودش بگیر تا الهیات‪ ،‬فلسفه‪،‬‬ ‫عرفان‪ ،‬فقه‪ ،‬منطق و‪...‬‬ ‫اما عصر ذوفنون ها به سرامده است و روزنامه نگاران‬ ‫باید سرشان را از دفترچه تلفن های جیبی شان که حاوی‬ ‫اسامی افراد پرچانه است‪ ،‬بیرون بیاورند‪ .‬از نظر نویسنده‬ ‫اعتماد‪،‬ازجملهچیزهاییکهتغییرکرده‪،‬وضععلوماست‪.‬‬ ‫در گذشته هم تعداد و هم حدود علوم بسیار کمتر از امروز‬ ‫بود و اشراف بر انها در حدود وسع یک فرد بود؛ اما اینک‬ ‫هر علمی انقدر زیر شاخه پیدا کرده که عالم صاحب نظر‬ ‫شدن در یک علم هم با جد و جهد بسیار ممکن می شود‪،‬‬ ‫چه رس��د ب ه اینکه ف��ردی بخواهد در عل��وم گوناگون‬ ‫صاحب نظر شود‪ .‬چه بسا که روزنامه نگار ناخواسته در‬ ‫دام این گمان می افتد که می توان��د در هر حوزه ای قلم‬ ‫بزند یا در هر حوزه ای از فرد مشهوری نظر بخواهد‪ .‬این‬ ‫می شود که گاه حتی در یک شماره نشریه‪ ،‬فردی درباره دو‬ ‫موضوع غیرمرتبط با هم احکام قاطع صادر می کند؛ ان هم‬ ‫الزم االتباع برای همه!‬ ‫زمین گیر شدن صنعت بازیافت مس‬ ‫مسئوالن دولتی از شش سال پیش تا کنون کمتر از‬ ‫وضعیتموجودانتقادکرده اند‪،‬زیراخطرتغییراتناگهانی‬ ‫همواره در کمین انهاست‪ .‬با این حال گاهی برخی از انها‬ ‫ناپرهیزیمی کنندوپردهمشکالتحوزهتحتامرخودرا‬ ‫ی باال می زنند‪ .‬عبدالرضا داوری‪ ،‬رئیس جوان صندوق‬ ‫کم ‬ ‫بازنشس��تگی مس و مدیرعامل روزنامه ارگان وزارت‬ ‫صنایع یعنی گسترش صنعت‪ ،‬یک نمونه است‪ .‬او که در‬ ‫دوره دانشجویی در کنار افرادی همچون ابوالفضل فاتح‬ ‫به فعالیت سیاسی در خط چپ می پرداخت‪ ،‬چندسالی‬ ‫می شود که از مدیران دولت شده است‪ .‬با این حال هفته‬ ‫گذشته در گفت وگویی هشت هزار کلمه ای با روزنامه‬ ‫تحت امر خود‪ ،‬از نابسامانی های بازار مس کشور سخن‬ ‫گفت و اش��اره ای هم به تعطیلی واحده��ای بازیافت‬ ‫ضایعات مس داش��ت‪ .‬او گفت‪« :‬شمش مسی که فقط‬ ‫از ذوب و ریخته گری قراضه تهیه می ش��ود با ضایعات‬ ‫مسی تفاوتی ندارد و نباید از لحاظ سیاست های تعرفه ای‬ ‫تفاوتی بین انها قائل شد‪ .‬تغییرات تعرفه ای در چند سال‬ ‫اخیر نش��ان می دهد که تقریبا هیچ سیاست مشخصی‬ ‫در زمینه هماهنگی حوزه های صنعتی و بازرگانی برای‬ ‫اثربخشی وجود ضایعات مس به عنوان طالی خاموش‬ ‫در مثبت کرد ن تراز تولید و بازرگانی کشور وجود ندارد‪.‬‬ ‫حتی در موقعیت هایی‪ ،‬حذف عوارض صادرات و ایجاد‬ ‫تعرفه واردات سبب زمین گیر ش��دن صنعت بازیافت‬ ‫قراضه مس شد‪».‬‬ ‫اصولگرایان منتقد و اصالح طلبان خاموش‬ ‫اواخر مجلس پنجم که نمایندگان مشغول بررسی‬ ‫الیحه ای در خص��وص روابط کارگ��ران و کارفرمایان‬ ‫بودند‪ ،‬ناصر خالق��ی‪ ،‬نماینده وقت م��ردم اصفهان در‬ ‫گفت وگویی مفصل با روزنامه سالم برخی از همکاران‬ ‫خود در مجل��س را تهدید کرد که اگ��ر مخالف نظر او‬ ‫رای بدهند‪ ،‬افش��ا خواهد کرد که چه کسانی با حمایت‬ ‫خانه کارگر به مجلس راه یافته اند ولی علیه منافع کارگران‬ ‫رای می دهند‪ .‬او توجه نداش��ت که این سخنان او‪ ،‬بیش‬ ‫از انکه تهدیدی باشد برای برخی نمایندگان غیرهمسو‪،‬‬ ‫نش��انه ای از بی اعتباری تصمیم های ش��ورای مرکزی‬ ‫خانه کارگر در گزین��ش کاندیداه��ای انتخاباتی مورد‬ ‫حمایتاست؛کاندیداهاییکههزینهپوسترانتخاباتی شان‬ ‫را از فیش حقوقی کارگران کم می کنند‪ ،‬ولی منافع گروه‬ ‫دیگری را در مجلس دنبال می کنند‪ .‬حکایت این روزهای‬ ‫اقلیت مجلس هش��تم هم چیزی ش��بیه به همان گروه‬ ‫است‪ .‬کسانی که دو س��ال پیش‪ ،‬انقدر پرحرارت بودند‬ ‫که از خیابانی شدن بازی سیاست دفاع می کردند‪ ،‬حاال‬ ‫از یک انتقاد س��اده از دولت هم دریغ می کنند و همه بار‬ ‫مسئولیت خود را به دوش چهره ای اصولگرا به نام علی‬ ‫مطهری انداخته اند تا خود بتوانند روابط دوستانه با برخی‬ ‫وزارتخانه ها داشته باشند‪ .‬سیدعلیرضا کریمی در روزنامه‬ ‫افتاب یزد به خوبی این موضوع را واکاوی کرده است‪ .‬او‬ ‫نوشت‪« :‬واکنش رسانه های مستقل نسبت به اظهارات‬ ‫اخیر علی مطهری از کجا نش��ات می گی��رد؟ اری‪ ،‬این‬ ‫ذوق و شگفتی برای چیست؟ چه شده که علی مطهری‬ ‫اصولگرا و عضو لیس��ت رایحه خوش خدمت اینگونه‬ ‫چند روز متوالی به سر تیتر رسانه های اصالح طلبان تبدیل‬ ‫می شود؟مگرهمینعلیمطهریدرزمانخاتمی ازدولت‬ ‫ان نوع انتقادات را نمی کرد؟ مگر او نبود که در کیهان علیه‬ ‫رئیس جمهور اصالحات می نوش��ت؟ پس چه شد که‬ ‫علی مطهری عزیز شد؟ پاس��خ به تمامی این سواالت‬ ‫ساده و روشن است‪ .‬در شرایطی که مجلس چنگی به دل‬ ‫نمی زند و برخی نمایندگان ان نیز در پی هر چیز به غیر‬ ‫از حقوق مردم هستند و حق گویی خرج مطامع سیاسی‬ ‫می شود و ارمان اصالحات فدای قدرت طلبی‪ ،‬افرادی‬ ‫چونعلیمطهریغنیمتوگوهریهستنددرایناشفته‬ ‫بازار‪ .‬اگر انصاف به خرج دهیم هیچ نماینده ای در طول‬ ‫چهار سال گذشته این گونه همانند علی مطهری در مورد‬ ‫مسائل روز حق و حقیقت را نگفته است‪ .‬متاسفانه این‬ ‫روزهانمایندگانمجلسبنابهدالیلیروشنیامحافظه کار‬ ‫شده اند‪،‬یافراموشکرده اندکهبرایچهبهمجلسامده اند‪،‬‬ ‫یا دستان خود را به نشانه تسلیم باال گرفته و به دلیل عدم‬ ‫توانایی برای رفع مشکالت اظهار شرمندگی می کنند‪ ،‬یا‬ ‫گرفتارحاشیهشده اندیااصوالبرایکاردیگریدرمجلس‬ ‫هستند و به ان کار نیز افتخار می کنند‪».‬‬ ‫هزار وعده خوبان یکی وفا نکند‬ ‫یک پای سیاس��تمداران ایرانی در گذشته است و‬ ‫یک پای شان در اینده‪ .‬انها از هر جناحی که باشند‪ ،‬گناه‬ ‫تمام کاستی ها را به گردن گذشتگان می اندازند و اینده ای‬ ‫مطلوب را نوی��د می دهند‪.‬به قول مس��عود یارضوی‪،‬‬ ‫نویس��نده هفته نامه اصولگرای پنجره‪ ،‬داستان وعده‪‎‬ها‬ ‫برای ما قصه پر غصه‪‎‬ای ا‪‎‬س��ت؛ روایتی از ادم‪‎‬هایی که‬ ‫اصال معلوم نبود اهل رساندن این‪‎‬بار (وعده) به مقصد‬ ‫هستند یا نه‪...‬؟! و شاید هم اهلش بودند‪ ،‬ولی اهل تحمل‬ ‫جبر زمانه و برداش��تن موانع پیش‪‎‬روی تحقق وعده‪‎‬ها‬ ‫نبودند! و به همین دلیل به ازمون و خطا متوسل شدیم‪.‬‬ ‫کار به انجا رسیده است که بعضا حتی از مدیران ضعیفی‬ ‫هم که به‪‎‬صورت ناپلئونی در مسندها جای داده شده‪‎‬اند‬ ‫نیز باید دفاع کنیم و متن دفاعیه ما هم چنین است که این‬ ‫بنده خدا حاال بعد از کلی ازمون و خطا‪ ،‬اشنا به کار شده‬ ‫و تازه می‪‎‬تواند وعده‪‎‬ه��ای عملی‪‎‬تری بدهد‪ .‬پس باید‬ ‫تالش کنیم تا نگهش داریم!‬ ‫او ادامه داده اس��ت‪« :‬یادم هست قبل از انتخابات‬ ‫مجلس هفتم بود که ی��ک نماینده م��دام از عمران بد‬ ‫شهری که قرار بود نماینده ان باشد سخن می‪‎‬راند و هر‬ ‫روز صفات جدیدتر و بدیع‪‎‬تری برای بیان بهتر منظور‬ ‫خویش وضع می‪‎‬کرد و سرانجام مجلس هفتم شد و او‬ ‫به مجلس رفت و چند سال گذشت‪.‬اقای نماینده امده‬ ‫بود تا برای همین اقای احمدی‪‎‬نژاد خودمان در هنگامه‬ ‫رقابت‪‎‬های ریاس��ت جمهوری دولت نهم س��خنرانی‬ ‫کند‪ .‬یک نفر در قالب س��والی مکتوب پرسید‪ :‬یادتان‬ ‫هست می‪‎‬گفتید وضعیت شهر چنین و چنان است؟! چه‬ ‫شد‪...‬؟ و او مکثی کرد و گفت‪ :‬گفته بودم حل می‪‎‬شود‪،‬‬ ‫اما به ش��رط انکه رئیس‪‎‬جمهوری هم خودی در بیاید!‬ ‫اما رئیس‪‎‬جمهوری هم که خودی ش��د‪ ،‬ش��هر باز هم‬ ‫همان‪‎‬طور ماند و ان اقای نماینده‪ ،‬دور بعد به نمایندگی‬ ‫از شهر دیگری دوباره پای به مجلس گذاشت‪».‬‬ ‫استقالل روزنامه نگاران‬ ‫موضوع روابط مالی میان خبرن��گاران و مدیران‬ ‫دولتی‪ ،‬عمری به درازای صنعت چاپ دارد‪ .‬در سال های‬ ‫پیش از پیروزی انقالب اس�لامی‪ ،‬خبرن��گاری به نام‬ ‫یوس��ف مازنی انقدر از این راه ثروت اندوخته بود که‬ ‫برخی از صاحبان کارخانه ها‪ ،‬از او وام می گرفتند‪ .‬ماهنامه‬ ‫مدیریت ارتباطات در ش��ماره جدی��د خود صفحات‬ ‫ویژه ای را به این موضوع اختصاص داده است‪ .‬از جمله‬ ‫افرادی که در این مجله با انها گفت وگو ش��ده‪ ،‬بهروز‬ ‫بهزادی‪ ،‬سردبیر روزنامه اعتماد است‪ .‬او گفته‪« :‬یکی از‬ ‫دوستان من تعریف می کرد در جلسه ای روابط عمومی‬ ‫مربوطه برای تشکر از کار گروهی از روزنامه نگاران از‬ ‫خبرنگاران دعوت کرده ب��ود‪ .‬روابط عمومی کادوهای‬ ‫نسبتا بزرگی را پیچیده بود و بعد هم روی هر کدام از اینها‬ ‫یک قران گذاشته بود‪ .‬می گفت بچه ها به هم نگاه کردند‬ ‫و کمی هم با هم رودربایس��تی داشتند تا اینکه یک نفر‬ ‫جلو رفت و قران را بوسید‪ ،‬برداشت و کادوی بعدی را‬ ‫پس داد و این باعث شد بقیه هم این کار را انجام بدهند‪».‬‬ ‫بهزادی اشاره ای نکرده که ایا سفر به فرانسه با هزینه‬ ‫دولت این کشور هم می تواند مصداق هدیه نامتعارف به‬ ‫خبرنگاران باشد یا خیر؟‬ ‫علی میرزاخانی‪ ،‬سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد اما‬ ‫با نگاه واقع بینانه تری به این ماجرا نگریسته و گفته است‪ :‬‬ ‫«اینکه کسی تکذیب کند و بگوید در رسانه های ایران‬ ‫چنین روابطی وجود ندارد‪ ،‬کلیتش را نمی شود تکذیب‬ ‫کرد‪ .‬روابط عمومی ها باید رسالت اطالع رسانی دقیق از‬ ‫دستگاه های دولتی و مشکالت موجود را انجام بدهند‬ ‫و نقد را بر عهده رس��انه ها بگذارند نه اینکه انها را در‬ ‫مسیری هدایت بکنند که فقط مبلغ دستگاه های دولتی‬ ‫باشند‪ .‬متاسفانه از انجا که ما رس��انه ها و روزنامه های‬ ‫قوی نداریم که بتوانند ان رس��الت حرف��ه ای خود را‬ ‫خوب ایفا کنند‪ ،‬این اسیب در سال های اخیر به صورت‬ ‫پررنگ تری مطرح شده است‪g ».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بازی جدید روس ها در ماجرای هسته ای ایران‬ ‫ای کاش فهرستی رس��می از امتیازهای مالی ایران‬ ‫به دولت روسیه بابت راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر و‬ ‫همچنین پیشرفت فنی و ارزش تکنولوژی به کار رفته‬ ‫در ان منتشر می شد تا مشخص شود کدام کفه این ترازو‬ ‫سنگین تر است‪ .‬در غیاب چنین اطالعاتی‪ ،‬طبیعی است‬ ‫که قضاوت ها با گمانه زنی امیخته شوند‪ .‬تا کنون چندبار‬ ‫بیلبوردها و اگهی های تلویزیونی و مطبوعاتی از افتتاح‬ ‫این نیروگاه در کمتر از چند هفته خبر داده اند‪ ،‬ولی هنوز‬ ‫ی وارد مدار نشده است‪ .‬اگر روزگاری نه چندان‬ ‫برق اتم ‬ ‫دور دولت می گفت که انرژی هسته ای حق مسلم ماست‪،‬‬ ‫امروز این شعار می تواند دستمایه منتقدان هم باشد تا این‬ ‫حقملیراازدولتمطالبهکنند‪.‬روسیهمانندیکماهیلیز‬ ‫تاکنون بارها به قالب امتیازهای ایران نوک زده‪ ،‬ولی به دام‬ ‫نیفتاده است‪ .‬این بار نیز طرح جدیدی مطرح کرده است‪.‬‬ ‫روزنامه جهان صنعت یکشنبه هفته گذشته در یادداشت‬ ‫صفحه اول خود مطلبی داشت با عنوان زودباور نباشیم‬ ‫به قلم مژگان فرجی که به تحلیل این موضوع اختصاص‬ ‫دارد‪ .‬به نوشته این روزنامه‪ ،‬هفته گذشته ایران و روسیه در‬ ‫راس اخبار جهان قرار گرفتند‪ ،‬دلیل ان هم تقدیم طرحی‬ ‫به عنوان گام به گام از س��وی روس��یه برای حل مشکل‬ ‫هسته ای ایران بود‪.‬‬ ‫طرح مورد اشاره برای حل مشکالت پیش امده در‬ ‫زمینه پرونده هس��ته ای در اولین نگاه خوب است‪ ،‬زیرا‬ ‫براس��اس ان مرحله به مرحله ابهام ها بررسی می شود و‬ ‫پس از رفع هر یک‪ ،‬بخشی از تحریم ها حذف خواهد شد‪.‬‬ ‫این طرح برخالف سیاست غرب به دنبال نوعی کاهش‬ ‫تنبیه است؛ یعنی روسیه از ایران می خواهد در مقابل پاسخ‬ ‫به سواالت کاهش تحریم های بین المللی را ناظر باشد‪.‬‬ ‫باید گفت عنوان شدن چنین طرح هایی اولین بار‬ ‫نیس��ت که صورت می گیرد؛ در س��ال های گذشته نیز‬ ‫نمونه هایی نظیر سوئیس‪ ،‬کرملین‪ ،‬ژنو و بیانیه تهران به‬ ‫عنوان راه حل پیشنهاد شده بود‪ ،‬ولی هر بار بی نتیجه باقی‬ ‫ماند اما حال که محمود احمدی نژاد اعالم کرده جمهوری‬ ‫اسالمی از پیشنهاد روسیه در خصوص حل وفصل گام به‬ ‫گام مسائل هسته ای ایران استقبال می کند‪ ،‬به نظر می رسد‬ ‫بادفعاتگذشتهمتفاوتاستوبههمیندلیلسوال هایی‬ ‫به ذهن می رسد که نیاز به پاس��خ دارد‪ .‬نام روس ها برای‬ ‫ایرانی ها جدا از وقایع تاریخی مهم با نیروگاه اتمی بوشهر‬ ‫عجین شده است‪ ،‬اینکه سال ها پول نفت در ان هزینه شد‬ ‫اما نتیجه اش هنوز مشخص نیست و هر بار هم به زمان‬ ‫دیگری موکول می ش��ود‪ .‬عالوه بر این روس ها به همه‬ ‫قطعنامه ها و حتی انتقال پرونده ایران به شورای امنیت رای‬ ‫مثبتدادند‪،‬یعنیحتیحاضرنشدندازرایممتنعاستفاده‬ ‫کنند‪ .‬موارد دیگری از این حیث وج��ود دارد که در این‬ ‫یادداشت نمی گنجد‪ ،‬اما سوال این است که با این اوضاع و‬ ‫احوال چطور می توان به صداقت این همسایه شمالی در‬ ‫گفتار و رفتارش اعتماد کرد؟ بدون شک این مساله بازی‬ ‫جدید روس ها در منطقه است و نگاه تازه ای برای ایرانیان‬ ‫به ارمغان نمی اورد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫این دفعه حق با بانک مرکزی است‬ ‫در حالی ک��ه عم��ده روزنامه ه��ای اصولگرا و‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬گران شدن سکه طال را نشانه ای از عملکرد‬ ‫ضعیف دول��ت و بانک مرکزی می دانند‪ ،‬س��عید لیالز‬ ‫در س��رمقاله روزنامه ارمان‪ ،‬خالف جریان شنا کرده و‬ ‫ی مفید برای اقتصاد ایران می داند‪.‬‬ ‫گرانی سکه را اقدام ‬ ‫این دفعه حق با بانک مرکزی است‪ ،‬عنوان یادداشتی است‬ ‫به قلم او و در این خصوص‪ .‬لیالز نوشت‪« :‬خیلی نگران‬ ‫این هس��تم که مطبوعات و رسانه های کشور شروع به‬ ‫وارد اوردن فش��اری به دولت و بانک مرکزی کنند که‬ ‫باعث ان شود که بانک مرکزی به طرز غیرکارشناسانه‬ ‫منابع گرانبهای ملت ایران را تبدیل به یارانه برای سکه‬ ‫بهار ازادی کند و به دست مردم بدهد‪ .‬اگر بانک مرکزی‬ ‫حتی قیمت سکه بهار ازادی را گران تر از ان چیزی که‬ ‫واقعا برایش تمام می ش��ود و به قیمت روز ارائه کند‪،‬‬ ‫از نظر من کوچکترین اش��کالی ن��دارد و این حق هر‬ ‫دولتی اس��ت که از کاالهایی که نسبتا لوکس هستند و‬ ‫مصارف فوری و عامه ندارند مالیات بیشتری بگیرد و‬ ‫به مصارف عمومی تر‪ ،‬فوری تر و جدی تر مثل بهداشت‬ ‫عمومی و محو فقر مصرف کن��د‪ .‬در این مورد خاص‬ ‫فشاری که اخیرا در مطبوعات و رسانه ها دیده می شود‪،‬‬ ‫غیرکارشناسی است و بانک مرکزی را تحت فشار قرار‬ ‫می دهد که برای سکه بهار ازادی و متقاضیانش یارانه‬ ‫بپردازد‪ .‬این به معنی هدر دادن منابع ملی است‪».‬‬ ‫جهت گیری متفاوت این روزنامه ن��گار با تجربه‬ ‫حوزه اقتصاد‪ ،‬البته برای او کم هزینه هم نبود تا جایی که‬ ‫برخی شایع کردند او صدها سکه بهار ازادی را برای چنین‬ ‫روزهایی خریده است‪.‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫‪15‬‬ ‫ک ترور‬ ‫داستان ی ‬ ‫چگونه اسرائیل شهید علی محمدی را ترور کرد‬ ‫خبرنامه‬ ‫ی ترور شهید علی محمدی از دانشمندان‬ ‫محاکمه عامل اصل ‬ ‫هسته ای کشورمان‪ ،‬سه شنبه گذشته در شعبه ‪ 15‬دادگاه انقالب‬ ‫برگزار ش��د‪ .‬در ابتدای جلس��ه‪ ،‬قطبی‪ ،‬نماینده دادستان تهران‬ ‫کیفرخواست را قرائت کرد‪ .‬سپس قاضی صلواتی پس از تفهیم‬ ‫اتهام به متهم از وی خواس��ت در جایگاه قرار گرفته و دفاعیات‬ ‫خود را ارائه دهد‪.‬‬ ‫رئیس ش��عبه ‪ 15‬دادگاه انقالب از «علی جمالی فشی» در‬ ‫مورد نحو ه جذب در سرویس اطالعاتی رژیم صهیونیستی سوال‬ ‫کرد که این متهم پاسخ داد‪« :‬مالقات از طریق شخصی انجام شد‬ ‫که مسئول جذب بود‪ .‬او مرا به کنسولگری اسرائیل در استانبول‬ ‫برد‪ .‬اوایل فقط صحبت از فروش اطالعات بود و بحث ترور نبود‪.‬‬ ‫اکثر مالقات ها در پارک های تهران بود و برای هر مالقات ‪ 5‬تا ‪10‬‬ ‫هزار دالر دریافت می کردم‪».‬‬ ‫قاضی صلواتی پرسید که «اولین بار بحث عملیات نظامی و‬ ‫ ترور از کجا مطرح شد؟» که جمالی فشی پاسخ داد‪« :‬ابتدا قرار‬ ‫نبود به اس��رائیل بروم‪ .‬در س��فر به ترکیه گفتند شما را برای یک‬ ‫ماموریت خیلی مهم انتخاب کرده ایم‪ .‬اموزش هایی را فرا گرفته‬ ‫بودم تا بعد از دکتر علی محمدی اقدام به ترور دکتر ش��هریاری‬ ‫کنم‪».‬‬ ‫قاضی صلواتی سوال کرد‪« :‬در باکو با چه کسانی مالقات‬ ‫داشتی؟»متهم پاسخ داد‪« :‬در انتالیا با یکی از مسئوالن سرویس‬ ‫اطالعاتی اس��رائیل مالقات داش��تم‪ .‬در اذربایجان نیز یکی از‬ ‫مسئوالن ارشد موساد دو بار با من مالقات حضوری داشت که‬ ‫مراحل سفر به اسرائیل را برای من توضیح داد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬بعد از حضور سه‪ ،‬چهار روزه در باکو باید‬ ‫لوازمی را تهی��ه می کردیم که پس از تهیه این لوازم و گذش��ت‬ ‫سه‪ ،‬چهار روز از فرودگاه باکو به اسرائیل سفر کردیم‪ .‬در انجا‬ ‫با شخصی که مسئول اموزش عملیات بود مالقات کردم که وی‬ ‫مرا به یک هتل منتقل کرد و از فردای ان روز اموزش ها ش��روع‬ ‫شد‪ ».‬عامل ترور اظهار کرد‪« :‬در انجا اموزش های موتورسواری‪ ،‬‬ ‫گریم‪ ،‬تیراندازی و نصب بمب روی موتورسیکلت را فرا گرفتم‬ ‫و حدودا ‪ 10‬روز در اس��رائیل بودم‪ ».‬مته��م همچنین گفت که‬ ‫حدود ‪ 120‬هزار دالر برای این کار دریافت کرده است‪.‬س��پس‬ ‫همسر ش��هید علی محمدی از دس��تگاه قضایی خواست سران‬ ‫رژیم صهیونیس��تی را به علت اقدامات تروریس��تی در محاکم‬ ‫بین المللی به محاکمه بکشاند‪ .‬وی اظهار کرد‪« :‬من از عامل ترور‬ ‫فقط این سوال را دارم که چطور متوجه نشده که اسرائیل دشمن‬ ‫چندین سال ه ماست و برای کشتن یک نفر نقشه کشیده است؟ ایا‬ ‫دریافت این پول ها برای کشتن یک نفر ارزش دارد؟»او خواستار‬ ‫اعدام برای متهم این پرونده شد‪ .‬در پایان قاضی صلواتی با اخذ‬ ‫اخرین دفاع از متهم اظهار کرد‪« :‬ختم رس��یدگی به این پرونده‬ ‫اعالم می شود و دادگاه ظرف مهلت قانونی اقدام به صدور رای‬ ‫ل ترور ش��هید علی محمدی در دف��اع پایانی خود‬ ‫می کند‪ ».‬عام ‬ ‫گفت که با پی بردن به اشتباهش از ترور پنج نفر دیگر خودداری‬ ‫کرده است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫توصیه ایت اهلل‬ ‫از بوشهر نمی ایم‬ ‫محسن هاشمی که چندی پیش خبر حضورش در فهرست اصالح طلبان‬ ‫برای انتخابات مجلس نهم را تکذیب کرده بود‪ ،‬هفته گذش��ته بار دیگر‬ ‫کاندیداتوری خ��ود را برای انتخابات مجل��س تکذیب کرد‪.‬‬ ‫در حالی که روزنامه خراس��ان خبری مبنی بر کاندیداتوری‬ ‫محسن هاشمی مدیرعامل سابق مترو تهران منتشر کرده بود‪،‬‬ ‫فرزند رئیس سه دوره مجلس دست به قلم برد و در نامه ای‬ ‫به مدیر مسئول روزنامه خراس��ان‪ ،‬خبر ان روزنامه مبنی بر‬ ‫کاندیداتوری اش بهعنوان نمایندهبوشهرراتکذیبکرد‪g.‬‬ ‫واکنش ها به شروط جدید جبهه پایداری‬ ‫در حالی که نامه جبهه پایداری به ایت اهلل مهدوی کنی با واکنش هایی در میان اصولگرایان مواجه شده بود‪،‬‬ ‫حجت االسالم احمد سالک‪ ،‬سخنگوی جامعه روحانیت مبارز هفته گذشته خبری جدید در خصوص رابطه‬ ‫جبهه تازه تاسیس پایداری با کمیته‪ 8+7‬به رسانه ها داد‪ .‬او گفت‪« :‬جبهه پایداری از کمیته هفت نفره درخواست‬ ‫کرده که یک نفر به کمیته هفت و دو نفر به کمیته هشت نفره جبهه متحد اصولگرایان اضافه شود‪».‬‬ ‫سالک با اش��اره به اخرین دیدار اعضای جبهه پایداری با کمیته هفت نفره گفت‪« :‬در این دیدار‪ ،‬نمایندگان‬ ‫جبههپایداریازکمیتهداوریاصولگرایانخواستندیکنفربهکمیتههفتنفرهودونفربهکمیتههشتنفرهاضافه‬ ‫شود‪».‬سخنگویجامعهروحانیتهمچنینباتاکیدبراینکهبرخیاختالفاتدرجبههمتحداصولگراییکهجبهه‬ ‫پایداریهمجزواناستحلشدنیاست‪،‬افزود‪«:‬گروههفت نفرهداوریاصولگرایاندرحالبررسیدرخواست‬ ‫جبههپایداریاستودرایندهنزدیکدربارهایندرخواستجبههپایداریتصمیم گیریخواهدشد‪».‬ویهمچنین‬ ‫ازاحتمالبرگزاریجلسهبعدیجبههمتحداصولگرایانبعدازعیدسعیدفطرخبردادهاست‪.‬سالکدرحالیازحل‬ ‫بالوقوعاختالفاتجبههپایداریباکمیتهوحدتاصولگرایانسخنگفتهاستکهحسنغفوریفردازاعضای‬ ‫قری ‬ ‫جبههپیروانخطامامورهبری‪،‬صراحتااعالمکردهاستکهدرصورتاستمرارحضورنیافتننمایندگانجبههپایداری‬ ‫درجلساتگروههشتنفره‪،‬اینجبهها زترکیب‪ 8+7‬حذفخواهدشد‪.‬ویدرتکمیلاینسخنانخوداظهارداشت‪:‬‬ ‫باتوجهبهقطعیشد نترکیب‪ 8+7‬بعیداستکهبرخیازانتظاراتجبههپایداریمحققشود‪.‬‬ ‫غفوری فرد با یاداوری اینکه جلسات‪ 8+7‬به شکل منظم تشکیل‬ ‫می ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬این گروه به غیر از نمایندگان جبهه پایداری با‬ ‫حضور مستمر جلس��ات خود را برگزار می کنند‪».‬وی با اشاره‬ ‫به درخواست ها و انتظارات جبهه پایداری از گروه ‪ 8+7‬گفت‪:‬‬ ‫«این درخواس��ت ها در جلسه گروه ‪ 7‬نفره ش��ورای داوری و‬ ‫نظارت اصولگرایان مطرح شد که در حال بررسی است‪ ،‬اما بعید‬ ‫می دانماین ترکیب‪ 8+7‬تغییرپیداکندوخواسته هایانهاقابلتحقق‬ ‫باشد‪».‬این عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس ادامه داد‪« :‬با توجه‬ ‫به مشخص و نهایی شدن ترکیب‪ 8+7‬هرگروهی که در این جلسات‬ ‫حضور پیدا نکند عمال از این ترکیب حذف خواهد شد که این اتفاق‬ ‫در مورد جبهه پایداری نیز صدق می کند‪».‬وی افزود‪« :‬از انجا که‬ ‫‪ 8+7‬از جبهه پایداری برای معرفی نمایندگانشان و حضور در‬ ‫جلسات دعوت کرده است‪ ،‬شرکت نکردن انها در این جلسات‬ ‫به معنای حذف از ‪ 8+7‬است‪g».‬‬ ‫ایت اهلل محمد تقی مصباح یزدی‪ ،‬عضو خبرگان رهبری و رئیس موسسه‬ ‫امام خمینی یکشنبه گذشته در سخنرانی خود در دفتر مقام معظم رهبری در قم‬ ‫گفت‪« :‬سنگین بودن نقش روحانیون در جامعه موجب شده است که اگر اندک‬ ‫الودگی در این قشر دیده شود این مساله در جامعه تاثیر خود را می گذارد‪».‬‬ ‫او به مس��اله توبه و اث��ار ان اش��اره کرد و اظه��ار داش��ت‪« :‬توبه واقعی ‬ ‫به گونه ای است که انسان بعد از ان دیگر به سراغ گناه نرفته و مسیر زندگی خود را‬ ‫تغییر دهد‪g».‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ حاشیه های حکم‬ ‫دو امریکایی‬ ‫درخواست واشنگتن از تهران‬ ‫عباس جعفری دولت ابادی‪ ،‬دادس��تان عمومی‬ ‫و انقالب ته��ران در نشس��ت هفته گذش��ته خود با‬ ‫خبرنگاران رای صادره از س��وی دادگاه انقالب برای‬ ‫دو تبعه امریکایی را در حالی اعالم کرد که این حکم با‬ ‫واکنش مقامات امریکایی مواجه شد‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬رای دادگاه صادر و به متهمان ابالغ‬ ‫ش��د‪ .‬هر کدام به هشت س��ال حبس محکوم شده اند‬ ‫که می توانند طبق قانون به رای دادگاه اعتراض کنند‪.‬‬ ‫پرونده سارا شورد نیز در دادگاه مفتوح است؛ البته وی‬ ‫گفته که در ایران حاضر نخواهد ش��د ولی محاکمه او‬ ‫از نظر ما بالمانع است و می توان وی را غیابی محاکمه‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫تذکر هیات داوری اصولگرایان‬ ‫به رسایی‬ ‫استعفای مدیرعامل ذوب اهن‬ ‫حجت االس�لام حیدر مصلح��ی‪ ،‬وزیر‬ ‫اطالعات دولت دهم که در ابتدای امس��ال به‬ ‫دلیل برخی اختالفات با رئیس جمهور از کابینه‬ ‫کنار گذاش��ته ش��د و با حکم حکومتی رهبر‬ ‫معظم انقالب به دولت بازگشت‪ ،‬چهارشنبه‬ ‫گذشته در اولین روز هفته دولت به عملکرد‬ ‫دولت اصولگرا در یک س��ال اخی��ر نمره ای‬ ‫در حد ‪ 20‬داد‪ .‬مصلحی که همراه بختیاری‪،‬‬ ‫وزیر دادگستری از جلسه هیات دولت خارج‬ ‫می شد در پاسخ به این سوال که عملکرد دولت‬ ‫را چگونه ارزیاب��ی می کنید‪ ،‬گفت‪« :‬عملکرد‬ ‫دولت نس��بت به دولت های قبل��ی‪ ،‬عملکرد‬ ‫خوبی است‪ ».‬وی تاکید کرد که نمره دولت‪،‬‬ ‫نمره ای در حد ‪ 20‬است‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫جعفری دولت ابادی اتهام این دو تبعه امریکایی‬ ‫را ورود غیر مجاز و جاسوسی عنوان کرد‪.‬‬ ‫این س��خنان دادس��تان تهران با واکنش مقامات‬ ‫امریکایی مواجه شد‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه امریکا از صدور‬ ‫حکم هشت سال حبس برای دو جاسوس امریکایی‬ ‫در ایران ابراز دلسردی کرد و گفت‪« :‬از اینکه مقامات‬ ‫قضایی ایران ش��ین بائر و جاش فتال را به هشت سال‬ ‫حبس محکوم کرده اند عمیقا دلس��رد ش��ده ایم‪ .‬ما به‬ ‫درخواست و کار برای ازادی فوری انها ادامه می دهیم؛‬ ‫اکنون زمان ان اس��ت که انها به خان��ه بازگردند و به‬ ‫خانواده هایشان ملحق شوند‪».‬‬ ‫وزیر خارجه امریکا افزود‪« :‬من به رئیس جمهور‬ ‫اوباما و ملت امری��کا در ابراز حمایت مان از ش��ین‪،‬‬ ‫جاش‪ ،‬سارا و خانواده هایش��ان در این دوران سخت‬ ‫ملحق می شوم‪».‬‬ ‫ویکتوریا نوالن��د‪ ،‬س��خنگوی وزارت خارجه‬ ‫امریکا نیز اعالم کرد‪« :‬واش��نگتن مش��غول بررس��ی‬ ‫گزارشات مربوط به محکومیت دو تبعه این کشور به‬ ‫نمره ‪ 20‬مصلحی به‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫انتخاببازیگراناصلیفیلممجیدی‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫محمدتق��ی رهب��ر‪ ،‬نماین��ده اصولگرای م��ردم اصفهان‬ ‫در مجل��س در واکنش به برخ��ی س��خنرانی ها و اظهار نظرها‬ ‫علی��ه برخ��ی چهره ه��ای سیاس��ی‪ ،‬گفت��ه اس��ت‪« :‬ح��رف‬ ‫را باید ب��ا ادب و نزاک��ت زد‪ .‬اهانت و گس��تاخی و تخریب‬ ‫ب��رای گفتن واقعیت درس��ت نیس��ت‪ .‬در عین ح��ال که باید‬ ‫واقعیات را در قب��ال فتنه‪ ،‬انح��راف و ح��رکات گمراه کننده‬ ‫گف��ت‪ ،‬ام��ا باید دقت داش��ت ک��ه حرف ح��ق را ه��م باید‬ ‫ب��ا زب��ان نی��ک زد‪».‬عض��و فراکس��یون روحانیون ب��ا تاکید‬ ‫بر ل��زوم رعایت ادب و اخ�لاق در عرصه سیاس��ت‪ ،‬متذکر‬ ‫ش��د‪« :‬این به معنی عدم توجه به واقعیات نیس��ت‪ .‬کما اینکه‬ ‫مقام معظم رهب��ری هم در سخنانش��ان در عین تاکی��د بر لزوم‬ ‫رعایت حرمت قوه مجریه‪ ،‬انتقاد‪ ،‬سوال و استیضاح را هم کار‬ ‫مجلس خواندند‪».‬رهبر گفت‪« :‬متاس��فانه رقابت انتخاباتی در‬ ‫اس��تانه انتخابات مجلس نهم‪ ،‬به برخی بداخالقی ها انجامیده‬ ‫اس��ت‪ .‬پخش ش��بنامه و تخریب چهره ها در س��خنرانی ها و‬ ‫مصاحبه ها ک��ه بس��یار ناپس��ند اس��ت‪ ،‬نمونه های��ی از این‬ ‫بداخالقی های انتخاباتی است‪ ».‬وی بی انکه از سخنرانی اخیر‬ ‫رسایی در جمع برخی فرماندهان س��پاه نام ببرد‪ ،‬در خصوص‬ ‫سوءاستفاده از وجهه مقام معظم رهبری در برخی سخنرانی ها‬ ‫گالیه کرد و افزود‪« :‬نباید از ایش��ان مایه گذاشت‪ ،‬چون رهبر‬ ‫انقالب دقیقا ضد اینها را توصیه می کنند‪ .‬اینگونه هزینه کردن‬ ‫از جایگاه رهبری‪ ،‬ضد والیت و رهبری است‪ .‬اگر کسی طرفدار‬ ‫رهبری اس��ت‪ ،‬باید تابع رقابت سالم باش��د و از خودش مایه‬ ‫بگذارد‪ .‬اگر کس��ی هنری دارد از خودش بگوید نه از تخریب‬ ‫دیگران و بداند که مردم متوجه این نوع کارها هستند‪».‬‬ ‫نماینده اصفهان معتقد اس��ت‪« :‬کس��انی که به تخریب‬ ‫دیگران می پردازن��د‪ ،‬اول خودش��ان را تخری��ب می کنند‪.‬‬ ‫به ویژه در میان اصولگرایان که داعیه پیروی از روح انقالب‬ ‫را دارند‪ ،‬اص�لا نباید این کارها بش��ود چون ب��ه نظام لطمه‬ ‫می زند‪».‬رهبر در پاس��خ به اینکه هیات داوری فراکس��یون‬ ‫اصولگرای��ان در م��ورد س��خنرانی اخیر رس��ایی در جمع‬ ‫فرماندهان سپاه به او تذکر داده است یا نه؟‪ ،‬گفت‪« :‬بله ایشان‬ ‫را هم در هیات داوری خواس��تیم و ب��ا او صحبت کردیم و‬ ‫تذکراتی دادیم‪ .‬هیات داوری بی تفاوت نیس��ت‪g ».‬‬ ‫مدیرعامل باشگاه ذوب اهن اصفهان از سمت خود کناره گیری کرد تا پس از جدایی‬ ‫محمدرضا ساکت از باشگاه سپاهان‪ ،‬دومین شوک به فوتبال نصف جهان وارد شود و دو‬ ‫باشگاهیکهدرسال هایاخیرجزوموفق ترین هایفوتبالایرانبوده انددستخوش‬ ‫تغییرات شوند‪ .‬اصغر دلیلی‪ ،‬مدیرعامل باشگاه ذوب اهن اصفهان هفته گذشته از‬ ‫سمتمدیرعاملیاینباشگاهبهبهانهمشکالتشخصیکناره گیریکردومحمدعلی‬ ‫عسگری‪،‬معاونورزشقهرمانیذوب اهنسرپرستاینباشگاهشد‪g.‬‬ ‫پروژه س��ینمایی «محمد(ص)» به کارگردان��ی مجید مجیدی در حال��ی اخرین روزه��ای پیش تولید خود را‬ ‫می گذراند که تیم بازیگران این کار یکی از متفاوت ترین گروه های س��ال های اخیر س��ینمای ای��ران خواهد بود‪ .‬در‬ ‫حالی که مجید مجیدی تصمیم گرفته بود اغلب نقش های اصلی فیلم خود را به چهره های کمتر شناخته شده عرصه‬ ‫تئاتر محول کند‪ ،‬اما رضا میرکریمی‪ ،‬مشاور مجیدی‪ ،‬او را متقاعد کرده تا نقش های اصلی را به بازیگران شناخته شده‬ ‫محولکند‪.‬‬ ‫بر این اساس مهدی پاکدل‪ ،‬امین تارخ و حمید فرخ نژاد از جمله بازیگرانی هستند که به ترتیب برای نقش های‬ ‫ابوطالب‪،‬عبدالمطلبوابوسفیانتستگریمشد هواینسهنفرکاندیداهایاصلیایفاینقشاینسهشخصیتتاریخی‬ ‫خواهند بود‪g.‬‬ ‫هشت سال زندان به اتهام جاسوسی در ایران است‪».‬‬ ‫او در بیانیه ای اع�لام کرد‪« :‬ما منتظ��ر تایید این‬ ‫گزارشات هستیم و با سفارت سوئیس تماس گرفته ایم‬ ‫تا اطالعات بیشتری به دست اوریم‪».‬‬ ‫نوالند افزود‪« :‬ما بارها خواستار رهایی شین بائر‬ ‫و جاش فتال که اکنون دو سال اس��ت در زندان اوین‬ ‫زندانی بوده اند شده ایم و اکنون زمان ان فرا رسیده که‬ ‫انها نزد خانواده هایشان بازگردند‪».‬‬ ‫مسعودشفیعیـوکیلاتباعامریکاییـبهخبرگزاری‬ ‫فرانس��ه گفته اس��ت که در مهلت زمانی ‪ 20‬روزه برای‬ ‫اعتراض از تمامی ابزارهای حقوقی در دسترس خود برای‬ ‫احقاق حق انها استفاده خواهد کرد‪ .‬وی افزود‪« :‬بر این‬ ‫باورم که موکالن من بی گناه هستند‪».‬‬ ‫در عین ح��ال خانواده های ش��ین و جاش روز‬ ‫یکشنبه از دولت ایران خواستند تا شفقت به خرج دهد‬ ‫و انان را ازاد کند‪.‬‬ ‫س��خنگوی وزارت امور خارج��ه کش��ورمان‬ ‫در اینباره اظهار کرد‪« :‬پرونده سه شهروند امریکایی‬ ‫ب��ه اته��ام جاسوس��ی و ورود غیرقانون��ی به خاک‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران در قوه قضائیه رسیدگی‬ ‫شده و برهمین اساس مجازات شین بائر و جاش‬ ‫فتال مشخص شده است‪».‬‬ ‫رامین مهمان پرست افزود‪« :‬البته پرونده سارا‬ ‫شورد با توجه به قرار صادره قبلی مفتوح است‪».‬‬ ‫او درب��اره رون��د دادرس��ی گف��ت‪« :‬دادگاه‬ ‫بر اساس رویه صحیح قضایی و استقالل قوه قضائیه‬ ‫مراحل قانونی پرونده را طی کرده و بدیهی اس��ت‬ ‫که متهم��ان در ادامه ای��ن روند قانون��ی و پس از‬ ‫ابالغ حکم قضایی از حق درخواست تجدید نظر‬ ‫برخوردارند‪».‬‬ ‫جعفری دولت اب��ادی همچنین در بخش��ی‬ ‫دیگر از نشست خبری خود‪ ،‬در خصوص پرونده‬ ‫ملک زاده خاطرنشان کرد‪« :‬تحقیقات از وی ادامه‬ ‫دارد و این پرونده از جمله پرونده هایی اس��ت که‬ ‫امیدواریم هرچه زودتر تعیین تکلیف شود‪».‬‬ ‫خبرنگاری از دادس��تان س��وال ک��رد که ایا‬ ‫ملک زاده در انفرادی به سر می برد که او پاسخ داد‪:‬‬ ‫«ملک زاده در انفرادی نیست‪g ».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ دیدار جمعی از استادان و اعضای هیات های علمی‬ ‫دانشگاه ها با مقام معظم رهبری‬ ‫ مصافحه محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور و‬ ‫علی اکبر محرابیان‪ ،‬وزیر سابق صنایع در مراسم معارفه‬ ‫وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‬ ‫سوگند ایت اهلل‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬رئیس مجلس خبرگان رهبری در مراسم احیای شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان در مسجد‬ ‫دانش��گاه امام صادق(ع) در کنار چند توصیه اخالقی و ذکر فضیلت های ش��ب قدر‪ ،‬گریزی به مسائل سیاسی روز زد و‬ ‫همگان‪ ،‬به ویژه سیاسیون را به حفظ وحدت و دوری از نزاع فراخواند‪.‬‬ ‫او خطاب به سیاسیون گفت‪« :‬شما را به حضرت عباس(ع) قسم‪ ،‬دست از نزاع و تفرقه بردارید و متحد‬ ‫باشید تا همواره پیروز باشید‪ ».‬رئیس دانشگاه امام صادق(ع)‪ ،‬با گالیه از برخی خود محوری ها و منیت ها‬ ‫در میان برخی افراد و جریانات سیاسی گفت‪« :‬اینکه شخص یا گروهی خود را بری از هر اشتباهی بدانند‬ ‫و اجازه حضور یا بازگشت دیگران را ندهند‪ ،‬این دور از مشی و منش امیرالمومنین(ع) است‪ ،‬به ویژه‬ ‫اینکه طرف امده و خود به اشتباهش پی برده‪ ،‬پس نباید دوباره گذشته را به رخ او کشید‪».‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی با اشاره به اینکه بحث ما اختالف سلیقه نداش��تن نیست‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬اتفاقا‬ ‫اختالف سلیقه میان افراد و گروه ها از لوازم پیش��رفت و تعالی یک جامعه است و برای همین‪ ،‬منظور‬ ‫ما از وحدت‪ ،‬ترک اختالف سلیقه ها ـ البته در چارچوب انقالب ـ نیست‪ ،‬بلکه منظور ان است که از‬ ‫نزاع و درگیری ها که تنها نیروها را نابود می کند‪ ،‬پرهیز شود‪ ».‬رئیس مجلس خبرگان رهبری در ادامه با‬ ‫تاکید بر اینکه تنها راه پیروزی بر دشمن درونی و خارجی حفظ وحدت است‪ ،‬با اشاره به در پیش بودن‬ ‫انتخابات مجلس‪ ،‬خطاب به افراد و جریانات سیاسی گفت‪« :‬شما را به حضرت عباس(ع)‪ ،‬دست از‬ ‫تفرقه و نزاع بردارید» و در ادامه به کنایه گفت‪« :‬قسم حضرت عباس(ع) خوردم‪ ،‬چون ظاهرا این قسم‬ ‫برای برخی باالتر از نام خداست‪g ».‬‬ ‫ نماینده جدید‬ ‫کمیته ‪7‬نفره‬ ‫روح اهلل حسینیان‬ ‫‪18‬‬ ‫سه شنبه گذش��ته خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع‬ ‫مطلع در جبهه پایداری خبری منتش��ر کرد که از پیوس��تن‬ ‫حجت االسالم روح اهلل حسینیان‪ ،‬رئیس فراکسیون انقالب‬ ‫اس�لامی مجلس ب��ه کمیته هف��ت نفره جبه��ه متحد‬ ‫اصولگرایان حکایت داش��ت‪ .‬این منب��ع مطلع در‬ ‫جبهه پایداری با اشاره به مطالبات جبهه پایداری‬ ‫از کمیت��ه ‪ 8+7‬گفت��ه اس��ت که جبه��ه متحد‬ ‫اصولگرایان درخواس��ت جبهه پایداری مبنی بر‬ ‫اضافه ش��دن روح اهلل حس��ینیان به کمیته هفت‬ ‫نفره را پذیرفته اس��ت‪ .‬این در حالی اس��ت که‬ ‫جبهه پای��داری مطالبات دیگری نی��ز از جبهه‬ ‫متحد اصولگرایان دارد که در حال بررس��ی‬ ‫در کمیته هفت نفره اس��ت‪ .‬ایت اهلل کعبی‪،‬‬ ‫عضو گروه هفت نفره جبهه متح��د اصولگرایان در واکنش‬ ‫به انتش��ار خبر ملحق ش��دن حجت االسالم حس��ینیان به‬ ‫گروه هف��ت کمیت��ه ‪ 8+7‬اصولگرایان‪ ،‬گفته اس��ت‪« :‬بنده‬ ‫نمی توانم این خبر را تایید کنم گرچه خبر مذکور را تکذیب‬ ‫هم نمی کن��م‪ ».‬وی افزود‪« :‬اخب��ار مربوط ب��ه جبهه متحد‬ ‫اصولگرایان به زودی منتش��ر خواهد ش��د و درباره حضور‬ ‫اقای حسینیان در گروه هفت‪ ،‬اظهار نظر نمی کنم‪ ».‬روح اهلل‬ ‫حسینیان که در انتخابات مجلس هشتم به نمایندگی از مردم‬ ‫پایتخت به پارلمان راه یافت‪ ،‬در این مجلس رئیس فراکسیون‬ ‫انقالب اسالمی شد‪ .‬او پس از مدتی در واکنش به رفتارهای‬ ‫علی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس هشتم از سمت خود استعفا کرد‬ ‫اما پس رایزنی های نمایندگان به مجلس بازگشت‪ .‬حسینیان‬ ‫همچنین رئیس مرکز اسناد انقالب اسالمی است‪g.‬‬ ‫عکس‬ ‫ حدادعادل در مراسم احیای شب بیست و یکم در‬ ‫دانشگاه امام صادق(ع) در کنار مرتضوی نشست‬ ‫ صحبت های علی اکبر صالحی‪ ،‬وزیر امور خارجه با‬ ‫رستم قاسمی در حاشیه جلسه هیات دولت‬ ‫وداع با پرسپولیس‬ ‫محمدمایلی کهن‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایت اهلل سیدمحمود هاشمی شاهرودی‪ ،‬رئیس سابق‬ ‫قوه قضائیه چهارشنبه گذشته در دیدار اعضای فراکسیون‬ ‫بیداری اسالمی‪ ،‬تاکید کرد که نقش افرینی ترکیه در تحوالت‬ ‫منطقه به نفع مدیریت اسالم لیبرال ماب است‪.‬‬ ‫این مرجع تقلید در بخش��ی از س��خنان خود گفت‪:‬‬ ‫«احیای اسالم در جهان هدف اصلی امام بود و مساله اصلی‬ ‫نظام است و با مسائلی که امروز در منطقه و جهان رخ داده‪،‬‬ ‫دیگر دنبال ان نیستیم که جمهوری اسالمی در یک سرزمین‬ ‫محدود جغرافیایی بماند بلکه بعد از ‪ 30‬سال دنبال ان هستیم‬ ‫که اسالم در سراسر دنیا احیا و حاکم شود‪».‬‬ ‫ایت اهلل هاشمی شاهرودی تصریح کرد‪« :‬تحوالتی که‬ ‫پیش امده‪ ،‬زمینه و مقدمات صدور انقالب به کل دنیاست و‬ ‫کارهای زیادی می توان در این زمینه هم در داخل کشور و‬ ‫هم در مناطقی که بیداری اسالمی در ان مناطق رخ داده‪ ،‬قبل‬ ‫از انکه دشمن از این تحوالت بهره گیری کند‪ ،‬انجام داد‪».‬‬ ‫این مرجع تقلید گف��ت‪« :‬از انجا که غربی ها از ارتباط‬ ‫میان ملت های منطقه با جمهوری اس�لامی در هراس��ند‪،‬‬ ‫مدل های رقیبی برای انقالب اس�لامی در منطقه درس��ت‬ ‫کردند که اسالم لیبرال ماب است‪ ،‬مانند اسالم ترکیه و تالش‬ ‫دارند ان را جایگزین اسالم ناب کنند‪».‬‬ ‫رئی��س س��ابق دس��تگاه قض��ا ادام��ه داد‪« :‬م��ن از‬ ‫محدودیت های وزارت خارجه مطلع نیستم اما هنوز ایران‬ ‫به جز نقش افرینی ایدئولوژیک و اس��تراتژیکی که متعلق‬ ‫به انقالب است‪ ،‬انگونه که برخی کش��ورها مثل ترکیه که‬ ‫فعال تر از ما ظاهر شده و به نفع مدیریت اسالم لیبرال ماب‬ ‫عمل می کند‪ ،‬نقش و حضور فعالی در تحوالت نداریم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫محمد مایلی کهن که دو هفته پیش با جدال لفظی با علی فتح اهلل زاده‪ ،‬سرپرست باشگاه استقالل در یک برنامه‬ ‫زنده تلویزیونی خبرساز ش��ده بود‪ ،‬هفته گذشته با کناره گیری از س��مت مدیریت فنی پرسپولیس بار دیگر مورد‬ ‫توجه رس��انه ها قرار گرفت‪ .‬در حالی که مایلی کهن در خصوص کناره گیری خود س��کوت کرده و به اظهارنظر‬ ‫نپرداخته است‪ ،‬حبیب کاش��انی‪ ،‬سرپرست باشگاه پرس��پولیس در این خصوص گفت‪« :‬هر چند مدت زیادی از‬ ‫همکاری ما نگذشته‪ ،‬با خبر کناره گیری ایشان مواجه شدم‪ .‬اقای مایلی کهن در مدت کوتاهی که در باشگاه حضور‬ ‫داشتند‪ ،‬منشا خدمات زیادی برای باشگاه شدند‪ .‬ایشان در این مدت‪ ،‬اموزه های بسیاری را برای بنده و مجموعه‬ ‫کادر باشگاه داشتند و جا داشت که بیشتر از تجربیات خودشان ما را بهره مند می کردند اما متاسفانه ما از این مساله‬ ‫محروم ش��دیم‪ ».‬حبیب کاش��انی ادامه داد‪« :‬هنوز هم معتقدم اق��ای مایلی کهن گنجینه ای ب��زرگ برای فوتبال‬ ‫ماس��ت و پیش از انکه بخواهیم حس��رت بخوری��م باید از داشته هایش��ان اس��تفاده کنیم‪ .‬مایلی که��ن در واقع‬ ‫فداکاری کرد و برای اینکه حرکت تیم متوقف نش��ود و تض��ادی در کادر فنی به وجود نیاید‪ ،‬خود را کنار کش��ید‬ ‫و این درس بزرگی برای اقای اس��تیلی و ماس��ت‪ ».‬سرپرست باشگاه پرس��پولیس خاطر نش��ان کرد‪« :‬متاسفانه‬ ‫در فوتبال م��ا هنوز جای��گاه مدیریت فنی و فعالی��ت و تصمیم گیری ب��ر مبنای خرد جمع��ی انطور که‬ ‫باید جا نیافتاده اس��ت‪ .‬با این حال امیدوارم مجددا ش��رایطی فراهم ش��ود که بتوانیم از حضور‬ ‫اق��ای مایلی کهن ک��ه از پیشکس��وتان و بزرگان این باش��گاه هس��تند به��ره ببریم‪».‬حمید‬ ‫اس��تیلی‪ ،‬س��رمربی پرس��پولیس نیز در این باره تنها ب��ه گفتن ای��ن جمله اکتف��ا کرد که‪:‬‬ ‫«اق��ای مایلی که��ن بزرگ پرس��پولیس اس��ت و حرف ه��ای ایش��ان برای هم��ه قابل‬ ‫احترام است‪g ».‬‬ ‫هشدار دربار ه ترکیه‬ ‫ایت اهلل هاشمی شاهرودی‬ ‫‪19‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫پیرمحمد مالزهی‬ ‫افول استعمار پیر‬ ‫نگاهی به پایان سال ها استثمار هند توسط انگلیس‬ ‫پیرمحمدمالزهی‬ ‫در این یادداشت‬ ‫به بررسی تاثیرات‬ ‫پایان استعمار‬ ‫هند در معادالت‬ ‫منطقه ای و جهانی‬ ‫پرداخته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫پانزدهم اوت‪ ،‬شصت و پنجمین سالروز استقالل‬ ‫شبه قارههندازاستعماردویستسالهانگلیسدرکشورهای‬ ‫هندوستان و پاکستان جشن گرفته شد‪ .‬در چنین روزی در‬ ‫سال‪ 1947‬و در پایان جنگ جهانی دوم قدرت استعماری‬ ‫انگلیس مجبور شد تسلیم استقالل طلبان هندی شود و‬ ‫به طوررسمیبهحضوراستعماریدویستساله اشپایان‬ ‫دهد‪.‬امانحوهخروجانگلیسازشبهقارههنددرهمانحال‬ ‫کهداوطلبانهنبودبهنحویصورتگرفتکهتابهامروزشبه‬ ‫قاره هند را در بحران باقی گذاشته است‪ .‬در واقع انگلیس با‬ ‫تقسیمقومی– مذهبیشبه قارههندوتاسیسدوکشورهند‬ ‫بااکثریتهندومذهبوپاکستانبااکثریتمسلمان‪،‬مساله‬ ‫کشمیررابهعنوانیکبمبساعتیباقیگذاشتتاایندو‬ ‫کشورباجنگوخون ریزیمداومبهایناسپاسیبهانگلیس‬ ‫راطینسل هابپردازند‪.‬‬ ‫اینسیاستانگلیسنتایجپایدارینهتنهادرشبهقاره‬ ‫هندکهدرخودانگلیسنیزبرجایگذاشتهاست‪.‬بدونانکه‬ ‫قضاوت ارزشی خوب و بد کرده باشیم با نگاهی مقدماتی‬ ‫بهانچهطیشصتوپنجسالگذشتهدرارتباطبااستقالل‬ ‫هند و پاکستان گذشته است می توانگفت این استقالل در‬ ‫دوسطحپیامدهایمهمیداشتهاست‪:‬‬ ‫‪– 1‬درسطحمنطقه ایمعادلهقدرت‬ ‫‪– 2‬درسطحجهانیمعادلهقدرت‬ ‫در س��طح منطقه ای تجزیه قومی – مذهبی قدرت‬ ‫و تاسیس دو کشور مستقل هند و پاکستان‪ ،‬معادله سنتی‬ ‫قدرت در ش��به قاره هند را به زیان هر دو کشور بر هم زد‪.‬‬ ‫واقعیتاناستکهشبهقارههندبهلحاظجغرافیایطبیعی‬ ‫بهگونه ایاستکهسهوضعیتقللکوهستان‪،‬دامنهسلسله‬ ‫جبال هیمالیا و دشت های منتهی به اقیانوس هند‪ ،‬حیاتی‬ ‫وابسته دارند‪.‬‬ ‫به همین دلیل هند در طول تاریخ پرفرا زو نش��یب‬ ‫خود ساختاری از قدرت را تجربه کرده که متناسب با این‬ ‫جغرافیایطبیعیبههموابستهبودهاست‪.‬‬ ‫قدرت امپراتوری نامتمرکز بوده ولی در همان حال از‬ ‫انچنانیکپارچگیبرخورداربودهاستکهمشکلیاساسی‬ ‫برای ساکنان ان در س��ه منطقه و حوزه زیستی به وجود‬ ‫نیاورده است‪ .‬در عهد باس��تان هند امپراتوری اشوکا‪ ،‬در‬ ‫دورهقدرتگورکانیانهند‪،‬قدرتاکبرشاهوحتیدردوره‬ ‫قدرت استعماری انگلیس راجه نشین ها و نواب نشین ها‬ ‫حکایت از قدرت نامتمرکز متناسب با جغرافیای طبیعی‬ ‫هند دارد‪ .‬اس��تقالل هند ای��ن وضعیت را به ه��م زده و‬ ‫سهحوزهزیستیراباازهمگسیختگیروبه روکردهاست‪.‬‬ ‫سرچشم ه رودهای بزرگ گنگ و سند که بنگالدش امروز‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪20‬‬ ‫و پاکس��تان امروز را سیراب می س��ازند از قلل کوه هایی‬ ‫سرچشمه می گیرند که در حوزه قدرت هند قرار دارند و‬ ‫باهردست کاریحیاتایندوکشوررابه خطرمی اندازند‪.‬‬ ‫چنانکه امروزهبه صورت اصلی تریننگرانی در بنگالدش‬ ‫و پاکستان درامده اند‪.‬‬ ‫هرگاه این وضعیت را در کنار اختالفات تشدید شده‬ ‫قومی–مذهبیونحوهخروجانگلیسازهنددرنظربگیریم‬ ‫می توان گفت کشمیر در محور مناقشات هند و پاکستان‬ ‫همان بمب ساعتی است که انگلیس اگاهانه ان را در پی‬ ‫خروج اجباری اش باقی گذاشت و چاشنی اش را نیز در‬ ‫اختیار خود گرفت تا هر وقت الزم شد منفجرش کند‪ .‬از‬ ‫قضا سرچشمه رودهای بزرگ شبه قاره هند نیز در همین‬ ‫منطقهاست‪.‬ایننحوهتقسیمشبه قارههندمعادلهمنطقه ای‬ ‫قدرت را نامتوازن کرد و دو کشور دشمن و رقیب به وجود‬ ‫اورد که تا به امروز نتوانسته اند به مشکالت خود و منطقه‬ ‫پاس��خ واقع بینانه ای بدهند‪ .‬نگاهی مقدماتی به موقعیت‬ ‫نامتوازن قدرت در شبه قاره هند گویای این واقعیت است‬ ‫کههندوستاندرحالقدرتگرفتنوپاکستاندرحالنزول‬ ‫قدرت ملی بوده است‪ .‬تردیدی نیست که استقالل هند در‬ ‫پایان جنگ جهانی دوم به جابه جایی قدرت بین المللی‬ ‫از انگلیس به امریکا موثر بوده است‪ ،‬هرچند این واقعیت‬ ‫بدون ش��ک پیامد جنگ جهان��ی دوم و ظه��ور قدرت‬ ‫امپریالیستیجدیدامریکابودهاست‪.‬‬ ‫با این حال محروم شدن انگلیس از سرزمین هند در‬ ‫نزول قدرت ان جای بحث ندارد‪ .‬نزدیکی هندوستان به‬ ‫اتحادشورویوبلوکشرقسابقوپیوندپاکستانبابلوک‬ ‫غرب در دوره موسوم به جنگ سرد به قطب بندی جدید‬ ‫قدرت بین الملل به سود امریکا و زیان انگلیس عمل کرد‬ ‫و در تمامی این مدت هند را در کنار شوروی نگاه داشت‪.‬‬ ‫با این حال هندوستان از انجایی که سیاست مستقل ملی‬ ‫خود را داشت موفق شد به نوعی توازن نسبی در سیاست‬ ‫خارجی اش را پیگیری کند و در سایه ان راه خود را برای‬ ‫توسعه نسبتا پایدارتری از پاکستان هموار سازد‪ .‬در پایان‬ ‫جنگسرد‪،‬هندوستاندرموقعیتمساعدتریقرارگرفت‬ ‫که خود را در قالب قدرت منطقه ای به جهانیان بشناساند و‬ ‫در همان حال اصالحات اقتصادی «مانموهانگ سینگ»‬ ‫نخست وزیر فعلی هند باعث شد این کش��ور از قدرت‬ ‫جذب تکنولوژی پیشرفته و سرمایه خارجی برخوردار‬ ‫شودومسیرتوسعهپایدارتریراازپاکستاندرپیشبگیرد‪.‬‬ ‫جایگاه منطقه ای هند در جنوب اسیا به شکل دهی قدرت‬ ‫نوین جهانی در قالب چند قطب��ی می تواند نقش افرین‬ ‫باشد‪.‬در عین حال و جدا از تاثیرگذاری استقالل هند در‬ ‫معادله قدرت منطقه ای و جهانی که در هرحال انگلیس را‬ ‫تبدیل به قدرت درجه دوم کرده از جایگاه قدرت اولی اش‬ ‫که روزگاری خورشید در سرزمین اش غروب نمی کرد‪،‬‬ ‫پایین کشید‪ .‬این واقعیت وجود دارد که انگلیس در داخل‬ ‫با جمعیتی مسلمان از شبه قاره هند روبه رو باقی ماند که‬ ‫امروز منشا خطرتاثیرپذیری از رادیکالیسم و افراط گرایی‬ ‫ناشیازپاکستانتصورشده اند‪.‬وجودتبعیضسازمان یافته‬ ‫نارضایتی قابل توجهی را در مس��لمانان پاکس��تانی تبار‬ ‫انگلیسدامن زدهاستکههرازگاهیدرقالبشورش های‬ ‫محلی خود را به نمایش می گذارند به طوری که امروزه در‬ ‫انگلیسازاینکهمسلمانانجذبفرهنگانگلیسنشده اند‬ ‫نگرانی هایجدیبه وجودامدهاست‪.‬ازچنینزاویه ایاگر‬ ‫به نحوه استقالل شبه قاره هند و تقسیم قومی – مذهبی ان‬ ‫توجه شود‪ ،‬می توان گفت که پیامدهای ان در شبه قاره هند‬ ‫محدود باقی نمانده است و به نوعی هم در تنزل جایگاه‬ ‫نالمللموثربودهوهمبهنوعی‬ ‫انگلیسدرمعادلهقدرتبی ‬ ‫دیگر در پی تبانی داخلی انگلیس ایفای نقش کرده است‪.‬‬ ‫ظن غالب تر ان است که شبه قاره هند در دهه های اینده‬ ‫نیزتحت تاثیرنحوهاستقاللازاستعمارانگلیسباقیبماند‬ ‫و همچنان کشمکش ها بین هند و پاکستان حول محور‬ ‫کشمیر ادامه یابد‪ ،‬هرچند به دلیل هسته ای شدن دو کشور‬ ‫ح هسته ای در موقعیتی که یکی از‬ ‫و خطر استفاده از سال ‬ ‫دوکشوردرجنگیاحتمالیدراستانهشکستنظامیقرار‬ ‫گیرد‪ ،‬گماننمی رودشبهقارههنددرگیرجنگتازه ایشود‬ ‫ولیبهاحتمالزیادهمچناندرگیرجنگنیابتی کمشدت تر‬ ‫باقیخواهدماندوتاانجاکهبتواندازتوسعهپایداردوکشور‬ ‫جلوگیریخواهدکرد‪.‬‬ ‫در عین حال رادیکالیسم اسالمی که در قالب طالبان‬ ‫پاکستان و افغانستان و سازمان های مش��ابه در شبه قاره‬ ‫هند امکان بروز و ظهور پیدا کرده بالق��وه از این ظرفیت‬ ‫برخوردار اس��ت ک��ه رادیکالیس��م مذهب��ی را در میان‬ ‫هندو مذهب های هندوستان نیز تقویت کند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر رادیکالیسم مذهبی در میان هندوها و رادیکالیسم‬ ‫مذهبیدرمیانمسلمانانشبهقارههند‪،‬یکدیگرراتقویت‬ ‫می کنند و در تداوم خود نه تنها هندوستان و پاکستان را از‬ ‫پیگیریسیاستیصلح امیزباز خواهندداشت‪،‬بلکهقادرند‬ ‫توازن منطقه ای قدرت را نیز تحت تاثیر ق��رار دهند‪ .‬در‬ ‫چنیننگاهیسیاستانگلیسدرسال‪ 1947‬کهبهتاسیس‬ ‫دوکشوربراساسمذهبمنتهیشدپیامدهایبسمهمی‬ ‫ در پی داشت که هنوز منطقه نتوانسته گریبان خود را از ان‬ ‫رهاسازدوباگذشتزمانبهدلیلحضورمیلیون هامسلمان‬ ‫پاکستانی تباردرانگلستانپیامدهایمنفیاندامنخوداین‬ ‫کشوررانیزگرفتهاست‪.‬‬ ‫به هر ح��ال در ی��ک ارزیاب��ی مقدمات��ی از نحوه‬ ‫استقالل شبه قاره هند می توان گفت که سیاست انگلیس‬ ‫در س��ال‪ 1947‬در واقع ادامه همان سیاس��ت استعماری‬ ‫دویستسالهدورهاستعماریبودکهدریکجملهخالصه‬ ‫می ش��د؛ تفرقه بیفکن و حکومت ک��ن‪ .‬انگلیس هنگام‬ ‫خروج اجباری از هندوستان سیاست تفرقه افکنانه خود‬ ‫را پی گرفت و در شرایطی از شبه قاره هند خارج شد که‬ ‫کشمیر را به عنوان بمب در مناسبات هند و پاکستان کار‬ ‫گذاشت و تضادهای قومی ‪ -‬مذهبی را در سطحی تشدید‬ ‫کرد که هنوز بعد از گذشت شصت وپنج سال از ان زمان‬ ‫مسلمانان‪ ،‬هندوها‪ ،‬سیک ها و بودایی های ساکن منطقه‬ ‫نتوانس��ته اند راه خروجی از این تضادها بیابند و زندگی‬ ‫مس��المت امیزی که قبل از ان در دوره قدرت گورکانیان‬ ‫هند و دوره قدرت اکبرش��اه در قالب تس��امح و تساهل‬ ‫قومی ‪ -‬مذهبی وجودداشت مجددا تجربه نمایند‪g .‬‬ ‫مقوله حجاب از ان دسته مسائلی است که‬ ‫برای بحث و بررسی در ان باید از منظرهای‬ ‫مختلفی از جمله حجاب و ارامش روانی‪،‬‬ ‫حجاب و اخالقیات‪ ،‬حجاب و روحیات افراد‪،‬‬ ‫حجاب و فطریات و‪ ...‬به ان نگاه کرد‬ ‫م محمود ابوالقاسمی‬ ‫حجت االسال ‬ ‫حجاب‪ ،‬عامل تسکین ناارامی انسان‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫بحث در مورد حجاب متاس��فانه از موضوعاتی‬ ‫اس��ت که در جامعه کمتر به ان توجه و به ان پرداخته‬ ‫ی را‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬در این رابطه رویکرده��ای مختلف ‬ ‫می توانیم مدنظر داشته باش��یم‪ .‬برای مثال می توان از‬ ‫منظرهای مختلفی از جمله حجاب و ارامش روانی‪،‬‬ ‫حجاب و اخالقیات‪ ،‬حجاب و روحیات افراد‪ ،‬حجاب‬ ‫و فطریات و‪ ...‬پرداخت‪.‬‬ ‫به هر حال اگ��ر حجاب را به عنوان یک نش��انه‬ ‫یا عالم��ت درنظر بگیری��م‪ ،‬می توانی��م از هرکدام از‬ ‫منظرهای مختل��ف به ان بپردازی��م‪ .‬به عنوان مثال در‬ ‫موضوع حجاب و ارامش می ت��وان از دو جنبه به این‬ ‫موضوع پرداخت‪ :‬اول اینکه حجاب در انسان ها ایجاد‬ ‫ارامش می کند‪.‬‬ ‫وقتی کس��ی خودش را با حجاب محفوظ نگاه‬ ‫می دارد از تعرض انسان های نفس پرست نجات پیدا‬ ‫می کند که خطرات بسیاری را می توانند برای یک زن‬ ‫که زیبایی های خودش را برای دیگران نشان می دهد‪،‬‬ ‫ایجاد کنند‪ .‬بنابرای��ن این زن می توان��د خودش را با‬ ‫حجاب محفوظ نگاه داشته و امنیت و ارامش را برای‬ ‫خودش به ارمغان بیاورد‪.‬‬ ‫در روی دیگر این سکه می توانیم بگوییم نداشتن‬ ‫حجاب به نوعی حکای��ت از ناارامی انس��ان ها دارد‪.‬‬ ‫انهایی که روی می اورند به خودنمایی یا عدم رعایت‬ ‫حجاب صحیح در حقیقت انس��ان هایی هس��تند که‬ ‫به نوع��ی ناارامی ه��ای درونی دارن��د‪ .‬رفتار خالف‬ ‫یو‬ ‫هنجار حجاب این نوع انسانی های ریشه در ناارام ‬ ‫دلشوره ای دارد که این نگرانی و دلشوره را می خواهند‬ ‫با توجه دیگران به خودش��ان جبران کنن��د‪ .‬به نوعی‬ ‫روانشناس��ان ان را با عن��وان کمب��ود محبت مطرح‬ ‫می کنند که این کمبود محب��ت را از این طریق جبران‬ ‫می کند‪ .‬ش��اید به نوع��ی قصد دارد ان زش��تی ای که‬ ‫در خود می بیند را با ارای��ش و جلوه گری خود برای‬ ‫دیگران جبران کند‪.‬‬ ‫البته این ناارامی همیشگی نیست و بر همه موارد‬ ‫بی حجابی هم صدق نمی کند‪ .‬بی حجابی همیشه ریشه‬ ‫روانی ندارد‪ ،‬اما ریش��ه های روانی یکی از مهمترین‬ ‫ریشه های این موضوع است‪ .‬این ریشه روانی همانطور‬ ‫که عرض شد ممکن است از یک ناارامی درونی باشد‪،‬‬ ‫ممکن اس��ت از یک نگرانی روانی باشد یا اینکه فرد‬ ‫خود را زیبا تص��ور نمی کند و ب��ه جذابیت خودش‬ ‫شک دارد‪ .‬همین شک داشتن باعث می شود تا نوعی‬ ‫اس��ترس به او وارد ش��ود‪ .‬از این رو برای اینکه ان را‬ ‫جبران کند خودش را طوری ب��ا ارایش های غلیظ یا‬ ‫پوش��ش های نامناسب به همه نش��ان می دهد که نظر‬ ‫همه را جلب کند‪ .‬این جلب شدن نظر همه به او باعث‬ ‫می شود تا ان ارامش از دست رفته یا ان نگرانی از عدم‬ ‫جذابیت در او رفع شود‪.‬‬ ‫رویکرد دیگری که به این موضوع می توان داشت‬ ‫رویک��رد اخالقی اس��ت‪ .‬رعایت حج��اب می تواند‬ ‫ریشه در اخالق انسان ها داشته و در اخالق انها تاثیر‬ ‫مستقیمی داشته باش��د‪ .‬در توضیح این موضوع باید‬ ‫عرض شود که انسانی که حجاب را رعایت و نفسانیات‬ ‫خودش را کنترل می کند‪ ،‬این کنترل نفسانیات تمرینی‬ ‫است برای این موضوع که متخلق زندگی کند؛ چرا که‬ ‫اصل بی اخالقی‪ ،‬هواپرستی و در مقابل خواهش های‬ ‫نفسانی سر تسلیم فرود اوردن است‪.‬‬ ‫می توان اینگونه هم به این موضوع پرداخت که‬ ‫حجاب نوعی تمرین برای کنترل خواهش های نفسانی‬ ‫اس��ت‪ .‬از س��وی دیگر هرچقدر ای��ن خواهش های‬ ‫نفسانی کنترل شود انسان ها متخلق تر به اخالق خواهند‬ ‫بود‪ .‬این موضوع در مورد مرد و زن مش��ترک اس��ت‪،‬‬ ‫چرا که مردها هم نوعی از حجاب را دارند که با رعایت‬ ‫ان می توانند متخلق باشند‪.‬‬ ‫روی دیگر این س��که ای��ن موضوع اس��ت که‬ ‫هرچقدر انس��ان ها بی اخالق باشند نش��ان دهنده ان‬ ‫است که نفس پرس��ت هس��تند و یکی از جلوه های‬ ‫نفس پرس��تی این انس��ان ها بی حجابی است‪ .‬یکی از‬ ‫دالیل و ریشه های بی حجابی بد اخالقی یا بی اخالقی‬ ‫فرد است‪ .‬فردی که بی حجاب است نشان می دهد که‬ ‫زندگی توام با اخالقی ندارد و نس��بت به دیگران هم‬ ‫به همین صورت نفس پرستی خود را اعمال می کند و‬ ‫در برابر دیگران بد اخالق است‪.‬‬ ‫منظور ما از بداخالقی در این موضوع به معنای‬ ‫عصبانیت نیس��ت‪ ،‬بلکه به معنای ان است که فردی‬ ‫اخالق مناس��بی را بجا مطرح نمی کند‪ .‬مثال نسبت به‬ ‫افراد در جایی که باید رحم داشته باشد رحم نمی کند‬ ‫یا وقتی باید نس��بت به دیگران صبر داشته باشد صبر‬ ‫به خرج ندهد‪ .‬بداخالقی یعنی به کار گرفتن هر خلقی‬ ‫در جایی غیر از جای مناسب خود‪.‬‬ ‫یک��ی از جلوه ها و دالی��ل و تمایالت نس��بت‬ ‫ب��ه بی حجابی همی��ن بداخالق��ی ی��ا بی اخالقی و‬ ‫به کار نگرفتن خلق مناس��ب در جای الزم اس��ت‪ .‬به‬ ‫همین صورت در تحرکات‪ ،‬در روحیات‪ ،‬در فطریات‬ ‫و در الهیات انس��ان بح��ث حجاب می توان��د اثر دو‬ ‫سویه ای داشته باشد که از یک سو کسی که رعایت ان‬ ‫را کند می تواند این ابعاد را تکامل ببخش��د و از سوی‬ ‫دیگر کسی که در بعدی از ابعاد شخصیتی دچار ضعف‬ ‫باشد می تواند ان را در قالب بدحجابی یا بی اخالقی و‬ ‫ناهنجاری هایی در این زمینه بروز بدهد‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اقای ابوالقاسمی‬ ‫در این یادداشت‬ ‫به خوبی ریشه های‬ ‫اخالقی و روانی‬ ‫بی حجابی را تشریح‬ ‫کرده است‬ ‫ریشه های روانی و اخالقی بی حجابی‬ ‫‪21‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫اصرار طیف چپ سازمان مجاهدین بر برخی دیدگاه ها که با اهداف و اصول انقالب همخوانی‬ ‫نداشت‪ ،‬موجبات انشعاب و سپس انحالل سازمان مجاهدین انقالب اسالمی را پدید اورد‪ .‬حسین‬ ‫فدایی که از همان ابتدا مرزبندی جدی و اعتقادی با طیف چپ سازمان داشت بعدها جمعیت‬ ‫ایثارگران انقالب اسالمی را تاسیس کرد‬ ‫تاثیر طیف چپ در انحالل سازمان مجاهدین انقالب‬ ‫چند نکته تکمیلی برای یک مصاحبه‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫در این نوشتار‬ ‫به بازخوانی علل‬ ‫انشعاب و انحالل‬ ‫سازمان مجاهدین‬ ‫در دهه نخست‬ ‫انقالب پرداخته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫گفت وگ��وی هفته نام��ه مثلث با حس��ین فدایی‬ ‫بازتاب های فراوانی درپی داشت‪ .‬حسین فدایی از سویی‬ ‫دبیرکل جمعیت ایثارگران اس��ت؛ تش��کلی که در میان‬ ‫اصولگرایان از اهمیت فراوانی برخوردار است و در کنار‬ ‫جمعیترهپویانانقالباسالمی‪،‬اصولگرایانتحول خواه‬ ‫را تشکیل می دهند‪ .‬گفت وگو با حسین فدایی هم به منزله‬ ‫گفت وگو با یکی از افراد تاثیرگ��ذار در میان اصولگرایان‬ ‫اس��ت‪ ،‬هم در پارلمان‪ ،‬هم در میان احزاب و تشکل های‬ ‫اصولگرا‪ .‬به طور کلی این مصاحب��ه‪ ،‬مصاحبه خوب و‬ ‫جذابی بود که هم درباره رفتارهای جمعیت ایثارگران در‬ ‫دههاخیرصحبتشدهبودوهموضعیتفعلیاینتشکل‬ ‫و تاثیرگذاری ان در ائتالف اصولگرایان مورد بررسی قرار‬ ‫گرفته بود‪ .‬سایت های مختلف خبری هم این مصاحبه را‬ ‫بازتابدادند‪.‬ابتداخالصهمصاحبهوسپسمصاحبهبه طور‬ ‫کامل روی برخی سایت ها قرار گرفت‪ .‬تیترها هم متفاوت‬ ‫بود‪.‬برخیازانتخاباتسال‪ 84‬وحمایتجمعیتایثارگران‬ ‫ازمحمدباقرقالیبافتیت رزدهبودندوبرخیدیگربهگفته های‬ ‫فدایی درباره اصالح طلبان اشاره کردند و برخی دیگر هم‬ ‫دربارهائتالف‪ 8+7‬وماجراهایجبههپایداری‪.‬‬ ‫انطور که نزدیکان اقای فدایی گفتند ایشان از روند‬ ‫گفت وگو و انعکاس ان در مجله رضایت داشتند‪ ،‬اما گویا‬ ‫بخشیازگزارششخص اینگفت وگوموجبدلخوری‬ ‫اقای فدایی شده است‪ .‬ما در بخشی از این گزارش اورده‬ ‫بودیم که حسین فدایی در کنار افرادی مانند بهزاد نبوی‪،‬‬ ‫محمدعطریانفرو‪...‬درسازمانمجاهدینانقالباسالمی‬ ‫حضور داش��ته و درباره اختالف نظرهای درون سازمان‬ ‫توضیحی ندادیم‪ .‬این نوشته هم س��عی دارد به صورت‬ ‫هر چند مختصر توضیحاتی درب��اره عضویت فدایی در‬ ‫این س��ازمان و علت انش��عاب از ان بدهد‪ .‬اولین جرقه‬ ‫اختالفات در سازمان مجاهدین انقالب‪ ،‬یک ماه پس از‬ ‫اعالمموجودیتیعنییازدهماردیبهشتماه‪ 1358‬هنگام‬ ‫تصمیم گیریبرایانتشاراطالعیه ایبهمناسبتروزکارگر‬ ‫زده شد‪ .‬عده ای از اعضای سازمان هر نوع توجه به کارگر‬ ‫راملهمازاندیشه هایمارکسیستیودرنتیجهنوعیالتقاط‬ ‫می دانستند‪ .‬اما عمده ترین اختالفی که بحث های فراوانی‬ ‫رابرانگیخت‪،‬موضوعبزرگداشتدکترعلی شریعتیبود‪.‬‬ ‫ماجراازاینقراربودکهگروهیپیشنهادانتشاراطالعیه ایرا‬ ‫بهمناسبتسالگرددرگذشتشریعتیارائهکردند‪.‬زمستان‬ ‫سال‪ 1358‬اینموضوعمطرحمی شود‪.‬گروهیچهارنفره‬ ‫شامل بهزاد نبوی‪ ،‬مرتضی الویری‪ ،‬ساجدی و پروین نزد‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اماممی روندتانظرایشانرادراین بارهجویاشوند‪.‬‬ ‫شرح این جلسه هیچ گاه بازگو نمی شود‪ ،‬اما یکی از‬ ‫اعضایحاضردراینجلسه(ساجدی)سخنانامامراحول‬ ‫دو محور می داند؛ نخست اینکه یک سری مسائل هست‬ ‫که اختالفی است و موجب اختالف بین مردم می شود و‬ ‫به وحدت مردم ضربه می زند‪ ،‬دوم اینکه من (امام خمینی)‬ ‫ورودبهمسائلاختالفیراحراممی دانم‪.‬ظاهرااماماظهارنظر‬ ‫صریحی درباره اطالعیه دادن یا ندادن نمی کنند هرچند که‬ ‫ساجدیوپروینکهازحاضراندراینجلسههستندبراین‬ ‫باورند که امام بزرگداشت شریعتی را از مسائل اختالفی‬ ‫دانسته و بالطبع حرام می دانسته‪ ،‬اما در نهایت بهزاد نبوی و‬ ‫همفکرانشبیانیه ایرادرسالگرددرگذشتدکترشریعتی‬ ‫صادرمی کنند‪.‬ایناختالفاتموجبشد‪،‬شکاف هابیشاز‬ ‫پیشدردرونسازمانمشاهدهشود‪.‬چندیبعدطرحارتباط‬ ‫غیرمستقیمازطریقنمایندهباحضرتامامدرمیاناعضای‬ ‫سازمانمطرحشدوحضرتامامنیزحجت االسالمراستی‬ ‫کاشانیرابه عنواننمایندهخوددرسازمانمنصوبمی کنند‪ .‬‬ ‫برخی در این دوره از ش��کل گیری س��ه جریان در‬ ‫سازمانخبرمی دهند؛جریانموسومبهچپکهدرراسان‬ ‫افرادی چون بهزاد نبوی‪ ،‬محمد سالمتی‪ ،‬سعید حجاریان‪ ،‬‬ ‫هاشم اغاجری‪ ،‬مصطفی تاج زاده‪ ،‬علیرضا شجاعی زند‪،‬‬ ‫پرویز قدیانی‪ ،‬مهدی نیکدل و محسن ارمین قرار داشتند‪.‬‬ ‫جناح موسوم به راست که احمد توکلی‪ ،‬محسن رضایی‪،‬‬ ‫حسین فدایی‪ ،‬حسین رضایی‪ ،‬عبدالحسین روح االمینی‪،‬‬ ‫حسین زیبایی نژاد‪ ،‬مجتبی شاکری و محمدباقر ذوالقدر‬ ‫ان را نمایندگی می کردند و جناح میانه که از برجسته ترین‬ ‫چهره های ان می توان به مرتضی الویری‪ ،‬رضا بصیرزاده‪،‬‬ ‫حسینصادقیومحمدرضویاشارهکردکهالبتهاینجناح‬ ‫بیشترمتمایلبهجریانچپبود‪.‬اختالفاتاینسهجریانبا‬ ‫فرارابوالحسنبنی صدروحذفجریانضدانقالب‪،‬شکل‬ ‫جدی تری به خود گرفت‪ .‬جناح چپ س��ازمان که ادامه‬ ‫حضور ایت اهلل راستی در سازمان را متناسب با برنامه های‬ ‫خودنمی دید‪،‬بابهانه گیری هایپی درپیدامنهاینشکاف ها‬ ‫رابیشازپیشگسترشداد‪.‬پسازانتصابراستیکاشانی‪،‬‬ ‫اینجناحتمامتوانخودرابهکارگرفتتاشخصدیگری‬ ‫راجایگزینویکند‪.‬طراحاناینسناریوباطرحاینمساله‬ ‫که ایش��ان وقت کافی نداش��ته و نمی تواند به گونه ای در‬ ‫سازمانفعالیتکند‪،‬سعیکردندخدمتامامرسیدهوایشان‬ ‫را از این انتخاب بازدارند‪.‬‬ ‫مسئوالن سازمان‪ ،‬س��یزدهم مهرماه ‪ 1360‬خدمت‬ ‫حضرتامامرسیدند‪.‬درایندیداربرخیازاعضایسازمان‬ ‫تلویحادودرخواسترامطرحکردند‪– 1:‬تقاضایتلویحی‬ ‫تعویضنمایندهامامو‪-2‬تقاضایتعییندونمایندهامامدر‬ ‫سازمان که یکی نماینده امام در امور سیاسی و دیگری در‬ ‫مسائل فقهی باشد‪ .‬اما در این دیدار به محض طرح اولین‬ ‫تقاضا‪،‬بنیانگذارهوشیارانقالباسالمیمی فرمایند‪«:‬خیر‬ ‫من اقای راستی را عوض نمی کنم تا ایشان اعراض نکرده‬ ‫باشند عوض نمی کنم‪ .‬نگفته اند که من وقت ندارم‪ ،‬ایشان‬ ‫فرد فاضل و مهذبی هستند‪ ،‬من می گویم‪ ،‬شما هم بگویید‬ ‫ایشانفعال تربرخوردکنند‪(».‬سخنانامامخمینیدردیدار‬ ‫مسئوالنسازمانمجاهدینانقالباسالمی‪)60/7/13‬‬ ‫جریان چپ کار را به جایی می رس��اند که راس��تی‬ ‫کاش��انی در ‪ 18‬فروردین ‪ 1361‬به محضر امام رس��ید و‬ ‫گزارشیازتخریب هایعلیهخودارائهمی کند‪.‬ویدرعین‬ ‫کسبتکلیفازاماممی خواهدتااینمسئولیترابهشخص‬ ‫دیگری واگذار کنند‪ .‬حضرت امام نیز با رد این درخواست‬ ‫می فرمایند‪«:‬حتماخودشمابایدباشید‪،‬صالحنیستغیراز‬ ‫شما‪.‬خودشماباشیدچونشمابهامورسازماناشناهستید‬ ‫بهکارتانادامهدهید‪.‬بیشازپیشباهمباشیدوبیشتروبهتر‬ ‫ازقبلهمکارتانراانجامدهید‪.‬نظارت تانراهمبیشترکنیدتا‬ ‫ببینمبااینهابایدچهکرد‪».‬نمایندهامامپیروایندیدار‪،‬دراول‬ ‫اردیبهشتهمانسال‪،‬حسینفدایی‪،‬محسناخوت‪،‬علی‬ ‫عسکری‪،‬محمدفیاض‪،‬جعفراهلل وردی‪،‬مسعودروح االمین‬ ‫و حمیدرضا کاتوزیان رابه عنوان شورایمسئوالن سازمان‬ ‫معرفیمی کند؛البتهیکهفتهپسازلغوشورایمرکزیقبلی‬ ‫سازمان که تحت عنوان مجلس مشورتی فعالیت می کرد‪.‬‬ ‫پس از تعیین این شورا جریان معارض در سازمان نه تنها از‬ ‫همکاریباانشوراامتناعکردبلکهدرمقابلایت اهللراستی‬ ‫جبهه گیری و صراحتا اعالم موضع کرد و فرمان نماینده‬ ‫امام را الزم االتباع ندانست‪ .‬سیزدهم شهریور‪ 61‬راستی‬ ‫کاش��انی با امام مالقات می کند‪ .‬امام در پاسخ به اظهارات‬ ‫راستی کاشانی و نقل قول برخی از مخالفان در خصوص‬ ‫محدودیت نماینده امام در تصمیم گیری های س��ازمان‬ ‫می فرمایند‪« :‬اینکه نظارت نمی شود نظارت ان است که‬ ‫نظرناظردخیلباشد‪،‬شمامحکمبگیریدهرکسخواست‬ ‫می ماندهرکسنخواستدنبالکاردیگریمی رود‪».‬سپس‬ ‫از ایت اهلل راستی کاش��انی می خواهند نسبت به سازمان‬ ‫کنترل بیشتری کرده و حراست و نیز دخالت کند‪ .‬به دنبال‬ ‫اشکار شدن نظر صریح امام در مورد نظارت و کیفیت ان و‬ ‫نیز حدود و اختیارات نماینده امام‪37،‬نفر از اعضای چپ‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اس�لامی در ‪ 20‬دی ماه‪1361‬‬ ‫در نامه ای به ایت اهلل راستی کاش��انی از عضویت در این‬ ‫سازمان استعفا دادند‪ .‬مهرماه‪ 1365‬ایت اهلل راستی کاشانی‬ ‫در نامه ای به امام‪ ،‬از ایشان خواس��ت تا با استعفای وی و‬ ‫انحالل سازمان موافقت فرمایند که ایشان نیز پنج روز بعد‬ ‫با این دو درخواست موافقت می فرمایند‪ .‬به هر روی باید‬ ‫گفت؛ حسین فدایی از ابتدا در مقابل چپ گرایان سازمان‬ ‫که بعدها در اواسط دهه ‪ 60‬س��ازمان مجاهدین انقالب‬ ‫اسالمی را بازسازی کردند مرزبندی داشت و در طول زمان‬ ‫به طورکاملازسازمانجداشدوبعدهاتشکیالتجدیدی‬ ‫در مقاب��ل اصالح طلبان ایجاد کرد؛ جمعی��ت ایثارگران‬ ‫انقالب اسالمی‪g.‬‬ ‫غالمرضا معصومی‬ ‫ممیزی کتاب خسرو و شیرین و تکذیب و تاییدهایی که در این‬ ‫خصوص شد یکی از مهمترین اخباری بود که در روزهای اخیر‬ ‫محل بحث اهالی فرهنگ و ادب بود‪ .‬منظومه ای که حدود ‪9‬قرن‬ ‫از نگارش ان می گذرد‬ ‫نگاه متفاوت به اثار کالسیک‬ ‫خبرنامه‬ ‫بحث قدیمی ممیزی کتاب در ای��ران با پرونده‬ ‫کتاب منظومه خس��رو و ش��یرین نظامی دوباره زنده‬ ‫شد‪ .‬ممیزی کتاب امری اس��ت که همواره موافقان و‬ ‫مخالفانی داش��ته اس��ت‪ .‬موافقان جلوگیری از ورود‬ ‫کتاب های نامناس��ب به جامعه را عامل موافقت خود‬ ‫می دانند و مخالفان با یاداوری فرهنگ جامعه واصل‬ ‫مس��ئولیت اجتماعی این امر را مناس��ب جامعه ای با‬ ‫فرهنگ و تمدن ایرانی نمی دانند‪.‬‬ ‫به هر حال این داس��تان کتاب مفصلی است که‬ ‫ابتدا و انتهایش دارد از حد و مرز بیرون می شود‪.‬‬ ‫بس��یاری از اثار که ب��ه ورطه ممی��زی افتاده و‬ ‫بی سرو صدا مجوز گرفته اند‪ ،‬کم نبوده و تعداد زیادی‬ ‫هم که سر وصدایشان به رسانه ها رسیده کم نبوده‪ ،‬اما‬ ‫این بار س��خن از ممیزی کتابی است که تاکنون کسی‬ ‫برای ممیزی اش استین باال نزده بود‪.‬‬ ‫بح��ث ح��ذف کلم��ات و ابیات��ی از منظوم��ه‬ ‫خسرو وشیرین حکیم نظامی تازه ترین خبری است‬ ‫که به رس��انه ها رس��یده و گویای این است که باز هم‬ ‫سلیقه بر واقعیت برتری یافته و ممیزی به اشعار ‪900‬‬ ‫ساله نظامی هم رسیده است‪ .‬صد البته مدیران معاونت‬ ‫امور فرهنگی در جوابیه ای که به رس��انه ها فرستادند‬ ‫حکایت را تغییر ش��کل یافته اعالم کرده و گفتند که‬ ‫کتاب مجموعه ای برای نوجوانان و بازنویس��ی بوده‪،‬‬ ‫نه اصل اثر و ناش��ر هم اعالم کرد که نه این یکی اصل‬ ‫اثر بوده است‪.‬‬ ‫البته انتظار جامع��ه فرهنگی این ب��ود که الاقل‬ ‫نظامی از تیغ ممیزی ازاد شود‪ ،‬اما انچه درداور است‬ ‫این نکته است که تا چه زمانی باید سلیقه حاکم باشد و‬ ‫بررسی شامل اثاری هم شود که قرون بسیاری در این‬ ‫کشور منتشر شده اند و کسی ذره ای نازک تر از گل هم‬ ‫به این اثار نگفته است‪.‬‬ ‫مسئوالن وزارت ارش��اد در جوابیه خود گفتند‬ ‫که ممیزی هرگز ش��امل اثار کالس��یک نمی شود‪ ،‬اما‬ ‫مصطفی رحماندوست در گفت وگو با یک خبرگزاری‬ ‫اعالم کرد که ممیزی اثار کالس��یک همیش��ه بوده و‬ ‫اثار زی��ادی از تیغ ممی��زی رد نش��ده اند‪ ،‬مگر اینکه‬ ‫بخش هایی حذف شده یا به دلخواه تغییر یافته اند‪.‬‬ ‫ریشه این مش��کل را باید در معیاری دانست که‬ ‫بر اساس ان ممیزان دست به ممیزی یک اثر می زنند‪.‬‬ ‫ایین نامه ضوابط نش��ر کتاب اس��اس و معی��ار تولید‬ ‫محصوالت مکتوب کشور است که از سوی شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی در سال ‪ 1367‬تدوین شده و به‬ ‫تصویب رسیده است‪ .‬این ائین نامه براساس گفته دبیر‬ ‫این شورا در س��ال جاری مورد بازنگری قرار گرفته‬ ‫و تغییراتی در ان صورت گرفته‪ ،‬ام��ا هنوز خبری از‬ ‫ایین نامه تازه به جایی نرسیده و مالک همچنان همان‬ ‫مالک پیشین است‪.‬‬ ‫این ائین نامه ظاهرا مش��کلی ن��دارد‪ ،‬اما انچه به‬ ‫ذهن می اید این اس��ت که به ممیزان اجازه می دهد تا‬ ‫به سلیقه خود دست به ممیزی بزنند و دایره را گاهی‬ ‫چنان تن��گ کنند که نظامی ه��م از ترکش تیر ممیزی‬ ‫خالصی نداشته باشد و گاهی چنان فراخ که بسیاری از‬ ‫کتاب هایی که در دوره های پیشین هم مجوز دریافت‬ ‫نکرده اند‪ ،‬موفق به عبور از سوراخ تنگ ممیزی شوند‪.‬‬ ‫اراده این نوش��ته بر خرده گیری از صدور مجوز‬ ‫برای کتاب های خوبی که در دوره های گذشته مورد‬ ‫تنگ نظری قرار گرفته و حاال مجوز گرفته اند‪ ،‬نیست؛‬ ‫چراکه در همان دوره ها هم ممیزان با استفاده از سلیقه‪،‬‬ ‫بس��یاری از کتاب های مفید را از خوانن��دگان دریغ‬ ‫داشته اند و بس��یاری از کتاب ها دیگر از این گذرگاه‬ ‫عبور کرده اند‪.‬‬ ‫از این دس��ت کتاب ها در همه سال های گذشته‬ ‫بوده اند و تا زمانی که س��لیقه حاکم باشد هم خواهند‬ ‫بود‪ ،‬اما باید از متولیان امر پرس��ید که این وضعیت تا‬ ‫چه زمانی ادامه خواهد یافت و ناشران و نویسندگان‬ ‫این مرز و بوم تا کی باید اثارش��ان در معرض داوری‬ ‫سلیقه ای قرار گیرد‪.‬‬ ‫کشور پاکس��تان در همسایگی کش��ور ما دارای‬ ‫ناشرانی اس��ت که تنها مجوز نش��ر می گیرند و برای‬ ‫کتاب نیازمند دریافت مجوزی از سوی دولت نیستند‪.‬‬ ‫این امر ش��اید به باور بس��یاری از متولیان امر مناسب‬ ‫کشور ما نباشد‪ ،‬اما الزم است تکلیف را یک بار برای‬ ‫همیشه روشن کنیم و ناش��ران و نویسندگان را از این‬ ‫بالتکلیفی برای همیشه برهانیم تا بدانند باید چه کنند‬ ‫و چه اثری را برای بررسی به وزارت ارشاد ببرند و از‬ ‫خیر چه اثاری برای دریافت مجوز بگذرند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫غالمرضا معصومی‬ ‫دراین سطور به‬ ‫بررسی ماجرای‬ ‫ممیزی خسرو و‬ ‫شیرین پرداخته‬ ‫است‬ ‫دربازه ممیزی منظومه خسرو و شیرین‬ ‫‪23‬‬ ‫پرونده ویژه ‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪24‬‬ ‫سقوط قذافی‬ ‫سقوط دیوانه‬ ‫معمر قذافی پس از ‪6‬ماه جنگ و خونریزی توسط مخالفانش محاصره شد‪ .‬جای‬ ‫او نامعلوم است‪.‬طرابلس سقوط کرده و برخی پسرانش دستگیر شده اند‬ ‫‪1‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫پس از شش ماه جنگ در لیبی باالخره مخالفان به طرابلس رسیدند و هر چند سرهنگ قذافی را پیدا نکردند‬ ‫اما پیروزی خود را جش��ن گرفتند‪ .‬تمام تحلیل هایی که در همین چند روز اخیر از وضعیت لیبی منتش��ر شده‬ ‫گویای این واقعیت است که این مرحله‪ ،‬اغاز روندی است که مردم لیبی خواهان ان بودند‪.‬‬ ‫مردم لیبی کنترل ش��هر طرابلس‪ ،‬پایتخت این کش��ور را در دس��ت گرفتند و پس از ان کمیته های مردمی‬ ‫مسئولیت تامین امنیت در طرابلس را برعهده گرفتند‪ .‬نیروهای امنیتی لیبی از شهر طرابلس پایتخت این کشور‬ ‫عقب نشینی کردند‪ .‬بس��یاری از افسران پلیس در طرابلس به مردم پیوس��تند و مراکز پلیس تعطیل شده است‪.‬‬ ‫ساختمان های دولتی در مرکز طرابلس پس از حمله مردم به انها در حال سوختن است‪ .‬با سقوط شهر طرابلس‬ ‫به دست انقالبیون لیبی‪ ،‬حکومت ‪ 42‬س��اله معمر قذافی پایان یافت‪.‬با وجود س��قوط کامل شهر طرابلس اما‬ ‫«باب العزیزیه» مقر اقامت معمر قذافی در این ش��هر همچنان در کنترل نیروهای وابس��ته به او قرار داش��ت و‬ ‫درگیری های پراکنده ای در اطراف این منطقه در جریان بود‪ .‬عملیات نظامی انقالبیون لیبی به نام «سحر عروس‬ ‫دریا» برای ازادسازی ش��هر طرابلس از کنترل نیروهای قذافی یکشنبه ش��ب اغاز و بامداد دوشنبه به سقوط‬ ‫طرابلس منتهی ش��د‪ .‬نکته قابل توجه اینکه گردان های ویژه قذافی که به عنوان گارد ویژه‪ ،‬مسئول حفاظت از‬ ‫حکومت وی بودند‪ ،‬عقب نشینی کرده و تعداد زیادی از اعضای ان خود را تسلیم انقالبیون کرده اند‪ .‬اینترنت‬ ‫در طرابلس بعد از مدت ها‪ ،‬مجددا وصل شد‪.‬‬ ‫در پی تصرف طرابلس‪ ،‬قذافی در ‪ 24‬ساعت سه پیام منتشر کرد که از رادیو پخش شد‪ .‬در این پیام ها وی‬ ‫با مزدور خواندن انقالبیون‪ ،‬انها را متهم به از بین بردن امنیت و زیبایی لیبی کرد و از مردم خواس��ت به سمت‬ ‫طرابلس حرکت کنند و انها را از شهر بیرون کنند‪ .‬صدای قذافی در این نوار ضبط شده‪ ،‬ملتهب و عصبی به نظر‬ ‫می رسید‪ .‬قذافی نه با ارتش خود بلکه با مزدوران خارجی که از کشورهای بلوک شرق در اروپا به ویژه اوکراین‬ ‫و رومانی و کشورهای فقیر افریقایی مثل چاد‪ ،‬سودان و سومالی و غیره استخدام کرده بود به جنگ مردمش‪،‬‬ ‫ارتشش‪ ،‬حکومتش‪ ،‬متحدانش‪ ،‬وفادارانش و خالصه همه مردم لیبی رفت‪ .‬به گفته عبدالباری عطوان‪ ،‬سردبیر‬ ‫روزنامه القدس العربی‪ ،‬او ان قدر جنگید که پول‪ ،‬نیرو و تیرهای تفنگش تمام شد‪ .‬اما اکنون پرسش این است‬ ‫اوال سرانجام سرهنگ معمر قذافی چه خواهد شد؟ ثانیا چه س��ناریوهایی پیش روی اینده لیبی پس از قذافی‬ ‫است؟ پرسش های به ظاهر ساده با پاسخ های متنوع و شاید طوالنی که اذهان بسیاری از کارشناسان را هم به‬ ‫خود مشغول کرده و هم تامل درباره انها‪ ،‬نگرانشان کرده است‪.‬‬ ‫انچه پس از تصرف طرابلس از اهمیت ویژه ای برخوردار است این است که قذافی کجا پنهان شده است؟‬ ‫ایا هنوز وی در طرابلس اس��ت؟ از طرابلس گریخته و در لیبی اس��ت یا با پیش بینی سقوط طرابلس کشور را‬ ‫پیشتر ترک کرده است؟‬ ‫بی شک یکی از مهمترین اتفاقاتی که باعث می ش��ود یک حکومت یا یک نظام سرنگون شود‪ ،‬نابودی یا‬ ‫فروپاشی راس ان نظام است‪ .‬مثال در عراق تا زمانی که صدام حسین زنده بود به رغم اینکه حکومتش در بغداد‬ ‫سقوط کرده بود و نظام تازه ای حیات خود را اغاز کرده بود‪ ،‬امید به انجام عملیات ایذایی و تداوم کشتار برای‬ ‫تصاحب مجدد قدرت توسط عوامل رژیم بعث و وفادارانش زیاد بود‪ .‬ولی همین که صدام حسین کشته شد‬ ‫به رغم اینکه ابتدا ح��س انتقام جویی در میان طرفداران متعصب او وجود داش��ت‪ ،‬به تدریج قوه محرکه برای‬ ‫سرنگونی حکومت جدید عراق از بین رفت و از خشم طرفداران او به تدریج کاسته شد‪ .‬ناامیدی از اینده از‬ ‫یک سو و برخورد جدی حکومت جدید با طرفداران صدام حسین دیگر امیدی برای بازگشت انها به قدرت‬ ‫باقی نگذاشت‪ .‬مثال دیگر را در مورد مصر و تونس می توانیم بیاوریم‪ .‬تا زمانی که طرفداران مبارک و بن علی‬ ‫در حکومت بودند و رهبری یک جریان را بر عهده داشتند‪ ،‬طرفداران انها امیدوار به ادامه مبارزه سیاسی بودند‬ ‫ولی وقتی هر دو نفر سقوط کردند‪ ،‬روند سیر معکوس به خود گرفت و طرفداران انها نتوانستند کاری از پیش‬ ‫ببرند‪ .‬گویی کناره گیری انها از قدرت به دلیل اتخاذ راهکار مس��المت امیز به هیچ وجه قابل مقایسه با فردی‬ ‫مالیخولیایی مثل قذافی نیست‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سرنوشت قذافی‬ ‫سناریوهایی که در انتظار لیبی است‬ ‫‪2‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫به هر حال سرنوش��ت قذافی برای بس��یاری از‬ ‫کارشناسان مهم است‪ .‬به ویژه اینکه قذافی نیز همانند‬ ‫صدام حسین تالش کرده به فرزندان خود قدرت عمل‬ ‫بدهد تا در نب��ودش بتوانند طرفداران��ش را رهبری‬ ‫کنند‪ .‬پس بدین ترتیب‪ ،‬خنثی س��ازی فعالیت نه تنها‬ ‫قذافی بلک��ه فرزندانش در اولوی��ت کار انقالبیون و‬ ‫متحدانشان قرار دارد‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که بس��یاری از تحلیلگران‬ ‫احتمال خودکشی قذافی را دور از ذهن می دانند ولی‬ ‫در عین حال می گویند که به احتمال بسیار او راهی جز‬ ‫جنگیدن تا اخرین لحظه پیش روی خود نمی بیند‪.‬‬ ‫معمر قذافی با تسلط انقالبیون بر طرابلس مخفی‬ ‫ش��د؛ اگر چه پیش از این و از نیمه خرداد نیز کسی او‬ ‫را ندیده بود‪ .‬مخالفان معتقدند که سرهنگ به احتمال‬ ‫زیاد از کشور خارج شده است‪ .‬با پیشرفت انقالبیون‬ ‫به سمت پایتخت سخنرانی های ساعتی قذافی کوتاه‬ ‫و تبدیل به مکالمه های تلفنی از نقاط نامعلوم شد‪.‬‬ ‫همچنان محل اختفای قذافی نامعلوم است اما انچه‬ ‫واضح است اینکه سرهنگ فرصت خارج شدن رسمی‬ ‫از کشور و پناهندگی به کش��ورهای مانند روسیه که‬ ‫نسبت به پذیرش او اعالم امادگی کرده اند را از دست‬ ‫داد‪ .‬به گزارش رویترز‪ ،‬اگر قذافی از طرابلس گریخته‬ ‫باش��د به احتمال زیاد در شهر س��رت به سر می برد‬ ‫که طرفدارانی در انجا دارد و امکان کارش��کنی علیه‬ ‫انقالبیون را خواهد داشت‪ .‬اما اگر در طرابلس به سر‬ ‫می برد به احتمال زیاد در پایگاهی نظامی مخفی شده‬ ‫است‪ .‬سیف االسالم‪ ،‬یکی از پس��ران قذافی دستگیر‬ ‫ش��ده اس��ت اما نیروهای طرفدار قذافی همچنان در‬ ‫نقاط بی شماری از پایتخت مقاومت سرسختانه ای از‬ ‫خود نشان می دهند‪.‬‬ ‫رئیس شورای انتقالی لیبی‪ ،‬مصطفی عبدالجلیل‬ ‫از مق��ر فرماندهی انقالبیون در بنغ��ازی گفت‪« :‬امید‬ ‫است قذافی زنده دستگیر شود و جهان شاهد محاکمه‬ ‫رسمی این دیکتاتور باشد‪».‬‬ ‫یکشنبه گذش��ته اخباری مبنی بر اینکه قذافی به‬ ‫جنوب لیبی س��فر کرده اس��ت تا در مورد خروج از‬ ‫لیبی با مقامات الجزایر مذاکره کند‪ ،‬منتش��ر ش��د؛ اما‬ ‫این خبر به صورت رس��می تایید نشد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫دولت افریقای جنوبی موضوع درخواست پناهندگی‬ ‫قذافی را شایعات بی اس��اس اعالم کرد‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫است این شایعه تا انجا ش��دت گرفت که اعالم شد‬ ‫هواپیماه��ای افریقای جنوبی برای انتقال س��رهنگ‬ ‫عازم لیبی شده اند‪.‬‬ ‫تمام این اخبار در حالی از گوش��ه و کنار شنیده‬ ‫می ش��ود که رهبر لیبی بارها اعالم ک��رده بود تمایلی‬ ‫به ترک وط��ن ن��دارد و اگر به ح��رف خ��ود پایبند‬ ‫مانده باش��د‪ ،‬می ت��وان او را در خیم��ه اش در منطقه‬ ‫باب العزیزیه طرابلس یافت‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫سیف االسالم در طرابلس‬ ‫با وجود انک��ه کمی بع��د از تص��رف طرابلس‬ ‫‪26‬‬ ‫توس��ط انقالبیون لیبی خبرها حاکی از دس��تگیری‬ ‫سیف االس�لام قذافی بود اما سه ش��نبه هفته گذشته‬ ‫او با اعالم اینکه تمام ای��ن اتفاقات تنها یک تله برای‬ ‫انقالبیون بوده اس��ت به س��واالت خبرنگاران پاسخ‬ ‫گفت‪.‬‬ ‫سیف االس�لام قذاف��ی‪ ،‬صبح سه ش��نبه به هتل‬ ‫محل اقامت خبرنگاران خارجی رفته و با انها دیدار‬ ‫و گفت وگو کرد‪ .‬او گفت پدرش س��الم اس��ت و در‬ ‫جای امنی به سر می برد و تاکید کرد که طرابلس تحت‬ ‫کنترل نیروهای قذافی قرار دارد‪ .‬غرب با تکنولوژی‬ ‫پیشرفته خود و با اعمال پارازیت در خطوط ارتباطی‬ ‫و ارسال پیام هایی برای ملت لیبی‪ ،‬جنگ الکترونیکی‬ ‫و رس��انه ای را برای ایجاد هرج و مرج و ش��ورش و‬ ‫اغتش��اش عمومی علیه لیبی راه اندازی کرده اس��ت‪.‬‬ ‫سیف االس�لام قذافی توضی��ح داد ک��ه انقالبیون در‬ ‫طرابلس در دامی افتادند که برای انها پهن شده است‬ ‫و نیروهای سرهنگ موفق شدند س��تون مخالفان را‬ ‫بشکنند‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که پیش از این انقالبیون لیبی‬ ‫از دس��تگیری سیف االس�لام قذافی و دیگر اعضای‬ ‫خان��واده س��رهنگ خب��ر داده بودند و این ش��ایعه‬ ‫به حدی از جدیت رسید که دادستان عمومی دادگاه‬ ‫جنایت ه��ای بین المللی‪ ،‬لوئیس مورین��و اعالم کرد‬ ‫می��ان دادگاه و انقالبیون لیبی در م��ورد نحوه انتقال‬ ‫سیف االسالم به دادگاه که به اتهام ارتکاب جنایت های‬ ‫بی ش��ماری علیه بش��ریت تحت پیگیرد قرار دارد‪،‬‬ ‫مذاکرات��ی صورت گرفته اس��ت‪ .‬اخبار و ش��ایعات‬ ‫غیر رس��می همچنین حاکی از فرار محمد قذافی از‬ ‫دست انقالبیون است که پیش از این خبر دستگیری او‬ ‫منتشر شده بود‪ .‬این خبر را خبرگزاری رسمی فرانسه‪،‬‬ ‫فرنس پرس نیز تایید کرده است‪.‬‬ ‫اوباما نی��ز در پیامی‪ ،‬اوضاع لیب��ی را غیر واضح‬ ‫و مبهم توصیف و اع�لام کرد رژیم قذاف��ی به پایان‬ ‫خط رس��یده اس��ت‪.‬به رغم اظهارات ض��دو نقیض‪،‬‬ ‫درگیرهای��ی در نزدیکی کاخ ریاس��ت جمهوری در‬ ‫بسیاری از تحلیلگران‬ ‫احتمال خودکشی‬ ‫قذافی را دور از ذهن‬ ‫می دانند ولی در عین‬ ‫حال می گویند که به‬ ‫احتمال بسیار او راهی‬ ‫جز جنگیدن تا اخرین‬ ‫لحظه پیش روی خود‬ ‫نمی بیند‪ .‬معمر قذافی‬ ‫با تسلط انقالبیون بر‬ ‫طرابلس مخفی شد؛‬ ‫اگر چه پیش از این و از‬ ‫نیمه خرداد نیز کسی او‬ ‫را ندیده بود‬ ‫باب العزیزیه در طرابل��س همچنان ادام��ه دارد و به‬ ‫جز این نقطه‪ ،‬انقالبیون توانس��ته اند بر بیشتر مناطق‬ ‫طرابلس و تقریبا کل کشور تسلط یابند‪ .‬شایان توجه‬ ‫اس��ت که نام میدان خضرا در طرابل��س نیز به میدان‬ ‫شهدا تغییر کرد اما مردم هنگام حضور در میدان شهدا‬ ‫مورد شلیک گلوله تک تیراندازهای طرفداران قذافی‬ ‫قرار گرفتند‪.‬‬ ‫طبق اعالم یکی از رهب��ران انقالبیون لیبی‪ ،‬انها‬ ‫بر ‪95‬درصد طرابلس از جمله س��اختمان تلویزیون‬ ‫رسمی لیبی تسلط پیدا کرده اند و تنها منطقه طرابلس‬ ‫که به مقر فرماندهی نیروهای قذافی تبدیل شده منطقه‬ ‫باب العزیزیه است که تاکنون مقاومت سرسختی در‬ ‫مقابل انقالبیون از خود نشان داده است‪.‬‬ ‫سناریوهای بعد از قذافی‬ ‫بسیاری از ناظران مسائل لیبی بالفاصله پس از‬ ‫سقوط طرابلس ناخوداگاه به یاد عراق افتادند‪ ،‬از این‬ ‫رو نسبت به تکرار سناریویی شبیه عراق این بار برای‬ ‫لیبی به شدت ابراز نگرانی کردند‪.‬‬ ‫وزارت امور خارج��ه بریتانیا‪ ،‬س��اعاتی پس از‬ ‫سقوط طرابلس با صدور بیانیه ای اعالم کرد‪ ،‬با درس‬ ‫گرفتن از حوادث ع��راق تمام تالش خود را می کنیم‬ ‫که سناریویی ش��بیه عراق در لیبی تکرار نشود‪ .‬شاید‬ ‫به همین دلیل بود که رئیس شورای انتقالی انقالبیون‬ ‫لیبی بالفاصله پس از سقوط طرابلس اعالم کرد‪ ،‬در‬ ‫صورتی که مشاهده کند حس انتقام جویی انقالبیون‬ ‫اغاز ش��ده و به محاکمه های فردی و کش��تار دست‬ ‫زده اند فورا و بی درنگ استعفا خواهد داد‪.‬‬ ‫در همین رابطه انقالبی��ون ‪ 10‬الی ‪ 15‬هزار نیرو‬ ‫برای تامین امنیت طرابلس وارد این شهر کرده اند در‬ ‫حالی که در میان انها هیچ کدام از اهالی ش��رق لیبی‬ ‫حضور ندارند‪.‬‬ ‫در عین حال به گزارش پایگاه خبری‪ -‬تحلیلی‬ ‫ایالف‪ ،‬کارشناسان پیش بینی می کنند که سناریوهای‬ ‫زیر پیش روی اینده انقالب لیبی باشد‪:‬‬ ‫‪ -1‬قذافی ب��ه قبیله خود پناه ببرد و لش��کری از‬ ‫هم پیمانان قبیله ای اش در جنوب تشکیل دهد و تالش‬ ‫کند علیه نظ��ام جدید در طرابلس قی��ام کند و جنگ‬ ‫تازه ای را اغاز کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬انقالبیون حکومتی در طرابلس تشکیل دهند‬ ‫و اجازه ندهند سربازان ارتش و اعضای پلیس قدیم‬ ‫لیبی و هر ان کسی که به نوعی با ایدئولوژی نظام سابق‬ ‫قذافی ارتباط دارد به ان وارد شود‪ .‬عفو عمومی اعالم‬ ‫کنند و به غیر از کسانی که دستش��ان به خون مردم و‬ ‫بی گناهان الوده است‪ ،‬همگی مورد عفو قرار بگیرند و‬ ‫در همین چارچوب به سمت دموکراسی حرکت کنند‪.‬‬ ‫معمر قذافی نیز فرار کرده دستگیر یا کشته می شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬امور از دست انقالبیون خارج شود‪ ،‬شورش‬ ‫و ناارامی سراسر کشور را فرا بگیرد‪ ،‬قذافی و یارانش‬ ‫از فرص��ت اس��تفاده کنند و ضمن ج��ذب نیروهای‬ ‫مردمی سالح توزیع کنند‪ .‬ش��ورش انچنان گسترش‬ ‫یابد و نابودی چنان فراگیر ش��ود که همه زیربناهای‬ ‫کشور را از بین ببرد‪.‬‬ ‫‪ -4‬رهبران انقالبی برای قبضه قدرت وارد جنگ‬ ‫داخلی خونین ش��وند و به یغمای ثروت نفتی کشور‬ ‫پرداخته و با چپاول ان علیه یکدیگر موضع بگیرند‪.‬‬ ‫مثال انها محمد جبریل‪ ،‬مسئول دولت اجرایی شورای‬ ‫انقالبی لیبی است که گفته می شود در ترور سرهنگ‬ ‫عبدالفتاح یونس‪ ،‬رئیس ستاد ارتش نیروهای انقالبی‬ ‫دست داشته چرا که می ترسیده پس از سقوط قذافی‪،‬‬ ‫او دولت را به طور کامل در اختیار بگیرد‪g .‬‬ ‫ارباب‪-‬رعیتی‬ ‫محاکمهمدل‬ ‫پایان‬ ‫پدرخوانده‬ ‫دالیل طوالنی شدن جنگ‬ ‫دادگاه دیکتاتور نمایشی است؟‬ ‫‪3‬‬ ‫دکتر احمد بخشی ‪ /‬معاونت پژوهشی مطالعات افریقا ‪ -‬دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫انجام می شد که این مذاکرات از هفته گذشته در جهتی‬ ‫ش رفت که سقوط طرابلس را قابل پیش بینی کرده بود‪.‬‬ ‫پی ‬ ‫مساله ای که در این مذاکرات بسیار حائز اهمیت بود‪ ،‬عدم‬ ‫حضور معمر قذافی و افراد درون حلقه او در دولت بعدی‬ ‫بود‪ .‬اما از یک هفته قبل بیشتر بحث ها بر سر این موضوع‬ ‫بود که قذافی چگونه برود‪.‬‬ ‫در چند هفته گذش��ته در اخب��ار مربوط به لیبی‬ ‫ش��اهد بودیم که هواپیماهای افریقای جنوبی برای‬ ‫انتقال قذافی و خان��واده او در لیبی ف��رود امدند اما‬ ‫قذافی حاضر به رفتن نشد‪ .‬مس��اله دیگری که باز در‬ ‫چند هفته اخیر مطرح ش��د‪ ،‬رفت��ن قذافی به جنوب‬ ‫تونس از طریق یک هواپیمای ونزوئالیی بود‪ .‬مخالفان‬ ‫حتی حاضر بودند یکسری امتیازهایی از جمله عدم‬ ‫محاکمه قذافی به او بدهند تا او از قدرت کناره گیری‬ ‫کند‪ ،‬اما قذافی حاض��ر به کناره گیری نش��د و کار به‬ ‫جایی رس��ید که تاکنون اخبار از دستگیری پسرانش‬ ‫خبر می دهد و هنوز مشخص نیست که قذافی دستگیر‬ ‫شده اس��ت یا خیر‪ .‬اینها نشان می دهد که مذاکرات با‬ ‫قذافی به نتیجه نرسیده است‪.‬‬ ‫این مذاک��رات تا جای��ی ادامه داش��ت که فضا‬ ‫به نقطه پایانی رس��ید و مش��خص شد بس��یاری از‬ ‫خطوط قرمز قابل مذاکره نیس��ت‪ ،‬چراک��ه از دو ماه‬ ‫قبل معارضین اعالم کرده بودند که حاضر نیستند در‬ ‫فضای پسا قذافی نقشی برای او تعیین کنند‪.‬‬ ‫در حال بازسازی وجهه خودش��ان هستند و این‬ ‫موضوع پیچیدگی های خاص��ی را در مصر ایجاد‬ ‫می کند‪ .‬از دیگر سو گروه های اسالمی که در مصر‬ ‫هستند گروه های منسجمی نیس��تند و تنها گروه‬ ‫منسجم حاضر اخوان المسلمین است‪.‬‬ ‫همچنین س��لفی ها ه��م داخل ای��ن کارزار‬ ‫شده اند و اخوان المسلمین با سلفی ها مشکل دارد‪،‬‬ ‫پس پیش بینی اینکه وضع اینده مصر به چه صورت‬ ‫خواهد ش��د خیلی مش��کل اس��ت و بعید به نظر‬ ‫می رسد که طی ماه های اینده شاهد ارام شدن مصر‬ ‫باش��یم‪ .‬اما در هر صورت محاکم��ه مبارک پیامی ‬ ‫که داش��ت اعالم پایان عمر رژیم مب��ارک بود‪ ،‬اما‬ ‫مهمتر از ان این است که در یک کشور عربی یک‬ ‫دیکتاتور پس از ‪ 30‬سال پای میز محاکمه می رود‬ ‫البته در مورد محاکمه مبارک حرف و حدیث بسیار‬ ‫است که ایا این محاکمه به این صورت باید اجرا‬ ‫می ش��د یا خیر؟ به هر حال محاکمه مبارک با این‬ ‫پیچیدگی هایی که اکنون وجود دارد در کش��وری‬ ‫مانند مصر قدم جدیدی اس��ت‪ ،‬ولی اینکه ایا این‬ ‫محاکمه افکار عمومی را ارام می کند یا خیر بعید‬ ‫به نظر می رسد‪.‬‬ ‫نکته ای که در رابطه با کشورهای عربی نباید‬ ‫فراموش کنیم این اس��ت که کش��ورهای عربی از‬ ‫اقیانوس اطل��س تا کن��اره خلیج فارس‬ ‫س��واحلدر لیبی‬ ‫غرب‬ ‫ش��دی ‬ ‫منس��جم‬ ‫حاصل‬ ‫کش��ورهای‬ ‫بنابراینلیبی زمانی‬ ‫اولی��ه در‬ ‫دارن��د‪،‬‬ ‫پیروزی‬ ‫امت��داد‬ ‫خیلی‬ ‫یکدیگر‬ ‫گفتمانش��رایط‬ ‫نیستند‪ .‬پس‬ ‫حاصل‬ ‫کش��ورها بااطمینان‬ ‫نیروهای ناتو این‬ ‫که در‬ ‫اصال‬ ‫این مثل‬ ‫کشوری‬ ‫ کند و وضع‬ ‫مصرشده‬ ‫لیبیراباتامین‬ ‫کشور‬ ‫منافعشان در‬ ‫فرق مکهیانها‬ ‫شد‬ ‫برایدر‬ ‫یمن‪ .‬اما‬ ‫همچنین‬ ‫نیست و‬ ‫مقایسه‬ ‫قابل‬ ‫تونسدربا لیبی‬ ‫موجود‬ ‫مش��کالت‬ ‫یکی از‬ ‫دیدند‪.‬‬ ‫موضوع‬ ‫ایناز این‬ ‫عربی‬ ‫دیکتاتورهای‬ ‫نتیجه مسلما‬ ‫مجموع‬ ‫مبارزات این‬ ‫سریعتر‬ ‫رسیدن هر چه‬ ‫به‬ ‫ غرب‬ ‫بسته لیبی‪،‬‬ ‫استقبالفارغ از‬ ‫بود که‬ ‫مثل‬ ‫شخصی‬ ‫سیاسیوقتی‬ ‫س��اختارچراکه‬ ‫نخواهند کرد‪،‬‬ ‫نداش��ت‪.‬با اما‬ ‫پدرخوانده از‬ ‫که مش��خصی‬ ‫ارزیاب��ی‬ ‫این‬ ‫معارضینعربی بود‬ ‫کشورهای‬ ‫مبارک‬ ‫ضمیره خصوص‬ ‫نیروهایدرناتو و ب‬ ‫محاکمهاز انکه‬ ‫بالفاصله پس‬ ‫ناخوداگاه‬ ‫ش��ود انها هم‬ ‫وضع‬ ‫کنند‪،‬کهاما‬ ‫رسیدند‬ ‫مجسم‬ ‫نتیجه‬ ‫ توانند‬ ‫را مبهیاین‬ ‫ایتالیا‬ ‫روزی‬ ‫خارجه‬ ‫امورچنین‬ ‫خودشان‬ ‫وزیر‬ ‫شود‬ ‫باعث‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫موضوع‬ ‫س��و این‬ ‫مازیدیگر‬ ‫صفحه‬ ‫کنند‪ ،‬‬ ‫اعتماد‬ ‫لیب��ی‬ ‫معارضین‬ ‫ توانند به‬ ‫بیش��تری به‬ ‫تحوالتهرس��رعت‬ ‫اینتغییر کرد و‬ ‫بازی‬ ‫قدرت‬ ‫شرایطی مسند‬ ‫دیکتاتورها تحت‬ ‫که‬ ‫کنند و به هیچ وجه ان را ترک نکنند‪ .‬این‬ ‫حفظ‬ ‫را‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫خود‬ ‫موضوع بسیار مهم اس��ت و ان را در یمن و لیبی‬ ‫هس��تیم‪ .‬در حقیقت هیچ کس فکرش را‬ ‫ش��اهد‬ ‫اینده لیبی‬ ‫قذافی بعد از‬ ‫نمی کرد که‬ ‫ تردیدهای‬ ‫‪100‬لیبی‬ ‫سیاس��ی‬ ‫دولتاین��ده‬ ‫نس��بت به‬ ‫همچنان‬ ‫سا ل‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫سر کار‬ ‫وجود دارد چراکه این کش��ور ساختار‬ ‫بس��یاری‬ ‫مب��ارکاین جنگ‬ ‫محاکم��هانجا ک��ه‬ ‫ب��ا دارد و از‬ ‫خاص��ی‬ ‫قبیل��ه ای‬ ‫بس��یاری‬ ‫بنابرای��ن‬ ‫ رس��ند‬ ‫ هاییبسیاری‬ ‫نتیجه م‬ ‫س�لاح‬ ‫اکنونبه این‬ ‫ع��رب‬ ‫است‪ ،‬‬ ‫دیکتاتوره��ای‬ ‫طوالنی ش��ده‬ ‫از‬ ‫حفظ‬ ‫را دارد‬ ‫وجود‬ ‫ق��درت‬ ‫ع��ادی‬ ‫مردمباید‬ ‫ توانن��د‬ ‫که مویحتی‬ ‫جای��یهمه‬ ‫در تادس��ت‬ ‫که‬ ‫مقاومت‬ ‫مشکالت در‬ ‫این و این‬ ‫ش��ده‬ ‫ش��ود‪.‬‬ ‫قیمتی که‬ ‫ه��رل ساز‬ ‫ تواندبهمشک‬ ‫کنند؛یحال‬ ‫که م‬ ‫داشت و‬ ‫خواهد‬ ‫اوضاع نیز وجود‬ ‫تقس��یم قدرت‬ ‫زمینه‬ ‫بسیار‬ ‫عربی را‬ ‫کش��ورهای‬ ‫ممکن اس��ت‬ ‫رقابته تر‬ ‫پیچید‬ ‫کشور برای به دست گرفتن دولت‬ ‫درون‬ ‫کند‪g .‬‬ ‫را افزایش می دهد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫کرددرو‬ ‫سقوط‬ ‫طرابلس‬ ‫گذشته‬ ‫گذشتههفته‬ ‫یکشنبهمبارک‬ ‫شب حسنی‬ ‫محاکمه‬ ‫دادگاه‬ ‫کش��ورجدی‬ ‫لیبی‬ ‫وجود دارد‬ ‫مبارزه در‬ ‫ ماه ای که‬ ‫مساله‬ ‫حاصلاماچند‬ ‫تشکیل شد‪،‬‬ ‫مصرتحول‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫در که‬ ‫موجی‬ ‫ادامه‬ ‫لیبی در‬ ‫تحوالت در‬ ‫بود‪.‬‬ ‫حال‬ ‫است‪.‬‬ ‫دادگاه‬ ‫کشوراین‬ ‫نمایش��ی بودن‬ ‫بودن یا‬ ‫هستندو‬ ‫قدرت مصر‬ ‫مصردردرتونس و‬ ‫میالدی‬ ‫س��ال‬ ‫پیش‬ ‫جدیدکه در‬ ‫کس��انی‬ ‫حاضرازتمام‬ ‫اغاز‬ ‫خاورمیانه‬ ‫افریقا و‬ ‫ش��مال‬ ‫کشورهای‬ ‫بهسایر‬ ‫هس��تند و از‬ ‫قبلی‬ ‫حکومت‬ ‫وابس��تگان‬ ‫نحوی‬ ‫فضای‬ ‫برایاز انجا‬ ‫مردملیبی‬ ‫ش��د‪ .‬در‬ ‫ش��ده بود‬ ‫که مبارک‬ ‫محاکمه‬ ‫اغاز فشار‬ ‫دیگر‪ ،‬چون‬ ‫طرف‬ ‫تحوالت‬ ‫بود این‬ ‫بسیار‬ ‫شدهیک‬ ‫سیاسی‬ ‫میانی انتخاب‬ ‫بسته حل‬ ‫یک راه‬ ‫فضایباید‬ ‫این افراد‬ ‫زیاد‬ ‫کوتاه مدت‬ ‫زمانمیان��ی‬ ‫ ح��ل‬ ‫نتیجهاین راه‬ ‫ کردن��د و‬ ‫می‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫بیشتریدرالزم‬ ‫رسیدن‬ ‫برای به‬ ‫برایو‬ ‫مصربود‬ ‫ محور‬ ‫ش��خص‬ ‫اس��ت‪.‬کامال‬ ‫مبارکمرکزی‬ ‫محاکمه دولت‬ ‫درلیبی‬ ‫سابق‬ ‫دیکتاتور‬ ‫کشور‬ ‫قذافی‪ ،‬‬ ‫شخص‬ ‫این مدافع‬ ‫نفتیوکیل‬ ‫درامدهای‪200‬‬ ‫در ح��دود‬ ‫معمرچیزی‬ ‫محاکمه‬ ‫این‬ ‫ایناز پول ان‬ ‫استفاده‬ ‫داش��ت و با‬ ‫دررا کامال‬ ‫محاکمه‬ ‫ک��رده‪ ،‬پس‬ ‫اختیار جمع‬ ‫اطرافدرخودش‬ ‫سیاسی لیبی‬ ‫زیادیدبهر واقع‬ ‫مدت خرید‪.‬‬ ‫اطاعت می‬ ‫نکته‬ ‫سیس��تمانجامید‪.‬‬ ‫طول خواهد‬ ‫مسلما‬ ‫ی امد‪.‬‬ ‫رعیتی به‬ ‫ارباب ‪-‬‬ ‫یک‬ ‫اس��ت‬ ‫حساب ماین‬ ‫وجود دارد‬ ‫محاکمه‬ ‫سیستمدر این‬ ‫دیگری که‬ ‫داش��ت این بود‬ ‫وجود‬ ‫دیگری که‬ ‫مس��اله‬ ‫بسیاری‬ ‫هس��تند که‬ ‫دنبال ان‬ ‫مبارک به‬ ‫که وکالی‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫متندرغلبه‬ ‫در بر‬ ‫حاش��یه‬ ‫افراداین‬ ‫ازکه در‬ ‫امور‬ ‫مس��ند‬ ‫مصر‬ ‫کش��وراکنون‬ ‫دیگری که‬ ‫فعالیتی‬ ‫کشور‬ ‫سیاسی این‬ ‫لیبی‬ ‫مردم‬ ‫این‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫کشانده‬ ‫سیس��تممحاکمه‬ ‫نیزدربه پای میز‬ ‫هس��تند‬ ‫‪ 40‬سال‬ ‫جوانانی که‬ ‫ممکن دسته‬ ‫نداشتند‪ .‬ان‬ ‫دنبال‬ ‫از به‬ ‫کمتر را‬ ‫بس��یاری‬ ‫است ازمس��ائل‬ ‫مساله‬ ‫اطرافیانش‬ ‫قذافی و‬ ‫ غیر از‬ ‫سن‬ ‫اگر‬ ‫فرض بگیریم‬ ‫معمرکه‬ ‫صورت‬ ‫داش��تند ببههاین‬ ‫داشته باش��د؛‬ ‫کش��یدهقدرت‬ ‫دس��ت گرفتن‬ ‫دیگری برای‬ ‫جایگزین‬ ‫شوند‬ ‫در دادگاه‬ ‫دیگران به‬ ‫طنطاوی و‬ ‫اقای‬ ‫نمی‬ ‫ شناختند‪.‬مب��ارک در ان ش��رایط حرف های‬ ‫قطع��ا وکالی‬ ‫بسیاری برای گفتن دارند و شرایط بسیار پیچیده تر‬ ‫مبارزه با تش��کیل این دادگاه از‬ ‫شدننظر من‬ ‫ش��د‪ .‬به‬ ‫طوالنی‬ ‫خواهد‬ ‫س��قوط‬ ‫ش��دن‬ ‫طوالنی‬ ‫دالیل‬ ‫بخواهیم‬ ‫یک اگر‬ ‫ارام کنند و‬ ‫عمومی را‬ ‫افکار‬ ‫ خواهند‬ ‫طرف می‬ ‫باالی ‪83‬‬ ‫موردسن‬ ‫ دانند‬ ‫چون م‬ ‫طرف دیگر‬ ‫دهیم‬ ‫مبارکقرار‬ ‫بررس��ی‬ ‫لیبییرا‬ ‫قذاف��ی در‬ ‫ازدولت‬ ‫بودن‬ ‫همان‬ ‫که به دلیل‬ ‫نتیجهیمی‬ ‫سالاین‬ ‫به‬ ‫بستهبه درازا‬ ‫انقدر‬ ‫محاکمه را‬ ‫ رسیماین‬ ‫ خواهند‬ ‫است م‬ ‫سمت و مرگ‬ ‫خسته‬ ‫حل شود‬ ‫کش��ور به‬ ‫خودی خود‬ ‫فضای‬ ‫موضوع به‬ ‫فضایکهسیاس��ی‪ ،‬‬ ‫بکشند‬ ‫کند‪.‬مورد طوالنی شدن این‬ ‫تمامدر‬ ‫ رفت‪.‬‬ ‫پیش م‬ ‫چیزیرا‬ ‫ش��دنهمه‬ ‫مبارک‬ ‫محاکمه‬ ‫از‬ ‫داش��ت اما‬ ‫وجود ای��ن‬ ‫ دان��م که‬ ‫انتقادهایی‬ ‫هم��واره بعید می‬ ‫در کل م��ن‬ ‫مبارزه‬ ‫کشور‬ ‫امنیتی‬ ‫سیستم‬ ‫ارتش و‬ ‫بهانجا که‬ ‫حکم های‬ ‫اگ��ر‬ ‫حت��ی‬ ‫حکومت‪ ،‬یعن��ی‬ ‫جای��ی برس��د‬ ‫برای‬ ‫فضای��ی‬ ‫برایبود‪،‬‬ ‫ش��ده‬ ‫در‬ ‫صادر کنند‬ ‫اینه��ا‬ ‫خالصههم‬ ‫طرابل��سطوالنی‬ ‫بس��یار بلند و‬ ‫اما‬ ‫ ش��د‪.‬‬ ‫دیده نمی‬ ‫طرابلس‬ ‫ض ها در‬ ‫بازهم اعترا‬ ‫بروز‬ ‫عمومی‬ ‫اف��کار‬ ‫ تواند‬ ‫موق��ت نمی‬ ‫دول��ت‬ ‫جلوی‬ ‫به‬ ‫مخالفان‬ ‫دیدی��م که‬ ‫معارضی��ن و‬ ‫ اش را هم‬ ‫اینکه‬ ‫نمون��ه‬ ‫پ��س از‬ ‫کن��د‪.‬‬ ‫بالفاصله‬ ‫را ارام‬ ‫مب��ارک تجمع‬ ‫طرف��داران‬ ‫س��ری از‬ ‫دادگاه‬ ‫همراهی‬ ‫ش��دند شاهد‬ ‫نزدیک‬ ‫یکپایتخت‬ ‫مرزهای‬ ‫بنابراین‬ ‫بودی��م‪.‬‬ ‫معارضین‬ ‫ نش��ینان ب��ا‬ ‫پایتخت‬ ‫بنابراین پس از‬ ‫داش��تند‪.‬‬ ‫ادعاهایی‬ ‫بودن��د و‬ ‫کرده‬ ‫این‬ ‫اجازه‬ ‫بود که‬ ‫سیاس��ی‬ ‫فضای بسته‬ ‫بروز رسد‬ ‫نظر می‬ ‫بعید به‬ ‫مبارک‬ ‫دیکتاتوری‬ ‫اینس��ال‬ ‫‪30‬‬ ‫اقدامات‬ ‫نمی داد‬ ‫بت��وان هااینرا در‬ ‫کهاعتراض‬ ‫واگرحل و فصل‬ ‫راحت��ی‬ ‫پایتخترا به‬ ‫موض��وع‬ ‫بود‬ ‫ هایاغاز‬ ‫پایتخت‬ ‫انقالبی��ون از‬ ‫مبارزان و‬ ‫ش��ده تنها‬ ‫مردم مصر‬ ‫خواس��ته‬ ‫طرف دیگر‬ ‫کرد‪ .‬از‬ ‫انها مطالبات‬ ‫بلکه داد‪.‬‬ ‫نتیجه می‬ ‫زودترنیست‬ ‫مبارزاتمبارک‬ ‫اینمحاکمه‬ ‫مختصر به‬ ‫مسلما‬ ‫اقتصادی و ایجاد‬ ‫انقالبیون‬ ‫معارضین و‬ ‫پیروزیه‪ ،‬های‬ ‫دلیلخواس��ت‬ ‫جمله‬ ‫دیگریاماازتنها‬ ‫دارند‪ .‬در‬ ‫دست‬ ‫پیروزی‬ ‫نبوده را‬ ‫مصراین‬ ‫دیگردرنیز در‬ ‫تاکنون‬ ‫عامل‬ ‫ هایی که‬ ‫نبودند‪ .‬دو‬ ‫ازادی‬ ‫داشتند‪:‬ازادی های اندک می توان گفت که مردم به‬ ‫رابطه با‬ ‫مطبوعاتودر مصر‬ ‫چراکه‬ ‫رسیده اند‪،‬‬ ‫ شان‬ ‫خواسته‬ ‫س��ایر‬ ‫حضور ناتو‬ ‫خارج��ی‪:‬‬ ‫عوامل‬ ‫‪-1‬‬ ‫ولی هنوز‬ ‫ش��ده اند‬ ‫تاحدودیباازاد‬ ‫در حال‬ ‫مواضع‬ ‫خ��ود‬ ‫حمالت‬ ‫حاضر لیبی ک��ه‬ ‫کش��ورها در‬ ‫درزیرا‬ ‫ اند‪،‬‬ ‫حملهبگیرند‬ ‫موردشکل‬ ‫که باید‬ ‫احزابی‬ ‫این‬ ‫نگرفتهنیز‬ ‫شکلبودند‬ ‫ق��رار داده‬ ‫قذافی را‬ ‫دیکتاتوری مبارک اصال این اجازه را نداد‬ ‫‪ 30‬سال‬ ‫پیروزی موثر بود‪.‬‬ ‫نشان‬ ‫زمانبه مردم‬ ‫خودشان را‬ ‫بتوانند‬ ‫س��بب شد‬ ‫گذش��ت‬ ‫مخالفزمان‪:‬‬ ‫احزابعنصر‬ ‫که ‪-2‬‬ ‫قذافیمختلف‬ ‫گروه های‬ ‫مصر‬ ‫دهند‪ .‬در‬ ‫حضور‬ ‫اطراف‬ ‫دردر‬ ‫حاضر که‬ ‫حالافرادی‬ ‫دس��ته از‬ ‫ان‬ ‫داشتند و جزو طرفداران دولت بودند با گذشت‬ ‫زمان خسته شوند و به جمع مخالفان بپیوندند‪.‬‬ ‫‪ -3‬پیش بین��ی س��قوط‪:‬از زم��ان اغ��از‬ ‫ی در لیب��ی مذاکراتی پس پرده‬ ‫اعتراض های مردم ‬ ‫‪27‬‬ ‫درگیری ها در لیبی از ‪6‬ماه‬ ‫پیش اغاز شده بود و نه تنها‬ ‫بسیاری را بی خانمان کرده بود‬ ‫بلکه جان هزاران نفر را نیز‬ ‫گرفته بود‬ ‫مصالحه در بازسازی لیبی‬ ‫اغاز چالش های بی پایان ناتو‬ ‫جاناتان استیل‬ ‫‪4‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حاال که نبرد نظامی برای لیبیایی ها به پایان رسیده‪،‬‬ ‫چالش های بی پایان ناتو اغاز ش��ده اس��ت‪ .‬بریتانیا‪،‬‬ ‫ فرانس��ه و امریکا به طور خاص‪ ،‬به عنوان یک نیروی‬ ‫قاطع پشت سر مخالفان لیبی قرار داشتند و حاال مسئول‬ ‫بازگردان��دن ارامش و انتقال قدرت در این کش��ور به‬ ‫شمار می روند‪.‬‬ ‫از همان ابتدا مشخص بود که هدف ناتو در لیبی‬ ‫حمایت از غیر نظامیان نیس��ت بلکه تغییر حکومت‬ ‫است‪ .‬در ماه مارس سال جاری ناتو با رای ممتنع چین‬ ‫و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬منطقه پرواز‬ ‫ممنوع بر فراز اسمان لیبی را به تصویب رساند‪.‬‬ ‫در هم��ان روزه��ای اولیه به تصویب رس��یدن‬ ‫قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬نیروهای هوایی‬ ‫ناتو نقش بسیار موثری در ساقط کردن نیروی هوایی‬ ‫قذافی داشتند‪.‬‬ ‫بعدها‪ ،‬حمالت ناتو روی هلی کوپترهای قذافی‬ ‫سبب شد پیشروی مخالفان اسان تر انجام شود‪ .‬هرچند‬ ‫مخالفان دولت لیبی معموال اع�لام می کردند که ناتو‬ ‫اقدامات کافی انجام نمی دهد اما کامال مشخص است‬ ‫که بدون حضور ناتو روند پیروزی انها نیازمند زمان‬ ‫بیشتری بود و پیشرفت انها کندتر انجام می شد‪.‬‬ ‫تامین بی سیم و سایر وسایل ارتباطی توسط ناتو‬ ‫در بهار و تابستان طی جنگ در لیبی بسیار حیاتی بود‪.‬‬ ‫در هفته های گذشته بریتانیا‪ ،‬فرانسه و سایر نیروهای‬ ‫خاص عملیات زمینی در لیبی را اغ��از و به مخالفان‬ ‫کمک کردن��د تا گروه ه��ای مختلف ض��د قذافی را‬ ‫ساماندهی کنند‪ .‬از سوی دیگر حضور این نیروها در‬ ‫خاک لیبی به خلبانان هلی کوپتره��ای ناتو اطالعات‬ ‫الزم را جهت انجام عملیات گوناگون می داد‪.‬‬ ‫این دقیقا تکرار همان عملیاتی بود که هواپیماها‬ ‫و موش��ک های امریکایی به جنگ س��االران ائتالف‬ ‫شمال یک دهه پیش کمک کردند تا کابل را از اشغال‬ ‫طالبان بیرون بیاورند‪ .‬سه هفته بعد‪ ،‬با کمک نیروهای‬ ‫ویژه امریکایی و بمباران شدید‪ ،‬حامد کرزای و سایر‬ ‫فرماندهان ضد طالبان وارد قندهار‪ ،‬دومین شهر بزرگ‬ ‫افغانستان شدند‪.‬‬ ‫قذافی طرفداران اندکی در جهان عرب داش��ت‬ ‫اما نمی توان منکر این مس��اله ش��د که در خیابان های‬ ‫کشورهای عربی این تصور وجود داشت که حمایت‬ ‫غرب از معترضان لیبیایی تنها به خاطر دسترسی انها به‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪28‬‬ ‫نفت لیبی است‪ .‬از همین رو معترضان لیبیایی احتماال‬ ‫به سرعت از ناتو خواهند خواست که خاک کشورشان‬ ‫ر ا ترک کنند‪.‬‬ ‫حتی در میان ‪ 9‬کشور از ‪ 22‬کشور عضو اتحادیه‬ ‫عرب که در ماه مارس از منطق��ه پرواز ممنوع بر فراز‬ ‫لیبی حمایت کرده بودند (سایر کشورها یا رای ممتنع‬ ‫داده بودند یا رای مخالف) نارضایتی از حضور ناتو با‬ ‫وجود قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل کامال مشهود‬ ‫است‪ .‬از همین رو هیچ کشور دیگری خواهان حضور‬ ‫نیروهای ناتو در کشورش نیست‪.‬‬ ‫بهتری��ن انقالب ها انهایی هس��تند ک��ه وطنی‬ ‫باشند مانند انقالب های تونس و مصر‪ .‬انهایی که در‬ ‫خیابان های تونس و میدان تحریر مصر حضور داشتند‪،‬‬ ‫می خواستند شرافت و شان از دست رفته کشورشان‬ ‫را بعد از دهه ها حضور و نقش افرینی امریکا و فرانسه‬ ‫به دست بیاورند‪.‬‬ ‫رهبران جدید لیبی مسیری بس طوالنی در مقابل‬ ‫ایجاد مش��روعیت خود در برابر کش��ورهای عربی و‬ ‫افریقایی می بینند‪ .‬غرب همانطور که ب��اراک اوباما‪،‬‬ ‫رئیس جمهور امریکا یکش��نبه ش��ب پس از سقوط‬ ‫طرابلس اعالم کرد‪ ،‬اصرار دارد اینده لیبی در دس��تان‬ ‫مردم این کشورباشد‪.‬‬ ‫انتظار نمی رود ناتو هر جزء از مسیر پسا قذافی‬ ‫را رهبری کند و این درحالی اس��ت که مسلما به هیچ‬ ‫وجه رهبران شورای انتقالی لیبی چنین اجازه ای به انها‬ ‫نخواهند داد‪ .‬اما ناتو نمی توان��د اینگونه لیبی را ترک‬ ‫کند و هیچ مسئولیتی در قبال انچه در لیبی اتفاق افتاده‬ ‫است نشان ندهد‪.‬‬ ‫خطر اقدامات تالفی جویانه علیه قبایل مرتبط با‬ ‫قذافی همچنان بسیار باالست‪ .‬همچنین ممکن است‬ ‫مردم لیبی به صورت ناعادالنه ای قانون اساسی جدیدی‬ ‫را تصویب و انتخاباتی نه چندان عادالنه را برگزار کنند‪.‬‬ ‫اکنون چند وقتی است که اقدامات قبایل درست‬ ‫و با تعادل انجام می شود و با وجود انکه بالفاصله پس‬ ‫از تصرف طرابلس دو پس��ر قذافی را دستگیر کردند‪،‬‬ ‫انها را شکنجه یا ترور نکردند‪ .‬انها از طرفداران خود‬ ‫خواستند از خود خویشتنداری نشان دهند‪.‬‬ ‫ازم��ون حقیقی چند هفت��ه دیگ��ر خواهد بود‪،‬‬ ‫ زمانی که تمرک��ز بین المللی روی لیب��ی دیگر وجود‬ ‫ندارد‪ .‬تجربه افغانس��تان پس از طالبان امیدوار کننده‬ ‫نیس��ت‪ .‬انها به پیروی تس��لیم ش��دند و با بی صبری‬ ‫پیش رفتند‪ .‬دولت جدید وارد جایگاه خود شد و این‬ ‫درحالی بود که بخش اعظمی از جمعیت پشتون ها و‬ ‫جنگ ساالران به حاشیه رانده ش��ده بودند‪ .‬در نتیجه‬ ‫ارزش ها تضعیف شدند و طالبان به زودی دریافت که‬ ‫سرزمین حاصل خیزی را در اختیار دارد که می تواند در‬ ‫ان دوباره خود را سازماندهی کند‪.‬‬ ‫هرچند شرایط در لیبی متفاوت است‪ ،‬اما واقعیت‬ ‫این است که در لیبی هم قبایل مختلفی وجود دارند که‬ ‫شرایط را همان اندازه دشوار می کند‪ .‬مصالحه و اشتی‬ ‫بهترین کلید انتقال ارام قدرت است‪.‬‬ ‫در ماه جوالی‪ ،‬ژنرال عبدل فتاح یونس که سال ها‬ ‫در حلقه مرکزی دولت قذافی فعالیت کرده بود پیش‬ ‫از انکه به عنوان فرمانده نظامی شورای دولت انتقالی‬ ‫شروع به فعالیت کند توس��ط قبایل لیبیایی کشته شد‪.‬‬ ‫این نشانه خوبی نیست‪.‬‬ ‫حتی اگر بنغازی و طرابلس این روزها پیروزی‬ ‫خود را جش��ن بگیرند‪ ،‬مهم اس��ت که جهان توجه‬ ‫خود را از نقاط ضعف لیبی دور نکند‪ .‬اگر ش��رایط‬ ‫عادی پیش نرود مسلما جهان‪ ،‬ناتو را مقصر خواهد‬ ‫دانس��ت‪g.‬‬ ‫منبع‪ :‬گاردین‬ ‫جاناتان استیل‪ ،‬کارشناس‬ ‫امور بین الملل روزنامه‬ ‫گاردین و ستون نویس این‬ ‫روزنامه معتقد است که از‬ ‫همان ابتدا مشخص بود هدف‬ ‫ناتو در لیبی تغییر حکومت‬ ‫است‬ ‫پایان چالش برانگیز‬ ‫تنها چهار قدم تا سرنگونی‬ ‫بورجو کروملی‬ ‫‪5‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫اگر پیشرفت های چش��مگیر اخیر مخالفان‬ ‫معمر قذافی‪ ،‬رهبر لیبی که انها را به سمت طرابلس‬ ‫کشاند نبود‪ ،‬مسلما رهبران غربی چیزی به جز چند‬ ‫جمله با دقت انتخاب شده نمی گفتند‪ .‬اما رسیدن‬ ‫مخالفان به طرابلس به انه��ا این فرصت را داد که‬ ‫احساسات بیشتری در مورد نبردی نشان دهند که‬ ‫به پایان نزدیک می ش��ود‪ .‬حاال اگر سقوط رژیم‬ ‫معمر قذافی انتقادها از نات��و در لیبی را خاموش‬ ‫کند‪ ،‬مسلما روند پسا دیکتاتوری در لیبی و ادامه‬ ‫جنگ داخلی در این کشور سواالت جدیدی را در‬ ‫ارتباط با جامعه بین الملل��ی و نقش ان در چالش‬ ‫لیبی به همراه خواهد داشت‪.‬‬ ‫اواس��ط روز دوش��نبه (هفته گذشته) کامال‬ ‫مشخص بود که مخالفان لیبیایی که روز یکشنبه‬ ‫وارد طرابلس شده بودند به پیش��رفت های قابل‬ ‫مالحظه ای دست پیدا کرده اند و پس از ‪ 42‬سال‬ ‫تنها چند قدم با س��رنگونی رژی��م قذافی فاصله‬ ‫دارند‪ .‬روز دوش��نبه اخبار ش��بکه های مختلف‬ ‫جهان گزارش دادند که مبارزان مخالف تمام شهر‬ ‫طرابلس به جز ‪ 10‬تا ‪ 15‬درص��د ان را در اختیار‬ ‫گرفته اند و دو پسر قذافی را نیز دستگیر کرده اند‪.‬‬ ‫این پیشرفت خیره کننده پس از ماه ها بن بست در‬ ‫جنگ داخلی لیبی سبب شد تا نیکوال سارکوزی‪،‬‬ ‫ رئیس جمهور فرانس��ه و انگال مرکل‪ ،‬صدراعظم‬ ‫المان ب��رای بار دیگر از قذاف��ی خواهش کنند تا‬ ‫این ظاهر بیهوده قدرت را رها کند و دس��ت از مبارزه‬ ‫بکشد تا لیبی خون و خونریزی کمتری را شاهد باشد‪.‬‬ ‫به طور مش��ابه‪ ،‬باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا به‬ ‫معمر قذافی هش��دار داد ک��ه وی و رژیمش باید این‬ ‫مساله را درک کنند که نقش انها به اخر رسیده است‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که روز دوش��نبه‪ ،‬الن ژوپه‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه فرانس��ه با برگزاری یک کنفرانس خبری‬ ‫از برگزاری جلسه ای در هفته اینده با حضور مقامات‬ ‫غربی و نمایندگان دول��ت انتقالی لیبی برای بحث در‬ ‫مورد انتقال منظم قدرت و روند بازسازی این کشور‬ ‫تحت هماهنگی س��ازمان ملل متحد خب��ر داد‪ .‬ژوپه‬ ‫همچنین به قذافی اعالم کرد که داستان به پایان رسیده‬ ‫و جنگ همین حاال باید پایان بگیرد‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه هرج و مرج و س��ردرگمی ای که در‬ ‫وقایع لیبی وجود داشت‪ ،‬مشکل است بخواهیم به طور‬ ‫کامل توضیح دهیم که چرا شورشیان با چنین سرعت‬ ‫خیره کنن��ده ای از بن بس��ت قبلی بی��رون امدند و در‬ ‫نهایت پیروز شدند‪ .‬با توجه به گزارش های نیویورک‬ ‫تایمز پیشرفت های دو هفته اخیر با افزایش هماهنگی‬ ‫و برنامه ریزی بین نیروهای هوایی ناتو و شورش��یان‬ ‫لیبی بوده اس��ت‪ .‬به صورت دقیق‪ ،‬اقدامات یکپارچه‬ ‫بین ش��به نظامیان لیبی و نظارت نات��و و هواپیماهای‬ ‫بمب افکن انها مش��خصه دیگری برای مقابله نظامی‬ ‫علیه قذافی بود‪.‬‬ ‫پیش تر فرانسه و انگلستان مشاوران نظامی ای به‬ ‫لیبی ارس��ال کرده بودند تا مخالفان قذافی را اموزش‬ ‫دهند‪ ،‬بعد از ان پاریس اع�لام کرد که انها را مجهز به‬ ‫سالح نیز می کند‪ .‬اتخاذ تصمیم های جدید توسط‬ ‫واشنگتن و لندن برای دنباله روی از پاریس برای‬ ‫به رس��میت ش��ناختن مخالفان لیبی سبب شد تا‬ ‫میلیاردها دالر قذافی که بلوکه شده بود به بنغازی‬ ‫فرستاده شود تا انها بتوانند به جنگ ادامه دهند؛ در‬ ‫نهایت‪ ،‬افقی که مدت ه��ا همه در انتظار ان بودند‬ ‫نمایان شد‪.‬‬ ‫کری��م امیلی بیت��ار‪ ،‬یک��ی از کارشناس��ان‬ ‫خاورمیان��ه در موسس��ه رواب��ط اس��تراتژیک‬ ‫و بین الملل��ی پاری��س می گوید‪« :‬این پیش��رفت‬ ‫ناگهانی توس��ط شورشیان نش��انه ای از اموزش‬ ‫بهتر‪ ،‬کمک ه��ای مالی و نظامی اس��ت که در این‬ ‫مدت به انها داده شده است‪ .‬این جنگ مشکالت‬ ‫جدی ای را ب��رای دیوید کامرون‪ ،‬نخس��ت وزیر‬ ‫انگلستان و همچنین س��ارکوزی به وجود اورده‬ ‫بود که خودشان را برای انتخابات بعدی در بهار‬ ‫اینده ام��اده می کردند‪ .‬حتی اوبام��ا نیز در مقابل‬ ‫پرسش های جدی قرار داش��ت‪ .‬بنابراین نتایجی‬ ‫که اکنون به دست امده است یک موفقیت و یک‬ ‫پیشرفت واقعی است که هم مخالفان لیبی در ان‬ ‫سهیم هس��تند و هم رهبران غربی که در شش ماه‬ ‫گذش��ته هزینه های مداخله در لیب��ی را پرداخته‬ ‫بودند‪».‬‬ ‫بنابراین در چنین شرایطی چرا دیپلمات های‬ ‫واش��نگتن‪ ،‬لندن و پاری��س با س��قوط طرابلس‬ ‫نفس راحتی نمی کشند؟ این مساله از ان روست‬ ‫که خود ای��ن دیپلمات ها می دانند ک��ه پایان نبرد‬ ‫داخلی در لیبی در واقع اغ��از دوره ای از بی ثباتی‬ ‫در این کشور اس��ت که انها هم سهم بسزایی در‬ ‫ان داش��ته اند‪ .‬بیتار معتقد اس��ت ک��ه حاال توجه‬ ‫کشورهای غربی به این مساله جلب شده است که‬ ‫ایا باید برای فضای پسا قذافی نفوذ خود را برای‬ ‫جلوگیری از عملیات تالفی جویانه یا قتل عام های‬ ‫شدید افزایش دهند یا خیر‪ .‬بیتار هشدار می دهد که‬ ‫این مساله تنها به چند دستگی در لیبی دامن می زند‪.‬‬ ‫انچه از اخبار مرب��وط به لیبی می ش��نویم چنین‬ ‫بر می اید که روزهای اینده نقش بسیار مهمی در‬ ‫ش��کل دادن دیدگاه های بازیکن��ان اصلی دارد تا‬ ‫اقدام نهایی برای یکپارچگی را انجام دهند‪.‬‬ ‫هنوز بحث های بس��یاری در ارتباط با ادامه‬ ‫حضور ناتو در لیبی وجود دارد‪ .‬یکی از عمده ترین‬ ‫انها این اس��ت که ایا ادامه حضور ناتو در لیبی از‬ ‫نظر قانونی امکان پذیر اس��ت یا خیر‪ .‬چراکه ناتو‬ ‫برای حمای��ت از غیر نظامیان لیبیای��ی در مقابل‬ ‫نیروهای قذافی وارد این کش��ور شده بود و حاال‬ ‫که طرابلس سقوط کرده‪ ،‬مسلما دیگر این فاکتور‬ ‫از بین رفته است‪ .‬در حال حاضر هیچ دلیلی برای‬ ‫اقدامات مشکوک شورشیان لیبی وجود ندارد‪ .‬این‬ ‫درحالی اس��ت که افزایش بحث ها بر سر قانونی‬ ‫بودن حضور نات��و و فعالی��ت ان در چارچوب‬ ‫س��ازمان ملل در میان افکار عمومی کش��ورهای‬ ‫غربی افزایش پیدا کرده است‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫‪29‬‬ ‫عبدالسالم جلود‪،‬‬ ‫نخست وزیر‬ ‫پیشین لیبی که‬ ‫طی سال های‬ ‫‪ 1972‬تا ‪1977‬‬ ‫میالدی این مقام‬ ‫را در اختیار‬ ‫داشت‪ ،‬در استانه‬ ‫سقوط پایتخت‬ ‫خود را به مخالفان‬ ‫تسلیم کرد تا‬ ‫ضربه بزرگ‬ ‫دیگری بر پیکره‬ ‫رژیم لیبی وارد‬ ‫شود‬ ‫بازگشت شریک سابق سرهنگ‬ ‫عبدالسالم جلود گزینه غرب برای به دست گرفتن قدرت بعد از قذافی است‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حمیدرضا خراسانی‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫از بارزترین ویژگی های دیکتاتورها ان است که‬ ‫خدمات یاران قدیمی را به سادگی فراموش می کنند‪.‬‬ ‫و معم��ر قذاف��ی یک��ی از خونخوارتری��ن‬ ‫دیکتاتورهای معاصر اس��ت‪ .‬کس��ی که ‪ 42‬س��ال با‬ ‫شیوه هایی عجیب بر لیبی حکم راند تا شاهد سقوط‬ ‫پایتختش باشد‪ .‬گرچه هنگامی که این جمالت نوشته‬ ‫می شود درگیری ها در طرابلس هنوز ادامه دارد‪ ،‬با این‬ ‫حال سقوط رژیم سرهنگ قطعی شده است‪.‬‬ ‫اما تنها ‪ 48‬ساعت پیش از رس��یدن مخالفان به‬ ‫طرابلس مردی خود را تسلیم انقالبیون کرد که سال ها‬ ‫مرد شماره دو نظام قذافی بود‪.‬‬ ‫مخالفان قذافی با پش��تیبانی هوای��ی ناتو موفق‬ ‫شدند چندین ش��هر و منطقه اس��تراتژیک در لیبی را‬ ‫به تصرف خود در اورند و هر چه بیشتر به طرابلس‪،‬‬ ‫پایتخت لیبی‪ ،‬نزدیک ش��وند و در ای��ن میان بود که‬ ‫مخالفان ویدئویی را منتش��ر کردند ک��ه جلود را در‬ ‫یکی از مراکز انان در ش��هر «س��ینتان» نشان می داد‪.‬‬ ‫در این فیلم جلود لبخند بر لب داش��ت و با مخالفان‬ ‫دس��ت می داد‪ .‬جلود پیش تر نخست وزیر لیبی بود و‬ ‫مرد شماره ‪ ۲‬لیبی به ش��مار می امد‪ ،‬اما در دهه ‪۱۹۹۰‬‬ ‫میالدی مورد بی مهری قذافی ق��رار گرفت و تمامی‬ ‫ مص��ادر دولتی خود را از دس��ت داد‪ .‬جل��ود پس از‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی س��فری نیز به ایران داشت‪.‬‬ ‫روشن نیست که جلود در ماه های اخیر چه موضعی‬ ‫در قبال قذافی داشته اس��ت‪ .‬گفته می شود وی تحت‬ ‫نظر نیروهای امنیتی بوده و پاس��پورتی نیز در اختیار‬ ‫نداشته اس��ت‪ .‬در هفته های پیش از سقوط طرابلس‬ ‫بسیاری از مقامات ارش��د دولت لیبی به قذافی پشت‬ ‫کرده و به مخالفان پیوستند‪.‬‬ ‫عبدالس�لام جلود که عضو فرماندهی انقالب‬ ‫سپتامبر لیبی است که نظام پادشاهی را در این کشور‬ ‫‪30‬‬ ‫سرنگون و معمر قذافی‪ ،‬دیکتاتور لیبی را سر قدرت‬ ‫اورد‪ ،‬همزمان با سقوط طرابلس در گفت وگو با شبکه‬ ‫تلویزیون��ی العربیه اعالم ک��رد‪« :‬قذافی هرگز جرات‬ ‫خودکش��ی نخواهد داش��ت‪ ،‬اما این احتمال وجود‬ ‫دارد که به یکی از نزدیکان خود دس��تور دهد تا وی‬ ‫را بکشد‪».‬‬ ‫نخست وزیر اسبق لیبی درباره رویدادهای اخیر‬ ‫این کشور می گوید‪« :‬نقش��ه قذافی این بود که با تمام‬ ‫قدرت‪ ،‬انقالب را در نطف��ه خفه کند‪ ،‬به همین خاطر‬ ‫بیش��تر نیروها و گردان هایش را با بهترین سالح ها به‬ ‫بنغازی‪ ،‬مصرات��ه‪ ،‬البریقه و الجبل الغربی فرس��تاد و‬ ‫هنگامی که این نیروها شکس��ت خوردند‪ ،‬دیگر در‬ ‫منطقه غرب��ی طرابلس‪ ،‬مقاومتی وجود نداش��ت که‬ ‫بتواند مانع ورود انقالبیون ش��ود‪ ».‬جل��ود که با فرار‬ ‫از طرابلس به ایتالیا رفته افزود‪« :‬زمانی که ش��هرهای‬ ‫الزاویه‪ ،‬سبراطه و سایر شهرها به دست انقالبیون افتاد‪،‬‬ ‫عمال نظام لیبی سقوط کرد و دیگر حتی روند خروج‬ ‫قذافی از کش��ور براس��اس یک طرح بین المللی نیز‬ ‫بی معنی بود و وی دیگر راهی برای خروج از بحران‬ ‫در دست نداشت‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه قذافی طی دورانی که قدرت‬ ‫را در لیبی در دست داشت‪ ،‬ملت‪ ،‬اقتصاد و ارزش های‬ ‫این کشور را نابود کرد‪ ،‬گفت‪« :‬واژه دیکتاتور و فرعون‬ ‫برای قذافی کم است‪ ،‬چراکه وی جنگی جهت کشتار‬ ‫جمعی ملت لیبی اغاز کرد‪».‬‬ ‫عبدالس�لام جلود بعد از پیوستن به مخالفان در‬ ‫پیامی خطاب به نیروهای قذافی گفت‪« :‬شما به خاطر‬ ‫رژیمی با مردم خود می جنگید که در بستر مرگ قرار‬ ‫دارد و نفس های اخر خود را می کشد؛ شما باید دست‬ ‫از حمای��ت از قذاف��ی بردارید و به جم��ع انقالبیون‬ ‫بپیوندید‪».‬‬ ‫حاال وی در ایتالیا از نامزدهای به دست گرفتن‬ ‫رهبری کشور ازاد شده لیبی اس��ت‪ .‬فرانکو فراتینی‪،‬‬ ‫وزیر خارجه ایتالیا در واکنش به پیروزی های مخالفان‬ ‫در پایتخت لیبی گفت که مخالفان برای انتقال قدرت‬ ‫باید تصویری قدرتمند اما ب��دون خونریزی از خود‬ ‫نشان دهند‪ .‬فراتینی در مورد اینکه چه کسی می تواند‬ ‫چنین جایگزینی برای قذافی باشد گفت ‪«:‬کسی مانند‬ ‫عبدالسالم جلود فرد ش��ماره دو سابق لیبی که اکنون‬ ‫در ایتالیاست ویژگی های یک رهبر خوب را دارد‪ .‬من‬ ‫بر این باورم که بس��یاری از مردم نقش مهم وی را در‬ ‫بازسازی لیبی خواهند پذیرفت‪».‬‬ ‫حاال کار قذاف��ی به پایان رس��یده‪ ،‬ول��ی مردم‬ ‫لیبی تازه در اغاز راه بازس��ازی کشورشان هستند و‬ ‫مغضوبین س��رهنگ افق های تازه ای پیش روی خود‬ ‫دارن��د‪ .‬نه تنها جلود که س��ال ها پی��ش مورد غضب‬ ‫قرار گرفته بود‪ ،‬بلکه بس��یاری از همراهان قذافی هم‬ ‫با تشدید بحران این کش��ور و با اصرار رهبر لیبی بر‬ ‫کشتار از وی جدا شدند‪ .‬ابتدا ژنرال عبدالفتاح یونس‬ ‫العبیدی‪ ،‬وزیر کشور لیبی اس��تعفا داد و از نیروهای‬ ‫مسلح لیبی خواست از اعتراض های مردم این کشور‬ ‫علیه معمر قذافی حمایت کنند‪.‬‬ ‫مصطف��ی محمد عبدالجلیل ک��ه در حمایت از‬ ‫اعتراضات از س��مت وزارت دادگستری کناره گیری‬ ‫کرده بود در ش��هر بنغاری ریاس��ت دولت موقت را‬ ‫بر عهده گرفت‪ .‬دیپلمات های لیبیایی در سازمان ملل و‬ ‫سفارتخانه های مختلف هم به مردم لیبی پیوستند‪g .‬‬ ‫جلود پیش تر‬ ‫نخست وزیر لیبی بود‬ ‫و مرد شماره ‪ ۲‬لیبی‬ ‫به شمار می امد‪ ،‬اما در‬ ‫دهه ‪ ۱۹۹۰‬میالدی‬ ‫مورد بی مهری قذافی‬ ‫قرار گرفت و تمامی‬ ‫ مصادر دولتی خود را از‬ ‫دست داد‪ .‬جلود پس از‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫سفری نیز به ایران‬ ‫داشت‪ .‬روشن نیست‬ ‫که جلود در ماه های اخیر‬ ‫چه موضعی در قبال‬ ‫قذافی داشته است‬ ‫هدیه ما‬ ‫از انقالبیون لیبی‬ ‫از عمر مختار تا معمر قذافی‬ ‫تورج صفری‬ ‫‪7‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫از بنغازی تا طرابلس را می ش��ود در کویر کوبید‬ ‫و رفت به سوی ازادی‪ .‬خود عمر مختار گویی سوار‬ ‫اسب اس��ت و می تازد‪ ،‬یکی از شبکه های ماهواره ای‬ ‫شنبه ش��ب گذش��ته فیلم عمر مختار را گذاشته بود و‬ ‫البه الیش تبلیغات خیلی عجیبی در مورد قرص های‬ ‫افزایش قد پخش می ک��رد‪ .‬عمر مختار ب��ا ان چهره‬ ‫نورانی اش در هنگام عبادت و چهره مصمم در وقت‬ ‫نبرد‪ ،‬یکی از ادم های مهم قرن بیس��تم است‪ .‬در یک‬ ‫صحنه یگانی از ایتالیایی ها را قلع و قمع کردند‪ ،‬می ماند‬ ‫یک افسر جوان‪ ،‬انقالبیون می خواهند او را بکشند که‬ ‫عمر مختار می گوید ما اسیر را نمی کشیم و بعد پرچم‬ ‫ایتالیا را می دهد دستش و می گوید برو به فرمانده ات‬ ‫بگو این پرچم در صحرای ما جایی ندارد‪ .‬این فیلم را‬ ‫سرهنگ ساخته بود؛ جایی که او چند سالی بود انقالب‬ ‫رهایی بخش خود را بر ضد نظام س��لطنتی انجام داده‬ ‫بود و چهره ای موجه بود در می��ان اعراب و با جمال‬ ‫عبدالناصر بر سر رهبری عرب منازعه داشت‪.‬‬ ‫عمر مختار در زمان اشغال کشورش توسط ارتش‬ ‫ایتالیا در مدارس علوم دینی مش��غول درس و بحث‬ ‫بود‪ .‬او در کس��وت و لباس روحانیت تحمل حضور‬ ‫بیگانگان و تسلط سربازان اجنبی بر کشورش را ننگ‬ ‫می دانس��ت و وارد مبارزه با متجاوزان به سرزمینش‬ ‫ش��د‪ .‬او هزاران نف��ر از صحرانش��ین های لیبی را در‬ ‫محور مبارزه با دشمن گرد اورد‪ .‬اساس لیبی بر قبایل‬ ‫و طوایف متعدد با س��نن و اداب و رس��وم گوناگون‬ ‫شکل گرفته اس��ت‪ ،‬بروز اختالف در چنین مملکتی‬ ‫هزینه چندانی نمی خواه��د؛ تفرقه بینداز و حکومت‬ ‫بکن فقط تز انگلیسی ها نبوده اس��ت و سوابق دیگر‬ ‫دولت های استعمارگر در این زمینه کمتر از استعمار‬ ‫پیر نیست‪ .‬هنر بزرگ و تاریخی عمر مختار ان بود که‬ ‫از قبایل متشتت کشورش صفی واحد و نیرویی متحد‬ ‫ساخت که یک هدف را دنبال می کرد و ان هم بیرون‬ ‫راندن اشغالگران و ازادی وطن بود‪.‬‬ ‫بیست سال تمام رهبری مبارزات ضد استعماری‬ ‫را شخصا برعهده داشت و در میدان جنگ دالوری ها‪،‬‬ ‫رش��ادت ها و تدبیرهایی از خود نشان داد که حیرت‬ ‫افسران بلند پایه و مقامات سیاسی ایتالیا را برانگیخت‪.‬‬ ‫حربه ها و ش��یطنت های مختل��ف فرماندهان ارتش‬ ‫اشغالگر نتوانست اراده مصمم و متکی به ایمان عمر‬ ‫مختار را سس��ت و ناکارامد کند‪ .‬حمله های ناگهانی‬ ‫و برق اس��ای عمر مخت��ار و نیروهای تح��ت امرش‪،‬‬ ‫ارتش ایتالیا را به س��توه اورده بود‪ .‬گ��راز یانی‪ ،‬یکی‬ ‫از فرماندهان ارتش ایتالی��ا در لیبی می گوید‪« :‬فقط در‬ ‫مدت بیست ماه‪ 263 ،‬جنگ بین دو طرف رخ داد که‬ ‫هربار از جانب گروه عم��ر مختار‪ ،‬ضربه های مهلکی‬ ‫بر پیکره ارت��ش ما وارد می ش��د‪ ».‬در تاریخ مبارزات‬ ‫مردم لیبی امده است که عمر مختار در اکثریت قریب‬ ‫به اتفاق جنگ ها ش��خصا در حمالت حضور داشته‬ ‫است‪ 11 .‬س��پتامبر س��ال ‪ 1310(1931‬خورشیدی)‬ ‫اخرین نبردی است که بین نیروهای دشمن و مجاهدان‬ ‫لیبیایی به فرماندهی عمر مختار رخ داد‪ .‬در این عملیات‬ ‫اکثر مبارزان شرکت کننده در حمله شهید و عمر مختار‬ ‫به دست دشمن اسیر می ش��ود‪ .‬سربازان و فرماندهان‬ ‫ایتالیایی هرگز باور نکرده بودن��د که این پیر مرد همان‬ ‫فرمانده ش��جاع‪ ،‬دالور‪ ،‬متدین و دشمن ستیزی است‬ ‫که بیست سال است ارام و قرار را از انان گرفته است‪.‬‬ ‫عمر مختار چنان ابهت و هیبتی داشت که در اسارت نیز‬ ‫از او وحشت داشتند و بنابراین تنها چهار روز پس از‬ ‫اسارتش وی را به شهادت رساندند‪.‬‬ ‫تاریخ نگاران شهادت داده اند که صحنه بازجویی‬ ‫عمر مختار در دادگاه ایتالیایی ها بسیار تحسین برانگیر‬ ‫بوده است‪ .‬او همچون قهرمانان حماسه ساز با شجاعت‬ ‫تمام سخن گفت و با افتخار از مبارزات ملتش در برابر‬ ‫اش��غالگران دفاع کرد و مس��ئولیت همه حمالت را‬ ‫پذیرفت‪ .‬فیلم سینمایی عمر مختار گوشه ای از زوایای‬ ‫اخالقی‪ ،‬دینداری‪ ،‬شهامت‪ ،‬مردم داری‪ ،‬بیگانه ستیزی‬ ‫به معنای مخالفت با تس��لط بیگانگان بر کش��ورش‪،‬‬ ‫متانت و خونس��ردی در دادگاه نظام��ی ایتالیایی ها‪،‬‬ ‫امادگی برای ش��هادت در راه هدف و‪ ...‬وی را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬نام و اوازه عمر مختار به دلیل برخورداری از‬ ‫یار و فداکاری درراه سربلندی ملتش بوده است‪ .‬عمر‬ ‫مختار سردار و ازاد مرد کشور لیبی بوده و تا ابد الدهر با‬ ‫همین عنوان باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫معمر قذافی‪ 11‬س��ال بعد از شهادت عمر مختار‬ ‫به دنیا ام��د و حاال هفتاد س��ال از عم��ر او می گذرد؛‬ ‫‪ 42‬سال حرف اول را می زد و حرف اخر را هم‪ .‬خود و‬ ‫فرزندانش افسانه ای ساخته اند از لیگ برتر انگلستان تا‬ ‫بازار تروریسم و نفت‪ ،‬کمتر مخالفتی را می تابد‪ ،‬مشت‬ ‫اهنین می کوبد بر دهان مخالفان؛چه��ار دهه هزاران‬ ‫نفر دستگیر‪ ،‬زندانی و شکنجه شدند‪ ،‬کمترین برنامه‬ ‫اصالحی را برنمی تابد‪.‬وقتی در سونامی انقالب های‬ ‫عربی تونس و مصر و لیب��ی را در میانه گرفتند‪ ،‬برای‬ ‫سرکوب مردمش مزدورانی از کنگو‪ ،‬لیبریا‪ ،‬چاد و سایر‬ ‫کشورهای افریقایی استخدام کرد‪ ،‬مزدوران افریقایی‬ ‫که در خدمت س��رهنگ بودند‪ ،‬زنان و مردان مخالف‬ ‫دیکتاتور لیبی را زنده زنده در اتش می سوزانند‪ .‬کالم‬ ‫او سرد و بی روح است‪ ،‬همین اخری مخالفان را موش‪،‬‬ ‫سوسک‪ ،‬خر و مش��تی معتاد ولگرد که بر اثر مصرف‬ ‫قرص های روان گردان به خیابان ها امده اند‪ ،‬نامید‪ .‬اما‬ ‫خود در سوراخ فرار خزیده است‪.‬‬ ‫دوش��نبه که ش��د‪ ،‬به یکباره خبرن��گاران که با‬ ‫نیروهای مخالف مخالفان قذافی وارد طرابلس شدند از‬ ‫تصرف اکثر بخش های پایتخت خبر داده و گفتند رژیم‬ ‫قذافی در استانه سقوط است‪ .‬مخالفان مسلح حکومت‬ ‫لیبی که در حال تالش برای تص��رف کامل طرابلس‪،‬‬ ‫پایتخت این کش��ور هس��تند‪ ،‬با مقاومت سرسختانه‬ ‫هواداران سرهنگ معمر قذافی مواجه شده اند‪ .‬مخالفان‬ ‫می گویند بیشتر از هشتاد درصد از طرابلس را در اختیار‬ ‫دارند‪ ،‬با این حال نبرد س��نگین در بخش هایی از شهر‬ ‫ادامه دارد و مخالفان مجبور به عقب نش��ینی از بعضی‬ ‫از مواضع خود ش��ده اند‪ .‬سیف االس�لام قذافی‪ ،‬پسر‬ ‫پر نفوذ رهبر لیبی که مخالفان خبر از بازداشت او داده‬ ‫بودند اما ورق را برگرداند‪ ،‬در سیل اخباری که پخش‬ ‫می شد خبرگزاری فرانسه از مرگ رهبر لیبی خبر داد‪،‬‬ ‫شبکه های عربی نیز گفتند که عایشه دختر معمر قذافی‬ ‫فرار کرده و دیگر بچه ها و نوه هایش دستگیر شده اند‪،‬‬ ‫حتی سخن از سپردن سیف االسالم به دادگاه بین المللی‬ ‫بود‪ ،‬اما او در هتل محل اقام��ت خبرنگاران خارجی‬ ‫حاضر شد و از «شکسته شدن پشت» مخالفان خبر داد‪.‬‬ ‫به نظر می رسید مخالفان در کنار جنگ رودررو‪ ،‬جنگ‬ ‫رسانه ای شکل داده اند که خیلی هم حرفه ای نیست و‬ ‫بیشتر به خاطر جو انقالب است‪.‬‬ ‫می ماند یک چیز برای ما‪ ،‬یعنی مطالبه ما از لیبی‪.‬‬ ‫امام موسی صدر هدیه انقالب لیبی برای ماست‪ .‬دختر‬ ‫امام صدر روزی در پاسخ روزنامه نگاری جوان که گفته‬ ‫بود شاید امام به ش��هادت رسیده باشد تنها یک جمله‬ ‫گفت؛ خداوند به بازگشت او قادر است‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫گزارش ‬ ‫ش ب های رحمت‬ ‫گزارش‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫این شب ها‬ ‫تکرار می شود‬ ‫تکرار نمی شود‬ ‫گزارشی متفاوت از شب های قدر؛ شمال‬ ‫تا جنوب تهران‬ ‫‪32‬‬ ‫گزارش‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫سوژه گزارش تکرار ی ا س��ت؛ نه برای نوشته و‬ ‫خوانده ش��دن‪ ،‬بلکه به فرصت هر ساله ای که نصیب‬ ‫بسیاری می ش��ود ش��ب را تا صبح‪ ،‬به بیداری و البته‬ ‫ارامش بگذرانن��د‪ .‬بی دغدغه نشس��تن و صدا کردن‬ ‫نامش ـ نه یک بار و دو بار که بی شمار ـ سه شب قدر‬ ‫است که پیش می اید و چه زود هم می رود‪ .‬چنین وقتی‬ ‫هیچ جای نزدیک دیگری یافت نمی شود‪ ،‬مگر وقتی‬ ‫که زیارتی قسمت بش��ود و از ارامش رفتن و رسیدن‬ ‫و پناه گرفتن بهره مند ش��وی‪ .‬اما به نوبت این شب ها‪،‬‬ ‫انتخاب می کنی کجا مجاور خودت و خدایت بنشینی‬ ‫که وقتی صدایش می کنی‪ ،‬بازگشت نجوایت به گوش‬ ‫خودت برسد و ده ها بنده دیگر ـ انها هم چون تو‪ -‬به‬ ‫تضر ع امده اند‪.‬‬ ‫ع��زم رفتن ک��ه می کنی‪ ،‬چ��ه زم��ان طوالنی تا‬ ‫صبح مانده و وقتی می نشینی‪ ،‬دس��ت دراز می کنی و‬ ‫می خواهی‪ ،‬دیگر سحر بیش از ان چه می کرده نزدیک‬ ‫ی می گویند فرقی نمی کند روی فرش‬ ‫شده است‪ .‬بعض ‬ ‫کدام مس��جد جا بگیری‪ ،‬همین که خ��ودت «وصل‬ ‫بشوی» تمام اس��ت‪ ،‬برخی هم اصرار دارند ان جایی‬ ‫قدر این ش��ب را می دانی که مداح و سخنرانش باب‬ ‫دل و جان باش��د‪ .‬ان قدر این بح��ث پیش می رود که‬ ‫می خواهیم بپرسیم شب احیا چه کردی‪ ،‬اما می پرسیم‬ ‫کجا رفتی‪ .‬یکی از این ش��ب ها اگر سراغ این تجربه‬ ‫بروی که جوشن کبیر را در این مسجد بخوانی و با چای‬ ‫مراس��م دیگری گلو تازه کنی‪ ،‬بعد پای منبر سخنران‬ ‫دیگری بنشینی و حتی برسی به روضه خوانی مجلس‬ ‫دیگری‪ ،‬وقتی کتاب خ��دا را به س��ر می گیری که به‬ ‫عزیزترین ها قسم بدهی اش تا تقدیرت دلخواه تر از ان‬ ‫باشد که می اندیشی‪ ...‬حال دیگری هم خواهی داشت‪.‬‬ ‫محله های روشن‪ ،‬شب های روشن‬ ‫مقصد ش��ب های قدر بس��یاری همان مس��جد‬ ‫محله ش��ان اس��ت‪ .‬کوچک و ب��زرگ و مع��روف و‬ ‫گمنام تفاوتی ندارد؛ اینجاس��ت که س��ال ها اس��وده‬ ‫قدم گذاشته اند‪ .‬همس��ایه ها و هم محله ای ها ساعتی‬ ‫بعد از افطار برای چند رکعتی نماز قضا ش��انه به شانه‬ ‫قامت می بندند‪ .‬بعضی هم س��اعتی مانده به نیمه شب‬ ‫می رسند‪ .‬دختربچه ای به مادرش گله می کند که چرا‬ ‫هر وقت می ایند «احیا بگیرند» دیر می رس��ند و باید‬ ‫از دیگران بپرس��ند چندمین بند از دعا را می خوانند‪.‬‬ ‫راس��ت می گوید‪ ،‬من ه��م دیر رس��یده ام و به عادت‬ ‫سال های گذشته شروع می کنم از ابتدا با شتاب دعا را‬ ‫بخوانم که برسم به دیگران‪ .‬به «الغوث» ها که می رسم‪،‬‬ ‫سر می گردانم و با همس��ایه قبلی‪ ،‬همکالسی دوران‬ ‫دبستان یا خانمی که چند وقت قبل سر جای پارک در‬ ‫خیابان بحث مان شده بود‪ ،‬سالم و علیکی کنم‪ .‬فقط هر‬ ‫س��ال همین جا به بعضی از این ادم ها برمی خورم که‬ ‫نشسته ایم و دست نیاز برای یک سال اینده مان داریم‪.‬‬ ‫دعا ک��ه تمام می ش��ود می ش��نوم چن��د نفر ان‬ ‫طرف تر‪ ،‬زن تقریبا مس��نی رو به بغل دستی اش شکر‬ ‫می کند که امسال هم چنین شبی توانسته جوشن کبیر‬ ‫بخواند‪ .‬چ��ه لذتی برده از صدا ک��ردن پروردگارش!‬ ‫توصیه و دعای اشنای سخنرانان همین مراسم هاست‬ ‫که اگر خ��دا بخواهد س��ال دیگر ه��م فرصت امدن‬ ‫خواهیم داشت و اگر مقدر نباشد‪...‬‬ ‫گرچهخیلی هارااینگوشهوانگوشهمسجدجامع‬ ‫جمهوری حداقل به چهره می شناسم‪ ،‬اما هستند کسانی‬ ‫هم که از محله های دیگر به امید بهره ای از شب زنده داری‬ ‫این مسجد را انتخاب کرده اند‪ .‬اغلب خانوادگی امده اند و‬ ‫قدم زنان هم به خانه برمی گردند‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫گزارش‬ ‫صعود به یک قله دیگر‬ ‫ازدح��ام مردمی ک��ه جای��ی دورت��ر از اطراف‬ ‫خانه ش��ان را برای حضور در مراسم احیای شب قدر‬ ‫انتخاب کرده اند‪ ،‬تا بیرون مس��جد هم دیده می شود‪.‬‬ ‫مسجد بالل هم مقصد عموم ش��هروندان است و هم‬ ‫بعضی از انهای��ی که در هر رده ای بهش��ان می گوییم‬ ‫«مسئول»‪ .‬شب قدر البته همه «س��ائل» هستند و برای‬ ‫خودشان امده اند‪ .‬یک جا و یکجور می نشینند و گرچه‬ ‫افکار متفاوتی دارند‪ ،‬ان چه می خوانند و می ش��نوند‬ ‫یکسان اس��ت‪ .‬پنج دختر دانش��جو که باالخره جای‬ ‫پارکی ب��رای خودرویش��ان پیدا کرده ان��د‪ ،‬همراهم‬ ‫می شوند‪ .‬ساکن تهران نیس��تند اما به خاطر شغل شان‬ ‫تقریبا همه س��ال را اینجا می گذرانند‪ .‬ساغر ‪ 23‬ساله‬ ‫اس��ت و برنامه ریز گروه‪ .‬می گوید در این سه‪ ،‬چهار‬ ‫سال هیچ مراس��م مذهبی را در مکانی تکراری تجربه‬ ‫نکرده اند‪« :‬از ‪ 28‬صفر و شب های محرم و ظهر عاشورا‬ ‫گرفته تا دهه فاطمیه و ش��ب های قدر و ایام اعتکاف‪،‬‬ ‫هر بار سراغ یک مسجد و حس��ینیه دیگر رفتیم‪ .‬فقط‬ ‫نماز جمعه مانده که خب کاریش نمی توان کرد‪ .‬اصال‬ ‫از همان مسجد دانشگاه تهران شروع شد که تصمیم‬ ‫گرفتیم برویم مجلس های مختلف‪ .‬باالخره هر جایی‬ ‫برای خودش سخنران و مداح دارد و حتی یک جمله‬ ‫متفاوت هم برای ما جالب است‪».‬‬ ‫از خواسته هایشان می پرسم‪ ،‬همان که «حاجت»‬ ‫می خوانیمش‪ .‬دوس��ت دیگرش می گوید می ایند که‬ ‫فقط بش��نوند و چیزی هم یاد بگیرن��د‪ .‬باور نمی کنم‬ ‫از نس��ل ما که وقت عید و زیارت و عزاداری به طلب‬ ‫حرکت می کنیم‪ ،‬کس��ی برای بردن نیامده باشد‪ .‬زهرا‬ ‫می گوید شب قدر خوب است گوش کنی تا یاد بگیری‬ ‫چطوری طلب کن��ی؛ «بعضی از ما انق��در در فکریم‬ ‫که چه می خواهیم و چه نمی خواهیم و چه مش��کلی‬ ‫داریم و دنبال کدام عافیت هستیم که اصل مجلس را‬ ‫فراموش می کنیم‪ .‬من هم وقتی قران به سر می گیرم‪،‬‬ ‫یاد حاجاتم هس��تم‪ ،‬مگر می شود نباش��م؟ اما قبل از‬ ‫ان واقع��ا به وقت و جایی که هس��تم بای��د فکر کنم‪.‬‬ ‫خیلی ها هم هستند که نتوانسته اند بیایند و ما امده ایم‪».‬‬ ‫الهه هم تایید می کند‪« :‬خدا خواسته که این شب قدر‬ ‫بیایم این مسجد‪ ،‬همین برای من که بس است‪ .‬گرچه‬ ‫فرقی ندارد‪ ،‬نمی دانم بعضی ها چطور از یک مراس��م‬ ‫ تعریف می کنن��د و می گویند ان یک��ی چنگی به دل‬ ‫نمی زد‪ .‬نمی ش��ود جایی برای چنین مناس��بت هایی‬ ‫مراسمی برقرار بش��ود و بتوان ایرادی گرفت‪ ،‬همین‬ ‫برقرار ش��دنش کافی اس��ت‪ ».‬بین حرف هایشان از‬ ‫مکان هایی اسم می برند که بعضی ها را یا نمی شناسم‬ ‫یا تا به حال نرفته ام‪ .‬از مجالس عید و عزا و نماز که تا‬ ‫به حال رفته اند در قام��ت یک مجموعه افتخار حرف‬ ‫می زنند که می خواهند بیشتر هم بشود‪ ،‬مثل یک گروه‬ ‫کوهنوردی که از موفقیت ه��ای صعودش به قله های‬ ‫مختلف می گوید‪...‬‬ ‫مث��ل هر مجل��س دیگ��ری در این مس��جد هم‬ ‫همه طیف و س��ن و س��ال را می توان پیدا کرد‪ .‬و البته‬ ‫کودکان و نوجوانانی ک��ه اولین تجربه ه��ای احیا را‬ ‫می گذرانن��د‪ .‬محمدصادق ‪ 12‬س��اله دنب��ال مادرش‬ ‫می گردد تا تسبیحش را قرض بگیرد‪« :‬می خواهم ذکر‬ ‫بگویم‪ ،‬بدون تسبیح که نمی ش��ود‪ .‬پدرم هم نیامده تا‬ ‫از او بگیرم‪ ».‬از وقتی ی��ادش می اید دایی و پدربزرگ‬ ‫بوده اند که او و مادرش را برای امدن به مراسم همراهی‬ ‫می کنند‪ .‬صلوات شمار دستی ام را نمی خواهد‪ ،‬تسبیح‬ ‫برایش لطف دیگری دارد‪ .‬س��مت مجلس بعدی که‬ ‫می روم فکر می کنم کی دوباره چنین مجلسی نصیبم‬ ‫می شود‪ .‬می شود؟! ‪g‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪34‬‬ ‫رمضان؛ سمبل ارامش‬ ‫نگاهی متفاوت به ماه مبارک رمضان و شب های قدر‬ ‫دکتر حسین باهر‪ /‬جامعه شناس‬ ‫در ارتباط با ش��ب های قدر باید عرض کنم‬ ‫که اگ��ر معنای کلمه ق��در را در ادبیات فارس��ی‬ ‫بررس��ی کنیم‪ ،‬معادل اندازه است و تقدیر معادل‬ ‫اندازه کردن است‪ .‬قادر هم کسی است که کاری را‬ ‫می تواند انجام دهد و وقتی می گوییم قادر به انجام‬ ‫کاری هستیم یعنی توانایی انجام دادن ان را داریم‪.‬‬ ‫بنابراین مساله قدر شاید از ان طریق برای خواننده‬ ‫شما مشخص شود که به معنای همان برنامه ریزی‬ ‫و اندازه گیری است که در قران هم سوره ای به این‬ ‫مضمون وارد شده است‪.‬‬ ‫در سوره قدر‪ ،‬خداوند ابتدا فرموده که کتاب‬ ‫خود را در چنین شبی می فرس��تد‪ ،‬یعنی قران در‬ ‫شب قدر نازل شده است‪ .‬و در ادامه می فرماید و تو‬ ‫نمی دانی که شب قدر چه شبی است؟ یعنی اینقدر‬ ‫اهمیت این موضوع باالس��ت ک��ه خداوند برای‬ ‫پیامبر هم ایجاد سوال می کند‪.‬‬ ‫البته در ادامه به این س��وال ها پاسخ می دهد‬ ‫که این شب از هزار ماه بهتر اس��ت‪ .‬این هزار ماه‬ ‫که اگر با حساب زمینی بخواهیم به ان نگاه کنیم‬ ‫معادل یک عمر نس��بتا خوب انسانی است‪ .‬یعنی‬ ‫اگر انسان یک ش��ب به اندازه خودش پی ببرد و‬ ‫قدر و منزلت خودش را پیدا کند‪ ،‬با داش��تن یک‬ ‫کتاب اسمانی مثل قران می تواند یک عمر عاقبت‬ ‫به خیر باشد‪ .‬البته مسائل دیگری هم در این سوره‬ ‫و ایات دیگر در ای��ن موضوع امده که از حوصله‬ ‫بحث خارج است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر باید عرض کنم که این شب‬ ‫به عنوان س��مبل مطرح است چرا که ممکن است‬ ‫عنوان شود این شب در مکان های مختلف متفاوت‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر چون ش��ب سمبل ارامش است‬ ‫یعنی کتاب خدا در ارامش کام��ل بر قلب پیامبر نازل‬ ‫و در مدت ‪ 23‬س��ال بعد از ان تنزیل شده است‪ .‬این‬ ‫مساله ای است قرانی‪ .‬اما اینکه ما در این ماه به یک یا‬ ‫دو یا سه شب بیش از سایر شب ها توجه می کنیم از این‬ ‫لحاظ است که موقعیت هایی ایجاد شود تا بتوانیم به‬ ‫گذشته‪ ،‬حال و اینده خودمان فکر کنیم‪.‬‬ ‫به عبارت ساده تر‪ ،‬ش��اید علت اینکه ما سه شب‬ ‫برای مراسم ش��ب قدر داریم و مراسم های این شب‬ ‫را در س��ه نوبت اج��را می کنی��م از این رو باش��د که‬ ‫ضربت خوردن‪ ،‬شهادت و سوم حضرت علی(ع) به‬ ‫عنوان یک انسان کامل است که این موضوع را با انسان‬ ‫کامل گره می زند‪ .‬سمت دیگر این موضوع این است‬ ‫که ش��اید در این سه ش��ب ما باید به گذشته خودمان‬ ‫مراجعه کنیم و ببینیم چه بوده است‪ ،‬یک شب به حال‬ ‫خودمان مراجعه کنیم و یک ش��ب هم به اینده مان‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر برای خودمان برنامه ریزی کنیم تا اینکه‬ ‫بتوانی��م ادامه عمر خ��ود را به خوبی و با س�لامت و‬ ‫سعادت بیشتری بگذرانیم‪.‬‬ ‫از این رو این مسائل که ش��اید برای همگان هم‬ ‫روشن و بدیهی باشد اما باید بیان کرد تا بیشتر به انها‬ ‫توجه و دقت شود و حداقل هر فرد در طول یک سال‬ ‫سه شب را به خودش فکر کند؛ به هستی خودش‪ ،‬به‬ ‫گذش��ته‪ ،‬حال و اینده اش فکر کند و برای این موارد‬ ‫برنامه ریزی داشته باشد‪ .‬همچنان که خداوند هم برای‬ ‫امور الهی در این شب برنامه ای مطرح می کند که تمام‬ ‫امور را توس��ط نزول مالئکه و روح (که سرسلس��له‬ ‫مالئکه اس��ت) مدیریت می کند تا اینک��ه همگان در‬ ‫سالمت و سعادت باشند‪.‬‬ ‫البته همین موضوع فجر هم دو تعبیر و تفس��یر‬ ‫دارد که عده ای ان را فجر و طلوع صبح تلقی کرده اند‬ ‫انتقاد از مسافرت های خارجی‬ ‫در ماه رمضان‬ ‫رئی��س فراکس��یون روحانی��ون مجلس از‬ ‫مسئوالن س��ازمان گردش��گری می پرسد چرا به‬ ‫اژانس های مسافرتی اجازه می دهند در شب های‬ ‫قدر و عزاداری ماه رمضان‪ ،‬مس��افران را به انتالیا‬ ‫ببرند؟‬ ‫عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به‬ ‫«افتضاح ب��ودن» وضعیت حجاب و پوش��ش در‬ ‫شهرهای مقصد گردش��گری در ترکیه می گوید‪:‬‬ ‫«من واقعا متوجه نمی شوم که سفر در ایام قدر و‬ ‫ضربت خوردن یا تاسوعا و عاشورا به شهرهایی‬ ‫مثل انتالیا که همه می دانی��م وضعیت اخالقی و‬ ‫پوششی در انجا افتضاح اس��ت چه معنی دارد؟‬ ‫و اصال چرا اجازه انجام این س��فرها به اژانس ها‬ ‫داده می شود؟»‬ ‫گفته می ش��ود در طول روزهای م��اه رمضان‪،‬‬ ‫اژانس های مس��افرتی‪ ،‬با کاهش قیم��ت تورهای‬ ‫خود‪ ،‬س��عی کرده اند م��ردم را به این مس��افرت ها‬ ‫ ترغیب کنن��د‪ .‬برخی از پیامک ه��ای تبلیغاتی نیز با‬ ‫اعالم کاهش فراوان قیمت توره��ا به مقاصد ترکیه‬ ‫و قبرس تا حد ‪ 40‬درص��د در روزهای ماه رمضان‪،‬‬ ‫مردم را به رفتن تش��ویق کردند‪.‬‬ ‫با ای��ن ح��ال گزارش ه��ا حاک��ی از اس��تقبال‬ ‫مردم برای رفتن ب��ه تعطیالت تابس��تانی‪ ،‬ان هم در‬ ‫ش��ب های قدر دارد‪ .‬برخ��ی خبرگزاری ها نوش��تند‬ ‫برخ��ی از تورهای خارج��ی اژانس های مس��افرتی‬ ‫در ش��ب های ق��در ظرفیتش��ان تکمی��ل ش��ده و‬ ‫لیس��ت انتظ��ار بلن��د باالی��ی نیز ب��رای ه��ر کدام‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫گزارش‬ ‫تضعیف ارزش های دینی و تبلیغات‬ ‫عامل افزایش استقبال مردم از تورهای خارجی‬ ‫به خصوص رفتن به انتالیا در شب هایی که در فرهنگ‬ ‫مذهبی ایرانی ها‪ ،‬شب های بااهمیتی است‪ ،‬چیست؟‬ ‫محمدتقی رهبر عامل افزایش این مس��افرت ها‬ ‫را «ضعیف ش��دن ارزش ه��ای دین��ی» و «تبلیغات»‬ ‫می داند‪ .‬به گفته این روحانی منتفذ مجلس‪ :‬متاسفانه‬ ‫ارزش های دینی و مذهبی در مردم ضعیف شده و در‬ ‫کنار این نیز اژانس ها هم مردم را به این سفرها ترغیب‬ ‫می کنند و نظارتی ه��م وجود ندارد ک��ه جلوی اینها‬ ‫را بگیرد‪ .‬خب مش��خص اس��ت وقتی نظارت نباشد‬ ‫هر کس ه��ر کاری بخواهد می کن��د و مملکت به این‬ ‫وضع می افتد‪.‬‬ ‫با وجود این گونه انتق��ادات‪ ،‬مردم تمایل زیادی‬ ‫برای حض��ور در مناطق گردش��گری ترکی��ه از خود‬ ‫نشان می دهند‪ .‬خبرگزاری اناتولیا ترکیه چندی پیش‬ ‫نوشت‪« :‬س��فر ایرانیان به انتالیا ‪ ۱۰۱‬درصد نسبت به‬ ‫سال گذش��ته افزایش داشته اس��ت‪ ».‬در همین رابطه‬ ‫روزنامه «ت��ودی زمان» چ��اپ انکارا در گزارش��ی‪،‬‬ ‫وضعیت مسافرت تفریحی ایرانیان ب ه ترکیه را اینطور‬ ‫توصیف کرده‪« :‬ایرانیان‪ ،‬ترکیه را به عنوان نخس��تین‬ ‫مقصد س��فرهای توریس��تی خود در بیرون از کشور‬ ‫بر می گزینن��د‪ ،‬به گونه ای که میزان مس��افرت ایرانیان‬ ‫به انتالیا در ب��ازه زمانی یک ماهه‪ ،‬از اول ژوئن س��ال‬ ‫جاری تا پایان همین ماه نسبت به مدت مشابه در سال‬ ‫گذش��ته ‪ ۱۳۲‬درصد رشد داش��ته و تنها در ماه ژوئن‬ ‫امس��ال‪ ۱۴ ،‬هزار و ‪ ۲۴۲‬نفر از ایران به شهر انتالیا در‬ ‫ ترکیه سفر کرده اند‪ .‬امار س��فر ایرانیان به این شهر در‬ ‫شش ماه نخست سال نیز نزدیک به ‪ ۶۲‬هزار و ‪ ۵۰۰‬نفر‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫امارها نش��ان می دهد ایرانیان در س��ال گذشته‬ ‫سومین ملیتی هس��تند که بیشترین س��فر را به ترکیه‬ ‫داشته اند‪ .‬مقام نخست را روسیه و پس از این کشور‪،‬‬ ‫شهروندان المانی رتبه بعدی را از حیث میزان سفر به‬ ‫این کشور در اختیار دارند‪ .‬شرکت های توریستی ترکیه‬ ‫اعالم کرده اند که امار ورود گردشگران ایرانی به این‬ ‫کش��ور‪ ،‬همواره در حال افزایش است‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫در سال ‪ ،۲۰۱۰‬نزدیک به ‪ ۶۹‬هزار ایرانی فقط به شهر‬ ‫انتالیا س��فر کرده اند‪ .‬این مسافرت ها در شب هایی که‬ ‫روز بعد از ان‪ ،‬تعطیل است نیز ادامه دارد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫ی دیگر معتقدند فجر نوری اس��ت که ما به ان‬ ‫و عده ا ‬ ‫باور داریم و همانا ظهور موعود است‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫ما تا س��عادت کامل خودمان را چه در عمر موقتی که‬ ‫در این عالم داری��م و چه در عمر نامح��دودی که در‬ ‫عالم اخرت داریم‪ ،‬به دست بیاوریم‪ ،‬کار ساده ای در‬ ‫پیش داریم و حداکثر با سه ش��ب اندازه گیری و فکر‬ ‫کردن و برنامه ریزی می توانیم به چنین فالحی برسیم‬ ‫که ان ش��ا اهلل این توفیق برای همگان باشد که بتوانند‬ ‫اس��تفاده کنند و ما نیز با توجه به خود و خودشناسی‬ ‫بتوانیم به این مرتبه برسیم‪.‬‬ ‫در مع��ارف دینی ما ه��م خودشناس��ی مقدمه‬ ‫خداشناسی عنوان شده اس��ت که در ایات و روایات‬ ‫مختلف هم این موضوع را مشاهده می کنیم‪ .‬در عمل‬ ‫هم انسان می تواند این موضوع را متوجه شود که وقتی‬ ‫در مورد خودش ش��ناخت پیدا کرد و متوجه شد که‬ ‫هست و چه هس��ت و از کجا می اید و به کجا خواهد‬ ‫رفت‪ ،‬قطعا به خالق خودش هم پ��ی می برد و همین‬ ‫معرفت به خالق است که او را به مرتبه ایمان می رساند‪.‬‬ ‫و از ائمه هم نقل است که اصالت با عرفان است و ایمان‬ ‫جزئی از عرفان است‪ .‬یعنی ما ابتدا باید شناخت پیدا‬ ‫کنیم و با این شناخت بتوانیم ایمان به خدای متعال پیدا‬ ‫کنیم و ایمان به خدا در درون خود ارامش و اسایش را‬ ‫دارد‪ .‬ایمان در درون خود تکیه به قادر متعالی که انسان‬ ‫را خلق کرده و یک لحظه هم ما را رها نکرده و نخواهد‬ ‫کرد را دارد‪ .‬امیدوارم همه ما متوجه این موضوع باشیم‬ ‫که از خداوند بخواهیم خودش ما را به معرفت خودش‬ ‫هرچه بیشتر اگاه کند و به معرفت نس��بت به اولیای‬ ‫خودش هرچه بیشتر ارادتمند نماید‪ .‬انشاء اهلل‬ ‫اص��وال در ایام مب��ارک م��اه رمض��ان فرصتی‬ ‫پیش می اید و فرصت مناس��بی هم هست که انسان ها‬ ‫با یکدیگر تجمیع و تجمعی داشته باشند‪ ،‬به خصوص‬ ‫هنگام افطار و در سنتی به نام افطاری دادن‪ .‬در شب قدر‬ ‫این تجمیع و تجمع خیلی بیشتر و فشرده تر هم می شود‬ ‫و اعضای خانواده ب��ا خانواده های دیگر در مس��جد‬ ‫یا مکانی دور ه��م جمع می ش��وند و تجمع می کنند‬ ‫و همگان خط مش��ی واح��د‪ ،‬کالم واح��د و فعالیت‬ ‫مش��ترکی را انجام می دهن��د که هم��ان عبادت های‬ ‫مشترک شب قدر است‪.‬‬ ‫حداقل این موضوع ان اس��ت که به س��خنرانی‬ ‫ف��ردی گ��وش می دهن��د و ب��ا یکدیگ��ر معارفی را‬ ‫رد و بدل می کنند که این خ��ود از مهمترین اعمال در‬ ‫این شب هاست‪ .‬پیامبر اکرم(ص) فرمود اگر در شب‬ ‫قدر بین دو دس��ته مخیر ش��وم که یکی را در این‬ ‫شب اختیار کنم؛ یکی دسته ای که عبادت معمول‬ ‫را انجام می دهند و دیگر دسته ای که علم اموزی‬ ‫می کنند؛ من دسته علم اموزان را انتخاب می کنم‪.‬‬ ‫پیامبر این بیان را در مورد شب قدری فرمودند که‬ ‫افضل شب هاست و از هزار ماه برتر است‪.‬‬ ‫علی ایحال این اثر در جامعه در طریق خانه و‬ ‫خانواده و به ترتیب محل و ش��هر به سطح کشور و‬ ‫جهانمنتقلخواهدشدوبهنوعیائینجهانیتبدیل‬ ‫خواهدشد‪.‬همانطورکهماائین هاوشب هایدیگری‬ ‫هم داریم که جنبه جهانی پیدا می کند و این شب قدر‬ ‫هممی تواندبهصورتمعنویاینگسترهوبعدراپیدا‬ ‫کند‪ .‬ما در موضوع مناسبت های جهانی شب یلدا را‬ ‫هم داریم اما ان از لحاظ مادی و فیزیکی بعد جهانی‬ ‫داردواینشب ها قطعاازسویغیرمادیومتافیزیکی‬ ‫این بعد را در خود دارد و می تواند به جایی برسد که‬ ‫همگان در س��طح جهان از معنویت واال و باالیی از‬ ‫طریق ان برخوردار شوند تا بشریت از سمت و سوی‬ ‫خشونت و مادیت صرف و مسائل غیرانسانی مطلق‬ ‫خود جدا شده و به س��مت معنویت و خدای خود‬ ‫گرایش پیدا کند‪g.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست ‬ ‫گفت وگو‬ ‫گفت وگو با موسوی الری درباره اشتباهات اصالح طلبان‪ ،‬‬ ‫موسوی خوئینی ها‪18 ،‬تیر و ‪30‬خرداد‬ ‫سیاست‬ ‫مصاحبه جنجالی با‬ ‫وزیر دولت خاتمی‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫ مصطفی صادقی – علی حاجی ناصری‬ ‫عبدالواحد موسوی الری در این گفت وگو با پرسش های انتقادی و چالشی مجله مثلث‬ ‫مواجه شد‪ .‬او البته درا ین میان سعی کرد با صبر به سواالت ما پاسخ دهد‪ .‬حتی اگر ما با‬ ‫پاسخ های ایشان قانع نشده باشیم وایشان هم میانه ای با مواضع ما نداشته باشد‪ ،‬اما هرچه‬ ‫هست اکنون این مصاحبه برای خواندن اماده است‪.‬‬ ‫‪36‬‬ ‫ت گفت وگوی رسانه های اصولگرا با نیروهای مخالف یعنی‬ ‫سن ‬ ‫اصالح طلبان برعکس س��نت گفت وگوی رسانه های اصالح طلب‬ ‫با اصولگرایان چندان س��ابقه ای ندارد‪ .‬ش��اید تقصیر از دو طرف‬ ‫باشد‪ .‬از سویی شاید رسانه های اصولگرا تمایلی به این گفت وگو‬ ‫نداشته باشند و از سوی دیگر شاید اصالح طلبان از این گفت وگوها‬ ‫واهمه دارند‪ .‬هرکدام از این دو فرضیه درست باشد‪ ،‬فرقی در نتیجه‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬سواالت انبوه‪ ،‬چالش��ی و البته انتقادی رسانه های‬ ‫اصولگرا از اصالح طلبان کمتر با انها در میان گذاشته شده درحالی‬ ‫که خبرنگاران رس��انه های اصالح طل��ب تقریبا به راحتی س��راغ‬ ‫اصولگرایان را می گیرند و با انها گفت وگو می کنند‪.‬‬ ‫گفت وگ��وی هفته نامه مثل��ث با حجت االس�لام عبدالواحد‬ ‫موس��وی الری را از همی��ن جهت بای��د گفت وگوی یک رس��انه‬ ‫اصولگرا با حف��ظ مواضع اش با یک چهره اصالح طلب دانس��ت‪.‬‬ ‫مثلث ترجیح داد انتقاداتش از جریان ه��ای نزدیک به چپ گرایان‬ ‫سنتی از جمله مجمع روحانیون مبارز را مستقیما با یکی از چهره های‬ ‫سرش��ناس این مجمع طرح کند؛ ش��فاف و بدون رودربایس��تی و‬ ‫تعارف‪ .‬طرف مورد مصاحبه هم تمام تالش اش را کرد که از خودش‬ ‫و جریان متبوعش دفاع کند‪ .‬در این میان اینکه مخاطب جانب کدام‬ ‫طرف مصاحبه را می گیرد بستگی به ذائقه و نگرش خواننده دارد‪.‬‬ ‫مصاحبه با اقای الری از موضعی اصولگرایانه و کامال جدی‬ ‫و انتقادی صورت گرفته است‪ .‬ش��اید این جدال فکری در تمامی‬ ‫لحظات این مصاحبه قابل لمس باش��د؛ جایی که اقای الری سعی‬ ‫می کند به انتقادات وارد بر موسوی و کروبی پاسخ ندهد و از نقاط‬ ‫افتراقش با این افراد س��خنی نگوید و در واقع انتقادهای دو س��ال‬ ‫اخیر از مجمع و جریان اصالح طلب را نادیده بگیرد که این موضع‬ ‫اصال امیدوارکننده نیست‪ .‬یا اینکه از برخی سایت ها گالیه کند‪ ،‬در‬ ‫مقابل عمل روزنامه سالم در ‪18‬تیر‪ ،78‬چندان دفاعی نداشته باشد‬ ‫اما همچنان از فراخوان ‪30‬خرداد‪ 88‬دف��اع کند‪ ،‬با وجود انتقادات‬ ‫شدید مثلث‪g.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫جناب اقای موسوی الری! برخی مسائل همواره‬ ‫مورد ابهام بوده و موجب وارد ش��دن اتهاماتی‬ ‫ب��ه اصالح طلبان‪ ،‬مجمع روحانیون‪ ،‬ش��خص‬ ‫اقای خاتمی و جنابعالی ش��ده اس��ت‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد گاهی اصالح طلبان دوست نداشتند‪،‬‬ ‫ی ترجیح‬ ‫گاهی ص�لاح نمی دانس��تند و گاه�� ‬ ‫می دادند که سکوت پیش��ه کنند تا نقاط ابهام‬ ‫سرپوشیده باقی بماند‪ .‬حتی فکر می کردند که‬ ‫اگر پاسخ بدهند ممکن اس��ت مسائل دیگری‬ ‫مطرح ش��ود و به همین دلیل به س��کوت خود‬ ‫ادامه دادند‪ .‬در عین حال سواالت ما بیشتر مبتنی‬ ‫بر همین نقاط ابهام است‪ ،‬چرا که برخی مسائل‬ ‫به قدری تکرار شده که تکرار مکرر انها چندان‬ ‫جالب نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬اتفاقا من هم می خواستم به همین نکته اشاره‬ ‫کنم‪ .‬من هم تمایل ندارم اینگونه مباحث تکرار ش��ود‪.‬‬ ‫یعنی بیشتر درباره اینده بحث کنیم و خیلی در گذشته‬ ‫نمانیم‪.‬‬ ‫البته منظور من بحث درباره گذشته و اینده نبود‪،‬‬ ‫بلکه مهم این است که شما به سوال ها به صورت‬ ‫شفاف پاس��خ دهید تا قدری از این نقاط ابهام‬ ‫کاس��ته ش��ود‪ .‬در ابتدای بحث قدری درباره‬ ‫اوضاع مجمع روحانیون صحبت کنید‪ .‬در حال‬ ‫حاضر وضعیت مجمع چگونه است؟ در گذشته‬ ‫تفکرات متفاوت تری نسبت به امروز در مجمع‬ ‫وجود داشت که از جمله انها می توان به امثال‬ ‫اقای کروبی اشاره کرد‪ .‬با توجه به جدا شدن‬ ‫او و برخی دیگر از اعضای مجمع‪ ،‬ایا تنها یک‬ ‫گرایش در تش��کلی که ش��ما در ان فعالیت‬ ‫می کنید وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬به اعتقاد من نمی توان گفت که در گذشته در‬ ‫مجمع روحانیون گرایش های متفاوتی وجود داشت‪ .‬در‬ ‫مقطع میان سال های ‪ 76‬تا ‪ – 84‬یعنی از زمانی که دولت‬ ‫اصالحات شکل گرفت – تعدادی از دوستان ما مانند‬ ‫اقای خاتمی‪ ،‬بنده و برخی افراد دیگر به دلیل درگیری با‬ ‫مسائل اجرایی‪ ،‬حضور کمرنگ تری در مجمع داشتیم‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬اقای کروبی به دلیل اینکه در مجلس بود‬ ‫و با افراد بیشتری اش��نا بود و انگیزه بیشتری هم برای‬ ‫فعالیت های بعدی داش��ت‪ ،‬طبعا حضورش در مجمع‬ ‫پررنگ تر بود‪ .‬با توجه به اینکه او دبیر مجمع بود‪ ،‬تعدادی‬ ‫نیروی جدید را به مجمع روحانیون دعوت کرد‪ .‬پس از‬ ‫اینکه بر اثر حوادثی که پی��ش امد از مجمع روحانیون‬ ‫کناره گیری کرد‪ ،‬ان افراد نیز همراه با او مجمع را ترک‬ ‫کردند‪ .‬البته چون این افراد از اعضای موس��س مجمع‬ ‫نبودند‪ ،‬رفتنشان به معنای انشعاب در مجمع روحانیون‬ ‫نبود‪ .‬تنها دو نفر مجمع را ت��رک کردند و ان هم اقایان‬ ‫کروبی و منتجب نیا بودند‪ .‬رفتن اقای کروبی از مجمع‬ ‫به عنوان یک عضو باسابقه و نیرویی که در شکل گیری‬ ‫مجمع نقش داشت‪ ،‬مهم بود‪ .‬البته اقای منتجب نیا نیز‬ ‫از اعضای اصلی و از موسسین مجمع بود که به همراه‬ ‫اقای کروبی مجمع روحانی��ون ر ا ترک کرد‪ .‬اما مجمع‬ ‫چارچوب خود را حفظ کرد و در عین حال جدی تر و‬ ‫در چارچوبی مناسب تر و منظم تر به کار خود ادامه داد‪.‬‬ ‫دلیل این موضوع هم این بود که بس��یاری از نیروهای‬ ‫فعلی مجمع از فعالیت های اجرایی فارغ ش��ده بودند‬ ‫و حضور بیشتری در مجمع داشتند‪ ،‬مثل اقای خاتمی‪،‬‬ ‫اق��ای موس��وی خوئینی ها‪ ،‬اق��ای محتش��می پور‪،‬‬ ‫اقای انصاری و دوستان دیگری که در این قصه بودند‪.‬‬ ‫بنابراین من تلقی انچنانی ک��ه طیف های مختلفی در‬ ‫مجمع بودند‪ ،‬ندارم‪ ،‬باالخره افرادی که زیر یک سقف و‬ ‫در یک تشکل فعالیت می کنند هم ممکن است اختالف‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪38‬‬ ‫ما پذیرفته ایم که رهبری در راس‬ ‫هرم این نظام است‪ ،‬طبعا رهبری‬ ‫را پذیرفته ایم و اینکه با ایشان‬ ‫کار می کنیم یعنی التزام داریم‪،‬‬ ‫انچه شما به مجمع روحانیون‬ ‫نسبت می دهید یعنی تغییر‬ ‫مواضع در زمان امام و بعد از‬ ‫ایشان‪ ،‬از طرف مقابل قصه دیده‬ ‫می شود‪ ،‬نه از طرف ما‬ ‫سلیقه هایی داش��ته باش��ند اما از نظر مواضع اصولی‪،‬‬ ‫جهت گیری کلی و راهبردها‪ ،‬اختالفی با یکدیگر ندارند‪.‬‬ ‫در خصوص مجمع روحانیون نیز همین طور اس��ت‪،‬‬ ‫یعنی اختالفی نداشتند و ندارند‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر ش��رایط چگونه اس��ت؟ ایا‬ ‫جلسات مجمع به صورت منظم برگزار می شود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬تقریبا می توانم بگویم ک��ه هیچ زمانی تا‬ ‫این حد منظم نبوده است‪ .‬شورای مرکزی هر دو هفته‬ ‫یک بار جلسه دارد‪ ،‬جلسات کمیته سیاسی نیز حسب‬ ‫نیاز برگزار می شود و ارتباطمان با دوستانی که به عنوان‬ ‫همراه و همفکر مجم��ع در نقاط مختلف همچون قم‪،‬‬ ‫مشهد و‪ ...‬داریم‪ ،‬برقرار است‪.‬‬ ‫جناب اقای موس��وی الری! برخ��ی معتقدند‬ ‫که مجمع روحانیون دوره ام��ام و دوره پس از‬ ‫امام تفاوت هایی دارند‪ .‬منتقدان شما می گویند‬ ‫که مجمع روحانیون در این سال هامطیع کامل‬ ‫والیت فقیه نبوده و در این حوزه ضعیف عمل‬ ‫کرده است؛ البته ما هم برای اینکه نسبت به این‬ ‫گمانه همدلی کنیم‪ ،‬شواهد و مصادیق زیادی را‬ ‫در نظر داریم؛ تشکلی که در زمان امام به عنوان‬ ‫یک تشکل رسمی‪ ،‬سنتی و ریشه دار و متشکل از‬ ‫افراد انقالبی شناخته می شد‪ .‬اگرچه ممکن است‬ ‫عقاید اعضای مجمع روحانیون مبارز با دیگران‬ ‫یکسان نباشد‪ ،‬اما نمی توان سوابق انقالبی این‬ ‫افراد را کتمان کرد‪ .‬ایا شما این نظر که می گوید‬ ‫والیت پذیری زمان امام امروز در میان اعضای‬ ‫مجمع دیده نمی شود را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬تا از والیت پذی��ری چه معنای��ی در ذهنمان‬ ‫باشد؟ من می خواهم عکس این نظر را بگویم‪ .‬صراحتا‬ ‫عرض می کنم که به اعتقاد من‪ ،‬جریان روحانی رقیب‬ ‫ما ‪ -‬نمی خواه��م از لفظ مقابل‪ ،‬مخالف و‪ ...‬اس��تفاده‬ ‫کنم – چنین رفتاری را در عصر حضرت امام و بعد از‬ ‫امام همواره در پیش گرفته اند‪ .‬اینها در عصر امام ضمن‬ ‫اینکه به ایشان ارادت داش��تند اما اینطور نبود که تمام‬ ‫نظرات امام را دربست بپذیرند‪ .‬فی المثل امام از دولت‬ ‫اقای موسوی حمایت می کرد اما انها مخالفت می کردند‪.‬‬ ‫نامه های انتقادی برای امام می نوشتند و از ایشان به خاطر‬ ‫برخی کارها انتقاد می کردند‪ .‬نمونه اش هم نامه ای بود‬ ‫که مرحوم اقای توس��لی در مصاحبه ای گفتند که اینها‬ ‫نامه ای به امام نوشتند و ایشان تعابیر خاصی داشتند که‬ ‫در اظهارات اقای توسلی هست و من تکرار نمی کنم‪.‬‬ ‫یا از جریانی که در مقابل امام می ایستادند‪ ،‬حمایت های‬ ‫صریح و روشن داش��تند‪ .‬البته من هیچگاه منتقد به ان‬ ‫رفتار نیستم؛ به دلیل اینکه انها مجموعه ای فکری بودند‬ ‫که امام خمینی را به عنوان رهبر نظام قبول داش��تند اما‬ ‫ممکن بود با پاره ای از دیدگاه های ایشان همراه نباشند‬ ‫و نس��بت به انها انتقاداتی داشتند و انتقادات خود را‬ ‫نیز مطرح می کردن��د‪ .‬از این نظر بای��د از انها تقدیر‬ ‫کرد که دیدگاه خود را به صورت صریح و روش��ن‬ ‫مطرح می کردند اما از این س��وی ماجرا که انها بعد از‬ ‫رحلت حضرت امام ‪ -‬مثال همانگونه که درعصر امام‬ ‫منتقد امام می شدند در این زمان رویه اینچنینی در پیش‬ ‫نگرفتند و اینگونه نکردند ‪ -‬دیدگاه های تشکل خود را با‬ ‫دیدگاه رهبری برابر بدانند و هر کسی که دیدگاه های انها‬ ‫را نپذیرد به مخالفت با رهبری متهم کنند‪ ،‬که نمی دانم‬ ‫چرا در ان زمان انتقاد از امام جایز بود‪ ،‬اما امروزه چنین‬ ‫نیست! من این را تفاوت دیروز و امروز انها می بینم‪.‬‬ ‫حاج اقا صب��ر کنید! ش��ما می گویید من قبول‬ ‫ندارم و انها چنین رفتاری داشتند‪...‬‬ ‫عرض من این اس��ت که انچه ش��ما ب��ه مجمع‬ ‫روحانیون نسبت می دهید یعنی تغییر مواضع در زمان‬ ‫امام و بعد از ایشان‪ ،‬از طرف مقابل قصه دیده می شود‪،‬‬ ‫نه از طرف ما‪.‬‬ ‫بسیار خوب! جای پاسخ از طرف جریان رقیب‬ ‫ش��ما وجود دارد و من در مقام پاس��خگویی‬ ‫نیستم‪ .‬اما اینکه شما می گویید ما بعد از امام به‬ ‫رهبر معظم انقالب اعتقاد عملی و نظری داریم‪،‬‬ ‫بسیار امیدوار کننده است‪.‬‬ ‫‪ l‬ما در ان زمان و این زمان در چارچوب حرکت‬ ‫کرده و می کنیم‪.‬‬ ‫و این از اصول شماست؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اما اگر انتقادی داشته باشیم انها را مطرح‬ ‫می کنیم‪.‬‬ ‫پس التزام عملی به نظرات رهبر معظم انقالب‬ ‫دارید اما ممکن است انتقاداتی نیز داشته باشید؟‬ ‫‪ l‬قطعا همین طور است‪ .‬ما پذیرفته ایم که رهبری‬ ‫در راس هرم این نظام است‪ ،‬طبعا رهبری را پذیرفته ایم‬ ‫و اینکه با ایش��ان کار می کنیم یعنی الت��زام داریم‪ ،‬البته‬ ‫ممکن اس��ت در جایی هم انتقاد داشته باشیم که حتما‬ ‫ان را مطرح می کنیم‪.‬‬ ‫بسیار خوب! شما به رهبر معظم انقالب التزام‬ ‫دارید و اگر ایش��ان دستوری بدهند با وجودی‬ ‫که انتقاداتی دارید‪ ،‬به ان عمل می کنید؟‬ ‫‪ l‬تاکنون همین طور بوده است‪.‬‬ ‫پس انچه ما از نگاه بیرونی می بینیم این است که‬ ‫شما به نظر رهبر معظم انقالب عمل می کنید؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫جناب اقای موسوی الری! رهبر معظم انقالب‬ ‫در نمازجمعه تاریخی ‪ 29‬خرداد ‪ 88‬بر پرهیز از‬ ‫هرگونه اردوکشی خیابانی تاکید کردند اما مجمع‬ ‫روحانیون با وجود تاکید ایشان برای ‪30‬خرداد‬ ‫بیانیه ای به منظور دعوت از مردم برای حضور‬ ‫در خیابان ها صادر کرد‪ .‬این تناقض را چگونه‬ ‫حل می کنید؟‬ ‫‪ l‬نه! ما قبل از این نماز جمعه یعنی در ‪ 28‬خرداد‬ ‫تقاضای راهپیمای��ی را به وزارت کش��ور داده بودیم‪،‬‬ ‫اطالعیه ای نداده بودیم‪.‬‬ ‫یعنی بع��د از نماز جمع��ه ‪ 29‬خ��رداد مجمع‬ ‫روحانیون هیچ بیانیه ای صادر نکرد؟‬ ‫‪ l‬بیانیه دادیم و رفتارها را نقد کردیم اما دعوت‬ ‫به حضور در خیابان ها نداشتیم چرا که می خواستیم در‬ ‫چارچوب حرکت کنیم‪ ،‬گرچه اعتراض را حق خودمان‬ ‫می دانستیم‪.‬‬ ‫پس چرا محکوم نکردید؟‬ ‫‪ l‬چه چیزی را؟‬ ‫اینکه مخالف��ان نظ��ام در روز ‪ 30‬خ��رداد در‬ ‫خیابان ها حضور پیدا کردند‪.‬‬ ‫ما با جنبش سبز نقاط اشتراک داریم‬ ‫اینکه می گفتند سعید حجاریان تئورسین اصالحات است‪ ،‬اشتباه بود‬ ‫موسوی خوئینی هاهمیشهباکمالاحترامازشخصحضرتایت اهللخامنه ای‬ ‫یادمی کند‬ ‫سیاست‬ ‫پاسخ وزارت کشور را در مخالفت با راهپیمایی ‪ 30‬خرداد‬ ‫قبول نداشتیم‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪ l‬اینک��ه بگوییم انهای��ی که در ‪ 30‬خ��رداد در‬ ‫خیابان ها بودند همه مخالف نظام بودند حرف عجیبی‬ ‫است‪ .‬ببینید! ش��ما می گویید که چرا بعد از ‪ 29‬خرداد‬ ‫اطالعیه صادر کردید و مخالفان را به خیابان ها کشاندید‬ ‫که ما می گوییم چنین بیانیه ای ندادیم‪ .‬ما در ‪ 28‬خرداد‬ ‫یعنی قبل از خطبه های نماز جمعه تقاضای رسمی به‬ ‫وزارت کشور ارائه کردیم اما وزارت کشور تا ‪30‬خرداد‬ ‫پاس��خ ما را نداد‪ .‬زمانی هم که پاس��خ داد م��ا از مردم‬ ‫خواستیم به خیابان ها نیایند‪.‬‬ ‫ی ش��فاف صحبت کنیم‪ .‬شما‬ ‫اجازه بدهید! کم ‬ ‫در روز ‪ 30‬خرداد چه س��اعتی اعالم کردید که‬ ‫مخالفان به خیابان نیایند؟‬ ‫‪ l‬همان ساعتی که وزارت کشور به ما پاسخ داد‪.‬‬ ‫شما با پاس��خ وزارت کش��ور چه کار داشتید؟‬ ‫رهبر معظم انقالب در نماز جمعه فرمودندکه از‬ ‫اردوکشی خیابانی پرهیز کنید و اعتراضات را از‬ ‫مراجع قانونی پیگیری کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬خودتان می گویید که اقا گفتند همه چیز قانونی‬ ‫باش��د و اعتراضات را از مراجع قانونی پیگیری کنید‪.‬‬ ‫وزارت کشور هم به نوعی زیر نظر رهبری است‪ .‬ما یک‬ ‫روز قبل تقاضای قانونی خود را به این وزارتخانه ارائه‬ ‫کردیم اما خبر نداشتیم که ایشان فردای درخواست ما‬ ‫چه می خواهند بگویند‪ .‬ما مسیر قانونی را رفتیم و منتظر‬ ‫پاسخ قانونی بودیم‪.‬‬ ‫بیانات ‪ 29‬خرداد ایشان که کامال گویا بود‪.‬‬ ‫‪ l‬به هرحال ما یک جری��ان معترض بودیم ولی‬ ‫می خواستیم اعتراضمان را قانونی پیگیری کنیم و وقتی‬ ‫وزارت کشور جواب رد داد‪ ،‬گرچه این پاسخ را قبول‬ ‫نداش��تیم اما به پیگیری اعتراضاتمان از طریق قانونی‬ ‫وفادار مانده و اعالم کردیم راهپیمایی نداریم‪.‬‬ ‫اقای موسوی الری! ش��ما از جمعه ‪ 29‬خرداد‬ ‫ساعت یک بعداز ظهر تا شنبه ‪ 30‬خرداد ساعت‬ ‫دو بعد از ظهر فرصت داش��تید بیانی��ه خود را‬ ‫پس بگیرید‪.‬‬ ‫‪ l‬ما بیانیه نداده بودیم‪ ،‬درخواست قانونی برای‬ ‫ابراز اعتراض به مرجع قانون��ی داده بودیم و ان مرجع‬ ‫شنبه به ما جواب داد‪.‬‬ ‫من می گویم حدود ساعت یک بعد از ظهر جمعه‬ ‫رهبر معظم انقالب این مس��اله را مطرح کردند و‬ ‫تاکیدایشانبراینبودکهاردوکشیخیابانینکنید‪.‬‬ ‫‪ l‬این را قبول دارم اما اوال در تشکل های سیاسی‬ ‫و عمومی هر تصمیمی باید با نظر جمع باشد‪ ،‬ساعت‬ ‫یک و نیم بعدازظهر که امکان تش��کیل جلسه ای نبود‬ ‫و هیچ فردی هم نمی توانس��ت از طرف جمع تصمیم‬ ‫بگی��رد‪ ،‬ثانیا وقتی م��ا از یک مرجع قانون��ی تقاضای‬ ‫راهپیمایی قانونی و رس��می کردی��م‪ ،‬اگر ان مرجع‬ ‫قانونی به ما مجوز داده بود‪ ،‬ما باید پاس��خگو باشیم یا‬ ‫ان مرجع قانونی؟‬ ‫شما به عنوان یک تشکل روحانی که می فرمایید‬ ‫معتقد به امام‪ ،‬والیت و قانون اساس��ی هستید‪،‬‬ ‫وقتی رهب��ر معظم انق�لاب تاکی��د کردند که‬ ‫اردوکشی خیابانی نکنید‪ ،‬چند درصد احتمال‬ ‫می دادید که وزارت کشور به شما مجوز بدهد؟‬ ‫‪ l‬همانط��ور که گفتم پاس��خ ف��وری برای یک‬ ‫جمع که باید جلسه ای تشکیل و نظراتشان گرفته شود‬ ‫کمی دش��وار اس��ت و زمان می برد‪ ،‬ثانیا ما باید منتظر‬ ‫می ماندیم تا وزارت کشور پاسخ رسمی بدهد‪ ،‬احتمال‬ ‫می دادیم شاید برداشت وزارت کش��ور از فرمایشات‬ ‫رهبری این باشد که برگزاری راهپیمایی در چارچوب‬ ‫قوانین و با رعایت مسائل اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫من این گفته شما را قبول ندارم؛ به این دلیل که‬ ‫رهبر معظم انقالب صراحتا فرمودند کس��ی به‬ ‫خیابان ها نیاید و با امدن به خیابان ها مش��کلی‬ ‫حل نمی شود‪ ،‬پس ش��ما چطور فکر می کردید‬ ‫که وزارت کش��ور خالف نظر ایش��ان به شما‬ ‫مجوز بدهد؟‬ ‫‪ l‬اگر وزارت کشور می رفت و به ایشان می گفت‬ ‫که راهپیمایی قانونی مشکلی ایجاد نمی کند و رهبری‬ ‫هم می گفتند که منظ��ور من حرکت ه��ای فراقانونی‬ ‫است‪ ،‬ما چه توجیهی داشتیم؟ اگر ایشان می گفتند که‬ ‫منظور من از اینکه اردوکشی نکنید حرکت های بدون‬ ‫ضابطه اس��ت‪ ...‬منظور من حرکت های در چارچوب‬ ‫قانون نیست‪.‬‬ ‫اقای موسوی الری! من معتقدم که فرمایشات‬ ‫رهبر معظم انقالب به قدری صریح و شفاف بود‬ ‫که هم شما و هم ما می دانستیم که در ان شرایط‬ ‫امکان صدور مجوز وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا وزارت کشور همان ساعت به درخواست‬ ‫ما پاس��خ نداد؟ من چنین چی��زی نمی خواهم بگویم‪.‬‬ ‫حرف من این است که برداشتی که شما امروز دارید‪،‬‬ ‫اگر وزارت کش��ور هم س��اعت یک بعد از ظهر جمعه‬ ‫‪ 29‬خرداد داش��ت‪ ،‬حتما همان س��اعت جواب ما را‬ ‫می داد‪ .‬الب��د انها هم فکر می کردند که این س��خنرانی‬ ‫رهبری و تاکید ایش��ان بر پرهیز از اردوکشی خیابانی‪،‬‬ ‫غیر از تقاضاهای رسمی و قانونی است‪ .‬اگر شما برای‬ ‫بیان دیدگاه های خود تقاضای رس��می و قانونی ارائه‬ ‫کنید و یک میتینگ‪ ،‬تجمع یا راهپیمایی داش��ته باشید‬ ‫و مرجع قانونی به شما مجوز بدهد‪ ،‬معنای این حرف‬ ‫این است که ان مطلبی که رهبری در نماز جمعه گفتند‪،‬‬ ‫مصداقش این نیس��ت بلکه مصداق��ش حرکت های‬ ‫خارج از چارچوب است‪ .‬ما که تقاضای قانونی کردیم‪،‬‬ ‫اگر وزارت کش��ور تصوری غیر از این داش��ت‪ ،‬باید‬ ‫همان ساعت پاسخ ما را می داد‪ .‬رهبری سخنانی قابل‬ ‫تفسیر داشتند و گفتند که اردوکشی خیابانی نکنید‪ .‬این‬ ‫برداشت شما بعد از دو سال است‪ .‬اگر وزارت کشور‬ ‫همین تفسیر را داشت و با فوریت ابالغ نکرد‪ ،‬انها باید‬ ‫جوابگو باشند‪.‬‬ ‫اینک��ه م��ردم را از می��دان امام حس��ین(ع) تا‬ ‫میدان ازادی به خیابان ها بیاوریم‪ ،‬اگر اسمش‬ ‫اردوکشی خیابانی نیست‪ ،‬پس چه چیز دیگری‬ ‫می تواند باشد؟ حتی اگر تصور کنیم که قانونی‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر مرجع قانونی مجوز داد معنایش این است‬ ‫که این حرکت مصداق ان سخن نیست‪ .‬شما با همین‬ ‫ذهنیت دارید بحث می کنید‪ .‬ما یک تقاضای رسمی به‬ ‫وزارت کش��ور داده بودیم که به م��ا مجوز بدهد‪ .‬هیچ‬ ‫اطالعیه ای هم نداده بودیم که مردم به خیابان ها بیایند‪.‬‬ ‫اما حضرت اقا صریحا فرمودند که اردوکشی‬ ‫خیابانی نکنید‪ .‬چرا ش��ما نگفتید که ما پشیمان‬ ‫شدیم و مردم به خیابان نیایند؟‬ ‫‪ l‬ما که نگفته بودیم بیایند‪.‬‬ ‫چرا دعوتتان را پس نگرفتید؟‬ ‫‪ l‬چه چیزی را باید پس می گرفتیم؟‬ ‫همان چیزی که خواسته بودید؟‬ ‫‪ l‬چرا وزارت کشور که درخواست ما نزدش بود‬ ‫به ما جواب نداد؟‬ ‫شما درخواست داده بودید و کافی بود بگویید‬ ‫که ما درخواستمان را پسگرفتیم‪.‬‬ ‫‪ l‬نخیر‪ ،‬انها می توانس��تند بیاین��د و بگویند که‬ ‫برداشت ما از س��خنان رهبری این اس��ت که این کار‬ ‫اردوکشی خیابانی است و به شما اجازه نمی دهیم‪ .‬چرا‬ ‫ما باید چنین برداشتی می کردیم؟ ما که اصال برداشتمان‬ ‫این نبود‪ .‬ما فکر می کردیم رهبری با حرکت های قانونی‬ ‫موافقند و هنوز ه��م همینطور فکر می کنی��م‪ .‬ما هنوز‬ ‫هم فکر می کنیم که اگر به حرکت ه��ای قانونی اجازه‬ ‫می دادند‪ ،‬خیلی از حرکت های غیر قانونی انجام نمی شد‪.‬‬ ‫اقای الری! واضح اس��ت که رهبر معظم انقالب‬ ‫هیچ��گاه مخالف حرکت های قانون��ی نبوده و‬ ‫نیستند‪ ،‬اما به هر حال ایشان به دلیل حساسیت‬ ‫اصالح طلبان خود را بخشی از حاکمیت می دانند‬ ‫خواس��ت رهب��ری ای��ن ب��ود ک��ه ب��دون مج��وز وزارت کش��ور‬ ‫و نهادهای مسئول کاری نکنید‬ ‫بنای ما بیان نقاط افتراق با گروه ها نیست‬ ‫نقش موسوی خوئینی ها در ماجرای ‪ 18‬تیر فقط به تعطیلی روزنامه اش‬ ‫خالصه می شود‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫ب��االی ان مقط��ع زمان��ی و اینک��ه طرفین دو‬ ‫کاندی��دای پیروز و شکس��ت خورده بس��یار‬ ‫احساس��ی عمل می کردند نمی خواس��تند که‬ ‫ماجرا به خیابان ها کشیده ش��ود‪ .‬البته درستی‬ ‫مصلحت س��نجی ایش��ان با ت��داوم اتفاقات‬ ‫روز های بعد مشخص شد‪ .‬حاال سوال من این‬ ‫است که برای ش��ما دستور رهبر معظم انقالب‬ ‫باالتر است یا پاسخ وزارت کشور؟‬ ‫‪ l‬ما دستوری ندیدیم‪ .‬ایا این دستوری که شما‬ ‫می گویید‪ ،‬همین برداشتی است که امروز دارید؟ یا وقتی‬ ‫ایشان می گویند اردوکش��ی نکنید‪ ،‬یعنی حرکت های‬ ‫خالف قانون نکنید؟‬ ‫اما خطاب ایشان به همه جریانات بود‪.‬‬ ‫‪ l‬می دانم‪ ،‬اما چه کس��ی می گوید منظور ایشان‬ ‫همین چیزی بوده است که شما امروز تفسیر می کنید؟‬ ‫ایا این برداشت در روز ‪ 29‬خرداد هم همین بوده؟‬ ‫اصال تفسیر شما از اردوکشی خیابانی چیست؟‬ ‫‪ l‬یعنی بدون قانون کاری نکنید‪.‬‬ ‫یعنی بدون اینکه از وزارت کش��ور و نهادهای‬ ‫مسئول مجوز بگیرید‪ ،‬کاری نکنید‪.‬‬ ‫‪ l‬درست است‪ .‬ما هم فقط یک تقاضا داده بودیم‪.‬‬ ‫هیچ کار دیگری هم نکردیم‪.‬‬ ‫اما می توانستید یک بیانیه بدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬بیانیه بدهیم که چی؟ که ما تقاضای خود را از‬ ‫وزارت کشور پس می گیریم؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا؟ ما که چنین برداش��تی نداش��تیم که نظر‬ ‫رهبری این است که کار قانونی نکنید‪.‬‬ ‫چرا قبل از اینکه وزارت کش��ور به درخواست‬ ‫شما پاسخی بدهد‪ ،‬ان را رسانه ای کردید؟‬ ‫‪ l‬طبیعی بود که رسانه ای ش��ود‪ .‬ما یک جریان‬ ‫سیاسی هس��تیم که همه کارمان باید رسانه ای باشد‪ .‬ما‬ ‫شفاف هستیم‪.‬‬ ‫ش��ما اطالع رس��انی کردید که هوادارانتان به‬ ‫خیابان ها بیایند‪.‬‬ ‫‪ l‬نکردیم‪.‬‬ ‫کار شما معنایی غیر از این داشت؟ در دوره ای‬ ‫که رسانه ها نمی توانس��تند این خبر را منعکس‬ ‫کنند‪ ،‬این کار ش��ما نوعی اطالع رسانی بود و‬ ‫شما می دانس��تید که اعالم رسانه ای این قضیه‬ ‫چه معنایی دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬چه معنایی داشت؟ ش��ما هم قول رهبری را‬ ‫بر اس��اس مذاق خودتان تفس��یر می کنید و هم تفسیر‬ ‫کار ما را‪.‬‬ ‫به ما اجازه بدهی��د که قانع نش��ویم اقای الری‪.‬‬ ‫بگذریم‪ ...‬حاال که در استانه انتخابات هستیم و‬ ‫الزم اس��ت همه گروه ها درباره مسائل مختلف‬ ‫شفاف سازی کنند‪ ،‬نسبت شما و مجمع روحانیون‬ ‫با اقای موسوی و کروبی چیست؟ تا کجا با این‬ ‫دو نفر همراهید و چه جایی صف خود را از انها‬ ‫جدا می کنید؟‬ ‫‪ l‬چرا اینگونه س��وال می کنید؟ ما موضوعاتی‬ ‫داریم که این موضوعات برای ملت مش��ترک اس��ت‪.‬‬ ‫همه ما بر س��ر برخی خواسته ها اش��تراک نظر داریم‪.‬‬ ‫انتخابات سالم و ازاد خواست همه ماست‪ .‬هیچکس‬ ‫در این مملکت نیست که احساس کند نباید انتخابات‬ ‫باشد‪ .‬البته من برداشت های شخصی از برخی گرایشات‬ ‫درون حاکمیت دارم که اگر مطرح کنم ممکن اس��ت‬ ‫شما بگویید این تهمت به انهاست و انها چنین نگاهی‬ ‫ندارند‪ .‬اما به طور کلی شما از زن خانه دار‪ ،‬کارگر ساده و‬ ‫کشاورز گرفته تا استاد دانشگاه و روحانی حوزه علمیه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪40‬‬ ‫اگر بپرس��ید که انتخابات ازاد و رقابتی خوب است یا‬ ‫نه؟ همه می گویند ما این را می خواهیم‪ .‬اقای موسوی‪،‬‬ ‫اقای کروبی‪ ،‬ما و دیگران همه و همه این را می خواهیم‪.‬‬ ‫پس ما در این مساله با همه ملت از جمله اقای موسوی و‬ ‫اقای کروبی همراه هستیم و هیچ اشکالی هم نمی بینیم‪.‬‬ ‫از کجا با اقای موسوی و کروبی افتراق دارید؟‬ ‫‪ l‬هرجای��ی ک��ه دیدگاه های افراد با خواس��ت‬ ‫عمومی ملت و قانون اساسی در تعارض باشد‪ ،‬قاعدتا ما‬ ‫هم نیستیم‪ .‬زمانی که ما قانون اساسی و خواست عمومی‬ ‫ملت را مبنا ق��رار می دهیم‪ ،‬قطعا همین مبن��ا را دنبال‬ ‫می کنیم‪ .‬امروز برداشت من این است که خواسته های‬ ‫این اقایان خ��ارج از چارچوب قانون اساس��ی نبود‪.‬‬ ‫خواس��ته های انها مبتنی بر قانون اساس��ی بود؛ یعنی‬ ‫ازادی بیان‪ ،‬ازادی عقیده‪ ،‬ازادی احزاب‪ ،‬ازادی مطبوعات‪،‬‬ ‫ازادی انتخابات و‪...‬خواسته هایعمومی است‪ .‬بنابر این ما‬ ‫دراینزمینههیچاشکالیواردنمی بینیم‪.‬‬ ‫عجی��ب اس��ت‪ .‬یعن��ی ش��ما در تم��ام این‬ ‫دو س��ال‪ ،‬هیچ جایی ندیدید که این دو نفر از‬ ‫چارچوب های قانونی خارج شوند؟‬ ‫‪ l‬ش��خصیت ها‪ ،‬چه انهایی که ام��روز در خانه‬ ‫تحت مراقبت هستند و چه انهایی که امروز در مصدر‬ ‫کار هس��تند و ممکن اس��ت رئیس قوای مختلف هم‬ ‫باشند‪ ،‬حتما با یکدیگر اختالف نظرها و برداشت هایی با‬ ‫یکدیگر داشته باشند و دارند و خواهند داشت‪ .‬ما امروز‬ ‫در این مقام نیستیم که روی اختالف نظرها تکیه کنیم‪.‬‬ ‫نخیر‪ ،‬ببینید! بحث بر سر اختالف نظر نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬من می گویم ما دیگ��ران را ه��م دیدیم که از‬ ‫قانون اساسی عدول کرده و خالف ان عمل کردند‪ .‬اما‬ ‫االن در صدد بیان نقاط افتراق با انها هم نیستیم و شرایط‬ ‫را به گونه ای نمی بینیم که روی نقاط افتراق تاکید کنیم‪.‬‬ ‫ما امروز روی نقاط اشتراک تاکید داریم‪.‬‬ ‫اقای الری‪ ،‬نسبت مجمع روحانیون با جنبش‬ ‫موسوم به سبز چه بوده و هست؟‬ ‫‪ l‬مجم��ع روحانیون یک جری��ان اصالح طلبی‬ ‫درون نظام اس��ت ک��ه تم��ام اهتمام خ��ود را صرف‬ ‫سرافرازی و بالندگی نظام‪ ،‬حرکت در مدار ارزش هایی‬ ‫که بر اساس انها پایه ریزی و تا حدود زیادی در قانون‬ ‫اساس��ی متبلور و در رهنمودهای امام به خصوص در‬ ‫وصیت نامه سیاسی الهی ایشان منعکس شده‪ ،‬می کند‪.‬‬ ‫بنابراین ما یک جریان اصالح طلب درون نظام هستیم و‬ ‫برای حفظ نظام تالش می کنیم‪ .‬ما معتقدیم باید جلوی‬ ‫انحرافاتی که در درون نظام رخ می دهد و اتفاقاتی که به‬ ‫تهی شدن نظام از محتوای خود می شود‪ ،‬ایستاد‪ .‬نظام‬ ‫دو عنص��ر اصلی دارد ک��ه یکی جمهوریت اس��ت و‬ ‫دیگری اس�لامیت‪ .‬نمی توان عنصر اسالمیت را فدای‬ ‫چرا وزارت کشور همان ساعت به‬ ‫درخواست ما پاسخ نداد؟ من چنین‬ ‫چیزی نمی خواهم بگویم‪ .‬حرف‬ ‫من این است که برداشتی که شما‬ ‫امروز دارید‪ ،‬اگر وزارت کشور هم‬ ‫ ساعت یک بعد از ظهر جمعه‬ ‫‪ 29‬خرداد داشت‪ ،‬حتما همان‬ ‫ساعت جواب ما را می داد‪ .‬البد‬ ‫انها هم فکر می کردند که این‬ ‫سخنرانی رهبری و تاکید ایشان بر‬ ‫پرهیز از اردوکشی خیابانی‪ ،‬غیر از‬ ‫تقاضاهای رسمی و قانونی است‬ ‫جمهوریت کرد و نمی توان جمهوریت را به بهانه حفظ‬ ‫اسالمیت نادیده گرفت‪ .‬علت اینکه از لفظ بهانه استفاده‬ ‫می کنم این است که معتقدم انهایی که اسالمیت را برای‬ ‫از بین بردن جمهوری��ت بهانه می کنن��د‪ ،‬در حقیقت‬ ‫اسالمیت را هم نابود می کنند‪ .‬انها می گویند که ما برای‬ ‫حفظ نظام می خواهیم مردم‪ ،‬مطبوعات‪ ،‬انتخابات و‪...‬‬ ‫را محدود کنیم‪ ،‬بهانه است‪ .‬انها می خواهند خواسته ها‬ ‫و امیال خود را پیش ببرند که این کار را به نام اسالم انجام‬ ‫می دهند و ما این کار را قب��ول نداریم‪ .‬ما معتقدیم باید‬ ‫جلوی هرگونه انحرافی در مسیر انقالب که به اسالمیت‬ ‫و جمهوری��ت نظام لطم��ه وارد کند‪ ،‬ایس��تاد‪ .‬مجمع‬ ‫روحانیون با همه جریاناتی که در داخل و خارج نظام‬ ‫هستند‪ ،‬با این تعریفی که از خود می کند‪ ،‬مواجه می شود‪.‬‬ ‫حاال جریانات مختلف چه سبز باشد‪ ،‬چه غیر ان‪ ،‬با این‬ ‫محک از سوی ما سنجیده می شود‪.‬‬ ‫تعریف خوبی کردید‪ .‬بر این اساس نسبت شما‬ ‫با جنبش موسوم به سبز چیست؟‬ ‫‪ l‬نسبت ما با جنبش سبز اصالح طلبی است‪.‬‬ ‫یعنی با انها وجه اشتراک دارید؟‬ ‫‪ l‬قطعا داریم‪.‬‬ ‫وجه افتراق هم دارید؟‬ ‫‪ l‬ممکن است داش��ته باش��یم‪ .‬اما همانطور که‬ ‫عرض کردم‪ ،‬بنای ما بیان نقاط افتراق با گروه ها نیست‪،‬‬ ‫چرا که در مقطعی هستیم که نقاط اشتراک برای ما مهم‬ ‫است‪.‬‬ ‫من می خواهم بگوی��م که جنبش موس��وم به‬ ‫س��بز‪ ،‬اصالح طلب��ان‪ ،‬میر حس��ین موس��وی‪،‬‬ ‫کروب��ی‪ ،‬مش��ارکت‪ ،‬مجاهدی��ن و مجم��ع‬ ‫روحانی��ون در ح��وادث پ��س از انتخاب��ات‬ ‫نقاط اش��تراکی با براندازها و س��لطنت طلبان‬ ‫پی��دا کردن��د‪ .‬هم��ان کس��انی ک��ه روزی‬ ‫اقای موس��وی الری در هیات دول��ت انها را‬ ‫برانداز و س��لطنت طلب می خوان��د‪ ،‬با جنبش‬ ‫موسوم به سبز نقاط اشتراک پیدا کردند‪ .‬من با‬ ‫تش��کل های اصالح طلب دیگر کاری ندارم‪.‬‬ ‫اما چرا مجمع روحانیون نقاط افتراق خود را با‬ ‫سلطنت طلبان روشن نکرد؟‬ ‫‪ l‬ما دقیقا نق��اط افتراق خود را ه��م با انها و هم‬ ‫با جریان متحجر داخلی روش��ن کردیم‪ .‬یعنی از منظر‬ ‫ما‪ ،‬نقطه افتراق ما شکس��تن س��قف نظام و خروج از‬ ‫ان اس��ت‪ .‬ما همیش��ه گفته ایم که جریان��ی در داخل‬ ‫این نظام و زیر س��قف جمهوری اس�لامی هس��تیم‪.‬‬ ‫همین نقطه افتراق اصلی است با همه کسانی که اصل‬ ‫جمهوری اس�لامی را نفی می کنند‪ .‬حرفمان با جریان‬ ‫متحجر داخل نظام ه��م این بود که ش��ما ناکارامدی‬ ‫نظام را با بیانی دیگر مشابه سلطنت طلبان بیان می کنید‪.‬‬ ‫حرف ما با جریانی که انتخابات را زینتی می دانستند‪،‬‬ ‫مردم را نابالغ تلقی می کردند این اس��ت که این حرف‬ ‫شما همان حرف س��لطنت طلبان اس��ت‪ .‬تعریفی که‬ ‫انها از جمهوری اس�لامی ارائه می دهن��د‪ ،‬می گویند‬ ‫جمهوری اس�لامی برای مردم و رایشان ارزشی قائل‬ ‫نیس��ت‪ .‬انها (گروه متحجران داخلی) هم با رفتارشان‬ ‫می گویند جمهوری اسالمی ناکارامد است و نظام دینی‬ ‫نمی تواند نظامی مبتنی بر ازادی بیان‪ ،‬ازادی اندیشه و‬ ‫ازادی فکر در حوزه عمل سیاسی باشد‪ .‬اگرچه رسما‬ ‫اعالم نمی کنند اما با محدودیت ها و مشکالتی که بر سر‬ ‫راه ازادی فکر و اندیشه مردم ایجاد می کنند‪ ،‬همان کاری‬ ‫را می کنند که سلطنت طلبان می گویند‪ .‬انها می گویند‬ ‫ادعا می کنند و شما عمل می کنید‪ .‬یعنی من نقطه اشتراک‬ ‫جریان متحجر داخلی که مدعی دخول در نظام است را‬ ‫با سلطنت طلبان به مراتب بیش از نقاط اشتراک جنبش‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫سبز با سلطنت طلبان می دانم‪.‬‬ ‫این حرف ش��ما چه معنایی دارد؟ یعنی چون‬ ‫رفتارهای فالن رس��انه یا فالن جریان سیاسی‬ ‫برخی شبیه به رفتار اپوزیسیون بود‪ ،‬شما با انها‬ ‫پیوند برقرار کردید که به حاکمیت بگویید اشتباه‬ ‫می کنی؟‬ ‫‪ l‬اتفاقا عکس این اس��ت‪ .‬ما در تمام بیانیه های‬ ‫مجم��ع و مواضع اعض��ای ان‪ ،‬روی ی��ک نکته تردید‬ ‫نکردیم و ان اینکه بگوییم یک جریان اصالح طلب در‬ ‫درون این نظام هستیم و به رفتار مدیران اعتراض داریم‪،‬‬ ‫نه به اصل نظام‪ .‬همین وجه افتراق ما با براندازها ست‪.‬‬ ‫شما که می گویید به رفتار مدیران اعتراض دارید‬ ‫چرا بیانیه ندادید که حساب ما از کسانی که علیه‬ ‫اصل والیت فقیه شعار می دادند‪ ،‬جداست؟‬ ‫‪ l‬ما حتما اطالعیه دادیم‪ .‬ش��ما اطالعیه مجمع‬ ‫را نخواندید‪.‬‬ ‫کجا اطالعیه دادید؟‬ ‫‪ l‬تم��ام بیانیه های مجمع تاکید ب��ر تثبیت اصل‬ ‫حاکمیت نظام‪ ،‬تایید اصل نظام‪ ،‬حرکت در چارچوب‬ ‫نظام و حرکت در چارچوب قانون اساسی است‪.‬‬ ‫اقای موسوی الری! شما در این مملکت وزیر‬ ‫کش��ور بودید‪ .‬اصل نظام ب��دون والیت فقیه‬ ‫معنایی ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬تمام صحبت های ما هم همین بوده است‪.‬‬ ‫اما شما می گویید «نظام» و از لفظ والیت استفاده‬ ‫نمی کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬ما می گوییم والیت‪ ،‬نظام‪ ،‬جمهوری اسالمی‪.‬‬ ‫نخیر نگفتید‪ ،‬در بیانیه ها که نبوده است‪.‬‬ ‫‪ l‬اشکال شما همین اس��ت‪ .‬متاسفم که اینگونه‬ ‫بحث می کنید‪ .‬شما هم مثل کیهانی ها دچار خلط مطلب‬ ‫می ش��وید و فکر می کنید که نظام والیت فقیه یک فرد‬ ‫است‪ ،‬در حالی که نظام والیت فقیه یک سیستم است‪.‬‬ ‫این سیس��تم چارچوبی دارد که در راس ان ولی فقیه‬ ‫اس��ت و در قاعده این هرم نیز قوای سه گانه‪ ،‬نیروهای‬ ‫مس��لح‪ ،‬احاد مردم‪ ،‬نهادهای مدنی و‪ ...‬وجود دارند‪.‬‬ ‫وقتی ما از قانون اساسی حرف می زنیم‪ ،‬مگر می توانیم‬ ‫بگوییم قانون اساسی را قبول داریم اما اصل والیت فقیه‬ ‫را قبول نداریم؟ ما وقتی بر اجرای قانون اساسی تاکید‬ ‫می کنیم‪ ،‬یعن��ی حتما از والیت فقیه دف��اع می کنیم‪ .‬ما‬ ‫وقتی می گوییم که اصالح طلب درون این نظام هستیم‪،‬‬ ‫یعنی اصالت های این نظام را – که والیت فقیه از جمله‬ ‫انهاس��ت – قبول داریم‪ .‬اگ��ر قبول نداش��تیم در این‬ ‫چارچوب قرار نمی گرفتیم‪.‬‬ ‫اقای موسوی الری! اصالح طلبان تندرو بیانیه‬ ‫می دهند و مردم را به خیابان ها می کشانند و انها‬ ‫هم شعار علیه اصول نظام سر می دهند‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا اینگونه قضاوت می کنید؟ به عنوان مثال در‬ ‫همین جمهوری اسالمی که مشکالتی وجود دارد‪ ،‬ما‬ ‫باید بگوییم که جمهوری اسالمی را قبول نداریم؟ در‬ ‫یک حرکت عمومی که خواسته مردم برقراری عدالت‬ ‫و ازادی مشروع و قانونی اس��ت و حق قانونی خود را‬ ‫مطالبه می کنند‪ ،‬ممکن است تعدادی هم به بیراهه بروند‪.‬‬ ‫من با این افراد که سنخیتی ندارم‪.‬‬ ‫خب ای��ن را بگویید‪ .‬چرا نمی گویی��د و نقاط‬ ‫افتراق خود را اعالم نمی کنید؟‬ ‫‪ l‬تمام اطالعیه های ما همین اس��ت‪ ،‬اما ش��ما‬ ‫نمی خواهید توجه کنید‪ .‬اش��کال کار همین جاس��ت‪.‬‬ ‫حرف تمام اطالعیه های ما این اس��ت که ما در درون‬ ‫نظام با کس��انی که انتخاب��ات را فرمایش��ی می دانند‪،‬‬ ‫مش��کل داریم؛ با کس��انی که ثروت مملکت را به باد‬ ‫دادند مش��کل داریم؛ با کس��انی که نظام را به مسخره‬ ‫گرفتند‪ ،‬مشکل داریم‪ .‬شما به کارهایی که در این چند‬ ‫سال انجام ش��ده‪ ،‬نگاه کنید و ببینید چه اتفاقاتی درون‬ ‫این نظام رخ داده اس��ت‪ .‬ما با این کارکرد مشکل داریم‬ ‫و ان را هم صریحا اع�لام کرده ایم‪ .‬اما ح��رف ما این‬ ‫اس��ت که برای اصالح رفتار غیر قانونی‪ ،‬غیر اصولی و‬ ‫چارچوب شکن مدیران اجرایی یا مدیرانی که در حوزه‬ ‫انتخابات یا حوزه امنیت مسئولیت دارند‪ ،‬نباید سقف‬ ‫نظام را س��وراخ کرد و ان را از بین ب��رد‪ .‬باید انحرافی‬ ‫را که بعد از تفس��یر اصل ‪ 99‬قانون اساس��ی در مسیر‬ ‫انتخابات ایجاد شده است‪ ،‬اصالح کرد‪ .‬ما از اینکه نظام‬ ‫جمهوری اس�لامی باید بر پایه قانون اداره ش��ود دفاع‬ ‫می کنیم و با قانون ش��کنی هایی که در این چند س��ال‬ ‫صورت گرفته مخالفیم‪ .‬چه قان��ون بودجه‪ ،‬چه قانون‬ ‫برنامه توس��عه‪ ،‬چه قانون مرتبط با احزاب‪ ،‬چه قانون‬ ‫مطبوعات‪ ،‬چه قانون مرتبط با ازادی های مدنی و‪ ...‬زیر‬ ‫سوال رفته است‪.‬‬ ‫مخالفت خود را چگونه ابراز می کنید؟‬ ‫‪ l‬ما در اطالعیه های��ی که ص��ادر کرده ایم و در‬ ‫مصاحبه ها و اظهار نظرهای خود اینها را اعالم کرده ایم‪.‬‬ ‫در هر اظهار نظ��ری هم که بنده و امثال بن��ده کرده ایم‪،‬‬ ‫اول تاکید کردیم که حرف های ما زیر چتر نظام اس��ت‬ ‫و سپس انتقادات خود را مطرح کرده ایم‪ .‬منتها جریان‬ ‫مقابل ما شیوه ای دارد و ان این است که می گویند شما‬ ‫بیایید و تکلیف خود را با فالن گروه روشن کنید‪ .‬ما هم‬ ‫می گوییم شما چرا نمی ایید تکلیف خود را با فالن گروه‬ ‫روش��ن کنید؟ چرا بعد از شش س��ال جریان انحرافی‬ ‫را مطرح کردی��د؟ این جری��ان همان کس��انی بودند‬ ‫که ما ش��ش س��ال پیش اعالم کردیم که اینها در مسیر‬ ‫انقالب اشکال ایجاد می کنند‪ .‬چرا صف خود را جدا‬ ‫نکردید؟ چرا مملکت را به این روز کش��اندید و حاال‬ ‫می گویید کشف کرده ایم که یک جریان خاص به وجود‬ ‫امده اس��ت؟ افرادی که گرین کارت امری��کا را دارند‬ ‫یا حتی سیتی زن (ش��هروند) امریکا هستند‪ ،‬به عنوان‬ ‫مشاور حکم دریافت کرده اند و برای انها بنیاد تعریف‬ ‫شده است‪ .‬مشخص اس��ت که اینها در جریان انقالب‬ ‫تغییر ایجاد می کنند‪ .‬چرا اقایان صف خود را از انها جدا‬ ‫نمی کنند؟ البته فقط اینها منحرف نیس��تند‪ ،‬چرا اقایان‬ ‫صف خود را از دیگر منحرفان جدا نمی کنند؟ مشخص‬ ‫است که وقتی این حرف را با بنده مطرح می کنید یعنی‬ ‫می پرسید چرا صف خود را جدا نمی کنید؟ پاسخ این‬ ‫است که بنده با ادبیات خودم حرف هایم را می زنم‪.‬‬ ‫در زمان اقای خاتمی هم چنین اتفاقاتی رخ داد؛‬ ‫یعنی جریانی که ش��اید اعتقاد چندانی به خط‬ ‫اقای خاتمی نداش��ته و به نام تندرو در جامعه‬ ‫شناخته می شدند‪ ،‬در کنار رئیس جمهور سابق‬ ‫قرار گرفتند و حتی بحث عبور از اقای خاتمی ‬ ‫را هم مطرح کردند‪ .‬شما چرا ان زمان نسبت به‬ ‫حضور چنین افرادی هشدار نمی دادید؟‬ ‫‪ l‬همین که می گویید انها بحث عبور از خاتمی‬ ‫ را مطرح کردند یعنی اینکه صف انه��ا از امثال بنده و‬ ‫اقای خاتمی جدا بود‪ .‬ش��ما چرا اینگونه سوال ها را از‬ ‫اقای جنتی نمی پرس��ید؟ مگر اقای گنجی در شورای‬ ‫نگهبان زیر نظر اقای جنت��ی کار نمی کرد؟ همه مردم‬ ‫می گفتند که اقای گنجی در تشکیالت شما مشکل دارد‪،‬‬ ‫اما ایا کسی حاضر ش��د صف خود را از او جدا کند؟‬ ‫ایا امروز حاضرند صف خ��ود را از عناصر پیرامونی‬ ‫اقای احمدی نژاد و رفتارهایش��ان به صورت عملی نه‬ ‫صرف رس��انه ای جدا کنند؟ چرا فقط زبانی می گویند‬ ‫فالنی و فالنی نباشند اما اقدامی نمی کنند؟‬ ‫وقتی ش��ما عمل نمی کنید چطور انتظار دارید‬ ‫که انها اینگونه رفتار کنن��د؟ البته اقای الری!‬ ‫چس��باندن اقای گنجی به جناح راست هم از‬ ‫ان حرف هاست‪.‬تکلیف گنجی که کامال معلوم‬ ‫است و ارتباطش با اصالح طلبان‪.‬‬ ‫‪ l‬همین جا هم حافظه تان خوب کار نکرد‪ .‬گنجی‬ ‫مدیر داخلی شورای نگهبان بود‪ .‬شما چرا از ان طرف‬ ‫قضیه نگاه نمی کنید؟ انها االن حاکم هستند‪.‬‬ ‫ولی گنجی سابقه و نسبتش با اصالح طلبان کامال‬ ‫مشخص است و چسباندنش به شورای نگهبان‪،‬‬ ‫اصالح طلبانراتبرئهنمی کند‪.‬ضمناینکهبهفرض‬ ‫ان موقع که در شورا بوده استحاله نشده ولی در‬ ‫زماناستحاله اشهمکاراصالح طلبانبود‪.‬بگذریم‬ ‫اقای الری! باالخره باید از جایی شروع شود‪.‬‬ ‫‪ l‬ما که االن کاره ای نیس��تیم‪ .‬اقای��ان قوه مقننه‪،‬‬ ‫قوه قضائیه‪ ،‬قوه مجریه‪ ،‬صدا و س��یما‪ ،‬پ��ول مملکت‪،‬‬ ‫دیپلماسی و‪ ...‬را در اختیار دارند‪ .‬از انها بپرسید شما که‬ ‫امروز وجودتان با سرنوشت جامعه گره خورده است‬ ‫چرا از بعضی روزنامه ها و س��ایت ها که همه گذش��ته‬ ‫انقالب و همه چهره های ریشه دار انقالب را زیر سوال‬ ‫می برند‪ ،‬تبری نمی جویید؟‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫اصال بحث ما بر سر این روزنامه ها و سایت ها‬ ‫نیست‪ .‬به هر حال انها هم قطعا دفاعیاتی دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬بحث من هم بر سر اینها نیس��ت بلکه نمونه‬ ‫را می گوی��م‪ .‬چرا صف خ��ود را از ای��ن توهین هایی‬ ‫ک��ه در ف�لان س��ایت ب��ه ش��خصیت هایی مانن��د‬ ‫اقای موسوی خوئینی ها می شود‪ ،‬جدا نمی کنند؟ چرا‬ ‫باید بگویند یک روحانی سابقه دار ارزشی که در کنار‬ ‫امام بوده‪ ،‬با موس��اد همکاری می کند؟ اقایان حرکتی‬ ‫را که امام از ان به عنوان انق�لاب دوم نام برد‪ ،‬توطئه ای‬ ‫که امریکا ان را طراحی کرده بود‪ ،‬معرفی می کنند‪ .‬چرا‬ ‫موضع صریح نمی گیرند؟‬ ‫شما و تش��کیالتتان هم ش��عار دفاع از قانون‬ ‫اساس��ی و حرکت در چارچوب قانون اساسی‬ ‫می دهید‪ ،‬اما بحثی که که مطرح کرده اید‪ ،‬عملی‬ ‫نمی کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬ما که در بس��تر قانون اساسی حرکت می کنیم‪.‬‬ ‫ما هشت سال مسئولیت اجرایی در این کشور داشتیم‪.‬‬ ‫ش��ما یک نمونه بیاورید که از قانون اساس��ی تخطی‬ ‫کردی��م‪ .‬بنده به عنوان کس��ی ک��ه وزیر کش��ور بوده‪،‬‬ ‫حاضرم نسبت به تمام کارهایی که در حوزه مسئولیت‬ ‫وزارت کش��ور ش��خصا درباره انه��ا تصمیم گیرنده‬ ‫بودم‪ ،‬پاسخگو باش��م‪ .‬امروز اقایانی که در مصدر کار‬ ‫هس��تند باید پاسخگو باش��ند که چرا قانون اساسی را‬ ‫زیر پا می گذارند؟ چرا س��ند چشم انداز بعد از ان همه‬ ‫زحمت هایی که دولت های پیش��ین کش��یدند‪ ،‬بعد از‬ ‫چند سال فراموش شده است؟ چرا قانون برنامه چهارم‬ ‫توسعه زیر پا گذاشته شد؟ چرا اقایان صف خود را از‬ ‫این قانون شکنان جدا نمی کنند؟ ما امروز کاره ای نیستیم‬ ‫که بگوییم در چارچوب حرکت می کنیم یا خارج از ان؛‬ ‫نه وزیریم‪ ،‬نه وکیلیم و نه حتی یک روزنامه داریم‪ .‬این‬ ‫اقایانی که تمام ارکان قدرت را در دس��ت دارند‪ ،‬مگر‬ ‫تکلیف ندارند که در چارچ��وب قانون حرکت کنند؟‬ ‫چرا قانون اساسی این همه نادیده گرفته می شود و انها‬ ‫سکوت کرده اند؟‬ ‫اقای الری! روزنامه و مجله که البته کم ندارید‪.‬‬ ‫دکه های ما همیشه پر از مطبوعات اصالح طلب‬ ‫اس��ت‪ .‬در خصوص اقای موسوی خوئینی ها‬ ‫حرف هایی زده شده و خود شما هم به انها اشاره‬ ‫کردید‪ .‬در بس��یاری از موارد ایش��ان عالقه ای‬ ‫نداش��ت که پاس��خ بدهد‪ ،‬غیر از مورد اخیری‬ ‫که ایش��ان یک اش��اره ای کردند‪ .‬چرا تاکنون‬ ‫جواب نمی دادند؟ البته قطعا ش��ما سخنگوی‬ ‫اقای موس��وی خوئینی ها نیس��تید اما ایشان را‬ ‫می شناسید و اقای موس��وی خوئینی ها عضو‬ ‫مجمع روحانیون مبارز اس��ت‪ .‬ب��ه هر حال در‬ ‫این سال ها اقای موسوی خوئینی ها باید نسبت‬ ‫به برخی حرف ها که به ایشان نسبت داده شد‪،‬‬ ‫پاسخگو باشند‪ .‬نسبت ایشان با رهبری چگونه‬ ‫است و چه نگاهی نسبت به رهبر معظم انقالب‬ ‫دارند؟‬ ‫‪ l‬من درون ذهن افراد نبوده و نیستم‪.‬‬ ‫اما در رفتارها دیده اید‪.‬‬ ‫‪ l‬ایشان شش یا هشت سال مشاور عالی رهبری‬ ‫بودند‪ .‬یعنی مورد اعتماد کامل امام و رهبری بود و حداقل‬ ‫شش سال به عنوان مشاور عالی سیاسی رهبری‪ ،‬نظراتش‬ ‫را به رهبری منتقل می کرد‪.‬‬ ‫در رفتارهای ایشان مخالفت با نظرات و عقاید‬ ‫رهبری مشاهده نکردید؟‬ ‫‪ l‬هیچ چیز ندیدم‪ .‬اقای موسوی خوئینی ها یک‬ ‫شخصیت منضبط و دارای فکر کامال منسجم است که‬ ‫رفتار و منطقش در یکدیگر تاثیر و نم��ود دارد‪ .‬امروز‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪42‬‬ ‫س��ایت هایی که از بودجه بیت المال ارت��زاق می کنند‬ ‫و متعلق به نهادهای رسمی یا تش��کل های حاکم این‬ ‫مملکت هس��تند‪ ،‬نه تنها اقای موس��وی خوئینی ها را‬ ‫به عنوان جاسوس امریکا معرفی کرده اند‪ ،‬بلکه می گویند‬ ‫حرکتی که در سال ‪ 58‬علیه امریکا صورت گرفت‪ ،‬از‬ ‫طرف خود امریکایی ها طراحی شده بود‪ .‬در حالی که‬ ‫اقای موسوی خوئینی ها از بدو پیروزی انقالب تا زمان‬ ‫رحلت حضرت امام یک ف��رد تاثیرگذار بوده و حدود‬ ‫شش یا هشت سال هم مشاور عالی رهبری بوده است‪.‬‬ ‫حرف من این است که کار مملکت به کجا کشیده است‬ ‫که استوانه های انقالب را اینگونه زیر سوال می برند‪ .‬چرا‬ ‫از این شخصیتی که اماج اهانت هاست دفاع نمی شود؟‬ ‫چرا از هتاکان و اهانت کنندگان تبری نمی جویند و خط‬ ‫خود را از انها جدا نمی کنند؟‬ ‫در خصوص نقش اقای موسوی خوئینی ها در‬ ‫‪18‬تیر بحث های متفاوتی مطرح است‪ .‬با توجه‬ ‫به اینکه ش��ما در ان دوران وزیر کشور بودید‪،‬‬ ‫ایشان چه نقشی در ان حوادث داشت؟‬ ‫‪ l‬نقش اقای موس��وی خوئینی ها ای��ن بود که‬ ‫روزنامه اش تعطیل شد‪.‬‬ ‫یعنی واقعا تنها نقشی که ایفا کرد همین بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫پس چرا ان نام��ه محرمانه را منتش��ر کرد؟ ایا‬ ‫نمی دانس��ت که ای��ن کار غیر قانون��ی چنین‬ ‫پیامدهایی دارد؟‬ ‫‪ l‬یعنی ش��ما ان پیامدها از جمله حمله به کوی‬ ‫دانشگاه را تایید می کنید؟‬ ‫ما هم حادثه و هم عام��ل این حادثه را محکوم‬ ‫می کنیم‪.‬ایا ش��ما ان نامه را در ماجرای ‪ 18‬تیر‬ ‫موثر نمی دانید؟‬ ‫‪ l‬من نمی گویم که موثر بوده یا نه‪.‬‬ ‫ش��ما به عنوان مقام امنیتی‪ ،‬فک��ر نمی کنید که‬ ‫انتشار چنین نامه ای ممکن است تحریکاتی در‬ ‫پی داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬تحریک نهادهای انتظامی؟ ایا برای ش��ما در‬ ‫روزنامه نگاری اتفاق نیفتاده است که مطلبی را منتشر‬ ‫کنید و بعد دس��تگاه قضایی یا دس��تگاه امنیتی به شما‬ ‫بگویند چرا این کار را انجام دادید؟‬ ‫حاج اقا! قطعا سطح مدیران روزنامه سالم اینقدر‬ ‫باال بود که بدانند انتشار یک نامه محرمانه ان هم‬ ‫در چنان شرایط حساس و چنان موردی‪ ،‬منجر به‬ ‫تعطیلی روزنامه خواهد شد‪ .‬شما ذره ای حدس‬ ‫نمی زدید که انتش��ار این نامه محرمانه منجر به‬ ‫تعطیلی روزنامه شود و ان تشنج ها را ایجاد کند؟‬ ‫شما چطور انتشار ان نامه را موثر نمی دانید؟‬ ‫‪ l‬اق��ای موس��و ی خوئینی ها‪ ،‬مدیر مس��ئول‬ ‫روزنام��ه ای بود که مطلبی را منتش��ر ک��رده و به زعم‬ ‫جنابعالی حدس زده می شده با واکنش مسئوالن امنیتی‬ ‫کشور مواجه ش��ود‪ .‬حاال یا روزنامه را تعطیل یا توبیخ‬ ‫و یا با مدیرمس��ئول ان برخورد کنند‪ ،‬ی��ا‪ ...‬اما به نوعی‬ ‫ریس��ک کردند و چنین نامه ای را منتش��ر کردند‪ .‬ولی‬ ‫پیش بینی اینکه در روز پنجشنبه روزنامه را تعطیل‪ ،‬یا‬ ‫اقای موسوی خوئینی ها را دستگیر یا با مسئول سرویسی‬ ‫که چنین کاری را کرده‪ ،‬برخورد می کنند‪ ،‬احتماالتی بوده‬ ‫که وجود داشته است‪ .‬تنها چیزی که ما امروز می توانیم‬ ‫از فض��ای ان روز بخوانیم این اس��ت که مجموعه ای‬ ‫که در روزنامه سالم فعالیت می کردند‪ ،‬می دانستند که‬ ‫انتش��ار این نامه واکنش هایی را در پی خواهد داشت‪.‬‬ ‫اقای موسوی خوئینی ها احساس کرده که می تواند این‬ ‫نامه را منتشر کند و سپس درباره واکنش های ان توضیح‬ ‫دهد‪ .‬حداکثر تاثیر ایش��ان این بوده ک��ه مطلبی را در‬ ‫ما وقتی بر اجرای قانون اساسی تاکید‬ ‫می کنیم‪ ،‬یعنی حتما از والیت فقیه‬ ‫دفاع می کنیم‪ .‬ما وقتی می گوییم که‬ ‫اصالح طلب درون این نظام هستیم‪،‬‬ ‫یعنی اصالت های این نظام را – که‬ ‫والیت فقیه از جمله انهاست – قبول‬ ‫داریم‪ .‬اگر قبول نداشتیم در این‬ ‫چارچوب قرار نمی گرفتیم‪.‬‬ ‫ما در تمام بیانیه های مجمع و مواضع‬ ‫اعضای ان‪ ،‬روی یک نکته تردید‬ ‫نکردیم و ان اینکه بگوییم یک جریان‬ ‫اصالح طلب در درون این نظام هستیم‬ ‫و به رفتار مدیران اعتراض داریم‪ ،‬نه‬ ‫به اصل نظام‪ .‬همین وجه افتراق ما با‬ ‫براندازها ست‬ ‫روزنامه درج کرده که ممکن بود با واکنش های رسمی‬ ‫مواجه شود‪ .‬نقشی بیش از این هم نداشته است‪ .‬پس از‬ ‫اتفاقی که در کوی دانشگاه رخ داد‪ ،‬کسانی که ان حادثه‬ ‫را افریدند باید پاسخگو باشند‪ .‬همان کسانی که به ان‬ ‫شکل با دانشجویان برخورد کردند باید پاسخ دهند که‬ ‫چرا چنین مقوله ای را به یک مساله ملی تبدیل کردند‪.‬‬ ‫به هر ح��ال یک��ی از اتهامات��ی که نس��بت به‬ ‫اقای موسوی خوینی ها وارد است‪ ،‬نقش ایشان‬ ‫در حوادث سال ‪ 88‬است‪.‬‬ ‫‪l‬می گویند مرد خاکستری‪( ...‬خنده)‬ ‫از شما می خواهم به صورت شفاف به سوال من‬ ‫پاسخبدهید‪.‬گفتهمی شوداقایموسوی خوئینی ها‬ ‫فعالیت های اصالح طلبان را تئوریزه می کند‪ .‬ایا‬ ‫واقعااینطوراست؟‬ ‫‪ l‬م��ن فک��ر می کن��م این ح��رف از یک س��و‬ ‫بزرگ کردن نقش اقای موس��وی خوئینی ها و از سوی‬ ‫دیگر بی اهمیت کردن همه گروه ها و شخصیت هاست‪،‬‬ ‫البته روشن است که چرا این نقش را پررنگ می کنند‪.‬‬ ‫مگر این ح��رف چه اش��کالی دارد؟ زمانی هم‬ ‫سعید حجاریان را تئوریسین جریان اصالحات‬ ‫می خواندند‪.‬‬ ‫‪ l‬همان هم از نظر من اش��تباه بود‪ .‬وقتی جمعی‬ ‫در کنار یکدیگر می نشینند ممکن است فردی نظرات‬ ‫صائب تری داش��ته باش��د و فرد دیگر ابعاد کمتری را‬ ‫ببیند‪ .‬بنده هیچگاه خودم را با بزرگان مقایسه نمی کنم‬ ‫اما اینگونه هم نیست که خودم را صفر فرض کنم و همه‬ ‫عدد را در طرف دیگر ببینم‪ .‬همینطور که برای شما هم‬ ‫در جمع خودتان همین تصور را دارم‪.‬‬ ‫پس حرف من و شما تفاوت چندانی ندارد؟‬ ‫‪ l‬تفاوت در این است که ما معتقد به خرد جمعی‬ ‫و حرکت در چارچوب برنامه های جمعی و تشکیالتی‬ ‫هس��تیم‪ .‬اق��ای موس��وی خوئینی ها‪ ،‬اق��ای خاتمی‪،‬‬ ‫اقای محتشمی پور‪ ،‬بنده و دیگران در تشکلی به نام مجمع‬ ‫روحانیون جمع شده ایم‪ .‬این مجمع تصمیمی می گیرد که‬ ‫به تایید اکثریت می رسد تا اعالم شود‪ .‬البته ممکن است‬ ‫ییافرد‬ ‫پیشنهاددهنده‪،‬اقایموسوی خوئینی ها‪،‬اقایخاتم ‬ ‫دیگری باشد‪ ،‬اما جمع در خصوص ان تصمیم می گیرد‪،‬‬ ‫فکرمی کندوبهنتیجهمی رسد‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه برخی از دوس��تان شما فردای‬ ‫انتخاب��ات و برخی دیگ��ر با فاصل��ه کمی از‬ ‫انتخابات بازداشت شدند و با توجه به تعاریفی‬ ‫که ش��ما از اقای موس��وی خوئینی ها کردید‪،‬‬ ‫فکر می کن��م ایش��ان در فق��دان دوس��تانتان‬ ‫به قول ش��ما نظ��رات صائبی داش��ت‪ .‬در این‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫ش��رایط چنین تصوری دور از ذهن نیست که‬ ‫اقای موس��وی خوئینی ها جبهه اصالحات را‬ ‫راهبری کند‪.‬‬ ‫‪ l‬نمی توانم بگویم‪ .‬اگر م��ا جبهه اصالحات را‬ ‫فرد مدار معرفی کنیم‪ ،‬این حرف ش��ما درست است‪.‬‬ ‫اما تلقی من این اس��ت که اصالحات یک جبهه است‬ ‫و وقتی تشکل های مختلف با گرایش های متفاوت در‬ ‫یک جبهه جمع می شوند‪ ،‬یعنی قدر مشترک هایی دارند‬ ‫و کاری به اختالفات ندارند‪ .‬اقای موسوی خوئینی ها از‬ ‫ابتدای انقالب و حتی پیش از ان‪ ،‬در جمع روحانیون‬ ‫پیرو امام یک عنصر موثر بود‪ .‬در همین تهران پیش از‬ ‫انقالب در کنار مرحوم مطه��ری و بزرگان دیگری که‬ ‫در اینجا بودند‪ ،‬اقای موس��وی خوئینی ها یک عنصر‬ ‫تاثیرگذار بوده است‪ .‬در شکل گیری جامعه روحانیت‬ ‫قبل از انقالب و همچنین رس��اندن پیام امام در کوران‬ ‫مبارزات نقش مهمی داشت‪ .‬پس از انقالب هم به دلیل‬ ‫شایستگی های ش��خصی جایگاه های مهمی در نظام‬ ‫داشته است‪ .‬در مجلس اول اگر اقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫رئیس شد‪ ،‬اقای موس��وی خوئینی ها نایب رئیس شد‪.‬‬ ‫مجلس اول مجلسی بود که هنوز اختالف نظری میان‬ ‫جریان های وفادار به نظام به وجود نیامده بود‪ .‬مجلس‬ ‫اول در عین حال که تبلور س�لایق مختلف جاری در‬ ‫جامعه بود‪ ،‬اما حاکمیت این مجلس با نیروهای خط امام‬ ‫بود‪ .‬اقای هاشمی رئیس شد و اقای موسوی خوئینی ها‬ ‫نایب رئیس‪ ،‬پس مشخص است که عنصر موثری بوده‬ ‫است‪ .‬می خواهم بگویم که ایشان حتما عنصر موثری‬ ‫است‪ .‬حتما در جمع ما موثر است و زمانی که در کنار‬ ‫رهبری بود‪ ،‬نظرات مش��ورتی او موثر بود و به رهبری‬ ‫کمک می کرد‪ .‬وقتی اقای موسوی خوئینی ها خدمت‬ ‫امام می رسید و نظرات خود را مطرح می کرد‪ ،‬مسائلی‬ ‫را بیان می کرد که به نفع کشور باش��د‪ .‬من هیچ بحثی‬ ‫بر سر این مساله ندارم‪ .‬امروز هم در مجمع روحانیون‪،‬‬ ‫جبهه اصالحات و حتی در رابطه با کلیت نظام ممکن‬ ‫است حرف هایی که ایشان مطرح می کند‪ ،‬برای همه ما‬ ‫قابل قبول باشد‪ .‬این قابل قبول بودن هم به دلیل ماهیت‬ ‫سخنی اس��ت که گفته می ش��ود‪ ،‬نه به دلیل رفتارهای‬ ‫فرد گرایانه در تشکلی به نام مجمع روحانیون‪.‬‬ ‫اقای موسوی الری! سوالی می پرسم و انتظار‬ ‫دارم ک��ه به ص��ورت ش��فاف پاس��خ دهید و‬ ‫صراحتا بگویید بله یا خیر‪ .‬در جلسات مجمع‬ ‫روحانیون یا جلسات دیگری که شما در کنار‬ ‫اقای موس��وی خوئینی ها حض��ور دارید‪ ،‬ایا‬ ‫رفتاری‪ ،‬گفتاری یا سخنی از ایشان در تضاد با‬ ‫شخص رهبری یا جایگاه ایشان شنیده اید یا نه؟‬ ‫‪ l‬نقد‪ ،‬نظر یا دیدگاه ممکن است اما تضاد هرگز‪.‬‬ ‫اقای موس��وی خوئینی ها همیش��ه با کمال احترام از‬ ‫ش��خص ایت اهلل خامنه ای ی��اد می کن��د‪ .‬تعارض که‬ ‫به هیچ وجه نبوده اما من هیچ گاه حتی نقدی در جهت‬ ‫اینکه جایگاه ایشان را تضعیف کند هم نشنیده ام‪.‬‬ ‫ش��ما و برخی از چهره های ش��اخص جریان‬ ‫ی ش��رایطی را‬ ‫اصالحات از جمله اقای خاتم ‬ ‫برای حضور در انتخابات اینده مطرح کرده اید‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه شما چند دوره مجری انتخابات‬ ‫بودید‪ ،‬ایا در زمان خودتان این ش��رایطی که‬ ‫امروز مطرح می کنید‪ ،‬فراهم بوده است؟‬ ‫‪ l‬من با خبرگزاری ف��ارس گفت وگویی کردم‬ ‫و گفت��م انچه ما مطرح می کنیم‪ ،‬ش��ما ان را ش��رایط‬ ‫می نامید‪ .‬حرف ما این است که اینها واقعیتی است که‬ ‫باید برای برگزاری یک انتخابات ازاد وجود داش��ته‬ ‫باش��د؛ به این معنا که منه��ای اینها انتخاب��ات ازادی‬ ‫وجود نخواهد داش��ت‪ .‬من بحث ش��رط گذاری را با‬ ‫این کلمات مطرح نمی کنم و معتقد نیس��تم که اقای‬ ‫خاتمی برای حضور در انتخابات شرط گذاشته است‪.‬‬ ‫اقای خاتمی گفته که مگر شما به دنبال انتخابات ازاد‬ ‫نیستید؟ اگر انتخابات ازاد است‪ ،‬ممکن نیست عناصر‬ ‫فعال سیاسی در ان حضور نداشته باشند‪ .‬امکان ندارد‬ ‫که احزاب سیاس��ی غیبت داشته باش��ند و مجری و‬ ‫ناظر انتخابات به گونه ای انتخاب شوند که جریانات‬ ‫مختلفی که می خواهند در این کارزار انتخاباتی حضور‬ ‫داشته باش��ند‪ ،‬نسبت به انها سوال داش��ته باشند‪ .‬اگر‬ ‫می خواهی��د انتخابات س��الم برگزار کنی��د‪ ،‬باید این‬ ‫کارها را انجامد دهید ت��ا انتخابات معنا و مفهوم خود‬ ‫را پیدا کند‪ .‬حرف ما این است‪ .‬ما این حرف را امروز‬ ‫مطرح می کنیم و ان روز هم مط��رح کردیم‪ .‬من بارها‬ ‫در صحبت هایم این توضیح را داده ام که انتخابات ما‬ ‫به لحاظ ساختاری با مشکالتی مواجه است‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال در تمامی کشورهای جهان‪ ،‬توزیع برگ الکترال‬ ‫و ثبت نام ی��ک هفته قبل از انتخاب��ات انجام می گیرد‬ ‫و هرکس برای ثبت ن��ام و دریاف��ت کارت الکترال‪،‬‬ ‫یک هفته قبل از انتخابات به ش��عبه مورد نظر مراجعه‬ ‫می کند‪ ،‬شناس��نامه خود را تحویل می دهد‪ ،‬کارت را‬ ‫دریافت می کند و روز اخذ رای هم ب��رای رای دادن‬ ‫به همان ش��عبه مراجعه می کند‪ .‬این کار را بسیار ساده‬ ‫می نماید‪ ،‬مشکل را حل و از هر گونه شبهه ای پیشگیری‬ ‫می کند‪ .‬من در دوره وزارت کشور تالش بسیاری کردم‬ ‫که این کار انجام ش��ود‪ ،‬اما متاس��فانه شورای نگهبان‬ ‫زیر ب��ار نرفت‪ .‬در خصوص ماش��ینی ش��دن مراحل‬ ‫مختلف انتخابات نیز ما در انتخابات مجلس شش��م‬ ‫تا چاپ تعرفه هم پیش رفتیم‪ ،‬با ش��ورای نگهبان نیز‬ ‫هماهن��گ کردیم و توافق حاصل ش��د‪ ،‬اما س��ه روز‬ ‫مانده به برگ��زاری انتخابات‪ ،‬ش��ورای نگهبان حرف‬ ‫خود را پس گرفت و گفت ما چنی��ن چیزی را قبول‬ ‫نداریم‪ .‬حت��ی من خدم��ت رهبری رس��یدم و گفتم‬ ‫ما تعرفه ها را بر اس��اس ماشینی ش��دن انتخابات در‬ ‫تهران چ��اپ کردیم و دیگ��ر نمی ت��وان کاری کرد‪.‬‬ ‫باید تعرفه های جدید را چاپ کنیم‪ .‬ش��ما با شورای‬ ‫نگهبان صحبت کنید که بر اس��اس توافق عمل کنند‪.‬‬ ‫اما به هر دلیلی چنین مس��اله ای ممکن نشد و شورای‬ ‫نگهبان نپذیرفت‪ .‬م��ن اینها را نق��ص می بینم و اینها‬ ‫نقیصه هایی در س��اختار انتخابات است که باید حل‬ ‫ش��ود‪ .‬اما یک تفاوت در زمان ما و امروز وجود دارد‬ ‫که من بارها به ان اش��اره کرده ام؛ ان هم این است که‬ ‫در زمان ما مجریان انتخابات گرایش خاصی نداشتند‬ ‫و هیات های اجرایی ترکیبی بود‪ .‬دلیلش هم این بود که‬ ‫هیات معتمدینی که فرماندار باید انتخاب می کرد‪ ،‬به‬ ‫تایید شورای نگهبان می رسید‪ .‬پس معتمدین منتخب‬ ‫یا افرادی بودند که در ان محل به بی طرفی ش��ناخته‬ ‫می شدند ی ا ترکیبی از دو جریان بود‪ ،‬چرا که از یک سو‬ ‫فرماندار انتخاب و از طرف دیگر ناظر شورای نگهبان‬ ‫تایید می ک��رد‪ .‬در روز اخذ رای هم اگ��ر نمایندگان‬ ‫وزارت کشور در شعب حضور داش��تند‪ ،‬نمایندگان‬ ‫ش��ورای نگهبان هم بودند‪ .‬اگر نماین��دگان وزارت‬ ‫کشور یک گرایش سیاسی خاص داشتند‪ ،‬نمایندگان‬ ‫ش��ورای نگهبان نیز گرایش دیگری داشتند‪ .‬بنابر این‬ ‫می شد اطمینان حاصل کرد که اگر مردم امدند و رای‬ ‫دادند‪ ،‬نتیجه اعالم شده همان چیزی بود که مردم پای‬ ‫صندوق های رای اعالم کرده بودن��د و هیچ گونه راه‬ ‫تبانی وجود نداش��ت‪ .‬در عین ح��ال برخی کارهای‬ ‫حاش��یه ای هم انجام داده بودیم از جمله اینکه قبل از‬ ‫رس��یدن به جمع بندی کلی‪ ،‬صورت جلس��ات ارای‬ ‫هر شهرستان در س��تاد انتخابات کش��ور به صورت‬ ‫انالین اعالم می ش��د‪ .‬یعنی افرادی ک��ه به نمایندگی‬ ‫از کاندیداها در وزارت کش��ور حضور داش��تند‪ ،‬این‬ ‫نتایج را روی صفحه می دیدن��د‪ .‬کار دیگری که کرده‬ ‫بودیم این بود که نماین��دگان احزاب و مطبوعات در‬ ‫ستاد انتخابات وزارت کش��ور حضور فعال داشتند و‬ ‫هیچ گونه محدودیتی مثل پارتیشن شیشه ای هم برای‬ ‫انها وجود نداشت‪ .‬اگر بخواهم داوری کنم‪ ،‬می گویم‬ ‫با اینکه س��اختار انتخاب��ات در ان زم��ان هم عیوب‬ ‫و نواقصی داش��ت‪ ،‬اما به دلیل این ن��وع کارهایی که‬ ‫صورت گرفته بود‪ ،‬اطمینان بیشتری از نتیجه انتخابات‬ ‫وجود داش��ت‪ .‬اگر فردی به وزارت کشور مراجعه و‬ ‫اعتراض می کرد‪ ،‬من به راحتی می توانستم بگویم ما به‬ ‫اعتراض شما رسیدگی می کنیم‪ .‬کما اینکه در انتخابات‬ ‫مجلس ششم هنگامی که اقایان امدند و گفتند که ما به‬ ‫نتیجه انتخابات اعتراض داریم‪ ،‬گفتیم شما می گویید‬ ‫چه کار کنیم؟ انها گفتند م��ا می خواهیم ‪ 25‬درصد ارا‬ ‫بازشماری شود‪ .‬ما هم پذیرفتیم و ‪ 25‬صندوق را از هر‬ ‫منطقه تهران به صورت اتفاقی انتخاب کردیم و گفتیم‬ ‫اینها بازشماری ش��ود‪ .‬هرچه از شمارش ارا به دست‬ ‫امد ما قبول داریم‪ 374 .‬صندوق را بازشماری کردند‬ ‫و اقای جنتی که مدعی بود انتخابات مش��کل داشته‬ ‫با من تماس گرفت و گفت که م��ا همه صندوق ها را‬ ‫بازش��ماری کردیم و هیچ اش��کالی ندیدیم؛ بنابراین‬ ‫از نظر ما انتخابات بالاشکال است‪ .‬گفتم باید چه کار‬ ‫کنیم؟ گفت که ما می خواهیم اعالم کنیم که انتخابات‬ ‫اشکالی ندارد‪ ،‬ش��ما چه نظری دارید؟ گفتم ما که از‬ ‫اول می گفتیم انتخابات اش��کالی ندارد‪ .‬ش��ما مدعی‬ ‫بودید و حاال هم ادعای خود را پس گرفته اید‪ .‬ش��ما‬ ‫اعالم کنید و ما هم پشت س��ر ش��ما اعالم می کنیم و‬ ‫تابع نظر ش��ما هس��تیم‪ ،‬که این کار صورت گرفت و‬ ‫هیات نظ��ارت که رئیس ان اق��ای جنتی بود صحت‬ ‫انتخابات را اعالم کرد‪ .‬البته اینک��ه چند ماه بعد ‪700‬‬ ‫هزار رای را باطل کردند بماند برای فصلی دیگر‪ .‬ولی‬ ‫ما اطمینان داشتیم که انتخابات در مسیر قانونی خود‬ ‫در زمینه ای که به هیات های اجرایی مربوط می شود‪،‬‬ ‫موسوی الری که از اعضای‬ ‫اصلی و تاثیر گذار مجمع‬ ‫روحانیون مبارز است تاکید‬ ‫بسیاری دارد که اصالح طلبان‬ ‫هنوز جزئی از حاکمیت هستند‬ ‫و نباید انها را طیف یا جریانی‬ ‫تصور کرد که دیگر در‬ ‫چارچوب نظام جایی ندارند‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫با مشکل مواجه نیس��ت‪ .‬حاال ممکن است قبل یا بعد‬ ‫از انتخابات اش��کاالتی وجود داش��ته باشد‪ ،‬کسی را‬ ‫تخریب کرده باشند یا کارهای دیگری که پیش از این‬ ‫بارها گفته ام و دیگر تکرار نمی کنم‪ .‬بنابر این من این‬ ‫اشکاالت ساختاری را ان روز هم می دیدم ولی راه های‬ ‫کوچکی برای اینک��ه بتوان به نوعی مش��کل را حل‬ ‫کرد‪ ،‬وجود داشت‪ .‬اما زمانی که ناظر و مجری از یک‬ ‫جریان فکری و یک گرایش سیاس��ی هستند‪ ،‬حداقل‬ ‫سوء ظن ها جا پیدا می کند‪ .‬من نمی خواهم بگویم که‬ ‫حتما اینگونه هست یا نیس��ت‪ .‬در انتخابات مجلس‬ ‫هشتم ما به وزیر کشور وقت اعالم کردیم که دوستان ما‬ ‫نسبت به انتخابات تهران حرف و حدیث هایی دارند‪.‬‬ ‫چون ش��مارش اراء به صورت رایانه ای بود‪ ،‬از ایشان‬ ‫خواستیم پرینت صندوق ها را به ما ارائه کنند‪ .‬ایشان‬ ‫هم اس��تقبال کرد و واقعا هم تمایل داشت که این کار‬ ‫انجام شود‪ ،‬اما هرچه وزیر کشور و ما پیگیری کردیم‪،‬‬ ‫دس��ت اندرکاران انتخابات پرینت ها را به ما ندادند‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬این سوال برای همیشه باقی ماند که انتخابات‬ ‫به چه شکلی برگزار شده است‪ .‬خب اگر این پرینت ها‬ ‫را می دادند خیلی راحت می شد قضاوت کرد‪.‬‬ ‫در خصوص دوره فعلی چ��ه نظری دارید؟ ایا‬ ‫در انتخابات های اخی��ر خصوصا در انتخابات‬ ‫س��ال‪ 88‬ش��رایطی که امروز مطرح می کنید‬ ‫رعایت شد یا نه؟‬ ‫‪ l‬من نظر خود را قبال اعالم کرده ام‪ .‬همان زمان‬ ‫راه حل هایی هم به نماینده شورای نگهبان و کسی که‬ ‫با بیت رهبری مرتبط بود دادم و گفتم برای اینکه حرف‬ ‫و حدیث ها کم شود‪ ،‬به فرمولی که من می گویم عمل‬ ‫کنید تا مشکلی پیش نیاید‪ ،‬اما متاسفانه عمل نشد‪.‬‬ ‫لطفا یک جواب صریح و شفاف بدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬من دست اندرکار انتخابات نبودم‪.‬‬ ‫ام��ا به عنوان ی��ک جریان سیاس��ی فع��ال در‬ ‫انتخابات حضور داشتید‪ .‬یک جواب بله یا خیر‬ ‫بگویید تا به نتیجه برسیم‪.‬‬ ‫‪ l‬من نمی توانم چنین پاس��خی بده��م چرا که‬ ‫دست اندرکار انتخابات نبودم‪ .‬من می گویم انتخاباتی‬ ‫برگزار ش��ده و عده ای س��وال دارند‪ .‬من به عنوان یک‬ ‫کارشناس برای سنجش صحت انتخابات راه حل دادم‬ ‫و فکر می کنم که اگر دس��تگاه های مسئول به ان عمل‬ ‫می کردند‪ ،‬هیچ یک از اتفاقات بعدی رخ نمی داد‪ .‬حداقل‬ ‫روشن می شد که این سوال ها درست است یا نادرست‪.‬‬ ‫اما به هر صورت رعایت نشد‪.‬‬ ‫پس به ط��ور کلی ش��ما معتقدید که ش��رایط‬ ‫مورد نظر شما رعایت نشد؟‬ ‫‪ l‬من اساس��ا معتقدم که انتخابات ما به لحاظ‬ ‫فرایند با مشکالت عدیده ای مواجه است‪ .‬نمونه اش‬ ‫همان ماجرایی اس��ت ک��ه در خص��وص انتخابات‬ ‫مجلس هش��تم گفتم‪ .‬حتی فرماندار تهران در برابر‬ ‫وزیر کش��ور پاس��خگو نبود‪ .‬در ای��ن انتخابات من‬ ‫مس��ئول س��تاد انتخابات اصالح طلبان بودم‪.‬‬ ‫اگر شما معتقد بودید که این شرایط در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ‪ 88‬فراهم نب��ود‪ ،‬چرا وارد‬ ‫عرصه رقابت شدید؟‬ ‫‪ l‬معتقدم انتخابات به لحاظ فرایندی با مشکل‬ ‫مواجه اس��ت‪ .‬س��والی ایجاد ش��ده و متولیان امر باید‬ ‫پاسخ می دادند؛ مثل بنده که در انتخابات مجلس ششم‬ ‫سوال ایجاد شد و پاسخ دادم‪ .‬گفتم شما صندوق ها را‬ ‫بازشماری کنید‪.‬‬ ‫این صحبت ها مربوط به دوره پیش از انتخابات‬ ‫است‪ .‬ما می خواهیم بعد از انتخابات را بررسی‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪44‬‬ ‫ما معتقد به خرد جمعی و حرکت در‬ ‫چارچوب برنامه های جمعی و تشکیالتی‬ ‫هستیم‪ .‬اقای موسوی خوئینی ها‪،‬‬ ‫اقای خاتمی‪ ،‬اقای محتشمی پور‪،‬‬ ‫بنده و دیگران در تشکلی به نام‬ ‫مجمع روحانیون جمع شده ایم‪ .‬این‬ ‫مجمع تصمیمی می گیرد که به تایید‬ ‫اکثریت می رسد تا اعالم شود‪ .‬البته‬ ‫ممکن است پیشنهاد دهنده‪ ،‬اقای‬ ‫ی یا فرد‬ ‫موسوی خوئینی ها‪ ،‬اقای خاتم ‬ ‫دیگری باشد‪ ،‬اما جمع در خصوص ان‬ ‫تصمیم می گیرد‪ ،‬فکر می کند و به‬ ‫نتیجه می رسد‬ ‫‪ l‬انتخاب��ات دو ط��رف دارد‪ .‬رقب��ا می ایند و با‬ ‫یکدیگر رقاب��ت می کنند‪ .‬وقت��ی انتخابات ب��ه پایان‬ ‫می رس��د‪ ،‬یک نفر‪ ،‬دو نف��ر‪ ،‬چند نفر یا ی��ک گروه یا‬ ‫‪10‬گروه س��وال دارند‪ .‬اگر متولیان انتخابات به سوال‬ ‫پاسخ بدهند بحرانی ایجاد نمی شود‪.‬‬ ‫بحث من این است که هر فرد یا گروهی که در‬ ‫انتخابات شرکت می کند‪ ،‬حتما قواعد اولیه بازی‬ ‫را پذیرفته که در انتخابات حاضر می شود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬حتما همین طور است‪.‬‬ ‫پس چرا بعد از انتخابات شما و دوستانتان بازی‬ ‫را بر هم زدید؟‬ ‫‪ l‬چه کس��ی بازی را برهم زده است؟ شما اول‬ ‫کس��ی که بازی را برهم زد پیدا کنید تا بعد من برایتان‬ ‫داوری کنم‪ .‬من می گویم کسی که در اینجا بازی را برهم‬ ‫زده است چه کسی است؟ ش��ما به عنوان کسی که در‬ ‫انتخابات شرکت کرده اید‪...‬‬ ‫اقای موس��وی ساعت ‪10‬ش��ب اعالم کرد که‬ ‫برنده انتخابات شده است‪ .‬ایا شما اقای موسوی‬ ‫را در این حوادث مقصر نمی دانید؟‬ ‫‪ l‬اجازه بدهید‪ .‬اس��م فرد نیاورید‪ .‬شما به عنوان‬ ‫کس��ی ک��ه در انتخاب��ات ش��رکت کرده اید س��والی‬ ‫برایتان ایجاد ش��ده و م��ن به عنوان وزیر کش��ور باید‬ ‫به سوال ش��ما پاس��خ بدهم‪ .‬اگر جواب ندهم سوال‬ ‫باقی می ماند‪.‬‬ ‫وقتی شما س��والی را مطرح می کنید نباید ادله‬ ‫خود را مطرح کنید؟‬ ‫‪ l‬شما از من می پرسید یا از دیگری؟‬ ‫باالخره شما نماینده این جریان هستید‪.‬‬ ‫‪ l‬من به عنوان وزیر کش��ور دول��ت اصالحات‪،‬‬ ‫برگزارکننده انتخابات و در برابر س��واالت پاس��خگو‬ ‫بودم‪ .‬من مدل رفتاری خودم را برای وزیر کش��ور بعد‬ ‫از خودم درست می دانم‪ .‬من می گویم اقای وزیر کشور‬ ‫که مسئول برگزاری انتخابات هستی! اگر کسی از شما‬ ‫سوالی داش��ت حتما به سوالش پاس��خ بده تا به بحران‬ ‫تبدیل نشود‪.‬‬ ‫ایا نباید کسی که از شما سوال می کند‪...‬‬ ‫‪ l‬شما من را با وزیر کشور مقایسه کنید‪ .‬من که‬ ‫زمانی وزیر کشور بودم‪ ،‬طرفم وزیر کشور است‪ .‬حرف‬ ‫من این است که اگر وزیر کشور به سواالت پاسخ بدهد‪،‬‬ ‫سوالی باقی نمی ماند؛ کما اینکه من هفت دوره انتخابات‬ ‫برگزار کردم و هرکسی هم معترض بود‪ ،‬به اعتراضات‬ ‫او رسیدگی کردیم‪.‬‬ ‫در دوره ای که ش��ما وزیر کش��ور بودید‪ ،‬اگر‬ ‫کسی اعتراض می کرد اما دلیلی ارائه نمی کرد‪،‬‬ ‫شما چطور به اعتراض او رسیدگی می کردید؟‬ ‫‪ l‬ببینید! اتهام می زدند و ما به اتهامش��ان پاسخ‬ ‫می دادیم‪ .‬اصال نیامدند بگویند که این صندوق مشکل‬ ‫دارد‪ ،‬بلکه گفتند که ما به کل انتخابات تهران اش��کال‬ ‫داریم‪ .‬ما گفتیم اشکالتان چیس��ت؟ گفتیم باید چکار‬ ‫کنیم که اشکال شما برطرف شود؟ گفتند ‪ 500‬صندوق‬ ‫را بازش��ماری کنید و ما ه��م پذیرفتیم‪ .‬م��ن ان روز‬ ‫می توانستم بایستم و بگویم که ش��ما قانونا می توانید‬ ‫بگویید که این صندوق اشکال دارد و همان صندوق را‬ ‫باز کنید اما برای اطمینان بخشی گفتم که ‪ 500‬صندوق‬ ‫را باز کنید‪ .‬چرا که به کار خودمان اطمینان داشتم‪.‬‬ ‫ش��ما می گویید که ش��رایطی برای شرکت در‬ ‫رقابت های سیاسی اینده که نزدیک ترین انها‬ ‫انتخابات مجلس نهم اس��ت داری��د‪ .‬اما طبعا‬ ‫نظام هم شرایطی برای بازگشت شما به عرصه‬ ‫قدرت رسمی کشور دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬منظورتان از نظام چیست؟‬ ‫حاکمیت‪.‬‬ ‫‪ l‬حاکمیت یعنی چه؟ یعنی دولت؟‬ ‫نه فقط دولت‪.‬‬ ‫‪ l‬پس چه کسی؟‬ ‫شورای نگهبان و برخی نهادهای دیگر‪.‬‬ ‫‪ l‬مگر ما خارج از حاکمیت هستیم؟! ما بخشی‬ ‫از حاکمیت هستیم‪.‬‬ ‫ش��ما خودت��ان را درون حاکمی��ت تعری��ف‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬حتم��ا‪ .‬م��ن خ��ودم را بخش��ی از حاکمیت‬ ‫جمهوری اسالمی می دانم‪.‬‬ ‫شما با وجود اینکه خود را در درون حاکمیت‬ ‫جمهوری اس�لامی می دانید‪ ،‬اما طیف ش��ما‬ ‫نتیجه انتخابات را نپذیرفت و ان اتفاقات پیش‬ ‫امد‪ .‬هرکس به نوع��ی افراد ی��ا گروه هایی را‬ ‫مقصر می دان��د‪ .‬اقای علی مطه��ری می گوید‬ ‫اق��ای احمدی ن��ژاد ه��م در ح��وادث بعد از‬ ‫انتخابات مقصر است‪ ،‬اما طیف تان قبول نکرد‪.‬‬ ‫کما اینکه در مجلس ششم طیف مقابل شکست‬ ‫خورد و پذیرفت‪.‬‬ ‫‪ l‬متاس��فانه چنین نبود‪ .‬انها به رغ��م تایید اولیه‬ ‫انتخاب��ات و پس از بازش��ماری قریب ب��ه چهارصد‬ ‫صندوق که صحت انتخابات را نشان داد‪ 700 ،‬هزار رای‬ ‫را بدون دلیل باطل کردند‪.‬‬ ‫اما اقای ناطق ک��ه در انتخابات دوم خرداد ‪76‬‬ ‫قبول کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬حس��اب اقای ناطق را جدا کنی��د‪ .‬اگر امروز‬ ‫با ایش��ان صحبت کنید‪ ،‬انتقادهایی دارد و حرف هایی‬ ‫می زند که من نمی زنم‪.‬‬ ‫در هر صورت چ��ه تضمینی وج��ود دارد که‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات شرکت کنند و باز هم‬ ‫نگویند تقلب شده است؟‬ ‫‪ l‬اگر دستگاه مجری و ناظر انتخابات‪ ،‬رفتاری‬ ‫مشابه رفتار اقای موس��وی الری در انتخابات مجلس‬ ‫ششم داشته باش��د‪ ،‬هیچ مش��کلی پیش نمی اید‪ .‬این‬ ‫حرف اول و اخر من است‪ .‬اقای موسوی الری خود را‬ ‫پاسخگو می دانست‪ ،‬زمانی هم که اعتراض شد‪ ،‬پاسخ‬ ‫داد‪ ،‬وارد ماجرا ش��د‪ ،‬به حرف ها پاسخ داد‪ ،‬نشست و‬ ‫با طرف مقابل صحبت کرد و مشکلی هم پیش نیامد‪.‬‬ ‫اقایان باید بی طرفی را رعایت کنند‪ .‬من در مصاحبه ای‬ ‫گفتم شما که نمی توانید به صورت موازنه منفی عمل‬ ‫کنید‪ ،‬بی طرف باشید‪ ،‬بیایید و به صورت موازنه مثبت‬ ‫عمل کنید؛ به این معنا که بیایید و هیات های اجرایی را ‬ ‫ترکیبی تش��کیل دهید‪ .‬کاری کنید که اطمینان بخشی‬ ‫صورت گیرد‪ .‬ش��ما نمی توانید بگویید ما حق مطلق‬ ‫هس��تیم و هرچه می گوییم دیگران باید بپذیرند‪ .‬شما‬ ‫باید پاسخگو باشید‪g .‬‬ ‫بررسی عملکرد و مواضع مجمع روحانیون مبارز از بدو تاسیس تا کنون‬ ‫پرده اول‪ :‬انشعاب از جامعه روحانیت‬ ‫«ما در مسائل انقالب با اینها نه اختالف نظر‪،‬‬ ‫بلکه اختالف مبنا داریم‪ .‬اینها در مسائل اقتصادی‬ ‫مبنای خاص��ی دارند‪ .‬اینها در سیاس��ت خارجی‬ ‫مبنای خاصی دارند و این همان چیزی اس��ت که‬ ‫امام اسمش را اسالم امریکایی گذاشت‪ ،‬یعنی اینها‬ ‫طرفدار سرمایه دارها هستند و اینها طرفدار ارتباط‬ ‫با امریکا هس��تند‪ ».‬اینها اولین جمالت طرفداران‬ ‫انش��عاب در جامعه روحانیت مبارز تهران است‬ ‫که بعدها ن��ام «مجمع روحانی��ون» را برای خود‬ ‫برگزیدن��د‪ .‬اولین بحث ها در خص��وص جدایی‬ ‫اقلیت در جامعه روحانیت که اکثریت اعضای این‬ ‫تشکل روحانی را به اعتقاد به «اسالم امریکایی»‬ ‫متهم می کردند‪ ،‬در استانه انتخابات مجلس سوم‬ ‫اغاز شد‪ .‬در حالی که جلسات فشرده ای برای تهیه‬ ‫فهرس��ت انتخاباتی در جامعه روحانیت تشکیل‬ ‫می شد‪ ،‬اما طیف اکثریت‪ ،‬دو نفر یعنی فخرالدین‬ ‫حجازی و هادی غفاری را دارای صالحیت الزم‬ ‫برای حضور در انتخابات نمی دانس��تند‪ .‬اینگونه‬ ‫بود که مهدی کروب��ی که ان روزه��ا از اعضای‬ ‫شاخص جامعه روحانیت مبارز بود‪ ،‬گفت‪« :‬جامعه‬ ‫روحانی��ت از مس��یر اصلی خود ک��ه حمایت از‬ ‫انقالب و انقالبیون اصیل اس��ت دست برداشته و‬ ‫کسانی را که سابقه چندانی در انقالب ندارند‪ ،‬بر‬ ‫کسانی که کامال سابقه دارند در جریان های انقالبی قبل‬ ‫ب ترجیح می دهد‪ ».‬اما اکثریت جامعه‬ ‫از پیروزی انقال ‬ ‫روحانیت مبارز با این نظر مخالفت کردند و س��خنان‬ ‫او و طیف اقلیت به جایی نرس��ید‪ .‬ناگهان پیشنهادی‬ ‫از س��وی دو عضو برجس��ته طیف اقلی��ت معادالت‬ ‫را برهم می ریزد؛ س��ید محمد خاتمی و س��ید محمد‬ ‫موس��وی خوئینی ها با پیش��نهاد خود راه انش��عاب و‬ ‫تش��کیل یک تش��کل روحانی جدی��د از دل جامعه‬ ‫روحانیت مبارز را باز می کنند‪ ،‬اما مشکلی که در این‬ ‫میان وجود دارد‪ ،‬فرصت اندک تا زمان انتخابات و دید‬ ‫و بازدیدهای نوروزی اعضای این طیف است‪ .‬با تمام‬ ‫مشکالت موجود‪ ،‬مهدی کروبی‪ ،‬سید محمد خاتمی‪،‬‬ ‫س��ید محمد موس��وی خوئینی ها‪ ،‬محم��ود دعایی و‬ ‫حیدرعلی جاللی خمینی به همراه محمدرضا توسلی‪،‬‬ ‫س��ید مهدی امام جمارانی‪ ،‬س��راج الدین موس��وی‪،‬‬ ‫حس��ن صانعی‪ ،‬محمدعلی انصاری‪ ،‬مجید انصاری‪،‬‬ ‫محمدعلی صدوقی و محمدحسن رحیمیان از اعضای‬ ‫بیت ام��ام(ره) و همچنین برخی دیگ��ر از روحانیون‬ ‫جریان چپ یعنی صادق خلخالی‪ ،‬رسول منتجب نیا‪،‬‬ ‫اسداهلل بیات‪ ،‬سید محم د هاشمی‪ ،‬محمدعلی رحمانی‪،‬‬ ‫س��ید عبدالواحد موس��وی الری‪ ،‬علی اکبر اشتیانی‪،‬‬ ‫محمدعلی نظام زاده‪ ،‬محمدعلی ابطحی ‪ ،‬هادی غفاری‪،‬‬ ‫اسداهلل کیان ارثی‪ ،‬س��یدتقی درچه ای و عیسی والیی‬ ‫در ‪ 29‬اسفند ‪ 66‬با انتش��ار اطالعیه ای‪ ،‬ایجاد تشکل‬ ‫جدید را کلید زدند‪ .‬نگاهی به اولین بیانیه مجمع‬ ‫روحانیون‪ ،‬تفاوت دیدگاه ها و عقاید این تشکل‬ ‫انش��عاب یافته از جامع��ه روحانیت مب��ارز را به‬ ‫خوبی نش��ان می دهد؛ چه انکه مجمع روحانیون‬ ‫در اولین بیانیه خود بر سه اصل دفاع از محرومان‬ ‫و مستضعفان جهان‪ ،‬پشتیبانی از نهادهای اجرایی‬ ‫پیرو خط امام و اقت��دار دادن به مجلس با انتخاب‬ ‫صحیح نمایندگان تاکید کرد‪ .‬اگرچه بسیاری بر این‬ ‫عقیده اند که مجمع روحانیون این اصول را تنها به‬ ‫این منظور در اولین بیانیه خود اورده بود تا بتواند‬ ‫جایگزین جامعه روحانیت در عرصه سیاسی شود‪.‬‬ ‫شاه بیت بیانیه اول مجمع روحانیون که بر مرزبندی‬ ‫این تش��کل با جامعه روحانیت تاکی��د می کرد‪،‬‬ ‫انجایی بود که نوشته شده بود‪« :‬روحانیون مبارز‬ ‫تهران متاسفانه با کنار گذاشتن افراد صالح و به زیر‬ ‫سوال کشیده شدن برخی از صلحا در لیست های‬ ‫مختلف مواجه شده و از ان پرخطرتر طرح اسامی‬ ‫ غیرمقبول و خارج از ضابطه های یادشده را دیده‬ ‫است‪ .‬به خاطر حفظ خون شهدا و اصالت انقالب‬ ‫اسالمی به انتشار این بیانیه و معرفی کاندیداهای‬ ‫خود اقدام می نماید‪».‬‬ ‫بدین ترتیب جریان چپ ت�لاش می کند تا‬ ‫از یکس��و چهره ای دموکراتیک از خود به نمایش‬ ‫بگذارد و از س��وی دیگر همچنان بر چپ گرایی‬ ‫انقالبی خود پافشاری کند‪ .‬حتی مهدی کروبی‪،‬‬ ‫دبیرکل وقت مجم��ع روحانی��ون تاکید می کند‪:‬‬ ‫«تحوالت اخیر در جامع��ه روحانیت مبارز تهران‬ ‫خارج از چارچوب س��نت های مق��دس حوزه‬ ‫نیس��ت و هدف ان نیز رشد اندیش��ه ها و تالش‬ ‫برای انطباق هرچه بیش��تر گرایش های سیاسی‪-‬‬ ‫اجتماع��ی روحانیون مبارز ب��ا ارمان های واالی‬ ‫رهبر انقالب حض��رت امام خمینی می باش��د‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫از انقالبی گری تا تجدیدنظرطلبی‬ ‫سیاست‬ ‫رفتارشناسی‬ ‫مجمع روحانیون‬ ‫مبارز در کوران‬ ‫حوادث و مسائلی که‬ ‫در سال های اخیر به‬ ‫وجود امده سواالت و‬ ‫نقاط ابهامی را پدید‬ ‫می اورد که رسیدن‬ ‫به پاسخ شفاف در‬ ‫مورد انها نیازمند‬ ‫واکاوی مسائل‬ ‫بسیاری است‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫مجمع روحانیون همچنین انتش��ار بیانیه انتخاباتی‬ ‫امام که م��ردم را به حض��ور در انتخاب��ات دعوت‬ ‫می نماید و به رای دهندگان نس��بت به نفوذ اسالم‬ ‫امریکایی هش��دار می ده��د‪ ،‬به نفع خود تفس��یر‬ ‫می کند؛ چراکه ب��ر این اعتقاد بود که انش��عاب این‬ ‫تشکل جدید که به بهانه ادعای طیف اقلیت جامعه‬ ‫روحانیت مبنی بر اعتقاد اکثریت به اسالم امریکایی‬ ‫ص��ورت گرفته بود‪ ،‬ب��ه قدری مهم ب��ود که امام‬ ‫امت نیز نس��بت به ان هش��دار می ده��د‪ .‬درعین‬ ‫حال حضرت امام در زمان اعالم انشعاب مجمع‬ ‫روحانیون ازجامعه روحانیت‪ ،‬در دست نوشته ای‬ ‫این اقدام را تایید کرده و می نویس��د‪« :‬انش��عاب‬ ‫تش��کیالت برای اظهار عقیده مس��تقل و ایجاد‬ ‫تش��کیالت جدید به معن��ای اختالف نیس��ت‪.‬‬ ‫اختالف ان موقعی است که خدای ناکرده هرکس‬ ‫برای پیش��برد نظرات خود به دیگ��ران پرخاش‬ ‫کند که بحمداهلل با ش��ناختی که من از روحانیون‬ ‫دست اندرکار دارم‪ ،‬چنین کاری صورت نخواهد‬ ‫گرفت‪ ».‬علی اکبر ناطق نوری اما این انش��عاب را‬ ‫تحت تاثیر دفتر تحکیم وحدت می دانست‪ .‬او در‬ ‫استانه انتخابات مجلس چهارم به مهدی کروبی‬ ‫چنین گفت‪« :‬با تش��کیل مجمع ش��ما از ما جدا‬ ‫شدید‪ ،‬اما کسانی که ش��ما به خاطر انها از ما جدا‬ ‫شدید و عمدتا هم اعضای تحکیم وحدت هستند‬ ‫نه ما را قبول دارند نه شما را و به اعتقاد بنده اصال‬ ‫اخوند را قبول ندارند‪».‬‬ ‫سال ها پس از این انشعاب‪ ،‬برخی از بزرگان‬ ‫سعی کردند تا بار دیگر این دو تشکل روحانی را به‬ ‫یکدیگر نزدیک کنند؛ تالشی که با برگزاری برخی‬ ‫جلسات نیز همراه شد اما هرگز به نتیجه نرسید‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫پرده دوم‪ :‬انشعابی دیگر‬ ‫بس��یاری از اعضای فعلی مجمع روحانیون‬ ‫هرگز دور ش��دن از اصول مورد اعتق��اد اولیه را‬ ‫قبول ندارند‪ ،‬اما ناظران مس��ائل سیاسی را عقیده‬ ‫بر این است که چنین پروس��ه ای از زمان رحلت‬ ‫ام��ام خمینی(ره)کلید خ��ورد؛ انج��ا که مجمع‬ ‫روحانی��ون موف��ق ب��ه پی��روزی در انتخاب��ات‬ ‫مجلس چه��ارم نش��د و از رس��یدن به کرس��ی‬ ‫ریاس��ت جمهوری نی��ز بازمان��د‪.‬ان زم��ان که‬ ‫سیدمحمد موس��وی خوئینی ها به مرکز مطالعات‬ ‫ریاست جمهوری رفت و چهره‏هایی چون سعید‬ ‫حجاریان‪ ،‬عباس عبدی ‪ ،‬هادی‏خانیکی‪ ،‬مصطفی‬ ‫تاج‏زاده و‪ ...‬را همراه خود به این نهاد دولتی برد‪،‬‬ ‫اعضای این گروه بعدها به روزنامه س�لام رفتند‬ ‫و زیر نظر موس��وی خوئینی ها فعالیت می کردند‬ ‫و از موضع چپ به نقد سیاس��ت های اقتصادی‬ ‫راس��تگرایان می پرداختند‪ .‬مجمع روحانیون در‬ ‫انتخابات مجل��س چهارم و پنج��م از حضور در‬ ‫عرصه انتخابات امتناع می ورزد و به کمای سیاسی‬ ‫خودخواسته می رود‪ .‬اما در استانه انتخابات دوم‬ ‫خرداد ‪ ،76‬روند ماجرا تاحدودی تغییر می کند‪.‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز که در انتخابات مجلس‬ ‫چهارم و پنجم از یکس��و و ریاس��ت جمهوری‬ ‫پنجم و ششم از سوی دیگر‪ ،‬عرصه را به یاران‬ ‫دیروز و رقیبان امروز واگذار کرده بود‪ ،‬این بار‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری هفتم به شکل‬ ‫فعال وارد عرصه ش��د‪ .‬مهدی کروبی که دبیرکل‬ ‫این تش��کل بود به همراه برخی از سران مجمع‬ ‫روحانی��ون‪ ،‬ابتدا تالش خ��ود را برای حضور‬ ‫میرحس��ین موس��وی به کار گرفتند‪ ،‬اما در این‬ ‫‪46‬‬ ‫پس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نهم و‬ ‫شکست اصالح طلبان‪،‬‬ ‫مجمع وارد فاز جدیدی‬ ‫شد‪ .‬مهدی کروبی در‬ ‫اعتراض به عدم حمایت‬ ‫تشکل متبوعش از‬ ‫خود در انتخابات نهم به‬ ‫همراه رسول منتجب نیا‪،‬‬ ‫ابوالفضل شکوری‪،‬‬ ‫محمدباقر ذاکری و برخی‬ ‫دیگر از اعضای مجمع از‬ ‫ان تشکل اصالح طلب جدا‬ ‫شدند و حزبی جدید با نام‬ ‫اعتماد ملی را پایه گذاری‬ ‫کردند‬ ‫مس��یر به توفیقی دس��ت نیافتند‪ .‬اینچنی��ن بود که‬ ‫کروبی راهی کتابخانه ملی شد تا سید محمد خاتمی‪ ،‬‬ ‫وزیر سابق ارشاد و مدیرمسئول پیشین کیهان را به‬ ‫حضور در انتخابات ترغی��ب نماید‪ .‬خاتمی گرچه‬ ‫در ابتدا کاندیداتوری را نمی پذیرفت‪ ،‬اما سرانجام‬ ‫راضی ب��ه حض��ور در انتخابات می ش��ود‪ .‬این در‬ ‫حالی بود که جناح چپ امی��د چندانی به پیروزی در‬ ‫انتخابات نداشت و تنها برای ادامه حیات سیاسی خود‬ ‫در انتخابات حاضر شده بود؛ مساله ای که محمدرضا‬ ‫خاتمی نیز صراحت��ا ان را تایید می کن��د‪ .‬با پیروزی‬ ‫خاتمی در انتخابات دوم خرداد ‪ ،76‬برخی چهره های‬ ‫برجسته این حزب از جمله عبدالواحد موسوی الری‪،‬‬ ‫محمدعلی ابطحی و مجید انصاری راهی دولت شدند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر چندی بعد با تش��کیل مجلس ششم با‬ ‫اکثریت اصالح طلب‪ ،‬طیفی دیگر از مجمع روحانیون‬ ‫به پارلمان رفتند‪ .‬مهدی کروبی در راس این طیف قرار‬ ‫داش��ت که البته فارغ از فعالیت های اجرایی‪ ،‬فرصت‬ ‫بیشتری برای فعالیت های حزبی و رایزنی های سیاسی‬ ‫داش��ت‪ .‬همین فعالیت ها بعدها زمین��ه حضور او در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نهم را فراهم کرد؛ اگرچه‬ ‫مجمع روحانیون در ان انتخابات چند پاره ش��د و هر‬ ‫طیفی به حمایت از یک نامزد اصالح طلب برخاست‪.‬‬ ‫پس از انتخابات ریاست جمهوری نهم و شکست‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬این بار مجمع وارد فاز جدیدی ش��د‪.‬‬ ‫مهدی کروب��ی در اعتراض به عدم حمایت تش��کل‬ ‫متبوعش از خ��ود در انتخابات نهم به همراه رس��ول‬ ‫منتجب نیا‪ ،‬ابوالفضل ش��کوری‪ ،‬محمدباقر ذاکری و‬ ‫برخی دیگر از اعضای مجمع از ان تشکل اصالح طلب‬ ‫جدا ش��دند و حزبی جدی��د با ن��ام اعتم��اد ملی را‬ ‫پایه گذاری کردند‪.‬‬ ‫مجمعروحانیوننیزسید محمدموسوی خوئینی ها‬ ‫را به عنوان دبیر مجم��ع برگزید‪ .‬بازگش��ت خاتمی‪،‬‬ ‫ابطحی‪ ،‬انصاری و موسوی الری به مجمع نیز موجب‬ ‫ش��د تا فعالیت های این تشکل ش��کل جدی تری به‬ ‫خود بگیرد‪ .‬در اس��تانه انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫دهم‪ ،‬س��یدمحمد خاتمی بازی هاش��می رفسنجانی‬ ‫در انتخاب��ات نهم را تکرار می کند‪ ،‬ام��ا این بار ماجرا‬ ‫به ش��کلی دیگر پایان می پذیرد‪ .‬میرحسین موسوی‬ ‫که در سه دوره انتخابات ریاست جمهوری از حضور‬ ‫در انتخابات امتناع ورزیده بود‪ ،‬این بار رس��ما اعالم‬ ‫کاندیدات��وری می کند و خاتم��ی از عرصه رقابت ها‬ ‫کنار می رود‪ .‬ای��ن بار عکس اتفاقی ک��ه در انتخابات‬ ‫‪ 76‬رخ داده بود‪ ،‬به وق��وع می پیوندد و خاتمی به نفع‬ ‫موسوی از حضور در انتخابات کناره گیری می کند‪.‬‬ ‫مجمع روحانیون از موسوی حمایت می کند‪ ،‬اما‬ ‫به صورت مش��روط‪ .‬خاتمی حمایت رسمی اش‬ ‫از میرحسین موسوی را اعالم می کند و می کوشد‬ ‫کروبی را از کاندیداتوری منصرف سازد‪ .‬چندی‬ ‫بعد‪ ،‬بحث سالمت انتخابات و کمیته صیانت از ارا‬ ‫مطرح می شود و این بار هم خاتمی نقش افرینی‬ ‫می کند‪ .‬فردای انتخابات و پس از مشخص شدن‬ ‫نتیج��ه ارا‪ ،‬اولین بیانیه میرحس��ین موس��وی در‬ ‫رد نتیجه انتخابات منتشر ش��د‪ .‬خاتمی نیز که بر‬ ‫قانون مداری تاکید می کرد و بارها از لزوم پذیرش‬ ‫رای مردم س��خن گفته بود‪ ،‬با موسوی و کروبی‬ ‫همراهی کرد‪ .‬پس از انکه درخواست راهپیمایی‬ ‫برخی حامیان موس��وی در انتخابات‪ ،‬برای روز‬ ‫‪ 25‬خرداد‪ ،‬رد ش��ده و مورد تایی��د قرار نگرفت‪،‬‬ ‫خاتمی نیز با موس��وی و کروبی همراه شد و در‬ ‫بیانیه‪‎‬ای مش��ترک با موس��وی تاکید کرد‪« :‬به‪‎‬رغم‬ ‫عدم صدور مجوز راهپیمایی و به‪‎‬دلیل عدم امکان‬ ‫اطالع‪‎‬رسانی کافی به مردم و برای ادای احترام به‬ ‫ان دسته از حامیانی که در راهپیمایی میدان انقالب‬ ‫تا میدان ازادی حضور پیدا کرده‪‎‬اند‪ ،‬میرحس��ین‬ ‫موس��وی‪ ،‬مهدی کروبی و س��ید محمد خاتمی ‬ ‫امروز در مسیر راهپیمایی حضور یافته و مردم را‬ ‫به ارامش دعوت خواهند کرد‪».‬‬ ‫روز ‪ 27‬خرداد‪ ،‬خاتمی به همراه موس��وی‬ ‫در نام��ه‪‎‬ای ب��ه رئی��س قوه قضائیه‪ ،‬برخ��ورد با‬ ‫اغتشاش��گران و برنامه‪‎‬ریزان فتنه را ناس��ازگار با‬ ‫معیار‪‎‬های جمهوری اسالمی خواندند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر با انکه از چن��د روز پیش از‬ ‫نمازجمعه تاریخ��ی ‪ 29‬خرداد اعالم ش��ده بود‬ ‫که رهبر معظم انقالب ب��رای اقامه نماز جمعه به‬ ‫دانشگاه تهران خواهند رفت‪ ،‬اما مجمع روحانیون‬ ‫درخواس��ت مجوز راهپیمای��ی در ‪ 30‬خرداد را‬ ‫به وزارت کش��ور ارائه کرد‪ .‬این در حالی بود که‬ ‫‪ 30‬خرداد س��الروز ش��ورش مس��لحانه منافقین‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی بود‪ .‬اما این درخواست‬ ‫مورد موافقت قرار نگرف��ت و با انکه رهبر معظم‬ ‫انقالب اسالمی در ان نماز جمعه تاریخی خواستار‬ ‫پیگیری مطالبات از مسیر قانون و خاتمه دادن به‬ ‫اردوکشی خیابانی ش��دند‪ ،‬این مجمع تا ساعت‬ ‫دو بعدازظهر روز شنبه حاضر به لغو درخواست‬ ‫خود نش��د و زمانی این کار را انجام داد که عمال‬ ‫تاثیری نداش��ت‪ ،‬چراکه معترضان به خیابان امده‬ ‫بودند‪ .‬حضور در منزل زندانیان و قربانیان حوادث‬ ‫پس از انتخابات از دیگر اقدامات مجمع روحانیون‬ ‫بود که با اعتراضات بسیاری مواجه شد‪ .‬به هر روی‬ ‫رفتار شناسی مجمع روحانیون مبارز در طول این‬ ‫سال ها به خصوص در برهه ماجراها و حوادث پس‬ ‫از انتخابات نهم سواالت بسیاری را پدید می اورد؛‬ ‫س��واالت و نقاط مبهمی که بدون شک گذشت‬ ‫زمان بسیاری از انها را روشن خواهد ساخت‪.‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز که زمانی در واکنش‬ ‫به انچه راس��ت گرایی برخ��ی از اف��راد جامعه‬ ‫روحانیت و فاصله گرفت��ن از ارمان های انقالب‬ ‫اسالمی می خواندند تاسیس ش��ده بود در طول‬ ‫زمان به مثابه پدرمعن��وی اصالح طلبان در مقابل‬ ‫بسیاری از مواضع ساختار شکنانه برخی اصالح‬ ‫طلبان سکوت کرد‪ .‬حرکت مجمع از چپ گرایی‬ ‫و انقالبی گری به تس��امح در مقاب��ل مخالفان در‬ ‫طول ‪ 20‬س��ال گذش��ته سرعت بیش��تری گرفته‬ ‫است‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫اشتباه استرات‍ژیک ‪ 30‬خرداد‬ ‫گفت وگو با سید نظام الدین موسوی درباره مجمع روحانیون مبارز‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫سید نظام الدین موسوی‪ ،‬مدیر عامل خبرگزاری فارس و فارغ التحصیل علوم سیاسی از دانشگاه تهران است‪.‬‬ ‫او در تحلیل مجمع روحانیون مبارز می گوید‪« :‬مجمع از ابتدای انقالب تاکنون حرکت های زیگزاکی قابل‬ ‫مالحظه ای کرده یعنی از تفکر رادیکالی چپ گرایانه به دامن لیبرالیسم غربی افتاد و همین مساله سبب شد‬ ‫این تشکل دیگر پایگاه اجتماعی چندانی بین مردم نداشته باشد‪ ».‬با او در مورد رفتار شناسی مجمع روحانیون‬ ‫مبارز در طول سال های تاسیس تاکنون به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫اقای موسوی! به نظر شماعلل و عوامل اصلی‬ ‫تشکیل دو جریان چپ و راست در نیروهای‬ ‫انقالبی پیرو حضرت امام خمینی(ره) در دهه‬ ‫شصت چه بود؟‬ ‫‪ l‬قبل از انش��عاب مجمع روحانیون از جامعه‬ ‫روحانیت‪ ،‬یکس��ری انش��عاب در می��ان گروه های‬ ‫انقالب از مدت ها قبل اغاز ش��ده بود‪ .‬تا سال ‪1360‬‬ ‫به دلیل انکه عموم جریاناتی که خودشان را به عنوان‬ ‫خط امامی معرف��ی می کردن��د و در این دای��ره قرار‬ ‫می گرفتن��د در برابر خود‪ ،‬س��ازمان مجاهدین خلق‪،‬‬ ‫نهض��ت ازادی و ملی‪ -‬مذهبی‪ ،‬جری��ان بنی صدر و‬ ‫مارکسیست ها را می دیدند ش��کاف میان این نیروها‬ ‫به منصه ظهور نرس��ید‪ ،‬اما رگه هایی از اختالف میان‬ ‫نیروهای پیرو خط امام وجود داش��ت‪ .‬در س��ازمان‬ ‫مجاهدی��ن انقالب اس�لامی ک��ه متش��کل از هفت‬ ‫گروه بودند همین رگه ها مشاهده می شد و داخل ان‬ ‫مجموعه دو طیف چپ و راس��ت شکل گرفته بود و‬ ‫مرز ان هم نوع همکاری این طیف ها با ایت اهلل راستی‬ ‫کاشانی‪ ،‬نماینده امام(ره) در سازمان تعریف شد‪.‬‬ ‫طیف چپ به��زاد نب��وی و یاران وی بر س��ر‬ ‫دیدگاه های اقتصادی و بزرگداش��ت مرحوم شریعتی‬ ‫با نماینده امام(ره) اختالفاتی داش��تند‪ .‬برخی اقایان‬ ‫مثل موسوی خوئینی ها و کروبی با حزب جمهوری‬ ‫اس�لامی نیز که نیروهای پیرو خط ام��ام را در خود‬ ‫س��ازماندهی کرده بود مساله داش��تند‪ ،‬البته اینها بعدا‬ ‫مجم��ع روحانیون مبارز را تش��کیل دادن��د یا بودند‬ ‫روحانیونی که در جامع��ه روحانیت مبارز با رویکرد‬ ‫حزب جمهوری مخالفت می کردن��د اما به هر تقدیر‬ ‫دش��من مش��ترک موجب ش��د تا نیروهای پیرو امام‬ ‫خمینی در مقابل ان با هم متحد شوند‪.‬‬ ‫بعد از عزل بنی صدر و ورود سازمان مجاهدین‬ ‫خلق به فاز نظامی و ترور شخصیت های برجسته نظام‬ ‫و انحالل حزب توده و به حاشیه رفتن نهضت ازادی‬ ‫تقریبا عرصه سیاسی کشور از وجود دشمن مشترک‬ ‫خالی ش��د و حاکمی��ت در مجلس و دول��ت کامال‬ ‫به دس��ت طیف خط امام افت��اد‪ .‬از ان دوران به بعد‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫اختالفات کم کم خود را نش��ان داد‪ ،‬دو طیف چپ و‬ ‫راست در س��ازمان مجاهدین انقالب به شدت با هم‬ ‫درگیر شدند و باالخره س��ال ‪ 61‬طیف بهزاد نبوی در‬ ‫اعتراض به مواضع نماینده امام از سازمان خارج شد‬ ‫و بعد از جدایی تش��کیالت خود را درون دولت برد‬ ‫و تقریبا سیاس��ت های کلی دولت اقای موس��وی را‬ ‫همین عناصر تبیین می کردند‪ .‬طیف راست نیز عموما‬ ‫به جبهه رفتند یا ج��ذب نهادهای انقالبی یا نهادهای‬ ‫مربوط به جنگ تحمیلی شدند‪.‬‬ ‫حزب جمهوری نیز از این امر مستثنی نبود و در‬ ‫انجا نیز دو طیف چپ و راست با هم اختالف داشتند‬ ‫تا انکه در س��ال ‪ 64‬و ‪ 65‬هر دو تش��کل با موافقت‬ ‫حضرت امام فعالیت های خود را متوقف می کنند اما‬ ‫اختالفات همچنان وجود داشت‪.‬‬ ‫نظر امام(ره) درب��اره بروز دو دس��تگی میان‬ ‫نیروه��ای انقالب ب��ر اثر جدا ش��دن مجمع‬ ‫روحانیون از جامعه روحانیت چه بود؟‬ ‫‪ l‬ان زمان ایش��ان برای وجود فض��ای نقد و‬ ‫رقابت در عرصه سیاسی این انشعاب را پذیرفتند‪.‬‬ ‫براساس صحبت ش��ما‪ ،‬عمیق شدن اختالف‬ ‫دیدگاه ها بر س��ر مس��ائل اقتص��ادی و خالی‬ ‫ب��ودن عرصه سیاس��ی از دش��من مش��ترک‪،‬‬ ‫دو عامل اصلی انشعاب مجمع روحانیون مبارز‬ ‫از جامعه روحانیت مبارز در استانه انتخابات‬ ‫مجلس سوم بودند‪ .‬چطور ش��د که نیروهای‬ ‫مورد حمایت تشکل نوپای مجمع روحانیون‬ ‫اکثر کرسی های نهاد قانون گذاری را در اختیار‬ ‫گرفتند؟‬ ‫‪ l‬تس��لط کام��ل جری��ان چ��پ ب��ر دول��ت‬ ‫و دانش��گاه‪ ،‬ش��کل گیری مجم��ع روحانی��ون ک��ه‬ ‫شعارهای انقالبی تری سر می داد و بر والیت مداری‪،‬‬ ‫عدالت طلبی‪ ،‬مبارزه با امپریالیس��م و دفاع از حقوق‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫سیدنظام الدین موسوی‬ ‫بر این باوراست که‬ ‫خیلی از عناصری که‬ ‫بعد از انشعاب مجمع از‬ ‫جامعه روحانیت به مجمع‬ ‫پیوستند براساس نگرش‬ ‫فکری یا سیاسی خاص‬ ‫این کار را انجام ندادند‬ ‫بلکه بیشتر به خاطر‬ ‫علقه های شخصی‪ ،‬عاطفی‬ ‫و رفاقتی عضو مجمع‬ ‫روحانیون شدند‬ ‫‪48‬‬ ‫محرومین‪ ،‬پابرهنه ها و مس��تضعفین تاکید بیش��تری‬ ‫داشت و جناح راس��ت را متهم به طرفداری از اسالم‬ ‫امریکای��ی می کرد موجب ش��د نیروه��ای چپ در‬ ‫انتخابات مجلس س��وم اکثریت کرسی های مجلس‬ ‫را به دست اوردند‪.‬‬ ‫اما بع��د از رحل��ت ام��ام وضعی��ت مجمع‬ ‫روحانیون در عرصه سیاس��ی کشور دگرگون‬ ‫ش��د و برخی اعتقادات پایه ای و ریشه ای ان‬ ‫دستخوش تغییر شد‪.‬‬ ‫‪ l‬بعد از رحلت حضرت ام��ام(ره) در فضای‬ ‫سیاسی کش��ور تحولی عظیم پدید امد چون مجلس‬ ‫خبرگان رهبری‪ ،‬حضرت ایت اهلل خامنه ای را به عنوان‬ ‫رهبری جدید برگزید‪ ،‬برخی طیف های جناح چپ که‬ ‫در دوران ریاست جمهوری با ایش��ان مساله داشتند‬ ‫نمی خواستند این امر را بپذیرند مضافا بخش هایی از‬ ‫این جریان علقه هایی به اقای منتظری داشتند که کنار‬ ‫گذاشتن وی از قائم مقامی امام برای اینها قابل هضم‬ ‫نبود‪ ،‬برخی س�لایق چپ نیز که به بیت امام نزدیک‬ ‫بودند این امتیاز را از دست رفته می دیدند؛ در مجموع‬ ‫جریان چپ به سمت رویارویی با فضای جدید پیش‬ ‫رفت‪ ،‬در صورتی که مقام معظم رهبری قصدی برای‬ ‫حذف این جریان نداش��تند‪ .‬از سوی دیگر زمانی که‬ ‫هاشمی رفس��نجانی اعالم کاندیداتوری کرد‪ ،‬مجمع‬ ‫روحانیون مبارز اولین تشکلی بود که از وی حمایت‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫همانطور ک��ه این جری��ان در انتخابات مجلس‬ ‫سوم با ش��عار تبعیت از امام و محکوم کردن رقیب به‬ ‫طرفداری از اسالم امریکایی توانست مردم را با خود‬ ‫همراه کند به تدریج با تغییر فضای سیاسی و رویکرد‬ ‫جدید دولت هاشمی در حوزه اقتصاد جایگاه خود را‬ ‫نزد افکار عمومی از دس��ت داد که در نهایت ائتالف‬ ‫راست با هاشمی رفسنجانی‪ ،‬شکست جناح چپ را‬ ‫موجب شد‪.‬‬ ‫بعد از انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری نهم در‬ ‫سال ‪ 84‬یکس��ری تغییر و تحوالت در مجمع‬ ‫روحانیون به وجود امد که بزرگترین ان جدایی‬ ‫مهدی کروبی از این تشکل بود‪ ،‬علت ان چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬مجمع روحانیون مبارز از بدو تاس��یس تا به‬ ‫امروز مراحل مختلفی را طی کرد و در این فرا زو نشیب‬ ‫به نظر می رس��د بیشتر کارها براس��اس رویکرد های‬ ‫ش��خصی و س��لیقه ای دنبال می ش��د تا انکه مبنای‬ ‫ایدئولوژیک و اعتقادی داشته باشد‪ .‬در واقع خیلی از‬ ‫عناصری که بعد از انشعاب مجمع از جامعه روحانیت‬ ‫به مجمع پیوستند براس��اس نگرش فکری یا سیاسی‬ ‫خاص این کار را انجام ندادند بلکه بیش��تر به خاطر‬ ‫علقه های ش��خصی‪ ،‬عاطفی و رفاقت��ی عضو مجمع‬ ‫روحانیون ش��دند‪ ،‬به طوری که برخی افراد همچون‬ ‫س��یدحمید روحانی و رحمانیان در میان��ه راه از این‬ ‫تشکل سیاس��ی فاصله گرفتند و مس��یر خود را تغییر‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫از این رو کروبی نیز که از همان روزهای نخست‬ ‫فعالیت مجم��ع‪ ،‬دبیرکل ان ش��د یک ف��رد متفکر و‬ ‫ایدئولوگ سیاس��ی نبود و بیش��تر به لحاظ اختالف‬ ‫دیدگاه های سیاسی و ش��خصی با برخی از نیروهای‬ ‫فعال در جامعه روحانیت مبارز به سمت مجمع امد‬ ‫و بعد هم که دبیرکل ان شد حرکت خاص فکری که‬ ‫گفته ش��ود کروبی پرچم دار ان اس��ت از طرف وی‬ ‫صورت نگرفت‪ ،‬اما اینکه چطور از مجمع روحانیون‬ ‫جدا ش��د؟ باید گفت در سال ‪ 84‬ایش��ان خواست تا‬ ‫کاندیدای ریاس��ت جمهوری ش��ود و به طور طبیعی‬ ‫انتظار داش��ت مجمعی که خودش دبیرکل ان است‬ ‫از او حمایت کند‪ ،‬اما بخ��ش عمده اعضای مجمع از‬ ‫اقای هاشمی و بخش��ی دیگر از اقای معین حمایت‬ ‫کردند و تنها ع��ده قلیلی از اعضای مجم��ع با اقای‬ ‫کروبی باقی ماندند‪.‬‬ ‫این امر موجب دلخوری وی شد‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫بعد از انتخابات از مجمع روحانیون خارج شد و یک‬ ‫حزب به نام حزب اعتماد ملی را برای خود تاس��یس‬ ‫کرد چون دیگ��ر دنبال ش��یخوخیت و هدایت گری‬ ‫جریان سیاسی اصالحات نبود‪.‬‬ ‫شما به ایدئولوگ نبودن کروبی اشاره کردید‪،‬‬ ‫این درحالی اس��ت که خیلی از سیاس��یون‪،‬‬ ‫موس��وی خوئینی ها‪ ،‬دبی��ر کل کنون��ی مجمع‬ ‫روحانیون مبارز را متفکر و ایدئولوگ س��نتی‬ ‫جریان اصالحات می دانند‪ .‬ایشان دارای چه‬ ‫شخصیتی از لحاظ سیاسی هستند؟‬ ‫‪ l‬اقای موس��وی خوئینی ها نس��بت به کروبی‬ ‫عنصری اس��ت هم فکری تر و هم پیچیده تر‪ .‬ایش��ان‬ ‫قب��ل از انق�لاب یکس��ری موضع گی��ری سیاس��ی‬ ‫مش��خص داش��تند و بعد از انقالب در دهه شصت و‬ ‫هفتاد پیچیده تر از س��ایر اعضای مجم��ع عمل کرد‪.‬‬ ‫اق��ای موس��وی خوئینی ها ف��ردی تش��کیالتی تر و‬ ‫سیاسی تر از کروبی است‪.‬‬ ‫ایش��ان قبل از انقالب درس های تفس��یر قران‬ ‫داش��ت و انطور ک��ه محم��د و علی مطه��ری نقل‬ ‫می کنند ش��هید مطهری ای��رادات جدی بر تفس��یر‬ ‫موسوی خوئینی ها داشت و معتقد بود که وی قران را‬ ‫مارکسیست گونه تفسیر می کند‪.‬‬ ‫به همی��ن خاط��ر گروهک فرقان در مس��جد‬ ‫موسوی خوئینی ها نیز فعال بود؟‬ ‫‪ l‬ظاه��را در مس��جد ایش��ان ه��م فعالی��ت‬ ‫می کردند و تفاس��یر انها نیز از قران ب��ه دیدگاه های‬ ‫موس��وی خوئینی ها نزدیک بود‪ .‬موسوی خوئینی ها‬ ‫بیش از انکه به عنوان یک روحان��ی بر امده از حوزه‬ ‫مطرح باش��د به عنوان یک چه��ره سیاس��ی متاثر از‬ ‫دیدگاه های چپ مشهور بود و از این رو کارهای وی‬ ‫قبل از انقالب یکسری جهت گیری های چپ گرایانه‬ ‫داشت و سعی می کرد ان اقدامات را با تفاسیر قرانی‬ ‫و روایی تطبیق دهد‪.‬‬ ‫بعد از انقالب مشی ایشان چطور بود؟‬ ‫‪ l‬بعد از پیروزی انقالب نیز ایشان چنین مشی و‬ ‫روشی داشت‪ .‬به واقع موسوی خوئینی ها گرایش های‬ ‫چپ گرایانه‪ ،‬ضد سرمایه داری‪ ،‬ضد امپریالیستی و‪ ...‬را‬ ‫دنبال کرد به طوری که در بحث تسخیر النه جاسوسی‬ ‫یک چهره موثر و تاثیرگذار بود‪.‬‬ ‫ضمن انکه وی با شهید بهش��تی بر سر تاسیس‬ ‫حزب جمهوری مساله داش��ت چراکه اعتقاد داشت‬ ‫نباید در نظام جمهوری اسالمی و والیت فقیه‪ ،‬حزب‬ ‫تشکیل ش��ود و هیچ گاه نیز به کارهای حزبی ورود‬ ‫نکرد زیرا با فلس��فه تحزب مس��اله داش��ت‪ .‬در کل‬ ‫موس��وی خوئینی ها تا قبل از ارتح��ال حضرت امام‬ ‫خمین��ی(ره) یک ش��خصیت رادیکال چ��پ اما در‬ ‫خدمت روحانیت بود‪ ،‬در ان سال ها ایشان مدتی در‬ ‫دستگاه قضایی بود‪ ،‬بعد زمانی نیز به عنوان سرپرست‬ ‫حجاج ایرانی فعالیت کرد‪.‬‬ ‫بع��د از ارتح��ال بنیانگذار جمهوری اس�لامی‬ ‫ایشان که به عنوان پدر معنوی بخشی از جریان چپ‬ ‫مخصوصا طیف دانش��جویی همچ��ون دفتر تحکیم‬ ‫وحدت محسوب می ش��د‪ ،‬به تدریج در دیدگاه های‬ ‫س��ابق خود تجدید نظر کرد ت��ا جایی ک��ه می توان‬ ‫موس��وی خوئینی ها را به عنوان پدر تجدیدنظر طلبی‬ ‫سید محمد موسوی‬ ‫خوئینی ها با حضور در میان‬ ‫دانشجویان پیرو خط امام که‬ ‫سفارت امریکا را تسخیر‬ ‫کرده بودند به چهره ای‬ ‫شناخته شده در جامعه‬ ‫سیاسی ایران تبدیل شد‪.‬‬ ‫از سال ‪ ۱۳۸۴‬دبیر مجمع‬ ‫روحانیون مبارز و به نوعی پدر‬ ‫معنوی اصالح طلبان قلمداد‬ ‫می شود‬ ‫سیاست‬ ‫ریاست دولت اصالحات‬ ‫مهمترین سابقه در پرونده‬ ‫سیاسی سیدمحمدخاتمی‬ ‫است‪.‬نمایندگی در مجلس‬ ‫اول‪ ،‬سرپرستی موسسه کیهان‬ ‫وزارت ارشاد در کابینه‬ ‫میرحسین موسوی و هاشمی‬ ‫رفسنجانی و ریاست کتابخانه‬ ‫ملی از دیگر سوابق خاتمی‬ ‫است‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫در دیدگاه چپ مطرح کرد‪.‬‬ ‫ایش��ان در دهه هفتاد ب��ا راه ان��دازی روزنامه‬ ‫سالم و سپس فعالیت در مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫ریاس��ت جمهوری ب��ه تدری��ج در دیدگا ه ه��ای‬ ‫چپ گرایانه خود تجدید نظر کرد‪ .‬ب��ه عبارت دیگر‬ ‫استحاله فکری جریان چپ در حلقه فکری روزنامه‬ ‫سالم و مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری‬ ‫تا دوم خرداد ‪ 76‬تداوم یافت که بعد از ان بر همگان‬ ‫عیان و روشن ش��د که این جریان به نوعی از گذشته‬ ‫پش��یمان اس��ت و توبه کرده اس��ت اما به جای انکه‬ ‫این توبه باعث ش��ود انها به سمت مبانی ناب فکری‬ ‫حضرت ام��ام برگردند به س��وی لیبرالیس��م حرکت‬ ‫کردند‪ .‬یعنی موسوی خوئینی ها و طیفی که ایشان پدر‬ ‫معنوی اش بود از چپ روی توبه کردند و به راس��ت‬ ‫روی لیبرالی گرویدند‪.‬‬ ‫ایش��ان از همان موق��ع مواضع اش به س��مت‬ ‫راس��ت لیبرالی گرای��ش پیدا ک��رد تا به ام��روز که‬ ‫عمال جریان مجمع روحانیون مب��ارز به یک جریان‬ ‫دور افت��اده از مبانی فکری خودش در دهه ش��صت‬ ‫بدل شد‪.‬‬ ‫اقای خاتمی و موس��وی الری بعد از دوران‬ ‫ریاس��ت جمهوری نقش پررنگتری در مجمع‬ ‫ایفا کردن��د‪ .‬ارزیاب��ی ش��ما از عملکرد این‬ ‫دو شخصیت چیست؟‬ ‫‪ l‬اینها از قبل در مجمع بودند‪ .‬خاتمی به لحاظ‬ ‫گرایش فک��ری مدلی از موس��وی خوئینی هاس��ت‬ ‫چون در ابتدای انقالب یک گرایش چپ با مایه های‬ ‫روشنفکری داشت و بعد از رحلت امام تغییر مسیر داد‬ ‫و از سمت و سوی چپ گرایانه به تفکر راست گرایانه‬ ‫حرکت کرد و به حوزه های لیبرالی نزدیک شد‪ .‬همان‬ ‫زمان ایشان کتابی تحت عنوان بیم موج نوشت که از‬ ‫انفعال خاتمی در برابر غ��رب حکایت می کرد‪ .‬حتی‬ ‫می توان گفت ایش��ان همواره در مقابل غرب حالت‬ ‫ترس و بیم داشت‪.‬‬ ‫نقلی از پس��ر شهید مطهری اس��ت که می گوید‬ ‫وقتی خاتمی می خواس��ت به عنوان ام��ام جماعت‬ ‫مس��جد هامبورگ به انجا برود‪ ،‬شهید مطهری به وی‬ ‫توصیه می کن��د «نرو چون ش��ما در مقابل غرب یک‬ ‫حالت انفعالی داری‪ .‬بنابراین نروید بهتر است چون‬ ‫بدتر می شوید»‪.‬‬ ‫خاتم��ی بع��د از دوم خ��رداد ‪ 76‬با س��ردادن‬ ‫ش��عارهای لیبرال��ی همچ��ون توسعه سیاس��ی‪،‬‬ ‫جامعه مدنی‪ ،‬مردمساالری‪ ،‬تساهل و تسامح فرهنگی‬ ‫و‪ ...‬به سمبل تجدیدنظر طلبی جریان چپ تبدیل شد‬ ‫چون تا پی��ش از ان حداقل این جری��ان حفظ ظاهر‬ ‫می کرد و از خ��ط امامی بودن‪ ،‬دف��اع از محرومین و‬ ‫مس��تضعفین و مبارزه با امپریالیسم جهانی دم می زد‪.‬‬ ‫البته این را هم بگویم که روحیه شخصی اقای خاتمی‬ ‫ به نوعی محافظه کار اس��ت اما این باعث نمی ش��ود‬ ‫دیدگاه های لیبرالی ایشان از نظر پنهان بماند‪.‬‬ ‫شرط گذاری خاتمی برای ورود اصالح طلبان‬ ‫به انتخابات مجلس از چ��ه منظر قابل تحلیل‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬مواضع ایش��ان به نوعی برگرفته از مواضع‬ ‫مجم��ع روحانیون مبارز اس��ت چون این تش��کل‬ ‫سیاس��ی در انتخابات ریاس��ت جمهوری سال ‪88‬‬ ‫با هم��ه ظرفیت ب��رای اق��ای موس��وی کار کرد‪،‬‬ ‫بعد ک��ه توفیقی پی��دا نک��رد روز ‪ 30‬خردادماه ‪-‬‬ ‫سالگرد اغاز عملیات مس��لحانه منافقین علیه نظام‬ ‫جمهوری اسالمی‪ -‬را به عنوان تاریخ تظاهرات در‬ ‫اعتراض به نتیجه انتخابات برگزید‪ .‬از انجا که مقام‬ ‫معظم رهبری در خطبه ه��ای نماز جمعه ‪ 29‬خرداد‬ ‫‪ 88‬خط مش��ی نظام در رابطه با انتخابات را ترسیم‬ ‫کردند و بعد مجمع روز ‪ 30‬خرداد را روز تظاهرات‬ ‫اعتراضی اعالم کرد‪ ،‬در واقع با ان خطای راهبردی‬ ‫مش��روعیت سیاسی خودش را از دس��ت داد‪ .‬این‬ ‫درحالی بود ک��ه تا پیش از ان تاریخ مجمع س��عی‬ ‫داشت درون نظام جمهوری اسالمی تعریف شود‬ ‫اما بع��د از ان واقعه مجمع روحانی��ون مبارز عمال‬ ‫به موضع اپوزیس��یون افتاد چ��ون اعضای ان فکر‬ ‫می کردند حرکت های اعتراضی می تواند نظام را به‬ ‫عقب نش��ینی وادار کند‪ ،‬اما تحلیل شان اشتباه بود و‬ ‫طرفینبس��تند‪.‬‬ ‫اگر قرار باش��د در یک جمله عملکرد مجمع‬ ‫روحانیون در جری��ان فتنه با ز گو ش��ود باید گفت‬ ‫این تش��کل سیاس��ی تمامی عملکرد گذشته اش را‬ ‫به پای فتنه ‪ 88‬و موس��وی ذب��ح و قربانی کرد و به‬ ‫یک جریان اپوزیسیون بی خاصیت تبدیل شد ولی‬ ‫بعد از مدتی به اش��تباه استراتژیک خود پی برد و به‬ ‫ظرفیت س��ازی دوباره در درون نظام روی اورد‪.‬‬ ‫خاتمی نیز همه س��رمایه اجتماعی و سیاس��ی‬ ‫خود را درپای فتن��ه قربانی ک��رد و تبدیل به ضلع‬ ‫سوم فتنه ش��د و بعدا فهمید که چه اش��تباه بزرگی‬ ‫انجام داده‪ ،‬بنابراین از مد ت ها پیش درپی کس��ب‬ ‫ظرفیت ه��ای س��ابق برام��د‪ .‬اما خاتم��ی و مجمع‬ ‫روحانیون خوب می دانند که نظ��ام و مردم به اینها‬ ‫اعتمادی ندارند ب��ه همین خاطر ی��ک حرکت گام‬ ‫ب��ه گام برای بازگش��ت را اغ��از کردند ت��ا پایگاه‬ ‫اجتماعی ش��ان را هر چند اندک حفظ کنند‪.‬‬ ‫با تفاس��یر یاد شده ش��رط گذاری برای ورود‬ ‫اصال ح طلبان به عرصه انتخاب��ات مجلس یک فرار‬ ‫به جلو تعبیر می ش��ود ت��ا در مجل��س نهم یک جا‬ ‫پای حداقلی در درون نظام ب��رای خود پیدا کنند تا‬ ‫بعد ها در س��طوح باالتری به فعالیت های سیاس��ی‬ ‫مشغول شوند‪.‬‬ ‫اینده مجم��ع روحانیون را چط��ور ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬با توجه ب��ه خطای بزرگ و اس��تراتژیکی که‬ ‫مجمع روحانی��ون در اع�لام تظاه��رات براندازانه‬ ‫‪ 30‬خرداد ‪ 88‬انجام داد و سابقه گذشته خود را قربانی‬ ‫فتنه کرد‪ ،‬دیگر بخش زیادی از مش��روعیت سیاسی‬ ‫ان از بین رفت‪.‬‬ ‫مخصوصا انکه مجمع از ابتدای انقالب تاکنون‬ ‫حرکت های زیگزاکی قابل مالحظ��ه ای کرد یعنی از‬ ‫تفکر رادیکالی چپ گرایانه به دامن لیبرالیس��م غربی‬ ‫افتاد که همین مس��اله س��بب شد این تش��کل دیگر‬ ‫پایگاه اجتماعی چندانی بین مردم نداشته باشد‪ .‬االن‬ ‫نیز خاتمی و موسوی خوئینی ها که مجمع روحانیون‬ ‫را اداره می کنند بیش از انکه معتق��د به ظرفیت های‬ ‫درون��ی ان باش��ند عموم��ا روی جریاناتی همچون‬ ‫سازمان مجاهدین و حزب مش��ارکت اتکا دارند و با‬ ‫انها همگرا و همسو هستند‪.‬‬ ‫در مقابل تشکل های روحانی جریان اصولگرا‬ ‫همچون جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمی��ه قم به رغم همه ف��راز و فرود ها هنوز‬ ‫که هنوز است اعتبار و ش��انیت و جایگاه خودشان‬ ‫را حفظ کرده اند به طور ی که در سازوکار وحدت‬ ‫اصولگرایان برای انتخابات مجل��س نهم به عنوان‬ ‫ی��ک مح��ور اتح��اد پذیرفته ش��ده اند ام��ا مجمع‬ ‫روحانیون در بی��ن جریان چپ دیگ��ر ان جایگاه‬ ‫سابق را ندارد چه برس��د به انکه بین نظام و مردم‬ ‫چنین جایگاهی داشته باشد‪g .‬‬ ‫مجید انصاری از اعضای‬ ‫برجسته مجمع روحانیون‬ ‫و دبیر اجرایی این تشکل‬ ‫سیاسی اصالح طلب است‪.‬‬ ‫این روحانی کرمانی االصل‬ ‫زمانی عضویت همزمان در سه‬ ‫نهاد مجلس شورای اسالمی‪،‬‬ ‫مجلس خبرگان رهبری و‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫را نیز تجربه کرده است‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪50‬‬ ‫طرح جدید‬ ‫گفت وگو به جای تهدید‬ ‫دولت روسیه در استانه انتخابات ریاست جمهوری سال ‪2012‬‬ ‫ی را میان ایران و غرب ایفا کند‪ ،‬البته‬ ‫می خواهد نقش میانج ‬ ‫در این میان اختالفات میان مسکو‪-‬واشنگتن بر رغبت روسیه‬ ‫افزوده است‬ ‫ مینا علی اسالم‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫این روزه��ا ن��ام الوروف‪ ،‬وزیر ام��ور خارجه‬ ‫روس��یه‪ ،‬مس��کو و کرملین در رس��انه ها و تحلیل ها‬ ‫یاداور ط��رح جدید این کش��ور برای ب��ازی نوین‬ ‫در مساله هس��ته ای ایران اس��ت؛ طرحی موسوم به‬ ‫«طرح گام به گام برای حل مساله هسته ای ایران»‪.‬‬ ‫این طرح در استانه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫س��ال ‪ 2012‬روس��یه‪ ،‬از ی��ک س��و بعد ت��ازه ای به‬ ‫نقش افرینی این کش��ور در خاورمیانه و میان ایران و‬ ‫غرب از سوی دیگر می دهد‪.‬‬ ‫روسیه چندی پیش طرح مرحله ای خود را برای‬ ‫حل پرونده هسته ای ایران به کشورهای ‪ 5+1‬پیشنهاد‬ ‫ارائه داده بود‪ .‬هرچند این طرح به تهران ارائه نش��د‪،‬‬ ‫اما مقامات کش��ورمان اظهارنظرهای متفاوتی را در‬ ‫خصوص ان ابراز کرده اند‪.‬‬ ‫با جدی ش��دن طرح جدید روس��یه‪ ،‬سفرهای‬ ‫دیپلماتی��ک میان تهران و مس��کو هم ج��ان تازه ای‬ ‫گرفت؛ ابتدا س��فر نیکالی پاتروش��ف‪ ،‬دبیر شورای‬ ‫امنیت ملی روس��یه به ایران و سپس س��فر صالحی‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه کشورمان به روسیه؛ مذاکراتی که‬ ‫مشخصا بر محورها و اهداف طرح جدید نظر داشتند‬ ‫و امید پیش��رفت در مذاک��رات ب��رای برون رفت از‬ ‫بن بست هسته ای ایران را هرچه بیشتر تقویت کردند‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬امری��کا هم از طرح روس ها اس��تقبال‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫ته��ران در ابت��دای مطرح ش��دن طرح پاس��خ‬ ‫مشخصی نداد تا با در نظر گرفتن تمامی جوانب امر‬ ‫و نتایج مذاکرات میان طرفین و بررسی اثار پذیرش‬ ‫طرح به اظهار نظر جامع بپردازد‪.‬‬ ‫با این حال رویکرد کلی روس��یه مثبت تلقی شد‬ ‫و طرح گام به گام ن��ام خود را در لیس��ت طرح ها و‬ ‫ایده های مطرح شده در مورد مس��اله هسته ای ایران‬ ‫ثبت کرد‪.‬‬ ‫اما محتوای طرح چیست و پیشنهاد روس ها چه‬ ‫تفاوتی با سایر ایده های قبلی دارد؟‬ ‫بر اس��اس طرح روس��یه‪ ،‬ای��ران در چارچوب‬ ‫یک جدول زمانی مشخص‪ ،‬به س��واالتی که اژانس‬ ‫بین المللی انرژی اتمی درب��اره برخی جوانب برنامه‬ ‫هسته ای این کشور طرح می کند‪ ،‬پاسخ خواهد داد و‬ ‫در هر مرحله اگر پاسخ قانع کننده تشخیص داده شد‪،‬‬ ‫تدابیر تشویقی برای تهران در نظر گرفته خواهد شد‪.‬‬ ‫به گفته الوروف‪ ،‬اژانس از «اسان ترین» سوال شروع‬ ‫خواهد کرد و سپس به سوال های دشواری که پاسخ‬ ‫ان به زمان بیشتری احتیاج دارد‪ ،‬خواهد پرداخت‪.‬‬ ‫تفاوت این طرح با ایده های گذشته در رویکرد‬ ‫تشویقی پیش��نهادی روس��یه به جای تنبیه و اعمال‬ ‫فشارهای بیش��تر اس��ت‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬تفاوت طرح‬ ‫روسیه با انچه تا کنون گروه ‪ ٥+١‬بر ان تاکید می کردند‬ ‫این است که در طرح روسیه به جای تشدید تحریم ها‬ ‫در صورت عدم همکاری ایران‪ ،‬بر تش��ویق ایران و‬ ‫کاهش تحریم ه��ا در صورت همکاری تاکید ش��ده‬ ‫است‪.‬‬ ‫اما کارشناس��ان نگاهی چن��دان موفقیت امیز به‬ ‫طرح ندارن��د؛ به اعتق��اد برخی تحلیلگران مس��ائل‬ ‫روس��یه و ایران‪ ،‬این طرح همانند مدالیته ای اس��ت‬ ‫که قبال تدوین ش��ده بود و راه به جایی نبرد‪ .‬دغدغه‬ ‫مهم تری که میان برخی مقامات و نخبگان وجود دارد‬ ‫این احتمال است که این طرح تحت تاثیر روابط مسکو‬ ‫و واشنگتن تهیه شده باش��د یا اینکه تحت تاثیر این‬ ‫روابط پیش برود و به عبارت دیگر از مقصود اصلی‬ ‫خود منحرف شود‪.‬‬ ‫همچنین محافل کارشناس��ی نزدیک به وزارت‬ ‫خارجه روس��یه براین باورند که ط��رح الوروف از‬ ‫دیدگاه تهران و رسانه های خارجی به مثابه بیانیه های‬ ‫مش��هور وزارت امورخارجه روس��یه درخصوص‬ ‫ی است؛‬ ‫همکاری ایران با اژانس بین المللی انرژی اتم ‬ ‫چراکه روسیه بارها برحق مس��لم ایران در استفاده از‬ ‫انرژی صلح امیز تحت کنترل اژانس بین المللی تاکید‬ ‫ورزیده و از ایران خواس��ته تا تدابیر مشخصی را در‬ ‫نظر بگیرد که بعدا از طرف جامعه بین المللی مطلوب‬ ‫ارزیابی و به ضعف تحریم علیه ایران منجر شد‪ .‬عالوه‬ ‫بران مس��کو بارها علی��ه تحریم هایی که بر ش��رایط‬ ‫زندگی شهروندان ایرانی تاثیر منفی دارند و همچنین‬ ‫علیه تدابیر یکجانبه کش��ورهای غرب��ی بیانیه هایی‬ ‫صادر کرده بود‪.‬‬ ‫بی تردی��د انگیزه هایی برای ارائ��ه طرح جدید‬ ‫برای مساله هس��ته ای ایران در کرملین وجود دارند‬ ‫که صرف نظ��ر از نتایج بعدی ط��رح‪ ،‬به خودی خود‬ ‫قابل توجه اند‪.‬‬ ‫این طرح در درجه اول به مس��کو و کرملین در‬ ‫بحث متوقف مانده مذاکرات هسته ای با ایران تحرک‬ ‫تازه دیپلماتیک می بخش��د‪ .‬در واقع برای روسیه در‬ ‫ش��رایط کنونی بیش از موفقیت طرح احتماال ایجاد‬ ‫تحرک دیپلماتیک با محوریت مس��کو اهمیت دارد‪.‬‬ ‫مسکو مایل نیست در شرایطی که غرب در خاورمیانه‬ ‫فعال است و موضوع هسته ای ایران چندی است که‬ ‫مس��کوت مانده‪ ،‬موضع یک کش��ور منفعل را داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر روس ه��ا نگران این��ده روابط‬ ‫اقتص��ادی و دیپلماتی��ک خود ب��ا تهران هس��تند و‬ ‫به خوبی می دانند که تش��دید تحریم ها علیه ایران به‬ ‫سود این روابط نیس��ت‪ .‬در این شرایط بی تردید یک‬ ‫راهکار دیپلماتیک ارزش دوباره ای به روابط تهران و‬ ‫مسکو می بخشد‪.‬‬ ‫در عین حال نباید از تاثیر تحرک تازه دیپلماتیک‬ ‫روس��یه در موض��وع هس��ته ای ای��ران در تحوالت‬ ‫خاورمیانه غافل ش��د‪ .‬روس ها هم تالش دارند مانند‬ ‫غربی ها فعاالنه در عرصه خاورمیان��ه و درگیر و دار‬ ‫بحران های این منطق��ه ایفای نقش کنن��د و اغاز راه‬ ‫می تواند حل و فصل کردن مساله هسته ای ایران باشد‪.‬‬ ‫در نهای��ت نمی ت��وان ارتب��اط تح��رک جدید‬ ‫دیپلماس��ی روس��یه با نزدیک ش��دن به دور بعدی‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری این کشور را هم بی اهمیت‬ ‫دانست‪ .‬هرچه باش��د طیف های رقیب در انتخابات‬ ‫مایلند راهکارهای موفقیت در انتخابات را زودتر و با‬ ‫ابتکارات بهتری از رقیب به اجرا بگذارند‪.‬‬ ‫از نظر مهدی س��نایی‪ ،‬رئیس موسس��ه و عضو‬ ‫کمیسیون سیاست خارجی مجلس‪ ،‬طرح مسکو دو‬ ‫نکته مثبت دارد؛ اول این است که این طرح ابتکاری‬ ‫برای از س��رگیری و تداوم گفت وگوهاس��ت و دوم‪،‬‬ ‫ورود روسیه به موضوع هس��ته ای ایران نه در قالب‬ ‫‪ ،5+1‬بلکه به صورت مس��تقل‪ .‬از نظ��ر ایران‪ ،‬ورود‬ ‫اینچنینی مسکو به پرونده هسته ای ایران مفید است‪،‬‬ ‫چرا که تهران اعتقاد دارد ورود کش��ورهای مستقلی‬ ‫همچون روس��یه و چین به موضوع هسته ای خود در‬ ‫پیشبرد مذاکرات در این خصوص مفید خواهد بود و‬ ‫در همین چارچوب بود که ته��ران‪ ،‬برزیل و ترکیه را‬ ‫وارد این پرونده کرد‪.‬‬ ‫همه این موارد حاکی از ان اس��ت که روسیه در‬ ‫مقطع مناس��ب دس��ت به ارائه ایده ای مثبت زده که‬ ‫گرچه دیدگاه های انتقادی نس��بت به نتیجه نهایی ان‬ ‫زیاد اس��ت‪ ،‬اما در مجموع روح تازه ای به مذاکرات‬ ‫هسته ای ایران با طرف های خارجی و شکل فعاالنه ای‬ ‫به نقش افرینی کرملین در تحوالت منطقه می بخشد‪.‬‬ ‫بار دیگر دست روس��یه باز است تا میان ایران و‬ ‫غرب نقش افرینی کند و از هر دو طرف هم امتیازات‬ ‫مورد نظر خ��ود را دریافت کن��د‪ .‬غربی ها نمی توانند‬ ‫این نقش را نادی��ده بگیرند و تهران هم در راس��تای‬ ‫اس��تقبال از رویکردهای مثبت و تعاملی در موضوع‬ ‫هسته ای خود نمی تواند به راحتی چشم بر ایده جدید‬ ‫مسکو ببندد‪ .‬در مجموع فصلی جدید‪ ،‬با ایده ای نوین‬ ‫برای نقش افرینی تازه میان ایران و غرب در مس��اله‬ ‫هسته ای ایران برای روس��یه اغاز شده که باید منتظر‬ ‫دستاوردهای ان برای ساختار سیاسی داخلی روسیه‬ ‫از یک سو و مساله هس��ته ای ایران و کشمکش های‬ ‫قدیمی ایران و غرب از سوی دیگر ماند‪g .‬‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫خروج از بن بست‬ ‫گفت وگو با حسن بهشتی پور درباره طرح گام به گام‬ ‫سودابه رخش‬ ‫‪2‬‬ ‫شو قوس های متعدد سرانجام در ایستگاه مسکو متوقف شد‪ .‬در این ایستگاه‬ ‫پرونده هسته ای ایران پس از ک ‬ ‫قرار است این پرونده به صورت گام به گام مورد حل و فصل قرار بگیرد‪ .‬این پیشنهاد روس هاست و طرف ایرانی‬ ‫نیز چندان با این پیشنهاد مخالفتی ندارد‪ ،‬ولی در حقیقت زوایای مختلف این پیشنهاد که به طرح «گام به گام»‬ ‫مشهوراستهنوزروشننیست‪.‬مثلث درگفت وگوباحسنبهشتی پور‪،‬کارشناسمسائلبین المللومدیرسابق‬ ‫تلویزیون العالم زوایای مختلف طرح گام به گام را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است‪.‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫پرونده هس��ته ای ایران با سفر پاتروشف به‬ ‫تهران و اقای صالحی به مس��کو دوباره باز‬ ‫شد‪ .‬ارزیابی شما از این دیدار ها چیست؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رس��د بعد از یک دوره س��ردی‬ ‫مناس��بات میان ایران و روسیه س��فر پاتروشف به‬ ‫تهران و اقای صالحی به مس��کو یک شروع مجدد‬ ‫در مناس��بات تهران ‪ -‬مسکو محس��وب می شود‪.‬‬ ‫پاتروش��ف از موقعی��ت باالی��ی در دولت فعلی‬ ‫مدودف و پوتین برخورداراست‪ .‬اوعالوه بر اینکه‬ ‫دبیر شورای امنیت ملی اس��ت‪ ،‬فردی تاثیرگذار و‬ ‫تصمیم ساز در ساختار حکومتی روسیه محسوب‬ ‫می ش��ود‪ .‬بنابراین اگر بخواهیم واقع بین باش��یم‪ ،‬سفر‬ ‫پاتروش��ف به تهران و در پی ان سفر صالحی به روسیه‬ ‫را می توانی��م یک نقطه عطف یا یک ش��روع مجدد در‬ ‫مناس��بات تهران – مس��کو تلقی کنیم‪ .‬البته باید منتظر‬ ‫بمانیم تا ببینیم ایا شرایط الزم برای به نتیجه رسیدن طرح‬ ‫گام به گام که از سوی روس��یه مطرح شده است‪ ،‬فراهم‬ ‫می شود یا خیر‪.‬‬ ‫هدف از حضور پاتروشف در ایران چه بود و در‬ ‫این دیدار چه موضوعاتی مطرح شد؟‬ ‫‪ l‬مهم ترین موضوعی که پاتروشف در تهران دنبال‬ ‫کرد‪ ،‬بحث طرح گام به گام در مورد پرونده هسته ای ایران‬ ‫بود‪ .‬اما مسائل مهم دیگری ازجمله تحوالت خاورمیانه و‬ ‫شمال افریقا نیز که مورد توجه هر دو کشور قرار دارد به‬ ‫بحث گذاشته شد‪ .‬روسیه مایل است از طریق همکاری‬ ‫با ایران که نقش تعیین کننده ای درمنطقه خاورمیانه دارد‪،‬‬ ‫بتواند تاثیر گذاری بیشتری در تحوالت اینده مناسبات‬ ‫خود با امریکا داشته باشد‪ .‬با این وجود نباید این واقعیت‬ ‫را ازنظر دور داش��ت که روسیه باید سیاست مستقل به‬ ‫ایران و سایر کشورهای منطقه نشان دهد‪ .‬این کشورها‬ ‫می توانند به همکاری دو جانبه امیدوار باشند‪ .‬در صورت‬ ‫هم سویی با واشنگتن‪ ،‬روسیه هم به همان میزان امریکا با‬ ‫موقعیت بی اعتمادی روبه رو می شود‪.‬‬ ‫دالیل توجه به طرح گام به گام چیست و اصوال‬ ‫این طرح چه تفاوتی با طرح های قبلی دارد؟‬ ‫‪ l‬این طرح برای اولین بار نشان می دهد که روسیه‬ ‫از نقش یک دنباله رو به یک طراح و مبتکر تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬در واقع این طرح به دالیل اصلی به نتیجه نرسیدن‬ ‫مذاکرات قبلی توجه دارد‪.‬‬ ‫به نظر شما دالیل به نتیجه نرسیدن مذاکرات قبلی‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫‪ l‬در هشت سال گذش��ته گروه ‪ 5+1‬همیشه از‬ ‫ایران خواس��ته امتیاز بدهد بدون انکه متقابال حاضر به‬ ‫دادن امتیازی باشد‪ .‬انها حتی زمانی که بسته پیشنهادی‬ ‫تشویقی به ایران ارائه کردند هیچ تعهدی را برای اجرای‬ ‫ان نپذیرفتند‪ .‬اما طرح گام به گام سیاست فشار از طریق‬ ‫اعمال تحریم های بیشتر همراه با انجام مذاکرات را کنار‬ ‫می گذارد و به جای ان همکاری و مذاکره را جایگزین‬ ‫می سازد‪ .‬زیرا در این طرح روس��یه به طرف امریکایی‬ ‫پیشنهاد داده که به موازات اینکه ایران سواالتی را پاسخ داد‬ ‫فاکتورهای تشویقی برای این کشور در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫با وجود انکه هنوز ابعاد دقیق این طرح مشخص نشده‪،‬‬ ‫اما به دلیل تاکید بر ارائه فاکتورهای تشویقی در هر مرحله‬ ‫پس از دریافت پاسخ سواالت می توان گفت زمینه را برای‬ ‫ایجاد اعتماد دوطرفه اماده کرده است‪.‬‬ ‫در طرح گام به گام‪ ،‬س��واالت از اسان به سمت‬ ‫سخت پیش خواهد رفت‪ ،‬اینگونه طراحی سوال‬ ‫به چه دلیلی است؟‬ ‫‪ l‬اشاره به اینکه سواالت از اسان به سمت سخت‬ ‫خواهد رفت‪ ،‬نشان می دهد که نگاه روسیه به این واقعیت‬ ‫معطوف است که با برداش��تن هر گام زمینه برای تفاهم‬ ‫بعدی اماده می شود و چه بهتر که از مواردی که زودتر‬ ‫می توان در مورد انها به توافق رسید‪ ،‬شروع کرد‪.‬‬ ‫در هشت سال گذشته روسیه به طورکلی حداکثر‬ ‫نقش ضربه گیر را در پرونده هسته ای ایران ایفا‬ ‫می کرد؛ به این معنا که تالش داش��ت از طریق‬ ‫رایزنی سیاسی از گس��ترش دامنه تحریم های‬ ‫پیش��نهادی علیه ایران بکاهد‪ .‬اما اکنون به نظر‬ ‫می رسد با ارائه طرح گام به گام نقش مستقلی را‬ ‫در قبال ایران ایفا می کند‪ .‬ایا می توان گفت که‬ ‫ارائه این طرح شروع سیاست جدید روسیه در‬ ‫قبال ایران است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬روس��یه با ارائه طرح گام به گام نش��ان داد‬ ‫که برای جلب همکاری بیش��تر ایران و نیز ایفای نقش‬ ‫بین المللی فعال ان در سال برگزاری انتخابات در روسیه‪،‬‬ ‫حاضر است دست از دنباله روی صرف از سیاست های‬ ‫امریکا در قبال ایران بردارد‪ .‬سیاست پیشین روسیه به ویژه‬ ‫در مواردی که تحریم ها روابط اقتصادی ایران و روسیه‬ ‫را تحت تاثیر قرار می داد‪ ،‬بیشتر به چشم می خورد‪ ،‬اما‬ ‫در نهایت روسیه به دالیل مختلف مایل نبود بر سر ایران‬ ‫با امریکا رودررو ش��ود‪ .‬در واقع سیاس��ت دنباله روی‬ ‫مش��روط با امریکا را درپی��ش گرفته ب��ود‪ .‬در نتیجه‬ ‫برخالف انتظار ایران‪ ،‬روس��یه حتی از دادن رای ممتنع‬ ‫مانورهای سیاسی مسکو‬ ‫اهداف روسیه از پادرمیانی چیست؟‬ ‫ر احمدیان ‪ /‬استاد دانشگاه و کارشناس مسائل روسیه‬ ‫بهرام امی ‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫روسیه پس از شکست در میانجیگری در لیبی در‬ ‫جامعه جهانی دچار س��رخوردگی و پس از ان ناگزیر‬ ‫ب��ه دادن رای مثبت ب��ه قطعنامه های ش��ورای امنیت‬ ‫سازمان ملل علیه لیبی شد؛ البته این موضوع با موافقت و‬ ‫هماهنگی رئیس جمهور مدودف صورت گرفت و چون‬ ‫در داخل با مخالفت هایی روبه ور شد‪ ،‬با انتقاد والدیمیر‬ ‫پوتین مواجه شد‪ ،‬زیرا در دوره ریاست جمهوری پوتین‬ ‫قراردادهای نفتی و تسلیحاتی متعددی با لیبی به امضا‬ ‫رس��یده و به ارتقای جایگاه روسیه در خاورمیانه منجر‬ ‫شده بود‪ .‬واقعیت این است که روسیه در سال های اخیر‬ ‫هم از نظر اقتصادی و هم تکنولوژی کشوری در سطح‬ ‫بین المللی نیست و خود نیازمند تکنولوژی غرب است‪.‬‬ ‫به همین دلیل به دنبال ایفای نقشی بیشتر در خاورمیانه‬ ‫اس��ت و چون از نظر تکنولوژی و اقتصاد چیزی برای‬ ‫گفتن ندارد‪ ،‬می خواهد با استفاده از کرسی خود به عنوان‬ ‫پنج عضو دائمی ش��ورای امنیت و دارن��ده حق وتو‪ ،‬به‬ ‫ایفای نقش بپردازد‪ .‬پرونده هسته ای ایران این امکان را‬ ‫به روسیه داده که در این راستا دستاویزی برای مانورهای‬ ‫سیاسی داشته باشد‪ .‬به طوری که در زمان امضای تبادل‬ ‫س��وخت بین ایران ‪ ،‬ترکیه و برزیل‪ ،‬روسیه نارضایتی‬ ‫خود را از ابتکار ایران نشان داد‪ .‬اکنون بار دیگر روسیه در‬ ‫بازی پرونده هسته ای ایران و ارائه ابتکار جدید موسوم‬ ‫به «سیاس��ت گام به گام» در نظ��ر دارد در محیط داخل‬ ‫روسیه نش��ان دهد در محیط بین الملل همچنان پویا و‬ ‫بالنده است‪ .‬ولی از س��وی دیگر این کشوردر داخل با‬ ‫دشواری های بس��یاری روبروست‪ .‬اکنون که انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نزدیک است‪ ،‬هنوز معلوم نشده که‬ ‫چه کس��ی کاندیدای ریاس��ت جمهوری خواهد شد‪.‬‬ ‫ی در قفقاز همچنان پابرجاست‪.‬‬ ‫جنگ در چچن و نا ارام ‬ ‫تولید ناخالص داخلی روس��یه که بیشتر از فروش مواد‬ ‫خام و انرژی تامین می ش��ود‪ ،‬کمتر از ‪10‬درصد تولید‬ ‫ناخالص امریکاس��ت‪ .‬روسیه با رش��د منفی جمعیت‬ ‫اسالو روبروست و هنوز نتوانسته استراتژی توسعه ای‬ ‫منسجمی ارائه دهد‪.‬‬ ‫با این دیدگاه روسیه نمی تواند در محیط بین الملل‬ ‫تاثیر گذار باش��د‪ .‬اع�لام میانجیگری و وارد ش��دن در‬ ‫بازی های سیاس��ی در عرصه بین الملل پش��توانه ای از‬ ‫سیاست داخلی منس��جم و قوی‪ ،‬حضور در بازارهای‬ ‫پول��ی و مالی جهان��ی و نقش ب��ارز در س��ازمان های‬ ‫بین المللی است‪ .‬بنابراین در س��ال های اخیر روسیه در‬ ‫زمینه ایفای نقش میانجی و قدرت حل مسائل بین المللی‬ ‫اصوال با شکست مواجه شده اس��ت‪ .‬اکنون نیز روسیه‬ ‫در حالی ط��رح گام به گام را در مورد پرونده هس��ته ای‬ ‫ایران مطرح می کند که در شرایط کمترین تاثیر گذاری‬ ‫در مس��ائل بین المللی قرار دارد‪ ،‬اما به نظر نمی رسد که‬ ‫با ارائه این طرح‪ ،‬بتواند نقش بین المللی خود را دوباره‬ ‫زنده کند‪ .‬ان طور که رسانه ها نش��ان می دهند‪ ،‬تا کنون‬ ‫هیچ ک��دام از اعضای ‪ 5+1‬واکنش��ی نس��بت به طرح‬ ‫گام به گام نشان نداده اند؛ حتی اخیرا اظهاراتی در مورد‬ ‫واکنش منفی برخی از اعضای این گروه مطرح شده است‪.‬‬ ‫روسیه به دنبال منافع ملی خود است‪ ،‬هر کجا منافع ملی‬ ‫روسیه بیشتر تامین یا تهدید شود سیاست خارجی این‬ ‫کشور نیز بر همین اساس تنظیم خواهد شد‪ .‬بعید است‬ ‫که این طرح در سطح بین المللی با موفقیت روبه رو شود‪،‬‬ ‫چرا که ایران پیش از این نیز خواسته های خود را مطرح‬ ‫کرده بود‪ ،‬با این وجود جوابی قانع کننده دریافت نکرده‬ ‫است‪ .‬ایران بارها اعالم کرده که اماده همکاری با اژانس‬ ‫است ولی این پرونده به یکی از پیچیده ترین پرونده های‬ ‫حقوق بین الملل تبدیل شده است که متاسفانه روسیه هم‬ ‫در ان نقش داشته است‪ .‬روسیه دیگر ان ابر قدرت دوره‬ ‫جنگ سرد نیست و ابزار های الزم برای تاثیر گذاری در‬ ‫س��طح منطقه ای و بین الملل که همان ابزار اقتصادی و‬ ‫سیاسی است را ندارد‪ .‬از س��وی دیگر ایران نیز پس از‬ ‫صدور چهار قطعنامه علیه برنامه هسته ای خود‪ ،‬اکنون‬ ‫از تجربه الزم برخوردار است‪ .‬اما تقالهای روسیه بیشتر‬ ‫معطوف به نگرانی های خود اس��ت و نه ایران‪ .‬روسیه‬ ‫اکنون به خاطر قدرت گیری ایران نگران اس��ت‪ .‬روسیه‬ ‫بارها اعالم کرده که حاضر نیست در جنوب خود یک‬ ‫قدرت اتمی را تحمل کند‪.‬‬ ‫ایران باید هوشیار باشد و در ارتباط با روسیه این‬ ‫مالحظات را در نظر گیرد و بداند که روس��یه کشوری‬ ‫نیس��ت که در تامین منافع ملی ایران بتوان به ان اعتماد‬ ‫کرد‪ .‬ایران باید هم��واره به نیروه��ای ملی خود متکی‬ ‫باشد‪ .‬به هر حال با وجود انکه پادرمیانی روسیه در این‬ ‫مورد مثبت ارزیابی نمی شود‪ ،‬اما موافقت ایران به دلیل‬ ‫هوشیاری کامل دیپلمات های ایرانی است و نشان می دهد‬ ‫که ایران امادگی مذاکره با جامع��ه جهانی را دارد و این‬ ‫موضوع از لحاظ برد بین المللی مثبت ارزیابی می شود‪.‬‬ ‫انگونه که در رسانه ها اعالم شده اس��ت‪ ،‬ایران به طور‬ ‫کامل با مفاد این طرح موافقت نکرده است‪ .‬کارشناسان‬ ‫این حوزه در حال مطالعه و بررس��ی این طرح هستند‪.‬‬ ‫در کل فضای سیاس��ی ایران نسبت به روسیه خوشبین‬ ‫نیست؛ تکنولوژی روسیه خارج از رده است و ایران نباید‬ ‫به واردات تکنولوژی از روسیه دلگرم باشد‪ .‬روسیه به‬ ‫لحاظ اقتصادی در وضعیتی نیست که بتواند همکاری‬ ‫اقتصادی خود با امریکا را قطع یا حضور اقتصادی خود‬ ‫را در اروپا کم رنگ کند‪ .‬پذیرش روسیه در گروه هشت‬ ‫یک امتیاز سیاسی برای روسیه بوده که در ازای ان روسیه‬ ‫ناگزیر به گردن نهادن به خواسته های سران و کشور های‬ ‫عضو این گروه است‪ ،‬زیرا همان گونه که گفته شد این‬ ‫کشور همپای هیچ یک از اعضای گروه‪ 8‬نیست‪ .‬بر همین‬ ‫اساس مسکو ناگزیر است به هر ترتیب ارتباط خود را با‬ ‫امریکا و اروپا حفظ کند و بیشتر در تعامل با غرب باشد‪.‬‬ ‫روسیه کشوری بزرگ و گسترده و صادر کننده مواد خام و‬ ‫انرژی است و حتی در منطقه به انداز ه ترکیه نیز قدرتمند‬ ‫نیست و نقش فعال و پررنگی ندارد‪ .‬در یک جمع بندی و‬ ‫با در نظر گرفتن انچه گذشت می توان گفت که به هر حال‬ ‫روسیه یکی از اعضای شورای امنیت و دارای حق وتو‬ ‫است‪ .‬ارتباط ان با‪‎‬ایران ممکن است حائز اهمیت باشد‪.‬‬ ‫پیمودن همه راه های ممکن برای ایران در رابطه با پرونده‬ ‫هسته ای می تواند ثمر بخش باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫به قطعنامه های تحریمی علی��ه ایران نیز خودداری‬ ‫می کرد‪ ،‬اما این طرح نش��ان از اس��تراتژی مستقل‬ ‫روسیه در قبال مساله هسته ای ایران دارد‪.‬‬ ‫ب��رای موفقی��ت ط��رح گام ب��ه گام چ��ه‬ ‫پیش زمینه هایی الزم است؟‬ ‫‪ l‬برای موفقیت این طرح امریکا و ایران باید‬ ‫واقعا اراده کافی برای به نتیجه رسیدن این مذاکرات‬ ‫را داشته باشند‪ .‬از سوی دیگر خطوط قرمز دو طرف‬ ‫به رسمیت شناخته ش��ود‪ .‬یعنی خط قرمز ایران که‬ ‫ادامه غنی سازی اورانیوم در ایران است‪ ،‬به رسمیت‬ ‫شناخته ش��ود و خط قرمز امریکا و غرب نیز یعنی‬ ‫اینکه ایران به سمت تولید س�لاح هسته ای نرود و‬ ‫شرایط اطمینان از این موضوع فراهم شود‪.‬‬ ‫این طرح چه کاستی هایی دارد؟‬ ‫‪ l‬چارچوب و محدوده سواالت تعیین شده‬ ‫مشخص نیست و باید به زودی مشخص شود زیرا‬ ‫درگذشته مدالیته ای در زمان البرادعی در شش بند‬ ‫تنظیم شد که در ان شش سوال اساسی وجود داشت‬ ‫و ایران هم به ان سواالت پاسخ داد‪ .‬اما از نظر اژانس‬ ‫ایران به صورت کامل به این س��واالت پاسخ نداد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه وقتی این سواالت تمام شد امریکایی ها‬ ‫چند سوال دیگر را در قالب اتهام های جدید بدون‬ ‫ارائه سند و مدرک‪ ،‬مطرح کردند‪ .‬این سواالت بدون‬ ‫ی از امریکا عین��ا در گزارش های دبیر کل‬ ‫ذکر نام�� ‬ ‫اژانس بین الملل��ی انرژی هس��ته ای تحت عنوان‬ ‫مطالعات ادعایی مطرح شد‪ .‬بنابراین براساس انچه‬ ‫توضیح داده شد‪ ،‬باید مشخص ش��ود که حد این‬ ‫سواالت کجاست و تا چه زمانی ادامه پیدا می کنند‪،‬‬ ‫چرا که درغیر این صورت‪ ،‬تا اب��د باید مذاکره کرد‬ ‫و به سوال پاس��خ داد‪ .‬از سوی دیگر باید مشخص‬ ‫ش��ود که هدف نهایی این طرح چیست‪ .‬یعنی اگر‬ ‫ایران به سواالت مورد نظر پاسخ دهد ایا در نهایت‬ ‫پرونده ایران از شورای امنیت سازمان ملل به اژانس‬ ‫بازمی گردد؟ و روال یک پرونده عادی را مثل پرونده‬ ‫خیلی از کش��ورهای دیگر دنبال خواه��د کرد؟ یا‬ ‫همچنان این پرونده در شورای امنیت سازمان ملل‪،‬‬ ‫تحتفصلهفتممنشورسازمانمللکهتهدیدصلح‬ ‫و امنیت بین المللی را از سوی اعضا بررسی می کند‪،‬‬ ‫ادامه پیدا خواهد کرد؟‬ ‫از دیدگاه ش��ما این��ده این ط��رح به کجا‬ ‫می انجامد؟‬ ‫‪ l‬روس��یه با ارائه طرح گام به گام از یک سو‬ ‫مس��یر خود را از امریکا جدا کرده تا اعتماد الزم را‬ ‫برای میانجیگری به دس��ت بیاورد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫دنباله روی از سیاست غلط گذشته را که تاکتیک فشار‬ ‫از طریق گسترش تحریم ها و مذاکره را به صورت‬ ‫هم زمان دنب��ال می کرد‪ ،‬به کنار گذاش��ته و به جای‬ ‫ان سیاست همکاری و مذاکره را جایگزین ساخته‬ ‫است‪ .‬چرا که بی نتیجه بودن سیاست ارعاب و تهدید‬ ‫در هشت سال گذشته به اثبات رسیده است‪ .‬اتهام‬ ‫بزرگ تهدید صلح و امنی��ت بین المللی علیه ملت‬ ‫ایران که درپی خودکفایی و پیشرفت علمی است‬ ‫نمی تواند به تفاهم بین دو طرف بینجامد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل می توان گفت در صورت تحقق پیش زمینه های‬ ‫الزم برای اعتماد س��ازی متقابل در یک جو تفاهم‪،‬‬ ‫قطعا می توان امیدوار بود که طرح گام به گام روسیه‬ ‫گره ک��ور مذاکرات بی نتیج��ه را باز کند‪ .‬روس��یه‬ ‫به خوبی می داند بدون ح��ل و فصل پرونده انرژی‬ ‫هسته ای ایران نمی تواند انتظار بهبود محسوسی در‬ ‫روند همکاری های دو جانبه ایران و روسیه در سطح‬ ‫منطقه و جهان داشته باشد‪g.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫از رفتگری تا کرملین‬ ‫مدودف‪ ،‬رئیس جمهوری که به ادامه راه می اندیشد‬ ‫دیمیتری اناتولیوویچ مدودف‪ ،‬متولد‬ ‫‪14‬سپتامبر ‪ 1965‬در لنینگراد (سن پترزبورگ‬ ‫امروزی) است‪.‬او در سال ‪ ۱۹۹۰‬در دفتر‬ ‫والدیمیر پوتین به عنوان وکیل حقوقی استخدام‬ ‫شد و در زمان انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫والدیمیر پوتین رئیس دفتر انتخاباتی وی بود‪.‬‬ ‫دیمیتری مدودف‪ ،‬بعدها معاون اول نخست وزیر‬ ‫روسیه شد‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫م��دودف اولین مع��اون والدیمیر پوتی��ن بود و‬ ‫ریاست شرکت دولتی گازپروم را نیز به عهده داشت‬ ‫که انحصار گاز در روسیه را در اختیار دارد‪ .‬اما ارتباط‬ ‫مدودف با پوتین بسیار پیش تر از این مشخص بود‪ .‬او‬ ‫که فرزند یک استاد دانشگاه بود در دهه ‪ 90‬میالدی در‬ ‫دانشگاه سن پترزبورگ به رتبه استادیاری دست یافت‪.‬‬ ‫در همان زمان وارد ش��ورای ش��هر نیز شد و به عنوان‬ ‫مشاور و کارشناسی که برای شهردار کار می کند‪ ،‬به تیم‬ ‫روابط عمومی والدیمیر پوتین نیز پیوست‪.‬‬ ‫وی در دسامبر س��ال ‪ 2007‬به عنوان نامزد چهار‬ ‫ی دولت به رهبری روس��یه واحد‪،‬‬ ‫حزب عم��ده حام ‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری مارس ‪ 2008‬روسیه‬ ‫معرفی شد‪ .‬انتخابی که بالفاصله مورد تایید و حمایت‬ ‫والدیمیر پوتین و س��رگئی ایوانف (دیگر مرد مقتدر‬ ‫روسیه که تا پیش از ان مدعی بالقوه ریاست جمهوری‬ ‫محسوب می شد) قرار گرفت‪.‬‬ ‫وی فارغ التحصیل دانش��گاه دولتی لنینگراد در‬ ‫سال ‪ 1987‬است و درجه دکترای خود را نیز در رشته‬ ‫حقوق در سال ‪ 1990‬از همین دانشگاه دریافت کرد‪.‬‬ ‫مدودف از سال ‪ 1990‬تا ‪ 1999‬در دانشگاه دولتی‬ ‫لنینگراد (سن پترزبورگ) به تدریس حقوق پرداخت‪.‬‬ ‫همچنین در سال های ‪ 1990‬تا ‪ 1995‬دستیار اناتولی‬ ‫سوبچاک شهردار وقت سن پترزبورگ بود‪.‬‬ ‫مدودف در نوامبر ‪ 1999‬به س��مت معاون دفتر‬ ‫نخست وزیر روسیه گمارده شد و تنها به فاصله چند‬ ‫هفته به عنوان معاون دفتر ریاس��ت جمهوری روسیه‬ ‫مشغول به کار ش��د‪.‬این دوره همزمان بود با انتصاب‬ ‫پوتین به عنوان نخس��ت وزیر و پس از ان کناره گیری‬ ‫یلتسین و انتخاب پوتین به کفالت ریاست جمهوری‬ ‫روس��یه‪.‬پس از ان مدودف در نقش ریاس��ت س��تاد‬ ‫انتخاباتی پوتین‪ ،‬به ساماندهی انتخاباتی پرداخت که‬ ‫پوتین را برای دوره نخس��ت ریاست جمهوری راهی‬ ‫کرملین کرد‪ .‬با پیروزی پوتین‪ ،‬مدودف در ژوئن‪2000‬‬ ‫به عن��وان مع��اون رئیس جمه��ور انتخاب ش��د و از‬ ‫اکتبر ‪ 2003‬نیز مس��ئولیت دفتر ریاس��ت جمهوری‬ ‫روسیه را برعهده گرفت‪.‬‬ ‫وی از نوامب��ر ‪ 2005‬ب��ه عن��وان مع��اون اول‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪54‬‬ ‫نخست وزیر روسیه انتخاب شد تا مسئولیت راهبری‬ ‫بخش های کلیدی و مهمی چون س��اخت و س��از و‬ ‫بهداشت را برعهده گیرد‪.‬‬ ‫روابط پوتین و مدودف‬ ‫پوتی��ن هن��گام حمای��ت از او به عن��وان نامزد‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری متذکر ش��د که س��ابقه‬ ‫اش��نایی این دو بیش از ‪ 20‬سال اس��ت‪ .‬اما برخالف‬ ‫اقای پوتین‪ ،‬مدودف هیچ زمینه ای در دس��تگاه های‬ ‫اطالعاتی اتحاد جماهیر شوروی یا روسیه نداشت‪.‬‬ ‫زمانی که والدیمیر پوتین پس از بوریس یلتسین‬ ‫راهی کاخ ریاست جمهوری روسیه شد‪ ،‬اقای مدودف‬ ‫نیز پس از انکه مس��ئولیت س��تاد انتخاباتی والدیمیر‬ ‫پوتی��ن را در س��ال ‪ 2000‬به عهده گرف��ت‪ ،‬همراه او‬ ‫به عنوان معاون راهی کاخ کرملین شد‪.‬‬ ‫پوتین هم به نوبه خود نقشی عمده در برنامه های‬ ‫انتخاباتی مدودف ایفا کرد و تصویر او در یک پوستر‬ ‫انتخاباتی در کنار مدودف منتشر شده و زیر پوستر این‬ ‫عبارت به چشم می خورد‪« :‬با هم پیروز خواهیم شد‪».‬‬ ‫دیمیتری مدودف در مبارزات انتخاباتی حاضر به‬ ‫شرکت در مناظره های تلویزیونی نشد و گفت این کار‬ ‫باعث تبلیغات برای دیگر رقبا خواهد شد‪.‬‬ ‫دیمیتریمدودفپیشازانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫به مجله خبری ایتوگی گفت اجدادش از جمله کارگر‬ ‫مزرعه‪ ،‬اهنگر و کالهدوز بوده اند‪.‬‬ ‫در این مصاحبه او ش��رح داده بود که چگونه در‬ ‫خانه ای ‪ 40‬متری در حومه سن پترزبورگ بزرگ شده‬ ‫و رویای خریدن ش��لوار جین و موسیقی گروه های‬ ‫جوان پسند را در سر می پرورانده است‪.‬‬ ‫رویای او وقتی محقق ش��د که گروه دیپ پرپل‬ ‫در فوریه ‪ 2008‬در کاخ کرملین کنس��رتی به مناسبت‬ ‫پانزدهمین سالگرد تاسیس گازپروم اجرا کرد‪.‬‬ ‫او در نوجوانی عاشق همسر کنونی خود شد که‬ ‫اسوتالنا نام دارد‪ .‬مدودف ش��رح داده بود که چگونه‬ ‫برای تامی��ن هزینه دانش��گاه رفتگری می ک��رد و در‬ ‫یک پروژه س��اختمانی به عنوان کارگر مشغول به کار‬ ‫بود‪ .‬او در سن ‪ 23‬سالگی به تصمیم خود در کلیسای‬ ‫ارتودوکس روسیه غسل تعمید یافت و می گوید از ان‬ ‫زمان «زندگی تازه ای در من اغاز شد»‪.‬‬ ‫از مدودف عمدت��ا به عن��وان تکنوکراتی جوان‬ ‫نامبرده می ش��ود که نه تنها انعطاف پذیر اس��ت‪ ،‬بلکه‬ ‫بسیار دموکراتیک تر از س��ایر کاندیداهای بالقوه برای‬ ‫ریاس��ت جمهوری اس��ت‪ ،‬از این رو روابط روس��یه‬ ‫با غ��رب و در درج��ه اول ب��ا امری��کا‪ ،‬در صورت‬ ‫ریاست جمهوری وی بسیار بهتر خواهد شد‪.‬‬ ‫در عین حال مدودف فردی اس��ت ک��ه به کرات‬ ‫دیدگاه های خود به طرفداری از اقتصاد بازاری را بیان‬ ‫کرد ه و از این رو انتخاب وی بهترین عالمت به غرب‪،‬‬ ‫مبنی بر تداوم سیاست اقتصاد بازار در روسیه است‪.‬‬ ‫ش��اید مهمترین رویدادی که به کس��ب اعتبار‬ ‫برای او منجر ش��د‪ ،‬حضور او درس��مت معاون اولی‬ ‫رئیس جمهور و در اختیار گرفتن پروژه های ملی بود‪.‬‬ ‫اقدامات عمده ای در بخش کش��اورزی‪ ،‬بهداشت و‬ ‫اموزش و همچنین برنام��ه ای برای افزایش نرخ تولد‬ ‫تحت نظر او انجام شد‪.‬‬ ‫او در حمای��ت از خانواده های��ی ک��ه ک��ودکان‬ ‫بی سرپرس��ت را به فرزندخواندگی قب��ول می کنند و‬ ‫راه انداختن اموزش پیش از دبس��تان فردی پیش��رو‬ ‫محسوب می شود‪ .‬او همچنین به ترمیم روابط دولت‬ ‫با میلیاردرهایی که در دوران یلتس��ین به ثروت خود‬ ‫دست یافته بودند کمک کرد‪.‬‬ ‫او در ژانوی��ه س��ال ‪ 2007‬در مجم��ع عمومی‬ ‫تجارت جهان��ی در داووس گفت‪« :‬ه��دف ما ایجاد‬ ‫ش��رکت های ب��زرگ روس��ی و حمای��ت از انها در‬ ‫فعالیت های اقتصادی خارجی است‪».‬‬ ‫مدودف گفته بود دولت در کار شرکت ها دخالت‬ ‫نکرده و تالش خواهد کرد تا سرمایه گذاری خارجی‬ ‫را حتی در ش��رکت های دولتی جذب کند‪ .‬دیمیتری‬ ‫مدودف عضو هیچ حزب سیاسی نیست‪ ،‬ایدئولوژی‬ ‫را مضر می داند و عالقه ای ندارد به او برچسب سیاسی‬ ‫زده شود‪ .‬اما او موکدا خود را یک دموکرات می داند‪:‬‬ ‫«ما خوب می دانیم که هیچ دولت غیر دموکراتیکی تنها‬ ‫به یک دلیل رش��د و ش��کوفایی واقعی نداشته است‪:‬‬ ‫ازادی از فقدان ازادی بهتر است‪g ».‬‬ ‫دکتر سنایی‬ ‫که در سفر اخیر‬ ‫علی اکبر صالحی‪،‬‬ ‫وزیر خارجه به‬ ‫روسیه در تیم‬ ‫مذاکره کننده‬ ‫ایرانی عضویت‬ ‫داشته در این‬ ‫گفت وگو زمینه های‬ ‫مختلف طرح را‬ ‫مورد بررسی قرار‬ ‫داده است‬ ‫مهدی سنایی در گفت وگو با مثلث‪:‬‬ ‫مریم یوسفی‬ ‫موافقت با کلیات طرح‬ ‫‪5‬‬ ‫بین الملل‬ ‫طرح اق��ای الوروف موس��وم ب��ه طرح‬ ‫«گام به گام» از چه زمانی مطرح شد؟‬ ‫‪ l‬طرح«گام به گام»روسیهکهمنحصربهمسائل‬ ‫و گفت وگوهای هسته ای ایران است دو ماه پیش و در‬ ‫جریاندیداروزیرخارجهروسیهازامریکامطرحشدو‬ ‫سپس تدوین و به ایران ارائه شد‪ .‬روس ها به این نتیجه‬ ‫رسیده اند که روش فشار و مذاکره نتیجه بخش نیست‬ ‫و باید یک روش خردمندانه تر برای پرونده هسته ای‬ ‫دنبالکردوبرایاینکهمذاکراتدوبارهاغازشودطرح‬ ‫گام به گام را پیشنهاد کردند‪ .‬چارچوبی پیشنهادشده‬ ‫که اعتماد س��ازی متقابل در ان دیده می شود‪ .‬در این‬ ‫چارچوب که از گام های س��اده تر ش��روع شده و به‬ ‫گام های بزرگتر می رسد‪ ،‬هر دو طرف باید به شکل‬ ‫متقابلحرکتکنند‪.‬‬ ‫ایران با اینکه مذاکرات اولیه را درباره این‬ ‫طرح اغاز کرده اس��ت ولی هن��وز معلوم‬ ‫نیس��ت چه نظری درب��اره جزئیات طرح‬ ‫دارد‪ .‬ارزیابی شما در این باره چیست؟‬ ‫‪ l‬اگر چه کلیات این طرح از سوی ایران قابل‬ ‫قبول اس��ت اما جزئیات ان باید توسط کارشناسان‬ ‫ایرانیابتداموردبررسیقرارگرفتهوسپسکارشناسان‬ ‫دو طرف این طرح و نقطه نظرات طرفین را به بحث‬ ‫بگذارند‪ .‬طرح روسیه چارچوب س��ازنده ای دارد و‬ ‫تالش می کند حقوق هسته ای ایران را رعایت کند و‬ ‫مهم تر انکه یکی از اعضای‪ 5+1‬ان را ارائه کرده است‬ ‫که با ایران روابط بهت��ری دارد و به لحاظ منطقه ای و‬ ‫بین المللی تا حدودی مستقل عمل می کند‪ .‬در همین‬ ‫اندازهایراننسبتبهروحکلیطرحروسیهنگاهمثبتی‬ ‫داشتهوانراجهتبررسیپذیرفتهاست‪.‬اینطرحدر‬ ‫نشستیطوالنیازسویطرفروسیتشریحشدوسپس‬ ‫توسطنمایند هوزیرخارج هروسیهبهوزیرخارج هکشورمان‬ ‫در پایان سفرش به مسکو تحویل داده شد‪ .‬طرح مذکور‬ ‫تقریبا کلی است و طبیعتا ابهاماتی هم دارد که در بررسی‬ ‫جزیی ترحلخواهدشد‪.‬یکیازابهاماتجدولزمان بندی‬ ‫است از این جهت که باید یک نوع زمان بندی در گام هایی‬ ‫کهبرداشتهمی شودازسویطرفینتعریفشوداماایراندر‬ ‫مجموعباکلیاتطرحابداعیروسیهموافقاست‪.‬‬ ‫ایران ضمن انکه بر حقوق هسته ای اش تاکید‬ ‫کرده‪ ،‬اما به شفاف سازی عالقه مند است و از‬ ‫مذاکرات استقبال می کند‪ .‬بدین ترتیب در عمل‬ ‫این کار چگونه پیش خواهد رفت؟‬ ‫‪ l‬طرفین با گام های کوچک‪ ،‬همکاری و حرکت‬ ‫به سمت اعتماد متقابل را شروع می کنند‪ .‬در مراحل بعدی‬ ‫لغو و رفع تمامی تحریم ها و در واقع بازگش��ت پرونده ‬ ‫هسته ای ایران به اژانس بین المللی انرژی اتمی پیش بینی‬ ‫شده اس��ت‪ .‬نوعی همزمانی برای برداشتن گام ها در این‬ ‫نالمللیانرژی‬ ‫طرحتعریفشدهاست‪.‬همچنیناژانسبی ‬ ‫اتمی به عنوان داور پیش بینی شده است که البته ضروری‬ ‫استاژانسرویکردبی طرفان هوحقوقی اشراداشتهباشد‪.‬‬ ‫گمان می کنی��د این ط��رح چه کاس��تی ها و‬ ‫مشکالتی دارد؟‬ ‫‪ l‬اینطرحباوجودارزش هاییکهداردکاستی هایی‬ ‫نیز دارد‪.‬در این طرح دو موضوع وج��ود دارد؛ اول اینکه‬ ‫طرف روسی تا چه اندازه این طرح را با دیگر اعضای‪5+1‬‬ ‫هماهنگ کرده است‪ .‬دوم اینکه دربار ه جزئیات ان باید کار‬ ‫کارشناسیشودتاحقوقهسته ایایراندرانرعایتشود‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما روس��یه درباره این طرح با دیگر‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬مذاکره کرده است؟ به عبارتی از‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫اکنون روی میز مذاکرات هسته ای ایران طرحی قرار دارد که برای نخستین بار از سوی الوروف‪ ،‬وزیر امور‬ ‫خارجه روسیه مطرح شده است‪ .‬این طرح که به طرح «گام به گام» شهرت دارد در پی ان است که به نوعی پرونده‬ ‫هسته ای ایران را از وضعیت فعلی خارج کرده و زمینه مذاکرات سازنده میان ایران و گروه ‪ 5+1‬را فراهم کند‪.‬‬ ‫مثلث در گفت وگو با دکتر مهدی سنایی‪ ،‬استاد دانشگاه تهران‪ ،‬رئیس مرکز مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) و‬ ‫نماینده مجلس شورای اسالمی این طرح را مورد بررسی قرار داده است‪.‬‬ ‫طرف انها با ایران وارد مذاکره می شود؟‬ ‫‪ l‬این احتمال وجود دارد که روسیه هماهنگی‬ ‫الزم را با دیگر اعض��ای‪ 5+1‬دربار ه طرحش به عمل‬ ‫اوردهباشد‪.‬درعینحالمامحدودیت هاینقشروسیه‬ ‫در موضوعات بین المللی را می دانیم‪ ،‬اما فکر می کنیم‬ ‫اصل ورود روس��یه به این طرح و ارائ ه ان قابل تامل و‬ ‫جمهوریاسالمیایرانازاناستقبالمی کند‪.‬امادرکنار‬ ‫بررسیاینطرحنبایددیپلماسیورایزنیباکشورهای‬ ‫دیگردرچارچوب هایمختلفکنارگذاشتهشود‪.‬انچه‬ ‫مسلماستاینکهروسیهاراد هبیشتریبرایهمکاریبا‬ ‫ایران و تقویت تعامالتش دارد‪ ،‬چراکه بی اعتمادی اش‬ ‫نس��بت به غرب اخیرا افزایش یافته است‪ .‬همچنین‬ ‫با توجهبهاینکهروسیهیکیازدست اندرکارانموضوع‬ ‫و مذاکرات هس��ته ای ایران با ‪ 5+1‬است‪ ،‬می توان به‬ ‫جدیت این کشور اعتماد کرد‪ .‬چنانچه این طرح مورد‬ ‫قبول ایران و روس��یه قرار گیرد و غرب با ان همراهی‬ ‫نکند‪ ،‬قطعا در همکاری های بعدی روس��یه با دیگر‬ ‫اعضای‪ 5+1‬در بحث هسته ای ایران با مشکل مواجه‬ ‫خواهند شد‪.‬اگرچه بدبینی هایی نسبت به عملکرد و‬ ‫طرح هایروسیهدرقبالمسالههسته ایایرانبهوجود‬ ‫امده‪ ،‬اما باید توجه داشت که این طرح تفاوت هایی با‬ ‫طرح های پیشین دارد‪ .‬یکی از تفاوت های این طرح با‬ ‫طرح های پیشین که در قالب مدالیته در جریانبود این‬ ‫کسویه‬ ‫استکهیکچارچوببرایاعتمادمتقابل‪،‬نهی ‬ ‫ایجاد می کند‪،‬به طوری که هرکدام ازطرف ها باید یک‬ ‫گام بردارند و در این قالب چارچوب چماق و هویج و‬ ‫فشارومذاکرهمطرحنیست‪.‬طرحگام به گامروندمثبتی‬ ‫را در روابط دو کشور اغاز کرده و مذاکرات راهبردی‬ ‫و کالن را در قالب پیگیری این طرح می توانیم داشته‬ ‫باشیم‪.‬شایدروسیهاینپیامرامی دهدکهمناقشه برانگیز‬ ‫شدنروابطاینکشورباامریکادلیلیکافیاستبرای‬ ‫اینکه روابط با ایران را تقویت کنند‪ ،‬ایرانهم باید از این‬ ‫فرصتدرراستایمنافعملیاستفادهکند‪.‬اینموضوع‬ ‫نشانگر تغییر رویکرد روسیه نسبت به شرق و ایران‬ ‫استوتقویتایننگاهکهبخشیازاندراثرتحوالت‬ ‫منطقهوزیاده خواهی هایامریکاوشرکایاروپاییوی‬ ‫پدیدامدهوتحت تاثیرنتیجه بخشنبودنموضوعاتی‬ ‫در روابط بین امریکا و روسیه از جمله سپر موشکی‬ ‫استکهروس هابهایننتیجهرسیدندغربی هادرروابط‬ ‫خودبااینکشورازصداقتبرخوردارنیستند‪.‬روس ها‬ ‫این موضوع را در مجموعه روند یک جانبه گرایی و‬ ‫سلطه طلبیامریکاوغربتحلیلکردهوتالشدارند‬ ‫تا این وضعیت تغییر کند و راه میانه ای را برای حل و‬ ‫فصل پرونده هسته ای ایران در پیش گیرند‪ .‬در همین‬ ‫ی منوط به رعایت حقوق هسته ای‬ ‫راستا هر گونه اقدام ‬ ‫ایران است و ایران نیز از ورود کشورهای مستقل مانند‬ ‫روسیهوچینوافزایشنقشانهااستقبالمی کند‪،‬چرا‬ ‫نالمللیبهایندلیلاستکه‬ ‫کهبخشیازمشکالتبی ‬ ‫امریکاوغرببانگاهییک سویهواردمسائلمی شوند‬ ‫کهاینقابلپذیرشنیست‪.‬درکلگسترشروابطایران‬ ‫وروسیهانتظاراتیراازسویدوطرفبه وجودمی اورد‪.‬‬ ‫روس ها گالیه های ای��ران را در چارچ��وب روابط‬ ‫نالمللیشنیدهوگالیه هایخود‬ ‫دوجانبه‪،‬منطقه ایوبی ‬ ‫را هم مطرح کرده اند‪ .‬در همین حال مهمترین انتظار‬ ‫ایرانازروسیهرامی توانایندانستکهاینکشوراراده‬ ‫خود را در ارتقای روابط به سطح راهبردی و در مواقع‬ ‫لزوم حمایت از موضوعات همکاری فی مابین نشان‬ ‫دهد و در مورد روسیه نیز مهمترین انتظار انها‪ ،‬کمی‬ ‫ انعطاف پذیریوعملگرابودنسیاستخارجیایران‬ ‫و همچنین اجرایی کردن تفاهمات و توافقات بین دو‬ ‫کشور است‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫سینمای فلسفی‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با احمدرضا معتمدی به بهانه اکران الزایمر‬ ‫مناسبات پشت پرد ه سینما را نمی شناسم‬ ‫‪1‬‬ ‫احمدرضا معتمدی فلسفه خوانده و سال ها وقت می گذارد تا فیلمی فلسفی بسازد‪ .‬خودش می گوید حدود ‪ 30‬سال در سینمای ایران بوده و در همین مدت‪ ،‬پنج فیلم‬ ‫ساخته است‪ .‬او در دانشکده صدا و سیما تدریس می کند و در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی در حوزه فلسفه هنر و فلسفه فیلم متمرکز است‪ .‬اگر نام معتمدی را در‬ ‫سایت ها جست وجو کنید‪ ،‬در کنار دو فیلم به عنوان نویسنده از او یاد شده است‪ .‬معتمدی در گفت وگو با هفته نامه «مثلث» نسبت دادن ان دو فیلم را به خودش‪ ،‬شیطنت‬ ‫و در جهت تخریب دانست و توضیح داد که دو فیلمنامه با نام های «میقات» (یک مالقات ساده) و «مرضیه» داشته که از اولی فیلمی اکشن و از دومی فیلمی با محوریت‬ ‫مواد مخدر ساخته شده و دلیل ان هم خرید پروان ه تصویب فیلمنامه توسط فیلمسازان در ان سال ها بوده و موضوع فیلمنام ه او صددرصد با فیلم ساخته شده متفاوت است‪.‬‬ ‫معتمدی دیدگاه هایش را درباره سینمای ایران‪ ،‬وسواس هایش و همچنین نظرش درباره «جدایی نادر از سیمین» و «درباره الی» با «مثلث» مطرح کرد‪.‬‬ ‫‪56‬‬ ‫داس��تان الزایم��ر ه��ر چن��د در زم��ان و مکانی‬ ‫نامشخص می گذرد روایت غربت ادم هایی است که‬ ‫درکنار یا درون خود ما زندگی می کنند‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫احمدرض��ا معتم��دی را برخی اهالی س��ینما‬ ‫به عنوان کسی می شناسند که نگاه ویژه و متفاوتی‬ ‫در فیلم هایش دارد‪ ،‬ش��اید این تفاوت از جنس‬ ‫تفاوت هایی باشد که مثال در برخی فیلم های بهرام‬ ‫ بیضاییبودهکههرچندسالیک بارموجبحیرت‬ ‫مخاطبان ش��ده ؛ اما با این حال معتمدی تا امروز‬ ‫به کارگردانی مشهور تبدیل نش��ده‪ ،‬دلیل ان چه‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬مشهور بودن به تبلیغاتی مربوط است که درباره ‬ ‫یکنفرانجاممی شودواینکهچراتبلیغاتدربار همنوجود‬ ‫ندارد‪،‬پرسشیاستکهنمی توانمبهانپاسخدهموبیشتربه‬ ‫ماهیتتبلیغاتدرایرانمربوطاستواینکهچهچیزهایی‬ ‫سودافرینوجنجال افریناستیامنافعیرادرپیدارد‪.‬من‬ ‫کههرچهار‪،‬پنجسالیک بارفیلممی سازموتالشمی کنم‬ ‫تفکرفلسفیخاصیرابهزبانعامیانهسینمابیانکنم‪،‬شاید‬ ‫زیادبرایجریان هایمطبوعاتیوتبلیغاتیمطلوبنباشم‪.‬‬ ‫البته من هم به دنبال مصاحبه های جنجالی و شلوغ کردن‬ ‫نبوده اموشایدخودمهممقصرباشم‪.‬‬ ‫بنابراینشماوجودتبلیغاترادربارهیکنفرمثبت‬ ‫می دانیدیامنفی؟‬ ‫ی هنوز‬ ‫‪ l‬یک بعد جنجال افرین این است که فیلم ‬ ‫دیده نشده و از ش��ش ماه قبل تبلیغات ان اغاز می شود و‬ ‫تالش می کنند‪ ،‬فضاس��ازی کنند که مخاطب حتما فیلم‬ ‫متفاوتی را می بینید و اتفاقا مخاطب فیلم متفاوت بسیار‬ ‫بدی را می بیند؛ این مس��اله درباره برخ��ی کارگردان ها و‬ ‫فیلمسازان وجود دارد؛ چه انهایی که هر سال کار می کنند‬ ‫وتبلیغات شانازشش ماهقبلاغازمی شودوحتیاگرچیز‬ ‫متفاوتی در فیلم شان نباشد‪ ،‬تالش می کنند مثال درباره نام‬ ‫فیلمیابازیگرخاصیدرانتبلیغات کنند‪.‬‬ ‫در مجموع‪ ،‬من بخشی از این تبلیغات را زیاد منفی‬ ‫نمی دانم تا فضای سینما گرم تر ش��ود‪ ،‬ولی برخی را که‬ ‫منجر می شود تا کارهای برجسته هنری که پول و امکانات‬ ‫تبلیغاتیندارند‪،‬درمحاققرارگیرند‪،‬دیدهنشوندوب هدلیل‬ ‫نبودتبلیغاتخوبدرزماناکران‪،‬بهفراموشیسپردهشوند‪،‬‬ ‫بد می دانم‪ .‬اگر عادالنه نگاه کنیم‪ ،‬به نظر می رسد این امر به‬ ‫نفعفرهنگمانیستوفرهنگایراننیازداردرویکارهای‬ ‫واقعا متفاوت تا حد جنجال افرینی کار شود و مردم جذب‬ ‫شوند‪،‬فیلمخوبببینندونقدهایخوبینیزدربارهاننوشته‬ ‫شود‪.‬چنینروندیسببرشدسینمامی شود‪.‬دراینمیان‪،‬‬ ‫تفاوتی ندارد که فیلم خوب را چه کارگردانی ساخته باشد‪،‬‬ ‫مثال برخی کارگردان های بزرگ‪ ،‬فیلمی می سازند که کامال‬ ‫تکرارکارهای گذشته انهاست‪ .‬در این شرایط‪ ،‬چه دلیلی‬ ‫برایشلوغ بازیبراییککارتکراریبعدازسال هاوجود‬ ‫دارد؟ اما وقتی کاری متفاوت‪ ،‬ولو توسط کارگردانی گمنام‬ ‫انجام می شود‪ ،‬باید به ان توجه ش��ود‪ .‬ما در میان کارهای‬ ‫اقای بیضایی کارهایی داریم که در روند فیلمسازی ایشان‬ ‫کامال متفاوت بوده است‪ ،‬مانند «باشو غریبه کوچک» که‬ ‫اتفاقا روی ان‪ ،‬هیچ تبلیغات وی��ژه ای صورت نگرفت و‬ ‫نسبت به دیگر کارهای ایشان‪ ،‬مهجور است‪ .‬اما کارهایی‬ ‫وجودداردکههیچچیزجدیدیدرانهادیدهنمی شود‪،‬ولی‬ ‫درباره شانتبلیغاتمی شود‪.‬‬ ‫منظورتانکدامفیلماست؟‬ ‫‪ l‬مانند فیلمی که یک منحنی سینوسی تکراری در‬ ‫فیلمنامه ان وجود دارد که حدود ‪ 70‬درصد فیلم را دچار‬ ‫تکرار می کند و حوادث قاب��ل پیش بینی مدام در ان‬ ‫تکرار می شوند و به راحتی می توان یک ساعت از فیلم‬ ‫را دراورد‪ ،‬بدون انکه اتفاقی بیفتد‪.‬‬ ‫ایامی توانماین گونهبرداشتکنمکهشمامناسبات‬ ‫موجود در سینمای ایران را برای مطرح شدن فیلم‬ ‫و کارگردان ان می شناسید‪ ،‬اما اگاهانه از انها پرهیز‬ ‫می کنیدوتمایلداریدکهکمترشناخته شدهباشید؟‬ ‫‪ l‬این موارد زیاد در اختیار من نیس��تند‪ .‬من تالش‬ ‫می کنم منش علمی و فرهنگی خود را در این حوزه حفظ‬ ‫کنم‪.‬برایاینکههویتدانشگاهیبودنخودراحفظکنمو‬ ‫ازچارچوباکادمیکخارجنشوم‪،‬محدودیت هاییبرای‬ ‫من ایجاد می شود و نمی توانم هر کاری را انجام دهم؛ ولی‬ ‫این مساله‪ ،‬وظیفه ای را که دیگران در برابر فرهنگ دارند‪،‬‬ ‫محدود نمی کند‪ ،‬انها که باید برای کاری متفاوت فعالیت‬ ‫کنند‪،‬فعالیتخودراانجامدهند‪.‬‬ ‫شمادرنشستخبریبرگزارشدهدرزمانجشنواره‬ ‫فیلم فجر گفتید که حدود چهار سال برای نگارش‬ ‫یک فیلمنامه وقت می گذارید‪ .‬چرا ساخت فیلم‬ ‫برای شما در مقایسه با برخی دیگر از سینماگران‬ ‫ایرانی‪ ،‬اینقدر زمان بر است؟ ایا به دنبال سوژه ای‬ ‫خاصوتکان دهندهبرایساختفیلممی گردید؟‬ ‫‪ l‬در مباحث مربوط به حوزه فیلمنامه نویسی که‬ ‫سال هاست در زمینه تدریس ان فعالیت می کنم‪ ،‬ایده یابی‬ ‫برای فیلمنامه به چند شاخه تقس��یم می شود؛ گاهی ایده‬ ‫براساس یک ش��خصیت است که در دس��ترس است و‬ ‫مثال درباره یک پیامبر یا شخصیت سیاسی فیلمی ساخته‬ ‫می شود‪،‬گاهیایدهبرمبناییکموقعیتنمایشیاستکه‬ ‫موقعیتجذابیاست‪،‬مثالمی توانیکموقعیتنمایشی‬ ‫را از «هملت» گرفت و در یک حادثه معاصر ان را بازسازی‬ ‫کرد‪ .‬یک زمان نیز ایده از یک حادثه گرفته می شود‪ ،‬مثال در‬ ‫صفحه حوادث روزنامه می بینید که دختری از خانه فرار‬ ‫کردهوحوادثیبرایاواتفاقافتادهاست‪.‬البتهدراینجابحث‬ ‫اکادمیکنداریمونیازینیستدربارهجزئیاتاینموضوع‬ ‫صحبت کنیم‪.‬‬ ‫یکنوعایده یابیکهبه نوعیفیلمسازیخاصمنجر‬ ‫می شود‪ ،‬ایده یابی دشواری است که از یک تفکر شروع و‬ ‫تالش می شود‪ ،‬تفکر به زبان یک رشته هنری ترجمه شود‪.‬‬ ‫تبدیلایدهواندیشهفلسفیبهشخصیت هاوموقعیت های‬ ‫نمایشی که ماده و صورت اثر نمایشی را تشکیل می دهند‪،‬‬ ‫کاری نیس��ت که در مدت یکی دو روز انجام شود‪ .‬وقتی‬ ‫فیلمنامه بعد از یک یا دو سال نوشته می شود‪ ،‬من ان را با‬ ‫افراد مختلف در میان می گذارم و معموال تعداد زیادی از‬ ‫دوستان سینماگر‪ ،‬منتقد‪ ،‬اهل فلسفه و تفکر را در جریان‬ ‫قرار می دهم و بعد فیلمنامه را براساس اشکال هایی که انها‬ ‫مطرح می کنند‪ ،‬بازنویسی می کنم و دوباره در اختیار انها‬ ‫قرار می دهم‪ .‬فیلمنامه «زشت و زیبا»‪ 16‬بار بازنویسی شد‪،‬‬ ‫فیلمنامه«الزایمر»نیزحدودپنج‪،‬شش باربازنویسیشد‪.‬‬ ‫بهشکلخاص‪،‬سوژهفیلم«الزایمز»چگونهشکل‬ ‫گرفتوچهمراحلیراتاساختنهاییطیکرد؟‬ ‫‪ l‬من تا لحظه قبل از اغاز فیلمب��رداری‪ ،‬فیلمنامه‬ ‫«الزایمر»رابازنویسیمی کردمواخرینبازنویسیهمزمان‬ ‫با پیش تولید در تابستان ‪ 1389‬بود‪ .‬در عین حال‪ ،‬اخرین‬ ‫نسخه هایفیلمنامههمراهعواملاینفیلمماننداقایانمهدی‬ ‫ هاشمی‪ ،‬مهران احمدی‪ ،‬لقمانی و‪ ...‬بازخوانی شد‪ .‬سوژه‬ ‫اینفیلمازحدودسال‪ 1385‬مطرحشدومضمونموردنظر‬ ‫من‪،‬بحثفراموشیانسانمعاصربود‪.‬بهنظرمن‪،‬ارامشاز‬ ‫دسترفتهبشرامروزنتیجهازدستدادنچیزهاییاستکه‬ ‫گاهیبافراموشیهمراهاستوانساننمی داندچهچیزیرا‬ ‫ازدستدادهاست‪ .‬ماهمیشهرویبرخیانسان هاانگشت‬ ‫می گذاریم و می گوییم الزایمر دارند‪ ،‬در حالی که ممکن‬ ‫است جامعه پیرامونی انها دچار فراموشی های جدی تر‬ ‫باشد‪ .‬به نظرم رس��ید که اگر این موضوع را در قالب یک‬ ‫درام عاشقانه ش��کل دهم و از درون ان‪ ،‬طنزی را دراورم‪،‬‬ ‫‪57‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بهتر می توان با مخاطب عام از اینطریق ارتباطبرقرار کرد‪.‬‬ ‫همچنین به تدریج ادم هایی که بتوانند این نقش ها را بازی‬ ‫کنند‪،‬پیداشدندوشایدکسیبه جزمهدیهاشمیبرایان‬ ‫نقشمناسبنبود‪.‬‬ ‫در فیلم های شما‪ ،‬بازیگران نقش پررنگی دارند‪،‬‬ ‫همان طور که در فیلم «قاعده بازی» تعداد زیادی‬ ‫از چهره های بازیگری حضور داشتند و در دو فیلم‬ ‫«دیوانه از قفس پرید» و «الزایم��ر» نیز بازیگران‬ ‫صاحب ن��ام بودند‪ .‬نگاه ش��ما در زمینه انتخاب‬ ‫بازیگرچیست؟‬ ‫‪ l‬من در مدت زمان طوالنی ای که برای نوش��تن‬ ‫فیلمنامه صرف می کنم‪ ،‬می دانم که باید از بازیگران عرصه‬ ‫بازیگری سینمای ایران استفاده کرد‪ .‬ما در ایران‪ ،‬ظرفیت‬ ‫گسترده ای در زمینه بازیگری مانند سینمای امریکا نداریم‬ ‫که افراد نقش های متفاوتی بازی کنن��د و تعدد بازیگر و‬ ‫امکان انتخاب های متعدد را داشته باشیم‪ .‬در این شرایط‪،‬‬ ‫به سرعت به سمت اشخاص خاصی هدایت می شویم‬ ‫که از عهده نقش ها برمی ایند‪ .‬من دفتری شامل شناسنامه‬ ‫بازیگرانمختلفدارمواینکهایاانهاتوانسته اندنقشمورد‬ ‫نظر فیلمنامه را ایفا کنند‪ .‬گاهی به این نتیجه می رسم که‬ ‫فیلمنامهظرفیت هایخیلیبیشتریراازبازیگرمی طلبیده‬ ‫و اگر بازیگر خوب هدایت می ش��د‪ ،‬می توانست نقش‬ ‫متفاوت تری را ایفا کند‪ .‬نقطه مقابل ان هم وقتی است که‬ ‫فیلمنامهضعیفاستوبازیگرهمیشهسواراستوتالش‬ ‫می کند خود را تکرار کند تا چیزی به نقش اضافه کند‪ .‬من‬ ‫یک جدول مثبت و منفی از اش��کال های بازیگری دارم‬ ‫و سعی می کنم وقتی با بازیگر روبه رو می شوم‪ ،‬به شکل‬ ‫ل نشده اش‬ ‫غیرمستقیم او را به سمت ظرفیت های بالفع ‬ ‫هدایت کنم‪ .‬این تعامل خوبی بین من و تیم بازیگری بوده‬ ‫است‪ .‬ضمن اینکه هیچ وقت اعتقاد نداشتم که بازیگردان‬ ‫بیاورم و معتقدم‪ ،‬بخش اصل��ی کارگردانی‪ ،‬بازیگردانی‪،‬‬ ‫طراحی میزانسن و انتقال ویژگی های کاراکتر خیالی در‬ ‫فیلمنامهبهیکموجودواقعیاست‪.‬‬ ‫ترکیب بازیگران فیلم های من همیشه متفاوت بوده‬ ‫است‪ ،‬چون هیچ وقت روی کلیشه کار نکرده و نگفته ام که‬ ‫کترکیبخاصیجوابمی دهد‪.‬سعیکرده امشخصیت‬ ‫ی ‬ ‫یک فیلمنامه‪ ،‬ادم خود را پیدا کند‪ ،‬به همین دلیل ترکیب‬ ‫بازیگرانفیلماولمنشاملاقایانالماسیوارجمندوخانم‬ ‫ی دیگر از من با هم بازی نکردند یا اقایان‬ ‫سجادیه در فیلم ‬ ‫مهدیفتحیواصغرهمتبه جزدر«زشتوزیبا»درفیلم‬ ‫دیگرمننبودندیادر«دیوانهازقفسپرید »ترکیببازیگران‬ ‫شاملخانمکریمی واقایانپرستوییوانتظامی ونصیریان‬ ‫بود‪.‬در«قاعدهبازی»نیزدوگروهباهممی جنگیدندوتعدد‬ ‫بازیگر داشتیم‪ ،‬اما تنوع هم زیاد بود‪ .‬نیمی از بازیگران ان‬ ‫فیلم‪،‬بازیگرانکمدینبودندودرکناراقایانلوالیی‪،‬خمسه‬ ‫وعبدیکهبه عنوانکمدینشناختهشده اند‪،‬اقایانداریوش‬ ‫ارجمند‪،‬سعیدپورصمیمی وجمشی دهاشم پورراداشتیمکه‬ ‫بازیگرانجدیهستند‪،‬ولیدراینفیلم ‪،‬ترکیبیک دست‬ ‫و خوبی را ایجاد کردند‪ .‬در «الزایمر» هم ویژگی هایی که‬ ‫هریک از کاراکترها داش��تند‪ ،‬هم جنب��ه نمادین را حفظ‬ ‫کردند و هم ایفاگر شخصیتی واقعی بودند از قصه ای که‬ ‫درشهرستانیکوچکبهشکلطبیعیدرحالاتفاقافتادن‬ ‫بود‪ .‬در این فیلم‪ ،‬فقدانی در زمانی رخ داده و دو نوعبرخورد‬ ‫براثردوباورشکلگرفتهاست‪.‬نوعبازیگریخانمکرامتیو‬ ‫اقایقریبیاندرانتخابایشانبرایاینفیلمموثربود‪.‬درکنار‬ ‫اینافرادکهکارتکنیکیدارند‪،‬بازی هایحسینیازداشتیم‬ ‫کهاقایانمهراناحمدیومهدیهاشمیبرایاینکاربسیار‬ ‫خوب بودند‪ .‬همین عوامل سبب شد تا مجموع بازیگران‬ ‫«الزایمر» در بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر برگزیده‬ ‫شوند‪ .‬همچنین من در چند جش��نواره خارجی دیدم که‬ ‫داورانیاتماشاگرانازبازی هاخیلیلذتبردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪58‬‬ ‫اینمطلبدربارهفیلم هایشماگفتهشدهاستکه‬ ‫کاراکترها در انها‪ ،‬نقشی پررنگ تر از قصه دارند و‬ ‫پیگیری سرنوشت انها از روند کلی داستان پیشی‬ ‫می گیرد‪ .‬ایا این برداشت را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬این مس��اله از نظر فنی‪ ،‬حرفی علمی نمی تواند‬ ‫تلقی شود؛ شخصیت و موقعیت دو روی یک سکه اند‪.‬‬ ‫شخصیت بازتاب یک موقعیت است‪ .‬اگر از شما بپرسم‬ ‫حضرت یوسف (ع) کیست؟ پاسخ می دهید‪ ،‬کسی که در‬ ‫مقام مطالبه زنان بی شمار خویشتنداری کرد‪ .‬در حقیقت‪،‬‬ ‫یکموقعیتوماجراییوجودداردکهشخصیتراتعریف‬ ‫می کند‪.‬اگرمی بینیدیکشخصیتخیلیخوبوملموس‬ ‫بامخاطبارتباطبرقرارمی کندبهایندلیلاستکهموقعیتی‬ ‫که شخصیت بازتاب دهنده ان است‪ ،‬خوب تعریف شده‬ ‫است‪ .‬انطور که ارسطو می گوید‪ ،‬موقعیت علت صوری‬ ‫است و شخصیت علت مادی است‪ ،‬یعنی یک صورت‬ ‫در قالب یک ماده خود را نشان می دهد‪ .‬بنابراین اگر ما با‬ ‫شخصیت ها خوب ارتباط برقرار می کنیم‪ ،‬به دلیل قوت‬ ‫داستاناست‪،‬یعنیداستانخوبتعریفوموقعیتخوب‬ ‫بنا شده است‪.‬صورت هیچ وقت نمی ماند و این ماده است‬ ‫که می ماند‪ ،‬ماده همان شخصیت است و ما با شخصیت ها‬ ‫همذات پنداری می کنیم و در ذهن ما می مانند‪ .‬تماشاگر با‬ ‫شخصیتاقایمهدیهاشمیدرگیرمی شودومی خواهد‬ ‫بداندباورپایان ناپذیر‪،‬تمام نشدنیوافول ناپذیردراسیهچه‬ ‫بر سر او می اورد‪ .‬ایا جز این است که او در باور خودش‬ ‫استحاله می شود‪ ،‬کما اینکه در پایان قصه می بینیم‪ ،‬لباس‬ ‫او را پوشیده و همان شعبده بازی ها را می کند و اینکه ایا‬ ‫سرنوشت این شخصیت همان اسایشگاه روانی است‪ ،‬ایا‬ ‫تمدن امروز‪ ،‬ایمان و علم حضوری را امری غیرمتعارف‬ ‫می پندارد و با وجود اینکه دشواری های کمیت گرایی و‬ ‫حاکمیت تفکر پوزیتیویستی را می پذیرد‪ ،‬ارامش خود‬ ‫را از دست داده اس��ت و با این حال سرسختی می کند و‬ ‫کسانی را که دوباره منادی ایمان و متذکر باور از دست رفته‬ ‫می شوند‪ ،‬به اسایشگاه روانی تبعید می کند‪ .‬به هر حال‪ ،‬ما‬ ‫به دنبال این شخصیت ها می رویم و می خواهیم بدانیم بر‬ ‫سراینهاچهمی اید‪.‬‬ ‫همان طور که در صحبت هایتان اش��اره کردید‪،‬‬ ‫برخیمولفه هاوشاخص هابرایموفقیتیکفیلم‬ ‫به چرخه صنعت سینمای ایران مربوط است‪ ،‬مثال‬ ‫این موضوع فیلم «جدایی نادر از سیمین» می تواند‬ ‫باشد که هر موفقیتی که به دست می اورد‪ ،‬با اب و‬ ‫تابدررسانه هابازتابپیدامی کندوپیشنهادشده‬ ‫که از سوی ایران برای جایزه اسکار معرفی شود‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬فیلم شما هم فیلم خوبی است و در‬ ‫جشنواره بین المللی موفقیت کسب کرده‪ ،‬ولی به‬ ‫اندازه فیلم «جدایی نادر از س��یمین» به «الزایمر»‬ ‫پرداخته نمی شود‪ .‬ایا اگر تهیه کننده و کارگردان‬ ‫«الزایمر»بیشتربهمناسباتموجوددرسینمایایران‬ ‫و جهان توجه داشتند‪ ،‬ممکن بود اکنون «الزایمر»‬ ‫نیز به عنوان گزینه ای جدی برای معرفی به اکادمی ‬ ‫اسکارمطرحشود؟‬ ‫‪ l‬من هیچ وقت در جریان مناس��بات پشت پرده‬ ‫س��ینمای ایران نبوده ام و هیچ وق��ت در گروه هایی مانند‬ ‫معاونت سینمایی یا بنیاد فارابی که بر حوزه های سینمایی‬ ‫حاکمیت پیدا کرده اند‪ ،‬حضور نداشته ام‪ .‬همچنین هیچ‬ ‫وقت جزو هیات مدیره خانه س��ینما‪ ،‬فرهنگستان هنر و‬ ‫دیگر نهادهای تصمیم گیرنده نبوده ام و در تالشی که در‬ ‫حوزهفرهنگداشتم‪،‬سعیکردم‪،‬به صورتیکدانشجوو‬ ‫یخودمباشم‪.‬هرچهار‪،‬پنجسال‬ ‫طلبهدرگوشهفضایعلم ‬ ‫یک بارنیزفیلمی ساختهوجرمی رامرتکبشده ام‪.‬بنابراین‬ ‫چوندراینجریان هانبودم‪،‬اطالعیندارمکهچهمکانیزمی‬ ‫ برانتخابفیلم هاحاکماست‪.‬‬ ‫اما به نظر من‪ ،‬اق��ای فرهادی‪ ،‬خارج از مناس��بات‬ ‫موجود‪ ،‬رشد خیلی خوبی داشت ه است‪ .‬فیلم «درباره الی»‬ ‫تنهاموردیبودکهسببشددر‪ 33‬سالگذشته‪،‬مندست‬ ‫به قلم ببرم و درباره مفاهیم فلسفی فیلم نقد بنویسم‪ .‬این‬ ‫فیلم از نظر من‪ ،‬فیلم مهمی است‪ .‬البته در مطلبی که نوشتم‬ ‫به این موضوع اشاره نکردم که «درباره الی» اقتباسی از فیلم‬ ‫«ماجرای انتونیونی» بود‪ .‬من «درباره الی» را به عنوان تفکر‬ ‫مس��تقل یک ایرانی مورد توجه قرار دادم و تالش کردم‪،‬‬ ‫فلسفه ایراکهبرایاینفیلممطرحمی کنم‪،‬برخاستهازتفکر‬ ‫ی ما باشد که بر فراموشی حقیقت نقد دارد و بازسازی‬ ‫بوم ‬ ‫حقیقتتوسطسوژهکهبحرانیرادردورانمعاصررقمزده‬ ‫است‪ .‬من از این موضوع استفاده کردم که فیلم‪ ،‬درباره «الی»‬ ‫است‪ ،‬یعنی درباره یک اسم است‪ ،‬در حالی که ما می توانیم‬ ‫حقیقت وجود «الی» را خودمان بس��ازیم‪« ،‬الی» هیچ گاه‬ ‫فرصت پیدا نمی کند خودش را معرفی کند و وقتی از او‬ ‫پرسش می شود‪ ،‬امکان دسترسی مابه واقعیت «الی» وجود‬ ‫نداردوما«الی»راخارجازواقعیتشبازسازیمی کنیمومثال‬ ‫می گوییم که او نگفته بود نامزد دارد‪ ،‬چون منافع ما حکم‬ ‫می کندکهچنینتعریفیرابدهیم‪.‬اینبحرانیبزرگاست‬ ‫و مساله مهمی بود که در فیلم مطرح شد‪ .‬به دلیل اینکه اهل‬ ‫فلسفه و تفکر کمتر به جنبه های یک فیلم می پردازند و در‬ ‫نقدفیلمنیزاینبخشمغفولمی ماند‪،‬دستبهقلمبردموبه‬ ‫این جنبه های فیلم «درباره الی» اشارهکردم‪.‬همین کارگردان‬ ‫فیلمی داشته است که یکی از اشکال های ان این است که‬ ‫ما باید تا نقطه عطف اول قصه به مخاطب اطالعات دهیم‬ ‫و از انجا به بعد باید با اطالعاتی که داده ایم‪ ،‬بازی کنیم‪ .‬در‬ ‫حالی که در ان فیلم در کمال تعجب‪ ،‬در نقطه گره گشایی‬ ‫قصه‪ ،‬به مخاطب اطالعات داده می ش��ود‪ .‬ب��ه نظر من‪،‬‬ ‫«دربارهالی»خیلیمنسجم تراستوساختارمحکم تریبه‬ ‫لحاظ ایده‪ ،‬تفکر فلسفی و ساختار داستانی دارد‪ .‬البته اقای‬ ‫فرهادی در حوزه کارگردانی‪ ،‬رشد خود را در فیلم «جدایی‬ ‫نادر از سیمین» نش��ان داده و در جزئیات خوب کار کرده‬ ‫است‪.‬بههرحال‪،‬اکنونفیلم«جدایینادرازسیمین»واقای‬ ‫فرهادیبخشپیشرویسینمایایرانهستند‪.‬‬ ‫برای باال رفتن احتمال موفقیت یک فیلم در اسکار‬ ‫مناسباتی وجود دارد‪ ،‬از جمله اینکه اگر اعضای‬ ‫اکادمی اسکار فیلم را از قبل دیده باشند‪ ،‬شانس‬ ‫فیلم بیشتر می شود‪ .‬ایا این مناسبات مورد توجه‬ ‫ش��ما بود ه و ایا برای فیلم «الزایمر» پخش کننده‬ ‫نالمللیداشتید؟‬ ‫بی ‬ ‫‪ l‬مگراینمسالهمطرحشدهاست؟‬ ‫می خواهم بدانم که چرا برای فیلم خوبی مانند‬ ‫«الزایمز» مسیری طی نش��د تا این فیلم اکنون‬ ‫جزو گزینه های جدی برای معرفی به اسکار از‬ ‫سوی ایران باشد؟‬ ‫‪ l‬فیلم«جدایینادرازسیمین»پخش کنندهخارجی‬ ‫داردوهمانپخش کنندهاقداماتمتعددیراانجاممی دهد‪.‬‬ ‫شمابرایفیلم«الزایمر»نگاهیبهحضوردراسکار‬ ‫نداشتید؟‬ ‫‪ l‬مهجوریت هاییکهدرابتدایمصاحبهبهانهااشاره‬ ‫نالمللیوجود‬ ‫کردید‪،‬درهمهزمینه هادرفضایداخلیوبی ‬ ‫نالمللبنیادفارابی‬ ‫یدانم‪،‬بخشبی ‬ ‫دارد‪،‬ولیتاجاییکهمنم ‬ ‫برایمعرفیفیلمی ازکلسینمایایرانبهاسکارتالش هایی‬ ‫را انجام می دهد؛ ولی من از جزئیات ان اطالعی ندارم‪ .‬البته‬ ‫یمانند«رنگخدا»یککمپانیخارجیفعالیت‬ ‫برایفیلم ‬ ‫می کردوشنیده امکهایناتفاقبرای«جدایینادرازسیمین»‬ ‫همافتادهاست‪.‬‬ ‫ایا شما سا زو کار موجود در کشور را برای معرفی‬ ‫فیلم به اکادمی اسکار می پسندید؟ براساس این‬ ‫روال‪ ،‬سال گذش��ته فیلم «بدرود بغداد» به اسکار‬ ‫معرفی شد و در سال های قبل تر نیز فیلم هایی از‬ ‫سختی فلسفه و بازی و باور‬ ‫مهدی هاش��می‪ ،‬بازیگر فیل��م «الزایم��ر» می گوید‪:‬‬ ‫«برخالف فیلم ه��ای واقع گرا که کارگ��ردان در انها‬ ‫سعی می کند‪ ،‬بازیگران را به شیوه ای معمولی هدایت‬ ‫کند‪ ،‬اینجا و در این فیلم چنین حالت��ی حاکم نبود و‬ ‫کارگردان براس��اس مفاهیم ش��خصیت ها را طراحی‬ ‫کرده بود و همین موضوع باعث س��ختی کار می شد؛‬ ‫چراک��ه الزم بود ما ی��ک مفهوم فلس��فی را در قالب‬ ‫شخصیت ها به گونه ا ی به نمایش بگذاریم که پذیرش‬ ‫و باور ان برای مخاطب امکان پذیر و ساده باشد‪g ».‬‬ ‫سینما‪ ،‬دانشگاه و حوزه‬ ‫فرهنگ‬ ‫مس��عود جعفری جوزانی‪ ،‬کارگردان س��ینما‪ ،‬معتقد‬ ‫است‪« :‬س��ینما پدیده مدرنی اس��ت که ویژگی های‬ ‫خودش را دارد‪ .‬سینما از شعور به حس می رود‪ .‬یکی‬ ‫از سوءفهم ها این است که چون دوربین از عالم خارج‬ ‫فیلم می گیرد‪ ،‬پس داریم واقعیت را نش��ان می دهیم‪.‬‬ ‫درحالی که فیلم‪ ،‬یک خیال است‪ .‬ما با یک زبان خاص‬ ‫مواجهیم‪ .‬پدیده سینما از اجزایی مانند گرافیک‪ ،‬خط‪،‬‬ ‫سایه‪-‬روش��ن و غیره تشکیل ش��ده که مجموعا یک‬ ‫خیال به وجود م��ی اورد‪ .‬این خیال‪ ،‬ی��ک حس را به‬ ‫مخاطب القا می کند؛ کاری که احمدرضا معتمدی در الزایمر کرده‪ ،‬یک حس پاکی و اعتقاد و انتظار‬ ‫می دهد‪ .‬یک فیلم ظرفی است که تا حدی جا دارد و نمی توان توقعات بزرگ داشت‪ .‬اگر ذهنیت های‬ ‫هوشیاری به تماشای فیلم بنشینند‪ ،‬در القای حس تاثیر می گذارد‪ .‬مثال وقتی در سینما همه می خندند‪،‬‬ ‫حس بیشتری به ما منتقل می شود تا وقتی تنها به ان نگاه می کنیم‪.‬‬ ‫این فیلم به فلسفه تنه می زند‪ .‬سینما جای پدیداوردن فلسفه نیست‪ ،‬بلکه جای پدیداوردن حس است‬ ‫و با ان سوال به وجود می اورد‪ .‬سینما‪ ،‬ظرف معانی فلسفی نیست‪ ،‬سینما یک مفهوم فلسفی را از طریق‬ ‫حس ایجاد می‏کند‪ .‬سارتر بارها سعی کرد فیلمنامه بنویس��د‪ ،‬اما نتوانست‪ .‬من از شهامت و مقاومت‬ ‫معتمدی خوشم می اید‪ .‬چون رفتن به سوی این سینما کار ساده ای نیست‪ .‬منتقدان گاهی ایده ال های‬ ‫خودشان را بیان می کنند‪ ،‬در حالی که باید به زبان بیانی س��ینما توجه و نقد کرد و فقط به ایده ال های‬ ‫محتوایی خود توجه نکرد‪ .‬من از دانشگاه و حوزه نگرانم که به گسترش زبان سینما نمی توانند کمکی‬ ‫کنند و کلمات شان در سینما درنمی گیرد‪ .‬این انتقاد به اساتید فلسفه و روحانیت ما وارد است که چرا‬ ‫نمی توانند کمکی به سینما بکنند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫اقایانکیارستمی‪،‬پناهیومجیدیپیشنهادشدند‪.‬‬ ‫بهنظرشما‪،‬بایدفرمولمشخصیبرایمعرفیفیلم‬ ‫بهاسکاروجودداشتهباشد؟‬ ‫‪ l‬من چون با پشت پرده سینمای ایران ارتباط ندارم‪،‬‬ ‫اطالع ندارم که این مکانیزم چگونه است؛ ولی تا جایی که‬ ‫یدانمهمیشههیاتیازخانهسینما‪،‬بنیادفارابی‪،‬فرهنگستان‬ ‫م ‬ ‫هنر و‪ ...‬در این باره تصمیم گیری می کنند؛ اما جزئیات این‬ ‫یدانم‪.‬‬ ‫تصمیم گیریرانم ‬ ‫چه برنامه ای برای ساخت فیلم در اینده دارید؟ ایا‬ ‫یازاحمدرضامعتمدیبایدچهار‬ ‫برایدیدنفیلم ‬ ‫یاپنجسالدیگرمنتظرباشیم؟‬ ‫‪ l‬یکی از دالیل طوالنی شدن فاصله بین فیلم های‬ ‫من به وسواسی برمی گردد که در مرحله نوشتن فیلمنامه‬ ‫دارم‪ .‬بخشی از ان به وس��واس دیگران درباره فیلمنامه‬ ‫من مربوط اس��ت تا بتوانم پروانه س��اخت بگیرم‪ .‬یک‬ ‫زمینه فلس��فی در کارهای من وجود دارد که با وسواس‬ ‫فیلمنامه م��ن را می خوانند‪ .‬در این باره باید پرس��ید‪ ،‬ایا‬ ‫ابتذال خوب اس��ت که ان نوع فیلم ها به سرعت جواز‬ ‫می گیرند‪ .‬ضمن اینکه من هر فکر بدی که داشته باشم‪،‬‬ ‫مارکسیست‪ ،‬لیبرالیس��ت و‪ ...‬نیستم‪ ،‬من به این فرهنگ‬ ‫و مرز و بوم تعلق دارم‪ .‬حتی وقتی فیلمی غربی را مانند‬ ‫«قاعده بازی» س��اختم‪ ،‬فلسفه پس��ت مدرن را مطرح‬ ‫کردم که نزدیک ترین فلس��فه به تفکر ماس��ت‪ .‬پست‬ ‫مدرن‪ ،‬مدرنیته را نقد می کند‪ .‬این مساله برای من خیلی‬ ‫اذیت کننده است که برای هر فیلمنامه ای که می نویسم‪،‬‬ ‫انگار بچه ای ‪ 20‬ساله هستم که تازه به سینما امده ام و از‬ ‫اول باید خودم را ثابت کنم‪ .‬این برای فرهنگ یک کشور‬ ‫خیلی بد است‪ .‬اقای ویل دورانت می گوید‪ ،‬وقتی اولین‬ ‫کتابم را نوش��تم‪ ،‬انقدر به من پول و امکان��ات دادند که‬ ‫توانستم یک بار دنیا را با همسرم بگردم و بعد کتاب «تاریخ‬ ‫تمدن» را نوشتم؛ اما اگر من با بیش از ‪ 50‬سن و بعد از ‪30‬‬ ‫سال حضور در سینمای ایران‪ ،‬بخواهم فیلمنامه جدیدی‬ ‫بنویسم‪ ،‬در «ب» «بسم اهلل» هستم‪ ،‬این یک مشکل دیگر‬ ‫است‪.‬مشکلدیگرهمتهیه کنندهاست‪،‬یعنیفضاهاییکه‬ ‫درباره کارهای فکری وجود دارد‪ ،‬مبنی بر اینکه این فیلم ها‬ ‫سرمایه را برنمی گردانند و اکران محدود دارند و‪ ...‬در حالی‬ ‫که اصال این گونه نبوده است‪ .‬فیلم «دیوانه از قفس پرید»‬ ‫در زمان اکران می توانست پرفروش ترین فیلم سال باشد‪،‬‬ ‫ولی فقط یک ماه به ان فیلم اکران دادند‪ .‬همچنین انتخاب‬ ‫اول تماشاگران بود‪ ،‬ولی معلوم نشد که چرا این فیلم دوم‬ ‫معرفیشد‪.‬درسالیکهشیشهسینماهامی شکستومادر‬ ‫جشنواره تا صبح اکران داشتیم‪ ،‬فیلم «فرش باد» را که فیلم‬ ‫خوبی هم است به عنوان فیلم اول معرفی کردند‪ ،‬در حالی‬ ‫که یک فیلم نیمه مستند بود و جذابیتی برای تماشاگران‬ ‫نداشت که انتخاب اول تماش��اگران باشد‪ .‬در سال های‬ ‫دیگر‪« ،‬اخراجی ها» یا «سنتوری» به عنوان فیلم اول معرفی‬ ‫شدند و هیچ مشکلی هم پیش نیامد‪ ،‬چرا باید «دیوانه از‬ ‫قفس پرید» فیلم اول اعالم نشود و فیلم دوم شود؟! ان سال‬ ‫نسبت به این فیلم کم لطفی شد‪ .‬البته من این موضوع را با‬ ‫اکران فیلم در ارتباط می دانم‪ ،‬چراکه «دیوانه از قفس پرید»‬ ‫فیلم دوم معرفی شد تا بعد از یک ماه بتوان ان را از اکران‬ ‫برداشت‪ .‬فیلم های پرفروش ان سال حدود ‪300‬میلیون‬ ‫تومان فروش داش��تند و اگر «دیوانه از قفس پرید» مانند‬ ‫برخی فیلم ها سه ماه اکران داشت‪ ،‬به جای ‪200‬میلیون‪،‬‬ ‫باالی‪500‬میلیونتومانفروشداشت‪.‬گاهیبایدیک سال‬ ‫تالش کنیم تا با یک تهیه کننده به توافق برسیم‪ .‬این مسائل‬ ‫کار فیلمسازی را طوالنی می کند‪.‬‬ ‫در حال حاضر ایده ای برای ساخت فیلم دارید؟‬ ‫‪ l‬اکنون کار عقب افتاده ای در دانشگاه و پژوهشگاه‬ ‫دارم و با جبران این عقب افتادگی ها‪ ،‬س��راغ فیلم بعدی‬ ‫می روم‪g.‬‬ ‫از مضمون دینی تا سینمای دینی‬ ‫احمدرضا معتمدی معتقد است‪« :‬در ارتباط با سینمای‬ ‫ارزش��ی‪ ،‬دینی‪ ،‬معناگرا و اس��م های مختلفی که طی‬ ‫این س��ال ها مطرح می ش��ود‪ ،‬از انجا ک��ه به حقیقت‬ ‫نرسیده ایم‪ ،‬ره افسانه می زنیم‪ .‬ما همواره فکر می کنیم‬ ‫اگر مضمون��ی را انتخ��اب کنیم و به عن��وان مثال ان‬ ‫مضمون دینی باشد فیلمی از ان س��اخته می شود که‬ ‫فیلم دینی محس��وب می ش��ود‪ ،‬در حالی که سینما با‬ ‫مضمون به نتیجه نمی رس��د و باید برای ان از ساختار‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬هنر اصیل تنها در فرم محدود می شود و‬ ‫ب ساختار‪ .‬اگر‬ ‫فرم عبارت است از ریختن محتوا در قال ‬ ‫ما بتوانیم این ساختارو فرم را کشف کنیم‪ ،‬دیگر قفل های ناگشوده سینمایی ما باز خواهد شد‪ .‬اکنون‬ ‫بسیاری زبان های الکن فکر می کنند که با هزینه باال می توان به فیلم فاخر رسید‪ ،‬اما این موارد واقعا با‬ ‫مضمون یا بودجه باال فراهم نمی شود‪ .‬از سوی دیگر بس��یار تعجب می کنم از افرادی که ظرف یک یا‬ ‫دو هفته فیلمنامه می نویس��ند‪ ،‬چراکه خود من هیچ گاه نمی توانم در زمانی کمتر از سه یا چهار سال به‬ ‫نگارش فیلمنامه بپردازم‪g » .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫می داندکهمی خواهدباورهایمردهجامعهرامتجلیکندو‬ ‫نگاهی به فیلمسازی کارگردانی که دنیا را از دریچه فلسفه می نگرد‬ ‫راوی اصلی فیلم را مهران احمدی معرفی می کند که با این‬ ‫فیلمواثارعبدالرضاکاهانیمی تواننتیجهگرفتانگارپای‬ ‫ثابت فیلم هایی با درونمایه های فلسفی شده است‪ .‬داوود‬ ‫فتحعلی بیگی‪ ،‬حمید ابراهیمی و شاه علی سرخانی‪ ،‬دیگر‬ ‫بازیگران فیلم هستند که در کنار دو بازیگر جدید‪ ،‬هدی‬ ‫ناصحوعلیخازنی‪،‬راویداستانیهستندحولاینمحور‪:‬‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫اورد‪،‬بازیگرانیچونداریوشارجمند‪،‬جمشید هاشم پور‪،‬‬ ‫زنی که همسر خود را درتصادف از دست داده است‪ ،‬هر‬ ‫سالبراییافتناودرروزنامهاگهیمی دهد‪.‬‬ ‫سعید پورصمیمی‪ ،‬علیرضا خمس��ه‪ ،‬اکبر عبدی‪ ،‬حمید‬ ‫نالمللبیست ونهمینجشنواره‬ ‫اینفیلمدربخشبی ‬ ‫احمدرضامعتمدیحاال‪ 50‬سالهاست‪،‬اماتاکنونتنها‬ ‫لوالیی‪،‬محسنقاضیمرادی‪،‬شهرامقائدی‪،‬مریمسعادت‪،‬‬ ‫فیلم فجر به موفقیت هایی دست یافت‪« .‬الزایمر» عالوه بر‬ ‫پنجفیلمساختهاست‪.‬اینبرایکارنامهکارگردانیکهاثاراو‬ ‫گوه��ر خیراندیش‪ ،‬الناز شاکردوس��ت‪ ،‬ژال��ه صامتی و‬ ‫به دستاوردنجایز هبیرقطالیی‪،‬دربخشبهترینبازیگر‬ ‫انوش��یروان ارجمند به ایفای نقش پرداختند‪ .‬جالب تر از‬ ‫ازکیفیتمطلوبیبرخوردارند‪،‬کم به نظرمی رسد‪.‬هرچند‬ ‫نیزهیاتداورانرابرانداشتتااینجایزهرابهچهاربازیگر‬ ‫همه‪ ،‬بازی جمشید هاشم پور‪ ،‬بازیگری که او را بیشتر در‬ ‫اگر بپذیریم که این کارگردان معموال برای دنیای خاص‬ ‫نقش های اکشن می شناس��یم‪ ،‬در نقش یک دوجنسه در‬ ‫خود و از دریچه ان فیلم می سازد‪ ،‬انگاه شاید توجیه پذیر‬ ‫برای یک فیلم اهدا کنند‪ :‬مهتاب کرامتی‪ ،‬مهران احمدی‪،‬‬ ‫اینفیلماست‪.‬‬ ‫باشد‪.‬معتمدی که دانش اموخته اقتصاد نظری و دکترای‬ ‫مهدی هاش��می و فرامز قریبیان برای فیلم «الزایمر»‪ .‬این‬ ‫کارگردانی ک��ه به طور میانگین هر پنج س��ال فیلم‬ ‫فلسفه غرب است و در واقع از سال‪ 72‬با نویسندگی فیلم‬ ‫حرکتیبودکهبعداجشنوارهفیلمبرلینبرایگروهبازیگران‬ ‫می سازد‪ ،‬پس از ساخت دو فیلم یادشده در سال های‪ 81‬و‬ ‫یارانبهکارگردانیناصرمهدی پوروهمانسالساختفیلم‬ ‫فیلم اصغر فرهادی در نظر گرفت‪« .‬الزایمر» همچنین در‬ ‫نالمللی اشدرخردادماهگذشته‪،‬جایزه‬ ‫نخستیننمایشبی ‬ ‫‪ ،85‬سال گذشته فیلم جدید خود را با نام «الزایمر» جلوی‬ ‫هبوط‪ ،‬فعالیت سینمایی خود را اغاز کرد‪ ،‬پیش از شروع‬ ‫ویژههیاتداورانپنجاهوهفتمینجشنوارهفیلمتائورمینا‬ ‫دوربینبرد‪.‬بیشترمنتقدانمعتقدندکهاینفیلمبه خاطربار‬ ‫فعالیت در سینما سال ها به نظریه پردازی در حوزه مباحث‬ ‫معنایی فلسفی که دارد بیشتر با قشر مخاطبان فرهیخته و‬ ‫تئوریکهنروفلسفهزیبایی شناسیدرعرصهمطبوعاتو‬ ‫(ایتالیا) را به خ��ود اختصاص داد‪ .‬هی��ات داوران بخش‬ ‫ان سوی مدیترانه این جشنواره که جایزه بهترین فیلم را به‬ ‫تحصیلکرده سینما ارتباط برقرار می کند‪ .‬خود معتمدی‬ ‫نشر کتاب مشغول بود‪ .‬در کارنامه سینمایی او فعالیت در‬ ‫«پروانه هایسیاه»محصولمشترکالمان‪،‬هلندوافریقای‬ ‫هم گفته که فیلمش به لحاظ بافت فلسفی داستان بیش از‬ ‫بخش هایکارگردانی‪،‬نویسندگی‪،‬تهیه کنندگیوطراحی‬ ‫جنوبیداد‪،‬جایزهویژهخودراامابهفیلم«الزایمر»اهداکرد‪.‬‬ ‫لباسودکور‪-‬البتهبیشتربرایفیلم هایخودش‪-‬به چشم‬ ‫هر مخاطب دیگری طیف دانشجو را نشانه رفته است‪ .‬اما‬ ‫این فیلم پیش تر در بازار کن توسط هیات انتخاب‬ ‫به نظرمی رسدبا توجهبهامیختگیبارمعناییفلسفیوتم‬ ‫می خورد‪ .‬اما عالوه بر موارد یادشده و نیز نویسندگی فیلم‬ ‫جش��نواره فیلم تائورمینا به دبی��ری دب��را یانک‪ ،‬منتقد‬ ‫طنزی که دارد‪ ،‬به همراه استفاده از بازیگران سرشناس‪ ،‬در‬ ‫مرضیه‪ ،‬ساخته اسفندیار ش��هیدی (‪ )1373‬و همچنین‬ ‫شناخته شده سینمای جهان‪ ،‬بررس��ی و برای حضور در‬ ‫جذب مخاطب سطوح دیگر نیز ناموفق نباشد‪ .‬معتمدی‬ ‫ساختفیلمزشتوزیبا(‪،)1377‬بیشترباساختفیلم های‬ ‫این جشنواره انتخاب شده بود‪ .‬عالوه بر توجه مطبوعات‬ ‫معتقد است‪« ،‬الزایمر» یکطنز اجتماعی را مطرح می کند‪.‬‬ ‫«دیوانه از قفس پرید» در سال‪« ،81‬قاعده بازی» در سال‪85‬‬ ‫طنزی برامده از موقعیتی پیچیده که در ان روابط اجتماعی‬ ‫و«الزایمر»(نسیان)درسال‪ 89‬شناختهمی شود‪.‬‬ ‫ایتالیایی نسبت به این فیلم‪ ،‬استقبال پرشور تماشاگران و‬ ‫جلسه پرسش و پاسخ طوالنی مدت احمدرضا معتمدی‬ ‫بهطنز کشیده می شود‪ .‬او که اعتقاد داردمردم از کمدی های‬ ‫«دیوانه از قفس پرید» به عنوان سومین فیلم معتمدی‬ ‫که با پرس��ش های جالبی درباره مضامین فلسفی فیلم از‬ ‫سخیفخستهشده اندوفروشفیلم هاییکهبهنامکمدی‬ ‫بخشی از زندگی یک مجروح جنگی را نمایش می دهد‬ ‫سوی حاضران و اعضای هیات داوران مردمی مواجه شده‬ ‫ساختهمی شودنشانگرهمینمسالهاست‪،‬فیلمخودراجزو‬ ‫که متهم است به از دست دادن مش��اعرش‪ .‬او این اتهام را‬ ‫بود‪ ،‬بیشتر به این پرسش تامل برانگیز دامن زد که ایا همه‬ ‫دسته ای از فیلم ها قرار می دهد که طنز عمیق و فاخر ارائه‬ ‫در دادگاه رد می کند و البته ماجراهایی بر او و همس��رش‬ ‫سینمای ایران در یک سال فیلم تحسین شده «جدایی نادر‬ ‫می کنند‪.‬اغلببازیگراناینفیلمازمنظرمنتقداننمرهقبولی‬ ‫در ارتباط با شخصیت های دور و برش��ان می گذرد‪ .‬این‬ ‫ازسیمین»ساختهاصغرفرهادیاست؟مسئوالنسینمای‬ ‫را به دست اورد ه و در بخش بین الملل جشنواره هم نامزد‬ ‫فیلم در بیس��ت ویکمین جش��نواره فیلم فجر به نمایش‬ ‫دریافت جایزه شدند‪ .‬معتمدیکه معتقد است در این فیلم‬ ‫درامد و صاحب سه سیمرغ بلورین بهترین فیلم‪ ،‬بهترین‬ ‫وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی چقدر در جلوگیری از‬ ‫نگاهتک بعدیبهسینمایکشورونیزفرصتبروزوظهور‬ ‫مهدی هاشمی بعد از مدت ها یک بازی درخشان از خود‬ ‫بازیگر نقش اول زن (نیکی کریمی به خاطر بازی در این‬ ‫برای فیلم هایی چون «الزایمر»‬ ‫فیلم و فیل��م «واکنش پنجم»‬ ‫و «اینجا بدون من» بهرام توکلی‬ ‫تهمینه میالن��ی) و نیز بهترین‬ ‫نقش داشته اند و اگر نه‪ ،‬چرا و‬ ‫موسیقی متن (مجید انتظامی)‬ ‫بر چه مبنایی؟ رس��انه های ما‬ ‫شد‪.‬‬ ‫که یک نمای��ش محدود فیلم‬ ‫معتم��دی ک��ه نش��ان‬ ‫اصغ��ر فرهادی ی��ا موفقتش‬ ‫داده ب��ه اس��تفاده از بازیگران‬ ‫در جش��نواره ها را به ش��کل‬ ‫چهره بیش از س��ایر س��طوح‬ ‫گسترده پوشش می دهند‪ ،‬چرا‬ ‫بازیگری‪ ،‬ازجمله نابازیگران‬ ‫به موفقیت «الزایم��ر» در یک‬ ‫یا کار اولی ها تمای��ل دارد‪ ،‬در‬ ‫این فیل��م ایف��ای نقش های‬ ‫جش��نواره اروپای��ی در همان‬ ‫سطحتوجهنمی کنند؟‬ ‫داستانشرابهعزت اهللانتظامی‪،‬‬ ‫ای��ن در حالی اس��ت که‬ ‫علی نصیری��ان‪ ،‬نیکی کریمی‬ ‫ و پرویز پرستویی سپرد‪ .‬او اما‬ ‫حتی جوردن مینت��رز‪ ،‬منتقد‬ ‫نش��ریه هالی��وود ریپورتر‪ ،‬در‬ ‫پس از س��اخت این داس��تان‬ ‫یادداش��تی به تاریخ ‪ 17‬ژوئن‬ ‫تکان دهنده‪ ،‬توانایی خود را در‬ ‫س��اختن فیلمی کمدی و البته‬ ‫درباره فیل��م جدید احمدرضا‬ ‫با رنگ و بویی متفاوت تجربه‬ ‫معتمدیگفتهاست‪«:‬درامایرانی‬ ‫الزایم��ر درک و قصه گوی��ی‬ ‫ی که از نظر استفاده از‬ ‫کرد‪ .‬فیلم ‬ ‫متبحران��ه مهیج��ی را عرضه‬ ‫تعداد بازیگران و البته بازیگران‬ ‫مهران احمدی که زمانی در سریال های سیمای خانواده او را می دیدیم حاال با توانایی هایش پای ثابت‬ ‫م��ی دارد که ی��اداور فیلم های‬ ‫شناخته ش��ده‪ ،‬احتم��اال جزو‬ ‫ن فلسفی شده است‬ ‫فیلم هایی با مضمو ‬ ‫کلیدی سینمای ایران در اغاز‬ ‫رکوردداران ق��رار می گیرد‪ .‬در‬ ‫ارائهدادهاست‪،‬فرامرزقریبیانرادرکناراو‪،‬بازیگریمی داند‬ ‫اینفیلمکهبهقصهقدیمی داراهاوندارهاباپرداختیجدید‬ ‫دهه‪ 90‬میالدی اس��ت‪ ».‬معتمدی ب��ا ظرافت و با تعقیب‬ ‫شخصیت هایمختلففیلمپرسش هاییاساسیازایمان‬ ‫که به رغم توانایی های باال چنان که باید از مهارت هایش‬ ‫می پردازد و از این رهگذر جایزه بهترین چهره پردازی را‬ ‫به معنای مذهبی و ش��خصی را مطرح می کند و به نتیجه‬ ‫استفادهنمی شود‪.‬‬ ‫برایمهردادمیرکیانیازبیست وپنجمینجشنوارهفیلمفجر‬ ‫اومهتابکرامتیرادراینفیلمایفاگرنقششخصیتی‬ ‫(برای این فیلم و «خون بازی» رخشان بنی اعتماد) به همراه‬ ‫می رساند‪g.‬‬ ‫سینما‪ ،‬مضمون‪ ،‬فلسفه‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مهران احمدی یکی از بازیگران فیل��م «الزایمر» به کارگردانی احمدرضا معتمدی اس��ت‪ .‬در کارنامه‬ ‫بازیگری او حضور در چهار فیلم عبدالرضا کاهانی (ادم‪ ،‬بیست‪ ،‬هیچ و اسب حیوان نجیبی است) و همچنین‬ ‫فیلم هایی مانند «سیزه ‪( »59‬سامان سالور) و «خواب های دنباله دار» (پوران درخشنده) ثبت شده است‪ .‬او‬ ‫این روزها در سریال «تا ثریا» به کارگردانی سیروس مقدم بازی می کند و سرش شلوغ است؛ اما به هر حال‬ ‫توانست در ساعت استراحت با مثلث گفت وگو کند و از خودش و تجربه همکاری با معتمدی بگوید‪.‬‬ ‫اقای معتمدی از جمله کارگردان هایی اس��ت که‬ ‫کمترفیلممی سازد‪،‬ازتجربههمکاریبااودرفیلم‬ ‫«الزایمر»بگویید‪.‬‬ ‫‪l‬همکاری بسیار خوبی بود‪ .‬اقای معتمدی یکی‬ ‫از کارگردان های اهل بینش و دانش اس��ت و با ایشان کار‬ ‫کردن‪،‬فرصتغنیمتیاست‪.‬متنیکهبرایفیلم«الزایمر»به‬ ‫من پیشنهاد کردند‪ ،‬متن خوبی بود‪ .‬من از این تجربه بسیار‬ ‫راضی ام و امیدوارم باز هم تکرار شود‪.‬‬ ‫برخی منتقدان به این مطلب اشاره کرده اند که اقای‬ ‫معتمدی در فیلم هایش یک نگاه خاص فلسفی‬ ‫را دنبال می کند‪ .‬خود او هم در نشست جشنواره‬ ‫فیلم فجر به موضوع هایی مانند سینمای ارزشی‪،‬‬ ‫دینی و معناگرا اشاره کرد‪ .‬ایا در صحبت هایش با‬ ‫بازیگران‪ ،‬در این باره تاکیدی داشت؟‬ ‫‪l‬اگ��ر بخواه��م ب��دون وارد ش��دن ب��ه دیدگاه‬ ‫اقای معتمدی نظر شخصی ام را بگویم‪ ،‬معتقدم که ایشان‬ ‫از یک نگاه فلسفیصرف‪،‬به یک نگاه فلسفی ـ عرفانی در‬ ‫فیلم«الزایمر»رسیدودرنگاهیعرفانیکهفیلمانرادنبال‬ ‫می کند‪ ،‬به شدت پایمردی می کند‪ .‬اقای معتمدی درباره‬ ‫باوروایماندرانسانبهمعنایاخصکلمهحرفمی زندکه‬ ‫این می تواند جنبه مذهبی داشته باشد و همچنین می تواند‬ ‫به عنوان یک موجودی به نام انسان باشد که می تواند باور‬ ‫و ایمان در او وجود داشته باشد‪ .‬این نگاه‪ ،‬نگاهی عرفانی‬ ‫است‪.‬‬ ‫ایا کارگردان از شما به عنوان بازیگر‪ ،‬درخواستی‬ ‫برای اجرای این نگاه داشت؟‬ ‫‪l‬درباره تحلیل هایی ک��ه در زم��ان دورخوانی و‬ ‫پیش تولید داشتیم‪ ،‬بارها صحبت کردیم و هدف گذاری‬ ‫فیلم مشخص بود‪ .‬قرار نبود شخصیت هایی که انها را در‬ ‫فیلم بازی کردیم‪ ،‬ادم های خیلی روش��نفکر و پربینشی‬ ‫باشند‪ ،‬بلکه قرار بود ادم هایی واقعی و شبیه زندگی باشیم‬ ‫تا در نهایت‪ ،‬تالش ما و قصه زندگی ما به این منتج ش��ود‬ ‫که تماشاگر به یک باور و ایمانی درباره درونمایه و پیرنگ‬ ‫اصلیفیلمبرسد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫قرار نبود روشنفکر باشیم‬ ‫فرهنگ‬ ‫گفت وگو با مهران احمدی درباره تجربه همکاری در الزایمر‬ ‫اقای معتمدی در نشست خبری جشنواره فجر با‬ ‫حضور شما گفت که به فرم اعتقاد دارد و ساختار‬ ‫برایبهنتیجهرسیدنمضمونمهماست‪.‬اینمساله‬ ‫درکارشمابه عنوانبازیگرچهتاثیریداشت؟‬ ‫منزیادبهاینمسائلتوجهنمی کنم‪.‬منبهچیزیکه‬ ‫کارگردانمی خواهد‪،‬جامهعملمی پوشانم‪.‬منهمیشهودر‬ ‫هرفیلمی تالشمی کنمتاخودمراهرچهبیشترشبیهزندگی‬ ‫کنم و هدفم این است که در فیلم ها بیشتر به زندگی و یک‬ ‫موجودزندهقابلباوروقانع کنندهبرایتماشاگرتبدیلشوم‪.‬‬ ‫من در حال حاضر به فرم و این گونه مباحث که در حوزه‬ ‫کارگردانی است‪ ،‬زیاد اشراف ندارم و فعال هم نمی خواهم‬ ‫اشرافداشتهباشمومی خواهمبهکارخودمبیشترفکرکنم‪.‬‬ ‫ش��ما هم در جایی گفته اید ک��ه «الزایمر» بدون‬ ‫ادا و اطوارهای س��ینمای گیشه پسند مخاطب را‬ ‫جذب می کند‪ .‬منظورتان به شکل مشخص کدام‬ ‫ویژگی هایاینفیلمبودهاست؟‬ ‫‪l‬وقتی خانم مهتاب کرامتی ب��ه یک فیلم می اید‪،‬‬ ‫معموال چهره او برای کارگردان مهم است‪ .‬در صورتی که‬ ‫وقتیبهفیلم«الزایمر»ودکوپاژاننگاهمی کنید‪،‬می بینیدکه‬ ‫لنز کلوزاپ بسیار کم استفاده شده یا حرکت های عجیب‬ ‫س��ینمایی در این فیلم به غایت کم دیده می شود‪ .‬بیشتر‬ ‫لنزهایاینفیلم‪ 35،50‬وحتی‪ 12‬بود‪.‬منبهاقایمعتمدی‬ ‫گفتم‪ ،‬شما اقای قریبیان با ان نگاه پرنفوذ و خانم کرامتی را‬ ‫بهاینفیلماورده اید‪،‬ولیلنزهاییکهازانهااستفادهمی کنید‪،‬‬ ‫از صورت این بازیگران دور اس��ت‪ ،‬چرا؟ او دلیل خوبی‬ ‫برای من اورد و گفت که این فیلم‪ ،‬فیلم شخصیت نیست‪،‬‬ ‫فیلمروابط‪،‬اتمسفرو فضاست‪ .‬بنابراینبایدفضایحاکم‬ ‫بیناینشخصیت هارابرایتماشاگرمشهودکنیم‪،‬نهاینکه‬ ‫شخصیتیرابرجستهکنیم‪.‬وقتیمنفیلمرادیدم‪،‬فهمیدم‬ ‫این تعبیر چقدر درست و بجا استفاده شده و به کار بردن از‬ ‫انلنزهاچقدرخوببودهاست‪.‬‬ ‫منظورتان را درباره ادا و اطوار گیش��ه ای توضیح‬ ‫دادید‪ ،‬اما کدام ویژگی های فیلم «الزایمر» باعث‬ ‫می شودتماشاگربرایدیدنفیلمجذبشود؟‬ ‫‪l‬مناینفیلمرادرسینمااریکهبا‪ 700‬تماشاگردیدم‪،‬‬ ‫حتی یک نفر هم تا پایان فیلم از جای خود بلند نشد و این‬ ‫یعنی‪،‬فیلمتماشاگرراسرجایخودمی نشاندوتماشاگرتا‬ ‫اخرینلحظهفیلم‪،‬هم نفسوهم گامبااناست‪.‬همینباعث‬ ‫می شود‪ ،‬بگویم این فیلم تماشاگر را نگه خواهد داشت؛ به‬ ‫شرط اینکه مردم بلیت بخرند و به سینما وارد شوند‪ .‬بعد از‬ ‫ان‪،‬فیلمکارخودراخواهدکرد‪.‬‬ ‫با توجه به شرایط کنونی س��ینمای ایران‪ ،‬چقدر‬ ‫عرصه برای تولید فیلم هایی مانند «الزایمر» اماده‬ ‫است؟‬ ‫‪l‬بهتر است فعال درباره سینمای ایران حرف نزنیم‪،‬‬ ‫چونحرفزدندربارهاقتصاددرسینمایایران‪،‬کاریعبث‬ ‫و پوچ است‪ .‬اگر از استثناها بگذرید‪ ،‬فیلمی مانند «الزایمر»‬ ‫پولتبلیغاتشراهمدرنمی اورد‪.‬امیدوارماتفاقخوبیبیفتد‪.‬‬ ‫وقتیمنمی بینمفیلم های«اینجابدونمن»یا«جدایینادراز‬ ‫سیمین» فروش خوبی دارند‪ ،‬خوشحال می شوم‪ .‬امیدوارم‬ ‫تماشاگرقدر«الزایمر»راهمبداندوگیشهانپرشود‪.‬‬ ‫مهران احمدی در س��ال های گذش��ته بیشتر در‬ ‫سریال های تلویزیونی خانوادگی حضور داشت‪،‬‬ ‫اما از مقطعی به بعد با کارگردان های صاحب ایده‬ ‫مانند کاهانی‪ ،‬معتمدی و سالور کار کرد‪ .‬این دو‬ ‫مهراناحمدیباهمچهتفاوتیدارند؟‬ ‫‪l‬انمهراناحمدی‪،‬مهراناحمدیفقیریبودکهباید‬ ‫پولدانشگاهشرادرمی اوردوکارحرفه ایبلدنبود‪،‬بهجز‬ ‫اینکهدرسریال هایتلویزیونیبازیکند؛امااالنوضعیت‬ ‫مهران احمدی بهتر شده است‪ ،‬خیلی پولدار نیست و فقیر‬ ‫همنیست‪،‬ولیمی تواندفیلم هاراانتخابکند‪g.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫احمدرضا معتمدی‬ ‫انگار فیلم نمی سازد‬ ‫که فیلمی ساخته ‪،‬‬ ‫مخاطب را سرگرم‬ ‫یا به چیزی اعتراض‬ ‫کرده باشد‪ .‬مدیوم‬ ‫سینما برای او‬ ‫بیشتر ابزاری است‬ ‫تا دیدگاه های‬ ‫فلسفی اش را با ان‬ ‫تبیین کند‬ ‫وقتی فالسفه با یک فیلم گریه می کنند‬ ‫فرهنگ‬ ‫نگاهی به درونمایه «الزایمر» از دید اهالی فلسفه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪4‬‬ ‫احمدرض��ا معتمدی که تحصیالت عالیه را در رش��ته فلس��فه گذرانده و به نوعی با نگاه��ی فراتر از هنر‬ ‫به س��ینما می نگرد‪ ،‬طبق عادتش فیلم خود را پیش از اکران عمومی برای گروهی از اس��تادان و پژوهشگران‬ ‫فلسفه به نمایش گذاش��ت و با انان در این زمینه به گفت وگو نشس��ت‪ .‬در این نشست که می توان گفت برای‬ ‫تحلیل یک فیلم س��ینمایی در ایران تقریبا بی سابقه بوده‪ ،‬استادانی چون دکتر غالمحس��ین ابراهیمی دینانی‪،‬‬ ‫حجت االس�لام دکتر علی اکبر صادقی رش��اد‪ ،‬دکتر حمیدرضا ایت اللهی‪ ،‬دکتر بی��ژن عبدالکریمی‪ ،‬دکتر‬ ‫نصراهلل حکمت‪ ،‬دکتر ابراهیم فیاض‪ ،‬دکتر اکبر جباری‪ ،‬دکتر حس��ن بلخاری‪ ،‬دکتر صالح بک‪ ،‬دکتر ضیغمی‬ ‫دکتر بهروز فرنو‪ ،‬دکتر محمد رعایت‪ ،‬دکتر رستگاری‪ ،‬دکتر ردایی و دکتر حمیدیه حضور داشتند‪.‬‬ ‫معتمدی در ابتدای این مباحثه گفت‪« :‬افس��وس‪،‬‬ ‫این سی وچند سالی که از دست دادیم می توانستیم در‬ ‫نقطه بسیار مستحکم تری در ارتباط با هنر باشیم‪ .‬انقالب‬ ‫ما انقالب فرهنگی بود‪ ،‬اما نتوانس��تیم کشف کنیم که‬ ‫چگونه از طریق زبان با جهان ارتباط برقرار کنیم؛ انقالبی‬ ‫که متکی به دین اس��ت و با این دیدگاه به عرصه جهان‬ ‫امروز پا گذاشت‪ ،‬در ادامه دید که بسیاری از این اهداف‬ ‫فراموش شده است‪ .‬متاس��فانه مورخان هنر‪ ،‬هنری را‬ ‫دینی تلقی می کنند که مضمون ان دینی باشد؛ در حالی‬ ‫که اساس��ا هنر فرم و صورت و زبان است و ما باید یاد‬ ‫بگیریم که چگونه یک محتوا را در فرم بریزیم‪.‬‬ ‫به قولهگلهنر یا سنگ است یا رنگ است یاونگ‪،‬‬ ‫یعنی یکی از این س��ه تاس��ت‪ ،‬یعنی با سنگ مجسمه‬ ‫درست می کنند و معماری می کنند‪ ،‬با رنگ و نور سینما‬ ‫درست می شود و با ونگ موسیقی و بقیه هنرهای دیگر‪.‬‬ ‫قفل این رسانه ملی و سینمای ما کجاست؟ ان کسی که‬ ‫ل بر این رسانه‬ ‫کلیدها را در اختیار دارد باز خود نیز قف ‬ ‫می زند و ما فکر می کنیم قفل ها را یکی دیگر زده و کلیدها‬ ‫دست دیگری است‪ .‬متاسفانه ما گرایش پیدا کردیم به‬ ‫سمت مضمون‪ .‬فکر می کنیم اگر یک قصه دینی انتخاب‬ ‫کنیم البد هنرمان دینی می شود‪ .‬اصال در اثر هنری علت‬ ‫‪62‬‬ ‫غایی نباید ظهور داشته باشد‪ .‬پیام و مضمون‪ ،‬اگر در اثر‬ ‫هنری دیده شود ابطال اثر هنری است‪ .‬حاال چگونه است‬ ‫که ما برای کار دینی می رویم مستقیما سراغ قصه قرانی‪،‬‬ ‫در حالی که خود قران را فراموش کردیم که خود قران‬ ‫تبدیل یافته ان لوح محفوظ اس��ت‪« .‬الم‪ ،‬ذلک الکتاب‬ ‫ال ریب فیه» ان کتاب ریخته ش��ود در این صورت ها و‬ ‫فرم ها و ما توجه نمی کنیم و مس��تقیما سراغ این مقوله‬ ‫می رویم‪ .‬یک عده هم در سینما و در جریان روشنفکری‬ ‫سراغ ساختارها و زبان هایی رفتند که زبان هنر بود و به‬ ‫نظر من این کار خطرناک تری است که صورت گرفت‪.‬‬ ‫مثال انتخاب زبان نئورئالیسم برای محتویات دینی ما‪،‬‬ ‫یعنی رئالیسم جدیدی که برمبنای پدیدارگرایی استوار‬ ‫شده و بیاییم برای ان لحظه های دیداری انتخاب کنیم‪،‬‬ ‫یعنی درست نقطه مقابل و چگونه می شود از راه کج به‬ ‫منزل رسید؟ نمی دانم‪».‬‬ ‫الزایمر نمایانگر ایمان به امر غایب است‬ ‫اکبر جباری‪ ،‬استاد فلسفه اسالمی و عرفان نظری‬ ‫دانشگاه نیز در سخنانی اظهار کرد‪ :‬کانت می گفت‪ «:‬من‬ ‫عقل را محدود کردم تا جایی ب��رای ایمان باز کنم‪ ».‬ایا‬ ‫کانت به تعبیر نیچه ریاکارانه چنین سخنی گفته است یا‬ ‫نه‪ ،‬سخنی دیگر است؟ انچه مسلم است عقل در بسط‬ ‫تاریخی خود خالف مدعای کانت را بر کرسی نشاند‪ .‬اما‬ ‫چگونه عقل دایره ایمان را تنگ می سازد؟ حقیقت ایمان‬ ‫چیست و متعلق ان کدام است؟ اینها پرسش هایی است‬ ‫که سعی خواهم کرد با نگاهی به فیلم «الزایمر» ساخته‬ ‫احمدرضا معتم��دی بدان ها بپردازم‪ .‬فیل��م «الزایمر»‬ ‫فیلمی اس��ت ذو بطون که می تواند از یک سو با داستان‬ ‫روان و سرراست خود‪ ،‬مخاطبان عام را راضی نگاه دارد‬ ‫و از سوی دیگر با الیه های عمیق تامل برانگیز‪ ،‬مخاطب‬ ‫خاص را به وجد اورد‪ .‬اما در هر صورت‪ ،‬همه مخاطبان‬ ‫را به پرسشی عمیق درباب «ایمان» فرا می خواند‪ .‬الزایمر‬ ‫فیلمی است در ستایش ایمان‪ ،‬پیش از ورود به «الزایمر»‬ ‫کمی درباب سینمای معتمدی می بایست سخن بگویم‪.‬‬ ‫ب��رای م��ن س��ینمای معتم��دی‪ ،‬س��ینمای‬ ‫«ضداغ��وا» ( ‪ )Anti seduction‬و «ض��د واک��رده»‬ ‫(‪ )Anti simulations‬است‪ .‬انها که با زبان «بودریار» اشنا‬ ‫هستند می دانند که «اغواگری» و «واکردگی» پیوند وثیقی‬ ‫با رسانه دارند‪ .‬رسانه در ذات خود هم اغواگر است و‬ ‫هم واکرده‪ .‬اغواگری و واکردگی دو تقدیر ش��هروند‬ ‫رسانه ای در عصر پایان س��وبژکتیویته است‪ .‬شهروند‬ ‫رسانه درون اغوای رسانه ای بدل به واکرده ای می شود که‬ ‫خلسه بی پایا ن هالیوودی برایش بهترین تسکین و سکینه‬ ‫ی هالیوودی‬ ‫خواهد بود‪ .‬تماشای یک فیلم باشکوه تکنیک ‬ ‫چنان خلسه ای را ایجاد می کند که تنها تماشای مجدد‬ ‫ی دیگر از همان سینما می تواند خماری این خلسه را‬ ‫فیلم ‬ ‫امتداد دهد‪ .‬این دور بی پایان اغواگری در واکردگی انسان‬ ‫رسانه ای هالیوودی‪ ،‬امکان تحقق می یابد‪.‬‬ ‫اما سینمای معتمدی نه اغواگرانه است و نه واکرده‪.‬‬ ‫اغواگرانه نیس��ت برای انک��ه در دام تکنیک نمی افتد‬ ‫و چون اغوازده تکنیک نیس��ت مخاط��ب را نیز اغوا‬ ‫نمی کند‪ .‬مخاطب سینمای معتمدی از پس تکنیک های‬ ‫سینما می تواند با حقیقت مواجهه داشته باشد از جنس‬ ‫«حضور»‪ .‬تکنیک در سینمای معتمدی برخالف سینمای‬ ‫کسانی مانند «کیارستمی» حذف نمی شود‪ ،‬بل انکشاف‬ ‫حقیق��ت را پیش م��ی اورد‪ ،‬تکنیک در ظ��ل «هنر» به‬ ‫انکشاف حقیقت منجر می شود‪.‬‬ ‫سینمای معتمدی واکرده نیست‪ .‬چنان که می دانیم‬ ‫واکرده در تفکر بودریار‪ ،‬فروپاشی مرز میان حقیقت و‬ ‫ناحقیقت است‪ .‬انجا که مرزهای حقیقت و ناحقیقت‬ ‫در هم فرو می روند‪ ،‬انچه رخ می نماید واکردگی است‪.‬‬ ‫واکرده‪ ،‬انسانی است که در غیاب معنا‪ ،‬عالئمی از معنا را‬ ‫در خود تولید می کند و به نمایش می گذارد‪ .‬عالم رسانه‪،‬‬ ‫واقعیت زیست جهان عالم حقیقتی را محو می کند و در‬ ‫این محو ش��ده به واقع چیز دیگری محو می شود و ان‬ ‫«معنا» است‪ .‬عالم رسانه عالم فروپاشی معناست‪.‬‬ ‫ژان بودریار در این باره می نویسد‪« :‬ما در دنیایی به‬ ‫سر می بریم که در ان اطالعاتی هرچه بیش تر و معنایی‬ ‫هرچه کمتر وجود دارد‪ ».‬عالم رسانه با انفجار اطالعات‬ ‫به جای تولید معنا در پدید امدن این نیس��ت انگاری‬ ‫معنا گام برمی دارد‪ .‬همه چیز در رسانه بدل به نمایشی‬ ‫می شود‪ ،‬اما سینمای معتمدی از یک سو با تعمیق معنا‬ ‫به بازیگران خود (ش��اید انتخاب بازیگران فیلم هایش‬ ‫به عنوان بهترین بازیگر از سوی جش��نواره بدین معنا‬ ‫داللت داشته باشد) و از س��وی دیگر انتقال این معنا به‬ ‫مخاطب سعی در برهم زدن ارامش وضع واکردگی دارد‬ ‫که محصول اغواگری عصر رسانه است‪.‬‬ ‫س��ینمای معتمدی بدین معنا ضد رس��انه است‪،‬‬ ‫چراکه پس از تماشای فیلم او به دنبال سینما نمی رویم‪.‬‬ ‫بلکه به دنبال معنایی می رویم ک��ه فیلم معتمدی در ما‬ ‫بذرش را کاشته است‪ .‬شاید سخن اندره ژید مصداق این‬ ‫نصراهلل حکمت‪:‬‬ ‫هنگامتماشایفیلمبارهاگریه‬ ‫کردم‪.‬مدت هابودچنینفیلمی‬ ‫ ندیده بودم‪ .‬من به حال نسلی‬ ‫گریستمکهدرقحطسالیباور‬ ‫و ایمان فرومانده است و چه‬ ‫مسئولیتسنگینیدارندکسانی‬ ‫کهبهنحویباگمشدهایننسل‬ ‫در ارتباطند و نشانه هایی از ان‬ ‫دارند‪ .‬به حال نسلی گریستم که‬ ‫چیزی را گم کرده اند و نمی دانند‬ ‫نزد چه کسی باید ان را بجویند‪.‬‬ ‫ما روایت گرانی برای‬ ‫نسل امروز نداریم‬ ‫فرهنگ‬ ‫هنر دینی چیست؟‬ ‫علی اکبر صادقی رشاد‪ ،‬استاد فلسفه و کالم حوزه‬ ‫و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیش��ه اسالمی دیگر‬ ‫سخنران نشست بود که گفت‪ :‬درباره اینکه معیار علم‬ ‫دینی و هنر دینی چیست بحث های زیادی شده است‪.‬‬ ‫در یک تبیین با الگوی فلسفه اس�لامی یا ارسطویی ما‬ ‫می توانیم هویت یا ماهیت یک اث��ر را به علل اربعه ان‬ ‫برگردانیم‪ .‬مثال بگوییم درصورتی که علت غایی یک‬ ‫دانش دین باشد‪ ،‬ان دانش علم دینی می شود‪ ،‬یا وقتی‬ ‫غایت یک دانش‪ ،‬غایات دینی بود ان علم دینی است‪ ،‬یا‬ ‫ماده علم از دین اخذ شده باشد‪ ،‬مثال گزاره های علمی را‬ ‫از ایات و روایات به دست اورده باشیم یا احیانا صورت‬ ‫و سامانه و ساختار ان متاثر از دین باشد‪.‬‬ ‫در اثر هن��ری ممکن اس��ت اینگونه باش��د که‬ ‫بگوییم کارگردان‪ ،‬نویسنده و سایر عوامل نقش همان‬ ‫بنّا را دارند که تصور می شود علت فاعلی بنّایی است‬ ‫که اج��ر روی اجر می گذارد‪ ،‬در حال��ی که او علت‬ ‫فاعلی نیس��ت‪ .‬نظریه دیگری که فلس��فی است و ما‬ ‫هم قبول داریم‪ ،‬این اس��ت که اصوال عمل جاویدان‬ ‫است‪ .‬عمل باقی است و تجسم پیدا می کند و ادمی با‬ ‫عمل خود در این دنیا و ان دنیا محشور می شود‪ ،‬عمل‬ ‫هم در گرو نیت است‪ .‬ماهیت عمل را نیت می سازد‪.‬‬ ‫بارها با این فیلم گریستم‬ ‫نصراهلل حکمت‪ ،‬اس��تاد گروه فلس��فه دانشگاه‬ ‫شهید بهشتی و مدرس فلسفه اسالمی و عرفان نظری‪،‬‬ ‫دیگر فلسفه پژوه حاضر بود که گفت‪ :‬احساس خودم‬ ‫در مورد فیلم را ابتدا با دو بیت ش��عر بیان می کنم‪ :‬باور‬ ‫نمی کنیم که خورشید مرده است‪ /‬ما را به دست سردی‬ ‫شب ها سپرده است‬ ‫مرگ تو را به کوچه کسی جار می زند ‪ /‬بازار شهر‬ ‫از غم تو زار می زند‬ ‫به اقای معتم��دی عرض کردم هنگام تماش��ای‬ ‫فیلم بارها گریه کردم‪ .‬مدت ها بود چنین فیلمی ندیده‬ ‫بودم‪ .‬من به حال نسلی گریستم که در قحطسالی باور‬ ‫و ایمان فرومانده است و چه مسئولیت سنگینی دارند‬ ‫کسانی که به نحوی با گمش��ده این نسل در ارتباطند و‬ ‫نشانه هایی از ان دارند‪ .‬این دخترک (دختر اسیه) را در‬ ‫این فیلم دیدم و به حال نسلی گریستم که چیزی را گم‬ ‫کرده اند و نمی دانند نزد چه کسی باید ان را بجویند‪ .‬ما‬ ‫روایت گرانی برای نسل امروز نداریم‪.‬‬ ‫من از اثار ابن عربی مطلب��ی را دریافتم که ما با‬ ‫ورود به اخرالزمان‪ ،‬وارد دوره ای شده ایم که می توان‬ ‫نامش را ش��ب تاری��ک تاریخ گذاش��ت‪ .‬روزی که‬ ‫پیامبر (ص) به یارانش گفت «انقطعت النبوه بعدی»‬ ‫دل یارانش فروریخت‪ .‬وحشت کردند که یعنی خدا‬ ‫ما را به حال خود وا می نهد؟ البته پیامبر (ص) به انها‬ ‫ارامش داد و گفت اگر راه پیامبری منقطع می ش��ود‪،‬‬ ‫راه دیگری مفتوح می شود که انسان ها به خدا متصل‬ ‫می ش��وند‪ .‬به هرحال ما اکنون در میانه ش��ب تاریخ‬ ‫هستیم‪ ،‬اگر نگوییم در انتهای انیم‪ .‬هنر شب تاریخ‪،‬‬ ‫هنر شنیداری است‪ ،‬چون در تاریکی نمی توان دید‪.‬‬ ‫اق��ای معتمدی از ق��ول هگل گفت ک��ه در تاریکی‬ ‫نه س��نگ می بینیم و نه رنگ؛ ام��ا می توانیم ونگ را‬ ‫بش��نویم‪ .‬هنر این فیلم هم این بود که توانس��ته بود‬ ‫دیدارها را به شنیدار تبدیل کند و ما در تاریکی ان را‬ ‫بشنویم و ان یک کلمه‪ ،‬باور و ایمانی است که ما در‬ ‫این روزگار قحطس��الی بدان نیازمندیم‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫معنا باشد وقتی می گفت‪« :‬وقتی مرا خواندی رهایم کن‪».‬‬ ‫با چنین افقی از سینمای معتمدی به تماشای «الزایمر»‬ ‫می نشینیم‪ .‬اسیه بعد از گذشت بیس��ت سال از فقدان‬ ‫همسرش (امیر قاسم) هنوز به زنده بودن او ایمان دارد‬ ‫و دیگران که شامل حاج نعیم (برادر همسر) و محمود‬ ‫برادر اسیه است‪ ،‬مرگ امیر قاسم را پذیرفته اند‪.‬‬ ‫الزایمر در کش��اکش ایمان ی��ک زن و بی باوری‬ ‫دیگران‪ ،‬در حقیقت دیالکتیک امر غایب و غیب محض‬ ‫را پیش می ب��رد‪ .‬اما غایب و ایمان ی��ا بی ایمان بدان در‬ ‫گذر زمان و توالی ان امکان تحقق می یابد و باید زمانی‬ ‫از غیاب یک چیز بگذرد تا ایمان و بی ایمانی به وجود‬ ‫ان معنا بیابد‪ .‬بیست سال فقدان یک انسان زمان مناسبی‬ ‫برای محک ایمان و بی ایمانی است‪.‬‬ ‫از ای��ن رو زم��ان‪ ،‬در ش��کل گیری باور بس��یار‬ ‫حائز اهمیت است‪ .‬قائالن به مرگ تنها حجت شان برای‬ ‫باور به این فقدان‪ ،‬زمان است‪ .‬ما در گذر زمان همانگونه‬ ‫که به محسوسات انس می گیرم‪ ،‬همانگونه نیز از مغیبات‬ ‫دور می شویم‪ .‬ذات ایمان به امر غیبی‪ ،‬در گذر زمان خود‬ ‫را نشان می دهد‪ .‬ایمان به امر غیبی یا امر غایب‪ ،‬با زمان‬ ‫و در زمان است که رخ می نماید‪ .‬اما ایمان به امر غیبی‪،‬‬ ‫به موازات و در کنار ایمان به غیب محض پیش می رود‪.‬‬ ‫انچه ایمان به غیب محض را در الزایمر پیش می کشد‪،‬‬ ‫«الزمانی» و «المکانی» داستان است‪ .‬غیب محض فراتر‬ ‫از زمان و مکان می ایستد و این فراروی از زمان و مکان‬ ‫در الزایمر تاکید می ش��ود‪ .‬زمان داستان نامعین است‪.‬‬ ‫مکان نیز ناشناخته است‪ ،‬سقف خانه ها شبیه به مناطق‬ ‫شمالی است‪ .‬دیوارهای اجری شبیه به مناطق مرکزی و‬ ‫کویری اس��ت‪ .‬اتومبیل نیروی انتظامی‪ ،‬اتومبیل استان‬ ‫است‪ .‬اما کدام استان‪ ،‬معلوم نیست‪.‬‬ ‫این تاکید به الزمانی و المکانی‪ ،‬م��رز ایمان را از‬ ‫«امر غیبی» به «غیب محض» فراتر می برد‪ .‬ایمان به امر‬ ‫غیبی یا امر غایب‪ ،‬در ظل ایم��ان به غیب معنا می یابد‪.‬‬ ‫دیالکتیک امر غیبی و غی��ب محض در محک خوردن‬ ‫ایمان مخاطب ش��اید به وضع مجامع برسد‪ .‬مخاطب‬ ‫الزایمر ایمان خود را محک می زند‪ .‬ایا امیر قاسم زنده‬ ‫است؟ ایا اسیه به درستی امیرقاسم را شناخته است؟ یا‬ ‫ازمایش خون و علم سخن پایانی را می گوید؟ ایا ایمان‬ ‫بر علم (تجربی) غلبه می کند؟‬ ‫جوهر و روح عمل‪ ،‬نیت اس��ت‪ .‬از ای��ن طرف هم‬ ‫بگوییم اگر کس��ی کاری می کند «االعم��ال بالنیات»‬ ‫و بگوییم هر کس��ی چیزی جز عمل و نیت خودش‬ ‫نیست‪ .‬اگر این مجموعه گزاره ها را کنار هم بگذاریم‪،‬‬ ‫معنایش این می شود که نویسنده و کارگردان حقیقتا‬ ‫علت فاعلی اس��ت و نقش بنّ��ا را ن��دارد‪ .‬درواقع‪،‬‬ ‫کارگردان یا نویسنده و حتی عناصر دیگری که نقش‬ ‫ماهیت س��از دارند‪ ،‬عنصر رکنی هستند که ماهیت و‬ ‫هویت اثر را پدید می اورند نه عواملی که ابزارن��د‪.‬‬ ‫بر این مبنا اگر خواستیم بگوییم هنر دینی یا سینمای‬ ‫دینی چیست‪ ،‬باید بگوییم انگاه که یک یا چند یا همه ‬ ‫علل اربعه اثری دینی ب��ود‪ ،‬ان اثر دینی اس��ت‪ .‬اینکه‬ ‫مضمون دینی باشد‪ ،‬می تواند یکی از شاخص ها باشد‪.‬‬ ‫من تصور می کنم چون اثر هن��ری‪ ،‬عمل عامل و فعل‬ ‫فعالی اس��ت که ان را پدید اورده و هنرمند در ان فعل‬ ‫متجلی ش��ده اس��ت‪ ،‬هنر‪ ،‬خود هنرمند است و چون‬ ‫هنرمند در ان هنر متجلی شده‪ ،‬اینجا مساله با داستان بنا و‬ ‫بنّا فرق می کند‪ .‬همانطور که می شود به یک انسان گفت‬ ‫مسلمان است یا کافر و از نظر تفکر ما‪ ،‬کافر و مسلمان‬ ‫دو موجودند و دو گونه انسان اند‪ .‬این حوزه هنری شاید‬ ‫برای شما زندگی باشد‪ ،‬ولی برای من خاطره است و از‬ ‫بدو و قبل از تاس��یس ان و محل قبلی ان تا امروز برای‬ ‫من خاطره است و کم وبیش با دوستان اشنا هستم‪ .‬اما سر‬ ‫اینکه من اینجا حضور پیدا کردم‪ ،‬این است که بگویم‬ ‫اثری که امروز پدید امده و دیگر اثار اقای دکتر معتمدی‪،‬‬ ‫حقیقتا خود اقای معتمدی است که در این اثار متجلی‬ ‫شده‪ .‬یک وقت سفارش می کنند‪ ،‬حتی در ان صورت‬ ‫کارگردان و نویسنده هم ابزار می شود‪ .‬اگر در فیلمی در‬ ‫یک تابوت جنازه ای باشد و فردی نقش جناز ه را بازی‬ ‫کند‪ ،‬گاهی نقش بعضی کارگردان ها و نویس��ندگان به‬ ‫اندازه همان جنازه اس��ت‪ ،‬انگاه که س��فارش پذیرفته‬ ‫می شود‪ ،‬پولی داده اند و دیکته هم کرده اند که گفته اند‬ ‫اینگونه عمل کنید‪ .‬داس��تان او داستان ان کافری است‬ ‫که اذان می گفت و می گفت‪« :‬المسلمون یقولون اشهد‬ ‫ان محمدا رسول اهلل(ص)» مس��لمانان موذن نداشتند‪،‬‬ ‫به یک کافر پول دادند که ب��رود در ماذنه اذان بگوید و‬ ‫او ه��م در ان باال می گفت که مس��لمانان می گویند که‬ ‫«اش��هد ان ال اله اال اهلل»‪ .‬داس��تان بعضی کارگردان ها که‬ ‫براساس بعضی سفارش ها کار می کنند‪ ،‬اینگونه است‪.‬‬ ‫می گویند رئیس سازمان صدا و سیما گفته است اینچنین‬ ‫باشد‪ .‬این درست مثل ان اس��ت که به فردی که نقش‬ ‫جنازه را بازی می کند‪ ،‬گفتند درون تابوت دراز بکش تا‬ ‫بگوییم که تو هم یک نقشی داری‪.‬‬ ‫اما انگاه که یک هنرمند و نویسنده ای یا کارگردانی‬ ‫خود تصمیم می گیرد فیلم بسازد و خودش را متجلی‬ ‫و متبلور کند و بروز بدهد‪ ،‬انگاه فیلم خود اوس��ت و‬ ‫هرچه او باشد‪ ،‬اثر هم همان است‪ .‬این فیلم در حقیقت‬ ‫اقای معتمدی بود که ما تماشا کردیم و همه مختصات‬ ‫اقای معتمدی در این فیلم متبلور بود‪ .‬من ویژگی ها و‬ ‫فضائل فراوان اقای معتمدی را نمی توانم بش��مارم‪ .‬ما‬ ‫عدد معدودی انسان وفادار در عرصه هنر داریم که مرد‬ ‫بودند و بعد از ‪ 30‬سال نشان دادند همچنان مرد هستند‬ ‫و پای هدف و ارمان خود ایستاده اند‪ .‬کالجبل الراسخ‪،‬‬ ‫ذره ای از مسیری که بودند‪ ،‬تغییر مسیر نمی دهند‪ .‬اقای‬ ‫معتمدی همان اقای معتمدی سال ‪ 57‬است و انشاءاهلل‬ ‫دوبار ه ‪ 30‬سال دیگر هم اگر به اینجا بیاییم‪ ،‬باز می گوییم‬ ‫این اقای معتمدی همان اقای معتمدی است‪ .‬ما برای‬ ‫ایش��ان دعا می کنیم خدا انش��اءاهلل به ایشان طول عمر‬ ‫با توفیقات روزاف��زون و لحظه اف��زون عنایت کند و‬ ‫همچنان فیلم فلسفی و فکری بسازند‪ .‬فکر و فیلم باید‬ ‫به هم گره بخورند و کسی می تواند این دو را به هم گره‬ ‫بزند که خود چنین باشد‪ .‬یعنی خود فیلسوف باشد‪ .‬با‬ ‫سفارش نمی شود فیلم فلسفی ساخت‪ .‬حتی فلسفه دان‬ ‫با فیلس��وف فرق می کند‪ .‬الهی دان با متاله فرق می کند‪.‬‬ ‫جامعه ش��ناس با جامعه شناس��ی دان و جامعه شناسی‬ ‫خوانده فرق می کند‪ .‬ممکن است دیالوگ را برای یک‬ ‫فرد بنویسند و او بگوید‪ ،‬ولی نمی داند چه می گوید و‬ ‫طوطی وار چیزی را می گوی��د‪ .‬اما اقای معتمدی خود‬ ‫فیلسوف هستند و فلسفه او در این اثر ارزشمند هنری‬ ‫متبلور شده است‪.‬‬ ‫استخراج و بازنویسی از گزارش تفصیلی پایگاه‬ ‫اطالع رسانی حوزه هنری‬ ‫‪63‬‬ ‫فرصتی برای از دست دادن‬ ‫بهترین نماینده سینمای ایران برای اسکار چگونه انتخاب می شود؟‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫فرهنگ‬ ‫اگر به تاریخچ ه حضور سینمای ایران در اسکار‬ ‫نگاهی بیندازیم‪ ،‬با این واقعیت مواجه می شویم که‬ ‫سینمای ایران نه تنها تاکنون هیچ موفقیتی در بخش‬ ‫اس��کار فیلم خارجی‪ ،‬حتی در س��ال های جهش‬ ‫نالمللیسینمایایراننداشته‪،‬بلکهتاکنونتنهافیلم‬ ‫بی ‬ ‫«بچه های اسمان» ساخت ه مجید مجیدی که در سال‬ ‫‪ 1377‬به عنوان نمایند ه ایران به اکادمی اسکار معرفی‬ ‫ن و فعال اخرین بار در جمع نامزدهای‬ ‫شد‪ ،‬برای اولی ‬ ‫بهتریناسکارغیرانگلیسیزباندرسال‪ 1999‬پذیرفته‬ ‫شد‪ .‬سال ها پیش برای نخستین بار وزارت فرهنگ و‬ ‫هنر وقت در سال ‪ 1356‬فیلم «دایر ه مینا» اثر داریوش‬ ‫مهرجویی را به اکادمی اسکار معرفی کرد و پس از ان‬ ‫فیلم «باد صبا» ساخته البر الموریس به عنوان نماینده‬ ‫ایران در س��ال ‪ 57‬راهی اسکار شد‪ .‬با وقوع انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬سینمای ایران به مدت‪ 16‬سال نماینده ای به‬ ‫اسکار معرفی نکرد تا سال‪ 1373‬که فیلم «زیر درختان‬ ‫زیتون» ساخت ه عباس کیارستمی معرفی شد و سپس‬ ‫در س��ال ‪« 1374‬بادکنک سفید» به کارگردانی جعفر‬ ‫پناهی‪.‬سال‪ 75‬همب هدلیلسیاست هایامریکادرقبال‬ ‫کشورمان فیلمی معرفی نشد‪ ،‬سال‪« 76‬گبه» محسن‬ ‫مخملباف‪« 77 ،‬بچه های اس��مان» مجید مجیدی‪،‬‬ ‫‪« 78‬رنگ خدا» مجید مجیدی‪« 79،‬زمانی برای مستی‬ ‫اس��ب ها» بهمن قبادی‪« 80 ،‬باران» مجید مجیدی‪،‬‬ ‫‪« 81‬من ترانه ‪ 15‬س��ال دارم» رس��ول صدرعاملی‪،‬‬ ‫ ‪« 82‬نفس عمیق» پرویز شهبازی‏‪« 83 ،‬الک پشت ها‬ ‫هم پرواز می کنند» بهمن قبادی‪« 84،‬خیلی دور خیلی‬ ‫نزدیک» رضا میرکریمی‪« 85،‬کافه ترانزیت» کامبوزیا‬ ‫پرت��وی‪« 86 ،‬میم مثل م��ادر» رس��ول مالقلی پور‪،‬‬ ‫‪« 87‬اواز گنجش��ک ها» مجید مجیدی‪« 88 ،‬درباره‬ ‫الی» اصغر فرهادی و‪« 89‬بدرود بغداد» مهدی نادری‬ ‫معرفیشدند‪.‬‬ ‫برای امس��ال هم تا ‪ 9‬مهرماه فرصت داریم تا‬ ‫نماینده سینمای ایران را برای بررسی جهت انتخاب‬ ‫فیلم های بخش خارجی اسکار معرفی کنیم‪ ،‬اما انچه‬ ‫در این بین به موضوعی حل نشدنی تبدیل شده‪ ،‬این‬ ‫است که سا زو کار و معیارهای انتخاب نماینده ایران‬ ‫برای این رویداد جهانی هر ساله چیست؟ واقعیت‬ ‫این است که ما در ‪ 34‬سال گذشته ‪ 18‬فیلم به اکادمی ‬ ‫اسکار معرفی کرده ایم و هر بار این انتخاب بر اساس‬ ‫تصمیم های م��وردی و برمبنای خرد جمعی هیاتی‬ ‫صورت گرفته است‪ .‬امسال هم مدیرکل ادار ه نظارت‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪64‬‬ ‫و ارزشیابی معاونت سینمایی گفته که نماینده سینمای‬ ‫ایران توسط بنیاد سینمایی فارابی انتخاب می شود و سال‬ ‫گذشته به خاطر کنار کش��یدن خان ه سینما از حضور در‬ ‫گروه معرفی کننده فیلم بوده که کارها به عقب افتاده و در‬ ‫اخرین روزها نمایند ه ایران معرفی شده است‪ ،‬اما امسال‬ ‫اینانتخابزیرنظرمعاونتسینماییوتوسطبنیادفارابی‬ ‫طی همکاری نزدیکی که با صنوف اصلی سینما خواهد‬ ‫داشت‪ ،‬انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫ایا این واقعیت که ما به رغ��م حضور چند دهه ای‬ ‫خود به اندازه برخی دیگر از کش��ورهای اس��یایی و از‬ ‫جمله شبه قاره هند هم نتوانس��ته ایم باوجود سینمای‬ ‫پراقبالمان در جش��نواره های خارجی موفقیت کسب‬ ‫کنیم‪ ،‬نباید ما را به این اندیش��ه وادارد که برای رویداد‬ ‫هنری بین المللی در این سطح به ساز و کاری مدون نیاز‬ ‫داریم تا ولو به فرض موفق نبودن فیلم های معرفی شده‬ ‫در اسکار‪ ،‬از این منظر مطمئن باشیم که بنیه سینمای ایران‬ ‫نتوانسته در این فستیوال جهانی موفق باشد؟ به راستی‬ ‫چرا امس��ال همگان از ارجحیت معرفی «جدایی نادر‬ ‫از سیمین» حرف می زنند و کسی از لزوم بررسی سایر‬ ‫فیلم ها همچون «الزایمر» و «اینجا بدون من» و در نتیجه‬ ‫ان بهترین انتخاب – ولو اینکه «جدایی نادر از سیمین»‬ ‫باشد ‪ -‬سخن نمی گوید؟ هرچند موفقیت و مهم تر از ان‪،‬‬ ‫حضور بین المللی یک فیلم در عرصه خارجی شانس ان‬ ‫را در اقبال اکادمی اسکار افزایش می دهد و به هر حال‬ ‫پخش بین المللی خوب و تبلیغات رسانه ای کارساز هم‬ ‫جزوی از این هنر – صنعت اس��ت که دست اندرکاران‬ ‫یک فیلم باید به ان توجه و اهتمام ویژه داشته باشند‪ ،‬اما‬ ‫مگر سایر فیلم های معرفی شده در سال های پیش که جز‬ ‫یکی از انها‪ ،‬اصال در زمره فیلم های بخش مسابقه پذیرفته‬ ‫نش��دند‪ ،‬اغلب موفقیت های نسبی در بخش بین الملل‬ ‫جش��نواره فیلم فجر و حتی در جشنواره های خارجی‬ ‫نداشتند؟ مگر «درباره الی» فرهادی کم حضور موفقی در‬ ‫عرص ه داخلی و خارجی داشت؟ بعد از «رابرت دنیرو»‬ ‫و «مایکل مور»‪« ،‬امیر کاستاریکا» نیز از فرهادی به خاطر‬ ‫ساخت این فیلم برای حضور در جشنواره ای خارجی‬ ‫شخصا دعوت کرد‪ .‬کمپانی ممنتو فیلمز که اکران عمومی‬ ‫این فیلم را در فرانس��ه برعهده داش��ت‪ ،‬با تبلیغ وسیع‬ ‫شهری‪ ،‬فیلم را در ‪ 50‬سینمای فرانسه به نمایش گذاشته‬ ‫بود‪« .‬درباره الی» در جشنواره های فیلم هنگ کنگ ‪ ،‬ترایبکا‬ ‫امریکا‪ ،‬سینمای باز بلژیک‪ ،‬سیاتل امریکا‪ ،‬ترانسیلوانیا‬ ‫رومانی‪ ،‬کارلووی واری چک‪ ،‬ملبورن استرالیا ‪ ،‬تراورس‬ ‫سیتی امریکا‪ ،‬لوکارنو‪ ،‬کلمبیا‪ fsff ،‬مونیخ‪ ،‬فئوکوکا ژاپن‪،‬‬ ‫دورو پرتغال‪ ،‬هلسینکی فنالند و‪ ...‬به نمایش درامد‬ ‫و از جمل��ه جوایز بین الملل��ی ان به جایز ه بهترین‬ ‫فیلم بلند جشنواره کراال هندوستان‪ ،‬خرس نقره ای‬ ‫بهترین کارگردانی جشنواره برلین‪ ،‬بهترین فیلم بلند‬ ‫در جشنوار ه ترابیکا و همچنین جایز ه نتپک (شبکه ‬ ‫توسعه سینمای اسیا) در جشنواره بریسبان استرالیا‬ ‫می توان اش��اره کرد‪ .‬پس چرا حتی توسط اکادمی‬ ‫ اس��کار برای حضور در رقابت فیلم های خارجی‬ ‫غیر انگلیسی زبان انتخاب نشد؟ و پرسش متعاقب‬ ‫اینکه با این وجود صرف حضور موفق بین المللی‬ ‫فیلم جدید فرهادی می تواند تاییدی برای پیش بینی‬ ‫موفقیت ان در اسکار امسال باشد؟‬ ‫البته این پش��ت بام یک طرف دیگر هم دارد و‬ ‫ان اینکه شاید با دیدگاهی مشابه این یا بدون در نظر‬ ‫گرفتنکلیتماجرابودکهسالگذشته‪،‬فیلمی ازایران‬ ‫به اکادمی اسکار معرفی شد – «بدرود بغداد» ساخته‬ ‫مهدی نادری – که حتی برای مخاطب ایرانی هم نام‬ ‫فیلم و کارگردان ان اشنا نیست و جالب اینکه تاکنون‬ ‫هم اکران نشده است‪ .‬پس هیات انتخاب سال گذشته‬ ‫با چه اس��تداللی این فیلم را انتخاب کرد؟ ایا صرفا‬ ‫به دلیل ارتباط ان با جنگ های خاورمیانه و خارجی‬ ‫بودن زبانش؟ شاید هیات انتخاب پارسال حتی به این‬ ‫موضوع توجه نداشت که فیلم ما قرار است در بخش‬ ‫غیرانگلیسی زبان رقابت کند و انگلیسی زبان بودن‬ ‫ان می تواند سهمیه ما را از اساس از گردونه انتخاب‬ ‫کنار بگذارد‪ .‬چه بس��ا اینکه اعضای هیات انتخاب‬ ‫اصال اگاهی نداشتند که شرط پذیرش فیلم از سوی‬ ‫اکادمی اسکار نمایش ان از طریق بلیت فروشی رایج‬ ‫در کشور مبداست! شاید همه این استدالل ها کافی‬ ‫باشد برای اینکه به این موضوع فکر کنیم که به نظر‬ ‫می رسد برای این موضوع همیشه چالش برانگیز‪ ،‬به‬ ‫معیار و سازوکار مدون تقریبا ثابتی نیاز داریم‪ .‬چراکه‬ ‫تنهادراینصورتاستکهموفقیتمامحتملوقابل‬ ‫برنامه ریزی خواهد بود‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬اهالی س��ینمای ایران امسال هم به‬ ‫سیاق گذشته درباره این انتخاب و پیشنهادشان سخن‬ ‫گفته اند که برخی از انها را مرور می کنیم‪:‬‬ ‫ علیرضا شجاع نوری‪« :‬جدایینادرازسیمین»‬‫تنها فیلمی است که امکان موفقیت در بخش رقابت‬ ‫فیلم های خارجی مراسم اسکار را دارد‪.‬‬ ‫ علی معلم‪ :‬فیلم معرفی ش��ده باید نماینده‬‫واقعی و اصیل سینمای کشور باشد‪ ،‬همچنین هیات‬ ‫انتخاب باید میزان بازخوردها و نقدهای مطبوعاتی و‬ ‫رسانه ای فیلم را در اکران های عمومی و فستیوال های‬ ‫بین المللی مد نظر قرار دهد ‪.‬‬ ‫ جمال شورجه‪ :‬هیچ کدام شان نباید بروند‪.‬‬‫ما باید نمایش فیلم ه��ای امریکایی را تحریم کنیم‪.‬‬ ‫مگر انها انواع و اقس��ام تحریم ه��ا را علیه ما انجام‬ ‫نمی دهند؟‪g‬‬ ‫کتاب ها و چهره ها‬ ‫رمانی برای روایت انقالب اسالمی‬ ‫شعرهای ابوالفضل بیهقی‬ ‫تصحیح یک جل��دی «تاریخ‬ ‫بیهقی» به کوشش محمدجعفر‬ ‫یاحقی منتشر شد‪ .‬درواقع این‬ ‫اس��تاد زبان و ادبیات فارسی‬ ‫دانش��گاه مش��هد که پیش تر‬ ‫تصحی��ح و ش��رح گس��ترده ‬ ‫«تاریخ بیهقی» نوشته ابوالفضل‬ ‫بیهقی را در دو جلد با همکاری مهدی سیدی از سوی‬ ‫نشر سخن منتشر کرده بود‪ ،‬اخیرا در ادامه همان کار‬ ‫برای اینکه نسخه کم حجم تر و ارزان تری را از این اثر‬ ‫در اختیار عالقه من��دان قرار دهد‪ ،‬تصحیح و ش��رح‬ ‫مختصر این اثر مهم ادبیات فارسی را در یک جلد از‬ ‫سوی نشر یادش��ده عرضه کرده اس��ت‪ .‬همچنین به‬ ‫شاعرانه کتاب‬ ‫ ‬ ‫کوشش او اخیرا مجموعه ای از قطعات‬ ‫«تاریخ بیهقی» انتخاب و در کتابی با عنوان «شعرهای‬ ‫ازاد» ابوالفضل بیهقی منتشر شده است‪.‬‬ ‫مصر‪ ،‬سرخ پوست ها و تمدن های باستانی ایران‪ ،‬چین‬ ‫و دیگر کشورها سخن به میان امده است‪.‬‬ ‫شاهنامه اخرش خوش است‬ ‫کتابی ب��ه قل��م محمدابراهیم‬ ‫باس��تانی پاری��زی درب��ار ه ‬ ‫«ش��اهنامه» منتشر ش��د‪ .‬این‬ ‫کتاب که با نام «شاهنامه اخرش‬ ‫خوش است» از سوی نشر علم‬ ‫به چ��اپ رس��یده‪ ،‬یادکردی‬ ‫اس��ت از ش��اهنامه پژوهان و‬ ‫فردوسی شناس��انی که در دوران معاصر ب��ه این اثر‬ ‫سترگ زبان و ادبیات فارسی پرداخته اند‪.‬‬ ‫نقد شاعران معاصر با رویکرد اسطوره ای‬ ‫ابوالقاسم اسماعیل پور کتابی از‬ ‫نق��د اث��ار ش��اعران معاصر با‬ ‫رویکرد اس��طوره ای منتش��ر‬ ‫می کن��د‪ .‬س��رود ه های نیم��ا‬ ‫یوشیج‪ ،‬احمد شاملو‪ ،‬سهراب‬ ‫س��پهری و چند نف��ر دیگر از‬ ‫ش��اعران معاصر در این اثر با‬ ‫رویکرد اس��طوره ای نقد شده و از س��وی نشر قطره‬ ‫منتشر خواهد شد‪ .‬اثر در دو بخش عمده تالیف شده‬ ‫است که بخشی از ان به نقد اس��طوره ای شعر مدرن‬ ‫فارس��ی و ش��اعران تاثیرگ��ذار در ادبی��ات معاصر‬ ‫می پردازد و در بخش دیگر کتاب‪ ،‬جستارهایی در باب‬ ‫اسطوره های ایرانی عرضه شده است‪ .‬از اسماعیل پور‬ ‫ ترجمه کتاب «اساطیر جهان» با سرویراستاری ویلیام‬ ‫داتی نیز منتشر خواهد ش��د‪ .‬کتاب به زبان انگلیسی‬ ‫توسط جمعی از اسطوره شناسان مطرح فرهنگ ها و‬ ‫سرزمین های مختلف تالیف ش��ده و در ان با رویکرد‬ ‫متفاوت «مردم شناسی»‪ ،‬به اسطوره ها ی ملل پرداخته‬ ‫شده است‪ .‬در این اثر از اس��طوره مردم افریقا‪ ،‬هند‪،‬‬ ‫دلقک های احساساتی‬ ‫اصغر نوری ترجم�� ه رمان های‬ ‫«دلقک های احساساتی» رومن ‬ ‫گاری و «دفتر ب��زرگ» اگوتا‬ ‫کریس��تف را منتش��ر می کند‪.‬‬ ‫رمان «دلقک های احساساتی»‬ ‫تاکنون در ایرا ن ترجمه نشده و‬ ‫کار ماقبل اخ��ر رومن گاری‬ ‫اس��ت‪ .‬داس��تان درباره زندگی پش��ت پرده سینما و‬ ‫س��ینمای هالیوود اس��ت و ب��ه زندگ��ی خصوصی‬ ‫س��تاره های س��ینما می پ��ردازد‪ .‬در واق��ع‪ ،‬درب��اره‬ ‫شکس��ت های ادم های خیلی موفق اس��ت‪ ،‬اما رمان‬ ‫«دفتر بزرگ» اثر نویسنده مجار که در سوئیس زندگی‬ ‫می کند و به زبان فرانسه می نویسد‪ ،‬قصه دو پسربچه ‬ ‫دوقلو را روایت می کند که ما نمی دانیم در چه فضا و‬ ‫چه کشوری می گذرد‪ .‬در ش��هر انها جنگ می شود و‬ ‫مادر این دو پس��ربچه هشت س��اله‪ ،‬انه��ا را به خانه ‬ ‫مادربزرگ شان در شهری کوچک می برد‪ .‬مادربزرگ‬ ‫بسیار سنگدل است و انها احساسات را در خودشان‬ ‫می کش��ند تا زنده بمانن��د‪ .‬انها اتفاق��ات را در «دفتر‬ ‫کوثری نمایشنامه ترجمه می کند‬ ‫عبداهلل کوثری که چندی پیش‬ ‫گزیده ای از ش��عرهای جورج‬ ‫سفریس را منتشر کرد‪ ،‬این بار‬ ‫نمایشنامه ای از ژان ژیرودو را‬ ‫از زب��ان انگلیس��ی ب��ه‬ ‫فارس��ی ترجمه می کن��د‪ .‬متن‬ ‫اصلی این اثر به زبان فرانس��ه‬ ‫نوش��ته ش��ده اس��ت‪ .‬ای��ن روای��ت ب��ا عن��وان‬ ‫«ببر پشت دروازه» اثری اس��ت که به طور تمثیلی به‬ ‫مس��اله جنگ تروا می پردازد؛ البته نه که از ان روایت‬ ‫حرف بزند یا ان را بازخوانی کند؛ بلکه با بهره گیری‬ ‫از این رویداد‪ ،‬در روایت��ی تمثیلی علیه جنگ حرف‬ ‫می زند‪ .‬این کتاب در سال ‪ 1935‬و درست در استانه ‬ ‫جنگ دوم جهانی نوشته شده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫معرفی و بررسی اثار داستانی و نمایشی‬ ‫بهناز علی پور گس��کری که به‬ ‫تازگی تالیف کتاب «معرفی و‬ ‫بررسی اثار داستانی و نمایشی‬ ‫از س��ال ‪ 1300‬تا ‪ »1310‬را به‬ ‫پای��ان رس��انده‪« ،‬معرف��ی و‬ ‫بررسی اثار داستانی و نمایشی‬ ‫از س��ال ‪ 1310‬ت��ا ‪ »1320‬را‬ ‫می نویس��د‪ .‬ای��ن کتاب ک��ه قرار اس��ت از س��وی‬ ‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتش��ر شود‪ ،‬نقد و‬ ‫بررس��ی اثار را ش��امل می ش��ود‪ .‬برای مث��ال‪ ،‬اول‬ ‫خالصه ای از اثاری چون «زیبا» ی��ا «تهران مخوف »‬ ‫داده می شود‪ ،‬بعد رمان یا نمایشنامه از نظر ساختاری ‪،‬‬ ‫درون مایه ‪ ،‬شخصیت پردازی و فضا و صحنه بررسی‬ ‫می شود و تحلیلی کلی ارائه می شود‪.‬‬ ‫گودینی اشباح را منتشر می کند‬ ‫محمدعلی گودینی رمانی با نام‬ ‫«اش��باح» و با موضوع انقالب‬ ‫اسالمی منتش��ر می کند‪ .‬او در‬ ‫نگارش این رم��ان از ‪10 - 12‬‬ ‫عنوان کتاب منبع و سندی که از‬ ‫مراکز ساواک به جا مانده و نیز‬ ‫خاط��رات شکنجه ش��دگان‪،‬‬ ‫استفاده کرده است‪ .‬رمان مستندگونه است و مسائل‬ ‫واقعی در خالل داس��تان بیان ش��ده اس��ت‪ .‬درواقع‬ ‫داستانی است درباره شکنجه گران و زندانیان دوران‬ ‫قب��ل از انق�لاب ک��ه در پ��ی ان‪ ،‬زندانیان ب��ه دلیل‬ ‫شکنجه های ساواک‪ ،‬شکنجه گران را به صورت اشباح‬ ‫می بینند و شکنجه گران نیز به دلیل بیماری های روحی‬ ‫و روانی که داش��ته اند‪ ،‬زندانیان را به ش��کل اش��باح‬ ‫می بینند‪ .‬کتاب «اشباح» توس��ط مرکز اسناد انقالب‬ ‫اسالمی منتشر می شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫درختان دیرزیست گرمساری‬ ‫کتابی با نام و موضوع «درختان‬ ‫کهنسال و دیرزیست گرمسار»‬ ‫و تالی��ف به��رام میراخوری‬ ‫منتشر شد‪ .‬کتاب می گوید که‬ ‫درختان کهنسال و دیرزیست‬ ‫گرمس��ار مهم تری��ن ذخای��ر‬ ‫ژنتیکی گیاه��ی و جزو میراث‬ ‫ملی و حتی مقدس ایرانیان محس��وب می شوند‪ .‬در‬ ‫شهرستان گرمسار تعداد قابل توجهی درخت کهنسال‬ ‫وجود داشته که متاسفانه تعدادی از انها از بین رفته اند؛‬ ‫از جمله در دوره ناصرالدین ش��اه در روستای یاتری‬ ‫علیا درخت فلفل کهنسالی وجود داشته که اکنون اثری‬ ‫از ان نیست‪ .‬متاسفانه هرس��اله تعدادی از این ذخایر‬ ‫ارزش��مند ملی به دلیل غفلت و نااگاهی و به ندرت‬ ‫عوامل طبیع��ی‪ ،‬اس��یب می بینند‪ .‬کت��اب «درختان‬ ‫کهنسال و دیرزیست گرمس��ار» با حمایت اداره کل‬ ‫منابع طبیعی و ابخیزداری استان سمنان در شمارگان‬ ‫‪ 1000‬نسخه و به صورت رنگی منتشر شده است‪.‬‬ ‫بزرگ» می نویس��ند و م��ا اتفاق��ات را از ای��ن دفتر‬ ‫می خوانیم‪ .‬این رمان در واقع طنزی س��یاه و فضایی‬ ‫خشن دارد‪.‬‬ ‫مجموعه شعر دیگری از خائفی‬ ‫پرویز خائفی پس از سه سال از‬ ‫انتش��ار اخری��ن مجموع��ه ‬ ‫ش��عرش‪ ،‬مجموعه «جوانه از‬ ‫سنگ» را به بازار کتاب عرضه‬ ‫می کند‪ .‬این کتاب در برگیرنده ‬ ‫سروده های شاعر در قالب های‬ ‫کالسیک‪ ،‬نیمایی و ازاد است‬ ‫که در سال های اخیر انها را سروده است‪.‬‬ ‫او در «جوان��ه از س��نگ» ضم��ن اینک��ه به س��یاق‬ ‫ش��اعری اش در مجموعه های پیش��ین وفادار مانده ‪،‬‬ ‫سعی کرده در سروده های نیمایی و کالسیک‪ ،‬اوزان‬ ‫دیگ��ری را تجربه کند و همچنین در ش��عرهای ازاد‬ ‫به خلق فضاهای دیگری دس��ت زده اس��ت‪ .‬اخرین‬ ‫مجموعه ش��عری که از خائفی منتش��ر ش��ده‪« ،‬کنار‬ ‫لحظه های عمر» نام دارد‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫ورزش ‬ ‫دموکراسی فوتبالی‬ ‫انتخابات ریاست فوتبال نزدیک است‪ .‬پیش بینی اینکه‬ ‫چه کسی رئیس فدراسیون اینده فوتبال کشور خواهد‬ ‫شد کار دشواری است؛ دشوارتر از رقابتی که حاال درون‬ ‫فدراسیون فوتبال میان مهدی تاج و علی کفاشیان‬ ‫درگرفته است‪ .‬در این بین برخی گزینه ها احساس‬ ‫می کنند نباید فعال درباره امدن یا انصراف خود حرفی‬ ‫بزنند؛ مثل علی سعیدلو‪.‬انها قصد دارند در سایه بازی‬ ‫خود را طراحی کنند‬ ‫چه کسی رئیس فدراسیون فوتبال می شود؟‬ ‫ورزش‬ ‫سخت ترین سوالی‬ ‫که می شود پرسید‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫ساختمان مشکی رنگ سئول در کوچه ای بن بست چه کسی را در طبقه چهارمش خواهد دید؟‬ ‫پاسخ به این سوال به شدت سخت است‪ .‬کسی نمی داند حتی فردی که درنهایت رئیس خواهد‬ ‫شد‪ .‬معادالت پیچیده این بار هم فوتبال ایران را وارد روزهای پر التهاب خواهد کرد؛ چیزی که‬ ‫می شود گفت این است که احتماال علی کفاشیان زحمت چهار طبقه باال رفتن را نخواهد کشید‪،‬‬ ‫اما همیشه یک دلیل برای تردید در مورد چیزهایی که نسبت به انها مطمئنیم وجود دارد‪ ،‬مثل‬ ‫ماندن کفاشیان در فوتبال‪ ،‬مثل امدنش‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ورزش‬ ‫علی کفاشیان‬ ‫اینکه علی کفاش��یان دیگر عالقه ای به ماندن در‬ ‫فوتبال ندارد بر هیچ کس پوش��یده نیس��ت‪ .‬شهرت‬ ‫بهانه ای برای اوست که بخواهد چهار سال دیگر بماند‪.‬‬ ‫اما علی کفاشیان خودش خوب می داند اگر قرار باشد‬ ‫دوباره با بازی های انتخاباتی‪ ،‬رئیس فدراسیون فوتبال‬ ‫شود فوتبال دوستان واکنش مثبتی به او نشان نمی دهند‪.‬‬ ‫مدت هاست شعار «کفاشیان حیا کن» در استادیوم ها و‬ ‫خیابان ها شنیده می شود و اینها ماحصل شکست های‬ ‫س��ریالی تمام تیم های ملی در رده های سنی مختلف‬ ‫ان هم در تمام تورنمنت ه��ای بین المللی مهم چهار‬ ‫سال گذشته اس��ت‪ .‬از حذف از جام جهانی گرفته تا‬ ‫ی در بازی های اس��یایی و فاجعه المپیک و تمام‬ ‫ناکام ‬ ‫باخت های دیگر و در کنارش حاش��یه های عجیب و‬ ‫غریب فدراس��یون همه و همه حاص��ل زحمات این‬ ‫تی��م مدیریتی در فدراس��یون پرس��رو صدای خیابان‬ ‫سئول است‪.‬‬ ‫کفاش��یان در ش��رایطی که در س��هراهی خانه‪،‬‬ ‫د وو میدان��ی و کمیته ملی المپی��ک قرار گرفته‪ ،‬خوب‬ ‫می داند شانسی برای ماندن ندارد‪ .‬چون افکار عمومی‬ ‫به هیچ وجه نمی خواه��د او دوباره بر مس��ند فوتبال‬ ‫بنشیند‪ .‬از طرفی یک گوش کفاشیان هم به دستوراتی‬ ‫است که از باال به او ابالغ می ش��ود‪ .‬پس برای روشن‬ ‫شدن سرنوشت باید دید ان دستورات چیست‪ .‬فعال‬ ‫که همه می گویند کفاشیان در فوتبال ماندنی نیست‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫روزهای داغی در پیش است‪ .‬درست مثل چهار‬ ‫س��ال پیش! روزهای داغ انتخابات و زمانی که پرده ها‬ ‫می افتد و همه منتظر تازه ترین نمایش که سرنوش��ت‬ ‫فوتب��ال ایران در ان رق��م خواهد خورد‪ ،‬هس��تند‪ .‬از‬ ‫طرفی کرس��ی ریاس��ت فوتبال انقدر طرفدار دارد که‬ ‫حتی سیاس��یون برجسته را وسوس��ه کند و به سمت‬ ‫خود بکشاند‪ ،‬اما قانون نا نوشته انتخابات نشان می دهد‬ ‫خیلی از مواقع صالحی��ت ح��رف اول را در رقابت‬ ‫نمی زند و در نهایت کسی رای می اورد که از قبل قرار‬ ‫بوده رای بیاورد!‬ ‫اتفاقات چهار س��ال پیش هنوز در خاطر اهالی‬ ‫فوتبال باقی مانده؛ سناریویی که طراحی شد و کرسی‬ ‫ریاست را در ظاهر به کفاشیان و پشت پرده به رئیس‬ ‫وقت س��ازمان ورزش هدیه داد تا فوتب��ال ایران در‬ ‫سراش��یبی س��قوط قرار بگیرد‪ .‬حاال هم در شرایطی‬ ‫که بعضی ها امیدوارند مدیران شایس��ته در انتخابات‬ ‫فدراس��یون فوتبال ش��رکت کنند‪ ،‬باید دی��د اعضای‬ ‫مجمع فدراس��یون فوتبال این بار از چه مقامی دستور‬ ‫می گیرند و تابع چ��ه تصمیماتی هس��تند‪ .‬انتخابات‬ ‫دی ماه ‪ 90‬دومین دوره انتخابات فدراس��یون فوتبال‬ ‫بر اساس اساسنامه جدید است‪ .‬در حال حاضر قدرت‬ ‫بین تمام اعضای مجمع تقسیم شده و مدیران باشگاه ها‬ ‫و هیات های فوتبال که یک طیف وابسته به فدراسیون‬ ‫و دیگری به دولت هس��تند برای سرنوش��ت فوتبال‬ ‫تصمیم می گیرند‪.‬‬ ‫در حال حاضر فوتبال ایران در ش��رایط بحرانی‬ ‫قرار گرفته و خیلی ها منتظر هستند ببینند کدام یک از‬ ‫مدیران برای سرو سامان دادن به این وضع قیام می کنند‪.‬‬ ‫محم��د دادکان‪ ،‬عل��ی فت��ح ا هلل زاده‪ ،‬حبی��ب‬ ‫کاش��انی‪ ،‬داری��وش مصطف��وی (اگ��ر محرومیتش‬ ‫بخش��یده ش��ود و اساس��نامه تغییر کند)‪ ،‬ش��اهرخ‬ ‫شهنازی‪ ،‬علی سعیدلو‪ ،‬ارش کوش��ا‪ ،‬مهدی تاج و‪...‬‬ ‫چهره هایی هستند که مدت هاس��ت نامشان به عنوان‬ ‫کاندیدای ریاس��ت فدراس��یون فوتبال بر سر زبان ها‬ ‫افتاده است‪.‬‬ ‫اما اینکه چه کسی کرسی ریاس��ت را از ان خود‬ ‫خواهد کرد معادله پیچیده ای است که جناح بندی ها‪،‬‬ ‫صف بندی ه��ای سیاس��ی و فعالیت ه��ای انتخاباتی‬ ‫برخی چهره های خاص جواب ان را مشخص خواهد‬ ‫کرد‪ .‬در ش��رایط کنونی کفاشیان یکی از گزینه هاست‬ ‫و به ص��رف اینکه یک مدیر منعطف اس��ت ش��انس‬ ‫زیادی ب��رای ماندن دارد‪ .‬مهدی ت��اج‪ ،‬نایب رئیس او‬ ‫با چراغ خاموش با مدیران دولتی و پرنفوذ مذاکراتی‬ ‫انجام می دهد ت��ا از وی در انتخاب��ات حمایت کنند‪.‬‬ ‫سردار عزیز محمدی با حمایت حجت االسالم علیپور‬ ‫همچنان می خواهد نایب رئیس دوم و رئیس سازمان‬ ‫لیگ برتر بماند‪ .‬اما او هم در تالش اس��ت تا به نوعی‬ ‫هدایت سکان فدراس��یون فوتبال را در دست بگیرد‪.‬‬ ‫سناریوی انها روی کار اوردن اکبر غمخوار به عنوان‬ ‫دبیر کل فدراس��یون یا کمیته بازاریابی است؛ در واقع‬ ‫تصاحب کمیته ها و پست های اجرایی مهم فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ .‬از ان طرف واعظ اشتیانی و امیر عابدینی برای‬ ‫حضور رسمی در انتخابات تصمیم قطعی نگرفته اند‪،‬‬ ‫اما ممکن است مامور شوند در انتخابات شرکت کنند و‬ ‫با رصد کردن اتفاقات و فعالیت های انتخاباتی جلوی‬ ‫تخلف احتمالی بعضی از گزینه ه��ا را بگیرند‪.‬محمد‬ ‫داکان هم همچنان با مدیران درگیر اختالفات گذشته‬ ‫است و اخبار مختلفی از وی شنیده می شود‪.‬‬ ‫در این میان ش��اید در اس��تانه انتخابات نام چند‬ ‫چهره سیاسی هم به عنوان کاندیدای ریاست رسانه ای‬ ‫ش��ود‪ .‬اما در حال حاضر معادالت پیچی��ده صندلی‬ ‫ش��هرت حرف و حدیث های زیادی را به راه انداخته‬ ‫اس��ت؛ حرف و حدیث هایی که خبر از یک انتخابات‬ ‫داغ و جنجالی در فوتبال ایران می دهد‪ .‬کمتر کس��ی‬ ‫می تواند در ش��رایط فعلی حدس بزند چه کسانی در‬ ‫انتخابات فدراس��یون فوتبال ش��رکت می کنند‪ .‬به هر‬ ‫حال این صندلی یکی از ‪ 10‬صندلی برتر در ایران از نظر‬ ‫شهرت است و به همین خاطر هیچ کس نمی خواهد‬ ‫این کرسی را مثل اب خوردن از دست بدهد‪ .‬در این‬ ‫بین باید دید محمد عباس��ی و همکارانش در وزارت‬ ‫ورزش و جوان��ان با ک��دام گزینه کن��ار می ایند و ایا‬ ‫انها هم به دنبال ی��ک مدیر منعطف هس��تند یا اینکه‬ ‫می خواهند با سپردن کار به یک مدیر ورزشی و کار امد‬ ‫فوتبال را درست کنند‪ .‬با تمام این حرف و حدیث ها‬ ‫در حال حاضر نام ه��ای زیادی به عن��وان کاندیدای‬ ‫ریاست نامشان در رسانه ها مطرح شده است‪.‬‬ ‫علی سعیدلو‬ ‫اگر بگوییم روسای س��ابق سازما ن تربیت بدنی‪،‬‬ ‫پست ریاست فدراسیون را در ش��ان خود نمی بینند‪،‬‬ ‫بی��راه نگفته ایم‪ .‬ب��دون مقدمه بای��د بگوییم خیلی ها‬ ‫معتقدند علی س��عید لو یکی از گزینه های ریاس��ت‬ ‫فدراسیون فوتبال اس��ت‪ .‬منتها او می تواند با حمایت‬ ‫دولت در انتخابات موفق ش��ود‪ .‬وزیر ورزش خوب‬ ‫می داند اگر قرار باشد سعیدلو در انتخابات فدارسیون‬ ‫فوتبال ش��رکت کند باید رای بیاورد و در این صورت‬ ‫با توجه به ش��ناختی که از روحیات س��عیدلو و نوع‬ ‫مدیری��ت او موجود اس��ت‪ ،‬محمد عباس��ی خوب‬ ‫می داند ب��ا رئیس ش��دن او دیگر باید قی��د فوتبال را‬ ‫بزند‪ .‬با این ح��ال باید دید مش��اور ام��ور بین الملل‬ ‫ریاست جمهوری و اخرین رئیس سازمان تربیت بدنی‬ ‫تا روز انتخابات چه کار خواهد کرد‪ .‬بدون تردید این‬ ‫وسط سعید لو با ریاست جمهوری و مقامات سیاسی‬ ‫هم مش��ورت خواهد کرد‪ ،‬ولی هم��ه می دانند اگر او‬ ‫بیاید قطعا رای می اورد و هیچ کس ت��وان مقابله با او‬ ‫را ندارد‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫محمد علی ابادی‬ ‫اگر فیفا ب��ا کاندیدات��وری محم��د علی ابادی‬ ‫مخالفت نمی کرد‪ ،‬او به جای کفاشیان بر مسند فوتبال‬ ‫می نشست‪ .‬با این حال با مخالفت فیفا و رئیس جمهور‬ ‫او گزینه ای غیرفوتبالی را رئیس فدراس��یون فوتبال‬ ‫کرد و خودش کار را پش��ت پرده در دس��ت گرفت‪.‬‬ ‫در ش��رایطی که ش��ایعات مختلفی در مورد احتمال‬ ‫حضور محمد علی اب��ادی در انتخابات فدارس��یون‬ ‫فوتبال شنیده می ش��ود‪ ،‬خیلی از کارشناسان معتقدند‬ ‫ب��رای اینکه ج��و فوتبال به ه��م نریزد و حاش��یه ای‬ ‫به وجود نیاید علی ابادی خ��ودش در صحنه حاضر‬ ‫نمی ش��ود‪ .‬علی اب��ادی ه��م می داند حض��ورش در‬ ‫انتخابات ب��ا مخالفت فوتبالی ها هم��راه خواهد بود‪،‬‬ ‫اما شاید یکی از گزینه های دولت باشد‪ ،‬به این ترتیب‬ ‫پس شانس دارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫علی فتح اهلل زاده‬ ‫سرپرست باشگاه اس��تقالل اماده حضور است‪.‬‬ ‫البته در شرایطی که کفاش��یان مایل به ماندن نباشد یا‬ ‫به هر دلیلی در انتخابات شرکت نکند‪ .‬او بارها اعالم‬ ‫کرده بهترین گزینه برای ریاس��ت فدراسیون فوتبال‬ ‫همین کفاشیان است‪ ،‬اما این را هم به صراحت اعالم‬ ‫کرده که اگر کفاش��یان نیاید خودش می اید و اتفاقا با‬ ‫برنامه هم می اید‪ .‬زمزمه هایی مبنی بر مذاکره مقامات‬ ‫سازمان با او به گوش رس��یده بود که تکذیب شد‪ .‬اما‬ ‫یکس��ری از اهالی فوتبال معتقدند فت��ح اهلل زاده باید‬ ‫به صندلی مدیر عاملی اس��تقالل فکر کند تا ریاس��ت‬ ‫فدراس��یون فوتبال‪ .‬چون با توجه به معادالت قدرت‬ ‫شانسی برای ریاست فدراسیون فوتبال ندارد‪.‬‬ ‫ارش کوشا‬ ‫خیلی ه��ا می گوین��د فلس��فه حضور کوش��ا در‬ ‫فوتبال که کام�لا غیر منتظره بود فقط برای رس��یدن به‬ ‫پس��ت ریاس��ت فدراس��یون فوتبال اس��ت‪ .‬حرف و‬ ‫حدیث های بس��یار زی��ادی در مورد نس��بت فامیلی‬ ‫او وج��ود دارد و این اعتق��اد وجود دارد ک��ه فامیل‬ ‫پر قدرت او‪ ،‬س��ناریوی رس��یدن کوش��ا به ریاست‬ ‫فدراس��یون فوتبال را طراحی کرده اس��ت‪ .‬نام کوشا‬ ‫از دی ماه س��ال ‪ 89‬رس��ما به عنوان کاندیدای جدی‬ ‫احراز ریاست فدراسیون فوتبال مطرح شد‪ .‬اما وقتی‬ ‫ش��ایعه و حرف و حدیث ها در این ب��اره باال گرفت‪،‬‬ ‫او یک جمل��ه گفت‪« :‬نمی خواهم رئیس فدراس��یون‬ ‫فوتبال شوم‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫حبیب کاشانی‬ ‫تمام برنامه های حبیب کاش��انی برای رس��یدن‬ ‫به ریاس��ت فدراس��یون فوتبال به خوبی داشت پیش‬ ‫می رفت‪ .‬اما اختالفات او با علی دایی و افشاگری های‬ ‫علی فتح اهلل زاده در گفت وگو با مثلث‪ :‬‬ ‫کفاشیان نیاید نامزد می شوم‬ ‫‪2‬‬ ‫ علی فتح اهلل زاده یکی از اعضای هیات رئیسه فدراسیون فوتبال است که با کفاشیان رابطه خوبی‬ ‫دارد‪ .‬با او درباره انتخابات گفت وگویی انجام دادیم که می خوانید‪.‬‬ ‫به نظر شما در انتخابات فدراسیون فوتبال چه‬ ‫اتفاقاتی می افتد؟‬ ‫‪ l‬من به ثبات مدیریت اعتق��اد دارم‪ .‬یک مدیر‬ ‫برای اینکه بتواند برنامه هایش را عملی کند به زمان و‬ ‫حمایت سازمان و نهادهای دولتی نیاز دارد‪.‬‬ ‫پس معتقدید کفاشیان باید بماند؟‬ ‫‪ l‬قطعا همین طور است‪ .‬در این چهارسال انصافا‬ ‫با مدیریت اقای کفاشیان در فوتبال کارهای ساختاری‬ ‫و زیر بنایی زیادی انجام ش��ده است‪ .‬هر چند تیم های‬ ‫ملی خوب نتیجه نگرفتند اما در دوره مدیریتی بعدی‬ ‫نتایج بهتری کسب خواهیم کرد‪ .‬این واقعیتی است که‬ ‫متاسفانه به ان توجه نمی شود‪.‬‬ ‫به نظر شما کفاش��یان شانس��ی برای ریاست‬ ‫مجدد در فوتبال دارد؟‬ ‫‪ l‬همه چیز ب��ه سیاس��ت های وزارت ورزش‬ ‫‪68‬‬ ‫و جوانان بس��تگی دارد‪ .‬ضمن اینک��ه باید دید نظر‬ ‫اعضای مجمع چه خواهد بود‪ .‬من شخصا معتقدم‬ ‫کفاش��یان باید رئیس بماند‪ ،‬چون در دوره جدید‬ ‫کاری ورق به نفع او بر می گردد‪.‬‬ ‫مثل اینکه از حامیان ویژه او هستید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬ش��خصا مدیریت کفاش��یان را خیلی‬ ‫قبول دارم‪ .‬او مدیری ص��ادق‪ ،‬کاربلد و‬ ‫زحمت کش است که در حق او خیلی‬ ‫بی انصافی شد!‬ ‫ش��ما برنامه ای برای ریاست‬ ‫فدراسیون فوتبال ندارید؟‬ ‫‪ l‬برنام��ه ک��ه دارم‪ .‬ان ه��م‬ ‫به صورت مفصل‪ .‬ولی هنوز تصمیم‬ ‫ نگرفته ام‪ .‬خودم دوست دارم کاندیدا‬ ‫شوم‪ .‬اما اگر قرار باش��د کفاشیان‬ ‫مجتبی شریفی‪ ،‬رئیس سابق کمیته انضباطی از کارهای‬ ‫او و همچنی��ن انتق��ادات تند پیشکس��وتان محبوب‬ ‫پرس��پولیس مثل عابدزاده و مهدوی کی��ا همه و همه‬ ‫باعث شد کاش��انی دچار چالش های زیادی شود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل حاج حبیب که حتی تی��م مدیریتی مورد‬ ‫نظر خود را برای ریاست فدراسیون فوتبال چیده بود‬ ‫اکنون بیشتر باید به حل مشکالت پرسپولیس فکر کند‪.‬‬ ‫مهدی تاج‬ ‫کمتر کس��ی اس��ت که نداند رابطه مهدی تاج با‬ ‫کفاشیان خوب نیست و به صندلی ریاست فدراسیون‬ ‫فوتبال فکر می کند‪ .‬گفته می شود نایب رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال با کمک دوس��تان پر نفوذ خ��ود برنامه ویژه ای‬ ‫برای ریاست فدراسیون فوتبال دارد‪ . .‬تاج در شرایطی‬ ‫که در ناکامی های چهارس��ال گذشته فوتبال کم نقش‬ ‫نداشته‪ ،‬همیشه در سایه اختالفاتش با کفاشیان خودش‬ ‫را کنار می کشید و به این ترتیب تمام تقصیرها به گردن‬ ‫کفاش��یان می افتاد‪ .‬با این حال مهدی تاج با چند نفر از‬ ‫اعضای هیات رئیسه فدراس��یون برنامه ویژه ای برای‬ ‫اینکه صندلی ریاست را به دست بیاورد طراحی کرده‬ ‫است‪ .‬به نوعی که تیم مدیریتی او هم از حاال مشخص‬ ‫شده است‪ .‬باید چند وقت دیگر صبر کرد تا مشخص‬ ‫ش��ود‪ ،‬واقعا ش��ایعاتی که در مورد تاج در چهار سال‬ ‫گذشته مطرح می شد به حقیقت تبدیل می شود یا نه!‪g‬‬ ‫کاندیدا شود به نفع او نمی ایم و برایش رای جمع‬ ‫می کنم‪ .‬در غیراین صورت اگر ایشان به هر دلیلی‬ ‫نیایند با قدرت در انتخابات شرکت می کنم‪.‬‬ ‫چرا اینق��در رابطه کاری تان با کفاش��یان‬ ‫خوب است؟‬ ‫‪ l‬چون او را از خودم الیق ت��ر می دانم‪ .‬او‬ ‫بهترین گزینه برای ریاس��ت فدراس��یون فوتبال‬ ‫است‪ .‬اگر کفاشیان نتواند بماند تمام‬ ‫کارهایی ک��ه او انج��ام داده و به‬ ‫نتیجه هم خواهد رس��ید به نام‬ ‫مدیر بعدی نوش��ته می شود و‬ ‫این انصاف نیست! ‪g‬‬ ‫مجمع فدراسیون فوتبال‬ ‫در غیاب نامزدهای‬ ‫مخالف سازمان برگزار‬ ‫شد و کفاشیان در نهایت‬ ‫برنده انتخابات تک‬ ‫نفره شد‬ ‫حسین قهار‬ ‫‪3‬‬ ‫مدیری که شرکت در انتخابات فدراسیون فوتبال را وظیفه ملی خود می دانست با کناره گیری غیر منتظر ها ش‪،‬‬ ‫بزرگترین خدمت را به مدیران سابق سازما ن تربیت بدنی کرد تا علی کفاشیان به راحتی در انتخابات تک نفره‪ ،‬رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال شود‪ .‬با همان اتفاق بود که موج شایعات درباره دست های پشت پرده در انتخابات ‪ 19‬دی ‪86‬‬ ‫به اوج خود رسید‪ .‬حاال شاهرخ شهنازی بعد از چهار سال در گفت وگو با مثلث از اتفاقات ان زمان می گوید‪.‬‬ ‫اقای ش��هنازی! قب��ول داری��د انتخابات دور‬ ‫گذشته را با کناره گیری خود زیر سوال بردید؟‬ ‫‪l‬من در ان مقطع احس��اس کردم برنامه ام مورد‬ ‫توجهمدیرانسازمانقرانگرفت‪.‬برایهمینکنارکشیدم!‬ ‫پش��ت پرده کنار رفتن تان چه بود؟ مجبورتان‬ ‫کردند کنار بکشید؟‬ ‫‪l‬به هیچ وجه‪ .‬اتفاقا وقتی این تصمیم را گرفتم‬ ‫محمد علی ابادی به شدت از دست من ناراحت شد‪.‬‬ ‫در ان زمان شرایط به گونه ای نبود که من بخواهم بمانم‪.‬‬ ‫پس بهتر بود کنار می رفتم‪ .‬در ان مقطع گفتم مدیران‬ ‫سازمان ‪ 1/5‬سال حمایت کنند و بعد از ان فدراسیون‬ ‫فوتبال مس��تقل خواهد ش��د و در امدزایی خوبی هم‬ ‫خواهم داشت‪ .‬من ایده داشتم‪ ،‬اما نشد که باشم‪.‬‬ ‫اما اکثر فوتبالی ها معتقدند شما را مجبور کردند‬ ‫که کنار بروید؟‬ ‫‪l‬نه‪ .‬می دانس��تم اگر بمانم و رای بیاورم موفق‬ ‫نمی شوم‪ .‬چون کسی از برنامه هایم حمایت نمی کرد‪.‬‬ ‫پس رفتن را به ماندن ترجیح دادم‪ .‬اگر می ماندم و رای‬ ‫می اوردم می شدم مثل کفاشیان‪ ،‬اما یقین داشته باشید‬ ‫اگر از انتخابات کنار نمی کشیدم قطعا رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال می شدم‪.‬‬ ‫با تمام این اوص��اف بهتر نب��ود در انتخابات‬ ‫شرکت می کردید؟‬ ‫‪l‬شاید ظاهر قضیه اینطور باش��د‪ .‬اما احساسم‬ ‫به من می گفت باید بمانم‪ .‬به هیچ وجه دنبال ش��هرت‬ ‫و اس��م در کردن نب��ودم‪ .‬از انجایی ک��ه مطمئن بودم‬ ‫بودن من با حمایتی که می دانس��تم پشتم نخواهد بود‬ ‫به فوتبال ایران ضربه می زند‪ ،‬ولی دوس��ت نداشتم به‬ ‫هر قیمتی باشم‪.‬‬ ‫پشیمان نیستید؟‬ ‫ورزش‬ ‫شاهرخ شهنازی در گفت وگو با مثلث‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫بعد ها فهمیدم پشت پرده‬ ‫انتخابات چه بود‬ ‫‪l‬اعتراف می کنم که اش��تباه ک��ردم‪ .‬چون اگر‬ ‫می امدم با همان شرایط نا مناسب‪ ،‬فوتبال ایران نتایج‬ ‫بهتری می گرفت‪ .‬البته قصد زیر سوال بردن کفاشیان را‬ ‫ندارم‪ .‬او هم زحمات زیادی کشیده‪ ،‬اما نتیجه نگرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬در کل پیش خودم فکر می کن��م اگر می ماندم‬ ‫بهتر می شد‪.‬‬ ‫اتفاقات ان انتخابات برای شما عجیب نبود؟‬ ‫مثل ماجرای ارای اجورل��و و تهدید اعضای‬ ‫مجم��ع و تغییر و تح��والت مدیریتی به خاطر‬ ‫گوش نکردن به دس��تورات مدیران س��ازمان‬ ‫ تربیت بدنی وقت‪.‬‬ ‫‪l‬م��ن در ان مقطع در چین ب��ودم و از اتفاقات‬ ‫زیاد با خبر نبودم‪ .‬ولی وقتی فهمیدم در ارای اجورلو‬ ‫خدش��ه وارد کردند تعج��ب کردم‪ .‬بعد ه��ا فهمیدم‬ ‫پش��ت پرده انتخابات چه بود و تاس��ف خوردم! باور‬ ‫کنید نمی دانس��تم چه جریاناتی وجود داش��ت‪ .‬فقط‬ ‫احساس می کردم مسئوالن تالش می کنند که فقط یک‬ ‫نفر رای بیاورد‪.‬‬ ‫درباره انتخابات دور جدید فدراسیون فوتبال‬ ‫چه نظری دارید؟‬ ‫‪l‬اگر قرار اس��ت یک مدیر غیر ورزشی دوباره‬ ‫س��ر کار بیاید بهتر است کفاش��یان بماند‪ .‬اما بهترین‬ ‫اتفاق این اس��ت که مدیر فوتبالی بزرگ کار را دست‬ ‫بگیرد‪ .‬کفاشیان که هیچ سنخیتی با فوتبال ندارد‪ .‬کار‬ ‫او دو و میدانی اس��ت و دبیر کلی کمیته المپیک‪ .‬قصه‬ ‫فوتبال از تمام ورزش ها جداس��ت‪ .‬وقتی به او گفتند‬ ‫برای ریاس��ت فدراس��یون فوتبال کاندیدا شود باید‬ ‫کنار می رفت‪.‬‬ ‫ولی باز هم خیلی ها شما را مقصر می دانند‪.‬‬ ‫‪l‬من مقصر نیس��تم‪ .‬چون قرار نبود نه من و نه‬ ‫مدیر دیگری رای بیاورد! ‪g‬‬ ‫‪69‬‬ ‫این بار دشوار است‬ ‫ورزش‬ ‫طنز تلخ دوباره رئیس شدن علی کفاشیان در فوتبال‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪4‬‬ ‫رئیس ‪ 57‬س��اله فدراس��یون فوتب��ال حاال‬ ‫بعد از خندیدن ب��ه ناکامی تیم های ملی بی عالقه‬ ‫نیست که برای چهار س��ال دیگر هم رئیس باقی‬ ‫بمان��د‪ .‬صحبت از رک��ورددار رش��ته دوی ‪ ۱۱۰‬متر‬ ‫با مانع است؛ علی کفاشیان‪ .‬او حاال می خواهد رکورد‬ ‫ریاست در فدراسیون را هم بشکند و دو دوره متوالی‬ ‫رئیس فوتبال ایران باش��د؛ ظاهرا دش��وار است‪ .‬اما‬ ‫اتفاقاتی که در دوره قبلی انتخابات ریاست فدراسیون‬ ‫فوتبال رخ داد نش��ان داد که رئیس ش��دن در فوتبال‬ ‫نمی دانم‪ ،‬هنوز تصمیم نگرفته ام‬ ‫مهدی تاج از تردید خود برای نامزدی در انتخابات می گوید‬ ‫؟؟؟؟‬ ‫‪5‬‬ ‫ل ترجیح می دهد برای اینکه حرف‬ ‫مهدی تاج‪ ،‬نایب رئیس اول فدراسیون از حاشیه دوری می کند‪ .‬به همین دلی ‬ ‫تو گویی انجام دادیم که در زیر می خوانید‪.‬‬ ‫و حدیثی پیش نیاید کمتر در مورد اینده کاری اش حرف بزند‪ .‬با او گف ‬ ‫در انتخاب��ات فدراس��یون فوتب��ال ثبت ن��ام‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪l‬حاال وقت این حرف ها نیست‪ .‬من برخالف‬ ‫چیز های��ی ک��ه می گویند و می نویس��ند هن��وز هیچ‬ ‫تصمیمی در این باره نگرفته ام‪.‬‬ ‫پس شما را در انتخابات دی ماه نمی بینیم؟‬ ‫‪l‬من هنوز هیچ تصمیمی نگرفته ام‪ .‬اجازه بدهید‬ ‫ببینم چه می ش��ود‪ .‬من برنامه دارم‪ .‬اما درباره اینکه در‬ ‫انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال شرکت کنم یا نه‬ ‫فکری نکرده ام‪ .‬اینکه از حاال جو سازی کرده اند فالنی‬ ‫‪70‬‬ ‫می اید و دیگری نمی اید‪ ،‬این حرف ها دردی از فوتبال‬ ‫ما دوا نمی کند‪ .‬من مشغله های کاری و فکری دیگری‬ ‫دارم که باید به انها نیز فکر کنم‪.‬‬ ‫اما بارها در رس��انه ها عنوان ش��ده که ش��ما‬ ‫می خواهید رئیس فدراسیون فوتبال شوید‪.‬‬ ‫‪l‬هر کس از من نقل قول مس��تقیم ش��نیده که‬ ‫گفته ام می خواهم جای اقای کفاشیان رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال شوم بگوید‪.‬‬ ‫شما در جلسه هیات رئیس��ه فدراسیون رسما‬ ‫کاندیداتوری خود را اعالم نکرده بودید؟‬ ‫ایران کار چندان دشواری هم نیست‪ .‬انجا که رئیس‬ ‫وقت س��ازمان تربیت بدنی به برخی اعضای مجمع‬ ‫گفته بود کفاش��یان رئیس موقت فوتبال خواهد بود‪،‬‬ ‫اما این وع��ده هرگز عملی نش��د تا انتظ��ار اعضای‬ ‫مجمع برای کنار رفتن کفاش��یان چهار س��اله ش��ود‪.‬‬ ‫این پایان ماجرای تلخ ریاس��ت در فدراسیون فوتبال‬ ‫نیس��ت؛ چه از همه ناکامی ها در تیم های ملی تمایل‬ ‫علی کفاشیان برای ماندن در مس��ند ریاست فوتبال‬ ‫تلخ تر است‪ .‬او می گوید‪« :‬می خواهم بمانم‪ ».‬اما دوباره‬ ‫رئیس ش��دن این بار پیچیدگی های خودش را دارد؛‬ ‫به خصوص وقتی نزدیک ترین ادم ها در فدراس��یون‬ ‫فوتبال جدی ترین رقیب کفاشیان نیز محسوب شوند‪.‬‬ ‫داش��ته های عل��ی کفاش��یان ب��رای دوب��اره‬ ‫رئیس شدن در فوتبال چیست؟‬ ‫شاید این پرس��ش برای علی کفاش��یان چندان‬ ‫مهم نیست‪ .‬همان طور که دلس��ردی مردم از فوتبال‬ ‫ملی در چهار س��ال اخیر ب��رای او و همکارانش در‬ ‫فدراسیون فوتبال اهمیتی نداشته است‪ .‬بی تفاوتی او‬ ‫و فدراسیون نشین ها نسبت به دلخوری افکار عمومی‬ ‫انقدر مص��داق دارد که نمی توان به یک��ی‪ ،‬دو مورد‬ ‫اشاره کرد‪ .‬هر اتفاق تلخی که برای تیم های ملی رخ‬ ‫داد از س��وی اقای رئیس و دیگر اعضای فدراسیون‬ ‫با لبخند یا توجیه روبه رو ش��د؛ انها حتی یک جمله‬ ‫عذرخواه��ی را نیز از م��ردم دریغ کردن��د‪ .‬بنابراین‬ ‫روشن اس��ت که افکار عمومی دل خوشی از ریاست‬ ‫او در فوتبال ندارند‪ .‬نداشته های کفاشیان تنها به عدم‬ ‫محبوبیتش نزد مردم برنمی گردد‪ .‬رس��انه ها نیز او را‬ ‫مدیری موفق در فوتبال نمی دانند‪ .‬رابطه میان کفاشیان‬ ‫و رس��انه ها اگر چه هیچ گاه به توهین و ترش رویی‬ ‫نرسید‪ ،‬اما ایا تلخ تر از اینکه خبرنگاران برای گرفتن‬ ‫تیترهای طنز مدام به سراغ کفاشیان می روند و او نیز‬ ‫در قامت رئیس مهمترین فدراسیون ورزشی ایران از‬ ‫خواسته رسانه ها پرهیز نمی کند‪ .‬ایا تلخ تر از این؟‬ ‫ایا تلخ تر از اینکه فدراس��یون فوتبال که به طور‬ ‫طبیعی باید محلی برای برنامه ریزی و اجرای مناسب‬ ‫‪l‬برایم س��وال اس��ت که این حرف ه��ا از کجا‬ ‫درست می ش��ود و چه کس��انی انها را به من نسبت‬ ‫می دهند‪ .‬واقعیت این اس��ت که من هی��چ حرفی در‬ ‫نزده و کوچک ترین اشاره ای هم به این‬ ‫هیات رئیس��ه ‬ ‫موضوع نداش��ته ام و همین جا ان را تکذیب می کنم‪.‬‬ ‫این شایعات خنده دار است‪.‬‬ ‫اما بعض��ی می گویند ش��ما با علی کفاش��یان‬ ‫مدت هاست رابطه خوبی ندارید و جدی ترین‬ ‫رقیب داخل��ی او در فدراس��یون به حس��اب‬ ‫می ایید‪.‬‬ ‫‪l‬نه رقابت��ی وجود دارد‪ ،‬نه چی��ز دیگری‪ .‬بنده‬ ‫با اقای کفاش��یان رابطه حس��نه ای دارم‪ .‬این را برای‬ ‫هزارمین بار می گویم که ما با هم قهر نیستیم و تعامل‬ ‫داریم‪ .‬ش��اید در بعضی مواقع اختالف نظراتی وجود‬ ‫داشته باشد که طبیعی اس��ت‪ ،‬وگرنه مشکلی وجود‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫پس نامزدی مهدی تاج در انتخابات ریاست‬ ‫فدراسیون فوتبال را تکذیب می کنید؟‬ ‫‪l‬اوال مجمع باید رئیس فدراسیون را انتخاب‬ ‫کند‪ .‬من از رس��انه ها می خواهم ت��ا زمانیکه چیزی‬ ‫مش��خص نش��ده قاطعانه ننویسند‪ .‬ش��اید تاج اصال‬ ‫در انتخابات فدراس��یون ش��رکت نک��رد‪ .‬از کجا از‬ ‫تصمیم��ات م��ن مطلع هس��تند ک��ه ای��ن خبر ها را‬ ‫می نویسند؟ ‪g‬‬ ‫افشاگری مصطفوی از انتخابات ریاست فدراسیون در دوره گذشته‬ ‫ورزش‬ ‫دستور دادند‪ ،‬من و شهنازی حذف شویم‬ ‫‪6‬‬ ‫داریوش مصطفوی سال ها عهده دار ریاست فدراسیون فوتبال بود‪ .‬تیم ملی در دوره ریاست او در‬ ‫فدراسیون فوتبال به جام جهانی ‪ 98‬فرانسه رفت‪ .‬خودش می گوید مدیریت پرسپولیس را فقط به این‬ ‫دلیل قبول کرد که از انجا به فدراسیون فوتبال برود‪ ،‬اما این اتفاق رخ نداد‪ .‬مصطفوی در گفت وگو‬ ‫با مثلث حرف های تندی علیه علی کفاشیان مطرح می کند‪.‬‬ ‫روند انتخابات فدراس��یون در چند دوره‬ ‫اخیر را قبول دارید؟‬ ‫‪l‬به هیچ وجه‪ .‬بعد از خودم تمام روس��ای‬ ‫فدراس��یون های فوتبال مهره بودن��د و منصوب‬ ‫ش��دند‪ .‬دیگر هیچ انتخابات ازادی برگزار نشد و‬ ‫هر کس امد دولت و سازمان تربیت بدنی حامی اش‬ ‫بود‪ .‬اعضای مجمع هم مثل روبات هس��تند‪ .‬هر‬ ‫دستوری که به انها بدهید‪ ،‬ان را انجام می دهند‪ .‬به‬ ‫ن ترتیب اختیاری از خود ندارند‪.‬‬ ‫ای ‬ ‫پس با این حساب به نحوه روی کار امدن‬ ‫کفاشیان انتقاد دارید؟‬ ‫‪l‬صددرصد‪ .‬او به ناحق رئیس فدراس��یون‬ ‫فوتبال شد‪ .‬درارای اجورلو خدشه وارد کردند‪.‬‬ ‫شهنازی به ان شکل کنار رفت‪ .‬من از شما سوال‬ ‫می کنم‪ .‬این چه انتخاباتی ب��ود که برگزار کردند؟‬ ‫کجایش انتخابات بود؟ االن می خواهم به مسائلی‬ ‫اشاره کنم که تا به حال نگفته ام‪.‬‬ ‫بفرمائید؟‬ ‫‪l‬در انتخابات قبلی بعد از اینکه علی ابادی‬ ‫به خاطر خطر تعلیق از سوی فیفا کناره گیری کرد‬ ‫او یک گزینه برای ریاس��ت فدراس��یون فوتبال‬ ‫انتخاب کرد و ان من بودم‪.‬‬ ‫شما؟‬ ‫‪l‬بله‪ .‬اقای کفاشیان! قرار بود در دور قبلی‬ ‫انتخابات‪ ،‬من رئیس فدراسیون فوتبال شوم‪ .‬فکر‬ ‫کنم خوب این واقعی��ت را بدانی‪ .‬چند روز مانده‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫چش��م اندازهای حرفه ای فوتبال باش��د به محل‬ ‫نزاع های درونی میان اهالی اش تبدیل شده است؟‬ ‫جایی ک��ه مهدی تاج به عن��وان نایب رئیس‬ ‫فدراس��یون همواره س��از مخالف با کفاشیان را‬ ‫کوک می کند و البته اقای رئیس هم راه های خوبی‬ ‫را اموخته تا مهدی ت��اج را در حالت اچمز قرار‬ ‫دهد؛ مثل ماج��رای انتخاب س��رمربی پرتغالی‬ ‫تیم ملی که مه��دی تاج قصد داش��ت این گزینه‬ ‫را از تی��م ملی دور کن��د‪ ،‬اما ائتالف کفاش��یان و‬ ‫ ترابیان باالخره لبخند پیروزی جبهه اقای رئیس‬ ‫را همراه داش��ت و مثل کمی قبل از این ماجرا که‬ ‫علی کفاشیان قصد نداشت افشین قطبی در استانه‬ ‫بازی های ج��ام ملت های اس��یا تحت الش��عاع‬ ‫موضوع برکن��اری از تی��م ملی قرار بگی��رد‪ ،‬اما‬ ‫اقای نایب رئیس نه تنها در رس��انه ای کردن این‬ ‫موضوع از هیچ تالش��ی فروگذار نب��ود بلکه در‬ ‫مقام مذاکره کننده با فاتح تریم راهی ترکیه هم شد‬ ‫و البته در چند نوبت از خجالت افشین قطبی هم‬ ‫درامد‪ .‬این رقابت که حاال چند سالی است درون‬ ‫فدراسیون فوتبال شکل گرفته حتی باعث شد تا‬ ‫دیگر اعضای فدراسیون از جمله عزیز محمدی و‬ ‫علیپور هم به جمع رقبا اضافه ش��وند؛ رقبایی که‬ ‫هر یک به دنبال قدرت بیشتر در فدراسیون فوتبال‬ ‫دامنه اختیارات قانونی ش��ان را ب��ه رخ یکدیگر‬ ‫می کشیدند و در نهایت این فوتبال بود که اسیب‬ ‫می دید؛ مردم هستند که این نزاع ها را می بینند و‬ ‫به نشانه افسوس س��ری تکان می دهند و از کنار‬ ‫خبرهای فوتبال عبور می کنند‪.‬‬ ‫ش��اید موافقان کفاش��یان ادعا کنن��د که او‬ ‫حاال تجربه دارد و این مورد را به عنوان داشته او‬ ‫برشمرند‪ .‬این عده نمی خواهند به شیوه مدیریتی‬ ‫کفاشیان بپردازند؛ ش��یوه ای که فوتبال را حاال به‬ ‫بن بست کشانده است‪ .‬ایا با همین شیوه می توان‬ ‫فوتبال را از بن بست بیرون کشید؟‬ ‫رفاقت مصطفوی‬ ‫با علی ابادی هم‬ ‫باعث نشد که او در‬ ‫انتخابات گذشته‬ ‫شانس ریاست‬ ‫داشته باشد‬ ‫به انتخاب��ات اصلی ترین گزین��ه علی ابادی‪ ،‬من‬ ‫بودم‪ .‬اما یکی از مس��ئوالن دولتی توصیه کرد که‬ ‫من و ش��هنازی نباش��یم‪ .‬به همین دلیل کفاشیان‬ ‫انتخاب شد‪.‬‬ ‫خب چرا کفاشیان؟‬ ‫‪l‬نمی دانم‪ .‬دستوری بود که رسید‪ .‬بروید از‬ ‫کفاشیان سوال کنید‪.‬‬ ‫چه تش��ابهی بین شما و کفاش��یان وجود‬ ‫داشت؟‬ ‫‪l‬خودم وقتی به این مس��اله فک��ر می کنم‬ ‫خنده ام می گیرد‪ .‬من و او تا دلت��ان بخواهد وجه‬ ‫تمایز داریم‪ .‬اما وجه تشابه نه‪ .‬تنها تشابه ما‪ ،‬انسان‬ ‫بودنمان و زندگی کردنمان است!‬ ‫اینک��ه نتوانس��تید در انتخاب��ات دور قبل‬ ‫شرکت کنید چقدر ناراحتتان کرد؟‬ ‫‪l‬خیلی زیاد‪ .‬بیشتر از این ناراحت شدم که‬ ‫کفاشیان جای من امد‪ .‬ان موقع هر کس گزینه ای‬ ‫داش��ت‪ .‬مثال کیومرث هاش��می دوست داشت‬ ‫مهدی محمد نبی رئیس فدراسیون شود و به این‬ ‫سمت دست پیدا کرد‪.‬‬ ‫پیش بینی تان از انتخابات دی ماه فدراسیون‬ ‫فوتبال چیست؟‬ ‫‪l‬باز هم همان س��ناریوی همیشگی تکرار‬ ‫خواهد شد‪ .‬شک نکنید‪ .‬مدیران اگر دوباره دنبال‬ ‫مهره باشند‪ ،‬یا دوباره کفاشیان را می اورند یا یکی‬ ‫مثل او را! ‪g‬‬ ‫‪71‬‬ ‫سه نفر از فدراسیون دنبال پست‬ ‫من هستند‬ ‫ورزش‬ ‫علی کفاشیان در گفت وگو با مثلث از رقابت های درون گروهی می گوید‬ ‫مثلت شماره‪90‬‬ ‫‪7‬‬ ‫اوضاع چطور است اقای کفاشیان؟‬ ‫‪l‬بد نیس��ت‪ .‬مش��غول کاریم‪ .‬بدون سرو صدا‬ ‫داریم کارمان را انجام می دهیم‪ .‬حاش��یه هم هس��ت‬ ‫الحمد اهلل به لطف شما دوستان‪.‬‬ ‫در انتخاب��ات جدی��د فدراس��یون ش��رکت‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪l‬شما دوست دارید شرکت کنم؟‬ ‫ماکه‪ ...‬به هر حال می خواهیم بدانیم نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪l‬ببیند از االن که نمی شود گفت‪ .‬باید دید تا دی‬ ‫و شاید هم تا بهمن چه اتفاقی رخ می دهد‪ .‬تا ان موقع‬ ‫کی مرده کی زنده؟‬ ‫شما دوست دارید بمانید یا بروید؟‬ ‫‪l‬گفتم ک��ه‪ ...‬از االن نمی توان گفت ولی خیلی‬ ‫دوست ندارم بمانم‪ .‬خسته ش��ده ام‪ ،‬ولی با قدرت تا‬ ‫روزی که باشم کارها را انجام می دهم‪.‬‬ ‫ول��ی در مصاحبه هایت��ان ح��رف از مان��دن‬ ‫می زنید‪ .‬حتی یک بار گفتید جش��ن تولد ‪60‬‬ ‫سالگی ام را در فدراسیون می گیرم‪.‬‬ ‫‪l‬خب چه باید بگویم‪ .‬اگ��ر بگویم می روم که‬ ‫کارمندان فدراسیون روحیه شان را از دست می دهند‪.‬‬ ‫من تا لحظه ای که هس��تم با ق��درت کار می کنم و به‬ ‫کارکنان فدراس��یون هم می گویم با قدرت کار کنند‪.‬‬ ‫اصال دنیا را چه دیدی شاید دوباره شرایطی پیش امد‬ ‫که برای انتخابات جدید هم کاندیدا شوم!‬ ‫چه شرایطی؟‬ ‫‪l‬مثال ش��اید دوباره از من بخواهن��د که بمانم‪.‬‬ ‫شاید عده ای دوباره دعوا کنند و‪...‬‬ ‫انتقادی که از ش��ما می شود این است که شما‬ ‫فوتبالی نیستید؟‬ ‫‪72‬‬ ‫‪l‬این را ش��ما می گویی��د و به نظر م��ن دارید‬ ‫خیانت می کنید! این را بارها گفت��ه ام‪ .‬فوتبالی بودن‬ ‫یعنی چی؟ من باید ‪ 20‬سال در پرسپولیس یا استقالل‬ ‫بازی کرده باش��م تا فوتبالی حساب شوم؟ خود شما‬ ‫پیشکسوت پرس��پولیس یا اس��تقالل بوده اید که در‬ ‫مورد فوتبال می نویسید؟ نه‪ .‬این حرف ها در ورزش‬ ‫حرفه ای جایی ندارد‪.‬‬ ‫گفته بودی��د برخ��ی از اعضای فدراس��یون‬ ‫می خواهند جای شما را بگیرند و‪...‬‬ ‫‪l‬بله‪ ،‬گفتم شاید رئیس بدبخت بعدی از خود‬ ‫فدراسیون باشد‪.‬‬ ‫مثال چه کسی؟‬ ‫‪l‬حاال اسمش بماند‪ ،‬ولی سه نفری دنبال پست‬ ‫من هستند‪.‬‬ ‫اشتباهی نیامدم‪ .‬برنامه ام‬ ‫هم این نبود که به فوتبال‬ ‫بیایم‪ .‬من رقیب صوری‬ ‫علی ابادی بودم‪ .‬قرار بود من‬ ‫در انتخابات کنار بکشم‪ .‬اما‬ ‫برعکس شد‪ .‬علی ابادی کنار‬ ‫کشید و من رئیس شدم؛ کار‬ ‫را هم شروع کردیم‪ .‬حاال بد یا‬ ‫خوب با قدرت انجام دادیم‪.‬‬ ‫چهار سال سخت گذشت و‬ ‫این چند ماهه هم می گذرد و‬ ‫خیالتان از دست من راحت‬ ‫می شود‬ ‫باالخره شما می مانید یا نه؟‬ ‫‪l‬در ش��رایط فعلی که بعید می دانم بمانم‪ .‬البته‬ ‫این را هم بگویم که هرکس��ی جای من بیاید با تمام‬ ‫وجود کمکش می کنم و حاضرم دو‪ ،‬سه ماه بیایم اینجا‬ ‫تا رئیس جدید راه بیفتد‪.‬‬ ‫فکر می کنید رئیس بعدی سیاس��ی اس��ت یا‬ ‫ورزشی؟‬ ‫‪l‬ورزش��ی صرف ک��ه نمی تواند باش��د‪ ،‬ولی‬ ‫همین قدر بگویم که ریاس��ت در فدراسیون بدترین‬ ‫و سخت ترین شغل در تمام کشور است‪ .‬اینجا ایران‬ ‫است و توقعاتی که از ما دارند در حد اروپاست‪ ،‬ولی‬ ‫نمی ش��ود که ش��ق القمر کرد‪ .‬اصال عادتی دارم و ان‬ ‫این اس��ت که اگر خوب کار را انج��ام ندهم کالفه و‬ ‫ناراحت می شوم‪ .‬این مسائل به ما خیلی فشار می اورد‪.‬‬ ‫موقعی هست شما پش��ت یک میز هستی‪ .‬منابع مالی‬ ‫تامین اس��ت‪ .‬راحت کارت را انج��ام می دهید‪ ،‬مثل‬ ‫دبیر کلی کمیته المپیک‪ .‬واقع��ا در انجا اینطور بود اما‬ ‫در فدراس��یون فوتبال اینطور نیس��ت‪ .‬منابع مالی که‬ ‫نباشد انصافا نمی ش��ود کار کرد‪ .‬ما همه اش دنبال ان‬ ‫هستیم که بودجه بگیریم‪ ،‬اما کو بودجه؟ با این حال‬ ‫اجازه نداده ایم تیم های ملی به خاطر مسائل مالی در‬ ‫مضیقه باشند‪.‬‬ ‫خیلی ها گفتند بعد از اتفاقات اخیر شما استعفا‬ ‫می دهید؟‬ ‫‪l‬ای��ن خیلی ه��ا در جری��ان قوانین نیس��تند‪.‬‬ ‫نمی دانند رفتن من همانا و تعلیق دوباره فوتبال ایران‬ ‫هم از س��وی فیفا همان‪ .‬فیفا روی این مسائل خیلی‬ ‫حساس است‪ .‬خدا شاهد است خیلی تالش کردم‪ .‬اما‬ ‫خب نتیجه بدی گرفتیم‪ .‬ولی کارهای زیر بنایی زیادی‬ ‫انجام دادم که به انها توجه نشد‪.‬‬ ‫اقای کفاشیان! قبول دارید اشتباهی به فوتبال‬ ‫امدید؟‬ ‫‪l‬اش��تباهی نیامدم‪ .‬برنامه ام هم این نبود که به‬ ‫فوتب��ال بیایم‪ .‬من رقی��ب صوری علی اب��ادی بودم‪.‬‬ ‫قرار بود م��ن در انتخابات کنار بکش��م‪ .‬اما برعکس‬ ‫ش��د‪ .‬علی ابادی کنار کش��ید و من رئیس شدم؛ کار‬ ‫را ه��م ش��روع کردیم‪ .‬حاال ب��د یا خوب ب��ا قدرت‬ ‫انجام دادیم‪ .‬چهار سال سخت گذش��ت و این چند‬ ‫ماهه ه��م می گ��ذرد و خیالتان از دس��ت من راحت‬ ‫می شود‪( .‬با خنده) ‪g‬‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫ما می خواهیم زیر افتاب‪ ،‬خانه ای برای ایمان و رستگاری بسازیم‬ ‫سوریه از بیرون‬ ‫مورد حمله‬ ‫قرار گرفته است‬ ‫گفت و گوی اختصاصی مثلث با‬ ‫دکتر حامد الحسن‪،‬سفیر سوریه در تهران‬ ‫افتاب ‬ ‫عبور از بحران‬ ‫سیاست فرصت طلبانه ترکیه علیه متحد قدیمی‬ ‫سلفی ها علیه اسد‬ ‫انچه در تحوالت سوریه از اهمیت فراوانی برخوردار است‪ ،‬همسویی سلفی های مورد حمایت عربستان با‬ ‫اخوان المسلمین است که ترکیه وانمود می کند یک گروه نزدیک به استانبول است‪ .‬این همسویی را‬ ‫میتوان نوعی اتحاد دو گرایش متفاوت سنی علیه محور مقاومت با محوریت امریکا توصیف کرد‪ .‬بشار‬ ‫اسد امروز تبدیل به دشمن مشترک اوباما‪ ،‬ملک عبداهلل و اردوغان و البته نتانیاهو شده است‪ .‬این برای‬ ‫سیاست خارجی بی طرفانه ترکیه یک تناقض است‪.‬‬ ‫ یاسین سیف االسالم‬ ‫‪1‬‬ ‫افتاب‬ ‫انچه پیچیدگی تحوالت سوریه خوانده می شود‪،‬‬ ‫ارتباطات عمیقی به پیوس��تگی این تحوالت با منافع‬ ‫حیاتی برخی کشورهای منطقه ای و فرا منطقه ای دارد‪.‬‬ ‫ارتباطاتی که می تواند شکاف های اجتماعی و سیاسی‬ ‫موجود در س��وریه را به یک بحران بین المللی تبدیل‬ ‫کند‪ ،‬که روند های ان کمتر با هویت یک مساله داخلی‬ ‫برای مردم سوریه شناخته می شوند‪ .‬پیچیدگی وضعیت‬ ‫سوریه گرچه می تواند منجر به وخیم تر شدن اوضاع‬ ‫در این کش��ور ش��ود‪ ،‬اما به میزان قابل توجهی نیز به‬ ‫بازشناسی منافع حیاتی و تعریف شده بازیگران منطقه‬ ‫خاورمیانه کمک خواهد کرد‪.‬‬ ‫مواضع امروز حکومت ترکیه‪ ،‬همسو با کشور های‬ ‫اس��رائیل و شیخ نش��ین های خلیج فارس و همچنین‬ ‫نوع تعامل ایاالت متحده با بازیگران منطقه ای در این‬ ‫خصوص‪ ،‬به شدت می تواند بر روابط سیاسی موجود‬ ‫در منطقه در اینده قابل پیش بینی موثر باشد و مجموعه‬ ‫منافع و اهداف قابل تعریف در منطق��ه را به گونه ای‬ ‫شفاف سازی کند که سوریه ای ضعیف و وابسته در کنار‬ ‫سوریه ای قوی و تاثیر گذار‪ ،‬معیار تشخیص این منافع و‬ ‫اهداف محسوب شود‪.‬‬ ‫اعتراض ه��ای پراکن��ده ب��ه نظام سیاس��ی در‬ ‫جمهوری عربی سوریه از اوایل سال جاری میالدی‬ ‫و با هدف تحول در شیوه اداره این کشور در برخی‬ ‫شهرهای سنی نش��ین و تحت نفوذ گروه های سلفی‬ ‫اغازش��د‪.‬‬ ‫این اعتراضات اگرچه ابتدا جنبه مسالمت امیز‬ ‫داش��ت و معترضان معموال به برخی سیاس��ت ها یا‬ ‫برخی مقامات دولت معترض بودند‪ ،‬اما در ادامه و در‬ ‫برخی از مناطق مجموعه فعالیت های مسلحانه علیه‬ ‫حکومت مرکزی اغاز شد که با واکنش نظام سیاسی‬ ‫همراه بود‪ .‬در واقع با مجموعه اعتراضاتی که ابتدا با‬ ‫پسوند مردمی قابل تش��خیص بود و شرکت کنندگان‬ ‫در ان از گرایش ب��ه تحرکات خش��ونت امیز پرهیز‬ ‫می کردند‪ ،‬پس از مداخله تش��کل های سازماندهی‬ ‫شده توس��ط برخی احزاب مخالف بش��ار اسد که‬ ‫گفته می ش��ود مورد حمایت بعضی از کش��ورهای‬ ‫مداخله گر و منطقه ای قرار دارند و تزریق حجمی از‬ ‫مهم��ات نظام��ی ب��ه مناطق ملته��ب این کش��ور‪،‬‬ ‫درگیری های نظامی میان ارتش س��وریه و مخالفان‬ ‫اغاز شد که تا کنون امار قابل توجهی از قربانیان این‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪74‬‬ ‫درگیری ها از هر دو طرف منتشر شده است‪.‬‬ ‫سلفی ها در راه دمشق‬ ‫به رغم انکه بش��ار اس��د فراین��د اصالحات در‬ ‫کشورش را اغاز کرده است و دولت بالفاصله پس از‬ ‫بروز اولین اعتراضات استعفای خود را به مجلس خلق‬ ‫تسلیم کرد‪ ،‬ش��ورش ها در مناطق تحت نفوذ طوایف‬ ‫مخالف دولت مرکزی روز به روز افزایش یافته است‪.‬‬ ‫رهبری مخالفان اصالحات بش��ار اسد را سران سلفی‬ ‫و اخوان المسلمین س��وریه بر عهده دارند که از نفوذ‬ ‫قاب��ل توجه��ی در اس��تان حم��اه مرک��ز درگیری ها‬ ‫برخوردارن��د‪ .‬منطق��ه ای ک��ه در ‪ 1982‬نی��ز ش��اهد‬ ‫درگیری ه��ای خونین��ی می��ان ارتش و شورش��یانی‬ ‫ب��ود ک��ه ب��رای س��رنگونی حافظ اس��د ش��ورش‬ ‫ک��رده بودند؛ اتف��اق غم انگیزی که به کش��ته ش��دن‬ ‫هزاران نف��ر انجامید‪ .‬در ان س��ال ها با توج��ه به تاثیر‬ ‫نظ��ام دو قطب��ی ب��ر تح��والت س��وریه و همچنین‬ ‫ع��دم توانمن��دی گروه های س��لفی در این کش��ور‪،‬‬ ‫تاثیرگذاری عمده در حرکت های اعتراضی نس��بت به‬ ‫دولت مرکزی‪ ،‬متعلق به رهبران اخوانی س��وریه بود‪.‬‬ ‫در واقع شورشی که در ان زمان رخ داد حاصل جلسه‬ ‫محرمانه ‪ 8‬تن از رهبرای اخوان المس��لمین سوریه با‬ ‫شیخ عبداهلل الحالق امام جامع الخانکان بود‪ .‬و متعاقب‬ ‫ان فرمان اعضای شورای مش��ورتی اخوان المسلمین‬ ‫به زیر مجموعه ه��ای این جنبش در ش��هرهای درعا‪،‬‬ ‫حمص‪ ،‬دیر الزور و حلب برای اغاز شورش مسلحانه‬ ‫علیه دولت سوریه ابالغ شد‪ .‬اما مفاد این ابالغیه قبل از‬ ‫اینکه به بخش های مختلف جنبش اخوان المس��لمین‬ ‫سوریه برسد در اختیار سرلشکر رفعت اسد‪ ،‬فرمانده‬ ‫گروهان های دفاع «س��رایا الدفاع» و برادر حافظ اسد‬ ‫رئیس جمهوری وقت س��وریه قرارگرف��ت‪ .‬اما با این‬ ‫وجود ترور ش��خصیت های بلند پایه و اعضای حزب‬ ‫بعث توس��ط اخوان المسلمین در ش��هرهای مختلف‬ ‫سوریه اغاز شد‪ .‬در ش��هرهای حماه وحمص تقریبا‬ ‫هواداران اخوان المسلمین تمامی مراکز دولتی و حزبی‬ ‫را به اش��غال خود در اوردند‪ .‬اما نهایت��ا دولت مرکزی‬ ‫سوریه توانست ارامش را به مناطق ملتهب بازگرداند‪.‬‬ ‫یکی از تفاوت های عمده در شورش های اخیر در‬ ‫سوریه‪ ،‬انتقال غلبه رهبری این اعتراضات از نیروهای‬ ‫وابسته به اخوان المسلمین به گروه های سلفی است که‬ ‫به شدت مورد حمایت عربستان سعودی و کشورهای‬ ‫حاش��یه خلیج فارس قرار دارند‪ .‬به طوری که حضور‬ ‫محرمانه بندر بن س��لطان‪ ،‬فرزند ولیعهد عربستان در‬ ‫سوریه و دس��تگیری وی هنگام خروج از این کشور‪،‬‬ ‫به خوبی نش��ان دهنده اهمیت مسائل س��وریه برای‬ ‫سعودی هاس��ت‪ .‬و احتم��اال این موضوع ب��ه همراه‬ ‫دالرهای نفتی که در اختیار شورش��یان قرار می گیرد‬ ‫و بعضی روابط رهبران شورش��ی با ای��االت متحده‪،‬‬ ‫فرایند اصالحات پیشنهادی دولت را با خشونت های‬ ‫پی در پ��ی در مناطق تحت نف��وذ بنیادگرایان‪ ،‬مواجه‬ ‫کرده است‪ .‬خشونت هایی که به دنبال تضعیف اعتبار‬ ‫نظام سیاسی حاکم و نهایتا سرنگونی بشار اسد است‪.‬‬ ‫چنانکه مقامات دولتی در سوریه فاش کرده اند‪،‬‬ ‫سازمان های جاسوسی امریکا و اسرائیل نیز در تشدید‬ ‫اعتراضات اولیه و تبدیل ان به شورش های مسلحانه‬ ‫نقش فعال��ی ایفا کرده ان��د‪ .‬گفته می ش��ود همزمان با‬ ‫اغاز تظاهرات مردم در ش��هرهای سوریه‪ ،‬یک هیات‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫از رهبران اخوان المسلمین مقیم کانادا به امریکا سفر‬ ‫کردند وب��ا مقامات امریکای��ی دیدارکردن��د‪ .‬در این‬ ‫دیدار رهبران اخوان المس��لمین تاکی��د کردند که اگر‬ ‫قدرت را در سوریه به دست گیرند ارتفاعات اشغالی‬ ‫جوالن را برای همیشه در اختیار اسرائیل قرار خواهند‬ ‫داد‪ .‬همچنین ای��ن مجموعه تعهد داده ان��د که امنیت‬ ‫رژیم صهیونیستی را تضمین و برای نابودی مقاومت‬ ‫اس�لامی لبنان تالش خواهند کرد‪ .‬شماری از رهبران‬ ‫اخوان المسلمین نیز به انکارا سفر کردند و در دیدار با‬ ‫رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخست وزیر ترکیه وعده دادند‬ ‫در صورت سرنگونی بشار اسد و انتقال قدرت به انان‬ ‫از استان اسکندرون برای همیشه چشم پوشی خواهند‬ ‫کرد‪ .‬استان اسکندرون که در مرز مشترک سوریه و ترکیه‬ ‫و در س��احل دریای مدیترانه قرار دارد در سال ‪1939‬‬ ‫توسط فرانسوی ها از سوریه جدا شد و در اختیار ترکیه‬ ‫قرار گرفت اما سوریه این اس��تان را همچنان بخشی‬ ‫از خاک خود می داند‪ .‬این موض��وع می تواند در کنار‬ ‫مسائل قومیتی کردها و علوی ها و همچنین تمایل ترکیه‬ ‫به همراهی با اتحادیه اروپا در مسائل بین المللی‪ ،‬تا حد‬ ‫زیادی در تحلیل مواضع اخیر انکارا علیه بش��ار اسد‬ ‫مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫ترکیه و جاه طلبی های دیپلماتیک‬ ‫مقام��ات ترکی��ه بارها اع�لام کرده اند ک��ه اداره‬ ‫امور به ش��یوه ای ک��ه نظام س��وریه در پی��ش گرفته‬ ‫است به هیچ وجه قابل قبول نیس��ت‪ .‬همچنین بیشتر‬ ‫سخنرانی های مقامات ترک مبین نارضایتی شدید انها‬ ‫از وضعیت اصالحاتی است که دمشق در پیش گرفته ‬ ‫است‪ .‬اصالحاتی که رهبران س��وری دائما می گویند‬ ‫تنها راه قانونی پیش روی کش��ور محسوب می شود‪.‬‬ ‫در کنار این قبیل موضع گیری ها‪ ،‬تهدیدهای شدیدی‬ ‫نیز به چش��م می خورد که بیانگر قاطعیت در مواضع‬ ‫ضد س��وری ترکیه در عین روابط نزدیک ماه های قبل‬ ‫دو کش��ور اس��ت‪ .‬طیب اردوغان در حالی تلویحا از‬ ‫کناره گیری بشار اسد س��خن گفته و حادثه شهر حماه‬ ‫در ‪ 1982‬را یاداوری کرده اس��ت که ت��ا چندی پیش‬ ‫میزان س��فرهای مقامات این دو کش��ور ب��ه یکدیگر‬ ‫به حدی رسیده بود که رسانه ها حتی زحمت اعالم انها‬ ‫را به خود نمی دادند‪ .‬پی��ش از انکه انقالب های عربی‬ ‫در سوریه شبیه سازی ش��ود‪ ،‬روابط این کشور و ترکیه‬ ‫تا انجا ارتقا یافته بود که دو طرف به فکر تاسیس یک‬ ‫اتحادیه مشترک افتادند‪ .‬همچنین دو طرف در سال های‬ ‫گذش��ته ده ها توافقنامه امضا کردند‪ ،‬مرزهای خود را‬ ‫به روی هم گش��ودند‪ ،‬روادی��د را برای ش��هروندان‬ ‫یکدیگر لغو کردند و کاالهای ترکیه انچنان بازارهای‬ ‫‪75‬‬ ‫افتاب‬ ‫س��وریه را در نوردیدند ک��ه در مراک��ز خرید حلب‪،‬‬ ‫دمش��ق و قامش��لی جز کاالهای ترکی چی��ز دیگری‬ ‫یافت نمی ش��د‪ .‬همچنین دو طرف ت�لاش کردند که‬ ‫برای جلوگیری از تشکیل یک دولت کردی در منطقه‬ ‫همکاری های نزدیکی داش��ته باشند‪ .‬این سطح باالی‬ ‫همکاری بود که باعث ش��د اولین واکنش ها از دمشق‬ ‫نس��بت به مواضع خصمان��ه مقامات ان��کارا توام با‬ ‫بهت زدگی به نظر برسد‪ .‬تا جایی که یک مقام سوری به‬ ‫خبرنگاران گفته است‪« :‬اصال برایمان قابل انتظار نبود‬ ‫که دوست ترکی مان را تا این اندازه مذبذب ماب ببینیم‬ ‫و وقاحت را تا این درجه برساند‪ .‬کشوری که رفاقتش‬ ‫با ما را تا ان اندازه باال برده بود که از حامیان مسائل ملی‬ ‫و قومی ما محسوب می ش��د و همه به ان به چشم یک‬ ‫شریک می نگریستیم ناگهان پشت س��وریه را در این‬ ‫شرایط خالی کرده است‪».‬‬ ‫مواضع انکارا نسبت به تحوالت سوریه به نسبت‬ ‫دیگر دول همس��و با این کش��ور در منطق��ه به مراتب‬ ‫متفاوت اس��ت‪ .‬و این تفاوت از این حیث که می تواند‬ ‫به مداخله های گس��ترده این کشور در سوریه بینجامد‪،‬‬ ‫نگران کننده خواهد بود‪ .‬رج��ب طیب اردوغان اگر چه‬ ‫مواضع نس��بتا مثبتی در قبال بهار عربی در کشورهایی‬ ‫مانند مصر‪ ،‬تونس و بحرین اتخاذ کرده است و مجموعه‬ ‫اقدامات دیپلماتیک ترکیه در این خصوص قابل توجه‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما جنس حمایت های انها از شورشیان سوریه‬ ‫و منافع متعدد ترکیه در این خصوص‪ ،‬باعث شده است‬ ‫تا برخی صاحب نظران حتی در م��ورد تکرار ماجرای‬ ‫‪ 1974‬قبرس هش��دار دهند‪ .‬ارتش ترکیه در این سال به‬ ‫بهانه حمایت از ترک های س��اکن قبرس به این کشور‬ ‫حمله کرد؛ اقدامی که به ی��ک بحران بین المللی تبدیل‬ ‫شد‪ .‬این س��ابقه تاریخی باعث می شود تا سخنان اخیر‬ ‫اردوغان مبنی بر اینکه «بحران سوریه برای انکارا یک‬ ‫مساله داخلی تلقی می شود» توام با نگرانی شنیده شود‪.‬‬ ‫خصوصا انکه دولت فعلی ترکیه با ادعای اسالم گرایی‬ ‫سنی و نزدیکی به اخوان المسلمین در کشورهای عربی‬ ‫می تواند احس��اس مش��ابهی که به ترک های قبرس در‬ ‫دهه هفتاد میالدی در ترکیه وجود داش��ت را نسبت به‬ ‫س��نی های س��وریه ابراز کند‪ .‬در اخرین اظهار نظرها‬ ‫یک تحلیلگر روس از احتمال درگیری جنگی تمام عیار‬ ‫میان دو کشور سخن گفته است‪ .‬به گفته وی از ان رو که‬ ‫ناتو و امریکا به دلیل فقیر بودن س��وریه در نفت و گاز‬ ‫و ثروت های طبیعی اما قوی ب��ودن ان در یکپارچگی‬ ‫صفوف ارتش و ارایش نظامی و توانمندی های جنگی‬ ‫مایل به مداخله نظامی در این کشور مانند انچه در لیبی‬ ‫ت ترکیه را به این کا ر ترغیب‬ ‫روی داد‪ ،‬نیستند‪ ،‬ممکن اس ‬ ‫کنند؛ «جاه طلبی و استقالل عمل خواهی دولتمردان ترکیه‬ ‫شاید انها را مجاب کند به بهانه حفظ حقوق شهروندان‬ ‫سوری و کمک به ارائه خدمات به انها بخشی از خاک‬ ‫سوریه را اشغال کنند که قطعا سوری ها این موضوع را‬ ‫نخواهند پذیرفت و انگاه جنگی خونین بین دو کشور‬ ‫در خواهد گرفت‪».‬‬ ‫برخی ناظران نیز معتقدند‪ ،‬از نظر ترکیه سر نگونی‬ ‫دول��ت بش��ار اس��د در نهای��ت ب��ه افزای��ش قدرت‬ ‫اخوان المسلمین سوریه و مش��ارکت انان در ساختار‬ ‫سیاسی کمک خواهد کرد‪ .‬در چنین فضایی نوعی ارتباط‬ ‫گس��ترده میان اخوان المس��لمین و دولت اسالم گرای‬ ‫رجب طیب اردوغان بر قرار خواهد شد که این امر موجب‬ ‫می شود ترکیه در اینده حضور پررنگ تری در نظام سوریه‬ ‫داشته باشد‪ .‬لذا اکنون ترکیه از فضای بحرانی سوریه برای‬ ‫تقویت حضور خود در منطقه و جهان عرب اس��تفاده‬ ‫می کند «تا از این رهگذر امپراتوری عثمانی را با شیوه های‬ ‫مدرن تری احیا کند»‪ .‬این تصور مقامات ترکیه قطعا با انچه‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪76‬‬ ‫به عنوان منافع دیگر کشورهای همسو با سیاست های‬ ‫ضد س��وری این کشور قابل تش��خیص است‪ ،‬وجوه‬ ‫اختالف بسیاری دارد‪.‬‬ ‫سوریه‪ ،‬ضلع دوم از مثلث مقاومت‬ ‫اهداف ترکیه در مساله سوریه هر چه باشد‪ ،‬تضعیف‬ ‫بشار اسد اس��ت که قطعا به تضعیف س��وریه خواهد‬ ‫انجامید و یکی از مهمترین حلقه های مقاومت در برابر‬ ‫رژیم صهیونیستی را سست خواهد کرد‪ .‬سوریه با توجه‬ ‫به اختالفات مرزی با اسرائیل که از اخرین جنگ اعراب‬ ‫و رژیم صهیونیستی باقی مانده است و همچنین نزدیکی‬ ‫قابل توجه به تهران و حزب اهلل لبنان‪ ،‬یکی از مهمترین‬ ‫متحدان جریان مقاومت در منطقه به حس��اب می اید‪.‬‬ ‫در واقع به ه��ر میزان که برای روابط ای��ران و حزب اهلل‬ ‫می توانیم اهمیت قائل باشیم‪ ،‬سوریه به عنوان پلی میان‬ ‫تهران و بیروت‪ ،‬حائز اهمیت خواهد بود‪ .‬به همین خاطر‬ ‫یکی از مهمترین دالیل حمایت های صورت گرفته از‬ ‫مخالفان و شورشیان سوریه‪ ،‬کاهش نفوذ ایران در منطقه‬ ‫و پایان دادن به مثلث تهران‪ ،‬دمشق‪ ،‬بیروت است‪ .‬بروز‬ ‫اعتراضات و نا ارامی ها در سوریه بعد از گذشت نزدیک‬ ‫به سه ماه از ش��روع جنبش های مردمی در جهان عرب‪،‬‬ ‫حضور سفیر امریکا در شهر حماه و در میان شورشیان‪،‬‬ ‫میزان سالح های گرم و مهمات قاچاق در مناطق ملتهب‪،‬‬ ‫موضع گیری های هماهنگ امریکا و متحدانش با رویکرد‬ ‫حذف بشار اسد از صحنه سیاس��ی منطقه و تعامالت‬ ‫میان سران سلفی و اخوانی با کشورهای غربی و عربی‬ ‫مخالف دمش��ق‪ ،‬همگی بیانگر غیرعادی بودن اوضاع‬ ‫در سوریه است‪ .‬به همین خاطر است که نا ارامی ها در‬ ‫این کش��ور را که با حجم عظیمی از مداخله گری های‬ ‫بازیگران منطقه ای و جهانی صورت می گیرد نمی توان‬ ‫ادام��ه ان خیزش هایی نامید که به به��ار عربی معروف‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫هرج و مرج و مداخله گروه های تروریس��تی در‬ ‫سوریه احتمال دیگری اس��ت که با افزایش درگیری ها‬ ‫و متعاقب ان س��قوط حکومت مرکزی قوت می گیرد‪.‬‬ ‫گروه های مختلف قومی اعم از اعراب س��نی‪ ،‬علوی‪،‬‬ ‫شیعه‪ ،‬کرد ها‪ ،‬مسیحیان و یزیدیان‪ ،‬هر کدام دارای میزانی‬ ‫از نفوذ و توانمندی در جامعه س��وریه هس��تند که در‬ ‫صورت بروز هرج و مرج و ایجاد درگیری میان این اقوام‬ ‫و ظهور دوباره اختالفات گذشته و ادعاهای طایفه ای‪،‬‬ ‫می تواند تجربه ای دیگر از عدم کنترل نظام سیاس��ی بر‬ ‫شکاف های اجتماعی در خاورمیانه را به بحرانی جدید‬ ‫تبدیل کند که قربانیانی به مراتب بیشتر از درگیری های‬ ‫اخیر در این کشور به دنبال خواهد داشت‪ .‬این احتمال‬ ‫زمانی افزای��ش می یابد که عالقه مندی ه��ا و ارزوهای‬ ‫دیرین بازیگران خارجی محیط سیاس��ی سوریه را نیز‬ ‫مورد توجه قرار دهیم‪ .‬کشور های عربی مانند عربستان‬ ‫س��عودی و قطر در کنا ر ترکیه طی ماه های اخیر روابط‬ ‫نزدیکی با مخالفان سنی مذهب بشار اسد برقرار کرده اند و‬ ‫این در حالی است که مواضع تند سنی ها در قبال جمعیت‬ ‫قابل توجه علوی در این کشور کامال قابل تشخیص است؛‬ ‫مواضعی که برخی تحلیلگران را نسبت به انتقام گیری‬ ‫گسترده س��لفی ها از علویان در فردای سقوط احتمالی‬ ‫بشار اسد‪ ،‬نگران کرده است‪ .‬در این میان کردهای سوریه‬ ‫در حالی که انتقادات شدیدی نسبت به رژیم بعث این‬ ‫کش��ور دارند و همواره به عنوان مخالفان بش��ار اسد و‬ ‫پدرش شناخته می ش��وند‪ ،‬اما مرزبندی های مشخصی‬ ‫با سلفی ها و اخوانی ها ایجاد کردهاند که منجر به خروج‬ ‫انها از اتحاد سنی مذهبان علیه اسد شده است؛ گروهی که‬ ‫در صورت بروز هرج و مرج ارزوهای دیرینه ای برای‬ ‫سرزمین های کردنشین دارد‪g.‬‬ ‫انتقاد از‬ ‫نوعثمانیگرایی‬ ‫احزاب مخالف دولت ترکیه می گویند‬ ‫فروپاشی سوریه منجر به تجزیه‬ ‫کشورشان می شود‬ ‫ داوود حشمتی‬ ‫‪2‬‬ ‫مخالفان حزب «عدالت و توس��عه» معتقدند‬ ‫که دولت در اجرای سیاست های خارجی در زمینه‬ ‫سوریه راه خطایی را در پیش گرفته است‪ .‬سیاست‬ ‫خارجی ترکیه و احم��د داووداغلو ک��ه تا پیش از‬ ‫این به عنوان ی��ک وزیر موفق و احی��ا کننده غرور‬ ‫ملی ترک ها مورد تعریف و تمجید واقع می ش��د‪،‬‬ ‫این بار و در اتخاذ سیاس��ت مقابله با رژیم سوریه‬ ‫مورد انتقاد احزاب مخالف داخلی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫طی ماه های اخیر و با شروع اغتشاشات در سوریه‬ ‫و شهرهایی که از نظر مرزی با ترکیه نزدیک بودند‪،‬‬ ‫ترکیه به تحوالت س��وریه ورود پیدا کرد‪ .‬مس��ائل‬ ‫سوریه زمینه ساز فعالیت وزارت خارجه ترکیه شد‬ ‫که شدیدا عالقه مند به حضوری فعال در مسائل و‬ ‫بحران های منطقه و خصوصا جهان اس�لام است‪.‬‬ ‫سیاست خارجی ترکیه و تئوریسین «نوعثمانی » ان‬ ‫یعنی وزیرخارج��ه‪ ،‬احمد داووداغلو همانطور که‬ ‫در ابتدای س��ال جاری میالدی در اجتماع سفرای‬ ‫خارجی ترکیه گفت این است که در تمام دنیا نقش‬ ‫«اطفا ء حریق» را برعهده داشته باشد‪.‬‬ ‫انها به این باور رسیدند که با فعالیت و ایفای‬ ‫نقش در بحران های منطقه و جهان می توانند نام ترکیه‬ ‫را بلند اوازه کرده و تداعی گر عصر طالیی امپراتوری‬ ‫«عثمانی» باشند‪ .‬همچنین با این فعالیت خود را در‬ ‫زمره کشورهای تاثیرگذار جهان معرفی کنند‪ .‬این‬ ‫فعالیت ها که تاکنون کمتر مورد انتقاد فعاالن سیاسی‬ ‫داخلی و اح��زاب ترکیه قرار می گرف��ت این بار در‬ ‫مواجهه دولت ترکیه و سوریه تغییر کرد و از طرف‬ ‫رهبران گروه های مخالف اردوغان در مجلس ترکیه‬ ‫چتین اوزچیکان رهبر حزب‬ ‫«راه حق»‪ ،‬از احزاب مخالف‬ ‫دولت نیز طی یک یادداشتی‬ ‫نسبت به سیاست های دولت‬ ‫ترکیه در سوریه موضع گیری‬ ‫شدیدی اتخاذ کرده و خطاب‬ ‫به اردوغان و داووداغلو‬ ‫نوشت‪« :‬این حرف ها که‬ ‫اگر اتفاقات سوریه را‬ ‫مدیریت نکنیم سوریه برای‬ ‫ما یک تهدید خواهد بود را‬ ‫رها کرده و به این وسیله‬ ‫دخالت های خود را در امور‬ ‫داخلی سوریه توجیه نکنید‬ ‫افتاب‬ ‫انتقادات سایر احزاب‬ ‫«چتی��ن اوزچیکان» رهب��ر حزب «راه ح��ق»‪ ،‬از‬ ‫احزاب مخالف دولت نیز طی یک یادداش��تی نس��بت‬ ‫به سیاس��ت های دولت ترکیه در س��وریه موضع گیری‬ ‫شدیدی اتخاذ کرده و خطاب به اردوغان و داووداوغلو‬ ‫نوشت‪« :‬این حرف ها که اگر اتفاقات سوریه را مدیریت‬ ‫نکنیم سوریه برای ما یک تهدید خواهد بود را رها کرده‬ ‫و به این وس��یله دخالت های خ��ود را در امور داخلی‬ ‫س��وریه توجیه نکنید‪«».‬اوزچی��کان» اف��زود‪« :‬دولت‬ ‫س��وریه هم مثل همه دولت ها دارای غرور است‪ .‬تمام‬ ‫جنگ های تاریخی بر سر اثبات غرور به وقوع پیوسته‬ ‫نه براساس عقل و تدبیر‪ .‬هرانچه در سوریه اتفاقات افتاده‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫مخالفان دولت به باد انتقاد گرفته شد‪ .‬داشتن مرز وسیع‬ ‫‪ 900‬کیلومتری مابین ترکیه و سوریه‪ ،‬همچنین حضور‬ ‫کردهای شمال سوریه و جنوب ترکیه از جمله عواملی‬ ‫است که این منطقه را برای دولت و احزاب ترکیه در درجه‬ ‫اهمیت باالیی قرار داده است‪ .‬با شروع درگیری مخالفان‬ ‫و دولت سوریه در شهرهای «درعا» و «حماه» اردوغان‪،‬‬ ‫نخست وزیر ترکیه با موضع گیری های صریح از مخالفان‬ ‫حمایت کرد‪ .‬دولت ترکیه که تا پیش از این اتفاقات از‬ ‫ش��رکای اصلی تجاری و بین المللی سوریه به حساب‬ ‫می امد‪ ،‬در اظهارنظری صریح از دولت سوریه خواست تا‬ ‫از کشتار مخالفان دست بردارد‪ .‬همچنین اردوغان به بشار‬ ‫اسد هشدار داد‪« :‬ما با کسانی که دست به کشتار می زنند‬ ‫دوست باقی نخواهیم ماند‪ ».‬و ادامه داد‪« :‬صبر مردم سوریه‬ ‫تمام شده‪ ».‬در مقابل سوریه نیز واکنش تندی نسبت به‬ ‫اظهارات نخست وزیر و مقامات ترک نشان داد‪ .‬ترکیه با‬ ‫تشکیل کنفرانس احزاب اپوزیسیون و مخالفان دولت‬ ‫حافظ اسد در هتلی در استانبول تالش کرد تا در تحوالت‬ ‫س��وریه نقش محوری ایفا کند‪ .‬در همین زمینه رهبران‬ ‫اخوان المسلمین در سفری به استانبول با اردوغان دیدار‬ ‫کردند و با دادن این اطمینان که بعد از رفتن اسد اوضاع به‬ ‫نفع ترکیه خواهد شد‪ ،‬اردوغان را در حمایت بیشتر از انها ‬ ‫ترغیبکردند‪.‬همچنینپسازشدتگرفتندرگیری های‬ ‫دولت و مخالفان در شهرهای مرزی نزدیک به ترکیه‪ ،‬این‬ ‫کشور با باز کردن مرزهای خود برای ورود افراد تحت‬ ‫تعقیب و اوارگان به حمایت مخالفان پرداخت‪ .‬دولت‬ ‫اردوغان و ح��زب ‪ AKP‬که برای س��ومین بار به تازگی‬ ‫توانس��تند از مردم رای اعتماد مجدد دریافت کنند‪ ،‬در‬ ‫درگیری های سوریه گرچه سعی کردند نقش واسط ه و‬ ‫پیونددهنده را ایفا کنند‪ ،‬اما عمال همسو با امریکا و دیگر‬ ‫سازمان ها که دست به تحریک دولت سوریه زدند سعی‬ ‫کردند تا دولت اس��د را در فش��ار قرار داده تا بتوانند از‬ ‫اتفاقات سوریه بهر ه مناسبی به دست بیاورند‪.‬‬ ‫درحال��ی ک��ه تص��ور می ش��د تم��ام اح��زاب‬ ‫و جریان ها در ترکی��ه موافق با سیاس��ت های خارجی‬ ‫دول��ت هس��تند‪ ،‬ط��ی روزه��ای گذش��ته و همزمان‬ ‫با حض��ور احمد داووداغل��و در دمش��ق‪ ،‬رهبر حزب‬ ‫«جمهوری خلق»‪ ،‬حزب اصلی مخالف دولت دست به‬ ‫انتقاد شدیدی از سیاست خارجی ترکیه زد؛ سفری که به‬ ‫«هشدار اخر» به «اسد» تعبیر شد‪.‬کمال قلیچداراوغلو با‬ ‫«پیام رسان» خواندن دولت ترکیه گفت‪« :‬جناب نخست‬ ‫وزیر می گویند که «سوریه مساله ماست» ما هم می گوییم‬ ‫با این سخنان دنیا تنها یک برداشت دارد و ان این است‬ ‫که ترکیه قصد دخالت در امور داخلی س��وریه را دارد و‬ ‫حتی مداخله خواهد کرد‪ ».‬او ادامه داد‪« :‬ش��ما در انکارا‬ ‫یک جلسه شورای امنیت برگزار می کنید‪ .‬بعد از خروج‬ ‫نخست وزیر‪ ،‬سفیر امریکا به طور ناگهانی و غیرمنتظره‬ ‫وارد می شود و یک جلسه هم در غیاب نخست وزیر با‬ ‫او برگزار می کنند‪ .‬مسائلی که سفیر امریکا می داند هیچ‬ ‫کس نمی داند‪ .‬نه مجلس‪ ،‬نه رئیس مجلس و نه اعضای‬ ‫کمیسیون ها و احزاب‪ .‬اردوغان هر نوع اطالعاتی را به‬ ‫امریکایی ها می دهد اما به مردم خیر‪ ».‬او با خاطرنشان‬ ‫کردن اتفاق��ات لیبی گفت‪« :‬اگر در سیاس��ت خارجی‬ ‫یک هدف و راه مش��خص ندارید بهتر است دنباله رو‬ ‫دیگران نشوید‪ .‬مگر شما نبودید که در ابتدای وقایع لیبی‬ ‫گفتید ناتو در لیبی چه می کند؟ و در ادامه خود همکار و‬ ‫همدست ناتو در حمله به لیبی شدید‪».‬‬ ‫مساله داخلی سوریه است‪».‬‬ ‫او با اش��اره به ژس��ت های دموکراسی خواهانه‬ ‫دولت امری��کا و ترکیه افزود‪« :‬کش��وری مثل ترکیه‬ ‫که دموکراس��ی در ان تازه ونوپاس��ت الزم نیست‬ ‫مانند امریکا که برقراری دموکراس��ی در تمام دنیا را‬ ‫وظیفه خودش می داند‪ ،‬عمل کرده و برای خود این‬ ‫ماموریت را قائل ش��ود‪ ،‬ما چنین ماموریتی نداریم‪.‬‬ ‫همانطور که قبال و در فصل انتخابات مش��اهده شد‬ ‫‪« AKP‬اوردن دموکراسی به س��وریه» را از وظایف‬ ‫خود اع�لام و ان را در بیانیه های رس��می خود بیان‬ ‫داش��ت‪ .‬در حالی که ما هیچ تعهدی نسبت به انجام‬ ‫چنین تغییراتی در سوریه نداریم‪ ».‬همچنین در این‬ ‫ارتباط «باغچه لی»‪ ،‬رهبر دیگر حزب مخالف دولت‬ ‫نیز هفته گذش��ته انتقاداتی را مطرح ک��رده و در یک‬ ‫یادداشت رس��می موضع گیری های رسمی دولت و‬ ‫اردوغان در مورد «دولت مس��تقل و مقتدر» سوریه‬ ‫را به ورود به یک «تونل تاریک» برای دولت تش��بیه‬ ‫کرد‪ .‬او معتقد اس��ت اظهارات اردوغان و همچنین‬ ‫پیوند زدن مشکالت سوریه به مسائل داخلی موجب‬ ‫می شود تا دولت وارد یک «تونل تنگ و تاریک» شود‪.‬‬ ‫دولت پیش از این با بیان این موضوع که مشکالت‬ ‫داخلی سوریه ارتباط مستقیمی با مسائل داخلی ترکیه‬ ‫داشته و از بین رفتن یکپارچگی سوریه موجب بروز‬ ‫خطرهای بسیار از جمله گسترش تروریسم می شود‪،‬‬ ‫سعی کرد تا موضوع اجالس اپوزیسیون سوریه که در‬ ‫استانبول برگزار شد را یک منفعت ملی بلندمدت برای‬ ‫ترکیه معرفی کند‪ .‬باغچه لی معتقد اس��ت‪« :‬حمایت‬ ‫از مخالفان و اپوزیس��یون یک کشور باعث می شود‬ ‫تا حاکمان ان کش��ور دچار اضطراب شده و این کار‬ ‫باعث نمی شود تا ما بتوانیم بحران ها را کنترل کنیم‪.‬‬ ‫خواهیم دید که اظهارات نخس��ت وزیر ما را به کجا‬ ‫خواهد رساند‪ ».‬همچنین حزب او اظهار داشت که‬ ‫ما از «تمامیت ارضی» سوریه دفاع خواهیم کرد و در‬ ‫مقابل هر تصمیمی که منجر به حمله به سوریه شود‪،‬‬ ‫ایستادگی می کنیم‪ .‬حزب کارگر ترکیه نیز با اشاره به‬ ‫این جمله اردوغان که «صبر سوریه به اتمام رسیده»‬ ‫دولت این کشور را با لحن تندی مورد انتقاد قرارداد‪.‬‬ ‫محمت بدری گلتکین‪ ،‬رهبر ح��زب کارگر ترکیه‬ ‫گفت‪« :‬حکومت براساس خط مشی تعیین شده از‬ ‫س��وی امریکا حرکت می کند‪ .‬دشمنی با حکومت‬ ‫س��وریه در واقع برداش��تن قدم هایی است به سوی‬ ‫تکه تکه شدن ترکیه‪».‬‬ ‫بدری با اشاره به کشته ش��دن سربازان ترک در‬ ‫‪77‬‬ ‫افتاب‬ ‫مبارزه با تروریس��م گفت‪« :‬کسی که توان حفاظت‬ ‫از جان س��ربازان خ��ود را ندارد و هر روز ش��اهد‬ ‫شهید ش��دن تعداد دیگری از فرزندان این کشور‬ ‫هستیم چطور می تواند بگوید که «صبر سوریه به سر‬ ‫رسیده»‪ .‬ایا صبر مردم ترکیه هنوز ادامه دارد؟ اینجا‬ ‫صحبت بر سر خط مشی سیاست خارجی امریکا‬ ‫نیست‪ .‬بحث بر این اس��ت که چرا وزیرخارجه ما‬ ‫باید «پیام رسان» کلینتون‪ ،‬وزیرخارجه یک کشور‬ ‫دیگر باش��د‪ » .‬وی همچنین معتقد است که هدف‬ ‫امری��کا از درگیر کردن ترکیه در ماجرای س��وریه‬ ‫از هم پاش��یدن یکپارچگی ترکیه اس��ت‪« :‬ترکیه با‬ ‫درگیری با همه کشورهای دوست در مسیری قرار‬ ‫گرفته که به س��مت از هم پاشیدگی پیش می رود‪».‬‬ ‫این موضع گیری ها سبب شد تا وزیر خارجه ترکیه‬ ‫متهم به «پیام رسانی» از طرف دولت امریکا به دولت‬ ‫سوریه ش��ود‪ .‬در مقابل وزیرخارجه این کشور به‬ ‫ش��دت از این موضع گیری ها ناراح��ت و در یک‬ ‫کنفرانس خبری ب��ه اتهامات پاس��خ داد‪ .‬او ابتدا با‬ ‫اشاره به همکاری متقابل دستگاه سیاست خارجی‬ ‫با کمیس��یون های داخلی مجلس ترکیه و همچنین‬ ‫احزاب مخالف گفت‪« :‬من فکر می کنم در این مورد‬ ‫یک بی عدالتی به وقوع پیوسته‪ .‬ما سعی کردیم ارتباط‬ ‫بامجلسواحزابمخالفوهمچنیناگاهیبخشی‬ ‫به انها در مورد مسائل سیاست خارجی را نهادینه‬ ‫کنیم‪ .‬این مساله را انها و خصوصا اقای «بایکال» رهبر‬ ‫قبلی حزب «جمهوری خلق» ب��ه خوبی می دانند‪.‬‬ ‫انها می دانند که چنین سیس��تمی در گذشته اصال‬ ‫وجود نداش��ت اما امروز با وجود اطالع داشتن به‬ ‫صورت باز و صریح همان سیاست ها را مورد انتقاد‬ ‫قرار می دهند‪».‬داووداغلو با اشاره به نقش ترکیه در‬ ‫تحوالت قفقاز‪ ،‬ارمنستان‪ ،‬مسائل خاورمیانه‪ ،‬قبرس‬ ‫و لیبی گفت‪« :‬ما در تمام این مسائل به مجلس رفتیم‬ ‫و انها را در جریان اتفاقات و سیاست های دیپلماسی‬ ‫خارجی قرار دادیم‪ .‬ایا این اظهارنظرها به وجهه و‬ ‫نقشی که ما پس از ماه ها در منطقه و دنیا ایفا کردیم‬ ‫لطمه وارد نمی کند؟ ایا ما تنها برای رساندن یک پیام‬ ‫به سوریه رفتیم؟ اینکه تالش های طوالنی دولت را‬ ‫در زمینه سیاست خارجی با انتقاد به یک دیدار که با‬ ‫رئیس جمهور سوریه انجام شد زیر سوال ببرند و‬ ‫اتهام «پیام رسان» بودن بزنند‪ ،‬باعث تضعیف جایگاه‬ ‫دولت ترکیه و دستگاه دیپلماسی خارجی نشده و‬ ‫تالش های ما را از بین نخواهد برد؟»‬ ‫او با اش��اره به اینکه در زمینه مس��ائل سوریه‬ ‫همه مخالفان داخلی را در جریان ق��رارداده‪ ،‬ادامه‬ ‫داد‪« :‬دستگاه سیاس��ت خارجی مانند دولت ترکیه‬ ‫مستقل و به دور از هرگونه وابستگی است‪ .‬درحالی‬ ‫که مذاکرات ما در سوریه ادامه دارد در داخل برخی‬ ‫به خاطر مس��ائل و تسویه حس��اب های درونی و‬ ‫شخصی به این مذاکرات نام «پیام رسانی » می دهند‪.‬‬ ‫این کار مصالح عالی ترکیه را ریس��ک پذیر خواهد‬ ‫کرد‪ .‬همچنین به روند مذاکرات لطم��ه وارد کرده‬ ‫و از نقش افرینی ما می کاهد‪ .‬اگر پیامی وجود دارد‬ ‫و انها تمایل به انتق��ال ان دارند‪ ،‬بروند و این پیام را‬ ‫برسانند‪ .‬ما با ارامش رای ملت را به دست اوردیم‬ ‫و همه می دانند که وزیرخارجه نماینده ملت ترکیه‬ ‫است و از جانب انها حرف خواهد زد نه از جانب‬ ‫هیچ قدرت دیگری‪ .‬این مساله ای است که باید ان‬ ‫را درک کنند‪ .‬پس از این اتهام توقع نداشته باشند که‬ ‫من به حرف های انها گوش کنم یا زمانی برایشان‬ ‫تعیین کنم تا من را قانع کنند‪ .‬اول باید از این اتهامی که‬ ‫به ما وارد کردند «عذرخواهی» کنند و بعد از ان ما به‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪78‬‬ ‫حرف های منطقی انها گوش خواهیم کرد‪ .‬اگر ما و‬ ‫دولت واقعا چنین نقشی را در مسائل بین المللی ایفا‬ ‫می کنیم پس نیازی به حرف زدن با ما نیست‪ .‬با کسی‬ ‫صحبت کنند که حرف اصلی پیش انهاست‪».‬‬ ‫وزیرخارج��ه ترکیه با توجه به س��خنان رهبر‬ ‫حزب کرد «حرکتملی» و با اش��اره ب��ه عدم بیان‬ ‫قسم نامه مجلس توسط حزب «حرکت ملی» گفت‪:‬‬ ‫«ایا درست اس��ت که ما گروهی را که به قسم نامه‬ ‫مجلس اهمیت نمی دهد در جایگاه باالیی بنشانیم‬ ‫و به عنوان مخاطب خود بپذیریم؟ پیش از این دوبار‬ ‫اقای باغچه لی از من تقاضای دیدار کرده بود اما من‬ ‫نپذیرفتم چون به قول خودشان قصد داشتند برای‬ ‫ما در زمینه سوریه روشنگری کنند‪ .‬به عالوه هیچ‬ ‫تضمینی هم نیست که بعد از این به درخواست های‬ ‫مالقاتشان جواب مثبت بدهیم‪».‬داووداغلو افزود‪:‬‬ ‫«ما به قوانین و مقررات نظام پارلمانی مقید هستیم و‬ ‫همیشه ان را رعایت کردیم‪ .‬در همه موارد تصمیمات‬ ‫سیاس��ت خارجی را با احزاب مخالف حاضر در‬ ‫مجلس در میان گذاش��تیم‪ .‬ما معتقدی��م رفتارها و‬ ‫گفتارهای انها در مس��ائل بین الملل��ی تاثیر گذار‬ ‫اس��ت و انها هم باید این نق��ش را جدی بگیرند و‬ ‫مراقب رفتار خود باشند‪ ».‬وی در ارتباط با اشغال و‬ ‫حضور نظامی در بخشی از شمال سوریه و جنوب‬ ‫ترکیه برای اینکه ای��ن منطقه در اختی��ار مخالفان‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬گفت‪« :‬ما با س��وریه دارای مرز مشترک‬ ‫‪ 900‬کیلومت��ری هس��تیم و در ح��ال حاضر هیچ‬ ‫برنامه ای در زمینه فعالیت نظامی و حضور در خاک‬ ‫کشور سوریه وجود ندارد‪ .‬ما با کشورهای بسیاری‬ ‫دارای مرز مشترک هستیم و سیاست های ما نشان داده‬ ‫که همیشه به تمامیت ارضی ا نها احترام می گذاریم‪.‬‬ ‫این بحثی است که در مطبوعات و رسانه ها مطرح‬ ‫ش��ده اما در رابطه ب��ا ان فعال حرفی ب��رای گفتن‬ ‫وجود ندارد‪».‬‬ ‫دس��تگاه سیاس��ت خارج��ی ترکی��ه معتقد‬ ‫اس��ت که هیچگاه در مقابل اتفاقات همس��ایگان‬ ‫خود بی تف��اوت نب��وده و ب��ا بی اعتنای��ی از کنار‬ ‫ان گذر نک��رده‪ .‬انها معتقدند همانط��ور که بارها‬ ‫نش��ان دادند در م��ورد مس��ائل و اتفاق��ات عراق‬ ‫و ایران نیز حس��اس بودند و س��عی کردن��د تا با‬ ‫کمک به دولت های همس��ایه تضمینی برای ثبات‬ ‫اقتصادی و سیاس��ی خود به وجود بیاورند‪.‬احمد‬ ‫داووداغلو با اش��اره به این نقش ترکی��ه بیان کرد‪:‬‬ ‫«ما همه مانن��د خانه های چوب��ی در کنار یکدیگر‬ ‫هس��تیم‪ .‬وقتی اتش در یکی از خانه های همسایه‬ ‫بیفتد وظیفه ما هم هس��ت که با ان مقابله کنیم در‬ ‫غیر این صورت ما نیز دچار خسارت خواهیم شد‪ .‬‬ ‫توسعه و رشد باالی اقتصادی و همچنین دموکراسی‬ ‫نوپای ترکیه مانند یک جزیره نیست که از اتفاقات‬ ‫اطراف خود بی تاثی��ر بماند‪ .‬حتما بای��د در مقابل‬ ‫اتفاقاتی که در اطراف کش��ورمان می افتد حساس‬ ‫باش��یم و جهت دهی ان را با توجه ب��ه منافع ملی‬ ‫خودمان دنبال کنیم‪».‬او ب��ا تاکید بر اهمیت اینده و‬ ‫سرنوشت سوریه گفت‪« :‬ما برای هرچه درخشان تر‬ ‫شدن اینده ملت س��وریه هرکاری الزم باشد انجام‬ ‫می دهیم‪ .‬اما برای این کار ابتدا باید حمالت متوقف‬ ‫شود‪ .‬باید وضعیت به گونه ای شود تا بتوان در ان به‬ ‫گفت وگو نشست‪ .‬هرگز این توقع را نداشته باشید‬ ‫که ترکیه در مقابل خونریزی در ماه مبارک رمضان‬ ‫ساکت بنشیند و نس��بت به ادامه این روند سکوت‬ ‫کند‪g ».‬‬ ‫‪ 91‬سال پیش در روز ‪ 10‬اوت سال‬ ‫‪ 1920‬میالدی در سور نخستین پیمان میان نیروهای‬ ‫متفق و امپراتوری عثمانی امضا شد‪ .‬برای تنبیه‬ ‫امپراتوری عثمانی که در جنگ جهانی اول در کنار‬ ‫امپراتوری المان و امپراتوری اتریش – مجارستان‬ ‫وارد جنگ شده بود‪ ،‬براساس پیمان سور قلمرو این‬ ‫امپراتوری به منطقه اناتولی که اهالی ان منحصرا‬ ‫ترک تبار بودند‪ ،‬محدود شد‪ .‬این شلیک تیر خالص‬ ‫برای پایان حیات امپراتوری عثمانی محسوب می شد‬ ‫مورخین مرگ سلیمان قانونی (‪ ۲۰‬صفر ‪۹۷۴‬‬ ‫ق‪ ۵ /.‬سپتامبر ‪ ۱۵۶۶‬م‪ ).‬را نقطه عطفی در تاریخ‬ ‫عثمانی و سراغاز فرایند انحطاط تدر یجی این‬ ‫دولت می دانند‪ .‬در واقع‪ ،‬این انحطاط هر چند‬ ‫در اواخر سده شانزدهم میالدی‪ ،‬پس از مرگ‬ ‫سلیمان‪ ،‬رخ نمود و در نیمه اول سده هفدهم‬ ‫شتاب گرفت‪ ،‬ولی بنیان های اجتماعی ان در‬ ‫دوران حکومت سلیمان و در اوج شکوه دولت‬ ‫عثمانی تکوین یافت‬ ‫سید صادق‬ ‫الحسینی‪،‬کارشناس‬ ‫مسائل خاورمیانه در این‬ ‫گفت و گو با اشاره به نقش‬ ‫اسرائیل در رخدادهای‬ ‫اخیر سوریه می گوید که‬ ‫منطقه بدون سوریه ‪،‬منطقه‬ ‫در خط اتش است‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫سقوطسوریهمنطقهرابهاتشمی کشد‬ ‫گفت وگو با محمد صادق الحسینی‬ ‫سید فرید موسوی‬ ‫‪3‬‬ ‫در چند روز گذشته عکسی از رهبر حزب اهلل لبنان‪ ،‬سید حسن نصراهلل منتشر شد که عنوان می شد یکی از‬ ‫جدیدترین عکس های اوست‪ .‬در این عکس فرد دیگری کنار سید دیده می شد که شاید در نگاه اول برای مردم‬ ‫چهره اشنایی نباشد اما برای صاحب نظران‪ ،‬چهره اشنایی است‪ .‬محمد صادق الحسینی یکی از صاحب نظران‬ ‫مهم مسائل خاورمیانه است که اطالعات دسته اول و خوبی در این زمینه دارد‪ .‬درخصوص تحوالت اخیر‬ ‫تو گو نشستیم‪.‬‬ ‫منطقه و بیداری اسالمی به خصوص اتفاقات سوریه با او به گف ‬ ‫اقای حسینی! نقش سوریه در پنجاه سال اخیر‬ ‫در خاورمیانه چگونه بوده اس��ت؟ ایا سوریه‬ ‫در تاریخچه منطقه خاورمیانه‪ ،‬نقش��ی داشته‬ ‫است یا نه؟‬ ‫‪ l‬اگر اجازه بدهید کمی عقب تر از پنجاه سال‬ ‫را به صورت کوتاه توضیح بدهم‪ .‬علت اینکه من قبل‬ ‫از این مدت را در نظر دارم به خاطر توافقنامه مشهور‬ ‫سایکس پیکو است‪ .‬این توافقنامه توسط یک انگلیسی‬ ‫به نام سایکس و یک فرانسوی به نام پیکو بعد از جنگ‬ ‫جهانی اول بسته شد که طی ان منطقه بال د شام و عراق‬ ‫و فلسطین را بین خود تقسیم کنند که فلسطین‪ ،‬عراق و‬ ‫اردن زیر نظر بریتانیا و بالد شام که شامل لبنان و سوریه‬ ‫بوده است زیر نظر و قیمومیت فرانسوی ها اداره شود‪.‬‬ ‫در ان س��ال فرانس��وی ها علیه انقالبی��ون داخل این‬ ‫کشورها جنگ خونینی به راه انداخته اند‪.‬‬ ‫این انقالبی��ون با چ��ه هدفی و با چه کس��ی‬ ‫می جنگیدند؟‬ ‫‪ l‬انها با استعمار گران با دو هدف می جنگیدند‪:‬‬ ‫یکی اینکه از تتریک یا همان ترکی کردن جهان عرب‬ ‫تحت کنترل عثمانی خارج شوند‪ .‬دوم اینکه احساس‬ ‫می کردند که این قیمومیت به نوعی اس��تعماری است‬ ‫که حاکمیت و اس��تقالل و ازادی های انها را خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬س��وریه در این مبارزات نقش اصلی را داشته‬ ‫است‪ .‬در س��ال ‪ 1943‬و بعد از جنگ جهانی دوم این‬ ‫قیام ها نتیجه داد و این کش��ورها استقالل خودشان را‬ ‫به دست اوردند‪.‬‬ ‫س��وریه مرکز این جهادها و مب��ارزات بود‪ .‬لذا‬ ‫می بینید گروه ها و فرقه های مختلف حتی گروه های‬ ‫مبارزاتی برای استقالل فلسطین از این سرزمین شکل‬ ‫می گیرند‪.‬‬ ‫برای مثال؟‬ ‫‪ l‬برای مثال شیخ عزالدین قسام از اهالی سوریه‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬قیام او از یکی از روستاهای سوریه اغاز‬ ‫شده و بعد کارش باال می گیرد که خیزش مردم فلسطین‬ ‫را شعله ورمی کند‪ .‬نقشی که س��وریه تا قبل از جنگ‬ ‫جهانی دوم داشته است‪ ،‬بعد از جنگ جهانی دوم حامل‬ ‫این شعله استقالل طلبی و ازادی خواهی بوده است‪ .‬با‬ ‫این حال مدتی بعد از استقالل تا امدن حافظ اسد این‬ ‫کش��ور کودتاهای مختلفی را به خود دید‪ .‬کودتاهای‬ ‫مختلف پشت س��ر هم رخ می داد‪ .‬بعد از امدن حافظ‬ ‫اسد در سال ‪ 1970‬که فرمانده نیروی هوایی سوریه و‬ ‫بعد وزیر دفاع بوده است سلس��له کودتاها و بی ثباتی‬ ‫کم می شود‪.‬‬ ‫به غیر از ثبات و ارامشی که با امدن حافظ اسد به‬ ‫سوریه بازگشت‪ ،‬بار دیگر سوریه به مرکز جنبش های‬ ‫ازادی بخش بالد شام و هالل الخسیب تبدیل شد‪.‬‬ ‫یعنی چطور؟‬ ‫‪ l‬یعنی احزاب و گروه هایی که در حال مبارزه‬ ‫با استعمار یا مبارزه با رژیم صهیونیستی بودند در این‬ ‫‪79‬‬ ‫افتاب‬ ‫کشور به فعالیت علنی و مهم خود می پرداختند‪ .‬برای‬ ‫مثال جنبش فتح که کار خود را از سال ‪ 1965‬اغاز کرده‬ ‫بود اولین جلسه و نشست هیات موسس خود را جهت‬ ‫اعالم دور جدید مبارزه مسلحانه برای ازادی فلسطین‬ ‫در سوریه تشکیل داد‪.‬‬ ‫س��وریه با این اهمیت چه نقشی در خاورمیانه‬ ‫داشته است؟‬ ‫‪ l‬سوریه با این اهمیت نقش��ی را پیدا می کند‬ ‫که بعده��ا تحت عن��وان معادله «هی��چ جنگی بدون‬ ‫مصر و هیچ صلحی بدون سوریه امکان پذیر نیست»‬ ‫تبدیل می شود‪ .‬این معادله در ‪ 50‬سال اخیر خاورمیانه‬ ‫عربی ثابت باقی ماند که بعد از ان در دو دهه گذش��ته‬ ‫کمی تعدیل و تبدیل شد به معادله «مثلث اسکندریه»‬ ‫که متشکل از سه کشور مصر و سوریه و عربستان بود‪.‬‬ ‫این معادله برای عرب ها به عنوان اخرین سد پایداری‬ ‫مطرح بود و هنوز هم سوریه توانسته است این معادله‬ ‫را حفظ کن��د و ان چیزی که االن در س��وریه در حال‬ ‫رخ دادن است جنگی است که بر سوریه تحمیل شده‬ ‫است تا جنگی که در س��وریه در حال رخ دادن باشد‪.‬‬ ‫صاحب نظران خاورمیانه اعتقاد دارند که اگر کلی نگاه‬ ‫کنیم انچه در س��وریه در حال رخ دادن اس��ت عمال‬ ‫جنگ قدرت های بین المللی و منطقه ای بر سر نقش و‬ ‫موضع و موقعیت سیاسی سوریه در معادالت جهان‬ ‫عرب بعد از موج انقالب های جدید عربی و بیداری‬ ‫اسالمی است‪.‬‬ ‫علت این موضوع چیست؟‬ ‫‪ l‬علت این موضوع این است که در معادالت‬ ‫جدید جهان عرب‪ ،‬بعد از پی��روزی جنگ ‪ 33‬روزه‬ ‫حزب اهلل و جنگ ‪ 22‬روزه فلسطینی ها‪ ،‬سوریه بر وزن‬ ‫خود به عنوان یک کشور و موقعیت در محور مقاومت‬ ‫که شروع ان ایران و انتهای ان لبنان و غزه است‪ ،‬افزود‪.‬‬ ‫سوریه در این محور عمال نه تنها مانع تسلیم خاورمیانه‬ ‫در مقابل غرب و صهیونیسم جهانی شد بلکه می تواند‬ ‫شروع کننده جنگ هم باشد‪ .‬یعنی نقش مصر را هم در‬ ‫معادله سابق که عرض شد به خود گرفته است‪.‬‬ ‫با تحلیل ش��ما نقش س��وریه در به س��رانجام‬ ‫نرسیدن طرح خاورمیانه بزرگ امریکا چه بود؟‬ ‫‪ l‬طرح خاورمیانه جدی��د امریکا همان طرح‬ ‫خاورمیانه ای است که پرز سال ها قبل تر از کاندولیزا‬ ‫رایس مطرح کرده است‪ .‬این خاورمیانه جدید به عنوان‬ ‫یک سیاست کلی در منطقه ما به این معنی است که در‬ ‫این منطقه به عنوان جهان اس�لام یا جهان عرب چون‬ ‫از تغییر در ایران یا حزب اهلل لبن��ان ناامید بودند ‪ ،‬امید‬ ‫داشتند که سوریه را به عنوان یک نظام الئیک و بعد از‬ ‫امدن بشار یک نظام سکوالر از این محور جدا و وارد‬ ‫پروژه بزرگ تری تحت عنوان خاورمیانه جدید کنند‬ ‫که شامل پاکستان و ترکیه در مقابل اسالم انقالبی ایران‬ ‫و حزب اهلل و جنبش های فلسطینی است‪.‬‬ ‫در نتیجه این سیاست هاس��ت که می بینیم نوعی‬ ‫روی باز نسبت به س��وریه حتی بعد از ترور حریری‬ ‫و متهم کردن این کش��ور ایجاد می شود‪ .‬حتی کمک‬ ‫س��وریه به حزب اهلل و فلس��طینی ها را درجنگ های‬ ‫منطقه تحلیل می کنند و به او روی باز نش��ان می دهند‬ ‫تا بتوانند س��وریه را وارد طرح خاورمیان��ه خالی از‬ ‫مقاومت و مبارزه مس��لحانه و عادی ک��ردن روابط با‬ ‫ک به سوریه و نقش‬ ‫رژیم صهیونیستی بکنند‪ .‬یعنی کم ‬ ‫دادن به این کشور در معادالت منطقه مثل ایجاد پیمان‬ ‫سعودی‪ -‬س��وری برای حل مس��ائل لبنان‪ ،‬در زمینه‬ ‫حل اختالف میان گروه های فلسطینی فتح و حماس‬ ‫و‪ ...‬که تنها به این دلیل بود که ای��ران و حزب اهلل را از‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪80‬‬ ‫هم پیمانی استراتژیک با سوریه خلع و این کشور را در‬ ‫نقشه خاورمیانه جدید وارد کنند‪ .‬با این حال بشار اسد‬ ‫انها را بازی داد و وقت می خرید و نه تنها قطع رابطه‬ ‫نکرد بلکه رابطه را نزدیک تر هم ک��رد و عمال انها به‬ ‫حالت یاس رس��یدند و دیدند سوریه را نمی توانند به‬ ‫خاورمیانه جدید الحاق کنند‪.‬‬ ‫حاال این موضوع پیش می اید که چرا در این‬ ‫سوریه تحوالت اخیر رخ می دهد؟‬ ‫‪ l‬بیداری اس�لامی ک��ه از مدت ه��ا پیش در‬ ‫جهان عرب و اسالم الهام گرفته از انقالب اسالمی و‬ ‫پیروزی ها حزب اهلل بود و در نتیجه ارتقای اگاهی های‬ ‫مردم نسبت به مسائل دنیا و به دست اوردن تجربیات‬ ‫و اگاهی ها‪ ،‬مردم را در مقابل این موضوع قرار داد که‬ ‫قه��ر و زور حکومت ها و تبعیض علی��ه مردم فراگیر‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬بعد از تونس و مصر این تحوالت طبعا‬ ‫همه گیرمی شدوهمهکشورهایمنطقهرادربرمی گرفت‬ ‫و سوریه هم در این میان اس��تثنا نبود‪ .‬اما انچه سوریه را‬ ‫بعدا به اس��تثنا تبدیل کرد این است که در تونس و مصر‬ ‫نوعی غافلگیری شدید برای غرب و امریکا بود که انتظار‬ ‫نداش��تند با این سرعت و به این ش��کل تغییرات ایجاد‬ ‫ش��ود که گنج اس��تراتژیکی مثل مصر و حسنی مبارک‬ ‫را از دست می دهد و مصر در منطقه به عامل تحریک‬ ‫کننده سایر کشورهای تبدیل می شود‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫مساله ش��عله ور ش��دن این انقالب و رس��یدن ان به‬ ‫چاه های نفتی است که غرب به ان نیاز دارد‪ .‬همینطور‬ ‫رسیدن ان به سایر کشورها از جمله عربستان سعودی‬ ‫چرا که اگر تخت پادشاهان عربستان سعودی سقوط‬ ‫کند دیگر تحوالت کمتر از تحوالت مصر نخواهد بود‪.‬‬ ‫مجموعه ای��ن تحلیل ها و حرک��ت انقالب ها و‬ ‫بیداری اس�لامی جوانان مردم منطقه امریکایی ها را‬ ‫وادار کرد تا چند گام پشت س��ر هم و سریع بردارند؛‬ ‫یکی تشکیل مدیریت های بحران در تمام این کشورها‪،‬‬ ‫دوم شروع جنگ فرسایشی در لیبی به منظور ارعاب‬ ‫و ارس��ال این پیام به جوانان منطقه ک��ه از این به بعد‬ ‫انقالبات ش��ما در ‪ 18‬روز و ‪ 20‬روز به نتیجه نخواهد‬ ‫رسید و بهای بسیار سنگینی خواهید داد‪.‬‬ ‫در این میان حرکت س��وم شروع عملیات متقابل‬ ‫علیه انقالب ه��ای منطقه ب��ود چرا ک��ه انقالب ها را‬ ‫نتوانستند مصادره کرده و منحرف هم نتوانستند بکنند‪،‬‬ ‫با جنگ فرسایشی هم نمی توانند ان را خاموش کنند‪،‬‬ ‫حرکت تهاجمی متضادی را اغاز کردند و نوعی پاتک‬ ‫به انقالب های منطقه را در دس��تور کار قرار دادند که‬ ‫بهترین نقطه برای این موضوع کشور سوریه بود‪.‬‬ ‫چرا سوریه؟‬ ‫‪ l‬چون از یک سو تحوالت این کشور به عنوان‬ ‫به نظر می رسد‬ ‫یک دومینو در کشورهای منطقه طبیعی ‬ ‫و مردم مطالباتی دارند که نیاز به اصالحات را در این‬ ‫کشور ضروری می کند‪ .‬پس امریکا به این نتیجه رسید‬ ‫که موضوع سوریه را پیش از اتش گرفتن شعله ور کند‬ ‫تا مثل لیبی و یمن و بحرین از دست انها خارج نشود‪.‬‬ ‫انها این موض��وع را از منطقه درعا اغاز کردند و‬ ‫باتوجه به پتانسیل های اجتماعی و ساختاری سوریه به‬ ‫مناطق دیگر این کشور تس��ری دادند‪ .‬اما انچه جالب‬ ‫است این است که تمام مناطقی که وارد این موضوع‬ ‫شده اند یا هم مرز ترکیه هستند یا هم مرز اردن یا عراق‪.‬‬ ‫طرح انها هم این بود که طرحی شبیه لیبی در این‬ ‫کش��ور ایجاد کنند و چه با کمک ترکیه و چه با کمک‬ ‫اردن و چه ب��ا کمک چهارده مارس لبن��ان‪ ،‬جریان از‬ ‫حاشیه به سمت مرکز و دمشق حرکت کند‪ .‬اما به دلیل‬ ‫عجله ای ک��ه گردانن��دگان این موضوع داش��تند این‬ ‫جریان ها به نتیجه نرسید و در اکثر این مناطق خاموش‬ ‫ش��د‪ .‬این جریان چون قصد داش��ت با سرعت کار را‬ ‫پیش ببرد فرصتی به مردم سوریه برای تظاهرات ازاد‬ ‫و مس��تقل و جدا از موج ایجاد ش��ده توسط غربی ها‬ ‫ندادند‪ .‬این موضوع به دو جهت ایجاد شد‪ :‬یکی اینکه‬ ‫این جریان را فرقه ای و طایفه ای کردند و این انقالب‬ ‫مردمی نبود‪ .‬از سوی دیگر سایر طوایف به خصوص‬ ‫طوایف مذهبی مثل مسیحی ها و دروزی ها و علوی ها‬ ‫و شیعه ها وارد این موضوع نشدند‪.‬‬ ‫این عدم مردمی ب��ودن و نقش افرینی بیگانه در‬ ‫این کشور باعث ش��ده تا این تحرکات به نتیجه نرسد‬ ‫و امریکا هم در این میان نه می توان��د پیش برود و نه‬ ‫دولت سوریه می تواند به اس��انی راه برون رفتی برای‬ ‫اصالحات س��ریع و عمیق در این کشور داشته باشد‪.‬‬ ‫لذا بحران سوریه با این شاکله در مقابل ما قرار دارد‪.‬‬ ‫به عنوان اخرین سوال‪ ،‬باتوجه به این تاریخچه‬ ‫و نقشی که سوریه در محور مقاومت دارد اگر‬ ‫این نظام س��قوط کند چقدر محتمل است که‬ ‫حکومت بع��دی این کش��ور متمایل به غرب‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬هر خللی در ثبات دولت سوریه‪ ،‬عمال سقوط‬ ‫کل منطقه شام بوده و ان را به اتش و انفجار می کشاند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬علت ای��ن موضوع هم هم��ان تاریخچه ای‬ ‫است که عنوان کردیم‪ .‬کشورهای مرتبط با این کشور‬ ‫که در حاشیه قرار دارند‪ ،‬شبیه کشور سوریه از طوایف‬ ‫و فرقه های مختلفی تش��کیل ش��ده اند‪ .‬لبن��ان که از‬ ‫‪ 18‬طایفه تشکیل شده و با یک سازوکار خاص تاکنون‬ ‫پایدار مانده است و ثبات خود را حفظ کرده واز جنگ‬ ‫داخلی خود را نجات داده است به تنهایی می تواند یکی‬ ‫از این انفجارها باشد‪ .‬ترکیه که ‪ 12‬طایفه دارد که ان هم‬ ‫در حال انفجار به س��ر می برد‪ .‬اردن شاید در این میان‬ ‫اولین کشوری باش��د که به این بال دچار خواهد شد‪.‬‬ ‫لذا انچه امریکایی ها درصدد ان هستند انتقال قدرت‬ ‫در سوریه از جبهه مقاومت به جبهه ضد مقاومت بدون‬ ‫هیچگونه خدشه ای است‪ .‬انها می خواهند کمر محور‬ ‫مقاومت را بشکنند و ش��یرازه محور مقاومت را از هم‬ ‫بپاشند که این باعث انفجار در منطقه خاورمیانه خواهد‬ ‫شد‪ .‬البته هیچ کس به اس��انی نمی تواند شکل و نوع و‬ ‫وضعیت بعدی قدرت در سوریه را تحلیل و اعالم کند‬ ‫که قدرت در دست چه کسی خواهد بود‪ .‬لذا می بینید‬ ‫اخوان المسلمین سوریه به عنوان الترناتیو و اپوزیسیون‬ ‫مهم بشار اسد هنوز وارد این تحوالت نشده اند‪ .‬خیلی‬ ‫از نخب��گان از تحوالت بعد از اس��د وحش��ت دارند‪.‬‬ ‫نه تنها افراد بلکه خیلی از کشورهای عربی منطقه هم‬ ‫ریسک تغییر بشار اسد را به راحتی قبول ندارند‪.‬‬ ‫ل��ذا می بینید ه��م اکنون ی��ک نوع انس��داد در‬ ‫راه حل های متفاوت چه از سوی جبهه مدافع اسد و چه‬ ‫از سوی جبهه مخالف اسد برای بحران سوریه به وجود‬ ‫امده است و به نظر می رسد تنها راه حلی که می تواند‬ ‫این مس��اله را با معجزه افرینی حل کند این است که‬ ‫نیروهای داخل سوریه چه اپوزیس��یون و چه دولت‬ ‫حاکمه صیغ��ه ای از گفت و گو و مش��ارکت جدی و‬ ‫واقعی برای تغییر نظام سیاسی قدیم و تبدیل ان به یک‬ ‫نظام جدید متکث��ر و ازاد از اراده خارجی ها را ایجاد‬ ‫کنند و با این کار هم سوریه را نجات دهند و هم منطقه‬ ‫را از تبعات بعدی سقوط نظام سوریه نجات دهند‪ .‬در‬ ‫غیر این صورت جنگ منطقه ای بین جبهه مقاومت و‬ ‫جبهه مقابل ان یکی از احتماالت قوی و الترناتیوهای‬ ‫قوی موجود در منطقه اس��ت که ممکن اس��ت رژیم‬ ‫صهیونیستی به ان متوسل شود یا بشار اسد تحت فشار‬ ‫از سوی خارجی ها دست به این اقدام بزند‪g .‬‬ ‫دکتر حامد‬ ‫الحسن‪ ،‬سفیر سوریه‬ ‫در تهران و استاد‬ ‫تاریخ ادبیات عرب‬ ‫است‪ .‬او با فصاحت‬ ‫کالم به تحلیل‬ ‫رویدادهای اخیر در‬ ‫سوریه می پردازد‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫سوریه از بیرون مورد حمله‬ ‫قرار گرفته است‬ ‫سفیر سوریه در گفت وگوی اختصاصی با مثلث‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫‪4‬‬ ‫دکتر حامد الحسن‪ ،‬سفیر کشور سوریه در تهران اس��ت‪ .‬او که پیش از این سفیر سوریه در ارمنستان و‬ ‫سرپرستی نمایندگی سوریه در رومانی را بر عهده داشته است‪ ،‬اس��تاد تاریخ ادبیات عرب دانشگاه دمشق‬ ‫و دو دوره عضو پارلمان و رئیس اتحادیه دانشجویی سوریه بوده است‪ .‬دکتر حامد الحسن در گفت وگو با‬ ‫مثلث در تحلیل انچه در این کشور رخ می دهد به نقش قدرت های غربی در توطئه علیه مقاومت می پردازد‪.‬‬ ‫اقای سفیر‪ ،‬ریشه رخدادهای انقالب های‬ ‫عربی را در چه چیزی می دانید؟‬ ‫‪ l‬از ابت��دای س��ال می�لادی جری��ان و‬ ‫تحوالتی در کش��ورهای عربی به وجود امد که‬ ‫بنا به موقعی��ت ژئوپلتیکی اش بای��د به صورت‬ ‫جداگانه تحلیل شود‪ .‬این تحوالت از تونس و مصر‬ ‫اغاز شد‪ .‬وجه مشترک تحوالت این دو کشور این بود‬ ‫که هیجانات عمومی‪ ،‬ریشه ای‪ ،‬مردمی‪ ،‬خودجوش‬ ‫و با صداقت ب��ود‪ .‬در مقابل مردم هم ب��ا دولتمردانی‬ ‫روب��ه رو بودیم که صف��ت اصلی ش��ان هم پیمانی با‬ ‫امریکا بود‪ .‬انها چه در سیاست داخلی و خارجی‪،‬‬ ‫موضوعات اجتماعی‪ ،‬حقوقی و اقتصادی همراه با‬ ‫امریکا و کشورهای غربی بودند‪ .‬این موضوعات‬ ‫ب��ه دور از ارمانخواهی ملت های این کش��ورها‬ ‫بود‪ .‬به گم��ان دیگر ای��ن کش��ورها در اردوگاه‬ ‫غ��رب‪ ،‬هم پیمان با غ��رب و به اصط�لاح جزو‬ ‫کش��ورهای معتدل عرب محس��وب می شدند‪.‬‬ ‫بعد از رویدادهای تونس و مس‪ ،‬قضایایی را در‬ ‫یمن‪ ،‬بحری��ن و لیبی دیدی��م‪ .‬همانطور که گفتم‬ ‫وضعیت هر کشور با دیگری فرق دارد‪ ،‬با این حال‬ ‫تمامی این کشورها همسو با غرب بودند‪ .‬البته در‬ ‫مواجهه ای که کش��ورهای غربی با این رویدادها‬ ‫داش��تند‪ ،‬تفاوت هایی می بینیم‪ .‬مث�لا در لیبی و‬ ‫بحرین‪ ،‬دخالت ش��دید خارجی ها به عنوان یک‬ ‫شاخصه اصلی مطرح اس��ت‪ .‬ناتو و کشورهای‬ ‫عضو ان در دخالت اشکار از نظر نظامی‪ ،‬تبلیغاتی‬ ‫و اقتصادی از همه توان خود استفاده کردند‪.‬‬ ‫ایا رخدادهای اخیر سوریه را نیز می توان‬ ‫در همین راس��تا تلقی کرد؟ البت��ه با این‬ ‫تفاوت که یک طرح غربی در رخدادهای‬ ‫سوریه مشاهده می شود‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫افتاب‬ ‫‪ l‬س��وریه کش��وری اس��ت در اردوگاه‬ ‫مقابل کش��ورهای ب��ه اصطالح معت��دل عرب‪.‬‬ ‫دو ط��رح در منطق��ه روی میز اس��ت‪ .‬یک طرح‬ ‫امریکایی‪ -‬صهیونیس��تی که نگاهی سلطه گر به‬ ‫منطقه دارد و ابزار ان سیاست های اشغالگرایانه و‬ ‫هدف ان سلطه بر ثروت و ملت های منطقه است‪.‬‬ ‫این طرح دو هدف اساس��ی را دنبال می کند‪ :‬اول‬ ‫حمایت از اسرائیل به این معنا که از سیاست های‬ ‫اشغالگرایانه این رژیم دفاع می شود و هدف دوم‬ ‫سیطره و کنترل حامل های انرژی منطقه از جمله‬ ‫نف��ت و گاز‪ .‬در مقابل ان ط��رح مقاومت وجود‬ ‫دارد که هدفش رد سیطره غرب و اسرائیل است‪.‬‬ ‫س��وریه به عنوان پایه اساس��ی طرح مقاومت در‬ ‫منطقه مطرح است‪.‬‬ ‫پس گم��ان ش��ما این اس��ت ک��ه انچه‬ ‫در س��وریه رخ می ده��د‪ ،‬طرح��ی ب��ر‬ ‫ضد مقاومت است؟‬ ‫‪ l‬سوریه هدف طرح مقابله با مقاومت در‬ ‫منطقه است‪ .‬کش��وری که مخالف سیاست های‬ ‫س��لطه گرایانه در منطقه و پایبند به تصمیم گیری‬ ‫حاکمیت های منطقه برای پیشبرد اهداف منطقه ای‬ ‫اس��ت‪ .‬بر این اس��اس در کنار نیروه��ای دیگر‬ ‫مقاومت‪ ،‬با طرح اشغالگری مخالفت می کند‪ .‬ما‬ ‫در کنار برادران ایرانی و جریان های مقاومت علیه‬ ‫طرح های امریکا یک جبهه واحد تشکیل داده ایم‪.‬‬ ‫بنابراین من اعتقاد دارم که سوریه از بیرون مورد‬ ‫هدف قرار گرفته است‪.‬‬ ‫یعنی یک توطئه خارجی برای شکاف در‬ ‫میان مقاومت؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬همانطور که گفتم س��وریه هدف‬ ‫توطئه خارجی اس��ت‪ .‬این توطئه از رخدادها و‬ ‫رویدادهای داخلی استفاده کرده و با هدف انتقال‬ ‫بحران کش��ورهای دیگر منطقه به سوریه است‪.‬‬ ‫فرق انچه در س��وریه با دیگر کش��ورهای عربی‬ ‫رخ می دهد این است که ملت ها با هدف استقالل‬ ‫و ازادی علی��ه دولت های مدافع سیاس��ت های‬ ‫غرب ایس��تادند اما در س��وریه عوامل خارجی‬ ‫موضع گیری ه��ای مقاومت را م��ورد هدف قرار‬ ‫داده اند‪.‬‬ ‫ماهیت اوضاع سیاسی در س��وریه با دیگر‬ ‫کش��ورها تف��اوت دارد‪ .‬سیاس��ت خارج��ی ما‬ ‫براساس مقاومت و پایداری است‪ .‬این موضوع‬ ‫از س��وی جناح های مختلف مردم م��ورد تایید‬ ‫قرار می گیرد و اکثریت مردم س��وریه ان را مورد‬ ‫حمایت خود قرار داده اند‪.‬‬ ‫همچنی��ن اقش��ار مختل��ف س��وریه از‬ ‫موضع گیری های دولت در زمینه مردود دانستن‬ ‫اش��غالگری حمایت می کنن��د‪ .‬در زمینه داخلی‪،‬‬ ‫سوریه کش��وری اس��ت که تکثرگرایی سیاسی‬ ‫و احزاب در ان وج��ود دارد‪ .‬در واقع جبهه ملی‬ ‫از اح��زاب و گروه های سیاس��ی در این کش��ور‬ ‫فعالیت می کنند‪ .‬در نظام سیاسی سوریه انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬مجلس و ش��وراهای محلی‬ ‫هرچند س��ال یک بار برگزار می شود‪ .‬در سوریه‬ ‫یک قانون اساسی مستحکم وجود دارد در حالی‬ ‫که در اکثر کش��ورهای منطقه چنین چیزهایی را‬ ‫نمی بینیم‪.‬‬ ‫اما ما می بینی��م ک��ه مخالف خوانی هایی‬ ‫داخل سوریه وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬برخ��ی از اقش��ار اج��رای اصالحات‬ ‫سیاسی را الزم دانسته اند‪ .‬جناب اقای بشار اسد‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪82‬‬ ‫در زمینه داخلی‪ ،‬سوریه‬ ‫کشوری است که تکثرگرایی‬ ‫سیاسی و احزاب در ان وجود‬ ‫دارد‪ .‬در واقع جبهه ملی از‬ ‫احزاب و گروه های سیاسی در‬ ‫این کشور فعالیت می کنند‪ .‬در‬ ‫نظام سیاسی سوریه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬مجلس و‬ ‫شوراهای محلی هرچند سال‬ ‫یک بار برگزار می شود‪ .‬در‬ ‫سوریه یک قانون اساسی‬ ‫مستحکم وجود دارد در حالی‬ ‫که در اکثر کشورهای منطقه ما‬ ‫چنین چیزهایی را نمی بینیم‬ ‫نیز در مقابل به این درخواست ها پاسخ مثبت داده اند‪.‬‬ ‫در واقع قبل از این جریانات در سال ‪ 2005‬اقای بشار‬ ‫اس��د برنامه اصالحی خود را در زمینه های مختلف‬ ‫سیاسی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی اغاز کرده است‪ .‬حتی‬ ‫برخی فراتر از این خواستار تسریع روند اصالحات‬ ‫هس��تند‪ .‬اقای رئیس جمهور نیز به این درخواست ها‬ ‫پاسخ مثبت داده و دستور تدوین قوانین جدید جهت‬ ‫اصالحات در کشور را از جمله قانون جدید احزاب‬ ‫صادر کرده است‪.‬‬ ‫این قوانین چیست؟‬ ‫‪ l‬در قانون جدید احزاب زمینه فعالیت حزبی‬ ‫و روند حضور در فعالیت های سیاس��ی تدوین شده‬ ‫اس��ت‪ .‬قانون جدید انتخابات شوراهای محلی یکی‬ ‫دیگر از این قوانین است‪ .‬در این قوانین روند حضور‬ ‫اقشار مختلف مردم س��وریه در فعالیت های سیاسی‬ ‫تسریع شده است‪ .‬همچنین در زمینه لغو دادگاه های‬ ‫امنیتی و قانون وضعیت فوق العاده که در زمان جنگ‬ ‫با اس��رائیل تدوین ش��ده بود‪ ،‬حرکت هایی صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬ضمن اینکه باید بگویم قانون وضعیت‬ ‫فوق الع��اده هدف داخلی نداش��ت و تنه��ا در زمینه‬ ‫جنگ اجرا می شد‪ .‬باید به ش��ما اطالع دهم که قانون‬ ‫س��اماندهی فعالیت های اجتماعی قب��ل از عید فطر‬ ‫اعالم می شود‪.‬‬ ‫در کنار تدوین این قوانین نشست های فراگیری‬ ‫در کش��ور با حض��ور نخب��گان‪ ،‬فعاالن سیاس��ی و‬ ‫گروه های مخال��ف دولت برگزار ش��د‪ .‬در برخی از‬ ‫این گفت وگوها اقای بش��ار اس��د حضور داش��تند‬ ‫و هیات های��ی از اس��تان های مختل��ف را به حضور‬ ‫پذیرفتند‪.‬‬ ‫در بس��یاری از ای��ن نشس��ت ها‪ ،‬جوان��ان‬ ‫به عنوان اینده س��وریه حضور چش��مگیری داشتند‪.‬‬ ‫اقای رئیس جمهور به درخواس��ت انه��ا گوش داده‬ ‫و پیش��نهادات انها را بررس��ی کردند‪ .‬این اقدامات‬ ‫اقای رئیس جمهور مورد حمایت فراگیر همه اقشار‬ ‫جامعه است‪ ،‬به صورتی که در مناسبت های مختلف‬ ‫با راهپیمای��ی میلیون��ی در ش��هرهای مختلف‪ ،‬این‬ ‫حمایت ها ابراز شد‪.‬‬ ‫در رخداده��ای اخیر س��وریه‪ ،‬نق��ش فعال‬ ‫گروهای س��لفی و تندرو را می بینیم‪ .‬ماهیت‬ ‫این اقدامات چیست؟‬ ‫‪ l‬ماهیت این حرکت ها از همان ابتدا مسلحانه‬ ‫بود‪ .‬گروهای تکفی��ری و افراطی با مش��ارکت برخی‬ ‫کشورها‪ ،‬می خواس��تند س��وریه را دچار بحران کنند‪.‬‬ ‫همانطور که شاهد هستید‪ ،‬در حقیقت این تحرکات در‬ ‫مناطق مرزی صورت می گیرد که مورد حمایت همزمان‬ ‫امریکا‪ ،‬تل اویو‪ ،‬پاریس و برخی دیگر از کشورهاست‪.‬‬ ‫کشورهایی که شعار مقابله ب ا تروریسم می دهند‪ ،‬برای‬ ‫س��لطه گری خود در س��وریه ا ز تروریست ها حمایت‬ ‫می کنند‪ .‬این کشورها از یک معیار دوگانه استفاده می کنند‬ ‫که متاسفانه بسیاری از فرزندان سوریه‪ ،‬از جمله نیروهای‬ ‫ارتش و مردم به دس��ت این نیروها ش��هید و مجروح‬ ‫شده اند‪ .‬ما شاهد هس��تیم این جنایتکاران در برخی از‬ ‫استان ها گورهای دسته جمعی به وجود اورده اند‪ .‬مثال‬ ‫در منطقه جسر الثقور اخیرا ‪ 70‬دیپلمات از جمله سفیر‬ ‫امریکا از این منطقه بازدید و جنایت های این گروه های‬ ‫مسلح را در شهرهای حماه و مناطقی از دورعا را مشاهده‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫ش��ما گفتید که برخی کش��ورها از گروه های‬ ‫تندرو دف��اع می کنن��د‪ .‬ای��ا به انها س�لاح‬ ‫می دهند؟ گزارش هایی وجود دارد که ترکیه‬ ‫به گروه های سلفی س��وریه کمک تسلیحاتی‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫‪ l‬در اعتراف��ات مجرمی��ن امده اس��ت که از‬ ‫کشورهای ترکیه‪ ،‬عراق و لبنان به سوریه سالح وارد‬ ‫شده اس��ت‪ .‬همچنین نیروهای امنیتی ماشین هایی را‬ ‫در مرزهای عراق و لبنان کش��ف کرده اند که س�لاح‬ ‫داش��ته اند‪ .‬همچنین در مرز اردن هم چنین مس��ائلی‬ ‫وجود دارد اما این بدان معنا نیست که حکومت های‬ ‫این کشورها از قاچاق سالح اطالع دارند‪.‬‬ ‫اقای سفیر! ما در سال ‪ 1982‬نیز در زمان حافظ‬ ‫اسد‪ ،‬رئیس جمهور فقید سوریه نیز شاهد همین‬ ‫کشمکش ها بودیم‪ .‬ایا این گروه های تندرو به‬ ‫دنبال حاکمیت در سوریه هستند؟‬ ‫‪ l‬در ‪ 1982‬ش��اخه نظامی اخوان المس��لمین‬ ‫س��وریه نقش اصلی را ایفا کرد‪ .‬در رخداد کنونی هم‬ ‫می بینیم که گروه های افراطی و تکفیری نقش اصلی را‬ ‫در فعالیت مسلحانه دارند‪.‬‬ ‫ش ترکیه در رخدادهای‬ ‫می خواهیم در مورد نق ‬ ‫اخیر س��وریه صحب��ت کنی��م‪ .‬ب��ا توجه به‬ ‫ریش��ه های فکری ح��زب عدالت و توس��عه‬ ‫یعنی اقای اردوغان که همسویی و همگرایی‬ ‫با جریان اخوانی گ��ری در دنیای عرب دارد‪،‬‬ ‫نمی ت��وان نتیجه گرفت ک��ه دف��اع ترکیه از‬ ‫مخالفان حکومت سوریه‪ ،‬یک همفکری ذاتی‬ ‫و همگرایی گروهی است؟‬ ‫‪ l‬در خص��وص رواب��ط ترکیه و س��وریه در‬ ‫سال های اخیر باید بگویم که پس از یک دوره دشمنی‬ ‫در قرن گذشته‪ ،‬این روابط در سطح بسیار خوبی بوده‬ ‫است‪ .‬الزم به ذکر اس��ت که بهبود این روابط نیز در‬ ‫زمان حزب عدالت و توسعه انجام گرفت‪ .‬ما در این‬ ‫دوران توافقنامه ه��ای خوبی با ترکی��ه امضا کردیم‪،‬‬ ‫از جمله لغ��و روادید میان دو کش��ور و قانون ازادی‬ ‫تجارت‪ .‬ما امیدوار هستیم که یک جبهه فراگیر میان‬ ‫س��وریه‪ ،‬ترکیه‪ ،‬ایران و عراق و کشورهای دیگر در‬ ‫جهت همگرای��ی منافع ملی این کش��ورها به وجود‬ ‫بیاید‪ .‬اظهارات و موضع گیری های دولتمردان ترکیه‬ ‫نیز در ماه های اخیر برای ما بسیار غافلگیرانه و مبهم‬ ‫بود‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬تسهیالت ویژه دولت ترکیه برای مخالفان‬ ‫سوریه در خارج از کشور و ایجاد زمینه نشست هایی‬ ‫در ترکیه علیه س��وریه نکاتی اس��ت که توسط ترکیه‬ ‫صورت گرفت‪ .‬البته ای��ن را باید بگوی��م که پس از‬ ‫سفر وزیر امور خارجه ترکیه به سوریه ما بهبود درک‬ ‫بیش��تری از ترکیه می بینیم و منتظر موضع گیری های‬ ‫تو گو با مثلث با اش��اره به ریشه معارضه سوریه می گوید که گروه های تکفیری در سال‬ ‫حامد الحس��ن در گف ‬ ‫‪ 1982‬نیز در اقدامی خش��ونت طلبانه و تروریستی علیه حاکمیت این کشور مشابه انچه هم اکنون رخ می دهد را‬ ‫انجام دادند‪ .‬گروه های تکفیری که در سوریه حضور دارند به طور مشخص از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس‬ ‫ارتزاق می شوند‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫س��فیر س��وریه با اش��اره به اقدامات ترکیه در رخدادهای اخیر این کشور معتقد اس��ت که رفتارهای همسایه‬ ‫شمالی سوریه تعجب برانگیز بود؛ گرچه بعد از سفر اقای داووداغلو به این کشور درک بیشتری توسط این کشور‬ ‫به وجود امده است‪ .‬او در پاسخ به خبرنگار مثلث در رابطه با اینکه ایا کشورهای منطقه به نیروهای تروریستی‬ ‫س��وری س�لاح می دهد گفت من از چنین چیزی اطالع ندارم‪ ،‬اما از این کش��ورها س�لاح به مقصد سوریه ارسال‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫خوب این کش��ور هس��تیم و امیدواری��م ترکیه‬ ‫مواضع خوبی اتخاذ نماید‪.‬‬ ‫اینجا یک تحلیل وج��ود دارد که ترکیه با‬ ‫توجه به روابط خوبی که با امریکا دارد‪،‬‬ ‫در واقع مهره بازی طرح امریکایی اوباما‬ ‫در منطقه است‪.‬‬ ‫‪ l‬ما باید در نظر بگیری��م که ترکیه عضو‬ ‫سازمان اتالنتیک ش��مالی ‪ -‬ناتو است و هنوز با‬ ‫ماهیت اسالمی که دارد در اتحادیه اروپا پذیرفته‬ ‫نشده اس��ت‪ .‬در زمان حزب عدالت و توسعه ما‬ ‫موضع گیری های جدیدی در منطقه توس��ط این‬ ‫کش��ور می بینیم اما باید در نظر بگیریم که ترکیه‬ ‫روابط خوبی با امریکا دارد و توافقنامه های خوبی‬ ‫را با اسرائیل به امضا رسانده است‪.‬‬ ‫شما از طرح امریکایی خاورمیانه صحبت‬ ‫کردید‪ ،‬ایا نمی توان گف��ت اتفاقی که در‬ ‫سوریه رخ می دهد یکی از پازل های این‬ ‫طرح در منطقه اس��ت ک��ه بازیگرانی از‬ ‫ ترکیه‪ ،‬رژیم های عربی و اسرائیل در ان به‬ ‫ایفای نقش می پردازند؟‬ ‫‪ l‬ای��ن ی��ک حقیق��ت اس��ت‪ .‬ه��دف‬ ‫قرار دادن سوریه‪ ،‬هدف قرار دادن مقاومت است‪.‬‬ ‫در حقیقت انها کوشش می کنند با تضعیف سوریه‬ ‫به مقاومت ضربه بزنند و در نهایت این موضوع‬ ‫به نفع اسرائیل در منطقه اس��ت‪ .‬سوریه به عنوان‬ ‫حلقه اساسی زنجیره مقاومت در زمینه پایداری‬ ‫در مقابل قدرت های س��لطه گر عم��ل می کند و‬ ‫در حقیقت انها کوش��ش می کنند که خاورمیانه‬ ‫جدید بزرگ خودشان را با ضربه زدن به مقاومت‬ ‫ایجاد نماین��د‪ .‬این موضوع از گذش��ته ها وجود‬ ‫دارد‪ .‬در دولت گذشته امریکا عنوان شد که انها‬ ‫به دنبال ناامنی در منطقه هستند‪.‬‬ ‫در کوتاه مدت ه��م موفق ش��دند‪ .‬در حال‬ ‫حاضر هم غرب به دنبال مص��ادره انقالب های‬ ‫عربی در مصر و لیبی و تونس اس��ت چرا که انها‬ ‫نمی خواهند عدم ثبات در این کشورها به وجود‬ ‫بیاید‪ .‬همان کاری که در لبن��ان انجام می دهند و‬ ‫علیه مقاومت توطئه می کنند‪ .‬همان کاری که در‬ ‫قدس و غزه انجام می دهند‪ .‬ما امروز در س��وریه‬ ‫شاهد فتنه گری هستیم که در خدمت ایجاد ناامنی‬ ‫در منطقه است‪.‬‬ ‫چش��م انداز این��ده س��وریه را چگون��ه‬ ‫می بینید؟‬ ‫‪ l‬س��وریه در معرض ی��ک توطئه بزرگ‬ ‫قرار گرفته است؛ در حقیقت یک جنگ تمام عیار‬ ‫سیاسی‪ ،‬رسانه ای‪ ،‬امنیتی و روانی‪ .‬این را می شود‬ ‫در ماهیت گروه های مس��لح که بر ضد حاکمیت‬ ‫دولت سوریه عمل می کنند‪ ،‬دید‪ .‬با این حال سوریه‬ ‫تحت رهبری رئیس جمهور بشار اسد و پایمردی‬ ‫ملت سوریه راه پایداری را در پیش گرفته است‪.‬‬ ‫مواضع اس��تقالل طلبانه س��وریه با تاکید بر حق‬ ‫تصمیم گیری و روابط مس��تحکم با کش��ورهای‬ ‫دوست در منطقه جزو اصول جدایی ناپذیر ماست‪.‬‬ ‫ملت سوریه در حوادث اخیر‪ ،‬سطح اگاهی باالی‬ ‫خود را نشان داده است و ما اطمینان داریم انشاءاهلل‬ ‫این توطئه شکست خواهد خورد و راه سازندگی‪،‬‬ ‫راه مقاوم��ت‪ ،‬راه پایم��ردی و اس��تقالل طلبی را‬ ‫ادام��ه خواهی��م داد و زمینه ازادس��ازی جوالن‬ ‫س��وریه را ایجاد می کنیم‪ .‬همچنین پیشرفت های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و دموکراس��ی را‬ ‫خواهیم داشت‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ ‫رسانه‬ ‫چگونه یک انسان نادرست به انسانی درستکار تبدیل می شود؟‬ ‫منطق تحول اخالقی در فیلم های دینی‬ ‫سید رضا صائمی‬ ‫افتاب‬ ‫انواع فیلم های دینی از حیث فرم و نوع ساختار‬ ‫روایی– بصری دست کم در برخی مولفه های درونی‬ ‫و مضمونی با هم مش��ترکند که یکی از مهمترین انها‬ ‫تحول اخالقی قهرمان یا ش��خصیت های قصه است‪.‬‬ ‫اگرچه ای��ن موقعی��ت در فیلم های غیردین��ی هم به‬ ‫تصویر کش��یده می شود و چه بس��ا یکی از مهمترین‬ ‫ویژگی های یک درام است اما در اثار دینی به واسطه‬ ‫سویه ایدئولوژیک و ماهویی که دارد از ابعاد عمیق تر‬ ‫و گسترده تری برخوردار بوده و بیش از ژانرهای دیگر‪،‬‬ ‫برجسته می ش��ود‪ .‬اساس��ا یکی از اهداف و پیام های‬ ‫اصلی اثار دینی نمایش همین تحول اعتقادی و رفتاری‬ ‫شخصیت اصلی قصه است که قرار است مخاطب را‬ ‫تحت تاثیر قرار داده و به واسطه امکان همذات پنداری‪،‬‬ ‫او را نیز متحول کند‪ .‬اتفاقا س��خت ترین بخش کار و‬ ‫مهمترین بعد یک اثر دینی در بازنمایی و باور پذیری‬ ‫همین تحول است‪ .‬ان دس��ته از فیلم های دینی موفق‬ ‫بوده و بر تماشاگران تاثیر گذاشته اند که توانستند این‬ ‫بخش از درام را خ��وب از کار دراورده و باورپذیر به‬ ‫تصویر بکشند‪ .‬متاسفانه یکی از مهمترین ضعف های‬ ‫فیلم های دینی در روایت غلط‪ ،‬نازل و بی منطق تحول‬ ‫اخالقی ش��خصیت های قصه است‪ .‬بس��یاری از این‬ ‫تحوالت فاقد منطق روانشناختی و حتی مذهبی بوده‬ ‫و خیلی ناگهانی و لحظه ای و سطحی رخ می دهد‪ .‬مثال‬ ‫با یک انسان گناهکار و اهل خالف مواجه می شویم که‬ ‫صرفا بر اثرشنیدن یک سخن اخالقی یا خواندن شعار‬ ‫و نوشته ای کوتاه‪ ،‬تغییر می کند و دچار تحول اخالقی‬ ‫می ش��ود‪ .‬بازنمایی اینگونه از تحوالت رفتاری حتی‬ ‫اگر دینی هم نباشد بیش ازهرچیز باید در بستر منطق‬ ‫درام شکل گرفته و دالیل عقالنی – روانشناختی داشته‬ ‫باش��د‪ .‬روایت غیر منطقی از این دگردیس��ی اخالقی‬ ‫که ریشه در ش��خصیت پردازی ناپخته و خام دارد یا‬ ‫تصویرذهنی غلط نویس��نده از شخصیت و موقعیت‬ ‫انسانی او موجب می شود تا کلیت یک داستان و فیلم‬ ‫سینمایی از سوی مخاطب زیر سوال رفته و تماشاگر را‬ ‫قانع نکند‪ .‬بسیاری از تحوالت اخالقی در سینمای ما‬ ‫شعاری است نه شعورمند و باور پذیر‪ .‬مهمترین علت‬ ‫این ضعف را باید در تفکیک یا ناسازی منطق درام با‬ ‫دالیل تحول شخصیت جست وجو کرد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر وقتی همه تمهی��دات دراماتیک‬ ‫و روانش��ناختی در روایت و بازنمایی تحول اخالقی‬ ‫شخصیت ها به شکل منطقی و باورپذیر رخ می دهد‪،‬‬ ‫شاهد تاثیرگذاری ش��دید بر مخاطب و اقناع درونی‬ ‫وی می ش��ود‪ .‬ش��اید پیش از نمایش این تحول باید‬ ‫به پردازش درس��ت کاراکترها و شخصیت پردازی ها‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫‪84‬‬ ‫اهتم��ام داش��ت ک��ه بی��ش ازهرک��س در قلم های‬ ‫نویس��نده و فیلمنامه نویس قابل ردیابی اس��ت‪ .‬اگر‬ ‫یکی از ضعف های عمده س��ینمای ایران را در کمبود‬ ‫فیلمنامه ه��ای خوب بدانیم یک��ی از مهمترین دالیل‬ ‫ضعف فیلمنامه ها نیز در ش��خصیت پردازی است که‬ ‫یکی از جلوه ه��ای ان عدم عقالنی��ت و باورپذیری‬ ‫تحول درونی شخصیت هاست‪ .‬به عبارت دیگر نمایش‬ ‫تحول اخالقی در سینمای ما بیشتر مبتنی بر احساسات‬ ‫و جوگی��ر ش��دن های لحظه ای اس��ت ت��ا عقالنیت‬ ‫روانش��ناختی این تحول‪ .‬برای باورپذیری تحوالت‬ ‫اخالقی به ویژه در اثاردینی باید دگردیسی شخصیت‬ ‫را در بستر منطق درام صورت بندی کرد و بازنمایی این‬ ‫صیرورت اخالقی را در بصیرتی سینمایی به تصویر‬ ‫کشید‪ .‬انتقاد بزرگی که به فیلم اخراجی ها وارد است در‬ ‫همین منطق مخدوش تحول شخصیت های قصه است‬ ‫که مبتنی بر هیجانات محیطی و تجربه های احساسی‬ ‫است تا تحوالت ایدئولوژیک و اعتقادی‪.‬‬ ‫یکی از مصادیق بارز و نمونه های موفق از تحول‬ ‫اخالقی را باید در قصص قرانی جس��ت وجو کرد که‬ ‫نشان می دهد چگونه از ظلمات به نور می توان رسید‪.‬‬ ‫ضم��ن اینکه در ق��ران برعکس این تح��ول اخالقی‬ ‫شاهد س��قوط و تنزل اخالقی برخی شخصیت ها نیز‬ ‫هستیم که به قول ان ترانه تیتراژی‪ ،‬هفتاد سال عبادت‬ ‫یک شبه بر باد می رود‪ .‬البته تاکید بر تدریجی و اکتسابی‬ ‫بودن تح��والت اخالقی به این معنا نیس��ت که مطلقا‬ ‫هر گونه تحول انی و ناگهان��ی‪ ،‬غیر منطقی و نامعقول‬ ‫است‪ .‬ما در قصص و رخدادهای قرانی و مذهبی نیز‬ ‫شاهد تحوالت یک ش��به برخی افراد مثل حر هستیم‬ ‫که از لشکر یزید به س��پاه حق می پیوندد اما این یک‬ ‫قاعده نیس��ت و به ویژه اگر بخواهیم ای��ن تحول را‬ ‫در س��ینما و تلویزیون به تصویر بکش��یم به منطق و‬ ‫استداللی عقلی محتاجیم که دراماتیزه شده و قدرت‬ ‫باورپذیری مطلوبی دارد‪ .‬یکی از نمونه های موفق این‬ ‫تحول اخالقی در مجموعه های تلویزیونی را می توان‬ ‫در س��ریال ش��ب دهم حس��ن فتحی ردیابی کرد که‬ ‫چگونه شخصیت اصلی قصه از عشق زمینی به عشق‬ ‫الهی رس��ید و این صیرورت اخالق��ی چقدرمنطقی‬ ‫و باورپذیر ب��ود وبه همی��ن دلیل بر مخاطب��ان تاثیر‬ ‫گذاش��ت‪ .‬یکی ازمهمترین نش��انه های منطقی بودن‬ ‫تحول اخالقی شخصیت های داس��تانی در اثاردینی‬ ‫را باید در چگونگ��ی مواجهه مخاطب ب��ا این تغییر‬ ‫و تحول دانس��ت‪ .‬نمونه دیگری از این منطق تحول‬ ‫شخصیتی را باید در سریال «او یک فرشته بود» علیرضا‬ ‫افخمی پیگیری کرد که چگونگ��ی تنزل و در نهایت‬ ‫تنبه اخالقی ش��خصیت اصلی قصه دراماتیزه شده و‬ ‫واجد منطقی روانشناختی اس��ت‪ .‬شخصیت پردازی‬ ‫و تحوالت رفتاری – اخالقی انه��ا در همه ژانرهای‬ ‫سینمایی ضرورت دراماتیکی دارد اما در سینمای دینی‬ ‫به عقالنیت ایدئولوژیکی نیز وابسته بوده و ضروری تر‬ ‫به نظر می رسد‪g .‬‬ ‫انیمیشنی متفاوت‬ ‫عاشوراییان‬ ‫یک��ی از فیلم ه��ای دو بعدی انیمیش��نی که‬ ‫چندین بار از شبکه های سیمای جمهوری اسالمی‬ ‫پخش ش��ده اس��ت‪ ،‬عاش��وراییان به کارگردانی‬ ‫خانم ناهید صمدی امین است‪.‬قرار بود این فیلم در‬ ‫مدت زمانی مشخص در سینماها پخش شود‪ ،‬اما‬ ‫به دلیل مشکالت مرتبط با گیشه و اکران‪ ،‬محتمل‬ ‫بود ک��ه نمایش چنین فیلم های��ی در موضوعیت‬ ‫مذهبی قادر به بازگرداندن س��رمایه اولیه نباشد‪.‬‬ ‫بنابراین از همان ابتدا در تلویزیون پخش شد که‬ ‫البته با اک��ران ان در تلویزی��ون مجوز حضور در‬ ‫جشنواره فجر را نیز از دست داد‪ .‬اما در همان سال‬ ‫یعنی‪ 1387‬جوایز متعددی را در جش��نواره های‬ ‫مختلف به خ��ود اختصاص داد ک��ه از ان جمله‬ ‫کس��ب مقام در جش��نواره «مذاهب دنیا» کشور‬ ‫ایتالیا‪ ،‬احراز رتبه نخست خانه سینما‪ ،‬دیپلم افتخار در‬ ‫جشنواره پویانمایی تهران و کسب مقام های دیگری‬ ‫در جشنواره رشد و جشنواره هنرهای دیجیتال و غیره‬ ‫بوده است‪ .‬تکنیک به کار رفته در این انیمیشن ‪ Paper‬و‬ ‫‪ Computer assistant‬اس��ت‪ .‬به ای��ن معنا که صرفا‬ ‫همه کارها به شیوه کامال رایانه ای انجام نگرفته است‪.‬‬ ‫بخش��ی از کار نظیر رنگ امیزی‪ ،‬چیدمان‪ ،‬کامپوزیت‬ ‫و اجرای بک گراند ها به صورت دستی اجرا و سپس‬ ‫در رایانه اس��کن شده اس��ت و بخش دیگری از کار‪،‬‬ ‫همچون جلوه های بصری که قسمت اعظم این فیلم‬ ‫را تش��کیل می دهد کامال رایانه ای بوده اس��ت‪ .‬شاید‬ ‫یکی از ش��اخصه های اصلی این فیل��م‪ ،‬رنگ امیزی‬ ‫ان اس��ت که نظر بس��یاری از افراد را ب��ه خود جلب‬ ‫کرده است‪g .‬‬ ‫انیمیشنی متفاوت‬ ‫وقتی با میرباقری مشورت کردم‬ ‫ناهید صمدی امین‪ /‬کارگردان انیمیشن عاشوراییان‬ ‫طنازی اشقیا‬ ‫مهرداد رجبی‪ /‬نویسنده پویانمایی عاشوراییان‬ ‫افتاب‬ ‫برای ایجاد ارتباط هر چه بهتر و بیشتر یک فیلم با گروه بیشتری از مخاطبان باید‬ ‫از ایجاد موانع بر سر راه تولید ان پرهیز شود‪.‬‬ ‫تا کنون چند کار در زمینه نگارش انیمیشن را تجربه کرده ام‪ .‬در مرحله نگارش‬ ‫انیمیشن عاشوراییان نیز در ابتدا قرار بود مجموعه ای چند قسمتی را نگارش کنم که در‬ ‫هر داستان ان روایتی از یکی از یاران امام حسین(ع) مطرح شود و قرار بود ابتدا داستان‬ ‫مسلم بن عقیل دو قسمت ‪ 15‬دقیقه ای باشد اما بعد به دلیل اهمیت موضوع و جایگاه‬ ‫ایشان در واقعه عاشورا کار در یک نسخه‬ ‫‪ 75‬دقیقه ای سینمایی تولید شد‪.‬‬ ‫برخی از دیالوگ های نوشته شده در‬ ‫فیلمنامه اولیه عاش��وراییان با وجود اینکه‬ ‫نکات بس��یار ظریف طنز داشت از داستان‬ ‫حذف ش��د‪ .‬این در حالی اس��ت که ما در‬ ‫اجرای های تعزیه نیز در برخی موارد شاهد‬ ‫طنز های ظریفی هستیم که با اشقیا صورت‬ ‫می گیرد اما در مفهوم کل��ی اثر نیز تغییری‬ ‫ایجاد نمی کند‪.‬‬ ‫باید از ایجاد موانع در کار پرهیز کنیم‬ ‫تا یک اث��ر بتواند به هر طریق��ی به جذب‬ ‫مخاطب بپردازد‪ .‬با ایجاد ممیزی های زیاد‪،‬‬ ‫اثر توان ارتباط ب��ا مخاطبان کمتری را پیدا‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫مراحل تحقیق و ن��گارش فیلمنامه‬ ‫عاشوراییان در حدود دو سال طول کشید‬ ‫که بر اس��اس س��فارش صبا‪ ،‬اقدام به ن��گاش فیلمنامه این انیمیش��ن در موضوع‬ ‫عاش��ورا کردم و سیاس��ت گذاری های این مرکز تعیین کنن��ده محورهای اصلی‬ ‫داستان بوده است‪.‬‬ ‫کارگردان الزامی برای وفاداری به مت��ن اصلی ندارد‪ ،‬البته بهت��ر که اعمال نفوذ‬ ‫کمتری در متن داشته باشد‪ ،‬اما در فیلم عاشوراییان برخی از صحنه هایی که من نگارش‬ ‫کرده بودم حذف و صحنه هایی به متن افزوده شد که همگی در پیشبرد کار موثر بود‬ ‫که بیشتر ناشی از اختالف سالیق است‪ .‬عاش��وراییان انیمیشنی دو بعدی با مضمون‬ ‫واقعه عاشورا و محوریت قصه مسلم بن عقیل ساخته شده که چندین بار از شبکه های‬ ‫سیمای جمهوری اسالمی پخش شده است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪91‬‬ ‫ساخت انیمیشن در کشور ما با توجه به محدودیت های ابزاری و کمبود بودجه ها‬ ‫با مشکالت عدیده ای در تولید روبه رو است‪.‬‬ ‫فیلم انیمیشن عاشوراییان به شکل دو بعدی ساخته ش��د و در زمان ساخت این‬ ‫فیلم تولید انیمیشن سه بعدی رواج پیدا کرده بود و تصور می شد که انیمیشن دو بعدی‬ ‫دیگر ارزش الزم را ندارد و بودجه و زمان الزم را برای تولید ان در نظر نمی گرفتند و‬ ‫ما از این جهت در مضیقه قرار داش��تیم‪ .‬بافیلم انیمیشن حبیب بن مظاهر در جشنواره‬ ‫کشوری اردبیل ش��رکت داشتم و این فیلم‬ ‫در این جشنواره جایزه بهترین کارگردانی‬ ‫را گرفت‪ .‬در این جش��نواره مشاهده کردم‬ ‫که انیمیشن های که در زمینه رئال به شکل‬ ‫س��ه بعدی کار ش��ده‪ ،‬موفق نبودن��د‪ .‬در‬ ‫انیمیشن عاشوراییان دو شخصیت داشتم که‬ ‫تضاد ظاهری انها نوعی طنز برای مخاطب‬ ‫ایجاد می ک��رد اما در مقول��ه کارهای رئال‬ ‫مذهبی حساسیت در این قضیه بسیار زیاد‬ ‫اس��ت و باید به شکل نامحسوس��ی به ان‬ ‫پرداخته شود‪ .‬انیمیشن در پروسه تولید به‬ ‫قابلیت ها و پتانس��یل های زیادی در زمینه‬ ‫تصویر کردن نی��از دارد‪ .‬در طراحی صحنه‬ ‫و لب��اس در فیلم های انیمیش��ن در مرحله‬ ‫کانسپت تمام فضا با تکنیک اجرا و کاراکتر و‬ ‫هویت او در صحنه قرار می گیرد‪ ،‬مثل فریم‬ ‫نقاشی همه چیز از ابتدا مشخص می شود و‬ ‫کارگردان به طراح صحنه می گوید که درارتباط با فضای ان دوره زمانی تحقیق کند که‬ ‫نوع معماری و فضاها چگونه بوده‪ .‬مثال خود من برای کار جدیدم به شهرک غزالی رفتم‬ ‫تا با فضای معماری مجموعه حضرت علی(ع) به کارگردانی داود میرباقری اش��نایی‬ ‫بیش��تری برای کار خودم پیدا کنم‪ .‬همه موارد را اتود می زنیم و چیزی که در نهایت به‬ ‫عنوان خروجی این مرحله است مورد نورپردازی قرار می گیرد و طراح لیات در کنار‬ ‫کارگردان به این فضای موجود می رسد‪ .‬در انیمیشن مرحله پیش تولید به شکل گسترده‬ ‫است که دران طراحی شخصیت به صورت زنده انجام می شود و مانند فیلم به انتخاب‬ ‫بازیگر پرداخته و بر اساس او به طراحی حرکت می پردازیم‪ .‬در مواردی نیز کمی اگزجره‬ ‫کار می شود‪g .‬‬ ‫انیمیشنی متفاوت‬ ‫‪85‬‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫وظایف کارکنان ایستگاه‬ ‫‪‎‎‬راهنمای مسافر‬ ‫ارایه راهنمایی های الزم به مسافران‏‬ ‫یاری رسانی به مسافران مسن و ناتوان‬ ‫هدایت مس��افران برای اس��تفاده مطل��وب از خدمات و‬ ‫امکانات ایستگاهی‬ ‫تذکر و راهنمایی الزم به افراد خاطی‬ ‫کنترل درهای ورودی و خروجی‬ ‫ب‬ ‫رای اشنای‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ح‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫خرید بلیط‬ ‫از طریق‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ک‬ ‫و مرا‬ ‫کز فروش‬ ‫به صفحا‬ ‫ت‬ ‫‪8‬‬ ‫و‬ ‫‪9‬‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫اجعه کنید‬ ‫متصدی کنترل بلیت‬ ‫کنترل بلیت مسافر با اوراق شناسایی معتبر‬ ‫ممانعتازورودمسافرانبدونبلیتویادارایبلیتغیرمعتبربهسکوها‬ ‫رعایت حسن سلوک و برخورد مسووالنه با مراجعان وکارکنان‬ ‫هدایت مسافران دارای بلیت مشکل دار به مدیریت ایستگاه‬ ‫متصدی اطالعات‬ ‫پاسخ گویی مناسب به سواالت مراجعان‬ ‫راهنمایی و هدایت مراجعان به واحدها و قسمت های موردنظر‬ ‫اعالم اخرین وضعیت قطارهای مسافری از طریق سیستم صوتی‬ ‫اعالم موارد افراد گمشده و یا پیدا شده از طریق سیستم صوتی‬ ‫اعالم پیام های عمومی مورد نیاز مراجعان ایستگاه از طریق سیستم صوتی‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www. raja. ir‬‬