ماهنامه مثلث شماره 99

‫دیپلماسی ما‬ ‫باید ایجابی باشد‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود و نهم ‪ 1/‬ابان ماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫گفت وگو با حمیدرضا اصفی‬ ‫پیرامون راه های مقابله با سناریوی جدید امریکا‬ ‫ریاست جمهورییا نخستوزیری؟‬ ‫پرونده ای درباره احتمال تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی‬ ‫تو گو با‪ :‬حمیدرضا کاتوزیان‪ ،‬جهانبخشمحبی نیا‪ ،‬امیدوار رضایی‪،‬حسینسبحانی نیاومحمدحسین فرهنگی ‬ ‫درگف ‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫بحران شکاف طبقاتی‬ ‫در خانه بازار ازاد‬ ‫تو گ و با محمد حسین قریب‬ ‫گف ‬ ‫دولت سازیاسالم گرایان‬ ‫پرونده ای درباره ورود جریان های‬ ‫اسالم گرا به صحنه سیاست خاورمیانه‬ ‫تالش کردم‬ ‫فیلم منصفانه ای بسازم‬ ‫گفت وگو با کارگردان فیلم «شکارچی شنبه»‬ ‫راه امام‬ ‫‪26 - 39‬‬ ‫سیاست‬ ‫ بررسی یک طرح‬ ‫سپردن امور به مردم و نظارت دولت‬ ‫مطلب دیگر این است ‪ -‬که خوب شما هم می دانید ‪ -‬که‬ ‫م��ردم این دولت را و این جمهوری را به پا کردند و ان هم‪ ،‬نه‬ ‫همه مردم؛ این مردم پابرهنه‪ ،‬این بازاری و این متوس��طین‬ ‫و این محرومین‪ .‬فش��ار روی اینها بوده اس��ت‪ ،‬یعنی فش��ار‬ ‫انق�لاب روی دوش این محرومین بوده‪ .‬اگ��ر در خیابان ها‪،‬‬ ‫در تظاهرات��ی که مردم کردند در زمان رژیم س��ابق و بعد از‬ ‫او در اوایل انقالب‪ ،‬اگر یک کس��ی بررسی کرده بود می دید‬ ‫که در بین اینها از انهایی که مرفه اند چند نفرند و محرومین‬ ‫چقدرند؟ محرومین اند که این کار را کردند‪ .‬بنابراین‪ ،‬دولت‬ ‫شما دولت محرومین است‪ ،‬یعنی‪ ،‬باید برای محرومین کار‬ ‫بکنید و از اموری که الزم است عرض کنم‪ ،‬این است که شما‬ ‫می دانید و ذکر هم کردید که دولت بدون پش��تیبانی مردم‬ ‫نمی تواند کار انجام بدهد‪ .‬یعنی ان دولت هایی می توانستند‬ ‫بدون پشتیبانی مردم کارشان را انجام بدهند که برای مردم‬ ‫نمی خواس��تند کار کنند؛ انها می خواستند برای ارباب های‬ ‫خودش��ان کار بکنند و روی ان مبنا مجه��ز برای ان جهت‬ ‫بودند‪ .‬اما کاری به این نداش��تند که حاال در بلوچستان چه‬ ‫می گ��ذرد‪ ،‬در کرمان چ��ه می گذرد‪ ،‬در جاه��ای دیگر چه‬ ‫می گذرد؟ به ان کاری نداش��تند و شما که می خواهید برای‬ ‫همه خدمت بکنید‪ ،‬برای چهل میلیون جمعیت‪ ،‬یک دولت‬ ‫محدود نمی تواند کار بکند‪ ،‬بای��د چهل میلیون جمعیت را‬ ‫در صحنه نگه دارد و نگهداری به این اس��ت که ش��ما بازار را‬ ‫می خواهید نگه دارید‪ ،‬بازار را ش��ریک کنید در کارها‪ ،‬بازار‬ ‫را کنار نگذاری��د‪ .‬یعنی‪ ،‬کارهایی که از بازار نمی اید و معلوم‬ ‫است که نمی تواند بازار انجام بدهد‪ ،‬ان کارها را دولت انجام‬ ‫بدهد‪ .‬کارهایی که از بازار می اید‪ ،‬جلویش را نگیرید‪ ،‬یعنی‪،‬‬ ‫مشروع هم نیس��ت‪ .‬ازادی مردم نباید س��لب بشود‪ ،‬دولت‬ ‫باید نظارت بکند‪ .‬مثال‪ ،‬در کاالهایی که می خواهند از خارج‬ ‫بیاورن��د م��ردم را ازاد بگذارند‪ ،‬ان قدری را ک��ه می توانند؛‬ ‫هم خود دولت بی��اورد‪ ،‬هم مردم‪ .‬لکن دولت نظارت کند در‬ ‫اینکه یک کاالهایی که برخالف مصلحت جمهوری اسالمی‬ ‫است‪ ،‬برخالف ش��رع است‪ ،‬انها را نیاورند‪ .‬این نظارت است‪.‬‬ ‫همچو نیست که ازادشان کنید که فردا بازارها پر بشود از ان‬ ‫لوکس ها و از ان بساطی که در سابق بود‪ .‬اما راجع به تجارت‪،‬‬ ‫راجع به صنعت‪ ،‬راجع به اینها اگر مردم را ش��ریک خودتان‬ ‫نکنید‪ ،‬موفق نخواهید ش��د‪ .‬یعنی نمی ش��ود یک جمعیت‬ ‫کثیری را بدون ش��رکت خود جمعیت‪ ،‬بدون شرکت‪ ،‬مثل‬ ‫این است که ما بخواهیم کش��اورزی را ما‪ ،‬خود دولت بکند‪،‬‬ ‫خب! دول��ت که نمی تواند کش��اورزی بکند‪ .‬کش��اورزی را‬ ‫دولت باید تایید بکند تا کشاورزها کشاورزی کنند‪ .‬تجارت‬ ‫هم همین جور اس��ت‪ .‬صنعت هم همین جور است‪ .‬صنایعی‬ ‫که مردم ازش��ان نمی اید‪ ،‬البته باید دولت بکند‪ .‬کارهایی را‬ ‫که م��ردم نمی توانند انجام بدهند‪ ،‬دول��ت باید انجام بدهد‪.‬‬ ‫کارهایی ک��ه هم دول��ت می تواند انجام بده��د و هم مردم‬ ‫می توانند انجام بدهند‪ ،‬مردم را ازاد بگذارید که انها بکنند‪،‬‬ ‫خودتان هم بکنید‪ ،‬جلوی مردم را نگیرید‪ .‬فقط یک نظارتی‬ ‫بکنید که مبادا انحراف پیدا بشود‪ ،‬مبادا یک وقتی کاالهایی‬ ‫بیاورند که مخالف با اسالم است‪ ،‬مخالف با صالح جمهوری‬ ‫اسالمی است‪ .‬این یک مس��اله ای است که بسیار مهم است‬ ‫در نظر من‪ .‬من کرارا هم گفت��م‪ ،‬اقایان هم وعده دادند ولی‬ ‫نمی دانم چقدر عمل ش��ده! در هر صورت این هم از مسائلی‬ ‫است که بسیار اهمیت دارد و ما باید توجه بکنیم‪.‬‬ ‫فرمایشات هفته گذشته رهبر معظم انقالب‬ ‫در جم��ع دانش��گاهیان کرمانش��اه مبنی بر‬ ‫احتمال تغییر ساختار سیاسی کشور به نظام‬ ‫پارلمانی موجب شد تا این بحث از یک سو‬ ‫مورد توجه رس��انه ها قرار گیرد و از س��وی‬ ‫دیگر راهکارهایی از سوی چهره های سیاسی‬ ‫و دانش��گاهی در این خصوص مطرح ش��ود‪.‬‬ ‫مثلث در پرونده ای‪ ،‬نظرات گوناگون در این‬ ‫خصوص را جویا شده است‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫‪69 - 83‬‬ ‫دولت سازیاسالم گرایان‬ ‫انقالب های عربی‪ ،‬ثمره تالش و مبارزه گروه های اسالمی منطقه بود؛‬ ‫جایی که از تونس گرفته تا مصر و لیبی و یمن این گروه های اسالمی‬ ‫بودند که نقش مهمی در انقالب داش��تند‪ .‬در این میان این سوال جدی‬ ‫مطرح اس��ت که این گروه های اسالمی چه نقشی در اینده و تحوالت‬ ‫این کشورها دارند و ایا انها وارد دولت خواهند شد؟‬ ‫‪40 - 51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پروپاگاندایناشیانه‬ ‫بازی های امریکا در قبال ایران تمامی ندارد‪ .‬این بار نیز با طرح ریزی‬ ‫سناریوی ساختگی و بی پایه و اساس ترور سفیر عربستان توسط دو‬ ‫فرد ایرانی‪ ،‬می خواهند ایران را تحت فش��ار ق��رار دهند‪ .‬در این میان‬ ‫مهم ترین مساله هوشیاری و عملکرد بجا و مناسب دستگاه دیپلماسی‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران در برابر این اتهامات است‪ ،‬چراکه ما نباید‬ ‫اجازه دهیم امریکا با این اقداماتش میان ایران و کشورهای منطقه از‬ ‫جمله عربستان شکاف ایجاد کند‪.‬‬ ‫‪58 - 61‬‬ ‫شکارچیشنبه‬ ‫فرهنگ‬ ‫بعضی از کارگردان ها فیلم می سازند که اثری هنری تجاری تولید کرده‬ ‫باش��ند‪ ،‬برخی اما انگار فیلم می سازند که تفکرات فردی یا گروهی‬ ‫خ��ود را با مدیوم س��ینما‪ ،‬ضریب نفوذی عمی��ق در جامعه مخاطبان‬ ‫ببخش��ند‪ .‬پرویز ش��یخ طادی را از گروه دوم می ت��وان تلقی کرد که‬ ‫بررسی سیر فیلم سازی اش تا به امروز توجه به مفاهیمی چون انسان‪،‬‬ ‫مذهب ‪ ،‬طبیعت‪ ،‬کودک و دفاع مقدس را دربرمی گیرد و در هر کدام‬ ‫انگار یک ایدئولوژی را به زبان سینمایی مطرح کرده است‪.‬‬ ‫‪52 - 57‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫بحران شکاف طبقاتی در خانه بازار ازاد‬ ‫ای��ن روزها با نگاهی به رس��انه های جهان می ت��وان فهمید که‬ ‫مهم ترین عناوین خبری به بح��ران اقتصادی غرب و اعتراضات‬ ‫مردمی در کشورهای غربی و ناتوانی سیاستمداران این بلوک در‬ ‫غلبه بر شرایط موجود اختصاص دارد‪ .‬تجمعات گسترده مردمی‬ ‫در بسیاری از کش��ورهای اروپایی در اعتراض به سیاست های‬ ‫اقتص��ادی دولت ه��ا و تبعیض های اجتماعی و ش��کاف طبقاتی‬ ‫دولت های اروپایی را با س��ختی هایی مواجه س��اخته و از سوی‬ ‫دیگر دولتمردان امریکایی و س��ران کاخ س��فید را‪ .‬اکنون اما‬ ‫نارضایتی ه��ا و اعتراضات گس��ترده مردمی تبدی��ل به یکی از‬ ‫چالش های نظام سرمایه داری غرب شده و وال استریت نماد نظام‬ ‫جهانی سرمایه داری را متزلزل کرده است‪.‬‬ ‫‪62 - 67‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر افتاب‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر دین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری ‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬مریم اسماعیل پور ‪ -‬سید جواد میرخلیلی ‪ -‬ابوالقاسم غالمی ‪ -‬شاهده یوسفی ‪ -‬احسان ابطحی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬پروی��ن طالبی��ان ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬فاطم��ه میرزای��ی ‪ -‬ش��یما غف��اری ‪ -‬زه��را راد‬ ‫عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک ‪ -‬حس��ین غالمی ‪ -‬ش��ادی خوش��کار خی��ری‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مس��عود نجفی‬ ‫شاهین فتحیان ‪ -‬سهیال طایی ‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬سجاد محقق‪ -‬مهسا عادلی ‪ -‬مهدی مهدیان ‪ -‬داوود رضایی چراتی‬ ‫سودابه رخش‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی‪ -‬مهدی ابراهیمی و نیوشا ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر اداری و مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫ ‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ب��ا تش��کر از‪ :‬دکت��ر احم��د اس��ماعیل تبار ‪ -‬مهن��دس واعظی ‪ -‬دکت��ر ای��ت اهلل ابراهیم��ی ‪ -‬دکتر غالم حس��ن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫مهندس امینی ‪ -‬اقای راس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬تلفن‪66818168 :‬‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‪ -‬تلفن‪88338553 :‬‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان افریقا‪ ،‬بعد از چهارراه اسفندیار‪ ،‬کوچه سعیدی‪ ،‬پالک ‪ ،2‬تلفن‪22038551 - 2‬‬ ‫دیپلماسی ما‬ ‫باید ایجابی باشد‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال سوم‪ /‬شماره نود و نهم ‪ 1/‬ابانماه ‪ 88/ /1390‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫گفتوگو با حمیدرضا اصفی‬ ‫پیرامون راههای مقابله با سناریوی جدید امریکا‬ ‫ریاستجمهورییا نخستوزیری؟‬ ‫پروندهای درباره احتمال تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی‬ ‫در گفتوگو با‪ :‬حمیدرضا کاتوزیان‪ ،‬جهانبخشمحبینیا‪ ،‬امیدوار رضایی‪،‬حسینسبحانینیاومحمدحسین فرهنگی‬ ‫جدالمدیریتی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALASNEWS.IR‬‬ ‫اظهارنظر غیرمسئوالنه حنیف عمران زاده و فرهاد مجیدی حاشیه های زیادی را در‬ ‫اس��تقالل به وجود اورد‪ .‬اعضای هیات مدیره از رفتار تند این دو بازیکن اس��تقالل‬ ‫متعجب ش��دند‪ .‬فرزامی واکنش تندی نس��بت به عمران زاده نش��ان داد‪ ،‬اما جواد‬ ‫زرینچه دیگر عضو هیات مدیره پاس��خ نرمی به اظهارات کاپیتان استقالل داد؛ به‬ ‫نظر می رسد این رابطه هنوز ترمیم نشده است‪.‬‬ ‫بحران شکاف طبقاتی‬ ‫در خانه بازار ازاد‬ ‫گفتوگو با محمد حسین قریب‬ ‫دولتسازیاسالمگرایان‬ ‫پروندهای درباره ورود جریانهای‬ ‫اسالمگرا به صحنه سیاست خاورمیانه‬ ‫تالش کردم‬ ‫فیلم منصفانهای بسازم‬ ‫گفتوگو با کارگردان فیلم «شکارچی شنبه»‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته گزارشی از دیدارها و سخنان مقام معظم رهبری در ادامه سفر به استان کرمانشاه به چاپ رسیده‬ ‫است‪ .‬بررسی مطبوعات در هفته گذشته و یادداش��ت هایی د رحوزه های مختلف از دیگر بخش های خبرنامه این‬ ‫شماره است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫در دفاع از وطن کم نگذاشتیم‬ ‫میهمانی اصولگرایانه‬ ‫پیروزی تاریخی‬ ‫انتقاد از فرهادی‬ ‫ماجرای یک مصاحبه جنجالی‬ ‫‪8‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫استقبال باشکوه مردم کرمانشاه از مقام معظم رهبری‬ ‫پس از انک��ه چهارش��نبه تاریخی کرمانش��اه و‬ ‫استقبال گسترده مردم این استان از رهبر معظم انقالب‬ ‫رس��انه های غربی را به اعتراف واداشت‪ ،‬هفته گذشته‬ ‫نیز ایش��ان در دیدارهایی جداگانه با مردم برخی دیگر‬ ‫از شهرهای کرمانشاه و اقش��ار گوناگون این استان به‬ ‫تبیین نظرات خود در خصوص مسائل جاری داخلی‬ ‫و خارجی پرداختند‪.‬‬ ‫رهبر معظ��م انقالب اس�لامی در چهارمین روز‬ ‫از سفر به استان کرمانشاه به گیالن غرب سفر کردند‪.‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای در اجتم��اع عظیم و‬ ‫پرشور مردم گیالن غرب‪ ،‬احاد ملت پراستقامت ایران‬ ‫به ویژه جوانان را «مدافعان هوش��یار مرزهای هویت‪،‬‬ ‫شخصیت و ش��رف ملی و دینی» خواندند و با اشاره‬ ‫به تهمت های تروریس��تی اخیر امریکا به جمهوری‬ ‫اسالمی ایران تاکید کردند‪« :‬دشمن برای منزوی کردن‬ ‫ملت ایران و گسترش ایران هراسی یقه می دراند و جان‬ ‫می کند اما همانند گذشته جز نفرت بی پایان ملت ها از‬ ‫رژیم امریکا و افزایش عالقه مردم به شعارهای پرافتخار‬ ‫ملت ایران هیچ نتیجه ای به دست نمی اورد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی در این دیدار که در ورزشگاه‬ ‫شهدای گیالن غرب برگزار شد پایداری پرشکوه مردم‬ ‫غیور و عزیز این ش��هر را در دوران هجوم رژیم بعثی‪،‬‬ ‫مایه افتخار جوانان این منطقه دانس��تند و با اش��اره به‬ ‫بازدید چندباره خود از گیالن غرب و مناطق اطراف در‬ ‫طول هشت سال جنگ تحمیلی افزودند‪« :‬جوانان این‬ ‫منطقه بدانند که در دامان خانواده هایی پرورش یافته اند‬ ‫که ش��جاعت و دالوری ت��وام با غربت انه��ا در دفاع‬ ‫مقدس‪ ،‬حقیقتا جای افتخار دارد و نشان دهنده وجود‬ ‫زمینه های با ارزش معنوی و انسانی است‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬دوران کنونی را‬ ‫دوران دفاع مقدس از «هویت و عزت ملی و اعتقادات‬ ‫مستحکم اسالمی» برش��مردند و خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«همه دختران و پسران جوان و زنان و مردان مومنی که‬ ‫دوران دفاع نظامی از کش��ور و ملت را درک نکرده اند‬ ‫اکنون با همان روحیه ملی در می��دان پرافتخار دفاع از‬ ‫شرف و شخصیت عظیم ملی و اسالمی به نقش افرینی‬ ‫بپردازند‪».‬‬ ‫ایشان حفظ خاطرات پرمعنای دفاع مقدس را از‬ ‫عوامل موثر در حفظ هویت ملی برشمردند و با تجلیل‬ ‫از بانوی مسلمان و شجاع گیالن غربی که در ان دوران‬ ‫تعدادی از نظامیان دشمن را به هالکت رساند و اسیر‬ ‫کرد‪ ،‬افزودند‪« :‬حفظ خاط��رات پایداری مردم گیالن‬ ‫غرب‪ ،‬قصر شیرین و اسالم اباد ‪ ،‬سرپل ذهاب و دیگر‬ ‫مناطق کشور در حفظ هویت ملی‪ ،‬دارای چنان اهمیتی‬ ‫است که شخصیت های برجسته‪ ،‬دانشمندان و عناصر‬ ‫فعال و متفکر باید در این زمینه احس��اس مس��ئولیت‬ ‫کنند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬انکار هویت اسالمی ملت‬ ‫مبارز و قهرمان ایران و منزوی کردن جمهوری اسالمی‬ ‫را مهمترین هدف هجوم مستمر جبهه استکبار خواندند‬ ‫و خاطرنشان کردند‪« :‬امریکا‪ ،‬اروپا و دولت های وابسته‬ ‫برای درهم شکستن مقاومت ملت ایران به اب و اتش‬ ‫می زنند و خود را می کشند و این واقعیت نشان می دهد‬ ‫ک��ه ارزش تاریخی پای��داری این ملت عزیز بر س��ر‬ ‫ارمان ها‪ ،‬تا چه حد است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای جنجال روزهای اخیر‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫ی نظیر‬ ‫حماسه ب ‬ ‫رسانه های وابسته به ش��بکه صهیونیستی بین الملل را‬ ‫درباره حمایت ایران از تروریسم‪ ،‬حلقه ای از توطئه های‬ ‫پی در پی مس��تبدان جهانی خواندند و افزودند‪« :‬انها با‬ ‫نسبت دادن یک تهمت مهمل و بی معنا به چند ایرانی‬ ‫تالش کردند بهانه ای به دس��ت اوردن��د و جمهوری‬ ‫اسالمی ایران را به عنوان مدافع تروریسم مورد هجوم‬ ‫تبلیغاتی سیاس��ی قرار دهند اما این توطئه نیز نگرفت‬ ‫و نخواهد گرفت و مانند دیگ��ر اقدامات انها بی فایده‬ ‫و بی اثر می ماند و برخالف تصورشان به انزوای بیشتر‬ ‫خود انها منجر خواهد شد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬با اش��اره ب��ه واقعیات و‬ ‫ح��وادث منطقه و جه��ان‪ ،‬رژیم امریکا را در چش��م‬ ‫ملت های جهان حکومتی منزوی و منفورترین دولت ها‬ ‫برشمردند و خاطرنشان کردند‪« :‬رئیس جمهور کنونی‬ ‫امریکا دو سال قبل برای فریب افکار عمومی منطقه‪ ،‬در‬ ‫مصر به تملق گویی پرداخت اما امروز در همان کشور و‬ ‫دیگر کشورهای منطقه‪ ،‬مردم شعارهای ضدامریکایی‬ ‫سر می دهند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای با اش��اره به هراس‬ ‫رئیس جمهور امری��کا از مردم منطق��ه افزودند‪« :‬این‬ ‫شخص حتی هنگام سفر به افغانس��تان تحت اشغال‬ ‫نیروهای امریکایی و ناتو نیز از پای��گاه هوایی بگرام‬ ‫خارج نشد و جرات نکرد به کابل برود چرا که در میان‬ ‫ملت ها منزوی است و از انها می ترسد‪».‬‬ ‫رهب��ر انق�لاب اس�لامی در بخش دیگ��ری از‬ ‫سخنانشان با اشاره به گسترش جنبش وال استریت به‬ ‫شهرهای مختلف امریکا خطاب به مقامات این کشور‬ ‫تاکید کردند‪« :‬شما در میان ملت خود نیز منزوی هستید‬ ‫‪9‬‬ ‫و از اکثریت مردم می هراس��ید‪ ،‬ان وقت می خواهید با‬ ‫حرف های بیهوده ایران هراسی را عمومی کنید؟»‬ ‫ایشان با تحسین و تجلیل از پایداری ملت ایران‬ ‫به سردمداران استکبار خاطرنش��ان کردند‪« :‬این نکته‬ ‫را به خاطر بسپارید که جمهوری اسالمی ایران طرفدار‬ ‫ملت های مظلوم اس��ت‪ ،‬با ظالمان مخالفت و مبارزه‬ ‫می کند و در مقابل زورگویی و زیاده خواهی شما با همه‬ ‫وجود می ایستد و از هیچ ارمانی عقب نشینی نمی کند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مقابله قاطع و پشیمان کننده جمهوری اسالمی با‬ ‫هر گونه توطئه‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای رهب��ر معظم انقالب‬ ‫اسالمی در پنجمین روز سفر به اس��تان کرمانشاه‪ ،‬در‬ ‫جمع پرش��ور هزاران نفر از اس��تادان‪ ،‬دانشجویان و‬ ‫دانشگاهیان‪ ،‬با بیان مستدل و تش��ریح دالیل «جوانی‬ ‫ذاتی و طراوت همیش��گی اهداف و ارمان های نظام‬ ‫اسالمی»‪ ،‬انعطاف در مهندسی نظام و «تغییر به هنگام»‬ ‫در ساز و کارها و سیاست های تحقق این ارمان ها را از‬ ‫ظرفیت های نظام اسالمی برشمردند و با اشاره به مقاصد‬ ‫پشت پرده س��ناریوی امریکا از جنجال و تهمت های‬ ‫اخیر تروریستی به جمهوری اسالمی‪ ،‬به دشمنان ملت‬ ‫ایران هشدار دادند هر گونه توطئه و حرکت مخرب و‬ ‫مزاحم با مقابله قاطع و پشیمان کننده جمهوری اسالمی‬ ‫روبه رو خواهد شد‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با ابراز خرسندی فراوان‬ ‫از حضور در جمع پرش��کوه‪ ،‬پر مغز و بسیار دلنشین‬ ‫دانشگاهیان استان کرمانشاه‪ ،‬حضور در جمع پرطراوت‬ ‫جوانان را باعث نش��اط و روحیه مضاعف مس��ئوالن‬ ‫دانس��تند و افزودند‪« :‬نقش جوانان در گذشته و حال‬ ‫و اینده کشور‪ ،‬نقش بسیار برجسته ای است بنابر این‬ ‫دیدار با جوانان دانشجو و تحصیلکرده از این لحاظ نیز‬ ‫اهمیتی خاص دارد‪».‬‬ ‫ایش��ان‪ ،‬ام��روز را روز مجاهدت‪ ،‬ایس��تادگی و‬ ‫بصیرت خواندن��د و با اش��اره به بیداری اس�لامی و‬ ‫کشمکش های اشکار و پنهان و گرایش های مختلفی‬ ‫که بر سر نظام های جایگزین در مصر‪ ،‬تونس و دیگر‬ ‫کشورهای منطقه به وجود امده افزودند‪« :‬در این دوران‬ ‫حساس شکل گیری نظام های نو در منطقه‪ ،‬اوضاع کلی‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی‪ ،‬یکی از عوامل تاثیرگذاری‬ ‫است که می تواند در حال و اینده منطقه‪ ،‬نقش مهمی‬ ‫ ایفا کند بنابراین بازخوانی و تامل در شاکله کلی نظام‬ ‫اسالمی‪ ،‬اهمیت مضاعفی یافته است‪».‬‬ ‫ایشان این بازخوانی را از زاویه ضرورت واقع بینی‬ ‫و حرکت اگاهانه نظ��ام نیز مهم دانس��تند و افزودند‬ ‫حرکت هایی که بی اعتنا به واقعی��ات و بدون توجه به‬ ‫افق های دوردست صورت می گیرد‪ ،‬غالبا به گمراهی و‬ ‫اشتباه می انجامد بنابراین باید از این زاویه نیز مسیر طی‬ ‫شده و وضع فعلی را بازنگری کنیم‪.‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای با طرح چند س��وال‬ ‫اساسی‪ ،‬اهمیت این بحث را برای استادان و دانشجویان‬ ‫استان کرمانشاه‪ ،‬مورد تاکید بیشتر قرار دادند‪« :‬مساله‬ ‫پیری و جوانی نظام اسالمی چگونه قابل تحلیل است؟‬ ‫ایا نظام روزی پیر و از کار افتاده خواهد شد؟ ایا راهی‬ ‫برای جلوگیری از این فرسودگی وجود دارد؟ ایا اگر‬ ‫این وضع پیش امد راه عالجی وجود خواهد داشت؟»‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی ب��ا توصیه ب��ه اصحاب‬ ‫فکر و فضیلت به ویژه در دانش��گاه و ح��وزه و مراکز‬ ‫تصمیم گیری و تصمیم سازی برای تامل و تفکر درباره‬ ‫سواالت مطرح شده‪ ،‬به ترس��یم زنجیره ای منطقی از‬ ‫مراحل ش��کل گیری‪ ،‬حرکت و استمرار نظام اسالمی‬ ‫پرداختند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪10‬‬ ‫برخورداری از عدالت و ازادی‪،‬‬ ‫نقش افرینی موثر مردم در‬ ‫اداره کشور و تعیین سرنوشت‬ ‫خویش‪ ،‬برخورداری از عزت‬ ‫و استغنای ملی‪ ،‬رفاه عمومی و‬ ‫از بین رفتن فقر و گرسنگی‪،‬‬ ‫بهره مندی از پیشرفت های‬ ‫همه جانبه «علمی ‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫» و دوری از سکون و توقف و‬ ‫پیشروی دائم از خصوصیات‬ ‫بارز جامعه اسالمی است که ملت‬ ‫ایران و نظام اسالمی به سمت‬ ‫تحقق ان حرکت می کنند‬ ‫ایشان خاطرنشان کردند‪« :‬انقالب اسالمی یعنی‬ ‫جنبشی که حکومت فاسد ستمش��اهی را سرنگون و‬ ‫زمینه را برای تش��کیل نظام فراهم کرد‪ ،‬نظام اسالمی‬ ‫یعنی هویت و شاکله کلی که مردم برای کشور انتخاب‬ ‫کردند‪ ،‬تش��کیل دولت اس�لامی به معنای اس��تقرار‬ ‫مجموعه دستگاه های مدیریتی و نظام های اداره کشور‪،‬‬ ‫تشکیل جامعه اسالمی و سپس تشکیل امت اسالمی‪،‬‬ ‫حلقه های مختلف زنجیره ای هس��تند که راه گذشته‪،‬‬ ‫حال و اینده را مشخص می سازد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با اش��اره به شکل گیری‬ ‫سه حلقه اول این زنجیره‪ ،‬مرحله چهارم یعنی تشکیل‬ ‫جامعه اس�لامی را هدفی میانی اما بس��یار مهم و واال‬ ‫دانس��تند و س��خنان مهم خود را در این زمینه متمرکز‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای در تعریفی کالن از‬ ‫جامعه اس�لامی افزودند‪« :‬جامعه اسالمی‪ ،‬جامعه ای‬ ‫اس��ت که ارمان ها و اهداف و ارزوهای بزرگ اسالم‬ ‫برای بشر در ان تحقق می یابد‪».‬‬ ‫ایش��ان در تش��ریح عینی این جامعه خاطرنشان‬ ‫کردند‪« :‬برخورداری از عدالت و ازادی‪ ،‬نقش افرینی‬ ‫موثر مردم در اداره کشور و تعیین سرنوشت خویش‪،‬‬ ‫برخورداری از عزت و استغنای ملی‪ ،‬رفاه عمومی و از‬ ‫بین رفتن فقر و گرسنگی‪ ،‬بهره مندی از پیشرفت های‬ ‫همه جانبه «علمی ‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬اقتص��ادی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی » و دوری از سکون و توقف و پیشروی دائم‬ ‫از خصوصیات بارز جامعه اسالمی است که ملت ایران‬ ‫و نظام اسالمی به سمت تحقق ان حرکت می کنند‪».‬‬ ‫ایشان در همین زمینه افزودند‪« :‬البته هدف نهایی‬ ‫جامعه اسالمی‪ ،‬رسیدن انس��ان ها به کمال «معنوی و‬ ‫عبودیت و معرفت» پروردگار است که چنین جامعه ای‪،‬‬ ‫خود زمینه تشکیل امت اسالمی خواهد شد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی برای پرهی��ز از هر گونه‬ ‫برداشت مش��ترک میان مفاهیم و ویژگی های جامعه‬ ‫اسالمی با مفاهیم غربی‪ ،‬به مرزبندی صریح و روشن‬ ‫این مفاهیم پرداختند و ب��ا ذکر چند مثال تاکید کردند‪:‬‬ ‫«مفاهیم ‬ ‫ی همچون عدالت – ازادی‪ ،‬تکریم انس��ان و‬ ‫دیگر ویژگی های جامعه اسالمی‪ ،‬فقط در معنای عمیق‬ ‫اس�لامی مورد نظر اس��ت و با مفاهیم مشابه در غرب‬ ‫کامال متفاوت است‪».‬‬ ‫ایشان‪ ،‬برداشت غربی از مفاهیم جامعه اسالمی‬ ‫را از جمله مشکالت سال های دور و نزدیک دانستند و‬ ‫افزودند‪« :‬در ارزش گذاری این مفاهیم‪ ،‬از هیچ زاویه ای‪،‬‬ ‫نباید تابع و پیرو راه منحرف غرب شد بلکه برای درک‬ ‫معنای حقیقی این واژه ها‪ ،‬باید از منطق اسالم و قران‬ ‫بهره گرفت‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی در همین زمینه خاطرنشان‬ ‫کردند‪« :‬البته غربی ها حتی به معانی غربی این واژه ها‬ ‫نیز پایبند نیستند و همانگونه که در افغانستان‪ ،‬عراق‪،‬‬ ‫لیبی و دیگر کش��ورها نش��ان داده اند زی��ر تابلوهایی‬ ‫نظیر دموکراس��ی‪ ،‬مبارزه با س�لاح اتم��ی و مقابله با‬ ‫ تروریسم‪ ،‬اهدافی شیطانی همچون کنترل مناطق مهم‬ ‫اقتصادی و سوق الجیشی جهان‪ ،‬تسلط بر منابع و ذخایر‬ ‫ملت ها‪ ،‬حمایت از رژیم صهیونیستی و تکمیل زنجیره‬ ‫استکباری خود را دنبال می کنند و ما با استناد به همین‬ ‫واقعیات‪ ،‬قاطعانه می گوییم که دموکراس��ی رایج در‬ ‫غرب‪ ،‬عمدتا دروغین و پوشالی است‪».‬‬ ‫ایشان در بخش دیگری از سخنانشان پس از تبیین‬ ‫جامعه اسالمی و ارمان هایی که پروردگار برای چنین‬ ‫جامعه ای هدف گذاری کرده است این سوال را مطرح‬ ‫کردند که ایا جامع��ه برخوردار از چنی��ن ارمان ها و‬ ‫ویژگی ها‪ ،‬هرگز پیر و کهنه خواهد شد؟‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای در پاس��خ ب��ه این‬ ‫س��وال به فطری بودن ارمان هایی نظیر عدالت طلبی‪،‬‬ ‫ازادی خواهی و کمال جویی اشاره و تاکید کردند‪« :‬این‬ ‫ارمان ها فطری و خدایی هستند به همین علت ذاتا «کهنه‬ ‫شونده» نیستند و هیچ گاه از طراوت و تازگی نمی افتند‪،‬‬ ‫بنابراین جامعه ای نیز که به دنبال این اهداف واال حرکت‬ ‫کند‪ ،‬هیچ گاه دچار کهنگی و فرسودگی نمی شود‪».‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬س��پس ب��ا تفکیک‬ ‫ارمان ها از ساز و کار دستیابی به ارمان ها به تبیین این‬ ‫واقعیت پرداختند که با توجه ب��ه دگرگونی اوضاع و‬ ‫شرایط‪ ،‬ممکن است مهندسی‪ ،‬سا زو کارها‪ ،‬سیاست ها‬ ‫و نظام هایی که برای ایجاد جامعه اس�لامی پیش بینی‬ ‫شده‪ ،‬کهنه ش��ود و کارایی خود را از دست بدهد که‬ ‫در این صورت‪ ،‬تغییر و نو کردن انها هیچگونه ایرادی‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی در تبیین بیش��تر این نکته‬ ‫یعنی احتمال تغییر ساز و کارهای رسیدن به ارمان ها‪،‬‬ ‫به ذکر چند مثال از جمله سیاست های اصل ‪ 44‬قانون‬ ‫اساس��ی پرداختند و خاطرنش��ان کردن��د‪« :‬در قانون‬ ‫اساس��ی‪ ،‬هدف از تقس��یم بندی فعالی��ت بخش های‬ ‫مختلف اقتصادی‪ ،‬شکوفایی اقتصادی کشور اعالم شده‬ ‫است و هنگامی که این هدف با سا زو کار گذشته محقق‬ ‫نشد سیاست های اصل ‪ 44‬تبیین شد‪».‬‬ ‫ایش��ان دس��تور ام��ام ب��رای ح��ذف پس��ت‬ ‫نخس��ت وزیری از س��اختار قوه مجریه را یکی دیگر‬ ‫از موارد تغییر س��از و کار و مهندس��ی کلی نظام برای‬ ‫تحقق ارمان ها برشمردند و افزودند‪« :‬در شرایط فعلی‬ ‫نظام سیاسی کشور‪ ،‬ریاس��تی است و رئیس جمهور با‬ ‫انتخاب مستقیم مردم برگزیده می شود که شیوه خوب‬ ‫و موثری اس��ت اما اگر روزی در این��ده احتماال دور‪،‬‬ ‫احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئوالن‬ ‫قوه مجریه بهتر است هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار‬ ‫فعلی وجود ندارد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی درب��اره ظرفیت منعطف‬ ‫نظام برای نوسازی ساز و کارهای پیش بینی شده تاکید‬ ‫کردند‪« :‬البته هر گونه تغییر و نوس��ازی و بازسازی در‬ ‫«سیاست ها‪ ،‬خطوط و مهندس��ی نظام» باید متکی بر‬ ‫اصول اس�لامی و برگرفته از انها باشد ضمن اینکه در‬ ‫قانون اساس��ی هم تدابیر الزم در این زمینه پیش بینی‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫رهب��ر انق�لاب در جمع بن��دی ای��ن بخش از‬ ‫سخنانشان خاطرنشان کردند‪« :‬نظام اسالمی هم ثبات‬ ‫دارد و هم تغییر‪ .‬ثب��ات در «حرکت مس��تمر و بدون‬ ‫تذبذب و انحراف در مسیر تحقق ارمان ها » و انعطاف‬ ‫و تغییر در ساز و کارها‪ ،‬خطوط و شکل حرکت‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫حفظ هوی��ت «ایرانی – اس�لامی» مل��ت ایران‬ ‫مساله ای بسیار مهم است‬ ‫پ��اوه و اورامانات ک��ه از مهم تری��ن پایگاه های‬ ‫مقاومت در دوران دفاع مقدس ب��ود و بزرگانی چون‬ ‫ش��هید دکتر چمران را به خود دیده است‪ ،‬در ششمین‬ ‫روز از س��فر حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای به اس��تان‬ ‫کرمانشاه میزبان ایشان بود‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اس�لامی در ششمین روز از‬ ‫سفر به استان کرمانشاه‪ ،‬در اجتماع پر شور مردم خونگرم‬ ‫منطقه پاوه و اورامانات‪ ،‬تفرقه افکنی میان شیعه و سنی‬ ‫را ابزار همیشگی دش��منان اس�لام خواندند و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬ملت یکپارچه و متحد ایران‪ ،‬پایبندی به اسالم‬ ‫و ارمان های انقالب را با عقالنیت‪ ،‬پیش��رفت علمی‬ ‫ و اقتصادی و حضور در صحنه های مختلف سیاس��ی‬ ‫اجتماعی در هم می امیزد و ش��اخصی هدایت بخش‬ ‫برای حرکت عظیم ملت های منطقه به وجود می اورد‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬نوس��ازی نظام به هیچ وجه‬ ‫به معنای تجدید نظر در ارمان ها نیست بلکه به معنای‬ ‫تغییر در سیاست ها و نظام ها و تدابیر است که این مساله‬ ‫می تواند مانع از تحجر نیز بشود و با تکیه بر «ارمان های‬ ‫همیش��ه جوان و نو» نظام اس�لامی را همیشه جوان‪،‬‬ ‫شاداب‪ ،‬بالنده و پیش رونده نگه دارد‪».‬‬ ‫رهب��ر انق�لاب اس�لامی در بخ��ش دیگ��ری‬ ‫از سخنانش��ان به تبیی��ن مفهوم حقیق��ی والیت فقیه‬ ‫و رهبری در نظ��ام اس�لامی پرداختند و با اش��اره به‬ ‫تعریف والیت فقی��ه از دیدگاه امام افزودن��د‪« :‬از دید‬ ‫امام‪ ،‬والیت فقی��ه یعنی مدیریت زن��ده‪ ،‬بالنده و پیش‬ ‫رونده که البته امام بزرگوار ما‪ ،‬خ��ود مظهر تام و تمام‬ ‫این مفهوم بود‪».‬‬ ‫ایشان با اشاره به مغالطه عده ای در تعبیر حضرت‬ ‫امام مبنی بر والیت مطلقه فقیه خاطرنشان کردند‪« :‬انها‬ ‫سعی کردند نظر امام را به معنای بی اعتنایی والیت فقیه‬ ‫به قوانین تفسیر کنند اما امام بزرگوار ملت‪ ،‬ضمن تاکید‬ ‫بر والی��ت مطلقه فقیه‪ ،‬خود بیش��تر از همه به رعایت‬ ‫قوانین‪ ،‬اصول‪ ،‬مبانی و جزئیات احکام ش��رعی مقید‬ ‫بود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در تبیین شرایط حساس‬ ‫و دقیق والیت فقیه از دیدگاه ام��ام افزودند‪« :‬اگر این‬ ‫شرایط از بین برود‪ ،‬رهبری‪ ،‬حتی اگر کسی او را عزل‬ ‫نکند‪ ،‬خود به خود عزل می شود و این مساله نشان دهنده‬ ‫اهمیت فراوان این موضوع است‪».‬‬ ‫ایش��ان‪ ،‬رهبری را یک مدیریت کالن ارزش��ی‬ ‫خواندند که با مدیریت اجرایی و مس��ئولیت مستقیم‬ ‫سه قوه متفاوت است و ضمن نظارت بر فعالیت های‬ ‫مسئوالن‪ ،‬از حرکت کلی نظام مراقبت می کند و اجازه‬ ‫نمی دهد که انها به هر دلیل‪ ،‬نظام اسالمی را به انعطافی‬ ‫غیر الزم و غیر جایز وادار کنند‪.‬‬ ‫ایش��ان با اشاره به س��خنان برخی در مورد اینکه‬ ‫فالن مساله بدون نظر رهبری تصمیم گیری نمی شود‪،‬‬ ‫افزودند‪« :‬مس��ئوالن قوه مجریه‪ ،‬نمایندگان مجلس‪،‬‬ ‫مس��ئوالن قوه قضائیه‪ ،‬با اختیارات کام��ل و قانونی‪،‬‬ ‫وظایف خ��ود را انج��ام می دهن��د و ممکن اس��ت‬ ‫تصمیماتی بگیرند که رهبری با ان مخالف باش��د اما‬ ‫رهبری نه حق دارد‪ ،‬نه می تواند و نه قادر است در این‬ ‫مسائل دخالت کند مگر در جایی که اتخاذ سیاستی به‬ ‫کج شدن راه انقالب منجر شود که طبعا در این هنگام به‬ ‫مسئولیت های خود عمل خواهد کرد‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای در تعبی��ر دیگری از‬ ‫رهبری نظام افزودند‪« :‬در تصمیمات و عمل رهبری‪،‬‬ ‫عقالنی��ت باید در خدمت ب��ه اص��ول و واقع بینی در‬ ‫خدمت ارمان گرایی قرار گیرد‪».‬‬ ‫ایش��ان مراقبت رهبری در مس��اله هس��ته ای در‬ ‫دوره ای که نزدیک بود به تعطیلی فعالیت های هسته ای‬ ‫ایران منجر شود و نیز مراقبت در بحث رابطه با امریکا را‬ ‫از جمله مواردی خواندند که رهبری‪ ،‬بر اساس وظایف‬ ‫خود‪ ،‬از ایجاد انحراف در حرکت کلی نظام جلوگیری‬ ‫کرده است‪ .‬ایش��ان در بخش دیگری از سخنانشان در‬ ‫نگاهی اجمال��ی به بحث تحزب خاطرنش��ان کردند‪:‬‬ ‫«ما با تحزب مطلقا مخالفتی نداریم و معتقدیم تحزب‬ ‫با وحدت جامعه منافاتی ندارد به ش��رط انکه با نگاه‬ ‫درست ایجاد شود‪».‬رهبر انقالب افزودند‪« :‬اگر حزبی‬ ‫برای کانال کشی و کادرسازی و هدایت فکری جامعه‬ ‫در زمینه های سیاس��ی – دین��ی – عقیدت��ی و دیگر‬ ‫عرصه ها به وجود اید و قصد خود را در دست گرفتن‬ ‫قدرت قرار ندهد‪ ،‬کاری خوب و مورد تایید است که‬ ‫البته اینگونه احزاب‪ ،‬اگر در رقابت های سیاسی هم وارد‬ ‫شوند‪ ،‬به طور طبیعی برنده می شوند‪».‬‬ ‫ایش��ان در نفی اح��زاب قدرت طل��ب افزودند‪:‬‬ ‫«برخی احزاب مانن��د احزاب کنونی غ��رب در واقع‬ ‫باشگاه هایی برای کسب قدرت هستند و سعی می کنند‬ ‫از هر طریق از جمله زد و بند سیاسی به قدرت برسند‬ ‫که ما اینگونه تحزب را تایید نمی کنیم‪ ،‬اما اگر کسانی‬ ‫با همین نگاه دنبال تشکیل حزب باشند‪ ،‬جلوی انها را‬ ‫نمی گیریم‪».‬‬ ‫رهبرمعظ��م انقالب اس�لامی در بخ��ش پایانی‬ ‫سخنانشان به سناریوی جنجالی اخیر امریکا در زدن‬ ‫اتهام تروریس��تی به جمهوری اس�لامی ایران اشاره‬ ‫کردند و با اش��اره به رصد دقیق و مراقبت کامل نظام‬ ‫اسالمی از مقاصد پشت پرده این سناریوی امریکایی‪ ،‬به‬ ‫سردمداران واشنگتن هشدار دادند جمهوری اسالمی با‬ ‫هرگونه توطئه و حرکت مخرب و مزاحم‪ ،‬با همه توان‬ ‫مقابله خواهد کرد‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای یکی از اهداف احتمالی‬ ‫امریکا از جار و جنجال اخیر را تحت الشعاع قرار دادن‬ ‫جنبش وال استریت خواندند و افزودند‪« :‬مردم حداقل‬ ‫‪ 80‬کش��ور از این حرک��ت رو به گس��ترش حمایت‬ ‫کرده اند و ای��ن برای مقامات امریکای��ی خیلی تلخ و‬ ‫دشوار است‪».‬‬ ‫ایشان‪ ،‬تالش دولت امریکا را برای سرکوب مردم‬ ‫مورد اشاره قرار دادند و افزودند‪« :‬ممکن است انها با‬ ‫پلیس و ارتش این حرکت را س��رکوب کنند اما از بین‬ ‫نمی رود و همچون اتش زیر خاکستر باقی می ماند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با اش��اره به تسلط شبکه‬ ‫خبیث صهیونیس��تی بر مقام��ات امری��کا و اروپا به‬ ‫دولتمردان غربی هش��دار دادند‪« :‬روزی که ملت های‬ ‫ش��ما علت واقعی بدبختی و مش��کالت خ��ود یعنی‬ ‫حقارت شما در برابر صهیونیست ها را درک کنند یقینا‬ ‫شعله های خشم انان‪ ،‬نظام سرمایه داری استکبار را به‬ ‫اتش می کشد و به خاکستر تبدیل می کند‪».‬‬ ‫ایشان به مقامات غربی خاطرنشان کردند‪« :‬شما‬ ‫به مردم خود پشت کرده اید و نزد اکثریت انها منفورید‬ ‫اما در جمهوری اس�لامی اوضاع برعکس شماست و‬ ‫اجتماعات عظیم مردم نشان دهنده عزم راسخ ملت و‬ ‫پایداری انها در مقابله هرگونه توطئه است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اش��اره به باج ندادن‬ ‫جمهوری اسالمی در ‪ 32‬سال اخیر در مقابل هر گونه‬ ‫فشار و توطئه تاکید کردند‪« :‬همه ملت ما‪ ،‬در صحنه اند‪،‬‬ ‫ما همه جزو ملت و س��رباز نظام و اسالم هستیم و این‬ ‫پیکره یکپارچه متحد و مستحکم در مقابل هر طرح و‬ ‫اقدام شیطانی می ایستد و کوچکترین باجی نمی دهد‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالمی بار دیگر تاکید کردند‪:‬‬ ‫«اگر مس��ئوالن امریکای��ی در برخی خیاالت به س��ر‬ ‫می برند‪ ،‬بدانند که هر حرکت ناشایست چه سیاسی و‬ ‫چه امنیتی با برخورد قاطع ملت ایران روبه رو خواهد‬ ‫شد‪».‬‬ ‫ایش��ان‪ ،‬در پایان سخنانشان دشمنی خبیث ترین‬ ‫ش��یاطین جهان را با ملت ایران و جمهوری اسالمی‪،‬‬ ‫نشان دهنده وعده های صادق پروردگار دانستند و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬به فرموده قران‪ ،‬این خباثت ها تنها بر «ایمان ما و‬ ‫ملت ما» می افزاید و نصرت و یاری الهی و پیروزی ملت‬ ‫ایران را بر همه توطئه گران برای مردم ما اثبات می کند‪».‬‬ ‫معتقدیم تحزب با وحدت جامعه منافاتی ندارد به شرط انکه با نگاه‬ ‫رژیم امریکا در چشم ملت های جهان حکومتی منزوی و منفورترین‬ ‫درست ایجاد شود‬ ‫دولت ها است‬ ‫هر حرکت ناشایس��ت چه سیاس��ی و چه امنیتی با برخورد قاطع ملت‬ ‫هر گونه توطئه و حرکت مخرب و مزاحم با مقابله قاطع و پشیمان کننده‬ ‫ایران روبه رو خواهد شد‬ ‫جمهوری اسالمی روبه رو خواهد شد‬ ‫نوسازی نظام به معنای تغییر در سیاست ها و نظام ها وتدابیر است‬ ‫قدرشناسی از برجستگان جامعه و احترام به انها‪ ،‬باید به عرف و عادتی‬ ‫همگانی تبدیل شود‬ ‫روزگاری که غرب در تاریکی مطلق علمی به سر می برد‪ ،‬ایران پیشتاز‬ ‫در تصمیم��ات و عمل رهبری‪ ،‬عقالنی��ت باید در خدم��ت به اصول و‬ ‫ی در کشورهای اسالمی بود‬ ‫و پیشانی قافله برجسته علم ‬ ‫واقع بینی در خدمت ارمان گرایی قرار گیرد‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای با ابراز خرس��ندی‬ ‫فراوان از دیدار با مردم عزیز پاوه‪ ،‬جوانرود‪ ،‬روانس��ر‬ ‫و ثالث باباجانی‪ ،‬به تحس��ین اس��تقامت و هوشیاری‬ ‫مردم سنی و ش��یعه این منطقه در مقابله با ضد انقالب‬ ‫تجزیه طلب در ماه های اول پیروزی انقالب پرداختند‪.‬‬ ‫ایش��ان با ذکر خاطراتی از حضور مکرر خود در‬ ‫منطقه پاوه و اورامانات افزودند‪« :‬با وجود همه تالش ها‬ ‫و تهدی��دات ضد انقالب‪ ،‬مردم پاوه با حضور بس��یار‬ ‫پر شور در رفراندوم تعیین نوع حکومت در فروردین‬ ‫‪ 58‬و پس از ان با دلیری و سرافرازی در سال های دفاع‬ ‫مقدس‪ ،‬برجس��تگی و پیش��تازی خاصی را در تاریخ‬ ‫مقاومت ملت ایران‪ ،‬از ان خود کرده اند‪».‬‬ ‫ایشان حفظ هویت «ایرانی – اسالمی» ملت ایران‬ ‫را مساله ای بسیار مهم دانستند و خاطرنشان کردند‪« :‬به‬ ‫برکت پیروزی انقالب اس�لامی و حضور و دخالت‬ ‫مستمر مردم در مسائل اساسی کشور‪ ،‬امروز دنیا‪،‬ملت‬ ‫ایران را به «مس��لمانی همراه با اگاه��ی و بصیرت» و‬ ‫«پیشگامی و پیشرفت در میدان های مختلف» می شناسد‬ ‫و ملت ایران با تکیه بر همین هویت جمعی‪ ،‬می تواند‬ ‫در دوران حساس بیداری اسالمی‪ ،‬نقش افرینی موثری‬ ‫کند‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به اینکه ملت‬ ‫ایران و نظام اس�لامی ادعایی برای رهبری ملت های‬ ‫منطقه ندارند‪ ،‬افزودند‪« :‬هر ملتی با تکیه بر استعدادها‪،‬‬ ‫توانایی ها و شخصیت خود‪ ،‬راه مورد نظرش را انتخاب‬ ‫می کند‪ ،‬ام ا تردیدی نیست که ملت های منطقه‪ ،‬به علت‬ ‫بروز قابلیت ها و ظرفیت های ملت ایران در ‪ 32‬س��ال‬ ‫اخیر‪ ،‬نگاه خاصی به این ملت بزرگ دارند‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالمی‪ ،‬نگاه مشتاق ملت های‬ ‫منطقه به مردم ایران را فرصت مناسبی برای تاثیرگذاری‬ ‫بیشتر در افکار عمومی جهان اسالم دانستند و افزودند‪:‬‬ ‫«مردم بزرگ و فهیم ای��ران می توانند در ذهن ملت ها‪،‬‬ ‫به معیار و نشانه اعتبار تبدیل شوند که این مهم‪ ،‬هم به‬ ‫سود ملت ایران و هم به سود ملت های منطقه است و‬ ‫انشاءاهلل در تشکیل امت متحد اسالمی نیز موثر خواهد‬ ‫بود‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با یاداوری درک دشمن‬ ‫از ظرفیت الگوس��ازی ملت ایران‪ ،‬خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«هدف اصلی تالش های تفرقه افکنانه دشمنان اسالم و‬ ‫ایران‪ ،‬جلوگیری از شکل گیری الگوی موفق جمهوری‬ ‫اسالمی در چشم ملت هاست‪».‬‬ ‫ایشان‪ ،‬ایجاد اختالف میان ش��یعه و سنی را چه‬ ‫در س��طح جهان اس�لام و چه در داخل ای��ران‪ ،‬خط‬ ‫اس��تراتژیک بیگانگان خواندند و تاکی��د کردند‪« :‬ما‬ ‫مس��لمانان شیعه و س��نی‪ ،‬از موارد اش��تراک عمیق و‬ ‫گس��ترده دینی و عقیدت��ی برخ��وردار و منافع عینی‬ ‫مشترکی داریم‪ ،‬اما دشمن با نفی و کمرنگ کردن این‬ ‫اشتراکات راهگشا‪ ،‬می خواهد اهداف شوم سلطه طلبانه‬ ‫خود را محقق کند‪».‬‬ ‫رهبرمعظ��م انق�لاب اس�لامی در تبیی��ن عمق‬ ‫ایستادگی جمهوری اسالمی در مقابله با توطئه تفرقه‬ ‫ش��یعه و س��نی خاطر نش��ان کردند‪« :‬بزرگان نهضت‬ ‫اسالمی‪ ،‬از سال ها قبل از پیروزی انقالب‪ ،‬فکر عمیق‬ ‫وحدت مذاهب مختلف اس�لامی را ب��ه جد پیگیری‬ ‫می کردند و بع��د از تش��کیل نظام اس�لامی نیز هیچ‬ ‫کشوری مانند ایران‪ ،‬اینگونه مهربان و با صفا‪ ،‬به یاری‬ ‫برادران فلسطینی که اصوال اهل سنت هستند‪ ،‬نپرداخته‬ ‫است‪».‬‬ ‫ایش��ان وحدت‪ ،‬اخالص و همدلی شیعه و سنی‬ ‫در ایران را مشت محکمی بر دهان توطئه گران خواندند‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬ادامه همین برادری و صفا به دش��من‬ ‫می فهماند که ایران عزیز ما‪ ،‬جای اختالف افکنی نیست‬ ‫و «ملت متحد ایران و مسئوالن نظام» همچون گذشته‪،‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪12‬‬ ‫در اینده نیز به هیچ کس باج نمی دهند و در مقابل هیچ‬ ‫فشاری حتی یک قدم عقب نشینی نمی کنند‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای‪ ،‬مقاومت مس��تمر و‬ ‫اگاهانه را تنها راه ناکام گذاشتن دشمنان خبیث «اسالم‬ ‫و امت اسالمی» دانستند و خطاب به ملت های مسلمان‬ ‫تاکید کردند‪« :‬همچون ملت ایران‪ ،‬مستحکم و استوار‬ ‫در مقابل دشمن بایس��تید‪ ،‬چرا که در غیر اینصورت‪،‬‬ ‫گستاخ تر می ش��ود و پس از جدا کردن شیعه و سنی‪،‬‬ ‫حتما به تفرقه افکنی در میان ش��اخه های مختلف اهل‬ ‫س��نت خواهد پرداخت‪».‬رهبرمعظم انقالب اسالمی‬ ‫در بخش دیگری از سخنانش��ان‪« ،‬دینداری و پایبندی‬ ‫به مبانی ش��ریعت را همراه با اگاهی و روشنفکری»‪،‬‬ ‫دو خصوصیت بارز مردم منطقه پاوه برش��مردند و با‬ ‫تجلیل از نقش مهم ماموستا قادری‪ ،‬امام جمعه پاوه در‬ ‫این زمینه افزودند‪« :‬روحانیونی که اینگونه اهل اقدام‪،‬‬ ‫مجاهدت‪ ،‬بصیرت و روش��نفکری هستند‪ ،‬همچون‬ ‫چراغ هدایت به یاری مردم می شتابند و دشمنان «اسالم‬ ‫و ایران عزیز» بیش از همه با این روحانیون دش��منی‬ ‫می کنند‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به مشکالت‬ ‫مردم استان کرمانشاه از جمله بیکاری ابراز امیدواری‬ ‫کردن��د‪« :‬با تصمیماتی که مس��ئوالن اجرایی کش��ور‬ ‫می گیرند بخش مهمی از این مشکالت حل شود‪».‬‬ ‫تحسین اهداف بلند پروازانه جوانان د ر ترسیم افق‬ ‫اینده ایران‬ ‫در ادامه این س��فر صده��ا نف��ر از برگزیدگان و‬ ‫منتخبان علم��ی‪ ،‬فرهنگ��ی‪ ،‬ادبی‪ ،‬هنری‪ ،‬ورزش��ی‪،‬‬ ‫اجتماعی و اقتصادی استان کرمانشاه در هفتمین روز‬ ‫سفر رهبر معظم انقالب به این اس��تان‪ ،‬با ایشان دیدار‬ ‫کردند و به تبادل نظر در زمینه های گوناگون پرداختند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای پس از شنیدن دیدگاه ها‬ ‫و مطالب ‪ 13‬نفر از برگزیدگان استان که یک ساعت و‬ ‫نیم به طول انجامید‪ ،‬زمینه را برای حرکت کاروان ملی‬ ‫ایرانیان به س��مت اهداف و افق های درخشان فراهم‬ ‫خواندند و با تحس��ین اهداف بلند پروازانه جوانان در‬ ‫ ترسیم افق اینده کشور تاکید کردند‪« :‬به یاری پروردگار‬ ‫و همت و تالش عم��وم مردم به وی��ژه فرهیختگان و‬ ‫نخبگان‪ ،‬ملت عزیز ای��ران در اینده از ذخایر «علمی و‬ ‫فرهنگی و تمدنی فراوان تری» برخوردار خواهد بود‪».‬‬ ‫ایش��ان با ابراز خرس��ندی از دیدار به یادماندنی‬ ‫و پر مغز با منتخبان اس��تان کرمانش��اه‪ ،‬این اس��تان را‬ ‫سینه ستبر و چهره زیبای ایران در عرصه های علمی‪،‬‬ ‫هنری‪ ،‬فرهنگی و ادبی خواندند و با اش��اره به روحیه‬ ‫پهلوانی و تالش تحس��ین برانگیز انقالبی در اس��تان‬ ‫افزودن��د‪« :‬هم��ه ویژگی ه��ای الزم و خصائل نیکو‬ ‫در این استان نخبه پرور جمع ش��ده است‪».‬حضرت‬ ‫مسئوالن قوه مجریه‪،‬‬ ‫نمایندگان مجلس‪ ،‬مسئوالن‬ ‫قوه قضائیه‪ ،‬با اختیارات‬ ‫کامل و قانونی‪ ،‬وظایف خود‬ ‫را انجام می دهند و ممکن‬ ‫است تصمیماتی بگیرند که‬ ‫رهبری با ان مخالف باشد‬ ‫اما رهبری نه حق دارد‪ ،‬نه‬ ‫می تواند و نه قادر است در‬ ‫این مسائل دخالت کند مگر‬ ‫در جایی که اتخاذ سیاستی‬ ‫به کج شدن راه انقالب منجر‬ ‫ شود که طبعا در این هنگام‬ ‫به مسئولیت های خود عمل‬ ‫خواهد کرد‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای با یاداوری اش��نایی دیرین خود با‬ ‫شماری از فرهیختگان و اندیشمندان استان کرمانشاه‪،‬‬ ‫افزودند‪« :‬متاس��فانه چه��ره حقیقی علم��ی‪ ،‬ادبی و‬ ‫هنری این منطقه‪ ،‬انگونه که باید و شاید شناخته شده‬ ‫نیست و مراکز تبلیغات و صدا و س��یما باید به کمک‬ ‫زبدگان منطقه‪ ،‬در این زمینه تالش کنند‪».‬رهبرمعظم‬ ‫انقالب اس�لامی‪ ،‬هدف اصلی از دیدار با برگزیدگان‬ ‫و منتخبان را «ترویج تکریم نخبگان و صاحبان فکر و‬ ‫خالقیت» خواندند و خاطر نشان کردند‪« :‬قدرشناسی‬ ‫از برجستگان جامعه و احترام به انها‪ ،‬باید به عرف و‬ ‫عادتی همگانی تبدیل شود‪».‬ایشان‪ ،‬شناسایی و معرفی‬ ‫نخبگان و تکریم انان را زمینه ساز الگوسازی در جامعه‬ ‫برشمردند و افزودند‪« :‬انگیزه دیگر رهبری از حضور‬ ‫در چنین جلساتی‪ ،‬تاکید بر ضرورت الگوسازی برای‬ ‫نسل جوان در همه عرصه ها و زمینه هاست‪ ».‬ایشان‪،‬‬ ‫تالش شبکه های رسانه ای نظام اس��تبداد بین المللی‬ ‫را برای برجس��ته کردن الگوهای منحرف و سخیف‪،‬‬ ‫برگرفته از اهداف خطرناک پروتکل های صهیونیستی‬ ‫دانستند و افزودند‪« :‬این الگوسازی شبکه ای‪ ،‬بر اساس‬ ‫سیاس��ت های مش��خص و مدون صورت می گیرد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬اشکار شدن استعداد ذاتی‬ ‫ملت ایران را دومین هدف دیدار با منتخبان و نخبگان‬ ‫خواندند و با اش��اره به سیاس��ت قدیمی استعمار در‬ ‫تحقیر و ناکارامد جلوه دادن مردم ایران تاکید کردند‪:‬‬ ‫«جوانان و نخبگان ملت در ‪ 32‬س��ال اخیر بطالن این‬ ‫سیاست ضد ایرانی را با پیشرفت های گاه اعجاب انگیز‬ ‫علمی و فناوری اثب��ات کرده اند‪».‬رهبرمعظم انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬بار دیگر‪ ،‬اس��تعداد ایرانیان را از متوس��ط‬ ‫استعداد جهانی باالتر خواندند و با یاداوری تاریخ و‬ ‫میراث پر افتخار فرهنگی کشور افزودند‪« :‬روزگاری‬ ‫که غرب در تاریکی مطلق علمی به سر می برد‪ ،‬ایران‬ ‫پیشتاز و پیشانی قافله برجس��ته علمی در کشورهای‬ ‫اسالمی بود‪».‬‬ ‫ایشان افزودند‪« :‬این واقعیات تاریخی‪ ،‬نشان دهنده‬ ‫استعداد برتر و ذخایر سرشار انسانی در این نقطه عالم‬ ‫است که این اس��تعداد ذاتی و درخش��ان‪ ،‬باید امروز‬ ‫باردیگر اشکار ش��ود‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با‬ ‫اش��اره به اعالم نتایج تحقیقات مراکز جهانی مبنی بر‬ ‫«چند برابر بودن سرعت و شتاب رشد علمی ایران در‬ ‫مقایسه با متوسط جهانی» افزودند‪« :‬با تکیه بر باور جوان‬ ‫ایرانی به استعدادهای خود ضمن حفظ و افزایش این‬ ‫شتاب امیدبخش‪ ،‬به مرزهای کنونی علم می رسیم و با‬ ‫پشت سر گذاشتن این مرزها‪ ،‬افق های نوین علمی را‬ ‫در مقابل جامعه بشری خواهیم گشود‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالمی‪ ،‬خدمت به تعالی انسان‬ ‫را هدف حقیقی و اصلی پیشرفت ها و برجستگی های‬ ‫بشری دانستند و با اش��اره به سوءاستفاده زورگویان و‬ ‫سرمایه اندوزان جهانی از علم و هنر افزودند‪« :‬هالیوود‬ ‫به عنوان مرکز سینمای جهانی در خدمت انحطاط بشر‬ ‫است و نصیب ملت های افغانستان و عراق از علم غربی‬ ‫فقط بمب و سالح شیمیایی است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای عل��م و هنر را در ذات‬ ‫خود‪ ،‬موهبت های الهی برش��مردند و افزودند‪« :‬ملت‬ ‫ایران و نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬این پدیده های متعالی‬ ‫را در خدمت اسالم و معنویت و تعالی بشر قرار خواهد‬ ‫داد‪ ».‬ایش��ان در پایان سخنانشان‪ ،‬اس��تفاده صحیح و‬ ‫برنامه ریزی شده از نبوغ و استعداد جوانان و نخبگان‬ ‫همه عرصه ه��ا را از واجب ترین وظایف مس��ئوالن‬ ‫خواندند و تاکید کردند‪« :‬جریان نواور و خالق جاری‬ ‫در کشور باید تقویت شود تا انشاءاهلل اینده درخشان‬ ‫ایرانیان را رقم زند‪g ».‬‬ ‫امام جمعه شهرستان پاوه‪:‬‬ ‫در دفاع از وطن کم نگذاشتیم‬ ‫ماموستا مال قادر قادری بیش از س��ه دهه در قامت امام جمعه شهرستان پاوه به مردم شجاع این منطقه‬ ‫خدمت کرده و همچنان رفع مشکالت و موانع زندگی مردم از مهم ترین دغدغه های او محسوب می شود‪.‬‬ ‫رهبر انقالب در همین زمینه می فرمایند‪« :‬بخش مهمى از این امتیازات [شهرستان پاوه] برمی گردد به این مرد‬ ‫عالم و مجاهد‪ ،‬این جناب ماموستا قادرى؛ روحانىِ هم عالم و هم روشنفکر‪ .‬اینجور روحانى اى در این دوره‬ ‫و در هم ه مقاطع حساس‪ ،‬به کار جماعت هاى مردمى مى اید؛ اگاهانه‪ ،‬بابصیرت‪ ،‬مسائل را تشخیص بدهد‪،‬‬ ‫درک کند‪ ،‬بعد هم وسط میدان باشد‪ ».‬پایگاه اطالع رسانی دفتر حفظ و نشر اثار حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫تو گویی را با ایشان انجام داده است که در ادامه می اید‬ ‫گف ‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫در مورد س��ابقه مبارزاتی م��ردم پاوه در‬ ‫دوران دفاع مقدس برایمان بگویید‪.‬‬ ‫‪ l‬یکی از امتیازهای مناطق کردنش��ین ما‬ ‫این اس��ت که رژیم بعث عراق هرگز نتوانس��ت‬ ‫به ای��ن دیار حمله ای داش��ته باش��د و اراضی ما‬ ‫را تص��رف کن��د‪ .‬از اش��نویه و مهاب��اد گرفته تا‬ ‫نزدیکی های قصر شیرین ش��اید خیلی کم اتفاق‬ ‫افتاد ک��ه نیروهای عراقی امدن��د‪ ،‬اما به صورت‬ ‫عبوری گذر کردند و نتوانس��تند بمانند‪ .‬می دانید‬ ‫چرا؟ درست است که مردم ما کرد و سنی بودند‪،‬‬ ‫ولی در دفاع از ایران ُکرد بودن یا س��نی بودن را‬ ‫مطرح نکردند‪.‬‬ ‫بنابرای��ن دولت بعث ع��راق و همفکرانش‬ ‫هنگامی که دیدند نف��وذ در این منطقه مش��کل‬ ‫است‪ ،‬با توپ ها‪ ،‬هواپیماها و بمب های خوشه ای‬ ‫و شیمیایی به ش��هرهای ما حمله کردند‪ .‬مثال در‬ ‫حمله به سردشت ‪ 8000‬نفر مجروح شدند و در‬ ‫دو حمله شیمیایی به ش��هر نودشه در حومه پاوه‬ ‫بیش از ‪ 500‬نفر مجروح داشتیم‪ .‬ما در جایی قرار‬ ‫گرفته بودیم که هواپیماه��ا از کرکوک به طرف‬ ‫شهرهای مرکزی ایران حرکت می کردند و هنگام‬ ‫بازگش��ت هر چه بمب و راک��ت باقیمانده بود‪،‬‬ ‫روی سر ما می ریختند‪ .‬ما در دوران دفاع مقدس‬ ‫از زمین و اسمان امنیت نداشتیم‪.‬‬ ‫در س��ال های ابتدای��ی جن��گ‪،‬‬ ‫رهبرمعظمانقالببهشهرپاوهتشریفاوردند‪.‬‬ ‫چه خاطره ای از ان زمان در ذهن دارید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬دیدار ایش��ان از پ��اوه در دوازدهم‬ ‫فروردین س��ال ‪ 1360‬ب��ود‪ .‬ما ان زم��ان در دو‬ ‫جبهه درگیری داشتیم؛ یکی در جبهه مرزی که با‬ ‫صدامیان درگیر بودیم و دیگری در جبهه داخلی‬ ‫که با نیروهای ضد انق�لاب رو در رو بودیم‪ .‬ان‬ ‫زمان که ایشان به پاوه تش��ریف اوردند‪ ،‬مردمان‬ ‫مس��لح ما با دو نیرو می جنگیدند؛ در نوس��ود و‬ ‫شش��مه با بعثی ه��ا و در پاوه با ض��د انقالب ها‪.‬‬ ‫تشریف فرمایی ایشان در ان ایام واقعا باعث ایجاد‬ ‫روحیه و امید ش��د و مردم ما اطمینان پیدا کردند‬ ‫که نظام جمهوری اسالمی انها را فراموش نکرده‬ ‫و م��ا را حمایت خواهد کرد‪ .‬چنان که مس��ئوالن‬ ‫دیگر جمهوری اس�لامی پس از ان تاریخ به این‬ ‫شهر می امدند‪.‬‬ ‫طبیعت��ا در جری��ان جن��گ در پ��اوه‬ ‫خانواده های زیادی اسیب دیدند‪ .‬در این‬ ‫باره توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬ان زم��ان جاهایی که االن شهرس��تان‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬بخش های ش��هر پاوه بودند‪ .‬یعنی از‬ ‫ازگله و ثالث باباجانی تا پاوه یک شهرستان بود‬ ‫و کمتر روزی بود که در این شهرستان شاهد بمباران‬ ‫و درگیری نباش��یم‪ .‬بیش از سه هزار نفر از اهل سنت‬ ‫اورامانات شهید و مجروح داریم‪ .‬یعنی حدود ‪3400‬‬ ‫شهید و جانباز و ‪ 100‬نفر ازاده‪ .‬در واقع این ‪ 3400‬نفر‬ ‫برای پاوه و روانس��ر و جوانرود و مریوان هستند‪ ،‬اما‬ ‫اکثریت شهدا برای پاوه هستند‪ .‬در پاوه ما از هر صد‬ ‫نفر‪ ،‬یک نفر شهید داشتیم‪.‬‬ ‫شهدای ما هم بیشترشان در جبهه شهید شده اند‬ ‫و کمترشان شهید بمباران هستند‪ .‬بعضی از شهرهای‬ ‫ایران تنها مردمشان ش��هید شدند‪ ،‬ولی ما هم جانمان‬ ‫در خطر بود و هم اموالمان؛ «المجاهدون فی س��بیل‬ ‫اهلل باموالهم و انفسهم»‪ .‬جهاد در منطقه ما هم با جان‬ ‫بود و هم با مال‪.‬‬ ‫هنگام جنگ و ناامنی‪ ،‬مردم ‪ 36‬روستای اطراف‬ ‫به پاوه مهاج��رت کردند‪ ،‬اما حتی تاکن��ون زمینه ای‬ ‫فراهم نشده که باز گردند‪ .‬باغ ها و زمین های کشاورزی‬ ‫و خانه های روستایی و دامداری ها ضربه دیدند‪ .‬دیگر‬ ‫مردم نمی توانسته اند به روستاها بازگردند‪ .‬کشاورزی‬ ‫تعطیل شد و دام ها از بین رفت‪ ،‬ولی مردم ما به خاطر‬ ‫عقیده ای که داش��تند و برای حفظ خاک کشور‪ ،‬همه‬ ‫این س��ختی ها را تحمل کردند‪ .‬البته انتظار داش��تند‬ ‫که بعد از جنگ توجه ش��ود‪ .‬با وجود بازسازی ها و‬ ‫اقداماتی که صورت گرفته‪ ،‬ب��از هم جای کار وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اگر ق��رار اس��ت حق الزحم��ه در برابر زحمت‬ ‫باشد‪ ،‬می طلبد که بیشتر توجه شود‪ .‬شهدای ما خون‬ ‫ندادند تا جاده ما اس��فالت شود و خون ندادند تا گاز‬ ‫به روستاهای ما برس��د‪ ،‬اما این خواست مردم است‬ ‫که امکانات طبیعی زندگی برای ایش��ان فراهم شود‪.‬‬ ‫جمهوری اس�لامی در این منطقه هر کاری که انجام‬ ‫بدهد‪ ،‬در بی��رون مرز منعکس خواهد ش��د‪ .‬اگر اب‬ ‫به روس��تاهای ما می اید و چراغی روشن می شود و‬ ‫جاده های ما توسعه و گس��ترش می یابد‪ ،‬همه و همه‬ ‫پیامی است برای ان طرف مرز‪.‬‬ ‫الحمدهلل کارهای خوبی در پاوه انجام شده و‬ ‫ضمن اینکه باعث امیدواری مردم ما ش��ده است‪،‬‬ ‫پیامی هم ب��رای ان طرف مرز دارد ک��ه جمهوری‬ ‫اسالمی برای این منطقه کردنش��ین و سنی مذهب‬ ‫کار می کند و فرقی بین ش��هروندانش نمی گذارد‪.‬‬ ‫اگ��ر بخواهی��م قضاوت کنی��م‪ ،‬برای روس��تاهای‬ ‫ما بیش از روس��تاهای اصفهان کار ش��ده اس��ت‪،‬‬ ‫ام��ا همچنان ج��ای کار وج��ود دارد‪ ،‬چ��را که ما‬ ‫هشت س��ال درگیر جنگ بودیم و هنوز هم گاهی‬ ‫اوقات با گروهک های معاند و ضد انقالب دس��ت‬ ‫و پنجه نرم می کنیم‪.‬‬ ‫یکی از مقاطع حس��اس در پاوه محاصره این‬ ‫ش��هر بود‪ .‬چگونه این حصر شکس��ته ش��د؟‬ ‫ش��هید چمران چ��ه تاثیری در ای��ن پیروزی‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬مردادماه س��ال ‪ 1358‬در پاوه جنگی شروع‬ ‫شد‪ .‬پیش از ان در اعتراض به فعالیت گروهک ها در‬ ‫این شهر راهپیمایی شد و به دنبال ان در هجدهم مرداد‬ ‫تحصنی ش��کل گرفت تا دولت مرکزی به داد مردم‬ ‫این منطقه برسد‪ .‬در مقابل این تحصن‪ ،‬نیروهای ضد‬ ‫انقالب نیز در نقطه دیگری از شهر تجمعی را شروع‬ ‫کردند‪ .‬نیروهای مخالف از ش��هرهای مختلف ایران‬ ‫به این تحصن ضد انقالبی پیوستند و این گروه متحد‬ ‫در صدد تصرف پاوه برامد‪ ،‬چرا که تمام ش��هرهای‬ ‫اطراف ‪ -‬جز پادگان های ارتش‪ -‬در تصرف نیروهای‬ ‫مخالف جمهوری اسالمی بود‪.‬‬ ‫پاوه ب��ه دلی��ل ت��دارک و امکان��ات خوبی که‬ ‫نیروهای ضدانقالب داشتند‪ ،‬در محاصره انان افتاد‪.‬‬ ‫روز ‪ 24‬یا ‪ 25‬مرداد بود که دکتر چمران و اقای فالحی‬ ‫به پاوه امدند‪ .‬اقای فالحی بعد از مدتی بازگشتند‪ ،‬اما‬ ‫دکتر چمران ماندند و مردم را همراهی کردند‪ .‬ایشان‬ ‫محل استقرارشان را کالنتری ‪ 11‬قرار دادند که حاال به‬ ‫کالنتری شهید چمران معروف است‪.‬‬ ‫ان زمان هنوز س��پاه به خوبی شکل نگرفته بود‬ ‫و اکثر ژاندارمری ها هم خلع س�لاح شده بودند‪ ،‬جز‬ ‫همین پاس��گاه‪ .‬از طرفی نیروهای کمی همراه شهید‬ ‫چمران امده بودند‪ .‬ایش��ان ب��ا بالگرد به پ��اوه امده‬ ‫بودند‪ .‬حدود چهل نفر نیرو ه��م از مریوان که برای‬ ‫درگیری رفته بودند‪ ،‬تحت فرماندهی شهید وصالی‬ ‫اضافه شدند‪.‬‬ ‫جنگ و درگیری ب��ه اوج خود رس��یده بود که‬ ‫ش��هید چمران به امام خمین��ی (رضوان اهلل علیه) پیام‬ ‫دادند و وضعیت را خطرناک توصی��ف کردند‪ .‬روز‬ ‫‪ 27‬مرداد ‪ 1358‬ام��ام (رضوان اهلل علی��ه) پیام مهمی‬ ‫ دادند که در بخشی از ان امده بود‪« :‬به دولت و ارتش‬ ‫و ژاندارمری اخطار می کنم اگر با توپ ها و تانک های‬ ‫مجهز تا ‪ 24‬ساعت دیگر به سمت پاوه حرکت نشود‪،‬‬ ‫من همه را مسئول می دانم‪».‬‬ ‫بعد از این پیام ب��ود که نیروه��ای ضد انقالب‬ ‫تضعیف ش��دند و کمک ها رس��ید‪ .‬با وجود شهید و‬ ‫مجروح بسیار‪ ،‬حصر پاوه شکسته شد‪ .‬وجود شهید‬ ‫چمران هم حقیقتا تاثیر زیادی داشت‪ .‬ما معتقد هستیم‬ ‫این پیروزی در درجه اول لطف خدا و سپس پیام امام‬ ‫(رضوان اهلل علی��ه) و حضور دکتر چم��ران و حضور‬ ‫مردم در صحنه بود‪g .‬‬ ‫ماموستا مال قادر قادری‬ ‫می گوید مردم منطقه اش در‬ ‫دفاع از ایران ُکرد بودن یا‬ ‫سنی بودن را مطرح نکردند‬ ‫‪13‬‬ ‫گفت وگو با حجت االسالم هادی صادقی‪ ،‬درباره سخنان رهبر معظم انقالب‬ ‫خواست دشمنان دامن زدن‬ ‫به اختالفات است‬ ‫حجت االسالم هادی صادقی‪ ،‬رئیس دانشکده علوم حدیث بر این باور است که اساس تئوری دشمنان این‬ ‫تو گو با پایگاه اطالع رسانی‬ ‫مملکت برای برخورد با ملت ما از بین بردن وحدت میان قومیت هاست‪ .‬او در گف ‬ ‫دفتر حفظ و نشر اثار حضرت ایت اهلل خامنه ای می گوید نباید در زمین دشمن بازی کنیم‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مبانی وحدت بین مذاهب اس�لامی در متون‬ ‫دینی چیست؟‬ ‫‪ l‬وحدت اس�لامی از موضوعاتی اس��ت که‬ ‫هم در ایات کریمه قران تاکید بس��یاری بر ان رفته و‬ ‫هم سخنان و سیره اهل بیت علیهم السالم بر ان تاکید‬ ‫دارد‪ .‬خداوند در قران کری��م می فرماید‪َ « :‬و ا ْعتَ ِ‬ ‫ص ُموا ْ‬ ‫ب ِ َحبْلِ اهلل ِ َج ِمیعا َو َال تَ َفر ُقواْ»‪ .‬این یک دس��تور صریح‬ ‫و روشن اس��ت که همه بیایید حول یک محور جمع‬ ‫بشوید و وحدت پیدا کنید که ان محور همانا «حبل اهلل‬ ‫المتین» است‪ .‬همچنین در ایه شریفه دیگری داریم‪:‬‬ ‫یح ُک ْم»؛ این ایه امر‬ ‫ب رِ ُ‬ ‫« َو َال تَنَا َز ُعوا ْ َفتَ ْف َش�� ُلوا ْ َو ت َْذ َه َ‬ ‫می کند که شما اختالف نکنید‪ ،‬زیرا اگر اختالف کنید‪،‬‬ ‫ان هیبت و قوت شما از بین می رود‪.‬‬ ‫چنین فرامین��ی در منابع و متون دینی ما بس��یار‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما حتی اگر این دس��تورهای دینی هم نبود‪،‬‬ ‫عقل بشر این مساله را می فهمید که هر جامعه ای وقتی‬ ‫می تواند به نتیجه برس��د و به اهداف خود دست یابد‬ ‫که «ید واحده» باشد‪ .‬اگر مردم جوامع با هم اختالف‬ ‫کنند‪ ،‬توان و نیروی انها صرف خنثی کردن یکدیگر‬ ‫می ش��ود و به نتیج��ه نمی رس��ند‪ .‬بنابراین ضرورت‬ ‫وحدت‪ ،‬امری عقلی و بدیهی اس��ت که نیاز به بحث‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫س��یره ائمه اطهار علیهم الس�لام و الگوهای‬ ‫رفتاری ایشان در برخورد و مواجهه با مذاهب‬ ‫گوناگون اسالمی چگونه بوده است؟‬ ‫‪ l‬ب��ا اولی��ن مراجعه به س��یره پیامبر اس�لام‬ ‫صلی اهلل علی هو اله وس��لم درمی یا بیم که ایشان اهمیت‬ ‫بسیای برای حفظ وحدت امت اسالمی قائل بودند‪.‬‬ ‫مثال ایش��ان برای اینکه در جامعه اس�لامی وحدت‬ ‫ایجاد کنند‪ ،‬میان مهاجرین و انصار عقد اخوت بستند‬ ‫و بین این دو گروه اسالمی برادری ایجاد کردند‪ .‬این‬ ‫در حالی بود که رابطه میان انان تا پیش از ان به قدری‬ ‫بد بود که گاهی بر سر یک شتر‪ ،‬سال ها می جنگیدند‪.‬‬ ‫حضرت اما تمام انها را متحد کردن��د و گفتند با هم‬ ‫برادر و امت واحده باش��ید‪ .‬ایش��ان قاع��ده « ُر َحما ُء‬ ‫بَینَ ُهم» را در عمل پیاده کردند و پس از این اقدام بود‬ ‫که جامعه اس�لامی برادرانه در کنار هم قرار گرفتند‬ ‫و گوش ب��ه فرمان رهبرش��ان‪ ،‬پیامبر گرامی اس�لام‬ ‫صلی اهلل علی هو اله وسلم سپردند‪.‬‬ ‫ائمه اطه��ار علیهم الس�لام نیز همین س��یره را‬ ‫ادامه دادن��د‪ .‬مثال با اینکه پس از رحل��ت پیامبر اکرم‬ ‫صلی اهلل علیه و اله وسلم عده کثیری از امت به دستور‬ ‫ایش��ان عمل نکردن��د و راه اصل��ی را نپیمودند‪ ،‬اما‬ ‫امیرالمومنین علیه السالم با وجود اینکه حق مسلم شان‬ ‫تضییع ش��ده بود‪ ،‬باز هم برای حفظ وحدت جامعه‬ ‫اسالمی از حق خود صرف نظر کردند و گفتند که االن‬ ‫امر مهم تری در پیش اس��ت و وحدت مسلمانان باید‬ ‫حفظ شود‪ ،‬زیرا اگر این کار را نکنیم‪ ،‬مرتدین و کفار‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪14‬‬ ‫به سوءاستفاده از این وضعیت می پردازند و به جامعه‬ ‫اسالمی حمله می کنند‪.‬‬ ‫اساس��ا س��یره امیرالمومنین علیه الس�لام نماد‬ ‫وحدت اس��ت‪ .‬همچنی��ن وقتی س��یره هم��ه ائمه‬ ‫علیهم الس�لام را مالحظ��ه می کنی��م‪ ،‬درمی یابیم که‬ ‫داش��تن رفتار مناسب و مس��المت امیز حتی در قبال‬ ‫مخالفان و پرهیز از اختالف‪ ،‬دستور همیشگی ایشان‬ ‫به پیروان خود بوده است‪.‬‬ ‫برخ��ی معتقدند اگر م��ا وارد موضع وحدت‬ ‫بش��ویم‪ ،‬باید از عقاید خودمان کوتاه بیاییم‪.‬‬ ‫این مساله تا چه اندازه درست است؟‬ ‫‪ l‬ممکن است بعضی ها این گونه فکر کنند‪ ،‬اما‬ ‫قطعا این مطلب درست نیست‪ .‬ایا اینکه امیرالمومنین‬ ‫علیه السالم با خلفای سه گانه به مشورت می نشستند‬ ‫و به انها کمک می کردند‪ ،‬از عقایدشان دست برداشته‬ ‫بودند؟ خیر‪ ،‬این طور نبود؛ ایش��ان ب��ه خاطر حفظ‬ ‫وحدت جامعه اس�لامی و به خاطر تقوی��ت این امر‬ ‫مهم این گونه عمل می کردند‪ .‬اما از طرف دیگر و در‬ ‫ماجرای تشکیل شورای شش نفره برای تعیین خلیفه‬ ‫پس از خلیفه دوم‪ ،‬حضرت امیر علیه الس�لام هم در‬ ‫ان جلسه حضور داشتند و قرار شد که یک نفر از این‬ ‫شورا به خالفت انتخاب ش��ود‪ .‬اعضای این شورا با‬ ‫امیرالمومنین علیه السالم شرط کردند که اگر شما به‬ ‫س��یره پیامبر صلی اهلل علیه و اله وسلم و خلفای پیشین‬ ‫عمل کنی‪ ،‬ما خالفت را به تو می دهیم‪ .‬ایشان اما این‬ ‫شرط دوم را نپذیرفتند‪ .‬این نپذیرفتن به این خاطر بود‬ ‫که ایشان نمی خواس��تند از عقاید و روش خودشان‬ ‫دست بردارند‪ .‬ایشان با وجود اینکه وحدت را حفظ‬ ‫کرده و در جهت ان عمل کرده بود‪ ،‬اما همواره اعتقاد و‬ ‫سیره خویش را نیز حفظ و تبلیغ کرده بودند‪.‬‬ ‫دیگر امامان علیهم السالم نیز همین گونه بودند‪.‬‬ ‫دشمنان این امت‪ ،‬امریکا و‬ ‫اسرائیل و دیگران‪ ،‬برنامه های‬ ‫عظیمی تدارک دیده اند تا این‬ ‫امت را چندپاره کنند و جلوی‬ ‫بیداری انان را بگیرند‪ .‬انها‬ ‫می خواهند یا معارف اسالمی را از‬ ‫این امت بربایند‪ ،‬یا اینکه اسالم‬ ‫را به کلی دگرگون و تحریف کنند‪.‬‬ ‫اگر این برنامه های دشمنان را‬ ‫بشناسیم و برای ان برنامه ریزی‬ ‫کنیم‪ ،‬درمی یابیم که یکی از‬ ‫اولین و ضروری ترین اموری که‬ ‫به ان نیاز داریم‪ ،‬همین است که‬ ‫همه با هم در یک زمینه و در یک‬ ‫راستا حول یک محور «حبل اهلل»‬ ‫جمع شویم‬ ‫مگر امام صادق علیه السالم حفظ وحدت در جامعه‬ ‫اسالمی را الزم نمی دانس��تند و به این مساله سفارش‬ ‫نمی کردند؟ امام صادق علیه السالم بارها در نمازهای‬ ‫جماعت اهل سنت ش��رکت می کردند‪ .‬امیرالمومنین‬ ‫علیه السالم هم شرکت می کردند‪ ،‬اما تعلیمات درست‬ ‫را هم به پیروان خودشان اموزش می دادند‪ .‬نظریات‬ ‫اش��تباه مانند جبرگرای��ی و تفکرات نادرس��تی مثل‬ ‫تلقی هایی که درباره س�لاطین وجود داش��ت‪ ،‬تذکر‬ ‫می دادند و نقد می کردند‪ .‬در عین حال‪ ،‬رفتاری کامال‬ ‫هم سو با وحدت جامعه اسالمی داشتند‪.‬‬ ‫بنابراین ما هم باید همی��ن راه و روش اهل بیت‬ ‫علیهم السالم را دنبال کنیم‪ .‬یعنی ضمن اینکه از عقیده‬ ‫خود دفاع می کنیم‪ ،‬رفتارمان به گونه ای نباشد که امت‬ ‫اسالمی دچار چنددستگی و اختالف بشود‪ .‬نقل است‬ ‫که در زمان امام صادق علیه السالم‪ ،‬چهار هزار نفر به‬ ‫نوعی از محضر ایشان استفاده می کردند که بعضی از‬ ‫انها اهل س��نت و حتی از بزرگان انان بودند‪ .‬مفهوم‬ ‫این مطلب ان است که امام صادق علیه السالم در عین‬ ‫اینکه پایبند ب��ه ضوابط وحدت در جامعه اس�لامی‬ ‫بودند‪ ،‬به ترویج اف��کار و رفتار صحی��ح نیز اهتمام‬ ‫داشتند‪ .‬پس هیچ منافاتی بین این دو وجود ندارد‪.‬‬ ‫به نظر شما وحدت بین مذاهب چه جایگاهی‬ ‫در وضعیت تحوالت کنونی دنیای اس�لام و‬ ‫بیداری اسالمی دارد؟‬ ‫‪ l‬باید ببینیم چه خطرات بزرگی امت اسالمی‬ ‫را تهدید می کند‪ .‬دشمنان این امت‪ ،‬امریکا و اسرائیل و‬ ‫دیگران‪ ،‬برنامه های عظیمی تدارک دیده اند تا این امت‬ ‫را چندپاره کنند و جلوی بیداری انان را بگیرند‪ .‬انها‬ ‫می خواهند یا معارف اسالمی را از این امت بربایند‪ ،‬یا‬ ‫اینکه اسالم را به کلی دگرگون و تحریف کنند‪ .‬اگر این‬ ‫برنامه های دشمنان را بشناسیم و برای ان برنامه ریزی‬ ‫کنی��م‪ ،‬درمی یابیم که یکی از اولی��ن و ضروری ترین‬ ‫اموری که به ان نیاز داریم‪ ،‬همین است که همه با هم‬ ‫در یک زمینه و در یک راستا حول یک محور «حبل اهلل»‬ ‫جمع ش��ویم‪ .‬بنابراین همه امت اسالمی باید یکصدا‬ ‫شعار احیای اسالم و احکام اس�لامی و قرانی را سر‬ ‫بدهند تا انش��اءاهلل در مراحل بعدی که بیداری های‬ ‫بیشتری هم رخ می نماید‪ ،‬اماده تر باشیم‪.‬‬ ‫متاسفانه کسانی که به اختالفات دامن می زنند‪،‬‬ ‫خواس��ته یا ناخواس��ته طبق برنامه دشمن حرکت و‬ ‫دشمنان کامال از این رویه انان سوء استفاده می کنند‪.‬‬ ‫متاس��فانه در بین امت اس�لامی ‪ -‬هم در بین شیعیان‬ ‫و هم در بین اهل س��نت‪ -‬افرادی وجود دارند که به‬ ‫اختالف��ات دامن می زنن��د‪ .‬حتی بعضی ش��بکه های‬ ‫ماهواره ای در راستای اختالف افکنی فعالیت می کنند‪.‬‬ ‫اینها نه مورد تایید اسالم اس��ت و نه مورد تایید مقام‬ ‫معظم رهب��ری و نه م��ورد تایید هر وجدان��ی که به‬ ‫ضرورت حفظ دین اگاه است‪g .‬‬ ‫تیتریک‬ ‫توصیه های صفارهرندی به جبهه پایداری‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫محمد حس��ین صفار هرندی درباره جبهه‬ ‫پایداری می گوید‪« :‬جبهه پایداری نباید سالمت‬ ‫گفتمانی را به پای وحدت قربانی کند‪».‬‬ ‫او ک��ه روزگاری وزیر فرهنگ و ارش��اد‬ ‫اسالمی در دولت محمود احمدی نژاد بوده‪ ،‬البته‬ ‫اشاره ای هم به زمینه های پیدایش جبهه پایداری‬ ‫می کند و می گوید‪« :‬جبهه پایداری س��الم ترین‬ ‫و قوی ترین گفتم��ان را روی دس��ت گرفتند‪،‬‬ ‫ولی این ایراد را به این جبه��ه وارد می کنم که‬ ‫به اسم س�لامت گفتمانی س��ازوکارهایی که‬ ‫مربوط به تاکتیک اس��ت را نباید اصل کرد که‬ ‫در این صورت جمع شکسته می شود و ما ضرر‬ ‫می کنیم‪.‬‬ ‫دوستان جبهه پایداری که تعدادی از انها‬ ‫از دوس��تان همکار بنده بودند اشتباه می کنند؛‬ ‫کسانی که می گویند سالم بودن نفرات را تضمین‬ ‫کنیم ممکن است سالم بودن انتخابات تضمین‬ ‫نشود؛ ما تجزیه می ش��ویم و از ان تجزیه نفعی‬ ‫نخواهیم برد‪».‬صفارهرندی در ادامه با بیان اینکه‬ ‫جبهه پایداری نباید سالمت گفتمانی را به پای‬ ‫وحدت قربانی کند اینچنین ابراز عقیده می کند‪:‬‬ ‫«گفتمان جبهه پایداری حق اس��ت ولی دچار‬ ‫اشتباه هستند؛ در گروه های دیگرکسانی همچون‬ ‫ایت اهلل حسینی بوش��هری‪ ،‬دکتر والیتی‪ ،‬دکتر‬ ‫حداد عادل و‪ ...‬هس��تند که می گویند سالمت‬ ‫وجودی و استواری در رای است و اعتماد کنید‬ ‫تا با همدیگر کاری انجام دهیم که نتیجه خراب‬ ‫نش��ود‪.‬وحدت بین کسانی اس��ت که اختالف‬ ‫سلیقه دارند و بر سر چیزهایی کوتاه می ایند اما‬ ‫برداشت دوستان جبهه پایداری درست نیست‪».‬‬ ‫وزیر فرهنگ و ارشاد اس�لامی در دولت‬ ‫نه��م می افزای��د‪« :‬از ان طرف بای��د بگویم که‬ ‫امیدوارم کسانی که خودخواهی های شخصی‬ ‫راهبرشان شده و حرف هایی می زنند که امیدها‬ ‫را ناامید می کنند‪ ،‬سر عقل بیایند و از تحلیل های‬ ‫غل��ط و گفتارهای ب��ه هم زنن��ده اجتماع ملت‬ ‫دست بردارند‪».‬‬ ‫صفارهرندی در مورد اظهارات برخی افراد‬ ‫در مورد ارتباط جبهه پای��داری با یک جریان‬ ‫خاص سیاس��ی نیز اظهار می دارد‪« :‬حس��اب‬ ‫جریان انحرافی با کرام الکاتبین است و ما هیچ‬ ‫امیدی به این جریان نداریم و باید مترصد باشیم‬ ‫در بزنگاه ها‪ ،‬عملیات انه��ا را خنثی کنیم‪».‬وی‬ ‫افزود‪« :‬وسوس��ه هایی که برخ��ی افراد مطرح‬ ‫می کنند که دست جبهه پایداری با این جریان‬ ‫است درست نیست و دروغ است‪.‬‬ ‫انهایی که اطالعاتش��ان از ما بیشتر است‬ ‫روی رواب��ط متمرک��ز ش��دند و چنی��ن زمینه‬ ‫اش��تراکی بین این عزیزان با این جریان نیفتاد؛‬ ‫گرچه ممکن است این انتقاد مطرح شود که چرا‬ ‫دیر امدید‪ ،‬کما اینکه ب��ه دیگران هم می گویند‬ ‫که چرا در جری��ان فتنه موضع گیری ش��فافی‬ ‫نداشتند‪g ».‬‬ ‫خطر تجزیه شدن‬ ‫‪15‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫مروری بر مطبوعات هفته گذشته‬ ‫میهمانی اصولگرایانه‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫خبرنامه‬ ‫تحوالت منطقه و ت�لاش غربی ها برای مصادره‬ ‫بیداری اس�لامی همچنان در صدر اخبار رسانه های‬ ‫ایران اس��ت‪ .‬نکته مهم در این خصوص اما سیاست‬ ‫غربی ها برای انحراف در این انقالب ها اس��ت که در‬ ‫این راستا ترجیح داده اند‪ ،‬سوریه را هدف قرار دهند‪.‬‬ ‫روزنامه تهران امروز هفته گذش��ته در یادداشتی‬ ‫با عن��وان «س��وریه بهانه ای ب��رای فرافکن��ی» به قلم‬ ‫صادق الحس��ینی اورده اس��ت‏‪« :‬س��وریه در تاریخ و‬ ‫جغرافیای سیاس��ی جه��ان عرب جای��گاه کلیدی و‬ ‫حساسی دارد‪ .‬پس از جنگ اول جهانی استعمارگران‬ ‫کوشیدند تا جهان عرب را تکه تکه کنند و قصد داشتند‬ ‫تا این امر را از سوریه با تشکیل دولت سنی ها‪ ،‬دروزی‬ ‫و علوی ها در دمش��ق اغاز کنند‪ .‬حال انکه مقاومت‬ ‫سوری ها مانع از این امر شد و بنابراین استعمارگران‬ ‫به توافقات س��ایکس – پیک��و اکتفا کردن��د‪ .‬این امر‬ ‫مقدمه ای برای تحقق اعالمیه بالفور در سال ‪ 1917‬بود‬ ‫که پایه های تاسیس رژیم صهیونیستی را بنا می کرد‪ .‬طی‬ ‫ان دول استعمارگر کوشیدند تا نقشه فلسطین حذف‬ ‫و رژیم صهیونیستی ایجاد ش��ود‪ .‬اینک تاریخ دوباره‬ ‫خود را تکرار می کند و تالش غربی ها بر ان اس��توار‬ ‫شده تا از طریق اعمال فشار بر سوریه بتوانند راه حلی‬ ‫را برای بستن پرونده فلسطین و حل معضل اسرائیل‬ ‫بیابند؛ امری که پرچم ان را قط��ر به نیابت از غربی ها‬ ‫برافراش��ته و می کوش��د تا از طریق لفاظی هایی مانند‬ ‫مقابله با کشتار مردم سوریه و پایان خشونت در سوریه‬ ‫برای خ��ود جایگاهی ایجاد کند‪ .‬طب��ق گزارش های‬ ‫موثق رس��یده از این اجالس‪ ،‬قطر تالش ک��رده تا از‬ ‫طریق البی هایی در حاش��یه نشس��ت اتحادیه عرب‪،‬‬ ‫کشورهای عضو را قانع کند تا سوریه را تحریم کنند‬ ‫و همچنین عضویت سوریه را از این اتحادیه به حالت‬ ‫تعلیق دراورد؛ چرا که تنها کشوری که در جهان عرب‬ ‫و در همسایگی رژیم صهیونیستی با ان رژیم موافقتنامه‬ ‫صلح را امضا نکرده سوریه بوده است‪ ،‬اما انچه افکار‬ ‫عمومی و ناظران مس��تقل را به فکر فرو برده ان است‬ ‫که اگر قرار است شعارهای قطری ها مبنی بر مقابله با‬ ‫کشتار مخالفان و توقف خشونت ها تحقق یابد چرا این‬ ‫امر در کشور بحرین نباید صورت بگیرد؟! بحرینی که‬ ‫در دو قدمی چشمان حاکمان قطری است؛ جایی که‬ ‫سرکوب ها و کش��تار ها و نقض حقوق بشر به مراتب‬ ‫شدید تر بوده است‪ ».‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫میهمانی اصولگرایانه‬ ‫اما روزنامه شرق هفته گذشته یک خبر مهم منتشر‬ ‫کرد‪ .‬این روزنامه نوشت‪« :‬یکی دیگر از نشست های‬ ‫هم اندیشی نمایندگان فراکسیون اصولگرایان مجلس‬ ‫با محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور برگزار‬ ‫ش��د‪ ».‬در همین رابطه محمود احمدی بیغش نماینده‬ ‫ش��ازند در مجلس به روزنامه ش��رق گف��ت‪« :‬بحث‬ ‫خاصی درخصوص مسائل روز میان رئیس جمهور و‬ ‫نمایندگان اصولگرا مطرح نشده‪ ،‬اما عضو کمیسیون‬ ‫امنیت ملی تفاوت این جلس��ه با جلس��ه های قبل را‬ ‫‪16‬‬ ‫در ای��ن می داند که رئیس جمهور تنه��ا چند دقیقه ای‬ ‫صحبت ک��رده و بع��د هم به ص��ورت نفر ب��ه نفر با‬ ‫نمایندگان راجع به مس��ائلی که بیش��تر حول حوزه‬ ‫انتخابیه شان بوده گفت وگو کرده است‪».‬‬ ‫بهتر شدن رابطه ایران و امریکا مشکل تر از گذشته‬ ‫شده است‬ ‫اما روزنامه شرق هفته گذشته یک گفت وگوی‬ ‫اختصاصی با سفیر سابق ایاالت متحده در سازمان ملل‬ ‫داشت‪ .‬زلمای خلیل زاد که سفیر سابق ایاالت متحده‬ ‫در سازمان ملل‪ ،‬عراق و افغانستان بوده در گفت وگو‬ ‫با روزنامه شرق در پاسخ به این سوال که مساله روابط‬ ‫ایران و امریکا را چطور پیش بینی می کنید‪ ،‬گفته است‪:‬‬ ‫«فکر می کنم االن با توجه به انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امریکا و مسائل داخلی ایران‪ ،‬موضوع بهتر شدن رابطه‬ ‫مشکل تر از گذشته شده اس��ت‪ ».‬خلیل زاد در ادامه با‬ ‫اشاره به نامه باراک اوباما در سال اول ریاست جمهوری‬ ‫وی‪ ،‬بدون اشاره به رفتار ستیزه جویانه امریکا در برابر‬ ‫ایران‪ ،‬افزود‪« :‬اگر ایرانیان عکس العمل مثبتی نش��ان‬ ‫می دادن��د و اعتماد می کردند می ش��د چیز بیش��تری‬ ‫به وجود بیاید‪ ،‬نمی توان همه چی��ز را به یک باره حل‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫چالش های امروز اقتصاد ازاد‬ ‫«وال اس��تریت» پدیده ای اس��ت که حاال دیگر‬ ‫منحصر به امریکا نیس��ت و سراسر غرب را فراگرفته‬ ‫است‪ .‬روزنامه دنیای اقتصاد نیز هفته گذشته ترجیح‬ ‫داد یکی از سرمقاله های خود را به این مساله اختصاص‬ ‫دهد‪ .‬این روزنامه در س��تون س��رمقاله خود با عنوان‬ ‫«چالش های امروز اقتصاد ازاد» به قلم حسن افروزی‬ ‫نوشت‪« :‬موجی که ماه پیش با نام اشغال وال استریت‬ ‫در نیویورک اغاز ش��د‪ ،‬امروز سراسر غرب و جهان‬ ‫توسعه یافته را در بر گرفته اس��ت‪ .‬در اینکه جهان بعد‬ ‫از کسادی ‪ ۲۰۰۸‬دوران س��ختی را می گذراند شکی‬ ‫نیس��ت‪،‬ولی ایا این اغازی برای پایان س��رمایه داری‬ ‫حاکم در غرب است؟» شاید هیچ چیز بهتر از سخنان‬ ‫اخیر اس�لاوی ژیژک‪ ،‬فیلس��وف چپ گ��را‪ ،‬در میان‬ ‫معترضان وال استریت گویای وضع حاضر نباشد‪« :‬ما‬ ‫همه بازنده ایم‪ ،‬ولی بازندگان اصلی در وال استریت اند‪.‬‬ ‫انها با میلیاردها دالری که از جیب ما خرج شد نجات‬ ‫یافتند‪ .‬می گویند ما سوسیالیس��تیم‪ ،‬ولی اینجا همیشه‬ ‫برای ثروتمندان سوسیالیسم هس��ت‪ .‬می گویند ما به‬ ‫حقوق مالکیت احترام نمی گذاری��م‪ ،‬ولی در بحران‬ ‫مالی ‪ ۲۰۰۸‬به اندازه ای حقوق مالکیت مردم ضایع شد‬ ‫که اگر همه ما هفته ها برای نابودی ان تالش کنیم باز‬ ‫هم کمتر موفق خواهیم بود‪ .‬می گویند ما خیال پردازیم‪.‬‬ ‫ی هستند که می پندارند همه‬ ‫خیال پردازان واقعی کسان ‬ ‫چیز همین گونه که هس��ت ادامه پیدا خواهد کرد‪ .‬ما‬ ‫خیال پرداز نیستیم‪ .‬ما در حال بیداری از رویایی هستیم‬ ‫که در حال تبدیل ش��دن به یک کابوس است‪ .‬ما هیچ‬ ‫چیزی را تخریب نمی کنیم‪ .‬ما فقط شاهدیم که چگونه‬ ‫سیس��تم در حال تخریب خود اس��ت‪ .‬ما همه فضای‬ ‫کارتون های کالسیک را بلدیم؛ هنگامی که یک گربه‬ ‫به پرتگاه می رسد ولی بدون توجه به اینکه زیرپایش‬ ‫خالی است به حرکت ادامه می دهد و تنها زمانی سقوط‬ ‫می کند که زیرپایش را ن��گاه می کند‪ .‬این همان کاری‬ ‫اس��ت که ما در اینج��ا می کنیم‪ .‬ما به وال اس��تریتی ها‬ ‫می گوییم‪ :‬اهای‪ ،‬زیرپایتان را نگاه کنید‪».‬‬ ‫قاعدتا از نگارنده چنین مقاله ای که در نشریه ای‬ ‫مدافع اقتصاد ازاد چاپ شده و خود از مدافعان نظام‬ ‫بازار به شمار می رود‪ ،‬انتظار ان است که در مقابل این‬ ‫سخنان بایس��تد و با دفاع از سرمایه داری‪ ،‬سخنان این‬ ‫متفکر چپ را نفی کند‪ .‬ولی انچه ژیژک می گوید نه تنها‬ ‫به سادگی قابل رد نیس��ت‪ ،‬بلکه توضیحی منسجم و‬ ‫صحیح از وضعیت حاضر است‪ .‬افرادی که دیروز تنها‬ ‫در وال استریت و امروز در سراسر غرب به خیابان ها‬ ‫امده اند‪ ،‬نه به تحریک ایدئولوژی چپ یا راست بلکه‬ ‫به دلیل رنجی ک��ه در ان غوطه ور هس��تند به خیابان‬ ‫امده اند‪ .‬اینها نه بازنده اند‪ ،‬نه عوام و نه بی مس��ئولیت‪.‬‬ ‫اینها تنها نماد تناقض سیستمی هستند که مدافعان ان‬ ‫به قول ژیژک هنوز در رویایی شیرین به سر می برند‪.‬‬ ‫س��رمایه داری حاکم بر غرب‪ ،‬در سال های اخیر برای‬ ‫مشکالت اقتصادی راه حلی راهگشا نداشته است‪ .‬ولی‬ ‫ش��خصیت مته��م غیرقاب��ل اعتمادتر اس��ت یا‬ ‫سناریونویسان سازمان سیا‬ ‫اتهام واهی امریکا به ایران در مورد تالش برای ‬ ‫ترور سفیر عربستان در امریکا هفته گذشته نیز در صدر‬ ‫خبرنامه‬ ‫تکذیب ممنوع الخروجی‬ ‫در حالی که برخی رسانه ها از ممنوع الخروجی‬ ‫س��ید محمد موس��وی خوئینی ه��ا دبی��رکل مجمع‬ ‫روحانیون خبر داده بودند‪ ،‬ام��ا روزنامه اعتماد هفته‬ ‫گذشته در این مورد نوشت‪« :‬دبیرکل مجمع روحانیون‬ ‫مبارز با انتقاد از برخی اخبار رس��انه ها‪ ،‬گفته اس��ت‬ ‫بعضی از سایت ها خبر ممنوع الخروجی من را منتشر‬ ‫کرده اند‪ .‬الزم است به اگاهی ملت شریف ایران برسانم‬ ‫که این خبر کذب است‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫سوال اساسی این است که مدافعان بازار چه پاسخی‬ ‫برای این واقعیت تاریخی دارند؟ قطعا اولین پاس��خ‬ ‫مقصر دانستن دولتی است که با ایجاد اختالل در نظام‬ ‫بازار باعث از کار افتادن پارادایم همسویی منافع شده و‬ ‫این فاجعه را به بار اورده است‪ .‬ولی این نه پاسخ بلکه‬ ‫طرح موضوع اس��ت‪ .‬چرا دولت ها همواره در تحقق‬ ‫بخشیدن به انگیزه شان برای دخالت در بازار موفقند؟‬ ‫ایا این رفتار دولت جزئی از نظام بازاری اس��ت که ما‬ ‫از ان دفاع می کنیم یا نه؟ نویسنده این ستون در پایان‬ ‫اورده است‪:‬‬ ‫«پیون��د نامبارک��ی که ام��روز می��ان دولت ها و‬ ‫بنگاه های عظیم ش��کل گرفته و ش��وربختانه در حال‬ ‫محکم تر شدن اس��ت‪ ،‬ایا یاداور نظام های فاشیستی‬ ‫نیم قرن اول سده بیس��تم نیس��ت؟ امروز انچه به نام‬ ‫سرمایه داری در غرب حاکم اس��ت‪ ،‬فاصله زیادی با‬ ‫انچه قرار بود باشد گرفته است و اگرچه ناخوشایند‬ ‫یا نادرست‪ ،‬پنداشت عمومی‪ ،‬ضعف نظام بازار است‪.‬‬ ‫شاید وقت ان رسیده باشد که مدافعان اقتصاد ازاد به‬ ‫جای بی اعتنایی به نقدهایی که شاید پاسخشان بدیهی‬ ‫به نظر می رسد‪ ،‬به دنبال پاسخ هایی دقیق تر برای انها‬ ‫باشند‪».‬‬ ‫اخبار رسانه ها بود‪ .‬روزنامه کیهان در این مورد نوشت‪:‬‬ ‫«برخی مقامات امریکایی معتقدند ماجرای متهم کردن‬ ‫ایران به عملیات تروریستی به مصلحت نیست چون‬ ‫به تنش در منطقه خواهد افزود‪ ».‬این خبر را «رویترز»‬ ‫ضمن گزارشی منتشر کرد و به نقل از یک مقام ارشد‬ ‫دولت امریکا نوش��ت‪« :‬بس��یاری در مورد جزئیات‬ ‫این توطئه و نس��بت دادن ان به حکومت ایران شک‬ ‫و تردید دارند و به همین خاطر ممکن اس��ت به نیت‬ ‫دولت امریکا برای نتیجه گیری س��ریع و بهره برداری‬ ‫از این موضوع سوءظن پیدا کنند‪ ».‬خبرگزاری رویترز‬ ‫می افزاید‪« :‬داده های عجیب مربوط به این ماجرا و از‬ ‫جمله پیشینه و شخصیت غیرقابل اعتماد متهم اصلی‪،‬‬ ‫منصور ارباب س��یار و مراجعه وی به یک عضو باند‬ ‫مکزیکی قاچاق مواد مخدر که از قضا خبرچین پلیس‬ ‫امریکا بوده است شک و تردیدهای فراوانی را در مورد‬ ‫این موضوع در میان کارشناسان امور ایران برانگیخته‬ ‫است‪».‬‬ ‫پ��س از کیه��ان روزنام��ه ته��ران ام��روز نیز‬ ‫پرونده ای در این مورد منتشر کرد و در مصاحبه ای‬ ‫با عوض حیدرپ��ور‪ ،‬نماینده ش��هررضا در مجلس‬ ‫شورای اسالمی به بررسی این مساله پرداخت‪.‬این‬ ‫نماینده با اشاره به ساختگی بودن سناریوی امریکا‬ ‫و غرب علیه ایران مبنی بر ترور س��فیر عربستان در‬ ‫واش��نگتن به این روزنامه گفته اس��ت‪« :‬نمایندگان‬ ‫مجلس به دنبال راهکاری ب��رای مقابله با این اقدام‬ ‫امریکا هس��تند و به همین خاطر خواستار شکایت‬ ‫ایران و اع��اده حیثیت جمهوری اس�لامی ایران در‬ ‫مجام��ع بین الملل��ی و همچنی��ن دادگاه بین المللی‬ ‫الهه هس��تیم که چنانچه به یک جمع بندی برس��یم‬ ‫از وزارت امور خارجه می خواهیم این ش��کایت را‬ ‫علیه مقامات کاخ س��فید پیگیری کند‪».‬‬ ‫روزنامه ابتکار نیز هفته گذشته در سرمقاله خود‬ ‫با عنوان «عربستان و بازی با اتش!» به قلم محمدعلی‬ ‫وکیلی در این مورد از نگاهی متفاوت نوشت‪« :‬اتهام‬ ‫مضحک طرح ترور سفیر عربستان در امریکا توسط‬ ‫ایران‪ ،‬یک بار دیگر ماهیت عملکرد دولتمردان امریکا‬ ‫را در منظر افکار عمومی به محک ازمون گذاش��ت‪.‬‬ ‫این اولین باری نیس��ت ک��ه امریکا دس��ت به چنین‬ ‫سناریوسازی مس��خره ای می زند‪ .‬فهرست اتهامات‬ ‫اثبات نشده ان کشور علیه ایران‪ ،‬قدمتی سی ویک ساله‬ ‫دارد‪».‬‬ ‫اتهام طرح ترور سفیر عربستان در امریکا‪ ،‬انچنان‬ ‫مضحک و باورنکردنی است که تمام ناظران سیاسی‬ ‫جهان و ازجمله بس��یاری از کارشناسان امنیتی درون‬ ‫نظام سیاسی امریکا را به واکنش واداشته و انان نیز بر‬ ‫ناشیانه بودن این ادعا مهر تایید زده اند‪ .‬اما دولتمردان‬ ‫ان کش��ور برای باورپذیرکردن این اته��ام‪ ،‬هم زمان‬ ‫با طرح ان‪ ،‬ماش��ین دیپلماس��ی خود را باسرعت به‬ ‫راه انداخته اند و بس��ته های تنبیه��ی عرضه می کنند تا‬ ‫کسی در اصل موضوع تردیدی به خود راه ندهد‪.‬‬ ‫اما فارغ از مضحک و ناش��یانه بودن اصل اتهام‪،‬‬ ‫سوال این اس��ت که چرا امریکا در این مقطع به سراغ‬ ‫چنی��ن ادعایی رفته و اه��داف ان کش��ور در تعقیب‬ ‫این اتهام چیس��ت؟ با توجه به بروز رک��ود اقتصادی‬ ‫بین المللی و متاثرشدن کشورهای غربی‪ ،‬خیابان های‬ ‫ان کشورها ازجمله امریکا‪ ،‬در تصرف معترضان قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫وال اس��تریت ب��ه نم��اد اعت��راض علی��ه نظام‬ ‫س��رمایه داری و به میدان التحریر علیه سیاس��ت های‬ ‫امریکا تبدیل شده است‪ .‬در این وضعیت‪ ،‬از یک سو‬ ‫غرب تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی قرار گرفته و‬ ‫از سوی دیگر بیم ان دارد که گسترش بیداری اسالمی‬ ‫در منطقه خاورمیانه‪ ،‬دست انان را از منابع غنی منطقه‬ ‫ش از پیش‬ ‫کوتاه نماید و مشکالت اقتصادی انان را بی ‬ ‫تشدید کند؛ بنابراین امریکا تالش می کند تا به هرنحو‬ ‫ممکن اوضاع منطقه را به سود خود تغییر دهد و مانع‬ ‫سقوط منافع اقتصادی‪ ،‬سیاسی و نظامی خود گردد‪.‬‬ ‫از سویی امریکا با طرح ادعایی امنیتی در درون‬ ‫ان کشور‪ ،‬به دنبال تغییر نگاه جهانیان نسبت به دامنه‬ ‫اعتراضات در ان کشور است‪ .‬از دیگر سو‪ ،‬این کشور‬ ‫همانند ‪ 10‬س��ال قبل‪ ،‬چنگ و دندان تی��ز و توانایی‬ ‫اداره و تامین هزینه ه��ای نبردی ب��زرگ و تمام عیار‬ ‫را در منطقه ندارد؛ درنتیجه ت�لاش می کند تا به جای‬ ‫اس��تفاده از امکانات و نیروهای خود‪ ،‬از توانایی ها و‬ ‫تجهیزات یک دست نش��انده در منطق��ه بهره جوید‪.‬‬ ‫طبیعی اس��ت برای اجرای چنین سناریویی‪ ،‬کشوری‬ ‫بهتر از عربستان اماده فرمانبرداری نیست‪ .‬حال سوال‬ ‫این است که عربستان با کدام استدالل وارد این بازی‬ ‫خطرناک شده؟‬ ‫عربس��تان باره��ا از جانب قدرت ه��ای بزرگ‬ ‫اقدام��ات نیابتی علیه ای��ران را بر عهده داش��ته؛ ولی‬ ‫همواره بازنده بوده؛ پس اکنون با کدام توجیه وارد این‬ ‫میدان شده است؟‬ ‫نگاهی به پرون��ده عملکرد این کش��ور‪ ،‬بازنده‬ ‫بودنش را نمایان می س��ازد‪ .‬س��عودی ها بیش��ترین‬ ‫دخالت ها را به نفع دولت غیرمش��روع یمن و به ضرر‬ ‫مردم ان کشور کرده اند‪ .‬این کشور بیشترین دخالت را‬ ‫در بحرین به نمایش گذاشته و عمال ان کشور را اشغال‬ ‫کرده است‪ .‬طبق گفته های مقامات عراق‪ ،‬عربستان طی‬ ‫سال های گذشته بیشترین اقدامات ضدامنیتی را در ان‬ ‫کشور به انجام رسانده است‪ .‬این دولت سعودی بود‬ ‫که به دیکتاتور فراری تونس پناه داد‪g .‬‬ ‫‪17‬‬ ‫معرفی نامزد نهایی سوسیالیست های فرانسه‬ ‫اوالند رقیب سارکوزی‬ ‫خبرنامه‬ ‫حزب سوسیالیست فرانسه در نهایت با انجام دور دوم انتخابات‬ ‫درون حزبی‪« ،‬فرانسوا اوالند» ‪ ٥٧‬ساله را به عنوان کاندیدای خود‬ ‫برای رقابت با نیکوال سارکوزی در انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫اینده این کشور انتخاب کرد‪.‬‬ ‫«فرانس��وا اوالند» رهبر سابق جناح سوسیالیس��ت و نماینده‬ ‫مجلس شورای ملی فرانسه توانس��ت در دور دوم انتخابات درون‬ ‫حزبی این جناح بر مارتین اوبری‪ ،‬وزیر کار س��ابق کش��ور فرانسه‬ ‫و رهبر جناح سوسیالیست پیش از برگزاری انتخابات پیروز شود‪.‬‬ ‫این انتخابات نخستین انتخابات درون حزبی یک جناح سیاسی در‬ ‫کشور فرانسه به حساب می اید‪.‬‬ ‫فرانسوا اوالند در س��خنرانی خود به مناسبت کسب پیروزی‬ ‫در انتخابات درونی حزبی اظهار داش��ت که به خوبی از مسئولیت‬ ‫س��نگین و جدی پیش روی خود همچنان که به دنبال متحد کردن‬ ‫چپ های فرانس��ه برای حصول نخس��تین پیروزی ای��ن جناح در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری فرانس��ه پس از ‪ ١٧‬سال است‪ ،‬اگاهی‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اوالن��د تاکید کرد می خواه��د رویای فرانس��وی را احیا کند‪.‬‬ ‫در این میان نظرس��نجی ها نش��ان می دهند که نیکوال س��ارکوزی‪،‬‬ ‫رئیس جمه��وری فرانس��ه ب��ه ش��دت در ح��ال از دس��ت دادن‬ ‫محبوبیت خود نزد مردم این کش��ور است‪ .‬جدیدترین نظرسنجی‬ ‫نش��ان داد ک��ه ‪ ٦٣‬درص��د فرانس��وی ها عملک��رد وی را تایی��د‬ ‫نمی کنند‪.‬‬ ‫مارتین اوبری ‪ ٦١‬ساله پس از پیروزی اوالند در انتخابات درون‬ ‫حزبی تاکید کرد‪« :‬اکنون فرانسوا اوالند کاندیدای حزب ماست و از‬ ‫هم اکنون به بعد وی نماد امیدهای سوسیالیست ها و چپ های این‬ ‫کشور خواهد بود‪ .‬اکنون زمان وحدت است‪».‬‬ ‫به گزارش خبرگزاری رویترز‪ ،‬پس از شمارش ‪ ٢/٣‬میلیون از‬ ‫ارا نتایج اولیه انتخابات نشان داد که ‪ ٥٦‬درصد ارا متعلق به فرانسوا‬ ‫اوالند و ‪ ٤٣‬درصد ارا نیز متعلق به مارتین اوبری اس��ت‪ .‬فرانس��وا‬ ‫اوالند هنوز طرح عمده ای در خصوص حل مس��اله بحران بدهی‬ ‫یورو که هزینه های میلیاردی بر فرانس��ه تحمی��ل کرده و همچنین‬ ‫مساله مهاجران ارائه نکرده است‪.‬‬ ‫حزب سوسیالیست براورد کرد که در انتخابات درون حزبی‬ ‫مجموعا ‪ ٢/٧‬میلیون نفر از فرانسوی ها شرکت کرده اند‪.‬‬ ‫ابتدای امسال‪ ،‬دومینیک استراوس کان‪ ،‬رئیس سابق صندوق‬ ‫بین المللی پول امید نخس��ت حزب سوسیالیست برای پیروزی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری محسوب می شد‪ .‬اما گرفتار شدن وی در‬ ‫یک رسوایی اخالقی در امریکا‪ ،‬استراوس کان را به مهره ای سوخته‬ ‫برای سوسیالیست ها مبدل کرد‪.‬‬ ‫فرانس��وا اوالند در س��خنرانی خود با اش��اره به اینکه فش��ار‬ ‫اعتراضات ضد سرمایه داری و خش��م مردم در فرانسه نیز احساس‬ ‫می شود‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬ما باید قادر به شنیدن این فریادهای اعتراض و‬ ‫این زنگ خطرهایی که در کشور ما نیز در حال افزایش است‪ ،‬باشیم‪».‬‬ ‫یکی از بازندگان دور اول انتخابات درون حزبی سوسیالیس��ت ها‪،‬‬ ‫سگولن رویال‪ ،‬همسر سابق فرانسوا اوالند است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫بررسی شیوه انتخاب‬ ‫نامزدهای اصولگرایان‬ ‫‪18‬‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی‪ :‬لیدر و رهبر جبهه پایداری نیستم‬ ‫هفته گذشته دو تن از اعضای جبهه متحد اصولگرایان با ایت اهلل مصباح یزدی پیرامون وحدت میان اصولگرایان‬ ‫دیدار کردند‪ .‬انگونه که رسانه ها نقل کرده اند در این دیدار دو عضو کمیته ‪ 8+7‬از ایت اهلل مصباح خواستند‬ ‫اعضای جبهه پایداری را توصیه به وحدت و پیوستن به کمیته ‪ 8+7‬نمایند‪ .‬ایت اهلل مصباح در پاسخ به این‬ ‫درخواست اعالم کردند‪« :‬بنا به ضرورتی که احساس می کردم از جبهه پایداری حمایت کردم چون اعضای‬ ‫این جبهه افراد خوبی هستند و می خواهند کارها درست شود‪ ،‬ولی این به ان معنا نیست که بنده لیدر و رهبر‬ ‫این جبهه هستم و لزوما اینطور نیست که هر حرفی که بنده بزنم اعضای این جبهه قبول کنند‪ ،‬اما از این جبهه‬ ‫حمایت می کنم و به انها مشورت می دهم‪g ».‬‬ ‫سردارجزایری‪:‬‬ ‫فقط با امریکای جدید مذاکره می کنیم‬ ‫رئیس ستاد تبلیغات دفاعی کشور‪ ،‬اتهام زنی اخیر واشنگتن علیه تهران را در چارچوب اقدام برای‬ ‫انجام مذاکره با ایران تلقی می کند و می گوید‪« :‬رفتارهای خصمانه نس��بت ب��ه ایران زمینه های هرگونه‬ ‫مراوده مسالمت امیز را از بین برده و مذاکره تنها با امریکای جدید انجام خواهد شد‪».‬‬ ‫سردار سید مس��عود جزایری‪ ،‬در خصوص ادعای اخیر امریکا علیه ایران مبنی بر اجیر کردن فردی‬ ‫برای ترور سفیر عربستان اظهارداش��ت‪« :‬این اقدامات ایاالت متحده امریکا تالشی برای انجام مذاکره‬ ‫با ایران است‪».‬‬ ‫وی به دلیل بروز مش��کالت عدیده در امریکا و ناکامی های این کش��ور در منطقه مذاکره ایران را‬ ‫تنها با امریکای جدید امکان پذیر دانس��ت و افزود‪« :‬رفتارهای چندگانه و خصمانه امریکا نس��بت به‬ ‫جمهوری اسالمی ایران زمینه های هرگونه مراوده مسالمت امیز را از بین برده است‪».‬‬ ‫معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح خاطرنشان می کند‪« :‬درحال حاضر شرایط‬ ‫به گونه ای شده است که حتی رژیم حاکم برامریکا مشکالت برامده از تظاهرات مردم این کشور علیه‬ ‫حاکمیت را نیز ناش��ی از اقدامات ایران می داند و با فرافکنی تالش می کند با طرح موضوعات دروغین‬ ‫حقوق بشری و هس��ته ای توجه افکار عمومی را از چالش بزرگ رژیم سرمایه س��االری و کانون های‬ ‫ابرسرمایه داری به سایر مسائل منحرف نماید‪».‬‬ ‫وی اضافه کرد‪« :‬هیات حاکمه امریکا به غلط فکر می کند با طرح ها و سناریوهای فریب قادر است‬ ‫برای همیشه جلوی انتشار افکار و اندیشه های صلح طلبانه‪ ،‬خیرخواهانه و ضدظلم برامده از اموزه های‬ ‫اصیل اسالمی و عدالتخواهانه را سد نماید‪ ،‬در حالیکه فریادهای ضد ظلم شهروندان امریکایی بطالن‬ ‫این فرضیه را به اثبات رسانده است‪».‬‬ ‫جزایری با اش��اره به اینکه انچه امروز در خاورمیانه و ش��مال افریقا رخ داده اس��ت‪ ،‬سیستم های‬ ‫استکباری را در یک شوک بزرگ قرار داده‪ ،‬گفت‪« :‬امریکا و صهیونیسم جهانی همه سرمایه گذاری خود‬ ‫را نقش بر اب می بینند به طوریکه هم اکنون از روی عصبانیت به مرز جنون رسیده اند‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬از این رو جامعه جهانی در یک فرصت تاریخی قرار دارد تا مانع اتش افروزی های‬ ‫بیشتر شیطان بزرگ شود‪».‬‬ ‫به گفته رئیس ستاد تبلیغات دفاعی کشور همه ش��واهد و رویدادها حاکی از‬ ‫سقوط امپراتوری امریکاس��ت و چنگ اندازی های امریکا نشان از تالش این‬ ‫رژیم برای حفظ بقای سلطه خود بر جهان دارد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬درحال حاضر امریکا در ش��رایط ضعف تاریخی به س��ر‬ ‫می برد و به لحاظ داخلی و خارجی با ناکامی های جدی مواجه است‪ ،‬بنابراین‬ ‫تو دهنی زدن به این دولت کار دشواری نیست‪g ».‬‬ ‫سخنگوی شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان هفته گذشته خبر داد‬ ‫که چگونگی انتخاب و معرفی نامزدهای اصولگرا در حوزه های مختلف‬ ‫انتخابیه در جلسه این شورا بررسی شده است‪.‬‬ ‫علی اکبر والیتی ادامه داده است‪« :‬در این جلسه زاکانی‪ ،‬رئیس ستاد‬ ‫انتخابات‪ ،‬گزارش کاملی از اقدامات انجام شده در جهت شکل دهی ستاد‬ ‫سراسری انتخابات جبهه متحد اصولگرایان در استان ها و شهرستان ها را به‬ ‫اطالع اعضای شورا رساند‪».‬‬ ‫والیتی اعالم کرد‪« :‬چگونگی انتخاب و معرفی نامزدهای اصولگرا‬ ‫در حوزه های مختلف انتخابیه و تبیین گفتمان اصولگرایی در رابطه با‬ ‫انتخابات مجلس از دیگر مطالبی بود که مورد بحث و گفت وگو قرار‬ ‫گرفت‪g ».‬‬ ‫پیروزی تاریخی حماس‬ ‫جنبش مقاومت فلسطین (حماس) هفته گذشته‬ ‫به یک پیروزی تاریخی در برابر رژیم صهیونیس��تی‬ ‫دس��ت یافت؛ ازادی ‪ 1027‬اسیر فلس��طینی در برابر‬ ‫ازادی گلعاد شلیط‪.‬‬ ‫بر این اساس گلعاد ش��الیط‪ ،‬نظامی بیست و پنج‬ ‫ساله اس��رائیلی که پنج س��ال پیش توس��ط نیروهای‬ ‫جنبش مقاومت حماس در مرز اس��رائیل و نوار غزه‬ ‫اس��یر ش��ده بود‪ ،‬ازاد و به مقامات مصری تحویل و‬ ‫از انجا به فلسطین اشغالی فرستاده شد‪ .‬در مقابل نیز‬ ‫رژیم صهیونیستی ‪ 1027‬اسیر فلسطینی را ازاد کرد‪.‬‬ ‫پس از ازادی این اس��را جشن های گسترده ای با‬ ‫حضور رهبران حماس‪ ،‬فتح و هزاران تن از س��اکنان‬ ‫اراضی فلسطینی و اقشار مختلف سیاسی برگزار شد‪.‬‬ ‫ابوعبیده‪ ،‬سخنگوی گردان های عزالدین القسام‬ ‫ماجرای بازداشت پالیزدار از زبان برادرش‬ ‫عباس پالیزدار هفته گذشته توسط ماموران دادستانی دستگیر شد‪ .‬جواد پالیزدار‪ ،‬برادر عباس پالیزدار در‬ ‫خصوص جزئیات بازداشت برادرش اظهار داشته است‪« :‬به اتفاق برادرم در مراسم عروسی بودیم که چهار‬ ‫نفر خود را از دادستانی معرفی کرده و وی را بازداشت کردند‪ ».‬وی با اشاره به اوضاع جسمانی عباس‬ ‫پالیزدار تصریح کرد‪« :‬او چند بار سکته کرده و قلبش مشکل دارد و به همین منظور باید جراحی باز عروق‬ ‫شود که این موضوع را دادستانی نیز می داند و مطلع است که وی نمی تواند در زندان بماند‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکه تقریبا همه شکات شکایت خود را پس گرفته اند‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬تنها یکی از شکات‪ ،‬شکایت خود را از‬ ‫عباس پالیزدار پس نگرفته است‪g ».‬‬ ‫چهار محور طرح استیضاح وزیر اقتصاد‬ ‫پیشروی نیروهای ترکیه به خاک عراق‬ ‫خبرنامه‬ ‫در این باره گفت‪« :‬تا زمانی که زندان های اسرائیل را از‬ ‫اسیران مان خالی کنیم ارام نمی نشینیم‪».‬‬ ‫وی خطاب به اسرائیلی ها چنین گفت‪« :‬رهبران‬ ‫شما به ش��ما دروغ می گویند و هیچ راهی جز ازادی‬ ‫اسیران ندارند‪».‬‬ ‫در همین راستا‪ ،‬یحیی الس��نوار‪ ،‬یکی از رهبران‬ ‫حماس و از جمله اسیران ازاد شده‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬به‬ ‫هر قیمتی که باشد به تالش های خود برای ازادی تمام‬ ‫اس��یرانی که در زندان های رژیم صهیونیستی هستند‬ ‫ادامه می دهیم‪».‬در همین حال در رام اهلل نیز جشن های‬ ‫مش��ابهی با حضور محمود عباس‪ ،‬رئیس تشکیالت‬ ‫خودگردان فلسطین و هزاران فلسطینی که به استقبال‬ ‫اسیران امده بودند‪ ،‬برگزار شد‪.‬‬ ‫در پایان رهب��ران حماس و فتح با ق��رار گرفتن‬ ‫روی س��کویی در رام اهلل‪ ،‬پرچم ه��ای دو جنش را به‬ ‫اهتزاز دراوردند‪.‬‬ ‫رئیس دفتر سیاس��ی جنبش مقاومت اس�لامی‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫انگونه که از اظهار نظر نمایندگان مجلس بر می اید‪ ،‬احتمال‬ ‫استیضاح وزیر اقتصاد در مجلس بسیار جدی شده است‪ .‬در این‬ ‫میان هفته گذشته ‪ 22‬نماینده مجلس طرح استیضاح وزیر اقتصاد و‬ ‫دارایی را با چهار محور از جمله عدم اجرا‪ ،‬اجرای ناقص و نقض‬ ‫احکام قانونی مربوط به وظایف نسبت به بانک ها و نهادهای پولی‬ ‫مالی به هیات رئیسه مجلس تقدیم کردند‪.‬‬ ‫اس��تیضاح کنندگان وزیر اقتصاد که به توصیه هیات رئیس��ه‬ ‫مجلس پیگیری طرح استیضاح حسینی‪ ،‬وزیر اقتصاد را یک هفته‬ ‫به تعویق انداخته بودند تا کمیسیون اصل ‪ 90‬مجلس گزارش خود‬ ‫را در بررسی اختالس س��ه هزار میلیارد تومانی به صحن مجلس‬ ‫ارائه کند‪ ،‬در صحن مجلس متن طرح استیضاح را مجددا تهیه و به‬ ‫امضا رساندند و سپس تقدیم هیات رئیسه مجلس کردند‪.‬‬ ‫بنا بر این گزارش‪ ،‬عدم اجرا‪ ،‬اج��رای ناقص و نقض احکام‬ ‫قانونی مربوط به وظایفی که نس��بت به بانک ها یا نهادهای پولی‬ ‫و مالی داشته اس��ت‪ ،‬نصب افراد به س��مت های مهم بدون انکه‬ ‫صالحیت یا اهلیت الزم را داشته باش��ند‪ ،‬عدم نظارت بر کارکرد‬ ‫بانک ها به عنوان نماینده سهام دولت به رغم هشدارهای نهادهای‬ ‫نظارتی و عدم مقاومت در برابر اعمال نفوذ مقامات اجرایی چهار‬ ‫محور طرح تهیه شده برای استیضاح وزیر اقتصاد است‪.‬‬ ‫حجت االس�لام اقاتهرانی نماینده تهران‪ ،‬ابیانی راد نماینده‬ ‫قائم شهر‪ ،‬اکبریان نمایده کرج‪ ،‬اکرمی نماینده تهران‪ ،‬برنا نماینده‬ ‫بروجن‪ ،‬توکلی نماینده تهران‪ ،‬ثروت��ی نماینده بجنورد‪ ،‬جعفری‬ ‫نماینده کبودراهنگ‪ ،‬دهقان نماینده چناران‪ ،‬رضا حسینی نماینده‬ ‫شهر بابک‪ ،‬صادق نماینده استانه اشرفیه‪ ،‬عباسپور نماینده تهران‪،‬‬ ‫قاضی پور نماینده ارومیه‪ ،‬کاتوزیان نماینده تهران‪ ،‬کعبی نماینده‬ ‫ابادان‪ ،‬کوچکی ن��ژاد نماینده رش��ت‪ ،‬مطهری نماین��ده تهران‪،‬‬ ‫مطهری نماینده شبستر‪ ،‬مقیمی نماینده بهشهر‪ ،‬موسوی الرگانی‬ ‫نماینده فالورجان‪ ،‬نادران نماینده تهران و نقوی نماینده ورامین‬ ‫‪ 22‬امضا کننده طرح استیضاح وزیر اقتصاد هستند ‪g‬‬ ‫یک بار دیگر جنوب ترکیه شاهد حمله شبه نظامیان کرد معترض در هفته گذشته بود‪ .‬این حمالت‬ ‫که به صورت هماهنگ و توسط هشت گروه اغاز شده‪ ،‬تعداد زیادی کشته و مجروح برجای گذاشت‪.‬‬ ‫در پی درگیری هایی که در بخش «چوکارجا» ارتفاعات منطق��ه «حکاری» میان نیروهای نظامی‬ ‫ترکیه و گروه «پ‪.‬ک‪.‬ک» اغاز شد‪ 26 ،‬تن از نیروهای ترکیه کشته و ‪ 22‬نفر هم مجروح شدند‪.‬‬ ‫به دنبال این حمالت‪ ،‬سربازان ارتش ترکیه‪ ،‬در تعقیب اعضای «پ‪.‬ک‪.‬ک» وارد خاک عراق شدند‪.‬‬ ‫به گزارش خبرگزاری ‪ DHA‬ترکیه‪« ،‬یک گردان» از کماندوهای ترکیه از مرز گذشته و وارد خاک عراق‬ ‫شده اند‪ .‬همچنین گزارش شده که بیش از بیست نفر از اعضای «پ‪.‬ک‪.‬ک» و شمار بسیاری از غیر نظامیان‬ ‫هم در حمالت ارتش ترکیه کشته شده اند‪.‬‬ ‫چند ساعت پیش از این اقدام‪ ،‬اعضای حزب کارگران کردستان (پ‪.‬ک‪.‬ک) به یک مرکز نظامی‬ ‫ترکیه در جنوب شرقی این کشور در نواحی مرزی عراق حمله کرده و به گزارش منابع امنیتی ترکیه‪،‬‬ ‫دست کم ‪ ۲۴‬پلیس و سرباز این کشور را کشته بودند‪.‬‬ ‫این حمله ها هم زمان با سالح های سنگین و از جانب هشت گروه از ساعت یک نیمه شب اغاز شد‬ ‫و تا ظهر ادامه داشت‪ .‬نیروهای ترکیه نیز در مقابل‪ ،‬دامنه حمالت خود را از مرزهای ترکیه فراتر برده و‬ ‫به درون کردستان عراق وارد شدند‪.‬‬ ‫اردوغان که به همین خاطر سفر رسمی اش را به قزاقستان لغو کرده بود‪ ،‬گفت‪« :‬برای کشته شدگان‬ ‫طلب رحمت می کنم و امیدوارم مجروحان حادثه هر چه زودتر شفا یابند‪».‬‬ ‫او با تاکید بر مبارزه با تروریسم ادامه داد‪« :‬دوستان و دشمنان باید به خوبی بدانند که ما چنین‬ ‫حمالتی را هرگز تحمل نخواهیم کرد‪ ،‬بلک��ه ما تا اخرین نفس در برابر این حمالت ایس��تادگی‬ ‫می کنیم‪g ».‬‬ ‫هشدار سردار ‬ ‫سردار احمدی مقدم با یاداوری حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری گفته است‪« :‬در ان زمان ‪۳۰‬‬ ‫درصد افزایش جرم داشتیم و یک سال طول کشید تا به نقطه نخست بازگردیم و البته این مربوط به حوزه‬ ‫سیاسی کشور می شد‪ ».‬وی افزود‪« :‬انتخابات نزدیک است و اگر کاندیدا ها بخواهند از هر روشی استفاده‬ ‫کنند و نزاع بین انها ایجاد شود چه کسی پاسخ از بین رفتن ارامش مردم را می دهد‪ ».‬احمدی مقدم با بیان‬ ‫اینکه باید نسل فعال خود را ارتقا دهیم‪ ،‬گفت‪« :‬برای انتخابات اینده پلیس انتظامی استان ها باید به مردم‬ ‫هشدار دهد‪ .‬اگر نزاع و دعوا برای انتخابات صورت گیرد پلیس به شدت برخورد خواهد کرد‪ ،‬چراکه‬ ‫دشمن مترصد است براین بستر ها سوار شود‪g ».‬‬ ‫فلس��طین «حماس» انعقاد قرارداد تبادل اسیران میان‬ ‫ای��ن جنبش و رژی��م صهیونیس��تی را ب��رگ زرینی‬ ‫در تاریخ جه��ان عرب و ملت فلس��طین برش��مرد‪.‬‬ ‫خالد مشعل‪ ،‬رئیس دفتر سیاسی حماس تصریح کرد‪:‬‬ ‫«اسارت گلعاد شلیط‪ ،‬سرباز اس��رائیلی اسیر شده به‬ ‫مدت پنج سال افتخاری برای ملت است‪ .‬به رغم بهای‬ ‫سنگینی که نوار غزه در پی اسارت شلیط از محاصره و‬ ‫تجاوزات پرداخت کرد‪ ،‬اما ارتش صهیونیستی ناامید از‬ ‫این اقدامات بیرون امد و نتوانست شلیط را به اغوش‬ ‫خانواده اش بازگرداند و پیروزی را رقم بزند‪».‬‬ ‫مش��عل خاطرنش��ان ک��رد‪« :‬این دس��تاورد با‬ ‫ش��یوه مذاکراتی که حماس دنبال کرد حاصل شد؛‬ ‫مذاکراتی که همانن��د برگ برند ه ای ط��رف مقابل‬ ‫را وادار ب��ه امتیازدهی کرد‪ .‬ما با صب��ر زیاد و عدم‬ ‫عجله دشمن را وادار به پرداخت این بهای سنگین‬ ‫کردیم‪ .‬این دستاورد با تدبر و تفکر امنیتی مقاومت‬ ‫حاصل ش��د‪g».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫دیدار رهبر معظم انقالب با خانواده شهدا‬ ‫برای بازگشت با من‬ ‫صحبت کرده اند‬ ‫خبرنامه‬ ‫علی دایی‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫انتقاد از فرهادی‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا‬ ‫‪20‬‬ ‫در حاشیه جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫علی دایی می گوید برخی افراد هیات مدیره پرسپولیس با او رایزنی کرده اند‪.‬او گفته است‪« :‬انها با خودم‬ ‫هم صحبت کردند‪ ،‬اما من با باش��گاه راه اهن قرارداد دارم و می خواهم امسال را با راه اهن ادامه دهم تا کاری‬ ‫مثبت با این باشگاه انجام دهم‪».‬سرمربی راه اهن تصریح کرد‪« :‬با قاطعیت می گویم تصمیمی برای بازگشت به‬ ‫پرسپولیس ندارم و انهایی که به دنبال حاشیه سازی برای من بودند و می گفتند او دوست دارد به پرسپولیس‬ ‫برگردد باید بدانند اگر می خواستم برگردم با باشگاه دیگری قرارداد نمی بستم و بیرون می نشستم و منتظر‬ ‫اتفاقات می شدم اما من قرارداد بس��تم و می خواهم با راه اهن کار کنم‪».‬وی ادامه داده است‪« :‬ارزویم‬ ‫این است که منشا خیر در باشگاه راه اهن باشم و بتوانم تیم را باال بیاورم‪ .‬شاید باورتان نشود به غیر از‬ ‫پرسپولیس یکی‪ ،‬دو باشگاه دیگر با من صحبت کردند و از من خواستند راه اهن ر ا ترک کنم و به باشگاه‬ ‫انها بروم اما من قصد جدایی از راه اهن را ندارم‪».‬سرمربی سابق پرسپولیس در مورد اینکه علی پروین‬ ‫گفته اگر برابر نفت‪ ،‬پرسپولیس نتیجه نگیرد دایی را برمی گردانم و ایا به خاطر هواداران به این‬ ‫تیم برمی گردد یا نه‪ ،‬گفت‪« :‬من دعا می کنم پرسپولیس نتیجه بگیرد و ارزوی قلبی ام این‬ ‫است که این تیم پیروز شود و استیلی از این حالت در بیاید و موفق شود‪ ،‬اما شرایط‬ ‫من با اول فصل فرق می کند‪ .‬من مدیون هواداران هستم و دست تک تک انها را‬ ‫می بوسم و هیچ موقع محبت انها را فراموش نمی کنم‪ ،‬ولی اکنون وضعیتم با‬ ‫اول فصل متفاوت است‪ .‬ان زمان من مربی ازاد بودم اما اکنون تعهد دارم‪».‬دایی‬ ‫تاکید کرد‪« :‬م ا ترک ها مخصوصا اردبیلی ها وقتی حرفی می زنیم روی حرفمان‬ ‫می ایستیم‪ ،‬چه برسد به اینکه قرارداد امضا کنیم‪ .‬من در خدمت راه اهن هستم‪.‬‬ ‫تا هر موقع که بخواهند با این تیم کار می کنم و هر موقع که نخواهم می روم‪.‬‬ ‫من خودم را یک پرسپولیسی می دانم و دعا می کنم پرسپولیس موفق شود‪.‬‬ ‫پرسپولیس مال مردم است و باید انها تصمیم گیرنده اول و اخر باشند‪ .‬باید‬ ‫به نظر مردم احترام گذاشت اما ش��رایط من فرق می کند و با راه اهن قرارداد‬ ‫دارم‪g ».‬‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا درباره «یه حبه قند»‪ ،‬جدیدترین ساخته‬ ‫رضا میرکریمی‪ ،‬یادداشتی نوشته است‪.‬این کارگردان سینما در‬ ‫این یادداشت اورده است‪« :‬خیر ببینی اقا سیدرضای میرکریمی‪.‬‬ ‫کام ات شیرین‪ .‬اگر این َحبّه قندت نبود‪ ،‬یادمان می رفت‬ ‫کجاییهستیموباکامتلخدرصفسفارتخرس نشانایستاده‬ ‫بودیم تا از سرزمین همیشه افتاب مان به جبر همکار تلخ مزاج‪،‬‬ ‫همه مه��ر دروغ بر پیش��انی‪،‬‬ ‫متقاضی پناه به س��رزمین‬ ‫همیشهابریبگیریم‪.‬‬ ‫خیر ببینی ب��رادر‪ .‬تو با‬ ‫َحبّه قندی کام دودگرفته مان‬ ‫را ُشستی و به یادمان اوردی‬ ‫که ایرانی هستیم‪ .‬نامی داریم و‬ ‫نشانی‪ .‬ادبی داریم و ادابی‪ ،‬که به‬ ‫وقت شادمانی بدانیم چه باید کنیم و به وقت عزا چه باید باشیم‪.‬‬ ‫سید عزیز‪ ،‬متوقع نباش که با این َحبّه قندت قادر به شیرین‬ ‫کردن کام جفامسلکان باش��ی‪ .‬این تلخی به بلندای نسل این‬ ‫نهضت همچنان ادامه دار است‪ ،‬ولی بدان‪ ،‬این باران سیاه جفای‬ ‫غریبه های دوس��ت نما‪ ،‬پایانی دارد‪ .‬تو حوصله کن و مباد که‬ ‫شکایت به غریبه بری‪ .‬تو شاگرد مکتب فردوسی و حافظی که‬ ‫نه کوچیدند و نه شوق ترک سرزمین به فرزندانشان دادند‪ .‬این‬ ‫عصر وارونگی پایانی دارد برادر!»‬ ‫برادرت ابراهیم حاتمی کیا‬ ‫برگ ریزان یکهزاروسیصدونود‬ ‫گفتنی است ابراهیم حاتمی کیا پیش از این نیز در برنامه راز‬ ‫انتقاداتی را از اصغر فرهادی کارگردان جدایی نادر از سیمین‬ ‫مطرح کرده بود‪ .‬او در نامه جدیدش نیز که خطاب به میرکریمی‬ ‫نوشته است بار دیگر از او انتقاد کرده است‪g .‬‬ ‫عکس‬ ‫احمدی نژاد در جشنواره رسانه های دیجیتال‬ ‫نامزد بهترین عکس سال ‪2011‬‬ ‫واکنش به گزارش حقوق بشر‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫اظهار نظر فرج اهلل سلحشور در مورد بازیگران زن سینمای‬ ‫ایران حاشیه هایی را در هفته گذشته به وجود اورد‪ .‬او به فساد های‬ ‫موجود در سینما اشاره کرده و برخی مس��ائل را به بازیگران زن‬ ‫نس��بت داده بود‪ .‬به فاصل��ه اندکی پس از اظهارات سلحش��ور‬ ‫اظهار نظر های مختلفی از س��وی بازیگران و اهالی سینما در این‬ ‫موردمنتشرشد‪.‬بازتابانچنانزیادبودکهسلحشوردرمصاحبه ای‬ ‫دیگر اعالم کرد که گفت وگویش بد منعکس شده و اظهار داشت‪:‬‬ ‫«من گفته ام که اوردن بازیگری مثل «انجلینا جولی» اهانت به خود‬ ‫بازیگران سینمای ایران است‪ ».‬او ادامه داد‪« :‬در میان بازیگران ایران‪،‬‬ ‫انسان های پاک‪ ،‬هنرمند و فرهیخته وجود دارد‪ .‬من در ان گفت وگو‬ ‫گفتم چرا با وجود این همه بازیگر خوب ایرانی‪ ،‬باید یک بازیگر‬ ‫هرزه بین المللی بیاورید‪».‬‬ ‫اما این مصاحبه هم نتوانست از هجمه واکنش ها بکاهد و‬ ‫پنج بازیگر زن سینما نامه ای انتقادی را خطاب به سلحشور منتشر‬ ‫کردند‪.‬پس از این بیانیه‪ ،‬سلحش��ور در مصاحبه ای دیگر گفت‪:‬‬ ‫«بازیگران ایرانی حق دارند که نس��بت به حرف های من واکنش‬ ‫نشان دهند و با توجه به گفت وگویی که یکی از خبرگزاری ها از‬ ‫منمنتشرکردبهانهاحقمی دهم‪».‬ویادامهداد‪«:‬منباصحبت های‬ ‫خودمقصدداشتمکهنسبتبهدعوت‬ ‫انجلیانا جولی به ایران واکنش‬ ‫نشان دهم و بگویم که سینمای‬ ‫ای��ران هرزه خانه نیس��ت‪».‬‬ ‫کارگردان س��ریال و فیلم‬ ‫سینمایی یوس��ف پیامبر‬ ‫در پایان خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«از طریق همین رسانه از‬ ‫همه بازیگران زن ایرانی‬ ‫عذرخواهی می کنم‪g».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ایت اهلل املی الریجانی به گزارش ارائه شده گزارشگر ویژه حقوق بشر واکنش نشان داد‪ .‬رئیس قوه قضائیه با‬ ‫«سخیف و ناصحیح و غیر مستند» خواندن این گزارش و «نامشخص و نادرست بودن روش های تهیه این گزارش»‬ ‫گفت‪« :‬وعده داده ش��ده بود که اولین گزارش گزارشگر ویژه گزارش��ی از روش های کاری است‪ ،‬اما در گزارش به‬ ‫اختصار به این مساله اشاره شده و به سمت و سوی ارائه گزارش های ماهوی راجع به جریان های داخلی کشورمان‬ ‫رفته است‪ ».‬رئیس قوه قضائیه تاکید کرده است‪« :‬از جمله موارد مهم کاس��تی های این گزارش و بلکه سخافت ان‪،‬‬ ‫اینکه این گزارشگر تقریبا تمام دعاوی معارضین و معاندان نظام را مطرح کرده‪ ،‬در حالی که گزارشگر ویژه وقتی به‬ ‫سراغ تهیه گزارش می رود‪ ،‬بیش و پیش از هر مساله ای باید بی طرفی خود را حفظ کند نه اینکه ادعاهای یک طرف‬ ‫را که سال هاست معارض نظام هس��تند بش��نود و انها را تکرار کند و حتی کوچک ترین تالشی برای رنگ و لعاب‬ ‫هلل املی الریجانی با اش��اره به اینکه در ابتدای این گزارش بر رعایت‬ ‫حقوقی بخشیدن به این ادعاها هم نکند‪ ».‬ایت ا ‬ ‫اصل بی طرفی تاکید شده‪ ،‬اما در عمل با تکرار ادعاهای معارضان نظام این اصل زیر سوال رفته و رعایت نشده‪ ،‬استناد‬ ‫به پرونده خمینی ش��هر را نمونه ای از بی اعتباری این گزارش برشمرده و گفته اس��ت‪« :‬به طور مثال راجع به پرونده‬ ‫خمینی شهر در این گزارش امده است که عده ای از مقامات رسمی ایران علت ارتکاب این جرایم را بدحجابی زنان‬ ‫مطرح کرد ه و گفته اند به همین دلیل اس��ت که رسیدگی قضایی نس��بت به این حادثه صورت نمی گیرد‪ .‬حال باید‬ ‫پرسید که دروغی از این بزرگتر می شود گفت؟ و نیز باید پرسید که کدام مقام رسمی کشور و در کجا چنین ادعایی‬ ‫مطرح کرده اند و ایا به جز مقام قضایی‪ ،‬مسئول دیگری در ماهیت قضایی این پرونده می تواند اظهارنظر کند؟»‬ ‫رئیس قوه قضائیه افزود‪« :‬در حالیکه قوه قضائیه به عنوان مسئول رسیدگی به این پرونده در نهایت دقت و‬ ‫عدالت به اعدام چهار نفر از این اراذل حکم داد و حکم نیز اجرا شد‪ ،‬حال در گزارش امده است که قوه قضائیه‬ ‫به دلیل پوشش بد زنان‪ ،‬به این مساله رسیدگی نکرده است‪g ».‬‬ ‫ماجرای یک‬ ‫مصاحبه جنجالی‬ ‫فرج اهلل سلحشور‬ ‫‪21‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫چگونه ماهواره از رونق می افتد‬ ‫نوشتاری در مورد شیوه تولید برنامه های صدا و سیما‬ ‫خسرو معتضد‪/‬مورخ‬ ‫خسرو معتضد مورخ‬ ‫و روزنامه نگار د راین‬ ‫نوشتار از نگاهی‬ ‫متفاوت به ماجرای‬ ‫ماهواره پرداخته است‬ ‫خبرنامه‬ ‫فرمان��ده نی��روی انتظام��ی کش��ور س��ردار‬ ‫احمدی مق��دم‪ ،‬مرد واقعگ��رای هوش��مند و دقیقی‬ ‫است‪ .‬او اخیرا دستور داده عجالتا در تهران مامورین‬ ‫پلیس به جنگ یا بازی ماهواره نپردازند و از ورود به‬ ‫خانه های مردم خودداری کنند‪ .‬یک نماینده روشنگر‬ ‫مجلس هم گفته چرا تلویزیون تعداد شبکه هایش در‬ ‫کشور اینقدر کم است و چرا نباید یکی از برنامه های‬ ‫تلویزیون ما موسیقی ملی و محلی ایرانی باشد؟‬ ‫سال هاست جدال با ماهواره در ایران ادامه دارد‪.‬‬ ‫بعضی از افراد ماهواره را مصداق ش��یطان می نامند‪.‬‬ ‫بعض��ی ان را از مصادیق جنگ نرم دش��من معرفی‬ ‫می کنند‪ ،‬بعضی می گوین��د ماهواره را ن��گاه نکنید‪،‬‬ ‫این جن��گ به نتیجه نمی رس��د‪ .‬زیرا کس��ی در صدد‬ ‫برنمی اید علت را از بی��ن ببرد‪ .‬همه اش دنبال معلول‬ ‫هس��تند‪ .‬هر جای دنیا ماهواره جای خود را باز کرده‬ ‫اما ترک ها اصال مح��ل به ماه��واره نمی گذارند زیرا‬ ‫صدها ش��بکه ماهواره ای تلویزیونی خودشان جایی‬ ‫برای تماش��ای ماه��واره نمی گ��ذارد‪ .‬هندی ها نگاه‬ ‫ب��ه ماهواره ه��ای خارج��ی نمی کنند زی��را انچه را‬ ‫می خواهند در تلویزیون های کش��ور خودشان نگاه‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫ما این تلویزیون ها را داریم‪ :‬ش��بکه یک‪ ،‬شبکه‬ ‫دو‪ ،‬شبکه سه‪ ،‬شبکه چهار‪ ،‬ش��بکه پنج‪ ،‬شبکه شش‬ ‫خبر‪ ،‬ش��بکه هف��ت اموزش‪ ،‬ش��بکه هش��ت قران‪،‬‬ ‫شبکه مستند که نمی دانم تصویرش کجاست‪ ،‬شبکه‬ ‫جام جم یک(اروپا)‪ ،‬ش��بکه جام ج��م دو (امریکا)‪،‬‬ ‫شبکه جام جم س��ه (خاور دور)‪ ،‬استان های گیالن‪،‬‬ ‫مازندران‪ ،‬اذربایجان شرقی‪ ،‬اذربایجان غربی‪ ،‬اردبیل‪،‬‬ ‫زنجان‪ ،‬قم‪ ،‬اراک‪ ،‬کردس��تان‪ ،‬س��نندج‪ ،‬کرمانش��اه‪،‬‬ ‫همدان‪ ،‬خوزس��تان(اهواز)‪ ،‬لرستان (خرم اباد)‪ ،‬یزد‪،‬‬ ‫چهارمح��ال و بختی��اری‪ ،‬کهگیلوی��ه و بویراحمد‪،‬‬ ‫فارس(شیراز)‪ ،‬کرمان‪ ،‬سیستان و بلوچستان(زاهدان)‪،‬‬ ‫خراسان(مش��هد)‪ ،‬هرمزگان‪ ،‬بوشهر‪ ،‬کیش (نمی دانم‬ ‫بجنورد و بیرجند هم کانال مستقل تلویزیونی دارند‬ ‫یا نه؟ حتما دارند)‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪22‬‬ ‫پس در همه اس��تان ها ایس��تگاه تلویزیون دایر‬ ‫است که بعضی از انها روی شبکه ماهواره ای است و‬ ‫می ش��ود در تهران انها را دید‪ .‬صداوسیما یک شبکه‬ ‫تلویزیونی به نام سحر برای کشورهای شرقی همسایه‬ ‫ایران و ش��به قاره هند دارد و شبکه الکوثر و العالم که‬ ‫به زبان عرب��ی برنامه پخش می کنن��د‪ ،‬کمک هایی از‬ ‫صداوسیما دریافت می دارند‪.‬‬ ‫صدا و سیما یک ش��بکه انگلیس��ی زبان کارا و‬ ‫جدی به نام پرس تی وی دارد که برد خوبی در امریکا‬ ‫و اروپ��ا دارد و اخبار و تبلیغات ایران را می رس��اند‪.‬‬ ‫یک ش��بکه پخش س��ریال ها و فیلم ه��ای ایرانی به‬ ‫زبان ترکی نیز از سوی صداوس��یما راه اندازی شده‪.‬‬ ‫در «ایران فیلم» اخیرا مجوز تاس��یس یک تلویزیون‬ ‫غیردولتی نیز صادر ش��ده که اقای رشیدپور مجری‬ ‫تمام وقت ان اس��ت وعده ای تماش��اگر برای خود‬ ‫جمع اوری کرده اس��ت‪ .‬بن��ده این ش��بکه را دیدم‪.‬‬ ‫بد نب��ود‪ .‬مطلوب ه��م نبود‪.‬پس می بینی��م که تعداد‬ ‫تلویزیون های کشور پنج‪ ،‬ش��ش تا نیست اما جنگ‬ ‫ماهواره س��بب می ش��ود که مردم نتوانند شبکه های‬ ‫بین الملل��ی جا م ج��م و س��حر و شهرس��تا ن ها و‬ ‫پرس ت��ی وی را ببینن��د‪ .‬خارجیان مقی��م ایران هم‬ ‫نمی توانند اگر ریسیور و انتن ماهواره نداشته باشند‬ ‫برنامه های انگلیس��ی و بین المللی و قاره ای سیما را‬ ‫تماشا کنند‪ .‬بدین ترتیب تعداد برنامه های قابل رویت‬ ‫در تهران به همین کانال های یک‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬چهار‪ ،‬پنج‪،‬‬ ‫ش��ش و کانال قران و کانال اموزش محدود می شود‬ ‫و این ش��بکه ها جوابگوی یک جمعیت ‪ 15‬میلیونی‬ ‫نیس��ت‪ .‬به خصوص که همین شبکه ها با محدودیت‬ ‫مواجه اند به عنوان مثال تا س��ر حد ممک��ن به دلیل‬ ‫محظوریت ها و فش��ارهایی که وجود دارد موسیقی‬ ‫ملی و محلی مردم ایران را پخش نمی کنند در حالیکه‬ ‫مردم موس��یقی محلی و ملی خود را دوس��ت دارند‪.‬‬ ‫ش��ادی یکی از ضرورت های زندگی اس��ت و مردم‬ ‫باید نشاط داشته باش��ند‪ .‬تمام تلویزیون های جهانی‬ ‫حتی تلویزیون های عربستان سعودی موسیقی پخش‬ ‫می کنند ول��ی تلویزیون م��ا جرات نمی کن��د برنامه‬ ‫موسیقی پخش کند‪ .‬انواع موسیقی اذربایجان از ده ها‬ ‫تلویزیون جمهوری اس�لامی ایران پخش می شود و‬ ‫تماشاگر تبریزی و سراسر اذربایجان چون عالقه دارد‬ ‫موسیقی محلی بشنود به ان تلویزیون ها نگاه می کند‬ ‫در حالیکه دامنه موسیقی در تلویزیون های اذربایجان‬ ‫ش��رقی و غربی و اردبیل و زنجان محدود اس��ت و‬ ‫حتی سازهای محلی و سنتی و قدیمی ایران را نشان‬ ‫نمی دهند‪ .‬خواننده بزرگ و محبوبی چون ساالر عقیلی‬ ‫که اوازش در حد خوانندگان اپراست وقتی می خواند‬ ‫سازهای ارکسترش را نشان نمی دهند‪.‬‬ ‫اما همی��ن ادم می رود در بزرگترین س��الن های‬ ‫موس��یقی جه��ان اواز وطن��م وطن��م را می خواند‪.‬‬ ‫صدتاصد و پنجاه نوازنده ارکسترهای بزرگ جهان با‬ ‫او همنوایی می کنند‪ .‬وقتی وطنم وطنم را می خواند‪،‬‬ ‫باور کنید اشک از چشمان من سرازیر شد‪.‬‬ ‫در راس رادیو و تلویزی��ون ایران مدیرعاملی به‬ ‫نام مهندس عزت اهلل ضرغامی ق��رار دارد که مدیری‬ ‫الیق و دلسوز اس��ت و تا س��اعات اخرش شب در‬ ‫دفتر کار خودش مشغول کار اس��ت اما او از هر سو‬ ‫تحت فشار است‪ .‬شما به خاطر دارید که برنامه های‬ ‫مناظره داوطلبان ریاست جمهوری چه اندازه توجه‬ ‫عموم را به خود جلب کرد‪ .‬حتما به خاطر می اورید‬ ‫برنامه سیاست ایرانی که از شبکه ‪ 4‬پخش می شد عده‬ ‫تماشاگران ش��بکه چهار را تا چه اندازه افزایش داد‪.‬‬ ‫حتما فراموش نکرده اید س��ریال های مهران مدیری‬ ‫و فتحعلی اویس��ی چگون��ه مردم را پ��ای تلویزیون‬ ‫میخکوب می کرد اما بر مهندس ضرغامی فشار وارد‬ ‫می شود که در ماه رمضان س��ریال ها مغموم باشد یا‬ ‫اصال سریالی پخش نشود‪.‬‬ ‫ضرغامی هر اندازه هوش��مند باش��د‪ ،‬هر اندازه‬ ‫به کار خود عش��ق بورزد‪ ،‬هر ان��دازه بخواهد جلب‬ ‫رضایت میلیون ها تماشاگر را بکند از عهده بر نمی اید‪.‬‬ ‫این است که غمباد می کند و در اوکراین دچار سکته‬ ‫قلبی می شود و او را با هواپیما به تهران می اورند و در‬ ‫یک همایش روی ویلچر می نشیند‪.‬‬ ‫مدتی در تلویزیون برنامه های شاد اجرا می شد‪،‬‬ ‫چند هنرپیشه اصفهانی بودند که مردم را می خنداندند‪.‬‬ ‫انها را هم مرخ��ص کردند‪ .‬مردی ب��ود در تلویزیون‬ ‫سیاه بازی اجرا می کرد که قدیمی ترین سنت نمایشی‬ ‫ایران بعد از تعزیه است‪ .‬به او هم دستور دادند دیگر‬ ‫رنگش را س��یاه نکند‪ ،‬صدایش را هم مانند س��یاهان‬ ‫قدیم ایرانی نکند‪ ،‬ممکن اس��ت به ملل سیاه پوست‬ ‫افریقا بی احترامی شود‪.‬‬ ‫از ان س��و ماهواره ه��ا فضای ایران��ی را احاطه‬ ‫کرده اند‪ .‬م��ا در تلویزیون ه��ای محلی اس��تان ها به‬ ‫زبان های ترکی اذری‪ ،‬کردی(ان��واع کردی)‪ ،‬عربی‪،‬‬ ‫بلوچی‪ ،‬لری‪ ،‬گیلکی‪ ،‬مازندران��ی (طبری)صحبت‬ ‫می کنیم و ه��ر ایرانی از ه��ر قوم��ی در تلویزیون ها‬ ‫گویش محلی خود را می ش��نود‪ .‬از انطرف بیگانگان‬ ‫ب��ه غل��ط می گوین��د حق��وق قومیت ه��ا در ایران‬ ‫رعایت نمی شود‪.‬‬ ‫رعایت حقوق قومیت ی��ک معنی ایرانی و ملی‬ ‫دارد‪ ،‬یک معنی اجنبی پس��ند‪ .‬معنی اقوام ایرانی این‬ ‫اس��ت که رادیو و روزنامه و مجله به زبان های محلی‬ ‫باشد که هست‪ .‬اکنون برخالف دوره پهلوی پخش‬ ‫برنامه ها به هم��ه زبان ها و گویش ه��ای محلی ازاد‬ ‫محمدرضا شالبافان‬ ‫محمدرضا شالبافان‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫د راین سطور‬ ‫نگاهی دارد به‬ ‫گردهمایی های ادبی‬ ‫کشور‬ ‫خبرنامه‬ ‫جشنواره های ادبی در کشور ما ماجراهایی دارند‪،‬‬ ‫متفاوت از جشنواره های سایر هنرها‪ .‬سال های پس از‬ ‫انقالب شاهد حضور جشنواره ها و کنگره های مختلفی‬ ‫بودیم که هدف مشخصی را دنبال می کردند و ان هم‬ ‫سفارش و سرایش هر چه بیشتر و شورانگیزتر اشعار‬ ‫انقالبی مذهبی و بهره گیری از ان برای تهییج اقش��ار‬ ‫جامعه بود در شرایط بحرانی جنگ تحمیلی؛ اتفاقی که‬ ‫با برگزاری هر ساله کنگره های شعر بسیج که بعدها به‬ ‫کنگره شعر دفاع مقدس تغییر نام پیدا کرد‪ ،‬دنبال می شد‬ ‫و در کنار این کنگره نام اشنا‪ ،‬هر نهاد و سازمانی هم به‬ ‫اندازه وسع و بضاعت خود در میان فقر جدی دولت‬ ‫جنگ به برگزاری کنگره های مشابه می پرداخت‪.‬‬ ‫اما ب��ا پایان گرفتن جن��گ و ب��ا روی کار امدن‬ ‫دولت ه��ای جدی��د‪ ،‬سیاس��تگذاری در ای��ن زمینه‬ ‫دستخوش تغییر ش��د‪ .‬با حمایت بی س��ابقه وزارت‬ ‫ارشاد در عرض چند سال جشنواره های ادبی متنوعی‬ ‫شکل گرفتند و ش��اید برای اولین بار پس از انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬کنگره ای چون کنگره شعر و داستان جوان‬ ‫بندرعباس با موضوع ازاد و با هزینه دولت برپا ش��د‪.‬‬ ‫نکته جالب در این بین رقابت جدی نهادهای موازی‬ ‫فرهنگی در این زمینه بود‪ .‬همزمان با دست به کار شدن‬ ‫این وزارتخانه بزرگ‪ ،‬جشنواره «شب های شهریور»‬ ‫با موضوع ازاد توس��ط س��ازمان فرهنگ��ی ‪ -‬هنری‬ ‫شهرداری تهران با دبیری چهره هایی از معروف ترین‬ ‫شاعران متعهد کشور شکل گرفت‪ .‬با گذشت چند سال‬ ‫نهادی که زمانی به پرورش امثال «محمدرضا اغاسی»‬ ‫افتخار می کرد یعنی «حوزه هنری» وارد این عرصه شد‬ ‫و جش��نواره هایی البته نه چندان قدرتمند و تاثیرگذار‬ ‫با موضوع ازاد بنا کرد‪ .‬البته در کنار این جش��نواره ها‪،‬‬ ‫بحق باید به تالش دولت وقت برای گسترش ادبیات‬ ‫متعهد هم اشاره کرد که از ان جمله می توان به تاسیس‬ ‫جش��نواره فرهنگی ‪ -‬هن��ری امام رضا (ع) در س��ال‬ ‫‪ 80‬و توسط «احمد مسجد جامعی» اش��اره کرد‪.‬اما با‬ ‫تغییرات‪ ،‬جش��نواره های ادبی دستخوش سرنوشت‬ ‫برخ��ی از پروژه های فرهنگی دولتی ش��دند‪ .‬کنگره‬ ‫بندرعباس پس از یک سال برگزاری نابسامان‪ ،‬به بهانه‬ ‫پیش پاافتاده ای تعطیل شد و پس از ان جشنواره هایی‬ ‫که بر مبنای رقابت با ان شکل گرفته بودند هم یکی‪،‬‬ ‫یکی تعطیل ش��دند‪ .‬البت��ه حوزه هنری هن��وز هم و‬ ‫بدون س�� رو صدا و تاثیر قابل توجه‪ ،‬در حال برگزاری‬ ‫جشنواره اش است‪ .‬این سرنوش��ت پس از چند سال‬ ‫گریبانگیر جش��نواره های با موضوع مذهبی نیز شد و‬ ‫از ان همه جشنواره ایینی‪ ،‬دولتی‪ ،‬این روزها سایه ای‬ ‫مانده است‪ .‬در کرمان جش��نواره شعر رضوی و همه‬ ‫اتفاقات شعر کشور توسط دولت نهم و دهم خالصه‬ ‫شد در برگزاری جشنواره شعر فجر که سخن گفتن از‬ ‫ان مثنوی هفتاد من کاغذ می خواهد‪.‬اما از سال ها پیش‬ ‫و حتی پیش از اینکه مس��ئوالن فرهنگ دولتی به فکر‬ ‫سیاستگذاری جشنواره ها بیفتند‪ ،‬یکی‪ ،‬دو جشنواره‬ ‫ساده و بی االیش اما صمیمی و قدرتمند به همت چند‬ ‫فرهنگ دوست خیر ش��کل گرفتند‪ .‬پیرترین همایش‬ ‫در این بین شب ش��عر عاشورای ش��یراز است که از‬ ‫سال ‪ 64‬و به همت «مرحوم حاج حسین فرهنگ» و به‬ ‫دبیری «حاج احد ده بزرگی» پایه گذاری شد و ربع قرن‬ ‫است که به گونه ای مرتب و در روزهای پایانی ماه صفر‬ ‫در شهر ش��اهچراغ برگزار می ش��ود‪ .‬جشنواره ای که‬ ‫همه را بی هیچ تجمل��ی جذب خود می کند و هرکس‬ ‫که یک بار میهمان این س��فره بوده‪ ،‬طع��م تربتش را‬ ‫هیچ گاه از یاد نبرده است‪ .‬شب ش��عری که از حدود‬ ‫پانزده سال پیش به زیبایی گسترش پیدا کرد و در کنار‬ ‫شب شعر اصلی‪ ،‬شب شعر دانش��جویان و طالب را‬ ‫برپا کرد و هیچ اتفاقی و هیچ تغییری در ارکان دولت‬ ‫هم خللی در برگزاری این همایش ایجاد نکرد‪ .‬دیگر‬ ‫کنگره ای که با همت و برنامه ریزی مردمی سال ها در‬ ‫خمینی شهر اصفهان برگزار شد «کنگره میالد افتاب»‬ ‫بود که در ایام والدت امامان حس��ین و س��جاد (ع) و‬ ‫حضرت ابالفضل (ع)‪ ،‬با موضوع اشعار مذهبی به بنایی‬ ‫عظیم تبدیل شد‪ .‬کنگره ای که عمال به مهم ترین اتفاق‬ ‫فرهنگی استان اصفهان تبدیل شده بود‪ ،‬متاسفانه از دو‬ ‫سال پیش و پس از اتفاقات انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫تعطیل ش��د و به نظر‪ ،‬همتی برای احیای این درخت‬ ‫پانزده ساله نیست‪.‬‬ ‫اما از س��ال ‪ 87‬و به همت تنی چند از ش��اعران‬ ‫مرودشتی کنگره شعر «ایینه نبی» نیز با موضوع حضرت‬ ‫علی اکبر (ع) با استفاده از تجربه شب شعر عاشورا و با‬ ‫کمک چند تن از ارکان ان ش��ب ش��عر پیر و ارجمند‬ ‫برپا ش��د‪ .‬ش��ب ش��عری که با ابداع تنوع موضوعی‬ ‫کم کم می رود به همایشی ارزش��مند بدل شود‪ .‬نکته‬ ‫مهم در نگاه به همایش های شعر مردمی و غیر دولتی‪،‬‬ ‫موید دو نکته است‪ :‬نخس��ت انکه استقبال مخاطبان‬ ‫از همایش های مردمی برخ�لاف کنگره های دولتی‪،‬‬ ‫خیره کننده است‪ .‬به گونه ای که این همایش ها معموال‬ ‫با مشکل جدی صندلی در بزرگترین سالن های موجود‬ ‫مواجه می ش��وند‪ .‬دیگر انکه اس��تقالل همایش ها از‬ ‫رای مدیران دولتی تا اندازه قابل توجهی ضامن بقا و‬ ‫حیات این همایش هاست و سبب می شود که متولیان‬ ‫جشنواره بدون ترس از ارائه گزارش و پاسخگویی به‬ ‫مقامات باالتر‪ ،‬بتوانند برای رسیدن به اهداف همایش‬ ‫برنامه ریزی بلندمدت کنند‪ .‬اهدافی که بیش از اینکه‬ ‫به بقای میز مدیریتی مرتبط باشند‪ ،‬در راستای احیای‬ ‫ادبیات اصیل و به معنای واقعی «متعهد» هستند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫است‪ ،‬نشریات و مجالتی هم به ان زبان ها منتشر‬ ‫می ش��ود‪ .‬انش��اءاهلل در اینده انجمن های شهر و‬ ‫شهرستان و استان خدمات بیش��تری به مردم هر‬ ‫محل خواهن��د کرد‪ .‬درس خواندن ب��ه زبان ها و‬ ‫گویش های محلی هم به نظر بنده ایرادی ندارد‪.‬‬ ‫می توان حتی در دانشگاه واحدهای درسی برای‬ ‫زبان های محلی گذاشت‪.‬‬ ‫اما عناد و دش��منی ب��ا زبان فارس��ی مقوله‬ ‫جداگانه ای اس��ت‪ .‬زبان فارس��ی زبان گسترده‬ ‫ایرانی اس��ت‪ .‬زبان ارتباط دهنده همه مردم اقوام‬ ‫و قبایل ایران زمین است‪ .‬تدریس در مدارس به‬ ‫زبان محلی اگر مقوله ای برای جدا شدن از کشور‬ ‫باشد‪ ،‬پذیرفتنی نیست‪ ،‬چشم و گوش ایرانی ها از‬ ‫توطئه های اجانب پر است‪.‬‬ ‫بیگانگان شب و روز طرح هایی برای تجزیه‬ ‫ای��ران تدوین می کنند‪ .‬نقش��ه ایاالت کش��ور ما‬ ‫را به رنگ های خاک کش��ورهای پدی��د امده از‬ ‫ش��وروی س��ابق ترس��یم می کنند‪ .‬ماهواره های‬ ‫گوناگ��ون یک��ی از ابزاره��ای بیگان��گان برای‬ ‫متالش��ی کردن حاکمی��ت ایران هس��تند‪ .‬به هر‬ ‫ترتیب تلویزیون های ما چندان کم نیس��ت‪ .‬باید‬ ‫اینقدر س��لیقه های گوناگون به س��ازمان صدا و‬ ‫س��یما فش��ار نیاورند چه کار بکند چه کار نکند‪،‬‬ ‫موس��یقی محلی و ملی مورد عالقه مردم اس��ت‪،‬‬ ‫حماسه های پهلوانی ایران زمین‪ ،‬مردم را به خود‬ ‫جذب می کند‪ .‬در برنامه های خبری‪ ،‬سیاسی باید‬ ‫س��عه صدر و وس��عت دید حاکم باشد‪ .‬محققان‬ ‫بسیاری در رش��ته های گوناگون در ایران زندگی‬ ‫می کنند و در کار خود تبحر دارند که صدا وسیما‬ ‫حتما باید به سراغش��ان ب��رود و از انان بخواهد‬ ‫برنامه های رادیو و تلویزیون را غنی سازند‪ .‬غنای‬ ‫موضوعی برنامه های صداوس��یما در یک دایره‬ ‫وس��یع اندیش��ه گری باید صورت گیرد‪ .‬پلی به‬ ‫گذش��ته‪ ،‬به عنوان یک برنامه تلویزیونی به خاطر‬ ‫اینکه سانس��ور بر ان اعمال نمی شود تا این حد‬ ‫مورد توجه مردم قرار گرفته اس��ت‪« .‬سیاس��ت‬ ‫ایرانی» مورد توجه واقع ش��د و متاس��فانه ادامه‬ ‫نیافت‪ ،‬برای اینکه چالش های سیاسی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و اقتصادی را مورد بحث قرار می داد‪.‬‬ ‫این مسائل که حل شود‪ ،‬حتی اگر شبکه ای‬ ‫به عنوان زبان مردم و بیان ش��کایات و مشکالت‬ ‫انان در اختیارش��ان قرار گیرد‪ .‬ماه��واره خود به‬ ‫خود از رونق خواهد افتاد‪ .‬سریال های کره ای به‬ ‫وفور وجود دارن��د و تلویزیون می تواند با خرید‬ ‫و دوبله انها نیز خواس��تاران این نوع سریال ها را‬ ‫راضی کند‪.‬‬ ‫بار دیگر تاکید می کنم اگر ش��بکه ای به بیان‬ ‫تمام مش��کالت و گرفتاری ها و حتی ش��کایات‬ ‫مردم اختصاص یابد‪ ،‬مردم توجهی به ماهواره های‬ ‫بیگانه نخواهند داش��ت‪ .‬اخبار و تفس��یرها باید‬ ‫لحظه ای و به روز و ساعت باش��د‪ .‬وقتی خبری‬ ‫از منابع خارجی پخش می ش��ود باید پاسخ ان به‬ ‫نحوی که مردم احساس کنند واقعیت امر چیست‬ ‫در دسترس تماش��اگران تلویزیون و شنوندگان‬ ‫رادیو گذاشته شود‪.‬‬ ‫با مردم باید رو راست و صریح بود‪ .‬تلویزیون‬ ‫باید انق��در ازادی عمل در بی��ان اخبار و حقایق‬ ‫داشته باشد که مردم بدان اعتماد کامل داشته باشد‪.‬‬ ‫راه جذب مردم تنوع‪ ،‬تکثر و صداقت در بیان‬ ‫اخبار است‪g .‬‬ ‫جشنواره هایشعرمردمی‪،‬همایش هایادبیدولتی؛‬ ‫برادرهایناتنیفرهنگ‬ ‫‪23‬‬ ‫محمد مهدی اسالمی‬ ‫پیش شرط یک تغییر‬ ‫ملزوماتی در باره حرکت به سمت نظام پارلمانی‬ ‫محمد مهدی‬ ‫اسالمی‪ ،‬قائم مقام‬ ‫مرکز سیاسی‬ ‫موتلفه نگاهی دارد‬ ‫به احتمال تغییر در‬ ‫نظام اجرایی کشور‬ ‫خبرنامه‬ ‫سخنان اخیر حضرت ایت اهلل خامنه ای در جمع‬ ‫دانشگاهیان کرمانش��اهی مبنی بر «امکان تغییر نظام‬ ‫سیاسی کشور از ریاستی به پارلمانی در اینده احتماال‬ ‫دور» واکنش های متفاوتی در پی داشت‪.‬‬ ‫پارلمانتاریس��م یا حکومت ش��ورا محور‪ ،‬نظام‬ ‫مبتنی بر قانون اساسی اس��ت که در ان نقش هدایت‏‬ ‫کش��ور بر عه��ده‏ مجل��س اس��ت‪ .‬پارلمانتاریس��م‬ ‫هنگامی محقق می‏شود که حکومت در برابر پارلمان‬ ‫مسئولیت داش��ته باش��د‪ .‬در نهایت نظامی که در ان‪،‬‬ ‫پارلمان در مقام قوه‏ مقننه وجود دارد و قوه‏ مجریه در‬ ‫برابر ان مسئول است و گماردن وزیران با رای اعتماد‬ ‫پارلمان انجام می‏گیرد نظام پارلمانتاریستی است‪.‬‬ ‫اما س��اختار سیاس��ی پارلمانی در برابر ریاستی‬ ‫گام را فراتر نه��اده و انتخاب رئیس ق��وه مجریه نیز‬ ‫برخالف نظام های ریاس��تی که با رای مستقیم مردم‬ ‫انتخاب می ش��ود‪ ،‬توسط مجلس اس��ت‪ .‬این رخداد‬ ‫اهمیت فراکس��یون های حزبی و ائتالف های سیاسی‬ ‫در مجلس را افزون کرده و قدرت مجلس را در برابر‬ ‫دولت بیشتر می نماید‪ ،‬در نتیجه پاسخگویی دولت را‬ ‫افزایش می دهد‪.‬‬ ‫انتخاب با واس��طه ی��ا انتخاب توس��ط نخبگان‬ ‫حائز امتیازات فراوان دیگری نیز هست‪ ،‬از ان جمله‬ ‫امکان فراتر رفتن انتخاب ها از هیجانات و ش��عارها‬ ‫و محوری��ت یافت��ن برنامه ها به ج��ای مناظرات داغ‬ ‫انتخاباتی است‪ .‬اما هر یک از این دو نظام سیاسی که در‬ ‫کشورهای مختلف مدافعان و مخالفانی دارند از سوی‬ ‫کارشناسان مورد نقد قرار گرفته و هر کدام نقاط قوت‬ ‫و ضعفی دارند که با توجه به ش��رایط کش��ور ما‪ ،‬این‬ ‫قوت و ضعف تفاوت هایی نیز دارد‪.‬‬ ‫یک��ی از ن��کات قابل تام��ل در ای��ن خصوص‬ ‫بررسی شرایط پارلمان کشورمان است که در صورت‬ ‫ضرورت چنی��ن تغییری ای��ا ظرفی��ت الزم در این‬ ‫خصوص را دارد؟‬ ‫یک��ی از نگرانی های عم��ده در خصوص نظام‬ ‫«شورا محور» چگونگی انتخاب اعضای ان و شرایط‬ ‫الزم برای حاضرین در مجالس شوراست‪.‬‬ ‫این نگرانی در خصوص مجلس شورای اسالمی‬ ‫در کشورمان نیز به وضوح احساس می شود‪ .‬در نظام‬ ‫ساختاری کشورمان نمایندگان موظف به قانون گذاری‬ ‫در تمام عرصه ها هستند‪ .‬انچنان که در اصل ‪ 71‬قانون‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اساسی نیز تصریح شده «مجلس‏ شورای‏ اسالمی در‬ ‫ی می تواند‬ ‫ل در حدود مقرر در قانو ‏ن اساس ‏‬ ‫عمو ‏م مسائ ‏‬ ‫قانون‏ وضع کند» و اصل ‪ 84‬خاطر نش��ان کرده است‬ ‫«هر نماینده‏ در برابر تمام‏ ملت‏ مس��ئول‏ است‏ و حق‏‬ ‫ی کشور اظهار نظر‬ ‫ی و خارج ‏‬ ‫ل داخل ‏‬ ‫دارد در هم ‏ه مسائ ‏‬ ‫نماید»‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که از هر نماینده تنها انتظار‬ ‫تخصص در یک یا حداکثر دو رشته را می توان داشت‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر زمان��ی که نماینده ای ک��ه در نهایت‬ ‫تخصصش در عرصه اقتصاد است به مجلس شورای‬ ‫اس�لامی راه می یابد به خوبی می تواند در حوزه های‬ ‫اقتصادی دیدگاه کارشناس��انه خود را اعمال کند‪ ،‬اما‬ ‫زمانی که بحثی در حوزه های غیر اقتصادی مطرح است‬ ‫از او چه انتظاری می توان داشت؟ یا از یک کارشناس‬ ‫خبره در زمینه مسائل فرهنگی در زمان تصویب بودجه‬ ‫با تمام ریزه کاری های دقی��ق اقتصادی ان چه توقعی‬ ‫باید داش��ت؟ به خصوص که ب��رای تصویب یا عدم‬ ‫تصویب قانون��ی‪ ،‬رای اعتماد یا اس��تیضاح وزیری و‬ ‫دیگر اختیارات قانونی مجلس گاه��ی تنها یک رای‬ ‫سرنوشت ساز است‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی این بحران که یکی از اصلی ترین‬ ‫چالش ه��ای نظام ه��ای پارلمان محور در دنیاس��ت‬ ‫راه حل های گوناگونی ارائه شده است‪.‬‬ ‫راه حل اول‪ ،‬تخصصی کردن حوزه مس��ئولیت‬ ‫نمایندگان از راهکار کمیسیون بندی ان است‪ .‬اگرچه‬ ‫در مواردی استثنایی کمیسیون ها حق تصویب قانون‬ ‫دارند اما در عم��وم قوانین تعیین کنن��ده ارای صحن‬ ‫رسمی مجلس ش��ورای اس�لامی اس��ت؛ ارایی که‬ ‫الزامی به انطباق با دیدگاه کمیس��یون ب��ر ان مترتب‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫راه ح��ل دومی که در زم��ان چهارمی��ن دوره از‬ ‫مجلس شورای اسالمی بر ان اهتمام ورزیده شد‪ ،‬ارائه‬ ‫نظرات کارشناس��ی از ناحیه مرکز پژوهش��ی وابسته‬ ‫به مجلس است‪ .‬در همین راس��تا مرکز پژوهش های‬ ‫مجلس اغاز به کار کرد‪.‬‬ ‫اگرچه وجود چنی��ن نهادی به کارشناس��انه تر‬ ‫شدن طرح ها و دیدگاه های نمایندگان می تواند کمک‬ ‫شایانی نماید‪ ،‬اما از انجا که عموما به نظرات خروجی‬ ‫از ان نگاهی سیاسی وجود دارد‪ ،‬ان اعتماد مورد انتظار‬ ‫وجود ندارد‪ .‬به خصوص که ب��ا فرض محوریت این‬ ‫مرکز برای رای نمایندگان به نوعی نظرات یک جمع‬ ‫تخصصی انتصابی را بر رای منتخبی��ن مردم ترجیح‬ ‫داده ای��م و چنین رویکردی با روح مردم س��االری در‬ ‫تناقض است‪.‬‬ ‫س��ومین راه حل��ی ک��ه در س��خنرانی مذکور‬ ‫امام خامنه ای نیز مورد توجه ق��رار گرفت و در دیگر‬ ‫کش��ورها نیز تجربه موفق تری را پش��ت سر گذاشته‬ ‫پشتیبانی احزاب از نمایندگان است‪.‬‬ ‫در ای��ن م��دل در اس��تانه انتخاب��ات هر حزب‬ ‫بر اس��اس مطالع��ات متخصصان خ��ود دیدگاه ها و‬ ‫برنامه های خود را در خصوص اصلی ترین مس��ائل‬ ‫مطرح و همچنین نامزده��ای خود را نی��ز به جامعه‬ ‫معرفی می کند‪ .‬پس از راه یافتن هر نماینده به مجلس‪،‬‬ ‫او ب��ه نمایندگی از ح��زب خ��ود در مجلس حضور‬ ‫خواهد داشت و به دنبال ان در مورد قوانین مختلف از‬ ‫نظرات همان کارشناسانی بهره می گیرد که شعار ها و‬ ‫وعده های انتخاباتی اش را طراحی کرده اند‪.‬‬ ‫این م��دل چندین افت ب��زرگ به هم��راه دارد‪.‬‬ ‫تبدیل احزاب از گروه های دارای بینش به گروه های‬ ‫منفعت طلبی که به دنبال باندبازی برای تحکیم قدرت‬ ‫و ثروت خود هستند از جمله این افت هاست‪.‬‬ ‫این نقد مورد توجه اندیش��مندان غربی نیز قرار‬ ‫گرفته است و منحصر به اندیشمندان اسالمی نیست‪.‬‬ ‫قرار گرفتن احزاب در جایگاه مشاور و نه مافوق‬ ‫تشکیالتی برای نمایندگان و توجه به مسئولیت فردی‬ ‫نمایندگان در قب��ال تک تک مصوب��ات می تواند در‬ ‫حد قابل قبولی مانع از دس��ت رفتن جای��گاه واقعی‬ ‫نمایندگان در تصمیم گیری ها باشد‪.‬‬ ‫به هر حال اسیب شناس��ی اح��زاب و چگونگی‬ ‫بهره گیری مفید از این پتانس��یل بررس��ی مستقلی را‬ ‫می طلبد‪ ،‬اما انچه مسلم است در شرایط امروز کشور‬ ‫تنوع احزاب فراگی��ری که توان پش��تیبانی فکری از‬ ‫نمایندگان را داش��ته باش��ند و گروه های کارشناسی‬ ‫تخصصی در حوزه های مختلف تشکیل داده و مجلس‬ ‫حزبی تشکیل دهند‪ ،‬وجود ندارد‪ .‬شاید تنها فراکسیون‬ ‫«حزبی» در مجلس هشتم فراکس��یون حزب موتلفه‬ ‫اس�لامی با بیش از یکص��د نماینده اس��ت اما همین‬ ‫فراکسیون نیز با جایگاه مطلوب فراکسیون های حزب‬ ‫هنوز فاصله دارد‪ .‬از این رو مدل س��وم نیز با توجه به‬ ‫نبود زیرساخت های الزم منتفی خواهد بود‪.‬‬ ‫راه حل چهارم‪ ،‬استخدام مشاورینی در حوزه های‬ ‫مختلف از س��وی هر نماینده با توجه به سالیق خود‬ ‫اس��ت که با توجه به هزینه های گزاف این امر و دیگر‬ ‫مشکالت ان غیر عملی به نظر می رسد‪.‬‬ ‫اما راه حلی که در حال حاضر از سوی نمایندگان‬ ‫دنبال می ش��ود‪ ،‬اعتماد به برخی از دیگ��ر نمایندگان‬ ‫اس��ت؛ صدای بلن��د دو و چه��ار هن��گام رای گیری‬ ‫هر قانون به خوب��ی بیانگر واقعیت اس��تعمال چنین‬ ‫راهکاری است‪ .‬بی شک این راهکار از پر مخاطره ترین‬ ‫راه حل هاس��ت‪ ،‬چ��را که خط��ای انس��انی همچون‬ ‫خطا در دریاف��ت ص��دای نماینده م��ورد اعتماد در‬ ‫ان هیاهو‪ ،‬خط��ای احتمال��ی نماینده م��ورد اعتماد‬ ‫واقع ش��ده و هزاران مش��کل دیگر در کن��ار رنگ و‬ ‫ب��وی باندی ای��ن نوع عملک��رد و غوغاس��االری به‬ ‫جای خردس��االری موجب احس��اس خط��ر در این‬ ‫زمینه است‪g .‬‬ ‫وحدت ملی و ثبات‬ ‫سیاسی در جامعه‬ ‫ایران در عین احترام‬ ‫به اعتقادات گروه ها‬ ‫و اقلیت های مختلف‬ ‫بی نظیر است‬ ‫صالح اسکندری‬ ‫سرمایه ای اجتماعی در نظام والیی‬ ‫پیرامون جایگاه اقلیت ها‬ ‫خبرنامه‬ ‫اقلیت های قومی و مذهبی یک واقعیت هستند‪،‬‬ ‫اما اقلیت گرایی و ستیزالود نشان دادن فضا بین اقلیت ها‬ ‫و حاکمیت معلول عوامل داخلی و خارجی است که‬ ‫به طور مستقیم می تواند به س��رمایه های اجتماعی در‬ ‫یک کشور اسیب بزند‪.‬‬ ‫س��فر تاریخی رهبر معظم انقالب به کرمانشاه و‬ ‫استقبال صمیمی و گس��ترده مردم غیرتمند این استان‬ ‫از ایشان‪ ،‬نمایش حماسی اقتدار ملی و هویت مشترک‬ ‫اقوام ایرانی بود که در یک الگوی هم وطنی‪ ،‬هم میهنی‬ ‫و همزیستی سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی‬ ‫بی نظیر‪ ،‬تجلی اتحاد ملی و انسجام اسالمی در کشور‬ ‫قلمداد می شود‪ .‬جاودانه عشق در دیار شیرین و فرهاد‬ ‫دوباره زنده شد‪ .‬هر انس��ان منصفی که شور و شعور‬ ‫زاگرس نش��ینان را از صحنه ه��ای تلویزیون می دید‬ ‫جایگاه و عمق والیت را در تارو پود و رگ و ریش��ه‬ ‫احاد این مل��ت درک می کرد‪ .‬منط��ق والیت در همه‬ ‫اعصار و ایام یکی است‪.‬‬ ‫اقلیت ها در س��رزمین بزرگ ایران یک واقعیت‬ ‫و تن��وع اق��وام در این زادب��وم یک فرص��ت حقیقی‬ ‫است‪ .‬وجود ایرانی «متحد‪ ،‬منس��جم‪ ،‬پیشرو و ناظر‬ ‫به افتخ��ارات ب��زرگ» در عصری ک��ه اقلیت گرایی‬ ‫بسیاری از کشورهای منطقه را دچار اشوب و ناارامی ‬ ‫س��اخته‪ ،‬مرهون «ثبات دینامیک» در ای��ران و اتخاذ‬ ‫سیاست «تکثرگرایی مس��اوات گرایانه» در قبال اقوام‬ ‫و اقلیت های مختلف اع��م از کرد‪ ،‬ترک‪ ،‬بلوچ‪ ،‬لر و‪...‬‬ ‫اس��ت‪ .‬تکثرگرایی سیاس��ی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی با‬ ‫محوریت والی��ت در ایران موجد ایرانی منس��جم و‬ ‫متحد ش��ده که روز به روز بر دامنه و عمق این هویت‬ ‫مش��ترک و به تبع ان افزایش س��رمایه های اجتماعی‬ ‫افزوده می شود‪.‬‬ ‫استقبال گسترده و پرش��ور مردم غیرتمند استان‬ ‫کرمانشاه به خصوص در مناطق سنی نشین مثل پاوه از‬ ‫رهبر فرزانه انقالب حکای��ت از این واقعیت غیرقابل‬ ‫انکار داشت که سرمایه های اجتماعی در بین اقلیت ها‬ ‫به خصوص اهل سنت تقویت شده و اعتماد و پشتیبانی‬ ‫عمومی از نظام مقدس جمهوری اسالمی نه تنها در سه‬ ‫دهه گذشته بین اقوام مختلف ایرانی روند فرسایشی‬ ‫را طی نکرده‪ ،‬بلک��ه در داالن های پیچیده و تودرتوی‬ ‫مش��روعیت یابی حرکت موفق و روبه جلویی داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫اقلیت گرایی در ایران همواره در پیوند مستمر با‬ ‫تحریک بیگانگان بوده که این دخالت عناصر خارجی‬ ‫با پیروزی انقالب اس�لامی ش��دت یافته‪ ،‬اما به رغم‬ ‫تشدید فعالیت دش��منان انقالب به واسطه محوریت‬ ‫والیت در ای��ران نه تنها زخ��م اقلیت گرایی دهان باز‬ ‫نکرده‪ ،‬بلکه روز به روز منابع ن��رم موجود بین اقوام‬ ‫ایرانی در حمایت از سیاست های کالن نظام اسالمی‬ ‫افزایش یافته است‪.‬‬ ‫در نظام والیی‪ ،‬تنوع اقوام فرصت بزرگی است تا‬ ‫اجزای پیکره ملت ایران با مراودات صحیح‪ ،‬همزیستی‬ ‫و اتح��اد کامل بتوانند ب��ا اس��تعدادها و ظرفیت های‬ ‫مختلف یکدیگر را تکمیل کنند‪.‬‏در این نگاه مومنانه به‬ ‫هموطنان هرکسی وحدت ملی را به بهانه های مذهبی‬ ‫از جمله طرفداری از شیعه و سنی خدشه دار کند‪ ،‬چه‬ ‫شیعه باشد و چه س��نی‪ ،‬مزدور دشمن و حتی دشمن‬ ‫اسالم است‪.‬‬ ‫سیاس��ت ادغام اجتماعی‪ ،‬کوره ه��ای فرهنگی‪،‬‬ ‫تقویت هویت مل��ی در موازات با اص��ل تکثرگرایی‬ ‫مس��اوات گرایانه و احت��رام ب��ه خ��رده فرهنگ های‬ ‫یو مذهبی در ایران حول محور و دال برتر والیت‬ ‫قوم ‬ ‫رهیافت بی بدیلی از همبس��تگی ملی را در ‪ 33‬س��ال‬ ‫گذش��ته به نمایش دراورده که ش��یعه را در کنار اهل‬ ‫سنت‪ ،‬کرد را در کنار فارس و بلوچ را در کنار ترک به‬ ‫تحرک و نشاط زاید الوصفی برای پیشرفت و ابادانی‬ ‫کشور واداشته است‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اس�لامی در شش��مین روز‬ ‫از سفر به اس��تان کرمانش��اه‪ ،‬در اجتماع پر شور مردم‬ ‫خونگ��رم منطق��ه پ��اوه و اورامان��ات‪ ،‬تفرقه افکنی‬ ‫میان ش��یعه و سنی را ابزار همیش��گی دشمنان اسالم‬ ‫خواندند و تاکید کردند‪« :‬ملت یکپارچه و متحد ایران‪،‬‬ ‫پایبندی به اسالم و ارمان های انقالب را با عقالنیت‪،‬‬ ‫پیش��رفت علمی و اقتصادی و حضور در صحنه های‬ ‫مختلف سیاسی اجتماعی در هم می امیزد و شاخصی‬ ‫هدایت بخش ب��رای حرکت عظی��م ملت های منطقه‬ ‫بوجود می اورد‪ ».‬ایش��ان تاکید کردن��د‪ :‬هدف اصلی‬ ‫اقدامات تفرقه افکنانه دشمن‪ ،‬ممانعت از شکل گیری‬ ‫الگوی موفق جمهوری اسالمی در چشم ملت هاست‪.‬‬ ‫امروز جمهوری اسالمی ایران تجلی اتحاد ملی‬ ‫و انسجام اسالمی اس��ت و در جریان بیداری اسالمی‬ ‫الگوی مناسبی برای کش��ورهای مسلمان محسوب‬ ‫می شود‪ .‬وحدت ملی و ثبات سیاسی در جامعه ایران‬ ‫در عی��ن احترام به اعتق��ادات گروه ه��ا و اقلیت های‬ ‫مختلف بی نظیر است‪ .‬انقالب اسالمی ایران برخالف‬ ‫سایر انقالب ها نه تنها شکاف های اجتماعی را تعمیق‬ ‫نکرد‪ ،‬بلکه حلقه های گمش��ده زنجیره وحدت ملت‬ ‫ایران را نیز پیدا کرد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫صالح اسکندری‪،‬‬ ‫روزنامه نگار در این‬ ‫نوشتار به بیانات‬ ‫رهبر معظم انقالب‬ ‫در مورد اقلیت های‬ ‫قومی و مذهبی‬ ‫پرداخته است‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست ‬ ‫بررسی یک طرح‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫پرونده ای درباره احتمال تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی‬ ‫ریاست جمهوری یا نخست وزیری ؟‬ ‫‪1‬‬ ‫هنگامی که رهبر معظم انقالب در جمع دانش��گاهیان اس��تان کرمانش��اه احتمال تغییر نظام سیاسی کش��ور را از ریاس��تی به پارلمانی مطرح کردند ‪،‬کارشناسان و‬ ‫صاحب نظران حوزه سیاس��ت به بیان دیدگاه ها و نظرات خود در این رابطه پرداختند‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای در این خصوص تاکید کردند‪« :‬در شرایط فعلی ‪،‬نظام‬ ‫سیاسی کشور ریاستی است و رئیس جمهور با انتخاب مستقیم مردم برگزیده می شود که شیوه خوب و موثری است‪،‬اما اگر روزی در اینده احتماال احساس شود که نظام‬ ‫پارلمانی برای انتخاب مسئوالن قوه مجریه بهتر است‪،‬هیچ اشکالی در تغییر سازو کار فعلی وجود ندارد» اینک باید مراحل گوناگون برای فراهم شدن زمینه های اجرای این‬ ‫طرح طی شود؛ از امادگی افکار عمومی و نخبگان تا تصویب طرح در مجلس و اصالح قانون اساسی ‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫موض��وع نظ��ام سیاس��ی ب��ه مثاب��ه س��اختار‬ ‫تصمیم گیری و اجرا در کشور اگرچه کمتر به محافل‬ ‫رسانه ای کشیده شده‪ ،‬اما به عنوان یک موضوع علمی‬ ‫ و پژوهش��ی در دانشگاه ها و پژوهش��کده ها معموال‬ ‫موضوعی رایج به حساب می اید‪.‬‬ ‫خاصه هنگامی که این موضوع معطوف به ایران‬ ‫و نظام جمهوری اس�لامی مطرح ش��ود‪ ،‬اما سخنان‬ ‫رهبر معظم انقالب اس�لامی در جمع دانشجویان و‬ ‫دانشگاهیان اس��تان کرمانش��اه پیرامون پویایی نظام‬ ‫مقدس جمهوری اسالمی و مدل ریاستی یا پارلمانی‬ ‫ان باعث ش��د تا این موض��وع به گونه ای وس��یع در‬ ‫افکار عمومی و رس��انه ها مطرح ش��ود و تحلیل ها و‬ ‫تفسیر های گوناگونی را بر انگیزد‪.‬‬ ‫رهبر فرزانه انقالب در این باره‪ ،‬ضمن اش��اره به‬ ‫پیر شدن نظام های سیاس��ی‪ ،‬چگونگی جلوگیری از‬ ‫این اتفاق برای جمهوری اس�لامی را مورد س��وال‬ ‫قرار دادند و در پاس��خ به ان تداوم ارمان هایی نظیر‬ ‫عدالت طلب��ی‪ ،‬ازادی خواه��ی و کمال جویی را رمز‬ ‫پویایی نظام عنوان کردند‪.‬‬ ‫ایش��ان ب��ا تفکی��ک ارمان ه��ا از س��از و کار‬ ‫دس��تیابی به انها‪ ،‬ب��ه تبیین این واقعی��ت پرداختند‬ ‫که «با توجه به دگرگونی اوضاع و ش��رایط‪ ،‬ممکن‬ ‫است مهندسی‪ ،‬ساز و کارها‪ ،‬سیاست ها و نظام هایی‬ ‫که برای ایجاد جامعه اسالمی پیش بینی شده‪ ،‬کهنه‬ ‫ش��ود و کارایی خود را از دس��ت بدهد که در این‬ ‫صورت‪ ،‬تغیی��ر و نوکردن انه��ا‪ ،‬هیچ گونه ایرادی‬ ‫ندارد‪».‬‬ ‫ایشان ضمن اشاره به دستور امام مبنی بر حذف‬ ‫پست نخست وزیری از ساختار قوه مجریه‪ ،‬این مورد‬ ‫را یک��ی از موارد تغییر س��از و کار و مهندس��ی کلی‬ ‫نظام برای تحقق ارمان ها برش��مردند و افزودند‪« :‬در‬ ‫ش��رایط فعلی نظام سیاسی کش��ور‪ ،‬ریاستی است و‬ ‫رئیس جمهور با انتخاب مستقیم مردم برگزیده می شود‬ ‫که شیوه خوب و موثری است‪ ،‬اما اگر روزی در اینده‬ ‫احتماال دور‪ ،‬احساس ش��ود که نظام پارلمانی برای‬ ‫انتخاب مسئوالن قوه مجریه بهتر است‪ ،‬هیچ اشکالی‬ ‫در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد‪».‬‬ ‫طرح بحث نظام پارلمانی و ریاس��تی و احتمال‬ ‫تحول در س��اختار فعلی نظام جمهوری اسالمی در‬ ‫روزهای گذش��ته از جمله اصلی تری��ن موضوعات‬ ‫رسانه ای به حس��اب می اید که عکس العمل هایی را‬ ‫نیز بر انگیخته است‪.‬‬ ‫ام��ا پی��ش از انک��ه ای��ن موض��وع توس��ط‬ ‫مقام معظم رهبری مطرح ش��ود س��ی ام شهریورماه‬ ‫حمید رضا کاتوزیان‪ ،‬نماینده مردم تهران در مجلس‬ ‫شورای اسالمی در گفت وگو با رسانه ها اظهار کرده‬ ‫بود‪« :‬اخیرا نظری��ه ای بین صاحب نظران سیاس��ی‬ ‫مطرح شده است‪ ،‬مبنی بر اینکه کشور ما با توجه به‬ ‫اینکه از نعمت والیت فقیه و رهب��ر معظم انقالب‬ ‫برخوردار است‪ ،‬نیازی به وجود رئیس جمهور در‬ ‫کشور نیست‪».‬‬ ‫وی همچنین خواستار تغییر نظام سیاسی کشور‬ ‫از ریاس��تی به پارلمانی ش��ده بود و اضافه کرده بود‪:‬‬ ‫«کش��ور می تواند به عنوان عالی تری��ن مقام اجرایی‬ ‫نخست وزیر داشته باش��د که توسط مجلس انتخاب‬ ‫شود‪».‬‬ ‫ای��ن س��خنان اگرچ��ه در هم��ان ابت��دای امر‬ ‫واکنش هایی را بر انگیخت‪ ،‬به نس��بت روزهای اخیر‬ ‫چندان مورد توجه قرار نگرفت و حال که مس��اله از‬ ‫سوی عالی ترین مقام کش��ور مورد توجه قرار گرفته‪،‬‬ ‫حوزه عکس العمل ها را به میزان زیادی توس��عه داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫از جمل��ه سید حس��ین نقوی حس��ینی‪ ،‬عضو‬ ‫کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس‬ ‫ش��ورای اس�لامی تصریح کرده اس��ت‪« :‬انچه مقام‬ ‫معظم رهب��ری اش��اره فرمودند این بود ک��ه در حال‬ ‫حاض��ر نظام جمه��وری اس�لامی متمایل ب��ه نظام‬ ‫ریاس��تی اس��ت‪ ،‬یعنی رئیس جمهور از طرف مردم‬ ‫انتخاب می شود و حکم او توسط مقام معظم رهبری‬ ‫تنفیذ می شود و بعد از رهبری شخصیت دوم کشور‬ ‫محسوب می ش��ود‪ ،‬البته در قانون اساسی اختیاراتی‬ ‫برای مجلس در نظر گرفته شده که بتواند به نمایندگی‬ ‫از طرف مردم بر رفت��ار رئیس جمه��ور نظارت کند‬ ‫اما مکانیس��م ان س��خت اس��ت‪ ،‬مانند اس��تیضاح‬ ‫رئیس جمهور؛ و به این دلیل اغلب مجلس ورود پیدا‬ ‫نمی کند و باعث می ش��ود که رئیس جمهور احساس‬ ‫استقالل بیشتری بکند و گاهی اوقات تخلفات قانونی‬ ‫او از مصوبات مجلس زیاد می شود‪ ،‬به همین جهت‬ ‫مقام معظ��م رهبری اش��اره فرمودند اگر الزم باش��د‬ ‫برای اصالح نظام سیاس��ی به س��وی پارلمانی منعی‬ ‫وجود ندارد و قانون اساسی روش های تجدید نظر را‬ ‫پیش بینی کرده است‪».‬‬ ‫ایت اهلل کعبی‪ ،‬نماینده مردم خوزستان در مجلس‬ ‫شورای اس�لامی نیز ضمن تبیین سخنان رهبرمعظم‬ ‫انقالب تصریح کرده اس��ت‪« :‬مدیریت الهی و ایمانی‬ ‫بر پایه رهبری دینی بر مبنای والیت فقیه علت دیگر‬ ‫تازگی ارمان هاست‪ .‬چرا که والیت فقیه این قابلیت و‬ ‫ظرفیت را دارد که انقالب را نو به نو کند‪».‬‬ ‫وی همچنی��ن در خصوص نق��ش ولی فقیه در‬ ‫جلوگیری از انحراف ارمان های واالی انقالب اسالمی‬ ‫یاداور ش��د‪« :‬والیت فقی��ه مدیری��ت کالن ایمانی‪،‬‬ ‫اخالق��ی‪ ،‬فقهی‪ ،‬ارزش��ی‪ ،‬حرکت بخش‪ ،‬س��ازنده‪،‬‬ ‫اثرگذار و حافظ ارمان های الهی انقالب است‪ .‬از این‬ ‫رو‪ ،‬والیت فقیه در این ‪ 32‬سال همواره از انحرافات‬ ‫و کج روی ه��ا جلوگیری ک��رده و س�لامت انقالب‬ ‫توسط این اصل تضمین شده‪ ،‬بنابراین ملت در سایه‬ ‫ولی فقیه ب��ه عقالنیت‪ ،‬رش��د و حرک��ت رو به جلو‬ ‫هدایت می شوند‪».‬‬ ‫برخی نیز بر این نظرند ک��ه دلیل طرح موضوع‬ ‫در واقع غلبه بر مشکالتی است که باعث شد تا مقام‬ ‫معظم رهبری برای ایجاد هماهنگی در میان قوا نماینده‬ ‫ویژه تعیین کنند‪ .‬رهبرمعظ��م انقالب چندی پیش و‬ ‫متعاقب ب��اال گرفتن اختالفات میان ق��وای مجریه و‬ ‫مقننه اقدام به معرفی نماینده ویژه برای ایجاد تفاهم‬ ‫کردند و ایت اهلل هاشمی ش��اهرودی را به این عنوان‬ ‫برگزیدند‪.‬‬ ‫همچنی��ن طی روزه��ای اخیر طرح س��وال از‬ ‫رئیس جمهور که توسط برخی نمایندگان در مجلس‬ ‫پیگیری می شود‪ ،‬فضای رس��انه ای خاصی را ایجاد‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬به ویژه اینکه طرح این س��وال هنگامی ‬ ‫صورت گرفت که رئیس جمهور در س��فر نیویورک‬ ‫به سر می برد‪.‬‬ ‫موضوع تا جایی جدی اس��ت که علی مطهری‪،‬‬ ‫نماینده مردم تهران در مجلس‪ ،‬ب��ه خاطر انچه عدم‬ ‫اقدام هیات رئیس��ه در پذیرش و اج��رای این طرح‬ ‫می خواند‪ ،‬از نمایندگی مجلس استعفا داده است‪.‬‬ ‫اگرچه هنوز درب��اره پذیرش یا ع��دم پذیرش‬ ‫استعفای وی خبری منتش��ر نشده‪ ،‬اما این موضوع به‬ ‫خودی خود از اهمیت بحث سوال از رئیس جمهور‬ ‫حکایت دارد‪.‬‬ ‫در ه��ر صورت ط��رح موضوع از س��وی رهبر‬ ‫معظم انقالب می تواند این پیام را در پی داش��ته باشد‬ ‫که س��اختار نظام سیاس��ی در جمهوری اس�لامی‪،‬‬ ‫ساختاری متصلب نیست و می توان بر حسب شرایط‬ ‫و احتیاجات روز‪ ،‬به اصالح ان اقدام کرد‪.‬‬ ‫اگرچه ط��رح این موض��وع در فضای فعلی‬ ‫را می توان به عنوان پاس��خی به افکار عمومی و‬ ‫مباحث نخبگی پیرامون وج��ود اختالفات مخل‬ ‫فعالیت های جاری نظام‪ ،‬می��ان قوا‪ ،‬طی ما ه های‬ ‫گذش��ته ارزیابی کرد‪ ،‬اما مجموعه س��خنان مقام‬ ‫معظم رهب��ری‪ ،‬حکای��ت از تبیی��ن ویژگی های‬ ‫نظ��ام جمه��وری اس�لامی به عن��وان ی��ک نظام‬ ‫سیاس��ی پویا و مبتنی به ارز ش ه��ای دینی دارد‬ ‫که تصور بن بس��ت چه در تصمیم گیری و چه به‬ ‫لحاظ س��اختاری برای ان‪ ،‬تصوری دور از ذهن‬ ‫محس��وب می ش��ود‪g.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫مجلس و رئیس جمهور در تفکیک ساختارها‬ ‫از حکومت ریاستی تا نظام پارلمانی‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫تقریبا همه دانشمندان علوم سیاسی معتقدند که‬ ‫تاریخ طوالنی تفکیک قوا محدود به مبدعی به کوتاهی‬ ‫روح القوانین منتسکیو‪ ،‬نیست و نظام های حکومتی از‬ ‫همان ابتدای پیدایش گونه های مختلفی از تفکیک و‬ ‫تجزیه قدرت و مشروعیت را تجربه کرده اند‪ .‬اما به هر‬ ‫حال نظریه ای که در نیم��ه اول قرن هجدهم میالدی‬ ‫توسط بارون دو منتسکیو‪ ،‬اندیشمند شهیر فرانسوی‪،‬‬ ‫پیرامون تفکیک قوا ارائه ش��د و تحوالتی که پس ان‬ ‫این نظریه را در قالب حکومت با س��ه قوه حاکمیتی‪،‬‬ ‫عمومیت بخش��ید‪ ،‬مرجعی برای مطالعات سیاس��ی‬ ‫جدید به حساب می اید‪.‬‬ ‫نظریه تفکی��ک قوا‪ ،‬نظام حاکمیتی را میان س��ه‬ ‫بخش تقس��یم می کند که در راس��تای کنترل قدرت‪،‬‬ ‫ناگزیر از استقالل از یکدیگر خواهند بود و نوع رایج‬ ‫این تفکیک به قوای اجرائیه‪ ،‬مقننه و قضائیه انجامیده‬ ‫اس��ت‪ .‬نظریه تفکیک قوا به دو ش��اخه منشعب شد؛‬ ‫یکی انکه قوای سه گانه باید به طور مطلق از یکدیگر‬ ‫متمایز ش��وند و در حیطه مس��ئولیت های همدیگر‪،‬‬ ‫مداخله نکنند‪ .‬انچه اکنون به عنوان سیس��تم ریاستی‬ ‫مطرح می ش��ود و در قانون اساس��ی امری��کا اعمال‬ ‫ش��ده‪ ،‬نتیجه این نظریه اس��ت‪ .‬در این نظ��ام‪ ،‬نقش‬ ‫ریاست جمهوری و صدر اعظمی هر دو بر دوش یک‬ ‫نفر است‪ .‬رئیس جمهور در یک انتخاب دو مرحله ای‬ ‫برای چهار سال انتخاب می شود و همه وزیران را او‬ ‫انتصاب می کند‪ .‬در ایران پس از اصالح قانون اساسی‬ ‫در س��ال ‪ 1368‬نیز همین رویه حکمفرماست و نظام‬ ‫حاکم یک نظام ریاستی محسوب می شود‪.‬‬ ‫ش��اخه دوم نظری��ه تفکی��ک ق��وا‪ ،‬ب��ر ای��ن‬ ‫اندیش��ه اس��ت که رابطه می��ان قوای س��ه گانه یک‬ ‫رابط��ه ارگانی��ک اس��ت‪ .‬بنابرای��ن تفکیک ق��وا به‬ ‫ش��کل مطلق امکان ن��دارد‪ .‬نتیجه ای��ن نظریه رژیم‬ ‫پارلمانی اس��ت که در کش��ورهایی چون انگلستان‬ ‫و فرانس��ه اعمال می ش��ود‪ .‬در این رژیم قوه مجریه‬ ‫بر دو پایه پادشاه یا رئیس جمهور و صدراعظم استوار‬ ‫است‪ .‬صدراعظم ریاس��ت کابینه را بر دوش دارد و‬ ‫در مقابل پارلمان باید پاس��خگو باشد‪ .‬در ایران دوره‬ ‫مشروطه و سال های پس از انقالب تا سال ‪ 1368‬نظام‬ ‫حاکم فارغ از میزان اختیارات ق��وا‪ ،‬نظام پارلمانی به‬ ‫حساب می اید‪ .‬در این نظام پارلمان می تواند وزیران‬ ‫را مورد استیضاح قرار دهد و با دادن رای عدم اعتماد‪،‬‬ ‫حکومت را براندازد و قوه مجریه نیز با اختیار انحالل‬ ‫پارلمان‪ ،‬به موازنه قدرت در نظام می پردازد‪.‬‬ ‫از حیث نظری‪ ،‬در نظام مبتنی بر ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫قوه مجریه در راس دولت و در راس حکومت قرار دارد و‬ ‫اقتدار نمادین و قدرت عملی در وجود یک شخص جمع‬ ‫می ش��ود‪ .‬اما در نظام پارلمانی‪ ،‬اقتدار نمادین و قدرت‬ ‫واقعی میان رئیس دولت که معموال تش��ریفاتی است‬ ‫(رئیس جمهور یا پادش��اه) و رئیس قدرتمند حکومت‬ ‫(نخست وزیر) تقسیم می شود‪.‬‬ ‫در هر دوی این سیستم های حکومتی نواقصی‬ ‫وج��ود دارد و به تب��ع ان نقد هایی به هرک��دام وارد‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬مثال در خصوص نظام ریاس��تی گفته‬ ‫می ش��ود‪ ،‬معموال اینگون��ه نظام ها از ثب��ات کمتری‬ ‫در تصمیم گیری ها نس��بت ب��ه نظام ه��ای پارلمانی‬ ‫برخوردارند‪ .‬در نظام های پارلمان��ی رئیس منتخب‬ ‫دولت که نقش همان پادشاه مشروطه را ایفا می کند‪،‬‬ ‫فراتر از جر و بحث های حزب��ی و گروهی قرار دارد‬ ‫و به عنوان ی��ک مقام عالی به رغ��م اینکه فاقد قدرت‬ ‫اجرایی به حساب می اید‪ ،‬نمادی از ارامش و سکون‬ ‫نظام سیاسی و سمبل ملی کشور است که به دلیل عدم‬ ‫پاس��خگویی به مجلس‪ ،‬به عنوان نماد خدشه ناپذیر‬ ‫اتحاد و ملیت یک کشور‪ ،‬نقش افرینی می کند‪.‬‬ ‫ام��ا نظام ه��ای پارلمان��ی نی��ز ممکن اس��ت‬ ‫بی ثبات و نا اس��توار باش��ند‪ ،‬به خصوص اگر هیات‬ ‫قانونگذاری میان حزب های سیاسی متعددی تقسیم‬ ‫ش��ود‪ .‬هرگاه هیچ ح��زب واحدی اکثری��ت قاطعی‬ ‫در مجلس نداش��ته باش��د‪ ،‬بدون ائتالف دو حزب یا‬ ‫بیش��تر نمی توان دولتی تش��کیل داد‪ .‬ائتالف ها ذاتا‬ ‫ناپایدارند و اگر تعدادی از اح��زاب ضعیف نتوانند‬ ‫به توافق برس��ند‪ ،‬احتمال بن بس��ت حتمی اس��ت‪.‬‬ ‫نظام های پارلمانی پیش از جنگ جهانی دوم در المان‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬اسپانیا و بسیاری از کشور های اروپای شرقی‬ ‫به دلی��ل ب��روز بن بس��ت های ناش��ی از تعصبات‬ ‫تک حزبی فروپاش��یدند‪ .‬همین طور در س��ال ‪1958‬‬ ‫ش��ارل دوگل بی ثباتی جمهوری های سوم و چهارم‬ ‫فرانسه را به نظام های پارلمانی چند حزبی نسبت داد‪.‬‬ ‫از این جمهوری ها کابینه هایی برخاس��تند که ناالیق‬ ‫و دارای عمری کوتاه بودن��د‪ .‬دوگل‪ ،‬برای درمان این‬ ‫درد‪ ،‬نظام مختلطی ابداع کرد که رئیس جمهور مقتدر‬ ‫با نخس��ت وزیر و دس��تگاه قانونگ��ذاری در قدرت‬ ‫سهیم بود‪ .‬این اصالحات موجب شد که دولت هایی‬ ‫الیق تر و پایدار تر بر س��ر کار ایند‪ .‬در قانون اساسی‬ ‫فدراسیون جدید روسیه‪ ،‬که بوریس یلتسین پیشنهاد‬ ‫کرد و در دس��امبر ‪ 1993‬به تصویب رس��ید‪ ،‬در راه‬ ‫دیویدکامروننخستوزیرمحافظه کارانگلیسومیلیبند‬ ‫مخالف سرسخت او از حزب کارگر در پارلمان انگلیس است‬ ‫برلوسکونی و پرودی‪ ،‬دو نخست وزیر ایتالیا‬ ‫از دو جناح راست و چپ در این کشور هستند‬ ‫‪2‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪28‬‬ ‫ایجاد نظم نئو لیبرال مشابهی کوشش شد تا بتواند‬ ‫بر کاستی های تجربه ش��ده در نظام های پیشین‬ ‫فائق اید‪.‬‬ ‫انتقاد دیگری که غالبا بر نظام های ریاس��تی‬ ‫وارد می ای��د متمرک��ز ش��دن قدرت در دس��ت‬ ‫یک ش��خص واحد اس��ت‪ .‬این بحث فقط جنبه‬ ‫نظری و دانش��گاهی ندارد؛ به طور کلی‪ ،‬قدرت‬ ‫هر قدر پراکنده تر باش��د‪ ،‬دموکراس��ی از اعتبار‬ ‫بیش��تری برخوردار اس��ت و دولت مش��روع تر‬ ‫انگاش��ته خواهد ش��د‪ .‬در واقع‪ ،‬روسای جمهور‬ ‫معم��وال قدرت��ی کم ت��ر از رئی��س دول��ت‬ ‫در نظ��ام پارلمانی دارند‪ .‬در رژیم ه��ای مبتنی بر‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬اختیار برای توشیح قوانین‪،‬‬ ‫تصویب بودجه‪ ،‬تخصیص منابع مالی و انتصاب‬ ‫مقام ه��ای عالی رتبه بی��ن رئیس جمه��ور و قوه‬ ‫قانونگذاری (که خود معموال به دو مجلس تقسیم‬ ‫می ش��ود) توزیع می ش��ود‪ .‬رژیم های پارلمانی‪،‬‬ ‫بر عکس‪ ،‬معموال یکپارچه اند و به نخست وزیر و‬ ‫هیات دولت امکان می دهند راه هایی خاص خود‬ ‫را برای قانونگذاری داشته باشند‪.‬‬ ‫نخس��ت وزیری که ب��ه اکثریت��ی پارلمانی‬ ‫وابس��ته باش��د‪ ،‬که وضع رایج در اکثر کشور های‬ ‫مشترک المنافع انگلستان و تعدادی از کشور های قاره‬ ‫اروپاست‪ ،‬قدرتی بسیار بیشتر و محدودیتی بسیار‬ ‫کم تر از رئیس جمهور قانونی دارد‪ .‬هر رئیس جمهور‬ ‫طبق قانونی اساس��ی می تواند فقط پیشنهاد دهد و‬ ‫مجلس هم درباره ان تصمیم بگیرد‪ .‬اما در اینجا نیز‬ ‫ضدو نقیض اند‪ .‬نظام اختیارات‬ ‫تجربه های عملی باز ‬ ‫ضعیف و پراکنده در ایاالت متحده امریکا کارایی‬ ‫داشته است‪ .‬اما‪ ،‬نظام ریاس��ت جمهوری بار ها در‬ ‫امریکای التین از هم پاش��یده اس��ت‪ .‬شاید بتوان‬ ‫استدالل کرد که علت شکست این نظام در امریکای‬ ‫التین وجود مقرراتی نیست که بر قانون مبتنی است‬ ‫بلکه علت شکست را باید در میراث های فرهنگی و‬ ‫نا رضایتی های اجتماعی که معلول توزیع فوق العاده‬ ‫نابرابر ثروت است‪ ،‬ارزیابی کرد‪ .‬در مجموع ضمن‬ ‫انکه نظام های پارلمانی‪ ،‬ریاستی و مختلط همچنان‬ ‫در کش��ورهای جهان وجود دارند و پاس��خگوی‬ ‫نیازهای روز محسوب می شوند‪ ،‬اما به احتمال زیاد‬ ‫اخرین تجربه بشر در حوزه نظام سازی نخواهند بود‪.‬‬ ‫الزم است تا کشور ها به فراخور نیازها و احتیاجاتی‬ ‫که از حیث ساختاری دارند‪ ،‬متناسب با ویژگی های‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی حاکم برجامعه خود‪،‬‬ ‫نسبت به انتخاب و بومی سازی تجربیات دیگران و‬ ‫نظریه های موجود اقدام کنند‪ .‬به عبارت دیگر انچه‬ ‫در حوزه نظام های سیاسی و از محل مطالعه دو قرن‬ ‫اخیر در این حوزه به دس��ت می اید‪ ،‬لزوم توجه و‬ ‫اهتمام به وضعیت داخلی یک کشور است و ثبات‬ ‫نظام به تناسب میان ساختار یک نظام با جامعه خود‬ ‫بستگی دارد‪g.‬‬ ‫در نظام ریاستی امریکا رای مستقیم مردم جدال میان‬ ‫جمهوری خواهان و دموکرات ها را پیش می برد‬ ‫گفت وگوی مثلث با حمیدرضا کاتوزیان درباره طرح احیای نخست وزیری؛‬ ‫رئیسقوهمجریهدرجایگاه واقعی‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫‪3‬‬ ‫حمیدرضا کاتوزیان که در انتخابات مجلس هفتم از فهرست ابادگران به نمایندگی از مردم تهران به مجلس‬ ‫راه یافت‪ ،‬در انتخابات مجلس هشتم نیز از نامزدهای جبهه متحد اصولگرایان بود‪ .‬او چندی پیش در اظهارنظری‬ ‫که بسیار مورد توجه رسانه ها و محافل سیاسی قرار گرفت از احیای پست نخست وزیری سخن گفت‪ .‬با کاتوزیان‬ ‫در خصوص احیای پست نخست وزیری و نظام پارلمانی گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫اقای کاتوزیان! ش��ما اولین نف��ری بودید که‬ ‫بحث احیای پست نخس��ت وزیری را مطرح‬ ‫کردی��د‪ .‬صحبت های ش��ما توجه رس��انه ها‬ ‫را به خود جل��ب ک��رد و البته برخ��ی نیز از‬ ‫صحبت های ش��ما انتقاد کردند‪ .‬ماجرا از چه‬ ‫قرار بود؟‬ ‫‪ l‬جلسات محفلی مختلفی در مجلس وجود‬ ‫دارد که اولین بار این مس��اله در انجا مطرح ش��د‪ .‬به‬ ‫جه��ت تجربیاتی که ما در چند س��ال اخیر در عرصه‬ ‫سیاست و اداره کشور کسب کردیم‪ ،‬این ایده به ذهن‬ ‫من رسید تا ان را مطرح کنم‪ .‬بنده این ایده را با برخی‬ ‫دوس��تان در ان محفل مطرح کردم و اگرچه نظرات‬ ‫متفاوتی وجود داشت‪ ،‬اما اکثریت دوستان با این طرح‬ ‫همراهی می کردند‪.‬‬ ‫علت اینکه چنین بحثی را مط��رح کردید چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬در س��ال ‪ 1368‬تجدیدنظ��ری در قان��ون‬ ‫اساس��ی صورت گرف��ت و بخش اعظ��م اختیارات‬ ‫رئیس جمه��ور به رهب��ری واگ��ذار ش��د‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال پیش از تجدید نظ��ر در قانون اساس��ی یکی از‬ ‫اختی��ارات رئیس جمه��ور هماهنگی میان روس��ای‬ ‫س��ه قوه بود‪ ،‬اما تصمیم بر این ش��د که این اختیار به‬ ‫رهبری واگذار ش��ود‪ .‬با توجه به اینکه کشور دارای‬ ‫رهبری است و ایشان اختیارات گسترده ای هم دارند‪،‬‬ ‫ما فقط به یک رئیس ق��وه مجریه احتی��اج داریم که‬ ‫هماهنگ کنن��ده امور اجرایی کش��ور باش��د؛ چرا که‬ ‫ما وزرایی داری��م که متص��دی اداره وزارتخانه های‬ ‫خود هس��تند و ماموریت مشخصی در قانون اساسی‬ ‫برای انها تعریف ش��ده و طبیعتا رئی��س قوه مجریه‬ ‫هماهنگ کننده هیات وزیران است‪ .‬در چنین حالتی‬ ‫نیازی نیست که سیس��تم حاکمیتی و نظام سیاسی ما‬ ‫به گونه ای باشد که مردم برای انتخاب رئیس جمهور‬ ‫پای صندوق های رای بیایند؛ بلکه می تواند بر اساس‬ ‫انچه در کشورهای دیگر جاری است‪ ،‬رهبر سیاسی‬ ‫حزب یا جریان��ی که اکثری��ت پارلم��ان را به خود‬ ‫اختصاص می دهد به مقام نخس��ت وزیری برس��د‪.‬‬ ‫در چنین حالت��ی معموال رئیس ق��وه مجریه منتخب‬ ‫پارلمان اس��ت‪ .‬به این ترتیب نخس��ت وزیر از سوی‬ ‫اکثریت اعضای پارلمان به عن��وان رئیس قوه مجریه‬ ‫انتخاب می شود که در کش��ور ما این وظیفه بر عهده‬ ‫مجلس شورای اسالمی است‪ .‬اختیارات‪ ،‬چارچوب‬ ‫حرکتی و اسکلت ساختار قوه مجریه در قانون اساسی‬ ‫مشخص شده است‪ .‬بدین ترتیب نخست وزیر رئیس‬ ‫ق��وه مجری��ه‪ ،‬اداره کننده ام��ور اجرایی کش��ور و‬ ‫هماهنگ کننده هیات وزیران است و اختیاری ماورای‬ ‫این اختیارات نخواهد داش��ت و فقط رئیس یک قوه‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫اش��اره کردی��د ک��ه پارلم��ان تعیین کنن��ده‬ ‫نخست وزیر به عنوان رئیس قوه مجریه خواهد‬ ‫بود‪ .‬در این صورت ایا ممکن است مجلس در‬ ‫کار دولت دخالت کند؟‬ ‫‪ l‬پارلمان ح��ق دخالت در ام��ور اجرایی را‬ ‫ندارد‪ .‬بر اساس قانون اساس��ی نخست وزیر مسئول‬ ‫امور اجرایی خواهد بود‪ .‬رئی��س قوه مجریه با وجود‬ ‫اینکه منتخب پارلمان اس��ت‪ ،‬اما در ام��ور اجرایی و‬ ‫فعالیت های کاری خود مس��تقل است‪ .‬در عین حال‬ ‫مجلس حق نظارت دارد؛ همان حالتی که در شرایط‬ ‫فعلی نیز ام��کان اجرای ان وج��ود دارد‪ .‬در حقیقت‬ ‫تفکیک قوا با احیای پس��ت نخس��ت وزیر نیز حفظ‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬رئیس قوه مجریه همان نقش و اهمیت‬ ‫را خواهد داش��ت‪ ،‬اما اختیارات او بی��ش از انچه در‬ ‫قانون اساسی امده‪ ،‬نخواهد بود چراکه ان اختیارات‬ ‫به رهبری واگذار شده است‪.‬‬ ‫محاسن اجرای این طرح را چه می بینید؟‬ ‫‪ l‬یکی از مهم ترین مزایای این طرح این است‬ ‫که طرف حس��اب رئیس جمهور یا نخست وزیر در‬ ‫پاسخگویی به اموری که به او مربوط است‪ ،‬مجلس‬ ‫خواهد بود‪ .‬مجلس به دلیل اینک��ه نقش اصلی را در‬ ‫انتخاب نخس��ت وزیر دارد‪ ،‬می تواند به شکل بهتر و‬ ‫با عمق بیش��تری نظارت کند‪ .‬در عین حال در قانون‬ ‫فعلی اگر مش��کلی پیش بیاید و قرار بر این باشد که‬ ‫رئیس جمهور از سمت خود برکنار شود‪ ،‬این کار تنش‬ ‫اجتماعی ایجاد می کند؛ اما با اجرای این طرح چنین‬ ‫موضوعی رفع خواهد شد و مشکل برگزاری انتخابات‬ ‫مجدد حل می شود‪ .‬اگر شخص نخست وزیر‪ ،‬اطرافیان‬ ‫یا اعضای کابینه او مرتکب خطایی شوند و احساس‬ ‫ش��ود که نیاز است اس��تیضاح ش��وند‪ ،‬این روند در‬ ‫پارلمان طی خواهد شد و تنش یا بحرانی برای جامعه‬ ‫به وجود نمی اورد‪ .‬در واقع به راحتی هم امور نظارتی‬ ‫پیگیری خواهد ش��د و هم در ش��رایط خاص – که‬ ‫ممکن است به ندرت پیش بیاید – جابه جایی یا تغییر‬ ‫بسیار راحت تر و بدون تنش انجام می گیرد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس از نگاه ش��ما نظام فعلی برای‬ ‫کشور مناسب تر است یا نظام پارلمانی؟‬ ‫‪ l‬من تصور می کنم که نظ��ام پارلمانی برای‬ ‫کشور ما بس��یار مناسب تر اس��ت‪ ،‬چراکه همان طور‬ ‫که عرض ک��ردم‪ ،‬اختیارات رهبری پ��س از اصالح‬ ‫قانون اساسی در سال ‪ 68‬افزایش یافت‪ ،‬البته پیش از‬ ‫ان نیز این اختیارات برای رهبری وجود داشت اما در‬ ‫قانون اساسی یا بر این اختیارات تصریح نشده یا این‬ ‫اختیارات به رئیس جمهور واگذار شده بود‪ .‬بنابراین‬ ‫در شرایط فعلی که اختیارات گسترده ای برای رهبری‬ ‫در قانون اساسی مشخص ش��ده‪ ،‬احتیاجی به پست‬ ‫ریاس��ت جمهوری نداری��م و صرفا باید ش��خصی‬ ‫انتخاب شود که قوه مجریه را اداره کند‪.‬‬ ‫فکر می کنید ب��ا اجرای این ط��رح تمام نقاط‬ ‫ضعف فعلی برطرف خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬تمام نظام های سیاس��ی یک حالت تکاملی‬ ‫را طی می کنند و ه��ر گامی که برمی دارند به س��وی‬ ‫بهتر شدن اس��ت‪ ،‬اما در عین حال کس��ی نمی تواند‬ ‫تضمین کند که تمام نقاط ضعف برطرف ش��ود‪ .‬در‬ ‫عین حال می توانم بگویم که بس��یاری از اش��کاالت‬ ‫موجود رفع خواهد شد‪ .‬به عنوان مثال در دوره فعلی‪،‬‬ ‫طرح سوال از رئیس جمهور که نمایندگان خیلی روی‬ ‫ان کار کرده ان��د‪ ،‬به موضوعی پرهیاهو تبدیل ش��ده‬ ‫است؛ در حالی که این مس��اله می تواند بسیار ساده تر‬ ‫به نتیجه برس��د‪ .‬رئیس جمهور یا نخست وزیری که‬ ‫منتخب مجلس باش��د‪ ،‬خود را ملزم به پاس��خگویی‬ ‫در برابر مجلس می داند‪ .‬ممکن است مجلس‪ ،‬رئیس‬ ‫قوه مجریه را برای سوال یا استیضاح احضار کند‪ ،‬البته‬ ‫به عنوان نظارت نه به عن��وان دخالت در امور دولت‪.‬‬ ‫تصور من این است که با اجرای چنین طرحی‪ ،‬عمق‬ ‫نظارت مجلس بر امور اجرایی کشور بیشتر شود‪ .‬برای‬ ‫مثال زمانی که ما در مجلس از وزرا سوال می پرسیم‪،‬‬ ‫حالت های مختلفی پدید می اید؛ ممکن است جواب‬ ‫بدهند یا ندهند‪ ،‬نمایندگان قانع شوند یا نشوند‪ ،‬اما در‬ ‫هیچ یک از این حاالت اتف��اق ویژه ای نمی افتد‪ .‬البته‬ ‫ما نظارت داریم ولی نظارت ما ابتر است‪ .‬فکر می کنم‬ ‫اگر رئیس قوه مجریه از س��وی مجلس انتخاب شود‬ ‫دقت بیشتری بر پاسخگویی خود و اعضای کابینه اش‬ ‫داش��ته باش��د و تعامل بیش��تری میان قوه مجریه و‬ ‫قوه مقننه برقرار شود‪.‬‬ ‫اما در ش��رایط فعلی نیز امکان نظارت مستمر‬ ‫بر دول��ت و رئیس جمهور از س��وی مجلس‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫حمیدرضا کاتوزیان‬ ‫می گویدمافقط‬ ‫نیازبهیک‬ ‫هماهنگ کننده‬ ‫کابینه داریم‬ ‫که امور اجرایی را‬ ‫اداره کند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪ l‬در حال حاضر رئیس جمهور منتخب مردم‬ ‫اس��ت و خود را در برابر ملت پاس��خگو می داند‪ .‬اما‬ ‫ملت نهاد مس��تقیمی ن��دارد که رئیس جمه��ور به او‬ ‫پاس��خ دهد؛ البته مجلس در این میان نهادی اس��ت‬ ‫که از س��وی مردم انتخاب می ش��ود اما این مس��اله‬ ‫به گونه ای در افکار عمومی جا افتاده اس��ت که گویی‬ ‫باید تمام مردم در جایی جمع شوند تا رئیس جمهور‬ ‫به انها پاس��خ دهد ی��ا از طریق صداوس��یما در برابر‬ ‫ملت پاس��خگو باش��د‪ .‬اش��کال کار در چنین حالتی‬ ‫این اس��ت که مردم نمی توانند به صورت رو در رو با‬ ‫محاجه کنند‪ .‬در خصوص س��وال از‬ ‫رئیس جمه��ور‬ ‫ّ‬ ‫رئیس جمهور نیز یک حالت بالتکلیفی وجود دارد‪.‬‬ ‫از ای��ن رو فکر می کنم یکی از وجوه برجس��ته تغییر‬ ‫ساختار سیاسی این است که پاسخگویی قوه مجریه‬ ‫در برابر قوه مقننه را افزایش می دهد‪ .‬بنابراین باز هم‬ ‫تکرار می کنم که با توجه به برجسته تر شدن اختیارات‬ ‫رهبری در قانون‪ ،‬مناسب است که نخست وزیر اداره‬ ‫قوه مجریه را بر عهده بگیرد و نظارت عالیه به عهده‬ ‫رهبر معظم انقالب باشد‪ .‬در این صورت قوه مجریه‬ ‫نیز تحت نظارت ایش��ان خواهد بود‪ .‬در حال حاضر‬ ‫بس��یاری از اختی��ارات عم��ده و تصمیم گیری های‬ ‫اساس��ی همچون فرماندهی کل ق��وا‪ ،‬اعالم جنگ یا‬ ‫‪30‬‬ ‫در سال ‪ 1368‬تجدیدنظری در‬ ‫قانون اساسی صورت گرفت و‬ ‫بخش اعظم اختیارات رئیس جمهور‬ ‫به رهبری واگذار شد‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال پیش از تجدید نظر در‬ ‫قانون اساسی یکی از اختیارات‬ ‫رئیس جمهور هماهنگی میان‬ ‫روسای سه قوه بود‪ ،‬اما تصمیم بر‬ ‫این شد که این اختیار به رهبری‬ ‫واگذار شود‪ .‬با توجه به اینکه‬ ‫کشور دارای رهبری است و ایشان‬ ‫اختیارات گسترده ای هم دارند‪،‬‬ ‫ما فقط به یک رئیس قوه مجریه‬ ‫احتیاج داریم که هماهنگ کننده‬ ‫امور اجرایی کشور باشد‬ ‫صلح‪ ،‬هماهنگی س��ه قوه و‪ ...‬با مق��ام معظم رهبری‬ ‫است‪ .‬در بسیاری از کش��ورها که رئیس جمهور مقام‬ ‫اول کش��ور اس��ت‪ ،‬اینها از اختیارات رئیس جمهور‬ ‫اس��ت‪ .‬به عنوان مثال رئیس جمهور امریکا می تواند‬ ‫رای پارلم��ان را هم وتو کند اما در کش��ور ش��رایط‬ ‫به گون��ه ای دیگر اس��ت‪ .‬این مس��اله در خصوص‬ ‫فرمانده��ی کل قوا و اعالم جن��گ و صلح نیز وجود‬ ‫دارد‪ .‬در نتیجه بر اساس انچه ما در نظام های جمهوری‬ ‫می بینیم و رئیس جمهور حائز برخی مس��ئولیت ها‪،‬‬ ‫نفوذه��ا و اختیارات اس��ت که بخش عال��ی انها در‬ ‫کشور ما بر عهده رهبری اس��ت‪ ،‬بنابراین ما تنها نیاز‬ ‫به یک هماهنگ کننده کابینه داری��م که امور اجرایی‬ ‫را اداره کن��د‪ .‬به اعتقاد من با ای��ن کار نقیصه نظارتی‬ ‫برطرف می شود و رئیس جمهور یا رئیس قوه مجریه‬ ‫در جایگاه واقعی خ��ود قرار می گیرد‪ .‬م��ا رهبری با‬ ‫اختی��ارات عالی داری��م و در قانون اساس��ی بر انها‬ ‫تصریح شده است‪ ،‬ما در دوره های مختلف با قانون‬ ‫اساس��ی فعلی دچار چالش بودیم‪ .‬البت��ه منظور من‬ ‫اقای احمدی نژاد نیس��ت‪ .‬ش��ما چنین حالتی را در‬ ‫رفتار و موضع گیری های روس��ای جمهور گذش��ته‬ ‫نیز می دیدید‪ .‬مثال گروهی می خواس��تند قوه قضائیه‬ ‫را محدود کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫بحث دیگ��ری در اینج��ا مطرح اس��ت و ان‬ ‫اینکه ما در س��ال های ابت��دای انقالب چنین‬ ‫تجربه ای را داریم‪ .‬نخس��ت وزیر اداره کابینه‬ ‫را برعهده داش��ت‪ ،‬رئیس جمهور هم داشتیم‬ ‫و سیاستگذاری عمده در اختیار رهبری نظام‬ ‫بود‪ .‬اما به دلیل برخی مشکالت و مسائلی که‬ ‫پیش امد این پست حذف شد و ریاست کابینه‬ ‫و اداره امور اجرایی به عه��ده رئیس جمهور‬ ‫گذاش��ته ش��د‪ .‬ایا بازگش��ت به حالت سابق‬ ‫مشکلی ایجاد نمی کند؟‬ ‫‪ l‬من مشکل خاصی نمی بینم‪ .‬وقتی اختیارات‬ ‫رهبری بر اساس قانون اساس��ی اصالح شده در سال‬ ‫‪ 68‬برجسته تر ش��د بهتر بود نخس��ت وزیر به عنوان‬ ‫رئیس قوه مجری��ه در قانون اساس��ی باقی می ماند و‬ ‫پست ریاست جمهوری حذف می ش��د‪ .‬به این دلیل‬ ‫که همان ط��ور که گفتم نق��ش رئیس جمهور در حد‬ ‫رئیس یک قوه ش��د‪ .‬زمانی که نق��ش رئیس جمهور‬ ‫کمرنگ می شود ما احتیاج به نخس��ت وزیر داریم تا‬ ‫هیات وزیران را اداره کند‪ ،‬هماهنگ کننده وزرا باشد و‬ ‫به عنوان رئیس قوه مجریه ایفای نقش کند‪ .‬تصور من‬ ‫این است که اگر در سال ‪ 68‬ریاست جمهوری حذف‬ ‫می شد و پست نخس��ت وزیری باقی می ماند مشکل‬ ‫چندانی پیش نمی امد‪.‬‬ ‫در ص��ورت اج��رای ای��ن طرح‪ ،‬ایا پس��ت‬ ‫ریاس��ت جمهوری به کلی حذف می شود یا‬ ‫اینکه از اختیارات و قدرت اجرایی او کاسته‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬این مساله را باید افراد صاحب نظر و نخبگان‬ ‫بررس��ی کنند‪ ،‬اما انچه به عنوان نظریه خام در ذهن‬ ‫من اس��ت و با دوس��تان مطرح کردم‪ ،‬این اس��ت که‬ ‫دیگر پس��ت ریاس��ت جمهوری نخواهد بود‪ ،‬بلکه‬ ‫مردم نمایندگان خود را انتخاب می کنند‪ ،‬نمایندگان‬ ‫نخس��ت وزیر را انتخ��اب می کنند و نخس��ت وزیر‬ ‫رئیس قوه مجریه خواهد بود‪ .‬حاال اینکه مکانیس��م‬ ‫انتخاب نخست وزیر چگونه باش��د‪ ،‬باید در مراحل‬ ‫بعدی بررس��ی ش��ود اما طبیعتا احتیاجی به پس��ت‬ ‫ریاست جمهوری نخواهد بود‪ .‬در نظام اسالمی مقام‬ ‫تش��ریفاتی معنایی ندارد بلکه باید تمام مقام هایی که‬ ‫تعریف می شوند دارای مسئولیت و اختیار باشند‪.‬‬ ‫بحث دیگری که مطرح می ش��ود این اس��ت‬ ‫که برای تش��کیل نظام پارلمان��ی و انتخاب‬ ‫نخست وزیر نیازمند یک نظام حزبی قدرتمند‬ ‫هس��تیم؛ البته نه ب��ه معنای غرب��ی ان‪ .‬اما در‬ ‫موقعیت فعلی ما هیچ تشکیالت حزبی منسجم‬ ‫و سازمان یافته که در میان نخبگان و توده های‬ ‫مردم تاثیرگذار باش��د نداریم‪ .‬ایا این مساله‬ ‫باعث ایجاد مشکالتی در این مسیر نمی شود؟‬ ‫‪ l‬نمی ت��وان انکار ک��رد که اگر نظ��ام حزبی‬ ‫داشته باش��یم‪ ،‬این کار اس��ان تر و اینده ان روشن تر‬ ‫خواهد ب��ود؛ یعن��ی در می��ان احزاب موج��ود هر‬ ‫گروهی ک��ه اکثری��ت پارلم��ان را از ان خ��ود کند‬ ‫نخس��ت وزیری را انتخاب می کند که مطابق س��لیقه‬ ‫خودش باشد‪.‬‬ ‫اما در حال حاضر ما به جای احزاب منسجم‪،‬‬ ‫جریانات سیاسی را داریم؛ مثال اصولگرایان‬ ‫یا اصالح طلبان‪...‬‬ ‫‪ l‬همین طور است‪ .‬درست است که ما حزب‬ ‫رسمی نداریم‪ ،‬اما جریان سیاس��ی مسلط داریم؛ هم‬ ‫اصولگرایان می توانند باشند و هم اصالح طلبان‪ .‬اینها‬ ‫دو جریان جاافتاده در کشور هستند و بسیاری ان را به‬ ‫رسمیت می شناسند‪ .‬البته ممکن است پرچم‪ ،‬پالکارد‬ ‫و دفتر رسمی نداشته باشند‪ .‬هر دو جریان نیز اسالمی‬ ‫هس��تند؛ هرچند س��لیقه های متفاوتی دارند‪ .‬ممکن‬ ‫است من شخصا اصولگرایان را بیشتر بپسندم و با انها‬ ‫همراهی و همکاری داشته باشم‪ ،‬اما در هر صورت فرد‬ ‫مورد نظر برای نخست وزیری از میان یکی از این دو‬ ‫جریان انتخاب خواهد شد‪.‬‬ ‫ با وجود عملکرد ضعیفی که احزاب در کشور‬ ‫دارند‪ ،‬چه طور می توانیم انتظار داشته باشیم‬ ‫که یک مجلس منسجم و سازمان یافته حتی در‬ ‫میان نمایندگان منتسب به یک جریان سیاسی‬ ‫تشکیل شود؟‬ ‫‪ l‬نخس��ت وزیری که منتخب ‪ 300‬نفر باشد‪،‬‬ ‫راهبرد‪ ،‬هدایت و جهت گیری او در مس��یر انتخاب‬ ‫شایسته‪ ،‬ش��اید کنترل ش��ده تر باش��د تا اینکه ملت‬ ‫از می��ان چندین کاندی��دای تایید صالحیت ش��ده‪،‬‬ ‫یک نفر را انتخ��اب کنند‪ .‬البته باید ب��ه انتخاب مردم‬ ‫احترام گذاشت؛ نمایندگان مجلس نیز منتخب مردم‬ ‫هس��تند‪ .‬اما در انتخاب نخس��ت وزیر یک مجموعه‬ ‫پارلمان ‪ 300‬نفری قطعا کنترل شده تر از جامعه ای با‬ ‫‪ 80‬میلی��ون جمعیت خواهد بود‪ .‬جریانات سیاس��ی‬ ‫نیز اگرچه ممکن اس��ت در داخل مجلس از انسجام‬ ‫الزم برخوردار نباش��ند اما در انتخاب نخس��ت وزیر‬ ‫دقیق ت��ر‪ ،‬حس��اب ش��ده تر و کنترل ش��ده تر عمل‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫مش��کلی که در اینجا وجود دارد این اس��ت‬ ‫ک��ه احتم��ال دارد در برخی دوره ه��ا تعداد‬ ‫کرس��ی های جریانات سیاس��ی ب��ه یکدیگر‬ ‫نزدیک باش��د و بدین ترتیب ش��اهد تشکیل‬ ‫دولت ائتالفی باش��یم‪ .‬اما با توج��ه به تعامل‬ ‫ضعیف اح��زاب در ایران – ک��ه حتی گاهی‬ ‫به نزاع نیز منجر می ش��ود – این مساله ایجاد‬ ‫مشکل نمی کند؟‬ ‫‪ l‬ممکن اس��ت چنی��ن اتفاقی بیفت��د اما در‬ ‫کشور ما سیستم سیاسی نس��بت به کشورهای دیگر‬ ‫متفاوت اس��ت و قاعدتا باید اس�لام و اخالق حاکم‬ ‫باشد شاید این ائتالف با همکاری بیشتر‪ ،‬دوستانه تر‬ ‫و با صمیمیت بیشتر قابل شکل گیری باشد‪ .‬برداشت‬ ‫من این است که حتی اگر قرار بر شکل گیری ائتالف‬ ‫باش��د‪ ،‬درگیری خاصی رخ نخواهد داد که سیس��تم‬ ‫اجرایی اسیب ببیند‪.‬‬ ‫یعنی مصلحت اندیشی می شود که اسیب های‬ ‫ان به نظام سرایت نکند؟‬ ‫‪ l‬دقیقا همین ط��ور اس��ت‪ .‬در برخی موارد‬ ‫رهبری بر اس��اس اختیاراتی که دارندمی توانند وارد‬ ‫شوند‪.‬ایش��ان هم می توانند با نظ��ارت و توجهی که‬ ‫دارند اختالفات احتمالی را خاتمه دهند‪.‬‬ ‫حتی اختالفاتی که درون یک قوه وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬بله؛ ایشان اختیار چنین کاری را دارند‪ ،‬هم‬ ‫توانایی حل ان را‪.‬‬ ‫اقای کاتوزیان! ما بیش��ترین میزان مشارکت‬ ‫مردم را در انتخابات ریاست جمهوری شاهد‬ ‫هستیم‪ .‬ایا حذف انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫و انتخاب نخست وزیر از سوی مجلس‪ ،‬باعث‬ ‫کاهش مشارکت مردم نمی شود؟‬ ‫‪ l‬ش��اید پیش بین��ی چنی��ن مس��اله ای در‬ ‫ش��رایط فعلی س��خت باش��د؛ اما مردم ب��ا توجه به‬ ‫هوش��مندی سیاس��ی که دارند‪ ،‬هنگامی ک��ه ببینند‬ ‫انتخاب نخس��ت وزیر از وظایف و اختیارات قانونی‬ ‫مجلس است‪ ،‬انگاه هم در انتخابات مجلس حضور‬ ‫جدی تری خواهند داشت و هم دقت بیشتری به خرج‬ ‫خواهن��د داد‪ .‬البته فکر می کنم اگر قرار باش��د چنین‬ ‫تغییری در نظام سیاسی کشور اتفاق بیفتد‪ ،‬الزم است‬ ‫در خصوص مجل��س نیز دقت هایی ص��ورت گیرد؛‬ ‫یعنی انتخاب نمایندگان باید استانی شود‪ ،‬نه حوزه ای‪.‬‬ ‫همان طرحی که در مجلس ششم هم بررسی‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬بله؛ زمانی که نمایندگان مجلس به صورت‬ ‫استانی انتخاب شوند‪ ،‬نگاهشان ملی تر خواهد بود تا‬ ‫محلی تر؛ در حال حاضر نگاه نمایندگان محلی است‪.‬‬ ‫من به عینه دیده ام وقتی طرح استیضاح یکی از وزیران‬ ‫به نماینده ای از یک جریان سیاس��ی منتقد دولت –‬ ‫مانند جریان اصالح طلب – داده می شود‪ ،‬از امضای‬ ‫ان خودداری می کند؛ در حالی که طبیعتا به این دلیل‬ ‫که جریان سیاسی متبوعش دولت را قبول ندارد باید‬ ‫ان را امضا کند‪ .‬وقتی علت را جویا ش��وید‪ ،‬می گوید‬ ‫به خاطر اینکه دولت در ح��وزه انتخابیه من پروژه ای‬ ‫‪ 100‬میلیاردی را اجرا کرده است‪ .‬این نگاه محلی یا‬ ‫ملی می تواند در انتخاب نخست وزیر نیز تعیین کننده‬ ‫باش��د و حتی معضالت��ی را نیز به وجود بی��اورد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل ب��رای اینکه نگاه نماین��دگان در انتخاب‬ ‫نخست وزیر ملی باش��د‪ ،‬باید انتخاب نمایندگان نیز‬ ‫استانی باشد‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب در س��خنان هفته گذش��ته‬ ‫خود در کرمانش��اه از عبارت «اینده احتماال‬ ‫دور» برای تغییر نظام سیاسی به نظام پارلمانی‬ ‫استفاده کردند‪ .‬تصور شما این است که از چه‬ ‫دوره ای این اتفاق رخ دهد؟‬ ‫‪ l‬براورد من این است که مقام معظم رهبری‬ ‫این نظر را دارند که این بحث در میان افکار عمومی‬ ‫مطرح ش��ود؛ در میان نخبگان سیاس��ی – اجتماعی‬ ‫کش��ور – حتی با دیدگاه های مخالف – طرح‪ ،‬نقد و‬ ‫بررسی شود تا به پختگی الزم برسد‪ .‬این کار نیازمند‬ ‫زمان است تا معایب و محاسن ان مشخص شود‪ .‬اگر‬ ‫تشخیص داده شد که مناس��ب تر است‪ ،‬راهکارهایی‬ ‫برای ان در نظر گرفته می ش��ود‪ .‬همین مساله استانی‬ ‫شدن انتخابات که عرض کردم‪ ،‬کار می برد و نیازمند‬ ‫تصویب مجلس است‪ .‬بعد از ان باید به تایید شورای‬ ‫نگهبان برس��د و در دوره اینده انتخابات اجرا شود‪.‬‬ ‫حداقل دو سال برای تمام این کارها زمان نیاز داریم‪.‬‬ ‫اما زمان دقیقی را نمی توان تعیین کرد؛ این احتمال نیز‬ ‫وجود دارد که هیچ گاه چنین اتفاقی نیفتد‪ .‬چراکه یک‬ ‫بحث نظری است و باید در میان صاحب نظران مورد‬ ‫بحث و بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫در ص��ورت اجرای احتمال��ی چنین طرحی‪،‬‬ ‫نس��بت میان نخس��ت وزیر و رهبری چگونه‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬به طور طبیعی نسبت نخست وزیر به عنوان‬ ‫رئیس قوه مجریه با رهبری مشابه روسای قوای دیگر‬ ‫خواهد بود‪ .‬برداش��ت ش��خصی من این است که در‬ ‫حال حاضر رئیس جمهور خود را مقام دوم کش��ور‬ ‫می داند‪ .‬البته این ویژگ��ی مختص اقای احمدی نژاد‬ ‫نیست‪ .‬مختص اقای هاش��می و خاتمی هم نیست؛‬ ‫بلکه تمام روسای جمهور بنا به ایراداتی که در قانون‬ ‫وجود دارد دچار چنین ذهنیتی هستند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫گاهی مرتکب حرکات‪ ،‬رفتارها و برخی برخوردهای‬ ‫سیاس��ی می ش��وند که چنین اعمالی از روس��ای دو‬ ‫قوه دیگر س��ر نمی زند‪ .‬یعنی احس��اس می کنیم که‬ ‫تواضع سیاسی روس��ای دو قوه دیگر بیشتر است و‬ ‫در جایگاه قانونی خود هس��تند؛ اما روسای جمهور‬ ‫چون مس��تقیما از س��وی مردم انتخاب می ش��وند‪،‬‬ ‫تصور می کنند که مق��ام انها ورای روس��ای دو قوه‬ ‫دیگر است‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با حسین سبحانی نیا‬ ‫تعارضات در نظام پارلمانی کمتر است‬ ‫مهدی مهدیان ‬ ‫‪4‬‬ ‫دراکثر کش��ورهای جهان همواره ش��اهد بحث و تبادل نظر افراد سیاس��ی و حتی غیر سیاس��ی جامعه درباره س��بک دس��تیابی به قدرت به دو صورت انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری و انتخابات پارلمانی هستیم که حاصل این بحث و تبادل نظرها در برخی از کشورها انتخابات ریاست جمهوری و در برخی دیگر از کشورها انتخابات‬ ‫پارلمانی قدرت را به سیاسیون توسط مردم تقدیم می کند‪ .‬کشور جمهوری اسالمی ایران هم از این وضع جدا نبوده و همانطور که شاهد بودیم اوایل انقالب کشورمان‬ ‫با حضور نخست وزیر و رئیس جمهور که حالت پارلمانی داشت اموراتش پیش می رفت و بعد از ان هم به صورت انتخابات ریاست جمهوری و بدون نخست وزیر‪ .‬اما‬ ‫سخنان اخیر مقام معظم رهبری در استان کرمانشاه در کشورمان باب جدیدی از نظام پارلمانی را برای همه باز کرد که برای بررسی کامل سخنان ایشان و اینده این طرح‬ ‫با حجت االسالم حسین سبحانی نیا‪ ،‬نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسالمی به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫سخنان اخیر رهبر معظم انقالب را درباره اینده‬ ‫نظام چطور ارزیابی می کنید و ایا در صورت‬ ‫وجود نظام پارلمانی در اینده‪ ،‬این سیستم مانند‬ ‫اوایل انقالب خواهد بود یا اینکه تغییراتی را‬ ‫در ان شاهد هستیم؟‬ ‫فرمایش��ات مق��ام معظ��م رهب��ری در جم��ع‬ ‫دانشجویان استان کرمانشاه‪ ،‬بسیار مهم و اساسی بود‪.‬‬ ‫سخنانی که در نوع خود در چند سال گذشته بی سابقه‬ ‫بوده است‪ .‬اهمیت این فرمایشات به این دلیل است که‬ ‫‪32‬‬ ‫باتوجه به اینکه والیت فقی��ه در راس نظام جمهوری‬ ‫اسالمی قرار گرفته وبا توجه به این موضع که والیت‬ ‫جایگاهی است که در ذهنیت مخالفان نظام جمهوری ‬ ‫اسالمی تصویر دیگری از ان منعکس یا ترویج و تبلیغ‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬س��خنانی که رهبر معظم انقالب چه در‬ ‫باب جایگاه والیت فقیه و چه مهندسی سیاسی کشور‬ ‫بیان کردند‪ ،‬بس��یاری از این تبلیغات ناروا و مغرضانه‬ ‫علیه نظ��ام جمهوری اس�لامی را بی تاثی��ر و جایگاه‬ ‫والیت فقیه و نقش والیت فقیه را در یک نظام اسالمی‬ ‫روش��ن و تبیین فرمودند و ان شبهاتی که والیت فقیه‬ ‫را عام��ل رکود و کن��دی و نا کار ام��دی در یک نظام‬ ‫ترویج می کرد‪ ،‬رد کردند و با این فرمایش��ات نش��ان‬ ‫دادند در یک نظام مبتنی بر والیت‪ ،‬طراوت و شادابی‬ ‫و حرکت رو به جل��و در چارچ��وب ارمان هایی که‬ ‫نظام دارد‪ ،‬موجود اس��ت‪ ،‬ارمان هایی که همیشگی و‬ ‫پایدار است؛ در نظام مبتنی بر والیت پذیرش نوسازی‬ ‫امری مقبول اس��ت و اینگونه نیس��ت که دگم و بسته‬ ‫باش��د یا اینکه از حرکت رو به جل��و‪ ،‬جلوگیری کند‬ ‫سیاست‬ ‫نظام اسالمی و نظام مبتنی بر والیت‬ ‫فقیه‪ ،‬نظام بسته ای نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫نظامی است که ظرفیت حرکت به‬ ‫سمت جلو و اتخاذ راهکار را دارد که‬ ‫گام های سریع تری پیش روی نظام‬ ‫قرار می دهد تا نظام بتواند به اهداف‬ ‫مهمی دست پیدا کند‪.‬چنین ظرفیتی‬ ‫در داخل نظام مبتنی بر والیت وجود‬ ‫دارد و فرمایش ایشان به این معنا‬ ‫نبوده و نیست که ممکن است نظام‬ ‫امسال یا یک سال دیگر به چنین‬ ‫جمع بندی برسد‪ ،‬ولی این چشم انداز‬ ‫را پیش روی کارگزاران نظام باز‬ ‫کردند‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫یا از نواوری ها و اظهار نظر های منطقی هراس داشته‬ ‫باشد‪ .‬نظام اسالمی متناسب با مقتضیات و ضرورت ها‬ ‫در حرکت به سمت توسعه و پیشرفت چه در عرصه‬ ‫داخلی و چه در عرصه بین المللی این امکان و ظرفیت‬ ‫را دارد که بتواند متناس��ب با شرایط ان نوسازی را در‬ ‫چارچوب و اه��داف و ارمان هایی که مد نظر اس��ت‬ ‫داشته باشد و بتواند جوانی ذاتی و طراوت همیشگی‬ ‫اهداف و ارمان های نظام اسالمی را نوسازی کند و در‬ ‫حقیقت از ابزار و ساختاری که این ارمان ها را متجلی‬ ‫می سازد‪ ،‬اس��تفاده کند‪ .‬مقام معظم رهبری در سخنان‬ ‫خود درباره ای��ن موضوع‪ ،‬به ارتباط نظام ریاس��تی و‬ ‫نظام پارلمانی اشاره داش��تند‪ .‬همانطور که می دانیم‪،‬‬ ‫نظام ریاستی و پارلمان منتخب مردم است و در عمل‬ ‫ممکن است تعارضاتی به وجود بیاید‪ .‬البته فرمایشات‬ ‫مقام معظم رهبری این بود که احتماال در اینده دور ما به‬ ‫چنین جمع بندی برسیم که الزم باشد در این ساختار‬ ‫تجدید نظر داشته باشیم‪ .‬ساختار اول انقالب با جایگاه‬ ‫نخست وزیری همراه بود‪ ،‬یعنی عمال رئیس جمهور‬ ‫باز هم منتخب مردم بود و نخس��ت وزیر را به مجلس‬ ‫معرفی می کرد‪ ،‬یعنی رئیس دولت را مجلس انتخاب‬ ‫می کرد‪ ،‬ولی ممکن است س��اختاراینده به این شکل‬ ‫نباش��د‪ .‬س��اختاری که به نحوی مورد اش��اره رهبر‬ ‫انقالب قرار گرفته است‪ ،‬ساختار پارلمانی است‪ .‬در‬ ‫کش��ورهایی در حال حاضر پارلمان ها در خصوص‬ ‫انتخاب رئیس جمهور نقش دارند و رئیس جمهور را‬ ‫انتخاب می کنند یا اینک��ه در خصوص رئیس دولت‪،‬‬ ‫پارلمان ها نقش اساس��ی وکلیدی دارند‪ .‬در نظام های‬ ‫پارلمانی دنیا‪ ،‬نقش پارلمان ها برجسته تر و تاثیرگذار تر‬ ‫است و با توجه به اش��اره به این نوع نظام ها‪ ،‬طبعا در‬ ‫اینده ابعاد این نظر رهبر انقالب تدوین خواهد ش��د‬ ‫که ان نتیجه مد نظر ایش��ان بوده و می تواند به دور از‬ ‫تعارضات یا تناقضات‪ ،‬به کارای��ی و هماهنگی بهتر‬ ‫نظام منجر ش��ود و ظرفیت های نظام را در دستیابی و‬ ‫رسیدن به اهدافش بیشتر کند‪.‬‬ ‫در صورت تصویب چنی��ن طرحی در اینده‪،‬‬ ‫اختیارات رئیس جمهور کم می ش��ود یا اینکه‬ ‫به طور کامل اختی��ارات رئیس جمهور حذف‬ ‫می شود؟‬ ‫‪ l‬طبعا در نظام پارلمان��ی‪ ،‬پارلمان از قدرت‬ ‫بیش��تری برخوردارخواهد بود و پارلمان ها بیش��تر‬ ‫تاثیر گذار هستند و نقش کلیدی بیشتری در انها متجلی‬ ‫می شود؛ به نسبت وظایف و اختیارات رئیس جمهور‪.‬‬ ‫اما تقسیم کارها و وظایف به نحوی است که تعارضات‬ ‫را کمتر می کند‪ .‬اینکه رئیس جمهور این نظر را دارد که‬ ‫من منتخب مردم هستم‪ ،‬مجلس هم اعالم کند نماینده‬ ‫و منتخبین ملت هس��تند‪ ،‬تعارضی اس��ت که معموال‬ ‫باعث برخی اختالفات و اصطکاک ها شده یا می شود‪.‬‬ ‫اما قاعدتا در نظام پارلمانی چنین شرایطی وجود ندارد‬ ‫و اگر وجود داشته باشد نا محسوس تر خواهد بود‪ .‬در‬ ‫حقیقت مجلس به عنوان نمایندگان ملت می توانند این‬ ‫موضوع را پایان دهند‪.‬‬ ‫ایا کاهش مشارکت مردم در نظام پارلمانی به‬ ‫دلیل انتخاب غیر مستقیم رئیس جمهور‪ ،‬نگران‬ ‫کننده نیست؟‬ ‫‪ l‬در نظ��ام پارلمان��ی ک��ه رئیس جمه��ور به‬ ‫صورت غیر مس��تقیم توس��ط مردم انتخاب می شود‪،‬‬ ‫مجلس جای��گاه و جلوه بیش��تری خواهد داش��ت‪.‬‬ ‫حضرت امام (ره) در اغاز کار مجلس فرمودن د مجلس‬ ‫در راس امور است یا مجلس مرکز همه قدرت هاست‪،‬‬ ‫مجلس محل یا عصاره فضائل ملت اس��ت و اینگونه‬ ‫حضرت امام با تعابیر مختلف جایگاه مجلس را تفسیر‬ ‫کردند‪ .‬در فرمایش��ات مقام معظم رهبری هم چنین‬ ‫تعابیری درباره جایگاه مجلس وجود داش��ته و طبعا‬ ‫این جایگاه می تواند نقش و جلوه حداکثری خودش‬ ‫را در نظام پارلمانی ایفا کرده و مشارکت مردم بیشتر به‬ ‫این سمت و سوحرکت می کند‪ .‬مطمئنا نظام پارلمانی‬ ‫به این معنا نیست که مشارکت مردم کم می شود‪ ،‬چرا‬ ‫که بحث مشارکت همیشه به عنوان یک موضوع اصلی‬ ‫مطرح است‪ ،‬زیرا پشتوانه نظام سیاسی ما مردم هستند‬ ‫و در حقیقت موتور محرک به سمت دستیابی به اهداف‬ ‫و ارمان های نظام‪ ،‬مردم هستند‪ .‬این مردمند که چه در‬ ‫رابطه با مسائل داخلی و چه دستیابی به اهداف جهانی‬ ‫و بین المللی پشتوانه بوده و هستند‪ .‬حضور و مشارکت‬ ‫مردم و نقش افرینی انها همیشه به عنوان یک اصل مهم‬ ‫بوده و قطع��ا در اینده هم در نظ��ام پارلمانی که مورد‬ ‫اشاره اس��ت چنین خواهد بود و اگر اراده ای باشد که‬ ‫کشور به سمت نظام پارلمانی حرکت کند‪ ،‬حتما اصل‬ ‫حضور مردم‪ ،‬مورد تقویت و قوت قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫اگر این طرح به س��مت اجرایی شدن حرکت‬ ‫کند‪ ،‬کش��ور نیازمند یک نظ��ام حزبی جامع‬ ‫و کامل اس��ت که در حال حاضر این شرایط‬ ‫در کش��ور وجود ندارد‪ .‬پیش بینی شما درباره‬ ‫عملی شدن تش��کیل این حزب و در صورت‬ ‫عدم تشکیل ان درباره بروز مشکالت احتمالی‬ ‫در نظام پارلمانی چیست؟‬ ‫‪ l‬مقام معظم رهبری فرمودند که در اینده ای‬ ‫دور ممکن است نظام به چنین جمع بندی برسد‪ ،‬یعنی‬ ‫یک چشم انداز را مورد اشاره قرار دادند‪ .‬نظام اسالمی‬ ‫و نظام مبتنی بر والیت فقیه‪ ،‬نظام بس��ته ای نیس��ت‪،‬‬ ‫بلکه نظامی اس��ت که ظرفیت حرکت به سمت جلو‬ ‫و اتخاذ راهکار را دارد که گام های س��ریع تری پیش‬ ‫روی نظام قرار می دهد تا نظام بتواند به اهداف مهمی‬ ‫ دس��ت پیدا کند‪.‬چنین ظرفیتی در داخل نظام مبتنی بر‬ ‫والیت وجود دارد و فرمایش ایشان به این معنا نبوده‬ ‫و نیست که ممکن است نظام امسال یا یک سال دیگر‬ ‫به چنین جمع بندی برسد‪ ،‬ولی این چشم انداز را پیش‬ ‫روی کارگ��زاران نظام باز کردند‪ .‬بن��ده قبول دارم که‬ ‫این برنامه ها و این شور و نشاط و شادابی و مشارکت‬ ‫در فضای تضارب اف��کار و فضای حزب��ی می تواند‬ ‫بیشتر خودش را نش��ان دهد‪ ،‬امروز در کشور احزاب‬ ‫و گروه های سیاسی زیادی وجود دارد‪ ،‬باالی ‪ 100‬تا‬ ‫‪ 150‬گروه و جمعیت سیاس��ی داریم‪ ،‬اما بنده معتقدم‬ ‫که احزاب تعریف شده امروزی در کشور کم است و‬ ‫باید در اینده‪ ،‬احزابی که به همدیگر نزدیک هس��تند‪،‬‬ ‫داشته باشیم‪ ،‬همانطوری که در استانه انتخابات های‬ ‫مهم شاهد هستیم که فرضا جریان اصولگرایی یا جبهه‬ ‫اصولگرایی یا جبهه پیروان خط ام��ام و رهبری و در‬ ‫مقابل جبه��ه اصالحات و گروه ه��ای نزدیک به هم‪،‬‬ ‫با هم همکاری ها را اغ��از و فعالیت ها را متمرکز و به‬ ‫سمت هدف مشترک خود حرکت می کنند‪ .‬باید ارام‬ ‫ارام به سمت تش��کیل جبهه واحد یا حزبی که بتواند‬ ‫مشترکات مشخص و مستحکمی داشته باشد حرکت‬ ‫کرد و این ابعاد گروه های مختلف همسو را در بر گیرد‬ ‫و این امر ممکن است در س��ال های اینده عملی شود‬ ‫که گروه ها و احزاب سیاسی و جمعیت های سیاسی‬ ‫همگرایی بیشتری از طیف و مجموعه خودشان برای‬ ‫فعالیت ها و رقابت های سیاسی داشته باشند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب فرمودن��د در اینده ای دور‬ ‫احتمال اجرا شدن نظام پارلمانی وجود دارد‪.‬‬ ‫پیش بینی شما از اینده ای که ایشان به ان اشاره‬ ‫داشتند‪ ،‬چه زمانی است؟‬ ‫‪ l‬در گذش��ته و در ‪ 10‬سال اول انقالب شاهد‬ ‫تعارضاتی در ساختار سیاسی کشور بودیم و نتیجه این‬ ‫شد که باید یک بازنگری صورت گیرد‪ ،‬بنابراین اول‬ ‫انقالب نظام به این جمع بندی رس��ید و حضرت امام‬ ‫دس��تور بازنگری قانون اساس��ی را در ان زمان صادر‬ ‫کردند و بحث نخس��ت وزیری و ریاست جمهوری‬ ‫و تعارضات��ی که بین ای��ن دو وجود داش��ت نظام و‬ ‫مس��ئوالن نظام را به این جمع بندی رساند که از این‬ ‫دو جایگاه باید یکی باقی بماند و دیگری حذف شود‬ ‫که نخست وزیری حذف شد‪ .‬در برخی از بخش های‬ ‫دیگر چنین مسائلی وجود داشت‪ ،‬مانند ایجاد شورای‬ ‫عالی امنیت ملی و مجمع تش��خیص مصلحت نظام‬ ‫که ح��دود دو بند در ان زمان به قانون اساس��ی اضافه‬ ‫ش��د‪ ،‬اما در این مدت بعد از بازنگری قانون اساس��ی‬ ‫تعارضاتی وجود داشته از جمله همین بحث پارلمان و‬ ‫ریاست جمهوری و طرح این سوال که ایا نظام ریاستی‬ ‫که قدرت در دس��ت رئیس جمهور اس��ت برای نظام‬ ‫مفید تر اس��ت‪ ،‬یا نظام پارلمانی که ق��درت در اختیار‬ ‫پارلمان است‪ .‬البته با وجود تقسیم وظایفی که معموال‬ ‫درهر دو نظام مشخص اس��ت‪ ،‬برخی این تعارضات‬ ‫را مثبت قلم��داد می کنند و برخی ه��م ان را منفی و‬ ‫باعث کند ش��دن موفقیت های نظ��ام در حوزه های‬ ‫مختلف می دانند و بر این باورند که مجلس را در مقابل‬ ‫دولت و دولت را در مقابل مجلس قرار می دهد که این‬ ‫اتفاق عمال ضررش دامنگیر مردم خواهد بود‪ .‬به این‬ ‫صورت این مسائل در حال حاضر اجماال وجود دارد‬ ‫و در گذش��ته هم به نحو دیگری وجود داشت و فقط‬ ‫مربوط به ای��ن دوره نیس��ت‪،‬بنابراین در اینده ای که‬ ‫رهبر معظم انقالب اشاره داشتند‪ ،‬یا مراحل بعد از دوره‬ ‫جاری ریاس��ت جمهوری یا در سال های اینده‪ ،‬حتما‬ ‫درباره نگاه رهبر انقالب‪ ،‬گروه ه��ا و مجموعه هایی‬ ‫فعالیت وتمرکز خواهند داش��ت و به جمع بندی های‬ ‫مهمی دست پیدا می کنند که با توجه به این مسائل برای‬ ‫ما مقدور نیست زمان دقیقی برای ان پیش بینی کنیم‪.‬‬ ‫ولی همگرایی و اس��تفاده از هم��ه ظرفیت های نظام‬ ‫و ایجاد همدل��ی و وحدت در جامع��ه و جلوگیری‬ ‫از برخی اختالف نظرها و بس��یاری از مس��ائل‪،‬ما را‬ ‫به سمت پیش��رفت و مهندس��ی صحیح و قدرتمند‬ ‫ساختار سیاسی که می تواند پارلمانی یا ریاستی باشد‪،‬‬ ‫هدایت می کند و در این صورت با توجه به محاسن و‬ ‫معایبی که این مدیریت ها دارند می توان از تعارضات‬ ‫جلوگیری کرد‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫تجربه مناسبی از نظام حزبی نداریم‬ ‫گفت وگو با عضو هیات رئیسه مجلس درباره تغییر نظام اجرایی‬ ‫‪5‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫محمدحسین فرهنگی‪ ،‬عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی نظام پارلمانی را بر نظام نیمه پارلمانی‪-‬‬ ‫نیمه ریاستی ارجح می داند‪ ،‬اما معتقد است شکل موفق این نظام در سایر کشور ها با نقش افرینی احزاب محقق‬ ‫شد که در ایران برای شکل گیری ان رویکرد جریانی و تشکیل فراکسیون در داخل مجلس می تواند جایگزین‬ ‫تحزب شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مقام معظم رهب��ری در کرمانش��اه درباره مدل‬ ‫حکومتی در نظام جمهوری اسالمی فرمایشاتی‬ ‫داشتند و فرمودند اینکه نظام می تواند با حفظ‬ ‫ارمان ها‪ ،‬ارزش ها و اصول‪ ،‬ساختار حاکمیتی‬ ‫خود را نوس��ازی کند‪ .‬ش��ما به عنوان عضو‬ ‫هیات رئیس��ه مجلس بفرمایید چطور ش��د که‬ ‫در زمان حی��ات امام خمین��ی(ره) با تفویض‬ ‫اختیارات نخس��ت وزیر به رئیس جمهور‪ ،‬این‬ ‫جایگاه از قوه مجریه حذف شد؟‬ ‫‪ l‬در ان مقطع احس��اس می ش��د قوه مجریه‪،‬‬ ‫قوه منس��جم‪ ،‬یکپارچه و پاس��خگویی نیست چون‬ ‫یکسری دوگانگی هایی در اداره ان دیده می شد‪.‬‬ ‫این دوگانگی از کجا ناشی می شد؟‬ ‫‪ l‬دو س��مت رئیس جمهور و نخس��ت وزیر‬ ‫برای قوه مجریه در قانون اساس��ی قب��ل از بازنگری‬ ‫تعریف ش��ده بود‪ ،‬این مدل معموال در کش��ورهایی‬ ‫که با نظام حزبی اداره می شوند کاربرد دارد‪ ،‬چون در‬ ‫قالب این س��اختار‪ ،‬دو عضو از یک حزب برای یک‬ ‫مجموعه انتخاب می ش��وند که هر دو دارای یک نوع‬ ‫نگرش هستند‪ ،‬اما در نظام جمهوری اسالمی ایران که‬ ‫ساختار حزبی در قانون اساسی پیش بینی نشده‪ ،‬طبیعتا‬ ‫چنین رویکردی نمی تواند الزاما باعث پیشرفت کشور‬ ‫شود زیرا رئیس جمهور توسط مردم انتخاب می شد و‬ ‫نخست وزیر با مشارکت رئیس جمهور و مجلس اداره‬ ‫امور اجرایی را برعهده می گرفت که این مساله سبب‬ ‫بروز دوگانگی در اجرائیات کشور شد‪ .‬چنانکه اولین‬ ‫رئیس جمهور با اولین نخس��ت وزیر اختالفاتی پیدا‬ ‫کرد و در دوره ه��ای بعدی نیز نظای��ر این اختالفات‬ ‫تکرار شد‪ ،‬یعنی رگه هایی از ناهماهنگی وجود داشت‪.‬‬ ‫این اختالف از انجا ناش��ی می ش��د که برگزیده مردم‬ ‫نمی توانست پاسخگوی اجرائیات کشور یا مطالبات‬ ‫مردم باش��د و فردی که توس��ط خود او برای تصدی‬ ‫جایگاه نخست وزیری به مجلس پیشنهاد می شد باید‬ ‫همه مس��ئولیت های اجرایی را برعهده می گرفت‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل در جریان بازنگری قانون اساسی‪ ،‬خبرگان‬ ‫به این جمع بندی رس��یدند ک��ه قوه مجری��ه نیازمند‬ ‫انسجام اس��ت‪ .‬از این رو تمرکز در ان به وجود امد که‬ ‫به نظر می رس��د تدبیر صحیح و دقیقی بود‪ ،‬چون در‬ ‫شکل قبلی تناقضی محسوس میان رئیس قوه مجریه‬ ‫(رئیس جمهور) و اداره کننده قوه مجریه (نخست وزیر)‬ ‫وجود داش��ت‪ ،‬چون همانطور که گفته ش��د فردی را‬ ‫که مردم انتخاب کرده بودند عم�لا قوه مجریه را اداره‬ ‫نمی کرد و این احس��اس بین صاح��ب نظران وجود‬ ‫داش��ت که این دوگانگی در یک قوه نباید به چش��م‬ ‫بخورد‪ .‬اما اینکه چرا این مدل در سایر کشور ها جواب‬ ‫داد به ان علت اس��ت که نظام سیاسی در ان کشورها‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪34‬‬ ‫برخاس��ته از پارلمانی اس��ت که یک حزب اکثریت‬ ‫کرسی های مجلس را در اختیار دارد؛ در نتیجه چنین‬ ‫دوگانگی هایی بر دستگاه اجرایی حاکم نیست یا اگر‬ ‫هم هست کمرنگ است‪.‬‬ ‫اق��ای فرهنگ��ی! مق��ام معظ��م رهب��ری در‬ ‫صحبت هایش��ان اش��اره کردند ک��ه اگر در‬ ‫اینده نیاز به تغییر س��اختار حاکمیتی باش��د‬ ‫می تواند نظام پارلمانی در کشور شکل بگیرد‪.‬‬ ‫ویژگی های این نوع نظام چیست؟‬ ‫‪ l‬اول باید گفته شود که نظام فعلی در کشور ایران‬ ‫نه نظام پارلمانی است نه نظام ریاستی‪ .‬چون در نظام های‬ ‫ت ترکیب اعض��ای پارلمان‬ ‫پارلمانی تعیین کنن��ده دول ‬ ‫هس��تند‪ ،‬در نظام های ریاس��تی نیز عمال قوه مجریه در‬ ‫ش��کل گیری قوه مقننه نقش ایفا می کند و اختیاراتی در‬ ‫زمینه انحالل یا محدودیت ان دارد‪ .‬در حالیکه در کشور‬ ‫ما هیچ کدام از این دو مدل حاکم نیست‪ ،‬یعنی نه دولت‬ ‫برخاسته از مجلس است و نه قوه مجریه می تواند در امور‬ ‫پارلمان دخالت هایی مانند محدود کردن یا انحالل اعمال‬ ‫کند‪ .‬البته چنین ساختار حکومتی در کنار محاسن‪ ،‬معایبی‬ ‫هم دارد؛ از جمله اینکه در مقاطعی که دولت و مجلس‬ ‫هماهنگ نیستند مشکالتی برای کشور به وجود می اید و‬ ‫این مشکالت گاهی اثار منفی بر منافع کشور می گذارد‪.‬‬ ‫بههمیندلیلبایدبهسراغیکایدهجدیدومتعارفرفت‪،‬‬ ‫یعنی همان مدلی که در بعضی کشور ها وجود دارد‪ .‬در این‬ ‫حالت مجموعه داخل مجلس ترکیب قوه مجریه را تعیین‬ ‫می کند‪ .‬یعنی مردم یک رای می دهند اما نتیجه رای انها در‬ ‫مجلس و دولت تواما منعکس می شود‪ .‬در مجموع اینها‬ ‫اشکال مختلف اداره کشورند که باید تامین منافع ملی را‬ ‫در خود لحاظ کنند؛ به عبارت دیگر اصل بر تامین منافع‬ ‫ملی است‪ .‬نکته ای که مقام معظم رهبری درباره نظام سازی‬ ‫فرمودند و در اثار برخی متفکران در حوزه علوم سیاسی‬ ‫ نظام فعلی در کشور ایران‬ ‫نه نظام پارلمانی است نه نظام‬ ‫ریاستی‪ .‬چون در نظام های پارلمانی‬ ‫ت ترکیب اعضای‬ ‫ن کننده دول ‬ ‫تعیی ‬ ‫پارلمان هستند‪ ،‬در نظام های‬ ‫ریاستی نیز عمال قوه مجریه در‬ ‫شکل گیری قوه مقننه نقش ایفا‬ ‫می کند و اختیاراتی در زمینه انحالل‬ ‫یا محدودیت ان دارد‪ .‬در حالیکه‬ ‫در کشور ما هیچ کدام از این دو‬ ‫مدل حاکم نیست‪ ،‬یعنی نه دولت‬ ‫برخاسته از مجلس است و نه‬ ‫قوه مجریه می تواند در امور پارلمان‬ ‫دخالت هایی مانند محدود کردن یا‬ ‫انحالل اعمال کند‬ ‫و صاحبنظ��ران قبل و بع��د انقالب اس�لامی همچون‬ ‫ش��هید مطهری نیز دیده می ش��ود این اس��ت که نظام‬ ‫سیاس��ی باید هر چند وق��ت یکبار با اسیب شناس��ی‬ ‫بخش های مختلف ان به روز شود‪ .‬چنین کاری در زمان‬ ‫امام خمینی(ره) یکبار اتفاق افتاد و تکرار ان در هر مقطع‬ ‫دیگری نیز محتمل است‪.‬‬ ‫از نظ��ر قانونی چط��ور امکان تغییر س��اختار‬ ‫قوه مجریه وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬این مساله هنگام بازنگری در قانون اساسی‬ ‫پیش بینی شد‪ ،‬به این ش��کل که ترکیب معینی از طرف‬ ‫رهب��ری متش��کل از ش��خصیت های حقوقی جمع‬ ‫می شوند تا با دستور ایش��ان بحث بازنگری را انجام‬ ‫ دهند‪ ،‬اما در اخر اصالحات انجام ش��ده باید به رای‬ ‫عموم گذاشته شوند تا مردم در یک رفراندوم نسبت به‬ ‫این تغییرات اظهار نظر کنند‪.‬‬ ‫در حال حاضر نظام جمهوری اسالمی حالت‬ ‫نیمه ریاستی‪ -‬نیمه پارلمانی دارد؟‬ ‫‪ l‬ای��ن یک ش��کل اختصاصی اس��ت و مبنای‬ ‫روانش��ناختی‪ -‬اجتماعی ان بر می گردد به وضعیتی که‬ ‫مردم و انقالبی��ون در دوره های قب��ل از انقالب تجربه‬ ‫کردند‪ .‬بنابراین بعد از س��قوط رژیم پهلوی و تش��کیل‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی مقرر ش��د تا تمرکز قدرت در‬ ‫دستگاه ها وجود نداشته باش��د تا راه بازگشت استبداد‬ ‫و دیکتاتوری بسته شود‪ .‬به همین دلیل سعی در تدوین‬ ‫قانون اساس��ی شد که در هیچ ش��رایطی قدرت در یک‬ ‫نقطه متمرکز نشود که یکی از مصادیق ان جدایی پست‬ ‫نخست وزیری از ریاست جمهوری بود اما محدود به ان‬ ‫نمی شد زیرا مصادیق دیگری همچون شورای رهبری و‬ ‫شورایعالیقضاییدرراسقوهقضائیهنیزوجودداشتند‪،‬‬ ‫همانطورکهگفته شد سعیبرانبودتادراکثرجایگاه های‬ ‫مدیریتی توزیع قدرت رعایت شود‪ ،‬اما مشخص شد که‬ ‫چنین شکلی از حاکمیت خالی از مشکل نیست بنابراین‬ ‫برای تمرکز امور در اجرا‪ ،‬تصمیم سازی و تصمیم گیری‬ ‫شد تا تش��تت در قدرت‪ ،‬اخالل در تس��ریع انجام امور‬ ‫و اتالف منابع به حداقل برس��د‪ .‬البته باره��ا نیز در نظام‬ ‫جمهوری اسالمی مشاهده شد که تمایل به تمرکز قدرت‬ ‫به انحای مختلف در ساختار سیاسی کشور بروز کرد‪ ،‬اما‬ ‫مکانیزم پیش بینی شده در قانون اساسی مانع از تثبیت ان‬ ‫شد‪ .‬مثال بنی صدر می خواست همه قوا را در اختیار خود‬ ‫قرار دهد که ساختار مانع شد یا در دوره ای این اراده بود‬ ‫که ریاس��ت جمهوری با تغییر قانون اساسی مادام العمر‬ ‫شود که باز ساختار سیاس��ی مانع انجام ان شد؛ بنابراین‬ ‫حساس��یتی که در ابتدای تدوین قانون اساس��ی وجود‬ ‫داشت حساسیت قابل قبولی بود‪ .‬هرچند نباید این مساله‬ ‫موجب شود‪ ،‬کشور از اصالح ساختار سیاسی متناسب با‬ ‫منافعملیباز بماند‪.‬‬ ‫مقام معظ��م رهب��ری از واژه نظ��ام پارلمانی‬ ‫به عنوان یک م��دل ب��رای اینده ن��ام بردند‪،‬‬ ‫ویژگی های این نظام چیست؟‬ ‫‪ l‬در نظام پارلمانی مردم ی��ک بار رای می دهند‬ ‫و با رای یک باره خود سیاس��ت ها را چ��ه در مجلس و‬ ‫چه در دولت برای یک دوره مش��خص تعیین می کنند‪.‬‬ ‫در این مدل حاکمیتی‪ ،‬ضمن انکه توزیع قدرت شکل‬ ‫می گیرد تحت هیچ شرایط یا حداقل در اکثر موارد تضاد‬ ‫و تناقض بین دولت و مجلس به وجود نمی اید‪ ،‬در ثانی‬ ‫از پراکندگی در اتخاذ تدابیر مناسب برای اداره کشور نیز‬ ‫اجتناب می شود‪ .‬در نظام پارلمانی فرد حاکم نیست و قوا‬ ‫کشورراادارهمی کنند‪.‬درساختارحاکمیتکنونیهمیشه‬ ‫مجلس زمانی بر س��ر کار می اید که دولت سال هایی از‬ ‫دوره خودش را طی کرده‪ ،‬اما در مدت باقیمانده عمر ان‬ ‫مجلس جدید شکل می گیرد تا اینها به هم عادت کنند و‬ ‫محمد حسین‬ ‫فرهنگی می گوید‪:‬‬ ‫«روشن ترین شکل‬ ‫نظام پارلمانی نظام‬ ‫حزبی است‪ ،‬اما‬ ‫می توان مدل های‬ ‫غیر حزبی را هم‬ ‫تصور کرد»‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫با یکدیگر هماهنگ شوند عمر دولت به سر می رسد و‬ ‫دولت جدید سرکار می اید‪ .‬دولت جدید تا خودش را پیدا‬ ‫کند‪ -‬مخصوصا زمانی که رئیس دولت نیز عوض شود‪-‬‬ ‫بخشیازفرصت هاییکهمجلسمی توانددردورانتجربه‬ ‫و پختگی خود برای کشور فراهم اورد از دست می رود‪.‬‬ ‫چنین قضایایی در چندین دوره اخیر به کرات تکرار شد‪.‬‬ ‫در حالیکه در مدل نظام پارلمانی مردم مجلس را انتخاب‬ ‫می کنند و دولت از درون مجلس متولد می شود که تقریبا‬ ‫این دو همزمان ش��کل می گیرند و جریانی که اکثریت‬ ‫مجلس را در اختی��ار دارد می توان��د در انتخاب دولت‬ ‫وعده ها و برنامه های خود را به ازمون نقد مردم بگذارد‪،‬‬ ‫بنابراینیکمجموعهمنسجمویکپارچهبه وجودمی اید‪.‬‬ ‫از معایب نظام پارلمانی این اس��ت که دولت و مجلس‬ ‫تابع یکدیگرند و استقالل قوا که در قانون اساسی به ان‬ ‫تصریح شده و نظریه پردازانی نظیر منتسکیو بر ان تاکید‬ ‫داشتند عمال مخدوش می شود و مجلس و دولت به جای‬ ‫استقالل از یکدیگر‪ ،‬یک مجموعه را تشکیل می دهند که‬ ‫این مساله یکی از معایب نظام پارلمانی است‪ ،‬اما در این‬ ‫مدل تمرکز به وجود نخواهد امد؛ مگر انکه با ابزارهایی‬ ‫مثل نیروهای مسلح شکل بگیرد که این نیرو هم در نظام‬ ‫سیاسی جمهوری اس�لامی ایران زیر نظر رهبری عمل‬ ‫می کند و خطری از این جهت محسوب نمی شود‪.‬‬ ‫با توجه به صحبت های شما زمانی که اکثریت‬ ‫مجلس در نظام پارلمانی در اختیار یک اکثریت‬ ‫قرار نمی گیرد چ��اره ای جز تش��کیل دولت‬ ‫ائتالفی نیست‪ ،‬این امر چه مزایا و معایبی دارد؟‬ ‫‪ l‬بله مضمون به همین است‪.‬‬ ‫االن سوال پیش می اید که دولت ائتالفی بهتر‬ ‫است یا یکپارچه؟‬ ‫‪ l‬اگر بخواهیم بگوییم دولت برامده از پارلمان‬ ‫مناسب است یا دولت جداگانه‪ ،‬من معتقدم دولت برامده‬ ‫از پارلمان بهتر است‪ .‬اما احتماالت شکل گیری دولت‬ ‫بحث دیگری است‪ .‬می توان پیشنهاد های مختلفی را ارائه‬ ‫کرد یا باید به سمت نظام تشکل های سیاسی و احزاب‬ ‫رفت‪ -‬ک��ه در جای خود می توان راج��ع به ان بحث و‬ ‫بررسی کرد چون در کشور ما تاکنون تجربه مناسبی از‬ ‫نظام حزبی در خاطره تاریخی مردم وجود ندارد‪ -‬یا انکه‬ ‫به صورت جریانی عمل ش��ود که معموال در انتخابات‬ ‫مجلس به چنین ش��یوه ای عمل می ش��ود‪ .‬به این شرح‬ ‫که اکثریت مجلس تحت عنوان فراکس��یون مشخص‬ ‫مجموعه ای را تشکیل می دهد‪ .‬همه جای دنیا اصل بر‬ ‫تسلط اکثریت است‪ ،‬اما اگر بر فرض احتمال بیش از دو‬ ‫جریان در مجلس صاحب کرسی شوند که تقریبا وزن‬ ‫انها مش��ابه و نزدیک به هم باشند طبیعتا در این شرایط‬ ‫ائتالف دو جریان از س��ه جریان می تواند شکل دهنده‬ ‫دولت باشد‪ .‬دولت ائتالفی محاس��ن و معایبی دارد‪ .‬از‬ ‫معایب ان همان تشتتی است که برای فرار از ان به نظام‬ ‫پارلمانی رجوع شد و حس��ن ان این است که باالخره‬ ‫س�لایق مختلفی در اداره قوه مجریه دخالت می کنند و‬ ‫عادت های ناپسندی همچون تصاحب مشاغل‪ ،‬حذف‬ ‫گروهی به دس��ت گروه دیگر کاهش پیدا می کند‪ .‬مگر‬ ‫انکه به یک ساختار در اداره کشور برسیم و بتوانیم ان را‬ ‫قانونمند کنیم تا دیگر جریانات سیاسی موجب تغییرات‬ ‫گسترده مدیران در سطوح مختلف کشور نشوند و اصل‬ ‫بر شایس��تگی ها و توانمندی ها باش��د‪ .‬در ان صورت‬ ‫تفاوت زیادی بی��ن دولت ائتالفی یا دول��ت برامده از‬ ‫جریان معین نخواهد بود‪.‬‬ ‫ش��ما به نقش احزاب هم اش��اره کردید‪ ،‬این‬ ‫احزاب و گروه های سیاسی چه نقشی در نظام‬ ‫پارلمانی دارند‪ ،‬به عبارت دیگر نظام پارلمانی‬ ‫حتما باید برامده از احزاب باشد یا جریانات‬ ‫سیاسی به ش��کل طیفی هم می توانند در اداره‬ ‫نظام پارلمانی موثر باشند؟‬ ‫‪ l‬ساختار حقوقی اساس��ی که در قانون اساسی‬ ‫تجلی پیدا می کند چنین رویک��ردی را نپذیرفته و مانند‬ ‫انکه تصریح ش��ده هر نماینده مقابل همه ملت مسئول‬ ‫است یا انجا که گفته شده هر نماینده می تواند نظرات و‬ ‫ی نمی تواند ان را‬ ‫دیدگاه های خود را بیان کند و هیچ مقام ‬ ‫برای اعالم نظرات نمایندگی مورد تعقیب و پیگرد قرار‬ ‫دهد‪ ،‬بنابراین در هیچ جای قانون اساس��ی اش��اره ای به‬ ‫حضور و نقش افرینی حزب در مجلس نشده است‪ .‬البته‬ ‫بحثاحزاببحثمفصلیاست‪.‬بایداسیب شناسیکرد‬ ‫که چرا احزاب در کشور ما مورد اعتماد عمومی نیستند‪ .‬از‬ ‫دالیلاصلیانعملکردخوداحزابدرطولتاریخکشور‬ ‫است که در دوره های قاجار‪ ،‬اوایل مشروطیت‪ ،‬دوره ملی‬ ‫شدن نفت و بعد از پیروزی انقالب اسالمی هیچ گاه شاهد‬ ‫حرکت های فداکارانه از سوی احزاب نبودیم و نگاه مردم‬ ‫به احزاب نگاه به مجموعه هایی است که عمدتا به دنبال‬ ‫تصاحب مناصب و جایگاه های اداری و قدرت هستند‪.‬‬ ‫طبیعتا چنین رویکردی را عموم مردم نمی پسندند‪ .‬انها‬ ‫انتظار دارند اگر احزابی وجود دارند برنامه های روشنی‬ ‫داش��ته باش��ند و بیش از انکه به فکر غارت مناصب و‬ ‫مشاغل باشند فکر اداره بهتر کشور را در سر بپرورانند و‬ ‫حتی از حقوق خود بگذرند تا حقوق عموم تامین شود‪.‬‬ ‫این رویکرد در عملکرد اکثر قریب به اتفاق احزاب کشور‬ ‫جایگاه قابل توجهی نداش��ته‪ ،‬بنابراین من بعید می دانم‬ ‫اعتماد مردم به احزاب از این جهت جلب شود‪.‬‬ ‫روشن تر بفرمایید که نقش افرینی احزاب الزمه‬ ‫شکل گیری نظام پارلمانی است یا خیر؟‬ ‫‪ l‬البته روشن ترین ش��کل نظام پارلمانی نظام‬ ‫حزبی اس��ت‪ ،‬اما می توان مدل ه��ای غیر حزبی را هم‬ ‫تصور کرد‪ ،‬مانند همان ک��ه در مجالس قانونگذاری‬ ‫از ابتدای انق�لاب تا به ام��روز وجود داش��ته‪ ،‬یعنی‬ ‫فراکس��یون های درون مجلس نقش افرین باشند‪ ،‬در‬ ‫این صورت حتی افرادی که به شکل منفرد و مستقل‬ ‫در حوزه های مختلف انتخابیه از سوی مردم انتخاب‬ ‫می شوند بعد از حضور در مجلس به طور جدی به یکی‬ ‫از فراکسیون های موجود می پیوندند و با انها همکاری‬ ‫می کنند بنابرای فراکسیون می تواند جایگزین حزب‬ ‫ش��ود‪ ،‬ضمن انکه الزاما نیاز نیست اشخاص حقیقی‬ ‫عضو احزاب و سازمان ها شوند‪ .‬شاید اکثریت قریب به‬ ‫اتفاق اعضای فراکسیون ها کسانی باشند که عضو هیچ‬ ‫حزبی در کشور نیستند‪ ،‬اما به طور جدی با فراکسیون‬ ‫همکاری می کنن��د و حت��ی زیر مجموعه های داخل‬ ‫فراکسیون ها نیز مرز های روشنی با یکدیگر دارند و در‬ ‫اصول و موازین با هم هستند‪ ،‬اما یک تکثر را نیز درون‬ ‫خود می پذیرند چنانچه در فراکسیون اصولگرایان در‬ ‫دو دوره هفتم و هش��تم نمونه های روشنی از این نوع‬ ‫رویکرد مشهود است‪.‬‬ ‫بنابرای��ن نظام فراکس��یونی می تواند جایگزینی‬ ‫برای نظام حزبی باشد‪ ،‬ولی شکل روشن تر نظام های‬ ‫پارلمانی و مصادیق عملی ان که به طور گس��ترده در‬ ‫کشورهای مختلف دنیاست عمدتا از نظام های حزبی‬ ‫تبعیت می کنند‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفت وگوی مثلث با امیدوار رضایی؛‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫مردم خواهان‬ ‫تعامل دولت و مجلس هستند‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫‪6‬‬ ‫امیدوار رضایی میرقائد درباره نظام پارلمانی می گوید‪« :‬این مدل حاکمیتی مشارکت مردم را در انتخابات افزایش‬ ‫می دهد چون مردم دوست دارند دولت و مجلس با وحدت و تعامل به دنبال حل مسائل و مشکالت کشور باشند‪ ».‬وی‬ ‫برای حاکم شدن نظام پارلمانی در ایران‪ ،‬معتقد است‪« :‬باید روی جزئیات ان کار کرد‪ ،‬یعنی کشورهایی که شکل اداره‬ ‫انهانظامپارلمانیاستموردبررسیقرارگیرندتاجزئیاتتغییرساختاردستگاهاجراییمشخصشود‪،‬درهمینرابطه‬ ‫بایددقتکردکهتغییراتاعمالیبااصولوارزش هایاسالمیمنافاتینداشتهباشد‪».‬عضوهیاترئیسهمجلسشورای‬ ‫اسالمیمی افزاید ‪« :‬درنظامپارلمانیاحزابنقشکمککنندهدارند‪،‬ازاینرودستگاهاجراییبایدازانهاحمایتکندتا‬ ‫در اداره کشور و رسیدن به اهداف سند چشم انداز ایفاگر نقش باشند‪ ».‬وی تاکید می کند‪« :‬تشکیل نظام پارلمانی در نظام‬ ‫جمهوریاسالمیموجبمی شودکههمهسالیقدرقالبدولتائتالفیضمنپایبندیبهاصولوارزش هایاسالمی‪،‬‬ ‫در کنار هم برای پیشرفت و توسعه کشور تالش کنند‪».‬‬ ‫مقام معظم رهب��ری در کرمانش��اه فرمودند که‬ ‫می توان نظام را با حفظ ارمان ه��ا‪ ،‬ارزش ها و‬ ‫اصول ان نوسازی کرد‪ .‬در همین رابطه ایشان‬ ‫از نظام پارلمانی به عن��وان یک مدل حاکمیتی‬ ‫برای اینده نام بردند‪ .‬ضرورت انکه معظم له به‬ ‫نوسازی نظام اشاره کردند چه بود؟‬ ‫‪ l‬ایشان در‪ 32‬سال عمر پربرکت نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی تج��ارب گرانق��دری از نمایندگی مجلس‪،‬‬ ‫ریاس��ت جمهوری و قرار گرفتن بر جایگاه رهبری به‬ ‫دست اوردند‪ ،‬ضمن انکه نقش والیت فقیه را خیلی به‬ ‫درستی و عالمانه بیان کردند‪ .‬برخالف تصور خیلی از‬ ‫داخلی ها و خارجی ها که فکر می کنند جایگاه رهبری‬ ‫‪36‬‬ ‫فقط یک منصب دستوری است که تنها در قالب اصول و‬ ‫سیاست های ثابت بدون تغییر پیگیر امور کالن حاکمیتی‬ ‫می شود‪ ،‬س��خنرانی معظم له در کرمانشاه نشان داد که‬ ‫والیت فقیه دنبال تغیی��رات و اصالحات م��ورد نیاز‬ ‫کشور در چارچوب ارمان ها‪ ،‬اصول و ارزش های ثابت‬ ‫نظام اس��ت‪ ،‬به عبارت دیگر والیت فقیه ضمن توجه‬ ‫به ارمان ها و ارزش های ثاب��ت‪ ،‬تغییرات و اصالحات‬ ‫را به طور مس��تمر دنبال می کنند‪ .‬به واقع صحبت های‬ ‫رهبری معظم تفسیر بسیار روش��نگرانه ای برای همه‬ ‫روشنفکران‪ ،‬مسئوالن‪ ،‬حوزویان و مردم بود تا تحمل‬ ‫داشته باشند و به وظایفی که دارند عمل کنند‪ .‬این رویه‬ ‫درست برعکس کشورهایی است که اصول‪ ،‬ساختار و‬ ‫راهکارهای ثابتی برای اداره ام��ور دارند و طی ‪70 ،60‬‬ ‫سال گذشته دو یا س��ه نفر بدون انکه پذیرای هرگونه‬ ‫تغییری باشند‪ ،‬با یک س��اختار دولتی مشخص مسائل‬ ‫حاکمیتی را مدیری��ت کردند‪ .‬در واقع این ش��اخصه‬ ‫یک نظام اسالمی اس��ت که می تواند در سایه اصول و‬ ‫ارزش ه��ای ثابت‪ ،‬روش ها‪ ،‬سیاس��ت ها و برنامه های‬ ‫مناسب و شایسته را براس��اس اهداف و نیازهای رشد‬ ‫و توس��عه ای جامعه برگزیند و به انها عم��ل کند‪ .‬البته‬ ‫همانطور که گفتم وجود چنی��ن ویژگی به دلیل وجود‬ ‫جایگاه رفیع و موثر والیت مطلقه فقیه در نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران اس��ت‪ .‬به عبارت دیگر از نظر شرعی‪،‬‬ ‫قانونی و عرفی‪ ،‬نظ��رات علمی‪ ،‬دقیق و روش��نگرانه‬ ‫ولی فقیه جامع الشرایط می تواند قفل مشکالت کالن‬ ‫حاکمیتی را باز کند و در این زمینه راهگشا و مفید باشد‪.‬‬ ‫ح��ذف پس��ت نخس��ت وزیری در زم��ان‬ ‫ام��ام خمین��ی(ره) نی��ز در همی��ن چارچوب‬ ‫قابل ارزیابی است؟‬ ‫‪ l‬دقیقا همین طور اس��ت‪ .‬یعن��ی ان زمان نیز‬ ‫ش��رایطی ایجاد ش��د که باالخره امام خمین��ی(ره) به‬ ‫این نتیجه رس��یدند حضور همزمان نخس��ت وزیر و‬ ‫رئیس جمهور در قوه مجریه مشکالتی را برای کشور‬ ‫به وجود می اورد‪ ،‬از این رو در چارچوب اختیارات ولی‬ ‫فقیه دستور تغییر قانون اساسی را دادند که این امر مورد‬ ‫استقبال مردم و نخبگان جامعه قرار گرفت‪ ،‬دقیقا همین‬ ‫االن هم که بحث نظام پارلمانی مطرح ش��د ولی فقیه‬ ‫منشا این نظر بودند چون مقام معظم رهبری در جایگاه‬ ‫روش��نگری جامعه قرار دارند‪ .‬البته باید روی جزئیات‬ ‫ان کار کرد‪ ،‬یعنی کش��ورهایی که شکل اداره انها نظام‬ ‫پارلمانی است مورد بررسی قرار گیرند تا جزئیات تغییر‬ ‫ساختار دستگاه اجرایی مشخص شود‪ ،‬در همین رابطه‬ ‫باید دقت کرد که تغییرات اعمالی با اصول و ارزش های‬ ‫اسالمی منافاتی نداشته باشد‪ ،‬زیرا اصل ‪ 4‬قانون اساسی‬ ‫تصریح دارد «تمامی قوانین‏ و مقررات‏ مدنی‏‪ ،‬جزایی‏‪،‬‬ ‫یو‬ ‫مالی‏‪ ،‬اقتص��ادی‏‪ ،‬اداری‏‪ ،‬فرهنگی‏‪ ،‬نظامی‏‪ ،‬سیاس�� ‏‬ ‫ل‬ ‫ن اص ‏‬ ‫ن اسالمی باشد‪ ».‬ای ‏‬ ‫س موازی ‏‬ ‫غیر اینها باید براسا ‏‬ ‫نو‬ ‫ی و قوانی ‏‬ ‫ق با عمو ‏م هم ‏ه اصو ‏ل قانو ‏ن اساس ‏‬ ‫بر اطال ‏‬ ‫ن امر بر عهد‏ه‬ ‫ص ای ‏‬ ‫ت و تشخی ‏‬ ‫ت دیگر حاک ‏م اس ‏‬ ‫مقررا ‏‬ ‫ی نگهبا ‏ن است‏‪.‬‬ ‫فقهای شورا ‏‬ ‫از نظ��ر قانونی باید چه مس��یری ب��رای اعمال‬ ‫تغییرات در س��اختار نظام اجرایی کشور طی‬ ‫شود؟‬ ‫‪ l‬نخستین گام این است که در محافل علمی و‬ ‫حقوقی این بحث باز شود و روی زوایای مختلف ان‬ ‫بحث کنند‪ .‬انجام این کار مس��تلزم ان است که از همه‬ ‫دیدگاه ها و س�لایق دعوت ش��ود تا ضمن استخراج‬ ‫مشکالت‪ ،‬اسیب ها‪ ،‬نقاط ضعف و قوت ‪ 22‬سال اخیر‪،‬‬ ‫تجارب سایر نظام های سیاسی در زمینه نظام پارلمانی‬ ‫مورد بررس��ی‪ ،‬تحلیل و تبادل نظر قرار گیرد‪ .‬در ثانی‬ ‫همانطور که گفته شد مدل نهایی باید با قانون اساسی و‬ ‫موازین و احکام شریعت اسالم همخوانی داشته باشد‪.‬‬ ‫وظیفه مجلس و س��ایر ارکان حاکمیت در این‬ ‫زمینه چیست؟‬ ‫‪ l‬بعد از انکه محافل حقوقی و کارشناسی روی‬ ‫تغییر س��اختار قوه مجریه یا مدل حاکمیتی نظر دادند‬ ‫جمع بندی مباحث انها باید در مجلس‪ ،‬مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام و دولت مورد ارزیاب��ی قرار گیرد و در‬ ‫نهایت به تایید مقام معظم رهبری برسد تا مراحل اجرایی‬ ‫شدن را طبق قانون اساسی طی کنیم‪.‬‬ ‫از نظر شما نظام پارلمانی که مقام معظم رهبری‬ ‫به عنوان یک مدل حاکمیتی ب��رای اینده ان را‬ ‫معرفی کردند چه ویژگی هایی دارد؟‬ ‫سیاست‬ ‫اگر احزاب پخته نشوند و‬ ‫به بلوغ نرسند هیچ گاه موثر‬ ‫نخواهند بود و حتی شاید‬ ‫عوارضی هم برای کشور‬ ‫داشته باشند‪ .‬حتما باید‬ ‫احزاب براساس قانون و‬ ‫ مقررات نظام‬ ‫جمهوری اسالمی در ایران‬ ‫تشکیل شوند و در چارچوب‬ ‫ارزش های اسالمی فعالیت‬ ‫کنند‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫مجل��س خان��ه مل��ت اس��ت‪ ،‬از ای��ن‬ ‫رو در نظ��ام پارلمان��ی م��ردم هس��تند ک��ه ب��ه‬ ‫ص��ورت خیل��ی ش��فاف و قاط��ع درب��اره نح��وه‬ ‫اداره کش��ور ب��رای ی��ک دوره چه��ار س��اله‬ ‫تصمیم می گیرند‪ .‬به عبارت دیگر مردم وکالی خود‬ ‫را براساس ش��رایط زمان و مکان برمی گزینند تا انها‬ ‫بهترین فرد را برای تصدی جایگاه نخس��ت وزیری‬ ‫انتخاب کنند‪ ،‬یعنی نمایندگان مجلس از طرف مردم‬ ‫وکیل می شوند تا هدایت س��کان اجرائیات کشور را‬ ‫به فردی دارای صالحیت بدهند و ه��ر موقع هم که‬ ‫مردم از وضعیت و شرایط اداره کشور ناراضی شدند‬ ‫نظام پارلمانی می تواند در تصمی��م خود تجدید نظر‬ ‫کند‪ .‬به واق��ع در چنین نظامی اختی��ارات مجلس در‬ ‫نظارت و تصمیم گیری راجع به امور اجرایی کش��ور‬ ‫افزایش می یابد‪ ،‬ضمن انکه از بروز برخی اختالفات‬ ‫و تناقضات بین دولت و مجلس نیز پیشگیری می شود‬ ‫چون م��ردم در ی��ک زمان ب��ه تصمیم خ��ود اعتبار‬ ‫می بخش��ند و رصد می کنند تا ببینند انتخاب شان به‬ ‫کجا می انجامد‪ ،‬در حالیکه اگر ملت بخواهد به فاصله‬ ‫یک س��ال درباره مجلس و ریاست جمهوری به طور‬ ‫جداگانه تصمیم بگیرد ممکن اس��ت مش��کالتی را‬ ‫به واس��طه اختالف برداش��ت ها برای کش��ور در پی‬ ‫داشته باشد که در دولت های گذش��ته نیز شاهد انها‬ ‫بودیم‪ .‬ضمنا در نظام پارلمانی به نظر می رسد والیت‬ ‫مطلقه فقیه که در راس نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫اس��ت راحت تر می تواند بر س��ه قوه نظ��ارت کند‪.‬‬ ‫در ثانی ق��وای مقننه و اجرایی هریک ممکن اس��ت‬ ‫برداش��ت های مختلفی از قانون اساسی داشته باشند‬ ‫که هم اکنون بحث نظارت بر اجرای قانون اساسی از‬ ‫اختالفات بین دو قوه به شمار می رود‪ .‬مجلس معتقد‬ ‫است چون قوای سه گانه زیر نظر مقام معظم رهبری‬ ‫ایفای نقش می کنند بنابراین ایش��ان تنها می توانند بر‬ ‫اجرای قانون اساسی نظارت نمایند‪ .‬در مجموع بر اثر‬ ‫نظام پارلمانی‪ ،‬ش��فافیت بهتری بر عرصه حاکمیت‬ ‫حکمفرما می شود‪.‬‬ ‫در نظام پارلمانی نخس��ت وزیر‪ ،‬رئیس دولت‬ ‫خواهد بود یا رئیس جمهور؟‬ ‫‪ l‬خیلی از کشورهایی که نظام پارلمانی دارند‬ ‫به جای رئیس جمهور ‪ ،‬نخس��ت وزیر دارند؛ حاال باید‬ ‫بررسی شود که ایا نحوه اداره دستگاه اجرایی می خواهد‬ ‫به مدل دهه نخس��ت انقالب برگردد (رئیس جمهور‪-‬‬ ‫نخست وزیر) یا خیر فقط نخست وزیر از سوی مجلس‬ ‫به ریاست دولت منصوب می شود‪.‬‬ ‫برخی کارشناسان معتقدند انتخاب رئیس دولت‬ ‫از سوی مجلس در نظام پارلمانی‪ ،‬مشارکت مردم‬ ‫را در اداره کشور کاهش می دهد‪ ،‬چون دیگر انها‬ ‫نمی توانند درباره انتخ��اب رئیس جمهور نظر‬ ‫خود را اعمال کنند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫مردم در نظام پارلمانی می دانند به نماینده ای رای‬ ‫می دهند که رئی��س دولت را بر می گزین��د چون اوایل‬ ‫انقالب هم به همین ش��کل بود‪ .‬ضمن انکه اگر مردم‬ ‫مطلع ش��وند که با یک انتخاب سرنوشت اداره دو قوه‬ ‫را رقم خواهند زد‪ ،‬مش��ارکت بیش��تری در انتخابات‬ ‫خواهند داش��ت چون االن انتخابات شوراها‪ ،‬مجلس‬ ‫و ریاس��ت جمهوری هر یک جدا و با فاصله یکس��اله‬ ‫از یکدیگر برگزار می ش��ود‪ ،‬در این مدت شاید نگاه و‬ ‫برداش��ت مردم از اوضاع کش��ور تغییر کند‪ .‬از این رو‬ ‫ممکن است سه نهاد و دس��تگاه حاکمیتی با سه دیدگاه‬ ‫مختلف و بعضا متفاوت از ه��م روی کار بیایند و دائم‬ ‫بر س��ر نحوه اجرای قانون با همدیگر چالش کنند که‬ ‫این وضعیت توان و ظرفیت های دس��تگاه های برامده‬ ‫از رای ملت را دچار تزلزل می کند‪ .‬مردم دوست دارند‬ ‫به کسانی رای دهند که با هم وحدت داشته و دنبال حل‬ ‫مسائل و مشکالت کشور باشند‪ ،‬بنابراین اگر راهکاری‬ ‫اندیشیده شود که مردم در یک زمان اراده خود را برای‬ ‫تش��کیل مجلس و دولت پیاده کنند‪ ،‬کارهای کشور با‬ ‫نظم و س��یاق بهتری پیش می رود‪ .‬ضمن انکه در دنیا‬ ‫شیوه اداره حاکمیت به شکل نظام پارلمانی بر مدل های‬ ‫دیگر ارجحی��ت دارد‪ ،‬چون این نظ��ام دموکراتیک تر‬ ‫است و همه امور با اراده جمعی اداره می شوند‪ ،‬مضاف‬ ‫برانکه مدل مذکور در جهان جا افتاده اس��ت‪ .‬از طرفی‬ ‫هیچ نظامی برای همیشه ایده ال نیست‪ ،‬بر همین اساس‬ ‫می طلبد با گذش��ت زمان نحوه اداره کش��ور با اعمال‬ ‫تغییراتی اصالح شود‪.‬‬ ‫نقش اح��زاب و گروه ه��ای سیاس��ی در نظام‬ ‫پارلمانی چگونه است؟‬ ‫‪ l‬اگر احزاب پخته نش��وند و به بلوغ نرس��ند‬ ‫هیچ گاه موثر نخواهند بود و حتی ش��اید عوارضی هم‬ ‫برای کشور داشته باش��ند‪ .‬حتما باید احزاب براساس‬ ‫قانون و مقررات نظام جمهوری اسالمی در ایران تشکیل‬ ‫شوند و در چارچوب ارزش های اسالمی فعالیت کنند تا‬ ‫در پی اقدامات انها جامعه به یکسری اهداف بلند دست‬ ‫یابد‪ ،‬وگرنه تحزب در کشور جا نمی افتد یا اگر جا افتاد‬ ‫نتیجه مطلوبی برای جامعه نخواهد داشت‪ .‬همان طور‬ ‫که مقام معظم رهبری گفتند احزاب باید براساس اصول‬ ‫و ارزش های اسالمی شکل بگیرند تا مجلسی از درون‬ ‫فهرست احزاب بیرون بیاید که مجلس اسالمی است؛‬ ‫از این رو نمی توان انتظار داشت که احزاب با استفاده از‬ ‫روش های غربی‪ ،‬در راس��تای تحقق اهداف بلند نظام‬ ‫جمهوری اسالمی گام بردارند‪.‬‬ ‫روشن تر بفرمایید ایا تحزب در نظام پارلمانی‬ ‫نقش کلیدی دارد؟‬ ‫‪ l‬می تواند داشته باشد‪ ،‬چون پارلمان در ایران‬ ‫عنوان مجلس ش��ورای اس�لامی را دارد‪ ،‬بنابراین در‬ ‫ان باید ارزش های اس�لامی حاکم باش��د‪ .‬با تفاس��یر‬ ‫یاد شده احزاب و تشکل های سیاسی باید از نامزدهایی‬ ‫حمایت کنند که خود را متعهد و پایبند به ساختارها و‬ ‫مالحظات نظام می دانند‪،‬گرنه پس از ورود به مجلس‬ ‫یا از برنامه های ح��زب تبعیت نمی کنند یا به س��مت‬ ‫گروه گرایی و باندبازی می روند که هر دوی اینها برای‬ ‫تصمیمات ملی مضر است‪.‬‬ ‫یعنی شما می فرمایید تحزب الزمه شکل گیری‬ ‫نظام پارلمانی نیست؟‬ ‫‪ l‬در واق��ع کمک کننده و مورد نیاز اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫تنها شکل گیری ان برای برقراری نظام پارلمانی کافی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬یعنی باید بین ماهیت عملک��ردی احزاب با‬ ‫اهداف و ارمان های نظام اسالمی همخوانی وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬چون احزاب غرب گرا نمی توانند در قالب نظام‬ ‫جمهوری اسالمی برای انتخابات مجلس فعالیت کنند‪ .‬از‬ ‫طرفی تحزب در ایران هنوز شکل نگرفته‪ ،‬بنابراین بای د‬ ‫ترتیبی اتخاذ شود تا احزاب اسالمی در فضای سیاسی‬ ‫کشور جان بگیرند‪.‬‬ ‫چطور می توان احزاب را ق��وی کرد‪ .‬البته نه به‬ ‫معنای غربی ان‪ ،‬بلکه با شرایط دینی و ملی؟‬ ‫‪ l‬این یک اق��دام دو جانب��ه را می طلبد‪ ،‬یعنی‬ ‫دوستان سیاسی معتقد به کار حزبی هم باید در این زمینه‬ ‫کار و تالش کنند‪.‬‬ ‫نحوه تالش سیاسیون معتقد به کار حزبی باید‬ ‫چگونه باشد؟‬ ‫‪ l‬انها بای��د از نیروهای��ی در کادر حزبی خود‬ ‫اس��تفاده کنند که با رعایت اصول و ارزش های نظام‪،‬‬ ‫نگاهی کالن و ملی به مسائل و اوضاع و احوال کشور‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫ش��ما از اقدامات دو س��ویه صحب��ت کردید‪،‬‬ ‫حاکمیت در این رابطه باید چه کار کند؟‬ ‫‪ l‬دس��تگاه های اجرایی با فراهم اوردن زمینه‬ ‫فعالیت باید به نقش افرینی احزاب کمک کنند‪ ،‬چون در‬ ‫همه جای دنیا نیز همینطور است که حاکمیت برای نیل‬ ‫به اهداف کالن و ملی از احزاب و تشکل های سیاسی‬ ‫حمایت می کنند‪ ،‬مثال کشورهای غربی از حزب هایی‬ ‫پشتیبانی می کنند که به درد نظام سرمایه داری بخورند‪.‬‬ ‫طبیعتا در نظام جمهوری اسالمی نیز احزاب می توانند در‬ ‫پیشرفت‪ ،‬رشد و ترقی کشور موثر باشند‪ ،‬چون نیاز است‬ ‫متناسب با ش��رایط برای مدیریت بخش های مختلف‬ ‫کشور نیروسازی و کادرسازی صورت گیرد که این کار‬ ‫از عهده احزاب برمی اید‪.‬‬ ‫از انجا که ممکن است در نظام پارلمانی اکثریت‬ ‫مجلس در اختیار یک جریان سیاسی خاص قرار‬ ‫نگیرد‪ ،‬چاره ای نخواهد بود جز تشکیل دولت‬ ‫ائتالفی‪ .‬تش��کیل این دولت چه مزایا و معایبی‬ ‫می تواند داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬در خیلی از نقاط دنیا‪ ،‬اداره کشور با دولت‬ ‫ائتالفی انجام می شود‪ .‬حتی ان احزابی که کرسی های‬ ‫ی را در مجلس کسب می کنند به شکلی در دستگاه‬ ‫کم ‬ ‫اجرایی جایگاه دارند‪ .‬ب��رای همین هیچ وقت برنده‬ ‫انتخابات قدرت مطلق و طرف بازنده کال از سیستم‬ ‫مدیریت کشور اخراج نمی شود‪ .‬بنابراین تشکیل نظام‬ ‫پارلمانی در نظام جمهوری اسالمی موجب می شود‬ ‫همه س�لایق در قالب دولت ائتالفی ضمن پایبندی‬ ‫به اصول و ارزش های اس�لامی‪ ،‬در کن��ار هم برای‬ ‫پیشرفت و توسعه کشور تالش کنند‪ .‬مثال همین االن‬ ‫شاید همه گروه های اصولگرا یک دیدگاه واحد برای‬ ‫رسیدن به اهداف سند چشم انداز نداشته باشند‪ ،‬یعنی‬ ‫امکان دارد یک گروه بر مباحث فرهنگی و دیگری بر‬ ‫مسائل اقتصادی اصرار کند‪ ،‬بنابراین اگر طیف های‬ ‫اصولگرا نتوانند در چارچ��وب اصول و ارزش های‬ ‫واقعی به ائتالف برسند‪ ،‬طبیعتا همه ضرر می کنند‪ .‬راه‬ ‫موفقیت اصولگرایان ان اس��ت که همه گروه ها دور‬ ‫هم جمع ش��وند تا با یک هماهنگی و همفکری بهتر‬ ‫بتوانند کش��ور را اداره کنند‪.‬‬ ‫تغییر ساختار نظام از نیمه ریاستی‪ -‬نیمه پارلمانی‬ ‫به پارلمانی قاعدتا س��اختار اجرایی کشور را‬ ‫دستخوش تغییر می کند‪ ،‬اما سوال این است که‬ ‫نظام تقنینی کشور هم تغییر خواهد کرد یا خیر؟‬ ‫‪ l‬طبق فرمایشات مقام معظم رهبری این امکان‬ ‫وجود دارد که خیلی چیزها تغییر کند‪ ،‬حتی در این راستا‬ ‫طرز تصویب طرح ها و لوایح و نظارت بر حسن اجرای‬ ‫قانون ممکن است عوض شود‪ ،‬بنابراین تغییر ساختار‬ ‫به نظام پارلمانی ممکن است محدود به قوه مجریه نشود‬ ‫بلکه همه دستگاه های حاکمیتی را در برگیرد‪g.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫جهانبخش محبی نیا‬ ‫می گوید‪«:‬با ایجاد نظام‬ ‫پارلمانی‪ ،‬زمانی که مجلس‬ ‫شورای اسالمی مسئولیت‬ ‫اصلی را در انتخاب شخص‬ ‫اول اجرایی داشته باشد‪،‬‬ ‫سیاست رنگ و بوی‬ ‫تخصصی به خود خواهد‬ ‫گرفت‪».‬‬ ‫گفت و گوی مثلث با جهانبخش محبی نیا‪:‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪7‬‬ ‫تغییر برای جلوگیری از روزمرگی‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫جهانبخش محبی نیا از یک سو نماینده مجلس و عضو هیات رئیسه ان است و از سوی دیگر فارغ التحصیل‬ ‫رشته علوم سیاسی و اس��تاد دانش��گاه‪ .‬انچنان که خودش می گوید‪ ،‬پیش از مطرح ش��دن بحث احیای پست‬ ‫نخست وزیری‪ ،‬در این رابطه نظراتی داشته است‪ .‬با او در این خصوص گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫اقای محبی نیا! رهبر معظم انقالب در سخنان‬ ‫هفته گذش��ته خود در کرمانشاه تغییر ساختار‬ ‫سیاسی کش��ور به نظام پارلمانی را بالاشکال‬ ‫دانستند‪ ،‬البته چندی پیش نیز اقای کاتوزیان‬ ‫بحث احیای پست نخس��ت وزیری و حذف‬ ‫پست ریاس��ت جمهوری را مطرح کرده بود‪.‬‬ ‫ریشه این طرح به کجا بازمی گردد؟‬ ‫‪ l‬این بحث در محافلی که کار انها بررس��ی‬ ‫ظرفیت ها و پتانسیل های انقالب اسالمی و جمهوری‬ ‫اسالمی اس��ت ریش��ه طوالن��ی دارد‪ .‬ب��رای انک��ه‬ ‫سیس��تم های اداری کش��ور در امتداد یکدیگر دچار‬ ‫موازی کاری و فربگی نش��وند نظرات و دیدگاه های‬ ‫گوناگون��ی مطرح می ش��ده ک��ه در نهای��ت امروزه‬ ‫ش��کل منطقی‪ ،‬موزون و واقع گرایان��ه ان را از زبان‬ ‫مقام معظم رهبری می ش��نویم‪ .‬برداشت من این است‬ ‫که این مساله نگاهی به پتانس��یل و ظرفیتی است که‬ ‫انق�لاب اس�لامی در دل خ��ود دارد و ترجمه اصل‬ ‫موضوع هایی است که حضرت امام مطرح فرمودند‬ ‫و ان اینکه ما در اس�لام و انقالب اس�لامی بن بست‬ ‫نداریم‪ .‬همچنی��ن از منظر نگاه اکادمی��ک و تئوریزه‬ ‫کردن موضوع‪ ،‬باید این مس��اله را نوع��ی اقبال و به‬ ‫پیشواز رفتن نظریه نوسازی و به روز کردن ساختارها‬ ‫و نهاده��ای جمهوری اسالمی دانس��ت ک��ه فارغ از‬ ‫دیدگاه های کهنه‪ ،‬قدیمی و کالسیک غرب و با توجه‬ ‫به مسائل داخلی و واقعیت های سیاسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی جامع��ه ما در حال تبلور اس��ت‪ .‬ما باید این‬ ‫‪38‬‬ ‫واقعیت را در نظ��ر بگیریم که در ق��وه مجریه و قوه‬ ‫مقننه‪ ،‬نوعی فرافکنی نمود عینی یافته است‪ .‬دولت ها‬ ‫بسیاری از گرفتاری ها‪ ،‬کمبودها‪ ،‬نواقص و مشکالت‬ ‫مربوط به سیس��تم دیوانی را متوجه مجلس می دانند‬ ‫و ادعا می کنن��د که لوای��ح‪ ،‬برنامه ها و پیش��نهاداتی‬ ‫که انها برای مجلس ارس��ال می کنند‪ ،‬دچار قبض و‬ ‫بس��ط می ش��ود و قانونی فراتر از انچه برای مجلس‬ ‫فرستاده بودند به تصویب می رسد که توان کارشناسی‬ ‫و قابلیت ه��ای اجرای��ی الیحه لحاظ نمی ش��ود‪ .‬ما‬ ‫این مساله را در بررسی برنامه های س��الیانه بودجه‪،‬‬ ‫برنامه های توسعه و لوایح اساسی تر می بینیم‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬مجلس نیز بنا به خاس��تگاه قانونی خود و امر‬ ‫تقنی��ن و نظارتی که از قانون اساس��ی می گیرد‪ ،‬خود‬ ‫را مس��ئول و موظف می داند که جل��وی انحرافات‪،‬‬ ‫کم کاری ها و قبض و بسط های خارج از قانون اساسی‬ ‫را بگی��رد و با توجه ب��ه انچه در قانون اساس��ی ذکر‬ ‫ش��ده و مس��ائلی که امام و مقام معظم رهبری مطرح‬ ‫کرده اند‪ ،‬خ��ود را متولی مملکت می دان��د‪ ،‬از جمله‬ ‫اینکه گفته ش��ده‪« :‬مجلس در راس همه امور است‪».‬‬ ‫این برخوردها وضعیتی را پدید می اورد که نه مسئول‬ ‫مشخص می شود و نه پاسخگو‪.‬‬ ‫چه محاس��نی برای اج��رای چنی��ن طرحی‬ ‫متصورید؟‬ ‫‪l‬یکی از مباح��ث مهمی که وج��ود دارد این‬ ‫اس��ت که برگزاری انتخابات متعدد و پی در پی دارای‬ ‫هزینه های بسیار است‪ .‬هر چند انتخابات مایه اصلی‬ ‫و مقوم نظام مردم س��االری دینی است و دموکراسی‬ ‫واقعی را – نه به معنای غربی ان – تحکیم می بخشد‪،‬‬ ‫اما ما به طور میانگین هر س��ال یک انتخابات برگزار‬ ‫کرده ایم‪ .‬بس��یاری از انتخابات ه��ا مکمل یکدیگرند‬ ‫و اگر بتوانیم انه��ا را به یک انتخاب��ات واحد تبدیل‬ ‫کنیم‪ ،‬بحث س��ینرژی در علم سیاس��ت و مدیریت‬ ‫و اس��تفاده از توانایی های س��ایبرنتیک را در جامعه‬ ‫قوام می بخش��یم و می توانی��م موجب پر بار ش��دن‬ ‫مدیریت باشیم‪ .‬مس��اله احاله ماموریت های دولت‬ ‫به مجلس و انتخاب فردی به عنوان نخس��ت وزیر از‬ ‫سوی مجلس یا حتی رئیس جمهور از یک سو باعث‬ ‫هم افزایی می شود و از س��وی دیگر مجلس می تواند‬ ‫مس��ئولیت همه مس��ائل مملکتی را بپذیرد‪ .‬یعنی به‬ ‫همان میزان که مس��ئولیت مجلس متراکم تر و بیشتر‬ ‫می ش��ود‪ ،‬پاس��خگویی نمایندگان در برابر مدیریت‬ ‫جامعه و مشکالت ان نیز باید افزایش یابد‪.‬‬ ‫پیامد دیگری که پارلمانی شدن سیستم سیاسی‬ ‫جمهوری اسالمی می تواند داشته باشد این است که‬ ‫در شرایط فعلی به دلیل روزمرگی احتمالی‪ ،‬بسیاری از‬ ‫نخبگان که مجموعه ای از تجارب گرانبهای سیاست‪،‬‬ ‫دفاع‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬اقتص��اد و‪ ...‬را دارن��د‪ ،‬از خانه ملت‬ ‫ی دولتی یا به انزوا‬ ‫به سوی موسسات و نهادهای عموم ‬ ‫کشیده می شوند‪ .‬اما با ایجاد نظام پارلمانی‪ ،‬زمانی که‬ ‫مجلس شورای اسالمی مسئولیت اصلی را در انتخاب‬ ‫ش��خص اول اجرایی داش��ته باشد‪ ،‬ش��اهد خواهیم‬ ‫بود که نخبگان بس��یار مطرح و باسابقه به خانه ملت‬ ‫بازمی گردند و در واقع سیاست رنگ و بوی تخصصی‬ ‫به خود خواهد گرفت‪ .‬بدین ترتیب از فرار‪ ،‬انسداد و‬ ‫خاک خوردن تجربی��ات در تمامی بخش های کالن‬ ‫می توانیم جلوگیری کنیم‪.‬‬ ‫البته شما بیشتر نقاط قوت را مطرح می کنید‪...‬‬ ‫‪( l‬خن��ده) چون م��ن از کس��انی هس��تم که‬ ‫چندین س��ال است نس��بت به ریاس��تی یا پارلمانی‬ ‫کردن سیس��تم اداره کش��ور حرف ها و نظراتی دارم‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه اینکه تخص��ص بنده در علم سیاس��ت‬ ‫اس��ت‪ ،‬طبیعتا از این مس��اله خوش��حالم که فضای‬ ‫جدی��دی در سیاس��ت کالن جمهوری اس�لامی به‬ ‫وجود می اید که رنگ و غب��ار روزمرگی را می زداید‬ ‫و تعبیره��ای ناش��یانه برخ��ی از نخب��گان مبن��ی‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫بر به بن بس��ت رس��یدن را کنار می زن��د‪ .‬از این رو‬ ‫طرفدار این مساله هستم و سعی می کنم بیشتر نقاط‬ ‫قوت را برای مردم مطرح کنم‪.‬‬ ‫اما در هر صورت نقاط ضعفی نیز وجود دارد‬ ‫که ممکن اس��ت در ادامه کار ایجاد مش��کل‬ ‫کند‪ .‬به عنوان مثال چون نخست وزیر منتخب‬ ‫نمایندگان مجلس اس��ت‪ ،‬پارلمان می تواند به‬ ‫راحتی او را از مقام خود برکن��ار کند که این‬ ‫مساله ممکن اس��ت به بی ثباتی یا تزلزل منجر‬ ‫ش��ود‪ .‬فکر می کنید چه زمینه هایی باید فراهم‬ ‫شود تا شاهد بروز چنین مشکالتی نباشیم؟‬ ‫‪ l‬اینکه نخست وزیر برکنار شود‪ ،‬چندان مهم‬ ‫نیست‪ .‬در بسیاری از کشورهای پیشرفته شاهد هستیم‬ ‫که با وقوع برخی اتفاقات نخس��ت وزیر از مقام خود‬ ‫برکنار و فرد دیگری به جای او معرفی می شود‪ .‬مساله‬ ‫مهم این است که ما کارامدی نظام‪ ،‬به روز بودن نظام‬ ‫و خدمت به مردم را تحقق ببخشیم‪ .‬به نظر من این سه‬ ‫عنصر بسیار مهم تر از ان اس��ت که ما نگران برکناری‬ ‫نخست وزیر باش��یم‪ .‬هنگامی که پارلمان مسئولیت‬ ‫را بپذیرد‪ ،‬به خاطر اینکه این مس��ئولیت را به معنای‬ ‫واقعی کلمه پاس بدارد ملزم است که انتخابی بر مبنای‬ ‫عقالنیت داشته باشد‪ ،‬نظارتی عالمانه را در پیش بگیرد‬ ‫و به استمرار‪ ،‬پایداری و بقای دولت برای رسیدن به‬ ‫مطلوبیت م��ورد نظر تاکیده��ا و مراقبت های خاص‬ ‫خود را انجام دهد‪ .‬در عین حال ما نباید به دغدغه ای‬ ‫که از سوی شما مطرح می شود زیاد فکر کنیم؛ بدون‬ ‫شک چنین کاری نیازمند اصالح قانون اساسی است‬ ‫و هنگامی که قانون اساس��ی اصالح شود و هویت و‬ ‫هیات نظام سیاس��ی ایران پارلمانی باش��د‪ ،‬مواردی‬ ‫که ممکن اس��ت از انها به ضعف های این اصل تعبیر‬ ‫شود بر اساس قوانین بر عهده پارلمان گذاشته خواهد‬ ‫شد‪ .‬پارلمان نیز باید این مشکالت را به شکل منطقی‬ ‫اصالح و رفع کند‪.‬‬ ‫ما در ابتدای پیروزی انقالب تجربه ای مشابه‬ ‫این کار را داشته ایم‪ .‬یعنی نخست وزیر‪ ،‬رئیس‬ ‫کابینه بود و از مقام ریاست جمهوری به مقامی ‬ ‫تشریفاتی یاد می شد‪ .‬ایا قرار است به ان دوره‬ ‫بازگردیم؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬این طرح از زمین تا اس��مان با ان تجربه‬ ‫فرق می کند‪ .‬میان نخست وزیری و ریاست جمهوری‬ ‫ابتدای انقالب هم تزاحم پیش می امد‪ ،‬هم در امتداد‬ ‫یکدیگر بودند و هم باعث تداخل می ش��د‪ .‬در عین‬ ‫حال ه��م رئیس جمهور خ��ود را محق می دانس��ت‬ ‫و هم نخس��ت وزیر‪ .‬ام��ا در اینجا ما هی��چ یک از ان‬ ‫نگرانی ها‪ ،‬تزاحم ه��ا و تداخل ه��ا را نداریم بلکه به‬ ‫شکلی کامال بارز و برجسته‪ ،‬هویتی پارلمانی خواهیم‬ ‫یافت‪ .‬احیانا اگر نگران برخی عملکردهای هیجانی‪،‬‬ ‫ناش��یانه یا خدای ناکرده غیرمنطقی مجلس باش��یم‪،‬‬ ‫کشور مقامی به نام ولی فقیه را فراتر تمامی قوا دارد که‬ ‫بر اساس قانون اساس��ی وظیفه هماهنگی را عهده دار‬ ‫می شوند و ش��اید در اصالح قانون اساسی یا قوانین‬ ‫برامده از این اصالح‪ ،‬نسبت به نحوه تنظیم رابطه میان‬ ‫نخس��ت وزیر و مجلس‪ ،‬ولی فقیه از برخی اختیارات‬ ‫خود استفاده کند‪.‬‬ ‫ما بیشترین درصد مش��ارکت را در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ش��اهد هس��تیم‪ .‬ام��ا ب��ا‬ ‫تصویب احتمالی این قانون طبیعتا انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری نی��ز به تبع حذف پس��ت‬ ‫ریاس��ت جمهوری حذف خواهد شد‪ .‬ایا این‬ ‫کاهش مشارکت مردم نگرانی ایجاد نمی کند؟‬ ‫‪ l‬مشارکت برخاس��ته از حساسیت‪ ،‬هیجان‪،‬‬ ‫عقالنی��ت‪ ،‬تعص��ب ب��ه دی��ن‪ ،‬انقالب اس�لامی و‬ ‫ایرانیت به جای��گاه ریاس��ت جمهوری بازمی گردد‬ ‫و اینکه رئیس جمه��ور کابینه را تش��کیل می دهد و‬ ‫مدیریت اجرایی کش��ور را برعهده دارد‪ .‬هنگامی که‬ ‫این مس��ئولیت به مجلس واگذار ش��ود‪ ،‬بدون شک‬ ‫مشارکت به شکل مش��هود و بارزی افزایش خواهد‬ ‫یافت و همان بحث هم افزایی که به ان اشاره کردم در‬ ‫عرصه سیاست خود را کامال نشان خواهد داد‪ .‬یعنی‬ ‫حساس��یتی که مردم به مجلس و ریاس��ت جمهوری‬ ‫دارند‪ ،‬در ی��ک انتخابات و به صورت تجمیع ش��ده‬ ‫بروز و رفتار سیاسی شهروندان جمهوری اسالمی با‬ ‫برخورداری از تراکم و سینرژی‪ ،‬هویتی هوشمندانه‬ ‫خواهد یافت‪.‬‬ ‫اقای محبی نیا! تحقق چنین مس��اله ای نیازمند‬ ‫شکل گیری و وجود یک نظام حزبی قدرتمند‬ ‫در کشور است‪ .‬اما در شرایط فعلی ما حزب‬ ‫سازمان یافته یا تشکل تاثیرگذاری نداریم که‬ ‫با در اختیار گرفتن اکثری��ت پارلمان‪ ،‬دولت‬ ‫تش��کیل دهد‪ .‬این معضل را چگونه قابل حل‬ ‫می بینید؟‬ ‫‪ l‬به نکته ای بسیار اساس��ی و روشمند اشاره‬ ‫کردید‪ .‬ما برای اینکه این پروسه را تکمیل و لنگرگاه‬ ‫ان را به شکلی مطمئن پایه ریزی کنیم‪ ،‬نیازمند تحزب‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫اگ��ر بتوانی��م تح��زب را در قال��ب ارمان ه��ا‬ ‫و انگاره ه��ای انقالب اسالمی س��ر و س��امان دهیم‪،‬‬ ‫زیرساخت این مشارکت هوشمندانه و هم افزایی موثر‬ ‫را طراحی کرده ایم‪ .‬اما در ش��رایط فعلی به دلیل اینکه‬ ‫تشکل ها و جریانات سیاسی جای احزاب را گرفته اند‪،‬‬ ‫این تش��کل ها می توانند این ماموریت را تا زمانی که‬ ‫احزاب شکل می گیرند پیش ببرند‪.‬‬ ‫البته ای��ن احتمال ه��م وج��ود دارد که هیچ‬ ‫جریان��ی نتوان��د اکثریت مطلق کرس��ی های‬ ‫مجلس را به خود اختصاص دهد‪ .‬با توجه به‬ ‫تعامل ضعیف احزاب در کشور و اختالفات‬ ‫میان انها‪ ،‬به نظر شما تشکیل دولت ائتالفی تا‬ ‫چه حد مناسب خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬هنگام��ی که م��ا س��ابقه هش��ت دوره ای‬ ‫مجلس شورای اس�لامی و همچنین نحوه رای دادن‬ ‫ب��ه رئیس جمهور را بررس��ی می کنی��م‪ ،‬ان را از نظر‬ ‫رفتار سیاس��ی با تکیه بر روش های مبتن��ی بر تبانی‬ ‫دور می بینیم‪.‬‬ ‫من این مس��اله را یک نش��انه مثبت در هویت‬ ‫سیاسی ایرانیانی می بینم که اهل انتخاب هستند‪ ،‬یا به‬ ‫معنای واقعی برنامه ارائه شده از سوی یک تشکیالت‬ ‫حزبی یا حتی حاکمی��ت را می پذیرند و یا ان را کنار‬ ‫می گذارند‪ .‬بر اساس تجربه و روش با تکیه بر برهان‪،‬‬ ‫بعید می دانم که ما در اینده سیاسی کشور به شیوه های‬ ‫تبانی نیاز داشته باش��یم‪ .‬در عین حال این را به عنوان‬ ‫یک نگرانی و نقطه ای که باید در اصالح قوانین مدنظر‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬باید لحاظ کرد و ب��رای ان راهکار در نظر‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫با توجه به س��خنان رهبر معظم انقالب‪ ،‬تصور‬ ‫ش��ما این اس��ت که این طرح از چ��ه زمانی‬ ‫تصویب شده و به اجرا دراید؟‬ ‫‪ l‬با عنایت به واژگانی که مقام معظم رهبری‬ ‫در سخنان خود به کار گرفتند‪ ،‬احتمال می دهم که ما‬ ‫باید یک دوره دیگر‪ ،‬دوره ریاست جمهوری را سپری‬ ‫کنیم و در دوره چهار ساله اینده وقتی رئیس جمهور‬ ‫متوجه شود که یک دوره مس��ئولیت دارد‪ ،‬راحت تر‬ ‫می توان زمین��ه ای��ن کار را فراهم ک��رد؛ مجلس نیز‬ ‫امادگی الزم را خواهد یافت و نهایتا پس از پنج سال‬ ‫دس��توراتی که مقام معظم رهبری به عنوان متولی و‬ ‫مس��ئول این امر در قانون اساسی صادر می کنند اجرا‬ ‫شود و ایش��ان فرمان اصالح قانون اساسی را صادر‬ ‫کنند‪ .‬در این صورت به نقطه ای از خاستگاه سیاسی و‬ ‫ملی خواهیم رسید که در عین حال پشتوانه رهبری را‬ ‫به همراه خود دارد‪.‬‬ ‫بر اساس این طرح‪ ،‬ایا مقام ریاست جمهوری‬ ‫حذف می شود یا از اختیارات و قدرت اجرایی‬ ‫او کاسته خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬مجلس یا باید رئیس جمهور را معرفی کند‬ ‫با همین مسئولیت ها یا مس��ئولیت های مضاعفی که‬ ‫از سوی قانون به او داده می شود یا اینکه ما نسبت به‬ ‫انتخاب نخس��ت وزیر اقدام می کنیم‪ .‬در این صورت‬ ‫مس��ئولیت های رئیس جمهور به نخست وزیر منتقل‬ ‫می شود و پست ریاست جمهوری حذف خواهد شد‪.‬‬ ‫در این صورت نس��بت میان نخس��ت وزیر با‬ ‫رهبری چگونه خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬این رابطه یا می تواند بر اساس شاکله رابطه‬ ‫رئیس جمهور با رهبری تعریف ش��ود یا اینکه احیانا‬ ‫قانون وظای��ف جدیدی برای نخس��ت وزیر در نظر‬ ‫خواهد گرفت‪ .‬اما انچه به عنوان طرح اولیه در ذهن ما‬ ‫وجود دارد این است که این ارتباط می تواند همچون‬ ‫ارتباط س��ایر قوا با مقام معظم رهبری‪ ،‬س��اختاری و‬ ‫قانونی باشد‪g .‬‬ ‫جهانبخش محبی نیا می گوید‪« :‬اگر‬ ‫بتوانیم تحزب را در قالب ارمان ها و‬ ‫انگاره های انقالب اسالمی ‬ ‫سر و سامان دهیم‪ ،‬زیرساخت این‬ ‫مشارکت هوشمندانه و هم افزایی موثر را‬ ‫طراحی کرده ایم‪».‬‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪40‬‬ ‫پروپاگاندای ناشیانه‬ ‫گفت وگوی اختصاصی مثلث با حمیدرضا اصفی‬ ‫دیپلماسی ما باید ایجابی باشد‬ ‫بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫حمیدرضا اصفی‪ ،‬معاون و سخنگوی سابق وزارت امور خارجه ایران و سفیر کشورمان‬ ‫در المان شرقی‪ ،‬امارات و فرانسه در یک گفت وگوی مفصل به بررسی مواضع اخیر‬ ‫امریکا و اتهام زنی های این کشور علیه جمهوری اسالمی ایران پرداخت‪ .‬اصفی بر این‬ ‫باور است که دیپلماس��ی خصمانه امریکا علیه ایران در چهار دستاویز حقوق بشر‪،‬‬ ‫صلح خاورمیانه‪ ،‬سالح های کشتار جمعی و تروریسم خالصه شده و هرجا که الزم ببیند‬ ‫از یکی از اینها استفاده می کند‪ .‬در حال حاضر نیز موضوع تروریسم‪ ،‬مساله جدیدی‬ ‫نیست اما اینگونه مطرح کردن ان کمی جدید و متفاوت است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫دکتر حمید رضا اصفی را بسیاری ش��اید به خاطر سمت‬ ‫وی در وزارت خارجه بشناسند‪ .‬وی در دوره ریاست جمهوری‬ ‫محمد خاتم��ی و ابتدای دولت دکتر احمدی نژاد س��خنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه و بیش از هش��ت س��ال در این پس��ت به‬ ‫فعالیت مش��غول بود‪ .‬اصفی در ‪ 28‬تیرماه س��ال ‪ 1385‬اعالم‬ ‫کرد که از س��مت خود کناره گی��ری می کن��د‪ .‬وی گفت که نه‬ ‫استعفا داده ام و نه بازنشسته شده ام ولی هشت سال سخنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه بودم و این امر در هیچ جای جهان معمول‬ ‫نیس��ت‪ .‬هنگامی که زمزمه های خداحافظی کم��ال خرازی از‬ ‫وزارت امور خارجه شنیده شد‪ ،‬بس��یاری تصور می کردند که‬ ‫حمید رضا اصفی نیز به زودی از سمت خود کناره گیری خواهد‬ ‫کرد‪ .‬اما وی حدود یک س��ال و نیم نیز با منوچهر متکی‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه دولت اقای احمدی نژاد به فعالیت خود ادامه داد‪.‬‬ ‫حمید رضا اصفی متولد س��ال ‪ 1331‬در تهران است و مدرک‬ ‫دکترای ش��یمی دارد‪ .‬او بر خالف حوزه فعالیتش که سیاست‬ ‫خارجی است‪ ،‬تحصیالتش را تا مقطع دکترا ادامه داده و در این‬ ‫راستا تالیفاتی نیز دارد‪ .‬اصفی‪ ،‬استاد دانشگاه و مدیر کل امور‬ ‫استانی صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران هم بوده و پس از‬ ‫ان در سطح سفیر در کشورهای المان شرقی‪ ،‬فرانسه و امارات‬ ‫فعالیت داشت‪ .‬وی به سه زبان المانی‪ ،‬انگلیسی و فرانسه تسلط‬ ‫دارد و به مدت سه سال به عنوان سفیر ایران در فرانسه فعالیت‬ ‫داشت‪ .‬پس از ان به عنوان سفیر ایران راهی امارات متحده عربی‬ ‫و جایگزین محمد هادی ش��د‪ .‬از جمله فعالیت های وی در ان‬ ‫زمان می توان به تالش هایش برای س��فر محمود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئیس جمهور ایران به این کش��ور اش��اره ک��رد‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫به عنوان اولین رئیس جمهور ایران به امارات متحده عربی سفر‬ ‫کرد‪ .‬ای��ران و امارات اگرچه روابط اقتصادی بس��یار نزدیکی‬ ‫دارند اما برس��ر جزایر تنب کوچک و بزرگ و ابوموسی دچار‬ ‫اختالف هس��تند‪ .‬امارات خود را مالک این جزایر می داند اما‬ ‫ایران بارها تاکید کرده است که این س��ه جزیره به این کشور‬ ‫تعلق دارد‪ .‬ماموریت حمیدرضا اصفی در امارات سومین تجربه‬ ‫وی در قامت سفیر ایران بود‪ .‬نخستین تجربه وى در ماموریت‬ ‫خارج از کشور‪ ،‬المان شرقی سابق و دومین ان سفیر ایران در‬ ‫پاریس در زمان دولت اکبر هاشمی رفسنجانی بود‪g .‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اقای اصفی! ایا رویکرد اخیر امریکا در برابر‬ ‫ایران را می توان موضع گیری جدیدی از جانب‬ ‫این کشور به شمار اورد؟ در کل نظر شما راجع‬ ‫به این رفتارها و سناریوسازی های امریکا علیه‬ ‫ایران چیست؟‬ ‫‪ l‬این اتهامات بی پایه امریکا هیچ س��نخیتی با‬ ‫رفتار سیاسی جمهوری اسالمی ایران ندارد‪ .‬از گذشته‬ ‫همواره امریکا چندین موض��وع را علیه ایران مطرح‬ ‫کرده است که عبارتند از‪ :‬حقوق بشر‪ ،‬صلح خاورمیانه‪،‬‬ ‫سالح های کشتار جمعی و تروریسم؛ هرزمان هم که‬ ‫نیاز ببینند یکی از این موارد را دستاویز قرار می دهند‪.‬‬ ‫موضوع تروریس��م‪ ،‬مس��اله جدیدی نیست‪ ،‬اما‬ ‫ی جدید و متفاوت اس��ت‪.‬‬ ‫اینگونه مطرح کردن ان کم ‬ ‫مس��اله حائز اهمیت این اس��ت که باوج��ودی که تا‬ ‫به حال اینقدر به جمهوری اسالمی اتهام زده اند‪ ،‬اما هیچ‬ ‫گاه در هیچ دادگاه مستقلی این اتهام ها بررسی نشده و‬ ‫اثبات هم نشده اس��ت‪ .‬یک دادگاه تاکنون داشتیم که‬ ‫دادگاه ترور بختیار بود و طی ان هم جمهوری اسالمی‬ ‫ای��ران تبرئه ش��د‪ .‬اصال با هی��چ عقل س��لیمی جور‬ ‫در نمی اید که ایران بخواهد دست به چنین اقدامی بزند؛‬ ‫ان هم در کشوری مانند امریکا که بسیار امنیتی است‪.‬‬ ‫می دانیم ایاالت متحده‪ ،‬پلیسی ترین کشور دنیاست و‬ ‫هدف اتهام مطرح شده علیه ایران نیز ترور یک سفیر‬ ‫بوده است‪ .‬این در حالی اس��ت ک ه ترور یک سفیر کار‬ ‫چندان سختی نیس��ت و در هرجای دنیا می توان ان را‬ ‫انجام داد‪ .‬دیگر چه نیازی است که به امریکا برویم و‬ ‫با ان بعد فاصله از ای��ران این اقدام را طرح ریزی کنیم‪.‬‬ ‫به نظر می اید این سناریو خیلی بچگانه و بی پایه است‪،‬‬ ‫حتی موضع گیری اتحادیه اروپا نیز نشان می دهد که این‬ ‫موضوع را باور نکرده اند‪ .‬میزگردهای خارجی هم حاکی‬ ‫از ان است که این مس��اله برایشان غیرقابل باور است‪.‬‬ ‫همچنین مساله دیگری که نش��ان می دهد این سناریو‬ ‫کامال ساختگی است‪ ،‬اینکه منافقین در امریکا و اروپا‬ ‫در حال قدم زدن هستند و این در حالی است که انها در‬ ‫روزنامه هایشان بارها اعالم کرده اند که چقدر اقدامات ‬ ‫تروریس��تی تاکنون انجام داده اند و هنوز هم به دنبال‬ ‫کارهای تروریستی هستند‪.‬‬ ‫اگ��ر واقعا امریکا ب ا ترور و تروریس��م مش��کل‬ ‫دارد باید با ای��ن گروه هم برخورد کن��د‪ ،‬اما برعکس‬ ‫اروپایی ها انها را از لیست گروه های تروریستی خارج‬ ‫کردند‪ .‬منظور اینکه سیاس��ت های یک بام ودو هوای‬ ‫امریکایی ها روشن تر از ان اس��ت که مردم متوجه ان‬ ‫ت تروریسم منافقین خوب است‪،‬‬ ‫نشوند و نمی توان گف ‬ ‫اما در دیگر جاها منفی اس��ت؛ با ای��ن اوصاف نتیجه‬ ‫می گیریم امریکایی ها به دنبال ایج��اد جنگ روانی و‬ ‫فشار تبلیغاتی هستند‪.‬‬ ‫امریکایی ها از اینگونه اقدامات علیه ایران در‬ ‫این برهه زمانی چه منفعتی می برند؟‬ ‫‪ l‬من معتق��دم امریکایی ه��ا این س��ناریو را‬ ‫طرح ریزی کرده اند تا ایران را تحت فش��ار قرار دهند‪.‬‬ ‫هم زمانی این سناریو با گزارش گزارشگر ویژه حقوق‬ ‫بش��ر و درز گزارش اژانس بین المللی توس��ط برخی‬ ‫روزنامه های فرانس��وی درحالی ک��ه هفته ها به زمان‬ ‫اعالم گزارش اژانس توسط دبیر کل اژانس باقی مانده‬ ‫است (شایان ذکر است که مفاد این گزارش همواره تا‬ ‫لحظه اخر محرمانه می ماند) موید این موضوع اس��ت‬ ‫که امریکایی ها ازچهار اهرم فشارشان علیه ایران یعنی‬ ‫صلح خاورمیانه‪ ،‬حقوق بش��ر‪ ،‬س�لاح کشتار جمعی‬ ‫و تروریسم‪ ،‬همزمان در حال اس��تفاده کردن هستند‪.‬‬ ‫بنابرای��ن امریکایی ها ب��ه دنبال یک س��ری اقدامات‬ ‫سختگیرانه علیه ایران هس��تند‪ .‬این اقدامات می تواند‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪42‬‬ ‫تشدید تحریم ها یا فشار تبلیغاتی‪ -‬سیاسی باشد که از‬ ‫این جهت باید ضمن نشان دادن صالبت و اقتدار‪ ،‬بدون‬ ‫هراس‪ ،‬با درایت و تدبیر مراقب باشیم‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا از این اقدامات منفعت مادی‬ ‫نمی برد‪ ،‬ان چیزی که امریکا می تواند از ان اس��تفاده‬ ‫کند و به دنبالش اس��ت این که جمهوری اسالمی را به‬ ‫یک موضوع فرعی مش��غول کند و یک شکاف جدی‬ ‫میان کش��ور ما و کش��ورهای منطقه بیندازد‪ .‬بنابراین‬ ‫نفعی که امریکا از این داستان می برد این است که سود‬ ‫و منفعتی که از ابتدا به دنبال به وج��ود اوردنش بود را‬ ‫تشدید کند و همچنین با این کارهایش کمک می کند‬ ‫که رژیم صهیونیستی کمی از این فضایی که اکنون در‬ ‫ان است بیرون بیاید و فش��ار رویش کمتر شود‪ .‬پس‬ ‫سه هدف یعنی فشار تبلیغی علیه ایران‪ ،‬ایجاد شکاف‬ ‫در روابط میان کشورهای منطقه و راه برون رفت برای‬ ‫رژیم صهیونیستی از جمله اهداف امریکا از طرح این‬ ‫سناریوست‪ .‬در رابطه با دو موضوع نخست‪ ،‬ایران خیلی‬ ‫باید مراقب باش��د و نباید اجازه دهیم که روابط مان با‬ ‫کشورهای منطقه اسیبی ببیند‪ .‬از دیگر سو امریکایی ها‬ ‫و برخی دیگر از کشورهای غربی از قدرت‪ ،‬امکانات‬ ‫مادی و معنوی‪ ،‬ذخایر و داش��تن ایمان و تعهد به یک‬ ‫سری ارمان ها در ایران هراس دارند‪.‬‬ ‫مجموعه این عوامل ایران را تبدیل به یک کشور‬ ‫توانمند کرده و امریکایی ها نیز درصدد هستند که این‬ ‫توان ایران را به صورت یک تهدید علیه کش��ورهای‬ ‫منطقه جابیندازند؛ کشورهای منطقه نیز چون توان شان‬ ‫کمتر است و کوچک تر هستند به خاطر تبلیغات منفی‬ ‫امریکا احساس نگرانی می کنند‪ .‬این درحالی است که‬ ‫ما توان و قدرت مان را یک امتیاز نمی دانیم‪ ،‬بلکه ان را‬ ‫یک مسئولیت به حساب می اوریم و اگر مشاهده کنیم‬ ‫کش��وری در منطقه نیاز به کمک های معنوی و مادی‬ ‫داش��ته باش��د دریغ نخواهیم کرد‪ .‬بنابراین قدرت ما‬ ‫هیچ گاه در نگاه مسئوالن ایرانی یک امتیاز نبوده‪ ،‬بلکه‬ ‫یک مسئولیت و تعهد بوده است که از این حیث می توان‬ ‫گفت قدرت و توان جمهوری اسالمی ایران در خدمت‬ ‫کشورهای اسالمی است‪.‬‬ ‫ایا ای��ران تاکن��ون در برابر ای��ن اتهام زنی ها‬ ‫دیپلماسی درستی را دنبال کرده است؟‬ ‫‪ l‬بعضا دیده ام که اظهارنظرهایی می شود که در‬ ‫این فضا در برابر عربستان اصال درست نیست‪ .‬ما باید‬ ‫در این شرایطی که امریکایی ها تحمیل کرده اند نهایت‬ ‫تالش مان را به کار گیریم که بر روابط مان با عربس��تان‬ ‫خدشه ای وارد نشود‪ .‬مقامات و کارشناسان کشور ما‬ ‫به جای محکوم کردن و موضع گیری های خشن علیه‬ ‫عربس��تان باید روش��نگری کنند‪ .‬ایران در منطقه یک‬ ‫موضوع اتهام افکنی‬ ‫جدید امریکا باید در‬ ‫باالترین سطوح دنبال‬ ‫شود و وزارت خارجه‪،‬‬ ‫شورای عالی امنیت ملی‬ ‫و کمیسیون سیاست‬ ‫خارجی مجلس کامال جدی‬ ‫به ان بپردازند‪ .‬در واقع‬ ‫ما باید یک دیپلماسی‬ ‫جدی و فشرده داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬البته ان مرحله ای‬ ‫که به دیپلماسی عمومی‬ ‫و روشنگری کشورها‬ ‫بازمی گردد دیگر یک‬ ‫دیپلماسی علنی خواهد‬ ‫بود‬ ‫کشور بزرگ است و توان بسیار باالیی دارد‪ ،‬پس چنین‬ ‫اتفاق هایی خیلی غیرقابل پیش بینی نیست‪ .‬امریکایی ها‬ ‫قصد دارند با این تبلیغات و دروغ ها برخی کشورهای‬ ‫منطقه را از ایران بترسانند همچنانکه عربستان دچار این‬ ‫حالت شده است‪.‬‬ ‫ما باید پیش از اینکه در برابر کش��ورهای منطقه‬ ‫اقدام دفعی انجام دهیم به اقدامات جذبی روی بیاوریم‬ ‫و در این زمینه وزارت خارجه ما باید فعال تر از گذشته‬ ‫عمل کند‪ ،‬در گذش��ته نیز همواره در برابر توطئه ها با‬ ‫تدبیر عمل شده و این بار نیز مستثنی نخواهد بود‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما عربس��تان تا کجا در این سناریو‬ ‫امریکا را همراهی خواهد کرد؟‬ ‫‪ l‬عربس��تانی ها در ش��رایط کنون��ی در حال‬ ‫بازی خوردن از امریکا هستند‪ .‬چراکه انها از این طرح‬ ‫امریکا اطالع نداش��تند و اکنون هم تحت فش��ارهای‬ ‫تبلیغاتی امریکا ایران را متهم میکنند‪ .‬البته عربس��تان‬ ‫اکنون در منطقه به خاطر سیاست های بسیار اشتباهش‬ ‫در بحرین اسیب پذیر شده اما در رابطه با مساله ترور‪،‬‬ ‫عربستان همدست امریکا نبوده بلکه ایاالت متحده یک‬ ‫سناریو طرح ریزی کرده و عربستان را فریب داده است‪.‬‬ ‫حال ممکن است برخی بگویند که عربستان نیز‬ ‫شاید بی میل نباشد در این سناریو امریکا را همراهی کند‬ ‫تا بتواند شکستش در بحرین و رسوایی هایش در منطقه‬ ‫را بدین وسیله جبران کند‪ ،‬اما هر اتفاقی که قرار باشد‬ ‫بیفتد بعد از این است و این دیگر هنر دستگاه دیپلماسی‬ ‫ماست که باید جلوی این اتفاق را بگیریم‪ .‬چراکه اگر‬ ‫عربستان با امریکا همدست ش��ود‪ ،‬شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس که متحد عربستان است نیز ممکن است‬ ‫فریب بخورد‪.‬‬ ‫بنابراین من نمی گویم عربستان با امریکا همدست‬ ‫بوده‪ ،‬اما ممکن است بازیچه این سناریوی امریکا شود و‬ ‫جهت سرپوش گذاشتن روی اقدامات غیرقابل قبولی‬ ‫که در بحرین انجام داده بخواهد با امریکا همراهی کند‪.‬‬ ‫اکنون دیگر دستگاه دیپلماس��ی ما باید هوشیار‬ ‫باش��د و نگذارد این اتحاد ش��کل بگی��رد‪ .‬همچنین‬ ‫عربس��تانی ها ب��ه خاط��ر نگرانی های��ی ک��ه باب��ت‬ ‫شیعیان شان دارند روی بحرینی ها فش��ار اوردند‪ ،‬اما‬ ‫ان چیزی ک��ه امریکا می خواهد‪ ،‬ایجاد ش��کاف میان‬ ‫کش��ورهای منطقه اس��ت‪ .‬ما نباید در می��دان امریکا‬ ‫بازی کنی��م‪ ،‬البت��ه انتقادات ما نس��بت به عربس��تان‬ ‫به جای خود‪ ،‬اما نباید به گونه ای رفتار کنیم که میان دو‬ ‫کشور شکاف ایجاد شود‪ .‬بلکه اگر حرف و گله ای هم‬ ‫داریم که البته داریم‪ ،‬باید از مجرای دیپلماتیک ان را به‬ ‫عربستان منتقل کنیم‪.‬‬ ‫پس امکانش هس��ت ک��ه روابط دو کش��ور‬ ‫در صورت جدی نگرفتن مس��ائل به س��مت‬ ‫تیره و تار شدن پیش برود؟‬ ‫‪ l‬اگر سعودی ها بدون غرض ورزی به موضوع‬ ‫بپردازند در نهای��ت باید به این نتیجه برس��ند که این‬ ‫سناریو یک سناریوی غیرواقعی است‪ .‬اما اگر طرفین‬ ‫مراقب نباشند ممکن است روابط اسیب ببیند‪ .‬در نهایت‬ ‫ما تنها کاری که می توانیم انجام دهیم روشنگری است‬ ‫و باید تمام تالش مان را به کار گیریم تا عربستان در این‬ ‫نمایش مضحک بازیچه امریکا نشود‪.‬‬ ‫رسیدن به مرحله جنگ سرد چطور؟‬ ‫‪ l‬اگر دو کش��ور تدبیر داشته باش��ند قطعا به‬ ‫این مرحله نخواهیم رس��ید‪ .‬ما باید برای س��عودی ها‬ ‫کام�لا مواضع مان را روش��ن کنیم و بگویی��م که این‬ ‫اتهام زنی اصال صح��ت ندارد‪ .‬چ��ون حرف مان حق‬ ‫است‪ ،‬سعودی ها ان را خواهند پذیرفت‪ ،‬مگر اینکه یک‬ ‫عناد جدی با جمهوری اسالمی ایران داشته باشند که‬ ‫امریکا پلیسی ترین و امنیتی ترین کشور دنیاست‪ ،‬لذا طرح ریزی ترور‬ ‫سفیر عربستان در امریکا اصال منطقی نیست‬ ‫مواضع ما در رابطه با مسائل هسته ای مواضع بحقی است‪ ،‬اما غربی ها‬ ‫به خصوص فرانسه‪ ،‬انگلیس و امریکا نمی خواهند این مساله حل شود‬ ‫عربستانی ها در شرایط کنونی در حال بازی خوردن از امریکا هستند‪.‬‬ ‫انها تحت فشارهای تبلیغاتی امریکا‪ ،‬ایران را متهم می کنند‬ ‫باید در منطقه تحرکات دیپلماتیک م��ان افزایش یابد و از وضعیت‬ ‫کنونی خارج شویم‬ ‫ما باید برای سعودی هاکامال مواضع مان را روشن کنیم و بگوییم که‬ ‫این اتهام زنی ها اصال صحت ندارد‬ ‫باید مراقب فضاسازی و سناریوچینی های امریکا باشیم‪ .‬انها به کمک‬ ‫اروپایی ها در تدارک طراحی یک سناریوی خطرناک علیه ایران هستند‬ ‫بین الملل‬ ‫اتهام��ات امری��کا هیچ س��نخیتی با رفت��ار سیاس��ی و دیپلماتیک‬ ‫جمهوری اسالمی ایران ندارد‬ ‫رویکردمان در قبال سوریه‪ ،‬بحرین و کشورهای دیگر کامال صحیح‬ ‫بوده است‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫امیدوارم اینطور نباشد‪.‬‬ ‫روابط ایران و عربستان روی مساله بحرین هم‬ ‫تاثیر خواهد گذاشت؟‬ ‫‪ l‬به نظ��ر من مس��اله بحرین جداس��ت و چه‬ ‫عربستان سعودی‪ ،‬چه امریکا و چه دیگر کشورها باید‬ ‫بپذیرند که مردم بحرین باید به حقوق شان برسند‪ .‬قبال‬ ‫اینگونه مطرح می شد که هم تروریسم خوب داریم و‬ ‫هم تروریسم بد‪ .‬‬ ‫تروریسم خوب متعلق به امریکاست و هرکس را‬ ‫در هرجا بکشد اشکال ندارد‪ ،‬اما تروریسم بد مربوط به‬ ‫دیگر کشورها می شود! همین مساله در مورد دموکراسی‬ ‫هم ظاهرا صدق می کند؛ نمی توان گفت دموکراس��ی‬ ‫خوب و بد داریم و دموکراسی برای اروپا خوب است‬ ‫و برای بحرین بد‪.‬‬ ‫همانطور که در اول گفت و گو هم اش��اره شد‬ ‫اکنون امریکا با کم��ک غرب تمامی اهرم های‬ ‫فش��ار علیه جمهوری اس�لامی ایران را به کار‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬در این فضا دس��تگاه سیاس��ت‬ ‫خارجی ما در چه س��طحی بای��د موضوع را‬ ‫پیگیری کند؟‬ ‫‪ l‬این موضوعات باید در باالترین سطوح دنبال‬ ‫ش��ود و وزارت خارجه‪ ،‬ش��ورای عالی امنیت ملی و‬ ‫کمیسیون سیاست خارجی مجلس کامال جدی به ان‬ ‫بپردازند‪ .‬البته من تصور می کنم که این اقدامات امریکا‬ ‫صرفا تبلیغاتی نیست‪ ،‬زیرا امریکایی ها ‪ 5،4‬ماه زمان‬ ‫صرف کردند تا این سناریو را علیه ما جعل کنند و یک‬ ‫دفعه ان را مطرح کردند‪.‬‬ ‫به نظر من در سیاست خارجی کارهای جدی در‬ ‫مقوالت کارهای تبلیغی نمی گنجد که حال ما بخواهیم‬ ‫ان را داغ کنیم و تبلیغات گسترده روی ان انجام دهیم‪.‬‬ ‫بلکه این کارها باید با نهایت دقت و کامال محرمانه دنبال‬ ‫شود‪ .‬در واقع ما باید یک دیپلماس��ی جدی و فشرده‬ ‫داشته باشیم‪ ،‬البته ان مرحله ای که به دیپلماسی عمومی‬ ‫و روشنگری کشورها بازمی گردد دیگر یک دیپلماسی‬ ‫علنی خواهد بود‪.‬‬ ‫تاکنون واکنش ها خوب بوده ولی این مس��اله را‬ ‫نمی توان درحد واکن��ش پیگیری ک��رد‪ .‬البته مواضع‬ ‫روشن مقام معظم رهبری و وزارت خارجه بسیاری از‬ ‫مسائل را مشخص کرد‪ .‬در کل باید مراقب فضاسازی‬ ‫و سناریوچینی های امریکا باشیم‪ .‬در حقیقت همزمانی‬ ‫اقدامات امریکا با ارائه لیس��ت اتحادیه اروپا نش��ان‬ ‫می دهد که انه��ا در یک اتاق فکری این س��ناریو را از‬ ‫خیلی پیش طرح ریزی کرده اند و در برابر چنین مساله ای‬ ‫ما نیز باید اتاق فکر تشکیل دهیم و به صورت جدی به‬ ‫این مساله بپردازیم‪.‬‬ ‫در شرایطی که امریکا تمام عزمش را جزم کرده‬ ‫که ایران را تحت فشار قرار دهد‪ ،‬فکر می کنید‬ ‫در اینده چه اتفاقاتی روی دهد؟‬ ‫‪ l‬ما ش��رایط س��خت تر از این را هم پشت سر‬ ‫گذاشته ایم‪ .‬درحقیقت ما شرایط جنگ را گذرانده ایم‪،‬‬ ‫اما نظام و سران سه قوه با وحدت و رهبری امام اجازه‬ ‫ندادند مشکل جدی پیش بیاید‪.‬‬ ‫البته جن��گ تحمیل��ی علیه ایران س��ختی های‬ ‫خودش را داش��ت و هزاران شهید‪ ،‬اس��یر و مجروح‬ ‫دادیم‪ ،‬اما این شرایط سخت هم با تدبیر حل شده است‪.‬‬ ‫بنابراین این مساله هم در حدی نیست که کشور ما را‬ ‫دچار بحران بکند‪ ،‬بلکه اگر مراقب باشیم و تدبیر داشته‬ ‫باشیم رفع خواهد ش��د‪ ،‬وحدت نظر و عمل و گرفتار‬ ‫نشدن در مسائل فرعی مانند همیشه راه گشاست‪.‬‬ ‫در ش��رایط کنونی برنامه هسته ای ایران در چه‬ ‫وضعیتی قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬موضوع هس��ته ای ایران موض��وع جدیدی‬ ‫نیست؛ در زمینه هس��ته ای باید توجه داشته باشیم که‬ ‫اگر ای��ن موضوع هم حتی حل ش��ود و هرچه اژانس‬ ‫بگوید ایران انجام دهد‪ ،‬بازهم امریکا دنبال یک بهانه‬ ‫دیگر برای تحت فش��ار قرار دادن ایران خواهد رفت‬ ‫مثال موضوع حقوق بش��ر را مطرح خواهد کرد یا اگر‬ ‫این موضوع نی��ز کهنه ش��ود‪ ،‬موضوع تروریس��م را‬ ‫مطرح می کند‪ .‬اصال بحث سر این است که غربی ها و‬ ‫امریکایی ها به دنبال حل مساله نیستند‪ ،‬بلکه به دنبال‬ ‫ایجاد مساله هستند‪.‬‬ ‫در مسئله هسته ای طرح گام به گام روسیه مطرح‬ ‫شد‪ ،‬اما به فراموشی سپرده ش��د و جدی گرفته نشد‪.‬‬ ‫مواضع ما در رابطه با مسائل هس��ته ای مواضع بحقی‬ ‫است‪ ،‬اما غربی ها به خصوص فرانسه‪ ،‬انگلیس و امریکا‬ ‫نمی خواهند این مساله حل شود‪ .‬مخصوصا که در حال‬ ‫حاضر شرایط منطقه به ضرر انها تمام شده است‪ ،‬پس‬ ‫باید موضوعی داشته باشند که به ایران فشار بیاورند‪ .‬در‬ ‫اروپا و امریکا جنبش های اقتصادی موجب شده کالف‬ ‫از دست انها در برود و فشارهایش��ان را بر جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران افزایش دهند‪ ،‬جهان ع��رب و بیداری‬ ‫اسالمی نیز جای خود دارد‪.‬‬ ‫با توجه به وقوع تح��والت خاورمیانه‪ ،‬اکنون‬ ‫ایران چه جایگاهی در منطقه دارد؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت موضع گیری ها خوب بوده‪ ،‬ولی‬ ‫در شرایط کنونی ایران باید مرکز دیپلماسی منطقه باشد‬ ‫که این موضوع تاکنون کمتر دیده شده است‪ .‬البته شاید‬ ‫دوستان در وزارت خارجه دارند به صورت محرمانه‬ ‫کار می کنند و نتایج ان را بعدا خواهیم دید‪ .‬ولی در کل‬ ‫باید در منطقه تحرکات دیپلماتیک مان افزایش یابد و از‬ ‫این وضعیت خارج شویم‪ ،‬ما هنوز با شرایط مطلوب و‬ ‫ارمانی فاصله داریم‪.‬‬ ‫رویکردی که ایران تاکنون در قبال کشورهای‬ ‫منطقه دنبال کرده را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪ l‬رویکرد ایران تاکنون درس��ت بوده اس��ت؛‬ ‫به عنوان مثال رویکردمان در قبال س��وریه‪ ،‬بحرین و‬ ‫کش��ورهای دیگر کامال صحیح بوده و در این مرحله‬ ‫مش��کلی نداریم بلکه در اقدامات عملی‪ ،‬سیاس��ی و‬ ‫ی فاصله‬ ‫دیپلماتیک مان با ان چیزی که باید باش��د کم ‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫به نظر شما اتفاقات داخلی امریکا به خصوص‬ ‫«جنب��ش اش��غال وال اس��تریت» ت��ا چه حد‬ ‫دیپلماسی امریکا علیه ایران را تحت تاثیر قرار‬ ‫داده است؟‬ ‫‪ l‬بحران وال استریت تنها چند هفته است اغاز‬ ‫شده‪ ،‬اما این سناریوسازی امریکا از چند ماه پیش اغاز‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫بنابراین نمی توان گفت این مس��اله باعث ش��د‬ ‫که این س��ناریو را علیه ایران طرح ریزی کنند‪ .‬در حال‬ ‫حاضر بحث به��ار عربی‪ ،‬بحث بیداری اس�لامی در‬ ‫منطقه و بحث ایران برای امریکا بسیار با اهمیت است و‬ ‫در این شرایط این کشور نیز به دنبال سناریوسازی رفت‬ ‫تا روابط ایران را با کشورهای منطقه تخریب کند‪ ،‬فشار‬ ‫تبلیغی را بر ایران افزایش دهد و برون رفتی برای رژیم‬ ‫صهیونیستی ایجاد کند‪ .‬این مسائل ریشه نمایش اخیر‬ ‫امریکا بود‪ .‬حال دیگر در مورد اینک��ه اتفاقاتی که در‬ ‫امریکا افتاده در این سناریوسازی ها تاثیر داشته یا خیر‬ ‫باید بگویم؛ بله انها اکنون از این فرصت برای فرافکنی‬ ‫هم که شده اس��تفاده می کنند و با افزایش فشارها علیه‬ ‫ایران سعی دارند از بار مشکالت داخلی شان بکاهند‪.‬‬ ‫انتخابات امریکا هم در این سناریوسازی نقش‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬ای��ن مس��اله‪ ،‬دولبه اس��ت و ممکن اس��ت‬ ‫جمهوری خواهان هم بخواهند از این موضوع استفاده‬ ‫بکنند‪ .‬هم��واره در امریکا موضوع دیپلماس��ی یکی‬ ‫از موضوع��ات انتخابات��ی اس��ت‪ ،‬ولی پی��ش از ان‪،‬‬ ‫موضوعات اقتصادی و امنیت ملی اولویت نخس��ت‬ ‫برای دستگاه انتخاباتی امریکاست‪.‬‬ ‫سیاست خارجی بحث دیگری اس��ت‪ ،‬البته در‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ی ترور‬ ‫این مورد ش��اید انها از موضوع سناریوی جعل ‬ ‫به عنوان یک موضوع امنیت ملی استفاده کنند‪ ،‬اما در‬ ‫کل سیاست خارجی کمتر در کمپین امریکا جای دارد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه هر دو طرف یعنی هم جمهوری خواهان و‬ ‫هم دموکرات ها می توانند از ان سوءاستفاده کنند‪.‬‬ ‫اوباما ط��ی چهار س��ال‪ ،‬سیاس��ت هایش در‬ ‫قب��ال ای��ران از ای��ن رو ب��ه ان رو ش��د‪ .‬چرا‬ ‫رئیس جمه��وری دموک��رات ایاالت متحده در‬ ‫حال حاضر چنین مواضع خصمانه ای علیه ایران‬ ‫در بیش گرفته است؟‬ ‫‪ l‬در امریکا روسای جمهوری دستشان برای‬ ‫مانور باز نیس��ت‪ .‬مادام که سیاس��ت خارجی امریکا‬ ‫اس��رائیل محور اس��ت از این کش��ور انتظار دیگری‬ ‫نمی توان داشت‪.‬‬ ‫در حقیقت تازمان��ی که ایاالت متح��ده خود را‬ ‫ملزم می دان��د به هر دلیل��ی از اس��رائیل حمایت کند‬ ‫و اولویت نخس��ت سیاس��ت خارجی اش این رژیم‬ ‫است‪ ،‬نمی توان از هیچ یک از روسای جمهور امریکا‬ ‫چه دموکرات و چه جمهوری خواه انتظار داش��ت که‬ ‫مواضعی ضداسرائیلی اتخاذ کنند‪ .‬هسته های مختلفی‬ ‫که سیاست خارجی امریکا را می سازند اعم از کنگره‪،‬‬ ‫مجلس‪ ،‬شورای عالی امنیت ملی‪ ،‬البی های اشکار و‬ ‫غیراشکار رژیم صهیونیستی و وزارت خارجه‪ ،‬تماما‬ ‫اس��رائیل محورند و تا وقتی که اینگونه پیش می روند‬ ‫نمی توان امید داشت که روابط با ایران و برخی دیگر از‬ ‫کشورها بهبود یابد‪.‬‬ ‫در این میان ش��اید یک رئیس جمه��وری بیاید‬ ‫در ابت��دای کار حرف های جذاب و ش��یرین بزند‪ ،‬اما‬ ‫پس از مدتی متوجه می ش��ود که مواضعش با موضع‬ ‫اسرائیل محوری ش��ان در تع��ارض ب��وده‪ ،‬بنابرای��ن‬ ‫س��خنانش را اصالح می کند و مواضعش بسیار تندتر‬ ‫و سخت تر می شود‪.‬‬ ‫ایا این اتهام های امریکا در افکار عمومی جهان‬ ‫تاثیری داشت؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬به نظ��ر من اصال تاثیر نداش��ت و این‬ ‫خودش یک امتیاز است‪ .‬اما همیش��ه یک سری افراد‬ ‫نااگاه هستند که به افکار عمومی توجه ندارند‪ .‬کنگره‬ ‫امریکا ظرف دو هفته اینده دو الیحه در رابطه با ایران‬ ‫دارد و ممکن اس��ت در انجا تحریم ها علی��ه ایران را‬ ‫افزایش دهند‪ .‬اما من همیشه می گویم که تحریم های‬ ‫امریکا علی��ه ایران بیش��تر تاثی��رات ایذای��ی دارد و‬ ‫جمهوری اسالمی را دچار بحران نمی کند‪ ،‬بلکه دچار‬ ‫چالش می کند‪ .‬در کل افکار عمومی دنیا اصال قانع نشده‬ ‫که ایران دست به چنین اقدامی زده باشد و در حقیقت‬ ‫این سناریوی امریکا ناکام ماند‪.‬‬ ‫دیگر کشورها نسبت به اتهام های امریکا علیه‬ ‫ایران واکنشی نشان داده اند؟‬ ‫‪ l‬کش��ورهای دیگر از امریکا هراس دارند و‬ ‫چون کوچک هستند و مانند جمهوری اسالمی اعتماد‬ ‫به نفس ندارند‪ ،‬اما همین که موضع گیری نکرده و مساله‬ ‫را تایید نکردند نشان می دهد که حرف های امریکا انها‬ ‫را قانع نکرده است‪ .‬به جز چند کشور مانند انگلیس و‬ ‫فرانسه که دایه دلس��وزتر از مادر شده اند و در دشمنی‬ ‫با ایران از امریکا هم در حال جلو زدن هس��تند‪ ،‬باقی‬ ‫کشورها موضع گیری خاصی نکرده اند‪.‬‬ ‫فضای عمومی جهان در این خصوص با ما همراه‬ ‫اس��ت اما نباید از توطئه های دیگران غافل شد‪.‬اگرچه‬ ‫اعتقاد داریم نباید از خود هراس‪ ،‬دلهره و دستپاچگی‬ ‫نشان دهیم زیرا توان و اقتدار ما جایی برای ترس باقی‬ ‫نمی گذارد‪ ،‬اما تدبیر و حکمت همواره باید سرلوحه‬ ‫کارها باشد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪44‬‬ ‫لزوم تاسیس اتاق جنگ دیپلماتیک‬ ‫حمیدرضا ترقی در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪2‬‬ ‫ی علیه ایران مطرح کرد که حتی برخی مقامات داخلی کشورشان نیز با دیده‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ ،‬اتهام ‬ ‫شک و تردید به ان می نگرند‪ ،‬چراکه این کشور هیچ سند و مدرک قابل ارائه ای در جهت اثبات سخنانش‬ ‫ندارد‪ .‬حمیدرض ا ترقی‪ ،‬کارشناس مسائل سیاس��ی‪ ،‬اهداف مختلفی را از طرح این توطئه علیه ایران‬ ‫بیان کرد‪ .‬به عقیده وی منحرف کردن افکار عمومی مردم امریکا نس��بت به جنبش وال استریت‪،‬‬ ‫ایجاد شکاف میان ایران و عربستان در استانه مراسم حج و نیاز امریکا به مذاکره با ایران از جمله‬ ‫مسائلی است که می توان به انها اشاره کرد ‪ .‬ترقی همچنین براین باور است که دستگاه دیپلماسی‬ ‫ایران انطور که باید قوی عمل نکرده و جهت تقویت دیپلماسی کشور در ارتباط با کشورهای‬ ‫منطقه باید از تمام ظرفیت های نظام استفاده کنیم و اجازه ندهیم که نقشه و توطئه امریکا در‬ ‫رابطه با ایجاد شکاف بیشتر میان ایران و اعراب خلیج فارس تحقق یابد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫نظرتان راجع به اتهام زنی ه��ای بی پایه و‬ ‫اساس امریکا علیه ایران در رابطه با طرح ‬ ‫ترور سفیر عربستان سعودی در این کشور‬ ‫توسط دو ایرانی چیست؟‬ ‫‪ l‬اقدام به ترور سفیر عربستان در امریکا‬ ‫هیچ نفعی نه به لحاظ سیاسی و نه به لحاظ موقعیت‬ ‫بین المللی برای ایران ندارد و جمهوری اسالمی‬ ‫ایران به عنوان یکی از کش��ورهاییک��ه مبارزه با‬ ‫ تروریسم را به صورت واقعی دنبال می کند‪ -‬حتی‬ ‫با تروریست هایی که مرتبط با عربستان و امریکا‬ ‫بودند مانند ریگی و امثال او نیز برخورد کرد‪ -‬این‬ ‫اتهام زنی ه��ا در سیاس��ت ها و اس��تراتژی هایش‬ ‫نمی گنجد‪ .‬رفتن به سمت چنین اقداماتی که ایران‬ ‫هم به لحاظ ایدئولوژیک و هم به لحاظ سیاس��ی‬ ‫ان را محکوم کرده اس��ت با رفتار ایران تناس��ب‬ ‫ندارد‪ .‬نکته دیگر این اس��ت که س��فیر عربستان‬ ‫در امریکا اص�لا از موقعیت خاص��ی برخوردار‬ ‫نیست که حاال ترور وی س��ودی برای مجموعه‬ ‫جهان اسالم داشته باشد‪ .‬نکته سوم نیز اینکه خود‬ ‫امریکایی ها هم می دانند که اقدامات اینچنینی در‬ ‫خاک امریکا میسر نیست‪ ،‬مگر با هماهنگی سران‬ ‫این کشور‪ .‬اگر ‪ 11‬س��پتامبر رخ داد با هماهنگی‬ ‫خود امریکایی ها بود‪ ،‬و گرنه اینگونه نیس��ت که‬ ‫از بیرون کس��ی بتواند به س��ادگی دست به چنین‬ ‫اقداماتی بزند‪ .‬نهایتا ماهیت‪ ،‬خصوصیات و سوابق‬ ‫فردی که انها از وی به عنوان متهم مساله استفاده‬ ‫کرده اند‪ ،‬کامال اش��کار می کند ک��ه اصال وی در‬ ‫ان حد نیس��ت که قادر به انجام چنین کاری بوده‬ ‫باش��د‪ ،‬بنابراین تردید سیاس��یون و وابستگان به‬ ‫دستگاه های امنیتی‪ -‬اطالعاتی امریکا هم از همین‬ ‫جا نشات می گیرد‪ .‬در نهایت با توجه به مجموعه‬ ‫این مسائل و خصوصا عدم نیاز جمهوری اسالمی‬ ‫به چنین اقداماتی‪ ،‬این اتهام کامال بی اساس و فاقد‬ ‫هرگونه مستندی برای افکار عمومی جهان است‪.‬‬ ‫توطئه های احتمالی پش��ت پرده امریکا از‬ ‫اتهام زنی ها علیه ایران چه مسائلی می تواند‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬به نظر می رس��د که امریکایی ها از این‬ ‫اتهام زنی چندین هدف را دنبال می کنند‪ .‬منحرف‬ ‫کردن افکار عمومی کشورش��ان نسبت به جنبش‬ ‫وال استریت از نخس��تین اهداف انهاست‪ .‬هدف‬ ‫بعدی با توجه به اینکه در استانه برگزاری مراسم‬ ‫حج در عربستان هستیم‪ ،‬ایجاد ش��کاف میان ایران و‬ ‫عربس��تان به منظور جلوگیری از فعالیت های برائت‬ ‫از مشرکین است و سومین هدف با توجه به نیازی که‬ ‫اوباما و امریکایی ها به مذاکره با ایران دارند‪ ،‬فشار در‬ ‫جهت وادار کردن ایران برای رفتن به پای میز مذاکره‬ ‫با امریکاست‪ .‬همانطور که در خبر جعلی خودشان به‬ ‫این نکته اشاره کردند که ما در این مورد با جمهوری‬ ‫اسالمی ایران مذاکره مستقیم کردیم‪ .‬بنابراین این چند‬ ‫هدف اهدافی اس��ت که می توان برای ط��رح توطئه‬ ‫امریکا علیه ایران برشمارد‪.‬‬ ‫ایا عربس��تان س��عودی از تم��ام جوانب این‬ ‫اق��دام اگاه اس��ت ی��ا اینک��ه امری��کا برای‬ ‫رس��یدن ب��ه اهداف��ش به نوع��ی در ح��ال‬ ‫بازی دادن سعودی هاست؟‬ ‫‪ l‬قطعا این مساله به نفع عربستان نیست‪ ،‬ولی‬ ‫یقینا امریکایی ها با چراغ سبز سعودی و ضعفی که در‬ ‫دیپلماسی ما در ارتباط با عربستان سعودی وجود دارد‪،‬‬ ‫برای رسیدن به اهداف شان استفاده می کنند‪.‬‬ ‫در ای��ن ش��رایط دس��تگاه دیپلماس��ی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران چه سیاس��تی را باید‬ ‫دنبال کند ت��ا ایاالت متحده را در رس��یدن به‬ ‫اهدافش ناکام کند؟‬ ‫انچه مس��لم اس��ت ما باید در رابطه ب��ا تقویت‬ ‫دیپلماسی کش��ورمان در ارتباط با کشورهای منطقه‬ ‫از تمام ظرفیت های نظام استفاده می کردیم‪ ،‬اما در حال‬ ‫حاضر هم دیرنشده و باید از تمام ظرفیت ها برای رفع‬ ‫این ابهامات و سوء تفاهم ها بهره بگیریم و اجازه ندهیم‬ ‫که نقشه و توطئه امریکا در رابطه با ایجاد شکاف بیشتر‬ ‫میان ایران و اعراب حوزه خلیج فارس تحقق یابد‪.‬‬ ‫ایا این اتهام زنی ها و تبلیغات منفی علیه ایران‬ ‫تاثیری در افکار عمومی جهان داشته است؟‬ ‫‪ l‬بعضی از شبکه های خارجی و بین المللی انها‬ ‫سعی کرده اند که این موضوع را بزرگ جلوه دهند‪ ،‬اما‬ ‫در ملت های منطقه با توجه به بیداری اسالمی که طی‬ ‫این ماه ها روی داده است این اتهام زنی ها نه تنها وجهه‬ ‫ایران را خراب نکرد بلکه برعک��س‪ ،‬انها به حقانیت‬ ‫ایران در برابر امریکا پی بردند‪.‬‬ ‫در حال حاضر امریکا و اروپا دست در دست‬ ‫هم داده اند ت��ا ایران را در بس��یاری مس��ائل‬ ‫تحت فش��ار قرار دهند‪ .‬درواقع ارائه لیس��ت‬ ‫تحریم های اتحادیه اروپا و این اقدامات امریکا‬ ‫با هم همزمان شده اند‪ .‬در این شرایط دستگاه‬ ‫دیپلماس��ی ایران این مسائل را در چه سطحی‬ ‫باید دنبال کند؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر وزارت امور خارجه ما در حد‬ ‫یک وزیر امور خارجه این دیپلماسی را دنبال می کند‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که باید از ظرفیت مجلس و دیگر‬ ‫شخصیت های پرنفوذ کشور در عرصه بین الملل نهایت‬ ‫استفاده را کرد‪ .‬در این ش��رایط قطعا شخصیت هایی‬ ‫مانند اقای هاشمی رفس��نجانی‪ ،‬اقای والیتی و حتی‬ ‫وزرای خارجه پیشین می توانند نقش بسیار پررنگی‬ ‫را در گس��ترش و فعال کردن دیپلماس��ی کشور ایفا‬ ‫کنند‪ .‬اگر تمام ش��خصیت های برجسته کشور دست‬ ‫به دس��ت هم دهند قادر خواهند بود یک دیپلماسی‬ ‫فعال و قوی را در منطقه و جهان برای اثبات حقانیت‬ ‫ایران و خنثی کردن این اتهام ها دنب��ال کنند‪ .‬من فکر‬ ‫نمی کنم که سفرهای محدود وزیر امور خارجه بتواند‬ ‫پاسخگوی این هجمه دش��من باشد‪ .‬ما باید یک اتاق‬ ‫جنگ دیپلماتیک در کش��ور ایجاد بکنی��م و در ان از‬ ‫دیپلمات های کارکش��ته و باتجربه کش��ورمان برای‬ ‫گسترش دیپلماسی بهره ببریم‪ .‬تمام اینها طبیعتا باید‬ ‫با هماهنگی دولت‪ ،‬شورای عالی امنیت ملی کشور و‬ ‫رهبری باشد تا بتوانند یک حرکت هماهنگ و منسجم‬ ‫را دنبال کنند‪.‬‬ ‫در حال حاض��ر جمهوری اس�لامی ایران در‬ ‫منطقه چه جایگاهی دارد؟‬ ‫‪ l‬اقای صالحی در بدو شروع به کارش روی‬ ‫تقویت روابط ایران و عربس��تان تاکید خاصی داشت‬ ‫و قدم هایی را نیز در این مس��یر برداشت‪ ،‬بلکه بتواند‬ ‫این طرح های امریکا را خنثی بکند‪ .‬اما مسائل منطقه‪،‬‬ ‫دخالت عربستان در موضوع بحرین و سرکوب مردم ان‬ ‫کشور این روابط را تیره کرد‪ .‬انچه مسلم است به غیر‬ ‫از دولت عربستان و دولت بحرین که با ایران مشکل‬ ‫دارند دیگر ملت های عربی نسبت به ایران موضع مثبت‬ ‫و خوبی دارند و مواضع سران شان را قبول ندارند‪ .‬ما‬ ‫باید از این فرصتی که بیداری اسالمی در منطقه پدید‬ ‫اورده و جایگاهی که جمهوری اسالمی ایران در میان‬ ‫ملت های منطقه به دست اورده‪ ،‬نهایت استفاده را برای‬ ‫اثبات طرفداری ایران از صلح و ارامش در منطقه به کار‬ ‫گیریم‪ .‬ما می توانیم با اس��تفاده از ابزارهای گوناگون‬ ‫همانگونه که ملت ها طرفدار جمهوری اسالمی هستند‬ ‫و حرفمان را می فهمند‪ ،‬دولت ها را نیز به سمتی سوق‬ ‫دهیم که مواض��ع جمهوری اس�لامی را درک و تایید‬ ‫کنند‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫باراک اوباما‬ ‫نشان داد که همچون‬ ‫روسای جمهوری‬ ‫سابق امریکا تمایلی‬ ‫به بهبود واقعی روابط‬ ‫با ایران ندارد‬ ‫امریکا از اتهام زنی علیه ایران به دنبال چیست؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ایران ستیزی اوباما‬ ‫سناریوی ضعیف و ساختگی ترور سفیر عربستان‬ ‫در ایاالت متحده توسط مقامات بلند پایه این کشور اصال‬ ‫انطور که انها انتظارش را داش��تند پیش نرفت‪ ،‬چراکه‬ ‫انها هیچ س��ند و مدرکی برای اتهام هایشان ارائه نکردند‬ ‫و تنها به صحبت ه��ای دو ایرانی س��اکن امریکا اکتفا‬ ‫کردند‪ .‬اصل ماجرا این گونه است که در ساعات پایانی‬ ‫سه شنبه نوزدهم مهر ماه‪ ،‬برخی از رسانه های غربی طی‬ ‫خبری مدعی شدند دو ایرانی به نام های «منصور ارباب‬ ‫سیار» و «غالم ش��کوری» که قصد ترور سفیر عربستان‬ ‫در امریکا و همچنین بمب گذاری در خاک این کشور‬ ‫را داشته اند‪ ،‬شناسایی و طی عملیاتی بازداشت شده اند‪.‬‬ ‫وزیر دادگس��تری و رئیس اف بی ای امریکا ادعا کردند‬ ‫که یکی از این بازداشت ش��دگان به نام «منصور ارباب‬ ‫سیار» عضو سپاه قدس بوده که ضمن دستگیری به این‬ ‫مساله اعتراف کرده است‪ .‬به طور حتم امریکایی ها با این‬ ‫اتهام زنی هایشاناهدافمختلفیرادنبالمی کنند‪.‬ازجمله‬ ‫می توان به تحت فش��ار قرار دادن ایران و متزلزل کردن‬ ‫روابط ایران و عربستان اشاره کرد‪ .‬این در حالی است که‬ ‫بیداری اسالمی بیش از پیش موقعیت ایاالت متحده را در‬ ‫منطقه مخدوش کرده و در مقابل ایران نقش پررنگ تری‬ ‫یافته است‪ .‬همچنین برخی کارشناسان بر این باورند که‬ ‫مس��ائل داخلی امریکا و بحران وال استریت نیز در این‬ ‫اتهام زنی بی تاثیر نبوده اس��ت‪ ،‬چرا که چند ماه بیشتر تا‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری در ایاالت متحده باقینماندهو‬ ‫باراک اوبامایی که با شعار «تغییر» و «ما می توانیم» توانست‬ ‫به کاخ سفید راه پیدا کند اکنون بعد از گذشت نزدیک به‬ ‫چهار سال چیزی برای ارائه کردن به مردم برای حضور‬ ‫مجدد در انتخابات ندارد‪.‬‬ ‫اوضاع نابس��امان اقتصادی‪ ،‬فرو رفت��ن در باتالق‬ ‫‪46‬‬ ‫جنگ های عراق و افغانستان‪ ،‬دیپلماسی نه چندان موفق‬ ‫و‪ ...‬رئیس جمهور امریکا و حزب وی را بر ان داشت تا‬ ‫برای فرافکنی و انحراف افکار عمومی به این اتهام زنی‬ ‫روی بیاورند‪ .‬اما این اتهام زنی ها و خصومت های امریکا‬ ‫برای ایران تکراری ش��ده و همگان دس��ت امریکا را‬ ‫خوانده اند‪ .‬اما در هر حال امریکا در حال بازی خطرناکی‬ ‫است و در این میان عربستان سعودی باید درایت به خرج‬ ‫دهد تا بازیچه دست امریکا نشود‪ ،‬چراکه روابط ایران‬ ‫و عربستان به عنوان دو کشور مهم در منطقه از اهمیت‬ ‫بسیار باالیی برخوردار است و امریکا به هر دری خواهد‬ ‫زد تا دو کشور با هم روابط حسنه برقرار نکنند‪ .‬به اعتقاد‬ ‫کارشناسان در این شرایط دستگاه دیپلماسی ایران وظیفه‬ ‫خطیری برای اگاه ساختن مقامات عربستان و جلوگیری‬ ‫از رس��یدن امریکا به این هدفش ب��ر دوش دارد و باید‬ ‫قوی تر عمل کند‪ .‬همچنین بعد از انتشار این خبر‪ ،‬مقامات‬ ‫ایرانی نسبت به این سیاست خصمانه و اتهام زنی کاخ‬ ‫ی سیاسی و نشانه ای‬ ‫سفید موضع گیری کرده و ان را اقدام ‬ ‫از کینه توزی امریکا در قبال ملت ایران و از سوی دیگر‬ ‫سرپوشی بر مشکالت اقتصادی این کشور عنوان کردند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب‪ :‬تفرقه افکنی میان شیعه و سنی‪،‬‬ ‫ابزار همیشگی دشمنان اسالم است‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی ایران در سفر به استان‬ ‫کرمانشاه در سخنرانی های ش��ان به اتهام زنی های اخیر‬ ‫امریکا نسبت به ایران اشاره و انکار هویت اسالمی ملت‬ ‫مبارز و قهرمان ایران و منزوی کردن جمهوری اسالمی‬ ‫را مهمترین هدف هجوم مستمر جبهه استکبار خواندند‬ ‫و خاطر نشان کردند‪« :‬امریکا‪ ،‬اروپا و دولت های وابسته‬ ‫برای درهم شکستن مقاومت ملت ایران به اب و اتش‬ ‫می زنند و خود را می کشند و این واقعیت نشان می دهد‬ ‫که ارزش تاریخی پایداری این ملت عزیز بر سر ارمان ها‬ ‫ تا چه حد اس��ت‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای جنجال‬ ‫روزهای اخیر رسانه های وابسته به شبکه صهیونیستی‬ ‫بین الملل را درباره حمایت ایران از تروریسم‪ ،‬حلقه ای‬ ‫از توطئه های پی در پی مس��تبدان جهان��ی خواندند و‬ ‫افزودند‪« :‬انها با نسبت دادن یک تهمت مهمل و بی معنا‬ ‫به چند ایرانی تالش کردند بهانه ای به دس��ت اورند و‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران را به عنوان مدافع تروریسم‬ ‫مورد هجوم تبلیغاتی سیاس��ی قرار دهند اما این توطئه‬ ‫نیز نگرف��ت و نخواهد گرفت و مانن��د دیگر اقدامات‬ ‫انها بی فای��ده و بی اثر می ماند و بر خالف تصورش��ان‬ ‫به ان��زوای بیش��تر خ��ود انها منج��ر خواهد ش��د‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی با اشاره به واقعیات و حوادث‬ ‫منطقه و جهان‪ ،‬رژیم امریکا را در چشم ملت های جهان‬ ‫حکومتی منزوی و منفورترین دولت ها برش��مردند و‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬رئیس جمهور کنون��ی امریکا دو‬ ‫س��ال قبل برای فریب افکار عمومی منطقه‪ ،‬در مصر به‬ ‫تملق گویی پرداخت اما امروز در همان کشور و دیگر‬ ‫کشورهای منطقه‪ ،‬مردم ش��عارهای ضد امریکایی سر‬ ‫می دهند‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به هراس‬ ‫رئیس جمهورامریکاازمردممنطقهافزودند‪«:‬اینشخص‬ ‫حتی هنگام سفر به افغانس��تان تحت اشغال نیروهای‬ ‫امریکایی و ناتو نیز از پایگاه هوایی بگرام خارج نشد و‬ ‫جرات نکرد به کابل برود چرا که در میان ملت ها منزوی‬ ‫است و از انها می ترسد‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی با اشاره‬ ‫به گسترش جنبش وال اس��تریت به شهرهای مختلف‬ ‫امریکا خطاب به مقامات این کشور تاکید کردند‪« :‬شما‬ ‫در میان ملت خود نیز منزوی هستید و از اکثریت مردم‬ ‫مهمانپرس��ت‪ :‬ادعای طراحی ترور سفیر سعودی‬ ‫یک نمایش مضحک است‬ ‫رامین مهمانپرست‪ ،‬س��خنگوی وزارت خارجه‬ ‫بالفاصله بعد از انتش��ار این خب��ر در واکنش به ادعای‬ ‫واهی و بی اساس مقامات امریکایی ضمن محکوم کردن‬ ‫هرگونه عملیات تروریستی گفت‪« :‬اینگونه رفتارهای‬ ‫نخ نما که مبتنی بر سیاست های خصمانه و دیرینه محور‬ ‫امریکایی‪-‬صهیونیستیاست‪،‬نمایشمضحکیبه شمار‬ ‫می رود که در راس��تای سناریوس��ازی های خاص و با‬ ‫اهداف تفرقه افکنانه از سوی دش��منان اسالم و منطقه‬ ‫تعقیب می شود‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬طراحان این قبیل سناریوهای‬ ‫س��اختگی هدفی جز ایجاد اختالف و کمک به خروج‬ ‫رژیم صهیونیستی از انزوای موجود ندارند‪ ».‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه گفت که روابط جمهوری اسالمی ایران‬ ‫و عربستان سعودی مبتنی بر احترام متقابل بوده و طرح‬ ‫رهبر معظم انقالب‬ ‫اسالمی ایران در سفر‬ ‫به استان کرمانشاه و در‬ ‫سخنرانی های شان به‬ ‫اتهام زنی های اخیر امریکا‬ ‫نسبت به ایران اشاره کرده‬ ‫و فرمودند‪« :‬امریکا‪ ،‬اروپا و‬ ‫دولت های وابسته برای درهم‬ ‫شکستن مقاومت ملت ایران‬ ‫به اب و اتش می زنند و خود را‬ ‫می کشند و این واقعیت نشان‬ ‫می دهد که ارزش تاریخی‬ ‫پایداری این ملت عزیز بر سر‬ ‫ارمان ها تا چه حد است‪».‬‬ ‫بروجردی‪ :‬اتهام زنی امریکا علیه ایران برای انحراف‬ ‫افکار جهانی از «قیام وال استریت» است‬ ‫عالءالدین بروجردی‪ ،‬نماین��ده بروجرد و رئیس‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز با‬ ‫اشاره به ادعای مقامات امریکا در مورد طراحی کشورمان‬ ‫برای ترور س��فیر عربستان س��عودی در امریکا گفت‪:‬‬ ‫«بدون تردید این توطئه جدید امریکایی ‪ -‬صهیونیستی‬ ‫است تا افکار عمومی را از بحرانی که اوباما در ان گرفتار‬ ‫ش��ده منحرف کند‪ ».‬وی افزود‪« :‬امروز امریکا ش��اهد‬ ‫قیامی مردمی به نام قیام وال اس��تریت است که این قیام‬ ‫سیاس��ت های خصمانه دولتمردان این کشور را هدف‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬بنابراین امریکایی ه��ا به دنبال منحرف‬ ‫کردن افکار عمومی از قیام وال استریت هستند‪ ».‬رئیس‬ ‫کمیسیون امنیت ملی مجلس تصریح کرد‪« :‬جمهوری‬ ‫اسالمی ایران هرگز چنین سیاستی نداشته که بخواهد‬ ‫افرادی را ترور کند بلکه کشورمان خود قربانی تروریستم‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابراین ادعای مقامات امریکایی دروغ بزرگی‬ ‫بیش نیس��ت‪ ».‬بروجردی طراحی جدید امریکایی ها‬ ‫را شکس��ت خورده عنوان کرد و گفت ‪« :‬امریکایی ها‬ ‫نمی توانند به این شیوه قیام وال استریت را منحرف کنند‪».‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رئیس جمهور‪ :‬تروریس��م با ملت تمدن ساز ایران‬ ‫هیچ نسبتی ندارد‬ ‫رئیس جمهور ایران در واکنش به اتهام های واهی‬ ‫ایاالت متحده علیه ایران گفت‪« :‬امروز نظام س��لطه به‬ ‫بن بست رسیده و در مقابل ان‪ ،‬پرچم اندیشه نجات بخش‬ ‫از سوی جمهوری اس�لامی ایران برافراشته شده است‬ ‫و به همین دلیل مس��تکبران دائما در ح��ال طراحی و‬ ‫توطئه علیه ایران هستند تا مانع پیشرفت‪ ،‬بزرگ شدن‬ ‫ج گرفتن اندیش��ه‬ ‫و قدرت یافت��ن ایران و به تبع ان‪ ،‬او ‬ ‫نجات بخش ان شوند‪ ».‬محمود احمدی نژاد در دومین‬ ‫نشست پنجمین دوره مجلس دانش اموزی‪ ،‬با اشاره به‬ ‫علی الریجانی‪ :‬امریکا دچار سکته سیاسی شد‬ ‫رئیس مجلس در واکنش به اتهام امریکایی ها علیه‬ ‫ایران مبنی بر توطئه بمب گذاری در سفارت سعودی‪ ،‬با‬ ‫تاکید بر اینکه امریکایی ها دچار سکته سیاسی شدند‪،‬‬ ‫اعالم کرد ای��ران با س��عودی ها رفتار متعارف��ی دارد‪.‬‬ ‫علی الریجان��ی اظهار داش��ت‪« :‬مش��خص ب��ود که‬ ‫امریکایی ها این شیطنت احمقانه را با ظاهر گسترده ای‬ ‫به راه انداختند و سر و صدایی ایجاد کردند مبنی بر اینکه‬ ‫این افراد قصد داشتند در سفارت سعودی بمب گذاری‬ ‫کنند‪ ».‬وی افزود ‪« :‬این حرف های سبکی بود که معلوم‬ ‫بود انها با پوشش وسیع این خبر سعی دارند بر مشکالت‬ ‫خودشان س��رپوش بگذارند‪ ».‬رئیس مجلس همچنین‬ ‫گفت‪« :‬حتی قرار بود در دقایق اخر شب‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫امریکا اظهاراتی داشته باشد که لغو شد بنابراین معلوم بود‬ ‫دچار سکته سیاسی و متوجه شدند بازی کودکانه ای را‬ ‫اغاز کرده بودند‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫می هراس��ید‪ ،‬انوقت می خواهید ب��ا حرف های بیهوده‬ ‫ایران هراسی را عمومی کنید؟» ایشان با تحسین و تجلیل‬ ‫از پایداری ملت ایران به سردمداران استکبار خاطر نشان‬ ‫کردند‪« :‬این نکته را به خاطر بسپارید که جمهوری اسالمی‬ ‫ایران طرفدار ملت های مظلوم است‪ ،‬با ظالمان مخالفت‬ ‫و مبارزه می کند و در مقاب��ل زورگویی و زیاده خواهی‬ ‫شما با همه وجود می ایستد و از هیچ ارمانی عقب نشینی‬ ‫نمی کند‪ ».‬همچنی��ن رهبر معظم انقالب اس�لامی در‬ ‫ششمین روز از سفر به استان کرمانش��اه‪ ،‬در اجتماع پر‬ ‫شور مردم خونگرم منطقه پاوه و اورامانات‪ ،‬تفرقه افکنی‬ ‫میان شیعه و س��نی را ابزار همیشگی دش��منان اسالم‬ ‫خواندند و تاکید کردند‪« :‬ملت یکپارچه و متحد ایران‪،‬‬ ‫پایبندی به اس�لام و ارمان های انقالب را با عقالنیت‪،‬‬ ‫پیش��رفت علمی و اقتصادی و حض��ور در صحنه های‬ ‫مختلف سیاس��ی اجتماعی در هم می امیزد و شاخصی‬ ‫هدایت بخش ب��رای حرکت عظیم ملت ه��ای منطقه‬ ‫به وجود می اورد‪ ».‬رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬نگاه مشتاق‬ ‫ملت های منطقه به مردم ایران را فرصت مناس��بی برای‬ ‫تاثیرگذاری بیشتر در افکار عمومی جهان اسالم دانستند‬ ‫و افزودند‪« :‬مردم بزرگ و فهیم ایران می توانند در ذهن‬ ‫ملت ها‪ ،‬به معیار و نش��انه اعتبار تبدیل ش��وند که این‬ ‫مهم‪،‬هم به سود ملت ایران و هم به سود ملت های منطقه‬ ‫است و انشاءاهلل در تشکیل امت متحد اسالمی نیز موثر‬ ‫خواهد بود‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با یاداوری درک‬ ‫دش��من از ظرفیت الگوس��ازی ملت ایران خاطرنشان‬ ‫کردند‪« :‬هدف اصلی تالش های تفرقه افکنانه دشمنان‬ ‫اس�لام و ایران‪ ،‬جلوگیری از شکل گیری الگوی موفق‬ ‫جمهوری اسالمی در چشم ملت هاست‪ ».‬ایشان‪ ،‬ایجاد‬ ‫اختالف میان شیعه و سنی را چه در سطح جهان اسالم‬ ‫و چه در داخل ایران‪ ،‬خط استراتژیک بیگانگان خواندند‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬ما مس��لمانان شیعه و س��نی‪ ،‬از موارد‬ ‫اشتراک عمیق و گسترده دینی و عقیدتی برخورداریم‬ ‫و منافع عینی مشترکی داریم اما دشمن با نفی و کمرنگ‬ ‫کردن این اشتراکات راهگش��ا‪ ،‬می خواهد اهداف شوم‬ ‫سلطه طلبانه خود را محقق کند‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی‬ ‫در تبیین عمق ایستادگی جمهوری اسالمی درمقابله با‬ ‫توطئه تفرقه شیعه و سنی خاطر نشان کردند‪« :‬بزرگان‬ ‫نهضت اسالمی از سال ها قبل از پیروزی انقالب‪ ،‬فکر‬ ‫عمیق وحدت مذاهب مختلف اسالمی را به جد پیگیری‬ ‫می کردند و بعد از تشکیل نظام اسالمی نیز هیچ کشوری‬ ‫مانند ای��ران‪ ،‬اینگونه مهربان و با صفا به ی��اری برادران‬ ‫فلسطینی که اصوال اهل سنت هستند‪ ،‬نپرداخته است‪».‬‬ ‫ایشان وحدت‪ ،‬اخالص و همدلی شیعه و سنی در ایران‬ ‫را مشت محکمی بر دهان توطئه گران خواندند و تاکید‬ ‫کردند‪« :‬ادامه همین برادری و صفا‪ ،‬به دشمن می فهماند‬ ‫که ایران عزیز ما جای اختالف افکنی نیست و ملت متحد‬ ‫ایران و مسئوالن نظام همچون گذشته‪ ،‬در اینده نیزبه هیچ‬ ‫کس باج نمی دهند و در مقابل هیچ فشاری حتی یک قدم‬ ‫عقب نشینینمی کنند‪».‬‬ ‫جوسازی های روزانه مستکبران علیه ملت تمدن ساز و‬ ‫با فرهنگ ایران اسالمی تاکید کرد‪« :‬سلطه گران در حالی‬ ‫ایران را به تروریسم متهم می کنند که تروریسم با ملت‬ ‫تمدن س��از و فرهنگ افرین ایران اسالمی هیچ نسبتی‬ ‫ندارد و اینگونه اقدامات وحشیانه و ضد انسانی متعلق به‬ ‫انسان هایبی فرهنگیاستکهمی خواهندحاکمیتخود‬ ‫را بر دنیا ادامه دهند‪ ».‬رئیس جمهور با بیان اینکه وضعیتی‬ ‫که امروز در دنیا حاکم اس��ت‪ ،‬یقینا به دور از جایگاه و‬ ‫شایستگی های انسان و شان انسانیت است‪ ،‬خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬چند صد سال است که مستکبران و سلطه گران در‬ ‫دنیا حاکم هستند و بالهایی بر سر بشریت اورده اند که‬ ‫روی همه خونخواران تاریخ را سفید کردند‪».‬‬ ‫چنین ادعای کذبی ره به جایی نبرده و تاثیری در اذهان‬ ‫عمومی بر جای نخواهد گذاشت‪.‬‬ ‫خزاعی‪ :‬اتهامات بی اساس امریکا علیه ایران عامل‬ ‫بی ثباتی در خلیج فارس است‬ ‫محمد خزاعی‪ ،‬س��فیر و نماین��ده دائم جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران نزد س��ازمان ملل متح��د در نامه ای به‬ ‫بان کی مون‪ ،‬دبیرکل سازمان ملل متحد‪ ،‬از ادعاهای اخیر‬ ‫مقامات امریکایی علیه جمهوری اسالمی ایران مبنی بر‬ ‫نقش کش��ورمان در توطئه برای ترور ی��ک دیپلمات‬ ‫خارجی در واشنگتن ابراز انزجار و این اتهامات جعلی‬ ‫که براساس ادعاهای یک فرد مشکوک شکل گرفته را‬ ‫رد کرد‪ .‬سفیر و نماینده دائم کشورمان در نامه خود که‬ ‫رونوشت ان برای رئیس شورای امنیت و رئیس مجمع‬ ‫عمومی سازمان ملل متحد نیز ارسال شده است‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬هرکشوری می تواند کشورهای دیگر را با چنین‬ ‫داستان های جعلی متهم نماید‪ .‬به هر حال این اقدام سابقه‬ ‫خطرناکی در روابط میان کشورها ایجاد می کند‪ » .‬سفیر‬ ‫و نماینده دائم کشورمان افزود‪« :‬ملت ایران طالب دنیایی‬ ‫بدون تروریسم اس��ت و جنگ افروزان فعلی امریکا و‬ ‫ماشین تبلیغاتی ان علیه ایران را نه فقط به عنوان تهدیدی‬ ‫علیه خود بلک��ه به عنوان تهدیدی علی��ه صلح و ثبات‬ ‫منطقه ای می داند‪».‬‬ ‫مع��اون وزیر خارج��ه‪ :‬روابط ایران و عربس��تان‬ ‫براساس احترام متقابل میان مسلمانان است‬ ‫حسن قشقاوی‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه در واکنش‬ ‫به اتهام زنی های اخیر امریکا گفت‪« :‬این اخبار ابهام امیز‬ ‫که به منظور منحرف کردن ذهن مردم دنیا به خصوص‬ ‫امریکایی ها از بحران اخیر این کش��ور صورت گرفته‬ ‫یک حرکت نخ نما و در راستای سیاست های خصمانه‬ ‫امریکایی ‪ -‬صهیونیستی اس��ت‪ ».‬معاون وزیر خارجه‬ ‫ادامه داد ‪« :‬روابط جمهوری اس�لامی ایران و عربستان‬ ‫به رغم برخی اختالف دیدگاه ها براساس احترام متقابل‬ ‫میان مسلمانان است و این اقدامات که به منظور ایجاد‬ ‫اختالف در منطقه صورت گرفته کمترین تاثیری نخواهد‬ ‫داشت‪ ».‬قشقاوی خاطرنشان کرد‪« :‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران امروز در ارامش و ثبات کامل به سر می برد و همین‬ ‫امر موجب ناراحتی و عصبانی��ت مقامات امریکایی و‬ ‫صهیونیستی شده است که می خواهند این ارامش و ثبات‬ ‫را از بین ببرند‪g ».‬‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫ورود مقامات عالی رتبه امریکایی به ماجرای اتهام افکنی علیه سپاه قدس‪ ،‬نشان دهنده طراحی یک‬ ‫سناریوی جدید و البته بی ثمر علیه ایران در عرصه های منطقه ای و بین المللی است‬ ‫جنگ طلبی دموکرات ها‬ ‫موج جدید جنگ روانی و اتهام زنی جدید مقامات کاخ سفید علیه ایران‬ ‫محمد رضا بهرامی‪/‬کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪4‬‬ ‫موج جدید جنگ روانی و اتهام زنی ایجاد ش��ده‬ ‫توسط امریکا علیه کشورمان را نمی توان یک پدیده نو‬ ‫تلقی کرد‪ .‬در تاریخ جمهوری اسالمی ایران به دفعات‬ ‫این موضوع اتفاق افتاده اس��ت‪ .‬هر عقل متوسطی هم‬ ‫این را درک می کند که افشای سناریویی از جنس انچه‬ ‫مقامات امریکا این روزها مط��رح کرده اند در دهمین‬ ‫سالگرد ‪ 11‬سپتامبر و همچنین اغاز حمله نظامی امریکا‬ ‫به افغانستان و در ش��رایطی که نارضایتی از جنگ در‬ ‫‪48‬‬ ‫افکار عمومی این کشور در حال افزایش است‪ ،‬دقیقا با‬ ‫هدف درگیر کردن مجدد افکار عمومی مردم امریکا در‬ ‫موضوع امنیت و ضرورت اخذ حمایت از سیاست های‬ ‫جنگ طلبانه دولت این کشور است‪.‬‬ ‫مطالعه سند شماره ‪ 68-NSC‬شورای امنیت ملی‬ ‫امریکا که در س��ال ‪ 1947‬میالدی تنظیم شده‪ ،‬به خوبی‬ ‫نیاز سیاست خارجی توسعه طلبانه امریکا به یک دشمن‬ ‫فرضی را به عنوان یک اس��تراتژی مش��خص می کند‪.‬‬ ‫هر چند در ان زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق به عنوان‬ ‫این دشمن انتخاب شد‪ ،‬اما همان سند تاکید می کند که اگر‬ ‫شوروی هم زمانی نباشد باز باید این استراتژی ادامه یابد‪.‬‬ ‫اسالم ستیزی و ایران هراسی دو مولفه ای بودند که بعد از‬ ‫فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق جایگاه خود را‬ ‫در چارچوب اس��تراتژی مذکور و در سیاست خارجی‬ ‫امریکا تثبیت کردند‪ .‬نگاهی گذرا به نوع رفتار و سیاست‬ ‫امریکا در منطق��ه خاورمیانه و جنوب اس��یا به خوبی‬ ‫شواهد غیر قابل انکاری از برجس��تگی این موضوع در‬ ‫سیاست خارجی امریکا را نمایان می سازد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫شتاب زدگی دستگاه های امریکا در طراحی و اعالم‬ ‫این سناریو به اندازه ای غیر حرفه ای و ناشیانه است که‬ ‫حتی برخی رسانه ها و کارشناسان امنیتی این کشور‬ ‫نیز به ابهام امیز بودن ان اعتراف و تردیدهای جدی در‬ ‫مورد ان ابراز کرده اند‪ .‬به نظر می رسد ریشه موضوع و‬ ‫انگیزه های ورود امریکا به ان را باید در جای دیگری‬ ‫جس��ت وجو کرد‪ .‬تحوالت خاورمیانه در نیمه راه‬ ‫خود اس��ت و الگوی جدیدی که در منطقه در حال‬ ‫شکل گیری است نظم جدیدی را در ابعاد مختلف در‬ ‫منطقه مستقر خواهد کرد‪ .‬خاورمیانه عمده ترین مرکز‬ ‫انرژی جهان در حال تغییر شکل است‪ ،‬توازن تعریف‬ ‫ش��ده در منطقه در حال بر هم خوردن به نفع ایران‬ ‫اس��ت و ظرفیت های این منطقه امکان شکل گیری‬ ‫قطب جدیدی در تعامالت جهان را ممکن می سازد‪.‬‬ ‫امریکاومتحدینمنطقه ایانتعریفدقیقوروشنی‬ ‫از جایگاه خود در این نظم در حال شکل گیری نداشته‬ ‫ونگرانتقویتموقعیتایرانهستند‪.‬به رغمتبلیغات‬ ‫انجام شده‪ ،‬تضمینی برای تثبیت الگو و مدل ارائه شده‬ ‫از سوی ترکیه برای خاورمیانه جدید در حال تولد‬ ‫وجود ندارد‪ .‬ارزش اس��تراتژیک ورود به مدیریت‬ ‫بحران های یمن و بحرین برای عربستان نه فقط از‬ ‫باب حفظ نفوذ منطقه ای بلکه از جهت ممانعت از‬ ‫ورود موج تغییر در جغرافیای خود اس��ت؛ موجی‬ ‫که ممکن است جغرافیای این کشور را هم با زنده‬ ‫ش��دن بحران های دهه های گذشته با چالش جدی‬ ‫مواجه کند‪ .‬ظرفیت های عربس��تان برای مدیریت‬ ‫طوالنی مدت این بحران ها محدود است‪ .‬تحوالت‬ ‫در سوریه به رغم فشار همه جانبه امریکا و متحدین‬ ‫اروپایی و منطق��ه ای ان از مدل تغیی��رات در لیبی‪،‬‬ ‫تونس یا مصر پیروی نکرد‪ .‬جمهوری اسالمی ایران‬ ‫به عنوان مهمترین و کلیدی ترین کش��ور منطقه در‬ ‫واقع عمده ترین مانع در راه شکل گیری خاورمیانه‬ ‫مطلوب امریکا و متحدین ان در منطقه محس��وب‬ ‫می شود‪ .‬ایران تنها کش��ور استراتژیک منطقه است‬ ‫که نه تنها در برابر زیاده طلبی های امریکا ایستادگی‬ ‫می کند‪ ،‬بلکه از توان تاثیر گذاری مناس��بی بر افکار‬ ‫عمومی ملت های مس��لمان برخوردار است‪ .‬برای‬ ‫امریکا مدیریت رفتار جمهوری اس�لامی ایران در‬ ‫منطقه بزرگترین چالش محسوب شده و سناریوی‬ ‫جدید علیه کشورمان با همین هدف طراحی شده‬ ‫است‪ .‬امریکا در قامت ابرقدرتی که برای خود قائل‬ ‫است برای رفتارهای توسعه طلبانه خود نیاز به ارائه‬ ‫دالیل منطقی نمی بیند‪ ،‬بلکه به دنبال بهانه است‪ .‬نکته‬ ‫مهم در این سناریو س��ازی که ضرورت دقت نظر‬ ‫مضاعفی را می طلبد‪ ،‬ورود مقامات عالی امریکا در‬ ‫ان است‪ .‬این موضوع با توجه به ساختار این کشور‬ ‫برگشت از ادعای مطرح شده را برای انان دشوار‬ ‫کرده و هر گونه عقب نش��ینی چالشی برای هیات‬ ‫حاکمه نه تنها در سطح افکار عمومی و جناح های‬ ‫مخالف داخل بلکه در موقعیت متحدین منطقه ای‬ ‫انها به شمار می رود‪ .‬برای کش��ور ما هر چند این‬ ‫موضوع پدیده ای جدید نیست‪ ،‬اما همزمانی این‬ ‫موضوع با گزارش اخیر دبیر کل سازمان ملل متحد‬ ‫در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسالمی‬ ‫ایران و گزارشی که احمد شهید طی روزهای اینده‬ ‫منتش��ر می کند و همچنین گزارش اتی مدیر کل‬ ‫اژانس بین المللی ان��رژی اتمی در مورد وضعیت‬ ‫فعالیت های هسته ای کشورمان که گوشه هایی از ان‬ ‫در رسانه ها امده است‪ ،‬گردنه ای در مسیر کشورمان‬ ‫به وج��ود اورده که عبور از ان نیازمند هش��یاری‪،‬‬ ‫دقت نظر و پرهیز از رفتارهای احساسی است‪g .‬‬ ‫تحلیلگران‬ ‫بر این باورند‬ ‫که عربستان در‬ ‫سال های اخیر به‬ ‫طعمه امریکا جهت‬ ‫تامین منافع این‬ ‫کشور در منطقه‬ ‫خلیج فارس تبدیل‬ ‫شده است‬ ‫کابوسسعودی ها‬ ‫امریکا و جذب عربستان سعودی در سیاست ایران هراسی‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪5‬‬ ‫در بحبوحه اتهام زنی امریکا علیه ایران شاید انچه‬ ‫بیش از هرچیز دیگری جلب توجه می کند و رسانه های‬ ‫داخلی را به سمت خود معطوف کرده‪ ،‬نقش و بازیگری‬ ‫عربستان در این توطئه است‪ .‬ایران و عربستان به عنوان دو‬ ‫کشور مسلمان‪ ،‬قدرتمند و دارای منابع طبیعی بسیار در‬ ‫منطقه همواره مورد توجه قدرت های غرب قرارداشته اند‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا نیز در این میان هر زمان که فرصتی‬ ‫دست داده سعی داشته روابط میان این دو کشور را تیره‬ ‫و تار کند‪ ،‬زیرا اگر این دو ق��درت منطقه ای باهم اتحاد‬ ‫و دوستی داش��ته باشند این مس��اله قطعا به نفع امریکا‬ ‫و غرب نخواهد بود‪ .‬پ��روژه اخیر امری��کا یعنی اتهام‬ ‫دست داشتن دو ایرانی در طرح ترور سفیر عربستان نیز‬ ‫در همین مقوله می گنجد‪ .‬امریکا سعی دارد در کنار دیگر‬ ‫اهدافش که از جمله تحت فش��ار قرار دادن ایران است‬ ‫روابط این دو قدرت منطقه ای را نیز بیش از پیش به سمت‬ ‫مسموم شدن پیش ببرد‪ .‬با در نظر گرفتن این فرضیات‪،‬‬ ‫مقامات جمهوری اسالمی باید بیش از هر زمان دیگری‬ ‫مراقب دیپلماسی کشور در برابر سعودی ها باشند و اجازه‬ ‫ندهند غرب به پرچم داری امریکا روابط دو کشور را به هر‬ ‫سمتی که می خواهد هدایت کند‪ .‬البته عربستان طی چند‬ ‫سال اخیر هیچ گاه موضع شفاف و درستی در قبال ایران‬ ‫نداشته و در بسیاری از پروژه ها به همکاری با امریکا علیه‬ ‫ایران پرداخته است‪.‬‬ ‫همراهی عربس��تان س��عودی با امریکا در پروژه‬ ‫اتهام زنی علیه ایران نتیجه چند موضوع می تواند باشد‪:‬‬ ‫نخس��ت اینکه عربس��تان همواره به عنوان پیرو و تابع‬ ‫ایاالت متحده امریکا در منطقه عمل ک��رده و این بار هم‬ ‫استثنا نیس��ت و ادامه همان حرکت کلی است‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر عربستان در معادالت منطقه ای احساس می کند که‬ ‫قافیه را در صحنه های مختلف باخته است‪ ،‬به خصوص‬ ‫بین الملل‬ ‫صباح زنگنه ‪ -‬کارشناس مسائل سیاسی‬ ‫در صحنه فلسطین و با حضور همه جناح ها و تشکیالت‬ ‫فلس��طینی مقاومت از حماس و جهاد اسالمی تا فتح و‬ ‫جبهه دموکراتیک و‪ ...‬حضور رئیس دفتر حماس در تهران‬ ‫نیز به این احساس عربستان دامان زد‪ .‬در واقع این کشور‬ ‫فکر می کند در میان فلس��طینیان جایگاهش تنزل یافته‬ ‫اس��ت‪ .‬در مورد لبنان نیز به همین صورت است یعنی با‬ ‫وجود هزینه های بسیار‪ ،‬اکثریت تشکیالت دولت لبنان به‬ ‫دست جناح های مخالف عربستان افتاد‪ .‬عمدتا چه از اهل‬ ‫سنتوچهشیعیانومسیحیانلبنانازجناحتابععربستان‬ ‫به شمار نمی ایند و صحنه را در انجا هم باخته است‪ .‬در‬ ‫عراق‪ ،‬افغانستان و پاکستان نیز به همین ترتیب است و‬ ‫این عقب ماندگی از جایگاه ایران برای سعودی ها تبدیل‬ ‫به یک کابوس غیرقابل وصف شده است‪ .‬در بعد دیگر‪،‬‬ ‫عربستان با سیاست های نسنجیده ای مانند ورود نیروهای‬ ‫نظامی اش به بحرین‪ ،‬اشتباه بزرگی مرتکب شد‪ .‬این اقدام‬ ‫عربستان یاداور ورود نیروهای جمال عبدالناصر به یمن‬ ‫است که با شکست بزرگی مواجه شد و در نهایت از انجا‬ ‫خارج شدند‪ .‬عالوه بر بحرین‪ ،‬امادگی عربستان برای وارد‬ ‫کردن نیروی ارتش به یمن‪ ،‬بعد دیگری از سیاست های‬ ‫اشتباهی است که مرتکب شد‪.‬‬ ‫عربستان سعودی تمام این اقدامات را انجام داد تا‬ ‫توازن منطقه ای را به نفع خودش برقرار کند‪ .‬با این اوصاف‬ ‫طبیعتا وقتی سناریویی از طرف هرکسی با هر صبغه ای و‬ ‫شیوه ای و با هر سطحی از استحکام یا عدم استحکام علیه‬ ‫ایران مطرح شود این کش��ور هم بالفاصله به ان ملحق‬ ‫می شود و س��عی می کند ان را تقویت کند‪ .‬این اقدامات‬ ‫برخالف سیاست های گذشته عربستان در دو‪ ،‬سه دهه‬ ‫پیش است که با مسئولیت و احتیاط بیشتر وارد اینگونه‬ ‫مقوالت می ش��د‪ .‬به لحاظ سیاس��ی امریکا و عربستان‬ ‫به دنبال منافع مشترک در منطقه هس��تند اما در این میان‬ ‫اشتباهی که این کشور مرتکب شد این است که متوجه‬ ‫نشد اقدام اخیر امریکا دامی است برای استفاده از پول های‬ ‫نفت باداورده ای که در عربستان وجود دارد‪ .‬با توجه به‬ ‫مش��کالت اقتصادی ایاالت متحده‪ ،‬معدود کشورهای‬ ‫منطقه که پول دارند و می توانن��د بحران امریکا را رفع و‬ ‫رجوع کنند‪ ،‬طعمه امریکا قرار می گیرند‪ .‬بنابراین با این‬ ‫وضعیت به نظر می اید عربستان طعمه ای که امریکایی ها‬ ‫برایش انداخته اند را بلعیده و در نهایت نیز مجبور خواهد‬ ‫شد چند صد میلیارد دالر هزینه کند‪.‬‬ ‫در این شرایط که مجموعه ای از اقدامات نسنجیده‬ ‫در اطراف کش��ور ما در حال رخ دادن است‪ ،‬ایران باید‬ ‫تالش کند از تدبیر و عقالنیت به��ره جوید تا امریکا به‬ ‫اهدافش نرس��د‪ .‬به هر حال ایران حاضر نیست که هیچ‬ ‫یک از کشورهای منطقه اسیب ببینند یا حتی دولت های‬ ‫کشورهای اسالمی دچار اضمحالل شوند و منافع ان را‬ ‫دشمنان جهان اس�لام ببرند‪ .‬این سیاست باید سرلوحه‬ ‫قرار بگیرد و ضمن ان مقامات ایران‪ ،‬هراقدامی که صالح‬ ‫می دانند انجام دهند ت��ا این وضعیت نس��نجیدگی در‬ ‫سیاست هادرسطحمنطقهوجهانبهساحلامنوسالمت‬ ‫برسد‪ .‬تبلیغات منفی امریکا علیه ایران در رسانه نیز بعد‬ ‫دیگر این ماجراست‪ ،‬اما شایان ذکر است که رسانه ها باید‬ ‫از یک چشمه برخوردار باشند‪ .‬طبیعی است که در این‬ ‫میان برخی رسانه ها به صورت هدفمند ماجرا را انطور‬ ‫که خودشان مایلند جلوه می دهند اما به هر صورت انها از‬ ‫یک منبع و چشمه دستور می گیرند‪ .‬در حقیقت اقدامی که‬ ‫رسانه ها انجام می دهند ان بخش کوه یخ استکه در سطح‬ ‫اب ظاهر می شود‪ .‬اگر روابط ایران و عربستان به سمت‬ ‫مخدوش شدن پیش برود قطعا تمام منطقه از این موضوع‬ ‫متاثر خواهد شد؛ به خصوص بحرین و دیگر کشورهای‬ ‫شورای همکاری خلیج فارس‪ .‬مسلمانان در هرجای دنیا‬ ‫تحت تاثیر روابط دو کشور قرار خواهند گرفت‪ ،‬چراکه‬ ‫مالحظه اختالف و تنش میان ایران و عربستان از سوی‬ ‫هر جمعیت اسالمی به حس��اب یک شکاف در جهان‬ ‫اسالم تلقی خواهد شد و تمامی جمعیت های اسالمی‪،‬‬ ‫احزاب‪ ،‬گروه ها‪ ،‬دولت ها و‪ ...‬موضع گیری خودشان را‬ ‫خواهند داشت‪g.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫گفتوگو با ماکان عیدیپور‬ ‫تالشامریکا برای تغییر‬ ‫زمین بازی‬ ‫‪6‬‬ ‫ماکان عیدی پور‪ ،‬کارش��ناس مس��ائل بین الملل در گفت وگویی به بررس��ی اتهام زنی های اخیر‬ ‫امریکا علیه ایران و موضع گیری عربس��تان در این رابطه پرداخت‪ .‬وی معتقد است هدف امریکا از‬ ‫اقداماتش علیه ایران و اتهام زنی های بی پایه و اساس��ش‪ ،‬س��یاه کردن چهره ایران و ایجاد اغتشاش‬ ‫در منطقه است؛ مس��اله ای که همواره به نفع امریکا بوده اس��ت‪ .‬در روندی که طی چند ماه اخیر در‬ ‫تحوالت خاورمیانه سپری شد‪ ،‬اتفاقات در مجموع منجر به س��رنگونی رژیم هایی شد که هم پیمان‬ ‫امریکا بودند یا در بدترین شرایط مانند لیبی کشورهایی بودند که در برابر سیاست های غرب به نوعی‬ ‫خنثی محسوب می شدند‪ .‬فروپاشی این رژیم ها‪ ،‬پتانسیل را برای روی کار امدن نیروهایی که قاعدتا‬ ‫اندیش��ه های ضدغربی و امریکایی دارند فراهم کرد‪ .‬برخی کارشناس��ان در غرب معتقد بودند که‬ ‫تمامی این اتفاقات در اینده فضای مانور جمهوری اس�لامی ایران را گسترده تر خواهد کرد‪ .‬همین‬ ‫هراس امریکا برای طرح ریزی چنین س��ناریویی کافی اس��ت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫امریکا اخی��را مبنای سیاس��ت خارجی اش را‬ ‫روی اتهام زنی علیه ایران و تحت فش��ار قرار‬ ‫دادن کش��ور ما قرار داده اس��ت‪ .‬به نظر ش��ما‬ ‫ایاالت متحده با این اقدامات چه هدفی را دنبال‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬ه��دف امری��کا از اقداماتش علی��ه ایران و‬ ‫اتهام زنی های بی پایه و اساسش‪ ،‬سیاه کردن چهره ایران‬ ‫و ایجاد اغتشاش در منطقه است؛ مساله ای که همواره‬ ‫به نفع امریکا بوده است‪ .‬اما اگر بخواهیم دقیق تر به این‬ ‫موضوع نگاه کنیم مساله اصلی این است که در روندی‬ ‫که طی چند ماه اخیر در تحوالت خاورمیانه س��پری‬ ‫شد‪ ،‬اتفاقات در مجموع منجر به سرنگونی رژیم هایی‬ ‫ش��د که هم پیمان امریکا بودند یا در بدترین ش��رایط‬ ‫مانند لیبی کشورهایی بودند که در برابر سیاست های‬ ‫غرب به نوعی خنثی محسوب می شدند‪ .‬فروپاشی این‬ ‫رژیم ها‪ ،‬پتانسیل را برای روی کار امدن نیروهایی که‬ ‫قاعدتا اندیشه های ضدغربی و امریکایی دارند‪ ،‬فراهم‬ ‫کرد‪ .‬برخی کارشناسان در غرب معتقد بودند که تمامی‬ ‫ این اتفاقات در اینده فضای مانور جمهوری اسالمی‬ ‫ایران را گسترده تر خواهد کرد‪ .‬در ایجاد ارتباط با این‬ ‫کشورها و حکومت های مردمی‪ ،‬انقالبی و تازه تاسیس‬ ‫قطعا ایران موفق تر خواهد بود‪ .‬اما موضوع خلیج فارس‬ ‫و اتفاقاتی که در حاشیه خلیج فارس افتاده‪ ،‬موضوعی‬ ‫اس��ت که امریکایی ها و جهان غرب ب��ه ان متفاوت‬ ‫نگریسته اند‪ .‬مساله بحرین برای امریکایی ها یک مساله‬ ‫بسیار جدی اس��ت؛ در حقیقت جدای از انکه بحرین‬ ‫میزبان یک��ی از مهمترین ناوگان ه��ای نیروی دریایی‬ ‫امریکاس��ت و پایگاه این کش��ور در منطقه محسوب‬ ‫می شود‪ ،‬به عنوان یک کشور حاشیه خلیج فارس و عضو‬ ‫اتحادیه کشورهای حاشیه خلیج فارس‪ ،‬از یک جایگاه‬ ‫خاص برخوردار است و در بحث شیعه و سنی به نوعی‬ ‫خط قرمز عربستان محسوب می شود‪ .‬یعنی سعودی ها‬ ‫نش��ان دادند که در شبه جزیره عربس��تان به هیچ وجه‬ ‫حاضر به امتیاز دادن به شیعیان نیستند‪ .‬واکنش عربستان‬ ‫در برابر حوثی های یمن که از هیچ اقدامی دریغ نکردند‬ ‫و به بمباران های متعدد روی اوردند موید همین مطلب‬ ‫است‪ .‬در واقع نگرانی اصلی انها از برکناری علی عبداهلل‬ ‫صالح در یمن مساله شیعیان است و به همین دلیل هم‬ ‫به رغم پافشاری مردم یمن و شروع تظاهرات از خیلی‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪50‬‬ ‫پیش تر‪ ،‬همچنان صالح با اتفاق نظر عربستان و غرب‬ ‫اصرار دارد که برس��ر قدرت بماند‪ .‬این مس��اله نشان‬ ‫می دهد که عربستان یک مشکل بزرگ با این قضیه دارد‬ ‫و در واقع می خواهد سیطره خودش را در شبه جزیره‬ ‫تثبیت بکند‪ .‬در موضوع بحرین‪ ،‬عربستان فشار زیادی‬ ‫بر دولت و حکومت بحرین وارد اورد تا انها مقاومت‬ ‫کنند و هرکاری ک��ه می توانند انجام دهند تا ش��یعیان‬ ‫بحرین بیش از این امتیاز نگیرند و به هیچ وجه به حق‬ ‫طبیعی خودش��ان در سیاست نرس��ند‪ .‬مساله مداخله‬ ‫نظامی و جنایاتی که در بحرین اتفاق افتاد تماما موید‬ ‫این موضوع است که عربستانی ها حاضرند هرکاری‬ ‫انجام دهند‪ ،‬ولی بحرین را از دست ندهند‪.‬‬ ‫پس امریکا به دنبال بازیافتن وجهه و موقعیت از‬ ‫دست رفته اش در منطقه است؟‬ ‫‪ l‬در حقیق��ت ای��ن مس��ائل یک س��ناریوی‬ ‫رویاروی��ی در ذه��ن غربی ه��ا ایجاد می کن��د و انها‬ ‫می خواهند اینگونه وانم��ود کنند که تمام جنبش های‬ ‫عربی و اتفاقات کشورهای عربی صرفا برگرفته از مردم‬ ‫انها و برخاسته از مقتضیات سیاسی زمان انها نیست؛‬ ‫غربی ها درپی ان هستند سناریوی دست های نامرئی‬ ‫و دس��ت های خارجی را به وجود بیاورند؛ کما اینکه‬ ‫می بینیم در پوشش خبری شان اصال به موضوع بحرین‬ ‫امریکایی ها بعضا با چنین‬ ‫خبرهایی بسترسازی می کنند‬ ‫برای اقدامات بعدی شان‪.‬‬ ‫درواقع برای اینکه خبرهای‬ ‫ثانویه خیلی عجیب به نظر‬ ‫نیایند زمینه های اینچنینی‬ ‫فراهم می کنند تا به هدفشان‬ ‫برسند‪ .‬به عنوان نمونه پس‬ ‫از این خبر ممکن است یک‬ ‫انفجار بزرگ در عربستان یا‬ ‫یک کشور دیگر یا حتی یک‬ ‫ ترور مهم تر را به ما نسبت‬ ‫دهند و این خبر ابتدایی‬ ‫صرفا جنبه بسترسازی‬ ‫داشته است‬ ‫اشاره نمی شود و این موضوع در دنیای خبری یک نقطه‬ ‫کور محسوب می شود‪ .‬غربی ها مایل هستند نشان دهند‬ ‫که برخی از این اتفاقات طبیع��ی نبوده‪ ،‬چراکه تجربه‬ ‫انها در تحوالت سیاسی یک کش��ور با اکثریت شیعه‬ ‫هیچ گاه به نفع انها تمام نشده است‪ .‬یعنی دموکراسی‪،‬‬ ‫مشارکت‪ ،‬جنبش ها و نهضت های مردمی برای احقاق‬ ‫حقوق ابتدایی سیاسی در هر کشوری که اکثریت شیعه‬ ‫دارد معموال به ضرر غرب تمام شده است‪ .‬این موضوع‬ ‫در لبنان و با قدرت گرفتن احزاب ش��یعه کامال اشکار‬ ‫ش��د و در عراق هم که نمود خیلی بیش��تری داشت‪.‬‬ ‫بنابراین اغلب مساله دموکراسی و پراکندگی جمعیت‬ ‫در کشورهایی با اکثریت ش��یعه به ضرر امریکایی ها‬ ‫تمام می شود‪ ،‬به همین خاطر انها اصرار دارند جنبش‬ ‫مردم بحرین را به دولت ایران نسبت دهند و بگویند این‬ ‫مساله حاصل تحریکات خارجی است‪.‬‬ ‫عربستان در این میان چه نقشی بر عهده داشت؟‬ ‫‪ l‬در این راستا عربستانی ها با رسانه هایی که در‬ ‫دست داشتند تبلیغات بسیار زیادی کردند و به نوعی‬ ‫س��عی کردند بحرین را صحنه مقابل��ه قدرت اصلی‬ ‫جهان شیعه و سنی نشان دهند‪ .‬این سناریو در عراق‬ ‫نیز دنبال شد‪ ،‬اما در انجا تقریبا با شکست مواجه شد‬ ‫چرا که مساله عراق مساله ای بود که امریکا مستقیما‬ ‫درگیر ان بود و رسانه های بین المللی در انجا حضور‬ ‫فعال داش��تند‪ .‬ام��ا در رابطه با موض��وع بحرین این‬ ‫شرایط فراهم نبود‪ .‬بنابراین برای تشدید این سناریو‬ ‫و برای تثبیت این اتفاق‪ ،‬یعنی س��ناریوی رویارویی‬ ‫شیعه و سنی که در واقع از س��ال ‪ 2002‬کلید خورد‪،‬‬ ‫امریکایی ها به رودررو ق��رار دادن حکومت ایران و‬ ‫عربستان متوسل شدند‪ .‬این موضوع یک جنگ روانی‬ ‫است که اسرائیل نیز چند سال پیش بدان پرداخته بود‪.‬‬ ‫نهایتا انهایی ک��ه در منطقه غریبه هس��تند و به دنبال‬ ‫منافع نامش��روع‪ ،‬تنها از جدایی و شکاف کشورهای‬ ‫منطقه می توانند بهره ببرن��د چراکه در صورت اتحاد‬ ‫و برقراری روابط دوس��تانه میان کشورهای اسالمی‬ ‫منطقه‪ ،‬قطعا مانور غربی ها بسیار مشکل خواهد شد‪.‬‬ ‫با این اوصاف بعید نیست که انها چنین سناریویی را‬ ‫طرح ریزی کرده باش��ند تا روابط ایران و عربستان را‬ ‫تحت الشعاع قرار دهند‪.‬‬ ‫این س��ناریوی امریکا تا چه میزان توانس��ت‬ ‫افکار عمومی به ویژه در عربستان را متاثر کند؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر امریکایی ه��ا خیلی به دنبال‬ ‫کش دادن این موضوع نیستند‪ ،‬بلکه هدف انها بیشتر‬ ‫همان مصرف ابتدایی این خبر است‪ .‬جرقه ابتدایی این‬ ‫خبر و چشم گیر بودن تیتر ان برای انها کافی بود‪ .‬البته‬ ‫اکثر تحلیلگران این س��ناریو را غیرمنطقی خواندند‪،‬‬ ‫حتی در شبکه های خارج از کشور نیز نسبت به صحت‬ ‫ادعای امریکا تردید کرده اند‪ .‬در رسانه های مستقل و‬ ‫روشنفکرانه امریکایی نیز این موضوع با تردید نگریسته‬ ‫می ش��ود چراکه دلیل کافی برای ای��ن اتهام زنی های‬ ‫انها وجود ندارد و ش��واهد و قرائنی ک��ه ارائه داده اند‬ ‫نیز بسیار ضعیف اس��ت‪ .‬با در کنار هم قرار دادن این‬ ‫موارد به این نتیجه می رس��یم که این س��ناریو کمی با‬ ‫تعجیل طرح ریزی ش��ده‪ ،‬اما به هرحال تاثیر خودش‬ ‫را بر رسانه ها تاحدودی گذاشت‪ .‬واکنش های سریع‬ ‫مقامات سعودی نشان داد که این سناریو در عربستان‬ ‫تاثیر خودش را داش��ته و عرب ها هم نسبت به چنین‬ ‫رویارویی خیلی بی میل نیستند‪ .‬چراکه دولت عربستان‬ ‫برای سرکوب شیعیان کشورش که حدود ‪ 10‬درصد‬ ‫جمعیت را تشکیل می دهند‪ ،‬همچنین شیعیان بحرین‬ ‫که اکثریت را شامل می شوند و شیعیان دیگر کشورها‬ ‫مانند کویت‪ ،‬یمن‪ ،‬ام��ارات و‪ ...‬به هر اقدامی مبادرت‬ ‫بین الملل‬ ‫ورزیده اس��ت‪ .‬در این میان غربی ها نی��ز وارد میدان‬ ‫می شوند و سعی دارند نشان دهند خصومتی میان ایران‬ ‫و عربستان وجود دارد و این دو کشور درگیر مساله ای‬ ‫به نام جنگ سرد هستند؛ در واقع این سناریویی است‬ ‫که انها سال هاست بدان پرداخته اند‪.‬‬ ‫پس رس��انه های ما انطور که بای��د قوی عمل‬ ‫نکرده اند؟‬ ‫‪ l‬ضعف رس��انه های بین المللی ما‪ ،‬چه عرب‬ ‫زبان و چه انگلیسی زبان در چنین مواقعی خودش را‬ ‫نشان می دهد‪ .‬اگر ما توانسته بودیم مخاطب کافی در‬ ‫منطقه جلب کنیم می توانستیم پاسخ دندان شکنی به‬ ‫چنین اتهام های بی اساس بدهیم و حتی از انها برای‬ ‫مقابله به مثل و بازگرداندن انگش��ت اتهام به س��مت‬ ‫اتهام زننده اس��تفاده کنیم‪ .‬ضعف رسانه ای ما موجب‬ ‫می شود که در چنین شرایطی نتوانیم به خوبی افکار‬ ‫عمومی را متوجه کنیم و تنها نظاره گر باش��یم‪ ،‬یعنی‬ ‫همان چیزی که ماش��ین بزرگ رس��انه ای غرب برای‬ ‫ما تدارک دیده اس��ت‪ .‬البته از بعد رسانه ای که خارج‬ ‫ش��ویم بعد دیپلماتیک نیز بسیار حائز اهمیت است و‬ ‫نباید از ان غافل شویم‪ .‬در حقیقت باید با عربستانی ها‬ ‫به طور مستقیم وارد صحبت و مذاکره شویم و اجازه‬ ‫ندهیم مسائل حاش��یه ای ما را از این هدف بازدارند‪.‬‬ ‫مثال اگر یک مقام س��عودی موضع گیری تندی راجع‬ ‫به ایران کرده نباید ان را مالک ق��رار دهیم و طبق ان‬ ‫خط مشی های مان را تعیین کنیم‪.‬‬ ‫ایا می توانند به هدف شان یعنی ایجاد جنگ سرد‬ ‫میان ایران و عربستان دست پیدا کنند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬انها از این موض��وع غافلند که ایران و‬ ‫عربستان هیچ گاه نمی توانند درگیر جنگ سرد شوند‪،‬‬ ‫چراکه اساسا منافع و مواضع شان در منطقه در ان حد‬ ‫تعریف ش��ده و علیه همدیگر نیست که به این مرحله‬ ‫منجر شود‪ .‬ثانیا عربستان اگرچه از لحاظ اقتصادی صرفا‬ ‫به خاطر نفتی که دارد کشوری قوی و ثروتمند است‪ ،‬اما‬ ‫از لحاظ نظامی هیچ گاه حتی ادعای رویارویی با ایران را‬ ‫نیز نداشته است‪ .‬البته شکی نیست که یک سری تضاد‬ ‫منافع در عراق‪ ،‬لبنان و کش��ورهای دیگر میان ایران و‬ ‫عربستان وجود دارد‪ ،‬اما این مساله گریزناپذیر است‪،‬‬ ‫زیرا دو کشور قدرتمند در منطقه قطعا یک سری تضاد‬ ‫منافع خواهند داشت‪.‬‬ ‫اکنون ک��ه امریکا و غ��رب بی��ش از هر زمان‬ ‫دیگری س��عی دارند ایران را تحت فشار قرار‬ ‫دهند و مخدوش ساختن روابط ایران و عربستان‬ ‫را هدف قرار داده اند‪ ،‬دس��تگاه دیپلماس��ی ما‬ ‫چگونه باید وارد عمل شود؟‬ ‫‪ l‬برای تقویت دیپلماسی ایران در این مرحله‬ ‫باید از ش��خصیت هایی که توان دیپلماتیک و انعطاف‬ ‫کافی برای مذاکره با عربس��تان را دارند بهره جس��ت‪.‬‬ ‫باید خیلی پیش تر از اینکه عوامل درون رژیم سعودی‬ ‫بتواند اجماع را در بین نخبگان سیاسی عربستان ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬دستگاه دیپلماس��ی ما دست به کار شود و نسبت‬ ‫به رفع سوء ظن اقدام کند‪ .‬ایران باید خیلی جدی و به‬ ‫دور از هرگونه تعصبی این مساله را داخل خود امریکا‬ ‫هم دنبال کند‪ .‬ما باید از امریکایی ها دلیل‪ ،‬سند و مدرک‬ ‫بخواهیم و در جهت مخالف این سناریویی که در حال‬ ‫شکل گیری است حرکت بکنیم‪ .‬موضوع رابطه مستقیم‬ ‫با سعودی ها‪ ،‬صحبت کردن راجع به این موضوع و رفع‬ ‫این سوء ظن ها باید در اولویت دیپلماسی کنونی ما قرار‬ ‫گیرد‪ .‬البته در این ش��رایط زمان هم نقش بسیار مهمی‬ ‫ دارد‪ ،‬اما به هرح��ال چاره ای غیر از ای��ن نداریم که به‬ ‫پاسخگویی رسانه ای علیه این اتهام زنی ها بپردازیم‪ .‬در‬ ‫بعد دیگر ما باید روابط مان با کشورهای منطقه را بسیار‬ ‫محکم تر کنیم تا کشورهای غربی نتوانند به راحتی این‬ ‫شکاف ها را ایجاد کنند‪.‬‬ ‫ای��ا بحرا ن ه��ای داخل��ی امری��کا مانن��د‬ ‫بح��ران وال اس��تریت و همچنی��ن انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری این کشور در این اتهام زنی ها‬ ‫و موضع گیری های امریکا علیه ایران نقش��ی‬ ‫داشته است؟‬ ‫‪ l‬مس��لما امریکایی ها در چنین ش��رایطی به‬ ‫دنبال اخباری هستند که توجه افکار عمومی را منحرف‬ ‫کنند‪ ،‬اما این خبر‪ ،‬خب��ر قوی و کاف��ی در برابر انچه‬ ‫در وال استریت در حال رخ دادن اس��ت‪ ،‬نیست‪ .‬البته‬ ‫من هنوز راجع به طبیعت این خبر ش��ک دارم و دقیق‬ ‫نمی دانم چه مصرفی می خواهند از این تبلیغات بکنند‪.‬‬ ‫ایا مصرفی ک��ه در فاز اول صورت گرفت برای ش��ان‬ ‫کافی بوده ی��ا اینکه خبرهای دیگری نی��ز به دنبال این‬ ‫مس��اله مطرح خواهند کرد‪ .‬بعضا ب��ا چنین خبرهایی‬ ‫بسترسازی می کنند برای اقدامات بعدی شان‪ .‬درواقع‬ ‫برای اینکه خبرهای ثانویه خیلی عجیب به نظر نیایند‬ ‫زمینه های اینچنینی فراهم می کنند تا به هدفشان برسند‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه پس از این خبر ممکن است یک انفجار‬ ‫بزرگ در عربستان یا یک کشور دیگر یا حتی یک ترور‬ ‫مهم تر را به ما نسبت دهند و این خبر ابتدایی صرفا جنبه‬ ‫بسترسازی داشته است‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫عیدی پور‬ ‫معتقد است باید‬ ‫برای تقویت‬ ‫دیپلماسی‬ ‫ایران در مرحله‬ ‫حساس کنونی از‬ ‫شخصیت هایی‬ ‫استفاده کرد که‬ ‫توان دپیلماتیک‬ ‫برای مذاکره با‬ ‫مقامات‬ ‫ال سعود را داشته‬ ‫باشند‬ ‫‪51‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫گفت و گو با محمد حسین قریب درباره ریشه های‬ ‫اقتصادی جنبش ضد وال استریت‬ ‫بحران شکاف طبقاتی‬ ‫در خانه بازارازاد‬ ‫ویـــژه‬ ‫تو گوی ما با دکتر حس��ین قریب به بهانه جنبش اش��غال وال استریت‬ ‫گف ‬ ‫ص��ورت گرفت‪ .‬در ای��ن مصاحبه ترجیح دادیم که به جای وارد ش��دن به‬ ‫مباحث سیاسی معطوف به این جنبش‪ ،‬از منظر اقتصاد سیاسی به این وقایع‬ ‫در امریکا و منطقه یورو نگریس��ته ش��ود‪ .‬تسلط و مطالعات دکتر قریب در‬ ‫مباحث اقتصاد سیاسی و مقاالت متعدد ایشان در مقوله جهانی شدن راه را‬ ‫برای عمیق شدن برای این موضوع باز کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫اقای دکتر! اگر موافق باشید برای شروع بحث‬ ‫به دهه ‪ 90‬که دوران فروپاشی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی بود‪ .‬اشاره کنیم‪ .‬به طور عمده در سی‬ ‫سال گذشته چه اتفاقاتی در عرصه استراتژیک‬ ‫و اقتصاد سیاسی رخ داده که معادالت جهان را‬ ‫دچار تغییر کرده است؟‬ ‫‪l‬ب��رای مقدم��ه ع��رض می کن��م در عرص��ه‬ ‫علوم انسانی نظریه ها برای پاسخ به مسائل و حل انها‬ ‫شکل می گیرند‪ .‬در این راستا‪ ،‬همواره مسائل مختلفی‬ ‫را در عرصه های سیاسی و اقتصادی مشاهده می کنیم‬ ‫که نظریه ها در صدد تبیین مسائل و حل انها و همچنین‬ ‫تدبیر و چاره اندیشی های اتی هستند‪ .‬بر حسب قدرت‬ ‫و ظرفیت نظریه برای حل مس��اله‪ ،‬گاه یک نظریه در‬ ‫دورانی غلبه پیدا می کند بر سایر نظریه ها‪ .‬اما اگر یک‬ ‫نظریه اساسا در تعریف و حل مساله دچار چالش باشد‬ ‫سریعا از دور رقابت خارج می شود و عرصه را برای‬ ‫سایر نظریه ها که دارای قابلیت و ظرفیت بیشتر برای‬ ‫تبیین و حل مسائل هس��تند‪ ،‬خالی می کند و بنابراین‬ ‫کسی انها را پیگیری نمی نماید‪.‬‬ ‫‪52‬‬ ‫در عرصه بین الملل فروپاش��ی اتحاد ش��وروی‬ ‫سابق در اغاز دهه ‪ 90‬میالدی تحوالت بسیار بزرگی را‬ ‫در عرصه بین الملل ایجاد کرد‪ .‬سوال و مساله مهم در‬ ‫ان دوران این بود که چرا اتحاد شوروی فروریخت؟‬ ‫خیلی تئوری ها برای پاسخ به این سوال تولید شدند‪.‬‬ ‫برخی از اینها از منظر درونی به تحوالت فروپاش��ی‬ ‫شوروی سابق نگاه می کنند و عده ای از منظر بیرونی‬ ‫به حوادث مزبور نگریس��ته و می گویند فروپاش��ی‬ ‫محص��ول توطئه امری��کا و قدرت ه��ای غربی بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬انهایی که از درون نگاه می کنن��د‪ ،‬می گویند‬ ‫ساختارهای مارکسیستی به بن بست رسیده بود و این‬ ‫س��اختارها دیگر جوابگوی نیازهای اقشار مختلف‬ ‫جامعه نبودند‪ .‬این نکات موجب شده بود که در واقع‬ ‫اتحاد شوروی س��ابق از چرخه تحوالت بین المللی‬ ‫عقب بیفتد و این عقب افتادگی و به بن بس��ت رسیدن‬ ‫موجب عدم پاسخ به نیازها و ایجاد شکاف در کشور‬ ‫شده بود که این شکاف تندتر و تندتر شد تا شوروی‬ ‫س��ابق فروریخت‪ .‬البته به این دو نگاه یک نگاه سوم‬ ‫هم می توانی��م اضافه کنیم که چالش ه��ای درونی را‬ ‫ویـــژه‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫به عنوان مبنا و عامل تعیین کننده و اقدامات دولت های‬ ‫غربی را به عنوان ش��رط و عامل مهم فروپاشی مطرح‬ ‫می کنند‪ .‬یعن��ی با توجه به چالش ها و بن بس��ت های‬ ‫درون ساختاری‪ ،‬قدرت های غربی که دنبال ضربه زدن‬ ‫به قدرت شوروی بودند نقش افرینی کردند و فروپاشی‬ ‫را سرعت بخشیدند‪ .‬شاید از منظر کارشناسی دیدگاه‬ ‫سوم جامعیت بهتری داشته باشد از لحاظ اینکه وجود‬ ‫مشکالت را در درون می بیند و حل ان را هم در درون‬ ‫می داند‪ .‬به نظرم این نگاه را باید جامع تر از بقیه بدانیم‪.‬‬ ‫بعد از فروپاش��ی ش��وروی س��ابق‪ ،‬س��وال‬ ‫دیگری در عرص��ه رواب��ط بین الملل مطرح‬ ‫شد که چه نظریه ای پاسخگوی تحوالت اتی‬ ‫و چش��م اندازهای اینده برای جامعه جهانی‬ ‫قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬برای پاس��خ به این سوال نیز س��ه نظریه در‬ ‫عرص��ه بین الملل به وج��ود امد ک��ه به طور خالصه‬ ‫می توان به انها اش��اره کرد‪ .‬یک نظری��ه پایان تاریخ‬ ‫است که فوکویاما مطرح کرد به این معنا که فروپاشی‬ ‫ش��وروی به معنای برتری کامل غرب اس��ت و دیگر‬ ‫تاریخ به انتهای خود رسیده و صورت نهایی انکه غلبه‬ ‫لیبرالیسم است‪ ،‬تحقق پیدا کرده است‪.‬‬ ‫ایده دیگ��ری مطرح ش��د تحت عن��وان جنگ‬ ‫تمدن ها‪ .‬این هم از طرف هانتینگتون مطرح ش��د که‬ ‫می گفت درست است غرب بر شرق غلبه پیدا کرده اما‬ ‫همچنان جنگ و تعارض وجود دارد ولی جنگ های‬ ‫اینده جنگ تمدن هاس��ت که بین انها کش��مکش و‬ ‫تعارض وجود دارد‪ .‬در نهایت ایده جدیدی که مطرح‬ ‫کرد‪ ،‬دس��ته بندی دنیا به هفت تمدن ب��ود که بین این‬ ‫هفت تم��دن ائتالف های درونی اتف��اق می افتد و در‬ ‫نهایت می رس��ند به دو تمدن که تحت عنوان تمدن‬ ‫اسالمی و تمدن کنفوسیوس چینی ائتالف می کنند و از‬ ‫سوی دیگر مسیحیت با سایر تمدن ها ائتالف می کند و‬ ‫جنگ اینده را جنگ بین تمدن های ائتالفی عنوان کرد‪.‬‬ ‫نظریه سوم هم نظریه جهانی شدن است‪ .‬براساس‬ ‫این نظریه‪ ،‬اوال به سمت دنیایی می رویم که مرزهای‬ ‫سرزمینی ارام ارام نقششان را از دست می دهند‪ ،‬ثانیا‬ ‫نقش سازمان های بین المللی و منطقه ای بیشتر می شود‬ ‫و تبادالت اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی را ساماندهی‬ ‫می کنند‪ .‬همچنین بر اساس نظریه جهانی شدن‪ ،‬عنصر‬ ‫تعیین کنن��ده در روابط جهان��ی با اقتص��اد و روابط‬ ‫اقتصادی است و رابعا هویت های ملی در هویت های‬ ‫جهانی ادغام می شوند‪.‬‬ ‫این س��ه نظریه ای بود که بعد از فروپاشی اتحاد‬ ‫شوروی در روابط بین الملل ش��کل گرفت که در پی‬ ‫تبیین تحوالت اتی و نظم بخشی به ان بودند‪ .‬اما خیلی‬ ‫زود برخی از این نظریه ها دچار چالش شده و بسیار‬ ‫زود از عرصه نظری و عملی خارج شدند‪ .‬برخی نیز‬ ‫دچار چالش شدند اما با اصالحات درونی به حیات‬ ‫خودشان حتی تا عصر کنونی و بعد از ‪ 20‬سال هم ادامه‬ ‫می دهند‪ .‬مثال تئوری جنگ تمدن ها نتوانست توجیهگر‬ ‫و تبیین کننده تحوالت اتی در قالب جنگ بین تمدن ها‬ ‫باش��د‪ .‬از موارد نقض جنگ تمدن ها می توانیم اشاره‬ ‫کنیم به جنگ بوس��نی و هرزگوین که بین مسلمانان‬ ‫و صرب ه��ا رخ داد‪ .‬اوال انجا جنگ��ی رخ داد که در‬ ‫اولویت ه��ای تئوری هانتینگتون نب��ود‪ ،‬ثانیا در ادامه‬ ‫جنگ و مراحل پایانی ان شاهد وحدت مسلمانان و‬ ‫غرب بودیم که غرب و ناتو به کمک مسلمانان بوسنی‬ ‫علیه صرب ها می ایند‪ .‬اینجا یک تعارض بسیار جدی‬ ‫بین ایده ای که هانتینگتون مط��رح می کرد و اتفاقی که‬ ‫رخ داده بود‪ ،‬مالحظه ش��د‪ .‬یا اتف��اق دیگر در مورد‬ ‫حمله صدام به کویت بود که هر دو کش��ور اسالمی‬ ‫بودند‪ ،‬بنابراین جنگ و تعارض بین کشورهای اسالمی‬ ‫بود و در درون تمدن اس�لامی رخ داد‪ ،‬نه انکه جنگ‬ ‫بین تمدن ها باش��د‪ .‬و در ادامه بحران نیز کشورهای‬ ‫غربی با کشورهای اسالمی علیه کشور اسالمی دیگر‬ ‫ائتالف و در نهایت عراق را از کویت بیرون می کنند‪.‬‬ ‫بنابراین موارد س��لبی این نظریه بس��یار بیشتر بود تا‬ ‫نمونه های تاییدی ان‪ .‬تعارض های تئوری هانتینگتون‬ ‫با واقعیت های عرص��ه روابط بین الملل‪ ،‬نش��ان داد‬ ‫که در نهایت مهمترین مولفه ای ک��ه در عرصه روابط‬ ‫بین الملل قب��ل از اینک��ه ارزش های تمدنی باش��د‪،‬‬ ‫همچنان منافع ملی و مرزها و موقعیت های سرزمینی‬ ‫است و می بینید که این پارامترها که از گذشته به ارث‬ ‫رسیده است همچنان وجود دارند‪.‬‬ ‫در نظریه پای��ان تاریخ هم بس��یاری از اتفاقاتی‬ ‫که رخ داد‪ ،‬نش��ان داد این نظریه نیز نمی تواند قابلیت‬ ‫تعریف جامع نظام بین الملل جدید را داشته باشد‪.‬‬ ‫اما در میان ان س��ه نظریه‪ ،‬نظریه جهانی ش��دن‬ ‫نمونه های تاییدی زیادتر داشت و ما می توانیم بگوییم‬ ‫که در ده��ه ‪ 90‬این نظری��ه در محافل دانش��گاهی و‬ ‫اس��تراتژیک نس��بت به س��ایر نظریه ها غلبه داشت‪.‬‬ ‫پیش��رفت های فوق الع��اده در عرص��ه تکنولوژی و‬ ‫فناوری‪ ،‬بسترهای مناسبی را برای تحقق جهانی شدن‬ ‫فراهم س��اختند‪ ،‬اما این تئوری نیز دارای چالش های‬ ‫مختلفی بود‪.‬‬ ‫اقای دکت��ر! چالش در تئوری جهانی ش��دن‬ ‫چگونه روی داد؟‬ ‫‪l‬چالش ه��ای جهانی ش��دن در س��ال ‪2001‬‬ ‫اشکارتر شد‪ .‬سال ‪ 2001‬و پس از واقعه ‪ 11‬سپتامبر‪،‬‬ ‫افغانستان و عراق اشغال شد‪ .‬حرکت هایی که امریکا‬ ‫انج��ام داد در حقیقت ض��د مبانی کالس��یک نظریه‬ ‫جهانی ش��دن بود‪ ،‬چرا که نظریه جهانی شدن اعتقاد‬ ‫داش��ت اوال عنصر اقتصاد نقش تعیین کننده دارد اما‬ ‫اینجا رفتارهای امریکا نش��ان داد ک��ه عنصر نظامی‬ ‫نقش تعیین کننده دارد‪ .‬ثانیا نظریه جهانی شدن اعتقاد‬ ‫داشت مرزها و موقعیت های سرزمینی نقش خودشان‬ ‫را تدریجا از دست می دهند‪ ،‬اما امریکا مجددا می اید و‬ ‫دو کشور را اشغال می کند و اهداف سرزمینی و ملی را‬ ‫مد نظر قرار می دهد که این امر نشان می دهد همچنان‬ ‫‪53‬‬ ‫ویـــژه‬ ‫س��رزمین نقش خودش را ایفا می کند و این تعارض‬ ‫داشت با نظریه جهانی شدن‪.‬‬ ‫نکته سوم؛ جهانی ش��دن اعتقاد به فعالیت ها در‬ ‫حوزه های نرم افزاری دارد‪ .‬اما باز مش��اهده می کنیم‬ ‫که یکی از انگیزه های اصلی که امریکا برای اش��غال‬ ‫عراق دارد‪ ،‬بحث انرژی است و همچنان نشان می دهد‬ ‫که انرژی های تجدید ناش��ونده نقش قدیمی‪ ،‬مهم و‬ ‫تاثیرگذار خ��ود را دارند و می توانن��د مثل قبل عامل‬ ‫تصرف یک کشور شوند‪ .‬اینها مباحثی بود که چالش‬ ‫ی را در نظریه جهانی شدن به وجود اورد‪.‬‬ ‫عظیم ‬ ‫این نظریه همچنین معتقد بود که هویت های ملی‪،‬‬ ‫یا خرد ه هویت ها ارام ارام در هویت های جهانی ادغام‬ ‫می ش��وند‪ .‬اما می بینیم که اینطور نبوده و هویت های‬ ‫ملی و منطقه ای دوران شکوفایی را از دهه ‪ 90‬به بعد‬ ‫داش��تند و همه انها تمامی هویت خودشان را در ذیل‬ ‫هویت جهانی تعریف نمی کنن��د‪ .‬مباحث هویت نه‬ ‫تنها در کش��ورهای جهان س��وم و کمتر توسعه یافته‬ ‫وجود دارد بلک��ه در کش��ورهای اروپای��ی هم این‬ ‫وضعیت را مشاهده می کنیم‪ .‬پس از تشکیل اتحادیه‬ ‫اروپا و تعیی��ن یورو به عنوان واحد پول مش��ترک در‬ ‫اواخر دهه ‪ ،90‬اقشار مختلف کش��ورهای اروپایی‪،‬‬ ‫هویت اروپایی را برای خودشان تعریف می کنند اما‬ ‫اینطور نیست که هویت المانی یا فرانسوی خودشان‬ ‫را نیز فراموش کنند‪ ،‬بلکه هویت فرانس��وی همچنان‬ ‫برای انها اصل اس��ت و هویت المانی همچنان برای‬ ‫خودشان و مردمشان پابرجاست‪ ،‬اما هویت اروپایی را‬ ‫هم می پذیرند و در عین حال مرزهای جدایی اساسی‬ ‫نیز با هویت امریکایی برای خودش��ان قائل هستند‪.‬‬ ‫یعنی هویت خودش��ان را به هیچ عنوان تحت سلطه‬ ‫امریکا یا تحت عنوان هویت یک ارزش دیگر تعریف‬ ‫نمی کنند‪ .‬این هم نشان داد که نظریه جهانی شدن در‬ ‫این عرصه نیز قابلیت تبیین همه تحوالت را ندارد‪.‬‬ ‫در مجموع باید بگویم که نظری��ات اگر نتوانند‬ ‫همه تغییرات را در عرصه های اجتماعی پوشش داده‬ ‫و تبیین کنند‪ ،‬ارام ارام دچار چالش و حذف می شوند‪.‬‬ ‫چنانکه نظریه برخورد تمدن ها چنین ش��د‪ .‬اما بعضی‬ ‫دیگر خود را بازس��ازی می کنند‪ .‬نظریه جهانی شدن‬ ‫توانس��ت خود را اصالح و بازس��ازی کند و اثر این‬ ‫بازسازی و اصالح این اس��ت که ان نظریه که ادعای‬ ‫فراگیر بودن را داش��ت‪ ،‬از جامعیتش کاس��ته و تبدیل‬ ‫به راه��کار و روش فوق العاده کار ام��د برای افزایش‬ ‫ثروت اقتصادهای جهان ش��ده اس��ت‪ .‬بعد از س��ال‬ ‫‪ ،2001‬جهانی ش��دن از یک نظریه فراگیر برای تبیین‬ ‫تمامی تحوالت روابط بین الملل در عرصه های مختلف‬ ‫ب��ه نظریه ای ب��رای افزایش ث��روت و کارامدی های‬ ‫اقتصاد ملی و جهانی تبدیل ش��ده است‪ .‬دیگر شاهد‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪54‬‬ ‫جریانات افراطی در اروپا هم اکنون‬ ‫نیز دارای فعالیت هستند لکن‬ ‫کارکردهای انها تحت الشعاع اتحادیه‬ ‫اروپا بوده و چون در کل جریان اروپا‬ ‫ادغام شده اند‪ ،‬قدرتشان کمتر‬ ‫است‪ .‬اما اگر حوزه یورو شکسته‬ ‫شود و کشورهای اروپایی برگردند‬ ‫به خانه اول‪ ،‬نازیست ها و سایر‬ ‫افراطی های و بنیادگرایان اروپایی‬ ‫دارای قدرت می شوند و بحث های‬ ‫خودشان را دنبال می کنند‪ .‬به‬ ‫هرحال اروپا در حوزه های مالی دچار‬ ‫معضل است که همزمان شده با‬ ‫بحران اقتصادی و مالی امریکا‬ ‫وجود یک عده طرفدار نظریه فراگیر جهانی ش��دن‬ ‫نیستیم که بگویند دیگر کشور و سرزمین نباید وجود‬ ‫داشته باشد و مرزها باید از بین بروند‪ ،‬بلکه می گویند‬ ‫اینها می تواند برقرار باش��د اما فعالیت ه��ای ازاد هم‬ ‫وجود داشته باشند‪ .‬فعالیت هایی که حقوق گمرکی را‬ ‫تعدیل و تجارت بتواند گسترش پیدا کند و فرایندهای‬ ‫تولید مشارکتی که بحث بسیار پیچیده ای است بسط‬ ‫و گس��ترش یابد و ازادی در جابه جایی عوامل تولید‬ ‫برای افزایش بهره وری و س��ود و ایجاد ثروت بیشتر‬ ‫شکل پذیرد‪.‬‬ ‫در وضعیت جدید این نظریه مش��اهده می کنیم‬ ‫که در روابط بین الملل‪ ،‬کش��ورها و دولت ها کماکان‬ ‫نق��ش تعیین کننده ای دارند‪ ،‬ام��ا مالحظه می کنیم که‬ ‫بازیگران جدیدی هم تحت عنوان شرکت های چند‬ ‫ملیت��ی ارام ارام قدرت زیادی پیدا ک��رده و در عرصه‬ ‫بین المللی نقش افرین��ی می کنند‪ .‬بعد از فروپاش��ی‬ ‫شوروی سابق قدرت انها بیشتر شد و در سال ‪2000‬‬ ‫می بینیم که بعضی از ش��رکت های چن��د ملیتی حجم‬ ‫درامد و فروشش��ان از میزان تولی��د ناخالص خیلی‬ ‫از کشورها بیشتر اس��ت‪ ،‬قدرت و توانایی اقتصادی‬ ‫انها از بس��یاری از کشورها بیشتر ش��ده است‪ ،‬اما به‬ ‫ان معنی نیس��ت که توانسته باشند س��ایر کشورها را‬ ‫کنار بزنند‪ .‬قبال نظریه کالس��یک جهانی شدن اعتقاد‬ ‫داش��ت که بازیگر اصلی دولت ‪-‬ملت نخواهد بود و‬ ‫دولت ها کنار می روند‪ .‬االن مالحظه می کنیم که نسبت‬ ‫به سی سال قبل ش��رکت های چند ملیتی خیلی قوی تر‬ ‫شدند و سازمان های بین المللی یا غیر دولتی نیز تعداد‬ ‫و تنوع و قدرت هایشان بیشتر شده اما هیچ کدام نافی‬ ‫قدرت کشورها و اهمیت سرزمین و ارزش ان نیست‬ ‫و کماکان دولت ها و کش��ورها بازیگ��ران اصلی در‬ ‫عرصه بین المللی هس��تند‪ .‬اما نظریه کالسیک جهانی‬ ‫شدن هر چند دچار تغییرات اساسی شده ولی دارای‬ ‫این پیام بوده است که در عصرجدید اقتصادهایی پویا‬ ‫و قدرتمند هستند که بتوانند در قالب های فرا سرزمینی‬ ‫فعالیت کنند‪ .‬پیام دیگر جهانی ش��دن این اس��ت که‬ ‫قاعده بازی نیز تغییر کرده اس��ت‪ .‬اگر قاعده بازی در‬ ‫دوران و عصر دوقطبی بر اس��اس ب��رد‪ -‬باخت بود‪،‬‬ ‫این قاعده تبدیل به معادله برد‪-‬برد شده است‪ ،‬یعنی‬ ‫هر ق��درت بای��د در فعالیت های اقتص��ادی خود به‬ ‫فعالیت های مش��ترک دو یا چند جانبه بیندیشد و در‬ ‫ان فعالیت ه��ا دارای دس��تاوردها و بهره برداری های‬ ‫مناسب نیز باشد‪.‬‬ ‫ایا همیش��ه ای��ن قاعده ب��رد ـ ب��رد در همه‬ ‫فعالیت های مشترک کشورها و شرکت ها جاری‬ ‫است؟‬ ‫‪l‬خیر‪ ،‬اینطور نیست‪ .‬ریشه ان به مباحث قبلی‬ ‫بازگشت دارد‪ .‬همانطور که ذکر شد جهانی شدن نقش‬ ‫دولت ـ ملت و کشورها را ناچیز دانسته و بنابراین به‬ ‫نقش و ابزارهای سیاسی در فعل و انفعاالت اقتصادی‬ ‫توجهی ندارد و همانطور که گفته شد این امر گویای‬ ‫عدم جامعیت نظریه جهانی شدن است‪ .‬در خصوص‬ ‫نقش ابزارها و قدرت های سیاس��ی باید گفت که هر‬ ‫کشوری درصدد برد بیشتر برای خود است و این را از‬ ‫راه هایی جست وجو می کند که بعضا با مبانی جهانی‬ ‫شدن در تضاد می افتد‪ .‬مثال یک دولت سلطه گر سعی‬ ‫می کند در قاعده برد‪-‬برد با دخالت های سیاسی اعمال‬ ‫نظر کند‪ .‬به طور مثال در مذاکرات س��ازمان تجارت‬ ‫جهانی مالحظه می کنید که این سازمان بنا به تعریف ‬ ‫نظری خود می گوید کشورها باید تعرفه های خودشان‬ ‫را کاهش بدهند که تبادالت و تج��ارت افزایش پیدا‬ ‫کند‪ .‬اما در چند دوره می بینیم ک��ه امریکا تعرفه های‬ ‫بسیار سنگین بر فوالد بست تا منافع خود را حداکثر‬ ‫سازد‪ .‬کش��ورهای صادر کننده فوالد اعتراض کردند‬ ‫که این با اصول سازمان تجارت جهانی مبنی بر لزوم‬ ‫کاهش نرخ تعرفه ها برای گس��ترش تجارت جهانی‬ ‫تعارض دارد‪ ،‬اما امریکا توجهی به ان نمی کرد‪ .‬یعنی‬ ‫ویـــژه‬ ‫برای عدم تعام��ل با س��از و کارهای جهانی ش��دن‬ ‫باشد که البته تفصیل این نکات را در جای دیگر باید‬ ‫ذکر کرد‪.‬‬ ‫به طور کل��ی می ت��وان گفت ک��ه دو واکنش‬ ‫عمده به جهانی ش��دن نش��ان داده ش��ده‪ ،‬در‬ ‫واق��ع به حاکمی��ت و س��یادت لیبرالیس��م و‬ ‫هژمونی لیبرالیس��م در جهان؛ یکی در ‪2001‬‬ ‫بود که غربی ها ب��ه ان بنیادگرایی می گویند و‬ ‫پس��ت مدرن ها که معتقد به مدرنیسم هستند‪،‬‬ ‫می گوین��د اخری��ن فراروای��ت مدرنیس��م‪،‬‬ ‫بنیادگرایی اس��ت که در مقابل لیبرالیسم قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬یعنی انها هم بنیادگرایی را بخش��ی‬ ‫از عوارض مدرنیسم می دانند‪ .‬در واقع اساس‬ ‫نظریه جهانی س��ازی با نظریه های مدرنیستی‬ ‫فاصله دارد‪ .‬نظریه های مدرنیستی کامال سلطه‬ ‫غرب را تجویز می کند ولی نظریه های پس��ت‬ ‫مدرن از همکاری های جهانی و س��ازنده در‬ ‫عرصه بین الملل س��خن می گوی��د‪ .‬این یک‬ ‫واکنش در واقع بنیادگرایی بود‪ .‬یک واکنش‬ ‫هم بعد از ‪ 2008‬که شما اشاره کردید سابقه ای‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫خود امریکا که طرفدار و مروج اقتص��اد ازاد و بازار‬ ‫اس��ت برای منافع خودش می اید و ای��ن تعرفه ها را‬ ‫برخالف نظر سازمان تجارت جهانی افزایش می دهد‪.‬‬ ‫یا اتحادیه اروپا که اعتقاد به تجارت ازاد و بازار دارد‬ ‫برای حمایت از بخش کش��اورزی خود و تولید مواد‬ ‫غذایی‪ ،‬سوبسیدهایی بالغ بر ‪ 300‬میلیارد دالر در سال‬ ‫به کش��اورزان خود می دهد تا انه��ا بتوانند محصول‬ ‫رابه کشورهای دیگر صادر کنند یا در مقابل واردات‬ ‫سایر کشورها ایس��تادگی کنند‪ .‬این هم با اموزه های‬ ‫کالس��یک س��ازمان تجارت جهانی و جهانی شدن‬ ‫در تعارض اس��ت‪ .‬از ای��ن لحاظ می گوی��م که این‬ ‫قبی��ل رخدادهای بین الملل��ی گویای ع��دم توانایی‬ ‫نظریه جهانی ش��دن به عنوان نظری��ه ای فراگیر برای‬ ‫تبیین تحوالت جهان بعد از فروپاشی اتحاد شوروی‬ ‫سابق اس��ت‪ .‬نظریه جهانی ش��دن نتوانسته پاسخی‬ ‫برای اولویت منافع ملی نس��بت به منافع جهانی نزد‬ ‫بازیگران س��نتی روابط بین الملل (دولت ها) داش��ته‬ ‫باشد‪ .‬بنابراین مشاهده می شود با وجود ساز و کارهای‬ ‫جهانی شدن همچنان انگیزه های ملی و منافع ملی و‬ ‫اصول مکتب رئالیس��تی نیز حاکم اس��ت‪ .‬این نکات‬ ‫باعث چالش هایی در نظریه جهانی شدن می شود و ان‬ ‫را از یک نظریه فراگیر خارج می کند چرا که این نظریه‬ ‫به نقش و اهمی��ت منافع ملی نزد کش��ورها اهمیت‬ ‫نمی داد‪ .‬ولی واقعیت ها در عرص��ه روابط بین الملل‬ ‫چیزهای دیگ��ری را می گویند‪ .‬البته ب��ه موازات بیان‬ ‫این ن��کات همانطور که گفتم س��ا زو کارهای جهانی‬ ‫شدن در خصوص روش های افزایش ثروت و قدرت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬حرف ه��ای فراوانی برای گفتن داش��ته و‬ ‫دارد که محتاج توجه و به اقتضای ش��رایط محیطی و‬ ‫اجتماعی هر کشور قابلیت به کارگیری دارد‪.‬‬ ‫ذکر یک نکته در اینجا ض��رورت دارد که ما در‬ ‫این مصاحبه به ابع��اد مختلف نظریه جهانی ش��دن‬ ‫پرداخت��ه و به ط��ور مختص��ر چالش ه��ای ان را نیز‬ ‫مورد ارزیابی قرار دادیم‪ .‬اما س��وال این اس��ت که ایا‬ ‫اقتصاد ما دارای تعامل با س��ازوکارهای جهانی شدن‬ ‫اس��ت؟ یا باید این تعامل را داش��ته باشد؟ و با وجود‬ ‫چالش هایی که ذکر ش��د توجیهی بر ل��زوم تعامل با‬ ‫سازوکارهای جهانی ش��دن وجود دارد؟ و بسیاری‬ ‫س��واالت دیگر که در پاس��خ باید به ص��ورت خیلی‬ ‫خالصه بگویم اقتصاد ما برای پویایی هر چه بیش��تر‬ ‫و افزایش کارایی و بهره وری و قدرت بیشتر‪ ،‬محتاج‬ ‫تعامل فعاالنه با سازو کارهای جهانی شدن است که‬ ‫متاسفانه به دلیل ضعف های عدیده ای که در اقتصادی‬ ‫ملی م��ا وجود دارد‪ ،‬تعامل مناس��ب برقرار نیس��ت‪.‬‬ ‫همچنین باید وجود چالش ها م��ا را به ابعاد مختلف‬ ‫نظریه جهانی ش��دن اگاه س��ازد‪ ،‬نه انک��ه توجیهی‬ ‫تئوری بازار به رغم‬ ‫قابلیت های فراوان در‬ ‫خصوص افزایش ثروت‬ ‫ملی و تخصیص بهینه منابع‬ ‫و تحول در فضای کسب و‬ ‫کار‪ ،‬از چند بعد دیگر دارای‬ ‫چالش های بنیادی است که‬ ‫می توان نماد ان چالش ها را‬ ‫در رکود فراگیر ژاپن در دهه‬ ‫‪ ،1990‬بحران مالی ‪1997‬‬ ‫شرق اسیا‪ ،‬بحران ‪2001‬‬ ‫ارژانتین‪ ،‬رکود ‪2001‬‬ ‫امریکا و بحران مالی ‪2008‬‬ ‫امریکا و بحران های اخیر‬ ‫جست وجو کرد‬ ‫هم در سال ‪ 1929‬داشته و منجر به دولت های‬ ‫رفاهی ش��ده اس��ت‪ .‬به طور کل��ی در حوزه‬ ‫اقتصاد از س��ال ‪ 2008‬اتفاقی در کش��ورهای‬ ‫ش��مال و جنوب افتاد که حاکمیت و سیادت‬ ‫لیبرالیسم دچار چالش شد‪ .‬این را قبول دارید؟‬ ‫‪l‬اقتص��اد ازاد همانط��ور ک��ه گفتی��م دارای‬ ‫کارامدی های مختلف��ی بوده و ان را نش��ان داده و از‬ ‫طرف دیگ��ر اقتصاد دولت��ی در نمونه ناب��ش که در‬ ‫ش��وروی بود دچار فروریزی ش��د و به دنبال ان هم‬ ‫تدریجا کش��ورهایی ک��ه اقتصاد دولت��ی را پیگیری‬ ‫می کردند اصالحات بنیادی را در خودشان به وجود‬ ‫اوردند که نمونه ان را می توان در چین جس��ت وجو‬ ‫کرد‪ .‬اما اینکه می گوییم اقتصاد ازاد کارامدی داشته‪،‬‬ ‫باید به یکس��ری نکات دیگر که در ای��ن نظریه مورد‬ ‫توجه ق��رار نگرفت��ه و ارام ارام ان چالش ها رش��د‬ ‫کرده و رس��یده به اتفاقاتی که از س��ال ‪ 2008‬به بعد‬ ‫در کش��ورهای اروپایی و امریکایی خودش را نشان‬ ‫داده اس��ت‪ ،‬توجه کرد‪ .‬در خصوص وجود چالش ها‬ ‫در اقتصاد بازار دیدگاه ها و دس��ته بندی های مختلفی‬ ‫وجود دارد که می خواهن��د چرایی ای��ن اتفاقات را‬ ‫تحلیل کنند‪ .‬بنابرای��ن باید ببینیم ک��ه در نظریه بازار‬ ‫کجا اش��کال وجود داش��ته که در عمل این چالش ها‬ ‫اتفاق افتاده است‪ .‬یک دیدگاه معتقد است که ایا این‬ ‫چالش ها پیامش این است که اقتصاد بازار باید خودش‬ ‫را اصالح کند؟ یا اینکه پیامش این اس��ت که اقتصاد‬ ‫بازار به انتها رسیده و تئوری بازار در تمامی ارکان خود‬ ‫دچار بن بست شده است‪ .‬تئوری بازار از لحاظ نظری و‬ ‫ساختاری تغییر کرده‪ .‬از دیدگاه کشورهای جهان سوم‬ ‫ای��ن ای��رادات و چالش ها گوی��ای به انتها رس��یدن‬ ‫نظریه بازار و اقتصاد ازاد است و این چالش ها پایانی‬ ‫اس��ت بر نظریه اقتصاد بازار‪ .‬اقتصاد ب��ازار هم مثل‬ ‫نظریه اقتصاد دولتی پرونده اش رو به اتمام است‪ .‬این‬ ‫دیدگاهی است که در کشورهای جهان سوم ظهور و‬ ‫بروزش بیشتر است‪.‬‬ ‫اما در کش��ورهای غ��رب و پیرو اقتص��اد بازار‬ ‫دودیدگاه وجود دارد؛ دیدگاهی معتقد است که اقتصاد‬ ‫بازار محتاج اصالحات است‪ .‬یعنی دوره ان به اتمام‬ ‫نرسیده‪ ،‬بلکه همچنان برترین نظریه در عرصه اقتصاد‬ ‫سیاسی است ولی باید اصالحاتی را بپذیرد‪ .‬مولفه های‬ ‫اصالحات مبتنی بر تدوین سازو کارهایی برای پوشش‬ ‫و کاهش شکاف های طبقاتی است و دیگر اینکه دولت‬ ‫باید داری نظارت بیشتر بر ساز و کارهای اقتصاد ازاد‬ ‫باش��د‪ .‬تفکرات دموکرات ها به این دی��دگاه نزدیکتر‬ ‫اس��ت‪ .‬اما دیدگاه دیگ��ر در خص��وص چالش های‬ ‫موجود در کش��ور امریکا معتقد اس��ت ک��ه اقتصاد‬ ‫ب��ازار دارای چالش نیس��ت و بحران موج��ود نیز به‬ ‫‪55‬‬ ‫ویـــژه‬ ‫س��بب دخالت های دولت ها در اقتصاد بوده و چون‬ ‫دولت های قبل از سال ‪ 2008‬در اقتصاد دخالت کردند‪،‬‬ ‫این دخالت ها اثارش را در وقایع بحران مالی س��ال‬ ‫‪ 2008‬و بعد از ان نشان داده است‪ .‬پس اینها می گویند‬ ‫اقتصاد بازار نه تنها از لحاظ س��اختاری چالش ندارد‬ ‫بلکه چون از مبانی کالسیک اقتصاد ازاد عبور کردیم‪،‬‬ ‫این چالش ها و اتفاقات در سال ‪ 2008‬رخ داده است‪.‬‬ ‫اینها می گویند برای اینکه این اتفاقات را نداشته باشیم‬ ‫باید دخالت های دولت ها را کمتر کنیم‪ .‬این تفکرات‬ ‫مربوط به نمایندگان جمهوری خواه است‪.‬‬ ‫منظ��ور از دخال��ت دولت ه��ا‪ ،‬دخال��ت در‬ ‫سیاست گذاری است؟‬ ‫‪l‬بله‪ .‬همین طور اس��ت ‪.‬دیدگاهی که معتقد به‬ ‫اصالحات در نظری��ه اقتصاد بازار اس��ت‪ ،‬می گوید‬ ‫نقش دولت باید مورد توجه باش��د‪ .‬البته منظور انها‬ ‫از نقش پذیری دولت یعن��ی دخالت در امور اجرایی‬ ‫و تصدی گری و‪ ...‬نمونه هایی که از کش��ورهایی مثل‬ ‫کشور خودمان وجود دارد‪ ،‬نیست‪ ،‬بلکه بیشتر به حوزه‬ ‫نظارت و سیاستگذاری بازگش��ت دارد و می گویند‬ ‫در س��ال ‪ 2008‬و در پی بحران مال��ی امریکا دولت‬ ‫نزدیک به ‪ 2000‬میلیارد دالر پ��ول در اقتصاد تزریق‬ ‫کرد‪ .‬بعض��ی از این بنگاه ها که دچار چالش اساس��ی‬ ‫شده بودند با کمک دولت احیا شدند‪ .‬انها می گویند‬ ‫اگر این کمک ها صورت نمی گرفت اساسا این رکود‬ ‫و بحران عمق بیشتری پیدا می کرد و بهم ریختگی ان‬ ‫بیشتر هم می شد‪.‬‬ ‫بنابراین مالحظه می کنید که ما سه نظریه در تبیین‬ ‫بحران مالی ‪ 2008‬که تاکنون نیز ادامه داشته و دارای‬ ‫اشکال اجتماعی و چالش های اقتصادی وسیع تر نیز‬ ‫شده‪ ،‬داریم‪:‬‬ ‫نظریه اول که منطق ان ب��ا دوتای دیگر متفاوت‬ ‫اس��ت؛ نظریه اول می گوید که این چال��ش مبنایی و‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫دکتر محمد حسین‬ ‫قریب معتقد است‪:‬‬ ‫جهانی شدن نقش‬ ‫دولت ـ ملت و کشورها‬ ‫را ناچیز دانسته‬ ‫بنابراین به نقش و‬ ‫ابزارهای سیاسی‬ ‫در فعل و انفعاالت‬ ‫اقتصادی توجهی ندارد‬ ‫و همانطور که گفته‬ ‫شد این امر گویای‬ ‫عدم جامعیت نظریه‬ ‫جهانی شدن است‬ ‫‪56‬‬ ‫ساختاری است و پیام ان فروپاشی نظریه بازار است‪،‬‬ ‫ولی دو نظریه دیگ��ر می گویند که چالش ها در حوزه‬ ‫روش مندی اس��ت و رویکردهای اصالح گرایانه که‬ ‫باید چالش را حل کنیم‪ .‬اما اینک��ه چگونه ان را حل‬ ‫کنیم؟ روی این مس��اله ح��رف دارند‪ .‬یک��ی معتقد‬ ‫است دولت ها در سیاستگذاری ها هیچ نقشی نداشته‬ ‫باش��ند‪ .‬یک دیدگاه هم این است که باید دولت ها در‬ ‫سیاستگذاری ها نقش داشته باشند که این یک بحث‬ ‫تفصیلی است که باید در جایی دیگر به ان پرداخت‪.‬‬ ‫اگر موافق باش��ید درباره دالی��ل چالش نظام‬ ‫بازار صحبت کنیم‪ .‬مکانیس��م این چالش چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪l‬یکی از مباحثی که به عنوان چالش اساس��ی‬ ‫می توانیم مطرح کنیم این است که اقتصاد ازاد همپا و‬ ‫همسو با افزایش ثروت که قابلیت های خود را در این‬ ‫خصوص نشان داده است‪ ،‬س��ازوکاری برای کاهش‬ ‫شکاف طبقاتی ندارد‪.‬‬ ‫البته نظام و سازوکاری که این دو متغیر یعنی هم‬ ‫افزایش ثروت و کاهش ش��کاف طبقاتی را بخواهد‬ ‫توام با یکدیگر در بطن خودش تعری��ف کند‪ ،‬واقعا‬ ‫خیلی سخت است و اقتصادهای دیگر هم نتوانستند‬ ‫در این دو قلمرو با یکدیگر دستاوردهای خوبی داشته‬ ‫باشند‪ .‬اینجا سوالی که مطرح می ش��ود این است که‬ ‫ایا س��ازوکارهای درونی اقتصاد ازاد بن��ا به تعریف‬ ‫گرایش ذاتی اش به س��مت افزایش ثروت است یا به‬ ‫سمت کاهش شکاف طبقاتی و بازتوزیع درامد؟ ان‬ ‫چیزی که ما مشاهده می کنیم در تئوری های اقتصادی‬ ‫و به خص��وص نگاه های اقتصاد غرب این اس��ت که‬ ‫رس��الت اقتصاد فقط و فقط بای��د در جهت افزایش‬ ‫ثروت تعریف ش��ود‪ ،‬اما تفکرات ارزش��ی هر کشور‬ ‫که در پش��ت صحنه فعالیت های اقتصادی ان کشور‬ ‫وجود دارد ایا در جهت کاهش شکاف طبقاتی یا در‬ ‫جهت عدم کاهش ش��کاف طبقاتی حرکت می کند؟‬ ‫یعنی ما از یکسو سازوکارهای اقتصاد ازاد را داریم و‬ ‫از سوی دیگر یک تفکر ارزشی پشت این سازوکارها‬ ‫جریان دارد‪ .‬در پاس��خ به اینکه رسالت سازوکارهای‬ ‫اقتصاد ازاد چیست؟ طرفداران اقتصاد ازاد می گویند‬ ‫ثروت افرینی است‪ .‬اما تفکرات ارزشی پشتیبان ان به‬ ‫دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته ای همچون نولیبرال ها‬ ‫که معتقدند بهترین ارزش ازادی است و نباید در نظام‬ ‫اقتصاد ازاد دخالتی کرد‪ .‬اما دسته دیگر (تفکر چپگرای‬ ‫طرفدار اقتصاد ازاد) که خواهان توجه به ارزش های‬ ‫اجتماعی است‪ ،‬خواهان این است که به کاهش شکاف‬ ‫طبقاتی نیز توجه شود و دولت و حاکمیت باید دارای‬ ‫سیاس��تگذاری های خاصی در اقتصاد باش��د تا این‬ ‫شکاف ها را به نوعی کمتر کند‪.‬‬ ‫در اینجا سوالی از سوی دسته اول مطرح می شود‬ ‫که اگر می خواهید ش��کاف طبقاتی را کاهش بدهید‬ ‫چگونه این کار را می کنید که به انگیزه ثروت افرینان‬ ‫خدشه ای وارد نشود؟ اگر سیاس��ت های بازتوزیعی‬ ‫شدید باش��د‪ ،‬به عنوان عامل بازدارنده عمل می کند و‬ ‫انگیزه های ثروت افرینان را کاهش می دهد و اگر این‬ ‫انگیزه ها کاهش یابد ثروت افرینی انها کم می شود و‬ ‫سپس اشتغال افرینی نیز کم می شود‪ .‬یعنی تمامی اینها‬ ‫حالت زنجی��ره ای دارد‪ .‬به هرحال دیدگاه های این دو‬ ‫دس��ته دارای دس��تور العمل های مختلف و گوناگون‬ ‫است‪ .‬مشاهده می شود که در کش��ورهایی که دارای‬ ‫نظ��ام اقتصاد ب��ازار و اقتصاد ازاد هس��تند‪ ،‬تفکرات‬ ‫ارزشی واحد و یکسان نیس��تند و برهمین اساس ما‬ ‫در کشورهای غرب رویه های مختلفی را می بینیم به‬ ‫این معنی که در کشوری مثل امریکا ازادی اقتصادی‬ ‫شدیدتر است و ش��کاف طبقاتی نیز شدیدتر است تا‬ ‫کشورهای اروپای ش��مالی که ازادی های اقتصادی‬ ‫کمتر و شکاف های طبقاتی کمترهستند‪ ،‬درحالی که‬ ‫ویـــژه‬ ‫اقتصاد کش��ور را حل و از طریق عوامل غیراقتصادی‬ ‫اقدام کنند‪ .‬همچنان که در حل مساله رکود سال ‪2001‬‬ ‫اقدام کردند‪ .‬دیدیم که در ان مقطع رکود اقتصادی در‬ ‫امریکا وجود داشت و انها با لشکر کشی به افغانستان‬ ‫و عراق توانس��تند با توجه به هزینه های نظامی رکود‬ ‫را مهار کنند که البته مس��ائل و مشکالت خاص خود‬ ‫را هم دارد‪ .‬به هرح��ال این دو وضعی��ت را می توان‬ ‫پیش بینی کرد که یکی در عرصه داخلی و به صورت‬ ‫مسالمت امیز این مشکل برطرف شود و اوباما و تیم‬ ‫او بتوانند با حرکات اصالحی این کار را انجام دهند‪.‬‬ ‫اما چون جمهوری خواه��ان در مجالس قانونگذاری‬ ‫نقش اصلی را دارند قاعدتا اجازه نمی دهند طرح های‬ ‫اصالح گرایانه اوبام��ا تحقق پیدا کنن��د‪ .‬دیگر اینکه‬ ‫وقتی محافظ��ه کاران و جمهوری خواه��ان روی کار‬ ‫بیایند چون در کوتاه مدت و با ایجاد تغییرات داخلی‬ ‫نمی توانند بر این بحران ها غلبه نمایند‪ ،‬ممکن اس��ت‬ ‫با حرکت های بیرون س��رزمینی و ماجراجویانه و در‬ ‫خارج از مرزها سعی کنند مشکل را برطرف نمایند‪.‬‬ ‫ش��ما وال اس��تریت را در واقع ی��ک بحران‬ ‫ریشه دار در اقتصاد امریکا می دانید؟‬ ‫‪l‬م��ن اعتق��اد دارم که تئ��وری ب��ازار به رغم‬ ‫قابلیت های ف��راوان در خصوص افزایش ثروت ملی‬ ‫و تخصیص بهینه منابع و تحول در فضای کس��ب و‬ ‫کار‪ ،‬از چند بعد دیگر دارای چالش های بنیادی است‬ ‫که می توان نماد ان چالش ها را در رکود فراگیر ژاپن‬ ‫در دهه ‪ ،1990‬بحران مالی ‪ 1997‬ش��رق اسیا‪ ،‬بحران‬ ‫‪ 2001‬ارژانتی��ن‪ ،‬رکود ‪ 2001‬امری��کا و بحران مالی‬ ‫‪ 2008‬امری��کا و بحران های اخیر جس��ت وجو کرد‪.‬‬ ‫تئوری ب��ازار دیدگاه جامعی نس��بت ب��ه مولفه های‬ ‫سیاسی و دخالت ان مولفه ها در ساز و کارهای بازار و‬ ‫همچنین پیدایش قدرت نهادهای انحصارگر ندارد و‬ ‫صرفا دلخوش به این است که دولت ها نباید در اقتصاد‬ ‫ازاد نقش افرینی کنند‪ .‬ب��ا توجه به نکاتی که تابه حال‬ ‫ذکر کردیم تئ��وری بازار محتاج بازنگری نس��بت به‬ ‫چالش های ذکر شده در این مصاحبه است‪.‬‬ ‫ایا وضعیت بحران دراروپا مثل امریکاست؟‬ ‫‪l‬خیر‪ .‬بحرانی ک��ه در اروپا مالحظه می کنید با‬ ‫مسائل اقتصاد امریکا متفاوت است‪ .‬در اروپا اقتصاد‬ ‫کشورهایی که دچار بحران شدند‪ ،‬به دلیل هزینه هایی‬ ‫است که انجام داده اند و تناسبی با درامد دولت هایشان‬ ‫نداشته و از این رو دچار یک کسری هنگفت شده اند‪.‬‬ ‫این کسری هنگفت را بانک مرکزی اروپا باید مدیریت‬ ‫کند‪ .‬بانک با تزریق منابع به کش��ورهایی چون یونان‬ ‫در پی حل بحران است‪ .‬کش��ورهای بحران زده برای‬ ‫بازپرداخ��ت بدهی های خود باید تن به نس��خه های‬ ‫ریاضت اقتصادی بانک مرک��زی اروپا بدهند‪ .‬اما این‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫در هر دو منطقه سازوکارهای اقتصاد ازاد برقرار است‪.‬‬ ‫تفکر ارزشی که در اروپای شمالی حاکم است دغدغه‬ ‫کاهش شکاف طبقاتی را دارد‪ .‬بنابراین در انجا این امر‬ ‫بیشتر رعایت می شود تا امریکا‪ .‬پس مالحظه می کنید‬ ‫که در رویکرد اقتصاد ازاد یک مدل و یک الگو نداریم‪.‬‬ ‫چندین مدل و الگو داریم‪ .‬در واقع به تعداد کشورها‬ ‫الگو داریم‪ .‬یعنی همه انها تحت مدیریت اقتصاد ازاد‬ ‫هس��تند‪ ،‬اما مدل امریکا و انگلیس با المان و فرانسه‬ ‫متفاوت اس��ت و در کل همه انها با ژاپ��ن و اروپای‬ ‫ش��مالی تفاوت دارند‪ .‬ریش��ه تفاوت ها نیز به نوع و‬ ‫نحوه تفکرات ارزشی کش��ورها بازگشت دارد که در‬ ‫پشت صحنه نظام بازار را کنترل و هدایت می کنند‪ .‬ما‬ ‫هم مالحظه می کنیم تفکر ارزشی که در امریکا وجود‬ ‫داشته زیاد به بحث شکاف طبقاتی توجهی نداشته و‬ ‫در این چند دهه اخیر دچار چالش شده و بعد از بحران‬ ‫‪ 2008‬و هم اکنون نیز با اعتراضات مردمی در نیویورک‬ ‫و سایر شهرها مواجه شده است‪.‬‬ ‫از نظر شما اقتصاد ازاد بدون نگاه حمایتی در‬ ‫نهایت دچار چالش می شود؟‬ ‫‪l‬نظر اجمالی بنده این اس��ت که اقتصاد ازاد به‬ ‫نهاد مکمل کارامد که از ان به عنوان دولت نام می بریم‪،‬‬ ‫احتیاج دارد‪ .‬البته همانطور ک��ه قبال توضیح دادم این‬ ‫نهاد مکمل نباید به امور تصدیگری و اجرایی بپردازد‪،‬‬ ‫بلکه باید در جهت شفافیت فعالیت ها و ساز و کارها و‬ ‫همچنین سیاست گذاری ها و اعمال نظارت و‪ ...‬گام‬ ‫بردارد‪ .‬این نقش برای کش��ورهای جهان س��وم که از‬ ‫لحاظ ساختاری دارای تنگناهای بسیار فراوانی هستند‬ ‫بیشتر اس��ت‪ .‬فقدان نهادهای مورد نظر در نظام بازار‬ ‫موجب تش��دید رانت خواری می ش��ود‪ .‬یعنی تحت‬ ‫پوشش نظام بازار‪ ،‬سوءاستفاده و رانت خواری افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬حال چه نهادی باید به ای��ن نکات بپردازد و‬ ‫چگونه اعمال مدیریت کند که بنده از این نهاد به عنوان‬ ‫نهاد مکمل تحت عنوان دولت کارامد نام می برم و به‬ ‫الگوی دولت موافق بازار برای کشورهای جهان سوم‬ ‫اعتقاد دارم‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما دولت امریکا ب��رای عبور از این‬ ‫چالش چه راه هایی پیش رو دارد؟‬ ‫‪l‬در پاسخ به این سوال همانطور که قبال توضیح‬ ‫دادم سه نگرش وجود دارد؛ نگرش اول که معتقد به‬ ‫فروپاش��ی نظام بازار و سیستم اقتصادی امریکاست‪.‬‬ ‫نگرش دوم که معتقد به لزوم اصالحات در نظام بازار‬ ‫با رویکردهای مکمل و اجتماعی است‪.‬‬ ‫نگرش سوم معتقد به ضعف مدیریت در حزب‬ ‫دموک��رات و جابه جایی در نخبگان سیاس��ی و روی‬ ‫کار امدن جمهوری خواهان اس��ت که ساز و کارهای‬ ‫اقتصادی را مجددا در قالب اقتصاد ازاد و بدون دخالت‬ ‫دولت س��اماندهی کنند‪ .‬نگرش اول در بیرون امریکا‬ ‫جریان دارد و درون ان کشور دنبال نمی شود‪ .‬نگرش‬ ‫دوم به حزب دموک��رات اختص��اص دارد و نگرش‬ ‫سوم به حزب جمهوری خواه‪ ،‬بنابراین در خصوص‬ ‫نگرش های دوم و سوم باید گفت که دو اتفاق ممکن‬ ‫است رخ دهد که می توان انها را پیش بینی کرد‪:‬‬ ‫یکی اینک��ه دموکرات ه��ا باتوجه ب��ه وضعیت‬ ‫طبقه متوسط به سازوکارهای اصالحی در خصوص‬ ‫کاهش دادن فاصله طبقاتی بیندیش��ند و از این موج‬ ‫اعتراضی بهره برداری کرده و نس��بت به اعتراض های‬ ‫موجود در وال اس��تریت موج س��واری کرده و از این‬ ‫امواج مردم��ی علیه جمهوری خواهان اس��تفاده و در‬ ‫جهت تثبی��ت مواضع خود بهره ب��رداری کنند‪ .‬اتفاق‬ ‫دوم روی کار ام��دن جمهوری خواهان اس��ت یا به‬ ‫قدرت رس��یدن انها برای اینکه بتوانند رکود و رش��د‬ ‫یکی از مباحثی که به عنوان چالش‬ ‫اساسی می توانیم مطرح کنیم این‬ ‫است که اقتصاد ازاد همپا و همسو‬ ‫با افزایش ثروت که قابلیت های‬ ‫خود را در این خصوص نشان داده‬ ‫است‪ ،‬سازوکاری برای کاهش‬ ‫شکاف طبقاتی ندارد‪ .‬البته نظام و‬ ‫سازوکاری که این دو متغیر یعنی‬ ‫هم افزایش ثروت و کاهش شکاف‬ ‫طبقاتی را بخواهد توام با یکدیگر در‬ ‫بطن خودش تعریف کند‪ ،‬واقعا خیلی‬ ‫سخت است و اقتصادهای دیگر‬ ‫هم نتوانستند در این دو قلمرو با‬ ‫یکدیگر دستاوردهای خوبی‬ ‫داشته باشند‬ ‫کش��ور ها نیز معتقدند حتی با تحمل سیاس��ت های‬ ‫ریاضت اقتصادی بازهم ت��وان بازپرداخت بدهی ها‬ ‫وجود ندارد و این ش��کاف بس��یار عمیق است‪ .‬پس‬ ‫اروپا از منظر دیگری دچار چالش است که ماهیت ان‬ ‫با مسائل وال استریت متفاوت است و ریشه مشکالت‬ ‫در اروپا به مباحث پول واحد (یورو) بازگشت دارد‪.‬‬ ‫یعنی ساختارها را درست نکردند؟‬ ‫‪l‬موضوع اروپای واحد و پ��ول واحد یکی از‬ ‫مسائل بس��یار مهم و پیچیده و استراتژیک محسوب‬ ‫می شود که در اواخر دهه ‪ 90‬در اروپا شکل گرفت‪ .‬این‬ ‫امر دارای فرصت سازی های فراوان و خلق ثروت های‬ ‫مختلف برای کش��ورهای عضو به رهب��ری المان و‬ ‫فرانسه بوده‪ ،‬اما دارای چالش ها و بحران های مختلفی‬ ‫نیز هس��ت که یکی از بحران های حاد و دشوار ان در‬ ‫سال جاری اتفاق افتاده است و بار حل این بحران عمال‬ ‫بر دوش فرانس��ه و المان قرار داده ش��ده که انها باید‬ ‫کمک کنند مشکالت حوزه یورو مرتفع شود‪ .‬کمک‬ ‫کردن انها هم یک امر استراتژیک محسوب می شود‪.‬‬ ‫در مجموع چند وضعیت ب��رای اینده یورو پیش بینی‬ ‫می ش��ود‪ .‬یورو و پول واحد از بین برود و کش��ورها‬ ‫بازگردند به ده��ه ‪ .90‬این اتفاق به نفع امریکاس��ت‬ ‫چرا که در رقابت با اروپاست‪ .‬وضعیت دیگر خروج‬ ‫کشورهای دارای مشکل از حیطه یورو است که البته‬ ‫با جدا شدن این کشورها مسائل اجتماعی عدیده ای‬ ‫همچون مهاجرت‪ ،‬بیکاری و‪ ...‬به وجود می اید و سایر‬ ‫کشورهای حوزه یورو تحت فشار قرار می گیرند‪.‬‬ ‫وضعیت دیگر نیز تداوم وضع موجود است که‬ ‫البته کشورهای قوی تر باید نس��بت به حل بحران و‬ ‫چالش های موجود تالش همه جانبه ای به عمل اورند‪.‬‬ ‫بنابراین بح��ث خروج از بحران مال��ی اروپا موضوع‬ ‫بس��یار پیچیده ای اس��ت و اروپا با تمام تالش��ش را‬ ‫می کند تا اتحاد حوزه یورو به شکست نینجامد‪ .‬حاال‬ ‫از اینکه در پشت صحنه امریکایی ها چه کارهایی را‬ ‫انجام می دهند‪ ،‬بی اطالع هستیم‪ .‬چون انها در نهایت‬ ‫به دنبال ضربه زدن به یکدیگر هستند‪ .‬اگر یورو ضربه‬ ‫بخورد به نفع امریکاس��ت‪ .‬اینها کشورهایی هستند‬ ‫که دارای رقابت های استراتژیک با یکدیگرند‪ .‬تولید‬ ‫ناخالص داخل��ی در امریکا حدود ‪ 15‬ه��زار میلیارد‬ ‫دالر است و در اتحادیه اروپا نیز کمی بیش از ‪ 15‬هزار‬ ‫میلیارد دالر‪ .‬یعنی حوزه یورو با امریکا دارای رقابت‬ ‫تنگاتنگی است و این دو نسبت به یکدیگر فوق العاده‬ ‫حساسیت دارند و می توان گفت اگر این اتحاد شکسته‬ ‫ش��ود به نفع امریکا خواهد بود‪ .‬یکی از الزامات حل‬ ‫بحران یورو نزد نخبگان سیاسی اروپا این است که در‬ ‫صورت شکس��ت یورو‪ ،‬جریانات راست افراطی در‬ ‫اروپا رشد می کنند‪ .‬جریاناتی مثل نئونازی ها در المان‬ ‫و ناسیونالیست ها در فرانس��ه و اتریش فعالیت های‬ ‫خود را شدت می بخشند و این مولفه ها مواضع امریکا‬ ‫و اروپا را نس��بت به حفظ وحدت در ح��وزه یورو به‬ ‫همدیگر نزدیک تر می سازد که البته بحث های تفصیلی‬ ‫ان را باید در ج��ای دیگر پیگیری کنی��م‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫اس��ت جریانات افراطی در اروپا هم اکنون نیز دارای‬ ‫فعالیت هس��تند لکن کارکردهای انها تحت الش��عاع‬ ‫اتحادیه اروپا بوده و چون در کل جری��ان اروپا ادغام‬ ‫شده اند‪ ،‬قدرتش��ان کمتر اس��ت‪ .‬اما اگر حوزه یورو‬ ‫شکسته شود و کش��ورهای اروپایی برگردند به خانه‬ ‫اول‪ ،‬نازیس��ت ها و س��ایر افراطی های و بنیادگرایان‬ ‫اروپایی دارای قدرت می شوند و بحث های خودشان را‬ ‫دنبال می کنند‪ .‬به هرحال اروپا در حوزه های مالی دچار‬ ‫معضل است که همزمان شده با بحران اقتصادی و مالی‬ ‫امریکا‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫شکارچی شنبه‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با پرویز شیخ طادی‪ ،‬کارگردان فیلم «شکارچی شنبه»‬ ‫‪1‬‬ ‫تالشکردم فیلم منصفان های بسازم‬ ‫ساخت فیلم «شکارچی شنبه» حدود دو سال پیش با کارگردانی پرویز شیخ طادی پایان یافت و این روزها در س��ینماهای تهران به نمایش درامده است‪ .‬این فیلم‬ ‫به جریان اشغال سرزمین فلسطینی ها توسط صهیونیس��ت ها می پردازد و در ان تغییر رفتار و احساسات یک کودک تازه وارد به جمع یهودیان تندرو به تصویرکشیده‬ ‫می شود‪ .‬شکارچی شنبه درواقع هشتمین فیلم سینمایی شیخ طادی در مقام کارگردان است که در سال های گذشته «پشت پرده مه» (‪ )1383‬و «سینه سرخ» (‪ )1385‬را‬ ‫س��اخته اس��ت‪ .‬با ش��یخ طادی درباره ش��یو ه فیلمس��ازی اش و اخرین فیلم به اکران درامده اش گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫اقای ش��یخ طادی! ظاهرا ش��ما براس��اس یک‬ ‫ایدئولوژی و تفکر خاصی فیلم می سازید‪ .‬البته‬ ‫منظور از تفکر‪ ،‬صرفا یک تفکر سیاسی نیست‪.‬‬ ‫چطور به این الگوی فیلمسازی رسیده اید؟‬ ‫‪ l‬مبانیفکریبرایمنخیلیمهماستوجاهایی‬ ‫که فکر و اندیشه‪ ،‬به خصوص در حوز ه دین و اعتقادات‬ ‫شکل می گیرد‪ ،‬برای من مهم بوده است‪ .‬شاید این موضوع‬ ‫نشات گرفته از این است که بیش��تر به بنیادهای فکری‪،‬‬ ‫اعتقادی و رفتاری عالقه دارم‪ .‬تعبیر من این است که به این‬ ‫نوعفضاهابیشترنیازداریم‪.‬‬ ‫درباره این نیاز بیشتر توضیح دهد‪ ،‬به خصوص‬ ‫اینکه شما به کودکان‪ ،‬مسائل مذهبی و پرداختن‬ ‫به شاخص های موجود در طبیعت در فیلم هایتان‬ ‫پرداخته اید‪ .‬هدف ش��ما از دنبال کردن این خط‬ ‫فکریچیست؟‬ ‫‪ l‬بحث خلقت و چرایی ان در تمام انس��ان ها‬ ‫در س��نین مختلف برای من مهم اس��ت‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫احس��اس می کنم‪ ،‬فیلم هایی در ای��ن حوزه ها باید در‬ ‫جامعه س��اخته شوند و طبیعی اس��ت که نمی خواهم‬ ‫‪58‬‬ ‫فیلم هایم عاری از کودکان و کس��انی باش��د که اینده‬ ‫اجتماع را می س��ازند‪ .‬بنابراین تالش می کنم وقتی به‬ ‫حوزه های اخالقی‪ ،‬تربیت��ی‪ ،‬اعتقادی و رفتاری و کال‬ ‫علوم انسانی وارد می شوم‪ ،‬تاثیر ان را بر کسانی که قرار‬ ‫است اینده جهان را بس��ازند‪ ،‬دخیل کنم و به نمایش‬ ‫دراورم‪ .‬اینکه در بیش��تر فیلم هایم انسان هایی با سن‬ ‫کم تا س��نین میانس��الی حضور دارند‪ ،‬برای من مهم‬ ‫است که نس��بت انها را با این علوم و تفکرات بسنجم‬ ‫و بررسی کنم‪.‬‬ ‫در میان حوزه هایی مانند دف��اع مقدس‪ ،‬دینی و‬ ‫مذهبییاکودکان‪،‬شما بهعنوانفیلم سازخودرا به‬ ‫کدام حوزه متعلق می دانید؟‬ ‫‪ l‬هر جایی که این علوم‪ ،‬اعتقادات و بحث علوم‬ ‫انسانی و بحث های روانشناسی و روانکاوی وجود داشته‬ ‫باشد و احساس کنم بستر در ان حوزه اماده است‪ ،‬تالش‬ ‫می کنم توانایی ام را به حدی برسانم که در ان حوزه فعالیت‬ ‫و اث��ری را ارائه کنم‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬خ��ود را به حوزه ای‬ ‫خاص نمی توانم محدود کنم‪ .‬ممکن است یک داستان‬ ‫در حوز ه دفاع مقدس باشد یا در مقطعی دیگر در حوزه‬ ‫کودک خود را نشان دهد‪ .‬بنابراین می بینم که در کدام حوزه‬ ‫می توانبحثرابه خوبیمطرحکردوکدامحوزهقابلیتو‬ ‫تاثیرگذاری بیشتری برای طرح مساله دارد‪.‬‬ ‫انسان در حوزه هایی که به انها اشاره کردید‪ ،‬چه‬ ‫جایگاهی دارد و بیشتر به چه چالش هایی درباره‬ ‫انسان توجه دارید؟‬ ‫‪ l‬می خواه��م به همه ابعاد انس��ان ن��گاه کامال‬ ‫منصفانه ایداشتهباشموبایکجهان بینیعلمی والهیان‬ ‫رابررسیکنم‪.‬طبیعتانگاهمنگرفتارمسائلخودشناسیو‬ ‫انسان شناسی و نسبت ان با پیرامون خود‪ ،‬خلقت و خالق‬ ‫و نسبت ان با خودش و اموزه ها و ادیان مختلف است‪ .‬به‬ ‫همیندلیل‪،‬انسانبرایمنمهماست‪.‬‬ ‫بخ��ش دوم ای��ن گفت وگ��و ب��ه فیل��م در‬ ‫حال اک��ران ش��ما‪ ،‬یعنی «ش��کارچی ش��نبه»‬ ‫اختصاص دارد‪ .‬ایده س��اخت ای��ن فیلم از چه‬ ‫زمان��ی ش��کل گرفت و داس��تان س��اخت این‬ ‫فیلم چه بوده اس��ت؟ شما با س��اختن این فیلم‬ ‫به دنبال چه هدفی بودید؟‬ ‫‪ l‬ح��دود ‪ 12‬س��ال ذهن م��ن مش��غول ورود‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫علوم انسانی به حوزه تفاخر انسان نسبت به خدا بوده و‬ ‫خودپرستی و ناسیونالیسممذهبی توجه من را جلب کرده‬ ‫است‪ .‬در این ‪ 12‬س��ال‪ ،‬روی یک فیلمنامه مشخص کار‬ ‫نکرده ام‪ ،‬اما برای چرایی ها و سوال هایی که در ذهنم بود‪،‬‬ ‫به دنبال جواب و اطالعات کامل می گش��تم‪ .‬بنابراین در‬ ‫این حوزه به کسانی برخورد کردم که بیشترین چالش ها‬ ‫را دارند و بیشترین تاثیر را بر جهان و علوم انسانی جهانی‬ ‫گذاشته اند و ان هم قوم یهود بود و این موضوع که چطور‬ ‫می شود در این سطح گس��ترده در دنیا‪ ،‬در قوانین حوزه‬ ‫اجتماعی و روابط اجتماعی‪ ،‬حوزه فرهنگ در سینما و در‬ ‫حوزه ادبیات تاثیرگذار باشند‪ .‬این مسائل برای من مهم‬ ‫بود‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬این قوم توجه من را جلب کرد و خاصه‬ ‫بحث رژیم صهیونیستی که از کجا نشات می گیرد‪ .‬این‬ ‫رژیم نزدیک ‪ 70‬سال با هزاران مشکل هنوز حضور دارد‬ ‫و همچنان تالش می کند به حیات خود ادامه دهد‪ .‬اینها از‬ ‫کجا نشات می گیرند‪ ،‬چه اعتقاد و اندیشه ای این افراد را‬ ‫وادار می کند که اینگونه عمل کنند‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬به این‬ ‫حوزه‪ ،‬مراکز‪ ،‬پستوها و مخفیگاه هایی وارد شدم که این‬ ‫تفکرات در انجا شکل می گرفت و این افراد در انجا تربیت‬ ‫می شدند‪ .‬وقتی به این حوزه وارد شدم‪ ،‬موضوع برای من‬ ‫جزو همان دغدغه های انسان شناسی و مفاهیم این حوزه‬ ‫بود‪« .‬شکارچی شنبه» حاصل تحقیقاتگسترده ومستدل‬ ‫درحوزهخودپرستییامذهب پرستیوچنیناندیشه هایی‬ ‫درباره یهودیت بود‪.‬‬ ‫داس��تانی که شما در «شکارچی ش��نبه» روایت‬ ‫کردید‪ ،‬نمون ه عینی و واقعی هم داشت؟‬ ‫‪ l‬دقیقا! تمام تالش من این بود و این کار را کردم‬ ‫که به هیچ عنوان تحلیل های شخصی و فردی خود را در‬ ‫این فیلم دخیل نکنم و کامال بی طرفانه برای درک بیشتر و‬ ‫بهتر این قوم به میدان وارد شدم‪ .‬این فیلم حاصل بخشی‬ ‫از تحقیقات و مستدالت نابی است که به دست امد‪ .‬حتی‬ ‫خط قصه هم واقعی است‪ ،‬شخصیت ها واقعی هستند‪.‬‬ ‫تالش کردم این فیلم کامال عادالنه و منصفانه باشد تا برای‬ ‫تمام کسانی که به این اطالعات عالقه مند هستند‪ ،‬قابل‬ ‫دسترسیباشد‪.‬‬ ‫اینکه اشاره می کنید خط قصه واقعی است‪ ،‬یعنی‬ ‫جریان به چه دوره ای از تاریخ مربوط است‪ ،‬در‬ ‫س��ال های اخیر رخ داده یا در سال ها و دهه های‬ ‫گذشته بوده است؟‬ ‫‪ l‬اینموضوعدرحوزهتفکراستوفقطدرحوزه‬ ‫عملکردنیست‪.‬بحثایناستکهایناعتقادوتفکردرکجا‬ ‫نهادینهشدهوکجاشکلگرفتهاست‪.‬بههمیندلیلبهسال‬ ‫خاصیمربوطنیست‪.‬‬ ‫به هر حال در این فیلم‪ ،‬شیوه ای از برخورد نیروهای‬ ‫غاصببافلسطینی هابهتصویرکشیدهشدهاست‪.‬‬ ‫ایننوعزدوخوردبیناسرائیلوفلسطینی هابهچه‬ ‫دوره ای از زمان تعلق دارد؟‬ ‫این یک شیوه است که از س��ال ‪ 1940‬میالدی در‬ ‫سرزمین های فلسطین اغاز ش��د‪ .‬نه تنها در این زمان و‬ ‫در سرزمین های فلس��طین‪ ،‬بلکه در زمان کوروش هم‬ ‫این اتفاق افتاده اس��ت‪ .‬قوم یهود چ��ون قومی قدیمی ‬ ‫است‪ ،‬راهکارهایی برای همیاری‪ ،‬کمک به یکدیگر و‬ ‫متحد شدن دارد‪ .‬این قوم برای یاری رساندن به یکدیگر‬ ‫براس��اس یک تفکر و اعتقاد که ان را یک فریضه دینی‬ ‫می داند‪ ،‬تالش می کند سرزمین یکدیگر و موقعیت های‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی یکدیگر را تقویت کند و‬ ‫برای رسیدن به این هدف‪ ،‬شیوه های مختلفی را به کار‬ ‫می برد‪ .‬یکی از شیوه ها که در «شکارچی شنبه» نشان داده‬ ‫شده‪ ،‬این است که شبه نظامیانی تربیت شده اند که کامال‬ ‫معتقد و مذهبی اند و س��رزمین هایی را براساس تاریخ‬ ‫کهن شان‪ ،‬به خودش��ان متعلق می دانند و کاری ندارند‬ ‫که ان سرزمین چقدر دست به دس��ت شده است‪ .‬انها‬ ‫معتقدند که خداوند تا ابد ان سرزمین را به انها هدیه کرده‬ ‫است‪ .‬انها بقی ه اقوام را در ان سرزمین ها غاصب می دانند‪.‬‬ ‫بر این اساس‪ ،‬هر زمان تاکتیکی را به کار می برند‪ .‬یکی‬ ‫از تاکتیک هایی که در حدود ‪ 70‬س��ال گذشته جواب‬ ‫داد‪ ،‬تش��کیل یک ارتش از مومنان به یهود بود که کامال‬ ‫غیر رس��می اما مورد حمایت دولت و چریکی بودند‪.‬‬ ‫این افراد به این سرزمین معتقد بودند و برای گسترش‬ ‫این سرزمین حرکت می کردند و درگیری ایجاد می شد‪.‬‬ ‫انها م��زارع و خانه ها را اتش می زدن��د و انقدر فضای‬ ‫ناامن در منطقه ای که حوز ه انها نیست‪ ،‬ایجاد می کردند‬ ‫تا سبب درگیری شود‪ .‬با ایجاد ناامنی‪ ،‬ارتش در منطقه‬ ‫با ن��ام متوقف کردن درگیری مس��تقر می ش��ود و مرز‬ ‫جدیدی را ایج��اد می کند و این اتفاق تکرار می ش��ود‪.‬‬ ‫«شکارچی شنبه» به لحاظ عملکرد مومنان این رژیم‪ ،‬این‬ ‫شیوه را به تصویر کشیده است‪.‬‬ ‫ایا در روایتی که در فیلم «شکارچی شنبه» ارائه‬ ‫کردید‪ ،‬بین یهودیان و صهیونیس��ت ها تفکیک‬ ‫قائلشدید؟‬ ‫‪ l‬بله؛درفیلمتالششدهاستکهتفاوتیهودیانی‬ ‫کهازاینشیوه هاابرازانزجارمی کنندبابقیهمشخصشود‪.‬‬ ‫مندرفیلمنگفته امکههمهانهااین گونههستند‪.‬‬ ‫ایا برای به نمایش دراوردن فیلم «شکارچی شنبه»‬ ‫ی انجام داده اید؟‬ ‫در دیگر کشورها اقدام ‬ ‫‪ l‬هنوز خیر؛ البته سال گذشته خیلی تالش کردم‬ ‫که فیلم به عنوان یک منبع مس��تند و مس��تدل به دست‬ ‫عالقه مندانومحققانبرسد‪.‬‬ ‫فکر می کنید اگ��ر یهودیان در دیگر کش��ورها‬ ‫مخاطب این فیلم باشند‪ ،‬چه واکنش و دیدگاهی‬ ‫نسبت به ان خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬هر یهودی منصف��ی باید تکلیف خ��ود را با‬ ‫نژادپرستی روشن کند‪ .‬اگر به لحاظ فردی‪ ،‬شخصیتی و‬ ‫اخالقی به این معتقد است که نژاد او برتر است و تنها او‬ ‫نسبتبهتمامانسان هایجهانبرتراست‪،‬طبیعیاستکه‬ ‫از انصاف خارج شده است‪ .‬یهودیانی که منصف هستند‪،‬‬ ‫وقتیاینفیلمرامی بینند‪،‬خودشانرادراننمی بینندوفیلم‬ ‫می تواند برای انها قابل دفاع باشد‪.‬‬ ‫شماانتقادهاییرادربار هاکرانفیلم تانومشکالتی‬ ‫که در این زمینه داش��تید‪ ،‬مطرح کرده اید‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد‪ ،‬اعتراض های شما نشان دهند ه رفتاری‬ ‫دوگانه در گفتار و عمل باش��د که از مطرح شدن‬ ‫موضوع هایی مانند داستان فیلم «شکارچی شنبه»‬ ‫دفاعمی کنند‪،‬ولیفیلمشماکهبهموضوعفلسطین‬ ‫پرداخته است‪ ،‬در مراحل مختلف دچار مشکل‬ ‫می شود‪ .‬جریان اعتراض های شما چیست؟‬ ‫‪ l‬در ح��وز ه مدیری��ت و اجتم��اع هنرمندان و‬ ‫نویسندگان ما‪ ،‬هنوز شکل عملیاتی رسیدگی به این نوع‬ ‫موضوع ها عملیاتی نشده و هنوز در حد بحث‪ ،‬حرف و‬ ‫نظریه است و به عنوان یک جنگ نرم مطرح شده است‪،‬‬ ‫ولیبهشکلعملیاتیبهانواردنشده اند‪.‬همچنینطبیعت‬ ‫«شکارچی شنبه» باعث شده که یک فیلم جنگ نرمی و‬ ‫دفاع نرم محسوب ش��ود‪ ،‬زیرا با ارائ ه مستنداتی از یک‬ ‫تفکر قومی‪ ،‬ناسیونالیسم مذهبی و مذهب پرستی جزو‬ ‫فیلم هاییقرارگرفتهکهجنگنرمیادفاعنرمدرانهامطرح‬ ‫است‪ .‬اگر یک تفکر که دشمن بشر تلقی می شود‪ ،‬درست‬ ‫ارائه و از ان پرده برداری شود‪ ،‬خود به خود این تفکر مورد‬ ‫قضاوت قرار می گیرد و دیدگاه مقابل در نظر عموم مردم‬ ‫جهان منفور می شود‪.‬‬ ‫مش��کل تاخیر در اکران فیلم «شکارچی شنبه»‬ ‫به مدت دو س��ال چه بود؟ گفته شده که برخی‬ ‫مس��ئوالن در معاونت س��ینمایی در این تاخیر‬ ‫تاثیرگذار بوده اند‪ ،‬ایا این موضوع درست است؟‬ ‫‪ l‬اگر مدیریت فرهنگی به این تشخیص برسد‬ ‫که این فیلم مفید است‪ ،‬باید وارد میدان شود و دست‬ ‫تهیه کننده را بگیرد و حمایتی را به شکل حداقلی انجام‬ ‫دهد؛ اما اگر به این نگاه معتقد نباشد‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫مقاومت کند یا بی طرف باشد‪.‬‬ ‫روشن تربگویید‪،‬مشکلفیلمشماچهبود؟‬ ‫‪ l‬برای فیلم ما برخی مدیران کل با فیلم و اکران ان‬ ‫به شکلگستردهمخالفبودند‪.‬‬ ‫انهاچهدلیلیرابرایمخالفتخودمطرحکردند؟‬ ‫‪ l‬تصور انها این بود که این فیلم ضد یهود است؛‬ ‫ولی اقای شمقدری و خیلی دوس��تان دیگر‪ ،‬با این فیلم‬ ‫موافق بودند‪ .‬این اختالف نظر در مدیریت فرهنگی کشور‬ ‫وجود داشت‪.‬‬ ‫این مساله تنها دلیل تاخیر در اکران این فیلم برای‬ ‫مدت دو سال بود؟‬ ‫‪ l‬یکی از دالیل این مساله بود‪ .‬وقتی از فیلمی در‬ ‫جشنواره ای که رسما دولتی است‪ ،‬استقبال نمی شود و به‬ ‫عالوه‪،‬تالشمی کنندفیلمبهاینجشنوارهورودپیدانکند‪،‬‬ ‫طبیعیاستکهتهیه کنندهفیلمدلسردشودوعالقه ایجدی‬ ‫برای اکران پیدا نشود‪ .‬دلیل دیگر هم این بود که تهیه کننده‬ ‫برای اکران فیلم به هزینه کردن نیاز داشت و از سوی دیگر‪،‬‬ ‫نمی خواست برای پخش فیلم هزینه کند‪ .‬او معتقد بود که‬ ‫ما در حوز ه اقتصادی این کار باخته ایم و بازگشت سرمایه‬ ‫ندارد‪،‬بنابراینعالقه ایجدیبرایاکراناینفیلمدرداخل‬ ‫دیدهنمی شد‪.‬‬ ‫ایا در حال حاضر فیلم اکران نشده دارید؟‬ ‫‪ l‬یک فیلم دارم که امس��ال س��اخته شده و در‬ ‫مرحل ه تدوین است‪ .‬البته فیلم «دایناسور» را هم دارم که‬ ‫به چهار یا پنج سال پیش مربوط است‪ ،‬ولی هنوز اکران‬ ‫نشده است‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫تنها‪ ،‬درعمق میدان مین‬ ‫مروری بر روند فیلمسازی شیخ طادی درباره‬ ‫موضوع های خاص و ارزش مدار‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫پرویز شیخ طادی حاال ‪ 50‬ساله است‪ .‬او فعالیت‬ ‫فیلمس��ازی خود را دیر و تقریبا از میانه دهه ‪ 70‬اغاز‬ ‫کرد‪ ،‬اما ع�لاوه بر اینک��ه تجربه طراح��ی صحنه و‬ ‫لب��اس فیلم هایی چ��ون «دکل» و «س��جاده اتش» را‬ ‫عالوه بر همکاری با ابراهی��م حاتمی کیا در فیلم های‬ ‫«بوی پیراهن یوس��ف» و «اژانس شیشه ای» داشت‪،‬‬ ‫در کارنامه اش کارگردانی فیلم ه��ای قابل تاملی چون‬ ‫«پشت پرده مه»‪« ،‬سینه سرخ»‪ ،‬روایت سه گانه (اپیزود‬ ‫اول‪« ،‬یک ارزوی کوچک»)‪« ،‬چتری برای کارگردان»‬ ‫و «شکارچی شنبه» به چشم می خورد‪.‬‬ ‫در واقع نام «پرویز ش��یخ طادی» از زمانی بیشتر‬ ‫ش��نیده ش��د که او به هم��راه رخش��ان بنی اعتماد و‬ ‫عبدالحسین برزیده در س��ال ‪« 82‬روایت سه گانه» را‬ ‫ساختند‪ .‬این فیلم اپیزودیک با نام فرعی «افسانه شهر‬ ‫جنگی» در بخش مسابقه سینمای ایران بیست و دومین‬ ‫جشنواره فیلم فجر حضور داشت که اپیزود ننه گیالنه‬ ‫ان به کارگردانی و نویسندگی رخشان بنی اعتماد‪ ،‬اپیزود‬ ‫«شوخی های خدا» به کارگردانی عبدالحسین برزیده‬ ‫و فیلمنامه نویسی حبیب احمدزاده و برزیده و اپیزود‬ ‫«ارزوی کوچک» به کارگردانی پرویز ش��یخ طادی و‬ ‫فیلمنامه نویس��ی حبیب احمدزاده و هر س��ه اپیزود‬ ‫به تهیه کنندگی سعید سعدی س��اخته شدند‪ .‬این کار‬ ‫که ش��اید در حکم یک تمرین ب��زرگ و جدی برای‬ ‫شیخ طادی محس��وب می ش��د‪ ،‬در قصه اپیزود سوم‬ ‫درباره فردی اس��ت که در بچگی ارزو داش��ته مردم‬ ‫بی حرک��ت بمانند ت��ا او بتواند کاری را که دوس��ت‬ ‫دارد انجام دهد‪ ،‬اما وقتی ب��ا چنین صحنه ای در زمان‬ ‫جنگ مواجه می ش��ود‪ ،‬از این ارزو پشیمان می شود‪.‬‬ ‫ش��یخ طادی طراحی صحنه و لباس این فیلم کوتاه را‬ ‫هم برعهده داشت‪.‬‬ ‫اما چهارمی��ن فیلم س��ینمایی او با نام «پش��ت‬ ‫پرده مه» در طبیعت شمال کش��ور و حاصل همکاری‬ ‫ب��ا «رضامیرکریمی» به عنوان نویس��نده فیلمنامه رقم‬ ‫خورد‪ .‬این فیلم از فضایی مذهبی‪ ،‬دینی و ش��اعرانه‬ ‫برخوردار است و داستان ان درباره پسر بچه ای به نام‬ ‫مرتضی است که به دلیل ناش��نوایی‪ ،‬دچار سوء تفاهم‬ ‫در برخورد با محیط اطرافش می ش��ود و این مساله‪،‬‬ ‫ماجراهایی را به وجود می اورد‪ .‬این فیلم در نوزدهمین‬ ‫جشنواره فیلم کودک و نوجوان رکورد دار جوایز جنبی‬ ‫شد‪ .‬انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران‪ ،‬جایزه‬ ‫بهترین فیلم و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان نیز‬ ‫جایزه بهترین فیلمنامه را به «پش��ت پرده مه» به خاطر‬ ‫ساختار جذاب داستانی اهدا کردند‪ .‬سازمان احیای امر‬ ‫به معروف و نهی از منکر نیز جزو سازمان هایی بود که‬ ‫جایزه خود را به عوامل این فیلم اعطا کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫ترویج فرهنگ غیر بومی به چه قیمتی؟‬ ‫سال ‪ 84‬بود که جریانی ش��کل گرفت در انتقاد‬ ‫به ش��رایط اک��ران فیلم ه��ای فرهنگ��ی و در نتیجه‬ ‫اعتراض هنرمندانی چون رخش��ان بنی اعتماد‪ ،‬مجید‬ ‫مجیدی‪ ،‬رضا میرکریمی‪ ،‬کمال تبریزی و محمدرضا‬ ‫ش��رف الدین‪ ،‬عالوه بر اعضای کمیس��یون فرهنگی‬ ‫‪60‬‬ ‫مجل��س ش��ورای اس�لامی و حت��ی هنرمندانی در‬ ‫حوزه های دیگر همچون تئاتر‪ ،‬موسیقی و تجسمی را‬ ‫در پی داشت‪ .‬معاونت امور سینمایی وزارت فرهنگ و‬ ‫ارشاد اسالمی هم برای رفع این معضل اقدام به تشکیل‬ ‫کمیته ای برای بررسی وضعیت کرد‪ .‬پرویز شیخ طادی‬ ‫نیز گفت‪« :‬ش��رایط اکران فیلم های فرهنگی جریانی‬ ‫است که خودمان با دست خودمان ساخته ایم و حال‬ ‫تبدیل به سیل شده و مدیران فرهنگی نیز مجبورند بر‬ ‫ان سوار ش��وند‪ .‬ما پالکاردهای مبارزه با ابتذال را در‬ ‫دست داریم‪ ،‬ولی در اغوش ابتذال و فرهنگ غیربومی ‬ ‫می روی��م‪ .‬ای کاش محصوالت محب��وب مبتذل را‬ ‫وارداتی می کردیم و دامن داخل را الوده نمی کردیم‪».‬‬ ‫این کارگردان س��ینما با طرح این پرس��ش ها که ‬ ‫ترویج فرهنگ غیر بومی به چ��ه قیمتی؟ فروش فیلم‬ ‫به چه قیمتی؟ نگهداشتن س��الن برای اکران فیلم به‬ ‫چه قیمتی؟ اظهار کرد‪« :‬در تم��ام دنیا کمبودها باعث‬ ‫رش��د می ش��ود‪ ،‬اما در اینجا ما با کمبودها می سازیم‬ ‫و برای به دس��ت اوردن مقداری امتی��از مدام در نبرد‬ ‫هستیم‪ ،‬سالن کم داریم‪ ،‬انرژی می گذاریم برای نبرد‬ ‫با یکدیگر‪ ،‬درحالی که باید پرس��ید چند س��الن تا به‬ ‫حال ساخته شده اس��ت؟ چرا فکری به حال ساخت‬ ‫سالن نمی ش��ود؟ در حالی که راه حل این موضوعات‬ ‫خیلی ساده است‪ ،‬اما چون بعضی از افراد مشغولیات‬ ‫دیگری دارن��د‪ ،‬به این موضوعات توج��ه نمی کنند‪.‬‬ ‫هیچ کس پاسخگو نیس��ت‪ ،‬فکر نمی کنند و راه حلی‬ ‫نمی اندیش��ند‪ .‬درحالی ک��ه حق ملت اس��ت که یک‬ ‫فرهنگ بومی داشته باشد‪ ،‬اما ملت ایران نه سینما و نه‬ ‫تئاتر ملی و‪ ...‬ندارد‪».‬‬ ‫کارگردان��ی که نمی خواهد به سیاس��ت س��ینما‬ ‫ورود کند!‬ ‫شیخ طادی فیلم سینمایی «سینه س��رخ» را در گام‬ ‫بعدی مسیر خود ساخت‪ .‬فیلمی که باز در طبیعت شمال‬ ‫کش��ور و با محوریت بازیگران ک��ودک و نوجوان‪ ،‬به‬ ‫همزیستی پیروان ادیان الهی مسیحیت و اسالم پرداخته‬ ‫اس��ت‪ .‬این فیلم توس��ط موسس��ه فرهنگ��ی ‪ -‬هنری‬ ‫ش��هید اوینی س��اخته ش��د‪ ،‬اما با وقف ه چهار ساله به‬ ‫اکران رسید که ش��یخ طادی در پاس��خ به چرایی این‬ ‫تاخیر گفت‪« :‬قصد ندارم وارد مباحث سیاست سینما‬ ‫شوم‪ ،‬چرا که این بحث ها بارها تکرار شده و همه هم‬ ‫مشکالت را می دانند‪».‬‬ ‫با وجود نامهربانی های داخل��ی در نمایش این‬ ‫فیلم‪ ،‬شاید موفقیت های ان در عرصه بین الملل بود که‬ ‫موسسه شهید اوینی را مجاب کرد بالفاصله از ساخته‬ ‫جدید شیخ طادی با عنوان «شکار چی شنبه» حمایت‬ ‫کند‪ .‬البته در زمان ارائه این فیلم به جشنواره فیلم فجر‪،‬‬ ‫مدیر موسسه شهید اوینی از مشکلی سخن گفت که‬ ‫بعدها گریبان فیلم جدید را هم در زمان اکران گرفت‪.‬‬ ‫او گفت‪« :‬کمی در پذیرش فیلم توسط جشنواره بحث‬ ‫وجود داشت که پس از صحبت هایی که ما با معاونت‬ ‫سینمایی و اقای سجاد پور داشتیم‪ ،‬این مشکالت که‬ ‫به دلیل حساسیت موضوع بود‪ ،‬حل شد‪».‬‬ ‫و روزهای زندگی‬ ‫اما هنوز مسائل و مشکالت اکران سینه سرخ حل‬ ‫نشده‪ ،‬این کارگردان سینما در یکی دیگر از فیلم هایش که‬ ‫معموالباموضوع هایارزش مدارانهازجهتاولویت های‬ ‫دینی و انسانی ساخته می شوند‪ ،‬با مشکل مواجه شد‪ .‬او‬ ‫فیلم سینمایی «روزهای زندگی» را کلید زد و گروهی از‬ ‫نمایندگان مجلس شورای اسالمی هم در جریان ساخت‪،‬‬ ‫ازلوکیشن بیمارستانصحراییانبابازیهنگامهقاضیانی‬ ‫و حمید فرخ نژاد دیدن کردن��د‪ .‬در این دیدار که اعضای‬ ‫کمیسیون بهداشت مجلس ش��ورای اسالمی دقایقی را‬ ‫به بیان خاطرات بیمارستان های صحرایی و پشت جبهه‪،‬‬ ‫مشکالت و سختی های جنگ پرداختند و شیخ طادی هم‬ ‫گفت ما مقطعی را برای ساخت فیلم انتخاب کردیم که‬ ‫جنگ به سراغ پزشکان نیز می اید و انها مجبورند در حالی‬ ‫که به کارهای پزشکی و جراحی شان می رسند‪ ،‬به صورت‬ ‫سخت افزاری درگیر جنگ هم بشوند‪ ،‬در ادامه تصریح‬ ‫کرد‪« :‬اگر می دانستم که پروژه تا این حد گرفتاری دارد‪،‬‬ ‫اصال به س��راغ ان نمی امدم‪ ،‬ولی در ح��ال حاضر ما در‬ ‫میدان مینی هستیم که قبال همه ما را برای پا گذاشتن در‬ ‫ان تشویق کردند‪ ،‬اما اکنون تنها مانده ایم‪ .‬اگر قرار باشد‬ ‫افرادی که در این حوزه وارد می ش��وند‪ ،‬دچار شکست‬ ‫شوند‪ ،‬راه برای ایندگان نیز مسدود می شود‪ ،‬چون انهایی‬ ‫بفروش��د و از پارامترهای جذابیت های نفسانی هم‬ ‫برخوردار بود‪ ،‬در همان مدت و با همان تعداد سینما‬ ‫کمتر از ‪ 200‬میلیون فروخ��ت و فیلم «جرم» در بیش‬ ‫از ‪ 70‬روز اکران ش��ده و با انبوه تیزرها و بیلبوردها و‬ ‫نظایر ان و حدود ‪ 40‬س��الن س��ینما معدل فروشش‬ ‫نزدیک «پایان نامه» است»‬ ‫او در ادامه تاکید کرد‪« :‬تاریخ ما ثابت کرده مردم ما‬ ‫عوام نیستند‪ ،‬خوب و بد را تشخیص می دهند و الیق‬ ‫فیلم های خوب هستند‪ .‬چرا باید سیاست های اکران را‬ ‫با غرایز و سلیقه های غیرفرهنگی و بیگانه با ارزش های‬ ‫اخالقی و انسانی کمپانی های سرمایه داری منطبق کنیم‪.‬‬ ‫چرا انها خودشان را با ارزش های فرهنگی‪ ،‬انسانی و‬ ‫اسالمی کشور منطبق نمی کنند؟ قبل و بعد از انقالب‬ ‫سال ها حاکمیت انها و سرمایه هایشان را با گوشت و‬ ‫استخوان خود و فرزندان مان لمس کرده ایم‪ ،‬به گونه ای‬ ‫که سینما در سال های اخر دوران پهلوی ورشکسته شد‬ ‫و به سینمای غرب پناه اورد و اینک باز هم همان تجربه‬ ‫را در این دوران تکرار می کنیم و تاکنون حداقل های‬ ‫اهداف ملت ایران براورده نشده است‪ ،‬بلکه سیر نزولی‬ ‫به سوی تاریکی را طی کرده است‪ .‬اینها نیاز به تحقیق‬ ‫و پژوهش پیچی��ده ای ندارد‪ ،‬کامال عی��ان و در مقابل‬ ‫دیدگان ما قرار دارد‪ .‬مدیریت جدید سینما با شعارهای‬ ‫ارزشی بر سر کار امد تا این مسائل را حل کند‪ .‬تاریخ‬ ‫درباره عملکرد ما قضاوت عادالنه ای خواهد کرد‪».‬‬ ‫باز هم مشکل اکران‬ ‫اما نکته قابل توجه اینک��ه فیلم روزهای زندگی‬ ‫در واقع پس از س��اخت فیلم قبلی شیخ طادی یعنی‬ ‫فرهنگ‬ ‫که پشت سر ما قرار دارند‪ ،‬برای اینده ناامید می شوند و‬ ‫به س��راغ ژانرهای دیگر می رون��د‪« .».‬روزهای زندگی»‬ ‫داستان زوج پزشکی است که در یک بیمارستان صحرایی‬ ‫در حال مداوای مجروحان هس��تند و پس از انکه عراق‬ ‫قطعنامه را زیر پا می گذارد‪ ،‬در شرایطی مجبور می شوند‬ ‫به دفاع سخت افزاری و جنگ نظامی هم بپردازند‪ .‬پروژه‬ ‫س��اخت این فیلم یک بار در میانه راه ب��ا توجه به اتمام‬ ‫بودجه ای که سیمافیلم برای ان در نظر گرفته بود و نبود‬ ‫حمایت از س��وی نهادهای دیگر مرتبط با موضوع‪ ،‬به‬ ‫حالت نیمه تعطیل در امد‪ .‬در نهایت هم فیلمبرداری ان‬ ‫با حذف بخش هایی از صحنه های جنگی به پایان رسید‪.‬‬ ‫فیلمبرداری این فیلم در سه فاز برنامه ریزی شده بود که فاز‬ ‫اول ان شامل صحنه های بیمارستان صحرایی در لوکیشنی‬ ‫واقع در زعفرانیه فیلمبرداری شد‪ .‬بعد از ان گروه در دکور‬ ‫عظیمی درحوالیمیدانقزوینمشغولگرفتنصحنه های‬ ‫پناهگاه شدند و در نهایت قرار بود فیلمبرداری فاز سوم در‬ ‫شهرک دفاع مقدس اغاز شود و طی‪ 25‬روز ادامه پیدا کند‬ ‫که با به وجود امدن مشکالت مالی‪ ،‬بسیاری از صحنه های‬ ‫فاز سوم حذف شد‪.‬‬ ‫«شکارچی شنبه» ساخته ش��د‪ .‬در واقع این کارگردان‬ ‫سینما پس از مش��کالت س��اخت فیلم جنگی خود‬ ‫درگیر مشکالت اکران فیلمی شد که باز برمبنای توجه‬ ‫به یکی از مباحث ارزشی و ایدئولوژیک انقالب‪ ،‬یعنی‬ ‫موضوع فلسطین اشغالی س��اخته است‪ .‬وقتی اکران‬ ‫عمومی فیلم خیل��ی به طول انجامید‪ ،‬ش��یخ طادی با‬ ‫انتشار یادداشتی تصریح کرد‪« :‬اطالق عنوان فیلم های‬ ‫خاص به فیلم های ارزش��مند این معنا را القا می کند‬ ‫که این دسته از فیلم ها مناس��ب عموم مردم نیست و‬ ‫مختص گروه مخاطب خاص است‪ ،‬مخاطب خاص‬ ‫هم تعریف جامعی ن��دارد‪ .‬بنابرای��ن در همان ابتدا‬ ‫اکران ان را با شکست مواجه می کند‪ .‬در طرح اکران‬ ‫فیلم های مخاطب خاص هم اشکاالت عمده ای دیده‬ ‫می شود‪ .‬اکران با شیوه بسیار خاص یعنی نابود کردن‬ ‫فیلم ها و مس��دود کردن مس��یر اینده فیلم های فاخر‬ ‫و ارزش��مند‪ .‬ما امروز به ش��دت نیاز داریم از رواج‬ ‫فیلم های مبتذل و س��طحی جلوگیری کنیم و این امر‬ ‫با تشویق فیلم های ارزش��مند‪ ،‬فاخر و جذاب میسر‬ ‫خواهد شد‪ .‬وظیفه وزارت ارشاد یک وظیفه شرعی‬ ‫اس��ت نه وظیفه س��لیقه ای و فردی‪ .‬به طور مثال فیلم‬ ‫«پایان نامه» با ان همه دافعه با اکران مناسب و حمایت‬ ‫به فروش باالی ‪ 300‬میلیون در یک ماه دست یافت‪.‬‬ ‫درحالی که یک فیلم دیگر که تصور می ش��د خوب‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫علی نصیریان در فیلم «شکارچی شنبه» نقش یک خاخام یهودی را بازی می کند‬ ‫این قصه سر دراز دارد‬ ‫ش��یخ طادی جایی درباره صادر نش��دن پروانه‬ ‫نمایش برای فیلمش گفته بود‪« :‬این طور که پیداست‬ ‫نمی خواهند درگیری خیلی جدی سیاس��ی در رابطه‬ ‫با این فیلم در زمان اکران عموم��ی ان به وجود بیاید‪.‬‬ ‫اما اخر مگر ما با رژیم صهیونیس��تی رابطه داریم که‬ ‫می ترسیم با پخش فیلم رابطه خدشه دار شود؟! من که‬ ‫درباره یهودیان داخل کشور حرف نزده ام که با پخش‬ ‫ان مشکلی ایجاد ش��ود‪ ،‬کل فیلم در سرزمین اشغالی‬ ‫می گذرد‪ ،‬بنابراین فیلم متعلق به ان منطقه اس��ت‪ ».‬او‬ ‫اصرار شخص علیرضا س��جادپور‪ ،‬مدیر کل نظارت‬ ‫و ارزشیابی معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد اس�لامی را دلیل عدم اکران‬ ‫فیلمش عنوان کرد‪.‬‬ ‫درحالی که کارگردان فیلم «ش��کارچی ش��نبه»‬ ‫در تاخیر دو س��اله اک��ران فیلمش ب��ا انتقاد از عدم‬ ‫حمای��ت مس��ئوالن از فیلم ه��ای ارزش��ی‪ ،‬اقدام‬ ‫موسسه جبرائیل را در پخش این فیلم نوعی حرکت‬ ‫جهادی در ح��وزه فرهنگ قلمداد ک��رد‪ ،‬درنهایت‬ ‫از ش��رایط اکران هم راض��ی نب��ود‪ .‬چراکه گفت‪:‬‬ ‫«وقتی تهیه کننده دولتی پش��ت فیلم باش��د‪ ،‬هزینه‬ ‫کردن برای اکران را بیهوده می داند‪ ،‬درصورتی که‬ ‫پخش مهمترین بخش اس��ت و باید به اندازه خود‬ ‫فیلم سرمایه گذاری ش��ود‪ .‬ما چه از شرایط راضی‬ ‫باش��یم و چه نباشیم برای ش��ان مهم نیست و برای‬ ‫انها تنها رضایت خودش��ان شرط است‪ .‬شکارچی‬ ‫شنبه در حوزه خودش جدید و نو است و هیچ گونه‬ ‫سفارشی برای س��اخت ان به من نش��د‪ .‬درحالیکه‬ ‫مطرح کردن این موضوعات متاسفانه در حد شعار و‬ ‫برپایی سمینار شده است‪ ،‬من با انگیزه خودم احساس‬ ‫کردم باید درباره این موضوع کاری کرد‪ .‬ما ایستاده ایم‬ ‫و مدام می گوییم چرا علیه ما اقدامات تبلیغی می شود‪.‬‬ ‫مدام می گوییم چرا ایران هراس��ی می کنن��د اما هیچ‬ ‫حرکتی در مقابل ان نمی ش��ود‪ .‬عدم حمایت واقعی‬ ‫از اینگونه فیلم ها هم ضربه زدن به مس��یر ان است نه‬ ‫خود فیلم‪g ».‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ورزش ‬ ‫جدال مدیریتی‬ ‫حنیف عمران زاده یکی از بازیکنانی بود که‬ ‫ابتدا علیه هیات مدیره استقالل مصاحبه کرد اما‬ ‫بالفاصله از مواضع خود عقب نشینی کرد تا از‬ ‫خشم مدیران باشگاه بگریزد‬ ‫دلخوری اعضای هیات مدیره باشگاه استقالل از مظلومی‬ ‫ورزش‬ ‫چه کسی به بازیکنان‬ ‫استقالل خط می دهد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫پرسپولیس در روزهای اخیر به دلیل تغییراتی که در ان ایجاد شد‪ ،‬به سوژه داغ رسانه ها تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬با این حال استقالل فرصت مناسبی پیدا کرده تا حاشیه های خود را حل کند؛ حاشیه هایی‬ ‫که به خصوص بعد از تساوی این تیم در هفته دهم لیگ برتر برابر راه اهن به اوج خود رسید‪.‬‬ ‫‪62‬‬ ‫ورزش‬ ‫کاپیتان علیه هیات مدیره‬ ‫«اسامی انها را فقط شنیدم و سر تمرین استقالل‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫جنجال در استقالل از مصاحبه عمران زاده شروع‬ ‫شد‪ .‬وقتی برخی اعضای هیات مدیره باشگاه استقالل‬ ‫از سبک بازی و همچنین یکی‪ ،‬دو نتیجه تیم مظلومی‬ ‫ انتقاد کردند‪ ،‬این مدافع اس��تقالل بود که جور دیگر‬ ‫بازیکنان را به دوش کش��ید و در مقام پاسخگویی به‬ ‫حرف های حسین فرزامی برامد‪ .‬عمران زاده با انتقاد‬ ‫از عض��و هیات مدیره این باش��گاه گف��ت‪« :‬فرزامی‬ ‫ کسی است که به استقالل بازیکن ‪ 180‬کیلویی قالب‬ ‫کرد‪ .‬ایشان در حدی نیس��ت که راجع به من صحبت‬ ‫ی و اس��تقالل را زیر سوال ببرد‪.‬‬ ‫کند یا بخواهد مظلوم ‬ ‫هر وقت مظلومی نتوانس��ت تیم را قهرمان کند در ان‬ ‫صورت دست به انتقاد بزند‪ .‬حاال اگر کاری از دستشان‬ ‫برنمی اید‪ ،‬این گونه تیم را وارد حاشیه نکنند‪».‬‬ ‫یک روز بعد این حس��ین فرزامی بود که پاسخ‬ ‫مدافع اس��تقالل را داد‪ .‬او گف��ت که عم��ران زاده را‬ ‫نمی شناس��د‪ .‬همی��ن اظهار نظر کافی ب��ود تا جنجال‬ ‫وارد فاز تازه تری ش��ود‪ .‬عمران زاده دست بردار نبود‪.‬‬ ‫او در خصوص اینکه این عضو هیات مدیره استقالل‬ ‫گفته بود عمران زاده را نمی شناسم‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬اقای‬ ‫فرزامی! من هم شما را نمی شناسم‪ .‬اینکه در زمان هیتلر‬ ‫فوتبال بازی می کردید و حاال ای��ن حرف ها را مطرح‬ ‫می کنید‪ ،‬درست نیس��ت‪ .‬این اقا برود و در خیابان از‬ ‫مردم سوال کند که حنیف عمران زاده چه کسی است‪.‬‬ ‫من همان بازیکن اس��تقالل هس��تم که یک ریال پول‬ ‫نگرفتم‪ .‬اما ش��مایی که برای استقالل دل می سوزانید‬ ‫برای این تیم چه کردید؟ س��ال گذش��ته اندرس��ون‬ ‫‪ 180‬کیلویی را به اس��تقالل قالب کردید و امسال هم‬ ‫می خواستید یک مدافع ‪ 40‬ساله را به تیم اضافه کنید‪.‬‬ ‫برای تمام این صحبت هایم مدرک دارم‪ .‬از او می خواهم‬ ‫برای ما دلسوزی نکند چون امثال این اقا این بال را سر‬ ‫تیم می اوردند‪ ».‬حرف های عمران زاده انقدر تند بود‬ ‫که عضو هیات مدیره ترجیح داد پای کمیته انضباطی‬ ‫باشگاه اس��تقالل را به میان بکشد‪ .‬عضو هیات مدیره‬ ‫باشگاه استقالل گفت‪« :‬تا زمانی که طلب دو سال پیش‬ ‫این بازیکنان داده نشود‪ ،‬من صحبت خاصی نمی کنم‬ ‫و اصال در شان من نیست که جواب کسی را بدهم که‬ ‫تفکراتش اینگونه است‪ .‬هر وقت عمران زاده مراحلی‬ ‫را که من طی کر ده ام‪ ،‬گذراند‪ ،‬بیاید در مورد من صحبت‬ ‫کند‪ .‬ان وقت هیتلر که هیچ‪ ،‬بیاید بگوید من در زمان‬ ‫کارتر ب��ازی می ک��ردم!» اما یک نکته وجود داش��ت؛‬ ‫ی مدعی ش��د که عمران زاده از فرد خاصی خط‬ ‫فرزام ‬ ‫می گیرد تا علیه اعضای هیات مدیره باشگاه استقالل‬ ‫مصاحبه کند؛ «عمران زاده دست اموز فرد دیگری است‬ ‫و مشخص است که از افراد دیگری خط می گیرد‪ .‬انها‬ ‫هستند که او را جلو می اندازند تا به منافع خود برسند‪».‬‬ ‫نکته جالب اینکه عمران زاده در مصاحبه های خود از‬ ‫ی دفاع می کرد و البته حرفی هم علیه فتح اهلل زاده‬ ‫مظلوم ‬ ‫به زب��ان نمی اورد‪ .‬ام��ا واکنش مدیر عامل اس��تقالل‬ ‫هم در نوع خود جالب توجه ب��ود‪ .‬او در مصاحبه ای‬ ‫گفت که عمران زاده نباید علی��ه اعضای هیات مدیره‬ ‫موضع گیری کند‪.‬‬ ‫تاکنون نیامده اند‪ .‬این پنج اسم را عنوان می کنند اما ما‬ ‫تا کنون ندیده ایم‪ .‬اگر انها را در خیابان ببینم نمی شناسم‪.‬‬ ‫همه مش��کالت مالی روی دوش فتح اهلل زاده است و‬ ‫وی یک نفره بار تیم را بر دوش می کش��د‪ .‬قول الکی‬ ‫نمی دهیم‪ .‬استقالل با این وضعیت پنجم هم نمی شود‪».‬‬ ‫این حرف ها از ان فرهاد مجیدی اس��ت که پس‬ ‫از تساوی یک بر یک اس��تقالل مقابل راه اهن باعث‬ ‫شد تا برخی اعضای هیات مدیره این باشگاه نسبت به‬ ‫حرف های او واکنش منفی از خود نشان دهند‪.‬‬ ‫ج��واد زرینچه ی��ک روز بعد در حالی ک��ه به نظر‬ ‫می رس��ید س��خت از حرف های فرهاد مجیدی دلخور‬ ‫شده‪ ،‬اینگونه واکنش نشان داد‪« :‬برای من شیرین است‪.‬‬ ‫خودمبازیکنبودموازاینحرف هامی زدم‪.‬فرهادمجیدی‬ ‫دوست داشتنی است و سال ها کنار خودم بازی کرده است‪.‬‬ ‫دیروز همه از استقالل انتظار برد داشتند و همه این مسائل‬ ‫روی بازیکنان فش��ار می اورد‪ ،‬اما جای نگرانی نیست‪.‬‬ ‫اینکه ما را نشناسند بهتر است‪ .‬من به این حرف ها عادت‬ ‫دارم‪».‬جالب اینکه فرهاد مجیدی پس از دیدن واکنش های‬ ‫منفی درباره مصاحبه اش سعی کرد حرف هایش درباره‬ ‫اعضای هیات مدیره را تلطیف کند‪.‬مجیدی وقتی هجمه‬ ‫خبرس��ازی ها از مصاحبه اش را دید در جمعی دوستانه‬ ‫توضیح داد‪« :‬از ابتدا هم گفتم پن��ج عضو‪ .‬تازه من درباره‬ ‫ ش��ان جایگاه مدیریت حرف زدم‪ ،‬اینکه بازیکنان از نظر‬ ‫سلس��له مراتب با مدیر تیم در ارتباط هستند‪».‬مجیدی‬ ‫قبل تر ها هم خیلی اس��تادانه در مصاحبه هایش دوپهلو‬ ‫حرف هایش را مطرح می کرد و عده ای را به سوء برداشت‬ ‫وا می داشت؛مثالدرماجرایتائیدکلیتحرف هایمحمد‬ ‫مایلی کهن‪ .‬مجیدی این بار هم با گفتن «پنج نفر» دو نفر از‬ ‫اعضایهفت نفرههیات مدیرهراکههمهاستقاللی هاانهارا‬ ‫می شناسند‪،‬مستثنیکرد‪.‬‬ ‫چه کسی به بازیکنان خط می دهد؟‬ ‫موضع گیری حنیف عمران زاده و فرهاد مجیدی‬ ‫علیه هیات مدیره باش��گاه اس��تقالل ب��دون کمترین‬ ‫هزینه ای انجام شده اس��ت‪ .‬با این حساب این سوال‬ ‫به ذهن متبادر می ش��ود ک��ه فردی در پش��ت پرده از‬ ‫بازیکنان اس��تقالل حمای��ت می کند تا ب��دون هیچ‬ ‫دغدغه ای نقش اعض��ای هیات مدیره باش��گاه را به‬ ‫چالش بکش��د‪ .‬از گالیه های رس��می و غیر رس��می‬ ‫اعضای هیات مدیره باشگاه استقالل اینطور برمی اید‬ ‫که انها عل��ی فتح اهلل زاده را در ای��ن خصوص مقصر‬ ‫می دانند و اگر او را متهم ردیف اول ندانند بدون شک‬ ‫او را به دلیل تسامحی که با بازیکنان یاغی به خرج داده‬ ‫است‪ ،‬مقصر می دانند‪ .‬شاید این اتفاقات به شایعه ای‬ ‫که اخیرا در م��ورد احتمال تغییر مدیر عامل باش��گاه‬ ‫استقالل عنوان می شود بی ارتباط نیست‪ .‬انجا که گفته‬ ‫می ش��ود اعضای هیات مدیره درباره برخی مسائل با‬ ‫فت��ح اهلل زاده اختالفاتی دارند‪ ،‬اما هرگ��ز قصد ندارند‬ ‫این مشکالت را رسانه ای کنند‪ .‬هر چند این شایعه از‬ ‫س��وی نفراتی چون جواد زرینچه تکذیب شده اما با‬ ‫این حال سکوت دیگر اعضای هیات مدیره نیز در نوع‬ ‫خود معنادار است‪ .‬گفته می شود اعضای هیات مدیره‬ ‫باشگاه استقالل از پرویز مظلومی به خاطر سکونش د‬ ‫رمورد اتفاقات اخیر دلخور است‪g .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با مقداد نجف نژاد‬ ‫ورزش‬ ‫اظهارات غیرمسئوالنه ممنوع!‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫اعضای هیات مدیره باشگاه استقالل هنوز از اظهارات عجیب کاپیتان این تیم دلخور هستند‪ .‬انها اعتقاد دارند هر‬ ‫کسی باید در چارچوب وظایف خودش عمل کند و نسبت به انچه در حیطه اختیاراتش نیست‪ ،‬دخالت نکند‪ .‬مقداد‬ ‫نجف نژاد در گفت و گو با مثلث روی همین نکته تاکید دارد و البته نسبت به حرف های فرهاد مجیدی واکنش منفی‬ ‫نشان می دهد‪.‬‬ ‫اقای نجف نژاد! شرایط باش��گاه استقالل را با‬ ‫توجه به نتای��ج دو هفته اخیر ای��ن تیم چطور‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫‪l‬به هر حال ما باید صبور باشیم و به کادر فنی و‬ ‫مدیریت باشگاه اجازه بدهیم کارشان را در فضایی توام‬ ‫با ارامش دنبال کنند‪ .‬اگر نگاهی به تیم های قهرمان در‬ ‫دوره های گذشته بیندازیم متوجه می شویم انهایی جام‬ ‫گرفته اند که به خوبی از عهده جنجال ها و حواشی که‬ ‫پیرامون تیمشان بوده است برامده اند‪ .‬در مورد استقالل‬ ‫هم همین مس��اله وجود دارد‪ .‬ما باید س��عی کنیم در‬ ‫اظهار نظرهای خودمان کمی شرایط باشگاه و اینده این‬ ‫تیم را در نظر بگیریم نه اینکه با حرف های تند شرایط‬ ‫را به هم بریزیم‪.‬‬ ‫اما باش��گاه اس��تقالل در مورد مس��ائل مالی‬ ‫مشکالتی دارد که بازیکنان هم دقیقا به همین‬ ‫موضوع اعتراض دارند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪l‬من نگفتم ما مشکلی نداریم‪ .‬به هر حال در همه‬ ‫باشگاه ها مشکالت مالی وجود دارد اما نباید شرایط‬ ‫را بدتر کرد‪.‬‬ ‫بیشتر توضیح می دهید؟‬ ‫‪l‬وقت��ی برخ��ی بازیکن��ان اظها ر نظره��ای‬ ‫غیر مس��ئوالنه دارند معلوم اس��ت که ش��رایط بدتر‬ ‫می ش��ود‪ .‬من اعتق��اد دارم هر کس��ی بای��د در حیطه‬ ‫اختیارات خودش حرف بزند‪.‬‬ ‫فره��اد مجی��دی گفت��ه اس��ت ک��ه اعضای‬ ‫هیات مدیره را نمی شناسد‪ .‬اگرچه این بازیکن‬ ‫‪64‬‬ ‫در مصاحبه ای حرف های خ��ودش را تعدیل‬ ‫کرد‪ ،‬ام��ا خودتان هم بهت��ر می دانید که اخیرا‬ ‫برخی بازیکنان درباره اعض��ای هیات مدیره‬ ‫حرف ه��ای تن��دی را ب��ا رس��انه ها در میان‬ ‫می گذارند‪.‬‬ ‫‪l‬دقیقا همین طور است‪ .‬ما نمی خواهیم چشم‬ ‫خودمان را ب��ه روی واقعیت ها ببندی��م‪ .‬واقعیت این‬ ‫اس��ت که من ش��خصا درباره این حرف ها نظر مثبتی‬ ‫ندارم‪ .‬همین حرف هاست که باعث می شود استقالل‬ ‫به حاشیه برود و روی ارامش را نبیند‪.‬اساسا با این طرز‬ ‫حرف زدن مشکل دارم‪ .‬نه تنها من بلکه دیگر اعضای‬ ‫هیات مدیره قبول کرده ایم که مس��ئولیت بزرگی را به‬ ‫دوش بکشیم‪ .‬حاال چرا این حرف ها مطرح می شود به‬ ‫ی جای تامل دارد‪.‬‬ ‫نظرم کم ‬ ‫شما دلخور هستید؟‬ ‫‪l‬من و دیگ��ر اعضا به موفقیت اس��تقالل فکر‬ ‫می کنی��م‪ .‬بازیکن بای��د در حیط��ه وظایف خودش‬ ‫حرف بزند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما فرد خاصی به این بازیکنان خط‬ ‫می دهد که علیه هیات مدیره مصاحبه کنند؟‬ ‫‪l‬نمی دانم‪ .‬اما حداقل انتظار ما این است که اقای‬ ‫فتح اهلل زاده و مظلومی ب��ا بازیکنانی که در چارچوب‬ ‫وظایف خودش��ان حرک��ت نمی کنن��د و رفتارهای‬ ‫غیر مسئوالنه دارند‪ ،‬برخورد کنند و به انها تذکر جدی‬ ‫بدهند و اگر این بازیکنان به رفتارشان ادامه دهند حتی‬ ‫تنبیه های��ی را در نظر بگیرند‪ .‬اما خ��ب تا کنون چنین‬ ‫اتفاقی رخ نداده است‪.‬‬ ‫اما به نظر می رس��د هیات مدیره اس��تقالل‬ ‫هم در مورد مشکالت مالی حرکت کندی‬ ‫دارد‪ .‬این طور نیست؟‬ ‫‪l‬من با شما موافق نیستم‪ .‬همه سعی می کنند‬ ‫کارش��ان را به درس��تی انجام دهند‪ .‬از کادر فنی‬ ‫و بازیکنان بگیرید تا هیات مدیره همگی س��عی‬ ‫می کنند که به استقالل کمک کنند‪ .‬اگر ما تذکری‬ ‫می دهیم قصد داریم از حاش��یه ها و جنجال های‬ ‫احتمالی جلوگیری کنیم؛ همین‪.‬‬ ‫ش��ما اعتقاد دارید ک��ه مظلوم��ی باید به‬ ‫بازیکنانی که درب��اره هیات مدیره حرف‬ ‫می زنند تذکر بدهد‪ .‬خود ش��ما و اعضای‬ ‫هیات مدی��ره تا چ��ه حد س��عی می کنید‬ ‫مش��کالت را برط��رف کنید‪ .‬چ��ه کاری‬ ‫تا کنون انجام ش��ده تا بازیکنان به حقوق‬ ‫خودشان برسند‪ .‬چون توقعات یکطرفه به‬ ‫هیچ جا نمی رسد‪ .‬درست است؟‬ ‫‪l‬ما توقع یکطرف��ه نداری��م‪ .‬می گوییم که‬ ‫هر کسی باید سعی کند به وظایفش عمل کند‪ .‬در‬ ‫مورد هیات مدیره هم باید بگوی��م که ما چندین‬ ‫بار تش��کیل جلس��ه داده ایم و تالش های زیادی‬ ‫داشته ایم که مشکالت مالی استقالل را حل کنیم‪.‬‬ ‫نظر ش��ما در م��ورد حرف ه��ای مجیدی‬ ‫چیست؟‬ ‫‪l‬به نظرم این حرف که او گفته است اعضای‬ ‫هیات مدی��ره را اگر در خیابان ببینم نمی شناس��م‬ ‫بی انصافی است‪ .‬حتی باید بگویم که این حرف ها‬ ‫عامیانه اس��ت و بازیکن��ان با تجربه نبای��د با این‬ ‫اظهار نظرها استقالل را وارد حاشیه کنند‪.‬‬ ‫انه��ا چط��ور بای��د رفت��ار کنند ک��ه به‬ ‫هیات مدیره برنخورد؟‬ ‫‪l‬بازیکن باید مش��کالتش را ب��ا مربی در‬ ‫میان بگذارد‪ .‬مربی هم با مدیریت باشگاه مسائل‬ ‫را مطرح کند تا همگی در یک چارچوب درست‬ ‫و حرف��ه ای مش��کالت را ح��ل کنیم‪ .‬م��ا هم به‬ ‫نوبه خودمان س��عی می کنیم با برنامه ریزی های‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬میان مدت و بلند مدت شرایط استقالل‬ ‫را بهبود ببخشیم‪.‬‬ ‫مدی��ران هم��واره درب��اره ای��ن ن��وع‬ ‫برنامه ریزی ه��ا ح��رف می زنن��د‪ .‬اما یک‬ ‫واقعیت وجود دارد؛ شما هنوز از وزارت‬ ‫ورزش پول نگرفته اید‪ .‬درست است؟‬ ‫‪l‬دیر یا زود وزارت ورزش به استقالل پول‬ ‫می دهد اما خب زمان ان فعال مش��خص نیست‪.‬‬ ‫وزارت ورزش واقع��ا در ای��ن م��ورد هیچ گونه‬ ‫کوتاهی نداشته اس��ت‪ .‬بی انصافی است که فشار‬ ‫غیر منطقی وارد کنیم‪.‬‬ ‫هیات مدیره چه برنامه ای دارد که استقالل‬ ‫به پول و درامدزایی برسد؟‬ ‫‪l‬ما باید ابت��دا از حقوق قانون��ی خودمان‬ ‫اس��تفاده کنیم‪ .‬حق پخش تلویزیونی را دریافت‬ ‫کنیم و به دنبال اسپانس��رهایی باش��یم ک��ه تیم را‬ ‫حمایت کنن��د‪ .‬کاری می کنیم که باش��گاه به این‬ ‫پول های جزیی نیازی پیدا نکند‪.‬‬ ‫در مورد کنار گذاش��تن فت��ح اهلل زاده هم‬ ‫حرف های��ی مط��رح می ش��ود‪ ،‬ای��ا این‬ ‫شایعات صحت دارد؟‬ ‫خی��ر‪ ،‬ای��ن ش��ایعات دروغ اس��ت‪.‬‬ ‫اقای فتح اهلل زاده مورد حمایت هیات مدیره است‬ ‫و با قوت به کار خودش ادامه می دهد‪g .‬‬ ‫می دانیم بازیکنان معترض از چه کسی خط می گیرند‬ ‫فرزامی‪ :‬اینها به خاطر پول به استقالل امده اند‬ ‫حسین قهار‬ ‫‪3‬‬ ‫حسین فرزامی‪ ،‬عضو هیات مدیره باشگاه استقالل که در هفته های گذشته در جنگ رسانه ای با بازیکنان معترض‬ ‫استقاللهرگزکوتاهینکرده‪،‬حاالدرگفت وگوبامثلثشایعهخطگرفتناینبازیکنانازفردیخاصراتاییدمی کند‬ ‫و حرف های جالبی در این باره می گوید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫مالک وزارت ورزش و جوانان برای انتخاب شما‬ ‫چه بود؟ خیلی ها دوس��ت دارند بدانند وزارت‬ ‫ورزش و جوان��ان از بین این همه پیشکس��وت‬ ‫استقاللچطوربهنامشمارسید؟‬ ‫‪l‬به هر حال دکتر عباس��ی در نظر داش��ت از همه‬ ‫حوزه ها در لیست مدیر وجود داش��ته باشد‪ .‬از اقتصادی‬ ‫بگیرید تا سیاسی و ورزش��ی‪ .‬به نظر من این اقدام ایشان‬ ‫قابل تقدیر است‪ .‬پیش از این دوستان خرده می گرفتند که‬ ‫چرا افراد سیاسی در هیات مدیره دو باشگاه پرسپولیس و‬ ‫استقاللهستند‪.‬امادکترعباسیاینباربر خالفسال های‬ ‫گذشتهعملکردوازپیشکسوتانبا سابقهدوباشگاههمدر‬ ‫هیات مدیرهاستفادهکرد‪.‬‬ ‫درمورداینکهچطورخودتانانتخابشدیدتوضیح‬ ‫ندادید‪.‬‬ ‫‪l‬ببینید‪،‬بندهسال هایسالسابقهحضوردراستقالل‬ ‫را در کارنامه دارم و قهرمانی های زیادی با این تیم به دست‬ ‫اورده ام‪.‬منحتیزمانیکاپیتاناستقاللبودمودرطولچند‬ ‫سال گذشته در فدراسیون های مختلف ورزشی مدیریت‬ ‫کردم و اخیرا کارشناس وزارت ورزش و جوانان هم شده‬ ‫بودم‪.‬بههرحالبامنبرایحضوردرهیات مدیرهاستقالل‬ ‫مذاکرهشدوازکمکبهتیممحبوبماستقبالکردم‪.‬‬ ‫قبول دارید اگر فش��ار ‪ AFC‬نبود شاید االن شما‬ ‫جاییدرهیات مدیرهاستقاللنداشتید؟‬ ‫‪l‬به هر حال ش��اید همین طور باش��د‪ .‬این فش��ار‬ ‫کنفدراسیون فوتبال اسیا مثبت و تاثیر گذار است‪AFC .‬‬ ‫می خواهد ساختار تمام فدراسیون های فوتبال کشور ها و‬ ‫باشگاه ها ورزشی باشد و از ادم های کار امد در مدیریت در‬ ‫بخش های مختلف استفاده شود‪ .‬این یک حقیقت است‪.‬‬ ‫شما باش��گاه های بزرگ را نگاه کنید که ادم های باسابقه‬ ‫س��کان هدایت تیم را بر عهده گرفته اند و در بخش های‬ ‫مختلف کمک می کنند‪ .‬در ایران هم باید همین طور باشد‪.‬‬ ‫مشکالت اینچنینی باعث شد یک نفر از دوومیدانی بدون‬ ‫اینکهاطالعیازفوتبالداشتهباشدبیایدوریاستفدراسیون‬ ‫فوتبال را برعهده بگیرد‪ .‬اگر کارها روی اصول بود که هیچ‬ ‫وقتچنیناتفاقینمی افتاد‪.‬‬ ‫اقایفرزامی !برسیمبهاعتراض هایاخیربازیکنان‬ ‫استقالل‪...‬‬ ‫‪l‬هر بازیکنی حرف زده بزرگان باشگاه و اعضای‬ ‫کادر فنی جوابش را داده اند‪ .‬یک هیات مدیره باید از نظر‬ ‫فوتبالی‪ ،‬اقتصادی و بین المللی شرایط خوبی داشته باشد‪.‬‬ ‫در هیات مدیره استقالل ما تازه چند هفته است که کار را در‬ ‫ی زمان می برد که روی تمام کارها و‬ ‫دست گرفته ایم و کم ‬ ‫اتفاقاتباشگاهمشرفشویم‪.‬‬ ‫اماوقتیپولبازیکنرانمی دهیداومجبورمی شود‬ ‫اعتراضکند‪.‬‬ ‫‪l‬بازیکن تا یک جایی حق دارد اعتراض کند‪ .‬اینکه‬ ‫می ایند در رسانه ها می گویند اعضای هیات مدیره را در‬ ‫خیابانببینیمنمی شناسیمشداعتراض؟‬ ‫اما هر چه بود این حرف ها در رس��انه ها از سوی‬ ‫فرهادمجیدی وحنیفعمران زادهزدهشد‪.‬‬ ‫‪l‬فرهاد مجیدی بازیکن بزرگی است‪ .‬ما واقعا از او‬ ‫انتظاراتبیشتری داریم‪ .‬ولیبه هیچ کدام از این حرف های‬ ‫بیهوده توجه نمی کنیم‪ .‬اصال کدام قانون گفته که بازیکنان‬ ‫حتما باید اعضای هیات مدیره باشگاه شان رابشناسند‪ .‬اگر‬ ‫فرهاد مجیدی فوتبالیست بزرگ و محبوبی است‪ ،‬ما هم‬ ‫زمانی در بهترین روزهای اس��تقالل بازی کرده ایم‪ .‬ما هم‬ ‫در این تیم بزرگی کردیم‪ .‬به هر حال ما سعی می کنیم کار‬ ‫خودمانراانجامبدهیم‪.‬جوابفرهادمجیدیرابزرگانتیم‬ ‫دادندوازنظرمانبایدبرخورد هاوواکنش هارسانه ایشود‪.‬‬ ‫وظیفهبازیکنایننیستکهدرموردمدیریتحرفبزند‪.‬‬ ‫کاربازیکندرزمیناست‪.‬‬ ‫واماحنیفعمران زادهکهاوهمانتقاداتتندیعلیه‬ ‫هیات مدیره باشگاه داشت و مدعی بود اعضای‬ ‫هیات مدیرهراهمنمی شناسد!‬ ‫‪l‬تا جایی که ما اطالع داریم حنیف گفته است که‬ ‫این جوری حرف نزده است‪ .‬اما من یک بار می خواهم‬ ‫جواب دوستان را بدهم‪ .‬اینکه اقایان ما را نمی شناسند‬ ‫ن تریبون به‬ ‫اصال برای امثال بنده مهم نیست‪ .‬اما از همی ‬ ‫حنیف عمران زاده می گویم یکی از همان س��تاره هایی‬ ‫که روی پیراهن استقالل ثبت شده و شما به ان افتخار‬ ‫می کنید را ما به ارمغان اوردی��م‪ .‬یکی از قهرمانی های‬ ‫استقالل در اسیا در زمانی بود که بنده در تیم عضو بودم‪.‬‬ ‫پس پسر جان یکی از ان س��تاره ها که روی پیراهن تو‬ ‫وجود دارد مال من است‪ .‬اصال چه کسی گفته است که‬ ‫شما باید من را بشناسی؟‬ ‫مثلاینکهبه عنوانیکپیشکسوتاستقاللدلپری‬ ‫ازبعضیازبازیکناناینتیمداریداینطورنیست؟‬ ‫‪l‬اینطور نیست‪ .‬چون انتظار دیگری از او نداریم‪.‬‬ ‫دو سال است امده در استقالل بازی می کند و فکر می کند‬ ‫خبری شده است‪ .‬استقاللی واقعی به کسی می گویند که‬ ‫حداقل ‪ 10‬سال برای این تیم بازی کرده باشد‪ .‬نه اینهایی‬ ‫که فقط به خاطر پول به استقالل امده اند‪ .‬وقتی این اقایان و‬ ‫امثال او سواد این را ندارند که مطالعه کنند و تاریخ را مرور‬ ‫کنند مشخص است که چنین حرف هایی می زنند‪ .‬انها در‬ ‫یوسایر‬ ‫اندازه اینیستندکهبخواهندجوادزرینچهوفرزام ‬ ‫بزرگاناستقاللرابشناسند‪.‬‬ ‫برنامه ای برای برخ��ورد با بازیکنان��ی که علیه‬ ‫هیات مدیرهمصاحبهکردنددردستورکاردارید؟‬ ‫‪l‬حتما کمیته انضباطی تشکیل می شود و انجا با‬ ‫حرف هایی که زده اند تسویه حس��اب می کنیم‪ .‬ان وقت‬ ‫می فهمندکهیکمنماستچقدرکرهدارد!‬ ‫اقای فرزامی! فکر نمی کنی��د این بازیکنان خط‬ ‫گرفتند که چنین مصاحبه هایی علیه ش��ما انجام‬ ‫بدهند؟چونپیشازاینبازیکنانممنوع المصاحبه‬ ‫بودند و به یک باره چنین مصاحبه های تندی انجام‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫‪l‬به هر حال هر اتفاقی ممکن است افتاده باشد‪ .‬ما‬ ‫حواسمان به همه چیز است که انها از کدام کانال خط‬ ‫گرفتند که چنین بحث هایی را علیه هیات مدیره مطرح‬ ‫کنند‪ .‬این خط و خطوط امکان دارد هم از داخل باشگاه‬ ‫باشد و هم از ادم هایی که قبال بوده اند‪ .‬با این حال ما تمام‬ ‫انها را می شناسیم و باالخره با انها برخورد می کنیم‪ .‬فعال‬ ‫در حال برنامه ریزی هس��تیم تا جو ارام باش��د و نتایج‬ ‫خوبی بگیریم‪.‬‬ ‫پسموضوعخطگرفتنبازیکنانراتاییدمی کنید؟‬ ‫‪l‬به هر حال وقتی می ایند مثل هم به این ش��کل‬ ‫انتق��اد می کنن��د قضیه مش��کوک می ش��ود‪ .‬حاال من‬ ‫نمی خواهم با حرف هایم حاشیه درست کنم‪ ،‬اما وقتی‬ ‫کار جا بیفتد دیگر به کسی اجازه نمی دهیم هر طور دلش‬ ‫خواست حرف بزند‪g .‬‬ ‫اگر فرهاد مجیدی‬ ‫فوتبالیست بزرگ‬ ‫و محبوبی است‪ ،‬ما‬ ‫هم زمانی در بهترین‬ ‫روزهای استقالل‬ ‫بازی کرده ایم‪.‬‬ ‫جواب فرهاد‬ ‫مجیدی را بزرگان‬ ‫تیم دادند و از نظر‬ ‫ما نباید برخورد ها و‬ ‫واکنش ها رسانه ای‬ ‫شود‪ .‬وظیفه بازیکن‬ ‫این نیست که در‬ ‫مورد مدیریت‬ ‫حرف بزند‬ ‫‪65‬‬ ‫حمایت مدیرعامل باشگاه استقالل از عضو ناراضی هیات مدیره؛‬ ‫‪4‬‬ ‫متاسفم که مجیدی از خط قرمز‬ ‫عبورکرد‬ ‫مدیرعامل باشگاه استقالل سعی می کند درباره جنگ لفظی بازیکنان استقالل با برخی از اعضای هیات مدیره‬ ‫موضعیمیانهاتخاذکند‪.‬گفت وگویتفصیلیمثلثباعلیفتح اهلل زادهرامی خوانید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫اقای فت��ح اهلل زاده! تیم خوبی بس��ته اید‪ .‬خیلی ها‬ ‫می گویندبهترینتیمتاریخباشگاهیفوتبالایران‪.‬‬ ‫نظرخودتاندراینموردچیست؟‬ ‫لو انتقاالت گفته‬ ‫‪ l‬به هر حال م��ن در فص��ل نق ‬ ‫بودم که سعی می کنم بهترین بازیکنان لیگ برتر ایران را‬ ‫به اس��تقالل بیاورم‪ .‬وعده دادم که تیمی می بندم که برای‬ ‫هواداران جام بیاورد‪ .‬خوشحالم که خدا کمک کرد و نزد‬ ‫هواداراناستقاللروسفیدشدم‪.‬‬ ‫اما قبول دارید استقالل نسبت به بازیکنانی که‬ ‫در اختیار دارد نتایج خوبی نگرفته است؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪،‬منمی گویمازرتبهتیمونتایجکسب شده‬ ‫راضی هستم و از همه تشکر می کنم‪ .‬اما همه می دانند که‬ ‫حرفم را می زنم‪ .‬بنده در ش��رایط کنونی ب��ه هیچ وجه از‬ ‫امتیازاتیکهجمعکرده ایمراضینیستم‪.‬‬ ‫از نتایج راضی هستید و از همه تشکر می کنید‪،‬‬ ‫اما از امتیازات راضی نیستید؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬تاکیدمی کنمکهاالنتیمنتایجخوبیدرلیگ‬ ‫برترگرفتهوعملکردماقابلدفاعاست‪.‬به هر حالمادرلیگ‬ ‫یا اول هستیم یا دوم‪ .‬تیمی هم که در این جایگاه جدول کار‬ ‫می کندقطعاخوبکارکردهاست‪،‬امانکتهاینجاستکهمن‬ ‫بهعنوانمدیر عاملبا توجهبهپتانسیلیکهدرتیممی بینمو‬ ‫بازیکنانبزرگیکهدراختیارداریم‪،‬معتقدماستقاللبایدبا‬ ‫ششیاهفتامتیازاختالفدرصدرجدولحضورداشته‬ ‫باشد‪ .‬به هر حال تیم ما همه چیز دارد و از نظر نفر از همه‬ ‫تیم های دیگر بهتر هستیم‪ .‬پس باید نتایج ما هم نسبت به‬ ‫سایر تیم ها بهتر باشد‪ .‬با تمام این تفاسیر استقالل خوب‬ ‫کار کرده است‪.‬‬ ‫ی زیاده خواهی نیست؟‬ ‫حرفی که زدید کم ‬ ‫‪ l‬به هیچ وجه‪ .‬هوادار از تیم توق��ع برد دارد و هر‬ ‫وقت امتیاز از دست می دهیم ناراحت می شود‪ .‬خدا وکیلی‬ ‫با مهره هایی که داریم باید االن با همان اختالف امتیازی که‬ ‫گفتم صدرنشین بال منازع لیگ برتر باشیم‪ .‬به هر حال من‬ ‫مدیر هستم و نسبت به شرایطی که داریم حرف می زنم‪.‬‬ ‫به نظر شما استقالل نباید االن با توجه به بازیکنانی که در‬ ‫اختیار دارد امتیازات بیش��تری داشته باشد‪ .‬اگر قرار باشد‬ ‫همین جوری در صدر جدول با حریف��ان تا پایان فصل‬ ‫بجنگیم‪،‬امکانداردبهمشکلبر بخوریموایناصالخوب‬ ‫نیست‪ .‬استقالل این قدرت و توانایی را دارد که با اختالف‬ ‫نسبتبهحریفانقهرمانلیگبرترشود‪.‬‬ ‫با این وضع قهرمان می شوید؟‬ ‫‪ l‬من با کس��ی کاری ن��دارم‪ .‬هر کس��ی نظر و‬ ‫عقاید شخصی خاص خودش را دارد‪ .‬در کار فنی و تیم‬ ‫کوچکتریندخالتیهمنمی کنم‪.‬اماتوقعاتیکهازاستقالل‬ ‫دارم کتمان کردنی نیست‪ .‬اول فصل گفتم که امسال دنبال‬ ‫قهرمانیهستم‪.‬همین جااعالممی کنمهرکسیکهبخواهد‬ ‫جلویراهمارابگیردودررسیدنتیمبهقهرمانیبههردلیلی‬ ‫مشکل ایجاد کند‪ ،‬از مقابل خودم با قدرت بر می دارم و از او‬ ‫عبور می کنم‪ .‬این فرد حاال هر کسی که می خواهد باشد‪.‬‬ ‫استقاللامسالبایدبااختالفامتیازقهرمانشود‪.‬االنشرایط‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪66‬‬ ‫خوب است‪ ،‬اما نه انطور که باید باشد‪ .‬اگر روزی ببینم که‬ ‫کسیباکارشاجازهرسیدنبهاینهدفرانمی دهدقطعابا‬ ‫شخصبرخوردمی کنم‪.‬حاالماداریمکارخودمانراانجام‬ ‫می دهیم‪.‬تاببینیمدرایندهچهاتفاقیخواهدافتاد‪.‬‬ ‫از پرویز مظلوم��ی و کادر فنی چقدر حمایت‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬منازاوباتمامقدرتحمایتمی کنموخودش‬ ‫هم این مساله را می داند‪ .‬من به جای ایشان در ابتدای فصل‬ ‫قولقهرمانیدادمچونمی دانمتیمی بسته امکهبایدقهرمان‬ ‫شود‪ .‬وظیفه من به عنوان مدیرعامل همین بود‪ .‬حاال کار را‬ ‫به کادر فنی سپرده ام و خودم همه چیز را مدیریت می کنم‪.‬‬ ‫حواسمهمبههمهچیزهست‪.‬‬ ‫نگفتید تا چه زمانی از پرویز مظلومی حمایت‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬کامال مشخص است‪ .‬فعال که ایشان دارد خوب‬ ‫کارش را انج��ام می دهد‪ .‬تا جایی هم ک��ه بدانم قهرمانی‬ ‫استقاللبهخطرنمی افتدازپرویزمظلومی حمایتمی کنم‪.‬‬ ‫بههرحالاوبایدبااینتیمنتیجهبگیردتابهقهرمانیبرسیم‪.‬‬ ‫شخصا دوست ندارم که مانعی در سر راهم وجود داشته‬ ‫یشروعکرده ایموبااوادامهمی دهیم‬ ‫باشد‪.‬ماباپرویزمظلوم ‬ ‫و انش��اءاهلل با خود او لیگ را تمام می کنی��م و به قهرمانی‬ ‫می رسیم‪ .‬اما حرف کلی ام را به ش��ما زدم‪ .‬هر کس که در‬ ‫رسیدن استقالل به قهرمانی مشکل درست کند از سر راه‬ ‫برمی دارم‪ .‬حاال این فرد ه ر کسی که می خواهد باشد‪ .‬البته‬ ‫بعضی مواقع هست که تیم واقعا بد شانسی می اورد و ان‬ ‫وقت دیگر نمی توان کاری کرد‪ .‬ولی ش��رایط تیم انقدر‬ ‫خوب است که می توانیم بهتر از اینها باشیم و راحت تر به‬ ‫قهرمانیبرسیم‪.‬‬ ‫شما گفتید حواستان به همه چیز هست و دارید‬ ‫همه امور را مدیریت می کنید‪ .‬می شود واضح تر‬ ‫توضیح بدهید منظورتان از این حرف چه بود؟‬ ‫‪ l‬به هر حالمندراینچندسالتجربه هایزیادی‬ ‫کسب کرده ام و االن دارم از ان استفاده می کنم‪ .‬بنده شاید در‬ ‫دفترپشتمیزمنشستهباشماماکامالحواسمبهاتفاقاتتیم‪،‬‬ ‫رختکن و مسائل دیگر هست‪ .‬از ان تدارکاتچی بگیرید‬ ‫تا س��رمربی و بازیکنان بزرگ تیم‪ .‬همان اقا مدد مسئول‬ ‫تدارکات استقالل را که فکر می کند کسی حواسش به او‬ ‫نیستراازهمینجابهاواعالممی کنمکهچرابعضیمواقع‬ ‫کارشرادرستانجامنمی دهدوبرایبچه هامیوهوتغذیه‬ ‫مناسببعدازبازیوتمریناتتهیهنمی کند‪.‬منبهاواخطار‬ ‫می دهمکهبرایبچه هامیوهوموزوتغذیهمناسبتهیهکند‬ ‫تابعدازتمرینوبازیبدنشانازنظرتغذیهمشکلینداشته‬ ‫باشد‪ .‬منازپزشکوبدنسازو‪...‬هماگرکارشانایرادداشته‬ ‫باشد انتقاد می کنم‪ .‬مثال از موالیی بدنساز استقالل سوال‬ ‫می کنم که چ��را در بین دو نیمه بازی اس��تقالل‪ -‬راه اهن‬ ‫اسماعیلشریفاتگرمکرد‪،‬اماارشبرهانینه؟‬ ‫پس نگاه کنید ه��ر جایی که فک��رش را بکنید من‬ ‫روی ان زوم هستم‪ .‬چون نمی خواهم به قهرمانی با اقتدار‬ ‫خداینا کردهنرسیم‪.‬مندرتیموباشگاهچندتاچشمدارم‪.‬‬ ‫پرویز مظلومی همان مردی است که شما را به‬ ‫ارزویتان می رساند؟‬ ‫‪ l‬به هر حال او باید خودش را نشان بدهد‪ .‬من به‬ ‫اوگفته ام که داریم می رویم مسافرت‪ .‬بنده ماشین پاجیرو‪،‬‬ ‫اجیل‪ ،‬کتلت‪ ،‬اب و نوش��یدنی های مقوی‪ ،‬میوه‪ ،‬فرش‪،‬‬ ‫زیر انداز‪،‬جوجه کبابوکبابویکتیمخوبرادراختیار‬ ‫اوقرارداده امواالناقاپرویزپشتاینپاجیروداردرانندگی‬ ‫می کند‪ .‬طبیعی است که اگر یک روز ببینم او دارد ما را به‬ ‫جای مقصد به ته دره می برد ماشین را از او می گیرم‪ .‬حاال‬ ‫شایددرطولراهخساراتیبهماشینواردشود‪.‬امانبایداین‬ ‫خساراتماشینراازرسیدنبهمقصددورکند‪.‬‬ ‫مش��کالت مالی ش��اید یک��ی از اصلی ترین‬ ‫مس��ائلی باش��د که اس��تقالل را از رسیدن به‬ ‫قهرمانی دور کند‪ .‬تا کنون هم بازیکنان معتقد‬ ‫بودند مش��کالت مالی روی کار تیم اثر منفی‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫‪ l‬بهنظرمنکمترینتاثیرراتاکنونداشتهاست‪.‬من‬ ‫ازرویبعضیازبچه هاخجالتمی کشم‪.‬مهدیامیر ابادی‬ ‫و شیرزاد تا به حال یک کلمه هم حرف نزده اند و بعضا با‬ ‫مشکالتی هم دست و پنجه نرم کرده اند‪ .‬بعضی از بچه ها‬ ‫فقطتاکنون‪ 15‬تا‪ 20‬میلیونپولگرفته اند‪.‬امابعضی هاهم‬ ‫زیر فشاری که از طرف بعضی افراد و مسائل به انها وارد‬ ‫شده‪ ،‬اعتراضاتی کرده اند‪ .‬اما خب در نهایت ما همه چیز را‬ ‫مدیریتکردیم‪.‬درکلازهمهبچه هاتقدیرمی کنموبهانها‬ ‫خستهنباشیدمی گویم‪.‬‬ ‫دلیل اصلی این مشکالت مالی چه بود؟‬ ‫‪ l‬من در باشگاه تنها بودم و هیچ کمکی نداشتم‪.‬‬ ‫یک تنه باید به حقوق کارمندان و امور تیم ‪ ،‬نامه نگاری ها‬ ‫و ساخت کمپ و مسائل تیم رسیدگی می کردم‪ .‬در فصل‬ ‫نقل و انتقاالت نیز با اینکه هیچ کمکی نداش��تم با بهترین‬ ‫بازیکنانقراردادبستمودرهمهپست هابهترین هاراجذب‬ ‫استقالل کردم‪ .‬بازیکنان می دانستند که در ان مقطع پولی‬ ‫نداشتیم‪،‬امابهمناعتمادداشتندورویحرفمحرفنزدند‬ ‫و امدند و قرارداد بستند‪ .‬دلیلش هم این بود که به من اعتقاد‬ ‫داشتند‪ .‬من به انها اطمینان دادم که در مسائل مالی شاید دیر‬ ‫یا زود داشته باشیم اما سوخت و سوز نه! من حتی به فکر‬ ‫بچه هاییکهازجمعماجداشدندهمهستم‪.‬پولطالب لو‪،‬‬ ‫محمدی‪ ،‬شکوری و‪ ...‬را هم می دهم‪ .‬حاال که هیات مدیره‬ ‫مشخصشدهمطمئنباشیدتادوماهدیگرمشکالتمالی‬ ‫استقاللرابهکلحلمی کنیماماکمی زماننیازداریم‪.‬‬ ‫برسیم به اعتراض های اخیر بازیکنان استقالل‬ ‫به اعضای هیات مدیره!‬ ‫‪ l‬ما‪ 40‬تا بازیکن داریم که در این بین یکی‪ ،‬دو نفر‬ ‫امدندومصاحبهکردند‪.‬ازنظرشخصخودماینکاراصال‬ ‫درست نبود و بچه ها اشتباه کردند که چنین مصاحبه هایی‬ ‫را انجام دادند‪ .‬همه دیدند که ما هم به شدت با انها برخورد‬ ‫کردیم‪.‬بازیکناصالاجازهندارددرمسائلیکهبهاومربوط‬ ‫نیستدخالتکندوراجعبهانحرفبزند‪.‬می تواندبگوید‬ ‫پولچهشد‪،‬امامصاحبهتندعلیههیات مدیرهنه!‬ ‫اما این اتفاق افتاد و فره��اد مجیدی و حنیف‬ ‫عمران زاده به شدت علیه اعضای هیات مدیره‬ ‫موضع گرفتند‪.‬‬ ‫‪ l‬من می گوی��م وظیف��ه داریم که ب��ه اعضای‬ ‫هیات مدیره احترام بگذاریم‪ .‬حاال شاید عضو هیات مدیره‬ ‫بیاید و مصاحبه ای انجام دهد که خود من هم از ان خوشم‬ ‫ی شود‪ .‬به هر‬ ‫نیاید‪ .‬اما قرار نیست جوابی داده و بی احترام ‬ ‫حال دوستان هیات مدیره هم ادم هستند و ممکن است‬ ‫اشتباه کنند‪ .‬ولی باید یاد بگیریم که بزرگ تر از ما هستند و‬ ‫نباید درباره شان این جوری حرف زد‪.‬‬ ‫االنبندهمدیر عاملتیمورئیسباشگاههستم‪.‬ازنظر‬ ‫پست کاری مقام باالتری دارم‪ .‬اما هیچ وقتبه خودم اجازه‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫یحرفبزنموزود ترازایشان‬ ‫نمی دهمجلوترازاقایفرزام ‬ ‫از در رد بشوم‪ .‬شاید سمتم باالتر باشد‪ ،‬اما ایشان بزرگ تر‬ ‫هستندووظیفهمناستکهحرمتایشانرانگهدارم‪.‬‬ ‫اما غالمحس��ین فرزامی دل پ��ری از بازیکنان‬ ‫استقالل به ویژه حنیف عمران زاده داشت؟‬ ‫‪ l‬من هم بودم ناراحت می شدم‪ .‬ان مصاحبه ها‬ ‫در ش��ان بازیکن اس��تقالل نبود‪ .‬من معتقدم که فرهاد‬ ‫مجیدی و حنیف از خ��ط قرمز هم عب��ور کردند و به‬ ‫حرمت دوس��تان هیات مدیره حمله کردند‪ .‬اما ما زود‬ ‫دست به کار شدیم و این حواشی را کنترل کردیم‪ .‬هر دو‬ ‫نفر را جریمه سنگین کردیم تا دیگر تکرار نکنند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه درباره حنیف عمران زاده این را باید بگویم که به‬ ‫حرف های او نگاه نکنید‪ .‬او خیلی بچه خوبی است و دل‬ ‫صاف و ساده ای دارد‪ .‬او را مثل پسرم دوست دارم‪ ،‬اما‬ ‫چون بی احترامی کرد ‪ 10‬میلیون جریمه اش کردم‪.‬‬ ‫به نظر شما جریمه و یک تذکر خشک و خالی‬ ‫جواب می دهد؟‬ ‫‪ l‬جریمه که جواب می دهد‪ .‬ضمن اینکه ما تذکر‬ ‫خشکوخالیندادیم‪.‬ازهمینجااعالممی کنمکهامیدوارم‬ ‫درتیمدیگرشاهدمصاحبه هایاین چنینینباشم‪.‬مطمئن‬ ‫باشید در صورت تکرار و حاش��یه سازی دوباره برخورد‬ ‫بدتری می کنم و از تیم کنارش��ان می گذارم‪ .‬با احدی هم‬ ‫شوخی ندارم‪ ،‬این حرف من را بزرگ تر تیم تا کوچک تر‬ ‫باید بش��نود و به ان توجه کند‪ .‬در کل را جع به این مساله‬ ‫اعضای هیات مدیره هم مصاحبه های��ی کردند و جواب‬ ‫دادند‪،‬ولیخبدرنهایتهمهچیزحلشد‪.‬‬ ‫درباره اینکه عده ای معتقدند بازیکنان استقالل‬ ‫خط گرفتند که این مصاحبه ها را انجام بدهند‪،‬‬ ‫چه نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من بازیکن در این شرایط باید به شرف‬ ‫و وجدان خودش رجوع کند و بداند که هیچ خطا کاری به‬ ‫سر منزلمقصودنمی رسد‪.‬‬ ‫اینکه انها خط گرفته اند را تایید می کنید یا نه؟‬ ‫‪ l‬فکر نمی کنم اینطور باشد و انها از کسی در این‬ ‫موضوعخطگرفتهباشند‪.‬ببینید‪،‬مجتبیجباریهممصاحبه‬ ‫کرد و تهدید به نیامدن کرد‪ .‬عده ای امدند پیش من و گفتند‬ ‫کهچرابهاوباجمی دهم؟منبهانهاگفتمکهمجتبیمثلپسر‬ ‫منمی ماندوحمایتشمی کنم‪.‬نتیجه اشرااالنهمهدارند‬ ‫می بینندکهمجتبیاالنبهتریناستودراستقاللوتیم ملی‬ ‫می درخشد‪ .‬وقتی یک اتفاق حاشیه ای می افتد قرار نیست‬ ‫که ما برخورد قهرامیز با کسی داشته باشیم! باید مدیریت‬ ‫بحرانکرد‪.‬‬ ‫در این روزها ش��ایعاتی هم در مورد استعفای‬ ‫شما مطرح شده‪.‬‬ ‫‪ l‬االنکهمی بینیدمنسر کارهستموهمهانادم ها‬ ‫ب گل الود ماهی بگیرند‪.‬‬ ‫دارند می سوزند که نتوانستند از ا ‬ ‫مننهخواستمکهاستعفابدهمونهمشکلیدارم‪.‬مشکلرا‬ ‫بعضیادم هایخاصکههمهانهارامی شناسندمی خواهند‬ ‫درستکنند‪.‬‬ ‫ش��ایعه اختالف با اعضای هیات مدیره را هم‬ ‫تکذیب می کنید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ .‬اج��ازه بدهن��د چند م��اه از فعالیت این‬ ‫هیات مدی��ره بگ��ذرد ان وق��ت دروغ پراکن��ی کنند‪ .‬ما‬ ‫خوش��بختانه داریم با قدرت کارها را انج��ام می دهیم و‬ ‫وظایفهمهمشخصاست‪.‬‬ ‫پس هیات مدیره برنامه ای برای برکناری شما‬ ‫نداشته است؟‬ ‫‪ l‬ب��ه هیچ وج��ه‪ .‬نمی دان��م ای��ن حرف های‬ ‫خن��ده دار را از کج��ا می اوردن��د و مط��رح می کنند‪.‬‬ ‫وقتی مش��کلی درست ش��ود یک مش��ت می شویم‬ ‫و ب��ر ده��ان مشکل س��ازان می کوبی��م! اخ��ر اگ��ر‬ ‫قرار بود م��ن را برکن��ار کنند که همین ی��ک ماه پیش‬ ‫انتخاب��م نمی کردن��د‪ .‬مثل اقای کاش��انی ب��ا بنده هم‬ ‫قطع همکاری می ش��د‪ .‬پس با توضیحات من شما هم‬ ‫بفهمید که این شایعات دروغ است‪ .‬می دانم که از کجا‬ ‫این حرف و حدیث ها اب می خورد‪.‬‬ ‫از کجا؟‬ ‫‪ l‬هر کس دقت کن��د این ادم های مس��خره و‬ ‫کوچک را که می خواهند به استقالل ضربه بزنند می بیند‪.‬‬ ‫از همین جا به انها پیغام می دهم که تیم ملی د وو میدانی ما‬ ‫از نظر نفر و بازیکن مشکل دارد‪ ،‬پس انقدر برای ضربه‬ ‫زدن به استقالل بدوند که تبدیل به یک دونده شوند و‬ ‫بروند در تیم ملی د وو میدانی کار کنند! اما در نهایت به‬ ‫اهدافی که در مورد استقالل دارند نمی رسند‪.‬‬ ‫اقای امی��دوار رضایی باالخره در جلس��ات‬ ‫هیات مدیره استقالل شرکت کرد؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان اصال نرفته بودند‪ .‬وقتی ک��ه قرار بود‬ ‫انتخابات انجام شود اس��تعفا دادند که دست مدیران باز‬ ‫باشد‪ .‬اما بعد برگشتند و االن ما در هیات مدیره در خدمت‬ ‫ایشانهستیم‪.‬‬ ‫راس��تی بعضی از پس��ت هایی که به اعضای‬ ‫هیات مدیره داده اید انگار غیر منطقی اس��ت‪.‬‬ ‫مثال جواد زرینچه کجا می تواند مسئول کمیته‬ ‫اقتصادی باشد؟‬ ‫‪ l‬مابهکسیپستالکینداده ایم‪.‬جوادزرینچههم‬ ‫کامالتوجیهشدکهدرمسائلفنیهمبامنهمکاریمی کند‪.‬‬ ‫درهیات مدیرههمهچیزمشخصاستوکارهابهخوبیو‬ ‫درستیانجاممی شود‪.‬‬ ‫برای اسیا چه برنامه هایی دارید؟‬ ‫‪ l‬ما از اسیا غافل نیستیم‪ .‬باور کنید تمام تالشمان‬ ‫را می کنیم که بهترین نتایج را بگیریم‪ .‬به هر حال با این‬ ‫تیم باید تا مرحله حذفی اسیا پیش برویم‪ .‬تا اینکه فصل‬ ‫تمام شود و با تقویت تیم به فکر رسیدن به جمع چهار‬ ‫تیم برتر و در نهایت فینال باشیم‪ .‬این دومین هدف بزرگ‬ ‫من است و باید به ان برسیم‪.‬‬ ‫این کادر فنی توانایی رساندن استقالل به فینال‬ ‫اسیا را دارد؟‬ ‫‪ l‬به هر حال زمان باید بگذرد و پرویز مظلومی‬ ‫ خودش را نشان بدهد‪ .‬اگر الزم باشد برای لیگ قهرمانان‬ ‫اس��یا کادر فنی را تقوی��ت می کنیم‪ .‬فع�لا که چیزی‬ ‫مشخص نیست!‬ ‫راستی چرا در طول چند سال گذشته هر کس‬ ‫که مربی استقالل شده با امیر قلعه نویی مشکل‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬اینرابایدازانهابپرسید‪.‬منشخصاامیرقلعه نویی‬ ‫رادوستدارم‪.‬اوطبقاماربهترینمربیایراناست‪.‬بههمین‬ ‫دلیل هم هست که همیشه بحث بازگشت او به استقالل‬ ‫مطرحاست!‬ ‫راس��تی تیم رقیب هم این روزها حال و روز‬ ‫خوبی ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬همیش��ه می گویم که اس��تقالل در کنار نام‬ ‫پرسپولیس بزرگ است‪ .‬حاال که سلطان علی پروین‬ ‫هم به این تیم برگشته و اقای رویانیان دوست خوبم‬ ‫هم مدیری��ت را بر عهده گرفته اند مطمئن هس��تم که‬ ‫پرسپولیس به روزهای خوبش بر می گردد و می اید در‬ ‫صدر جدول پیش ما! ‪g‬‬ ‫علی فتح اهلل زاده‬ ‫درباشگاه استقالل تا‬ ‫کنون عملکرد قابل قبولی‬ ‫داشته است‪ .‬او که خود‬ ‫چهره ای رسانه ای است‬ ‫برای جمع و جور کردن‬ ‫حاشیه های این باشگاه‬ ‫کار دشواری دارد‬ ‫‪67‬‬ ‫افتاب‬ ‫دولت سازی اسالم گرایان‬ ‫پرونده ای درباره ورود جریان های اسالم گرا به صحنه سیاست خاورمیانه‬ ‫اینده‬ ‫اسالمگرایانی که‬ ‫انقالب های عربی‬ ‫را به پایان‬ ‫برده اند‪،‬توسط‬ ‫غرب و‬ ‫کشورهای همسو‬ ‫با انها پی گیری‬ ‫می شود‪ .‬ایا‬ ‫این گروه ها‬ ‫مدیریت اینده‬ ‫این کشورها را‬ ‫به عهده خواهند‬ ‫گرفت؟‬ ‫در ترسیم نقشه سیاسی خاور میانه می توان گفت که چینش پازل های سیاسی این منطقه در اینده براساس معیارها و الگوهای ملت های مسلمان‬ ‫منطقه صورت خواهد گرفت‪.‬در نقشه اینده خاور میانه‪ ،‬امریکا و رژیم صهیونیستی جایی نخواهند داشت زیرا ادبیات ملت های عرب با ادبیات دوران‬ ‫حاکمیت دیکتاتورها تفاوت خواهد داشت و این ادبیات همراه با لحنی ضد استکباری خواهد بود‪.‬‬ ‫اسالم گرایان‪ ،‬برنده‬ ‫دموکراسی در خاورمیانه‬ ‫خاستگاه گروه های اسالم گرا در انقالب های عربی‬ ‫همایون جریر‪ /‬کارشناس مسائل جهان اسالم‬ ‫این نوشته دربرگیرنده اطالعاتی است که برخی از ان برای اولین بار در ایران منتشر می شود‪ .‬جریان شناسی و خاستگاه‬ ‫گروه های اس�لامی که در انقالب های اخیر حضور داشتند بحثی اس��ت که این روزها با توجه به پیروزی برخی از‬ ‫حرکت هایمردمیمطرحاست‪.‬اینکهچهجریاناتاسالمیباچهگرایش هاییدرایندهانقالب هاحضورخواهندداشت‪.‬‬ ‫همایون جریر که از مجاهدین سابق افغان است به دلیل حضور سران این گروه های اسالمی در سال های جهاد و مبارزه‬ ‫علیهشورویبهخوبیباخاستگاهاجتماعیانهااشناست‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫نسیم بیداری از ش��مال وزیدن گرفت؛ واقعیت‬ ‫این است که انچه در تونس رخ داد‪ ،‬موجی بزرگ بود‬ ‫که تمام س��واحل ش��مال افریقا را دربر گرفت‪ .‬طلوع‬ ‫خورش��ید بیداری و دینداری از غ��رب افریقا اتفاق‬ ‫افتاد تا ش��رق و یمن و بحرین‪ .‬واقعیت این است که‬ ‫انچه در ش��مال افریقا رخ می دهد یک تحول بزرگ‬ ‫و تاریخ ساز اس��ت‪ .‬تحلیل ها و دیدگاه های امریکا از‬ ‫جنبش های مردمی شمال افریقا مبتنی بر ظواهر مادی‬ ‫و غیردینی اس��ت‪ .‬البته معتقدم که انها خود واقعیت‬ ‫ماجرا را می دانند اما در تحلیل هایش��ان ان را وارونه‬ ‫ارائه می دهند‪ .‬واقعیت درس��ت این است که انچه در‬ ‫شمال افریقا رخ می دهد یک انقالب مردمی است که‬ ‫ماهیتی دین��ی دارد‪ .‬این اولین ویژگی انقالب ش��مال‬ ‫افریقا و کشورهای درگیر انقالب است‪ .‬به این معنی‬ ‫که گروه های اسالمی گرداننده و محوریت اصلی این‬ ‫حرکت ها هستند‪ .‬از مصر و تونس و لیبی‪ ،‬مردمی که‬ ‫در صحنه هستند در س��ایه اعتقادهای دینی خودشان‬ ‫از انقالب پاس��داری می کنند‪ .‬وقت��ی می گوییم مردم‬ ‫در واق��ع منظورمان جری��ان غالب اس�لام گرایی در‬ ‫این کشورهاس��ت‪ .‬نگرانی بزرگ غربی ها هم همین‬ ‫است‪ .‬انها دیده اند که در مصر‪ ،‬لیبی و تونس اصل کار‬ ‫انقالب با اسالم گرایان سیاسی می کنند‪ .‬غرب می داند‬ ‫که در فضای دموکراتیک بع��د از انقالب حاکمیت با‬ ‫شخصیت های دینی است و این امری اجتناب ناپذیر‬ ‫اس��ت چرا که اس�لام گرایان اکثریت مردم را با خود‬ ‫دارند‪ .‬بدون شک اگر قرار باشد انتخابی مردمی مبتنی بر‬ ‫قانون برای تشکیل دولت برگزار شود‪ ،‬این گروه های‬ ‫اسالمی هستند که از بخت بیشتری برخوردار هستند‪.‬‬ ‫از هم اکنون این دغدغه بزرگ غرب اس��ت‪ .‬حقیقت‬ ‫انقالبی کشورهای شمال افریقا و خاورمیانه این است‬ ‫که گروه هایی که در ان ش��رکت دارند و گرداننده ان‬ ‫هستند در دهه های گذش��ته معروف به فعالیت های‬ ‫اس�لام گرایانه بودند‪ .‬این خودش ریش��ه ها و دالیلی‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫پیشینه تاریخی‬ ‫اگر نگاه��ی به گذش��ته تاریخی دنیای اس�لام‬ ‫بیندازیم‪ ،‬ستم بزرگی که به اسالم شد‪ ،‬خروج حاکمیت‬ ‫اس�لامی به ملوکیت بود‪ .‬به ای��ن معنا ک��ه در مبنای‬ ‫حکومت اسالمی چند چیز مورد توجه قرار می گیرد که‬ ‫یکی از انها عدم موروثیت حکومت بود‪ ،‬اما این ستم‬ ‫بزرگ زمانی اتفاق افتاد که خالفت به ملوکیت تبدیل‬ ‫‪70‬‬ ‫شد و جدایی دین از سیاست را رقم زد‪ .‬زمامداران با‬ ‫دین بیگانه شدند و مشغول امر حکومت‪ .‬این علمای‬ ‫دین بودند که مس��ئولیت و زحمت پاسداری از دین‬ ‫را برعهده گرفتند‪ .‬بعدها در ش��کل جدید‪ ،‬زمانی که‬ ‫استعمار انگلیس به فکر سیطره بر کشورهای اسالمی ‬ ‫افتاد‪ ،‬انگلیسی ها و هوادارانشان بر پروژه جدایی دین‬ ‫از سیاست سرمایه گذاری کردند‪ .‬حکومت های عمال‬ ‫انگلیس معموال به دست افراد غیردینی و الئیک بود‪.‬‬ ‫در حالت دیگر انگلیسی ها و غربی ها‪ ،‬شخصیت هایی‬ ‫با سابقه ناسیونالیستی و ملی گرا را حاکم می کردند تا‬ ‫سیطره خودش��ان را بر این کش��ورها مستحکم کنند‪.‬‬ ‫مردم این کش��ورها عمدتا مردمی مس��لمان و دیندار‬ ‫بودند و عالقه به دین را در مناسبت های مختلف ابراز‬ ‫می کردند‪ .‬هیچگاه س��ابقه دینی خودشان را فراموش‬ ‫نکردند تا اینکه ش��خصیت های بارزی در سده های‬ ‫اخیر جرقه بیداری دینی را در کش��ورهای مس��لمان‬ ‫روشن کردند‪ .‬انها بر این باور بودند که دین می تواند‬ ‫حکومت کند‪ .‬از این پس ش��اهد یک بیداری سیاسی‬ ‫ دینی در کش��ورهای خاورمیانه به خصوص شمال‬‫افریقا بودیم‪ .‬می بینید که اولین س��ابقه بیداری دینی‬ ‫به شکل جدید در مصر اتفاق افتاد‪ .‬سید جمال الدین‬ ‫بذری را در دل مردم مس��لمان کاشتند که امروز شاید‬ ‫ثمره ان را می بینیم‪ .‬سید و شاگردانش برای بازگشت به‬ ‫خویشتن و ایجاد بیداری دینی بسیار زحمت کشیدند‪.‬‬ ‫از همین جا افتراقی میان علمای مسلمان و حکمرانان‬ ‫غیردینی اغاز شد‪ .‬این یک رقابت جدید و شدید بود‬ ‫که امروز می بینیم انچه در تونس‪ ،‬مصر‪ ،‬لیبی‪ ،‬یمن و‬ ‫دیگر کشورها رخ می دهد در واقع کشمکش جریان‬ ‫دینی با جریان غیردینی است‪ .‬مگر نه اینکه حاکمان این‬ ‫کشورها عمدتا حاکمان غیردینی بودند‪ .‬در سی سال‬ ‫اخیر اما یک اتفاق دیگر افتاد که گروه های اسالم گرا‬ ‫با دو اتفاق مهم روبه رو ش��دند که تجربه تالش برای‬ ‫رسیدن به حکومت دینی و تشکیل حکومت دینی را‬ ‫باعث شد‪ .‬در دهه هش��تاد تمام کشورهای مسلمانی‬ ‫که برای اندیش��ه دینی خود می جنگیدند با یک اتفاق‬ ‫مهم مواجه ش��دند و ان جهاد افغانس��تان بود‪ .‬جهاد‬ ‫افغانس��تان یک موهبت الهی بود که تقریبا همزمان با‬ ‫پیروزی انقالب اس�لامی در ایران به وجود امد‪ .‬این‬ ‫دو رخداد مهم چش��م همه مس��لمانان و دین گرایان‬ ‫را روش��ن کرد‪ .‬بس��یاری از گروه های اس�لام گرای‬ ‫منطقه عالقه مند شدند که به این دو کشور سفر کنند‪.‬‬ ‫ما در افغانس��تان میزب��ان جهادگرانی از کش��ورهای‬ ‫مختلف بودیم که بدون شائبه مادی برای وظیفه دینی‬ ‫خود جهاد می کردند‪ .‬بس��تر جهاد در افغانستان تقریبا‬ ‫اموزش��گاهی برای جهادگران ش��د‪ .‬من به یاد دارم‬ ‫که در همان زمان ش��خصیت های همین انقالب های‬ ‫منطقه از یمن و الجزایر و مصر و لیبی و اردن که امروز‬ ‫شخصیت های مهم سیاسی کشورشان هستند در میان‬ ‫صفوف جهاد حضور داشتند‪ .‬نظرات انها را می دانم‪.‬‬ ‫همین جهادگران و مجاهدین دی��روز‪ ،‬امروز رهبران‬ ‫تحوالت بیداری اسالمی هستند‪ .‬در این میان همسویی‬ ‫زیادی میان مجاهدین و شخصیت های اسالمی دیگر‬ ‫کشورها با جمهوری اسالمی به وجود امد‪ .‬من در همان‬ ‫زمان پیروزی انقالب در زندان بودم‪ .‬به یاد دارم جمع‬ ‫بسیار زیادی از مجاهدین مسلمان دیگر کشورها که با‬ ‫هم در زندان هم بند بودیم نسبت به تحوالت انقالب‬ ‫اسالمی حساس بودند و روزانه از زندان اخبار انقالب‬ ‫اس�لامی ایران را پیگیری می کردن��د‪ .‬پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی روز ش��ادی و ش��عف همه جهادگران در بند‬ ‫ی افغانس��تان بود چرا که یک وابستگی‬ ‫نهضت اسالم ‬ ‫فکری میان خود و انقالب اس�لامی ایران مش��اهده‬ ‫می کردند‪ .‬برخالف نظر غربی ها گروه های اسالمی به‬ ‫صورت ساختاری روابط و ارتباط دنباله دار ارگانیک‬ ‫دارند‪ .‬عقای��د و نظریات خیلی نزدیکی در میانش��ان‬ ‫مشاهده می شود که بدون شک استراتژی دینی واحدی‬ ‫که امیدوارم اینده را از ان اس�لام کند در ان مشاهده‬ ‫می شود و ان چیزی جز حضور امت اسالمی در صحنه‬ ‫بین المللی نیست‪.‬‬ ‫فرصت ها‪ ،‬تهدیدها‬ ‫این پیشینه غنی اس�لامی و این ارتباط ارگانیک‬ ‫ی است اما اینده این‬ ‫یک فرصت برای گروه های اسالم ‬ ‫گروه ها در گرو اس��تراتژی انهاست‪ .‬اینجا یک سوال‬ ‫مطرح می شود؛ بعد از انقالب گروه های اسالمی چه‬ ‫می کنند؟ ای��ا در عرصه دولتمداری وارد می ش��وند؟‬ ‫به نظر می رس��د اقبال بس��یار زیادی برای گروه های‬ ‫اس�لامی در عرصه دولتداری وجود دارد‪ .‬گروه های‬ ‫اسالمی در کش��ورهایی که در ان انقالب شده است‬ ‫اگر از مجاری قانونی یعنی انتخابات و مجرای کسب‬ ‫حمایت مردم به اقتدار سیاس��ی برسند‪ ،‬یک پیروزی‬ ‫بزرگ به دس��ت اورده اند‪ .‬در واقع انها به بزرگ ترین‬ ‫دس��تاورد خود در س��ال های اخیر برای کن��ار زدن‬ ‫حاکمی��ت حکومت های غیردینی رس��یده اند و دین‬ ‫را به عرصه کش��ورداری بازگردانده اند‪ .‬بنده شخصا‬ ‫اعتق��اد دارم دین اگر حکومت کند‪ ،‬مش��کالت مردم‬ ‫به ش��دت کم خواهد ش��د‪ .‬این قطعا تمام پروژه های‬ ‫غربی در عرصه خاورمیانه و ش��مال افریقا را از بین‬ ‫می برد‪ .‬دولتم��داری مس��لمانان در واق��ع کنار زدن‬ ‫ناسیونالیس��ت ها و الئیک های گذش��ته است‪ .‬اصال‬ ‫چرا انقالب ش��د؟ مگر نه اینکه ناسیونالیس��ت ها و‬ ‫الئیک ها در اداره کشورهای مسلمان ناکارامد بودند‪.‬‬ ‫مگر حس��نی مبارک‪ ،‬بن علی و عبداهلل صالح الئیک و‬ ‫ناسیونالیس��ت نبودند؟ در عرص��ه کارامدی به نظرم‬ ‫ش��خصیت های دینی برای اداره کش��ور صالح ترند‪.‬‬ ‫به طور مثال دو کش��ور ایران و ترکیه‪ ،‬گرچه ش��خصا‬ ‫نسبتا به سیاست های ترکیه در قبال کشورهای منطقه‬ ‫به خصوص افغانس��تان مالحظات ق��وی دارم ولی‬ ‫تجربه دولتداری انها را موفق می دانم‪ .‬سابقه حکومت‬ ‫دینی در جمهوری اسالمی یک تجربه خوب و موفق‬ ‫اس��ت‪ .‬جمهوری اس�لامی ایران امروز به مراتب از‬ ‫بس��یاری از کش��ورهای منطقه و دنی��ا از نظر علمی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬نظامی و بین الملل��ی در جایگاه باالیی قرار‬ ‫دارد‪ .‬عملکرد قابل توج��ه ایران ام��ری انکارناپذیر‬ ‫است‪ ،‬بر همین اساس فکر می کنم تجربه دینداران در‬ ‫امر حکومت مثبت بوده است‪ .‬چرا بر این اساس نباید‬ ‫دیگر گروه های اس�لامی در کش��ورهایی که انقالب‬ ‫کرده اند حکومت کنند؟ گفتم در ای��ن راه فرصت ها‬ ‫و تهدیدهایی وج��ود دارد که در ج��ای خود عرض‬ ‫می کنم‪.‬‬ ‫لیبی‬ ‫در لیبی هم گروه پیکار اسالمی ریشه ای اخوانی‬ ‫دارد‪ .‬انها س��ال ها در جهاد افغانستان حضور داشتند‪.‬‬ ‫همین اقای عبدالحکیم بالحاج ک��ه این روزها رهبر‬ ‫شورای نظامی طرابلس است را به یاد دارم که چگونه‬ ‫در میان صفوف رهبران افغانستان علیه شوروی مبارزه‬ ‫می کرد‪ .‬اسالم گرایان لیبی در واقع ارتش انقالب لیبی‬ ‫هستند‪ .‬انها س��نگر به س��نگر به دنبال قذافی حرکت‬ ‫می کنند‪ .‬ش��اید به همین دلیل است غربی ها که عالقه‬ ‫بس��یاری به رفتن قذافی داش��تند‪ ،‬حاال در لیبی دچار‬ ‫مخمصه شده اند‪ .‬سخنان اخیر اوباما و کلینتون نشان‬ ‫می دهد دغدغ��ه اصلی انها حضور اس�لام گرایان در‬ ‫لیبی اس��ت‪ .‬انها خیلی نگران از دس��ت رفتن اقتدار‬ ‫خود در لیبی هستند‪ .‬با این حال گروه اسالم گرای لیبی‬ ‫به دلیل تجربه در مبارزه صحن��ه را خالی نمی کنند و‬ ‫بس��یار قوی هس��تند به صورتی که ارتش اینده لیبی‬ ‫از همین اس�لام گرایان خواهد بود‪ .‬اقای عبدالجلیل‪،‬‬ ‫رئیس دولت موقت نیز به قدرت انها اعتراف کرده و‬ ‫گفته اس�لام گرایان در انقالب لیبی بیشترین زحمت‬ ‫را کش��یدند‪ .‬به هر حال اس�لا م گرایان تجربه مبارزه‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫غربی ه��ا می خواهن��د ریش��ه اس�لامی‬ ‫ قیام ه��ای منطق��ه را نادی��ده بگیرن��د‪ ،‬ب��ر همی��ن‬ ‫اس��اس از اصط�لاح به��ار عرب��ی اس��تفاده می کنند‪.‬‬ ‫معتق��دم این ی��ک جعل اس��ت چ��را ک��ه انقالبیون‬ ‫از مس��اجد بیرون امده اند‪ .‬خاس��تگاه همه اعتراضات‬ ‫نماز جمعه بود‪ .‬همگرای��ی در میدان تحریر‪ ،‬نماز بود و‬ ‫غلبه با اسالم گرایان است‪ .‬از تونس تا مصر و لیبی و یمن‬ ‫این انقالبیون مسلمان هستند که در عرصه حضور دارند‪.‬‬ ‫قطعا امریکا بازنده است به همین دلیل کوشش می کند با‬ ‫ایجاد فضای اشفته و شخصیت سازی جعلی‪ ،‬به سوی‬ ‫انحراف انقالب ها برود اما خاستگاه قوی اسالم گرایان‬ ‫می تواند از این موض��وع جلوگیری کند‪ .‬همچنانکه در‬ ‫گذشته گفتم اگر انقالب ها به سوی انتخاباتی دموکراتیک‬ ‫برود و اسالم گرایان وارد عرصه انتخابات شوند‪ ،‬با دارا‬ ‫بودن ش��خصیت های قدرتمند دینی و مردمی‪ ،‬جوانان‬ ‫تحصیلکرده مس��لمان می توانند در زمینه دولت سازی‬ ‫اقدام کنند‪ .‬شاید همین مساله است که این روزها دغدغه‬ ‫خانم کلینتون و اوباما شده است‪ .‬انها می دانند که اقتدار با‬ ‫اسالم گرایان است اما نمی دانند چه کنند‪ .‬کالفه هستند و‬ ‫مش��غول توطئه و طرح ریزی علیه انقالب و به انحراف‬ ‫کشیدن ان‪ .‬این یک هشدار جدی است‪g.‬‬ ‫افتاب‬ ‫تونس‬ ‫اس�لا م گرایان تون��س دو گونه ان��د‪ :‬اول‪،‬‬ ‫اقای الغنوشی‪ ،‬چهره برجسته اسالم گرایان در تونس‬ ‫که حرکت شناخته ش��ده «النهضه» را رهبری می کند‪.‬‬ ‫الغنوشی در جهاد افغانستان حضور داشت و یکی از‬ ‫شخصیت های مهم جهاد و مبارزه علیه حکومت های‬ ‫غیردینی است‪ .‬اقتدار این حرکت در تونس چشمگیر‬ ‫اس��ت‪ .‬اس��تقبال میلیونی مردم تونس از او که پس از‬ ‫سال ها به کشور وارد شد یک هشدار برای غرب بود‪.‬‬ ‫در انقالب هم «النهضه» همه کاره بود‪ .‬همچنان اعتقاد‬ ‫دارم اگر انتخاباتی برگزار ش��ود‪ ،‬الغنوشی و گروهش‬ ‫اکثریت پارلمان را به دس��ت می اورد‪ .‬در این میان اما‬ ‫گروه دومی نیز در تونس فعالیت می کنند که به نسبت‬ ‫گروه الغنوشی از تندروی بیشتری برخوردار هستند‪.‬‬ ‫یمن‬ ‫جدیدترین سخنرانی عبداهلل صالح در یمن در واقع‬ ‫برجسته کردن خطر اسالم گرایان برای غربی هاست‪ .‬او از‬ ‫مجید الزندانی سخن گفت‪ ،‬یکی از رهبران اسالم گرای‬ ‫یمن‪ ،‬کسی که مثل بقیه رهبران اس�لام گرایان در جهاد‬ ‫افغانستان حضور داشت‪ .‬به یاد دارم که او به مجاهدین‬ ‫قران درس می داد‪ .‬کال کارش فرهنگی اس��ت‪ .‬دانشگاه‬ ‫ایمان را تاسیس کرده‪ .‬در االزهر درس خوانده و با رهبران‬ ‫اخوان المسلمین مصر معاشرت داشته است‪ .‬او جدا از‬ ‫القاعده است‪ .‬البته گروه های اسالمی تندرو هم در یمن‬ ‫وجود دارند اما با مجید الزندانی متفاوتن��د‪ .‬برادرزاده او‬ ‫که یک زن است اخیرا جایزه صلح نوبل را کسب کرد‪ .‬به‬ ‫نظر من موضوع یمن با انچه در شمال افریقا رخ می دهد‬ ‫یک مقدار تفاوت ساختاری دارد و پیچیده است‪ ،‬به این‬ ‫معنا که به دلیل س��اختار قبیله ای یمن جنگ داخلی در‬ ‫اینده اجتناب ناپذیر خواهد بود چرا که مشکالت شمال‬ ‫و جنوب یمن که از قبل وجود داشته‪ ،‬هنوز پابرجاست اما‬ ‫با این حال اکثریت با مخالفین است و قطعا علی عبداهلل‬ ‫صالح سکوت نخواهد کرد و این راهی جز جنگ نظامی‬ ‫ ندارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫مصر‬ ‫مصر امروز ب��ا بیش از هش��تاد میلیون جمعیت‬ ‫تقریبا نیم��ی از دنیای عرب اس��ت‪ .‬از نظ��ر جایگاه‬ ‫تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است‪ .‬مصر‪ ،‬یگانه‬ ‫دنیای عرب است و نقش بسیار زیادی در گرایشات‬ ‫دینی موجود دارد‪ .‬انچه در مص��ر رخ داد‪ ،‬نتیجه کار‬ ‫ش��بانه روزی و طوالنی گروه های اسالمی مصر بود‪.‬‬ ‫نهضت اخوان المسلمین حرکتی کامال دینی است که به‬ ‫دست معلم بزرگ حسن البنا با محوریت دعوت مردم‬ ‫به دین تاسیس شد‪ .‬انچه اخوان المس��لمین را از فاز‬ ‫فرهنگی به فاز مبارزه و جهاد کشاند‪ ،‬تحوالت بعدی‬ ‫مصر بود‪ .‬قرارداد کمپ دیوید روند اخوان المسلمین‬ ‫را متحول ساخت تا جایی که به یک گروه سیاسی که‬ ‫علیه دولت اعالن جهاد داد تغییر کرد‪ .‬شخصیت های‬ ‫اخوانی سال ها عمر خود را در مبارزه سپری کردند تا‬ ‫امروز که به یک پختگی سیاسی رسیده اند‪ .‬انچه من از‬ ‫نزدیک شاهد بودم این است که غرب چون نمی داند‬ ‫چگونه در برابر ترفندهای سیاسی اخوان مقابله کند‪،‬‬ ‫به نوعی کالفه شده است ‪ .‬دلیلش این است که رهبران‬ ‫اخوانی بس��یار حاذق هس��تند و راه های بهانه گیری‬ ‫غرب را بس��ته اند‪ .‬امید اول غرب ارتش مصر اس��ت‬ ‫اما کیس��ت که نداند بدنه ارتش مص��ر کال در اختیار‬ ‫نهضت اخوان المس��لمین اس��ت‪ .‬اخوانی ها از ارتش‬ ‫مصر تشویشی ندارند چرا که توانسته اند در بدنه اصلی‬ ‫ارتش مصر نفوذ کنند و ان را در اختیار خود قرار دهند‪.‬‬ ‫در نتیجه به نظر می رس��د در اولین انتخابات نهضت‬ ‫اخوانی به اقتدار سیاس��ی برس��د‪ .‬رهب��ران اخوان به‬ ‫ی هستند‪ .‬انها عمری را در میان‬ ‫شدت شایسته و مردم ‬ ‫مردم دعوت به دین نموده اند‪ .‬در بس��یاری از مناطق‬ ‫فقیرنش��ین قاهره و ش��هرهای دیگر‪ ،‬این اخوانی ها‬ ‫هس��تند که حکومت می کنند‪ .‬اگر قرار باشد صندوق‬ ‫رای به میان این مردم برود حتما شخصیت های اخوانی‬ ‫از درون انها بیرون می اید‪ .‬در مالقاتی که اخیرا با یکی‬ ‫از شخصیت های تراز اول اخوانی داشتم کامال اطمینان‬ ‫یافتم ک��ه ترفندهای غرب نمی تواند اقتدار سیاس��ی‬ ‫اخوان المسلمین را بگیرد‪ ،‬مگر اینکه غرب بخواهد با‬ ‫اخوان معامله کند؛ موضوعی که برای شخصیت های‬ ‫اخوانی قاب��ل هضم نیس��ت‪ .‬انها هیچ��گاه غرب را‬ ‫نمی پسندند اما در این موضوع مس��اله ای اخوانی ها‬ ‫را تهدی��د می کند‪ .‬گروه های الئیک و ناسیونالیس��ت‬ ‫درس��ت در نقطه مقابل اخوان قرار دارند‪ .‬انها به دلیل‬ ‫پیگیری منافع غربی‪ ،‬اخوان را تهدید می کنند‪ .‬از طرفی‬ ‫سرنوشت اسرائیل برای امریکا مهم است‪ .‬تحوالت‬ ‫مصر سایه سنگینی بر موجودیت اسرائیل است‪ .‬این‬ ‫می تواند باعث دسیس��ه های بس��یار زیادی باشد‪ .‬از‬ ‫طرفی همچنان اعتقاد راسخ دارم شخصیت های دینی‬ ‫اخوانی به دلیل تجربه س��ال ها مبارزه در مرز پختگی‬ ‫و توانمندی قرار دارند‪ .‬به نظرم انها از این مشکالت‬ ‫کامیاب بیرون می ایند‪.‬‬ ‫غربی ها می خواهند ریشه‬ ‫اسالمی قیام های منطقه را‬ ‫نادیده بگیرند‪ ،‬بر همین‬ ‫اساس از اصطالح بهار عربی‬ ‫استفاده می کنند‪ .‬معتقدم‬ ‫این یک جعل است چرا که‬ ‫انقالبیون از مساجد بیرون‬ ‫امده اند‪ .‬خاستگاه همه‬ ‫اعتراضات نماز جمعه بود‪.‬‬ ‫همگرایی در میدان تحریر‪،‬‬ ‫نماز بود و غلبه با اسالم گرایان‬ ‫است‪ .‬از تونس تا مصر و لیبی‬ ‫و یمن این انقالبیون مسلمان‬ ‫هستند که در عرصه‬ ‫حضور دارند‬ ‫با قذافی دیوانه را دارند‪ ،‬کسی که بس��یاری از انها را‬ ‫کشت‪ .‬اگر قرار باشد انتخاباتی در لیبی برگزار شود‪ ،‬باز‬ ‫اسالم گرایان بیشترین شانس تشکیل دولت را دارند‪.‬‬ ‫همایون جریر می گوید‬ ‫بسیاری از سران و رهبران‬ ‫گروه های اسالمی که در‬ ‫انقالب های عربی حضور‬ ‫دارند سابقه جهاد و مبارزه‬ ‫در افغانستان علیه شوروی را‬ ‫درکارنامه خود ثبت کرده اند‬ ‫‪71‬‬ ‫ایا انچه در شمال افریقا رخ می دهد ریشه ای دینی دارد‬ ‫میانه رو ها در برابر‬ ‫سلفی ها‬ ‫افتاب‬ ‫یک سال از وزیدن نسیم بهار سیاسی در شمال افریقا و خاورمیانه می گذرد‪.‬‬ ‫بهاری که از تونس اغاز شد‪ ،‬به مصر رسید‪ ،‬یمن را در نوردید و با عبور از‬ ‫صحرای افریقا‪ ،‬لیبی را نیز شکوفا کرد‪ .‬مذهب پس از انکه سال ها از سوی‬ ‫دولت های منطقه ناچیز انگاشته شد به نجات مردم امد و اکنون نوبت ادای‬ ‫دین خیزش های مردمی به باورهای دینی فرا رسیده است‪ .‬ایا دگرگونی های‬ ‫سیاسی یک سال گذشته می تواند از پس ادای دینش به دین و ایین مردمان‬ ‫منطقه براید؟‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫به مصر سفر می کنیم؛ س��رزمین فراعنه و اهرام‬ ‫ثالثه؛ س��رزمین نیل و صحرای س��ینا‪ .‬مصر همیشه‬ ‫کشوری مسلمان بوده است‪ ،‬چه زمانی که انور سادات‬ ‫و حسنی مبارک را به خود می دید و چه اکنون که چشم‬ ‫به راه دگرگونی اساسی در ساختار سیاسی اش است‪.‬‬ ‫چه زمانی ک��ه دیکتاتور تالش می ک��رد خود را یک ‬ ‫میانه روی مذهبی نش��ان داده و از خود س��دی برابر‬ ‫افراط گرایی بس��ازد و مذهب را بازیچ��ه بازی های‬ ‫سیاسی اش قرار می داد و چه اکنون که باز هم تالش‬ ‫می شود مسلمان و مس��یحی را برابر هم قرار دهد و‬ ‫پیامد ان اسالم هراسی را گسترش داده و باز هم اسالم‬ ‫بازیچه منافع سیاسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫نزدی��ک به یک س��ال پیش ب��ود که کلیس��ای‬ ‫اس��کندریه در اتش س��وخت و هنوز روشن نیست‬ ‫اتش افروزان چه کسانی بوده و به کدام ایین وابستگی‬ ‫داشته اند‪ .‬حتی سازمان های جنایی مصر که اداره اش‬ ‫‪72‬‬ ‫افتاب‬ ‫چرخش سلفی ها‬ ‫ناظران بس��یاری از دنیای غرب نمی خواس��تند‬ ‫انچه را به چش��م خود از خیزش جوانان مصری در‬ ‫قاهره و بعدها در یمن‪ ،‬اردن و لیب��ی می دیدند‪ ،‬باور‬ ‫کنند‪ .‬خیزشی که در نظام سیاس��ی و حتی امور دینی‬ ‫دگرگونی هایی اساس��ی را به ب��ار اورده بود‪ .‬دیگر نه‬ ‫جای مبارک و بن علی بود و نه اسالمی که دستگاه های‬ ‫تبلیغاتی انها در طول دهه های طوالنی حکومتشان در‬ ‫مصر و تونس تالش داش��تند در اذهان عمومی جای‬ ‫دهند‪ .‬اکنون ‪ 9‬ماه پس از س��رنگونی حکومت مبارک‬ ‫همه برادرانه کنار هم هس��تند‪ .‬از اخوان المس��لمین‬ ‫گرفته تا سلفی ها‪ ،‬صوفی ها و‪ ...‬اکنون می خواهند کنار‬ ‫هم نشسته و با هم به گفت وگو بنشینند‪.‬‬ ‫س��لفی های مصر نیز دگرگون ش��ده اند‪ .‬انها در‬ ‫روزهای اغازین خیزش مردم��ی تظاهرات را حرام‬ ‫اروپا و اخوان المسلمین‬ ‫اخوان المس��لمین نیرویی غال��ب و تعیین کننده‬ ‫در همه کشورهایی هس��تند که دستخوش دگرگونی‬ ‫سیاسی ش��ده اند‪ .‬گویا زمان در پیش گرفتن سیاستی‬ ‫تازه در خاورمیانه فرا رسیده است‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپا با وجود نقش��ی که در سرنگونی‬ ‫معمر قذافی و جنبش مردم لیبی ایفا کرد و ‪ 2/6‬میلیارد‬ ‫یورویی ک��ه در ای��ن راه پرداخت ول��ی در گزینش‬ ‫استراتژی مناس��ب در برخورد با خیزش های منطقه‬ ‫ناکام و م��ردد بوده اس��ت‪ .‬به عنوان نمون��ه اروپاییان‬ ‫هنوز نمی دانند چه رفتاری با اخوان المسلمین داشته‬ ‫باشند‪ .‬این در حالی است که کارشناسان زیادی اعتقاد‬ ‫دارند‪ ،‬این گ��روه به نیروی تاثیرگ��ذار و تعیین کننده‬ ‫در معادالت منطقه تبدیل ش��ده اند‪ .‬اخوان المسلمین‬ ‫اگرچ��ه در دگرگونی های یک س��ال اخی��ر در صف‬ ‫نخست جای نداش��تند ولی اکنون در مصر و تونس‬ ‫توانسته اند اجازه فعالیت قانونی دریافت کرده و پس‬ ‫از سال ها فشار و اختناق دیکتاتورهایی چون مبارک‬ ‫و بن علی می توانند حزب های سیاسی خود را داشته‬ ‫و دست به فعالیت گسترده سیاسی بزنند‪ .‬در اردن هم‬ ‫این گروه به فعالیت خود افزوده و فریاد اصالح طلبی‬ ‫این گروه هر روز بلندتر می شود‪ .‬انها اکنون اشکارا به‬ ‫سیاست های شاه حسین انتقاد می کنند‪ ،‬سیاست هایی‬ ‫که با هدف تضعیف مبارزان مسلمان و قدرت فعالیت‬ ‫انها در پیش گرفته شد‪.‬‬ ‫اخوان المسلمین رفتهرفته از اهمیت بیشتری در‬ ‫میان کشورهای عرب منطقه برخوردار می شود‪ ،‬نه تنها‬ ‫در مصر و تونس که در یمن هم انها با وجود نبردهای‬ ‫داخلی شان با عناصر تندروی وهابی به نیرویی پیش رو‬ ‫تبدیل شده اند‪ .‬در لیبی و سوریه هم اخوان المسلمین‬ ‫نقش پررنگ��ی دارند‪ .‬به خوبی می ت��وان نقش رو به‬ ‫روشد انها را در تمام این ناحیه احساس کرد‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین در خاورمیانه نقشی محوری‬ ‫بر عهده خواهد گرفت‪ .‬این گفته بدان معناس��ت که‬ ‫دیگر نمی توان انه��ا را نادیده گرف��ت و از نظر دور‬ ‫داش��ت‪ .‬از همین رو اروپا باید سیاست همکاری با‬ ‫انها را در پیش بگیرد و بکوش��د به انها نزدیک شود‪.‬‬ ‫سیاستمداران اروپایی نمی توانند چشمان خود را به‬ ‫روی حقیقت بس��ته و تنها به انچ��ه در رویای خود‬ ‫می بینند‪ ،‬دل ببندند‪.‬‬ ‫شاید کاترین اش��تون‪ ،‬مسئول سیاست خارجی‬ ‫اتحادیه اروپا پیش روی تم��ام همتایان اروپایی اش‬ ‫باشد زیرا اهمیت و جایگاه اخوان المسلمین را درک‬ ‫کرده و از خواس��تش ب��رای گفت وگو ب��ا این گروه‬ ‫اسالمی خبر داده است‪.‬‬ ‫ش��اید او بتواند دیگرانی را هم به میدان بیاورد‪.‬‬ ‫بهارعربی‪ ،‬بهاری اسالمی نیز هست‪ .‬مردم ایمانشان‬ ‫را نیز از ستم رژیم گذشته رها ش��ده می بینند‪ .‬اکنون‬ ‫جنبش های اس�لامی نیز تالش دارند ش��روعی تازه‬ ‫ب نه تنها ایمان خود‬ ‫داشته باشند‪ .‬مردمان به دنبال انقال ‬ ‫را از دس��ت نداده اند که اعتمادبه نفس شان بیشتر هم‬ ‫شده است‪ .‬این روند تازه می تواند به دیگر کشورهای‬ ‫عربی و حتی مسلمانان اروپایی نیز سرایت کند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫به دست مسیحیان است‪ ،‬نتوانسته اند ردپایی از مجرم‬ ‫یا مجرمان احتمال��ی را بیابند‪ ،‬ولی تالش می ش��ود‬ ‫انگشت اتهام به سوی مس��لمانان نشانه رفته و انها را‬ ‫اتش افروزان اسکندریه معرفی کنند‪.‬‬ ‫رژیم مب��ارک در سیاس��ت های خ��ود همواره‬ ‫می کوشید سلفی ها را به تندروی واداشته و دست شان‬ ‫را از سیاست کوتاه نگاه دارد‪ .‬دیکتاتور سرنگون شده‬ ‫از سلفی ها دستاویزی می ساخت تا اجازه شکل گیری‬ ‫جامعه اسالمی داده نشود‪.‬‬ ‫او همیشه دست س��لفی ها را در انجام اقدامات‬ ‫افراطی باز می گذاشت و در مقابل سران شان را گاه و‬ ‫بیگاه دستگیر و زندانی می کرد‪.‬‬ ‫مبارک با این سیاس��ت خ��ود را حافظ صلح و‬ ‫جنگجویی قابل اعتم��اد در برابر افراط گرایی تصویر‬ ‫می کرد‪ .‬فعالیت های حکوم��ت مبارک در حوزه دین‬ ‫تبلیغاتی و نمایش��ی بودند که نتیج��ه عکس دادند‪.‬‬ ‫«رعنا االحمر»‪ ،‬فروشنده ای جوان در قاهره می گوید‪:‬‬ ‫«در نتیجه همین نمایش ها بود که تصمیم گرفتم دیگر‬ ‫با سیاست های مذهبی رژیم مبارک همراهی نکنم‪ .‬این‬ ‫سیاست ها هیچ ارتباطی با دین و مذهب نداشتند‪ .‬به‬ ‫عبادت خداوند مش��غولم ولی برای خودم و نه برای‬ ‫انکه در نمایش مذهبی حکومت نقش بازی کنم‪».‬‬ ‫و خیزش مردمی ساحل نشینان نیل از راه رسید‪،‬‬ ‫خیزشی با پس زمینه های پررنگ ایینی و مذهبی‪ .‬مصر‬ ‫مبارک همواره مس��لمانان را برابر عیسویان قرار داده‬ ‫بود ولی انها این بار کنار هم و با ه��م به مبارزه برای‬ ‫س��رنگونی وی برخاس��ته بودند‪ .‬جمعه ها مسیحیان‬ ‫زنجیره ای انس��انی را به دور مس��لمانانی که فریضه‬ ‫نماز جمعه را برپا می کردند‪ ،‬تش��کیل می دادند تا از‬ ‫هجوم نیروهای حکومتی در امان و اس��وده بمانند‪.‬‬ ‫یکشنبه ها نیز مسلمانان‪ ،‬نگهبانان برادران مسیحی شان‬ ‫بودند که به عبادت خدا می پرداختند‪.‬‬ ‫در ‪ 18‬روز بهار ‪ 2011‬در می��دان تحریر قاهره‬ ‫مصریان دگرگون ش��دند‪ .‬انقالب به مدد اموزه های‬ ‫دینی ش��کل گرف��ت و انس��ان ها را در لب��اس ادیان‬ ‫گوناگون با کمک همین اموزه ها کن��ار هم قرار داد‪.‬‬ ‫انقالبی که اندیش��ه دینی را از س��ر مردم دور نکرد و‬ ‫برعکس پای ازادی‪ ،‬برابری و دموکراسی را هم به میان‬ ‫کشید‪ .‬عبادت دس��ت جمعی برابر بسیاری از انها که‬ ‫در میدان تحری��ر گردهم امده بودن��د‪ ،‬زیباترین و به‬ ‫یادماندنی ترین تصویر انقالب شد‪ .‬تصویری که تنها‬ ‫از ان مسلمانان مصر نبوده و نیست‪ .‬حتی مسیحیان‪،‬‬ ‫لیبرال ها و چپ ها هم از این تصویر باش��کوه حرف‬ ‫می زنند‪« .‬عاید بش��یر»‪ ،‬فعال مص��ری می گوید‪« :‬ما‬ ‫مصریان ملتی مذهبی و معتقد هستیم‪».‬‬ ‫و ممنوع اعالم کرده بودند ولی با گذش��ت زمان نگاه‬ ‫و موضع ش��ان را دگرگون کرده و امروز در مصر پس‬ ‫از مبارک چندین و چند حزب سیاسی را پایه گذاری‬ ‫کرده اند‪ .‬سلفی ها که همیشه ش��رکت در انتخابات را‬ ‫حرام می دانستند اکنون در چرخشی اساسی در کارزار‬ ‫انتخاباتی حضوری پررنگ و فعاالنه دارند‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬تسایت‬ ‫‪73‬‬ ‫دولت سازی اسالم گرایان‬ ‫ورود جریان های اسالم گرا به صحنه سیاست خاورمیانه‬ ‫حسن هانی زاده‪ /‬کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫افتاب‬ ‫انقالب های اخیر در کشورهای مصر‪ ،‬تونس‪ ،‬لیبی‬ ‫و خیزش های یمن و بحرین این سوال را مطرح می کند‬ ‫که چه انگیزه هایی عامل محرکه این پدیده است‪.‬بررسی‬ ‫تحلیلی رخدادهای عربی در طول‪ 9‬ماه گذش��ته نیازمند‬ ‫یک تحلیل دقیق جامعه شناس��ی از این کشورهاس��ت‬ ‫که بدون نگاه موش��کافانه به تاریخ سیاس��ی کشورهای‬ ‫منطقه دستیابی به یک تحلیل نظری منصفانه امکان پذیر‬ ‫نیست‪.‬مصرکهبه عنوانبزرگترینکشورعربخاورمیانه‬ ‫به ش��مار م��ی رود هم��واره با تاریخ��ی پرف��راز وفرود‬ ‫مواجه بوده‪.‬تاریخ پنج هزار س��اله مصر از تمدن باستانی‬ ‫فراعنه تا تمدن پوش��الی و تارعنکبوتی حس��نی مبارک‬ ‫دیکتاتور سرنگون شده مصر همواره شاهد خیزش های‬ ‫ضد استعماریوضددیکتاتوریفراوانیبودهاست‪.‬‬ ‫مبارزه ملت مصر علیه اس��تعمارگران روم باستان‪،‬‬ ‫فرانس��ه‪ ،‬انگلیس‪ ،‬عثمانی ها و کودتای افسران ازاد علیه‬ ‫حکومت پادش��اهی ملک فاروق در س��ال ‪ 1952‬نشان‬ ‫می دهد که ملت مصر دارای انگیزه های قوی برای مقابله‬ ‫با کج رفتاری های حاکمان زور مدار هستند‪.‬مصر در دوران‬ ‫حاکمیت جمال عبدالناصر که از سال‪ 1952‬تا سال‪1970‬‬ ‫ادامه یافت شاهد اوج ش��کوفایی فرهنگی و کشاورزی‬ ‫بود‪.‬از انجایی که ش��خص عبدالناصر خود روس��تا زاده‬ ‫محرومی بود مقابله با پدیده رایج ارباب و رعیتی را بخشی‬ ‫ازسیاست هایکشاورزیمصرقرارداد‪.‬تقسیماراضیبین‬ ‫کشاورزان محروم روستایی موجب شد مصر در یک دوره‬ ‫زمانی کوتاه به یک کشور صادرکننده گندم و محصوالت‬ ‫کشاورزی تبدیل شود‪.‬در بعد فرهنگی رئیس جمهوری‬ ‫فقید مصر با گسترش دانشگاه های دولتی راه ورود اقشار‬ ‫کم درامد مصر را به این نوع دانش��گاه ها هموار ساخت‪.‬‬ ‫بیشترین نخبگان دانشگاهی در دوران حاکمیت‪ 18‬ساله‬ ‫جمالعبدالناصردرعرصه هایفرهنگیمصرظاهرشدند‬ ‫که بعدا مسئولیت های مهمی را به دس��ت گرفتند‪.‬اما در‬ ‫بعد سیاسی‪ ،‬جمال عبدالناصر به دلیل انگاره های ذهنی و‬ ‫پیشینه نظامی دیدگاه انعطاف پذیری نسبت به گروه ها و‬ ‫احزابچپواسالمینداشت‪.‬مقابلهخشونت امیزجمال‬ ‫عبدالناصربااخوا نالمسلمینمصرپسازجریانمشکوک‬ ‫«المنشیه»شرایطدشواریرابرایدولتویبه وجوداورد‪.‬‬ ‫تکیه رئیس جمهوری فقید مصر به ارمان های رنگ باخته‬ ‫قومیت گراییوپان عربیستیجایگاهسیاسیعبدالناصررا‬ ‫درمیانطیف هایاسالمیبه شدتمتزلزلساخت‪.‬‬ ‫حادثهمیدانالمنشیهدر‪ 26‬اکتبر‪ 1954‬درشهربندری‬ ‫اس��کندریه مصر که خاس��تگاه اصلی اخوان المسلمین‬ ‫اس��ت‪ ،‬اتفاق افتاد‪ .‬ان روز عبدالناصر درحال سخنرانی‬ ‫در میدان المنشیه بود که هدف سوء قصد یکی از اعضای‬ ‫اخوان المس��لمین مصر به نام محمود عبداللطیف قرار‬ ‫گرفت‪.‬در این تیر ان��دازی به جمال عبدالناصر اس��یبی‬ ‫نرسید اما میرغنی حمزه‪ ،‬وزیر خارجه سودان که در کنار‬ ‫رئیس جمهوری مصر قرار داش��ت مجروح شد‪.‬اگرچه‬ ‫مورخانمعاصراینحادثهراساختگی می داننداماموجب‬ ‫شدکهنیروهایامنیتیجمالعبدالناصردرعرضیکهفته‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪ 20‬هزارنفرازاعضایاخوا نالمسلمینرادستگیرکنند‪.‬یک‬ ‫دادگاهنظامیبهریاستسرلشکرصالحسالموعضویت‬ ‫حسین الش��افعی و انور سادات تش��کیل شد و شش تن‬ ‫ازرهبران اخوان المسلمین به نام های محمود عبداللطیف‪،‬‬ ‫یوسفطلعت‪،‬ابراهیمالطیب‪،‬هنداویدویر‪،‬محمدفرغلی‬ ‫و عبدالقادر عوده را به اعدام محکوم کرد‪.‬حسن الهضیبی‬ ‫رهبر وقت اخوان المس��لمین نیز به اعدام محکوم شد اما‬ ‫با وساطت رهبران جنبش های اس�لامی الجزایر با یک‬ ‫درجه تخفیف به حبس ابد و محمد مهدی عاکف رهبر‬ ‫سابق اخوان المسلمین نیز به مدت‪ 20‬سال زندان با اعمال‬ ‫شاقه محکوم شدند‪.‬یک هزار تن دیگر از اعضای جنبش‬ ‫اخوا نالمسلمیننیزهرکداماز‪ 20‬سالزندانبهباالبااعمال‬ ‫شاقهمحکومشدند‪.‬صدورچنیناحکامی موجنارضایتیرا‬ ‫در میان جامعه به شدت سنتی و دینی مصر و حتی در میان‬ ‫نیروهای مسلح از رفتار سیاسی عبدالناصر تشدید کرد‪.‬‬ ‫تحلیلگرانمصریمعتقدندکهوجودشکافمیانهواداران‬ ‫اخوان المسلمین در نیروهای مسلح با جمال عبدالناصر به‬ ‫شکستتاریخیمصرازرژیمصهیونیستیدرجنگژوئن‬ ‫‪ 1967‬منجرشد‪.‬‬ ‫پس از مرگ جمال عبدالناصر در سال‪ 1970‬میالدی‬ ‫انورسادات‪،‬معاونویبه قدرترسیدامارئیس جمهوری‬ ‫جدید مصر در مقطعی از زمان به اخوان المسلمین مصر‬ ‫نزدیک شد‪.‬ثمره سیاست زیرکانه س��ادات در نزدیکی به‬ ‫ی به زندانیان وابسته به‬ ‫اخوان المسلمین و دادن عفو عموم ‬ ‫این جنبش‪ ،‬پیروزی وی در جنگ رمضان «اکتبر»‪ 1973‬با‬ ‫اسرائیل بود‪.‬هر چند گفته می شود که پیروزی ارتش مصر‬ ‫بر ارتش رژیم صهیونیس��تی در جنگ اکتبر ‪ 1973‬هدیه‬ ‫امریکا به انور س��ادات به خاطر چرخش وی از شوروی‬ ‫سابقبهغرببودامانقشاخوا نالمسلمیندراینپیروزی‬ ‫انکار پذیر نیس��ت‪.‬اما انور س��ادات پس از این پیروزی‬ ‫وچرخش ‪ 180‬درجه ای به امریکا ورژیم صهیونیس��تی‬ ‫در سال ‪ 1981‬توس��ط اس�لام گرایان ترور شد و معاون‬ ‫وی حسنی مبارک قدرت را به دست گرفت‪.‬چسبندگی‬ ‫مبارک به رژیم صهیونیستی‪ ،‬افزایش فساد اداری و رانت‬ ‫خواری های کالن و تالش حس��نی مب��ارک برای انتقال‬ ‫قدرت به فرزند خود جمال مبارک نارضایتی ها را در میان‬ ‫اقشار جوان و فرهیخته مصر تشدید کرد‪.‬بنابراین پس از‬ ‫نالعابدینبن علی‬ ‫موفقیتانقالبیونتونسیدرسرنگونیزی ‬ ‫دیکتاتور تونس‪ ،‬جوانان مصری در یک حرکت انقالبی‬ ‫حسنیمبارکراسرنگونکردند‪.‬‬ ‫اما امریکا و غرب به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی‬ ‫مصر سریعا وارد عمل شدند و تالش کردند انقالب ملت‬ ‫مصررامصادرهکنند‪.‬وجودمرزمشترکمیانمصروفلسطین‬ ‫اشغالیواحتمالبازگشتاسالم گرایانمصریبه ساختار‬ ‫قدرت موجب شد تا امریکا یک شورای نظامی مرکب از‬ ‫ژنرال های وابسته به امریکا را بر مصر حاکم کند‪.‬با اینکه تا‬ ‫تشکیلیکنظامدموکراتیکدرمصرفاصلهزیادیوجود‬ ‫دارد اما جوانان مصری ثابت کرده اند قادر به پاسداری از‬ ‫دستاورد هایانقالبخودهستند‪.‬دراینجاسیاستبخشی‬ ‫از رهبران اخوان المسلمین که سابقه تحزب‪ 83‬ساله دارند‬ ‫اخیرابه شکلاشکاریبهسمتسازشباامریکاتغییرکرده‪.‬‬ ‫نسلاولاخوا نالمسلمینهمچنانبرارمان هایخوددائربر‬ ‫تشکیلیکخالفتاسالمیفراگیرپایبندهستند‪.‬نسلدوم‬ ‫اخوان المسلمین خواهان تشکیل یک نظام دموکراتیک با‬ ‫الگوسازیازانقالباسالمیایرانهستندکهبه طورطبیعی‬ ‫بامخالفتلیبرال هاوغرب گرایانمصریمواجهشدهاند‪.‬‬ ‫نس��ل س��وم اخوان المس��لمین هم��ان جوانانی‬ ‫هس��تند که در ط��ول ‪ 9‬ماه گذش��ته در می��دان التحریر‬ ‫قاهره هدایت انقالب را به عهده داش��تند‪ .‬این مجموعه‬ ‫درصدد تش��کیل یک نظ��ام پارلمان��ی و دموکراتیک با‬ ‫الگو برداری از حکومت رجب طیب اردوغان هس��تند‬ ‫که این امر با موافقت امریکا وغرب هم��راه بوده‪.‬اکنون‬ ‫مهمترین چالشی که فرا روی انقالبیون مصری قرار دارد‬ ‫مصادره دستاوردهای انقالب توسط لیبرال های وابسته‬ ‫به غرب است‪.‬اگر چهره های وابس��ته به امریکا و غرب‬ ‫در انتخابات اینده مصر به پیروزی نرس��ند قطعا امریکا‬ ‫درصدد ایجاد جنگ بین مس��لمانان و مس��یحیان قبطی‬ ‫برخواهد امد‪.‬قبطی های مصری که‪ 12‬درصد از جمعیت‬ ‫‪ 80‬میلیونی مصر را تشکیل می دهند از نفوذ فوق العاده ای‬ ‫در حوزه های اقتصادی‪ ،‬پزشکی و فناوری هسته ای مصر‬ ‫برخوردارند‪.‬درگیری های اخیر مسیحیان قبطی مصر با‬ ‫مسلمانان در قاهره که منجر به کشته و زخمی شدن ‪270‬‬ ‫نفر شد نخستین جرقه جنگ میان مسیحیان و مسلمانان‬ ‫مصریتلقیمی شود‪.‬‬ ‫در تونس نیز شرایط اندکی متفاوت است زیرا این‬ ‫کشور اهمیت استراتژیکی چندانی برای امریکا و غرب‬ ‫ندارد‪.‬این کشور که از سال ‪ 1881‬تحت استعمار فرانسه‬ ‫قرارداشتیکنبردپارتیزانیطوالنی مدترابرایاستقالل‬ ‫اغاز کرد‪.‬استقالل تونس در‪ 20‬مارس‪ 1956‬پس از سال ها‬ ‫مبارزه خونین محقق شد و حبیب بورقیبه یکی از مبارزان‬ ‫قدیمی تونس به عنوان اولین رئیس جمهوری کشور تازه‬ ‫تاسیستونسبرگزیدهشد‪.‬‬ ‫حبیب بورقیبه در طول حاکمیت‪ 31‬ساله خود یک‬ ‫نظام پلیسی و سر کوبگر را تاس��یس کرد که هزاران نفر از‬ ‫جوانانومبارزانتونسیتوسطپلیسامنیتیتونسدستگیر‬ ‫و شکنجه شدند‪.‬سرانجام بورقیبه در سال ‪ 1987‬در یک‬ ‫کودتای نظامی توسط ژنرال زین العابدین بن علی‪ ،‬وزیر‬ ‫نالعابدینبن علیکهبا‬ ‫کشوروقتتونسسرنگونشد‪.‬زی ‬ ‫وعده انجام اصالحات سیاسی قدرت را به دست گرفت‬ ‫در طول حاکمیت‪ 23‬ساله خود رژیمی به مراتب خشن تر‬ ‫از رژیم بورقیبه ایجاد کرد‪.‬فساد اداری و مالی‪ ،‬رانت خواری‬ ‫افتاب‬ ‫یمن از یک بافت سنتی‬ ‫قبیله ای برخوردار است‬ ‫وسران قبایل یمن از‬ ‫یک نوع حاکمیت محلی و‬ ‫نا متمرکز برخوردارند‪.‬‬ ‫وجود ‪ 60‬میلیون اسلحه‬ ‫سبک و نیمه سنگین در‬ ‫دست جمعیت ‪ 29‬میلیون‬ ‫نفری یمن خطری است که‬ ‫اینده این کشور را تهدید‬ ‫می کند زیرا در صورت‬ ‫بروز یک خالء امنیتی امکان‬ ‫شروع یک جنگ قبیله ای‬ ‫وجود دارد‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫نالعابدینبن علی‬ ‫وسرکوبوحشیانهمخالفیندردورانزی ‬ ‫به شدت افزایش یافت و فعالیت احزاب سیاسی متوقف‬ ‫شد‪.‬سرانجام جرقه انقالب مردم تونس با خودسوزی یک‬ ‫جوانتونسیبهناممحمدالبوعزیزیدرشهرسیدیبوزید‬ ‫فراگیر ش��د و در مدت کوتاهی سرنگونی زین العابدین‬ ‫بن علی را به دنبال داش��ت‪.‬اکنون تونس که مرحل ه گذار‬ ‫سیاسی را پشت سر می گذارد با چالش های داخلی مواجه‬ ‫است‪.‬تالشارتشونیروهایامنیتیتونسبرایباز سازی‬ ‫خودوانجامکودتایکیازگزینه هایمحتملبرایبازگشت‬ ‫اینکشوربهسمتدیکتاتورینظامیبه شمارمی رود‪.‬وزیر‬ ‫کشورتونساخیراهشداردادهبودکهنظامیانتونسیدرحال‬ ‫برنامه ریزیبرایانجامیککودتاینظامیدرتونسهستند‬ ‫که این افشاگری به برکناری وزیر کشور منجر شد‪.‬در لیبی‬ ‫که انقالبیون این کشور سرهنگ معمر قذافی را سرنگون‬ ‫کرده اند همچنان درصدد دستگیری دیکتاتور فراری لیبی‬ ‫هستند‪.‬انقالبلیبیبرایمردماینکشوربسیارپرهزینهبود‬ ‫زیرا تا کنون بیش از‪ 50‬هزار تن از مردم در طول هشت ماه‬ ‫گذشتهکشتهشده اند‪.‬سرهنگمعمرقذافی«‪ 69‬ساله»یکی‬ ‫ازعجیب ترینومرموز ترینشخصیت هایسیاسیجهان‬ ‫عرب در طول چهار دهه گذشته به شمار می رود‪.‬او در سال‬ ‫‪ 1969‬زمانی که تنها ‪ 27‬سال سن داشت در یک کودتای‬ ‫مشکوک نظامی ادریس السنوسی پادشاه وقت لیبی را سر‬ ‫نگون کرد‪.‬حسنین هیکل‪ ،‬وزیر اطالع رسانی وقت مصر‬ ‫و یکی از روزنامه نگاران برجسته مصری معتقد است که‬ ‫سرهنگمعمرقذافیبدونحمایتانگلیسوامریکاامکان‬ ‫انجام چنین کودتایی را نداشت‪.‬هیکل می گوید که امریکا‬ ‫سالسنوسیچندینپایگاه‬ ‫وانگلیسدردورانپادشاهیادری ‬ ‫نظامی در شهرهای مختلف لیبی داشتند و هزاران مامور‬ ‫سازمانسیادراینکشورفعالبودند‪،‬بنابراینهردوکشور‬ ‫ازتحرکاتقذافیبرایانجامکودتاباخبربودند‪.‬‬ ‫قذافیدردورانحاکمیت‪ 42‬سالهخودمخوف ترین‬ ‫پلیس امنیتی جهان را تاس��یس و ده ها زندان مخفی برای‬ ‫شکنجهمخالفانخودایجادکرد‪.‬‬ ‫دیکتاتورلیبیبه وجودنهادهایمدنیاعتقادنداشت‬ ‫و تنها به تاس��یس کمیته های مردمی به عنوان نهاد های‬ ‫مردمی اکتفا کرد‪.‬س��رهنگ قذافی از سال ها پیش قصد‬ ‫داشت فرزند خود سیف االسالم قذافی را جانشین خود‬ ‫کند اما قیام مردم لیبی این فرصت را از او گرفت‪.‬با شروع‬ ‫انقالب مردم لیبی‪ ،‬سرهنگ قذافی به سازماندهی قبایل‬ ‫القذاذفه‪ ،‬تب��و‪ ،‬امازیق و الطوارق و توزیع اس��لحه میان‬ ‫این قبایل تالش دارد تا یک جنگ داخلی را بر ملت لیبی‬ ‫تحمیل کند‪.‬در حال حاضردیکتاتور لیبی در گوشه ای از‬ ‫این کشور مخفی شده اما تا زمانی که دستگیر نشود امکان‬ ‫برقراری ثبات و امنیت در لیبی وجود نخواهد داشت‪.‬از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬امریکا و ناتو به دلیل وجود چاه های نفتی در‬ ‫لیبیبرایحضوردائمی دراینکشوربرنامه ریزیکرده اند‪.‬‬ ‫به همین دلیل امریکا سعی می کند تا اوضاع عراق را پس از‬ ‫سرنگونی دیکتاتور بغداد در لیبی شبیه سازی کند و قذافی‬ ‫را همچنان به عنوان یک عنصر مزاحم برای ترس��اندن‬ ‫انقالبیونلیبیوباج گیریسیاسیازانانزندهباقیبگذارد‪.‬‬ ‫در یمن نیز به رغم تظاهرات گسترده مردمی‪ ،‬علی عبداهلل‬ ‫صالح دیکتاتور این کش��ور به دلیل پشتیبانی عربستان‬ ‫حاضرنیستازقدرتکناره گیریکند‪.‬صالحکهوابستگی‬ ‫شدیدی به عربستان دارد در صورتی از قدرت کناره گیری‬ ‫می کند که یک مصونیت قضایی کامل بین المللی دریافت‬ ‫کند و افراد عشیره وی قدرت را در اختیار بگیرند‪.‬یکی از‬ ‫چالش هایی که اینده انقالب یمن را تهدید می کند بروز‬ ‫جنگ احتمالی قبیله ای در این کشور است‪.‬یمن از یک‬ ‫بافت سنتی قبیله ای برخوردار است وسران قبایل یمن از‬ ‫یک نوع حاکمیت محلی و نا متمرکز برخوردارند‪ .‬وجود‬ ‫‪ 60‬میلیون اسلحه سبک و نیمه سنگین در دست جمعیت‬ ‫‪ 29‬میلیون نفری یمن خطری است که اینده این کشور را‬ ‫تهدیدمی کندزیرادرصورتبروزیکخالءامنیتیامکان‬ ‫شروع یک جنگ قبیله ای وجود دارد‪.‬‬ ‫از انجایی که عربستان وجود یک نظام دموکراتیک و‬ ‫مردم ساالر را در یمن برنمی تابد روی گزینه جنگ داخلی‬ ‫دراین کشور سرمایه گذاری می کند‪ .‬در سوریه نیز به رغم‬ ‫کاهش حجم تظاهرات مردمی دو خطر عمده نظام بشار‬ ‫اسدراهمچنانتهدیدمی کند‪.‬تشکیلیکجبههقدرتمند‬ ‫با ش��رکت امریکا‪ ،‬اس��رائیل‪ ،‬گروه ‪ 14‬مارس به رهبری‬ ‫س��عد الحریری در لبنان‪ ،‬قطر ‪ ،‬ترکیه و عربس��تان برای‬ ‫ایجاد نا امنی در این کش��ور تهدید بالقوه ای برای دولت‬ ‫سوریه تلقی می شود‪ .‬پش��تیبانی کشورهای عرب حوزه‬ ‫خلیج فارس از تشکیل یک شورای حکومت انتقالی برای‬ ‫سر نگونی حکومت بشار اس��د در چارچوب تالش این‬ ‫کشورها برای قطع محور تهران‪ -‬دمش��ق ‪ -‬بیروت قرار‬ ‫دارد‪.‬رسانه های وابسته به عربستان وقطر به شدت درصدد‬ ‫تحریک سنی های سلفی سوریه علیه طایفه علوی حاکم‬ ‫در این کشور برامده اند که این س��لفی ها انواع سالح ها‬ ‫وکمک های مالی از کشورهای عربستان و قطر دریافت‬ ‫می کنند‪.‬قتلبیشاز‪ 300‬تنازعناصرامنیتیونظامیسوریه‬ ‫کهعمدتاازطایفهعلویبودندبخشیازسناریویتعریف‬ ‫شدهعربستان‪،‬امریکاواسرائیلبرایایجادجنگطایفه ای‬ ‫در سوریه است‪.‬دومین خطری که نظام علوی سوریه را‬ ‫تهدید می کند طوالنی شدن تظاهرات مردمی و سرانجام‬ ‫فرو پاشیتدریجینیروهایمسلحاست‪.‬هرچندژنرال های‬ ‫بلند پایه ارتش و نیروهای امنیتی سوریه از طایفه علوی‬ ‫هستند اما پیکره نیروهای مسلح از سربازان سنی مذهب‬ ‫تشکیل می ش��ود‪.‬تا کنون تعداد زیادی از افسران جزء و‬ ‫سربازان نیروهای مسلح از بدنه ارتش خارج و به صفوف‬ ‫تظاهر کنندگانپیوسته اند‪.‬طوالنیشدنتظاهراتموجب‬ ‫می شود که سربازان بیشتری از پیکره نیروهای مسلح جدا‬ ‫شوندواینامردرنهایتبهفرو پاشیتدریجیارتشکهتنها‬ ‫تکیهگاهبشاراسدبهشمارمی رود‪،‬منجرخواهدشد‪.‬گزینه‬ ‫فرا روی بشار اس��د در صورت سرنگونی این است که به‬ ‫اصطالح کافه را به هم بریزد و یک جنگ فرا گیر منطقه ای‬ ‫ایجادکند‪،‬حتیاگرسوریههمبازندهنهاییاینجنگباشد‪.‬‬ ‫دربحریننیزکهمردماینکشوربیشازهشت ماهعلیه‬ ‫رژیمدیکتاتوریال خلیفهتظاهراتمی کنندبهدلیلحمایت‬ ‫امریکا‪ ،‬غرب وش��ورای همکاری خلیج فارس از دولت‬ ‫بحریننتوانسته اندتغییراتیاساسیایجادکنند‪.‬‬ ‫سرکوب وحشیانه تظاهر کنندگان توسط نیروهای‬ ‫نالمللی‬ ‫مشترکال خلیفهوال سعودباسکوتنهاد هایبی ‬ ‫و رسانه های عربی و غربی مواجه شده و این امر نشان از‬ ‫دو گانگی رفتار سیاسی غرب نسبت به انقالب های عربی‬ ‫دارد‪.‬بنابراین در تحلیل انقالب های عربی می توان نتیجه‬ ‫گرفتکهموجبیداریاسالمیوتاثیرگذاریادبیاتانقالب‬ ‫اسالمی ایران بخشی از موتور محرکه انقالبیون را تشکیل‬ ‫می دهد‪.‬وجود تراکمات سیاسی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی‪،‬‬ ‫سرسپردگی حکام عرب به امریکا‪ ،‬اسرائیل و غرب ونبود‬ ‫نهادهای مدنی در این کشورها به بروز انفجار اجتماعی‬ ‫در کشورهای عربی منجر شده‪.‬در ترسیم نقشه سیاسی‬ ‫خاور میانه می توان نتیجه گیری کرد که چینش پازل های‬ ‫سیاسی این منطقه در اینده براساس معیارها و الگوهای‬ ‫ملت های مسلمان منطقه صورت خواهد گرفت‪.‬در نقشه‬ ‫ایندهخاور میانه‪،‬امریکاورژیمصهیونیستیجایینخواهند‬ ‫داشتزیراادبیاتملت هایعربباادبیاتدورانحاکمیت‬ ‫دیکتاتورها تفاوت خواهد داشت و این ادبیات همراه با‬ ‫لحنیضد استکباریخواهدبود‪g.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫همه راه ها به النهضه‬ ‫ختم می شود‬ ‫گفت وگو با قنادباشی درباره اینده تونس‬ ‫داود رضایی چراتی‬ ‫تونس نخستین کشوری بود که نسیم بیداری اسالمی در ان وزیدن گرفت‪ .‬بعد از خودسوزی جوان تونسی‬ ‫و اوج گرفتن اعتراضات مردمی‪ ،‬بن علی س��قوط کرد و مجال برای فعالی��ت گروه های مختلف از جمله‬ ‫جریانات اسالمی در این کشور فراهم شد‪ .‬مثلث در گفت وگو با جعفر قنادباشی‪ ،‬کارشناس مسائل افریقا‪،‬‬ ‫فرایند دولت سازی در تونس و جایگاه اسالم گرایان را مورد واکاوی قرار داده است‪.‬‬ ‫از نظر ش��ما‪ ،‬مهمترین حزب و گروه فعال که‬ ‫می تواند در اینده سیاسی تونس نقش موثر ایفا‬ ‫کند کدام است؟‬ ‫‪l‬در تون��س ‪99‬درصد م��ردم مس��لمان و دارای‬ ‫فرهنگ اس�لامی هس��تند و اکنون زمینه برای فعالیت‬ ‫گروه های اس�لامی بی��ش از گذش��ته فراهم اس��ت‪.‬‬ ‫‪76‬‬ ‫حکومت های حیب بورقیبه و بن علی همواره کوشش‬ ‫کردند که از نظر رسمی و سیاسی از تشکیل انجمن ها‪،‬‬ ‫احزاب وگروه های سیاسی و اسالمی جلوگیری نمایند‪.‬‬ ‫بنابراینتجربهتشکیلاینگروه ها‪،‬حتیگروه هایمحلی‬ ‫در مساجد در مدت پنجاه سال گذشته وجود نداشت‪ .‬اما‬ ‫حزب النهضه‪ ،‬حزبی که در حال حاضر اقای الغنوشی‬ ‫ریاست ان را بر عهده دارد‪ ،‬در مقاطعی از زمان توانسته‬ ‫است زمام امور مسائل اس�لامی را درتونس در دست‬ ‫بگیرد وتش��کیالتی را فراهم کند و حتی در مقطعی از‬ ‫زمان توانست اجازه فعالیت سیاسی پیدا کند‪ .‬سال ‪1366‬‬ ‫که بن علی در راس کار قرار گرفت‪ ،‬فضای تونس بسیار‬ ‫انفجارامیز و نارضایتی ها به اوج رسیده بود‪ .‬وقتی او بر‬ ‫سرکار امد کمی فضا را بازتر کرد و حزب النهضه نمود‬ ‫بیرونی و رسمی پیدا کرد و حتی توانست در انتخابات‬ ‫محلی نیز ش��رکت کند و بعد از انکه بن علی بر اوضاع‬ ‫تس��لط پیدا کرد‪ ،‬این حزب را ممنوع از فعالیت کرده و‬ ‫سپس ان را به انحالل کشاند و رهبران ان را به کشورهای‬ ‫دیگر فراری داد‪.‬‬ ‫الغنوشی هم به خارج کشور رفت و طی ‪ 23‬سالی‬ ‫که بن علی در راس حکومت بود هیچ فعالیتی از سوی‬ ‫حزب النهضه صورت نگرفت‪ .‬پس از بن علی این حزب‬ ‫مجددا فعالیت و بازس��ازی خود را شروع کرد‪ .‬رهبران‬ ‫رس��می این حزب و الغنوش��ی به صحنه بازگشتند و‬ ‫توانستند روح تازه ای به این حزب بدمند‪ .‬این گروه سعی‬ ‫کرد در سراسر کشور تشکیالتی را فراهم نماید و اکنون‬ ‫هم به عنوان قوی ترین گروه در تونس مطرح است‪.‬‬ ‫از نظ��ر تش��کیالتی و نگ��رش ای��ا النهضه به‬ ‫اخوان المسلمین نزدیک است؟‬ ‫افتاب‬ ‫اکنون تفاهم و جهت گیری‬ ‫عمومی در مورد اسالم‬ ‫به وجود امده که نتیجه‬ ‫واکنش به فشارهای‬ ‫ضدفرهنگی و ضد اسالمی‬ ‫حکومت بن علی است‪ .‬در‬ ‫جامعه تونس به مجرد اینکه‬ ‫بن علی از صحنه خارج شد‬ ‫چند کار مهم به انجام رسید؛‬ ‫نماز در خیابان ها اقامه شد‬ ‫و اذان در مساجد و صدا و‬ ‫سیمای ان کشور پخش شد‪.‬‬ ‫اینها نشان دهنده ان است‬ ‫که فرهنگ مردم تونس‬ ‫به طور طبیعی اسالمی است‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪l‬بله‪ ،‬از نظر تشکیالتی و از نظر نگرش می توان‬ ‫گفت که به اخوان المس��لمین نزدیک اس��ت‪ ،‬ولی در‬ ‫اخوان المس��لمین رگه های مختل��ف عقیدتی و حتی‬ ‫سیاسی وجود دارد‪ .‬لیکن ش��اید در مجموع نیروهای‬ ‫موجود در ش��مال افریقا انقالبی تری��ن و مترقی ترین‬ ‫قرائت از اس�لام را دارند و همچنین انها نزدیک ترین‬ ‫قرائت را به جمهوری اس�لامی ایران دارند‪ .‬النهضه در‬ ‫حال حاضر در حال بازس��ازی خود جهت شرکت در‬ ‫سرنوش��ت سیاسی تونس است و س��عی کرده احزاب‬ ‫کوچکتر که در خط فکری نسبی با او هستند را با خود‬ ‫پیوند بده��د‪ ،‬و از این نیروها ائتالفی بس��ازد تا بتوانند‬ ‫فعالیت های جدی تری را سرو سامان ببخشند‪ .‬از زمانی‬ ‫که فضای سیاسی باز شده‪ ،‬تاکنون حدود یکصده و ده‬ ‫حزب اعالم موجودیت کرده و می خواهند در انتخابات‬ ‫شرکت کنند‪ .‬اما حزب النهضه از قوی ترین گروه هاست‬ ‫و در عین حال این قابلیت را دارد که ائتالفی از گروه های‬ ‫نزدیک به خ��ودش را فراهم نمای��د و در حال حاضر‬ ‫می توانیم بگوییم که قوی ترین حزب و اساس و محور‬ ‫همه گروه ها محسوب می شود‪ .‬دیگر گروه های کوچکی‬ ‫که در تونس فعال و عمدتا اسالمی نیز هستند شناخت‬ ‫چندانی از انها وجود ن��دارد‪ .‬در تون��س عده ای قلیل‬ ‫نگرش های افراطی دارن��د‪ .‬دارای عقاید وهابی گری‪،‬‬ ‫ی هستند‪ .‬البته بسیار محدود هستند‪ ،‬محل‬ ‫تندخو و سن ‬ ‫اعرابی برای انها در تونس وجود ندارد‪ .‬درحال حاضر‬ ‫الغنوش��ی در حزب النهضه و ائتالفی که درس��ت کرده‬ ‫به عنوان قوی ترین و تاثیرگذارترین جریان اسالمی تونس‬ ‫محسوب می شود و خودش را برای شرکت در انتخابات‬ ‫مجلس موسسان اماده می کند و تدوین قانون اساسی که‬ ‫معتقدند باید منطبق بر فرهنگ اسالمی مردم تونس باشد‪.‬‬ ‫با اعالم موجودیت یکصدو ده حزب در فضای‬ ‫سیاسی جدید‪ ،‬ایا این گروه ها از نظر دیدگاه با هم‬ ‫قرابتی دارند؟‬ ‫‪l‬برخی از احزاب به ص��ورت منطقه ای و برخی‬ ‫دیگر پیرامون شهرهای مختلف شکل گرفته اند که اکثرا‬ ‫از لحاظ دیدگاه و اهداف و خاس��تگاه به حزب النهضه‬ ‫نزدیک هستند‪ .‬به همین دلیل اقای الغنوشی سعی کرد‬ ‫طی دوماه گذشته جلسات متعددی را با این گروه های‬ ‫کوچک داشته باش��د و زمینه همکاری انها را با النهضه‬ ‫فراهم نماید‪ .‬ایشان واقعا با یک روشن بینی خاص درحال‬ ‫پیگیری موضوع است و تعصب حزبی و گروهی را کنار‬ ‫گذاش��ته و فراتر از حزب خودش وبلکه به سرنوشت‬ ‫تونس می اندیش��د‪ .‬وی به جریان اس�لامی در تونس‬ ‫فکر می کند که بتواند حاکم شود‪ .‬اما جریان های مقابل‬ ‫جریان هایی هس��تند که متاسفانه تقویت ش��ده اند‪ .‬در‬ ‫تونس حدود بیست سال است که کمونیسم شکست‬ ‫خورده و تقریبا وجود خارجی ندارد‪ .‬بن علی سعی کرد‬ ‫در شمال افریقا و تونس حزب کمونیسم و سوسیالیسم را‬ ‫تقویت کند‪ .‬وی حتی به سوسیالیست ها اجازه شرکت در‬ ‫انتخابات را می داد و از رهبر حزب کمونیسم هم استقبال‬ ‫با شکوه انجام می داد‪ ،‬طوری که رسانه های بین المللی‬ ‫موافق هم سعی می کردند تصویر مثبتی از ان ارائه بدهند‬ ‫و درصدد بودند ان را تقویت کنند‪ ،‬یعنی می خواستند‬ ‫در برابر جریان اس�لامی‪ ،‬کمونیس��م و سوسیالیس��م‬ ‫راتقویت کنند‪ .‬تا کن��ون در تونس احزاب ملی به معنی‬ ‫پان عربیسم نداشتیم؛ تونس گرایی هم نداشتیم؛ لیکن‬ ‫باز هم شاهدیم که بین احزاب کسانی هستند که به دنبال‬ ‫تحقق «تونس بزرگ»‪« ،‬پیشرفت تونس»‪« ،‬توسعه تونس»‬ ‫و‪ ...‬هستند که به نوعی کپی برداری از فرهنگ وارداتی در‬ ‫تونس است و کوشش بر ان اس��ت که در برابر جریان‬ ‫اس�لامی و حزب النهضه رقیب تراش��ی هایی صورت‬ ‫بگیرد و از نقش تعیین کنندگی حزب النهضه در مجلس‬ ‫موسسان کاسته شود که ان قدرت الزم را نداشته باشند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به روند تاریخی ایا می توان گفت که این‬ ‫گروه ها به دنبال ایجاد نظامی سکوالر در تونس‬ ‫هستند؟‬ ‫‪l‬اینگونه نیست‪ .‬اگر قرار باشد قانون اساسی به‬ ‫ارای مردم گذاشته شود و مردم پس از تدوین به ان رای‬ ‫بدهند‪ ،‬طبیعتا کسانی که در مجلس حضور پیدا خواهند‬ ‫کرد به قانون اساسی سکوالر رای نمی دهند‪.‬‬ ‫ه��ر چن��د کوش��ش ش��ده تح��ت عن��وان‬ ‫الگوی ترکیه‪ ،‬قانون اساس��ی جدای از مذهب‬ ‫شکل بگیرد‪.‬‬ ‫‪l‬از خیلی وقت پیش این تالش ها درحال انجام‬ ‫است‪ .‬اما الجزایر که جلوتر از همه این کشورها بوده و‬ ‫انقالبی که جبهه نجات انجام داد و یک حرکت اسالمی‬ ‫بود در نهایت سعی کردند تش��کیل احزاب اسالمی را‬ ‫ممنوع نمایند‪ .‬اما ش��رایط جامعه تون��س تفاوت های‬ ‫بسیاری دارد‪ .‬اگر چه رهبری واحد و انقالبی مانند انچه‬ ‫در انقالب اسالمی ایران بوده را ندارد‪ ،‬ولی اکثریت مردم‬ ‫و روش��نفکران معتقدند که راه حل اساسی مشکل انها‬ ‫«اسالم» اس��ت‪ .‬اگر احتماال قانون الئیکی به تصویب‬ ‫برسد‪ ،‬مطمئنا جریان های خارجی در ان دست خواهند‬ ‫داشت و ان را به ان سمت هدایت خواهند کرد‪ .‬حکومت‬ ‫تونس درحال حاضر در دس��ت س��المندانی است که‬ ‫در زمان بورقیبه حتی زمام امور را در دس��ت داشته اند‪،‬‬ ‫هم نخس��ت وزیر و ه��م برخ��ی از وزرا و ماهیت انها‬ ‫هیچ تفاوتی با گذشته نکرده است و این حکومت دارد‬ ‫انتخابات را برگزار می کند و بنابراین خیلی نگرانی وجود‬ ‫دارد مبنی بر اینکه س��مت و س��وی انتخابات مجلس‬ ‫موسسان و س��مت س��وی جهت گیری های مجلس‬ ‫به گونه ای باش��د که قانون الئیک و ممنوعیت فعالیت‬ ‫احزاب اسالمی در ان لحاظ شود‪ ،‬لیکن اینگونه نیست‪.‬‬ ‫حتی در ترکیه که به عنوان الگو مطرح می ش��ود اکنون‬ ‫نظامیان که معتقد بودند حکومت باید الئیک باشد‪ ،‬کنار‬ ‫زده شدند و ترکیب سیاسی در ترکیه به سمت مذهب و‬ ‫رسمی شدن حرکت های مذهبی پیش می رود‪ .‬بنابراین‬ ‫امکان اینکه در تونس حکومت الئیک شکل بگیرد بسیار‬ ‫کماست‪.‬نتایجانتخاباتمجلسموسسانوقانوناساسی‬ ‫اگر نمایانگر ارای مردم به صورت حقیقی باشد‪ ،‬شاهد‬ ‫حکومتی سکوالر در تونس نخواهیم بود‪ .‬اما این نگرانی‬ ‫وجود دارد که در انتخابات تقلب صورت پذیرد‪.‬‬ ‫با توجه به بافت جمعیتی موجود در تونس شما‬ ‫معتقدید که پتانسیل مذهب در تونس بسیار قوی‬ ‫اس��ت و در جمع بندی سیاسی باید حتما مورد‬ ‫توجه قرار گیرد؟‬ ‫‪l‬قطعاهمین گونهاست‪.‬اکنونتفاهموجهت گیری‬ ‫عمومی در مورد اس�لام به وجود امده که نتیجه واکنش‬ ‫به فش��ارهای ضدفرهنگ��ی و ضد اس�لامی حکومت‬ ‫بن علی اس��ت‪ .‬در جامعه تونس به مجرد اینکه بن علی‬ ‫از صحنه خارج ش��د چند کار مهم به انجام رسید؛ نماز‬ ‫در خیابان ها اقامه شد و اذان در مساجد و صدا و سیمای‬ ‫ان کشور پخش ش��د‪ .‬اینها نش��ان دهنده ان است که‬ ‫فرهنگ مردم تونس به طور طبیعی اسالمی است‪ .‬قشر‬ ‫روشنفکر غرب زده در اقلیت هستند که با سرمایه گذاران‬ ‫خارجی در حال همکاری هس��تند‪ .‬بقیه مردم مسلمان‬ ‫هستند و خواسته های اس�لامی دارند‪ .‬اما این طبیعت‬ ‫اسالمی عقده های پنجاه ساله دارد و در مقابل فشارهای‬ ‫ضد مذهبی حکومت‪ ،‬عکس العمل های ش��دیدی به‬ ‫همراه خواهد داش��ت‪ .‬وقتی بن علی رف��ت‪ ،‬مردم در‬ ‫اولین جمعه نماز جماعت برپا کردند‪ .‬بنابراین می توان‬ ‫گفت که پتانس��یل مذهب در تونس بسیار قوی است‪.‬‬ ‫ابتدای هر سخنرانی با «بسم اهلل» همراه است و سخنرانان‬ ‫سعی می کنند از اس�لام بگویند‪ .‬همه اینها انعکاسی از‬ ‫خواسته های اسالمی و پتانس��یل های قوی مذهبی در‬ ‫تونس است‪.‬‬ ‫بعدازسقوطبن علیشاهدتظاهراتشدیدنیستیم؛‬ ‫انگارمردمتونسبهشرایطفعلیراضیهستند!مگر‬ ‫انهاب هدنبالتغییرساختارسیاسینبود هاند؟‬ ‫‪77‬‬ ‫افتاب‬ ‫‪l‬وقت��ی خیزش م��ردم در تونس اغ��از و بحث‬ ‫ضرورت خروج بن علی مطرح ش��د و پس از خروج‬ ‫بن علی‪ ،‬دامنه ان خیزش فروکش کرد‪ .‬حتی کس��ی که‬ ‫از سوی بن علی به عنوان نخست وزیر معرفی شد به نام‬ ‫محمد الغنوشی و چند وزیر دیگر‪ ،‬با فشارها و اعتراضات‬ ‫مردم عوض شدند‪ .‬و زمانی مردم ارام شدند که وعده داده‬ ‫شد ما اکنون به عنوان دولت موقت هستیم و دولت موقت‬ ‫از سوی مردم ماموریت دارد قانون اساسی جدیدی تهیه‬ ‫و ساختار سیاسی جدیدی را پی ریزی کند‪ .‬وقتی مساله‬ ‫به اینجا رسید مردم ارام ش��دند‪ .‬در واقع انان که اکنون‬ ‫برسرکار هستند ش��بیه دولت موقت زمان بازرگان در‬ ‫جمهوری اسالمی ایران هستند‪ .‬البته خیلی تفاوت دارد‬ ‫لیکن س��کوت فعلی مردم به دلیل امیدی است که فکر‬ ‫می کنند این راه به تغییر ساختار سیاسی می انجامد‪.‬‬ ‫از نگاه م��ردم تش��کیل مجلس موسس��ان یعنی‬ ‫نظام فعلی نه! و قانون اساس��ی جدید یعنی اینکه نظام‬ ‫سیاسی گذشته حذف شده است‪ .‬راه دیگری که امکان‬ ‫ی در تونس‬ ‫داش��ت اتفاق بیفتد این بود که خیزش مردم ‬ ‫به صورت قهرامیز پیروز بش��ود و نظام را به کلی از بین‬ ‫ببرند‪ ،‬نخس��ت وزیر و وزیران را برکنار کنند و خودشان‬ ‫مدیریت ان رابه عهدهبگیرند‪ .‬البته ابتدا به صورت قهرامیز‬ ‫ جلو امدند ولی کم کم پس از انکه وعده تغییر را دریافتند‬ ‫ارامش نس��بی خود را به دس��ت اوردند‪ ،‬البته هنوز هم‬ ‫ارام نیس��تند‪ .‬پس از بن علی چندین اعت��راض جدی‬ ‫صورت گرفت‪ ،‬یک��ی علیه دادگاه ه��ای تونس بود که‬ ‫چرا افراد سابق را محاکمه نمی کند‪ .‬اعتراض دیگر برای‬ ‫انحالل ح��زب دموکراتیک متحد ص��ورت گرفت که‬ ‫تظاهرکنندگان خواستار این شدند که اعضای این حزب‬ ‫نباید اجازه حضور در انتخابات را داشته باشند و درنهایت‬ ‫همبهخواسته هایخوددستپیداکردند‪.‬همهایناتفاقات‬ ‫مرحله به مرحله با تظاهرات و تجمعات مردم صورت‬ ‫گرفت‪ .‬لیکن ارامشی که االن وجود دارد طبیعی است‪.‬‬ ‫االن منتظر برگزاری انتخابات در اول ابان ماه هستند‪ .‬این‬ ‫پتانسیل وجود دارد که اگر انتخابات عقب بیفتد یا اخاللی‬ ‫از سوی حکومت موقت در روند انتخابات به وجود اید‪،‬‬ ‫مردممجددابهصحنهبیایندوازاهرمتجمعاتبرایاعمال‬ ‫فشارعلیهحکومتاستفادهکنند‪.‬‬ ‫ش��ما فکر میکنید‪،‬حزب النهضه در س��اختار‬ ‫جدید سیاس��ی و در دولت اینده چه نقشی ایفا‬ ‫خواهد کرد؟‬ ‫‪l‬ابت��دای کار مهمترین اقدامی ک��ه النهضه دارد‬ ‫انجام می دهد این است که مقدمات نقش تعیین کننده‬ ‫خود را در مجلس موسس��ان فراهم کند‪ .‬روی حداکثر‬ ‫ارا و به حداکثر کرس��ی ها فکر می کند چراک��ه اگر از‬ ‫کرسی های زیاد در مجلس موسسان برخوردار نباشند‬ ‫نمی توانند موثر واقع ش��وند‪ .‬سپس در مجلس بهترین‬ ‫قرائت از اسالم در امور مهمی مثل اعمال ارای مردم‪ ،‬نهاد‬ ‫پارلمان و نهاد ریاست جمهوری را براساس اسالم شکل‬ ‫بدهند و راه نفوذ خارجی ها را ببندند‪ .‬در قانون اساسی ما‬ ‫هیچ قراردادی با خارجی ها نمی توان بست‪ ،‬مگر اینکه‬ ‫از تصویب نمایندگان مجلس بگذرد‪ .‬در قانون اساسی‬ ‫ما اعالم وضعیت فوق العاده به کلی ممنوع اس��ت‪ .‬مهم‬ ‫است که قانون اساسی اجازه ندهد حکومت ها وضعیت‬ ‫فوق العاده ایجاد کنند یا احتماال از ان سوءاستفاده کنند و‬ ‫به س��مت دیکتاتوری بروند‪ .‬گروه النهضه به دنبال رفع‬ ‫این مشکالت است و همچنین سعی می کند در پارلمان‬ ‫دارای اکثریت باشد و به تبع ان ریاست جمهوری مقتدر‬ ‫برای تونس انتخاب کند‪ .‬البته با توجه به خطرات موجود‬ ‫بسیاراحتیاط امیزدرحالبرخوردباموضوعهستند‪.‬حتی‬ ‫اعالم کردند که ما فعال به صحنه سیاسی وارد نمی شویم‬ ‫که در س��یبل اتهامات و جنگ روانی قرار نگیرند‪ .‬انها‬ ‫مثلث شماره‪ 99‬‬ ‫‪78‬‬ ‫ناگزیر هستند این مس��یر را طی کنند‪ .‬مردم تونس هم‬ ‫همکاری می کنند‪ .‬روشنفکران بزرگی در تونس وجود‬ ‫دارند که اهل فکر هس��تند و در عرصه عمل هم کمک‬ ‫می کنند‪ .‬حفظ وحدت هم یکی دیگر از اقداماتی است‬ ‫که النهضه به ان توجه دارد‪.‬‬ ‫اش��اره کردید که گروه های اسالمی در تونس‬ ‫مترقی ترین قرائت را از اسالم دارند‪ .‬رابطه انها با‬ ‫جمهوری اسالمی ایران چگونه است؟‬ ‫‪l‬کشوری که در حال انقالب و تحول است و هنوز‬ ‫به طور کامل زمام امور را در دست ندارد امکان برقراری‬ ‫رابطه با جمهوری اسالمی یا هر کشور دیگری را ندارد‪.‬‬ ‫تماس احتمالی ما ه��م با گروه های اس�لامی و احزاب‬ ‫اس�لامی ظن مداخله را به همراه خواهد داشت‪ .‬ولی از‬ ‫نظر فکری چیزی که از اقای الغنوش��ی س��راغ داریم و‬ ‫کتاب هایی که به نگارش دراورده نش��ان دهنده ان است‬ ‫که عالقه زیادی به جمهوری اسالمی ایران دارد‪ .‬وی حتی‬ ‫کتابی هم درباره افکار امام خمینی(ره) نوشته و اعتقاداتش‬ ‫به راه امام و ش��یوه ای که حض��رت امام خمین��ی (ره)‬ ‫داشته اند را در ان کتاب بیان کرده و این نشان دهنده پیوند‬ ‫فکری ما با ان گروه های اسالمی است‪ .‬یعنی اگر ما پیوند‬ ‫یا رابطه ای داریم‪ ،‬پیوند و رابطه فکری اس��ت‪ .‬هر دوی‬ ‫ما استعمار را بد می دانیم‪ ،‬مقابله با استعمار را ضروری‬ ‫می دانیم‪ ،‬اسالم را درشرایط کنونی راهگشا برای حل و‬ ‫فصل مشکالت می دانیم‪ ،‬با غصب فلسطین مخالفیم و‬ ‫در اینکه جهان اسالم باید سمت ترقی و تعالی و احیای‬ ‫تمدن گذشته باشد هم عقیده هستیم‪ .‬طبیعتا این هم عقیده‬ ‫بودن و همفکری باعث می ش��ود که پ��س از انکه انان‬ ‫حکومت را در دست بگیرند روابط گسترده ای بین دو‬ ‫کشور ایجاد شود‪.‬‬ ‫حزب النهضه چقدر موفق بوده خود را بازسازی‬ ‫کند؟‬ ‫‪l‬اگر کمبود نیروهای اموزش دیده و باتجربه نبود‬ ‫شاید گروه النهضه اکنون به راحتی همه کشور تونس را‬ ‫تحت پوشش قرار می داد‪.‬‬ ‫یعنی حتی می توانس��ت اینده سیاسی تونس را‬ ‫هم رقم بزند؟‬ ‫‪l‬همینگونه اس��ت‪ ،‬چ��را ک��ه قوی ترین گروه‬ ‫درتونس محسوب می شود‪ .‬تجربه س��ازماندهی دارد‬ ‫و دارای خاستگاه مردمی اس��ت‪ .‬از خاستگاه عقیدتی و‬ ‫فکری برخوردار است‪ .‬مشکل این حزب نداشتن ابزار‬ ‫انسانی و نیروهای با تجربه است‪ .‬نیروهایی هستند که‬ ‫متفکر و ارزشمندند‪ ،‬اما تجربه در انقالب ها خیلی مهم‬ ‫است‪ .‬اگر تجربه ‪ 28‬مرداد در انقالبمان نبود‪ ،‬بنی صدر‬ ‫خیلی کارها می توانس��ت انجام بدهد‪ .‬ما این تجربه را‬ ‫داشتیم‪ .‬از تجربه مش��روطه و تجربه تنباکو برخوردار‬ ‫بودیم و این تجارب برای ما اثربخش بود‪ .‬اما در تونس‬ ‫و حزب النهضه این تجربه بسیار کم است؛ تجربه ای که‬ ‫می توانست کارگشا باشد‪ .‬با این حال موفق ترین گروه‬ ‫در حال حاضر در سازماندهی مردم در وحدت‪ ،‬مسائل‬ ‫سیاسی و‪ ...‬همین گروه است‪.‬‬ ‫نگرش های افراط��ی هم در بی��ن گروه ها دیده‬ ‫می شود؟‬ ‫‪l‬اکنون احزاب مختلف در تون��س و در فضای‬ ‫کنونی فعال هس��تند که هنوز ش��ناخت کاف��ی از این‬ ‫گروه ها وجود ن��دارد‪ .‬برخی در ایران مث�لا دیگری را‬ ‫متهم می کنند که وابس��ته به انجمن حجتیه هستند‪ .‬در‬ ‫تونس هم چنین مس��ائلی وجود دارد؛ القاعده بس��یار‬ ‫محدود اس��ت‪ .‬نگرش های افراطی در تونس بس��یار‬ ‫محدود است‪ .‬مسلمان های از خارج برگشته هم هستند‬ ‫و نماز هم می خوانند اما معتقد نیس��تند که اسالم باید‬ ‫درعرصه سیاسی حضور داشته باشد‪ ،‬دین اسالم از نظر‬ ‫مردم راه حل سیاسی است‪ .‬به این خاطر دارای پشتوانه‬ ‫مردمی زیادی است‪ .‬البته گروه های افراطی در بین مردم‬ ‫هم پایگاه اجتماع��ی ندارند‪ .‬لیبرال ه��ا هم جایگاهی‬ ‫ندارند‪ .‬مسلمان های اروپا گشته ای هم هستند که اسالم‬ ‫را محدود به مسائل عبادی می دانند و‪...‬‬ ‫با توجه به بیداری اس�لامی موج��ود در تونس‬ ‫جریان های افراطی در اینده سیاسی تونس نقشی‬ ‫نخواهند داشت؟‬ ‫‪l‬اگر قرار بر ان باش��د که ارای مردم به طور دقیق‬ ‫لحاظ بشود‪ ،‬هیچ وقت این گروه ها قدرت قدعلم کردن‬ ‫ندارند چرا که جامعه تونس و بافت جمعیتی ان این اجازه‬ ‫را به جریان های افراطی نمی دهد‪.‬‬ ‫گویا اخیرا محدودیت هایی از سوی کمیسیون‬ ‫انتخابات ایجاد شده‪...‬؟!‬ ‫‪l‬ترکیب��ی که درکمیس��یون انتخاب��ات به وجود‬ ‫اورده اند‪ ،‬ترکیبی است که بدنه اصلی انقالب را از انقالب‬ ‫جدا می کند‪ .‬بدنه اصلی این است که سن شرکت کنندگان‬ ‫در انتخاب��ات را ‪ 23‬س��ال اعالم کردن��د‪ .‬در تونس هم‬ ‫سن ‪ 18‬س��ال می توانس��ت رای بدهد‪ .‬این به دلیل این‬ ‫است که بخش بزرگی از جامعه که می تواند رای بدهد‬ ‫همان کسانی هستند که اکنون به عنوان جوانان پرشور‬ ‫در مساجد حاضر می شوند و این اش��کارترین نشانه‬ ‫کوشش برگزار کنندگان انتخابات برای حذف بخش موثر‬ ‫سرمایه های اسالمی و انقالبی مردم از صحنه انتخابات‬ ‫و مجلس موسس��ان اس��ت که مس��اله ای نگران کننده‬ ‫است؛ جوان های مستعدی که می توانند حتی به سبب‬ ‫تعددشان سرنوشت انتخابات را تغییر دهند‪ .‬البته کوشش‬ ‫هم کردند که محدودیت های دیگری را هم ایجاد کنند‬ ‫مثال تصمیم های احزاب را منطقه ای کنند؛ به جای اینکه‬ ‫بگذارند انها به کل تونس بیندیش��ند‪ ،‬انه��ا را هدایت‬ ‫کرده اند که منطقه ای بیندیشند‪ .‬این به منزله ان است که‬ ‫انها کمتر بتوانند در جریان کلی که کشور به ان سمت‬ ‫حرکت می کند‪ ،‬فکر کنند‪ .‬اما حوصله جوان ها زیاد نیست‬ ‫و انها مظاهر تسلط غرب را بر صحنه زندگی خود تحمل‬ ‫نخواهند کرد‪g.‬‬ ‫جعفر قنادباشی‪ ،‬کارشناس‬ ‫مسائل خاورمیانه می گوید‬ ‫بعید است حکومت اینده‬ ‫تونس غیردینی باشد چه‬ ‫انکه این روزها گروه های‬ ‫اسالمی در این کشور نقش‬ ‫تعیین کننده ای در تحوالت‬ ‫پیش رو دارند واقبال عمومی‬ ‫اسالم بیشتر از هر زمان‬ ‫دیگری است‪ ،‬جایی که در‬ ‫تونس این روزها بعد از‬ ‫سی سال اذان به صورت‬ ‫رسمی پخش می شود‬ ‫مصاف اسالم گرایان میانه رو با القاعده‬ ‫احمد بخشی ‪ /‬کارشناس مسائل افریقا‬ ‫افتاب‬ ‫با سقوط قذافی انچه نمایان شد‬ ‫اختالف گروه های مخالف اوست؛‬ ‫ازاسالم گرایان تا گروه های‬ ‫الئیک‪ .‬اما انچه مسلم است‬ ‫تالش ویژه گروه های اسالمی در‬ ‫سرنگونی معمر قذافی است‬ ‫لیبرالیس��م (به معنای انکه تحت تاثیر غرب باش��ند) تا‬ ‫دیدگاه های اس�لام گرایانه در ش��ورای انتقالی وجود‬ ‫داشتند اما به دلیل مقاومت ها و تغییر و تحوالتی که طی‬ ‫این مدت به وجود امده اس��ت به سمت نزدیک شدن‬ ‫نظرهاو هماهنگی پیش رفته ان��د‪ .‬تا پیش از این هیات‬ ‫ش��ورای انتقال��ی متمایل به غ��رب بودن��د‪ ،‬در مقابل‬ ‫اس�لام گراها نیز دیدگاه های خاص خود را داشتند اما‬ ‫اکنون به نظر می رسد انها سعی کرده اند دیدگاه های خود‬ ‫را به هم نزدیک کنند‪.‬‬ ‫در نگاه اول به نظر نمی رسد فرانسه و انگلیس و‬ ‫به طور کلی غرب که از ابتدا با انقالبیون همراه بوده اند‬ ‫اجازه دهند دولت اس�لامی در لیبی مستقر شود‪ .‬حتی‬ ‫ناتو از احتمال روی کار امدن اسالم گرایان ابراز تاسف‬ ‫و نگرانی کرده اس��ت‪ .‬دبیر کل ناتو اع�لام کرده بود که‬ ‫سرنگونی نظام قذافی با کمک های ما محقق شده بود‬ ‫اما به نظر می رسد که اسالم گرایان تندرو تالش خواهند‬ ‫کرد تا پس از چهار دهه حاکمیت قذافی از هر فرصتی‬ ‫برای حضور در لیبی استفاده کنند‪ .‬در این جمله دو نوع‬ ‫تهدید وجود دارد‪ .‬اول انکه ناتو می خواهد به انقالبیون‬ ‫هشدار دهد و بگوید که مواظب باشید تا اسالم گرایان‬ ‫نفوذ پیدا نکنند‪ .‬از طرف دیگر برانند تا حضور خود را‬ ‫در لیبی ادامه دهند چرا که بحث مربوط به اسالم گرایان‬ ‫تندرو تنها مربوط به گروهی نیست که برداشت تندی از‬ ‫اسالم دارند بلکه بحث القاعده است که زمانی با قذافی‬ ‫همکاری و زمانی دیگر در تعارض بودند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫ناتو و غرب به دنبال ان هستندکه اسالم گرایان در اینده‬ ‫لیبی حضور نداشته باش��ند‪ ،‬با این وجود کارشناسان‬ ‫و تحلیلگران انها اعتقاد دارند که س��اختار جامعه لیبی‬ ‫اسالمی اس��ت و نمی توانند جلوی حضور گروه های‬ ‫اس�لامی را بگیرند‪ .‬به همین دلیل بیش��ترین تالش��ی‬ ‫که تاکنون داش��ته اند و خواهند داش��ت این است که‬ ‫گروه های معتدل اسالمی بر سر کار ایند‪ .‬به طور مثال‬ ‫سیستمی نزدیک به سیستم کنونی ترکیه که گروه های‬ ‫اسالم گرای معتدلی که گرایش به غرب دارند حکومت‬ ‫می کنند‪ .‬به طور حتم غرب خواهان بر س��ر کار امدن‬ ‫گروهی اس��ت که امتیازاتی به انها داده و فرصت های‬ ‫اقتصادی که در بازسازی لیبی ایجاد می شود را در اختیار‬ ‫انها قرار دهند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد همانطور که در پیش نویس قانون‬ ‫اساس��ی‪ ،‬اس�لام مبنای دولت قرار گرف��ت‪ ،‬در قانون‬ ‫اساسی اصلی نیز چنین شود‪ ،‬چرا که جامعه لیبی اسالمی‬ ‫است و شورای انقالبی نمی تواند ذهنیت مردم را تغییر‬ ‫دهد‪ .‬به طور حتم شورای انتقالی‪ ،‬مباحث و مولفه های‬ ‫بنیادگرایی را از قانون اساس��ی حذف نخواهند کرد و‬ ‫اجازه نخواهند داد که گروه های بنیادگرا و رادیکال بر‬ ‫سر کار ایند‪.‬‬ ‫در شکل گیری دولت انتقالی مخالفت اصلی بر این‬ ‫است که هنوز خرده گروه هایی که منافعی از دولت قذافی‬ ‫داشتند‪ ،‬وجود دارند‪ .‬هفته پیش دیدیم که نمونه ای ازاین‬ ‫خرده گروه ها طرابلس را به اش��وب کشاندند و تلفاتی‬ ‫را موجب ش��دند‪ .‬در نتیجه یکی از مشکالت و موانع‬ ‫شکل گیری دولت جدید‪ ،‬بازماندگان و هواداران نظام‬ ‫قذافی هستند‪ .‬گروه بعدی اسالم گرایان تندرو هستند‬ ‫که ممکن است حتی با بخشی از بدنه اسالم گرایان که با‬ ‫دولت انتقالی همکاری دارند اختالف داشته باشند‪ .‬این‬ ‫گروه های اس�لام گرای تندرو که القاعده مغرب عربی‬ ‫نیز هس��تند‪ ،‬اختالفات عمیقی را ایجاد خواهند کرد‪.‬‬ ‫ی که با امریکا‬ ‫این گروه های تندرو معتقدن��د هر رژیم ‬ ‫و غرب همکاری می کند باید برانداخته شود‪ .‬بنابراین‬ ‫باید منتظر فعالیت های افراطی ای��ن گروه ها بود‪ .‬این‬ ‫موضوعی است که برای غرب سوداور و برای دولت‬ ‫اتی مضر است‪ .‬حضور چنین گروه هایی برای دولت‬ ‫موقت و انتقالی خطر ناک است اما از سوی دیگر بهانه ای‬ ‫است برای ناتو و غرب که عملیات خود را در لیبی ادامه‬ ‫داده و اوضاع منطقه را رصد کند‪ .‬اگر بحران در منطقه‬ ‫افریقا گسترش یابد‪ ،‬خواسته امریکا در مورد ایجاد مقر‬ ‫فرماندهی نیروهای امریکایی در افریقا محقق خواهد‬ ‫شد‪ .‬بر اساس سیگنال های موجود به نظر می رسد غرب‬ ‫حضور طوالنی تری در لیبی خواهد داش��ت‪ .‬غرب در‬ ‫مواجهه با بحران مصر و تونس تا حدودی غافلگیر شد‬ ‫اما در لیبی از ابتدا مدیریت قابل قبولی ارائه داد و از سوی‬ ‫دیگر هزینه های زیای را متحمل شد‪ .‬بنابراین برای پس‬ ‫گرفتن ان هزینه ها حضور بیشتری خواهد داشت‪.‬‬ ‫اما در کل تحوالت سرت و طرابلس نشان داد که‬ ‫برای تشکیل دولت اجماع وجود ندارد‪ .‬جنگ طوالنی‬ ‫شده اس��ت و به همین دلیل مردم از لحاظ اقتصادی و‬ ‫معیشتی با مشکل مواجه شده اند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد اگر ش��ورای انتقالی و ناتو نتوانند‬ ‫نیروهای قذافی را کنترل کنند‪ ،‬در اینده شاهد جنگ های‬ ‫چریکی و اتفاقاتی خواهیم بود که درگیری ها را به جنگی‬ ‫فرسایش��ی تبدیل خواهد کرد که در ان هیچ گروهی‬ ‫پیروز نمی شود‪ .‬این موضوع موجب افزایش فعالیت های‬ ‫القاعده خواهد شد‪ .‬بیشتر مردم لیبی در بخش شمالی‬ ‫س��اکن هس��تند و بخش های جنوبی ان که صحرایی‬ ‫اس��ت می تواند پایگاهی برای فعالیت های افراطی و‬ ‫چریکی باشد‪.‬‬ ‫گروه های ناتو به این نتیجه رسیده اند که گروه های‬ ‫اسالم گرای افراطی و هواداران قذافی را با خود همراه‬ ‫کنند اما اگر این اتفاق محقق نشود احتماال جنگ های‬ ‫داخلی به وقوع خواهد پیوست‪ .‬بسیاری از تحلیلگران‬ ‫و کارشناسان معتقدند که اگر امریکا تحوالت اخیر را‬ ‫مدیریت کند در واقع بدان معناست که خاورمیانه بزرگ‬ ‫را پیاده کرده است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫شورای انتقالی لیبی علت تاخیر تشکیل دولت‬ ‫انتقالی را عدم ازادی کامل لیبی و ازاد نشدن اخرین‬ ‫مقر های قذافی عنوان کرده است‪ ،‬اما به نظر می رسد‬ ‫علت تاخیر در ش��کل گیری دول��ت انتقالی لیبی‬ ‫فراتر از این مساله است‪ .‬بعد از سقوط قذافی بین‬ ‫گروه های مختلف انقالبیون اختالف به وجود امد‪.‬‬ ‫اگر چه بروز اختالف بین انقالبیون بعد از سقوط هر‬ ‫رژیمی بروز می کند اما در لیبی به علت طوالنی شدن‬ ‫روند سقوط رژیم قذافی‪ ،‬اختالفات فراتر رفته و باال‬ ‫گرفت‪ .‬مصطفی عبدالجلیل‪ ،‬رئیس شورای انتقالی‬ ‫چندین باراعالم کرده اس��ت که ب��ه زودی دولت‬ ‫انتقالی تشکیل می شود اما این موضوع هر بار عملی‬ ‫نمی شود‪ .‬انقالبیون در پاسخ به این بدقولی اعالم‬ ‫می کنند تا زمانی که تمام لیبی را به صورت یکپارچه‬ ‫نگرفته ایم دولتی تش��کیل نمی دهیم‪ ،‬اما از طرف‬ ‫دیگر‪ ،‬گروهی دیگر از انقالبیون اعالم کرده اند که به‬ ‫نظر می رسد هدف از این تاخیر حذف اسالم گرایان‬ ‫لیبی است‪.‬‬ ‫حتی فرمانده نظام��ی انقالبیون‪ ،‬عبدالحکیم‬ ‫منهاج که از رهبران گروه اسالم گراست و طرابلس‬ ‫با رهبری و مدیریت وی تصرف ش��د اعالم کرد‬ ‫شورای انتقالی قصد دارد اسالم گرایان را به حاشیه‬ ‫براند‪ .‬دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که بر این باور‬ ‫است که اس�لام گراها می خواهند مقاومت کرده و‬ ‫بخشی از قدرت و ثروت بعد از قذافی را در دست‬ ‫داشته باشند‪ .‬اما در کل نظر و نگاه شورای انتقالی‬ ‫نزدیک به غرب اس��ت‪ .‬اعضای شاخص شورای‬ ‫انتقال��ی در مصاحبه های خود اع�لام کرده اند که‬ ‫ناتو از ابتدا با ما همراه بوده است و با این اظهارات‬ ‫به نحوی قصد دارن��د هماهنگی و همراهی غرب‬ ‫را با خود داشته باش��ند‪ .‬با این وجود ساختار لیبی‬ ‫به طور حتم اجازه حذف اسالم گراها را نمی دهد؛‬ ‫هرچند ممکن است مدل ارائه ش��ده برای دولت‬ ‫انتقالی‪ ،‬اسالم گرایان افراطی را شامل نشود و نوعی‬ ‫اس�لام متعادل را مطرح کند اما اس�لام از شورای‬ ‫انتقالی حذف نمی ش��ود و حتی این نظر با وجود‬ ‫اختالفات زیاد در پیش نویس قانون اساس��ی لیبی‬ ‫اعمال شده است‪.‬‬ ‫با این وجود در ش��کل گیری اولیه ترکیبی از‬ ‫اینده گروه های اسالمی مخالف قذافی‬ ‫‪79‬‬ ‫انشعابی درکارنیست‬ ‫اخرین وضعیت اخوان المسلمین مصر در گفت وگو با سید هادی‬ ‫خسروشاهی‬ ‫مرضیه فالح‬ ‫ی که‬ ‫اخوان المسلمین همچنان مهمترین و محوری ترین تشکیالت اسالم گرای مصر بشمار می رود‪ .‬بنابراین هنگام ‬ ‫بحث بر سر قدرت یافتن اسالم گرایان در ساختار جدید سیاسی این کشور به میان می اید ناگزیر جایگاه و عملکرد‬ ‫این گروه مورد بررسی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین س��ید هادی خسروش��اهی‪ ،‬از چهره هایی اس��ت که عالوه بر اینکه حدود نیم قرن با‬ ‫اخوان المسلمین ارتباط داشته به مدت سه سال نیز به‏ عنوان رئیس نمایندگی جمهوری اسالمی ایران در مصر ‪ -‬قاهره‬ ‫مشغول فعالیت بوده است‪« .‬مثلث» درگفت وگو با وی روند فعالیت فعلی اخوان المسلمین ودیگر گروه ها و جریانات‬ ‫اسالم گرا در مصر را مورد بررسی قرار داده است‪.‬‬ ‫افتاب‬ ‫اخوان المسلمین محوری ترین گروه اسالم گرای‬ ‫مصر به شمار می رود‪ .‬شما از فعالیت این گروه چه‬ ‫ارزیابی دارید؟‬ ‫‪ l‬اخوان المس��لمین میان احزاب و گروه های‬ ‫اسالم گرای فعال در دنیای اسالم و عرب‪ ،‬روشن ترین‬ ‫ش��یوه و بین��ش را دارد و در واق��ع میانه روترین انها‬ ‫به شمار می رود‪ .‬شیوه ها و اندیش��ه های این حرکت‬ ‫از زمان تاس��یس تاکنون‪ ،‬از س��وی جریانات فکری‬ ‫مختلف مورد بحث و بررس��ی قرار گرفته اس��ت و‬ ‫به طور کلی می ت��وان گفت دو خط مش��ی فکری و‬ ‫مرجعی��ت اندیش��ه‪ ،‬روی تکوین فک��ری و جریان‬ ‫عقیدتی جنبش اخوان المس��لمین طی هش��تاد سال‬ ‫گذشته تاثیرگذار بوده و هنوز هم دارای تاثیر واقعی‬ ‫اس��ت‪ .‬اخوان از جایگاه و احترام وی��ژه ای در میان‬ ‫مردم و جوانان مصری برخوردار اس��ت و با توجه به‬ ‫عمق جریانات اخیر‪ ،‬به نظر من س��ازماندهی و اداره‬ ‫مس��المت امیز تظاهرات میلیونی به عه��ده جوانان و‬ ‫بانوان اخوانی ب��ود‪ .‬در گزارش ه��ای ماهواره ای در‬ ‫میدان التحریر‪ ،‬حضور فعال بانوان و دختران با حجاب‬ ‫کامال نشان می داد که اداره امور به عهده چه سازمان‬ ‫و گروهی است‪.‬‬ ‫به نظر شما ایا انش��عاب در اخوان المسلمین‬ ‫ در شرایط حساس کنونی مصر موقعیت ان را‬ ‫به خطر نمی اندازد؟‬ ‫‪ l‬جمعیت اخوان المس��لمین مص��ر یکی از‬ ‫س��ازمان یافته ترین و ب��ا انضباط ترین س��ازمان های‬ ‫اسالمی – سیاس��ی در تاریخ معاصر است‪ .‬عضویت‬ ‫در جمعیت‪ ،‬پس از طی مراحل ویژه‪ ،‬پس از بیعت با‬ ‫«مرشد» – رهبری – انجام می گیرد و با توجه به شرایط‬ ‫بیعت و عضویت‪ ،‬از هشتاد سال پیش تا کنون به رغم‬ ‫همه مشکالتی که از س��وی دیکتاتوری عبدالناصر و‬ ‫اعوان و انصارش – انورس��ادات و حس��نی مبارک –‬ ‫برای انها پیش امده‪ ،‬هرگز مساله «انحالل» جمعیت یا‬ ‫«انشعاب» – به مفهوم واقعی کلمه – مطرح نشده و در‬ ‫ان رخ نداده است‪.‬‬ ‫البته در گذشته نیز بعضی از اعضای اخوان به ویژه‬ ‫برخی از اعضای جوان مانند ایمن الظواهری و یاران‬ ‫او از عضوی��ت در جمعی��ت اخوان اس��تعفا دادند و‬ ‫سازمان های جهادی را تاسیس کردند‪ .‬ولی انشعابی که‬ ‫اساس جمعیت را با خطر روبه رو کند‪ ،‬رخ نداده است‬ ‫و اکنون با تاس��یس حزب «الحریه و العداله» – حزب‬ ‫ازادی و عدالت – بخشی از کادر رهبری جمعیت با‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪80‬‬ ‫موافقت «مکتب االرشاد» – کمیته مرکزی – و «مرشد»‬ ‫– رهب��ری – در ان حزب که اجازه فعالیت سیاس��ی‬ ‫دارد‪ ،‬جمع ش��ده اند تا بتوانند طبق قوانین حاکمه بر‬ ‫مصر در فعالیت های سیاسی و انتخابات شرکت کنند‪.‬‬ ‫پیش از این‪ ،‬دیکتاتورهای حاکم بر مصر‪ ،‬به بهانه اینکه‬ ‫جمعیت اخوان المسلمین در اساسنامه خود شرکت در‬ ‫فعالیت سیاسی را قید و ذکر نکرده است اجازه شرکت‬ ‫در انتخابات را نمی دادند ولی پس از پیروزی انقالب‬ ‫جوانان که بدون تردید جوانان اخوان هم در ان نقش‬ ‫عمده ای بر عهده داش��تند‪ ،‬اخوان توانست با تاسیس‬ ‫حزب به فعالیت سیاسی بپردازند‪ .‬البته جمعیت اصلی‬ ‫منحل نشده و با همان اساسنامه و تشکیالت به فعالیت‬ ‫خود ادامه می دهد‪.‬‬ ‫به هرحال جدایی و کنار رفت��ن چند نفر‪ ،‬به ویژه‬ ‫شخصیتی مانند برادرمان دکتر عبدالمنعم عبدالروف‬ ‫که از کادره��ای مرکزی و عضو مکتب االرش��اد بود‪،‬‬ ‫به عنوان انش��عاب تلقی نمی ش��ود‪ .‬دکتر عبدالروف‬ ‫مدت ها قبل از انقالب جوانان‪ ،‬خواس��تار تش��کیل‬ ‫یک حزب سیاسی از سوی اخوان بود که چون مورد‬ ‫موافقت رهبری قرار نگرفت‪ ،‬از جمعیت اس��تعفا داد‬ ‫و اکنون رهبری حزب «الوسط» را که توسط ابوالعلی‬ ‫ماضی‪ ،‬از اعضای جوان و پیشین اخوان تاسیس شده‬ ‫بود‪ ،‬به عهده دارد‪.‬‬ ‫بی ش��ک امدن احزاب سیاس��ی با گرایش های‬ ‫اس�لامی می تواند موجب ج��ذب عناص��ر‪ ،‬افراد و‬ ‫جوانان مسلمان با گرایش ها و نظرات گوناگون شود‪.‬‬ ‫فکر می کنید گروه هایی چون اخوان المسلمین‬ ‫با توجه به وضعیت کنونی‪ ،‬توانایی تاثیرگذاری‬ ‫مثبت بر روند تحوالت کشور مصر را خواهند‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬به عقیده من جنبش اخوان المسلمین مصر یا‬ ‫جمعیت النهضه تونس که هر دو از سازمان یافته ترین‬ ‫گروه های سیاس��ی درمصر و تونس هس��تند و ریشه‬ ‫در عمق جامعه دارن��د کارگردانان اصلی انقالب‪ ،‬پس‬ ‫از اغاز قیام خودجوش توده ای مردم بوده و هس��تند‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین در مص��ر و النهض��ه در تونس که‬ ‫شباهت بسیار در اندیشه و عملکرد به سازمان اخوان‬ ‫مصر دارد با اس��تفاده از تجربه های پیش��ین و در نظر‬ ‫گرفتن علل و عوامل س��رکوب پیروزی جبهه نجات‬ ‫اس�لامی الجزایر توس��ط ژنرال های فرانکوفیل‪ ،‬این‬ ‫بار نمی خواهند خود در صحنه اصلی ظاهر ش��وند تا‬ ‫با تثبیت اوضاع و اجرای قانون م��ورد قبول اکثریت‬ ‫بتوانند از طرق قانون��ی به اهداف خود برس��ند و به‬ ‫اداره امور بپردازند که به نظر من تاکتیک بسیار خوبی‬ ‫است و از اسالم هراسی غرب هم می کاهد و از اجرای‬ ‫واکنش های منفی و ضد مردمی انان جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫در تاثیرگذاری مثبت این دو سازمان در عرصه سیاسی‬ ‫مصر و تونس‪ ،‬جای هیچ گونه شک و تردیدی وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬زیرا به رغم فشار و اختناق و سرکوب سرهنگ‬ ‫جمال عبدالناصر و حبی��ب بورقیبه در طول دهه های‬ ‫پیشین‪ ،‬این دو حرکت توانسته اند همچنان سازماندهی‬ ‫نیرومند خود را حف��ظ کنند و اکنون نیز ب��ا توجه به‬ ‫پش��تیبانی مردم می توانند نقش اساس��ی خ��ود را در‬ ‫اداره کشور و تش��کیل حکومتی جدید به خوبی ایفا‬ ‫کنند‪ ،‬به ویژه که هر دو سازمان از کادرهای برجسته و‬ ‫ارزشمندی در داخل و خارج بهره مندند که می توانند با‬ ‫به کارگیری انها‪ ،‬به اهداف اصلی و ارمانی خود دست‬ ‫یابند و در سازندگی کشور به نتایج چشمگیری برسند‪.‬‬ ‫ش��ورای نظامی در قان��ون انتخاب��ات اعالم‬ ‫کرده ب��ود که یک س��وم مجلس بای��د دارای‬ ‫کرس��ی مس��تقل باش��ند‪ .‬به ای��ن ترتیب هیچ‬ ‫حزبی اکثریت را به دس��ت نمی اورد ولی در‬ ‫اصالحی��ه جدید این موضوع مطرح ش��د که‬ ‫همه احزاب می توانند در مجلس نماینده داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬کدامی��ک از این دو وضعی��ت به نفع‬ ‫اخوان المسلمین است؟‬ ‫‪ l‬طرح انتخاب یک س��وم اعضای مجلس از‬ ‫افراد مس��تقل اتفاقا به نفع «اخوان» خواهد بود‪ ،‬زیرا‬ ‫اخوان المسلمین حتی در دوره انورالسادات و حسنی‬ ‫مبارک هم توانس��ت عناصر وابس��ته ب��ه جمعیت را‬ ‫تحت عنوان «افراد مس��تقل» به مجلس بفرستد و در‬ ‫اخرین انتخاب��ات مصر که اینجان��ب در قاهره بودم‪،‬‬ ‫اخوان المس��لمین توانس��ته ‪ 80‬نفر از افراد مستقل را‬ ‫به مجلس بفرس��تد که انه��ا در مجلس «فراکس��یون‬ ‫اخوان» را تش��کیل دادند‪ .‬در ان انتخابات گروه های‬ ‫اپوزیس��یون از ح��زب قدیمی الوفد ت��ا حزب چپ‬ ‫التجمع و ملی گراها و ناصری ها فقط توانستند ‪ 15‬نفر‬ ‫را به مجلس بفرستند‪.‬‬ ‫جنبش اخوان المس��لمین تا قب��ل از اتفاقات‬ ‫اخیر در مصر چه مسیر تاریخی را سپری کرده‬ ‫است؟ ایا ساختار تشکیالتی اخوان المسلمین‬ ‫در مصر الگوی تاریخی برای تشکل گروه ها‪،‬‬ ‫سازمان ها و احزاب اسالمی در جهان عرب و‬ ‫شمال افریقا به شمار می رود؟‬ ‫‪ l‬تردیدی نیست که جنبش اخوان المسلمین‬ ‫از مهم ترین حرکت های اس�لامی تاری��خ معاصر در‬ ‫دنیای اسالمی است و طی هشتاد سال گذشته‪ ،‬تاثیرات‬ ‫شگرفی در حوادث منطقه خاورمیانه و جهان اسالم و‬ ‫عرب داشته است‪ .‬این سازمان همچون سایر احزاب‬ ‫و جریانات سیاس��ی‪ ،‬مراح��ل تاریخ��ی مختلفی را‬ ‫س��پری کرده که می توان به مهم ترین انها به شرح زیر‬ ‫اشاره کرد‪ .‬ابتدا باید به مرحله ش��کل گیری ان اشاره‬ ‫کرد؛ ای��ن دوران از بنیانگذاری ان در س��ال ‪.1928‬م‬ ‫توسط شهید حسن البنا شروع می شود‪ .‬در این مرحله‪،‬‬ ‫اخوان المسلمین از لحاظ تئوریک و ساختار سازمانی‬ ‫با رهبری مرش��د اول و موسس ان ش��کل گرفت و با‬ ‫ ترور حس��ن البنا در ‪ 12‬فوریه ‪.1949‬م توسط عوامل‬ ‫ملک ف��اروق و به دس��تور انگلیس و امری��کا‪ ،‬طبق‬ ‫اسناد موجود به ظاهر به پایان رس��ید‪ .‬در ادامه باید به‬ ‫مرحله تعامل ان پرداخت که ای��ن مرحله با انتخاب‬ ‫حس��ن الهضیبی به عنوان مرشد دوم و س��قوط نظام‬ ‫منحوس پادش��اهی در مصر شروع می ش��ود‪ .‬در این‬ ‫مرحله‪ ،‬میان رهبران اخوان و افس��ران ازاد‪ ،‬همراهی‬ ‫تردیدی نیست که جنبش اخوان المسلمین از مهم ترین حرکت های اسالمی تاریخ معاصر در دنیای اسالمی است‬ ‫و طی هشتاد سال گذشته‪ ،‬تاثیرات شگرفی در حوادث منطقه خاورمیانه و جهان اسالم و عرب داشته است‪ .‬این‬ ‫سازمان همچون سایر احزاب و جریانات سیاسی‪ ،‬مراحل تاریخی مختلفی را سپری کرده‬ ‫افتاب‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫در این میان مساله «سلفی ها» که با پول ال سعود از قبل نیز به عنوان «انصار اسنه الم» فعالند‪ ،‬مشکل ساز خواهد‬ ‫بود‪ ،‬چرا که انها نه قبال فعالیت سیاسی داشتند و نه در انقالب جوانان حضور یافتند‪ ،‬اکنون و پس از پیروزی و‬ ‫سقوط دیکتاتور‪« ،‬طلبکار» شده اند و در واقع اسالم گرایان واقعی را دچار مشکل ساخته اند‪.‬‬ ‫و وفاق کامل وجود داشت و س��ازمان نظامی اخوان‬ ‫در تغییر رژی��م کامال با گروه افس��ران ازاد همکاری‬ ‫کرد و بدون تردید اگر سازمان نظامی اخوان در ارتش‬ ‫با انان هم��کاری نمی ک��رد‪ ،‬کودتا ب��ا موفقیت همراه‬ ‫نمی شد‪ .‬مرحله حساس دیگر تقابل اخوان المسلمین‬ ‫است که افس��ران ازاد به سرکردگی س��رهنگ جمال‬ ‫عبدالناصر با دس��تگیری رهبران اخوان المس��لمین و‬ ‫اعدام برخی از انان‪ ،‬همچون شهید عبدالقادر عوده و‬ ‫شهید ش��یخ محمد فرغلی و دیگران‪ ،‬در تالش بودند‬ ‫پایگاه مقاومت مردمی اخ��وان را نابود کنند و قدرت‬ ‫و س��لطه را در انحصار خود قرار دهند که با سرکوب‬ ‫وحشیانه و زندانی کردن هزاران نفر از اعضای اخوان‬ ‫و اع��دام رهبران ان هم��راه بود‪ .‬ای��ن مرحله با مرگ‬ ‫ناصر در س��ال ‪ 1970‬خاتمه پیدا می کند‪ .‬اعدام شهید‬ ‫سید قطب و صالح عشماوی از اخرین جنایات ناصر‬ ‫قبل از مرگ بود‪ .‬مرحله ترمیم و بازسازی یکی دیگر‬ ‫از مراحل س��یر تکاملی اخوان محس��وب می ش��ود‬ ‫که در این مرحله با به قدرت رس��یدن انور س��ادات‬ ‫اغاز می ش��ود‪ .‬س��ادات برای مقابله با توطئه کودتای‬ ‫ناصریست ها و کمونیس��ت ها‪ ،‬اخوانی ها را از زندان‬ ‫ازاد ک��رد‪ .‬اخوان المس��لمین در ای��ن مرحله‪ ،‬تحت‬ ‫رهبری شیخ عمر التلمسانی مرش��د سوم‪ ،‬به ترمیم و‬ ‫سازماندهی تشکیالت و افشاگری جنایات حکومت‬ ‫ف��ردی و دیکتات��وری ناص��ر و دوران حاکمیت وی‬ ‫پرداختند‪ .‬و س��رانجام باید به مرحله تضاد اشاره کرد‬ ‫که این مرحله با دس��تگیری مجدد اخوانی ها در سال‬ ‫‪ 1979‬توسط سادات اغاز می شود‪ .‬اخوان المسلمین‬ ‫انتقادات ش��دیدی از سیاست سازش��کارانه سادات‬ ‫و برقراری صلح ننگین با رژیم اش��غالگر فلس��طین‬ ‫کردند و نظام با ترفندهای سیاسی و امنیتی و سرکوب‬ ‫انها و دیگر مخالفین روند پیوستن به کمپ دیوید را‬ ‫هموار کرد و در این برهه از زمان‪ ،‬زندان های مصر از‬ ‫نو مملو از اخوان و مخالفان شد‪ .‬حسنی مبارک هم از‬ ‫سیاست سادات و ناصر در مبارزه و محدودسازی رشد‬ ‫فرایند پایگاه های اجتماعی جنبش اخوان المس��لمین‬ ‫پیروی و ت�لاش کرد با ترفندهای سیاس��ی و حقوقی‬ ‫اخوان المس��لمین را از صحنه سیاست مصر دور نگه‬ ‫دارد که با همکاری و کمک همه جانبه و کامل امریکا‬ ‫و اس��رائیل همراه بود‪ .‬بنابراین س��اختار تشکیالتی‬ ‫اخوان المسلمین در مصر الگوی تاریخی برای تشکیل‬ ‫گروه ه��ا و س��ازمان ها و احزاب اس�لامی در جهان‬ ‫عرب و اسالم به ش��مار می رود و به طور سنتی روی‬ ‫جریانات سازمانی و فکری تشکیالت اسالم سیاسی‬ ‫تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫گروه های دیگر اس�لام گرای غیر اخوانی در‬ ‫مصر اکنون در چه وضعیتی هستند؟‬ ‫‪ l‬گروه ها و سازمان های اسالمی گرای دیگر‪،‬‬ ‫چه انهایی که از دوران گذشته تحت عناوین مختلف‬ ‫فعالیت داش��تند و چه احزابی مانند حزب «الوس��ط»‬ ‫که اخیرا توانس��ته مجوز قانونی برای فعالیت بگیرد‪،‬‬ ‫هر کدام برحسب امکانات خود به فعالیت پرداخته اند‬ ‫و اغل��ب انه��ا البت��ه به ق��ول غربی ه��ا و مصری ها‪ ،‬‬ ‫تربیت یافتگان «مکتب اخوان» هستند‪ .‬ولی در این میان‬ ‫مساله «سلفی ها» که با پول ال سعود از قبل نیز به عنوان‬ ‫«انصار اسنه الم» فعالند‪ ،‬مشکل ساز خواهد بود‪ ،‬چرا‬ ‫که انها نه قبال فعالیت سیاسی داشتند و نه در انقالب‬ ‫جوانان حضور یافتند‪ ،‬اکنون و پس از پیروزی و سقوط‬ ‫دیکتاتور‪« ،‬طلبکار» ش��ده اند و در واقع اسالم گرایان‬ ‫واقعی را دچار مشکل ساخته اند‪ .‬ولی در مجموع باید‬ ‫به پیروزی اس�لام گرایان واقعی و وحدت انان‪ ،‬پس‬ ‫از پیروزی در انتخابات امیدوار بود‪ .‬سلفی ها هم اگر‬ ‫‪81‬‬ ‫افتاب‬ ‫دالرهای نفتی ال سعود قطع شود‪ ،‬منشا اثری در جامعه‬ ‫مصری نخواهند بود‪.‬‬ ‫رابط��ه جنب��ش حم��اس در فلس��طین ب��ا ‬ ‫اخوان المسلمین در مصر چگونه است؟‬ ‫‪ l‬این جنبش در واقع شعبه جمعیت اخوان در‬ ‫سرزمین های اشغالی است و هنوز هم ارتباط همه جانبه‬ ‫و نیرومندی با اخوان المس��لمین مصر دارد‪ ،‬ولی این‬ ‫سازمان در اندیشه سیاسی و ادبیات ایدئولوژیکی خود‬ ‫تغییراتی داده و در س��ایه همین تحوالت‪ ،‬توانسته به‬ ‫جهاد مسلحانه بر ضد اشغالگران ادامه دهد و همزمان‪،‬‬ ‫روابط خوبی را با نظام های سیاسی قاهره‪ ،‬انکارا‪ ،‬قطر‪،‬‬ ‫دمشق و تهران برقرار کند‪ .‬از طرفی نباید فراموش کرد‬ ‫که فضاسازی غرب هم علیه اخوان المسلمین عمدتا‬ ‫ناشی از موضع اخوان نسبت به مساله فلسطین و سلطه‬ ‫اس��تعماری غرب صلیبی بر بالد اسالمی است و البته‬ ‫غرب به خوبی می داند که «حماس» درواقع شعبه ای‬ ‫از اخوان در فلس��طین اس��ت و این را هم می داند که‬ ‫عمده ترین تامین کنن��ده نیازهای «حم��اس» باز هم‬ ‫اخوان المسلمین اس��ت و باز به خوبی می داند اخوان‬ ‫همانطور که همیش��ه اعالم کرده قرارداد ننگینی مثل‬ ‫کمپ دیوید را قبول ندارد و هرگز هم اس��رائیل را به‬ ‫رسمیت نخواهد شناخت‪ .‬و سابقه جهاد انان در سال‬ ‫‪ 1948‬علیه اشغالگران صهیونیست را هم البته فراموش‬ ‫نکرده اند و به همین دلیل‪ ،‬غرب در کلیت خود از اخوان‬ ‫می ترسد‪ .‬از سوی دیگر پس از هش��تاد و اندی سال‬ ‫س��رکوب و زندان و اعدام و تبعید‪ ،‬اخوان در شرایط‬ ‫کنونی مصر و بحران های جهان عرب‪ ،‬ترجیح می دهد‬ ‫اسالم میانه یا اس�لام معتدل را نمایندگی کند‪ .‬همان‬ ‫طرحی که برادران تونسی ـ النهضه ـ به دنبال ان هستند‬ ‫تا فاجعه قتل عام مردم مسلمان الجزایر‪ ،‬پس از پیروزی‬ ‫«جبهه نجات اسالمی» در انتخابات تکرار نشود و به‬ ‫هر حال شرایط خاص هر کشوری اقتضائاتی دارد که‬ ‫باید انها را هم در نظر گرفت‪.‬‬ ‫به نظر می رسد اخوان المس��لمین برای ورود‬ ‫به فضای دموکراتیک نی��از به بازخوانی مجدد‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬اینکه اخوان المس��لمین نتوانس��ته به طور‬ ‫کامل وارد فضای دموکراتیک ش��ود به این دلیل بوده‬ ‫که تا کنون در هیچ ی��ک از کش��ورهای عربی مانند‬ ‫مصر و تونس و مغرب و س��وریه و عراق و سپس در‬ ‫الجزایر و غیره‪ ،‬فضای دموکراتیکی وجود نداشته که‬ ‫انها بتوانند در سایه ان خود را مطرح کنند‪ .‬ژنرال ها یا‬ ‫سرهنگ های ظالم حاکم بر این بالد از سرهنگ ناصر‬ ‫تا حبیب بورقیبه و ژنرال بن علی و صدام و ژنرال های‬ ‫فرانکوفیل الجزایر و غیره‪ ،‬هیچ وقت در کشورهایی‬ ‫که در انها حکومت می کردند‪ ،‬اجازه پیدایش فضای‬ ‫دموکراتیک را ندادند تا اخوان المس��لمین با فعالیت‬ ‫سیاس��ی بتواند به صحنه بیاید‪ .‬اما انچه مسلم است‬ ‫جمعی��ت اخوان المس��لمین در مص��ر نیرومندترین‬ ‫س��ازمان سیاس��ی موجود اس��ت و برای شرکت در‬ ‫انتخابات اینده نیازی به بازس��ازی تشکیالت خود‬ ‫ندارد‪ .‬اما اگر در مصر اینده یک انتخابات ازاد برگزار‬ ‫ش��ود‪ ،‬بی تردید اخوان المس��لمین برنده نخستین ان‬ ‫خواهد بود‪ .‬ولی این را هم به یاد داش��ته باش��یم که‬ ‫جمعیت اخوان المس��لمین به علت ش��رایط خاص‬ ‫موجود در جامعه مصری قصد ندارد همه کرسی های‬ ‫پارلم��ان را در اختیار بگیرد و معتقد اس��ت که برای‬ ‫اصالح امور و تشکیل دولت وحدت ملی‪ ،‬شرکت و‬ ‫حضور اعضا و افراد وابسته به احزاب سیاسی دیگر‬ ‫در پارلمان و دولت نیز ضروری است‪ .‬نکته مهم این‬ ‫اس��ت که اخوان المس��لمین از اغاز پیدایش تاکنون‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫‪82‬‬ ‫همواره اعالم داش��ته که ما به دنبال در دست گرفتن‬ ‫قدرت و هژمونی و یافتن س��لطه بر امور نیستیم‪ .‬هر‬ ‫حکومتی که به اجرای احکام شریعت اسالمی همت‬ ‫گمارد و به درخواست های مش��روع مردم رسیدگی‬ ‫کند ما ان را تایید خواهیم کرد و اکنون نیز همان برنامه‬ ‫را اعالم داش��ته اند که البته این بار هدف دیگری هم‬ ‫در پش��ت پرده هس��ت و ان اینکه از «اخوان هراسی»‬ ‫امپریالیسم غرب و محافل ارتجاعی اعراب نفت خوار‬ ‫بکاهد تا طرح های انها برای سرکوب انقالب مردم و‬ ‫استمرار بخشیدن به س��لطه باقیمانده افراد وابسته به‬ ‫مافیای قدرت سابق‪ ،‬اجرایی نشود‪.‬‬ ‫ایا اخ��وان در مدیریت اف��کار عمومی مصر‬ ‫ناتوان بوده؟ به خصوص در تش��کیل دولت و‬ ‫برگزاری انتخابات؟‬ ‫‪ l‬پسازتماسنیم قرنیباحرکتاخوان المسلمین‬ ‫و ش��ناخت س��ازمان از درون و به ویژه پس از اقامت‬ ‫سه س��اله اخیر در قاهره‪ ،‬می توانم بگویم که در مصر‬ ‫هیچ س��ازمان و حزب دیگری – اعم از ملی و قومی‬ ‫ و سیاسی و چپ و ناصری – به اندازه اخوان نتوانسته ‬ ‫در جلب اف��کار عمومی موفق باش��د‪ .‬و ای��ن نتیجه‬ ‫عملکرد صادقانه انان در هش��تاد سال گذشته است‪.‬‬ ‫مس��اله انتخابات و تش��کیل دولت هم که هنوز اغاز‬ ‫نشده تا ما به قضاوت بنشینیم‪ .‬و بی تردید اگر تقلب بر‬ ‫انتخابات حاکم نشود و ژنرال های حسنی مبارک که‬ ‫پس از پیروزی مردم‪ ،‬انقالب را به نحوی به نفع خود‬ ‫«مصادره» کردن��د‪ ،‬کنار بروند و ی��ک دولت منتخب‬ ‫مردم و مدنی تشکیل ش��ود‪ ،‬ان وقت می توان اهمیت‬ ‫موقعیت اخ��وان را در جامعه مص��ری دریافت و به‬ ‫ارزیابی ان پرداخت‪.‬‬ ‫منظورم این است که وقتی بر محاکمه مبارک‬ ‫متمرکز شد‪ ،‬چیزی عایدش نشد؟!‬ ‫‪ l‬البته محاکمه حس��نی مب��ارک تاکنون یک‬ ‫محاکمه ساختگی و در واقع «قالبی» برای تسکین مردم‬ ‫بوده و اراده جدی از س��وی ژنرال های دست پرورده‬ ‫وی‪ ،‬ب��رای محاکمه ج��دی و اج��رای عدالت دیده‬ ‫نمی ش��ود و بدین ترتیب چه سودی برای اخوان باید‬ ‫انتظار داشت؟‬ ‫و تسخیر سفارت رژیم صهیونیستی در قاهره را‬ ‫چگونه تفسیر میکنید؟‬ ‫‪ l‬تس��خیر س��فارت اس��رائیل در قاه��ره‬ ‫نمی توانس��ت بدون برنامه ریزی س��ازمانی باشد‪ .‬اما‬ ‫اخوان در ان چه نقشی داشتند؟ من نمی دانم! و اگر هم‬ ‫نقشی را ایفا کرده باشند به مصلحت نمی دانند که در‬ ‫شرایط فعلی ان را ابراز کنند‪ .‬برنامه ریزی برای اینده‬ ‫از سوی اخوان هم بدون تردید به دور از نگاه «مکتب‬ ‫ارشاد» و «مرشد» اخوان نخواهد بود‪.‬‬ ‫پس از تماس نیم قرنی با‬ ‫حرکت اخوان المسلمین و‬ ‫شناخت سازمان از درون‬ ‫و به ویژه پس از اقامت‬ ‫سه ساله اخیر در قاهره‪،‬‬ ‫می توانم بگویم که در‬ ‫مصر هیچ سازمان و حزب‬ ‫دیگری – اعم از ملی و‬ ‫قومی و سیاسی و چپ و‬ ‫ناصری – به اندازه اخوان‬ ‫نتوانست ه در جلب افکار‬ ‫عمومی موفق باشد‪ .‬و این‬ ‫نتیجه عملکرد صادقانه‬ ‫انان در هشتاد سال‬ ‫گذشته است‬ ‫ایا این حزب تجربه انش��عاب در تش��کیالت‬ ‫خود راخواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬قبال هم اش��اره ک��ردم که ش��اید جمعیت‬ ‫اخوان المس��لمین یکی از منحصر به فرد ترین احزاب‬ ‫وس��ازمان های سیاس��ی در تاریخ معاصر اس��ت که‬ ‫هیچگاه در طول بیش از هش��تاد سال از تاسیس خود‬ ‫دچار انش��عاب به مفهوم مشهور ان نش��ده است‪ .‬در‬ ‫سال های نخست تاسیس نفوذ شگفت اور و گسترش‬ ‫تشکیالت ان در سراسر مصر و سرزمین های عربی‪،‬‬ ‫واحد ویژه ای تحت عنوان النظام الخاص که بعضی ها‬ ‫نام ان را س��ازمان سری گذاش��ته اند به وجود امد که‬ ‫برنامه ان اموزش های ویژه عقیدتی‪ ،‬سیاسی و نظامی‬ ‫برای افراد خاصی بود که پس از طی مراحل اموزش‬ ‫گوناگون انتخاب می شدند و هدف واقعی ان تربیت‬ ‫کادره��ای ویژه برای مبارزات مس��لحانه با دش��من‬ ‫صهیونیس��تی بود‪ .‬این واحد خاص‪ ،‬نخست زیر نظر‬ ‫مستقیم مرش��د عام شیخ حس��ن البنا اداره می شد که‬ ‫بعدها به علت کثرت کار‪ ،‬اداره ان به یکی از اعضای‬ ‫مرکزی جمعیت به نام عبدالکریم عابدین واگذار شد‬ ‫که متاسفانه او به اقدامات خودس��رانه علیه مخالفان‬ ‫خود دست زد و به علت ش��کایت بعضی از اعضای‬ ‫جمعیت‪ ،‬شهید حسن البنا او را از کار برکنار و از حزب‬ ‫اخراج کرد‪ .‬بعد از او احمد السکری از کادرهای اصلی‬ ‫س��ازمان به جای او نشس��ت و چون به قدرت نمایی‬ ‫پرداخت و ای��ن برخالف مصوبات مکتب ارش��اد و‬ ‫اصول اساس��ی و ارزشی س��ازمان بود‪ ،‬اخراج شد و‬ ‫س��پس ابراهیم حسن مس��ئولیت النظام الخاص را به‬ ‫عهده گرفت که او نیز کنار گذاش��ته شد‪ .‬این چند نفر‬ ‫در زمان خود شهید حس��ن البنا دور هم جمع شدند‬ ‫و خواس��تند تش��کیالت جدیدی به وجود اورند که‬ ‫موفق نش��دند و این در کل به مفهوم انشعاب به معنی‬ ‫مصطلح ان نبود‪ .‬در دوره پس از ش��هادت حسن البنا‬ ‫و پس از انتخاب ش��یخ حس��ن الهضیبی ب��ه رهبری‬ ‫جمعیت‪ ،‬باز افراد و ش��خصیت های دیگری به دالیل‬ ‫گوناگونی از جمعیت جدا یا کنار گذاش��ته شدند‪ .‬از‬ ‫جمله انها شیخ حس��ن الباقوری بود که عضو مکتب‬ ‫ارشاد و شخصیت برجسته سازمان به حساب می امد‬ ‫که به عل��ت پذیرفتن پس��ت وزارت اوقاف از طرف‬ ‫عبدالناصر‪ ،‬بدون موافقت حزب کنار گذاش��ته ش��د‬ ‫یا مرحوم ش��یخ محمد الغزالی که خود اس��تعفا داد و‬ ‫اخرین نمونه این جدا ش��دگان هم ایم��ن الظواهری‬ ‫بود که خواس��تار مبارزه مس��لحانه علیه دولت بود و‬ ‫چون این امر مخالف خط مش��ی کلی جمعیت بود‪ ،‬با‬ ‫ان موافقت به عمل نیامد و او نیز کنار رفت‪ .‬این قبیل‬ ‫جدایی ها و کناره گیری ها در طول تاریخ جمعیت هر‬ ‫چند یک بار اتفاق افتاده است که در یک سازمان با دو‬ ‫میلیون عضو امری طبیعی است‪ ،‬ولی هرگز انشعابی‬ ‫در شاکله اصلی س��ازمان رخ نداده و به وجود نیامده‬ ‫اس��ت و روی همین اصل‪ ،‬ناظران سیاس��ی داخلی و‬ ‫خارجی همواره جمعیت اخوان المسلمین را یکی از‬ ‫نادر تش��کیالتی می دانند که با سازماندهی منسجم و‬ ‫استوار دچار تفرقه و انشعاب نش��ده و به رغم منحل‬ ‫اعالم شدن توس��ط فاروق و سپس س��رهنگ ناصر‪،‬‬ ‫هرگز منحل نش��ده اس��ت‪ .‬عامل اصلی این انسجام‬ ‫چگونگی ش��رط عضویت در حزب اس��ت که فرد‪،‬‬ ‫پس از طی اموزش هایی در مرحل��ه عضویت باید با‬ ‫سوگند به قران در راستای وفاداری به اصول اساسی‬ ‫مکتب مراسم شرعی بیعت را انجام دهد و این بیعت‬ ‫اگاهانه و الزام اور از دیدگاه مذهبی از هرگونه تخلف‬ ‫یا جدا شدن و انش��عاب در حزب جلوگیری به عمل‬ ‫می اورد‪g .‬‬ ‫تحوالت یمن‬ ‫را باید روز به روز‬ ‫تحلیلی کرد‪،‬جایی‬ ‫که موافقان و مخالفان‬ ‫عبداهلل صالح به شدت‬ ‫با هم در حال نزاع‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫عربستان سد راه مردم یمن و بحرین‬ ‫جنبش های مردمی یمن و بحرین درگفت وگو با محمد علی قوهستانی‬ ‫علیرضا شاکر‬ ‫افتاب‬ ‫برای اغاز بحث از بحرین بفرمایید‪ .‬ارزیابی‬ ‫شما از انقالب مردم بحرین چیست؟‬ ‫‪ l‬با نگاه��ی به تاری��خ معاص��ر بحرین‬ ‫پی می بریم که بحرینی ها هر بیست س��ال یک بار‬ ‫قیام گسترده ای داش��ته اند اما رژیم بحرین هربار‬ ‫با س��رکوب این قیام ها و خیزش ها را مهار کرد‪.‬‬ ‫قی��ام فعل��ی دارای ویژگی های متعددی اس��ت‬ ‫که مهمترین ویژگی ان اس��تمرار است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر مردم بحرین احساس می کنند که فرصت‬ ‫پیش امده‪ ،‬فرصتی تاریخی است و اگر با شرایط‬ ‫موجود نتوانن��د نظ��ام ناعادالن��ه را تغییر دهند‬ ‫هیچ��گاه این فرص��ت در اینده تک��رار نخواهد‬ ‫شد‪ .‬به همین دلیل اراده مردم بر ادامه اعتراضات‬ ‫است‪ .‬استمرار بازداشت مبارزان‪ ،‬اخراج کارکنان‪،‬‬ ‫دانشجویان و دانش اموزان به دالیل کامال سیاسی‬ ‫و دیگر اقدامات غیر انسانی رژیم بحرین می تواند‬ ‫اراده معترضان را تقویت کند‪ .‬ام��ا عالوه بر این‬ ‫تحریکات‪ ،‬مردم بحرین در اصل تصمیم خود را‬ ‫گرفته اند و ادامه مبارزه ت��ا تحقق اهداف خود را‬ ‫به عنوان کوتاه ترین سطح مطالبات اعالم کرده اند‬ ‫و این فرایندی اس��ت که نمی تواند به خاموشی‬ ‫بینجامد بلکه منجر به تغییر ساختار سیاسی دولت‬ ‫بحرین خواهد شد‪ .‬دولت بحرین احکام مختلفی‬ ‫را ب��رای معترضان صادر کرده اس��ت و برخی از‬ ‫این معترض��ان حتی بدون محاکم��ه در زندان به‬ ‫س��ر می برند‪ .‬رژیم بحرین برخی دانشجویان و‬ ‫دانش اموزان را از ادامه تحصیل بازداش��ته است‪.‬‬ ‫این مسائل خالف حقوق بشر است چرا که انسان‬ ‫موج��ودی ازاد و دارای حق بیان اس��ت‪ .‬اعالم نظر‬ ‫مخالف نمی تواند به دولت بحرین این اجازه را دهد‬ ‫تا فرد را از حق کار و ازادی محروم کند‪ .‬این اقدامات‬ ‫نش��ان می دهد که دولت بحرین اکنون با احکام جائر‬ ‫خود‪ ،‬باور مردم بحرین را برای ایجاد تغییر محکم تر‬ ‫می کند‪ .‬جنبش بحری��ن و اعتراضات ب��ا یک نتیجه‬ ‫خاموش خواهد شد و ان تغییر و تحول است‪.‬‬ ‫به نظر می رس��د رویکرد غ��رب در مواجهه با‬ ‫بحرین حمایت از قیام مردم این کشور نیست؟‬ ‫‪ l‬غرب درمقاب��ل بحرین دچار تضاد ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬از یک طرف بحرین هم پیمان غرب اس��ت‪.‬‬ ‫این رژیم ناوگان نیروی دریایی امریکا را تامین کرده‬ ‫است و از سوی دیگر با اسرائیل نیزرابطه نزدیکی دارد‪.‬‬ ‫رژیم بحرین تصورمی کرد که نزدیک ش��دن به رژیم‬ ‫صهیونیس��تی انها را بیمه و حمایت امریکا را بیشتر‬ ‫خواهد کرد در حالی که اینگونه رفتارها رژیم بحرین را‬ ‫از ملتش دور کرد و اکنون با بحران مشروعیت مواجه‬ ‫هس��تند‪ .‬به هر حال غرب در مورد بحرین سردرگم‬ ‫است‪ .‬غرب با شعار دموکراسی و حکومت مردم خود‬ ‫را در دنیا تبلیغ کرده اس��ت و انچه در بحرین جریان‬ ‫دارد قیام مردمی اس��ت بنابراین غرب سعی می کند با‬ ‫برخی اقدامات مانند توقف فروش اسلحه و محکوم‬ ‫کردن دولت بحری��ن‪ ،‬وضعیت خود را بازس��ازی و‬ ‫دوگانگی رفتار خود را توجیه کند‪ .‬اما تمام سالح هایی‬ ‫که تاکنون رژیم بحرین علیه بحرینی ه��ا به کار برده‬ ‫است‪ ،‬ساخت امریکاست‪.‬‬ ‫یمن دیگر کشور حاشیه خلیج فارس است که‬ ‫هنوز نتوانسته از ش��ر دیکتاتوری رهایی یابد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪99‬‬ ‫به همان اندازه که رژیم های دیکتاتوری به سرعت و پشت سر هم در منطقه شمال افریقا سقوط کردند و مردم‬ ‫کشورهای تونس‪ ،‬مصر ولیبی در حال تجربه جدیدی از استقرار نظام مردم ساالر هستند‪ ،‬در این میان بحرین‬ ‫و یمن وضعیت متفاوتی دارند‪ .‬با محمد علی قوهستانی‪ ،‬مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در‬ ‫این خصوص گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫وضعیت فعلی یمن را ناشی از چه می دانید؟‬ ‫‪ l‬وضعیت کنونی یمن ناش��ی از بحران هایی‬ ‫است که از مدت ها قبل در این کشور وجود داشته و در‬ ‫حال حاضر گسترش یافته و به مرحله انفجار رسیده‬ ‫است‪ .‬بر این اس��اس دولت یمن در ابتدا با سرکوب‬ ‫اعتراضات و به کار بردن اوباش داخلی که نظیرش در‬ ‫مصر نیز دیده ش��د تالش کرد اعتراضات را سرکوب‬ ‫کند‪ ،‬اما پس از به نتیجه نرس��یدن سرکوب ها به دادن‬ ‫امتیاز به معترضان راضی ش��د‪ ،‬با این حال زمانی که‬ ‫علی عبداهلل صالح به این فکر افتاد دیگر دیر شده بود و‬ ‫تاثیری در اعتراضات نداشت‪.‬‬ ‫غرب در امور یمن نیز همچون بحرین چندان‬ ‫دخالت نکرده و با بی تفاوتی‪ ،‬در عمل جانب‬ ‫دیکتاتوری را گرفته اس��ت‪ .‬یمن از چه جهت‬ ‫برای غرب حائز اهمیت است؟‬ ‫‪ l‬اهمیت یمن برای غرب از دو جهت است‪.‬‬ ‫یکی فعالیت القاعده در این کشور و دیگری موقعیت‬ ‫استراتژیک یمن و وجود تنگه باب المندب و مسائل‬ ‫ش��اخ افریقا‪ .‬به جز ای��ن دو مورد به نظر نمی رس��د‬ ‫یم��ن اهمیتی برای غربی ها داش��ته باش��د‪ .‬از این رو‬ ‫اگر حکومتی ک��ه در این کش��ور بر س��رکار می اید‬ ‫خواس��ته های غرب در مورد این دو مساله را براورده‬ ‫کند‪ ،‬فرقی به حال انها نخواهد کرد که چه کسی باشد‪.‬‬ ‫با این حال تا کنون گزینه مناسبی برای جانشینی عبداهلل‬ ‫صالح پیدا نش��ده و شاید همین مس��اله موجب ادامه‬ ‫وضعیت بحرانی در یمن شده است‪.‬‬ ‫به اعتقاد ش��ما مهمترین عامل بن بست ایجاد‬ ‫شده مقابل مردم بحرین و یمن چیست؟‬ ‫‪ l‬بدون تردید دخالت های خارجی و در راس‬ ‫همه عربستان س��عودی‪ ،‬س��د مقابل خواست مردم‬ ‫یمن و بحرین بوده است‪ .‬گرچه غرب و به خصوص‬ ‫امریکا نیز بر حمایت از دیکتاتورهای یمن و بحرین‬ ‫اصرار داشته اند و شورای همکاری خلیج فارس هم‬ ‫درباره یمن طرح ناکار امدی داش��ته و در بحرین هم‬ ‫مداخله نظامی داشته است ولی در مجموع عملکرد‬ ‫عربستان سعودی س��وال برانگیز است‪ .‬همانطور که‬ ‫می دانید عربستان سعودی به ش��دت از انقالب های‬ ‫عربی و حتی موض��ع امریکا در خالی کردن پش��ت‬ ‫حسنی مبارک عصبانی است و به سیاست های امریکا‬ ‫انتقاد دارد و به طور طبیعی پرونده های انقالب ها در‬ ‫همسایگی خود را در دس��ت گرفته و اجازه دخالت‬ ‫به کشور دیگری را نمی دهد‪ .‬از سوی دیگر عربستان‬ ‫س��عودی از دیپلماس��ی قوی و منعطف��ی برای حل‬ ‫بحران های منطقه ای برخوردار نیس��ت‪ .‬اگر نگاهی‬ ‫به تجربه های منطقه ای عربس��تان در دهه های اخیر‬ ‫بیندازیم ب��ه خوب��ی در می یابیم ک��ه در هیچ یک از‬ ‫بحران های منطقه ای که عربستان یک طرف ان بوده‬ ‫است‪ ،‬شاهد حل و فصل ارام و روان قضایا نبوده ایم و‬ ‫همه بحران ها به دلیل دخالت های عربستان با بن بست‬ ‫روبه رو بوده اس��ت‪ .‬از ابتدای بح��ران یمن‪ ،‬پرونده‬ ‫منطقه ای یمن در دست سعودی ها بوده و امریکایی ها‬ ‫هیچ فش��ار و دخالتی خارج از تمایالت عربستان در‬ ‫اوضاع یمن نداش��ته اند‪ .‬دو مق��ام امریکایی‪ ،‬جفری‬ ‫فلتمن‪ ،‬مشاور خاورمیانه ای وزارت خارجه و جرج‬ ‫برنان‪ ،‬متخصص مبارزه با تروریس��م در پرونده یمن‬ ‫فعال بوده اند اما این فعالیت دائما از طریق مش��اوره‬ ‫با س��عودی ها انجام می شده است‪ .‬عربس��تانی ها به‬ ‫حکومت عبداهلل صالح که شخصی فاسد و مزدور ال‬ ‫سعود در یمن است اهمیت بسیاری می دهند و از این‬ ‫طریق درصدد هس��تند تا به منافع غیرمشروعشان در‬ ‫این کشور دست یابند‪g .‬‬ ‫‪83‬‬