ماهنامه مثلث شماره 43

‫پرونده ای درباره شیخ فضل اهلل نوری و مشروطیت‬ ‫شیخ علیه سکوالرها‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال اول‪ /‬شماره چهل وسوم ‪4/‬مرداد ‪ 84/1389‬صفحه‪ 1000 /‬تومان‬ ‫صفحات ویژه مثلث‬ ‫پیرامون نو اصولگرایان‬ ‫سخنرانی شگفت انگیز‬ ‫اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫مانیفست‬ ‫نواصولگرایی‬ ‫از نظر من شریعتمداری اصال احمدی نژاد را قبول ندارد‬ ‫به پیر به پیغمبر انبیا مدیرجامعه نبودند‬ ‫کار برای دیگر بزرگان دینی‪ ،‬نقره و برنز است‬ ‫کار برای امام زمان(عج) طال است‬ ‫بعضی از اعضای دولت برای‬ ‫یک نفر دیگر کار می کردند‬ ‫‪iSSN: 2008-5281‬‬ ‫‪mosalas.ir‬‬ ‫ابتدا نفی استعمار‬ ‫سپس استبداد داخلی‬ ‫افراطی های سکوالر‬ ‫علیه میانه روهای مسلمان‬ ‫ﻣﺠﻬﺰﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺩﻧﺪﺍﻧﭙﺰﺷﻜﻰ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺩﻛﺘﺮ ﺁﻗﺎﺯﺍﺩﻩ‬ ‫ﻟﺒﺨﻨﺪﻯ ﺑﻪ ﺩﺭﺧﺸﻨﺪﮔﻰ ﺍﻟﻤﺎﺱ‬ ‫ﻥ‪.‬پ‬ ‫‪65 :‬‬ ‫ﺵ ‪.‬ﻡ‪514 53 :‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪15/2‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪- 2‬افغانستانامروزتبدیلبهیکمعمابرای‬ ‫کشورهایاشغالگرشدهاست‪،‬جاییکهدرانشعار‬ ‫مبارزهباتروریسماغازشدو ‪...‬‬ ‫‪- 1‬اعدامشیخفضل اهللنوری‪،‬مجتهداولتهرانبهدستمشروطه خواهان‬ ‫یکیازنقاطتاریکتاریخمشروطهاست‪،‬جاییکهافراطی هایسکوالرعلیه‬ ‫میانه روهایمسلمانبهمبارزهپرداختند‪...‬‬ ‫‪«- 5‬انگوشهدنج‪،‬سمتچپ»مهدیربیدرحالیبهچاپسومرسیدهاستکهپنجره ایبهسویدرونمایه‬ ‫بسیاریازاثارادبی‪،‬یعنیعشقاستکهناگزیرهمراهتباهیوزوالاست‪.‬‬ ‫هفت‬ ‫خبرنامه‬ ‫پرچمی بر سر دار‬ ‫دست کش های مخملی‬ ‫یکی از مس��ائلی که نش��ان داد رهبر انقالب جامع تر و عمیق تر از همه‪،‬‬ ‫نقشه های دش��من را بررسی می کنند‪ ،‬جریان فتنه س��ال قبل بود‪ .‬اما‬ ‫می خواهم برای روشن شدن این موضوع‪ ،‬از زاویه دیگری به این موضوع‬ ‫بپردازم‪ .‬رهبری در صحبت های ابتدای س��ال ‪ 88‬در مش��هد فرمودند‬ ‫ک��ه باالخره ما این دس��ت چدنی را زیر دس��ت کش مخملی می بینیم‪.‬‬ ‫حجت االسالم محسنی اژه ای در گفت و گویی که با دفتر حفظ و نشر اثار‬ ‫مقام معظم رهبری داشت با تاکید بر این موضوع می گوید‪ :‬تنها شخصی‬ ‫که به معنای واقعی کلمه توانس��ت ابعاد واقعی فتنه را بشناساند و اصال‬ ‫عنوان فتنه را بر ان بگذارد‪ ،‬رهبری بودند‪.‬‬ ‫قوای س�ه گانه با دش�منان وحدت ب�ا جدیت مقابل�ه کنن�د‪6............‬‬ ‫تعام�ل ب�ا اح�زاب مس�اله دار پذیرفتن�ی نیس�ت‪8...............‬‬ ‫ناگفته های محس�نی اژه ای از حوادث بعد از انتخاب�ات‪10............ 123‬‬ ‫جنای�ت در مس�جد!‪11...............................................................‬‬ ‫خبرس�ازان در ق�اب تصوی�ر‪12..........................................................‬‬ ‫ش�ریعتمداری علی�ه بازاری�ان معت�رض‪14......................................‬‬ ‫س�ایت مش�رق طل�وع ک�رد‪15.....................................................‬‬ ‫مواض�ع جنجال�ی و س�وال برانگیز م�دودف علی�ه ای�ران‪16.............‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫مانیفست نو اصولگرایی‬ ‫ارای��ش نیروهای سیاس��ی جریان اصولگرا ب��ا پایان یافتن ح��وادث پس از‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری تغییرات محسوس��ی کرده است‪ .‬تغییراتی که به‬ ‫نظر می رس��د هر چه زمان می گذرد به صورت شفاف تر و با سرعت بیشتری‬ ‫دنبال می شود‪.‬‬ ‫شبه اصولگرایان می ایند؟‪18 .....................................................................‬‬ ‫مانیفست نو اصولگرایی‪20.........................................................................‬‬ ‫مخالفان اسالم فقاهتی ـ والیتی شکست می خورند‪24........................‬‬ ‫مشترکات اصولگرایان از تفاوت سلیقه جلوگیری نمی کند‪26..............‬‬ ‫حمله سیاسی به قالیباف‪28......................................................................‬‬ ‫این یک رویارویی مستقیم نیست‪30 ......................................................‬‬ ‫‪- 3‬اماراشتغالدرایران‪،‬همیشهپرتناقضبودهاست‬ ‫ومحلیبرمنازعاتسیاسیجناح هایمختلف‪.‬دراین‬ ‫بخشبهتحلیلاماریبازارکارایراننشسته ایم‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مصائب شبکه خانگی‬ ‫درباره ش��بکه نمایش خانگی و تاثیر بالمنازع ان بر اقتصاد سینما ان قدر‬ ‫گفته ش��ده که ارائه امار و ارقام و س��خن در باره ان تکرار مکررات اس��ت‪.‬‬ ‫م��ا در این پرونده ب��ه این بخش از ش��بکه نمایش خانگی و نس��بتش با‬ ‫س��ینما کاری نداریم‪ .‬بهانه جور کردن پرونده حاضر‪ ،‬رویکرد این شبکه در‬ ‫پخش فیلم های تولید ش��ده خارج از دایره تولیدات س��ینمای ایران است‪.‬‬ ‫من مشکل از درون سینماست‪38.......................................................‬‬ ‫کنترل می کنیم‪40..............................................................................‬‬ ‫وقتی ش�بکه نمایش خانگی از خود سینما بزرگ تر شد!‪42............‬‬ ‫هجمه انفلوانزای کمدی‪44................................................................‬‬ ‫شبکه نمایش خانگی؛ تهدید یا فرصت‪45............................................‬‬ ‫راست گفتار‪« :‬داماد خوش قدم» رامننساخته ام‪46.............................‬‬ ‫اشکال از اسان پسندی ماست‪47.......................................................‬‬ ‫متاع بی مشتری‪48............................................................................‬‬ ‫مرثیه ای برای یک طفل ناقص الخلقه‪49.... ...........................................‬‬ ‫اعدام شیخ اعدام مرجعیت و مظهر روحانیتی بود که به دست انقالبیونی انجام‬ ‫گرفت که دخالت مذهب را در امور سیاس��ی خوش نداش��تند‪ .‬جالل ال احمد‪،‬‬ ‫اعدام ش��یخ را چنین توصیف نموده اس��ت‪ :‬من نعش ان بزرگوار را بر س��ردار‬ ‫همچون پرچمی می دانم که به عالمت اس��تیالی غرب زدگی‪ ،‬پس از دویست‬ ‫سال کشمکش بر بام سرای این مملکت افراشته شد‪.‬‬ ‫افراطی هایسکوالرعلیهمیانه روهایمسلمان‪50....................................‬‬ ‫چند نفر مش�روطه را منحصر به خودش�ان کرده اند‪52.....................‬‬ ‫ابتدانفیاستعمارسپساستبدادداخلی‪54..............................................‬‬ ‫شیخبه دنبالجلوگیریازتجزیهایران‪56.................................................‬‬ ‫ریش�ه های اختلاف ش�یخ فض�ل اهلل و اخوندخراس�انی‪57..........‬‬ ‫لیس�ت س�یاه اق�ای کاس�ترو‪58...................................................‬‬ ‫م�ا پی�روز نمی ش�ویم‪ ،‬تالش�مان بیه�وده اس�ت‪59.................‬‬ ‫حق اب‪60.............................................................................................‬‬ ‫معم�ای جن�گ‪61.............................................................................‬‬ ‫خطر واقعی دولت های ناتوان‪62.......................................................‬‬ ‫فراتر از تقاب�ل‪63..............................................................................‬‬ ‫براوردها در مورد اشتغال اشتباه بود‪64...........................................‬‬ ‫بحراناجتماعی‪،‬بحرانبیکاری؛کدامعلت‪،‬کداممعلول؟‪65.................‬‬ ‫تحلیلاماریبازارکارایران‪66.................................................................‬‬ ‫‪- 4‬شبکهنمایشخانگیوتاثیربالمنازعهاندراقتصادخانوادهپروندهویژه اینشماره‬ ‫است‪.‬دراینپروندهبرخیازاهرم هایبازدارندهبرایرسیدنبهتعادلدرشبکهنمایش‬ ‫خانگیبازگوشدهاست‪.‬‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکون شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫شورای سیاست گذاری‪ :‬موسسه فرهنگی‪ ،‬هنری سیمای مهر‬ ‫زیر نظر شورای سردبیری‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیر اجرایی‪ :‬مصطفی شوق ‬ ‫ی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬هادی خسروشاهین‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر اقتصاد‪ :‬محمدهیراد حاتمی‬ ‫ ‬ ‫دبیر فرهنگ و قدمگاه‪:‬زهیر توکلی‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬سیده امنه موسوی ‬ ‫دبیر اینفوگرافی‪ :‬ایمان اوجیان‬ ‫ ‬ ‫دبیردین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬احسان ابطحی‪ -‬مهدی افضلی‪ -‬مریم اسماعیل پور ‪ -‬امید کرمانی ها ‪ -‬علی حاجی ناصری‬ ‫فاطمه میرزایی ‪ -‬مریم میرزایی‪ -‬س��جاد محقق ‪ -‬محس��ن فرجی ‪ -‬ابراهیم اس��ماعیلی اراضی ‪ -‬کیوان امجدیان ‪ -‬مهدی‬ ‫‪- 6‬انفجارتروریستیمسجدجامعزاهدانباردیگرچهرهزشتتروریسمرانمایانکرد‪.‬‬ ‫رعنایی ‪ -‬محمدحس��ین مهرزاد‪ -‬نرگس رس��ولی‪ -‬حس��ین نجاتی‪ -‬س��ید حجت س��جادی زاده ‪ -‬حمیدرضا امیدی سرور‬ ‫دراینمیانضرورتپیگیریدقیقاینحوادثمی بایستدردستورکارنهادهایمرتبط‬ ‫س��عید مروت��ی ‪ -‬رض��ا صائم��ی ‪ -‬س��عید نوای��ی ‪ -‬زین��ب حقی ‪ -‬س��میه علیپ��ور ‪ -‬الناز محم��دی ‪ -‬هوم��ن مرادی‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫مهدی ربوشه‪ -‬محمدرضا موحدی‪ -‬علیرضا خلیفه‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬علی بیهقی‬ ‫قدمگاه‬ ‫ان گوشه دنج‬ ‫طبیعی است که نمی توان همه اندیشه و احساس داستان یا داستان ها را در جمله ای خالصه کرد و پرونده ان کار‬ ‫را بست‪ ،‬اما شاید بتوان گفت که جهان بینی مهدی ربی در کتاب «ان گوشه دنج‪ ،‬سمت چپ» این بند از شعر سارا‬ ‫تیس دیل شاعر امریکایی ـ غنایی را به یاد می اورد که به طعنه می گوید‪ « :‬زمان مهربان است‪.‬‬ ‫ش�هادت ب�ه ج�رم اس�تقامت‪68...............................................................................‬‬ ‫می خواس�تند کار را یکس�ره کنن�د‪70........................................................................‬‬ ‫تم�ام کوپه ه�ا و لحظه ه�ا خام�وش می رفتن�د‪72.............................................................‬‬ ‫‪...‬ک�ه ریش�ه های زمی�ن ب�ا تب�ر هم اغ�وش اس�ت‪74.........................................................‬‬ ‫داس�تان چیزی اس�ت فراتر از معماری زیب�ا‪76..........................................................................‬‬ ‫زوال کودکی؟‪78................................................................................................................................‬‬ ‫ظهور نش�ریات ادب�ی‪ ،‬س�راغاز رویک�ردی ج�دی ب�ه پاورق�ی‪79..........................................‬‬ ‫چ�ه کس�ی ب�اور می کن�د؟!‪80...........................................................................................‬‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬فاطمه قنائی‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫امور اداری ‪ :‬سمانه مومنی‪ -‬سمیه قلی زاده‬ ‫امور مالی‪ :‬بیتا برازنده نیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬امیر عزیزی‬ ‫چاپ‪ :‬رواق‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬انتهای خیابان سعادت اباد‪ ،‬خیابان دشت بهشت‪ ،‬بعد از تقاطع بهزاد‪ ،‬پالک ‪5‬‬ ‫تلفن‪22357035 :‬‬ ‫عکس‪:‬مهدی حسنی‬ ‫‪5‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫پیام مقام معظم رهبری در پی حوادث تروریستی زاهدان‪:‬‬ ‫قوای سه گانه با دشمنان وحدت با جدیت مقابله کنند‬ ‫رهب��ر معظم انقالب اس�لامی یک��ی از اهداف اصلی‬ ‫دشمنان از اقدام تروریستی در زاهدان را اختالف افکنی‬ ‫و فتنه انگی��زی مذهب��ی دانس��تند و فرمودن��د‪« :‬همه‬ ‫دس��تگاه های مس��ئول در ق��وای س��ه گانه موظفند با‬ ‫دش��منان وحدت و امنیت کشور با قاطعیت و جدیت‬ ‫مقابله کنند‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای در پیامی به مناس��بت‬ ‫هفتمین روز ش��هادت جمعی از م��ردم مومن زاهدان‬ ‫در انفجا ر تروریس��تی مسجد جامع این شهر‪ ،‬پشتیبان‬ ‫اصلی این جنایت را دس��تگاه های جاسوسی امریکا‪،‬‬ ‫رژیم صهیونیس��تی و انگلیس دانستند و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«یکی از اهداف اصلی دشمنان از این اقدام تروریستی‬ ‫اختالف افکن��ی و فتنه انگی��زی مذهب��ی اس��ت ام��ا‬ ‫جمهوری اس�لامی اجازه نخواهد داد ایادی اس��تکبار‬ ‫جهانی ب��ه هدف خود برس��ند و همه دس��تگاه های‬ ‫مسئول در قوای سه گانه موظفند با دشمنان وحدت و‬ ‫امنیت کشور با قاطعیت و جدیت مقابله کنند و انان را‬ ‫به سزای اعمال خود برسانند‪».‬‬ ‫متن پیام مقام معظم رهبری به این شرح است‪:‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫هفتمین روز ش��هادت مظلومان�� ه جمعی از هم میهنان‬ ‫موم��ن و مخلص در زاه��دان به دس��ت جنایتکاران‬ ‫و تروریست های جرار فرا رسید‪ .‬در این حادث ه خونین‬ ‫دس��ت گنهکار و مجرم منحرف��ان متعصب وهابی با‬ ‫پش��تیبانی و فتنه انگیزی سازمان های جاسوسی بیگانه‬ ‫دل های��ی را داغ��دار و خانواده های��ی را ع��زادار کرد‬ ‫ک��ه فروغ محب��ت و ارادت به اهل بی��ت پیامبر علیه‬ ‫وعلیهم الس�لام بر ان تابی��ده و پرتو معرفت و توحید‬ ‫‪6‬‬ ‫خالص بدان صفا بخشیده است‪.‬‬ ‫متعصب��ان کور و جاه��ل و قاتل‪ ،‬دل گم��راه و باطن‬ ‫ظلمان��ی خود را به قدرت های فاس��دی س��پردند که‬ ‫دشمنی خود را با اسالم و مسلمین بارها و بارها نشان‬ ‫داده و هر جا و هرگاه توانس��ته اند عناد و بُغض خود‬ ‫نس��بت به مسلمانان را اش��کار کرده و ضرب ه خود را‬ ‫وارد ساخته اند‪.‬‬ ‫دش��منی انان با جمهوری اسالمی هم به خاطر پرچم‬ ‫برافراش��ت ه اسالم در این کشور و دعوت همیشگی ان‬ ‫به اتحاد و اقتدار و عزت اسالمی است‪ .‬در این حادث ه‬ ‫خونین و مش��ابهات ان یکی از هدف های دش��منان‪،‬‬ ‫اختالف افکنی میان مسلمانان است‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی که ده ها سال بزرگترین و مطمئن ترین‬ ‫حامی مسلمانان مظلوم در غزه و فلسطین و افغانستان‬ ‫و کش��میر و دیگر مناطق اسالمی بوده و هست اکنون‬ ‫اماج این توطئ ه خبیث از سوی دستگاه های جاسوسی‬ ‫امریکا و رژیم صهیونیستی و انگلیس قرار می گیرد تا‬ ‫ب��ه خیال خام انان درگیر فتن ه مذهبی و نزاع ش��یعه و‬ ‫سنی شود‪.‬‬ ‫غافل از ان که اهل تس��نن در ایران اسالمی نیز مانند‬ ‫برادران ش��یع ه خود بارها وف��اداری خویش را به این‬ ‫نظام مقدس اس�لامی ثابت ک��رده و مردانه و مومنانه‬ ‫در براب��ر اس��تکبار و عوامل م��زدورش‪ ،‬ب��ه دفاع از‬ ‫جمهوری اسالمی و کشور عزیز ایران برخاسته اند‪.‬‬ ‫در منطق ه ما پیدایش و رش��د تروریسم وحشی و کور‬ ‫از اساس زائید ه سیاست خباثت الود امریکا و انگلیس‬ ‫و م��زدوران دولت��ی و غیردولتی انهاس��ت و بر هم ه‬ ‫مس��لمانان واجب است که با این مولود شوم و نحس‬ ‫که مصداق بارز افساد فی االرض و محاربه با خداست‬ ‫ مقابله و مبارزه کنند‪.‬‬ ‫همه فرقه های اهل سنت در ایران و کشورهای همسایه‬ ‫که ابروی اسالمی انان اماج این سیاست خبیث است‬ ‫به خصوص علمای دینی و روشنفکران و دانشگاهیان‬ ‫انان وظایف سنگین تری دارند‪.‬‬ ‫فرزانگان ش��یعه و س��نی در هم ه کشورهای اسالمی‬ ‫و عرب��ی بای��د اغراض پلی��د دش��منان را در ایجاد و‬ ‫تقویت تروریس��م فرقه ای برای هم��گان تبیین کنند و‬ ‫ان��ان را از خطر ب��زرگ فتنه های مذهب��ی که ارزوی‬ ‫بزرگ دشمنان اسالم است بر حذر دارند‪.‬‬ ‫جمهوری اس�لامی باذن اهلل تعالی اجازه نخواهد داد که‬ ‫اَیادی استکبار جهانی زیر نام وهابیت و امثال ان میان‬ ‫برادران مسلمان اختالف افکنی کنند‪.‬‬ ‫دستگاه های مس��ئول حکومتی موظفند در هریک از‬ ‫قوای سه گانه برابر مسئولیت های خود با این دشمنان‬ ‫امنیت و وحدت کش��ور با قاطعی��ت و جدیت مقابله‬ ‫کنند و فتنه گران را به سزای اعمال خود برسانند‪.‬‬ ‫مردم مومن و پاک نهاد نیز باید ارامش و بصیرت خود‬ ‫را حف��ظ کنند و با پرهی��ز از هر نوع حرکت بی رویه‪،‬‬ ‫ماموران و مسئوالن کش��ور را در انجام وظایف خود‬ ‫یاری رسانند‪.‬‬ ‫اینجانب بار دیگر به روح شهدای عزیز حادث ه خونین‬ ‫زاهدان که در س��الروز والدت حضرت سیدالش��هداء‬ ‫علیه االف الس�لام و الثناء به دیدار حق ش��تافتند درود‬ ‫می فرس��تم و همدردی خود را با خانواده های عزیز و‬ ‫محت��رم انان اع�لام و صبر و ارام��ش و اجرو پاداش‬ ‫اله��ی را برای انان مس��ئلت می کنم و ش��فای عاجل‬ ‫مجروحان و مصدومان مظلوم را متضرعانه از خداوند‬ ‫متعال استدعا دارم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫همت و کار مضاعف‬ ‫امام‬ ‫گفتوگو‬ ‫راه‬ ‫همت و کار مضاعف ما را به اهداف دهه چهارم‬ ‫انقالب می رساند‬ ‫عزت اهلل یوسفیان مال‪ /‬نماینده مجلس‬ ‫تحقق عملی شعار همت مضاعف و کار مضاعف‪ ،‬سبب می شود ما به هدفی که برای دهه چهارم انقالب در نظر‬ ‫گرفته بودیم‪ ،‬یعنی پیشرفت و عدالت دست پیدا کنیم‪ .‬در سه دهه گذشته‪ ،‬اقدامات زیربنایی خوبی در کشور انجام شده‬ ‫و اکنون این نیاز احساس می شود که به این اقدامات سرعت داده شود‪ .‬این شعار معطوف به اهمیت توجه روزافزون‬ ‫مسئوالن به سرعت دادن به اقدامات زیربنایی در کشور است‪ .‬مسئوالن باید در این زمینه توجه ویژه داشته باشند و‬ ‫مسئوالن رده یک کشور به مراتب مسئولیت سنگین تری دارند‪ .‬مردم هم باید مسئوالن را یاری دهند تا اقداماتی که در‬ ‫ابعاد مختلف سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و عمرانی انجام شده‪ ،‬سرعت بیشتری در مقایسه با گذشته بگیرد‪ .‬سرعت‬ ‫در اجرای این اقدامات می طلبد که ما توان بیشتر و کار بیشتری انجام دهیم‪ .‬این سرعت سبب می شود ما به هدفی که‬ ‫برای دهه چهارم انقالب‪ ،‬یعنی پیشرفت و عدالت در نظر گرفته بودیم‪ ،‬دست پیدا کنیم‪ .‬این پیشرفت همراه با عدالت‬ ‫باید به گونه ای باشد که ما به الگویی برای دنیا و کشورهای منطقه تبدیل شویم‪.‬‬ ‫در شرایط کنونی‪ ،‬باید کاری کنیم که امادگی برای اجرای کارهای زیربنایی در جهت رسیدن به اهداف بلندمان باشد‪،‬‬ ‫تحقق این هدف نیز به کار و سرعت بیشتر نیاز دارد که این امر هم به همت بلند نیازمند است‪ .‬مقدمه نامگذاری امسال‬ ‫را شعار «اصالح الگوی مصرف» که پارسال مطرح شد‪ ،‬فراهم کرد‪ .‬برای رسیدن به پیشرفت و عدالت باید تمام زوایای‬ ‫موضوع را در نظر بگیریم که پارسال این امر با عنوان اصالح الگوی مصرف مطرح شد و در ادامه ان مسیر و در جهت‬ ‫پیشرفت؛ همت و کار مضاعفی هم نیاز است که امیدواریم مسئوالن و مردم ما این امر را امسال محقق کنند‪.‬‬ ‫عالوه براین شعار ساالنه و پیام نوروزی مقام معظم رهبری موجب انگیزش بخشی و شوق افرینی در سطح جامعه‬ ‫نیز می شود‪« .‬همت مضاعف و کار مضاعف» از ضروری ترین نیازهای کشورمان محسوب می شود؛ چون توسعه و‬ ‫ی که موجب افزایش فرهنگ‬ ‫تعالی هر کشوری به میزان کار و تالش مفید ان جامعه وابسته است‪ .‬از این رو هر اقدام ‬ ‫کار و افزایش کار امدی جامعه بشود‪ ،‬امری مبارک و قابل تحسین است‪ .‬برای نهادینه شدن فرهنگ کار و تالش همه‬ ‫قوای کشور رسالت خطیری بر عهده دارند‪ ،‬به ویژه رسانه های گروهی که باید با نگاهی اسیب شناسانه و نقادانه موانع‬ ‫و عوامل کمکاری در جامعه را شناسایی کرده و راهکار های اجرایی و عملیاتی ارائه کنند‪ .‬همه می دانیم که سطح‬ ‫بهره وری در کشور ما بسیار پایین است‪ .‬برای اینکه در جامعه کار مضاعف صورت گیرد باید نیروی کار در سطوح‬ ‫مختلف مورد احترام قرار گیرد‪ .‬از جمله موانع و راهکار های انجام کار مضاعف را می توان دالیل ذیل برشمرد‪ .‬عامل‬ ‫مدیریتی‪ :‬همت مضاعف و کار مضاعف بدون اتکا به مدیریت کار امد و عالمانه میسر نمی شود و در پشت هر سازمان‬ ‫متعالی و کشور توسعه یافته مدیریتی علمی و کارامد نهفته است و این مدیران فرهمند و رهبران تحول گرا هستند که‬ ‫موجب اثرگذاری در مجموعه خود می شوند‪ .‬نهادینه شدن فرهنگ کار در جامعه به مدیران کارامدی نیاز دارد که توان‬ ‫انگیزش و تحرک بخش را در بدنه سازمان و محیط خود داشته باشند‪ .‬امروزه بخش اعظم ناکارامدی و کم کاری در‬ ‫جامعه به نحوه مدیریت و تدبیر مدیران و مسئوالن سازمان ها برمی گردد‪.‬‬ ‫تقویت انگیزه های دینی و انقالبی‪ :‬یکی از عوامل بسیار مهمی که می تواند به توسعه کار و افزایش کارامدی در جامعه‬ ‫کمک کند توجه به اموزه های دینی و ارزش های معنوی کار اس��ت‪ .‬قران کریم و سیره ائمه اطهار همواره به انسان‬ ‫ساعی احترام گذاشته بر تالش احاد مختلف هر جامعه تاکید کرده است‪ .‬لذا ضروری است خطبا و واعظان در منابر و‬ ‫تریبون ها به تبیین نقش کار از منظر قران و احادیث پرداخته وجامعه را به تحرک دراورند‪ .‬تقویت انگیزه های دینی برای‬ ‫کارافرینی و اهتمام به کار و تالش در کنار تبیین مسائل اخروی موجب نهادینه شدن فرهنگ کار در جامعه می شود‪.‬‬ ‫عامل فرهنگی‪ :‬میزان کار و پشتکار یک ملت امری فرهنگی بوده و ریشه در پیشینه تاریخی ان ملت دارد‪ .‬وقتی تولید و‬ ‫خلق ثروت در جامعه ای ارزش تلقی شود‪ ،‬به دنبالش فرهنگ کار نهادینه می شود‪ .‬در جامعه ای که نگاه منفی و نادرست‬ ‫به سرمایه دار و ثروتمند وجود دارد‪ ،‬در ان جامعه روح کار و تالش و جهد و جدیت می میرد و تن پروری و کم کاری‬ ‫فرهنگ غالب می شود‪ .‬متاسفانه برخی سیاست های غلط امدادی و کمک های مستقیم مالی موجب شده است برخی‬ ‫افراد به جای کار به دنبال دریافت کمک های سازمان های امدادی باشند‪ .‬در صورتی که می بایست به جای ماهی دادن‬ ‫به افراد گرسنه کنار دریا تور بافتن را یادشان بدهیم تا بستر کار مولد را فراهم کرده باشیم‪.‬‬ ‫تعهد ملی‪ :‬در کشوری که منافع ملی ارزش تلقی شود احساس مسئولیت نسبت به سرنوشت کشور در فرد فرد احاد‬ ‫ان جامعه امری درونی و با ارزش می شود‪ .‬مردمان ان کشور برای توسعه و تعالی میهن خود متعهدانه می کوشند و‬ ‫ی ترجیح می دهند‪ .‬ضروری است مسئوالن فرهنگی‪ ،‬رسانه های‬ ‫منافع ملی را بر منافع شخصی‪ ،‬گروهی و سازمان ‬ ‫گروهی و مراکز اموزشی در تقویت مسئولیت پذیری و تعهد ملی در جامعه تالش کنند‪ ،‬چرا که بین تعهد ملی و‬ ‫کار مظاعف رابطه معنا داری وجود دارد‪ .‬عامل انگیزش‪ :‬برای انکه کار مضاعف در جامعه انجام شود باید انگیزه های‬ ‫خدمتی نیروی کار حفظ و تقویت شود‪ .‬این انگیزه ها می تواند مادی یا معنوی‪ ،‬فردی یا سازمانی‪ ،‬شخصی یا گروهی‬ ‫باش��د‪ .‬توانمند س��ازی‪ :‬نیروی کار همواره به اموزش حین کار نیاز دارد‪ .‬اموزش‪ ،‬مهارت های شغلی نیروی کار را‬ ‫افزایش داده موجب افزایش بهره وری وکارافرینی می شود‪ .‬ارزشیابی‪ :‬ارزشیابی عادالنه و مستمر و تشویق نیروهای‬ ‫فعال در سازمان های دولتی و خصوصی می تواند منجر به تقویت فرهنگ کار و تالش شود‪ .‬در جامعه ای که به نیروی‬ ‫انسانی اصالت داده شود و انسان کارامد محور توسعه شود ان جامعه رستگار و پویا خواهد بود‪ .‬تعطیالت‪ :‬تعطیالت‬ ‫فراوان مناسبتی و تقویمی یکی از عوامل مهم منفی پیشرفت در کشور ماست‪ .‬کاهش تعطیالت عامل مهمی برای‬ ‫توسعه فرهنگ کار و افزایش بهره وری خواهد بود‪ .‬حسن تدبیر‪ :‬همت مضاعف در کشور ما از طریق تدبیر درست‬ ‫و کارشناسانه امور انجام می شود و یکی از راه های هدایت درست منابع‪ ،‬تصمیم گیری صحیح است‪ .‬تصمیم های‬ ‫نادرست و غیر اصولی باعث هدر دادن نیروی کار است‪ .‬عامل قوانین و مقررات‪ :‬قوانین و مقررات باید به نحوی تدوین‬ ‫شوند که موجب کارامدی و تقویت نیروی کار شوند و فضای کسب و کار و تغییر و تحول را فراهم سازند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫عبرت گرفتن از نهضت مشروطیت‬ ‫تاریخ یک درس عبرت اس��ت برای ما‪ .‬شما وقتی‬ ‫که تاریخ مش��روطیت را بخوانی��د می بینید که در‬ ‫مشروطه بعد از اینکه ابتدا پیش رفت‪ ،‬دست هایی‬ ‫امد و تمام مردم ایران را به دو طبقه تقس��یم بندی‬ ‫کرد‪ .‬ن��ه ایران تنه��ا‪ ،‬از روحانی��ون بزرگ نجف‬ ‫یک دسته طرفدار مش��روطیت‪ ،‬یک دسته دشمن‬ ‫مش��روطه‪ ،‬علمای خود ایران یک دس��ته طرفدار‬ ‫مش��روطه‪ ،‬یک دسته مخالف مش��روطه‪ .‬اهل منبر‬ ‫یک دسته بر ضد مشروطه صحبت می کردند‪ ،‬یک‬ ‫دس��ته بر س��تبداد‪ .‬در هر خانه ای دو تا برادر اگر‬ ‫بودند‪ ،‬مثال در بس��یاری از جاها این مش��روطه ای‬ ‫بود‪ ،‬ان مستبد و این یک نقشه ای بود که نقشه هم‬ ‫تاثیر کرد و نگذاشت که مشروطه به ان طوری که‬ ‫علما بزرگ طرحش را ریخته بودند‪ ،‬عملی بشود‪.‬‬ ‫به انجا رساندند که انهایی که مشروطه خواه بودند‬ ‫به دس��ت یک عده کوبیده ش��دند تا انجا کهمثل‬ ‫مرحوم «حاج شیخ فضل اهلل نوری» در ایران برای‬ ‫خاطر اینکه می گفت باید «مشروطه مشروعه» باشد‬ ‫و ان مش��روطه ای که از غرب و شرق به ما برسد‬ ‫قبول نداری��م‪ ،‬در همین تهران به دار زدند و مردم‬ ‫ه��م پ��ای او رقصیدند یا کف زدند‪ .‬درمش��روطه‬ ‫در عی��ن حالی که ابتدائش نبود این مس��ائل‪ ،‬لکن‬ ‫انهایی که می دیدند که از مشروطه ضربه می بینند‪،‬‬ ‫منافعش��ان از بی��ن می رود – نمی گ��ذارد ‪ -‬قانون‬ ‫اساس��ی‪ ،‬که مواف��ق با اس�لام باید باش��د و اگر‬ ‫مخالف شد‪ ،‬قانونیت ندارد‪ ،‬نمی گذارد که اینها هر‬ ‫کاری می خواهند بکنند‪ ،‬بکنند یک دسته از همان‬ ‫مستبدین‪ ،‬مشروطه خواه شدند و افتادند توی مردم‪.‬‬ ‫همان مس��تبدین بعدها امدند و مشروطه را قبضه‬ ‫کردند و رساندند به انجایی که دیدید و دیدیم‪.‬‬ ‫زم��ان «میرزای ش��یرازی» هم می خواس��تند یک‬ ‫همچ��و کاری بکنند‪ .‬مرحوم می��رزا که دخانیات‬ ‫را تحری��م فرمود‪ ،‬ش��یاطین افتادند در بین مردم و‬ ‫به انجا رس��اندند که بعضی از اهل علم بعضی از‬ ‫ش��هرها باالی منبر ‪ -‬به طوری که نقل می کنند ‪-‬‬ ‫قلیان کشید بر ضد حکم مرحوم میرزا‪ ،‬لکن میرزا‬ ‫چون قدرتش قدرت فوق العاده بود‪ ،‬و از این طرف‬ ‫هم طرفداران او مثل میرزای اش��تیانی قوی بود و‬ ‫قدرتمند‪ ،‬نتوانستند انجا کاری بکنند‪ .‬در مشروطه‬ ‫اینطور نبود‪ ،‬در مشروطه هر دو طرف قوی بودند‪.‬‬ ‫نجف بعض��ی علمای درج��ه اول مخالف بودند‪،‬‬ ‫بعضی علمای درجه اول موافق بودند‪ .‬در ایران هم‬ ‫بی��ن علما همین جور اختالفات را ایجاد کردند و‬ ‫این‪ ،‬اینطور نبود که خود به خود ایجاد شد‪ ،‬ایجاد‬ ‫کردنددر بین انها‪ .‬ما باید از این تاریخ عبرت بگیریم‬ ‫که مبادا یک وقتی در بین ش��ما اقایان روحانیون‪،‬‬ ‫بیفتند اش��خاصی‪ ،‬یا در بین مردم وسوسه کنند و‬ ‫خدای نخواسته ان امری که در مشروطه اتفاق افتاد‬ ‫در ایران اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫یادداشت‬ ‫غرب سنگ اندازی می کند‬ ‫تا ما به سوخت نرسیم‬ ‫جواد منصوری‪ /‬سفیر سابق ایران در چین‬ ‫از شش سال قبل که مساله هسته ای ایران را چند کشور‬ ‫اروپایی و به دنبال ان ترکیبی تحت عنوان ‪ 5+1‬به پیش‬ ‫بردند‪ ،‬هدف ان بود که این موضوع کامال در انحصار‬ ‫غرب باقی بماند و در راس��تای سیاست های جهانی و‬ ‫معامالت بین خودش��ان به پیش رود‪ .‬قرار بود پرونده‬ ‫هسته ای ایران به اهرمی برای اعمال فشار بر کشورمان‬ ‫تبدیل ش��ود و برگ برنده ای برای بازرسی های بیشتر‬ ‫و غیرمتعارف از برنامه هس��ته ای این کش��ور باش��د‪.‬‬ ‫بنابراین غربی ها تمایل نداش��تند که اژانس براس��اس‬ ‫روال معمول خود عمل کند یا مقررات ان پی تی مطابق‬ ‫با انچه در رابطه با کش��ورهای دیگر اعمال می ش��ود‬ ‫جنجال های سیاسی را با خرد جمعی احزاب بی اثر کنیم‬ ‫فاطمه راکعی‪ /‬نماینده سابق مجلس شورای اسالمی‬ ‫با انجام گفت وگو میان اصالح طلب��ان و اصولگرایان موافقم و از‬ ‫انجام ان در شرایط ویژه کنونی استقبال می کنم‪ ،‬چون می دانم که‬ ‫تنها راه خروج از بن بست سیاسی که در ان گرفتار شده ایم‪ ،‬همین‬ ‫است‪ .‬از دیرباز تاکنون چکیده تمام حرف و سخن همه دلبستگان‬ ‫به نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬خدمتگزاران صدیق و وفادار به انقالب‪،‬‬ ‫پیروان خط امام‪ ،‬گروه های سیاسی و احزاب شناسنامه دار این بود ه‬ ‫اس��ت که با تک صدایی نمی توان به هیچ وجه کشور را به شیوه‬ ‫سیاست‬ ‫صحیح اداره کرد‪ ،‬بنابراین باید عده ای مرکب از نمایندگان تفکرهای‬ ‫مختلف گرد هم بنش��ینند و به دور از هرگونه افراط و تفریط و قانونگریزی در مورد‬ ‫حداقل ها با یکدیگر صحبت و گفت وگو کنند‪ .‬گرچه پیشنهاد انجام چنین گفت وگویی‬ ‫از سال ها پیش از سوی چه ره های مختلف مطرح شد اما انجام ان در روزگاری که یک‬ ‫اقلیت مقتدر عرصه را بر همه تنگ کرده؛ امری ضروری است که باید به ان عمل شود‬ ‫زیرا نه اصولگرایان می توانند جوالن دهند و نه اصالح طلبان حق دارند تا قامت خود را‬ ‫راست نگهدارند و این اصال به صالح نیست و استمرار ان چه برای اسالم و چه برای‬ ‫نظام جمهوری اسالمی ناگوار است‪ .‬اینکه در عصر ارتباطات و دهکده جهانی در جامعه ای‬ ‫یک اقلیت با تعابیر خاص خود اکثریتی را به حاشیه براند و دیدگاه خود را به جای قانون‬ ‫بر سایرین تحمیل کند شدنی نیست؛ پیش امدن چنین وضعی برای حیات ان جامعه به‬ ‫مثابه افتی خانمان برانداز است که می تواند منجر به انحطاط شود‪ .‬چنین وضعی حتی با اتکا‬ ‫به قوه برخورد‪ ،‬محدود کردن ازادی های قانونی و زیر پا گذاشتن حقوق ابتدایی زندگی‬ ‫دوامی ندارد و نمی توان اینگونه کنترل امور را در دست گرفت؛ زیرا حیات یک جامعه به‬ ‫مشارکت سیاسی مردم‪ ،‬استقالل احزاب و ازادی بیان بسته است و امروز بدون این حقوق‬ ‫ابتدایی دیگر زندگی اجتماعی هیچ معنا و مفهومی ندارد‪ .‬مگر نه اینکه در تمام این سال ها‬ ‫همه بر سر استقالل‪ ،‬ازادی‪ ،‬جمهوری اسالمی اتفاق نظر داشته و دارند پس میان اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب هیچ فرقی نیست؛ فقط به شرط انکه افراد هر دو گروه با انگیزه و ارمانشان‬ ‫درراستای نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬خط امام راحل و چارچوب قانون اساسی حرکت کنند‬ ‫و فقط در این حالت است که می توان گفت‪ :‬در وادی سیاست ایران نه تنها میان دو گروه‬ ‫رقیب هیچ صحبتی از تنازع و درگیری نیست بلکه فقط با همسویی و تعامل چهره های‬ ‫هر دو گروه است که می توان در سپهر سیاسی ایران افقی روشن و درخشان تر ترسیم کرد‪.‬‬ ‫تا دیر نشده باید کاری کرد! زیر پرسش بردن کارنامه سه دهه انسان های شریف‪ ،‬متعهد‬ ‫و انقالبی پایان خوشی ندارد؛ چون این وضع پایدار نیست و دوام چندانی ندارد‪ ،‬حتی‬ ‫ان اقلیتی هم که به اتکای قدرت خود دست به چنین اقدامی زده اند برخالف تصورشان‬ ‫اخر کار زیان خواهند دید‪ .‬بنابراین اوضاع باید تغییر کند تا جلوی خشکاندن ریشه های‬ ‫استعدا د و انگیز ه در نیروهای خدمتگزار و صادق به انقالب و نظام گرفته شود‪ .‬در شرایط‬ ‫کنونی بدون ش��ک این راه تغییر از انجام گفت وگو میان چهره های معتدل و میانه روی‬ ‫اصالح طلب و اصولگرا می گذرد‪ ،‬چرا که تجربه نشان داده با کمک خرد جمعی می توان‬ ‫مملکتی به پهناوری ایران را به دور از چنین جنجال هایی اداره کرد‪ .‬تعامل یعنی ائتالف‬ ‫بر سر مشترکات‏‪ ،‬ازادی اندیشه‪ ،‬نقد قدرت و باال بردن ظرفیت انتقاد‪ .‬تعامل یعنی کنار‬ ‫هم نشستن در چارچوب قانون و تقویت همگرایی و نقاط اشتراک که این اصال به معنای‬ ‫تسلیم خواسته قدرتمندان شدن‪ ،‬نیست‪ .‬اگر تعامل با فاکتورهای ذکرشده صورت گیرد‪،‬‬ ‫باعث گردش و چرخش نخبگان و انتقال قانونمند و کم هزینه قدرت می ش��ود‪ .‬تعامل‬ ‫بستری است که می تواند قدرت نظارت مردم را برعملکرد احزاب خصوصا احزابی که‬ ‫قدرت مدیریت کشور را برعهده می گیرند‪ ،‬در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫در خصوص برنامه های هس��ته ای ایران نیز مورد اجرا‬ ‫قرار گیرد‪ 5+1 .‬تمایل نداش��ت تا برنامه های هسته ای‬ ‫ای��ران به راحتی حل و فصل ش��ود‪ ،‬بنابراین از ورود‬ ‫هر کش��ور دیگری برای بررس��ی صحت ادعایش��ان‬ ‫در رابط��ه با خطرافری��ن بودن برنامه های هس��ته ای‬ ‫ایران نی��ز جلوگیری می کردند‪ ،‬ام��ا در مقطعی تغییر‬ ‫پیش بینی نشده ای با ورود کشورهای ترکیه و برزیل به‬ ‫برنامه های هس��ته ای ایران پیش امد و انها را از هدفی‬ ‫که تعیین کرده بودند دور کرد‪ .‬ورود کش��ورهایی که‬ ‫بیانیه س��ه جانبه تهران را تصویب کردند سیاست های‬ ‫غرب را در قبال برنامه های هسته ای ایران دچار چالش‬ ‫کرد و انها را دستخوش تغییراتی نمود؛ غربی ها سعی‬ ‫کردند تا در رویه جدیدی که برای مذاکرات هسته ای‬ ‫تعامل با احزاب مساله دار پذیرفتنی نیست‬ ‫جواد ارین منش‪ /‬نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس‬ ‫تمایل به سوی تک صدایی و نفی تحزب در نظام مبتنی بر مردم ساالری امر پسندیده ای‬ ‫نیس��ت‪ .‬در حکومت های مبتنی بر دموکراسی و مردم س��االری‪ ،‬احزاب به عنوان بازوان‬ ‫سیاسی جامعه تلقی می شوند و می توانند در هدایت مردم به سوی توسعه سیاسی و رشد‬ ‫اجتماعی نقش بسزایی داشته باشند‪ .‬مردم با حضور در عرصه انتخابات و برگزیدن فرد‬ ‫مورد قبول خود در واقع اختیار تصمیم گیری را به همان نماینده خود اعطا می کنند بنابراین‬ ‫احزاب که در بردارنده طیف فکری و سلیقه ای مشخصی از جامعه هستند اصوال مشارکت‬ ‫مردم را در تصمیم گیری های کلی کش��ور ممکن می کنند‪ .‬از طرف دیگر احزاب با نقد‬ ‫عملکرد حاکمیت می توانند چشم بینای نظام و ایینه ای برای بیان مشکالت جامعه باشند‬ ‫و با ارائه راهکارها و برنامه های مفید و تشکیل اتاق فکر‪ ،‬حاکمیت را در تحقق اهداف‬ ‫بلند نظام یاری کنند‪ .‬مردم ساالری و دموکراسی بدون وجود تشکل ها و احزاب سیاسی‬ ‫ابتر و ناقص است‪ .‬ماحصل تفاوت دیدگاه های احزاب مختلف یک جامعه در خصوص‬ ‫شیوه اداره شئون مختلف زندگی مردم موجب تفوق نظر غالب جامعه و در نتیجه تحقق‬ ‫مردم س��االری و دموکراسی در حاکمیت می شود‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬احزاب با حضور در‬ ‫عرصه انتخابات و معرفی چهره های مناسب از دیدگاه خود‪ ،‬عمال مسئولیت اداره امور و‬ ‫تصمیم های جمعی را با مشارکت سیاسی به عهده می گیرند‪ ،‬این موضوع عالوه بر اینکه‬ ‫پویایی در ان جامعه را به ارمغان می اورد‪ ،‬تشکل ها و احزاب سیاسی خالق را به خاطر‬ ‫حضور در عرصه تصمیم گیری ها در قبال مردم پاسخگو می کند‪.‬‬ ‫در این صورت است که ایرادات و اشتباهات به حساب کل نظام گذاشته نمی شود‪ ،‬بلکه‬ ‫این احزاب هستند که مسئولیت را عهده دار و در برابر مردم پاسخگو می شوند‪ .‬با تنوع‬ ‫افکار و مشارکت احزاب مختلف جامعه است که نظام در عین رنگارنگی‪ ،‬وحدت خود را‬ ‫نیز حفظ می کند‪ .‬بنابراین از جمله مزایای احزاب می توان به رشد و اگاهی جامعه‪ ،‬ارتقای‬ ‫سطح مشارکت مردم در امور سیاسی‪ ،‬پذیرفتن بار مسئولیت امور کشور در قبال معرفی‬ ‫کاندیداها و همکاری در امور کشور را نام برد‪ .‬از این روست که گفته می شود تمایل به‬ ‫سوی تک صدایی و نفی تحزب و تشکل در نظام مبتنی بر مردم ساالری امر پسندیده ای‬ ‫نیست‪ .‬در جمهوری اسالمی ایران نیز احزاب سلیقه های مختلفی دارند‪ ،‬با اساسنامه های‬ ‫مختلف��ی نیز به وجود می ایند‪ ،‬اما در یک امر با هم مش��ترکند و ان تحقق اهداف نظام‬ ‫اسالمی با ارمان های بنیان گذار نظام و خون شهدای ما که در ان متجلی می شود‪ ،‬است که‬ ‫خود این امر نیز در گرو مشارکت سیاسی با لحاظ منافع ملی محقق می شود‪ .‬در مجموع‬ ‫فلسفه وجودی احزاب بدین شکل جلوه پیدا می کند‪ .‬در خصوص تعامل احزاب نیز انچه‬ ‫مهم و محل بحث است قطعا تعامل احزابی است که چارچوب کلی نظام‪ ،‬قانون اساسی و‬ ‫رهبری والیت فقیه در راس امور را پذیرفته اند و فعالیت انها از خطوط قرمز در حاکمیت‬ ‫تجاوز نمی کند‪ ،‬در این میان تفاوتی نمی کند که جناح های سیاس��ی به کدام خط فکری‬ ‫پذیرفته شده در جامعه نزدیک باشد‪ .‬در حالی که امروز بسیاری از احزاب اصالح طلب‬ ‫تکلیفشان را با نظام مشخص نکرده اند و نسبت به تعامل میان جریان های سیاسی کشور‬ ‫نیز اشاره دارند‪ ،‬اما هیچ کس اعتقاد ندارد که حزبی برای تعامل باید دستش را باال بگیرد‪،‬‬ ‫بلکه باید به اصول اساس��ی نظام و والیت فقیه التزام عملی و اعتقاد داشته باشد‪ .‬امروز‬ ‫شرایط انقدر مخدوش است که برخی از احزاب در جبهه اصالحات تکلیفشان را با نظام‬ ‫و مردم مش��خص نکرده اند و برخی از موضع گیری های انان خارج از چارچوب نظام‬ ‫است‪ .‬پس چگونه می توان حرف از تعامل زد‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬تعامل میان احزاب زمانی‬ ‫سازنده است که ان اصول را پذیرفته اند‪ .‬در مورد سایر احزاب که خارج از چارچوب ها‬ ‫حرکت می کنند و مواضع انان به دشمنان نظام نزدیک تر است باید قائل به تفکیک شد به‬ ‫نحوی که تعامل با انها معنا پیدا نمی کند‪ .‬تعامل با احزاب مساله دار پذیرفتنی نیست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫شماره‪43‬‬ ‫ایران مطرح است‪ ،‬دیگر اجازه ندهند کشورهایی چون‬ ‫ ترکی��ه و برزیل در این زمینه اعمال نفوذ کنند‪ ،‬چراکه‬ ‫این دو کش��ور اعضای ش��ورای امنیت س��ازمان ملل‬ ‫هستند که قرار بود در جهت مواضع انها حرکت کنند‬ ‫و نه اینک��ه در خالف ان اقدامی انجام دهند‪ 5+1 .‬در‬ ‫مذاکراتی که طی ماه های اتی با ایران خواهد داش��ت‬ ‫تالش می کند تا این اتفاق مجددا تکرار نشود بنابراین‬ ‫در اظهارنظره��ای متفاوت یا اع�لام می کنند ترکیه و‬ ‫برزیل از روند مذاکرات هسته ای ایران کنار کشیده اند‬ ‫و یا خود ط��رح لزوم کناره گیری این کش��ورها را از‬ ‫برنامه های هس��ته ای ایران مطرح می کنند‪ .‬کشورهای‬ ‫غرب��ی از زمانی که قطعنامه های س��ازمان ملل را علیه‬ ‫برنامه های هس��ته ای ایران به تصویب رساندند اعالم‬ ‫می کردند که این قطعنامه ها با اجماع تمامی کشورهای‬ ‫جهان و دیدگاه های اگاه اندیشان مطرح شده است‪ ،‬اما‬ ‫با ورود کش��ورهای ترکیه و برزیل به روند مذاکرات‬ ‫هس��ته ای ایران و اقبالی که انها نسبت به بیانیه تهران‬ ‫نشان دادند مشخص کرد که تمام ادعاهای این کشورها‬ ‫نسبت به اجماع جهانی علیه برنامه های هسته ای ایران‬ ‫دروغی بیش نیست و تنها برای دستیابی به اهدافشان‬ ‫مطرح شده است‪.‬‬ ‫اگ��ر ادعاهای کش��ورهای غرب��ی در رابط��ه با کنار‬ ‫کش��یدن ترکیه و برزیل از برنامه های هس��ته ای ایران‬ ‫مکررا از سوی مقامات این کشورها تکذیب می شود‪،‬‬ ‫صرفا به دلیل حقانیت برنامه های هسته ای ایران نیست؛‬ ‫البته این کشورها نیز به قانونی بودن برنامه های هسته ای‬ ‫مالک اصالح طلبی و اصولگرایی رعایت قانون است‬ ‫علی عسگری‪ /‬نماینده دور هفتم مجلس شورای اسالمی‬ ‫معیار و ش��اخص اصلی نظام جمهوری اس�لامی ایران قانون اساس��ی است؛ قانون‬ ‫اساسی ثمره خون شهدا و انقالب است و امام(ره) درخصوص ان فرمودند که قانون‬ ‫اساسی نزدیکترین قانون به اسالم است‪ .‬اما متاسفانه در کشور فضایی حاکم شده که‬ ‫احزاب را جارو می کنند‪ .‬قانون اساسی تبلور مکتب فکری و اندیشه امام خمینی (ره)‬ ‫اس��ت‪ .‬طبق اصل ‪ 56‬قانون اساس��ی حق حاکمیت برانسان ها و جهان از ان خداوند‬ ‫اس��ت و سرنوش��ت هر کس در دس��ت حق تعالی اس��ت و هیچ گروه یا فردی حق‬ ‫تصمیم گیری بر سرنوشت مردم را ندارند‪ .‬در قانون اساسی به عنوان نسخه روشن و‬ ‫همچنین نظام حکومت مردم ساالر دینی به روشنی اصل ازادی انسان ها و رهایی از‬ ‫س��لطه فردی و یاگروهی در ان تاکید ش��ده است‪ .‬نظام ما بعد از پیروزی انقالب از‬ ‫نوع ریاستی و پادشاهی نبوده بلکه رای مردم در ان تعیین کننده است‪ ،‬لذا از این منظر‬ ‫برای س��ازمان دهی کار سیاسی در کش��ور نقش احزاب به عنوان یک سازوکار برای‬ ‫تحقق قانون اساس��ی و نیز مسائل سرنوشت ساز همانند انتخابات تعیین کننده است‪.‬‬ ‫ی و حالت‬ ‫کثرت احزاب عامل تبلور خواس��ت مردم اس��ت‪ ،‬احزاب‪ ،‬نظارت عموم ‬ ‫نقدپذیری در میان مسئوالن را طبق قانون بسترسازی کرده و زمینه انتخابات های ازاد‬ ‫و منصفانه را توام با نش��اط فراهم می کنند‪ .‬در قالب احزاب‪ ،‬نیروهای بالقوه کش��ف‬ ‫می شوند و احزاب کش��ور و حکومت را از حالت تحمیلی خارج می کنند‪ .‬پذیرش‬ ‫قواعد و لوازم نظام حزبی س��بب ایجاد انگیزه برای نخبگان در عرصه های سیاس��ی‬ ‫می شود‪ .‬احزاب در نخبه پروری و با برنامه شدن کشور نقش دارند‪ .‬وجود احزاب و‬ ‫تشکل ها و ‪NGO‬های مردمی برای نشاط کشور و نظام ضرورتی انکار ناپذیر است‪.‬‬ ‫امام (ره) خانه واقعی ملت را مجلس دانس��ته و مجلس را مرکز قانون ها و قدرت ها‬ ‫معرفی می کردند و ایشان در سخنی معروف فرمودند که مجلس در راس همه امور‬ ‫اس��ت‪ .‬امام (ره) معتقد بودند که نمایندگان ضمن ازادی در محدوده ش��هری خود‪،‬‬ ‫همواره حقوقش��ان محفوظ اس��ت‪ .‬در این راستا احزاب نیز س��ازوکارهای مناسبی‬ ‫ب��رای انتخابات نمایندگان ایفا می نمودن��د‪ .‬در تمام گفتمان ها میزان بودن رای مردم‬ ‫و رضایت مندی مردم مش��ترک اس��ت و براین اساس همواره الزم بوده که مسائل را‬ ‫از حصارهای تصنعی و س��اختگی خارج کنیم‪ .‬نباید در اصولگرایی و اصالح طلبی‬ ‫یا هر گروه دیگری نگاهمان از باال به پایین باش��د یا نقش احزاب را نادیده گرفت‪.‬‬ ‫متاس��فانه در کشور فضایی حاکم ش��ده که احزاب را جارو می کنند و رئیس جمهور‬ ‫نیز ان اظهارات را در خص��وص احزاب بیان می کند‪ .‬مالک اصلی برای اصولگرایی‬ ‫و اصالح طلبی باید قانون اساس��ی باش��د‪ ،‬در قانون اساس��ی نقش احزاب و فعالیت‬ ‫همه احاد مردم و گرایش های مختلف مدنظر قرار گرفته اس��ت‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫تصری��ح کردن��د که رفتارهای جناح��ی و حصاری را باید کنار گذاش��ت و نگویید‬ ‫اصالح طلبی یا اصولگرایی‪ .‬رهبر انقالب فرمودند که اصالح طلبی منهای اصولگرایی‬ ‫و اصولگرایی منهای اصالح طلبی درست نیست‪ ،‬راه درست اصولگرایی اصالح طلبانه‬ ‫اس��ت‪ .‬اصالح طلبی و اصولگرایی باید به معنای واقعی کلمه مدنظرمان باشد‪ ،‬افراد‬ ‫بس��یاری در هر دو جناح هس��تند که امام و رهبری و انقالب را در مقاطع خاص و‬ ‫ض��روری مبنا قرار می دهند‪ .‬در این برهه هم��کاری اصولگرایان و اصالح طلبان در‬ ‫ش��رایط کنونی برای اس��تمرار نظام‪ ،‬ضروری اس��ت‪ .‬باید عقال و علمای قم در هر‬ ‫دو طیف طی جلس��ات مشترک برای برون رفت از وضع موجود چاره اندیشی کنند‪.‬‬ ‫مملکت را نمی توان بایک جناح و به شکل قبیله ای ان هم براساس تعصبات فردی‬ ‫و شخصی اداره کرد‪ .‬باید با تکیه بر تجربیات گذشته و وضع نامطلوب موجود و با‬ ‫نگاه و فکر مثبت برای اینده چاره اندیشی کرد‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫شماره‪43‬‬ ‫مثلث شماره‬ ‫ایران اذعان دارند اما قاعدتا تامین منافع ملی خودشان‬ ‫را نیز در این زمینه مدنظر دارند‪ .‬وقت کشی که ‪5+1‬‬ ‫در مسیر مذاکرات هسته ای ایران دارد از چند حیث‬ ‫قابل بررسی است‪ .‬ابتدا این کشورها سعی می کنند تا‬ ‫با سنگ اندازی در روند این مذاکرات اجازه ندهند تا‬ ‫ما بتوانیم سوخت مورد نیاز برای راکتور تحقیقاتی‬ ‫تهران را تامین کنیم‪ ،‬س��پس اینکه در تالش هستند‬ ‫تا با مشکل افرینی در روند این مذاکرات کشورهای‬ ‫بیشتری را برای تحریم های یکجانبه خودشان فراتر‬ ‫از مصوبه شورای امنیت علیه ایران متقاعد کنند‪ ،‬البته‬ ‫ممکن است اثار این تحریم ها چندان زیاد نباشد اما‬ ‫در صورت کم بودن این تحریم ها نیز می تواند منافع‬ ‫ملی کشور ما را تا حدودی تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫کاهش هیجانات سیاسی جامعه با تعامل احزاب‬ ‫ابوالقاسم رئوفیان‪ /‬دبیرکل حزب ایران زمین‬ ‫ب��ا بحث تعامل احزاب کامال موافق��م و معتقدم که تعامل بین‬ ‫احزاب مختلف سیاسی در تحکیم وفاداری انها نسبت به اصول‬ ‫ل‪ ،‎‬رواب��ط فی مابین احزاب‬ ‫موثر خواهد بود‪ .‬در ش��رایط تعام ‏‬ ‫براساس اصول تعریف شده در فعالیت های حزبی و سازمان های‬ ‫سیاس��ی صورت خواه��د گرفت و در رقابت ه��ای انتخاباتی‬ ‫حرکت احزاب بر مدار قانون و اخالق خواهد بود‪ .‬طبیعی است‬ ‫که در ارتباط و تعامل که امری چندجانبه اس��ت همه به سمت‬ ‫سیاست‬ ‫یکدیگر قدم برمی دارند و البته حول یک محور‪ .‬اگر یک قدم را‬ ‫یک حزب برمی دارد قدم بعدی را حزب مقابل برمی دارد و البته احزابی که با رویکرد‬ ‫مثبت قدم های بزرگتری برمی دارند‪ ،‬محبوب ترند‪ .‬نقطه مقابل تعامل‪ ،‬تقابل است که به‬ ‫مصلحت کشور و انقالب نیست‪ .‬تعامل اگر مثبت باشد در برایند عقل جمعی به منظور‬ ‫تامین منافع ملی و مصالح کشور می تواند موثر باشد‪ .‬در این فضا رقابت سالم جایگزین‬ ‫دعواهای انتخاباتی خواهد شد و بعد از اتمام دوره رقابت انتخاباتی این رقابت ها می تواند‬ ‫به رفاقت تبدیل شود‪ .‬اما اگر تقابل باشد و پنجه در افکندن به چهره یکدیگر و تالش‬ ‫برای حذف رقیب برای اثبات خود‪ ،‬اینها مضر است‪ .‬تعامل در مجموع می تواند به نفع‬ ‫نظام و معرف چهره فعال و مثبتی از نظام رقابتی و سیاسی کشور باشد‪.‬برای بسترسازی‬ ‫این تعامل ما به مواردی چند نیازمندیم‪.‬کسانی که در عرصه تعامل قدم می گذارند باید از‬ ‫هرگونه افراط و تفریط بپرهیزند‪ .‬قصد خیر داشته باشند و با انگیزه رفتارهای اصالح طلبانه‬ ‫مبتنی بر اصول کنار هم بنشینند و مذاکره کنند‪ .‬هر دو جناح باید اصول الیتغیر قانون‬ ‫اساسی به ویژه اصل والیت فقیه را باور داشته و در حفظ شعائر ارزشی اتفاق نظر داشته‬ ‫باشند و برای حراست از شعائر ارزشی و جامه عمل پوشاندن به وحدت شعور سیاسی‬ ‫برسند‪ .‬سخن اخیر محمدرضا خاتمی مبنی بر اینکه تعامل به معنای باال بردن دست ها و‬ ‫تسلیم شدن نیست‪ ،‬سخن درستی است‪ .‬هر کدام از احزاب سیاسی در نظام جمهوری‬ ‫اسالمی از طریق دستیابی به قدرت با هدف تامین منافع ملی و مصالح کشور و خدمت‬ ‫به مردم‪ ،‬تش��کیل می ش��وند‪ .‬هر حزب دارای اساس��نامه خاص خود است که گویای‬ ‫قضاوترفتارهای حزبی اس��ت‪ .‬اگر قرار باشد دیگر احزاب در مقابل یک حزب یا یک‬ ‫نظریه و تئوری سیاسی دست باال ببرند‪ ،‬نتیجه ان حاکمیت تک حزبی خواهد بود و این‬ ‫همان مساله ای است که مردم و نظام جمهوری اسالمی ان را برنمی تابد‪ .‬باید توجه داشته‬ ‫باشیم که در زمان امام اگر در شعارها می گفتیم حزب فقط حزب اهلل‪ ،‬رهبر فقط روح اهلل به‬ ‫معنای نظام تک حزبی نبوده است‪ .‬بلکه اینها شعارهایی بوده که در ادبیات سیاسی کشور‬ ‫ما جا افتاده بود‪ .‬معتقدم منظور رئیس جمهور از بیان حزب والیی و اینکه در کشور تنها‬ ‫حزب والیی داریم والغیر‪ ،‬این است که احزاب سیاسی که در کشور ما شکل می گیرند‬ ‫باید به اصول وفادار باشند‪.‬‬ ‫ما هم اکنون بیش از ‪ 200‬س��ازمان سیاسی داریم که با عناوین مختلف کانون‪ ،‬انجمن‪،‬‬ ‫حزب و مجمع‪ ،‬جامعه‪ ،‬سازمان و‪ ...‬کار می کنند‪ .‬پس تکثر احزاب در جامعه ما جا افتاده‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابراین سخن رئیس جمهور ناظر بر این باور است که احزابی که در کشور ما‬ ‫فعالیت می کنند باید والیت فقیه را به عنوان خط قرمز در نظر بگیرند و از ان عبور نکنند‪.‬‬ ‫این باید اس��تراتژی همه احزاب باش��د و حزبی که این اصل را منکر شود نباید اجازه‬ ‫فعالیت داشته باش��د‪.‬تعامل میان احزاب اصالح طلب و اصولگرا به ایجاد فضای سالم‬ ‫سیاس��ی‏‪ ،‬احترام به قانون اساسی و نیز احترام به قانون احزاب در کشور کمک می کند‪.‬‬ ‫همچنین این تعامل می تواند به رعایت قواعد بازی کمک کند و موجب تقویت تحزب‬ ‫و اندیشه حزبی د ر کشور شود‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫خبر نامه‬ ‫ناگفته های محسنی اژه ای از حوادث بعد از انتخابات‬ ‫رهبری معتقد بودند اگر بازداشتگاهی به غیر از‬ ‫کهریزک نیست‪ ،‬بازداشت شدگان ازاد شوند‬ ‫یکی از مسائلی که نش��ان داد رهبر انقالب جامع تر و‬ ‫عمیق تر از همه‪ ،‬نقشه های دشمن را بررسی می کنند‪،‬‬ ‫جریان فتن ه س��ال قبل بود‪ .‬اما می خواهم برای روشن‬ ‫ش��دن این موضوع‪ ،‬از زاوی ه دیگ��ری به این موضوع‬ ‫بپ��ردازم‪ .‬رهبری در صحبت های ابتدای س��ال ‪ 88‬در‬ ‫مشهد فرمودند که باالخره ما این دست چدنی را زیر‬ ‫دست کشمخملیمی بینیم‪.‬حجت االسالممحسنی اژه ای‬ ‫در گف��ت و گوی��ی ک��ه با دفت��ر حفظ و نش��ر اثار‬ ‫مق��ام معظم رهبری داش��ت با تاکید ب��ر این موضوع‬ ‫می گوی��د‪ :‬تنها ش��خصی که به معن��ای واقعی کلمه‬ ‫توانست ابعاد واقعی فتنه را بشناساند و اصال عنوان فتنه‬ ‫را بر ان بگذارد‪ ،‬رهبری بودند‪ .‬فتنه خصوصیاتی دارد‪.‬‬ ‫تا ان موقع افراد مختلف تحلیل های متفاوتی از جریان‬ ‫پس از انتخابات داشتند اما در چگونگی شناساندن این‬ ‫جریان و ابعاد ان برای خواص و تود ه مردم‪ ،‬مقام معظم‬ ‫رهبری باالترین نق��ش را ایفا کردند و اولین پرچم را‬ ‫ایش��ان در طول این یک س��ال و اندی یعنی از قبل از‬ ‫انتخابات تا به امروز بر عهده داش��ته اند‪ .‬بخش هایی از‬ ‫این گفت و گو در ذیل می اید‪.‬‬ ‫در جری��ان فتن ه پ��س از انتخابات‪ ،‬نق��ش دو گروه از‬ ‫خودی ها پررنگ ش��د‪ :‬اول خودی های معترض که به‬ ‫تدریج برخی از انها از حالت اعتراض به حالت عناد‬ ‫و قانون شکن درامدند‪ .‬گروه دوم خودی های متخلف‬ ‫بودن��د ک��ه حوادثی نظیر کهریزک و کوی دانش��گاه‬ ‫حاصل عملکرد انهاست‪ .‬رفتار و نحوه برخورد رهبر‬ ‫انق�لاب با متخلفین گ��روه دوم که به رغم توصیه ها و‬ ‫دس��تورات موکد ایش��ان‪ ،‬موجب بروز این تخلفات‬ ‫شدند‪ ،‬چگونه بود؟‬ ‫خبرهایی به رهبر انقالب رس��یده بود ک��ه در کهریزک‬ ‫ش��رایط نامساعد است که اقا دستور دادند بسته شود‪ .‬اما‬ ‫این تمام ماجرا نبود‪ .‬قبل از ان هم که اقا متوجه ش��دند‬ ‫وضع کهریزک مناس��ب نیست‪ ،‬دستور دادند که دیگر به‬ ‫انجا زندانی نبرید‪ .‬یعنی اولین کسی که دستور دادند افراد‬ ‫بازداشتیبهکهریزکنروند‪،‬رهبرانقالببودند‪.‬حتیظاهرا‬ ‫از ایشان پرسیده بودند ‪ -‬با واسطه شنیدم ‪ -‬که ممکن است‬ ‫فالن بازداشتگاه مان جا نداشته باشد‪ ،‬گفتند اگر جا ندارید‪،‬‬ ‫ازاد کنید‪ .‬افرادی که شما در خیابان می گیرید حتی به نظر‬ ‫شما متهم یا مجرم هستند‪ ،‬ولی اگر قرار است جایی ببرید‬ ‫که نامناسب باش��د‪ ،‬ازاد کنید‪ .‬یا به ایشان گفته بودند که‬ ‫فالن بازداشتگاه گفته که جا نداریم‪ ،‬رهبری گفتند که انجا‬ ‫نبرید‪ ،‬بروند خانه شان‪ .‬از طرف دیگر اولین شخصی هم‬ ‫که برای تخلفات قضی ه کهریزک گفتند باید جدی پیگیری‬ ‫شود‪ ،‬باز ش��خص خود اقا بودند‪ .‬ایشان اولین شخصی‬ ‫بودند که پیغام دادند انهایی که در کهریزک هستند‪ ،‬باید‬ ‫از انجا بروند‪ .‬من یادم هست که نوزده تیر ‪ 1388‬یکی از‬ ‫اولین کسی که دستور دادند افراد بازداشتی‬ ‫به کهریزک نروند‪ ،‬رهبر انقالب بودند‪ .‬حتی ظاهرا‬ ‫از ایشان پرسیده بودند ‪ -‬با واسطه شنیدم ‪ -‬که‬ ‫ممکن است فالن بازداشتگاه مان جا نداشته باشد‬ ‫گفتند اگر جا ندارید‪ ،‬ازاد کنید‬ ‫رهبری به افرادی که با هر انگیزه ای حرف‬ ‫مخالف می زدند‪ ،‬میدان دادند تا حرف شان را بزنند‬ ‫‪10‬‬ ‫مسئوالن دفتر اقا تماس گرفتند که این افرادی که االن در‬ ‫کهریزک هستند‪ ،‬حتما بگویید به جایی به غیر از کهریزک‬ ‫منتقل کنند‪ .‬اتفاقا ما همان ش��ب جلسه داشتیم‪ .‬ان زمان‬ ‫دادستان کل وقت‪ ،‬دادستان کل تهران‪ ،‬بعضی از افراد دیگر‬ ‫در وزارت اطالعات و غیره بودند که در دفتر من جلس��ه‬ ‫داش��تیم‪ .‬من هم چون در ان جلسه با ان اقایان صحبت‬ ‫کرده بودم و خواس��تار این بودم که دادستان تهران انها را‬ ‫هرچ��ه زودتر منتقل کند و از انجا بب��رد و انها هم قول‬ ‫داده بودن��د که ما این کارها را می کنیم‪ ،‬به همین دلیل به‬ ‫فردی که از طرف اقا تماس گرفته بودند‪ ،‬اطمینان دادم و‬ ‫گفتم که جلسه پایان یافته و اینها قول دادند که حتما همین‬ ‫امشب همه اینها را منتقل می کنند‪ .‬در این مورد نیز جامعیت‬ ‫نگاه رهبری مشهود است‪ .‬این طور نبوده که توجه به یک‬ ‫موضوع‪ ،‬موجب غفلت ایشان از موضوع دیگری بشود‪.‬‬ ‫در دیدار اس��اتید دانشگاه در ماه رمضان سال گذشته‪،‬‬ ‫رهبر انقالب گفتند که اگر جنایتی شده باشد ما پیگیری‬ ‫می کنیم‪ .‬بعد از جریان کهریزک نیز به نوعی این جریان‬ ‫و حادث ه کوی دانشگاه برای مردم معیاری شده که ببینند‬ ‫واقعا نظام در مقابل خطاهایی که برخی مرتکب شدند‪،‬‬ ‫چه برخوردی می کند‪.‬‬ ‫بای��د بگویم که ما در پیگی��ری ان کوتاهی کردیم یعنی‬ ‫ما دس��تگاه های قضایی‪ ،‬انتظام��ی و اطالعاتی باید با ان‬ ‫حساس��یتی که اقا داشتند‪ ،‬س��ریع تر کار می کردیم‪ .‬من‬ ‫نمی خواهم بگویم که این کوتاهی‪ ،‬تقصیر هست یا نیست‪،‬‬ ‫ممکن است باالخره ان افرادی که مسئول مستقیم بودند‬ ‫توجیهاتی داشته باشند که قانع کننده هم باشد‪ ،‬ولی در هر‬ ‫صورت به خاطر ان تاکیدی که اقا داشتند ما باید خیلی‬ ‫زودتر از این رس��یدگی به پرونده ها را انجام می دادیم و‬ ‫به س��رانجام می رساندیم‪ .‬واقعا باید برای مردم مشخص‬ ‫می شد که اگر کسی تقصیری داشته یا ظلمی کرده باید به‬ ‫میزان جرمی که مرتکب شده مجازات شود‪ .‬البته این امر‬ ‫انجام شده ولی باید زودتر از اینها انجام می شد‪.‬‬ ‫دادگاه کهریزک تشکیل و حکم اولی ه ان صادر شد‪ .‬فکر‬ ‫می کنم بهمن م��اه بود که در خصوص پروند ه کهریزک‪،‬‬ ‫دادگاه تعیین وقت کرده و کارش را از اسفند شروع کرد‪.‬‬ ‫اما پروند ه کوی‪ ،‬متاس��فانه تا انجا که من خبر دارم‪ ،‬هنوز‬ ‫تکمیل نشده است‪ .‬ولی برای پروند ه تخلفات کهریزک‪،‬‬ ‫اف��راد نظامی و غیرنظامی را دعوت کردند؛ ش��اکیان هر‬ ‫کدامش��ان وکیل تعیینی گرفتند که بعضی هاشان انصافا‬ ‫وکالی خیلی بدی بودن��د‪ ،‬وکالیی که با رادیوی بیگانه‬ ‫مصاحبه می کنند و س��ابق ه کیفری دارند اما نظام تحمل‬ ‫کرد‪ .‬کسی هست که مرتب با رادیوهای بیگانه علیه نظام‬ ‫مصاحبه می کند و تخلفات مختلفی دارد ‪ -‬نه درخصوص‬ ‫این پرونده ‪ -‬سابقه کیفری دارد و با جریان های ضد نظام‬ ‫و اپوزیس��یون کامال مرتبط است‪ ،‬ولی در خصوص این‬ ‫پرون��ده نظام ابایی ندارد‪ .‬روی ه خیلی از کش��ورها به این‬ ‫شکل نیست‪ .‬اجازه نمی دهند هر وکیلی وارد هر پرونده ای‬ ‫ش��ود و به هر نحوی که می شود کنارشان می زنند‪ ،‬ولی‬ ‫ما در خیلی از پرونده هایی که برای نظام ش��اید حساس‬ ‫باشد این وکال را راه دادیم‪ ،‬وکیل پرونده را خوانده‪ ،‬الیح ه‬ ‫دفاعیه تنظیم کرده‪ ،‬در دادگاه شرکت کرده‪ ،‬با موکلش یا‬ ‫بدون موکلش در جلسات مختلف شرکت کرده و هرچه‬ ‫دلش خواسته گفته است‪.‬‬ ‫اما در مورد ان خودی هایی که در ابتدا به نتیج ه انتخابات‬ ‫معترض بودند و متاسفانه لجاجت و عملکرد انها زمینه‬ ‫را برای جریان فتنه هموار کرد‪ ،‬نحو ه رفتار رهبر انقالب‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫در م��ورد این گروه باید بگویم که س��عه صدر و صبر و‬ ‫تحمل رهبر معظ��م انقالب در براب��ر انها حائز اهمیت‬ ‫است‪ .‬رهبری به افرادی که با هر انگیزه ای حرف مخالف‬ ‫می زدند‪ ،‬میدان دادند تا حرف شان را بزنند‪ .‬افراد خودشان‬ ‫امدند‪ ،‬نمایندگان شان را فرستادند‪ ،‬حرف هایی که خیلی‬ ‫از مسئوالن نمی توانستند تحمل کنند ولی رهبر انقالب با‬ ‫سع ه صدر تمام‪ ،‬میدان می دادند‪ .‬رهبری فرمودند مگر شما‬ ‫اعتراض ندارید؟ در خیلی از انتخابات که افراد اعتراض‬ ‫می کردند چه مسیری را طی می کردیم؟ مسیر قانونی دارد‪.‬‬ ‫حتی اگر می گویید مق��داری فراتر از روش های متعارف‬ ‫هم عمل بشود‪ ،‬می گوییم اشکالی ندارد‪ ،‬وزارت کشور و‬ ‫غیره هست‪ ،‬می گوییم اگر سوالی دارید که رفع بشود‪ ،‬ما‬ ‫هم مشکلی نداریم‪ ،‬واقعا اگر سوالی دارید و می خواهید‬ ‫ابهامی رفع بش��ود‪ ،‬مشکلی نیست‪ .‬من سفارش می کنم‬ ‫اگر ش��ما اشکال و ابهام واقعی دارید‪ ،‬بنشینید تعدادی از‬ ‫صندوق ها را به صورت رندمی و غیررندمی از یک شهر‬ ‫یا از چند شهر بررسی کنید‪ .‬اقا تاکید داشتند کاری نکنید‬ ‫که بدعت گذاری کنید و در کشور یک خالف قانونی را‬ ‫برای همیشه بگذارید‪ .‬این کار صحیحی نیست و من باشم‬ ‫و شما باشی و هرکسی باشد‪ ،‬باید در مقابل او بایستیم‪ .‬یک‬ ‫َمثل معروف اس��ت که می گوید اگر کسی خواب است‬ ‫می ش��ود بیدارش کرد‪ ،‬اما اگر کسی خودش را به خواب‬ ‫زده‪ ،‬نمی توان بیدارش کرد‪.‬‬ ‫اما باز هم حرف خودشان را زدند‪.‬‬ ‫بیان اینها واقعا درد است‪ .‬خبر دارم که گاهی در جاهایی‬ ‫واقعا رهبری با تواضع به برخی از این افراد می گفتند که‬ ‫این کار را نکن‪ ،‬این کار مصلحت نیس��ت‪ .‬رهبری یک‬ ‫جاهایی به دیدار برخی از اینها رفتند‪ ،‬بعضی از کسان را‬ ‫پذیرفتند‪ ،‬کسانی که واقعا از لحاظ حقوقی مجرم بودند‪،‬‬ ‫کسانی که به نظام‪ ،‬به امام و به والیت فقیه بد کردند ولی اقا‬ ‫با اغوش باز اینها را می پذیرفتند‪ .‬بعضی وقت ها خودشان‬ ‫و نمایندگان شان حرف های دور از منطق می زدند‪ ،‬باز اقا‬ ‫خیلیمتواضعانه‪،‬خیلیمهربانانه‪،‬خیلیدلسوزانهمی شنیدند‪،‬‬ ‫خیلی دقت می کردند‪ ،‬سفارش می کردند‪ .‬احساس شد یک‬ ‫جریانی در کار هست که می خواهد به هر قیمتی انتخابات‬ ‫را باطل کند و دیگر نی��از به صالبت و قاطعیت بود‪ ،‬در‬ ‫مقابل هیچ یک از این فشارها کوتاه نیامدند‪ .‬معتقد بودند‬ ‫که در مقابل خودی و افراد فریب خورده و کسانی که سوال‬ ‫داشتند‪ ،‬هم ه راهکارها باید طی شود‪ .‬هر مقداری که حتی‬ ‫باید از حق خودشان یا حق زیرمجموع ه حکومت کوتاه‬ ‫بیایند تا اینکه مساله روشن شود انجام دادند‪ .‬اما انجایی‬ ‫که احساس کردند چیز دیگری در این بین هست‪ ،‬کوتاه‬ ‫نیامدند‪ .‬حاال تمام خواص و سیاسیون باشند‪ ،‬اصول گرا یا‬ ‫اصالح طلب باش��د‪ ،‬داخل و خارج باشد‪ ،‬تهدید کنند که‬ ‫چنین می کنیم‪ ،‬چنان می کنیم‪ ،‬نتوانستند عملی بکنند واال‬ ‫این تهدیدات بلوف نبود؛ واقعا می خواستند یک کشور را‬ ‫به هم بریزند ولی رهبر معظم انقالب محکم ایستادند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫گزارش‬ ‫ریگی ها خون و اتش را با اشک و اه مردم زاهدان گره زدند‬ ‫جنایت در مسجد!‬ ‫اسماعیل سلطنت پور‬ ‫ساعت ‪ 21‬روز پنجشنبه ‪ 24‬تیرماه است و شام والدت‬ ‫س��االر شهیدان و ش��ب والدت علمدار کربال‪ .‬صدها‬ ‫تن از شیعیان و عالقه مندان اهل بیت در مسجد جامع‬ ‫زاهدان گرد هم امده اند تا ایام شعبانیه را گرامی داشته‬ ‫و مراس��م سرور اهل بیت پیامبر را برپا کنند‪ .‬همچون‬ ‫دیگر مناسبت های مذهبی در این مراسم نیز تدابیر امنیتی‬ ‫اتخاذ شده و ورود و خروج از گیت های حفاظتی انجام‬ ‫می شود‪ .‬فردی با پوشش زنانه قصد وارد شدن از کنار‬ ‫گیت را دارد و ماموران متوجه او می شوند و ممانعت‬ ‫می کنند‪ ،‬با این حال عامل انتحاری بر وارد شدن اصرار‬ ‫می کند و دو مامور دیگر به کمک می ایند تا مانع ورود‬ ‫فرد مشکوک که لباس برامده اش شک مامور حفاظت‬ ‫را برانگیخته بود‪ ،‬شوند‪ .‬س��اعت ‪ 21/30‬و دوستداران‬ ‫اهل بیت ب��دون اطالع از وقایع بیرون مس��جد کالم‬ ‫امیرالمومنین و دعای کمیل را زیر لب زمزمه می کنند‬ ‫و زمانی که مداح به عبارتی از پیامبر می رس��د صدای‬ ‫انفجار مهیب همه را میخکوب می کند و افراد سراسیمه‬ ‫خود را به بیرون مسجد می رسانند‪ .‬عامل انتحاری خود‬ ‫را منفجر کرده و ‪ 7‬یا ‪ 8‬نفر از ماموران حفاظت که متوجه‬ ‫او و مانعش شده بودند در دم به شهادت می رسند‪ .‬طولی‬ ‫نمی کشد که ماموران بیش��تری برای بررسی حادثه و‬ ‫کمک رسانی به محل می رسند و نیروهای امدادی هم‬ ‫مشغول رسیدگی به مجروحان هس��تند‪ .‬مردم عادی‬ ‫هم جمع ش��ده اند یا تماشا می کنند یا کمک‪ ،‬که عامل‬ ‫انتحاری دوم که نوجوانی با لباس بلوچی است خود را‬ ‫در میان ده ها نفر از مردم عادی منفجر می کند و این کل‬ ‫ماجرای انفجار زاهدان بود‪...‬‬ ‫اول ماجرا‬ ‫انفجار در زاهدان ده ها شهید و مجروح برجای گذاشت‪.‬‬ ‫دو انفجار انتحاری در مسجد جامع زاهدان‪ ،‬جشن میالد‬ ‫امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل العباس(ع) را به‬ ‫خاک و خون کش��ید‪ .‬بر اساس اعالم منابع رسمی در‬ ‫نخس��تین دقایق بعد از انفجار‪ ،‬حدود ‪ 20‬نفر شهید و‬ ‫‪ 100‬نفر مجروح شده اند‪ .‬رئیس دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫زاهدان از افزایش امار شهدای این حادثه تروریستی خبر‬ ‫داد و گفت‪« :‬تا کنون ‪ 27‬نفر شهید و ‪ 169‬نفر مجروح و‬ ‫بستری شده اند و عالوه بر انها ‪ 137‬مجروح دیگر هم‬ ‫ ترخیص شده اند‪ ،‬البته یکبار تعداد شهدا ‪ 28‬نفر اعالم‬ ‫شد که رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در این باره‬ ‫گفت‪« :‬پیکر یکی از ش��هدا دو تکه ش��ده بود و به دو‬ ‫بیمارستان مختلف منتقل شده بود لذا گمان کرده بودند‬ ‫تعداد شهدا یک نفر افزایش یافته است‪».‬‬ ‫نوچه های ریگی گفتند ما بودیم!‬ ‫ت تروریس��تی در مسجد‬ ‫بالفاصله بعد از انجام عملیا ‬ ‫جامع زاهدان بقایای گروهک متالشی شده ریگی در‬ ‫وبالگشان مس��ئولیت عملیات تروریستی را برعهده‬ ‫گرفتند و دو عامل انتحاری را محمد و عبدالباسط ریگی‬ ‫معرفیکردند‪.‬‬ ‫البته این گروهک که بعد از بازداش��ت سرکرده شان‬ ‫عبدالمالک دچار ش��وک و یاس فلس��فی ش��ده بود‬ ‫مدت ها مترصد فرصتی ب��ود برای نیش زدن و ضربه‬ ‫زدن و همچ��ون مار زخمی به دنبال راهی برای جبران‬ ‫مصیبت ه��ای وارده ب��ر پیکره خود می گش��ت‪ .‬این‬ ‫گروهک مدعی شده بود که تمامی کشته شدگان حادثه‬ ‫زاهدان ماموران و پاسداران بوده اند در حالی که بر اساس‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫اطالعات واصله تنها یک نفر از شهدا از پرسنل نیروهای‬ ‫نظامی و انتظامی بوده که ان هم سرباز وظیفه ای از استان‬ ‫کرمان بوده است‪ .‬عبدالمالک ریگی‪ ،‬سرکرده معدوم این‬ ‫گروهک پس از دس��تگیری در اسفند سال ‪ ،1388‬به ‪۷۹‬‬ ‫فقره سرقت مسلحانه‪ ،‬ادم ربایی‪ ،‬عملیات بمب گذاری و‪...‬‬ ‫اعت��راف کرد و در خرداد ماه س��ال جاری به دار مجازات‬ ‫اویختهشد‪.‬‬ ‫محکومیت های خبر ساز‬ ‫در ماجرای تروریس��تی زاه��دان‪ ،‬متهمان به س��اپورت‬ ‫تروریست ها برای فرار به جلو اقدام به صدور بیانیه فوری‬ ‫در محکومیت جنایت کردند و بر همین اساس به فاصله‬ ‫چند س��اعت از فاجعه زاهدان‪ ،‬هی�لاری کلینتون‪ ،‬اوباما‪،‬‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل و دیگر متهمان به حمایت مادی‬ ‫و تدارکاتی گروهک جندالشیطان با صدور بیانیه هایی این‬ ‫حرکت تروریستی را محکوم کردند‪ .‬نخستین واکنش به‬ ‫حمله تروریستی پنج شنبه شب زاهدان از سوی هیالری‬ ‫کلینتون‪ ،‬وزیر امور خارجه ایاالت متحده امریکا ابراز شد‬ ‫که طی ان با صدور بیانیه ای به محکومیت شدید این اقدام‬ ‫ تروریستی‪ ،‬محاکمه عامالن ان و نیز همدردی با بازماندگان‬ ‫و خانواده های داغ دیده این حادثه تروریس��تی اشاره شده‬ ‫بود‪ .‬همزم��ان باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهوری امریکا نیز با‬ ‫انتشار بیانیه ای جداگانه حمالت در مسجد جامع زاهدان‬ ‫را «ظالمانه» توصیف و ان را محکوم کرد‪ .‬دبیرکل سازمان‬ ‫ملل هم با انتش��ار بیانیه ای ضمن محکوم کردن عملیات‬ ‫ تروریستی زاهدان اعالم کرد‪« :‬نکوهش این اقدام احمقانه‬ ‫ تروریستی در مکانی عبادی بیشتر است‪ ».‬این محکومیت ها‬ ‫در حالی صورت گرفته که بنا به اعترافات سرکرده سابق‬ ‫گروهک ریگی‪ ،‬امریکا و انگلیس و برخی دیگر از متحدان‬ ‫غربی این کشور از این گروهک پشتیبانی مالی و لجستیک‬ ‫می کرده اند و جمهوری اسالمی ایران تا کنون بارها و به طور‬ ‫رسمی امریکا را به حمایت از این گروهک تروریستی متهم‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫محکومیت را باور کنیم یا‪...‬‬ ‫انچه مهر تائیدیبر سیاست ها و استاندارد های دوگانهغرب‬ ‫در قبال تروریسم می زند انتشار خبری مبنی بر خروج نام‬ ‫منافقین از لیست سیاه امریکا ان هم همزمان با وقوع انفجا ر‬ ‫تروریستی در زاهدان بود‪.‬‬ ‫چراکه در گیرودار و حواش��ی اخبار مرتبط با انفجار های‬ ‫زاهدان‪ ،‬بی بی سی گزارش داد یک دادگاه فدرال امریکا به‬ ‫وزارت خارجه این کشور دستور داده است تصمیم خود‬ ‫مبنی بر تروریست بودن منافقین (مجاهدین خلق) را مورد‬ ‫بازنگری قرار دهد‪.‬‬ ‫ورود علمای شیعه و سنی‬ ‫ای��ت اهلل م��کارم ش��یرازی ضم��ن محک��وم کردن‬ ‫حادثه تروریستی زاهدان تاکید کرد‪« :‬این گونه حوادث‬ ‫نباید موجب اختالف بین مذهب ش��یعه و اهل سنت‬ ‫شود‪ ».‬مولوی نظیر احمد سالمی‪ ،‬نماینده مردم سیستان‬ ‫و بلوچس��تان در مجلس خبرن��گان رهبری نیز اظهار‬ ‫داشت‪« :‬این جنایت وحشیانه را محکوم کرده‪ ،‬شناسایی‬ ‫و مجازات عامالن ان را از مراجع ذی ربط خواستاریم‪».‬‬ ‫استعفاهای اعتراضی‬ ‫بااین حالباوقوعانفجار هایزاهدانحسینعلیشهریاری‪،‬‬ ‫عباس��علی نورا و یک نماینده دیگر استان سیستان و‬ ‫بلوچستان با استناد به اینکه پیش تر نسبت به وقوع این‬ ‫حوادث هشدار داده اند به نشانه اعتراض به نا امنی های‬ ‫استان استعفا از نمایندگی مجلس را مطرح کردند‪ .‬در‬ ‫استعفانامهشهریاریخطاببهالریجانی‪،‬رئیسمجلس‬ ‫امده است‪« :‬متاسفانه مسئوالن نتوانستند حداقل وظیفه‬ ‫خود را که همانا حفظ امنیت جان و مال مردم اس��ت‬ ‫تامین نمایند‪ .‬استعفای خود را در تاریخ ‪ 25‬تیرماه ‪89‬‬ ‫اعالم می دارم‪ .‬امیدوارم مسئوالن چاره ای بیندیشند که‬ ‫از این پس ش��اهد پرپر شدن عزیزانمان در این استان‬ ‫نباشیم‪ ».‬عباسعلی نورا نیز با اعالم خبر استعفای خود‬ ‫از نمایندگی زابل در مجلس هش��تم‪ ،‬ضعف مدیریت‬ ‫یکپارچه‪ ،‬عدم تمرکز مدیریتی در تصمیم گیری ها و نبود‬ ‫اقتدار مدیریتی در استان سیستان و بلوچستان را از عوامل‬ ‫اصلی تکرار حوادث تروریستی دانست که به دلیل انها‬ ‫استعفا داده است‪ .‬نماینده مردم زابل در مجلس با انتقاد‬ ‫از عملکرد مدیران استان زاهدان‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬متاسفانه‬ ‫مسئوالن استان ما در زمان وقوع حادثه بیدار شده و پس‬ ‫از مدتی دوباره به خواب می روند‪ ».‬نماینده مردم زابل‬ ‫با اشاره به اینکه تا زمان تصمیم وی مبنی بر استعفا تنها‬ ‫مقام معظم رهبری به مردم زاهدان تسلیت گفته اند‪ ،‬ادامه‬ ‫داد‪« :‬هیچ یک از مسئوالن برای مردم استان پیام تسلیت‬ ‫نفرستادند و اگر عنایات معظم له به مردم این استان نبود‪،‬‬ ‫ما حقیقتا نمی دانستیم جواب مردم را چه بدهیم‪ ».‬وی به‬ ‫پیام تسلیت رئیس جمهور به مردم بورکینافاسو و دیگر‬ ‫کشورها به دلیل اتفاقات مختلف اشاره کرد و افزود‪« :‬ایا‬ ‫خون مردم مظلوم سیستان و بلوچستان از خون مردم‬ ‫بورکینافاسوکم رنگ تراست؟»‬ ‫اعزام هیات های دولت و مجلس به استان‬ ‫با وجود اعتراض هایی که به تس��لیت نگفتن حادثه از‬ ‫س��وی مقامات دولتی مطرح بود اما احمدی نژاد هیاتی‬ ‫را برای ابالغ تسلیت و پیگیری موضوع و نیز شرکت‬ ‫در مراسم تش��ییع عازم زاهدان کرد و روز یکشنبه نیز‬ ‫این حادثه را تسلیت گفت‪ .‬الریجانی نیز جزو نخستین‬ ‫مسئوالنی بود که این حادثه را با صدور بیانیه ای تسلیت‬ ‫گفت و از این گذشته بروجردی‪ ،‬رئیس کمیسیون امنیت‬ ‫ملی و سیاست خارجی مجلس روز بعد از حادثه عازم‬ ‫زاهدان شد و ابوترابی فرد‪ ،‬نایب رئیس مجلس نیز برنامه‬ ‫س��فر به محل حادثه را اعالم کرده بود‪ .‬در هر صورت‬ ‫بعد از این حادثه وزرای کشور‪ ،‬اطالعات و امور خارجه‬ ‫به مجلس دعوت شدند و بسیاری نیز بر نقش پاکستان‬ ‫در این وقایع تاکید داشتند و از این گذشته بروجردی از‬ ‫احتمال عملیات نظامی ایران در صورت تصمیم گیری‬ ‫ی‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی و به ش��رط اعالم رس��م ‬ ‫عدمتواناییپاکستاندرمقابلهبا تروریست هاخبردادوبه‬ ‫نظر می رسد با این اقدامات عزم مسئوالن برای ریشه کن‬ ‫کردن تروریسم در شرق کشور جزم شده است‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ویترین‬ ‫خبرسازان در قاب تصویر‬ ‫ویترین این هفته ما شامل تصاویر اثرگذار و جالب توجهی است که شاید در کمتر‬ ‫رسانه مکتوبی با انها مواجه شده باشید‪ .‬عکس های خود را با دیدار علی الریجانی‬ ‫رئیس مجلس با بان کی مون‪ ،‬دبیر کل سازمان ملل متحد اغاز می کنیم‪ .‬الریجانی‬ ‫که برای شرکت در اجالس بین المجالس راهی ژنو شده است از فرصت ایجاد‬ ‫شده کمال استفاده را برد تا دررابطه با تحوالت جهانی به ویژه انچه پس از قطعنامه‬ ‫اخیر سازمان ملل پرونده هسته ای کشورمان را تحت تاثیر قرار داده است با اقای‬ ‫دبیر کل به گفت و گو بنش��یند‪ .‬یکی از تصاویر‪ ،‬غالمحسین کرباسچی یکی از‬ ‫حامیان مهدی کروبی را در رقابت های انتخابات دهم نشان می دهد که در حال‬ ‫مصاحفه با علی اکبر صالحی رئیس س��ازمان انرژی اتمی اس��ت‪ .‬کرباسچی در‬ ‫ماه های پس از برگزاری انتخابات دهم کمتر در انظار عمومی ظاهر ش��ده و تا‬ ‫مدت ها هیچ کس نمی دانست در کجا و به چه کاری مشغول است‪ .‬یک کودک‬ ‫گل فروش در حال تقاضا از احمد توکلی برای خرید گل هایش اس��ت‪ .‬کودکان‬ ‫کار این روزها پشت هر چراغ قرمزی در حال داد و ستد با رانندگان و مسافران‬ ‫خودروها هس��تند‪ .‬تصویر دیگ��ر ما به رایزنی های نوب��اوه‪ ،‬توکلی و نجابت با‬ ‫نمایندگان مجلس به منظور انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان اختصاص دارد‪.‬‬ ‫بر اس��اس بند ‪ 2‬اصل ‪ 92‬قانون اساس��ی اعضای حقوقدان ش��ورای نگهبان به‬ ‫پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و با رای نمایندگان مجلس انتخاب می شوند‪ .‬تشییع‬ ‫پیکر ش��هدای حادثه تروریس��تی زاهدان که توسط عوامل گروهک تروریستی‬ ‫ریگی به شهادت رسیدند را هم در یکی دیگر از عکس ها می بینید‪ .‬هفته گذشته‬ ‫دو ت��ن از اعضای قبیله ریگی در یک حرکت انتحاری به مراس��م والدت امام‬ ‫حس��ین(ع) در سیس��تان و بلوچس��تان حمله کردند و ‪28‬نفر از هموطنانمان‬ ‫را به ش��هادت رس��انده و موجب مجروح ش��دن تعداد دیگری از مردم بیگناه‬ ‫شدند‪ .‬تقدیر از مرتضی تمدن‪ ،‬استاندار تهران در همایش ملی امنیت و انضباط‬ ‫اجتماعی توس��ط نجار‪ ،‬خاتمی‪ ،‬احمدی مقدم و ابوترابی فرد‪ .‬معمول اس��ت که‬ ‫ی در توجه به انضباط اجتماعی‪ ،‬از مردم تقدیر شود‬ ‫برای افزایش رغبت عموم ‬ ‫اما به نظر می رسد در همایش ملی امنیت و انضباط اجتماعی سنت شکنی شده‬ ‫و این بار مس��ئوالن مورد تقدیر و تش��کر قرار گرفته اند و در نهایت در تصویر‬ ‫پایانی دکتر علیرضا مرندی یکی از نمایندگان مجلس و عضو کابینه س��ازندگی‬ ‫را مش��اهده می کنید که در حال روزنامه خوانی در یکی از نشس��ت های صحن‬ ‫علنی مجلس است‪.‬‬ ‫علی الریجانی در حال گفت و گو با بان کی مون‪ /‬رئیس مجلس در اتحادیه بین المجالس کشورهای جه‬ ‫سازمان ملل به گفت و گو بنشیند‬ ‫یک کودک گل فروش در حال تقاضا از احمد توکلی برای خرید گل هایش‬ ‫‪12‬‬ ‫رایزنی هاینوباوه‪،‬توکلیونجابتبانمایندگان‬ ‫مجلسبهمنظورانتخابحقوقدانانشوراینگهبان‪.‬‬ ‫بر اساس بند‪ 2‬اصل‪ 92‬قانون اساسی اعضای‬ ‫حقوقدانشوراینگهبانبهپیشنهادرئیسقوهقضائیه‬ ‫و با رای نمایندگان مجلس انتخاب می شوند‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫تقدیر از مرتضی تمدن‪ ،‬استاندار تهران در همایش ملی امنیت و انضباط اجتماعی توسط‬ ‫نجار‪ ،‬خاتمی‪ ،‬احمدی مقدم و ابوترابی فرد‬ ‫تشییع پیکر شهدای حادثه تروریستی زاهدان که توسط عوامل گروهک تروریستی‬ ‫ریگی به شهادت رسیدند‬ ‫هان فرصت را مغتنم شمرده است تا در رابطه با تحوالت جهان و پرونده هسته ای کشورمان با دبیر کل‬ ‫شو بش‬ ‫غالمحسین کرباسچی چهره ای که در ماه های پس از برگزاری انتخابات دهم کمتر در انظار عمومی ظاهر شده است در حال خو ‬ ‫با علی اکبر صالحی‪ ،‬رئیس سازمان انرژی اتمی‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫با وجود انکه بیشتر نمایندگان مجلس‬ ‫به ویژه اشخاصی چون دکتر علیرضا‬ ‫مرندی بر لزوم استفاده حداکثری از زمان‬ ‫مجلس تاکید دارند اما به نظر می رسد‬ ‫اقای دکتر ترجیح می دهد وقتش را در‬ ‫مجلس با خواندن روزنامه سپری کند‬ ‫‪13‬‬ ‫چهره ها‬ ‫شریعتمداری علیه بازاریان معترض‬ ‫کمتر کس��ی اس��ت که نام حسین شریعتمداری را نش��نیده باشد یا اشنایی اندکی‬ ‫با حوزه کاری او نداش��ته باش��د‪ .‬مدیر مس��ئول روزنامه کیهان که دس��ت بر قضا‬ ‫روزنامه نگار منتخب دولت نیز به شمار می رود در انتقاد از اعتراض بازاریان نسبت‬ ‫به افزایش مالیات ها می گوید‪« :‬اگر بازاری ها برای همیشه هم تعطیل کنند هیچ اتفاقی‬ ‫نمی افتد؛ دولت می تواند در نقاط مختلف ش��هر مراکز فروش تاسیس کند‪ ،‬یعنی‬ ‫هم��ان کاری که در ایام ن��وروز انجام می دهد‪ .‬با این اقدام‪ ،‬عالوه بر تولید ش��غل‬ ‫برای بسیاری از جوانان بیکار‪ ،‬قیمت ها نیز کنترل می شود و مالیات هم با محاسبه‬ ‫دقیق به اس��انی و کامال عادالنه دریافت خواهد شد‪ ».‬شریعتمداری این تحلیل را‬ ‫می نویس��د تا نش��ان دهد اعتراضات بازاریان حتی اگر واژه انتقاد صنفی را با خود‬ ‫یدک بکشد نمی تواند دولت را وادار به تغییر مواضعش کند‪ .‬مدیر مسئول روزنامه‬ ‫کیهان از روزنامه نگاران حامی دولت به شمار می رود‪ ،‬انچنان که در مواجهه دولت با بسیاری از مشکالت و مسائل داخلی‬ ‫و خارجی دیدگاه های مش��ورتی خود را در قالب یادداشت سردبیر ارائه می دهد ولی در عین حال مرزبندی شریعتمداری‬ ‫با اس��فندیار رحیم مشایی سالهاس��ت که ادامه دارد‪ .‬تا جایی که رحیم مشایی او را مخالف دولت احمدی نژاد می پندارد‪.‬‬ ‫وی از مخالفان سرسخت و جدی اصالح طلبان به شمار می رود و پس از حوادث دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ی و میرحسین موسوی به عنوان سران فتنه بود‪ .‬در ماه مه سال‬ ‫بارها و بارها خواستار محاکمه مهدی کروبی‪ ،‬محمد خاتم ‬ ‫‪ ،۲۰۰۶‬روزنامه فایننشال تایمز در فهرستی از تاثیرگذارترین تفسیرگران در کشورهای متفاوت‪ ،‬او را به عنوان «تاثیرگذارترین‬ ‫تفسیرگر» ایرانی معرفی کرد‪ .‬وی در دوران وزارت حجت االسالم علی فالحیان در وزارت اطالعات‪ ،‬مسئول بخش معاونت‬ ‫تو گو با‬ ‫اجتماعی وزارت اطالعات بود‪ .‬ش��ریعتمداری خود از این دوران می گوید‪« :‬دعوت از اینجانب برای بحث و گف ‬ ‫زندانیان گروهکی از جانب حجت االسالم مجید انصاری صورت گرفته بود‪ .‬ان هنگام را اینجانب جزو پربرکت ترین ایام‬ ‫عم��ر خود می دانم که بر اثر ان تع��داد قابل توجهی از عناصر گروهکی بریده از انقالب و مردم به اغوش انقالب و ملت‬ ‫بازگش��تند؛ بنده هیچ گاه بازجو نبوده ام ولی بارها ابراز تاس��ف کرده و می کنم که چرا ثواب بازجو بودن در نظام جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در نامه اعمال من ثبت نشده است‪ ».‬تیغ برنده قلم حسین شریعتمداری عالوه بر جریان اصالح طلب بسیاری‬ ‫از اصولگرایان را نیز مورد نوازش قرار داده اس��ت‪ .‬اس��فندیار رحیم مش��ایی یار دیرینه احمدی نژاد یکی از این افراد است‬ ‫که تاکید می کند‪« :‬از نظر اقای ش��ریعتمداری من مس��لمان هم نیستم‪ .‬از نظر ایشان من جاسوس و منافق و عضو کودتای‬ ‫مخملی هستم‪ .‬برای خیلی از شما شریعتمداری مظهر حمایت از دولت است‪ ،‬اما ایشان اصال احمدی نژاد را قبول ندارد‪.‬‬ ‫من این موضوع را اثبات می کنم‪ .‬یک سال دیگر خواهید دید‪ ».‬روزنامه نگار منتخب دولت پیش از این موفق شده به همراه‬ ‫محمدکاظم انبارلویی‪ ،‬سردبیر روزنامه رسالت‪ ،‬جایزه بهترین و منصف ترین منتقد دولت محمود احمدی نژاد را در مراسم‬ ‫اختتامیه نمایشگاه مطبوعات از ان خود کند‪ .‬کشمکش های شریعتمداری با مشایی تا انجا پیش رفت که در اواسط اسفند‬ ‫سال ‪ ۸۸‬حقیقت نیوز‪ ،‬وبگاه خبری نزدیک به رحیم مشایی‪ ،‬به نقل از یکی از اعضای تیم پزشکی وی نوشت‪« :‬متاسفانه اقای‬ ‫ش��ریعتمداری به س��رطان مری مبتال شده و این احتمال می رود که این یار صدیق نظام تا سال جدید بیشتر در قید حیات‬ ‫نباشد‪ ».‬اما فردای ان روز شریعتمداری نوشت‪« :‬پزشکان علت بیماری ام را عدم استراحت و فعالیت زیاد اعالم کرده بودند‬ ‫که به لطف خدا امروز از بیمارستان مرخص شدم‪ ».‬وی کسانی که ارزوی مرگ او را کرده بودند ضد انقالب خواند‪.‬‬ ‫عسگر اوالدی ؛ انقالبی دیروز سیاست مدار امروز‬ ‫عس��گراوالدی ها هم به واسطه نامش��ان چهره هستند و‬ ‫هم به جهت عضویت در پرس��ابقه ترین تشکل سیاسی‬ ‫کش��ور‪ ،‬یعنی حزب موتلفه اسالمی‪ .‬حبیب اهلل و اسداهلل‬ ‫عسگر اوالدی که از جمله بازاریان خوشنام کشور به شمار‬ ‫می روند دارای سوابق طوالنی در مبارزه با رژیم شاهنشاهی‬ ‫هستند اما در همین دوره انقالب نیز زمانیکه بحث عدول‬ ‫از موازین اس�لامی به میان می اید در صف منتقدان قرار‬ ‫می گیرند به طوریکه عالوه بر دوره اصالح طلبان در زمان‬ ‫روی کار ام��دن اصولگرایان نیز انتقادات صریح خود را‬ ‫نس��بت به وضعیت اجرای قوانین ابراز می کنند‪ .‬انتقاد از‬ ‫دیدگاه احمدی نژاد نسبت به اجرای طرح عفاف و حجاب‬ ‫در جامعه‪ ،‬نحوه گزینش اعضای کابینه یا بی اعتنایی به نقش‬ ‫احزاب در کشور از جمله مباحثی است که با ذکر مواردی‬ ‫از سوی عسگراوالدی ها همراه بوده است‪ .‬البته این موضوع‬ ‫به معنای انتقاد صرف از سیاس��ت های دولت نیس��ت‪،‬‬ ‫چرا که در مش��کالت اخیری که میان دس��تگاه اجرایی‬ ‫کش��ور با کسبه بازار به وجود امده بود اطالعیه تشکلی‬ ‫تحت عنوان معتمدین امام و رهبری در بازار منتشر شد‬ ‫که در ان از بازاریان خواسته شده بود تا مالیات های تعیین‬ ‫ش��ده را بپردازند‪ .‬در این اطالعیه که به امضای حبیب اهلل‬ ‫عسگراوالدی رسیده بود از برخوردهای تنش زا و پرهزینه‬ ‫با دولت پرهیز داده ش��ده بود و از کس��به بازار خواستار‬ ‫خویشتنداری بیشتر شده بود‪ .‬حبیب اهلل یکی از نامزدهای‬ ‫‪14‬‬ ‫چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران و وزیر‬ ‫بازرگانی در دولت اول میرحس��ین موسوی بوده است‪.‬‬ ‫او از زندانیان سیاسی در دوره محمد رضا پهلوی بود که‬ ‫پس از تحمل ‪ ۱۳‬س��ال حبس از محکومیت حبس ابد‬ ‫خود‪ ،‬با تقاضای عفو از زندان ازاد شد‪ .‬این اقدام تاکتیکی‬ ‫ب��ود که بس��یاری از انقالبیون برای گس��ترش مبارزه از‬ ‫زندان به بیرون از ان اس��تفاده می کردند‪ .‬او تا سال ‪۱۳۵۶‬‬ ‫در زن��دان بود و پس از انقالب به نمایندگی مردم تهران‬ ‫در مجلس ش��ورای اس�لامی برگزیده شد و با تاسیس‬ ‫کمیته امداد انقالب اسالمی‪ ،‬عهده دار مسئولیت این نهاد‬ ‫شد‪ .‬عسگراوالدی در س��ال ‪ ۱۳۶۰‬در منزل خود مورد‬ ‫سوء قصد قرار گرفت که این توطئه با شکست رو به رو‬ ‫شد‪ .‬وی به عنوان دبیرکل حزب موتلفه مانند دیگر اعضای‬ ‫جناح های سیاسی کشور از حواشی پس از انتخابات دهم‬ ‫ناراضی اس��ت‪ ،‬اما این مساله موجب نمی شود وضعیت‬ ‫کش��ور را بحرانی بداند و در اعت��راض به اظهاراتی که‬ ‫اوضاع کشور را بحرانی اعالم می کنند می گوید‪« :‬معادالت‬ ‫سیاس��ی در جامعه طی دو‪ ،‬س��ه دوره اخیر انتخابات به‬ ‫کلی دگرگون شده است‪ ،‬صورت بندی های جدید شکل‬ ‫گرفته است‪ .‬ما در دهه چهارم انقالب با ظهور نسل سوم‬ ‫انقالب برای صیانت از نظ��ام با پدیده های جدیدی رو‬ ‫به رو هستیم‪ .‬نسل جدید تصمیم گرفته است مومنانه تر‬ ‫و مس��ئوالنه تر از انقالب و ارمان های امام (ره) نگاهبانی‬ ‫مصباحیمقدم؛‬ ‫روحانی منتقد دولت‬ ‫«گروه های��ی در جریان اصولگرایی ک��ه به دنبال حذف‬ ‫روحانیت از اصولگرایی هس��تند دیر یا زود با ناکامی و‬ ‫شکس��ت روبه رو می ش��وند‪ ».‬غالمرضا مصباحی مقدم‪،‬‬ ‫نماینده مجلس و عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز که از اصولگرایان حامی دولت در مجلس به شمار‬ ‫می رفت این روزها در قامت نماینده ای ظاهر شده است‬ ‫که نسبت به بی برنامگی دولت در ارائه طرح ها و لوایح‬ ‫به مجلس انتقادات��ی دارد‪ .‬مصباحی مقدم عالوه بر این‬ ‫منتقد عملکرد برخی از اصولگرایان اس��ت که به دنبال‬ ‫حذف روحانیت هستند‪ .‬او یکی از اعضای ستاد مبارزه با‬ ‫مفاسد اقتصادی نیز هست که ریاست ان را محمدرضا‬ ‫رحیمی معاون اول ریاس��ت جمهور برعهده دارد‪ .‬زمانی‬ ‫که خبر ش��کایت نادران از رحیمی به رس��انه ها رسید‪،‬‬ ‫تو گویی اعالم کرد که قوه قضائیه‬ ‫مصباحی مقدم در گف ‬ ‫در حال بررسی این موضوع است‪.‬‬ ‫مصباح��ی مق��دم یک��ی از اس��اتید دانش��گاه‬ ‫امام صادق(ع) نیز به شمار می رود که دارای دیدگاه های‬ ‫بعضا متفاوت نس��بت به امام صادقی های دولتی است‪.‬‬ ‫وی در مورد انتقادات اخیر توکلی نسبت به قانون پذیری‬ ‫دولت نیز می گوید‪« :‬دیدگاه من به دیدگاه رئیس مرکز‬ ‫پژوهش های مجلس نزدیک است و مطالب او را غالبا‬ ‫تائید می کنم‪ ،‬زیرا معتقدم دولت باید خضوع خود را در‬ ‫مقابل قانون نشان دهد و اگر در مورد نحوه قانون گذاری‬ ‫ایراد و اشکالی دارد‪ ،‬از طریق ارتباط فعال با نمایندگان‬ ‫و کمیسیون ها یا با حضور قوی تر در مجلس از مواضع‬ ‫خود دفاع و قوانین را مطابق با اراده خود تعقیب کند‪».‬‬ ‫مصباحی مقدم این روزها بسیار پرمشغله است‪ .‬او عالوه‬ ‫بر ریاست کمیسیون بررسی کننده طرح تحول اقتصادی‬ ‫مجلس‪ ،‬باید به عنوان یکی از اعضای جامعه روحانیت‬ ‫مبارز پاس��خگوی انتقاداتی که از سوی دولتیان متوجه‬ ‫این تشکل دیرپا می شود نیز باشد‪.‬‬ ‫کند‪ .‬انقالب همیشه شگفتی س��از و شگفتی افرین بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬به عقیده من اوض��اع بحرانی نیس��ت‪ .‬انقالب‬ ‫امتحانات جدی��دی پیش رو دارد و در این امتحانات هم‬ ‫مثل همیش��ه پیروز بیرون خواهد ام��د‪ .‬انقالب هر چه‬ ‫بزرگ تر باشد دشمنان ان هم بزرگ خواهند بود‪ .‬ما نباید‬ ‫از کثرت دشمنان خوف به خود راه دهیم‪ .‬معادالت قدرت‬ ‫در جهان به س��رعت در حال تغییر اس��ت‪ .‬این تغییرات‬ ‫به نفع ماست کما اینکه تاکنون چنین بوده است‪ .‬ما نیاز‬ ‫به باز تولید سیاسی در کشور داریم و نیازمند بازتعریف‬ ‫فضای سیاسی در نظام هستیم‪ ».‬دبیر کل حزب موتلفه در‬ ‫مقطعی که گمان می رفت احمدی نژاد‪ ،‬حضور مشایی را‬ ‫به عنوان معاون اول خود تثبیت کند با ارسال نامه ای نسبت‬ ‫به این موضوع اعتراض کرد و نوش��ت‪« :‬انتخاب معاون‬ ‫اول توس��ط جنابعالی با توجه به اطالعاتتان از وضعیت‬ ‫ایشان در افکار عمومی خصوصا مراجع و علما و نخبگان‬ ‫و فعاالن سیاسی اصولگرا بسیار حیرت اور بود و مقاومت‬ ‫حضرتعالی در عزل ایش��ان به رغم دستور مکتوب مقام‬ ‫معظم رهبری این حیرت را ب��ه تردید در مواضع اعالم‬ ‫ش��ده جنابعالی در قبل از انتخابات تبدیل کرد‪ ».‬مشایی‬ ‫به عنوان مع��اون اول احمدی نژاد انتخاب نش��د و دلیل‬ ‫اصلی ان پس از بیانات رهبر انقالب اعتراض چهره های‬ ‫سرشناسی چون عسگراوالدی بود که خواستار تجدیدنظر‬ ‫احمدی نژاد در این انتخاب شده بودند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫پروژه جدیدحرامخواران‬ ‫رشد اصولگرایی با اختالفات‬ ‫بازتاب انتصاب جنتی‬ ‫ایران‪ :‬حرامخوارها چهره های مذهبی را وادار می کنند‬ ‫تا علیه دولت سخنرانی کنند‪ .‬این افراد را باید موثرترین‬ ‫عامل شکل گیری سازمان اش��وب و وقوع اغتشاشات‬ ‫پس از انتخابات س��ال ‪ 88‬دانست‪ .‬افراد و باندهایی که‬ ‫از س��ال های بعد از دفاع مقدس‪ ،‬همه اقدامات تقنینی‪،‬‬ ‫اجرایی و نظارتی خود را برپایه ویژه خواری و کس��ب‬ ‫فرصت ه��ا و درامدهای نامش��روع بن��ا نهادند و به نام‬ ‫سازندگی یا اصالحات مال حرام را در تار و پود زندگی‬ ‫و وجود بس��تگان و اطرافیانشان وارد ساختند‪ ،‬به دوره‬ ‫اجرای عدالت که رسیدند‪ ،‬در برابر حق و عدل ایستادند‬ ‫و ب��رای حفظ م��ال و مقام خوی��ش از هیچ خیانت و‬ ‫جنایتی علیه حاکمیت و منافع ملی فروگذار نکردند‪ .‬باند‬ ‫حرامخواران و دنباله های الوده انان‪ ،‬اینک در جدیدترین‬ ‫پروژه خود درصدد برامده اند تا از یک سو کاخ سفید و‬ ‫همپیمانانش را به اقدام بر ضد ایران اس�لامی تحریک‬ ‫و تش��ویق کنند و از س��وی دیگر بعضی از چهره های‬ ‫مذهبی و ملی را متقاعد س��ازند که در قالب سخنرانی‪،‬‬ ‫مصاحبه یا نامه نگاری با مقامات نظام‪ ،‬دولت خدمتگزار‬ ‫و عدالت گرای دکتر احمدی نژاد را به علت انچه فراهم‬ ‫کردن زمینه تهدید کشور می نامند‪ ،‬تحت فشار سیاسی‬ ‫و تبلیغاتی ق��رار دهند تا با این اقدامات‪ ،‬حرکت رو به‬ ‫جلوی جمهوری اس�لامی ایران را در دهه پیشرفت و‬ ‫عدالت متوقف کنند‪.‬‬ ‫ایسنا‪ :‬رئیس کمیسیون سیاست داخلی و امور شوراهای‬ ‫مجلس‪ ،‬اختالف بین اصولگرایان را یک اختالف جدی‬ ‫ندانست و گفت‪« :‬اختالفات فرعی و جزیی که وجود دارد‬ ‫موجب رشد اصولگرایی می شود‪ ».‬حجت االسالم روح اهلل‬ ‫حس��ینیان با اعتقاد به اینکه اختالفات بین اصولگرایان‬ ‫یک اختالف س��لیقه ای در فروع اس��ت و نه در اصول‪،‬‬ ‫عنوان کرد‪ :‬هیچ جای نگرانی و جای خوش��حالی برای‬ ‫دش��منان وجود ندارد‪ ،‬چرا که هم ه اصولگرایان در اصل‬ ‫والیت و مبارزه با امریکا و اقمار امریکا و کش��ورهای‬ ‫غربی و در تبعیت از مقام معظم رهبری و اصول فکری‬ ‫امام (ره) که شاخص اصولگرایی است با یکدیگر متحدند‪.‬‬ ‫رئیس فراکسیون انقالب اسالمی مجلس‪ ،‬اختالفات بین‬ ‫اصولگرایان را در برخی راهکارها و جزییات دانس��ت‬ ‫و گف��ت‪ :‬این نوع اختالفات هیچ اش��کالی ندارد‪ ،‬بلکه‬ ‫باعث رشد اصولگرایی می شود‪ .‬نمایند ه تهران در مجلس‬ ‫گفت‪« :‬این نوسانات بین اصولگرایان باعث می شود که‬ ‫ای��ن جریان راه خود را بهتر و ش��فاف تر پیدا کرده و بر‬ ‫این اس��اس پیش رود‪ ».‬حسینیان با اشاره به جلس ه اخیر‬ ‫جامعتی��ن برای پیدا کردن راه حل جهت رفع اختالفات‬ ‫بین اصولگرایان گفت‪ :‬من مشکلی نمی بینم که بخواهد‬ ‫پیشنهادی برای ان مطرح شود‪ .‬البته جامعتین هم لطف‬ ‫کردند و این جلس��ه را برگزار کردند‪ ،‬هرچند مش��کل‬ ‫اساسی بین اصولگرایان وجود ندارد‪.‬‬ ‫فرارو‪ :‬رئیس ش��ورای سیاس��ت گذاری ائمه جماعت‬ ‫سراسر کش��ور‪« :‬جنتی‪ ،‬امام جمعه موقت تهران است‬ ‫که ما نص��ب و جابه جایی در مورد ائمه جمعه موقت‬ ‫نداری��م زیرا ائمه جمعه موقت را ائمه اصلی و دائمی‬ ‫ انتخاب می کنند‪ .‬ضمن اینکه من تا کنون درخواس��ت‬ ‫بازنشس��تگی اقای جنتی را نش��نیده ام‪ .‬ایش��ان قصد‬ ‫بازنشس��ته ش��دن ندارند‪ ،‬هی��چ روحانی بازنشس��ته‬ ‫نمی شود‪.‬حجت االسالم س��ید رضا تقوی در خصوص‬ ‫اینکه چرا اقای هاش��می نماز جمعه را اقامه نمی کنند»‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬اینکه امام جمعه ای به طور موقت نماز‬ ‫جمعه را اقامه نکند چیز جدیدی نیست‪ ،‬قبال هم این‬ ‫مساله در مورد ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬یزدی و یا طاهری‬ ‫خرم ابادی صدق کرده است‪ ».‬وی افزود‪« :‬همانطور که‬ ‫در نماز جمعه اخر ایشان دیدیم‪ ،‬عده ای می خواستند‬ ‫بعد از انتخابات از نماز جمعه ایش��ان س��وء استفاده‬ ‫کنند‪ .‬طی تماس��ی که من با ایشان داشتم اقای هاشمی‬ ‫ اعالم کردن��د که ع��ده ای می خواهن��د از نماز جمعه‬ ‫س��وء اس��تفاده کنند که بر این اس��اس م��ن نمی ایم‪.‬‬ ‫ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی مصلح��ت نماز جمعه را‬ ‫باالتر از مس��ائل سیاسی دانس��ت‪ .‬چه ایرادی دارد که‬ ‫امام جمعه موقت جدید بیاید و امام جمعه موقت دیگر‬ ‫برود‪ .‬در تابس��تان امسال قرار اس��ت بیش از ‪ 60‬امام‬ ‫جمعه را بازنشسته کنیم‪».‬‬ ‫سایت مشرق‬ ‫طلوع کرد‬ ‫اینقدر تحریم کنید تا زیر پایتان‬ ‫علف سبز شود‬ ‫راه اندازی یک مرکز ضد ایرانی‬ ‫توسط پاکستان‬ ‫س��ایت خبری‪ -‬تحلیلی مش��رق این هفته در اسمان‬ ‫رس��انه های ایران��ی طلوع کرد‪ .‬مش��رق را برامدنگاه‬ ‫خورشید گفته اند‪ ،‬محلی که خورشید هر روز از انجا‬ ‫طلوع می کند‪ ،‬محل رهایی از چله شب و اغاز پرتاب‬ ‫به س��وی روشنایی و بامداد انگاه چهره برمی کشد که‬ ‫مهر او از مش��رق دل ها س��ر زن��د‪ .‬در روایات عصر‬ ‫ظهور‪ ،‬پارس��یان پارس��ا خو را اهل مشرق خوانده اند‪.‬‬ ‫شاید از ان روی که بشارت ظهور روشنایی از سرزمین‬ ‫پارسیا ن سلمان پیش��ه و ابوذرسرشت به جهانیان داده‬ ‫می شود‪.‬مشرقی ها گفته اند‪« :‬مشرق و مشرق های بسیار‬ ‫باید بیایند تا تکثر در جبهه رس��انه ای نظام اس�لامی‬ ‫را ش��کل دهند و جریان فرهنگ��ی پویا و مقتدر ایران‬ ‫اس�لامی با تکیه بر تجربیات نسل اول و دوم انقالب‬ ‫و حق خواهی و استکبار س��تیزی نس��ل سوم و چهارم‬ ‫که زالل تر و فهیم تر از نسل های پیشین در پاسداشت‬ ‫ارمان ه��ای این نظام لحظ��ه ای درنگ و تردید به خود‬ ‫راه نداده اند را پشتیبانی کنند‪ ».‬این حق برای مخاطبان‬ ‫مشرق اس��ت که اگر سکوت کردیم ما را بازخواست‬ ‫کنند‪ .‬س��کوت گاه به معنای ندیدن حقیقت‪ ،‬چش��م‬ ‫بس��تن بر حقانیت‪ ،‬سانس��ور واقعیت و عبور از یک‬ ‫تکلیف است‪ .‬سکوت گاه به معنای دروغ گویی است‬ ‫یعن��ی انچه را دیده ای با س��کوت خود اعالم کنی ان‬ ‫را ندیده ام‪.‬‬ ‫مه��ر‪ :‬احمدی نژاد خط��اب به تحریم کنن��دگان ایران‬ ‫گفت‪« :‬اینق��در تحریم کنید تا زیر پایتان علف س��بز‬ ‫ش��ود‪ .‬هر دستگاه و تجهیزاتی که به ما نفروشید ان را‬ ‫در داخل می سازیم زیرا جوانان‪ ،‬متخصصان‪ ،‬مدیران و‬ ‫صنعتگران ما اماده اند و قادرند تا ایران را بسازند و این‬ ‫موج که راه افتاده همه جا را خواهد گرفت‪».‬‬ ‫رئیس جمه��ور اظه��ار داش��ت‪« :‬تحریم ه��ا موجب‬ ‫عزت ایران اس�لامی خواهد ش��د و ملت بزرگ ایران‬ ‫از مواضع خود س��ر س��وزنی عقب نش��ینی نخواهد‬ ‫ک��رد‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬دش��منان باید بدانند تحریم‬ ‫ایران و صدور قطعنامه موجب نخواهد ش��د تا ملت‬ ‫س��رافراز ایران از ارزش ها و مواضع خود سر سوزنی‬ ‫عقب نشینی کند‪».‬‬ ‫احمدی ن��ژاد افزود‪« :‬ش��ما بازهم اش��تباه می کنید که‬ ‫می خواهید با تحریم و تهدید ایران را وادار به تس��لیم‬ ‫خواس��ته هایتان کنید زیرا ملت ای��ران بیدار و متحد و‬ ‫یک تن واحد اس��ت و هر چقدر هم اختالف س��لیقه‬ ‫داشته باشیم در مقابل شما خواهیم ایستاد‪».‬‬ ‫رئیس جمه��ور گفت‪« :‬در س��ال ‪ 85‬که م��ا را تحریم‬ ‫کردند صادرات صنعتی کش��ور در برخی استان ها از‬ ‫جمله قزوین س��ه برابر شد و امروز هم مطمئن باشید‬ ‫اگر فش��ار بیاورند واحدهای نمونه صنعتی کش��ور ما‬ ‫قادر خواهند شد در جهان هم عرض اندام کنند‪».‬‬ ‫تهران امروز‪ :‬اخیرا س��رویس اطالعاتی کشور پاکستان‬ ‫در ایالت «سرحد» این کشور برای گروه اسماعیلیه یک‬ ‫مرکز مستقل ایجاد کرده است که فعالیت های ان روی‬ ‫اقدامات ضد ایرانی متمرکز است‪ .‬طبق اخبار رسیده این‬ ‫مرکز تحت نظ��ر نیروهای امریکایی و با هدف جذب‬ ‫جوانان افغانی راه اندازی شده است و افراد با گذراندن‬ ‫یک دوره اموزش های اطالعاتی در راستای اهداف مورد‬ ‫نظر به جمهوری اس�لامی ایران عزیمت و فعالیت های‬ ‫خ��ود را در انج��ا اغ��از می کنند‪ .‬این خب��ر می افزاید‪:‬‬ ‫«اعضای ای��ن مرکز با حمایت نیروه��ای امریکایی و‬ ‫س��رویس اطالعاتی پاکس��تان و مجهز به دستگاه های‬ ‫پیشرفته جاسوسی در مناطق جنوبی استان و شهرستان‬ ‫زاهدان حضور می یابند‪ ».‬جاسوسی در خصوص اخبار‬ ‫و اطالعات مربوط به تاسیس��ات پتروش��یمی جنوب‬ ‫کش��ور‪ ،‬اماکن طبقه بندی شده‪ ،‬پاس��گاه های مرزی و‬ ‫پایگاه ه��ای نظامی و انتقال ان به عناصر س��رویس های‬ ‫اطالعاتی کشورهای مذکور از جمله مهم ترین وظایف‬ ‫اعضای این مرکز است‪ .‬گفتنی است‪ .‬در پی انفجارهای‬ ‫اخیر زاهدان تع��دادی از نمایندگان مجلس از حضور‬ ‫حامیان این حرکت های انتحاری در پاکستان خبر داده‬ ‫بودند و حتی یکی از نمایندگان خواس��تار پیگیری این‬ ‫افراد در داخل خاک پاکستان شده بود‪ .‬رئیس جمهور نیز‬ ‫پاسخگویی دولت پاکستان را در زمینه مطالبه کرده بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫‪15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫ارائه طرح تبدیل غزه به منطقه‬ ‫خودمختار در اتحادیه اروپا‬ ‫دویچه وله‪ :‬وزیر خارجه المان از طرح‬ ‫رژیم صهیونیستی برای تبدیل نوارغزه‬ ‫به منطقه ای کامال خودمختار انتقاد کرد‪.‬‬ ‫«گیدو وس��تروله»‪ ،‬وزیر خارجه المان‬ ‫گفت که تقسیم کردن مناطق فلسطینی‬ ‫به قلمروهای مختلف س��دی در برابر‬ ‫تشکیل کشور مس��تقل فلسطین و به‬ ‫ضرر صلح در منطقه است‪ .‬وی افزود‪:‬‬ ‫«این طرح با هدف اروپا مبنی بر ایجاد‬ ‫کشور مستقل فلسطین در کنار اسرا ئیل‬ ‫همخوانی ندارد‪ ».‬روزنام ه صهیونیستی‬ ‫«یدیعوت احارونوت» طرح رفع کامل‬ ‫محاصر ه غزه و تبدیل ان به یک واحد‬ ‫سیاس��ی خودمختار را ابتکار شخصی‬ ‫وزیر خارجه فوق راستگرای این رژیم‬ ‫خوانده است ولی کشتی هایی که عازم‬ ‫غزه هستند باید پیش از رسیدن به غزه در‬ ‫قبرس توسط مامورانی از اتحادیه اروپا‬ ‫بازرسیشوند‪.‬طبقطرحلیبرمنهر گونه‬ ‫ارتباطی میان غزه و کران ه باختری منتفی‬ ‫می شود‪.‬ایندومنطقهفلسطینی نشینکه‬ ‫خاک سرزمین های اشغالی انها را از هم‬ ‫جدا کرده‪ ،‬در قطعنامه های سازمان ملل و‬ ‫در طرح های مختلف بین المللی اجزای‬ ‫کشورمستقلفلسطینهستند‪.‬‬ ‫‪16‬‬ ‫هک اطالعات بانکی ‪ 32‬هزار کاربر‬ ‫ی ترکیه ای‬ ‫اسرائیلی توسط هکرها ‬ ‫یدیع��وت احارون��وت‪ :‬هکرهای‬ ‫ ترکی��ه ای تا کنون اطالعات مربوط به‬ ‫حساب بانکی و کارت های اعتباری‬ ‫بیش از ‪ 32‬هزار کاربر اس��رائیلی را‬ ‫در س��ایت های دولتی و دانش��گاهی‬ ‫رژی��م صهیونیس��تی ه��ک کرده اند‪.‬‬ ‫بر این اس��اس‪ ،‬این اس��امی مربوط‬ ‫ب��ه کارب��ران بی��ش از ‪ 140‬پای��گاه‬ ‫اینترنتی دولتی و بیش از ‪ 300‬پایگاه‬ ‫اینترنتی دانشگاهی رژیم صهیونیستی‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که بیشتر‬ ‫اطالع��ات و گذرواژه ه��ای مذکور‬ ‫مربوط به کاربران پایگاه های تجاری‬ ‫رژیم اسرائیل می شود‪ .‬در همین حال‬ ‫مقام های اس��رائیلی‪ ،‬ترکیه را مسئول‬ ‫فاش ش��دن اطالعات ش��خصی این‬ ‫کاب��ران دانس��ته اند‪ .‬صهیونیس��ت ها‬ ‫علت ای��ن حمله س��ایبری به کابران‬ ‫اس��رائیلی را دالی��ل مذهب��ی عنوان‬ ‫کرده اند‪ .‬خاطرنش��ان می شود که در‬ ‫پی کشته ش��دن ‪ 9‬شهروند ترکیه در‬ ‫حمله نظامیان صهیونیست به کاروان‬ ‫کمک رس��انی ب��ه غزه‪ ،‬احساس��ات‬ ‫ضدصهیونیس��تی در بین م��ردم این‬ ‫کشور به شدت افزایش یافته است‪.‬‬ ‫حضور‪ 20‬نفر از اعضای خانواده‬ ‫بن الدن در ایران‬ ‫الشرق االوس��ط‪ :‬پسر ‪ 29‬ساله اسامه‬ ‫بن الدن که ازدواجی جنجالی با یک‬ ‫زن انگلیسی داشت‪ ،‬در ادعایی جدید‬ ‫گفت که ‪ 20‬نف��ر از اعضای خانواده‬ ‫س��رکرده القاعده از ‪ 9‬س��ال قبل در‬ ‫ایران به س��ر می برند! «عمر بن الدن»‬ ‫مدعی ش��د‪ :‬پ��س از ام��دن «ایمان»‬ ‫و «بک��ر» خواهر و ب��رادرم از ایران‬ ‫همچنان ‪ 20‬نفر از اعضای خانواده ما‬ ‫در ایران به سر می برند‪ .‬وی در ادامه‬ ‫ادعاهای خود افزود‪« :‬من ش��خصا به‬ ‫عل��ت ناتوانی در خ��ارج کردن انها‬ ‫از ایران دچار ناامیدی ش��ده ام‪ ».‬عمر‬ ‫ب��ن الدن از مقامات ایرانی تقاضا کرد‬ ‫خواهران و برادران وی را قبل از ماه‬ ‫رمض��ان ازاد کنند و افزود‪« :‬در حال‬ ‫حاضر دو برادرم «عثمان» و «حمزه»‬ ‫به همراه زنان و بچه هایشان به عالوه‬ ‫«فاطمه» خواهر بیست ساله ام در ایران‬ ‫تحت بازداشت هستند‪ ».‬عمر بن الدن‬ ‫که قریب به یکس��ال پیش ازدواجی‬ ‫جنجالی با یک زن انگلیسی ‪ 50‬ساله‬ ‫داشت‪ ،‬در ادامه این گفت وگو اعالم‬ ‫کرد‪« :‬جین فلیکس براون» را اخیرا با‬ ‫پرداخت همه حقوقش طالق داده ام‪.‬‬ ‫مواضع جنجالی و سوال برانگیز‬ ‫مدودف علیه ایران‬ ‫خبرگزاری فرانس��ه‪ :‬رئیس جمهوری‬ ‫روس��یه ب��ا بی اعتنایی ب��ه همکاری‬ ‫همه جانب��ه ایران با بازرس��ان اژانس‬ ‫خواس��تار ارائ��ه توضیحات اش��کار‬ ‫تهران درباره برنامه هسته ای خود شد‪.‬‬ ‫«دیمیتری م��دودف» رئیس جمهوری‬ ‫روسیه که اخیرا مواضع سوال برانگیزی‬ ‫در قب��ال برنامه هس��ته ای ایران گرفته‬ ‫اس��ت‪ ،‬گفت‪ :‬اگرچه روس��یه همواره‬ ‫روابط تجاری با ایران داشته است‪ ،‬این‬ ‫مساله به معنای بی تفاوت بودن مسکو‬ ‫در قبال توس��عه برنامه هسته ای ایران‬ ‫و اینکه مولفه های نظام��ی این برنامه‬ ‫چگونهبه نظرمی رسند‪،‬نیست‪.‬اظهارات‬ ‫مدودف یک روز پس از ان بیان شد که‬ ‫«سرگئی شماتکو» وزیر انرژی روسیه‬ ‫گفت‪« :‬شرکت های روسی اماده ارسال‬ ‫س��وخت به ایران هستند و اگر در این‬ ‫بین منافع اقتصادی وجود داشته باشد ما‬ ‫این کار را انجام می دهیم‪ ».‬گفتنی است‪:‬‬ ‫«مقامات روس��یه پس از رای مثبتی که‬ ‫به قطعنامه ‪1929‬سازمان ملل دادند در‬ ‫دفعات متعدد همکاری مسالمت امیز‬ ‫ایران با اژانس بین المللی انرژی اتمی‬ ‫ را زیر سوال بردند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫جهان در یک نگاه‬ ‫درخواست امریکا برای مذاکره با ایران‬ ‫فرارو‪ :‬رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسالمی خبر داد‬ ‫که کنگره امریکا از طریق سفیر سوئیس درخواست مذاکره با ایران را مطرح کرده است‪.‬‬ ‫عالءالدین بروجردی در پاسخ به این سوال که ایا تغییر و تحول خاصی پیرامون روابط‬ ‫ایران و امریکا محتمل خواهد بود‪ ،‬گفت‪« :‬فکر نمی کنم تغییر جدیدی پیرامون روابط‬ ‫ایران و امریکا حاصل ش��ده باشد‪ ».‬وی تاکید کرد‪« :‬البته امروز سفیر سوئیس در ایران‬ ‫با من مالقاتی داش��ت که این دیدار در راس��تای س��فر رئیس مجلس به ژنو به منظور‬ ‫شرکت در نشست بین المجالس بود‪ ».‬رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای‬ ‫اسالمی خاطرنشان کرد‪« :‬البته در این دیدار سفیر سوئیس به عنوان حافظ منافع امریکا در‬ ‫ایران مطالبی را مطرح کرد از جمله اینکه با توجه به سفر اخیرش به واشنگتن اظهار عالقه‬ ‫کمیسیون سیاست خارجی امریکا برای مذاکره با ایران را عنوان کرد‪».‬‬ ‫تعلل دولت در پرداخت دو میلیارد دالر اعتبار مترو‬ ‫عصر ایران‪ :‬رئیس کمیسیون عمران مجلس گفت‪:‬‬ ‫اجرای قانون اختصاص دو میلیارد دالر از صندوق‬ ‫ذخیره ارزی به مترو تا پایان س��ال جاری زمان دارد‬ ‫ولی دولت و وزارت اقتصاد تعجیل و انگیزه ای برای‬ ‫اجرای ان ندارند در حالی که اعتبار کافی برای اجرای‬ ‫این قانون نیز وجود دارد‪ .‬محمدحسین مقیمی توسعه‬ ‫حملو نقل در‬ ‫شبکه قطارهای ریلی را در ادامه تحقق اهداف دولت دانست و گفت‪« :‬اگر ‬ ‫شهرها روان شود‪ ،‬بهره وری باال می رود و در صورت افزایش بهره وری می توان به رشد‬ ‫دو درصدی اقتصاد کشور که در برنامه پنجم به ان تاکید شد امیدوار بود‪ ».‬وی افزود‪« :‬در‬ ‫قانون برنامه پنجم توسعه کشور‪ ،‬بر افزایش راندمان کاری تاکید شده تا از طریق افزایش‬ ‫بهره وری دو درصد رشد اقتصادی داشته باشیم که الزمه این امر توجه به موضوع حمل‬ ‫و نقل عمومی و فراهم کردن زیرساخت های ان است‪».‬‬ ‫عدم ارتباط ازادی متهم حادثه الکربی‬ ‫با قرارداد نفتی بریتیش پترولیوم‬ ‫اس��کای نی��وز‪ :‬وزیر ام��ور خارجه‬ ‫انگلیس با اشتباه خواندن ازادی متهم‬ ‫حادثه تروریس��تی الکربی اعالم کرد‪:‬‬ ‫هیچ مدرک��ی دال بر ارتب��اط ازادی‬ ‫«عبدالباسط المقرحی» با قراردادهای‬ ‫نفت��ی ش��رکت بریتی��ش پترولی��وم‬ ‫وج��ود ن��دارد‪« .‬ویلیام هی��گ» وزیر‬ ‫ام��ور خارجه انگلی��س در نامه ای به‬ ‫«هیالری کلینتون» وزیر امور خارجه‬ ‫امریکا گف��ت‪ :‬هیچ مدرک��ی دال بر‬ ‫ارتباط ازادی «عبدالباس��ط المقرحی»‬ ‫مته��م حادث��ه تروریس��تی الکربی با‬ ‫قرارداده��ای نفتی ش��رکت بریتیش‬ ‫پترولی��وم وجود ن��دارد‪ .‬هیگ گفت‪:‬‬ ‫«هیچ مدرکی وجود ندارد که اتهامات‬ ‫وارده درباره همکاری شرکت بریتیش‬ ‫پترولیوم با مقامات اسکاتلندی را برای‬ ‫ازادی المقرحی در س��ال ‪ 2009‬تایید‬ ‫کند‪ ».‬وزیر امور خارجه انگلیس افزود‪:‬‬ ‫«همچنین هیچ مدرکی در این زمینه که‬ ‫مقامات اسکاتلندی به منظور تسهیل‬ ‫در قراردادهای نفتی ش��رکت بریتیش‬ ‫پترولی��وم تصمی��م ب��ه ازادی متهم‬ ‫حادثه تروریس��تی الکرب��ی گرفته اند‪،‬‬ ‫وجود ندارد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫تحقیق درباره فعالیت شرکت های‬ ‫اتمی اسرائیل در امریکا‬ ‫هاارتص‪ :‬با وجود سابقه کمک مستقیم‬ ‫واش��نگتن به برنامه اتمی نظامی رژیم‬ ‫صهیونیستی‪ ،‬موسس��ه علوم و امنیت‬ ‫بین الملل امریکا از انجام تحقیق درباره‬ ‫فعالیت ه��ای اتمی اس��رائیل در خاک‬ ‫ایاالت متح��ده به دلیل نق��ض قوانین‬ ‫این کش��ور خبر داد‪ .‬شرکت های اتمی‬ ‫اسرائیل که در امریکا نیز فعالیت می کنند‬ ‫اقدام به صادرات تجهیزاتی از این کشور‬ ‫کرده ان��د که ص��ادرات انها به موجب‬ ‫مورد استفاده قرار گرفتن در تولید بمب‬ ‫هسته ای بر اساس قوانین ایاالت متحده‬ ‫ممنوع بوده است‪ .‬بر اساس گزارشی که‬ ‫از سوی محققان موسسه علوم و امنیت‬ ‫بین الملل (‪ )ISIS‬منتشر شده بازرسان‬ ‫«دفتر صنعت و امنیت» امریکا در حال‬ ‫انجام تحقیقات ب��ر روی فعالیت های‬ ‫هس��ته ای اس��رائیل به وی��ژه در خاک‬ ‫ایاالت متحده هستند‪ .‬به گزارش موسسه‬ ‫علوموتحقیقاتبین الملل‪،‬انجامتحقیق‬ ‫از سوی دفتر صنعت و امنیت امریکا در‬ ‫این رابطه از بهار سال جاری اغاز شده‬ ‫و دلی��ل ان اتهامات وارده بر ش��رکت‬ ‫اسرائیلی «پلوجی» است که در امریکا‬ ‫مستقراست‪.‬‬ ‫دو ماه حبس و ‪ 20‬ضربه شالق جریمه بدحجابی‬ ‫ی‬ ‫مهر‪:‬دادستان کل کشوربه استناد موارد قانونی مربوط به جرائم ضد عفت و اخالق عموم ‬ ‫ی گفت‪ :‬در ماده ‪ 638‬این قانون اماده است‬ ‫در بخش تعزیرات قانون مجازات های اسالم ‬ ‫ی کند عالوه بر کیفر‬ ‫هر کس عمال در انظار‪ ،‬اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرام ‬ ‫عمل به حبس از ‪ 10‬روز تا دو ماه یا ‪ 74‬ضربه ش�لاق جریمه می ش��ود و اگر مرتکب‬ ‫ی را جریحه دار کند فقط‬ ‫عملی شود که نفس ان عمل دارای کیفر نباشد ولی عفت عموم ‬ ‫به حبس از ‪ 10‬روز تا دو ماه یا ‪ 74‬ضربه شالق محکوم می شود‪ .‬محسنی اژه ای در پاسخ‬ ‫به این پرسش که ایا حداکثر دو ماه حبس برای بدحجابان قابل خرید است‪ ،‬گفت‪ :‬در‬ ‫ی امده است چنانچه قاضی تشخیص بدهد می تواند حبس‬ ‫ماده ‪ 22‬مجازات های اسالم ‬ ‫و شالق متهم را به جزای نقدی تبدیل کند‪ .‬وی همچنین به استناد قانون مجازات های‬ ‫اسالمی در مورد مجازات زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر‬ ‫شوند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬این زنان به حبس از ‪ 10‬روز تا دو ماه یا به پرداخت جریمه نقدی‬ ‫از ‪ 50‬تا ‪ 500‬هزار ریال محکوم می شوند‪ ».‬دادستان کل کشور در پاسخ به این پرسش‬ ‫که ایا قانون مجازاتی برای فروش��ندگان البسه غیرشرعی تعیین کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬بر‬ ‫اساس بندی از قانون مجازات های اسالمی مصوب سال ‪( 1365‬قانون نحوه رسیدگی‬ ‫به تخلفات مجازات فروشندگان لباس هایی که استفاده از انها در مال عام خالف شرع‬ ‫بوده یا عفت عمومی را جریحه دار می کند) نحوه مجازات تولید کنندگان‪ ،‬وارد کنندگان‪،‬‬ ‫توزیع کنندگان و استفاده کنندگان لباس های غیر شرعی اول تذکر و ارشاد‪ ،‬دوم توبیخ و‬ ‫سرزنش‪ ،‬سوم تهدید‪ ،‬چهارم تعطیلی محل کسب به مدت سه تا ‪ 6‬ماه برای فروشندگان‬ ‫و توزیع کنندگان البسه و جریمه نقدی برای وارد کننده و تولید کننده و ‪ 10‬تا ‪ 20‬ضربه‬ ‫شالق یا جریمه نقدی برای استفاده کننده از البسه غیر شرعی است‪».‬‬ ‫تایید نیترات باالی اب تهران از سوی وزیر بهداشت‬ ‫تابناک‪ :‬وزیر بهداشت با بیان اینکه میزان نیترات اب‬ ‫تهران در برخی نقاط باالتر از حد استاندارد است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬به زنان باردار و کودکان ش��یرخوار توصیه‬ ‫می کنیم از اب بطری استفاده کنند و اب لوله کشی‬ ‫نخورند‪ ».‬مرضیه وحید دستجردی در مورد گزارش‬ ‫وزیر نیرو از وضعی��ت اب تهران گفت‪« :‬گزارش‬ ‫وزیر نیرو در مورد اب تهران را از طریق رس��انه ها شنیده ام‪ ».‬وی افزود‪« :‬براساس این‬ ‫گزارش میزان نیترات اب در برخی از نقاط تهران باالتر از استاندارد است که وزارت‬ ‫نی��رو تالش می کند این اب را با اب هایی که نیت��رات کمتری دارند رقیق کند‪».‬وزیر‬ ‫بهداشت اضافه کرد‪« :‬برای جلوگیری از عوارض مصرف اب شرب با نیترات باال به‬ ‫خانم های باردار و کودکان شیرخوار توصیه می کنیم از اب بطری استفاده کنند و اب‬ ‫لوله کشی نخورند‪ ».‬دستجردی تاکید کرد‪« :‬گزارش وزارت نیرو در مورد اب تهران قبال‬ ‫به وزارت بهداشت اعالم شده بود‪».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫نگاهی به ارایش سیاسی نیروهای اصولگرا‬ ‫شبه اصولگرایان می ایند؟‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫ارایش نیروهای سیاسی جریان اصولگرا با پایان یافتن‬ ‫حوادث پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری تغییرات‬ ‫محسوسی کرده است‪ .‬تغییراتی که به نظر می رسد هر‬ ‫چه زمان می گذرد به صورت ش��فاف تر و با س��رعت‬ ‫بیشتری دنبال می شود‪.‬‬ ‫تا همین چند س��ال پیش در رقابت های سیاسی که در‬ ‫هنگامه برگزاری انتخابات های مختلف تجلی بیشتری‬ ‫می یافت همواره دو جریان چپ و راس��ت که بعدها‬ ‫مصطلح به اصالح طلب و اصولگرا شدند رقبای اصلی‬ ‫می��دان بودند‪ .‬حال انکه برخی مواقع نیروهایی تحت‬ ‫عنوان مس��تقل به جرگه رقابت ها افزوده می شدند اما‬ ‫هرگز شانسی برای پیروزی نداشتند‪ .‬پس از برگزاری‬ ‫انتخابات دهم و شکست جریان های موسوم به چپ و‬ ‫اصالح طلب و پس از ان پدید امدن مسائل و اتفاقاتی‬ ‫ک��ه در طول عمر ‪ 30‬س��اله نظام بی س��ابقه یا حداقل‬ ‫کم س��ابقه بود به نظر می رس��د این جری��ان که عقبه‬ ‫سیاس��ی و اجتماعی خود را از دست داده است دیگر‬ ‫شانسی برای بروز و ظهور در رقابت ها حداقل تا چند‬ ‫سال اینده نداشته باشد‪.‬‬ ‫در ش��رایط کنونی قدرت سیاسی تنها در اختیار یکی‬ ‫از ان دو جری��ان رقیب اس��ت‪ .‬جریانی که اگرچه در‬ ‫س��ال های پیش��ین به جهت دوری از قدرت و پیشی‬ ‫گرفت��ن رقی��ب از ان‪ ،‬هم��واره ائت�لاف و وح��دت‬ ‫و هم نظری را واجب می دانس��ت اما امروز از دل ان‬ ‫‪18‬‬ ‫جریان طیف های مختلفی سر براورده اند‪.‬‬ ‫یک طیف که به عنوان جبهه پیروان خط امام و رهبری‬ ‫شهره است با صد و چند نماینده اکثریت کرسی های‬ ‫پارلمان هشتم را در اختیار دارد و ان دیگری که منتسب‬ ‫به احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور دهم اس��ت حاال قدرت‬ ‫اجرایی را در اختیار داش��ته و مهمان س��اختمان های‬ ‫پاستور است‪.‬‬ ‫در ای��ن میان طیف دیگ��ری نیز در ای��ن جریان رخ‬ ‫می نمای��د ک��ه از ان به عن��وان نیروه��ای تحول خواه‬ ‫اصولگرا نام می برند‪.‬‬ ‫در مجلس اف��رادی مانند باهنر و الریجانی ژنرال های‬ ‫جبه��ه پی��روان هس��تند و در دولت مش��ایی و طیف‬ ‫مقابل��ش از قبیل افرادی مانند الهام که البته این روزها‬ ‫حضور کمتری در پاستور دارند‪.‬‬ ‫و در میان تحول خواهان نیز افرادی چون احمد توکلی‬ ‫و فدای��ی و زاکانی حضور دارن��د و البته در کنار اینها‬ ‫اصولگرایان��ی مانند قالیباف و س��عیدجلیلی هم مورد‬ ‫توجه هستند‪.‬‬ ‫افزایش رقابت ها‬ ‫هر چه از عمر دول��ت دوم احمدی نژاد می گذرد زمان‬ ‫برای ادامه حضور احمدی نژاد در پاستور به پایان خود‬ ‫نزدیک می ش��ود و اصولگراهای دیگ��ر از میان همان‬ ‫چند طیف یاد شده سخت در تالشند برای برنامه ریزی‬ ‫جهت حضور در پاستور‪ .‬براساس محاسبات تحلیلگران‬ ‫سیاس��ی حاال جناح چپ نه عقبه ای دارد و نه شانسی‬ ‫برای بروز و ظهور مجدد‪ ،‬پس عرصه مهیاس��ت برای‬ ‫رقابت درونی میان جریان های سیاسی یک جناح‪.‬‬ ‫جریان های��ی که هم��ه لقب اصولگرای��ی را بر دوش‬ ‫می کشند‪ ،‬اما ایا همه انها اصولگرا هستند؟ این سوالی‬ ‫است که امیر محبیان‪ ،‬تحلیل گر مسائل سیاسی به پاسخ‬ ‫ان پرداخته است و بر این باور است که‪:‬‬ ‫«به نظر می رس��د باید دوباره تعریف کنیم که منظور از‬ ‫جناح اصولگرا چیس��ت و ایا در جریان اصولگرا همه‬ ‫گرایش هایی که وجود دارند و خودش��ان را اصولگرا‬ ‫می نامن��د‪ ،‬می توانند در این جریان ق��رار بگیرند؟ ایا‬ ‫چنین طیف گسترده ای که گرایش های بعضا متعارض‬ ‫را در ان ش��اهد هس��تیم حاک��ی از این اس��ت که از‬ ‫اصولگرایی معنای��ی واحد را به ذهن متبادر می کند یا‬ ‫اینکه واقعا معنای ان متفاوت است و اصولگرایی برای‬ ‫بعض��ی از اینه��ا صرفا یک نام ش��ده و نه یک رفتار؟‬ ‫بنابراین باید بس��یاری از مبانی مجددا تعریف شود که‬ ‫اصولگرایی دقیقا چیست؟ چه شاخصه هایی دارد که با‬ ‫ان فرد اصولگرا را بشناسیم؟‬ ‫م��ا در مواردی ش��اهد بودیم مقام معظ��م رهبری که‬ ‫یکی از مهمترین ش��اخص های جریان اصولگرا برای‬ ‫تشخیص اس��ت‪ ،‬در مورد بعضی از افراد یا جریان ها‬ ‫موضع می گرفتند‪ ،‬ولی دیدیم حتی کسانی که خود را‬ ‫اصولگ��را می نامیدند تمکین الزم را در قبال این قضیه‬ ‫نداشتند؛ بنابراین با توجه به این موارد به نظر می رسد‬ ‫باید مجددا این مسائل را تعریف کنیم‪».‬‬ ‫این تحلیلگر مسائل سیاسی در خصوص اختالفات این‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫روزهای اصولگرایان می گوید‪« :‬انکار اینکه بین نیروهای‬ ‫اصولگرا اختالفاتی وجود دارد بی فایده و بیهوده است‪،‬‬ ‫در واقع جریان اصولگرا مثل هر جریان سیاس��ی درون‬ ‫کشور یا در هر جای دنیا دیدگاه های متفاوتی را درون‬ ‫خودش حمل می کند‪ ،‬ولی عمق این اختالفات متفاوت‬ ‫است‪ ،‬بعضی اختالف در روش دارند‪ ،‬یعنی در مبانی و‬ ‫حت��ی در مبادی اجرایی هم هیچ اختالفی وجود ندارد‪.‬‬ ‫درنح��وه اجرای دیدگاه ه��ا نیز تفاوت وج��ود دارد و‬ ‫طبیعتا تفاوت ها می تواند کارشناسانه باشد‪ .‬عمق برخی‬ ‫اختالفات دیگر بیش��تر اس��ت و اصال افراد در برخی‬ ‫سیاس��ت ها اختالف نظر و دیدگاه های متفاوتی دارند‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت در بعضی از موارد بین دولت و مجلس‬ ‫در یک موضوع اختالف جدی باش��د‪ .‬همچنین ممکن‬ ‫اس��ت اصولگرایان در مجلس با اصولگرایان دولت در‬ ‫بعضی از موارد حتی ریش��ه ای اختالفات کارشناس��ی‬ ‫داشته باش��ند‪ .‬بعضی اختالفات ممکن است مبنایی و‬ ‫تئوریک باشد یعنی در تعریفی که نسبت به اصولگرایی‬ ‫دارند اختالف داشته باشند که بعضی از این اختالفات‬ ‫را هم ش��اهد هستیم و برهمین اساس است که معتقدم‬ ‫باید مجددا تعریف جدیدی در این موارد ارائه کنیم‪ ،‬واال‬ ‫بر مبنای تعاریف قدیم وارد بازی های جدید شدن‪ ،‬هم‬ ‫هواداران و هم گردانندگان بازی های سیاس��ی را دچار‬ ‫سردرگمی خواهد کرد‪.‬‬ ‫ما شاهد بروز اختالفات بین برخی نیروهای اصولگرا در‬ ‫مجلس و دولت هستیم‪ ،‬نمی توانیم این را منکر شویم‪.‬‬ ‫ما به عنوان نگاه پرستارانه و طبیبانه به مسائل موجود در‬ ‫صحنه سیاسی باید اول واقع بینانه اینها را بپذیریم و بعد‬ ‫درصدد حل معضالت باشیم‪ ،‬زیرا اگر مساله ای را نبینیم‬ ‫هیچ وقت نمی توانیم ان را حل کنیم‪ .‬پس چنین چیزی‬ ‫وجود دارد‪ .‬ولی اینکه ایا به س��مت اصالح می رود یا‬ ‫به س��مت تشدید اختالفات‪ ،‬برداشت من این است که‬ ‫اگر دوباره مبانی را بازنگری نکنیم و یک چتر تئوریک‬ ‫واحدی را بر سر جریان اصولگرا نکشیم این اختالفات‬ ‫به سمت تشدید می رود و ش��واهدی برای این وجود‬ ‫دارد که یکی از انها این اس��ت که بخش��ی از وحدت‬ ‫ما بین جریان اصولگرا و در هر جریان سیاس��ی مبتنی‬ ‫بر رقیب مشترک است؛ یعنی یک رقیب مشترک برای‬ ‫کلیت جریان دارند و این باعث می ش��ود بس��یاری از‬ ‫اختالفاتشان را بیرون مطرح نکنند و رقابت های شان را‬ ‫به دلیل بروز مخالف مشترک نادیده انگارند‪ ،‬اما زمانی‬ ‫که این رقیب مش��ترک وجود نداش��ته باشد و صحنه‬ ‫سیاس��ی بین اینها تقسیم شود طبیعتا دیگر مانعی برای‬ ‫بیان دیدگاه های خودشان نمی بینند و دیدگاه هایشان را‬ ‫صراحتا مطرح و س��عی می کنند از سبد رای مردم برای‬ ‫انتخاب های اینده از طریق بیان دیدگاه های خودش��ان‬ ‫یارگیری و سهم بندی کنند‪».‬‬ ‫نگرانی های مهندس اصولگرا‬ ‫مرتضی نبوی ک��ه در میان اصولگرایان فردی پذیرفته‬ ‫ش��ده و اهل تحلیل است‪ ،‬اخیرا در مصاحبه ای به بیان‬ ‫نگرانی هایی پرداخت��ه که این روزها نه فقط از جانب‬ ‫او بلکه از زبان بس��یاری دیگر از چهره های اصولگرا‬ ‫مطرح ش��ده اس��ت‪ .‬او می گوید‪« :‬من می خواهم یک‬ ‫نگران��ی ایدئولوژی��ک را هم مطرح کن��م‪ .‬ان نگرانی‬ ‫این اس��ت که احس��اس می کنم در بی��ن این جریان‬ ‫اصولگرای��ی یک جریان اصولگرایی منهای روحانیت‬ ‫ش��کل می گیرد‪ ،‬جریانی که خود را اصولگرا می داند‪،‬‬ ‫ب��ه والیت اقا امام زمان (عج) اعتقاد دارد لکن به نظر‬ ‫می ای��د که به نق��ش روحانیت در تاریخ تش��یع و در‬ ‫جریان انقالب خیلی اعتنایی ندارد‪.‬‬ ‫این را می توانیم به‪‎‬عنوان یک نگرانی از جنبه ایدئولوژیک‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫در ش��رایط کنون��ی ق��درت‬ ‫سیاس��ی تنه��ا در اختیار یکی‬ ‫از ان دو جریان رقیب است‪.‬‬ ‫جریانی که اگرچه در سال های‬ ‫پیش��ین ب��ه جه��ت دوری از‬ ‫قدرت و پیشی گرفتن رقیب‬ ‫از ان‪ ،‬هم��واره ائت�لاف و‬ ‫وحدت و هم نظ��ری را واجب‬ ‫می دانس��ت اما ام��روز از دل‬ ‫ان جریان طیف ه��ای مختلفی‬ ‫سر براورده اند‬ ‫درون جریان اصولگرا داشته باشیم و به‪‎‬ویژه عالقه دارم‬ ‫ک��ه جوان های اصولگرای ما خیل��ی مراقب و مواظب‬ ‫باش��ند ک��ه در ای��ن دام نیفتند‪ .‬این جریانی اس��ت که‬ ‫انحراف��ش از حاال پیداس��ت و مس��یرش نمی تواند بر‬ ‫صراط مس��تقیمی باشد که شیعه توانس��ته با اتکا بر ان‬ ‫اس�لام ناب محمدی را در همه این سال ها حفظ کرده‬ ‫و تا به امروز برس��اند‪ .‬این جری��ان با ان حرکت اصیل‬ ‫سازگاری ندارد و وقتی بر ادامه ان اصرار شود‪ ،‬زاویه اش‬ ‫با انقالب زیاد شده و خدای ناکرده در مقطعی به مقابله‬ ‫می انجامد‪ .‬یعنی اگر این جریان احساس استغنای بیش‬ ‫از حد کند‪ ،‬ممکن است خدای ناکرده کارش به مقابله‬ ‫بکشد و اینجا بر جوانان متدین و انقالبی ما فرض است‬ ‫که به این مساله توجه داشته باشند‪ .‬این جریان می گوید‬ ‫که می ت��وان با مرجع ارتباط مس��تقیم گرف��ت و الزم‬ ‫نیس��ت که ادم به مبانی فقه و فقاهت اطالع و اش��راف‬ ‫داشته باش��د و می تواند خودش مستقیم ارتباط بگیرد‪.‬‬ ‫این ادم ها می گویند که ما مس��تقیم با اقا امام زمان(عج)‬ ‫ارتباط می گیریم و به ش��ما راه را نشان می دهیم‪ .‬صرف‬ ‫مخالفت با تصدی امور اجرایی توسط روحانیت نیست‬ ‫و مساله عمیق تر است‪».‬مرتضی نبوی البته از انفعال نسل‬ ‫قدیمی یا به بیان دیگر اصولگراهای سنتی انتقاد می کند‬ ‫و می گوید‪« :‬ما در جریان اصولگرایی یکسری نسل های‬ ‫اولیه را داریم که در تش��کل هایی بوده اند ولی بعضی از‬ ‫نیروها جدیدا به اصولگرایان پیوسته اند و این نسل جدید‬ ‫خیلی پر تحرک تر و موثرتر هستند و متاسفانه نسل های‬ ‫قدیمی امروز کمی منفعل هستند‪ .‬نسل های قدیمی مبانی‬ ‫دست شان است‪ .‬مخاطب من این نسل جدید است که‬ ‫اتفاقا به اینها بیشتر هم عالقه دارم‪ .‬چراکه اینها را بیشتر‬ ‫موثر می دانم در سرنوش��ت انقالب‪ ،‬چون نقش افرینان‬ ‫انق�لاب ام��روز اینها هس��تند‪ ،‬اینها باید با هوش��یاری‬ ‫بیش��تری به مساله نگاه کنند و مراقب باشند که رهبری‬ ‫حرکات شان به دست این جریانی که مدعی والیت امام‬ ‫زمان اس��ت منتها نه از کانال��ی که خود امام زمان تاکید‬ ‫کرده اند ک��ه کانال فقاهت و والیت اس��ت‪ ،‬نیفتد‪ .‬این‬ ‫جریان به خودش اجازه می دهد به خاطر ان مشروعیتی‬ ‫که برای خودش دس��ت و پا ک��رده بقیه اصولگرایان را‬ ‫کامال طرد و انگ های خیلی خطرناک به انها بزند و انها‬ ‫را حتی ضد انقالب تلقی کند‪ .‬باید مراقب باشیم‪ ،‬همین‬ ‫روزها هم ش��اهد نشانه هایی از انها هستیم‪ .‬این جریان‬ ‫ی‬ ‫حرکات تفریطی هم دارد و ارزش های مس��لم اسالم ‬ ‫را مثل امر حجاب که در قران صراحتا به ان تاکید شده‬ ‫مورد تسامح قرار می دهد‪».‬‬ ‫هشدار نسبت به حذف روحانیت‬ ‫انچ��ه ای��ن روزه��ا در ص��در هش��دارهای برخ��ی‬ ‫شخصیت های اصولگراست شکل گیری جریانی است‬ ‫که هدفش تحقق سیاست منهای روحانیت است‪ ،‬حال‬ ‫انکه هش��دار انان این بار متوجه جناح مقابل نیس��ت‬ ‫بلک��ه ان��ان می گویند اف��رادی در می��ان همین جناح‬ ‫خودش��ان چنین تصوراتی را در س��ر دارند‪ .‬مرتضی‬ ‫نبوی می گوید‪« :‬من می خواهم هش��دار بدهم که این‬ ‫جری��ان یادش نرود که یک��ی از ارکان اتکا و یکی از‬ ‫اصلی ترین پشتوانه هایش ایت اهلل مصباح یزدی بوده و‬ ‫امروز این جریان چند هشدار اساسی از ایشان دریافت‬ ‫کرده است‪ .‬اینها نشانه است و این جریان فکر نکند که‬ ‫می تواند بدون اتکا بر جریان اصیل انقالبی روحانیت‬ ‫مسیر خود را پیش برده و موفق شود‪ .‬این یک کژراهه‬ ‫جدید است که به اصطالح ره ب ه ترکستان می برد‪ .‬اینجا‬ ‫نس��ل های قدیمی تر اصولگرا باید به خودشان امده و‬ ‫از محافظه کاری فاصله گرفته و با تامین نیازهای نسل‬ ‫ج��وان اصولگرا مانع از این ش��وند که این جوانان به‬ ‫دامن ان طیف و جریان منحرف بیفتند‪.‬‬ ‫این جریان متاسفانه قائل به والیت فقیه انطور که امام‬ ‫راح��ل تبیین کرده و ما به ان معتقدیم‪ ،‬نیس��تند‪ .‬اینها‬ ‫می گوین��د ادم می تواند از طریق یک پیرزن بی س��واد‬ ‫ه��م ارتباط برقرار کرده و نیازهای دینی خود را تامین‬ ‫کند و نیازی به روحانیت نیس��ت‪ .‬البته من نکته ای را‬ ‫روش��ن کنم‪ .‬اینه��ا نباید به معنای ان باش��د که ما در‬ ‫مق��ام تضعیف اق��ای احمدی‪‎‬نژاد هس��تیم و نکند که‬ ‫این حرف ها اثار س��ویی داش��ته باش��د‪ .‬در انتخابات‬ ‫س��ال گذشته من خیلی واضح از ایشان حمایت کردم‬ ‫و االن هم از مواضع سیاس��ت خارجی ایش��ان خیلی‬ ‫قاطعانه حمایت می کن��م؛ چراکه عالوه بر قاطعیت و‬ ‫ش��جاعت به مواضع انقالب و رهبری خیلی نزدیک‬ ‫اس��ت و از موضع عزت اس��ت و چنان است که امام‬ ‫و رهبری می خواس��ته و می خواهند‪ .‬از س��وی دیگر‬ ‫اقای احمدی‪‎‬نژاد در رفع مش��کالت مردم کوشاست‪،‬‬ ‫شبانه روزی تالش می کند و با مردم تماس نزدیک دارد‬ ‫که اینها نقاط قوت ایشان است‪».‬‬ ‫شیب انتقادات تند می ش��ود؛ اصولگرایان جدید‬ ‫می ایند‬ ‫رصد گ��ران و تحلیلگ��ران مس��ائل سیاس��ی ب��ر این‬ ‫باورن��د ک��ه با گذش��ت زمان و ب��ا پایان س��ال دوم‬ ‫ریاست جمهوری احمدی نژاد در دولت دومش شیب‬ ‫انتقادات اصولگرایان نس��بت به دول��ت احمدی نژاد‬ ‫افزایش خواهد داش��ت؛ انتقاداتی که نه فقط از طرف‬ ‫رقبایش در جناح چپ بلکه این بار با شدت بیشتری‬ ‫از سوی طرفداران و هم جناحی هایش صورت خواهد‬ ‫گرف��ت‪ .‬او به خصوص در زمینه فرهنگی و اقتصادی‬ ‫مورد نقد و نقادی قرار گرفته و این بار می بایس��ت در‬ ‫مقابل کسانی بایستد و از خود دفاع کند که روزگاری‬ ‫برای او می ایس��تادند و از او دفاع می کردند‪ .‬این همه‬ ‫موجب خواهد شد که در ماه های اتی شاهد تغییرات‬ ‫محسوس��ی در ارایش سیاسی اصولگراها باشیم و در‬ ‫این میان شاهد بروز جریان های جدیدی خواهیم بود‬ ‫که البته ان��ان نیز همگی تابلو اصولگرایی بر دس��ت‬ ‫دارند‪ .‬در این میان ارایش جدید سیاسی کشور شاهد‬ ‫تولد جریان نواصولگرا هم هست‪ .‬جریانی که قدرت‬ ‫اجرایی کش��ور را تا حدود زیادی در اختیار دارد‪ .‬این‬ ‫جریان با گذشت زمان و کم شدن قدرت اصالح طلبان‬ ‫و از بین رفتن پایگاه اجتماعی این گروه ها اکنون بازی‬ ‫در خانه اصولگرایان است‪ .‬صحبت های جدید مشایی‬ ‫را اما باید به نوعی مانیفس��ت نواصولگرایی دانست و‬ ‫اینکه برنامه این گروه سیاسی برای تداوم قدرت بلند‬ ‫مدت است‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫سخنرانی شگفت انگیز مشایی در جمع روحانیون‬ ‫مانیفست نو اصولگرایی‬ ‫اس��فندیار رحیم مش��ایی اخی��را در جم��ع گروهی از‬ ‫طالب و روحانیون قم‪ ،‬تهران‪ ،‬ش��یراز و سمنان که به‬ ‫نهاد ریاس��ت جمهوری امده بودن��د مطالب مهمی را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬به گزارش خبرنگار سیاسی مشرق‪ ،‬مشایی‬ ‫در این جلس��ه که حدود دو س��اعت به طول انجامید‬ ‫س��خنان مهمی بیان کرد که متن خالصه شده ان را از‬ ‫نظر می گذرانید‪ .‬مشایی در این سخنرانی سعی کرد از‬ ‫شبهه هایی که در مورد سخنانش طی سال های گذشته‬ ‫به وجود امده رها ش��ود‪ .‬او در این سخنرانی طوالنی‬ ‫حرف های شگفت انگیزی مطرح کرد که حوزه دین و‬ ‫حکومت و سیاست را در بر می گیرد‪.‬‬ ‫دروغ های بزرگ را با جزئیات می گویند‬ ‫یکی از دوستان از مجلس امد (ولی خودش نماینده نبود)‬ ‫گف��ت فالن نماینده از من س��وال کرد و گفت این قضیه‬ ‫مرتاض چهارصدس��اله چیست؟ راست است؟ من واقعا‬ ‫تعجب کردم‪ .‬گفتم جامعه اسالمی انقالبی که داعیه مبارزه‬ ‫با شرق و غرب را دارد و نظام غربی و شرقی را زیر سوال‬ ‫برده است‪ ،‬نماینده مجلس هم تردید دارد و می گوید این‬ ‫مرتاض چهارصدس��اله ماجرایش چیس��ت؟ اصال مگر‬ ‫می ش��ود کسی ‪400‬ساله ش��ود؟ انها برای این که خبرها‬ ‫را تاثیرگ��ذار بکنند می گویند دوجور باید دروغ گفت که‬ ‫اثر کند‪ :‬یکی این که بای��د دروغ بزرگ گفت‪ ،‬این حرف‬ ‫گوبلز است (رئیس تبلیغات نازیسم)‪ .‬دوم این که دروغ را با‬ ‫جزئیات بگویید‪ .‬یعنی انقدر جزئی بگویید که هرکس خبر‬ ‫‪20‬‬ ‫را می خواند باور کند‪ .‬بعد هم در خبرها نوشته اند جالب این‬ ‫است که ان اقای مرتاض ‪400‬ساله از ایران فقط یک نفر را‬ ‫به حضور می پذیرد‪ .‬من اولش فکر می کردم که این ها جوک‬ ‫است ولی بعد دیدم که نه؛ بعضی امدند به ما گفتند که این‬ ‫قضیه البه الی درختان چیست؟‬ ‫حتی یکی از اقایان وزرا به من گفت که ما در جلس��ه ای‬ ‫خدمت مقام معظم رهبری نشسته بودیم یکی امد گفت که‬ ‫یک همچنین ماجرایی است و ایشان در ماشین حالش به‬ ‫هم خورده است و گفته به من الهاماتی شده است‪ .‬که اقا‬ ‫فرمودند که اقا این حرف ها درست نیست‪.‬‬ ‫نسبت دادن یک تاریخ خراب به پیامبران ظلم بزرگ‬ ‫به انان است‬ ‫من مثال زدم گفتم این که یک تاریخ خراب را به پیامبران‬ ‫نس��بت بدهی��م بزرگترین ظلم به پیغمبران اس��ت‪ .‬مثال‬ ‫می گوییم تاریخ که این همه خرابی دارد پیامبران امدند و‬ ‫کارهایشان را انجام دادند همان چیزی که می خواستند انجام‬ ‫شده و حاصلش این است‪ .‬خب اگر این است پس نظام‬ ‫دینی به چه درد می خورد؟ برعکس اس��ت ما باید فریاد‬ ‫بزنیم در عالم که حضرت عیسی کجا مدیریت کرده؟ کی‬ ‫مدیریت کرده؟ حضرت عیسی ‪33‬سال پیامبر بوده‪ .‬در این‬ ‫‪33‬سال ایا مدیر هم بوده؟ چی دستش بوده؟ ایا اقتصاد در‬ ‫اختیار حضرت عیسی بوده؟ ایا سیاست در اختیار حضرت‬ ‫عیسی بوده؟ ایا اجتماع و فرهنگ در اختیار حضرت عیسی‬ ‫بوده؟‬ ‫نتیجه این اس��ت که دسترسی مردم به حضرت عیسی از‬ ‫بین رفته‪ .‬حضرت عیسی در جامعه دیگر نیست‪ .‬مدیریت‬ ‫او وجود ندارد‪ .‬من عرض کردم چرا به نام حضرت عیسی‬ ‫بنویسیم؟ اگر حضرت عیسی بود و مدیریت می کرد ان هم‬ ‫مدیریت جامع که فقط مال پیغمبران است و کس دیگری‬ ‫حق ندارد بگوید من مدیر جامع هستم و مال انسان کامل‬ ‫اس��ت وضع اینگونه بود؟ ما باید از ساحت قدس ائمه و‬ ‫پیامبران اینها را پاک کنیم‪ .‬اینها دروغ است‪ .‬اگر ما فکر کنیم‬ ‫که حضرت امام موس��ی کاظم(ع) که سالیان سال زندان‬ ‫بودند‪ .‬مگر امام امدند که زندان باش��ند؟ برخی از ائمه ما‬ ‫در جوانی امام ش��دند‪ ،‬هنوز میانسال نشده شهید شدند‪.‬‬ ‫چرا؟ چون نگذاش��تند‪ .‬اما شما فرض کنید انها حضرت‬ ‫عیسی را نمی کشتند چه می شد؟ ایا حضرت عیسی سی‬ ‫و سه سالگی می رفت انطرف؟ نه خیر می ماند‪ .‬می توانست‬ ‫‪ 300‬س��ال باشد‪ .‬که در این ‪ 300‬سال نه فقط زنده است؛‬ ‫بلکه یک مدیر جامع اس��ت که کار دستش است‪ ،‬اقتصاد‬ ‫دستش است‪ ،‬سیاست دستش است‪ .‬جامعه چه می شد؟‬ ‫اگر حضرت موسی ‪ 500‬سال پیغمبر می بود که کار دستش‬ ‫بود انگاه جامعه چه می شد؟ بعد انجا من مثال زدم و گفتم‬ ‫شما یک وقت شک نکنید که ‪ 350‬سال و ‪ 500‬سال را من‬ ‫همینجوری می گویم‪ ،‬نه خیر این یک چیز طبیعی است‪.‬‬ ‫در قران امده اس��ت‪ :‬و لقد ارسلنا نوحا علی قومه فلبس‬ ‫فیهم الفه اال خمس��ین عاما فاخذهم الطوفان‪ .‬پیغمبر یک‬ ‫س��نی داشته‪ ،‬مبعوث شده‪ ،‬از زمان مبعوث بودن تا توفان‬ ‫‪950‬س��ال مردم را دعوت کرده بعد تازه توفان امده و در‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫روایات تا ‪2500‬سال هم برای سن حضرت نوح گفته اند‪.‬‬ ‫اصال من راجع به حضرت نوح بحث نکرده بودم‪ .‬بحث‬ ‫من این بود‪ .‬حداقل دیگر قران وقتی می گوید ‪950‬س��ال‬ ‫نمی توانیم بگوییم که حدیث جعلی است‪ .‬همین ‪950‬سال‬ ‫را هم بپذیریم بس می ش��ود‪ .‬حضرت نوح هم همینطور‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬مگر حضرت نوح در این ‪950‬سال که مردم‬ ‫را دعوت کرد اوضاع اقتصاد و سیاست و مدیریت جهان‬ ‫دست حضرت نوح بوده است که به حساب حضرت نوح‬ ‫می گذاریم‪.‬‬ ‫اگر می گذاشتند جامعه ما االن چیز دیگری بود‬ ‫جمهوری اسالمی ‪30‬سال است که بر مسند قدرت نشسته‬ ‫اس��ت‪ .‬مدیریت جامعه دستش است‪ .‬به خدا این که االن‬ ‫دس��ت ما‪ ،‬دس��ت رهبر معظم انقالب مدیریت هس��ت‬ ‫همین قدرش هم دست پیغمبران نبوده است‪ .‬من نمی دانم‬ ‫حضرت سلیمان مدیریت داشته یا نه ولی بقیه را می دانیم‬ ‫چه طور بوده است‪ .‬همین االن نابسامانی های جامعه ما را به‬ ‫رهبر عزیزمان منتسب می کنید؟ این ظلم نیست؟ رهبر چه‬ ‫می خواهد؟ خیلی جاها چه می شود؟ نه رهبر‪ ،‬اقای رئیس‬ ‫جمهورچهمی خواهد؟می گذارند؟چه کارمی کنند؟مانباید‬ ‫اینجوری فکر کنیم‪ .‬ما در برابر مدعیان راهبری انسان ها در‬ ‫دنیا که می گویند قبله ادم ها غرب است داریم داد می زنیم‪.‬‬ ‫کس��ی گفته قبله ادم ها غرب اس��ت؟ قبله ادم ها اندیشه‬ ‫پاک دینی اس��ت که در نظام جمهوری اسالمی تازه دارد‬ ‫تکوین می شود‪ .‬اگر دشمنان ما می گذاشتند‪ ،‬اگر جماعت‬ ‫می گذاش��ت‪ ،‬اگر خرافات می گذاش��ت‪ ،‬اگر حسادت و‬ ‫کینه ها می گذاشت‪ ،‬اگر همه برای خدا بودیم‪ ،‬االن جامعه ما‬ ‫چه بود؟ چیز دیگری بود‪ .‬بحث روشن است‪.‬‬ ‫به پیر به پیغمبر‪ ،‬انبیا مدیر جامعه نبودند‬ ‫من گفتم اینها باید مدیر جامع��ه می بودند لیکن نبودند‪.‬‬ ‫حاال یک نفر اصرار دارد بگوید بودند‪ .‬پس بفرمایند همه‬ ‫مس��ئولیت ها را بپذیرند‪ .‬تاریخ می گوید نبودند‪ .‬به پیر به‬ ‫پیغمبر نبودند‪ .‬حاال چه می شود؟ من در ان سخنرانی گفتم‬ ‫ان اقا که می اید‪ ،‬ان انسان کامل که می اید به لحاظ حکمت‬ ‫باید نظام عادل‪ ،‬جامع و کامل را مستقر کند‪ .‬که ان از اختیار‬ ‫انسان ها خارج است‪ .‬خدا به انسان ها اختیار داده که انتخاب‬ ‫کنند‪ .‬رفتند با هرکس که دلشان می خواست بیعت کردند‪ .‬اما‬ ‫در دوره او دیگر نمی شود‪ .‬برای این که اگر او هم نیاید این‬ ‫کار را نکند‪ ،‬ان وقت افرینش عبث و بیهوده است و اندیشه‬ ‫الهی و حکمت الهی نقض می ش��ود‪ .‬بنابراین ما این همه‬ ‫فساد تاریخ را به خودشان نسبت می دهیم‪ .‬به دورشدنشان‬ ‫از منطق الهی نسبت می دهیم‪ .‬نه این که اینها را وارد حوزه‬ ‫پیغمبر بکنیم و به نام پیغمبر ثبت بکنیم‪ .‬انها به دنبال این‬ ‫هستند که بگویند اینها عرضه نداشتند‪ .‬دین بیش از این ازش‬ ‫ساخته نیست‪ .‬من می گویم ائمه ما کجا (امامت تکوینی را‬ ‫عرض نمی کنم‪ ،‬امامت تشریعی را هم نمی گویم‪ ،‬مدیریت‬ ‫بخشی از امامت تشریعی است) کجا این اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫امام رضا(ع) چه کار کردند؟ ش��ما تاریخ را نگاه بکنید‪ .‬ما‬ ‫باید بگوییم امام رضا(ع) انچه را که می باید انجام می دادند‪.‬‬ ‫نگذاشتند که انجام بدهند‪ .‬این بد نیست ولی بعضی ها بد‬ ‫برداشت می کنند‪ .‬فکر می کنند اگر ما این را بگوییم‪ ،‬خدای‬ ‫ناکرده حضرت رضا(ع) ماموریتش را انجام نداده اس��ت‪.‬‬ ‫ماموریتش را انجام نداد‪ .‬نه این که نخواست بلکه نگذاشتند‬ ‫که انجام بشود‪ .‬ما باید این را بگوییم‪ .‬این است که نظام ما‬ ‫و اندیشه الهی ما را در منظر افکار جهان روشن می کند‪ .‬این‬ ‫ح��رف را ما باید بزنیم که امروز مدیریت نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی باالخره یک گوشه ای هم دست ماست‪ .‬ما باید‬ ‫این را بگوییم‪ .‬ما مسئول هستیم به دنیا جواب بدهیم‪ .‬توجه‬ ‫داشته باشیم که ماموریت ما ارائه اندیشه های دینی و الهی‬ ‫است و این غیر از ان چیزی است که محقق شده است‪.‬‬ ‫دوره اسالم گرایی تمام شده‪ ،‬نه دین‬ ‫خیلی هابهمن می گویند توگفتی دوره اسالم تمام شده‪،‬بلکه‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫دوره اس�لام گرایی تمام شده نه اسالم‪ .‬چرا دوره اش تمام‬ ‫شده؟ کدام اسالم؟ من معتقدم زمانی که علی(ع) حاکمیت‬ ‫را به دست گرفت دوره ان اسالم تمام شده‪ .‬اسالم تازه دارد‬ ‫شروع می شود‪ .‬اسالم که همه ظرفیت هایش در دنیا محقق‬ ‫نش��ده است‪.‬االن در دنیا اسالم را چه کسی تبلیغ می کند؟‬ ‫چه کسانی اسالم را تبلیغ می کنند؟ یکی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران است که اسالم ناب را تبلیغ می کند؛ فرهنگ عمیق و‬ ‫انقالبی تشیّع را تبلیغ می کند‪ .‬ولی ایا همه تبلیغات اسالم‬ ‫در دنیا این است؟ به خدا خیلی از این تبلیغات اسالمی که‬ ‫امروز در دنیا می شود همه اش خیانت به اسالم است‪ .‬برای‬ ‫این که دروغی به نام اسالم تبلیغ می شود‪.‬‬ ‫مهدویت جزو اتهامات ما سالکین است‬ ‫من همان هند که رفتم‪ ،‬رفتم جامعه اس�لامی انجا‪ ،‬یعنی‬ ‫دانشگاه اسالمی دهلی و خواستیم انجا کرسی ایران شناسی‬ ‫راه بیاندازیم‪ .‬و س��خنرانی کنیم‪ ،‬انجا بحث داشتیم که ما‬ ‫یک مقدار به اینها کمک کنیم که کرسی ایران شناسی راه‬ ‫بیفتد‪ .‬مثال ‪10‬هزار دالر‪ ،‬یا بیست هزار دالر یا از این مبالغ‬ ‫به انها کمک کنیم‪ .‬وقتی برگشتم یک ماه نشد که به ما خبر‬ ‫دادن��د که یک ملکی (نمی خواهم نام ببرم) از یکی از این‬ ‫کشورهایی که مدعیان اسالم هستند و خودشون را جلوتر‬ ‫از م��ا می دانند‪ ،‬رفته انجا‪30 ،‬میلی��ون دالر پول داده برای‬ ‫کتابخانه ماکجاییم‪ ،‬انها کجا؟ بحث من و موضوع سخنرانی‬ ‫من که انجا گفتم دوره اسالم گرایی تمام شده است موضوع‬ ‫سخنرانی امام زمان است‪ .‬این نیست که امروز فقط یک نفر‬ ‫بیاید بگوید اسالم؛ اینکه کافی نیست‪ ،‬کدام اسالم؟ اینکه‬ ‫همین جور بگوییم اسالم‪ ،‬اسالم گرایی این انحراف است‪.‬‬ ‫در دنیای امروز بخش مهمی از انحراف را به نام اسالم دارند‬ ‫ایجاد می کنند که خط اصیل نگاه به ان اینده زیبا و درخشان‬ ‫محو بش��ود‪ .‬موضوع س��خنرانی امام زمان(ع) است مگر‬ ‫می شود ما به امام زمان(ع) معتقد باشیم ولی به اسالم معتقد‬ ‫نباشیم‪ .‬ولی ما می گوییم می شود به اسالم معتقد بود ولی به‬ ‫امام زمان معتقد نبود‪ .‬می شود اسالم گرایی کرد ولی از توش‬ ‫امام زمان(ع) درنمی اید‪ .‬س��ال ها کردند‪ ،‬هزار و دویست‪،‬‬ ‫سیصد س��ال اس��ت بعد از امام زمان همین کار را دارند‬ ‫می کنند که اقا هم به درستی دلش سوخته برای امام زمان(ع)‬ ‫من ایشان را بوسیدم البته حق بود که ببوسمش ولی بیشتر‬ ‫به خاطر همین حرف پایانی ایشان و این دلسوختگی ایشان‬ ‫نسبت به ساحت قدس مهدویت جزو اتهامات ما سالکین‬ ‫همین است‪ .‬برای اینکه خداوند به من این لطف را کرد که‬ ‫من دعای عهد را هر روز بعد از هر نماز صبحم حتی اگر‬ ‫قضا شده باشد دعای عهدم ترک نمی شود‪.‬‬ ‫چرا کار طال نمی کنی؟ کارهای تو کار نقره و برنز است!‬ ‫من با این روحانی عزیز نویسنده یک شوخی کردم‪ .‬البته‬ ‫شوخی هم نبود واقعیت بود‪ .‬گفتم حاج اقا چرا کار طال‬ ‫نمی کنی؟ کتابی که نوشته بود در مورد پیغمبر بود‪ ،‬یکی هم‬ ‫راجع به حض��رت زهرا(س) بود و دیگری راجع به حج‬ ‫بود‪ .‬راجع به امر به معروف و نهی از منکر بود‪ .‬به او گفتم‬ ‫چرا کار طال نمی کنی؟ متوجه منظورم نشد‪ .‬گفتم اینها همه‬ ‫نقره اس��ت‪ .‬برنز است‪ .‬گفت یعنی چی؟ گفتم االن دوره‪،‬‬ ‫دوره معرفی انسان کامل و مدیر امروز ماست‪ .‬این را امروز‬ ‫باید معرفی کنیم‪ .‬امام عصر(عج) را که معرفی کنی‪ ،‬پیغمبر‬ ‫معرفی می شود‪ .‬ولی خیلی ها داعیه پیغمبر دارند‪ .‬شماها‬ ‫دیده اید که اشک می ریزند برای پیغمبر‪ .‬ولی اصال علی(ع)‬ ‫را نمی شناسند‪ .‬طرف قنوت می گیرد یک ربع و هی برای‬ ‫خدا اشک می ریزد «و من مات و لم یعرف امام زمانه مات‬ ‫میت ًاجاهلیه»‪.‬‬ ‫از نظر شریعتمداری من اصال مسلمان نیستم‬ ‫‪....‬من گفتم که برای تبیین مسائل این موضوع را پیگیری‬ ‫می کنم تا اخر‪ .‬حاال االن یادم نیست‪ .‬حتی اگر همین جمله‬ ‫را هم گفته باشم قبول دارم‪ .‬یعنی تکلیف مسلمانی من برای‬ ‫این که مسلمانی ام را اثبات کنم‪ .‬از نظر اقای شریعتمداری‬ ‫من اصال مسلمان هم نیستم‪ .‬چون جاسوس هستیم‪ ،‬عضو‬ ‫انقالب مخملی هم هستیم و دیگر حرف هایی که ایشان‬ ‫زده اند‪ .‬منافق هستیم‪ ،‬اسرائیلی هستیم‪ .‬این تکلیف اسالمی‬ ‫است و من این جمله را رد نمی کنم‪ .‬ولی یادم نیست دقیقا‬ ‫چی گفتم ولی اگر این هم باشد من رد نمی کنم‪ .‬چنانکه به‬ ‫دنبالش هم هستم که این اتفاق بیفتد و شکایت های فراوانی‬ ‫هم علیه اقای ش��ریعتمداری در دستور دارم که به نوبت‬ ‫انش��اءاهلل اعمال خواهد شد‪ .‬بعد هم می گویم چرا‪ .‬چون‬ ‫ممکن است برای خیلی از شماها اقای شریعتمداری مظهر‬ ‫یک حزب اللهی و مدافع دولت و اقای احمدی نژاد باشد‬ ‫ولی از نظر من ایشان هیچ نسبتی با اقای احمدی نژاد ندارد‬ ‫و اصال احمدی ن��ژاد را قبول ندارد و دلیل هم دارم و اگر‬ ‫وقت نشد دلیلم را بگویم یا این که کسی دلیلم را قبول نکرد‬ ‫یک سال دیگر همه متوجه می شوید‪.‬‬ ‫مگر می شود من طرفدار اسرائیل باشم‬ ‫این حرف را هم اقای احمدی نژاد بارها در س��خنرانی ها‬ ‫و مصاحبه های جهانی اش گفته بود برای این که اختالف‬ ‫بیندازد‪ .‬بعدش هم رس��ید که در ان جمله ای که حضرت‬ ‫اقا بیان فرمودند‪ .‬پنج شنبه قبلش هم اقای احمدی نژاد در‬ ‫توضیح حرف های من گفت این موضع دولت اس��ت و‬ ‫این ح��رف جدید نبود‪ .‬ولی عجیب این اس��ت که بنده‬ ‫ادم ناشناخته ای نیستم‪ ،‬معاون رئیس جمهوری هستم که‬ ‫در مقابله با رژیم صهیونیس��تی ش��اگرد دوم هم ندارد‪ .‬و‬ ‫فاصله اش در دنیا از همه زیادتر اس��ت‪ .‬من معاون ایشان‬ ‫هستم‪ .‬مگر می شود من طرفدار اسرائیل باشم و ایشان نفر‬ ‫شماره یک ضداسرائیل در دنیاست‪ .‬همان موقع که از من‬ ‫سوال کردند گفتم من صدها سخنرانی علیه رژیم اشغالگر‬ ‫قدس کردم‪ .‬در همین س��ازمان فرهنگی هنری شهرداری‬ ‫تهران هم ی��ک دوره صهیونیسم شناس��ی را ما خودمان‬ ‫طراحی و برگزار کردیم و کالس گذاشتیم و سی دی های‬ ‫ان را منتشر کردیم‪ .‬بعد هم اگر من هفت‪ ،‬هشت ماه قبل در‬ ‫مورد اسرائیل سخنرانی کرده بودم و این حرف ها را می زدم‬ ‫ممکن است مثل بقیه اقایانی که بوده اند و گفتند که اینها قبال‬ ‫یک حرف هایی می زدند و بعدش استحاله شدند بریدند‪،‬‬ ‫منفعل شدند‪ .‬ولی االن دو روز فاصل ه است‪ .‬ما در دو روز‬ ‫که منفعل نشدیم‪ .‬بعد هم من واقعا فکر می کردم که این کار‬ ‫علیه اسرائیل است و به همین دلیل هم وقتی از من پرسیدند‬ ‫من گفتم حرفم را قبول دارم و رد نکردم‪.‬‬ ‫ماجرای معاون اولی و نامه رهبر فرزانه انقالب‬ ‫شب جمعه جلسه دولت در استان خراسان دولت نهم و‬ ‫دولتدهمهردوبرایتبرکاولینجلسهدرکنارمرقدمطهر‬ ‫حضرت ثامن الحجج جلسه تشکیل شد‪ .‬من بیرون جلسه‬ ‫داش��تم به یکی دیگر از اقایان که قرار بود یک مسئولیتی‬ ‫بگیرد و به قول خودمان یه کم ناز می کرد داشتم توجیهش‬ ‫می کردم که این کار‪ ،‬کار مهم و خوبی است و شما بپذیر‪.‬‬ ‫امدم تو دیدم مرا نگاه کردند و خندیدند و تبریک گفتند‪.‬‬ ‫گفتم چی ش��د؟ گفتند اقای احمدی نژاد در جلسه اعالم‬ ‫کرد شما معاون اول هستید‪ .‬البته اقای احمدی نژاد پیش تر‬ ‫موضوع را به من گفته بودند‪ .‬من عالقه ای اصوال به سیاست‬ ‫به این معنا شخصا نداشتم و االن هم عالقه مند نیستم‪ .‬من‬ ‫به ایشان گفتم که شما هر کاری بگویی انجام می دهم الزم‬ ‫نیست که من معاون اول باشم‪ .‬اما ایشان اصرار بسیار زیادی‬ ‫داشتند که حتما من معاون اول باشم‪ .‬که اگر از ایشان بپرسید‬ ‫خودش��ان توضیح خواهند داد و این که حاال چرا اصرار‬ ‫دارند به خودشان مربوط است و باید از خودشان بپرسید‪.‬‬ ‫شب جمعه حکم معاونت اول من اعالم شد‪ ،‬صبح جمعه‬ ‫که برگشتیم دولت تمام شده بود‪ ،‬هنوز دولت جدید شکل‬ ‫نگرفته بود‪ .‬دوشنبه هم مبعث بود‪ ،‬من هم رفتم مرخصی‪.‬‬ ‫چون در ان دوره که ما مرخصی نرفته بودیم‪ .‬من دوشنبه‬ ‫برگشتم‪ .‬در این فاصله اقای احمدی نژاد به من زنگ زدند‬ ‫و گفتند کجایی؟ گفتم هنوز بیرون از تهران هستم‪ .‬گفت‬ ‫اگر می ش��ود زودتر بیا‪ .‬گفتم چش��م‪ .‬من دوشنبه امدم و‬ ‫‪21‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫دیگر دوشنبه را استفاده نکردیم و یه راست رفتم خدمت‬ ‫ایشان‪ .‬ایشان به من ماجرای این نامه را فرمودند و گفتند اقا‬ ‫یک همچین نامه ای نوشته‪ .‬متن نامه اش هم این طور است‪.‬‬ ‫پرسیدم خب باید چه کار کنیم‪ .‬دکتر احمدی نژاد دوشنبه ها‬ ‫با اقا دیدار داشتند‪ .‬ان روز هم دوشنبه بود‪ .‬گفت من امروز‬ ‫خدمت اقا [ گفتند ]می رسم و با ایشان صحبت می کنم‪.‬‬ ‫و ان س��اعتی که قرار داش��تند رفتند و دیدارشان را با اقا‬ ‫انجام دادند و ش��ب مجددا برگشتم خدمت ایشان‪ .‬شنبه‬ ‫و یک ش��نبه من اصال از ماجرا اطالع نداشتم‪ .‬اصال نبودم‪.‬‬ ‫شبی که دوباره برگشتم خدمت دکتر احمدی نژاد گفتم چی‬ ‫شد؟ گفت من با اقا صحبت کردم‪ ،‬اقا گفت این ها فشار‪،‬‬ ‫البته این بحث ها را من نمی خواهم بگویم‪ .‬اصال درست‬ ‫نیست و تا شخصیت تراز باالی مملکت هستند من نباید‬ ‫حرفش��ان را بگویم‪ .‬ولی کلی اش را عرض می کنم‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد گفتند که (شما تو متن نگاه کنید که چرا این‬ ‫متن نوشته ش��ده) من اصرار کردم که این خوب است و‬ ‫باید اینطور باشد‪ .‬گفتم خب نتیجه چی شد؟ گفت من با اقا‬ ‫صحبت کردم و شما کارت را شروع کن‪ .‬ما هم به حسب‬ ‫این که این صحبت ها ش��ده کارمان را شروع کردیم‪ .‬البته‬ ‫شروعی هم که نبود چون چیز زیادی اتفاق نیفتاد‪ .‬چهارشنبه‬ ‫دولت بود و ما رفتیم تو دولت نشس��تیم بغل دست اقای‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬دست راست ایشان به عنوان معاون اول‪ .‬جمعه‬ ‫غروب من بیرون تو ماشین بودم دیدم یکی از دوستان به‬ ‫من زنگ زد و گفت خبر را شنیدی؟ گفتم نه‪ ،‬گفت متن‬ ‫نامه مقام معظم رهبری منتشر شده‪ .‬او از نامه خبر نداشت‬ ‫ولی من خبر داشتم‪ .‬یک چیزی هم بگویم‪ .‬تو این فاصله‬ ‫اقای احمدی نژاد که رفته بودند خدمت اقا {گفتند}به اقا‬ ‫گفتم که این نامه خبرش را بعضی ها بیرون می دهند و دنبال‬ ‫کار سیاسی هس��تند‪ .‬اقا فرمودند نه‪ .‬بعد ایشان نامه را به‬ ‫من نش��ان داد‪ .‬نامه یک چیزی کوچکتر از این (اشاره به‬ ‫یک کاغذ ‪ 7،8‬سانتی متری) اینقدر نامه بود‪ .‬در یک پاکت‬ ‫دست ساز‪ .‬انگار خود اقا پاکت را درست کرده بودند‪ .‬بعد‬ ‫نامه هم داخل ان بود‪ .‬درش هم چسب خورده بود محرمانه‬ ‫و داده بود دس��ت اقای احمدی نژاد‪ .‬ایا این نامه ای بود که‬ ‫اقا به اقای احمدی نژاد دادند‪ .‬اخر بعدش گفتند چرا شما‬ ‫تعل��ل کردید‪ ،‬چرا تاخیر کردید؟ من اصال نبودم‪ .‬بعد هم‬ ‫اقای احمدی نژاد ب��ا اقا صحبت کردند و اقا گفتند ادامه‬ ‫بده‪ .‬ما هم به اقای احمدی نژاد اعتماد کردیم‪ .‬االن هم اگر‬ ‫از اقای احمدی نژاد س��وال کنید همین ها را می گوید‪ .‬این‬ ‫نامه اینجوری دوشنبه که مبعث اقا سخنرانی می فرمایند و‬ ‫خیلی ها هم خدمت اقا رفتند‪ .‬برخی از دوستان سه شنبه با‬ ‫من تماس گرفتند که فالن حاج اقا نماینده ولی فقیه گفته اند‬ ‫انجا بعضی ها از دفتر به ما گفتند یک همچین نامه ای صادر‬ ‫ش��ده است‪ .‬در حالی که این نامه نامه ای بود محرمانه بین‬ ‫اقا و احمدی نژاد و اولین بار هم نبود که از این نامه ها داده‬ ‫می شد‪ .‬اقا هر جا که تشخیص می دهند در هر مساله ای نقطه‬ ‫نظرش��ان را می دهند‪ .‬هر روز که اقا و احمدی نژاد دیدار‬ ‫نمی کنند‪ .‬بعضی وقت ها یادداشت می فرستند و یک چیز‬ ‫محرمانه است بین رهبر و رئیس جمهور‪ .‬احمدی نژاد هم‬ ‫اگر در مورد نظر اقا‪ ،‬نظر تکمیلی یا نظر مش��ورتی ندارد‬ ‫چون بعضی وقت ها ممکن است نظر دیگری داشته باشد‪.‬‬ ‫مثال در مسائل هسته ای‪ ،‬سیاست بین الملل و‪...‬؛ اگر نظر اقا‬ ‫عینا همان چیزی باشد که احمدی نژاد فکر می کند‪ ،‬همان‬ ‫لحظه برای انجام ان اقدام می کند و اگر غیر از این باش��د‬ ‫نگه می دارد و در مالقات می گوید مثال این چیزی که شما‬ ‫فرمودید را بررسی کردم و اینطور نیست‪ ،‬اصال خبر چیز‬ ‫دیگری اس��ت یا این طور که شما مرقوم فرمودید ما اگر‬ ‫این طور بگوییم بهتر است‪ .‬یا اصال شما بفرمایید که فالن‬ ‫کار این طوری انجام بشود و من نگویم و این طور مسائل‬ ‫طبیعی است‪ .‬اگر خبر به بیرون درز نمی کرد نامه هم به صدا‬ ‫و سیما نمی رفت‪ ،‬بعد هم دوشنبه بعد که مالقات بود اقا‬ ‫می فرمودند اقای احمدی نژاد من بررسی کردم و حتما اقای‬ ‫مشایی معاون اول نباشد و مشکل هم نبود‪ .‬مگر اصال کسی‬ ‫‪22‬‬ ‫دنبال این بود که معاون اول بشود؟ االن هم بنده معاون اول‬ ‫نیستم خیلی هم خوشحال ترم‪ .‬من به همان اندازه کارم را‬ ‫می کنم و هرچه که از دستم بر بیاید انجام می دهم‪ ،‬ولی کسی‬ ‫مسئولیت از من نمی خواهد و به اندازه رئیس دفتر مسئول‬ ‫هستم این طور که خیلی برای من بهتر است‪ .‬ولی بعضی ها‬ ‫دنبال چیزهای دیگری هستند و این را جوسازی کردند‪ .‬من‬ ‫بعد از این که نامه منتشر شد خدمت اقای احمدی نژاد رفتم‬ ‫و نامه ای که نوش��تم ذره ای از ان برنیامده که من ناراحت‬ ‫هس��تم و خدمت خیلی ها از جمله جامعه وعاظ عرض‬ ‫کردم خداوکیلی من پیش خدا خیلی خوشحال و روسفید‬ ‫هستم‪ .‬چون این یک امتحان برای من بود‪ .‬حتی من با اقایان‬ ‫علما شوخی کردم‪ .‬گفتم حاج اقا یک چیزی من می گویم‬ ‫یک کم روی این فکر کنید‪ .‬رفتی باالی منبر یک نفر امده‬ ‫دست شما را گرفته و می گوید بیا پایین‪ .‬سخت هست یا‬ ‫نه؟ خدا وکیلی‪ ،‬س��خت هست یا نیست؟ به شما بگوید‬ ‫جای ش��ما انجا نیست بیا پایین‪ .‬باالخره ادم بی ادب پیدا‬ ‫می شود‪ .‬ببینید چه قدر سخت است من که معاون اول بودم‪.‬‬ ‫وقتی فرمودند نه‪ ،‬سمعا و طاعتا‪ ،‬من یک سرباز هستم‪ .‬اولین‬ ‫عبارت من این بود «در پی انتشار خبر دستور مقام معظم‬ ‫والیت»‪ ،‬بعد هم گفتم من س��رباز هستم‪ .‬که کار دیگری‬ ‫نمی توانستم انجام بدهم‪ .‬من گفتم یک نفر را سراغ دارید که‬ ‫مشایی بعد از این ماجرا به وی اظهار گله کرده باشد‪ .‬یک‬ ‫نفر بیاید بگوید بعد از این جریان مشایی گله کرد‪ ،‬حرف‬ ‫اقا تو دلش مس��اله داشت‪ .‬من گفتم پیش خدا روسفیدم‪.‬‬ ‫خدا می داند نه تنها اش��کارا حرفی نزدم بلکه در خلوت‬ ‫خودم با دوستان نزدیک هم گله نکردم‪ .‬یک نفر دیگر هم‬ ‫بیاید جای من همین امتحان را بدهد‪ .‬من از شما و خیلی از‬ ‫اقایانی که مدعی هستند سوال می کنم اگر جای من بودند‬ ‫چه کار می کردند؟ من منظورم این نیست که بیایند در برابر‬ ‫رهبری بایستند‪ .‬اصال در این مملکت کسی جرات ندارد در‬ ‫برابر رهبری بایستد‪ .‬چون همه پدرش را درمی اورند‪ .‬ولی‬ ‫منظورم این است که اینها که مسئولیت های حاشیه ای هم‬ ‫داشتند رفتند کنار خودشان شدند منتقدین شماره یک نظام‬ ‫اگرمی خواهیداسمببرم‪.‬چهمسئولیتیداشتند؟رفتندشدند‬ ‫منتقد شماره یک نظام‪ .‬تا حاال همه انتقادات به خودشان بود‬ ‫حاال رفتند بیرون شدند منتقد نظام‪ .‬بنده االن هم می گویم‬ ‫که یک سرباز هستم از رو هم نمی روم‪ ،‬مگر از جسد من‬ ‫رد شوند‪ .‬من سرباز این نظام هستم‪ .‬سرباز والیت هستم و‬ ‫کوتاه هم نمی ایم‪( .‬صلوات حضار)‬ ‫کیهان طوری زده بود برکناری مشایی که از شاه رفت‬ ‫پنجاه و هفت هم قوی تر و بزرگتر بود‬ ‫یک یا دو روز بعدش اقای مصلحی که رئیس اوقاف بودند‬ ‫قاری��ان قران را برده بودند خدمت اقا بعد از این جلس��ه‬ ‫اقای مصلحی امدند دفتر اقای احمدی نژاد که تندتند خبر‬ ‫بگویند‪ .‬من امدم دیدم اقای احمدی نژاد و اقای مصلحی‬ ‫صحبت می کنند‪ .‬در را بستم ولی اقای احمدی نژاد گفت نه‬ ‫بیا‪ .‬رفتم نشستم دیدم اقای مصلحی دارد توضیح می دهد‬ ‫و هنوز خبر داغ بود و پخش نشده بود‪( .‬کیهان دست خط‬ ‫اق��ا را صفحه اول زد و طوری زده بود برکناری مش��ایی‬ ‫که از ش��اه رفت پنجاه و هفت هم قوی تر و بزرگتر بود‪.‬‬ ‫چون دشمن شماره یک است و ما فهمیدیم دشمن شماره‬ ‫یک مملکت کی��ه‪ ).‬قاریان قران که رفتند خدمت اقا‪ ،‬اقا‬ ‫فرموده اند اگر یک کسی را می گوییم یک جا نباشد اینگونه‬ ‫نیس��ت که ش��ما او را از همه چیز س��اقط کنید‪ .‬این طور‬ ‫نیست که این دیگر هیچ جا نباید باشد‪ .‬بعد اقای مصلحی‬ ‫گفتن��د که اقا بعد از این فرمای��ش‪ ،‬اقای فالنی را از دفتر‬ ‫صدا کردند و گفتند ب��رو به اقای فالنی بگو اقای صفار‬ ‫– چون فردا پس فردا می اید ش��هرهای ش��ما سخنرانی‬ ‫می کند می گویم که بدانید – این حرف که من زدم اینجا‬ ‫منظورم همین اقای مشایی است‪ .‬معنای این چیه؟ حاال من‬ ‫در تبعیت از والیت فقیه مشکل دارم یا این اقایان؟ هنوز‬ ‫هم ول نمی کنند‪ .‬هنوز هم دارد می گوید و می نویسد‪ .‬یک‬ ‫چیز جالب برایتان بگویم در همین نمایشگاه هدیه تهرانی‬ ‫ک��ه رفتم دیدم یک خانم س��انتی مانتال امد و گفت اقای‬ ‫مشایی من با شما کار دارم‪ .‬گفتم بفرمایید‪ .‬گفت بیا اینجا‬ ‫رفتم گفتم بفرمایید‪ .‬من که می دانستم او از این سبزهاست‬ ‫از ادبیاتش مشخص بود‪ .‬خیلی هم تند بود‪ .‬گفت اقا این‬ ‫چه حرف هایی است که راجع به امام زمان می زنی؟ گفتم‬ ‫چه حرف هایی؟ گفت چرا می گویید امام زمان کی ظهور‬ ‫می کن��د؟ گفتم من کی همچین حرف��ی زدم؟ هیچ کس‬ ‫نمی داند امام زمان کی ظهور می کند‪ .‬گفت شما فکر می کنید‬ ‫مردم احمقند؟ این حرف ها را می زنید‪ .‬گفتم شما بفرما من‬ ‫چی گفتم‪ .‬گفت اصال سوال من اینه مگه رهبر تو رو عزل‬ ‫نکرده چرا تو هنوز هم کنار احمدی نژاد هستی؟ گفتم شما‬ ‫خوشحالی که رهبر مرا عزل کرده؟ یا ناراحتی از این که من‬ ‫کناراحمدی نژادهستم؟‬ ‫اق��ای احمدی نژاد به من که می رس��د می گوید «تو‬ ‫چوب من رو می خوری»‬ ‫روزنامه های این وری هم همان حرف هایی را می زنند که‬ ‫روزنامه های ان وری می زنند‪ .‬الحمدهلل رب العالمین‪ .‬ما از‬ ‫دو طرف خوردیم‪ .‬نوش ج��ان‪ .‬اقای احمدی نژاد به من‬ ‫می رسه می گه تو که چوب من رو می خوری‪ .‬من را جرات‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫ندارند تو را می زنند‪ .‬البته نوبت احمدی نژاد هم می رسد‪.‬‬ ‫یک س��ال و نیم دیگه‪ .‬اون موق��ع ببینید احمدی نژاد چه‬ ‫می ش��ه‪ .‬خودش گفته کافر می شوم‪ .‬یک سال و نیم دیگر‬ ‫کافر خواهم شد‪ .‬منظور این است که کافرش می شمارند‪ .‬به‬ ‫ان خانم گفتم من کنار نمی روم‪ .‬رهبر به من نفرمودند شما‬ ‫از پیش احمدی نژاد کنار برو من هستم‪ .‬ممکن است شما‬ ‫سوال داشته باشید که چرا بعضی از دوستان این کارها را‬ ‫می کنند‪ .‬من که مهم نیستم‪ .‬اصال خود مشایی که متهم است‬ ‫را بگذارید کنار‪ .‬شما که از طرفداران احمدی نژاد هستید و‬ ‫باور کردید که احمدی نژاد جز عش��ق به اسالم جز عشق‬ ‫به امام‪ ،‬جز عش��ق به والیت فقیه‪ ،‬جز عشق به امام زمان‬ ‫چیزی ندارد‪ .‬احمدی نژاد می گوید زندگی از نظام والیت‬ ‫فقیه تمرین زندگی در دوران امام زمان(عج) است که من‬ ‫در تلویزیون در برنامه ای که اخیرا رفته بودم (برنامه سیاست‬ ‫ایران) در انجا همین را گفتم‪ .‬ایشان نه االن سال هاست که‬ ‫داره می گه یک کلمه اصولگرایی کافی نیس��ت‪ .‬یعنی من‬ ‫اصولگرا ان اقا هم اصولگرا؟ اقا را که می دانید منظورم با‬ ‫کیست؟ ان که از همه گنده تر است‪( .‬حرکت دست برای‬ ‫مجس��م کردن یک فرد خیلی چاق) ان هم اصولگرا‪ .‬االن‬ ‫معلوم شده ان اقا زاویه اش چقدر است‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫قب��ل از امدن به انتخابات ریاس��ت جمهوری دولت نهم‬ ‫این را گفت‪ .‬ش��ورای هماهنگی نیروهای اسالمی که در‬ ‫انتخابات نهم درست شد که یک اقایی رئیسش بود که شما‬ ‫می شناس��ید‪ .‬البته من هم احترام می گذارم به همه و قصد‬ ‫بی احترامی ندارم‪ .‬اما ایشون در جلسه ها شرکت کرد ولی‬ ‫گفت من جزو این شورا نیستم‪ .‬گفتند چرا نیستی؟ گفت‬ ‫من با این اقایان دیگری که اینجا هستند اصال شبیه نیستم‪.‬‬ ‫اسم ببرم چه کسانی انجا بودند؟ (یکی از حضار جواب‬ ‫می دهد بله) پاسخ مشایی‪ :‬نیاز نیست همه می دانند‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد گفت شما یک شورا درست کردی و همه ما‬ ‫را جمع می کنی از االن معلوم اس��ت که تو چه کس��ی را‬ ‫می خواهیبهعنوانکاندیدایریاست جمهوریعنوانکنی‪.‬‬ ‫(سوال نامفهوم یکی از حضار)‬ ‫برخی بعدازظهر روز انتخابات زنگ زدند و به یکی از‬ ‫کاندیداهاتبریکگفتند‬ ‫اق��ای احمدی نژاد یک ماه پیش توی همین تریبون برای‬ ‫مشاورین جوان همین موضوع را گفتند‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫گفت من ان ادمی که ش��ما می خواهی به عنوان کاندیدا‬ ‫مطرح کنی را اصال به عنوان اصولگرا قبول ندارم‪ .‬بعد هم‬ ‫اقای احمدی نژاد نرفت اخرش هم این شد که انها همه شان‬ ‫کاندیداشدند‪.‬همهایناصولگرایانمدعیکاندیداییشدند‪.‬‬ ‫پس با احمدی نژاد نبودند‪ .‬این روشن است‪ .‬من که کاندیدا‬ ‫نشدم‪ ،‬من پشت س��ر اقای احمدی نژاد ایستادم گفتم ما‬ ‫نوکریم‪ .‬گفتن والیت فقیه کافی نیست‪ .‬مقصد والیت فقیه‬ ‫است‪ .‬مسیر کجاست؟ مسیر مهم است باید ان را بشناسیم‪.‬‬ ‫مدعی والیت فقیه زیاد است کدامشان درست است؟ کی‬ ‫امتحانش را پس داده؟ ان ادمی که جمعه بعد از ظهر که هنوز‬ ‫رای گیری نشده زنگ می زند به او تبریک ریاست جمهوری‬ ‫می گوید منظورش چیست؟ مقصودش چیست؟ چه چیز‬ ‫را دنبال می کند؟ اقای احمدی نژاد از ان روز گفت جنس ما‬ ‫فرق می کند‪ .‬اقایان کاندیدا شدند که رئیس جمهور بشوند‪.‬‬ ‫اما امروز هیچ ک��س در مورد احمدی نژا د تردید ندارد که‬ ‫احمدی نژاد اگ��ر وارد عرصه رقابت سیاس��ی انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شد حداقل من به عنوان ادمی که بسیار‬ ‫ب��ه او نزدیکم یقین دارم که هیچ تزلزلی هم در این یقینم‬ ‫ندارم که او جز برای عش��ق خدمت به مردم و والیت و‬ ‫اعتقاد به ارمان های مقدس امام به صحنه نیامد‪ .‬برای اینکه‬ ‫اینها را خطرناک می دانست‪ .‬می دانست مسیر اینها یک چیز‬ ‫دیگر است‪.‬‬ ‫بعض��ی از اعضای دولت برای ی��ک نفر دیگر کار‬ ‫می کردند‬ ‫برای این که در زندگی شان عدالت وجود ندارد‪ .‬باور وجود‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫ن��دارد‪ .‬اینها در خلوت مس��خره می کنند‪ .‬چیزهای دیگر‬ ‫می گویند‪ .‬انها هم کاندیدا شدند‪ .‬همه شده اند اصولگرا همه‬ ‫هم می خواهند رئیس جمهور بشوند‪ .‬همین روزنامه برید‬ ‫ببینید ان موقع چه می نوشت؟ ببین اقای احمدی نژاد و یک‬ ‫نفر که در پنهان برای او کار می کردند‪ .‬بعضی هایشان هم‬ ‫وارد دولت اقای احمدی نژاد شدند‪ .‬چاره ای نبود‪ .‬نمی شد‬ ‫اینها را بگوییم کسی باور نمی کرد‪ .‬اما من که نزدیک اقای‬ ‫احمدی نژاد بودم می دانستم‪ ،‬اینها برای یک نفر دیگر کار‬ ‫می کردند‪ .‬بعد مقاله نوش��تند که شما دارید با هم رقابت‬ ‫می کنید و این که هردو امدید این خالف اس��ت و فشار‬ ‫این بود که اقای احمدی نژاد را کنار بگذارند‪ .‬روزی اقای‬ ‫احمدی نژادخواهدگفت‪.‬انچهقبلازانتخاباتنهمگذشت‬ ‫اینها اسرار است‪ .‬ولی خواهم گفت که اینها چه کار کردند‪.‬‬ ‫انتخابات مرحله اول یا تا اخر مرحله اول را ماندند یا بعضی‬ ‫از انها کنار رفتند‪ .‬انهایی که ماندند روشن است یعنی یک‬ ‫احمدی نژاد داریم یک دیگران داریم‪ .‬اینها دیگر احمدی نژاد‬ ‫نیستند و معتقد هم نیستند احمدی نژاد باید کارها را پیش‬ ‫ببرد‪ .‬بعضی از اینها هم تا روز ثبت نام کنار رفتند و از نامزدی‬ ‫کنار رفتند‪ .‬من اسم نمی برم شما بروید نگاه کنید‪ .‬ببینید کنار‬ ‫رفتند به نفع احمدی نژاد کنار رفتند یا به نفع برخی دیگر که‬ ‫هنوز در میدان بودند‪ .‬یک نفر در اینها پیدا کنید که کنار رفته‬ ‫باشد و بگوید احمدی نژاد همان چهره شاخص اصولگرای‬ ‫انقالبی‪ ،‬امامی‪ ،‬والیی و‪ ...‬است و ما به نفع او کنار می رویم‪.‬‬ ‫اگر یک نفر پیدا کردید‪ .‬بعد چه شد؟ مرحله اول که تمام‬ ‫ی هاشمی‪ .‬شما انتظار دارید‬ ‫شد اقای احمدی نژاد ماند و اقا ‬ ‫که بعضی از این ادم ها که تا این لحظه با احمدی نژاد نبودند‬ ‫حاال بروند سراغ اقای هاشمی؟ این شدنی نبود‪ .‬بعضی از‬ ‫اینها امدند گفتند ما از احمدی نژاد حمایت می کنیم‪ .‬چون‬ ‫باالخره احمدی نژاد مال اردوی اصولگرایان است‪ .‬وگرنه‬ ‫باور به احمدی نژاد نبود‪ .‬رویشان نمی شد از اقای هاشمی‬ ‫دفاع کنند چون سال ها به او فحش داده بودند‪ .‬بعضی از اینها‬ ‫گفتندماسکوتمی کنیم‪.‬‬ ‫به اعضای ستادش��ان اعالم کردن��د که ما اعالم نمی کنیم‬ ‫که کدام طرف بروید ولی یواشکی گفتن د هاشمی بهتر از‬ ‫احمدی نژاد است‪ .‬اسنادش هست‪ .‬احمدی نژاد پیروز شد‪.‬‬ ‫از روز اول دو نفر از این اقایان امدند پیش من گفتند اقای‬ ‫احمدی نژاد رای ندارد‪ .‬ادم خوبی است‪ ،‬حزب اللهی است‪،‬‬ ‫انقالبی است و‪ ...‬و اگر او رئیس جمهور شود که نور علی‬ ‫نور است ولی احمدی نژاد را فقط مردم تهران می شناسند‪.‬‬ ‫راستمی گفتندکسیاحمدی نژادرادرکشورنمی شناخت‪.‬‬ ‫به من گفتند احمدی نژاد رای ندارد‪ .‬گفتم چه کار کنم‪ .‬گفتند‬ ‫راضی نمی شود تو او را راضی کن برود کنار که الاقل فالن‬ ‫کس که در میدان اس��ت رای بیاورد‪ .‬ولی اگر احمدی نژاد‬ ‫رئیس جمهور بشود نور علی نور است‪ .‬انتخابات تمام شد و‬ ‫احمدی نژاد رای اورد‪ .‬این دو تا از اقایان که یکی روحانی‬ ‫ب��ود و دیگری غیرروحانی بر طبق صحبت هایی که کرده‬ ‫بودند بعد از این انتخاب باید می امدند بشکن می زدند‪ .‬چون‬ ‫احمدی نژاد انتخاب شده و نور علی نور است‪ .‬ولی اینها از‬ ‫ان روز اول ریاست جمهوری احمدی نژاد تا به امروز علیه‬ ‫احمدی نژادند و یک روز هم توبه نکردند‪ .‬اصولگرا هستند‪.‬‬ ‫من ب��ه اقای هاش��می توهین‬ ‫نمی کنم‪ .‬فردا نگویید توهین‬ ‫کرد‪ .‬اق��ا فرمودند اندیش��ه‬ ‫اق��ای هاش��می ب��ا اندیش��ه‬ ‫احمدی ن��ژاد از ه��م فاصل��ه‬ ‫دارد‪ .‬در همی��ن فتنه ه��ا هم‬ ‫که دیدید در تلویزیون رفتند‬ ‫صحبت کردند‪ .‬چه گفتند؟ هم‬ ‫این ور مقصر است هم ان ور‬ ‫مقصر اس��ت‪ .‬دیگر رویشان‬ ‫نشد کال بگویند‬ ‫ان اقایان دیگر که از ان اقایان حمایت کرده بودند انتخابات‬ ‫تمام شد امدند می گویند ما باید دولت تشکیل بدهیم و نظر‬ ‫بدهیم که چه کسی را وزیر بگذاریم‪ .‬احمدی نژاد نمی تواند‬ ‫این کار را بکند‪ .‬احمدی نژاد اینها را می شناس��د‪ .‬اینها بعد‬ ‫شرایط جامعه را برمی گردانند‪ .‬چون افکار و اندیشه هایشان‬ ‫ی هاشمی ندارد‪ .‬من به‬ ‫فاصله ای با افکار و اندیشه های اقا ‬ ‫اقای هاشمی توهین نمی کنم‪ .‬فردا نگویید توهین کرد‪ .‬اقا‬ ‫فرمودند اندیشه اقای هاشمی با اندیشه احمدی نژاد از هم‬ ‫فاصله دارد‪ .‬در همین فتنه ها هم که دیدید در تلویزیون رفتند‬ ‫صحبت کردند‪ .‬چه گفتند؟ هم این ور مقصر است هم ان‬ ‫ور مقصر است‪ .‬دیگر رویشان نشد کال بگویند‪ .‬اصال این‬ ‫ور مقصر است‪ .‬در پنهان می گویند‪ .‬می گویند رهبری مقصر‬ ‫اس��ت‪ .‬اصال چرا از احمدی نژاد دفاع کرد؟ در جلس��ات‬ ‫خصوصی ش��ان می گویند‪ .‬دالیلش هم روشن است که‬ ‫چرا اینگونه است‪ .‬فاصله و تفاوت وجود دارد‪ .‬این دولت‬ ‫ادامه اش خیلی از این اقایان فکر می کنند بعد از این دولت‬ ‫انها ریاست را به دست می گیرند ولی از دولت احمدی نژاد‬ ‫ادامه اش انها در نمی اید‪ .‬سوال کردند که چرا شما؟‬ ‫علتش روشن اس��ت اقای احمدی نژاد بعد از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری چون اعتقادی به افکار و اندیشه های‬ ‫اقایان نداشت و اقایان را اصولگرای واقعی نمی دانست‬ ‫تا انجایی که مقدور بود تقسیم نکرد‪ .‬سهم به کسی نداد‪.‬‬ ‫انها ناامید شدند‪ .‬گفتند این احمدی نژاد به ما میدان نداد و‬ ‫سهم ما را نداده‪ .‬حتما زود شکست می خورد چون کسی‬ ‫نیست‪ .‬مگر یک نفر می تواند مملکت را اداره کند؟ زود‬ ‫شکست می خورد‪ .‬یه کم گذشت‪ .‬دیدند دولت در همه‬ ‫موضوع ها گل می کند و هی باالتر می رود‪ .‬از نظر داخلی‬ ‫با یک اقبال شدیدی امده‪ ،‬در سطح بین المللی در مبارزه با‬ ‫امریکا و اسرائیل درخشیده‪ ،‬در کل جهان اسم احمدی نژاد‬ ‫پخش ش��ده و هر روز هم یک طرح و یک ایده می دهد‬ ‫و ی��ک کار جدی��د می کند‪ .‬برعکس اینک��ه اقایان فکر‬ ‫می کردند که خیلی زود احمدی نژاد تسلیم شود و سراغ‬ ‫انها برود‪ .‬اقایان گفتند پس چه طوری احمدی نژاد دولتش‬ ‫اداره می شود؟ نشستند ادم ها را پیدا کنند‪ .‬گفتند البد این‬ ‫چند نفر هستند‪ .‬من هم یکی از انها بودم‪ .‬یک دوره همه‬ ‫این حلقه های اول را ش��روع کردند به زدن‪ .‬من هم جزو‬ ‫اولی ها نبودم‪ .‬داستانش مفصل است‪ .‬تا یواش یواش نوبت‬ ‫به من رسید‪ .‬بعد به این نتیجه رسیدند که مشایی از همه‬ ‫نزدیک تر اس��ت پس البد نقشش هم بیشتر است ما اگر‬ ‫این را بزنیم احمدی نژاد را زده ایم چون خیلی به او نزدیک‬ ‫اس��ت و همه مسئولیت های زدن این گردن احمدی نژاد‬ ‫است‪ .‬اقای احمدی نژاد هم اظهار محبت می کرد‪ .‬من هم‬ ‫که نمی توانس��تم جلویش را بگیرم‪ .‬او به من اعتماد دارد‬ ‫و م��را قبول دارد و همه جا هم می گوید‪ .‬ایش��ان فاش و‬ ‫اشکار می گوید و ما هم یکی از گناهانمان همین است‪.‬‬ ‫گفتند مشایی را بزنیم االن نمی شود مستقیم احمدی نژاد را‬ ‫زد چون از محبوبیت باالیی برخوردار است‪ .‬نماد اصلی‬ ‫اصولگرایی کش��ور اس��ت‪ .‬نماد اصلی پیروی از والیت‬ ‫است‪ .‬نماد اصلی انقالبی بودن است و او را نمی شود زد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد همینجا گفتند من می دانم که برای اینده‬ ‫انگشت توجه دولت تعیین کننده است‪ .‬هرکس نمی تواند‬ ‫بیاید در نظام والیت فقیه در صدر امور قرار بگیرد‪ .‬اقای‬ ‫احمدی ن��ژاد اعالم کردند دولت اینده به کوری چش��م‬ ‫دش��منان‪ ،‬انقالبی تر‪ ،‬عدالت طلب تر و حزب اللهی تر از‬ ‫دولت دهم خواهد بود‪ .‬ما هم باید به این س��مت برویم‪.‬‬ ‫خب انها نگرانند‪ .‬برای اینکه انها از مظاهر حزب اللهی و‬ ‫عدالت و‪ ...‬نیستند‪.‬‬ ‫(سوال یکی از حضار)‬ ‫پاسخ مشایی‪ :‬برادر عزیزم شما می فرمایی حکومت دست‬ ‫ماست؟ چی دست ماست؟ یک روزنامه ایران داریم اون‬ ‫هم جرات ندارد و در چهار سال گذشته در صفحه اولش‬ ‫چند بار عکس کوچک از من زده و جرات ندارد‪ .‬اما نگاه‬ ‫کن ببین نشریات روزنامه های چپ و راست و کارگزار و‬ ‫مشارکتی و اصالح طلب همه حمله می کنند‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫اسداهلل بادامچیان از جریان نو اصولگرایی می گوید‬ ‫مخالفان اسالم فقاهتی ـ والیتی شکست می خورند‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫اس��داهلل بادامچی��ان‪ ،‬اصولگرایان را به دو دس��ته‬ ‫فقاهتی ـ والیتی و غیرفقاهتی ـ والیتی تقسیم و‬ ‫خاطرنش��ان می کند‪« :‬در مجلس دسته اول حرف‬ ‫اخر را در مس��ائل مختلف می زنن��د‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینک��ه این مجموعه برای دیگر گروه ها نیز عرصه‬ ‫را باز گذاش��ته تا ب��ه فعالیت سیاس��ی بپردازند‪،‬‬ ‫تصری��ح می کن��د‪« :‬تفک��ر منه��ای روحانیت و‬ ‫مرجعیت از ابتدای انقالب بوده و امروز نیز برخی‬ ‫اصولگرایان ب��ه ان معتقدند اما باید به انها تذکر‬ ‫داد تا متوجه شوند افکارشان با خط امام و والیت‬ ‫منطبق نیست‪ ».‬قائم مقام حزب موتلفه اسالمی بر‬ ‫این باور اس��ت که راهکار عالج چنین قضیه ای‬ ‫ش��فافیت در مرزبندی های اصولگرایی است‪ .‬وی‬ ‫عاقبت سیاسی طیف معتقد به اصولگرایی منهای‬ ‫روحانیت را شکس��ت می داند و می گوید‪« :‬اینها‬ ‫به دنبال س��لطه گری یکطرفه بر جامعه هس��تند و‬ ‫می خواهند دیگر طیف های اصولگرا خفه شوند از‬ ‫ای��ن رو نان خ��ود را در دعوا می بینند که این امر‬ ‫خطرناکی است‪».‬‬ ‫در ح��ال حاض��ر وزن جبهه پیروان خ��ط امام و‬ ‫رهبری در مجلس چگونه است؟‬ ‫گویا قصد دارید جبهه پیروان را برهم بزنید یا اینکه‬ ‫من را گرفتار کنید‪.‬‬ ‫خان��م به��روزی از ‪ 120‬و اقای کمال س��جادی‪،‬‬ ‫س��خنگوی جبهه از بیش از ‪ 100‬نماینده صحبت‬ ‫کرده اند لذا تصور انست که محوریت فراکسیون‬ ‫اصولگرایان مجل��س با نماین��دگان عضو جبهه‬ ‫پیروان خط امام و رهبری اس��ت‪ .‬ایا این مس��اله‬ ‫صحت دارد؟‬ ‫این س��وال چیز دیگری اس��ت و قصد و منظورش‬ ‫وزن کش��ی بی��ن طیف های اصولگرا نیس��ت‪ .‬تعبیر‬ ‫من از س��وال مطرح ش��ده انست که در مجلس چه‬ ‫مجموعه ای راجع به مس��ائل حرف اخر را می زند‪.‬‬ ‫طبیعی اس��ت که اصولگرایان فقاهت��ی ـ والیی این‬ ‫حرف را می زنند‪ .‬البته برخی از این مجموعه توصیف‬ ‫به طیف سنتی می کنند که اصال چنین امری را قبول‬ ‫ندارم و مفید نمی دانم‪ .‬اصطالحات مدرن‪ ،‬سنتی و‪...‬‬ ‫در قبال احزاب و گروه های دو جناح سیاسی توسط‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب درست شد لذا به کارگیری‬ ‫چنین تعابیری را صحیح نمی دانم‪ .‬فارغ از تفاس��یر‬ ‫مذک��ور اصولگرایانی ک��ه در خط والیت و فقاهت‬ ‫طی طریق می کنند نه تنها در مجلس بلکه در س��ایر‬ ‫صحنه های اجتماعی هم حرف اخر را می زنند ضمن‬ ‫انکه همین مجموعه و همین دیدگاه عرصه را برای‬ ‫بقیه بازگذاشته تا انها هم بتوانند استفاده کنند‪.‬‬ ‫اخیرا صحبتی از س��وی اقای��ان جنتی‪ ،‬مرتضی‬ ‫نبوی و ایت اهلل مصباح یزدی مطرح شد تا نسبت‬ ‫ب��ه تحرک طیف��ی از جریان اصولگرا که مش��ی‬ ‫اصولگرایی منهای روحانیت دارند هشدار دهند‪.‬‬ ‫مرتضی نبوی س��وی حرف را به سمت نیروهای‬ ‫جدید و حامی دکت��ر احمدی نژاد گرفت‪ .‬ارزیابی‬ ‫شما چیست؟‬ ‫بعید می دانم منظور اقای نبوی نیروهای جوان باشد‪.‬‬ ‫اما اختالف س��لیقه ای در جریان اصولگرا هست و‬ ‫‪24‬‬ ‫چیزی که عنوان ش��د مربوط به امروز و دیروز نیست‪.‬‬ ‫طبیعی است عده ای در این کشور هستند که نگاه طیف‬ ‫جبهه پیروان نسبت به مراجع و فقاهت را چندان قبول‬ ‫ندارند و روحانی را قش��ری در جامع��ه می یابند‪ .‬البته‬ ‫همانطور که گفته ش��د ربطی به حال حاضر ندارد‪ .‬در‬ ‫زمان دولت میرحسین موسوی‪ ،‬دکتر توکلی گفت باید‬ ‫فقه ح��وزوی بر دیدگاه اقتصادی دولت حاکم باش��د‬ ‫به عبارت دیگر قائل بر ان بودند که باید توضیح المسائل‬ ‫دولتی و اداری تدوین ش��ود‪ .‬مهندس موسوی جواب‬ ‫داد توضیح المس��ائل جایش روی تاقچه خانه است‪ .‬ما‬ ‫قص��د اداره کش��ور را داریم‪ .‬در اص��ل این تفکر که از‬ ‫ابتدای انقالب وجود داش��ته می گوید فقه نباید به امور‬ ‫حکومتی وارد شود‪.‬‬ ‫یعن��ی ش��ما می گویید در ح��ال حاض��ر برخی از‬ ‫اصولگرایان چنین رویه ای پیش گرفته اند؟‬ ‫این یک مش��ی بوده و مرب��وط و مختص به زمان حال‬ ‫نیس��ت‪ .‬در زمان امام نیز عده ای شخص ایشان را قبول‬ ‫داشتند اما نه به عنوان جانشین و نایب امام زمان (عج)‪،‬‬ ‫االن هم چنین تیپ های هس��تند که مقام معظم رهبری‬ ‫را به عنوان رهبر جامعه قبول دارند لذا این نحله ها قبال‬ ‫بودند هم اکنون نیز هستند و بعدها نیز خواهند بود‪ .‬اما‬ ‫اینکه به دنبال ان برویم که اینها مطرح شوند اشتباه است‪.‬‬ ‫البته تذکر به اینکه چنین افکاری هست که با خط امام و‬ ‫والیت فقیه منطبق نیست امر خوبی است چون حداقل‬ ‫انهای��ی که صادقانه و خالصان��ه این ذهنیت ها را دارند‬ ‫متوجه می ش��وند و خودش��ان را اصالح می کنند‪ .‬لکن‬ ‫باید دقت کرد که این مس��ائل به برخوردهای جناحی‬ ‫و سیاسی تبدیل نش��ود‪ .‬االن برخی معتقدند سیاسیون‬ ‫اصولگرا یا باید حامی احمدی نژاد باشند یا اینکه هیچی‬ ‫نیس��تند و در خارج نظام ق��رار دارند‪ .‬این نحله فکری‬ ‫غلط است‪ .‬خیلی ها در جریان اصولگرا تابع والیت فقیه‬ ‫هس��تند و نظام را قبول دارند و در راس��تای خدمت به‬ ‫ملت و مملکت گام بر می دارند ولی به نحوه رویکرد و‬ ‫اجرائیات دولت احمدی نژاد هم نقد وارد می کنند‪.‬‬ ‫ایا ش��خص رئیس جمهور چنین طرز فکری را قبول‬ ‫دارد؟‬ ‫خیر‪ ،‬ایش��ان بر این نوع تفکر مه��ر تایید نمی زند ولی‬ ‫ی کاسه داغ تر از اتش می شوند‪.‬‬ ‫متاسفانه برخ ‬ ‫یعن��ی این افراد خودش��ان را به دکت��ر احمدی نژاد‬ ‫می چسبانند؟‬ ‫در این رابطه اطالع ندارم ولی این دیدگاه هست و باید‬ ‫در راستای عالج ان تالش شود‪.‬‬ ‫راهکار عالج این قضیه چیست؟‬ ‫ان است که نباید وارد بازی های سیاسی و جناح بندی های‬ ‫مختلف شد‪.‬‬ ‫ایا باید مرزبندی های اصولگرایی ش��فاف تر شود تا‬ ‫نسبت به خطوط قرمز توجه بیشتری صورت گیرد؟‬ ‫ش��فاف ش��دن مرزها باید به گونه ای صورت گیرد که‬ ‫درگیری و جناح بندی رخ ندهد چون چنین ش��رایطی‬ ‫دعوای سیاسی را در پی خواهد داشت‪.‬‬ ‫طی��ف معتقد ب��ه اصولگرای��ی ب��دون روحانیت یا‬ ‫نواصولگرایان در نگاه سیاس��ی خود حذف اصالح‬ ‫طلب��ان را دنبال می کرد و حاال که از این بابت خاطر‬ ‫جمع ش��ده اس��ت قص��د دارد با به حاش��یه راندن‬ ‫طیف ه��ای اصولگ��را فضای بیش��تری را در عرصه‬ ‫سیاس��ت برای خود ایجاد کند‪ .‬امکان دارد موفق به‬ ‫این کار شود؟‬ ‫ممکن است برخی اصولگرایان دنبال این قضیه باشند‬ ‫ولی هر کس که باشند در ایران شکست خواهند خورد‪.‬‬ ‫جریان فتنه تمام شد و پایگاه اجتماعی اصالح طلبان‬ ‫رهبران خود را طرد کرده اس��ت‪ .‬به نظرتان رویکرد‬ ‫طی��ف مذکور ان اس��ت که با تعری��ف جدیدی از‬ ‫اصولگرای��ی اقب��ال پایگاه اجتماع��ی اصالحات را‬ ‫به دست گیرد؟‬ ‫در کشور ما هر طیفی که بخواهد سلطه یک طرفه پیدا کند‬ ‫خواه اصولگرا‪ ،‬خواه اصالح طلب قطعا خواهد شکست‬ ‫چون نظام ش��یعه به گونه ای است که نمی گذارد این نوع‬ ‫سلطه ها شکل بگیرد‪ .‬ذات شیعه ان است که زیر بار سلطه‬ ‫نمی رود چرا که الگوی ان امام حسین (ع) است‪.‬کسانی‬ ‫که چنین دیدگاهی دارند ناشیان سیاسی هستند و عاقبت‬ ‫ناشیان سیاسی هم مشخص است‪ .‬اگر به تاریخ سی سال‬ ‫گذشته نگاه کنید مصادیقی از انها را خواهید یافت‪.‬‬ ‫در م��ورد احتمال اخذ پای��گاه اجتماعی اصالحات‬ ‫توسط این طیف چه نظری دارید؟‬ ‫انها دنبال ایجاد جذابیت هس��تند تا برایش��ان موقعیت‬ ‫به وج��ود اید و اهدافش��ان محقق ش��ود‪ .‬ضمن انکه‬ ‫نمی ت��وان جامعه را از این حرف ه��ا پاک کرد‪ .‬هر روز‬ ‫حرفی زده می ش��ود‪ .‬اینها هر صب��ح که از خواب بلند‬ ‫می ش��وند یک فکری را دنبال می کنند از طرفی برخی‬ ‫هم هستند که از دعواها منفعت می برند‪ ،‬لذا اگر دعوای‬ ‫سیاس��ی نباشد نمی توانند نان بخورند‪ .‬انچه مهم است‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫اتخاذ تدبیری اس��ت که سلطه گروهی ایجاد نشود‬ ‫چون خیلی خطرناک است‪ .‬در چنین شرایطی گروه‬ ‫مسلط نخواهند گذاشت بقیه طیف ها نفس بکشند‪.‬‬ ‫االن در امریکا ظاهرا دموکراس��ی حاکم است ولی‬ ‫واقعیت سرکوب محض در جریان است‪ .‬امیدواریم‬ ‫با اگاهی بخشی که برای مردم صورت می گیرد این‬ ‫خطر رفع شود‪.‬‬ ‫خاتمی و احمدی نژاد وقتی به ریاس��ت جمهوری‬ ‫رس��یدند ب��رای عامه م��ردم ناش��ناس بودند‪ .‬ایا‬ ‫رئیس جمهور اتی همین طور برگزیده می ش��ود یا‬ ‫جامعه زمام امور را به دست چهره ای اشنا خواهد‬ ‫داد؟‬ ‫مردم در ریاست جمهوری یازدهم کمتر به چهره های‬ ‫ناش��ناخته رای خواهند داد لذا یک چهره مطمئن و‬ ‫قوی که همه بتوانند روی کارایی وی قسم بخورند‬ ‫انتخاب خواهد شد‪.‬‬ ‫امکان ن��دارد طیف های اصولگرا یکدیگر را قفل‬ ‫کنند و مانند ریاست جمهوری نهم فردی ناشناخته‬ ‫رای بیاورد؟‬ ‫پیشگویی راجع به این قضیه زود است و البته در این‬ ‫رابطه نظرم را گفتم‪.‬‬ ‫رئی��س جمه��ور بعد از احم��دی ن��ژاد چه نوع‬ ‫برنامه هایی باید داشته باشد؟‬ ‫انقالب ما رو به تکامل است‪ .‬قطعا رئیس جمهور اینده‬ ‫نیز یک برنامه تکمیلی را در پیش خواهد گرفت‪.‬‬ ‫یعنی برنامه محوری بیش��تر در مق��ام اجرا لحاظ‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫قطع��ا همین طور خواهد ب��ود و یک رئیس جمهور‬ ‫مورد تایید مراجع و نخبگان سیاسی زمان امور را به‬ ‫دست خواهد گرفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫عضو فراکسیون انقالب‪:‬‬ ‫جریان اصولگرایی نیازی به شعار جدید ندارد‬ ‫علی اصغرزارعیبر اینباوراستکههشدارهاینخبگان‬ ‫راجع به جریان اصولگرایی منهای روحانیت کامال بجا‬ ‫بوده‪ ،‬امید است سبب اصالح رویه شود‪ .‬وی می گوید‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور و حامیان وی باید به مواضع ایش��ان در‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری نهم رجوع کنند چرا که‬ ‫مواضع غیرش��فاف باعث دل ازردگی رای های سفید‬ ‫و عدم اقبال رای های خاکستری خواهد شد‪ ».‬نماینده‬ ‫مردم تهران پیش بینی در مورد رئیس جمهور اینده را زود‬ ‫می داند و معتقد اس��ت برای اظهارنظر راجع به ارایش‬ ‫اصولگرایان باید به ایام انتخابات اتی نزدیک تر شد‪ ،‬چرا‬ ‫ک��ه در ان ایام اتفاقاتی خواهد افتاد که االن قابل بیان‬ ‫نیستند‪ .‬عضو فراکسیون انقالب اسالمی مجلس بر لزوم‬ ‫حفظ وحدت و انسجام درونی اصولگرایان تاکید می کند‬ ‫و می گوید‪« :‬فارغ از انکه در پشت صحنه چه اتفاقاتی‬ ‫در حال وقوع است باید همگان توجه خود را به اصول‬ ‫معطوف و از برداشت های شخصی اجتناب کنند‪».‬‬ ‫اقای مرتضی نبوی و ایت اهلل مصباح یزدی اخیرا نسبت‬ ‫ب��ه پدیده اصولگرایی منهای روحانیت هش��دارهایی‬ ‫داده اند و حتی نبوی حامیان دولت را به طور مس��تقیم‬ ‫مورد خطاب قرار داده است‪ .‬ایا چنین مساله ای صحت‬ ‫دارد؟‬ ‫فرمایش��اتی که این اقایان مطرح کردند نوعی هش��دار‬ ‫است و مفهوم هشدار ان است که احتمال دارد یکسری‬ ‫اتفاقات در مس��یر فعالیت بیفتد‪ ،‬از این رو هشدار داده‬ ‫شده تا افراد هوشیار شده و دچار چنین مساله ای نشوند‪.‬‬ ‫ضمن انکه شاید از رفتار برخی چنین احساسی براید‬ ‫که این افراد با دریافت پیام های داده شده به خود بیایند‬ ‫و روش خ��ود را اصالح کنند تا جل��وی وقایع بعدی‬ ‫را بگیرن��د‪ .‬برخی افراد حرف های��ی می زنند یا عملی‬ ‫انجام می دهند بدون انکه نیت س��ویی داش��ته باشند‪،‬‬ ‫ولی قض��اوت بیرونی چیز دیگری اس��ت ل��ذا تذکر‬ ‫ای��ت اهلل مصباح یزدی‪ ،‬مهندس نبوی و دوس��تان دیگر‬ ‫موجب اگاهی بخشی می شود‪ .‬امیدواریم در این سطح‪،‬‬ ‫اینگونه به قضایا نگریسته و از طرفی این هشدارها سبب‬ ‫هوشیاری شود تا دیگر مشکل خاصی را شاهد نباشیم‪.‬‬ ‫ضمن انکه می تواند این نق��اط ضعف تبدیل به قوت‬ ‫ش��ود تا هم در تقویت فعالیت دولت و هم در تقویت‬ ‫نظام بروز و ظهور یابد‪.‬‬ ‫پس ش��ما نیز به لزوم و ضرورت این هش��دارها قائل‬ ‫هستید؟‬ ‫من فکر می کنم این هش��دارها همواره در انقالب وجود‬ ‫داشته‪ .‬باالخره در هر حرکتی که انجام می شود احتمال دارد‬ ‫سوء برداشت هایی صورت گیرد یا سوء رفتارهایی متعاقب‬ ‫ان به وجود بیاید‪ ،‬لذا شرایط حال حاضر مستثنی نیست و‬ ‫طی بیش از سه دهه از عمر انقالب شاهد هشدارهایی از‬ ‫سوی امام (ره) و مقام معظم رهبری نسبت به گروه ها بودیم‪.‬‬ ‫البته هوشیاری وظیفه اصلی یک مومن بوده و اگاهی بخشی‬ ‫نیز جزو وظایف نخبگان و علما و فضالی جامعه است‪.‬‬ ‫نکته ای را اقای رسایی مطرح کرد و ان تعدیل مواضع‬ ‫اصولگرایی از س��وی رئیس جمهور و حامیان ایش��ان‬ ‫است تا پایگاه اجتماعی اصالحات را به دست اورند‪،‬‬ ‫ایا چنین تلقی می توان داشت؟‬ ‫باید منتظر بود تا فضا روش��ن تر ش��ود‪ .‬من فعال چنین‬ ‫برداشتی ندارم‪.‬‬ ‫طیف حامیان دولت با رفع نقص مذکور می تواند موثرتر‬ ‫از گذشته عمل بکند؟‬ ‫هر کسی در مسیر مستقیم تر حرکت کند در واقع به تقویت‬ ‫این جریان کمک خواهد کرد ما هم چنین انتظاری داریم‪.‬‬ ‫گاهی در طیف افراد مومن به نظام جمهوری اس�لامی و‬ ‫انق�لاب اتفاق می افتد که نس��بت به اص��ول کم اهمیت‬ ‫می ش��وند و به طوری که بیش��تر جلب ارای خاکستری‬ ‫مدنظر قرار می گیرد تا عضوگیری و یارگیری بیش��تری‬ ‫نسبت به سایر طیف ها صورت پذیرد‪ .‬اما از ین حقیقت‬ ‫غفلت می شود که ممکن است همین طیف سفید و مومن‬ ‫از اقدامات ما ازرده ش��وند‪ .‬به نظر من بهترین وضعیت‬ ‫دنبال کردن رویه انتخابات ریاست جمهوری نهم توسط‬ ‫دکتر احمدی نژاد و حامیان ایشان است تا با اتخاذ مواضع‬ ‫ش��فاف‪ ،‬رویکرد به خط امام و والیت ادامه یابد‪ .‬ضمن‬ ‫انکه طیف خاکستری افراد با رویکرد شفاف را بیشتر پذیرا‬ ‫هستند تا ان شخصیت هایی که رفتارهای ناپایداری دارند‬ ‫و این رفتارها را با نیت جذب گروه های مختلف اجتماعی‬ ‫اتخاذمی کنند‪.‬‬ ‫ی و احمدی نژاد هنگام انتخابات برای‬ ‫چهره اقایان خاتم ‬ ‫مردم شناخته شده نبود‪ ،‬ولی گفتمان انها مقبول افتاد‪.‬‬ ‫فکر می کنید رئیس جمهور اتی چنین وضعیتی خواهد‬ ‫داشت یا فردی شناخته شده در عرصه سیاست خواهد‬ ‫بود؟‬ ‫این پیش بینی ها زود اس��ت و ورود به این مسائل باید در‬ ‫زمان خود اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫رئیس جمهور اینده با اقبال اجتماعی پایین اصالح طلبان‬ ‫به احتمال فراوان اصولگرا خواهد بود‪ .‬به نظرتان دولت‬ ‫اتی نسبت به دولت احمدی نژاد چه برنامه های تکمیلی‬ ‫خواهد داشت؟‬ ‫قطعا همین مسیر اصولگرایی می بایست ادامه پیدا کند‪ .‬این‬ ‫جریان نشان داده که مورد مقبولیت مردم است‪.‬‬ ‫منظورتان اصولگرایان مجلس است یا دولت؟‬ ‫این جریان از مجلس هفتم شروع شد‪ ،‬در دولت نهم روی‬ ‫کار امد و با مجلس هشتم ادامه پیدا کرد و در دولت دهم‬ ‫تثبیت شد‪ ،‬لذا اصولگرایان با همین شعارها می بایست طی‬ ‫طریق کرده و در تحقق وعده ها و برنامه ها بهتر عمل کنند‪.‬‬ ‫ضمن انکه تداوم حضور جناح اصولگرا در سایه وحدت‬ ‫و حفظ انسجام درونی است‪ .‬تا به حال که مردم نسبت به‬ ‫کوشش و تالش اصولگرایان در رفع مشکالت اجتماعی‬ ‫و اقتصادی رضایت دارند‪ .‬اصولگرایان هیچ گاه برای کسب‬ ‫قدرت کار نکردند بلکه خود را وقف خدمت کرده اند‪ ،‬لذا‬ ‫این جریان نیاز به شعار جدید و تدوین برنامه ای نوین در‬ ‫عرصه اداره کشور ندارد‪.‬‬ ‫ولی این توصیفات ش��ما خیلی ایده ال گرایانه است‪،‬‬ ‫چرا که در نبود رقیب ش��اهد ب��روز اختالفاتی جدی‬ ‫میان طیف سنتی و جدید اصولگرایان هستیم‪ .‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫این اختالفات جدی نیس��ت و ناشی از اختالف سلیقه‬ ‫است‪ .‬اصول در این جناح تغییر نکرده یا الاقل بنده چنین‬ ‫احساسی ندارم‪.‬‬ ‫خب اختالف سلیقه سطحی که هشدارهای بزرگان را‬ ‫در پی ندارد؟‬ ‫بله‪ ،‬هش��دارها نیز به ان خاطر است که اختالف سالیق‬ ‫بدوی‪ ،‬عمیق نش��وند چرا که اگر کار عمق پیدا کند دیگر‬ ‫هشدار دادن و اگاهی بخشی نتیجه ای نخواهد داشت‪.‬‬ ‫فکر می کنید با همه تفاس��یری ک��ه گفتید مرزبندی ها‬ ‫در زمان انتخابات اینده چگونه شود‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫ارایش طیف های اصولگرا در نبود رقیب تغییر خواهد‬ ‫کرد؟‬ ‫البته این قضاوت که رقیب وجود ندارد هنوز زود اس��ت‬ ‫باید به ایام انتخابات نزدیک تر ش��د تا با شفاف تر شدن‬ ‫فضا راجع به این مساله اظهارنظر کرد‪ .‬ممکن است در ان‬ ‫روزها اتفاقات جدیدی پیش بیاید که در حال حاضر خیلی‬ ‫قابل پیش بینی نیستند‪ .‬بنابراین باید گذاشت تا زمان بگذرد‬ ‫و بعد به بیان دیدگاه پرداخت‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫یک‬ ‫تیتریک‬ ‫تیتر‬ ‫کاظم انبارلویی‪:‬‬ ‫مشترکات اصولگرایان از تفاوت سلیقه جلوگیری نمی کند‬ ‫کاظ��م انبارلویی گفتم��ان بعد از احمدی ن��ژاد را‬ ‫عدالت خواهی می داند و تصریح می کند کاندیداهای‬ ‫ریاس��ت جمهوری یازدهم تنها به شرطی پیروز این‬ ‫رقابت سیاس��ی می ش��وند که مردم را متقاعد کنند‬ ‫نس��بت به گفتم��ان عدالت قرابت بیش��تری دارند‪.‬‬ ‫سردبیر روزنامه رسالت بر این باور است که با حذف‬ ‫رهبران اصالحات پایگاه اجتماعی انان تبدیل به قشر‬ ‫خاکستری شد ه و همه گروه های اصولگرا در جهت‬ ‫جلب این پایگاه اجتماعی تالش خواهند کرد‪.‬‬ ‫حاصل انتخابات دهم در سطح ارایش سیاسی برای‬ ‫اصولگرایان چه بود؟‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دهم اصولگرایان را بیش از‬ ‫پی��ش به یکدیگر نزدیک کرد‪ ،‬به همین دلیل انها یک‬ ‫کاندیدای واحد به نام احمدی نژاد داش��تند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر طیف های مختلف اصولگرا این فرصت را جهت‬ ‫همگرای��ی مغتنم ش��مردند و روی معرفی کاندیدا به‬ ‫اجماع کامل رسیدند‪.‬‬ ‫اقای شاکری‪ ،‬دبیر کمیته سیاسی جمعیت ایثارگران‬ ‫ط��ی مصاحبه ای اعالم کرده ک��ه در انتخابات دهم‬ ‫ریاست جمهوری اجماع حداقلی روی احمدی نژاد‬ ‫صورت گرفته و اکثریت اصولگرایان به دنبال طرح‬ ‫دولت وحدت ملی رفتند و به نوعی به عسگر اوالدی‬ ‫و باهنر اشاره داشتند که در جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری نقش تاکیدی و هدایتگر دارند‪ .‬این صحبت با‬ ‫عرایض شما در تضاد نیست؟‬ ‫اقای ش��اکری تحلیل شان براس��اس یک توهم است‪.‬‬ ‫جبهه پیروان خط امام و رهبری در انتخابات گذشته از‬ ‫احمدی نژاد حمایت کرد‪ .‬نمی دانم ایشان از چه منبعی‬ ‫کسب اطالع کرده که مدعی ان است که جبهه به سمت‬ ‫دولت وحدت ملی بوده اس��ت‪ .‬جبهه در جمع بندی‬ ‫خود به ان نتیجه رسید که رهبر معظم انقالب از کارکرد‬ ‫دولت نهم رضایت دارند لذا طی بیانیه های رسمی اعالم‬ ‫داشت که احمدی نژاد را کاندیدای خود می داند‪.‬‬ ‫در برهه های مختلف پ��س از انتخابات مخصوصا‬ ‫قضیه دانش��گاه ازاد یا اتفاقی که برای سیدحس��ن‬ ‫خمین��ی افتاد‪ ،‬دیدگاه طیف س��نتی با طیف جدید‬ ‫جریان اصولگرا متف��اوت و حتی می توان گفت به‬ ‫شدت متضاد بود‪ .‬در این رابطه چه نظری دارید؟‬ ‫اخت�لاف دیدگاه در مورد یک موضوع خاص همواره‬ ‫بین اصولگرایان بوده و کس��ی نمی تواند ادعا کند که‬ ‫اصولگرایان با هم اختالف ندارند‪ ،‬در ثانی چه کس��ی‬ ‫گفت��ه حتما اصولگرای��ان باید در رابطه با مس��ائل و‬ ‫موضوعات مختلف نظر واحد داشته باشند‪.‬در مسائل‬ ‫کلی طیف های اصولگرا نظر واحد دارند واال در سایر‬ ‫موضوعات اختالف سلیقه امری طبیعی تلقی می شود‪.‬‬ ‫ضمن انکه اختالفات اینگونه مشکل ایجاد نمی کند و‬ ‫موجب تغییر ارایش اردوگاه اصولگرایان نمی شود‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما اختالفات بروز یافته عمیق اس��ت یا‬ ‫سطحی؟‬ ‫همانطور که گفته شد این مسائل طبیعی است و مشکل‬ ‫خاصی در این رابطه وجود ندارد‪.‬‬ ‫اما اخیر اقای مرتضی نبوی و ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫و ایت اهلل جنتی نس��بت به شاخه انحرافی از جریان‬ ‫اصولگرا هشدار می دهند‪ ،‬حتی اقای نبوی صراحتا‬ ‫برخ��ی حامیان دولت را از دنبال��ه روی از رویکرد‬ ‫اصولگرایی منهای روحانیت ب��ر حذر می دارد‪ .‬که‬ ‫این امر حکایت از سطحی بودن اختالف دیدگاه ها‬ ‫‪26‬‬ ‫نمی کند؟‬ ‫بحث سطحی یا عمقی بودن یک نقد نیست مهم ان است‬ ‫که اصولگرایان نق��د درون گفتمانی را تعطیل نکرده اند‪.‬‬ ‫اصالح طلب��ان نقد را درون خود فراموش کردند و به ان‬ ‫مصیبت دچار شدند‪ .‬اصولگرایان در کل به رهبری‪ ،‬امام‪،‬‬ ‫نظام و قانون اساس��ی اعتقاد دارند ولی این مشترکات از‬ ‫تفاوت سلیقه جلوگیری نمی کند‪.‬‬ ‫من این طور برداش��ت کردم که هش��دارهای مذکور‬ ‫جهت اصالح رویه داده شده است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬نقد‪ ،‬درون گفتمانی برای اصالح رویکردها و برگشت‬ ‫به مس��یر اصلی انجام می ش��ود البته می تواند این نقدها‬ ‫درست یا سلیقه ای باشند‪.‬‬ ‫پس می تواند نقدها ریشه ای هم باشد؟‬ ‫چرا ریشه ای؟‬ ‫شما خودتان طرح نقدهای عمقی را طبیعی دانستید‪،‬‬ ‫عمق تا ریشه ادامه خواهد داشت؟‬ ‫اختالف در ریشه به ان معنی است که در التزام عملی به‬ ‫قانون اساسی و والیت فقیه تفاوت نظر به وجود اید‪.‬‬ ‫خب اصولگرایی منه��ای روحانیت تداعی گر همین‬ ‫مساله است‪.‬‬ ‫این یک نقدی به بخشی از اصولگرایان بوده‪ ،‬ممکن است‬ ‫ان طی��ف از خود دفاع کند ی��ا ان نقد صورت گرفته را‬ ‫بپذیرد‪ .‬البته احتمال دارد افرادی بیایند و خود را اصولگرا‬ ‫جا بزنند و بعد مشخص شود که در واقع چنین دیدگاهی‬ ‫ندارند‪ ،‬اما کلیت ان اس��ت که اصولگرایان روی اصولی‬ ‫توافق کرده اند و براساس ان توافق در تصمیم سازی ها و‬ ‫تصمیم گیری ها به نظر واحد می رسند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما برای جلوگیری از نف��وذ افراد غیرمعتقد‬ ‫ب��ه باورهای اصولگرای��ی‪ ،‬نباید تعریف ش��فافی از‬ ‫مرزبندی های جریان اصولگرا ارائه شود؟‬ ‫چنین کاری صورت پذیرفته است‪.‬‬ ‫االن تعاریفی که ارائه می شود کلی است؟‬ ‫خیلی هم این تعاریف و شاخصه ها کلی نیست یعنی اگر‬ ‫معلوم شود فردی التزام به قانون اساسی و ولی فقیه ندارد‪،‬‬ ‫خب خارج از دایره اصولگرایی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫االن بحث اصولگرایی منهای روحانیت مطرح ش��ده‪،‬‬ ‫حتی اگر این طیف خیلی قلیل هم باشند باید موضع‬ ‫خود را ش��فاف کنند یا اکثریت نسبت به ان طیف‬ ‫مرزبندی شفافی اتخاذ کنند‪.‬‬ ‫این یک نقد درون گفتمانی است که طرح شده‪ ،‬لذا اگر‬ ‫پاسخی داشته باش��د اظهار می شود و اال طرف نقد را‬ ‫پذیرفته است و درصدد اصالح بر می اید‪.‬‬ ‫بع��د از اتفاقات س��ال گذش��ته‪ ،‬پای��گاه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان رهبران خود را طرد کرده اند و در حال‬ ‫حاضر به قشر خاکستری پیوسته اند‪ .‬فکر می کنید از‬ ‫بین اصولگرایان سنتی و جدید کدام یک می توانند با‬ ‫قرائت جدید از اصولگرایی این بدنه اجتماعی را با‬ ‫خود همراه کنند؟‬ ‫همه اصولگرایان درصددند تا ان طیف خاکس��تری را‬ ‫ب��ه نفع خود جلب کنند و هر یک از طیف ها تعریف‬ ‫خاصی از قشر خاکستری دارند‪ ،‬ضمن انکه همه قشر‬ ‫خاکستری شامل پایگاه اجتماعی اصالحات نمی شود‪.‬‬ ‫این امر در انتخابات ریاست جمهوری دهم اثبات شد که‬ ‫اکثریت این قش��ر به احمدی نژاد رای دادند و ان اقبال‬ ‫‪ 25‬میلیونی رقم خورد‪.‬‬ ‫برخیمی گوینددولتدستطیفجدیداصولگرایان‬ ‫است‪ ،‬مجلس بیشتر بر محوریت طیف سنتی می گردد‬ ‫چرا که ‪ 120‬نفر از اعضای جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری در حال حاضر نماینده مجلس هستند‪ .‬به نظر‬ ‫ش��ما کدام یک از این طیف های یاد شده می توانند‬ ‫در رقابت های اتی سیاسی صحنه گردان و تاثیرگذار‬ ‫باشند؟‬ ‫م��ن اصال تقابل طیف مدرن و س��نتی را قبول ندارم‪.‬‬ ‫اصولگرایان یک جریان وس��یع در کشورند که دارای‬ ‫اضالع است و هر ضلع برای خود اسم و مشخصات‬ ‫دارد لذا بس��ته به س�لائق و عالیقی که در هویت انها‬ ‫تعریف شده عمل می کنند حتی شاید در پاره ای موارد‬ ‫اضالع نس��بت به نظر یکدیگر اطالع نداش��ته باشند‪.‬‬ ‫ضمن انکه انچه طیف های مختلف اصولگرا را به هم‬ ‫نزدیک می کند مواضع رهبری است‪.‬‬ ‫به نظرت��ان در انتخابات اتی که مجلس نهم باش��د‬ ‫اصولگرایان مثل مجلس هفتم و هشتم لیست مشترک‬ ‫می دهند؟‬ ‫من غیب گو نیس��تم‪ .‬انها براس��اس فهم خود از قانون‬ ‫اساسی اسالم و رهنمودهای والیت فقیه قطع می دانم‬ ‫که به یک تصمیم سازی واحد می رسند‪.‬‬ ‫خاتم��ی و احمدی نژاد دو فرد ناش��ناس برای عامه‬ ‫مردم بودند که در میان چهره های سیاس��ی کاندیدا‬ ‫شده گفتمان شان مقبول افتاد‪ ،‬به نظر شما در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوریاتیچهره هایسیاسیاقبالعمومی‬ ‫ را می گیرند یا گفتمان ها؟‬ ‫مردم در انتخابات به دنبال نمادهای ارزشی هستند و انها‬ ‫را به یک رجل سیاسی تطبیق می دهند و شاید بعدها‬ ‫تجدید نظر کرده یا انکه ان را تایید کنند‪ .‬لذا تصمیم گیری‬ ‫اینده را براس��اس ای��ن بازنگری انج��ام می دهند‪ .‬در‬ ‫انتخابات اخیر مردم دریافتند که اصولگرایان به نمادهای‬ ‫مدنظرشان نزدیک ترند و این گفتمان پیشرفت خدمت‬ ‫و عدالت را برگزیدند‪ .‬در دوره بعد دیگر احمدی نژاد‬ ‫کاندیدا نیس��ت لذا کس��انی که مطرح می شوند مورد‬ ‫ارزیابی قرار می گیرند تا مشخص شود چقدر نسبت به‬ ‫ی قابل تطابق هستند‪ .‬به عبارت‬ ‫شاخصه های اصولگرای ‬ ‫دیگر گفتمان احمدی ن��ژاد وجود ندارد بلکه گفتمان‬ ‫اصولگرایی شاخصه انتخابات مردم است‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫یک رجل سیاسی‪ ،‬مذهبی متعلق به گفتمان اصولگرایی‬ ‫است‪ .‬بنابراین این گفتمان تداوم خواهد یافت و هر کس‬ ‫بتواند مردم را متقاعد کند که دنبال تحقق عدالت علوی‬ ‫و نبوی هست رئیس جمهور خواهد شد‪.‬‬ ‫به نظر شما گفتمان اینده نیز گفتمان عدالت است؟‬ ‫قطعا همین طور است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫بیژن نوباوه‪:‬‬ ‫نمی توان خط دولت فعلی را رها کرد‬ ‫بی��ژن نوباوه‪ ،‬عض��و فراکس��یون اصولگرای��ان مجلس‬ ‫شورای اسالمی معتقد است اصولگرایی در نظام اسالمی‬ ‫ منهای روحانیت تعریف ندارد و انحراف است‪.‬‬ ‫فتنه بع��د از انتخابات تمام ش��د و پای��گاه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان رهبران خود را طرد کردند‪ .‬فکر می کنید‬ ‫از بین اصولگرایان سنتی و جدید کدام یک می توانند با‬ ‫قرائت جدید از اصولگرایی این بدنه اجتماعی را جلب‬ ‫کنند؟‬ ‫اشکال ما هم در همین است که کارها سیستماتیک انجام‬ ‫نمی ش��ود‪ ،‬احزاب و گروه های موجود در کشور کارهای‬ ‫چ‬ ‫سیستماتیک با برنامه ریزی مش��خص ندارند‪ .‬هنوز هی ‬ ‫جریان و هیچ فرد جدی را ندیده ام که یک تصمیم و نقطه‬ ‫نظر جدی در این مورد داشته و ان را اعالم کرده باشد ولی‬ ‫هر کس��ی که قصد چنین کاری داشته باشد باید خطی را‬ ‫در جامعه دنبال کند و ان دنبال کردن اصالحات اقتصادی‬ ‫بسیار سنگین و تغییرات و تحوالت اجتماعی است ان هم‬ ‫نه ان اصالحات که مربوط به گذشته است‪ .‬ان خطی که‬ ‫دولت در حال حاضر می رود اگر به نتیجه برسد فکر می کنم‬ ‫خطی است که نمی شود ان را رها کرد و هر کس می اید‬ ‫باید با این انگیزه بیاید‪ ،‬زیرا باید بر مشکالت اقتصادی فائق‬ ‫اید و این بحث مهمی است چون مسائل اقتصادی نقش‬ ‫تعیین کننده در اینده کشور ما دارد‪.‬‬ ‫برخی شخصیت های اصولگرا نسبت به به وجود امدن‬ ‫ش��اخه انحراف��ی در اصولگرایی که ب��ه دنبال تحقق‬ ‫اصولگرایی منهای روحانیت است هشدار داده اند‪ .‬نظر‬ ‫شما در مورد اظهارنظرهای این افراد چیست؟‬ ‫اگر به ش��اخصه های اصولگرایی نگاه کنیم‪ ،‬اصولگرایی‬ ‫منهای روحانیت ممکن نیس��ت و مردم به هیچ عنوان ان‬ ‫را نخواهند پذیرفت‪ ،‬چون اس��اس تفکر شیعی ما منهای‬ ‫روحانیت معنا ندارد‪ .‬اینکه اصولگرایی با نام اصولگرایی‬ ‫بخواهد شکل بگیرد که روحانیت در ان لحاظ نشود بیشتر‬ ‫شبیه یک شوخی است‪.‬‬ ‫مرتضی نبوی چنین جریانی را خطرناک و بیشتر شبیه‬ ‫به وجود امدن مجاهدین خلق می داند که ممکن است‬ ‫مقابل نظام قرار بگیرند و در این میان از نیروهای جوان و‬ ‫پر انرژی اصولگرا که در حال حاضر حامی احمدی نژاد‬ ‫هستند نام برده اس��ت‪ .‬ایا واقعا چنین چیزی در حال‬ ‫شکل گیریاست؟‬ ‫من چنین دس��ته بندی ندارم و به عنوان یک فرد اصولگرا‬ ‫می گویم و تاکید می کنم که ح��ذف روحانیت از جریان‬ ‫اصولگرایی امکان پذیر نیس��ت‪ .‬اگ��ر هم چنین حرکتی‬ ‫بخواهد صورت بگیرد‪ ،‬قطعا ان جریان‪ ،‬جریان اصولگرایی‬ ‫نخواهدبود‪.‬‬ ‫ایا می توان گفت به نوعی در این مس��اله اختالف نظر‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫ب��ه نظر من این اصال اختالف نظر نمی تواند باش��د یعنی‬ ‫اصولگرایی که اصول خودشان را بپذیرد‪ ،‬اصولگرایی که‬ ‫معتقد به خط امام (ره)‪ ،‬والیت فقیه و استمرار حرکت امام‬ ‫و رهبری است‪ ،‬چگونه می تواند روحانیت را در نظر نگیرد‪.‬‬ ‫اگر بخواهد چنین چیزی صورت گیرد به نوعی تفس��یر‬ ‫جدید از اصولگرایی است‪ ،‬در حالیکه معتقدم شکل گیری‬ ‫چنین چیزی در جامعه ما با نام اصولگرایی محال است‪.‬‬ ‫من نمی دانم این افراد شاخص با چه عالمت ها و نشانه هایی‬ ‫چنین حرف های��ی را زده اند‪ ،‬زی��را اصولگرایی تا زمانی‬ ‫اصولگرایی است که متصل به روحانیت باشد‪ .‬روحانیت‬ ‫در کشور ما تعیین کننده بوده است‪ ،‬در برابر استعمار و در‬ ‫پیروزی انقالب این روحانیت بوده اند که نقش بس��زایی‬ ‫داش��ته اند و م��ن روحانیت را صرف��ا در قالب یک عباو‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫عمام��ه خاص نمی بینم‪ .‬من روحانی��ت را در قالب مردم‬ ‫مس��لمان می بینم که روحانیت رهبری این مردم مسلمان‬ ‫را ب��ر عهده دارد‪ .‬اگر ما اینگونه نگاه کنیم مگر می ش��ود‬ ‫انقالبی به پیروزی برسد و نتیجه بخش باشد بدون رهبران‬ ‫فکری خودش‪ .‬روحانیت رهبران فکری جامعه بودند‪ .‬اگر‬ ‫بخواهیم رهبران فکری جامع��ه را از جریان حذف کنیم‬ ‫اولین انحراف به وجود می اید‪ .‬مثل سازمان منافقین که به‬ ‫اسالممارکسیستینگاهمی کنند‪.‬‬ ‫اگر چنین انحرافی در جریان اصولگرایی به وجود اید‬ ‫راهکار حل ان چیست؟‬ ‫این دیگر اصولگرایی نیست‪ ،‬مثل همه انحراف هایی است‬ ‫که در بس��یاری از سازمان ها ایجاد شده و دیگر نمی شود‬ ‫نام ان را اصولگرایی گذاشت‪ .‬ممکن است جریانی بیاید‬ ‫اصولگرایی را بپذیرد و خودش یک تحزب و تشکیالت‬ ‫جدید اعالم کند که دیگر اسمش اصولگرایی نیست‪.‬‬ ‫ممکن است طیفی در جامعه بخواهد اصولگرایی را منهای‬ ‫روحانیت اعمال کند و اسم خود را اصولگرا نگذارد و بگوید‬ ‫من تشکیالت و اعتقاداتم نیز این است‪ ،‬مثل نهضت ازادی‬ ‫که هیچگاه ش��عار همسو با روحانیت نمی داد و ماهیتش‬ ‫مشخص بود‪ .‬اما اگر اینها بخواهند ماهیتشان را پنهان در‬ ‫ماهیت های مورد پذیرش مردم بکنند‪ ،‬این نفاق اس��ت و‬ ‫مردم نمی پذیرند‪ .‬اگر ماهیت جدید اعالم کنند اظهارنظر‬ ‫در موردش��ان راحت تر می شود اما اگر جریانات انحرافی‬ ‫که این بزرگان مطرح کردند بخواهد صورت گیرد این یک‬ ‫نفاق در جریان اصولگرایی است و ان جریان اصولگرایی‬ ‫واقعی نیست‪ .‬اصولگرایی قائل به سرلوحه قرار دادن خط‬ ‫والیی‪ ،‬حفظ منافع ملی و قانون اساسی است و در این مورد‬ ‫ابهامی وجود ندارد‪ .‬ممکن است تفسیر صورت گیرد ولی‬ ‫چه کسی می تواند بگوید من اعتقاد به نظام اسالمی دارم در‬ ‫حالیکه قانون اساسی را قبول ندارم‪ .‬در اختالفاتی که پیش‬ ‫می اید ما تفسیر و بخشی از قانون را جدا می کنیم و وقتی‬ ‫به نفعمان است قبول می کنیم ولی انجا که شورای نگهبان‬ ‫نظر می دهد نمی پذیریم پس معلوم است ما قانون اساسی‬ ‫را قبول نداریم‪ ،‬اگر قبول داریم باید در همه شرایط ان را‬ ‫بپذیریم‪.‬‬ ‫تعریف شفاف به قول شما وجود دارد‪ .‬ایا همه افراد به‬ ‫این خطوط قرمز عمل می کنند؟‬ ‫کسیکهدارایاینمشخصاتاستاصولگرایواقعیاست‬ ‫ولی کسی که منافع ملی را نشناسند و خود را خادم مردم‬ ‫نداند و منافع شخصی اش را به خاطر مردم زیر پا نگذارد‬ ‫ی که بحث اصولگرایی‬ ‫این اصال نماینده نیست و هنگام ‬ ‫می شود یک شاخه باالتر از این است‪ .‬اصولگرایی اعتقاد و‬ ‫التزام شاخص و عملی به نظام اسالمی است اگر به جز این‬ ‫باشد اسم است‪ ،‬اصول برای چی؟ کدام اصول؟ ما گرایش‬ ‫ب��ه کدام اصول داریم ؟ ایا اص��ول جزو اصول انقالب و‬ ‫اسالم است‪ .‬اگر این تفسیر عوض شده است اصولگرایی‬ ‫که ما به ان اعتقاد داریم نیست‪.‬‬ ‫ام��ام خمین��ی (ره) اصولگرا ب��ود‪ ،‬رهب��ر معظم انقالب‬ ‫اصولگراس��ت و بس��یاری از افرادی ک��ه در حال حاضر‬ ‫خدمت می کنند اصولگرا هس��تند‪ .‬اگر این خدمت را از‬ ‫انها جدا کنیم یا التزامشان به قانون اساسی را از انها کسر‬ ‫کنیم دیگر چه اصولی باق��ی می ماند که ما به ان گرایش‬ ‫داشته باش��یم‪ .‬قطعا اصول انقالب است که اصل گرایش‬ ‫اصولگراییراتعریفمی کندواالممکناستدرامریکاهم‬ ‫ما اصولگرا داشته باشیم که داریم منتها اصول محافظه کاران‬ ‫مسیحی‪ ،‬کاتولیک های تندرو‪ ،‬انها نیز به این اعتقاد دارند‪،‬‬ ‫پس اصولگرایی در نظام اسالمی منهای روحانیت تعریف‬ ‫ندارد و انحراف است‪.‬‬ ‫وزن گروه های اصولگرا در فراکسیون اصولگرایان را تا‬ ‫چه اندازه ارزیابی می کنید؟‬ ‫در اصول کلی هیچ ک��دام از اینها اختالف نظری ندارند و‬ ‫در نوع س��لیقه ها با هم اختالف نظرهایی دارند که طبیعی‬ ‫است‪ .‬هر فراکس��یونی که در مجلس تشکیل می شود به‬ ‫معنای قبول نداش��تن خطوط کلی مجلس نیس��ت بلکه‬ ‫این فراکس��یون در موضوعات خاص متمرکز می ش��ود‬ ‫یا فراکسیون های مثل انقالب اسالمی یا سایر گروه هایی‬ ‫که در فراکس��یون اصولگرایان وجود دارند در اصول کلی‬ ‫اصولگراست و تفاوتی ندارد‪ ،‬منتها ممکن است تندروتر‬ ‫باشد و بعضی جریانات در فراکسیون اصولگرایان مقداری‬ ‫میانه روتر هستند‪ ،‬ولی در اصل هیچ کدام از این گروه ها با‬ ‫هم تعارضنداشته اند‪.‬‬ ‫وجود این سلیقه ها گاهی اینقدر مبنایی می شود که به‬ ‫شکاف در خود جریان اصولگرا می انجامد!‬ ‫مگر جریان اصالح طلب را در کش��ور یک جریان یکسو‬ ‫و یکسان می بینید‪ ،‬این شکاف بین اصالح طلبان به مراتب‬ ‫بیشتر از اصولگراهاست و در انتخابات دیدیم که سردمدار‬ ‫جریان اصالح طل��ب اقای خاتمی‪ ،‬اف��راد مختلف به او‬ ‫حمله کردند و قبولش نکردند و خود خاتمی نیز نسبت‬ ‫به افرادی که در انتخابات ش��رکت کردند رسما اعتراض‬ ‫ک��رد و انها را تندرو قلمداد کرد‪ ،‬پس این جریان تندرو و‬ ‫کندرو در هر جریانی وجود دارد و در جریان اصولگرایی‬ ‫نیز برخی جریان ها و گروه ها هستند که تندروتر هستند‪،‬‬ ‫ولی نمی شود گفت اینها در قالب اصولگرایی با هم تعارض‬ ‫دارند‪ ،‬تعارضی وجود ندارد‪.‬‬ ‫پس می توان گفت این تعارضات اصال مبنایی نیست؟‬ ‫این تعارضات اصال مبنایی نیست‪ ،‬وقتی شما بر سر اصول‬ ‫کلی تعارض نداش��ته باش��ید‪ ،‬نمی توانیم اختالف نظر و‬ ‫سلیقه را مبنا قرار دهیم مثال یک زن و شوهر ممکن است‬ ‫چهل سال زندگی کنند و در سلیقه ها اختالف داشته باشند‬ ‫ولی در اصول مبنایی زندگی که مش��کلی ندارند‪ .‬ما باید‬ ‫مقداری دایره و استانه تحمل مان را باالتر ببریم‪ ،‬حتی در‬ ‫درون جریان های داخ��ل اصولگرایی به اصول ها و نظام‬ ‫کل��ی خوب بپردازیم و اگر در س��لیقه ها اختالفی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اش��کالی ندارد‪ .‬فکر می کنید در بسیاری از مواردی‬ ‫که اصولگراها طرحی از س��مت اقلیت مطرح شود رای‬ ‫نمی دهند یا اقلیت به اصولگراها رای نمی دهند‪ ،‬بسیاری از‬ ‫طرح های در حال حاضر در جریان اقلیت در حال تدوین‬ ‫اس��ت که به دولت اصولگرا کمک کن��د و ندیدیم طرح‬ ‫خوبی بیاید و اقلیت از ان دفاع نکند‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫پاسخ سیاسی جام جم به نقد محتوایی صدا و سیما در همشهری‬ ‫حمله سیاسی به قالیباف‬ ‫ماجرا از کجا اغاز شد؟‬ ‫همه چیز از یک یادداشت اغاز شد‪ .‬روزنامه همشهری‬ ‫ارگان شهرداری تهران در یادداشتی عملکرد رسانه ملی‬ ‫را به باد انتقاد گرفت‪ .‬نویس��نده این مطلب نوشت که‬ ‫اق��ای ضرغامی اموال عمومی را حیف و میل می کند‬ ‫و هر روز هم که می گذرد بدتر از گذش��ته می‏شود‪ .‬او‬ ‫با اشاره به سفره پهن شد‏ه رسانه ملی تاکید می کند که‬ ‫این س��فره برای افراد خاصی تدارک دیده شده است‪.‬‬ ‫یادداشت نویس همش��هری ادامه می دهد که تولیدات‬ ‫سیما همه کپی است و هنرپیشه ها و دست اندرکاران‬ ‫همه یکی هس��تند‪ .‬در انتها نیز این کنایه ها هستند که‬ ‫نصیب ع��زت اهلل ضرغامی می ش��وند‪« :‬ش��اید اقای‬ ‫ی بگوید تخم مرغ های خودم را دوست دارم به‬ ‫ضرغام ‬ ‫دیوار بکوبم اما باید به ایشان گفت که کسی هم هست‬ ‫که سراغ این تخم مرغ ها را بگیرد‪ ».‬در کنار این مطلب‪،‬‬ ‫کاریکاتوری نیز به تصویر کشیده شده و خانواده ای را‬ ‫نشان می دهد که بی اعتنا به برنامه های سیما‪ ،‬به تماشای‬ ‫ماهوارهنشسته اند‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دفاع جام جم از ضرغام ‬ ‫ابتدای هفته گذشته و دو روز پس از انتشار یادداشت‬ ‫انتقاد امی��ز روزنامه ش��هرداری ته��ران در خصوص‬ ‫عملکرد رئیس سازمان صد او سیما‪ ،‬روزنامه جام جم‬ ‫به دفاع از عزت اهلل ضرغامی برخاس��ت‪ .‬ارگان رسانه‬ ‫ملی این انتقاد را سیاس��ی ارزیابی کرد و مدعی کلید‬ ‫خوردن زودهنگام رقابت های انتخاباتی شد‪ .‬جام جم در‬ ‫مهم ترین قسمت این یادداشت نوشت که محمدباقر‬ ‫قالیباف‪ ،‬شهردار تهران از جمله سیاستمدارانی است که‬ ‫به گفته منابع نزدیک به شهرداری‪ ،‬حجم فعالیت های‬ ‫سیاس��ی و تبلیغاتی اش در هفته های اخیر به ش��دت‬ ‫افزایش یافته اس��ت‪ .‬جام جم‪ ،‬که کمتر وارد مس��ائل‬ ‫سیاسی چالش برانگیز می شود در انتقادی کم سابقه ادعا‬ ‫کرد که به گفته منابع نزدیک به شهردار تهران‪ ،‬ستادهای‬ ‫تبلیغاتی وی از مدت ها قبل دوباره سازماندهی شده و‬ ‫برنامه های هدفمند او برای تبلیغات گسترده نیز از چند‬ ‫روز قبل رسما اغاز شده است‪.‬‬ ‫ارگان رس��انه ملی به همین جا نیز بس��نده نکرد و در‬ ‫خبری ویژه به نقل از منبع مطلع در سازمان صد او سیما‬ ‫نوش��ت‪« :‬در تازه ترین اقدام شهردار تهران‪ ،‬پس از ان‬ ‫که سازمان صد او سیما از همکاری با وی برای پخش‬ ‫گستردهفعالیت هایشدرشبکه هایسراسریتلویزیون‬ ‫خودداری کرده‪ ،‬فش��ار مجموعه تبلیغاتی و رسانه ای‬ ‫شهرداری بر رسانه ملی به شدت افزایش یافته است‪.‬‬ ‫اقای قالیباف از مدت ها قبل از صد او سیما درخواست‬ ‫کرده تا به جز شبکه تهران‪ ،‬برنامه های خبری و کاری‬ ‫ش��هردار تهران از شبکه های سراسری صد او سیما نیز‬ ‫پخش ش��ود‪ ،‬اما این درخواس��ت با مخالفت مدیران‬ ‫رس��انه ملی مواجه ش��ده و انها با این اس��تدالل که‬ ‫‪28‬‬ ‫اطالع رسانی در مورد برنامه های شهرداری تهران تنها برای‬ ‫مردم پایتخت ض��رورت دارد و برای بینندگان تلویزیون‬ ‫در شهرهای دیگر کشور (جز در موارد خاص) جذابیتی‬ ‫ندارد‪ ،‬بر پخش اخبار قالیباف تنها در شبکه تهران تاکید‬ ‫مجدد کردند‪ ».‬جام جم همچنین از خشم اطرافیان شهردار‬ ‫تهران به دلیل مقاومت مدیران سیما خبر داد‪.‬‬ ‫انتقاد ارگان رسانه ملی تنها به شهردار تهران ختم نشد و‬ ‫به ارگان شهرداری نیز کشیده شد‪ .‬جام جم به نقل از یک‬ ‫خبرنگار در روزنامه همش��هری نوشت‪« :‬یکی از مدیران‬ ‫سابق روزنامه همشهری در این رابطه به خبرنگار ما گفت‪:‬‬ ‫حمله به صد او سیما در ارگان شهرداری معموال از خارج‬ ‫از روزنامه پیگیری و سفارش داده می شود و حتی گاهی‬ ‫مطالبی اماده‪ ،‬ارسال و دستور داده می شود تا چاپ گردد‪.‬‬ ‫اغاز تحرکات انتخاباتی ش��هردار تهران به حدی پر رنگ‬ ‫بوده که از چشم ناظران خارجی نیز پنهان نمانده است‪».‬‬ ‫ای��ن روزنامه نیز به تقلید از روزنامه همش��هری در کنار‬ ‫گزارش خود‪ ،‬کاریکاتوری از شهردار تهران منتشر کرد که‬ ‫در ان محمد باقر قالیباف از این که صد او سیما از انعکاس‬ ‫فعالیت های وی خودداری می کند و افکار عمومی هم به‬ ‫جای توجه به شهردار تهران پای سریال های تلویزیونی‬ ‫نشسته‏اند‪،‬احساسناراحتیمی‏کند‪.‬‬ ‫اشاره روزنامه جام جم به تحلیل روزنامه انگلیسی فایننشال‬ ‫تایمز بود که البته بخش هایی از ان ترجمه شد و به صورت‬ ‫گزینشی در این روزنامه به چاپ رسید‪.‬‬ ‫ارگان رسانه ملی‪ ،‬ب ا ترجمه بخشی از مطالب این روزنامه‬ ‫انگلیسی‪ ،‬شهردار تهران را «مغرور» و «بی برنامه» خواند؛ در‬ ‫حالی که در متن اصلی این مطلب هیچ یک از این عبارات‬ ‫وجود نداشت‪.‬‬ ‫این مطلب که با موض��وع ایران و به دلیل عدم موفقیت‬ ‫در دریافت وقت گفت وگوی اختصاصی با شهردار تهران‪،‬‬ ‫صرفا به تحلیلی درباره وضعیت سیاسی ایران و احتماالت‬ ‫اینده پرداخته بود‪ ،‬در روزنامه جام جم منتشر شد‪.‬‬ ‫این در حالی بود که جام جم همه بخش های این روزنامه‬ ‫انگلیسی را که فعالیت های مثبت شهرداری تهران بازتاب‬ ‫داشت‪ ،‬حذف کرد‪ .‬برای مثال در بخشی از گزارش مذکور‬ ‫در متن اصلی نوشته است‪« :‬شهردار پیاده روهای تهران را‬ ‫تعمیر کرد؛ برای اولین بار توالت های عمومی س��اخت‪،‬‬ ‫خانه های تاریخی را بازسازی کرد‪ .‬او همچنین خیابان های‬ ‫تهران را با ایجاد فضای س��بز و فعالیت های هنری تزئین‬ ‫کرد‪ ».‬محمد حمزه‪ ،‬نقاش و هنرمند ش��هری که به دلیل‬ ‫کارهای��ش مورد توجه قرار گرفته می گوی��د‪« :‬این اقدام‬ ‫ مثبت است که نه فقط به مردم احترام به هنر را یاد می دهد‬ ‫بلکه باعث تشویق هنرمندان برای باال بردن سطح کارشان‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫ماجرا انتخاباتی می شود؟‬ ‫روزنامه جام جم در موضعی تند‪ ،‬مواضع قالیباف در بحران‬ ‫پس از انتخابات را مبهم ارزیابی کرد و مدعی شد که این‬ ‫مواضع با هدف جلب حمایت بخشی از اصالح طلبان از او‬ ‫در انتخابات دوره بعد ریاست جمهوری اتخاذ شده است‪.‬‬ ‫تحلیلگر این روزنامه در انتها‪ ،‬این قبیل تحرکات زودهنگام‬ ‫را مانع از ورود دیگران به عرصه انتخابات می داند و تلویحا‬ ‫از ورود چهره ای به عرصه انتخابات خبر می دهد که پیش‬ ‫از این در برخی محافل ذکر خیرش زیاد می شده است و‬ ‫ان چهره جدید کسی نیست جز سید عزت اهلل ضرغامی‪:‬‬ ‫«اس��تفاده از دوپینگ رسانه ای در شرایط حاضر و حذف‬ ‫و تخریب رقبای احتمالی برای اینده‪ ،‬تخریب رسانه های‬ ‫ناهمسو با هدف تمکین در برابر خواسته های انان از جمله‬ ‫سیاست هایی است که در این مدت در شهرداری تهران به‬ ‫کار گرفته شده و احتمال می رود معادالت سیاسی را برای‬ ‫رئیس جمهور شدن دوباره شهردار پایتخت دشوارتر کند‪».‬‬ ‫اشاره این نویسنده شاید به حضور رئیس رسانه ملی در‬ ‫کنگره جمعیت ایثارگران مربوط شود؛ انجا که عزت اهلل‬ ‫ضرغامی با ش��رکت در این کنگره ن��ام خود را به عنوان‬ ‫یکی از نامزدهای تح��ول خواهان اصولگرا در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم مطرح کرد‪ .‬نقد عملکرد رسانه‬ ‫ملی از سوی همشهری یک رفتار متعارف رسانه ای است‪.‬‬ ‫رفتاری که مش��ابه ان از سوی صدا و سیما هم در مورد‬ ‫شهرداری بارها صورت گرفته است‪ .‬در مقابل نوشته های‬ ‫همشهری‪ ،‬روزنامه جام جم می توانست پاسخ حرفه ای‬ ‫خود را داشته باشد و د ر نهایت قضاوت را به مردم بسپارد‬ ‫اما ش��خصی کردن موضوع و حمله به قالیباف با هدف‬ ‫تخریب چهره شهردار تهران‪ ،‬خارج شدن از قواعد بازی‬ ‫بود‪ .‬در این جدال رسانه ای به نظر می توان اقدام جام جم در‬ ‫سیاسی کردن موضوع را مورد نقد و ارزیابی قرار داد‪.‬‬ ‫پاسخ همشهری به جام جم‬ ‫روزنامه همشهری اما باز هم ساکت ننشست‪ .‬شماره روز‬ ‫یکشنبه ارگان شهرداری با انتشار سه یادداشت و گزارش‬ ‫و ی��ک کاریکاتور‪ ،‬ادعاهای جام جم مبنی بر «فش��ارهای‬ ‫ش��هرداری برای تبلیغ تلویزیونی فعالیت های محمدباقر‬ ‫قالیباف» را «شلیک توپخانه صد او سیما» علیه شهرداری‬ ‫نامید‪ .‬این روزنامه در سرمقاله خود همچنین مطلب روز‬ ‫شنبه ارگان رسانه ملی را سخیف نامید و ان را گروکشی‬ ‫سیاسیدانست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫همش��هری با ارائه راه حلی مناس��ب برای حل اختالف‬ ‫پیش امده نوش��ت‪« :‬کاله شعور و اگاهی مردم را قاضی‬ ‫می کنیم تا در یک نظرسنجی از سوی یک مرکز مطالعاتی‬ ‫که مورد تایید رسانه ملی باشد‪ ،‬عملکرد مدیریت شهری‬ ‫و س��ازمان صداوسیما با هم مقایسه شود تا برای یک بار‬ ‫هم که ش��ده مس��ئوالن این دس��تگاه عری��ض و طویل‬ ‫متوجه ش��وند وضعیت افکار و اعتماد عمومی نس��بت‬ ‫به انها چگونه اس��ت‪ ».‬عالوه ب��ر این‪ ،‬دو صفحه داخلی‬ ‫روز یکشنبه همشهری به گزارشاتی مستند در خصوص‬ ‫عملکرد صد او سیما اختصاص یافت‪ .‬مصاحبه با دو نفر از‬ ‫نمایندگان مجلس و انتقاد انان از عملکرد صد او سیما با تیتر‬ ‫«انتقاد نمایندگان مجلس از رسانه ملی» منتشر شد‪.‬‬ ‫گزارش دیگر همش��هری نیز به بررس��ی مطلب منتشر‬ ‫شده در روزنامه جام جم‪ ،‬اختصاص یافت و ان را «انتقاد‬ ‫مخرب» نامید‪« :‬به نظر می رسد رسانه ملی نه در حمایت‬ ‫از اش��خاص و سازمان ها منصفانه و متوازن رفتار می کند‬ ‫و ن��ه در انتقاد کردن‪ .‬گویی قاعده ای برای این س��ازمان‬ ‫رسانه ای ترسیم شده که بر مبنای ان همواره اشخاص و‬ ‫دستگاه هایی ولو با عملکرد منفی و غیرقابل دفاع باید مورد‬ ‫حمایت و احسنت گویی قرار گیرند و یک دسته دیگر از‬ ‫اشخاص ولو با بهترین عملکرد بایستی مدام در معرض‬ ‫نقد مخرب باشند‪».‬‬ ‫روزنام��ه ته��ران امروز نی��ز در همان روز گزارش��ی در‬ ‫خصوص فعالیت های رسانه ملی منتشر کرد‪.‬‬ ‫در پاسخ به گزارش روزنامه جام جم‪ ،‬سایت فردا‪ ،‬این بار‬ ‫به انعکاس نظرات خود درباره صدا و سیما پرداخت و با‬ ‫مطرح کردن سواالت و ابهاماتی‪ ،‬انتقادات خود به روزنامه‬ ‫جام جم را منتشر کرد‪:‬‬ ‫«با توجه به استدالل منابع مطلع س��ازمان صداوسیما در‬ ‫خصوص عدم پخش دس��تاوردهای مجموعه شهرداری‬ ‫تهران در ش��بکه های سراسری‪ ،‬انتقاد از شهرداری تهران‬ ‫در صفح��ه اول ی��ک روزنامه دولتی با تیراژ سراس��ری‬ ‫چه توجیهی خواهد داش��ت؟ چگونه است که به اعتقاد‬ ‫مسئوالن «گمنام» سازمان‪ ،‬پخش نتایج کارامدی یکی از‬ ‫مدیران جمهوری اسالمی و دستاوردهای شیرین تالش‬ ‫شبانه روزی مجموعه تحت مدیریتش برای مردم سراسر‬ ‫کشور جذابیتی ندارد ‪-‬که بدون شک دارای جذابیت است‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫و کام مردم را شیرین می کند‪ -‬اما انتقاد از عملکرد شهرداری‬ ‫تهران و نگرانی از نتایج ان برای سراس��ر کش��ور تجویز‬ ‫می شود؟ این چه استداللی است که از پیشرفت های شهر‬ ‫تهران تنها مردم ش��هر تهران باید اگاه شوند و سایر مردم‬ ‫کشور از وضعیت پایتخت خود بی اطالع بمانند؟ چگونه‬ ‫است که حتی وعده وعیدهای رئیس دولت در سفرهای‬ ‫استانی در دورافتاده ترین نقاط کشور ‪ -‬که به گواه امار و‬ ‫ارقام بسیاری از انها هرگز محقق نگردیده است ‪ -‬باید در‬ ‫بهترین زمان پخش از شبکه سراسری برای کل مردم ایران‬ ‫پخش شود‪ ،‬اما افتتاح ده ها و صدها پروژه بزرگ عمرانی‬ ‫برای پایتخت کشور که متعلق به تمام ایرانیان و محل تردد‬ ‫و رفع نیازهای مردم سراسر کشور است‪ ،‬باید از دید مردم‬ ‫پنهان بماند؟ مگر نه اینکه رهبر بزرگوار انقالب در دیدار با‬ ‫نخبگان علمی در سال گذشته یکی از مهمترین مشکالت‬ ‫سال های جاری کشور را عدم بازتاب درست فعالیت های‬ ‫مدیران کشور توسط صداوسیما و در نتیجه عدم تحقق‬ ‫روحیه خودباوری و نشاط و امید در جامعه دانستند؟ مگر‬ ‫نه اینکه رهبر فرزانه انقالب بارها از مسئوالن خواسته اند‬ ‫تا نتایج زحمات و تالش های خود را به درستی به مردم‬ ‫اطالع رسانی کنند تا کام مردم را با پیشرفت های کشور در‬ ‫حوزه های مختلف شیرین کنند؟‬ ‫به بخشی از بیانات رهبر فرزانه انقالب در دیدار نخبگان‬ ‫علمى کشور در سال گذشته توجه کنید‪ :‬صدا و سیما ایا‬ ‫وضعیت واقعى کشور را نشان می دهد؟ نه‪ ،‬ناقص نشان‬ ‫می دهد‪ .‬خیلى پیش��رفت هاى برجس��ته و بزرگ هست‬ ‫که صد او س��یما نش��ان نمی دهد‪ .‬دلیلش هم این اس��ت‬ ‫که ش��ما مجموعه مرتبط با ح��وادث گوناگون از خیلى‬ ‫از حقایق کش��ور و پیش��رفت هاى کشور مطلع نیستید؛‬ ‫نق��ص صدا و س��یماى ماس��ت‪ .‬واال اگر صدا و س��یما‬ ‫می توانست همان جور که تلویزیون فالن کشور غربى با‬ ‫یک سابقه و تجربه فراوان و با استفاده هاى هنرى دروغ هاى‬ ‫خودش را راست جلوه می دهد‪ ،‬واقعیات موجود کشور را‬ ‫درست منعکس کند‪ ،‬شما بدانید امروز امید نسل جوان‪،‬‬ ‫دلبستگى نس��ل جوان به کش��ورش‪ ،‬به دینش‪ ،‬به نظام‬ ‫جمهورى اس�لامى اش‪ ،‬به مراتب بیشتر از حاال بود‪ .‬این‬ ‫ایراد ماست به صدا و سیما‪ .‬اگر می توانست درست وضع‬ ‫کشور را منعکس کند‪ ،‬خیلى شعف و بهجت بینندگان به‬ ‫مراتب بیشتر از انى می شد که امروز هست‪ .‬خیلى از کارها‬ ‫دارد انجام می گیرد که مایه خوشوقتى است‪ ،‬مایه خشنودى‬ ‫است؛ نه فقط در زمینه هاى علمى‪ ،‬در زمینه هاى اجتماعى‪،‬‬ ‫درمقابلنوشته هایهمشهری‪،‬‬ ‫روزنامه جام جم می توانس��ت‬ ‫پاسخ حرفه ای خود را داشته‬ ‫باش��د و د ر نهایت قضاوت را‬ ‫به مردم بس��پارد اما شخصی‬ ‫ک��ردن موض��وع و حمل��ه ب��ه‬ ‫قالیباف با هدف تخریب چهره‬ ‫شهردار تهران‪ ،‬خارج شدن از‬ ‫قواعد بازی بود‬ ‫در زمینه هاى سیاسى؛ مایه سرافرازى است‪».‬‬ ‫فارغ از همه این مجادالت‪ ،‬نکته تاس��ف اور این گزارش‬ ‫استناد به یک نشریه غربی برای تخریب فعالیت های یکی‬ ‫از مجموعه های نظام جمهوری اسالمی است‪ .‬در بخشی‬ ‫از این گزارش به نقل از روزنامه انگلیسی زبان فایننشال‬ ‫تایمز چاپ لندن تعابیر زش��تی علیه شهردار تهران به کار‬ ‫رفته و با اس��تناد به این روزنامه «انگلیسی» تمام خدمات‬ ‫و فعالیت های مجموعه خدوم ش��هرداری تهران به اتهام‬ ‫ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری سه سال بعد زیر‬ ‫سوال رفته است‪ .‬برای این «اتفاق رسانه ای» در حوزه‬ ‫رس��انه های اصولگرا نیز تنها س��ری به تاسف تکان‬ ‫می دهیم و بخشی دیگر از بیانات رهبرمعظم انقالب را‬ ‫یاداور می شویم‪« :‬یکى از ایرادهایى که ما معموال داریم‬ ‫به بعضى ها این است که انچه را که بیگانه بگوید‪ ،‬این‬ ‫را تلقى به قبول می کنند؛ انچه را که خودى بگوید‪ ،‬تلقى‬ ‫با تردید می کنند! چرا؟ خب‪ ،‬این تلقى‪ ،‬تلقى ناسالمى‬ ‫است؛ این تلقى درستى نیست‪ ،‬تلقى ناسالمى است‪».‬‬ ‫و دیگر اینکه این چه رس��م ناجوانمردانه ای است که‬ ‫هرکه کمر خدمت به مردم ببندد و برای رفاه حال مردم‬ ‫کشورش بکوش��د را با انگ و تهمت هایی چون کار‬ ‫برای خود یا ریاست جمهوری اینده پاسخ می گوییم؟‬ ‫ایا تهمت سوء استفاده شهردار تهران از شهرداری برای‬ ‫رسیدن به ریاست جمهوری تهمت به تمام شهرداران‬ ‫سابق تهران به خصوص شخص رئیس جمهور فعلی که‬ ‫از همین جا به مسند ریاست جمهوری رسیده‪ ،‬نیست؟‬ ‫و ایا این تهمت زش��ت و اتهام نابخشودنی نسبت به‬ ‫مدیران جمهوری اسالمی را نمی توان به اقای ضرغامی‬ ‫ و سازمان صداوسیما نیز انطباق داد؟ حال این سوال از‬ ‫اقای ضرغامی و مجموعه س��ازمان صدا و سیما باقی‬ ‫ی باید‬ ‫است که ایا همه خدمات مدیران جمهوری اسالم ‬ ‫با منت به مردم اتفاق بیفتد؟ ایا اطالع رسانی فعالیت ها‬ ‫و خدمات مجموعه های مختلف در جمهوری اسالمی‬ ‫ که از وظایف اصلی و البته مغفول صداوسیما است باید‬ ‫با نیت خوانی و انگ چسباندن تخطئه شود؟»‬ ‫نگاهی به گذشته‬ ‫پیش از اغاز جدال رسانه ای میان محمد باقر قالیباف‬ ‫و عزت اهلل ضرغامی‪ ،‬سایت فردا از رسانه های نزدیک‬ ‫به شهردار تهران در گزارشی از رکورد شکنی حضور‬ ‫رئیس رسانه ملی در برنامه های سیما خبر داد‪.‬‬ ‫این س��ایت با انتش��ار نتای��ج یک پژوه��ش درباره‬ ‫بخش های خبری س��یما در روزهای ‪ 19‬و ‪ 20‬تیرماه‬ ‫در خصوص پوش��ش خبری سفر عزت اهلل ضرغامی‬ ‫ به اتریش و المان‪ ،‬ان را «بس��یار چشمگیر» توصیف‬ ‫کرد و نوشت‪« :‬مدت انعکاس بخش های خبری سفر‬ ‫اقای ضرغام��ی ‪ 25‬دقیقه و ‪ 49‬ثانیه ب��وده که در این‬ ‫ی را ‪ 203‬بار نشان‬ ‫مدت‪ ،‬دوربین تصاویر اقای ضرغام ‬ ‫داده و در فواص��ل متعدد بینن��ده را بمباران تصویری‬ ‫کرده اس��ت به طوری که سهم شبکه تهران به تنهایی‬ ‫در اخبار س��اعت ‪ 24‬از این اطالع رسانی در روز ‪19‬‬ ‫تی��ر‪ ،‬دو دقیقه و ‪ 53‬ثانی��ه و در روز ‪ 20‬تیرماه‪ ،‬یک‬ ‫دقیق��ه و ‪ 18‬ثانیه بوده ک��ه در مجموع بیش از چهار‬ ‫دقیقه است‪ .‬این بدین معنی است که خبر سفر اقای‬ ‫ی در ش��بکه های رسانه ملی تنها طی دو روز‬ ‫ضرغام ‬ ‫حدود ‪ 20‬دقیقه بوده است که یک نوع رکورد شکنی‬ ‫محسوب می شود‪».‬‬ ‫مجله همشهری ماه نیز در پرونده ویژه خود‪ ،‬به بررسی‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 92‬پرداخت و افرادی‬ ‫همچون اسفندیار رحیم مشایی را از جمله نامزدهای‬ ‫احتمالی انتخابات یازدهم معرفی کرد‪ ،‬اما ترجیح داد‬ ‫از کاندیداهای احتمالی دیگر نامی نبرد‪.‬‬ ‫در مجموع باید گفت که عملکرد عزت اهلل ضرغامی‬ ‫طی سال های گذشته چندان با اقبال عمومی مواجه نبوده‬ ‫و گرچه حضور او در صداوسیما در ابتدا با تحوالتی‬ ‫همراه بود اما با گذش��ت زمان ضرغامی نتوانست این‬ ‫اس��تراتژی که صداوسیما باید دانش��گاه باشد و این‬ ‫تئوری که صداوسیما باید بازتاب افکار عمومی باشد را‬ ‫جامه عمل بپوشاند‪ .‬در عین حال این نگرانی همچنان‬ ‫پابرجاست که نباید سابقه این گونه جدال ها بر عملکرد‬ ‫صداوس��یما تاثیر بگذارد و ب��ه منفی پردازی عملکرد‬ ‫شهرداری در صداوسیما منجر شود‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫مرتضی طالیی‪:‬‬ ‫این یک رویارویی مستقیم نیست‬ ‫مرتضی طالیی عضو ش��ورای ش��هر تهران می گوید‬ ‫ک��ه در ج��دال رس��انه ای میان ع��زت اهلل ضرغامی و‬ ‫محمد باقر قالیباف هر دو طرف اشتباه می کنند اما در‬ ‫عین حال معتقد اس��ت که این یک رویارویی مستقیم‬ ‫نیست بلکه رسانه های منتسب به این دو مدیر ارزشی‪،‬‬ ‫چنین فضایی را ایجاد کرده اند‪ .‬او همچنین از این که‬ ‫فعالیت های انجام شده از سوی مدیران بر چسب کار‬ ‫انتخاباتی بخورد به شدت گالیه مند است‪.‬‬ ‫نظر ش��ما در خصوص جدال رس��انه ای میان اقایان‬ ‫قالیبافوضرغامی چیست؟‬ ‫البته این یک رویارویی مستقیم میان این دو نیروی ارزشی‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه رسانه های منتس��ب به این افراد با توجه به‬ ‫فضای سیاسی کشور‪ ،‬چنین جدالی را ایجاد کرده اند‪ .‬اما‬ ‫نمی توان ان را به دکتر قالیباف و مهندس ضرغامی نسبت‬ ‫داد‪ .‬بنده به عنوان ش��خصی که به هر دو این افراد عالقه‬ ‫دارم‪ ،‬معتقدم چنین برخوردهایی به صالح نیست‪.‬‬ ‫به نظر شما اقدامات اقای قالیباف در شهرداری انتخاباتی‬ ‫است؟‬ ‫به نظر من فضای مس��مومی در کشور ایجاد شده که هر‬ ‫کسی که به مردم خدمت می کند و تالش دارد تا کارهایش‬ ‫را به نحو احس��ن انجام دهد‪ ،‬بالفاصله برچس��بی به او‬ ‫می زنند و ان هم این اس��ت که ف��رد برای انتخابات کار‬ ‫می کند‪ .‬فضای امروز کشور به گونه ای است که مهندس‬ ‫ضرغام��ی و دکتر قالیباف به فعالیت های انتخاباتی متهم‬ ‫می شوند‪ .‬در حالی که این اتهامی بی اساس‪ ،‬غیر منصفانه‬ ‫و غیر اخالقی است و با این روش ها جلوی خدمتگزاری‬ ‫و کارام��دی مدیران را می گیرند‪ .‬در حقیقت با اتخاذ این‬ ‫گون��ه روش ها مدیران را ناچار می کنند این قدر دس��ت‬ ‫به عصا و با احتیاط حرکت کنند که هر حرکتی می کنند‬ ‫و ه��ر حرفی می زنند‪ ،‬بر چس��بی به انها زده نش��ود‪ .‬در‬ ‫حال��ی که مقام معظم رهبری فرمودند کار که می کنید به‬ ‫اطالع مردم برس��انید‪ .‬اقای ضرغامی و اقای قالیباف در‬ ‫‪30‬‬ ‫حوزه کاری خود فعالیت می کنند و نباید کسی به انها بر‬ ‫چس��ب کار انتخاباتی بزند‪ .‬این حرکت‪ ،‬یک بد اخالقی‬ ‫سیاسی اس��ت که جز ضرر به منافع ملی نتیجه دیگری‬ ‫در بر ندارد‪.‬‬ ‫ریشه این اتهامات به کجا بازمی گردد؟‬ ‫الودگی و غیر اخالقی بودن فضای سیاسی کشور مسبب‬ ‫اصلی این وضعیت اس��ت‪ .‬به اعتقاد من فضای سیاسی‬ ‫کشور با معیارها و ارزش های اعتقادی‪ ،‬انقالبی و هویت‬ ‫دینی و ملی ما سازگاری ندارد‪ .‬فضای سیاسی ما فضایی‬ ‫مس��موم و الوده اس��ت‪ .‬این فضا به ام��روز و دیروز هم‬ ‫مربوط نمی شود‪ ،‬ما سال هاست که گرفتار این فضا هستیم‪.‬‬ ‫با کمال تاسف مدیران و کارگزاران نیز غافل از اینکه این‬ ‫تعارضات سیاسی و فضای مسموم به سلب اعتماد مردم‬ ‫منتج می شود‪ ،‬حرکتی برای جلوگیری از ادامه و تلطیف‬ ‫ای��ن فضا نمی کنند‪ .‬در این فض��ای الوده هر حرکتی که‬ ‫صورت می گیرد‪ ،‬بر چسبی به او زده می شود‪.‬‬ ‫در م��ورد این گفت��ه روزنامه جام جم که ش��هرداری‬ ‫عالقه مند اس��ت فعالیت هایش در رسانه ملی بازتاب‬ ‫یابد‪ ،‬چه نظری دارید؟‬ ‫فکر نمی کنم که شهرداری چنین قصدی داشته باشد‪ .‬من‬ ‫چنین استنباطی ندارم که شهرداری به دنبال این باشد که‬ ‫فعالیت هایش در رس��انه ملی منعکس شود‪ .‬رسانه ملی‬ ‫وظایف و مسئولیت هایی دارد که در همان چارچوب باید‬ ‫عمل کند‪ .‬مهم این است که رسانه ملی در انجام کارهایش‬ ‫انصاف و بی طرف��ی را برای همه رعایت کند و برخورد‬ ‫یکسانی با همه داشته باشد‪ .‬به نظر من اگر چنین اتفاقی‬ ‫بیفتد‪ ،‬هیچ کس به دنبال این نیس��ت که فعالیت هایش را‬ ‫به رخ دیگران بکشد‪ .‬یکی دیگر از بد اخالقی های سیاسی‬ ‫این اس��ت که اگر رس��انه ملی فعالیت های انجام شده را‬ ‫منعکس نکند‪ ،‬ان را متهم می کنند و اگر منتش��ر کند باز‬ ‫ه��م ان را متهم می کنند‪ .‬واال چه اش��کالی دارد که مردم‬ ‫بدانند در کش��ور خدماتی صورت می گیرد؟ چه ایرادی‬ ‫دارد که مردم با اطالع از فعالیت و تالش مدیران کش��ور‬ ‫امید و دلبستگی شان به انقالب و نظام بیشتر شود؟ ما چرا‬ ‫نباید این کار را انجام بدهیم؟ چرا نباید اطالع رسانی کنیم؟‬ ‫چرا نباید مردم از کارهای ما باخبر باش��ند؟ ما باید از این‬ ‫منظر به موضوع نگاه کنیم‪ .‬البته هنگامی این اتفاق می افتد‬ ‫که ما در فضای سیاست زده قرار نداشته باشیم‪ .‬در فضای‬ ‫سیاس��ت زده اگر صد او س��یما فعالیت های انجام شده را‬ ‫منعکس کند یا نکند متهم می شود؛ اقای قالیباف اظهار نظر‬ ‫بکند یا نکند متهم می شود‪ .‬در حقیقت منشا و ریشه این‬ ‫وضعیت به الودگی فضای سیاسی باز می گردد‪.‬‬ ‫رسانه ملی می گوید فعالیت های شهرداری باید در شبکه‬ ‫استان تهران منعکس شود؛ در حالی که شهرداری معتقد‬ ‫اس��ت که باید این فعالیت ها از ش��بکه های سراسری‬ ‫بازتاب داشته باشد‪.‬‬ ‫این صحبت ها با س��ند و مدرک قابل پیگیری است‪ .‬اما‬ ‫نباید چندان به شایعات توجه کرد‪ .‬وظیفه رسانه ها پرهیز از‬ ‫شایعه پراکنی و جلوگیری از طرح شایعات است‪ .‬در حالی‬ ‫که این سوال شما نوعی شایعه سازی است و به جنجال ها‬ ‫دامن می زند‪.‬‬ ‫البته قصد ما دامن زدن به شایعات نیست‪.‬‬ ‫من چنین صحبتی نکردم‪ .‬من از شما سوال می کنم که از‬ ‫کجا می دانید اقای ضرغامی چنین حرفی زده اند؟‬ ‫ارگان رسانه ملی یادداشتی را منتشر کرده و در ان دقیقا‬ ‫نوش��ته است که شهرداری بر بازتاب فعالیت هایش از‬ ‫شبکه های سراسری تاکید دارد اما صدا و سیما معتقد‬ ‫است که انعکاس فعالیت های شهرداری جز برای مردم‬ ‫پایتخت ضرورتی ندارد‪.‬‬ ‫این را باید از روزنامه جام جم بپرس��ید نه از رسانه ملی‪.‬‬ ‫اگر چه نسبت ارگان بودن میان روزنامه جام جم با رسانه‬ ‫مل��ی وجود دارد‪ ،‬اما باید دید که ایا این روش برای همه‬ ‫دستگاه ها و همه حوزه ها جاری و مرسوم است یا چنین‬ ‫برخوردی تنها با ش��هرداری صورت می گیرد؟ اگر یک‬ ‫قاعده عمومی برای همه باش��د حرف درس��تی است اما‬ ‫اگر استثنایی قائل می ش��وند حتما باید تجدید نظری در‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫این رویه صورت بگیرد‪ .‬به نظر دست اندرکاران روزنامه‬ ‫جام جم که من به انها ارادت دارم و عالقه مند هس��تم‪ ،‬ایا‬ ‫انتشار فعالیت ها و انعکاس عملکرد مدیریت شهری در‬ ‫پایتخت که متعلق به همه ایرانیان اس��ت ایرادی دارد؟ ما‬ ‫باید تهران را در رس��انه ملی و دیگر رس��انه ها به گونه ای‬ ‫معرف��ی کنیم که نقطه اتصال هوی��ت ملی مان حول این‬ ‫محور سازماندهی شود‪ .‬از این منظر هر قدر ما در تهران‬ ‫کار کنیم و به انعکاس فعالیت ها بپردازیم کار کمی کرده ایم‪.‬‬ ‫ضمن این که چه اشکالی دارد که مردم بدانند خدمتگزاران‬ ‫دولت‪ ،‬مجلس و ش��هرداری در تهران چه پروژه هایی را‬ ‫اجرا می کنند؟ مگر نه این است که با این اطالع رسانی ها‬ ‫برداشت ها و مدل سازی هایی در سطح ملی شکل می گیرد‬ ‫و در دیگر نقاط کش��ور پیاده می شود؟ اگر بررسی کنید‬ ‫متوجه می شوید ان دسته از فعالیت های شهرداری تهران‬ ‫که در رس��انه ملی منعکس می شود در دیگر شهرها نیز‬ ‫الگوب��رداری و اجرا می کنند‪ .‬چرا ما این گونه به موضوع‬ ‫نگاه نمی کنیم؟ هنگامی که نوع نگاه به این موضوع سیاسی‬ ‫باشد وضع به این صورتی است که می بینیم‪.‬‬ ‫نظر شورای شهر در خصوص این جدال چیست؟‬ ‫م��ن به عنوان یک عضو ش��ورا نظر ش��خصی خودم را‬ ‫در این باره می گویم و نظرات دیگر اعضای ش��ورا را باید‬ ‫از خودشان بپرسید‪ .‬از نظر من به عنوان عضوی از شورای‬ ‫ش��هر و عالقه مند به دکتر قالیباف و مهندس ضرغامی‪،‬‬ ‫دور از انتظار اس��ت که میان این دو شخصیت بزرگوار و‬ ‫خدمتگزار به گونه ای فضا س��ازی شود که مدیران کارامد‬ ‫و مدیران ارش��د نظ��ام به قدری سطح ش��ان پایین بیاید‬ ‫که متهم به دعوا با یکدیگر ش��وند‪ .‬یعن��ی من به عنوان‬ ‫یک ش��هروند از خود می پرس��م که ایا اق��ای قالیباف و‬ ‫ی می خواهند کش��ور را اداره کنند؟ دیگر به‬ ‫اقای ضرغام ‬ ‫این فکر نمی کنیم که اعوان و انصار و حاش��یه ها هستند‬ ‫که اختالف ایجاد می کنند‪ .‬اگر این گونه به موضوع نگاه‬ ‫کنیم متوجه می شویم که چه ضربه هولناکی به سرمایه های‬ ‫مدیریتی ارزشمند کش��ورمان وارد می کنیم‪ .‬من از اقایان‬ ‫دکتر قالیباف و مهندس ضرغامی که مطمئن هستم چنین‬ ‫فضایی را نمی پس��ندند درخواس��ت دارم که با یکدیگر‬ ‫مالقات کنند و اجازه ندهند که افراد فرصت طلب و نااگاه‬ ‫خواس��ته یا نا خواسته بین مدیران ارزشی و خدمتگزار ما‬ ‫فاصله ایجاد کنند‪.‬‬ ‫ریشه اختالف نظر میان شهردار تهران و رسانه ملی را‬ ‫کجامی بینید؟‬ ‫ریش��ه ای ندارد‪ .‬حرف هایی که با واسطه میان دو طرف‬ ‫رد و بدل می ش��ود و به ص��ورت ناقص به طرف دیگر‬ ‫انتق��ال می یابد عام��ل اصلی این نوع اختالفات اس��ت‪.‬‬ ‫اقای دکتر قالیباف و مهندس ضرغامی هر دو از نیروهای‬ ‫والیی‪ ،‬ارزشی‪ ،‬خدمتگزار‪ ،‬حزب اللهی و ارزشمند ما و از‬ ‫سرمایه های کشور هستند و این جفا به این دو شخصیت و‬ ‫مردم است که از اینگونه سرمایه ها برای اختالفات جزیی‬ ‫هزینهکنیم‪.‬‬ ‫شما نتیجه این کشمکش را چگونه پیش بینی می کنید؟‬ ‫امیدوارم هر چه زودتر جمع شود و ادامه پیدا نکند‪ .‬سوال‬ ‫من از این دو مدیر ارزش��مند کش��ور این اس��ت که ایا‬ ‫رهبر معظم انقالب از این فضا رضایت دارند یا خیر؟ اگر‬ ‫ایش��ان راضی هس��تند که این قضیه ادامه پیدا کند و اگر‬ ‫راضی نیستند به سرعت جلوی این جنجال را بگیرند تا‬ ‫مبادا رهبری از این حرکت نا راضی باش��ند‪ .‬من به عنوان‬ ‫یک شهروند این را می فهمم که وقتی مقام معظم رهبری از‬ ‫اختالف دو مدیر اگاه شوند دلخور می شوند و از همکاری‬ ‫و تعامل مدیران خوش��حال می شوند‪ .‬اگر چنین قصدی‬ ‫دارند همین امروز به زیر مجموعه های خود دستور بدهند‬ ‫که این وضعیت را متوقف کنند و در اولین فرصت بنشینند‬ ‫و با گفت وگو مسائل را حل کنند‪ .‬من هم به عنوان دوستدار‬ ‫هر دو شخصیت بزرگوار امادگی ام را برای هر گونه انجام‬ ‫وظیفه در این خصوص از سوی هر یک از طرفین اعالم‬ ‫می کنم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫عضو هیات رئیسه مجلس‪:‬‬ ‫رسانه ملی شیوه ها و روش های جدیدی‬ ‫اتخاذ کند‬ ‫محمد حس��ین فرهنگی بر این باور است که رسانه‬ ‫ملی برای تاثیرگذاری ب��ر افکار عمومی باید دائما‬ ‫روش های خود را در حوزه های مختلف به روز کند‬ ‫واال در عرصه اطالع رس��انی از رقبا عقب می افتد‪.‬‬ ‫عضو هیات رئیسه مجلس در حوزه فرهنگ سازی‬ ‫و اگاهی بخش��ی شهری نقش ویژه ای برای صدا و‬ ‫س��یما قائل است و خاطر نشان می کند‪ :‬شهرداران‪،‬‬ ‫مدیران شهری هستند‪ .‬طبیعتا این مدیران می بایست‬ ‫با شبکه های تلویزیونی و رادیویی استان خود ارتباط‬ ‫داشته باشند و از طرف مقابل ان شبکه ها نیز فرصت‬ ‫الزم را در اختیار انها بگذارند تا طی این ارتباطات‬ ‫مرتب و منظم مسائل و مشکالت شهرها بررسی و‬ ‫جهت رفع انها چاره اندیشی شود‪.‬‬ ‫چندی پیش نمایندگان مجلس راجع به فرهنگ سازی‬ ‫منفی فارس��ی وان تذکراتی به صدا و سیما دادند و‬ ‫این رس��انه با لح��اظ کردن ان نقط��ه نظرات یک‬ ‫بازنگری در مشی ساخت سریال ها و پخش برنامه ها‬ ‫کرد و حاال شاهد ان هستیم که نظر سنجی ها از اقبال‬ ‫مجدد مردم به تلویزیون حکایت دارد‪ .‬ارزیابی شما‬ ‫چیست؟‬ ‫باالخره صدا وسیما سازمان عریض و طویلی است و‬ ‫ابعاد مختلفی را در جامعه پوشش می دهد که ساخت‬ ‫س��ریال ها بخش��ی از این کار اس��ت‪ .‬اگر رسانه دائم‬ ‫درصدد بازنگری و اصالح خود برنیاید مسلما موفق‬ ‫ی جامعه تاثیرگذار باشد‬ ‫نخواهد شد که بر افکار عموم ‬ ‫و در عرصه اطالع رسانی از رقبا عقب می افتد‪ .‬احساس‬ ‫من ان است که رسانه ملی چنین رویکردی را دارد و‬ ‫دائما در جهت افزایش کیفیت و جلب نظر بینندگان‬ ‫و ش��نوندگان خود روش ها و نگرش های موجود را‬ ‫در جهت به روز ش��دن مورد ارزیابی و بررس��ی قرار‬ ‫می دهد‪ .‬طبیعتا تایید یا عدم تایید ان روش ها با قضاوت‬ ‫مردم قابل س��نجش اس��ت چراکه جامعه همیشه در‬ ‫ارزیابی مستمر رادیو و تلویزیون هست‪.‬‬ ‫ش��ما از گستردگی کار رسانه ملی صحبت کردید‪.‬‬ ‫سوال من این است که رسانه ملی در اگاهی بخشی‬ ‫در حوزه شهری به مردم چه خدماتی می تواند ارائه‬ ‫دهد و چقدر در این زمینه قادر اس��ت نقش افرینی‬ ‫کند؟‬ ‫صدا و س��یما جاهایی که به طور مستقیم وارد می شود‬ ‫اثرگذارتر است ولی در برخی زمینه ها نیز شیوه ورود‬ ‫درست و مناسب نیست لذا تاثیر قابل انتظار را ندارد‪.‬‬ ‫برخی پیام ها و اگاهی بخش��ی ها می بایست به شکل‬ ‫جدید و نوین نظیر انیمیشن‪ ،‬تئاتر و فیلم انجام شوند‬ ‫ولی وقتی ای��ن کار از طریق مصاحب��ه و روش های‬ ‫کلیشه ای صورت می گیرد ان اثرگذاری الزم را ندارد‪.‬‬ ‫پرداختن رسانه ملی به پروژه های عمرانی شهری و‬ ‫نوع خدماتی که مردم می توانند از شهرداری ها اخذ‬ ‫کنند چقدر می تواند در تامین حقوق شهروندی موثر‬ ‫باشد و از حجم مراجعات غیر ضروری کم کند؟‬ ‫مسلما هم از بعد توجه بخشی و اموزشی و هم از بعد‬ ‫انعکاس اخبار و اطالعات در حوزه اجرایی‪ ،‬قضایی و‬ ‫تقنینی‪ ،‬رسانه ملی می تواند اقدامات شایسته ای انجام‬ ‫دهد‪.‬‬ ‫ایا صد او سیما در حد مطلوب توانسته به این خدمات‬ ‫بپردازد؟‬ ‫رسانه ملی گام هایی برداشته ولی قطعا تداوم حرکت‬ ‫نیازمند یک بازنگری و تغییر مستمر است تا بتواند در‬ ‫ابعاد مختلف اثار کاری خودش را توسعه دهد‪.‬‬ ‫ی و غیر دولتی است‪ .‬رسانه‬ ‫شهرداری یک نماد عموم ‬ ‫ملی چه اگاهی بخشی می تواند به جامعه داشته باشد‬ ‫تا مش��ارکت مردم در حوزه شهری و تعامل انها با‬ ‫مدیران این حوزه را افزایش دهد؟‬ ‫ش��هرداران‪ ،‬مدیران شهری هستند‪ ،‬طبیعتا این مدیران‬ ‫می بایست با ش��بکه های تلویزیونی و رادیویی استان‬ ‫خود ارتباط داشته باشند و از طرف مقابل ان شبکه ها‬ ‫نی��ز فرصت الزم را در اختیار انها بگذارند تا طی این‬ ‫ارتباطات مرتب و منظم مس��ائل و مشکالت شهرها‬ ‫بررس��ی و جهت رفع انها چاره اندیشی شود‪ .‬ضمن‬ ‫انکه رسانه ملی وظیفه سنگینی در برقراری پل ارتباطی‬ ‫میان مردم و مس��ئوالن به ویژه در حوزه شهری دارد‪،‬‬ ‫لذا اتخاذ شیوه های موثر در این رابطه الزم و ضروری‬ ‫است‪ .‬به عبارت دیگر همانطور که شبکه های استانی‬ ‫ی مخاطبین خود ورود‬ ‫در مسائل ورزش��ی و سرگرم ‬ ‫می کنند می بایست در حوزه عمرانی‪ ،‬پشتیبانی‪ ،‬اجرایی‬ ‫و حمایتی شهری نیز به همان میزان همت بگمارند‪.‬‬ ‫پس به نظر شما قطعا برقراری ارتباط صحیح میان‬ ‫مردم و مسئوالن شهری منجر به تسهیل امور شهری‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫بله‪ ،‬انع��کاس اطالعات به طور موث��ر می تواند یک‬ ‫هم افزایی را در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫اسیب شناس��ی مسائل و مش��کالت شهری توسط‬ ‫شبکه های استانی چقدر می تواند در کاهش وقت و‬ ‫هزینه ها و هدفمند کردن پروژه های عمرانی‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و اجتماعی شهرداری ها موثر باشد؟‬ ‫انتقال مشکالت مردم در هر بخش از شهر به مدیران‬ ‫ش��هری‪ ،‬قاعدتا موجب صرفه جوی��ی در اعتبارات و‬ ‫افزایش مشارکت و تعامل عمومی می شود‪.‬‬ ‫اما مدیران شهرداری تهران معتقدند نسبت به دوره‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬صد او سیما در پوشش و پردازش خبری‬ ‫اقدامات و خدمات صورت گرفته توسط شهرداری‬ ‫کم رنگ تر عمل می کند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫همانطور که گفتم در به کارگیری شیوه ها و روش های‬ ‫جدید الزم است این رس��انه رویکرد جدی را اتخاذ‬ ‫کند‪ .‬ولی اینکه نس��بت به گذشته خدمات کمتری به‬ ‫شهرداری ارائه می دهد‪ ،‬بنده چنین تصوری ندارم‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫علیرضا محجوب‪:‬‬ ‫رسانه ملی سیاه و سفید را با هم ببیند‬ ‫علیرض��ا محجوب معتقد اس��ت که ش��بکه های‬ ‫اس��تانی به منظور اطالع رسانی به مردم در حوزه‬ ‫ش��هری تاس��یس ش��دند ولی خطوط کلی انها‬ ‫در راستای س��ایر ش��بکه های تلویزیونی است‪.‬‬ ‫وی بر تهیه گزارش��ات زن��ده و لحظه به لحظه‬ ‫تلویزیونی از س��طح شهر تاکید دارد و می گوید‪:‬‬ ‫«ای��ن گزارش��ات اقدام��ات در دس��ت اجرا را‬ ‫تسریع می کند و در اولویت بندی پروژه های اتی‬ ‫بسیار موثر اس��ت‪ ».‬نماینده مردم تهران کارکرد‬ ‫ش��بکه های اس��تانی را تعلیم و اموزش زندگی‬ ‫ش��هروندی و مدنی می داند و معتقد اس��ت عدم‬ ‫انج��ام این کارها موجب ش��ده بیش��تر خدمات‬ ‫ش��هری مختل ش��وند یا با صرف وقت و هزینه‬ ‫باال به اجرا در ایند‪ .‬وی تهیه برنامه «در شهر» را‬ ‫ناعادالن��ه می خواند و تصریح می کند‪« :‬خیلی از‬ ‫فسادهای اداری به خاطر بی اطالعی مردم اتفاق‬ ‫می افتد؛ اطالع رس��انی درس��ت و اگاهی بخشی‬ ‫به موقع نه تنها فس��اد را کوچ��ک می کند‪ ،‬بلکه‬ ‫بسیاری از مشکالت و مسائل شهری را در اسرع‬ ‫وقت مرتفع خواهد ساخت‪ ».‬وی در حل مشکل‬ ‫اعتبارات مترو از س��وی دولت‪ ،‬نقش رسانه ملی‬ ‫را بی بدیل توصیف می کند و بر این باور اس��ت‬ ‫که پرداخت��ن به این قبیل مس��ائل تامین حقوق‬ ‫شهروندان را در پی دارد‪.‬‬ ‫رسانه ملی در امر اگاهی بخشی در حوزه شهری‬ ‫به مردم چه خدماتی می تواند ارائه کند و چقدر‬ ‫در این زمینه قادر است نقش افرینی نماید؟‬ ‫البته ش��بکه های اس��تانی به همین منظور تاسیس‬ ‫ش��دند ول��ی خطوط کلی انها در راس��تای س��ایر‬ ‫شبکه های تلویزیونی است‪.‬‬ ‫یعنی ش��ما معتقدید ش��بکه ته��ران برنامه ویژه‬ ‫شهری ندارد؟‬ ‫برنامه «در شهر» یکی از برنامه های خوب این شبکه‬ ‫است ولی انتظار نمی رود که تنها بخش کوچکی از‬ ‫وق��ت خود را به پخش این برنامه اختصاص دهد‪،‬‬ ‫بلکه توقع ان است که گزارشات پی در پی و زنده‬ ‫را از سطح ش��هر تهیه و به سمع و نظر شهروندان‬ ‫برس��اند‪ .‬این کار نیاز به یک برنامه ریزی و تقسیم‬ ‫کار دقیق دارد‪ .‬این ش��بکه سه روش را می تواند در‬ ‫این مس��یر اتخاذ کند؛ یا به نفع شهرداری کار کند‬ ‫یا به زیان ان یا س��یاه و سفید را با هم ببیند‪ .‬چون‬ ‫هریک از این روش ها فوایدی دارند ولی متاسفانه‬ ‫در ح��ال حاضر هی��چ از حالت های یاد ش��ده در‬ ‫دس��تور کار رسانه ملی نیست‪ .‬بررسی اشکاالت و‬ ‫مش��کالت شهری باعث می شود مدیران شهرداری‬ ‫از ضروریات و نیازهای لحظه به لحظه شهروندان‬ ‫اطالع یابن��د یا پرداخت به خدمات ارائه ش��ده از‬ ‫سوی دستگاه های شهری موجب اگاهی بخشی به‬ ‫مردم در جهت اخذ راحت تر حقوق شهروندی شان‬ ‫می ش��ود‪ .‬حالت س��وم بهترین ش��یوه در پوشش‬ ‫رخدادهای شهری است؛ زیرا هر دو مزیت مذکور‬ ‫را ب��ا هم فراه��م می کند‪ .‬نمایش زش��ت و زیبای‬ ‫خدمات شهری سبب می شود تا اقدامات در دست‬ ‫اجرا تس��ریع ش��ود و در اولویت بندی پروژه های‬ ‫اتی نیز دقت الزم صورت گیرد‪ .‬ان قدر س��وژه و‬ ‫‪32‬‬ ‫موضوعات در حوزه ش��هری زیاد است که در همین‬ ‫استان تهران اگر قرار باشد هر بار به یک شهر پرداخته‬ ‫ش��ود‪ ،‬بیش از یک ماه زمان می برد تا نوبت به ش��هر‬ ‫دیگر برسد‪ .‬بنابراین از شبکه های استانی انتظار داریم‬ ‫نگاه خود را در جذب مخاطب تغییر داده و شیوه دیگر‬ ‫ش��بکه ها را مد نظر قرار ندهند‪ .‬به عبارت دیگر طوری‬ ‫برنامه های خود را تدوین کنند که برای مردم ان استان‬ ‫جذاب باشد‪.‬‬ ‫کارکرد شبکه های استانی چیست؟‬ ‫کارک��رد انها تعلی��م و اموزش زندگی ش��هروندی و‬ ‫مدنی است‪ .‬چراکه اکثریت مردم شهرها تا چندی قبل‬ ‫در روس��تاها زندگی می کردند که ط��ی امر مهاجرت‪،‬‬ ‫شهرنشین شده اند یا در خانه زندگی می کردند در حالیکه‬ ‫االن بلندمرتبه سازی چهره شهر تهران و سایر شهرهای‬ ‫بزرگ را تحت تاثیر قرار داده اس��ت؛ لذا می بایست در‬ ‫زمینه ترویج فرهنگ اپارتمان نش��ینی اقدامات شایسته‬ ‫صورت گیرد واال باقیمانده فرهنگ های گذشته موجب‬ ‫می ش��ود که بیش��تر خدمات شهری مختل ش��ده یا با‬ ‫صرف وقت و هزینه باال به اجرا درایند‪ .‬االن متاس��فانه‬ ‫شهروندان پرداخت عوارض به شهرداری ها را دادن یک‬ ‫پول زور تلقی می کنن��د‪ ،‬در حالیکه این پول ها صرف‬ ‫اجرای پروژه های عمرانی می شوند‪ .‬این تفکر ناشی از‬ ‫عدم درک صحیح از خدمات ارائه شده در حوزه شهری‬ ‫بوده که بنابراین اگاهی بخشی در این زمینه ها مهمترین‬ ‫رسالت شبکه های استانی است و امیدواریم شهری تر به‬ ‫مسائل نگاه کنند‪.‬‬ ‫پرداخت��ن ب��ه جزئیات مس��ائل ش��هری چقدر در‬ ‫صرفه جویی اعتب��ارات و هدفمند کردن پروژه های‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و عمرانی شهری می تواند موثر‬ ‫باشد؟‬ ‫پرداختن به اخبار لحظه به لحظه شهری موجب خواهد‬ ‫شد تا مسئوالن هر منطقه شهرداری سریع تر در جریان‬ ‫امور قرار بگیرند و در جهت رفع مش��کالت و مسائل‬ ‫گام بردارند‪ .‬اینکه برنامه در ش��هر توسط شبکه تهران‬ ‫بخش می ش��ود اقدام شایسته ای است ولی این که در‬ ‫اخر ش��ب یا زمان های کم بینن��ده روی انتن می رود‬ ‫درست نیست؛ اگر قرار به این کار باشد بهتر است‬ ‫نوارهای تهیه شده به شهرداری های هر منطقه پست‬ ‫شود تا تنها ش��هرداران بیننده ان باشند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر گذاشتن وقت گزارش نیم ساعت در شبانه روز‬ ‫برای کالنش��هر تهران عادالنه نیست‪ .‬دوره کنونی‬ ‫عصر ارتباطات نام گرفته است و هر ارتباط زنده ای‬ ‫می تواند سرعت در خدمت رسانی و رفع مشکالت‬ ‫را تس��ریع کند‪ .‬خیلی از فس��ادهای اداری به خاطر‬ ‫بی اطالعی اتفاق می افتد‪ .‬اطالع رس��انی درس��ت و‬ ‫اگاهی بخش��ی به موقع نه تنها فس��اد را کم می کند‬ ‫بلکه بسیاری از مشکالت و مسائل شهری را مرتفع‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫ش��هرداری تهران یکس��ری گالیه ها از دولت در‬ ‫ارتباط با عدم همکاری در حوزه مدیریت شهری‬ ‫از جمله مس��اله مترو دارد‪ ،‬صدا و سیما در حل‬ ‫این مسائل چقدر می تواند موثر عمل کند؟‬ ‫مسئوالن مترو اخیرا نمایندگان تهران را برای بازدید‬ ‫از تونل های اماده شده قطار شهری دعوت کردند‪.‬‬ ‫م��ا انجا دیدیم که خطوط زی��ادی در حال حاضر‬ ‫اماده بهره برداری هستند‪ ،‬ولی به دلیل نبود اعتبارات‬ ‫جهت خرید قطار این خطوط بال استفاده مانده اند‪.‬‬ ‫اگر این مس��اله را مردم بفهمن��د ناراحت خواهند‬ ‫شد‪.‬‬ ‫ش��بکه تهران می تواند بهتر و جدی تر این مساله را‬ ‫دنبال کند تا منابع مالی که قرار اس��ت دولت ان را‬ ‫تامین کند هرچه س��ریعتر پرداخت ش��ود‪ .‬در ثانی‬ ‫مجلس سال گذش��ته قانونی را تصویب کرد که به‬ ‫اس��تناد ان دولت موظف می ش��د دو هزار میلیارد‬ ‫تومان از حس��اب ذخیره ارزی به مترو تس��هیالت‬ ‫ارائه کند؛ ولی جلوی ان هم گرفته ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫انتظار ما از ش��بکه اس��تانی تهران پرداختن به این‬ ‫قبیل مسائلی است که تامین کننده حقوق شهروندان‬ ‫اس��ت نه انکه مانند دیگر شبکه ها به پخش سریال‬ ‫و فیلم اقدام کند‪ .‬لذا اتخاذ ش��یوه مناس��ب توسط‬ ‫رس��انه ملی در این زمینه خیلی در رفع مشکالت‬ ‫شهروندان موثر خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫عضو کمیته فرهنگ و رسانه مجلس‪:‬‬ ‫برنامه های چالشی سیما‬ ‫کمتر شده است‬ ‫سید رمضان شجاعی کیاسری‪ ،‬عضو کمیته فرهنگ و رسانه کمیسیون فرهنگی مجلس‬ ‫ی می گوید‪« :‬کارهای بزرگ و قابل تقدیری در شهر تهران صورت گرفته که‬ ‫شورای اسالم ‬ ‫باید همه مردم از این کارها مطلع شوند و اگاهی پیدا کنند‪».‬‬ ‫برنامه های حوزه شهری صد او سیما را چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫صد او سیمادرتقسیم بندی هایبرنامه هایخودشدرصدی‬ ‫را برای بخش های مختلف قائل است‪ .‬در بخش اجتماعی‬ ‫عمده مسائل اش‪ ،‬مربوط به شهرداری و مشکالتی است که‬ ‫بهره مندی از امکانات شهری دارند‪ ،‬که فکر می کنم میزان‬ ‫این برنامه ها نسبت به شبکه ملی کافی نیست‪ .‬شبکه های‬ ‫اس��تانی از جمله شبکه پنج تهران به مشکالت و مسائل‬ ‫اجتماعی به طور مناس��ب می پردازد‪ ،‬چون برنامه هایی به‬ ‫عنوان «در استان» و «در شهر» مسائل را پیگیری می کند‪.‬‬ ‫برخی معتقدند در دورانی که احمدی نژاد شهردار تهران‬ ‫بوده‪ ،‬برنامه های حوزه شهری صدا و سیما بیشتر از االن‬ ‫بوده است‪ ،‬ایا به این مساله معتقد هستید؟‬ ‫نه‪ ،‬همین تناسب بوده و من اعتقادی به این باورها ندارم‬ ‫و معتقدم که شاید یک فشار سیاسی تلقی شود‪ ،‬چون من‬ ‫در صدا و س��یمای مراکز کار کرده ام و با کارکرد صدا و‬ ‫سیما اشنایی دارم‪.‬‬ ‫ممکن است برنامه های انتقادی در زمان احمدی نژاد بیشتر‬ ‫بود و در ان زمان نیز احمدی نژاد از این برنامه های انتقادی‬ ‫صدا و سیما گالیه داشت و االن ان برنامه های چالشی را‬ ‫کمتر می بینیم‪ .‬اگر برنامه های چالشی بیشتر شود هم برای‬ ‫صدا و سیما‪ ،‬هم شهرداری و هم برای اطالع شهروندان‬ ‫خوب است‪.‬‬ ‫ایا اگاهی از کارهایی که داخل یک ش��هر یا استان و‬ ‫کشور صورت می گیرد از حقوق شهروندی نیست؟ و‬ ‫این اگاهی بخشی به عهده صد او سیما نیست؟‬ ‫چون شهرداری ها تعریف منطقه ای و در عین حال خاصی‬ ‫از خودشان دارند نمی توان مسائل و مشکالت یا توفیقات‬ ‫شهرداری تهران را در شبکه های ملی نشان داد چون این‬ ‫برنامه ها جاذبه ای برای سایر استان ها ندارند‪ ،‬به دلیل اینکه‬ ‫هر شهری در حیطه خدمات دهی خود باید تعریف شود‬ ‫و به نظر من وظیفه شبکه پنج تهران این است که به مسائل‬ ‫و مشکالت شهرداری‪ ،‬اقدامات‪ ،‬ابتکارات و خالقیت ها‬ ‫بپردازد و فقط به جنبه های منفی توجه نکند‪ ،‬زیرا شهرداری‬ ‫کارکردهای خوبی دارد‪ ،‬خالقیت های خوبی دارد‪ ،‬بعضی‬ ‫از پروژه ها‪ ،‬پروژه هایی هستند که هم پیش از موعد اجرا‬ ‫ش��دند هم با کیفیت انجام ش��دند‪ ،‬و هم یک نواوری و‬ ‫یک شکوه و عظمت توانمندی مدیران و مهندسان ما را‬ ‫نش��ان می دهد‪ .‬اینها د ر تروی��ج و تبلیغ روحیه کار برای‬ ‫شهرداری های دیگر قطعا می تواند مشوق های خوبی باشد‪.‬‬ ‫اگر به خوبی به این خدمات ش��هرداری پرداخته شود در‬ ‫پیشبرد و روند کار در کشور موثر و مفید خواهد بود‪.‬‬ ‫روزنامه جام ج��م چندی پیش به صورت گزینش��ی‬ ‫مطالبی از مقاله یکی از نشریات خارجی را که در مورد‬ ‫قالیباف بود‪ ،‬چ��اپ کرد‪ .‬ایا این در عرصه مطبوعات‬ ‫اخالقی است؟‬ ‫اگر این مطلب برای تخریب و تهدید فردی باشد و اصول‬ ‫حرفه ای خبرنگاری و مطبوعاتی در ان رعایت نشده باشد‪،‬‬ ‫خالف شیوه و اخالق حرفه ای مطبوعاتی است که قطعا یا‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫اماتور تلقی می شود یا معترض‪.‬‬ ‫رسانه و مطبوعات وظیفه تنویر افکار عمومی را به عهده‬ ‫دارند‪ .‬انها باید به وظیفه خود جدای از حب و بغض های‬ ‫شخصی بپردازند و باید این مطالب به صورت کامل بیان‬ ‫می شد اینکه به صورت گزینشی ان را چاپ کرده مثل این‬ ‫است که «ال اله» را بگوییم «اال اهلل» را نگوییم که نتیجه اش‬ ‫چیزی جز کفر نیست‪ ،‬پس باید حق مطلب در همه موارد‬ ‫ادا شود؛ مخصوصا در مطبوعات به عنوان امانتداران منابع‬ ‫و اثار خبری و اطالعاتی‪.‬‬ ‫برخی معتقدند رئیس صدا و سیما با حضور در اجالس‬ ‫و نشست های برخی گروه ها و احزاب برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم تبلیغات می کند‪ .‬ایا ورود به‬ ‫صحنه انتخابات در حال حاضر زود هنگام نیست؟‬ ‫این حرف تازه ای نیست‪ .‬ما قبل از انتخابات دهم نیز این‬ ‫مطلب را ش��نیده بودیم که اتف��اق نیفتاد االن هم گفته ها‬ ‫اینگونه اس��ت که باید صبر کرد چو فردا رسد فکر فردا‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫بعید می دانم اینگونه باشد چون من با وی رابطه نزدیک‬ ‫ممک��ن اس��ت برنامه ه��ای‬ ‫انتق��ادی در زمان احمدی نژاد‬ ‫بیش��تر بود و در ان زمان نیز‬ ‫احمدی نژاد از این برنامه های‬ ‫انتق��ادی صدا و س��یما گالیه‬ ‫داش��ت و االن ان برنامه های‬ ‫چالشی را کمتر می بینیم‪ .‬اگر‬ ‫برنامه های چالشی بیشتر شود‬ ‫هم ب��رای صدا و س��یما‪ ،‬هم‬ ‫ش��هرداری و هم ب��رای اطالع‬ ‫شهروندان خوب است‪.‬‬ ‫دارم و فق��ط از روی ظ��ن و گمان ه��ا این مطالب گفته‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ای��ن ورود زود هنگام به صحن��ه انتخابات ایا به ضرر‬ ‫اصولگرایاننیست؟‬ ‫بله قطعا هم هست‪ ،‬زیرا به هر چیزی باید در زمان خودش‬ ‫پرداخته ش��ود و مثل گیاهی است که اگر پیش از موعد‬ ‫جوانه بزند‪ ،‬می س��وزد و هر چیزی شرایط و مقتضیات‬ ‫خاص خودش را دارد‪ .‬باید در زمان و مکان خودش ارائه‬ ‫شود‪ ،‬در غیر اینصورت نه منطقی و نه عقالنی است و نه‬ ‫جامعه پذیرای ان است‪.‬‬ ‫ایا این تبلیغات باعث اختالفاتی در جامعه اصولگرایان‬ ‫نمی شود؟‬ ‫م��ن معتقدم رویکرد جدی��دی از اصولگرای��ان نوین و‬ ‫اصالح طلبان نوین را باید در اینده جامعه سیاسی شاهد‬ ‫باشیم‪ ،‬زیرا در حال حاضر خیلی در هم و مخلوط است‪.‬‬ ‫اصولگرایانی که در گذش��ته اصولگرایان سنتی بودند و‬ ‫اصالح طلبان س��نتی به گونه ای با هم گره خورد ه و به هم‬ ‫نزدیک ش��ده اند و از دل این گروه ها یک عده ای خروج‬ ‫پیدا کردند‪.‬‬ ‫ب��ه نظر می رس��د در اینده بای��د ش��اهد اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلب��ان نوظه��وری با اندیش��ه و اف��کار مدر ن و‬ ‫جدیدتریباشیم‪.‬‬ ‫یعنی اصالح طلبان و اصولگرایان س��نتی در انتخابات‬ ‫اینده جایی ندارند؟‬ ‫به نظر می رس��د از انها باید گذشت و عبور کرد به دلیل‬ ‫اینکه ناکارامدی هر دو دیدگاه اصالح طلب و اصولگرا در‬ ‫انتخابات گذشته خود را نشان می دهد‪.‬‬ ‫فک��ر می کنم اقتضا این اس��ت که یک ش��کل جدید و‬ ‫سیاست ها و برنامه های جدید با توجه به مقتضیات فعلی‬ ‫زم��ان و جامعه ما و جهت گیری هایی ک��ه هر دو جناح‬ ‫در شکل س��نتی و مدرن خودشان دارند‪ ،‬قطعا زایش و‬ ‫ش��کل گیری جریان جدید اصولگرایی و اصالح طلبی را‬ ‫باید در این��ده نزدیک به ویژه انتخابات‪ ،‬هر چه نزدیکتر‬ ‫می شود‪ ،‬شاهد باشیم‪.‬‬ ‫یعنی معتقد به طیفی متشکل از هر دو جریان اصولگرا و‬ ‫اصالح طلب در انتخابات اینده هستید؟‬ ‫به نظرم طیفی از اصولگرای��ان و اصالح طلبان با افکار و‬ ‫اندیش��ه جدیدی که از گذشته خود و حتی افراد گذشته‬ ‫خود خداحافظی می کند‪ ،‬شکل می گیرد و در حال حاضر‬ ‫نیز در حال شکل گیری است که این شکل گیری بستگی به‬ ‫این دارد که در فرایندی که تعریف کردیم از اصولگرایی و‬ ‫اصالح طلبی در ارتباط با اداره کشور‪ ،‬سیاست های داخلی‬ ‫و خارجی کش��ور چه برنامه ها و ایده های نوینی را ارائه‬ ‫می دهد زیرا برنامه های گذشته نه در اردوگاه اصولگرایان و‬ ‫نه در اصالح طلبان جواب نمی دهد‪.‬‬ ‫برخی معتقدند این خط و مشی جدید‪ ،‬دیگر اصولگرایی‬ ‫نیست؟‬ ‫اصولگرایی مبانی دارد که ان مالک اس��ت‪ .‬اصولگرایی‬ ‫یعنی تبعیت از قانون اساسی‪ ،‬والیت فقیه‪ ،‬احترام مردم و‬ ‫با مردم صادقانه برخورد کردن‪ ،‬به مردم و جوانان به عنوان‬ ‫وسیله ای برای رسیدن به منافع و امال و ارزوهای حزبی و‬ ‫با توجه خود نگاه نکردن‪ ،‬رعایت احترام متقابل‪ ،‬خصوصا‬ ‫سیاس��ت های کالنی که اهداف و ارمان امام و رهبری در‬ ‫عرصه خارجی برای مقابله با استکبار جهانی است‪ ،‬مانند‬ ‫دیدگاه و نظرشان نسبت به رژیم صهیونیستی و پاسداشت‬ ‫مناسبت های ملی و همه دستگاه ها و نهادهایی که بعد از‬ ‫انقالب شکل گرفتند مثل شورای نگهبان‪ ،‬سپاه پاسداران و‬ ‫احترام به قوای سه گانه‪ .‬اینها مبانی اصولگرایی است که هر‬ ‫فردی در این حیطه اصولگرا محسوب می شود‪.‬‬ ‫ای��ا اختالفات جامعه‪ ،‬منجر به ش��کل گیری ان طیف‬ ‫اصولگرایی خواهد شد؟‬ ‫هر جا تعارض و چالش پیش اید قطعا یک نتیجه سومی‬ ‫ شکل می گیرد که مولود ان تعارض است که از اینها جدا‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ضرورت اقتضا می کند که براساس فضای جدیدی که در‬ ‫پیشبرد اهداف انقالب ما شکل گرفته و براساس اندیشه ها‬ ‫ی ما که در حال حاض��ر در جامعه‬ ‫و افکار نس��ل س��وم ‬ ‫نقش افرین هستند حرکت کنیم و با توجه به مقتضیاتی‬ ‫ک��ه در دنیا وجود دارد باید راه��کار جدید و تازه تری را‬ ‫رقم بزنیم‪.‬‬ ‫رس��انه ای ش��دن این تبلیغات را چگون��ه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫قطعا خطرناک است و جامعه را ملتهب می کند و از عقل‬ ‫و منطق سیاسی به دور است‪ .‬نباید این تبلیغات رسانه ای‬ ‫شود زیرا عالوه بر ملتهب کردن جامعه جلوی فعالیت های‬ ‫ج��دی را می گی��رد و انرژی کار و فعالی��ت را از مردم و‬ ‫مسئوالن خواهد گرفت و دغدغه های مفت و مجانی را در‬ ‫جامعه ایجاد می کند و این خیانت است‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫واکنش جهانی به انفجارهای زاهدان‬ ‫«نه» به تروریسم‬ ‫زاهدان شاهد انفجار دو بمب توسط عوامل انتحاری در‬ ‫مسجد جامع این ش��هر بود‪ .‬انفجارهایی که ‪ 28‬کشته و‬ ‫بیش از ‪ 170‬زخمی برجای گذاش��ت‪ .‬البته این اولین بار‬ ‫نیست که چنین حوادثی در سیستان و بلوچستان به وقوع‬ ‫می پیوندد‪ ،‬ولی حوادث اینچنینی تاکنون با این حجم از‬ ‫اعتراضات و محکومیت های بین المللی مواجه نشده بود‪.‬‬ ‫این حوادث تروریستی با واکنش طیف وسیعی از مقامات‬ ‫و چهره های بین الملل��ی از اوباما و بان کی مون گرفته تا‬ ‫سید حسن نصراهلل و وزیر امور خارجه امارات مواجه شده‬ ‫که در جای خود قابل توجه است‪ .‬دبیر کل سازمان ملل‬ ‫با انتشار بیانیه ای ضمن محکوم کردن عملیات تروریستی‬ ‫روز پنجش��نبه در زاهدان اعالم کرد‪« :‬نکوهش این اقدام‬ ‫احمقانه تروریستی در مکانی عبادی بیشتر است‪ ».‬بان کی‬ ‫مون در این بیانیه تسلیت خود را به خانواده های قربانیان‪،‬‬ ‫دولت و مردم ایران ابراز کرد‪.‬‬ ‫ش��ورای امنی��ت س��ازمان ملل نی��ز با محک��وم کردن‬ ‫ای��ن اقدام تروریس��تی اع�لام ک��رد‪« :‬اعضای ش��ورا‪،‬‬ ‫حمالت تروریس��تی روز ‪ 15‬ج��والی ‪ 2010‬در ش��هر‬ ‫زاهدان که منجر به کشته شدن و جراحت تعداد زیادی‬ ‫ش��د را محکوم می کنند‪ .‬اعضای شورای امنیت تسلیت‬ ‫صمیمانه خود را به خانواده ه��ای قربانیان و مردم ایران‬ ‫اعالم می دارند‪ ».‬دبیرکل حزب اهلل لبنان نیز در سخنانی که‬ ‫به صورت زنده از شبکه خبری العالم پخش شد شهادت‬ ‫شماری از شهروندان بی گناه ایران در حمالت تروریستی‬ ‫شهر زاهدان را تسلیت گفت‪ .‬سید حسن نصراهلل در ابتدای‬ ‫سخنان خود به مناسبت روز جانبازان مقاومت در مجتمع‬ ‫شهدا در ناحیه جنوبی بیروت (ضاحیه) گفت‪« :‬من شهادت‬ ‫شماری از شهروندان ایرانی در حمالت تروریستی را به‬ ‫حضرت امام خامنه ای و مسئوالن و مردم عزیز و مظلوم‬ ‫ایران تسلیت عرض می کنم و همدردی عمیق خود را در‬ ‫این باره ابراز می دارم‪».‬وی افزود‪« :‬این حمالت تروریستی‬ ‫را دس��ت های گمراه و تروریستی س��ازمان جاسوسی‬ ‫امریکا و اس��تکبار انج��ام دادند‪ ».‬در ای��ن بین با وجود‬ ‫حمایت اشکار امریکا از گروهک جنداهلل‪ ،‬جان برینان‪،‬‬ ‫مع��اون رئیس جمهوری ایاالت متح��ده در امور امنیت‬ ‫داخلی مبارزه با تروریسم پس از هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه در تالش برای انحراف افکار عمومی جهان‬ ‫ک تروریستی جنداهلل‪ ،‬حمله‬ ‫از همکاری س��یا با گروه ‬ ‫وحشیانه به مسجد جامع زاهدان را به شدت محکوم کرده‬ ‫و ان را یک اقدام تروریس��تی توصیف کرد‪ .‬وی افزود‪:‬‬ ‫«دولت امریکا و باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهوری این کشور‬ ‫حمالت تروریس��تی به مسجد جامع زاهدان را محکوم‬ ‫می کند‪.‬همچنینشیخعبداهللبن زایدال نهیان‪،‬وزیرخارجه‬ ‫امارات نیز با ابراز تنفر درباره هرگونه عملیات تروریستی‪،‬‬ ‫حمله وحش��یانه شب گذشته به مسجد جامع زاهدان را‬ ‫به شدت محکوم کرد‪ ».‬باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‬ ‫که کشورش براساس اعترافات ریگی متهم به حمایت از‬ ‫گروهک تروریستی جنداهلل است‪ ،‬این حمالت تروریستی‬ ‫را «تکان دهنده» خواند و ان را محکوم کرد و در بیانیه ای‬ ‫مکتوب گفت‪« :‬من قویا حمالت تروریستی تکان دهنده در‬ ‫یک مسجد و جنوب شرق ایران را محکوم می کنم‪ .‬قتل‬ ‫مردم بی گناه در مکان عبادتشان یک جرم غیرقابل تحمل‬ ‫است و کسانی که مرتکب این عمل شده اند باید مجازات‬ ‫شوند‪».‬اوباما افزود‪« :‬امریکا در مواجهه با این بی عدالتی‬ ‫ی شده و‬ ‫در کنار خانواده ها و عزیزان افراد کشته و زخم ‬ ‫مردم ایران می ایستد‪ .‬مردم جهان باید در کنار یکدیگر همه‬ ‫اشکال تروریسم را محکوم کرده و با ان مخالفت کنند و از‬ ‫حق جهانی بشریت برای زندگی کردن به دور از ترس و‬ ‫خشونت بی مورد حمایت کنند‪ ».‬اظهارات اوباما درحالی‬ ‫بیان می شود که با توجه به اعترافات صریح ریگی درباره‬ ‫ی‬ ‫ارتباطش با امریکا و حمایت واش��نگتن از فعالیت ها ‬ ‫تروریس��تی علیه ای��ران‪ ،‬تردید جدی درب��اره صداقت‬ ‫س��خنان رئیس جمهور امریکا وجود دارد‪ ،‬به ویژه اینکه‬ ‫این حادثه تروریس��تی تقریبا هم زمان با بازگشت شهرام‬ ‫امیری به کشور و رسوایی اطالعاتی امریکا در این زمینه‬ ‫روی داده اس��ت‪ .‬از س��وی دیگر اشتون‪ ،‬رئیس سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای اورده است‪« :‬من قویا‬ ‫این حمالت تروریستی بزدالنه را که هیچ توجیهی برای‬ ‫ان وجود ندارد محکوم می کنم‪».‬‬ ‫مهار تروریست ها‬ ‫سردارحسین عالیی‬ ‫از زمانی که عبدالمالک ریگی‬ ‫به عنوان رئیس گروه جنداهلل که‬ ‫عملیات تروریستی فراوانی را‬ ‫در استان سیستان و بلوچستان‬ ‫انجام داده بود دس��تگیر شد‪،‬‬ ‫ای��ران به طور مرت��ب علت‬ ‫ظه��ور و ب��روز و عملی��ات‬ ‫این گروه را همکاری کش��ورهای غربی به خصوص‬ ‫امریکا و انگلیس با این گروه می دانس��ت‪ .‬بنابراین به‬ ‫محض اینکه دو عملیات انتحاری در مجلس شیعیان‬ ‫در زاهدان در ش��ب میالد امام حسین (ع) اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫کشورهای غربی که پیش بینی می کردند ممکن است‬ ‫ای��ن بار هم در معرض چنی��ن اتهاماتی قرار بگیرند‬ ‫بالفاصله شروع به محکوم کردن این حادثه و برائت‬ ‫جستن از این انفجارها کردند تا بتوانند افکار عمومی را‬ ‫قانع کنند که انها در چنین حوادثی دخالت ندارند‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر یکی از مسائلی که سال هاست خاورمیانه‬ ‫و گاهی اوقات دنیای غرب با انها مواجه است مسال ه‬ ‫تروریسمی اس��ت که از منطقه پاکستان و افغانستان‬ ‫به سراس��ر جهان توس��عه پیدا کرده و امریکا و ناتو‬ ‫و کشورهای اروپایی معتقدند که دخالت نظامی انها‬ ‫در افغانستان به خصوص به منظور مقابله با تروریست‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابرای��ن طبیعی اس��ت که هرگون��ه حادث ه‬ ‫تروریستی را که در این منطقه اتفاق بیفتد‪ ،‬و اگر این‬ ‫حادث��ه در ارتباط با گروه هایی مانند القاعده و طالبان‬ ‫‪34‬‬ ‫باش��د از سوی امریکا‪ ،‬ناتو و کشورهای غربی محکوم‬ ‫بشود‪ .‬اصوال حضور نیروهای امریکایی و ناتو در منطقه‬ ‫افغانستان و پاکستان نه تنها باعث مهار تروریسم نشده‪،‬‬ ‫بلکه باعث گسترش تروریسم در این منطقه شده است‪.‬‬ ‫شیوه هایی که انها برای س��رکوب تروریست ها به کار‬ ‫می برند انقدر ناشیانه است که بسیاری از مردم پاکستان‬ ‫و افغانستان در معرض تلفات و اسیب های جدی قرار‬ ‫داده و به ظهور حرکات تروریستی در منطقه کمک کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابراین وجود نیروهای نظامی ناتو و امریکایی‬ ‫در این منطقه مخل امنیت این منطقه شده است‪ .‬بهترین‬ ‫شیوه این است که خود دولت های افغانستان و پاکستان‬ ‫با همکاری مردم این کشورها امنیت این منطقه را تامین‬ ‫کنند و حضور نیروه��ای بیگانه به خصوص نیروهای‬ ‫امریکا و ناتو موجب تحریک مردم و گروه های مخالف‬ ‫امریکا برای توسعه عملیات تروریستی می شود که در‬ ‫این صورت این مساله نیز حل خواهد شد‪.‬‬ ‫پیشگیری از تروریسم در مرزهای کشور‬ ‫به نظر می رس��د برای حل چنین مش��کلی و پیشگیری‬ ‫از چنین حوادثی یک سلس��له اقدام��ات هماهنگ در‬ ‫حوزه های مختلف باید صورت بگیرد به این مفهوم که‬ ‫گروه جند اهلل که مس��بب این اقدام است مورد مراقبت‬ ‫و کنت��رل و مهار گروه های امنیتی ه��م در داخل ایران‬ ‫و هم در داخل کش��ورهای هم جوار مانند افغانستان و‬ ‫پاکستان قرار بگیرند تا امکان اقدامات این چنینی را از‬ ‫دست بدهند‪.‬‬ ‫نکته دیگر اقداماتی اس��ت که ایران باید در روستاهای‬ ‫مرز نش��ین و ش��هر های م��رزی انجام ده��د‪ .‬باید به‬ ‫ص��ورت عظیمی در این منطقه س��رمایه گذاری های‬ ‫اقتصادی انجام بگیرد‪ .‬به طوری که مردم این روستاها‬ ‫و جمعیت ه��ای کنار حاش��یه مرز چنانچ��ه از قدیم‬ ‫مرزبانان کش��ور بودند بتوانند با داشتن شغل مناسب‬ ‫و اقتصاد قوی احس��اس کنند که نیاز به حمیت برای‬ ‫پیشرفت خود دارند تا همچنان مرزبان کشور باشند و‬ ‫به دالیل بیکاری مردم‪ ،‬حاشیه مرزها به عنوان بستری‬ ‫برای پرورش افراد تروریست قرار نگیرند و خود انها‬ ‫با تروریس��ت ها و گروه هایی مانند گروه ریگی مقابله‬ ‫بکنن��د‪ .‬دولت باید بتوان��د از طریق فعال کردن مردم‬ ‫در اقتصاد و توس��عه اش��تغال در ای��ن مناطق امکان‬ ‫نیرو گی��ری گروه های تروریس��ت را از مردم به دلیل‬ ‫بیکاری از بین ببرد و از سوی دیگر اقدامات فرهنگی‬ ‫مناسبی هم باید در این مناطق صورت بگیرد و مردم‬ ‫این مناطق قانع شوند که چنین شیوه ها و روش هایی‬ ‫که منجر به کشته شدن انسان های بیگناه ان هم در خانه‬ ‫خ��دا و محل عبادت ص��ورت می گیرد یک حرکت‬ ‫ضداسالمی و ضد بش��ری و ضد دینی است و مردم‬ ‫بپذیرند که نمی توانند با هیچ بهانه ای به چنین اقداماتی‬ ‫روی خوش نش��ان دهند‪ .‬بنابراین اگر بخواهیم برای‬ ‫پیشگیری از چنین اقداماتی راهکاری ارائه دهیم یک‬ ‫راهکار چند مولفه ای در حوزه های امنیتی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری اقتصادی و رفع بیکاری و همچنین در‬ ‫ح��وزه مذاکره و ارتباطات نزدیک مس��ئوالن با مردم‬ ‫و ریش سفیدان قبایل می تواند به امنیت منطقه کمک‬ ‫فراوانی کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫یادداشت‬ ‫چه کسی درخواست مذاکره با ایران را دارد؟‬ ‫پیشنهاد دیپلماتیک‬ ‫رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس‬ ‫ش��ورای اس�لامی خبر داد که کنگره امریکا از طریق‬ ‫سفیر سوئیس درخواست مذاکره با ایران را مطرح کرده‬ ‫است‪ .‬عالءالدین بروجردی در پاسخ به این سوال که‬ ‫ایا تغییر و تحول خاصی پیرامون روابط ایران و امریکا‬ ‫محتمل خواهد بود‪ ،‬گفت‪« :‬فکر نمی کنم تغییر جدیدی‬ ‫پیرامون روابط ایران و امریکا حاصل شده باشد‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬البته سفیر سوئیس در ایران با من مالقاتی‬ ‫داشت که این دیدار در راستای سفر رئیس مجلس به‬ ‫ژنو به منظور شرکت در نشست بین المجالس بود‪».‬‬ ‫رئیس کمیسیون سیاس��ت خارجی مجلس شورای‬ ‫اس�لامی خاطرنش��ان کرد‪« :‬البته در این دیدار سفیر‬ ‫سوئیس به عنوان حافظ منافع امریکا در ایران مطالبی‬ ‫را مطرح کرد از جمله اینکه با توجه به س��فر اخیرش‬ ‫به واشنگتن اظهار عالقه کمیسیون سیاست خارجی‬ ‫امریکا برای مذاکره با ایران را عنوان کرد‪».‬بروجردى با‬ ‫اشاره به پاسخ هایى که به سفیر سوئیس در خصوص‬ ‫در خواس��ت مطرح شده داد‪ ،‬گفت‪« :‬عملکرد امریکا‬ ‫به گونه اى اس��ت که ما هر روز شاهد یک اقدام منفى‬ ‫جدیدترى علیه ملت ایران هستیم‪ ،‬از حادثه اخیر در‬ ‫زاهدان گرفته تا اعترافات ریگى که مش��خصا مرتبط‬ ‫با امریکایى هاس��ت‪ ».‬اشاره او به انفجارها در مسجد‬ ‫اشاره رئیس کمیسیون امنیت ملى و سیاست خارجى‬ ‫مجل��س به تحریم های یکجانبه ای اس��ت که کنگره‬ ‫امریکا در ارتباط با فعالیت هسته ای جمهوری اسالمی‪،‬‬ ‫علیه این کشور تصویب کرده است‪ .‬بروجردی ادامه‬ ‫داد‪« :‬البته من به س��فیر س��وئیس گفتم امریکا از یک‬ ‫طرف به تروریست ها کمک می کند و حادثه زاهدان را‬ ‫ایجاد کرده و تحریم های فراتر از قطعنامه وضع می کند‬ ‫پس چه انتظاری برای مذاکره دارد؟ طبیعى است که در‬ ‫چنین شرایطى براى مذاکره و بحث جایگاهى وجود‬ ‫ندارد‪ ».‬نماینده بروجرد ادامه داد‪« :‬من به سفیر سوئیس‬ ‫تاکید کردم که امریکایی ها باید رویکرد خود را تغییر‬ ‫بدهند و اگر تغییر کنند تغییر خواهند دید‪».‬‬ ‫این اولین بار نیس��ت که چنین درخواس��تی از سوی‬ ‫کنگره امریکا مطرح می ش��ود‪ .‬در اذر ماه سال ‪۱۳۸۷‬‬ ‫نیز على الریجانى‪ ،‬رئیس مجلس ش��وراى اس�لامى‬ ‫گفته بود‪ ،‬اعضاى کنگره امریکا با ارسال چندین نامه‬ ‫تو گوها‬ ‫به مجلس ایران از تمایل خود براى اغاز گف ‬ ‫میان دو طرف خبر داده اند‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که روزنامه ش��رق نوشت که در‬ ‫تو گو با اقای بروجردی‪ ،‬وی این خبر را تصحیح‬ ‫گف ‬ ‫و اعالم کرد که س��فیر سوئیس به بنده گفت شخص‬ ‫جان کری (رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا)‬ ‫به او گفته که سنای امریکا مایل است که با ایران مذاکره‬ ‫کند‪ .‬بروجردی با ذکر جزئیات بیشتر از تقاضای سفر‬ ‫جامع زاهدان است که طی ان دست کم ‪ 27‬نفر کشته‬ ‫و ‪ 169‬نفر زخمی ش��دند‪ .‬ایران‪ ،‬امریکا را متهم کرده‬ ‫به گروه جنداهلل که مسئولیت این حمالت انتحاری را‬ ‫بر عهده گرفته کمک می کند‪ .‬اما مقام های امریکایی‬ ‫این اتهام را رد می کنند‪ .‬باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور و‬ ‫هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه این کشور این حمالت‬ ‫را به شدت محکوم کرده و خواستار مجازات عاملین‬ ‫ان شده اند‪.‬‬ ‫رئیس کمیسیون امنیت ملى و سیاست خارجى مجلس‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬همچنین بیش از ‪ 60‬طرح در کنگره‬ ‫امریکا علیه ایران در اختیار دموکرات هاست‪ ،‬همچنین‬ ‫صدور قطعنامه و تحریم علیه کشور از دیگر نقاط منفى‬ ‫در اقدامات انجام شده توسط امریکا علیه ایران است‪».‬‬ ‫جان کری به ایران خبر داد‪ .‬وی در خصوص پاس��خ‬ ‫ایران گفت که ما پاسخ الزم را در این زمینه داده ایم‪.‬‬ ‫*(روزنامه شرق شماره ‪ -1016‬سه شنبه ‪ 29‬تیر ‪)1389‬‬ ‫البته به نظر نمی رسد که شرایط کنونی به گونه ای باشد که‬ ‫مذاکرات دو کشور بتواند نتیجه ای به همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫تو گوهاست‬ ‫مهم ترین مساله در این زمینه محور گف ‬ ‫که ابتدا باید کامال مشخص شود‪ .‬هرچند باراک اوباما‬ ‫پیش و پس از انتخابات ریاست جمهوری اعالم کرده‬ ‫بود که خواهان تغییر در سیاس��ت های امریکا نسبت‬ ‫به ایران اس��ت اما امروز این تغیی��رات تنها در حوزه‬ ‫افزایش تحریم ها در مقابل ایران مش��اهده می شود و‬ ‫نه تنها برای مقامات ایران که برای مردم کشور نیز قابل‬ ‫درک نیست‪.‬‬ ‫ارزو دیلمقانی‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫روابط ایران و امریکا؛‬ ‫شاید وقتی دیگر‬ ‫دکتر ابراهیم متقی ‪ /‬استاد دانشگاه تهران‬ ‫موضوع تعامل ایران و امریکا طی دو سال گذشته یکی‬ ‫از دغدغه های اصلی سیاست خارجی و امنیتی ایران‬ ‫بوده است‪ .‬در بسیاری از مقاطع خاص‪ ،‬موضوعاتی از‬ ‫جمله دیدار مقامات ایرانی و امریکایی در چارچوب‬ ‫ی مورد‬ ‫ی و همچنین غیر رس��م ‬ ‫دیدگاه های رس��م ‬ ‫ توجه و تاکید قرار گرفته اس��ت‪ .‬این مساله انعکاس‬ ‫فضای خاص حوادث خاورمیانه و اس��یای جنوب‬ ‫غربی است‪ .‬امریکایی ها بر این امر واقف هستند که‬ ‫ب��دون توجه به نقش منطقه ای ای��ران‪ ،‬کنترل بحران‬ ‫در عراق‪ ،‬افغانس��تان و پاکس��تان کار دشواری است‪.‬‬ ‫دیوید پترائوس که اخی��را به عنوان فرمانده عملیاتی‬ ‫افغانس��تان و پاکستان منظور ش��ده است نسبت به‬ ‫نقش ژئوپلتیکی و امنیتی ایران در منطقه واقف است‪.‬‬ ‫امریکایی ها می دانند که ایجاد محدودیت و همچنین‬ ‫فشارهایاستراتژیکعلیهایرانمی تواندمحدودیت هایی‬ ‫را برای مقامات سیاسی ایران به وجود بیاورد ولی این‬ ‫موضوع هیچ گونه مطلوبیت استراتژیکی برای امریکا‬ ‫و همچنین برای امنیت منطقه به وجود نمی اورد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل س��نای امریکا موض��وع مربوط به دیدار‬ ‫برخی از سناتورها از ایران را از سپتامبر سال ‪ 2009‬به‬ ‫بعد مورد تاکید قرار داده است‪ .‬اما تابه حال فضای الزم‬ ‫برای انجام این مذاکرات و این دیدارها فراهم نش��ده‬ ‫است‪ .‬چراکه امریکایی ها محدودیت های استراتژیک‬ ‫و اقتصادی ایجاد کرده اند و قطعنامه های زیادی را به‬ ‫امضا رس��انده اند و در این شرایط که قدرت ایران به‬ ‫گونه ای غیر مستقیم تحت تاثیر فشار قدرت های بزرگ‬ ‫قرار می گیرد انجام اینگونه مذاکرات با محدودیت های‬ ‫زیادی رو به رو می شود و مخالفانی را در داخل کشور‬ ‫خواهد داشت‪ .‬این درحالی است که مخالفانی هم در‬ ‫امریکا وجود دارند که معتقدند سفر جان کری به ایران‬ ‫نتیجه مطلوب چندانی نخواهد داشت‪ .‬اما واقعیت این‬ ‫است که دیدار رسمی زمانی می تواند مطلوبیت الزم را‬ ‫داشته باشد که قبل از ان فضای گفت وگوی دوجانبه‬ ‫ی شکل بگیرد و از سوی‬ ‫در قالب دیپلماس��ی عموم ‬ ‫دیگر زمینه دیدارهای رس��می را فراهم کند‪ .‬بنابراین‬ ‫ای��ن دیدار یک نقطه عطف در تعامل مقامات ایرانی‬ ‫و امریکایی محسوب می شود‪ .‬اما در شرایط موجود‬ ‫میزان امکان پذیری ان بسیار محدود است‪ .‬یعنی اینکه‬ ‫به همان گونه ای که طی یک سال گذشته این دیدار انجام‬ ‫نشده است و علت اصلی ان را باید بی توجهی امریکا‬ ‫نسبت به انتظارات استراتژیک و امنیتی ایران دانست‪،‬‬ ‫تحقق این دیدار یا امکان پذیری این دیدار در شرایط‬ ‫موج��ود هم دور از ذهن به نظر می رس��د و در کوتاه‬ ‫مدت امکان پذیر نخواهد بود‪ .‬اما اگر این فرایند ایجاد‬ ‫شود می تواند گامی جدی در جهت طرح موضوعات‬ ‫اخت�لاف ایران و امریکا در رابطه با مس��ائل امنیتی‪،‬‬ ‫منطقه ای و استراتژیک محسوب شود‪ .‬جواب ایران به‬ ‫این مساله «خیر» نیست‪ .‬برخی از گرایش های سیاسی‬ ‫در داخل ایران که در فضای ساختار حکومت اجرایی‬ ‫هم قرار دارند تالش های زی��ادی انجام دادند تا این‬ ‫دیدارها انجام بگیرد‪ .‬اما در فضای سیاسی و سیاست‬ ‫خارجی ایران این ذهنیت وجود دارد که فشارهایی که‬ ‫امریکایی ها ایجاد کرده اند باید پیامدها و واکنش هایی‬ ‫هم از طرف ایران به وجود بیاورد‪ .‬بنابراین تحقق این‬ ‫مساله در کوتاه مدت و متقاعد سازی جناح های رقیب‬ ‫در ایران کار دشواری است‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫تو گوی مثلث با دکترهرمیداس باوند‬ ‫گف ‬ ‫اتحاد روسیه و امریکا علیه ایران‬ ‫مریم علوی‬ ‫دکتر هرمیداس باوند‪ ،‬اس��تاد دانشگاه و کارشناس‬ ‫مس��ائل بین الملل معتقد اس��ت ک��ه عملکرد اخیر‬ ‫روس��یه و مجموع��ه رفتارهایی که س��اکنین کاخ‬ ‫کرملی��ن در برخ��ورد با ایران در پی��ش گرفته اند‪،‬‬ ‫حاک��ی از ان اس��ت ک��ه موضع مس��کو در حال‬ ‫نزدیک شدن به واشنگتن است‪ .‬اینکه امریکا تاکنون‬ ‫چه رویکردی را در مواجهه با برنامه هسته ای ایران‬ ‫برگزیده و روس��یه نیز از چه تاکتیکی بهره برده و‬ ‫اینک چگونه به فعالیت های هسته ای ایران می نگرد‬ ‫و ب��ا ان برخ��ورد می کند‪ ،‬از جمله پرس��ش هایی‬ ‫است که با دکتر باوند در میان گذاشته ایم‪ :‬‬ ‫به عن��وان اولین س��وال بفرمایید رفتار دو کش��ور‬ ‫امریکا و روسیه در مواجهه با برنامه هسته ای ایران‬ ‫چه تفاوت ها و ش��باهت هایی با یکدیگر دارد؟ ایا‬ ‫روسیه همان نگاه را به پرونده هسته ای ایران دارد‬ ‫که مثال امریکا داشته است؟‬ ‫هر کشوری منافع خودش را در نظر دارد و بر اساس‬ ‫ان مواضع خ��ود را تعریف و تعیین می کند‪ .‬بنابراین‬ ‫درباره پرونده هس��ته ای ایران نی��ز موضع ویژه خود‬ ‫امریکا مطرح است که همان نظم نوین جهانی است‬ ‫که چ��ه در زمان ب��وش پدر یا پس��ر و حتی بعد از‬ ‫ان‪ ،‬توس��ط دولتمردان امریکایی پیگیری می ش��ود‪.‬‬ ‫یک��ی از مولفه های نظم نوی��ن جهانی نیز جلوگیری‬ ‫از دسترسی به سالح های کشتار جمعی به خصوص‬ ‫‪36‬‬ ‫س�لاح های هس��ته ای بوده اس��ت‪ .‬بنابراین‪ ،‬در نظم‬ ‫نوی��ن جهانی که طراحش خود امریکایی بودند‪ ،‬چه‬ ‫بع��د از پایان جنگ جهانی س��رد و چه بعد از حادثه‬ ‫‪ 11‬س��پتامبر تاکید خاصی بر عدم گس��ترش س�لاح‬ ‫هسته ای داش��ته اند و همواره به عنوان یکی از اصول‬ ‫اصلی سیاس��ت خارجی خود پیگیری کرده اند‪ .‬نکته‬ ‫دوم مساله اسرائیل است‪ .‬اسرائیل شدیدا بر ان است‬ ‫که هیچ کشوری در منطقه خاورمیانه به سالح و حتی‬ ‫دانش هسته ای دسترسی پیدا نکند‪ .‬این در حالی است‬ ‫که البی اسرائیل در امریکا به خصوص در کنگره این‬ ‫کش��ور قوی است‪ .‬لذا مساله اسرائیل و امنیت ان در‬ ‫منطقه به فاکتور اول اضافه می ش��ود و این می ش��ود‬ ‫نگ��رش کلی امریکا‪ .‬در مورد روس��یه مس��اله به ان‬ ‫ش��دتی که برای امریکا مطرح است‪ ،‬نیست‪ ،‬زیرا ان‬ ‫دو موضوعی که در ابتدای بحث به ان اش��اره کردم‪،‬‬ ‫درباره روس��یه صدق نمی کند‪ .‬روسیه نگاهش به این‬ ‫قضی��ه کامال اب��زاری بود و بهره ابزاری برده اس��ت‬ ‫یعنی ضمن اینکه س��عی می کرده منافع اقتصادی اش‬ ‫در ای��ران حفظ ش��ود‪ ،‬از تکنولوژی هس��ته ای ایران‬ ‫برای گرفتن امتیاز از کش��ورهای غربی به خصوص‬ ‫از امریکا اس��تفاده کرده اس��ت‪ .‬در واقع مسکو تنها‬ ‫نقشی که در س��ه قطعنامه تحریمی قبلی داشته‪ ،‬نقش‬ ‫تعدیل کننده بوده یعنی وقتی متن طرح اولیه قطعنامه‬ ‫در دس��تور شورای امنیت قرار می گرفت روسیه و تا‬ ‫حدودی چین سعی می کردند ان تحریم ها را تعدیل‬ ‫کنند‪ .‬اما اخیرا و در حال حاضر یکس��ری توافقات و‬ ‫تفاهمات گسترده تری بین امریکا و روسیه مطرح شد‬ ‫که در نتیجه ان‪ ،‬مواضع این دو کش��ور در قبال ایران‬ ‫به یکدیگر نزدیکتر شده است‪.‬‬ ‫ای��ن توافقات بر س��ر چه و چطور حاصل ش��ده‬ ‫است؟‬ ‫اوال امریکا موافقت کرده که سپر دفاعی موشکی اش‬ ‫را از لهس��تان و چک که روس��یه قبال ش��دیدا به ان‬ ‫معترض بودند‪ ،‬بردارد‪ .‬این امتیازی برای روسیه بود‪.‬‬ ‫نکته دوم در مورد عضویت اوکراین و گرجستان در‬ ‫ناتو اس��ت‪ .‬روس��یه مخالف عضویت این دو کشور‬ ‫در ناتو اس��ت و در تحوالت اخیری که بین مسکو و‬ ‫واش��نگتن رخ داده‪ ،‬توافق شده تا امریکا از حمایت‬ ‫عضویت این دو کشور دست بردارد و ان را متوقف‬ ‫کند‪ .‬س��وم انکه در مورد گرجستان که روسیه دست‬ ‫ب��ه اقدام��ات س��خت افزاری زد و حت��ی در اقدامی‬ ‫ فراتر‪ ،‬ازادی استقالل اوس��تیای جنوبی و افقازی را‬ ‫به رس��میت ش��ناخت‪ ،‬امریکایی ها واکنش شان فقط‬ ‫انتقادی بود‪ .‬یعنی کاخ س��فید واکنش شدیدی نشان‬ ‫نداد‪ .‬این مواردی که ذکر شد مجموعه امتیازاتی بود‬ ‫که امریکا به روسیه داد‪.‬‬ ‫نکته دیگر توافقی است که اخیرا بین روسیه و امریکا‬ ‫درباره کاهش سالح های اس��تراتژیک انجام گرفت‪.‬‬ ‫بنابرای��ن در قبال امتیازاتی که مس��کو از واش��نگتن‬ ‫درمقاب��ل تکنولوژی هس��ته ای ایران گرفته اس��ت‪،‬‬ ‫موجب شد تا روس��یه درخصوص قطعنامه اخیر که‬ ‫علیه ایران در ش��ورای امنیت صادر ش��د‪ ،‬همسویی‬ ‫بیش��تری با امریکا داشته باش��د‪ .‬در این مورد روسیه‬ ‫ب��رای اولین بار ب��ه صراحت اظهار کرد که ش��دیدا‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫مخالف دس��ت یافتن ایران به سالح هسته ای است‪.‬‬ ‫بع��د از صدور قطعنامه هم اگر مالحظه کنید می بینید‬ ‫که موضع انتقادی بی س��ابقه ای را علیه اظهارنظرهای‬ ‫برخی مقامات ایرانی و ابهاماتی که ‪ 5+1‬معتقد است‬ ‫درزمین��ه فعالیت های هس��ته ای ایران وج��ود دارد‪،‬‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬بنابراین معتقدم انچ��ه روس ها انجام‬ ‫دادند اس��تفاده ابزاری بوده ب��رای گرفتن امتیاز‪ .‬زیرا‬ ‫در قطعنام��ه اخیر هیچ تعدیلی در ش��دت تحریم ها‬ ‫انجام ندادند در حالی که سابق بر این اگرچه همواره‬ ‫به قطعنامه های ش��ورای امنیت رای مثبت داده اند اما‬ ‫تالش می کردند تا از میزان و ش��دت مفاد تحریم ها‬ ‫بکاهند‪.‬‬ ‫تعامالت روس��یه با امریکا بسیار گس��ترده است اما‬ ‫در عین حال برخی مقامات روس��ی س��عی می کنند‬ ‫اظهارات��ی بکنند ک��ه مورد خوش��ایند مقامات ایران‬ ‫قرار بگیرد اما انجایی که باید تصمیم کلی در عرصه‬ ‫بین المللی داشته باشند و رای بدهند‪ ،‬همسو با امریکا‬ ‫قدم برمی دارند و خط مشی انها متفاوت می شود‪.‬‬ ‫پس ش��ما معتقدی��د که رفتار روس��یه و امریکا با‬ ‫یکدیگر در قبال برنامه هسته ای ایران تفاوت هایی‬ ‫داشته است؟‬ ‫به صورت نسبی بله‪ .‬بدین گونه که هر کدام بر اساس‬ ‫مناف��ع و مصالح کش��ور خود‪ ،‬این رفت��ار را تعریف‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫با این حساب می توانیم بگوییم که رفتار روسیه در‬ ‫قبال ایران تغییر کرده است؟‬ ‫بله‪ .‬زیرا بعد از صدور قطعنامه چهارم که اخیرا صادر‬ ‫شده‪ ،‬مس��اله رابطه روسیه با ایران دچار نقطه عطفی‬ ‫شده و مس��کو موضع های جدی تری در قبال تهران‬ ‫اتخاذ کرده اس��ت البته به موازات ان هم‪ ،‬برای اینکه‬ ‫ظاهر این رابطه را پرتنش نشان ندهند‪ ،‬برخی مقامات‬ ‫درجه دو و س��ه این کشور در اظهارنظرهای شفاهی‬ ‫خ��ود‪ ،‬عنوان می کنند که اگرچه به اعمال تحریم های‬ ‫بین الملل��ی علی��ه ای��ران پایبندند اما ب��ه تحریم های‬ ‫ی��ک جانبه امریکا یا اتحادیه اروپا وقعی نمی گذارند‬ ‫و به انه��ا تعهدی ندارند و این وجه اختالف امریکا‬ ‫و روسیه است‪.‬‬ ‫با وجود این کامال عیان اس��ت که مواضع دولتمردان‬ ‫روسی به ساکنین کاخ سفید نزدیکتر شده است‪.‬‬ ‫درباره رفتار سایر کشورهای ‪ 5+1‬چطور؟‬ ‫انها هم رفتاری مش��ابه امریکا داشته اند به خصوص‬ ‫س��ه کش��ور اروپایی انگلیس‪ ،‬المان و فرانسه‪ .‬بدین‬ ‫شکل که همواره با مشورت امریکا طراح قطعنامه ها‬ ‫بوده ان��د‪ .‬در این میان فقط چین همس��و با روس��یه‪،‬‬ ‫فق��ط به خاطر حف��ظ منافع ملی خ��ود‪ ،‬کامال تحت‬ ‫س��ایه امریکا نب��ود‪ .‬با این وجود ای��ن تغییر رفتاری‬ ‫که مشاهده می کنیم‪،‬بیشتر در عملکرد مقامات روسی‬ ‫دیده می ش��ود که بیانگر همسویی بیش��تر با مواضع‬ ‫امریکاست‪.‬‬ ‫در قبال این دیپلماسی امریکا که منجر به نزدیکی‬ ‫بیشتر روسیه به سیاست های انها در قبال ایران شده‪،‬‬ ‫ایا تهران می توانست با فعال تر کردن دیپلماسی اش‬ ‫این عملکرد واشنگتن را خنثی کند؟‬ ‫کامال طبیعی است که به هر حال هر کشوری در مقام‬ ‫ارزیابی مجدد برمی اید‪ .‬وقتی یک کشوری موضعش‬ ‫را تغییر می دهد یعنی روابط دوستانه اش را ضعیف تر‬ ‫می کند‪ ،‬طرف مقابل هم قطعا بازنگری می کند‪ .‬منتها‬ ‫چون ایران س��عی می کرد از روس��یه و چین استفاده‬ ‫کن��د در مقابله ب��ا امریکا و وقتی ک��ه می بیند چنین‬ ‫اتفاقی افتاده یعنی اینکه یک نابس��امانی در سیاس��ت‬ ‫خارجی اش پدیدار ش��ده اس��ت‪ .‬لذا می رود س��راغ‬ ‫راهکارهای��ی دیگر نظیر مذاکره ب��ا برزیل و ترکیه و‬ ‫خط مش��ی جدیدی را تعریف می کند‪ .‬خط مشی ای‬ ‫که حاکی از دور شدن از روسیه است‪ .‬در واقع بیانیه‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫ته��ران و توافقی ک��ه با ترکیه و برزیل حاصل ش��د‪،‬‬ ‫باعث ش��د تا تهران از وابستگی به روسیه خودش را‬ ‫دور بکند هرچند بیانیه توافق درباره سوخت راکتور‬ ‫نیز با قطعنامه ای که خیلی س��ریع از ش��ورای امنیت‬ ‫گذشت‪ ،‬تقریبا خنثی شد‪.‬‬ ‫و فک��ر می کنی��د ک��ه ای��ن توافق هوش��مندانه و‬ ‫برنامه ریزی شده بود؟‬ ‫به هرحال گامی بود که برداش��ته ش��د و تالشی بود‬ ‫ک��ه صورت گرفت‪ .‬مثالی اس��ت ک��ه می گوید همه‬ ‫تخم مرغ ها را در یک س��بد نباید گذاش��ت‪ .‬بنابراین‬ ‫انهایی که در سیاس��ت خارجی سعی می کنند تنوعی‬ ‫وجود داش��ته باشد و وابستگی صرف نداشته باشند‪،‬‬ ‫از ای��ن نوع اقدامات هم بای��د انجام دهند‪ .‬این تغییر‬ ‫روش ایران باعث ش��د تا تهران از مسکو دور شود و‬ ‫از میزان وابس��تگی اش کم شود اما اینکه به ان هدفی‬ ‫که می خواست دست یافت‪ ،‬به نظر می رسد که به رغم‬ ‫تالش��ی که صورت گرفت‪ ،‬عمال به ان منتهی نشده‬ ‫است‪.‬‬ ‫نگرشی هست که می گوید اگر ایران فقط با امریکا‬ ‫بر س��ر میز مذاکره بنش��یند‪ ،‬گره پرونده هس��ته ای‬ ‫باز می ش��ود و حتی دیگر نیازی به حضور س��ایر‬ ‫کشورهای ‪ 5+1‬در نشست های هسته ای یا افزایش‬ ‫دیگر کشورها برای مذاکره نیست‪ .‬به نظر شما این‬ ‫ایده درستی است؟‬ ‫این نگرش��ی است که از اول مطرح بوده که می گوید‬ ‫اگ��ر با طرف اصلی ماجرا مس��اله را حل کنید دیگر‬ ‫الزم نیست باج س��نگینی به دیگران به منظور جلب‬ ‫حمای��ت انان و خنثی کردن تح��رکات منفی بدهید‪.‬‬ ‫خ��ود اوبام��ا هم به همی��ن علت‪ ،‬چ��ه در مبارزات‬ ‫انتخاباتی و چه بعد از انکه راهی کاخ س��فید ش��د‪،‬‬ ‫مط��رح کرد مذاک��رات دوجانبه با ایران انجام ش��ود‬ ‫ولی با واکنش مورد انتظار مواجه نش��د و از س��وی‬ ‫ایران ه��م به رغم انک��ه برخی مس��ئوالن تمایل بر‬ ‫انجام مذاکره مس��تقیم داش��تند‪ ،‬اما چ��ون اظهارات‬ ‫خصمانه ای به طور همزمان از سوی غرب علیه ایران‬ ‫مطرح ش��د‪ ،‬لذا این امر اتفاق نیفتاد‪ .‬بعد از ان اوباما‬ ‫تحت فش��ار کنگ��ره امریکا و حتی الب��ی یهود قرار‬ ‫گرفت و در نهایت مجبور ش��د تا مذاکرات مستقیم‬ ‫را به بوته فراموش��ی بس��پارد و از همان طریق ‪5+1‬‬ ‫موضوع مذاکرات هسته ای را در پیش بگیرد‪ .‬ولی اگر‬ ‫فضایی وجود داش��ت که به صورت گفت و گوهای‬ ‫دوجانبه به نتیجه می رس��ید‪ ،‬نظریه ای بود که بسیاری‬ ‫به ان معتق��د بودند اما اکنون من فکر می کنم که این‬ ‫موض��وع کمی دیر ش��ده یعنی بعید اس��ت که حتی‬ ‫از طریق مذاکره مس��تقیم ای��ران و امریکا هم بتوان‬ ‫بر مشکالت به وجود امده فائق امد‪.‬‬ ‫پس ش��ما فک��ر می کنید ب��ا تح��والت اخیری که‬ ‫ص��ورت گرفته‪ ،‬این دور از دس��ترس اس��ت که‬ ‫ته��ران و واش��نگتن با یکدیگر س��ر می��ز مذاکره‬ ‫دو نفره بنشینند؟‬ ‫در همه قطعنامه هایی که ش��ورای امنیت صادر کرده‪،‬‬ ‫تصریح شده که باب مذاکره باز است و همیشه ایران‬ ‫را تش��ویق کرده اند که وارد گفت وگو ش��ود بنابراین‬ ‫در خود قطعنامه ها مساله مذاکره را پیش بینی کرده اند‬ ‫ول��ی وقتی که به تحریم هایی ک��ه در همین قطعنامه‬ ‫اخیر در نظر گرفته شده نگاه کنیم که حتی به بازرسی‬ ‫کش��تی های ایران در دریای ازاد ه��م تاکید دارد‪ ،‬در‬ ‫حقیقت به این معناست که یک تجدید نظری در ان‬ ‫نگرش اولیه اش به وجود امده و تغییراتی در رویکرد‬ ‫غ��رب رخ داده اس��ت ک��ه این خط مش��ی را اتخاذ‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬با این وجود اگر مذاکراتی در خصوص‬ ‫تکنولوژی هس��ته ای ایران با ‪ 5+1‬یا نماینده اتحادیه‬ ‫اروپا صورت بگیرد و طرفین به یک تفاهم و نه حتی‬ ‫توافقی دس��ت یابند‪ ،‬این روند می تواند زمینه ساز ان‬ ‫شود که مذاکرات با همه اعضای ‪ 5+1‬برگزار شود‪.‬‬ ‫ایران ب��رای انجام هر مذاکره جدیدی ش��رط های‬ ‫جدیدی گذاش��ته اس��ت ک��ه از ان جمله می توان‬ ‫ب��ه افزایش کش��ورهای مذاکره کنن��ده و همچنین‬ ‫موضوع تس��لیحات هسته ای اس��رائیل اشاره کرد‪.‬‬ ‫فکر می کنید این ش��روط می تواند راهگشا باشد یا‬ ‫نوعی تاکتیک به شمار می اید؟‬ ‫می توان��د این گون��ه هم باش��د اما اولوی��ت باید با‬ ‫بحث تکنولوژی هس��ته ای باش��د‪ .‬اگر در این باره به‬ ‫تفاهمی رس��یدند یا به توافقی نزدیک شدند می تواند‬ ‫راهگش��ا باشد هرچند تا این لحظه هیچ نشانه ای دال‬ ‫بر وقوع مذاکرات قطعی مشاهده نشده است‪ .‬ضمن‬ ‫انکه جمهوری اس�لامی قویا نگرانی خود را نس��بت‬ ‫به انچه احتمال به جری��ان افتادنش وجود دارد‪ ،‬بیان‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫به عنوان یک کارش��ناس بین الملل��ی فکر می کنید‬ ‫ش��روطی که ایران برای شروع یک مذاکره مطرح‬ ‫کرده است می تواند موفقیت ساز شود؟‬ ‫فکر نمی کنم این اتفاق بیفتد زیرا معتقدم این شروط‬ ‫نق��ش تس��هیل کننده ای برای حل و فص��ل موضوع‬ ‫هسته ای ایران ندارند‪.‬‬ ‫اگر نقش تس��هیل کننده ندارد‪ ،‬یعن��ی ایجاد مانع‬ ‫می کند؟‬ ‫ش��رایطی که به وجود امده و ماهیت تحریم هایی که‬ ‫جدیدا در نظر گرفته شده همه حاکی از ان است که‬ ‫بعید است بس��ته پیشنهادی اخیر ایران مورد پذیرش‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫و نکته اخر ؟‬ ‫موضوع��ی ه��م مط��رح اس��ت و ان اینک��ه بعد از‬ ‫رویدادهایی که طی یک س��ال گذش��ته در کشورمان‬ ‫رخ داد‪ ،‬ب��ه نظر می رس��د یک دوگانگ��ی در موضع‬ ‫غربی ها ایجاد شده اس��ت یعنی اگر قبال بر این باور‬ ‫بودن��د ک��ه یک انس��جام و اتحاد اساس��ی در درون‬ ‫ای��ران وجود داش��ت اکنون فکر می کنن��د مانند قبل‬ ‫چنین وضعیتی وجود ندارد و به نظرش��ان می اید که‬ ‫گسس��تی داخل ایران به وجود امده اس��ت‪ .‬البته من‬ ‫نمی خواهم بگویم این یک اصل در رویکرد خارجی‬ ‫‪ 5+1‬در قبال ایران اس��ت اما به عنوان یک اتفاق در‬ ‫حاشیه مساله هس��ته ای قابل تامل است‪ .‬زیرا به نظر‬ ‫می رسد نگرش اولیه انان را دستخوش تغییراتی کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫پرونده ای درباره رویکرد جدید شبکه نمایش خانگی‬ ‫دو روی یک سکه‬ ‫درباره شبکه نمایش خانگی و تاثیر بالمنازع ان بر اقتصاد سینما ان قدر گفته شده‬ ‫که ارائه امار و ارقام و س��خن در باره ان تکرار مکررات اس��ت‪ .‬ما در این پرونده‬ ‫به این بخش از ش��بکه نمایش خانگی و نسبتش با سینما کاری نداریم‪ .‬بهان ه جور‬ ‫کردن پرونده حاضر‪ ،‬رویکرد این ش��بکه در پخش فیلم های تولید ش��ده خارج از‬ ‫دایره تولیدات س��ینمای ایران است‪ .‬سال ‪ 89‬در س��وپر مارکت ها و فروشگاه های‬ ‫عرضه محصوالت سینمایی با فیلم هایی روبه رو شدیم که هم اسم شان غریب بود‬ ‫و هم نام س��ازندگان انها‪ .‬این فیلم ها غالبا توسط انجمن تولید فیلم های ویدئویی‬ ‫ساخته و توسط موسسات ویدئو ‪ -‬رسانه وارد شبکه نمایش خانگی می شوند‪ .‬در‬ ‫برداشت اول این اقدام غیر موجه و غیر طبیعی نمی نماید؛ راهی است که کشورهای‬ ‫صاحب س��ینما پیموده و موفق هم بوده اند‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬انجمن تولید فیلم های‬ ‫ویدئویی سال ها در محاق بوده اند و این فرصت تازه می تواند به احیای انها منجر‬ ‫شود‪ .‬تا اینجا مشکلی نیست و همه چیز سیر طبیعی دارد‪ .‬انچه محل اشکال است‪،‬‬ ‫کیفیت نازل این تولیدات اس��ت که به دم دست ترین شکل ممکن ساخته و روانه‬ ‫شبکه نمایش می شوند‪ .‬بر تولید این فیلم ها (که غالبا در ژانر کمدی و مشابه انچه‬ ‫در سینما «ابتذال» می نامند‪ ،‬هستند) کمترین نظارت وجود ندارد و سازندگان بدون‬ ‫هیاهو به کار خود ادامه می دهند‪ .‬این یک روی سکه‪ .‬روی دیگر سکه خود سینما‬ ‫و مش��کالت ریز و درشت ان است‪ .‬اگر سینمای ما سیر طبیعی خود را طی کرده‬ ‫بود‪ ،‬امروز با اینگونه اتفاقات دچار بحران نمی ش��د‪ .‬طبیعی است تهیه کننده ای که‬ ‫پیش پیش پول کامل تولید فیلمش را از موسسات ویدئو ‪ -‬رسانه می گیرد‪ ،‬با پیدا‬ ‫شدن رقیبی به اسم فیلم های ویدئویی احساس خطر کند‪ .‬چه بسا فریاد «وا ابتذال»‬ ‫فقط بهانه باشد!‬ ‫همکاران رس��انه ای ما به فراخور به این موض��وع پرداخته اند‪ .‬ما در پرونده حاضر‬ ‫سعی کرده ایم پدیده را از جنبه های مختلف نگاه کنیم و پرونده ای متفاوت در این‬ ‫باب بگشاییم‪.‬‬ ‫امیر حسین علم الهدی‪:‬‬ ‫مشکل از درون سینماست‬ ‫منیژه خسروی‬ ‫امیر حس��ین علم الهدی‪ ،‬رویکرد جدید شبکه نمایش‬ ‫خانگ��ی در عرضه فیلم های ویدئویی را خطری برای‬ ‫سینما نمی داند‪ .‬در واقع او معتقد است‪ ،‬مشکل از درون‬ ‫خود سینماس��ت و نباید دنبال مقصر بیرونی بود‪ .‬این‬ ‫کارشناس سینما و مدیر پردیس سینمای ملت می گوید‬ ‫چون در سینمای ما اتفاقات بر عکس رخ می دهند‪ ،‬االن‬ ‫س��ینماها شده یک ویترین جذاب برای شبکه نمایش‬ ‫خانگی!‬ ‫به عنوان سوال نخست بفرمایید ایا رویکرد جدید شبکه‬ ‫نمایش خانگی در عرضه اثار ویدئویی و غیر اکرانی‪،‬‬ ‫برای سینما ضرری نیست؟‬ ‫اصال‪ .‬ساختار اقتصادی سینمای ایران بیمار است وگرنه‬ ‫همه جای دنیا چیزی به نام شبکه نمایش خانگی دارند و‬ ‫هیچ تهدیدی هم برای حوزه سینما نیست و تولید کنندگان‬ ‫بخش مهمی از سرمایه شان از این طریق برمی گردد‪.‬‬ ‫به همین منوال است یا روش دیگر؟‬ ‫یک تفاوت هایی هست‪ .‬مثال هیچ کجای دنیا قیمت کامل‬ ‫تولید یک فیلم توسط ش��بکه نمایش خانگی پرداخت‬ ‫نمی شود و اصوال قیمت نمایش خانگی فیکس نیست‪.‬‬ ‫در ایران چون نظارت کم اس��ت تهیه کننده ها برای اینکه‬ ‫دیگر نگران فیلم شان نباشند‪ ،‬قیمت را فیکس می کنند و‬ ‫فیلم را می فروشند ولی در تمام جاهای دنیا کپی حقوق‬ ‫ویدئویی خیلی خرید و فروش نمی شود‪ ،‬بلکه بر اساس‬ ‫می��زان تیراژ فروش اتفاق می افتد‪ .‬تفاوت دیگر اینکه در‬ ‫همه جای دنیا نمایش خانگی و س��ایر حقوق یک فیلم‬ ‫کمک می کند به تولید درس��ت سینمایی فیلم ها‪ .‬به دلیل‬ ‫اینکه سینما ست که می تواند به فیلم هویت دهد و میزان‬ ‫مخاطب را تعیین کند‪.‬‬ ‫تفاوت دیگر بحث قیمت هاست‪ .‬قیمت دی وی دی در‬ ‫س و کشورهای‬ ‫اروپا‪ ،‬امریکا‪ ،‬کشورهای حاشیه خلیج فار ‬ ‫اسیای شرقی مثل چین‪ ،‬ژاپن‪ ،‬کره ‪ 20‬تا ‪ 25‬دالر است‪.‬‬ ‫جو نیم‪ ،‬در اروپا‬ ‫قیمت بلیت هم میانگین در امریکا پن ‬ ‫هشت و در کش��ورهای اسیای جنوب شرقی به جز‬ ‫چین هشت دالر است‪ .‬شما تفاوت قیمت بلیت سینما‬ ‫را با یک دی وی دی مقایسه کنید‪ ،‬اول ترجیح می دهید‬ ‫بروید س��ینما فیلم را ببینید‪ .‬در ایران بر عکس است‪.‬‬ ‫‪38‬‬ ‫قیمت وی س��ی دی ‪ 1500‬اس��ت‪ ،‬بلیت سینما سه تا‬ ‫چهار هزار تومان‪ .‬بعد ماتم می گیریم که چرا کس��ی‬ ‫سینما نمی رود؟ البته از سال ‪ 83‬که بحث قاچاق فیلم ها‬ ‫شدت گرفت و س��تاده مبارزه تشکیل شد‪ ،‬مسئوالن‬ ‫تصمیم به کاهش قیمت ها سی دی گرفتند وگرنه قبال‬ ‫که گران بود‪.‬‬ ‫بل��ه‪ ،‬ولی االن ب��ه خاطر کاهش هزینه ها پک درس��ت‬ ‫نمی بینی��د؛ یک پاکت اس��ت ک��ه دو تا س��ی دی در ان‬ ‫می اندازن��د‪ .‬قبال اگر قیمت ‪ 3500‬تومان بود‪ ،‬پکیج فیلم‬ ‫زیباتر و با ماندگاری بیش��تر بود‪ .‬بحث دیگر زمان ورود‬ ‫فیلم به شبکه نمایش خانگی است‪ .‬خب قبال چیزی حدود‬ ‫شش ماه تا یک سال طول می کشید تا یک فیلم وارد شبکه‬ ‫ش��ود‪ ،‬االن ش��ده دو ماه‪ .‬چند سال گذشته تا اکران تمام‬ ‫می ش��د‪ ،‬فیلم می امد‪ .‬تعدادی هم که همزمان می امدند‪.‬‬ ‫االن دستورالعمل چهار ماه است ولی منطقی ترین زمان‬ ‫همان ش��ش ماه است‪ .‬مثل همه جای دنیا‪ .‬البته همه جا‬ ‫ساختارهاشان منطقی است‪.‬‬ ‫خب وقتی منطق حاکم نباشد‪ ،‬تهیه کننده هم که به هر‬ ‫حال بخش عمده دغدغه اش مسائل مالی است‪ ،‬دوست‬ ‫دارد فیلم را زودتر وارد شبکه نمایش خانگی کند‪ .‬با‬ ‫این ساختار معیوب این اتفاق طبیعی به نظر می رسد‪.‬‬ ‫بله‪ .‬تهیه کننده دوس��ت دارد فیلمش در ش��بکه نمایش‬ ‫خانگی فروش برود تا سینما‪ .‬چون سینما هزینه دارد یعنی‬ ‫ب��رای یک فیلم ‪ 400‬میلیون تومانی دس��تکم حدود ‪80‬‬ ‫میلیون تومان باید هزینه کند تا این فیلم در سینماها اکران‬ ‫شود‪ .‬پس چه بهتر که کسی پیش پیش هزینه تولید فیلم را‬ ‫بدهد‪ .‬االن سینماها شده یک ویترین جذاب برای شبکه‬ ‫نمایش خانگی! این دالیل یک خطی است که من عرض‬ ‫می کن��م‪ .‬از دالیل دیگر اینکه ما در کل کش��ور چه قدر‬ ‫سوپر مارکت و ویدئو کلوپ داریم ولی از ‪ 880‬شهر تنها‬ ‫‪ 72‬شهرمان دارای سالن سینماست‪ .‬شما این اعداد و ارقام‬ ‫را کنار هم بگذارید متوجه می ش��وید چرا سینما به این‬ ‫ی‬ ‫حال و روز افتاده‪ .‬قطعا با این ساختارهای بیمار‪ ،‬مردم ‬ ‫که سینما نان شب شان نیست و می توانند با ‪ 1500‬تومان‬ ‫یک سی دی بخرند و کل فامیل ان را ببینند‪ ،‬دیگر انتظار‬ ‫اینکه سینما بیایند غیر واقعی است‪ .‬برای چه سینما بروند؟‬ ‫که فیلم های اپارتمانی را ببینند؟ شما کدام یک از تولیدات‬ ‫سینمای ایران را دوست دارید در سینما ببینید؟ یعنی وقتی‬ ‫در تلویزیون می بینید چه چیزی را از دست می دهید که‬ ‫حاال بگوییم در سینما ببینید‪ .‬راز موفقیت سینما درتمام‬ ‫دنیا پرده نقره ای بزرگ است و شما تا ساختارهای تولید‬ ‫فیلم تان با شیوه و سایز پرده های بزرگ همخوانی نداشته‬ ‫باشد‪ ،‬همین اش است و همین کاسه‪ .‬ما یکسری فیلم های‬ ‫تلویزیونی داریم تولید می کنیم که می خواهیم در سینما‬ ‫نمایش دهی��م و انتظار داریم مردم با این قیمت بلیت ها‬ ‫بروند سینما فیلم ببینند‪ .‬هیچ کس با این اوضاع و احوال‬ ‫سینما نخواهد رفت‪.‬‬ ‫از ان طرف هم اثار جدید الورود شبکه نمایش خانگی‬ ‫نه کیفیت دارند و نه حتی ارزش دیدن!‬ ‫ببینید این بحث عرضه و تقاضاس��ت‪ ،‬ولی یادمان باشد‬ ‫هیج جای دنیا هنرپیشه های سینما را اول در شبکه نمایش‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سینما‬ ‫خانگی نمی بینید‪ .‬یکی از دالیلی که فیلم ها در پرده سینما‬ ‫فروش نمی کند این است که مردم خیلی این هنرپیشه را‬ ‫می بینند‪ .‬وقتی همه جا این هنرپیشه را می بینند دیگر چه‬ ‫دلیلی دارد برای دیدن هنرپیشه محبوبشان به سینما بروند؟‬ ‫من خودم به ضرس قاطع می گویم که دوستان تهیه کننده‬ ‫س��ینما دارند فرار رو به جلو می کنن��د‪ .‬تولید فیلم های‬ ‫ویدئویی تهدیدی برای س��ینمای ایران نیس��ت‪ .‬مشکل‬ ‫سینمای ایران داخل خودش است‪ .‬دوستان بیرون دنبال‬ ‫مشکل نگردند‪ .‬مشکل داخل خود بچه های سینماست‪.‬‬ ‫تولیدات ضعیف‪ ،‬باال رفتن دستمزد هنرپیشه ها و هزار و‬ ‫یک مشکل دیگر‪.‬‬ ‫ش��ما می گویید اگر سینما خودش را تجهیز کند این‬ ‫مشکالت بی تاثیر است؟‬ ‫مگر شبکه نمایش خانگی مخصوص ایران است؟ همه‬ ‫جای دنیا این مس��ائل هست ولی در کشور ما ساختارها‬ ‫خراب است‪.‬‬ ‫باید بحث عرضه و تقاضا اصالح شود‪.‬‬ ‫بله‪ .‬ان هم یک طرف ماجراست‪ .‬ولی نه این که ما دنبال‬ ‫مقصر خارج از حوزه سینما بگردیم‪ .‬بیش از ‪ 90‬درصد‬ ‫مشکالت سینما داخل خودش است‪.‬‬ ‫شما چه تفاوتی بین فیلم های شبکه نمایش با فیلم های‬ ‫اکرانی سینما می بینید؟‬ ‫چیز خاصی نیس��ت‪ .‬همه چیزهایی که ش��ما در سینما‬ ‫می بینید‪ ،‬ان جا هم می بینید‪ .‬رمز موفقیت سینما در این‬ ‫است که مردم ارزو کنند ای کاش فالن فیلم را در سینما‬ ‫می دیدیم‪ .‬ولی چند درصد از فیلم های سینمای ایران این‬ ‫گونه اس��ت؟ تا این مساله درست نشود ما همان سیکل‬ ‫باطل را ط��ی خواهیم کرد و فقط می خواهیم ‪ 300‬فیلم‬ ‫در س��ال تولید کنیم‪ .‬ایا این ‪ 300‬فیلم برای سینماست؟‬ ‫با این تولیدات به نظر سینما می شود موش ازمایشگاهی‪.‬‬ ‫این همه کارگردان اول به نام سینما فیلم تولید می کنند و‬ ‫بعدا تقاضای نمایش فیلم در سینما دارند‪ .‬بعد فیلم نمایش‬ ‫داده می شود‪ ،‬هیچ کس سینما نمی اید‪ .‬یعنی سیکل باطل‪.‬‬ ‫از ان ط��رف هم کارگردان های بزرگ س��راغ تله فیلم و‬ ‫فیلم های ویدئویی می روند‪ .‬سینما از نظر شما ورشکسته‬ ‫است؟‬ ‫بله ظاهرا که اینگونه است‪.‬‬ ‫ولی من می گویم نیست‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫در بخش نمایش هست ولی در تولید نیست‪ .‬اگر سینمای‬ ‫ایران یک ورشکسته اقتصادی در حوزه تولید است‪ ،‬چرا‬ ‫این همه فیلم دارد تولید می شود؟‬ ‫چون خیلی ها سینما را دکان کرده اند‪.‬‬ ‫احس��نت‪ .‬در حوزه تولید‪ ،‬تهیه کننده دنبال اکران نیست‪.‬‬ ‫سینما در همه جای دنیا یک شاخص توسعه اقتصادی‪-‬‬ ‫فرهنگی است ولی در ایران نیست‪.‬‬ ‫این مشکل به خاطر حمایت های مالی غیر اصولی دولتی‬ ‫است؟‬ ‫قطعا دولت پشت این قضیه است‪ .‬ولی من عرض می کنم‬ ‫سینمای ایران ورشکسته در حوزه تولید نیست‪ .‬سینمای‬ ‫ایران ورشکسته در حوزه سالن های سینماست‪ .‬سالن های‬ ‫سینمایی که هیچ کس وارد انها نمی شود‪ .‬سالن هایی که‬ ‫هر ایرانی هر پنج س��ال یک بار وارد انها می شود‪ .‬معنی‬ ‫این حرف این اس��ت که سینمای ایران در حوزه نمایش‬ ‫ور شکسته است‪ ،‬دولت اگر می خواهد به این حوزه سر و‬ ‫سامان دهد‪ ،‬باید ان رسالت توسعه سالن ها را در دستور‬ ‫کارش قرار دهد نه این که بیاید جدول بندی اکران کند‪ .‬این‬ ‫دوستان متوجه نیستند که با این روش ها بخش خصوصی‬ ‫در حوزه سینماسازی دیگر نمی اید سرمایه گذاری کند‪.‬‬ ‫دولت که نمی تواند به بخش خصوصی بگوید این فیلم را‬ ‫پخش کن ان را نه‪ .‬بخش خصوصی دنبال امنیت است‪.‬‬ ‫ما در اصل ‪ 44‬داریم که حضور بخش خصوص به طور‬ ‫جدی باید سرلوحه کارها قرار گیرد‪ .‬بعد می گوییم چرا‬ ‫کسی سرمایه گذاری نمی کند؟ به خاطر همین تصمیمات‬ ‫شتابزده و غیر اصولی است‪.‬‬ ‫من باز هم سر حرفم هستم‪ .‬از ان طرف به لحاظ کیفی‬ ‫هیچ نظارتی بر شبکه نمایش خانگی نیست‪.‬‬ ‫اخر چه نظارتی؟‬ ‫خب‪ ،‬الاقل کیفیت را باال ببرند‪.‬‬ ‫مگ��ر ای��ن فیلم ه��ا ف��ارغ از فیلم های��ی اس��ت که در‬ ‫تلویزی��ون نش��ان می دهند‪ .‬ش��ما چه انتظ��اری دارید‬ ‫در کش��ور‪ 70‬میلیونی ک��ه تیراژ کتابش ‪ 1000‬نس��خه‬ ‫اس��ت‪ ،‬فیلم فاخر ببینی‪ .‬اگر فیلم فاخ��ری دیدی بدان‬ ‫ک��ه ان ادم اس��ت که فیلمش را س��اخته‪« .‬طال و مس»‬ ‫ب��ر اس��اس س��ابقه ‪ 25‬س��اله ی��ک تهیه کنن��ده معتبر‬ ‫س��ینمای ایران س��اخته ش��ده‪« .‬درباره الی‪ » ...‬به خاطر‬ ‫گزی��ده کاری اصغ��ر فره��ادی اتف��اق افت��اد‪« ،‬اواز‬ ‫گنجش��ک ها» به خاطر س��ابقه طوالن��ی مجید مجیدی‬ ‫تولید ش��د‪ .‬این نوع فیلم ها حاصل ادم هاس��ت؛ حاصل‬ ‫جرقه هاست؛ حاصل یک سیستم نیست‪ .‬کلیت فرهنگی‬ ‫می ش��ود همان ‪1000‬نس��خه پش��ت جلد یک کتاب‪.‬‬ ‫«درباره الی‪« ،»...‬اواز گنجش��ک ها» و «طال ومس» خیلی‬ ‫در این مملکت دیده نمی ش��ود‪ ،‬چون اگر دیده می شد‪،‬‬ ‫حمایت بهتری از این ادم ها می شد‪ .‬یک نکته دیگر اینکه‬ ‫سینمای ایران تا از انحصار بیرون نیاید‪ ،‬حداقل ‪ 30‬تا ‪40‬‬ ‫درصد از ظرفیت نمایش سینمایی کشور باید در اختیار‬ ‫فیلم خارجی باشد‪.‬‬ ‫به چه دلیل؟‬ ‫س��ینمای ایران نی��از به یک رقیب جدی دارد‪ .‬ش��ما در‬ ‫س��ینمای ایران با فیلم های اپارتمانی نمی توانی به مردم‬ ‫بگوی��ی چهار هزار توم��ان بده و با پ��رده نقره ای فیلم‬ ‫اپارتمانی ببین‪ .‬سینمای ایران فیلم های بزرگ می خواهد‬ ‫و با این اعداد و ارقام نمی تواند فیلم های بزرگ بس��ازد‪.‬‬ ‫اگر هم بس��ازد نیاز به تکنول��وژی روز دارد‪ .‬دولت باید‬ ‫جلوی تولید بی رویه فیلم را بگیرد‪ .‬تولید فیلم در سینما‬ ‫باید ضابطه مند شود‪ .‬نباید هرکسی بتواند وارد این حوزه‬ ‫شود‪ .‬برای اینکه ما این بحران را رد کنیم نیاز داریم به فیلم‬ ‫خارجی‪ .‬هرکشوری که خواسته سینمایش توسعه پیدا کند‬ ‫بخش مهمی از سینماهایشان در اختیار فیلم خارجی قرار‬ ‫گرفته تا مخاطب��ش را حفظ کند‪ .‬ما االن داریم مخاطب‬ ‫ایرانی را به خاطر تولیدات بنجل از دست می دهیم‪.‬‬ ‫کاالی فرهنگی مسموم‬ ‫علی اکبر ثقفی‬ ‫برخ��ی افراد با س��رمایه ای که به دس��ت می اورند‬ ‫اق��دام ب��ه س��اخت فیل��م می کنند؛فیلم ه��ای طنز‬ ‫س��خیف‪ .‬به تبعات س��اخت این فیلم های سطحی‬ ‫هم نمی اندیش��ند‪ .‬نمونه ان فیلم های طنزی است‬ ‫که امروزه در ش��بکه نمایش خانگی تولید و پخش‬ ‫می شوند و هرگز ارزش های الزم را برای ماندگاری‬ ‫یک اثر سینمایی ندارند‪ .‬اصوال الزمه فعالیت در هر‬ ‫رش��ته تخصص است و متاسفانه این مهم در روند‬ ‫فیلمسازی شبکه نمایش خانگی رعایت نمی شود‪.‬‬ ‫فیلم هایی همچ��ون «دامادی به نام صف��ر»‪« ،‬داماد‬ ‫خجالت��ی» و «داماد خوش ق��دم» زیبنده مخاطبان‬ ‫ما نیستند‪ .‬خانواده ها برای خرید این فیلم ها هزین ه‬ ‫پرداخ��ت می کنن��د و باید به تماش��ای فیلمی نازل‬ ‫بنش��ینند‪ .‬این فیلم ه��ا را ‪ ٧٠‬میلی��ون نفر مخاطب‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫می توانند تماش��ا کنند و جال��ب انکه برخی از این‬ ‫اثار نیز توس��ط مس��افران به دیگر کشورها می رود‬ ‫و ممکن اس��ت این اثار س��خیف م�لاک و معیار‬ ‫وضعیت س��ینمای ایران تلقی شود‪ .‬غذای مسموم‬ ‫ی��ک رس��توران در نهای��ت موجب مس��مومیت‬ ‫‪ ٥٠‬نفر می ش��ود اما یک کاالی فرهنگی مس��موم‬ ‫سبب مسمومیت یک جامعه می شود و برای درمان‬ ‫این وضع باید سال ها زمان و هزینه گذاشت‪.‬‬ ‫ای��ن ن��وع اث��ار س��ینمایی جذابیت ندارن��د و با‬ ‫مس��خره بازی برای جذب مخاطب تالش می کنند‪.‬‬ ‫در بس��یاری از این نوع اثار یک بازیگر که در اکثر‬ ‫فیلم ه��ای اینچنینی حضور دارد دیده می ش��ود و‬ ‫فیلمس��از تالش می کند تا با رقصاندن و رقصیدن‬ ‫هنرپیش��ه ها فیلم خود را بفروش��د و این در حالی‬ ‫اس��ت ک��ه مخاطبان ب��ا ای��ن کار از س��ینما دور‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫رجبی فروتن‪ ،‬مدیرکل اداره نمایش خانگی وزارت ارشاد‪:‬‬ ‫کنترل می کنیم‬ ‫احمد رنجبر‬ ‫سعید رجبی فروتن‪ ،‬مدیر کل دفتر همکاری های سمعی‬ ‫و بصری و نمایش خانگی وزارت فرهنگ و ارش��اد‬ ‫اسالمی‪ ،‬با پذیرش اینکه برخی فیلم های ویدئویی از‬ ‫استاندارد های الزم برخوردار نیستند‪ ،‬برای نخستین بار‬ ‫گفتو گو با مثلث از برخی اهرم های بازدارنده برای‬ ‫در ‬ ‫رسیدن به تعادل در شبکه نمایش خانگی خبر می دهد‪.‬‬ ‫فروتن از معدود مسئوالن سینمایی صاحب وبالگ است‬ ‫تو گوی‬ ‫که اتفاق��ا اخرین مطلبش مرتبط با بحث گف ‬ ‫ماس��ت‪ .‬وی همچنین در این مصاحبه خبر از صدور‬ ‫پروان��ه نمایش فیلم پرحاش��یه و توقیفی «س��نتوری»‬ ‫مهرجویی برای شبکه نمایش خانگی داد‪.‬‬ ‫اجازه دهید مستقیما وارد بحث اصلی شویم و بعد به‬ ‫جزئیات بپردازیم‪ .‬ویدئو‪ -‬رس��انه همانگونه که خود‬ ‫شما هم باور دارید نه تنها ضرری برای سینما نیست که‬ ‫اتفاقا برای این سینمای نحیف موهبت است‪ .‬نه اینجا‬ ‫که حتی در کشورهای صاحب سینما این موسسات‬ ‫فعال هس��تند و خطری هم برای سینما نیستند و اصال‬ ‫نمی توانند باش��ند‪ .‬انچه محل اش��کال است تولید و‬ ‫عرضه فیلم هایی است که خارج از تولیدات سینمای‬ ‫ایران وارد ش��بکه های نمایش خانگی می شوند‪ .‬حتی‬ ‫اگر این حق را به موسس��ات بدهی��م که در انتخاب‬ ‫اثار بین فیلم های سینمایی و ویدئویی مختار هستند و‬ ‫بی خیال اقتصاد سینما باشیم‪ ،‬نمی توانیم از رشد فزاینده‬ ‫فیلم های نازل ویدئویی بگذریم‪ ،‬فیلم هایی که مصداق‬ ‫‪40‬‬ ‫بارز ابتذال اند و انگار حساسیتی هم بر تولید انها وجود‬ ‫ندارد‪ .‬البته ما همچنان منتظر تولید اثار فیلمسازان مطرح‬ ‫که به سمت تولیدات ویدئویی امده اند‪ ،‬هستیم‪.‬‬ ‫موضوع و پاسخگویی درباره انچه شما طرح کردید خیلی‬ ‫برای من تازگی ندارد و به فراخور فضاسازی که رسانه ها‬ ‫می کنند‪ ،‬حسب مورد پاسخ داده ام‪ .‬ضمن اینکه در اخرین‬ ‫جلسه شورای عالی تهیه کنندگان سینمای ایران که متعاقب‬ ‫صدور یک بیانیه از جانب انها تش��کیل ش��ده بود‪ ،‬بنده‬ ‫حضور یافتم و تصور می کنم انچه به زبان راندم و انچه‬ ‫برای دوستان توضیح دادم منجر به این شد که بیان دومی از‬ ‫س��وی این شورا منتشر شود که داللت بر این داشت که‬ ‫احتماال سخنان من برای دوستان قدری اطمینان اور بوده‬ ‫و خوش��بین بودند که ما با تمهیدات الزم و با اهرم های‬ ‫نظارت��ی که در اختیار داری��م‪ ،‬بتوانیم یک جور تعادل و‬ ‫تناس��بی را در عناوینی که وارد ش��بکه نمایش خانگی‬ ‫می شود‪ ،‬ایجاد کنیم‪ .‬برخالف انچه گفته می شد موسسات‬ ‫ویدئو‪ -‬رسانه کشور دست اندکار تولید این اثار ویدئویی‬ ‫سطحی یا عامه پسند هستند‪ ،‬بنده با ارائه امار و مستندات‬ ‫الزم به دوستان گفتم که اگرچه موسسات ویدئو‪ -‬رسانه‬ ‫م��ا از باب طبع ازمایی و ازم��ون و خطا در تولید چنین‬ ‫اثاری سرمایه گذاری کردند‪ ،‬ولی تعداد این اثار قابل توجه‬ ‫نیست‪ .‬پشت تهیه و تولید این اثار‪ ،‬تهیه کنندگان سینمای‬ ‫ایران و همچنین موسسات و شرکت های تولید فیلم های‬ ‫ویدئویی قرار دارند که هم مجوز فعالیت این موسسات و‬ ‫هم صدور پروانه ساخت این اثار ویدئویی عامه پسند را‬ ‫مرجعی به نام شورای پروانه ساخت اثار ویدئویی مستقر‬ ‫در اداره کل ارزش��یابی و نظارت سینمایی صادر می کند‪.‬‬ ‫تو گو‬ ‫بنده قبل از اینکه با شورای عالی تهیه کنندگان گف ‬ ‫داشته باشم‪ ،‬با اقای سجادپور‪ ،‬مدیر کل اداره ارزشیابی و‬ ‫نظارت سینمای حرفه ای این صحبت را داشتم که به دلیل‬ ‫نگرانی های جدی که ازجانب سینماگران مطرح می شود‬ ‫به نظر می اید در صدور پروانه س��اخت این اثار انگونه‬ ‫که ش��اید و باید تامل الزم صورت نگرفته و مباد روزی‬ ‫بیاید که غلبه و رجحان با اثار ویدئویی عامه پسندی باشد‬ ‫که یکسری تهدیدات محتوایی‪ ،‬فرهنگی و زیبایی شناختی‬ ‫را متوجه مخاطبان س��ینمای کش��ور بکند‪ .‬خوشبختانه‬ ‫پاسخ دلگرم کننده ای از ایشان دریافت کردم‪ ،‬بدین معنی‬ ‫که دوس��تان نظارت و دقت بیش��تری ه��م روی پروانه‬ ‫ساخت های صارده و هم تعداد انها خواهند داشت‪.‬‬ ‫این طرز تلقی شما به عنوان یک مسئول مبارک است‬ ‫و جای خوشحالی دارد که خود شما هم نگران سیطره‬ ‫اثار نازل هستید‪ .‬اداره تحت مدیریت شما برای مقابله‬ ‫با این رویه چه تمهیداتی داشته؟‬ ‫در این فاصله یعنی تا زمانی که ما به تعادل الزم در زمینه‬ ‫صدور پروانه ساخت اثار ویدئویی برسیم‪ ،‬در اداره ای که‬ ‫مرجع صدور پروانه نمایش این اثار هستیم با در اختیار‬ ‫داشتن اهرم هایی می توانیم به تعادلی در این زمینه برسیم‬ ‫ک��ه من برای اولین ب��ار در گفت و گو با مجله مثلث به‬ ‫برخی از انها اش��اره خواهم کرد که این اهرم های ما چه‬ ‫خواهد بود و چگونه انها را به خدمت خواهیم گرفت‪.‬‬ ‫از جمل��ه اینکه به اداره کل تبلیغات و اطالع رس��انی در‬ ‫معاونت امور مطبوعاتی که مجوز چاپ و انتشار پوسترها‬ ‫واقالم تبلیغ��ات محیطی اینها را صادر می کند‪ ،‬گفته ایم‬ ‫که این اقالم وپوسترها نباید در سایز و اندازه پوسترهای‬ ‫سینمایی باشد که در س��وپر مارکت ها یا ویدئو کلوپ ها‬ ‫برای اثارس��ینمایی ایران چاپ می شود‪ .‬یعنی به گونه ای‬ ‫عمل خواهیم کرد که پوسترهای این اثار کمتر به چشم‬ ‫بیاید‪.‬‬ ‫از جمله اهرم های نظارتی دیگری که ما در اختیار داریم‬ ‫این اس��ت که برخالف انچه االن موجود است‪ ،‬عنوان و‬ ‫عبارت تولید ویدئویی روی این اثار چاپ خواهد‪ .‬چون‬ ‫بدون این عنوان ممکن است مخاطب به اشتباه بیفتد که‬ ‫ی را که می خرد یکی از تولیدات سینمایی است در‬ ‫فیلم ‬ ‫حالی که اثر دیگری است‪ .‬شورای پروانه نمایش خانگی‬ ‫ما از گذشته تا به حال هم برای اثار سینمایی و هم برای‬ ‫اثار ویدئویی مبادرت به درجه بندی کیفی این اثار می کند‪.‬‬ ‫درسیاس��ت جدید درجه بندی اثار ویدئویی که ممکن‬ ‫است بعضا جیم باشد به صورت خیلی درشت روی این‬ ‫اثار درج خواهد شد تا مخاطب متوجه شود دارد اثری را‬ ‫می خرد که درجه نازلی از ش��ورای ارزشیابی ما دریافت‬ ‫ک��رده‪ .‬ما برای تمدید مجوز پروانه نمایش این اثار قطعا‬ ‫سخت گیری خواهیم کرد و مجال دوبار ه برای انتشار یا‬ ‫باز تولید این اثار نخواهیم داد‪.‬‬ ‫از جمله اهرم ه��ای دیگری که در اختی��ار داریم بحث‬ ‫استفاده از سیاست ها و اهرم های تاخیری در صدور پروانه‬ ‫نمایش خانگی این اثار برای رسیدن به تعادل الزم است‪.‬‬ ‫که مثال در یک مقطع زمانی ش��اهد وف��ور این اثار و به‬ ‫حاشیه رفتن اثار سینمایی نباشیم بلکه به عکس البه الی‬ ‫اثار س��ینمایی که وارد شبکه می شود شاهد تعدادی اثار‬ ‫ویدئویی هم باشیم که برای پاسخگویی به ذائقه اقشاری‬ ‫از مردم تولید می شوند‪.‬‬ ‫حاال زاویه دوربین را بچرخانیم و شکل دوم قضیه را‬ ‫ببینیم‪ .‬تولیدکنندگان فیلم های ویدئویی سال ها در محاق‬ ‫بودند و چند سالی است که احیا شده اند‪ .‬مستحضرید‬ ‫ک��ه اینها تجهیزات خریده بودن��د و بنا بود فیلم های‬ ‫تولیدی ش��ان خریداری شود‪ .‬اما به دالیلی این سیکل‬ ‫کامل نش��د و سرمایه گذاران این پروژه شکست بدی‬ ‫خوردند‪.‬نفسفیلمسازیانجمنتولید کنندگانفیلم های‬ ‫ویدئویی بد نیست‪ .‬حال سوال این است که سیاست‬ ‫جدید و اهرم های بازدارنده دوباره این موسس��ات را‬ ‫به حاش��یه نمی برد؟ نکند این سیاست ها افتادن از ان‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سینما‬ ‫طرف بام باشد؟‬ ‫انچه در پاس��خ به س��وال ش��ما عرض ک��ردم از منظر‬ ‫اسیب شناس��ی بود‪ .‬از منظر پاسخگویی به این نکته بود‬ ‫که تولیدات ویدئویی سطحی و عامه پسند مبادا که همه‬ ‫سازوکارها و مناس��بات حرفه ای ما را تحت الشعاع قرار‬ ‫دهد‪.‬‬ ‫اما در روی دیگر س��که می ش��ود تولیدات ویدئویی یا‬ ‫اصطالحا تولیدات غیراکران��ی را به عنوان یک فرصت‬ ‫و ب��ه عنوان ی��ک اق��دام ایجابی نگاه کرد که توانس��ته‬ ‫فرصت های شغلی زیادی برای دانش اموختگان سینما و‬ ‫دس��ت اندرکاران امور فنی فراهم کند که اثار اجتماعی و‬ ‫اقتصادی ان قابل انکار نیس��ت و باتوجه به محدودیتی‬ ‫که ما در تولیدات س��االنه سینمایی و سالن های نمایش‬ ‫داریم‪ ،‬به نظر می رس��د تولیدات ویدئویی و غیر اکرانی‬ ‫از این دس��ت توانسته موجبات رونق اقتصادی خوبی را‬ ‫برای بخشی از س��ینمای ایران فراهم کند که به هرحال‬ ‫نمی ت��وان این دس��تاوردها را نادیده گرف��ت‪ .‬اگر هم از‬ ‫منظر اسیب شناسی محدودیت هایی برای اثار عامه پسند‬ ‫ایجاد کنیم اینها باعث این نخواهد شد که ما نقاط قوت‬ ‫و برجس��ته تولیدات ویدئویی را نادیده بگیریم و برای‬ ‫بسط و توسعه تولیداتی از این دست چاره اندیشی الزم‬ ‫را نداشته باشیم‪ .‬به هر حال ایجاد هرگونه محدودیت برای‬ ‫اثار سطحی و عامه پسند به این خاطر است که تولیدات‬ ‫ویدئویی خوب ما که کم هم نیستند‪ ،‬بتوانند کیفیت الزم و‬ ‫استاندارد را احراز کنند که در مجموع به توسعه و فرهنگ‬ ‫سینمایی و سواد بصری کشور ما کمک کند‪.‬‬ ‫شما حضور ذهن دارید چند فیلم ویدئویی خوب مثال‬ ‫بزنید؟‬ ‫متاس��فانه حافظه ام یاری نمی کند‪ .‬ام��ا از زمانی که این‬ ‫فرمت در کش��ور ما شایع ش��ده اثار ویدئویی خوبی را‬ ‫ش��اهد بوده ایم‪ .‬ضمن این که خیلی از اثاری که از ابتدا‬ ‫با فرمت دی وی دی تولید ش��ده به دلیل برخورداری از‬ ‫استانداردهای الزم این فرصت را یافته که در سینما اکران‬ ‫شود‪ .‬به عنوان مثال «بوتیک» یا «خون بازی» که با فرمت‬ ‫ویدئو گرفته ش��د و بعدا تبدیل به ‪ 35‬شد و مورد توجه‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫در س��ال جدید به چند فیلم س��ینمایی پروانه نمایش‬ ‫داده اید؟‬ ‫تا پایان تیرماه قریب به ‪ 33‬عنوان فیلم س��ینمایی پروانه‬ ‫نمایش گرفته اند‪ .‬این در حالی است که در همین مدت‬ ‫چهار ماهه سال‪ 19،‬عنوان پروانه ویدئویی صادر شده که‬ ‫س��ه تا را موسسات ویدئو‪ -‬رسانه ما تولید کرده اند و به‬ ‫نظر می اید ‪ 16‬تای دیگر توسط موسسات تولید فیلم های‬ ‫ویدئویی یا تهیه کنندگانی که شرکت های تولید فیلم های‬ ‫سینمایی دارند تولید شده‪ .‬سهم موسسات ویدئویی ما در‬ ‫تولید این فیلم ها ناچیز اس��ت‪ .‬نگرانی ها از این است که‬ ‫موسسات ویدئو‪ -‬رسانه که حاال ممکن است تولید هم‬ ‫نکنند ولی به هرحال امتیاز فیلم ها را می خرند و ممکن‬ ‫است دیگربضاعت الزم را برای خرید رایت اثار سینمایی‬ ‫نداشته باشند‪ .‬همه دعواها سر این است‪.‬‬ ‫بحث را به جای خوبی رساندید‪ .‬سینماگرانی که در این‬ ‫مدت به این جریان اعتراض داشته اند‪ ،‬عنوان کرده اند‬ ‫که فیلم های موسسات ویدئویی موجب کاهش سطح‬ ‫س��لیقه مخاطب می ش��ود‪ .‬در حالی که سطح سلیقه‬ ‫مخاطب سال هاست پایین امده‪ .‬به دالیلش هم کاری‬ ‫نداریم‪.‬‬ ‫ممکن است پیش از این رسانه ملی در این زمینه پیشگام‬ ‫بوده‪ ،‬ولی در همین رسانه ملی اثار شاخص و فاخر هم‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫حرف من این اس��ت‪ ،‬س��ینماگر محترمی ک��ه دم از‬ ‫گس��ترش ابتذال و پایین امدن سطح سلیقه مخاطب‬ ‫به واسطه فیلم های ویدئویی می زند‪ ،‬فیلمی که خودش‬ ‫روانه اکران سینما می کند عین ابتذال و لطمه به سلیقه‬ ‫مخاطب است‪ .‬این دوگانگی است‪ .‬اگر امثال میرکریمی‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫ و حاتمی کیا دراین باره اعتراض کنند‪ ،‬پذیرفتنی تر است‬ ‫تا فالن سینماگر معلوم الحال‪.‬‬ ‫یعن��ی می خواهی بگویی تا این لحظه از زبان چهره های‬ ‫موجه این ابراز نگرانی را نشنیده ای؟‬ ‫چرا‪ .‬افراد موجهی مثل علیرضا رئیسیان ابراز نگرانی‬ ‫کرده اند‪ .‬اگر دیگران هم اعتراضی نداشته اند‪ ،‬دلیل بر‬ ‫موجه بودن جریان نیست‪ .‬منظور من از طرح موضوع‬ ‫این اس��ت که همان جریان منفعت طلب در سینما در‬ ‫ویدئو ‪ -‬رسانه هم نفوذ دارد‪.‬‬ ‫از شما و خوانندگانتان پنهان نباشد‪،‬اصال ریشه دامن زدن‬ ‫به این مس��اله (تولیدات سطحی و عامه پسند) از جانب‬ ‫بعضی از اقشار تهیه کننده‪ ،‬ناشی از این است که ما در بهار‬ ‫امسال شاهد فصل بدی برای شبکه نمایش خانگی بودیم‪.‬‬ ‫به دالیل عدیده اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی تقاضا و‬ ‫کشش برای خرید اثار ویدئویی به طور کم سابقه ای امسال‬ ‫کاهش داشته و این باعث شده که بسیاری از موسسات‬ ‫ویدئو ‪ -‬رس��انه ما یا اصال تمایلی برای خرید رایت اثار‬ ‫س��ینمایی نداشته باشند یا حتی انهایی که خریدند‪ ،‬االن‬ ‫انگیزه برای تولید این اثار در فرمت ویدئویی ندارند‪ .‬این‬ ‫اتفاق منتهی به این شد که اگر بعضی از تهیه کنندگان به این‬ ‫موسسسات مراجعه می کردند‪ ،‬صراحتا پاسخ می شنیدند‬ ‫که فعال امکان خرید نداریم یا بعضی از قرارها که نیم بند‬ ‫بسته شده بودند را بعضا موسسات ما منتفی و خرید کامل‬ ‫اثار سینماییی را به اینده موکول کردند‪ .‬اینها پالس هایی‬ ‫بود که تهیه کنندگان ما را دچار نگرانی کرد‪.‬‬ ‫می خواهی��د بگویید مش��کل از تولی��دات ویدئویی‬ ‫نیست؟‬ ‫نگرانی تهیه کنندگان هم همین بود که موسسات‪ ،‬فیلم های‬ ‫ریش��ه دامن زدن به مس��اله‬ ‫تولیدات عامه پس��ند از جانب‬ ‫بعض��ی تهیه کنن��دگان‪ ،‬ای��ن‬ ‫است که در بهار امسال شاهد‬ ‫فصل بدی برای شبکه نمایش‬ ‫خانگی بودیم‪ .‬تقاضا و کشش‬ ‫ب��رای خری��د اث��ار ویدئوی��ی‬ ‫به طور کم س��ابقه ای امس��ال‬ ‫کاهش داش��ته و ای��ن باعث‬ ‫شده که بسیاری از موسسات‬ ‫ویدئو ‪ -‬رسانه ما اصال تمایلی‬ ‫برای خرید رایت اثار سینمایی‬ ‫نداشته باشند‬ ‫ویدئویی را با قیمت بسیار کمتر می خرند و دیگر سراغ‬ ‫رایت های سینمایی نمی ایند‪ .‬من در جواب تهیه کنندگان‬ ‫گفتم از گذشته تا به حال خرید رایت اثار سینمایی برای‬ ‫موسسات ویدئو ‪ -‬رسانه ما الزامی است‪ .‬اما خرید رایت‬ ‫اث��ار ویدئویی یا تله فیلم اصال جنبه اجباری ندارد‪ .‬قبل‬ ‫از خرید اثار ویدئویی ما امتیازی به موسسات نمی دهیم‪.‬‬ ‫ضمن اینکه ما با همه مش��کالت و رکود شبکه نمایش‬ ‫خانگی حدود ‪ 32‬عنوان اثرسینمایی خریداری کرده ایم‪.‬‬ ‫همچنین برای اولین بار برای متقاضیان تاس��یس شبکه‬ ‫ویدئو ‪ -‬رسانه‪ ،‬خرید سه عنوان فیلم سینمایی ایرانی را‬ ‫در بدو امر اجباری کردیم‪.‬‬ ‫باز برای اینکه دوس��تان مطمئن ش��وند ک��ه خرید اثار‬ ‫ویدئویی عامه پس��ند لطمه اقتصادی به شما نمی زند و‬ ‫کار تولید شده روی زمین نمی ماند‪ ،‬یک فرمول را تعبیه‬ ‫کرده ایم که تعداد تولیدات ساالنه سینمای ایران را تقسیم‬ ‫کردیم بر تعداد موسس��ات موجود که با این روش هیچ‬ ‫فیلمی روی زمین نمی مان��د‪ .‬البته داخل پرانتز این را هم‬ ‫بگویم که یکی از دالیل عم��ده عدم تقاضا برای خرید‬ ‫اثار سینمایی دامن گیر شدن رایت وتکثیر غیر قانونی اثار‬ ‫ویدئویی در بازار است‪.‬‬ ‫پس از اینکه با کش و قوس های فراوان مقرر شد فیلم ها‬ ‫در سوپر مارکت ها هم توزیع شوند‪ ،‬به یک باره تعداد‬ ‫فیلم های ویدئویی افزایش یافت و این شائبه به وجود‬ ‫امد که این اقدام به خاط��ر حمایت از تولید کنندگان‬ ‫فیلم های ویدئویی است نه سینمایی‪.‬‬ ‫بنده خودم از زبان تهیه کنندگان شنیده ام که این امکان و‬ ‫ظرفیتی که در سوپرمارکت ها ایجاد شد باید انحصارا در‬ ‫اختیار تولیدات سینمایی قرار بگیرد‪ .‬من در پاسخ به این‬ ‫دوستان باید عرض کنم که موسسات نمایش خانگی مثل‬ ‫همه جای دنیا در سبدشان فقط تولیدات ساالنه سینمای‬ ‫کش��ور را قرار نمی دهند‪ .‬ما هم در سال ‪ 1388‬قریب به‬ ‫‪ 1093‬پروانه برای فیلم – برنامه صادر کردیم‪ .‬این روحیه‬ ‫تمامیت خواهی را خیلی نباید تس��ری دهی��م‪ .‬امکان و‬ ‫ظرفیتی که توسط دولت و شورای اصناف کشور فراهم‬ ‫شد که ما فیلم ها و تولیدات را بتوانیم در سوپر مارکت ها‬ ‫هم عرض��ه کنیم فرصتی اس��ت برای هم��ه گونه های‬ ‫تولیدی‪ .‬وقتی در سیاست های مدیریت سینمایی کشور‬ ‫این هست که اگاهانه و عامدانه تنور تولیدات ویدئویی‬ ‫و غیر اکران را داغ و داغ تر کند‪ ،‬معنایی جز این ندارد که‬ ‫مابهفکرظرفیت هاییمثلویدئو کلوپ ها‪،‬سوپرمارکت ها‪،‬‬ ‫روزنامه فروشی ها و‪ ...‬برای توزیع این محصوالت باشیم‪.‬‬ ‫اما این نگرانی هست که برخی فیلمسازها از این امکان‬ ‫تنها به چشم یک فرصت اقتصادی نگاه کنند‪ .‬از ان طرف‬ ‫هم مدیران به امید اینکه امکانی برای عرضه فیلم وجود‬ ‫دارد به دالیل مختلف مانع اکران سینمایی ان شوند و فیلم‬ ‫را روانه نمایش خانگی کنند‪.‬‬ ‫عرضه اثار در شبکه نمایش خانگی یا ترجیح انها نسبت به‬ ‫اکران کاری نیست که توسط مراکز دولتی با جنبه اجباری‬ ‫و تحمیلی انجام ش��ود‪ .‬این تهیه کننده است که تصمیم‬ ‫می گیرد کارش را روانه اکران یا وارد شبکه نمایش خانگی‬ ‫کند‪ .‬ما قانونا مجاز نیستیم که صاحب اثر سینمایی را ملزم‬ ‫کنیم که کار را وارد شبکه نمایش خانگی کند‪ .‬حتی برای‬ ‫موسس��ات نمایش خانگی ما بهتر ان است که فیلم ابتدا‬ ‫اکران شود و بتواند فضای رسانه ای ایجاد کند تا مشتری با‬ ‫عطش بیشتری به دنبال اثر باشد‪.‬‬ ‫درب��اره عرضه اثار ویدئویی در ش��بکه نمایش خانگی‬ ‫دالیل شما قانع کننده بود وبا این برنامه ها که عنوان کردید‬ ‫انشاء اهلل سینماگران لطمه مادی و معنوی نمی بینند‪ .‬این‬ ‫وسط تله فیلم هایی که کیفیت ش��ان هنوز محل بحث و‬ ‫دعواست و تازه پول بدی هم عاید سازندگان شان نشده و‬ ‫بارها هم از تلویزیون پخش شده اند‪ ،‬چه دلیلی دارد وارد‬ ‫شبکه نمایش شوند؟‬ ‫این حسن است یا قبح؟‬ ‫من می گویم قبح است‪.‬‬ ‫گیریم چنین اتفاقی هم بیفتد‪ .‬جا را برای چیزی تنگ‬ ‫می کند؟‬ ‫بحث ذائقه مخاطب اس��ت‪ .‬اخر نمی شود همه اثار تله‬ ‫را به یک چوب راند‪ .‬من در جشنواره سال گذشته فجر‬ ‫عضو هیات انتخاب بخش ویدئویی بلند بودم‪ .‬از حدود‬ ‫‪ 100‬کاری که دیدم یک سوم کارها خوب بود‪.‬‬ ‫چرا ش��اهد این اثار خوب در شبکه نمایش خانگی‬ ‫نیستیم؟‬ ‫به هر ح��ال باید این را بپذیریم چه در س��ینما و چه در‬ ‫تولیدات ویدئویی همیش��ه این گونه بوده که ما با طیفی‬ ‫از اثار مواجه ایم که یک طرف اثار برجسته و قابل تامل‬ ‫و مان��دگار وجود دارد و ان طرف طیف اثاری هس��تند‬ ‫که حتی ممکن اس��ت ارزش یک بار دیدن هم نداش��ته‬ ‫باشند‪ .‬این در واقع پدیده عامی است که هم در سینما‪ ،‬هم‬ ‫در ویدئو و هم در بسیاری از کشورهای صاحب سینما‬ ‫وجود دارد که معموال استعداد های متوسط بر استعدادهای‬ ‫برجسته چربش دارد‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫گفت وگو با ابراهیم داروغه زاده‪:‬‬ ‫وقتی شبکه نمایش خانگی از خود سینما بزرگ تر شد!‬ ‫محمد صابری‬ ‫نام ابراهیم داروغه زاده همنش��ینی قابل توجهی با‬ ‫ش��بکه نمایش خانگی دارد؛ چه اینکه اوتاچندی‬ ‫پیش در مهمترین و قدیمی ترین موسس��ه ویدئو ‪-‬‬ ‫رسانه (موسسه رسانه های تصویری)سمت معاونت‬ ‫مدیرعامل را داشت و عالوه بر ان از همان سال ‪84‬‬ ‫و اغاز مبارزه با تهی ه و تکثیر غیرمجاز محصوالت‬ ‫فرهنگی‪ ،‬ریاس��ت کمیته پیگیری ای��ن مهم را نیز‬ ‫عهده دار بود و کارنامه قابل قبولی را از خود برجای‬ ‫گذاش��ت‪ .‬داروغه زاده معتقد است که همین روند‬ ‫مب��ارزه با محص��والت غیرمجاز و نی��ز طرح های‬ ‫مشابه در راستای حمایت از شبکه خانگی امروزه‬ ‫کار را به جایی رساند ه که این شبکه از خود سینما‬ ‫بزرگ تر ش��ده و همین زمینه ساز تمایل فیلمسازان‬ ‫برای س��رمایه گذاری و تولید فیلم برای موسسات‬ ‫ویدئو ‪ -‬رسانه به جای درگیر شدن با پیچیدگی های‬ ‫اکران عمومی در س��ینماها شده است‪ .‬انچه درپی‬ ‫می اید ماحصل گپ وگفتی دوستانه با داروغه زاده‬ ‫در دفتر کارش در طبقه س��وم موسسه رسانه های‬ ‫تصویری است‪.‬‬ ‫برای بحث پیرامون توزیع اثار دم دستی و به تعبیری‬ ‫مبتذل در شبکه نمایش خانگی که اخیرا هم با قید‬ ‫عنوان سرمایه گذاری و مشارکت در تولید موسسات‬ ‫ویدئو‪-‬رسانه دامنه ای گسترده تر به خود گرفته است‪،‬‬ ‫بد نیس��ت از این سوال شروع کنیم که ایا می توان‬ ‫نفس ورود این موسسات به حوزه سرمایه گذاری و‬ ‫تولید فیلم را اتفاقی مثبت یا منفی ارزیابی کرد؟‬ ‫به نظر من بهتر است ابتدا درباره چگونگی این اتفاق‬ ‫بحث کنیم؛ اینکه چرا نه فقط از س��وی موسس��ات‬ ‫ویدئو – رس��انه که توسط هر تهیه کننده دیگری که‬ ‫تولیداتش (اعم از سینمایی و ویدئویی) از طریق این‬ ‫موسسات توزیع می ش��ود‪ ،‬این قبیل فیلم ها تولید و‬ ‫عرضه می ش��ود‪ .‬اگر کمی به عقب تر برویم‪ ،‬خواهیم‬ ‫دید پس از س��قوطی که ش��بکه نمایش خانگی در‬ ‫سال ‪ 1385‬به واسطه گستردگی معضل کپی تولیدات‬ ‫س��ینمایی و رها ش��دگی تجربه کردند و حتی شاهد‬ ‫انتقادات اهالی س��ینما به دلیل عدم بازگشت سرمایه‬ ‫هم بودن��د‪ ،‬فعالیت های بس��یار خوبی در راس��تای‬ ‫احیا و رونق ش��بکه نمایش خانگی صورت گرفت‪.‬‬ ‫بخشی از این فعالیت ها زیر نظر ستاد مبارزه با قاچاق‬ ‫محصوالت فرهنگی صورت گرفت و بخشی دیگر‬ ‫توس��ط نیروهای انتظامی و امنیتی پیگیری شد‪ .‬سال‬ ‫‪ 85‬قیمت س��ی دی اثار سینمایی تا چهار هزار تومان‬ ‫رسیده بود‪ ،‬اینکه همان محصول به صورت گسترده تر‬ ‫و با قیمت هزارتومان در دسترس مخاطبان قرار بگیرد‬ ‫برنامه ریزی گسترده ای می طلبید‪ .‬این فعالیت ها باعث‬ ‫رونق روزافزون شبکه نمایش خانگی شد اما متاسفانه‬ ‫این روند به قدری ادامه یافت و شبکه نمایش خانگی‬ ‫انقدر بزرگ شد که از خود سینما و اکران سینما هم‬ ‫پیش افتاد‪...‬‬ ‫از نظر جلب مخاطب یا سود اقتصادی؟‬ ‫از نظر اقتصادی‪ ،‬چراکه از مقطعی به بعد بازگش��ت‬ ‫سرمایه در شبکه نمایش خانگی از اکران سینماها بیشتر‬ ‫شد‪.‬‬ ‫و ای��ن اتف��اق می توانس��ت برای همکاران ش��ما‬ ‫در ش��بکه نمایش خانگی یک دس��تاورد مطلوب‬ ‫‪42‬‬ ‫محسوب شود؟‬ ‫بله‪ ،‬اما این یک رشد نامتقارن بود که بالطبع اسیب هایی‬ ‫را هم به دنبال داشت‪ .‬این گسترش البته گناه شبکه نمایش‬ ‫خانگی نبود‪ .‬ایراد را باید در زمینه کیفیت اکران سینماها‬ ‫رصد کرد که نتوانس��ت پابه پای ش��بکه نمایش خانگی‬ ‫رشد کند‪ .‬در همه جای دنیا حداکثر ‪ 30‬درصد از فروش‬ ‫تولیدات سینمایی برعهده شبکه نمایش خانگی‪ ،‬تلویزیون‬ ‫و حتی ش��بکه های کابلی است و ‪ 70‬درصد بقیه از معبر‬ ‫اکران فیلم در س��الن های س��ینمایی تامین می شود‪ .‬در‬ ‫کشور ما اما متاسفانه به دلیل مشکالتی که در حوزه اکران‬ ‫وجود دارد و از قدیم هم بوده‪ ،‬این تناسب به هم خورده‬ ‫است‪ .‬ما با برخی کمبودهای سی ساله مواجهیم‪ ،‬برخی‬ ‫شهرس��تان ها و حتی ش��هرهای ما س��الن مناسب برای‬ ‫اکران ندارند و بسیاری خانواده ها با شرایط مناسبی برای‬ ‫حضور در سالن های سینما مواجه نیستند‪ .‬اکران در این‬ ‫مراکز بس��یار کوچک ظاهر شده است اما شبکه نمایش‬ ‫خانگی در این مناطق هم به درستی فعالیت داشته و رشد‬ ‫کرده است‪ .‬همین ظرفیت اقتصادی گسترده سبب ایجاد‬ ‫جذابیت هایی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در ان‬ ‫شده است‪ .‬ظرفیتی که از طریق ان می توان بدون ورود به‬ ‫پیچیدگی های اکران و درگیر شدن با البی ها محصول را به‬ ‫دست مخاطب رساند‪ .‬در مجموع صرف زمان کمتر چه‬ ‫در بازه تولید و چه در بازه اکران‪ ،‬سرمایه گذاری کمتر و‬ ‫بازده سود سریعتر و مطمئن تر باعث اقبال به شبکه نمایش‬ ‫خانگی شد ه است‪.‬‬ ‫نسبت این اقبال را با بحث ما پیرامون تولید اثار سطحی‬ ‫مبتذل چگونه تحلیل می کنید؟‬ ‫طبیعتا در چنین سیکلی هم تولید تله فیلم های بدون محتوا‬ ‫خواهیم داش��ت و هم با فیلم ها و سوژه های تکراری و‬ ‫فکر نشده مواجه خواهیم بود‪ .‬این اسیب هایی است که‬ ‫ه��م ذائقه مخاطب را تحت تاثیر ق��رار می دهد و هم در‬ ‫درازم��دت می تواند او را از کلیت س��ینمای ما زده کند‪.‬‬ ‫چراکه برای مخاطب چن��دان تفاوتی ندارد وقتی همان‬ ‫چهره ای را که بر پرده سینما دیده‪ ،‬روی فیلم هایی از این‬ ‫دست هم ببیند‪ ،‬این فیلم را حتی اگر داستان و کارگردانی‬ ‫درس��ت هم نداشته باش��د‪ ،‬مصداقی از کلیت سینمای‬ ‫ایران می داند و به تدریج ذائقه و نگاهش نسبت به تمامی‬ ‫تولیدات سینمای ایران بد می شود‪.‬‬ ‫که این فرار و رویگردانی مخاطب طبعا در دراز مدت‬ ‫دامنگیر موسسات ویدئو‪-‬رسانه هم خواهد شد‪...‬‬ ‫قطعا‪ .‬زمانی که ما جنس بد و نامرغوب به مخاطب ارائه‬ ‫کنیم‪ ،‬او در درجه اول شاید نسبت به کلیت سینما داوری‬ ‫ کند اما کم کم از تولیدات این موسس��ات هم رویگردان‬ ‫می ش��ود‪ .‬این هم پیامدی نخواهد داشت جز بی رغبتی‬ ‫مخاطب نسبت به محصوالت داخلی‪ .‬مخاطب با خود‬ ‫می گوید تلویزیون که سرگرم کننده نیست‪ ،‬سینما هم که‬ ‫سرگرم کننده نیست‪ ،‬شبکه ویدئو‪-‬رسانه هم که این وضع‬ ‫را دارد‪ ،‬تئاتر هم که نداریم‪ ،‬پس حتما باید نیازهایمان را‬ ‫با محصوالت انسوی اب ها تامین کنیم‪ .‬من فکر می کنم‬ ‫در این یکی دوس��اله میزان اقبال مردم ما به ش��بکه های‬ ‫ماهواره ای رشد معناداری داشته و بد نیست در این زمینه‬ ‫بررسی صورت بگیرد که چرا شاهد چنین اتفاقی بودیم‪.‬‬ ‫کدهایی که در رفتار و گفتار مردم مشاهده می کنیم نشان‬ ‫از یک استیال دارد و اینکه گویی بیشتر زمان مخاطبان ما‬ ‫را انه��ا به خود اختصاص داده اند‪ .‬بحثی هم که در زمینه‬ ‫جنگ نرم مطرح می شود از همین جا نشات می گیرد‪ .‬ما‬ ‫انگونه که باید و ش��اید از تولید فرهنگ در داخل کشور‬ ‫حمای��ت نکرده و نمی کنیم‪ .‬ما کمترین س��رمایه گذاری‬ ‫را به نس��بت تاثیرگ��ذاری در حوزه فرهنگ داش��ته ایم‪.‬‬ ‫ما ب��رای خودرو مل��ی تاکنون چند هزار میلی��ارد دالر‬ ‫سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم کرده ایم‪ ،‬متناسب با‬ ‫این سرمایه گذاری چه میزان تاثیرگذاری داشته ایم؟ البته‬ ‫مزایای این س��رمایه گذاری در جای خ��ود قابل کتمان‬ ‫نیست اما به نسبت این در حوزه سینما با ان دایره وسیع‬ ‫تاثیرگذاری چه میزان سرمایه گذاری کرده ایم؟ مابه ازای‬ ‫خودرو ملی چه میزان برای سینمای ملی سرمایه گذاری‬ ‫کرده ایم؟ من به جد معتقدم تاثیری که به واسطه سینمای‬ ‫ملی خود در جهان داش��ته ایم به مراتب بیشتر از خودرو‬ ‫ملی بوده است‪...‬‬ ‫ان هم با حداقل سرمایه گذاری‪...‬‬ ‫اصال قابل قیاس نیست! گفتن مبلغی که در این سی سال‬ ‫صرف س��ینما کرده ایم خجالت اور است‪ .‬بودجه ساالن ه‬ ‫این حوزه که حتی به نس��بت دوره های قبل افزایش هم‬ ‫داشته است‪ ،‬شاید به اندازه صد دستگاه سمند هم نباشد!‬ ‫اما تاثیرگ��ذاری ان در داخل و خارج بیش از هر حوزه‬ ‫دیگری بوده است؛ ابراهیم حاتمی کیا فیلمی می سازد مثل‬ ‫دیده بان یا اژانس شیشه ای‪ ،‬انصافا قیاس کنید تاثیرگذاری‬ ‫این محصوالت را با خ��ودرو ملی‪ .‬در عرصه بین الملل‬ ‫هم من خودم از مس��ئوالن سیاست خارجی شنیدم که‬ ‫رئیس جمهور برزیل به واسطه عالقه همسرش به سینمای‬ ‫ایران‪ ،‬از همان اغاز نگاه مثبتی به ما داش��ته است‪ .‬دنیای‬ ‫امروز دنیایی اس��ت که کسی در ان برتری دارد که حائز‬ ‫برتری فرهنگی باشد‪ .‬اما ما هیچ چیز به سینما نداده ایم و‬ ‫همه چیز از ان می خواهیم‪.‬‬ ‫این اسیب شناسی که تا اینجا داشتیم بیشتر معطوف به‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سینما‬ ‫پروس��ه تولید و بدنه سینما بود‪ .‬اگر بخواهیم از منظر‬ ‫فعالیت موسسات ویدئو‪-‬رسانه این اسیب شناسی را‬ ‫داش��ته باشیم‪ ،‬ایا نزدیک شدن شانیت این موسسات‬ ‫به یک بنگاه صرفا اقتصادی را نمی توان به عنوان یک‬ ‫معضل تحلیل کرد؟‬ ‫ش��ما چه توقعی از یک موسس��ه صددرصد خصوصی‬ ‫داری��د؟ موسس��ه ای که هی��چ کمکی از ناحی��ه دولت‬ ‫دریاف��ت نمی کند چگونه می توان��د برنامه های خود را‬ ‫برمحور فعالیت های فرهنگی که غالبا هم هزینه بر هستند‪،‬‬ ‫طرح ریزی کند؟ این توقع تاحدودی غیرمنطقی است‪ .‬ان‬ ‫هم در شرایطی که به عقیده من حداقل ‪60‬درصد سرمایه‬ ‫در جریان سینمای ما توسط همین بخش خصوصی تامین‬ ‫شده است‪ .‬در حال حاضر خیلی از تهیه کننده های سینمای‬ ‫ما بخصوص در چند ماه اخیر کل بودجه تولید فیلم خود‬ ‫را از طریق ش��بکه نمای��ش خانگی و بخش خصوصی‬ ‫تامین کرده اند‪ .‬حال با این همه باری که ما بر دوش این‬ ‫موسسات گذاشته ایم چگونه می توانیم از انها توقع داشته‬ ‫باشیم به دنبال سود و کسب سرمایه نباشند؟ باالخره این‬ ‫موسسات برای حیات در این بازار باید هزینه های خود‬ ‫را هم تامین کند و شاید به خاطر همین کسب درامد هم‬ ‫در مواردی ناگزیر از ارائه محصولی شود که به تعبیر شما‬ ‫استانداردهای فرهنگی چندان در ان رعایت نشده باشد‪.‬‬ ‫تا به اینج��ا دو تحلیل ارائه دا ده اید؛ از طرفی معترفید‬ ‫برخی موسس��ات ویدئو‪-‬رسانه برای چرخیدن چرخ‬ ‫اقتص��ادی خود یک��ی دو فیلم خ��ارج از چارچوب‬ ‫اس��تانداردهای فرهنگی هم در میان محصوالت خود‬ ‫می گنجانند‪ ،‬از طرفی در تحلیل ابتدایی همین گفت وگو‬ ‫هم به این واقعیت رسیدیم که ارائه این قبیل محصوالت‬ ‫در بلند مدت همین موسسات را متضرر می کند‪ .‬این دو‬ ‫نکته ایا بیانگر اشتباه فاحش این موسسات در ورود به‬ ‫عرصه فعالیت های صرفا اقتصادی نیست؟‬ ‫قطع��ا در این که موسس��ات در بلند م��دت از این روند‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫یک موسسه خصوصی که کمکی‬ ‫از دول��ت نمی گی��رد چگون��ه‬ ‫برنامه ه��ای خ��ود را برمح��ور‬ ‫فعالیت های فرهنگ��ی که غالبا‬ ‫هم هزینه بر هستند‪ ،‬طرح ریزی‬ ‫بکند؟ در ش��رایطی که حداقل‬ ‫‪60‬درصد س��رمایه سینمای ما‬ ‫توس��ط بخش خصوص��ی تامین‬ ‫می شود‪.‬خیلیازتهیه کننده های‬ ‫سینما بخصوص در چند ماه اخیر‬ ‫کل بودجه تولید فیلم خود را از‬ ‫طریق ش��بکه نمای��ش خانگی و‬ ‫بخش خصوصی تامین کرده اند‬ ‫متضرر می ش��وند جای تردید نیست‪ .‬اما در حال حاضر‬ ‫شرایط به گونه ای پیش می رود که گویی این روند برای‬ ‫این موسسات امری ناگزیر شده است‪...‬‬ ‫پس این انتخاب جزو سیاس��تگذاری این موسسات‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه از سر اجبار است؟‬ ‫دقیقا‪ .‬ببینید ما به موسس��ه ویدئو می گوییم بیا در حوزه‬ ‫توزیع محصوالت س��ینمایی در شبکه نمایش خانگی‬ ‫فعالیت کن‪ ،‬اما نه امکانات می دهیم‪ ،‬نه محل کار می دهیم‪،‬‬ ‫نه بودجه می دهیم و‪ ...‬صرفا یک مجوز می دهیم و ذیل ان‬ ‫هم شرط می گذاریم که ساالنه حتما باید این تعداد فیلم‬ ‫ایرانی از سینماگران داخلی بخری‪ .‬بالطبع این موسسات‬ ‫زیر این بار معادله مجبور می ش��وند برخی محصوالت‬ ‫ارزان ت��ر را در برنامه خود بگنجانند‪ .‬در عین اینکه اینها‬ ‫صرفا خریدارند نه تهیه کننده این فیلم ها‪ .‬این نکته بعضا‬ ‫مورد توجه قرار نمی گیرد‪ .‬برخی از این فیلم ها ساخته و‬ ‫تولید همین تهیه کنندگان نام اشنای سینما است؛ موسسات‬ ‫صرفا خریدار این محصوالت ارزان تر هستند‪.‬‬ ‫البته ورود موسس��ات ویدئو‪-‬رس��انه به حوزه تولید‬ ‫می تواند مبتنی بر اهداف فرهنگی موسسات هم باشد‪.‬‬ ‫یعنی برای انتخاب یا قبول همکاری با یک پروژه‪ ،‬ضمن‬ ‫دخیل دانستن پارامترهای اقتصادی مسائل فرهنگی را‬ ‫هم دخیل کنند‪ .‬چرا این اتفاق نمی افتد؟‬ ‫موسس��ات ویدئو‪-‬رسانه هیچ تخصصی در زمینه تولید‬ ‫ندارند‪ .‬تخصص اصلی این موسس��ات توزیع اس��ت‪.‬‬ ‫این موسسات صرفا یک رسانه واسطه هستند‪ .‬در مقابل‬ ‫تهیه کنندگانی ما داریم که تخصصشان تولید است؛ مانند‬ ‫حوزه هنری‪ ،‬س��ازمان فرهنگی و هنری شهرداری‪ ،‬بنیاد‬ ‫فارابی‪ ،‬مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و‪ ...‬اینها‬ ‫هستند که باید کیفیت تولیدات را باال ببرند‪ .‬اشتباهی که‬ ‫بعضا صورت می گیرد این است که برخی فکر می کنند‬ ‫موسسات ویدئو‪-‬رسانه این اثار سطحی را تولید می کنند‪،‬‬ ‫در صورتی که این گونه نیست‪ .‬بلکه برخی تهیه کنندگان‬ ‫در کنار تولیدات شاخص خود اثار کم هزینه تر را هم تهیه‬ ‫می کنند و به موسسات با مبلغی ارازن تر می فروشند‪ .‬ببینید‬ ‫ما در سال ‪ 60‬فیلم تولید می کنیم و مثال به ‪ 15‬موسسه هم‬ ‫مجوز فعالیت داده ایم؛ بالطبع به هر موسسه در طول سال‬ ‫تنها چهار فیلم می رسد‪ .‬اینها مابقی ظرفیت توزیع خود در‬ ‫طول سال را چه کنند؟ مجبورند برخی از این ظرفیت را با‬ ‫اثار خارجی پرکنند و مابقی را از طریق همین اثار ارزان تر‬ ‫و بعضا کمدی پرکنند‪ .‬موسس��ات ویدئو ‪ -‬رسانه اصال‬ ‫امکان ورود تخصصی به حوزه تولید را ندارند‪.‬‬ ‫سوالم را از منظر دیگری طرح می کنم؛ ایا موسسات‬ ‫ویدئو ‪ -‬رسانه در تولید این اثار نقش تازه ای عهده دار‬ ‫ش��ده اند یا همان پروسه س��ابق که برای توزیع دیگر‬ ‫اثار طی می ش��ود برای این قبیل تولیدات هم لحاظ‬ ‫می شود؟‬ ‫دقیقا همان پروسه سابق طی می شود‪...‬‬ ‫یعنی این اثار به عنوان محصوالتی اماده خریداری‬ ‫می شوند؟‬ ‫دقیقا‪.‬‬ ‫پس چرا در پوستر و حتی روی قاب های برخی از‬ ‫این فیلم ها صراحتا روی سرمایه گذاری موسسه ای‬ ‫خاص تاکید شده و حتی در تیزرهای تبلیغاتی شان‬ ‫ه��م تصریح می ش��ود که موسس��ه ف�لان تقدیم‬ ‫می کند؟‬ ‫وقتی تهیه کننده در ش��رف س��اخت یک فیلم قرار‬ ‫دارد‪ ،‬با مراکز مختلفی مذاکره می کند تا جذب سرمایه‬ ‫کند‪ .‬یکی از راه های جذب س��رمایه هم پیش فروش‬ ‫است‪ .‬موسسه ها هم به واسطه همین پیش خرید اثار‬ ‫ب��رای توزیع در ش��بکه نمایش خانگی خ��ود را در‬ ‫سرمایه گذاری سهیم می دانند‪ .‬در سینما هم این اتفاق‬ ‫رخ می دهد‪ .‬خیلی از اثار سینمایی پیش از اینکه اکران‬ ‫ش��وند برای تامین بخش��ی از هزینه ها امتیاز توزیع‬ ‫ویدئویی خود را می فروشند‪ .‬ورود موسسات صرفا در‬ ‫همین اندازه است و به طور واقعی وارد حوزه تولید به‬ ‫معنای تخصصی ان نمی شوند‪.‬‬ ‫در این پروس��ه موسسات چه پارامترهایی را برای‬ ‫پیش خرید اثار (که بعضا حتی وارد مرحله تولید‬ ‫هم نشده اند) لحاظ می کنند؟‬ ‫اول باید مجوز س��اخت از وزارت ارشاد داشته باشد‪.‬‬ ‫کمااینکه هیچ یک از اثاری که امروز شما انها را مشاهده‬ ‫می کنید فاقد مجوز ساخت از ارشاد نیستند‪ .‬ثانیا مجوز‬ ‫پخش در شبکه نمایش خانگی و سوم بازده اقتصادی‬ ‫اس��ت‪ .‬موسس��ه برای قبول یک اثر به مجوز ان نگاه‬ ‫می کند و زمانی که می بیند ارشاد مجوز ساخت و توزیع‬ ‫ل دغدغه های‬ ‫صادر کرده است می گوید حتما از حداق ‬ ‫فرهنگی بهره مند است و توزیع ان بالاشکال است‪.‬‬ ‫یعنی باز هم توپ در زمین وزارت ارشاد است‪...‬‬ ‫کال هر فیلمی بخواهد ساخته و توزیع شود هم باید‬ ‫مجوزساخت داشته باشد هم مجوز پخش‪ .‬حاال پروانه‬ ‫نمای��ش ویدئو از طریق دفتر همکاری های س��معی‬ ‫و بصری صادر می ش��ود و مجوز اک��ران عمومی از‬ ‫طریق دفتر ارزش��یابی و نظارت سینمای حرفه ای‪ .‬اما‬ ‫مجوزهای س��اخت هر دو از همین دفتر ارزشیابی و‬ ‫نظارت صادر می ش��ود‪ .‬از همین معبر هم شما دقت‬ ‫داشته باشید که فراتر از سوژه ای که برای بحث انتخاب‬ ‫کرده اید‪ ،‬شرایط اکران عمومی سینما و فیلم های روی‬ ‫پرده این روزها تفاوت چندانی با شبکه نمایش خانگی‬ ‫و این قبل اثار ویدئویی ندارد‪ .‬ما باید معترف باشیم که‬ ‫سینمای ما از معضل جدی تری رنج می برد که بعضا‬ ‫از پرداخت به ان منحرف می شویم و فکر می کنیم این‬ ‫موسس��ات ویدئو ‪ -‬رسانه هستند که در حال از بین‬ ‫بردن سینمای ایران است‪...‬‬ ‫البته بحث اصلی بر س��ر س��لیقه مخاطب و اینده‬ ‫ارتباط او با کلیت سینمای ایران است‪.‬‬ ‫باالخره تولیدات دم دس��تی سینما هم بعد از مدتی وارد‬ ‫شبکه نمایش خانگی می شوند‪ .‬دو حالت دارد یا ما باید‬ ‫بگوییم ش��بکه نمایش خانگی را جمع کنیم چون بلد‬ ‫نیستیم فیلم خوب بسازیم! یا نه بگوییم هر کس باید کار‬ ‫خود را به نحو احس انجام دهد‪ .‬شبکه نمایش خانگی‬ ‫باید بستری را فراهم کند تا همه مردم امکان دسترسی‬ ‫به تولیدات س��ینمای ایران را داشته باشند‪ ،‬سینماگران‬ ‫هم محصول خوب تولید کنند‪ .‬نقش ما این اس��ت که‬ ‫به گونه ای عمل کنیم که اگر اثر خوبی در سینمای ایران‬ ‫تولیدشدمانعینباشدکهبه دستمخاطببرسد‪.‬حالدر‬ ‫این کانال ابی که به خانه همه می رود می توانید اب زالل‬ ‫بریزیدمی توانیدابالودهبریزید !ایندیگربهحوزهتولید‬ ‫مرتبط است و باید در ان مرحله به فکر اصالح بود‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هجمه انفلوانزای کمدی‬ ‫سید رضا صائمی‬ ‫کمدی نه فقط به عنوان یک ژانر و گونه فیلم سازی که‬ ‫انگار به ویژگی صنعت سینما در ایران بدل شده و ماهیت‬ ‫حرفه ای خود را به واقعیتی ماهوی بسط داده است‪ .‬این‬ ‫طنز تلخ در ذات خود واجد یک تراژدی غم انگیز است‬ ‫که کمیک بودن ان مصداق این کالم است که کارم از‬ ‫گریه گذشته است به ان می خندم! تا یکی دو دهه پیش‬ ‫که فناوری های نوین ارتباطی و شبکه های نمایش مثل‬ ‫امروز گسترده نشده بود همه از کمبود و فقدان امکان‬ ‫نمایش و فرصت اکران گله می کردند و مردم نیز امکان‬ ‫دسترسی اسان به فیلم های مورد عالقه خود را نداشتند‪،‬‬ ‫اما به مدد تکنولوژی‪ ،‬اخرین فیلم های روز را می توان از‬ ‫دستفروشان سر چهار راه تهیه یا فیلم های روی پرده را‬ ‫بعد از مدت کوتاهی از شبکه نمایش خانگی خریداری‬ ‫کرد‪ .‬قدر این نعمت را باید دانست اما چگونه؟! وقتی‬ ‫متولی خود حرمت امامزاده را نگه نمی دارد و در مسیری‬ ‫حرکت می کند که در ابتدا خود تابلوی عبور ممنوع را‬ ‫بر جاده ان نصب کرده بود‪ .‬اکنون چند س��الی اس��ت‬ ‫که از مس��ئوالن و مدیران فرهنگ��ی – هنری تا اهالی‬ ‫و بدنه س��ینما گرفته تا منتقدان و رسانه های سینمایی‬ ‫از ابتذال در س��ینمای ایران سخن می گویند و نسبت‬ ‫به اکران فیلم های س��خیف و س��طحی کمدی و طنز‬ ‫هش��دار می دهند؛ هجمه اثاری که س��ینمای ایران را‬ ‫اگرچه از حیث تجاری و اقتصادی رونق می بخش��د‬ ‫و گیش��ه را از بحران مخاطب نج��ات می دهد! اما از‬ ‫لحاظ هنری و فرهنگی و تاثیرات س��وئی که در ذائقه‬ ‫سینمایی مخاطب و سطح فیلمسازی در ایران می گذارد‬ ‫در ح��ال نابودی این هن��ر ‪ -‬صنعت بوده و تداوم این‬ ‫روند به انحالل و انحراف سینمای ایران منجر خواهد‬ ‫شد‪ .‬ابتذال صرفا بازنمایی برهنگی و عریان کردن جسم‬ ‫نیس��ت که اخالق‪ ،‬مفهوم و مصداق گس��ترده تری از‬ ‫بی بن��د و باری دارد‪ .‬اگر از حیث دینی هم بخواهیم به‬ ‫این مساله نگاه کنیم هرگونه کنش و رفتار بی فایده را‬ ‫می توان مصداق لهو و لعب و ابتذال دانست‪ .‬متاسفانه‬ ‫از انجا که خنداندن و پول به جیب زدن به عنوان یک‬ ‫هدف جدی‪ ،‬هرگونه ابزار ابتذال و سخیف بودگی را به‬ ‫‪44‬‬ ‫نام کمدی و طنز توجیه کرده و غسل تعمید می بخشد‪،‬‬ ‫ش��اهد تولید فله ای و انب��وه کمدی های مبتذل و جلفی‬ ‫خواهیم بود که س��الن های س��ینما را تس��خیر کرده و‬ ‫همچون ویروس کشنده ای به کالبد نحیف سینمای ایران‬ ‫نفوذ و به تدریج ان را ضعیف و بیمار کرده اس��ت‪ .‬اگر‬ ‫نظام سالمت ما در س��ال های اخیر در معرض سونامی‬ ‫ انفلوانزای مرغی و گاوی قرار داش��ت‪ ،‬سینمای ایران با‬ ‫هجمه انفلوانزای کمدی سخیف روبه رو بود که این بیمار‬ ‫س��ابقه دار را ضعیف تر هم کرد! اینکه چرا و چگونه به‬ ‫این درد دچار شدیم مجال فراخ تری طلب می کند و در‬ ‫حوصله و هدف این مقاله نیست‪ ،‬اما فریاد و بیداد از ان‬ ‫است که چرا نه تنها مجاری نفوذ این موج کشنده را در‬ ‫سینمای کشور نبستیم بلکه راه های تازه تری هم در مسیر‬ ‫این سیل سینماکن گشودیم! پرده دری از پرده های سینما‬ ‫به مانیتور خانگی تغییر مکان داده و دامنه ابتذال از شهر‬ ‫به خانه رسیده است! اگر به تازگی از کنار فروشگاه های‬ ‫عرصه محصوالت فرهنگی و به اصطالح ویدئو کلوپ ها‬ ‫عبور کرده باش��ید یا روی پیش��خوان سوپرمارکت ها و‬ ‫فروشگاه های مواد غذایی را به دقت دیده باشید‪ ،‬شاهد‬ ‫انواع و اقسام فیلم های به اصطالح طنز و کمدی هستید‬ ‫که نام یا عکس انها را بر پرده سینما ندیده اید‪ .‬این فیلم ها‬ ‫با اثار س��ینمایی که پس از مدتی بع��د از اکران عمومی‬ ‫ به ش��بکه نمایش خانگی وارد می شوند فرق می کند و‬ ‫به شکل مستقل و سفارشی صرفا برای عرضه و نمایش‬ ‫در ش��بکه های خانگی تهیه و تولید ش��ده اند‪ .‬فیلم های‬ ‫ویدئوی��ی که با عناوین عجیب و غریب که ظاهرش��ان‬ ‫خبر از محتوا و مضمون درونش��ان می دهد مثل‪ ،‬دامادی‬ ‫به نام صفر‪ ،‬س��وری خانم و اسامی دیگری که حتی در‬ ‫ذهن هم نمی ماند که حجم تبلیغاتش از فیلم های سینمایی‬ ‫اکران عمومی نیز بیشتر است! جالب اینکه برخی از این‬ ‫فروشگاه ها با ماژیک حتی بر پوستر سی دی های موسیقی‬ ‫خود نیز نام این فیلم ها را درج کرده اند یا کاغذی پشت‬ ‫شیشه مغازه خود چس��بانده اند تا برای این اثار مشتری‬ ‫بیشتری جلب کنند‪ .‬بدیهی است که نمی توان بر عملکرد‬ ‫انها خرده گرفت که کاسب به فکر جیب خویش است‬ ‫اما نوک تیز انتقاد متوجه سیاستگذاران و مدیران فرهنگی‬ ‫اس��ت که در ارتباط با تولید و اکران فیلم های داخلی با‬ ‫دوگانگ��ی و تضاد برخورد می کنن��د‪ .‬بدین معنی که‬ ‫نس��بت به افزایش قارچ گونه اثار نمایشی سخیف و‬ ‫مبتذل صدایشان بلند است اما در مقابل نفوذ این اثار در‬ ‫نسخه های ویدئویی به شبکه های خانگی سکوت کرده‬ ‫و کوتاه می ایند‪ .‬معاونت سینمایی جدید بارها و بارها بر‬ ‫ماموریت و رسالت خود مبنی بر جلوگیری از تولید اثار‬ ‫سطحی در سینما و ریل گذاری های تازه در مسیر قطار‬ ‫سینما تاکید می کند‪ ،‬اما اتفاقا در همین دوره است که‬ ‫شاهد افزایش تولید فیلم های سینمایی ویژه نمایش های‬ ‫خانگی هستیم که چه بسا چند پله پایین تر از کمدی های‬ ‫سخیف سینمایی حرکت می کنند‪ .‬در این اثار همواره‬ ‫با بهره گیری از برخی مولفه های تکراری و عامه پسند‬ ‫س��عی می شود تا مخاطب را به خرید این اثار ترغیب‬ ‫کنند‪ .‬فیلم هایی که نه قصه درس��ت و درمانی دارند نه‬ ‫بازی ه��ای پرو پیمانی و نه اصال زحمت خاصی برای‬ ‫کارگردانی ان صورت گرفته اس��ت‪ .‬غالب این اثار با‬ ‫تکیه بر برخی بازیگران شناخته شده و محدود تلویزیون‬ ‫سعی می کنند تا از ظرفیت پروپاگاندایی و رسانه ای انها‬ ‫استفاده کرده و بر تعداد مشتریان خود بیفزایند‪ .‬عالوه‬ ‫بر فقدان هویت و حرمت حرف��ه ای در برخی از این‬ ‫بازیگران طنز‪ ،‬فقر س��ینمای ایران و دشواری معیشت‬ ‫نیز مزید بر علت می ش��ود تا برخ��ی از انها که اتفاقا‬ ‫اس��تعداد و توانایی قابل قبولی هم در حرفه بازیگری‬ ‫دارن��د به حضور در این اثار رضایت داده و به عواقب‬ ‫ان ت��ن دهند! در حالی که نف��س این کار یک تمهید‬ ‫کارس��از و حرفه ای برای حمایت و تقویت س��ینمای‬ ‫ایران و راه حلی منطقی برای حل بحران مخاطب است‪.‬‬ ‫شبکه های خانگی به عنوان نماینده بخش خصوصی‬ ‫در صنعت سینما می تواند بازوی حمایتی خوبی برای‬ ‫دولت در تولید فیلم و سریال باشد و با تهیه و سفارش‬ ‫اثار فاخر یا دست کم استاندارد و سرگرم کننده بدون‬ ‫استحاله در دام مبتذل سازی‪ ،‬موقعیت تازه ای برای اکران‬ ‫و نمایش فیلم به غیر از مجاری رس��می و متداول ان‬ ‫پیدا کند تا به جای اینکه مخاطبان جذب س��ریال های‬ ‫سطحی و کم رمق ش��بکه های فارسی زبان ماهواره ای‬ ‫ش��وند از تولیدات سالم اثار داخلی استفاده کنند‪ .‬مثل‬ ‫همین کاری که موسسه پخش تصویر دنیای هنر انجام‬ ‫داده و نخستین سریال ایرانی شبکه خانگی را با نام قلب‬ ‫یخی به کارگردانی محمد حسین لطیفی تهیه و تولید‬ ‫کرده است‪ .‬یا مثال همین موسس��ه‪ ،‬سریال پرطرفدار‬ ‫‪ 24‬را ب��ا دوبله حرفه ای در بس��ته ای س��الم تر تدارک‬ ‫دیده و به زودی وارد شبکه خانگی می کند‪ .‬بر مدیران‬ ‫فرهنگی و سینمایی که سنگ سینمای سالم وطنی را‬ ‫به س��ینه می زنند واجب است تا از تولید اینگونه اثار‬ ‫حمایت کنند تا هم مردم جذب س��ریال های پیش پا‬ ‫افتاده ش��بکه های فارسی زبان ماهواره ای نشوند و هم‬ ‫اثار سطحی و مبتذل داخلی از این شبکه به خانه های‬ ‫ان��ان راه نیابد و به خورد مخاطب بیگناه داده نش��ود!‬ ‫چرا وزارت ارش��اد که حمایت و نظارت بر تولیدات‬ ‫س��ینمایی را جزو وظایف و رسالت های اصلی خود‬ ‫می داند نسبت به تولید فیلم های سخیف در شبکه های‬ ‫خانگی حساس��یت و نظارتی ندارد یا دس��ت کم از‬ ‫تولید اثار ارزش��مند و سالم حمایت نمی کند‪ .‬ابتذال‬ ‫صرفا در فیلم های مبتذل خالصه نمی شود و هر انچه‬ ‫از معنا (سرگرم کنندگی سالم نیز در این نظام معنایی‬ ‫جا می گیرد) تهی باشد و عمر و پول مخاطب را هدر‬ ‫دهد در دایره ابت��ذال قرار می گیرد و اینک این خطر‬ ‫ت��ا درون خانه های ما نفوذ ک��رده و تصویر ابتذال تا‬ ‫مانیتورهای خانگی نیز گسترش یافته است‪ .‬حاال که‬ ‫بحث اکران و سازو کارهای اکران داغ است و مناقشات‬ ‫و مذاکرت زیادی در این باره صورت می گیرد بهترین‬ ‫فرصت اس��ت تا درباره اکران های شبکه خانگی نیز‬ ‫اسیب شناسی کارشناس��انه ای صورت گیرد تا امنیت‬ ‫فرهنگی از درون خانه ها اغاز شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سینما‬ ‫با منتقدان سینما‬ ‫شبکه نمایش خانگی؛ تهدید یا فرصت‬ ‫بهناز شیربانی‬ ‫ایا حقیقتا می توان شبکه نمایش خانگی را پدیده ای‬ ‫دانس��ت که با ق��وت گرفتنش توانس��ته مخاطبان‬ ‫سینمای ایران را به سوی خود بکشاند و صدمه های‬ ‫جبران ناپذیر اقتصادی به بدنه سینمای نحیف ایران‬ ‫وارد کند؟ یا از طرف دیگر می توان ان را اتفاق خوبی‬ ‫دانس��ت که با سرو س��امان گرفتنش مخاطب بدون‬ ‫هیچ مشکلی فیلم را از نزدیک ترین سوپر مارکت یا‬ ‫فروشگاه نزدیک محل زندگی خود با هزینه ای کمتر‬ ‫از بلیت سینما دریافت کند؟ منتقدان در این باره نظر‬ ‫می دهند‪:‬‬ ‫شبکه نمایش خانگی و فرهنگ سازی‬ ‫طهماسب صلح جو‬ ‫وجود شبکه نمایش خانگی‬ ‫اتفاق خوبی است و به نظر‬ ‫م��ن امتی��از ان بیش��تر از‬ ‫ضعف هایش اس��ت‪ .‬اگر بر‬ ‫س��ر کیفیت اثاری که وارد‬ ‫ش��بکه نمای��ش خانگ��ی‬ ‫می شود صحبت کنیم به این‬ ‫نتیجه می رسیم که این اثار با هر نوع کیفیت اعم از‬ ‫فیلم س��خیف یا هنری‪ ،‬مخاطبان خاص خودش را‬ ‫دارد و نمی توان گفت گاهی کیفیت بد بس��یاری از‬ ‫انها باعث تنزل س��طح سلیقه مخاطبان شده است‪.‬‬ ‫سطح س��لیقه مردم را خیلی چیزها تعیین می کند و‬ ‫نمی ت��وان ب��ه مخاط��ب زور گفت که فق��ط فیلم‬ ‫فرهنگی ببین‪ .‬در همه این س��ال ها فیلم هنری هم‬ ‫س��اخته ش��ده و روی کس��انی که بای��د‪ ،‬اثرش را‬ ‫گذاشته اس��ت‪ .‬یکی از دالیلی که باعث می شود با‬ ‫نمایش شبکه خانگی موافق باشم این است که این‬ ‫پدیده باعث ش��ده ک��ه فیلم ه��ای روزی که تولید‬ ‫می ش��ود تا دورترین نقاط ایران و حتی روستا هایی‬ ‫که سینمایی وجود ندارد نیز برود و خانواده ها بیننده‬ ‫ساخته های کارگردان های ایرانی باشند و به نظر من‬ ‫این یک نوع فرهنگ س��ازی است و مردم چیزی را‬ ‫که دوست دارند‪ ،‬انتخاب می کنند‪.‬‬ ‫عواملی که می تواند ش��بکه نمایش خانگی را‬ ‫سر و سامان دهد‬ ‫رضا درستکار‬ ‫به نظ��ر من بعد از پیروزی‬ ‫انق�لاب ب��ه دلی��ل اهمیت‬ ‫خاصی که س��ینما پیدا کرد‪،‬‬ ‫نیروهای تولیدی خوبی در‬ ‫س��ینما پرورش یافتند و با‬ ‫تحولی که بع��د از پیروزی‬ ‫انقالب در س��ینما به وجود‬ ‫امد‪ ،‬ای��ن ظرفیت به چند براب��ر افزایش یافت‪ .‬اما‬ ‫رفته رفته و پس از س��ال ها کم کاری و عدم تعهدات‬ ‫مدیران حوزه سینما در افزایش ظرفیت های نمایشی‬ ‫نظی��ر اح��داث و ایجاد س��الن و همچنی��ن راکد‬ ‫نگه داشتن ظرفیت های نمایشی و محدود نگه داشتن‬ ‫صنعت نمایش‪ ،‬البته به رغم افزایش مخاطبان‪ ،‬زمینه‬ ‫عرضه محصوالت فرهنگی کشور ما تنزل پیدا کند‪.‬‬ ‫متاس��فانه ما تولیدات زیادی داریم اما محل عرضه‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫مناسبی وجود ندارد‪ .‬به جرات می توان گفت ایران یکی‬ ‫از قوی تری��ن تولید کننده ه��ای محص��والت فرهنگی‬ ‫خصوصا صنعت س��اخت فیلم اس��ت‪ ،‬ام��ا طبق امار‬ ‫رسمی یونسکو تعداد بسیار محدود سالن های سینما‪،‬‬ ‫کش��ور ما را ج��زو اخرین کش��ور ها در صنعت فیلم‬ ‫دسته بندی کرده است‪.‬‬ ‫در چند سال اخیر ش��اهد گسترش صنعت نمایش در‬ ‫حوزه ویدئو هستیم و اینطور به نظر می رسد که سرریز‬ ‫تولیدات ایرانی به سمت شبکه نمایش خانگی می رود‪.‬‬ ‫در ای��ن مورد خاص من به چند نکته اش��اره می کنم‪.‬‬ ‫اول اینکه به نظر من مدتی است ذائقه تماشاگر ایرانی‬ ‫به ش��دت تخریب ش��ده و به همین دلیل است که در‬ ‫ش��بکه نمایش خانگی فیلم های قابل قبولی به چشم‬ ‫نمی خورد‪ .‬از طرفی با وجود سیس��تم نمایش خانگی‬ ‫گ��ردش مالی در ح��وزه تولید فیلم به یک س��رانجام‬ ‫می رس��د و از ای��ن نظر می توان گفت ک��ه فیلم ها در‬ ‫سیستم نمایش ش��بکه خانگی سازماندهی می شود و‬ ‫به دس��ت مخاطب می رس��د‪ .‬اما از طرفی معتقدم بهتر‬ ‫اس��ت تا این اه��رم را قوی تر کنیم و فقط به ش��کل‬ ‫ی��ک درامد ب��ه ان نگاه نکنیم‪ .‬به راحت��ی می توانیم با‬ ‫س��اخت فیلم های قابل دفاع و قوی سطح سلیقه مردم‬ ‫را افزایش دهیم‪ .‬متاس��فانه در حال حاضر شاهد این‬ ‫موضوع هس��تیم که در س��ینمای ایران فیلم های نازل‬ ‫غالب ش��ده اند و خود این موضوع باعث تنزل سطح‬ ‫سلیقه عمومی شده است‪ .‬من تصور می کنم چند عامل‬ ‫می تواند سیس��تم نمایش شبکه خانگی را سرو سامان‬ ‫دهد‪ .‬مهمترین ان مدیرانی هستند که هدایت و سکان‬ ‫س��ینما را برعهده دارند‪ ،‬تهیه کنندگانی که این فیلم ها‬ ‫را سفارش می دهند‪ ،‬سینمادارانی که خواستار اینگونه‬ ‫فیلم ها هس��تند و سلیقه مردمی که این فیلم ها را رصد‬ ‫می کنند‪ .‬ضمن انکه رسانه هایی که چنین موضوعی را‬ ‫رص��د نمی کنند و از کنار ان ب��ه راحتی می گذرند در‬ ‫به وجود امدن وضع نابس��امان شبکه نمایش خانگی‬ ‫کم بی تقصیر نیس��تند‪ .‬یک بار قبل از انقالب‪ ،‬سینمای‬ ‫ایران به سوی ابتذال رفت و از بین رفتن فرهنگ مردم‬ ‫صدمه جبران ناپذیری را به بدنه س��ینما وارد کرد‪.‬‬ ‫صحبت من با مدیرانی اس��ت که نباید اجازه دهند‬ ‫بار دیگر این اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫بهترین مکمل صنعت سینما‬ ‫محمد تقی فهیم‬ ‫به نظر م��ن اتفاق فرهنگی‬ ‫مثل ش��بکه نمایش خانگی‬ ‫هیچ ضربه ای به بدنه سینما‬ ‫وارد نمی کن��د‪ .‬در ح��ال‬ ‫حاض��ر در تم��ام دنیا از هر‬ ‫امکانی برای بهبود بخشیدن‬ ‫به اقتصاد س��ینما اس��تفاده‬ ‫می کنند و شبکه نمایش خانگی نیز یکی از انهاست‪.‬‬ ‫در تمام دنیا فیلم هایی وارد نمایش ش��بکه خانگی‬ ‫می ش��وند‪ ،‬اما ایا لطمه ای به صنعت س��ینمای انها‬ ‫وارد می کند؟ حقیقت این اس��ت که همین ش��بکه‬ ‫نمای��ش خانگی م��ردم را س��ینمایی تر می کند‪ .‬من‬ ‫معتقدم که شبکه نمایش خانگی یک امکان بالقوه ای‬ ‫بوده که در حال حاضر بالفعل ش��ده و در تمام این‬ ‫سال ها مدیران ما به ان بسیار بی توجه بوده اند و من‬ ‫فکر می کنم هر چه حاش��یه های سینما را محدود تر‬ ‫کنیم اصل ان از بین می رود‪ .‬در حال حاضر موردی‬ ‫که س��ینمای ما را تهدید می کند‪ ،‬فق��دان فیلم های‬ ‫سینمایی خوب و قابل قبول است و رفته رفته خود‬ ‫س��ینما و ماهیتش دچار مشکالت زیادی می شود و‬ ‫چه بس��ا که به لح��اظ اقتصادی نیز به م��رور دچار‬ ‫بحران های جدی خواهیم شد و در غیر این صورت‬ ‫هر ابزاری که بتواند به عنوان مکملی در کنار سینما‬ ‫ق��رار بگیرد و ذائق��ه مخاطب را ب��رای فیلم دیدن‬ ‫تحریک کند اتفاق خوبی اس��ت مثل شبکه نمایش‬ ‫خانگ��ی و ت��ا وقتی با مش��کل س��اخت فیلم های‬ ‫بی کیفیت در صنعت سینما روبه رو هستیم‪ ،‬من فکر‬ ‫می کنم وجود نمایش شبکه خانگی بهترین راه حل‬ ‫برای فیلم بین کردن مردم است‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫اتفاق عجیب و غریب دیگری در سینمای ایران‬ ‫راست گفتار‪« :‬داماد خوش قدم» را‬ ‫من نساخته ام!‬ ‫دنیا خمامی‬ ‫در می��ان ای��ن همه فیلمی که مثل نق��ل و نبات به‬ ‫ش��بکه نمایش خانگی عرضه می ش��ود فیلم «داماد‬ ‫خوش قدم» برای کاظم راست گفتار که در کارنامه اش‬ ‫فیلم خوش ساخت و البته پر حاشیه «نقاب» را دارد‪،‬‬ ‫کمی عجیب است‪ .‬اما راست گفتار مدعی است که‬ ‫کارگردان فیلم «داماد خوش قدم» نیس��ت و بدون‬ ‫اجازه اش نام او به عنوان کارگردان قید ش��ده(!) تا‬ ‫اتفاقات عجیب و غریب دیگری برای سینمای ایران‬ ‫رقم بخورد‪ .‬او همچنین از وضعیت مدیریتی سینما‬ ‫دل پری دارد و همه چیز (حتی گس��ترش فیلم های‬ ‫ویدئویی در ش��بکه خانگی) را متاثر از یک توطئه‬ ‫مخفی می داند!‬ ‫چه ش��د که فیلمی مثل «دام��اد خوش قدم» را برای‬ ‫شبکه خانگی ساختید؟‬ ‫«دام��اد خوش قدم» پروس��ه اش طوری نب��ود که من‬ ‫بخواهم کارگردانی ان را قبول کنم‪ .‬داستان از این قرار‬ ‫بود که جوانکی ادعا می کرد می خواهد تهیه کننده بشود‬ ‫و فیلم خوب بس��ازد‪ ،‬او زیاد با من تماس می گرفت‬ ‫‪46‬‬ ‫و اس ام اس می داد که من در کارگردانی فیلم اولش او‬ ‫را کمک کنم و من هم در نهایت مجاب شدم که با او‬ ‫همکاری کنم تا او احساس نکند من خودم را گرفته ام!‬ ‫برخی از دوستانی را که همگی هنرمند و شناخته شده‬ ‫هستند به این پروژه دعوت کردم‪ ،‬اما متاسفانه در همان‬ ‫روزهای اول فیلمبرداری متوجه ش��دم که ایشان این‬ ‫کاره نیس��ت و به دنبال حاشیه های سینماست‪ .‬من هم‬ ‫هش��ت روز بیشتر در این پروژه حضور نداشتم و بعد‬ ‫که بیرون امدم با خبر ش��دم اینها یک مونتاژ سر دستی‬ ‫بسیار ضعیف انجام داده و فیلم را راهی شبکه نمایش‬ ‫خانگی کرده اند‪.‬‬ ‫شما فیلم را دیدید؟‬ ‫نه خوش��بختانه‪ ،‬ولی ان طور که ش��نیدم فیلم خیلی‬ ‫نازلی از اب درامده است‪.‬‬ ‫یعنی این فیلم اصال به شما تعلق ندارد؟‬ ‫بله‪ ،‬دقیقا همین طور است‪.‬‬ ‫با توجه به همین هشت روز حضورتان بر سر پروژه‬ ‫«داماد خوش قدم»‪ ،‬به نظرتان س��اخت فیلمی برای‬ ‫ش��بکه نمایش خانگی با تولید فیلم سینمایی چقدر‬ ‫متفاوت است؟‬ ‫ما ک��ه برای نمای��ش خانگی نمی س��اختیم‪ ،‬قرار بود‬ ‫این کار تله ای برای تلویزیون باش��د‪ .‬اما کال به خاطر‬ ‫عجله ای که بر کارهای ویدئویی حکمفرماست معموال‬ ‫این فیلم ها از کیفیت پایین تری برخوردار می شوند‪.‬‬ ‫اینکه این فیلم ها به فیلم های «کنار شونه تخم مرغی»‬ ‫و فیلم های «س��وپر مارکتی» معروف ش��دند‪ ،‬به نظر‬ ‫شما لفظ درستی است یا کیفیت این فیلم ها باالتر از‬ ‫این صحبت هاست؟‬ ‫دوس��تان درگیر یک توطئه بزرگ شده اند! قضیه فراتر‬ ‫از این حرف هاس��ت‪ .‬ما در این مملکت مشتری های‬ ‫ثابت برای فیلم خیلی کم داریم‪ .‬وقتی در یک کشوری‬ ‫ب��ا ‪ 70‬میلیون جمعی��ت‪ 500 ،‬هزار نف��ر یک فیلم را‬ ‫تماش��ا کنند‪ ،‬ما خیلی خوش��حال می ش��ویم که فیلم‬ ‫بفروش س��اخته ایم‪ .‬این واقعا خنده دار است‪ .‬حاال با‬ ‫همین جمعیت کم مخاطب‪ ،‬فیلم ها به فاصله کمی پس‬ ‫از اکران به قول ش��ما از کنار ش��انه تخم مرغ سر در‬ ‫می اورند و کلی تماش��اگر ب��ه همین دلیل ریزش پیدا‬ ‫می کند‪ .‬اگر خاطرتان باشد در سال ‪ 86‬هم اتفاقی رایج‬ ‫شد و کپی فیلم ها مخفیانه در زمان اکران انها وارد بازار‬ ‫می شد و این موضوع فروش فیلم ها را زمین می زد‪ .‬من‬ ‫فکر می کنم یک باند مافیایی و جریانی پشت این قضیه‬ ‫بوده است‪ .‬خوش��بختانه پیگیری اهالی سینما موجب‬ ‫شد که قاچاق این فیلم ها متوقف بشود‪ .‬نکته دیگر این‬ ‫اس��ت که ما در هیچ جای دنیا این میزان تبلیغ را برای‬ ‫فروش تلویزی��و ن و ال س��ی دی های مختلف نداریم‪.‬‬ ‫سینمای خانگی و س��ه بعدی و ال ای دی و ال سی دی‬ ‫و‪ ...‬دائما در ایران تبلیغ می شود و این جو نابهنجاری‬ ‫را به وجود اورده اس��ت‪ ،‬حاال دیگردر هر خانه ای مد‬ ‫ش��ده است یک مانیتور بسیار بزرگ روی دیوارنصب‬ ‫کنند که اینها همراه شده است با اسپیکر های غول اسا‬ ‫که کن��ارش ق��رار دارد‪ .‬ه��ر خان��واده ای می تواند با‬ ‫حداکثر ‪ 1500‬تومان ی��ک فیلم هالیوودی یا ایرانی را‬ ‫در خانه اش و با همان سینمای خانگی ببیند‪ .‬این یک‬ ‫اتفاق سازماندهی شده است و بوی توطئه می دهد‪ .‬این‬ ‫موض��وع خیلی خطرناک تر از بحث قاچاق فیلم ها در‬ ‫سال ‪ 86‬اس��ت‪ ،‬چون در ان سال بحث «کی بود؟ کی‬ ‫ب��ود؟ من نبودم» بود و صاحبان پش��ت ان قضیه هیچ‬ ‫وقت مشخص نش��دند‪ .‬اما االن کامال معلوم است که‬ ‫صاحبان موسسات تصویری پشت این موضوع هستند‬ ‫و خودش��ان می دانند که دارند چه بالیی بر سر سینما‬ ‫می اورند‪ .‬ما اهالی س��ینما فکر می کنیم اگر تهیه کننده‬ ‫ب��رای ف��روش فیلم��ش در ش��بکه نمای��ش خانگی‬ ‫‪ 300‬میلیون به دستش می رسد خیلی سود کرده است‪،‬‬ ‫در صورت��ی که خب��ر نداریم در ای��ن صورت چیزی‬ ‫حدود یک میلیارد از جیب سینما خارج می شود و این‬ ‫اقتصاد سینما را فلج می کند‪.‬‬ ‫وقتی مخاطبان سینما کم هستند باید چه کار کرد؟‬ ‫نه‪ ،‬مخاطب کم نیس��ت و من بازهم می گویم این یک‬ ‫توطئه از پیش طراحی ش��ده اس��ت که از چند جهت‬ ‫سازماندهی می شود‪ .‬یک جهتش این است که فیلم ها‬ ‫باید بی کیفیت س��اخته بشود تا سینما را به این سمت‬ ‫ببرد که س��ینمای بی خاصیتی داشته باشیم‪ .‬نگاهی به‬ ‫فیلم هایی که در س��ال ‪ 89‬اکران ش��ده است بیندازید‪.‬‬ ‫فروش مجموع انها به دو میلیارد هم نرس��یده اس��ت‪.‬‬ ‫همه این فیلم ها دارای اشکاالت قطعی سینمایی هستند‬ ‫که باعث می شود تماش��اگران سینمایی دلزده بشوند‪.‬‬ ‫از جهت دیگر یکس��ری ادم هایی که این کاره نبودند‬ ‫وارد س��ینما ش��ده اند و کارگردانی می کنند‪ .‬یکسری‬ ‫تهیه کنندگانی که مدعی تهی��ه فیلم هایی که در بخش‬ ‫معناگرای کانون تهیه کنندگان قرار دارند هم وارد این‬ ‫ماجرا ش�� ده اند‪ .‬مثال من فیلم «هفت دقیقه تا پاییز» را‬ ‫در روزمیالد حضرت علی (ع) تنها در سینما دیدم و به‬ ‫جز من کس��ی در سالن نبود! اما نکته دیگر این است‬ ‫که تماش��اگران فهمیده اند که نیازی نیس��ت به سینما‬ ‫برون��د و کلی هزینه کنند‪ ،‬اگر یک ماه منتظر بمانند با‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سینما‬ ‫‪ 1500‬تومان می توانند با کیفیت س��ینمای خانگی زیر‬ ‫شلواری بپوش��ند و گوشت کوبیده بخورند و فیلم را‬ ‫‪ 10‬بار تماشا کنند!‬ ‫خب اگر تهیه کنندگان‪ ،‬قراردادی با این موسس��ات‬ ‫نبندند خودشان ضرر می کنند‪.‬‬ ‫بل��ه‪ ،‬تهی��ه کننده ک��ه نمی تواند به همین س��ادگی از‬ ‫‪ 400‬میلی��ون توم��ان بگ��ذرد‪ .‬در واقع م��ا االن اچمز‬ ‫شده ایم! نه دولت می تواند این موضوع را درست کند‪،‬‬ ‫نه کارگردانان‪ ،‬نه تهیه کنندگان و نه مردم‪ .‬این برمی گردد‬ ‫به مدیریت غلطی که از ابتدا صورت گرفته است‪.‬‬ ‫یعنی چون وضعیت خراب اس��ت باید برای همین‬ ‫ش��بکه های خانگ��ی ه��م فیلم های س��خیف و از‬ ‫جنس کمدی هایی که لف��ظ ابتذال بر ان می خورد‪،‬‬ ‫ساخت؟‬ ‫نه‪ ،‬اما این جور فیلم ها مجال ساخته شدن پیدا می کنند‪.‬‬ ‫خیلی از این تهیه کنندگان س��رمایه س��اخت یک فیلم‬ ‫فاخر را ندارند‪.‬‬ ‫تهیه کنندگان را مقصر می دانید؟‬ ‫بله‪ .‬یکی از مهم ترین مشکالت ما این است که اتحادیه‬ ‫تهیه کنندگان چهار پاره ش��ده اند‪ :‬انجمن تهیه کنندگان‬ ‫مستقل‪ ،‬انجمن تهیه کنندگان ایران‪ ،‬کانون تهیه کنندگان‬ ‫س��ینمای ایران و اسامی عجیب و غریب دیگر که من‬ ‫در خاطرم نیس��ت‪ .‬این صنف بی سر و سامان است و‬ ‫در این بی س��ر و سامانی کسانی سوء استفاده می کنند‬ ‫که دنبال نیت خیری نیستند‪ .‬ایا مدیریت کالن سینمای‬ ‫ایران قدمی برای س��امان بخشیدن این بخش برداشته‬ ‫اس��ت؟ اگر اتحادیه سیرابی فروشان به هم بخورد تمام‬ ‫کله پزی ها با هم متحد می ش��وند تا وضع را درس��ت‬ ‫کنند‪ .‬اما در سینما از این خبرها نیست!‬ ‫بل��ه‪ ،‬اتح��ادی در بخ��ش مدیریتی س��ینمای ایران‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫و به نظرم این موضوع عمدی اس��ت‪ .‬این اختالفی که‬ ‫بین تهیه کنندگان افتاده‪ ،‬مورد رضایت مدیران سینمایی‬ ‫است‪ ،‬چون اصلی ترین ارگانی که می تواند از مدیریت‬ ‫س��ینمایی ایران گله و انتقاد کن��د همین تهیه کنندگان‬ ‫هس��تند که االن اصال س��امانی ندارند‪ .‬طبیعتا در این‬ ‫موقعی��ت تنه��ا تهیه کنندگانی کار می کنن��د که همین‬ ‫فیلم های مبتذل را می سازند‪.‬‬ ‫ایا ش��ما هم برای س��اخت فیلم ویدئویی پیشنهاد‬ ‫داشتید؟‬ ‫بله‪ ،‬خیلی پیش��نهاد داش��تم تا انجا که ممکن باش��د‬ ‫مقاومت می کنم‪ .‬اما مش��کل اینجاس��ت که من شغلم‬ ‫سینماس��ت و از ای��ن راه زندگی می کن��م‪ .‬االن از هر‬ ‫‪ 10‬فیلمنام��ه ای که به ارش��اد می دهم ‪ 9‬ت��ا از انها رد‬ ‫می ش��ود! همین ممی زی های مختلف باعث می ش��ود‬ ‫سینماگران خسته بش��وند و به ساخت فیلم هایی مثل‬ ‫«داماد خوش قدم» و «دامادی به نام صفر» رو بیاورند‪.‬‬ ‫مهم ترین راهکاری که شما می توانید به عنوان یک‬ ‫س��ینماگر ارائه دهید که برای اعتالی کیفیت بخش‬ ‫تولید فیلم های ویدئویی مفید باشد‪ ،‬چیست؟‬ ‫فک��ر می کنم مهم ترین راهکار این اس��ت که اتحادیه‬ ‫تهیه کنن��دگان قوام پی��دا کرده و با ق��درت بر بخش‬ ‫نمایش فیلم در این ش��بکه نظ��ارت کند و همین طور‬ ‫قانونی وضع شود که فیلم ها پس از مدتی طوالنی تر از‬ ‫اکرانشان وارد شبکه نمایش خانگی شوند‪ .‬و مهم ترین‬ ‫راهکار این اس��ت ک��ه نباید اج��ازه داد فیلم هایی به‬ ‫صورت مس��تقل فقط برای ش��بکه نمای��ش خانگی‬ ‫ساخته شود‪ ،‬چون من فکر می کنم این فریب صاحبان‬ ‫رس��انه تصویری است که با سرمایه ‪ 80‬میلیونی دارند‬ ‫فیلم هایی می سازند که اسم سینمایی روی ان می خورد‬ ‫و برای انها ‪ 300‬میلیون س��رمایه برمی گردد‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم در این قس��مت توس��ط افرادی سوء استفاده‬ ‫شده اس��ت و باید مدیریتی بر این دایره ویدئویی هم‬ ‫صورت بگیرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫با تهیه کنندگان و سینماگران‬ ‫اشکال از اسان پسندی ماست‬ ‫فرزاد موتمن‬ ‫هیچ اتفاق��ی به خودی خود‬ ‫خوب ی��ا بد نیس��ت‪ ،‬بلکه‬ ‫می تواند در اینده اش خوب یا‬ ‫بد باشد‪ .‬اگر همتی باشد که‬ ‫فیلم های باکیفیتی به سینمای‬ ‫نمایش خانگی عرضه شود‪،‬‬ ‫اتفاق خوبی است‪ ،‬ولی اگر قرار است که این فیلم ها‬ ‫حتی نازل تر از تله فیلم ها باشند‪ ،‬باید گفت فاجعه ای در‬ ‫راه است‪ .‬متاسفانه چون ما مردمی هستیم که همیشه‬ ‫درگی��ر تب و تاب و التهابیم‪ ،‬دورنمای خوبی از هیچ‬ ‫اتفاقی نداریم‪ .‬االن یکی‪ ،‬دو س��ال است که فیلم های‬ ‫بقالی ف��روش خوبی دارند‪ .‬خانواده ها همراه با خرید‬ ‫نان و پنیر و کیک و‪ ...‬اغلب به اصرار بچه ها یا تمایل‬ ‫شخصی خودشان یک فیلم هم می خرند‪ .‬ارزان بودن‬ ‫این فیلم ها هم رغبت مشتری هایش��ان را برای خرید‬ ‫افزایش می دهد‪ .‬می توان گفت قیمت این سی دی ها از‬ ‫سیگار هم ارزان تر است‪ .‬حاال در این زمان شرکت های‬ ‫تولی��د و توزیع فیلم تصمیم گرفته ان��د پولدارتر هم‬ ‫بشوند‪ ،‬اما کاش از این طریق استفاده های بهتری می شد‬ ‫یعنی فیلم های خوبی ساخته و به همین بقالی ها عرضه‬ ‫می ش��د‪ .‬من اصال مخالف س��اخت فیلم به صورت‬ ‫مس��تقل برای این شبکه نیستم‪ ،‬اما اعتقاد دارم که این‬ ‫فیلم ها باید ارزش دیدن داشته باشد‪ .‬موج اسان پسندی‬ ‫که ما ایرانی ها را در برگرفته است معموال ما را به سمت‬ ‫کاالها و تولیدات کم ارزش پیش می برد‪ .‬به نظرم این‬ ‫فیلم ها خیلی بی کیفیت تر از تله فیلم ها هستند چرا که‬ ‫روندی که تله فیلم ها طی کردند الاقل فکر شده بود و‬ ‫به مرور زمان کارگردان ها تصویر واقعی تری نسبت به‬ ‫تله فیلم ها پیدا کردند‪ ،‬چون به این نتیجه رسیدند که این‬ ‫فیلم ها قرار نیست مثل فیلم های سینمایی باشد‪ .‬تله فیلم‬ ‫اساس��ا چیزی است که فقط جنبه سرگرمی دارد و در‬ ‫بعضی از موارد به انها فیلم های اشپزخانه ای می گویند‬ ‫که البته در میان این همه تله فیلم‪ ،‬فیلم های خوبی هم‬ ‫دیده می شود‪ .‬حاال برای شبکه نمایش خانگی هم باید‬ ‫تدبیر و اندیش��ه داشت‪ .‬اگر قرار است فقط هزینه ای‬ ‫هدر شود و فیلم هایی مثل «دامادی به نام صفر» ساخته‬ ‫شود‪ ،‬در نهایت اتفاق نگران کننده ای برای سینمای ما‬ ‫خواهد افتاد‪.‬‬ ‫معاونت سینمایی به دنبال راهکار باشد‬ ‫جهانگیر کوثری‬ ‫س��اخت و پخش فیلم های‬ ‫طنز س��طحی در موسسات‬ ‫ویدئو ‪ -‬رسانه ادامه سینمای‬ ‫دهه ‪ ٥٠‬اس��ت ک��ه مملو از‬ ‫هجو‪ ،‬پوچ گرایی و محتوا بود‬ ‫و این مهم برای سینمای ایران‬ ‫یک فاجعه محس��وب می ش��ود‪ .‬مطرح شدن جذب‬ ‫مردم به س��ینماها‪ ،‬اشتی مخاطبان با سینما و مسائلی‬ ‫از این دست سبب شد تا فیلمنامه هایی برای ساخت‬ ‫به تصویب برسند که کمدی مبتذل و بی محتوا بودند‬ ‫و حاصل این عملکرد‪ ،‬ساخت و اکران فیلم هایی بود‬ ‫که از الفاظ زش��ت و لودگی برای جذب و سرگرمی‬ ‫ مردم اس��تفاده می کردند‪ .‬از س��وی دیگ��ر‪ ،‬بازیگران‬ ‫طنزی که می توانستند جایگاه ماندگاری برای خود در‬ ‫سینمای ایران دس��ت و پا کنند با وسوسه پول خود‬ ‫را ناب��ود کردند و جایگاه خود را بین مردم از دس��ت‬ ‫دادند‪ .‬ضمن اینکه در این نوع اثار ساختار و محتوای‬ ‫سینمایی رعایت نمی شود و جالب انکه روند ساخت‬ ‫چنین اثاری در موسس��ات ویدئو ‪ -‬رس��انه ما رو به‬ ‫گسترش اس��ت و معاونت سینمایی وزارت فرهنگ‬ ‫و ارشاد اسالمی باید برای این مهم راه حلی بیندیشد‪.‬‬ ‫همانگونه که نگهداری فرهنگ جامعه برعهده وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی است‪ ،‬معاونت سینمایی نیز‬ ‫وظیفه حراس��ت از س��ینمای ایران و حفظ شان این‬ ‫هنر در کش��ور را برعه��ده دارد‪ .‬فیلم های طنزی که‬ ‫این روزها در ش��بکه نمایش خانگی ساخته و پخش‬ ‫می ش��وند مخرب فرهنگ کشور ما هستند و باید از‬ ‫ساخت چنین فیلم هایی جلوگیری شود‪.‬‬ ‫نابودی سینمای ملی‬ ‫علیرضا رئیسیان‬ ‫دلی��ل تولی��د روز اف��زون‬ ‫فیلم ه��ای طن��ز در ش��بکه های‬ ‫ویدئو ‪-‬رس��انه‪ ،‬نب��ود نظ��ارت‬ ‫دقیق بر تولید این اثار سینمایی‬ ‫از س��وی اداره کل س��معی‬ ‫بصری وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی است‪ .‬متاسفانه یک فیلم سینمایی که با هزینه ‪٥٠٠‬‬ ‫میلیون تومان ساخته می شود همانند فیلمی ویدئویی که با‬ ‫یک دهم این هزینه وارد شبکه خانگی شده در موسسات‬ ‫ویدئو ‪-‬رس��انه عرض��ه می ش��ود‪ .‬ممیزی هایی ک��ه برای‬ ‫فیلم های سینمایی اعمال می شود درباره این اثار ویدئویی‬ ‫وج��ود ندارد‪ .‬جالب اینکه در هیچ نقطه ای از دنیا اینگونه‬ ‫رفتار نمی ش��ود‪ .‬در حقیقت عرضه فیلم های سینمایی در‬ ‫شبکه خانگی نمایش در سراسر دنیا بر اساس شاخصه های‬ ‫حرفه ای یک اثر س��ینمایی اس��ت و این قاعده در شبکه‬ ‫نمایش خانگی در کش��ور ما رعایت نمی ش��ود‪ .‬بنابراین‬ ‫این نوع فیلم ها نباید به این شکل وسیع در سراسر کشور‬ ‫توزیع شوند و در ردیف فیلم های تاثیرگذار سینمای ایران‬ ‫قرار بگیرند‪ .‬این فیلم های سطحی در دو یا سه دفتر تولید‬ ‫ساخته می شوند و از دست اندرکاران مشابهی برخوردارند‪.‬‬ ‫س��ازندگان بس��یاری از این فیلم ها یک بازیگر است که‬ ‫عالوه بر این سمت‪ ،‬کارگردانی و نویسندگی چنین اثاری‬ ‫را نیز برعهده دارد و در ساخت یک فیلم به نوعی شراکت‬ ‫می کند‪ .‬هش��دار جدی است؛تیراژ وسیع فیلم های طنز در‬ ‫ش��بکه خانگی نمایش‪ ،‬لطمه بزرگی به س��ینمای ملی ما‬ ‫وارد می کند و به زودی تهیه کنندگان سینمای ایران به این‬ ‫وضع واکنش نشان می دهند‪ .‬این بخشی از عارضه سیستم‬ ‫ویدئویی کشور است و ورود رایت های ویدئویی مشکوک‬ ‫در ش��بکه خانگی نمایش نیز از دیگر مشکالتی است که‬ ‫باید به ان توجه کرد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫متاع بی مشتری‬ ‫شبنم میرزین العابدین‬ ‫در جه��ان کنون��ی نق��ش و قدرت رس��انه ها به ویژه‬ ‫رس��انه های دیداری انکار ناپذیر اس��ت‪ .‬تاثیر گسترده‬ ‫انان بر س��طوح و الیه های مختل��ف زندگی روزمره‬ ‫به قدری مش��هود اس��ت که به نوعی اطالعات رسانی‬ ‫و ام��وزش در کن��ار نوعی تبادل فرهنگ��ی و فکری‪،‬‬ ‫ص��دور اندیش��ه و تفکر‪ ،‬القای سیاس��ت های مد نظر‬ ‫دولت ه��ای حاکم ‪ ،‬تربیت و پرورش نس��ل ها‪ ،‬ارائه و‬ ‫ش��یوه خاصی از زندگی‪ ،‬کاال پنداری مخاطبان و‪ ...‬در‬ ‫قالب ه��ای متفاوت بصری با زندگی مردم جامعه های‬ ‫مختلف عجین ش��ده اس��ت؛ از اینترنت که اقیانوسی‬ ‫است از اطالعات گسترده اما به اندازه ژرفای بندی از‬ ‫انگشت‪ ،‬تلویزیون و کانال های خصوصی و کانال های‬ ‫ماهواره ای که در فعال س��ازی و همراهی مخاطب در‬ ‫اولویت دیگر رس��انه های بصری قرار دارند تا سینما‬ ‫در جایگاهی متفاوت و تا حدی با مخاطب محدودتر‬ ‫و متفاوت تر‪.‬‬ ‫در این طبقه بندی بی ش��ک با توجه ب��ه تغییر ماهوی‬ ‫تعریف س��ینما در ط��ول بیش از یک ق��رن می توان‬ ‫ان را در مواردی با رس��انه هم عرض دانس��ت؛ البته‬ ‫اختالف نظرها همچنان باقی اس��ت و سینما به عنوان‬ ‫قال��ب هنری صرف به لحاظ فرم و س��اختار یا محتوا‬ ‫برای ارائه مفاهیم فلس��فی‪ ،‬فک��ری‪ ،‬هنری تاویل پذیر‬ ‫در بازخوانی ه��ا به همان اندازه اعتبار دارد که به رغم‬ ‫پذیرش بسیاری از مفسران‪ ،‬ان را صنعت – هنر بنامیم‬ ‫یا انکه در حد ابزاری در امور تبلیغاتی در عرصه های‬ ‫مختلف از ان بهره بریم و در ش��کل متاخر در پاره ای‬ ‫م��وارد و به گونه ای گریز ناپذیر از ان به عنوان رس��انه‬ ‫ی��اد کنیم‪ .‬این نگاه به س��ینما به س��بب نقطه نظر های‬ ‫نظریه پردازان به طور دائمی در حال جابه جایی است‪.‬‬ ‫از س��ویی بازگش��ت س��رمایه در دنیایی که مناسبات‬ ‫تجاری و اقتصادی در راس س��ایر امور واقع می شود‬ ‫و به ش��کلی ب��رای صاحبان قدرت ضروری اس��ت‪،‬‬ ‫تبلیغات‪ ،‬حامیان مالی‪ ،‬ش��بکه ها و استودیو ها و اساسا‬ ‫سرمایه گذاران در این بخش نه تنها به سود و منفعت که‬ ‫به تعمیم تفکر مدنظر خود نیز می اندیشند‪ ،‬بنابراین هر‬ ‫نهاد و سازمانی که در رسانه ها اقدام به سرمایه گذاری‬ ‫می کند یا باید به بازی مرس��وم تن دهد یا به زودی از‬ ‫این چرخه حذف می ش��ود‪ .‬چرخه ای که در ان تفکر‬ ‫و اندیش��ه را نمی توان جدای از سیاس��ت و تجارت‪،‬‬ ‫قدرت و حکومت معنا کرد! در این میان تعدادی اندک‬ ‫و انگشت شمار به رغم پذیرش اصول اولیه بازی انچه‬ ‫را حفظ ارزش های فرهنگ��ی می نامند‪ ،‬مبنا قرار داده‬ ‫و برای به منصه ظهور رس��اندن ان با هوش��مندی در‬ ‫الیه های عمیق تر س��اختار و محتوا به مخاطب عرضه‬ ‫می دارند و هنوز می کوشند با رعایت قواعد و مرزها‪،‬‬ ‫گوهر و جان کالم را انتقال دهند؛ گروهی که با تلنگر‬ ‫به ذهن مخاطب درصددند او را به خود و خویشتنش‬ ‫ارج��اع داده تا بلکه زاویه ای که ب��رای دیدن جهان و‬ ‫هستی و وجود انتخاب کرده اند را انعکاس دهند‪.‬‬ ‫تولیدات س��ینمایی در ساختاری که سرمایه و پول در‬ ‫ان حاال دیگر محور اصلی اس��ت و نسبت مستقیم با‬ ‫جذب مخاطب و فروش گیشه دارد‪ ،‬سینما را از وجوه‬ ‫مختلف تحت الش��عاع قرار داده؛ استفاده از المان هایی‬ ‫که ب��رای عموم قابل فهم اس��ت و نی��ازی به غور و‬ ‫تفح��ص و تعمق ندارد به ع�لاوه تالش برای مقصود‬ ‫نهای��ی که ارائه گون��ه ای خاص از س��بک زندگی را‬ ‫‪48‬‬ ‫شامل می شود‪ .‬این نوع فیلمسازی در سینمای امریکا‬ ‫ب��ه خاطر ف��روش محصوالتی که به تب��ع و متعاقب‬ ‫اکران فیلم ها عرضه می ش��ود چند دهه ای اس��ت باب‬ ‫ش��ده‪ ،‬از تبدیل فیلم به سی دی و دی وی دی گرفته تا‬ ‫تی شرت و ماگ و لباس و‪ ...‬در این رویکرد خواسته یا‬ ‫ناخواسته مخاطب انچه را در فیلم می بیند‪ ،‬الگوسازی‬ ‫می کند؛ نوع لباس پوش��یدن‪ ،‬مدل و ارایش مو‪ ،‬سبک‬ ‫زندگی و از همه مهمتر دیدگاه و تفکری که در سراسر‬ ‫فیلم حقنه می ش��ود؛ راهی ساده برای القای اندیشه و‬ ‫تفکر ان هم به صورت و شکلی کامال فرهنگی‪ .‬ورود‬ ‫کاال های غیر ضروری به تمام دنیا اتفاقا در کنار تبلیغات‬ ‫غیر ضروری اس��باب رف��اه و اس��ایش در کانال های‬ ‫ماه��واره ای و اینترنت به س��رعت ذهن مخاطب را به‬ ‫س��مت ابتیاع انها برای داش��تن زندگی ای راحت تر و‬ ‫س��هل تر رهنمون می ش��ود‪ .‬این همان اندیشه ای است‬ ‫که اروپا و س��ایر کش��ورها در ب��ازار رقابتی از ان جا‬ ‫ماندند‪ .‬س��احت س��اختاری و تفکر حاکم بر سینمای‬ ‫اروپا و مشرق زمین یکسره با انچه د ر هالیوود و نظام‬ ‫ساختاری س��ینمایی امریکا در جریان است‪ ،‬متفاوت‬ ‫به نظر می اید‪.‬‬ ‫در بازار های جهانی فیلم که بیشتر در کنار جشنواره ها‬ ‫و فس��تیوال های بین المللی برگزار می ش��ود‪ ،‬باالترین‬ ‫ف��روش را باز هم محص��والت س��ینمایی امریکا به‬ ‫خود اختصاص می دهند‪ .‬ف��روش فیلم ها در اکران از‬ ‫یک سو و اینک امتیاز پخش و اکران انها در کشورهای‬ ‫مختلف به واس��طه جوایز و توفیق های کامال نسبی از‬ ‫سوی نظام س��رمایه گذاری و سیاست های حاکم این‬ ‫نوع از س��ینما را در عرصه رقابت با سینما های دیگر‬ ‫کشورها بی بدیل می سازد‪ .‬در این رقابت اما انچه سایر‬ ‫کشورها را می تواند تا اندازه ای همراه کند‪ ،‬تفاوت نگاه‬ ‫و اندیش��ه در قرائت موضوعات و مضامینی است که‬ ‫دست کم برای سایرین حرفی برای گفتن داشته باشد‪.‬‬ ‫حرف و سخنی با مخاطب جهانی‪ ،‬ساختاری که در ان‬ ‫بیننده قادر به رمز گشایی از کدها و رمزها باشد و این‬ ‫امر میس��ر نمی شود مگر انکه در سینما نگاه و سخنی‬ ‫تازه داشت‪.‬‬ ‫در ایران نیز از مدت ها پیش موسس��ات گوناگونی که‬ ‫در راس تمام انها موسس��ه رسانه های تصویری واقع‬ ‫ش��ده‪ ،‬به چنین اقدامی دس��ت زده ان��د‪ ،‬این در حالی‬ ‫است که تهیه کنندگان نیز به طور مستقل در این بازار ها‬ ‫شرکت می کنند و به تبادل کاالهای فرهنگی و فکری‬ ‫دست می زنند؛ نوعی معامله دو سویه برای جا نماندن‬ ‫از ب��ازی مرس��وم و مالوف‪ .‬اما انچ��ه در نگاه اول به‬ ‫چشم می خورد انتخاب این اثار برای داد و ستد است‪،‬‬ ‫فیلم هایی که انتخاب می شوند نه در بردارنده هویت و‬ ‫ملیت فرهنگی و ملی ماست‪ ،‬نه اصول بازی را رعایت‬ ‫می کنند‪ .‬نتیجه انکه مجموعه ای ابتر از س��ینما به بازار‬ ‫جهان��ی تزریق می ش��ود که عمده ان��ان زیر عالمت‬ ‫س��وال واقع شده اند‪ .‬فروش��ی کم و غیر قابل اعتنا که‬ ‫همواره با محدودیت و معذوریت هایی توامان اس��ت‪،‬‬ ‫نمی توان��د توفیق قابل قبولی به ارمغان اورد‪ .‬اما قضیه‬ ‫به همین جا ختم نمی شود‪ .‬حال تصمیم بران است که‬ ‫این فیلم ها در بازار خانگی نیز وارد ش��ده و در س��بد‬ ‫فرهنگ��ی خانواده ها قرار گیرند‪ .‬فیلم هایی که اغلب و‬ ‫به نس��بت فروش قابل توجهی داشته و در همان زمان‬ ‫اکران نیز به ش��عور مخاطب توهین کرده اند‪ ،‬از سوی‬ ‫موسسه رس��انه های تصویری و شرکت های دیگر به‬ ‫بازار داخلی وارد می شوند‪ .‬در حالیکه در چنین سیستم‬ ‫و س��اختاری‪ ،‬پایه و مبنا را بر عرض��ه و تکثیر اثاری‬ ‫بای��د قرار داد که به فروش ان��ان کمک کرده و تفکر‬ ‫موج��ود در انها تعمیم و مورد بررس��ی قرار گیرد‪ .‬در‬ ‫بدترین وضعیت این اثار راهی س��وپر مارکت ها شده؛‬ ‫فیلم هایی با مضامینی بس��یار دم دس��تی که به درد پر‬ ‫ک��ردن اوقات فراغت هم نمی خورن��د‪ ،‬و تنها منقطع‬ ‫ش��دن مقطعی از مشکالت و مس��ائل روزمره و فرو‬ ‫رفتن به مدت زمان فیلم در جهانی مجازی را که تحفه‬ ‫سیاس��تگذاران این تفکر است‪ ،‬به ذهن متبادر می کند‪.‬‬ ‫البت��ه به ندرت اثار درخ��ور توجه نیز در البه الی این‬ ‫حجم انبوه یافت می ش��ود‪ .‬گو اینک��ه این فیلم ها در‬ ‫ش��یوه ای مناسب برای عرضه می توانند مخاطب را که‬ ‫عمده ان��ان خانواده هایی که در داخل زندگی می کنند‬ ‫و کسانی که اثار را به منظور اشنایی نسل پا گرفته در‬ ‫ان سو خریداری می کنند‪ ،‬با مسائل جدی درگیر کنند؛‬ ‫با مواجهه با س��اختاری بدیع در خوانش موضوعاتی‬ ‫مه��م و محتوایی غنی از فرهن��گ‪ ،‬تاریخ‪ ،‬هویت ملی‬ ‫و فرهنگی ایران زمین‪ .‬در کنار این اثار متاسفانه خیل‬ ‫بی ش��ماری از اثار کم ارزش و بی هویت که محصول‬ ‫نهاد ه��ای تولی��د فیلم هایی در انجمن ه��ا و نهاد هایی‬ ‫هستند نیز چند س��الی به بازار راه یافته اند‪ ،‬فیلم هایی‬ ‫که فی الواقع نمی توان انان را فیلم محس��وب کرد‪ .‬در‬ ‫صورتی که هدف ابتدایی و سیاست های اغازین برای‬ ‫راه ان��دازی این ب��ازار بدون تردید گم ش��ده و فاصله‬ ‫نجومی با انچه امروزه در جریان اس��ت‪ ،‬دارد‪ .‬راست‬ ‫است‪ ،‬زمان همواره قاضی و داور منصف و بی ادعایی‬ ‫اس��ت و اینده و ایندگان‪ ،‬پیشینیان را به نقد خواهند‬ ‫گذاش��ت‪ ،‬فراتر از پول و مناس��بات اقتصادی‪ ،‬قدرت‬ ‫و نظام ه��ای حاکم‪ .‬انچه هم��واره می ماند اصالت اثر‬ ‫و داوری نس��ل بعد و بعد تر اس��ت‪ .‬به راستی مقصد‬ ‫کجاست؟ هدف کدام است؟‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫سینما‬ ‫مروری بر برخی اثار توزیع شده در شبکه نمایش خانگی در ماه های اخیر‬ ‫محمد صابری‬ ‫مرثیه ای برای یک طفل ناقص الخلقه‬ ‫«اگر در دو دهه نخستین انقالب‪ ،‬مدیریت سینما فقط خود را‬ ‫مسئول بهبود سینما می دانست و برای انجام این ماموریت با‬ ‫ویدئووصنعتسینمایدیجیتالمبارزهمی کرد‪،‬دردههاخیر‬ ‫اینمعاونتمنفعالنه‪،‬واقعیتاینوجودانکارشدهراپذیرفت‬ ‫و به سینمای خانگی که حاصل ان فیلم دیدن مردم در خانه‬ ‫است‪،‬مشروعیتبخشید‪.‬یعنیمسئولسینمایکشوردراین‬ ‫دهه نباید دیگر خود را فقط متولی اداره سیصد سینما و تولید‬ ‫پنجاه فیلم سینمایی در کشور می دانست‪ ،‬بلکه می بایست‬ ‫مسئول تامین س��االنه حدود پنج هزار فیلم نهفته در سبد‬ ‫تقاضایفرهنگیوادارهگسترهسینماییدرحدود‪ 16‬میلیون‬ ‫پالکسینمایخانگیدرمحیط هایمسکونیمردمانمی شد‬ ‫کهمتاسفانهضعفنگاهمسئوالنسینمایخانگی‪،‬اینافقرا‬ ‫هم پدیدارنساخت‪ ».‬اینبخشی از نامه بلند باالیمحمدعلی‬ ‫زم به جواد ش��مقدری اس��ت‪ .‬نامه ای که با امضای رئیس‬ ‫هیات مدیره انجمن صنفی ویدئو ‪ -‬رسانه کشور‪ ،‬خطاب به‬ ‫معاونتتازه نفسسینمایایراندرمهرماهسالگذشتهمنتشر‬ ‫می شد و احتماال خبر از تعاملی متفاوت در دوره جدید میان‬ ‫این نهاد صنفی و معاونت سینمایی داشت‪ .‬زم در همان نامه‬ ‫تصریح کرده بود‪« :‬برخالف سایر کشورهای صاحب سینما‬ ‫نام فیلم‬ ‫کهبهسینمایخانگینهبه عنوانرقیبیاحتیحامیسینمای‬ ‫کشورشانبلکهبه عنوانعاملپیشرفتاقتصادوگسترشهنر‬ ‫وصنایعفیلمسازیمستقلوتوسعهسینماداریمرتبطخود‬ ‫نگریسته اند‪ ،‬در کشور ما از همان ابتدای داستان ممنوعیت‬ ‫ویدئو و سپس ازادسازی ان تا تشکیل موسسه رسانه های‬ ‫تصویری و پس از ان حدود یک دهه بعد از صدور مجوز‬ ‫فعالیت برای موسس��ات بخش خصوصی ویدئو ‪ -‬رسانه‬ ‫کشور‪،‬هموارهبهاینمدیوممهموارزشمندبه عنوانالستیک‬ ‫صالخلقهویلچرنشستهنگریسته‬ ‫زاپاساسقاطییاطفلناق ‬ ‫و منزلت و مشروعیت ان را در تبعیت و حمایت از سینما‬ ‫قلمدادکرده اندوهیچ گاهبهان‪،‬شانومنزلتدر خورسینمای‬ ‫دیجیتالکهمولدوتوسعهبخشفیلمسازیحرفه ایخانگی‬ ‫اس��ت‪ ،‬داده نش��د و همواره این فرزند س��رراهی در ادوار‬ ‫مختلف (و البته به جز زمان هایی کوتاه و گذرا) دستخوش‬ ‫اعمال سلیقه های شخصی مدیران و سیاستگذاران سینمایی‬ ‫شد و همیشه به ان‪ ،‬نگاه رفع تکلیفی یا تزیین ویترین های‬ ‫بیالنی داشته اند‪ ».‬تا به همین صراحت دست یاری به سوی‬ ‫مدیران تازه نفس سینمای ایران دراز کند‪ .‬شاید این نامه هم در‬ ‫سیر تحوالت شبکه نمایش خانگی بی تاثیر نبوده باشد‪ ،‬چه‬ ‫صالخلقهویلچرنشین»‬ ‫اینکهاینروزهادیگرهمان«طفلناق ‬ ‫چنان قد برافراشته و کلیت انچه تا به امروز «سینمای ایران»‬ ‫خوانده می شد را به رویارویی (و نه پشتیبانی و یاری که انتظار‬ ‫می رفت)می خواندکهبهتعبیرمدیرعاملموسسهرسانه های‬ ‫تصویری از خود «سینمای ایران» هم بزرگتر شده است‪ .‬انچه‬ ‫توزیعمحصوالتموسساتویدئو‪-‬رسانهدرسوپرمارکت ها‬ ‫در گام نخست و این روزها مشارکت موسسات در تولید اثار‬ ‫ویدئویی و غالبا کم خرج و بی دردسر‪ ،‬در اینده ای نه چندان‬ ‫دور رقم خواهد زد بالطبع فاصله ای ملموس با منظور نظر‬ ‫محمدعلی زم هم دارد‪ .‬اما کجای این نسخه درمان به غلط‬ ‫پیچیده شده است که خود می رود به دردی مضاعف بدل‬ ‫شود‪« .‬داماد خوش قدم»‪« ،‬به روح پدرم»‪« ،‬ول کن دستمو»‪،‬‬ ‫«الم شنگه»‪« ،‬بابای اجباری» و نمونه های بسیار دیگری از این‬ ‫دست‪،‬چهبرسراعتمادسلیقهمخاطبانسینمایایرانخواهند‬ ‫اورد‪ .‬مخاطبانی که بعید است فاصله چندانی میان تولیدات‬ ‫اینچنینیوخروجیاصیلکلیتسینمایایران(کهالبتهخود‬ ‫هم کم کم به این دست تولیدات الوده شده است) قائل باشند‪.‬‬ ‫این مخاطب تنها یک سرفصل دربرابر خود برای داوری دارد‬ ‫و اگر ناامید شود‪ ،‬از تمامی ان رویگردان خواهد شد‪ .‬مروری‬ ‫کوتاه از جنس انچه در این جدول مختصر گردامده‪ ،‬داوری‬ ‫صالخلقه» دیروز و به تبع‬ ‫مخاطبان از امروز و اینده «طفل ناق ‬ ‫کلیت «سینمای ایران» را قابل پیش بینی خواهد کرد‪ .‬قضاوت‬ ‫باشما‪.‬‬ ‫تهیه کننده‬ ‫کارگردان‬ ‫بازیگران‬ ‫‪ -1‬ول کن دستمو‬ ‫محمدرضا مفیدی‬ ‫مجتبی چراغعلی‬ ‫سیروس گرجستانی‪ ،‬علی صادقی‪ ،‬الله صبوری‪ ،‬نفیسه روشن‬ ‫‪ -2‬ثروت بزرگ‬ ‫داوود خورشیدی‬ ‫کریم رجبی‬ ‫عزت اهلل رمضانی فر‪ ،‬خشایار راد‪ ،‬داوود خورشیدی‪ ،‬سیروس میمنت‪ ،‬غالمرضا اصانلو‪ ،‬کریم رجبی‬ ‫علی برجسته‬ ‫حسین قناعت‬ ‫حمید لوالیی‪ ،‬الدن طباطبایی‪ ،‬نفیسه روشن‪ ،‬علی برجسته‪ ،‬رامین راستاد‪ ،‬افشین سنگ چاپ‬ ‫‪ -4‬به دنبال خوشبختی‬ ‫مرتضی شایسته‬ ‫بهمن گودرزی‬ ‫پوریا پورسرخ‪ ،‬لیال اوتادی‪ ،‬مریم امیرجاللی‪ ،‬نادر سلیمانی‬ ‫‪ -5‬دامادی به نام صفر‬ ‫فرهاد گلی‬ ‫فرشاد ارج‬ ‫یوسف تیموری‪ ،‬سحر ولدبیگی‪ ،‬رامین ناصرنصیر‪ ،‬مهران رجبی‪ ،‬احمد پورمخبر‬ ‫سعید هاشمی‬ ‫سعید سعیدزاده‬ ‫عباس مرادیان‬ ‫حمید لوالیی‪ ،‬یوسف صیادی‪ ،‬امیر نوری‪ ،‬احمد پورمخبر‬ ‫فرهاد گلی‪ ،‬پیروز جوکار‬ ‫سعید عالمزاده‬ ‫حمید لوالیی‪ ،‬زهره مجابی‪ ،‬رضا فیض نوروزی‪ ،‬مینا نوروزی‬ ‫فرهاد گلی‬ ‫سعید عالمزاده‬ ‫حامد کمیلی‪ ،‬زهره مجابی‪ ،‬مهران رجبی‪ ،‬لیندا کیانی‬ ‫محمد کمالی پور‬ ‫کاظم راست گفتار‬ ‫محمدرضا هدایتی‪ ،‬فالمک جنیدی‪ ،‬نادر سلیمانی‪ ،‬سعید پیردوست‬ ‫سید کمال طباطبایی‬ ‫جواد رضویان‬ ‫جواد رضویان‪ ،‬یوسف تیموری‪ ،‬احمد پورمخبر‬ ‫‪ -11‬کادوی دربه در‬ ‫فرهاد گلی‪ ،‬سیروس جوکار‬ ‫یوسف تیموری‬ ‫سحر ولدبیگی‪ ،‬یوسف تیموری‪ ،‬رضا داوودنژاد‪ ،‬عباس محبوب‬ ‫‪ -12‬با من شوخی نکن‬ ‫سید کمال طباطبایی‬ ‫محسن منشی زاده‬ ‫مرجانه گلچین‪ ،‬رضا شفیعی جم‪ ،‬احمد پورمخبر‪ ،‬حلیمه سعیدی‪ ،‬یوسف تیموری‬ ‫‪ -13‬به من نگو دزد‬ ‫سعید هاشمی‪ ،‬سعید‬ ‫سعیدزاده‬ ‫عباس مرادیان‬ ‫شهرام قائدی‪ ،‬بهنوش بختیاری‪ ،‬رامین ناصرنصیر‪ ،‬کیانوش گرامی‪ ،‬امیر نوری‪ ،‬حلیمه سعیدی‬ ‫‪ -3‬الم شنگه‬ ‫‪ -6‬بابای اجباری‬ ‫‪ -7‬کاله گیس‬ ‫‪ -8‬فراری‬ ‫‪ -9‬داماد خوش قدم‬ ‫‪ -10‬به روح پدرم‬ ‫خالصه داستان فیلم ها‬ ‫‪ -1‬زندانی برای عروسی دخترش از زندان مرخصی می گیرد و ماموری با لباس شخصی در هنگام‬ ‫مرخصی او را همراهی می کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬فریدون عاشق میتراست‪ .‬پدر میترا با ازدواج انها مخالف است‪ .‬فریدون مجبور می شود برای‬ ‫به دست اوردن میترا دست به کارهای خالف بزند‪.‬‬ ‫‪ -3‬دو ازدواج فامیلی (پسرعمو و دخترعمو) باعث اشتی پدرها پس از قهری طوالنی برسر ارث‬ ‫می شود اما این اشتی دوامی ندارد‪.‬‬ ‫‪ -4‬عطا‪ ،‬جوان ساده و باصفایی است که دل در گرو تینا دارد‪ ،‬اما این ساده دلی عامل موجهی برای‬ ‫رضایت خانواده تینا با این وصلت نیست‪.‬‬ ‫‪ -5‬جوانی به نام صفر که فیلمبردار مجالس اس��ت برای فراهم اوردن هزینه عروس��ی خود دچار‬ ‫مشکلمی شود‪.‬‬ ‫‪ -6‬مردی متمول که در انتخاب همس��ر بسیار سخت گیر اس��ت براثر حادثه ای خود را بی پول و‬ ‫خانواده دارمی یابد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫‪ -7‬مردی در مراسم خواستگاری فرزندش با یک کاله گیس زنانه در اتومبیلش مواجه می شود‪.‬‬ ‫‪ -8‬زوجی به نام حمید و بیتا با وجود مخالفت خانواده ها تصمیم به ازدواج می گیرند و مشکالتی‬ ‫برای شان به وجود می اید‪.‬‬ ‫‪ -9‬س��یاوش تولیدی مانتو دارد و از طرف مش��تریانش مجاب به ازدواج می شود تا بتواند در این‬ ‫صنففعالیتکند‪.‬‬ ‫‪ -10‬قصه دو دوست است که پدر یکی از ان دو‪ ،‬شب به خوابش می اید و‪...‬‬ ‫‪ -11‬حمید و حامد هم خانه هستند‪ .‬بعد از شب تولد حمید اتفاقی برای یکی از کادوهای حمید‬ ‫می افتد و تمامی افراد اطراف خود را دربه در می کند‪.‬‬ ‫‪ - 12‬پیرمرد متمولی در غسالخانه به دنیا بازمی گردد‪ .‬او تنها ‪ 10‬روز فرصت دارد کارهای بد خود‬ ‫از جمله نزول خواری را جبران کند‪.‬‬ ‫‪ -13‬یک زن قرصی اختراع می کند‪ .‬این قرص بعد از اختراع به یک سارق زندانی داده می شود تا‬ ‫تحولی در زندگی او ایجاد کند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫هفت‬ ‫فتح تهران؛ از خلع شاه تا اعدام شیخ‬ ‫افراطی های سکوالر علیه میانه روهای مسلمان‬ ‫علی ابوالحسنی(منذر)‪ /‬پژوهشگر و نویسنده تاریخ معاصر‬ ‫روز بیس��ت و شش��م‬ ‫جمادی الثانی سال ‪ 1327‬قمری‬ ‫محمدعلی شاه از ترس اردوی‬ ‫مش��روطه و به امی��د حمایت‬ ‫ت��زار از تخت و ت��اج خویش‪،‬‬ ‫ب��ه س��فارت روس در زرگنده‬ ‫گریخت‪ .‬در پی ان‪ ،‬قزاقخانه تس��لیم ش��ده و کار فتح‬ ‫تهران توس��ط مش��روطه چیان مس��لحی که از شمال و‬ ‫جنوب کشور امده و تحت ریاست سردار اسعد بختیاری‬ ‫و سپهدار اعظم تنکابنی قرار داشتند به پایان رسید‪ .‬بعد‬ ‫ازظهر روز بیست و هفتم جمادی الثانی‪ ،‬مجلس مهمی به‬ ‫نام مجلس عالی فوق العاده‪ ،‬متشکل از حدود پانصد تن‬ ‫از وکالی دوره اول مجلس‪ ،‬سرداران مشروطه و عده ای‬ ‫از وزرا‪ ،‬شاهزادگان‪ ،‬اعیان و اشراف و روسای اصناف و‬ ‫تجار مشروطه خواه برقرار شد و پس از ایراد چند خطابه‪،‬‬ ‫جمع مزبور کمیسیون فوق العاده ای شامل بیست و چند‬ ‫نفر را تعیین کرد تا درباره سرنوش��ت محمدعلی شاه و‬ ‫مسائل مهم روز تصمیم بگیرد‪ .‬کمیسیون یاد شده از افراد‬ ‫زیر تشکیل شده بود‪ :‬میرسید محمد بهبهانی‪ ،‬صدرالعلما‪،‬‬ ‫سید محمد امامزاده (امام جمعه تهران در مشروطه دوم)‪،‬‬ ‫صنیع الدوله‪ ،‬وثوق الدوله‪ ،‬حکیم الملک‪ ،‬حس��ینقلی خان‬ ‫نواب‪ ،‬میرزا محمد خراس��انی(مدیر نجات)‪ ،‬میرزا علی‬ ‫محمدخان‪ ،‬معز الس��لطان رش��تی‪ ،‬می��رزا یانس ارمنی‪،‬‬ ‫مستشار الدوله وعده ای دیگر‪ .‬کمیسیون‪ ،‬پس از مطالعه‬ ‫و بحث‪ ،‬الیحه ای مبنی بر عزل محمدعلی شاه و انتخاب‬ ‫فرزند وی احمد میرزا به پادشاهی و نصب عضدالملک‬ ‫به نیابت موقت س��لطنت تهیه کرد که به اتف��اق ارا در‬ ‫مجلس عالی تصویب ش��د و مفاد ان به سراسر کشور‬ ‫و نیز س��فارتخانه های خارجی ابالغ شد‪ .‬همچنین برای‬ ‫اداره امور کشور‪ ،‬دولتی با قیادت سپهدار اعظم تنکابنی و‬ ‫سردار اسعد تشکیل شد و یپریم خان ارمنی نیز در تاریخ‬ ‫دوم رجب به عنوان رئیس نظمیه رژیم جدید معرفی شد‪.‬‬ ‫احمد میرزا در سن سیزده س��الگی در عصر دوم رجب‬ ‫سال ‪.1327‬ق‪ ،‬همراه جمعی از سواران بختیاری و مجاهد‬ ‫‪50‬‬ ‫برای تاجگذاری به قصر س��لطنت اباد اورده شد و طی‬ ‫مراسمی همگان شروع سلطنت را به او تبریک گفتند‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی لیاخوف‪ ،‬فرمانده روسی قزاقخانه و همان‬ ‫کسی که مجلس اول را به توپ بسته بود از سوی سران‬ ‫مشروطه بخشیده شد و تامین جانی یافت و حتی موقتا در‬ ‫پست پیشین خود ابقا گشت‪ .‬عین الدوله نیز که تاکنون در‬ ‫جراید مشروطه از وی به عنوان اسطوره استبداد انتقادها‬ ‫می شد مورد عفو قرار گرفت و با سران مشروطه عکس‬ ‫یادگاری انداخت!‬ ‫صحنه گردانان اصلی مشروطه که جناح تندرو و سکوالر‬ ‫را تشکیل می دادند‪ ،‬وجود یک مجلس عالی پانصد نفره‬ ‫با ارا و س�لایق گوناگون را با اغراض و مقاصد سیاسی‬ ‫خویش سازگار نمی دیدند و به همین دلیل تصمیم گرفتند‬ ‫تا در این مورد س��ریعا فکری ش��ود‪ .‬از این رو‪ ،‬به زودی‬ ‫مجلس عالی را به بهانه اینکه بحث و گفت وگو و اتخاذ‬ ‫تصمیم درباره امور کشور در چنین مجلسی ممکن نیست‪،‬‬ ‫منحل کردند و قدرت نهایتا به یک هیات مدیره دوازده‬ ‫نفره واگذار شد که غالبا ماسون و بعضا وابسته به روسیه‬ ‫بودند‪ .‬این عده با داشتن اختیارات مجلس عالی‪ ،‬تا افتتاح‬ ‫مجلس شورای جدید زمام امور کشور را در دست داشته‬ ‫و حتی هیات وزیران می بایست از مصوبات ان اطاعت‬ ‫می کرد‪ .‬این دوازده نفر عبارت بودند از‪ :‬س��پهدار اعظم‬ ‫تنکابنی‪ ،‬سردار اسعد‪ ،‬صنیع الدوله‪ ،‬تقی زاده‪ ،‬وثوق الدوله‪،‬‬ ‫حکیم الملک‪ ،‬مستشار الدوله‪ ،‬سردار محیی‪ ،‬میرزا سلیمان‬ ‫خان میکده‪ ،‬حاج سید نصراهلل تقوی‪ ،‬حسینقلی خان نواب‬ ‫و میرزا محمدعلی خان تربیت‪.‬‬ ‫عضدالملک‪ ،‬نایب السلطنه احمدشاه‪ ،‬کمتر از دو ماه پس‬ ‫از ان تاریخ(‪ 25‬شعبان ‪.1327‬ق) در نامه ای پرسوز و گداز‬ ‫به ثقه االس�لام تبریزی‪ ،‬ضمن انتقاد از سران مشروطه به‬ ‫علت تصویب مقرری گزاف ماهانه برای محمدعلی شاه‬ ‫مخلوع و همس��ر و م��ادر وی و نیز پرداخت پنج کرور‬ ‫به شاه مخلوع بابت واگذاری امالک سلطنتی به دولت‪،‬‬ ‫چنین نوش��ت‪« :‬قوم ایران‪ ،‬باید از عهده تمام اینها برایند‬ ‫و دندشان نرم شود‪.‬‬ ‫مالیات از دهات ویران و خراب وارد خزانه عامره نمایند‬ ‫تا به مخارج الزمه داده شود‪ .‬بحمداهلل قوم رو به راه است!‬ ‫چه نکردیم که فرانس��ه ها کردند؟ رولُسیون نکردیم؟ به‬ ‫روی دولت نه ایستادیم؟ مشروطه نشدیم؟ پارلمان برپا‬ ‫نش��د؟ کودتا نکردند؟ پارلمان ما را به توپخانه نبستند؟‬ ‫بع��د دوباره مجلس نگرفتیم؟ پادش��اه را خلع نکردیم؟‬ ‫پادش��اه جدید انتخاب نکردیم؟ مجاهد نش��دیم؟ اخر‬ ‫کاری‪ ،‬مجلس هیات مدیره برپا ننمودیم؟ مگر نمی دانید‬ ‫در فرانسه یک وقتی دیرکتوار بود! پس از اقوام سایره یک‬ ‫نقطه عقب نمانده ایم‪ .‬ولی مثال ما مثال لم جازمه است‪:‬‬ ‫کلمه لفظا عمل می کند نه معنا! روح انکه ملل سایره را به‬ ‫سر منزل سعادت رسانده در میان ما نیست‪ ،‬و ان‪ :‬اتفاق‪،‬‬ ‫که ما نداریم… ملل س��ایره در س��ایه این اتفاق نجات‬ ‫یافتند‪ ،‬ما هم در سایه نفاق به درک اسفل خواهیم رفت‬ ‫و معنا و محققا اس��تقالل خود را از دست خواهیم داد‪.‬‬ ‫بسیار محتمل است که به این زودی ها تا روس ها درست‬ ‫مس��لط نش��ده اند یک جمهوری هم سریعا باشیم! رضا‬ ‫نمی دهیم چیزی در میان س��ایر اقوام باشد‪ ،‬حیف است‬ ‫ملت ایران از ان بهره نداش��ته باشد! از مجلس دیرکتوار‬ ‫عرض کنم‪ :‬از چهار س��اعت به ظه��ر مانده الی ظهر در‬ ‫عمارت ش��مس العم��اره در دو اتاق تو در تو درها همه‬ ‫بسته‪ ،‬هیات مدیره مرکب از اشخاص ذیل مجلس رسمی‬ ‫دارند‪ -1:‬وثوق الدوله ‪…-2‬احدی اجازت دخول در این‬ ‫مجلس ندارد… می گویند در این محافل دربسته از حفظ‬ ‫استقالل ملک حرف زده می شود؛ خدا کند اینطور باشد‪،‬‬ ‫ولی عرض کردم همه تقلیدی است‪ ،‬همه لم جازمه است‪.‬‬ ‫ملک دارد متالش��ی می شود‪ .‬روس ها در قزوین در فکر‬ ‫تدارک ماندن زمستان هستند‪ ،‬جا و مکان برای خودشان‬ ‫درس��ت می کنند‪ .‬یک نفر در فکر ملک بود یعنی جناب‬ ‫مس��تطاب امام جمعه خویی در ان مجلس شوری بوده‪،‬‬ ‫انچه می گفت و می کرد برای محافظت ْملک بود‪ ،‬او را هم‬ ‫بکلی کنار کرده اند‪ .‬بی مانع و رادع‪ ،‬انچه در کتب فرانسه و‬ ‫المانی و انگلیس یا در کتب مصری از رو خوانده اند طابق‬ ‫النعل بالنعل تقلیدش درمی اورند‪ .‬برای کس��ی که اندک‬ ‫می فهمد تحمل دیدن این حال بسیار دشوار است‪».‬‬ ‫گام بع��دی هیات مدی��ره پس از عزل محمدعلی ش��اه‪،‬‬ ‫دستگیری و محاکمه و اعدام مخالفان بود‪ .‬بدین منظور‪ ،‬به‬ ‫اصطالح یک هیات ده نفره دادگاه عالی انقالب تعیین شد‬ ‫که این بار نیز غالب افراد ان را عناصری ماسون و مظنون‬ ‫به وابستگی به بیگانه تشکیل می دادند‪.‬‬ ‫کار محاکمه و اعدام مخالفان‪ ،‬قاعدتا باید از عناصر دانه‬ ‫درشتی چون لیاخوف (فرمانده مهاجمان به مجلس اول)‪،‬‬ ‫عین الدوله (فرمانده کل قشون اعزامی به تبریز برای قلع‬ ‫و قمع مشروطه خواهان)‪ ،‬فرمانفرما (مامور جلوگیری از‬ ‫نزدیک شدن اردوی مشروطه خواهان جنوب به پایتخت)‪،‬‬ ‫مجدالدوله (از اطرافیان خشن و بدزبا ن محمدعلی شاه)‪،‬‬ ‫عزالدوله (عموی شاه و رئیس مجلس شورای مملکتی‬ ‫از س��وی وی)‪ ،‬ظل الس��لطان (اسطوره استبداد در طول‬ ‫دوران قاج��ار)‪ ،‬اقبال الدوله کاش��انی (حاکم اصفهان و‬ ‫سرکوبگر ناکام قیام مشروطه خواهان ان شهر)‪ ،‬امیر مفخم‬ ‫بختیاری(فرمانده قش��ون بختیاری تحت امر محمدعلی‬ ‫شاه در جنگ با اردوی مشروطه) و… اغاز می شد‪ ،‬ولی‬ ‫برخالف انتظار‪ ،‬هیچ یک از افراد یاد شده به تیغ گیوتین‬ ‫انقالب سپرده نشدند!‬ ‫لیاخوف به اش��اره یکی از دولتین عاقد ق��رارداد ‪،1907‬‬ ‫(یعنی روسیه) به عنوان کسی که به وظیفه سربازی خویش‬ ‫عمل کرده است! بخشوده و حتی موقتا در پست ریاست‬ ‫قزاقخانه ابقا شد‪ .‬عین الدوله و فرمانفرما با ارتباطات پنهانی‬ ‫که با س��ران مش��روطه داش��تند مورد عفو قرار گرفته و‬ ‫به زودی به پست های وزارت و نخست وزیری مشروطه‬ ‫رسیدند‪.‬‬ ‫فرمانفرما همان روزهای نخس��ت مشروطه دوم‪ ،‬حکم‬ ‫وزارت عدلیه را تصاحب ک��رد‪ .‬مجدالدوله نیز که ادعا‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫دین و تاریخ‬ ‫می شد مردم تهران نسبت به وی کینه شدیدی در دل دارند‬ ‫و از او متنفر بودند و او را مستبدی بدخواه می پنداشتند‬ ‫در ابتدا از سوی محکمه انقالبی به اعدام محکوم شد ولی‬ ‫با وساطت سپهدار تنکابنی و سردار اسعد و مالقاتی که‬ ‫منس��وبش عالءالدوله با وی در زندان کرد و نهایتا پول‬ ‫هنگفتی که از وی س��تانده ش��د‪ 15‬موضوع فیصله پیدا‬ ‫کرد و به ش��رط خروج از تهران‪ ،‬از خطر رهایی جست‪.‬‬ ‫عزالدوله به س��فارت روس گریخت و جان و مالش در‬ ‫پناه تزار محفوظ ماند‪ .‬ظل السلطان به اعتبار ارتباطات و‬ ‫تعهداتی که از دیرباز با دولت فخیمه بریتانیا داش��ت‪ ،‬با‬ ‫ت مش��روطه از خطر به‬ ‫پرداخت مبلغی هنگفت به دول ‬ ‫سالمت جست‪.‬‬ ‫اقبال الدوله نیز پس از شکس��ت از قش��ون بختیاری در‬ ‫اصفهان‪ ،‬از کنسولگری انگلیس در ان شهر تامین گرفت‬ ‫و چند روز بعد به پایتخت امد و روز شهادت شیخ‪ ،‬او در‬ ‫تهران و در جمع دوله ها و سلطنه های دربار دیده شد! و به‬ ‫زودی از لیست حکام مشروطه دوم سربراورد‪ .‬انقالبیون‬ ‫جرائم امیر مفخم را نیز به رغم تالشی که در استبداد صغیر‬ ‫برای س��رکوبی اردوی مشروطه کرده و حتی دستش به‬ ‫خون مجاهدین الوده بود‪ ،‬نادیده گرفتند و به گفته ساالر‬ ‫فاتح معاون یپرم‪ ،‬در روز فتح تهران و فرار شاه به سفارت‪،‬‬ ‫«دس��ته امیر مفخم و سردار اسعد اشتی کردند»‪ .‬و حتی‬ ‫پس از ان مسئولیت هایی نیز در رژیم جدید به وی دادند‪.‬‬ ‫گفتنی است که امیر مفخم‪ ،‬پسر عموی سردار اسعد و از‬ ‫سران ایل بختیاری بود و هرگونه تعرض به وی‪ ،‬انسجام‬ ‫درونی ان ایل را که اینک تاج س��وز و تاج بخش ش��ده‬ ‫ب��ود برهم زده‪ ،‬منجر به نزاع داخلی انان می ش��د و این‬ ‫به مصلحت شخص سردار اسعد نبود! لذا به امیر مفخم‬ ‫از طرف خویش��ان او اطمینان داده شد و او هم دست از‬ ‫مخالفت کشید و مورد عفو قرار گرفت‪ .‬به نوشته یکی از‬ ‫مطلعین‪« :‬امیر مفخم اصالح کرد ش��هر امد‪ ،‬اما سوارش‬ ‫قرار ش��د از بیرون شهر به حضرت عبدالعظیم برود‪ .‬از‬ ‫ش��مران تا حضرت عبدالعظیم را چاپیدن��د‪ .‬در دوالب‬ ‫معرک��ه کردند‪ ،‬خصوصا به ام�لاک و باغات و رعایای‬ ‫نایب السلطنه‪ ،‬هرچه تر و خشک بود بردند‪ .‬ادمش را هم‬ ‫گرفته بودند‪.‬‬ ‫پست خراس��ان را دم دروازه گرفته‪ ،‬دو هزار تومان نقد‬ ‫همراه داشت تصاحب کردند‪ .‬امیر مفخم هم تمام اسلحه‬ ‫دیوان و این اسلحه اخر که از سلطنت اباد غارت کرد‪ ،‬برد‬ ‫و خورد‪ .‬خودش هم گفتند حاکم یزد شود برود‪ ».‬بدین‬ ‫ترتیب‪« ،‬پناهندگی به بیگانه» و «پخش پول»‪ ،‬اکسیری بود‬ ‫که در ان وانفس��ا‪ ،‬جان ها را از اس��یب صد گزند نجات‬ ‫می داد‪ .‬حتی قرار بود که سردار اسعد بختیاری بر کرسی‬ ‫نیابت سلطنت تکیه زده و از این راه‪ ،‬سلطنت قاجار جای‬ ‫خود را به بختیاری های فاتح دهد که پول این اکسیر اعظم!‬ ‫خطر را از بیخ گوش ان سلسله دور ساخت‪ .‬افضل الملک‬ ‫ش��یرازی‪ ،‬از مطلعان ان روزگار‪ ،‬ضمن انتقاد از عملکرد‬ ‫مشروطه چیان حاکم‪ ،‬این نکته را چنین فاش ساخته است‪:‬‬ ‫«س��لطنت ایران به طور کامل به خانواده بختیاری ها وارد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫اینه��ا ق��در این نعم��ت را ندانس��ته اداره نکردند‪ .‬یک‬ ‫قصور از خود ان طایفه ش��د‪ .‬یک تقصیر عمدتا از یکی‬ ‫از ش��اهزادگان بزرگ قاجار بود که در شب هفتاد هزار‬ ‫تومان مایه گذاشت و شب خودش با یک نفر همدست‬ ‫به درب خانه وکالی مجلس پارلمنت رفت و به هر یک‬ ‫اسکناس ها داد‪ .‬از ان جمله‪ ،‬به تقی زاده شش هزار تومان‬ ‫داد‪ .‬تمام وکالی ملت که می خواستند درباره سردار اسعد‬ ‫رای بدهند که نیابت سلطنت با او باشد‪ ،‬همه در مجلس‬ ‫رای دادند که مرحوم عضدالملک نایب الس��لطنه شد و‬ ‫شیرازه کار گسیخت‪.‬‬ ‫من گنگ خواب دیده و عالَم تمام َکر‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش‬ ‫هنوز ه��م می توانند کاری بکنن��د و در خراب عیش و‬ ‫اسایش و تزیین نیرومند هستند و این ترتیبات با تاسیس‬ ‫سلطنت منافات کلی دارد‪ .‬طرز تاسیس سلطنت‪ ،‬ملیت و‬ ‫قومیت و دوستی با مردم و سادگی و تهور از روی تدبیر‬ ‫الزم دارد‪».‬‬ ‫این بود که تنها به محاکمه و اعدام عناصر دست چندم‬ ‫ک��ه از قافل��ه فراریان به س��فارت روس ج��ا مانده و‬ ‫نزدیکان و خویشان مهمی نداشتند نظیر مفاخرالملک‪،‬‬ ‫اجودان باشی‪ ،‬صنیع حضرت‪ ،‬میرهاشم تبریزی و بعدها‬ ‫موقر السلطنه اکتفا شد‪ .‬در این میان‪ ،‬یگانه فرد شاخص‬ ‫و ذی نفوذی که در واقع برای ترساندن رهبران مذهبی‬ ‫مش��روطه در تهران‪ ،‬اصفهان و… و خاموش ساختن‬ ‫نغمه های اعتراض به اعمال(غیر اس�لامی) سران رژیم‬ ‫جدید‪ ،‬دستگیر و به اشد مجازات (اعدام) محکوم شد‪،‬‬ ‫ایت اهلل حاج شیخ فضل اهلل نوری بود‪ .‬سخن دکتر محمد‬ ‫اسماعیل رضوی در این باره خواندنی است‪« :‬اعدام شیخ‬ ‫اگرچه مایه تاسف جمع کثیری گردید اما این نتیجه را‬ ‫داد ک��ه تمام روحانیونی را که هنوز در اش��کار و نهان‬ ‫از مشروطه و مش��روطه خواه بد می گفتند وحشت زده‬ ‫ساخت‪ ،‬چنانکه در خانه نشستند و دم فرو بستند‪ .‬حتی‬ ‫عده ای تلگراف تشکر به س��ران مشروطه فرستادند و‬ ‫شاید منظور از اعدام شیخ‪ ،‬حصول چنین نتیجه ای بود‪،‬‬ ‫واال مردمی که عین الدوله را بخشیدند و در کابینه های‬ ‫بعدی وزیر کردند و برای محمدعلی شاه تا پایان عمر‬ ‫سالیانه صدهزار تومان مقرری تعیین نمودند و پسر او را‬ ‫به پادشاهی برگزیدند‪ ،‬نمی بایست شیخ فضل اهلل را اعدام‬ ‫نمایند‪ .‬ش��یخ فضل اهلل هر که بود و هرچه بود گناهش‬ ‫بی��ش از عین الدوله نبود‪ ،‬به وی��ژه که در اغاز انقالب‬ ‫ش��یخ با انکه از نقش��ه س��وء‬ ‫مش��روطه چیان مس��لط ب��ر‬ ‫پایتخت نس��بت به خود کامال‬ ‫اگاه بود‪ ،‬به رغم اصراری که از‬ ‫سوی این و ان می شد‪ ،‬از ننگ‬ ‫پناهندگی به س��فارتخانه های‬ ‫خارج��ی س��ر ب��از زد و دل بر‬ ‫مرگ نهاد‪.‬‬ ‫[مشروطه] … با ازادی خواهان همراه و همگام شد و از‬ ‫تهران هجرت نمود…»‬ ‫ناصر الملک (دومین نایب السلطنه مشروطه)‪ ،‬قتل شیخ را‬ ‫کار جناح تندور مشروطه شمرده که به تقلید از شورشگران‬ ‫انقالب فرانسه انجام دادند‪ … « :‬اول سعی کابینه سپهدار‪،‬‬ ‫تهیه انتخابات [مجلس دوم] بود و تا انعقاد مجلس ملی‬ ‫الزم دیدند که یک دیرکتوار از روس��ای مشروطه طلبان‬ ‫تشکیل ش��ود‪ .‬در این مجلس به زودی حزب انقالبیون‬ ‫به پش��ت گرمی مجاهدین‪ ،‬قدرت را به دس��ت گرفته و‬ ‫کابینه را بی اختیار کرده و طرحی عمومی برای کشتن و‬ ‫بستن و تبعید و گرفتن مجازات نقدی از جمعی کثیری‬ ‫که به اعتقاد خود‪ ،‬مخالف خود می دانستند پیش اورد و‬ ‫ش��روع به کار کرد‪ .‬قتل شیخ فضل اهلل و چند نفر دیگر‪،‬‬ ‫در این وقت واقع ش��د‪ .‬در حقیقت‪ ،‬این طرح را از روی‬ ‫اوضاع شورش فرانسه کش��یده و تجدید مارا و ُربسپیر‬ ‫می کردند…»ش��یخ با انکه از نقشه سوء مشروطه چیان‬ ‫مسلط بر پایتخت نسبت به خود کامال اگاه بود‪ ،‬به رغم‬ ‫اصراری که از سوی این و ان می شد‪ ،‬از ننگ پناهندگی‬ ‫به س��فارتخانه های خارجی س��ر ب��از زد و دل بر مرگ‬ ‫نهاد‪ .‬مخالفان وی‪ ،‬به جای انکه این اس��تقالل و مناعت‬ ‫ش��گرف را پاس دارند‪ ،‬پس از حصول اطمینان از اینکه‬ ‫ش��یخ‪ ،‬دلیرانه با علم به خطرات و مصائب احتمالی‪ ،‬به‬ ‫هیچ یک از سفارتخانه ها نرفته و در خانه باقی مانده است‪،‬‬ ‫به س��رعت دست به کار شدند و تلگراف توصیه اخوند‬ ‫خراس��انی دائر بر حفظ جان شیخ را نیز نادیده گرفتند‪.‬‬ ‫ش��یخ‪ ،‬مبلغی پول به بانک شاهنشاهی که امتیاز چاپ و‬ ‫نشر اسکناس را در ایران به عهده داشت‪ ،‬مقروض بود که‬ ‫در طول مشروطه‪ ،‬هزینه مبارزات کرده بود‪.‬‬ ‫رئیس انگلیس��ی بانک که از نقشه قتل ش��یخ اگاه بود‪،‬‬ ‫با اش��اره به ش��یخ و قرض او به بانک‪ ،‬به وزیر خارجه‬ ‫انگلوفیل دولت جدید یعنی عالءالس��لطنه پدر حسین‬ ‫عالی مش��هور نوش��ت‪« :‬چون کار این شخص‪ ،‬قریب‬ ‫به اصالح اس��ت خواه��ش می کنیم تا این امر تس��ویه‬ ‫نش��ود نگذارند از ش��هر خارج ش��ود[!]» اما س��رانجام‬ ‫روز یازدهم رجب س��ال ‪.1327‬ق جمعی از مجاهدین‬ ‫مشروطه چی به منزل شیخ رفتند و او را دستگیر و پس از‬ ‫چهل و هش��ت ساعت یا بیشتر حبس‪ ،‬طی محاکمه ای‬ ‫صوری که شیخ ابراهیم عمال نقش دادستان و قاضی را در‬ ‫ان به عهده داشت‪ ،‬با حکم از پیش تعیین شده شیخ فضل‬ ‫اهلل نوری را محکوم به اعدام کردند و عصر همان روز در‬ ‫میدان توپخانه به دار اویختند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫هفت‬ ‫شیخ فضل اهلل در دادگاه‪:‬‬ ‫چند نفر مشروطه را منحصر به خودشان کرده اند‬ ‫محسن بهشتی سرشت‪ /‬مدیر گروه تاریخ پژوهشکده امام خمینی(ره)‬ ‫ش��رح محاکمه ش��یخ فضل اهلل‬ ‫یک��ی از فص��ول مه��م تاریخ‬ ‫معاصر ایران است که متاسفانه‬ ‫ب��ا ابهام��ات و ایهامات��ی روبه‬ ‫روس��ت‪ .‬حاص��ل ان روی��داد‬ ‫ب��زرگ تاریخ��ی‪ ،‬ادعا نام��ه ای‬ ‫است که به طور کتبی از طرف دادستان دادگاه‪ ،‬شیخ‬ ‫ابراهیم زنجانی‪ ،‬فردای روز محاکمه منتش��ر ش��ده و‬ ‫دیگر خاطرات افرادی است که شاهد محاکمه و موثر‬ ‫در دادگاه بوده ان��د‪ .‬ظاه��را در روز محاکمه صورت‬ ‫مجلس��ی هم تهیه ش��ده بود که بع��د از اعدام هرگز‬ ‫رویت نشد و به دست محققان نرسید‪ .‬ملک زاده فرزند‬ ‫ملک المتکلمین‪ ،‬که صورت ادعا نامه (دادخواس��ت)‬ ‫را تماما به چاپ رس��انده است‪ ،‬معتقد است که شیخ‬ ‫ابراهیم به عنوان دادس��تان و قاضی دادگاه ادعا نامه را‬ ‫برای ش��یخ و در حضور اعضای محکمه‪ ،‬می خوانده‬ ‫و شیخ گوش می داده است‪.‬‬ ‫پس از قرائت ادعانامه‪ ،‬س��واالتی از شیخ شده که او‬ ‫پاسخ داده اس��ت‪ .‬از طرفی‪ ،‬نظام الدوله محافظ قبلی‬ ‫ش��یخ که همه جا به دنب��ال وی بوده‪ ،‬مطالب را طور‬ ‫دیگری نقل کرده است‪ .‬او می گوید‪:‬‬ ‫اوال‪ ،‬محاکم��ه در ت��االر عمارت خورش��ید واقع در‬ ‫‪52‬‬ ‫کاخ گلستان صورت گرفت‪ ،‬شش نفر بازجو در این‬ ‫محاکمه شرکت داشتند که در راس انها شیخ ابراهیم‬ ‫زنجانی بود‪ .‬در طول محاکمه فقط شیخ ابراهیم سوال‬ ‫می کرد و دائم��ا حادثه حضرت عبدالعظیم و مخارج‬ ‫تحصن شیخ را می پرسید‪ .‬و شیخ نیز پاسخ می داد‪.‬‬ ‫وی ادامه داده است که‪:‬‬ ‫فردای ش��هادت اقا‪ ،‬ورقه ای منتش��ر ش��د راجع به‬ ‫محاکم��ه اق��ا‪ .‬چیزهایی در ان نوش��ته بودند که ابدا‬ ‫و اص�لا ربطی به انچه من روز پیش دیده و ش��نیده‬ ‫بودم نداشت‪.‬‬ ‫متن ادعا نامه حدود ‪ 8‬صفحه اس��ت که در ان شیخ‬ ‫متهم شده اس��ت به مخالفت با اساس مشروطیت و‬ ‫قانون اساسی‪ ،‬تحریک مردم ‪ ،‬تایید و حمایت از اقدام‬ ‫محمدعلی شاه در کوبیدن مجلس‪ ،‬تایید قتل هایی که‬ ‫در میدان توپخانه رخ داد‪ ،‬انتشار رساله تذکره الغافل‪،‬‬ ‫ممانع��ت از اقدام ثانونی محمدعلی ش��اه در برپایی‬ ‫مجلس‪ ،‬تحصن در حضرت عبدالعظیم و مش��ارکت‬ ‫در قتل ازادیخواهان باغش��ان (می��رزا جهانگیر خان‬ ‫و‪)...‬‬ ‫مل��ک زاده افزوده اس��ت که تالش گس��ترده من در‬ ‫پیدا کردن صورت جلس��ه محاکمه نتیجه نداد و من‬ ‫مطالبی را که بعدها از روسای مجاهدین و بعضی از‬ ‫اعضای محکمه شنیده ام نقل می کنم‪.‬‬ ‫بناب��ر این گزارش اعض��ای دادگاه ش��یخ افراد ذیل‬ ‫بودند‪:‬‬ ‫‪ - 1‬منتصر الدوله پیشکار سپهدار‬ ‫‪ - 2‬نظام سلطان‬ ‫‪ - 3‬وحید الملک شیبانی‬ ‫‪ - 4‬جعفرقلی خان استانبولی‬ ‫‪ - 5‬ساالر فاتح‬ ‫‪ - 6‬یمین نظام‬ ‫‪ - 7‬می��رزا علی محمد خان تربیت (رئیس مجاهدین‬ ‫قفقازی)‬ ‫‪ - 8‬میرزا علی محمد خان عمید السطان‬ ‫‪ - 9‬میرزا محمد (مدیر روزنامه نجات)‬ ‫‪ - 10‬اعتالء الملک‬ ‫‪ - 11‬سیدمحمد ملقب به امامزاده‬ ‫‪ - 12‬جعفرقلی خان بختیاری (سردار اسعد دوم)‬ ‫‪ - 13‬میرزا ابراهیم زنجانی‬ ‫درحالی که گزارش محافظ س��ابق ش��یخ‪ ،‬از حضور‬ ‫ش��ش نفر حکای��ت دارد که ش��یخ ابراهیم در راس‬ ‫انهاس��ت‪ ،‬ملک زاده در پی عدم دسترسی به صورت‬ ‫جلسه دادگاه شیخ‪ ،‬متوسل به شاهدان و حاضران در‬ ‫جلسه دادگاه ش��ده و مطالبی را به دست داده است‪.‬‬ ‫عمیدالسطان از شیخ سوال کرده که شما از بدو طلوع‬ ‫مشروطیت تا تدوین قانون اساسی با نهضت همراهی‬ ‫کرده اید پس چگونه ش��د که با این اس��اس مخالف‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫دین و تاریخ‬ ‫شدید؟ شیخ پاسخ داده بود‪:‬‬ ‫چن��د نفر از دش��منان م��ن مش��روطه را منحصر به‬ ‫خودش��ان کرده بودند و می خواستند من در ان راهی‬ ‫نداشته باشم و کنار بروم و انها از مشروطه و مزایای‬ ‫ان بهره مند بشوند‪.‬‬ ‫ابوالفتح زاده برطبق اظهارات صنیع حضرت در دادگاه‪،‬‬ ‫قتل میرزا مصطفی اش��تیانی را به شیخ نسبت داده و‬ ‫شیخ در پاسخ اظهار داشته بود‪:‬‬ ‫مفاخر الملک و مجلل السطان عامل ان قتل بوده اند و‬ ‫من کوچکترین اطالعی از ان نداشتم‪.‬‬ ‫منتصر الدوله‪ ،‬پیشکار سپهساالر‪ ،‬سوال کرد که شما به‬ ‫شیخ االسالم قزوینی نوشته بودید که قوایی تهیه کند‬ ‫و با ملیون جنگ کند و شیخ پاسخ داده بود‪:‬‬ ‫شیخ االسالم به درجه ای با مشروطه مخالف و دشمن‬ ‫بود که احتیاج به تشویق و تحریک من نبود‪.‬‬ ‫از همه مهمتر بعضی از اعضای ان جلسه حکم اعدام‬ ‫ازادیخواهان باغش��اه را در ابتدای اس��تبداد صغیر به‬ ‫شیخ نسبت دادند‪ .‬مستعان الملک اظهار داشت‪:‬‬ ‫طبق اظهارات و مندرجات جراید‪ ،‬ش��ما محمدعلی‬ ‫ش��اه را به کش��تن ملک المتکلمین و میرزا جهانگیر‬ ‫خ��ان و قاضی قزوینی تحریک و تش��ویق نموده اید‪.‬‬ ‫شیخ این اتهامات را رد و به کلی منکر می شود‪.‬‬ ‫ملک زاده‪ ،‬فرزند ملک المتکلمین اتهام فوق را سست‬ ‫و بی پایه می داند و می گوید‪:‬‬ ‫بع��داز ظه��ر ‪ 23‬جم��ادی االول ان مظلومی��ن را به‬ ‫باغشاه بردند و فردای ان روز شهید کردند‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫فرصت برای اعمال نفوذ شیخ نبوده است‪ ،‬دیگر انکه‬ ‫دشمنی محمدعلی ش��اه با ملک المتکلمین به حدی‬ ‫بود که تحریض و تشویق شیخ فضل اهلل در کشتن او‬ ‫کمترین تاثیری نداش��ت و در تصمیم او عامل مهمی‬ ‫محسوب نمی شد‪ .‬مجموعه پرسش و پاسخ هایی که‬ ‫ملک زاده براس��اس مدارک شفاهی جمع اوری نموده‬ ‫اس��ت خیلی دور از واقعیت به نظر نمی رسد‪ .‬شیخ با‬ ‫ش��هامت کلیه اتهامات مش��ارکت در قتل ها را انکار‬ ‫می کند‪ .‬به دنبال محکمه چند س��اعته ش��یخ‪ ،‬اعضای‬ ‫دادگاه وارد شور شدند و شیخ ابراهیم صریحا چنین‬ ‫نتیجه گیری کرد‪:‬‬ ‫جن��اب حاجی ش��یخ فض��ل اهلل طبق فت��وا و حکم‬ ‫حجج اس�لام نجف اشرف که سواد ان در همه ایران‬ ‫منتشر شده مفسد فی االرض است و باید طبق قوانین‬ ‫اس�لام با او همان معامله ای را ک��ه خداوند راجع به‬ ‫مفسدین فی االرض دستور داده‪ ،‬رفتار نمود‪.‬‬ ‫به دنبال اعالم نظر شیخ ابراهیم‪ ،‬اعضای محکمه پس‬ ‫از یک س��اعت مشورت حکم نهایی را به شرح ذیل‬ ‫اعالم داشتند‪:‬‬ ‫چون حاجی شیخ فضل اهلل نوری قیام بر ضد حکومت‬ ‫ملی نموده و سبب قتل هزارها هزار نفوس و خرابی‬ ‫بالد و غارت و فس��اد گردیده و حجج اس�لام نجف‬ ‫اشرف هم او را مفس��د فی االرض تشخیص داده اند‪،‬‬ ‫محکوم به اعدام است‪.‬‬ ‫پیرامون ای��ن دادگاه و رای ان مالحظات و ابهامات‬ ‫گوناگونی وجود دارد که بایستی بدانها بپردازیم‪.‬‬ ‫اوال؛ از اظهار نظر ش��یخ ابراهیم ک��ه مقدمتا حکم را‬ ‫بیان می دارد معلوم می ش��ود که دادگاه جنبه صوری‬ ‫و تش��ریفاتی داشته و حکم قبال به استناد نظریه قبلی‬ ‫علمای نجف تعیین شده بود‪.‬‬ ‫ثانیا؛ اعضای محکم��ه در بیانیه نهایی دادگاه از باب‬ ‫این که شبهه صوری بودن دادگاه مطرح نگردد‪ ،‬شیخ‬ ‫را بدون هیچ دلیلی مسبب قتل هزارها هزار نفوس و‬ ‫خرابی بالد و غارت و فساد دانستند و ان را مصداق‬ ‫حکم علمای نج��ف تلقی نمودن��د‪ .‬حقیقتا به کدام‬ ‫دلیل و شاهد شیخ در قتل افراد شرکت کرده بود؟‬ ‫در خ�لال مذاک��رات دادگاه‪ ،‬وی اتهامات قتل را به‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫اعضای محکمه در بیانیه نهایی‬ ‫دادگاه از باب این که ش��بهه‬ ‫ص��وری ب��ودن دادگاه مط��رح‬ ‫نگردد‪ ،‬ش��یخ را ب��دون هیچ‬ ‫ل هزارها‬ ‫دلیلی مس��بب قت�� ‬ ‫ه��زار نفوس و خراب��ی بالد و‬ ‫غارت و فس��اد دانستند و ان‬ ‫را مصداق حک��م علمای نجف‬ ‫تلقی نمودند‪ .‬حقیقتا به کدام‬ ‫دلیل و ش��اهد ش��یخ در قتل‬ ‫افراد شرکت کرده بود؟‬ ‫کلی منکر ش��ده ب��ود و حاضرین هم دلی��ل یا ردیه‬ ‫ادعاه��ای او را اقامه ننموده بودن��د‪ .‬اگرچه اعضای‬ ‫محکمه می توانستند بر سکوت شیخ در قبال اعدام ها‬ ‫یا قت��ل نف��وس در توپخانه و حض��رت عبدالعظیم‬ ‫انگش��ت گذارند و س��کوت او را خطا نش��ان دهند‬ ‫چنین اقدامی هم از انها دیده نشد‪.‬‬ ‫ثالث��ا‪ ،‬اگر مس��تند انها قیام بر ض��د حکومت ملی و‬ ‫‪ ....‬بود پس چرا افراد فراوانی که مس��تقیم در قتل و‬ ‫غارت مردم و کوبیدن اساس مشروطیت نقش بارزی‬ ‫ایفا کردند عموما مش��مول عفو شدند و به مقام ها و‬ ‫مناصب حساس مملکتی رسیدند؟!‬ ‫محمد علی ش��اه که مستقیما در قتل دستگیر شدگان‬ ‫باغش��اه و ه��زاران نفر در خالل ایام اس��تبداد صغیر‬ ‫دس��ت داشت در پناه س��فارت روس امنیت یافت و‬ ‫انقالبیون ش��مال و جنوب برای او مقرری ساالنه هم‬ ‫تعیین کردند یا عین الدوله‪ ،‬صدراعظم دوره اس��تبداد‬ ‫و مخالف مش��روطه و والی تبریزیان که قیامش��ان را‬ ‫س��رکوب کرد‪ ،‬در حکومت جدید به انچنان قرب و‬ ‫منزلتی رس��ید که در روز اول ورود به تهران در کنار‬ ‫عضدالملک و در حالی که سپهس��االر و سردار اسعد‬ ‫را پش��ت سر دارد‪ ،‬با تبختر و تفاخر عکس گرفت و‬ ‫در جراید ان روز هم منتشر شد!‬ ‫از همه مهمتر‪ ،‬اگر بنا بود ضدملیون و مسببین قتل و‬ ‫غارت محاکمه ش��وند‪ ،‬ابتدا می بایست سپهدار اعظم‬ ‫محاکمه می شد که در قتل عبدالحمید طلبه و چند تن‬ ‫از محاصره شدگان مسجد جامع در دوره مظفرالدین‬ ‫ش��اه دس��ت داش��ت و در محاص��ره تبری��ز همراه‬ ‫عین الدوله به سرکوب مجاهدان ستارخان پرداخت و‬ ‫موجبات قتل و غارت مردم شهر را فراهم کرد!‬ ‫به راس��تی تعجی��ل در دس��تگیری و اع��دام ف��وری‬ ‫اعدام ش��یخ اعدام مرجعیت‬ ‫و مظه��ر روحانیت��ی ب��ود ک��ه‬ ‫ب��ه دس��ت انقالبیون��ی انجام‬ ‫گرف��ت ک��ه دخال��ت مذه��ب‬ ‫را در ام��ور سیاس��ی خ��وش‬ ‫نداش��تند‪ .‬ج�لال ال احم��د‪،‬‬ ‫اعدام ش��یخ را چنین توصیف‬ ‫نم��وده اس��ت‪ :‬م��ن نعش ان‬ ‫بزرگوار را بر سردار همچون‬ ‫پرچم��ی می دانم که به عالمت‬ ‫اس��تیالی غرب زدگی‪ ،‬پس از‬ ‫دویست سال کشمکش بر بام‬ ‫س��رای این مملکت افراش��ته‬ ‫شد‬ ‫شیخ فضل اهلل برای چه بود؟ طبق اسناد به دست امده‬ ‫از ظهیرالدوله‪ ،‬سفارتین روسیه و انگلیس در روزهای‬ ‫تصرف تهران در تصمیمات مهم نقش بارز داشته اند‪.‬‬ ‫ن تصمیم ه��ا‪ ،‬پالکونیک روس‪،‬‬ ‫طبق یک��ی از همی�� ‬ ‫فرمانده قزاقان که در برپایی حکومت محمدعلی شاه‬ ‫ت�لاش زیادی کرده و خود و قش��ونش با س��رکوب‬ ‫ملیون تهران به دفاع از سلطنت شاه برخاسته بود‪ ،‬به‬ ‫محض سقوط تهران و تصرف شهر توسط مهاجمین‬ ‫ش��مال و جنوب‪ ،‬به فرماندهی نیروهای حافظ شهر‬ ‫منصوب گردید‪.‬‬ ‫طبق س��ند دیگری که ملکه ایران ط��ی نامه ای فاش‬ ‫می سازد امده اس��ت‪ :‬االن که این کاغذ را می نویسم‬ ‫عضدالدوله پیغام داده است که وزیر مختارهای روس‬ ‫و انگلیس قرار بر این داده اند که سپهدار را سپهساالر‬ ‫کنند‪ ،‬ولیعهد هم ش��اه بشود و این شاه را از سلطنت‬ ‫خلع کنند‪ ....‬امروز که شنبه است امنیت شهر را دوباره‬ ‫به پالکونیک و قزاقخانه سپردند‪ ....‬ملکه ایران‬ ‫طبق اظهارات و اس��ناد وزیرمختار روس��یه در ایران‪،‬‬ ‫سیاس��ت انگلیس ه��ا بود ک��ه دولت جدی��د تهران‪،‬‬ ‫لیاخوف را مجددا بر قدرت سابق ابقا نمود‪...‬‬ ‫‪ ...‬کاردار ما اقای س��ابلین کوش��ید س��ردار اسعد و‬ ‫س��پهدار را راض��ی نماید که بریگارد ق��زاق ایران با‬ ‫افسران روس��ی فرماندهان ان در خدمت دولت تازه‬ ‫ایران ابقا شود‪.‬‬ ‫این سیاس��ت را انگلیس��ی ها در قبال سیاست معتدل‬ ‫روس نس��بت به فاتح��ان اتخاذ کردن��د‪ .‬از انجا که‬ ‫انگلیسی ها در ان حوادث خود را فاتح اصلی دانستند‬ ‫و از روند مس��ائل به نفع خود اطمینان کامل داشتند‪،‬‬ ‫برای جلوگیری از تحقیر بیشتر و عکس العمل شدید‬ ‫روس ها‪ ،‬ابقای قزاق ها را به فرماندهی لیاخوف مطرح‬ ‫و ان��ان تثبیت کردند‪ .‬حال ب��ا توجه به حقایق فوق‪،‬‬ ‫چگونه اس��ت که در اعدام شیخ فضل اهلل تالش های‬ ‫گس��ترده و همس��ویی صورت می گیرد تا ان فاجعه‬ ‫بزرگ تحقق یابد؟ چرا س��فیر انگلیس در بازگش��ت‬ ‫مجدد لیاخوف به قدرت‪ ،‬از خود اس��تعداد و همت‬ ‫نشان می دهد ولی در اعدام شیخ اظهار خوشحالی و‬ ‫سرور می نماید؟‬ ‫ایا انگلیس��ی ها و روس ه��ا انتقام هم��ه ناکامی ها و‬ ‫شکس��ت هایی را که در ماجراه��ای قبلی از دخالت‬ ‫روحانیون در امور انها خورده بودند یک جا از اعدام‬ ‫ش��یخ به دس��ت اوردند؟ دخالت علما در جنگ های‬ ‫ایران و روس‪ ،‬شکس��ت رویتر ب��ا دخالت مال علی‬ ‫کنی‪ ،‬شکس��ت التاری‪ ،‬شکست فضاحت بار انگلیس‬ ‫در تنباکو با دخالت میرزای شیرازی و پشتیبانی شیخ‬ ‫فضل اهلل در ایران و‪ ...‬یک امر را مس��لم می س��اخت‬ ‫و ان ق��درت بالمن��ازع علم��ا و روحانی��ون بود که‬ ‫براثر قداس��ت و نف��وذ در توده های م��ردم‪ ،‬موجب‬ ‫شکست هیمنه و زایل کردن افسانه شکست ناپذیری‬ ‫قدرت های استعماری بود‪.‬‬ ‫اع��دام ش��یخ تنها اعدام ی��ک فرد نبود بلک��ه اعدام‬ ‫مرجعیت و مظهر روحانیتی بود که به دست انقالبیونی‬ ‫انج��ام گرفت ک��ه دخال��ت مذه��ب و روحانیت را‬ ‫در امور سیاس��ی خوش نداش��تند و اعدام شیخ را به‬ ‫منزل��ه پایان دخالت و زعامت علما در امور سیاس��ی‬ ‫اع�لام می نمودند‪ .‬این بزرگترین دس��تاوردی بود که‬ ‫دولت ه��ای فخیمه انگلی��س و روس درپی ان هزینه‬ ‫گزافی مصروف داش��ته بودند‪ .‬ش��اید ب��ه همین دلیل‬ ‫باش��د که متفکر و محقق شهیر معاصر مرحوم جالل‬ ‫ال احمد‪ ،‬اعدام شیخ را چنین توصیف نموده است‪:‬‬ ‫م��ن نعش ان بزرگوار را بر س��ردار همچون پرچمی‬ ‫می دان��م که به عالمت اس��تیالی غرب زدگی‪ ،‬پس از‬ ‫دویست س��ال کشمکش بر بام س��رای این مملکت‬ ‫افراشته شد‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫هفت‬ ‫اولویت های مبارزه از نگاه شیخ؛‬ ‫احمد رهدار‬ ‫ابتدا نفی استعمار‬ ‫سپس استبداد داخلی‬ ‫شیخ فضل‏ اهلل نوری ـ بزرگ ترین رهبر دینی نهضت‬ ‫مش��روطه در تهران ـ به همراه س��ایر عالمان دینی‬ ‫مقیم پایتخت‪ ،‬برای دفع اس��تبداد داخلی‪ ،‬به همراه‬ ‫تن��ی چند از دیگ��ر مجتهدان تهران‪ ،‬طرح تاس��یس‬ ‫یک عدالت خانه را داد که بعدها معروف به نهضت‬ ‫عدالت خانه شد‪ .‬نفوذ اس��تعمار و ایادی داخلی ان‬ ‫از س��ویی‪ ،‬و ساده‏اندیشی و س��طحی‏انگاری برخی‬ ‫مومنین از س��وی دیگر‪ ،‬باعث ش��د ت��ا این نهضت‬ ‫مردمی و دینی‪ ،‬س��یری انحرافی به خود بگیرد و در‬ ‫نهایت‪ ،‬کام�لا در دامان بیگانه افتد‪ .‬ش��یخ فضل‏ اهلل‬ ‫ن��وری از همان اوان انحراف این نهضت و کش��یده‬ ‫ش��دن پای بیگان��گان در ان‪ ،‬با ش��ناخت کاملی که‬ ‫از غرب و اندیشه‏های اس��تعماری ان داشت‪ ،‬بنای‬ ‫مخالفت با ان را گذاش��ت و برای قطع پای استعمار‬ ‫تا پای جان ایس��تادگی نمود‪ .‬شیخ فضل اهلل نوری از‬ ‫عالمانی بود که نسبت به سایر عالمان معاصر خود‪،‬‬ ‫اطالعات دقیق ت��ری از تحوالت غرب معاصرش و‬ ‫نیز از ماهیت ان داش��ت‪« .‬برخی از مویدات اوراق‬ ‫و نش��ریاتی ک��ه در خارج از کش��ور نش��ر یافته و‬ ‫ربطی به اس�لام و ایران داش��ت‪ ،‬به وسیله مرحوم‬ ‫نجم‏ الدوله (دانش��مند ذوفنون عصر قاجار) ترجمه‬ ‫و تحویل شیخ می‏گردید‪ .‬شیخ‪ ،‬هم چنین‪ ،‬برای تهیه‬ ‫و ترجمه مندرج��ات جراید اروپا درب��اره ایران‪ ،‬از‬ ‫میرزا محمدخان قزوینی معروف بهره می‏گرفت که‬ ‫نزد ش��یخ درس خوانده بود و در صدر مشروطه در‬ ‫اروپا به‏سر می‏برد»‪.‬‬ ‫اساس��ا در نهضت مش��روطه‪ ،‬اولویت مبارزه از نگاه‬ ‫عالمان دینی متفاوت بوده است؛ برخی اولویت مبارزه‬ ‫را با استبداد داخلی دانسته و برخی با استبداد خارجی‪.‬‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری از ان دس��ته عالمانی اس��ت که‬ ‫اگر چه در ابتدا در کنار عالمانی قرار داشت که حداکثر‬ ‫انتطارات شان از این نهضت‪ ،‬نفی استبداد داخلی بود‪،‬‬ ‫اما در نهایت‪ ،‬با به میدان امدن برخی کشورهای بیگانه‪،‬‬ ‫به وی��ژه انگلیس و روس در دل نهضت مش��روطیت‬ ‫مردم ایران‪ ،‬اولویت مبارزه خود را به نفی اس��تعمار و‬ ‫سپس استبداد تغییر داد‪ .‬برخی مظاهر ضد استعماری‬ ‫شیخ فضل اهلل در نهضت مشروطه به شرح ذیل است‪:‬‬ ‫س��فارش شیخ فضل‏ اهلل به محمد علی شاه جهت‬ ‫مقاومت در برابر خواسته های بیگانگان‬ ‫ش��یخ فضل‏ اهلل از طریق مش��یر الس��لطنه (صدر اعظم‬ ‫وقت)‪ ،‬نامه‏ای را به محمد علی ش��اه می‏نویس��د و از‬ ‫وی می‏خواه��د که در برابر نف��وذ و دخالت بیگانگان‬ ‫مقاومت کند‪.‬‬ ‫در ای��ن نامه ب��ه چند نکته حائز اهمیت اش��اره رفته‬ ‫است‪:‬‬ ‫الف) وضعیتی که محمد علی ش��اه و بلکه کشور در‬ ‫‪54‬‬ ‫ان قرار دارند از نظر ش��یخ فض��ل اهلل نتیجه رفتارهای‬ ‫سست پیشین شاه و دربار و نتیجه عمل نکردن انها به‬ ‫سفارشات قبلی وی دانسته شده است‪.‬‬ ‫خ فضل اهلل معتقد است اگر به سفارشات فعلی‬ ‫ب) شی ‬ ‫وی توسط شاه و دربار گوش داده نشود ‪ ،‬ضمن این که‬ ‫دوباره اشتباه گذشته تکرار شده‪ ،‬باید شاهد پیش امدن‬ ‫وضیعتی باش��ند که دیگر اصالح ان وضعیت‪ ،‬چندان‬ ‫ممکن به نظر نمی رسد‪.‬‬ ‫خ فض��ل اهلل دو راه ح��ل برای خ��روج از بن‬ ‫ج) ش��ی ‬ ‫ بس��ت فعلی دولت پیش��نهاد می کند؛ اول اتخاذ شیوه‬ ‫شدید و س��خت در برابر مخالفان دولت (اشدّ اء علی‬ ‫الکفار) و دوم کمک خواس��تن از مل��ت برای تحقق‬ ‫اجتماعی ملی که همه با هم با دادن ش��عار واس�لاما‬ ‫دغدغه مشترک شان را بیان دارند (رحماء بینهم)‪.‬‬ ‫د) ش��یخ فضل اهلل پیش بین��ی و بلکه تهدید می کند که‬ ‫کوتاه امدن در برابر خواسته های مخالفان‪ ،‬نتایج شومی‬ ‫ از جمل��ه تکفی��ر‪ ،‬خون ری��زی و‪ ...‬را در پی خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫خ فضل اهلل‪،‬‬ ‫مع‏ االس��ف‪ ،‬به رغ��م تاکید های مکرر ش��ی ‬ ‫محمد علی ش��اه به سفارش��ات وی گوش نکرد و به‬ ‫جای مقاومت‪ ،‬به امید نجات تخت و تاج خویش‪ ،‬به‬ ‫سفارت روس در زرگنده گریخت و در انجا‪ ،‬ناباورانه‪،‬‬ ‫ت خط عزلش را دریافت کرد‪.‬‬ ‫دس ‬ ‫مب��ارزه ش��یخ فض��ل‏ اهلل ب��ا س��لطه اقتص��ادی‬ ‫استعمارگران‬ ‫ک ماه و نیم بیش تر از تش��کیل مجلس اول‬ ‫«هن��وز ی ‬ ‫نگذش��ته بود که دولت ‪ ،‬الیحه اس��تقراضی را تقدیم‬ ‫مجلس کرد‪ .‬طرح اس��تقراض از س��وی ناصر الملک‬ ‫وزیر وقت مالیه ارایه شد و مبلغ ان بیست کرور تومان‬ ‫بود‪ .‬دولتی��ن روس و انگلیس برای پرداخت این وام ‪،‬‬ ‫شرایط سنگینی برای طرف ایرانی در نظر گرفتند»‪ .‬این‬ ‫امر باعث ش��د تا موضوع وام گرفتن از بیگانگان‪ ،‬در‬ ‫مجلس شورای ملی به بحث و نظر گذاشته شود‪ .‬پس‬ ‫از طرح پیشنهادات زیادی در این خصوص‪ ،‬اخراالمر‬ ‫ن التجار‪ ،‬تاس��یس بان��ک ملی را مطرح و‬ ‫حاجی معی ‏‬ ‫پیش��نهاد نمود‪ .‬این طرح ـ که در متن خود‪ ،‬اندیش��ه‬ ‫رهایی کشور از استعمار اقتصادی را تعقیب می‏کرد ـ‬ ‫از سوی وطن‏خواهان با ُحسنِ استقبال روبه رو شد‪ .‬در‬ ‫نهایت‪ ،‬روز ‪ 12‬شوال ‪ ،1324‬تاسیس بانک ملی ایران‬ ‫از طریق روزنامه مجلس اعالم ش��د و طی ان از مردم‬ ‫خواس��ته بود تا هر کس��ی به هر مقدار که می تواند در‬ ‫سهام ان شریک شود و مساعدت نماید‪ .‬چند ماه بعد ‪،‬‬ ‫در تاریخ ‪ 12‬ذی حجه ‪ 1324‬نیز‪ ،‬مجلس شورای ملی‬ ‫با اتفاق ارا امتیاز تاس��یس بانک ملی ایران را تصویب‬ ‫کرد که بر اس��اس ان‪ ،‬حق انحصاری استخراج معادن‬ ‫و کشیدن راه اهن‪ ،‬ساختن راه شوسه‪ ،‬غواصی مروارید‬ ‫در خلیج فارس به بانک ملی ایران واگذار و واگذاری‬ ‫این صنایع به بیگانگان مردود اعالم ش��د‪ .‬در پس این‬ ‫قضایا‪ ،‬طالب مدارس با فروش کتاب های خود ‪ ،‬زنان‬ ‫با فروش زین��ت االت خود‪ ،‬ایرانیان مقیم باکو ‪ ،‬قفقاز ‪،‬‬ ‫هند‪ ،‬استانبول و‪ ...‬با ارسال تلگراف و‪ ...‬در تحقق بانک‬ ‫ملی ایران مشارکت کردند‪.‬‬ ‫ش��یخ فضل‏ اهلل از این طرح‪ ،‬به ش��دت حمایت کرد‪.‬‬ ‫کسروی در این خصوص می نویسد‪:‬‬ ‫مالی��ان که ب��ه چنین کاره��ا کم تر درامدن��دی‪ ،‬انان‬ ‫ه��م همراه��ی می‏نمودن��د‪ .‬حاج��ی ش��یخ فضل‏ اهلل‬ ‫دویست تومان به گردن گرفت‪.‬‬ ‫ملک زاده نیز می نویسد‪:‬‬ ‫حاجی ش��یخ فضل اهلل دویس��ت تومان سهام بانک را‬ ‫خریداری کرد و امام جمعه تهران هم که در میان مردم‬ ‫ننگین و سرشکسته شده بود و او را مخالف مشروطه‬ ‫می دانستند‪ ،‬برای جلب نظر مشروطه خواهان تعهد کرد‬ ‫که از سهام بانک خریداری کند ولی به عهده خود وفا‬ ‫ننم��ود‪ .‬قریب به دو دهه پی��ش از این تاریخ یعنی در‬ ‫سال ‪.1306‬ق نیز شیخ فضل‏ اهلل دریافت که کشورهای‬ ‫بیگانه به‏ ویژه روسیه از طریق صادرات کاالهای خود‬ ‫ب ‏ه ویژه قند و چای‪ ،‬نوعی وابس��تگی در ملت ایران به‬ ‫ن رو‪ ،‬طی نامه‏ای استفساری‬ ‫خود ایجاد می‏کنند‪ .‬از ای ‬ ‫و اس��تفتایی قضیه را به اس��تاد خود میرزای شیرازی‬ ‫نوشته و از وی تعیین تکلیف می‏کند‪ .‬میرزای شیرازی‬ ‫در جواب وی می‏نویسد‪:‬‬ ‫در جواب سوال از قند و غیره‪ ،‬ا ن چه نوشته بودید ا ز‬ ‫ترتب مفاس��د بر حمل اناس از بالد کفره به محروسه‬ ‫ایران‪ ،‬صواب‪ ،‬و همیش��ه ملتفت به انها و اصناف ان‬ ‫که مایه خرابی دین و دنیای مسلمین است بوده‏ام و از‬ ‫اقدام ش��ما در تهیه دفع انها که باید از محض غیرت‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫دین و تاریخ‬ ‫دین و خیرخواهی مسلمین باشد‪ ،‬زیاده مسرور شدم‪.‬‬ ‫و البته به هر وسیله‏ای که ممکن باشد رفع این مفاسد‬ ‫باید بش��ود‪ .‬عجب است از اقبال ِطباع در خوردن مثل‬ ‫ِ‬ ‫مجل��وب از ان حدود‪ ،‬با ش��یوع این همه اخبار‪،‬‬ ‫قند‬ ‫ن جانب‪ ،‬محض اس��تماع‪ ،‬از این قذارات‬ ‫چنا ن چه ای ‬ ‫بالطبع متنفر و از خوردن ان مجانبت می‏کنم انشاء اهلل‪.‬‬ ‫مورد مذکور‪ ،‬باب سیاس��ات و مصالح عامه اس��ت و‬ ‫تکلیف در این باب‪ ،‬عهده بر ذوی الشوکه از مسلمین‬ ‫است که با عزم محکم مبرم درصدد رفع احتیاج خلق‬ ‫باشد به مهیا کردن مایحتاج انها‪ .‬چه‪ ،‬رجاء ترک اموری‬ ‫که در ازمنه متطاوله عادت شده از اهل این زمان نیست‬ ‫و منع فرمایید نفس خود و رعیت را از قند و غیر ان‪،‬‬ ‫بلکه منع از ادخال در ملک خود نمایید‪.‬‬ ‫ممانعت شیخ فضل اهلل از پناهندگی به سفارت‏های‬ ‫بیگانه‬ ‫ش��یخ فض��ل‏ اهلل در ش��رایط پایانی عمر خ��ود ـ که‬ ‫مش��روطه‏چیان بر ته��ران فائق امده بودن��د و با همه‬ ‫مخالفین مشروطه تسویه حساب می‏کردند ـ در نامه‏ای‬ ‫به عضدالملک‪ ،‬در خصوص ش��ایعه پناهندگی‏اش به‬ ‫یکی از سفارت‏های بیگانه می‏نویسد‪:‬‬ ‫امروز مس��موع ش��د که داعی‪ ،‬بر خالف وضع حالی‪،‬‬ ‫اقدامی دارم و به خیال رفتن س��فارت افتادم! اگر چه‬ ‫یقین دارم‪[ ...‬که ش��ما این شایعه را] باور نمی‏فرمایید‪،‬‬ ‫لیکن محض احتیاط عرض می‏نمایم‪ :‬ان وقتی که زمان‬ ‫نزول بلیّات بود [و] هر کسی به خیال خود پناهی پیدا‬ ‫کرد‪ ...‬غیرت اسالمی‪ ،‬مرا مانع شد که به احدی غیر از‬ ‫خداوند جل و عال پناهنده شوم‪ ...‬ب ه عالوه‪ ،‬پناهندگی‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫برای چ��ه؟! تقصیری ندارم! در اغاز این مطلب‪ ،‬خود‬ ‫حضرت اقدس مستحضرید داعی موسس این اساس‬ ‫محت��رم بودم و چهار هزار تومان از مال خود خرج در‬ ‫این راه کردم‪ ...‬و خود حضرت اقدس اطالع دارید بعد‬ ‫ِ‬ ‫مجلس [ش��ورای ملی] چه همراهی ها کردم‪.‬‬ ‫از انعقاد‬ ‫همه می‏دانند‪ ،‬بدون طمعی و غرضی‪ ...‬بعد از مدتی که‬ ‫دیدم اجنبی داخل ش��د و اغراضی مستعمل‪ ،‬ناچار‪ ،‬به‬ ‫عزم عتبات رفتم زاویه مقدسه [حضرت عبد العظیم]‪...‬‬ ‫ان مدت که ا ن جا بودم‪ ...‬تمام حرف این بود که باید‬ ‫مجلس‪ ،‬تهذیب شود‪ .‬حاال اگر حرف‏ها جز ِو هوا شد‬ ‫و معدوم ش��د‪ ،‬لوایح زاویه مقدس��ه که‪ ...‬االن موجود‬ ‫اس��ت‪ .‬بفرمایید بیاورند همه [را] مالحظه بفرمایید که‬ ‫منظورِ داعی چه بود؟‬ ‫ابراهیم صفای��ی در خصوص ابای ش��یخ فضل اهلل از‬ ‫پناهندگی به بیگانگان (روسیه و عثمانی) می نویسد‪:‬‬ ‫س��فارت روس هم به ش��یخ پیش��نهاد کرد که پرچم‬ ‫روس��یه را باالی منزلش نصب کنند‪ ،‬سفارت عثمانی‬ ‫به وی پناهندگی داد‪ ،‬ولی ش��یخ با روحی بزرگ ‪ ،‬این‬ ‫پیشنهادها را رد کرد و با ایمانی راسخ و توکلی خالص‬ ‫تسلیم مقدرات و مشیت الهی شد‪.‬‬ ‫مهدی بامداد نیز در این خصوص می نویسد‪:‬‬ ‫پ��س از اع��دام علی نق��ی خ��ان مفاخ��ر المل��ک و‬ ‫سید محمدخان صنیع حضرت‪ ،‬نوبت به اقا شیخ فضل اهلل‬ ‫نوری ـ بزرگ ترین مخالف با مشروطیت و دستیار محمد‬ ‫علی ش��اه ـ رس��ید‪ .‬با این که قبال به او سفارش شده بود‬ ‫که برای مصونیت خود به یکی از سفارت خانه های بیگانه‬ ‫پناهنده شود و مخصوصا سفارت روس او را با اغوش باز‬ ‫و احترام زیاد می پذیرفت‪ ،‬لیکن ش��یخ زیر این بار نرفت‬ ‫و در خانه خود در س��نگلج تهران ماند‪ .‬سید محمد علی‬ ‫شوشتری در نامه ای که به روزنامه اطالعات در تاریخ های‬ ‫خ فضل‬ ‫‪ 20‬ـ ‪ 1327/10/22‬ش تحت عنوان «چرا مرحوم شی ‬ ‫اهلل نوری به دار اویخته شد» می نویسد‪ ،‬از گفت وگویی میان‬ ‫شیخ و سعد الدوله که در منزل شیخ و یک روز قبل از اعدام‬ ‫وی صورت گرفته است ‪ ،‬یاد می کند که در ان شیخ خطاب‬ ‫به حاضرین در جلسه چنین می گوید‪:‬‬ ‫«اقای س��عد الدوله اظه��ار می کنند دس��ت های معینی‬ ‫در کار اس��ت که مرا دس��تگیر کرده و به دار اویزند و‬ ‫مصلحت اندیشی می کنند که من هم پناهنده به یکی از‬ ‫دو دولت انگلیس یا روس شوم‪ ...‬من از کشته شدن خود‬ ‫بی اطالع نیستم و نمی ترسم و پناهنده به هیچ کس غیر از‬ ‫خداوند نمی توانم بشوم‪ ...‬چه طور ممکن است صاحب‬ ‫شریعت به من که یکی از مبلغین احکام ان هستم اجازه‬ ‫فرماید پناهنده به خارج از شریعت ان شوم؟ مگر قران‬ ‫نخوانده اید جزء محکمات است می فرماید‪« :‬لن یجعل‬ ‫اهلل للکافرین علی المسلمین سبیال» و مگر ایه «التتخذوا‬ ‫الیهود و النصاری اولیاء» را فراموش کرده اید؟ من راضی‬ ‫هستم که صد مرتبه زنده بشوم و مسلمین و ایرانیان مرا‬ ‫مثله و بسوزانند و پناهنده به اجنبی نشده و بر خالف امر‬ ‫شارع مقدس اسالم رفتاری نکرده باشم‪».‬‬ ‫هم��ه نقل های فوق ـ که اس��تقصای انه��ا یک مقاله‬ ‫ش��یخ فض��ل اهلل ن��وری اگ��ر‬ ‫چه در ابت��دا در کنار عالمانی‬ ‫ق��رار داش��ت ک��ه حداکث��ر‬ ‫انتطارات ش��ان از این نهضت‬ ‫نفی اس��تبداد داخلی بود‪ ،‬اما‬ ‫در نهای��ت‪ ،‬با به میدان امدن‬ ‫کش��ورهای بیگان��ه‪ ،‬اولوی��ت‬ ‫مبارزه خود را به نفی استعمار‬ ‫و سپس استبداد تغییر داد‬ ‫مس��تقلی را می طلبد ـ می رساند که شیخ فضل اهلل عزم‬ ‫خود را بر رویارویی با غرب اس��تعماری جزم کرده و‬ ‫حتی حاضر اس��ت از جان خود در این راه مایه گذارد‬ ‫و چنین کرد‪ .‬ـ روحش شاد‪.‬‬ ‫ترور شیخ فضل‏ اهلل از سوی سفارت انگلیس دلیل‬ ‫استعمارستیزی وی‬ ‫شیخ فضل‏ اهلل‪ ،‬مخصوصا در شرایط پایانی عمر خود‪،‬‬ ‫بر سر تجدید مش��روطه‪ ،‬رسما با س��فارت‏خانه‏های‬ ‫روس و انگلیس درافتاد و حتی ش��اه را نیز وادار کرد‬ ‫ک��ه علیه بیگانگان اعالمیه‏ای صادر کند‪ .‬و حتی وقتی‬ ‫شاه‪ ،‬دوباره زیر فشار شدید سفرای لندن و پترزبورگ‪،‬‬ ‫دستور داد تا اعالمیه‏اش را از کوچه و بازار جمع کنند‪،‬‬ ‫برای وی نامه‏ای نوش��ت و ب��رای چندمین بار از وی‬ ‫خواست که در برابر بیگانگان مقاومت کند‪ .‬تحریکات‬ ‫شیخ فضل‏ اهلل انقدر موثر بود که شاه به خود جرات داد‬ ‫تا در برابر نمایندگان سیاسی اروپا ایستادگی نماید‪ .‬تا‬ ‫جایی که کسروی در این خصوص می‏نویسد‪:‬‬ ‫«محمد عل��ی می��رزا در ان ایس��تادگی ک��ه در برابر‪...‬‬ ‫نمایندگان سیاس��ی دولت‏های اروپا می‏نمود‪ ،‬بیش از‬ ‫همه به دلگرمی از پشتیبانی این [شیخ فضل اهلل] بود»‪.‬‬ ‫مقاومت ش��یخ فضل‏ اهلل و جس��ارت دادن وی به شاه‬ ‫ب��رای مقابل��ه با بیگان��گان‪ ،‬مس��تقیما او را رویاروی‬ ‫س��فارت خانه های بیگانگان قرار می داد‪ .‬این امر باعث‬ ‫ن‬ ‫به وجود امدن حقد و کینه نسبت وی می شد‪ .‬از همی ‬ ‫رو‪ ،‬در مراسله ِس��ر بارکلی به سر ادوارد گری (وزیر‬ ‫خارج��ه لن��دن) که در تاریخ ‪ 23‬رج��ب ‪ .1327‬ق از‬ ‫قلهک صورت گرفته‪ ،‬امده است‪:‬‬ ‫اشخاصی که اعدام شده اند عبارت از ‪ ...‬شیخ فضل اهلل‬ ‫اس��ت‪ ...‬انس��ان می تواند اطمینان نماید که به استثناء‬ ‫اجودان باش��ی‪ ...‬سایر اش��خاص دیگر مستحق رحم‬ ‫نبوده ان��د‪ ...‬ش��یخ فضل‏ اهلل یک��ی از دش��منان بزرگ‬ ‫مش��روطیت بود و‪ ...‬گمان می ش��ود که برای استقرار‬ ‫محمد عل��ی میرزا مش��غول تحریکات بوده اس��ت‪...‬‬ ‫ش��یخ فضل اهلل برای مملکت خود خط��ر بزرگی بود‪،‬‬ ‫خوب شد که ایران او را از میان برداشت‪.‬‬ ‫در نهایت‪ ،‬انگلیسی ها و طرفداران ان‪ ،‬تصمیم ترور وی‬ ‫را گرفتند و ش��خصی به نام عبد الکریم دوات گرـ پس��ر‬ ‫درویش میرزا اقا مرید ظهیر الدوله (صوفی فراماسون) ـ از‬ ‫اوباش تهران را برای این کار تحریک کردند‪ .‬وی از جانب‬ ‫کمیته جهانگیر (به ریاست مستعا ن الملک) برای این کار‬ ‫در نظر گرفته ش��ده بود و کریم نیز که مشروطه خواهی‬ ‫افراط��ی بود‪ ،‬بی درنگ این ماموریت را پذیرفت‪ .‬وی در‬ ‫نهایت‪ ،‬ش��یخ فضل اهلل را در جلوی خانه عضد الملک با‬ ‫زدن تیری به رانش ترور کرد‪ .‬یاران شیخ‪ ،‬کریم را گرفتند‬ ‫و می خواستند او را بکشند که شیخ نگذاشت‪ .‬کما این که‬ ‫محمد علی شاه نیز می خواست وی را بکشد که «حاجی‬ ‫شیخ فضل اهلل جوا ن مردی کرد و مانع از کشتن کریم شد»‪.‬‬ ‫اما کریم‪ ،‬پاس��خ این جوانمردی را بسیار نامردانه پس از‬ ‫شهادت شیخ ادا کرد‪:‬‬ ‫بعد از دار زدن حاج ش��یخ فضل‏ اهلل‪ ،‬یک روز کریم‪،‬‬ ‫شش��لول به دست‪ ،‬به خانه انها می‏اید و میرزا هادی‬ ‫فرزند ش��یخ را صدا کرده و می‏گوید‪« :‬شما ان شبی‬ ‫که مرا گرفتید هفت تیرم را ضبط کردید‪ ،‬زود باشید‬ ‫تاوان��ش را بدهید‪ ».‬هادی می‏گوید‪« :‬هفت‏تیر تو را‬ ‫نظمیه ضبط کرد‪ ،‬به ما چه؟ چیزی هم نداریم که به‬ ‫تو بدهیم‪ ،‬هر کس��ی ام��د و یک چیزی را ادعا کرد‬ ‫و گرفت و برد!» کری��م می‏گوید‪« :‬من این حرف‏ها‬ ‫سرم نمی‏شه‪ ،‬پول هفت تیرم را می‏خواهم!» وی دور‬ ‫برمی‏دارد و شروع به تهدید و بی‏ابرویی می‏کند‪ .‬در‬ ‫نتیجه‪ ،‬همس��ر شیخ‪ ،‬از ترس جان پسر و برای دفع‬ ‫ش��ر کریم‪ ،‬قالیچه زیر پای��ش را جمع کرده و به او‬ ‫می‏ده��د‪ .‬او هم قالیچ��ه را روی کولش انداخته پی‬ ‫کار خود می‏رود‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫هفت‬ ‫روابط شیخ فضل اهلل و محمد علی شاه در گذر زمان‬ ‫شیخ به دنبال جلوگیری از تجزیه ایران‬ ‫در خص��وص ماهی��ت سیاس��ت و برنامه های دو‬ ‫اس��تعمارگر انگلی��س و روس در ای��ران‪ ،‬فریدون‬ ‫ادمیت می نویسد‪:‬‬ ‫وجه نظر کلی سیاس��ت روس و انگلیس نسبت به‬ ‫ایران‪ ،‬حفظ حالت موجود سیاس��ی و اقتصادی ان‬ ‫ب��ود که عایق تصادم دو قدرت اس��تعماری گردد‪.‬‬ ‫البته هر دو دولت عالقه به بسط نفوذ خود داشتند‬ ‫و هر کدام دستش می رسید‪ ،‬حریف را عقب می زد‬ ‫و دامنه استیالی خود را می گسترد‪ .‬اما در چش ما نداز‬ ‫وسیع سیاست بین المللی‪ ،‬هر کدام مصلحت خود‬ ‫را در شناختن حریم سیاسی دیگری تمییز داده بود‪.‬‬ ‫همین وجه اخیر بود ک��ه زمینه یک نوع همکاری‬ ‫احتیاط امیزی را میان دو دولت نیرومند نس��بت به‬ ‫مسایل ایران اماده می گردانید‪.‬‬ ‫در حقیقت‪ ،‬ق��رارداد ‪ 1907‬برا س��اس همین وجه‬ ‫نظر کلی تنظیم ش��ده بود؛ به قول کس��روی‪« ،‬انها‬ ‫می خواستند نام ایران بازماند و یک دولت ناتوان و‬ ‫درمانده ای پایدار باشد و این از بهر چند نتیجه بود‪:‬‬ ‫یکی انکه دولت های اروپا نخروشند و زبان به گله‬ ‫بازنکنن��د‪ ،‬دیگری انکه در درون ایران جنبش هایی‬ ‫پدید نیاید و هر گاه کس��انی پ��س پرده را دریافته‪،‬‬ ‫جوشیدند‪ ،‬با دست همان دولت ناتوان بر سر ایشان‬ ‫کوبند»‪ .‬راز داس��تان در همین نکته نهفته است که‬ ‫کس��روی بدان اشاره کرده اس��ت ‪ ،‬یعنی روی کار‬ ‫اوردن دولتی ناتوان‪ .‬سیاست کلی روس و انگلیس‬ ‫برای نیل به مقصودشان‪ ،‬ایجاب می کرد «محمد علی‬ ‫‪56‬‬ ‫ش��اه ـ که اقتدارش در کش��ور‪ ،‬عمال حافظ وحدت‬ ‫سیاس��ی و تمامیت ارضی ایران‪ ،‬و نتیجتا مانع اهداف‬ ‫تجزیه‏طلبان بود ـ از س��لطنت برافت��د و جایش را به‬ ‫فرزند خردس��ال و نابالغش‪ ،‬احمدشاه ‪ 12‬ساله بسپرد‬ ‫تا مملکت‪ ،‬ظاهرا دارای ش��اه‪ ،‬ولی عمال فاقد پادشاه‬ ‫باش��د و اداره امور کشور در اختیار یک کابینه مختلط‬ ‫استعماری یعنی یک شرکت سهامی متشکل از عناصر‬ ‫مرع��وب یا مجذوب روس و انگلی��س قرار گیرد که‬ ‫تعداد مهره‏های ان به نس��بت توافق کلی میان دولتین‬ ‫روس و انگلیس صورت پذیرد‪ .‬در چنین فضایی‪ ،‬طبعا‬ ‫مرجعیت ش��یعه نیز (که مالط وح��دت ملی و عامل‬ ‫اتحاد و یکپارچگی مردم این کشور است) اماج حمله‬ ‫قرار می‏گرفت و بایستی ضعیف و نابود می‏شد‪ .‬ضمنا‬ ‫ان دسته از عناصر پاک دل و مستقل اما مشتبهی نیز که‬ ‫ی به جنبش مشروطه‏خواهی‬ ‫با انگیزه‏های ملی و اسالم ‬ ‫پیوسته و از ان طریق به ستیز با قدرت مرکزی کشیده‬ ‫ش��ده بودند از مراجع مش��روطه‏خواه نجف گرفته تا‬ ‫امثال س��تارخان‪ ،‬خاکریز بعدی بودند که باید پس از‬ ‫پایان نقش الترناتیوش��ان‪ ،‬فت��ح و منهدم یعنی منزوی‬ ‫و مقتول و خلع س�لاح می‏شدند‪ ،‬چنا ن که شدند»‪ .‬در‬ ‫چنین ش��رایطی‪ ،‬بهترین گزینه‪ ،‬حمایت از محمد علی‬ ‫شاه بود و بس‪.‬‬ ‫حمایت شیخ فضل هلل از محمدعلی شاه ‪ ،‬تنها در راستای‬ ‫حف��ظ ایران از خواب تجزیه ای ب��ود که برایش دیده‬ ‫بودند‪ .‬این در حالی اس��ت که عالوه بر تجزیه ایران‪،‬‬ ‫طرح براندازی قاجار نیز‪ ،‬هم در دس��تور سفارت‏های‬ ‫بیگانه بود و هم در دستور مشروطه‏خواهان همراه‬ ‫انها‪ ،‬کما اینکه اندکی پیش از حرکت سردار اسعد‬ ‫بختی��اری از اصفهان به س��وی پایتخ��ت‪ ،‬یکی از‬ ‫س��وارهای بختیاری در تهران به مش��یرالعلما گفته‬ ‫بود‪:‬مامور ش��دیم برویم به اصفهان و همین روزها‬ ‫حرکت می‏کنیم‪ ،‬ولی به محض رسیدن به اصفهان‬ ‫علم مش��روطیت را بلند می‏کنیم و دو طایفه را در‬ ‫ای��ران نمی‏گذاریم‪« :‬یکی طایفه قاجاریه را و دیگر‬ ‫شما مالها را که خرابی ایران از شما مالها و طایفه‬ ‫قاجاریه است‪».‬از سوی دیگر‪ ،‬بسیاری از مخالفین‬ ‫شیخ هم در خلوت خود‪ ،‬راه جلوگیری از اشوب و‬ ‫بلوا در ایران را حمایت از اقتدار مرکزی محمد علی‬ ‫شاه معرفی کرده‏اند‪ :‬به عنوان مثال؛ احتشام السلطنه‬ ‫در خاطرات خود می نویسد‪:‬‬ ‫زیاده روی و هرز گی و هتاکی جمعی اوباش و اراذل‬ ‫که به نام مش��روطه دس��ت تعدی و تجاوز به جان‬ ‫و مال و حیثیت و ش��رف م��ردم دراز کرده بودند‪،‬‬ ‫اکثریت و عامه مردم را از مجلس و مشروطه متنفر‬ ‫ساخته بود‪ .‬تا جایی که احتمال داشت همان بیست‬ ‫تا س��ی هزار تن مردمی که در طهران برای تحصیل‬ ‫مشروطه قیام کردند و در سفارت انگلیس تحصن‬ ‫اختی��ار نمودند‪ ،‬به زودی ب��رای تعطیل مجلس و‬ ‫برچیدن بساط انجمن ها و جرائد هرزه و هتاک قیام‬ ‫نمایند‪ ...‬عقیده من این است که محمد علی شاه در‬ ‫ان حرکتی که کرد [منظور به توپ بس��تن مجلس‬ ‫اس��ت] فی الواقع‪ ،‬خدمتی به مشروطیت و بقاء ان‬ ‫نموده (عدو ش��ود س��بب خیر اگر خ��دا خواهد)‪.‬‬ ‫زیرا کار مجلس و فس��اد و س��یاه کاری های جمع‬ ‫سرش��ناس وکال و تندروی های بی م��ورد و موقع‬ ‫جمعی دیگر از ایش��ان و اعمال بی رویه و ناس��الم‬ ‫انجمن ها و مندرجات جراید به جایی رس��یده بود‬ ‫که اگر محمد علی ش��اه مرتکب ان خطای توام با‬ ‫خریت نش��ده بود‪ ،‬دیری نمی گذش��ت که طبقات‬ ‫مختلف مردم و بازاریان و کس��به و پیش��ه وران بر‬ ‫ضد مجلس قیام می کردند و ان بساط را برمی چیدند‬ ‫و اگر چنی��ن اتفاق می افتاد‪ ،‬بی گم��ان تا یک قرن‬ ‫چ قدرتی جرات نمی کرد‬ ‫چ کس و هی ‬ ‫دیگ��ر هم هی ‬ ‫نام رژیم مشروطه را در ایران بر زبان بیاورد‪.‬‬ ‫در ان زمان‪ ،‬به اندازه ای هرج و مرج در ایران حاکم‬ ‫بوده اس��ت که چارلز مارلینگ کارگزار انگلیس در‬ ‫ایران در ‪ 31‬دس��امبر ‪ 1907‬ط��ی تلگرافی به وزیر‬ ‫خارج��ه وق��ت لندن می نویس��د‪« :‬منتهی ش��انس‬ ‫جلوگیری از س��قوط ای��ران در کام هرج و مرجی‬ ‫عمیق‏تر از وضع فعلی‪ ،‬همانا نگه داری ش��اه به نظر‬ ‫می‏رسد»‪ .‬خود تقی زاده نیز در نامه ای که در اواخر‬ ‫ی االولی ‪.1327‬ق)‬ ‫دوران استبداد صغیر (‪ 22‬جماد ‬ ‫به میرزا کری م خان رشتی می نویسد‪ ،‬به منظور ندادن‬ ‫هرگونه بهانه ای به روس ها برای اش��غال کشور‪ ،‬از‬ ‫زبان دیگران‪ ،‬پیش��نهاد سازش با دولت محمد علی‬ ‫شاه را می دهد‪:‬‬ ‫[فرقه ای] از ملت پرس��تان در تهران و تبریز و حتی‬ ‫انجمن ها معتقد این هستند که به جهت مالحظات‬ ‫باری��ک داخلی و خارجی بای��د از نواقص کار هم‬ ‫چشم پوش��یده با دولت صلح و صفا کرد‪ .‬اگر چه‬ ‫قلوب دولتیان کامال صاف و پاک نیس��ت‪ ،‬اگر چه‬ ‫باز اثار استبداد در تهران باقی است‪ ،‬اگر چه وزرا و‬ ‫درباریان مغرض و خائن اند ‪ ،‬اگر چه ایش��ان تا یک‬ ‫اندازه با اجانب ساخته اند و اگر چه مرکز غیر قابل‬ ‫تغییر است؛ زیرا مضرات قلب این اساس از معایب‬ ‫حالیه هر قدر زیاد باش��د‪ ،‬بیش تر است‪ ...‬این است‬ ‫که به هر نحو اس��ت ولو ظاهرا و صورتا زورکی با‬ ‫دولت باید اتح��اد نمود و هر چه ان طرف خالف‬ ‫کند‪ ،‬اغماض کرده گرم گرفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫دین و تاریخ‬ ‫در گفت و گو با علی بیگدلی مطرح شد‪:‬‬ ‫ریشه های اختالف‬ ‫شیخ فضل اهلل و اخوندخراسانی‬ ‫اعدام شیخ فضل اهلل نوری‪ ،‬فرازی مهم و در عین حال تلخ از تاریخ معاصر کشور است‪ .‬در این‬ ‫واقعه یکی از علمای مطرح و مراجع سرشناس ایران توسط یک روحانی دیگر محاکمه و به اعدام‬ ‫محکوم شد در حالی که پشت پرده این ماجرا توطئه اجانب و بیگانگان و همچنین قدرت طلبی‬ ‫برخی از مشروطه خواهان بود‪ .‬مثلث در گفت وگو با دکتر علی بیگدلی‪ ،‬استاد تاریخ دانشگاه شهید‬ ‫بهشتی ابعاد مختلف ماجرای اعدام شیخ را مورد واکاوی قرار داده است‪.‬‬ ‫ش��یخ فضل اهلل ن��وری به عن��وان یک��ی از موثرترین‬ ‫چهره های مش��روطیت به چوبه دار سپرده شد‪ .‬شما از‬ ‫این تحول و شخصیت شیخ چه ارزیابی دارید؟‬ ‫من عالقه مندم در مورد ش��یخ فض��ل اهلل بحث کامل و‬ ‫هم��ه جانبه ای ارائه ش��ود تا ابعاد مهم ش��خصیت وی‬ ‫نادیده گرفته نش��ود‪ .‬این را از ای��ن جهت می گویم که‬ ‫من ش��خصا به ش��یخ فضل اهلل عالقه مندم‪ .‬او را انس��ان‬ ‫قدرتمن��د و در عی��ن ح��ال مجتهدی باس��واد می دانم‪.‬‬ ‫اتفاقا یکی از ابعاد ش��خصیت ش��یخ فضل اهلل که کمتر‬ ‫ب��دان توج��ه ش��ده‪ ،‬درجه علمی اوس��ت‪ .‬او ش��اگرد‬ ‫اخوند خراسانی و همکالس عالمه نائینی بوده و نسبت‬ ‫ب��ه خیلی از علم��ای ان دوره مانند بهبهانی و طباطبایی‬ ‫باس��واد بود‪ .‬از طرف دیگر شیخ فضل اهلل تا دوره حیات‬ ‫مظفرالدین شاه هیچ مخالفتی با مش��روطه نداشت‪ .‬او با‬ ‫مظفرالدین ش��اه بسیار هماهنگ بود و ارتباط تنگاتنگی‬ ‫با وی داشت‪ .‬حتی در سال ‪ 1322‬وقتی مظفر الدین شاه‬ ‫قصد سفر خارج از کشور می کند‪ ،‬دست شیخ فضل اهلل را‬ ‫در دس��ت محمد علی شاه می گذارد و به شیخ می گوید‬ ‫ک��ه علمای بالد را ارام کند‪ .‬در همان جلس��ه از ش��یخ‬ ‫می خواهد که ارتب��اط دربار با علمای نجف را هم بهتر‬ ‫کند‪ ،‬چرا که مظفرالدین ش��اه به اخوند خراس��انی نامه‬ ‫نوشته بود و اخوند جواب نامه وی را نداده بود‪ .‬بنابراین‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫نتیجه می گیریم که روابط شیخ فضل اهلل با مظفر الدین شاه‬ ‫صمیمانه بوده است‪ .‬ش��خصیت دیگر شیخ فضل اهلل از‬ ‫دوره محمد علی شاه بروز پیدا می کند‪ .‬در این دوره شیخ‬ ‫معتقد است نوع حکومت مهم نیست بلکه اجرای احکام‬ ‫اس�لام مهم است‪ .‬اختالف اصلی شیخ با میرزای نائینی‬ ‫هم از همین جا نش��ات می گیرد‪ .‬با تئوری شیخ فضل اهلل‬ ‫حکومت استبدادی به شرط اینکه سلطان احکام شریعت‬ ‫را اجرا کند‪ ،‬ایراد ندارد‪.‬‬ ‫اشاره کردید که مظفرالدین ش��اه از شیخ می خواهد‬ ‫رابط��ه درب��ار با علم��ای بالد راس��هولت بخش��د‪.‬‬ ‫ش��یخ فضل اهلل چقدر روی علمای بالد نفوذ داش��ته‬ ‫است؟‬ ‫شیخ فضل اهلل در دوره محمدعلی شاه هواداران بسیاری‬ ‫بین روحانیون نقاط مختلف کشور داشت‪ ،‬ولی از سال‬ ‫‪ 1327‬که مخالفت ش��یخ فضل اهلل با مش��روطه ش��دت‬ ‫می گیرد‪ ،‬رفته رفته هواداران شیخ نیز کاهش می یابد‪ .‬البته‬ ‫رفته رفته دوباره تعداد هواداران شیخ افزایش می یابد چراکه‬ ‫مشروطه خواهان به دلیل افراط قلمی و زبانی‪ ،‬مشروطه را‬ ‫به انحراف کش��یده و حمایت بسیاری از روحانیون را از‬ ‫دس��ت می دهند‪ .‬بدین ترتیب بس��یاری از هواداران قابل‬ ‫توجه مشروطه از صف جمهوری خواهی جدا می شوند‪،‬‬ ‫البته این دوره ای است که شیخ اعدام شده است‪.‬‬ ‫به نظر شما در اسیب شناسی رفتار شیخ به چه نکته ای‬ ‫بر می خوریم؟‬ ‫ش��یخ نباید در حمایت از محمد علی شاه تجمع برگزار‬ ‫می کرد‪ .‬ش��یخ فضل اهلل نوری چند ماه قب��ل از اعدام در‬ ‫حمایت از محمدعلی شاه تجمع بزرگی در میدان توپخانه‬ ‫تهران برگزار کرد‪ .‬عموم افرادی که در این تجمع شرکت‬ ‫کرده بودند از اراذل و اوباش ش��هر بودند و این مس��اله‬ ‫ضربه بزرگی به شیخ وارد کرد‪.‬‬ ‫در جریانات محاکمه شیخ فضل اهلل‪ ،‬یکی از اتهامات‬ ‫وی قتل عنوان شده اس��ت‪ .‬این اتهام چقدر قرین به‬ ‫واقعیت بود؟‬ ‫به اعتقاد من پرونده شیخ ساختگی بود ولی صرف نظر از‬ ‫محتویات پرونده‪ ،‬مساله مهم و تلخ محکومیت یک مرجع‬ ‫تقلید به اعدام است‪ .‬شیخ جرمش اعدام نبود‪ .‬جایگاه و‬ ‫ش��ان ش��یخ فضل اهلل بیش از ان است که بخواهند او را‬ ‫اعدام کنند‪ .‬ش��یخ مجتهد طراز اول تهران بود و مستحق‬ ‫اعدام شدن نبود‪ .‬ولی مشروطه خواهان این اشتباه بزرگ‬ ‫را مرتکب شده و این مرجع تقلید را به دار اویختند‪.‬‬ ‫چرا کار شیخ به اعدام منتهی شد؟‬ ‫مساله از چند جنبه قابل تامل است‪ .‬از سویی فاتحان تهران‬ ‫از همان ابتدا در پی حذف مخالفین خود بودند به همین‬ ‫دلیل هم اعدام ش��یخ را طرح ریزی کردند ولی شخص‬ ‫شیخ هم بسیار تندروی کرد و کار به کینه های شخصی‬ ‫هم کشیده شد‪ .‬در هر صورت من اگر قاضی پرونده شیخ‬ ‫بودم حکم اعدام برای وی صادر نمی کردم‪.‬‬ ‫به کینه های ش��خصی اش��اره کردید؛ برخی معتقدند‬ ‫مشکالت اخوند خراسانی با ش��یخ فضل اهلل از انجا‬ ‫پدید امد که اطالعات درس��ت و به موقع به اخوند‬ ‫نمی رس��ید وگرنه وی به اعدام شیخ فضل اهلل رضایت‬ ‫نمی داد؟‬ ‫اختالفات ش��یخ و اخوند بسیار عمیق تر از این حرف ها‬ ‫ب��ود و من نمی پذی��رم که اطالعات درس��ت به اخوند‬ ‫نمی رسید‪ .‬اخوند فرد زیرکی بود که تمام اخبار ایران را از‬ ‫راه های مختلف دریافت می کرد و نمی توان گفت وی در‬ ‫جریان تحوالت ایران قرار نداشت‪ .‬از طرف دیگر شیخ‬ ‫فضل اهلل هم بسیار بر مواضع خود اصرار داشت‪ .‬حتی در‬ ‫جایی گفته است اگر یک میلیون نفر بگویند چنین است‪،‬‬ ‫من می گویم نیست‪ .‬یعنی اگر همه علمای نجف هم یک‬ ‫حرف را بزنند من حرف خود را می زنم‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫شیخ فضل اهلل توسط یک روحانی محاکمه شد و توسط‬ ‫یک غیر مسلمان یعنی یپریم خان ارمنی اعدام شد‪ .‬اینها‬ ‫نشان می دهند که فضای سیاسی _ اجتماعی ان موقع نیز‬ ‫برای اعدام شیخ مساعد بوده است‪.‬‬ ‫یعنی اعدام شیخ نتیجه این نزاع بوده است؟‬ ‫اع��دام ش��یخ نتیجه نزاع بر س��ر ق��درت ب��ود‪ .‬رقبای‬ ‫ش��یخ فضل اهلل تالش کردند وی را از حوزه قدرت دور‬ ‫نگه دارند تا خود ایشان به تنهایی بر قدرت تکیه داشته‬ ‫باشند و نتیجه این رقابت بر سر قدرت این شد که برای‬ ‫اولین بار یک مجتهد به دار اویخته شد‪ .‬من معتقدم هم‬ ‫شیخ فضل اهلل و هم اخوند خراسانی اشتباه کردند‪ .‬شیخ‬ ‫فضل اهلل نباید اینقدر مقاومت می کرد‪ .‬همانطور که گفتم‪،‬‬ ‫اعدام شیخ فضل اهلل ضربه بزرگی بر پیکره روحانیت شیعه‬ ‫وارد کرد‪ .‬بعد از این اعدام روحانیت حجره نشین شد و‬ ‫زمینه برای افرادی مانند رضا شاه فراهم شد تا طرح هایی‬ ‫مانند کش��ف حجاب را اجرا کنند‪ .‬اقدامات بعد از اعدام‬ ‫شیخ فضل اهلل نتیجه رقابت روحانیت بر سر قدرت بود‪.‬‬ ‫به محاکمه ش��یخ فضل اهلل توسط یک روحانی اشاره‬ ‫کردید‪ .‬شخصیت شیخ ابراهیم زنجانی به عنوان قاضی‬ ‫دادگاه شیخ فضل اهلل را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫من شیخ ابراهیم زنجانی را زیاد نمی شناسم ولی جمالت‬ ‫و سخنان وی در دادگاه نسبت به شیخ خیلی توهین امیز‬ ‫بود‪ .‬ش��یخ ابراهیم زنجانی رفتار توهین امیزی با ش��یخ‬ ‫داش��ت‪ .‬وی را به قتل متهم و به صورت غیر اخالقی و با‬ ‫توطئه وی را به اعدام محکوم کرد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫هفت‬ ‫دولت کوبا وازادی زندانیان سیاسی‬ ‫لیست سیاه اقای کاسترو‬ ‫احسان ابطحی‬ ‫دولت کوبا چندی پیش ‪ 52‬زندانی سیاس��ی را ازاد کرد و‬ ‫اجازه داد تا انها این جزیره را ترک کنند‪ .‬ازادی این زندانیان‬ ‫سیاسی پس از ان انجام شد که رائول کاسترو‪ ،‬رهبر کوبا‬ ‫با میگوئل انخل موراتینوس‪ ،‬وزیر امور خارجه اسپانیا و‬ ‫کاردینال جیم اورتگا‪ ،‬رهبر کلیسای کاتولیک کوبا دیدار‬ ‫کرد‪ .‬نگرانی های بین الملل��ی در مورد وضعیت مخالفان‬ ‫سیاسی در کوبا پس از ان افزایش یافت که پزشکان اعالم‬ ‫کردند زندگی گیلرمو فاریناس که دست به اعتصاب غذا زده‬ ‫بود‪ ،‬در خطر است‪ .‬این همه در شرایطی است که بسیاری‬ ‫از کوبایی ها هیچ شناختی درباره زندانیان سیاسی کشورشان‬ ‫ندارند و نمی دانند که انها چه کسانی هستند‪ .‬دلیل اصلی این‬ ‫موضوع هم این است که رسانه های کوبایی‪ -‬که همگی در‬ ‫کنترل دولت کمونیستی این کشور است‪ -‬حق پرداختن به‬ ‫فعالیت سیاسی مخالفان را ندارند و بسیاری از کوبایی ها‬ ‫دسترسی اندکی به رسانه های خارجی دارند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که تخمین شمار زندانیان سیاسی در کوبا هم به دالیلی‬ ‫که به ان اشاره شد‪ ،‬بسیار دشوار است‪ .‬کمیسیون غیر قانونی‬ ‫حقوق بشر وحدت ملی کوبا که البته از سوی دولت این‬ ‫کشور تحمل می شود در روز پنجم ژوییه گزارش داد که‬ ‫شمار زندانیان سیاسی کوبا از ‪ 200‬نفر به ‪ 167‬نفر کاهش‬ ‫یافته اس��ت‪ .‬در همین حال‪ ،‬عفو بین الملل هم فهرستی از‬ ‫‪ 53‬نفر زندانی سیاسی در کوبا تهیه کرد که هیچگاه نه از‬ ‫خشونت اس��تفاده کرده و نه کسی را به انجام ان تشویق‬ ‫کرده اند‪ .‬عفو بین الملل پیش از انکه کسی را به عنوان زندانی‬ ‫سیاسی معرفی کند پیشینه و وضعیت او را با خانواده های‬ ‫انها و نهاد های مرتبط هماهنگ می کند‪ .‬دولت هاوانا پیش‬ ‫از این بار ها اعالم کرده اس��ت که زندانی سیاس��ی در این‬ ‫جزیره وجود ندارد و زندانیان‪ ،‬مزدورانی هستند که با هدف‬ ‫تضعیف سیس��تم از امریکا پول می گیرن��د‪ .‬کری هوارد‪،‬‬ ‫معاون بخش امریکای عفو بین الملل در این باره می گوید‪:‬‬ ‫«قانون بسیار مبهم و پیچیده است و تقریبا هر اقدامی که‬ ‫از طرف مخالفان انجام می ش��ود می تواند یک جرم تلقی‬ ‫شود‪ ،‬و همین موضوع باعث شده است تا اظهار نظر علیه‬ ‫دولت بسیار دشوار باشد‪».‬در زیر شماری از مشهور ترین‬ ‫چهره های مخالف دولت کوبا معرفی می شوند‪:‬‬ ‫گیلرمو فاریناس‬ ‫‪58‬‬ ‫موضوع زندانیان سیاس��ی کوبا‬ ‫پس از ان بیش از همیش��ه مورد‬ ‫توجه جامع��ه بین المل��ل قرار‬ ‫گرفت ک��ه اورالندو زاپاتا تامایو‬ ‫زندانی سیاسی کوبا که دست به‬ ‫یک اعتص��اب غذای دراز مدت‬ ‫زده بود‪ ،‬جان خود را از دست داد‪.‬‬ ‫اخری��ن بار حدود ‪ 40‬س��ال پیش ب��ود که یک مخالف‬ ‫سیاسی در زندان تا رسیدن به مرگ دست به اعتصاب غذا‬ ‫می زد‪ .‬در اعتراض به مرگ زاپاتا‪ ،‬فاریناس حدود ‪ 130‬روز‬ ‫دست به اعتصاب غذا زد‪.‬‬ ‫او پس از ازادی ‪ 53‬نفر از زندانیان سیاسی اعتصاب غذای‬ ‫خود را شکست‪ .‬وضعیت زندگی او در اخرین روزهای‬ ‫اعتصاب غذایش بسیار وخیم بود و به بیمارستان منتقل‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫در اقدام��ی که حاکی از نگرانی دولت کوبا بود‪ ،‬وضعیت‬ ‫وخیم فاریناس در روزنامه گرانما‪ ،‬روزنامه رسمی حزب‬ ‫کمونیس��ت بازتاب یافت‪ .‬روزنام��ه گرانما مصاحبه ای‬ ‫با پزشک مس��ئول درمان فاریناس منتشر کرد که در این‬ ‫مصاحبه این پزش��ک گفته بود وزن او افزایش پیدا کرد ه‬ ‫است اما خطر لخته شدن خون در گردنش همچنان وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫الیزاردو سانچز‬ ‫او یک��ی از شناخته ش��ده ترین‬ ‫چهره ه��ای مخالف در کوبا و از‬ ‫معدود مخالفان سیاس��ی دولت‬ ‫این کشور است که افکار عمومی‬ ‫کوبا با او اشنا هستند‪.‬‬ ‫سانچز یکی از ‪ 75‬فعال مخالف‬ ‫دولت ب��ود که در س��ال ‪2003‬‬ ‫دس��تگیر و به زندان انداخته شد‪ .‬زمان دستگیری انها به‬ ‫بهار سیاه شهرت یافت‪ .‬او اکنون مدیریت کمیسیون حقوق‬ ‫بش��ر و وحدت ملی کوبا را بر عهده دارد‪ .‬این کمیسیون‪،‬‬ ‫کمیسیونی غیر قانونی است اما با این همه از سوی دولت‬ ‫کوبا تحمل می شود‪.‬‬ ‫س��انچز می گوید ک��ه ازار و اذیت زندانیان سیاس��ی و‬ ‫همچنین ارعاب انها جای خود را به محکومیت های دراز‬ ‫مدت داده است‪.‬‬ ‫زنان سفید پوش‬ ‫زنان س��فید پوش ش��اید قابل‬ ‫مشاهده ترینگروهمخالفدولت‬ ‫کوبا باشند‪ .‬انها همسران و مادران‬ ‫زندانیانسیاسیهستند‪.‬‬ ‫زنان سفید پوش یکشنبه ها و پس‬ ‫از برگزاری مراسم عشای ربانی‪،‬‬ ‫درمرکز هاواناراه پیمایی می کنند و‬ ‫خواستار ازادی همسران و پسران خود می شوند‪.‬‬ ‫انها اعتراضات خود را در س��ال ‪ 2003‬و همزمان با بهار‬ ‫سیاه اغاز کردند‪ .‬در سال ‪ 2005‬میالدی زنان سفید پوش‬ ‫موفق به دریافت جایزه ازادی اندیش��ه موسوم به جایزه‬ ‫س��اخاروف از پارلمان اروپا شدند‪ .‬در اواخر اوریل سال‬ ‫‪ 2010‬میالدی تظاهرات انها از سوی گروهی از هواداران‬ ‫دولت مختل ش��د‪ .‬این گروه‪ ،‬زنان سفید پوش را به کنار‬ ‫خیابان ها کشاندند و با صدای بلند به انها فحاشی کردند‪.‬‬ ‫در م��اه ژوئن دولت کوبا موافقت ک��رد که ازار و ارعاب‬ ‫زنان سفید پوش را در جریان تظاهرات هفتگی انها متوقف‬ ‫کند‪.‬‬ ‫یوانی سانچز‬ ‫یوان��ی س��انچز ک��ه ی��ک‬ ‫وبالگ نویس اس��ت و ‪ 34‬سال‬ ‫سن دارد از جمله مخالفان سنتی‬ ‫دول��ت کوبا به ش��مار نمی رود‪.‬‬ ‫وب�لاگ او موس��وم ب��ه‬ ‫‪ ،Generation Y‬اکنون به منبع‬ ‫قاب��ل اعتماد اخب��ار کوبا تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬وبالگ او روزانه ‪ 14‬میلیون بیننده دارد‪ .‬سانچز‬ ‫سال گذشته موفق ش��د تا جایزه روزنامه نگاری دانشگاه‬ ‫کلمبیای شهر نیویورک را به دست اورد اما دولت کوبا به‬ ‫او اجازه خروج از کش��ور و دریاف��ت این جایزه را نداد‪.‬‬ ‫اخبار رسیده حاکی از ان است که پلیس کوبا‪ ،‬سانچز را‬ ‫مورد اذیت و ازار می دهد‪.‬‬ ‫رائول ریورو‬ ‫او یکی از مشهور ترین چهره های‬ ‫مخالف دولت اس��ت و اشعاری‬ ‫درباره جنبش مخالف��ان دولت‬ ‫سروده اس��ت‪ .‬ریورو یکی از ‪75‬‬ ‫نفری اس��ت که در س��ال ‪2003‬‬ ‫دس��تگیر شد‪ .‬او ابتدا به ‪ 20‬سال‬ ‫زندان محکوم ش��د اما در نوامبر‬ ‫س��ال ‪ 2004‬ازاد شد‪ .‬زمانی که ریورو در زندان بود تنها‬ ‫اجازه داشت تا اشعار عاشقانه بسراید‪.‬‬ ‫در ان زمان نهاد فرهنگی ملل متحد‪ ،‬یونسکو‪ ،‬جایزه جهانی‬ ‫ازادی رسانه ها را به او اعطا کرد‪.‬‬ ‫کلیسای کاتولیک‬ ‫اگرچه کلیسای کاتولیک صدای‬ ‫سنتی مخالفان نیس��ت‪ ،‬اما این‬ ‫کلیس��ا در حال تبدیل شدن به‬ ‫یک قدرت ساختاری جایگزین‬ ‫اس��ت‪ .‬تا ده��ه ‪ 1990‬میالدی‬ ‫مس��ئوالن دولت��ی کوب��ا اجازه‬ ‫نداشتند که به کلیس��ا بروند‪ .‬به‬ ‫محض انکه این محدودیت برداش��ته شد‪ ،‬رهبران کلیسا‬ ‫اغاز به سخن گفتن کردند‪ .‬هنگامی که پاپ ژان پل دوم‬ ‫در س��ال ‪ 1998‬میالدی به کوبا سفر کرد گفت که ازادی‬ ‫اندیشه مبنای خلقت همه ابنای بشر بوده است‪ .‬در اوریل‬ ‫س��ال ‪ 2010‬میالدی‪ ،‬کاردینال جیم اورتگا از دولت کوبا‬ ‫خواست تا زندانیان سیاسی را هرچه سریعتر ازاد کند‪.‬‬ ‫این کشیش ‪ 73‬ساله تاکید کرد که مردم کوبا اکنون ازادانه‬ ‫از ناکارامدی نظام سوسیالیس��تی کوب��ا انتقاد می کنند و‬ ‫این نظام را نوعی بوروکراس��ی به سبک ژوزف استالین‪،‬‬ ‫دیکتاتور پیشین اتحاد جماهیر شوروی می پندارند‪ ،‬نظامی‬ ‫که حاصل ان کارگران بی تفاوت و بازده اندک است‪.‬‬ ‫لستر گونزالس‬ ‫یکی دیگر از زندانیان سیاس��ی‬ ‫کوبا‪ ،‬لستر گونزالس بود که اخیرا‬ ‫پ��س از ازادی از این کش��ور به‬ ‫اسپانیا رفت‪ .‬او دو هفته پیش به‬ ‫همراه چند زندانی دیگر کوبا ازاد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ما پیروز نمی شویم‪ ،‬تالشمان بیهوده است‬ ‫ریچارد هاس ‪ /‬رئیس شورای روابط خارجی امریکا‬ ‫مایکلاستیل‪،‬رهبرجمهوری خواهان‬ ‫در امری��کا م��ورد حمله ش��دید‬ ‫جمهوری خواهان قرار گرفت چرا‬ ‫ک��ه گفته ب��ود «افغانس��تان جنگ‬ ‫انتخابانی اوباماست»‪ .‬وی همچنین‬ ‫پیش بینی کرده بود که امریکا مانند‬ ‫بسیاری از کشورهای دیگر که در گذشته پا به افغانستان‬ ‫گذاشته بودند با شکست این کشور را ترک خواهد کرد‪.‬‬ ‫برخی از منتقدان استیل را به خاطر بدبینی اش سرزنش‬ ‫کردند و برخی دیگر واقعیت های مطرح شده از طرف‬ ‫او را اشتباه خواندند و جنگ افغانستان را جنگ جورج‬ ‫بوش دانستند که ثمره ‪ 11‬سپتامبر بود‪ .‬اما منتقدان استیل‬ ‫در اشتباهند‪ :‬هیچ کس به اندازه رهبر جمهوری خواهان‬ ‫امریکایی حقیقت را بیان نمی کند‪.‬‬ ‫جنگی که توسط امریکا در افغانستان اغاز شد امروز‬ ‫ب��ه طور بنیادین با انچه جورج ب��وش اغاز کرده بود‬ ‫تفاوت دارد‪ .‬جنگ افغانستان امروز بیشتر انتخاب باراک‬ ‫اوباماست تا انتخاب بوش‪ .‬این مساله را رئیس جمهور‬ ‫با انتخاب ژنرال دیوید پترائوس برای تشدید عملیات‬ ‫نظامی در افغانستان تایید کرد‪ .‬پس از تقریبا‪ 9‬سال جنگ‬ ‫در افغانستان به نظر نمی رسد دس��تاوردی که ارزش‬ ‫خون و دالرهای امریکایی را داشته باشد به دست اید‪.‬‬ ‫اکنون زمان ان رسیده است که خواسته های خودمان را‬ ‫کاهش دهیم و دوباره در این مسیر جهت گیری کنیم‪.‬‬ ‫اولین چیزی که باید مورد توجه قرار دهیم این است‬ ‫که این جنگ‪ ،‬یک جنگ انتخابی است و نه یک جنگ‬ ‫اجباری‪ .‬ایاالت متحده امریکا در اکتبر سال ‪ 2001‬برای‬ ‫کن��ار راندن دولت طالبان که به القاع��ده اجازه می داد‬ ‫ازادانه در خارج از افغانستان عملیات تروریستی انجام‬ ‫دهند و حوادث ‪ 11‬سپتامبر را رقم بزنند وارد افغانستان‬ ‫ش��د‪ .‬طالبان از ق��درت کنار رفت‪ ،‬اعض��ای القاعده‬ ‫دستگیر شدند‪ ،‬برخی دیگر یا کشته شدند یا به پاکستان‬ ‫گریختند‪ .‬اما این جنگی متفاوت بود؛ جنگی برای دفاع‬ ‫از خود‪ .‬باید کامال مشخص می شد که دیگر افغانستان‬ ‫بهشت تروریست هایی نیست که می خواهند به امریکا‬ ‫یا کشورهای هم پیمان با امریکا حمله کنند‪.‬‬ ‫برای دولت بوش چندان مشخص نبود که اقدام بعدی‬ ‫در افغانستان چیس��ت‪ .‬من که در ان زمان در وزارت‬ ‫امور خارجه مشغول به کار بودم از طرف بوش به عنوان‬ ‫هماهنگ کنندهبرایبرنامه هایبعدیدرافغانستانمامور‬ ‫شدم‪ .‬در نشست اکتبر ‪ 2001‬شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫به ریاست جورج بوش‪ ،‬من تنها کسی بودم که اعتقاد‬ ‫داشتم زمانی که طالبان از قدرت برکنار شود فرصت‬ ‫کوتاهی دست خواهد داد که می توانیم از این فرصت‬ ‫برای استقرار یک دولت ضعیف اما بنیادین در افغانستان‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬در ان نشست من بر این موضوع تاکید‬ ‫کردم که حدود ‪ 25‬ت��ا ‪ 30‬هزار نیروی ارتش امریکا‬ ‫باید به عنوان بخشی از نیروهای جامعه بین المللی برای‬ ‫کمک به افغانستان و اموزش افغان ها تا زمانی که بتوانند‬ ‫از خودشان دفاع کنند حضور داشته باشد‪ .‬همکاران من‬ ‫در دولت بوش عالقه ای به پیشنهاد من نشان ندادند‪ .‬انها‬ ‫معتقد بودند که شرایط تاریخی‪ ،‬فرهنگی و ساختاری‬ ‫افغانستان به گونه ای است که نمی توان امیدوار بود با این‬ ‫اقدامات به نتیجه دلخواه رسید‪ .‬در مقایسه با اقدام بعدی‬ ‫که حمله به عراق بود و مقامات امریکایی خود را اماده‬ ‫می کردند تا یک عملیات بزرگ را در این منطقه برای‬ ‫استقرار یک مدل جدید در خاورمیانه به انجام برسانند‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫قابل پذیرش نبود‪.‬‬ ‫در نتیجه‪ ،‬امریکا تصمیم گرفت تا برای شکست طالبان‬ ‫کوش��ش زیادی نکند‪ 30 .‬هزار نی��روی امریکایی روانه‬ ‫افغانستان شد اما این نیروها برای مبارزه با القاعده به این‬ ‫کشور رفتند‪ ،‬امریکا هرگز نیروهای بین المللی را که برای‬ ‫استقرار یک افغانس��تان با ثبات به این کشور امده بودند‬ ‫همراهی نکرد و در واقع حضور و نقش خود را محدود‬ ‫کرد‪ .‬زمانی که اوباما در سال ‪ 2009‬به عنوان رئیس جمهور‬ ‫انتخاب شد‪ ،‬شرایط افغانستان به سرعت رو به وخامت‬ ‫بود‪ .‬طالبان دوباره در حال پایگاه سازی بود‪ .‬نگرانی هایی در‬ ‫واشنگتن وجود داشت مبنی بر اینکه اگر شرایط همینطور‬ ‫ادامه داشته باشد‪ ،‬طالبان به سرعت می تواند وجود دولت‬ ‫مرک��زی به رهبری حامد ک��رزای را با خطر مواجه کند‪.‬‬ ‫شرایط به قدری اسفناک بود که رئیس جمهور دستور داد‬ ‫‪ 17‬هزار نیروی امریکایی به افغانستان بروند‪.‬‬ ‫از ان زمان به بعد اوباما فرصت های بس��یاری داش��ت تا‬ ‫بتواند اهداف و خواسته های امریکا را مورد ارزیابی قرار‬ ‫دهد‪ .‬پس از اولین ارزیابی در ماه مارس س��ال ‪ ،2009‬او‬ ‫اعالم کرد که ماموریت امریکا در افغانستان از این پس از‬ ‫هم پاشیدن‪ ،‬بیرون راندن و شکست القاعده در افغانستان‬ ‫و پاکستان خواهد بود‪ .‬اما در واقعیت اقدامات عینی امریکا‬ ‫در پس موضوع القاعده باقی ماند؛ رئیس جمهور اعالم کرد‬ ‫که نیروهای اضافی ارسال شده به افغانستان با طالبان در‬ ‫شرق و غرب خواهند جنگید و این مساله فرصت خوبی‬ ‫برای ماس��ت تا ظرفیت های امنیتی افغانستان را افزایش‬ ‫دهیم‪ .‬به طور خالصه‪ ،‬بازگشت طالبان به معنای بازگشت‬ ‫القاعده بود و امریکا به سردمدار اصلی جنگ غیر نظامی‬ ‫در افغانستان تبدیل شد که از یک دولت ضعیف در مقابل‬ ‫طالبان حمایت می کرد‪ .‬چهار هزار نیروی دیگر به افغانستان‬ ‫ارسال شد تا سربازان افغانی را اموزش دهند‪.‬‬ ‫درس��ت پنج ماه بعد‪ ،‬یک بررسی وس��یع تر از وضعیت‬ ‫افغانس��تان اغاز ش��د‪ .‬این بار نیز رئیس جمهور اهداف‬ ‫امریکا را تش��ریح کرد و خواستار پایان حضور القاعده‬ ‫در بهشتی امن به نام افغانستان شد‪ ،‬اما این بار تاکید کرد‬ ‫که باید حرکتی بیش از انچه تا به امروز انجام داده بودند‪،‬‬ ‫انجام بگیرد‪ .‬اوباما اع�لام کرد‪« :‬ما باید جلوی حرکت‬ ‫طالبان را بگیریم و اجازه ندهیم که به دولت غلبه کند‪ .‬ما‬ ‫باید ظرفیت نیروهای امنیتی و دولت افغانستان را افزایش‬ ‫دهیم تا انها بتوانند در اینده خودش��ان مسئولیت امور را‬ ‫برعهده بگیرند‪».‬اما تصمیم هایی که گرفته شد با این اهداف‬ ‫متناقض بود‪ .‬از سوی دیگر درخواست ‪ 30‬هزار نیروی‬ ‫جدید به افغانستان اعالم شد که هم با طالبان بجنگند و‬ ‫هم دولت مرکزی را تقویت کنند‪ .‬از طرفی رئیس جمهور‬ ‫قول داد تا نیروهای امریکایی از تابس��تان سال ‪ 2011‬به‬ ‫خانه های خود باز خواهند گش��ت‪ .‬امروز استراتژی‬ ‫مبارزه با شورش��ی ها که نیازمند تمام این نیروها بود‬ ‫دیگر کارامد نیست‪ .‬در انتخابات اگوست سال ‪2009‬‬ ‫که کرزای دوباره در ان انتخاب شد‪ ،‬ضعف های دولت‬ ‫مرکزی پررنگ تر از گذش��ته نمایان شد‪ .‬اکنون اوباما‬ ‫تا ماه دسامبر فرصت دارد تا سیاست های جدیدی را‬ ‫برای افغانس��تان برنامه ریزی کند‪ .‬این سومین شانس‬ ‫اوبام��ا خواهد بود تا انتخاب کند که چه جنگی را در‬ ‫افغانستان ادامه خواهد داد‪ .‬او گزینه های زیادی برای‬ ‫انتخاب دارد‪ .‬اول‪ ،‬ادامه راه فعلی است؛ سال اینده را‬ ‫ه��م به مبارزه با طالبان ادام��ه دهند و ارتش و پلیس‬ ‫افغانس��تان را اموزش دهن��د‪ .‬در این گزینه نیروهای‬ ‫امریکایی از جوالی ‪ 2011‬از افغانستان خارج خواهند‬ ‫ش��د‪ .‬این گزینه عالوه بر اینک��ه هزینه های زیادی را‬ ‫در بر دارد احتمال پیروزی در ان بس��یار اندک است‪.‬‬ ‫دولت افغانستان هیچ نشانه ای از اینکه بتواند خودش‬ ‫امور را در دس��ت بگیرد نش��ان نمی دهد و حتی اگر‬ ‫بخش کوچکی از طالبان دست از جنگ بردارند بخش‬ ‫بزرگ��ی از این گروه همچنان خواهند جنگید‪ .‬گزینه‬ ‫دیگر خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانس��تان‬ ‫اس��ت‪ .‬اجرای این گزینه به فروپاش��ی دولت کرزای‬ ‫منجر خواهد ش��د و طالبان این فرصت را به دس��ت‬ ‫خواهد اورد تا بخش وس��یعی از کشور را دوباره زیر‬ ‫سلطه خود دراورد‪ .‬گزینه های دیگری هم وجود دارد‪.‬‬ ‫یکی از انها اشتی است؛ لغتی تخیلی برای مذاکره با‬ ‫رهبران طالبان و اعالم اتش بس‪ .‬رهبران طالبان اماده اند‬ ‫تا در قبال داشتن نقشی در دولت افغانستان دست از‬ ‫مبارزه بردارند‪ .‬تمام افغان ها زندگی زیر سلطه طالبان‬ ‫را به یاد دارند‪.‬‬ ‫اکنون این س��وال مطرح می ش��ود که اوباما در چنین‬ ‫شرایطی چه باید بکند؟ بهترین پاسخ برای این سوال‬ ‫بازگشت امریکا به سمت اهدافی است که برای انها‬ ‫به افغانستان حمله کرد‪ .‬دو هدف اصلی امریکا یکی‬ ‫جلوگیری از ساخت یک بهشت امن برای القاعده و‬ ‫دیگری اطمینان از این مساله که افغانستان به بی ثباتی‬ ‫در پاکستان منجر نخواهد شد‪ ،‬بود‪.‬‬ ‫امروز اهمیت پاکستان به وجود زرادخانه های هسته ای‬ ‫بیش از افغانستان اس��ت‪ .‬تروریست های بیشتری در‬ ‫پاکستان زندگی می کنند‪ ،‬اما اینده پاکستان بیش از انکه‬ ‫در دست حوادث درون مرزی باشد در دست کسانی‬ ‫است که در غرب نشسته اند‪ .‬خبر خوش اینکه ارتش‬ ‫امریکا این مساله را متوجه شده است که طالبان پاکستان‬ ‫خطر بیشتری برای اینده این کشور دارد و برای مبارزه‬ ‫با ان نیز اقداماتی انجام داده است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫هفت‬ ‫نابرابری بین المللی در استفاده از منابع طبیعی‬ ‫حق اب‬ ‫میخائیل گورباچف ‪ /‬نیویورک تایمز ‪ /‬مترجم‪ :‬ارزو دیلمقانی‬ ‫حق هر انسانی برای استفاده از اب‬ ‫تمیز و بهداشت اولیه باید شناخته و‬ ‫به ان توجه شود‪.‬‬ ‫س��ازمان ملل تخمین زده اس��ت‬ ‫که نزدی��ک به ‪ 900‬میلیون نفر در‬ ‫جهان زندگ��ی می کنند که به اب‬ ‫اشامیدنی سالم دسترس��ی ندارند و ‪ 2/6‬میلیارد نفر نیز‬ ‫از داش��تن بهداش��ت اولیه محرومند‪ .‬اب‪ ،‬این ماده اولیه‬ ‫حیات یکی از بزرگترین قاتلین در جهان به شمار می رود‪.‬‬ ‫حداقل روزانه چهار هزار کودک بر اثر بیماری های مربوط‬ ‫به اب ناسالم از دنیا می روند‪ .‬در واقع بعد از جنگ جهانی‬ ‫دوم اب ناس��الم بیش از تمام درگیری ها و جنگ ها جان‬ ‫انسان ها را گرفته است‪ .‬این فاجعه انسانی نسل های بعدی‬ ‫را هم تهدید می کند و ما امروز باید با ان مقابله کنیم‪.‬‬ ‫اقرار به این مساله که دسترسی به اب اشامیدنی سالم و‬ ‫بهداشت اولیه یکی از حقوق اساسی بشر است‪ ،‬از انجایی‬ ‫اهمیت دارد که می تواند به نجات انسان ها کمک کند‪ .‬این‬ ‫ایده سال هاست که مطرح شده است‪ .‬اولین بار این پیشنهاد‬ ‫در دهه گذشته توسط سازمان های غیر نظامی مانند صلیب‬ ‫سبز بین المللی که من به استقرار ان در سال ‪ 1992‬کمک‬ ‫کردم بیان شد‪ .‬امروز‪ ،‬این مساله با توجه و اهمیت بیشتری‬ ‫دنبال می ش��ود و بسیاری از دولت ها و رهبران اقتصادی‬ ‫جهان از ان حمایت می کنند‪ .‬این دستاورد بسیار بزرگی‬ ‫است‪ .‬این ماه‪ ،‬برای اولین بار نشست عمومی سازمان ملل‬ ‫می خواهد حق استفاده از اب نوشیدنی سالم و بهداشت‬ ‫اولیه را به عنوان یکی از حقوق بشر به رای بگذارد و این‬ ‫فرصت بسیار مهمی است‪.‬‬ ‫‪60‬‬ ‫پیش از این به ‪ 190‬کشور به طور مستقیم یا غیر مستقیم‬ ‫اطالع داده شده است که اب اشامیدنی سالم و بهداشت‬ ‫اولیه جزو حقوق بشر به حساب می اید‪ .‬در سال ‪،2007‬‬ ‫رهب��ران منطقه اقیانوس ارام‪ ،‬اب اش��امیدنی س��الم و‬ ‫بهداش��ت اولیه را به عنوان یکی از ارکان حقوق بشر به‬ ‫رسمیت شناختند‪ .‬در ماه مارس‪ ،‬اتحادیه اروپا تصریح کرد‬ ‫که تمام کشورهای عضو این اتحادیه باید حق استفاده از‬ ‫اب اش��امیدنی سالم و بهداشت اولیه را برای شهروندان‬ ‫خود به رسمیت بشناسند‪.‬‬ ‫البته همه کشورها این حق را نمی شناسند‪ .‬ایاالت متحده‬ ‫امریکا و کانادا در میان کش��ورهایی هس��تند که به طور‬ ‫رسمی حق استفاده از اب اشامیدنی سالم را قبول ندارند‪.‬‬ ‫انها برای اینکه به طور رسمی این حق را بشناسند تمایلی‬ ‫نشان نمی دهند و این مساله حداقل باید توسط شهروندان‬ ‫خودشان مورد س��وال قرار بگیرد‪ .‬استراتژی امنیت ملی‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا درخواست گسترش و‬ ‫توسعه حقوق بشر در سراسر جهان را دارد؛ چنین هدفی‬ ‫باید دسترسی به اب اشامیدنی سالم و بهداشت اولیه را‬ ‫نیز شامل شود‪.‬‬ ‫برخی کش��ورهای دیگر مانند ترکیه و مص��ر نیز در ب ه‬ ‫رسمیت شناختن حقوق دسترسی به اب اشامیدنی سالم‬ ‫و بهداشت اولیه تردید نشان می دهند که البته تردید انها به‬ ‫مسائل مرزی مربوط به اب ارتباط پیدا می کند‪.‬‬ ‫هرچند در این مساله همگرایی کلی جهانی لزومی ندارد‪.‬‬ ‫مقاومت برخی از کش��ورها در پذیرفتن چنین مساله ای‬ ‫نمی تواند این مساله حیاتی مهم را از مسیر خودش خارج‬ ‫کند‪.‬‬ ‫پذیرش حق داشتن اب اشامیدنی سالم و بهداشت اولیه به‬ ‫عنوان یکی از حقوق بشر اقدام بسیار مهمی است‪ ،‬اما این‬ ‫راه حل نهایی اس��ت‪ .‬این حق باید در قوانین کشورهای‬ ‫مختلف وارد شود و رعایت ان باید به یک اولویت اصلی‬ ‫تبدیل شود‪.‬‬ ‫عدم موفقیت برای در اختیار گذاشتن اب سالم اشامیدنی‬ ‫و بهداشت اولیه شکست دولت هاست‪ .‬پذیرش حق اب‬ ‫اشامیدنی س��الم و بهداشت اولیه تنها یک هدف ذهنی‬ ‫نیست؛ این به معنای فراهم کردن اب اشامیدنی سالم و در‬ ‫اختیار قرار دادن ان برای عموم است‪ .‬دولت ها باید متعهد‬ ‫ش��وند و با اجرای پروژه هایی این سرویس را در اختیار‬ ‫کسانی قرار دهند که بیش از همه به ان نیاز دارند‪.‬‬ ‫کش��ورهای در حال توس��عه که این حق را به رسمیت‬ ‫شناخته اند مانند سنگاپور و افریقای جنوبی‪ ،‬در تولید اب‬ ‫اش��امیدنی سالم بیش از کشورهای همسایه خود موفق‬ ‫بوده اند‪ .‬امارهای جدید س��ازمان ملل نشان می دهد که‬ ‫جهان درصدد رس��یدن به اهداف توس��عه هزاره تا سال‬ ‫‪ 2015‬برای کاهش ‪ 50‬درصدی کسانی است که به اب‬ ‫اشامیدنی سالم دسترسی ندارند‪ .‬این مساله قابل تحسین‬ ‫است‪ .‬اما هدف دسترسی یک میلیارد انسان به بهداشت‬ ‫اولیه همچنان دور از دس��ترس است‪ .‬در امار های اخیر‪،‬‬ ‫برخی قسمت های افریقا یک قرن از تولید اب اشامیدنی‬ ‫سالم و بهداشت اولیه دور هستند‪ .‬اپارتاید ابی در سراسر‬ ‫جهان نفوذ پیدا کرده و فقیر را از غنی جدا کرده و تالش ها‬ ‫را برای جبران این مساله بی اثر گذاشته است‪.‬‬ ‫توسعه دسترسی مردم به اب اشامیدنی سالم و بهداشت‬ ‫اولیه درب های توس��عه زیادی را باز خواهد کرد‪ .‬اب و‬ ‫بهداش��ت اولیه برای همه مردم دو مس��اله بسیار حیاتی‬ ‫از تحصیل و س�لامتی و حتی کنترل جمعیت به شمار‬ ‫می رود‪ .‬با افزایش جمعیت و تغییرات اب و هوایی‪ ،‬فشار‬ ‫ب��رای تهیه غذا و اب کافی به یک مس��اله امنیتی تبدیل‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬با افزایش درجه هوای کره زمین منابع ابی‬ ‫کاهش پیدا خواهد کرد و این مساله به تمامی بخش های‬ ‫اجتماع اعم از فعالیت های دولتی‪ ،‬کشاورزی و تجارت‬ ‫تاثیرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫ایجاد دسترس��ی به اب و بهداشت اولیه تجارت خوبی‬ ‫است که برای اقتصاد جهان هم مفید خواهد بود‪ .‬با توجه‬ ‫به برنامه محیط زیس��ت س��ازمان ملل‪ ،‬س��رمایه گذاری‬ ‫‪ 20‬میلی��ون دالری در تکنولوژی ه��ای مرب��وط به اب‬ ‫می تواند ‪ 100‬میلیون خانواده کشاورز را از فقر نجات دهد‪.‬‬ ‫اختصاص ساالنه ‪ 15‬میلیارد دالر به اب سالم اشامیدنی‬ ‫و بهداشت اولیه با توجه به اهداف هزاره می تواند ساالنه‬ ‫‪ 38‬میلیارد دالر به اقتصاد جهان سود برساند‪ .‬در شرایط‬ ‫اقتصادی کنونی چنین رقمی بسیار خوب به نظر می رسد‪.‬‬ ‫یک عزم سیاسی راس��خ می تواند حق دسترسی به اب‬ ‫اشامیدنی سالم و بهداشت اولیه را به یکی از حقوق اصلی‬ ‫بشر تبدیل کند‪ .‬ما باید برای رسیدن به این هدف تالش‬ ‫کنیم و این مساله را باید با رای مثبت به این هدف در ماه‬ ‫اینده در نشست سازمان ملل اغاز کنیم‪.‬‬ ‫چند هفته پیش نیکوال سارکوزی‪ ،‬رئیس جمهور فرانسه‬ ‫در مورد هم اندیش��ی جهانی اب در سال ‪ 2012‬که قرار‬ ‫است در شهر مارسی فرانسه برگزار شود‪ ،‬صحبت کرد‪.‬‬ ‫این مسیر قهرمان های بیشتری را می طلبد‪.‬‬ ‫صدای مردم و نقش انها می تواند یک جنبش جهانی برای‬ ‫حق داشتن اب سالم باش��د‪ .‬من امیدوارم که انسان های‬ ‫بیشتری در این مسیر ما را یاری دهند تا بتوانیم در جهانی‬ ‫زندگی کنیم که به صورت عملی اب اشامیدنی سالم حق‬ ‫هر انسانی است‪.‬‬ ‫* میخائیل گورباچف‪ ،‬رهبر شوروی سابق از سال ‪1985‬‬ ‫تا فروپاشی شوروی در سال ‪ 1991‬بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پایان منطقی برای جنگ غیر منطقی‬ ‫معمای جنگ‬ ‫جورج گلووی‬ ‫*‬ ‫جنگ افغانس��تان در کریس��مس تمام خواهد شد‪ .‬این‬ ‫جمله در پایان س��ال ‪ 2010‬اعالم نشد‪ ،‬بلکه دولتمردان‬ ‫در محافل عمومی عنوان کرده بودند که تا کریس��مس‬ ‫‪ 2002‬جنگ افغانس��تان را پای��ان خواهند داد‪ .‬و زمانی‬ ‫که من اع�لام کردم که چنین تصمیمی س��بب خواهد‬ ‫ش��د تا نیروهای بریتانیایی در افغانس��تان برای بیش از‬ ‫یک دهه کشته شوند و بکش��ند همه به من خندیدند‪.‬‬ ‫صدای خنده همه حزب ها ش��نیده می ش��د‪ .‬فراموش‬ ‫نکنید که لیبرال دموکرات ها و محافظه کاران از ماجرای‬ ‫افغانس��تان حمایت می کردند که امروز از ان به عنوان‬ ‫مهره ای برای پیوند بیمار خود نیز نام می برند‪.‬‬ ‫ش��رایط در افغانستان شرایط خوبی نیست‪ .‬ناتو هم در‬ ‫استانه تسلیم شدن در افغانستان است‪.‬‬ ‫هفته گذش��ته یکی از خونین تری��ن هفته های حضور‬ ‫نیروهای بریتانیایی در مارپیچ جنگ افغانستان بود‪ .‬چهار‬ ‫سرباز بریتانیایی کشته شدند‪ .‬سه نفر از این کشته شده ها‪،‬‬ ‫توسط نیروهای افغانی به قتل رسیده اند و این درحالی‬ ‫اس��ت که دیوید کامرون‪ ،‬به ما می گوید که پیش شرط‬ ‫خروج ما از افغانستان اموزش مردان و زنان افغانی برای‬ ‫محافظت از کشورشان است‪.‬‬ ‫اخبار ش��بکه چهار پس از این ماجرا‪ ،‬گزارشی را تهیه‬ ‫کرده بود که نشان می داد نیروهای افغان در حاشیه این‬ ‫حادثه در حال اماده کردن سیگارهای حشیش و مصرف‬ ‫ان بودند و این درحالی بود که لباس های نظامی نیز بر‬ ‫تن داشتند‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی‪ ،‬رابرت بلک ویل‪ ،‬سفیر سابق امریکا‬ ‫در دهلی که جایگاه خوبی هم در میان نیروهای امنیتی‬ ‫هند دارد پیشنهاد داده است تا افغانستان میان ازبک ها‪،‬‬ ‫تاجیک ها و ایرانی ها تقس��یم ش��ود‪ .‬تصور کنید چنین‬ ‫‪43‬‬ ‫مثلث شماره ‪40‬‬ ‫پیش��نهادی رنگ واقعیت به خود بگیرد‪ ،‬رنگ خون تا‬ ‫نس��ل های بعدی همچنان روی خاک افغانس��تان باقی‬ ‫خواهد مان��د‪ .‬ایرلند‪ ،‬قبرس و حت��ی خود هند تجربه‬ ‫چنین پیشنهادی را دارند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که توجیهات و دروغ هایی که برای ادامه‬ ‫این دیوانگی سرهم می شد به اتمام رسیده است‪.‬‬ ‫ارتش افغانستان و نیروهای پلیس این کشور که ما برای‬ ‫اموزش انها در ان کشور حضور داریم‪ ،‬بار دیگر نشان‬ ‫دادند که به ما پشت می کنند و ما را به عنوان هدفی در‬ ‫دس��ترس می بینند‪ .‬اینکه گفته می شود طالبان به ارتش‬ ‫افغانستان نفوذ کرده است‪ ،‬بحث خام و نادرستی است‪.‬‬ ‫نیروهایی که با اش��غالگران خارج��ی می جنگند چند‬ ‫بخش هستند‪ ،‬اما همه انها افغانی اند‪ .‬سربازهایی که در‬ ‫مقابل مربی های غربی خود قرار می گیرند‪ ،‬افغان هستند‬ ‫و افغانس��تان در تاریخ نش��ان داده است که با موفقیت‬ ‫در مقابل هرگونه اش��غالگری خارجی ایستادگی کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫پی��ش از انکه منطق��ه به ارامش برس��د‪ ،‬اش��غالگران‬ ‫ب��ه بی ثبات��ی ای دامن می زنن��د که از اس��یای مرکزی‬ ‫تا خاورمیانه از غرب و تا پاکس��تان از ش��رق گسترده‬ ‫ش��ده اس��ت و قدرتمندان خود را برای بازی ای جدید‬ ‫ام��اده می کنند‪ .‬توجیهات گذش��ته انها دیگر مضحک‬ ‫شده است‪ .‬انها می گویند که برای دموکراسی به منطقه‬ ‫امده اند و این درحالی است که حتی در انتخاب حامد‬ ‫کرزای شک و تردید وجود دارد‪.‬‬ ‫انها می گویند که برای نابودی طالبان به منطقه امده اند‬ ‫و این در حالی اس��ت که امروز بحث مذاکره با طالبان‬ ‫را مطرح می کنند‪.‬‬ ‫افغانس��تان دیگر به یک معما تبدیل شده است‪ .‬امروز‬ ‫همه می دانند که این داستان با مذاکره با طالبان به پایان‬ ‫خواهد رس��ید‪ .‬پس چرا این مذاکره به طور شفاف در‬ ‫ی��ک کنفرانس صلح و با حضور همه طرف های افغان‬ ‫همین حاال انجام نمی شود؟ تا شاهد ریخته شدن خون‬ ‫ی که بیش��تر انها را خود و افغان ها تشکیل‬ ‫بیشتر مردم ‬ ‫می دهند نباشیم‪ .‬اگر تاخیر کنیم واقعیت رنگ می بازد‪.‬‬ ‫عالوه بر ویرانی هایی که ادامه جنگ دارد‪ ،‬این مس��اله‬ ‫روان س��ربازانی را که برای کش��تن و کش��ته شدن به‬ ‫افغانستان فرستاده ایم را از تخریب می کند‪.‬‬ ‫م��ن می دانم ک��ه تمام این ن��کات از ذهن م��ردم این‬ ‫کشور نیز می گذرد‪ .‬امروز جنگ به یکی از منفورترین‬ ‫موضوعات تبدیل ش��ده اس��ت‪ ،‬اما مجموعه حوادث‬ ‫جنگ را به مرحله نهایی رسانده است‪.‬‬ ‫اما پایان این جنگ چه زمانی اس��ت‪ ،‬کس��ی نمی داند‪.‬‬ ‫ممکن است تهاجم در قندهار تا پاییز ادامه داشته باشد‪.‬‬ ‫اما حتی اگر پاییز هم به پایان برس��د و قندهار همچنان‬ ‫ناارام باشد این نکته حائز اهمیت است که همه چیز به‬ ‫سمت پایان در حرکت است‪.‬‬ ‫بنابرای��ن از نظ��ر زمان��ی مهم اس��ت ت��ا برنامه های‬ ‫عقب نشینی نیروهای بریتانیایی از افغانستان طی تابستان‬ ‫و پاییز امس��ال اعالم شود‪ .‬چند ماه اینده ماه های بسیار‬ ‫مهم و پر مشغله ای خواهد بود‪.‬‬ ‫کاروان «زنده باد فلسطین» ‪ 18‬سپتامبر از لندن حرکت‬ ‫خواهد کرد و در مسیر با دو کاروان دیگر همراه خواهد‬ ‫شد و در اواسط اکتبر به غزه خواهد رسید و احساسات‬ ‫ض��د جنگ بار دیگر در بریتانیا گ��رد هم می ایند تا از‬ ‫جنبش ضد جنگ حمایت کنند‪.‬‬ ‫* سیاس��تمدار بریتانیای��ی که از س��ال ‪ 1987‬تا ‪2010‬‬ ‫نماینده پارلمان بریتانیا بود و به دلیل مخالفت با حمله‬ ‫نظام��ی امریکا به عراق در س��ال ‪ 2003‬ش��هرت دارد‪.‬‬ ‫پیشتر یکی از اعضای حزب کارگر بود اما در اکتبر سال‬ ‫‪ 2003‬از این حزب جدا ش��د و به عضویت حزب تازه‬ ‫تاسیس رسپکت پیوست‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫هفت‬ ‫هزینه های حمله امریکا به سومالی‬ ‫خطر واقعی دولت های ناتوان‬ ‫فرید زکریا ‪ /‬سردبیر نیوزویک‬ ‫ابوذبی��ر‪ ،‬رهب��ر گ��روه‬ ‫س��ومالیایی الش��باب ک��ه‬ ‫مس��ئولیت بمب گ��ذاری‬ ‫پایتختاوگانداراکهموجب‬ ‫کشته ش��دن ‪ 70‬نفری شد‬ ‫کهبرایدیدنفینالبازی های‬ ‫جام جهان��ی فوتبال گرد هم ام��ده بودند‪ ،‬برعهده‬ ‫گرفت‪ ،‬هش��دار داد ک��ه «انچه در کامپ��اال اتفاق‬ ‫افتاد اغاز داس��تان است»‪ .‬در ردیابی بمب گذاری‬ ‫نشانه بسیار مبهمی از رابطه میان الشباب و القاعده‬ ‫به چش��م می خورد و تحلیلگران بار دیگر هشدار‬ ‫دادند ک��ه «دولت های نات��وان» تهدیدی مرگ بار‬ ‫ب��رای امنی��ت ملی امریکا به ش��مار م��ی رود‪ .‬در‬ ‫حقیقت‪ ،‬موضوع س��ومالی و الشباب دقیقا عکس‬ ‫این مساله را نشان می دهد‪.‬‬ ‫البته اینکه س��ومالی یک کش��ور با «دولت ناتوان»‬ ‫اس��ت جای بحث دارد‪ .‬سیاست خارجی امریکا‬ ‫به تازگی لیس��تی از «دولت های ناتوان» را منتشر‬ ‫کرده و س��ومالی را برای س��ومین سال متوالی در‬ ‫ابتدای این لیست قرار داده است‪ .‬سومالی از سال‬ ‫‪ 1992‬دول��ت عملگرایی را به خود ندیده اس��ت‪.‬‬ ‫یک وضعیت غم انگیز در سومالی حکمفرماست‪،‬‬ ‫‪62‬‬ ‫اما به نظر می رس��د که سیاستمداران امریکایی متقاعد‬ ‫ش��ده اند که این مساله خطری برای منافع ملی امریکا‬ ‫به حساب می اید‪.‬‬ ‫راب��رت گیتس‪ ،‬وزیر دفاع امریکا اعالم کرد که ارتباط‬ ‫با کش��ورهای شکس��ت خ��ورده اصلی ترین چالش‬ ‫پیش روی زمانه ماست‪.‬‬ ‫هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر امور خارجه امریکا هم حمایت‬ ‫خ��ود را از این جمالت اعالم ک��رد و اینکه اقداماتی‬ ‫برای مهار این مش��کل انجام داده اس��ت‪ .‬این مس��اله‬ ‫مشکل جدیدی نیست‪.‬‬ ‫کاندلی��زا رایس‪ ،‬زمانی ک��ه وزارت امور خارجه را در‬ ‫دس��ت داش��ت از دولت های ناتوان به عنوان بدترین‬ ‫تهدید برای امریکا نام می برد‪.‬‬ ‫اصلی ترین دلیل برای ثابت کردن چنین تهدیدی مسلما‬ ‫افغانس��تان است که در دهه ‪ 1990‬به سمت ناارامی ها‬ ‫گام برداش��ت و به صحنه نمایشی برای القاعده ای در‬ ‫امد که خود را برای حمله به امریکا اماده می کرد‪ .‬اما‬ ‫داستان افغانستان کمی متفاوت است‪.‬‬ ‫طالبان در افغانس��تان با کمک ارتش پاکس��تان که از‬ ‫اس�لام گراهای رادی��کال حمایت می ک��رد به قدرت‬ ‫رسید‪ .‬این گروه همچنین کمک های نهان و اشکاری‬ ‫از عربس��تان س��عودی دریاف��ت می کردن��د چرا که‬ ‫س��عودی ها افغانس��تان را مکان��ی برای س��وق دادن‬ ‫تندروهای خود می دانستند‪ .‬امروز تعداد کمی از افراد‬ ‫القاعده در افغانستان حضور دارند‪ .‬طبق امار ارائه‬ ‫شده توسط س��ی‪ .‬ای‪ .‬ای بین ‪ 60‬تا ‪ 100‬عضو از‬ ‫این گروه در افغانس��تان حضور دارند‪ .‬همانطور‬ ‫که کن منخواس‪ ،‬کارش��ناس مربوطه اعالم کرده‬ ‫اس��ت‪ ،‬تروریس��م جهانی از «دولت های ناتوان»‬ ‫سود کمتری می برد تا کش��ورهای ضعیفی مانند‬ ‫پاکس��تان که بخشی از عوامل دولتی به تروریسم‬ ‫کمک می کنند‪ .‬از همه اینها گذشته‪ ،‬دولت های به‬ ‫ش��دت ناتوانی مانند برمه‪ ،‬کنگو و هائیتی وجود‬ ‫دارند که به هیچ وجه به عنوان تهدید تروریس��تی‬ ‫به حساب نمی ایند‪.‬‬ ‫مشکلی که در مورد حل مسائل دولت های ناتوان‬ ‫وجود دارد این اس��ت که احتمال پیروزی در این‬ ‫کشورها بسیار پایین است و این درحالی است که‬ ‫خطرات موجود در این رابطه بس��یار زیاد هستند‪.‬‬ ‫ عنوان مثال سومالی را تصور کنید‪ .‬در سال ‪،1992‬‬ ‫پس از سقوط دولت‪ ،‬نیروهای امریکایی به عنوان‬ ‫بخشی از ماموریت سازمان ملل برای جلوگیری از‬ ‫قحطی وارد این کش��ور شدند‪ .‬اما به زودی درگیر‬ ‫جنگ قدرت ه��ای منطقه ای ش��دند و در نهایت‬ ‫سرافکنده عقب نشینی کردند‪.‬‬ ‫حدود ی��ک دهه پس از این حادثه‪ ،‬واش��نگتن با‬ ‫نگران��ی از تح��رکات تندرو در ای��ن منطقه با نام‬ ‫اتحاد محکمه اس�لامی باالخره تصمیم به مداخله‬ ‫در این مس��اله گرفته است‪ .‬اتحاد محکمه اسالمی‬ ‫ از هم پاشیده شده است اما اتحاد دوباره این گروه‬ ‫با اعضایی تندرو تر به نام الش��باب دوباره در این‬ ‫منطقه شکل گرفته است‪.‬‬ ‫سومالی تمام پیچیدگی های الزم یک دولت ناتوان‬ ‫را دارد‪ .‬اگر واش��نگتن درصدد یک حمله نظامی‬ ‫ براید‪ ،‬دورنمای سیاسی این منطقه را به دو بخش‬ ‫تقس��یم می کند که باعث ق��درت گرفتن تندروها‬ ‫خواهد شد که با نام مبارزه با امپریالیسم امریکایی‬ ‫ق��درت می گیرند‪ .‬تنه��ا راهکار موج��ود افزایش‬ ‫ظرفیت و قدرت دادن به دولت اس��ت تا مخالفان‬ ‫بی اعتبار شوند‪.‬‬ ‫اما چگونه می توان با سرعت دست به یک نوسازی‬ ‫سیاس��ی زد‪ .‬این تح��والت در دنیای غرب قرن ها‬ ‫زمان برده اس��ت‪ ،‬چگونه می توان طی چند س��ال‬ ‫دولت سومالی را مدرن کرد؟ تمام این تنگناها در‬ ‫حال حاضر در افغانستان هم وجود دارد‪.‬‬ ‫با س��ومالی باید چه ک��رد؟ برانوای��ن بروتون‪ ،‬از‬ ‫اعضای هیات روابط خارجی ایده «رهایی سازنده»‬ ‫را مط��رح می کن��د‪ .‬در این ایده مطرح می ش��ود‬ ‫که ش��رایط به خوبی مورد مطالعه ق��رار بگیرد و‬ ‫نش��انه های تروریسم جهانی که بسیار هم محدود‬ ‫هستند بررسی شود‪ .‬ارتباطات الشباب با القاعده به‬ ‫نظر بس��یار بدیع می رسد که پیدا کردن انها دشوار‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫س��ومالی کش��وری بدون جنگل و کوه اس��ت که‬ ‫ش��رایط را برای عملی��ات ضد تروریس��تی مهیا‬ ‫می کند‪ .‬در میانه حضور در این کش��ور باید توجه‬ ‫کرد که به عنصری در میان درگیری های سیاس��ی‬ ‫داخل��ی تبدیل نش��ویم‪ .‬بروتون معتقد اس��ت که‬ ‫ظرفیت های ما در تاثیرگذاری مثبت در س��ومالی‬ ‫محدود اس��ت اما ظرفیت های نامحدودی در تباه‬ ‫کردن همه چیز داریم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫امریکا در اینه تحلیل‬ ‫امریکا و مناطق پیرامونی روسیه‪:‬‬ ‫فراتر از تقابل‬ ‫دکتر سیدمحمدکاظم سجادپور‬ ‫*‬ ‫رواب��ط امریکا و روس��یه‬ ‫در ح��دود دو ده��ه ای ک��ه‬ ‫از فروپاش��ی نظام دو قطبی‬ ‫می گ��ذرد‪ ،‬از اصلی تری��ن‬ ‫موضوعات در درک ساختار‬ ‫روابط بین المللی و همچنین‬ ‫محوری عمده از مناس��بات‬ ‫دوجانبه این دو قدرت جهانی بوده اس��ت‪ .‬روابط‬ ‫امریکا و روسیه ابعاد گوناگونی را در بر می گیرد و‬ ‫چون دایره المعارفی بزرگ مشحون از موضوعات‬ ‫و مفاهیم متنوع و گس��ترده اس��ت که یکی از انها‬ ‫چگونگی نگاه امریکا به مناطق پیرامونی روس��یه‬ ‫اس��ت‪ .‬اینکه چه منطقی بر رفتار امریکا در مناطق‬ ‫اطراف فدراس��یون روسیه حاکم است‪ ،‬موضوعی‬ ‫مه��م و در عی��ن حال پرفراز و ف��رود و پرچالش‬ ‫است‪.‬‬ ‫در ابتدای فروپاش��ی ش��وروی‪ ،‬برخی از محافل‬ ‫اس��تراتژیک امریکایی از حذف کامل نفوذ روسیه‬ ‫در مناطق پیرامونی سخن می گفتند و حتی عده ای‬ ‫از سیاس��تمداران امریکای��ی خواهان فروپاش��ی‬ ‫فدراسیون روسیه و محدودتر کردن جغرافیای ان‬ ‫کشور بودند‪.‬‬ ‫تح��والت و تغیی��رات ایج��اد ش��ده در رواب��ط‬ ‫امری��کا با مناط��ق پیرامونی روس��یه ‪ -‬از اروپای‬ ‫ش��رقی گرفته تا قفقاز و اس��یای مرکزی ‪ -‬تابعی‬ ‫از متغیرهای گوناگون از جمله ش��رایط داخلی در‬ ‫این کش��ورها‪ ،‬دگرگونی های منطقه ای و وضعیت‬ ‫اس��تراتژیک جهانی و همچنین چگونگی س��امانه‬ ‫ق��درت و نگ��رش نخبگان سیاس��ت خارجی در‬ ‫مسکو و واشنگتن بوده است‪.‬‬ ‫با در نظر گرفتن زاویه نگرش مزبور این پرس��ش‬ ‫مطرح می شود که رفتار امریکا در مناطق پیرامونی‬ ‫روس��یه در دوره اوباما چگونه قابل تحلیل است؟‬ ‫نگاهی به س��فر هی�لاری کلینتون به پنج کش��ور‬ ‫پیرامون��ی روس��یه و «ترکیب رواب��ط دو جانبه و‬ ‫تصویر بزرگ» می تواند پاسخ مناسبی برای پرسش‬ ‫طرح شده باشد‪.‬‬ ‫سفر هیالری کلینتون به مناطق پیرامونی روسیه‬ ‫وزیرخارجه امریکا از ی��ک تا پنجم ژوئیه ‪2010‬‬ ‫(‪ 89/4/10‬ت��ا ‪ )89/4/14‬به پنج کش��ور پیرامون‬ ‫روس��یه یعن��ی اوکرای��ن‪ ،‬لهس��تان‪ ،‬گرجس��تان‪،‬‬ ‫اذربایجان و ارمنس��تان س��فر ک��رد و در هر کدام‬ ‫از این کش��ورها مجموعه ای از دیدگاه ها را مطرح‬ ‫کرد؛ با مقامات ارشد انها مالقات کرد و بعضا در‬ ‫مراس��م ویژه ای حضور به هم رساند‪ .‬درخصوص‬ ‫این س��فر چند ویژگی قابل توجه به نظر می رسد‪.‬‬ ‫ویژگی اول ترکیبی بودن دیدارها بود‪ .‬نوعا عالوه‬ ‫ب��ر مقامات رس��می ب��ا گروهی از س��ازمان های‬ ‫مدنی و غی��ر دولتی دیدارهایی ب��رای وزیر امور‬ ‫خارج��ه امریکا تدارک دیده ش��ده ب��ود‪ .‬ماهیت‬ ‫ترکیبی رس��می ‪ -‬مدنی در واقع این پیام سمبلیک‬ ‫را داش��ت که امریکا ب��ه ارمان های دموکراتیک و‬ ‫حقوق بشری در سیاست خارجی توجه دارد‪.‬‬ ‫باید در نظر داشت که گروه های طرفدار امریکا در‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫برخی از این کشورها در تحوالت داخلی و روندهای‬ ‫انتخاباتی بعضا شکست خورده یا حاشیه ای شده اند‪.‬‬ ‫ویژگ��ی دوم تاکید بر حضور و پش��تیبانی امریکا در‬ ‫برخی از مناقش��ات این کش��ورها با روس��یه بود که‬ ‫نمون��ه ان حمایت از گرجس��تان در دعوای پیرامون‬ ‫اوستیا و ابخازیاست‪.‬‬ ‫ام��ا ای��ن حمای��ت س��طحی و ب��ا تاکید ب��ر حفظ‬ ‫روابط با روس��یه بود‪ .‬ویژگی س��وم‪ ،‬تالش در حل‬ ‫اختالفات بین این کش��ورها بود ک��ه نمونه ان تاکید‬ ‫ب��ر حل اختالفات ارمنس��تان و اذربایجان در منازعه‬ ‫بیس��ت س��اله قره باغ اس��ت‪ .‬به عالوه کلینتون سعی‬ ‫کرد روند کند ش��ده روابط نوین ترکیه و ارمنس��تان‬ ‫را سرعت بخشد‪.‬‬ ‫بعد از اینکه به ابتکار داوود اوغلو‪ ،‬وزیرخارجه ترکیه‪،‬‬ ‫روابط انکارا و ایروان با امضای معاهده ای وارد فصل‬ ‫جدیدی ش��د‪ ،‬پارلمان ترکیه به خاطر حضور نظامی‬ ‫ارمنس��تان در قره ب��اغ از تصویب نهای��ی ان معاهده‬ ‫س��ر باز زد و تصویب را منوط ب��ه خروج نیروهای‬ ‫نظامی ارمنی از قره باغ کرد‪ .‬ویژگی چهارم این سفر‪،‬‬ ‫مش��ارکت در برنامه های خاص نظیر مراسم دهمین‬ ‫س��الگرد اتحادیه موسوم به جامعه دموکراسی هاست‬ ‫که یک دهه پیش توسط وزرای خارجه وقت امریکا‬ ‫و لهس��تان راه اندازی ش��د و در حال حاضر به عنوان‬ ‫بلوک قاب��ل مالحظ��ه ای در نهادها و س��ازمان های‬ ‫بین المللی مطرح و فعال است‪.‬‬ ‫در یک کالم روابط دوجانبه در این پنج کشور مدنظر‬ ‫ب��ود و امری��کا به انها نزدیک تر ش��د‪ .‬اما این روابط‬ ‫دوجانب��ه را باید در کن��ار تصویر بزرگ در تعامالت‬ ‫امریکا با انها دید‪.‬‬ ‫تصویر بزرگ و ترکیب روابط دوجانبه‬ ‫در تصویر بزرگ مناسبات این کشورها با امریکا‪،‬‬ ‫روس��یه را باید دید‪ .‬هیالری کلینتون سعی داشت‬ ‫که روس��یه را ناراح��ت نکند‪ .‬حداق��ل اظهارات‬ ‫ضد روس��ی که معمول س��فرهای اینچنینی است‬ ‫از ط��رف هی�لاری کلینتون دیده نش��د‪ .‬در واقع‬ ‫مناس��بات دوجانبه با این پنج کش��ور‪ ،‬در تصویر‬ ‫ب��زرگ روابط ب��ا روس��یه مخرج مش��ترکی پیدا‬ ‫می کند‪ .‬در این مخرج مش��ترک ویژگی برجس��ته‬ ‫ان اس��ت که روابط با این جمهوری های پیرامونی‬ ‫نبای��د به هزینه رنجش اس��تراتژیک مس��کو تمام‬ ‫ش��ود‪ .‬روابط دوجانبه با هر کدام از این کشورها‪،‬‬ ‫با این س��فر عمق بیش��تری یافت و در این روند‪،‬‬ ‫صرفا ماهیت ضدروس��ی حکومت ها مدنظر نبود‪.‬‬ ‫در کی ی��ف پایتخ��ت اوکراین به رغ��م روی کار‬ ‫امدن دولتی متفاوت نس��بت به دولت غرب گرای‬ ‫قبلی‪ ،‬هیالری کلینتون دومین اجالس کمیس��یون‬ ‫اس��تراتژیک مشترک را با دستور کار نسبتا سنگین‬ ‫اداره ک��رد‪ .‬این بیانگر تصویر بزرگتری اس��ت که‬ ‫واشنگتن از منطقه در دوره اوباما دارد و ان رفتن‬ ‫از مرز تقابل صرف با روسیه است‪ .‬در این تصویر‬ ‫روس��یه جایگاهی بس مهم ت��ر از مناطق پیرامون‬ ‫دارد و مناط��ق پیرامون��ی روس��یه‪ ،‬انحص��ارا از‬ ‫زاویه برخورد تقابل با روس��یه مورد سنجش قرار‬ ‫نمی گیرد‪.‬‬ ‫*عضوهیات علمیدانشکدهروابطبین الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫هفت‬ ‫تعادل بازار کار در گفت وگو با معاون وزیر کار‪:‬‬ ‫براوردها در مورد اشتغال‬ ‫اشتباه بود‬ ‫سید ابراهیم علیزاده‬ ‫معاون سرمایه انسانی و توسعه اشتغال وزارت کار در بررسی عرضه کار و تقاضای نیروی کار به رقم‬ ‫‪ 920‬هزار شغل ایجاد شده طی سال های برنامه چهارم در مقابل رقم یک میلیون و ‪ 200‬هزار فرصت‬ ‫شغلی مورد نیاز در این سال ها اشاره می کند که در نهایت نتیجه ان نرخ بیکاری ‪ 11/9‬درصدی در‬ ‫پایان سال پایانی برنامه چهارم شد‪ .‬این در حالی است که نرخ بیکاری مدنظر برنامه چهارم‬ ‫‪ 8/4‬درصد بود‪ .‬حمید حاجی عبدالوهاب در تشریح محقق نشدن نرخ بیکاری مدنظر برنامه چهارم‬ ‫هم در کنار براورد اشتباه برنامه از میزان مورد نیاز شغل طی این سال ها‪ ،‬به نقش بحران اقتصادی و‬ ‫کاهش سرمایه گذاری در کشور اشاره می کند‪ .‬وی همچنین در براورد وضعیت اینده اشتغال کشور با‬ ‫اشاره به نرخ بیکاری هفت درصدی پیش بینی شده در برنامه پنجم عنوان می کند‪« :‬برای رسیدن به این‬ ‫نرخ بیکاری ساالنه یک میلیون و ‪ 100‬هزار فرصت شغلی باید ایجاد شود‪ ».‬برای تحقق این نرخ نیز از‬ ‫جمله برنامه های اشتغالزایی که معاون وزیر کار انها را برمی شمرد‪ ،‬بنگاه های زودبازده‪ ،‬توسعه مشاغل‬ ‫خانگی‪ ،‬اعزام نیروی کار و تاسیس شرکت های مشاوره خدمات و اطالع رسانی کارافرینی است که در‬ ‫مورد هرکدام توضیحاتی می دهد‪ .‬از این سه طرح نیز شاید مهم ترین ان طرح بنگاه های زودبازده باشد‬ ‫که به گفته وی‪ ،‬در جلسه اخیر شورای عالی اشتغال کشور تصویب شده ‪ 11‬هزار میلیارد تومان به‬ ‫بنگاه های زودبازده تزریق شود تا از این طریق ‪ 600‬هزار شغل جدید ایجاد شود‪.‬‬ ‫وضعیت عرضه و تقاضای نیروی کار در بازار کار‬ ‫کشور چگونه است؟‬ ‫مرکز امار ساالنه اطالعات تعداد شاغالن و متقاضیان‬ ‫نیروی کار را اعالم می کند که می توان مابه التفاوت ان‬ ‫را محاسبه کرد‪.‬‬ ‫ش��ما به عنوان یکی از معاون��ان وزارت کار اکنون‬ ‫در برنامه ریزی های خ��ود چه عددی را مالک قرار‬ ‫داده ای��د که با توجه به ان‪ ،‬برای متقاضیان ورود به‬ ‫بازار کار ساالنه شغل ایجاد کنید؟‬ ‫این بحث مربوط به برنامه پنجم توس��عه است که در‬ ‫ان برای رس��یدن به نرخ بیکاری هفت درصد مطرح‬ ‫شده که ساالنه یک میلیون و ‪ 100‬هزار فرصت شغلی‬ ‫باید ایجاد ش��ود و در مجموع این س��ال ها نیز میزان‬ ‫شغل های ایجاد شده ‪ 5500‬شغل خواهد شد‪.‬‬ ‫این میزان در برنامه چهارم چگونه بود؟‬ ‫‪64‬‬ ‫برای سال های برنامه چهارم در خود برنامه ذکر شده بود‬ ‫که ساالنه ‪ 920‬هزار فرصت شغلی جدید ایجاد شود که‬ ‫با تحقق ان نرخ بیکاری به ‪ 8/4‬درصد کاهش بیابد‪.‬‬ ‫ان وق��ت نرخ بی��کاری پایان برنامه ب��ه چه میزان‬ ‫رسید؟‬ ‫نرخ بیکاری در س��ال گذشته به ‪ 11/9‬درصد رسید که‬ ‫نسبت به سال ‪ 1/5 ،87‬درصد افزایش داشته است‪.‬‬ ‫علت این افزایش را در چه می بینید؟‬ ‫این ب��ه دلیل ان بود که میزان براورد فرصت ش��غلی‬ ‫جدید براورده ش��ده در برنامه چه��ارم چندین هزار‬ ‫شغل کم بود‪.‬‬ ‫در این مورد توضیح بیشتری می دهید‪.‬‬ ‫ببینید در عمل طی س��ال های برنامه چهارم‪ ،‬ما ساالنه‬ ‫یک میلیون و ‪ 200‬هزار شغل نیاز داشتیم اما این رقم در‬ ‫برنامه چهارم کمتر عنوان شده بود‪ .‬ظرفیت دانشگاه ها‬ ‫هم به خصوص در زنان طی این س��ال ها به ش��دت‬ ‫افزایش یافت که دیگر نس��بت دختر به پسر دانشجو‬ ‫هم به ‪ 40 - 60‬رس��یده است‪ .‬از سوی دیگر در سال‬ ‫گذشته مشکالت مربوط به بحران اقتصادی هم بود که‬ ‫به همین دلیل نرخ بیکاری خیلی از کش��ورها بیش از‬ ‫این افزایش یافت و در مقایسه با انها افزایش ما خیلی‬ ‫بهتر بود‪ .‬همچنین میزان سرمایه گذاری سال گذشته در‬ ‫کشور ما نیز کم شده بود‪.‬‬ ‫در این چهار سال برنامه چهارم چقدر شغل جدید‬ ‫ایجاد شد؟‬ ‫رقمی نزدیک به همان ‪ 920‬هزار ش��غل جدید که در‬ ‫برنامه ذکر شده بود‪ ،‬ایجاد شد‪.‬‬ ‫ان وقت سهم بنگاه های زودبازده از این میزان شغل‬ ‫جدید چقدر است؟‬ ‫طی سه س��ال اجرا‪ ،‬طرح بنگاه های زودبازده بیش از‬ ‫یک میلیون و ‪ 160‬هزار ش��غل ایجاد کرد که س��االنه‬ ‫بیش از ‪ 380‬هزار شغل می شود‪.‬‬ ‫باقی شغل های ایجاد شده چگونه به وجود امدند؟‬ ‫باقی این ش��غل ها از طریق طرح های بزرگ صنعتی و‬ ‫بخش های معدنی که س��رمایه گذاری در انها صورت‬ ‫گرف��ت و عالوه بر ای��ن‪ ،‬مقداری از مش��اغل نیز در‬ ‫مراکز صنعتی یا در بخش های کش��اورزی‪ ،‬خدمات‪،‬‬ ‫خودروسازی‪ ،‬پتروشیمی و ‪ IT‬ایجاد شده اند‪.‬‬ ‫ب��ه جز این طرح بنگاه های زودبازده در دولت دهم‬ ‫برای اشتغال زایی چه طرح هایی دنبال خواهد شد؟‬ ‫ی��ک طرح ک��ه مراح��ل قانونی خود را ط��ی می کند‬ ‫ساماندهی کسب وکار و مشاغل خانگی است‪ .‬در این‬ ‫مورد ستادی هم تشکیل خواهد شد و با توجه به اینکه‬ ‫یکی از مش��کالت این طرح تامین س��رمایه است‪ ،‬با‬ ‫هماهنگی دستگاه های ذی ربط راهکارهای تسهیل ان‬ ‫و شرایط ایجاد اشتغال در خانه فراهم خواهد شد‪.‬‬ ‫ظرفیت ایجاد شغل جدید چقدر است؟‬ ‫در مرحله اول‪ ،‬باید این مشاغل شناسایی شوند‪ .‬اما به‬ ‫هرحال مدنظر داریم از این طریق به یک میلیون شغل‬ ‫جدید دست پیدا کنیم‪.‬‬ ‫ان وقت فکر می کنید این مشاغل پایدار خواهند بود؟‬ ‫طراحی این شغل ها به این صورت است که یا خوشه ای‬ ‫باشند تا بتوانند رقابت کنند یا اینکه به بنگاه های بزرگ‬ ‫باالدستی متصل شوند‪.‬‬ ‫اعتبار این طرح به چه میزان است؟‬ ‫اعتب��ار مورد نیاز ب��رای این طرح رق��م خیلی زیادی‬ ‫نیست و یکی از روش هایی است که با سرمایه محدود‬ ‫هم می شود از طریق ان شغل ایجاد کرد‪ .‬بخش دیگر‬ ‫این اس��ت که همه افرادی ک��ه در مجموعه منازل کار‬ ‫می کنند محصول خود را به ش��کل مستقیم در خانه ها‬ ‫عرض��ه نکنن��د و از طری��ق عرضه محص��والت در‬ ‫بازارچه های شهری توس��ط شهرداری ها این موضوع‬ ‫دنبال ش��ود‪ .‬همچنین تاکید داریم این مشاغل خانگی‬ ‫تنها برای اعضای خانواده باشد‪.‬‬ ‫طرح دیگر برای اشتغالزایی چیست؟‬ ‫بحث دیگر این اس��ت که حرکتی گسترده برای اعزام‬ ‫نیروهای ماهر به خارج از کش��ور داشته باشیم‪ .‬الزمه‬ ‫ان هم این اس��ت که هماهنگی هایی ب��ا وزارت امور‬ ‫خارجه و دس��تگاه های محور مذاکرات در این زمینه‬ ‫مانند وزارتخانه های بازرگانی و کش��اورزی صورت‬ ‫بگیرد‪ .‬در این زمینه صدور خدمات فنی و مهندس��ی‬ ‫هم مدنظر است‪.‬‬ ‫هدف برای اعزام نیروی کار چه تعداد است؟‬ ‫پیش بینی کردیم از سقف ‪ 100‬هزار نفری که تحقق ان‬ ‫در برنامه چهارم پیش بینی شده بود و به دلیل ساختار‬ ‫نامناسب در تحقق ان موفق نبودیم بیشتر اعزام نیروی‬ ‫کار داشته باشیم‪.‬‬ ‫سیاست دیگری هم برای اشتغالزایی مدنظر دارید؟‬ ‫موضوع دیگر تاسیس شرکت های مشاوره خدمات و‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫اطالع رسانی کارافرینی است که طی برنامه ای پنج ساله‬ ‫باید این شرکت ها به سرعت گسترش پیدا کنند‪ .‬چرا‬ ‫که در شرایط حال حاضر متقاضیانی بین جوانان کشور‬ ‫برای سرمایه گذاری وجود دارند اما نیاز به یک مشاوره‬ ‫دارند‪ .‬در این شرکت ها حتما کارافرینان شناخته شده‬ ‫فعالیت خواهند کرد‪.‬‬ ‫بخش خصوصی هم نقشی در این طرح دارد؟‬ ‫بله‪ .‬کل کار توسط بخش خصوصی دنبال خواهد شد‪.‬‬ ‫در مورد همان طرح اش��تغالزایی بنگاه زودبازده هم‬ ‫که به ان اشاره ای داشتید بگویید تصمیم جدیدی در‬ ‫مورد این طرح گرفته نشده است؟ ایا روند کار این‬ ‫طرح تغییر نخواهد کرد؟‬ ‫در جلسه اخیر شورای عالی اشتغال در مورد بنگاه های‬ ‫زودب��ازده تصویب ش��ده‪ ،‬ب��رای ان طرح هایی که به‬ ‫بهره برداری رس��یده و فعال هستند سرمایه در گردش‬ ‫در نظر گرفته ش��ود تا به پایداری انها کمکی صورت‬ ‫بگی��رد و بتوانند به تدریج به بنگاه های خوش��ه ای و‬ ‫باالدس��تی متصل شوند و به س��مت بنگاه های پایدار‬ ‫سوق پیدا کنند‪ .‬البته این ‪ 11‬هزار میلیارد تومان جدای‬ ‫از اینک��ه برای تامین س��رمایه در گ��ردش طرح ها به‬ ‫بهره برداری رس��یده اس��ت‪ ،‬برای دو بخش طرح های‬ ‫نیمه تمام و طرح هایی که در بانک ها تصویب شده اند‬ ‫نیز خواهد بود‪ .‬یعنی طرح هایی که یا قراردادش��ان در‬ ‫بانک عقد ش��ده و بعضی از اقس��اط خود را گرفته اند‬ ‫اما همه تس��هیالت خود را دریافت نکرده اند یا اینکه‬ ‫طرح های��ی که بانک قبول دارد ان طرح ها توجیه فنی‬ ‫و اقتصادی دارند و منابع باید برای انها تامین شود اما‬ ‫هنوز به مرحله عقد قرارداد نرسیده اند‪.‬‬ ‫طرح هایجدیدبنگاه هایزودبازدهپذیرفتهنخواهدشد؟‬ ‫در مورد طرح های جدید بنا ش��ده که پیش بینی اعتبار‬ ‫انها مش��خص شود و در جلس��ه بعدی شورای عالی‬ ‫اش��تغال که پیشنهاد ان مطرح ش��ود‪ ،‬برای طرح های‬ ‫جدید هم تصمیم گیری خواهند کرد‪.‬‬ ‫ب��رای این ‪ 11‬ه��زار میلیاردتومان چه میزان ش��غل‬ ‫پیش بینی ش��ده ک��ه با صرف ان مش��اغل جدیدی‬ ‫ایجاد شود؟‬ ‫پیش بین��ی ما این اس��ت که اگر ای��ن ‪ 11‬هزار میلیارد‬ ‫تومان پرداخت ش��ود ما حداقل ‪ 600‬هزار شغل جدید‬ ‫می توانیم داشته باشیم‪.‬‬ ‫این میزان شغل طی چند مدت ایجاد خواهد شد؟‬ ‫در این مورد بحث بر این است که اگر ما امسال بتوانیم‬ ‫بخش��ی از اینها را عملیاتی کنیم و اگر این طرح های‬ ‫مصوب ما‪ ،‬امس��ال اعتبار بگیرند و کار را شروع کنند‪،‬‬ ‫استمرار ان به سال بعد کشیده خواهد شد‪.‬‬ ‫در مورد وضعیت ح��ال حاضر بنگاه های زودبازده‬ ‫خبر دارید که وضعیت پرداخت تس��هیالت به این‬ ‫بنگاه ها چگونه است؟‬ ‫می دهند اما روند کند اس��ت که حاال با این رقم هایی‬ ‫که قول دادند انشاءاهلل شتاب پیدا می کند و امیدواریم‬ ‫سرعت بیشتری داشته باشد‪.‬‬ ‫ضمانتی هم وجود دارد که بانک ها این میزان اعتبار‬ ‫را پرداخت کنند یا اینکه از این طریق بانک ها حتما‬ ‫مکلف به پرداخت این تسهیالت شوند؟‬ ‫برای بانک هایی که مشکل منابع داشتند‪ ،‬بنا شده بانک‬ ‫مرکزی خط اعتباری در اختیارشان بگذارد که انشاءاهلل‬ ‫این مشکل منابع بانکی هم حل شود‪.‬‬ ‫در زمین��ه دریاف��ت تس��هیالت ب��رای ضمانتی که‬ ‫واحدها باید در اختیار بانک ها بگذارند‪ ،‬تغییری رخ‬ ‫نداده است؟‬ ‫مثل س��ابق است‪ .‬اوال که بانک باید بپذیرد طرح معرفی‬ ‫شده توجیه فنی و اقتصادی دارد یا ندارد و بعد هم باید‬ ‫وثیقه خودش را بگیرد‪ ،‬ما در سیستم و کار بانک دخالتی‬ ‫نمی کنیم‪ .‬بعد از اینکه بانک تصویب کرد و کارگروه هم‬ ‫تاییدش کرد به مرحله عقد قرارداد می رسد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫بحران اجتماعی‪ ،‬بحران بیکاری؛ کدام علت‪ ،‬کدام معلول؟‬ ‫امیر معتمدی‪ /‬نمایندهسابقکارفرمایانایراندرسازمانبین المللیکار‬ ‫کلید حل بسیاری از معضالت اجتماعی و به تبع ان اقتصادی و سیاسی که منجر به بحران های پرهزینه‬ ‫می ش��وند‪ ،‬کارافرینی و اش��تغال برای جمعیت میلیونی جویای ان است‪ .‬ورودی های ساالنه کارجویان‬ ‫کش��ور به ب��ازار کار افزون بر ‪ 2/2‬درصد جمعی��ت یا بیش از یک میلیون و ‪ 500‬هزار نفر اس��ت‪ .‬این‬ ‫جمعی��ت‪ ،‬افرادی از طبقه س��نی پر از ش��ور و انرژی نهفته هس��تند که در قالب فعالی��ت و برای تامین‬ ‫معیش��ت خود و بعضا خانواده خود‪ ،‬درصدد مصرف کردن این انرژی و پتانس��یل به کار گرفته نش��ده‬ ‫خود هس��تند‪.‬اگر از فرصت جاری س��اختن این انرژی و پتانسیل انبوه این جمعیت میلیونی کشور دریغ‬ ‫ش��ود‪ ،‬متاس��فانه باید شاهد تنش های پرهزینه ای مانند انچه اخیرا ش��اهد ان بودیم‪ ،‬باشیم‪ .‬پاسخ ندادن‬ ‫به نیازهای اساس��ی و بنیادی نیروی جویای کار که در حال حاضر بیش از هفت میلیون نفر هس��تند‪ ،‬با‬ ‫اولین اولویت که داش��تن کار ش��رافتمندانه و مولد است‪ ،‬جوانان را در مس��یر و شیبی قرار می دهد که‬ ‫حض��ور در میدان های پرتالطم اجتماعی برای انان س��هل و کم هزین��ه بلکه در غفلت حتی پرجاذبه هم‬ ‫می ش��ود‪.‬اما در این ش��رایط اگر یک نیروی اجتماعی غالب و موافق دگرگونی ها و هدایت انان وجود‬ ‫داشته باشد و اصالحات اجتماعی به موقع انجام بگیرد‪ ،‬چنین برنامه هایی قابل کنترل و هدایت هستند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر بحران های اقتصادی و سیاسی گونه ای از بحران های اجتماعی هستند که برحسب اهمیت‬ ‫و اثاری که بر جامعه می گذارند‪ ،‬عمومی یا خاص تلقی می ش��وند‪ .‬بحران اشتغال به خصوص از ارکان‬ ‫بحران های عمومی و فراگیر است که هیچ نیروی اجتماعی موثرتر و کاراتر از اشتغال مولد و با شرافت‪،‬‬ ‫نمی تواند در هدایت س��ازنده و همس��وی نیروی جامعه نقش افرین باشد‪.‬اش��تغال‪ ،‬فرد را با ان بخش‬ ‫هویت و ش��خصیت اجتماعی عجین می سازد که تمامی احساس و عواطف اجتماعی بودن او را سیراب‬ ‫و اش��باع می کن��د‪ .‬در امار میدانی که از یک محقق کارفرمایی در م��ورد ترکیب نیروهای فعال و حاضر‬ ‫در تنش های اخیر اجتماعی کس��ب کرده ام‪ ،‬حقیقت حضور پرس��روصدا و تالطم زای گروه سنی ‪ 18‬تا‬ ‫‪ 30‬س��اله به گونه ای پررنگ خودنمایی می کند‪ .‬در این گروه انچه وجه مش��ترک به حس��اب می اید ان‬ ‫اس��ت که بیش از ‪ 35‬درصد انها دارای هیچ اش��تغالی نیستند و نزدیک به ‪ 20‬درصد دیگر نیز دارای کار‬ ‫واقعی که ان را قبول داشته باشند و دارای اینده بدانند نیستند‪.‬بخش بزرگی از این جوانان حال حاضر‬ ‫در صحنه تنش ها در عین حال عمدتا وابسته به ساختار اقتصادی خانواده خویش هستند و به هر تدبیر‬ ‫بیکار‪ ،‬اما مس��لما مش��تاق داشتن کاری ش��رافتمندانه و مولد در جهت تامین زندگی مستقل نیز هستند‪.‬‬ ‫در این مقوله مختصر‪ ،‬نیت تحلیل نظام اموزش��ی که خروجی های نیروی انس��انی ان مغایرت فاحش��ی‬ ‫ب��ا تامی��ن نیاز ورودی های بازار کار دارد نیس��ت اما نبای��د فراموش کنیم جوان فع��ال اجتماعی امروز‬ ‫می خواهد به بازی گرفته ش��ود‪ ،‬می خواهد مشارکت داش��ته باشد‪ ،‬می خواهد هویت و شخصیت داشته‬ ‫باش��د‪ ،‬می خواهد اس��تقالل مالی و مادی داشته باش��د‪ ،‬می خواهد در مقاصد اجتماعی محلی از اعراب‬ ‫باش��د‪ ،‬می خواهد در روندهای جامعه اثرگذار باش��د‪ ،‬می خواهد متعلق به نظام سلس��له مراتب باش��د‪،‬‬ ‫می خواه��د در صحنه های��ی نقش افرینی کن��د و اگر ما می توانیم تمامی این نیازه��ا را در نیات عملیاتی‬ ‫کردن تحرکات اجتماعی اخیر از س��وی احاد جوان حاضر در حوادث اخیر شناس��ایی کنیم‪ ،‬به همین‬ ‫س��هولت می توانیم بگوییم این معیارها در جریان کار و زیر لوای اش��تغال قابل پاس��خگویی هس��تند‪.‬‬ ‫بی تمایلی تقاضای بازار کار در به کارگیری نیروی کار جدید‬ ‫محمد حسینفاتحی‪/‬عضوهیاتعلمی دانشگاهازاد‬ ‫مطالع��ه ب��ازار کار در کش��ورهای مختلف ما را به این نتیجه می رس��اند که مس��اله اش��تغال و بیکاری‬ ‫به خصوص برای جوانان‪ ،‬زنان و فارغ التحصیالن دانش��گاهی در تمام کش��ورها با شدت و ضعف هایی‬ ‫به ویژه در کشورهای در حال توسعه وجود دارد‪ .‬حرکت به سمت کوچک سازی دولت ها‪ ،‬پیشرفت های‬ ‫تکنولوژیک و حرکت برای س��رمایه گذاری های سرمایه بر و کاراندوز‪ ،‬افزایش رقابت بین کشورها و به‬ ‫خصوص بین شرکت های بزرگ و چند ملیتی باعث شده تقاضا برای نیروی کار در بخش حقوق بگیری‬ ‫به ش��دت کاهش یابد‪ .‬در برنامه س��وم و چهارم امده اس��ت دولت در صورتی می تواند نیروی جدید‬ ‫اس��تخدام کند که به همان اندازه نیرو از این بخش خارج ش��ود و در جایی اورده دولت موظف اس��ت‬ ‫در ط��ول س��ال های برنامه‪ ،‬تعداد مس��تخدمین خود را پن��ج درصد کاهش دهد‪ .‬تحدی��د بخش دولتی‬ ‫برای اس��تخدام جوانان و فارغ التحصیالن دانش��گاهی ان هم در نظام اموزش��ی که برای تربیت افرادی‬ ‫که بتوانند در بخش غیرمزدبگیر اس��تخدام ش��وند‪ ،‬طراحی نش��ده‪ ،‬به معنای تراکم تقاضای استخدام در‬ ‫بخش دولتی و افزایش بیکاری جوانان و فارغ التحصیالن اس��ت‪.‬تجربه کش��ورهایی مثل المان‪ ،‬س��وئد‪،‬‬ ‫چین‪ ،‬فیلیپین و ویتنام در توس��عه بازارهای غیررسمی و اموزش های غیررسمی و توسعه خوداشتغالی و‬ ‫کارافرینی برای کش��ور ما بس��یار مفید و مورد نیاز اس��ت‪ .‬البته بازار کار به صورت نظام مند این اگاهی‬ ‫را به دس��ت اورده و در ص��ورت مداخله نک��ردن دولت به تدریج و با ص��رف هزینه های زیاد و قربانی‬ ‫ش��دن چند نس��ل تغییر رویه خواهد داد‪ .‬در حال حاضر بیش از نیمی از ش��اغالن ‪ 10‬و ‪ 11‬ساله کشور‬ ‫کارکن مس��تقل هستند‪.‬خالء ناشی از وجود دولت در تقاضای نیروی کار تحصیلکرده‪ ،‬رشد تحصیالت‬ ‫عالی‪ ،‬افزایش نرخ مش��ارکت زنان‪ ،‬تغییر رویه در بس��یاری از سیاست های پولی‪ ،‬مالی و اعتباری کشور‬ ‫از انقالب اس�لامی به بعد‪ ،‬بدون توجه به س��اختار بازار کار و از همه مهمتر تغییر نکردن نظام اموزشی‬ ‫کش��ور‪ ،‬همه و همه باعث ش��ده که تقاضای بازار کار تمایلی در به کارگیری نیروی کار جدید از خود‬ ‫نش��ان ندهد یا در صورت وجود تمایل این مقدار از تقاضا به حدی نباش��د که تاثیر چندانی بر اشتغال‬ ‫و بیکاری بگذارد‪.‬اشتغال و بیکاری جوانان‪ ،‬زنان و فارغ التحصیالن در سال های اخیر به یکی از موضوعات‬ ‫اصلی جامعه تبدیل شده و بسیاری از کارشناسان دهه ‪ 80‬را دهه این موضوع می دانند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫هفت‬ ‫بیکاری صعودی جوانان‬ ‫تحلیل اماری بازار کار ایران‬ ‫تع��داد دو میلیون و ‪ 98‬ه��زار و ‪ 193‬نفر مرد و ‪741‬‬ ‫هزار و ‪ 778‬نفر هم زن بوده اند‪ .‬از س��وی دیگر از این‬ ‫تعداد بیکار دو میلیون و ‪ 229‬هزار و ‪ 799‬نفر در شهر‬ ‫و ‪ 610‬هزار و ‪ 173‬نفر در روس��تاها زندگی می کنند‪.‬‬ ‫این امارها نشان می دهد که حدود ‪ 70‬درصد بیکاران‬ ‫کش��ور مرد و ‪ 30‬درصد بیکاران کش��ور زن هستند‪.‬‬ ‫همچنین ‪ 80‬درصد بیکاران ش��هری و ‪ 20‬درصد نیز‬ ‫روستایی هستند‪( .‬جدول شماره ‪)2‬‬ ‫سید ابراهیم علیزاده‬ ‫بررس��ی بازار کار ایران نشان می دهد طبق اخرین‬ ‫امار اعالم ش��ده از س��وی مرکز ام��ار ‪ 11/9‬درصد‬ ‫از جمعیت فعال این کش��ور بیکار هس��تند که با در‬ ‫نظر گرفتن جمعیت ‪ 25‬میلیون نفری شاغالن تعداد‬ ‫بیکاران این کش��ور کمتر از س��ه میلیون نفر براورد‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫این امارها مربوط به مجموع سال ‪ 88‬است که نرخ‬ ‫بیکاری این سال در مقایسه با سال ‪ 87‬حاکی از رشد‬ ‫‪ 1/5‬درصدی اس��ت‪ .‬همچنین این امارها روند نرخ‬ ‫بیکاری در بخش مردان‪ ،‬زنان‪ ،‬نقاط ش��هری و نقاط‬ ‫روستایی را نیز صعودی نشان می دهد که این میزان‬ ‫رش��دها ب��ه ترتی��ب ‪ 1/5 ، 0/1 ، 1/7‬و ‪ 1/1‬درصد‬ ‫است‪.‬در مورد نرخ بیکاری سال ‪ 88‬می توان به چهار‬ ‫ن��رخ ‪ 11/3 ،11/3 ،11/1‬و ‪ 14/1‬درصد در فصول‬ ‫بهار‪ ،‬تابس��تان‪ ،‬پاییز و زمس��تان اش��اره کرد که در‬ ‫نهایت منجر به نرخ بیکاری ‪ 11/9‬درصدی در سال‬ ‫گذشته ش��دند‪ ،‬این در حالی است که نرخ بیکاری‬ ‫سال ‪ 87‬معادل ‪ 10/4‬درصد بوده است‪ .‬این افزایش‬ ‫نرخ بیکاری در حالی اس��ت که طبق اعالم مسئوالن‬ ‫در سال های اخیر ساالنه یک میلیون متقاضی شغل‪،‬‬ ‫وارد بازار کار شده اند و در مقابل طبق اعالم وزارت‬ ‫کار مهم ترین طرح اشتغال زایی دولت نهم طی چهار‬ ‫سال اجرا توانسته تنها نیاز یک سال یعنی یک میلیون‬ ‫ش��غل جدید را تامین کند‪ .‬بنابراین با این تفسیر به‬ ‫نظر می رس��د رش��د نرخ بی��کاری طبیعی باش��د‪.‬‬ ‫(جدول شماره ‪)1‬‬ ‫بیکاری جوانان؛ کامال صعودی!‬ ‫نرخ بیکاری ‪ 15‬تا ‪ 24‬ساله ها که همان گروه متقاضیان‬ ‫ورود به بازار کار هس��تند نی��ز وضعیت خوبی ندارد‪.‬‬ ‫عمده بیکاران مردان و شهری ها هستند‬ ‫نرخ بیکاری در مردان با ‪ 1/7‬درصد افزایش نس��بت‬ ‫به سال ‪ 87‬به رقم ‪ 10/8‬درصد‪ ،‬در زنان با ‪ 0/1‬رشد‬ ‫نس��بت به س��ال ‪ 87‬به رقم ‪ 16/8‬درص��د‪ ،‬در نقاط‬ ‫ش��هری با ‪ 1/5‬درصد افزایش ب��ه رقم ‪ 13/5‬درصد‬ ‫و در نقاط روس��تایی هم ب��ا ‪ 1/1‬درصد افزایش به‬ ‫رقم ‪ 8/3‬درصد رسیده اس��ت‪ .‬این امارها حاکی از‬ ‫بیش��تر بودن نرخ بی��کاری زنان در مقایس��ه با نرخ‬ ‫بی��کاری م��ردان و همچنین بیش��تر ب��ودن بیکاری‬ ‫در نقاط ش��هری نس��بت به نقاط روس��تایی است‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که در مجم��وع طبق این اعالم‬ ‫مرکز امار تعداد بیکاران کل کش��ور در سال گذشته‬ ‫دو میلی��ون و ‪ 839‬هزار و ‪ 973‬نفر بودند که از این‬ ‫جدول ‪1‬‬ ‫جدول ‪2‬‬ ‫جدول ‪3‬‬ ‫جدول ‪4‬‬ ‫‪66‬‬ ‫ن��رخ بیکاری ای��ن گروه در مجموع س��ال ‪ 88‬با ‪1/7‬‬ ‫درصد افزایش نس��بت به سال ‪ 87‬معادل ‪ 24/7‬درصد‬ ‫ثبت شده است‪ .‬تعداد این بیکاران نیز در مجموع یک‬ ‫میلی��ون و ‪ 171‬هزار و ‪ 476‬نفر بوده اس��ت که از این‬ ‫تعداد ‪ 853‬هزار و ‪ 32‬نفر مرد و ‪ 318‬هزار و ‪ 443‬نفر‬ ‫زن بوده اند‪ .‬این ارقام نشان می دهد که در این گروه نیز‬ ‫بیش از ‪ 70‬درصد بی��کاران مرد و کمتر از ‪ 30‬درصد‬ ‫فصل‬ ‫بهار‬ ‫تابستان‬ ‫پاییز‬ ‫زمستان‬ ‫نرخ بیکاری‬ ‫‪11.1‬‬ ‫‪11.3‬‬ ‫‪11.3‬‬ ‫‪14.1‬‬ ‫بخش‬ ‫مردان‬ ‫زنان‬ ‫نقاط شهری‬ ‫نقاط روستایی‬ ‫نرخ بیکاری‬ ‫‪10.8‬‬ ‫‪16.8‬‬ ‫‪13.5‬‬ ‫‪8.3‬‬ ‫بخش‬ ‫مردان‬ ‫زنان‬ ‫نقاط شهری‬ ‫نقاط روستایی‬ ‫نرخ بیکاری جوانان ‪ 15‬تا ‪ 24‬ساله‬ ‫‪22.7‬‬ ‫‪32.4‬‬ ‫‪29.4‬‬ ‫‪16.4‬‬ ‫بخش‬ ‫خدمات‬ ‫صنعت‬ ‫کشاورزی‬ ‫میزان سهم از کل اشتغال کشور‬ ‫‪ 47.4‬درصد‬ ‫‪ 31.8‬درصد‬ ‫‪ 20.9‬درصد‬ ‫انها زن هس��تند‪ .‬همچنین از ان یک میلیون و ‪171‬‬ ‫هزار بیکار در گروه سنی ‪ 15‬تا ‪ 24‬ساله ها‪ 890 ،‬هزار‬ ‫و ‪ 91‬نفرشان در ش��هر و ‪ 281‬هزار و ‪ 385‬نفرشان‬ ‫در روستا زندگی می کنند‪ .‬نسبت درصدی این افراد‬ ‫نیز اینگونه اس��ت که ‪ 70‬درصد شهری و ‪ 30‬درصد‬ ‫روستایی هستند‪( .‬جدول شماره ‪)3‬‬ ‫بیشتر مشاغل خدماتی هستند‬ ‫بررس��ی بازار کار س��ال گذشته نش��ان می دهد که‬ ‫بیش��ترین سهم اشتغال برای بخش خدمات با ‪47/4‬‬ ‫درصد سهم بوده است‪ .‬این بخش با ‪ 9‬میلیون و ‪945‬‬ ‫هزار و ‪ 549‬نفر ش��اغل عمده ترین بخش محسوب‬ ‫می ش��ود و بعد از ان بخش صنعت با شش میلیون‬ ‫و ‪ 675‬ه��زار و ‪ 48‬نف��ر و س��هم ‪ 31/8‬درصدی در‬ ‫جایگاه دوم و در نهایت نیز بخش کشاورزی با چهار‬ ‫میلیون و ‪ 380‬هزار و ‪ 112‬نفر در جایگاه سوم قرار‬ ‫دارد‪ .‬همچنین میزان س��هم بخش خدمات در چهار‬ ‫فصل س��ال به ترتی��ب ‪ 48/6 ، 46/2 ،46/2‬و ‪48/6‬‬ ‫درصد بوده که نش��ان می ده��د روند گرایش به این‬ ‫بخش صعودی است‪ .‬میزان سهم بخش صنعت نیز‬ ‫مانند بخش خدمات در چهار فصل س��ال به ترتیب‬ ‫‪ 31/6 ، 31/9 ، 30/9‬و ‪ 32/9‬درص��د بوده که ان هم‬ ‫روندش صعودی است‪ .‬اما در مقابل این دو بخش‪،‬‬ ‫بخش کش��اورزی در فصول پایانی س��ال به تدریج‬ ‫س��همش کاهش یافته اس��ت‪ .‬این میزان ها در چهار‬ ‫فصل س��ال به ترتیب از ‪ 22/8‬درصد در فصل بهار‬ ‫به ‪ 21/9‬درصد در فصل تابس��تان و سپس به ‪19/8‬‬ ‫درصد در فصل پاییز و در نهایت به ‪ 18/5‬درصد در‬ ‫فصل زمستان کاهش یافته است‪.‬‬ ‫همچنین استانی که بیشترین سهم در بخش خدمات‬ ‫را داشته‪ ،‬استان بوش��هر است که در سال ‪ 87‬استان‬ ‫تهران در این جایگاه قرار داش��ت‪ ،‬اس��تانی هم که‬ ‫کمترین س��هم در بخش خدمات را داشته باشد در‬ ‫حالی خراس��ان شمالی است که این جایگاه در سال‬ ‫‪ 87‬در اختیار اذربایجان شرقی بود‪ .‬در بخش صنعت‬ ‫نیز بیش��ترین سهم برای استان یزد است که در سال‬ ‫‪ 87‬اس��تان چهارمحال و بختیاری بود‪ ،‬کمترین سهم‬ ‫هم برای استان کرمانشاه است که در سال قبلش این‬ ‫جایگاه را اس��تان اردبیل در اختیار داشت‪.‬استانی که‬ ‫بیشترین سهم در بخش کشاورزی را داشته باشد به‬ ‫مانند سال ‪ 87‬استان اردبیل و استانی هم که کمترین‬ ‫سهم در بخش کشاورزی را داشته باشد باز به مانند‬ ‫سال ‪ 87‬استان تهران بوده است‪( .‬جدول شماره ‪)4‬‬ ‫وضعیت بازار کار اس��تان های کشور در سال ‪ 88‬نیز‬ ‫نش��ان می دهد که در این سال س��ه استان خراسان‬ ‫ش��مالی‪ ،‬هرمزگان و خراس��ان جنوب��ی با نرخ های‬ ‫بیکاری به ترتی��ب ‪ 6/9 ، 6/4‬و ‪ 7/0‬درصد کمترین‬ ‫بیکاری و سه استان لرستان‪ ،‬همدان و چهارمحال و‬ ‫بختیاری با نرخ های بیکاری به ترتیب ‪18/0 ، 19/0‬‬ ‫و ‪ 16/4‬درصد بیش��ترین بیکاری را داش��ته اند‪ .‬این‬ ‫ارقام حاکی از فاصله بیش از ‪ 12‬درصدی بیش��ترین‬ ‫با کمترین نرخ بیکاری در اس��تان های کشور است‪.‬‬ ‫همچنین سه استان اردبیل‪ ،‬اذربایجان شرقی و غربی‬ ‫نیز با نرخ های مش��ارکت به ترتیب ‪ 45/5 ، 46/2‬و‬ ‫‪ 45/0‬درصد بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی و سه‬ ‫اس��تان کهگیلویه و بویراحمد‪ ،‬سیستان و بلوچستان‬ ‫و هرمزگان با نرخ های مش��ارکت ب��ه ترتیب ‪30/0‬‬ ‫‪ 30/5 ،‬و ‪ 31/8‬درص��د هم کمترین نرخ مش��ارکت‬ ‫اقتصادی را در سال ‪ 88‬داشته اند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫‪67‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫عکسها مربوط به بمباران اراک د رمرداد سال ‪ 65‬است‬ ‫بازخوانی بمباران های اراک در گفت وگو با حسین عابدی‬ ‫شهادت به جرم استقامت‬ ‫علیرضا کمیلی‬ ‫در س��خنانی از رهبری دیدم که از کشته شدن هفتاد‬ ‫کارگر اراکی در بمباران کارخانه های اراک در زمان‬ ‫جنگ سخن گفته بودند‪ .‬پرس و جو کردم تا نهایتا به‬ ‫کس��ی رسیدم که خاطرات زیادی از ان دوران و ان‬ ‫واقعه خاص که در روز پنجم مردادماه س��ال ‪ 65‬رخ‬ ‫داده بود‪ ،‬داشت‪ .‬گر چه دیروز به تناسب نیاز انقالب‬ ‫وارد کمیته ش��ده بود و به تامین امنیت ش��هر کمک‬ ‫می ک��رد اما ام��روز ش��غل ازاد دارد و هیات محبان‬ ‫ام االئمه اراک را با دوس��تان رزمنده اش می چرخاند‪.‬‬ ‫در یک ظهر تابس��تانی‪ ،‬در گلزار شهدای شهر اراک‬ ‫ک��ه هزاران پی��ر و جوان گلگون کفن این ش��هر در‬ ‫ان ارمیده اند‪ ،‬قرار گذاش��تیم و به گذش��ته ها رفتیم‪.‬‬ ‫حاج حس��ین‪ ،‬در میان سخن‪ ،‬مدام به این طرف و ان‬ ‫طرف قبرستان اشاره می کرد و محل قبر شهدایی که‬ ‫دوستانش بودند را نشان می داد‪.‬‬ ‫تفاوت گلزار اراک با برخی گلزارهای دیگر در این‬ ‫است که ده ها زن و دختر کودک و جوان نیز در ان‬ ‫ارمیده اند! همان بیگناهانی که در بمباران های متعدد‬ ‫این ش��هر نورانی به خاک و خون کش��یده شده اند‪.‬‬ ‫در می��ان انها چند خانواده ک��ه همه اعضای ان به‬ ‫شهادت رس��یده اند‪ ،‬از جمله خانواده فالح عراقی‬ ‫‪68‬‬ ‫و کمیجانی نیز به چش��م می خورند‪ .‬سرداران شهید‬ ‫رحیم اقانجفی‪ ،‬کاوه نبیری‪ ،‬علی اقاباقری‪ ،‬محمود‬ ‫معین االس�لام‪ ،‬نظامعلی فتحی و‪ ...‬نیز در این گلزار‬ ‫نورانی ج��ای گرفته اند‪ ».‬پس از تحقیق بیش��تر‪ ،‬بر‬ ‫این باور ش��دم که بمب��اران کارخانه های اراک که‬ ‫س��همگین ترین انه��ا پنجم م��رداد ‪ 1365‬رخ داده‪،‬‬ ‫اتفاقی اس��ت که باید در تاریخ این کشور ضریب‬ ‫بگیرد و بازخوانی ش��ود‪ ،‬چرا که پس از دس��تاورد‬ ‫ی فرزن��دان این م��رز و بوم در س��ال ‪ 65‬در‬ ‫علم�� ‬ ‫کارخانه الومینیوم برای تولید شمش الومینیوم مورد‬ ‫نیاز در خمپاره ها و همچنین تولید برخی تجهیزات‬ ‫جنگ��ی دیگر در کارخانه های اراک‪ ،‬دش��من بعثی‬ ‫دس��ت به حمالت متعددی می زند ت��ا این روند را‬ ‫متوقف س��ازد‪ ،‬اما با اس��تقامت و تالش دوچندان‬ ‫کارگ��ران و متخصصان انقالبی ای��ن کارخانه ها و‬ ‫مردم مقاوم اراک روبه رو می شود‪ .‬اگر بگوییم اراک‪،‬‬ ‫پس از سال ‪ 65‬یکی از خطوط مقدم جبهه بوده بیراه‬ ‫نگفته ایم ولی حیف که ان ش��رایط به خوبی ثبت و‬ ‫روایت نش��ده اند! برای فهم بهتر ش��رایط خاص ان‬ ‫دوران‪ ،‬پای خاطرات زیبای جناب عابدی نشس��تیم‬ ‫که انها را با ش��ما به اشتراک می گذاریم‪ ،‬باشد که‬ ‫گوشه ای از «پشت جبهه» ما که همچنان مغفول واقع‬ ‫شده‪ ،‬روایت شود‪.‬‬ ‫اهمیت حفظ امنیت شهرها‬ ‫بحث امنیت داخل ش��هرها در زمان جنگ‪ ،‬هم به دلیل‬ ‫درگیری با منافقین و س��تون پنجم و هم به دلیل وجود‬ ‫محتکرین��ی که واقعا از نظر اقتصادی فش��ار زیادی به‬ ‫جامعه می اوردند‪ ،‬اهمیت دوچندان داشت که کمیته ها‬ ‫باید برای مقابله با انها اقدام می کردند‪ .‬از طرفی برخی‬ ‫شهرها مثل اراک که نسبتا سردسیر هستند‪ ،‬دچار مسائلی‬ ‫مانند فقدان س��وخت می ش��دند که با توجه به حضور‬ ‫بس��یاری از مردها در جبهه ‪ ،‬باید به خانواده های ایشان‬ ‫رس��یدگی می شد‪ .‬با وجود این ش��رایط‪ ،‬به دلیل اینکه‬ ‫حضرت امام«ره» پیوند بس��یار عمیقی میان مردم ایجاد‬ ‫کرده بودن��د‪ ،‬واقعا مردم به داد هم می رس��یدند‪ .‬یعنی‬ ‫اگر روحیات جامعه امروزی ما قرار بود حاکم باشد‪ ،‬با‬ ‫چنان گرفتاری ها و مسائلی‪ ،‬واقعا بحران می داشتیم‪ .‬مثال‬ ‫می دیدید از یک کوچه ‪ 20‬خانواری‪ ،‬مرد س��ه خانواده‬ ‫در منطقه بود ولی دیگر همسایه ها همگی مراقب اینها‬ ‫بودند و کارهایشان را انجام می دادند یا از خانه هایی که‬ ‫در اثر بمباران خالی شده بودند محافظت می کردند‪.‬‬ ‫با همدلی در جنگ پیروز شدیم‬ ‫بی��ن کربالی چهار و پنج‪ ،‬چون ما زیاد در منطقه مانده‬ ‫بودیم به ما یک مرخصی چهار پنج روزه دادند‪ .‬در همان‬ ‫روزها یک بمباران ش��دید در اراک شد‪ .‬چون خانم من‬ ‫خیلی می ترسید‪ ،‬انها را به خانه یکی از اقوام در گلپایگان‬ ‫بردم‪ .‬وقتی رفتیم دیدیم هشت خانوار در خانه ان بنده‬ ‫خدا ساکن شده اند که همگی از شهرهای تحت بمباران‬ ‫امده بودند‪ .‬ان بنده خدا هر روز صبح موتورش را سوار‬ ‫می شد و می رفت وسایل و مواد غذایی الزم برای ظهر‬ ‫می خرید و دوباره عصر هم مجبور بود این کار را بکند‬ ‫چون جمعیت زیاد بود‪ .‬همدلی ان زمان بی نظیر بود و‬ ‫به سبب همین روحیه هم بود که ما توانستیم در جنگ‬ ‫پایداری کنیم و موفق بشویم‪.‬‬ ‫ترورهای متعدد و مقابله با منافقین‬ ‫زمانی که من در کمیته بودم‪ ،‬اغلب بچه های کمیته مجرد‬ ‫بودند و عمدتا زیر ‪ 20‬س��ال سن داشتند‪ .‬عمده بچه ها‬ ‫خانه رفتن را فراموش کرده بودند و بس��یار می شد که‬ ‫ما با اینکه در اراک بودیم ولی انقدر سرمان شلوغ بود‬ ‫که دو هفته یک بار به خانه می رفتیم! مثال مجبور بودیم‬ ‫به طور شبانه روزی خانه تیمی های منافقین یا جاهای‬ ‫مش��کوک را زیر نظر بگیریم و اگر این اقدامات نبود‪،‬‬ ‫ی ترور انها میسر نمی شد‪.‬‬ ‫دستگیری منافقین و تیم ها ‬ ‫ب��ا تالش و فداکاری این بچه ه��ا بود که به این امنیت‬ ‫رس��یدیم ‪ .‬ترورهای زیادی در اراک انجام ش��د‪ .‬اقای‬ ‫حق شناس که مدیر عامل شرکتی بود که شهرک صنعتی‬ ‫اراک را ساخته بودند و فرمانده کمیته هم بود جلوی در‬ ‫خانه اش ترور شد‪ .‬اقای مهدی سلطانی ‪ ،‬فرمانده دیگر‬ ‫کمیته را هم همین گونه به شهادت رساندند‪ .‬حاج اصغر‬ ‫عسگری که به اصغر چرخ ساز معروف بود جلوی در‬ ‫مغازه اش ترور شد فقط چون او را حزب اللهی و مدافع‬ ‫سرسخت نظام می دانستند! یک روز سر سه راه قدس‪،‬‬ ‫بچه های کمیته ایست و بازرسی داشتند‪ .‬به یک ماشین‬ ‫مش��کوک شدند که درگیری ش��د و اقای علی امیدی‬ ‫همانجا به شهادت رسید‪ .‬بعد از دستگیری انها خانه های‬ ‫تیمی لو رفت و چند ساعت بعد‪ ،‬شب هنگام‪ ،‬درگیری‬ ‫ی منافقین صورت گرفت‪ .‬درگیری به‬ ‫ب��ا خانه های تیم ‬ ‫ی‬ ‫قدری ش��دید بود که حتی ب��ه یکی از خانه های تیم ‬ ‫ارپی جی زدند‪ .‬در ان درگیری ها اقای محمد مسافر به‬ ‫ش��هادت رسید‪ .‬نهایتا از سال ‪ 64‬به بعد بود که امنیت‬ ‫نس��بی بر شهرها حاکم شد و ترورها و بمب گذاری ها‬ ‫تقریبا به صفر رسید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫پایداری‬ ‫ناامنی‪ ،‬تبعات بمباران‬ ‫تبعات بمباران فقط تخریب و کش��تار نبود بلکه هرج‬ ‫و مرج و وحش��ت هم در کن��ارش بود و به عالوه‪ ،‬یک‬ ‫عده ستون پنجم هم به شایعات متعددی دامن می زدند‬ ‫و مثال تعداد کش��ته ها و میزان خسارت ها را چند برابر‬ ‫می کردند و به مردم القا می کردند که شهر را خالی کنند‪.‬‬ ‫بازار شایعه داغ بود‪ .‬در ماجرای بمباران الومینیوم‪ ،‬اولین‬ ‫مس��اله ما بعد از تخلیه جنازه ه��ا و مجروحین‪ ،‬تخلیه‬ ‫خود کارخانه بود‪ .‬مردم به داخل کارخانه ریخته بودند‬ ‫ولی همگی قصد کمک نداشتند‪ .‬با اینکه محل اصابت‬ ‫گلوله ها نزدیک در ورودی بود ما از انتهای کارخانه هم‬ ‫تع��دادی را جمع و بیرون کردیم! همزمان کارخانه های‬ ‫هپکو و ماشین سازی را هم زده بودند و باید امنیت انها‬ ‫هم تامین می ش��د که در این مواقع بحرانی کار سختی‬ ‫بود‪.‬‬ ‫بمباران به جرم رشد‬ ‫در اولین بمباران اراک‪ ،‬خیابان داوران را زدند‪ .‬قبل از ان‬ ‫بیرون شهر را زده بودند ولی به شهر صدمه وارد نشده‬ ‫بود‪ .‬اراک را کال با هواپیماهایش��ان بمباران می کردند و‬ ‫موش��ک می زدند‪ .‬از سال ‪ 65‬تصمیم گرفتند این قطب‬ ‫صنعتی کش��ور را فلج کنند چ��ون مثال الومینیوم اراک‬ ‫یکی از ش��رکت های بزرگ خاورمیانه اس��ت‪ .‬اینها به‬ ‫پشتوانه تامین شمش الومینیوم مورد نیاز برای سالح های‬ ‫ما در جنگ تبدیل ش��ده بودند و از همین رو عراقی ها‬ ‫ب��ه انها حمله می کردن��د‪ .‬به عالوه درام��دزا بودن این‬ ‫شرکت ها برای کش��ور هم یکی از دالیل این حمالت‬ ‫بود چرا که عراقی ها می خواس��تند با فشار اقتصادی ما‬ ‫را به زانو دربیاورند‪ .‬البته گاهی اوقات تقصیر خودمان‬ ‫بود که مس��ائل حفاظتی را رعای��ت نمی کردیم و خبر‬ ‫دستاوردهای علمی مان را بیرون می دادیم‪ .‬مثال سال ‪64‬‬ ‫توی روزنامه با تیتر درش��ت نوشتند که کارخانه ای در‬ ‫مشهد قالب بدنه تویوتاهای ژاپنی را ساخته است‪ .‬یک‬ ‫ماه بعد دیدیم که ژاپن بدنه تویوتاها را عوض کرد!‬ ‫ابتکارات مهندسی جنگ‬ ‫شهید موسوی در فنی مهندسی سپاه کار می کرد که در‬ ‫همین گلزار مدفون است‪ .‬ایشان مهندس الکترونیک بود‪.‬‬ ‫از دانشگاه مشهد برای او درخواست امده بود که برای‬ ‫تدریس برود ولی گفت نه! جنگ مهمتر اس��ت‪ .‬وقتی‬ ‫شهید شد فرمانده سپاه ساوه بود‪ .‬ایشان می گفت اولین‬ ‫خمپاره ای را که خودمان طراحی کردیم بعد از شلیک به‬ ‫سمت خودمان برگشت! اما کم کم رشد کردیم و موفق‬ ‫شدیم‪ .‬ایشان و تیم شان روی شنی های تانک هم خیلی‬ ‫کار کردن��د‪ .‬مثال برای منطقه رمل��ی فکه به چرخ های‬ ‫لنکروز ش��نی می بس��تند تا بتواند راحت حرکت کند‪.‬‬ ‫اینها اقدامات خوبی بود که البته لزومی نداشت انعکاس‬ ‫خبری بیابد‪ .‬کارخانه ماشین سازی اراک به مرکز ساخت‬ ‫این تجهیزات نظامی بدل ش��ده بود‪ .‬مین کوب هایی که‬ ‫توی خیبر به کار رفت کال در اراک ساخته شده بود‪ .‬با‬ ‫بولدوزرهای کوماتسو یک نوع زیردریایی ساخته شد‪.‬‬ ‫اقدامات زیادی صورت گرفت که توسط کارخانه ها و‬ ‫بچه های فنی اراکی ساخته شد‪.‬‬ ‫بمباران پنج مرداد ‪65‬‬ ‫صبح پنجم مرداد ‪ 1365‬من با دوس��تم اقای بنیادی‪ ،‬در‬ ‫سه راهی خمین و قم‪ ،‬بازرسی داشتیم‪ .‬متاسفانه اسلحه‬ ‫ما نامناس��ب بود‪ .‬اگر اس��لحه ما ژ‪ 3‬ب��ود خودمان هم‬ ‫می توانس��تیم انها را بزنیم چون ارتفاع پروازشان بسیار‬ ‫کم بود! انقدر پایین امده بودند که خلبان را هم می شد‬ ‫دید و البته دیگر با پدافند نمی ش��د انها را زد‪ .‬ان زمان‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫اسمان خراش��ی هم توی شهر نداشتیم که انها ا ز ترس‬ ‫برخ��ورد ارتفا ع پروازش��ان را کم نکنند‪ .‬چهار هواپیما‬ ‫امدند و بمباران کردند‪ .‬ما می خواس��تیم برویم س��مت‬ ‫واگن پارس ک��ه گفتند بروید س��مت الومینیوم! اولین‬ ‫ماش��ین انتظامی که وارد الومینیوم ش��د ما بودیم‪ .‬وقتی‬ ‫وارد ش��دیم یک مزدا داش��ت بیرون می امد که چند تا‬ ‫مجروح پشت ان بود‪ .‬یک مجروح که پایش قطع شده‬ ‫بود جلوی در بود که من پیاده شدم و او را سوار پاترول‬ ‫خودم��ان کردم و به اقای بنیادی گفتم او را س��ریع به‬ ‫بیمارستان برسان!‬ ‫جمع اوری شهدا و مجروحان‬ ‫پنج ش��ش تا از کارمن��دان زن کارخان��ه را دیدم که از‬ ‫وحشت ناش��ی از بمباران به شدت می لرزیدند‪ .‬کسی‬ ‫جرات نکرده بود به منطقه بمباران زیاد نزدیک بش��ود‬ ‫و وقتی ماش��ین ما وارد شد کارگرها روحیه گرفتند و‬ ‫به س��مت محل حادثه رفتیم‪ .‬گفت��م اول مجروحان را‬ ‫جمع کنید و بفرستید بروند! بعد از ان بدن مطهر شهدا‬ ‫را جم��ع کردیم‪ .‬خیلی از چهره هایی که حاال در گلزار‬ ‫می بین��م را هنوز به یاد دارم‪ .‬قطع��ات متعددی از بدن‬ ‫انسان در ان منطقه پراکنده بود و حتی روی درخت های‬ ‫اط��راف ریخته بود! انها را هم جمع کردیم‪ .‬االن هم که‬ ‫یاد ان صحن ه می افتم منقلب می شوم‪ .‬خیلی سخت بود‪.‬‬ ‫ان روز بیشترین شهید مال الومینیوم بود و پانزده نفری‬ ‫هم در واگن پارس شهید شده بودند‪.‬‬ ‫جمع اوری و شناسایی قطعات بدن ها‬ ‫فردای ان روز قرار ش��د ش��هدا را تش��ییع کنند‪ .‬برای‬ ‫شناس��ایی شهدایی که هویت شان هنوز شناسایی نشده‬ ‫بود‪ ،‬یکی دو نفر از کس��انی که جنازه های هر کارخانه‬ ‫را جم��ع کرده بودند به غس��الخانه رفتن��د که من هم‬ ‫همراه یکی از کارگران الومینیوم شدم‪ .‬یکی دو نفر هم‬ ‫از واگ��ن پارس امدند‪ .‬خانواده ه��ا می امدند و از روی‬ ‫قطعات باقیمانده از بدن ها‪ ،‬انها را شناس��ایی می کردند‪.‬‬ ‫ان صحنه هم خیلی عجیب بود و هنوز یاداوری اش مرا‬ ‫منقلب می کند‪ .‬روز قبل هنگام جمع اوری من یک پای‬ ‫کام��ل را پیدا کردم که نزدیک یک کفش قهوه ای افتاده‬ ‫بود که برای امکان شناسایی ان را هم برداشته بودم‪ .‬یک‬ ‫خانم جوان به همراه پدرش وارد غسالخانه شده بود و‬ ‫دنبال شهید جواد رضی می گشت‪ .‬ان خانم نگاهی کرد‬ ‫و گف��ت فکر کنم این پای او باش��د‪ .‬گفتم من ان را از‬ ‫الومینیوم اوردم‪ .‬گفت‪« :‬نوک پنجه جورابش را من صبح‬ ‫دوخته ام و به محل کار رفته است اگر می شود جورابش‬ ‫را در بیاورید ببینم‪ ».‬دیدیم بله‪ ،‬دقیقا نوک پنجه دوخته‬ ‫شده بود! از ان شهید فقط همان پا باقی مانده بود‪ .‬یک‬ ‫جعبه گذاش��ته بودیم که توی ان چند تا مچ پا و دست‬ ‫بود! یا برخی فقط نیم تنه شان مانده بود‪ .‬وضعیت بسیار‬ ‫فجیعی بود‪ .‬اینها ناشناس ماندند‪ .‬دیگر نمی توانستم دوام‬ ‫بیاورم و رفتم!‬ ‫دختر زنده در زیر اوار‬ ‫در بمب��اران داوران که اولین بمباران اراک در س��ال ‪64‬‬ ‫بود من نزدیک صحنه بودم‪ .‬س��ریع خودم را رس��اندم‪.‬‬ ‫نیروهای نظامی رس��یدند و منطقه را قرق کردند و من‬ ‫برای کمک ماندم‪ .‬دو تا ش��هید داده بودیم‪ .‬جنازه ها را‬ ‫فرستادیم‪ .‬لودر شهرداری امد که خراب ه و اوارها را جمع‬ ‫کند تا ببینیم باز هم کسی هست‪ .‬به یکی از بچه ها گفتم‬ ‫تو ان طرف بیل بایس��ت من این ط��رف تا وقتی بیل را‬ ‫انداخت اگر کسی بود بالفاصله عالمت بدهیم‪ .‬تا بیل را‬ ‫زد زیر و اورد باال دیدم یک پنجه بیرون امد‪ .‬فریاد زدیم‬ ‫و بیل را نگاه داش��تیم‪ .‬از زی��ر‪ ،‬خاک ها را خالی کردیم‬ ‫و یک دختر حدودا ‪ 13‬س��اله را پی��دا کردیم که هنوز‬ ‫زنده بود‪ .‬اوار زیادی روی او ریخته بود و بدنش خیلی‬ ‫اسیب دیده بود‪ .‬فرستادیمش به بیمارستان و نفهمیدم که‬ ‫زنده ماند یا مرد!‬ ‫مادر و فرزندانش سوختند!‬ ‫یک بمباران هم نزدیک ش��رکت نفت در دروازه تهران‬ ‫شد‪ .‬وقتی رسیدیم دیدم شعله اتش بسیار زیادی از خانه‬ ‫بیرون می اید‪ .‬ان زمان مردم تانکر نفت در منازل ش��ان‬ ‫داش��تند‪ .‬راکت عراقی به دیوار خانه خ��ورده بود و به‬ ‫تانکری که پشت دیوار توی حیاط خانه بود اصابت کرده‬ ‫و منفجر ش��ده بود‪ .‬در همین حین که اتش نش��انی در‬ ‫حال خاموش کردن بود یک اقایی داد و فریاد می کرد‪.‬‬ ‫گفتیم چیه؟ گفت‪« :‬اینجا خانه برادرم است و زن و دو‬ ‫تا بچه اش داخل خانه بودند!» به بچه های اتش نش��انی‬ ‫گفتیم اب را بگیرید س��مت دیوار تا ما برویم داخل و‬ ‫با یکی دیگر از بچه های کمیته وارد خانه ش��دیم‪ .‬طاق‬ ‫پذیرای��ی امده ب��ود پایین ولی یک برامد گی داش��ت‪.‬‬ ‫تصور کردیم زیر ان هس��تند‪ .‬زی��رش را خالی کردیم‬ ‫دیدم نه دو تا پش��تی بود‪ .‬اتاق ها را گشتیم کسی نبود‪.‬‬ ‫امدیم س��مت حیاط و به اتش نش��انی گفتی��م اب را‬ ‫بگیری��د تا برویم زیرزمین ولی انجا هم خالی بود! اب‬ ‫را س��مت تانکر گرفتند و دیدی��م زن و دو تا بچه اش‬ ‫انجا سوخته اند! انگار بعد از بمباران از خانه خارج شده‬ ‫و در حال فرار بوده اند که موش��ک خورده و با ترکش‬ ‫خمپاره ش��هید ش��ده بودند و بعد هم با اش��تعال نفت‬ ‫سوخته بودند!‬ ‫‪69‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫خلبانی که اسیر شد‬ ‫بعدا تعدادی موش��ک رهگیر اوردند و تعدادی از این‬ ‫هواپیماها که مدام برای بمباران می امدند را زدند‪ .‬یکی‬ ‫از انها در جاده میقان‪ ،‬س��مت فراهان افتاده بود‪ .‬خلبان‬ ‫اجکت کرده و در حال فرود بوده که یک کش��اورز او‬ ‫را دیده بود و با داس‪ ،‬سراغ او رفته و دستگیرش کرده‬ ‫بود! بعد هم انداخته بودش پش��ت ماشین و اورده بود‬ ‫شهربانی تحویلش داده بود! مردم منطقه‪ ،‬دور شهربانی‬ ‫جمع شده بودند که این را باید همین جا اعدام کنید! به‬ ‫ما گفتند بیایید کمک که امنیت این خلبان تامین نیست‪.‬‬ ‫چاره اندیش��ی کردیم و باالخره قرار شد یک نفر لباس‬ ‫خلبانی بپوشد و به نحوی که تصور کنند همان خلبان‬ ‫است او را بیرون ببرند که هشتاد درصد جمعیت به دنبال‬ ‫ان ماشین ها رفتند‪ .‬عده ای هم باور نکردند‪ .‬رفتیم توی‬ ‫ش��هر دور زدیم و از در ژاندارمری که به ش��هربانی راه‬ ‫داش��ت وارد ش��دیم و ان خلب��ان را تحویل گرفتیم و‬ ‫ب��ه کمیته بردیم که بعد از ظه��ر از تهران امدند و او را‬ ‫بردند‪.‬‬ ‫سه ماه زندگی در سنگر‬ ‫در میان این بمباران ها مقاومت مردم شهر را نگاه داشت‪.‬‬ ‫ب��ه عنوان مثال باجناق من که از فرماندهان لش��گر ‪17‬‬ ‫علی بن ابیطالب بود حدود ‪ 75‬ماه س��ابقه منطقه داشت‪.‬‬ ‫خانم ایش��ان وقتی حقوق ش��وهرش را می دادند اول‪،‬‬ ‫سهم جبهه را جدا می کرد‪ .‬می گفت از این ‪ 3200‬تومان‪،‬‬ ‫‪ 1000‬تومان حق تاهل به ش��وهرم می دهند که چون او‬ ‫جبهه است ما حق نداریم بگیریم چون خرج او را انجا‬ ‫دارند می دهند! ان هزار تومان را هر ماه به جبهه کمک‬ ‫می کرد‪ .‬زمان بمباران های س��ال ‪ 65‬ایشان تازه بچه دار‬ ‫شده بود‪ .‬باجناقم یک س��نگر زیر راه پله های خانه اش‬ ‫درس��ت کرده بود و این زن فداکار حدود سه ماه با ان‬ ‫بچه کوچک توی همان سنگر زندگی کرد و حاضر نشد‬ ‫ش��هر را ترک کند؛ با اینکه خیلی از مردم به ش��هرهای‬ ‫دیگر رفته بودند و خیلی از خانه ها خالی بود چون هم‬ ‫بمباران زیاد بود و هم عراق خیلی تهدید می کرد‪.‬‬ ‫رفتگری که اعدام شد!‬ ‫برای انکه بدانید شرایط چقدر در خود شهر هم سنگین‬ ‫ب��وده بد نیس��ت این را هم بگویم‪ .‬ی��ک اقایی بود که‬ ‫خادم گلزار ش��هدا بود‪ .‬کارگر شهرداری بود ولی مدام‬ ‫به گلزار می رسید‪ .‬چند بار منافقین تهدیدش کردند که‬ ‫اگر دس��ت از این کار بر نداری تو را می کش��یم! او هم‬ ‫توج��ه نکرده بود و می گفت به این کار افتخار می کنم‪.‬‬ ‫نهایتا یک روز دیدیم که او را در خود گلزار ش��هدا سر‬ ‫یک درخت دار زده اند! االن هم در همین گلزار ارمیده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪70‬‬ ‫عکس از البوم شخصی اقای خسروی‬ ‫یک خانواده شهید‬ ‫زمان بمبارانی که گفتم بین کربالی چهار و پنج صورت‬ ‫گرفت که ناهار منزل مادرم بودیم‪ .‬بمباران همان حوالی‬ ‫منزل ایشان انجام شد‪ .‬از باالی پشت بام نگاه کردم دیدم‬ ‫که محل بمباران سمت کوچه عمویم ‪ -‬که ازاده جنگ‬ ‫اس��ت‪ -‬بود‪ .‬به پدرم گفتم ش��ما برو سمت خانه انها!‬ ‫بچه ها را س��اکت ک��ردم و رفتم انجا ول��ی دیدم توی‬ ‫کوچه انها نبود‪ .‬دیدم خمپاره سر چهارراه رازان به خانه‬ ‫اق��ای کمیجانی خورده بود که االن ایش��ان همراه همه‬ ‫اعضای خانواده ش��ان در این گلزار مدفونند‪ .‬اتفاقا بعد‬ ‫از اژی��ر برای امنیت رفته بودند زیر پله پناه گرفته بودند‬ ‫ول��ی راکت دقیقا به همانجا خورده بود‪ .‬یکی از بچه ها‬ ‫رفت پایین که جسدها را در بیاورد‪ .‬جسد چهار تا بچه‬ ‫زیر چهار س��ال را فقط خود من گرفتم و تحویل دادم!‬ ‫بمباران های ناجوانمردانه دیگری هم در مناطق مختلف‬ ‫مس��کونی شهر انجام شد که شهدای بسیاری را تقدیم‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫ناگفته هایی از عملیات مرصاد از زبان رزمنده اراکی‬ ‫می خواستند کار را یکسره کنند‪ ،‬نتوانستند‬ ‫امریکایی ها به عراقی ها تفهیم کرده بودند که ایران ضعیف شده و االن فرصت خوبی است‬ ‫تا کار را تمام کنند‪ .‬خود عراقی ها از جنوب وارد خاک ما شدند ولی با پذیرش قطعنامه‬ ‫مجبور به ترک خاک ایران شدند با این حال به منافقین امر کردند تا از غرب وارد ایران‬ ‫شوند‪ .‬یعنی کاری را که در طول جنگ و ابتدای جنگ نتوانسته بودند انجام دهند‪ ،‬حاال‬ ‫می خواستند عملی کنند‪ .‬من ان زمان در پایان شش ماه ماموریتم در حلبچه بودم‪ .‬از عملیات‬ ‫والفجر ‪ 10‬انجا بودیم‪ .‬بعد از ان شنیدیم که فاو را عراقی ها گرفتند‪ .‬خواستیم حرکت کنیم‬ ‫که گفتند دیر شده‪ .‬بعد هم شلمچه را تصرف کردند‪ .‬لشگر ما در دزلی بود‪ .‬رفتم انجا تا‬ ‫کسب تکلیف کنم و اگر بشود برای رفتن به شلمچه اجازه بگیرم‪ .‬لشگر ‪ 71‬روح اهلل اراک‬ ‫تازه از لشگر ‪ 17‬جدا شده بود و فرمانده ان اقای سلیم ابادی بود‪ .‬نزد ایشان رفتم و گفتم‬ ‫بچه ها هم می خواهند از اراک بیایند اگر می شود گردانی تشکیل بدهید‪ .‬ایشان گفت شما‬ ‫بروید اراک ما گردان را فراخوان می دهیم‪.‬‬ ‫نمی دانستیم چه خبر است!‬ ‫ش��ب امدم پیش بچه های لشگر ‪ 17‬قم تا استراحت‬ ‫کنم و فردایش به اراک بازگردم که دیدم انها مهیای‬ ‫حرکتند! گفتم جریان چیس��ت؟ گفتند‪ :‬می خواهیم‬ ‫بروی��م جن��وب! قرار بود با لش��گر ‪ 42‬ق��در برای‬ ‫پس گرفتن شلمچه عملیات کنند‪ .‬با انها همراه شدم‬ ‫و تا س��ه راه پ��اوه امدم‪ .‬یک مقر انجا بود‪ .‬ش��ب را‬ ‫ماندیم‪ .‬نیمه ش��ب‪ ،‬اقای رحیمی‪ ،‬فرمانده ستاد‪ ،‬مرا‬ ‫از خواب بیدار کرد و گفت‪ :‬بلند شو ببین چه خبره!‬ ‫دی��دم رادیو باخت��ران به مردم می گف��ت فرار کنید!‬ ‫حس��ابی ترس��یده بودند‪ .‬امدیم دیدیم شهر شلوغ‬ ‫اس��ت و ترافیک س��نگینی از ماش��ین ها ایجاد شده‬ ‫اس��ت‪ .‬نمی دانستیم جریان چیست!؟ فکر می کردیم‬ ‫عراقی ها وارد شده اند‪ .‬کرمانشاه در حال سقوط بود و‬ ‫اوضاع خطرناک شده بود‪ .‬ما منتظر دستور فرماندهی‬ ‫بودیم‪ .‬صبح موقع نماز بود که اقای س��لیم ابادی از‬ ‫قرارگاه امد و گفت اینها از قصر شیرین وارد شده اند‬ ‫و از ج��اده تا چهار زبر جلو امده اند که انجا بچه های‬ ‫هم��دان جلوی ش��ان را گرفته اند‪ .‬گفتم خ��ب برنامه‬ ‫چیست؟ گفت‪ :‬ما پیشنهاد هلی برد به پشت نیروهای‬ ‫دش��من کرده ایم تا عقبه شان را ببندیم و از چند طرف‬ ‫به انها حمله کنیم‪ .‬گفته بودند کس��ی اموزش هلی برد‬ ‫ندیده‪ ،‬شما امادگی دارید ؟ من هم پذیرفتم! البته ما هم‬ ‫اموزش ندیده بودیم!‬ ‫به پشت منافقین رفتیم‬ ‫قرار ش��د س��اعت س��ه هلی کوپترها بیایند و گردان‬ ‫ما با انها برود‪ .‬هلی کوپترهای ش��نوک با یک ساعت‬ ‫تاخیر امدند اما فقط یکی ش��ان نیروها را سوار کرد‪.‬‬ ‫وقتی رفتم داخل دیدم خود س��ردار صیاد ش��یرازی‬ ‫داخ��ل ان نشس��ته اند‪ .‬فکر کنم چ��ون منطقه الوده‬ ‫ب��ود می خواس��تند ابتدا یک هلی کوپت��ر برود و اگر‬ ‫توانست موفق بشود انگاه بقیه نیروها ملحق بشوند‪.‬‬ ‫با این حال خود ایش��ان توی هلی کوپتر ماند‪ .‬ایشان‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫شعر‬ ‫ی گفتم باید‬ ‫از ما س��مت بیابان بود‪ .‬به اق��ای رحیم ‬ ‫جلوی ش��ان را بگیری��م‪ .‬گفت با ک��دام نیرو؟ گفتم‬ ‫خودمان دو تا!‬ ‫با تک تک ما روبوسی و به ما توصیه کرد که بچه ها‬ ‫را کنار شیش��ه ها بنش��انیم و اگ��ر هواپیمایی دیدیم‬ ‫خبر بدهیم تا بنش��یند‪ .‬ظاهرا قرار بود ما را ان طرف‬ ‫اس�لام اباد‪ ،‬روی تپه های «اهلل اکبر» پیاده کنند‪ .‬وقتی‬ ‫م��ا را از ارتفاع��ات چهار زبر عب��ور داد روی باند‬ ‫اضطراری کنار جاده ای که از پل دختر به اس�لام اباد‬ ‫می رفت پیاده کرد‪ .‬گفتم سردار قرار نبود اینجا پیاده‬ ‫ش��ویم! گفتند‪« :‬برنامه عوض ش��ده! ش��ما همینجا‬ ‫نیروه��ا را ارای��ش بدهید تا اس��یب نبینن��د تا بقیه‬ ‫نیروها و فرماندهانتان هم ملحق ش��وند‪».‬‬ ‫گفت‪ :‬منافقین اند!‬ ‫وضع جاده خیلی ناجور بود‪ .‬زن و بچه و پیر و جوان‬ ‫با پای برهنه و گریه کنان از اس�لام اباد فرار می کردند‪.‬‬ ‫ی س��ودجودها هم در همین میان در حال غارت‬ ‫بعض ‬ ‫بودن��د‪ .‬مثال یک ماش��ین را گرفتیم که م��ال قرارگاه‬ ‫نیروهوایی ارتش بود و پر از وس��ایل نو کرده بودند و‬ ‫داشتند فرار می کردند! یک نیرو را کنار ماشین گذاشتیم‬ ‫و با اقای محسن کریمی نیروها را دو دسته کرده و دو‬ ‫طرف جاده به سمت تپه ها حرکت کردیم‪ .‬البته ما هم‬ ‫مسئول نبودیم و نیروی ازاد محسوب می شدیم‪ .‬حس‬ ‫کردم اگر ان طرف باشند ما روی تپه باشیم بهتر است‪.‬‬ ‫حین حرکت از مردم اطالعات می گرفتیم که توی شهر‬ ‫چه خبر اس��ت‪ .‬یک جوان هجده‪ ،‬نوزده س��اله خیلی‬ ‫گریه می کرد و می گفت‪« :‬برادرم را ش��هید کردند!» و‬ ‫توضیح داد که سر سه راه نیرو دارند و مجروحان شان را‬ ‫توی فرمانداری جا داده اند‪ .‬همینطور که با او صحبت‬ ‫می کردم روی من به سمت چهار زبر بود‪ .‬یکهو دیدم از‬ ‫گردنه حسن اباد ماشین هایی دارند به سمت اسالم اباد‬ ‫سرازیر می شوند‪ .‬گفتم‪« :‬این ماشین ها مال کیست؟ ان‬ ‫پسر برگشت و گفت‪« :‬منافقین اند دیگه!»‬ ‫جلوی کاروان شان سد شدیم‬ ‫ی از ماشین سرازیر شده بود و من‬ ‫س��تون بسیار عظیم ‬ ‫فهمیدم که چون مسیر جلوی شان بسته شده می خواهند‬ ‫قبل از بسته شدن پشت شان فرار کنند‪ .‬ظاهرا هلی کوپتر‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫هلی کوپتره��ای ش��نوک ب��ا‬ ‫یک س��اعت تاخی��ر امدند اما‬ ‫فقط یکی شان نیروها را سوار‬ ‫کرد‪ .‬وقتی رفتم داخل دیدم‬ ‫خود س��ردار صیاد ش��یرازی‬ ‫داخ��ل ان نشس��ته اند‪ .‬فکر‬ ‫کن��م چ��ون منطق��ه ال��وده‬ ‫ب��ود می خواس��تند ابت��دا‬ ‫ی��ک هلی کوپت��ر ب��رود و اگر‬ ‫توانس��ت موفق بش��ود انگاه‬ ‫بقیه نیروها ملحق بشوند‬ ‫ما را دیده و ترسیده بودند‪ .‬به حاج محسن کریمی گفتم‬ ‫برویم و با همین نیروها جلوی ش��ان را بگیریم‪ .‬گفت‪:‬‬ ‫نمی ش��ود! گفت��م‪ :‬بابا جان! اگ��ر ما پن��ج دقیقه دیگر‬ ‫جلوی ش��ان را نگیریم دیگر دست جمهوری اسالمی‬ ‫ به انها نمی رس��د‪ .‬می روند! گفت‪ :‬ما مسئولیت نداریم‬ ‫و نیروی ازادیم! گفتم‪ :‬حاال که کار از دس��ت ما رفته‬ ‫اس��ت و باالخره تصمیم گرفتیم با همان حدود س��ی‬ ‫نفر جلوی شان بایستیم‪ .‬نیروها جلوتر از ما بودند و به‬ ‫پای تپه رس��یده بودند‪ .‬به سمت شان دویدیم و با داد‬ ‫و فریاد و اش��اره خواستیم بروند روی تپه و ماشین ها‬ ‫را بزنند! تا انها رسیدند بچه ها هم به باالی تپه رسیده‬ ‫بودند و خوشبختانه توانستند ماشین اول شان را بزنند‪.‬‬ ‫ماشین هایش��ان به هم خورده بودند و ترافیک عجیبی‬ ‫ایجاد شده بود‪ .‬تا ان دورها که یک کارخانه بود صف‬ ‫ماشین دیده می شد‪ .‬عقب ستون نمی دانستند جلو چه‬ ‫خبر اس��ت و پیاده شده بودند و دست تکان می دادند‪.‬‬ ‫به وس��یله بی سیم مطلع ش��دند که دیدم ‪ 10‬پانزده نفر‬ ‫از عقب س��تون جدا شدند و به س��مت راست جاده‬ ‫رفتند‪ .‬یک گله گوس��فند انجا بود که وارد ان شدند‪.‬‬ ‫فهمیدم که می خواهند دورمان بزنند‪ .‬یک تپه با فاصله‬ ‫با تعداد اندک ایستادیم‬ ‫دو نفری به س��مت تپه رفتیم! دی��دم چند نفر پای‬ ‫تپه اند‪ .‬یک لحظ ه ترسیدم که نکند زودتر از ما رسیده‬ ‫باش��ند‪ .‬پرسیدم شما کی هستید؟ گفتند ما نیروهای‬ ‫ارتش��یم‪ .‬گفتم اینجا چ��ه می کنید؟ گفتن��د پدافند‬ ‫ارتش��یم‪ .‬انها را هم باال اوردیم و مس��تقر کردیم تا‬ ‫از ان تپ��ه دف��اع کنند‪ .‬تا اخر ش��ب به همین منوال‬ ‫گذش��ت و درگیری ها ادامه داشت‪ .‬با همان ماشین‬ ‫ارتش که از غارتگران گرفت ه بودیم بقیه نیروهایی که‬ ‫امده بودند را جلو اوردیم‪ .‬اما تجهیزات و سالح ها‬ ‫و نیروهای انها بیش��تر بود و م��ا فقط همان اندکی‬ ‫را که داش��تیم مصرف می کردیم! حدود سه و چهار‬ ‫صب��ح بود که جبهه م��ا رو به تضعیف ب��ود و انها‬ ‫داشتند از تپه ها باال می امدند‪ .‬هم مهمات نداشتیم و‬ ‫هم بچه ها بدون اب و غذا و خس��ته بودند‪ .‬فرمانده‬ ‫لشگر توی باند فرودگاه مستقر بود که تماس گرفتم‬ ‫و وضعیت را گفتم‪ .‬لشگر ‪ 57‬اباالفضل خرم اباد امد‪.‬‬ ‫ایش��ان گفت اینها را مستقر کن و نیروهای خودمان‬ ‫را برگردان! انها را که بردم‪ ،‬دیدم نیروهایشان تازه کار‬ ‫و اموزش��ی اند و فهمیدم که توان رویارویی ندارند‪.‬‬ ‫به فرماندهی گفتم اینها نمی توانند کار را جمع کنند‪.‬‬ ‫دوباره تماس گرفتیم و تعدادی از نیروهای بچه های‬ ‫لشگر ‪ 27‬تهران امدند که نیروهایشان امادگی خوبی‬ ‫داشتند‪ .‬فرماندهی گفت اینها را ببرید مستقر کنید اما‬ ‫فرمانده ان نیروها گفت استقرار الزم نیست‪ ،‬منطقه‬ ‫را به ما نشان بدهید ما می خواهیم روی انها عملیات‬ ‫کنیم و عملیات کردند‪.‬‬ ‫دست خدا مشهود بود‬ ‫سپیده صبح زده بود که دیدم یک هلی کوپتر عراقی‬ ‫ام��د روی تپه ه��ای ان ط��رف ج��اده! خرمن های‬ ‫کشاورزان را اتش زدند که هلی کوپتر محل را ببیند و‬ ‫بتواند بنشیند‪ .‬بعدا در مصاحبه های اسرای شان منتشر‬ ‫ش��د که تعدادی از فرمانده های منافقین را برده اند و‬ ‫حتی حاضر به بردن مجروحانش��ان نشده اند! دست‬ ‫خدا در این عملیات خیلی واضح دیده می شد؛ ان از‬ ‫حضور اتفاقی ما که اگر پنج دقیقه دیرتر می رسیدیم‬ ‫اینها هم��ه رفته بودند و ان ه��م از ابتدای عملیات‬ ‫که ظاه��را به طور اتفاقی یک��ی از بچه های همدان‬ ‫که در گردن ه چهارزبر نگهبان بوده می بیند در پایگاه‬ ‫بس��یج مستقر در گردنه حسن اباد درگیری است‪ .‬به‬ ‫مسئوالن شان خبر می دهد و انها ابتدا تصور می کنند‬ ‫مانور اس��ت ولی بعد از دق��ت می بینند که درگیری‬ ‫جدی اس��ت و ش��باهتی به مانور ندارد‪ .‬مس��ئوالن‬ ‫اس��تعالم می کنند و وقتی مطمئن می شوند مانوری‬ ‫در کار نیست وارد عمل می شوند‪ .‬به سرعت لودری‬ ‫می اورن��د تا جاده چهارزب��ر را ببندند که در همان‬ ‫حی��ن حتی یک نفربر هم از ج��اده عبور می کند که‬ ‫اینطرف خاکریز ان را زد ه بودند و االن هم الشه ان‬ ‫همانجا هس��ت‪ .‬باالخره از همانجا جلوی پیشروی‬ ‫نیروه��ای منافقی��ن را گرفتند‪ .‬بع��د از ان بود که با‬ ‫هلی کوپتر به منافقین حمله ش��د‪ .‬بعد از برگشت ما‬ ‫یک هلی برد هم نزدیک مرز اوردند که پس مانده های‬ ‫منافقین را بگیرند که دیر ش��ده بود و اکثرشان رفته‬ ‫بودند‪ .‬اما کاری که نیروهای ما کردند باعث شد که‬ ‫بازگشت ماشینی انها متوقف شود و فقط تعدادی از‬ ‫روی کوه ها با پای پیاده توانس��تند فرار کنند‪ .‬به مدد‬ ‫الهی ان منافقینی که باید توی ش��هر دانه دانه از خانه‬ ‫تیمی ها درش��ان می اوردی انجا این طوری کش��ته‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫درباره روایت سروده های عبدالرضا کوهمال جهرمی‬ ‫تمام کوپه ها و لحظه ها خاموش می رفتند‬ ‫اینکه وقتی صحبت از شعر یک اقلیم یا دیار می شود‪،‬‬ ‫بیش��تر ذهن ها به سمت فرد خاصی بچرخد می تواند‬ ‫دالیل قابل توجهی داشته باش��د که هر کدام از این‬ ‫دالی��ل به نوبه خ��ود مهم و پرداختنی اس��ت‪ .‬وقتی‬ ‫صحبت از ش��عر جهرم می ش��ود نیز این حکایت در‬ ‫مورد عبدالرضا کوهمال جهرمی صادق است؛ کسی‬ ‫که سال ها یاداور این نکته بوده که این شهرستان هم‬ ‫صداه��ای خودش را در ادبیات دارد و البته چنان که‬ ‫در دو صفحه بع��د خواهیم دید این صدا موقوف به‬ ‫همین یک نفر نیست‪ .‬در این شماره به برخوانی اثار‬ ‫کوهمال خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫یکی از پردامنه ترین زیر مجموعه های غزل و در کل شعر‬ ‫سنتی را در سال های پس از جنگ – به لحاظ ساختی–‬ ‫می توان و باید «روایت» دانست‪ ،‬طوری که اساسا در همه‬ ‫انواع و ش��کل ها و رویکردهایی که با نام های مختلف‬ ‫در این س��ال ها قد علم کرده اند‪ ،‬روایت همواره یکی از‬ ‫اصلی ترین شاخصه ها بوده است‪ .‬نکته مهم اینکه روایت‬ ‫در تجربه های شاعرانه این دوران تنها به شعر کالسیک‬ ‫محدود نبوده و در انواع قالب ها و فرم ها مورد توجه قرار‬ ‫گرفته و جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است‪.‬‬ ‫اما نکته مهم تر اینکه در همه این س��ال ها پرس��ش های‬ ‫مهمی نیز درباره شعر روایی و روایت شعری مطرح بوده‬ ‫که کمتر به صورت مدون و مستدل به ان پرداخته شده و‬ ‫تنها به همان کاربرد تجربی روایت بسنده شده و در این‬ ‫تجربه ها نیز مسلما مثل همه موارد دیگر گاهی – و شاید‬ ‫بیش��تر ‪ -‬کاستی ها و سوء تفاهم هایی رخ بسته که منجر‬ ‫به حرف و حدیث های بس��یاری ش��ده است؛ چنان که‬ ‫عده ای اساسا در برابر غزل روایی و حتی دیگر قالب های‬ ‫س��نتی در بستر روایت‪ ،‬شمشیر را از رو بسته اند و عده‬ ‫دیگری نیز از ان طرف بام افتاده اند که شعر امروز همین‬ ‫است و بس‪ .‬درباره کم وکاست روایت در شعر‪ ،‬نظرات و‬ ‫ریزه کاری ها فراوان است که طی مواجهه با اثار گوناگون‬ ‫می توان به انها پرداخت ولی به بهانه رسیدن نوبت به اثار‬ ‫‪72‬‬ ‫عبدالرضا کوهمال‪ ،‬برخی از این وجوه را در سروده های‬ ‫او برمی رسیم‪ .‬اساسا اینکه چرا غزل و شعر کالسیک را‬ ‫پس از جنگ از روایت سراغ گرفتند‪ ،‬نکته مهمی است‬ ‫و البته نیاز به واکاوی ریشه هایش نیز هست‪ ،‬اما قاعدتا‬ ‫باید پیش از هر چیز به یک قرارداد اولیه برسیم در مورد‬ ‫اینکه روایت چیس��ت‪ .‬انچه در حافظه تاریخ ادبیات ما‬ ‫جاری است در کل این است که روایت‪ ،‬عبارت است از‬ ‫نقل یک سلسله اتفاقات متوالی در قالب ابیات پیاپی که‬ ‫منجر به اطالع مخاطب از یک واقعه می شود؛ حال این‬ ‫واقعه می تواند یک ماجرای حماسی باشد‪ ،‬شبیه انچه در‬ ‫شاهنامه رخ می بندد‪ ،‬می تواند عاشقانه باشد مانند انچه در‬ ‫لیلی و مجنون یا خسرو و شیرین نظامی و‪ ...‬می خوانیم‪،‬‬ ‫می تواند یک ماجرای کامال عادی روزمره باشد که نهایتا‬ ‫بت��وان از ان درس گرفت مانند انچه در بوس��تان پیش‬ ‫چشم ماس��ت و‪ ...‬اما درس��ت همین جاست که برخی‬ ‫اشکاالت منطقی برخی اهالی شعر به گوش می رسد که‬ ‫ای��ا اینکه یک حکایت به نظم دراورده ش��ود‪ ،‬می تواند‬ ‫منجر به پدیدامدن شعر شود؟ و کار تا انجا پیش می رود‬ ‫که عده ای از منتق��دان‪ ،‬حتی به خود اجازه می دهند که‬ ‫بگویند مثال شاهنامه شعر نیست‪ ....‬و البته ما نیز اصراری‬ ‫نداریم که ش��اهنامه سراسر شعر اس��ت ولی ای کاش‬ ‫جماعت ان قدر انصاف داش��تند که بگویند شعر روایی‬ ‫باید چنین و چنان باشد که شاهنامه هست یا نیست‪.‬‬ ‫از متون کالس��یک که بگذریم‪ ،‬پس از حضور و ظهور‬ ‫نیما ب��ه دالی��ل گوناگون‪ ،‬روای��ت به عن��وان یکی از‬ ‫زیرمجموعه هایی که می توانسته شایستگی هایش را برای‬ ‫بیان تازگی ها به رخ بکشد‪ ،‬قد علم می کند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫ان دس��ته از کالسیک س��رایانی که دوست داشته اند هم‬ ‫شعر سنتی بنویسند و هم با شعر روز همراهی کنند نیز‬ ‫به دالیل گوناگون از روایت سراغ گرفته اند‪ .‬این رویکرد‬ ‫روزبه روز پخته تر می شود و مدام در استحاله های تجربی‬ ‫پوس��ت می اندازد تا به امروز ش��عر سنتی روایی برسد‬ ‫و البت��ه باز هم در این بین‪ ،‬غزل بیش و پیش از س��ایر‬ ‫قالب ها عرصه دس��ت ورزی ش��اعران بوده و هس��ت‪.‬‬ ‫غزل روایی در اثار کسی چون منوچهر نیستانی‪ ،‬فروغ‪،‬‬ ‫نادرپور‪ ،‬نصرت رحمانی‪ ،‬ابتهاج‪ ،‬عماد‪ ،‬ش��هریار و‪ ...‬به‬ ‫اشکالی دیگر تجربه می شود و انگار ذخیره می ماند برای‬ ‫وقتی که قرار اس��ت از غزل اعاده حیثیت ش��ود؛ وقتی‬ ‫که حرف هایی از قبیل مرگ غزل و‪ ...‬مطرح می ش��ود و‬ ‫انگاه کسانی چون حسین منزوی و‪ ...‬اموخته هایشان از‬ ‫نیما و پیشینیان غزل را درهم می امیزند تا انچه حاصل‬ ‫می شود‪ ،‬همان قدر که از حکایت منظوم فاصله می گیرد‪،‬‬ ‫به شعر نزدیک شود؛ چنان که منزوی در غزلی با مطلع‬ ‫«زن جوان غزلی با ردیف امد بود ‪ /‬که بر صحیفه تقدیر‬ ‫من مسود بود» یکی از نمونه های برجسته شعر روایی را‬ ‫در عی��ن غزل بودن ارائه می کند‪ .‬اما مهم ترین دالیل میل‬ ‫غزل پس از جنگ به روایت را می توان در سرفصل های‬ ‫زی��ر بیان کرد‪ -1 :‬تک بیت گری��زی و توجه به ماهیت‬ ‫واحد ش��عر ‪ -2‬کارکردهای ردی��ف ‪ -3‬توجه به فرم و‬ ‫ساخت ‪ -4‬نوگرایی ‪ -5‬پرهیز از دام اسلوب ورزی های‬ ‫تکراری و اساس��ا قرینگی ‪ -6‬همراهی روایت با زبان و‬ ‫نحو امروز ‪ -7‬امکان جزء نگری و‪...‬‬ ‫در این بین البته باز هم نباید از یاد برد که همه انچه در‬ ‫همه این سال ها حتی با توجه اولیه به سرفصل های باال‬ ‫سروده شد نه الزاما غزل شد و نه روایت شاعرانه؛ چنان‬ ‫که اینبار جوان ترها به جای اتهام حکایت منظوم‪ ،‬عناوینی‬ ‫از قبیل داستان کوتاه موزون و مقفی را در مورد اثار خود‬ ‫می شنیدند‪ .‬و البته مدت ها طول کشید تا تجربه های قابل‬ ‫دفاع��ی از غزل روایی تالیف ش��ود و باز هم البته هنوز‬ ‫هم برخی تالش ها در راستای تئوری های پیش نوشته به‬ ‫جایی نرسیده اند‪.‬‬ ‫ام��ا از این مقدمه افزون بر مت��ن که بگذریم‪ ،‬روایت در‬ ‫اثار عبدالرضا کوهمال به عنوان پردامنه ترین وجه‪ ،‬پیش‬ ‫روست‪ .‬در بیشتر سروده های او رگه هایی از ماجراپردازی‬ ‫هس��ت که البته می توان با تک تک انها روبه رو نشست‬ ‫که ایا به روایت ش��اعرانه منتهی شده اند یا نه‪ ...‬و نکته‬ ‫مهم اینکه او با روایت در س��احت های گوناگون مواجه‬ ‫شده اس��ت‪ .‬مثال در غزلی که قرار است تازه تر باشد از‬ ‫دریچه تازه تری به س��راغ روایت رفته و در چهارپاره ای‬ ‫مذهبی که احتماال مخاطبان گسترده تری را در نظر داشته‪،‬‬ ‫روایت به شکل سنتی ترش نزدیک تر بوده است‪ .‬یکی‬ ‫از تکنیک های��ی که کوهمال در پرداخت روایی در غزل‬ ‫از ان بهره جسته‪ ،‬مواجهه چندوجهی با خرده روایت ها‬ ‫با استفاده از ردیف بوده است‪ .‬مثال او در غزلی با ردیف‬ ‫«‪ ...‬را گرفته در بغلش» از زاویه اول ش��خص به روایت‬ ‫یک زندگی می پردازد و البته با ان به محاکات برمی خیزد‪.‬‬ ‫جالب اینکه کوهمال در این کشاکش حتی به قالب نیز‬ ‫مقید نمی ماند و گریبانش را به دس��ت روایت می سپارد‬ ‫که البته این خود نیز اندیشیدنی است که اگر قرار است‬ ‫تقید به قالب را این چنین کنار بگذاریم‪ ،‬ایا از ابتدا نمی شد‬ ‫قالب را کنار گذاشت؟‬ ‫او در غ��زل دیگ��ری در یک مونولوگ با «تو»یی اش��نا‬ ‫روایتی دیگر را سامان می دهد که نهایتا با تصرف شاعر‬ ‫ل شاعر است منجر می شود و‬ ‫به واقعه ای که زاییده تخی ‬ ‫این هم البته تجربه ای اندیشیدنی است‪.‬‬ ‫در یکی دیگر از غزل های کوهمال با ردیف «‪ ...‬می شد»‬ ‫می توان مواجهه دیگری با روایت را به تماشا نشست‪ .‬این‬ ‫بار ظاهرا همه چیز رخ داده و شاعر در حال بازگوکردن‬ ‫یک گذشته استمراری است‪ .‬در چنین تجربه هایی روایت‬ ‫تا حد زیادی به گزارش نزدیک می ش��ود و در صورتی‬ ‫می تواند رس��تگار باش��د که تصرفات ش��اعرانه در ان‪،‬‬ ‫تازگی ها را یکپارچه رقم بزند‪.‬‬ ‫از نظر فضا و پردازش روایت های گوناگون نیز می توان‬ ‫ب��ه خوانش اثار کوهمال نشس��ت که البته مجالی فراخ‬ ‫می طلبد‪ .‬انچه در این سطرها نوشته شد‪ ،‬بازگویی کلیاتی‬ ‫بود در مورد روایت در شعر کالسیک به بهانه همنشینی‬ ‫با یکی از ش��اعرانی که این گونه را تجربه کرده اس��ت‪.‬‬ ‫در این��ده نیز از زوایای دیگری ب��ه اثار روایی خواهیم‬ ‫مثلث شماره‪43‬‬ ‫‪42‬‬ ‫شعر‬ ‫پرداخت‪.‬‬ ‫ت یعنی هیچ‪...‬‬ ‫بی تو حتی بهش ‬ ‫مادرم ‪ -‬طفلکی ‪ -‬چقدر ارام‪،‬‬ ‫هیجان را گرفته در بغلش‬ ‫بعد نه ماه انتظار عزیز‪،‬‬ ‫ناگهان را گرفته در بغلش‬ ‫قطاری از غرور رفته ی من داشت رد می شد‬ ‫و دستی پشت چشم شیشه ها هی جزر و مد می شد‬ ‫قطار ان شب تمام روشنی را با خودش می برد‬ ‫و تنها در هوا تاریکی مطلق رصد می شد‬ ‫غرورم پشت شیشه می شکست و می شکستم من‬ ‫و داغی تازه راه سینه ی من را بلد می شد‬ ‫تمام کوپه ها و لحظه ها خاموش می رفتند‬ ‫و بغضی در گلوی من گره می خورد‪ ،‬سد می شد‬ ‫یک شب گرم نیم ه مرداد‪،‬‬ ‫که هوا دم گرفته بود از باد‬ ‫ماه افتاده توی حوض حیاط‪،‬‬ ‫ماهیان را گرفته در بغلش‬ ‫پدرم ایستاده بر درگاه‪،‬‬ ‫چشم هایش پر از سیاه و سفید‬ ‫دست ها را کشیده سمت خدا‪،‬‬ ‫اسمان را گرفته در بغلش‬ ‫مادرم از دقایق اول‪،‬‬ ‫شیر و شعر و شعور را امیخت‬ ‫نبض من با ترانه می زد و او‬ ‫ضربان را گرفته در بغلش‬ ‫طاقچه روبه روی ما با عشق‬ ‫با ردیف کتاب می خندید‬ ‫با غزل های حافظ‪ ...‬و قران‪ ...‬‬ ‫یک جهان را گرفته در بغلش‬ ‫و کم کم «بی تو می میرم» ک ه یک حس خیالی بود‬ ‫کنار ایستگاه ِ رفتن تو مستند می شد‬ ‫هوای روشن سیگار و سرفه بود و شاعر سرد‬ ‫میان اضطراب لحظه های خود جسد می شد‬ ‫خدا باید تو را از لحظه های من جدا می کرد‬ ‫که با این درد تعبیر «خلقت فی کبد» می شد‬ ‫قطار از پل گذشت و قصه پایا ن یافت‪ ،‬شاعر مرد‬ ‫و‪ ...‬فردا صبح از بالین او خورشید رد می شد‬ ‫شروع می کنم از چشم تو روایت را‬ ‫که می زند به هم ارام خواب ساعت را‬ ‫سکوت ساده ی تو زنده کرد در ذهنم‬ ‫من از ان روز های اغازین‪،‬‬ ‫محکم و پر غرور بودم و سخت‬ ‫مادرم تازه داشت می فهمید‪،‬‬ ‫سبالن را گرفته در بغلش‬ ‫سیصد و شصت و پنج روز بعد‪...‬‬ ‫کم کم از جای خود بلند شدم‬ ‫پیش رویم چقدر راه دراز‬ ‫که خزان را گرفته در بغلش‬ ‫هی زمین خوردم و بلند شدم‬ ‫من ولی مرد این خطر بودم‬ ‫تا چراغ امید دستم بود ‪...‬‬ ‫با خیال تو همسفر بودم‬ ‫امدم تا شبی که پلک زدی‬ ‫چشم هایت به مرده جان می داد‬ ‫چشم هایی که نرم نرمک داشت‬ ‫قلب سنگ مرا تکان می داد‬ ‫داشتم زنده می شدم در خود‬ ‫با غزل های تازه عاشق تر‬ ‫شاعری ‪ -‬زنده مرده ‪ -‬را کم کم‬ ‫داشت اعجاز تو توان می داد‬ ‫خواب دیدم خدای عاشق را‪...‬‬ ‫گفت‪ :‬این هدیه ای به تو شاعر!‬ ‫و چقدر عاشقانه با انگشت‬ ‫چشم های تو را نشان می داد‬ ‫وااااااای‪ ...‬تقویم ها نمی فهمند‬ ‫تازه ان شب تولد من بود‬ ‫که مرا خنده های تو ارام‬ ‫ت یک عشق ناگهان می داد‬ ‫دس ‬ ‫کاش حتی خدا پس از مردن‪...‬‬ ‫عشق من را به من ببخشاید‬ ‫‪43‬‬ ‫مثلث شماره ‪42‬‬ ‫صدای ریزش باران با طراوت را‬ ‫شبی که سجده ی تو پیش پای من گل کرد‬ ‫و هدیه داد خدا عطر استجابت را‬ ‫دری گشود جدا از بهشت روی زمین‬ ‫و ریخت در دل هر چه فرشته حسرت را‬ ‫علی الطلوع نگاهت به چشم خود دیدند‪-‬‬ ‫پرنده های درونم وفور نعمت را‬ ‫چقدر اینه در من به اشتباه افتاد‬ ‫شراب در رگ من جای خون به راه افتاد‬ ‫چنان شدم تو که از ما کدام من بودم؟!‬ ‫تو مست بودی و ان شب مدام من بودم‬ ‫جهان ندیده که یک بچه دلبری بکند‬ ‫و با خدای تو یک دم برابری بکند‬ ‫تو پلک هم زدی و گل به گل شکوفا شد‬ ‫به یمن مقدمت ان شب چه شور و غوغا شد‬ ‫فرشته در قدم نو رسیده ات گل ریخت‬ ‫بساط شادی میالد تو مهیا شد‬ ‫و سای ه مژه ها روی ابرویت افتاد‬ ‫دو تا دریچه ی خورشید در زمین وا شد‬ ‫به نام تو که توالی روشنایی هاست‬ ‫ستاره رفت و گل افتاب پیدا شد…‬ ‫اتاق‪ ،‬جق جق گهواره‪ ،‬پنجره‪ ،‬گلدان‬ ‫و خواب من که خیالی در اسمان ها شد‬ ‫درست نیمه ی شب از حوالی خوابت‬ ‫گذشت رودی و کم کم اتاق دریا شد‬ ‫و من که ماهی دریای دیگری بودم‬ ‫به جزر و مد تو تنهایی ام چه زیبا شد…‬ ‫بدون شبهه اسیر توام که از عشقت‬ ‫تمام زندگی ام شکل خواب و رویا شد‬ ‫کنار پایه ی گهواره ی تو می خوابم‬ ‫بساط صید بیار و بگیر از ابم!!‪...‬‬ ‫چتری گذشت از ان طرف خیس شیشه ها‬ ‫باران گرفته بود‪ ...‬نه مثل همیشه ها!‬ ‫باران نبود و‪ ...‬گری ه نم نم گرفته بود‬ ‫هر چیز شکل در هم و بر هم گرفته بود‬ ‫ت یک رویداد داشت‬ ‫یک پنجره که حسر ‬ ‫یک روح خسته رو به عدم امتداد داشت‬ ‫این هم به جز همیشه ی دلواپسی نبود‬ ‫باران نبود و‪ ...‬باد نبود و‪ ...‬کسی نبود‬ ‫من فوت می کنم به اجاقی که نیمه جان ‪-‬‬ ‫روشن هنوز مانده از ان عشق ناگهان‬ ‫هی پا به باد پرسه در این راه می زنم‬ ‫مثل پلنگ چنگ سوی ماه می زنم‬ ‫بنشین کنار خستگی ام هیچ هم نگو‬ ‫بنشین اگر چه هیچ کسی را به جای او ـ‬ ‫ننشانده ام که زخم دلم را رفو کند‬ ‫دل مشرک است اگر به دو دلدار خو کند‬ ‫برفیم و افتاب تموز است عاشقی‬ ‫رسم از ازل همین دو سه روز است عاشقی‬ ‫این روز ها عجیب ترین مرد عالمم‬ ‫بی او همیشه‪ ...‬هر که که باشم ولی کمم‬ ‫بگذار مثل حوصله از خویش سر روم‬ ‫چند اینه از اینکه منم پیش تر روم‬ ‫بگذار در هوای خودم باشم امشبی‬ ‫بگذار مثل کودکی ام باشم امشبی‬ ‫ادم بزرگ بودن و عاشق شدن چه کار‬ ‫مردم پسند‪ ...‬بود و نبودش به من چه کار‬ ‫من روز و شب به مردن خود فکر می کنم‬ ‫دائم به دل سپردن خود فکر می کنم‬ ‫من سایه ای که از تب خورشید کم شدم‬ ‫چیزی شبیه ذهن اتاق خودم شدم‬ ‫جایی که جز به گریه لبالب نمی شود‬ ‫جایی که هیچ گاه مرتب نمی شود‬ ‫هر شب پرم پر از هیجان ضمیر او‬ ‫او بغض کهنه ای ست که پیچیده در گلو‬ ‫مانند پیچکی که به روحم تنیده است‬ ‫نیلوفری ست او که به دارم کشیده است‬ ‫ریشه دوانده ‪ -‬از تو چه پنهان ‪ -‬نمی شود!‬ ‫عشق است عشق‪ ...‬کنده که از جان نمی شود‬ ‫وقتی پناه خستگی ات خواب دیگری ست‬ ‫هر صحنه توی چشم تو مرداب دیگ ری ست‬ ‫حاال کنار پنجره هی پا به پا منم‬ ‫در سر رسید خاطره ها جمعه ها منم‬ ‫از انتظار‪ ،‬خسته شدن در به در شدن‬ ‫فکر همیشه بودن و هی دردسر شدن‪...‬‬ ‫سه نقطه می گذارم و‪ ...‬ناکام می شوم‬ ‫حاال بدون شرح از این شعر می روم‬ ‫شاید به شکل تازه بگیرم صداش را‬ ‫شاید بپرسم از غزلی رد پاش را‬ ‫با مثنوی که توی همین چند نقطه چین‬ ‫راهی شده ست سمت غزل های بعد از این‪...‬‬ ‫‪73‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫اثار باستانی‪ ،‬سنگ شکن جهرم‬ ‫‪...‬که ریشه های زمین با تبر هم اغوش است‬ ‫شعر امروز جهرم‬ ‫به لطف – یا دقیق تر قهر – مرکزگرایی‪ ،‬شاید سال تا ماه هم نام‬ ‫شهرستان هایی چون جهرم در رسانه های سراسری شنیده و دیده نشود ولی‬ ‫ما قرار داشته ایم که در این صفحات تریبون همین صداها و نام های ناشنیده‬ ‫یا کمتر شنیده شده باشیم‪ .‬این هفته بر خوان سروده های جوانان این خطه از‬ ‫استان فارس می نشینیم و از شیرینی اثارشان می نوشیم‪.‬‬ ‫عبدالحمید رحمانیان‬ ‫قطار شاهرود از خلوت بسطام رد می شد‬ ‫چه عطری از میان میزهای شام رد می شد‬ ‫چه انگور طربناکی ‪ -‬عرقناکی‪ ...‬که من بودم‪،‬‬ ‫چه عرفانی که مست از جام‪ -‬تلخ از جام رد می شد‬ ‫بهشت از خلوت حور و پری هایش مرا می دید‬ ‫دو چشم برزخی از جنگل بادام رد می شد‬ ‫زنی در بستر الوده ی ایمان که من باشم‬ ‫زنی‪ ...‬که سینه خیز از دامن اسالم رد می شد‬ ‫زنی باریک شالقی رها بر شانه های خود‬ ‫شبیه بندباز از پنجه ی اعدام رد می شد‬ ‫اذان گفتند بوی بایزید از من تالوت شد‬ ‫دو تا گلدسته از تکبیره االحرام رد می شد‬ ‫هزاران رود در رگ های دستم سر به هم اورد‬ ‫دل من بود از اقیانوس ناارام رد می شد!‬ ‫مریم حقیقت‬ ‫اتش بزن تجاوز شب های ننگ را‬ ‫بستر بساز حادثه های قشنگ را‬ ‫این صبر‪ ،‬سال هاست تو را رنج می دهد‬ ‫برخیز وخط بکش پس از این شب درنگ را‬ ‫وقتی به سمت ماه شما پنجه می کشد‬ ‫بشکن غرور خاطره های پلنگ را‬ ‫دستی هنوز در پی تاراج هر چه هست‬ ‫بر خاک می کشد طمع تلخ جنگ را‬ ‫‪74‬‬ ‫ماهی کوچکی که دلم بود مرده است‬ ‫در خون خود تپیده ببین این نهنگ را‬ ‫رودیم وسمت عشق به پرواز امدیم‬ ‫دریای اتشیم زمستان جنگ را‬ ‫تا با همیم پشت تباهی شکسته است‬ ‫در کام شب بریز غم این شرنگ را‬ ‫راضی نباش سهم پرت را از این قفس‬ ‫پرواز سهم توست‪،‬علم کن تفنگ را‬ ‫تیر خالص توست مدارای ظلم وسنگ‬ ‫بر هم بریز هیبت ایل فشنگ را‬ ‫سمت قفس نشانه برو‪ ،‬اسمان بنوش‬ ‫بشکن طلسم باور این سهم تنگ را‬ ‫این قبله گاه اول دل هاست شهر توست‬ ‫شیطان کمین گرفته بزن خشم سنگ را‬ ‫عاطفه رنجبر‬ ‫دردی است در من منتشر مثل نگاه تو‬ ‫مثل طلوع خنده های گاه گاه تو‬ ‫مثل هوای بودنت در سینه ام لبریز‬ ‫یک عمر می گیرد تن من بوی اه تو‬ ‫شرجی لب هایت پر از شیرینی قند است‬ ‫وقتی که می خندد جهان بر روی ماه تو‬ ‫یک عمر می چرخد زمین با رقص موهایت‬ ‫وقتی که می گیرد جهان را در پناه تو‬ ‫می بوسمت بی انکه در ائینه ام باشی‬ ‫می رقصمت ازاد در چشم تو ماه من!‬ ‫اعظم رنجبر‬ ‫بازیگر قصه ای پر از شک شده ایم‬ ‫در دست زمانه چون عروسک شده ایم‬ ‫دیروز کالغ ها خبر اوردند‬ ‫در مزرعه جهان مترسک شده ایم‬ ‫نگاهت خنده ای مستانه کرده‬ ‫وچشمانت مرا دیوانه کرده‬ ‫دلم گنجشک تنها بود وانگار‬ ‫میان دست هایت النه کرده‬ ‫ضیاءالدین مصباحی‬ ‫‪1‬‬ ‫می بینمت‬ ‫کفش هایت را واکس زده‬ ‫و برق انداخته ای‬ ‫حاال ُجفت که می شوند‬ ‫دلم شور می زند‬ ‫‪2‬‬ ‫دفتر نقاشی ام را‬ ‫پُر از درخت می کنم‬ ‫و بر سر هر شاخه‬ ‫پَرنده می اویزم‬ ‫ان وقت‬ ‫باقی مانده کاغذ های کاهی ام را‬ ‫باران می کشم‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫جنگ شعر‬ ‫الهام هنرور‬ ‫من خسته ام از این جهان خاک خورده‬ ‫ک خورده‬ ‫از شهر‪ ،‬از این پادگان خا ‬ ‫روح بالتکلیف من را وا گذارید‬ ‫تا وانماند این دهان خاک خورده‬ ‫منشور استعفای من در زیر پاها‬ ‫افتاده مثل یک پالن خاک خورده‬ ‫بگذار تا من یک شبان ساده باشم‬ ‫مثل همین بابا امان خاک خورده‬ ‫وقتی مرا از توپ تهمت ها امان نیست‬ ‫می خواهم امشب استکان خاک خورده ‪-‬‬ ‫را سرکشم با پیکی از خالر شیراز‬ ‫همراه با رزمندگان خاک خورده‬ ‫ای کاش من از ان قطار افتاده بودم‬ ‫در زیر ریل اسمان خاک خورده‬ ‫له می شدم خود را نمی دیدم که دارم‬ ‫بر می خورم با مردگان خاک خورده‬ ‫حاال سزاوار است تا خود را ببینم‬ ‫در توبه یک نوجوان خاک خورده‬ ‫تقدیر من را بعد از این باید بخوانند‬ ‫پشت مفاتیح الجنان خاک خورده‬ ‫رضا قاسمی‬ ‫با این غرور و این دل ناشی‪ ،‬نمی شود‬ ‫این عشق با دروغ و حواشی‪ ،‬نمی شود‬ ‫حاال که با تقدس بت ساختی مرا‬ ‫هی از بنای من بتراشی‪ ،‬نمی شود‬ ‫یک روز سرنگون کنی و روز بعد از ان‬ ‫نام مرا به خون بخراشی‪ ،‬نمی شود‬ ‫من را برانی از خود و راهی کنی و بعد‬ ‫پشت سر من اب بپاشی‪ ،‬نمی شود‬ ‫این روح سردِ منفعل بی اثر به جز‪-‬‬ ‫با بوسه های تو متالشی نمی شود‬ ‫بعد از چقدر فلسفه چیدن برای ترک‬ ‫فهمیده ام اگر که نباشی‪ ،‬نمی شود‬ ‫من می روم بمان و به یک باورت برس‬ ‫درگیر با دو حادثه باشی نمی شود‬ ‫اغوش من چقدر برازنده ی تو بود‪...‬‬ ‫هر جا نمی شود که تو جا شی‪ ،‬نمی شود!‬ ‫فروغ تنگاب جهرمی‬ ‫باید برای باغ‪ ،‬بهاری بیاوریم‬ ‫شادابی درخت اناری بیاوریم‬ ‫در هر کجا که دست دهد جست وجو کنیم‬ ‫از نسل سبزه ایل و تباری بیاوریم‬ ‫با دست خویش جو بکشیم از مسیر ابر‬ ‫تا اب را به پای چناری بیاوریم‬ ‫کمیت کالغ به کاری نمی خورد‬ ‫کیفیت صدای هزاری بیاوریم‬ ‫«هر گل که بیشتر به چمن می دهد صفا»‬ ‫دیدیم اگر به گوشه کناری بیاوریم‬ ‫باید مسیر چلچله ها را عوض کنیم‬ ‫شاید به این بهانه بهاری بیاوریم‬ ‫کیوان براهنگ‬ ‫اگر که گردن پرواز رگ به رگ می شد‬ ‫پرنده لخته ی خون در دهان سگ می شد‬ ‫دلیل ذاتی اشیاست ‪ ...‬تو نمی دانی‬ ‫پرنده ماهیت ماست ‪ ...‬تو نمی دانی‬ ‫نه شرقی است و نه غربی ست گربه می داند‬ ‫پرنده لقم ه چربی ست گربه می داند‬ ‫پرنده بال که وا کرد از نفس افتاد‬ ‫پرنده اول پرواز در قفس افتاد‬ ‫پرنده رفت به اعماق خواب شیرویه‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫منم که مستم و ترسیدم و ‪...‬‬ ‫دهان شویه!‬ ‫بچرخ و نام مرا از دهان من بردار‬ ‫مرا که قفل شدم از دهان من بردار‬ ‫بچرخ تا که اتن را به فلسفه بکشم‬ ‫به روی نعش زئوس باز ملحفه بکشم‬ ‫بچرخ تا که ببالم به تبت و پامیر‬ ‫ببار تا که برقصد بهار در کشمیر‬ ‫ببار روح بزرگم که این جسد تنگ است‬ ‫دلم برای کسی که نمی رسد تنگ است‬ ‫ببار روح بزرگم که دست ها سردند‬ ‫بهارها همه پاییزهای پر دردند‬ ‫تمام حادثه ها در گلوم خشکیدند‬ ‫همین که نام تو را بر لب من اوردند‬ ‫چقدر بر سر این سفره التماس کنم‬ ‫برای لقمه ی نانی که خونی اش کردند‬ ‫دروغ نیست خودم از سکوت پرسیدم‬ ‫ترانه های فراری که بر نمی گردند‬ ‫که ریشه های زمین با تبر هم اغوش است‬ ‫جهان هرزه ی ما قرن هاست خاموش است‬ ‫ببار روح بزرگم که سرو قد بکشد‬ ‫که ماه ابروی خود را به جزر و مد بکشد‬ ‫ببار تا که بنوشم لب بیابان را‬ ‫پرنده سوز کنم میله های زندان را‬ ‫ببار تا که هوای تو جنگ را بکشد‬ ‫تفنگ در رحم خود فشنگ را بکشد‬ ‫ببار تا که ببینم زمین پر از مین نیست‬ ‫فشنگ پای تو در پوکه های پوتین نیست‬ ‫ببار تا که ببلعد زمین مترسک را‬ ‫پرنده شیر دهد این جهان کوچک را‬ ‫ببار تا دل و دست زمین ترک نخورد‬ ‫کسی به خاطر یک لقمه نان کتک نخورد‬ ‫کسی به خاطر یک لقمه نان ‪...‬‬ ‫دلم تنگ است‬ ‫کسی به خاطر یک لقمه نان (!)‬ ‫کتک خوردم ‪...‬‬ ‫سعید اقاویل‬ ‫صدای قل قلِ قلیون ِ منو‬ ‫حرفای گرم دوتا چشم سیاه‬ ‫اتوبوس خسته از اون سفر و‬ ‫شب ِ سردِ قهوه خونه ِ‬ ‫ ی تو راه‬ ‫خیلی وقت بود دیگه عاشق نبودم‬ ‫با نگاش راحتیمو ازم ربود‬ ‫توی دنیای کوچیک من کسی‬ ‫مث اون ندیده بودم و نبود‬ ‫واسه یک لحظه چه روزا که گذشت‬ ‫من و یه سفر با توشه ی خیال‬ ‫من و اون تو مرقد امام رضا (ع)‬ ‫توی جنگالی سرسبز شمال ‪...‬‬ ‫صدای زمخت ِ بوق اتوبوس‬ ‫مث یه رقیب اونو ازم گرفت‬ ‫ِ‬ ‫تخت کناری من و‬ ‫پا شد از‬ ‫راه اون کج شد و من رو غم گرفت‬ ‫جا گذاشتم دلمو تو اون هوا‬ ‫روی تخت قهوه خونه بینِ راه‬ ‫نمی دونستم می شد اینطوری هم‬ ‫عاشق کسی بشم با یه نگاه‬ ‫چی می شد اگه می شد همسفر ِ‬ ‫لحظه های سردِ تنهایی ِ‬ ‫ی من‬ ‫می تونس با گرمی ِ‬ ‫ ی حضور خود‬ ‫بسازه شبای رویایی ِ‬ ‫ی من‬ ‫سعید بی نیاز‬ ‫«دیشب خوابتو دیدم سعیده!»‬ ‫داشتی از پله ها‬ ‫پرت‬ ‫می شدی و‬ ‫می خندیدی‬ ‫داشتند از پله ها پرتت می کردند و‬ ‫داشتی می خندیدی‬ ‫گفته بودی‬ ‫باران یکریز انگشتهامان بر در‬ ‫اخر دره ی اغوشی می گشاید‬ ‫بر می گشتی و‬ ‫در عکس هات‬ ‫پاییز از دامن بلندت لیز می خورد و‬ ‫در خاکستری پیراهنم می سوخت‬ ‫من هم بودم و هم نبودم‬ ‫سکه ات‬ ‫توی ابی حوض باغ فین‬ ‫چرخ چرخ می خورد‬ ‫شیر خط می خورد‬ ‫شیر می خورد‬ ‫بزرگ می شد‬ ‫امیر کبیر می شد‬ ‫دکمه ی سر دست امیر کبیر می شد‬ ‫خط می خورد‬ ‫خون از لبه های خط بیرون می زد‬ ‫خط می افتاد روی خط‬ ‫سکه ات را می خوردند‬ ‫تو خواب بودی و‬ ‫سکه ات از رواج افتاده بود‬ ‫می دویدی روی خط ها و‬ ‫تمام پنجره ها را یاهو می کشیدی و‬ ‫هیچ کس روشن نبود‬ ‫گفته بودی اغوشی می گشاید اخر‬ ‫باران نم نم انگشتهامان بر در‬ ‫در پیاده رو می دویدی و‬ ‫شعله ی موهات از پشت روسری ت‬ ‫بیرون می زد و‬ ‫روی پشت سریت را سرخ می کرد‬ ‫سرخ می کرد‬ ‫حتی بید های مجنون توی پارک را‬ ‫ان قدر که در زلف هاشان‬ ‫منزوی دوباره قسمت ابن السالم می شد‬ ‫ان قدر که‬ ‫زیر سرخی برگهاشان‬ ‫نام های یکسان دروغ مان را‬ ‫عق می زدیم و‬ ‫من مست و تو دیوانه می خواندیم‬ ‫تو بودی من هم بودم و‬ ‫در بازار قماش فروشان مولوی‬ ‫هر چیزی به تنت اندازه بود‬ ‫گفته بودی باران خسته ی انگشتهامان بر در‬ ‫دره ی اغوشی می گشاید اخر‬ ‫در های پشتی جهان رابستند‬ ‫ما از پله ها پرت شدیم وخندیدیم‬ ‫‪75‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫درباره کتاب «ان گوشه دنج‪ ،‬سمت چپ»‬ ‫موج سنگین زمان‬ ‫محسن فرجی‬ ‫طبیعی است که نمی توان همه اندیشه و احساس‬ ‫داستان یا داس��تان ها را در جمله ای خالصه کرد و‬ ‫پرونده ان کار را بس��ت‪ ،‬اما ش��اید بتوان گفت که‬ ‫جهان بین��ی مهدی ربی در کتاب «ان گوش��ه دنج‪،‬‬ ‫س��مت چپ» این بند از شعر سارا تیس دیل شاعر‬ ‫امریکای��ی ـ غنایی را به یاد م��ی اورد که به طعنه‬ ‫می گوید‪ « :‬زمان مهربان است‪/‬‬ ‫او ما را پیر و فرسوده خواهد کرد‪».‬‬ ‫ربی این اندیشه را که زمان عامل پیری و فرسودگی‬ ‫است در مجموعه داستان خود‪ ،‬مقابل مفهوم عشق‬ ‫گذاش��ته تا به ما بگوید عشق هم به ناگزیر‪ ،‬همراه‬ ‫تباهی و زوال اس��ت‪ .‬به عبارتی‪ ،‬چیزی که زمانی‬ ‫دارای تقدس و اعتبار بوده – و حتی برای قهرمانان‬ ‫این کتاب هم دارای چنین مش��خصه ای اس��ت –‬ ‫پیوندی ناگسس��تنی با مرگ و فن��ا دارد‪ .‬این‪ ،‬هم ه‬ ‫حرف ربی در مجموعه داس��تان «ان گوش��ه دنج‪،‬‬ ‫س��مت چپ» اس��ت‪ .‬گفتن اینکه گذر زمان‪ ،‬همه‬ ‫چی��ز را با خود می برد و حتی عش��ق و معش��وقه‬ ‫را از کار افتاده و نا زیبا می کند‪ ،‬می تواند دس��تمای ه‬ ‫جذابی برای یک یا چند داس��تان از یک مجموعه‬ ‫باش��د و نش��ان دهد که نویس��نده در این عرصه‪،‬‬ ‫انس��انی دغدغه مند اس��ت‪ .‬اما وقتی این ایده‪ ،‬همه‬ ‫جهان داس��تانی یک نویس��نده را ش��کل می دهد‪،‬‬ ‫بای��د گفت ای��ن جهان چندان فراخ و گس��ترده و‬ ‫رنگارنگ نیس��ت؛ در واقع‪ ،‬جهانی تک محوری و‬ ‫تک س��احتی اس��ت‪ .‬البته ربی در مجموعه داستان‬ ‫«ان گوش��ه دنج‪ ،‬س��مت چپ» گوشه چشمی به‬ ‫ایده ه��ا و پدیده های دیگر ه��م دارد‪ ،‬اما در نهایت‬ ‫انچه در کتاب او رخ می نماید و برجس��ته می شود‪،‬‬ ‫همین دستمایه است‪ .‬اینگونه است که در دو داستان‬ ‫«مقبره» و «دوچرخه س��وار» به طور مستقیم به این‬ ‫مس��اله می پردازد که سوژه عشق ورزی یا معشوقه‪،‬‬ ‫نا شدنی و بی اعتبار است‪ .‬البته در دو داستان هم این‬ ‫گذر زمان نیست که عش��ق را فرسوده و ناکار امد‬ ‫می کند‪ ،‬بلکه نگاه نویس��نده ‪ /‬راوی به جهان است‬ ‫که حتی در لحظات سرخوش��ی و لبریز ش��دن از‬ ‫عش��ق‪ ،‬نمی تواند رویه تاری��ک و نازیبای زندگی‬ ‫را نبیند‪ .‬این دو داس��تان‪« ،‬قربان��ی ابراهیم» و «باد‬ ‫مخالف» هستند‪ .‬داستان «می تونم دوباره ببینمت؟»‬ ‫هم دستمایه ای قریب به همین مضمون دارد‪ .‬با این‬ ‫تفاوت که در این داس��تان بحث عش��ق و زیبایی‬ ‫مطرح نیس��ت که نویسنده با نشان دادن بی رحمی‬ ‫گذر زمان‪ ،‬فنای انها را یاد اور شود‪ ،‬بلکه در اینجا‬ ‫محور داستان‪ ،‬تمایالت نفسانی انسان است که البته‬ ‫باز همان بی اعتباری و بی س��رانجامی را به نمایش‬ ‫می گذارد؛ در این داستان‪ ،‬همه رویابافی های راوی‬ ‫داستان که زنی را سوار ماشین کرده است‪ ،‬با پیاده‬ ‫ش��دن زن از ماشین و مشخص ش��دن اینکه یک‬ ‫پایش فلج است‪ ،‬دود می شود و به هوا می رود‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬چیزی که به داستان های ربی تشخص‬ ‫و اهمیت می بخشد‪ ،‬این است که او در نشان دادن‬ ‫و بیان حرفش‪ ،‬دس��ت به قض��اوت نزده و گرفتن‬ ‫نتیجه را – که البته چندان هم دور از دست نیست‬ ‫– به مخاطب واگذار کرده است‪.‬‬ ‫تو گو با مهدی ربی درباره «ان گوشه دنج‪ ،‬سمت چپ»‬ ‫گف ‬ ‫داستان چیزی است فراتر از معماری زیبا‬ ‫مهیار زاهد‬ ‫مه��دی رب��ی در معرفی خود گفته اس��ت‪« :‬یک‬ ‫ماه قبل از ش��روع جنگ در م��رداد ماه ‪1359‬در‬ ‫اه��واز به دنیا امدم‪.‬اواره ادبیاتم و روزی خواهم‬ ‫رفت‪».‬‬ ‫اما باید گفت که او نویس��نده مجموعه داس��تان‬ ‫«ان گوش��ه دنج س��مت چپ» اس��ت؛ مجموعه‬ ‫داس��تانی که برنده جایزه روزی روزگاری شد و‬ ‫بهانه این مصاحبه‪ ،‬س��ومین چاپ ان است‪ .‬وی‬ ‫همچنین مجموعه داس��تانی را منتشر کرده است‬ ‫به اس��م «برو ولگ��ردی کن رفی��ق»‪ .‬اما موضوع‬ ‫گفت وگوی م��ا همان مجموعه «ان گوش��ه دنج‬ ‫سمت چپ» است‪.‬‬ ‫داس��تان های «ان گوشه دنج س��مت چپ» نثری‬ ‫ساده داش��تند و از تعلیق به ان معنای رایجی که‬ ‫می شناس��یم به دور بودند‪ .‬با این وصف داس��تان‬ ‫برای مهدی ربی چگونه تعریف می شود و شکل‬ ‫می گیرد؟‬ ‫م��ن فک��ر می کنم ه��ر داس��تانی نث��ر مخصوص‬ ‫خودش را دارد‪ .‬بنا بر س��وژه ای که دارد‪ ،‬راوی اش‪،‬‬ ‫ش��خصیت هایش‪ ،‬فضایش و خیلی چیزهای دیگر‪.‬‬ ‫م��ن تا انجایی ک��ه در توانم بود س��عی کردم زبان‬ ‫هر داس��تان را متناسب با ان داستان بسازم‪ .‬هر چند‬ ‫فکر می کنم گاهی هم اگاهانه نبوده است‪ .‬به هر حال‬ ‫نثر یک نویس��نده ط��ی زمان ش��کل می گیرد و به‬ ‫‪76‬‬ ‫خواندن های بس��یار هم مربوط اس��ت‪ .‬البته گاهی هم‬ ‫برای بعضی غایت‪ ،‬نوشتن می شود که صادقانه بگویم‬ ‫برای من نیست‪.‬‬ ‫دلیل دیگرش نوع رفتار من با نوش��تن است‪ .‬هر کسی‬ ‫برای نوش��تن شیوه خود را دارد‪ .‬برای من همیشه ابتدا‬ ‫س��وژه و ایده داس��تانی می اید و قص��ه حول ان یا در‬ ‫امت��داد ان س��اخته می ش��ود‪ .‬کم پیش امده داس��تانی‬ ‫بنویس��م که در هنگام نوشتن شکل بگیرد یعنی قبل از‬ ‫نوشتن فقط یک تصویر داشته باشم یا فقط یک جمله‪.‬‬ ‫موقعی قلم به دس��ت می گیرم که قس��مت عمده ای از‬ ‫داستان را در ذهنم ساخته ام حتی تصویرها و جمالتی‬ ‫کلیدی از ان را در دفترچه یادداش��تم نوشته ام‪ .‬چیزی‬ ‫که در داستان مرا به خود جذب می کند اندیشه داستان‬ ‫اس��ت‪ .‬از یک س��اختار زیبا و پیچیده هم لذت می برم‬ ‫اما بیش از همه چیز اندیش��ه پنهان داستان مرا به خود‬ ‫می کش��اند‪ .‬یکجور کشف و شهود داس��تانی‪ .‬بنابراین‬ ‫خیلی هم به پیچ های هنری وار اعتقادی ندارم‪ .‬هر چند‬ ‫انجور تعلیق هم گاهی الزم اس��ت‪ .‬فکر می کنم تعلیق‬ ‫و پیچیدگی باید در ذات خود موقعیت داستانی باشد؛‬ ‫ان ق��در که هر چقدر هم س��اده بگویی‪ ،‬ان تعلیق پا بر‬ ‫ج��ا بماند و زیبایی داس��تان فرو نریزد‪ .‬یکجور ش��بیه‬ ‫خود زندگی‪ .‬به نظرم داستان چیزی است فراتر از یک‬ ‫معماری زیبا‪.‬‬ ‫خیلی ه��ا معتقد بودند که اگر ای��ن مجموعه با چند‬ ‫داس��تان کمتر عرضه می ش��د کار یکدس��ت تری را‬ ‫شاهد بودیم‪ .‬نظر خودت در این باره چیست؟‬ ‫قبول دارم‪ .‬ش��اید این از افت های کار اول اس��ت که‬ ‫هر چق��در هم تالش کنی از ش��رش رها نمی ش��وی‪.‬‬ ‫ب��ه هرحال یکج��ور هیجان زدگی یا دلس��وزی برای‬ ‫داستان هایت که نکند دیگر فرصتی پیش نیاید و همین‬ ‫چیزهای احساساتی‪.‬‬ ‫من س��عی کردم حداقل در سوژه ها‪ ،‬یکدستی را حفظ‬ ‫کنم‪ ،‬یکجور وحدت موضوع‪ .‬دیگر گذشته و کاری از‬ ‫دستم بر نمی اید‪.‬‬ ‫بیش��تر فضای داس��تان های اولی��ن مجموعه ات در‬ ‫زندگی ش��هری و همراه با چاشنی عشق است‪ .‬فکر‬ ‫می کنی چقدر می توان از نس��ل جدید نویس��ندگان‬ ‫ایرانی انتظار فضایی متفاوت داشت؟‬ ‫راس��تش ب��رای من داس��تان ش��هری‪ ،‬بس��یار مفهوم‬ ‫بزرگ تری از خود زندگی ش��هری دارد‪ .‬ما در ش��روع‬ ‫یک زندگی شهری به معنای واقعی کلمه هستیم‪ .‬داریم‬ ‫تجربه می کنیم ش��هروند باشیم‪ .‬ارزوی من داشتن یک‬ ‫زندگی شهری به معنای واقعی و مدرن ان است‪ .‬به نظر‬ ‫من زندگی شهری یک زندگی حرفه ای است و چیزی‬ ‫اس��ت که ما به اجبار به سمت ان خواهیم رفت؛ پس‬ ‫بهتر است ان را خوب بشناسیم و قواعدش را رعایت‬ ‫کنیم‪ .‬ش��اید تجربه ما از زندگی شهری کم است ولی‬ ‫این دلیلی بر این نیست که در زندگی شهری فضاهای‬ ‫داس��تانی نداریم‪ .‬کافی اس��ت نگاهی بکنیم به ویترین‬ ‫رنگارنگ ادبیات داس��تانی امریکای شمالی تا از تحیر‬ ‫دهانم��ان باز بماند‪ .‬مگر در روس��تاهای ما چه اتفاقی‬ ‫می افتد غیر از ش��تاب و تحولی عجوالنه برای ش��بیه‬ ‫ش��دن به ش��هر؟ با این حال من برای همه تجربه های‬ ‫نویس��ندگی احترام قائلم و کارش��ان را می خوانم‪ .‬من‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫داستان‬ ‫اگاهانه و عامدانه فضاهای ش��هری را در داستان هایم‬ ‫می کاوم چون بیشتر از هرجایی ان فضاها را می شناسم‬ ‫و دوس��ت دارم و برایم مهم هس��تند‪ .‬اما تجربه کردن‪،‬‬ ‫س��فر ک��ردن‪ ،‬طبیعت گ��ردی‪ ،‬مش��اهده و درگیری با‬ ‫موقعیت ها و یکجور پرس��ه زنی و س��رک کشیدن‪ ،‬کار‬ ‫یک نویسنده حرفه ای اس��ت و البته غیر قابل اموزش‪.‬‬ ‫فکر می کنم همه کس��انی که می نویس��ند‪ ،‬می دانند که‬ ‫نویسنده مجبور است بس��یار بیشتر از دیگران زندگی‬ ‫کند چون می خواهد چیزی بس��ازد‪ .‬از این حرف ها که‬ ‫بگذریم یادمان نرود که نویس��نده ام��روز ایران‪ ،‬ادمی‬ ‫ اس��ت گرفتار که حسابی باید کار کند تا بتواند حداقل‬ ‫از ادم های معمولی کش��ورش در معاش جا نماند و از‬ ‫ان طرف باید بخواند و بخواند و بنویس��د‪ ...‬کاش مثل‬ ‫همه ج��ای دنیا قبول می کردیم که نویس��نده بودن یک‬ ‫شغل تمام وقت است و مزایای نوشتن جوری بود که‬ ‫نویسنده را از شر حاشیه ها می رهاند چراکه اگر این طور‬ ‫نشود داس��تان هایمان می شود شبیه به زندگی هامان که‬ ‫شاید خیلی اوقات حالمان را به هم می زند‪.‬‬ ‫به عن��وان یک��ی از چهره ه��ای موف��ق نس��ل جوان‬ ‫داستان نویس��ی ای��ران چ��ه تفاوت��ی می��ان جایگاه‬ ‫هم نسالنت با نسل های پیشین نویسندگان می بینی؟‬ ‫از لطف شما ممنونم دیده بانی کردن‪ ،‬کار من نیست و‬ ‫دانش زیاد و اشنایی عمیق از سیر تحول داستان نویسی‬ ‫در ایران در صد س��ال گذش��ته می خواهد که من ندارم‬ ‫که در شروع یادگیری هستم‪ .‬اما احساسم را می گویم‪.‬‬ ‫انها به ادبیات کهن تس��لط و دلبستگی بیشتری داشتند‬ ‫و م��ا کمتر‪ .‬انه��ا با ترس و دلهره بیش��تری به زندگی‬ ‫امروز نزدیک می ش��دند و ما کمتر‪ .‬انها برای نویسنده‪،‬‬ ‫مس��ئولیت های بسیار س��نگینی قائل بودند که شاید به‬ ‫واقع کار نویس��نده نبود و ما کمتر‪ .‬انها در مجموع در‬ ‫فضایی نوس��تالژیک می نوش��تند و ما کمتر‪ .‬انها برای‬ ‫کلمه‪ ،‬احترام بیشتری قائل بودند و ما کمتر‪...‬‬ ‫نمی دانم کدامش خوب اس��ت و کدامش بد‪ .‬ولی باید‬ ‫نقاط قوتش��ان را بیاموزیم و نقاط قوت خودمان را هم‬ ‫اضافه کنیم‪ .‬همین‪.‬‬ ‫این طور که پیداس��ت قص��د داری دومین مجموعه‬ ‫داس��تان خود را با چهار داستان امسال عرضه کنی‪.‬‬ ‫ایا برخی انتقادهای گذشته درباره داستان های خیلی‬ ‫کوتاه ت��ر باعث ش��ده که تصمیم بگی��ری مجموعه‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫داس��تان جدید خود را با داستان های بلند تری فراهم‬ ‫کنی؟‬ ‫به هیچ وجه‪ .‬چند دلیل ساده و منطقی دارد‪ .‬اول اینکه‬ ‫مرب��وط به س��اختار مجموعه دومم اس��ت‪ .‬دوم اینکه‬ ‫به دلی��ل ایده ها و س��وژه هایی بود ک��ه انتخاب کردم‬ ‫ک��ه بدون پرداختی در ان حج��م از کار در نمی امد و‬ ‫س��وم فراغتی بود که در سال قبل داشتم و البته بهایش‬ ‫را ه��م دادم‪ .‬من س��ال قبل را فقط ص��رف خواندن و‬ ‫البته نوش��تن این مجموع��ه کردم که هن��وز هم تمام‬ ‫نش��ده‪ .‬وقتی ادم مجبور اس��ت روزان��ه ‪ 10‬تا دوازده‬ ‫س��اعت برای معاش کار کند ارزویش این اس��ت که‬ ‫داستانش را در یک نشست بنویسد‪ .‬ولی وقتی فرصت‬ ‫کافی را برای نوش��تن داشته باش��ی‪ ،‬مدام می توانی با‬ ‫داس��تانت زندگی کنی و هر چقدر دوست داشته باشی‬ ‫بازنویس��ی اش کنی و تغییرش ده��ی و کم کم یکجور‬ ‫کش امدگ��ی مطلوب در ذهنت پیدا می ش��ود که به تو‬ ‫اج��ازه می دهد به ریزه کاری ه��ا توجه کنی‪ ،‬با حوصله‬ ‫و خونس��ردی داستانت را بنویس��ی و اهمیت بیشتری‬ ‫به پرداخت بدهی‪.‬‬ ‫به هرحال بلند بودن داس��تان ش��اید به نحوی نشانگر‬ ‫توانایی نویس��نده در قصه گویی اش باشد‪ ،‬اما به خودی‬ ‫خود نمی تواند امتیاز خاصی باشد‪ .‬خیلی اوقات رمانی‬ ‫می خوانیم که مش��خص است فقط قابلیت یک داستان‬ ‫کوتاه را داش��ته یا دس��ت ب��اال یک داس��تان بلند‪ .‬اما‬ ‫نویسنده بی خود و بی جهت به کارش اب بسته تا بلند‬ ‫ش��ود‪ .‬از ان طرف امکان دارد داستان کوتاهی قابلیت‬ ‫تبدیل ش��دن به یک رمان را داشته باشد‪ .‬اینها اهمیتی‬ ‫ندارد‪ .‬نویس��نده باید کارش را درس��ت انجام دهد و‬ ‫بهترین پرداخت را ارائه دهد‪.‬‬ ‫به نظ��رت زندگی در ته��ران یا اهواز چ��ه تاثیری‬ ‫می تواند در داستان نویس��ی و داس��تان های خودت‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫زندگی ش��هری در ایران کمی عجیب و غریب است‪.‬‬ ‫کالنش��هرهای ای��ران نیز از ه��ر نظر با ته��ران فاصله‬ ‫زیادی دارند‪ .‬ش��اید ارامش و ضرب��ان کندتر زندگی‬ ‫در اهواز برای نوش��تن بهتر باش��د ولی زندگی در تنها‬ ‫ش��هر نیمه مدرن ایران م��دام مرا تحری��ک می کند که‬ ‫بار و بنه را جمع کنم و به تهران بیایم‪ .‬شهرهای بزرگ و‬ ‫شلوغ همیشه برای یک داستان نویس الهام دهنده اند‪.‬‬ ‫برای من که فضا های ش��هری و ادم های ش��هری را‬ ‫بیشتر می پسندم‪ ،‬تهران همیشه یک وسوسه است که‬ ‫شاید به زودی تسلیمش شوم‪ .‬اینکه تو بتوانی هفته ای‬ ‫یک تئاتر ببینی‪ ،‬فیلم های داخلی را به موقع در س��ینما‬ ‫ببینی‪ ،‬با نویس��نده ها و مترجمان درجه اول کشورت‬ ‫در ارتباط باش��ی‪ ،‬دوستان هم فکر و هم زبان بیشتری‬ ‫دور و برت باشد‪ ،‬بدون واسطه در جریان همه اتفاقات‬ ‫عمده فرهنگی ‪ -‬سیاسی و اجتماعی کشورت باشی و‬ ‫مهم تر از همه ‪ -‬البته برای من ‪ -‬شب ها تا دیر وقت در‬ ‫شهری که هیچ ساعتی در شبانه روز تعطیل نمی شود‪،‬‬ ‫پرسه بزنی خیلی خوب است‪ .‬ولی خطرهایی هم دارد‪.‬‬ ‫اینک��ه فکر کنی در جاهای دیگر هیچ اتفاقی نمی افتد‬ ‫ت تکان‬ ‫و اص�لا به خودت زحمت نده��ی و از جای ‬ ‫نخوری و یا یکجورهایی فکر کنی ایران یعنی تهران‪.‬‬ ‫یا اینکه هر ش��هری را جز تهران «اقلیم» حساب کنی‬ ‫و مهم تر از همه محیط امن و خصوصی نوش��تنت را‬ ‫از دست بدهی‪ .‬به هر حال هر موقعیتی همه چیز را با‬ ‫هم ندارد‪.‬‬ ‫اولین تجربه ات قبل و بعد از چاپ کتاب چگونه‬ ‫بود؟ چقدر با تصوری که داشتی فرق داشت؟‬ ‫چاپ کتابم خوش��حالم کرد و به من اعتماد به نفس‬ ‫بیشتری داد‪ .‬یادم می اید همان روزی که برای اولین‬ ‫بار کتابم را لمس کردم با خودم گفتم خب پسر این‬ ‫کتاب مال خودت اس��ت و تو حاال یک نویسنده ای‬ ‫و باید در کارت جدی باشی‪ .‬برف ریزی می بارید و‬ ‫من از فروشگاه نشر چشمه تا میدان ولی عصر را پیاده‬ ‫رفت��م‪ .‬من قبل از ان دو ب��ار در جایزه ادبی اصفهان‬ ‫برگزیده ش��ده بودم و داستانم را بین باقی کارها در‬ ‫کتاب اصفه��ان دیده بودم اما کت��اب خود ادم حال‬ ‫دیگری دارد‪ .‬موفقیت های بعد از چاپ کتاب هم اول‬ ‫حس��ابی خوشحالت می کند و بعد فقط وسواست و‬ ‫مسئولیت ات را برای کار بعدی بیشتر می کند‪ ،‬همین‪.‬‬ ‫اما ادم از صمیم قلب خوشحال می شود وقتی می بیند‬ ‫دیگران منصفان��ه کار را دیده اند و گاهی ظرایفی را‬ ‫عنوان می کنند که به تو کمک می کند‪ .‬چاپ کار اول‬ ‫به ویژ ه اگر کار بدی هم نباشد تا اندازه ای حاشیه ها را‬ ‫از نویسنده دور می کند‪ .‬او را از حاشیه به متن دعوت‬ ‫می کند و حاال باید نویس��نده نشان بدهد که لیاقتش‬ ‫را دارد یا نه؟‬ ‫‪77‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫«رسان ه و کودک» با نگاهی به رویکرد نیل پستمن و دن تاپسکات‬ ‫زوال کودکی؟‬ ‫حسین سرفراز‬ ‫‪ - 1‬رویکرد ما به اموزش رس��انه محدود به فرضیات‬ ‫ماس��ت پیرامون رواب��ط‪ /‬پیوندهای میان رس��انه ها و‬ ‫مخاطبان انها‪ .‬تا چه میزان رس��انه ها پیام های منفی را‬ ‫به س��ادگی بر اذهان منفعل تحمی��ل می کنند‪ ،‬انگونه‬ ‫که معلمان م��ا مفروض می دانس��ته اند؟ تا چه حدی‬ ‫مخاطبان ق��درت خلق معانی و لذت��ی از ان خود را‬ ‫دارن��د؟ و به چه طرقی ک��ودکان را می توان به عنوان‬ ‫مخاطبان ویژه با مش��خصه ها و نیازمندی های متمایز‬ ‫نگریست؟ اشکار است که به این پرسش ها نمی توان‬ ‫به صورت فش��رده و چکیده پاسخ داد‪ .‬همانگونه که‬ ‫در نوش��ته های پیشین نشان داده ام‪ ،‬تحوالت رسانه ای‬ ‫معاصر ما (که در قالب فرهنگ رس��انه ای بدان اشاره‬ ‫می ش��ود)‪ ،‬اثرات مهم و معناداری بر ماهیت تجربیات‬ ‫کودکان از رسانه ها نهاده است ‪ -‬که به ویژه اموزگاران‬ ‫اموزش رسانه نمی توانند از این تغییرات غفلت کنند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم از این واقعیت که کودکان اماده شناخت‬ ‫و دانستن پیرامون رسانه ها هستند‪ ،‬اغاز کنیم‪ ،‬نیازمند‬ ‫انی��م که دانش و تجربه را در فضا ‪ /‬بافت اجتماعی و‬ ‫تاریخی گسترده تری قرار دهیم‪.‬‬ ‫‪ -2‬مباح��ث عمومی درباره اثرات رس��انه ها‪ ،‬نوعا در‬ ‫رابطه با اثرات منفی و (البته کمتر) مثبت رس��انه ها بر‬ ‫حی��ات کودکان‪ ،‬غلو می کنند‪ .‬ما نیازمند انیم که نقش‬ ‫رس��انه ها را به مثابه فرایندی است پویا و چند بخشی‬ ‫درک کنیم؛ مراد فرایندی است که موضوع تعامل میان‬ ‫فناوری‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬مت��ن و مخاطب (محورهای کلیدی‬ ‫اموزش رسانه) است‪ .‬در باب این چهار عنصر پیش از‬ ‫این در همین صفحه به بحث نشسته ایم‪.‬‬ ‫‪ -3‬شناخت دو دیدگاه متضاد در نسبت میان کودکان‬ ‫و رس��انه ها که ه��م در مباحث عامه پس��ند و هم در‬ ‫محی��ط اکادمیک اثرگ��ذار بوده اند‪ ،‬ممکن اس��ت‪ .‬در‬ ‫یک س��و‪ ،‬این ایده وج��ود دارد که کودکی انگونه که‬ ‫نیل پستمن‬ ‫دن تاپسکات‬ ‫‪78‬‬ ‫ما می شناسیم‪ ،‬در حال احتضار یا محو و نابودی است‬ ‫و رس��انه ها اصوال مقصر اصلی محس��وب می شوند‪.‬‬ ‫در س��وی دیگر‪ ،‬این ایده هس��ت که اکنون رس��انه ها‬ ‫ق��درت ازادی را برای کودکان فراه��م اورده‪ ،‬از این‬ ‫حیث که رسانه ها نسلی الکترونیک به وجود اورده اند‬ ‫که گش��اده تر‪ ،‬دموکراتیک تر و از نظر اجتماعی اگاه تر‬ ‫از نس��ل والدین خویش اند‪ .‬این دو دیدگاه‪ ،‬نه تنها در‬ ‫فرضیات بنیادین ش��ان درباب کودکی بلکه از بسیاری‬ ‫جنبه ه��ا کام�لا درتضاد باهم ان��د‪ ،‬البت��ه بااین وجود‬ ‫مشابهت های قابل توجه ای هم میان ان دو هست‪.‬‬ ‫‪ -4‬این تعبیر که رسانه ها مخرب کودکی اند‪ ،‬عمدتا با‬ ‫نام منتقد امریکایی‪ ،‬نیل پس��تمن و کتاب اش با عنوان‬ ‫زوال کودک��ی (‪ )1983‬گره خورده اس��ت‪ .‬پس��تمن‪،‬‬ ‫اساسا مفهوم مدرن ما از کودکی را حاصل ساخت ان‬ ‫توسط رسانه های چاپی (مثل کتاب) می داند و معتقد‬ ‫است که رسانه های نو به ویژه تلویزیون ان را تخریب‬ ‫می کنن��د‪ .‬بنا به نظ��ر وی‪ ،‬این ام��ر در اصل به خاطر‬ ‫دس��تیابی کودکان به اطالعات رخ می دهد‪ .‬از س��وی‬ ‫دیگر دستیابی به س��واد رسانه های چاپی نیازمند دوره‬ ‫طوالنی کاراموزی اس��ت‪ ،‬در حالیکه ما برای خوانش‬ ‫یا تفس��یر تلویزیون نیاز به یادگیری نداریم‪ .‬تلویزیون‬ ‫انچنان که پس��تمن می گوید‪ ،‬رس��انه افشاگر محض‬ ‫اس��ت‪« :‬کودکان از طریق تلویزیون به س��رعت اسرار‬ ‫زندگی بزرگساالن ‪ -‬سکس‪ ،‬مواد مخدر و خشونت–‬ ‫را ک��ه قبال به صورت رمزگان خاصی در رس��انه های‬ ‫چاپ��ی پنهان بود‪ ،‬فرا می گیرند‪ .‬در نتیجه به س��رعت‬ ‫چون بزرگس��االن رفتار کرده و حقوق ویژه ایشان را‬ ‫طلب می کنند‪».‬‬ ‫‪ -5‬به طور قطع می توان پس��تمن را بر مبنای ادعایش‬ ‫هم درباره وقوع پدیده هایی که توصیف می کند و هم‬ ‫توضیح اش از منشا و علل انها به چالش کشانید‪ .‬برهان‬ ‫وی بر پایه فرضیاتی درباره کودکی است که به شدت‬ ‫پرسش برانگیز است‪ .‬موضع پستمن موضع جبرگرای‬ ‫فناورانه اس��ت؛ فناوری منش��ا تحوالت اجتماعی (و‬ ‫درحقیقت روانش��ناختی) اس��ت‪ ،‬بی توج��ه به نحوه‬ ‫کاربس��ت انها یا بازنمایی هایشان‪ .‬پستمن در حالیکه‬ ‫خ��ود را از انچه به اصط�لاح اکثریت (تکثر) اخالقی‬ ‫نامیده می ش��ود‪ ،‬دور می س��ازد‪ ،‬اشکارا بران است که‬ ‫ب ه عص��ر طالیی و خیالی ارزش های اخالقی س��نتی‬ ‫(یک جور مدینه فاضله) بازگردد و در نتیجه اقتدار و‬ ‫کنترل بزرگساالن را شدت بخشد‪ .‬بر همین اساس‪ ،‬او‬ ‫کامال مخالف استفاده از تلویزیون برای اموزش است‪:‬‬ ‫مدرسه از نظر او دژ دفاع از فرهنگ چاپی است (به یاد‬ ‫بیاوریم فریاد مدرسه زدایی ایوان ایلیچ را)‪.‬‬ ‫‪ -6‬اخیرا ش��اهد ظهور بحث جدیدی هس��تیم که تا‬ ‫حدودی بازتاب تصویری از پس��تمن اس��ت‪ .‬ش��اید‬ ‫متفاوت ترین بیان این بحث را روزنامه نگار و مشاور‬ ‫رسانه امریکایی دن تاپس��کات (‪ )1998‬در کتابش با‬ ‫عنوان رشد دیجیتال مطرح کرده است‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫تاپسکات از گونه شناخت پس��تمن حمایت می کند‪،‬‬ ‫اگرچه او تفس��یر و برداش��ت خویش را از راه کامال‬ ‫متفاوت��ی عرضه م��ی دارد‪ .‬او با این نکت��ه که امروزه‬ ‫مرزهای می��ان کودک��ی و بزرگس��الی در حال محو‬ ‫شدن اس��ت و فناوری رس��انه ها ‪ -‬باالخص فناوری‬ ‫دیجیتال‪ -‬در اصل مس��ئول ان است‪ ،‬موافق است‪ .‬اما‬ ‫به جای انکه از چنین پیش��رفت هایی افسوس خورد‪،‬‬ ‫ان را ب��ه مثابه گون��ه ای ازادس��ازی و توانمند کردن‬ ‫جوانان می بیند‪ .‬اس��تدالل وی بر مبنای مقایس��ه میان‬ ‫فناوری های جدید و قدیم اس��ت‪ .‬او تقابل سرراستی‬ ‫میان تلویزیون و اینترنت دست و پا می کند‪ .‬تلویزیون‪،‬‬ ‫منفعل دیده می ش��ود در حالیکه اینترنت‪ ،‬فعال است‪.‬‬ ‫تلویزیون کاربران خود را ساده فهم و خرفت می کند‪،‬‬ ‫اما اینترنت هوش و فهمش��ان را باال می برد‪ .‬تلویزیون‬ ‫منظری واحد از جهان را می پراکند درحالیکه ش��بکه‬ ‫جهانی اینترنت‪ ،‬دموکراتیک و تعاملی یا ‪ /‬میان کنشگر‬ ‫است‪ .‬تلویزیون منزوی می کند‪ ،‬اما اینترنت اجتماع ها‬ ‫را می سازد و مطالبی از این دست‪.‬‬ ‫درس��ت همانگون��ه که تلویزی��ون پاد نه��اد اینترنت‬ ‫محس��وب می ش��ود‪ ،‬نس��ل تلویزی��ون هم پ��اد نهاد‬ ‫نس��ل اینترن��ت اس��ت‪ .‬مانند فن��اوری ای ک��ه اکنون‬ ‫انه��ا کنترل می کنن��د‪ ،‬ارزش های نس��ل تلویزیون‪ ،‬به‬ ‫س��رعت محافظ��ه کار‪ ،‬سلس��له مراتبی‪ ،‬سرس��خت و‬ ‫مرکز مدار می ش��وند‪ .‬در مقابل‪ ،‬اعضای نسل اینترنت‪،‬‬ ‫تشنه بازگفتن و کش��ف خویش و خود پروراندن اند‪:‬‬ ‫انان فهیم‪ ،‬خود پش��توان‪ ،‬تحلیل��ی‪ ،‬خالق‪ ،‬کنجکاو‪،‬‬ ‫پذیرای تنوع‪ ،‬ازنظر اجتماعی اگاه و با گرایش جهانی‬ ‫هس��تند ‪ -‬همه این ویژگی ها به نظ��ر به خاطر پیوند‬ ‫درونی انان با فناوری است‪.‬‬ ‫‪ -7‬پس��تمن‪ ،‬کودکان را اس��یب پذیر و در برابر اثرات‬ ‫مخرب فناوری رس��انه ها محت��اج به حمایت می بیند‪.‬‬ ‫درحالیکه‪ ،‬تاپس��کات ک��ودکان را طبعا عاقل و دارای‬ ‫تش��نگی ذاتی به دانش و دانایی می بین��د که فناوری‬ ‫رسانه ها می تواند ان را ارضا کند‪ .‬انجا که پستمن سعی‬ ‫در تغییر موقعیت دارد ت��ا کودکان به جایگاه خویش‬ ‫پی برند‪ ،‬تاپس��کات بیان می کند که والدین باید سعی‬ ‫در کنترل کودکان خویش داشته باشند‪.‬‬ ‫انجا که پس��تمن به اقتدار والدین باور دارد‪ ،‬تاپس��کات‬ ‫ب��ه فناوری تنه��ا به عنوان راه حل مش��کالت اجتماعی‬ ‫می نگرد‪ .‬با برخی مالحظات و با وجود مباحث اشکارا‬ ‫متض��اد‪ ،‬ای��ن دو دیدگاه را می توان دو روی یک س��که‬ ‫دید‪ .‬ه��ر دو گیرایی غیر قابل انکاری دارند‪ :‬ان دو برای‬ ‫ما داس��تان های ساده ای روایت می کنند که مستقیما نقل‬ ‫امیدها و نگرانی هامان نس��بت به اینده کودکان ما و البته‬ ‫خود ماس��ت‪ .‬لک��ن درنهایت هردو ب��ر دیدگاه های به‬ ‫شدت پرسش برانگیز ‪ -‬و در حقیقت بیش از حد کلی ‪-‬‬ ‫پیرام��ون کودکان و فناوری رس��انه و روابط میان این‬ ‫دو‪ ،‬بنا شده اند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫از تواریخ ایام‬ ‫پاورقی‪‎‬نویسی در ایران (‪)7‬‬ ‫ظهور نشریات ادبی‪ ،‬سراغاز رویکردی جدی به پاورقی‬ ‫حمید رضا امیدی سرور‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫برای رفتن به س��راغ پاورقی‪‎‬های پلیسی برداشتن ‪‎‬د و اگر چه‬ ‫پیش از ان نیز جسته گریخته شاهد نمونه‪‎‬هایی در این زمینه‬ ‫منتش��ر ش��ده بودند‪ ،‬اما هنوز به عنوان یک گونه موردپسند‬ ‫خوانندگان پاورقی‪‎‬های داستانی شناخته نمی‪‎‬شوند‪ .‬در واقع‬ ‫ی اواسط دهه‬ ‫س��راغاز رویکرد جدی به پاورقی‪‎‬های پلیس�� ‪‎‬‬ ‫اخر سده سیزدهم شمس��ی محسوب می‪‎‬شود‪ .‬اینگونه اثار‬ ‫چند دهه بعد به عنوان یک��ی از محبوب‪‎‬ترین انواع پاورقی‬ ‫طرفداران بس��یار می‪‎‬یابد‪ ،‬چنان که نویس��ندگان ایرانی هم‬ ‫وسوس��ه می‪‎‬شوند تا داس��تان هایی پلیسی با شخصیت‪‎‬های‬ ‫داخل��ی و البته خارجی عرضه کنند‪« .‬پلیس س��ری امریکا »‬ ‫ترجمه میرزا اس��حق کرمانی در صدای ایران (حدود ‪1295‬‬ ‫شمس��ی)؛ «مرد سابقه‪‎‬دار » ترجمه میرزا باقر معلم تبریزی و‬ ‫«پلیس لندن شارلوس» ترجمه میرزا سلیمان خسروی ‪ -‬که‬ ‫ن ترجمه از اثار ارتور کانن‪‎‬دویل با ش��خصیت‬ ‫احتماال اولی ‬ ‫شرلوک هلمز اس��ت که در ان سال ها بدین گونه به فارسی‬ ‫ثبت ش��ده! – از جمله پاورقی‪‎‬های پلیس��ی در نشریات ان‬ ‫روزگارن��د که به همراه «مهارت یک پلی��س امریکایی» به‬ ‫س��ال ‪ 1288‬در مجله نظمیه‪ ،‬سراغاز این جریان محسوب‬ ‫می‪‎‬ش��وند‪ .‬همچنی��ن باید اش��اره کرد که سه س��ال پیش از‬ ‫ان (‪ ،)1285‬البت��ه نه در ایران ک��ه در روزنامه حقایق باکو‬ ‫«ماجراهای ارس��ن لوپن» به زبان فارسی ترجمه و پاورقی‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫گیرد‪ ،‬خاصه انکه در دوران مشروطه افزایش تعداد نشریات‬ ‫و سیاس��ت زدگی فضای حاکم انها باعث ش��ده بود افراد‬ ‫گوناگونی با انگیزه‪‎‬های مختلف قلم به دست گیرند‪ .‬بنابراین‬ ‫ادبیات حاکم و نثر غالب بر نشریات افتی محسوس داشت‬ ‫ک��ه در زمینه کیفیت ترجمه‪‎‬ها نیز از س��ال های پیش از ان‬ ‫هم به نوعی دیده می‪‎‬شد‪ .‬به نظر هرچه اشنایی اهل ادبیات‬ ‫و صاحب نظران با رمان‪‎‬نویس��ی بیش��تر می‪‎‬شد‪ ،‬ضرورت‬ ‫ت ترجمه و رعایت س��بک و شگردهایی که‬ ‫توجه به کیفی ‬ ‫این نویس��ندگان در نوشتن اثارش��ان به کار برده بودند‪ ،‬در‬ ‫برگردان فارسی انها نیز احساس می‪‎‬شد‪ .‬چهره‪‎‬هایی همچون‬ ‫محمد عل��ی فروغی و ادیب الممال��ک فرهانی که هم بر‬ ‫اصول ش��یوایی و بالغت زبان فارسی اشراف داشتند و هم‬ ‫با توجه و فراغت بیشتری به کار ترجمه رمان‪‎‬های اروپایی‬ ‫می‪‎‬پرداختند‪ ،‬کیفیت کارشان به مراتب فاصله‪‎‬ای محسوس با‬ ‫دیگر ترجمه‪‎‬ها که در روزنامه‪‎‬ها به صورت پاورقی منتش��ر‬ ‫می‪‎‬شدند‪ ،‬داشت‪.‬‬ ‫ادامه دارد‪...‬‬ ‫عالمه علی اکبر دهخدا‬ ‫اهمی��ت نش��ریات (و به وی��ژه روزنامه‪‎‬ه��ا) در تاری��خ‬ ‫پاورقی‪‎‬نویس��ی نه تنها از این روس��ت که این نش��ریات‬ ‫بودن��د که با اختصاص فضایی به پاورقی‪‎‬ها امکان ظهور‬ ‫و ب��روز دادند‪ ،‬بلکه از س��ویی دیگر ای��ن انها بودند که‬ ‫ه��م به لحاظ کیفیت زبانی‪ ،‬بر نثر مورد اس��تفاده در این‬ ‫پاورقی‪‎‬ها تاثیر گذاشته و در نهایت در مقبولیت کیفی انها‬ ‫موثر واقع شدند‪ ،‬هر چند الزاما این تاثیرگذاری‪‎‬ها همواره‬ ‫مثبت نبوده اس��ت؛ چنان که در س��ال های بعد با ش��کل‬ ‫گرفتن کارکردی اقتصادی برای نشریات‪ ،‬اهدافی تازه و‬ ‫متناسب با این ماهیت اقتصادی ترسیم شدند که به تدریج‬ ‫هویتی تازه و البته برخ��وردار از ویژگی هایی متفاوت با‬ ‫گذش��ته را برای انها و به خصوص (پاورقی‪‎‬های ایرانی)‬ ‫رقم زدند‪.‬‬ ‫درگیری های سیاس��ی دوران مش��روطه اگ��ر چه به یک‬ ‫رک��ود موقتی در انتش��ار پاورقی‪‎‬های داس��تانی انجامید‬ ‫و ج��ای ان به مطالب عمدتا سیاس��ی داده ش��د‪ ،‬اما این‬ ‫رکود در عین حال مقدمه یک رونق دوباره و در واقع یک‬ ‫تجدید حیات به لحاظ کمی و کیفی برای ترجمه انتش��ار‬ ‫پاورقی‪‎‬های داس��تانی هم ب��ود؛ تجدید حیاتی که هم در‬ ‫افزایش میزان انتشار پاورقی‪‎‬ها‪ ،‬هم در انتخاب رمان های‬ ‫بهت��ر برای این منظور و در نهای��ت هم در ارتقای کیفی‬ ‫ ترجمه این رمان ها قابل مش��اهده اس��ت‪ .‬چند سالی که‬ ‫مصادف ش��د با برقراری مشروطه یا درگیری‪‎‬های بعد از‬ ‫ان‪ ،‬یعنی به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه و‬ ‫دوره استبداد صغیر و نهایتا فتح طهران و‪ ...‬ابتدا نشریات‬ ‫با یک ازادی بسیار قابل توجه روبه‪‎‬رو شدند که با توجه‬ ‫به اهمیت یافتن مسائل سیاس��ی‪ ،‬زمینه‪‎‬ای فراهم شد که‬ ‫روزنامه‪‎‬ها و مجالت برای مدتی عمده صفحات خود را‬ ‫به مطالب سیاس��ی اختصاص دهند‪ .‬در دوره کوتاه مدت‬ ‫اس��تبداد محمد علی ش��اه هم اوضاع مطبوعات تعریفی‬ ‫نداشت و به کل با رکودی جدی روبه‪‎‬رو بودند‪.‬‬ ‫در این س��ال ها همچنین ش��اهد اف��ول زبان و نث��ر رایج‬ ‫ب��ر روزنامه‪‎‬ها هس��تیم ک��ه در کیفیت ترجمه‪‎‬های��ی که از‬ ‫زبان های خارجی نیز صورت می‪‎‬گیرد‪ ،‬قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫شاخص‪‎‬ترین نش��ریه این دوران صوراسرافیل و مهمترین‬ ‫نویسنده‪‎‬اش نیز علی اکبر دهخدا بود که نوشته‪‎‬های سیاسی و‬ ‫انتقادی او در ستون «چرند و پرند» این روزنامه از مخاطبان‬ ‫فراوانی برخوردار بود‪ .‬نثر خاص این نوش��ته ها که حاصل‬ ‫اس��تفاده خالقه از زبان مردم کوچ��ه و بازار و اصطالحات‬ ‫رایج در میان انها‪ ،‬در خلق حکایت‪‎‬هایی کم و بیش روایی‬ ‫و البته برخوردار از غنای ادبی بود‪ ،‬بعدها تاثیر بس��یاری بر‬ ‫داستان‪‎‬نویسی ایران و به ویژه طیف جدی ان گذاشت تا انجا‬ ‫که بسیاری از جمله پیش زمینه‪‎‬های داستان‪‎‬نویسی مدرن که‬ ‫با «یکی بود‪ ،‬یکی نبود» محمدعلی جمال‪‎‬زاده شروع شد و‬ ‫ب��ا اثار صادق هدایت اعتبار یافت را مطالب همین س��تون‬ ‫چرند و پرند به حساب می‪‎‬اورند‪.‬‬ ‫به هر روی از معدود پاورقی‪‎‬هایی که در جنب و جوش و‬ ‫فضای سیاست‪‎‬زده دوران مشرطه شاهد هستیم‪ ،‬می‪‎‬توان‬ ‫به موارد زیر اش��اره کرد‪ :‬روزنامه رهنما به س��ال ‪1286‬‬ ‫«ش��والیه دومزون روژ دوما» منتش��ر می‪‎‬کن��د و روزنامه‬ ‫مظف��ری نیز رم��ان مع��روف و علمی ‪ -‬تخیلی س��فینه‬ ‫غواصه را که پیش��تر هم در نش��ریه‪‎‬ای دیگر به صورت‬ ‫پاورقی منتش��ر ش��ده‪ ،‬دوباره برای این منظور انتخاب و‬ ‫ارائه می‪‎‬کند‪ .‬در این میان یک پاورقی پلیسی نیز در مجله‬ ‫نظمیه به س��ال ‪ 1288‬منتشر می‪‎‬ش��ود که عنوان «مهارت‬ ‫یک پلیس امریکایی» را یدک می کشد و از زبا ن ترکی به‬ ‫ی ترجمه شده است‪.‬‬ ‫فارس ‬ ‫در اخرین دهه قرن سیزدهم شمسی با دور شدن از فضای‬ ‫ملتهب سیاسی و اجتماعی ایام مشروطه‪ ،‬دوباره زمان توجه‬ ‫به انتش��ار پاورقی‪‎‬های داس��تانی در روزنامه‪‎‬ها و نش��ریات‬ ‫فرا رس��ید‪« .‬تریبوله» اثر میش��ل زاوگو‪« ،‬مهر فرزندی» اثر‬ ‫ادل��ف دانری به ترجم��ه حبیب اهلل عین الملک و «مس��خره‬ ‫درباری » ترجمه اعلم الدوله در روزنامه عصر جدید (حدود‬ ‫س��ال ‪ 1293‬شمس��ی)؛ «نتردام دوپاری» اثر ویکتور هوگو‪،‬‬ ‫«کاپیتان شقایق» و «یهودی سرگردان» اثر اوژن سو در دوره‬ ‫دوم روزنامه ایران (حدود سال ‪ 1295‬شمسی)؛ «ملیون‪‎‬های‬ ‫مارس��وئن » ترجمه علی صادق��ی و «رنکرول وکیل» ترجمه‬ ‫عب��اس انتظام��ی در روزنامه میهن (اصفهان‪ ،‬حدود س��ال‬ ‫‪ 1298‬شمسی)؛ «مسافرت به ماه» اثر ژول ورن ترجمه علی‬ ‫صورتگر در مجله خاور (شیراز)‪« ،‬یادگارهای یک دیوانه» اثر‬ ‫تولستوی ترجمه مصطفی فتاح در مجله حقیقت (اصفهان‪،‬‬ ‫حدود ‪ 1300‬شمس��ی) از جمله پاورقی‪‎‬هایی هستند که در‬ ‫س��ال های پس از مش��روطه در روزنامه‪‎‬ها و مجالت منتشر‬ ‫ش��ده‪‎‬اند‪ .‬در همین سال ها برخی از نشریات اولین قدم‪‎‬ها را‬ ‫دهه اخر سده پیش همچنین مصادف بود با رخداد دیگری‬ ‫در عرصه مطبوعات که به طور مس��تقیم بر رونق گرفتن‬ ‫انتش��ار پاورقی‪‎‬های داستانی ترجمه شده‪ ،‬ارتقای کیفیت‬ ‫ ترجمه انها و س��رانجام ارائه نخستین تجربه نویسندگان‬ ‫ایرانی در این زمینه‪ ،‬نقش تعیین کننده‪‎‬ای داش��ت‪ .‬اواخر‬ ‫دهه ‪ 1290‬مصادف بود با انتش��ار نخستین نشریات ادبی‬ ‫در ایران‪ .‬ای��ده راه‪‎‬اندازی چنین نش��ریاتی که در تحول‬ ‫جنبه‪‎‬های دیگر ادبیات فارس��ی و س��اختارهای معمول‬ ‫در ان نیز تاثیرگذار بودند‪ ،‬به طور مس��تقیم از نمونه‪‎‬های‬ ‫اروپایی مجالت ادبی گرفته ش��د‪ .‬این الگوبرداری حتی‬ ‫در ش��کل مقاالت و نوع رویک��رد و پرداختن به ادبیات‬ ‫فارس��ی نی ز قابل ردیابی ا‪‎‬ست و جالب اینکه نویسندگان‬ ‫این نش��ریات ادب��ی نیز اغلب یا اروپا رفت��ه بودند یا در‬ ‫مدارس��ی که به سبک نوین اداره می‪‎‬شدند‪ ،‬پرورش یافته‬ ‫بودند و به همین دلیل با زبان خارجی اشنایی داشتند‪.‬‬ ‫در همین ایام فرصتی فراهم امد که یک بازنگری در کیفیت‬ ‫ ترجمه‪‎‬هایی که از رمان های اروپایی عرضه می‪‎‬شد صورت‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪ -1‬س��یر تحول ادبیات داس��تانی و نمایش��ی‪ ،‬حسن‬ ‫میر عابدینی‬ ‫‪ -2‬تاریخ جراید و مجالت ایران‪ ،‬محمد صدر هاشمی‬ ‫‪79‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫ازچهارسوق کتاب‬ ‫هزار خورشید تابان‬ ‫راضیه عالمی‬ ‫برای کسانی که کتاب بادبادک باز را خوانده اند شاید‬ ‫اصال معرفی کتاب دوم خالد حسینی (هزار خورشید‬ ‫تابان) الزم نباشد‪ .‬کافی است یکی از کتاب های او‬ ‫را بخوانید تا به دنبال دومی باشید؛ کتاب هایی که‬ ‫خالد حسینی را به عنوان پرطرفدارترین نویسنده‬ ‫س��ال ‪ 2008‬رس��اند و او را حتی از جی‪ .‬کی‪ .‬رولینگ‪،‬‬ ‫نویس��نده کتاب های هری پاتر در رده باالتری قرار داد‪.‬‬ ‫عنوان این داس��تان یعنی هزار خورش��ید تابان برگرفته‬ ‫از ش��عری است از صائب تبریزی‪ ،‬ش��اعر ایرانی قرن‬ ‫هفدهم (فلک از افتاب ایینه داری پیش��ه می س��ازد دو‬ ‫صد «خورشیدرو» افتاده در هر پای دیوارش) که توسط‬ ‫ژوزفین دیوبس ترجمه ش��ده و ترجم��ه ان زیاد دقیق‬ ‫نیس��ت اما مورد پسند نویسنده قرار گرفته است‪ .‬کتاب‬ ‫هزار خورش��ید تابان نیز مانند بادبادک باز به افغانستان‬ ‫می پردازد اما این بار یک داستان از نگاه دو زن‪ ،‬دو زن از‬ ‫دو نسل متفاوت که در دو شهر متفاوت افغانستان متولد‬ ‫می شوند‪ ،‬سال ها نزدیک به یکدیگر زندگی می کنند بدون‬ ‫اینکه حتی لحظه ای با هم صحبت کنند و ناگهان دست‬ ‫سرنوشت زندگی این دو زن را به هم پیوند می زند‪ .‬دو‬ ‫زن از دو نسل متفاوت با دو خانواده و فرهنگ متفاوت‬ ‫ب��ا هم در ظاهر زندانی یک خانه و یک مرد و در باطن‬ ‫زندانی جنگ های همیشگی افغانستان می شوند‪ .‬مریم‬ ‫دختر نامشروع یک بازرگان افغان است که تا ‪ 15‬سالگی‬ ‫با مادرش به دور از اجتماع و در نزدیکی ش��هر هرات‬ ‫زندگی می کند ولی با مرگ غم انگیز مادرش پدر وادار‬ ‫می شود مدتی از او در جمع خانواده واقعی اش نگه داری‬ ‫‪ 14‬اینچ خبر‬ ‫رسیده که این تصویر را بشکنیم‪ ،‬برقع ها را کنار بزنیم و‬ ‫ببینیم چه کسانی پشت انها ایستاده اند‪.‬‬ ‫البته باید توجه داش��ت یکی از بزرگترین انتقادهایی که‬ ‫به کتاب خالد حسینی و خود او می شود نگاه امریکایی‬ ‫او به افغانس��تان اس��ت که ریش��ه در بزرگ شدن او در‬ ‫ای��االت متحده امری��کا دارد‪ ،‬او حتی کتاب های خود را‬ ‫به زبان انگلیسی می نویسد‪ .‬در انتهای داستان شخصیت‬ ‫اصلی داستان یعنی لیال و همینطور مخاطب به این نتیجه‬ ‫می رسد که حضور امریکایی ها از تمام اتفاقات رخداده‬ ‫در ‪ 45‬سال اخیر بهتر اس��ت‪ ،‬در واقع در انتهای داستان‬ ‫می بینیم لیال با وجود اینکه از امریکایی ها بدش می اید اما‬ ‫می دان��د که با حضور ان ها زندگی بهتری دارد‪ .‬حتی در‬ ‫درجه بعدی نویسنده حکومت روس ها ر ا ترجیح می دهد‬ ‫و در بخشی از داستان می بینیم که پدر لیال به عنوان یک‬ ‫روش��نفکر بیان می کند دوران حکومت روس ها بهترین‬ ‫دوران برای ش��کوفایی افغان ه��ا و به خصوص دختران‬ ‫افغان بوده اس��ت‪ .‬با وجود این ضعف‪ ،‬هزار خورش��ید‬ ‫تابان از بهترین اثار داستانی در زمانه خود است که البته‬ ‫باید دقت کرد زبان ش��یوا و نث��ر روان کتاب نتواند پیام‬ ‫نادرست نویسنده را به ما تحمیل کند‪.‬‬ ‫است برای رهبری ارکستر به ایران بیاید و خیلی اتفاقی‬ ‫نگار مدیر برنامه های او ش��ده‪ .‬از ان طرف هم فرهاد‬ ‫برای رفع این مشکل سراغ استاد قدیمی اش (عزت اهلل‬ ‫انتظامی ) می رود و اتفاقات و روند داس��تان به ش��کل‬ ‫موازی بیان می ش��ود‪ .‬فضای حاکم بر داستان‪ ،‬یاداور‬ ‫کتاب «چه کسی باور می کند رستم؟» نوشته روح انگیز‬ ‫ش��ریفیان اس��ت‪ .‬در این کتاب هم زن میانسال دچار‬ ‫روزمرگی و افس��ردگی است و غوطه ور در خاطرات‬ ‫قدیمی ‪ .‬با این تفاوت که همسر زن در کتاب شریفیان‪،‬‬ ‫ل س��الگی» مردی‬ ‫ادم��ی بی تفاوت اس��ت و در «چه ‬ ‫عاشق پیش��ه و با درک‪ .‬ضمن این که «چه کس��ی باور‬ ‫ل س��الگی» نگرانی‬ ‫می کند‪ »...‬ملموس تر از رمان «چه ‬ ‫و االم یک زن را بیان می کند‪ .‬حتی نس��خه س��ینمایی‬ ‫«چهل س��الگی» ب��ه مراتب بهتر از داس��تان اس��ت و‬ ‫تمهیدات س��ازندگان در اف��زودن خطوط فرعی و نیز‬ ‫برداش��ت امروزی از داس��تان دفتر اول مثنوی معنوی‬ ‫یعنی «کنیزک و پادش��اه»‪ ،‬به سیر داستان کمک کرده‪.‬‬ ‫فارغ از نوع بیان و چگونگی نش��ان دادن دغدغه یک‬ ‫زن‪ ،‬به نظر می رس��د علیرضا رئیسیان در ترسیم فضای‬ ‫م��ورد نظرش موفق عمل کرده و توانس��ته به زندگی‬ ‫یک زن چهل س��اله نزدیک شود‪ .‬با این حال فیلمساز‬ ‫در هم��راه کردن مخاطب ب��ا زن و درونیاتش چندان‬ ‫موفق نیس��ت‪ .‬اینکه یک زن به روزمرگی می رسد‪ ،‬در‬ ‫برابر عش��ق قدیمی اش قرار می گی��رد و در نهایت به‬ ‫زندگی فعلی قلبا رضایت می دهد‪ ،‬برای بیننده ملموس‬ ‫نیس��ت؛ اتفاقی که در «به همین س��ادگی» به بهترین‬ ‫ش��کل رخ می دهد و مخاطب ب��دون نیاز به قضاوت‬ ‫و دادن حکم ش��خصیت زن فیل��م را «درک» می کند‪.‬‬ ‫رئیس��یان برای رس��یدن به این فضا باید جز ئی نگرتر‬ ‫عمل می کرد و توجه بیشتری به ظرایف می داشت‪.‬‬ ‫از ان طرف اگرچه شاخ و برگ دادن به قصه اصلی‬ ‫باعث پربارتر شدن داستان شده‪ ،‬اما به دلیل کم عمق‬ ‫بودن شخصیت ها‪ ،‬داستان فیلم پختگی و جذابیت‬ ‫الزم را ندارد‪.‬‬ ‫چه کسی باور می کند؟‬ ‫احمد رنجبر‬ ‫«چهل س��الگی» از دو جنبه بیش از همه قابل تامل‬ ‫اس��ت؛ اقتباس��ی بودن فیلم و زن مح��ور بودن ان‪.‬‬ ‫درباره اولی که س��خن بس��یار گفته ش��ده و مبرهن‬ ‫است که سینما و ادبیات ایران میانه چندان خوبی با‬ ‫هم ندارند‪ .‬ریش��ه یابی این اتفاق هم در حوصله این‬ ‫نوشتار نیست‪ .‬فقط به همین نکته اکتفا کنیم که اهالی‬ ‫ادبیات و س��ینما هر کدام در این میان به یک اندازه‬ ‫ل سالگی» که بر اساس رمانی به همین‬ ‫مقصرند‪« .‬چه ‬ ‫نام نوش��ته ناهید طباطبایی و ب��ا فیلمنامه مصطفی‬ ‫رستگاری ساخته شده‪ ،‬از معدود اثاری است که بعد‬ ‫از تولید دچار حاشیه و اعتراض طرفین نشده‪.‬‬ ‫و اما درباره نکته دوم یعنی زن محور بودن فیلم‪ .‬این‬ ‫اولین بار نیست که یک زن و دنیای او مبنای ساخت‬ ‫ل س��الگی»از زاویه ای‬ ‫فیلم قرار می گیرد‪ ،‬منتها «چه ‬ ‫جدی��د وارد ای��ن فضا می ش��ود‪« .‬مادی��ان»‪« ،‬لیال»‪،‬‬ ‫«س��ارا»‪« ،‬بانو»‪« ،‬روسری ابی»‪« ،‬بانوی اردیبهشت»‪،‬‬ ‫«کاغ��ذ بی خط»‪« ،‬ش��اید وقتی دیگ��ر» و «به همین‬ ‫س��ادگی» از نمونه های موفقی هستند که هر کدام به‬ ‫نح��وی زندگی و دغدغه های یک زن را محور قرار‬ ‫داده اند‪ .‬علیرضا رئیس��یان اما به دغدغه های یک زن‬ ‫در استانه چهل سالگی پرداخته‪ .‬نگار ( لیال حاتمی )‬ ‫زنی اس��ت که دچار روزمرگی شده و به افسردگی‬ ‫پنهان مبتالست‪ .‬نش��ان دادن چن د باره برش هایی از‬ ‫زندگی روزانه ن��گار‪ ،‬تاکیدی بر تکرار و روزمرگی‬ ‫زندگی او است‪ .‬از ان طرف‪ ،‬خاطرات جوانی هجوم‬ ‫می اورند و نگار به یاد عشق ان دوره اش می افتد‪.‬‬ ‫حاال یار قدیمی که موزیس��ین مشهوری شده‪ ،‬قرار‬ ‫‪80‬‬ ‫کن��د و در نهایت ب��رای حفظ اب��رو او را به عقد یک‬ ‫مرد مس��ن و خشن اهل کابل در می اورد‪ .‬لیال اما دختر‬ ‫باهوش یک روشنفکر افغان است که مدتی پس از ورود‬ ‫مریم به کابل در کابل به دنیا می اید‪ .‬پدر لیال تمام سعی‬ ‫خ��ود را برای ایجاد بهترین ش��رایط زندگی در اوضاع‬ ‫نابسامان افغانس��تان برای دخترش می کند‪ .‬زندگی این‬ ‫دو زن با مرگ ناگهانی والدین لیال به هم گره می خورد‬ ‫و روابط خصمانه ابتدایی انها به دوستی عمیق و حتی‬ ‫حس مادر و فرزندی در انتها تبدیل می ش��ود‪ .‬عالوه بر‬ ‫شخصیت های اصلی داستان ما در گوشه هایی از داستان‬ ‫با زنان افغان دیگری اش��نا می ش��ویم مانند مادر لیال و‬ ‫مادر مریم ک��ه هر یک خود نماین��ده ای از زنان افغان‬ ‫هس��تند‪ ،‬پس می توان این کت��اب را نگاهی به زندگی‬ ‫زنان افغان هم دانس��ت‪ .‬نویس��نده طی روایت داستان‬ ‫مروری بر حوادث و رخداد های سیاسی افغانستان نیز‬ ‫دارد و داس��تان را در یک بازه زمانی ‪ 45‬س��اله از زمان‬ ‫کودتای س��ال ‪ 1973‬علیه ظاهر شاه تا افغانستان بعد از‬ ‫‪ 11‬س��پتامبر روایت می کند‪ .‬ورود روس ها‪ ،‬جنگ های‬ ‫مجاهدی��ن با انه��ا‪ ،‬عقب نش��ینی نیرو های روس��ی‪،‬‬ ‫درگیری های قومی و قبیله ای در افغانس��تان و رنج های‬ ‫بیشمار مردم این کشور‪ ،‬به قدرت رسیدن طالبان‪ ،‬حادثه‬ ‫‪ 11‬سپتامبر و‪ ...‬همه در این کتاب گنجانده شده اند‪ .‬این‬ ‫کتاب توسط مترجمان متعددی از جمله مهدی غبرایی‪،‬‬ ‫بیتا کاظمی‪ ،‬زیبا گنجی و پریس��ا س��لیمان زاده ترجمه‬ ‫ش��ده است‪ .‬خواندن این کتاب ش��اید برای ما از همه‬ ‫بیش��تر الزم باشد‪ ،‬ش��اید وقت ان رسیده که نگاهمان‬ ‫را به افغانس��تان و افغان ها تغییر دهیم‪ .‬ما که همیش��ه‬ ‫زنان افغانستان را از برقع های انان می شناختیم وقت ان‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫میهمان این هفته‪:‬‬ ‫پرویز بیگی حبیب ابادی‬ ‫پیشنهاد‬ ‫یاران چه غریبانه ‪ /‬رفتند از این خانه ‪ /‬هم سوخته‬ ‫شمع ما ‪ /‬هم سوخته پروانه‬ ‫مسلما کسانی که پرویز بیگی حبیب ابادی را هم‬ ‫نشناسند این شعر زیبا و معروف او را شنیده اند؛‬ ‫شعری که بسیار زود بر سرزبان ها افتاد و انصافا‬ ‫هم بسیار زیباست‪.‬‬ ‫ای��ن ش��اعر خ��وش ذوق متولد س��ال ‪1333‬‬ ‫در اردس��تان اس��ت‪ .‬در دوران کودک��ی زندگی در‬ ‫ش��هرهای زی��ادی از جمل��ه دزفول و ش��هرکرد را‬ ‫تجرب��ه کرده و از س��ال ‪ 48‬تاکنون ه��م در تهران‬ ‫س��اکن اس��ت‪ .‬نکته جالب در مورد او این است که‬ ‫بیگ��ی نظامی بوده و چندی پیش پس از سی س��ال‬ ‫خدمت در نیروی هوایی بازنشس��ته ش��د‪ .‬مجموعه‬ ‫ش��عرهای «غریبانه» و «ان همیشه س��بز» او دو بار‬ ‫ج��زو اثار برتر ادبیات دفاع مقدس ش��ناخته ش��ده‬ ‫است‪ .‬او همچنین از س��وی وزارت ارشاد به عنوان‬ ‫یکی از ‪ 15‬ش��اعر برتر بعد از انقالب معرفی شد‪ .‬از‬ ‫اثار او نیز می توان غریبانه‪ ،‬حماسه های همیشه (سه‬ ‫جل��د)‪ ،‬گل‪ ،‬غزل‪ ،‬گلوله‪ ،‬ایین��ه در غبار (تاملی در‬ ‫تذکره شعر فارسی)‪ ،‬اهل قلم‪ ،‬گزیده ادبیات معاصر‬ ‫(دفتر ‪ )26‬و ان همیشه سبز را نام برد‪ .‬او این روزها‬ ‫مشغول رس��یدگی به کارهای نش��ر خودش است‪.‬‬ ‫نش��ر فصل پنجم که توسط او تاسیس شده یکی دو‬ ‫س��الی است که مشغول چاپ مجموعه شعرهایی از‬ ‫شاعران کشور است‪ .‬این هفته بر ان شدیم تا از اثار‬ ‫پرخاطره برای این شاعر دفاع مقدس اگاه شویم که‬ ‫حاصل گفت وگوی ما را در زیر می خوانید‪:‬‬ ‫«م��ن در کودک��ی و نوجوانی عالقه بس��یار زیادی به‬ ‫خواندن رمان داش��تم‪ .‬در دوران دبیرستان و در حدود‬ ‫س��ن پانزده س��الگی معلمی داش��تیم که به ما توصیه‬ ‫می کرد هر کتاب را که به دستتان رسید بخوانید‪ ،‬حتی‬ ‫سفارش سراشپز‬ ‫اگر متوجه نمی ش��وید‪ .‬این ح��رف به نظر من حرف‬ ‫زیبایی بود‪ .‬من هم برهمین اساس عالوه بر رمان هایی‬ ‫که خواندم کتاب هایی دیگر که به دس��تم می رسید را‬ ‫هم می خواندم‪ .‬مثال کتابی بود با عنوان زندگی وال ها‬ ‫ک��ه در مورد نحوه زندگی و تغذیه و تنفس وال ها بود‬ ‫و برایم بس��یار جالب بود‪ .‬همچنین در ان س��ال ها در‬ ‫ش��هر کرد زندگی می کردم و کتابخانه شهر کرد جایی‬ ‫بود که نیاز خودم را در انجا پاسخ دادم‪.‬‬ ‫یک��ی بود‪ ،‬یکی نب��ود جمال��زاده و زندگینامه پاپیون‬ ‫زندان��ی بیگناه فرانس��وی ک��ه ‪ 13‬بار از زن��دان فرار‬ ‫ک��رد و در جزای��ر گوی��ان زندانی ب��ود از جمله ان‬ ‫کتاب هاست‪».‬‬ ‫در زمینه فیلم هم نظر ایش��ان را جویا ش��دیم‪ .‬ایشان‬ ‫معتقد است که س��ینما رکس ابادان در دوران کودکی‬ ‫تاثیرگذارترین زمان فیلم برای او بوده است‪.‬‬ ‫«از هفت س��الگی ت��ا ‪ 9‬س��الگی در اب��ادان زندگی‬ ‫می کردم‪ .‬شهر پیش��رفته ابادان در ان زمان و سینمای‬ ‫تابس��تانه رکس این ش��هر که اتفاق��ا اتش هم گرفت‬ ‫جای��ی بود که این فرصت را به من داد تا همراه پدرم‬ ‫شاهد شاهکارهای سینمای ان روزگار باشم‪ .‬فیلم های‬ ‫جاودانه ای چون اسپارتاکوس‪ ،‬فرار بزرگ‪ ،‬انسان ها‪ ،‬بر‬ ‫رودخانه کوای‪ ،‬بن هور‪ ،‬تاراس بولبا و ده فرمان‪ .‬هنوز‬ ‫هم وقتی این فیلم ها را نگاه می کنم از دیدن انها لذت‬ ‫می ب��رم‪ .‬در واقع این فیلم ها تاثیر بس��یار زیادی روی‬ ‫تخیالت من داشت و ش��اید به نوعی بتوان گفت که‬ ‫من را در مسیر ادبیات قرار دادند‪ .‬نباید این نکته را هم‬ ‫فراموش کرد که در ان زمان س��ن من برای درک این‬ ‫فیلم ها بس��یار کم بود اما تماشای انها تاثیر خودش را‬ ‫برمن گذاشت‪».‬‬ ‫وقتی قطعه موسیقی خاصی برای ایشان را پرسیدیم به‬ ‫نوعی دیگر پاسخ ما را دادند‪:‬‬ ‫«در زمان کودکی ما ترانه ها و اهنگ های کوچه بازاری‬ ‫بسیار زیاد بود و در همه جا شنیده می شد‪ .‬من بسیاری‬ ‫از انها را حفظ بودم‪ .‬شاید اصال یکی از دالیل اشنایی‬ ‫من با اوزان ش��عر شنیدن مکرر همین ترانه ها بود‪ .‬اما‬ ‫به مرور وقتی س��نم بیشتر شد و به جوانی رسیدم اثار‬ ‫عبدالوهاب ش��هیدی و بنان برایم بسیار شنیدنی بود‪.‬‬ ‫پس از انقالب هم که خودم به حوزه ترانه سرایی وارد‬ ‫ش��ده و در ان به فعالیت مش��غول شدم‪ .‬در این زمینه‬ ‫هم ترانه معروف مرا ببوس را بسیار دوست دارم‪ .‬دکتر‬ ‫حیدر رقابی این ترانه را س��روده بود‪ .‬او پزش��ک بود‬ ‫و در زم��ان جنگ از امریکا ب��ه ایران امد‪ .‬چند نفری‬ ‫ای��ن ترانه را خوانده اند که ش��نیدن همه انها برای من‬ ‫لذت بخش است‪».‬‬ ‫فرهنگسرای هنر ارسباران ‪:‬کارگاه‪‎‬های اموزشی برای ادبیات منظوم و منثور‬ ‫اگر گذرتان به فرهنگسراها افتاده باشد حتما به انواع‬ ‫و اقس��ام کانون‪‎‬های هن��ری و در کنار انها کالس ها‬ ‫و دوره‪‎‬ه��ا و کارگاه‪‎‬های اموزش��ی برخورده‪‎‬اید‪ .‬به‬ ‫گونه‪‎‬ای که اگر دارای هرنوع ذوق و سلیقه‪‎‬ای باشید‪،‬‬ ‫مطابق این ذوق و سلیقه‪ ،‬برنامه‪‎‬ای مناسب حال خود‬ ‫در این فرهنگسراها خواهید یافت‪.‬‬ ‫فرهنگسرای هنر ارسباران یکی از فعالترین مراکز در‬ ‫این زمینه هاست و با توجه به نامی که یدک می‪‎‬کشد‬ ‫در برگزاری کارگاه ها و دوره های اموزش��ی هنری‬ ‫تقریبا جنسش جورجور است‪.‬‬ ‫از جمله فعالیت‪‎‬های تازه و درخور توجه فرهنگسرای‬ ‫ارس��باران برگ��زاری کارگاه ه��ای داستان‪‎‬نویس��ی‬ ‫مهس��ا محبعلی (نویس��نده و منتقد ادبی) است که‬ ‫از ای��ن هفته ش��روع به کار ک��رده و می‪‎‬تواند برای‬ ‫عالقه مندان ادبیات داس��تانی و به ویژه نویس��ندگی‬ ‫بسیار سودمند باشد‪ .‬مهسا محبعلی صاحب مجموعه‬ ‫داس��تان هایی مانند «صدا»‪« ،‬عاشقیت در پاورقی» و‬ ‫رمان های «نفرین خاکستری» و «نگران نباش» است‬ ‫و تاکنون جوایز بهترین مجموعه داس��تان گلشیری‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬ ‫عبدالوهاب شهیدی‬ ‫چنین کنند بزرگان‬ ‫ازاده صالحی‬ ‫و مه��رگان ادب را از ان خود کرده اس��ت‪ .‬وی داور‬ ‫جوایزی مانند جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات‪،‬‬ ‫جایزه ادبی یلدا و جشنواره داستان های ایرانی هم بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این کارگاه هرهفته در روزهای سه ش��نبه از ساعت‬ ‫‪ 16‬ت��ا ‪ 20‬به مدت چهار س��اعتکار خود را انجام‬ ‫می دهد‪ .‬از جمله ویژگی‪‎‬های این کارگاه ان اس��ت‬ ‫که برنامه هر روز به دو بخش تقسیم می شود‪ ،‬بخش‬ ‫اول جلس��ه (‪ )16-18‬به اموزش داستان‪‎‬نویس��ی و‬ ‫عناص��ر داس��تان اختص��اص دارد و مقوله های��ی‬ ‫مانن��د زاویه دید‪ ،‬راوی‪ ،‬زب��ان‪ ،‬پیرنگ‪ ،‬پایان بندی‪،‬‬ ‫گره افکنی‪ ،‬ش��خصیت پردازی‪ ،‬توصیف و س��اختار‬ ‫داس��تان اموزش داده می ش��ود و در کن��ار ان یک‬ ‫نمونه داس��تان هم از جنبه های فوق مورد بررس��ی‬ ‫ق��رارمی گی��رد‪.‬‬ ‫در بخش دیگر این برنامه (‪ )18-20‬هنرجویان فرصت‬ ‫این را دارند که قصه های خود را خوانده و در معرض‬ ‫نقد و بررسی حاضران در کارگاه قرار دهند‪ ،‬ظاهرا این‬ ‫بخش خاص ان دس��ته از هنرجویانی ا‪‎‬ست که کالس‬ ‫عناصر داستان را گذرانده باشند‪ .‬کل دوره اموزشی در‬ ‫این کارگاه داستان نویسی ‪ 10‬جلسه است و تا پایان‬ ‫فصل تابس��تان ادامه خواهد داشت‪ .‬در همین راستا‬ ‫پی��ش از این نیز دوره‪‎‬های داستان نویس��ی ‪1‬و‪2‬و‪3‬‬ ‫توسط جواد جزینی در همین مکان برگزار شده بود‪.‬‬ ‫اما عالقه مندان شعر هم دست خالی از فرهنگسرای‬ ‫ارسباران برنخواهند گش��ت و چه بسا با برگزاری‬ ‫دوره‪‎‬ه��ای مختلف در ای��ن زمینه‪ ،‬فرهنگس��رای‬ ‫ارسباران در حوزه شعر و شاعری فعال تر می‪‎‬نماید‪.‬‬ ‫برای نمونه حافظ شناسی و شاهنامه خوانی (علیرضا‬ ‫شجاع پور)‪ ،‬ش��عر خوانی (حمید رضا شکارسری)‪،‬‬ ‫مثنوی خوانی (قربان ولئیی)‪ ،‬پنج ش��نبه های ش��عر‬ ‫(ابوالفض��ل پاش��ا) و اش��نایی با س��بک های ادب‬ ‫پارس��ی (ابوالقاس��م وردیانی) از جمله دوره‪‎‬های‬ ‫اموزش��ی متنوع این فرهنگس��را در زمینه ش��عر و‬ ‫ش��عرخوانی بوده که در هفته‪‎‬های گذش��ته برگزار‬ ‫ش��ده و برخی از انها هنوز ادامه دارد‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫است که در این روزها یک دوره شاهنامه خوانی در‬ ‫برنامه های اموزش��ی این مرکز تدارک دیده ش��ده‬ ‫اس��ت که توسط زهیر توکلی‪ ،‬شاعر معاصر برگزار‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث شماره ‪43‬‬