ماهنامه مثلث شماره 94

‫ابراهیم در اتش‬ ‫ایا «گزارش یک جشن» به سرنوشت «به رنگ ارغوان» دچار می شود؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود و چهارم ‪ 27 /‬شهریورماه ‪ 92/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫تو گو با علیرضا سجادپور و محمد پیرهادی درباره اکران فیلم حاتمی کیا‬ ‫گف ‬ ‫همه چیز درباره‬ ‫اختالس بزرگ‬ ‫چه کسی متهم اصلی است؟‬ ‫الف‪.‬خ کیست و چگونه توانست ‪ 3/000/000/000/000‬تومان اختالس کند‬ ‫گفت وگو با نمایندگان مجلس‪ ،‬کارشناسان اقتصادی و حقوقی درباره اختالس بزرگ‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫انقالب سوم‬ ‫چگونهاسالمگرایانسفارت‬ ‫رژیم صهیونیستیرابهتسخیردراوردند‬ ‫ی کردن با مرگ‬ ‫زندگ ‬ ‫گزارش تصویری‬ ‫و سفرنامه یک خبرنگار از سومالی‬ ‫امام موسی صدر‬ ‫تا سال ‪ 2003‬زنده بود‬ ‫گفت وگو با داماد امام موسی صدر‬ ‫شهرام فخار یا اقای پدر خوب‪:‬‬ ‫مشتری مداری در برندینگ شدن موثر بود‬ ‫همه س��اله مدیرانی در صنعت کشور به عنوان ادم های موفق و الگوهای مدیریتی مطرح می شوند‪ ،‬اما تا به حال شده با خود بگوییم چطور می شود که فردی‬ ‫با ‪ 3‬میلیون تومان امروز صاحب موسس��ه ای ش��ده که با پشتکار زیاد خود توانس��ته به موفقیت های زیادی از قبیل شکستن رکورد ایجاد ‪ 14‬شعبه در ‪ 44‬روز‪،‬‬ ‫دریافت نخستین برند ایرانی در خارج از کشور‪ ،‬دریافت گواهینامه های رجستر سوئیس و ایزو ‪ 22000‬لوکاس انگلستان‪ ،‬جذب صددرصدی مشتری‪ ،‬ایجاد‬ ‫اشتغال غیرمستقیم و مستقیم برای ‪ 12‬هزار و ‪ 1500‬نفر‪ ،‬پخت ‪ 40‬نوع غذای کامل به دور از جوش شیرین‪ ،‬مواد نگه دارنده‪ ،‬روغن و همچنین گسترش شعب‬ ‫مختلف در سراسر کشور دست پیدا کرده و خود را به عنوان جوان اول صنعت ایران و کارافرین برتر سال های گذشته مطرح کند‪ .‬خبرنگار مثلث به سراغ این‬ ‫مدیرموفقرفتتاپیرامونعواملموفقیت‪،‬ویژگی ها‪،‬شاخصه هاواهدافپدرخوبدرایندهبحثیراصورتدهد؛مشروحاینگفت وگویخواندنیدرذیلمی اید‪.‬‬ ‫درست است که می گویند شهرام فخار با ‪3‬میلیون‬ ‫سرمایه توانس�ته در این تجارت میلیاردی به موفقیت‬ ‫برسد؟‬ ‫بله‪ .‬کارم را از سال‪ 83‬و از یک مغازه‪ 24‬متری شروع‬ ‫کردموخبریهمازارثپدرییاپولهنگفتنبودوتنها‬ ‫اندوخته من تفکر و کار مس�تمر بود که انجام می دادم‬ ‫وازهم�همهمتر اتکاب�هخداوندمتعالب�ود کهبهمنو‬ ‫مجموعه امبالطفومرحمتخودرنگالهیبخشیدوما‬ ‫راازنعمت هایبی شمارخودمتنعمکرد‪.‬‬ ‫ایده های جدید و نواوری در صنعت غذایی دو دلیل‬ ‫و شاخصه ای بود که خیلی زود من را در رستوران داری‬ ‫بهقدرترس�اند‪.‬همیش�هدرزندگی امس�عیکرده ام‬ ‫قدرت ریس�ک پذیری ام را افزایش ده�م و حال با نیت‬ ‫خدمت صادقانه و ایجاد اشتغال پا به عرصه مدیریت در‬ ‫صنعتکشورگذاشته ام‪.‬شایداینهادالیلمحکمی برای‬ ‫موفقیتامروزپدرخوبباشد‪.‬‬ ‫شما که خبرنگار بودید چطور شد به رستوران داری‬ ‫رویاوردید؟‬ ‫ح�دودس�ال‪ 71،70‬ب�ود که رس�تورانیدرش�رق‬ ‫تهران راه اندازی کردم و با درامدی که از تهیه کنندگی‬ ‫برنامه های ورزشی به دست می اوردم طی یک سال ان‬ ‫رستوران را با نام دیگری اداره کردم‪ ،‬اما همواره دیدگاه‬ ‫و استراتژی ام این بود که روزی صنعت غذایی کشور را‬ ‫متحولسازموپدرخوبتوانستباتنوعغذایی‪،‬کیفیت‬ ‫محصولونوعتعاملدرستبامشتریبهاینامرتحقق‬ ‫بخشد تا امروز در خارج از کش�ور هم حرف هایی برای‬ ‫گفتنداشتهباشیم‪.‬‬ ‫وبرنامهپدرخوببرایافتتاحشعبخارجی؟‬ ‫نخس�تین ش�عبه خارجی پدر خ�وب در ژانویه در‬ ‫کش�ور اوکراین افتتاح خواهد ش�د‪ ،‬زیرا س�ال دیگر‬ ‫جام ملت های اروپا در این کش�ور برق�رار خواهد بود و‬ ‫فرصت بسیار مناسبی است تا یک برند ایرانی را به رخ‬ ‫جهانیان بکش�انیم‪ .‬با این توصیف تا سال دیگر شاهد‬ ‫افتتاح‪ 4‬ش�عبه پدر خوب در کش�ور اوکراین خواهیم‬ ‫بود‪.‬بعدازاینافتتاح‪،‬فعالیت هایبعدیمانرادرکشور‬ ‫هلند از ش�هر امس�تردام اغاز خواهیم کرد‪ .‬بعد از این‬ ‫موفقیتنوبتبهکشورهایاسیایمیانهمی رسد‪.‬البته‬ ‫االن که با دریافت گواهینامه رجس�تر س�وئیس و ایزو‬ ‫‪ 22000‬انگلستان جهانی شده ایم بحث برند در خارج از‬ ‫کشور را با اقتدار ادامه خواهیم داد تا به جای وارد کردن‬ ‫برندهای خارجی‪ ،‬ایران بتوان�د برندهای خودش را در‬ ‫صنعت غذایی صادر کن�د تا ایران در صنایع غذایی هم‬ ‫جهانیشود‪.‬‬ ‫درعرصهجهانیقصدداریدتاکجاپیش رویکنید؟‬ ‫تاافتتاحهزارشعبهدرایران‪.‬‬ ‫ایا پدر خوب می تواند ناج�ی بحران صنعت غذایی‬ ‫کشورشود؟‬ ‫اس�تراتژی و کاره�ای پای�ه ای پ�در خوب ب�ر پایه‬ ‫دیدگاه هایسازندگیاستواراست‪،‬چراکهمابههیچ وجه‬ ‫از روغن و موادی که سلامت انس�ان ها را‬ ‫به خطر می اندازد در غذاهایمان اس�تفاده‬ ‫نمی کنیم‪ ،‬هرچند در ابتدای انجام این کار‬ ‫ضررهاییرامتحملشدیم‪.‬اگرهمکارانما‬ ‫در عرصه صنایع غذایی این حرکت بزرگ‬ ‫را به عنوان سرمشق و راهبرد دنبال کنند‬ ‫شاید شاهد پیش�رفت های زیادی در این‬ ‫عرصه باشیم‪ .‬البته باید اشاره کنم که این‬ ‫امر مستلزم اتحاد میان تولیدکنندگان و‬ ‫مدیرانصنعتیکشوراست‪.‬‬ ‫ب�ه نظ�ر ش�ما ی�ک ادم موف�ق چه‬ ‫ویژگی هاییبایدداشتهباشد؟‬ ‫یکادمموفقبایدخالصباشدوبانیت‬ ‫خوب و خدمت به مردم حرفه یا مدیریت‬ ‫خود را در جامعه دنبال کند‪.‬‬ ‫بههی�چ عنوانخودم‬ ‫رایکادمکامالموفق‬ ‫نمی دان�م‪ ،‬چراک�ه‬ ‫خیلی از من موفق تر هم وجود دارد‪ .‬هرچند در زندگی‬ ‫سختی هایبسیاریکشیدمتابهاینمرحلهرسیده امو‬ ‫اگر اطرافیان یا دوستان من را ادم موفقی می دانند این‬ ‫موضوع برمی گردد به جایگاهی که پدر خوب امروز در‬ ‫جامعهبه دستاوردهاست‪.‬‬ ‫باوجود اینکه به عنوان کارافری�ن برتر‪ ،‬برند برتر و‬ ‫مجموعه موفق و پیشرو کشور برگزیده شده ام‪ ،‬ولیکن‬ ‫هنوز خودم را موف�ق نمی دانم‪ .‬این اتفاق زمانی خواهد‬ ‫افتاد ک�ه بتوانم برای ده ها هزار نفر از هموطنانم ش�غل‬ ‫پایدار و راهبردی ایج�اد کنم‪ .‬هر زمان به لطف خدا این‬ ‫اتفاق بیفت�د می توانم به جرات بگوی�م یک ادم موفق‬ ‫هستم‪.‬‬ ‫تجلیل از پدران خوب در جشنواره پدرخوب‬ ‫بعدازظهر یکشنبه بیستم ش�هریورماه سالن اصلی‬ ‫همایش های صداوسیما ش�اهد برگزاری اولین سالگرد‬ ‫افتتاح رستوران های زنجیره ای پدر خوب بود‪ .‬این مراسم‬ ‫با حضور چهره های سرشناس�ی از اهال�ی صنعت غذا و‬ ‫پیشکسوتانیهمچونشاهرخظهیریبنیانگذارکارخانه‬ ‫محص�والت مه�رام‪ ،‬بهروز فروت�ن بنیانگ�ذار کارخانه‬ ‫محص�والت بهروز‪ ،‬مهندس سیدحس�ین میرهاش�می‬ ‫ رئیس کمیس�یون صنایع و معادن و همچنین ستارگان‬ ‫سینما و تئاتر و تلویزیون و تعدادی از چهره های ورزشی‬ ‫کش�ور و با اج�رای محم�ود ش�هریاری از موفقیت های‬ ‫یک ساله پدر خوب تقدیر و تشکر به عمل اورد‪.‬‬ ‫حاش��یهقبلازبرگزاریجش��نباش��کوهپدرخوب‬ ‫ساعت ‪ 6‬بعدازظهر راهروی ورودی سالن همایش های‬ ‫صداوس�یما ممل�و از حضور م�ردان سرش�ناس عرصه‬ ‫فرهن�گ‪ ،‬هن�ر‪ ،‬ورزش و صنعت کش�ور ب�ود‪ .‬انها همه‬ ‫امده بودن�د تا موفقیت های یک س�اله رس�توران های‬ ‫زنجیره ای پدر خوب را جش�ن بگیرند‪ ،‬چراکه مسئوالن‬ ‫این رس�توران های زنجیره ای چهره های سرشناسی از‬ ‫سینما و تئاتر تا ورزش و صنایع غذایی را برای برگزاری‬ ‫یک ش�ب به یاد ماندن�ی در تاریخ کش�ور دعوت کرده‬ ‫بودند‪ .‬کارکنان رس�توران های زنجیره ای پدر خوب هم‬ ‫همانند همیشه با لباس های مشکی و قرمز مقابل ورودی‬ ‫و راهروی منتهی به سالن اصلی همایش های صداوسیما‬ ‫با نظ�م و ترتیب ایس�تاده و به همه مدعوین خوش�امد‬ ‫می گفتند و نس�خه های جدیدی از روزنامه ها و مجالتی‬ ‫ک�ه از پدر خوب حمای�ت کرده بودند را با ق�رار دادن در‬ ‫داخل پاکت های قرمز رنگ به مدعوین اهدا می کردند‪.‬‬ ‫کریم منصوری‪ ،‬ق�اری بین المللی قران کریم با نوای‬ ‫ملکوتی خود با ایاتی چند از کالم اهلل مجید نور خاصی به‬ ‫جشنواره داد؛ عقربه های ساعت ‪ 18:30‬را نشان می داد‬ ‫که سیدحس�ام نواب صفوی با اجرای دو قطعه موسیقی‬ ‫با پیانو همه چیز را مهیای اغاز نخستین سالگرد افتتاح‬ ‫رستوران های زنجیره ای پدر خوب کرد‪.‬‬ ‫در ذیل مشروح این مراسم می اید‬ ‫پ�س از پخ�ش انون�س کوتاه�ی از کارکرده�ا و‬ ‫موفقیت های یک س�اله تاس�یس پدر خوب از ش�هرام‬ ‫فخار‪ ،‬بنیانگذار این رستوران های زنجیره ای دعوت شد‬ ‫تا به ایراد سخنرانی بپردازد‪ .‬او با اشاره به اینکه حکایت‬ ‫پدرخ�وب حکایت نش�دن ب�ود‪ ،‬گف�ت‪« :‬خیلی ها فکر‬ ‫نمی کردند امروز پدر خوب نه تنها در ایران بلکه در خارج‬ ‫از کشور شعباتی داشته باشد و همه گواهینامه های یک‬ ‫رستوران موفق‪ ،‬بزرگ و استاندارد بین المللی را به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ ،‬ولی این نش�دن ها ام�روز به باور تبدیل‬ ‫شده که ان هم با اتکا به خداوند باری تعالی تحقق یافت‪.‬‬ ‫برندی که امروز به پدر خوب داده ش�ده متعلق به مردم‬ ‫است چراکه اگر این اس�تقبال مردم نبود هیچ وقت پدر‬ ‫خوب‪ ،‬پدر خوب نمی شد‪».‬‬ ‫دبیر همایش و مدیر مجموعه رستوران های پدر خوب‬ ‫می گوید‪« :‬خوش�حالم که با افتخار بگوی�م اگر امروز به‬ ‫جایی رس�یده ایم از هیچ نهاد و سازمانی وام‪ ،‬تسهیالت‬ ‫و همچنین از زمین و امکانات دولتی اس�تفاده نکرده ایم‬ ‫چون اعتقاد پدرخوبی ها‪ ،‬توکل به خداست‪».‬‬ ‫وی در پای�ان گفته هایش افزود‪« :‬م�ا ایرانی ها اگر به‬ ‫خودمان اعتقاد داش�ته باش�یم می توانیم کل جهان را‬ ‫فتح کنیم‪ ،‬ولی متاس�فانه این اعتقاد و پش�تکار وجود‬ ‫ندارد‪ .‬به ان دس�ته از جوانانی که می خواهند یک ش�به‬ ‫ره صد س�اله را بروند باید بگویم بدون زحمت و پشتکار‬ ‫هیچ موفقیتی به دست نمی اید‪ .‬هر فرد ایرانی اگر برای‬ ‫دو نفر امکان ایجاد کند دیگر مش�کل بیکاری نخواهیم‬ ‫داشت‪ ،‬در صورتی این امر میسر می شود که مردم ایران‬ ‫به استعدادهای ذاتی خودشان پی ببرند‪».‬‬ ‫ش�هرام فخار همچنین اش�اره کرد‪« :‬در این شرایط‬ ‫رکود و نابس�امانی های تولید و اش�تغال‪ ،‬پدر خوب این‬ ‫افتخار را دارد که هفته ای ‪ 20‬نفر را صاحب شغل و درامد‬ ‫ کند‪».‬‬ ‫به گزارش خبرنگار مثلث‪ ،‬رئیس کمیس�یون صنایع‬ ‫و معادن مجلس شورای اسالمی نیز که در جمع مدیران‬ ‫موفق صنعت کش�ور دیده می ش�د با دعوت شهریاری‪،‬‬ ‫مجری برنامه به روی س�ن امد تا چن�د دقیقه ای را برای‬ ‫حضار سخنرانی کند‪.‬‬ ‫او ب�ه مظلومی�ت‪ ،‬مش�کالت و بحران ه�ای موجود‬ ‫در تولید کش�ور اش�اره کرد و از دولتمردان خواست تا‬ ‫تولیدکنندگان را با قوانین سهل و راهبردی در راستای‬ ‫توسعه صنعت کشور یاری کنند‪.‬‬ ‫هاشمی همچنین دلیل حضور خود در این جشنواره‬ ‫را برند شدن نام پدر خوب در خارج از کشور اعالم کرد و‬ ‫گفت‪« :‬انشااهلل پدر خوب بتواند نماینده خوبی در خارج‬ ‫از کشور برای ایران باشد‪ .‬البته ناگفته نماند که پدر خوب‬ ‫کار بسیار دشواری را در مقابله با رقبای بزرگ و قدرتمند‬ ‫خارجی خود خواهد داشت‪».‬‬ ‫پ�س از س�خنرانی هاش�می و محمد مهدی راس�خ‪،‬‬ ‫دبیرکل اتاق صنایع و معادن کش�ور از بنیانگذار شرکت‬ ‫مهرام در ایران‪ ،‬مهندس ش�اهرخ ظهی�ری و بنیانگذار‬ ‫صنای�ع غذایی به�روز در ایران مهندس به�روز فروتن‬ ‫تجلیل به عمل امد‪.‬‬ ‫*مهندسفروتنازخاطراتقدیمی اشوسختی هایی‬ ‫که کشیده گفت و تاکید کرد‪« :‬بدانید شادی و افتخارات‬ ‫امروز بابت سختی های گذشته است‪ ،‬بنابراین هیچ وقت‬ ‫از سختی ها نترسید‪».‬‬ ‫برنامه بعدی‪ ،‬سخنرانی سفیریار موسسه نیکوکاری‬ ‫مهرافرین بود؛ موسس�ه ای که همزمان ب�ا پدرخوب با‬ ‫بنیانگذاری فاطمه دانش�ور و حامیان�ی همچون فاطمه‬ ‫معتمداریا‪ ،‬هادی س�اعی و تن�ی چن�د از هنرمندان و‬ ‫ورزش�کاران دیگر‪ ،‬به منظور رس�یدگی به خانواده ها‪،‬‬ ‫فرزندان و بانوان بی سرپرست شکل گرفت‪.‬‬ ‫ان س�فیریار بازیگر شاخص سینما و تلویزیون مریال‬ ‫زارعی بود که گویا در دانش�گاه قبل از دریافت لیسانس‬ ‫بازیگ�ری در رش�ته مهندس�ی صنای�ع غذای�ی‪ ،‬فارغ‬ ‫التحصیل شده بود‪.‬‬ ‫زارعی به لزوم توجه به مش�کالت م�ردم به خصوص‬ ‫مردم تهیدست اش�اره کرد و گفت‪« :‬تقسیم شادی ها با‬ ‫مردم تهیدست توصیه بزرگان و شخصیت های پاک نهاد‬ ‫ماست و امروز نیز خواست و تقاضای همه دل های بیدار‬ ‫است‪».‬‬ ‫وی در ادامه اضافه کرد‪« :‬باید باور کنیم کسانی هستند‬ ‫ک�ه با کمک های بس�یار ناچیز س�رپا و زن�ده می مانند‪،‬‬ ‫کودکانی هس�تند که ب�ا کمی مراقب�ت می توانند ادامه‬ ‫تحصیل دهند که موسس�ه مهرافرین افتخار ان را دارد‬ ‫یک جوان مخترع را پرورش داده است‪».‬‬ ‫س�فیریار مهرافری�ن با اش�اره به فعالیت ه�ای این‬ ‫موسسه در یک سال اخیر‪ ،‬افزود‪« :‬امروز پیش از دو هزار‬ ‫و دویس�ت کودک و نوجوان و هزار خانواده بی بضاعت و‬ ‫کم بضاعت تحت پوشش موسسه هستند‪».‬‬ ‫مهمترین بخش همایش یعنی تجلیل پدر‬ ‫‪86‬ساله هنر ایران‬ ‫در اواسط برنامه‪ ،‬محمود شهریاری از همه هنرمندان‬ ‫حاضر در سالن همایش های صداوسیما خواست به روی‬ ‫س�ن بیایند تا از هنرمن�د بزرگ‪ ،‬باس�ابقه و صاحب نام‬ ‫سینما‪ ،‬تئاتر‪ ،‬رادیو و تلویزیون تقدیر هرچه شایسته تر‬ ‫صورت گیرد‪ .‬پدر خوب جایزه پدر هنر ایران را به مردی‬ ‫اهدا کرد که به هنر طنز ایران س�بک و سیاق بخشید؛ او‬ ‫کسی نبود جز استاد مرتضی احمدی ‪ 86‬ساله‪.‬‬ ‫صحبت های کوتاه اما جالب استاد احمدی‬ ‫«‪ 86‬سال از عمر من می گذرد در حالیکه ‪ 68‬سال ان‬ ‫را در خدمت هنر کش�ور بودم‪ .‬البته من هنرمند نیستم‬ ‫ولی هنرمندان مرا به جمع خود راه داده اند‪».‬‬ ‫وی گفته ه�ای خ�ود را با تنه�ا تفریح ه�ای روزهای‬ ‫خانه نشینی اش ادامه داد و گفت‪« :‬تفریح من این روزها‬ ‫فقط دیدن فوتبال و کشتی است‪ .‬البته باید بگویم که من‬ ‫با ادم عنق و بداخالق نه دوس�تی دارم و نه به او نزدیک‬ ‫می شوم‪».‬‬ ‫احمدی با اش�اره به تجلیل از او ب�ه عنوان پدر خوب‬ ‫گفت‪« :‬همه پدر خوب هستند زیرا کلمه پدر یک حرمت‬ ‫دارد و اگر کسی بچه اش را اذیت می کند؛ بیمار است‪».‬‬ ‫به گزارش خبرنگار مثلث‪ ،‬در ادامه این مراسم از پنج‬ ‫مدیر موفق ش�عبات پدر خوب‪ ،‬مش�تری و تنی چند از‬ ‫کارکنان و کارگران نمونه این رس�توران های زنجیره ای‬ ‫تجلیل به عمل امد‪.‬‬ ‫حاشیه ها‬ ‫روبه روشدندودروازه باناستقالل‬ ‫وحیدطالب لودرکنارپوریاپورسرخوحسام نواب صفوی‬ ‫نشس�ته بود که به یک باره سیدمهدی رحمتی را روبه روی‬ ‫خودمی بیند‪.‬ایندودروازه بانکهیکیدراستقاللودیگری‬ ‫در شاهین سنگربانی می کند برای یک لحظه‪ ،‬خوش و بش‬ ‫کوتاهی را با هم انجام می دهند و دوباره س�کوت حکمفرما‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫فرزادحسنی‪ 35‬سالهشد‬ ‫مسئوالن برگزاری جشن یک س�اله شدن پدر خوب‬ ‫با علم ب�ه اینکه فرزاد حس�نی مجری محب�وب رادیو و‬ ‫تلویزیون ‪ 35‬ساله می شود از قبل برای او یک جشن تولد‬ ‫کوچک تهیه و تدارک دیده بودند‪.‬‬ ‫وقت�ی لحظات�ی از حض�ور ف�رزاد حس�نی در‬ ‫س�الن همایش های صدا وس�یما گذش�ت ش�هریاری از‬ ‫تدارکاتچی های مراسم خواس�ت تا کیک تولدی را روی‬ ‫سن بیاورند که عکس فرزاد حس�نی روی ان حک شده‬ ‫بود یعنی پدر خوب برای مجری جوان و پویای این س�ال های تلویزیون جش�ن تولد گرفته است‪ .‬شهریاری‪،‬‬ ‫حسنی را روی س�ن می خواند و چند جعبه عطر و ادوکلن‪ ،‬پکیجی از فیلم های اورسن ولز و اسکورسیزی که‬ ‫از طرف دوس�تان حسنی و پدر خوبی ها تهیه شده بود را به او تقدیم می کند‪ .‬البته این مراسم چندان کوچک‬ ‫نبود و سر و صدای زیادی برپا کرد و پای بسیاری از ورزشکاران‪ ،‬هنرمندان به ویژه احمد نجفی را روی سن باز‬ ‫کرد و حتی کارگردان پرحاشیه خنده بازار را هم به جایگاه کشاند‪.‬‬ ‫اخرینحاشیهوتقلیدصدایاقایدایی!‬ ‫ساعت‪ 22‬زمانی بود که همگانشاهدهنرنماییسامان‬ ‫گوران یا اسم این روزهای او اقای دایی بودند‪ .‬وی به محض‬ ‫قرارگرفتن روی س�ن به برنامه تجلیل از خنده بازاری ها‬ ‫اشاره کرد و با خوشحالی گفت‪« :‬با دوستان خوبم در این‬ ‫برنامه و شهاب عباسی اشتی کردم‪ ».‬روحیات او گویای‬ ‫این بود که س�امان انگار شارژ شارژ شده است‪ .‬بالفاصله‬ ‫سراغ کاراکتر علی دایی رفت و با همان لحن و صدا گفت‪:‬‬ ‫«خدا مرا بغل کرده و کجای دنیا این شکلی میهمانی می گیرند؟ سامان گوران اگر راست می گوید بیاید اردبیل‬ ‫دیار ما و ان وقت بخندد‪ ».‬همچنین در ادامه به تقلید صدای مهران مدیری‪ ،‬فردوسی پور و‪ ...‬پرداخت و دقایق‬ ‫بسیار مهیجی را برای حاضرین در سالن ایجاد کرد‪.‬‬ ‫در پایان نیز مراسم قرعه کشتی خرید از رستوران های پدرخوب انجام شد که جوایز ارزنده ای از قبیل یک‬ ‫دستگاه سوناتای ‪ 2011‬به عنوان جایزه ویژه و ‪ 4‬دستگاه خودروی ‪ 206‬و بلیت های رفت و برگشت شانگهای‪،‬‬ ‫بانکوک‪ ،‬استانبول‪ ،‬کیش و مشهد به برندگان خوش شانس تقدیم گردید‪ .‬همچنین در این مراسم مدرک ایزو‬ ‫از طرف نماینده شرکت ‪ ISS‬انگلستان در ایران به رستوران پدرخوب تقدیم شد تا از این به بعد این رستوران‬ ‫زنجیره ای را جهانی بخوانند‪.‬‬ ‫گفتنی اس�ت‪ ،‬در این همایش افرادی همچون مرتضی احمدی‪ ،‬احمد نجفی‪ ،‬پوریا پورس�رخ‪ ،‬سیدحسام‬ ‫نواب صف�وی‪ ،‬بهزاد رحیم خان�ی‪ ،‬بهنوش بختی�اری‪ ،‬مریال زارعی‪ ،‬فاطمه دانش�ور‪ ،‬عل�ی انصاریان‪ ،‬محمد‬ ‫مایلی کهن‪ ،‬لیال بلوکات‪ ،‬نادر فریادشیران‪ ،‬حسن روشن‪ ،‬فرزاد حسنی‪ ،‬نفیسه روشن‪ ،‬سیدضیاء‪ ،‬محمدرضا‬ ‫حسینیان‪ ،‬فقیهه سلطانی‪ ،‬س�یدمهدی رحمتی‪ ،‬جواد انصافی‪ ،‬مجید یاس�ر‪ ،‬وحید طالب لو‪ ،‬ارش برهانی و‬ ‫علی خسروی حضور داشتند‪.‬‬ ‫‪67 - 85‬‬ ‫راه امام‬ ‫افتاب‬ ‫همه چیز درباره اختالس بزرگ‬ ‫تجلیل از شخصیت اقای طالقانی‬ ‫ما برادری را از دست دادیم‪ ،‬و ملت ما پدری را‪ ،‬و اسالم مجاهدی را‪،‬‬ ‫همه در سوگ هستیم و متاثر از این مصیبت بزرگ‪ .‬خداوند او را غریق‬ ‫رحمت و شما را بردبار و صبور بفرماید‪ .‬اقای طالقانی پس از سال های‬ ‫طوالن��ی خدمت و رنج و نگرانی و مجاه��دت از بین ما رفت و با اجداد‬ ‫هلل محشور ش��د‪ .‬ما باید از وقایعی که رخ می‏دهد‬ ‫طاهرینش انش��اءا ‏‬ ‫عبرت هایی بگیریم و تعلیم هایی و تنبه به بعض مسائل پیدا کنیم‪.‬‬ ‫اقای طالقانی چرا در مرگ او این انقالب و این انفجار در مملکت ما‬ ‫و در سایر ممالک حاصل شد؟ مگر چه بود که این انفجار حاصل شد؟‬ ‫م��ا اوصاف او را و ابعاد او را تحلیل می‏کنی��م و بعد خود ملت را میزان‬ ‫قرار می‏دهیم‪ .‬ما در تحلیالت نباید توی یک اتاق سربسته بنشینیم‬ ‫و فکر کنیم و قلم به دست بگیریم و به خیال خودمان تحلیل کنیم؛ ما‬ ‫باید مطالعه در حال ملت بکنیم ببینیم ملت چرا به اقای طالقانی این‬ ‫احترام را گذاشت؟ چه بود در او‪ ،‬و انگیزه ملت چه بود؟ اقای طالقانی‬ ‫ابعاد مختلفه‏ای داشت‪ ،‬اوالد پیغمبر بود‪ ،‬خدمتگزار بود‪ ،‬متفکر بود‪،‬‬ ‫مفسر قران بود‪ ،‬انسان متعهد بود‪ ،‬مخالف با رژیم بود‪ ،‬مخالف با چپ‬ ‫و راس��ت بود‪ ،‬کدام یک از این ابعادی که اقای طالقانی داشت اینطور‬ ‫مردم را برانگیخت و اینطور در سوگ نشاند همه طبقات را؟ هر یک از‬ ‫این اوصاف به تنهایی در خیلی هست و همچو مطلبی رخ نمی‏دهد‪.‬‬ ‫انچه ما از حال ملت و فریاد ملت می‏توانیم بفهمیم دو ـ سه مطلب‬ ‫مهم اس��ت که ان مطالب‪ ،‬موجب این انفجار مل��ت ما و این تاثیرات‬ ‫فوق‏العادهملتماشد؛یکیاینروحمقاومتومخالفتبادستگاهظلم‪،‬‬ ‫از اول جوانی تا وقتیکه به دار بقا به اجداد طاهرینش ملحق شد‪ ،‬انگیزه‬ ‫او مخالفت با جباران و س��تمکاران و چپاولگران بود‪ ،‬هیچ وقت از پای‬ ‫ننشست و دنبال همین معنا‪ ،‬حبس های متعدد؛ هر گاهی از حبس به‬ ‫حبس دیگر منتقل می‏شد‪ .‬ملتی که با یک رژیم مخالف است‪ ،‬ملتی‬ ‫کهازدسترژیمطاغوتیرنجکشیدهاست‪،‬ملتیکههمهبدبختی های‬ ‫خودش را از این رژیم طاغوتی و از ارباب های او می‏داند اگر ببیند یک‬ ‫کسی با این رژیم با تمام قوایی که دارد‪ ،‬چه در حال جوانی و قوه جوانی‬ ‫و چه در حال پیری و ضعف پیری‪ ،‬مقاومت کرده‪ ،‬مخالفت کرده است‪،‬‬ ‫رنجبردهاستدراینمخالفتومقاومت‪،‬حبسرفتهاست‪،‬تبعیدرفته‬ ‫است‪ ،‬اهانت شده است‪ ،‬شاید شکنجه شده است‪ ،‬یک ملتی که ببیند‬ ‫یک کسی با دشمن او‪ ،‬با کسی که تمام حیثیت ملی و دینی او را از بین‬ ‫برده اس��ت‪ ،‬اینطور مخالفت می‏کند‪ ،‬این ملت از او قدردانی می‏کند؛‬ ‫یعنیاینقدردانیازخدمتگزارخودشاست‪.‬طالقانیخدمتگزارملت‬ ‫بود و ملت از خدمتگزار خودش قدردانی می‏کند‪ .‬لکن این تمام انگیزه‬ ‫نبود‪ .‬این مقاومت در بعضی از اشخاص دیگر هم بوده و هست لکن برای‬ ‫انها مردم متاثر و متاسف‪ ،‬اما این انفجار حاصل نشد‪.‬‬ ‫مقاومت و مخالفت با دس��تگاه جبار را ضم ب��ه این بکنید که این‬ ‫روحانی اس��ت و این کار را می‏کند‪ .‬یک روحانی‪ ،‬یک شخصی که به‬ ‫واسطه روحانیتش در بین مردم محبوبیت دارد؛ وقتی خدمتگزاری‬ ‫او را هم که مش��اهده کنند این انفجار حاصل می‏شود‪ .‬شما ان وقت‬ ‫که ایش��ان را دفن می‏کردند‪ ،‬در تلویزیون دیدید‪ ،‬ش��عارهای مردم‬ ‫را شنیدید؛ ش��عار چه بود؟ انگیزه مردم از شعارش��ان پیدا می‏شود‪.‬‬ ‫توی اتاق های دربس��ته نویسنده‏ها ننش��ینند برای خودشان وجهه‬ ‫درست کنند‪ ،‬انگیزه درس��ت کنند! انگیزه‏های علمی و توهمی‪ ،‬غیر‬ ‫از انگیزه‏های واقعی محس��وس است‪ .‬چه می‏گفتند مردم؟ چه شعار‬ ‫می‏دادن��د؟ «ای نایب پیغمبر ما جای تو خالی»‪ .‬این نفس مردم بود‪،‬‬ ‫به عنوان نایب پیغمبر این را می‏ش��ناختند‪ ،‬لکن نایب پیغمبر هم در‬ ‫جهات معنوی و هم در مقاومت‪ ،‬در مخالفت با دستگاه ظلم‪ .‬نیابت هم‬ ‫در مقابله با ظلم‪ ،‬مخالفت با جباران‪ ،‬مقاومت در مقابل س��تمکاران و‬ ‫هم در روحیات‪ ،‬معنویات‪ ،‬اما انگیزه «ای نایب پیغمبر ما» بود‪ .‬ش��ما‬ ‫دیدید که ان بیل و کلنگی که قبر ایش��ان را کنده بودند و با او خاک را‬ ‫بیرون اورده بودند و مردم با ان بیل و کلنگ چه می‏کردند‪ ،‬عشق بازی‬ ‫می‏کردند‪ ،‬می‏بوسیدند‪ ،‬حمله می‏کردند‪ ،‬بعضی به بعض و این بیل و‬ ‫کلنگ را می‏بوسیدند؛ چرا می‏بوسیدند؟‬ ‫اختالس س��ه ه��زار میلیادتومانی ش��وک‬ ‫بزرگی برای ایران بود‪ .‬جایی که هیچ یک‬ ‫از جناح های سیاسی ایران مسئولیت ان را‬ ‫نپذیرفتند‪ .‬حتی اگ��ر خود به نوعی درگیر‬ ‫ان هس��تند‪ .‬از اته��ام زنی تا‪ ....‬این ش��ماره‬ ‫افتاب بررس��ی همه ان چیزی است که در‬ ‫این اختالس رخ داده است‪.‬‬ ‫‪12 - 37‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫انزوای روزافزون رژیم صهیونیستی‬ ‫رژیم صهیونیس��تی روزبه روز در انزوای بیش��تری‬ ‫فرو می رود‪ .‬این روزها دیگر بخت یار این رژیم نیست؛‬ ‫اخراج س��فیر رژیم صهیونیس��تی از ترکیه‪ ،‬تس��خیر‬ ‫س��فارت این رژیم در مصر و همچنی��ن ناارامی های‬ ‫داخلی علیه کابینه نتانیاه��و‪ ،‬تماما موید این مطلبند‬ ‫که رژیم صهیونیس��تی جایگاه سابقش را در منطقه از‬ ‫دست داده است‪.‬‬ ‫‪56 - 61‬‬ ‫سینمای ندارها‬ ‫فرهنگ‬ ‫قصه تاریخی دارا و ندار در سینما و ادبیات جهان‬ ‫همواره س��هم قابل توجهی را ب��ه خود اختصاص‬ ‫داده اس��ت‪ ،‬ام��ا یکی از معضالت همیش��گی این‬ ‫دست مایه عالوه بر تکرارهایی که به داستان های‬ ‫کلیش��ه ای می انجامد مباحث مفهومی ان در قبال‬ ‫قضاوت ها و بعضا ارائه راه حل هایی اس��ت که از‬ ‫بطن این اثار تراوش می کند‪.‬‬ ‫‪38 - 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫مبنای یک نظریه‬ ‫بیان��ات رهبر معظم انق�لاب در دیدار اخیر با اعض��ای مجلس خبرگان‬ ‫رهبری باعث شد تا زوایای جدیدی از مبانی والیت فقیه و «مطلقه» بودن‬ ‫ان مطرح ش��ود‪ .‬تفسیر مبانی فقه سیاسی شیعه‪ ،‬والیت مطلقه فقیه‪ ،‬فقه‬ ‫حکومتی و‪ ...‬از مهم ترین بخش های سخنان اخیر رهبر معظم انقالب بود‬ ‫که با استقبال فقها‪ ،‬اس��اتید حوزه و نمایندگان مجلس خبرگان روبه رو‬ ‫ش��د‪ .‬انتظار می رود در اینده ای نه چندان دور خواس��ت حضرت ایت اهلل‬ ‫خامنه ای مبنی بر راه اندازی کرسی بحث ازاد در حوزه ها در خصوص فقه‬ ‫حکومتی محقق شود‪.‬‬ ‫‪46 - 55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اتحادهای متزلزل‬ ‫موافقت ترکیه با اس��تقرار رادارهای موش��کی ناتو‪ ،‬موقعیت این کشور را نزد‬ ‫کشورهای دوس��ت و متحدش متزلزل کرد‪ .‬در حال حاضر بر همگان اشکار‬ ‫اس��ت که هدف این رادارها کش��ورهایی چون چین‪ ،‬روس��یه و ایران است و‬ ‫ترکیه با موافقتش با این طرح در حقیقت نش��ان داد سیاست هایش با امریکا‬ ‫و ناتو همسو است‪.‬‬ ‫‪62 - 66‬‬ ‫ورزش‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری ‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬مریم اسماعیل پور ‪ -‬سید جواد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاسم غالمی ‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬احسان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خی��ری‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مس��عود نجفی‬ ‫شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی‪ -‬مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫ابراهیم در اتش‬ ‫ایا «گزارش یک جشن» به سرنوشت «به رنگ ارغوان» دچار میشود؟‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود و چهارم ‪ 27 /‬شهریورماه ‪ 92/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫گفتوگو با علیرضا سجادپور و محمد پیرهادی درباره اکران فیلم حاتمیکیا‬ ‫همه چیز درباره‬ ‫اختالس بزرگ‬ ‫اخطار‬ ‫چه کسی متهم اصلی است؟‬ ‫الف‪.‬خ کیست و چگونه توانست ‪ 3/000/000/000/000‬تومان اختالس کند‬ ‫گفتوگو با نمایندگان مجلس‪ ،‬کارشناسان اقتصادی و حقوقی درباره اختالس بزرگ‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫ایا با امدن زریبافان و س��عیدلو به مجمع س��رخابی ها شمارش معکوس برای‬ ‫جدایی علی فتح اهلل زاده و حبیب کاشانی از استقالل و پرسپولیس اغاز خواهد‬ ‫ش��د؟ هرچند هنوز حضور زریبافان و س��عیدلو در این دو باشگاه قطعی نشده‬ ‫است اما با این حال رسانه های ورزشی از همین حاال گمانه زنی ها در خصوص‬ ‫تغییر و تحول مدیریتی در دو باشگاه پرطرفدار پایتخت را اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫انقالب سوم‬ ‫چگونهاسالمگرایانسفارت‬ ‫رژیمصهیونیستیرابهتسخیردراوردند‬ ‫زندگی کردن با مرگ‬ ‫گزارش تصویری‬ ‫و سفرنامه یک خبرنگار از سومالی‬ ‫امام موسیصدر‬ ‫تا سال ‪ 2003‬زنده بود‬ ‫گفتوگو با داماد امام موسی صدر‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته پرونده ویژه ای درباره فیلم جدید ابراهیم حاتمی کیا منتشر شده است‪ .‬بررسی مطبوعات در هفته‬ ‫گذشته‪ ،‬گزارش خبری و تصویری اختصاصی از سومالی‪ ،‬پرونده ای درباره تسخیر سفارت رژیم صهیونیستی در مصر‬ ‫و یادداشت هایی در حوزه های مختلف از دیگر مطالب خبرنامه این هفته است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫روایت جدید« بیکر»‬ ‫زندگی کردن با مرگ‬ ‫عصر حاکمیت ملت ها‬ ‫ابراهیم در اتش‬ ‫خودم دارم چینی می شوم‬ ‫‪12‬‬ ‫تیتریک‬ ‫خبر دیدار ناطق نوری و خاتمی تایید نشد‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫دیدار محرمانه ناطق نوری و خاتمی در جماران؛ این‬ ‫خبرروزنامهاعتماددراستانهانتخاباتمجلسنهماگرچه‬ ‫بسیار مهم به نظر می رس��ید امابالفاصله پس از انتشار با‬ ‫تکذیبیه دفتر ناطق نوری مواجه شد؛ خبری که مشابه ان‬ ‫قبل از انتخابات سال‪ 88‬هم منتشر شد‪ .‬در ان خبر امده بود‬ ‫که خاتمی از ناطق نوری خواسته نامزد انتخابات شود تا‬ ‫زمینه تشکیل دولت وحدت ملی ایجاد شود‪ .‬این پیشنهاد‬ ‫البته نه هرگز از سوی اصولگرایان با استقبال مواجه شد و‬ ‫نه اصالح طلبان اقبالی به ان نش��ان دادند‪ .‬نزدیک به سال‬ ‫بعد اما یک روزنامه اصالح طلب خب��ر از دیدار دو نامزد‬ ‫راستسنتیوچپسنتیدرانتخابات‪ 76‬داد‪.‬‬ ‫روزنام��ه اعتم��اد در این خبر نوش��ته بود‪« :‬ش��یخ‬ ‫علی اکبر ناطق نوری ک��ه روزگاری در مق��ام کاندیدای‬ ‫ریاس��ت جمهوری عرص��ه رقاب��ت را به س��یدمحمد‬ ‫خاتمی واگذار ک��رد به دی��دار او رفت تا بع��د از ازادی‬ ‫برخی زندانی��ان سیاس��ی از حا لو هوای ای��ن روزهای‬ ‫اصالح طلب��ان و موض��ع انتخابات��ی انها مطلع ش��ود‪.‬‬ ‫ناطق ن��وری که ب��ه مانند گذش��ته در عرصه سیاس��ت‬ ‫ای��ران فعال نیس��ت و از خاس��تگاه حزبی خ��ود یعنی‬ ‫جامعه روحانیت مبار ز هم دل کن��ده و در حالت قهر به‬ ‫س��ر می برد بیش از انکه نحوه ش��رکت اصولگرایان در‬ ‫انتخابات پیش رو برایش اهمیت داش��ته باشد‪ ،‬رویکرد‬ ‫انتخاباتی اصالح طلبان برای او از درجه اهمیت بیشتری‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬برای همین دیدار با خاتمی را غنیمت‬ ‫شمرد تا از زبان وی برنامه های جریان رقیب اصولگرایان‬ ‫برایانتخاباتمجلسرابشنود‪.‬اینکهخاتمی درایندیدار‬ ‫بهناطقچهگفتوایاایندیدارهاادامهخواهدداشتهنوز‬ ‫مشخصنشدهاستولیگویارئیس جمهورسابقهمچنان‬ ‫بر خواسته هایخوددرایندیدارتاکیدکردهاست‪.‬ایندیدار‬ ‫بعدازازادیبرخیزندانیانصورتگرفتوناطق نوریهم‬ ‫به گمان براورده شدن خواسته های خاتمی از او در ارتباط با‬ ‫نحوهفعالیتانتخاباتیاصالح طلبانپرسید‪».‬‬ ‫اما بالفاصله پس از انتشار این خبر‪ ،‬یک منبع نزدیک‬ ‫به دفتر حجت االس�لام ناطق نوری این خبر را از اساس‬ ‫دروغ خواند‪ .‬وی با ابراز تاس��ف از انتشار چنین خبری‬ ‫گفت‪« :‬خبر دیدار حجت االسالم و المسلمین ناطق نوری‬ ‫با حجت االسالم والمسلمین سیدمحمد خاتمی از اساس‬ ‫دروغ است و این رسانه ها با انتشار چنین اخباری اعتبار‬ ‫حرفه ای خود را زیرسوال می برند‪ ».‬در تحولی دیگر‪ ،‬یک‬ ‫س��ایت اینترنتی نیز از وخامت حال سید محمد خاتمی‬ ‫ خبر داد‪ .‬محرمانه انالین نوشته بود‪« :‬سید محمد خاتمی‪،‬‬ ‫ رئیس دولت اصالحات به دلیل مشکالت تنفسی و قلبی‬ ‫در محل کار خود دچار سرگیجه شده و برای درمان به یکی‬ ‫ازبیمارستان هایپایتختمنتقلمی شود‪.‬گفتهمی شودعلت‬ ‫این اتفاق فعالیت زیاد کاری محمد خاتمی بوده است‪ ،‬هم‬ ‫اکنون حال عمومی خاتمی مساعد است و از بیمارستان‬ ‫مرخص شده است‪ ».‬گفتنی است در عین حال نزدیکان‬ ‫خاتمی اینخبرراتکذیبکردند‪.‬‬ ‫تکذیب دیدار انتخاباتی در جماران‬ ‫‪13‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫مروری بر مطبوعات هفته گذشته‬ ‫روایت جدید« بیکر»‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫خبرنامه‬ ‫کنایه ابتکار‬ ‫این روزه��ا همه جا س��خن از انتخابات مجلس‬ ‫است‪ .‬اگرچه بیش از پنج ماه تا زمان انتخابات مجلس‬ ‫نهم باقی مانده‪ ،‬اما تالش جریان های سیاسی مختلف‬ ‫برای در اختیار گرفتن کرس��ی های بهارس��تان شتاب‬ ‫بیشتری به خود گرفته است‪ .‬در اردوگاه اصولگرایان‬ ‫کمیته ‪ 8+7‬با محوریت جامعتین‪ ،‬جبهه پایداری و جبهه‬ ‫ایستادگی‪ ،‬س��ه جریان عمده ای هستند که تمام تالش‬ ‫خود را برای ارائه فهرس��ت واحد ب��ه کار گرفته اند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر و در اردوگاه اصالح طلبان وضعیت چندان‬ ‫مش��خص نیس��ت؛ چه انکه برخی طیف ها به تحریم‬ ‫می اندیش��ند و برخی دیگر به حضور فع��ال‪ .‬در عین‬ ‫حال گروهی از اصالح طلبان برای حضور در انتخابات‬ ‫مجلس استراتژی چراغ خاموش را در پیش گرفته اند تا‬ ‫مبادا اختالفات شان نمود یابد‪ ،‬اما خبرهایی که به گوش‬ ‫می رس��د‪ ،‬حاکی از ان اس��ت که جریان اصالح طلب‬ ‫فهرس��ت های متعددی در انتخابات مجلس نهم ارائه‬ ‫خواهد کرد‪ .‬اینها همه در حالی اس��ت که رهبر معظم‬ ‫انقالب در خطبه های نماز عیدس��عید فط��ر بر تبدیل‬ ‫نشدن انتخابات به چالش��ی برای امنیت کشور تاکید‬ ‫کردند‪ .‬روزنامه ابتکار شنبه گذشته در سرمقاله خود با‬ ‫عنوان «اوردگاه انتخابات و ابهامات پیش رو؟!» به قلم‬ ‫محمدعلی وکیلی‪ ،‬شرایط انتخابات اینده را رصد کرد‬ ‫و نوشت‪« :‬یکی از وجوه تفاوت این دوره انتخابات با‬ ‫دوره های پیش‪ ،‬در تشتت و به هم ریختگی گروه های‬ ‫سیاسی است‪ .‬هیچ گاه فضای سیاسی ایران به این اندازه‬ ‫سیال نبوده است‪ .‬در دوره های گذشته‪ ،‬اگرچه تا دقیقه‬ ‫نود ترکیب نهایی لیست ها روشن نبود‪ ،‬اما همواره یک‬ ‫مساله اشکار بود و ان اینکه دو جناح اصلی کشور پای‬ ‫ثابت رقابت خواهند بود‪ .‬این نخستین بار است که هنوز‬ ‫تکلیف ش��رکت یا عدم ش��رکت یکی از این دو جناح‬ ‫معلوم نیست‪ ».‬از نگاه نویس��نده این یادداشت‪ ،‬انچه‬ ‫تاکنون از زبان لیدرهای شناسنامه دار جریان اصالحات‬ ‫شنیده شده‪ ،‬هیچ نشانی از انسجام و جمع بندی نهایی‬ ‫در خود ندارد و دیدگاه کس��انی همچ��ون نمایندگان‬ ‫ت اصالح طلب کنونی مجلس به نام اصالح طلبان‬ ‫اقلی ‬ ‫شناخته نمی شود‪ .‬انها خود نی ز ترجیح می دهند به عنوان‬ ‫سخنگویان جریان اصالح طلب شناخته نشوند‪ .‬یکی‬ ‫دیگر از وجوه تمایز و تفاوت اوردگاه انتخابات پیش رو‪،‬‬ ‫معلوم نبودن ترکیب سیاسی نامزدهای شهرستان هاست‪.‬‬ ‫وکیلی تمایز دیگر این دوره با گذشته را در روشن نبودن‬ ‫ائتالف ها می داند‪« :‬این روزها شاهد تالش چشمگیر‬ ‫به هم��راه خواهش و اص��رار ریش س��فیدان اردوگاه‬ ‫اصولگرایان برای ائتالف هس��تیم‪ .‬ان��ان چندپارگی‬ ‫اصولگرایان را برنمی تابند و هر روز با هش��دار و بیم‪،‬‬ ‫تالش می کنند وحدت را به ای��ن اردوگاه بدون رقیب‬ ‫برگردانند‪ .‬البته این س��وال در اذهان بس��یاری جوالن‬ ‫می دهد که وقتی سرنوشت رقیب اصولگرایان همچنان‬ ‫در ابهام است‪ ،‬این همه تالش برای ائتالف با کدام هدف‬ ‫صورت می پذی��رد؟ اصولگرایان خ��ود دلیل این همه‬ ‫واهمه و هراس از تکثر را احتمال پیروزی اصالح طلبان‬ ‫ذکر می کنند؛ همان هایی که هنوز در وضعیت چه کنم‪،‬‬ ‫چه کنم به سر می برند؛ اما به نظر می رسد که هدف انان‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪14‬‬ ‫فراتر از احتمال مذکور است‪».‬‬ ‫او در پایان در جمالتی کنایه امیز به بزرگان اصولگرا‬ ‫پیشنهاد کرده است‪« :‬اگر ریش سفیدان محترم از ائتالف‬ ‫درون گروهی ناامید شده اند‪ ،‬کسانی هم برای به صحنه‬ ‫اوردن اصالح طلبان ناجی‪ ،‬انرژی صرف کنند‪ ،‬ش��اید‬ ‫ائتالف و وحدت با این روش دست یافتنی تر باشد‪».‬‬ ‫اختالس از نگاه شریعتمداری‬ ‫بدون شک مهمترین خبر اقتصادی هفته گذشته‪،‬‬ ‫ماجرای اختالس س��ه هزار میلیارد تومان��ی از بانک‬ ‫صادرات بود؛ خبری که با واکنش سید محمد جهرمی‪،‬‬ ‫ مدیرعامل این بانک مواجه ش��د‪ .‬این داستان تا جایی‬ ‫پیش رفت که پای سازمان بازرسی و مقامات اقتصادی‬ ‫دولت نیز ب��ه ان باز ش��د‪ .‬اگرچه ه��ر روز خبرهایی‬ ‫متفاوت در خصوص این اختالس در رسانه ها منتشر‬ ‫می شد‪ ،‬اما در این میان یادداشت حسین شریعتمداری‪،‬‬ ‫مدیرمسئول کیهان جالب توجه تر از دیگر تحلیل ها بود‪.‬‬ ‫او در سرمقاله یکشنبه گذشته روزنامه کیهان با اشاره به‬ ‫اختالس س��ه هزار میلیارد تومانی از بانک صادرات و‬ ‫لیدری و حمایت جریان خاص در تاسیس بانک هایی‬ ‫چون «تات»‪« ،‬اریا» و «گردشگری» نوشت‪« :‬بانک شرق‬ ‫که مجوز ان به دلیل انکه یکی از عمده سهامدارانش‪،‬‬ ‫خود در ردیف بدهکاران بزرگ بانکی اس��ت متوقف‬ ‫شده بود‪ ،‬به یک باره صادر می شود و پذیره نویسی ان در‬ ‫بورس مخفی نگاه داشته می شود‪ ».‬شریعتمداری سپس‬ ‫با تاکید بر اینکه اختالس در مقیاس نجومی س��ه هزار‬ ‫میلیار توم��ان نمی تواند از دید مس��ئوالن اقتصادی و‬ ‫نظارتی پنهان مانده باش��د‪ ،‬اورده اس��ت‪« :‬در صورت‬ ‫انکار مسئوالن دستگاه های اقتصادی و نظارتی کشور‪،‬‬ ‫باید گفت به عدم صالحیت و توانایی خود برای تصدی‬ ‫پست های اقتصادی و نظارتی اعتراف کرده اند‪ ».‬او در‬ ‫پایان یادداشت خود با اشاره به سخنان چندی قبل رئیس‬ ‫قوه قضائیه نوشت‪« :‬ریاست محترم قوه قضائیه چندی‬ ‫پیش گفت «دس��تگاه های اجرایی گاهی مانع تراش��ی‬ ‫می کنند و گاهی هم صاحبان قدرت مانع تراشی می کنند»‬ ‫و افزود «من ب��رای حفظ حرمت این اف��راد تا به حال‬ ‫سخن نگفته ام» که باید پرسید این اشخاص محترم(!)‬ ‫چه کسانی هستند و صاحبان کدام قدرت اند که حفظ‬ ‫حرمت انها واجب اس��ت؟» این روزنامه روز دوشنبه‬ ‫گذش��ته هم درباره ابع��اد و نحوه اختالس س��ه هزار‬ ‫میلیاردی نوش��ت‪« :‬فردی به نام «امیر منصور الف‪ .‬خ»‬ ‫مش��هور به «امیر منصور اریا» با تبانی و نفوذ به ش��عبه‬ ‫بانک صادرات در محل کارخانه فوالد‪ ،‬اقدام به صدور‬ ‫‪LC‬های (اعتبار اسنادی ریالی داخلی) جعلی به مبالغ‬ ‫ده ها میلیارد تومان می کرده و بدون انکه وجه ‪LC‬های‬ ‫مذکور را به بانک بپردازد‪ ،‬انها را دریافت و به بانک های‬ ‫دولتی و خصوصی دیگر داخلی ب��ه قیمتی پایین تر از‬ ‫قیمت رسمی ‪ LC‬می فروخته است‪ .‬گفته می شود این‬ ‫رقم تنها مربوط به بخشی از تخلفات «الف‪.‬خ» است‪.‬‬ ‫روش «الف‪.‬خ» ب��رای دریافت وام و مص��ون بودن از‬ ‫برخورد در این س��ال ها‪ ،‬به کارگیری افراد بازنشسته و‬ ‫صاحب نفوذ در برخی دس��تگاه های حساس نظام و‬ ‫استفاده از انان به عنوان اعضای هیات مدیره بود‪».‬‬ ‫نشست هفتم‬ ‫«نکته اخر هم ‪ -‬ک��ه دیگر ظاهرا ب��ه اذان داریم‬ ‫نزدیک می شویم ‪ -‬این است که مساله همکارى قوا را‬ ‫حل کنید‪ .‬من هم غالبا به قوا سفارش می کنم؛ اما حاال‬ ‫ش��ما که قوه مجریه هس��تید و اینجا حضور دارید‪ ،‬به‬ ‫شما باید سفارش کنم‪ .‬هرچه می توانید‪ ،‬در انجاهایى‬ ‫که می شود کوتاه امد‪ ،‬کوتاه بیایید؛ چه اشکالى دارد؟‬ ‫انجایى که می ش��ود تبیین کرد‪ ،‬تبیین کنید‪ .‬انجایى که‬ ‫می شود با ایجاد ارتباطات دوستانه‪ ،‬مساله را حل کرد‪،‬‬ ‫اینجورى حل کنید‪ .‬چرا من اینقدر بر تش��کیل جلسه‬ ‫روساى قوا اصرار می کنم؟ وقتى که جلسه روساى قوا‬ ‫تشکیل بشود‪ ،‬خیلى از این مشکالت حل می شود‪ .‬در‬ ‫جلسات روبه رو‪ ،‬با همدیگر مى نشینند حرف می زنند؛‬ ‫این کار خیلى از مش��کالت را حل می کند؛ این تجربه‬ ‫ماست از گذشته‪ ».‬این سخنان رهبر معظم انقالب در‬ ‫دیدار اخیر با هیات دولت باعث شد تا سران سه قوه پس‬ ‫از ‪ 13‬ماه گردهم بیایند و نشس��ت مش��ترکی را برگزار‬ ‫کنند‪ .‬این جلسه در عین حال که بازتاب گسترده ای در‬ ‫رسانه ها داش��ت‪ ،‬ولی از محتوای گفت وگوها خبری‬ ‫منتشر نش��د‪ .‬روزنامه اعتماد در این خصوص نوشت‪:‬‬ ‫«سران س��ه قوه مجریه‪ ،‬مقننه و قضائیه کشور پس از‬ ‫یک س��ال و یک ماه ب��ار دیگر دورهم جمع ش��دند و‬ ‫نشستی مشترک برگزار کردند‪ .‬این جلسه که هفتمین‬ ‫نشست سران قوا پس از تش��کیل دولت دهم به شمار‬ ‫خبرنامه‬ ‫ادعاهای تکراری‬ ‫تیرماه ‪ 84‬س��ید محمد خاتمی در حالی که زمان‬ ‫زیادی از پایان دوره ریاس��ت جمهوری اش نگذش��ته‬ ‫بود‪ ،‬در اولین سخنرانی عمومی خود نسبت به انحراف‬ ‫از راه ام��ام هش��دار داد‪ .‬او که مش��هد و ح��رم مطهر‬ ‫امام رضا(ع) را برای این س��خنرانی عمومی انتخاب‬ ‫کرده بود‪ ،‬چنی��ن گفت‪« :‬امروز انهایی ک��ه دمی با امام‬ ‫سر اشتی نداشتند تحت نام امام به نابودی ارمان های‬ ‫امام و انقالب کمر بسته اند‪ .‬انها که در زمان امام انقالب‬ ‫را انحراف می نامیدند‪ ،‬امروز ابزارشان خشونت‪ ،‬تهمت‬ ‫و ترور شخصیت افراد است‪ .‬امروز همان جریان تحجر‬ ‫و مقدس مابی‪ ،‬با تحلیل های فلسفی و با سفسطه‪ ،‬زیبا‬ ‫می شود و متاسفانه قربانیان این جریان جوانان عزیز و‬ ‫صاحبان احساسات پرشوری هستند که حاضرند در راه‬ ‫نظام فداکاری کنند‪».‬‬ ‫او اما در س��خنان اخیر خود در جمع تعدادی از‬ ‫دانش��جویان دانشگاه تهران س��خنانی بر زبان راند که‬ ‫ب��ا واکنش هایی مواجه ش��د‪ .‬محمدکاظ��م انبارلویی‬ ‫در س��رمقاله روزنامه رس��الت با عن��وان «کژراهه» به‬ ‫ی پرداخت و با یاداوری دوره‬ ‫طرح س��واالتی از خاتم ‬ ‫مش��روطه و روی کار امدن رضاخان نوشت‪« :‬ما این‬ ‫دوره را طی کردیم‪ .‬تلخی ها و ناکامی های دوره مشروطه‬ ‫و نهض��ت ملی و حت��ی تجربیات گرانس��نگ دوران‬ ‫تاسیس جمهوری اسالمی و درخشش فقیه و حکیم و‬ ‫فیلسوف بی نظیری چون امام خمینی(ره) را در مقابله‬ ‫با دسیس��ه های اس��تعمار و نفوذی های ان پشت سر‬ ‫گذاش��ته ایم‪ .‬امروز رهبری انقالب چون خورشید در‬ ‫منطقه و جهان می درخشد و روشنی بخش نهضت های‬ ‫رهایی بخش اسالمی در کش��ورهای اسالمی و عربی‬ ‫نیاز به مذاکره‬ ‫در ‪ 13‬ابان ‪ 58‬زمانی که دانشجویان پیرو خط امام‬ ‫از دیوار النه جاسوسی امریکا در تهران باال رفتند‪ ،‬شاید‬ ‫کسی پیش بینی نمی کرد که روابط تهران با واشنگتن تا‬ ‫یو چند سال بعد برقرار نش��ود و فراتر از ان روابط‬ ‫س ‬ ‫دو طرف روز به روز تیره تر از گذشته شود‪ .‬اگرچه هر از‬ ‫گاهی بحث هایی مبنی بر تالش طرفین برای شکستن‬ ‫تابوی مذاکرات مطرح می شود‪ ،‬اما اب شدن یخ روابط‬ ‫دو طرف در این شرایط بعید به نظر می رسد‪ .‬روزنامه‬ ‫شرق چهارشنبه گذشته به سراغ جیمز بیکر‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫ریگان و بوش پدر رفت تا نظر این دیپلمات کهنه کار‬ ‫امریکای��ی را در این خصوص جویا ش��ود‪ .‬بیکر این‬ ‫بار از سیاست خارجی امریکا در عراق سخن گفت و‬ ‫اظهار داشت‪« :‬من خودم پیرو رئالیسم و پراگماتیسم در‬ ‫سیاست هستم و برای کسب نتیجه دلخواه در سیاست‬ ‫خارجی باید تمرین داشت‪ .‬من در گزارش عراق نوشته‬ ‫بودم که باید با سوریه و ایران به عنوان دو همسایه مهم‬ ‫این کشور وارد گفت وگو شد تا ارامش را در این کشور‬ ‫بهتر بتوان برقرار ک��رد‪ ».‬این دیپلمات س��ابق امریکا‬ ‫همچنین گفت‪« :‬ما نیاز به گفت وگو داریم و گفت وگو‬ ‫ضرری برای منافع طرفین ندارد و حتی سیاست ما برای‬ ‫انجام گفت وگو در سطح وزارت خارجه بود‪ ،‬اما به اندازه‬ ‫کافی پشتیبانی سیاسی نشد و شاید امروز هم امکانش‬ ‫چندان به سادگی نباشد‪ ».‬او نظر اوباما را نیز چنین روایت‬ ‫می کند‪« :‬اوباما گفت که ما حاضریم با ش��ما گفت وگو‬ ‫کنیم و اساس استراتژی گفت وگو می تواند کمک باشد‬ ‫و هیچ ضربه ای هم به منافع وارد نخواهد کرد‪ .‬دیر یا زود‬ ‫این عمل انجام خواهد شد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫می رود‪ ،‬به میزبان��ی ایت اهلل ص��ادق املی الریجانی‪،‬‬ ‫رئیس قوه قضائیه تشکیل شد و همانند جلسه قبل‪ ،‬بیش‬ ‫از چهار ساعت طول کش��ید‪ ،‬اما این بار نیز نمایندگان‬ ‫رسانه های دعوت شده به نشست‪ ،‬تنها فرصت یافتند‬ ‫چند تصویر از حضور روسای قوای سه گانه در کنار هم‬ ‫تهیه کنند و انتظار انان برای شرکت در نشست خبری‬ ‫براورده نشد‪».‬‬ ‫است‪ .‬حذف همه این افتخارات و نادیده گرفتن همه‬ ‫این تجربیات و ایران را به یکصد س��ال قبل بردن چه‬ ‫س��ودی برای اقای خاتم��ی دارد؟ اق��ای خاتمی چه‬ ‫پاس��خی در محضر خداوند در روز قیام��ت دارند که‬ ‫از قول مرحوم نائینی بگویند اس��تبداد دین��ی بدتر از‬ ‫استبداد سیاسی است و ان را هم حمل کنند به نظامی که‬ ‫امام خمینی(ره) ان را تاس��یس کردن��د و ملت ایران‬ ‫طی سه دهه گذشته از جان و مال و ناموس خود برای‬ ‫اعتالی ان هزینه کرده اند؟!» او س��پس با برش��مردن‬ ‫مشکالت کشور ادامه داده است‪« :‬چرا اقای خاتمی از‬ ‫این مشکالت سخن نمی گویند و در حل انها و از میان‬ ‫برداش��تن موانع با دیگر نخبگان و روحانیون کش��ور‬ ‫ی می گوید مشکل امروز‬ ‫همگرایی نمی کنند‪ .‬اقای خاتم ‬ ‫کشور استبداد است‪ .‬امریکایی ها و منافقین و کفار هم‬ ‫همین را می گویند‪ .‬چرا دیدگاه امروز اقای خاتمی باید‬ ‫با دشمنان اسالم چنین انطباق تاسف اوری داشته باشد‪.‬‬ ‫اقای خاتمی می گوید؛ اس��تبداد را در داخل کس��انی‬ ‫راه انداخته اند ک��ه رای مردم را تزئین��ی می دانند و به‬ ‫حساب نمی اورند و برای رای مردم ارزش قائل نیستند‪.‬‬ ‫خب اگر چنین کسانی در کش��ور وجود داشته باشند‬ ‫قاعدتا باید بروند کنار بنشینند کاری به کار مردم نداشته‬ ‫باشند‪ .‬بنابراین خطری ندارند‪ .‬کسی که برای رای مردم‬ ‫ارزش قائل نباشد که در انتخابات خود را نامزد نمی کند‬ ‫یا حتی به عنوان یک ش��هروند درانتخابات ش��رکت‬ ‫نمی کند‪ .‬این فرد چه ضرری دارد و چه اس��تبدادی در‬ ‫کش��ور می تواند تولید کند‪ .‬زدن برچسب عدم اعتقاد‬ ‫به رای مردم به کسانی که خود را نامزد کرده اند یا رای‬ ‫داده اند از چ��ه درجه ای از ص��دق و انصاف وعدالت‬ ‫برخوردار اس��ت‪ ».‬انبارلوی��ی همچنین با اش��اره به‬ ‫ی و دوستانشان‬ ‫انتخابات گذشته ادامه داد‪« :‬اقای خاتم ‬ ‫از روی بی مهری به ملت پش��یزی برای رای مردم در‬ ‫دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری قائل نشدند‬ ‫و ان را با وتوی اردوکشی خیابانی نادیده گرفتند‪ .‬انها‬ ‫با تهمت تقلب به نظام نشان دادند رای مردم را تزئینی‬ ‫می دانند و اعتباری برای ان قائل نیستند‪ .‬اقای خاتمی ‬ ‫و دوستان شان فتنه سال ‪ 88‬را کلید زدند و نه تنها به رای‬ ‫مردم بی اعتنایی کردند بلکه به ش��عارها و ارمان های‬ ‫انقالب و ام��ام هجوم بردند و بی رحمان��ه ان را هتک‬ ‫کردند و حریم ها را شکستند‪».‬‬ ‫شاهد جرائم س��نگینی مانند قتل و جرم های مشابه ان‬ ‫در جامعه هس��تیم به یک نتیجه ناخوشایند می رسیم‬ ‫که متاسفانه این نوع اجرای مجازات که در منظر افراد‬ ‫مختلف جامعه ص��ورت می گیرد تاثی��ری در اهداف‬ ‫یادشده (بازدارنده و ارعاب کننده) ندارد‪ ».‬این خبر اما‬ ‫به دلیل خبرهای مهم تری که طی هفته رخ داد‪ ،‬چندان‬ ‫مورد توجه واقع نشد‪.‬‬ ‫اصالح طلبی علیه احکام اسالمی‬ ‫«اعدام کودکان را متوقف کنی��د»‪ .‬این تیتر برای‬ ‫بس��یاری از ما اشناس��ت‪ .‬همان تیتری ک��ه در دوره‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دهم در صفحه اول روزنامه‬ ‫اعتماد ملی ارگان مه��دی کروبی خودنمایی می کرد و‬ ‫اینگونه وانمود کرده بود که کودکان قبل از رسیدن به سن‬ ‫قانونی در ایران اعدام می شوند‪ .‬این تیتر جنجالی اما با‬ ‫انتقاد تند حسین شریعتمداری روبه رو و باعث شد تا دو‬ ‫روز بعد‪ ،‬روزنامه اعتماد ملی تصویری کاریکاتورگونه‬ ‫از مدیرمس��ئول کیهان منتش��ر کند و در عین حال در‬ ‫گوشه ای از روزنامه به اشتباه خود در انتخاب تیتر یک‬ ‫اقرار نماید! هر چند تبلیغاتی بودن چنین حرکتی از سوی‬ ‫ارگان نامزد شکست خورده اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫دهم مشهود بود‪ ،‬اما سه شنبه گذش��ته بار دیگر اتفاقی‬ ‫مشابه رخ داد‪ .‬روزنامه شرق با انتقاد از اعدام جنایتکاران‬ ‫و مجرمان در مالءعام نوش��ت‪ «:‬به صورت کلی وقتی‬ ‫‪15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪16‬‬ ‫سفرنامه و عکس های اختصاصی اسماعیل سلطنت پور از موگادیشو‬ ‫زندگی کردن با مرگ‬ ‫انچه که این روزها بر سومالی می گذرد بی شک از بزرگترین فاجعه های انسانی است که تاریخ ان را تجربه کرده است‪ .‬روزگار‬ ‫تلخ مردمان مسلمان سومالی اگرچه در ویترین تمام رسانه های دنیا قرار دارد اما اوضاع انان هر روز بدتر از قبل می شود و گویا‬ ‫قرار نیست این بیچارگی را پایانی باشد‪.‬‬ ‫از درب خروجی ان هم انتظاری نبود که ش��بیه مثال‬ ‫ورودی ی��ک ام��ادگاه نظام��ی ان ه��م در منطقه ای‬ ‫پرت باشد‪ .‬به ش��هر مردگان می ماند یا ش��هر ارواح‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ظرف های خالی سوخت در یکی از خیابان های موگادیشو‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫از همان لحظه ای که هواپیما بعد از عبور از فراز‬ ‫دریا به خش��کی رس��ید‪ ،‬مش��خص بود که سرزمینی‬ ‫پیش رو قرار دارد متفاوت با هرجای جهان‪.‬‬ ‫وقتی از لحظه عبور از یک��ی از مرزهای دریایی‬ ‫س��ومالی تا اولین نقط��ه ای که عالیم زندگی انس��ان‬ ‫وجود داشته باشد حداقل دو ساعت پرواز زمان ببرد‪،‬‬ ‫مشخص است که این س��رزمین چه اوضاع وخیمی‬ ‫ به لحاظ جغرافیای��ی دارد که مث��ال اب در کوزه و ما‬ ‫گرد جهان می گردیم‪ ،‬حکایت مردم س��ومالی است که‬ ‫در مجاورت دریا هس��تند اما تا صده��ا کیلومتر دور‬ ‫از ساحل به خاطر وضعیت جغرافیایی و بیابانی بودن‬ ‫کشور امکان زندگی و حیات وجود ندارد‪.‬‬ ‫البته با نزدیک ش��دن به موگادیش��و فضا قدری‬ ‫فرق می کند‪ ،‬رفته رفته عالیم حیات انسانی و گیاهی‬ ‫دیده می شود؛ موگادیشو شهری ساحلی است که در‬ ‫نمای اول و از فراز اسمان شاید با همین تهران خودمان‬ ‫تفاوتی نداشته باشد‪.‬‬ ‫ام��ا ای��ن نما فق��ط از‬ ‫اس��مان به نظر می رس��د‪ .‬از‬ ‫لحظه ای که به خاطر ش��لوغ‬ ‫بودن بان��د اجازه ف��رود به‬ ‫هواپیم��ا داده نمی ش��ود و‬ ‫مجبور می شویم سه دور بر‬ ‫فراز موگادیش��و بچرخیم تا‬ ‫هواپیمایی که باند را اشغال‬ ‫کرده مسیر را تخلیه کند‪ ،‬باز‬ ‫فضا بیش��تر رخ می نماید که‬ ‫این شهر و این کشور با همه‬ ‫جا فرق دارد‪.‬‬ ‫حاال هواپیم��ا در حال‬ ‫نشستن اس��ت و فرود همان‬ ‫و تکان های ش��دید هواپیما‬ ‫همان و به این س��و و ان سو‬ ‫پرتاب ش��دن افراد و اجسام‬ ‫و‪ ...‬همان‪.‬‬ ‫شاید نشس��تن بر زمین‬ ‫خاکی انقدر هم سخت نباشد‬ ‫که فرود بر باندی با اسفالت‬ ‫ده ها سال قبل و از بین رفته‪.‬‬ ‫با همان نگاه اول در فرودگاه‬ ‫موگادیش��و‪ ،‬هواپیمایی دیده‬ ‫می شود از جلو و عقب تقریبا‬ ‫نو اما با بال های متالشی شده؛‬ ‫یادگا ر نیروهای الشباب است‪ .‬هواپیمای سازمان ملل‬ ‫را با خمپاره زده اند شاید درس عبرتی شود‪.‬‬ ‫گوش��ه دیگر هم هواپیمایی با ارم ایران متوقف‬ ‫است که در حال تخلیه کمک های مردم است‪.‬‬ ‫تعداد زی��ادی از کارگ��ران س��ومالیایی در حال‬ ‫تخلیه اند‪ .‬به س��بک بندری های خودم��ان که هنگام‬ ‫ماهیگیری ش��عر می خوانن��د‪ ،‬انها هم چند س��اعت‬ ‫س��رود وار جمله ای را تکرار می کنند‪ .‬انگار خستگی‬ ‫ندارند که هیچ در برداش��تن تعداد بیش��تر کیسه های‬ ‫‪ 10‬کیلویی برنج باهم کل می اندازند‪ ...‬چهار کیس��ه‪،‬‬ ‫پنج تا‪ ،‬دو کیس��ه روی س��ر و بدون دست‪ ...‬خالصه‬ ‫ی دارند‪.‬‬ ‫عالم ‬ ‫گوشه دیگر هم باز هواپیمای ایران دیده می شود؛‬ ‫امارش را می گیرم می گویند حامل کمک بوده که امده‬ ‫اما حاال سوخت ندارد برگردد! بماند که خود ما هم در‬ ‫رفت و برگش��ت به صالله عمان رفتیم و سوختگیری‬ ‫کردیم‪ .‬هنگام خروج از فرودگاه اولین نمای ش��هر از‬ ‫مقابل چشمان مان می گذرد‪ ...‬نیازی به توصیف نیست‬ ‫همان تصوری که دارید درست است اما خیلی بد تر!‬ ‫فرودگاهش به هرچیزی می ماند غیر از فرودگاه‪،‬‬ ‫خالصه بوی مرگ می اید‪ ...‬خستگی از در و دیوارش‬ ‫می بارد‪ ...‬مردمش کاری ندارند‪ .‬صبح تا ش��ب گوشه‬ ‫خیابان نشس��ته اند و به هم زل می زنن��د‪ .‬کودکان زیر‬ ‫‪ 10‬سال عمدتا در زباله ها می لولند و اگر کمی هیکل‬ ‫داش��ته باش��ند به گروه های شورشی و ش��به نظامی‬ ‫می پیوندند‪ .‬هیکل هم نداش��تند مهم نیس��ت همین‬ ‫که بتوانند اسلحه حمل کنند ش��رایط نظامی شدن را‬ ‫دارند و به همین دلیل است که پسر بچه های ‪10-12‬‬ ‫س��اله را در موگادیش��و می بینید تا دندان مس��لح! یاد‬ ‫تفنگ بازی های دوران بچگ��ی می افتم‪ ،‬اما اینها بازی‬ ‫نمی کنند‪ ،‬سالحشان هم اسباب بازی نیست‪ ...‬هر لحظه‬ ‫شلیکی و مرگی‪...‬‬ ‫تازه اینج��ا به اصط�لاح پایتخت اس��ت؛ مردم‬ ‫نحیف اند و کودکان الغر اندام‪ ،‬گش��تن در موگادیشو‬ ‫بیشتر ش��بیه بازی های کامپیوتری است؛ همه نظامی‪،‬‬ ‫گوش��ه ای هم مردم عادی‪ ،‬خیابان ها بی نظم و قانون‪،‬‬ ‫ ترافیک های پیچ در پیچ‪ ،‬تصادف های عجیب و غریب‪،‬‬ ‫صدای تیراندازی گا هو بیگاه‪،‬‬ ‫عبور حیوانات متنوع از گاو‬ ‫گرفته تا االغ و سگ در وسط‬ ‫چهارراه ها‪...‬‬ ‫مقص��د اول کاخ‬ ‫نخست وزیری اس��ت! البته‬ ‫کوخ نخس��ت وزیری شاید‬ ‫اصطالح بهتری باش��د برای‬ ‫این ویرانه ساختمان!‬ ‫بای��د ب��ه کمپ ه��ای‬ ‫قحط��ی زدگان بروی��م‪...‬‬ ‫برنامه ای ک��ه چندبار منتفی‬ ‫و ب��از فیک��س و در نهایت‬ ‫انجام شد‪ .‬ابتدا کمپ سازمان‬ ‫ملل! کمپی با وضعیتی بسیار‬ ‫اسفناک‪ ...‬بوی تعفن و مرگ‬ ‫در الب��ه الی کپرها پیچیده‪...‬‬ ‫یکی از شبه نظامیان دوربینم‬ ‫را می بین��د و متوجه برنامه ام‬ ‫می ش��ود‪ ،‬جل��و می افت��د و‬ ‫همراه��ی ام می کن��د‪ ...‬کپر‬ ‫ب��ه کپ��ر عک��س می گیرم‪،‬‬ ‫از کودکان پا برهن��ه‪ ،‬مادران‬ ‫خس��ته‪ ،‬پ��دران شکس��ته‪،‬‬ ‫ظر ف های خالی اب وغذا‪،‬‬ ‫ب��وی دود و دم و کتری های‬ ‫ی که هر ازگاهی‬ ‫اب جوش و باز هم ص��دای تیر انداز ‬ ‫تکرار می شود تا فراموش نشود که اینجا کجاست!‬ ‫به سمت یک کپر می روم‪ .‬سرم را داخل می کنم‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مادری را می بینم بهت زده و دس��تی ب��ه چانه زده‪ .‬به‬ ‫فاصله دو مت��ر ن��وزادی دراز کش��یده و تقریبا تکان‬ ‫نمی خورد‪ .‬معلوم اس��ت که جان دارد اما نصفه جان‬ ‫است و قطعا رو به موت!‬ ‫اینجاست که سرباز همراهم به جلوی این مادر‬ ‫اش��اره و تکرار می کند‪« :‬میت‪ ...‬میت‪ »...‬اصال متوجه‬ ‫نبودم که روبه روی این مادر جنازه ای پتو پیچ است و او‬ ‫به ان زل زده! امروز به این یکی شاید فردا به ان که یک‬ ‫متر ان طرف تر با مرگ دست‬ ‫و پنجه نرم می کند‪.‬‬ ‫دیدن این مادر و جنازه‬ ‫فرزن��د اص�لا قابل توصیف‬ ‫نیس��ت؛ مگر عکس چیزی‬ ‫بگوید!‬ ‫تعفـ��ن در کمـ��پ‬ ‫س��ازمان ملل موج می زند‪.‬‬ ‫کمپ نش��ینان اگر گرسنگی‬ ‫را ت��اب بیاورن��د حتم��ا به‬ ‫خاطر بیماری های ویروسی‬ ‫و همه گیر تلف می ش��وند‪...‬‬ ‫زمزمه ش��یوع و با پیچیده اما‬ ‫دور از ادب اس��ت که کسی‬ ‫بخواه��د در بازدی��د چن��د‬ ‫دقیقه ای ماسک بزند‪.‬‬ ‫نوبت ب��ه بازدید وزیر‬ ‫خارجه ما از کمپ می رسد‪.‬‬ ‫ناخوداگاه یاد تصاویر بازدید‬ ‫اردوغان‪ ،‬نخست وزیر ترکیه‬ ‫از کم��پ قحط��ی زدگان در‬ ‫س��ومالی می افتم که حدود‬ ‫دو هفته قبل از سفر صالحی‬ ‫انجام شد و چه بازتابی یافت‪.‬‬ ‫در ان تصاویر اردوغان‬ ‫و همس��رش دیده می ش��دند که کودکان قحطی زده‬ ‫را در اغوش گرفته اند و در حال بازی با انها هس��تند‬ ‫و اردوغان نی��ز به عی��ادت و خوش و ب��ش با مردم‬ ‫کمپ نشین می پردازد و این دیپلماسی عمومی ترکیه‬ ‫است‪ .‬حاال مقایس��ه کنید با بازدید وزیر خارجه ما از‬ ‫این کمپ ها ک��ه هرچه تالش ک��ردم‪ ،‬انبوه محافظان‬ ‫و همراهان و مس��ئوالن و همکاران و س��ایر عزیزان‬ ‫که گ��رد صالحی حلق��ه زده بودند‪ ،‬نگذاش��تند حتی‬ ‫یک عک��س از صالحی و م��ردم قحط��ی زده انداخته‬ ‫ش��ود و البته وقتی اوضاع را دید م ترجیح دادم نس��یه‬ ‫را رها کرده و به س��راغ س��وژه های بکر کمپ که نقد‬ ‫هستند بروم‪.‬‬ ‫جالب که صالحی که برای بازدی��د امده بود در‬ ‫برخی کپر ها وارد می شد تا عیادت کند و از ان جالب تر‬ ‫این بود که محافظان جلوی در کپر س��تون تش��کیل‬ ‫می دادند که مشخص نبود چرا!؟‬ ‫سومالی از سال ‪ 1991‬درگیر قتل و کشتار است‬ ‫و حکومت مرک��زی ندارد‪ .‬در هرگوش��ه اش گروهی‬ ‫ادعای حاکمی��ت دارند و خالص��ه اوضاعی دارد در‬ ‫نوع خود بی نظیر‪ .‬در این کمپ ها بچه ها زیر پنج سال‬ ‫اسباب بازی شان یا پوکه فشنگ انواع سالح ها از جمله‬ ‫دوشکا و تیربار است یا زباله!‬ ‫م��ردم س��ومالی این روزه��ا هم با شورش��ی ها‬ ‫می جنگند هم با قحطی و گرسنگی و نگاه های انان درد‬ ‫را فریاد می زند‪ .‬گوششان از ضجه و صدای تیر و تفنگ‬ ‫پر است‪ .‬شاید سرزمین نفرین شده که می گویند همین‬ ‫ی مسلمان در چنگ اهریمنان‬ ‫سومالی باشد که با مردم ‬ ‫گرفتار ند و ازمون پس می دهند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪18‬‬ ‫نوبت به بازدید از یکی از کمپ ها می رس��د که‬ ‫گویا تحت نظارت هالل احمر ایران اس��ت‪ .‬در همان‬ ‫ورودی کمپ صدای بچه ها به گوش می رس��د‪ .‬گویا‬ ‫کالسی دایر اس��ت‪ .‬خود به خود به ان سمت کشیده‬ ‫می شوم‪ ،‬هرچند هیات همراه می توپند که از انها جدا‬ ‫نش��وم‪ .‬وارد الونکی می ش��وم که حدودا ‪ 20‬کودک‬ ‫نشسته اند‪ ،‬یک طرف پس��ران و طرف دیگر دختران‪.‬‬ ‫پسربچه ای حدود ‪ 9‬ساله ارشد کالس است و اموزش‬ ‫یادگار تروریسم ها در فرودگاه‬ ‫قران می دهد‪ .‬وقتی ش��روع به گرفت��ن عکس می کنم‬ ‫ش��اید فکر می کنند صدایش��ان هم در عکس ها ثبت‬ ‫می شود‪ ،‬کلمات قرانی را بلند فریاد می کنند‪ ،‬انگار که‬ ‫جیغ می کشند‪.‬‬ ‫بیرون ای��ن کالس ه��م چند دختر و پس��ربچه‬ ‫در دستان برخی کنسرو است‪.‬‬ ‫برخی کیسه برنج‪ .‬نوزادان نای‬ ‫گریه کردن ندارند و ارام در‬ ‫دستان مادر افتاده اند‪ .‬بچه‬ ‫خردسالی جلب توجه می کند‪ .‬در‬ ‫اغوش مادر نشسته و کنسروی‬ ‫را به اغوش کشیده و با بغض به‬ ‫دریچه دوربین زل زده است‪.‬‬ ‫حدود ده دقیقه در کمپ اول و‬ ‫حدود یک ربع تا بیست دقیقه در‬ ‫کمپ دوم مدت زیادی نبود که‬ ‫همه چیز دیده و به تصویر کشیده‬ ‫شود‪ .‬اما با خودم می گویم اینها‬ ‫خوشبخت های سومالی هستند که‬ ‫اینک در کمپ اند‪ ،‬بیچاره کسانی‬ ‫که در نقاط دور دست و حاشیه ای‬ ‫و پرت گرفتارند‬ ‫نشسته اند و باز قران می خوانند‪ .‬یکی شان قران جیبی‬ ‫در دس��ت دارد‪ .‬جلو می روم‪ .‬س��وره واقعه را مقابل‬ ‫صورتش دارد‪ .‬ا ِ َذا َو َق َع ِ‬ ‫یس ل ِ َوقْ َعت ِ َها َکاذِب َ ٌه‪...‬‬ ‫ت ال ْ َواق ِ َعه‪ ُ.‬ل َ َ‬ ‫در دستان برخی از کمپ نشینان پرچم هایی دیده‬ ‫می شود که با بی سلیقگی هالل احمر بین انان توزیع‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬مگر نه اینکه می گویند مشک ان است‬ ‫که خود ببوید ن��ه انکه عطار بگوید؟! در موگادیش��و‬ ‫پرچم ها در اهتزازند‪ ،‬اما نه اینکه به ش��کلی مصنوعی‬ ‫هنگام بازدی��د یک مقام بین‬ ‫مردم توزیع ش��ده باشند‪ .‬به‬ ‫جرات می توان گفت هر چند‬ ‫قدم در موگادیش��و بنرها و‬ ‫پرچم های ترکی��ه و تصاویر‬ ‫اردوغان نصب ش��ده است‪،‬‬ ‫اما نه اینک��ه هنگام بازدید او‬ ‫پرچم ترکیه به دس��تان مردم‬ ‫داده ش��ده باش��د‪ .‬ای��ن هم‬ ‫تفاوت دیگر ما با برخی‪.‬‬ ‫در دستان برخی کنسرو‬ ‫اس��ت‪ .‬برخی کیس��ه برنج‪.‬‬ ‫نوزادان ن��ای گری��ه کردن‬ ‫ندارند و ارام در دستان مادر‬ ‫افتاده اند‪ .‬بچه خردسالی جلب‬ ‫توجه می کند‪ .‬در اغوش مادر‬ ‫نشس��ته و کنس��روی را ب��ه‬ ‫اغوش کش��یده و با بغض به‬ ‫دریچه دوربین زل زده است‪.‬‬ ‫حدود ده دقیقه در کمپ اول‬ ‫و حدود یک ربع تا بیس��ت‬ ‫دقیقه در کم��پ دوم مدت‬ ‫زیادی نبود که همه چیز دیده‬ ‫و به تصویر کش��یده ش��ود‪.‬‬ ‫اما ب��ا خودم می گوی��م اینها‬ ‫خوشبخت های سومالی هستند که اینک در کمپ اند‪،‬‬ ‫بیچاره کسانی که در نقاط دور دس��ت و حاشیه ای و‬ ‫پرت گرفتارن��د‪ .‬اینها واقعا خوش��بختند؛ اما فقط در‬ ‫مقایسه با بیچاره تر ها!‬ ‫سفر چند س��اعته به موگادیشو رو به اتمام است‬ ‫و منتظر پریدن هواپیما در فرودگاه زیر افتاب سوزان‬ ‫ایس��تاده ام و مثل موقع ورود که با حی��رت به اطراف‬ ‫می نگریستم بازهم متحیر فقط سر می چرخانم‪ .‬بیرون‬ ‫زمین فرودگاه چند مرد دیده می شوند که زیر افتاب به‬ ‫نماز ایس��تاده اند‪.‬ماه رمضان بود‪ .‬این مردم شکمشان‬ ‫شاید گرسنه باشد اما دلشان از معرفت قرص است و‬ ‫شاید بچه هایشان از گرسنگی به خوردن خاک و خول‪،‬‬ ‫زباله و‪ ...‬یا در بهترین حالت سیب زمینی و برنج خشک‬ ‫بدون روغن رو اورده باشند اما هنوز معتقدند ان کس‬ ‫که دندان دهد نان دهد‪.‬‬ ‫شاید اگر عزیزانشان از گرسنگی و بیماری جان‬ ‫دهند بیتابی کنند اما باز می ایستند و اناهلل می گویند و‬ ‫خود را به افریدگار واگذار می کنند‪.‬‬ ‫اینجا بهش��ت ک��ه نمی تواند باش��د ام��ا جهنم‬ ‫خواندش هم درست نیست؛ گوشه ای از برزخ است‪.‬‬ ‫مردم حیران و سرگردانند تا یا بمیرند و به برزخ واقعی‬ ‫و موعود برس��ند یا زنده بمانند و ب��از نگران اینده ای‬ ‫موهوم و مبهم باشند‪.‬اینجا صحنه ای کمتر دیده شده از‬ ‫دنیاست؛ معجونی از تولد و مرگ در لحظه‪ ،‬اوارگی و‬ ‫حسرت‪ ،‬گرسنگی و فقر‪ ،‬قتل و کشتار و بیماری‪ .‬همه‬ ‫چیز به مرگ ختم می شود‪.‬‬ ‫هواپیما می پرد و تصور این همه مصیبت مدام در‬ ‫ذهن رژه می رود‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪20‬‬ ‫گفت و گوی مثلث با حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫انقالب سوم‬ ‫ن هانی زاده‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه‪ ،‬تسخیر سفارت اس��رائیل در مصر توسط جوانان مصری را یک حرکت‬ ‫حس ‬ ‫خودجوش می داند و بر این باور است که ملت مصر با این اقدام نشان داد دیگر دوره اسرائیل به پایان رسیده است ‪ .‬هانی زاده‬ ‫در برهه کنونی ابتکار عمل را به دست جوانان مصری می داند و توضیح می دهد که این جوانان اجازه نمی دهند انقالب انها‬ ‫تحریف و از مسیر خودش خارج شود‪ .‬بنابراین درحال حاضر شورای نظامی حاکم مجبور است که دنباله رو جوانان انقالبی‬ ‫ی به‬ ‫باشد و قادر نیست اراده خودش را تحمیل کند‪ .‬یعنی به جای اینکه دستور از باال به پایین باشد‪ ،‬دستورات از پایگاه مردم ‬ ‫نخبه های حاکم بر مصر اعالم و ابالغ می شود‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شورای نظامی حاکم مجبور‬ ‫است که دنباله رو جوانان‬ ‫انقالبی باشد و قادر نیست‬ ‫اراده خودش را تحمیل کند‪.‬‬ ‫این جوانان مطالبات خودشان‬ ‫را همچنان در میدان ها مطرح‬ ‫می کنند و شورای حاکم نظامی و‬ ‫دولت موقت را وادار می کنند تا‬ ‫خواسته های ملت را اجرا کنند‪.‬‬ ‫یعنی به جای اینکه دستور از باال‬ ‫به پایین باشد‪ ،‬دستورات از‬ ‫پایگاه مردمی به نخبه های حاکم‬ ‫بر مصر اعالم و ابالغ می شود‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫با تسخیر سفارت اس��رائیل در مصر‪ ،‬اینده‬ ‫مصر با این رژیم به چه سمتی خواهد رفت؟‬ ‫‪ l‬حرکت خودجوش و باش��کوه جوانان‬ ‫مصری در اش��غال س��فارت رژیم صهیونیستی‬ ‫در قاه��ره در حقیقت ی��ک نوع حرک��ت کامال‬ ‫تعریف ش��ده سیاس��ی با هدف تصحیح جایگاه‬ ‫مصر بود‪ .‬در طول سه دهه گذش��ته به دلیل رفتار‬ ‫غیرعقالنی حسنی مبارک و همچنین انور سادات‪،‬‬ ‫رئیس جمهور س��ابق مصر‪ ،‬جایگاه این کش��ور‬ ‫بزرگ عربی و اس�لامی به ش��دت متزلزل شد‪ .‬از‬ ‫زمان سفر انور سادات به فلسطین اشغالی و سپس‬ ‫امضای قرارداد کمپ دیوید که منجر به کشته شدن‬ ‫انور سادات در سال ‪ 1981‬و بعد هم شکل گیری‬ ‫حکومت ‪ 30‬ساله حسنی مبارک در مصر شد‪ ،‬این‬ ‫کشور جایگاه خودش را از دست داد و به کشوری‬ ‫منزوی و مورد نفرت مسلمانان تبدیل شد‪ .‬در طول‬ ‫سه دهه گذشته حسنی مبارک همواره نگهبان امین‬ ‫مرزهای فلسطین اشغالی بود و بدترین جنایت ها‬ ‫را علیه مردم فلسطین به ویژه اهالی غزه مرتکب‬ ‫ش��د‪ .‬در جریان حمله اس��رائیل به غزه در جنگ‬ ‫‪ 22‬روزه به دستور حسنی مبارک‪ ،‬مرز رفح به روی‬ ‫فلسطینیان بسته شد و حتی اجازه داده نمی شد که‬ ‫مجروحان حمالت رژیم صهیونیس��تی به مصر‬ ‫منتقل شوند‪ .‬بنابراین سابقه عملکرد حسنی مبارک‬ ‫و وابستگی او به رژیم صهیونیستی و امریکا نوعی‬ ‫ تراکمات سیاسی را در جامعه مصر به وجود اورد‬ ‫و حمله به سفارت رژیم صهیونیستی در حقیقت‬ ‫یک انفج��ار ملی علی��ه سیاس��ت های این رژیم‬ ‫بود‪ .‬می ت��وان گفت این حمله توام با هوش��یاری‬ ‫و هوشمندی اس�لامی و متاثر از حرکت ‪ 13‬ابان‬ ‫‪ 1358‬جوانان ایرانی بود‪.‬‬ ‫با اتفاقاتی که در رابطه با این رژیم افتاد‪،‬‬ ‫یعنی از یکسو تسخیر س��فارت این رژیم‬ ‫توسط مصری ها و از دیگر سو اخراج سفیر‬ ‫اسرائیل از ترکیه‪ ،‬چه اینده ای را برای این‬ ‫رژیم در منطقه پیش بینی می کنید؟‬ ‫‪ l‬نقش��ه راهی که دو دهه گذشته‪ ،‬امریکا‬ ‫و غرب برای خاورمیانه ترسیم کرده بودند اکنون‬ ‫کامال به عکس در حال رخ دادن اس��ت‪ .‬در حال‬ ‫حاضر خاورمیانه به شکل جدیدی در حال ترسیم‬ ‫و ش��کل گیری اس��ت‪ .‬به این ترتیب که در برهه‬ ‫کنونی اراده ملت ها حاکمیت پیدا کرده که ان را در‬ ‫قیام های خودجوش انها علیه سیاست های حکام‬ ‫عرب ش��اهد بودیم‪ .‬یکی از م��واردی که باعث‬ ‫سرنگونی دیکتاتورها ش��د در حقیقت پیروی انها از‬ ‫سیاست های امریکا و اسرائیل بود‪ .‬در خاورمیانه ای‬ ‫که به تازگی تعریف ش��ده دیگر نه امریکا جایگاهی‬ ‫خواهد داشت و نه رژیم صهیونیستی و اراده ملت ها‬ ‫حاکم خواهد بود‪ .‬به همین دلیل ش��اهد هس��تیم که‬ ‫اکنون مردم مصر سیاست هایی را دارند ترسیم می کنند‬ ‫که ب��ا انچ��ه در دوران مبارک وجود داش��ت‪ ،‬کامال‬ ‫متفاوت است‪ .‬حتی در لیبی هم می بینیم مردم انقالبی‬ ‫به سفارت امریکا حمله کردند و گزارش می رسد که‬ ‫جوان��ان انقالبی لیبی به خاطر سیاس��ت های امریکا‬ ‫در منطقه این اقدام را انج��ام داده اند‪ .‬بنابراین امروزه‬ ‫ایاالت متحده هم دیگر نقش فرادس��تی خودش را از‬ ‫دس��ت داده و رژیم صهیونیس��تی نیز‪ ،‬هم در داخل‬ ‫فلسطین اشغالی‪ ،‬هم در منطقه و هم در دیگر مجامع‬ ‫بین المللی دچار انزوا شده است‪ .‬به ویژه اینکه اکنون‬ ‫در داخل فلسطین اش��غالی‪ ،‬گسست میان یهودیان و‬ ‫حاکمیت رژیم صهیونیستی افزایش یافته و شهروندان‬ ‫درجه دو اس��رائیل علی��ه حاکمیت به پا خاس��ته اند‪.‬‬ ‫در هفت��ه ای که گذش��ت ‪ 500‬هزار نف��ر از یهودیان‬ ‫فلسطین اش��غالی به دلیل رفتارهای دوگانه اسرائیل‬ ‫در جامع��ه یهودی��ان و تحقیر یهودیان ش��رقی‬ ‫علی��ه کابینه بنیامی��ن نتانیاهو قی��ام کردند و این‬ ‫مساله ای است که از داخل‪ ،‬رژیم صهیونیستی را‬ ‫تهدید می کند‪.‬‬ ‫تحوالت جهان عرب چ��ه تاثیری بر این‬ ‫رژیم داشت؟‬ ‫‪ l‬رخداده��ای جهان عرب ه��م به ضرر‬ ‫رژیم صهیونیستی بود و بس��یاری از تحلیلگران‬ ‫غربی پیش بینی می کنند اسرائیل تا ‪ 10‬سال دیگر‬ ‫بیش��تر دوام نخواه��د اورد‪ .‬همچنانکه در رابطه‬ ‫با مصر و پس از س��قوط حس��نی مبارک شاهد‬ ‫چرخش ‪ 180‬درجه ای موقعیت این رژیم بودیم‪.‬‬ ‫همچنین بقیه کشورهای عربی هم که ملت هایشان‬ ‫به قیام برخاس��ته اند اصال خواستار ادامه رابطه با‬ ‫اسرائیل نیستند‪.‬‬ ‫ایا ش��ورای نظامی حاکم بر مصر قادر به‬ ‫کنترل تح��والت پیش رو در این کش��ور‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت اکنون ابتکار عمل به دس��ت‬ ‫جوانان انقالبی مصر است‪ .‬همانطور که می دانید‬ ‫ش��ورای نظامی حاکم ب��ر مصر توس��ط امریکا‬ ‫شکل گرفته و هدف انها پس از سرنگونی مبارک‬ ‫تش��کیل یک حاکمیت نظامی برای مهار انقالب‬ ‫مردم مصر است‪ ،‬اما از انجایی که جوانان مصری‬ ‫در میدان های قاهره ابتکار عمل را به دست دارند‬ ‫تمامی تحرکات این شورای نظامی که وابسته به‬ ‫امریکاست را زیر نظر دارند‪ ،‬اجازه نمی دهند که‬ ‫انقالب انه��ا تحریف و از مس��یر خودش خارج‬ ‫شود‪ .‬بنابراین االن ش��ورای نظامی حاکم مجبور‬ ‫اس��ت که دنباله رو جوانان انقالبی باش��د و قادر‬ ‫نیس��ت اراده خودش را تحمیل کند‪ .‬این جوانان‬ ‫مطالبات خودشان را همچنان در میدان ها مطرح‬ ‫می کنند و ش��ورای حاکم نظامی و دولت موقت‬ ‫را وادار می کنند تا خواسته های ملت را اجرا کنند‪.‬‬ ‫یعنی به جای اینکه دس��تور از باال به پایین باشد‪،‬‬ ‫دس��تورات از پایگاه مردمی ب��ه نخبه های حاکم‬ ‫بر مصر اعالم و ابالغ می ش��ود‪ .‬ش��ورای نظامی‬ ‫در این ش��رایط نمی تواند علیه موجی که جوانان‬ ‫مصری راه انداخته ان��د اقدامی بکن��د و با اینکه‬ ‫مصر در مرحله گذار اس��ت اما به نظر می رس��د‬ ‫که انتخابات در موعد مقرر انجام خواهد ش��د و‬ ‫جوانان مصر اجازه نخواهند داد که شخصیت ها‬ ‫و چهره های وابس��ته ب��ه امریکا انقالب ش��ان را‬ ‫مصادره کنند‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫نگاهی به تسخیر سفارت اسرائیل در مصر‬ ‫عصر حاکمیت ملت ها‬ ‫حسین رویوران‪ /‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫تسخیر س��فارت اس��رائیل توس��ط مردم مصر‬ ‫در«جمعه تصحیح جهت گیری انقالب» اصال دور از‬ ‫انتظار نبود‪ ،‬چراکه مردم مصر ضدصهیونیسم هستند‬ ‫و این حقیقتی بود که اقای حس��نی مبارک با بس��تن‬ ‫قرارداد کمپ دیوید‪ -‬که در یک ش��رایط پلتیک ان را‬ ‫به مردم تحمیل کرد‪ -‬پنهانش ک��رده بود‪ .‬اما اکنون که‬ ‫ش��رایط کمی تغییر کرده این واقعیت اشکار شده که‬ ‫ش��رایط در منطقه بدین گونه بوده است‪ .‬بنابراین من‬ ‫فکر می کنم با توجه به این تض��اد اجتماعی‪ ،‬ما اکنون‬ ‫در عصر حاکمیت ملت ها هس��تیم و ن��ه دولت ها‪ .‬به‬ ‫همین دلیل رابطه رژیم صهیونیستی با مصر نمی تواند‬ ‫به شرایط سابق بازگردد‪ ،‬این مساله با وضعیت موجود‬ ‫دیگر محال اس��ت‪ .‬اما نمی توان با قطعیت منتظر قطع‬ ‫‪22‬‬ ‫کامل روابط بود‪ ،‬چراکه شورای نظامی حاکم بر مصر‬ ‫امتداد نظام قبلی است و به نوعی در تالش است قرارداد‬ ‫کمپ دیوید و رابطه با اسرائیل را حفظ کند‪ .‬به همین‬ ‫خاط��ر ممکن اس��ت ش��ورای نظامی مای��ل به قطع‬ ‫رابطه نباشد اما رابطه به س��بک قبلی نیز قابل استمرار‬ ‫نیست و نه ش��ورای نظامی و نه هر حکومتی در مصر‬ ‫نمی تواند ان ش��رایط را بازتولید بکند‪ .‬بنابراین روابط‬ ‫رژیم صهیونیستی با مصر رو به کاهش است اما اینکه‬ ‫به کجا خواهد رس��ید‪ ،‬هنوز مش��خص نیست‪ .‬خود‬ ‫اس��رائیلی ها به خوبی می دانند و در رسانه هایشان هم‬ ‫به این واقعیت اشاره می کنند که رژیم صهیونیستی در‬ ‫منطقه دوس��تی ندارد و تمام مردم منطقه نسبت به این‬ ‫رژیم غاصب و تجاوزگر نفرت دارند‪.‬‬ ‫در مطبوعات اس��رائیل اشاره ش��ده که این رژیم‬ ‫وارد مرحله جدیدی ش��ده اس��ت که در ای��ن مرحله‪،‬‬ ‫اسرائیل مانند گذشته سروری نمی کند و دیگر به یکسری‬ ‫رژیم های مزدور فرمان نمی دهد بلکه ناگزیر اس��ت از‬ ‫ ترکیه‪ ،‬مصر و‪ ...‬عذرخواهی بکند و این شاخص های‬ ‫جدیدی است که اکنون در رابطه با اسرائیل در حال بروز‬ ‫است‪ .‬به طور حتم اسرائیل در منطقه دچار انزوا شده و‬ ‫شرایطش نسبت به گذش��ته وخیم خواهد شد‪ .‬در این‬ ‫موقعیت این رژیم به اتحاد و ائتالف با خارج از منطقه‬ ‫روی خواهد اورد و تمامی اینها عرصه مانور اس��رائیل‬ ‫را تنگ خواهد کرد‪ .‬به عب��ارت دقیق تر اگر طی جنگ‬ ‫‪ 33‬روزه و ‪ 22‬روزه هم پیمانان��ی بودند که به صورت‬ ‫ضمنی و غیر اش��کار به نوع��ی از این رژی��م حمایت‬ ‫می کردند‪ ،‬اکنون دیگر جرات حمایت از سیاست های‬ ‫تجاوزگرانه اسرائیل در منطقه را ندارند‪ ،‬هرچند همچنان‬ ‫رژیم های وابسته در منطقه وجود دارند‪.‬‬ ‫در حال حاضر اسرائیل وابس��تگی اش به غرب‬ ‫بسیار بیشتر می ش��ود چون هرچه در منطقه منزوی تر‬ ‫شود نیازش به حمایت های بین المللی بیشتر خواهد‬ ‫شد‪ .‬امریکا نیز در این میان خیلی موقعیت جانبداری‬ ‫از اس��رائیل را ن��دارد زی��را در جریان اخراج س��فیر‬ ‫رژیم صهیونیستی از انکارا‪ ،‬امریکا نمی تواند با ترکیه‬ ‫برخوردی داشته باشد چراکه مدل ترکیه به ان صورت‬ ‫نیست که امریکا بتواند این کار را انجام دهد‪ ،‬همچنین‬ ‫در مصر دیگر حرف امریکا بازخوردی ندارد‪ .‬از دیگر‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫س��و بحث اعالم دولت فلس��طینی در مجمع عمومی‬ ‫سازمان ملل‪ ،‬نش��ان می دهد که این رژیم در شرایطی‬ ‫نیست که بتواند کاری انجام دهد‪ .‬در حال حاضر بیش‬ ‫از ‪ 130‬کشور دنیا اعالم کرده اند که دولت فلسطینی را‬ ‫به رسمیت می شناس��ند و امریکا تاکنون نتوانسته این‬ ‫شرایط را به نفع اسرائیل تغییر دهد‪.‬‬ ‫اکن��ون نه تنه��ا اس��رائیل به دلیل سیاس��ت های‬ ‫خاورمیانه ای دچار مشکل ش��ده است بلکه روابطش‬ ‫با امریکا نیز دچار بحران ش��ده اس��ت‪ .‬جمعه ای که‬ ‫در مصر سپری ش��د «جمعه تصحیح جهت گیری ها»‬ ‫نامگذاری ش��ده بود‪ ،‬حمله به سفارت اسرائیل هم در‬ ‫همین چارچوب صورت گرف��ت‪ .‬در حقیقت اتفاقی‬ ‫که در مصر در حال روی دادن است شبیه اتفاقی است‬ ‫که در تاری��خ ‪ 13‬ابان ‪ 1358‬در ای��ران روی داد؛ یعنی‬ ‫جهت گیری های ضداس��تکباری کامال روشن شد و‬ ‫در مصر هم همین اتفاق در حال ش��کل گرفتن است‪.‬‬ ‫در جمعه تصحیح جهت گیری ه��ا در مصر یک مرتبه‬ ‫حمله به سفارت اس��رائیل اتفاق می افتد و سپس هم‬ ‫مردم مصر به سفارت عربستان سعودی حمله می کنند‪.‬‬ ‫هر دوی این حمالت کامال معنی دار است؛ اسرائیل به‬ ‫دلیل رویکردی که مردم به این رژیم دارند و عربستان‬ ‫سعودی نیز به این دلیل که همچنان از مبارک حمایت‬ ‫می کند‪ ،‬که این مس��اله با خواست مردم مصر کامال در‬ ‫تعارض است‪ .‬تمام این مسائل نشان می دهد ملت مصر‬ ‫اراده اش بر این است که کل سیاست های اشتباهی که‬ ‫مبارک در اتحاد و ائتالف در مفاسد اداری‪ ،‬وابستگی به‬ ‫کشورهای غربی و‪ ...‬در پیش گرفته بود را محکوم کند‪.‬‬ ‫در این میان حمله به سفارت عربستان سعودی هم کامال‬ ‫هدف دار است زیرا در مدت اخیر سعودی ها از مبارک‬ ‫و سیاس��ت هایش حمایت کرده بودند که با خواست‬ ‫مردم مصر در تعارض کامل است‪.‬‬ ‫اعتراضات هرازچندگاه مردم مصر علیه عربستان‬ ‫س��عودی مربوط به بح��ث دخالت در ام��ور داخلی و‬ ‫همچنین حمایت عربس��تان از گروه های سلفی است‪.‬‬ ‫گروه های سلفی بسیاری از مسلمات جامعه مصر را زیر پا‬ ‫«جمعه تصحیح جهت گیری ها»‬ ‫نامگذاری شده بود‪ ،‬حمله‬ ‫به سفارت اسرائیل هم‬ ‫در همین چارچوب صورت‬ ‫گرفت‪ .‬در حقیقت اتفاقی‬ ‫که در مصر در حال روی‬ ‫دادن است شبیه اتفاقی‬ ‫است که در تاریخ ‪ 13‬ابان‬ ‫‪ 1358‬در ایران روی‬ ‫داد؛ یعنی جهت گیری های‬ ‫ضداستکباری کامال روشن‬ ‫شد و در مصر هم همین‬ ‫اتفاق در حال شکل گرفتن‬ ‫است‬ ‫می گذارند‪ .‬حمله به مقابر امامزادگان و اهل بیت در مصر از‬ ‫طرف سلفی ها با موج اعتراض گسترده ای در جامعه مصر‬ ‫رو به رو شد‪.‬این مساله نشان می دهد که بحث اعتراض‬ ‫مردم مصر به عربستان متفاوت از بحث اسرائیل است‪.‬‬ ‫بحث دیگری که می توان بدان پرداخت این اس��ت که‬ ‫انقالبی که در مصر به وقوع پیوست را برخی الگوبرداری‬ ‫از انقالب ایران می دانند‪ ،‬اما به نظر من اینگونه بیان کردن‬ ‫صحیح نیست و اصال خوشایند ملت مصر نیز نیست‪.‬‬ ‫تجربه انقالب اسالمی ایران یک تجربه انسانی است و‬ ‫از یک بستر مشابه است‪ .‬در حقیقت تمام کشورها از هم‬ ‫الگو می گیرند و تاثیر می پذیرند‪ ،‬اما شرایط کشورها باهم‬ ‫کامال متفاوت است‪.‬‬ ‫عبارت صحیح تر این اس��ت ک��ه بگوییم میان ما‬ ‫و مصر حوزه های اش��تراک وج��ود دارد و حوزه های‬ ‫اش��تراک بس��یاری نیز در حال ش��کل گرفتن است‪.‬‬ ‫نخستین اشتراک این اس��ت که در جمهوری اسالمی‬ ‫ایران ی��ک حرک��ت مردم��ی موجب ش��کل گیری‬ ‫انقالب ش��د و در مصر هم ب��ه همین من��وال بود‪ .‬در‬ ‫ایران جهت گیری های ضداس��تکباری کامال روشن و‬ ‫اشکار شده و در مصر هم این حرکت اغاز شده است‪.‬‬ ‫در حقیقت در حرکت پویای انقالب مصر روز به روز‬ ‫حوزه های اشتراک بیش��تری با ایران پدیدار می شود‪.‬‬ ‫در نتیجه در حال حاضر قیام در مص��ر مبتنی بر اصل‬ ‫استقالل و حذف وابستگی است و انها به دنبال از بین‬ ‫بردن کامل ریشه های استکبار هستند‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫ایا «گزارش یک جشن» به سرنوشت «به رنگ ارغوان» دچار می شود؟‬ ‫ابراهیم در اتش‬ ‫«ابراهی��م حاتمی کیا» هرچند به نظر نمی رس��د اما‬ ‫حاال نیم قرن حیات را گذرانده اس��ت‪ .‬البته یک حساب‬ ‫سرانگش��تی هم این واقعیت را تایید می کن��د؛ وقتی در‬ ‫سال هایاغازینجنگ‪،‬ابراهیمیکبچهبسیجیباعالیق‬ ‫هنری بود با احتساب بیش از س��ه دهه که از اغاز جنگ‬ ‫تحمیلی هشت س��اله می گذرد‪ ،‬به تجربه نیم قرنی او در‬ ‫زندگی می توان رسید‪ .‬درواقع حاتمی کیا را از محصوالت‬ ‫مکتب فکری «س��یدمرتضی اوینی» می توان محسوب‬ ‫کرد که زمانی دیدگاه های عاش��قانه ای نس��بت به هنر و‬ ‫شرایطانقالبیداشتند‪.‬حاتمی کیارانیزهمگانبافیلم های‬ ‫جنگی اش شناختند؛ «هویت»‪« ،‬دیده بان» و «مهاجر» که در‬ ‫زمان سال های دفاع مقدس‪ ،‬با نگاهی به نسبت متفاوت‬ ‫‪24‬‬ ‫ساخته ش��دند‪ ،‬ولی به هر حال از او تصویر یک هنرمند‬ ‫ارزش��ی را در ذهن ها حک کردند که شمایل ان تاکنون‬ ‫نیز ادامه دارد‪ .‬البته حتی برخی از سخت گیرترین منتقدان‬ ‫س��ینما نیز «دیده بان» و «مهاجر» او را از بهترین اثارش در‬ ‫تمامدورانفیلمسازی اشمی دانند‪.‬اینیعنیکهحاتمی کیا‬ ‫جزو معدود فیلمسازان نزدیک به ارزش های انقالب بود‬ ‫که از جوهره هنری مطلوبی برخوردار بود‪ .‬با این حال و‬ ‫یکهجنگتمامشد‪،‬اوهمفیلمجنگیساخت‬ ‫اوضاع‪،‬وقت ‬ ‫و هم نساخت؛ زیرا به فراخور زمان‪ ،‬مضمون فیلم هایش‬ ‫شد مسائل مربوط به جنگ که در سال های پس از ان در‬ ‫گوشهوکنارجامعهکم کمنمودیافتهبود‪.‬درواقعحاتمی کیا‬ ‫جزو گروه کوچک اما موثر فیلمسازانی شد که به مسائل‬ ‫پیرامونیوتبعاتاجتماعیجنگپرداختندوالبتههمچنان‬ ‫یکی از ش��اخص ترین چهره های سینمای دفاع مقدس‬ ‫باقی ماند‪« .‬وصل نیکان» توجه ها را به خود جلب کرد‪« ،‬از‬ ‫کرخهتاراین»نویدگرتحولیدرسینمایدفاعمقدسلقب‬ ‫گرفت‪ ،‬پس از فیلم خاص «خاکستر سبز»‪« ،‬بوی پیراهن‬ ‫یوس��ف» و «برج مینو» هر کدام داش��ته ای به داشته های‬ ‫سینمای دفاع مقدس و البته سینمای حاتمی کیا افزودند‪.‬‬ ‫موسیقی بوی پیراهن یوسف‪ ،‬ساخته مجید انتظامی‪ ،‬از‬ ‫اثارماندگارسینمایایرانشدکهخارجازفضایسینماهم‬ ‫گسترشچشمگیرییافتوبرجمینوشایداغازگرتجربه‬ ‫فیلمسازی حاتمی کیا در فضاهای کوچک بود؛ تجربه ای‬ ‫که در اژانس شیش��ه ای و ارتفاع پست هم ادامه یافت‪ .‬به‬ ‫هر حال‪ ،‬پس از برج مینو بود که شاید بزرگ ترین حادثه‬ ‫سینمایی ابراهیم حاتمی کیا رقم خورد؛ «اژانس شیشه ای»‬ ‫فیلمی استکهنه تنهاحسوحالخیلی هاراباخودهمراه‬ ‫کرد‪ ،‬بلکه بی شک یکی از ماندگارترین اثار تولیدشده در‬ ‫حوزهسینمایدفاعمقدسوچهبساسینمایایرانخواهد‬ ‫بود؛همانگونهکهبرخیازنظرسنجی هایصورت گرفتهدر‬ ‫چندسالگذشتهنیزمویدهمینواقعیتاستواعتقادخود‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫حاتمی کیا که می گوید امکان ندارد اژانس شیشه ای دوباره‬ ‫تکرار شود‪ .‬این فیلم با دیالوگ هایبه یادماندنی اش فیلمی‬ ‫ شد که سطح توقعات را از حاتمی کیا باال برد؛ او اما در فیلم‬ ‫یخاص خیلی‬ ‫بعدی اش«روبانقرمز» با ان فضای استعار ‬ ‫محل بحث ایجاد نکرد‪ ،‬ولی «موج مرده» را می توان ورود‬ ‫حاتمی کیابهفضایجدیمباحثه ایدانستکهشایدب هدلیل‬ ‫برخیسکوت هایمصلحتی‪،‬درپیاژانسشیشه ایشکل‬ ‫نگرفت‪ ،‬اما حاال با موج مرده‪ ،‬اولین تجربه جدی ممیزی را‬ ‫برایفیلمسازیبهارمغاناوردکههمیشهبهفضایپیرامون‬ ‫خود توجه و بعضا نقد و بحث دارد‪ .‬وقتی نام «موج مرده»‬ ‫می اید‪ ،‬برای خیلی ها تصویر روزی مجس��م می شود که‬ ‫حاتمی کیا نوار بخش های حذف ش��ده از فیلمش را در‬ ‫نشست نمایش و نقد فیلمش با خود اورد و با بیان اینکه با‬ ‫دست خودش فیلم را مثله کرده‪ ،‬انتقادهایی را به مدیریت‬ ‫موسسه روایت فتح و مسئوالن سینمایی به خاطر حذف‬ ‫بخش هاییازفیلمشوتفسیرهایمنتسببهانبیانکرد‪.‬‬ ‫پسازان‪«،‬ارتفاعپست»همبیشازانکهمحلبحث‬ ‫باش��د‪ ،‬مورد توجه قرار گرفت و البته «به رنگ ارغوان»‪،‬‬ ‫تجربهجدیدتریدرفیلمسازیحاتمی کیاشدکهبه نوعی‬ ‫ی سخت بود‪ .‬به هر حال‪ ،‬فیلم به مدت شش‬ ‫ورود به حریم ‬ ‫سال و با نظر وزیر اطالعات وقت‪ ،‬فرصت نمایش نیافت؛‬ ‫تا دوره معاونت س��ینمایی اخیر‪ .‬پ��س از نامعلوم ماندن‬ ‫سرنوشتاینفیلمبودکهحاتمی کیا «به نامپدر»راساخت‪.‬‬ ‫اخرین ساخته حاتمی کیا بود که درباره مسائل مربوط به‬ ‫جنگ ساخته می شد و شاید سقف سوال های حاتمی کیا‬ ‫هم بود؛ فیلم ساختن درباره نسلی که دفاع مقدس را زیر‬ ‫سوال می برد و با ان مشکل مفهومی دارد‪ .‬از این پس‪ ،‬اگر‬ ‫ازساختسریال های«خاکسرخ»و«حلقهسبز»بگذریم‪،‬‬ ‫حاتمی کیا تصمیم بزرگ خ��ود را گرفت که همان ورود‬ ‫به عرصه فیلمسازی خارج از مباحث مربوط به جنگ و‬ ‫به نوعی گسترش عرصه کاری اش بود‪ .‬پس چه حوزه ای‬ ‫متناسب ترازعرصهفیلمسازیاجتماعیبرایحاتمی کیاو‬ ‫دیدگاه هایش؟«دعوت»نخستینفیلماودراینحوزهبودکه‬ ‫داستانشبهموضوعازدواج هایموقتومسالهسقط جنین‬ ‫می پرداخت‪ .‬پس از ان هم در جشنواره بیست ونهم فیلم‬ ‫فجر‪ ،‬حاتمی کیا با «گزارش یک جشن» حضور یافت که‬ ‫ی سیاس��ی و برخی هم در زمره‬ ‫هرچند برخی ان را فیلم ‬ ‫اثار متوسط حاتمی کیا قلمداد می کنند‪ ،‬اما این فیلم که در‬ ‫روزهایپایانیجشنوارهدرنهایتبهنمایشرسید‪،‬به اعتقاد‬ ‫بسیاری تجربه جدیدی در سینمای به دور از قصه است؛‬ ‫فیلمی که البته جشنواره روی خوشی به ان نشان نداد‪ .‬او‬ ‫در همان زمان در پاسخ به پرس��ش های زیادی که درباره‬ ‫شباهت «گزارش یک جشن» با «اژانس شیشه ای» مطرح‬ ‫ش��د‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬انگیزه من از ابتدا این نبود که بخواهم‬ ‫«اژانس شیشه ای» را تکرار کنم‪ ،‬محال است ان فیلم دوباره‬ ‫تکرارشود‪.‬البتهحضوررضاکیانیان‪،‬بهروزشعیبیواصغر‬ ‫یزادهکهدرفیلم«اژانسشیشه ای»حضورداشتند‪،‬ممکن‬ ‫نق ‬ ‫است این حس شباهت را تداعی کند‪ ،‬اما من سعی کرده ام‬ ‫حتی رگه هایی از نزدیک شدن این دو فیلم به هم را حذف‬ ‫کنمواصراریهمندارمکهبگویمایندوفیلمبههمشباهت‬ ‫ندارد‪ ».‬حاتمی کیا همچنین درباره ش��کل گیری داستان‬ ‫«گزارش یک جشن» توضیح داد‪« :‬برای نگارش فیلمنامه‬ ‫به بنگاه های ازدواج رفته بودم‪ ،‬اما هر بار که داستان نوشته‬ ‫می شد گیری به وجود می امد‪ .‬بعد از شکل گیری فیلمنامه‬ ‫با جمع شدن بچه ها و شروع ساخت لوکیشن اصلی کار‪،‬‬ ‫حس کردم فیلمنامه همچنان باید کامل ش��ود و ساخت‬ ‫لوکیشنرامتوقفکردمو‪ 33‬روزطولکشیدتااینفیلمنامه‬ ‫کشف شد که سید سهیل رضایی جرقه فیلمنامه را در من‬ ‫ایجاد کرد و نگارش فیلمنامه نهایی «گزارش یک جشن»‬ ‫در من زنده شد‪».‬‬ ‫تبوتابجشنوارهکهپایانیافت‪،‬تالشحاتمی کیا‬ ‫برای به اکران رسیدن فیلمش اغاز شد؛ تالشی که هرچه‬ ‫پیش تر رفت‪ ،‬انگار به سطوح سخت تری برخورد کرد‬ ‫و در این میان هم به نظر می رس��د که ح��ال حاتمی کیا‬ ‫بدتر و بدتر می ش��ود‪ .‬در حال و هوای جشنواره‪ ،‬برخی‬ ‫از سایت های منتسب به جریان اصولگرایی انتقادهای‬ ‫تندی را با توجه به شبیه سازی هایی که بین فیلم و شرایط‬ ‫روز جامعه صورت می گرفت بروز دادند که در فحوای‬ ‫انها گاه کار تا حد خروج او از دایره نظام هم پیش رفت‪.‬‬ ‫به واقع ای��ن اتهام ش��اید از انجا سرچش��مه گرفت که‬ ‫حاتمی کیا تقریبا در ش��رایط پس از انتخابات سال ‪88‬‬ ‫از هرگونه حرکتی که ش��ائبه همراهی ب��ا معترضان به‬ ‫انتخابات را داشته باشد پرهیز کرد‪ ،‬اما به یک باره با گزارش‬ ‫ی تردیدها را به وجود اورد‪ .‬البته دور از‬ ‫یک جشن برخ ‬ ‫ذهن نیست که پیشینه ارزش گرایی حاتمی کیا را هم در‬ ‫واکنش ها و سختگیری ها نسبت به حرکت (فیلم) جدید‬ ‫حاتمی کیا دخیل بدانیم‪ .‬به هر حال در طول این چند ماه‬ ‫این کارگردان‪ 50‬ساله سینمای کشور نشان داده که از هیچ‬ ‫تالشی برای نمایش عمومی فیلمش فروگذار نمی کند‪ .‬او‬ ‫وقتی احساس کرد برای برطرف شدن این مشکل شاید‬ ‫نیاز است که مواضعش را یک بار به طور جدی و شفاف‬ ‫تبیین کند‪ ،‬به برنامه نادر طالب زاده در تلویزیون رفت و‬ ‫تاکید کرد که متعلق به هیچ رنگ‪ ،‬حزب و گروهی نیست‬ ‫و هرجا اینگونه محاسبه اش کنند‪ ،‬به اشتباه خواهند رفت‪.‬‬ ‫حاتمی کیا به صراحت گفت‪« :‬این حوزه درد هایی دارد که‬ ‫خط کشی های اینچنینی در ان نمی گنجد‪ .‬حرف هایی را‬ ‫بایدبزنیمکه بحث های روز است وبرای این جامعه است‪،‬‬ ‫پسمدافعماکجاست؟!مناپوزیسیونوپوزیسیوننبوده‬ ‫و نیستم‪ .‬اصوال من در دایره های ملتهب فیلم می سازم‪.‬‬ ‫در «به رنگ ارغوان» بعض��ی فکر می کردند و می گفتند‬ ‫که من مامور وزارت اطالعات هستم و دیدید که وزارت‬ ‫اطالعات جلوی فیلم را گرفت‪ .‬من از اینگونه مشورت ها‬ ‫که مدنظر بعضی است نمی گیرم‪ .‬تلویزیون‪ ،‬ماهواره ها‬ ‫و مج�لات را نگاه می کنم و تحلیل خودم را از مس��ائل‬ ‫می گویم‪ ،‬اما انچه می گویم از درون نظام است و همیشه‬ ‫هم اینگونه خواهد بود‪ .‬ممکن است به خیلی ها بربخورد‬ ‫اما من اپوزیسیون و پوزیسیون نیستم‪».‬‬ ‫اما هرچند در ماه خرداد جواد شمقدری معاون امور‬ ‫سینمایی وزارت ارشاد در یک نشست خبری در پاسخ‬ ‫به پرسش خبرنگاران درباره وضعیت فیلم «گزارش یک‬ ‫جش��ن» تاکید کرد که این فیلم توقیف نیست و مشکل‬ ‫خاصی هم ندارد و این را خود او به حاتمی کیا هم اعالم‬ ‫کردهاست‪،‬بازهممشکلفیلمحلنشد‪.‬همینامرموجب‬ ‫شد تا دو ماه بعد هم شمقدری که یکی از افتخارات زمان‬ ‫صدارتش از مح��اق دراوردن فیلم «به رن��گ ارغوان»‬ ‫حاتمی کیا پس از پنج سال بود‪ ،‬در حاشیه دیدار با هیات‬ ‫سینمایی مصری و فلسطینی باز با همین پرسش مواجه و‬ ‫مجبوربهپاسخگوییشودکه‪«:‬اینفیلممانندسایرفیلم ها‬ ‫مسیر اخذ پروانه نمایش را طی می کند‪ .‬به هر حال شورای‬ ‫پروانهنمایشباتوجهبهرویکردهاییکهازسویمسئوالن‬ ‫ابالغ می ش��ود‪ ،‬پس از دیدن فیلم ها موظف اس��ت ان ‬ ‫رویکرد هارامد نظرقراربدهد‪.‬بههمینسببممکناست‬ ‫انهانقطهنظراتیبرایفیلم هاداشتهباشندکهبه طورمعمول‬ ‫همه این سال ها‪ ،‬نقطه نظرات به تهیه کننده و کارگردان‬ ‫منتقل شده و اگر نیاز باشد انها اصالحاتی را انجام داده‬ ‫و پروانه نمایش می گیرند‪ .‬در حال حاضر «گزارش یک‬ ‫جشن» مشکل ویژه ای در پروانه نمایش ندارد و امیدواریم‬ ‫به زودی مسائل ان حل شود‪ .‬تنها نگرانی دوستان بحث‬ ‫جدول اکران است و اال پروانه نمایش ان مشکلی نخواهد‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫بیش از یک ماه دیگر هم از این اظهارات گذشت تا‬ ‫انکه تهیه کننده فیلم در برنامه تلویزیونی هفت از خلف‬ ‫وعدهمسئوالندرارائهپروانهنمایشبهاینفیلمگلهوخود‬ ‫حاتمی کیا هم در مطلبی که فردای همان روز در نشریه ای‬ ‫که خبر توقیف ان اعالم و با این حال منتش��ر و البته بعد‬ ‫جمع اوریشد‪،‬اظهاراتتندوتیزتروبه نوعیتهدیدگونه‬ ‫خود را مطرح کند‪ .‬او که به نظر می رسد در قبال این فیلم از‬ ‫حساسیت ویژه ای برخوردار شده و به نوعی حیات فردی‬ ‫و سینمایی خود را با ان گره زده است‪ ،‬در مطالبی که به نظر‬ ‫می رسیدبیشترتعیین کنندهموقعیتفکریحاتمی کیاست‬ ‫تادغدغهسرنوشتفیلمراداشتهباشد‪،‬به نوعیازاینسخن‬ ‫گفت که اگر ممانعت در برابر نمایش فیل��م او ادامه یابد‪،‬‬ ‫به نوعی در موضع قهر فرو خواهد رفت‪ .‬اخرین اظهارات‬ ‫حاتمی کیا با یکنشریهسیاسیاما هنوزپاسخمثبتیامنفی‬ ‫از سوی طرف مقابل در پی نداشته است‪g.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سجادپور در گفت وگو با مثلث‪:‬‬ ‫خودمان درباره گزارش یک جشن‬ ‫تصمیممیگیریم‬ ‫خبرنامه‬ ‫فیلم «گزارش یک جش��ن» در اخرین ایستگاه کشمکش خود بین دس��ت اندرکاران ان با مسئوالن سینمایی برای‬ ‫مشخص شدن وضعیت اکران‪ ،‬به ایستگاهی رس��یده که تهیه کننده ان می گوید بعد از چهار ماه اصالحاتی اعالم‬ ‫شد که انجام دادیم و اداره نظارت و ارزشیابی قول داد پروانه نمایش ان را صادر کند‪ ،‬اما متاسفانه در این زمینه باز با‬ ‫موانعی روبه رو شدیم که صادقانه هم اعالم نمی شود‪ .‬به همین بهانه خبرنگار مثلث به سراغ مدیر کل اداره نظارت و‬ ‫ارزشیابی در معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی رفت تا پاسخ و توضیح های‬ ‫او را جویا شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫اقایسجادپور!سرنوشتاکرانفیلم«گزارشیک‬ ‫جشن» به کجا انجامید واخرین وضعیت این فیلم‬ ‫درحالحاضرچیست؟‬ ‫‪ l‬اکراننشدن«گزارشیکجشن»بهنهادیخارج‬ ‫ازماارتباطندارد‪.‬مااصالحاتاندکیرابهفیلم«گزارشیک‬ ‫جشن»داده ایمکههنوزکاملاعمالنشدهاست‪.‬هروقتاین‬ ‫اصالحاتکاملانجامشود‪،‬حتمافیلممجوزخواهدگرفت‬ ‫واکرانخواهدشد‪.‬‬ ‫چرا گفتید «گزارش یک جشن» به نهادی خارج از‬ ‫ماارتباطندارد؟‬ ‫‪ l‬گفته اند که تصمیم به جلوگی��ری از اکران این‬ ‫فیلم‪،‬تصمیمنهادیدیگربودهاست‪.‬منفکرکردمشماهم‬ ‫دراین بارهسوالدارید‪.‬‬ ‫موضوع مورد اشاره شما براس��اس این برداشت‬ ‫است که امکان دارد نهادی مانند نیروی انتظامی در‬ ‫جلوگیریازاکرانفیلم«گزارشیکجشن»نقش‬ ‫داشتهباشد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪،‬منظورایشاننیرویانتظامی نبودودستگاه‬ ‫دیگریبود؛امابه هر حال‪،‬منمی گویمکههیچنهاددیگری‬ ‫درتصمیم هایمامداخلهنمی کندوخودمانتصمیم گیری‬ ‫می کنیم‪.‬‬ ‫تهیه کننده درباره اعمال تغییرات درخواستی در‬ ‫فیلم‪ ،‬اعالم کرده که این تغییرات را انجام داده‪ ،‬ولی‬ ‫فیلمهنوزمجوزاکراننگرفتهاست‪.‬حتیگفت هشده‬ ‫دراین بارهمکتوبیازسویمعاونتسینماییوجود‬ ‫داردکهمبنیبربدوناشکالبودنفیلماست؟‬ ‫‪ l‬اگرنوشتهدارند‪،‬حتماانرانشاندهند‪.‬مننسبت‬ ‫سالعملی‬ ‫بهمباحثیکهدررسانه هامطرحمی شود‪،‬هیچعک ‬ ‫نشاننمی دهم‪.‬تنهاچیزیکهبهرسمیتمی شناسم‪،‬نامه های‬ ‫‪26‬‬ ‫رسمی و جلسه های رسمی است‪ .‬حرف هایی که از ایشان‬ ‫در رسانه ها نقل قول می شود‪ ،‬برای من هیچ اعتباری ندارد‬ ‫و چون به شکل رس��می به من اطالع داده نشده‪ ،‬من کال‬ ‫موضعی در این باره ن��دارم و االن در این مورد هیچ نظری‬ ‫نمی توانمبدهم‪.‬‬ ‫شما در یکمرحله از تهیه کننده فیلم «گزارش یک‬ ‫جشن» خواسته اید که تغییراتی را در فیلم بدهد‪،‬‬ ‫ولی به گفته شما‪ ،‬هنوز این کار را انجام نداده اند یا‬ ‫اینکه در چند مرحله از انها خواسته شده که فیلم‬ ‫راتغییردهند‪.‬‬ ‫‪ l‬من خیلی اجمالی عرض می کنم؛ چند اصالح‬ ‫بسیار کم به ایشان (تهیه کننده) اعالم شده است‪ ،‬هر وقت‬ ‫این اصالحات به شکل کامل انجام شود‪ ،‬فیلم پروانه اکران‬ ‫می گیرد‪.‬تمامحرفمندربارهاینفیلمهمیناستوواقعا‬ ‫مطلبدیگریاضافهبراینندارم‪.‬‬ ‫دربدنهسینمایایراندربار هترکیباعضایشورای‬ ‫پروانهنمایشابهام هاییوجودداردوگفتهمی شود‬ ‫که اگر کار این افراد قابل دفاع است‪ ،‬چرا نام انها‬ ‫اعالمنمی شود؟‬ ‫‪ l‬این چه اس��تداللی اس��ت؟ در کجای دنیا نام‬ ‫اعضای شورای نمایش اعالم شده است؟ در‪ 30‬سال پس‬ ‫از انقالب‪ ،‬چه وقت نام اعضای شورای نمایش اعالم شده‬ ‫است؟ یک روال است که احترام این اعضا حفظ می شود‬ ‫و به جای اینکه انها رسانه ای ش��وند‪ ،‬در یک فضای ارام‬ ‫به مسائل می پردازند‪ .‬چرا دوس��تان اصرار دارند که این‬ ‫مسائل را رسانه ای کنیم؟ اصال چرا دوستان اصرار دارند‬ ‫که موضوع های مرتبط با وزارت ارشاد رسانه ای شود؟ ما‬ ‫جلسه هاییراکهباتهیه کنندگانوکارگردان هاداریم‪،‬اعالم‬ ‫می کنیم‪ .‬نمی دانم چرا برخی فضای رسانه را برای طرح‬ ‫موضوع خود انتخاب می کنند‪ .‬ما به این موضوع اهمیت‬ ‫نمی دهیم و به فضای رس��می و اداری مطالب را منتقل‬ ‫می کنیم‪ .‬رسانه جای مناسبی برای انتقال مطالب نیست‪.‬‬ ‫اعضای شورای نمایش را هم خود سینماگران می شناسند‬ ‫و الزم نیست نام انها را رسانه ای کنیم‪.‬‬ ‫پسفقطرسانه هاانهارانمی شناسندوسینماگران‬ ‫می دانند چه کس��انی در ش��ورای پروانه نمایش‬ ‫حضوردارند؟‬ ‫‪ l‬خود سینمایی ها باید این موضوع را بدانند‪ ،‬چه‬ ‫ی دارد که تمام جامعه بداند اعضای شورای نمایش‬ ‫لزوم ‬ ‫چه کسانی هستند؟ این اداره کل نیز نظرات و اطالعات را‬ ‫ازطرفشورایپروانهنمایشاعالممی کند‪.‬همچنینمادر‬ ‫خدمتدوستانبرایهرپاسخی‪،‬هرمطلبیوهرتوضیحی‬ ‫هستی ‪.‬م‬ ‫پس از نظر شما رسانه ها نباید با اعضای شورای‬ ‫پروانهنمایشصحبتیداشتهباشند؟‬ ‫‪ l‬واقعا چه لزومی دارد؟ شما باید با اداره کل طرف‬ ‫باشید‪.‬‬ ‫این بحث مطرح است که پشتوانه قانونی اعمال‬ ‫ممیزی روی فیلم ها ضعیف است‪ .‬به همین دلیل‪،‬‬ ‫ممیزیدرهردوره ایتحتتاثیرسلیقهافرادیقرار‬ ‫می گیردکهدرشوراینمایشعضوهستند‪.‬‬ ‫‪ l‬ممیزی هابراساسائین نامهقانونیمشخصیکه‬ ‫در هیات دولت در دهه‪ 60‬تصویب و در دهه‪ 70‬بازنگری‬ ‫شد‪ ،‬اعالم می ش��ود‪ .‬البته ما در دس��تور کار خود‪ ،‬اصالح‬ ‫ائین نامه هارابراساسمقتضیاتروزداریم‪،‬اماتاقبلازتایید‬ ‫اینائین نامه هاتوسطشورایعالیسینما‪،‬ائین نامه هایقبلی‬ ‫کامالمعتبرندوبراساسهماناقداممی کنیموبههیچ وجه‬ ‫خالء قانونی وجود ندارد‪ ،‬اماهمیشه نیاز استکه متناسب‬ ‫باشرایطروز‪،‬قوانینتغییراتالزم‪،‬مناسبومفیدیداشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫فیلم«گزارشیکجشن»بههرحال‪،‬پروانهساخت‬ ‫دارد‪.‬ایاقسمت هاییکهخواسته ایدتابرایگرفتن‬ ‫پروانه نمایش اصالح شوند‪ ،‬همان ابتدا مشخص‬ ‫نبودند؟‬ ‫‪ l‬منمطلقادربارهاصالحاتفیلمنظرنمی دهم‪.‬ما‬ ‫فقطاصالحیه هاییراباتهیه کنندهوکارگردانمطرحمی کنیمو‬ ‫هیچ وقتاینموضوعرارسانه اینمی کنیمواصوالرسانه ها‬ ‫یدانیم‪.‬‬ ‫راجایمناسبیبرایطرحموضوع هانم ‬ ‫من نمی خواهم به مواردی که خواس��تار اصالح‬ ‫انها شده اید‪ ،‬اش��اره کنید‪ .‬منظورم این است که‬ ‫ی پروانه ساخت از وزارت ارشاد گرفته‪،‬‬ ‫وقتی فیلم ‬ ‫قسمت هایی که اکنون در فیلم وجود دارد از ابتدا‬ ‫نیز‪...‬‬ ‫‪ l‬منکالدربارهاصالحیه هااظهار نظرنمی کنموبه‬ ‫همیندلیل‪،‬ازاینموضوعهممی گذرم‪g.‬‬ ‫زیر تیغ‬ ‫گفت و گوی مثلث با تهیه کننده گزارش یک جشن‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫محمد پیرهادی این روزها تهیه کننده نزدیک به ابراهیم حاتمی کیا محسوب می شود‪ .‬وی تهیه کننده «دعوت» و‬ ‫«گزارش یک جشن» بوده و قرار است تهیه کننده پروژه اینده حاتمی کیا‪ ،‬فیلم زندگی شهید چمران باشد‪ .‬خبرنگار‬ ‫مثلث با او که این روزها به شدت پیگیر و نگران سرنوشت فیلم گزارش یک جشن است‪ ،‬گفت وگویی انجام داده‬ ‫که در ان عمال گله و پرسش هایی مطرح شده که پاسخ مسئوالن سینمایی را می طلبد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫طی مذاکره هایی که من با‬ ‫برخی مسئوالن عالی وزارت‬ ‫ارشاد داشتم‪ ،‬مشخص شد‬ ‫که فیلم «گزارش یک جشن»‬ ‫با معضالت و مشکالتی خارج‬ ‫از حیطه مجموعه معاونت‬ ‫سینمایی روبه روست‪ .‬البته‬ ‫امیدواریم با صحبت ها و‬ ‫مذاکره هایی که در حال‬ ‫پیگیری است‪ ،‬بتوانیم‬ ‫سوءتفاهم به وجود امده را‬ ‫حل کنیم‪ .‬و به زودی بتوانیم‬ ‫با سعه صدر اقایان پروانه‬ ‫نمایش این فیلم را دریافت‬ ‫کنیم‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫اقای پیرهادی! چقدر نس��بت ب��ه اکران‬ ‫عمومی فیلم «گزارش یک جش��ن» امید‬ ‫دارید؟‬ ‫‪ l‬مبنای همه ما در زندگی‪ ،‬امید و نگاه به‬ ‫اینده است‪ .‬قطعا ما امیدواریم فضایی ایجاد شود‬ ‫که با گفت وگو و تفاهم مشکل این فیلم حل شود‪.‬‬ ‫به نظر می رسد «گزارش یک جشن» دچار اشتباه‬ ‫در تحلیل و برداش��ت های نادرست شده است‪.‬‬ ‫مطمئن هس��تیم که این برداش��ت ها و تحلیل ها‬ ‫خ��ارج از حوزه سینماس��ت‪ ،‬چراکه مس��ئوالن‬ ‫وقت س��ینمایی در مذاکره هایی خصوصی که با‬ ‫کارگردان فیلم و من داش��تند‪ ،‬به صراحت اعالم‬ ‫کردند با مفاد ای��ن فیلم هیچ مش��کلی ندارند و‬ ‫به خاطر فش��ارهایی که از بیرون وارد می ش��ود‪،‬‬ ‫مجبورند ب��ه برخی اصالح��ات و انجام ممیزی‬ ‫تن دهند‪.‬‬ ‫اگر معاونت س��ینمایی با فیل��م «گزارش‬ ‫یک جشن» مشکلی ندارد‪ ،‬کدام حوزه یا‬ ‫بخش به گفته شما‪ ،‬در روند اکران این فیلم‬ ‫اشکال ایجاد می کند؟‬ ‫‪ l‬کارگردان این اثر در مصاحبه ای به شکل‬ ‫رسمی اعالم کرده مذاکره های مشروحی با معاون‬ ‫سینمایی داشته است‪ .‬در مذاکره هایی که داشتند‪،‬‬ ‫توافق شد دو مورد اصالحیه بسیار بسیار جزیی‬ ‫در فیلم انجام ش��ود که یکی از انه��ا یک پالن از‬ ‫فیلم و دیگ��ری یک کلمه از دیالوگ هاس��ت که‬ ‫کارگردان این موارد را به شکل رسمی و مکتوب‬ ‫به من به عن��وان تهیه کننده اعالم ک��رد و من این‬ ‫اصالحات را به س��رعت انج��ام دادم‪ .‬فضای ان‬ ‫جلسه انقدر روشن بود که اقای حاتمی کیا گفتند‬ ‫اگر این اصالحیه به سرعت انجام شود‪ ،‬می توانیم‬ ‫در اولین زمان ممکن پروانه نمایش بگیریم‪ .‬این‬ ‫بحث به حدود سه ماه پیش مربوط است و همان‬ ‫زمان‪ ،‬این دو مورد را در فیلم اصالح و نسخه ای‬ ‫از ان را ارس��ال کردیم‪ ،‬حتی ای��ن موضوع را با‬ ‫اقای شمقدری در میان گذاشتیم که نظر دوستان‬ ‫چیس��ت و ایش��ان به عنوان معاون س��ینمایی از‬ ‫نظرهای اداره نظارت اطالع داش��ت؛ ولی تاکید‬ ‫ایش��ان این بود که با انجام ای��ن دو مورد مطمئنا‬ ‫پروانه نمایش فیلم به زودی صادر می شود‪ .‬البته‬ ‫حدود دو ماه پیش از این جریان‪ ،‬اقای شمقدری‬ ‫به صورت شفاهی و مکتوب به من اعالم کرده بود‬ ‫که این فیلم هیچ مشکلی ندارد و به زودی پروانه‬ ‫نمایش ان صادر می شود‪ .‬بعد از انجام اصالحات‪،‬‬ ‫اقای سجادپور پاس��خ های روشن و شفافی ندادند و‬ ‫متاسفانه با اس��تفاده از کلمات و ادبیاتی که احساس‬ ‫می کنند یک نوع گفتار رسمی است که می توان با بیان‬ ‫انها از اصل موضوع فاصل��ه گرفت‪ ،‬چنین رفتاری با‬ ‫ما کردند‪.‬‬ ‫من همواره به ایش��ان گفته ام اگر ما با ش��خص‬ ‫معاون س��ینمایی جریان را قطعی ک��رده و به نتیجه‬ ‫رسانده ایم‪ ،‬چرا ش��ما دوباره طرح موضوع می کنید؟‬ ‫البت��ه ط��ی مذاکره هایی که م��ن با برخی مس��ئوالن‬ ‫عالی وزارت ارش��اد داش��تم‪ ،‬مشخص ش��د که فیلم‬ ‫«گزارش یک جشن» با معضالت و مشکالتی خارج‬ ‫از حیطه مجموعه معاونت س��ینمایی روبه روس��ت‪.‬‬ ‫البته امیدواریم با صحبت ها و مذاکره هایی که در حال‬ ‫پیگیری است‪ ،‬بتوانیم سوءتفاهم به وجود امده را حل‬ ‫کنیم و به زودی بتوانیم با س��عه ص��در اقایان پروانه‬ ‫نمایش این فیلم را دریافت کنیم‪.‬‬ ‫به جز دو موردی که گفتید سه ماه پیش خواسته‬ ‫ش��ده انها را اصالح کنید‪ ،‬ایا مورد جدیدی‬ ‫برای اصالح به شما اعالم شده است؟‬ ‫‪ l‬الزم است به نکته ای اش��اره کنم؛ در طول‬ ‫سال های گذش��ته‪ ،‬عجیب اس��ت که هیچ کدام از ما‬ ‫از ترکی��ب اعضای ش��ورای پروان��ه نمایش اطالع‬ ‫نداش��ته ایم‪ .‬به جز مراکز امنیتی و نظامی که براساس‬ ‫قواعد حتما باید اعضای انها در سایه‪ ،‬پنهان و گمنام‬ ‫باشند تا بتوانند به درستی به وظایف خود عمل کنند‪،‬‬ ‫چه لزومی دارد ک��ه اعضای بقیه مراک��ز فرهنگی و‬ ‫تصمیم گیرنده در سایه باشند؟ وقتی اعضای شورای‬ ‫پروانه ساخت براساس اساس��نامه و ایین نامه کامال‬ ‫مشخص هس��تند‪ ،‬چرا اعضای ش��ورای پروانه‬ ‫نمایش مشخص نیستند؟ قطعا هر کدام از اعضای‬ ‫این ش��ورا دیدگاه ها و نظرهای��ی دارند‪ .‬اگر هم‬ ‫برخی نمایندگان محترم مجلس‪ ،‬کارشناس��ان و‬ ‫مسئوالن حوزه سینما در شورا عضو هستند‪ ،‬حتما‬ ‫هر دی��دگاه و نظری دارند که از منظر خودش��ان‬ ‫دارای پشتوانه اس��ت‪ .‬بنابراین چه اشکال و نکته‬ ‫منفی ای وجود دارد که نظرها به شکل رسمی نباید‬ ‫اعالم شود‪ ،‬چرا اهالی سینما و مردم باید محروم‬ ‫باشند از دانس��تن اینکه اگر فیلمی دچار ممیزی‬ ‫می شود یا پروانه نمایش نمی گیرد‪ ،‬چه جمعی در‬ ‫این باره تصمیم گرفته است؟ اگر دوستان اعتقاد‬ ‫دارند نظر انها کارشناسی و مبتنی بر برداشت های‬ ‫صحیحی اس��ت که به ان اعتقاد دارند‪ ،‬چرا نباید‬ ‫این دیدگاه ها در جامعه منتشر شود؟‬ ‫حدس ما این است که شاید برخی دوستان‬ ‫دو رفتار دارن��د و قائل به این هس��تند که برخی‬ ‫رفتارها و دیدگاه های خود را باید در نهان اعالم‬ ‫کنند و در بیرون باید رفتارهای متناقض دیگری‬ ‫را اتخاذ کنند که کامال ب��ا دیدگاه های پنهان انها‬ ‫متفاوت اس��ت‪ .‬این موض��وع حتم��ا در حوزه‬ ‫فرهنگ با بحران و مساله روبه رو می شود و امروز‬ ‫ما شاهد این اتفاق هستیم که البته تکرار این روند‬ ‫در س��ال های گذش��ته تاکنون‪ ،‬کار را سخت تر‬ ‫ کرده است‪.‬‬ ‫در زمانی‪ ،‬فیلمی از س��وی م��ردم به عنوان‬ ‫بهتری��ن فیل��م جش��نواره فیل��م فج��ر انتخاب‬ ‫می ش��ود و وزیر وقت و مسئوالن س��ینمایی به‬ ‫فیل��م و دس��ت اندرکاران ان جای��زه می دهند‪،‬‬ ‫ولی بعد می بینیم همان مس��ئوالن ب��ا تمام توان‬ ‫اجازه نمی دهند که این فیلم اکران ش��ود و بعدها‬ ‫نس��خه های میلیونی فیلم در س��طح شهر منتشر‬ ‫می شود که اینها نشان دهنده رفتارهای سلیقه ای‬ ‫مسووالن در حوزه فرهنگ و هنر است که معلوم‬ ‫نیس��ت تا کی باید ادامه یابد؟ سوال من به شکل‬ ‫واضح و روشن این است که چگونه اداره نظارت‬ ‫و ارزشیابی به شکل رسمی به ما اعالم نمی کند که‬ ‫فیلم ها دچار چه ممیزی و مشکلی هستند؟ هیچ‬ ‫نسخه مکتوبی وجود ندارد‪.‬‬ ‫حتی در حوزه کتاب نی��ز وقتی می خواهند‬ ‫مطلبی را به نویس��نده و ناش��ر بگویند‪ ،‬این کار‬ ‫در برگه هایی انجام می ش��ود که سربرگ و امضا‬ ‫ندارن��د‪ .‬در ح��وزه معاونت س��ینمایی نیز هیچ‬ ‫نامه ای ارسال نمی شود و تنها به یک اطالع تلفنی‬ ‫اکتفا می کنند‪ .‬ما نمی دانی��م در مقابل این رفتارها‬ ‫چگونه باید عمل کنیم ت��ا بدانیم موارد اصالحی‬ ‫اداره نظارت کدام هس��تند و اگر ما اصالح های‬ ‫مورد نظر را انجام دادیم‪ ،‬ایا فردا دوباره مواردی‬ ‫اضافه می شود یا خیر‪.‬‬ ‫اقای سجادپور دست کم می توانند این کار‬ ‫را انجام دهند که موارد اصالحی فیلم را به شکل‬ ‫مکتوب اعالم کنند‪.‬‬ ‫چط��ور بع��د از ای��ن هم��ه س��ال هن��وز‬ ‫تهیه کننده ای که بخواهد پروانه س��اخت بگیرد‪،‬‬ ‫باید تعهد بدهد استفاده از سیگار و روابط زنان و‬ ‫مردان را رعایت خواهد کرد‪ ،‬اما اقای سجادپور‬ ‫و مجموعه ایش��ان‪ ،‬قائل به این نیستند که خیلی‬ ‫محترمانه به هر تهیه کننده و کارگردانی به ش��کل‬ ‫مکتوب اعالم کنند که فیلم ش��ان چه مشکالتی‬ ‫دارد‪ ،‬به خص��وص فیلم��ی مانند «گ��زارش یک‬ ‫جش��ن» که در جش��نواره فیلم فجر دیده شد و‬ ‫‪27‬‬ ‫داستان «گزارش یک جشن» در یک مرکز ازدواج می گذرد که برخی معتقدند شبیه سازی جامعه است‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫«گزارش یک جشن» چند بازیگر مشترک با «اژانس شیشه یی» دارد اما با این حال خود حاتمی کیا‬ ‫معتقد است شباهتی بین این دو فیلمش نیست‬ ‫حدود ‪ 20‬تا ‪ 30‬هزار نفر از مهمانان جشنواره این‬ ‫فیلم را دیده اند‪ .‬حتم��ا اگر فیلم دچار اصالحات‬ ‫شود‪ ،‬در بیرون منتشر می شود که چه بخش هایی‬ ‫از فیلم حذف شده است‪.‬‬ ‫اقای سجادپور جواب دهند که وقتی ان روز‬ ‫ایشان و دیگر دوستان تصمیم می گیرند که فیلم‬ ‫«به رنگ ارغوان» هیچ مش��کلی ن��دارد و اکران‬ ‫می ش��ود و مدتی بعد همین افراد اعالم می کنند‬ ‫فیلم دیگری که توس��ط همان کارگردان ساخته‬ ‫ش��ده‪ ،‬مش��کل دارد‪ ،‬کارگردان این دو اثر با این‬ ‫تفاوت سلیقه متغیر در عرض دو سال توسط یک‬ ‫تیم سینمایی چه باید بکند و این بالتکلیفی اهالی‬ ‫‪28‬‬ ‫س��ینما تا کی باید ادامه پیدا کند؟ همچنین با توجه به‬ ‫روالی که تا کنون در عرصه مدیریت فرهنگی ش��اهد‬ ‫بود ایم‪،‬دوران مسئولیت این اقایان نیز به پایان خواهد‬ ‫رسید و اگر از نظر مدیران بعدی «گزارش یک جشن»‬ ‫مشکلی نداشته باشد‪ ،‬خس��ارت و صدمات مادی و‬ ‫معنوی این برداشت س��لیقه یی متوجه کیست؟ این‬ ‫تفاوت سلیقه مدیران چه مبنای کارشناسی و دقیقی‬ ‫به تهیه کننده‪ ،‬کارگردان یا فیلمنامه نویس می دهد که‬ ‫براساس ان عمل کنند؟ ما کدام یک از معیارها را باید‬ ‫در نظر بگیریم؟ افرادی را که در حال حاضر در حوزه‬ ‫سینما هس��تند یا باید منطق دقیقی باش��د تا براساس‬ ‫ان عمل ش��ود یا مدیرانی که در اینده در انتظارشان‬ ‫هستیم؟‬ ‫در این باره‪ ،‬اگر پشتوانه قانونی اعمال ممیزی‬ ‫قوی باش��د‪ ،‬ایا باز هم راه برای اعمال سلیقه‬ ‫باز خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬اصوال موازین قانون��ی در این زمینه وجود‬ ‫ندارد و هنگامی ک��ه برای گرفتن پروانه س��اخت به‬ ‫وزارت ارش��اد مراجعه می ش��ود‪ ،‬چند م��ورد برای‬ ‫رعایت کردن اعالم می شود و هیچ چیز دیگری وجود‬ ‫ندارد و ان چیزی که وجود ندارد‪ ،‬براساس سلیقه های‬ ‫افراد در اینده شکل خواهد گرفت‪.‬‬ ‫راستی برای چه روند صدور پروانه نمایش شما‬ ‫طوالنی شد؟‬ ‫‪ l‬اقای س��جادپور باید به شکل رسمی اعالم‬ ‫کنند که چ��را بازبینی فیل��م «گزارش یک جش��ن»‬ ‫چهارماه طول کشید‪ .‬فیلم ما که زودتر از دیگر فیلم ها‬ ‫و حتی زودتر از فیلمی که مورد محبت ویژه ایش��ان‬ ‫است‪ ،‬ارائه شد‪ ،‬ولی نمی دانیم چرا براساس تدبیری‬ ‫که ایشان قائل بودند‪ ،‬ان فیلم زودتر اکران شد و دیدن‬ ‫فیلم ما چهارماه طول کشید!؟ س��وال صریح بنده از‬ ‫اقای سجادپور این است که اگر اس��اس کار‪ ،‬نوبت‬ ‫است‪ ،‬چرا نوبت ان فیلم زودتر از فیلم «گزارش یک‬ ‫جشن» بود؟ ان فیلم در زمان جش��نواره‪ ،‬هنوز اماده‬ ‫نشده بود‪ ،‬ولی ما فیلمی اماده را به جشنواره تحویل‬ ‫دادیم‪ .‬این رفتارها نشان می دهد که دوستان رفتارها‬ ‫و سلیقه های سیاسی خود را در کار دخالت می دهند‪.‬‬ ‫داشتن دیدگاه و س��لیقه سیاسی حق مسلم انهاست‪،‬‬ ‫ولی جایی که مس��ئولیت می پذیرند‪ ،‬براساس رفتار‬ ‫منطقی‪ ،‬باید از اعمال سلیقه های سیاسی خود دوری‬ ‫کنند؛ اما متاس��فانه این کار را نمی کنن��د و در نتیجه‪،‬‬ ‫امروز «گزارش یک جش��ن» را با این شرایط روبه رو‬ ‫کردند ک��ه پروانه نمایش ان با مش��کل جدی مواجه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ی شورای پروانه نمایش‬ ‫بحث اعالم نشدن اسام ‬ ‫با اقای سجادپور مطرح و پرسیده شد که اگر‬ ‫کار این افراد قابل دفاع اس��ت‪ ،‬چ��را نام انها‬ ‫اعالم نمی شود‪ .‬ایشان پاسخ داد که این افراد‬ ‫باید در یک فضای ارام و به دور از رسانه ای‬ ‫شدن به مسائل بپردازند و در سال های بعد از‬ ‫انقالب و در دیگر کش��ورها نی��ز نام اعضای‬ ‫شورای پروانه نمایش اعالم نشده است‪.‬‬ ‫‪ l‬ابتدا اقای سجادپور اعالم کنند که در کدام‬ ‫بخش از ایین نامه امده است که اسامی شورای پروانه‬ ‫نمایش نباید اعالم ش��ود؟ این مس��اله خیلی عجیب‬ ‫است که ما حتی نام اعضای ش��ورای پروانه نمایش‬ ‫را نمی دانیم‪ .‬این حداقل چیزی است که من به عنوان‬ ‫تهیه کننده باید بدانم که چ��ه مجموعه ای در این باره‬ ‫تصمیم می گیرد؟!‬ ‫اقای سجادپور می دانند‪ ،‬مساله ای که برای فیلم‬ ‫ما ایجاد شده‪ ،‬فقط انجام اصالحیه های فیلم نیست‪،‬‬ ‫چون این کار انجام شده است‪ .‬نکته ای که وجود دارد‬ ‫و اقای س��جادپور نمی خواهند صادقانه و صریح ان‬ ‫را اعالم کنند‪ ،‬این است که مانند بسیاری از فیلم های‬ ‫سال های گذشته‪« ،‬گزارش یک جشن» با مخالفت ها‬ ‫و مشکالتی از بیرون حوزه سینما مواجه شده است‪.‬‬ ‫این اتفاق بارها و بارها افتاده و گویی روالی معمولی‬ ‫پیدا کرده است‪.‬‬ ‫اقای س��جادپور در اینده‪ ،‬همکار س��ینمایی ما‬ ‫خواهند بود و این دوره مس��ئولیت او‪ ،‬بس��یار بسیار‬ ‫کوتاه خواهد بود‪ .‬از او می خواهم که این نکته منفی را‬ ‫از خود به جا نگذارد که رفتاری غیرصادقانه به عنوان‬ ‫یک مشی در اداره نظارت باب شود‪.‬‬ ‫ای��ا در دولت های قبلی نام اعضای ش��ورای‬ ‫پروانه نمایش اعالم می شد؟‬ ‫‪ l‬این چه مبنایی اس��ت که اگر در گذشته نام‬ ‫انها اعالم نمی شد‪ ،‬ما هم این کار را انجام دهیم‪ .‬اکنون‬ ‫پاسخ دهند که ایا وجود این اعضا براساس قوانین و‬ ‫ضوابطی تایید شده اس��ت؟ اگر تایید شده‪ ،‬ایین نامه‬ ‫و اساس��نامه ان را اعالم کنند و بگویند که ایا در انها‬ ‫گفته شده است که اسامی این افراد باید پنهان بماند؟‬ ‫ممکن است در تمام این س��ال ها یک رفتار اشتباهی‬ ‫انجام شده باشد‪.‬‬ ‫وقتی یک فیلم در جش��نواره فج��ر به نمایش‬ ‫درمی اید‪ ،‬چارچوب و پالن هایش مش��خص‬ ‫اس��ت‪ .‬ایا دادن اصالحیه و حتی توقیف فیلم‬ ‫در تناقض با مجوزهای قبلی نیست؟‬ ‫‪ l‬بعد از پایان یافتن تدوین و صداگذاری فیلم‪،‬‬ ‫در جلسه ای با حضور اقای ش��مقدری و کارگردان‪،‬‬ ‫فیلم به نمای��ش درامد‪ .‬معاون س��ینمایی فیلم را دید‬ ‫و در پایان اظهار تش��کر و قدردانی کرد و حتی چند‬ ‫نقطه نظر حرفه ای درباره فیلم دادند و هیچ ممیزی به‬ ‫ما اعالم نکردند و گفتند که فیلم از نظر ایش��ان هیچ‬ ‫مشکلی ندارد‪ .‬برای ما بس��یار جای تعجب دارد که‬ ‫چگونه معاون س��ینمایی با اش��رافی که به این حوزه‬ ‫دارند‪ ،‬می توانند چنین نظری دهند و بعد نظر شورای‬ ‫پروانه نمایش کامال متناقض با نظر ایشان باشد‪ .‬این‬ ‫تفاوت رفتارها و تناقض عملکردها تا کجا باید ادامه‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫ادام��ه این رون��د کار را ب��ه جایی رس��انده که‬ ‫از ابتدای امس��ال تا کن��ون‪ ،‬بخش عم��ده ای از افراد‬ ‫صاحبن��ام در س��ینمای ای��ران فیل��م نس��اخته اند و‬ ‫جش��نواره پیش رو از حضور اف��راد صاحب تجربه‬ ‫محروم خواهد بود‪ .‬این اتفاق موج��ب بروز بحران‬ ‫جدی اک��ران در س��ال این��ده خواهد ش��دروبه رو‬ ‫می ش��ویم‪ ،‬چ��ون فیلم��ی س��اخته نش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫چگونه اقایان می خواهند این مش��کالت س��ینما را‬ ‫حل کنند؟‬ ‫در پایان‪ ،‬با این ش��رایط که ش��ما می گویید‬ ‫اصالحات مورد نظر در فیل��م «گزارش یک‬ ‫جش��ن» اعمال ش��ده‪ ،‬ولی اقای س��جادپور‬ ‫می گویند که ای��ن فیلم هنوز به ش��کل کامل‬ ‫اصالح نش��ده اس��ت‪ ،‬فکر می کنید گره این‬ ‫مشکل چگونه باز می شود؟‬ ‫‪ l‬در این جریان که اقای��ان ادعا می کنند‬ ‫فیلم اصالح نش��ده و ما می گویی��م فیلم اصالح‬ ‫شده است‪ ،‬هیچ چیز به جز انجام ضوابط قانونی‪،‬‬ ‫نش��ان دهنده رفتار صحیح طرفی��ن نخواهد بود‪.‬‬ ‫اقای س��جادپور رس��ما به ش��کل مکتوب به ما‬ ‫اعالم کنند که فیل��م «گزارش یک جش��ن» چه‬ ‫ممیزی هایی دارد و ما هم به شکل رسمی‪ ،‬مکتوب‬ ‫و همراه نس��خه فیلم اعالم کنی��م که اصالحات‬ ‫انجام شده است‪ .‬بعد شاهد خواهیم بود که اقای‬ ‫سجادپور پس از ان‪ ،‬قادر به تحقق اراده خود برای‬ ‫اکران این فیلم خواهند بود‪.‬‬ ‫ش��ما هی��چ س��ند مکتوب��ی درب��اره‬ ‫اصالحیه های فیلم «گزارش یک جش��ن»‬ ‫ندارید؟‬ ‫‪ l‬هیچ ابالغیه مکتوبی نداریم‪ ،‬که البته نه‬ ‫فقط ما‪ ،‬بلکه هیچ کدام از تهیه کنندگان هیچ گونه‬ ‫مکتوبی در این باره ندارند و اتفاقا مش��کل ما هم‬ ‫این است که موارد ش��فاهی‪ ،‬مدام می تواند تغییر‬ ‫کند‪g.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪29‬‬ ‫جزئیات نامه جلیلی به اشتون‬ ‫خبرنامه‬ ‫رویترز خبر داد که سعید جلیلی در نامه ای به اتحادیه اروپا اعالم‬ ‫کرده است که ایران برای گفت وگوهای جدید هسته ای امادگی دارد‪،‬‬ ‫اما از حقوقش عقب نشینی نخواهد کرد‪.‬‬ ‫این خبرگزاری گزارش داد‪« :‬بعید به نظر می رسد که نامه سعید‬ ‫جلیلی‪ ،‬مذاکره کننده ارشد هس��ته ای ایران به کاترین اشتون‪ ،‬رئیس‬ ‫سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تاریخ ششم سپتامبر ( ‪ 15‬شهریور)‬ ‫که رویترز روز سه شنبه به ان دست یافت از جانب غرب به عنوان یک‬ ‫گام اساسی رو به جلو مورد استقبال واقع شود‪.‬در این نامه که به زبان‬ ‫انگلیسی است تاکید می شود که گفت وگوها می تواند «به محض انکه‬ ‫شما اماده باشید» از سر گرفته شود‪.‬‬ ‫این نامه می افزاید‪ :‬جمهوری اس�لامی ایران معتقد است که یک‬ ‫مذاکرهوگفت وگویعادالنهتنهاراهرفعسوءتفاهماتموجوددرتمامی ‬ ‫حوزه هاست‪.‬جلیلیاز«ضرورتحصولیکراهحلجامع‪،‬بلندمدتو‬ ‫از طریق مذاکره برای هر دو طرف» صحبت کرد اما در عین حال افزود که‬ ‫هرگونه«اقدامی کهبهمحرومیت«کشورها»ازجملهملتشریفایراناز‬ ‫حقوق شانمنجرشود‪،‬غیرقابلپذیرشاست‪».‬‬ ‫این نامه می افزاید‪ :‬جمهوری اسالمی ایران همواره یک عضو‬ ‫فعال پیمان منع اش��اعه تسلیحات هس��ته ای بوده است و همچنان‬ ‫قاطعانه به لزوم تحقق حقوق مش��روع و نیز تعهدات بدون هرگونه‬ ‫تبعیضی باور دارد‪ ».‬رویترز افزود‪« :‬ای��ران زمانی که از چنین زبانی‬ ‫استفاده می کند‪ ،‬معموال در کنار دیگر چیزها به انچه ان را حق خود‬ ‫مبنی بر غنی سازی اورانیوم می داند‪ ،‬اشاره می کند‪ .‬غنی سازی فعالیتی‬ ‫است که ایران می گوید هدف از ان تامین سوخت نیروگاه های برق‬ ‫هسته ای این کشور است‪ ،‬اما غرب مدعی است بخشی از تالش برای‬ ‫تولید تسلیحات هسته ای است‪ ».‬رویترز افزود‪« :‬نامه جلیلی می گوید‬ ‫که ایران اماده است با دیگر کشورها در زمینه خلع سالح و منع اشاعه‬ ‫همکاری کند‪ .‬این نامه هیچ اشاره ای به درخواست های مکرر اژانس‬ ‫بین المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران به نگرانی ها در خصوص‬ ‫کار کردن احتمالی در زمینه موشک مسلح به سالح هسته ای پاسخ‬ ‫دهد‪ ،‬ندارد‪ .‬بنابراین گزارش‪ ،‬ایران همواره اعالم کرده اس��ت که به‬ ‫از سرگیری مذاکرات تمایل دارد‪ ،‬اما اصرار این کشور بر اینکه دیگر‬ ‫کشورها حقوقش برای غنی سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسند یک‬ ‫مانع مهم به ویژه از نظر دیپلمات هایی بوده است که ان را پیش شرطی‬ ‫غیرقابل پذیرش می دانند‪ .‬یک س��خنگوی اش��تون که در دسامبر و‬ ‫ژانویه دو دور مذاکرات با ایران را به نمایندگ��ی از انگلیس‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫فرانسه‪ ،‬المان‪ ،‬روسیه و امریکا به عهده داشت روز یکشنبه گفت که‬ ‫نامه جلیلی «با دقت» بررسی خواهد شد‪ ».‬خبرگزاری اسوشیتدپرس‬ ‫نیز با اش��اره به این نامه جلیلی گزارش داد‪« :‬ای��ن نامه که در اختیار‬ ‫اسوشیتدپرس قرار گرفته است اشاره نمی کند که ایران اماده انجام‬ ‫چه کارهایی برای مذاکره با شش کشور است‪ ،‬اما با پیشنهادات پیشین‬ ‫متفاوت است‪ ،‬زیرا از درخواست هایی که شش کشور خود را ملزم‬ ‫به رد ان می دانند خودداری می کند‪.‬این نامه می گوید ایران اماده است‬ ‫در زمینه منع اش��اعه و همکاری هسته ای صلح امیز همکاری داشته‬ ‫باشد‪ ».‬اسوشیتدپرس افزود‪« :‬در مقایسه با پیشنهادات گذشته‪ ،‬این‬ ‫نامه به دلیل لحن معتدل ان قابل توجه است‪.‬دیپلمات های غربی روز‬ ‫سه شنبه ان را بخشی از تالش ها برای جلوگیری از ارجاع مجدد ایران‬ ‫به شورای امنیت سازمان ملل می دانند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫فردوسی پور‪:‬‬ ‫شوکه شدم‬ ‫‪30‬‬ ‫علی اکبروالیتی‪:‬‬ ‫مرا وزیر خارجه اسالم می دانستند‬ ‫علیاکبروالیتیگفتهاست‪«:‬درزمانیکهمنوزیرخارجهبودم‪،‬برخیبهمنمی گفتندکهتوفقطوزیرخارجه‬ ‫ایران نیستی‪ ،‬بلکه وزیر خارجه اسالم هستی؛ مردم مسلمان دنیا چه شیعه و سنی به ایران به عنوان یک الگو و کشور‬ ‫نالمللیبیداریاسالمی‪،‬درپاسخبهسوالیدر‬ ‫موفقنگاهمی کنند‪».‬اودردومیننشستخبرینخستیناجالسبی ‬ ‫خصوص مشترکات انقالب های منطقه با انقالب ایران در سال‪ 57‬گفت‪« :‬اعتقاد ما بر این است که این انقالب ها‬ ‫برگرفته از خیزش و قیام انقالب ایران به رهبری امام خمینی(ره) بوده است‪ .‬اساس اعتقادی این انقالب ها‪ ،‬تمسک‬ ‫به ارزش های اسالمی بود؛همچنین عامه مردم در انقالب های منطقه حاضرند و سوم اینکه مبارزه با استبداد داخلی‬ ‫واستعمارخارجیهدفمشترکمردمتحول خواهاینکشورهاست‪.‬اماعدمنگهداریازدستاوردهااسیبمهمی ‬ ‫است که این انقالب ها را تهدید می کند‪g».‬‬ ‫سرلشکر جعفری‪:‬‬ ‫عملیات سپاه برای پیشگیری از تهدیدات اینده است‬ ‫فرماندهکلسپاه‪،‬انجامعملیات هاینیرویزمینیدرمنطقهشمالغربرادرراستایپیشگیریازتهدیدات‬ ‫مهمایندهدراینمناطقارزیابیکرد‪.‬‬ ‫سردار سرلش��کر محمدعلی جعفری‪ ،‬فرمانده کل سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اس�لامی با اش��اره به عملکرد یگان های عملیاتی س��پاه در‬ ‫منطقه ش��مال غرب کش��ور جهت مقابله با اش��رار و گروهک های‬ ‫ تروریس��تی گفت‪« :‬این گروهک ها با دس��تور امریکا و اسرائیل در‬ ‫منطقه کردس��تان امادگی بالقوه ای برای تهدید بخ��ش عمده ای از‬ ‫مرزهای جمهوری اس�لامی فراه��م می کردند که نی��روی زمینی با‬ ‫برنامه ریزی دقیق و پیش��گیرانه علیه این تهدید وارد عمل شد که این‬ ‫برنامه ادامه دارد‪».‬‬ ‫جعفری‪،‬شهدایاینعملیاتراشهدایراهامنیتنظامدانستوگفت‪:‬‬ ‫«اینهمانراهیاستکههمهنیروهایانقالببایدخودرابرایجانفشانی‬ ‫درانامادهکنند‪».‬‬ ‫جعفری‪ ،‬با تاکید بر اینکه ش��رایط امروز با‪ 15‬سال‬ ‫گذشتهبسیارمتفاوتاستافزود‪«:‬ارامنشستنامروزبا‬ ‫ارامنشستندرزمانطاغوتبسیارمتفاوتبودهودرک‬ ‫این شرایط و شناخت تکلیف و توان انجام ان از هنر‬ ‫مردانخدااست‪».‬‬ ‫فرمانده کل سپاه‪ ،‬پیشگیری از وقوع تهدید را‬ ‫نتیجهامادگینیروهایمسلحخصوصاسپاهدانست‬ ‫وافزود‪«:‬هنرایننیستکهماامادگیخودرابرای‬ ‫دادنجواببهتهدیددشمنحفظکنیم‪،‬بلکهاین‬ ‫کفانتظاراتاست‪.‬مابایدانقدرقویباشیمکه‬ ‫تهدیداتجراتبروزپیدانکنند‪».‬‬ ‫ویاقدامنیرویزمینیسپاهدرمنطقه‬ ‫ش��مال غرب کش��ور را در همین راستا‬ ‫ارزیابی کرد و افزود‪« :‬می توانس��ت این‬ ‫عملیات ها همانطور که در سال های قبل‬ ‫انجام نش��ده صورت نگیرد‪ ،‬اما این اقدام‬ ‫سپاه نشان دهنده هوشمندی و اقتدار سپاه‬ ‫دربرخوردباچنینمسائلیاستکهراهرابر‬ ‫تهدیداتایندهمی بندد‪g».‬‬ ‫دوشنبه گذشته نیروگاه اتمی بوش��هر به عنوان‬ ‫اولین نیروگاه اتمی کشور و خاورمیانه رسما به شبکه‬ ‫برق سراسری متصل ش��د‪ .‬این نیروگاه پس از سال ها‬ ‫وعده از سوی کش��ورهای غربی و روسیه راه اندازی‬ ‫هفته گذشته برای دومین هفته پیاپی مخاطبان برنامه «نود» پایان بندی این برنامه را‬ ‫ی بوش��هر با ‪ 40‬درصد توان‬ ‫شده اس��ت‪ .‬نیروگاه اتم ‬ ‫ندیدند‪ .‬عادل فردوسی پور که عالوه بر اجرا‪ ،‬وظیفه تهیه کنندگی این برنامه را هم بر عهده‬ ‫به شبکه سراسری برق کش��ور متصل شد و دارای دو‬ ‫دارد‪ ،‬در این زمینه گفت که هنوز از این اتفاق «شوکه» است‪ .‬عادل فردوسی پور‪ ،‬درباره‬ ‫تو نیم برای‬ ‫قطع ناگهانی برنامه گفت‪« :‬ساعت‪ 22‬و‪ 57‬دقیقه برنامه ما اغاز شد و سه ساع ‬ ‫پست ‪ 230‬و ‪ 400‬کیلو ولت است که برق ان از طریق‬ ‫این برنامه زمان داشتیم که بر این اساس ‪ 2‬و ‪ 27‬دقیقه صبح باید برنامه به پایان می رسید‪.‬‬ ‫دو خط به پس��ت چغادک و ش��بکه سراسری وصل‬ ‫‪ 10‬دقیقه و ‪ 41‬ثانیه اگهی بین برنامه پخش شد و هشت دقیقه نیز مسابقه کشتی پخش‬ ‫شده است‪ .‬نیروگاه بوشهر اواخر ابان یا اذر به قدرت‬ ‫شد که اگر این دو زمان را به برنامه مان اضافه کنیم‪ ،‬باید در ساعت دو و‪ 46‬دقیقه برنامه را‬ ‫اس��می خود یعنی تولید ‪ 1000‬مگاوات برق دس��ت‬ ‫می یابد و ان زمان بهره برداری اصلی نیروگاه شمرده‬ ‫به پایان می بردیم‪ ».‬وی افزود‪« :‬اما متاسفانه در ساعت ‪ 2‬و ‪ 22‬دقیقه انتن را از ما گرفتند؛‬ ‫یر ود‪ .‬س��رگی کرینکو‪ ،‬رئیس روس اتم در مراسم‬ ‫م ‬ ‫این در حالی بود که می توانستیم با توجه به ایتم های باقیمانده‪ 16‬دقیقه زودتر برنامه را به‬ ‫راه اندازی مقدماتی نیروگاه بوش��هر تحقق و تکمیل‬ ‫پایان برسانیم‪g».‬‬ ‫نیروگاه وارد مدار شد‬ ‫نامه الریجانی به هاشمی‬ ‫عضو هیات رئیسه مجلس با اشاره به تالش مجلس برای تصویب طرح رسیدگی به اموال کارگزاران نظام گفته‬ ‫است‪« :‬اگرچه ریاست مجلس به صورت شفاهی از ایت اهلل رفسنجانی در خواست کرده که بررسی این طرح‬ ‫در اولویت قرار گیرد‪ ،‬این تقاضا کتبا نیز به مجمع ارسال خواهد شد‪ ».‬محمد دهقان با اشاره به مسکوت ماندن‬ ‫طرح رسیدگی به اموال و دارایی های مسئوالن و کارگزاران نظام در مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار‬ ‫داشت‪« :‬این طرح در مجلس هفتم تصویب شد اما در شورای نگهبان رد شد‪ ،‬چون معتقد بود با تصویب این‬ ‫قانون قوه قضائیه تنها می تواند دارایی رهبری‪ ،‬رئیس جمهور و وزیران را بررسی کند و امکان بررسی اموال سایر‬ ‫مسئوالن وجود ندارد‪».‬‬ ‫قهرمان کشتی فرنگی جهان‪:‬‬ ‫درخواست ایت اهلل‬ ‫از جبهه پایداری‬ ‫از کشتی خداحافظی می کنم‬ ‫خبرنامه‬ ‫این نیروگاه را س��مبلی از همکاری ایران و روسیه در‬ ‫شرایط سخت سیاس��ی خواند‪ .‬وی افزود‪« :‬با وجود‬ ‫انکه راه ان��دازی نیروگاه مدت ها به ط��ول انجامید و‬ ‫تاخیرهایی را در بر داشت‪ ،‬همیشه برای مسائل ایمنی‬ ‫بیش��ترین اهمیت را قائل ش��ده ایم‪ ».‬سپس اشماتکو‬ ‫وزیر انرژی روسیه گفت‪« :‬با راه اندازی نیروگاه اتمی‬ ‫ بوش��هر ایران وارد مرحله جدیدی در فرایند توسعه‬ ‫خود خواهد ش��د‪ ».‬وی ابراز امیدواری کرد؛ روابط و‬ ‫همکاری های متقابل ایران و روسیه در اینده ادامه پیدا‬ ‫کند‪ .‬فریدون عباسی رئیس س��ازمان انرژی اتمی نیز‬ ‫اظهار کرد‪« :‬ایران و روسیه نشان داده اند که با محوریت‬ ‫مشترکات انس��انی‪ ،‬احترام متقابل و حفظ منافع ملی‬ ‫دو کش��ور می توانند الگوی جدید ات��م برای صلح و‬ ‫رفاه بش��ری را ارایه کنند‪ ».‬وی اب��راز امیدواری کرد؛‬ ‫مسئوالن در استمرار اندیشه های خمینی کبیر و پیروی‬ ‫از منویات مقام معظم رهبری بکوشند‪.‬‬ ‫رئیس س��ازمان انرژی اتمی گفت‪« :‬در س��اعت‬ ‫‪ 23:29‬دوازده��م ش��هریور س��ال جاری نی��روگاه‬ ‫ادعای جدید مدیر کل اژانس‬ ‫مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران خواست با‬ ‫بازرسان اژانس به طور کامل همکاری کند‪ .‬یوکیا‬ ‫امانو‪ ،‬مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی در‬ ‫جلسه شورای حکام اژانس مفاد تازه ترین گزارش‬ ‫خود درباره برنامه هسته ای ایران را تکرار کرد‬ ‫و گفت که به طرز فزاینده ای «نگران» جنبه های‬ ‫نظامی «احتمالی» در برنامه هسته ای ایران است و‬ ‫از تهران خواست به طور کامل با بازرسان اژانس‬ ‫همکاری کند‪.‬امانو ادعا کرد‪« :‬ایران همکاری‬ ‫الزم که اژانس را قادر می کند درباره نبود مواد و‬ ‫فعالیت های هسته ای اعالم نشده در ایران اطمینانی‬ ‫موثق ارائه دهد را ندارد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در رابطه با عدم حضور نمایندگان جبهه‬ ‫پایداری در کمیته وحدت اصولگرای��ی گفت‪« :‬دلیل عدم حضور‬ ‫نمایندگان جبهه پایداری در جلس��ات کمیته وحدت باید از خود‬ ‫انها پرسیده شود‪ ،‬ولی امیدواریم که هرچه سریعتر نمایندگان این‬ ‫جبهه در کمیته وحدت افرین اصولگرایی شرکت کنند‪».‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کن��ی تاکید کرد‪« :‬به جبه��ه پایداری توصیه‬ ‫می کنیم کم لطفی نکنند و جهت وحدت بیش��تر برای حضور در‬ ‫انتخابات پیش رو در جلسات کمیته ‪ 8+7‬شرکت کنند تا به نتیجه‬ ‫مطلوب برسند‪».‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی درخص��وص انتخاب منوچهر متکی به‬ ‫عنوان سخنگوی کمیته ‪ 8+7‬تصریح کرد‪« :‬در رابطه با انتخاب وزیر‬ ‫امور خارجه اسبق به عنوان س��خنگوی کمیته ‪ 8+7‬اطالع موثقی‬ ‫ندارم‪ ،‬چرا که در امور کمیت��ه ‪ 8+7‬دخالت نمی کنم و تنها به عنوان‬ ‫محور وحدت ساز در این کمیته حضور دارم‪ .‬بنابراین ممکن است‬ ‫ایشان به عنوان سخنگو انتخاب شده باشند‪».‬‬ ‫رئیس مجلس خبرگان رهب��ری همچنی��ن در توصیه ای به‬ ‫اصولگرایان جهت وحدت افرینی بیشتر جهت حضور در انتخابات‬ ‫مجلس نهم شورای اسالمی خاطرنشان کرد‪« :‬به همه اصولگرایان‬ ‫که طبق اصول مشترکی گام بر می دارند و به اندیشه های امام راحل‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری‪ ،‬اسالم و قانون اساسی معتقدند توصیه می کنیم‬ ‫جهت حضور در انتخابات پیش رو‪ ،‬گرد هم جمع شوند و به اجماع‬ ‫نظر برسند‪».‬‬ ‫دبیرکل جامعه روحانی��ت مبارز در ادامه گفته اس��ت‪« :‬باید‬ ‫بکوشیم سلیقه های مختلف را دور هم جمع کرده و به نظر مشترک‬ ‫برسانیم‪g ».‬‬ ‫قهرمان وزن‪ 66‬کیلوگرم کشتی فرنگی جهان گفت‪« :‬هر چند که هدفم مدال گرفتن در المپیک لندن است‪،‬‬ ‫اما پس از المپیک کشتی را کنار می گذارم‪ ».‬سعید عبدولی پس از کسب مدال طالی جهان‪ ،‬در جمع خبرنگاران‬ ‫و رودرروی دوربین های تلویزیونی اظهار کرد‪« :‬برای حضور در رقابت های جهانی و کسب سهمیه المپیک‬ ‫لندن تمرینات سختی را پشت سر گذاشتیم‪ .‬محمد بنا و کادر فنی تیم ملی زحمت زیادی در این چند ماهه‬ ‫کشیده بودند و خوشحالم با وجود قرعه ای که‬ ‫برای ملی پوشان ‪ 55‬و ‪ 96‬کیلوگرم رقم خورد‪،‬‬ ‫توانس��تم با شکس��ت رقیبان صاحب مدال‬ ‫طالی جهان شوم‪ ».‬عبدولی در ادامه به انتقاد‬ ‫از بی توجهی ها پرداخت و گفت‪« :‬توجه کافی‬ ‫به ورزش اول که کشتی است نمی شود که این‬ ‫عادالنه نیست‪ ».‬قهرمان جهان در پایان گفت‪« :‬پس از المپیک‬ ‫لندن برای همیش��ه از دنیای قهرمانی خداحافظی می کنم زیرا اینده‬ ‫خانوده ام تامین نیست‪».‬گفتنی است در پایان این رقابت ها تیم های روسیه‪،‬‬ ‫ترکیه و ایران در رده های اول تا سوم قرار گرفتند‪g.‬‬ ‫اتمی بوش��هر به عنوان نخس��تین نیروگاه قدرت در‬ ‫خاورمیانه برای اولین بار به شبکه سراسری وصل شد‬ ‫و به جمع نیروگاه های دنیا در اژانس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی به ثبت رسید‪».‬‬ ‫وی در حال��ی از دولت م��ردان گذش��ته که در‬ ‫پیشرفت و ابادانی کشور کوشیده اند قدردانی کرد که‬ ‫سخنان خود را این گونه ادامه داد‪« :‬بی شک دولت فعلی‬ ‫و در راس ان رئیس جمهور با جدیت و سخت کوشی‬ ‫در توسعه همه جانبه کشور سهم به سزایی داشته اند و‬ ‫تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر نماد همراهی و هم سویی‬ ‫مجلس و دولت در س��ال های اخیر است که اثار خیر‬ ‫دیگر ان در اینده نمایان خواهد شد‪».‬‬ ‫در این مراسم پروانه بهره برداری از نیروگاه اتمی‬ ‫ بوشهر از س��وی مجید نامجو‪ ،‬وزیر نیرو به مسئول و‬ ‫بهره بردار این نیروگاه تحویل داده شد‪.‬‬ ‫همچنی��ن ایران و روس��یه در حاش��یه مراس��م‬ ‫بهره برداری از نیروگاه بوش��هر دو پروتکل همکاری‬ ‫در زمینه نیروگاهی امضا کردند‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫دیدار رهبر معظم انقالب با شرکت کنندگان در اجالس مجمع جهانی‬ ‫هفتمین نشست مشترک سران قوا‬ ‫اهل بیت(ع)‬ ‫محمود احمدی نژاد‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫کسی که معتقد به ازادی نباشد‬ ‫انتقاد پذیر نیست‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫احمدی نژاد می گوید ‪« :‬ازادی و ازادگی و ازاد اندیشی هدیه الهی است و تمام پیامبران امدند انسان را ازاد کنند و انسان بزرگ شود‬ ‫و عظمت پیدا کند‪ .‬مرحوم طالقانی نیز عمیقا به ازادی اعتقاد داشت‪ ».‬رئیس جمهور با بیان اینکه در اینده ای نزدیک در مورد‬ ‫ازادی صحبت خواهد کرد‪ ،‬گفت‪« :‬ان انتخابی ارزش دارد که ازادانه انتخاب شود‪ ،‬ال اکراه فی الدین‪ .‬حقیقت انسان‬ ‫در انتخاب ازاد شکل می گیرد و شکوفایی انسان در انتخاب های پی در پی محقق می شود‪ ،‬خدایی شدن انسان در‬ ‫پی انتخاب ازاد است‪».‬‬ ‫احمدی نژاد با اشاره به مقوله انتقاد پذیری افزوده است‪« :‬کسی که منتقد به ازادی نباشد انتقاد پذیر نیست‬ ‫و از انتقاد وحشت دارد‪ ،‬البته در مورد این موضوع (انتقاد) برخی از حریم ها باید رعایت شود‪».‬‬ ‫رئیس جمهور با تاکید بر اینکه مرحوم طالقانی به مسائل مادی اهمیت نمی دادند‪ ،‬ادامه داده است‪« :‬در‬ ‫مجلس خبرگان‪ ،‬رهبری هنگام حضور روی زمین می نشستند که اگر روی صندلی بنشینند به ان عادت‬ ‫می کنند و کسی که به ان نیز عادت کند چه کارهایی که برای حفظ ان یا به دست اوردن ان نمی کند‪».‬‬ ‫وی با تاکید ب��ر اینکه مرحوم ای��ت اهلل طالقانی در دفاع از حق ش��جاع بودند‪ ،‬در ادامه افزوده اس��ت‪:‬‬ ‫«انسانی که بزرگ باشد کالمش بسیار موثر اس��ت و ایت اهلل طالقانی نیز این گونه بودند و ایت اهلل طالقانی‬ ‫نیز با ان تن صدایی که داشتند وقتی صحبت می کردند اینگونه بود که گویی خدا دارد با ادم حرف می زند‪،‬‬ ‫فطرت ادم دارد با انسان صحبت می کند‪ ،‬خود انسان با خود انس��ان صحبت می کند و در واقع رابطه ای‬ ‫برقرار می ش��د که تا اخر صحبت های مرحوم ایت اهلل طالقانی را انس��ان گوش می داد و به چیز دیگری‬ ‫فکر نمی کرد‪g».‬‬ ‫استقراض ‪ 148‬هزار‬ ‫میلیارد ریالی برای‬ ‫پرداخت یارانه‬ ‫رئیس دیوان محاسبات کشور‬ ‫‪32‬‬ ‫رئیس دی��وان محاس��بات کش��ور با اعالم کس��ری‬ ‫‪ 18‬درصدی کشور در بودجه سال ‪ 89‬خبر داد که دولت در‬ ‫این سال برای پرداخت یارانه نقدی بیش از ‪ 148‬هزار میلیارد‬ ‫ریال از بانک مرکزی‪ ،‬درامد فروش نفت و بودجه عمومی‬ ‫کشور هزینه کرده است‪.‬‬ ‫عبدالرضا رحمانی فضلی‪ ،‬رئیس دیوان محاس��بات‬ ‫کشور در خصوص هدفمند کردن یارانه ها و نظارت دیوان‬ ‫محاسبات بر اجرای این قانون نیز گفت‪« :‬از تاریخ ‪ 28‬اذر ماه‬ ‫سال ‪ 89‬تا ‪ 31‬مرداد سال ‪ 90‬تقریبا ‪ 254‬هزار و ‪ 601‬میلیارد‬ ‫ریال منابع حاصل از اجرای این قانون بوده که برای اجرای‬ ‫ان هزینه شده است‪ ».‬رحمانی فضلی همچنین به استقراض‬ ‫‪ 50‬هزار میلی��ارد ریال��ی دول��ت از بانک مرک��زی برای‬ ‫هدفمند س��ازی یارانه ها در قالب تنخواه گردان اشاره کرد‬ ‫و گفت‪« :‬این رقم ‪ 28‬اس��فند باید تسویه می شد که تا کنون‬ ‫پرداخت نشده اس��ت‪ .‬تنخواه گردان دولت می تواند رقمی‬ ‫ نسبت به بودجه کل باشد که البته نسبت این رقم برداشت‬ ‫شده به عنوان تنخواه بسیار بیش��تر است‪ ».‬رحمانی فضلی‬ ‫گفت‪« :‬در اجرای هدفمند ک��ردن یارانه ها ‪ 30‬هزار میلیارد‬ ‫ریال از محل فروش نفت خام و صادرات برداشت شده و‬ ‫همچنین ‪ 18‬هزار میلیارد ریال نیز علی الحس��اب دریافتی‬ ‫از شرکت های نفت و‬ ‫نیرو بوده اس��ت‪.‬‬ ‫‪ 50‬هزار میلیارد‬ ‫ریال نیز از محل‬ ‫بودج��ه عمومی‬ ‫برداش��ت ش��ده‬ ‫است‪g ».‬‬ ‫عکس‬ ‫پدر شهیدان جهان ارا در مراسم تشییع همسرش‬ ‫کنفرانس خبری روسای انرژی اتمی ایران و روسیه‬ ‫ماجرای توصیه ایت اهلل یزدی‬ ‫درمورد هاشمی‬ ‫خبرنامه‬ ‫محمدنبیحبیبی‬ ‫عباس جعف��ری دولت ابادی‪ ،‬دادس��تان تهران گفت‪:‬‬ ‫«پرونده ش��کایت از مداحان تهرانی کماکان مفتوح است‬ ‫و شکایات دیگری درباره این افراد که مربوط به اظهارات‬ ‫انها در ماه مبارک رمضان اس��ت به دادستانی رسیده است‪،‬‬ ‫اما رس��یدگی ب��ه ای��ن پرونده ها در‬ ‫نوبت رسیدگی قرار گرفته است‪».‬‬ ‫وی همچنی��ن اف��زوده اس��ت‪:‬‬ ‫«محمدش��ریف ملک زاده هفته‬ ‫گذشته با قرار وثیقه ازاد‬ ‫ش��ده‪ ،‬اما رسیدگی‬ ‫ب��ه پرون��ده وی‬ ‫همچن��ان ادام��ه‬ ‫دارد‪ ».‬دادس��تان‬ ‫ته��ران ادامه داده‬ ‫اس��ت‪« :‬دو جاس��وس رژیم صهیونیس��تی روز شنبه ‪19‬‬ ‫شهریور امسال در دادگاه انقالب محاکمه شدند‪ .‬این افراد‬ ‫از سال ‪ 88‬دستگیر ش��ده بودند‪ .‬این افراد به اتهام محاربه‬ ‫محکوم ش��ده بودند اما بر اس��اس نقصی که دیوان عالی‬ ‫کشور از این پرونده گرفت مجددا پرونده در دادگاه انقالب‬ ‫رسیدگی شد که مقرر شده در مدت قانونی حکم برای این‬ ‫افراد صادر شود‪ ».‬وی افزود‪« :‬این افراد به نفع رژیم غاصب‬ ‫اسرائیل جاسوسی کرده بودند و از مناطق ممنوع و حساس‬ ‫نظامی فیل��م و عکس تهیه کرده بودن��د‪ ».‬دولت ابادی در‬ ‫بخش دیگری از سخنانش گفته است‪« :‬دو نفر از متهمان‬ ‫جریان خاص در هفته گذشته محاکمه شده و به اتهام خود‬ ‫اقرار کردند‪ .‬اما ادامه جلسه محاکمه به اینده موکول شد‪.‬‬ ‫این افراد پذیرفتند در حوزه مس��ائل مالی کارهای زیادی‬ ‫انجام داده اند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫دبیرکل حزب موتلفه اسالمی روایتی از مالقات های حزب متبوع خود با هاشمی رفسنجانی در جریان حوادث‬ ‫پس از انتخابات را بازگو کرده است‪ .‬دبیرکل موتلفه درباره مالقات با هاشمی رفسنجانی ‪ -‬به رغم برخی مواضع در‬ ‫حمایت از فتنه‪ -‬به مشورت خود با ایت اهلل یزدی اش��اره کرد و گفت‪« :‬بنده در مالقات با ایت اهلل یزدی عرض کردم که‬ ‫اقای هاشمی سه‪ ،‬چهار روز قبل از انتخابات‪ ،‬نامه ای به مقام معظم رهبری نوشتند که ما نه تنها هیچ قسمتی از این نامه‬ ‫را تایید نمی کنیم‪ ،‬بلکه کل ان را رد می کنیم‪ .‬شما به عنوان رئیس جامعه مدرسین مصاحبه ای کردید و علیه این‬ ‫نامه موضع گرفتید و ما موضع شما را تایید می کنیم‪ .‬سوال ما از شما (ایت اهلل یزدی) این است که ما در‬ ‫برابر همین اقای هاشمی با همین مش��خصاتی که چند روزه پیدا کرده‪ ،‬باید چگونه موضع گیری‬ ‫کنیم؟ گفتیم ما می توانیم به این دلیل و دالیل دیگر‪ ،‬ارتباطمان را کال با اقای هاشمی قطع کنیم و‬ ‫مطلقا هیچ ارتباطی با ایشان نداشته باشیم و تالش هم بکنیم که اقای هاشمی زودتر از خیمه‬ ‫انقالب بیرون برود و کمک کنیم که منتظری دوم داشته باشیم‪ .‬راه دوم این است که با انکه‬ ‫مواضع اقای هاش��می را در این موارد اصال قبول نداریم و نه تنها قبول نداریم که نسبت‬ ‫به انها اعتراض داریم‪ ،‬ارتباطمان را با اقای هاشمی قطع نکنیم با این نیت که شاید تاثیر‬ ‫داشته باشد‪.‬هیچ قطعیتی هم ندارد که تاثیر داشته باشد‪ .‬پرسیدیم شما چه فکر می کنید‪.‬‬ ‫گفتند مگر شما تردید دارید که دومی درست اس��ت؟ من هم نباید ارتباطم را با اقای‬ ‫هاشمی قطع کنم‪ ،‬حرف هایمان را می گویم و امیدواریم انشاءاهلل تاثیر داشته باشد‪g».‬‬ ‫دادستان تهران‬ ‫ازادی ملک زاده‬ ‫‪33‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫خسرو معتضد ‪ /‬مورخ‬ ‫خودم دارم چینی می شوم‬ ‫هزارگونه سخن در دهان و لب خاموش‬ ‫خسرو معتضد‬ ‫روزنامه نگار در این‬ ‫نوشتار با نگاهی به‬ ‫تاریخ نگار دور به‬ ‫ماجرای واردات از چین‬ ‫پرداخته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫من یک عرق ملی ‪ -‬ببخش��ید وطنی ‪ -‬دارم که کار‬ ‫دستم می دهد‪ .‬وقتی در ‪ 29‬اسفند ‪ 1329‬نفت ملی شد و‬ ‫مردم کاشی های سبز شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران‬ ‫را سر در ایستگاه های پمپ بنزین می شکستند و جای ان‬ ‫پرچم سه رنگ ایران و تابلوی پارچه ای (پالکارد) شرکت‬ ‫ملی نفت ایران را بر می افراشتند‪ ،‬من یک الف بچه وقتی با‬ ‫اتومبیل دولتی ارتش زیر پای پدرم عصر می رفتیم ایستگاه‬ ‫پمپ بنزین میدان بهارستان ذوق می کردم و مغزین (یعنی‬ ‫سوراخ های بینی ام) را باز کرده بودم که بوی نفت و بنزین‬ ‫ملی شده ایران را که دیگر مال خودمان شده بود استشمام‬ ‫کنم‪ .‬اس��تنباط بچگانه ام این بود که بنزین ایرانی رایحه‬ ‫دیگری دارد‪ ،‬مانند ادکلن کرب دوشین ایرانی است که‬ ‫شرکتعطرسازیداروگرمی ساختوقیمتش پنجتومان‬ ‫بود و یکی از معلم های ما به خودش می زد که اتاق درس‬ ‫بسیارخوشبومی شد‪.‬‬ ‫مثل گالب قمصر بود که حاج اقا سرابی‪ ،‬بقال محله‬ ‫به صورتش می مالید‪ ،‬مثل عطر اش��تها در کباب کوبیده‬ ‫بازارچه حضرت عبدالعظیم بود که وقت ظهر یا تنگ‬ ‫غروب هنگامی که برای زیارت هفت��ه ای یک بار به ان‬ ‫حرم مقدس می رفتیم انقدر ان رایحه دل انگیز بود که تا‬ ‫پدر و مادر را راضی نمی کردیم یک نان و کباب چرب و‬ ‫چیل به ما بخورانند‪ ،‬سفر زیارت را به انها تلخ می کردیم‬ ‫و باالخره نان س��نگک چرب و چیل و کباب کوبیده را‬ ‫می بلعیدیم‪ .‬وقتی در زمستان ‪ 1331‬شیالت ایران ملی‬ ‫شد و دولت مرحوم دکتر مصدق با کامیون های ارتشی‬ ‫سر هر محله و خیابان ماهی س��فید دانه ای یک تومان‬ ‫عرضه می کرد و من سه تومان دادم و سه ماهی سفید چاق‬ ‫و درشت گرفتم و به خانه بردم‪ .‬ان ماهی ایرانی شده در‬ ‫دهان و ذائقه ام طعم دیگری داشت‪ .‬به هرحال این تعصب‬ ‫یا غیرتمندی وجود بنده را چندین دهه است گداخته و‬ ‫ملتهب کرده‪ ،‬اما این روزها هرج��ا می روم صحبت از‬ ‫تولیدات چین است‪.‬‬ ‫از س��یر و بادام زمینی و سنگ قبر و مهر و تسبیح و‬ ‫سجاده و فرش و وسایل بهداشتی‪ ،‬شیراالت‪ ،‬ببخشید‬ ‫مستراح فرنگی‪ ،‬دستش��ویی‪ ،‬س��رامیک و رب گوجه‬ ‫فرنگی و اتومبیل های مدل مختلف‪ ،‬یخچال ‪ ،‬تلویزیون‪،‬‬ ‫وسایل اشپزخانه‪ ،‬انواع مبلمان‪ ،‬تختخواب‪ ،‬رختخواب‪،‬‬ ‫مالفه‪ ،‬پس��تو‪ ،‬هرچی اطرافم می بینم مهر چی��ن دارد‪.‬‬ ‫ای چین! عاش��قتم‪ ،‬چه کردی با ما‪ .‬حاج مخبر السلطنه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪34‬‬ ‫هدایت ک��ه در س��ال ‪ 1283‬ه‪.‬ش در معی��ت میرزاعلی‬ ‫نالسلطان‪،‬صدراعظمبرکنارشدهمظفرالدین‬ ‫اصغرخانامی ‬ ‫شاه از راه روسیه و چین و ژاپن و ایاالت متحده امریکا و‬ ‫دور زدن کره زمین و باالخره اروپا‪ ،‬اسیا و شمال افریقا‬ ‫(مصر) راهی سفر حج شد و در مراسم حج به مکه مکرمه‬ ‫رسید دریادداشت های خود می نویسد‪« :‬مردم چین در ان‬ ‫زمان به قدری نادان بودند که وقتی حاجی مخبرالسلطنه با‬ ‫دوربین فتوگرافی یک دانه عکس از یک نفر چینی گرفت‬ ‫گریان و ناالن به اتفاق مترجم و پلیس به مهمانخانه امد و‬ ‫التماس کرد شیشه فتوگرافی را دراورند و بشکنند و گفت‬ ‫که این عکس در دوربین بماند‪ ،‬من در جهان باقی خواهم‬ ‫ماند و روحم سرگردان خواهد شد‪ ».‬چین ادوار مختلف‬ ‫را گذراند‪ .‬از دوره ملکه تسوهی دولت فاسد کو مین یانگ‬ ‫و شکست چیان کاس چک از کمونیست ها و باالخره‬ ‫دوران پنجاه ساله کمونیسم و انقالب فرهنگی و سرانجام‬ ‫این چین خالق و ثروتمن��د و قدرتمندی که اقتصادش‬ ‫جهان را تسخیر کرده و صادراتش جهان را انباشته است‬ ‫و انواع کت و شلوار‪ ،‬انواع پارچه‪ ،‬پرده اتاق‪ ،‬لوازم ارایش‬ ‫زنانه و هرچی اطرافم می بینم چینی است‪ .‬هر اتومبیلی‬ ‫که ارزانتر قیمت گذارده می ش��ود می گویند تولید چین‬ ‫است‪ .‬دوچرخه و موتور سیکلت چینی بازار را پر کرده‬ ‫است‪ .‬وسایل تزئینی‪ ،‬عروسک‪( ،‬اخیرا می خواهند وارد‬ ‫قلمرو مقدسات شوند و قران چینی هم چاپ کنند و به‬ ‫ایرانبفرستند‪،‬البتهدلیلهمدارندکهپنجاه‪،‬شصتمیلیون‬ ‫مسلمان دارند‪ .‬می گویند ما برای انها قران چاپ می کنیم‪.‬‬ ‫حاال اگر به کشور شما صادر می ش��ود به ما چه مربوط‬ ‫است‪ ).‬مدتی است احساس می کنم چشمانم دارد مورب‬ ‫می شود‪ ،‬دنیا را کج و کوله می بینم‪ ،‬مدتی است احساس‬ ‫ی حرف زدن دوبلورهای‬ ‫می کنم صدایم دارد مثل چین�� ‬ ‫قدیم فارسی می شود‪.‬‬ ‫از شیر مرغ تا قرقره و سوزن نخ و کلیپس و خودکار‬ ‫و المپ برق و تمام اش��یای روی می��ز کارم همه چینی‬ ‫شده است‪ .‬احساس می کنم خودم دارم چینی می شوم‪.‬‬ ‫صفحه حوادث را که باز می کنم هفته ای نیست که یک‬ ‫کامیون بنجل و قالبی چینی حادثه افرینی نکند‪ .‬س��ابقا‬ ‫هووها دسیسه می کردند و کار دست هم می دادند‪ ،‬اخیرا‬ ‫کامیون هایهاوویچینیادممی کشند‪(.‬دنیایاخرالزمان‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬چند روز پیش در روزنامه خواندم دو زن‬ ‫هوو با هم ساختند و شوهر خودشان را اول چیز خور و‬ ‫مدهوشش کردند و بعد شوخی شوخی خفه اش کردند‬ ‫و چون جان سخت بود و به این زودی ها نمی مرد با چاقو‬ ‫پهلویش را سوراخ کردند‪ ،‬باز هم چون به این دنیا دل بسته‬ ‫بود سرش را بریدند و اینجا از کمک شخص ثالث ذکوری‬ ‫برخوردار شدند و جنازه را بردند داخل اتومبیل خود ان‬ ‫مادر مرده گذاشتند‪ ،‬به خارج شهر حمل کردند و در انجا‬ ‫با بنزین سوزاندند‪ .‬حاال که اگاهی کشف و دستگیرشان‬ ‫کرده‪ ،‬صورتشان را نشان نمی دهند‪ .‬ای خلق اهلل‪ ،‬چهره این‬ ‫خانم ها را نشان بدهید‪.‬‬ ‫کنار سفره نشسته ای هوس سیر ترشی یا ترشی پیاز‬ ‫می کنی‪ .‬فورا جلو دس��تت می گذارند‪ .‬بفرمایید این هم‬ ‫سیرترشیوپیازترشیکارچین‪،‬هوسربگوجهفرنگی‬ ‫می کنی‪ ،‬قوطی رب گوجه برای ابگوشت یا خورش قیمه‬ ‫تولید چین کنار دستت می گذارند‪ .‬چین تولید می کند‪ ،‬تو‬ ‫استراحت می کنی‪ .‬کارخانه های تولید رادیو و تلویزیون‬ ‫و یخچال فریزر و اجاق گاز کش��ورت تعطیل می شود‪.‬‬ ‫پارسالیکشببهباشگاهکارخانهتولیدرادیووتلویزیون‬ ‫ن کارخانه زمانی‬ ‫هلندی در جاده دماوند دعوت شدیم‪ .‬ای ‬ ‫چنانرونقوبروبیاییداشتکهمجلهالمانیاشپیگلیک‬ ‫صفحه مطلب با عکس درباره ان چاپ کرده بود‪.‬‬ ‫کارخانه سوت و کور و تعطیل و در حال مرگ بود‪.‬‬ ‫باشگاه کارکنانش را اجار ه دادند که عروس و دامادها انجا‬ ‫جشن عروس��ی بگیرند‪ .‬حبل المتین ‪ 111‬سال پیش را‬ ‫ورق می زدم‪ .‬یک روحانی به مردم ایران صال در داده بود‪:‬‬ ‫« روز قیامت اگر در محضر خداوند جل جالله و رسول‬ ‫اکرم(ص) حاضر شوی و کفنت را که بر ان نوشته بافت‬ ‫الیاهو ساسون منچستر نشان دهی‪ ،‬خالق جل جالله از‬ ‫تو نخواهد پرسید‪ :‬ای ایرانی بی حمیت! چرا با کفن کار‬ ‫انگلیس به دنیای ابدی امدی‪ ،‬حضرت نبوی (ص) از تو‬ ‫مواخذه نخواهد فرمود چرا کاغذسازی را نیاموختی که‬ ‫کاغذ قران را بدان می خوانی که کار روسان است و اجانب‬ ‫پطرز بورغ‪ .‬ای ایرانیان چه از ژاپ��ون و هند و امریکا کم‬ ‫دارید که ژاپون به ان عظمت رسید‪ ،‬هند امتعه انگلیس را‬ ‫نخرید و امریکا زیر بار ننگ خوردن نمک انگلیس نرفت‬ ‫و بار نمک را به دریا ریخت‪ ،‬ای ایرانی تو در چه حالی؟ »‬ ‫به راستی ما امروز در چه حالیم؟!‬ ‫به هر ترتیب چین در خدمت تولیدات ملی ماست‪.‬‬ ‫زمانی وسایل بهداش��تی و چینی االت ایرانی با ابهت و‬ ‫طنطنه خاص چش��م را خیره می کرد‪ .‬انسان خوشحال‬ ‫و سرفراز بود که چراغ تولیدات ایرانی روشن و فروزان‬ ‫است و هزاران کارگر ایرانی نان می خورند‪ .‬خوشبختانه‬ ‫این معضل بزرگ که باعث خستگی و فرسودگی جسم‬ ‫ما ایرانیان محترم می شد و اجازه نمی داد کارگران عزیز ما‬ ‫اوقات فراغت خود را در سواحل فرانسه و دوبی و سایر‬ ‫بنادر و جزایر خلیج فارس بگذارنند‪( .‬در اگهی ها اینطور‬ ‫می نویسند که حفظ ظاهر شده باشد‪ .‬موقع پرواز به انتالیا‬ ‫نیز هواپیمای ترکی در بیابانی مانند کویر در داخل ترکیه‬ ‫فرود می اید‪ .‬بیست دقیقه توقف می کند‪ ،‬غسل طهارت‬ ‫می کند‪ ،‬پاک می ش��ود و به س��وی بندر گناه الود انتالیا‬ ‫پرواز می کند که نگویند پرواز مس��تقیم به انتالیا دارند)‬ ‫برطرف شده‪ ،‬اری برطرف شد و ما می توانیم تا می توانیم‬ ‫استراحتکنیم‪.‬‬ ‫انشاءاهلل به زودی مانند رومیان باستان سالی‪ 250‬روز‬ ‫تعطیل خواهیم داشت و چشم تنگ چینیان تنگ تر باد که‬ ‫به جای ما جان خواهند کند و بی خوابی ها خواهند کشید‬ ‫و ما حتی توالت فرنگی خود را از ان کشور پهناور وارد‬ ‫خواهیم کرد‪g.‬‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫شاید طرح تدوین‬ ‫منشور اخالقی‬ ‫نویسندگان در ابتدا‬ ‫برای مدیرعامل خانه‬ ‫کتاب انقدر جدی نبود‬ ‫که واکنش نویسندگان‬ ‫را برانگیخت اما پس‬ ‫از طرح برخی انتقادها‬ ‫بررسی موضوع برای‬ ‫خود مجموعخ معاونت‬ ‫فرهنگی وزرات ارشاد‬ ‫هم جدی شد‬ ‫منشور صالحیت مدیران فرهنگی‬ ‫بحثی درباره طرح منشور اخالقی نویسندگان‬ ‫خبرنامه‬ ‫«هر کس هندسه (ریاضی) نمی داند وارد نشود»‪.‬‬ ‫معروف اس��ت که افالط��ون این جمله را بر س��ردر‬ ‫مکتبخانه فلس��فی خود نوش��ته بود‪ .‬هر نویس��نده و‬ ‫ش��اعری که این روزها می ش��نود ارگانی قرار است‬ ‫منشور اخالقی نویس��ندگان را تدوین کند‪ ،‬به یاد این‬ ‫جمله می افتد و باز این پرس��ش تک��راری را از خود‬ ‫می پرسد که «هر کس هندسه نمی داند» یعنی چه؟ چه‬ ‫کسی هندسه نمی داند و با چه شرایطی می توان گفت‬ ‫که کسی هندسه می داند؟ اهالی فلسفه با ان ذهن متکی‬ ‫بر نسبت و نسبیت اجزای هستی چطور این مساله را‬ ‫حل می کنند و چطور می شود که به چنین وضعیتی تن‬ ‫می دهند؟ به نظرم تنها دو پاسخ احتمالی را می توان در‬ ‫نظر گرفت؛ یکی اینکه افالطونیان خود در این رفتار به‬ ‫نوعی تناقض دچار شده اند‪ ،‬دیگر هم اینکه این نسبت‬ ‫داده ش��ده‪ ،‬نارواست و اساس��ا چنین چیزی صحت‬ ‫ندارد‪ .‬البته این احتمال را بیش��تر برای دوره افالطون‬ ‫می شود پذیرفت که تکنولوژی ارتباطات با زمان حال‬ ‫قابل مقایس��ه نبوده اس��ت‪ ،‬هرچند دو دوره اخیر هم‬ ‫مشابه این مس��ائل را مثال در انتساب غیرواقعی درج‬ ‫بیتی از سعدی بر سردر مقر سازمان ملل داشته ایم که‬ ‫هیچ سندی ان را تایید نمی کند‪ ،‬اما همچنان تکرار و به‬ ‫ان افتخار می شود‪ .‬با این حال بعید به نظر می رسد که‬ ‫انتساب موضوع تدوین منشور اخالقی نویسندگان را‬ ‫روایتی نادرست منسوب به یک مدیر فرهنگی حوزه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫در این مطلب به‬ ‫ماجرای طرح منشور‬ ‫اخالقی نویسندگان‬ ‫پرداخته است‬ ‫کتاب بدانیم‪ .‬پس تنها گزینه باقیمانده این اس��ت که‬ ‫مدیریت یادشده به نوعی در تصمیم گیری دچار اشتباه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫به راس��تی چه حرکتی اخالقی است و چه کسی‬ ‫را اخالق مند می توان قلمداد کرد؟ ت��ازه برای تعیین‬ ‫نویسنده و ش��اعر و هنرمند بودن هر فرد هم هرچند‬ ‫می توان ضوابطی داشت که مثال هر کسی فالن تعداد‬ ‫کتاب منتش��ر کرده‪ ،‬اثر خلق کرده یا از سوی شورای‬ ‫بهمان حائز ش��رایط رتبه درجه چند هنری شده پس‬ ‫می تواند از امکاناتی برخوردار شود‪ ،‬ولی باز چگونه‬ ‫می توان گفت چه کسی نویسنده است؟ ازسوی دیگر‬ ‫مگر خان��ه کتاب به عن��وان بازوی اجرای��ی معاونت‬ ‫فرهنگی وزارت ارشاد برای من ش��اعر و نویسنده تا‬ ‫به حال چه کار کرده که حاال بخواهد برای من نوعی‬ ‫تصمیم بگیرد که طبق حدود و خطوطی فرصت هایی‬ ‫را مشمولم سازد یا خیر؟! البته دوستان البه الی انتشار‬ ‫این وعده ش��ان ظاهرا اعالم کرده اند که یک هدف از‬ ‫تدوین این منشور‪ ،‬احقاق حقوق نویسندگان در زمینه‬ ‫حقوق مولفان اس��ت‪ .‬حال بگذریم که کشور ما جزو‬ ‫معدود کش��ورهای ملحق نشده به کنوانسیون جهانی‬ ‫کپی رایت است‪ ،‬دو پرسش اینجا ایجاد می شود؛ یکی‬ ‫اینکه چرا دوستان تالششان را برای جبران خالءهای‬ ‫قانونی و حداقل حرکتی در زمینه داش��تن یک قانون‬ ‫داخلی ب��رای این زمینه صرف نمی کنند؟ گذش��ته از‬ ‫این اگر قرار اس��ت چنین هدفی تامین ش��ود چرا نام‬ ‫ان را نگذاشته اند منش��ور اخالقی نشر یا چیزی شبیه‬ ‫این؟ راستی منشور اخالقی ناشران یا منشور اخالقی‬ ‫مدیران فرهنگی چه وقت و توسط چه کسی قرار است‬ ‫نوشته شود؟‬ ‫البته ش��اید کال ما این موضوع را جدی تر از ان‬ ‫چیزی که در ذه��ن طراحان بوده تلقی ک��رده و به ان‬ ‫پرداخته ایم‪ .‬برای نمونه‪ ،‬خود من به عنوان یک ادبیاتی‬ ‫و فعال رس��انه ای خیلی این موضوع را جدی نگرفته‬ ‫بودم تا روزنامه همش��هری خواس��ت که چیزی در‬ ‫این باره بنویسم و ان گاه وقتی بیشتر دقت کردم‪ ،‬دیدم‬ ‫بله این موض��وع می تواند خود خط��ری یا بر فرض‬ ‫نزدیک به محال‪ ،‬فرصتی برای جامعه فرهنگی ما باشد‪.‬‬ ‫در اظهار نظرهای چند روز گذش��ته دیده ام که برخی‬ ‫اهالی ادبیات گفته اند اینگونه تالش ها خوب اس��ت‪،‬‬ ‫به شرط انکه ضمانت اجرایی داشته باشد‪ .‬اما شخصا‬ ‫معتقدم هرانچه می تواند عام��ل تهدید کننده ای برای‬ ‫اهالی متین فرهنگ بوده و احیان��ا با تغییر مدیریت ها‬ ‫که معموال عمر طوالنی ندارند‪ ،‬دستاویزی برای اعمال‬ ‫برخی سختی ها قرار گیرد‪ ،‬غیر قابل پذیرش باید باشد‪.‬‬ ‫فراموش نکنیم که همین چند سال پیش مطبوعات ما‬ ‫با تاسی به قانونی توقیف می شدند که در دهه ‪ 30‬برای‬ ‫مقابله با اشرار تصویب شده بود‪.‬‬ ‫گذش��ته از اینه��ا‪ ،‬معم��وال چنین س��نگ های‬ ‫بزرگ و طرح های کلی بیش��تر در دو زمان ازسوی‬ ‫مدیریت ها مطرح می شوند؛ یکی زمانی که مدیری‬ ‫در حال منصوب ش��دن در جایگاهی است و هنوز‬ ‫شناخت کافی از ان منصب و مشتقات و ملزوماتش‬ ‫ندارد‪ .‬ظاهرا این احتم��ال در اینجا مصداق ندارد‪.‬‬ ‫دیگر موقع‪ ،‬زمانی اس��ت که نس��بت ب��ه عملکرد‬ ‫مدی��ری رضایت وج��ود ن��دارد که به ه��ر دلیلی‪،‬‬ ‫ازجمله نبود رضای��ت یا تغییر مدیران باالدس��تی‪،‬‬ ‫تصمیم بر تغییر در ان مدیریت است‪ .‬به هر کدام از‬ ‫این دلیل ها هم که توجه کنی��م‪ ،‬هیچ کدام از انها را‬ ‫دلیلی متقن و منطقی برای چنین تصمیمی نمی یابیم‪.‬‬ ‫با این اوص��اف معتقدم ضم��ن ارج نه��ادن به هر‬ ‫تالش��ی که با نیت ارتقای ش��رایط فرهنگی کشور‬ ‫می خواهد انجام شود‪ ،‬اگر قرار است منشور اخالقی‬ ‫نویسندگان بر سر راه نویس��ندگان و شاعران ما که‬ ‫به نسبت س��ایر وجوه حوزه فرهنگ از مظلومیت و‬ ‫تضییع حق بیشتری برخوردارند‪ ،‬مانعی اضافه کند‪،‬‬ ‫یعنی برخالف قانون اساس��ی جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران رفتار کند‪ ،‬گروه هایی از شاعران و نویسندگان‬ ‫نیز نس��بت به تدوین منش��ور صالحی��ت مدیران‬ ‫فرهنگی کش��ور اهتمام کنند و نتایج ان را به اطالع‬ ‫عموم برس��انند‪g.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بیداری اسالمی هرچقدر که اهمیت دارد اما حفظ و هدایت ان‬ ‫بسیار مهمتر است‪ .‬چراکه امریکایی ها و قدرت های غربی قصد‬ ‫دارند این حرکت های مردمی را به نفع خود مصادره کنند‬ ‫کاظم جاللی ‪ ،‬سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫حفظ انقالب مهمتر از ایجاد انقالب‬ ‫هشداری درباره تحوالت اخیر خاورمیانه‬ ‫خبرنامه‬ ‫کاظم جاللی سخنگوی‬ ‫کمیسیون امنیت‬ ‫ملی در این سطور از‬ ‫اهمیت هدایت و حفظ‬ ‫انقالب های اخیر نوشته‬ ‫است‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫مقام معظ��م رهبری چندی پی��ش به ملت های‬ ‫انقالبی خاورمیانه و شمال افریقا درباره مراقبت انها‬ ‫از خطر مصادره انقالب هایشان از سوی نظام سلطه‬ ‫هشدار دادند‪ .‬اهمیت این مس��اله انجاست که وقتی‬ ‫پیاده کردن سیاست های غلط از سوی حاکمان مستبد‬ ‫و دیکتاتور وابس��ته به امریکا و برخی کش��ورهای‬ ‫اروپایی زمینه ساز خیزش ها و قیام های رهایی بخش‬ ‫ملت های مس��لمان ش��د‪ ،‬م��وج بی��داری در منطقه‬ ‫طنین انداز شد و منافع غرب یکی پس از دیگری در‬ ‫معرض تهدید قرار گرفت‪.‬‬ ‫البت��ه غربی ه��ا از مدت ها قبل از ش��روع موج‬ ‫بی��داری اس�لامی از تونس پ��ی به سیاس��ت های‬ ‫غلط خ��ود در این رابط��ه بردن��د و درصدد اصالح‬ ‫اش��تباهات گذش��ته برامدند تا از حال��ت انزوا نزد‬ ‫افکار عمومی کش��ورهای اسالمی خارج و تبدیل به‬ ‫قهرمان نجات بخش انها شوند‪ .‬در همین راستا بحث‬ ‫خاورمیانه جدید را مطرح و مترصد بودند تا در منطقه‬ ‫خاورمیانه یک دموکراسی هدایت شده ایجاد کنند‪ ،‬اما‬ ‫واقعیت این اس��ت که انها جرات ریسک نداشتند تا‬ ‫بتوانند ضمن تغییر حکومت های دیکتاتوری‪ ،‬مجددا‬ ‫وابستگان خود را بر منطقه حاکم کنند به همین دلیل‬ ‫هی��چ گاه در اجرای این هدف خود موفق نش��دند و‬ ‫‪36‬‬ ‫نتوانس��تند خاورمیانه جدید مطابق با سیاس��ت های‬ ‫مدنظر تش��کیل دهند تا انکه خیزش های انقالبی در‬ ‫منطقه شکل گرفت و پس از ان استکبار جهانی ابتدا‬ ‫تالش کرد ب��رای جلوگیری از س��رنگونی حاکمان‬ ‫تحت امر خ��ود‪ ،‬گاردی اهنین در مقاب��ل انقالبیون‬ ‫ایجاد کند که نتیجه بخش نبود‪ .‬وقتی مقامات امریکا‬ ‫در پیاده سازی این سیاست توفیقی حاصل نکردند‪ ،‬در‬ ‫ایامی که حسنی مبارک هنوز در راس حکومت مصر‬ ‫بود به تکاپ��و افتادند تا با وعده برگ��زاری انتخابات‬ ‫پیش از موعد مانع از فروپاشی حکومت وی شوند‪،‬‬ ‫اما این حربه نیز به دلیل هوشیاری مردم کارساز نیفتاد‬ ‫تا س��یر قیام ها حکومت علی عب��داهلل صالح در یمن‬ ‫و ال خلیفه در بحرین را نیز دس��تخوش اعتراضات‬ ‫مردمی قرار دهد‪ .‬غرب در قبال خیزش مردم بحرین‬ ‫در ظاهر ژس��ت س��کوت گرفت‪ ،‬اما برای حذف و‬ ‫خنثی کردن انقالب در این کشور‪ ،‬به دولت سعودی‬ ‫و پلیس بحرین برای سرکوب مطالبات مردمی چراغ‬ ‫سبز نشان داد‪.‬‬ ‫بنابرای��ن با تفاس��یر یاد ش��ده می ت��وان گفت‬ ‫امریکا و غرب تنه��ا در تونس ام��کان تحرک موثر‬ ‫نداش��تند‪ ،‬چراکه حرکت انقالبی مردم ان کشور ان‬ ‫قدر به س��رعت پیش رفت که انها غافلگیر ش��دند‪.‬‬ ‫البته مس��تکبران جهان در انقالب لیب��ی هم به دنبال‬ ‫ان بودند که با پیاده کردن مدل��ی‪ ،‬مردم را از انقالب‬ ‫کردن پش��یمان کنند‪ ،‬اما موفق نشدند‪ .‬از این زمان به‬ ‫بعد مرحله دوم سیاست های ش��وم امریکا و برخی‬ ‫کش��ورهای اروپایی برای کنت��رل و هدایت خیزش‬ ‫ملت های مسلمان اغاز ش��د‪ .‬در این مرحله امریکا‬ ‫تالش دارد با موج س��واری حرکت مردم را به نوعی‬ ‫تحریف کرده ت��ا به نوع��ی اهداف اصل��ی انقالب‬ ‫منحرف شود‪ .‬سلطه طلبان بین المللی برای اجرای این‬ ‫بخش از سیاست های استکباری خود سعی می کنند‬ ‫انقالب ه��ا و حرکت های عظیم مردمی را به س��طح‬ ‫مطالبات محدود سیاس��ی و اقتص��ادی از حکومت‬ ‫حاکم تحریف و محدود کنند‪.‬‬ ‫هش��دار مقام معظم رهب��ری دقیق��ا متوجه این‬ ‫مساله اس��ت‪ ،‬چون مهم ترین مرحله‪ ،‬بعد از پیروزی‬ ‫بر طاغوت زمان‪ ،‬حفظ انقالب است‪ ،‬بر همین اساس‬ ‫مردم کش��ورهایی مثل مصر‪ ،‬لیبی و تون��س باید از‬ ‫انقالب شان مراقبت کنند تا از مسیر درست منحرف‬ ‫نشود‪.‬‬ ‫اس��تفاده از تجربیات انقالب اس�لامی ایران و‬ ‫مطالعه در سرنوش��ت ان یکی از بهترین راه ها برای‬ ‫کش��ورهای انقالبی اس��ت‪ ،‬چراکه امری��کا قبل از‬ ‫پیروزی انقالب اس�لامی تالش های زی��ادی برای‬ ‫جلوگیری از پیروزی ان انجام داد اما بعد از پیروزی‬ ‫انقالب هم با توطئه های فراوان��ی در صدد منحرف‬ ‫کردن انقالب برامد اما ب��ا وجود تدابیر حضرت امام‬ ‫خمینی (ره) که رهبری انقالب را برعهده داشتند‪ ،‬این‬ ‫هدف شوم نتیجه ای در برنداش��ت‪ .‬بنابراین یکی از‬ ‫مشکالت ملت های انقالبی منطقه خالء رهبری است‬ ‫که در این زمینه ملت ها باید با فهم مشترک و تقریب‬ ‫نظرات خود به نوعی خالء یاد شده را جبران کنند‪.‬‬ ‫هوش��یاری ملت ه��ای انقالب��ی از دیگ��ر‬ ‫ضروریات برای جلوگیری از انحراف انقالب ش��ان‬ ‫اس��ت که نفس هش��دار مقام معظم رهب��ری به ان‬ ‫مل��ت‪ ،‬تاکید بر هوش��یاری ملت هاس��ت‪ ،‬ب��ر این‬ ‫اس��اس ملت ها باید ب��ا مراقب��ت ج��دی و دائمی‬ ‫ نگذارن��د غربی ها با اعم��ال سیاس��ت های پیچیده‬ ‫زمین��ه و فرصت مص��ادره انقالب های اس�لامی را‬ ‫به دس��ت اوردند‪ .‬البته راه دیگر مصون نگه داشتن‬ ‫انقالب ه��ای اس�لامی از دس��ت اندازی بیگانگان‬ ‫پافش��اری مردم بر تحقق مطالبات شان است چراکه‬ ‫انها ب��ا ای��ن کار نباید اج��ازه دهند خواس��ت ها و‬ ‫مطالباتش��ان صرفا به مس��ائل اقتصادی و سیاس��ی‬ ‫محدود ش��ود‪g.‬‬ ‫فرزانه فخریان‬ ‫اغاز سال تحصیلی زندگی‬ ‫قشر عظیمی از جمعیت کشور‬ ‫را وارد فاز جدیدی خواهد‬ ‫کرد‪ .‬برخی تازه وارد دانشگاه‬ ‫خواهند شد و برخی دیگر‬ ‫به گرفتان مدرک تحصیلی‬ ‫نزدیک تر می شوند‬ ‫شاید اشتباه می کنیم‬ ‫ه��ر روز صبح همقدم می ش��دیم تا مدرس��ه‬ ‫و در راه‪ ،‬اول و اخر حر ف هایمان وصل می ش��د‬ ‫به دانش��گاه و قبولی و دانش��جو که بش��ویم‪ ،‬چه ‬ ‫می ش��ود‪ .‬اصال «اگر قب��ول نش��ویم» را در خیال‬ ‫هم نداش��تیم‪ .‬من می گفتم اگر من و تو دانشجوی‬ ‫بهترین دانش��گاه مملکت نش��ویم ـ که از ابتدایی‬ ‫تا همی��ن پیش دانش��گاهی در م��دارس نمونه نه‬ ‫فق��ط منطقه م��ان‪ ،‬ک��ه ته��ران درس خوانده ایم ـ‬ ‫پس چه کس��ی؟ از باتجربه ترین کادر اموزش��ی و‬ ‫بهترین امکانات و ش��رایط موجود در مدرسه های‬ ‫دولتی بهره برده بودیم و فکر می کردم پس حقمان‬ ‫اس��ت بی دغدغه‪ ،‬چش��م انتظار ان چند س��اعت‬ ‫سرنوشت ساز کنکور باشیم‪ .‬س��ا ل های دبیرستان‬ ‫را می ش��د در کنار درس‪ ،‬ناخنکی ه��م به کالس‬ ‫زبان و شنا زد‪ ،‬اما ان سال پیش دانشگاهی‪ ،‬ا ن قدر‬ ‫فشار کاذب درس غالب بود که حتی یادم نمی اید‬ ‫دوس��تم در جواب ان حر ف هایم چه می گفت! بد‬ ‫نمی گذش��ت‪ ،‬اما ه��ر روز بعد از مدرس��ه و حتی‬ ‫جمعه ها بالفاصل��ه راه��ی کالس امادگی کنکور‬ ‫بودیم تا کوله ب��ار دانش را برای رد ش��دن از این‬ ‫سنگالخ‪ ،‬سنگین تر کنیم! ان تابستان هم از ازمون‬ ‫تیرماه به اع�لام رتبه های مردادم��اه و نتایج نهایی‬ ‫ش��هریورماه رس��ید و ما هر دو در همان دانشگاه‬ ‫کذایی پذیرفته و فارغ التحصیل هم شدیم‪.‬‬ ‫ماه ب��ه ماه س��ال های بعد از ان تابس��تان‪ ،‬هر‬ ‫بار خب��ری از هر ازمون کوچ��ک و بزرگ مربوط‬ ‫به دانش��گا ه ها و مراکز ام��وزش عال��ی دولتی و‬ ‫غیردولتی به گوشم می خورد‪ ،‬به داوطلبان ان فکر‬ ‫می کنم؛ هم انرژی می گیرم که «خوش به حالش��ان»‬ ‫و هم تن��م می لرزد ک��ه «نکند اش��تباه کنند»‪ .‬دیگر‬ ‫حتی مقط��ع دکترا هم کنک��ور دارد و هر متقاضی‪،‬‬ ‫همزمان صدها رقیب‪ .‬می گویند دانشگا ه و ظرفیت ‬ ‫دانشگا ه و ش��انس ورود به دانش��گاه و‪ ...‬افزایش‬ ‫پیدا کرده و حاال انگار بیش��تر از همیش��ه انتخاب‬ ‫مسیر اینده اش��خاص را هر طور ش��ده وابسته به‬ ‫ورود به این فضای اموزشی کرده ایم‪ .‬پس خیلی ها‬ ‫شبانه روزش��ان در این هدف حل شده و با شنیدن‬ ‫هر صحبت و خبری در این باره‪ ،‬با خودم می گویم‬ ‫کاش زودتر خالص ش��وند‪.‬‬ ‫این روزها ک��ه فقط هفت��ه ای به اغاز س��ال‬ ‫تحصیل��ی جدی��د مانده اس��ت و ه��زاران نفر از‬ ‫ش��هرهای مختلف‪ ،‬جواز ورود به دانش��گا ه های‬ ‫مختل��ف در سراس��ر کش��ور را پی��دا کرد ه ان��د‪،‬‬ ‫خوشحالی شان دیدنی است‪ .‬با این حال درک حال‬ ‫انهایی هم که قبول نش��ده اند‪ ،‬دشوار به نظر می اید‬ ‫که بعد از چندین سالی که فقط دانشگاه و دانشگاه‬ ‫و دانشگاه به ذهن ش��ان بخیه شد ه است‪ ،‬حاال چه‬ ‫کنند‪ .‬همه از نتیجه ازمون می پرسند و پاسخ منفی‬ ‫دادن‪ ،‬ساده نیست؛ وقتی به تو نیاموخته اند از فردا‬ ‫اگر نخواهی به کنکور سراس��ری سال بعد یا حتی‬ ‫ورود ب��ه مراکز درج��ه چندم ام��وزش عالی فکر‬ ‫کنی‪ ،‬چه برنام��ه ای را می توان��ی در پیش بگیری‪.‬‬ ‫البته انها هم که س��ر کال س های درس می نش��ینند‬ ‫واقع��ا نمی دانند چ��ه می خواهند و قرار اس��ت با‬ ‫این علمی که می اندوزند به ق��ول معروف کجای‬ ‫دنیا را بگیرند! حتی ش��اگرد او ل ها هم می ش��وند‬ ‫مخز ن العل��وم و منبع الفنون که مش��خص نبوده و‬ ‫نیست که بعد از این چند س��ال جویندگی دانش‪،‬‬ ‫به مرتبه ای از «عامل به علم» بودن می رس��ند یا نه‪.‬‬ ‫همین اس��ت که بس��یاری همچنان بی هدف سراغ‬ ‫تحصیالت به اصطالح تکمیلی می روند و دوباره‪،‬‬ ‫خواندن و امتح��ان دادن و نمر ه گرفتن را در پیش‬ ‫می گیرند‪.‬‬ ‫با این وجود اغاز فصل رسمی سراسری تحصیل‬ ‫را بای��د به هم��ه س��ال اولی ها و س��ال باالیی های‬ ‫دانش��گاهی ش��ادباش گف��ت‪ .‬گ��ذر س��ا ل های‬ ‫دانش اموزی و ورود به زندگی دانش��جویی انقدر‬ ‫تنوع با خود می اورد که خیلی زود دلمشغولی های‬ ‫جدیدی را هم نشانت می دهد‪ .‬روزهایی در پیش‬ ‫هس��تند که همه برنامه های روزمر ه ات تحت تاثیر‬ ‫درس و دانش��گاه قرار می گیرد و وقتی از شغلت‬ ‫می پرس��ند‪ ،‬با ش��عف پاس��خ می دهی‪« :‬دانشجو!»‬ ‫اما جلوتر که می روی نارضایت��ی کمرنگی بر این‬ ‫حس افتخار س��ایه می اندازد که تا حدی رهاورد‬ ‫روزمرگی و بی هدفی اس��ت‪ .‬همینجاست که باید‬ ‫توقف کرد!‬ ‫هر روزی که احس��اس کردی رگه های انرژی‬ ‫روزهای اول دانش��جویی را نداری‪ ،‬باید بایستی‪.‬‬ ‫وقتی حت��ی تغیی��ری جز گذش��تن ما ه ه��ا برایت‬ ‫ملموس نیست‪ ،‬ش��اید الزم باشد خواسته هایت را‬ ‫مرور کنی‪ .‬ببینی همین مس��یر را ک��ه امد ه ای باید‬ ‫ادامه بدهی یا قب��ول کنی این راه تو نبوده اس��ت‪.‬‬ ‫البته می ش��ود تا اخرش ه��م رف��ت‪ .‬در امکانش‬ ‫شکی نیست‪ ،‬اما در فاید ه اش چرا‪ .‬در نهایت انچه‬ ‫دس��تت را می گیرد‪ ،‬س��هم دلخواه��ت از زندگی‬ ‫حرف��ه ای نخواه��د بود‪ ،‬چ��را که ب��دون تطابق با‬ ‫عالقه و استعداد س��راغش رفته ای و تناسبی برای‬ ‫ماندگاری ندارد‪.‬‬ ‫حکایت اغاز تحصیل بس��یاری از دانشجوها‬ ‫در رش��ته ای که نمی شناس��ند‪ ،‬مثل تشکیل زندگی‬ ‫مش��ترک بدون ش��ناخت و تناس��ب می ماند‪ .‬انها‬ ‫که می گویند دانش��جو به رش��ته اش به هر طریقی‬ ‫عالقه مند می شود‪ ،‬هما ن هایی هستند که می گویند‬ ‫زن و شوهر هم باالخره هر طور ش��ده با هم کنار‬ ‫می این��د‪ .‬فکر می کن��م نه از امار طالق رس��می و‬ ‫عاطفی اطالع��ی دارند و نه از تعداد دانش��جویان‬ ‫ریزش��ی‪ .‬اگاهی‪ ،‬عالق��ه و استعدادس��نجی برای‬ ‫خرید و ش��روع خواندن یک کت��اب هم ضروری‬ ‫اس��ت‪ ،‬چه برس��د به درس خواندن در دانشگاه‪.‬‬ ‫اسم و رسم رش��ته و دانشگاه هم بیش��تر از یکی‪،‬‬ ‫دو روز کس��ی را اغن��ا نمی کند؛ ریس��ک تالش و‬ ‫انتخاب دوباره ی��ا تصمیم دقی��ق و قاطعانه برای‬ ‫گذران��دن بهترین س��ا ل های جوان��ی در تحصیل‬ ‫یک رشته‪ ،‬فردا به حس��ر ت ها فرصتی نمی دهد تا‬ ‫همراه خاطرات گوارای لحظه های دانشجویی مان‬ ‫باشند‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اغاز سال تحصیلی از نگاهی دیگر‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫فرزانه فخریان‬ ‫روزنامه نگار به بهانه‬ ‫اغاز سال تحصیلی‬ ‫نگاهی متفاوت دارد‬ ‫به این مسئله‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست ‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪38‬‬ ‫مبنای یک نظریه‬ ‫پویایی و واقع گرایی نظام سیاسی‬ ‫درامدی بر نظریه «والیت مطلقه فقیه» به معنای انعطاف پذیری دستگاه والیت‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫‪1‬‬ ‫«انعطاف پذیری دستگاه والیت»؛ این واژه ای است که در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با اعضای مجلس خبرگان ارائه شد؛‬ ‫تعریفی که تبلیغات دش��منان انقالب را به طور کامل رد می کند ‪ .‬اینک جامعه سیاس��ی و علمی در انتظار براورده شدن خواسته‬ ‫معظم له در خصوص راه اندازی کرسی های بحث ازاد درباره فقه حکومتی است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫والیت فقیه با قید مطلقه‬ ‫موضوع والیت فقیه اگر چه امروز به عنوان یک اصل هویتی‬ ‫از اصول قانون اساسی جمهوری اسالمی پذیرفته شده و دارای‬ ‫ما به ازای عینی اس��ت‪ ،‬اما بس��یار اتفاق می افتد که وجوه نظری‬ ‫این اصل قانونی در میان مباحث مختلف سیاسی پیرامون نظام‪،‬‬ ‫مهجور واقع شده و کمتر به نظراید‪ .‬اش��اره رهبر معظم انقالب‬ ‫در جلسه خبرگان به موضوع و گالیه ایشان از مساله کرسی های‬ ‫نظریه پردازی در حوزه های علمیه می تواند ش��اهدی بر مدعای‬ ‫فوق باشد‪ .‬بنابراین اجماال الزم است روشن شود که والیت فقیه‬ ‫در فقه شیعه دارای پیشینه ای اس��ت که هنگامه صدور احکام و‬ ‫چارچوب های فقهی به مذهب جعف��ری باز می گردد و در طول‬ ‫سالیان دراز در دوران غیبت امام معصوم به صورت جزئی در میان‬ ‫فقهای شیعه رواج داشته اس��ت‪ .‬اما اصل نظریه به صورت کامل‬ ‫در مقام نظری وجود داش��ته و کتب کالمی و فقهی شیعه حاوی‬ ‫مباحث قابل توجهی در این خصوص است‪.‬‬ ‫مثال انچه ش��یخ مفید (متوف��ی به ‪ 413‬ه��ـ‪ .‬ق) در باب‬ ‫مس��ئولیت اجرای احکام اسالمی فرموده اس��ت که‪« :‬اجرای‬ ‫حدود و احکام انتظامی اس�لام را که وظیفه س��لطان اس�لام‬ ‫است در عصر حضور به دست امامان معصوم ـ علیهم السالم‬ ‫ـ و نایب��ان خاص ان��ان اجرا می گ��ردد و در عص��ر غیبت به‬ ‫فقهای ش��یعه واگذار کرده اند تا در صورت امکان مس��ئولیت‬ ‫اجرایی ان را عهده دار باش��ند‪ ».‬یا انچه عالمه حلی (متوفای‬ ‫س��ال‪598‬هـ‪.‬ق) می فرماید‪« :‬ش��یعه نیز موظف است به فقیه‬ ‫مراجعه کند و حقوق اموال خویش مانند خمس و زکات را به‬ ‫او تحویل دهد و حتی خود را برای اج��رای احکام حدود در‬ ‫اختیار وی بگذارد‪ .‬حالل نیست از حکم او عدول کند زیرا هر‬ ‫کس از حکم او عدول نماید در حقیقت از حکم خدا سرپیچی‬ ‫کرده و تحاکم نزد طاغوت برده است‪ ».‬و از این دست عبارات‬ ‫که پیرامون این موضوع زیاد یافت می ش��ود که از انها اینگونه‬ ‫برمی اید که عدم وجود والیت فقی��ه در عصر غیبت‪ ،‬پذیرش‬ ‫والیت طاغوت را برای گذران زندگی ناگزیر می کند که امری‬ ‫مذموم و حرام اس��ت‪.‬‬ ‫منظور از جزیی به حدود تصرفی است که فقها پیش از این در‬ ‫امور مسلمین می کرده اند و این امری پذیرفته شده است که فقهای‬ ‫گذشته پیش از حضرت امام خمینی که موفق به تشکیل حکومت‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫صبح فردای نشس��ت مجلس خبرگان‪ ،‬به سنت همیشگی‬ ‫این س��ال ها‪ ،‬صبح دیدار با مقام معظم رهبری اس��ت‪ .‬امسال نیز‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی به هم��راه دیگر اعض��ای مجلس خبرگان‬ ‫رهبری‪ ،‬حت��ی انهایی که به دلیل کس��الت موفق به ش��رکت در‬ ‫جلسات مجلس نشده بودند‪ ،‬فردای بعد از پایان نشست مالقاتی‬ ‫با رهبر معظم انقالب داشتند تا هم گزارشی از جلسات مجلس‬ ‫ارائه دهند و هم رهنمودهای رهبری را در خصوص مسائل جاری‬ ‫هلل خامنه ای در این دیدار نکاتی را پیرامون‬ ‫بشنوند‪ .‬حضرت ایت ا ‬ ‫موضوع والیت فقیه و جایگاه ان در فقه اسالم و همچنین ساختار‬ ‫سیاسی مبتنی به اسالم‪ ،‬بیان فرمودند که از جهات مختلفی قابل‬ ‫بازبینی و بررسی خواهد بود‪ .‬در واقع می توان بیانات ایشان را در‬ ‫حوزه نظریه پردازی حکومت‪ ،‬انگونه ای که مورد توجه فقه شیعه‬ ‫به عنوان یکی از غنی ترین منابع نظری پیرامون مس��ائل سیاسی‬ ‫است و بر اساس پیشینه نظریه سیاسی اسالم‪ ،‬مورد بحث قرار داد‪.‬‬ ‫ایشان با اشاره به اقدام تاریخی و بی سابقه امام خمینی(ره)‬ ‫در تش��کیل نظام سیاسی مبتنی بر فقه اس�لامی‪ ،‬به تبیین چالش‬ ‫ظاهری میان «حفظ هویت و اصول نظام» با «تحقق نیافتن برخی‬ ‫اهداف مادی و معنوی» پرداختند و ضمن تشریح معنای صحیح‬ ‫والیت مطلقه فقیه و تاکید بر لزوم تصحیح و تکمیل مستمر مسیر‬ ‫حرکت نظام‪ ،‬قید مطلقه را با عنوان انعطاف پذیری دستگاه والیت‬ ‫تفسیر کردند و با اشاره به سابقه بسیار دیرین فقه سیاسی در فقه‬ ‫شیعه خاطر نشان کردند‪« :‬با وجود این س��ابقه عمیق و ریشه دار‪،‬‬ ‫«نظام سازی بر اساس فقه اسالمی» تا قبل از امام راحل عظیم الشان‬ ‫سابقه نداشته و ان بزرگوار‪ ،‬اولین کس��ی است که در مقام نظر و‬ ‫عمل‪ ،‬یک نظام سیاسی را بر مبنای مردمساالری دینی و والیت فقیه‪،‬‬ ‫مطرح و ایجاد کرد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای پس از بی��ان اهمیت بی بدیل و‬ ‫تاریخ ساز اقدام امام خمینی(ره) در نظام سازی سیاسی افزودند‪:‬‬ ‫«تحقق اهداف کالن مادی و معنوی ای��ن نظام‪ ،‬به طور طبیعی به‬ ‫زمان طوالنی نیاز دارد و به همین علت‪ ،‬در کوتاه مدت و میان مدت‬ ‫ممکن است این تصور در ذهن برخی پیش اید که حفظ و پایبندی‬ ‫به اصول و مبانی نظام‪ ،‬مانع از دسترسی به پیشرفت و محقق شدن‬ ‫اهداف شده است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬در ادامه همین بحث‪ ،‬موضوع‬ ‫والیت مطلقه فقیه را ناظر به بحث نظام سازی و اصالح حرکت نظام‬ ‫ی از مفهوم اطالق که ابتدا در قانون‬ ‫دانستند و افزودند‪« :‬بعد مهم ‬ ‫اساس��ی نبود و امام به والیت فقیه منضم و اضافه کردند به همین‬ ‫مساله باز می گردد‪ ».‬ایشان همچنین افزودند‪« :‬والیت مطلقه فقیه‬ ‫یعنی انعطاف پذیری دستگاه والیت‪ .‬و معنای این مساله این است‬ ‫که مجموعه دستگاه های تصمیم ساز و تصمیم گیر که رهبری در‬ ‫راس انها قرار دارد به طور دائم با انتخاب انچه درست تر و کامل تر‬ ‫اس��ت‪ ،‬خود را به طور مدام متحول کنند و با تکمیل نظام سازی‪،‬‬ ‫کش��ور را به پیش ببرند‪ » .‬ایش��ان همچنین به تناقض ذاتی فهم‬ ‫دشمنان از والیت فقیه اش��اره کردند و فرمودند‪« :‬انها می گویند‬ ‫والیت فقیه یعنی کشور بر اساس میل فقیه عادل حرکت کند در‬ ‫حالیکه فقیهی که عادل است نمی تواند به میل خود عمل کند‪».‬‬ ‫‪39‬‬ ‫شدند‪ ،‬تصرفاتی در امور مسلمین داشته اند که از والیت‬ ‫در وجوهات شرعیه گرفته تا مسند قضاوت تجربه ای‬ ‫طوالنی دارد و اینکه این تصرف��ات محدود به اموری‬ ‫بوده و فقها از مداخله در ام��ور دیگر امتناع کرده اند‪ ،‬از‬ ‫محل عدم امکان قابل تفسیر است‪.‬‬ ‫یعنی اگر والیت فقیه ان چیزی است که در فقه و‬ ‫کالم شیعه بحث شده اس��ت‪ ،‬اختیار شرعی برای فقها‬ ‫ی امور اجتماعی مردم تصرف‬ ‫وجود داش��ته تا در تمام ‬ ‫کنند و اگر این نبوده از حیث شرایطی بوده است که به‬ ‫مسلمین تحمیل شده اس��ت و قید مطلقه هم که مورد‬ ‫تاکید امام خمینی بوده و به فرمایش ایش��ان به عبارت‬ ‫والیت فقیه در قانون اساسی اضافه شده‪ ،‬از این جهت‬ ‫است‪ ،‬که این والیت فقیه را که دارای حکومت است‪ ،‬با‬ ‫انچه پیش از این در عمل دیده شده‪ ،‬تمییز دهد‪ .‬بنابراین‬ ‫به نظر می رسد قید مطلقه در اینجا‪ ،‬مبین نظریه ای است‬ ‫که اکمل ان به حسب شرایط اجتماعی و سیاسی‪ ،‬مهجور‬ ‫مانده و حال این قید را برای احیای عملی خود می پذیرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مطلقه ضمانت شمولیت زمانی و مکانی اسالم‬ ‫فقهای اس�لامی و خاصه ش��یعه بر ای��ن نظرند‬ ‫که اح��کام اس�لامی‪ ،‬همانگون��ه که هن��گام حیات‬ ‫حضرترسول (ص)ودرحجازدارایوجاهتووجوب‬ ‫برای مسلمین بوده اند‪ ،‬این وضعیت در همه زمان ها و‬ ‫مکان ها برای این احکام وجود دارد و بر مسلمین واجب‬ ‫است که از دستورات اسالم پیروی کنند و هیچ گاه میان‬ ‫احکام اجتماعی و فردی اسالم به واسطه وجوه اجتماعی‬ ‫احکام عبادی و روح حاکم بر منابع اسالمی‪ ،‬برای این‬ ‫شمولیت زمانی و مکانی‪ ،‬تفاوتی مطرح نشده است‪.‬‬ ‫به این معنا که تا انجا که ش��رایط اجتماعی اجازه‬ ‫دهد و مفسده ای در ان نباشد‪ ،‬مسلمین موظف به اجرای‬ ‫حدود اسالمی هس��تند‪ .‬در اینجاست که فقهای شیعه‬ ‫معتقدند فقه شیعه به واسطه بهره مندی از امکان اجتهاد‪،‬‬ ‫دارای ویژگی پویایی است و این پویایی است که امکان‬ ‫تحقق انچه از احکام اسالمی انتظار می رود را در واقعیت‬ ‫فراهم می کند‪ .‬فقه پویا به رویکردی گفته می شود که به‬ ‫مقتضیات و شرایط جدید زمانی و مکانی متوجه است‬ ‫و می تواند با دانش های جدید بشر و تحوالت ناگزیر‬ ‫اجتماعی همراه ش��ود‪ .‬این وضعیت باعث می شود که‬ ‫اسالم هیچ گاه از پاسخگویی به مسائل باز نماند و بتواند‬ ‫بی وقفه حوائج انسان را تشخیص داده و برطرف نماید‬ ‫که وجود احکام ثانویه و این امکان برای فقهای شیعه در‬ ‫تعطیل کردن برخی دستورات دینی یا وضع دستورات‬ ‫جدید از الزامات همین امر است‪.‬‬ ‫بنابراین فقه ش��یعه به فقها اج��ازه می دهد تا در‬ ‫دس��تورات و احکام الهی مبتنی به مجموعه قواعدی‬ ‫تصرف کنند و حتی احکامی که برای انها نص صریح‬ ‫وجود دارد‪ ،‬تعطیل نمایند و البته ای��ن قواعد پیرامون‬ ‫چگونگی تصرف مطرح اس��ت‪ .‬به این معنا که تصرف‬ ‫در احکام الهی ب��ه فراخور ش��رایط و در چارچوب و‬ ‫سازو کاری مش��خص صورت می گیرد‪ .‬اما حکمی از‬ ‫ ‬ ‫احکام الهی خارج از حیطه این تصرف وجود ندارد که اگر‬ ‫اینگونه بود ش��مولیت زمانی و مکانی اسالم به واسطه‬ ‫شرایط متحول بشر‪ ،‬می توانست اقال از حیث نظری با‬ ‫مشکل مواجه شود‪.‬‬ ‫بنابراین تصرف فقیه در فقه شیعی تصرفی مطلقه‬ ‫است‪ .‬این تصرف مثال اگر غیر عادالنه باشد قابل قبول‬ ‫نیس��ت و اصال فقیه غیر عادل امکان تصرف ندارد‪ .‬اما‬ ‫اینکه او به خاطر ش��رایطی ک��ه دارد‪ ،‬امکان تصرف در‬ ‫تمامی امور فقهی را دارد و تصرف او مطلقه است‪ ،‬امری‬ ‫معلوم است و این تصرف مطلقه که در غیاب معصوم به‬ ‫فقها داده شده‪ ،‬ضامن پویایی و انعطاف پذیری فقهی و‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪40‬‬ ‫تامین منافع‬ ‫شهروندان‬ ‫متعاقب ان شمولیت زمانی و مکانی اسالم است‪.‬‬ ‫مطلقه‪ ،‬قید ناگزیر حکومت اسالمی‬ ‫منطبق بر انچه در کتب فقهی شیعه از ابتدا تا کنون‬ ‫وجود داشته و بر اساس منطق حاکم بر اسالم به عنوان‬ ‫دین اخر الزمان‪ ،‬فقیه جامع الشرایط بر اساس اسالم و به‬ ‫واسطه وجوب حکومت برای جامعه انسانی و غیبت‬ ‫صاحب حکم و همچنین حرمت حکومت غیر او‪ ،‬به‬ ‫نیابت از او‪ ،‬هم حق تصرف مطلقه در فقه به عنوان بستر‬ ‫قاعده س��از عملکرد خود را دارد و هم از حق تصرف‬ ‫مطلقه امور مسلمین مبتنی بر دستورات اسالم بهره مند‬ ‫اس��ت و غیر از این برای حکومت اسالمی غیر معقول‬ ‫است؛ چراکه حکومت اساسا نمی تواند مقید به چیزی‬ ‫باش��د‪ .‬به این ترتیب که حکومت بر اس��اس کار ویژه‬ ‫بس��یطی که در جامعه دارد ناگزیر از داشتن اختیار در‬ ‫ی امور اجتماعی است‪ .‬بنابراین در همه حکومت ها‬ ‫تمام ‬ ‫که در ادبیات امروز علوم سیاسی دولت گفته می شود‪،‬‬ ‫تقید در امور جامعه نیست‪ ،‬بلکه تقید به قواعدی است‬ ‫که حکومت بر مبنای ان عمل می کند که در دموکراسی‬ ‫این قواعد را اکثریت به لحاظ مواردی وضع می کنند و‬ ‫حکومت مبتنی به ان قواعد مطلقه است و هیچ وجهی از‬ ‫وجوه اجتماعی نمی تواند برای حکومت ممنوع الورود‬ ‫باشد‪ .‬مگر قواعد موضوعه مشروعیت ورود حکومت را‬ ‫به موضوعی خاص رد کند که البته همان قواعد می تواند‬ ‫ان را به حکومت بازگرداند‪.‬‬ ‫حکومت اسالمی حکومتی مبتنی به اسالم است و‬ ‫از هیچ قاعده دیگری پیروی نمی کند‪ .‬تقیداتی مانند رای‬ ‫اکثریت یا هر چیز دیگر اگر محلی از اعراب داشته باشند‪،‬‬ ‫از محل اختیاری است که فقه اسالمی برای تنظیم قواعد‬ ‫به انها داده است و این از اختیارات فقیه جامع الشرایط‬ ‫اس��ت که امکان تصرف در فقه را دارد‪ .‬حال حکومت‬ ‫اس�لامی برای انکه بتواند وجود بیرونی داش��ته باشد‪،‬‬ ‫از ان رو که این وجود بیرون��ی ناگزیر از انطباق احکام‬ ‫اسالمی با شرایط روز است‪ ،‬باید به فقیه جامع الشرایط‬ ‫ن ترتیب حکومت اسالمی‬ ‫امکان تصرف بدهد و به ای ‬ ‫دارای ساختاری اس��ت که هم در قواعد و قوانین خود‬ ‫و هم در میزان مداخله در ام��ور مختلف اجتماعی‪ ،‬در‬ ‫راستای بهبود اداره جامعه‪ ،‬به سمت کمال مطلوب‪ ،‬فاقد‬ ‫محدودیت خواهد بود و این یعنی حکومت اس�لامی‬ ‫در راستای تحقق اهداف متعالیه خود‪ ،‬چه در مقام نظر‬ ‫و چه در مقام عمل‪ ،‬هیچ گاه با بن بست مواجه نخواهد‬ ‫ش��د و این همان انعطاف والیت مطلقه فقیه اس��ت که‬ ‫اجازه بروز مشکل در وجود و اداره حکومت را نمی دهد‪.‬‬ ‫والیت فقیه به معنای اصلی‪ ،‬تقید به اسالم است و مقید‬ ‫به ش��رایط‪ ،‬مطلقا می تواند در راس��تای اجرای اسالم‬ ‫تصرف کند که چه بسا بدون ان تحقق عینی اسالم مقدور‬ ‫نخواهد ب��ود و این تحقق عینی مگر با انعطاف ناش��ی‬ ‫از قید اطالق به والیت فقی��ه در نبود امام غایب‪ ،‬مقدور‬ ‫نیست‪ .‬بنابراین انگونه که گفته شده «والیت مطلقه فقیه‬ ‫یعنی انعطاف پذیری دستگاه والیت»‪ ،‬یعنی واقع گرایی‬ ‫حکومت اسالمی در راستای تداوم اجرای حدود اسالم‬ ‫و اختیار حکومت مبتنی به قوانین اس�لام‪ ،‬برای امکان‬ ‫وقوع جامعه اسالمی‪ .‬همچنین والیت مطلقه فقیه در این‬ ‫مقام ضامن تداوم حکومت مشروع است‪ .‬یعنی به واسطه‬ ‫تصرفات مشروعی که دارد انطباق زمانی و مکانی را بدون‬ ‫اختالط به طاغوت فراهم می کند‪ .‬والیت فقیه از ان حیث‬ ‫که به فقیه عادل با جامع شرایط داده شده‪ ،‬انعطافی را برای‬ ‫دستگاه حکومت فراهم می کند که در چارچوب اصول‬ ‫اسالمی اعمال می شود و با کنار گذاشتن احکام اسالمی و‬ ‫پذیرش غیر اسالم‪ ،‬به هر دلیل متفاوت است و این همان‬ ‫اختالف کوتاه امدن با انعطاف مشروع است‪g.‬‬ ‫کارویژه های والیت مطلقه فقیه‬ ‫در نظام های سیاسی‬ ‫نجف لکزایی‪ ،‬رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی‬ ‫‪2‬‬ ‫برای تبیین اندیشه سیاس��ی نظام اسالم در حوزه‬ ‫والیت فقیه به ش��کلی ک��ه در ان‪ ،‬تطبیق ب��ا نظام‏های‬ ‫سیاس��ی ‪ -‬فکری مهم دیگر امروز دنیا هم باشد‪ ،‬به نظر‬ ‫می‏رسد بحث را در دو محور و با بهره‏گیری از چارچوب‬ ‫سیستمی درحوزهنظامسیاسیمی‏توانیمانجامدهیم‪:‬‬ ‫یک‪ :‬بخش ساختاری‬ ‫دو‪ :‬بخش کارکردی‬ ‫یک بخش ساختاری‪:‬‬ ‫به لحاظ تبیین س��اختار نظام سیاس��ی مبتنی بر‬ ‫والیت فقیه باید چهار محور مورد توجه قرار گیرد‪:‬‬ ‫‪ – 1‬مباحث مربوط به اصل ضرورت تاسیس نظام‬ ‫سیاسی مبتنی بر والیت فقیه‬ ‫‪ -2‬مباحث مرتبط با مرزهای نظام سیاسی مبتنی‬ ‫بر نظریه والیت فقیه‬ ‫‪ -3‬مباح��ث در خصوص عناصر کلی��دی نظام‬ ‫سیاسی مبتنی بر نظریه والیت فقیه‬ ‫‪ -4‬شبکه قدرت در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه‬ ‫والیت فقیه‬ ‫در بعد اول اینکه اساسا چرا باید نظام سیاسی مبتنی‬ ‫بر رهبری دینی تش��کیل ش��ود‪ ،‬تبیین های مختلفی از‬ ‫سوی متفکران مخصوصا از سوی حضرت امام صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬شاید مهم ترین وجهی که برای ضرورت‬ ‫تبیین نظام سیاس��ی مبتنی بر والیت فقی��ه مورد توجه‬ ‫قرار گرفته‪ ،‬این اس��ت که صرف داشتن یک مجموعه‬ ‫حقوقی و قانونی برای به سعادت رساندن انسان کفایت‬ ‫نمی کند‪ .‬عالوه بر قانون الهی باید مجری الهی هم داشته‬ ‫باشیم‪ .‬این هم به نوع دین شناسی حضرت امام که یک‬ ‫دین شناسی سیستمی و جامع اس��ت و نه دین شناسی‬ ‫جزیی و بخش��ی‪ ،‬باز می گردد‪ .‬در دین شناسی جزئی و‬ ‫بخشی که بسیاری از اسالم شناسان ما بر اساس ان مشی‬ ‫می کنند گفته می شود که هر اندازه به قانون اسالم عمل‬ ‫کنید‪ ،‬همان قدر سعادتمند می ش��وید‪ ،‬در حالی که در‬ ‫تبیین دین شناسی اما م ما باید به اسالم به مثابه یک سیستم‬ ‫با توجه به همه ابعادش عمل کنیم‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم برای فهم بهتر مطل��ب مثال بزنیم‪،‬‬ ‫این است که داشتن هواپیما برای سفر هوایی به تنهایی‬ ‫کفایت نمی کند‪ .‬اگر هواپیما‪ ،‬فرودگاه و بنزین داش��ته‬ ‫باشیم‪ ،‬اما خلبان نداشته باش��یم‪ ،‬این بی فایده است‪ .‬در‬ ‫بحث دین هم همین طور است‪ .‬اگر ما بگوییم قران و‬ ‫قوانین داریم‪ ،‬اما بگوییم رهبر نداریم‪ ،‬این ما را به اهداف‬ ‫اسالم نمی رساند‪ .‬همان طور که امام خمینی (ره) فرموده‬ ‫است‪ ،‬عقب ماندگی جوامع اس�لامی‪ ،‬ربطی به اسالم‬ ‫ندارد‪ .‬نباید شما بگویید اگر اسالم باعث توسعه‪ ،‬ترقی‬ ‫و تکامل می ش��ود‪ ،‬پس چرا جهان اس�لام عقب مانده‬ ‫است‪ .‬جوابش این است که جهان اسالم اصال عامل به‬ ‫اسالم نیست‪ .‬این وقتی عامل است که به اسالم به مثابه‬ ‫نجف لک زایی‬ ‫معتقد است‪ :‬نظام‬ ‫سیاسی‪ -‬اسالمی‬ ‫در حریم خصوصی‬ ‫شهروندان وارد‬ ‫نمی شود و از حریم‬ ‫خصوصی انها و‬ ‫امنیت شان‬ ‫حمایت می کند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫یک مکتب جامع نگاه کرده و به ان عمل کند‪ .‬در کشور‬ ‫ما از زمانی که این نگاه امام‪ ،‬غالب و رایج ش��ده است‪،‬‬ ‫ش��اهد تحوالت فکری و نظری و همچنین تحوالت‬ ‫عینی و عملی هس��تیم که نتیجه اش تاسیس حکومت‬ ‫اسالمی و بیرون رفتن استعمار و به دست امدن استقالل‬ ‫سیاسی بوده است‪ .‬همچنین هویت اسالمی رو به احیا‬ ‫و بهبودی رفت‪ ،‬خود باوری و اتحاد به نفس مسلمانان‬ ‫افزایش یافت‪ .‬یک روز امریکا دس��تورات خود را به‬ ‫وس��یله حکومت های منطقه به ص��ورت نیابتی انجام‬ ‫می داد‪ ،‬اما امروز اگر خودش هم بیاید موفق نیس��ت و‬ ‫مجبور به لشکرکشی به منطقه شده است‪ .‬بنابراین این‬ ‫یک وجه تبیین از منظری است که فعال ما در مقام بحث‬ ‫ان هستیم‪ .‬اساسا سیاست اسالمی به منزله بخشی از نگاه‬ ‫جامع ما به اسالم مورد توجه است و اگر ما بخواهیم به‬ ‫اسالم عمل کنیم بخش��ی از این هم به حوزه سیاست‬ ‫و تش��کیل حکومت مربوط می ش��ود‪ ،‬اما یک بخش‬ ‫تبیینی دوم هم دارد و ان اینکه اگر حکومت اس�لامی‬ ‫نباشد بس��یاری از کارهایی که اسالم دستور داده است‬ ‫که ما انها را انجام دهیم‪ ،‬زمین می مان��د‪ .‬این کارهایی‬ ‫است که حکومت های غیر اس�لامی و سکوالر انجام‬ ‫نمی دهند مثل اینکه حکومت باید برای تقرب به خدا‬ ‫زمینه س��ازی کند و حکومت باید زمینه های رس��یدن‬ ‫به کمال توس��ط ش��هروندان را فراهم کند و حکومت‬ ‫باید زمینه مومنانه زیستن را فراهم کند و حکومت باید‬ ‫زمینه ای را فراهم کند که زندگی مومنانه به صرفه شود‪ .‬بر‬ ‫این اساس و براساس رویکردهای دیگر که االن درصدد‬ ‫تبیین انها نیستیم‪ ،‬تاسیس دولت اسالمی مبتنی بر رهبری‬ ‫اس�لامی در عصر حضور و غیبت تبیین می شود و در‬ ‫عصر غیبت گفته می شود امام غایب است و نه امامت‪.‬‬ ‫امامت استمرار دارد‪ ،‬رهبری دینی اس��تمرار دارد و از‬ ‫طریق کسی که بیش��ترین قرابت را به امام دارد به منزله‬ ‫نایب امام ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫بحث دوم مربوط به عناصر کلیدی نظام اسالمی و‬ ‫نظام سیاسی مبتنی بر والیت فقیه است‪ .‬بر اساس دیدگاه‬ ‫حضرت امام و مقام معظم رهبری‪ ،‬تنها عنصر کلیدی‬ ‫و ثابت‪ ،‬عنصر رهبری است‪ .‬در این نظام‪ ،‬بقیه عناصر‬ ‫اقتضایی است که در نظام سیاس��ی نبوی‪ ،‬خود پیامبر‬ ‫عنصر کلیدی می شود‪ .‬در نظام سیاسی امامت‪ ،‬خود امام‪،‬‬ ‫عنصر کلیدی است‪ .‬در نظام سیاسی مبتنی بر والیت فقیه‬ ‫نیز ولی فقیه‪ ،‬عنصر کلیدی است‪ .‬منظور از عنصر کلیدی‬ ‫این است که در صورت حضور این عنصر‪ ،‬نظام می شود‬ ‫دینی‪ ،‬اگر این عنصر کنار گذاشته شود‪ ،‬مشروعیت خود‬ ‫را از دست می دهد‪ .‬در نتیجه نمی شود ان را حذف کرد‪.‬‬ ‫عناصر دیگر اقتضایی است‪ .‬اینکه رئیس جمهور‬ ‫یا نخس��ت وزیر یا هر دو را داشته باش��یم و چه تعداد‬ ‫وزارتخان��ه‪ ،‬چند وزیر و چند پارلمان داش��ته باش��یم‬ ‫و اینها تخصصی باش��ند یا یک مجلس بیش��تر نباشد‪،‬‬ ‫اساسا سیستم اداره مملکت فدرالی باشد‪ ،‬یا استانی و‪...‬‬ ‫اینها عناصر اقتضایی است‪ .‬ما اینجا از تجارب بشر در‬ ‫حوزه های علوم سیاس��ی و مدیریت و دیگر دانش ها‬ ‫استفاده می کنیم و به شکلی که بتواند کارایی و کارامدی‬ ‫بیشتری داشته باشد‪ ،‬ساختار اداری و مدیریت کشور را‬ ‫تنظیم می کنیم‪.‬‬ ‫از این رو ایرادی که برخی اف��راد گرفته اند‪ ،‬وارد‬ ‫نیس��ت‪ .‬از نظر انان اگر نظام سیاسی‪ ،‬دینی شود‪ ،‬چون‬ ‫دین از اصول ثابتی سخن می گوید‪ ،‬نمی تواند با تغییرات‬ ‫س��اختاری و اقتضائات زمانه هماهنگ شود‪ .‬این ایراد‬ ‫اساسا منتفی است‪ .‬الاقل در دیدگاه جمهوری اسالمی‬ ‫از والیت فقیه این اش��کال منتفی است‪ ،‬چرا که عناصر‬ ‫اقتضایی در اینجا لحاظ شده است‪.‬‬ ‫بحث دیگر در حوزه ساختار نظام سیاسی مبتنی‬ ‫بر نظریه والیت فقیه‪ ،‬بحث مرزهای نظام سیاسی است‪.‬‬ ‫مس��اله ای که اینجا وجود دارد‪ ،‬این است که در اسالم‬ ‫مرزها اعتقادی است‪ ،‬در حالی که ما امروز با مرزهای‬ ‫ملی و جغرافیای��ی روبه رو هس��تیم‪ .‬در نظام مبتنی بر‬ ‫والیت فقیه‪ ،‬این مس��اله چگونه پاس��خ داده می شود؟‬ ‫پاسخ بر اساس دیدگاه امام (ره) این است که مرزها‬ ‫همچنان اعتقادی اس��ت‪ .‬یعنی جمهوری اسالمی‬ ‫بر اساس مبانی و اعتقادات خود از تمام داراالسالم‬ ‫و امت اس�لامی حفاظت می کند‪ ،‬بر این اساس از‬ ‫ملت فلسطین حفاظت و حمایت می شود‪ .‬از امت‬ ‫اسالمی همواره حمایت شده است‪.‬‬ ‫اما مس��اله دیگری که به منزله مس��اله ثانوی‬ ‫مطرح اس��ت‪ ،‬این اس��ت که مرزهای ملی فعال به‬ ‫ما تحمیل شده است و ما مقدورات خاصی داریم‬ ‫و بر اس��اس این مقدورات عمل می کنی��م‪ .‬اما از‬ ‫مرزهای اعتقادی و امت اسالمی تا جایی که بتوانیم‬ ‫و مقدورات ما اجازه دهد حمایت می کنیم‪.‬‬ ‫از این رو‪ ،‬حضرت امام تعبیری در وصیت نامه‬ ‫خود دارند که از کشورهای جهان اسالم می خواهند‬ ‫به سمت تاسیس اتحاد جماهیر اسالمی متشکل از‬ ‫جمهوری های اسالمی مستقل و ازاد بروند‪ .‬مشابه‬ ‫ان در مورد کشورهای اروپایی در حال اتفاق افتادن‬ ‫اس��ت‪ .‬به مرور اینها واحد پول مش��ترک‪ ،‬پارلمان‬ ‫مشترکوسیاستخارجیمشترکرابه دستاوردند‪.‬‬ ‫هر قدر بیداری امت اس�لامی بیشتر شود مرزهای‬ ‫اعتقادی فعال تر می شود‪ .‬چیزی نیست که یک طرفه‬ ‫بش��ود عمل کرد‪ .‬دیدگاه امام این بود که حکم اول‬ ‫مرزهای اعتقادی اس��ت‪ ،‬ولی حکم ثانوی‪ ،‬ما را در‬ ‫مرزهای ملی گرفتار کرده است‪ .‬باید سعی کنیم بین‬ ‫مقدورات خود و امکانات خود جمع بندی کنیم‪.‬‬ ‫در شبکه قدرت شاید دو محور مهم دیگر نیز‬ ‫باش��د‪ :‬یکی بحث حضور زنان در شبکه قدرت و‬ ‫دیگری بحث حضور اقلیت های دینی در ش��بکه‬ ‫قدرت‪ .‬البته م��وارد دیگر هم هس��ت‪ .‬مثل بحث‬ ‫حضور اهل س��نت یا حضور ص��رف روحانیون‬ ‫در ش��بکه ق��درت‪ .‬در ای��ن خصوص به ش��کل‬ ‫مختصر مطالبی را عرض می کنم‪ .‬از دیدگاه امام و‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای و طبق اص��ول نظام‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫جمهوری اسالمی اوال ورود به شبکه قدرت هیچ‬ ‫اختصاص و انحصاری ب��ه روحانیت ندارد‪ ،‬بلکه‬ ‫اموری که می شود توسط غیر روحانی انجام شود ‬ ‫ترجیح با غیر روحانی صالح اس��ت‪ .‬ام��ا برخی از‬ ‫مناصب اس��ت که بحث روحانی و صنف نیست‬ ‫بلکه بحث اگاهی به موازین اس�لامی است‪ .‬مثال‬ ‫اینکه می‏گوییم شش نفر از اعضای شورای نگهبان‬ ‫باید فقیه باشند‪ ،‬اینجا بحث روحانی و غیر روحانی‬ ‫نیست بحث تخصص و فقیه بودن مطرح است‪ .‬اما‬ ‫عموم مناصب شبکه قدرت قید اینگونه ای ندارد که‬ ‫حتما باید روحانی باشد‪.‬‬ ‫حضورزناندرعرصهقدرتامرپذیرفته شده ای‬ ‫است‪ .‬حضور اقلیت های غیر مسلمان در مناصب‬ ‫مبانی شبکه قدرت مثل مجلس پذیرفته شده است‪.‬‬ ‫نسبت به اهل س��نت هم که اساسا مالحظه اقلیت‬ ‫درباره انها نبوده و از اول اینگونه پذیرفته شده که‬ ‫در مناصب قدرت می توانند حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫غیر از منصب رهبری و ریاس��ت جمهوری که در‬ ‫قانون اساسی مورد تایید حضرت امام و مقام معظم‬ ‫رهبری قرارگرفته که البته به رای عموم هم گذاشته‬ ‫شده است‪ .‬اینها مباحثی است که در حوزه ساختار‬ ‫قرار می گیرد‪.‬‬ ‫اما بخش دوم که مربوط به حوزه کارویژه ها‬ ‫است در انجا هم چهار بحث مطرح می شود‪ .‬بحث‬ ‫اول مربوط می شود به مرکز تصمیم گیری‪ .‬در مورد‬ ‫بخش اول‪ ،‬به لحاظ تطبیق مباحث نظام سیاس��ی‬ ‫مربوط به نظام والیت فقیه با دیگر نظام های سیاسی‬ ‫در این چهار بحث که عرض شد در مورد بحث اول‬ ‫در نظام های سکوالریستی اساسا بحث سعادت و‬ ‫هدایت انس��انی و کمال انسان و قرب الی اهلل اصال‬ ‫مطرح نیست‪ .‬حتی در نظام های لیبرال دموکراسی‬ ‫عکس اینها تاکید می شود و در برخی کشورها تاکید‬ ‫می شود بر رفتارهای غیر دینی مثل بحث حجاب‪.‬‬ ‫در تفکر غربی مرزهای ملی مورد تاکید است‪،‬‬ ‫هر چند خودشان به سوی اتحاد حرکت می کنند با‬ ‫اهداف خاص خود که تمرکز قدرتشان یکی از انان‬ ‫است‪ .‬در بعد عناصر بر اقتضایی بودن همه عناصر‬ ‫تاکید دارند و عنصر ثابتی را نمی پذیرند‪.‬‬ ‫در بعد شبکه قدرت متاسفانه اکثر این نظ ام ها‬ ‫حضور کسانی که به لحاظ دینی و فکری مغایر انها‬ ‫باش��ند را در قدرت نمی پذیرن��د‪ .‬به رغم اینکه در‬ ‫بسیاری از کشورهای غربی مثل انگلیس و فرانسه‬ ‫جمعیت مسلمان زیاد هستند‪ ،‬اما اینها حضور قانونی‬ ‫و رسمی در شبکه قدرت ندارند‪ .‬در بحث زنان هم‬ ‫همین طور است وبه رغم تاکیدشان برحضور زنان‬ ‫در شبکه قدرت مناصب زنان بسیار اندک است و‬ ‫در مناصب کلیدی و موثر نیستند‪.‬‬ ‫اما بحث عمده ما در انجا بحث اسالم است‪.‬‬ ‫در ایران به رغم اینکه مسیحیان و کلیمیان و یهودیان‬ ‫بسیار اندک هس��تند‪ ،‬اما در قانون اساسی به شکل‬ ‫تعریف شده ای برایشان جایگاهی در شبکه قدرت‬ ‫تعریف شده و حضور رسمی و قانونی دارند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫بخش کارکردی‪ ،‬مرکز تصمیم گیری‬ ‫اولین بحث در حوزه کارویژه ها‪ ،‬بحث مرکز‬ ‫تصمیم گیری است‪ .‬در مرکز تصمیم‏گیری مهم‏ترین‬ ‫مطلب نقش م��ردم در تصمیم‏گیری ها و در تحقق‬ ‫نظام سیاسی و در مش��روعیت نظام است‪ .‬در واقع‬ ‫پرسش اصلی این است که مشروعیت نظام مبتنی بر‬ ‫والیت فقیه چطور تامین می شود‪ .‬در علوم سیاسی‬ ‫رایج معموال وقتی می خواهند از مرکز تصمیم گیری‬ ‫‪42‬‬ ‫صحبت کنند‪ ،‬تقس��یم دوگانه ای می کنند و می گویند‬ ‫نظام های سیاس��ی یا مردمی اس��ت یا غیرمردمی‪ .‬اگر‬ ‫مردمی است می ش��ود دموکراتیک و مردمساالر و اگر‬ ‫غیرمردمی است می شود استبدادی و دیکتاتوری‪.‬‬ ‫این نوع تقسیم در مورد نظام مبتنی بر والیت فقیه‬ ‫پاسخگو نیست‪ .‬ما در نظام سیاسی مبتنی بر والیت فقیه از‬ ‫تقسیم دیگری استفاده می کنیم که عالوه بر مردم‪ ،‬عنصر‬ ‫الهی و خداوند را وارد صحنه می کنیم‪ .‬یعنی تقسیم مان با‬ ‫توجه به دو عنصر صورت می گیرد‪ :‬خدا و مردم و از این‬ ‫جهت می گوییم نظام های سیاسی سه دسته می شوند‪ :‬یا‬ ‫نسبت به خدا و مردم‪ ،‬هر دو بی توجهند که اینها می شوند‬ ‫مانند نظام های دیکتاتوری و اس��تبدادی و فاشیستی‪،‬‬ ‫یا نظام هایی هس��تند که مقید به رضایت اکثریت مردم‬ ‫ش��رکت کننده در انتخابات هستند‪ .‬این نظام ها یا اصال‬ ‫کاری به رضایت خدا ندارند یا مقیدند به اینکه در جهت‬ ‫خالف رضای خدا عمل کنند‪ ،‬مثل مس��اله حجاب و‬ ‫مخالفت با ان در این کش��ورها‪ .‬اینها ظاهرا مردمساالر‬ ‫هستند البته اینها از جهتی نس��بت به مردمساالر بودن‬ ‫هم نقص دارند‪ .‬سوال اینجاست که اگر اکثریت مردم‬ ‫درخواست مذهبی داشته باشند چه؟‬ ‫دسته سوم‪ ،‬نظام‏هایی هس��تند که هم به رضایت‬ ‫مردم و مشارکت انان توجه دارند‪ ،‬هم به رضایت خدا‪.‬‬ ‫البته در این دسته‪ ،‬این دو رضایت در عرض هم نیست‪،‬‬ ‫بلکه در طول هم هس��تند یعنی اصالت با قوانین خدا‬ ‫و رضایت خداس��ت و مردم هم در حکومت اگر فعال‬ ‫هستند و مش��ارکت می کنند در انتخابات به خاطر این‬ ‫اس��ت که خداوند تش��ریع کرده و گفته است که نظام‬ ‫سیاسی باید با خواست مردم شکل بگیرد‪ .‬بر این اساس‬ ‫می گوییم مشروعیت در حکومت اسالمی‪ ،‬الهی است‪،‬‬ ‫یعنی حکومت شرعیت خود را از ناحیه شرع می گیرد‪،‬‬ ‫اما بسط ید و مقبولیت خود را از جانب مردم می گیرد‪.‬‬ ‫بنابراین مش��ارکت مردم در نظام سیاسی یک مشارکت‬ ‫جدی است‪ ،‬اما مشروعیت منشا الهی دارد‪ .‬به خاطر اینکه‬ ‫اساسا منبع تولید مشروعیت‪ ،‬شرع است و خارج از اراده‬ ‫شارع تولید نمی شود‪ .‬و به همین خاطر گفته می شود که‬ ‫باید رهبری دینی در راس نظام باشد‪.‬‬ ‫مطلب دوم در بح��ث کار ویژه ها مربوط به بحث‬ ‫قلمرو دخالت دولت اس��ت‪ ،‬اینکه ایا نظام سیاس��ی‬ ‫مبتنی بر والیت فقیه قلمرو خاصی برای اقدامات خود‬ ‫دارد یا نه؟ پاسخ این است که بله‪ ،‬نظام سیاسی اسالمی‬ ‫در حریم خصوصی شهروندان وارد نمی شود و از حریم‬ ‫خصوصی انها و امنیت شان حمایت می کند و خودش‬ ‫هم وارد حریم خصوصی انها نمی شود و قلمرو دخالت‬ ‫دولت حوزه عمومی است و در محدوده ای که به عموم‬ ‫مردم مربوط اس��ت‪ ،‬حکومت قانونگ��ذاری و اجرا و‬ ‫مشروعیت در حکومت اسالمی‪،‬‬ ‫الهی است‪ ،‬یعنی حکومت‬ ‫شرعیت خود را از ناحیه شرع‬ ‫می گیرد‪ ،‬اما بسط ید و مقبولیت‬ ‫خود را از جانب مردم می گیرد‪.‬‬ ‫بنابراین مشارکت مردم در‬ ‫نظام سیاسی یک مشارکت‬ ‫جدی است‪ ،‬اما مشروعیت‬ ‫منشا الهی دارد‪ .‬به خاطر اینکه‬ ‫اساسا منبع تولید مشروعیت‪،‬‬ ‫شرع است و خارج از اراده‬ ‫شارع تولید نمی شود‪ .‬و به‬ ‫همین خاطر گفته می شود که‬ ‫باید رهبری دینی در راس‬ ‫نظام باشد‬ ‫نظارت می کند‪.‬‬ ‫اینجا ممکن اس��ت که این بحث مطرح شود‬ ‫که عنوان مطلقه در والیت مطلق��ه یعنی چه؟ این‬ ‫در اثار پژوهشی به طور مفصل جواب داده شده و‬ ‫خالصه اش این است که اطالق مربوط به ورود به‬ ‫حریم خصوصی نیست بلکه اطالق مربوط می شود‬ ‫به جاهایی که حکومت اس�لامی اجازه دارد برای‬ ‫تحقق مصالح مردم فراتر از اح��کام اولیه و ثانویه‬ ‫بر اساس مصلحت دست به وضع احکام حکومتی‬ ‫بزن��د و مقرراتی وضع کند‪ .‬پس خ��ود اطالق هم‬ ‫به خاطر تامین مصالح مردم است‪ .‬البته ممکن است‬ ‫تزاحمی پیش بیای��د بین دو حکم ش��رعی یا بین‬ ‫یک حکم شرعی و مصالح عمومی شهروندان که‬ ‫حضرت امام در کتاب البیع فرموده اند که در حوزه‬ ‫مصالح‪ ،‬اینها در اختیار حکومت اسالمی است که‬ ‫منافع شهروندان را بر اساس ضوابط تامین کند‪.‬‬ ‫جریان قدرت در نظام‬ ‫در بحث جریان قدرت سه دیدگاه در عرصه‬ ‫اندیشه سیاسی مطرح است‪:‬‬ ‫‪ .1‬دیدگاهی ک��ه جریان ق��درت را از باال به‬ ‫پایین ترس��یم می کند و معتقد اس��ت ک��ه منافع و‬ ‫حقوق مال حاکمان است و وظایف و تکالیف مال‬ ‫مردم‪ .‬این نوع حکومت استبدادی و دیکتاتوری و‬ ‫پادشاهی است‪.‬‬ ‫‪ .2‬مدل دوم برعکس اس��ت و می گوید همه‬ ‫تکالیف در بخش حکومت بوده و همه حقوق برای‬ ‫مردم است‪ .‬این مدل واقعیت خارجی ندارد و صرفا‬ ‫یک فرض است‪ ،‬چرا که وقتی کسی در راس قرار‬ ‫می گیرد حقوقی و قدرتی به انها واگذار می شود‪.‬‬ ‫بعضی ه��م خواس��ته اند بگوین��د حکومت های‬ ‫مردم ساالر این جوری است که معتقدند حقوق از‬ ‫سوی مردم برای حاکمان تعریف می شود‪.‬‬ ‫اما مدل س��وم‪ ،‬این اس��ت که جریان قدرت‬ ‫دو طرفه باش��د‪ .‬حق و تکلیف دو طرفه باشد‪ .‬هر‬ ‫دو حقوق و تکالیف داش��ته باشند که این حقوق و‬ ‫تکالیف تابع نظامی است که خارج از اراده انان است‬ ‫و وحی ان را تعریف کرده است که در نظام سیاسی‬ ‫اسالم و مبتنی بر والیت فقیه بر اساس دیدگاه امام و‬ ‫مقام معظم رهبری اینگونه است و حقوق و تکالیف‬ ‫متقابل است‪.‬‬ ‫اخرین مورد مربوط ب��ه بحث بازخورد یا به‬ ‫عبارت دیگر حق انتقاد‪ ،‬اعتراض و حقوقی است‬ ‫که مردم در عرصه پاس��خگویی نس��بت به دولت‬ ‫دارند‪ .‬این هم جزو مباحث مفروغ عنه اس��ت که‬ ‫بر اس��اس اموزه هایی مثل امر به معروف و نهی از‬ ‫منکر‪ ،‬تمام مس��لمانان وظیفه دارند به عنوان یک‬ ‫واجب شرعی امر به معروف و نهی از منکر کنند‪.‬‬ ‫اما در نظام اس�لامی تابع قوانینی اس��ت و عموم‬ ‫ش��هروندان حق اعتراض و انتقاد و بازخواس��ت‬ ‫دارند تا مرز زد و خورد‪ .‬و این حق محدود به رفتار‬ ‫مسالمت امیز است و اگر از مسالمت خارج شود‬ ‫تکلیف با عامه مردم نیست‪ ،‬بلکه تکلیف با حاکمان‬ ‫شرعی است که ضوابط خاص خود را دارد‪ .‬چون‬ ‫بحث فقهی اش این است که هر کس در حکومت‬ ‫شرعی دست به اسلحه ببرد‪ ،‬معنایش این است که‬ ‫دیگر نظام موجود را شرعی نمی داند و گناهکار به‬ ‫حساب می اید‪ .‬اما اگر حکومت غیر شرعی باشد‬ ‫وجه دیگری پیدا می کند‪ ،‬مثل قیام امام علیه ش��اه‬ ‫که چون حکومت غیر شرعی بود شریعت از امام‬ ‫حمایت می کند‪g .‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با رئیس فراکسیون روحانیون مجلس‬ ‫یک الگوی موفق‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫مق��ام معظ��م رهب��ری در جم��ع نماین��دگان‬ ‫مجلس خب��رگان درباره خصوصی��ات و نقش‬ ‫والیت مطلقه فقیه در امر حکومت داری نکاتی را‬ ‫مطرح نمودند‪ .‬بر این اس��اس بفرمایید این مدل‬ ‫حکومتی از کجا مطرح شد و چه جایگاهی در فقه‬ ‫سیاسیشیعهدارد؟‬ ‫‪l‬نظریه والیت فقیه از متن فرهنگ شیعی اقتباس و‬ ‫گرفته شد‪ ،‬چون روایاتی درباره والیت فقها به خصوص‬ ‫در عصر غیبت امام زمان(عج) وجود دارد‪ ،‬البته از نظر متن‬ ‫روایاتومتوناسالمیوالیتفقهامنهایمقاماتمعنوی‬ ‫استکهخاصامامانمعصومبوداماباقیشرایطبرایانها‬ ‫ثابت و برقرار است‪ .‬از طرفی در بین علمای اسالم قبل از‬ ‫انکه حضرت امام خمینی(ره) نظریه والیت فقیه را مطرح‬ ‫کنند‪،‬مرحومشیخانصاریومرحومنراقیدراینرابطهنظر‬ ‫دادند‪ ،‬منتها چون حکومت همیشه دست سلطه گران بود‬ ‫انهامیدانیبراینموداننیافتنداماامامامدوباشجاعتاین‬ ‫عنصرفرهنگی‪-‬سیاسیامتاسالمی‪-‬شیعیرازندهکرد‬ ‫و والیت فقیه شکل گرفت و با والیت فقیه بسیاری کارها‬ ‫و تحوالت انجام شد‪ .‬دوام و قوام قانون اساسی جمهوری‬ ‫اسالمی بر این اساس اس��ت‪ .‬بنابراین تاریخ ان مربوط به‬ ‫امروز و دیروز نیست بلکه با ابتکار و شجاعت امام(ره) این‬ ‫نظریهمطرحشدوایشاندرحوزهمستدلجوانببحثرا‬ ‫مطرح کردند و در عرصه سیاسی هم عمل شد و تا امروز‬ ‫هم پابرجاست و پابرجا خواهد ماند‪ .‬قانون اساسی ما نیز‬ ‫براساسهمینفرهنگنوشتهشد‪.‬‬ ‫نظام سیاس��ی مبتن��ی بروالیت مطلقه فقیه به چه‬ ‫معناست؟‬ ‫‪l‬ام��ام(ره) فرمودند ولی فقیه می تواند براس��اس‬ ‫مصلحتحتییکیازفروعدینراتعطیلکند‪.‬مثالبعداز‬ ‫حملهسعودی هابهحجاجایرانی‪،‬اعزامحجاجبرایانجام‬ ‫حجواجببرایچندسالدردههشصتمتوقفشد‪.‬البته‬ ‫اینبهمعنایاننیستکهحاللوحرامخداکمیازیادشود‪.‬‬ ‫والیت مطلقه فقیه به ان معناست که در همه امور و قوانین‬ ‫براساس شرایط و طبق احکام شریعت اسالم انجام برخی‬ ‫مسائلرابهتعویقبیندازدیاانهاراتسریعنماید‪.‬‬ ‫یعنی دست والیت فقیه در صدور احکام ثانویه و‬ ‫حکومتیبازاست؟‬ ‫‪l‬بله‪،‬دراحکامثانویه‪،‬ایشانبستهبهشرایطمی تواند‬ ‫جلویانجامامریرابنابهمصلحتمسلمینونظاماسالمی‬ ‫بگیردیاانراتسریعکند‪.‬درثانیبعضیموضوعاتمربوط‬ ‫به زمان حال اس��ت یعنی جزو مباحث جدید محسوب‬ ‫می ش��ود‪ .‬در این رابطه نیز ولی فقیه می تواند ورود کند‪.‬‬ ‫زمان حیات امام خمینی(ره) بحث بازی شطرنج پیش امد‬ ‫و ایشان با توجه به تحوالتی که در امر استفاده ان رخ داد و‬ ‫دیگرشطرنجالتقماربازینیستوبرایکارهایورزشی‬ ‫وتقویتذهنکاراییداردباشجاعتاعالمکردندکهبازی‬ ‫ان حرام نیست‪ .‬همانطور که گفته شد ولی فقیه واجبات‬ ‫ش��رعی یا بحث های مربوط به حالل و ح��رام قطعی را‬ ‫کموزیادنمی کند‪،‬بلکهراجعبهموضوعات‪،‬مسائلروزمره‬ ‫و اتفاقات جاری کشور براس��اس انکه ان مباحث را به‬ ‫مصلحتمسلمانانیانظاماسالمیمی داندیاخیر‪،‬می تواند‬ ‫حکم دهد‪ .‬البتهبه شرطی که با ضروریات اسالمی منافاتی‬ ‫نداشتهباشد‪.‬‬ ‫حکومت والیت فقیه چه مزایایی نسبت به سایر‬ ‫نظام هایجهانیمخصوصادرغربدارد؟‬ ‫‪l‬حکوم��ت والیت فقیه منبعث از ش��رع مقدس‬ ‫سیاست‬ ‫‪3‬‬ ‫محمدتقی رهبر‪ ،‬رئیس فراکسیون روحانیون مجلس و امام جمعه موقت اصفهان است‪ .‬او نظریه والیت فقیه را‬ ‫برگرفته از متن فرهنگ شیعی می داند و تفاوت های حکومت والیت فقیه با دموکراسی غربی را تبیین می کند‪ .‬با او‬ ‫درخصوصوالیتفقیهوفقهحکومتیبهگفت وگونشستیم‪.‬‬ ‫است اما نظام های برخاس��ته از دموکراسی فقط به تایید‬ ‫مردم می رسند‪ .‬به عبارت دیگر از انجاکه ریشه حکومت‬ ‫والیت فقیهدردینمبیناسالماستفراترازسایرمدل های‬ ‫حکومتیاستچراکهدرانهایکفردبه واسطهرایاکثریت‬ ‫در راس ان قرار می گیرد ضم��ن انکه ولی فقیه رای مردم‬ ‫را به طور غیر مستقیم کسب می کند چون بیش از ‪ 80‬نفر‬ ‫خبره منتخبان مردم هستند که در مجلس خبرگان رهبری‬ ‫گرد هم می ایند و یک مرجع جامع الش��رایط را به عنوان‬ ‫ولی فقیه برمی گزینند‪ .‬با تفاسیر یاد ش��ده مردم به واسطه‬ ‫منتخبانخودرایبهانتخابولی فقیهدادندبنابراینمی توان‬ ‫گفت این جایگاه از پش��توانه رای ملت برخوردار است‪.‬‬ ‫یعنی نظام والیی در عین حال که جنبه معنوی و الهی ان‬ ‫محفوظ است جنبه مردمی و مردمساالری را نیز به همراه‬ ‫خود دارد‪ .‬این ویژگی تنها مخصوص به مدل حکومت‬ ‫والیت مطلقه فقیهاست‪.‬‬ ‫امتی��از برگزی��دن والیت فقیه از س��وی خبرگان‬ ‫چیست؟‬ ‫‪l‬وقتی ولی فقیه براساس نظر مجتهدین و عقول‬ ‫علما انتخاب می ش��ود‪ ،‬اقتدار و نفوذ کالمش نیز بیشتر‬ ‫می شود چون شایسته ترین و اصلح ترین فرد در جایگاه‬ ‫والیت مطلقه فقیه قرار می گیرد‪ ،‬ضمن انکه همانطور که‬ ‫گفته شد از پشتوانه عمومی نیز برخوردار است‪ .‬اگر مردم‬ ‫درصحنه نباشندامیرالمومنیننیزباانعظمتخانه نشین‬ ‫می شود ولی وقتی هستند و به افراد خبره رای می دهند و‬ ‫خبرگان‪ ،‬ولی فقیه را انتخاب می کنند‪ ،‬مقام والیت از اقتدار‬ ‫کامل برخوردار می شود و بنابراین در هیچ کجای دنیا نظیر‬ ‫اینمدلحکومتیقابلمشاهدهنیست‪.‬‬ ‫نظام های غرب��ی در قی��اس با م��دل حکومتی‬ ‫والیت فقیهچهنقایصیدارند؟‬ ‫‪l‬در انجا برخی کشورها سلطنتی هستند و برخی‬ ‫دیگر بر پایه لیبرال دموکراسی اداره می شوند‪ .‬هر دوی اینها‬ ‫سیاست منهای دین را دنبال می کنند‪ ،‬اینکه یک فرد برای‬ ‫خود تبلیغ کند و با زور نظام س��رمایه داری و قدرت رای‬ ‫اکثریترابرایادارهکشوربه دستاورداصالقابلقیاسبا‬ ‫مدل حکومتی والیت فقیه نیست چون در ان نظام ها دیگر‬ ‫حاکمان به جنبه های معنوی‪ ،‬دینی و الهی کاری ندارند در‬ ‫حالیکهسیاستدرنظامجمهوریاسالمیبادینخداپیوند‬ ‫خورده است‪.‬‬ ‫ثباتدرجایگاه والیت مطلقه فقیهباتوجهبهاینکه‬ ‫ارکان حاکمیت در نظام جمهوری اسالمی تغییر‬ ‫می کند‪ ،‬چقدر در پیش��رفت و توسعه کشور اثر‬ ‫دارد؟‬ ‫‪l‬جایگاهولی فقیهمثالیاستکهمولویمی گویدکه‬ ‫شد مبدل اب این جوی چند بار‪ ،‬عکس ماه و عکس اختر‬ ‫برقرار‪ .‬یعنی اب جاری می شود اما عکس ان کسی که در‬ ‫اینابافتادهبرقرارمی ماند‪.‬‬ ‫ارکانحاکمیتمثلدولتومجلسعوضمی شوند‬ ‫اماولی فقیهتاوقتیکهشرایطوالیتراداردهمچنانبرهمه‬ ‫امورحاکممی ماند‪.‬‬ ‫والیت مطلقه فقیه می تواند راجع به موضوعات‬ ‫سایر کشورهای اسالمی حکم کند‪ ،‬یعنی حدود‬ ‫حکمایشانمرزهایجغرافیاییرابر می تابدیاخیر؟‬ ‫‪l‬اگر فض��ا و ش��رایط در ان کش��ورها اقتضا کند‬ ‫والیت مطلقه فقیهمی تواندبرایسایرمسلماناننیزتکلیف‬ ‫معینکند‪.‬‬ ‫بحث دیگری ایجا مطرح می ش��ود که ایا سایر‬ ‫کشورهای اسالمی نیز می توانند از مدل حکومتی‬ ‫والیت فقیهاستفادهکنند؟‬ ‫‪l‬اگر در راس ان حکومت ها و نظام ها یک مجتهد‬ ‫جامع الشرایط باشد بله می تواند این الگوی حکومت از‬ ‫سویانهانیزمورداستفادهقرارگیرد‪g.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫والیت فقیه‪ ،‬عنصر معنویت را‬ ‫در قانون و اجرا لحاظ می کند‬ ‫گفت وگوی مثلث با محسن غرویان‬ ‫؟؟؟؟؟‬ ‫‪4‬‬ ‫محسن غرویان‪ ،‬استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات جامعه المصطفی‪ ،‬مطالعات فراوانی در حوزه فقه‬ ‫سیاسی شیعه داشته است‪ .‬او که از دانش اموختگان موسس��ه اموزشی و پژوهشی امام خمینی ‪ -‬به ریاست‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی ‪ -‬اس��ت‪ ،‬در این گفت وگو نظرات خود را درخصوص والی��ت فقیه و فقه حکومتی‬ ‫بیان کرده است‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری در جم��ع نمایندگان مجلس‬ ‫خبرگان راجع به والیت مطلقه فقیه نکاتی را مطرح‬ ‫نمودند‪ ،‬نظریه والیت فقیه از کجا مطرح شد و چه‬ ‫جایگاهی در فقه سیاسی شیعه دارد؟‬ ‫‪ l‬دربحثوالیت فقیهوقتیبهتاریخفقهوفقاهت‬ ‫مراجعه می شود از اغاز غیبت کبرای امام زمان(عج) برای‬ ‫فقهامطرحبود‪.‬بههرحالدرجامعهبایدیکنظموقانونی‬ ‫برقرار باشد یعنی کسانی قانوندان و افرادی مجری قوانین‬ ‫اسالمیباشند‪.‬اینبحثبرایفقهامطرحبودکهچهکسی‬ ‫صالحیت تفسیر قانون را دارد و می تواند نظم و قوانین‬ ‫اسالمی اسالمی را در جامعه برقرار و اجرا کند‪ .‬مثال چه‬ ‫کسیمسئولاقامهنمازجمعه‪،‬نمازعیدفطر‪،‬نمازعیدقربان‬ ‫و امثال اینها در جامعه باشد‪ .‬از اینجا بحث والیت فقیه در‬ ‫‪44‬‬ ‫عصر غیبت مطرح شد و همچنین بحث قضاوت و اقامه‬ ‫حدودیکیازمباحثمهمدرجامعهاسالمیبودکهموجب‬ ‫شدذهنفقهابهسمتبحثوالیت فقیهبرود‪.‬حضرتامام‬ ‫خمینی(ره)بهشکلکامالگستردهبهاینموضوعپرداختند‬ ‫و وسیع ترین دیدگاه را تحت عنوان والیت مطلقه فقیه‬ ‫مطرحکردند‪.‬‬ ‫مفهوم سیاس��ی والیت مطلقه فقی��ه را توضیح‬ ‫می دهید؟‬ ‫‪ l‬اینمفهومدوتفسیردارد‪،‬یکیانکهفقیهبراساس‬ ‫میل و خواست خودش هر امر و نهی را صادر می کند‪ ،‬به‬ ‫عبارت دیگر بر مبنای میل خود حکومت می نماید که این‬ ‫تفسیرغلطیازوالیت مطلقهفقیهاست‪.‬تفسیرصحیحاین‬ ‫استکهولی فقیهبرایتنظیمامورجامعهومدیریتجامعه‬ ‫اسالمیدستشدرموضوعاتومسائلجدیدبازاستکه‬ ‫براساس مبانی اسالمی‪ ،‬او می تواند موقتا جلوی حکمی را‬ ‫بگیرد و حکم را در موضوعات جدید استنباط کند‪ .‬مثال‬ ‫در بحث های مربوط به شبیه سازی‪ ،‬تجارت الکترونیک‪،‬‬ ‫کاش��ت نطفه در رحم و دیگر موضوعات��ی که در صدر‬ ‫اسالم نبود ولی اکنون در جامعه ضرورت دارد‪ ،‬والیت فقیه‬ ‫می تواندورود کندودرموردتمامانموضوعاتاظهار نظر‬ ‫نمایدوهمانطورکهمقاممعظمرهبریفرمودندایننظرات‬ ‫انعطافدارد‪.‬معنایوالیتمطلقفقیههمیناست‪.‬‬ ‫نظام سیاسی مبتنی بر والیت فقیه باید دارای چه‬ ‫شاخصه هاوویژگی هاییباشد؟‬ ‫‪ l‬دو شاخصه اصلی علمی و عملی دارد‪ .‬از نظر‬ ‫علمی باید به لحاظ اطالعات کالمی‪ ،‬فلس��فی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و بین الملل از فهم و درک در حد باالیی برخوردار‬ ‫باش��د‪ ،‬نفوذ کالم باید به گونه ای باش��د که در قلب مردم‬ ‫بنشیند‪ ،‬حرف او برای عموم مطاع باشد یعنی عامه جامعه‬ ‫از وی تبعیت کنند و او رابه عنوان یک رهبر و الگو بپذیرند‪.‬‬ ‫در بعد عملی هم از نظر اخالقی‪ ،‬تقوایی ‪ ،‬تربیتی‪ ،‬احترام و‬ ‫اداب معاشرت در باالترین درجه قرار داشته باشد‪.‬‬ ‫در این نظام سیاسی تا چه میزان حقوق عامه مردم‬ ‫درحکومتتضمینمی شود؟‬ ‫‪ l‬حقوق عامه مردم در والیت مطلقه فقیه تامین‬ ‫می شود یعنی هر کجا قانون نقص یا کمبودی داشته باشد‬ ‫والیت فقیه دستش باز اس��ت که از مجرای عقالنی وارد‬ ‫مساله شود‪ .‬نکته ای که من در موضوع والیت مطلقه فقیه‬ ‫تاکید دارم و حتما باید م��ورد بحث علمی قرار گیرد این‬ ‫استکهولی فقیهازعنصرعقلوعقالنیتاستفادهمی کند‬ ‫چونعقلیکیازمنابعفقهاسالماستپسدرهرموضوع‬ ‫جدیدی که پیش می اید براس��اس کتاب خدا‪ ،‬سنت و‬ ‫اس��تفاده از عقل و عقالنیت‪ ،‬ولی فقیه می تواند حکم ان‬ ‫موضوع را فتوا دهد و ارائه کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫حکومتوالیت فقیهچهمزایاییبرسایرنظام های‬ ‫حکومتی مخصوصا در غرب دارد؟‬ ‫‪ l‬یکی از امتیازات مهم ان‪ ،‬این است که حکومت‬ ‫والیت فقیه عنصر معنویت را در قانونگذاری و اجرا لحاظ‬ ‫می کند‪ .‬معموال حکومت های دنیا به نیازهای معنوی و‬ ‫اخالقی توجه نمی کنند یا انکه کمتر این مسائل را در امور‬ ‫حاکمیتی مورد توجه قرار می دهند‪ ،‬اما هدف در حکومت‬ ‫والیت فقیه‪ ،‬تعالی انسان و رسیدن او به کماالت اخالقی‬ ‫است‪.‬اینامتیازبزرگیاستچونحکومتاین چنینیفقط‬ ‫به نیازهای مادی بشری نمی پردازد یعنی در کنار نیازهای‬ ‫مادی‪،‬نیازهایمعنویبشررانیزتامینمی کند‪.‬‬ ‫انتخاب غیر مستقیم والیت فقیه از سوی مجلس‬ ‫خبرگان رهبری چه مزایایی دارد؟‬ ‫‪ l‬اینکه م��ردم ابتدا خبرگان رهب��ری را انتخاب‬ ‫می کنند و بعد خبرگان‪ ،‬ولی فقیه را برمی گزیند یک نوع‬ ‫دموکراسی غیر مستقیم محسوب می ش��ود که امتیازش‬ ‫ان است که کارشناسان جامعه در این رابطه نظر می دهند‪.‬‬ ‫در واقع یک نوع روش برای انتخاب رهبر است اما انجا‬ ‫که عموم مردم مستقیما رای می دهند احتمال خطا در زمان‬ ‫انتخاب بیشتر می شود ولی در این نوع گزینش ولی فقیه‪،‬‬ ‫احتمالخطاواشتباهبهحداقلمی رسد‪.‬‬ ‫این ش��یوه انتخاب چ��ه مزایایی برای کش��ور‬ ‫درپی داشته است؟‬ ‫‪ l‬ولی فقیه نماینده اکثریت خبرگان جامعه است‬ ‫با لطبع تبلور خواست و اراده اکثریت ملت هم خواهد بود‬ ‫و از پشتوانه ملی بسیار قوی تری برخوردار می شود‪ .‬این‬ ‫خودشنکتهبسیارمهموامتیازبرجسته ایاست‪.‬‬ ‫روسای قوای سه گانه بعد از یک مدت معین تغییر‬ ‫می کنند‪.‬ثباتدرجایگاهوالیت فقیهچهمنافعیرا‬ ‫متوجه کشور کرده است؟‬ ‫‪ l‬ش��ان ولی فقیه با ش��ان رئیس جمهور‪ ،‬رئیس‬ ‫مجلس و رئیس دس��تگاه قضا متفاوت اس��ت‪ .‬روسای‬ ‫قوا دائما با جزئیات امور حاکمیتی در ارتباط هس��تند و‬ ‫باید به جزئیاتی که متغیرند یا س��ریع عوض می ش��وند‪،‬‬ ‫ورود پیدا کنند‪ .‬اما رهبری مس��ائل کالن‪ ،‬اس��تراتژیک و‬ ‫خطوط اصلی کش��ور و نظام را هدایت می کند‪ .‬بنابراین‬ ‫طبیعت این مسائل اقتضا می کند تا مادامی که رهبر شرایط‬ ‫والیت فقیه را دارد در این مقام باشد‪ ،‬ولی رئیس جمهور یا‬ ‫دیگر مسئوالن چنین وضعیتی ندارند‪ .‬البته در کشورهای‬ ‫مختلف ممکن است برای رهبر نیز زمان مشخص شود‬ ‫ولی در کش��ور ما نظر اکثریت خبرگان بر این اس��ت که‬ ‫والیت فقیه مادام العمر نیس��ت بلکه تا زمانی که رهبری‬ ‫ش��رایط اح��راز ان جای��گاه را داش��ته باش��د‪ ،‬والیت‬ ‫وی برقرار است‪.‬‬ ‫ثب��ات در جایگاه والیت مطلقه فقی��ه چقدر در‬ ‫پیشرفت و تعالی کشور اثرگذار است؟‬ ‫‪l‬به نظر می رسد استحکام نظام جمهوری اسالمی‬ ‫با والیت مطلقه فقیه مادام که ش��رایط احراز این جایگاه‬ ‫را داشته باشد‪ ،‬بیشتر می شود‪ ،‬یعنی ولی فقیه از قداستی‬ ‫برخوردار است که وقتی در دراز مدت برقرار باشد نفوذ‬ ‫جایگاهولی فقیهدرقلب هابیشترمی شودوتعمیقمی یابد‪،‬‬ ‫یعنی پیوند ملت و رهبر قوی تر می شود‪ .‬از این جهت در‬ ‫یدارد‪.‬‬ ‫ثباتنظامواستحکامپایه هایانتاثیربسیارمهم ‬ ‫نحوه نظارت خبرگان رهبری بر مقام والیت فقیه‬ ‫چگونهاست؟‬ ‫‪ l‬خبرگان کس��انی هس��تند که خودشان بینش‬ ‫سیاسی و دینی دارند‪ ،‬اما در حد رهبری نیستند‪ .‬این فقها‬ ‫اهل تشخیص هس��تند و قدرت تشخیص رهبر اصلح‬ ‫را در جامعه دارند و اینها در یک جمع ‪ 80‬نفری کنار هم‬ ‫می نشینندودائماوضعیتحرکتیرهبریجامعهرارصدو‬ ‫نظارتمی کنندواگرجاییاشکالیببینندتذکرمی دهندتا‬ ‫انحرافی از مسیر اسالم و مصالح ملت و کشور پدید نیاید‪.‬‬ ‫درواقعخبرگانبهنوعیمستشارانرهبریهستندوبهیک‬ ‫معنا به ایشان مشورت‪ ،‬نظر و هم فکری می دهند که البته‬ ‫رهبری حرف نهایی را درمورد مسائلمختلف می زند‪.‬‬ ‫مدل حکومت والیت فقیه قابلیت صدور به سایر‬ ‫کشورهای اسالمی را دارد؟‬ ‫‪ l‬کامال‪ .‬چون مشترکات ایران با سایر کشورهای‬ ‫اسالمی فراوان است‪ .‬به هر حال نظام والیت فقیه الگویی‬ ‫معقول و عقالنی اس��ت و در کش��ورهای دیگر نیز اگر‬ ‫عقالنیت حاکم باش��د می توانند از این مدل الگو برداری‬ ‫کنند‪ ،‬چون والیت فقیه در حکومت اسالمی تبلور اراده‬ ‫اکثریت ملت است ضمن انکه عقل هم همین را حکم‬ ‫می کندچوندرتبعیتازوالیت فقیهقبلازدلیلنقلی‪،‬دلیل‬ ‫عقلی وجود دارد‪ ،‬بنابراین در سایر کشورهای اسالمی نیز‬ ‫عقالمی تواننددرامرحکومت داریازاینمدلالگوبرداری‬ ‫کنند‪،‬یعنیمردم‪،‬خبرگانرابرگزینندوخبرگانازبینعلما‪،‬‬ ‫اندیشمندان و افراد واجد شرایط شخصی را به عنوان رهبر‬ ‫انتخابکنند‪.‬‬ ‫برای صدور این مدل حکومتی به سایر نظام های‬ ‫اسالمی چه کار باید کرد‪ ،‬به عبارت دیگر نیاز به‬ ‫چهبسترسازی هاییهست؟‬ ‫‪ l‬فکر می کنم باید ای��ن ایده والیت فقی��ه را به‬ ‫زبان های مختلف در رس��انه ها‪ ،‬مطبوع��ات و کتاب ها‬ ‫تبلیغ کرد و در تبلیغ ان تبیین عقالنی ارائه داد و درس های‬ ‫والیت فقیه را در حوزه های علمیه بیش��تر تدریس کرد‪.‬‬ ‫من از سال گذشته گفتم که هم اکنون پنج یا شش درس‬ ‫مربوط به بحث والیت فقیه و حکومت اسالمی در حوزه‬ ‫علمیه قم بیشتر تدریس نمی شود و این بسیار کم است‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری نیز فرمودند ک��ه تدریس این درس ها‬ ‫باید بیشتر شود‪ .‬ش��بهاتی که در زمینه والیت فقیه است‬ ‫باید پاسخ داده شود تا س��واالت و ابهامات مربوط به این‬ ‫بحث از دیدگاه فلسفه سیاست و کالم مورد نقد و بررسی‬ ‫قرار گیرد‪ .‬وقتی شبهات موجود در ذهن ها برطرف شد‬ ‫خودبهخوداینالگومقبولیتپیدامی کند‪.‬‬ ‫در حال حاضر چقدر حوزه علمی��ه قم عزم ان‬ ‫را دارد که مدل حکومت والیت فقیه را به س��ایر‬ ‫کشورهای اسالمی صادر کند؟‬ ‫‪ l‬ظرفیت حوزه باالس��ت‪ ،‬اما از این ظرفیت به‬ ‫اندازه الزم اس��تفاده نمی ش��ود‪ .‬معتقدم باید فضا و موج‬ ‫جدیدی در حوزه ایجاد ش��ود که مق��ام معظم رهبری‬ ‫روی همین مساله اصرار دارند‪ .‬درس خارج والیت فقیه‬ ‫بای��د در حوزه بیش��تر ش��ود و کتاب ه��ا‪ ،‬تحقیقات و‬ ‫پژوهش های بیشتری در این زمینه ارائه شود‪ .‬دانشگاهیان‬ ‫و صاحب نظران نیز حتی باید به این مساله ورود کنند تا‬ ‫ی به وجود اید‪ ،‬ان وقت است که ظرفیت ها‬ ‫یک موج علم ‬ ‫وپتانسیل هایموجوددرحوزهعلمیهبهفعلیتمی رسد‪.‬‬ ‫کشورهای اسالمی چقدر ظرفیت پذیرش مدل‬ ‫حکومتی والیت فقیه را دارند؟‬ ‫‪ l‬کش��ورها مختلف هس��تند؛ االن کشور مصر‬ ‫که کانون انقالب ش��د به نظر من از رشد فکری بیشتری‬ ‫یکهبامصری ها‬ ‫برخورداراستچوندرنشست هایعلم ‬ ‫در مکه و مدینه و دیگر جاها داش��تم احساس می کنم از‬ ‫فرهنگ بسیار باالیی برخور دارند و امادگی خوبی میان‬ ‫علما‪ ،‬روشنفکران و دانش��مندان انها برای پذیرش این‬ ‫مدل حکومت وجود دارد‪ .‬البته حکومت بحرین فاسد‬ ‫است که االن برای مردم مشکل ساز شده‪ ،‬اما بحرینی ها‬ ‫که عمدتا شیعه هستند امادگی خوبی برای الگوگیری از‬ ‫مدل حکومت والیت فقیه دارند ضمن انکه در مردم یمن ‬ ‫نیزچنینظرفیت هاییدیدهمی شود‪.‬امادربرخیکشورها‬ ‫مثللیبیسطحنگرشفرهنگیضعیفاست‪.‬درمجموع‬ ‫می توانگفتکهمدلحکومتیوالیت فقیهقابلیتصدور‬ ‫به سایر کشورهای اس�لامی را دارد که البته این مساله به‬ ‫سطح رشد فکری جوامع ان کشورها بستگی دارد‪.‬‬ ‫ش��ما یک سیس��تم تبلیغی برای مدل حکومت‬ ‫والیت فقیه ح��وزه علمی��ه اع�لام کردید‪ ،‬چه‬ ‫سیستم ها و مکانیزم های دیگری نیز وجود دارند‬ ‫که می بایست در این زمینه فعال شوند؟‬ ‫‪ l‬رسانه ملی بهترین نقش را در این زمینه می تواند‬ ‫یمدل‬ ‫ایفاکندودانشگاهنیزبهترینمشارکتدرتبلیغعلم ‬ ‫حکومتی والیت فقیه را می تواند به منصه ظهور رساند‪.‬‬ ‫ضمن انکه برگزاری کرسی های نظریه پردازی‪ ،‬میزگردها‪،‬‬ ‫نشست هاوکنفرانس هایعلمی دراینرابطهبایدگسترش‬ ‫یابند و مباحث و نتایج حاصل از انها به صورت نرم افزار‬ ‫ ترجمه‪ ،‬تکثیر و میان ملت های اسالمی توزیع شود که این‬ ‫اقدامات بسیار در صدور مدل حکومتی والیت فقیه موثر‬ ‫خواهندبود‪.‬‬ ‫به نظر شما در س��ه دهه پس از پیروزی انقالب‬ ‫چقدر در این زمینه اقدام شده است؟‬ ‫‪ l‬انط��ور که باید و ش��اید روی مس��اله صدور‬ ‫مدل حکومتی والیت فقیه کار نش��ده و م��ن مکررا در‬ ‫جلس��ات مختل��ف ح��وزه بح��ث ان را از یک س��ال‬ ‫گذشته به صورت جدی ش��روع کردم‪ .‬معتقدم اندیشه‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) راجع به والیت مطلقه فقیه باید‬ ‫به صورت کتاب درسی تنظیم و تدریس شود تا از همان‬ ‫سال های اول طلبگی درس والیت فقیه از سطوح ابتدایی‬ ‫تدریسشودتابهدرسخارجبرسد‪.‬تحتچنینشرایطی‬ ‫ذهن طالب در مباحث حکومتی اشنا با فلسفه سیاسی‬ ‫می شود‪ .‬این کارها و اقدامات باید انجام شود اما متاسفانه‬ ‫تاکنون انجام نش��ده‪ .‬امیدوارم که بر اثر فرمایشات اخیر‬ ‫مقاممعظمرهبریاینمنویاتایشانانشاء اهللاجراییشود‪.‬‬ ‫لزومتغییردرنگرشحوزهراجعبهتبلیغحکومت‬ ‫والیت فقیه تنها مدیریتی است یا ساختاری هم‬ ‫بایدباشد؟‬ ‫‪ l‬هر دو الزم است؛ ولی مهم مدیریت است یعنی‬ ‫باید از مدیریت اغاز شود تا بعد در تغییر ساختار حوزه‬ ‫علمیه نیز خود را نشان دهد‪ ،‬اما به نظر من مشکل اصلی در‬ ‫مدیریتونگاهمدیرانحوزهبهاینمقولهاستکهانشاء اهلل‬ ‫امید است برطرف شود‪g.‬‬ ‫محسن غرویان می گوید‪:‬‬ ‫انطور که باید و شاید روی‬ ‫مساله صدور مدل حکومتی‬ ‫والیت فقیه کار نشده و من‬ ‫مکررا در جلسات مختلف‬ ‫حوزه بحث ان را از یک سال‬ ‫گذشته به صورت جدی شروع‬ ‫کردم‪ .‬اندیشه امام خمینی‬ ‫راجع به والیت مطلقه فقیه‬ ‫باید به صورت کتاب درسی‬ ‫تنظیم و تدوین شود‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫نگاه به غرب یا تعامل با شرق؟!‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫ترکیه از دیپلماسی داوود اوغلو عبور می کند‬ ‫‪1‬‬ ‫نقض بی طرفی‬ ‫تصمیم گیری ه��ا و اقدام��ات اخی��ر ترک ه��ا‪،‬‬ ‫مقامات بسیاری از کش��ورهای منطقه از جمله ایران‬ ‫را به تعجب واداشته اس��ت‪ .‬از یک سو تصمیم ترکیه‬ ‫مبنی بر اخراج س��فیر رژیم صهیونیستی از این کشور‬ ‫همراهی مس��ئوالن ایرانی را در پی داش��ت و از دیگر‬ ‫س��و اعالم موافقت ترکیه با بحث اس��تقرار رادارهای‬ ‫دفاعی ناتو در این کش��ور باعث تعج��ب و دلخوری‬ ‫ایران ش��د‪ .‬ترکیه سال هاست یک دوس��ت و شریک‬ ‫اس��تراتژیک برای ایران به ش��مار م��ی رود و روابط‬ ‫تجاری گس��ترده ای نیز میان دو کش��ور حاکم است‪،‬‬ ‫‪46‬‬ ‫بنابراین هر حرکت و تصمیمی از جانب ترک ها برای‬ ‫ایران بس��یار مهم و تاثیرگذار تلقی می شود‪ .‬موافقت‬ ‫ترکیه با استقرار رادارهای دفاعی ناتو‪ ،‬در پیش گرفتن‬ ‫سیاست های غرب گرایانه در برابر تحوالت سوریه و‪...‬‬ ‫نشان از ان دارد که این کش��ور بازهم به سمت غرب‬ ‫متمایل شده است‪ .‬چند س��ال پیش زمانی که ترک ها‬ ‫از پیوس��تن به اتحادیه اروپا ناامید شدند‪ ،‬جهت شان‬ ‫را به سمت کشورهای اس�لامی منطقه تغییر دادند و‬ ‫س��عی کردند در منطقه به یک جایگاه مستحکم تری‬ ‫دس��ت یابند‪ .‬در همین راس��تا انها ت�لاش کردند در‬ ‫ رابطه با تح��والت منطق��ه سیاس��ت میانجی گرایانه‬ ‫را دنبال کنند‪ .‬همچنانکه در مساله فلسطین شاهد بودیم‬ ‫که انها چطور مخالفت خود را با رژیم صهیونیس��تی‬ ‫اعالم کردند‪ .‬به عن��وان نمونه زمان��یکه رجب طیب‬ ‫اردوغان‪ ،‬نخس��ت وزیر ترکیه در نشست داووس در‬ ‫ژانویه ‪ 2009‬با شیمون پرز‪ ،‬رئیس رژیم صهیونیستی‬ ‫درگیری لفظی پیدا کرد و بر سر قضایای منطقه و جنگ‬ ‫اسرائیل در غزه او را به ش��دت مورد انتقاد قرار داد و‬ ‫ش��ماتت کرد در حقیقت از دیپلماس��ی تازه خود در‬ ‫خاورمیانه پرده برداشت‪ .‬وی دیپلماسی خارجی ترکیه‬ ‫را در این منطقه به طور بی س��ابقه ای فعال کرد و برای‬ ‫نخستین بار شاهد بودیم که ترکیه مکتب سیاسی تازه ای‬ ‫را به منطقه ارائه داد‪ .‬همچنین نقش موثر اردوغان در‬ ‫اعزام کاروان ازادی برای کمک به مردم غزه نیز از جمله‬ ‫اقدامات ترکیه است‪ .‬پیرامون مساله هسته ای ایران نیز‬ ‫ترکیه یک موضع کامال میانجیگرایانه به خود گرفت‪.‬‬ ‫نقش افرینی در پرونده هسته ای و بحث تبادل سوخت‬ ‫و مطرح شدن ترکیه به عنوان گزینه ای برای پل ارتباطی‬ ‫دکترین داوود اوغلو معروف به دکترین «عمق استراتژیک» است که در کتابی به همین نام منتشر‬ ‫شده است‪ .‬هسته اصلی این دکترین را ژئوپلتیک تشکیل می دهد و مولفه های دیگری چون تاکید بر قدرت‬ ‫نرم‪ ،‬تالش برای میانجیگری و حل بحران های منطقه ای و بین المللی و اتخاذ راهبرد برد–برد در ارتباط با‬ ‫دیگر کشورها ان را تکمیل می کنند‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫انتقال سوخت هسته ای س��ه درصد غنی شده ایران به‬ ‫فرانسه و تحویل و انتقال و عودت سوخت ‪ ۲۰‬درصد‬ ‫به تهران‪ ،‬منافعی نیست که انکارا بتواند به راحتی از ان‬ ‫چشم بپوش��د‪ .‬تردید نباید کرد که تالش ترکیه بر این‬ ‫امر استوار است تا موقعیت خود را در منطقه به عنوان‬ ‫قدرتی جدید و محوری تثبیت کند و گوی سبقت را از‬ ‫سایر رقبا بگیرد و به تعبیری با اتکا به موقعیت سیاسی‬ ‫و اقتصادی خ��ود‪ ،‬نقش برادر ب��زرگ را ایفا نماید‪ .‬در‬ ‫ادامه‪ ،‬تحوالت در کشورهای عربی بار دیگر نام ترکیه‬ ‫را بر زبان ها راند‪ ،‬چراکه بسیاری معتقد بودند که ترکیه‬ ‫به همراه ایران در ش��رایط فعلی به فک��ر نقش افرینی‬ ‫تمام عیار در اینده منطقه اند و ترکیه‪ ،‬کشوری که با رجب‬ ‫طیب اردوغان‪ ،‬عب��داهلل گل و معمار ح��زب عدالت‬ ‫و توس��عه یعنی احمد داوود اوغلو به اوج رس��یده و‬ ‫روزهای طالیی خود را می گذراند‪ ،‬به س��متی می رود‬ ‫که به قدرتی تمام عیار در منطقه تبدیل شود‪ .‬اما تمام این‬ ‫ حدس و گمان ها با تصمیم اخیر ترکیه تحت الش��عاع‬ ‫قرار گرفت‪ .‬چراکه اس��تقرار سیس��تم دفاعی ناتو در‬ ‫خاک این کشور امنیت کشورهای همس��ایه ترکیه را‬ ‫تحت تاثیر قرار خواه��د داد‪ ،‬اما ترکیه به ش��دت این‬ ‫مساله را رد می کند و س��عی بر ان دارد این عملیات را‬ ‫کم اهمیت جلوه دهد‪ .‬این در حالی اس��ت که موضوع‬ ‫اس��تقرار رادارهای مربوط به سیس��تم دفاع موشکی‬ ‫ناتو در ترکیه در نوامبر سال ‪ 2010‬و در اجالس سران‬ ‫ناتو در لیسبون مطرح شد و در همان زمان بحث های‬ ‫ بس��یاری را برانگیخ��ت‪ .‬ترک ها ب��ا زیرک��ی تمام و‬ ‫عنوان کردن این مساله که اطالعات کسب شده توسط‬ ‫این رادارها نباید علیه کش��ورهای همسایه انها به کار‬ ‫گرفته ش��ود از یکس��و تالش دارند تا به ایران و سایر‬ ‫همس��ایگان اطمینان خاطر دهند و از س��وی دیگر با‬ ‫توجه به عضویت ان کش��ور در ناتو‪ ،‬مصوبات سران‬ ‫را نادیده نگیرند‪ .‬ترکیه در برهه کنونی با یک دیپلماسی‬ ‫فرصت طلبانه س��عی بر ان دارد هم کشورهای منطقه‬ ‫را برای خودش حفظ کند و هم قوانین ناتو را رعایت‬ ‫کند‪ ،‬اما در این رابطه فرضیه دیگری نیز مطرح است و‬ ‫ان امتیاز دادن ترکیه به غرب است‪.‬ترکیه سفیر اسرائیل‬ ‫را به علت خودداری از عذرخواهی به خاطر حمله به‬ ‫ناوگان ازادی اخراج کرد‪ .‬این مس��اله برای امریکا و‬ ‫غرب مساله ساده ای نیست و احتماال امریکا به عنوان‬ ‫حامی مهم اس��رائیل در منطقه و هم پیمان ترکیه نقش‬ ‫میانجی را برعهده خواهد گرفت و از این رهگذر منافع‬ ‫خود را نیز تامین خواهد کرد‪ .‬ام��ا ترکیه باید بداند که‬ ‫اگر به دلیل عضویتش در ناتو دنباله روی سیاست های‬ ‫امریکا باشد‪ ،‬موقعیتش را در منطقه به خطر می اندازد‪.‬‬ ‫موضع گیری ترکیه در برابر حوادث سوریه یک نمونه‬ ‫اشکار از پیروی این کشور از سیاست های غرب است‪.‬‬ ‫قبل از انکه ناارامی ها در سوریه اغاز شود و انقالب های‬ ‫عربی به این کشور مدیترانه ای خاورمیانه سرایت کند‪،‬‬ ‫روابط ترکیه و سوریه تا انجا ارتقا یافت که دو طرف به‬ ‫فکر تاسیس یک اتحادیه مشترک افتادند‪.‬‬ ‫همچنین دو طرف در س��ال های گذش��ته ده ها‬ ‫توافقنامه امض��ا کردند‪ ،‬مرزهای خ��ود را به روی هم‬ ‫گش��ودند‪ ،‬روادید را ب��رای ش��هروندان یکدیگر لغو‬ ‫کردند و کااله��ای ترکیه ان چنان بازارهای س��وریه را‬ ‫در نوردید که در مراکز خرید حلب‪ ،‬دمشق و قامشلی‬ ‫جز کاالهای ترکی چیز دیگری یافت نمی شد‪ .‬همچنین‬ ‫دو طرف تالش کردند برای جلوگیری از تشکیل یک‬ ‫دولت کردی در منطقه همکاری های نزدیکی داش��ته‬ ‫باشند‪ .‬همچنین بشار اسد‪ ،‬رئیس جمهوری سوریه و‬ ‫رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخس��ت وزیر ترکیه ارتباطات‬ ‫خانوادگی نزدیکی با یکدیگر برقرار کردند که در همین‬ ‫رابطه ده ها بار به پایتخت های هم سفر کردند‪ .‬اما با اغاز‬ ‫تظاهرات اخیر روابط دو کش��ور ناگه��ان تغییر کرد‪.‬‬ ‫ اردوغان فراموش کرد با دمشق عقد اخوت بسته بود‪.‬‬ ‫با ش��دت گرفت��ن ناارامی ها تش��کیک و خودداری‬ ‫جای خود را ب��ه صمیمیت و اخوت داد‪ .‬س��وری ها‬ ‫در کمال حی��رت دیدند ک��ه رفتار ترک ها ب��ه ویژه با‬ ‫ظهور تازه اخوان المس��لمین در عرصه سیاسی کامال‬ ‫تغییر کرد‪ .‬در این می��ان نمی توان به درس��تی حدس‬ ‫زد که ترک ها در اینده چه سیاس��تی را دنبال خواهند‬ ‫کرد‪ ،‬چراکه مش��خص نیس��ت که ایا این روش��ی که‬ ‫اکنون در پیش گرفته اند با سیاست های داوود اوغلو‪،‬‬ ‫ معمار حزب عدالت و توسعه همخوانی دارد یا خیر‪.‬‬ ‫داوود اوغلو ک��ه از او به عنوان «کیس��ینجر» ترکیه یاد‬ ‫می ش��ود‪ ،‬بر روند سیاس��ت خارجی این کشور تاثیر‬ ‫شگرفی گذاش��ته و اغلب نقطه نظراتش به مورد اجرا‬ ‫درامده اس��ت‪ .‬اوغلو در کتاب عمق اسراتژیک معتقد‬ ‫است که «ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی‬ ‫خاص خود دارای عمق اس��تراتژیک است‪ ».‬به همین‬ ‫دلیل داوود اوغلو ترکیه را در زمره کشورهای کوچکی‬ ‫قرار می دهد که انه��ا را قدرت های مرک��زی می نامد‪.‬‬ ‫او معتقد اس��ت که ترکیه نباید خود را محدود به نقش‬ ‫منطقه ای در بالکان یا خاورمیانه کند؛ چرا که کشوری‬ ‫مرکزی است و نه منطقه ای‪ .‬بنابراین باید نقش رهبری‬ ‫را در چندین منطقه ایفا کند؛ چیزی که به این کش��ور‬ ‫ در نظام بین الملل اهمیت اس��تراتژیک می دهد‪ .‬از دید‬ ‫داوود اوغلو‪ ،‬ترکیه به هم��ه مناطق خاورمیانه‪ ،‬بالکان‪،‬‬ ‫قفقاز‪ ،‬اس��یای مرکزی و خزر‪ ،‬مدیترانه‪ ،‬خلیج فارس‬ ‫و دریای سیاه تعلق دارد و در همه این مناطق می تواند‬ ‫نقش رهبری را به عهده گرفته و اهمیت اس��تراتژیک‬ ‫جهانی برای خود کسب کند‪.‬‬ ‫وی این ادعا را رد می کند که ترکیه پلی بین اسالم‬ ‫و غرب است چرا که به اعتقاد او‪ ،‬این امر باعث می شود‬ ‫ترکیه حالت منفعل به خود گرفته و بازیچه دست دیگر‬ ‫بازیگران ش��ود‪ .‬با در نظر گرفتن این نقطه نظرات به‬ ‫این نتیجه می رس��یم که ش��اید ترکیه واقعا می خواهد‬ ‫نقش رهب��ری در چندین منطق��ه را ایفا کن��د‪ ،‬اما این‬ ‫مساله تاکنون در حد یک ایده وشاید رویا باشد و اگر‬ ‫اس��تراتژی های ترکیه اندکی هم دچار مش��کل شوند‬ ‫نه تنها ترکیه به هدفش نخواهد رس��ید بلکه موقعیت‬ ‫کنونی اش را نیز از دست خواهد داد‪.‬‬ ‫ترکیه تا قبل از تحوالت اخیر با سیاست بی طرفی و‬ ‫میانجی گری سعی می کرد خود را در میانه غرب و ایران‬ ‫قرار دهد اما با توجه به رفتار فرصت طلبانه استانبول در‬ ‫قبال بشار اس��د و همکاری جدی با ناتو‪ ،‬اکنون ترکیه‬ ‫از موضع بی طرفی خارج ش��ده و حتی اقداماتی مانند‬ ‫اخراج سفیر اسرائیل هم نمی تواند پوششی بر این تغییر‬ ‫استراتژی باشد‪ .‬استانبول تبدیل به یک طرف بازی شده‬ ‫و همین باعث می شود که تئوری های داوود اغلو دچار‬ ‫تناقض شوند‪g .‬‬ ‫‪47‬‬ ‫ماکان عیدی پور درگفت وگو با مثلث؛‬ ‫‪2‬‬ ‫مانوردیپلماتیک‬ ‫ماکان عیدی پور‪ ،‬استاد دانش��گاه و کارش��ناس مس��ائل بین الملل‪ ،‬تصمیم ترکیه مبنی بر موافقتش با‬ ‫استقرار رادارهای دفاعی ناتو در خاک کش��ورش را به دلیل مس��ائلی که اخیرا میان این کش��ور و رژیم‬ ‫صهیونیستی به وجود امد‪ ،‬تحت فشار غرب می داند و بر این باور است که این اقدام جزء اس��تراتژی های‬ ‫دفاعی انها نبوده‪ ،‬بلکه مجبور شده اند به این خواس��ته غرب تن بدهند‪ .‬ترک ها س��عی دارند با این حرکت‬ ‫سمبولیک نشان دهند اگرچه در موضوع فلس��طین پافش��اری می کنند و اگرچه در برابر اس��رائیل موضع‬ ‫سرسختانه ای می گیرند‪ ،‬اما همپیمانی شان با غرب‪ ،‬نقش ش��ان در ناتو و حتی تمایل ش��ان برای پیوس��تن‬ ‫به اروپای متحد از بین نرفته اس��ت‪ .‬ترک ها برای اینکه این نیت خودش��ان را نش��ان دهند مجبور هس��تند‬ ‫ژس��ت های خاصی به خود بگیرند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تصمی��م اخیر ترکی��ه در رابطه ب��ا موافقتش با‬ ‫اس��تقرار رادارهای دفاعی ناتو در این کشور‪،‬‬ ‫بحث های زیادی را موجب شده است‪ .‬به نظر‬ ‫شما ایا این تصمیم ترکیه که تاکنون در سیاست‬ ‫خارجه اش بسیار محتاط پیش رفته بود‪ ،‬کمی‬ ‫ غیرمنتظره نبود؟‬ ‫‪ l‬ترکیه با رفتار اخیرش در قبال مساله فلسطین‬ ‫و مخصوصا فشاری ک ه روی جریان حصر غزه گذاشت‬ ‫و بعدهم رویارویی اش با رژیم صهیونیستی در موضوع‬ ‫حمله به کاروان انسان دوس��تانه ترک ها و نهایتا اخراج‬ ‫سفیر اسرائیل از انکارا که یک حرکت بسیار غیرمنتظره‬ ‫بود که کمتر کس��ی پیش بینی ان را می کرد‪ ،‬نش��ان داد‬ ‫امروز در یک موقعیت بس��یار ش��کننده و اسیب پذیر‬ ‫قرار دارد‪ .‬نباید از یاد برد که ترکیه به علت نداشتن منابع‬ ‫و وصل بودن به شبکه اقتصاد جهانی و به دلیل تامین‬ ‫اقتصادش از راه تولید‪ ،‬توریسم‪ ،‬مبادله و تعامل با غرب‬ ‫در یک موقعی��ت خاص ق��رار دارد و هرگز نمی تواند‬ ‫با ارتباطات خودش و با کن��اره گرفتن از جامعه غرب‬ ‫یا س��اختار اقتصاد غرب به حیات خودش ادامه دهد‪.‬‬ ‫این مسائل واقعیات استراتژیک ترکیه است که نادیده‬ ‫گرفتن انها امکان پذیر نیست‪ .‬به هر حال ترک ها عضو‬ ‫پیمان ناتو و کاندیدای پیوستن به اروپای متحد هستند‬ ‫و در نهایت با تمام ارزشی که برای همسایگان خودشان‬ ‫و ارتباط با انها قائلند به هیچ وجه در موقعیتی نیستند‬ ‫که تمام عیار در برابر غرب بایس��تند‪ .‬این حرکت ترکیه‬ ‫یعنی رفتاری که این کشور با اس��رائیل کرد و بعد هم‬ ‫اخراج س��فیر رژیم صهیونیستی که یک ریسک بزرگ‬ ‫اس��ت (چراکه ترک ها نه توان و نه قصد رویارویی با‬ ‫رژیم صهیونیس��تی را ندارند) را می توان یک حرکت‬ ‫س��مبولیک نیز برداش��ت کرد‪ .‬ترک ها س��عی دارند با‬ ‫این حرکت سمبولیک نش��ان دهند اگرچه در موضوع‬ ‫فلسطین پافش��اری می کنند و اگرچه در برابر اسرائیل‬ ‫موضع سرس��ختانه ای می گیرند‪ ،‬اما همپیمانی شان با‬ ‫غرب‪ ،‬نقش شان در ناتو و حتی تمایل شان به پیوستن به‬ ‫اروپای متحد از بین نرفته است ‪ .‬ترک ها برای اینکه این‬ ‫نیت خودشان را نشان دهند مجبور هستند ژست های‬ ‫خاصی به خ��ود بگیرند که یکی از این ژس��ت ها این‬ ‫است که نشان دهند امنیت و مصلحت ناتو را بر هر چیز‬ ‫دیگری ترجیح می دهند‪ .‬البته این پیشنهاد از جانب ناتو‬ ‫خیلی هوشمندانه مطرح ش��ده و بازیگردان اصلی در‬ ‫نهایت اسرائیلی ها هستند‪.‬‬ ‫چرا اسرائیل؟‬ ‫‪ l‬چونکه این پیشنهاد را زمانی به ترک ها دادند‬ ‫که انها در موضع ضد غربی و ضد اسرائیلی قرار دارند‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪48‬‬ ‫تااینکه اگ ر ترک ها اش��تباهی کردند این بهانه ای ش��ود‬ ‫برای اسرائیلی ها که همان بازی ای که با ایران شد را با ‬ ‫ترکیه هم انجام دهند‪ .‬یعنی بهانه ای ش��ود برای انزوای‬ ‫کامل ترکیه‪ ،‬خارج کردن ان از چارچوب حمایتی غرب‬ ‫و در نهایت ضربه زدن به دولت و اقتصاد این کشور‪ .‬تا‬ ‫اینجای کار به نظر من اتفاق بزرگی نیفتاده و تصمیمی ‬ ‫که ترک ها گرفته اند نیز تصمیم زیرکانه ای بوده اس��ت؛‬ ‫اگرچه براساس انچه معمای امنیت می نامیم هر تدبیر‬ ‫امنیتی از سوی هر کشوری در نهایت به ضرر همسایه‬ ‫ان خواهد بود و باال رفت��ن امنیت ترکیه به منزله پایین‬ ‫امدن امنیت ایران است‪.‬‬ ‫به نظر شما استقرار این سپر جای نگرانی دارد؟‬ ‫‪ l‬نکته مهم این اس��ت که س��پر دفاع موشکی‬ ‫ی��ک تکنولوژی در دنیاس��ت ک��ه هن��وز در مراحل‬ ‫جنینی خودش اس��ت و ب��ه هیچ وجه یک سیس��تم‬ ‫دفاعی صددرصد امتحان ش��ده و کارامد نیست‪ .‬این‬ ‫سیستم سال هاس��ت که وجود دارد و حتی غربی ها و‬ ‫اسرائیلی ها سیس��تم دفاعی مخصوص به خودشان را‬ ‫دارند و سرمایه‪ ،‬وقت و انرژی زیادی روی این سیستم‬ ‫گذاشتند‪.‬‬ ‫در واقع پیدایش س��پر دفاع موش��کی براساس‬ ‫نظریه ای بود که بعضی کارشناس��ان نظامی در غرب‬ ‫مطرح کردند و ان هم این بود که اگر در مقابل تهدید‬ ‫هسته ای یک کشور نمی توان ایس��تاد و اگر تمایل به‬ ‫قوانین بازدارنده هس��ته ای نداریم‪ ،‬به زبان ساده یعنی‬ ‫اگر ما نمی توانیم بپذیریم که کشوری هسته ای باشد و‬ ‫توان موشکی هسته ای داشته باشد‪ ،‬می توانیم سیستمی‬ ‫ طراحی کنیم که توان هس��ته ای و موشکی این کشور‬ ‫ترکیه سعی دارد‬ ‫بر افکار عمومی جهان اسالم‬ ‫حکمفرمایی کند و این یک‬ ‫استراتژی کامال متفاوت با‬ ‫استراتژی برخی دیگر از‬ ‫کشورها مانند عربستان‬ ‫است‪ .‬مثال اگر عربستان سعی‬ ‫دارد بر دولت های اسالمی‬ ‫و عربی سلطه و نفوذ داشته‬ ‫باشد‪ ،‬ترک ها سعی دارند از‬ ‫طریق افکار عمومی و از طریق‬ ‫جمعیت های این کشورها‬ ‫وارد عمل شوند‪ .‬لذا هرگونه‬ ‫ناکارامدی و نقطه ضعف‬ ‫در کشورهای اسالمی را‬ ‫دستاویز قرار می دهند‬ ‫را زیر س��وال ببرد که این سیس��تم همان سیستم دفاع‬ ‫موش��کی اس��ت که ابعاد بس��یار علمی و گسترده ای‬ ‫دارد‪ .‬واقعیت این اس��ت که بعد از گذش��ت این همه‬ ‫س��ال و تا به امروز این سیس��تم دفاع سپر موشکی در‬ ‫هیچ ازمایشی س��ربلند بیرون نیامده و یک متغیر مهم‬ ‫در معادالت امنیتی به حساب نمی اید‪ .‬بنابراین نصب‬ ‫یک رادار در نقطه ای از ترکیه اگ��ر به هدف مهار توان‬ ‫موشکی ایران‪ ،‬سوریه‪ ،‬روسیه یا هر کشور دیگری هم‬ ‫باشد بعید می دانم در معادالت بلندمدت استراتژیک‬ ‫تاثیر چندانی بگذارد‪ .‬چراکه در بح��ث بازدارندگی و‬ ‫توان موش��کی قوانینی وجود دارد که طبق ان هیچ گاه‬ ‫نمی توان به واسطه س��رنگون کردن چند موشک توان‬ ‫موشکی یک کش��ور را از بین برد‪ .‬اگر انها منظورشان‬ ‫توان هسته ای احتمالی یک کشور باشد مساله‪ ،‬مساله‬ ‫تعداد است و در صورتی که به عنوان مثال ‪ 10‬موشک‬ ‫هسته ای به سمت یک کشور پرتاب شود اگر سیستم‬ ‫دفاع موشکی حتی ‪90‬درصد کارایی داشته باشد ‪ 9‬تا از‬ ‫این موشک ها مورد اصابت قرار می گیرند و سرنگون‬ ‫می شوند و یک موشک در نهایت به هدف می خورد و‬ ‫همین یک موشک به دلیل ابعاد وسیع انفجار هسته ای‬ ‫کشور مبدا را به هدف خودش خواهد رساند‪ .‬لذا چون‬ ‫سپر دفاع موشکی هیچ گاه صددرصد کارایی خودش‬ ‫را نش��ان نداده بعید به نظر می رسد چیزی از معادالت‬ ‫استراتژیک در منطقه تغییر بکند‪.‬‬ ‫پس دلیل نگرانی برخی مقامات ایرانی چیست؟‬ ‫‪ l‬ایران حق دارد ابراز نگرانی بکند‪ ،‬چراکه به هر‬ ‫صورت ا ز ترکیه به عنوان یک همپیمان انتظار نمی رفت‬ ‫با چنین پیشنهادی موافقت کند‪ .‬اما در هرحال باید این‬ ‫را در نظر گرف��ت که ترک ها عضو پیمان��ی به نام ناتو‬ ‫هستند و سال هاست که ناتو در تقویت و اموزش ارتش‬ ‫ ترکیه و همچنین در جریان جنگ س��رد‪ ،‬پناه دادن این‬ ‫کشور در بلوک غرب و حمایت از ان نقش بسیار مهمی ‬ ‫داشته‪ ،‬پس نمی توان انتظار داشت که ترک ها کامال در‬ ‫مقابل ناتو بایستند و چنین توانی را هم ندارند‪ .‬از دیگر‬ ‫سو بهره برداری رسانه های غربی از این خبر نیز باعث‬ ‫ایجاد تشویش و نگرانی شده است‪ .‬در دهه ‪ 1950‬شاهد‬ ‫بودیم که ناتو در ترکیه موش��ک های هسته ای مستقر‬ ‫کرده بود و این موشک ها را به س��مت مسکو و سایر‬ ‫مراکز مهم بلوک شرق هدف رفته بود‪ .‬این مساله را نباید‬ ‫از خاطر برد ک ه ترکیه سابق براین نیز میزبان موشک های‬ ‫حامل کالهک های هسته ای بوده و موضوع جدیدی‬ ‫برای انها نیست‪ .‬نکته مهم هدف ترکیه از این حرکت‬ ‫و مسیری است که در پی ان خواهد رفت‪ .‬باید ببینیم ایا‬ ‫این حرکت به مفهوم نشان دادن نگرانی ترک هاست؟‬ ‫ای ا ترکیه مایل به استقرار چنین سیستمی است؟ یا اینکه ‬ ‫ترکیه تنها برای نشان دادن حسن نیتش در برابر غرب‬ ‫یک ژست دیپلماتیک گرفته است؟ اما در نهایت با قرار‬ ‫دادن وقایع اخیر در کنار هم به این نتیجه می رسیم که‬ ‫این ژست در تقارن با مساله رویارویی ترکیه با اسرائیل‬ ‫موید این مساله است که ترک ها تحت فشار این کار را‬ ‫انجام داده اند و این اقدام جزء اس��تراتژی های دفاعی‬ ‫انها نبوده‪ ،‬بلکه مجبور ش��ده اند به این خواسته غرب‬ ‫تن بدهند‪.‬‬ ‫ن ترکیه نیازمند این اس��ت ک��ه بازی ها و‬ ‫همچنی ‬ ‫سیاست های پشت پرده اسرائیل را خنثی بکند‪ .‬چراکه‬ ‫اسرائیلی ها توانایی ها و اهرم های بسیاری در ضربه زدن‬ ‫به کشوری که با انها مخالفت بکند‪ ،‬دارند‪.‬در چند ماه‬ ‫اخیر دیدیم که اسرائیلی ها اتش زیر خاکستر گروه های‬ ‫استقالل طلب ترک را چگونه شعله ور کردند و ان را برای‬ ‫ ترکیه و منطقه تبدیل به مس��اله امنیت ملی کردند‪ .‬انها‬ ‫همچنین می توانند به اقتصاد ترکیه نیز صدمات زیادی‬ ‫ماکان عیدی پور‬ ‫معتقد است ‪:‬‬ ‫ترکیه به غرب‬ ‫امتیاز داده تا‬ ‫بتواند موضوع‬ ‫رویارویی اش با‬ ‫اسرائیل راتوجیه‬ ‫کند و دست‬ ‫باالتر را‬ ‫در ان بازی‬ ‫داشته باشد‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫وارد بکنند‪ ،‬به همین دلیل ترکیه نیازمند این اس��ت که‬ ‫روابطش را با غرب در یک سطح دیپلماتیک نگه دارد‬ ‫تا در انزوا فرو نرود‪.‬‬ ‫ایا در نهایت روابط ای��ران و ترکیه در معرض‬ ‫اسیب قرار خواهد گرفت؟‬ ‫‪ l‬در هرحال ب��اال رفتن بضاع��ت دفاعی ما و‬ ‫پیشرفت هایی که ما در صنایع دفاعی مان داشته ایم قطعا‬ ‫ممکن اس��ت نگرانی هایی برای هر کشوری به وجود‬ ‫بیاورد‪ ،‬این چارچوب قواعد بازی بین الملل اس��ت و‬ ‫این قواعد را نمی توان زیر پا گذاشت‪ .‬دوستی کشورها‪،‬‬ ‫نزدیکی های فرهنگی‪ ،‬پیمان ها و اشتراکات استراتژیک‬ ‫انها همه به جای خود‪ ،‬اما واقعیت این است که نهایتا‬ ‫هر کشوری در عرصه بین المللی مسئول تامین امنیت‬ ‫خودش است و طبیعی اس��ت که امروز ما از استقرار‬ ‫سیستم های دفاعی در ترکیه دچار دغدغه شویم‪ .‬البته‬ ‫مس��اله س��خت افزار و توانایی یک بعد قضیه است و‬ ‫بعد دیگر نیت و دورنمای روابط دو کش��ور است که‬ ‫در حال حاض��ر دورنمای روابط ایران و ترکیه بس��یار‬ ‫مسالمت امیز و دوستانه است و به همین دلیل هم جای‬ ‫ی ترک ها وجود ندارد‪.‬‬ ‫نگرانی نه برای ایرانی ها و نه برا ‬ ‫در حال حاضر باید موقعیت انها را نیز درک کرد و منتظر‬ ‫حرکت بعدی باشیم و ببینیم ای ا ترک ها از طرف غرب و‬ ‫اسرائیل برای امتیازات بیشتر تحت فشار قرار می گیرند‬ ‫یا اینکه نهایتا با یک بازی متعادل س��عی خواهند کرد‬ ‫بین دوستی خودشان با ایران و روابط شان با سوریه و‬ ‫روسیه تعادل ایجاد کنند‪.‬‬ ‫نقش افرینی ترکیه در قبال تحوالت سوریه را‬ ‫چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬ترکیه از ابتدا در قبال سوریه یک سری مواضع‬ ‫غیردیپلماتیک اتخاذ کرد‪ .‬چراکه اگر با یک کش��وری‬ ‫رابطه دیپلماتیک دارید و حکومت ان را به رس��میت‬ ‫می شناس��ید کمتر می توانید در نت ه��ای دیپلماتیک‬ ‫خودتان مردم ان کش��ور را خطاب ق��رار دهید ‪ .‬ترکیه‬ ‫ی و رس��انه هایی که در‬ ‫با اس��تفاده از دیپلماسی عموم ‬ ‫اختیار داشت سعی کرد حالت انتقادی نسبت به سوریه‬ ‫را حفظ بکند و این حالت نهایتا به ثبات منطقه کمک‬ ‫ت ترک ها با زیرکی در حال‬ ‫زیادی نخواهد کرد‪ .‬در حقیق ‬ ‫سرمایه گذاری روی اینده سوریه هستند و اینگونه فکر‬ ‫می کنند که اگر قرار است در سوریه تحوالتی صورت‬ ‫بگیرد‪ ،‬انها روی اسب برنده شرط بندی کرده باشند‪ .‬به‬ ‫هر صورت این اقدامات ترکیه یک قمار سیاسی است‬ ‫و نتیجه اش را بعدها خواهند دید‪.‬‬ ‫در کل ترکیه با این سیاست هایش چه هدفی را‬ ‫دنبال می کند؟‬ ‫‪ l‬ترکیه سعی دارد بر افکار عمومی جهان اسالم‬ ‫حکمفرمایی کند و این یک استراتژی کامال متفاوت با‬ ‫استراتژی برخی دیگر از کشورها مانند عربستان است‪.‬‬ ‫مثال اگر عربستان س��عی دارد بر دولت های اسالمی و‬ ‫عربی س��لطه و نفوذ داشته باش��د‪ ،‬ترک ها سعی دارند‬ ‫از طریق افکار عمومی و از طری��ق جمعیت های این‬ ‫کشورها وارد عمل ش��وند‪ .‬لذا هرگونه ناکارامدی و‬ ‫نقطه ضعف در کشورهای اس�لامی را دستاویز قرار‬ ‫می دهند‪.‬‬ ‫این مس��اله را قبول دارید که ترکیه و ایران در‬ ‫اثرگذاری روی تحوالت کش��ورهای عربی با‬ ‫یکدیگر رقابت دارند؟‬ ‫ در حقیق��ت ای��ران ب��ه واس��طه پی��روزی‬ ‫انقالب اسالمی و احیای حس خوداتکایی و خودباوری‬ ‫محبوبیت خاصی میان کشورهای عربی دارد‪ ،‬ام ا ترکیه‬ ‫هم به عنوان یک کش��ور م��درن و قدرتمند اقتصادی‬ ‫جایگاه خودش را دارد‪ .‬چون ترکیه در حالیکه بسیار به‬ ‫جامعه غرب نزدیک است اما نشان داده که ارزش های‬ ‫اسالمی نیز برایش اهمیت دارد‪.‬‬ ‫به نظر من رقابت بین ای��ران و ترکیه مفهوم ندارد‬ ‫چراکه تسخیر جهان اسالم هدف هیچ کشوری نیست و‬ ‫هدف حفاظت و حراست مرزهای کشورهای اسالمی‬ ‫و استقالل سیاسی انهاست‪ .‬اگر کشوری هم با هدف‬ ‫سلطه و نفوذ بر کش��ورهای اسالمی تالش می کند در‬ ‫حقیقت تالشش بیهوده است و کشورهایی مانند ایران‬ ‫و ترکیه نیز باید برای احقاق حقوق مس��لمانان انرژی‬ ‫بگذارند‪.‬‬ ‫در بعد فرهنگی نیز نبای��د فراموش کرد که ایران‬ ‫ و ترکیه نس��بت به کش��ورهای عربی تاحدی تفاوت‬ ‫فرهنگی دارند و همین موضوع هم اشتراکی است بین‬ ‫این دو کشور و نفوذ در کشورهای عربی عرصه مناسبی‬ ‫برای رقاب��ت نخواهد بود‪ .‬البته رقاب��ت در زمینه های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬صنعتی و نظامی می تواند س��ازنده باشد اما‬ ‫درچنین زمینه هایی خیر‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫ترکیه در‬ ‫ظاهر در حال‬ ‫دفاع از حقوق‬ ‫مردم سوریه‬ ‫است‪ ،‬اما در‬ ‫حقیقتکامال‬ ‫در چارچوب‬ ‫سیاست های‬ ‫رژیمصهیونیستی‬ ‫و امریکا وارد‬ ‫عمل شده است‬ ‫حسن بهشتی پور‪ -‬تحلیل گر مسائل قفقاز‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیه و ایران سال هاست به عنوان شرکا و دوستان‬ ‫استراتژیک شناخته ش��ده اند و در همین راستا روابط‬ ‫تجاری گس��ترده میان دو کش��ور‪ ،‬میانجیگری ترکیه‬ ‫در مساله هسته ای ایران و ‪ ...‬را شاهد بوده ایم‪ .‬اما این‬ ‫روزها موافقت ترکیه با استقرار رادارهای دفاعی ناتو‬ ‫نگرانی هایی را در برخی محافل سیاس��ی ایران ایجاد‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬به نظر من با این موضوع می توان از دو‬ ‫منظر کامال متفاوت برخورد کرد؛ نخست اینکه ترکیه‬ ‫معتقد اس��ت این کار تهدیدی علیه هیچ کش��وری به‬ ‫شمار نمی رود و مقامات ترک این مساله را که استقرار‬ ‫رادارها تهدیدی علیه ایران‪ ،‬روسیه یا هر کشور دیگری‬ ‫باشد رس��ما رد کرده و اعالم کرده اند که این طرح در‬ ‫چارچوب دف��اع ناتو انجام می ش��ود‪ .‬ترکیه نیز چون‬ ‫عضو ناتوست مجبور است با این طرح موافقت کند‪.‬‬ ‫در واقع در نوامبر سال ‪ 2010‬در اجالس سران ناتو در‬ ‫لیسبون پرتغال این مساله تصویب شده بود و ترکیه نیز‬ ‫موظف به اجرای ان اس��ت‪ .‬در حال حاضر نیز ترکیه‬ ‫تاکید دارد که چون این سیستم دفاعی است‪ ،‬حمله ای‬ ‫پیش دستانه انجام نخواهد شد و اگر حمله ای علیه ناتو‬ ‫انجام شود این سیستم جواب ان را می دهد‪ .‬اما این نظر‬ ‫ترکیه از جانب کارشناس��ان با نقد جدی روبه روست‬ ‫چراکه اوال هر نوع دفاعی پشتش یک حمله قرار دارد‬ ‫و این امکان بالقوه به صورت کامال دو منظوره است‪،‬‬ ‫یعنی هم می تواند دفاعی باش��د هم تهاجمی‪ .‬پروژه‬ ‫قبلی هم که قرار بود در چک و لهس��تان اجرا شود به‬ ‫همین دلیل با مخالفت طرف روسی مواجه شد‪.‬‬ ‫این واقعیتی اس��ت ک��ه نمی ت��وان ان را نادیده‬ ‫گرفت‪ .‬موضوع مهمتر دیگر این است که در واقع خود‬ ‫مقامات امریکایی بارها مط��رح کرده اند که این طرح‬ ‫علیه ایران و کره ش��مالی اس��ت‪ ،‬پس چطور می توان‬ ‫گفت که این سیس��تم صرفا دفاعی است‪ .‬در حقیقت‬ ‫این طرح تنها اسمش سپر دفاع موشکی است و بیشتر‬ ‫ی اس��ت‪ .‬به نظر می رسد این مساله‪،‬‬ ‫یک طرح تهاجم ‬ ‫امنیت ایران را تهدید می کند و ترکیه به عنوان یک کشور‬ ‫همسایه ایران باید مانع از ان شود که خاک ان تهدیدی‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪50‬‬ ‫ترکیه برسر دوراهی‬ ‫سرد شدن روابط تهران و انکارا پس از تحوالت خاورمیانه‬ ‫برای کشورهای همسایه اش شود‪.‬‬ ‫البته به نظر من این اختالفات مقطعی اس��ت‪ .‬به‬ ‫نظر من نه ترکیه مایل است که اختالفاتش با ایران زیاد‬ ‫شود و نه ایران‪ .‬اما طبیعی است که هر کشوری بر اساس‬ ‫منافع ملی خود عمل کند و اهداف خود را دنبال کند‪.‬‬ ‫گاهی این اهداف سمت و سوی مشترک پیدا می کند‬ ‫و همکاری ش��کل می گیرد و گاهی ه��م فاصله پیدا‬ ‫می کند‪ .‬باید یاداوری کرد که سابق بر این ایران بارها‬ ‫این پیغام را به ترکیه داده که اجرای این طرح یک اقدام‬ ‫امنیتی علیه کشور ما محسوب می ش��ود‪ .‬بنابراین در‬ ‫این ش��رایط ترکیه در یک دوراهی قرار گرفته و باید‬ ‫تصمیم گیری کند که ایا می خواهد به عنوان کشوری‬ ‫که پیرو سیاست دیکته شده از طرف واشنگتن است‬ ‫در مجامع مختلف تلقی ش��ود یا اینک��ه به دنبال یک‬ ‫تو گو و مذاکره اس��ت‪.‬‬ ‫فضای دوس��تانه و برپایه گف ‬ ‫در حقیقت تصمیم گیری مربوط ب��ه این موضوع در‬ ‫نوامبر سال ‪ 2010‬یعنی ابان ماه سال ‪ 1389‬گرفته شد‬ ‫و هفته گذشته تنها این موافقت را در یک بیانیه رسما‬ ‫اعالم کردند‪.‬‬ ‫زمانی که اقای عبداهلل گل در سال ‪ 2010‬ان سند‬ ‫را امضا کرد در حقیقت موافقت��ش را با این طرح بیان‬ ‫کرده بود‪ .‬بیانیه ای که اخیرا از س��وی ترکیه منتشر شد‬ ‫این موافقت را تصریح کرد که به دنبال اجرایی کردن‬ ‫عملیات استقرار رادارهای ناتو هستند و قطعا اگر این‬ ‫طرح اجرا شود در مناسبات ایران و ترکیه خدشه وارد‬ ‫خواهد شد‪ .‬در رابطه با این رادارها شایان ذکر است که‬ ‫رادارها و موشک های ضدموشکی که قرار بود در چک‬ ‫و لهستان استقرار یابند در حقیقت کارشان رهگیری‬ ‫موشک های ارس��الی و انهدام انها بود‪ .‬شعاع پوشش‬ ‫راداری انه��ا نیز چیزی حدود ش��ش ه��زار کیلومتر‬ ‫است و کشورهایی فراتر از سوریه مانند روسیه را نیز‬ ‫شامل می شود‪ ،‬این ش��عاع در حقیقت کل کشورهای‬ ‫منطقه را در برمی گیرد‪.‬‮ به نظر من هدف اصلی ان هم‬ ‫روسیه است و نه ایران و سوریه‪ .‬اما باالخره ایران هم‬ ‫به دلیل هم جواری با ترکیه از این مساله احساس خطر‬ ‫می کند‪ .‬البته هنوز مشخص نیس��ت که ایا قرار است‬ ‫موشک ها در رومانی مستقر شوند‪ ،‬رادارها در ترکیه یا‬ ‫هردوی انها در ترکیه‪ .‬تنها در رابطه با این طرح اعالم‬ ‫کرده اند که در چهار مرحله اجرا خواهد شد که اخرین‬ ‫مرحله اش در س��ال ‪2020‬خواهد بود‪ .‬ترکیه سال ها‬ ‫عضو ناتو بوده و سابق براین هم پاشنه جنوبی ناتو در‬ ‫برابر شوروی محسوب می شد‪ .‬نقش ترکیه در ناتو در‬ ‫حال حاضر در حال پررنگ شدن است که این مساله‬ ‫باعث خدشه وارد شدن بر نقش منطقه ای ترکیه خواهد‬ ‫شد و به ان یک جنبه منفی خواهد داد‪ .‬ترکیه سابق بر‬ ‫این در مساله فلس��طین و حمایت از مردم مظلوم غزه‬ ‫نقش مثبتی ایفا کرد‪ ،‬ولی در قضیه سوریه کامال نقش‬ ‫منفی ای ایفا کرده است‪ .‬در ظاهر ترکیه در حال دفاع از‬ ‫حقوق مردم سوریه و هشدار نسبت به سرکوب ملت‬ ‫است‪ ،‬اما در حقیقت کامال در چارچوب سیاست های‬ ‫امریکا و رژیم صهیونیستی در قبال تحوالت سوریه‬ ‫وارد عمل شده و همین مساله وجهه ترکیه را در منطقه‬ ‫بسیار منفی خواهد کرد‪.‬‬ ‫البته باید مشخص شود که مخالفت هایی که در‬ ‫سوریه صورت می گیرد دو دسته است؛ یک دسته مردم‬ ‫عادی هستند که نس��بت به برخی سیاست های بشار‬ ‫اس��د اعتراض دارند که این هم طبیعی است و دولت‬ ‫سوریه هم با قبول کردن اصالحات به این خواسته ها‬ ‫توجه نشان می دهد‪ .‬دس��ته دیگر کسانی هستند که از‬ ‫جانب عربستان سعودی‪ ،‬امریکا و رژیم صهیونیستی‬ ‫حمایت می شوند و هدفشان سرنگونی دولت فعلی و‬ ‫قدرت گرفتن یک دولت دیگر اس��ت‪ .‬ترکیه هم با در‬ ‫نظر گرفتن این مسائل باید راه حل منطقی و درستی را‬ ‫در پیش گیرد تا به وجهه اش خدشه ای وارد نشود‪ ،‬البته‬ ‫در نهایت باید سرنوشت سوریه را خود مردم سوریه‬ ‫تعیین کنند‪g .‬‬ ‫هژمونی منطقه ای به جای میانجیگری‬ ‫تعهدات ترکیه درناتو و پیامدهای ان‬ ‫‪4‬‬ ‫اسداهلل اطهری‪ -‬کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫کارشناسان داوود اوغلو را مغز متفکر‬ ‫ترکیه در حوزه سیاست خارجی می دانند‪.‬‬ ‫او سیاستی را بنیان گذاشت که بعدها عنوان‬ ‫نوعثمانی گری به ان داده شد‪ .‬میانجی گری و‬ ‫بی طرفی دو رکن اصلی دکترین وزیر خارجه‬ ‫ترکیه را تشکیل می دهند‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫این روزها که ترکیه با بحث اس��تقرار رادارهای‬ ‫دفاعی ناتو در خاک کش��ورش موافقت کرده‪ ،‬برخی‬ ‫مدعی اند که ب��ا این اق��دام در سیاس��ت های ترکیه‬ ‫که بر دو اص��ل بی طرف��ی و میانجی گری بنا ش��ده‪،‬‬ ‫خدشه وارد شده است‪ .‬اما در این راستا باید توضیح‬ ‫دهم که هیچ گاه سیاس��ت های ترکی��ه اینچنین نبوده‬ ‫چراکه این کشور عضو ناتوس��ت و تعهداتی در ناتو‬ ‫دارد که اص��ل ان ائتالف و اتحاد با غرب اس��ت‪ .‬در‬ ‫حقیقت عملیات هایی که ترکیه در افغانستان‪ ،‬کوزوو‬ ‫و عراق انجام داد موید مس��اله دیگری اس��ت‪ .‬البته‬ ‫در حال حاضر حزب عدالت و توس��عه اس��تراتژی‬ ‫دیگری در قبال کش��ورهای همسایه اتخاذ کرده و ان‬ ‫سیاست مشکالت صفر با همسایگان است‪ ،‬یعنی با‬ ‫همسایگان‪ ،‬به عنوان نمونه با ارمنستان‪ ،‬ایران‪ ،‬سوریه‬ ‫و ‪...‬هیچ مش��کلی نداشته باش��ند‪ .‬حتی در کردستان‬ ‫عراق که همواره با هم مشکل داش��تند‪ ،‬کنسولگری‬ ‫ایجاد کرد‪ ،‬در مساله اسرائیل و س��وریه میانجیگری‬ ‫کرد و پس از مس��اله غزه به حمایت از فلس��طینیان‬ ‫پرداخت‪ .‬به عقیده من سیاست ترکیه در حال حاضر‬ ‫بیش از اینکه حالت میانجیگرانه داشته باشد به دنبال‬ ‫هژمونی منطقه ای است‪ .‬از دیگر سو سیاست دیگری‬ ‫که این روزها ترکیه در پیش گرفت��ه نوعثمانی گری‬ ‫است؛ به عنوان نمونه ترک ها قصد دارند سیاست های‬ ‫پان اسالمیزم عثمانی را دوباره احیا کنند‪ .‬به عقیده انها‬ ‫امپراتوری عثمانی اسالم را به غرب اروپا برد و اکنون‬ ‫ ترکیه می خواهد در تمام کش��ورهایی که امپراتوری‬ ‫عثمانی حضور داشته‪ ،‬نقش داشته باشد؛ از فلسطین‬ ‫تا لیبی‪ ،‬از لیبی ت��ا حوزه خلیج فارس‪ .‬س��ابق براین‬ ‫سیاست های ترکیه تنها با غرب در ارتباط بود و اصال‬ ‫با خاورمیانه و کشورهای اسالمی کاری نداشت‪ .‬اما‬ ‫ ترک ها زمانیکه دیدند اتحادیه اروپا درهایش را برای‬ ‫ورود و عضویت این کشور به روی انها باز نمی کند‪،‬‬ ‫بیشتر به سمت کشورهای همسایه و اسالمی متمایل‬ ‫شدند‪ .‬البته با گذشت زمان به این سیاست نیز خدشه‬ ‫وارد ش��د‪ ،‬چراکه اکنون ترکیه با س��وریه مشکل پیدا‬ ‫کرده‪ ،‬سیاست استقرار موشک های دفاعی ناتو باعث‬ ‫اعتراض ایران ش��ده و در کل با همسایگانش دچار‬ ‫مشکل شده است‪ .‬سیاست های ترکیه در حال حاضر‬ ‫به س��مت منافع مل��ی اش پیش م��ی رود و با چندین‬ ‫پرون��ده کار می کند از جمله با غ��رب‪ ،‬حوزه ناتو در‬ ‫پرونده افغانس��تان و عراق‪ ،‬فارک ها‪ ،‬اسیای مرکزی‪،‬‬ ‫قفقاز‪ ،‬خاورمیانه‪ ،‬حوزه خلیج ف��ارس و‪...‬و در تمام‬ ‫اینها بیشتر به دنبال منافع ملی خودش است‪ .‬اما مساله‬ ‫استقرار رادارهای ناتو که بدان اشاره کردم خیلی هم‬ ‫جای نگرانی ن��دارد‪ ،‬چراکه این مس��اله نیز برمبنای‬ ‫تعهداتی اس��ت که ترکیه از دهه ‪ 50‬در قبال ناتو دارد‪.‬‬ ‫شایان ذکر اس��ت که اس��تقرار این رادارها با شرط و‬ ‫ش��روطی انجام شد؛ نخس��ت اینکه تنها روی مساله‬ ‫پرتاب موشک ها کنترل داشته باشد و سپس اینکه نامی ‬ ‫از ایران برده نشود‪ ،‬به هر صورت ترکیه در چارچوب‬ ‫شرایط ناتو عمل می کند‪ .‬برخی مقامات ایرانی از این‬ ‫اقدام ترکیه ابراز نگرانی کرده اند‪ ،‬اما باید شرایط ترکیه‬ ‫را به عنوان عض��و ناتو و تعه��دات بین المللی اش در‬ ‫نظر گرفت‪ .‬ترکیه از ابتدا پذیرفته که سیاست حضور‬ ‫در ناتو یعنی ائتالف با غرب‪ .‬حتی فرانس��ه هم که در‬ ‫زمان دوگل اعالم کرده بود با نات��و همکاری نظامی ‬ ‫نخواهد داش��ت‪ ،‬همکاری های سیاس��ی اش را ادامه‬ ‫داد‪ .‬ترک ها هم می توانند این تقسیم را انجام بدهند و‬ ‫فقط همکاری نظامی یا فقط همکاری سیاسی داشته‬ ‫باش��ند‪ ،‬اما در هرحال پذیرفته اند که با ناتو همکاری‬ ‫داشته باشند و این استقرار موشک های دفاعی نیز در‬ ‫همین راستاست‪ .‬اما اگر در برهه کنونی ناتو تصمیم‬ ‫به اقدامی بگیرد ترکیه نیز باید طب��ق پیمانی که دارد‬ ‫بپذیرد‪ ،‬همچنانکه در عملیات لیبی نقش داش��ت‪ .‬اما‬ ‫ ترکیه بیشتر به صورت سیاسی با ناتو همکاری می کند‬ ‫و موافقتش با استقرار ان موشک ها نیز با شرایطی که‬ ‫عنوان کرد‪ ،‬صورت گرف��ت‪ .‬در رابطه با ایران امکان‬ ‫خدشه وارد شدن در روابط ایران و ترکیه به دلیل حجم‬ ‫گسترده روابط بعید به نظر می رسد‪ .‬طی سال جاری‬ ‫روابط تجاری ایران با ترکی��ه ‪ 11‬میلیارد دالر بوده و‬ ‫به خاطر همین مناسبات دوس��تی دو کشور عمیق تر‬ ‫شده است‪.‬همچنین پیرامون مساله کشورهای عربی‪،‬‬ ‫ایران و ترکی��ه می توانند مکمل یکدیگر باش��ند و در‬ ‫دیگر زمینه ها مانند انرژی‪ ،‬انتقال گاز (بعد از روسیه‪،‬‬ ‫کشور ما دومین کشوری است که گاز ترکیه را تامین‬ ‫می کند)‪ ،‬پروژه نوباکو و ‪ ...‬نیز ب��ا هم همکاری های‬ ‫مستمر داشته باشند‪ .‬همکاری های ایران و ترکیه باهم‬ ‫بسیار مهم است و در سطح منطقه خاورمیانه این دو‬ ‫کش��ور غیرعرب باید مکمل همدیگر باشند‪ .‬در این‬ ‫راستا رقابت میان کشورها نیز مساله ای کامال طبیعی‬ ‫است و اگر ایران و ترکیه در برخی مسائل با یکدیگر‬ ‫رقابت می کنند‪ ،‬اصال جای تعجب ندارد‪g .‬‬ ‫ترکیه یکی از اعضا ی فعال پیمان‬ ‫اتالنتیک شمالی است‪ .‬این کشور در اوج‬ ‫دوران جنگ سرد تحت حفاظت همین‬ ‫پیمان در برابر تهدیدهای اتحاد‬ ‫جماهیر شوروری قرار گفت‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫چرا ترک های مسلمان از سیاست بی طرفی رویگردان شدند؟‬ ‫بازی در زمین غرب‬ ‫‪5‬‬ ‫بهرام امیراحمدیان‪ ،‬کارشناس مسائل قفقاز در رابطه با تصمیم گیری اخیر ترکیه و تیرگی هایی که‬ ‫در روابط این کشور با ایران رخ داده معتقد است که در صحنه روابط بین الملل ممکن است دوستان‬ ‫ی نیست‪ .‬اما منافع ملی هر کشوری برای ان‬ ‫و دشمنان گاهی با هم جایگزین شوند و هیچ چیز دائم ‬ ‫دائمی است و تقریبا می توان گفت با شرایط زمان کمتر تغییر می کند‪ .‬به عقیده وی ترکیه یک سری‬ ‫منافع ملی برای خودش تعریف کرده و اعمالی که انجام می دهد نیز مطابق با ان است‪ .‬حال ممکن‬ ‫است کشوری از این اقدامات خشنود شود و کشور ثالث دیگری متضرر‪ ،‬اما خود ترکیه مانند هر‬ ‫کشور دیگری در سیاست خارجی اش منافع ملی را دنبال می کند‪.‬‬ ‫‪52‬‬ ‫ترکیه تاکنون موضعی میانج��یگرانه در برابر‬ ‫تحوالت منطقه داشته‪ ،‬اما برخی اقدامات اخیر‬ ‫ ترکیه‪ ،‬از جمله موافقت با اس��تقرار سپر دفاع‬ ‫موشکی ناتو‪ ،‬نگاه دیگر کشورها به خصوص‬ ‫ایران را به این کشور تغییر داد‪ .‬ارزیابی شما از‬ ‫این اتفاقات چیست؟‬ ‫‪ l‬ترکی��ه در ح��ال حاض��ر دیگ��ر ان‬ ‫کش��وری نیس��ت ک��ه در اغ��از فروپاش��ی‬ ‫ش��وروی ب��ود‪ .‬ترکی��ه در تح��ول بزرگ��ی که پس‬ ‫ از پای��ان جن��گ س��رد در فض��ای سیاس��ی جهان‬ ‫به وجود امد‪ ،‬به ویژه در تقسیمات ژئوپلتیکی‪ ،‬نقشش‬ ‫افزایش پیدا کرد‪ .‬این درحالی است که فکر می کردند‬ ‫چون ترکیه عضو ناتوست و س��پر میان ناتو و ورشو‬ ‫بود با از بین رفتن پیمان ورش��و نقشش کم می شود‪.‬‬ ‫چراکه ترکیه موقعیت جغرافیایی بسیار مهمی دارد و‬ ‫همچنین نقشی که برایش به عنوان یک کشور اسالمی‬ ‫و عضو ناتو تعیی��ن کرده اند می تواند ب��ه عنوان یک‬ ‫الگوی توسعه دموکراسی کش��ورهای مسلمان برای‬ ‫جمهوری های سابق اتحاد ش��وروی باشد‪ .‬بنابراین‬ ‫غرب به این کشور کمک کرد تا این نقش را بهتر ایفا‬ ‫بکند و خودش هم این اس��تعداد را داشت‪ .‬از دیگر‬ ‫سو مانعی نیز بر سر راهش نبود که از ایفای این نقش‬ ‫جلوگیری کند‪ ،‬پس ترکیه می تواند به جهت داش��تن‬ ‫پتانس��یل های متعدد از این نقش اس��تفاده بکند‪ .‬در‬ ‫حالی که پایگاه ه��ای نظامی ناتو و امری��کا در ترکیه‬ ‫مستقر بودند‪ ،‬این کش��ور اجازه نداد امریکا از خاک‬ ‫کشورش برای حمله به عراق اس��تفاده کند‪ .‬بنابراین‬ ‫ ترکی��ه می تواند بازیگری چندوجهی باش��د؛ بس��ته‬ ‫به منافع ملی اش زمانی با امری��کا موافقت می کند و‬ ‫زمانی نیز به مخالفت ب��ا ان می پردازد‪ .‬تمام اقدامات‬ ‫ ترکیه وابس��ته به منافع ملی اش است؛ زمانی به مالت‬ ‫هش��دار می دهد‪ ،‬زمانی به قبرس و زمانی هم ممکن‬ ‫است با ایران سرشاخ ش��ود‪ .‬به عنوان نمونه استقرار‬ ‫سپر دفاع موش��کی امریکا و ناتو در پایگاه دیاربکر‬ ‫تقریبا می توان گفت به ض��رر ایران هم خواهد بود و‬ ‫تهدیدی برای ایران است‪ ،‬اما این کشور اعالم می کند‬ ‫ما براساس منافع ملی مان عمل می کنیم و هرکجا الزم‬ ‫بدانیم کارهایی را ضروری اس��ت برای رس��یدن به‬ ‫هدف مان انجام می دهیم‪.‬‬ ‫پس دوس��تی ترکی��ه با ای��ران یک دوس��تی‬ ‫مصلحتی است؟‬ ‫‪ l‬در صحن��ه روابط بین الملل ممکن اس��ت‬ ‫دوستان و دشمنان گاهی با هم جایگزین شوند و هیچ‬ ‫چیز دائمی نیست‪ ،‬اما منافع ملی هر کشوری برای ان‬ ‫دائمی اس��ت و تقریبا می توان گفت با ش��رایط زمان‬ ‫کمتر تغییر می کند‪ .‬ترکیه یک س��ری منافع ملی برای‬ ‫خودش تعریف کرده و اعمال��ی که انجام می دهد نیز‬ ‫مطابق با ان اس��ت‪ .‬حال ممکن است کشوری از این‬ ‫اقدامات خشنود شود و کشور ثالث دیگری متضرر‪،‬‬ ‫اما خود ترکیه مانند هر کش��ور دیگری در سیاس��ت‬ ‫خارجی اش منافع ملی را دنبال می کند‪ .‬چون در برخی‬ ‫کشورها منافع ملی معین نش��ده برای دیگر کشورها‬ ‫هضم اقدامات کشور مذکور سخت است‪ ،‬اما بسیاری‬ ‫از کشورها نیز منافع ملی شان را تعریف کرده اند و این‬ ‫منافع در تمام نهادها‪ ،‬س��اختارهای حزبی‪ ،‬پارلمانی‪،‬‬ ‫سیاسی و اقتصادی معین است و می دانند که هرکس‬ ‫باید به دنبال چه چیز برود‪.‬‬ ‫در این رابطه رفتار روسیه با ایران را نیز می توان‬ ‫مورد ارزیاب��ی قرار داد‪ ،‬چراکه این کش��ور نیز گاهی‬ ‫اقداماتی خالف منافع و تمایالت ایران انجام می دهد؛‬ ‫اقدامات ترکیه نیز به همین منوال اس��ت‪ .‬از دیگر سو‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫دو کش��وری که باهم روابط صمیمی و دوس��تانه ای‬ ‫دارند نیز ممکن است در برخی شرایط به قطع روابط‬ ‫روی بیاورند‪.‬‬ ‫مثال ترکیه که یکی از متحدین نزدیک اس��رائیل‬ ‫بود اکنون با این رژیم قطع رابطه کرده است‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر ترکیه به دنبال برهم زدن روابطش با اس��رائیل‬ ‫توانسته به مصر نزدیک تر شود چراکه ارزش جایگاه‬ ‫مصر در حال حاضر برای ترکیه بیشتر از اسرائیل است‪.‬‬ ‫این کشور برای نزدیک شدن به مصر بعد از تحوالت‬ ‫و جریانات اخیر‪ ،‬باید نشان می داد که با دشمن انها‪،‬‬ ‫دشمن است‪ .‬بنابراین با این اس��تراتژی که ترکیه در‬ ‫پیش گرفته اگر بعدها با مصر هم دچار مشکل شود‪،‬‬ ‫همین رویه را در پیش خواهد گرفت‪.‬‬ ‫طی تحوالت اخیر‪ ،‬روابط ترکیه و سوریه هم‬ ‫دچار مشکل شد‪ .‬چرا ترکیه اینگونه با دولت‬ ‫سوریه برخورد کرد؟‬ ‫‪ l‬در رابطه با این دو کش��ور چند مورد وجود‬ ‫دارد‪ .‬اول اینکه ترکیه با سوریه هم مرز است و سوریه‬ ‫نس��بت به ترکیه ادعای ارض��ی دارد ک��ه این قضیه‬ ‫بازمانده دوره عثمانی اس��ت‪ .‬از دیگر سو مساله اب‬ ‫هم میان این دو کش��ور مطرح اس��ت‪ -‬رود فرات از‬ ‫ ترکیه به سوریه می رود‪ -‬اب به عنوان ابزاری است که‬ ‫به واسطه ان ترکیه از سوریه امتیاز می گیرد‪ ،‬بنابراین‬ ‫اگر دولت قدرتمندی در س��وریه س��ر کار بیاید حق‬ ‫ابی بیشتری از ترکیه خواهد خواس��ت و این کشور‬ ‫در برنامه ه��ای توس��عه اراضی خ��ودش به ویژه در‬ ‫طرح اناتولی بزرگ‪ ،‬گاپ‪ ،‬با مش��کل مواجه خواهد‬ ‫شد‪ .‬سرازیر شدن اوارگان از سوریه به ترکیه به دلیل‬ ‫مشکالت و شکل گرفتن حکومتی که سرناسازگاری‬ ‫با ترکیه داش��ته باش��د نیز از دیگر چالش های پیش‬ ‫روی ترکیه اس��ت‪ .‬به دلیل همین مسائلی که ذکر شد‬ ‫نقشی که ترکیه در س��وریه می تواند ایفا کند با دیگر‬ ‫کشورهایی که مرز مشترک با این کشور ندارند بسیار‬ ‫متفاوت خواهد بود‪ .‬کش��ورهایی که از بیرون به این‬ ‫مس��ائل نگاه می کنند ترکیه را انتقاد می کنند‪ .‬این در‬ ‫حالی است که ترکیه براس��اس منافع ملی خود عمل‬ ‫می کند و از کسی هم باکی ندارد‪ .‬ترکیه در حال حاضر‬ ‫به خاطر موقعیتی که دارد به مرکز توزیع انرژی منطقه‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫سیاست های داوود اوغلو در زمینه دیپلماسی‬ ‫خارجی ترکی��ه در جهت گیری های اخیر این‬ ‫کشور چقدر تاثیرگذار بوده است؟‬ ‫‪ l‬نگرش اقای احمد داوود اوغلو این اس��ت‬ ‫که ترکی��ه در منطقه به قدرت��ی تاثیرگ��ذار مبتنی بر‬ ‫دوره عثمانی تبدیل ش��ود‪ .‬م��ا می دانیم ک��ه تمامی ‬ ‫کشورهای شمال افریقا‪ ،‬خلیج فارس و بالکان عمدتا‬ ‫در مجموعه ای به نام امپراتوری عثمانی قرار داشتند‬ ‫و بعضا دارای ریشه های مشترک بودند‪ .‬یکی دیگر از‬ ‫چشم اندازهای حزب عدالت و توسعه نیز این است‬ ‫که در سال ‪ 2023‬که مصادف با صدمین سال تاسیس‬ ‫امپرات��وری عثمانی خواهد ب��ود‪ ،‬از لحاظ فرهنگی‪،‬‬ ‫اقتص��ادی و‪ ...‬به یک��ی از ‪ 5-6‬ق��درت برتر جهان‬ ‫تبدیل شود‪.‬‬ ‫ ترک ها برای رسیدن به این سیاست برنامه دارند‬ ‫و فقط ش��عار نمی دهند‪ .‬در حقیق��ت در ترکیه تمام‬ ‫سیاست های داخلی و خارجی باهم تدوین می شود‬ ‫و یک برنامه بلند مدت دارند‪ .‬اگر این کشور به همین‬ ‫منوال پیش برود‪ ،‬یعنی همچنان داوود اوغلو از پشت‬ ‫صحنه سیاست گردان باشد و حزب عدالت و توسعه‬ ‫اقای اردوغان نیز سر کار باشد‪ ،‬قطعا روند انها ادامه‬ ‫می یابد‪g .‬‬ ‫نگاه به غرب‬ ‫پشت سیاست جدید ترکیه و حزب عدالت و توسعه چیست؟‬ ‫سیامک کاکایی‪ /‬پژوهشگر مسائل ترکیه‬ ‫‪ 6‬بدون شک نگاه استراتژیک ترک ها به غرب نقش تعیین کننده ای در جهت گیری های‬ ‫دیپلماتیک این کشور دارد‪ .‬در همین راستاست که ترکیه خواسته های ناتو را پذیرفته تا نشان‬ ‫دهد رویکردش در خاورمیانه کامال دگرگون شده است‪.‬‬ ‫دولت ح��زب حاک��م عدالت و توس��عه در‬ ‫سال های اخیر و از دوره دوم زمامداری خود در ترکیه‬ ‫یعنی سال‪ 2007‬به بعد‪ ،‬رویکرد نوینی در دیپلماسی‬ ‫منطقه ای و بین المللی اش اتخاذ کرد؛ رویکردی که در‬ ‫راستای فعال کردن سیاست خارجی ترکیه و تقویت‬ ‫نفوذ این کشور در مناطق پیرامونی بود‪ .‬به نحوی که‬ ‫ترکیه نقش فعال منطقه ای را ک��ه از زمان «تورگوت‬ ‫اوزال»‪ ،‬رئیس جمهور فقید ترکی��ه یعنی اوایل دهه‬ ‫‪ 90‬میالدی اغاز ش��ده ب��ود را در دوره رجب طیب‬ ‫اردوغان دوباره احیا کرد‪ .‬سیاستی مبتنی بر فعال کردن‬ ‫دیپلماسیترکیهدرخاورمیانهوتبدیلترکیهبهبازیگر‬ ‫فعال منطقه ای و حتی بین المللی؛ یعنی تقویت نقش‬ ‫منطقه ای ترکیه به افزایش وزن سیاسی این کشور در‬ ‫نالمللیمنجرشود‪.‬‬ ‫معادالتبی ‬ ‫در همین چارچوب تئوری ای که مورد توجه‬ ‫و تمرکز دولت اردوغان ق��رار گرفت تنش صفر با‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫همسایگان بود که احمد داوود اوغلو‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫ترکیه ان را طراحی کرد و در مدار نگاه سیاست گذاران‬ ‫و وزارت خارجه ترکیه قرار گرفت‪ .‬در همین راستا‬ ‫نگاه ترکیه به کشورهای همسایه اش دگرگون شد‬ ‫و عالوه بر ایران روابطش را با عراق و س��وریه هم‬ ‫گسترش داد‪ ،‬درصدد عادی سازی رابطه با ارمنستان‬ ‫برامد و توافقنام��ه تاریخی اش را با این کش��ور به‬ ‫امضا رساند‪ .‬از طرف دیگر ترکیه تالش کرد بتواند‬ ‫در مسیر حل مشکل قبرس همگام با اتحادیه اروپا‬ ‫شود‪ ،‬اما انچه برای ترکیه مهم بود این بود که رویکرد‬ ‫خود را به خاورمیانه عمق بیشتری ببخشد که یکی‬ ‫از محوری تری��ن نگاه های سیاس��ت خارجی اش‬ ‫نیز بعد اقتصادی ب��ود‪ .‬در همین چارچوب جذب‬ ‫س��رمایه گذاری کش��ورهای عربی موجب شد که‬ ‫توافقنامههمکاریباشورایهمکاریخلیجفارسرا‬ ‫امضا بکند و به یک محل جدید برای سرمایه گذاری‬ ‫عربی تبدیل شود‪.‬‬ ‫از طرف دیگر در مقاب��ل‪ ،‬خاورمیانه خود به‬ ‫محلی برای افزایش ش��مار شرکت ها‪ ،‬مقاطع کاران‬ ‫و پیمان��کاران ترکی��ه تبدیل ش��د‪ ،‬به نح��وی که‬ ‫سرمایه گذاری این کشور‪ ،‬هم از نظر حجم و هم از‬ ‫نظر درصد از ایران گرفته تا شمال افریقا افزایش پیدا‬ ‫کرد و همین مساله به ترکیه توان بیشتری داد‪ .‬در کنار‬ ‫این مسائل اردوغان با حمایت از حقوق فلسطینی ها‬ ‫در جریان حمله اس��رائیل به غزه در س��ال ‪ 2008‬و‬ ‫سال های پس از ان عمال خودش را در محور یکی از‬ ‫منازعات دیرینه خاورمیانه یعنی تنش میان اسرائیل و‬ ‫اعراب قرار داد‪ .‬بحث فلسطین سبب شد که در سال‬ ‫‪ 2009‬اردوغان به یک مجادله لفظی با ش��یمون پرز‬ ‫بپردازد و این روند همچنان ادامه پیدا کرد و تا حدودی‬ ‫به تیرگی روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی انجامید‬ ‫تا زمانیکه کشتی مرمره ابی از ترکیه برای شکستن‬ ‫محاصره غزه اعزام شد که عمال یک گام بلند بود که‬ ‫ترکیه در سیاست خارجی اش برداشت‪.‬‬ ‫ترکیه با نگاه جذب و جلب ملت ها و دولت ها‬ ‫حرکت کرد‪ ،‬یعنی از یک س��و در اف��کار عمومی‬ ‫ملت هایخاورمیانهنفوذکردوپرچمترکیهدردستان‬ ‫مردم غزه و لبنان به اهتزاز درامد و از سویی دیگر با‬ ‫اتخاذ چنین مواضعی نگاه دولت ها را هم به سمت‬ ‫خود جلب کرد‪ ،‬به نحوی ک��ه حرکت های ترکیه‬ ‫در تقابل با اس��رائیل و حمایت از فلسطینی ها مورد‬ ‫استقبال کشورهای اسالمی و عربی منطقه خاورمیانه‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫بنابراین مجموعه اینها سبب شد به تدریج ترکیه‬ ‫در عرصه سیاست‪ ،‬اقتصاد و امنیت خاورمیانه یک‬ ‫نقش پروزن پیدا کند و به بازیگری صاحب سخن‬ ‫تبدیل شود‪ .‬در طرح های اینده منطقه می توان روی‬ ‫ترکیه سرمایه گذاری کرد و ش��اید یکی از نگاه های‬ ‫راهبردی ترکیه هم همین باش��د که اتحادیه اروپا و‬ ‫امریکا روی نقش ترکیه در خاورمیانه حس��اب باز‬ ‫کنند و ترکیه در این مدار بتواند از ان نگاه تاریخی هم‬ ‫که دارد بهره بگیرد‪ .‬همین مسائل سبب شد که واژه ای‬ ‫تحتعنواننوعثمان گراییدرسیاستخارجیترکیه‬ ‫مورد استفاده محافل سیاسی قرار بگیرد و اردوغان‬ ‫را عمال پیگیرکننده یا تعقیب کننده نوعثمان گرایی‬ ‫قلمدادکنند‪.‬‬ ‫تا اینکه اخیرا ترکیه با اخراج س��فیر اس��رائیل‬ ‫از انکارا یک صفحه دیگری در سیاس��ت خارجی‬ ‫خودش بازکرد و نشان داد در منطقه سیاست مستقلی‬ ‫را تعقیب می کند؛ سیاستی که به وزن ترکیه می افزاید‪.‬‬ ‫ایننگرشسببشدهتاترکیهدردیپلماسیخاورمیانه‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪54‬‬ ‫کامال به چشم بیاید و در کنار این مسائل‪ ،‬از ابتدای سال‬ ‫جاری میالدی و همزمان با بروز تحوالت در خاورمیانه‪،‬‬ ‫تحوالتی که از تونس و مصر اغاز ش��د و به کشورهای‬ ‫دیگر نیز سرایت کرد سعی کرد نقشی محوری ایفا بکند و‬ ‫الگوی ترکیه را به عنوان یک الگوی برتر برای کشورهایی‬ ‫که دستخوش انقالب بودند‪ ،‬تبلیغ می کرد‪ .‬فقط در رابطه‬ ‫با لیبی نقدهایی بر ترکیه وارد اس��ت چراکه در ماه های‬ ‫اولیه ناارامی ها در لیبی س��مت و س��وی ترکیه حمایت‬ ‫از معمرقذافی و سیس��تم حاکم بود‪ ،‬اما به تدریج ترکیه‬ ‫احساسکردتخم مرغ هاییکهدرسبدقذافیگذاشته ترک‬ ‫برداشته و در حال شکستن است به همین دلیل چرخشی‬ ‫در سیاس��ت خارجی خودش ایجاد ک��رد و کنفرانس‬ ‫مخالفان لیبی را در ترکیه برگزار ک��رد‪ .‬بااین اقدام ترکیه‬ ‫شرایط را به نحو دیگری تغییر داد تا اب از جوی رفته را‬ ‫بازگرداند و لبه تیز انتقادات را کند کند‪.‬‬ ‫در همین حال در سوریه روند تحوالت به گونه ای‬ ‫بوده که باز نگاه ها به ترکیه را دوگانه کرده است‪ .‬زیرا یک‬ ‫سری از کشورهای عربی به سیاس��ت های ترکیه انتقاد‬ ‫دارند و بر این باورند که سیاست های ترکیه در رابطه با‬ ‫سوریه با امریکا و کشورهای غربی همسو است‪.‬‬ ‫بنابراین ترکیه تالش می کند در این وضعیت نشان‬ ‫دهد که از حقوق ملت ها هم دفاع می کند و عامل حقوق‬ ‫بشر را نیز به سیاست هایش اضافه کرده است‪ .‬سیاستی که‬ ‫ترکیه در قبال سوریه گرفته یک سیاست دو وجهی است؛‬ ‫چونکه پیش از این همکاری راهبردی با دولت سوریه‬ ‫داشت اما اکنون تبدیل به منتقد جدی بشار اسد شده و در‬ ‫حال برنامه ریزی برای اینده سوریه است تا اگر نظام در‬ ‫سوریه تغییر کرد بداند چه سمت و سویی داشته باشد و‬ ‫چگونه دیپلماسی خودش را به منظور بهره گیری بیشتر از‬ ‫روند تحوالت تنظیم بکند‪ .‬بنابراین سیاست درگیرانه ای‬ ‫که ترکیه در رابطه با تحوالت خاورمیانه از جمله سوریه در‬ ‫پیش گرفته در قالب تعریفی است که سیاستگذاران ترکیه‬ ‫ارائه داده اند که همان درگیر شدن در منازعات و تحوالت‬ ‫منطقه ایبرخالفسیاستسنتی ایاستکهاینکشوردر‬ ‫دهه های قبل از‪ 90‬میالدی داشت که درواقع عدم مداخله‬ ‫درمنازعاتومناقشاتمنطقه ایبود‪.‬درحالحاضرترکیه‬ ‫کامالبرعکسعملمی کندکهاینهماندیپلماسینوینی‬ ‫است که در خاورمیانه پایه گذاری کرده و می خواهد از‬ ‫ثمره ان استفاده بکند‪.‬‬ ‫اما صرفنظر از تمام این بحث هایی که ش��د یعنی‬ ‫رویکرد ترکیه به خاورمیانه و دیپلماسی نوین ان‪ ،‬شایان‬ ‫ذکر است که این مسائل بدان معنا نیست که ترکیه از غرب‬ ‫عدول کرده و سیاستش نس��بت به امریکا و اروپا تغییر‬ ‫کرده باشد‪ ،‬بلکه استراتژی اصلی ترکیه همچنان بر خط‬ ‫همگرایی با اتحادیه اروپا و غرب قرار دارد‪.‬‬ ‫ترکیه با نگاه جذب و جلب‬ ‫ملت ها و دولت ها حرکت‬ ‫کرد‪ ،‬یعنی از یک سو در افکار‬ ‫عمومی ملت های خاورمیانه‬ ‫نفوذ کرد و پرچم ترکیه در‬ ‫دستان مردم غزه و لبنان‬ ‫به اهتزاز درامد و از سویی‬ ‫دیگر با اتخاذ چنین مواضعی‬ ‫نگاه دولت ها را هم به سمت‬ ‫خود جلب کرد ‪ ،‬به نحوی که‬ ‫حرکت های ترکیه در تقابل‬ ‫با اسرائیل و حمایت از‬ ‫فلسطینی ها مورد استقبال‬ ‫کشورهای اسالمی و عربی‬ ‫منطقه خاورمیانه قرار گرفت‬ ‫ترکیه همپیمان استراتژیک امریکاست‪ ،‬عضو‬ ‫ناتو محسوب می شود و در حال مذاکره با اتحادیه‬ ‫اروپا برای پیوس��تن به ان اس��ت‪ .‬بنابراین نگاه به‬ ‫غرب در محور سیاس��ت خارجی ترکیه قرار دارد و‬ ‫جهت گیری سیاس��ت خارجی ترکیه به عنوان یک‬ ‫جهت گیری ثابت اس��ت و فعال نش��انه ای از تغییر‬ ‫در این جهت گیری مشاهده نش��ده است‪ .‬چونکه‬ ‫جهت گیری های سیاس��ت خارجه ب��ا اولویت ها‬ ‫فرق می کند و جهت گیری ها معموال ثابت هستند‪.‬‬ ‫جهت گیری ترکیه هم مبتنی بر ائتالف و همپیمانی‬ ‫با غرب اس��ت؛ جهت گیری ای که همچنان دولت‬ ‫ترکیه روی ان تاکید دارد اما اولویت ها در ارتباط با‬ ‫سیاست های منطقه ای تغییر کرده است‪ .‬با توجه به‬ ‫این مساله همکاری ای که ترکیه در ارتباط با استقرار‬ ‫سپر دفاع موش��کی با ناتو انجام می دهد‪ ،‬در قالب‬ ‫همان جهت گیری اتحاد و همپیمانی با غرب است‪.‬‬ ‫ترکیه عضو ناتوست و در پی مذاکراتی که باهم انجام‬ ‫داده اند پذیرفتن استقرار سپر دفاع موشکی در قالب‬ ‫همین منافع ترکیه تعریف شده است‪.‬‬ ‫عب��داهلل گل در ای��ن رابطه اعالم کرده اس��ت‬ ‫که این مس��اله مبتنی ب��ر منافع ملی ترکیه اس��ت و‬ ‫این کش��ور قصد ندارد علیه کش��ور دیگری اقدام‬ ‫بکند‪ .‬اما اگ��ر واقع گرایانه ت��ر به این مس��اله نگاه‬ ‫ بکنیم متوجه می شویم س��ند استراتژی امنیت ملی‬ ‫ترکیه هر پنج س��ال یکبار تدوین می شود‪ .‬در سند‬ ‫قبلی که سال ‪ 2005‬تدوین شده بود از موشک های‬ ‫ایران به عنوان یک تهدید علیه ترکیه اسم برده شده‬ ‫بود اما در س��ند جدید که در سال ‪ 2010‬تدوین شد‬ ‫این بند از س��ند امنیت ملی ترکیه خارج شد و اعالم‬ ‫کردند ک��ه روابط ایران ب��ا ترکیه‪ ،‬روابط حس��نه ای‬ ‫اس��ت و موش��ک های ایران تهدیدی برای ترکیه‬ ‫محسوب نمی شود‪ .‬همزمان با خارج شدن این بند‬ ‫به پیوندهای ایران با ترکیه و روند روبه رشد روابط‬ ‫اشاره ش��د‪ .‬اما در این میان مساله ای که مورد غفلت‬ ‫قرار گرفته این اس��ت که مذاکراتی که ترکیه با ناتو‬ ‫برسر اس��تقرار سپر دفاع موش��کی انجام می داد در‬ ‫حقیقت ان بند را تحت الشعاع قرار داده بود و به این‬ ‫شکل ترکیه با پذیرش اس��تقرار سپر دفاع موشکی‬ ‫احس��اس می کند که از امنیت بیش��تری برخوردار‬ ‫است‪ .‬به نظر می رسد که ترکیه این گونه فکر می کرد‬ ‫که اگر ان بند از سند استراتژیک ملی اش خارج شود‬ ‫به اس��تحکام روابطش با ایران کمک خواهد کرد‪.‬‬ ‫روند مذاکراتی که بین ناتو و ترکیه انجام ش��د کامال‬ ‫مشخص کرد که ترکیه براساس منافع و امنیت ملی‬ ‫خودش سیاس��ت گذاری هایش را تنظی��م و اجرا‬ ‫می کند‪ .‬بخشی از سیاس��ت خارجی ترکیه مبتنی بر‬ ‫نگاه و سیاست های سودامیز است و ترکیه با پذیرفتن‬ ‫این خواسته ناتو می خواهد نشان دهد که هم با اروپا‬ ‫و غرب همکاری دارد و هم رویکردش در خاورمیانه‬ ‫یک رویکرد دگرگون شده تر اس��ت‪ .‬به این شکل‬ ‫ ترک هامی خواهندوانمودکنندکهسیاستمستقلیرا‬ ‫دنبال می کنند‪ .‬مساله ترکیه با اسرائیل را هم در همین‬ ‫راستا می توان دنبال کرد و به نظر نمی رسد که روابط‬ ‫ترکیه با این رژیم نیز به مدت طوالنی قطع شود‪.‬‬ ‫چراکه امریکا هم پیمان استراتژیک اسرائیل و‬ ‫ترکیه است و در کل جهت گیری سیاست خارجی‬ ‫ترکیه نیز در مدار کشورهای غربی قرار دارد و نباید‬ ‫نگاه به غرب ترکیه را به هیچ وج��ه نادیده گرفت‪.‬‬ ‫بحث سپر دفاع موش��کی هم در چارچوب همان‬ ‫سیاست های بلندمدتی است که ترکیه برای خودش‬ ‫تعریف و تبیین کرده است‪g.‬‬ ‫تناقض هاینوعثمانی گرایی‬ ‫زمانی که ب��ه انتخابات پارلمانی ترکیه نزدیک ش��د‪،‬‬ ‫موضوع سوریه نیز به عنوان یکی از مسائل مطرح شده‬ ‫توسط کاندیداها مورد توجه قرارگرفت‪.‬‬ ‫انچه برای ترکیه بسیار مهم به نظر می رسد‪ ،‬این‬ ‫اس��ت که تالش کردند همزمان با تحوالت در دنیای‬ ‫ترکیه به دنبال افزایش قدرت منطقه ای‬ ‫عرب که یکی از حوادث غیرقابل پیش بینی بود‪ ،‬نقش‬ ‫میانجی و اساس��ی بازی کنند‪ .‬اما در رابطه با سوریه‬ ‫به چند دلیل از جمله همس��ایگی‪ ،‬اختالفات مرزی‬ ‫و نیم نگاهی که نسبت به مسائل اعتقادی یکدیگر در‬ ‫موثر است‪ .‬بنابراین با در کنار هم قرار دادن این نکات‬ ‫ش��رایط سیاس��ی و اقتصادی دارند‪ ،‬نتوانستند چنین‬ ‫به این مس��اله می رس��یم که این توجیه ترکیه موجه‬ ‫نخواهد بود و استقرار این س��پر در ترکیه با مخالفت‬ ‫نقشی را ایفا کنند‪.‬‬ ‫در مجموع سیاست های ‪ 10‬سال اخیر ترکیه یک‬ ‫خیلی از کش��ورها به ویژه ایران مواجه خواهد شد‪.‬‬ ‫چرخش ‪ 180‬درجه ای داشته است؛ به این مفهوم که‬ ‫همانطور که مستحضر هستید اساس کار این سیستم‬ ‫دولتمردان و کس��انی که در عرص��ه مدیریت جامعه‬ ‫این است که بتواند در جنگ های هوشمند‪ ،‬عملیات‬ ‫حسن السجردی‪ /‬کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫ترکیه تصمیم گیر بودند سابق بر این بر این اعتقاد بودند‬ ‫رقیب را قبل از ضربه زدن‪ ،‬خنثی کند‪.‬‬ ‫که اگر با قدرت ه��ا و عناصر مهم بازیگ��ر دنیا مانند‬ ‫در گذش��ته هم که قرار بود این سیستم در خاک‬ ‫کشورهای بزرگ‪ ،‬سازمان های بین المللی‪ ،‬موسسات‬ ‫اروپا مستقر ش��ود انها معتقد بودند که جبهه مخالف‬ ‫موضوع استقرار سیستم س��پر دفاع موشکی در‬ ‫و‪ ...‬همراهی کنند خواهند توانست مشکالت کوچک‬ ‫غرب‪ ،‬حال چین باش��د یا ایران یا روس��یه‪ ،‬توانایی‬ ‫ترکیه‪ ،‬بعد از نوساناتی که در بحث استقرار در اروپا‬ ‫را حل کنند‪.‬‬ ‫ارسال موش��ک به غرب را دارد‪ .‬بنابراین این سامانه‬ ‫پیش امد‪ ،‬به نظر می رس��د که نش��انه گیری از جانب‬ ‫اما جامع��ه ترکیه دچار کاس��تی‪ ،‬مش��کالت و‬ ‫دفاعی را طراحی کردند تا بتوانند عملیات بازدارنده‬ ‫ایاالت متحده برای باز کردن فضای جدید امنیتی در‬ ‫نواقصی بود و به همین خاطر این مدل در انجا جواب‬ ‫ و پیش��گیرانه علیه هر نوع تهاجم را داش��ته باش��ند‪.‬‬ ‫خاورمیانه است‪ .‬با توجه به اینکه سپر دفاع موشکی‬ ‫نداد‪ .‬به همین جهت در نگاه جدید ترکیه انها بر این‬ ‫به نظر نمی رس��د که با توجه به بنیادی که تفکر سپر‬ ‫از ابتدا نوک تهاجمش به س��مت برخی کش��ورهای‬ ‫باورند که اگر بخواهند در جمع بزرگان باش��ند باید‬ ‫دفاع موشکی دارد موضوع سوریه یا فشار مقطعی به‬ ‫خاص مانند روس��یه‪ ،‬ایران و چین نش��انه رفته بود‬ ‫اسباب و لوازم این جایگاه را داشته باشند؛ حال هم در‬ ‫س��وریه هدف این کار باش��د‪ .‬اگرچه با توجه به نوع‬ ‫به طور حتم استقرار این س��پر دفاعی می تواند در هر‬ ‫حوزه رایزنی و دیپلماسی‪ ،‬هم در حوزه اقتصادی‪ ،‬هم‬ ‫نگاهی که در حال حاضر ترک ها به تحوالت سوریه‬ ‫کشوری که باشد واکنش هایی را به همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫در حوزه جایگاه استراتژیک و هم در عضویت های‬ ‫دارند‪ ،‬می ت��وان گفت که ش��اید از طرح س��پر دفاع‬ ‫به ویژه اینکه ما در حوزه پیرامونی خودمان عالوه بر‬ ‫مختلفی که در سازمان ها و نهادهای گوناگون دارند‪.‬‬ ‫موشکی به عنوان یک بهانه یا اهرم علیه سوریه استفاده‬ ‫این موضوع با تهدیدات دیگری نیز مواجه هس��تیم‪،‬‬ ‫مس��اله ای که جدیدا داوود اوغلو مطرح کرده شاید‬ ‫بکنند‪ ،‬اما واقعیت این اس��ت که هدف مشخص این‬ ‫پس استقرار این رادار قطعا واکنش هایی را از جانب‬ ‫اخرین قدمی اس��ت که ترک ها برای احیای جایگاه‬ ‫طرح سوریه نیست و تحوالت سوریه زودگذر خواهد‬ ‫ایران نسبت به ترکیه در پی خواهد داشت‪ .‬بحث این‬ ‫خودشان در منطقه خاورمیانه برداشته اند و ان بحث‬ ‫بود و بدان حد عمق ندارد که طرح بزرگی مانند سپر‬ ‫س��پر عالوه بر طرح خود موضوع که به هر صورت‬ ‫نئوعثمانیزم یا برپایی مجدد امپراتوری عثمانی است‪.‬‬ ‫دفاع موشکی را الزم داشته باش��د‪ .‬در رابطه با مساله‬ ‫یک موضوع امنیتی ان ه��م در حوزه فضاهای امنیتی‬ ‫اوغلو طی دو س��ال گذشته‬ ‫غرب به طرف ش��رق است‪،‬‬ ‫به عنوان تئوریس��ین جدید‬ ‫می توان��د پیا م های��ی را در‬ ‫ح��زب عدالت و توس��عه و‬ ‫حوزه روابط‪ ،‬س��طح روابط‬ ‫اس�لامگراها اع�لام ک��رده‬ ‫و تحریک پذی��ری منطق��ه‬ ‫است که اگر ترکیه می خواهد‬ ‫به دنبال داش��ته باشد که در‬ ‫جایگاه گذش��ته خودش را‬ ‫مجموع بر روابط دو کشور‬ ‫بازیابد باید مانند امپراتوری‬ ‫تاثیرگ��ذار خواهد ب��ود‪ ،‬اما‬ ‫عثمان��ی‪ ،‬تف��وق جهان��ی‬ ‫در مقابل ترک ه��ا هم به این‬ ‫بر دنی��ای اس�لام و منطقه‬ ‫منظور که برای این اقدام شان‬ ‫داشته باش��د و به عنوان یک‬ ‫توجیهی داش��ته باش��ند‪ ،‬به‬ ‫قدرت بزرگ مطرح ش��ود‪.‬‬ ‫نکت��ه ای اش��اره کرده اند که‬ ‫بس��یاری معتقدند خیلی از‬ ‫نکته قابل مالحظه ای است‪.‬‬ ‫اتفاق��ات و تصمیمات اخیر‬ ‫مسئوالن ترک اعالم کرده اند‬ ‫ترکیه به عن��وان نمونه رابطه‬ ‫که علت پذیرش این س��پر‬ ‫با اسرائیل‪ ،‬ورود به موضوع‬ ‫موشکی این بوده که بتوانند‬ ‫فلسطین‪ ،‬بحث لبنان‪ ،‬کمک‬ ‫ب��ه نوعی فش��ارهای غرب‬ ‫به س��ومالی‪ ،‬پذیرش س��پر‬ ‫را کنت��رل کنن��د‪ .‬م��ن فکر‬ ‫دفاع موشکی و انواع و اقسام‬ ‫ می کنم که این نکته‪ ،‬نکته ای‬ ‫مانورهای دیگر این کش��ور‬ ‫قابل توجه و تامل برای توجیه‬ ‫در سیاس��ت های داخلی و‬ ‫ ای��ن کار اس��ت؛ چ��را که با‬ ‫خارجی تنها ب��ه این منظور‬ ‫پی��ش کش��یدن بحث های‬ ‫است که بتواند به یک جایگاه‬ ‫امنیتی به این نتیجه می رسیم‬ ‫ممتاز منطقه ای دس��ت یابد‬ ‫که اوال مرکز فرماندهی ناتو‬ ‫و خ��ودش را اصطالحا باال‬ ‫در ترکیه مستقر نیست‪ ،‬ثانیا‬ ‫رجب طیب اردوغان پس از موج بیداری اسالمی در خاورمیانه به مرد اول دیپلماسی ترکیه تبدیل شده است‬ ‫بکش��د‪ .‬پس انچ��ه در نگاه‬ ‫ترکیه به عنوان یک کش��ور‬ ‫اوغل��و وج��ود دارد بحث‬ ‫دسته اول در ناتو تصمیم گیر‬ ‫احیای امپرات��وری عثمانی‪،‬‬ ‫نیس��ت و ثالثا در حوزه های‬ ‫تفکرات جهش��ی و بازگردان��دن ترکیه ب��ه جایگاه‬ ‫ترکیه و سوریه ‪ ،‬ترک ها در روزهای نخستین‪ ،‬مخالفت‬ ‫مس��ائل امنیتی به طور حتم مولفه های بسیار مهم تری‬ ‫خود را با سوریه علنی نکردند‪ ،‬اما پس از مدتی به ویژه‬ ‫به غیر از جغرافیا و وضعیت یک کشور در تصمیمات‬ ‫سابقش است‪g .‬‬ ‫‪7‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪55‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫سینمای ندارها‬ ‫بازگشت رابین هود‬ ‫قصه ای علیه سرمایه داری و شکاف طبقاتی‬ ‫فرهنگ‬ ‫دومین تجربه بلند محمدرضا عرب در عرصه فیلم سینمایی همان قصه‬ ‫پرغصه تدارهاست‪ .‬او این بار برخالف فیلم قبلی اش‪« ،‬اخرین ملکه زمین»‬ ‫مخاطب پسندتر اس�ت‪ .‬این را هم داس�تان فیلم عیان می سازد‪ ،‬هم نام و‬ ‫چهره بازیگرانش که بی شک یکی از اصلی ترین نقطه های قوت این فیلم‬ ‫محسوب می ش�وند‪ .‬هانیه توسلی‪ ،‬پژمان بازغی‪ ،‬محس�ن تنابنده‪ ،‬مریم‬ ‫بوبانی ‪ ،‬فیلمنامه علیرضا طالب زاده را به همراه فیلمبرداری ساعد نیک زاد‪،‬‬ ‫تدوینگری واروژ کریم مس�یحی و موسیقی س�تار اورکی جان بخشیدند‬ ‫تا س�یمرغ بلورین بهترین تدوین (واروژ کریم مس�یحی) و دیپلم افتخار‬ ‫بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (محس�ن طنابنده) را از بیس�ت و نهمین‬ ‫جشنواره فیلم فجر ‪ 1389 -‬به دست اورد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪56‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫«اون می گف��ت خدا به هر کس��ی ای��ن فرصت و‬ ‫لیاقت رو نمی ده که بتونه در حق دیگ��ران خوبی کنه؛‬ ‫چه ب��ه داراش‪ ،‬چه به ندارش‪ .‬اش��تباه م��ا از همین جا‬ ‫ش��روع ش��د؛ از اینکه وسوسه ش��دیم این فرصت رو‬ ‫به زور از خدا بگیریم‪ ».‬این چند جمله زمانی که خبرهای‬ ‫تولید فیلم سینمایی «ندارها» با کارگردانی «محمدرضا‬ ‫عرب» در پاییز سال ‪ 89‬منتشر ش��د‪ ،‬به عنوان خالصه‬ ‫داستان در اختیار مخاطبان قرار گرفت‪ .‬بعدها که فیلم در‬ ‫بیست ونهمین جشنواره فیلم فجر و پس از ان هم به عنوان‬ ‫یکی از فیلم های اکران عید فطر امسال روی پرده سینماها‬ ‫قرار گرفت‪ ،‬همان مخاطبان دریافتند که با توجه به قصه‬ ‫مبتنی بر رفتار رابین هودگونه چند جوان‪ ،‬این دقیق ترین‬ ‫تعبیر است که انان وسوسه شدند این فرصت را به زور‬ ‫از خداوند بگیرند و البته در نهایت سرنوش��ت خوبی‬ ‫به دست نیاوردند‪.‬‬ ‫«ندارها» با بازی خوب بازیگرانش درواقع دومین‬ ‫فیلم سینمایی بلند محمدرضا عرب (متولد‪ 1345‬تهران)‬ ‫است‪ .‬فعالیت هنری او از سال‪1371‬با ساخت فیلم مستند‬ ‫داستانی ‪ 16‬میلیمتری «چون کوه» اغاز شد و سپس به‬ ‫کارگردانی اثاری چون «ایستاده در باد»‪« ،‬زمین سوخته»‪،‬‬ ‫«کندوان دیار افتاب»‪« ،‬صدای روش��نایی»و «ائینه های‬ ‫روبه رو» پرداخت که در جشنواره های مختلف داخلی‬ ‫و بین المللی به نمایش درامدند‪ .‬ضمن اینکه کارگردانی‬ ‫و تهیه کنندگی چندین مجموعه مستند تلویزیونی نظیر‬ ‫«در امت��داد س��اوا»‪« ،‬بح��ران ک��وزوو»‪« ،‬گ��ذری بر‬ ‫غارهای ایرانی»‪« ،‬کاروانس��رهای ایران»‪« ،‬قشم‪ ،‬نگین‬ ‫خلیج فارس»‪« ،‬بر بلندای س��هند»‪« ،‬یادگار دوس��ت»‪،‬‬ ‫«سینمای جوان‪ ،‬سینمای اینده»‪« ،‬عکس و عکاسی در‬ ‫ایران» و همین طور برپایی نمایشگاه عکس در داخل و‬ ‫خارج از کشور در کارنامه هنری عرب ثبت شده است‪.‬‬ ‫او در این مس��یر به افتخاراتی هم در حوزه عکاس��ی و‬ ‫کارگردانی دست یافته که ازجمله انهاست‪ :‬لوح تقدیر‬ ‫به خاطر نمایش��گاه عکس کودک افغان ‪ ،1377‬جایزه‬ ‫نخس��ت نمایش��گاه عکس انسان‪ ،‬س��نگ‪ ،‬کوهستان‬ ‫تهران ‪ ،1378‬جایزه ویژه یونسکو در بخش زندگی در‬ ‫ هارمونی ژاپن سال ‪ 2000‬میالدی‪ ،‬جایزه زیتون بلورین‬ ‫انجمن سینماگران ازاد ایران برای کارگردانی فیلم مستند‬ ‫زمین سوخته‪1380‬و جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم‬ ‫صدای روشنایی از اولین جش��نواره فیلم محله تهران‬ ‫‪ .1385‬همچنین وی عضو کمیته انتخاب و داوری جشن‬ ‫و اهدای تندیس خانه سینما در س��ال های ‪،1379-80‬‬ ‫داور بخش مسابقه جشنواره استانی لرستان‪ ،1380‬عضو‬ ‫کمیته انتخاب سومین جشنواره فیلم یادگار در سال‪1383‬‬ ‫و عضو هیات انتخاب نخستین جشنواره جایزه بزرگ‬ ‫شهید اوینی بوده است‪.‬‬ ‫فیلم س��ینمایی «اخری��ن ملکه زمی��ن» اولین اثر‬ ‫بلند س��ینمایی محمدرضا عرب محس��وب می شود‬ ‫که به خاط��ر کارگردان��ی ان برنده دو دیپل��م افتخار از‬ ‫جش��نواره بیس��ت وپنجم فیلم فجر ش��د‪ .‬این فیلم در‬ ‫یازدهمین دوره جش��ن خان ه س��ینما نام��زد دریافت‬ ‫جایزه بهترین جلوه های ویژه و در جشنوار ه بین المللی‬ ‫اشلند کاندیدای دریافت سه جایز ه بهترین کارگردانی‪،‬‬ ‫بهترین فیلمب��رداری و بهترین بازیگر نق��ش اول مرد‬ ‫بوده است‪ .‬همچنین در هفدهمین دوره جشنواره فیلم‬ ‫وارنا توانست جایز ه «افرودیتا» را به عنوان بهترین فیلم‬ ‫کس��ب کند‪ .‬در این فیلم که تهیه کنندگی ان را علیرضا‬ ‫سجادپور برعهده داشت‪ ،‬داستان یک جوان مهاجر افغان‬ ‫روایت شد که در ایران مشغول به کار است و از خانواده‬ ‫به خصوص نامزدش ش��اهگل مدتی بی خبر می ماند‪.‬‬ ‫حوادث و اخبار ‪ 11‬سپتامبر و حمله امریکا به افغانستان‬ ‫دلشوره های او را بیشتر می کند‪ ،‬بنابراین تصمیم می گیرد‬ ‫به وطنش افغانستان بازگردد که در این سفر طوالنی با‬ ‫فراز ونشیب های بسیاری روبه رو می شود‪ .‬در این فیلم‬ ‫تعدادی از بازیگران کش��ور که هیچ کدام چهره نیستند‬ ‫به ایفای نقش پرداختند‪ .‬فیلم هم راهی جش��نواره های‬ ‫بسیاری شد‪ ،‬اما در داخل برای اکران با موانعی مواجه شد‬ ‫که برخی گله ها و نامه نگاری های عرب را در پی داشت‪.‬‬ ‫اما او حاال با ب��ازی پژمان بازغی ‪ ،‬هانیه توس��لی‪،‬‬ ‫ی را به روی پرده برده‬ ‫محسن تنابنده و مریم بوبانی فیلم ‬ ‫کهواروژکریم مسیحیوساعدنیک ذاتهمچوناثرقبلی‬ ‫او مسئولیت تدوین و مدیریت فیلمبرداری را برعهده‬ ‫داش��ته اند‪ .‬اما فیلمنامه ان را این بار کس��ی غیر از خود‬ ‫عرب‪ ،‬یعنی علیرضا طالب زاده نوشته است‪ .‬عرب اما از‬ ‫چهره های معموال منتقد است که همبه رفتار هم صنفانش‬ ‫ایرادمی گیرد‪،‬همبااینکهمسئوالنسینماییدرجلسه های‬ ‫ویژه نمایش فیلم او شرکت می کنند‪ ،‬دامنه انتقاداتش را به‬ ‫برخی تصمیم ها و رفتارهای انان نیز می کشاند‪.‬‬ ‫شاید بیشتر از هر کدام از اینها‪ ،‬واکنش سال گذشته‬ ‫ی درباره داوری جشنواره فیلم‬ ‫او به سخنان رضا میرکریم ‬ ‫فجر دیده و شنیده ش��د که عرب سخنان میرکریمی را‬ ‫توهین به اهالی سینما می دانست‪ ،‬اما در هر حال با توجه‬ ‫به اینکه حاضرانی در نشس��ت نقد و بررسی فیلم او در‬ ‫جریان جشنواره با سخنانش موافق نبودند‪ ،‬بیشتر زمان ان‬ ‫نشست به همین حاشیه کشیده شد‪ .‬عرب در ان نشست‬ ‫حتی خبرنگاران را به شرافت ش��ان قس��م داد که تمام‬ ‫حرف هایی را که می گوید به همان شکل مطرح کنند و در‬ ‫عین حال گفت‪« :‬سه سال است که سکوت کرده ام و اگر‬ ‫بخواهم از وقایع کانون کارگردانان بگویم و از این بگویم‬ ‫که یک گروه خاص با سینما چه می کنند و بخشی از این‬ ‫گروه خاص با فیلم قبلی من چه کرده اند‪ ،‬حتی اگر شما‬ ‫هم بخواهید بنویسید‪ ،‬رسانه شما این اجازه را نمی دهد و‬ ‫شما را از محل کارتان بیرون می کنند!»‬ ‫او در عین حال درباره انتقادهایی که به داوری های‬ ‫جشنواره صورت گرفته‪ ،‬گفت‪« :‬به هر حال جشنواره‬ ‫یک قاعده دارد که یا فیلمس��از این قاعده را می پذیرد‬ ‫و وارد بازی می ش��ود یا ان را نمی پذیرد و فیلمش را‬ ‫به جشنواره نمی فرس��تد‪ .‬خود من از افرادی بودم که‬ ‫نس��بت به برخی موارد اعتراض داشتم‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫نزد دبیر جش��نواره رفتم و با او صحبت کردم‪ .‬البته در‬ ‫نهایت از این صحبت ها قانع هم نشدم‪ ،‬اما قاعده بازی‬ ‫را پذیرفته و در جشنواره حضور پیدا کردم‪ .‬به هر حال‬ ‫ما فیلم می س��ازیم تا به مردم جامع��ه بگوییم که کمی ‬ ‫شفاف تر از شما مسائل را دیده ایم و حال می خواهیم‬ ‫این پرده را کنار بزنیم تا شما هم این موارد را ببینید‪ .‬در‬ ‫این میان اگر قرار باشد یکی از ما قاعده بازی را نپذیرفته‬ ‫باشد‪ ،‬پس لزومی ندارد در این بازی شرکت کنیم‪ .‬اگر‬ ‫کسی دوست ندارد در چنین جشنواره ای حضور داشته‬ ‫باشد‪ ،‬خوب می تواند اثرش را به جشنواره نفرستد‪ ،‬اما‬ ‫کارهایی که برخی دوستان سه سال پیش با فیلم اول من‬ ‫کردند‪ ،‬بسیار بد بود و ان زمان هیچ کس نبود که از ما‬ ‫دفاع کند و دلش برای فیلم ما بلرزد‪ .‬من سه سال زحمت‬ ‫کشیده و دنبال این فیلم بوده ام اما اکنون اظهارنظرهای‬ ‫میرکریمی خس��تگی را به تن همه ما گذاش��ته است‪.‬‬ ‫وقتی یک نفر می گوید داوران یک جشنواره بی سواد‬ ‫هس��تند‪ ،‬یعنی هر کدام از ما هم ک��ه بخواهیم جایزه‬ ‫بگیریم از یک مشت بی سواد جایزه می گیریم‪ .‬فیلم ام‬ ‫تا مرز تعطیلی پیش رفت‪ ،‬در ان زمان این دوستان کجا‬ ‫بودند که بخواهند این مسائل را ببینند‪ .‬همین افرادی که‬ ‫تله فیلم‪ ،‬فیلم و سریال با بودجه های مختلف می سازند‪،‬‬ ‫درحالیکه فیلم قبلی من تنها با ‪ 194‬میلیون تومان ساخته‬ ‫شده بود و توانست جوایز بسیاری برای سینمای ایران‬ ‫به ارمغان اورد‪g ».‬‬ ‫‪57‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدرضا عرب‪ ،‬کارگردان ندارها‬ ‫ارائه راه حل‬ ‫وظیفه فیلمساز نیست‬ ‫شاهده یوسفی‬ ‫ی درباره فقر و چند جوان است که از ثروتمندان می دزدند تا به فقرا کمک کنند‪ .‬کارگردان این فیلم معتقد‬ ‫«ندارها» فیلم ‬ ‫است پشتوانه «ندارها» ادبیات کهن و داستان عیاران است و در عین حال‪ ،‬تاکید دارد که برای حل مشکل‪ ،‬راه حل ارائه‬ ‫نمی کند‪ .‬محمدرضا عرب در گفت وگو با «مثلث» درباره این فیلم و مشکالت تولید ان سخن گفت‪.‬‬ ‫شمادرفیلم«ندارها»بهمشکلفقردرجامعهاشاره‬ ‫کرده اید‪ .‬در برابر گروهی که در این فیلم با مشکل‬ ‫تنگدستی روبه رو هستند‪ ،‬گروهی دیگر در حال‬ ‫کمک کردن به انها به شیوه خودشان هستند‪.‬‬ ‫‪ l‬من فیلمسازم و طرح مس��اله می کنم‪ ،‬راه حل‬ ‫را من نباید ارائه کنم‪ ،‬ارائه راه حل برعهده دیگران است‪.‬‬ ‫در این فیلم‪ ،‬یک گروه دارند باله��ت می کنند و از نگاه‬ ‫خودشان در حال کمک کردن به مردم هستند‪ .‬ادم هایی که‬ ‫خودشان را نساخته اند‪ ،‬می خواهند جامعه را بسازند؛ ایا‬ ‫این شدنی است؟ موضوع فیلم همین است‪ .‬در عین حال‬ ‫که نیت انها خیر است‪ ،‬ولی راهکارشان غلط است‪ .‬فیلم‬ ‫‪58‬‬ ‫«ندارها» به شکل دایره روایت می شود و «مهری» روایتگر‬ ‫فیلم اس��ت که می گوید‪ ،‬خدا به هر کسی این فرصت و‬ ‫لیاقت را نمی دهد که در حق دیگران خوبی کند و اشتباه ما‬ ‫از اینجا اغاز شد که این فرصت را خواستیم به زور از خدا‬ ‫بگیریم‪ .‬فرصت هابرای انسان هابه وجود می اید و انها باید‬ ‫با نیکی تالش کنند‪ .‬جامعه به قانون و مدنیت نیاز دارد‪.‬‬ ‫ادم ها هرقدر که نیت شان خیر باشد‪ ،‬نمی توانند خودشان‬ ‫قانون‪ ،‬قانونگذار و مجری باشند‪ .‬در واقع‪ ،‬تمام پیام فیلم‬ ‫این است که هرقدر نیت شما خیر باشد‪ ،‬اول باید خودتان‬ ‫را بسازید‪ ،‬بعد جامعه را‪ ،‬ان هم نه از این راه که از یک نفر‬ ‫بگیرید و به کسی دیگر بدهید‪.‬‬ ‫برخی مخاطبان فیلم «ندارها» ان را مشابه داستان‬ ‫«رابین هود» دانسته اند‪.‬‬ ‫‪ l‬قبل از داستان «رابین هود»‪ ،‬ادبیات کهن ایران‬ ‫درباره عیاران و سمک عیار صحبت کرده است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬در این فیلم نیز به عیاران اش��اره شد‪ .‬شاید‬ ‫اشاره به «رابین هود» به دلیل تبلیغ خوبی باشد که‬ ‫کشورهای دیگر درباره این داستان انجام داده اند‪،‬‬ ‫ولی این کار درباره عیاران به خوبی انجام نشده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ l‬تبلیغ خوبی درباره «رابین هود» ش��ده است‪،‬‬ ‫ولی وقتی م��ا به کتب که��ن خود مراجع��ه نمی کنیم‪،‬‬ ‫دم دست ترین مثال به ذهن مان می رسد‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫داستان «رابین هود» با فیلم «ندارها» کامال تفاوت می کند‪.‬‬ ‫این فیلم پشتوانه ادبیات کهن را با خود دارد و در ادبیات‪،‬‬ ‫مثال های بسیار زیادی را در این باره داریم‪.‬‬ ‫از اینکه بگذریم‪ ،‬شما در نشستی که در جشنواره‬ ‫فیلم فجر داش��تید‪ ،‬به این موضوع اشاره کردید‬ ‫که برای ساخت فیلم «ندارها» سه سال زحمت‬ ‫کشیده اید‪ .‬مش��کل طوالنی شدن روند ساخت‬ ‫این فیلم چه بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬من از س��ال ‪ 1386‬پروانه ساخت داشتم‪.‬‬ ‫ما به سازمان ها و ارگان های مختلفی که من نام هیچ کدام‬ ‫را نخواهم اورد‪ ،‬مراجعه کردیم‪ .‬انها می گفتند فیلمنامه‬ ‫خوب اس��ت و ما هم س��وابق خوبی داریم‪ ،‬براورد هم‬ ‫خوب اس��ت‪ ،‬ولی سازمان ما باید با فیلمس��ازان اسم و‬ ‫رسم دار کار کند تا دیده ش��ود که بودجه خود را به چه‬ ‫کسی می دهیم‪ .‬این امر از نظر من خیلی ایراد دارد‪ ،‬چون‬ ‫شایسته ساالری و مردم ساالری در ان نیست‪ ،‬نام این رانت‬ ‫است‪ .‬در ان زمان‪ ،‬به مرکز سینمای تجربی مراجعه کردیم‪،‬‬ ‫یک سال پروانه ساخت داشتیم اما قرارداد نداشتیم‪ ،‬بعد‬ ‫با ما قرارداد بستند‪ .‬در سال‪ 1388‬تهیه کننده این کار کسی‬ ‫دیگر بود که قرارداد را پس داد‪ .‬البته قبال به من گفته و اظهار‬ ‫خستگی کرده بود‪ .‬در نهایت‪ ،‬مدارک‪ ،‬اسناد و فیلم هایی‬ ‫را که تهیه کرده بودیم در س��ال ‪ 1388‬و در زمان معاون‬ ‫سینمایی و مدیرکل نظارت قبلی به اداره نظارت بردیم‪.‬‬ ‫انها مدارک ما را دیدند‪ ،‬بررس��ی کردند و به این نتیجه‬ ‫رسیدند که پروانه ساخت و عنوان تهیه کننده‪ ،‬کارگردان و‬ ‫یکی از سرمایه گذاران به نام من صادر شود‪ .‬در این مرحله‪،‬‬ ‫ما مس��یرهایی را که قبال رفته بودیم‪ ،‬دوباره نرفتیم‪ .‬تنها‬ ‫جایی که به ان مراجعه کردیم‪ ،‬فارابی بود که انها فیلمنامه‬ ‫را خواندند‪ ،‬اطمین��ان کردند و در نهای��ت‪ ،‬ما صاحب‬ ‫قرارداد تولید شدیم‪ .‬در سال‪ 1389‬پیش تولید فیلم پس از‬ ‫ماه مبارک رمضان اغاز شد‪ 66 ،‬روز فیلمبرداری کردیم‪،‬‬ ‫هم زمان نیز مونتاژ‪ ،‬موسیقی و دیگر کارها را انجام دادیم‪.‬‬ ‫سرانجام در اخرین روز مانده به اغاز جشنواره فیلم فجر‪،‬‬ ‫«ندارها» اماده شد‪ .‬این فیلم در جشنواره به نمایش درامد‬ ‫و کاندیدای شش سیمرغ بلورین شد و سیمرغ بلورین‬ ‫تدوین و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را‬ ‫دریافت کرد‪ .‬تهیه کننده و کارگردان این فیلم نیز در هیچ‬ ‫رشته ای کاندیدا نبود‪.‬‬ ‫شما تا کنون دو فیلم س��اخته اید؛ «اخرین ملکه‬ ‫زمی��ن» و «ندارها»‪ .‬در جلس��ه برگزار ش��ده در‬ ‫جشنواره فیلم فجر به این موضوع اشاره کردید‬ ‫که این اتفاق خوبی نیست که برخی کارگردان ها‬ ‫در کشور هر سال فیلم بسازند و برخی دیگر هر‬ ‫سه سال یک فیلم‪ .‬به نظر می رسد در ان نشست‬ ‫خیلی شفاف صحبت نکردید‪ ،‬انتقاد شما به شکل‬ ‫مش��خص به کدام بخش در س��اختار سینمای‬ ‫ایران است؟ البته در همان نشست اعتراضی هم‬ ‫به صحبت های اقای میرکریم��ی درباره داوران‬ ‫جشنواره فجر داشتید‪.‬‬ ‫فیلمساز منتقد‬ ‫فرهنگ‬ ‫محمدرضا عرب حاال کارگردانی است که نام مدیران سینمایی‬ ‫امروز کشور حول نام او و فیلم هایش زیاد دیده شده است‪.‬‬ ‫تهیه کننده نخستین فیلم بلند او‪ ،‬مدیر کل فعلی‬ ‫سازمان نظارت و ارزشیابی معاونت امور سینمایی وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی بود‪ .‬در زمان برگزاری نشست نقد و‬ ‫بررسی فیلم «ندارها» در برج میالد‪ ،‬دبیر جشنواره ‪ -‬مهدی‬ ‫مسعودشاهی ‪ -‬حضور داشت و هنگام برگزاری جلسه افتتاحیه‬ ‫اکران فیلم در سینما ازادی هم رئیس مرکز گسترش سینمای‬ ‫مستند‪ ،‬شفیع اقامحمدیان و حسن نجاریان ‪ -‬قائم مقام بنیاد‬ ‫سینمایی فارابی ‪ -‬از حاضران در جلسه بودند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی زمان ساخت پروژه‬ ‫«ندارها» که در فاصله ‪ 14‬ابان تا ‪ 14‬دی ماه ‪ 89‬در تهران‬ ‫انجام شد‪ ،‬از روند اجرای ان بازدید کرد‪.‬‬ ‫احمد میرعالیی به همراه پژمان لشکری پور ‪ -‬معاون فرهنگی‪-‬‬ ‫و جعفر گودرزی ‪ -‬مدیر روابط عمومی بنیاد ‪ -‬با حضور‬ ‫سرصحنه این فیلم از نزدیک در جریان تولید ان قرار گرفتند‪.‬‬ ‫گروه فیلمبرداری هنگام بازدید مدیر عامل فارابی‪ ،‬در خیابان‬ ‫ری تهران در یک بازارچه مشغول فیلمبرداری سکانس ‪9‬‬ ‫با حضور پژمان بازغی به عنوان بازیگر فیلم بود‪ .‬محمدرضا‬ ‫عرب همواره نسبت به سوء مدیریت هایی که به اعتقاد او در‬ ‫مدیریت های پیشین صورت گرفته‪ ،‬منتقد است‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪ l‬من همانج��ا انتقادم را مطرح ک��ردم و حرف‬ ‫تازه ای ندارم‪.‬‬ ‫ولی در نشست جشنواره فجر صحبت های شما‬ ‫واضح و روش��ن نبود و به نظ��ر‪ ،‬فقط کدهایی‬ ‫می دادید‪.‬‬ ‫‪ l‬من یک فیلم ساخته ام که در‪ 25‬فستیوال شرکت‬ ‫کرده‪ ،‬هفت جایزه گرفته و اکران هم ش��ده است‪ .‬به نظر‬ ‫شما‪ ،‬من برای فیلم قبلی ام باید سه سال می دویدم؟!‬ ‫شما به عنوان کس��ی که در بدنه سینما هستید‪،‬‬ ‫بگویید که این مشکل از کجا ناشی می شود؟‬ ‫‪ l‬من از شما و مخاطبان تان می پرسم‪ ،‬فردی که‬ ‫چنین اثری را ساخت و موفقیت های داخلی و خارجی‬ ‫داش��ت‪ ،‬ایا برای س��اختن فیلم بعدی اش باید سه سال‬ ‫بدود؟‬ ‫دلیل این مس��اله را خودتان توضیح دهید که در‬ ‫بدنهسینماهستید‪.‬‬ ‫‪ l‬دلیل ان را من نمی دانم‪ ،‬چرا باید از من بپرسید؟‬ ‫مندربدنهسینماهستم‪،‬ولیتعیین کنندهنیستمونمی توانم‬ ‫برای سازمان ها و ارگان های فرهنگی تصمیم بگیرم‪ .‬من‬ ‫مراجعه کننده هس��تم و به وزارتخانه می روم‪ ،‬پروانه ام را‬ ‫می گیرم‪ ،‬بعد تالش می کنم س��رمایه گذاری کنم‪ ،‬چون‬ ‫بخش زیادی از سرمایه گذاری فرهنگی ما در سازمان های‬ ‫غیرسینمایی نهفته است و این موازی کاری می شود‪ .‬در‬ ‫این شرایط‪ ،‬فرد باید ارتباطاتی داشته باشد که من صاحب‬ ‫ان ارتباطات نیستم‪ ،‬نام کسی را هم نیاورده ام و می گویم‬ ‫این ساختار غلط است‪ ،‬حاال هر کسی مسئول ان باشد‪ .‬تا‬ ‫به حال کسی را دیده اید که به این صراحت انتقاد کند؟ از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬من معلول شرایط هستم‪ ،‬خودم علت نیستم‪.‬‬ ‫نامی هم که شما اوردید به بحث دیگری مربوط بود که‬ ‫خارج ازبحث کنونی ماست‪.‬‬ ‫یعنی االن دیگر تمایل ندارید درباره ان مباحث‬ ‫صحبتکنید؟‬ ‫‪ l‬خیر‪.‬‬ ‫شما تهیه کننده «ندارها» هم هستید‪ ،‬از اکران این‬ ‫فیلم رضایت دارید؟‬ ‫‪ l‬امروز (‪ 20‬شهریور) دوازدهمین روز اکران این‬ ‫فیلم است و با توجه به مراجعه ای که به سینماها داشتیم و‬ ‫جنس و نوع تبلیغات ما‪ ،‬عکس العمل مردم خیلی خوب‬ ‫بوده است‪ .‬ما سایت و ارتباط با مردم و همچنین در بیشتر‬ ‫سینماها نماینده داریم‪ .‬به عالوه‪ ،‬همراه بازیگران این فیلم‬ ‫ پژمان بازغی و هانیه توسلی ‪ -‬به شیراز رفتیم‪ .‬در سینما‬‫ازادی نیز شب افتتاحیه داشتیم‪ .‬اکنون در روزهای اولیه‬ ‫اکران هستیم و تالش می کنیم اطالع رسانی خوبی انجام‬ ‫شود و ارتباط مناسبی با مخاطب برقرار شود‪.‬‬ ‫به فیلم «ندارها» به جز جنبه هن��ری ان‪ ،‬به عنوان‬ ‫کاریفرهنگینیزمی تواننگاهکرد‪.‬مخاطب فیلم‬ ‫شما وقتی می گویید فیلم می سازیم تا به جامعه‬ ‫بگوییم کمی شفاف تر از شما مسائل را دیده ایم‪،‬‬ ‫از نظر تاثیرگذاری فرهنگی‪ ،‬چه کسانی هستند؟‬ ‫‪ l‬همه احاد جامعه را مخاطب خ��ود می دانم‪.‬‬ ‫وقتی برای جامعه ایرانی فیلم می سازید‪ ،‬همه افرادی که به‬ ‫دیدن این فیلم عالقه دارند‪ ،‬مخاطب شما هستند‪ .‬باالخره‬ ‫مدیران نیز بخشی از مردم هستند‪ ،‬اگر انها فیلم را ببینند‪،‬‬ ‫فکر می کنم ارتباط بدی برقرار نکنند‪.‬‬ ‫در حال حاضر که در حال اک��ران فیلم «ندارها»‬ ‫هس��تید‪ ،‬ایا کار دیگری را نیز در دس��ت انجام‬ ‫دارید؟‬ ‫‪ l‬فعال درگیر اکران فیلم هستم‪ ،‬البته فیلمنامه ای‬ ‫نوشته شده و کارهای بازنویسی ان در حال انجام است‪.‬‬ ‫وقتی که کمی از کار اکران فارغ ش��وم‪ ،‬ب��ه ان فیلمنامه‬ ‫می پردازم‪g.‬‬ ‫نخستین تجربه دوبلور پیشکسوت سینما در «ندارها»!‬ ‫یکی از اتفاق های جالب فیلم سینمایی «ندارها» این است‬ ‫که در کنار حضور بازیگران مشهوری چون پژمان بازغی‪ ،‬‬ ‫هانیه توسلی و محسن تنابنده در کنار بازیگران دیگری چون‬ ‫مریم بوبانی و کیانوش گرامی‪« ،‬ارشاک غوکاسیان»‪ ،‬دوبلور‬ ‫پیشکسوت سینمای ایران‪ ،‬برای اولین بار مقابل دوربین قرار‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫غوکاسیان که پس از سال ها دوری از وطن به کشور بازگشته‬ ‫و فعالیت هنری اش را از سر گرفته است‪ ،‬در فیلم «ندارها»‬ ‫به کارگردانی محمدرضا عرب در نقش کوتاهی مقابل دوربین‬ ‫رفت‪ .‬او که البته سابقه بازی در تئاتر را دارد‪ ،‬در این فیلم‬ ‫نقش یک سمسار را بازی کرد‪ .‬ارشاک غوکاسیان در اثاری‬ ‫چون «دایی جان ناپلئون»‪« ،‬محمد رسول اهلل» (در نقش عمار)‪،‬‬ ‫«برادر خورشید‪ ،‬خواهر ماه»‪« ،‬دارا و ندار» (پیترا شراوز) و‬ ‫«خانواده دانتون» (در نقش جان وین) نقش گفته است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫منوچهر اکبرلو عالوه‬ ‫بر اینکه سال هاست به‬ ‫عنوان روزنامه نگار و‬ ‫منتقد در حوزه سینما‬ ‫و تئاتر قلم می زند‪،‬‬ ‫تحصیالت عالی خود را‬ ‫نیز در حوزه گذرانده‪.‬‬ ‫وی به عنوان‬ ‫یک منتقد نگاه‬ ‫اکادمیک و نیز‬ ‫مخاطب محور‬ ‫را توامان به کار‬ ‫گرفته تا از این‬ ‫رهگذر به ارزیابی‬ ‫واقع بینانه تری در‬ ‫مواجهه با یک اثر‬ ‫هنری دست یابد‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫گفت وگو با یک منتقد فیلم درباره ساخته محمدرضا عرب‬ ‫«ندارها» به نسبت موفق بوده است‬ ‫فیلم «ندارها» به نوعی داس��تان عیاران را در جامعه امروز ایران بازس��ازی کرده است‪ .‬فقر در ش��کل های مختلف‪ ،‬محور این فیلم است و‬ ‫شخصیت های اصلی ان تالش می کنند با روش خود به فقرا کمک کنند‪ .‬با منوچهر اکبرلو ـ منتقد سینما ـ که در رشته هنرهای نمایشی در‬ ‫دانشگاه تهران تحصیل کرده و در مقطع کارشناسی ارشد نیز در رشته پژوهش های هنری با گرایش تئاتر و سینما درس خوانده است‪ ،‬در این باره‬ ‫صحبت کردیم که «ندارها» را به عنوان فیلمی اجتماعی چگونه ارزیابی می کند و داستان عیاران امروزی چقدر باورپذیر از اب درامده است‪.‬‬ ‫فیل��م «ندارها» ب��ه معضل فق��ر در جامعه در‬ ‫قالب های مختلف اشاره می کند‪ .‬نوع پرداختن‬ ‫به این مش��کل را در این فیلم سینمایی چطور‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪l‬ن��وع پرداختن ب��ه موضوع فقر در س��ینمای‬ ‫ایران معموال به س��ه شکل انجام می ش��ود؛ یا این امر‬ ‫به تلخ��ی هرچه تمام ت��ر مطرح می ش��ود که معموال‬ ‫پایان بن��دی این فیلم ها یا باز اس��ت یا با شکس��ت و‬ ‫ناکامی تراژیک قهرمان داس��تان همراه می شود‪ .‬نوع‬ ‫دیگر که اخالق گراس��ت‪ ،‬در نهایت با پایان خوش به‬ ‫این مساله می پردازد که فقر الزاما باعث بدبختی کسی‬ ‫نمی شود‪ .‬بنابراین می توان با ان کنار امد و به عبارتی‪،‬‬ ‫‪60‬‬ ‫ان را توجیه کرد‪ .‬در نوع سوم نیز معموال همراه با یک‬ ‫پیام اخالقی‪ ،‬پایان خوشی برای شخصیت ها رقم زده‬ ‫می شود و انها پولدار می ش��وند‪ .‬به نظر می رسد‪ ،‬نگاه‬ ‫متعادل و البته تماشاگرپس��ند‪ ،‬نوع دوم باش��د‪ ،‬یعنی‬ ‫ضمن اینکه به مقوله فقر به عنوان یک اس��یب مهم و‬ ‫تاثیرگذار اجتماعی پرداخته می ش��ود‪ ،‬ن��ه با روحیه‬ ‫ناامیدانه و نه با نگاه س��اده لوحانه ان را مطرح نسازد‪.‬‬ ‫این امر‪ ،‬به ویژه درباره فیلم هایی که ش��خصیت های‬ ‫جوان دارند و کلیت فیلم نیز مخاطب جوان را نشانه‬ ‫گرفته است‪ ،‬امری مهم تر به نظر می رسد؛ فیلمی مانند‬ ‫«ندارها» به عبارتی فیلمی تینیجری محسوب می شود‬ ‫که شخصیت هایی جوان دارد و روی مخاطب جوان‬ ‫تمرکز می کند‪ .‬به نظر می رسد «ندارها» در این رویکرد‬ ‫به نسبت موفق عمل کرده اس��ت‪ .‬گرچه فاکتورهایی‬ ‫که باید در فیلم وج��ود ندارد که باعث می ش��ود در‬ ‫مقایس��ه با فیلم ه��ای مش��ابه‪ ،‬انچنان پرف��روش از‬ ‫اب درنیاید‪.‬‬ ‫منظورتان کدام فاکتورها و در مقایس��ه با چه‬ ‫نوع فیلم هایی است؟‬ ‫‪l‬منظورم در مقایسه با فیلم های جدی هم عرض‬ ‫«ندارها» است‪ ،‬وگرنه فیلم های صرفا کمدی و سبک به‬ ‫دالیل دیگری در سینمای ایران فروش باال دارند‪ .‬البته‬ ‫نباید فراموش کرد که در س��ینما‪ ،‬فاکتورهای بیرونی‬ ‫زیادی بر میزان استقبال یا عدم اس��تقبال از یک فیلم‬ ‫جلسه نقد و بررسی فیلم‬ ‫ندارها در سالن مطبوعات‬ ‫جشنواره فیلم فجر عمال به‬ ‫جای انکه به این فیلم بپردازد‬ ‫تبدیل شد به تقابل محمدرضا‬ ‫عرب با برخی از مدیران قبلی‬ ‫حوزه فرهنگ و سینماگرانی‬ ‫چون رضا میرکریمی‬ ‫فرهنگ‬ ‫محسن تنابنده به عنوان یکی‬ ‫از استعدادهای بازیگری در‬ ‫سال های اخیر سینمای ایران‬ ‫با ندارها نیز توانست دیپلم‬ ‫افتخار بهترین بازیگر نقش‬ ‫مکمل مرد را در جشنواره‬ ‫فیلم فجر به دست اورد‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫تاثیر می گذارند‪ ،‬از جمله ترکیب بازیگران فیلم که به‬ ‫نظر من‪ ،‬گرچه در فیلم «ندارها» از س��ه بازیگر مطرح‬ ‫و جوان پسند س��ینما استفاده شده اس��ت‪ ،‬اما ترکیب‬ ‫مناس��بی را برای یک گروه تشکیل نمی دهند‪ .‬معموال‬ ‫تماشاگر دوس��ت دارد وقتی در یک فیلم‪ ،‬یک گروه‬ ‫ی دست می زند‪ ،‬اعضای ان گروه ویژگی های‬ ‫به اقدام ‬ ‫کامال متفاوتی داشته باشند و دیگران کاستی های انها‬ ‫را پرکنند‪.‬‬ ‫در یک جمله‪ ،‬ترکیب س��ه نفره پژمان بازغی‪،‬‬ ‫محسن تنابنده و هانیه توسلی در فیلم «ندارها»‪ ،‬‬ ‫ترکیب خوبی از اب درنیامده است‪.‬‬ ‫به نظر شما‪« ،‬ندارها» همان طور که کارگردان‬ ‫اثر گفته که قصد داش��ته پرده را کن��ار بزند‪،‬‬ ‫توانس��ته اس��ت الیه های پنهان این مش��کل‬ ‫اجتماعی (فقر) را عیان کند؟‬ ‫‪l‬خی��ر؛ به دلی��ل اینکه در س��ینما بای��د میزان‬ ‫قابل توجهی سرگرمی سازی همراه فیلم باشد‪ ،‬به ویژه‬ ‫در س��ینمای ایران که در چنبره انبوه فیلم های سبک‬ ‫گرفتار امده و این مس��اله ذائقه تماشاگر را پایین نگه‬ ‫داشت است‪ .‬در این وضعیت‪ ،‬کار فیلمساز باسوادی‬ ‫مانن��د محمدرضا ع��رب (کارگردان نداره��ا) برای‬ ‫ایجاد تعادل بین فیلمی که دغدغه ه��ای اجتماعی را‬ ‫به ش��کلی صحیح و ریش های مطرح کند و در ضمن‬ ‫حواس��ش به س��رگرم کردن تماشاگر باش��د‪ ،‬بسیار‬ ‫سخت است‪.‬‬ ‫از جمله فاکتورهایی که می توان��د به فیلم برای‬ ‫جذب بیشتر تماشاگر و افزایش وجه سرگرمی سازی‬ ‫ان کمک کند‪ ،‬طنز بیشتر است که احتماال عرب به دلیل‬ ‫نگرانی از لوث شدن مفهوم جدی فیلم‪ ،‬کمتر به سراغ‬ ‫ان رفته است‪ .‬به طور مستقل نیز باید پذیرفت که ایجاد‬ ‫تعادل بین مضمون فیلم و شکل سرگرم کننده ان‪ ،‬کار‬ ‫دشواری است‪.‬‬ ‫عی��اران واقعیتی از ایران کهن هس��تند و فیلم‬ ‫«ندارها» به نوعی درپی بازسازی رفتار و منش‬ ‫انها مطابق با جامعه امروز ایران بوده است‪ .‬ایا‬ ‫این دیدگاه را قبول دارید؟‬ ‫‪l‬الگوی ادم های خوبی که از پولدارها می دزدند‬ ‫و به فقیران می بخش��ند‪ ،‬بارها در ادبیات کهن ایران و‬ ‫نیز اثار دنی��ای معاصر در فیلم و نمایش تکرار ش��ده‬ ‫است و از انجا که نیت ادم های اصلی روایت‪ ،‬کمک‬ ‫به محرومان اس��ت‪ ،‬همیش��ه الگوی روایتی مناسبی‬ ‫برای تماشاگر سینما بوده اس��ت‪ ،‬اما تطبیق این الگو‬ ‫با ارزش ها و باورهای مخاطب در ه��ر دوره زمانی‪،‬‬ ‫یکی از کارهایی اس��ت که اقتباس گر باید انجام دهد‬ ‫تا ادم ها باورپذیر باشند و رفتار انها از سوی تماشاگر‬ ‫تایید شود‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما‪ ،‬این اتفاق در فیل��م «ندارها» رخ‬ ‫داد؟‬ ‫‪l‬به طور نس��بی این اتف��اق در روایت «ندارها»‬ ‫می افتد‪ ،‬اما برای جامعه ای مانند جامعه ما که در ترکیبی‬ ‫از ارزش های رسمی اعالم ش��ده و ارزش های واقعی‬ ‫رای��ج در دل جامعه ق��رار گرفته اس��ت و بعضا این‬ ‫ارزش ها تضادهایی را هم با خود دارند‪ ،‬تماشاگر در‬ ‫بسیاری از موارد قادر به ارزیابی این ارزش ها نیست‪.‬‬ ‫در نتیجه هنگام روبه رو ش��دن با این رفتارها‪ ،‬تکلیف‬ ‫خود را نمی داند و این‪ ،‬کار فیلمسازی را که می خواهد‬ ‫به تایید یا تکذیب ی��ا اصالح این رفتاره��ا بپردازد‪،‬‬ ‫دشوار می کند‪.‬‬ ‫ایا اساسا می توان عیاران را در جامعه کنونی‬ ‫ایران جس��ت وجو کرد و ب��رای انها مصداق‬ ‫یافت؟‬ ‫‪l‬پیش از این گفته ش��د که ارزش های رسمی‬ ‫و عرفی جامعه ما با یکدیگر همس��ویی و همپوشانی‬ ‫ندارند‪ .‬در نتیجه ممکن اس��ت تماش��اگر بسیاری از‬ ‫ارزش ه��ا را در خلوت خ��ود بپذیرد‪ ،‬ام��ا در عرصه‬ ‫اجتماع امکان عملی کردن ان را نداش��ته باش��د‪ .‬در‬ ‫مواجهه با مفاهیمی مانند عیاری‪ ،‬این نبود همپوشانی‬ ‫بین فرهنگ کهن ما و ش��رایط کنونی جامعه‪ ،‬تضاد و‬ ‫دوگانگی ایجاد می کند‪.‬‬ ‫عی��اری در جامع��ه ای ش��کل می گی��رد ک��ه‬ ‫انس��ان های ارزومن��د عدالت و کمک ب��ه محرومان‬ ‫نتوانند از ش��کل های رایج‪ ،‬قانونی و مرس��وم جامعه‬ ‫به هدف خود برس��ند‪ .‬عیاری یک��ی از واکنش های‬ ‫ادم های نیکوکار‪ ،‬اما بدون ام��کان و قدرت در چنین‬ ‫جامعه ای است‪.‬‬ ‫ش��خصیت های اصلی فیلم «ندارها» سارقانی‬ ‫هستند که از غنی می دزدند و به فقیر می بخشند‪،‬‬ ‫در حالی که هنوز خودسازی نکرده اند‪ .‬با توجه‬ ‫به پایان بندی فیلم‪ ،‬این اثر می خواهد روشی را‬ ‫برای ایجاد توازن در جامعه ارائه کند یا درپی‬ ‫انتقاد از چنین عملی است‪ ،‬چراکه در مجموع‬ ‫کاراکترهای این فیلم مثبت هستند؟‬ ‫‪l‬عیاران این فیلم مانند بسیاری از عیاران طول‬ ‫تاریخ الزاما انس��ان های صاحب اندیشه نیستند‪ ،‬انها‬ ‫به ویژه با توجه به اینکه جوان هستند‪ ،‬نشانگر بخشی‬ ‫از جوانان جامعه هستند که ارزوهای خود را از طریق‬ ‫قانونی و براساس عرف جامعه و توانمندی عادی خود‬ ‫نمی توانند انجام دهند‪ ،‬در نتیجه‪ ،‬به اجبار به این روش‬ ‫رو می اورند؛ روش��ی که در یک بحث منطقی شاید‬ ‫برای ان استداللی هم نداشته باشند و نتوانند از ان دفاع‬ ‫کنند‪ ،‬اما عیاران در مقطع زمانی که به این کار دس��ت‬ ‫می زنند‪ ،‬از نگاه خودش��ان چاره ای به جز این ندارند‪.‬‬ ‫بنابراین گویی مجبورند چنین واکنش��ی را به اجتماع‬ ‫پیرامون خود نشان دهند‪ .‬نمونه این نوع واکنش ها را‬ ‫که رفتارکنندگان ان بدون داشتن یک جهان بینی بنیادی‬ ‫به ان دست می زنند‪ ،‬پیرامون خود زیاد می بینیم‪ ،‬مانند‬ ‫رفتارهای تخریب گرانه ای که تماشاگر مسابقه فوتبال‬ ‫در پایان یک بازی انجام می دهد؛ اینجا بحث از منطق یا‬ ‫دلیل برای این اعمال نیست و این اعمال صرفا واکنش‬ ‫به شرایطی است که در ان قرار دارند و ما که از بیرون‬ ‫به ان نگاه می کنیم و ان شرایط را نداریم‪ ،‬طبیعی است‬ ‫که این رفت��ار غیرمنطقی‪ ،‬غیر عقالنی و غیرارزش��ی‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫مخاطب فیلم «ندارها» در پایان‪ ،‬نسبت به عمل‬ ‫و ش��خصیت های اول فیلم چه احساسی پیدا‬ ‫می کند؟‬ ‫‪l‬تماشاگر «ندارها» از اغاز با این شیوه نیکوکاری‬ ‫مخالف اس��ت‪ ،‬چراکه جزو ارزش های پذیرفته ش��ده‬ ‫جامعه کنونی نیس��ت‪ ،‬اما در صورت��ی می تواند موافق‬ ‫باش��د که فیلم به خوبی ش��رایط این گونه ادم ه��ا را به‬ ‫تماشاگر نش��ان دهد‪ .‬همچنین تماشاگر با خود بگوید‪،‬‬ ‫اگر من هم در این شرایط بودم‪ ،‬همین کار را انجام می دادم‪.‬‬ ‫فیلم های تاثیرگذار از این ویژگ��ی برخوردارند‪ ،‬یعنی‬ ‫شخصیت و تماش��اگر را در موقعیتی قرار می دهند که‬ ‫گویی چاره دیگری به جز ان انتخاب‪ ،‬هرچند نادرست‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما‪« ،‬ندارها» در چه بخش هایی اعم‬ ‫از کارگردانی‪ ،‬بازیگران‪ ،‬فیلمنامه‪ ،‬تدوین و‪...‬‬ ‫قوی تر بود؟‬ ‫‪l‬نقطه قوت ای��ن فیلم‪ ،‬کارگردان��ی ان بود‪ .‬از‬ ‫میان بازیگران نیز محسن تنابنده با شخصیتی که بازی‬ ‫می کرد‪ ،‬همپوشانی بیشتری داشت‪g .‬‬ ‫ارشاک غوکاسیان به عنوان‬ ‫یکی از دوبلورهای پیشکسوت‬ ‫سینمای ایران با صدایی‬ ‫شناخته شده‪ ،‬در فیلم ندارها‬ ‫نخستین تجربه بازیگری‬ ‫سینمایی خود را در یک نقش‬ ‫کوتاه داشت‬ ‫‪61‬‬ ‫ورزش ‬ ‫اخطار اخر‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫اخطار وزیر ورزش به فدراسیون فوتبال‬ ‫مهرماه پرماجرا برای سرخابی ها‬ ‫‪1‬‬ ‫معرفی اعضای هیات مدیره دو باش��گاه پرسپولیس و اس��تقالل به اواخر مهر ماه موکول شد‪ .‬در این بین‬ ‫هشدار محمد عباسی‪ ،‬وزیر ورزش و جوانان به فدراس��یون فوتبال قابل تامل است؛ فدراسیون برای معرفی‬ ‫هیات مدیره سرخابی ها ضرب االجل تعیین نکند‪.‬‬ ‫محمد عباسی نسبت به انچه شتابزدگی مسئوالن‬ ‫فدراس��یون فوتبال نس��بت به موضوع معرفی اعضای‬ ‫هیات مدیرهسرخابی هاخوانددرموضعانتقادقرارگرفت‬ ‫و به مسئوالن این فدراسیون هش��دار داد‪ .‬عزیزمحمدی‬ ‫می گوید‪« :‬اگر حرفی زدیم برای این بوده که سهمیه های‬ ‫فوتبال ایران را از دست ندهیم‪ ،‬نمی خواهم تا بعد از داربی‬ ‫حرفیبزنم‪».‬محمدعباسیدرحاشیهمراسمافتتاحنخستین‬ ‫نالمللیایراننسبتبهانچهشتابزدگیمسئوالن‬ ‫زورخانهبی ‬ ‫فدراسیون فوتبال نسبت به موضوع معرفی اعضای هیات‬ ‫مدیره س��رخابی ها خواند در موضع انتقاد قرار گرفت و‬ ‫به مسئوالن این فدراسیون هشدار داد‪ .‬به گزارش قانون‪،‬‬ ‫در حالی که س��ردار عزیزاهلل محمدی‪ ،‬رئیس س��ازمان‬ ‫لیگ حرفه ای فوتبال ایران تا همین چند روز پیش به طور‬ ‫مرتبازپایانمهلتکنفدراسیونفوتبالاسیابهدوباشگاه‬ ‫پرسپولیسواستقاللبرایمعرفیاعضایهیاتمدیره شان‬ ‫خبر می داد‪ ،‬تمدید ای��ن مهلت از س��وی ‪ AFC‬واکنش‬ ‫‪62‬‬ ‫وزیر ورزش و جوانان را به همراه داشت‪ .‬دکترعباسی از‬ ‫شتابزدگی مسئوالن فدراسیون فوتبال در این مورد انتقاد‬ ‫کرده و گفته اس��ت‪« :‬درباره معرفی اعضای هیات مدیره‬ ‫استقالل و پرسپولیس باید بگویم که این اتفاق در موعد‬ ‫مقرر رخ می دهد‪ ،‬تاریخ هایی که مدام اعالم می ش��ود از‬ ‫طرف خود فدراس��یون و برای انجام کارهای زمان بندی‬ ‫اجرایی است‪ .‬این زمان ها را فدراسیون تعیین می کند‪ .‬در‬ ‫ضمنمسئوالنفدراسیوننبایدبگویندکهمثال‪18‬شهریور‬ ‫زمان تمام می ش��ود و ‪ AFC‬با ان برخ��ورد خواهد کرد‪.‬‬ ‫معرفی اعضای هیات مدیره مربوط به معاونت ورزشی‬ ‫وزارت ورزش و جوانان است که کارش را انجام می دهد‪.‬‬ ‫انشاءاهلل همه کارهای ورزش��ی از جمله معرفی اعضای‬ ‫هیات مدیره استقالل و پرسپولیس به خوبی پیش برود‪».‬‬ ‫سردارعزیزمحمدی‪ ،‬رئیس سازمان لیگ برتر در این باره‬ ‫تو گو با‬ ‫اما ترجیحا موضعی میانه اتخاذ می کند و در گف ‬ ‫قانونمی گوید‪«:‬منانقدربه خاطرداربیروزجمعهمشغول‬ ‫هستمکهنمی خواهمدربارهمسائلدیگربحثکنم‪.‬تابعداز‬ ‫داربی درباره معرفی اعضای هیات مدیره حرفی نمی زنم‪».‬‬ ‫عزیزمحمدی ادامه می دهد‪« :‬دوست ندارم بدانم چه کسی‬ ‫چه حرفی زده است‪ .‬فقط بدانید اگر حرفی زدیم برای این‬ ‫بوده که سهمیه های فوتبال ایران را از دست ندهیم‪ ،‬نه چیز‬ ‫دیگری‪.‬بااینحالنمی خواهمتابعدازداربیحرفیبزنم‪».‬‬ ‫احتمالتغییراتجدیدرمدیریتسرخابی ها‬ ‫وزیر ورزش و جوانان عالقه ای ندارد شتابزده درباره‬ ‫گزینه های هیات مدیره دو باشگاه پرسپولیس و استقالل‬ ‫بالوقوع‬ ‫تصمیمبگیرد‪.‬بااینحالبرخیمنابعازحضورقری ‬ ‫مسعود زریبافان در راس هیات مدیره باشگاه استقالل خبر‬ ‫می دهند؛اتفاقیکهبه طورحتمخوشایندسرپرستفعلی‬ ‫باشگاهاستقاللنخواهدبود‪،‬چهدرصورتامدنزریبافان‬ ‫بهاستقاللاینواعظاشتیانیاستکهبهسمتمدیرعاملی‬ ‫باشگاه استقاللنزدیکخواهدشد‪.‬درپرسپولیسهماین‬ ‫اتفاق در صورتی رخ خواهد داد که علی سعیدلو به سمت‬ ‫ریاست هیات مدیره دست پیدا کند‪ .‬در این صورت شاید‬ ‫اودرگامنخستبرایتغییروتحولدرباشگاهپرسپولیس‬ ‫اقدام فوری نکند‪ ،‬اما چه کسی است که نداند او و کاشانی‬ ‫رابطهچنداندوستانه ایبایکدیگرندارند‪.‬‬ ‫بعدازاختالفامیررضاواعظ اشتیانیباعلیسعیدلو‪،‬‬ ‫رئیس وقت س��ازمان تربیت بدنی بود که داستان انحالل‬ ‫هیات مدیره باشگاه استقالل اغاز شد؛ پس از ان هم نوبت‬ ‫به پرسپولیس رس��ید‪ .‬در ان مقطع حمید سجادی برای‬ ‫مدتیکوتاهمامورکمیتهتعییناعضایجدیدهیات مدیره‬ ‫دو باشگاه سرخابی شد و به رغم اینکه بارها در مصاحب ه با‬ ‫خبرنگارانوعدهدادهبودبه زودیاسامی معرفیمی شود‪،‬اما‬ ‫عمالاتفاقینیفتاد‪ .‬البتهاینوعده هابهسجادیختمنمی شد‬ ‫و تا جایی ادامه داشت که رئیس وقت سازمان هم با وجود‬ ‫ایندوباشگاهرابه‪ AFC‬معرفیکنیم‪».‬‬ ‫نکته جالب توجه اینکه رئیس سازمان لیگ در پاسخ‬ ‫به این س��وال که گفته می شود این دو باش��گاه تا مهرماه‬ ‫فرصت دارند اعضای هیات مدیره شان را معرفی کنند با‬ ‫اتخاذ موضعی منفی گفته بود‪« :‬چنین چیزی نیس��ت‪ .‬ما‬ ‫فقط تا دوش��نبه فرصت داریم ضمن اینکه من امیدوارم‬ ‫ظرف همی��ن یک��ی ‪ ،‬دو روز هیات مدیره دو باش��گاه‬ ‫معرفی ش��ود‪ ».‬دلیل این مصاحبه ها نیز روشن است‪ .‬در‬ ‫شرایطی که بحث انتخاب و معرفی اعضای هیات مدیره‬ ‫دو باشگاه پرطرفدار استقالل و پرسپولیس به سوژه ای داغ‬ ‫تبدیلشده‪،‬مسئوالنفدراسیونفوتبالبهدنبالاینهستند‬ ‫که با معرفی زودتر از موعد اسامی‪ ،‬از کشیدن کار به دقیقه‬ ‫‪ 90‬جلوگیری کرده و حاشیه امنی را برای تیم های ایران در‬ ‫‪ AFC‬ایجادکنند‪،‬امادوشنبه ایکهعزیز محمدیدربارهان‬ ‫هشدار داده بود از راه رسید بدون اینکه اتفاق خاصی رخ‬ ‫بدهد؛درواقعخبریازارسالاسامی نبود‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تبمعرفیهیات مدیرهسرخابی ها‬ ‫تبمعرفیاعضایهیات مدیرهباشگاه هایاستقالل‬ ‫وپرسپولیسازچندهفتهقبلبهاوجخودرسیدتاخیلی ها‬ ‫تو یکم‬ ‫تصور کنند اگر وزارت ورزش و جوانان تا بیس ‬ ‫شهریور اسامی اعضای جدید هیات مدیره سرخابی ها را‬ ‫اعالمنکند‪،‬کنفدراسیونفوتبالاسیاتصمیماتتنبیهیدر‬ ‫قبالایندوباشگاهونمایندگانفوتبالایراندراسیاخواهد‬ ‫گرفت‪ .‬هیجان در حالی بیشتر می شد که عزیز محمدی‪،‬‬ ‫رئیس س��ازمان لیگ حرفه ای فوتبال ایران به طور مرتب‬ ‫از پایان مهلت ‪ AFC‬خبر می داد؛ «هیات مدیره دو باشگاه‬ ‫پرسپولیسواستقاللتاروزدوشنبههفتهجاریبایدمعرفی‬ ‫شوند‪».‬اوقبلازاینکهتاریخبیستویکمرااعالمکندگفته‬ ‫بود که این دو باشگاه باید تا تاریخ هجدهم شهریور اسامی‬ ‫ اعضای هیات مدیره خود را به‪ AFC‬اعالم کنند تا مشمول‬ ‫محرومیت نشوند‪ .‬با این حال عزیز محمدی در مصاحبه‬ ‫دیگری گفت‪ AFC« :‬در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل‬ ‫است‪.‬دلیلاینکهگفتمتا‪ 18‬شهریورفرصتدارنداینبودکه‬ ‫دوباشگاهزودترهیات مدیرهخودرامعرفیکنند‪.‬ماتاصبح‬ ‫دوشنبه (‪ 21‬شهریور) فرصت داریم تا اعضای هیات مدیره‬ ‫مشاوره وزیر ورزش با دولت‬ ‫وقتی فدراس��یون فوتب��ال برای معرف��ی اعضای‬ ‫هیات مدیره ب��ه ‪ AFC‬ب��رای وزارت ورزش و جوانان‬ ‫ضرب االجل تعیین می کرد و م��دام اخطار می داد که هر‬ ‫چه سریع تر باید نفرات معرفی شوند و با توجه به اینکه‬ ‫پاسخ استعالم از گزینه های پیشنهاد شده به دست عباسی‬ ‫رسیده‪ ،‬گویا وزیر تصمیم گرفته که شخصا دست به کار‬ ‫شود و نظر نهایی را برای معرفی اعضای جدید بدهد‪ .‬البته‬ ‫اگر قرار باشد فرایند معمول طی شود‪ ،‬به احتمال فراوان‬ ‫عباسی پیش از ارسال فهرس��ت اعضای هیات مدیره دو‬ ‫باشگاه پرطرفدار‪ ،‬این لیست را در اختیار مدیران دولت‬ ‫همقرارخواهد داد‪ .‬چندی پیش سازمان لیگ اعالمکرد که‬ ‫ی هیات مدیره‬ ‫‪ 11‬شهریور اخرین مهلت برای ارسال اسام ‬ ‫استوچنانچهنفراتمعرفینشوند‪ AFC،‬باانهابرخورد‬ ‫می کندکهبهدلیلهمزمانیاینتاریخباتعطیالتعید فطر‬ ‫در مالزی دوباره فرص��ت جدیدی به ایران داده ش��د و‬ ‫دوباره رئیس سازمان لیگ در اظهارنظری اعالم کرد که تا‬ ‫ساعت‪ 11‬صبح دوشنبه (‪ 21‬شهریور) وقت دارند لیست‬ ‫را معرفی کنند که این ضرب االجل هم فایده ای نداشت و‬ ‫بی نتیج هماند‪.‬گویا پس از درخواست هاو تالشمسئوالن‬ ‫اولتیماتوم هایمکررسازمانلیگ‬ ‫تجربه تلخ حذف تیم فوتبال استقالل از رقابت های‬ ‫لیگ قهرمانان اس��یا ان هم فقط به خاطر تاخیر در ارسال‬ ‫اسامی لیست بازیکنان ‪ AFC‬نش��ان داد که انها با کسی‬ ‫تعارفندارند‪.‬رئیسسازمانلیگهمکهازجدیت‪ AFC‬و‬ ‫تاخیروتعللهمیشگیدرفوتبالایرانمطلعاستپیشاز‬ ‫ی را برای کنفدراسیون فوتبال‬ ‫تاریخ نهایی می خواهد اسام ‬ ‫اسیابفرستدتاکارنمایندگانایرانبهدقیقه‪ 90‬کشیدهنشود‬ ‫و لطمه جبران ناپذیری به پیکره فوتبال ایران وارد نشود و‬ ‫سرنوشت حضور تیم های ایران در لیگ قهرمانان اسیا به‬ ‫خطر نیفتد‪ .‬اخرین خبرها حاکی از ان اس��ت که وزارت‬ ‫ی هیات مدیره دو باشگاه‬ ‫ورزش و جوانان در نظر دارد اسام ‬ ‫استقالل و پرسپولیس را در دو نوبت به‪ AFC‬ارائه دهد‪ .‬به‬ ‫این ترتیبکهدرنوبتاولقراراستلیستیمتشکلازشش‬ ‫نفرشاملسهعضوازباشگاهاستقاللوسهنفرازپرسپولیس‬ ‫رابرایارسالبهکنفدراسیوناسیابهفدراسیونفوتبالارائه‬ ‫دهد‪ .‬در نوبت دوم هم که ت��ا ‪ 22‬مهر فرصت وجود دارد‬ ‫لیستناقصاولیهتکمیلودراختیار‪ AFC‬قرارمی گیرد‪.‬‬ ‫سعیدلو‪،‬رئیسمجمعپرسپولیس‬ ‫گفته می شود علی سعیدلو به احتمال فراوان ریاست‬ ‫مجمع پرسپولیس را عهده دار خواهد شد‪ .‬در این صورت‬ ‫اصالبعیدنیستکهنفراتیچونمحمد حسنانصاری فرد‬ ‫نیز به باشگاه پرس��پولیس برگردند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫بازگش��ت این نفرات معنایی جز محدود شدن یا حذف‬ ‫حبیب کاشانی از پرسپولیس ندارد‪ .‬در همین حال برخی‬ ‫از مدیرانی که پیش از ای��ن در بخش خصوصی فعالیت‬ ‫داشته اند نیز سعی دارند خود را به نوعی در هیات مدیره‬ ‫پرس��پولیس جای بدهند‪ .‬موضوعی که به نظر نمی رسد‬ ‫جنبه واقعیت به خود بگیرد‪ .‬ضمن اینکه گفته می ش��ود‬ ‫در لیست اعضای هیات مدیره پرسپولیس علی پروین هم‬ ‫حضورخواهدداشت‪.‬خودپرویننیزازایناتفاقاستقبال‬ ‫کرده‪،‬اماهنوزهیچچیزقطعینیست‪.‬مجیدفرخزادیامااز‬ ‫گزینههایمدیر عاملیپرسپولیسبهحسابمی اید‪.‬فردی‬ ‫که اتفاقا رابطه خوبی با کاشانی ندارد و در روزهای اخیر با‬ ‫مدیران باشگاه پرسپولیس زد و خورد رسانه ای را تجربه‬ ‫کرده است‪ .‬اینها گمانه هایی است که هنوز از سوی وزارت‬ ‫ورزشموردتاییدقرارنگرفتهاست‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫فشار رسانه ها و درخواست مسئوالن فدراسیون فوتبال‬ ‫مدامبهخبرنگارانمی گفتکه«نگراننباشید‪،‬هیات مدیره‬ ‫رااعالممی کنیم»اماهفته هاگذشتوبااینهمهاتفاقینیفتاد‬ ‫تا جایی که علی فتح اهلل زاده‪ ،‬سرپرست باشگاه استقالل در‬ ‫اظهارنظری اب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت‬ ‫نظر نفر اول ورزش این است که دو باشگاه بزرگ پایتخت‬ ‫توسطیکنفربهترادارهمی شوند‪.‬انهمبهایندلیلکهشاید‬ ‫تجربیاتگذشتهبهویژ هحاشیه هاییکهبهخاطراختالف‬ ‫میاناعضایهیات مدیرهبهوجودمی امد‪،‬رویاینموضوع‬ ‫صحهمی گذاشت‪.‬‬ ‫وزیر ورزش دست به کار شد‬ ‫شو قوس های فراوان برای معرفی‬ ‫سرانجام پس از ک ‬ ‫ی هیات مدیره استقالل و پرسپولیس‪ ،‬محمد عباسی‬ ‫اسام ‬ ‫شخصا دست به کار شده و قرار است لیستی شامل سه نفر‬ ‫از هر دو باشگاه برای سازمان لیگ ارسال شود‪ .‬در همین‬ ‫خصوصگمانه هایزیادیمطرحشدهورسانه هانام های‬ ‫متعددی را مطرح کرده اند‪ .‬با این حال عزیز محمدی قبل از‬ ‫قرعه کشی رقابت های لیگ قهرمانان اسیا بارها اعالم کرد‬ ‫کهچنانچهلیستهیات مدیرهاینباشگاه هاتااغازمسابقات‬ ‫به‪ AFC‬ارسالنشود‪،‬تیم هامجوزحضورنخواهندداشت‪.‬‬ ‫البته در ان برهه شائبه های بس��یار زیادی پیرامون معرفی‬ ‫ی هیات مدیره این دو باشگاه به‪ AFC‬مطرح‬ ‫لیست قدیم ‬ ‫شد که به رغم تکذیب از س��وی عزیز محمدی هنوز هم‬ ‫کامالبرطرفنشدهاست‪.‬بعدازاینکهمحمدعباسیسکان‬ ‫ورزش را در اختیار گرفت‪ ،‬تعیین اعضای هیات مدیره دو‬ ‫باشگاه استقالل و پرسپولیس را در دس��تور کار قرار داد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس از معاونت ورزش��ی وزارتخانه خواست‬ ‫تا لیس��ت پیش��نهادی را به او ارائه دهد‪ .‬البته حضور در‬ ‫هیات مدیرهباشگاه هایپرطرفدارسرخابیانقدرموضوع‬ ‫ی پیشنهادی به سجادی منتهی‬ ‫جالبی بود که گرفتن اسام ‬ ‫نشود‪.‬گویا وزیر از کانال های مختلف اسامی مدیران واجد‬ ‫شرایطراجمعکردهتابابررسیهمه جانبهنفراتموردنظر‬ ‫راانتخابکند‪.‬‬ ‫سازمان لیگ برای معرفی اسامی‪ ،‬وزارت ورزش و جوانان‬ ‫از عزیز محمدی خواسته تا نامه الکترونیکی ‪ AFC‬را که‬ ‫ی هیات مدیره دو باشگاه‬ ‫ی برای ارسال اس��ام ‬ ‫زمان قطع ‬ ‫استقاللوپرسپولیسدرانقیدشدهرابرایشانبفرستد‪،‬بر‬ ‫ایناساسعباسیبااشرافبهاینکهزماننهاییبرایارسال‬ ‫اسامی ‪ 22‬مهر است‪ ،‬دست نگه داشت تا با بررسی بیشتر‬ ‫نفراترامعرفیکند‪.‬‬ ‫واعظ اشتیانیدراستقالل؟‬ ‫اگرچهواعظ اشتیانیمی گویدتمایلیبهکاراجراییدر‬ ‫فوتبال ندارد‪ ،‬اما چه کسی است که نداند او برای رسیدن به‬ ‫مدیر عاملیباشگاهاستقاللدومانعمهمراپیشرویخود‬ ‫می بیند‪:‬اولعلیفتح اهلل زادهدراستقاللکهتا کنونعملکرد‬ ‫نسبتاخوبیداشتهو کنار زدن او کارچندانساده اینیست؛‬ ‫هر چند پیش از اینها او به راحتی از این سمت کنار گذاشته‬ ‫شدهاست‪.‬امااین باربرکناریفتح اهلل زادهکارسختیخواهد‬ ‫بود‪ .‬از این گذشته گفته می ش��ود واعظ اشتیانی در درون‬ ‫هیات مدیره احتمالی مخالفانی چون امیدوار رضایی را به‬ ‫خود می بیند‪ .‬اما در مورد ریاست مجمع باشگاه استقالل‬ ‫نیز برخی رسانه ها از مسعود زریبافان نام می برند‪ .‬فردی‬ ‫که پیش از این هم در راس امور مدیریتی باشگاه استقالل‬ ‫فعالیتکردهوقواعدبازیدرباشگاهیهمچوناستقاللرا‬ ‫بهخوبیمی شناسد‪g.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫مسئولیت اجرایی قبول نمیکنم‬ ‫گفت و گو با امیر رضا واعظ اشتیانی درباره هیات مدیره استقالل‬ ‫‪3‬‬ ‫در صورتی که مسعود زریبافان از سوی وزیر ورزش به عنوان رئیس مجمع باشگاه استقالل انتخاب‬ ‫شود‪ ،‬اشتیانی نیز به معادالت مدیرعاملی نزدیک خواهد شد‪.‬‬ ‫با فتح اهلل زاده اشتی کرده اید؟‬ ‫‪ l‬من با او اختالف نظر و سلیقه دارم‪ .‬سیستم‬ ‫مدیریتی من با او بس��یار متفاوت اس��ت‪ .‬انهایی که‬ ‫می گویند من با او اش��تی کردم دنبال حاشیه اند‪ .‬من‬ ‫بر خالف میل باطنی ام درباره مدیریت باشگاه استقالل‬ ‫حرف زدم‪ ،‬نه شخص خاصی‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫گفتم با این شرایط بهتر است مدیر فعلی تا پایان‬ ‫لیگ برتر امس��ال س��ر کارش بماند و هر تعهدی که‬ ‫ایجاد کرده به پایان برس��اند‪ .‬وگرنه نمی خواس��تم از‬ ‫ش��خص خاصی حمایت کنم‪ .‬نظ��رم روی تمام ان‬ ‫اختالف نظر ها و حرف هایی که درباره ایش��ان زده ام‬ ‫عوض نشده است‪.‬‬ ‫اقای واع��ظ! اخبار زی��ادی در مورد حضور‬ ‫شما در هیات مدیره استقالل به گوش می رسد‪.‬‬ ‫‪ l‬این خبر ها زاییده ذهن بعضی ادم هاس��ت‪.‬‬ ‫اینها به دلیل عدم اگاهی نسبت به مسائل مدیریتی و‬ ‫اتفاقات رخ داده هر از گاهی این خبر ها را در مورد من‬ ‫درست می کنند‪.‬‬ ‫در صورتی که من بعد از جدایی از استقالل گفتم‬ ‫که دیگر با این وضع کار اجرایی نمی کنم‪.‬‬ ‫یعنی ق��رار نیس��ت در هیات مدیره باش��گاه‬ ‫استقالل حضور داشته باشید؟‬ ‫‪ l‬بار ها گفته ام‪ .‬بنده در این فوتبال مسئولیت‬ ‫اجرایی نخواهم داشت‪ .‬دست تمام کسانی که به من‬ ‫پیشنهاد کار می دهند را می فش��ارم اما قبول نمی کنم‪.‬‬ ‫توضیح دیگری درباره هیات مدیره استقالل دوست‬ ‫ندارم بدهم‪ .‬نمی خواهم به این موضوع فکر کنم‪ .‬اما‬ ‫اگر مدیری س��ر کار بیاید و از من مشورت بخواهد‬ ‫در حد همان همفکری کمک��ش می کنم‪ .‬فضای این‬ ‫فوتبال خیلی کثیف اس��ت‪ .‬کثیف تر از ان چیزی که‬ ‫فکرش را بکنید‪.‬‬ ‫بیشتر توضیح می دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬پدرخوانده ها خ��ون فوتبال و ورزش‬ ‫ما را توی شیش��ه کرده اند‪ .‬مدی��ر نماهایی که چیزی‬ ‫نمی فهمند و دارند جو را کثی��ف می کنند‪ .‬کار خیلی‬ ‫خراب ت��ر از ان چیزی اس��ت که فک��رش را بکنید‪.‬‬ ‫فوتبالی که پدرخوانده ها در ان تصمیم گیری می کنند‬ ‫و همه کار می کنند تکلیفش مشخص است!‬ ‫پدرخوانده ها؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬اقایانی که ظاهری ارام و زحمت کش و‬ ‫خدمتگزار به خود می گیرند‪ ،‬اما پشت پرده کارهای‬ ‫دیگری می کنند که با این ظاهر هیچ س��نخیتی ندارد‪.‬‬ ‫باور کنید در این جو کثیف نمی شود کار کرد‪.‬‬ ‫در جریان اتفاقات اخیر فوتبال هستید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬اتفاقات و حواش��ی فوتب��ال را دنبال‬ ‫می کنم و تاسف می خورم‪.‬‬ ‫می دانید که مدت هاست قرار است هیات مدیره‬ ‫برای دو باش��گاه پرطرف��دار پایتخت معرفی‬ ‫شود‪ ،‬اما‪....‬‬ ‫‪ ...l‬م��ن درباره هیات مدی��ره االن نمی خواهم‬ ‫حرفی بزنم‪ .‬دوست ندارم چیزی بگویم‪ .‬هیچ نظری‬ ‫درباره هیات مدیره اس��تقالل ندارم‪ .‬ان هم به دالیلی‬ ‫خاص که برای خودم دارم‪.‬‬ ‫ش��نیده اید علی کفاش��یان دوباره می خواهد‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال شود؟‬ ‫‪ l‬خب‪ ،‬ه��ر کس��ی می تواند ‪ 10‬ت��ا امضا از‬ ‫اعضای مجمع بگیرد و بیاید کاندیدا ش��ود‪ .‬ولی من‬ ‫تاس��ف می خورم به حال ان افرادی که در دور قبلی‬ ‫انتخابات به کفاشیان و هیات رئیس��ه اش امضا برای‬ ‫تایید صالحیت شدن و رای برای انتخاب شدن دادند‬ ‫و متاسفم برای انهایی که این کار را دوباره می خواهند‬ ‫در انتخابات جدید انج��ام بدهند‪ .‬با حضور این افراد‬ ‫فوتبال ایران به هیچ جایی نمی رسد‪.‬‬ ‫ش��ما مخالف حض��ور کفاش��یان در فوتبال‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬او مدیریت را به شکلی جدید تعریف کرد‪.‬‬ ‫مسابقاتی نبود که نباخته باشیم‪ ،‬من ماندهام او با کدام‬ ‫رو دوباره حرف از انتخابات می زن��د و با چه رویی‬ ‫دوباره می خواهد رئیس ش��ود‪ .‬حتی اعضای هیات‬ ‫رئیسه اش که پشت او پناه می گرفتند با او اختالفات‬ ‫زیادی در داخل فدراسیون پیدا کردند‪.‬‬ ‫مطمئن باش��ید ت��ا اعضای مجمع فدراس��یون‬ ‫این افراد ب��دون اختیار هس��تند امثال کفاش��یان و‬ ‫مدیران هیات رئیس��ه می ایند در این فوتبال و پست‬ ‫می گیرند‪ .‬ش��ما نگاه کنید بعد از هر ناکامی کفاشیان‬ ‫امد و خندید‪ .‬او با این خنده ها به شعور و احساس‬ ‫مردم توهین کرد‪.‬‬ ‫این روزه��ا جنگ داخلی در فدراس��یون هم‬ ‫به اوج خود رسیده و دو دس��تگی ایجاد شده‬ ‫است‪ .‬هیات رئیس��ه هم دچار دو دستگی شده‬ ‫و بعضی ه��ا در فدراس��یون می خواهند جای‬ ‫کفاشیان را بگیرند‪.‬‬ ‫‪ l‬مسلم اس��ت‪ .‬وقتی مدیر فدراسیون فوتبال‬ ‫اختیاری از خودش ندارد و از کسی دستور می گیرد‬ ‫معلوم اس��ت مدیران دیگر از وی حساب نمی برند‪.‬‬ ‫االن در فدراس��یون فوتب��ال چند نفر رئی��س داریم‪.‬‬ ‫کفاش��یان خودش کاره ای نیس��ت‪ .‬حاال به فکر این‬ ‫افتاده که بیاید و اختیارات رئیس فدراس��یون را زیاد‬ ‫کند و اساسنامه را تغییر بدهد‪ .‬حرفی که من سه سال‬ ‫پیش زدم‪.‬‬ ‫او می خواهد س��ه تا از اختیارات هیات رئیس��ه‬ ‫را بگیرد و به اختیارات رئیس فدراس��یون اضافه کند‪.‬‬ ‫اما دیگر دیر شده است‪ .‬حاال که دوره کاری اش تمام‬ ‫شده است؟ چطور همان یکی‪ ،‬دو س��ال اول به فکر‬ ‫نیفتاد‪ .‬متاسفانه در فدراس��یون و هیات رئیسه ای که‬ ‫باند و باند بازی وجود داشته باشد اتفاقی بهتر از این‬ ‫نمی افتد‪ .‬وای به حال این فوتبال که اینطور مدیریت‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫با زیادش��دن اختی��ارات رئیس فدراس��یون‬ ‫مشکالت حل می شود؟‬ ‫‪ l‬کفاشیان اگر اختیار کامل هم داشت باز موفق‬ ‫نمی شد‪ .‬چون برنامه و اصول مدیریتی ندارد‪ .‬ما در این‬ ‫چهار سال چیزی از او ندیدیم‪ .‬ش��ما نگاه کنید‪ .‬وقتی‬ ‫فتح اهلل زاده دو س��ال پیش از اس��تقالل رفت‪ ،‬دو سال‬ ‫غیر قانونی عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال بود‪.‬‬ ‫خب کفاش��یان اگر به تمام معنا مدیر ب��ود اجازه‬ ‫نمی داد این وضع باشد و س��ریع تکلیف هیات رئیسه‬ ‫را مش��خص می ک��رد‪ .‬او واقعا با هیات رئیس��ه اش‬ ‫ضعیف کار کرد و بین این همه ادم یک نفر پیدا نشد‬ ‫که درست کار کند‪.‬‬ ‫در پایان حرف خاصی ندارید؟‬ ‫‪ l‬درباره این فوتبال و این فدراسیون می شود‬ ‫خیلی حرف زد و انتقاد کرد‪ .‬من چشمم از این مجمع‬ ‫هم اب نمی خورد که حداقل ب��رای انتخابات جدید‬ ‫درست و اصولی کار کنند و نگذارند یک نفر به نا حق‬ ‫سر کار بیاید‪.‬‬ ‫اگر انها قدرت داش��تند حد اقل ب��رای یکی از‬ ‫این شکس��ت های ملی و فجایع به بار امده جلس��ه‬ ‫عمومی تش��کیل می دادند و به ناکامی ها رس��یدگی‬ ‫می کردند‪ .‬اما فوتب��ال ما به خاطر س��وء مدیریت به‬ ‫این روز افتاد و کس��ی هم ب��ه فکر نیفت��اد‪ .‬هر کس‬ ‫هم ح��رف زد و انتق��اد ک��رد ادم بد ش��د و کنارش‬ ‫گذاشتند‪g .‬‬ ‫مصطفی هاشمی طباء‬ ‫‪4‬‬ ‫مدیران دولتی و مدی��ران وزارت ورزش و‬ ‫جوانان یا نمی خواهند برای پرسپولیس و استقالل‬ ‫هیات مدیره تعیین کنند یا نمی توانند! وضعیتی که‬ ‫این دو باشگاه مردمی دارند از این دو حالت خارج‬ ‫نیست‪ .‬نکته مهم و اساسی که همه ان را فراموش‬ ‫کرده یا اینکه راحت با ان کنار امده اند‪ ،‬غیر قانونی‬ ‫بودن فعالیت حبیب کاشانی و علی فتح اهلل زاده در‬ ‫پرسپولیس و استقالل است‪ .‬طبق قانون شرکت ها‬ ‫باید هم هیات مدیره داشته باشند و هم مدیر عامل‪،‬‬ ‫اما االن مدت هاست این دو باشگاه با تخلف اشکار‬ ‫دارند اداره می شوند‪ .‬قانون می گوید با این وضع‬ ‫سرپرست حق امضا‪ ،‬چک کشیدن و پرداخت و‬ ‫دریافت پول را ندارد‪ .‬اما هیچ کدام از این موارد در‬ ‫این دو تیم رعایت نمی شود و جالب تر اینجاست‬ ‫که هیچ کدام از نهاد های مسئول رسیدگی به این‬ ‫جرائم و تخلفات به تصرف غیر مجاز کاش��انی و‬ ‫فتح اهلل زاده از اموال دولتی رسیدگی نمی کنند؛ تا‬ ‫وقتی فشاری وجود نداشته باشد تخلف ها راحت‬ ‫انجام می شود‪.‬‬ ‫فک��ر می کنم مدی��ران باالرتبه ب��رای اینکه‬ ‫در تصمیم گیری هایش��ان در دو باش��گاه مردمی‬ ‫ مزاحمتی ایجاد نشود‪ ،‬دوست ندارند هیات مدیره‬ ‫انتخاب کنن��د‪ .‬به همین دلیل تصمی��م گرفته اند‪،‬‬ ‫هیات مدیره ای در کار نباش��د‪ .‬چ��ون با حضور‬ ‫هیات مدی��ره اینکه نظر پن��ج نفر را ب��رای انجام‬ ‫کارهای مورد نظر خود جلب کنند سخت است و‬ ‫هم اینکه برایشان حاشیه درست می کند‪ .‬تخلف‬ ‫صورت گرفته در مورد سرپرس��تی چندین ماهه‬ ‫کاشانی و فتح اهلل زاده از نظر قانون مجازات زندان‬ ‫و حبس دارد‪ ،‬اما مردم ببینند که مثل اب خوردن‬ ‫قانون هم دور زده می شود و باشگاه های پرطرفدار‬ ‫پایتخت با بدترین شیوه ممکن اداره می شود‪.‬‬ ‫اقای��ان نمی خواهند این دو باش��گاه چیزی‬ ‫به اسم هیات مدیره داشته باش��د‪ .‬اما خوشبختانه‬ ‫مجبور هس��تند برای اینکه س��همیه فوتبال ایران‬ ‫کسر نشود این کار را انجام بدهند‪ .‬اما فکر نمی کنم‬ ‫انتخاب ی��ک هیات مدیره در ای��ن مملکت برای‬ ‫استقالل و پرسپولیس کار سختی باشد که به این‬ ‫شکل دو باشگاه بالتکلیف مانده اند‪ .‬مطمئنم اگر‬ ‫تا کنون اراده ای برای تشکیل هیات مدیره وجود‬ ‫داش��ت االن هر دو باش��گاه هیات مدیره داشتند‪.‬‬ ‫ش��ک نکنید هنوز مدیران باالرتبه نخواس��ته اند‬ ‫هیات مدیره انتخاب کنند‪g .‬‬ ‫درباره حضور پررنگ سیاسیون در ورزش‬ ‫‪2‬‬ ‫اینکه اقایان سیاس��ی می خواهند از دو باشگاه‬ ‫مردمی استقالل و پرس��پولیس بهره برداری سیاسی‬ ‫کنند‪ ،‬به پیکره این دو تیم اس��یب می زند‪ .‬همان طور‬ ‫که تا به امروز ای��ن اتفاق افتاده اس��ت؛ وقتی حمید‬ ‫س��جادی که س��ابقه قهرمانی ه��م دارد در مجلس‬ ‫برای وزیر ش��دن رای نی��اورد و بع��د نمایندگان به‬ ‫یک چه��ره سیاس��ی رای دادند تا مش��خص ش��ود‬ ‫اقای��ان می خواهن��د ورزش اب��زاری در دس��ت‬ ‫سیاسیون باشد‪ .‬در گذشته ادم های سیاسی ماموریت‬ ‫داش��تند ادم های سیاس��ی را به س��مت ورزش و به‬ ‫ویژه فوتبال س��وق دهند‪ .‬با حضور ادم های سیاسی‬ ‫برخی مس��ائل در فوتبال و ورزش زیر س��وال رفته‬ ‫اس��ت‪ .‬انتخاب ‪ 10‬نفر در یک جمعیت ‪ 75‬میلیونی‬ ‫ب��رای دو هیات مدیره پنج نفره کار ان چنان س��ختی‬ ‫نیست که اقایان دو سال است می خواهند هیات مدیره‬ ‫برای استقالل و پرسپولیس تشکیل بدهند‪ .‬وقتی پای‬ ‫مسائل سیاسی وسط است معلوم است که شاهد این‬ ‫مسائل هس��تیم‪ .‬حال در ش��رایطی که کنفدراسیون‬ ‫فوتبال اس��یا به فوتبال ایران اولتیمات��وم داده‪ ،‬اقایان‬ ‫لیست هیات مدیره را به مراکز غیرورزشی فرستاده اند‬ ‫که در مورد ان تصمیم گیری شود‪ .‬با معامله ای داخل‬ ‫تیمی‪ ،‬فوتبال ای��ران بالتکلیف مانده و مهم تر از همه‬ ‫اینک��ه اعتبار م��ا در فوتبال دارد زیر س��وال می رود‪.‬‬ ‫برداشت شخصی من این است که خود وزیر هم مانده‬ ‫است که چه کار کند‪ ،‬وگرنه همه می دانند که سهمیه‬ ‫فوتبال ما در اسیا دارد از بین می رود‪ .‬وزیر االن باید به‬ ‫این مسائل رسیدگی می کرد‪ .‬هر کسی هم که ورزشی‬ ‫باشد و طرح و برنامه داش��ته باشد نمی تواند با اقایان‬ ‫کار کند‪ .‬خود م��ن منتقد این نوع مدیریت سیاس��ی‬ ‫هستم و می گویم کار را به کاردان باید بدهند‪ ،‬نه ادم‬ ‫سیاس��ی به خاطر نفوذ و قدرتی که دارد‪ .‬برای همین‬ ‫است که فرصت کار کردن به امثال ما نمی رسد‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه تا وضع چنین است بنده عالقه ای ندارم خودم‬ ‫را دراین کارها درگیر کنم‪ .‬مدت هاست می گویند که‬ ‫پرسپولیس و استقالل را می خواهند خصوصی کنند‪.‬‬ ‫اما چه زمانی؟ فقط شعار می دهند‪ .‬وگرنه معلوم است‬ ‫که استقالل و پرسپولیس به دست صاحبان اصلی اش‬ ‫یعنی مردم سپرده نمی ش��ود‪ .‬این دو باشگاه همچنان‬ ‫باید مورد استفاده سیاس��یون قرار بگیرند تا اقایان به‬ ‫اهدافی که دارند برس��ند‪ .‬دیگر چه چیزی از این دو‬ ‫باش��گاه مهم تر وجود دارد؟ تا وقتی جو این طوری‬ ‫است قرار نیست فوتبالی ها س��ر کار بیایند‪ .‬ادم های‬ ‫سیاسی برای کار پنجم و ششم خود می ایند و در این‬ ‫دو باشگاه پست می گیرند اما هیچ کاری برای موفقیت‬ ‫نمی کنند‪ .‬پس نباید به اینده زیاد امید وار بود‪ .‬باید به‬ ‫خاطر این بهره برداری ها از دو باش��گاه مردمی فقط‬ ‫تاسف خورد‪g .‬‬ ‫ورزش‬ ‫یادداشتی از رئیس پیشین سازمان تربیت بدنی‬ ‫یادداشتی از کاظم اولیایی‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫فعالیت دو مدیرعامل‬ ‫غیرقانونی است‬ ‫پرسپولیس‬ ‫و استقالل به مردم‬ ‫نمیرسد‬ ‫‪65‬‬ ‫ورزش‬ ‫روایت فرخزادی از انتخاب هیات مدیره پرسپولیس‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫نمیخواهم مدیرعامل شوم‬ ‫حسین قهار‬ ‫‪5‬‬ ‫تو گو‬ ‫مجید فرخزادی که از او به عنوان مدیر عامل بعدی باشگاه پرسپولیس نام برده می شود‪ ،‬در گف ‬ ‫با مثلث حرف های جالبی درباره حرف و حدیث های اخیر مطرح می کند‪ .‬کنایه های او درباره کاش��انی‬ ‫نیز در نوع خود جالب توجه است‪.‬‬ ‫بهنظرشمااینکهدوباشگاهپر طرفدارپایتخت‬ ‫مدت ها بدون هیات مدیره و توسط سرپرست‬ ‫اداره شوند‪ ،‬درست و منطقی است؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬همیش��ه می گویند ی��ک چوب را‬ ‫می توان به راحتی شکس��ت اما چند تا چ��وب را نه‪.‬‬ ‫پرسپولیسواستقاللباشگاه هایبزرگیهستند‪ .‬بدون‬ ‫شک با داشتن هیات مدیره ‪ ،‬یک مدیر عامل می تواند‬ ‫خیلیراحتکارشراانجامبدهد‪.‬البتههیات مدیره ای‬ ‫کار امداستکههمهباهمتعاملداشتهباشندوبهنوعی‬ ‫یکهدفرادنبالکنند‪.‬‬ ‫ایا مدیریت پرس��پولیس و استقالل اینطور‬ ‫نبودهاست؟‬ ‫‪ l‬راس��تش را بخواهی��د در ای��ن چند م��اه‬ ‫عقیده اقایان این بود که باش��گاه با سرپرس��ت اداره‬ ‫شود‪ .‬س��ازمان تا جایی که می توانس��ت در کارهای‬ ‫مدیریتی به سرپرست ها کمک کرد‪ .‬در کل سیاست‬ ‫مدیران سازمان و دولت این بود که دو باشگاه مردمی‬ ‫ این طوری مدیریت شود‪ .‬من نمی توانم بیشتر از این‬ ‫مساله را باز کنم که چرا چنین سیاستی وجود داشت‪.‬‬ ‫در کل االن ایده مدیران وزارت ورزش بر این است که‬ ‫‪66‬‬ ‫استقاللوپرسپولیسنبایدباسر پرستادارهشوند‪.‬‬ ‫مدت هاست نام شما به عنوان گزینه مدیرعاملی‬ ‫باشگاه پرسپولیس مطرح می شود‪ .‬اما هیچ وقت‬ ‫ایناتفاقنیفتادهاست‪.‬چرا؟‬ ‫‪ l‬خدا نکند من این مسئولیت را بگیرم‪ .‬برای من‬ ‫پستمهمنیست‪.‬حاضرمدرهرشرایطیبهاینتیمکمک‬ ‫کنم‪ .‬چه به عنوان هوادار‪ ،‬چه به عنوان یک مس��ئول‪ .‬البته‬ ‫برخیازدوستانازرویحسن ظنگفتندکهمنمدیرعامل‬ ‫بعدیباشگاههستم‪.‬منهمدرهمین جااعالممی کنمکهنه‬ ‫در گذشته به صندلی مدیرعاملی چشم دوخته ام و نه حاال‬ ‫چنین قصدی دارم‪ .‬این حرف را بارها زده ام‪ .‬دوست ندارم‬ ‫مدیر عاملشوم‪.‬‬ ‫واقعا؟‬ ‫‪l‬بله‪ .‬واقعا تمایلی ندارم که هر طور شده این پست‬ ‫رابر عهدهبگیرم‪.‬‬ ‫اما بعض��ی از مخالفان تان ک��ه می گویند مجید‬ ‫فرخزادی در یکی‪ ،‬دو ماه اخیررایزنیهای زیادی‬ ‫انجامدادهتاصندلیمدیرعاملیرادراختیاربگیرد‪.‬‬ ‫نظرخودتاندربارهاینقضاوت هاچیست؟‬ ‫‪ l‬می دانم این حرف و حدیث ها را چه کس��انی‬ ‫درس��ت کرده اند‪ ،‬ولی واقعیت اینهایی نیس��ت که‬ ‫می گویند‪.‬انهاییکهدنبالصندلیمدیر عاملیهستند‬ ‫افراد دیگری اند‪ ،‬نه من‪ .‬همان هایی که اهداف دیگری‬ ‫دارند می خواهند فعال در پرسپولیس باشند تا به یک‬ ‫جایدیگریبروند‪.‬‬ ‫منظورتانچهکسیاست؟ایااینکنایهشمابه‬ ‫مدیریتفعلیبرمی گردد؟‬ ‫‪ l‬نیازی نیس��ت اس��م ببرم‪ .‬در کل خواستم‬ ‫بگویممندنبالپستگرفتننیستم‪.‬اگرازمنبخواهند‬ ‫کمکمی کنم‪.‬‬ ‫شمادرهیات مدیرهجدیدپرسپولیسحضور‬ ‫دارید؟‬ ‫‪l‬نمی دانم‪.‬‬ ‫اما گفته می ش��ود مدیران وزارت ورزش و‬ ‫جوانانبهشماپیشنهادداده اندکهبههیات مدیره‬ ‫برگردید‪ .‬اگر قرار باش��د کاشانی نباشد شما‬ ‫مدیر عاملخواهیدشد؟‬ ‫‪l‬من فعال چیزی در این باره نمی دانم‪ .‬هر کسی‬ ‫به هر مسئولیت و کاری عالقه داشته باشد باید با تمام‬ ‫توان ان را انجام دهد‪ .‬به نظر من االن حرکت جدیدی‬ ‫روی سکوها اغاز شده و مردم به صورت خود جوش‬ ‫خواهان رسیدگی و س��اماندهی به مدیریت باشگاه‬ ‫هستند‪.‬هرکسیدرناکامی هاومشکالتنقشداشته‬ ‫بایدجایخودرابهیکیدیگربدهد‪،‬چوندیگرهوادار‬ ‫را نمی توان ارام کرد‪ .‬در نهایت برای من فرقی ندارد که‬ ‫هوادار باشم یا مسئول‪ .‬می خواهم پرسپولیس درست‬ ‫اداره شود‪.‬‬ ‫ش��ما رابطه خوبی هم با اهالی رسانه دارید‪.‬‬ ‫درست است؟‬ ‫‪ l‬منظور ش��ما را دقیقا نمی فهم��م‪ ،‬اما این‬ ‫افتخار من است که با اهالی مطبوعات و رسانه رابطه‬ ‫صمیمان��ه ای دارم‪ .‬انه��ا به من لط��ف دارند‪ .‬مجید‬ ‫فرخزادی قابل نیست که مدیر عامل پرسپولیس شود‪.‬‬ ‫منیکهوادارکوچکهستم‪.‬‬ ‫واقعادوستنداریددرهیات مدیرهباشید؟‬ ‫‪ l‬دوست دارم کمک کنم‪ ،‬ولی واقعا چیزی‬ ‫معلومنیست‪.‬‬ ‫این ادعا که می گویید مدیر عامل نمی شوم را‬ ‫جدیمطرحمی کنیدیایکنوعتعارفاست؟‬ ‫‪ l‬اقایانی که می گویند من می خواهم به هر‬ ‫شکلی که شده مدیر عامل شوم بدانند اگر می خواستم‬ ‫قبل از انها به این پست می رسیدم‪ .‬من خودم صندلی‬ ‫مدیر عاملی باش��گاه را قبول نکردم‪ .‬نیازی به پارتی‬ ‫بازی و البی کردن و این چیزها نداشتم‪ .‬زمانی که اقای‬ ‫علی ابادی به من گفت مدیر عامل ش��و قبول نکردم‪.‬‬ ‫پس معلوم می ش��ود این حرف ها فقط برای حاشیه‬ ‫درست کردن برای من است‪ .‬من اگر می خواستم االن‬ ‫مدیر عاملپرسپولیسبودم‪.‬‬ ‫ش��ما درباره اختالفاتی که بر س��ر انتخاب‬ ‫اعضای هیات مدیره به وجود امده است چه‬ ‫نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬منفکرمی کنماینرویهیکجورظلماست‪.‬‬ ‫بهپرسپولیسظلممی کنیم‪.‬پرسپولیسباایناختالفات‬ ‫ضربه می خورد‪ .‬انتخاب یک هیات مدیره کار چندان‬ ‫سختی نیست‪ .‬ولی بد نیس��ت بدانید یار کشی ها و‬ ‫جناح بندی هایی صورت گرفته که جو منفی درست‬ ‫کرده است و حاال کار برای انتخاب یک هیات مدیره‬ ‫سختشدهاست‪.‬‬ ‫احتمالتغییراقایکاشانیوجوددارد؟‬ ‫‪ l‬نمی دانم‪ .‬اج��ازه بدهید حرف��ی نزنم‪ .‬تا‬ ‫هیات مدیرهمشخصنشودچیزیمعلومنیست‪g.‬‬ ‫افتاب‬ ‫اهدنا الصراط المستقیم‬ ‫خورشید‬ ‫در کرانه های‬ ‫مدیترانه‬ ‫سقوط قذافی و مسئله‬ ‫امام موسی صدر‬ ‫اختالس را‬ ‫سیاسی نکنید‬ ‫امام موسی صدر تا‬ ‫سال ‪ 2003‬زنده بود‬ ‫بازخوانی پرونده امام موسی صدر‬ ‫در گفت وگو با مهدی فیروزان‬ ‫همه چیز درباره‬ ‫اختالس بزرگ‬ ‫چگونه ‪3‬هزارمیلیارد تومان گم شد؟‬ ‫مریم یوسفی‬ ‫‪1‬‬ ‫پرونده اختالس سه هزار میلیارد تومانی از بانک‬ ‫صادرات انچنان بزرگ و غیرقابل باور بود که س��ایر‬ ‫پرونده های اختالس شهریور ماه (اختالف معاونت‬ ‫عمرانی اس��تانداری تهران و اخت�لاس ‪ 139‬میلیارد‬ ‫تومانی بندرعبارس) را تحت الش��عاع خود قرار داد‪.‬‬ ‫بالفاصله پس از تایید و تکذیب های اولیه رس��انه ها‬ ‫شروع به انتشار جزئیات این اختالس کردند‪.‬‬ ‫بانک ص��ادرات با ص��دور اطالعی��ه ای گرچه‬ ‫به تکذی��ب خب��ر پرداخت ام��ا تلویح��ا اختالس‬ ‫صورت گرفته را تایید کرد‪ .‬اما ماجرا از کجا ش��روع‬ ‫شد؟‬ ‫فردی به نام «امیر منصور الف‪.‬خ» مشهور به «امیر‬ ‫منصور اریا» با تبانی و نفوذ به شعبه بانک صادرات در‬ ‫محل کارخانه فوالد‪ ،‬اقدام به صدور ‪LC‬های (اعتبار‬ ‫اس��نادی ریالی داخلی) جعلی به مبالغ ده ها میلیارد‬ ‫افتاب‬ ‫تومان می کرده و بدون انکه وجه ‪LC‬های مذکور را‬ ‫به بانک بپردازد‪ ،‬انها را دریافت و به بانک های دولتی‬ ‫و خصوصی دیگر داخلی به قیمتی پایین تر از قیمت‬ ‫رسمی ‪ LC‬می فروخته است‪.‬‬ ‫از انجا که این ‪LC‬ها در سامانه اطالعاتی بانک‬ ‫صادرات ثبت نمی ش��د‪ ،‬خریداران ‪ LC‬با استعالم از‬ ‫همان شعبه صادرکننده اقدام به خرید ‪ LC‬می کردند و‬ ‫در نهایت مبالغ ‪LC‬های مذکور به بیش از دو میلیارد‬ ‫و ‪700‬میلی��ون دالر یا معادل س��ه هزار میلیارد تومان‬ ‫می رس��ید‪ .‬این اق��دام «الف‪.‬خ» عاقب��ت پس از یک‬ ‫اش��تباه‪ ،‬توسط بانک صادرات کش��ف و به نهادهای‬ ‫نظارتی گزارش می شود تا بزرگترین پرونده اختالس‬ ‫کشور رقم بخورد‪ .‬گفته می شود اگرچه رقم اختالس‬ ‫این پرونده دو هزار و ‪ 800‬میلیارد تومان اعالم شده‪،‬‬ ‫اما این رقم تنها مربوط به بخشی از تخلفات «الف‪.‬خ»‬ ‫است و با ادامه تحقیقات‪ ،‬ابعاد این پرونده در بانک ها‬ ‫و موارد دیگر افزایش یافته است‪.‬‬ ‫«امیرخس��رو اریا» مالک بانک اریا که پیش از‬ ‫این نیز اخب��اری از حضور او در بازار پولی کش��ور‬ ‫ش��نیده می ش��د‪ ،‬عامل اصلی این اختالس است‪ .‬او‬ ‫دارای یک شرکت مادر اس��ت که این شرکت دارای‬ ‫شرکت های زیرمجموعه زیادی است که توسط وی‬ ‫تاسیس ش��ده و به بهره برداری رس��یده اند‪ .‬از جمله‬ ‫گروه ه��ای زیرمجموعه ای��ن ش��رکت عبارتند از‪:‬‬ ‫اب معدنی دام��اش گیالن‪ ،‬مروارید درخش��ان اریا‪،‬‬ ‫پخش امیرمنصور ایرانیان‪ ،‬باش��گاه ورزشی داماش‬ ‫ایرانی��ان‪ ،‬ایمن ترابر اریا‪ ،‬تجارت گس��تران منصور‪،‬‬ ‫داماش ترابر ایرانیان‪ ،‬سامانه های منابع سازمانی کرانه‪،‬‬ ‫سبک سازان لوش��ان‪ ،‬س��تارگان امیرمنصور‪ ،‬شفاف‬ ‫شیمی پالس��ت‪ ،‬صنایع غذایی دریاچه گهر لرستان‪،‬‬ ‫گروه صنعتی نمونه منصور گیالن‪ ،‬گروه ملی صنعتی‬ ‫فوالد ایران‪ ،‬ماشین سازی لرستان‪ ،‬مشاوره و مدیریت‬ ‫تدبیر منصور‪ ،‬مهندس��ین مش��اور مدیریت پردازش‬ ‫زمان‪ ،‬ن��واوران صنع��ت الکترونیک ق��م‪ ،‬خدمات‬ ‫مهندس��ی خط و ابنیه فنی راه اهن و ستاره درخشان‬ ‫درفک‪ .‬همچنین گروه ملی صنعتی ف��والد ایران نیز‬ ‫به عنوان یکی از زیرمجموعه های ش��رکت توس��عه‬ ‫سرمایه گذاری امیر منصور اریا از سال ‪ 1346‬تا ‪1357‬‬ ‫از فعاالن این عرصه پیش از انقالب بود‪.‬‬ ‫پس از پخش اخبار و گزارش های مطبوعات در‬ ‫هفته های گذشته در این رابطه‪ ،‬اکبر سهیلی پور‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان حسابرسی که مسئولیت حسابرسی این بانک‬ ‫و دیگر بانک ها و شرکت های دیگر را به عهده دارد‪،‬‬ ‫جزئیات ای��ن اختالس دوه��زار و ‪ 800‬میلیاردی را‬ ‫تش��ریح می کند‪ .‬به گفته س��هیلی پور‪ ،‬ش��خصی که‬ ‫مرتکب این اختالس ش��ده از طریق یکی از ش��عب‬ ‫بانک صادرات و با گرفتن مش��اوران و کارشناس��ان‬ ‫بانکی اقدام به تهیه اعتباری اس��نادی خارج از عرف‬ ‫بانکداری‪ ،‬خارج از سیستم نرم افزاری بانک و حدود‬ ‫اختیارات و بدون ثبت در دفاتر و مس��ئولیت شعبه‪،‬‬ ‫البته با دادن رشوه یک میلیارد تومانی به رئیس شعبه‬ ‫می کند‪ .‬در حالی که طبق اعالم بانک صادرات برای‬ ‫صدور اس��ناد اعتباری بیش از دو میلیارد تومان باید‬ ‫تاییدیه مرکز دریافت می شد‪.‬‬ ‫به هر حال ش��خص اختالس کنن��ده با دریافت‬ ‫این اسناد اعتباری اقدام به واگذاری و تنزیل در هفت‬ ‫بانک دیگر کرده و در سررسید با گرفتن اعتبار بیشتر‬ ‫نسبت به تسویه اس��ناد قبلی اقدام می کرد و به همین‬ ‫دلیل حجم اختالس به حدود سه هزار میلیارد تومان‬ ‫رسیده است‪.‬‬ ‫رئیس سازمان حسابرسی می افزاید‪« :‬با بررسی‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪68‬‬ ‫شماره سریال قراردادها و همچنین بررسی و تحلیل‬ ‫حجم اعتبارات و تناسب میزان کارمزدها‪ ،‬کارکنان و‬ ‫مسئوالن بانک صادرات متوجه این موضوع می شوند‪.‬‬ ‫عمده این قضیه هم در س��ال مال��ی ‪ 89‬و جاری رخ‬ ‫داده که به دلیل جعل و تبانی عدم انعکاس رویدادها‬ ‫در دفاتر و عدم دریافت اطالعات توس��ط س��ازمان‬ ‫حسابرسی‪ ،‬بعد از رخ دادن ان متوجه شدیم‪».‬‬ ‫س��هیلی پور در ادامه با بیان اینکه این اختالس‬ ‫در کش��ور بی س��ابقه بود‪ ،‬می گوی��د‪« :‬مرتکب این‬ ‫اختالس بعد از تاس��یس بانک اری��ا از طریق اورده‬ ‫نقدی ‪10‬درصدی خود و منابع مالی مردمی و دیگران‪،‬‬ ‫اقدام به خریداری شرکت هایی مانند فوالد خوزستان‪،‬‬ ‫ تراورس و اکس��ین می کن��د‪ .‬در این میان ب��ا بریز و‬ ‫بپاش هایی هم که در ش��رکت فوالد خوزستان کرده‬ ‫موجب گرفتاری های بیشتری شده است‪».‬‬ ‫اما سیدمحمد جهرمی ‪ ،‬وزیر سابق کار و مدیرعامل‬ ‫فعلی بانک صادرات در واکنش به اخبار منتشر شده در‬ ‫یک کنفرانس خبری اعالم می کن��د‪« :‬انچه به غلط در‬ ‫تیتر رسانه ها مش��اهده می کنید خبر اختالس از بانک‬ ‫صادرات بوده است در حالی که اختالس از طریق جعل‬ ‫اسناد تضامنی بانک صادرات در خارج از شعبه صورت‬ ‫گرفته است و از این طریق نیز هیچ مبلغی از منابع بانک‬ ‫صادرات اختالس نشده است‪ ».‬جهرمی با اشاره به پیشینه‬ ‫این اختالس ها و سوءاستفاده از هفت بانک می گوید‪:‬‬ ‫«این سوءاستفاده مربوط به هفت بانک بوده است و این‬ ‫افراد از سال ‪ 86‬به این روش از بانک ها با تبانی برخی از‬ ‫عناصر بانکی اقدام ب ه این سوءاستفاده کرده اند و از تیر‪88‬‬ ‫و بعد از خرید شرکت فوالد خوزستان با تطمیع تعدادی‬ ‫از کارمندان شعبه بانک صادرات که در محل این شرکت‬ ‫مستقر است اقدام به جعل اس��ناد بانک صادرات کرده‬ ‫و از طریق این اس��ناد اقدام به اختالس از دیگر بانک ها‬ ‫کرده اند‪».‬‬ ‫وی در پایان و در دفاع از شخص خودش گفت‪:‬‬ ‫«اختالس از تیر ماه س��ال ‪ 88‬حالت ج��دی به خود‬ ‫گرفته اس��ت اما من از ابان ماه س��ال ‪ 88‬وارد بانک‬ ‫صادرات شدم‪ ،‬بنابراین اینکه این اختالس را به بنده‬ ‫نس��بت می دهند و انگشت اتهام به س��وی مدیریت‬ ‫می گیرند منطقی نیس��ت‪ ،‬همچنین اینکه موضوع را‬ ‫سیاسی کنیم نیز راه به جایی نخواهیم برد‪».‬‬ ‫همچنین حیدر مصلحی‪ ،‬وزیر اطالعات در مورد‬ ‫این پرونده اعالم کرد‪« :‬پول ها و مجموعه دارایی های‬ ‫اخرین اخبار از اختالس‬ ‫‪3‬هزار میلیاردی‪ ،‬تشکیل کمیته مشترک‬ ‫در سازمان بازرسی کل کشور‬ ‫بانک مرکزی و برخی از بانک های‬ ‫درگیر در این ماجرا‬ ‫فرد اختالس کننده از یک شعبه بانک صادرات‪ ،‬بلوکه‬ ‫شده است‪ .‬تالش می کنیم تمام وجوه اختالس شده‬ ‫بدون کم وکاست به بانک مسترد شود‪ ».‬وی هرگونه‬ ‫ارتباط این اختالس با خارج از کشور را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫همچنین غالمحسین محسنی اژه ای‪ ،‬سخنگوی‬ ‫قوه قضائیه در هفته گذش��ته گفت‪« :‬پرونده اختالس‬ ‫‪ 3000‬میلیارد تومانی از بانک صادرات ابعاد مختلفی‬ ‫دارد و هنوز کیفر خواست ان صادر نشده است‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬این س��وال مطرح اس��ت که چطور‬ ‫ممکن است یک شعبه بانک این حجم تخلف را انجام‬ ‫دهد؟ دس��تگاه نظارتی در سیس��تم دولت و سیستم‬ ‫بانکی باید مورد تجدید نظر قرار گیرد‪».‬‬ ‫سخنگوی قوه قضائیه با بیان اینکه مشکل عمده ‬ ‫ما در نحوه اجرای قانون است نه خود قانون‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬باید دید ایا بانک صادرات خودش در جریان‬ ‫این امر بوده اس��ت یا نه؟ ایا بانک مرکزی در جریان‬ ‫بوده اس��ت یا نه؟ ایا بانک های دیگری که با واسطه‬ ‫این مبالغ را پرداخت کرده اند برایش��ان مبالغ سنگین‬ ‫قابل توجه نبوده است؟ مثال گفته می شود در شعبه ای‬ ‫‪ 100‬میلیارد را به ‪ 80‬میلی��ارد تومان تنزیل کرده اند و‬ ‫باید پرسید چطور ممکن است که یک شعب ه بانک این‬ ‫میزان تسهیالت بدهد؟ این بسیار جای تامل دارد‪».‬‬ ‫اما در اخرین واکنش ها نس��بت به این موضوع‬ ‫تعدادی از سایت ها با انتش��ار متن و تصویر یک نامه‬ ‫این اختالس را به گروه سیاسی نسبت دادند‪ .‬این نامه‬ ‫اولین بار توسط سایت مشرق منتشر شد و انها مدعی‬ ‫هستند بر اساس این نامه سهام شرکت فوالد خوزستان‬ ‫بدون برگزاری تشریفات قانونی مزایده به گروه امیر‬ ‫منصوراریا در قالب شرکت خدمات مهندسی خط و‬ ‫ابنیه راه اهن ( تراورس) واگذار شده است‪.‬‬ ‫پس از انتشار این نامه پای شرکت تراورس هم در‬ ‫زمینه این اختالس ها به میان امد که بالفاصله از جانب‬ ‫مدیرعامل این شرکت تکذیب شد‪ .‬با این وجود نام این‬ ‫ش��رکت به اضافه بانک ملی به همکاری با این شرکت‬ ‫در پروژه طرح ملی راه اهن شیراز‪ -‬بندرعباس به میان‬ ‫امد و طرح س��واالتی از قبیل اینکه در شرایطی که نظام‬ ‫بانکی کشور در تامین مالی بسیاری از پروژه های ملی که‬ ‫از توجیه فنی و اقتصادی باالیی برخوردار است ناتوان‬ ‫است‪ ،‬چگونه بانک ملی توانست تامین مالی پروژه ای‬ ‫را بر عهده بگیرد که تاکنون در تاریخ اقتصادی کش��ور‬ ‫بی سابقه بوده است؟‪g‬‬ ‫متهم اصلی‬ ‫چه کسی است؟‬ ‫کارتل بزرگ اقتصادی اقای «الف‪.‬خ» شامل چه شرکت هایی است‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫صحبتازسههزارمیلیاردتوماناست؛جاییکهاین‬ ‫روزها برخی از رسانه ها از فردی سخن می گویند که چنین‬ ‫فالحیلیکسب‬ ‫رقممالیبزرگیراازسیستمبانکیبهلطای ‬ ‫کرده است‪ .‬او کیست؟‬ ‫«الف‪ .‬خ» چهل س��اله از س��ال ‪1385‬وارد فعالیت‬ ‫اقتصادی در ایران شده اس��ت‪ .‬وی پیش از این در المان‬ ‫به س��ر می برده‪« .‬م‪.‬الف‪ .‬خ» در یکی از روستاهای توابع‬ ‫شهرس��تان رودبار در اس��تان گیالن متولد ش��ده است‪.‬‬ ‫چهار برادر دارد که همه انها در شرکت های زیرمجموعه‬ ‫وی فعالیت داش��ته اند‪ .‬حتی برخی اخبار از بازداش��ت‬ ‫دو تن از ب��رادران وی حکایت می کنند‪ .‬ای��ن در حالی‬ ‫اس��ت که منابع خبری می گویند یکی دیگ��ر از برادران‬ ‫ی ب��رادران‬ ‫وی از کش��ور گریخت��ه اس��ت‪ .‬ن��ام تمام ‬ ‫«م‪ .‬الف ‪.‬خ» با حرف «م» اغاز می شود اما به دلیل ممنوعیت‬ ‫قضایی نمی توان نام کامل متهمان را منتشر کرد‪ .‬یکی از‬ ‫برادران «م‪ .‬الف‪ .‬خ» استاد بتن دانشگاه ازاد تهران جنوب‬ ‫اس��ت که نماینده ش��رکت برای حضور در کشور های‬ ‫خارجی بوده و وظیفه انجام خریدها را نیز بر عهده داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫«م‪ .‬ال��ف‪ .‬خ» مالک ش��رکت م��ادر (هلدینگ) با‬ ‫نام ش��رکت «امیر منص��ور اریا» اس��ت ک��ه در خیابان‬ ‫احم��د قصیر ته��ران واقع ش��ده اس��ت‪ .‬این ش��رکت‬ ‫جزو صد ش��رکت برت��ر اقتص��ادی ایران نیز ش��ناخته‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬تم��ام اتفاق��ات پیرام��ون فعالیت های‬ ‫اقتص��ادی «م‪ .‬ال��ف‪ .‬خ» در ای��ن س��اختمان پنج طبقه‬ ‫رخ می دهد‪« .‬م‪ .‬الف‪ .‬خ» فعالیت گسترده اقتصادی خود‬ ‫را در پنج استان کشور متمرکز کرده است؛ استان گیالن‪،‬‬ ‫استان لرستان‪ ،‬تهران‪ ،‬همدان و مرکزی‪ .‬او صاحب یکی از‬ ‫مشهورتریناب معدنی هایایراناست‪،‬رئیسهیات مدیره‬ ‫تیمفوتباللیگبرتریداماشاست‪.‬کارخانهبزرگتولیدنان‬ ‫صنعتیدرهمدانازپروژه هایشرکتاوست؛کارخانه ای‬ ‫که در سال ‪ 87‬و پیش از مطرح شدن طرح هدفمند کردن‬ ‫یارانه ها در دس��تور کار اقای «الف‪ .‬خ» ق��رار گرفت‪ .‬از‬ ‫پروژه هایمهمشرکت«م‪.‬الف‪.‬خ»می توانبهطرحتوسعه‬ ‫یپالست‪،‬طرحتوسعهکارخانهاهنو‬ ‫شرکتشفافشیم ‬ ‫فوالدلوشان‪،‬پارکینگطبقاتیماسوله‪،‬سنگ شکنلوشان‪،‬‬ ‫مجموعه ورزشی کوچصفهان و‪ ..‬در استان گیالن اشاره‬ ‫کرد‪«.‬م‪.‬الف‪.‬خ»دراستانلرستاننیزطرح هاییرادردست‬ ‫دارد؛ پروژه کارخانه شرکت صنایع غذایی گل گهر‪ ،‬کشت‬ ‫و صنعت شیروان اش��ترانکوه‪ ،‬کارخانه تولید سیلیکون‬ ‫متال بروجرد‪ ،‬مجتمع ورزشی دورود از جمله انهاست‪.‬‬ ‫شرکت اقای «م‪ .‬الف‪ .‬خ» در استان مرکزی نیز یک پروژه‬ ‫را در دست دارد‪ .‬طراحی کارخانه فراوری الستیک‬ ‫شهرک صنعتی زاویه پروژه ای اس��ت که در استان‬ ‫مرکزی دنبال می شود‪ .‬نکته جالب توجه این است که‬ ‫تمام این ش��رکت ها و پروژه ها از سال ‪ 86‬به بعد کار‬ ‫خود را اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫مجموع��ه ورزش��ی کوچصفه��ان و خرید‬ ‫امتیاز تیم فوتب��ال پگاه گی�لان از جمله مهمترین‬ ‫فعالیت های «ال��ف‪ .‬خ» در این حوزه اس��ت‪ .‬امیر‬ ‫عابدینی‪ ،‬رئی��س باش��گاه داماش گی�لان درباره‬ ‫چگونگ��ی ش��کل گیری باش��گاه دام��اش در‬ ‫گفت وگویی اظهار کرد‪« :‬وقتی اق��ای «م‪ .‬الف‪ .‬خ»‬ ‫می خواستند باش��گاه داماش را تاسیس کنند یک‬ ‫موسسه اقتصادی از مجموعه امیر منصور اریا داشتند‬ ‫که معتقد بودند در ان مجموعه باید یک موسس��ه‬ ‫اجتماعی فرهنگی هم وجود داشته باشد‪ ،‬از همین رو‬ ‫به من پیشنهاد دادند که باشگاهی با همین نام داماش‬ ‫تاسیس کنم‪ .‬این باشگاه در سال ‪ 1385‬تاسیس شد‬ ‫و کار اولیه خود را با فوتبال از لیگ برتر اغاز کرد و تا‬ ‫امروز گسترده شده و در استان های گیالن‪ ،‬لرستان‬ ‫و تهران مشغول فعالیت اس��ت و در رشته فوتبال‪،‬‬ ‫والیبال‪ ،‬بسکتبال و ش��نا فعالیت دارد‪ ».‬عابدینی در‬ ‫ادامه از نقش روح اهلل قهرمانی چابک‪ ،‬استاندار گیالن‬ ‫در گسترش فعالیت های «م‪ .‬الف‪ .‬خ» در این استان‬ ‫گفت‪« :‬اقای قهرمانی به ما پیش��نهاد داد با توجه به‬ ‫فعالیت های اقتصادی مان در این استان‪ ،‬کار باشگاه‬ ‫داماش را در استان گیالن اغاز کنیم‪ ».‬و روز سه شنبه‬ ‫بود که برخی از خبرگزاری ها از بازداش��ت او خبر‬ ‫دادند که وی ان را به شدت تکذیب کرده است‪ .‬باید‬ ‫دید حاال که شرکت امیر منصور اریا توسط مقامات‬ ‫قضایی مصادره شده است به سر این کارتل عظیم‬ ‫صنعتی چه می اید‪g.‬‬ ‫از صدوبیست و چهار تا سه هزار میلیارد تومان‬ ‫بزرگترین پرونده های اختالس‬ ‫رکورد اختالس در ایران به سال ‪ 74‬توسط فاضل‬ ‫خداداد در بانک صادرات شکسته شد و تا سال ‪ 90‬این‬ ‫رکورد پا برجا بود‪ .‬تا این بار «اق��ای الف‪ ،‬خ» بازهم در‬ ‫بانک صادرات‪ ،‬رکورد جدید س��ه هزار میلیارد تومانی‬ ‫را ثبت کرد‪.‬‬ ‫در این بی��ن برخی پرونده ه��ای اقتصادی وجود‬ ‫دارد که در نوع خود کم سابقه به نظر می رسند‪ .‬در ذیل به‬ ‫بررسی برخی از این پرونده ها می پردازیم‪.‬‬ ‫فاضل خداداد‪ ،‬کارمند س��اده بان��ک صادرات در‬ ‫س��ال ‪ ۱۳۷۴‬بزرگترین اختالس ایران را رقم زد‪ .‬وی با‬ ‫همکاری مرتضی رفیق دوس��ت توانست ‪ ۱۲۳‬میلیارد‬ ‫تومان از بانک صادرات اختالس کند و نام خود را برای‬ ‫همیشه در لیس��ت بزرگترین اختالس کنندگان کشور‬ ‫جای دهد‪ .‬مجموع اختالس وی براب��ر با ‪ ۴۶۷‬میلیون‬ ‫خ داد برابر با‬ ‫دالر بود‪( .‬دالر در س��ال ‪ ۷۳‬که اختالس ر ‬ ‫‪ ۲۶۳‬تومان بود‪).‬‬ ‫زمانی که پرونده وی بررس��ی ش��د کسی گمان‬ ‫نمی کرد امکان شکستن رکورد وی وجود داشته باشد‬ ‫اما فردی با نام «الف‪.‬خ» در س��ال ‪ ۹۰‬ثابت کرد سیستم‬ ‫بانکی کشور انقدر اشفته است که می توان رکوردهای‬ ‫بزرگتری در این حوزه ثبت کرد‪ .‬رئیس دادگاه خداداد‪،‬‬ ‫محسنی اژه ای بود که وی را مفسد فی االرض دانسته و‬ ‫دستور اعدام وی را صادر کرد‪.‬‬ ‫این شاید اولین اعدام اقتصادی در کشور محسوب‬ ‫می ش��د و انتظار می رفت پس از ان مبارزه با مفس��دان‬ ‫اقتصادی رنگ و بوی بیشتری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫پرونده ای با رشوه های کالن‬ ‫هیچ کس فکر نمی کرد یک دستفروش بتواند بیش‬ ‫از ‪ ۱۰۰‬میلیارد تومان اختالس کند‪ ،‬اما شهرام جزایری‬ ‫عرب این موض��وع را تبدیل به واقعیت ک��رد‪ .‬در نیمه‬ ‫اول دهه ‪ ۸۰‬بود که خبر پرون��ده یک اختالس بزرگ و‬ ‫رشوه های کالن افکار عمومی را به خود جذب کرد‪.‬‬ ‫ش��هرام جزایری عرب اگر چه نتوانس��ت رکورد‬ ‫خداداد را در اختالس بش��کند اما این جوان ‪ ۲۹‬س��اله‬ ‫همیشه خندان‪،‬که فعالیت اقتصادیخود را از دستفروشی‬ ‫اغاز کرده بود به دلیل پرداخت رشوه به برخی از مسئوالن‬ ‫معروف شد‪ .‬جزایری عرب ‪ ۱۲۴‬میلیون دالر اختالس‬ ‫را تا س��ال ‪ ۸۰‬در پرونده خود درج کرد‪.‬وی بر اس��اس‬ ‫حکم دادگاه به ‪ ۱۴‬سال زندان‪ ۱۰ ،‬سال تبعید و ‪ ۱۰‬سال‬ ‫محرومیت از فعالیت اقتصادی و جریمه نقدی محکوم‬ ‫ش��د‪ .‬علت اختالف در حکم دادگاه جزایری با خداداد‬ ‫مشخص نیست‪ .‬ش��هرام جزایری تنها مفسد اقتصادی‬ ‫است که توانست در سال ‪ ۸۵‬از زندان فرار کند اما پس از‬ ‫خروج از مرزها به زندان بازگشت‪.‬‬ ‫نکته ای که در این گزارش جالب به نظر می رس��د‬ ‫این است که بزرگترین اختالس ها که تا امسال در دست‬ ‫فاضل خداداد بود و این بار به دست «الف‪.‬خ» سپرده شد‬ ‫هر دو در بانک صادرات انجام شده است‪.‬‬ ‫و نکته دیگر اینکه فاضل خ��داداد با ‪ ۴۶۷‬میلیون‬ ‫دالر اختالس مفسد فی االرض اعالم شده و اعدام شد؛‬ ‫ایا مجریان قانون هنوز هم با جدیت دربرابر مفس��دین‬ ‫اقتصادی ق��رار می گیرند و حکمی شایس��ته اختالس‬ ‫سه میلیارد دالری «اقای الف‪ .‬خ» صادر می کنند؟‪g‬‬ ‫‪69‬‬ ‫رسیدگی خارج از نوبت‬ ‫افتاب‬ ‫حمید رض��ا فوالدگ��ر‪ ،‬رئیس کمیس��یون ویژه‬ ‫اصل ‪ :44‬قوه قضائی��ه باید پرونده اخت�لاس اخیر را‬ ‫خارج از نوبت رس��یدگی کرده و احق��اق حق کند و‬ ‫مجلس نیز با نظارت بیش��تر باید مانع از تکرار وقوع‬ ‫چنین جرایمی شود‪ .‬مهمترین قوه ای که باید با اختالس‬ ‫اخیر و انح��راف اقتصادی برخورد کن��د‪ ،‬قوه مجریه‬ ‫است و دولت راحت تر از س��ایر قوا می تواند این کار‬ ‫را انجام دهد چرا که قوه قضائیه با یک س��یر قضایی و‬ ‫طوالنی و قوه مقننه نیز با س��یر قانونگذاری باید با این‬ ‫تخلف برخورد کنند‪ ،‬در حالی ک��ه قوه مجریه با یک‬ ‫طرح و اصالح ساختار از درون می تواند با این مساله‬ ‫برخورد کند‪.‬‬ ‫توقع از رئیس جمهور برخ��ورد قاطعانه در این‬ ‫موضوع اس��ت و همانط��ور که مقام معظ��م رهبری‬ ‫نیز فرمودن��د مردم به دلی��ل ش��عارها و دیدگاه های‬ ‫احمدی نژاد به وی رای دادند و توق��ع دارند که او به‬ ‫شعارهای خود پایبند باشد‪ .‬ماهیت اصلی شعارهای‬ ‫رئیس جمهور عدالت و مبارزه با فقر‪ ،‬فساد و تبعیض‬ ‫بود بنابراین همه از رئیس جمهور انتظار دارند که وی‬ ‫زودتر و بیش از بقیه افراد با این اختالس برخورد کند‬ ‫تا کار به سایر قوا کشیده نشود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫درخواستاحمدی نژادازرئیسقوهقضائیه‬ ‫از بانک صادرات اختالس نشده است‬ ‫محمود احمدی نژاد با اش��اره به تخلفی که اخیرا‬ ‫در یکی از بانک های کشور صورت گرفته است‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت ‪« :‬عده ای با استفاده از ضعف نظارتی در بانکی که‬ ‫خصوصی ش��ده‪ ،‬رقم باالیی را تحت عناوین گوناگون‬ ‫وام و اعتبار برای احداث کارخانه و بنگاه های اقتصادی‬ ‫دریافت کرده اند‪ ».‬احمدی نژاد با بیان اینکه مس��ئولین‬ ‫وزارت اقتص��اد و بان��ک مرکزی هوش��مندانه عوامل‬ ‫این تخلف را شناس��ایی کردند‪ ،‬گفت‪« :‬بنده ش��خصا‬ ‫نس��بت به تالش جریان سوئی برای تاس��یس بانک و‬ ‫تخلفات اقتصادی هشدار داده بودم و امیدوارم با اصالح‬ ‫سیستم بانکی عالوه بر ریشه کن ش��دن بی عدالتی در‬ ‫وام دادن‪ ،‬راه سوءاس��تفاده از پول مردم نیز به طور کامل‬ ‫بسته شود‪».‬رئیس جمهور با اشاره به تهمت هایی که در‬ ‫خصوص تخلف صورت گرفت��ه از این بانک به دولت‬ ‫س قوه قضائیه‬ ‫مطرح شده اس��ت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬از رئی ‬ ‫درخواس��ت می کنم‪ ،‬این موضوع را در دستور کار قرار‬ ‫داده و با تعیین عناصر مورد اطمینان مشخص کنند که چه‬ ‫کسانی پشت پرده سوءاستفاده از این بانک حضور دارند‬ ‫و انان را تح��ت هر عنوان و در هر لباس��ی که در دولت‬ ‫یا مجلس یا بخش های دیگر حضور دارند دس��تگیر‪،‬‬ ‫مجازات و به ملت معرفی کنند‪g».‬‬ ‫سید محمد جهرمی‪ ،‬مدیرعامل بانک صادرات‪ :‬از‬ ‫بانک ما اختالس نشده‪ ،‬با جعل اسناد بانک صادرات‬ ‫اختالس ش��ده اس��ت‪ .‬انچه به غلط در تیتر رسانه ها‬ ‫مش��اهده می کنید خب��ر اختالس از بان��ک صادرات‬ ‫بوده است در حالی که اختالس از طریق جعل اسناد‬ ‫تضامنی بان��ک صادرات در خارج از ش��عبه صورت‬ ‫گرفته اس��ت و از این طریق نیز هیچ مبلغ��ی از منابع‬ ‫بانک صادرات اختالس نشده است‪ .‬این سوءاستفاده‬ ‫مربوط به هفت بانک بوده است و این افراد از سال ‪86‬‬ ‫به این روش از بانک ها با تبانی برخی از عناصر بانکی‬ ‫اقدام به این سوءاستفاده کرده اند و از تیر ‪ 88‬و بعد از‬ ‫خرید شرکت فوالد خوزس��تان با تطمیع تعدادی از‬ ‫کارمندان شعبه بانک صادرات که در محل این شرکت‬ ‫مستقر است اقدام به جعل اسناد بانک صادرات کرده‬ ‫و از طریق این اسناد اقدام به اختالس از دیگر بانک ها‬ ‫کرده اند‪ .‬کل گردش مالی به وج��ود امده از این اقدام‬ ‫مجرمانه که از طریق جعل اس��ناد بان��ک صادرات و‬ ‫اختالس از دیگر بانک ها بوده است به ‪ 2800‬میلیارد‬ ‫تومان می رس��د که مبلغ پرداخت نشده ان به بانک ها‬ ‫با ‪ 105‬س��ند جعلی به میزان یک هزار و ‪ 900‬میلیارد‬ ‫تومان می رسد‪g .‬‬ ‫جنایتکارند‬ ‫ایا به تشخیص خود عمل کرده اند‬ ‫علی اصغر یوس��ف نژاد‪ ،‬عضو هیات تحقیق و تفحص از نظام بانکی کش��ور‪ :‬با‬ ‫انتخاب اعضای این هیات‪ ،‬موضوع های مختلفی در چندین ماه جلسات و بررسی های‬ ‫میدانی بررسی شد‪ .‬چگونگی پرداخت تسهیالت توسط نظام بانکی به طرح ها از ابتدای‬ ‫قانون برنامه چهارم توسعه تا پایان شهریور ‪ 1387‬و پاسخ به این پرسش که ایا دریافت ‬ ‫کنندگان تسهیالت اهلیت مورد نظر را از نظر فنی و بانکی داشتند از موضوع های این‬ ‫گزارش بوده است‪.‬ایا بانک ها در پرداخت تسهیالت و وثیقه های مرتبط مورد نیاز به‬ ‫این قوانین عمل کردند یا خیر و ایا بانک ها در این بانک ها به تشخیص خود عمل کردند‬ ‫یا تحت فشار و دستور مجبور به پرداخت این میزان تسهیالت شدند؟این گزارش به‬ ‫یکی از پرسش های مورد نظر پاسخ داد که علت و میزان معوقه های بانکی در مدت فوق‬ ‫(ابتدای قانون برنامه چهارم توسعه تا پایان شهریور ‪ )1387‬چقدر بوده و چند درصد‬ ‫از تورم موجود کشور مربوط به سیاس��ت های پولی و بانکی بوده است‪ .‬همچنین در‬ ‫این گزارش امده انهایی که در سررسید مقرر مطالبات بانک ها را پرداخت نکردند چه‬ ‫کسانی هستند و بانک ها برای وصول مطالبات خود چه اقدام ‬ ‫ی کردند‪g .‬‬ ‫‪70‬‬ ‫کاظم جاللی‪ ،‬سخنگوی کمیسیون امنیت ملی‪:‬هر دسته اعم از داخلی یا خارجی که در‬ ‫اختالس سه هزار میلیارد تومانی دخالت داشته اند‪ ،‬باید شناسایی و به مردم معرفی شوند‪.‬‬ ‫مجلس شورای اسالمی در حال حاضر تعطیل است اما بسیاری از نمایندگان در رابطه با این‬ ‫اتفاق گفت وگوهایی را با مسئوالن کشور داشته اند‪ .‬بنده نیز با مدیر عامل بانک صادرات‬ ‫صحبت هایی انجام داده ام‪ ،‬طبیعتا مجلس این موضوع را با جدیت بیشتری در قالب جلسه‬ ‫علنییاغیر علنیپیگیریمی کند‪.‬زمانیارادهجمعیمجلسشورایاسالمیمحققمی شود‬ ‫که جلسات اغاز شده و موضوع به عنوان یکی از مباحث اصلی دنبال شود‪ .‬سیستم بانکی‬ ‫باید از حیثیت خودش دفاع کند‪ ،‬اما دفاعی منطقی‪ .‬این موضوع به جامعه منتقل شده و نیاز‬ ‫است با شفافیت پاسخگو باش��ند‪ .‬باید با درایت‪ ،‬صداقت و شفافیت با پرونده اختالس‬ ‫سه هزار میلیارد تومانی برخورد کنیم و مقصران به مردم معرفی شوند‪ .‬انها باید به جزای‬ ‫اعمالشان برسند‪ .‬اختالس سه هزار میلیارد تومانی از این بابت که در میان مردم بی اعتمادی‬ ‫ایجاد کرده است‪ ،‬یک جنایت محسوب می شود‪ .‬افرادی که ابزار و بهانه ها را دست دشمن‬ ‫می دهند تا مردم را نسبت به نظام بی اعتماد کنند‪ ،‬جنایتکار هستند و باید مانند جنایتکارها‬ ‫با انها برخورد کرد‪g.‬‬ ‫کمیته تحقیق و تفحص‬ ‫قاضی پور‪ ،‬نماینده ارومی��ه‪ :‬در تحقیق و تفحص از‬ ‫یکهبهبانکصادراترسیدیماقایجهرمی‬ ‫بانک هاهنگام ‬ ‫ اولبهمامکاننمی دادند‪.‬باکلیدرگیریازایشانبرایانجام‬ ‫کارهای تحقیق و تفحص یک اتاقگرفتیم‪.‬خودم شخصا‬ ‫برای گرفتن این اتاق اقدام کردم‪ .‬کمیته تحقیق و تفحص‬ ‫مجلس در بانک ها خیلی از مس��ائل را بیرون کشید ولی‬ ‫رسانه اینشده اند‪.‬پرونده هایکثیریوجودداردکهبرخیاز‬ ‫مسئوالنازانهااگاههستند‪.‬گزارشکمیتهتحقیقوتفحص‬ ‫مجلسهماکنوندرکمیسیوناقتصادیاستوکمیسیون‬ ‫باید درباره ان سریعتر تصمیم گیری کند‪ .‬اگر این اتفاق در‬ ‫یداداولینواکنشقطعااستعفایرئیسبانکبود‪.‬‬ ‫ژاپنرخم ‬ ‫یدرژاپنبودبایدهمانروزاولاستعفامی داد‪.‬‬ ‫اگرجهرم ‬ ‫اصالح نظام بانکی‬ ‫حجت االسالم س��الک‪ ،‬س��خنگوی جامعه روحانیت‪ :‬در صورتی که بتوانیم اصالح نظام بانکی کشور را براساس‬ ‫ایین نامه های اسالمی و اقتصاد اسالمی داشته باشیم بزرگترین خدمتی است که در جهت منافع مردم صورت خواهد گرفت‪.‬‬ ‫باید سیاست گذاری در جهت اصالح سیستم بانکی کشور به‬ ‫شکلی باشد که حالت استعماری از بین رفته و سیستم بانکی‬ ‫ابزاریبرایازبینرفتنمشکلمردمباشد‪.‬درصورتیکهبتوانیم‬ ‫اصالح نظام بانکی کشور را براساس ایین نامه های اسالمی و‬ ‫اقتصاد اسالمی داشته باش��یم بزرگترین خدمتی است که در‬ ‫جهت منافع مردم صورت خواهد گرفت‪ .‬یکی از مشکالتی‬ ‫که در طول ‪ 32‬سال پس از پیروزی انقالب داشتیم این است‬ ‫که مجریان ما در دستگاه های مختلف به خصوص در بانک ها‬ ‫با فضای مسائل اقتصاد اسالمی که در قالب عقود و معامالت‬ ‫اسالمی است اشنایی چندانی ندارند‪ .‬همچنین باید برخورد‬ ‫قاطعانهباتخلف کنندگانوسودجویانبانکیصورتگیرد‪g.‬‬ ‫مدیران جهادی در راس کار باشند‬ ‫اطالع رسانی شود‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫علیدیواندری‪،‬مدیرعاملبانکملت‪:‬اینبانکبههیچ‬ ‫وجهدراختالسسههزارمیلیاردتومانیدرگیرنیست‪.‬حتی‬ ‫یکدالرهمالسیدراینبانکدیسکانتنشدهاست‪،‬بانک‬ ‫ملتبههیچوجهدراختالسسه هزارمیلیاردتومانیدرگیر‬ ‫نیست‪ .‬اطالع رسانی شفاف در خصوص اختالس اخیر از‬ ‫شبکهبانکیازبسیاریازامورحاشیه ایجلوگیریمی کند‪،‬‬ ‫باید توجه داشت که بانک ملت حتی یک ال سی از اسناد‬ ‫گروهاختالسکنندهراتنزیلنکردهاست‪g.‬‬ ‫دکتر ابراهیم رزاقی‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه تهران‪ :‬دولت نهم طرح عظیم و هفتگانه ای به نام طرح تحول اقتصادی را‬ ‫مطرح کرده که گام اول ان اجرای هدفمندی یارانه ها بود‪ .‬یکی از این بندهای مهم طرح تحول که البته پیش زمینه های اجرای‬ ‫ان در دولت مهیا شده‪ ،‬طرح تحول نظام بانکی است‪ .‬در حقیقت دولت به عنوان اصلی ترین مدعی در خصوص مبارزه با‬ ‫مفاسد ناشی از اشکاالت ساختاری در نظام بانکی‪ ،‬گام گسترده ای را برای اجرای این طرح برداشته است‪ .‬اصالح نظام بانکی‬ ‫باید با مطالعه دقیق انجام گیرد‪ .‬اینکه مشکالت بانکداری ما در‬ ‫کجاست؟ دلیل به وجود امدن انها چیست؟ باید بانکداری در‬ ‫ایران قبل و بعد از انقالب در نظر گرفته شود و برای اصالح‬ ‫نقاط ضعف ان تصمیمات جدید گرفته شود‪.‬ضمانت اجرایی‬ ‫تحوالت نظام بانکی مدیریت توانمند دولتی است؛ مدیران‬ ‫ایثارگ��ر و جهادگر بای��د اموزش ها و مهارت ه��ای الزم را‬ ‫کس��ب و تحوالت نظام بانکی را اجرا کنند‪ .‬الگوی مدیریت‬ ‫صنایع دفاعی بعد از جنگ الگویی موفق است‪ .‬در تحوالت‬ ‫نظام بانکی نباید فقط ظاهر سازی شود بلکه با الگوگیری از‬ ‫مدیریت های موفق دولتی همچون مدیریت صنایع دفاعی بعد‬ ‫از جنگ ابزار الزم برای اجرای این تحوالت فراهم شود‪g.‬‬ ‫تحول اقتصادی‪ ،‬اختالس از بانک ها‬ ‫محمد کرمی راد‪ ،‬نماینده مردم کرمانشاه در مجلس‪ :‬تنها‬ ‫دولتی که بحث تحول اقتصادی را در دس��تور کار قرار داد‪،‬‬ ‫دولت فعلی است‪.‬دولت در این زمینه گام های مثبتی برداشته‬ ‫است‪ .‬در صورت اجرایی شدن طرح تحول بانکی دیگر شاهد‬ ‫اختالس هایی از نوع اختالس اخیر نخواهیم بود‪ .‬در هر دولتی‬ ‫برخی افراد سودجو و فرصت طلب در پی اختالس هستند‪.‬‬ ‫پس از اجرای موفق هدفمند کردن یارانه ها‪ ،‬دولت باید تالش‬ ‫کند هر چه سریعتر اصالح ساختار بانکی کشور را پیگیری‬ ‫کند‪g.‬‬ ‫اختالس را سیاسی نکنید‬ ‫محمود بهمنی‪ ،‬رئیس کل بان��ک مرکزی‪ :‬همکاران‬ ‫مراقب خانه های خود باشند تا بعد از دزدیده شدن اموال‪،‬‬ ‫دیگرانرامتهمنکنند‪.‬نبایدمطالبیراطبقگذشتهرسانه ای‬ ‫می کردید‪ .‬از رس��انه ها می خواهم که به خاطر خدا مسائل‬ ‫سیاسی را دخیل این موضوع نکنید‪ ،‬چرا که با این کار حق‬ ‫و حقوق م��ردم از بین می رود‪ .‬به مح��ض اینکه اختالس‬ ‫سههزارمیلیاردتومانیسیاسیشوددررسیدگیتخصصی‬ ‫بهپروندهبهمشکلبر می خوریم‪.‬باسیاسیکردناختالس‬ ‫حقوحقوقوسیستمبانکیضایعخواهدشد‪.‬سیاسیشدن‬ ‫هرپرونده ایموجبکشدارشدنرسیدگیمی شود‪ .‬اجازه‬ ‫دهیداینقضیهراسریعاجمعکنیم‪.‬بندهبهشماقولمی دهمهر‬ ‫کسیدراینپروندهتخلفیکردهاستبانکمرکزیب هراحتی‬ ‫انرارهانخواهدکرد‪g.‬‬ ‫نمی توان صورت مساله را پاک کرد‬ ‫حجت االس�لام س��لیمی‪ ،‬عض��و فراکس��یون‬ ‫اصولگرایان‪ :‬از دولت پاکدس��تی برخوردار هستیم‪،‬‬ ‫اما قوه قضائیه و مس��ئوالن ذی ربط نباید تا این حد به‬ ‫متهمان اختالس اخیر فرصت دهند‪ .‬انتظار است بانک‬ ‫مرکزی و صادرات به جای پاسکاری در این اختالس‪،‬‬ ‫به شکل روشن و شفاف ارتباطات پنهانی این جریان‬ ‫را بیان کرده و از ایجاد شائبه و شایعه علیه برخی افراد‬ ‫جلوگیری کنند‪ .‬اقرار بانک مرکزی و مدیرعامل بانک‬ ‫صادرات در خصوص اختالس س��ه هزار میلیاردی‬ ‫به صورتی اس��ت که نمی ت��وان صورت مس��اله را با‬ ‫حمله به افراد و نهادهای مختلف پوشاند‪ ،‬چرا که این‬ ‫اختالس در سیس��تم بانکی اتفاق افت��اده و باید به ان‬ ‫رسیدگی شود‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫باید بپذیریم‬ ‫راه حل جلوگیری‬ ‫از اختالس‪،‬‬ ‫رسانه ای و مشوش‬ ‫کردن ذهن و‬ ‫افکار عمومی است‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫اقتصاد به ارامش نیاز دارد‬ ‫ضرورت اطالع رسانی شفاف و صادقانه از سوی نهادهای مسئول‬ ‫محمود نکونام ‪ /‬نماینده مجلس‬ ‫اقتصادی که خود از درون دچار مش��کالت‬ ‫عدی��ده و قاب��ل توجه بوده و ش��رایط حس��اس‬ ‫و تعیین کننده اج��رای تحول اقتص��ادی را تجربه‬ ‫می کند‪ ،‬به جای انکه ارامش و ثبات را شاهد باشد‪،‬‬ ‫انرژی و اعتبار خود را صرف اشتباه برخی مدیران‬ ‫و تصمیم گیران اقتصادی خ��ود می کند‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی به جای انکه مدیران رده باالی اجرایی عرصه‬ ‫اقتصادی کشور با اتخاذ تصمیمات منطقی و عاری از‬ ‫اشتباه‪ ،‬ارامش را به جامعه و اقتصاد بر گردانند خود با‬ ‫متهم کردن یکدیگر به این فضا دامن می زنند‪ .‬گویی‬ ‫مدیریت بحران معنایی بین تصمیم گیران رده باالی‬ ‫اقتصادی ما ندارد‪ .‬در شرایطی که عوامل درونی و‬ ‫بیرونی‪ ،‬بحران ها و تحوالت سیاسی منطقه اقتصاد‬ ‫‪72‬‬ ‫را شدیدا متاثر کرده‪ ،‬اقتصاد ما در حال تجربه کردن بحران‬ ‫خود ساخته ای است که به دلیل بی تدبیری برخی مدیران‬ ‫در حال تشدید است‪.‬‬ ‫امروز اقتصاد م��ا نیازمند ارامش و ثبات اس��ت‪.‬‬ ‫چگونه این نیاز اساسی و حیاتی را باید به تصمیم گیران‬ ‫اقتصادی و برخی مدیران فهماند؟ مدیران محترم‪ ،‬اقتصاد‬ ‫کشور را دریابید‪ .‬تصمیم گیران اجرایی‪ ،‬شرایط اقتصاد‬ ‫کشور را درک کنید‪ .‬به نظر شما این اقتصاد با این ساختارها‬ ‫و پایه های متزلزل و بیمار تا چه حد توان تجربه بحران و‬ ‫فشار را دارد؟ به اعتقاد شما تا کی نبض اقتصاد با وجود‬ ‫این همه مشکل و بیماری خواهد زد؟ به اعتقاد شما این‬ ‫دمل های چرکی اقتصاد چه زمان و از کجا سر باز خواهد‬ ‫کرد؟ از بازار ارز؟ از بازار مسکن؟ از بازارهای دبی؟‬ ‫اقایان باور کنید اقتصاد کشور نیازمند ارامش است‪.‬‬ ‫باور کنید ثبات‪ ،‬نیاز اصلی اقتصاد ما است‪ .‬باور کنید بدون‬ ‫ارامش و ثبات این اقتصاد با بهترین و کاربردی ترین و به‬ ‫اصطالح خارجی ترین برنامه ها هم راه به جایی نخواهد‬ ‫برد‪ .‬باور کنید با متهم کردن یکدیگر در این شرایط سخت‬ ‫و دشوار مشکلی حل نخواهد شد‪.‬‬ ‫بیاییم شرایط موجود را بفهمیم‪ .‬بیاییم درک کنیم‬ ‫دیگر فرصت اشتباه کردن و ازمون و خطا نداریم‪ .‬بیایید‬ ‫باور کنیم اقتصادمان از اقتصاد دنیا عقب مانده‪ .‬بیاییم باور‬ ‫کنیم این مردم استحقاق داش��تن شرایط و زندگی‬ ‫بس��یار بهتری به لحاظ اقتصادی را دارند‪ .‬اینقدر با‬ ‫ندانم کاری و ازمون و خطا انه��ا را از حقوق حقه‬ ‫خود محروم نکنیم‪.‬‬ ‫اقتصاد م��ا نیازمن��د مدی��ران عال��م‪ ،‬توانا و‬ ‫هوشمندی است که بتوانند ان را از شرایط سخت‬ ‫کنونی نجات دهند‪ ،‬نه انکه خود مشکل ساز باشند‪.‬‬ ‫دانس��تن‪ ،‬حق مردم اس��ت‪ .‬اطالع از مشکالت به‬ ‫وجود امده حق مردم است‪ ،‬اما به بهانه اطالع رسانی‬ ‫بحران را تشدید نکنیم‪ .‬فرافکنی نکنیم‪ .‬بیایید باور‬ ‫کنیم داروی التیام بخش کنون��ی که حیات اقتصاد‬ ‫به ان بسته اس��ت‪ ،‬ارامش است و ثبات‪ .‬بیایید باور‬ ‫کنیم راه ح��ل جلوگیری از اختالس و اش��تباهات‬ ‫اینچنینی محکوم کردن یکدیگر و رسانه ای کردن ان‬ ‫و مشوش کردن ذهن و افکار عمومی نیست‪.‬‬ ‫اطالع رسانی شفاف‪ ،‬صادقانه و مدبرانه از سوی‬ ‫بانکمرکزیبه عنوانمتولینظامبانکوبرخوردسریع‪،‬‬ ‫عاقالنهوقانونمندبامجرمانتنهاراه حلمشکلفعلی‬ ‫وجلوگیریازبستوگسترشانومتاثرشدنبیشتر‬ ‫اقتصادکشوراست‪.‬بیاییدچشمانمانرارویمشکالت‬ ‫و بحران اقتصادی موجود باز کنیم‪ .‬بیایید‪ ....‬هر چند‬ ‫مطمئنمکهبازهمنمی ایید‪g...‬‬ ‫محمد کریم شهرزاد در گفت وگو با مثلث مطرح کرد؛‬ ‫نظام بانکی نیاز به جراحی‬ ‫عمیق دارد‬ ‫سهیال یادگاری‬ ‫«اختالس س��ه هزار میلیارد تومانی» که از ان به عنوان «بزرگترین پرونده اختالس بانکی در کش��ور» نام برده‬ ‫می شود‪ ،‬این روزها نقل محافل عمومی شده است‪ .‬محمد کریم شهرزاد‪ ،‬نماینده مجلس‪ ،‬معتقد است هم عوامل‬ ‫بیرون از سیستم و هم نقطه های اسیب پذیر درون سیستم بانکی این مشکالت را به وجود اورده است‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫اقای شهرزاد! چه دالیلی وجود دارد که چنین‬ ‫اختالس بزرگ��ی در نظام بانکی کش��ور رخ‬ ‫داده است؟‬ ‫‪ l‬در پدیده ه��ای اجتماعی از جمله مس��ائل‬ ‫اقتص��ادی اصل ب��ر پیش بینی و پیش��گیری اس��ت‪.‬‬ ‫در واقع حوادثی که تکرار می شود یاداور این موضوع‬ ‫است که ان سیستم (مثال در بخش نظام بانکی) دارای‬ ‫ساختاری شکننده است‪.‬‬ ‫البته «اختالس س��ه هزار میلی��ارد تومانی» پیام‬ ‫دیگری هم دارد و ان این است که مجازات مجرمین‬ ‫سابق مفاسد اقتصادی باعث پیشگیری از وقوع جرم‬ ‫نشده است و غیر از بحث های قضایی‪ ،‬می توان گفت‬ ‫حتی نحوه برخورد با متخلفین‪ ،‬انجام چنین جرم هایی‬ ‫را عادی کرده اس��ت‪ .‬به عنوان مث��ال وقتی مجرمانی‬ ‫چون ش��هرام جزایری بعد از گذشت سال ها فقط از‬ ‫این زندان به زندان دیگری منتقل می شوند دیگران هم‬ ‫جرات انجام دادن تخلف را پیدا می کنند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما برای پیش��گیری از وقوع چنین‬ ‫جرم هایی چه باید کرد؟‬ ‫‪ l‬در مس��ائل اینچنینی مجموع��ه حاکمیت‬ ‫بایس��تی با مجرمان قاطعان��ه برخورد کن��د تا برای‬ ‫دیگران درس عبرتی باش��د‪.‬عامل موثر دیگر هم این‬ ‫اس��ت که در بین سیاس��یون جامعه برخورد با فساد‬ ‫مالی به عنوان «خط قرمز» تلقی ش��ود تا هر جریانی‬ ‫صرف نظر از گرایش سیاسی خاص خود و به دور از‬ ‫مالحظه کاری با فساد مالی و اداری مقابله کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر اصالح ساختارها‪ ،‬سیستم سازی‬ ‫و نظارت پذیر بودن مجموعه های اقتصادی به عنوان‬ ‫مهمترین عامل در جلوگیری از مفاسد اقتصادی باید‬ ‫مد نظر قرار گیرند‪.‬‬ ‫همچنین باید رهنمودهای مقام معظم رهبری را‬ ‫در امور مختلف از جمله برخورد با مفاسد اقتصادی‬ ‫جدی بگیریم‪ .‬رهبر معظم انقالب در دیدار دو هفته‬ ‫قبل با هی��ات دولت‪ ،‬بر مبارزه با فس��اد تاکید کردند‪.‬‬ ‫ضایعات س��نگینی که اینگونه مس��ائل ب��رای نظام‬ ‫در پی دارد بر کس��ی پوش��یده نیس��ت‪ .‬وقتی فساد‬ ‫اقتصادی تیتر اول رس��انه های کشور شد هزینه های‬ ‫زیادی برای انقالب دارد چون مردم انتظار ندارند بعد‬ ‫از ‪ 32‬سال استقرار نظام اسالمی در کشور بنگاه های‬ ‫اقتصادی با چنین مفاسدی دست و پنجه نرم کند‪.‬‬ ‫خبر اخت�لاس س��ه هزار میلی��ارد تومانی برای‬ ‫مردمی ک��ه ب��رای گرفت��ن وام چن��د میلیون��ی باید‬ ‫از هفت خ��وان رس��تم بگذرن��د طبیعت��ا چیزی جز‬ ‫بی اعتم��ادی ب��ه مس��ئوالن ب��ه ارمغان نم��ی اورد‪.‬‬ ‫بی اعتمادی مردم یکی از مهم ترین افت ها برای امنیت‬ ‫ملی کشور است که رهبر معظم انقالب نیز حساسیت‬ ‫ویژه ای روی ان دارند و دو ماه قبل ه��م در دیدار با‬ ‫مسئوالن قوه قضائیه در بیان منطق نهی از افشاگری ها‬ ‫و زیر سوال بردن امار رسمی به ایجاد «بی اعتمادی در‬ ‫افکار عمومی» ان هم در شرایطی که «تعمیم دادن» در‬ ‫فرهنگ عمومی وجود دارد‪ ،‬اشاره کردند‪.‬‬ ‫جابه جایی این حجم از س��رمایه (س��ه هزار‬ ‫میلیارد تومان) در ب��ازار پولی و مالی چگونه‬ ‫امکان پذیر است؟‬ ‫‪ l‬قطع��ا جابه جای��ی اینگونه پول ه��ا از نظر‬ ‫پروس��ه و مس��ائل بانکی به صورت نقدی نیس��ت‪.‬‬ ‫چنین اتفاق هایی ام��روز با تغییر ش��رایط بانکداری‬ ‫در ش��بکه های مجازی و بازارهای دیگ��ر به راحتی‬ ‫مجلس با تشکیل کارگروهی در مورد‬ ‫اختالس تحقیق و تفحص می کند‪ .‬شاید‬ ‫این هفته خانه ملت محل مباحث جدی در‬ ‫این خصوص باشد‬ ‫‪73‬‬ ‫افتاب‬ ‫رخ می دهد‪ .‬اما مساله مهم کلیت قضیه است‪ .‬در این‬ ‫ش��رایط نمی خواهم بگویم مقصر کیس��ت‪ .‬این یک‬ ‫بحث تخصصی است و شاید الزم باشد دستگاه های‬ ‫اطالعاتی و نظارتی ما برای پیش��گیری و برخورد با‬ ‫ان اموزش های کامل تری ببینند‪ .‬محیط اداری کشور‬ ‫باید شفاف و بدون پیچیدگی باشد و این امر می تواند‬ ‫از بروز چنین پرونده های سنگینی در اینده جلوگیری‬ ‫کند‪ .‬در شرایط حساس کنونی کشور و در سال جهاد‬ ‫اقتصادی کسانی که دست به اختالس می زنند مرتکب‬ ‫جنایت ش��ده اند و این کار انان خیانت به کش��ور و‬ ‫ارمان های انقالب و شهدا ست‪.‬‬ ‫ب��رای جلوگی��ری از انجام مفاس��د اقتصادی‬ ‫مجلس وظیفه خود را به درس��تی انجام داده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬مجلس در این گونه م��وارد کوتاهی نکرده‬ ‫اس��ت‪ .‬به عنوان مثال مجلس امادگ��ی کامل دارد تا‬ ‫به دول��ت در زمینه اص�لاح نظام بانکی ک��ه یکی از‬ ‫بخش های اصالح ساختار اقتصادی است کمک کند‬ ‫تا نظارت بر امور بانکی بیشتر و ظابطه مند شود‪.‬‬ ‫طرح تحول اقتصادی فقط با اجرای بخش های‬ ‫مختلف ان تاثی��ر مثبت ب��ر اقتصاد کش��ور خواهد‬ ‫گذاشت و هیچ کدام از این طرح ها نباید عقیم بماند‪.‬‬ ‫مجلس هرگاه احس��اس کند‪ ،‬با اب��زار نظارتی‪،‬‬ ‫سوال و تحقیق و تفحص مس��ائل را پیگیری می کند‬ ‫و در مورد «اختالس س��ه ه��زار میلی��ارد تومانی» از‬ ‫مس��ئوالن مربوطه س��وال خواهیم کرد و ان��ان نیز‬ ‫ کننده ای به مجلس ارائه کنند‪.‬‬ ‫موظفند توضیحات قانع ‬ ‫ط��رح مقابله ب��ا مفس��دان و تروریس��ت های‬ ‫اقتصادی در مجلس سوم به تصویب رسیده‪ ،‬همچنین‬ ‫در برنامه پنج��م برای هماهنگ کردن دس��تگاه های‬ ‫نظارتی قوانینی پیش بینی شده است‪ .‬هماهنگ شدن و‬ ‫منسجم بودن دستگاه های نظارتی‪ ،‬ان را برای مقابله با‬ ‫وقوع مفاسد قدرتمندتر می کند‪ .‬با تقویت دستگاه های‬ ‫اطالعاتی و نظارتی کس��ی به خود اجازه نمی دهد با‬ ‫وعده و شعار مردم را فریب دهد‪.‬‬ ‫الوده شدن اقتصاد به فس��اد در شرایط تحریم و‬ ‫ایستادگی مردم در برابر نظام سلطه هزینه های بسیاری‬ ‫به دنبال دارد‪.‬‬ ‫در مورد مفاسد اقتصادی شفاف سازی انجام‬ ‫گرفته است؟‬ ‫‪ l‬در مورد جزئیات قضیه و اینکه چه کسانی‬ ‫متهم هستند و اصوال چگونه این اختالس انجام شده‪،‬‬ ‫قوه قضائیه باید وارد عمل شود‪ .‬اما بحث من این است‬ ‫وقتی نطفه فساد در جایی بسته می شود چرا فرصت‬ ‫داده می شود که رشد کند و گسترش یابد؟‬ ‫مسلما دس��تگاه قضایی و اطالعاتی کشور باید‬ ‫وظیفه خ��ود را در این زمینه انجام دهن��د اما انچه از‬ ‫مجموع شرایط متوجه می ش��ویم این است که نظام‬ ‫بانکی ما نیاز به جراحی عمیق دارد‪ .‬مساله مهم دیگر‬ ‫که نباید از دید رس��انه ها دور بماند‪ ،‬به حاشیه راندن‬ ‫مس��ائل اقتصادی در زمان نزدیک شدن به انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی اس��ت‪ .‬با نزدیک شدن زمان‬ ‫انتخاب��ات‪ ،‬بحث های سیاس��ی و حواش��ی ان برای‬ ‫رس��انه ها و مردم جذابیت بیش��تری پیدا می کند اما‬ ‫رس��انه ها به ویژه روزنامه ها نباید اجازه دهند مسائل‬ ‫اقتصادی کش��ور در حاش��یه بحث های سیاسی قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬چون هر گاه مردم احساس مسئولیت بیشتری‬ ‫داشته و در صحنه حضور داشته باش��ند زمینه وقوع‬ ‫جرم نیز کاهش می یابد‪ .‬اگاه��ی مردم و حضور انان‬ ‫در صحنه مهمترین عامل جلوگیری از فراهم ش��دن‬ ‫مقدمات انجام چنین اختالسی است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪74‬‬ ‫مراتب اختالس‬ ‫جرم تعریف شده در قانون‬ ‫دکتر محمد جعفر حبیب زاده ‪/‬حقوقدان‬ ‫موضوعجرم‪،‬چیزیاستکهرفتارمرتکببران‬ ‫واقع می گردد و زیان یا نقصان کلی یا جزئی به ان وارد‬ ‫می سازد‪.‬طبقتعریفیکهازجرایماختالسبه عملامد‬ ‫وباتوجهبهعناصرقانونیهریک‪،‬موضوعهردوجرم‪،‬‬ ‫مال است و از این لحاظ هر دو اشتراک دارند‪ ،‬اما اینکه‬ ‫مالبایددارایچهاوصافوخصوصیاتیباشدتابتواند‬ ‫موضوعهریکازجرایمیادشدهقرارگیرد‪،‬مطلبیاست‬ ‫کهبایددرادامهموردبررسیقرارگیرد‪.‬سوالایناست‬ ‫کهایامطلقمالیابهتعبیریهرمالیخواهمنقولوخواه‬ ‫غیر منقولمی تواندموضوعهردوجرمواقعشودیانه؟‬ ‫برای یافتن پاسخ این سوال‪ ،‬باید الفاظ به کار برده شده‬ ‫در متن مواد قانونی مربوطه را بررس��ی کرد‪ .‬در هر دو‬ ‫مقررهقانونیمربوطبهاختالسوتصرفغیرقانونی‪،‬‬ ‫قانونگذاربرایبیانموضوعجرماینالفاظرابهکاربرده‬ ‫است‪« :‬وجوه»‪«،‬مطالبات»‪«،‬حواله ها»‪«،‬سهام»‪«،‬اسناد»‪،‬‬ ‫«اوراقبهادر»و«سایراموال»‪.‬شایددرنگاهاولگفتهشود‬ ‫کهبا توجهبهعبارت«وسایراموال»مالموردنظردرهر‬ ‫جرماعمازمنقولوغیر منقولاست‪،‬چهعینباشدچه‬ ‫منفعت‪ .‬به نظر می رسد تمسک به این اطالق در مورد‬ ‫تصرفغیر قانونیموجه باشد‪ ،‬ولی در مورد اختالس‬ ‫پذیرشانچندانقابلقبولنیست‪.‬بعضیبراینباورند‬ ‫که موضوع اختالس اعم از منقول یا غیر منقول است‪.‬‬ ‫اینگونهاستداللمی کنندکهاختالسصورتخاصیاز‬ ‫خیانتدرامانتاستوقانونگذاردرماده(‪)674‬قانون‬ ‫مجازات اسالمی به شمول خیانت در امانت در اموال‬ ‫منقولوغیرمنقولتصریحکردهاست‪.‬بنابراینبا توجهبه‬ ‫تصریحقانونگذاردرموردخیانتدرامانت تردیدنیست‬ ‫کهاختالسنیزازاینحیثوضعیتیمشابهباخیانتدر‬ ‫امانتدارد‪.‬هرچندمشابهت هایبسیاریبینخیانتدر‬ ‫امانتواختالسوجوددارد‪،‬ولینمی توانتمامی احکام‬ ‫و شرایطی را که قانونگذار برای خیانت در امانت مقرر‬ ‫کرده به اختالس تسری داد‪ ،‬زیرا در اصل این بحث که‬ ‫ایاخیانتدرامانت‪،‬اموالغیر منقولراشاملمی شود‪،‬‬ ‫بینحقوقداناناختالفنظروجودداردواغلببراین‬ ‫عقیده اندکهاموالغیر منقولموضوعخیانتدرامانت‬ ‫واقع نمی شود‪ .‬با این حال‪ ،‬تصریح قانونگذار به این‬ ‫موضوع نیز می تواند از نظر مبنایی محل بحث باشد‪.‬‬ ‫بنابراینچنیناستنباطمی شودکهموضوعجرماختالس‬ ‫فقطمالمنقولاست‪،‬کمااینکهادارهحقوقیقوه قضائیه‬ ‫نیزچنیناظهار نظرکردهاست‪«:‬مادهپنجقانونتشدید‬ ‫مجازات مرتکبین ارتشاء و اختالس و کالهبرداری‬ ‫شاملاموالغیر منقولازقبیلزمینوخانهوباغنمی شود‬ ‫ومنصرفبهاموالمنقولاست‪».‬‬ ‫همچنین بعضی از حقوقدانان اعتقاد دارند که‬ ‫حمایت از اموال منقول ضرورت بیشتری دارد‪ ،‬زیرا‬ ‫اثبات و استقرار اموال غیر منقول‪،‬حمایت کافی و الزم‬ ‫را برای انها در پی دارد‪ .‬و از این حیث کمتر در معرض‬ ‫خطر تلف یا ازدست رفتن قرار می گیرند‪ ،‬در حالی که‬ ‫اموالمنقولبهعلتامکاننقلوجابهجاییوسهولت‬ ‫استیال پیدا کردن بر انها بیشتر در معرض مخاطره قرار‬ ‫دارند‪.‬بهعالوهحمایتغیر کیفریازاموالغیر منقولبه‬ ‫یدارد‪.‬برایمثال‪،‬‬ ‫قدرکافیانهارامصونازتعرضنگه م ‬ ‫عدماعتباربیشتردالیلدرمقابلدراسنادرسمیکهخود‬ ‫نوعیحمایتغیر کیفریازاموالغیر منقولمحسوب‬ ‫می شود‪ ،‬موقعیت صاحب مال را همواره مستحکم و‬ ‫پابر جامی سازد‪.‬بر عکس‪،‬حمایتغیر کیفریدرباب‬ ‫اموال منقول بسیار کمتر بوده‪ ،‬همان مقدار موجود نیز‬ ‫موثر و مفید نیست‪ .‬برای مثال‪ ،‬قاعده ید و تصرف به‬ ‫همان میزان که موقعیت مالک را استحکام می بخشد‪،‬‬ ‫حمایت از غیر مالک را نیز به همراه دارد‪ .‬خالصه کالم‬ ‫انکه در وضع مقررات کیفری ناظر به اموال باید اصل‬ ‫را بر این قرار داد که قانونگذار درصدد حمایت کیفری‬ ‫از اموال منقول است‪ ،‬مگر اینکه به شمول ان بر اموال‬ ‫غیرمنقولتصریحکردهباشد‪،‬یابنابهیکتفسیرمنطقی‬ ‫و صحی��ح‪ ،‬اراده قانونگذار را بر ای��ن امر احراز کنیم‪.‬‬ ‫تصرف غیر قانونی اصوال شامل بهره برداری و استفاده‬ ‫از منافع تدریجی الحصول اموال می شود و عین مال‬ ‫به تبع مالزمه ای که با بهره ب��رداری از منافع مال دارد‪،‬‬ ‫موضوعاینجرمقرارمی گیرد‪.‬بنابرایندربهره برداری‬ ‫واستفادهازمنافع‪،‬بیناموالمنقولوغیر منقولتفاوتی‬ ‫نیست‪،‬همانگونهکهمی توانازمنافعمنقولبهره برداری‬ ‫واستفادهکرد‪،‬استفادهوبهره برداریازمنافعغیر منقول‬ ‫نیز امکان پذیر است و از این حیث منقول و غیر منقول‬ ‫وضعیت کامال مشابه دارند‪ .‬در غالب موارد‪ ،‬موضوع‬ ‫جرم تصرف غیر قانونی اوال و بالذات‪ ،‬منفعت است و‬ ‫به تبع بهره برداری و استفاده از منافع‪ ،‬عین مال را شامل‬ ‫می شود‪ .‬بر عکس اختالس که موضوع ان فقط عین‬ ‫مال استبه عالوه رفتارمجرمانهاختالس‪،‬برداشتو‬ ‫تصاحبمالاستوتحققاینمعناصرفادرمورداموال‬ ‫منقولمتصوراستواموالغیرمنقولراشاملنمی شود‪.‬‬ ‫بنابراین ‪،‬تردیدینیستکهموضوعجرماختالس‪،‬فقط‬ ‫اموال منقول و موضوع جرم تصرف غیر قانونی اموال‪،‬‬ ‫اعمازاموالمنقولوغیر منقولاست‪،‬ضمنانکهاصوال‬ ‫منافعایندودستهازاموال‪،‬موضوعتصرفغیر قانونی‬ ‫در اموال ق��رار می گیرند‪ ،‬در حالی ک��ه در اختالس‪،‬‬ ‫عین مال موضوع جرم قرار می گیرد‪ .‬وجوه‪ ،‬مطالبات‪،‬‬ ‫حوالجات‪،‬سهامواوراقبهادارهرکداممصداقیازمال‬ ‫منقو لاند‪.‬به طورکلیاسنادازحیثمالکیتداشتنبهدو‬ ‫دستهکلیتقسیممی شوند‪:‬یکدستهاسنادیکهبدون‬ ‫شک واجد ارزش مالی نیستند‪ ،‬هر چند ممکن است‬ ‫دارایارزشمعنویبودهیادراثباتونفیحقوقمالی‬ ‫موثر باشند‪ ،‬مثل مکاتبات اداری و شخصی یا مدارک‬ ‫و مستندات دعاوی‪ .‬دسته دیگر اسنادی اند که ارزش‬ ‫مالیدارند‪،‬مانندسهامیااوراقبهادار‪.‬دستهاخیرازاسناد‬ ‫بدون تردید موضوع دو جرم یاد شده واقع می شوند‪،‬‬ ‫ولی شمول جرایم مذکور به دسته دیگر (اسنادی که‬ ‫واجد ارزش مالی نیستند) بسیار بعید به نظر می رسد‪،‬‬ ‫زیراقانونگذارراجعبهدست اندازیمامورانوکارمندان‬ ‫دولتی به نوشته ها و اوراق و اسنادی که دارای ارزش‬ ‫مالینیستندطیماده‪ 645‬و‪ 604‬قانونمجازاتاسالمی‬ ‫انشای حکم کرده است‪ .‬بنابراین‪ ،‬باید (اوراق بهادار) را‬ ‫بر(اسناد)عطفکردو(بهادار)راصفتهردودانست‬ ‫واسنادواوراقبهاداررادریکمعناموردتوجهقرارداد‪.‬‬ ‫نظرغالبحقوقدانانبرایناستکهایناسنادکهدارای‬ ‫مابه ازای مالی یا وسیله تحصیل مال هستند‪ ،‬فی نفسه‬ ‫نوعی مال محسوبند و در عرف معامالتی و تجاری‬ ‫دارای ارزش مالی هس��تند و معموال ب��دون توجه به‬ ‫ما به ازایی ک��ه دارند مورد معامله و داد و س��تد واقع‬ ‫می شوند‪g.‬‬ ‫اختالس سه هزار میلیارد تومانی بانکی هم اکنون موضوع روز رسانه های داخلی و خارجی شده‪ .‬دولت نیز اعالم‬ ‫کرده با جدیت این اختالس را پیگیری می‪‎‬کند‪ .‬خبر اولیه کوتاه بود اما سیستم بانکی را در شوک فرو برد؛ «کشف‬ ‫اختالس سه هزار میلیارد تومانی در یک بانک»‪.‬این خبر کوتاه به یکباره زلزله ای در اقتصاد ایران به پا کرد و در‬ ‫روزهای اخیر زوایای اشکار و پنهان این ماجرا در حال فاش شدن است‪ .‬دکتر بهمن ارمان‪ ،‬اقتصاددان در این‬ ‫باره اظهار می کند که فساد مالی و اختالس مساله جدیدی نیس��ت و به دولت فعلی هم ربطی ندارد‪.‬این اتفاق‬ ‫خواه ناخواه در اقتصادهای وابسته به نفت می افتد‪.‬‬ ‫ایا ضع��ف نظارت بر ش��بکه بانک��ی موجب‬ ‫اختالس شده است؟‬ ‫‪ l‬قانون در این زمینه مش��کلی ندارد‪ .‬در واقع‬ ‫قان��ون نهادهای نظارت��ی و وظایف انها را مش��خص‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬ش��اید برخی نهادهای نظارتی از قدرت‬ ‫کافی برای اعمال نظارت برای اجرای قانون برخوردار‬ ‫نباشند‪ .‬ضعف نظارت شبکه بانکی و تبانی باعث ظهور‬ ‫رانت خواری و سوءاستفاده از بیت المال شده است‪ .‬فساد‬ ‫مالی در سیستم های اقتصادی که وابستگی به درامد نفتی‬ ‫در ان زیاد باشد وجود دارد و اصوال پدیده ای غیرقابل‬ ‫اجتناب است‪.‬‬ ‫باید توجه داشت که هم اکنون اقتصاد ایران در حال‬ ‫اجرای قانون هدفمندی یارانه ها است و همین مساله به‬ ‫اندازه کافی بازار را تحت تاثیر قرار داده و مسائلی از قبیل‬ ‫اختالس و عدم اطالع رسانی شفاف در این خصوص به‬ ‫بدتر شدن وضعیت دامن می زند‪.‬‬ ‫بنابراین انتظار می رود با توجه به رسانه ای شدن این‬ ‫اختالس و بروز حساسیت های اقشار مختلف جامعه‬ ‫مسئوالن امر با اطالع رسانی ش��فاف به ارامش جامعه‬ ‫کمک کنند و از فرافکنی در این خصوص دست بکشند‪.‬‬ ‫در اقتصادهای دولتی و وابسته به درامدهای نفتی‬ ‫فساد مالی سناریویی از پیش نوشته شده است‪ ،‬به این‬ ‫معنی که وابستگی به نفت اقتدار نهادهای قانونی دولت‬ ‫را کم می کند و تمرکزگرایی ش��دید قدرت سیاس��ی‬ ‫نظام اداری را نامنسجم و به سوی اشفتگی می راند‪ .‬به‬ ‫این ترتیب رانت عظیمی که بسیار بیشتر از سود به دست‬ ‫امده در بخش خصوصی است حاصل می شود‪.‬‬ ‫جغرافیای جهانی کار و تولید و توزیع تکنولوژی‬ ‫و در نتیجه رفاه یک برنامه از پیش نوشته شده است‪ ،‬اما‬ ‫فساد اقتصادی ان را تحت تاثیر قرار می دهد و توسعه‬ ‫اقتصادی را به عقب می اندازد‪.‬‬ ‫پس زمینه رخ دادن فساد در اقتصادهای دولتی‬ ‫بیشتر است؟‬ ‫‪ l‬انچه به سیستم رانت خواری مربوط می شود‬ ‫در اقتصاده��ای دولتی و وابس��ته ب��ه درامدهای نفتی‬ ‫واقعیت غیرقابل انکاری است‪ .‬به عبارتی رانت خواران با‬ ‫نفوذ در برخی بنگاه های اقتصادی حساس سیاست های‬ ‫توسعه ای را تغییر می دهند‪.‬‬ ‫این اتفاقی اس��ت که خواه ناخواه در اقتصادهایی‬ ‫ش��بیه به اقتصاد ایران می افت��د‪ .‬این مس��اله جدیدی‬ ‫نیس��ت و به دولت فعلی هم ربطی ندارد‪ .‬در گذش��ته‬ ‫هم چندین بار این مس��اله تکرار ش��ده است‪ .‬بنابراین‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫اختالس در اقتصاد نفتی رخ می دهد‬ ‫افتاب‬ ‫گفت و گو با بهمن ارمان‬ ‫بار نخست نیست که اختالسی در کشور روی می دهد‬ ‫و این مساله نه به مدیرعامل بانکی خاص ربط دارد نه به‬ ‫بانک مرکزی و نه به وزیر اقتصاد‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که دولت کار خود را به خوبی‬ ‫انج��ام داده‪ ،‬اگر چه در برخی مواقع مواردی مش��اهده‬ ‫می شود که اختالس و فس��ادی صورت گرفته اما کار‬ ‫دولت سیاستگذاری و نظارت کلی است‪.‬‬ ‫رانت خواری و افزایش قدرت گروه هایی به وجود‬ ‫می اورد که ق��درت انها از نهادهای دولتی هم بیش��تر‬ ‫می شود و به این ترتیب با یک امضا میلیاردها تومان پول‬ ‫جابه جا می شود‪ .‬این پدیده ای است که به خودی خود‬ ‫اتفاق می افتد و کسی هم نمی تواند کاری بکند‪.‬‬ ‫رئیس جمه��وری باره��ا گفت��ه ک��ه «اس��امی ‬ ‫دانه درش��ت ها در جیب من اس��ت» اما به خاطر همین‬ ‫مسائل هیچ گاه موفق به افشای ان نشد‪.‬‬ ‫اما مشکل این است که اقتصاد ایران اقتصادی با پایه‬ ‫بازرگانی است‪ ،‬طوری که برای مثال پارچه فروشان انقدر‬ ‫قدرت دارند که به دولت بگویند مالیات بر ارزش افزوده‬ ‫را نمی پردازند! رئیس جمهوری در یک سخنرانی اعالم‬ ‫کرده بود که دشمنان توسعه اقتصادی در مدیران میانی ما‬ ‫نفوذ کرده اند‪ ،‬پس این مدیران دست به فساد می زنند‪.‬‬ ‫ریشه بسیاری از مفاسد اقتصادی رانت خواری و‬ ‫تبانی از راه درامدهای بدون زحمت همچون درامدهای‬ ‫نفتی اس��ت‪ .‬معلوم اس��ت که نتیجه اس��تفاده از چنین‬ ‫پول هایی چیزی جز فساد و تباهی نخواهد بود‪ .‬حذف‬ ‫فس��اد نیز الزمه نیل به رش��د پایدار و کارامد اقتصادی‬ ‫است‪.‬‬ ‫با این سرمایه هایی که در اثر فساد مالی هدر می رود‬ ‫می توان خیلی کارها در کشور انجام داد‪ ،‬می توان ازاد راه‬ ‫ساخت‪ ،‬چندین کارخانه بزرگ ساخت‪ ،‬یا هزاران هکتار‬ ‫زمین را زیر کشت برد‪ ،‬در نفت و گاز و‪ ...‬سرمایه گذاری‬ ‫کرد‪ .‬با فساد مالی زمانی که مردم برای یک وام سختی های‬ ‫بسیاری را تحمل می کنند عده ای با فساد می توانند منابع‬ ‫عمومی را چپاول کنند‪.‬‬ ‫ب��ه ج��رات می ت��وان گف��ت ت��ا زمان��ی ک��ه‬ ‫خصوصی س��ازی واقعی اتفاق نیفتد ریش��ه کنی فساد‬ ‫اقتصادی نیز به تاخیر می افتد‪.‬‬ ‫طرح تحول اقتصادی و به ویژه تحول نظام بانکی‬ ‫در شفاف سازی قوانین و کاهش فساد اقتصادی‬ ‫چه تاثیری دارد؟‬ ‫‪ l‬تخلفاتسیستمبانکیریشه هایمختلفیدارد‪.‬‬ ‫بخش عمده ای از این تخلفات با نقض مقررات و قوانین‬ ‫انجام گرفته و بیشتر با هدف دورزدن مقررات برای کسب‬ ‫سود و منافع فردی و گروهی صورت می گیرد‪ .‬مهمترین‬ ‫عامل بازدارندگی از این تخلفات‪ ،‬وجود اس��تانداردها‬ ‫و سیستم های کنترلی و اعمال مدیریت صحیح بر این‬ ‫سیستم ها است‪.‬‬ ‫دولت های نه��م و دهم اقدامات گس��ترده ای در‬ ‫مقابله با ریشه های فساد بانکی انجام داده اند‪ .‬در طرح‬ ‫اصالح س��اختار نظام بانکی یکی از اه��داف مهم باید‬ ‫نظارت پذیری و مقابله با تخلف باشد‪ .‬با اجرای مبانی علم‬ ‫اقتصاد از جمله طراحی طرح تحول نظام بانکی اقدامات‬ ‫بسیار مناسبی در حوزه مبارزه با فساد بانکی انجام خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬اجرای طرح تحول نظام بانکی یکی از نشانه های‬ ‫عزم دولت در مقابله با مفاسد بانکی و اصالحات اساسی‬ ‫در نظام بانکداری ایران است‪ .‬برای اصالح قانون پولی و‬ ‫بانکی نباید فقط متکی بر تئوری ها بود‪ .‬همچنین دولت‬ ‫برای تدوین و اجرای این طرح باید از نظرات کارشناسان‬ ‫مختلف در حوزه های اقتصادی چه در داخل و چه در‬ ‫خارج از کشور بهره ببرد و نظرات کسانی که در این زمینه‬ ‫تخصص دارند را به کار گیرد‪g.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫سقوط قذافی و مساله امام موسی صدر‬ ‫خورشید در کرانه های مدیترانه‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫می گویند قبل از رفتن به لیبی با بعضی از سران‬ ‫کشورهای اسالمی مش��ورت می کند‪ .‬در این میان‬ ‫رئیس جمهور وقت الجزایر اطمین��ان می دهد که‬ ‫مشکلی پیش نخواهد امد‪ .‬ظاهرا به نظر او‪ ،‬قذافی‬ ‫ادمی نبوده که بشود به او اعتماد کرد‪ .‬پیش از این هم‬ ‫چند باری با هم درگیری لفظی داشتند‪ ،‬گویا اختالف‬ ‫بر سر زمان شمولیت احکام اسالمی بوده و قذافی ان‬ ‫را نفی می کرده است‪ .‬قذافی اساسا منکر جاودانگی‬ ‫قران بود‪ .‬او می گفت قران مربوط به زمان خودش‬ ‫است و احکام اسالمی هم مربوط به زمان خودش‪.‬‬ ‫اینها امروزه مشکل ما را حل نمی کنند واکنون منم‬ ‫که ولی امر هستم و باید قوانین اسالمی را وضع کنم‪.‬‬ ‫در همین خصوص دو‪ ،‬سه کتاب نیز نوشته است یا‬ ‫برایش نوشته اند‪.‬‬ ‫برای مثال می گوید تمام��ی ایات قران که‬ ‫با کلمه «قل» شروع می ش��ود باید حذف شوند‪،‬‬ ‫چراکه اینها خطاب به حضرت رسول است و ما‬ ‫مخاطب ان نیستیم‪ .‬اقای صدر هم در یک جلسه‬ ‫‪76‬‬ ‫به او گفته بودند که اگر تو بخواهی منکر احکام اسالم‬ ‫و قران بش��وی به این معنی اس��ت که از نظر والدت‬ ‫هم به مشکل برمی خوری! این جمله خیلی به قذافی‬ ‫برخورده و او را حس��ابی عصبانی ک��رده بود‪ .‬همین‬ ‫اواخ��ر در جریان انقالب لیبی یک��ی از مقامات جدا‬ ‫شده حکومت لیبی درباره مشاجره امام صدر با قذافی‬ ‫در جلسه خصوصی ان دو سخن گفته بود‪ .‬جلسه ای‬ ‫که ظاهرا به ناپدید شدن امام صدر می انجامد‪ .‬البته این‬ ‫مقام لیبیای��ی معتقد بود که قذافی پس از ان جلس��ه‪،‬‬ ‫میهمان خود را کشته است‪.‬‬ ‫سید موس��ی صدر انقدر برای مس��لمانان دنیای‬ ‫معاصر مهم تلقی می ش��ود که پس از گذشت بیش از‬ ‫‪ 30‬س��ال همچنان در ارزوی بازگشتش دعا می کنند؛‬ ‫مردی که ب��ا منش خاص خود س��رامد و کم نظیر بود‪،‬‬ ‫به این معنا که هم ع��رض او کم پیدا می ش��ود‪ .‬و حاال‬ ‫که بازار اخبار ضد و نقیض درباره او گرم ش��ده است‪،‬‬ ‫دل ه��ای زیادی در سراس��ر جهان اس�لام و حتی غیر‬ ‫اسالم‪ ،‬مدام باال و پایین می شوند که شاید از سرنوشت‬ ‫امام خبری متقن پیدا شود‪ .‬و شاید این خبر متقن وجود‬ ‫پیرمردی هشتاد و چند ساله را در سیاه چال های قذافی‬ ‫تایید کند‪.‬‬ ‫امامی برای ویترین جهان اسالم‬ ‫امام صدر س��ال ها پیش از انکه واژه امام به عنوان‬ ‫پیشوند نامش مشهور شود‪ ،‬یعنی در ‪ 1338‬خورشیدی‬ ‫بنا به درخواست ایت اهلل شرف الدین‪ ،‬رهبر شیعیان لبنان‬ ‫و همچنین توصیه برخی دیگر از علمای وقت‪ ،‬به لبنان‬ ‫مهاجرت کرد تا هدایت جامعه شیعی این کشور را در‬ ‫ویترین جهان اسالم بر عهده بگیرد‪ .‬از ان پس نام صدر با‬ ‫لبنان اورده شده و لبنان صدر‪ ،‬لبنان مبارز و لبنان مبارزان‬ ‫است‪ .‬کشوری که در مرز اسرائیل میزبان انقالبیون جهان‬ ‫اسالم بوده و هم زمان اسالم شیعی راستین را نمایندگی‬ ‫کرده است‪ .‬و همه اینها ارتباط مستقیمی با سید موسی‬ ‫فرزند ایت اهلل س��ید صدرالدین صدر دارد‪ .‬فرزندی که‬ ‫در روز ‪ 14‬خرداد س��ال ‪ 1307‬خورشیدی در شهر قم‬ ‫متولد شد‪ .‬در خرداد سال ‪ 1322‬رسما به حوزه علمیه قم‬ ‫پیوست‪ ،‬و طی مدتی کوتاه‪ ،‬ضمن بهره گیری از محضر‬ ‫حضرات ایات س��ید محمد باقر س��لطانی طباطبایی‪،‬‬ ‫شیخ عبدالجواد جبل عاملی‪ ،‬امام خمینی و سید محمد‬ ‫محقق داماد‪ ،‬دروس دوره سطح را به پایان رساند‪ .‬وی از‬ ‫ابتدای بهار سال ‪ 1326‬وارد مرحله درس خارج شد‪ ،‬و‬ ‫تا اواخر پاییز سال ‪ ،1338‬یعنی قریب سیزده سال تمام‬ ‫از مدرسین بزرگ حوزه های علمیه قم و نجف کسب‬ ‫افتاب‬ ‫سیاستمدار عالم‬ ‫امام موسی صدر از زمستان سال ‪ 1338‬و همزمان با‬ ‫اغاز فعالیت های گسترده دینی و فرهنگی خود در مناطق‬ ‫شیعه نشین لبنان‪ ،‬مطالعات عمیقی را به منظور ریشه یابی‬ ‫عوامل عقب ماندگی اجتماعی‪ ،‬اقتص��ادی و فرهنگی‬ ‫شیعیان لبنان اغاز کرد‪ .‬حاصل این مطالعات‪ ،‬برنامه های‬ ‫مجاهد مصلح‬ ‫اقدامات امام صدر برای تشکیل جبهه مقاومت‬ ‫در برابر رژیم صهیونیستی از سال ‪ 1343‬و یک سال‬ ‫پیش از تاسیس جنبش فلسطینی فتح اغاز شد‪ .‬وی‬ ‫در بهار سال‪ 1344‬گروهی از جوانان شیعه را به مصر‬ ‫اعزام کرد‪ ،‬تا در دوره ای شش ماهه فنون نظامی را‬ ‫فرا گیرند‪ .‬با بازگشت این جوانان که اولین کادرهای‬ ‫مقاوم��ت لبنان بودن��د‪ ،‬عملیات ایذایی مش��ترک‬ ‫رزمندگان فلس��طینی ‪ -‬لبنانی در شمال فلسطین‬ ‫اشغالی اغاز شد‪ .‬در مهر‪ 1348‬موسسه صنعتی جبل‬ ‫عامل یا کارگاه کادرسازی امام صدر رسما اغاز به‬ ‫کار نمود‪ .‬در پی بمباران شدید جنوب لبنان توسط‬ ‫رژیم صهیونیستی در س��ال ‪ 1349‬و عدم واکنش‬ ‫مناسب دولت وقت‪ ،‬اعتصابی بی سابقه به دعوت‬ ‫امام موسی صدر لبنان را فرا گرفت‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫دولت وقت را بر ان داشت تا برای بازسازی مناطق‬ ‫جنگی و برپایی پناهگاه های مناسب در ان‪ ،‬مجالس‬ ‫جنوب را تاسیس نماید‪ .‬از اوایل سال‪ 1341‬عملیات‬ ‫ایذایی جوانان ش��یعه در داخل فلس��طین اشغالی‬ ‫شکلی مس��تقل به خود گرفت‪ ،‬هر چند تا سال ها‬ ‫پس از ان نیز به صالحدید امام ص��در‪ ،‬افتخار ان‬ ‫به نام «نیروهای مخصوص جنبش فلسطینی فتح»‬ ‫ثبت می شد‪ .‬در شهریور س��ال ‪ 1351‬و کمتر از ‪24‬‬ ‫ساعت پس از اشغال ‪ 48‬ساعته دو روستای «قانای‬ ‫جلی» و «جویا» به دست سربازان رژیم صهیونیستی‪،‬‬ ‫نشست فوق العاده مجلس اعالی اسالمی شیعیان با‬ ‫حضور تمامی اعضا در روس��تای جویا برگزار و از‬ ‫همان روز اول بذرهای «مقاومت لبنانی» توس��ط‬ ‫امام موسی صدر پاشیده شد‪.‬‬ ‫یک ماه پس از ای��ن حادثه و هن��گام تجاوز‬ ‫نیروهای صهیونیس��تی به روس��تای «فاووق» در‬ ‫جنوب لبنان‪ ،‬اولین عملیات غیر رس��می مقاومت‬ ‫لبنان به اج��را در امد‪ ،‬که حاصل ان چند کش��ته و‬ ‫مجروح اسرائیلی بود‪ .‬از پاییز سال ‪ 1351‬اموزش‬ ‫نظامی جوانان شیعه شتاب بیشتری گرفت‪ .‬در خرداد‬ ‫س��ال ‪ 1354‬و به دنبال وقوع انفجاری در اردوگاه‬ ‫نظامی عی��ن البنیه در کوه های بقاع که به ش��هادت‬ ‫‪ 27‬تن از جوانان ش��یعه انجامید‪ ،‬امام موسی صدر‬ ‫رس��ما والدت «گروه های مقاومت لبنان» را اعالن‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫فیض نمود‪.‬‬ ‫اساتید اصلی دروس خارج ایشان در قم‪ ،‬حضرات‬ ‫ایات سید حس��ین طباطبایی بروجردی‪ ،‬محقق داماد‪،‬‬ ‫صدر و س��ید محمد حجت و در نجف حضرات ایات‬ ‫سید محسن حکیم‪ ،‬سید ابوالقاسم خویی‪ ،‬شیخ حسین‬ ‫حلی و شیخ مرتضی ال یاسین بودند‪ .‬او در سال ‪1329‬‬ ‫به عنوان اولین دانشجوی روحانی در رشته «حقوق در‬ ‫اقتصاد» به دانشگاه تهران وارد و در س��ال ‪ 1332‬از ان‬ ‫فارغ التحصیل شد‪ .‬سید موسی قبل از عزیمت به نجف‬ ‫اشرف‪ ،‬از س��وی عالمه طباطبایی مس��ئولیت نظارت‬ ‫بر نشریه «انجمن تعلیمات دینی» را بر عهده گرفت و‬ ‫همزمان با تحصیل در حوزه علمیه نجف‪ ،‬به عضویت‬ ‫هیات امنای جمعیت «منتدی النش��ر» در امد و پس از‬ ‫بازگشت به قم ضمن اداره یکی از مدارس ملی این شهر‪،‬‬ ‫مسئولیت سردبیری مجله تازه تاسیس «مکتب اسالم» را‬ ‫عهده دار شد‪ .‬از مهمترین اقدامات امام موسی صدر در‬ ‫اخرین سال اقامت در شهر قم‪ ،‬تدوین طرحی گسترده‬ ‫جهت اصالح نظام اموزشی حوزه های علمیه بود که با‬ ‫همفکری حضرات ایات دکتر بهشتی و مکارم شیرازی‬ ‫صورت گرفت‪ .‬اما ظاهرا سرنوش��ت این عالم دینی با‬ ‫عروس خاور میانه پیوند یافته بود‪.‬‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬میان مدت و درازمدتی بود که از اواسط سال‬ ‫‪ 1339‬و در راستای سیاست محرومیت زدایی‪ ،‬طراحی‬ ‫و اجرا شد‪ .‬امام موس��ی صدر در زمستان سال ‪ 1339‬و‬ ‫پس از تجدید سازمان جمعیت خیریه «البر و االحسان»‬ ‫با تنظیم برنامه ای ضربتی جهت تامی��ن نیازهای مالی‬ ‫خانواده های بی بضاعت‪ ،‬ناهنج��اری تکدی گری را به‬ ‫کلی از سطح شهر صور و اطراف ان برانداخت‪ .‬وی در‬ ‫فاصله سال های ‪ 1340‬تا ‪ 1348‬و در چارچوب برنامه ای‬ ‫میان مدت‪ ،‬با طی س��االنه صد هزار کیلومت��ر در میان‬ ‫شهرها و روستاهای سراسر لبنان‪ ،‬ده ها جمعیت خیریه‬ ‫و موسسات فرهنگی و اموزش حرفه ای را راه اندازی‬ ‫نمود که حاصل ان کسب اشتغال و خودکفایی اقتصادی‬ ‫هزاران خانواده بی بضاعت‪ ،‬کاهش درصد بی سوادی‪،‬‬ ‫رش��د فرهنگ عمومی و به اجرا در امدن صدها پروژه‬ ‫کوچک و بزرگ عمرانی در مناطق محروم ان کش��ور‬ ‫بود‪ .‬امام موسی صدر در تابستان س��ال ‪ 1345‬و پس از‬ ‫اجتماعات عظیم و چند روزه شیعیان لبنان در بیعت با‬ ‫ایشان‪ ،‬رسما از حکومت وقت درخواست نمود تا همانند‬ ‫دیگر طوایف ان کشور‪ ،‬مجلسی برای سازماندهی طایفه‬ ‫شیعه و پیگیری مسائل ان تاسیس شود‪ .‬مجلس اعالی‬ ‫اس�لامی ش��یعیان که اولین بخش از برنامه درازمدت‬ ‫امام صدر به شمار می رفت‪ ،‬در اول خرداد سال ‪1348‬‬ ‫تاسیس و خود او با اجماع ارا به ریاست ان انتخاب شد‪.‬‬ ‫ام��ام موس��ی ص��در از به��ار س��ال ‪ 1348‬ت��ا‬ ‫اواس��ط زمس��تان س��ال ‪ 1352‬با دولت وقت لبنان به‬ ‫گفت وگو نشس��ت ت��ا ان را برای اج��رای پروژه های‬ ‫زیربنای��ی و وظای��ف قانونی خ��ود در قب��ال مناطق‬ ‫شیعه نش��ین و مح��روم ان کش��ور ترغیب نماید‪ .‬در‬ ‫پی امتناع دولت لبن��ان از پذیرش ای��ن مطالبات و نیز‬ ‫اتمام حجت ب��ا ان‪ ،‬جنبش محرومان لبن��ان در اوایل‬ ‫سال ‪ 1353‬به رهبری امام موس��ی صدر شکل گرفت‬ ‫و راهپیمایی های مردمی عظیمی در شهرهای بعلبک‪،‬‬ ‫صور و صیدا علیه دولت به وقوع پیوس��ت‪ .‬اوج گیری‬ ‫بحران خاورمیانه‪ ،‬صف ارایی احزاب افراطی مسیحی‬ ‫در برابر مقاومت فلسطینی و به لبنان کشیده شدن برخی‬ ‫اختالفات جهان عرب‪ ،‬امام موسی صدر را بر ان داشت تا‬ ‫برای حفظ ثبات کشور و ممانعت از سرکوب فلسطینیان‪،‬‬ ‫توده های مردم را موقتا از عرصه رویارویی با دولت کنار‬ ‫بکش��د و پیگیری مطالبات بر حق ش��یعیان را تا امدن‬ ‫رئیس جمهور بعد به تاخیر اندازد‪ .‬امام موسی صدر در‬ ‫سال ‪ 1354‬ب ه رغم کارشکنی های شدید دولت‪ ،‬مجددا‬ ‫با اجماع ارا به ریاست مجلس اعالی اسالمی شیعیان‬ ‫برگزیده شد‪ .‬با اغاز جنگ داخلی لبنان در فروردین سال‬ ‫ی تالش های امام موس��ی صدر مصروف‬ ‫‪ ،1354‬تمام ‬ ‫پایان دادن به این بحران شد‪ .‬وی نهایتا در خرداد ان سال‬ ‫در مس��جد عاملیه بیروت به اعتصاب غذا نشست و به‬ ‫پشتوانه مشروعیت مردمی و مقبولیت وسیع و شخصیت‬ ‫ی مذاهب‪ ،‬ارامش را به‬ ‫کاریزماتیک خود در میان تمام ‬ ‫تابستان لبنان بازگرداند‪ .‬با ش��عله ور شدن مجدد اتش‬ ‫جنگ و پدیدار شدن ابرهای شکست بر اسمان جبهه‬ ‫مسلمانان‪ ،‬امام صدر در اردیبهشت ‪ 1355‬حافظ اسد را‬ ‫ ترغیب کرد تا با اعزام نیروهای سوری به لبنان‪ ،‬موازنه قوا‬ ‫و ارامش را به این کشور بازگرداند‪ .‬حل اختالفات مصر‬ ‫با سوریه و متعاقب ان برپایی کنفرانس ریاض در مهر‬ ‫‪ ،1355‬اب سردی بود که وی بر اتش جنگ داخلی لبنان‬ ‫فرو ریخت و ارامشی برقرار شد که تا زمانی که امام صدر‬ ‫در لبنان حضور داشت‪ ،‬ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫امام صدر با درک ش��رایط ویژه لبنان و جمعیت‬ ‫قابل توجه و تاثیرگذار مسیحی این کشور‪ ،‬ضمن انکه‬ ‫روابط حس��نه ای با مس��یحیان برقرار کرد‪ ،‬در راستای‬ ‫تقریب مذاهب ابراهیمی نیز اقدامات موثری انجام داد‪.‬‬ ‫هدف استراتژیک امام موسی صدر ان بود تا طایفه‬ ‫شیعه لبنان را همسان دیگر طوایف و نه مقدم بر انان‪،‬‬ ‫در تمامی عرصه های حیات سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اقتصادی ان کش��ور مش��ارکت دهد‪.‬‬ ‫وی از اولین روزهای هجرت به لبنان در زمس��تان‬ ‫س��ال ‪ ،1338‬با طرح ش��عار «گفت وگو‪ ،‬تفاهم و‬ ‫همزیس��تی»‪ ،‬پایه های روابط دوستانه و همکاری‬ ‫صمیمانه ای را با مطران یوس��ف الخوری‪ ،‬مطران‬ ‫جرج حداد‪ ،‬شیخ محی الدین حسن و دیگر رهبران‬ ‫دینی مسیحی و اهل سنت ان کشور بنا نهاد‪ .‬در طول‬ ‫حضور دو دهه امام صدر در لبنان‪ ،‬هیچ مراسم سرور‬ ‫یا اندوهی از شیعیان نبود که امام صدر در ان شرکت‬ ‫جوید و تنی چند از فرهیختگان مس��یحی و اهل‬ ‫سنت در معیت وی نباشند‪ .‬وی در بهار سال ‪،1344‬‬ ‫اولین دور سلسله گفت وگوهای اسالم و مسیحیت‬ ‫را با حضور بزرگان این دو دین الهی‪ ،‬در موسس��ه‬ ‫فرهنگی «الندوه اللبنانیه» ب��ه راه انداخت و پس از‬ ‫جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در سال ‪1346‬‬ ‫برای مالقات پاپ به رم رفت‪ .‬جلسه در واتیکان که‬ ‫ابتدا نیم ساعت پیش بینی شده بود‪ ،‬به تقاضای پاپ‬ ‫بیش از دو ساعت به درازا کشید‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫نمود‪ .‬با پایان یافتن جنگ داخلی لبنان و انتقال‬ ‫دامنه ناارامی ها به جنوب‪ ،‬واحدهای مقاومت‬ ‫لبنان رس��ما در نقاط استراتژیک مناطق مرزی‬ ‫مستقر ش��دند‪ .‬اولین عملیات بزرگ مقاومت‬ ‫لبنان علیه تجاوزات اس��رائیل در اواخر سال‬ ‫‪ 1355‬صورت گرف��ت که پ��س از چند روز‬ ‫درگیری‪ ،‬به ازادسازی ش��هرک های «طیبه» و‬ ‫«بنت جبیل» منجر ش��د‪ .‬انچه امروز به عنوان‬ ‫حزب اهلل لبنان ش��ناخته می ش��ود‪ ،‬با رهبری‬ ‫سید عباس موسوی از ش��اگردان نزدیک امام‬ ‫صدر شکل گرفت و به عنوان جریان مقاومت‬ ‫ش��یعی در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی‬ ‫معروف ش��د‪ .‬اما مبارزه او هی��چ گاه در لبنان‬ ‫محدود نماند‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫‪78‬‬ ‫و نماز شریعتی‬ ‫امام صدر اگرچه رهبر شیعیان لبنان و یک‬ ‫چهره سیاس��ی ‪ -‬مذهبی بین المللی به حساب‬ ‫می اید‪ ،‬اما ب��رای ایرانی ها همواره یک روحانی‬ ‫ایرانی از اهالی قم محسوب می شود که هیچ گاه‬ ‫رابطه خود را با مبارزان مل��ت ایران قطع نکرد‪.‬‬ ‫به دنبال درگذش��ت مرحوم حاج اقا مصطفی‬ ‫خمینی در پاییز س��ال ‪ ،1356‬وی پسر عموی‬ ‫خود‪ ،‬ش��هید ایت اهلل س��ید محمد باقر صدر‬ ‫را بر ان داش��ت تا بیش از پی��ش به حمایت‬ ‫از امام خمینی برخیزد‪ .‬امام موس��ی صدر در‬ ‫بهار سال ‪ 1357‬لوسین ژرژ‪ ،‬نماینده روزنامه‬ ‫لوموند در بی��روت را به نجف فرس��تاد‪ ،‬تا با‬ ‫انجام اولین مصاحبه بین المللی با امام خمینی‪،‬‬ ‫افکار عمومی جهانیان را با انقالب اس�لامی‬ ‫ایران اشنا سازد‪ .‬امام موسی صدر در دیدارهای‬ ‫مکرر س��ال ‪ 1357‬خ��ود با رهبران س��وریه‪،‬‬ ‫عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای‬ ‫جهان عرب‪ ،‬اهمیت انقالب اس�لامی ایران‪،‬‬ ‫پیروزی قریب الوقوع ان و ضرورت هم پیمانی‬ ‫انان با این انقالب را به انها گوش��زد کرد‪ .‬وی‬ ‫در ش��هریور ‪ 1357‬و یک هفته پیش از ربوده‬ ‫ش��دن خود‪ ،‬با انتش��ار مقاله «ندای پیامبران»‬ ‫در روزنامه لوموند‪ ،‬امام خمین��ی را به عنوان‬ ‫تنها رهبر انقالب اسالمی ایران معرفی نمود‪.‬‬ ‫بدون تردی��د بزرگترین خدمت امام موس��ی‬ ‫صدر به انقالب اس�لامی ایران ان بود که در‬ ‫س��ال های ‪ 1356‬ت��ا ‪ 1357‬و پ��س از قریب‬ ‫دو دهه ترویج ارزش های زیبای اسالم راستین‬ ‫در لبنان‪ ،‬عموم م��ردم‪ ،‬خصوصا ش��یعیان و‬ ‫باالخص کادرهای مقاومت ان کشور را با این‬ ‫انقالب اشنا و مرتبط کرد‪.‬‬ ‫در تابستان ‪ 1356‬و روزهایی که حکومت‬ ‫حافظ اسد در سوریه‪ ،‬پناهگاهی برای مبارزان‬ ‫ایرانی علیه رژیم شاه فراهم کرده بود‪ ،‬نماز امام‬ ‫صدر بر پیکر دکتر علی شریعتی مرهمی برای‬ ‫اندوه انقالبیون جهان اس�لام بود‪ .‬او بر پیکر‬ ‫شریعتی نماز خواند‪ ،‬در تدفین او شرکت کرد‬ ‫و مراسم چهلم وی را در بیروت با شکوه تمام‬ ‫برگزار کرد‪ .‬و حاال ش��اید دلهره ایرانی ها اگر‬ ‫بیش��تر از مردم لبنان نباشد کمتر نیست‪ ،‬شاید‬ ‫چش��م های منتظر در ایران حتی بیشتر از هر‬ ‫جای دیگر جهان‪ ،‬به شمال افریقا خیره شده‬ ‫است تا مبارزی که سال ها در ابهام اذهان مقاوم‬ ‫زیسته است‪ ،‬یک بار دیگر ابایش را جمع کند و‬ ‫با لبخند برای مردم دست تکان دهد‪g.‬‬ ‫می توان از موقعیت فعلی ثمره خوبی‬ ‫به دست اورد‬ ‫مساله امام موسی صدر و راه های پیش رو‬ ‫سعید ابوطالب‪/‬دبیرکمیته پی گیری امام موسی صدر‬ ‫شخصیت امام صدر محدود به بخش فرهنگی و‬ ‫تاسیس موسسه برای کودکان یتیم نیست‪ .‬امام صدر‬ ‫در بخش سیاسی هم بسیار موثر بوده است‪.‬‬ ‫م��ن در دوران حضورم در لبنان برای س��اخت‬ ‫مستندی درباره تغییرات ساختار سیاسی این کشور به‬ ‫وضوح تغییر جایگاه شیعیان را پس از حضور ایشان‬ ‫دیده ام و در گفت وگو های��م از مخالفان مقاومت در‬ ‫لبنان گرفته تا اندیش��مندان این مقاومت همه بر این‬ ‫امر اذعان دارند‪.‬‬ ‫امام صدر بر اس��اس رفتار و عقایدش خواهان‬ ‫دموکراس��ی واقعی بود‪ .‬امام صدر خواهان ان بود که‬ ‫برخالف انچه به وجود امده‪ ،‬در لبن��ان مردم درباره‬ ‫حکومتش��ان و در جریان انتخابات تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫چیزی که االن شیعیان به دنبال ان هستند‪.‬‬ ‫ایشان معتقد بود باید حرکت المحرومین تشکیل‬ ‫داد؛ بدون توجه به تفکرات تفرقه افکن‪.‬‬ ‫امام موس��ی صدر فردی اس��ت که اقدامات او‬ ‫در ‪ ۴۰‬س��ال گذش��ته در لبنان‪ ،‬امروز در حال نتیجه‬ ‫دادن اس��ت‪.‬من زمانی که خبرنگار بودم این س��وال‬ ‫برایم مطرح بود که ایا ایش��ان ربوده ش��ده اند یا نه؟‬ ‫همچنین این سوال برایم پیش امد که چرا به صراحت‬ ‫نمی گوییم امام موسی صدر شهید شده است یا زنده‬ ‫است؟ سوالی که یک پاسخ داشت و امروز هم مطرح‬ ‫است و همان جواب را دارد‪.‬‬ ‫امروز با س��قوط قذافی زمان ان رس��یده که به‬ ‫صراحت مواضعمان را اعالم کنیم‪ .‬ضمن اینکه هیچ‬ ‫سندی دال بر شهادت امام صدر وجود ندارد‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۲۰۰۲‬هم خ��ودش اعتراف کرد ام��ام در لیبی مفقود‬ ‫شده و بیایید با هم بگردیم تا ایشان را پیدا کنیم!‬ ‫هرگز نباید خطر کرد و در شرایط کنونی با وجود‬ ‫شواهدی بر زنده بودن ایشان از پذیرش شهادت امام‬ ‫صدر سخن گفت‪.‬در ش��رایط فعلی یک اشتباه همه‬ ‫چیز را خراب می کند و کلمه به کلمه ما در ازادی امام‬ ‫موسی صدر موثر است‪.‬‬ ‫ما باید کار اطالعاتی بکنیم‪ .‬درس��ت اس��ت که‬ ‫وضعیت لیبی مشخص نیست اما می توانیم این پرونده‬ ‫را از طریق مجامع بین المللی پیگیری کنیم‪ .‬این مساله‬ ‫تالش مداوم می خواهد‪.‬‬ ‫اکنون لحظه حساسی است و می توان از موقعیت‬ ‫فعلی ثمره خوبی به دس��ت اورد‪ .‬البته به شرط انکه‬ ‫دقیق و کارشناسی به ان پرداخته ش��ود‪ .‬اما در حال‬ ‫حاضر موقعیت خوبی برای این کار است‪.‬‬ ‫باز ش��دن مجدد پرونده پس از ‪۲۵‬سال و طرح‬ ‫مجدد حضور امام صدر در ایتالیا و بالفاصله مصاحبه‬ ‫قذافی مبنی بر حضور امام در لیبی و گفتن این جمله‬ ‫که حاال که چنین اس��ت بیایید با ه��م بگردیم‪ ،‬خود‬ ‫نش��ان دهنده فضای این پیگیری اس��ت و اگر چنین‬ ‫باشد‪ ،‬این پذیرفتن خود نیز بسیار خطرناک است‪.‬‬ ‫در میان دولت ها‪ ،‬در مساله پیگیری پرونده ربوده‬ ‫ش��دن امام صدر‪ ،‬دولت اق��ای خاتمی انگیزه و اراده‬ ‫داشت‪ .‬دولت اقای هاشمی رفسنجانی و دولت اول‬ ‫اقای احمدی نژاد هم انگیزه داشته اند‪.‬‬ ‫تنها در مجلس هفتم که مسئول کمیته پیگیری بودم‬ ‫برای سالگرد ربوده شدن امام صدر بیانیه دادیم‪ ،‬تا دو سوم‬ ‫نماینده ها امض��ا کنند و در صحن علنی قرائت ش��ود‪.‬‬ ‫انجا م��ن تذک��ر دادم که طب��ق ایین نامه بای��د قرائت‬ ‫شود‪.‬رس��یدگی به وضعی��ت فعلی امام موس��ی صدر‬ ‫نیاز ب��ه پیگیری بین الملل��ی دارد‪ .‬ای��ن کار نیاز به یک‬ ‫دیپلماس��ی خارج��ی ق��وی دارد‪ ،‬چراکه سرنوش��ت‬ ‫یک ش��خصیت مهم مطرح اس��ت و بس��یار ه��م کار‬ ‫پیچیده و حساس��ی اس��ت‪.‬چنان در پیگی��ری پرونده‬ ‫کوتاهی ش��د که به جای ما لبن��ان در دادگاه بین المللی‬ ‫ی چانه زنی به‬ ‫طرح ش��کایت کرد و قذاف��ی حتی ب��را ‬ ‫سیدحسن نصراهلل مراجعه و سید حسن نصراهلل نیز ان را‬ ‫مساله ای اسالمی‪ -‬ایرانی بیان کردند‪g.‬‬ ‫مهدی فیروزان‬ ‫خواهر زاده و داماد‬ ‫امام موسی صدر‬ ‫است که در این‬ ‫گفت و گو برخی‬ ‫از زوایای پنهان‬ ‫مفقود شدن او را‬ ‫بازگو می کند‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫امام موسی صدر‬ ‫تا سال ‪ 2003‬زنده بود‬ ‫بازخوانی پرونده امام موسی صدر در گفت وگو با مهدی فیروزان‬ ‫داود رضایی چرانی‬ ‫امام موسی صدر در سال ‪.1307‬ش در شهر قم دیده به جهان گشود‪ .‬پس از تکمیل دروس مقدماتی‪ ،‬از محضر‬ ‫علمی و معنوی ایات عظام سیدصدرالدین صدر (پدرش)‏‪ ،‬سیدمحمد محقق داماد‪ ،‬سید حسین بروجردی و‬ ‫امام خمینی(ره) کسب فیض کرد‪ .‬سپس عازم نجف اشرف شده و از محضر عالمان و فقیهان ان دیار نیز بهره مند‬ ‫شد و به درجه اجتهاد نائل امد‪ .‬امام موسی صدر پس از وفات ایت اهلل سیدعبدالحسین شرف الدین‪ ،‬رهبری شیعیان‬ ‫لبنان را به عهده گرفت و انان را از وضعیت ناهنجار فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و سیاسی رهایی بخشید و تشکیالت‬ ‫«حرکت المحرومین» را متشکل ساخت‪ .‬این مجاهد نستوه و خستگی ناپذیر با هدف ایجاد اتحاد بین اعراب و‬ ‫جلب حمایت کشورهای عربی و متقاعد ساختن انان به منزوی کردن اسرائیل متجاوز و تحریم هرگونه رابطه‬ ‫با اشغالگران فلسطین و به منظور تقویت جنبش محرومین و تهیه سالح به کشورهای مختلف سفر می کرد‪ .‬امام‬ ‫موسی صدر به تدریج جزو بزرگترین شخصیت های سیاسی جهان اسالم به شمار امد و در پی دعوت رسمی‬ ‫دولت لیبی‪ ،‬به این کشور سفر کرد‪ ،‬لیکن بر اثر توطئه دشمنان‪ ،‬در همان سفر توسط دیکتاتور لیبی‪ ،‬معمر قذافی‬ ‫ربوده شد‪ .‬پس از اتفاقات اخیر و سرنگونی دیکتاتور لیبی گفت وگویی با مهدی فیروزان ‪ -‬خواهرزاده و داماد‬ ‫امام موسی صدر ‪ -‬انجام داده ایم که از نظر می گذرد‪.‬‬ ‫اقای فی��روزان! تاکن��ون چ��ه اقداماتی‬ ‫در جه��ت تعیین سرنوش��ت نهای��ی امام‬ ‫موسی صدر به ویژه در ماه های اخیر انجام‬ ‫داده اید؟‬ ‫‪ l‬در این سی و سه سال اقدامات متعددی‬ ‫در حوزه های��ی ک��ه ام��کان عقل��ی و وجودی‬ ‫داش��ت انجام داده ای��م‪ .‬مذاکرات سیاس��ی را از‬ ‫طریق دولت ها پیش برده ایم‪ .‬مش��خصا از طریق‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬جمع اوری اطالعات از‬ ‫طریق سازمان امنیتی – اطالعاتی صورت گرفت‬ ‫که بخشی از ان را در اختیار دادگاه ها گذاشتیم که‬ ‫منجر به صدور حکم شد‪.‬‬ ‫ما همچنین راهکارهای قضایی را پیگیری‬ ‫کردی��م‪ .‬زمانی که ام��ام موس��ی صدر را ربودند‬ ‫ش��کایتی به دادگاه لبنان ارائه دادیم و ان دادگاه‬ ‫گروهی را برای بررس��ی تعیین کرد که به کشور‬ ‫لیبی و ایتالیا بروند که البت��ه فقط این گروه موفق‬ ‫ش��د به ایتالیا برود و لیبی اج��ازه ورود به انها را‬ ‫نداد‪ .‬در ایتالیا پیگیری های الزم صورت گرفت و‬ ‫حکم دادگاه ایتالیا مبنی بر اینکه امام موسی صدر‬ ‫وارد ایتالیا نشده اند‪ ،‬اخذ شد‪.‬‬ ‫در لبنان ه��م دادگاه عالی لبن��ان ربودن امام‬ ‫موسی صدر را اقدام علیه امنیت ملی لبنان ارزیابی‬ ‫‪79‬‬ ‫افتاب‬ ‫کرد و در سال ‪ 2006‬احکام احضار قذافی و هفده‬ ‫تن از مقامات لیبیای��ی را صادر کرد ک��ه انها در‬ ‫دادگاه حاضر نشدند و بعد دادستان حکم اعدام‬ ‫درخواست کرد و در ش��رایط فعلی احکام را در‬ ‫اختیار پلیس بین الملل ق��رارداد‪ .‬در واقع ما همه‬ ‫راهکارهای ممکن را پیگیری کرده ایم‪.‬‬ ‫ایا از سوی جمهوری اس�لامی ایران هم‬ ‫پیگیری موثری صورت گرفت؟‬ ‫‪ l‬جمهوری اسالمی ایران راهکارهای‬ ‫مذاک��رات را پیگی��ری ک��رد؛ ه��م در دولت‬ ‫اقای خاتمی و هم در دولت اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫منته��ا زمانی که این مذاکرات اغاز ش��د تقریبا‬ ‫لیبیایی ها ارتباطات ش��ان را با غرب اغاز کرده‬ ‫بودند و نیاز زیادی به ایران نداشتند که در یک‬ ‫تعامل سیاس��ی این دادوستد صورت پذیرد که‬ ‫مثال امام موس��ی صدر را تحوی��ل بدهند و در‬ ‫ازای ان چی��زی از ایران طلب کنن��د‪ .‬به همین‬ ‫دلیل بس��یار وقت کش��ی کردند و مذاکرات به‬ ‫نتیجه نرسید‪.‬‬ ‫با اس��تناد به چه چیزی می فرمایید که امام‬ ‫موسی صدر زنده هستند؟‬ ‫‪ l‬همی��ن معارضینی که ام��روز انقالب‬ ‫کردن��د در طول این س��ال ها خبر س�لامت امام‬ ‫موس��ی صدر را برای مان اوردند و چه انهایی که‬ ‫اخیرا از زندان ازاد شدند و اینکه اکنون ما متوقع‬ ‫هس��تیم که معارضین خود امام موسی صدر را به‬ ‫سالمت برای ما بیاورند‪ ،‬به دلیل همین اطالعاتی‬ ‫است که در طول سال ها گرفته ایم‪.‬‬ ‫پس ش��ما معتقدید که امام موس��ی صدر‬ ‫زنده هستند و مهمترین دلیل هم شاهدان‬ ‫هستند که در زندان های قذافی بودند؟‬ ‫‪ l‬بله؛ ش��واهد ما ناقالن عینی و شاهدان‬ ‫عینی هس��تند که از درون این زندان ها به بیرون‬ ‫امدن��د‪ .‬یعن��ی س��ال ‪ 2002‬ع��ده ای از همین‬ ‫معارضین از زندان ها ازاد شدند‪.‬‬ ‫شواهد ما زندان هایی است که االن در حال‬ ‫کشف است و کس��انی که از ان ازاد می شوند که‬ ‫دولت قذافی در مورد انها ه��م همین قصه ها را‬ ‫گفت که در مورد امام موسی صدر گفت‪.‬‬ ‫پنج هزار نفر زندان��ی هفته پیش در زندانی‬ ‫بودند و ازاد شدند که همه انها باالی ‪ 15‬سال در‬ ‫زندان نگهداری شدند و دولت لیبی به همه اعالم‬ ‫کرد که اینها نیستند یا در اختیار ما نیستند و کشته‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫شواهد‪ ،‬اسناد و شهود بسیاری وجود‬ ‫دارد که امام موسی صدر تا سال ‪2002‬‬ ‫زنده بوده سو برخی از زندانیان‬ ‫رژیم قذافی گفته اند که او را در زندان‬ ‫دیده اند‪.‬در هفته های اخیر نیز اخباری‬ ‫از مبارزین دربند به ما رسیده است‬ ‫‪80‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران راهکارهای‬ ‫مذاکرات را پیگیری کرد؛ هم در‬ ‫دولت اقای خاتمی و هم در دولت‬ ‫اقای احمدی نژاد‪ ،‬منتها زمانی‬ ‫که این مذاکرات اغاز شد تقریبا‬ ‫لیبیایی ها ارتباطات شان را با غرب‬ ‫اغاز کرده بودند و نیاز زیادی به‬ ‫ایران نداشتند که در یک تعامل‬ ‫سیاسی این دادوستد صورت‬ ‫پذیرد که مثال امام موسی صدر را‬ ‫تحویل بدهند و در ازای ان چیزی‬ ‫از ایران طلب کنند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫بسیار وقت کشی کردند و مذاکرات‬ ‫به نتیجه نرسید‬ ‫شدند؛ فرار کردند یا عشایر انها را دستگیر کردند و از‬ ‫این دست قصه ها را عنوان می کردند‪.‬‬ ‫وقتی قذافی س��قوط کرد زندانی ب��ا پنج هزار‬ ‫زندانی که از انها هیچ نشانه ای نبود‪ ،‬کشف شد‪ .‬این‬ ‫دولت اینگونه اس��ت‪ .‬بنابراین نمی شود پیش بینی و‬ ‫قضاوت کرد‪.‬‬ ‫باتوجه به ش��رایط فعلی لیب��ی انتظار می رود‬ ‫که همه زندانیان ازاد ش��ده باش��ند و بالطبع‬ ‫امام موس��ی صدر هم همینطور‪ .‬پس چرا این‬ ‫اتفاق نیفتاد؟‬ ‫‪ l‬مهمترین مس��اله این است که هنوز دو تا از‬ ‫ش��هرهای لیبی در اختیار دولت لیبی اس��ت و ساقط‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫این ش��هرها‪ ،‬ش��هرهای اس��تراتژیک هستند‪.‬‬ ‫شهرهایی نیستند که ما به راحتی از کنار انها بگذریم‬ ‫و از انها چشم پوش��ی کنی��م‪ .‬هنوز نقط��ه مرکزی و‬ ‫سوق الجیشی لیبی ازاد نشده است‪.‬‬ ‫باتوج��ه ب��ه کانون های��ی که می شناس��ید و‬ ‫کانال ه��ای ارتباط��ی ش��ما‪ ،‬چ��را تاکن��ون‬ ‫موف��ق نش��دید اط�لاع دقیق��ی از وضعیت‬ ‫امام موسی صدر به دست اورید؟‬ ‫‪ l‬اتفاقا ما اطالعاتی از حیات امام موسی صدر‬ ‫و موقعیت ایشان داریم‪ .‬به همین دلیل است که مصرانه‬ ‫به دنبال نجات امام هس��تیم و از همه نیز درخواست‬ ‫کمک می کنیم؛ بیانیه خانواده خیلی روش��ن و واضح‬ ‫است‪.‬‬ ‫از مردم لیبی‪ ،‬از انقالبیون و مبارزین خواس��تیم‬ ‫که اطالعات در این زمینه را از طریق سفارتخانه های‬ ‫ایران و لبنان در اختیارمان قرار دهند‪.‬‬ ‫متقن ترین اطالعات شما کدام است؟‬ ‫‪ l‬متقن ترین اطالعات ان اس��ت که از درون‬ ‫این زندان ه��ا‪ ،‬مبارزین ازاد ش��دند‪ .‬منظورم انهایی‬ ‫هستند که در هفته های اخیر ازاد شدند‪.‬‬ ‫خود انها‪ ،‬این اطالعات را ب��رای ما اوردند‪ .‬در‬ ‫مواضع رسمی شان که اکنون نیروهای مردمی شکل‬ ‫گرفتند و توانس��تند در درون خودش��ان به ترکیبی از‬ ‫سیستم دولتی برسند‪ ،‬اینها را بیان می کنند‪.‬‬ ‫چند روز قبل خبری مبنی بر ش��هادت ایشان‬ ‫نقل و البته تکذیب شد‪ .‬ریش��ه این خبر کجا‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬بله؛ روی فیس بوک کس��ی خبری را پخش‬ ‫کرد و ان صحبت ه��ای درون فیس بوکی بود که صبح‬ ‫ما دیده بودیم‪.‬‬ ‫بعد که منتشر شد هم ما خیلی تعجب کردیم و‬ ‫هم خود مقامات لیبیایی؛ ک��ه فوری خبرنگار محترم‬ ‫ف��ارس را پذیرفتند و هر س��ه تکذی��ب کردند‪ .‬این‬ ‫خودش نش��انه زنده بودن امام است‪ .‬مقامات لیبیایی‬ ‫که االن کار در دستشان است ان را تکذیب کردند‪ .‬این‬ ‫نوع تکذیب کردن خیلی معنا دارد‪.‬‬ ‫ای��ا از طری��ق س��ازمان های بین الملل��ی هم‬ ‫اقدامی انجام داده اید؟‬ ‫‪ l‬در گذش��ته بله؛ از طریق عفو بین الملل که‬ ‫هر س��ال در گزارش خود‪ ،‬امام موسی صدر را مطرح‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫اتفاق��ا در عف��و بین الملل کس��ی اس��ت به نام‬ ‫جابرنامطر که همیش��ه هم در گزارش عفو بین الملل‬ ‫اسمش در کنار امام موس��ی صدر امده است‪ .‬ایشان‬ ‫الحمدهلل پیدا شده و خانواده اش هم خوشحال هستند‪.‬‬ ‫این نشانه ها ما را بیش از پیش دلگرم می کند‪.‬‬ ‫امام موسی صدر به همراه عده ای از همراهانش‬ ‫ربوده شده‪ .‬ایا اخباری درباره همراهان ایشان‬ ‫در دست دارید؟‬ ‫‪ l‬مث�لا یک��ی از معارضین هفته گذش��ته در‬ ‫میزگرد العالم شرکت کرد‪ .‬از لبنان اقای حاج خلیل‪ ،‬از‬ ‫لیبی اقای ابوبکر و از مصر هم شخص دیگری؛ ابوبکر‬ ‫از معارضین بود و از زندان ازاد شده بود‪.‬‬ ‫او گفت که سه‪ ،‬چهار سال پیش استاد بدرالدین‬ ‫را در زندان دیده است‪ .‬ایش��ان کسی است که با امام‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫دوس��ت دارم به گون��ه ای س��وال کن��م ک��ه‬ ‫مخاطبین هم مانند ش��ما به این باور برس��ند‬ ‫که امام موس��ی صدر زنده اس��ت‪ .‬ام��ا اخیرا‬ ‫چهره های ش��اخص انقالبی لیبی به شهادت‬ ‫ام��ام موس��ی صدر اش��اره کردند‪ .‬ای��ا این‬ ‫مستنداتی که به انها اشاره کردید انقدر متقن‬ ‫اس��ت که خانواده امام موس��ی صدر به زنده‬ ‫بودن ایشان اعتقاد کامل دارند؟‬ ‫‪ l‬همیش��ه اعالم کردم که معیاری را مشخص‬ ‫کنم و ان اینکه اخباری که تا به امروز مبنی بر شهادت‬ ‫امام بوده از قول ناقالن است‪ .‬یعنی یک کسی گفته و‬ ‫نقل قول از کسی دیگری است که مثال در دفتر قذافی‬ ‫کار می کرده و ان را گفته است‪.‬‬ ‫یعن��ی تم��ام اخب��اری ک��ه از ش��هادت ام��ام‬ ‫موس��ی صدر وجود دارد را اگر در کنار هم بگذاریم‪،‬‬ ‫نقل قول از کس��ی است و اخبار دس��ت دوم و سوم‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫اخباری که از حیات امام موس��ی صدر شهادت‬ ‫داماد امام موسی صدر می گوید که باید با مبارزین و کسانی که در ارتش انقالب هستند دیدار کرد و‬ ‫با انها در این مورد مذاکره نمود تا با بررسی اسناد و شواهد موجود در این مورد اقدام جدی صورت گیرد‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫می دهند اخبار ش��اهدان عینی است که در زندان‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫س��ال ‪ 2002‬معارضین��ی ک��ه ازاد ش��دند‬ ‫شاهدان عینی حیات امام بودند که در ماه رمضان‬ ‫سال ‪ 2002‬امام را در زندان ابوسلیم دیده بودند‪.‬‬ ‫این گزارش منتشر شده که بعدها عفو بین الملل‬ ‫به ان استناد کرد‪.‬‬ ‫االن اگر مبنا را عقلی بگذاریم شهادت شاهد‬ ‫عینی معتبرتر است یا نقل قول دست چندم؟! از‬ ‫منظر فقهی هم شهادت ش��اهد عینی پذیرفته تر‬ ‫اس��ت‪ .‬از نظر سیاس��ی و از نظر امنیتی شهادت‬ ‫شاهدان عینی خیلی منطقی تر و مستندتر است‪.‬‬ ‫اما افکار عمومی با توجه به اخبار تحلیلی‪،‬‬ ‫در بند ب��ودن ام��ا موس��ی صدر را امری‬ ‫غیر معمول می داند‪ .‬مستندات شما چقدر‬ ‫با واقعیت مطابقت دارد؟‬ ‫‪ l‬خیلی از اخبار اس��تنتاج تحلیلی است‪،‬‬ ‫خبری نیس��ت‪ .‬یعنی وقتی گفته می شود که یک‬ ‫دیوانه سی و سه س��ال امام را نگه دارد‪ ،‬این یک‬ ‫تحلیل است‪ .‬اما نمی ش��ود به تحلیل توجه کرد‪.‬‬ ‫شما باید براساس مس��تندات و خبر پیش بروید‪.‬‬ ‫همین که دو منطقه ازاد نشده و بزرگترین سرمایه‬ ‫قذافی در این دو منطقه اس��ت‪ ،‬مناطق ِس��رت و‬ ‫سبها و برخی مناطق جنوبی بنیان های عشیره ای‬ ‫قذافی اینجاهاست و ازاد نشده است‪.‬‬ ‫اگر قرار باشد امام را نگه دارند قطعا در یک‬ ‫زندان معمولی نیست‪ .‬بنابراین تحلیل نکنیم‪ .‬اگر‬ ‫به تحلیل روی بیاوریم حرف شما درست است‪.‬‬ ‫اما من می گویم م��ا به تحلیل ب��اور نداریم بلکه‬ ‫خبر برای ما متقن تر اس��ت و خبره��ا هم اینها را‬ ‫می گوید‪.‬‬ ‫اگر م��ا در موردی که معیاره��ای حقوقی‪،‬‬ ‫فقهی و شرعی و عقلی وجود دارد به ان معیارها‬ ‫توجه کنیم این معیارها می گوید ک��ه باید اخبار‬ ‫مستند وجود داشته باش��د که در مورد حیات یا‬ ‫عدم حیات نظر بدهیم‪ .‬ما نمی توانیم در مورد امام‬ ‫موسی صدر رای به غیر از حیات بدهیم‪.‬‬ ‫اکنون با توجه به عدم حضور دیکتاتوری‬ ‫مثل قذافی امکان پیگیری بیشتری از سوی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران وجود دارد‪ .‬چرا‬ ‫این اقدامات جدی تر دنبال نمی شود؟‬ ‫‪ l‬در لیبی نه معارضان به تشکل و سیستم‬ ‫مش��خصی رس��یدند و نه قذافی دیگر سیستمی‬ ‫ دارد که ایران از طریق یک جای رسمی موضوع‬ ‫را پیگیری کند‪ .‬طبیعتا اکن��ون این امکان وجود‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫اقدامات بعدی شما برای پیگیری موضوع‬ ‫امام موسی صدر چیست؟‬ ‫‪ l‬خیلی کارها هست که باید انجام بدهیم‬ ‫که واقعا نمی توانم به انها اشاره کنم‪.‬‬ ‫منظورم بیش��تر پیگیری ه��ای دیپلماتیک‬ ‫است که معموال همه از ان باخبر می شوند!‬ ‫‪ l‬اکن��ون ام��کان کار دیپلماتی��ک‬ ‫ج��دی وجود ن��دارد‪ ،‬چراک��ه هن��وز انقالبیون‬ ‫مس��لط نش��دند‪ .‬ولی در مذاکرات باره��ا با انها‬ ‫صحبت شد‪.‬‬ ‫به این مذاکرات امیدوار هستید؟‬ ‫‪ l‬خود معارضان هم هی��چ وقت حیات‬ ‫امام موسی صدر را تکذیب نکردند‪ .‬در مذاکرات‬ ‫اخیر هم کسی تکذیب نکرد‪ .‬ما خیلی امیدواریم‪.‬‬ ‫مبارزین خودشان منبع اطالعاتی ما هستند‪g.‬‬ ‫مهندس فیروزان می گوید که یکی از مبارزین در میزگردی گفته است که سه یا چهار سال پیش ما در زندان‬ ‫همبند استاد بدرالدین بوده ایم‪ .‬او کسی است که همراه امام موسی صدر به لیبی رفته است‬ ‫‪81‬‬ ‫رسانه‬ ‫«تولید انیمیشن های‬ ‫جذاب مذهبی‬ ‫نیازمند به کارگیری‬ ‫فیلمنامه نویس های‬ ‫حرفه ای است‪».‬‬ ‫سید علیرضا گلپایگانی‪:‬‬ ‫افتاب‬ ‫ساخت انیمیشن در ایران نیازمند‬ ‫فیلمنامه های جذاب است‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫«تولید انیمیش��ن های جذاب مذهبی نیازمند به‬ ‫کارگیری فیلمنامه نویس های حرفه ای است‪».‬‬ ‫سید علیرضا گلپایگانی‪ ،‬منتقد‪ ،‬مدرس دانشگاه‬ ‫و کارگردان انیمیشن با بیان این مطلب‪ ،‬گفت‪« :‬برای‬ ‫ساخت انیمیشن های تاثیر گذار که پر مخاطب باشند‬ ‫نیازمند وجود فیلمنامه نویس حرفه ای در این حوزه‬ ‫هستیم‪ ».‬او افزود‪« :‬اگر در انیمیشن ایران را به قبل و‬ ‫بعد از انقالب تقسیم کنیم‪ ،‬می بینیم که انیمیشن هایی‬ ‫که پیش از انقالب نیز در مراکزی چون کانون پرورش‬ ‫فکری ک��ودکان و نوجوانان و‪ ...‬س��اخته می ش��د از‬ ‫جایگاه خوبی برخوردار بودند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬اما این نوع از انیمیش��ن ها که در‬ ‫جشنواره های مختلف به نمایش در می امدند‪ ،‬بیشتر‬ ‫جنبه ویترینی داش��تند و از این جه��ت بر فرهنگ و‬ ‫مسائل داخلی ایران تاثیر گذار نبودند‪.‬‬ ‫به همین علت دران زمان ما بیشتر مصرف کننده‬ ‫تولیدات خارج��ی بودی��م‪ ».‬این مدرس دانش��گاه‬ ‫یاداوری کرد‪« :‬با وجود اینک��ه دهه‪ 50‬دوران طالیی‬ ‫انیمیشن ما در گذشته به شمار می اید اما نباید فراموش‬ ‫کرد که اغلب فیلم های ان دوره مضمونی بزرگساالنه‬ ‫داش��تند و بچه ها تنها بهان��ه ای برای س��اخت فیلم‬ ‫انیمیش��ن بودند‪ .‬اما پس از انقالب به دلیل درگیری‬ ‫در جنگ تحمیلی‪ ،‬به اس��تثنای کانون پرورش فکری‬ ‫کودکان و نوجوانان شاهد رشد چشمگیری در زمینه‬ ‫انیمیشن نبودیم‪ .‬حتی صدا و س��یما نیز در این دوران‬ ‫تولید انیمیشن نداشت‪».‬‬ ‫‪82‬‬ ‫گلپایگانی خاطرنشان کرد‪« :‬پس از دوران جنگ‬ ‫با مسائلی مثل تهاجم فرهنگی و‪ ...‬مواجه شدیم که در‬ ‫نهایت باعث شد س��ازمان صدا و سیما مرکزی به نام‬ ‫صبا را تاس��یس کند‪ .‬با وجود اینکه از ورود انیمیشن‬ ‫به ایران ‪ 50‬س��ال می گذش��ت نیروی تربیت شده و‬ ‫حرفه ای در این مورد در ایران نداشتیم به همین جهت‬ ‫فیلم هایی که س��اخته می شد بیش��تر جنبه اموزشی‬ ‫داشت‪ ،‬زیرا در دانشکده صد او سیما انیمیشن به شکلی‬ ‫که باید تدریس نمی ش��د و اغلب افراد اموزش دیده‬ ‫در این زمینه پس از رجوع به ش��هر خود‪ ،‬برنامه ساز‬ ‫تلویزیونی می شدند‪».‬‬ ‫او در ادامه گفت‪« :‬در س��ال های گذشته اغلب‬ ‫گرافیس��ت ها بودند که وارد این حرفه می شدند در‬ ‫حالی که در دسته بندی جهانی انیمیشن‪ ،‬این حرفه از‬ ‫سینما اغاز می شود‪ .‬اما در ایران بیشتر تصویر سازان‬ ‫به ساخت انیمیشن روی اوردند‪».‬‬ ‫وی تاکید ک��رد‪« :‬برای صنعتی کردن انیمیش��ن‬ ‫باید قابلیت هایی چون جذب مخاط��ب انبوه و ارائه‬ ‫مضمون های متفاوت و جذاب را در ساخت انیمیشن‬ ‫در نظر گرفت‪ .‬در جاهای مختلف گفته می ش��ود که‬ ‫ادبیات ما پتانسیل زیادی برای ساخت انیمیشن دارد‬ ‫اما به نظر من ما ادبیات نمایش��ی الزم برای س��اخت‬ ‫انیمیشن نداریم‪».‬‬ ‫گلپایگانی درب��اره این مطلب توضی��ح داد‪« :‬ما‬ ‫نیازمن��د ادم های��ی برای تبدی��ل داس��تان هایمان به‬ ‫فیلمنامه هستیم‪ ،‬زیرا در ایران بیشتر تصویرگر داریم‬ ‫تا انیمیشن ساز‪ .‬در حالی که انیمیشن فقط تکان دادن‬ ‫اش��یا نیس��ت و نباید به ان اینگونه ن��گاه کرد‪ ،‬چون‬ ‫تا کنون این نوع نگاه باعث ساخته شدن انیمیشن های‬ ‫ضعیف و س��طحی انگاری در انیمیش��ن های ایرانی‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫این کارگردان انیمیش��ن بیان کرد‪« :‬بحث اصلی‬ ‫در ساخت انیمیشن‪ ،‬مسائل مادی و هزینه های تولید‬ ‫ان است‪ .‬بودجه باالی فیلم های انیمیشن باعث شده‬ ‫که در بعضی م��وارد عده ای از اف��راد غیر متخصص‬ ‫جذب این رش��ته ش��وند و با پرداخت نامناس��ب به‬ ‫مضامین ایرانی چهره انیمیشن ما را مخدوش کنند‪ .‬اما‬ ‫خوشبختانه شرکت هایی وجود دارند که توانستند با‬ ‫دستمزدهای برابر با سایر شرکت ها کار متفاوت تری‬ ‫ارائه دهند به ط��وری که پس از مدتی ش��اهد پخش‬ ‫انیمیش��ن هایی چون «سیا س��اکتی» و‪ ...‬از تلویزیون‬ ‫بودیم‪».‬‬ ‫او در ادامه گفت‪« :‬در این دوره انیمیشن با رشد‬ ‫خوبی روبه رو شد و حتی انیماتورهای ایرانی جذب‬ ‫شرکت های بزرگ بین المللی نیز شدند‪».‬‬ ‫وی اظهار داش��ت‪« :‬تغییراتی در تولید انیمیشن‬ ‫در کشورهای مختلف چون امریکا و سایر کشورها‬ ‫اتفاق افتاده است‪ .‬در ایران نیز با توجه به مدیوم پخش‪،‬‬ ‫کارهایی که تولید می ش��وند متناسب با این موضوع‬ ‫طراحی شدند‪».‬‬ ‫این منتقد افزود‪« :‬نیاز به ساخت انیمیشن برای‬ ‫سیما از جمله مباحث مهم در ایران است‪ ،‬البته حین‬ ‫ساخت فیلم برای ایجاد یکدستی میان عوامل مختلف‬ ‫تمرینات زیادی انجام دادیم‪ ».‬گلپایگانی در پایان یکی‬ ‫از نیازهای اساسی س��اخت انیمیشن خوب در ایران‬ ‫را دقت و توجه در زمینه فیلمنامه نویس��ی انیمیش��ن‬ ‫برشمرد و گفت‪« :‬کسانی باید جذب این بخش از کار‬ ‫شوند که با صنعت سینما و نحوه نگارش فلیمنامه های‬ ‫نمایشی اشنا باش��ند ودر این مس��یر تنها محدود به‬ ‫روای��ت ادبیات صرف نش��وند‪ .‬مس��لما مخاطب با‬ ‫فیلم هایی که در س��اختار درس��ت انیمیشن ساخته‬ ‫می شوند‪ ،‬بیشتر همراهی می کند‪g ».‬‬ ‫با حضور دکتر دارابی صورت گرفت‬ ‫تقدیر از برنامه سازان خنده بازار توسط معاون سیما‬ ‫افتاب‬ ‫شب خیز که نقش پررنگ و بزرگی دارند و می بینیم با‬ ‫چه دلسوزی این کارها را انجام می دهند تشکر می کنم‪.‬‬ ‫از اقای قادری که متن های خوب و اقای عباس��ی که‬ ‫کارگردانی خ��وب کرده اند و بقی��ه عزیزان صمیمانه‬ ‫تش��کر می کنم‪ .‬قدر جمع خودتان را بدانید و بیش از‬ ‫هر کسی خودتان هس��تید که باید صیانت از خودتان‬ ‫را داشته باشید‪ .‬اگر می خواهید در طول سالیان اینده‬ ‫هم موفق باشید باید مراقبت ها داشته باشید و گرفتار‬ ‫حاشیه نشوید و اهمیت کار در رسانه را بر هر چیزی ‬ ‫ترجیح دهید‪.‬‬ ‫گاهی وقت ه��ا بعض��ی پیش��نهادهای مادی و‬ ‫زودگذر موجب می شود دچار برخی حاشیه ها شویم‪.‬‬ ‫اما واقعا در عمر هنری تجربه کرده اید که به مثابه سراب‬ ‫هس��ت‪ .‬به عنوان برادر کوچک می گویم قدر همدلی‬ ‫خودتان را بدانید‪ .‬از همین امروز تصمیم بگیرید این‬ ‫جمع جمعی باشد برای کار بزرگ‪.‬‬ ‫طنز جزو مطالبات راهبردی معاونت سیماست‪.‬‬ ‫خنده بازار باید برای ن��وروز ‪ ، 91‬رمضان ‪ 91‬و نوروز‬ ‫‪ 92‬اماده و مهیا شود‪ .‬عالوه بر کار هفتگی خودتان‪.‬‬ ‫از اقای ضرغامی به عنوان حامی اصلی این برنامه‬ ‫تشکر می کنم که شجاعت ایشان در حمایت از برنامه‬ ‫باعث شد بعضی انتقادها به سمت شما نیاید‪.‬‬ ‫اعتق��اد داریم که در کار طنز باید ش��جاعت را با‬ ‫هنرمندی و اخالق توام کنی��م‪ .‬از االن که وقت دارید‬ ‫باید برای کار بهتر برنامه ریزی کنید‪.‬‬ ‫از اقای جیرانی و فردوسی پور تشکر می کنم‪ .‬این‬ ‫دو عزیز را به عنوان نماینده کسانی که در خنده بازار با‬ ‫انها شوخی شد دعوت کردیم‪.‬‬ ‫بحث در مورد کل مس��اله طنز اس��ت‪ .‬عالوه بر‬ ‫رس��انه به عنوان راهبرد معاونت س��یما اعالم کردیم‬ ‫شبکه س��ه همواره طنزش در کنار کار نمایشی دیگر‬ ‫برپاست‪.‬‬ ‫در نقاط مثب��ت‪ ،‬نواوری های این برنامه بس��یار‬ ‫فراوان بود‪ .‬در ماه مبارک رمضان هر ‪ 30‬شب به غیر از‬ ‫ایام قدر این برنامه پخش شد‪.‬‬ ‫به اقای پورمحمدی گفته ایم که سریال نمایشی‬ ‫ماه رمضان اینده باید طنز باش��د‪ .‬اگر تخلیه هیجانی‬ ‫جامعه صورت بگیرد دغدغه نداریم‪.‬‬ ‫دانش��گاه ها و حوزه های علمیه باید به مثابه یک‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫روز ‪ 20‬ش��هریور ‪ 90‬علی دارابی در س��الن‬ ‫همایش های بین المللی صدا و س��یما از عوامل و‬ ‫دست اندرکاران خنده بازار تقدیر به عمل اورد‪ .‬در‬ ‫این مراسم ابتدا علی اصغر پورمحمدی‪ ،‬مدیر شبکه‬ ‫سه سیما گفت‪« :‬خدمت همه عزیزان سالم عرض‬ ‫می کنم و از اقای دارابی که جلسه تشکیل داده اند‬ ‫تشکر می کنم‪ .‬انشاءاهلل این جمع بتوانند برنامه ای‬ ‫بهتر و جذاب تری بسازند و موجب شادی خاطر‬ ‫مردم باشند‪.‬جمعی که جمع ش��ده اند نمایندگان‬ ‫یک گروه ‪ 80-70‬نفره هستند که شبانه روز تالش‬ ‫کرده اند تا خنده بازار تولید و موجب شادی مردم‬ ‫شود‪.‬‬ ‫یکی از دالیل موفقیت‪ ،‬همکاری‪ ،‬هماهنگی‬ ‫همدلی و محیط خوب برنامه بوده که در وقت کم‪،‬‬ ‫کار خوب تولید کرده اند‪ .‬ای��ن برنامه از ایده های‬ ‫جذاب‪ ،‬متن خوب‪ ،‬نویس��ندگی خوب‪ ،‬طراحی‬ ‫دکور‪ ،‬صحن��ه خ��وب‪ ،‬گریم خ��وب‪ ،‬کارهای‬ ‫کامپیوت��ری‪ ،‬کارگردان��ی خ��وب و در نهای��ت‬ ‫تهیه کنندگی خیلی خوب برخوردار بود‪.‬‬ ‫در برنامه خنده بازار قصد توهین به هیچ کس‬ ‫را نداشتیم و از اقای جیرانی و فردوسی پور در این‬ ‫جلسه تشکر می کنم که صبوری این انسان بزرگوار‬ ‫برای ما درس است که ناراحت نشدند و کمک هم‬ ‫کردند که اگر اینطور باشد بهتر است‪».‬‬ ‫سپس شریعت پناهی‪ ،‬مدیر گروه اجتماعی‬ ‫با تش��کر از گروه خنده بازار گفت‪« :‬ما در ابتدای‬ ‫راه هستیم و کار تابستان نس��بت به نوروز خیلی‬ ‫بهتر بود‪.‬‬ ‫امی��دوارم کار اتی بهت��ر از قبلی باش��د‪ .‬از‬ ‫انهایی که فکر می کردند به تمسخر گرفته شده اند‬ ‫عذرخواهی می کنم‪».‬‬ ‫اقای جیرانی‪:‬به نویس��ندگان‪ ،‬تهیه کننده و‬ ‫کارگردان تبریک می گویم که توانسته اند ارتباط‬ ‫خوب برقرار کنند‪ .‬برنامه ه��ای طنز در تلویزیون‬ ‫س��طحش پایین امده بود که این برنامه سطح انها‬ ‫را ارتقا داد‪.‬‬ ‫نمایندگان صنوف تحمل نقد را ندارند‪ .‬اگر‬ ‫ما خودمان هم تحمل نقد را نداشته باشیم واویال‬ ‫است‪.‬‬ ‫فردوس��ی پور‪:‬خ��ودم می گوی��م فرهنگ‬ ‫نقد پذی��ری بای��د ب��اال رود‪ .‬باید اس��تانه تحمل‬ ‫مس��ئوالن و مدیران را باال ببریم‪ .‬خودم ش��خصا‬ ‫استقبال می کنم‪ .‬نفس عمل خیلی خوب است‪ .‬اما‬ ‫مرز باریکی است بین انتقاد و تحقیر‪ .‬اگر این مرز‬ ‫رعایت شود مشکل پیش نمی اید‪.‬‬ ‫س��پس علی داراب��ی‪ ،‬معاون س��یما ضمن‬ ‫قدردان��ی از هنرمندان و دس��ت اندرکاران گروه‬ ‫خنده ب��ازار گفت‪« :‬جلس��ه امروز ب��ا این هدف‬ ‫برگزار شده که با صدای بلند اعالم کنیم چشمانی‬ ‫هست که کارهای خوب را دیده و می خواهیم ان‬ ‫را تقدیر کنیم‪ .‬اولین برنامه ای که بعد از تابس��تان‬ ‫و ماه مبارک رمضان م��ورد تقدیر ق��رار داده ایم‬ ‫خنده بازار است‪ .‬صمیمانه از همه به خصوص اقای‬ ‫اتاق فکر کار کنند‪ .‬باید کار پژوهش��ی جدی تری‬ ‫در این مورد انجام شود‪ .‬در مدل و الگو برای طنز‬ ‫مشکل داریم‪ ،‬تکرار خودمان در گذشته بازافرینی‬ ‫می شود و معموال دیده می ش��ود یک پارادایم که‬ ‫حاکم بر تولید باشد وجود ندارد‪ .‬متن های پراکنده‬ ‫مشاهده می ش��ود‪ ،‬مثال در خنده بازار می گوییم‬ ‫می خواهیم به مردم و جوانان امید دهیم‪.‬‬ ‫تولید بدون پژوهش و تحقی��ق در معاونت‬ ‫سیما ممنوع است‪ .‬بیشترین توجه را باید به گروه‬ ‫نویسندگان داشته باشیم‪.‬‬ ‫مرز کمدی را از هجو جدا کنیم‪ .‬حرکت بر‬ ‫میدان مین همین جاست‪ .‬بتوانیم بخندانیم بدون‬ ‫رنجش خاطر و ناراحتی دیگران‪ .‬در حوزه طنز بر‬ ‫پایبندی به اخالق باید توجه کنیم‪.‬‬ ‫نکته دیگر این است که فرهنگ پرسشگری‬ ‫و پاسخگویی و مدارای سیاسی در جامعه ضعیف‬ ‫است‪ .‬انتقاد پذیری بسیار دشوار است‪.‬‬ ‫برخی خطوط قرمز نیز خودساخته است و‬ ‫اصال وجود ندارد‪ .‬انجایی که مس��اله اخالق این‬ ‫انقالب است با کسی شوخی نداریم ولی اینطور‬ ‫نیست که مسئولی مظهر نظام شود اگر در مورد ان‬ ‫صحبت کنیم بگوید شما نظام را تضعیف کردید‪،‬‬ ‫نه اینطور نیست‪.‬‬ ‫چیزی که طنز است این است که الزم نیست‬ ‫با صدای بلند فریاد بزنیم جدی نگیرید و دلخور‬ ‫نشوید‪ .‬کاری که ما می کنیم‪ ،‬در حوزه طنز است‪.‬‬ ‫مخاطبان ما باید این را بفهمند‪.‬‬ ‫هنر شما این است که افکار عمومی را متوجه‬ ‫معضالت کنید‪ .‬این کار که ش��ما گفتید نوروز تا‬ ‫نوروز را تعطی��ل کنید و کارگ��ران بیایند حقوق‬ ‫بگیرند‪ .‬جامعه ای که این همه دش��من دارد باید‬ ‫خودکفا ش��ود‪ .‬پس کار باید مضاعف ش��ود بعد‬ ‫این همه تعطیالت‪ ،‬شما هم این را به زیبایی بیان‬ ‫کردید‪.‬‬ ‫بنابراین در حوزه طنز هدف سازندگی است‪.‬‬ ‫نگاه‪ ،‬نگاه خصمانه بر پدیده ها نیس��ت‪ .‬در رفتار‬ ‫هنری بیننده احساس همانندی با شما می کند‪.‬‬ ‫یک��ی از کاره��ای مه��م ای��ن اس��ت ک��ه‬ ‫مب��ادا ن��گاه طبقاتی داش��ته باش��یم؛ خندیدن به‬ ‫طبقه فرودست‪.‬‬ ‫ظرفیت سازی های خودمان را تخریب نکنیم‪.‬‬ ‫بعضی از محدودیت ه��ا که خدا ق��رار داده مثل‬ ‫لکنت زبان‪ ،‬حق نداریم تمسخر کنیم‪ ،‬بهتر است‬ ‫از یک رفتار یا تصمیم غل��ط انتقاد کنیم‪ .‬ما اجازه‬ ‫نداریم در رسانه کرامت افراد را خدشه دار کنیم‪.‬‬ ‫امام صادق (ع) به کعبه چس��بید و گفت تو خیلی‬ ‫حرمت داری ول��ی حرمت مومن باالت��ر از پرده‬ ‫کعبه است‪ .‬طنز مثل نیشتری است که بر یک زخم‬ ‫برای اصالح می زنید و برای جلوگیری از عفونت‬ ‫بدن است‪.‬‬ ‫ب��ا ارزوی خل��ق س��اعات خوب توس��ط‬ ‫گروه تولید خنده ب��ازار از عوامل برنامه قدردانی‬ ‫می کنم‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ ‫فرهنگ انالین‬ ‫حضور «ش��ان اس��تون» فیلمس��از‬ ‫امریکایی و پسر «الیور‬ ‫اس��تون» کارگ��ردان‬ ‫مشهور سینمای جهان‬ ‫در نشست خبری برج‬ ‫میالد حاش��یه هایی به‬ ‫همراه داشت که یکی‬ ‫از انها نم��اد ذوالفقار با نقش نوش��ته «یا‬ ‫علی(ع)» ب��ود که بر گردن این فیلمس��از‬ ‫امریکایی جل��ب توجه می ک��رد‪ .‬او این‬ ‫گردن اویز را بر گردن داشت و از عالقه اش‬ ‫به فرهن��گ ایران و دین اس�لام س��خن‬ ‫می گفت‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫حسین مسافر استانه رفتنش را از اداره‬ ‫کل هنرهای نمایش��ی‬ ‫تایید کرد‪ .‬مدیر پیشین‬ ‫ای��ن اداره گفت‪« :‬بعد‬ ‫از صحبت ه��ای قبلی‬ ‫صحبت دوب��اره ای با‬ ‫معاونت هنری داشتیم‬ ‫و در کمال احترام متقابل اس��تعفای بنده‬ ‫پذیرفته ش��د‪ ».‬حمید ش��اه ابادی‪ ،‬معاون‬ ‫هنری وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی‬ ‫گف��ت تکلی��ف مدی��ر اداره کل هنرهای‬ ‫نمایشی تا پایان این هفته معلو م می شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫بازیگری ک��ه نقش اصلی س��ریال‬ ‫«اسپارتاکوس» را ایفا‬ ‫می کرد‪ ،‬درگذش��ت‪.‬‬ ‫«ان��دی وایتفیل��د»‬ ‫بازیگ��ری ک��ه نقش‬ ‫«اس��پارتاکوس» را در‬ ‫فصل اول سریال شبکه‬ ‫«اس��تارز» ایفا می کرد‪ ،‬در سن ‪ 39‬سالگی‬ ‫درگذش��ت‪ .‬وایتفیلد که در انتظار شروع‬ ‫فصل دوم سریال «اسپارتاکوس‪ ،‬خون و‬ ‫ماسه» بود‪ 18 ،‬ماه پیش به بیماری لیمفوما‬ ‫مبتال شد و نتوانست به بازی در نقش خود‬ ‫ادامه دهد‪.‬به گزارش هالی��وود ریپورتر‪،‬‬ ‫«لیام مک لینتایر» به جای وی در این نقش‬ ‫ظاهر شد‪.‬‬ ‫امیرحس��ین فردی با انتقاد از ورود‬ ‫ادبی��ات و فرهن��گ‬ ‫خ��ارج از فض��ای‬ ‫انقالب در تدوین کتب‬ ‫درسی‪ ،‬جای شهدای‬ ‫عرصه فرهنگ و هنر‬ ‫را در کتاب ه��ا خالی‬ ‫دانست‪ .‬امیر حسین فردی‪ ،‬نویسنده حوزه‬ ‫کودک و نوجوان با ابراز عقیده خود درباره‬ ‫ورود ادبیات معاصر به کتب درس��ی در‬ ‫مقام یک نویسنده گفت‪« :‬به نظر می رسد‬ ‫که اموزش و پرورش از زمانه و س��احت‬ ‫ادبیات عقب مانده و همپای ادبیات معاصر‬ ‫پیش نرفته است‪».‬‬ ‫‪84‬‬ ‫چهارگوش‬ ‫معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد‪:‬‬ ‫باید مثل فیفا رسانه ها را ارزیابی کرد‬ ‫نشست خبری معاون امور مطبوعاتی و اطالع رسانی وزارت ارش��اد با موضوع هجدهمین جشنواره‬ ‫و نمایشگاه بین المللی مطبوعات و خبرگزاری ها برگزار ش��د‪ .‬محمدزاده در این نشست اهداف برنامه های‬ ‫جشنواره مطبوعات را برای خبرنگاران تشریح کرد و از توس��عه کیفی به عنوان یکی از اهداف مهم این دو‬ ‫رویداد نام برد‪.‬او تاکید کرد‪« :‬در سال های قبل نمایشگاه و جشنواره مطبوعات کارکرد واقعی نداشت‪ ،‬زیرا‬ ‫توانمندی های مطبوعات را ساماندهی نمی کرد و در بهترین حالت یک دکه یا کیوسک بزرگ روزنامه فروشی‬ ‫بود‪ ».‬به گفته وی‪ ،‬در نمایشگاه سال گذشته غرفه های رسانه هایی که وضع مالی خوبی داشتند بسیار خوب‬ ‫بود‪ ،‬اما غرفه سایر رسانه ها چنین وضعیتی نداشت‪ .‬نمایش��گاه مطبوعات و خبرگزاری ها که امسال از سه تا‬ ‫‪ 10‬ابان در محل مصال برگزار می ش��ود‪ ،‬به گفته معاون امور مطبوعاتی ارشاد شامل غرفه های تخصصی و‬ ‫کارگاه های مناسب اس��ت‪ .‬محمدزاده همچنین گفت که بعد از پایان این نمایشگاه قرار است تا پایان سال‬ ‫جاری چند عنوان نمایش��گاه تخصصی هم برگزار شود‪ .‬جشنواره مطبوعات هر س��ال همزمان با برگزاری‬ ‫نمایشگاه مطبوعات برگزار می شد‪ ،‬اما امسال تغییر تازه ای رخ داده و ان هم جدا کردن نمایشگاه مطبوعات‬ ‫از جشنواره مطبوعات اس��ت‪ .‬محمدزاده در این باره توضیح داد‪« :‬جشنواره مطبوعات سال های قبل در دل‬ ‫نمایشگاه گم می شد‪ ،‬اما امسال جشنواره دو ماه بعد از نمایشگاه برگزاری می شود و هدف نمایشگاه ارزیابی‬ ‫کیفی است‪ ».‬محمدزاده تاکید کرد کس��ی که در فضای مطبوعات کار می کند حتما باید مورد ارزیابی قرار‬ ‫گیرد‪ ،‬حتی اگر خودش نخواهد‪.‬جشنواره امسال در شش بخش شامل مطبوعات سراسری‪ ،‬خبرگزاری ها‪،‬‬ ‫مطبوعات استانی‪ ،‬پایگاه های اطالع رسانی اینترنتی‪ ،‬بخش ویژه (شامل پنج محور تبیین نقش مطبوعات در‬ ‫جهاد اقتصادی‪ ،‬رسالت مطبوعاتی‪ ،‬طرح تحول اقتصادی‪ ،‬فرهنگ اسالمی و بیداری ملت های مسلمان) و‬ ‫رسانه های خارجی برگزار می شود‪.‬‬ ‫همچنین نقش مطبوعات در جهاد اقتصادی‪ ،‬رسالت مطبوعاتی‪ ،‬اخالق حرفه ای روزنامه نگاری‪ ،‬بحث‬ ‫تحول اقتصادی‪ ،‬فرهنگ اس�لامی موضوعات بخش مسابقه جشنواره هس��تند که به گفته محمدزاده این‬ ‫موضوعات از جایگاه ویژه ای در جشنواره امسال برخوردارند‪ .‬او درباره بحث رسالت مطبوعاتی در جشنواره‬ ‫امسال توضیح داد‪« :‬اثاری که در این حوزه منتشر می شوند‪ ،‬جایگاه ویژه ای دارند‪ .‬یکی از موضوعاتی که در‬ ‫مطبوعات از ان رنج می بریم نبود اخالق رسانه ای است؛ اگر اخالق و تهذیب رسانه ای در کنار هم قرار گیرند‬ ‫مطبوعات ما می توانند به جایگاه واالیی دست یابند‪ ».‬او همچنین درباره طرح تحول اقتصادی به عنوان یکی از‬ ‫موضوعاتی که در مطبوعات مطرح می شود‪ ،‬گفت‪« :‬در بحث تحول اقتصادی اولین بحث هدفمندی یارانه ها‬ ‫بود‪ ،‬بحث بعدی اصالح بیمه و نظام بانکی به ویژه در روزنامه های اقتصادی است که می تواند در جشنواره‬ ‫امسال جایگاه ویژه ای داشته باش��د‪ ».‬معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد بحث بیداری اسالمی را یکی دیگر از‬ ‫مباحث ویژه ای دانست که در جشنواره امس��ال مورد توجه قرار می گیرد‪ .‬بخش روزنامه نگاران مترجم هم‬ ‫امسال به عنوان یک بخش جدید به جشنواره افزوده شده است‪ .‬به گفته محمدزاده‪ ،‬دربخش روزنامه نگاران‬ ‫ما دو نقص عمده داریم؛ اخباری که در دنیا اتفاق می افتد عموما از نگاه رسانه های خارجی است و ترجمه ان‬ ‫ی شده نیست و دیگر اینکه صدای رسانه های ما در خارج از مرزها کمتر شنیده می شود‪ ،‬دلیل این موضوع‬ ‫بوم ‬ ‫این است که مترجمان ما اخبار ما را به زبان های دیگر ترجمه نمی کنند‪ .‬جشنواره امسال برای اولین بار شورای‬ ‫سیاستگذاری تشکیل داده است که به گفته معاون مطبوعاتی ارشاد این شورا متشکل از اساتید دانشگاه‪ ،‬مدیران‬ ‫سازمان ها و همچنین مدیران اجرایی ارشاد هستند که درباره سیاست های جشنواره تصمیم می گیرند‪ .‬او یاداور‬ ‫شد‪« :‬بعضی می گویند که ما در جشنواره شرکت نمی کنیم به این موضوع افتخار هم می کنند‪ .‬من می گویم که‬ ‫باید انها را هم ارزیابی کنیم‪ ،‬مثل تیم های فوتبال که فیفا انها را هر از گاهی بررس��ی و وضعیت انها را اعالم‬ ‫می کند؛ در این حوزه نیز باید چشم هایی باشد که ارزش رسانه ها را رصد کند‪g ».‬‬ ‫توطئه کثیف‬ ‫نگاهی به سیاست اسالم هراسی واشنگتن‬ ‫نویسنده‪ :‬دکتر اسماعیل سالمی ‪ /‬مترجم‪ :‬محمد فقیهی‬ ‫منابع رسانه ای انگلیس از چراغ س��بز امریکا به دولت قطر‪،‬‬ ‫برای گشایش دفتر طالبان در این کشور تا اواخر سال جاری خبر‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫روزنام��ه تایم��ز انگلیس‪ ،‬به نق��ل از دیپلمات ه��ای غربی‬ ‫فاش کرد‪ ،‬دفت��ر نمایندگی طالبان در قطر به عنوان س��فارتخانه یا‬ ‫کنسولگری نخواهد بود بلکه این دفتر مقری برای طالبان است که‬ ‫بتواند به عنوان یک حزب سیاسی فعالیت کند‪.‬‬ ‫براساس این گزارش‪ ،‬واشنگتن تاکید کرده است که این دفتر‬ ‫باید خارج از دایره نفوذ پاکستان باشد و قطر اکنون با استقرار این‬ ‫دفتر در خاک خود موافقت کرده اس��ت‪ .‬ناظران معتقدند گشوده‬ ‫شدن این دفتر در قطر‪ ،‬زمینه ساز مذاکرات مستقیم امریکا با طالبان‬ ‫البته با حضور شخصیت های سلفی عربی قطر و دیگر کشورهای‬ ‫عربی برای تاثیرگذاری بر این گروه است‪g .‬‬ ‫افتاب‬ ‫طالبان در قطر‬ ‫مثلث شماره‪94‬‬ ‫بررسی عمیقی که از سوی «مرکز پیشرفت امریکا»‬ ‫درباره اسالم هراسی انجام ش��ده است را می توان به مثابه‬ ‫تراژدیفاجعه باردرسیاست هایفاسدواشنگتنتوصیف‬ ‫کرد‪ .‬در این گزارش که با عنوان شرکت ترس؛ ریشه های‬ ‫شبکهاسالم هراسیدرامریکامنتشرشدهاست‪،‬تالش های‬ ‫جمعی گروه های صهیونیس��تی را برای گسترش نفرت‬ ‫و ترس از اس�لام در امریکا روشن می کند‪ .‬این گروه ها با‬ ‫دریافتکمک مالی از سوی امریکا‪ ،‬اسالم هراسی ونفرت‬ ‫از اسالم را با بهره جستن از کتب‪ ،‬گزارش ها‪ ،‬پایگاه های‬ ‫اطالع رسانی‪،‬وبالگ هاوبرنامه هایرادیوییرواجمی دهند‪.‬‬ ‫براساساینگزارش ‪،‬اینحامیانمالیوبنیاد هایثروتمند‬ ‫به طور مس��تقیم کمک مالی در اختیار گروه های مردمی ‬ ‫ضد اس�لامی قرار می دهند‪ .‬طی ‪ 10‬سال گذشته بیش از‬ ‫‪ 40‬میلیون دالر هزینه پروژه اسالم هراس��ی شده است‪.‬‬ ‫پنج کارشناس انحراف افکار عمومی‪ ،‬رهبری و هدایت‬ ‫گسترش پروژه اسالم هراسی را بر عهده دارند و این وظیفه‬ ‫را با استفاده از ابزار شرکای رسانه ای و سازماندهی مردمی ‬ ‫انجام می دهند‪ .‬نام این افراد بدین شرح است‪ )1 :‬فرانک‬ ‫گفنیازمرکزسیاستامنیت‪)2‬دیویدیروشالمی ازانجمن‬ ‫امریکایی هابرایموجودیتملی‪)3‬دانیلپایپسازانجمن‬ ‫خاورمیانه ‪ )4‬رابرت اسپنسر از دیده بان جهاد و اسالمی‬ ‫ش��دن امریکا را متوقف کنید ‪ )5‬استیون امرسون‪ ،‬عضو‬ ‫پروژهتحقیقدرباره تروریسم‪.‬اینکارشناسانبههمهجای‬ ‫امریکا سفر کرده و این دیدگاه را به اذهان مردم این کشور‬ ‫تلقینمی کنندکهمساجددرامریکاپناهگاه تروریست هاو‬ ‫حامیانانانهستند‪.‬یکیازمهم ترینچهره هایفعالدرنشر‬ ‫احساساتضداسالمی‪،‬ولیدشعباتاست‪.‬ویکهمدعی‬ ‫است عضو سازمان ازادی بخش فلسطین بود ادعا می کند‬ ‫زمانی مکانی را در اسرائیل بمب گذاری کرد و مدتی را در‬ ‫زندان هایاینرژیمگذراند‪.‬شعباتکهدینخودراازاسالم‬ ‫به مسیحیت تغییر داده است‪ ،‬از مادری امریکایی و پدری‬ ‫فلسطینی متولد شده و به نظر می رسد که تنها دروغگویی‬ ‫بی شرم و خائن به جامعه مسلمانان است‪ .‬وی که به لحاظ‬ ‫مالی از سوی گروه های ضد اس�لامی حمایت می شود‬ ‫بر این باور اس��ت که «اس�لام و تروریس��م از یکدیگر‬ ‫جدایی ناپذیرند»وبههمینعلت«همهسازمان هایاسالمی‬ ‫درامریکابایددشمنشمارهیکتلقیشوند»‪.‬‬ ‫دانیل پایپس‪ ،‬یکی دیگر از افراد بدنام اسالم ستیز‬ ‫است که از هیچ تالش��ی برای خدشه دار کردن تصویر‬ ‫اس�لام در امریکا فروگذار نمی کن��د‪ .‬پایپس در طول‬ ‫فعالیت خود «خصومتی دردناک نس��بت به مسلمانان‬ ‫معاصر از خود نش��ان داده اس��ت‪ ...‬اگر چه او نسبت‬ ‫به مس��لمانان ابراز ارادت می کند‪ ،‬ام��ا همواره رفتاری‬ ‫تحقیرامیز با انان دارد»‪( .‬واشنگتن پست)‬ ‫سوای نفرت ژرف او از اسالم‪ ،‬وی بی حرمتی نژادی‬ ‫نسبت به مهاجران مسلمانی که «تمایل به وارد کردن اداب‬ ‫و رس��وم [مناطق] خاورمیانه و جنوب اس��یا [در جامعه‬ ‫امریکا] را دارند نشان می دهد»‪(.‬لوس انجلس تایمز) وی‬ ‫در سال‪ 1990‬گفت‪« :‬جوامع اروپای غربی امادگی الزم را‬ ‫ندارند تا پذیرای مهاجرت گستردهمردمان قهوه ای پوستی‬ ‫باشند که غذاهای عجیب می پزند و از معیارهای متفاوت‬ ‫بهداش��تی برخوردارند‪ ...‬همه مهاجران اداب و رسوم و‬ ‫نگرش های عجیب و غریب با خود می اورند‪ ،‬اما اداب و‬ ‫رسوممسلمانانمساله سازترینانهاست»‪(.‬نشنالریویو)‬ ‫رابرت اسپنسرنیز ازجملهاعضایگروهکارشناسان‬ ‫انحراف افکار عمومی و ضد اس�لام اس��ت که ریاست‬ ‫دیده بان جهاد را بر عهده دارد‪ .‬وی نویسنده یازده جزوه‬ ‫و نیز ‪ 300‬عنوان مقاله درباره جهاد و «تروریسم اسالمی»‬ ‫است‪ .‬اگر چه او عداوت ش��دید و نفرت خود از اسالم‬ ‫را ابراز می کند‪ ،‬اما قادر نیست بس��یاری از ویژگی های‬ ‫جذاب اسالم را انکار کند‪ .‬اسالم هراسی در عمل پس از‬ ‫رخدادهای یازدهم سپتامبر اغاز شد‪ .‬اگر چه از ان زمان تا‬ ‫کنون انگیزه اصلی و هویت واقعی کسانی که مسئول این‬ ‫حمالت بودند هنوز هم به صورت راز باقی مانده است‪،‬‬ ‫امادولتامریکاازهمانابتداافراط گرایانمسلمانراعامل‬ ‫این حمالت معرفی کرده است‪ .‬حادثه یازدهم سپتامبر‬ ‫دس��تاویزهای فراوانی برای امریکا ایجاد کرد تا به بهانه‬ ‫مبارزه با تروریسم اتش جنگ در کشورهای افغانستان‬ ‫و عراق را برافروزد‪ .‬این جنگ ها تلفات انسانی غیرقابل‬ ‫تصوری به بار اورده و به تخریب زیرس��اخت های دو‬ ‫کشور منجر شده است‪ .‬سوای این‪ ،‬دولت امریکا ناچار‬ ‫شده است برای ماجراجویی های خود در منطقه میلیاردها‬ ‫دالر صرف کند‪ .‬سیاست نادرس��ت واشنگتن موجب‬ ‫افرایش و تقویت احساس��ات ضد اسالمی در امریکا و‬ ‫غربشدهاست‪.‬امریکاباتامینمالیوپرداختمیلیون ها‬ ‫دالر به گروه ها و سازمان های صهیونیستی در امریکا به‬ ‫شکلیتاثیرگذارموجبظهوراسالم هراسیدراینکشور‬ ‫شده و در کالفی که خود بافته‪ ،‬گرفتار شده است‪.‬‬ ‫این پروژه توطئه امیز گسترده برای بدنام کردن اسالم‬ ‫و مسلمانان‪ ،‬مایه شرمساری و لکه سیاه دیگری بر تاریخ‬ ‫سیاست هایامریکاست‪g.‬‬ ‫دعوت انگلیس از بحرین برای حضور‬ ‫در نمایشگاه نظامی‬ ‫با وجود استفاده نیروهای بحرینی از سالح های انگلیسی‪ ،‬دولت انگلیس از رژیم سرکوب‪‎‬گر‬ ‫بحرین دعوت کرده اس��ت که در بزرگ‪‎‬ترین نمایش��گاه اس��لحه این کشور نیز ش��رکت کند‪ .‬این‬ ‫اقدام دولت انگلیس مدرک دیگری در اثبات این امر اس��ت که این کشور عالقه زیادی به کمک و‬ ‫تجهیز رژیم های سرکوب‪‎‬گر در سراسر جهان دارد‪ .‬با انتش��ار فهرست دعوت شدگان به نمایشگاه‬ ‫تجهیزات نظامی انگلیس‪ ،‬خش��م فعاالن صلح و گروه های حقوق بشری برانگیخته شده است‪ .‬بر‬ ‫پایه این گزارش‪ ،‬دولت انگلیس با درخواس��ت س��ازمان مبارزه با تجارت اس��لحه مبنی بر انتشار‬ ‫به موقع فهرس��ت مدعوین این نمایشگاه مخالفت کرده و این فهرس��ت را در استانه برگزاری این‬ ‫نمایشگاه منتشر کرد‪ .‬حدود ‪ 65‬کشور برای شرکت در نمایشگاه تجهیزات بین المللی دفاعی و امنیتی‬ ‫که هر دوسال یک بار برگزار می شود‪ ،‬دعوت ش��ده اند که بر اساس گزارش بخش اطالعاتی گروه‬ ‫اکونومیست‪ 16 ،‬کشور دعوت شده‪ ،‬رژیم های خودکامه دارند‪ .‬این نمایشگاه در مرکز اکسل واقع در‬ ‫منطقه داکلندز در شرق لندن برگزار می شود و تا ‪ 16‬سپتامبر ادامه خواهد داشت‪ .‬بیش از ‪ 1200‬شرکت‬ ‫تولیدکننده سالح در نمایشگاه امسال تولیدات مرگ‪‎‬بار خود را برای فروش به نمایش می گذارند‪g .‬‬ ‫‪85‬‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شرکت قطارهای مسافری رجاء‬ ‫شرایط پرداخت خسارت‬ ‫از کار افتادن کامل تهویه‪ :‬در صورتی که بلیت به نام مسافر باشد‪ 50 ،‬درصد بهای بلیت بعد‬ ‫از کسر خدمات به مسافر حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت تحت شرایطی پرداخت می شود‪.‬‬ ‫تغییر اجباری جای مس��افر به دلیل انفصال واگن‪ :‬در صورتی که بلیت به نام مس��افر‬ ‫باش��د‪ ،‬چنانچه به کوپه ئی با درجه مشابه مندرج در بلیت انتقال یابد ‪ 50‬درصد بهای بلیت بعد از‬ ‫کسر خدمات و در صورت انتقال به کوپه ئی با درجه پایین تر یا رستوران و راهرو ‪ 100‬درصد بهای پایه‬ ‫بلیت پس از کسر خدمات‪ ،‬حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت به مسافر پرداخت می شود‪.‬‬ ‫لغ��و برنامه رفت قطار برای دارندگان بلیت رفت و برگش��ت‪ :‬چنانچه بلیت رفت و‬ ‫برگشت یکسان و همنام باشد‪ ،‬وجه کامل بلیت رفت حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در‬ ‫کلیه ی مراکز فروش به مسافر پرداخت می شود یا در صدور بلیت قطارهای بعدی اولویت خواهد‬ ‫داشت‪ .‬در صورت تمایل مس��افر‪ ،‬وجه کامل بلیت برگشت نیز پرداخت می شود‪ .‬حداکثر زمان‬ ‫استرداد بلیت برگشت ‪ 3‬ساعت قبل از حرکت قطار می باشد‪.‬‬ ‫لغو حرکت قطار در حین سفر و بازگشت مسافران به ایستگاه مبدا‪ :‬چنانچه بلیت‬ ‫به نام مسافر باشد‪ ،‬وجه کامل ان حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در کلیه ی مراکز فروش‬ ‫پرداخت می شود‪.‬‬ ‫لغو حرکت قطار در حین س��فر و اعزام مس��افران به مقصد با سایر وسائل نقلیه‪:‬‬ ‫چنانچه توقف ناش��ی از حوادث طبیعی نبوده و رسیدن مس��افران به مقصد با تاخیری بیش از‬ ‫زمان معین انجام شود‪ 50 ،‬درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ‬ ‫حرکت پرداخت می شود‪.‬‬ ‫پیامک‪3000139 :‬‬ ‫ارتباط با مشتری‪139 :‬‬ ‫‪www. raja. ir‬‬ ‫در خصوص‬ ‫سفر با قطار‬ ‫صفحات ?? را‬ ‫نیز بخوانید‬