ماهنامه مثلث شماره 35

‫ابقای دو ساله‬ ‫ایرنا چگونه سیاسی شد‬ ‫تمدید فرماندهی‬ ‫سردار احمدی مقدم در ناجا‬ ‫گفت و گو با مدیر عامل سابق‬ ‫خبرگزاری جمهوری اسالمی‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال اول‪ /‬شماره سی و پنجم ‪9/‬خرداد ‪ 84/1389‬صفحه‪ 1000 /‬تومان‬ ‫این دولت ‪ 40‬میلیون‬ ‫طرفدار دارد‬ ‫ما جریان اصالحات را‬ ‫جریان فتنه می خوانیم‬ ‫مانیفست رزمندگان حزب اهلل‬ ‫در مصاحبه با چهره خبرساز انصار حزب اهلل‬ ‫حسین اهللکرم‬ ‫‪iSSN: 2008-5281‬‬ ‫‪mosalas.ir‬‬ ‫ی ویژه}‬ ‫{ گفتوگو ‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪36‬‬ ‫حسیناهلل کرمبازگشتهاست‪.‬اوپسازسهسالغیبتخوددرعرصه‬ ‫سیاسی کشور‪،‬اینروزهاپسازبازگشتازمحلماموریتخودباسخنرانی‬ ‫جنجالی اشخبرسازشدهاست‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫سفر روح اهلل‬ ‫با دلی ارام و قلبی مطمئن و روحی شاد و ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت‬ ‫خواهران و برادران مرخص و به سوی جایگاه ابدی سفر می کنم‪.‬‬ ‫دشمنان سعی دارند با تبلیغات‪ ،‬حقایق را وارونه جلوه دهند‪6............‬‬ ‫اهلل نگهدار این ملت و مظلومان جهان است‪7......................................‬‬ ‫اعراب مشوق امریکا نیستند‪8..........................................................‬‬ ‫حذف باهنر‪10.....................................................................................‬‬ ‫دولت ه�ای اصالح طل�ب و اصولگ�را متهم ب�ه تس�لیم دربرابر غرب ‬ ‫شدند‪12.............................................................................................‬‬ ‫خبرسازان در قاب تصویر‪14...............................................................‬‬ ‫شمخانی؛ چالشی جدید برای اصالح طلبان‪16....................................‬‬ ‫شورای امنیت پادر میانی کند‪18........................................................‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫بیانیه تهران‬ ‫دیپلماسی و مذاکره برای دستیابی و حفظ منافع ملی است و اگر این مذاکره‬ ‫نتیجه ای جز از دست دادن این منافع نداشته باشد طبیعی است که ایران وارد‬ ‫این مذاکرات نخواهد شد‪.‬‬ ‫نباید با امریکا مذاکره کنیم‪20..................................................................‬‬ ‫گل در دقیقه ‪25.....................................................................................90‬‬ ‫همه توافقنامه های هسته ای ایران‪26.......................................................‬‬ ‫یارگیری ایران‪28........................................................................................‬‬ ‫البی گری صهیونیست ها علیه مذاکره‪29..................................................‬‬ ‫کسب منزلت‪30..........................................................................................‬‬ ‫چالش های ثبات هژمونیک‪31...................................................................‬‬ ‫ابقای دو ساله‪32.........................................................................................‬‬ ‫تمام فرماندهان پلیس‪33........................................................................‬‬ ‫نگاه پلیس به جامعه پیشگیرانه باشد‪34.................................................‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪22‬‬ ‫پرفروش ترینرمان هایسالدراینشمارهموردنقدوبررسی‬ ‫قرارمی گیرند‪.‬‬ ‫احمدی مقدمباردیگروبرایدوسالفرماندهناجاشد‪.‬اودرروزهای‬ ‫پس از انتخابات‪ ،‬روزگار شلوغی را پشت سر گذاشت و موافقان و‬ ‫مخالفانخودراداشت‪ .‬‬ ‫‪52‬‬ ‫یک باربهاواعتمادشدومسئولراهیابیتیمدولتبهشورایشهرتهراندرراستای‬ ‫اعتالفرایحهخوشخدمتبود‪.‬گرچهمهردادبذرپاشدراینراهموفقنشداما‬ ‫برصندلییکیازبزرگترینکارخانه هایاتومبیل سازیایرانتکیهزدتابعددردولت‬ ‫دهمرئیسسازمانملیجوانانشود‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بازگشت اهلل کرم‬ ‫سال هاس��ت که نام حس��ین اهلل کرم به ط��ور مکرر در رس��انه ها و محافل‬ ‫سیاس��ی مطرح می ش��ود‪ .‬او که از رزمندگان و فرماندهان جنگ تحمیلی‬ ‫است‪ ،‬در دوران اصالحات بیشترین جنجال ها و انتقادها را بر انگیخت‪ .‬وی‬ ‫در گفت وگو با مثلث به پرس��ش هایی درب��اره گفتمان عدالت و همچنین‬ ‫سیاست خارجی و داخلی کشور پاسخ گفته است‪.‬‬ ‫از فرهنگ به سیاست‪36..................................................................‬‬ ‫جریان اصالحات‪ ،‬جریان فتنه است‪38...........................................‬‬ ‫تخریب اصولگرایی‪42.......................................................................‬‬ ‫ارمانگرایان‪44..................................................................................‬‬ ‫واکنش ها به یک سخنرانی‪43..........................................................‬‬ ‫یاران انصار‪45...................................................................................‬‬ ‫از مولوی تا بالکان‪46........................................................................‬‬ ‫انصار حزب اهلل از تاسیس تا کنون‪47...............................................‬‬ ‫هفت‬ ‫همه چیز درباره ایرنا‬ ‫ایرنا اولین پایگاه خبر رس��انی ایران است که همواره سایه سنگین رسمی بودن‬ ‫را روی خود احس��اس می کند‪ .‬اگر چه ایرنا تا همین چند سال پیش مهم ترین‬ ‫منبع خبری روزنامه ها‪ ،‬ارگان ها و مردم بود اما در س��ال های اخیر با فعال شدن‬ ‫خبرگزاری های دیگر از جمل��ه خبرگزاری های نیمه دولتی تا حدی مخاطبان‬ ‫خود را از دست داده است‪ .‬البته در سطح بین الملل‪ ،‬به عنوان یکی از منابع اصلی‬ ‫خبری درباره مسائل ایران اس��ت‪ .‬انتقادی که به ایرنا وارد است‪ ،‬کم بازده بودن‬ ‫خبرگزاری نسبت به تشکیالت عریض و طویل و نمایندگی های گسترده ان در‬ ‫استان ها و خارج از کشور است‪.‬‬ ‫ایرنا از اغاز تا امروز‪48.......................................................................‬‬ ‫ایرنا در دوره اصالحات سیاسی شد‪50................................................‬‬ ‫به نام جوانان به کام ‪...‬؟‪52..................................................................‬‬ ‫ماموریت سازمان ملی جوانان دخالت در ازدواج است؟‪54.................‬‬ ‫در مسیر جوانی‪56.............................................................................‬‬ ‫مردان عنکبوتی بازار‪58...................................................................‬‬ ‫دالالن‪ 50‬درصد هزینه ها را زیاد می کنند‪60......................................‬‬ ‫مشکل از سیستم است نه فزون خواهی افراد‪61.................................‬‬ ‫‪20‬‬ ‫تحلیل ها هنوز در مورد بیانیه تهران ادامه دارد‪ .‬غرب درحالی مخالفت خود را با این بیانیه‬ ‫اعالمکردهکهاکثرکشورهایدنیاازاینبیانیهاستقبالکرده اند‪.‬‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکون شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫شورای سیاست گذاری‪ :‬موسسه فرهنگی‪ ،‬هنری سیمای مهر‬ ‫زیر نظر شورای سردبیری‬ ‫‪48‬‬ ‫خبرگزاریایرنا‪،‬قدیمی ترینرسانه‬ ‫خبریفراگیرکشوراینروزهامحلی‬ ‫برایمخالف خوانیگروهیاستکه‬ ‫نگراناعتباراینخبرگزاریهستند‪.‬‬ ‫‪60‬‬ ‫داللیدربازارسرمایه‪،‬گرچهاینروزها‬ ‫به عنوانیکیازلوازمرکودبازارپذیرفتهشده‬ ‫استاماهنوزغیررسمیبهفعالیتخودادامه‬ ‫می دهد‪.‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫بهترین داستان ها‬ ‫اگر یکی از مالک های توفیق جایزه ادبی را افزایش فروش کتاب برگزیده یک جایزه بپنداریم‪ ،‬جوایز ادبی داستانی‬ ‫به نسبت در این زمینه موفق بوده اند‪ ،‬البته در حد دو‪ ،‬سه چاپ برای یک کتاب و نه بیشتر‪.‬‬ ‫حکایت یک بام و دو هوا‪62............................................................................................................‬‬ ‫بیهودگی در بطن تنهایی و هراس‪64.............................................................................................‬‬ ‫از «یا دولت» تا «یا خودم»!‪65.......................................................................................................‬‬ ‫وقتی اسطوره‪ ،‬زبان را به لکنت می اندازد‪66..................................................................................‬‬ ‫در چنبره فردیت گسسته‪68........................................................................................................‬‬ ‫کجای زمان مرده ایم؟‪70...............................................................................................................‬‬ ‫روی پل الما چه می شود کرد؟‪74..................................................................................................‬‬ ‫سه تصویر از خیام‪75....................................................................................................................‬‬ ‫عیب که راست؟‪76........................................................................................................................‬‬ ‫فرهنگ به مثابه نقادی ‪78............................................................................................................‬‬ ‫بی سوادی در عصر با سوادی‪79.....................................................................................................‬‬ ‫بیل زدن در زمین دیگران ‪80.........................................................................................................‬‬ ‫از جنس پور احمد‪81......................................................................................................................‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیر اجرایی‪ :‬مصطفی شوق ‬ ‫ی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬هادی خسروشاهین‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر اقتصاد‪ :‬محمدهیراد حاتمی‬ ‫ ‬ ‫دبیر فرهنگ و قدمگاه‪:‬زهیر توکلی‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬سیده امنه موسوی ‬ ‫مشاور هنری و دبیر اینفوگرافی‪ :‬ایمان اوجیان‬ ‫ ‬ ‫دبیردین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬س��میه فتحی‪ -‬حام��د زارع‪ -‬احس��ان ابطحی‪ -‬مه��دی افضلی‪ -‬مریم اس��ماعیل پور‬ ‫امیدکرمانی ها‪ -‬علیحاجیناصری‪-‬فاطمهمیرزایی‪-‬مریممیرزایی‪ -‬سجادمحقق‪-‬محسنفرجی‪-‬ابراهیماسماعیلیاراضی‪-‬کیوان‬ ‫امجدیان ‪ -‬مهدی رعنایی ‪ -‬محمدحسین مهرزاد‪ -‬نرگس رسولی‪ -‬حسین نجاتی‪ -‬سید حجت سجادی زاده ‪ -‬حمیدرضا امیدی سرور‬ ‫س��عید مروت��ی ‪ -‬رض��ا صائم��ی ‪ -‬س��عید نوای��ی ‪ -‬زین��ب حقی ‪ -‬س��میه علیپ��ور ‪ -‬الناز محم��دی ‪ -‬هوم��ن مرادی‬ ‫مهدی ربوشه‪ -‬محمدرضا موحدی‪ -‬علیرضا خلیفه‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬مهری جمشیدی‪ -‬علی بیهقی‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬معصومه فراهانی‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫امور اداری ‪ :‬سمانه مومنی‪ -‬سمیه قلی زاده‬ ‫امور مالی‪ :‬بیتا برازنده نیا‬ ‫باتشکر از‪ :‬دکتر مجید توسلی رکن ابادی ‪ -‬محمد جماعت ‪ -‬میالد بهشتی ‪ -‬عرفان پارسا‬ ‫چاپ‪ :‬رواق‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬انتهای خیابان سعادت اباد‪ ،‬خیابان دشت بهشت‪ ،‬بعد از تقاطع بهزاد‪ ،‬پالک ‪5‬‬ ‫تلفن‪22357035 :‬‬ ‫‪5‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫رهبر معظم انقالب‪:‬‬ ‫دشمنان سعی دارند‬ ‫با تبلیغات حقایق را وارونه‬ ‫جلوه دهند‬ ‫همزمان با س��وم خرداد‪ ،‬س��الروز ازادی خرمش��هر‪،‬‬ ‫مراس��م دانش اموختگی دانش��جویان دانشگاه افسری‬ ‫و تربی��ت پاس��داری امام حس��ین (ع) ب�� ا حض��ور‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫برگزار ش��د‪ .‬فرمانده کل قوا در ابتدای این مراس��م با‬ ‫حضور در محل یادمان ش��هدا‪ ،‬ب��ا قرائت فاتحه برای‬ ‫انان علو درجات مس��الت کردند‪ .‬سپس رهبر انقالب‬ ‫اسالمی از یگان های حاضر در میدان سان دیدند‪.‬‬ ‫رهب��ر معظ��م انق�لاب اس�لامی در ای��ن مراس��م با‬ ‫گرامیداشت س��وم خرداد‪ ،‬سالروز فتح خرمشهر‪ ،‬این‬ ‫روز را ی��ک روز فراموش نش��دنی در تاریخ انقالب‬ ‫و تاریخ کش��ور خواندند و تاکید کردند‪« :‬عامل اصلی‬ ‫ان حادث��ه بزرگ و درس اموز‪« ،‬روح اعتماد به خدا و‬ ‫نیروی خود» بود که وجود این عامل همیشه می تواند‬ ‫همانند فتح خرمشهر شگفتی بیافریند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با اشاره به کالم امام خمینی(ره)‬ ‫مبنی بر اینکه «خرمش��هر را خدا ازاد ک��رد» افزودند‪:‬‬ ‫«ای��ن س��خن ام��ام(ره)‪ ،‬دقیق تری��ن و حکیمانه ترین‬ ‫سخنی اس��ت که درباره این موضوع گفته شده‪ ،‬زیرا‬ ‫در عملیات بیت المقدس و ازادی خرمش��هر‪ ،‬قدرت‬ ‫خداوند متعال در دل ها‪ ،‬عزم پوالدین و قدرت ابتکار‬ ‫رزمندگان اسالم تجلی یافت‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای با تجلی��ل از ایمان‪ ،‬ایثار‪،‬‬ ‫ف��داکاری و دالوری رزمن��دگان اس�لام در عملیات‬ ‫بیت المقدس به ویژه س��ردار ش��جاع‪ ،‬ازاده و فداکار‪،‬‬ ‫حاج احمد متوس��لیان‪ ،‬خاطر نش��ان کردند‪« :‬در طول‬ ‫یک ماه عملیات بیت المقدس‪ ،‬نشانه های اعجاب انگیز‬ ‫فداکاری موج می زد و فتح خرمشهر قله این افتخارات‬ ‫است‪».‬‬ ‫ایشان جوانان را به مطالعه گوشه هایی از این عملیات‬ ‫افتخار افری��ن ک��ه به رش��ته تحری��ر درامده اس��ت‬ ‫توصیه کردند و افزودند‪« :‬عملیات بیت المقدس و فتح‬ ‫خرمشهر نه تنها یک ضربه عظیم بر پیکر ارتش بعثی‬ ‫بود بلکه ضربه اساس��ی بر پیکر ه نظام استکبار جهانی‬ ‫بود که پشت س��ر ماش��ین جنگی صدام ق��رار گرفته‬ ‫بودند‪».‬‬ ‫فرمانده کل قوا با تاکید بر اینکه عملیات بیت المقدس‬ ‫و فتح خرمش��هر‪ ،‬عرصه ناتوانی قدرت های مادی در‬ ‫مقاب��ل ایمان‪ ،‬معنوی��ت و فداکاری بود‪ ،‬خاطر نش��ان‬ ‫کردند‪« :‬امروز نیز همان کس��انی در مقابل ملت ایران‬ ‫قرار گرفته اند که در ان زمان پش��تیبان و حامی دشمن‬ ‫مل��ت ایران بودند و همانند ان زمان توان رویارویی با‬ ‫مجموعه انسانی متکی بر ایمان‪ ،‬عزم ‪ ،‬همت و فداکاری‬ ‫را ندارند‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬دشمنان‬ ‫مل��ت ایران س��عی دارند با تبلیغات خ��ود ‪ ،‬حقایق را‬ ‫وارونه جل��وه دهند‪ ،‬در حالیکه خود انها عامل ناامنی‬ ‫و جنایت در بیش��تر مناطق دنیا به ویژه در افغانس��تان‪،‬‬ ‫پاکستان‪ ،‬عراق و فلسطین اشغالی هستند‪».‬‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬دشمنان ملت ایران ‪ ،‬همانگونه که‬ ‫در سال ‪ 61‬شکست خوردند امروز هم قطعا شکست‬ ‫خواهند خورد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی ‪ ،‬نظام جمهوری اسالمی ایران را‬ ‫بر خالف سایر نظام های سیاسی‪ ،‬دارای پیام دانستند و‬ ‫افزودند‪« :‬پیام نظام اسالمی‪ ،‬همان ارزش ها‪ ،‬انسانیت و‬ ‫نجات ملت ها از چنگ قدرت های سلطه طلب است و‬ ‫ملت های جهان اکنون تشنه چنین پیامی هستند‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای ‪ ،‬این پی��ام را عامل اصلی‬ ‫رویاروی��ی جهانخ��واران با ملت ایران برش��مردند و‬ ‫خاطرنشان کردند‪ 31« :‬سال است که این رویارویی در‬ ‫اشکال مختلف از جمله حمله نظامی ‪ ،‬تهاجم سیاسی‪،‬‬ ‫محاصره اقتصادی و انواع تهدیدها ادامه داش��ته است‪.‬‬ ‫اما ایس��تادگی ملت ایران باعث شده که شجره طیبه و‬ ‫ی روز به روز سرافرازتر و‬ ‫بنای مس��تحکم نظام اسالم ‬ ‫ریشه دارتر شود‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه اکنون رویارویی دشمنان با ملت‬ ‫ایران در کمال ناامیدی انجام می شود‪ ،‬افزودند‪« :‬امروز‬ ‫هم محاسبات دش��منان ‪ ،‬محاسبات غلطی است‪ ،‬زیرا‬ ‫ایس��تادگی و قدرت معنوی ملت ایران به ویژه جوانان‬ ‫مومن و باهمت کشور‪ ،‬موجب دلگرمی ‪ ،‬بیداری و امید‬ ‫ملت های دیگر شده است‪».‬‬ ‫فرمانده کل قوا‪ ،‬دانش��جویان دانشگاه امام حسین (ع)‬ ‫و س��ایر مراکز علمی نیروهای مس��لح را به بهره گیری‬ ‫بی��ش از پیش از فرصت و اس��تعداد جوانی توصیه و‬ ‫خاطر نش��ان کردند‪« :‬استفاده مناس��ب و بهینه از این‬ ‫فرصت ها بزرگترین شکر است‪».‬‬ ‫در این مراس��م‪ ،‬پیش از س��خنرانی مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫سردار سرلش��کر جعفری‪ ،‬فرمانده کل سپاه پاسداران‬ ‫در سخنانی‪ ،‬گزارشی از راهبردهای تعالی بخش سپاه‬ ‫و تربی��ت نیروهای پاس��دار مومن‪ ،‬ش��جاع‪ ،‬انقالبی و‬ ‫متخصص ارائه کرد و گفت‪« :‬س��پاه پاسداران انقالب‬ ‫اس�لامی برای تربیت فرماندهان خ��ود در چارچوب‬ ‫رویکرده��ای معنوی و اخالقی‪ ،‬دوره ها و کالس های‬ ‫ویژه ای با بهره گیری از علما و اس��اتید مجرب برگزار‬ ‫می کند‪».‬‬ ‫فرمانده کل سپاه پاس��داران انقالب اسالمی همچنین‬ ‫بر امادگی سپاه برای دفاع از انقالب اسالمی و عمل به‬ ‫تکلیف انقالبی خود تاکید کرد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد‪:‬‬ ‫رئیس جمهور گفت‪« :‬مسئوالن روسیه نباید کاری کنند‬ ‫ک��ه ملت ایران انها را در صف دش��منان تاریخی خود‬ ‫به حس��اب بیاورند‪ ».‬محمود احمدی نژاد در سخنانی‬ ‫خط��اب به مدودف‪ ،‬رئیس جمهور روس��یه با تاکید بر‬ ‫اینکه «ایران و روسیه به طور تاریخی و طبیعی دوست‬ ‫هستند»‪ ،‬گفت‪« :‬ما هر دو همسایه هستیم و دو همسایه‬ ‫نمی توانند با هم دوست نباشند‪ ،‬اما این دوستی لوازمی‬ ‫ دارد‪ .‬اولی��ن الزمه ان احترام به حقوق متقابل و دفاع از‬ ‫ان و احترام به کرامت متقابل اس��ت‪ ».‬وی این مساله را‬ ‫حداقل انتظار از همس��ایگی و دوستی شمرد و با بیان‬ ‫اینک��ه «امروز توضیح دادن رفتار مدودف به ملت ایران‬ ‫برای ما خیلی مش��کل است»‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬مردم ایران‬ ‫نمی دانند که روس ها با ما دوس��ت هس��تند یا علیه ما؛‬ ‫اگر به جای رئیس جمهور روس��یه بودم در اظهارنظر و‬ ‫تصمیم گیری در مورد موضوعاتی که به یک ملت بزرگ‬ ‫و مقتدر مانند ملت ایران مربوط می ش��ود با احتیاط و‬ ‫تامل بیشتری عمل می کردم‪ ».‬رئیس جمهور با بیان اینکه‬ ‫«نباید ببینیم که همس��ای ه ما در مواقع حس��اس در کنار‬ ‫کس��انی است که ‪ ٣٠‬سال است با تمام توان علیه ملت‬ ‫ایران دشمنی کردند»‪ ،‬ادامه داد‪« :‬این مساله برای ما قابل‬ ‫قبول نیست‪ .‬بیانیه تهران باالترین فرصت است و دیگر‬ ‫بهانه ای وجود ندارد‪ .‬اگر قبال می گفتند غربی ها فش��ار‬ ‫می اورن��د حرفی بزنید و کار مهمی ص��ورت دهید‪ ،‬ما‬ ‫حرف مهمی زدیم و کار مهمی نی��ز انجام دادیم‪ .‬دیگر‬ ‫بهانه ای وجود ن��دارد‪ .‬نگویند که ما تحت فش��اریم‪».‬‬ ‫احمدی نژاد ادامه داد‪« :‬ما هم تحت فش��ار هس��تیم‪ .‬ایا‬ ‫می توانیم به صرف اینکه چون تحت فشاریم علیه ملت‬ ‫روس��یه کار کنیم؟ نباید این ب��اور در ملت ایران ایجاد‬ ‫روسیه کاری نکندکه‬ ‫دشمن ملت ایران‬ ‫محسوب شود‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫امام‬ ‫گفتوگو‬ ‫راه‬ ‫همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف‬ ‫همدلی بین قوا‬ ‫مقام معظم رهبری در پیام نوروزی‪ ،‬سال جدید را سال «همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» نامگذاری کردند‪ .‬در بخشی‬ ‫از پیام نوروزی ایشان امده است‪« :‬من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» نامگذارى می کنم‪ ،‬به‬ ‫امید اینکه در بخش هاى مختلف‪ ،‬بخش هاى اقتصادى‪ ،‬بخش هاى فرهنگى‪ ،‬بخش هاى سیاسى‪ ،‬بخش هاى عمرانى و‬ ‫بخش هاى اجتماعى در همه عرصه ها‪ ،‬مسئوالن کشور همراه مردم عزیزمان بتوانند با گام هاى بلندتر‪ ،‬با همت بلندتر‪ ،‬با‬ ‫کار بیشتر و متراکم تر‪ ،‬راه هاى نرفت ه را بپیمایند و به هدف هاى بزرگ خود انشاءاهلل نزدیکتر شوند‪ .‬ما به این‬ ‫همت مضاعف نیازمندیم‪ .‬کشور به این کار مضاعف نیازمند است‪ ».‬در این بخش به صورت ثابت درباره راه های‬ ‫رسیدن به همت مضاعف و کار مضاعف از گفته ها و نظرات افراد مختلف استفاده می شود‪.‬‬ ‫همت مضاعف‪ ،‬همدلی قوای مجریه و مقننه را بیشتر می کند‬ ‫نماینده مردم دیر و کنگان اظهار داشت‪« :‬با تذکر مجدد مقام معظم رهبری‪ ،‬در سایه تالش و‬ ‫همت مضاعف‪ ،‬نه تنها اتحاد و همدلی در کشور و به خصوص بین قوای مجریه و مقننه‬ ‫بیشتر می شود‪ ،‬بلکه در سای ه تالش و همت مضاعف شاهد سربلندی بیشتر کشور خواهیم‬ ‫بود‪ ».‬عس��گر جاللیان گفت‪« :‬تمام توان و تالش رهبر معظم انقالب داشتن ایند ه بهتر و‬ ‫موفق تر جمهوری اسالمی ایران است که رقم خوردن این اینده بهتر نیازمند اتحاد و همدلی‬ ‫در کشور است‪ ».‬وی با تاکید بر ایجاد اتحاد و همدلی بین احاد مردم به خصوص در میان‬ ‫قوای مجریه و مقننه‪ ،‬گفت‪« :‬اشاره مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد اتحاد و همدلی بین دو قو ه مجریه و مقننه به‬ ‫معنای نبود چنین اتحادی نیست‪ ،‬بلکه ایشان به عنوان پدری که وضعیت فرزندانش را رصد می کند به این دو قوه‬ ‫تذکر و یاداوری می کنند تا بیشتر‪ ،‬از این اتحاد و همدلی مراقبت کنند‪».‬‬ ‫بینش و شناخت وسیع از تحوالت جهان الزمه تحقق همت مضاعف است‬ ‫سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به لزوم محور قرار گرفتن شعار همت مضاعف‪،‬‬ ‫کار مضاعف در برنامه ریزی های اموزش و پرورش گفت‪« :‬اموزش و پرورش باید سعی‬ ‫کند جوانان را اهل همت بلند و کار و تالش مضاعف بار اورد‪ ».‬ستار هدایتخواه با بیان‬ ‫شو پرورش نیازمند‬ ‫اینکه تحقق فرمان مقام معظم رهبری در همه عرصه ها به ویژه اموز ‬ ‫فرهنگ سازی است‪ ،‬افزود‪« :‬بینش و معرفت عمیق و وسیع نسبت به تحوالت جهان الزمه‬ ‫تحقق همت مضاعف و کار مضاعف به ویژه در میان جوانان است‪ .‬معرفت عمیق و اراده‬ ‫محکم الزمه تحقق همت مضاعف و کار مضاعف است‪».‬‬ ‫همت و کار مضاعف باید در کارهای مسئوالن ملموس باشد‬ ‫ی گف��ت‪« :‬بالندگی و پیش��رفت نظام‬ ‫نماین��ده مردم پلدختر در مجلس ش��ورای اس�لام ‬ ‫جمهوریاسالمی بهیمنرهبریحکیمانهمقاممعظمرهبریومجاهدت هایشهداوایثارگران‬ ‫ی است‪ ،‬اظهار‬ ‫است‪ ».‬علی کائیدی با بیان این مطلب که همه هستی ما به برکت جمهوری اسالم ‬ ‫بالعین قرار‬ ‫داشت‪« :‬در این راستا ارمان های امام‪ ،‬مقام معظم رهبری و شهدا باید در کارها نص ‬ ‫ی لزوم ارتباط دولت و ملت در جهت‬ ‫گیرند‪ ».‬عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسالم ‬ ‫رفع توطئه های ابرقدرت ها را خواستار شد و ادامه داد‪« :‬دولت به فکر توسعه و پیشرفت مردم‬ ‫است و با اقدامات گسترده نظام جمهوری اسالمی در تمامی عرصه ها به سمت تکامل و پیشرفت در حرکتیم‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«اصالح الگوی مصرف و همت مضاعف و کار مضاعف باید در کارهای مسئوالن ملموس باشد‪« .‬کائیدی هدفمند کردن‬ ‫ی ارزشمند در راستای محرومیت زدایی از قشر محروم و مستضعف جامعه دانست و بر لزوم تشریح ان‬ ‫یارانه ها را گام ‬ ‫توسط مسئوالن به مردم تاکید کرد‪.‬‬ ‫شود که ظاهر قضیه دوستی و باطن چیز دیگری است‪».‬‬ ‫رئیس جمهور بار دیگر خطاب به مسئوالن روسیه تاکید‬ ‫کرد که اظهاراتشان از روی دوستی است و گفت‪« :‬ا نها‬ ‫نباید اجازه دهند که ملت ایران‪ ،‬انان را در سطح دشمنان‬ ‫تاریخی خود به حس��اب بیاورد‪ ».‬رئیس ش��ورای عالی‬ ‫امنیت ملی کشورمان در بخش دیگری از اظهارات خود‬ ‫خطاب به اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا نیز تصریح کرد‪:‬‬ ‫«اقای اوباما باید بداند بیانیه تهران یک فرصت تاریخی‬ ‫برای اوس��ت و نش��ان می دهد می خواهد تغییر ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬به حقوق ملت ها احترام بگذارد و مس��ائل غلط و‬ ‫ضد انسانی گذشته را کنار گذاشته و براساس عدالت و‬ ‫انصاف با ملت ها رفتار کند؛ اگر از این فرصت استفاده‬ ‫نکن��د‪ ،‬بعید می دانم ملت ایران به خ��ود اجازه دهد در‬ ‫اینده فرصتی در اختیار این اقا قرار دهد‪ ».‬احمدی نژاد با‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫اشاره به تالش های عده ای در امریکا که قصد دارند‬ ‫اوباما را به سرعت در برابر ملت ایران قرار داده و او را‬ ‫به نقطه غیرقابل برگشت برسانند تا راه دوستی اوباما‬ ‫با ملت ایران بسته شود‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬امروز‪ ،‬روز‬ ‫ایستادگی و مقاومت اس��ت و اگر اوباما می خواهد‬ ‫در اینده سیاس��ی جهان نقش قابل توجه و انس��انی‬ ‫ایفا کند از این فرصتی ک��ه ملت ایران برای اجرای‬ ‫عدالت فراهم کرده‪ ،‬باید استفاده کند‪ ».‬وی اظهارات‬ ‫خود در بحث بیانیه تهران در تامین سوخت راکتور‬ ‫تهران را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه «راکتور‬ ‫تهران س��االنه برای نزدیک به ‪ ٨٠٠‬هزار بیمار رادیو‬ ‫دارو تولید می کند»‪ ،‬افزود‪ ٢٥ « :‬س��ال قبل س��وخت‬ ‫ ‪ ٢٠‬درصد مورد نیاز این نیروگاه از ارژانتین به کمک‬ ‫اژانس خریداری شد و در راکتور قرار گرفت‪».‬‬ ‫اهلل نگهدار این ملت‬ ‫و مظلومان جهان است‬ ‫با دلی ارام و قلبی مطمئن و روحی شاد و‬ ‫ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت‬ ‫خواهران و برادران مرخص و به سوی جایگاه‬ ‫ابدی سفر می کنم‬ ‫شما ای مس��تضعفان جهان و ای کش��ورهای اسالمی و‬ ‫مسلمانان جهان بپاخیزید و حق را با چنگ و دندان بگیرید‬ ‫و از هیاهوی تبلیغاتی ابرقدرت ها و عمال سرس��پرده انان‬ ‫نترس��ید و حکام جنایتکار که دسترنج شما را به دشمنان‬ ‫ش��ما و اسالم عزیز تسلیم می کنند از کشور خود برانید و‬ ‫خ��ود و طبقات خدمتگزار متعهد‪ ،‬زمام امور را به دس��ت‬ ‫گیری��د و همه در زیر پرچم پرافتخار اس�لام مجتمع و با‬ ‫دش��منان اسالم همراه محرومان جهان به دفاع برخیزید و‬ ‫به سوی یک دولت اسالمی با جمهوری های ازاد و مستقل‬ ‫پیش روید که با تحقق ان‪ ،‬همه مستکبران جهان را به جای‬ ‫خود خواهید نشاند و همه مستضعفان را به امامت و وراثت‬ ‫ارض خواهید رس��اند‪ .‬به امی��د ان روز که خداوند تعالی‬ ‫وعده فرموده است‪.‬به ملت شریف ایران وصیت می کنم که‬ ‫در جهان حجم تحمل زحمت ها و رنج ها و فداکاری ها و‬ ‫جان نثاری ها و محرومیت ها مناسب حجم بزرگی مقصود‬ ‫و ارزشمندی و علو رتبه ان است‪ ،‬انچه شما ملت شریف‬ ‫و مجاهد برای ان بپاخاس��تید و دنبال می کنید و برای ان‬ ‫ج��ان و مال نثار کرده و می کنی��د‪ ،‬واالترین و باالترین و‬ ‫ارزشمندترین مقصد و مقصودی است که از صدر عالم در‬ ‫ازل و از پس این جهان تا ابد عرضه شده است و خواهد‬ ‫شد و ان مکتب الوهیت به معنی وسیع ان و ایده توحید با‬ ‫ابعاد رفیع ان است که اساس خلقت و غایت ان در پهناور‬ ‫وجود و در درجات و مراتب غیب و شهود است و ان در‬ ‫مکتب محمدی ‪ -‬صلی اهلل علیه و اله وسلم ‪ -‬به تمام معنی‬ ‫و درجات و ابعاد متجلی شده و کوشش تمام انبیای عظام‬ ‫ علیهم س�لام اهلل ‪ -‬و اولیای معظم ‪ -‬س�لام اهلل علیهم‪-‬‬‫برای تحق��ق ان بوده و راهیابی به کمال مطلق و جالل و‬ ‫جمال بی نهایت جز با ان میسر نشود‪ .‬ان است که خاکیان‬ ‫را ب��ر ملکوتیان و برتر از انان ش��رافت داده و انچه برای‬ ‫خاکیان از سیر در ان حاصل می شود برای هیچ موجودی‬ ‫در سراسر خلقت در سر و علن حاصل نشود‪.‬و وصیت من‬ ‫به همه ان است که با یاد خدای متعال به سوی خودشناسی‬ ‫و خودکفایی و اس��تقالل‪ ،‬با همه ابعادش به پیش روند و‬ ‫بی تردید دست خدا با شماس��ت؛ اگر شما در خدمت او‬ ‫باش��ید و برای ترقی و تعالی کشور اسالمی به روح تعاون‬ ‫ادام��ه دهید و اینجانب با انچه در ملت عزیز از بیداری و‬ ‫هوشیاری و تعهد و فداکاری و روح مقاومت و صالبت در‬ ‫راه ح��ق می بینم و امید ان دارم که به فضل خداوند متعال‬ ‫این معانی انس��انی به اعقاب ملت منتقل شود و نسال بعد‬ ‫نس��ل بر ان افزوده شود‪ .‬بر سد اهنین ملت خللی حاصل‬ ‫نخواهد شد که خدمتگزاران باال و واالتر درخدمتند‪ ،‬واهلل‬ ‫نگهدار این ملت و مظلومان جهان است‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫یادداشت‬ ‫به شرط انکه غرب بهانه تراشی نکند‬ ‫گفتاری از سخنگوی وزارت‬ ‫امور خارجه پیرامون مبادله‬ ‫سوخت و ارائه درخواست ایران‬ ‫به اژانس بین المللی انرژی اتمی‬ ‫و اعضای گروه وین‬ ‫رامین مهمانپرست‪ /‬سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫براس��اس توافق صورت گرفته‪ ،‬ایران در خواس��ت‬ ‫خود را برای تبادل سوخت راکتور تحقیقاتی تهران‬ ‫دوشنبه هفته گذش��ته تقدیم امانو‪ ،‬مدیر کل اژانس‬ ‫انرژی اتمی کرد‪ .‬قرار بود پس از امضای بیانیه تهران‬ ‫ما ظرف یک هفته کتب��ا امادگی مان را برای فرمول‬ ‫مبادله با توجه به بیانیه ‪ 10‬ماده ای تهران اعالم کنیم‪.‬‬ ‫مس��ئوالن اژانس نیز اعالم کرده بودند منتظر ارائه‬ ‫درخواس��ت ایران هس��تند تا پ��س از ان بتوانند با‬ ‫اعضای گروه وین برای تعیین راهکارهای عملیاتی‬ ‫تو گو شوند‪.‬‬ ‫شدن درخواست کش��ورمان وارد گف ‬ ‫ح��ال که این نامه در اختیار مس��ئوالن اژانس قرار‬ ‫گرفته‪ ،‬انتظار این است که براساس تعهدات پیشین‬ ‫اعضای گروه وین که بر تس��ریع در پاسخگویی به‬ ‫درخواس��ت ایران تاکید داش��تند به سرعت بتوانیم‬ ‫سوخت راکتور تحقیقاتی تهران را در اختیار داشته‬ ‫باشیم‪.‬‬ ‫ایران با بیانیه س��ه جانبه با ترکیه و برزیل نشان داد‬ ‫که در بیان درخواست خود حسن نیت دارد‪ .‬اکنون‬ ‫نوبت مسئوالن اژانس و اعضای گروه وین است که‬ ‫اعراب مشوق امریکا نیستند‬ ‫سلمان صفوی‪ /‬مدیر بخش مطالعات ایران اکادمی لندن‬ ‫در حال حاض��ر حوزه خاورمیانه ش��اهد منازعه قدرت های‬ ‫بزرگ وهمچنین رویارویی دو پروژه بزرگ است‪ .‬یک پروژه‬ ‫خاورمیانه بزرگ اس��ت ک��ه چینش ان توس��ط امریکایی ها‬ ‫صورت گرفته اس��ت‪ .‬در این پروژه غرب به س��مت و سوی‬ ‫اهداف��ی حرکت می کند که س��ناریوی ان را از پیش طراحی‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬اما پروژه دوم پروژه خاورمیانه اسالمی است که‬ ‫ایران محوریت این طرح را برعهده دارد‪ .‬این دو پروژه به دلیل‬ ‫دیپلماسی‬ ‫تعارضاتی که با یکدیگر دارند در منطقه ایجاد مناقشه کرده اند‪.‬‬ ‫غرب به سرکردگی امریکا به دنبال ایجاد خاورمیانه بزرگی است که در ان دموکراسی‬ ‫هماهنگ با سیاست های غرب در منطقه خاورمیانه پیاده شود و دولت های سکوالر یا‬ ‫مدل دولت های اسالمی لیبرال را ایجاد کند‪.‬‬ ‫این سیستم در راستای اهداف غرب از گذشته تا کنون وجود داشته و برای دستیابی‬ ‫به ان نیز دو مسیر طی شده است‪ .‬مسیر نخست توسط نئو کان ها پایه ریزی و پیگیری‬ ‫ش��د‪ ،‬بوش هفت سال با روش جنگی و نظامی کوشش کرد تا این طرح را عملیاتی‬ ‫کن��د‪ .‬ام��ا در دوره اوباما از ان جهت که سیاس��ت نظامی گری امری��کا در منطقه با‬ ‫شکس��ت مواجه ش��د اس��تراتژی به کار گیری روش های نرم در دستور کار مقامات‬ ‫امریکایی قرار گرفت‪.‬‬ ‫به کار گیری دیپلماسی و استفاده از اهرم های اقتصادی وفرهنگی برای ایجاد خاورمیانه‬ ‫بزرگ هماهنگ با منافع غرب بود اما در دل این مس��اله نیز دو تناقض وجود دارد‪.‬‬ ‫ابت��دا اینکه پروژه موردنظر پارادوکس��ی در رابطه با منافع امری��کا در منطقه ایجاد‬ ‫می کند‪ .‬اگر بنا بر ایجاد دموکراس��ی منطقه ای باش��د این ملت ها هستند که تصمیم‬ ‫گیرنده نهایی خواهند بود و طبیعی است که ملت‪ ،‬دولت هایی را به روی کار خواهد‬ ‫اورد که با امریکا مخالف هستند‪ .‬نمونه این واکنش را ما در انتخابات فلسطین دیدیم‬ ‫که در یک انتخابات دموکراتیک‪ ،‬دولتی به رهبری اس��ماعیل هنیه به پیروزی رسید‬ ‫که البته بعد هم غرب ان را به رسمیت نشناخت و با سردرگمی با این مساله مواجه‬ ‫شد‪ .‬تناقض بعدی نیز این است که بیشتر رژیم های منطقه ای ارتجاعی‪ ،‬واپس گرا و‬ ‫سرسپرده امریکا هستند و در عین حال نیز با ملت هایشان مشکل دارند‪ .‬این رژیم ها‬ ‫نگرانند که اش��اعه دموکراسی توسط امریکایی ها در منطقه اسباب سرنگونی همین‬ ‫رژیم ه��ای ارتجاعی را فراه��م اورد‪ .‬اما در رابطه با خاورمیانه اس�لامی که ایران به‬ ‫ی به دنبال ایجاد ان است استراتژی‬ ‫همراهی سوریه‪ ،‬حزب اهلل‪ ،‬حماس و جهاد اسالم ‬ ‫دیگری وجود دارد‪.‬‬ ‫در این پروژه کشورهای صاحب طرح معتقدند که ملت های مسلمان باید بتوانند در‬ ‫تعیین سرنوشت ش��ان دخیل باشند‪ .‬امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه تامین‬ ‫ش��ود‪ ،‬نه کش��ورهای خارج از منطقه و فرا منطقه ای چون امریکا و ناتو‪ .‬جمهوری‬ ‫‪8‬‬ ‫اس�لامی براساس این طرح معتقد اس��ت که در رابطه با بحث امنیت و ثبات منطقه‬ ‫خلیج فارس باید کش��ورهای منطقه و اعضای جی سی س��ی به عالوه ایران و عراق‬ ‫تصمیم گیری کنند‪ .‬طراحان پروژه خاورمیانه اس�لام ‬ ‫ی اعتقاد دارند کشورهای منطقه‬ ‫باید با یکدیگر به توافقی اصولی دست پیدا کنند تا بتوانند مسائل امنیتی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫سیاسی را با همکاری یکدیگر حل و فصل کنند‪ .‬اوضاع منطقه ای به گونه ای است که‬ ‫کشورهای کوچک عربی از جنگ ایران و امریکا به شدت در هراس هستند چراکه‬ ‫می دانند اولین قربانیان منازعه نظامی این دو قدرت بزرگ همین کش��ورها هستند و‬ ‫براساس ش��ناختی که بنده از اعراب دارم به دنبال تشویق ایاالت متحده برای حمله‬ ‫نظامی علیه ایران نیز نیستند‪ .‬تفاوت اصلی سیاست اسرائیل با اعراب نیزدر همین نکته‬ ‫اس��ت‪ ،‬چرا که اسرائیل می گوید مشکل اصلی در منطقه خاورمیانه ایران است و در‬ ‫صورتی که امریکا به جای عراق به ایران حمله می کرد تمامی مسائل منطقه ای حل و‬ ‫فصل می شد‪ .‬اما در هر صورت کشورهای عربی‪ ،‬اسرائیل و امریکا بر سر این مساله‬ ‫که باید از توسعه فعالیت های ایران جلوگیری کرد اتفاق نظر دارند‪.‬‬ ‫ضعف دستگاه دیپلماسی کشور این است که متاسفانه تاکنون اقدامی در راستای خنثی‬ ‫کردن نقشه های کشورهای غربی و اگاهی بخشی به اعراب نسبت به مواضع دوستانه‬ ‫خود انجام نداده است‪ .‬البته این کشورها سال ها با امریکا در ارتباط هستند و نمی توان‬ ‫انها را از واشنگتن جدا کرد اما می توان این کشورها را متوجه خطرات کشور اسرائیل‬ ‫و این موضوع کرد که ایران به دنبال تغییر رژیم های این کشورها نیست‪ ،‬موجودیت‬ ‫مستقل انها را به رسمیت می شناسد و قصد تسلط بر این کشورها را ندارد‪ .‬با توجه‬ ‫به مس��ائل مذکور باید اینطور عنوان کرد که در حال حاضر کش��ورهای عربی خطر‬ ‫بالفعلی برای ما نیس��تند‪ .‬در گذشته کش��ور عراق برای ایران خطرافرصین بود که با‬ ‫اوضاع فعلی این کش��ور‪ ،‬س��الیان درازی مورد نیاز است تا این کشور قدرت رقیب‬ ‫برای ما محس��وب شود اگر ش��یعیان قدرت را در این کشور در دست داشته باشند‬ ‫مش��کلی وجود نخواهد داشت اما حتی اگر بعثی ها و سنی ها کودتا کرده و شیعیان‬ ‫را مجددا منزوی کنند زمان درازی صرف خواهد ش��د تا این کش��ور بتواند در برابر‬ ‫ایران قد علم کند‪ .‬مصر نیز که مهم ترین رقیب ما در منطقه است با وجود ارتش بسیار‬ ‫پیشرفته خود مسافت فراوانی از ایران فاصله دارد‪.‬‬ ‫دیگر کش��ورهای عربی نیز با جمعیت ناچیزش��ان تهدیدی علیه ایران محس��وب‬ ‫نمی شوند‪ .‬با این وجود البی های این کشورها و ارایی که در سازمان ملل و مجامع‬ ‫جهانی دارند و همینطور شبکه های رسانه ای این کشورها بسیار مهم است و نباید از‬ ‫ان غفلت کنیم‪ .‬ما باید متوجه باشیم که خطر اصلی در این منطقه کشورهای امریکا‬ ‫و اس��رائیل هستند‪ .‬کشورهای عربی متاسفانه با دوری از ایران به محور این کشورها‬ ‫نزدیک ش��ده اند و ما باید با یک دیپلماسی هوشیار‪ ،‬با تجربه و با برنامه از همگرایی‬ ‫اعراب‪ ،‬امریکا و اسرائیل جلوگیری کنیم‪ .‬با پیگیری یک دیپلماسی روزمره نمی توان‬ ‫به این موضوع دست یافت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫عالقه خود به همکاری با ایران را با ارسال سوخت‬ ‫مورد نیاز ما نشان دهند‪.‬‬ ‫م��ا منتظر عکس العمل اعضای گروه وین به اضافه‬ ‫اژانس هس��تیم تا مش��خص ش��ود ایا انه��ا واقعا‬ ‫همکاری می کنند و عالقه ای به مبادله دارند‪ ،‬یا برای‬ ‫مبادله جدیتی در کارهایش��ان نیس��ت؟! اگر جدی‬ ‫باش��ند و کار شروع شود ان زمان باید بررسی کرد‬ ‫اقدام همزمان اش��تباه و غیرمنطقی که امریکایی ها‬ ‫در ش��ورای امنیت برای تصویب تحریم های جدید‬ ‫علیه ایران دنبال می کنند چه سرنوشتی دارد و با چه‬ ‫واکنش��ی از سوی کشورهای دیگر مواجه می شود‪.‬‬ ‫م��ا هنوز فکر می کنیم که اگر با دقت به بیانیه تهران‬ ‫توجه ش��ود می توان از فرصت ها و نکات مثبت ان‬ ‫در جهت افزایش همکاری ها بهره برد‪.‬‬ ‫به اعتقاد ما بیانیه تهران قابلیت شروع یک همکاری‬ ‫هس��ته ای را دارد‪ ،‬ام��ا اگ��ر بن��ا بر اعمال فش��ار و‬ ‫بهانه تراش��ی باش��د ما نی��ز در برنامه ریزی هایمان‬ ‫تجدیدنظر خواهیم کرد‪ .‬مسئوالن ایرانی اگر به این‬ ‫نکته برسند که بیانیه تهران برای اعضای گروه وین‬ ‫مهم نیست و بحث مبادله سوخت یا انعطافی که به‬ ‫وسیله کشورهای جدید و قدرتمندی چون برزیل‪،‬‬ ‫ ترکی��ه و ایران به وجود ام��ده جایگاهی برای این‬ ‫کش��ورها ندارد به شکل دیگری وارد عمل خواهد‬ ‫شد‪ .‬انوقت همه کشورها و مردم دنیا متوجه خواهند‬ ‫شد که بحث قطعنامه ها و تحریم ها بیشتر یک بهانه‬ ‫است برای وارد کردن فشار های سیاسی و تبلیغاتی‪.‬‬ ‫ای��ن موضوع ب��رای ای��ران ارزش فراوانی دارد که‬ ‫کش��ورها به این فه��م و درک برس��ند و ما بتوانیم‬ ‫از همراه��ی دولت های مس��تقل و مردم دنیا در این‬ ‫برهه برخوردار شویم‪ .‬اینکه گفته می شود برخی از‬ ‫کش��ورهای غربی چون امریکا و انگلیس و فرانسه‬ ‫بی تفاوت به بیانیه تهران‪ ،‬پیش نویس قطعنامه چهارم‬ ‫را در اختیار اعضای دائم و غیردائم ش��ورای امنیت‬ ‫ق��رار داده اند را چندان مه��م تلقی نمی کنیم چراکه‬ ‫معتقدیم کشورهای مستقل جهان با حمایت از بیانیه‬ ‫تهران از اقدام غیر منطقی برخی کش��ورها حمایت‬ ‫نمی کنند‪.‬‬ ‫در حال حاضر ترکیه و برزیل و چین مخالفت خود‬ ‫را با طرح قطعنامه تحریمی ایران اعالم کرده اند که‬ ‫البته این موضوع به معنای ان نیست که بقیه اعضای‬ ‫دائم و غیردائم ش��ورای امنیت موافق تحریم ایران‬ ‫هس��تند‪ .‬اعضای شورای امنیت س��ازمان ملل دنبال‬ ‫در انتظار تیرماه گرم‬ ‫حسین خزلی خرازی‪ /‬دبیر کل کانون کارگزاران بورس‬ ‫کمی قبل از س��ال جدید از نیمه دوم اسفندماه سال گذشته تا‬ ‫اواخر اردیبهش��ت امس��ال بازار بورس اوراق بهادار کشور با‬ ‫ش��تاب خوبی مواجه شد و روزهای نسبتا پررونقی را سپری‬ ‫کرد‪ .‬بخشی از ان مدیون رشد قیمت نفت بود و بخشی دیگر‬ ‫به راکد ماندن بازارهایی مانند مس��کن ربط داش��ت‪ ،‬چراکه‬ ‫حجم نقدینگی وارد بورس می شد‪.‬‬ ‫رک��ود بازارهای دیگر به رونق بازار ب��ورس انجامید که البته‬ ‫اقتصاد‬ ‫نباید نقش برگزاری مجامع ش��رکت های بورس را نیز در این‬ ‫بین نادیده گرفت‪ .‬همه این عوامل باعث ش��د تا بازار بورس دو ماه با رونق مناسبی‬ ‫همراه شود‪ .‬حتی در مقطعی رشد شتابانی گرفت و شاخص بورس را متوقف کرد‪.‬‬ ‫اما از اواخر اردیبهش��ت ماه اندکی از حجم معامالت کاس��ته شده است‪ .‬به طورمثال‬ ‫در یک ماه گذش��ته اگر حدود ‪ 70‬میلیارد معامله می ش��د اما این رقم به ‪ 50‬میلیارد‬ ‫رس��یده است‪ .‬علت ان به نوس��انات قیمت نفت در بازارهای جهانی برمی گردد‪ .‬اما‬ ‫به ط��ور طبیعی وقتی بازار بورس در دوره ای پررونق ظاهر می ش��ود در مقطعی به‬ ‫اصطالح تنفس می کند‪ .‬در حقیقت می گویند بازار بورس در حال اس��تراحت است‪.‬‬ ‫تقریبا نیمی از ش��رکت ها مجامع خود را برگزار کرده و سود خود را تقسیم می کنند‪.‬‬ ‫اما از چند روز گذشته با توجه به اینکه سازمان خصوصی سازی فروش سهام برخی‬ ‫ش��رکت های خودرو سازی ازجمله سایپا و ایران خودرو و شرکت رنا را اغاز کرده‪،‬‬ ‫ش��ور و نشاط مجددا به بازار برگشته است و بازهم شاهد تشکیل صف های خرید‬ ‫در صنایع خودرو سازی هستیم‪ .‬سازمان خصوصی سازی وعده داده تا پایان خردادماه‬ ‫بلوک ‪ 18‬درصدی س��ایپا و ایران خودرو را بازکند و روز سه ش��نبه هفته گذشته نیز‬ ‫س��هام رنا که متشکل از سهام خودرو سازان س��ایپا و ایران خودرو است عرضه شد‪.‬‬ ‫تمامی این مس��ائل این نوی��د را می دهد که تا پایان تیرماه جاری ش��اهد انبوهی از‬ ‫مجامع هس��تیم‪ .‬با روندی که در پیش است پیش بینی می شود بورس فصل پر رونقی‬ ‫را سپری کند‪ .‬از طرفی معاهده سه جانبه چندی پیش تهران بین ایران‪ ،‬ترکیه و برزیل‬ ‫پس از مدت ها نگرانی و اضطراب می تواند پایانی بر همه دغدغه های سرمایه گذاران‬ ‫ب��ورس تهران در ابعاد خارجی باش��د‪ .‬این معاهده در ص��ورت اجرای دقیق و عدم‬ ‫ایفای تعهدات توس��ط طرفین به خصوص طرف خارجی (گروه وین شامل امریکا‪،‬‬ ‫فرانسه‪ ،‬روسیه و اژانس) از جنبه های بااهمیتی است که تاثیر مثبتی بر بورس تهران‬ ‫دارد‪ .‬از سوی دیگر برخی نگرانند که اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها تاثیر منفی‬ ‫بر شاخص بورس بگذارد در حالی که ممکن است اجرای این قانون بر حاشیه سود‬ ‫صنایع انرژی بر تاثیر منفی داش��ته باشد‪ .‬اما در دیگر صنایع نه تنها شاخص را منفی‬ ‫نمی کند بلکه انها را رش��د می دهد‪ .‬پیش بینی می ش��ود رشد شاخص بورس تا پایان‬ ‫تیرماه ادامه داشته باشد‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫شماره‪35‬‬ ‫مثلث شماره‬ ‫ان هس��تند که جزئیات بیانی��ه تهران را در اختیار‬ ‫داشته باشند و ببینند ایا بیانه تهران می تواند منجر‬ ‫به مبادله سوخت ش��ود ؟تسریع در پاسخگوی به‬ ‫نی��از ایران برای تامین س��وخت راکت��ور تهران‪،‬‬ ‫اعضای شورای امنیت س��ازمان ملل را نسبت به‬ ‫حسن نیت ایران و عدم تصویب تحریم ها متقاعد‬ ‫خواهد ک��رد‪ .‬بنای ما این بود ک��ه پس از توافق‬ ‫ی ترکیه و برزیل رس��ما امادگی مان‬ ‫با کش��ورها ‬ ‫را برای مبادله س��وخت با هم��ان فرمول و همان‬ ‫روح بیانیه ‪ 10‬ماده ای انجام دهیم‪ .‬حرکتی که در‬ ‫تهران شکل گرفت بسیار مهم و ارزشمند است و‬ ‫تاثیر بسیار زیادی بر اثبات حقانیت ما دارد‪ .‬بیانیه‬ ‫تهران عرصه جدیدی را برای کشورهای مستقل و‬ ‫تاثیرگذار دنیا ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫ما شاهد ان بودیم که پس از بیانیه تهران کشورهای‬ ‫عضو س��ازمان کنفرانس اسالمی نیز از حق تهران‬ ‫حمایت کردند و این یعنی دریافت فرکانس های‬ ‫ارس��الی ایران از سوی کشورهای مستقل‪ .‬ما فکر‬ ‫می کنیم برن��ده بازی که به راه افتاده اس��ت ملت‬ ‫ایران اس��ت که با بیانیه ته��ران ان را برای تمامی‬ ‫کشورها اثبات کرد‪.‬‬ ‫دولت در نوسازی جدی است‬ ‫احمد صادقی‪ /‬معاون وزیر مسکن و شهرسازی‬ ‫تاکنون در حدود ‪ 65‬هزار هکتار در کل کشور بافت فرسوده‬ ‫شناس��ایی ش��ده اس��ت‪ .‬دولت نیز با توجه به برنامه جامعی‬ ‫ک��ه در این زمینه پیش بینی کرده با افزایش س��قف اعتبارات‬ ‫به طور جدی به دنبال نوس��ازی بافت های فرس��وده اس��ت‪.‬‬ ‫چراک��ه بخش قابل توجهی از نیاز مس��کن کش��ور را بافت‬ ‫فرسوده می تواند تامین کند‪ .‬به همین خاطر سقف تسهیالت‬ ‫از ‪ 15‬میلیون تومان به ‪ 20‬میلیون تومان رسیده است‪ .‬تصور‬ ‫جامعه‬ ‫نمی کنم که این تسهیالت کافی نباشد‪ .‬معتقدم بافت فرسوده‬ ‫از نظر ارزش��ی قابلیت های باالیی دارد‪ .‬حتی اگر برفرض دولت تس��هیالت برای‬ ‫نوسازی هم نپردازد‪ ،‬مالکان قادر هستند به راحتی به نوسازی بپردازند‪ ،‬چراکه زمین ‬ ‫داخل شهرها از قیمت باالیی برخوردار است‪ .‬بر این اساس‪ ،‬سرمایه گذاری در بافت‬ ‫فرس��وده به این سبب که در داخل شهر است با اقبال خوبی مواجه است‪ .‬زیرا یک‬ ‫خان��ه قدیمی قابلیت تبدیل به یک اپارتمان چند واح��دی را دارد‪ .‬مالک می تواند‬ ‫ب��ا پیمانکار قراردادی منعقد کند در نتیجه می توان��د بدون نیاز دولت خانه خود را‬ ‫نوس��ازی کند و حتی سود الزم را هم ببرد‪ ،‬اما با این همه دولت حمایت های الزم‬ ‫را اندیشیده و سقف تسهیالت را افزایش داده است‪ .‬با توجه به اینکه میزان وام از‬ ‫‪ 15‬میلیون در س��ال گذش��ته به ‪ 20‬میلیون افزایش یافته این نشان از حمایت جدی‬ ‫دول��ت دارد‪ .‬نوس��ازی بیش از ‪ 50‬هزار واحد را در برنام��ه داریم که البته با توجه‬ ‫به برنامه هایی که در جهت تش��ویق مردم داریم اگر اس��تقبال شود ما نیز قادریم به‬ ‫متقاضیان بیشتری تسهیالت بپردازیم و از این تعداد هم بیشتر نوسازی انجام دهیم‪.‬‬ ‫مش��کلی که از سال های گذشته در نوس��ازی بافت های فرسوده مغفول مانده نقش‬ ‫مردم اس��ت‪ .‬در حدود ‪ 65‬هزار هکتار بافت فرس��وده در کشور شناسایی شده که‬ ‫نزدیک به ‪3‬هزار و ‪ 500‬هکتار بافت فرس��وده در تهران قرار دارد‪ .‬اما تنها پرداخت‬ ‫تس��هیالت‪ ،‬ودیعه مس��کن و صدور پروانه کافی نیست‪ .‬انچه بیش از همه اهمیت‬ ‫دارد اطالع رس��انی صحیح در این زمینه است‪ .‬چراکه بسیاری از مردم از تسهیالتی‬ ‫که دولت می پردازد بی اطالع هس��تند‪ .‬اگر بدانند این تس��هیالت وجود دارد بسیار‬ ‫زودتر اقدام می کنند‪ .‬در حال حاضر این امادگی را داریم از خط اعتباری مس��کن‬ ‫مهر تسهیالت الزم در اختیار نوسازی بافت فرسوده قرار دهیم‪ .‬برای نوسازی بافت‬ ‫فرسوده در تهران خوشبختانه تمهیدات خوبی پیش بینی شده است‪ .‬حتی در تهران‬ ‫تسهیالت پروانه ساخت صد درصد رایگان در نظر گرفته شده‪ .‬مردم قادر خواهند‬ ‫بود در بافت فرس��وده به اسانی ساخت وساز کنند‪ .‬از طرفی زمین در بافت فرسوده‬ ‫تهران از تمامی نقاط کش��ور گرانتر است و سرمایه گذاری هم بیشتر انجام می شود‪.‬‬ ‫بر این اساس مردم تهران می توانند با افزایش مقاومت ساختمان های خود به ارزش‬ ‫افزوده باالتری برسند‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫خبر نامه‬ ‫الریجانی رئیس ماند‬ ‫حذف باهنر‬ ‫محمدرضا باهنر که سال ها در‬ ‫هیات رئیسه مجلس حاضر بود و نقش‬ ‫فراوانی در معادالت پارلمان داشت از‬ ‫هیات رئیسه حذف شد‬ ‫ات��ش تند و تیز مخالفان الریجانی این بار نیز دامنگیر‬ ‫او نش��د و رئی��س فعلی حض��ورش را در کس��وت‬ ‫ریاس��ت مجلس تثبیت ک��رد‪ .‬حامی��ان دولتی خانه‬ ‫ملت پس از انکه نتوانس��تند در انتخابات فراکس��یون‬ ‫اصولگرایان جایگاه های کلیدی به دس��ت اورند‪ ،‬این‬ ‫بار در روزهای پیش از برگزاری انتخابات هیات رئیسه‬ ‫مجلس از رقابت دس��ت کش��یدند ت��ا الریجانی تنها‬ ‫کاندیدای جایگاه ریاس��ت مجلس باشد و از ‪258‬رای‬ ‫ماخ��وذه ‪ 214‬رای را به خود اختصاص دهد‪ .‬البته در‬ ‫انتخابات این دوره نکات پیش بینی نش��ده ای چون عدم‬ ‫کاندیداتوری محمد رضا باهنر یکی از نواب مجلس برای‬ ‫دوره جدید وجود داش��ت که البته دور از پیش بینی نیز‬ ‫نب��ود‪ .‬باهنر که از زم��ان روی کار امدن مجلس هفتم تا‬ ‫کنون پنج سال در جایگاه یکی از نواب مجلس مشغول‬ ‫فعالیت بوده‪ ،‬نقش بسزایی در شکل گیری حمایت های‬ ‫نمایندگان در دفاع یا انتقاد از لوایح ارسالی دولت داشت‬ ‫و به گونه ای باید او را مرد پشت پرده حرکت های چالشی‬ ‫قوای مجریه و مقننه دانست‪ .‬باهنر با همراهی الریجانی و‬ ‫کوهکن رئیس و سخنگوی هیات رئیسه مجلس تالش‬ ‫فراوانی در یکپارچگی افکار و عقاید اصولگرایان پیش از‬ ‫برگزاری انتخابات ریاست جمهوری داشت‪ ،‬اما به واسطه‬ ‫انتقاداتی که حامی��ان دولت از طیف فکری او به جهت‬ ‫عدم حمایت قاطع از احمدی نژاد داش��تند با مشکالت‬ ‫عدیده ای مواجه شد‪ .‬حجم اصلی این مشکالت در زمان‬ ‫پس از انتخابات ریاست جمهوری و در برهه ای که برخی‬ ‫از اصولگرایان لب به انتقاد از خط مش��ی احمدی نژاد در‬ ‫مناظره های انتخاباتی گشودند‪ ،‬نمایان تر شد‪ .‬الریجانی نیز‬ ‫همچون باهنر دارای مخالفان دو اتش��ه ای در میان برخی‬ ‫از نمایندگان مجلس و حامیان دولتی خانه ملت اس��ت‪.‬‬ ‫او نیز به جهت تبریک زودهنگام به میرحسین موسوی‬ ‫وقتی نفتی ها ریزش می کنند‬ ‫تا اطالع ثانونی تغییرات‬ ‫مدیران نفتی ادامه دارد‬ ‫بحث تغییر و تحوالت وزارت نفت از تیر ماه سال گذشته‬ ‫اغاز شد و تا کنون هر از چند گاهی باید منتظر تغییر یک‬ ‫مدیر و معاون در بدنه وزارت نفت و ش��رکت های تابعه‬ ‫باش��یم به گونه ای که تحلیلگران برای��ن باورند که اغاز‬ ‫تغیی��رات در وزارت نفت به مثاب��ه اغاز دورخیز دولت‬ ‫برای شکل دهی ارایش دولت در وزارتخانه های کلیدی‬ ‫است‪ .‬اما همچنان خانه تکانی وزارت نفت در دولت دهم‬ ‫هم ادامه دارد تا جایی که سید مسعود میرکاظمی‪ ،‬وزیر‬ ‫نفت با تکیه زدن بر وزارت نفت زودتر از انچه پیش بینی‬ ‫می شد دست به غربال و خانه تکانی در وزارت نفت زده‬ ‫است و هفته گذشته موج تازه ای از تغییر و تحوالت در‬ ‫وزارتخانه کلیدی کشور رقم خورد‪ .‬زمزمه های برکناری‬ ‫نقره کار‪ ،‬معاون بین الملل و بازرگانی وزارت نفت توسط‬ ‫وزیر جدید‪ ،‬از وزارت نفت به گوش رس��ید و قرعه به‬ ‫نام وی افتاد‪ .‬نقره کار ش��یرازی‪ ،‬معاون بین الملل وزارت‬ ‫نفت که میرکاظمی از وی دل خوش��ی ندارد ش��روع به‬ ‫شال و کاله کردن کرد تا همزمان با بازگشت میرکاظمی‬ ‫از وین و دریافت حکم برکناری اش وزارت نفت را ترک‬ ‫گوید‪ .‬البته تغییر و تح��والت در وزارت نفت همچنان‬ ‫ادام��ه دارد به گونه ای که وزیر نفت در نمایش��گاه نفت‬ ‫‪10‬‬ ‫و گاز و پتروش��یمی به یک ب��اره معاون نفتی خود یعنی‬ ‫سیف اهلل جشن ساز را برکنار و قلعه بانی را جایگزین وی‬ ‫کرد‪ .‬سید مس��عود میرکاظمی‪ ،‬وزی��ر نفت البته تغییرات‬ ‫مدیریت را به اینجا ختم نکرد و با صدور حکمی علیرضا‬ ‫ضیغمی را به س��مت معاون وزیر و مدیرعامل شرکت‬ ‫ملی پاالیش و پخ��ش فراورده های نفتی ایران و مهدی‬ ‫فکور را به سمت مدیرعامل و عضو اصلی هیات مدیره‬ ‫شرکت نفت مناطق مرکزی ایران و سید حسین ایرانمنش‬ ‫را به سمت رئیس موسس��ه مطالعات بین المللی انرژی‬ ‫منص��وب کرد تا علی مبینی با این س��مت خداحافظی‬ ‫کند‪ .‬پیش از این‪ ،‬سید نورالدین شهنازی زاده‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫ش��رکت ملی پاالیش و پخش فراورده های نفتی ایران و‬ ‫علیرضا ضیغمی‪ ،‬مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی‬ ‫ایران بودند‪ .‬س��ید حس��ین ایرانمنش پیش از این عضو‬ ‫هیات علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران‪ ،‬گروه مهندسی‬ ‫صنایع ‪ 1385‬تا کنون و معاون پژوهش و اموزش موسسه‬ ‫یکی از کاندیداهای معترض انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ب��ا انتقادات بس��یاری مواجه اس��ت‪ ،‬هر چن��د بعدها با‬ ‫مشخص ش��دن نتایج انتخابات ریاست جمهوری دفتر‬ ‫هیات رئیسه مجلس خبر تبریک الریجانی به موسوی را‬ ‫تکذیب کرد‪ .‬اعضای فراکسیون انقالب اسالمی مجلس‬ ‫معتقدند که حضور توامان الریجانی در ریاست فراکسیون‬ ‫اصولگرایان و مجلس به نفع اصولگراها نیست‪ ،‬چرا که‬ ‫برخ��ی از تصمیمات الریجانی با منافع جریان اصولگرا‬ ‫همخوانی ن��دارد‪ .‬مرتضی اقاتهرانی معلم اخالق کابینه‬ ‫یکی از افرادی اس��ت که لب به نصیحت رئیس مجلس‬ ‫می گشاید و می گوید‪« :‬بنده خیرخواهانه به ایشان گفتم‬ ‫که در کنار ریاست مجلس‪ ،‬مسئولیت ریاست فراکسیون‬ ‫اصولگرای��ان را نپذی��رد‪ ،‬زی��را بر عهده داش��تن این دو‬ ‫مسئولیت باعث می شود مالحظات مجلس در فراکسیون‬ ‫و مالحظات فراکس��یون در مجلس مدنظر قرار گیرد که‬ ‫نتیجه ان تطابق نداش��تن اه��داف نمایندگان مجلس با‬ ‫فراکسیون اصولگرایان یا بالعکس است‪ .‬به همین خاطر‬ ‫معتقدم فراکس��یون به هیچ عنوان فعال نبوده و حتی در‬ ‫دوران فتنه پس از انتخابات یک اعالمیه هم صادر نکرد‪».‬‬ ‫نماینده تهران در مجلس می افزاید‪« :‬برخی تصور می کنند‬ ‫ک��ه تنها صرف تنوع تغییرات صورت می گیرد ولی باید‬ ‫گفت که نمایندگان ملت در مجلس شورای اسالمی‪ ،‬از‬ ‫رئیس و هیات رئیسه مجلس توقعاتی دارند که باید به انها‬ ‫جامه عمل بپوشاند‪ ،‬بنابراین تحوالت حول محور همین‬ ‫اصل صورت می گیرد‪».‬‬ ‫عالوه بر اقا تهرانی‪ ،‬حمیدرضا رس��ایی نیز که هیچ گاه‬ ‫در زیر سوال بردن عملکرد الریجانی ابایی نداشته‪ ،‬در‬ ‫یک حرکت غیرمنتظره مطلبی را در س��ایت ش��خصی‬ ‫خود قرار داد که بس��یاری از عقالی ق��وم اصولگرا را‬ ‫حیرت زده کرد‪ .‬او در مطلب خود خواس��تار استیضاح‬ ‫علی الریجانی به عنوان رئیس فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫مجلس هشتم شد‪ .‬رس��ایی در این مطلب پس از ذکر‬ ‫اتفاقات مرب��وط به بیانیه های فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫و همچنین س��ایت این فراکس��یون ک��ه در زمان خود‬ ‫جنجال هایی افرید‪ ،‬نوش��ته بود‪« :‬به نظرم عزیزانی مانند‬ ‫اقای الریجانی باید بپذیرن��د که واقعیت چیز دیگری‬ ‫مطالعات اقتصادی‪ ،‬بازرگانی ‪ 1384‬تا ‪ 1385‬بوده است‪.‬‬ ‫همچنین وزیر نفت با صدور احکام جداگانه ای به ترتیب‬ ‫عبدالحس��ین بیات‪ ،‬ج��واد اوجی و احم��د قلعه بانی را‬ ‫ب��ه عنوان معاونان س��ه ش��رکت مادر تخصصی صنایع‬ ‫پتروشیمی‪ ،‬ش��رکت ملی گاز و شرکت ملی نفت ایران‬ ‫منصوب کرده بود‪ .‬در کنار انها محس��ن خجسته مهر و‬ ‫علیرضا میرمحمد صادقی هم با حکم میرکاظمی به عنوان‬ ‫معاونان برنامه ریزی و نظارت ب ر منابع هیدروکربوری و‬ ‫توسعه منابع انسانی وزارت نفت منصوب شده بودند‪ .‬به‬ ‫ای��ن ترتیب طی دوره وزارت میر کاظمی بر بدنه وزارت‬ ‫نف��ت بیش از ‪ 40‬مدیر با تجربه نفت��ی برکنار و مدیران‬ ‫جدید جایگزین انها ش��دند‪ .‬البته طی همین دوره و در‬ ‫شرایطی که بس��یاری از کارشناس��ان تغییر گسترده در‬ ‫معاون های این وزی��ر را پیش بینی می کردند میرکاظمی‬ ‫اقدام به عزل ‪ 15‬مش��اور وزیر س��ابق این وزارتخانه در‬ ‫حوزه ه��ای مختلف کرد‪ .‬تنها مش��اوری ک��ه از این امر‬ ‫مستثنی شد و هنوز نیز بر مسند مشاور میرکاظمی نیز در‬ ‫این وزارتخانه تکیه زده است فرهاد بهروزی مشاور وزیر‬ ‫در امور ایثارگران بوده که تا اطالع ثانوی در این سمت ابقا‬ ‫شده است‪ .‬با انکه برکناری مدیرکل روابط عمومی وزارت‬ ‫نفت نیز یک باره ص��ورت گرفت اما به دلیل پیش بینی‬ ‫جایگزینی حس��ین پرس��ان به ج��ای نورالدینی‪ ،‬مدیر‬ ‫کل س��ابق روابط عمومی وزارت نفت این خبر چندان‬ ‫شوکی به همراه نداشت‪ ،‬چرا که چند روز قبل از امضای‬ ‫حکم برکناری نورالدینی حضور هرروزه پرسان در دفتر‬ ‫مدیریتی وزیر نفت ح��دس و گمان هایی را ایجاد کرده‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫گزارش‬ ‫است‪ .‬واقعیت این است که وقتی رئیس مجلس و دو‬ ‫نایب رئیس مجلس و همچنین برخی از اعضای هیات‬ ‫رئیسه با هزار برنامه ریزی و اصرار‪ ،‬می شوند رئیس و‬ ‫نایب رئیس��ان فراکسیون‪ ،‬معلوم است که وقتی برای‬ ‫رسیدگی به امور فراکسیون باقی نمی ماند و فراکسیون‬ ‫بی سر و صاحب می ش��ود و بیانیه هایی با این محتوا‬ ‫و سایت هایی به نام فراکس��یون اصولگرایان درست‬ ‫می شود که رکیک ترین فحش ها نسبت به ‪ ...‬روی ان‬ ‫ثبت می شود! بدیهی است که وقتی رئیس فراکسیون‬ ‫اصولگرایان ی��ک مجموعه کوچکت��ر از نمایندگان‬ ‫همفکر و همسو با خود را دور هم جمع می کند و در‬ ‫بزنگاه های مهم با تشکیل جلسه در ساختمان نزدیک‬ ‫پاس��تور ‪ ،‬به ش��ور و برنامه ریزی می نشیند‪ ،‬فرصتی‬ ‫برای نظارت بر فعالیت های فراکسیون باقی نمی ماند‬ ‫و ش��اید تاکنون تعداد جلسات این جمع محدود‪ ،‬از‬ ‫تعداد جلس��ات شورای مرکزی فراکسیون هم بیشتر‬ ‫ش��ده باش��د!» رس��ایی و دیگر اعضای فراکس��یون‬ ‫انقالب اس�لامی مجلس در دوره پ��س از انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری که افرادی چون الریجانی احزاب‬ ‫و جریانات سیاس��ی کش��ور را به اتحاد حول محور‬ ‫قانون اساسی دعوت می کردند با طرح مطالبی منتقد‬ ‫عملکرد رئیس مجلس بودند‪.‬‬ ‫با وجود انتقادات بی امان حامیان دولتی مجلس اما بیشتر‬ ‫عقالی اصولگرا معتقدند نمی توان نس��بت به عملکرد‬ ‫یک س��ال اخیر الریجانی به ویژه زمانی که توانس��ت‬ ‫صحن علنی مجلس را در میان توفان ها و بحران های‬ ‫بی مانند پس از انتخابات ریاست جمهوری مانند همیشه‬ ‫ارام نگه ندارد‪ ،‬بی تفاوت بود‪ .‬از س��وی دیگر حضور‬ ‫فع��ال الریجانی در عرصه سیاس��ت خارجی و ورود‬ ‫به موقع وی در برخی رایزنی های بین المللی در قامت‬ ‫رئیس خانه ملت‪ ،‬عملکرد قابل دفاعی از او در یک سال‬ ‫اخیر برجای گذاشته است‪ .‬شاید برهمین اساس بود که‬ ‫هیچ فردی خود را یارای رقابت با الریجانی در کسب‬ ‫کرسی ریاست مجلس ندید و اجازه داد تا ارشد ترین‬ ‫فرد خانواده الریجانی با اکثریت ارا برای س��الی دیگر‬ ‫رئیس مجلس باشد‪.‬‬ ‫بود‪ .‬حضور شجاع الدین بازرگانی در وزارت نفت و تکیه‬ ‫وی بر مسند مدیریت دفتر وزارتی نیز پیش از ابالغ این‬ ‫حکم قابل پیش بینی بود‪ .‬براساس این گزارش‪ ،‬برکناری‬ ‫رئیس سازمان حراست‪ ،‬رئیس اداره کل بازرسی و مدیر‬ ‫تشریفات و امور کارکنان خارجی وزارت نفت از جمله‬ ‫تغییرات مدیریتی محسوب می شود که شاهد ان بودیم‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر تبع تغییر در وزیر به معاونین نیز رسوخ‬ ‫یافت به گونه ای که با وجود حضور کوتاه جواد اوجی در‬ ‫شرکت ملی گاز در همین مدت کوتاه چهار مدیر گازی‬ ‫خود را برکنار کرده است‪ .‬با حضور این مدیرعامل سابق‬ ‫شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس در شرکت ملی‬ ‫گاز ایران‪ ،‬مصطفی کش��کولی از سمت مدیر گازرسانی‬ ‫این شرکت به سمت قائم مقام شرکت ملی گاز ارتقا یافت‬ ‫و غروی‪ ،‬قائم مقام سابق مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران‬ ‫به عنوان مشاور همچنان در کابینه گازی کشور باقی ماند‪.‬‬ ‫ربیعیان نیز با حضور این مدیر در ش��رکت گاز از سمت‬ ‫مدیر روابط عمومی ش��رکت ملی گاز ایران برکنار شد و‬ ‫مجید بوجارزاده که تا پیش از این در سمت معاون مدیر‬ ‫روابط عمومی ش��رکت نفت و گاز پارس مش��غول به‬ ‫فعالیت بود به عنوان سرپرست این روابط عمومی معرفی‬ ‫ش��د‪ .‬برخالف انکه تصور می ش��د شرکت ملی صنایع‬ ‫پتروش��یمی پس از حضور بیات در سمت مدیریت این‬ ‫شرکت با تغییرات گس��ترده در سطح مدیران باالدستی‬ ‫مواجه شود اما تا کنون مهم ترین تغییرات مربوط به رئیس‬ ‫کل امور مجامع و س��هام این شرکت و تغییر مدیرعامل‬ ‫شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی می شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫پایان تروریست‬ ‫اعدام نیمه ریگی‬ ‫به نظر می رس��د که س��یر قهقرایی و فروپاشی گروهک تروریس��تی جنداهلل به روزهای پایانی خود نزدیک‬ ‫شده باشد‪ .‬پس از موفقیتی که نیروهای اطالعاتی ایران در دستگیری عبدالمالک ریگی‪ ،‬سرکرده گروهک‬ ‫ تروریس��تی جنداهلل داش��تند‪ ،‬این بار خبر خوش اعدام عبدالحمید برادر و عضو سرس��پرده این گروهک ‬ ‫تروریستی کافی بود تا به مثابه ابی بر اتش خشم هزاران بازمانده عملیات های تروریستی ریگی اه از نهاد‬ ‫برامده مردم جنوب شرق کشور را فرو نشاند‪.‬‬ ‫عبدالحمید ریگی که در سال ‪ 87‬از سوی دولت پاکستان به ایران تحویل داده شد بود و از اشرار معروف‬ ‫منطقه و عامل کش��تار مردم بیگناه در سیستا نو بلوچستان ش��ناخته می شد‪ ،‬در فرودگاه اسالم اباد از سوی‬ ‫مقامات ایران تحویل گرفته ش��د و با یک فروند هواپیمای اختصاصی به خاک کش��ورمان انتقال داده شد‪.‬‬ ‫‏راهبندی و س��رقت مسلحانه‪ ،‬ادم ربایی‪ ،‬حمله به پاسگاه مرزی و کشتن تعدادی از نفرات نیروی انتظامی‪،‬‬ ‫ربودن دو تبعه هندی و دو تبعه ایرلندی و المانی و مش��ارکت در یک رش��ته عملیات دیگر و «تحصیل‬ ‫مبل��غ پانزده میلیارد ریال مال نا مش��روع از ادم ربایی های مورد نظر» کافی ب��ود تا عبدالحمید ریگی برادر‬ ‫عبدالمالک سرکرده سابق گروهک تروریستی جنداهلل را باالی دار بفرستد‪.‬‬ ‫تنها در یک عملیات تروریس��تی عبدالحمید ریگی‪ ،‬پس از بس��تن مس��یر چابهار به ایرانش��هر و ربودن‬ ‫‪ 22‬مس��افر و اتش زدن هشت دستگاه خودرو‪ ،‬به همراه گروگان ها به پاکستان متواری شد‪ .‬عبدالحمید در‬ ‫ماجرای دارزین‪ ۱۳ ،‬نفر از هموطنانمان را کش��ت و به سمت مخفیگاهش در پاکستان گریخت‪ .‬وی حتی‬ ‫زمانی که عبدالمالک ریگی دستور قتل همسر عبدالحمید به نام فائزه را صادر کرد‪ ،‬خود دست به کار شد‬ ‫و زمانی که همسرش در خواب بود‪ ،‬وی را به قتل رساند‪.‬‬ ‫عبدالحمید از جمله کس��انی اس��ت که به شدت تحت القائات س��لفی و تندروانه برادرش عبدالماک قرار‬ ‫داش��ت و همی��ن القائات بود که به عبدالحمید ریگی اجازه می داد ب��ه فجیع ترین جنایات ممکن که یکی‬ ‫قتل همس��رش بود دس��ت بزند‪ .‬بعد از حمالت متعدد تروریس��تی از سوی عبدالحمید ریگی با همکاری‬ ‫پلیس ایران و اقدام س��ریع پلیس پاکستان‪ ،‬محل تردد این گروهک تروریستی محاصره و پس از درگیری‬ ‫مس��لحانه‪ ،‬عبدالحمید ریگی به همراه تعدادی از همدس��تانش دستگیر و گروگان ها ازاد شدند‪ .‬با پیگیری‬ ‫انج��ام ش��ده‪ ،‬گروگان ها در همان زمان به ایران منتقل ش��دند و پس از مدت��ی عبدالحمید ریگی به همراه‬ ‫‪ 12‬شرور دیگر در اختیار مقامات پلیس کشورمان قرار گرفت‪ .‬عبدالحمید و عبدالمالک ریگی چهره هایی‬ ‫منفور در میان اعضای قبیله ریگی به ش��مار می روند‪ ،‬انچنان که براس��اس اظهارات حیدر مصلحی‪ ،‬وزیر‬ ‫اطالعات اقدامات خرابکارانه و تروریس��تی این افراد حتی از س��وی اعضای خانواده ش��ان نیز مطرود و‬ ‫ش��رم اور اس��ت‪ .‬مس��ئوالن اطالعاتی کش��ور معتقدند که اعدام عبدالحمید ریگی نتیجه طبیعی و منطقی‬ ‫ت تروریستی بود که وی انجام داده بود‪.‬‬ ‫اقداما ‬ ‫مال��ک و حمی��د از اعضای یکی از خانواده های فقیر قبیله ریگی به ش��مار می روند و زمانی که دریافتند‬ ‫اندک درامد پدر کفاف خرجی انها را نمی دهد فعالیت های خود را بر اقدامات شرورانه که درامد هنگفتی‬ ‫را به همراه داش��ت متمرکز ساختند‪ .‬خرید و فروش مش��روبات الکلی به مقدار عمده اتفاقا درامد خوبی‬ ‫را نصیبش��ان می کرد‪ ،‬برهمین اساس فعالیتش��ان را در این کار بیشتر کردند تا اینکه توسط نیروی انتظامی‬ ‫شناسایی شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند‪ .‬گروه چهار نفری عبدالمالک در حالی که دیگر سابقه دار شده‬ ‫بودند‪ ،‬راهی ش��هر کویته در ایالت بلوچس��تان پاکستان ش��دند و در انجا و در یک مدرسه دینی! مشغول‬ ‫فراگیری علوم مذهبی شدند‪.‬‬ ‫ای��ن مدرس��ه محل ترویج وهابی��ت و پایگاه اصلی طالب��ان و القاعده بود‪ .‬در همان ایام یکی از اش��رار‬ ‫معروف منطقه ایرانش��هر به نام موال بخش درخش��ان‪ ،‬ماموریت ویژه ای به برادران ریگی داد و انها مامور‬ ‫ش��دند در میان دانش��جویان بلوچ که در دانشگاه های پاکس��تان تحصیل می کردند نفوذ کرده و از انها که‬ ‫تحصیلکرده و باس��واد هس��تند برای مبارزه ایدئولوژیک با حکومت ایران استفاده کنند که خوشبختانه در‬ ‫مدت هفت ماه فعالیتش در میان این دانشجویان نتوانست حتی یک نفر از انان را اغفال کند‪ .‬این عده پس‬ ‫از اینکه تیرش��ان به س��نگ خورد‪ ،‬تصمیم گرفتند که اقدام به ادم ربایی و اخاذی از انها کنند و چند نفر از‬ ‫سرمایه داران زاهدان را پس از اینکه گروگان گرفتند‪ ،‬به پاکستان منتقل کردند و این گروگان ها را تحویل‬ ‫م�لا کمال صالح زهی از اش��رار مع��روف می دادند و در قبال این کار مبلغی به عن��وان پاداش می گرفتند‪.‬‬ ‫با گذش��ت چند ماه از ش��روع این اقدامات‪ ،‬تصمیم گرفته ش��د تا گروگان ها در اختیار خودشان باشند تا‬ ‫بلکه پول بیش��تری کس��ب کنند و باز هم این کار را ادامه دادند‪ .‬حال دیگر گروه چهار نفره ریگی حسابی‬ ‫پولدار ش��ده بود‪ ،‬بنابراین از لحاظ تجهیزات و اس��لحه و خودرو خودشان را تقویت کردند و چند نفری‬ ‫را هم بر تعدادش��ان افزودند و مقرر بر این ش��د که در زمان خطر و مواجهه با ماموران اقدام به مقاومت‬ ‫مسلحانه کنند و بدین گونه در میان گروه های شرور ساکن پاکستان انگشت نما شدند و بیشتر این گروه ها‬ ‫خواهان همکاری و فعالیت با انها بودند‪ .‬با ادامه این جنایات و چشیدن مزه ادمکشی توسط ریگی و چند‬ ‫نفر همراه او‪ ،‬از انجایی که در زمان تحصیل در مدرس��ه دینی پاکس��تان توسط اساتیدی با نگرش طالبانی‬ ‫اموزش دیده بود و نفرت از تشیع در او شعله ور شده بود‪ ،‬تصمیم به کشتار شیعیان می گیرد‪ .‬این گروهک‬ ‫ تروریستی عقبه حمایتی در ان سوی مرز یعنی خاک پاکستان را برای خود تدارک دید؛ محدوده سرزمینی‬ ‫که کشور همسایه کنترل کاملی روی ان ندارد‪ .‬با این حال برخی کارشناسان معتقدند گروهک جنداهلل بیش‬ ‫از انکه جریانی فرقه گرا و مجری تفکرات طالبانیس��م باش��د‪ ،‬گروهی متصل به رقیبان خارجی نظام است‬ ‫و تصمیم��ات خود را هماهنگ با عوامل خارجی معاند نظام پیش می برد‪ .‬انچنانکه دیده ش��د عبدالمالک‬ ‫ریگی پیش از دس��تگیری نیز س��اعاتی را در یکی از پایگاه های امریکایی افغانس��تان گذرانده بود‪ .‬اما در‬ ‫هر صورت با اعدام عبدالحمید ریگی به نظر می رس��د که حق به حق دار رس��ید و خون های ریخته شده به‬ ‫واسطه جنایات خانواده ریگی بر زمین نماند‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫خبر نامه‬ ‫مناظره ای چالشی از جنس ذوالنور و کواکبیان؛‬ ‫دولت های اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫متهم به تسلیم دربرابر غرب شدند‬ ‫هفته گذش��ته دانشگاه تهران بازهم ش��اهد مناظره ای‬ ‫دیگر ب��ود‪ .‬گفتمانی ک��ه میان مصطف��ی کواکبیان و‬ ‫حجت االس�لام ذوالن��ور‪ ،‬چهره ه��ای صریح اللهجه‬ ‫اصالح طلب و اصولگرا برگزار شد‪ .‬در این مناظره که با‬ ‫تشویق های متوالی دانشجویان همراه بود قرار بود بحثی‬ ‫تحت عنوان «خط امام‪ ،‬توهم یا واقعیت» مطرح شود‪،‬‬ ‫اما بیشتر مباحث به اتفاقات و حوادث پس از برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری کشیده شد‪ .‬کواکبیان که از‬ ‫اعضای فراکس��یون خط امامی مجلس است با اشاره‬ ‫ب��ه برخی از مولفه های خط امام در بعد اس�لامیت از‬ ‫جمله والیت مداری‪ ،‬معنویت گرایی مس��ئوالن و ساده‬ ‫زیستی اظهار می دارد‪« :‬کسی که به جمهوریت نظام و‬ ‫مردم س��االری پشت پا بزند دروغ می گوید که در خط‬ ‫امام است‪ ،‬کسی که بگوید رای مردم زینتی و فرمایشی‬ ‫است و در مشروعیت نظام سیاسی هیچ نقشی ندارد نیز‬ ‫دروغ می گوید‪».‬‬ ‫که البته این انتقاد کواکبیان نیز از سوی نماینده ولی فقیه‬ ‫در سپاه بی پاسخ نماند و با بیان اینکه جریان های مختلف‬ ‫سیاسی هرکدام به نحوی از امام هزینه می کنند‪ ،‬به نوعی‬ ‫که برخی برای حفظ خود امام را سپر قرار می دهند تا‬ ‫خود را باال بکشند‪ ،‬اظهار می دارد‪« :‬به نظر می رسد برخی‬ ‫واقعا چندان دغدغ ه در خطر بودن در راه امام را ندارند‬ ‫و خط امام امروز برای کسانی که می خواهند در پوشش‬ ‫ان به اهداف خود برس��ند به یک مغازه دو نبش تبدیل‬ ‫ش��ده است‪ .‬بنابراین در این جلسه باید خیلی شفاف‪،‬‬ ‫روش��ن و با ذکر مصادیق بحث شود‪ ».‬وی با نام بردن‬ ‫برخی از احزاب سیاسی کش��ور از جمله کارگزاران‪،‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز‪ ،‬مردم ساالری و مشارکت متذکر‬ ‫می ش��ود‪« :‬در حالی که این جریانات اصل والیت فقیه‬ ‫و شخص ولی فقیه را زیر سوال می برند؛ مگر می شود‬ ‫گفت که امام و راه او را قبول دارند‪ .‬جریان های سیاسی‬ ‫باید مسیرشان را شفاف و روشن کنند‪ ».‬جانشین نماینده‬ ‫‪12‬‬ ‫ولی فقیه در س��پاه با بیان اینکه م��ن در رابطه با تعارض‬ ‫صری��ح مواضع خاتمی با خط امام ک��د می دهم‪ ،‬اضافه‬ ‫می کن��د‪« :‬من جنس اقای کواکبیان را از جنس بعضی ها‬ ‫نمی دان��م اما وی باید به صراحت مش��خص کند که در‬ ‫بحث لیبرالیس��م ایا ما تردید داریم که امام فرمود من تا‬ ‫زنده ام اجازه نمی دهم انقالب به دس��ت لیبرال ها بیفتد یا‬ ‫اینکه لیبرالیس��م مخالف اسالم است و ایشان مصدق را‬ ‫غیر مس��لم عنوان کردند‪ ».‬ذوالنور با طرح این سوال که‬ ‫در دوران اصالحات چه کس��انی ملی مذهبی ها را زنده‬ ‫کردند و با بیان اینکه در جریانات اخیر مگر ملی مذهبی ها‬ ‫جدا بودند‪ ،‬از مانیفست اکبر گنجی یاد کرده و می گوید‪:‬‬ ‫«مگر نامبرده با علوی تبار ان مانیفست را تهیه نکردند یا‬ ‫سروش که از صاحبان نقش لیدری در دوم خرداد بود چه‬ ‫اظهاراتی در رابطه با ش��هادت‪ ،‬قران‪ ،‬ازادی و خشونت‬ ‫مطرح کرده است؟ ایا جریان کلی اصالحات و فتنه اخیر‬ ‫به نفع خط امام بود؟» کواکبیان نیز در ادامه این مناظره با‬ ‫اشاره به اظهارات جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه و با‬ ‫بیان اینکه فکر می کردم در این جلسه قرار است اندیشه‬ ‫امام مورد بحث قرار گیرد و اگر می دانستم بحث سیاسی‬ ‫مطرح ش��ود حتما در خصوص حض��ورم تجدید نظر‬ ‫می کردم‪ ،‬اظهار می دارد‪« :‬اقای ذوالنور به جاده خاکی زد‬ ‫و البته بد نش��د‪ .‬من هم از شما می پرسم که عضو کدام‬ ‫حزب هس��تید که اینگونه از احزاب صحبت می کنید؟»‬ ‫که در این زمان ذوالنور به ذکر این نکته بسنده کرد که من‬ ‫عضو هیچ حزبی نیستم‪.‬‬ ‫کواکبیان خط��اب به ذوالنور می گوید‪« :‬م��ن قبول دارم‬ ‫سپاه باید از دستاوردهای انقالب دفاع و در امور سیاسی‬ ‫دخالت کند اما نباید وارد احزاب شود زیرا شان شما اجل‬ ‫از ورود به احزاب است‪ .‬همچنین نام بردن از اشخاصی‬ ‫که حضور ندارند از نظر اخالقی درس��ت نیست‪ .‬اصوال‬ ‫من سخنگوی انها نیستم که درباره اعمال انها پاسخگو‬ ‫باشم‪ .‬حال اگر فردی در گروهی حرفی زده یعنی باید ‪14‬‬ ‫میلیون نفری که سال گذشته به کاندیدای ان گروه رای‬ ‫دادند توبه کنند‪».‬‬ ‫کواکبیان اضافه می کند‪« :‬انتخابات با حوادثی که داش��ت‬ ‫و البته حوادثی که در نتیجه بی تدبیری رخ داد‪ ،‬گذشت‪.‬‬ ‫حال تا کی می خواهید بحث انتخابات را با بکش بکش‬ ‫دنبال کنید‪ ».‬وی در خصوص اظهارات ذوالنور در مورد‬ ‫اق��ای خاتمی نیز اظهار می دارد‪« :‬اگ��ر بحث کد اوردن‬ ‫اس��ت من هم از مصباح یزدی ده ها کد م��ی اورم که در‬ ‫بح��ث مبانی مش��روعیت در نظام اس�لامی در تضاد با‬ ‫خط امام اس��ت‪ ،‬پس نگویید ک��ه وی خط امام را تبیین‬ ‫می کن��د زیرا مگر این مرجع تقلی��د در زمان حیات امام‬ ‫یک بار در خصوص خط امام صحبت کرده است؟»‬ ‫نماینده مردم س��منان با بیان اینکه ایا به نظر شما دولت‬ ‫کنونی که شما حامی بزرگ ان هستید در خط امام حرکت‬ ‫می کند‪ ،‬متذکر می شود‪« :‬من حاضرم ده ها کد بدهم که این‬ ‫دول��ت در خط والیت فقیه حرکت نمی کند‪ .‬مگر به یاد‬ ‫ندارید نامه مقام معظم رهبری در مورد مشایی یک هفته‬ ‫در کشوی احمدی نژاد ماند! چه دفاعی در ان مورد دارید؟‬ ‫البته این نمونه ای بود‪ ،‬من الاقل ‪ 60‬نمونه دارم‪ ،‬پس بهتر‬ ‫است در خصوص اندیشه های امام بحث کنیم‪».‬‬ ‫نماینده مردم س��منان در مجلس شورای اسالمی با بیان‬ ‫اینکه اگ��ر امام در حال حاضر بودند ایا در بحث انرژی‬ ‫هسته ای و عملکرد روس ها اینگونه برخورد می کردند؟‬ ‫می گوی��د‪« :‬این درحالی اس��ت که اق��ای احمدی نژاد‬ ‫تازه تاس��ف می خورد ک��ه چرا روس ه��ا خوب عمل‬ ‫نمی کنند! خب مش��خص اس��ت که روس ها با امریکا‬ ‫س��اخت و پاخت کرده اند‪ ،‬سه شرکت خود را از تحریم‬ ‫دراورده اند و حال دارند پیش نویس تعیین می کنند و ما‬ ‫نشسته ایم که چه خواهد شد‪».‬وی می گوید‪« :‬مساله جالب‬ ‫دیگر اینکه در سالروز جنگ جهانی دوم به مدودف پیام‬ ‫تبریک می فرستیم و از طرف دیگر کمیته گرفتن غرامت‬ ‫جنگ جهانی از روسیه تشکیل می دهیم‪ .‬مگر روسیه برای‬ ‫فالن اتفاق در بلوچستان پیام محکومیت ارسال می کند‬ ‫که ما برای حادثه تروریس��تی انها که اخر هم مشخص‬ ‫می شود از طرف چچن بود پیام تسلیت بفرستیم؟!»‬ ‫حجت االسالم ذوالنور با بیان اینکه فرستادن پیام تسلیت‬ ‫ربطی به موضوع بحث ندارد و از سلیقه های دولت هاست‪،‬‬ ‫اظهار می دارد‪« :‬در مورد خط امام نمی ش��ود که در فضا‬ ‫صحبت کرد و خط و نقطه فرضی ترس��یم کرد‪ .‬باید در‬ ‫فضای امروزی صحبت کنیم‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫بازتاب‬ ‫وی در خص��وص اظهاراتش در م��ورد اکبر گنجی و‬ ‫اش��خاصی که از انها نامبرد نی��ز می گوید‪« :‬من وقتی‬ ‫حرفی می زنم نوشته و مکتوبش را دارم؛ این نه غیبت‬ ‫است نه توهین و نه ضد اخالقیت‪ ،‬اما شما که در مورد‬ ‫مصباح صحبت کردید فقط گفتید که بگویم! و سندی‬ ‫ارائه ندادید‪».‬‬ ‫جانشیننمایندهولی فقیهدرسپاهبابیاناینکهاحمدی نژاد‬ ‫یک مشایی دارد اما دیگران یا همگی مشایی بودند یا‬ ‫بدتر از مشایی! به عملکرد هسته ای دولت های گذشته‬ ‫اشاره کرده و تصریح می کند‪« :‬در اجالس سعداباد که‬ ‫سه وزیر اروپایی به ایران امدند‪ ،‬قند در دل اقایان اب‬ ‫می ش��د که پس از انقالب برای اولین بار است وزرای‬ ‫اروپایی به ایران می ایند اما نتیجه ان چه ش��د؛ تعلیق‪،‬‬ ‫ پذیرفتن پروتکل الحاق��ی و‪ ...‬دولت اصالحات برای‬ ‫‪ 25‬س��انتریفیوژ التماس کرد اما نتوانست بگیرد‪ .‬امروز‬ ‫هفت هزار سانتریفیوژ در کشور کار می کند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به برخ��ی از بنده��ای پروتکل الحاقی‬ ‫در خصوص عدم محدودیت بازرسان اژانس در نحوه‬ ‫ورود‪ ،‬بازرس��ی و مکان های مورد نظرشان حتی مراکز‬ ‫ی خاطرنشان می کند‪« :‬یکی از اهداف انها این بود‬ ‫نظام ‬ ‫که به بهانه بازدید مراکز هسته ای جاسوسان امریکایی‬ ‫را برای ارزیابی توان موشک ایران به کشورمان بفرستد‪».‬‬ ‫ذوالن��ور ادامه می دهد‪« :‬مجلس اصالحات کارش اب‬ ‫ریختن در اسیا دش��من بود که قدرت چانه زدن را از‬ ‫دولت گرفته ب��ود‪ ،‬اما دولت اصولگ��را در برابر همه‬ ‫حرف های غرب گفت که ماشین هسته ای ما فرمان و‬ ‫ ترم��ز ندارد و ایس��تاد در برابر امریکا؛ که انها به جاده‬ ‫خاکی زدند و قطعنامه صادر کردند‪».‬‬ ‫جانش��ین نماینده ولی فقیه در سپاه اضافه می کند‪« :‬در‬ ‫مورد مش��ایی نیز من حرف هایی ب��ه دولت زدم که از‬ ‫حلقوم هیچ اصالح طلبی در نیامده بود‪».‬‬ ‫ی که کواکبی��ان به بیانات‬ ‫در ادام��ه این مراس��م زمان ‬ ‫حض��رت ام��ام(ره) مبنی ب��ر اینکه خدا نی��اورد که‬ ‫مس��ئوالن نظ��ام م��ا از مرفهان ب��ی درد باش��ند و از‬ ‫کوخ نش��ینان بی خبر‪ ،‬جمع��ی از دانش��جویان فریاد‬ ‫ی هاشمی که ذوالنور با خنده به کواکبیان‬ ‫زدن د هاشم ‬ ‫می گوید‪« :‬به شما توصیه می کنم در این وادی ها نروید‬ ‫زیرا ضرر می کنی��د‪ ».‬در این زمان کواکبیان نیز اظهار‬ ‫م��ی دارد‪« :‬وقتی اقای محصولی ب��رای وزارت نفت‬ ‫مطرح ش��د ما در روزنامه مان نوشتیم که وی خانه ای‬ ‫‪ 30‬میلیاردی در ولنجک دارد بالفاصله از دفتر وزیر‬ ‫سابق کش��ور با ما تماس گرفتند و گفتند شما اشتباه‬ ‫نوش��ته اید خانه اقای محصولی ‪ 20‬میلیارد می ارزد!»‬ ‫وی می افزای��د‪« :‬در مورد حس��ن روحان��ی‪ ،‬ایا وی‬ ‫پروتکل الحاقی را خودسر امضا کرد یا به عنوان نماینده‬ ‫مقام معظم رهبری در ش��ورای عالی امنیت ملی؟ ایا‬ ‫درس��ت است که سه نامه بنویسیم و انها یک جواب‬ ‫هم ندهند؟ درست است که ما پای صحبت های اوباما‬ ‫بنش��ینیم اما او هنگام صحبت ما جلسه ر ا ترک کند؟‬ ‫ت��ا جایی که فردی بگوید از بس ما قوی بودیم اوباما‬ ‫فرار کرد!» کواکبیان با اش��اره به بیانیه سه جانبه تهران‬ ‫و با بیان اینکه من هم پای این بیانیه را امضا کردم از‬ ‫برخی اظهارات مبنی بر اینکه قطعنامه به عنوان صبحانه‬ ‫اس��ت که ما هر روز صبح باید ان را میل کنیم! انتقاد‬ ‫ک��رده و می گوید‪« :‬چراغ س��بزی که دولت کنونی به‬ ‫امریکا نش��ان داده در طول ‪ 30‬سال گذشته از سوی‬ ‫هیچ دولتی به امریکا نشان داده نشده بود‪ .‬حاضرم این‬ ‫ادعا را ثابت کنم‪ ».‬در این هنگام ذوالنور نیز به مصاحبه‬ ‫خاتمی با کریستین امانپور اشاره کرده و می گوید‪« :‬این‬ ‫خبرنگار به ایران امد و رئیس جمهور ما را فتیله پیچ‬ ‫کرد تا حدی که رئیس جمهور ما گفت‪ :‬مردم امریکا‬ ‫ش��هید پرورند! من هم به نظرم رس��ید که بنیاد شهید‬ ‫شعبه ای در امریکا تاسیس کند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫فتوای ایت اهلل علیه گلد کوئست‬ ‫خبرگزاری رسا ‪« -‬بعضی ها خیال می کنند ما نمی دانیم اینها چیست‪ ،‬در حالی که سه سال است در حال مطالعه‬ ‫ش��رکت های هرمی هستیم و عملکرد انواع انها را بررسی کرده ایم‪ ».‬ایت اهلل مکارم شیرازی در درس خارج فقه‬ ‫خود در مسجد اعظم قم با انتقاد از دستگاه های نظارتی کشور درخصوص بی تفاوتی نسبت به فعالیت های انواع‬ ‫شرکت هایی چون گلدکوئست‪ ،‬این نوع معامله را اکل مال باالباطل (کسب مال و ثروت از راه باطل و حرام) و حرام‬ ‫هلل مکارم شیرازی اشاره داشت که با اعالم خطر از‬ ‫دانستند‪ .‬این خبر که در خبرگزاری رسا نقل شده به گفته ایت ا ‬ ‫گسترش شرکت های ساختگی و زنجیره ای که به صورت بازار یابی به نام گلدکوئست‪ ،‬گلدماین و مانند ان فعالیت‬ ‫می کنند‪ ،‬گفتند‪« :‬این شرکت ها در تمام کشور فعال هستند‪ ،‬سرنخ انها هم خارجی ها هستند‪ ،‬درامد دالری ان را هم‬ ‫به خارج می فرستند و افراد اگاه مطلعند که دست صهیونیست ها پشت انهاست و ایت اهلل مکارم شیرازی این نوع‬ ‫معامله را اکل مال باالباطل مسلم دانستند‪».‬‬ ‫وزیری که طنز را برنتابید‬ ‫خبرانالین‪ -‬جوابیه به طنز هم در نوع خودش جالب توجه است؛ ان هم از سوی وزیری که متولی امور رسانه هاست‪.‬‬ ‫وزیر ارشاد ظاهرا مزاح در قالب طنز را برنتابید و در نوشته ای با عنوان وزیر ارشاد و دکتر خیام از شهرام شکیبا‬ ‫طنز نویس پاسخی را به این سایت خبری ارسال کرده است‪ .‬بخش هایی از متن جوابیه به این شرح است‪« :‬طنز پرداز‬ ‫تیز فهم نازک دل ناشکیبا که دستی بر اتش شعر هم دارد ناباورانه در ارتباط با سخنرانی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی با مطایبت‪ ،‬دست به تحریف و برداشت های کج منشانه زده است و از همان اغاز‪ ،‬مفرد مطلع کالم را به نثر‬ ‫نوشته و با اینکه باور نداریم از تعابیر شاعرانه بی اطالع باشد‪ ،‬فیروزه های نگاه ترین را به سخره گرفته است‪ ،‬در حالی‬ ‫که می داند نیشابور شهر فیروز ه است و پس از ان نقل تاریخی حمله مغول را بی قید ضمیر انگاشته و تخم تردید‬ ‫کاشته که ضمائر و افعال و حروف ربطش را مخاطب پیدا کند که بعید است خودش از یافتن ان عاجز باشد‪».‬‬ ‫فرقی بین من با دیگر فرزندان مسئوالن است؟‬ ‫جهان نیوز‪ -‬فائزه هاشمی در اظهاراتی همه انچه به خانواده هاشمی نسبت می دهند و نمی دهند را تکذیب کرد و‬ ‫گفت‪« :‬دارایی های عجیب و غریبی که به خانواد ه هاشمی نسبت می دهند دروغ است‪ .‬طبق شایعات که با هدف‬ ‫ساخته و پخش شده اند‪ ،‬من کلی برج و ویال و منزل و رستوران و حتی امالک دیگر در شهرهای مختلف ایران‬ ‫و لندن و کانادا دارم‪ ».‬در این باره جهان نیوز نوشت‪ :‬وی به نمونه هایی اشاره کرد و بی انکه توضیح دهد چه کسانی‬ ‫می گویند خانواده هاشمی چنین دارایی هایی دارد گفت‪« :‬ویالی انچنانی در کالردشت‪ ،‬کاخ در لندن‪ ،‬ازاد راه در‬ ‫کانادا‪ ،‬رسـتوران بـوف‪ ،‬سـاختمانی عظیم در شهرک غرب‪ ،‬اسب های بسیار و خیلی چیزهای دیگر که همگی‬ ‫اینها دروغ اس��ت؛ این ش��ایعات نیز به نظر من توسط خود اینها س��اخته و پخش شده که بتوانند در زمان الزم از‬ ‫ان بهره برداری بکنند که االن دارند این کار را می کنند؛ خودش��ان در طول س��ال ها این شایعات را ساخته اند و در‬ ‫زمان های مختلف بهره برداری کرده اند‪ ».‬وی در ادامه با بیان اینکه عده ای ما را بهانه کردند تا اقای هاشمی را حذف‬ ‫کنند‪ ،‬گفت‪« :‬خانواده و فرزندان بسیاری از مسئوالن رده باال نیز در این اعتراضات حضور داشته اند و حتی بعضی‬ ‫دستگیر شدند که البته فوری ازاد شدند‪ ،‬ولی اخبار انها منعکس نشد‪ .‬حضور انها با حضور من چه فرقی دارد؟»‬ ‫تحریک رویکرد روسیه علیه ایران‬ ‫هنری کسینجر‪ ،‬مشاور اوباما در سخنرانی خود در کنگره که جهت بررسی پیمان استارت جدید ایراد شد‪ ،‬برای‬ ‫تحریک رویکرد روسیه علیه ایران‪ ،‬ادعاهای جدیدی را مطرح کرد‪ .‬به گزارش فارس به نقل از روزنامه «پرس تراست‬ ‫او ایندیا»‪« ،‬هنری کسینجر» در اظهاراتی در کنگره امریکا مدعی شد‪« :‬ایران هسته ای خطری بزرگتر برای روسیه‬ ‫است تا برای امریکا‪ ،‬چرا که این دو کشور در مجاورت یکدیگر قرار دارند و گروه های غیرقابل کنترل در روسیه‬ ‫نیز که اکثرا مسلمانند‪ ،‬در حال پیوستن به ایرا ن هستند‪».‬‬ ‫ی در گزارش های خود درباره برنامه هسته ای ایران‪ ،‬مکررا بر‬ ‫این در شرایطی است که اژانس بین المللی انرژی اتم ‬ ‫صلح امیز بودن این برنامه و تطابق کامل ان با توافقات بین المللی تاکید کرده است‪.‬‬ ‫جلسه جنجالی مجلس با حضور وزیر اقتصاد‬ ‫شو قوس ها و وقفه طوالنی بزرگترین معامله تاریخ بورس کش��ور با ارزش هش��ت میلیارد دالر‬ ‫خبر‪ -‬پس از ک ‬ ‫ ‬ ‫پنجم مهرماه سال گذشته رقم خورد و سرانجام بلوک ‪ 50‬درصدی به عالوه یک سهم مخابرات به فروش رفت‪،‬‬ ‫اما چند ساعت بعد حرف و حدیث های فراوانی را دامن زد و موج اعتراضات این معامله را به چالش کشید‪ .‬برخی‬ ‫منابع در ان مقطع از احتمال ابطال بزرگترین معامله بورس کش��ور خبر دادند‪ .‬وجود ش��بهاتی چون خرید سهام‬ ‫مخابرات توسط کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین که گفته شده بود یک شرکت شبه دولتی و وابسته به سپاه است و‬ ‫دیگر مسائلی که بابت نحوه برگزاری مزایده به واگذاری سهام مخابرات بود را با اما و اگر مواجه کرد و باعث شد‬ ‫پرونده ابطال معامله خصوصی سازی مخابرات روی میز شورای رقابت قرار گیرد‪ .‬در این بین گرچه مرگ ناگهانی‬ ‫مدیرعامل کنسرسیوم اعتماد مبین ان هم ب ا گاز گرفتی در منزلش‪ ،‬حواشی این معامله را داغ تر کرد اما به نتیجه ای‬ ‫نرسید و سرانجام در شورای رقابت با رای ممتنع اعضا بسته شد‪.‬‬ ‫وقتی نمایندگان یکدیگر را متهم می کنند‬ ‫ایلنا‪ -‬به رغم انکه رسایی تا پایان جلسه ایستاده بود و با فریاد تقاضای بیان تذکر می کرد‪ ،‬ابوترابی فرد تذکر‬ ‫وی را وارد ندانس��ت و توصیه کرد که در نطقش در جلس��ه بعد این مطالب را مطرح کند‪ .‬ایلنا نوشت‪ :‬پس‬ ‫از انکه تالش رسایی برای تذکر دادن در صحن علنی ناکام ماند‪ ،‬وی برای نشان دادن اعتراض خود خطاب‬ ‫به کواکبیان وی را مدیرمسئول روزنامه مردم سواری خواند‪ .‬در جلسه علنی مجلس‪ ،‬نطق مصطفی کواکبیان‪،‬‬ ‫نماینده سمنان موجب اعتراض حمید رسایی‪ ،‬نماینده تهران شد‪ .‬کواکبیان در نطق خود از تقدیر فراکسیون‬ ‫انقالب اسالمی از پایگاه خبری رجانیوز که توهین های بسیاری را در چند وقت اخیر به بیت امام خمینی(ره)‬ ‫داشته بود‪ ،‬انتقاد کرد‪.‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ویترین‬ ‫خبرسازان در قاب تصویر‬ ‫جهان ما در هفته گذشته نیز بسیار پرچالش بود که برخی با اشک شوق و بعضی دیگر‬ ‫با تاثر ناشی از رخ دادهای غیرمترقبه همراه بود‪ .‬حضور مقام معظم رهبری در دانشگاه‬ ‫امام حسین(ع) از ان جمله رخ دادهایی بود که همچنان که در این عکس دیده می شود با‬ ‫خوشحالی و شادی زائد الوصف دانشجویان این دانشگاه همراه شد‪ .‬در عکس دیگری‬ ‫که در این صفحه نشان داده شده‪ ،‬تیم فوتبال پرسپولیس با برتری مقابل گسترش فوالد‬ ‫قهرمانی خود را در جام حذفی جشن گرفته است‪.‬‬ ‫پرس��پولیس با موفقیت در این دیدار راهی لیگ قهرمانان اسیا شد‪ .‬در سومین عکس‬ ‫مادران س��ه امریکایی که چهارشنبه شب وارد ایران شده بودند عصر روز جمعه پیرو‬ ‫مساعدت مسئوالن جمهوری اسالمی ایران با فرزندان خود دیدار و گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫این سه امریکایی به شکل غیر قانونی وارد خاک کشورمان شده بودند‪ .‬این دیدار پس‬ ‫از ان صورت گرفت که نماینده امریکا در ضیافت شامی که متکی در حاشیه نشست‬ ‫بازنگری در ان پی تی برگزار کرده بود درخواستی را برای ارائه فرصتی به خانواده های‬ ‫این افراد تقدیم وزیر امور خارجه کشورمان کرده بود که چند روز پس از ان نیز متکی‬ ‫تو گوی ویژه خبری از مهیا شدن این فرصت خبر داد‪.‬‬ ‫در گف ‬ ‫‪0‬در عکس بعدی هیات رئیس��ه مجلس هشتم در سال سوم فعالیتشان در حال اجرای‬ ‫مراسم ادای سوگند هستند‪ .‬در انتخابات این دوره تنها محمدرضا باهنر و موسی قربانی‬ ‫از همراهی با اعضای گذشته هیات رئیسه بازماندند‪ .‬نایب رئیس گذشته مجلس شورای‬ ‫اس�لامی با انتقادات بس��یاری از س��وی منتقدان اصولگرای خود مواجه بود‪ .‬او حتی‬ ‫نتوانس��ت به هیات رئیسه فراکس��یون اصولگرایان مجلس نیز راه پیدا کند‪ .‬در تصویر‬ ‫بعدی افرادی نش��ان داده ش��ده اند که با تجمع مقابل دادستانی تهران خواهان محاکمه‬ ‫سران فتنه شده اند‪.‬‬ ‫شبکه اجتماعی فیس بوک مخاطبان بسیاری در سراسر جهان دارد اما این شبکه به همان‬ ‫اندازه که پر طرفدار است دارای منتقدان پ رو پاقرصی نیز هست‪ .‬در عکس ششم موج‬ ‫اعتراض مردم پاکستان علیه برگزاری مسابقه طراحی کاریکاتور اهانت امیز به ساحت‬ ‫پیامبر عظیم الشان اسالم(ص) نشان داده می شود که از سوی شبکه اینترنتی «فیس بوک»‬ ‫برگزار شده بود‪.‬‬ ‫اگر در این بخش از کره خاکی قرمز پوش��ان ما جشن قهرمانی می گیرند‪ ،‬در ان سوی‬ ‫جهان نیز تیم ابی پوش اینترمیالن برای قهرمانی خود جشن شادی می گیرد‪ .‬تیم فوتبال‬ ‫اینتر میالن ایتالیا شنبه شب با برتری مقابل بایرن مونیخ در دیدار نهایی رقابت های لیگ‬ ‫قهرمانان اروپا پس از گذش��ت ‪ 45‬سال برای س��ومین بار فاتح این مسابقات شد‪ .‬در‬ ‫اخرین عکس نیز الشه های یک هواپیمای مسافربری نشان داده شده است‪.‬‬ ‫صبح روز شنبه یک هواپیمای مسافربری که از دبی عازم هند بود در این کشور دچار‬ ‫سانحه شد که اخبار ارسالی از دهلی حکایت از کشته شدن ‪ 160‬مسافر ان دارد‪.‬‬ ‫بازدید رهبر معظم انقالب از دانشگاه امام حسین (ع) ‪.‬‬ ‫ادای سوگند هیات رئیسه مجلس هشتم در سال سوم فعالیتشان‪ .‬در‬ ‫انتخابات این دوره تنها محمدرضا باهنر و موسی قربانی از همراهی با‬ ‫اعضای گذشته هیات رئیسه بازماندند‪.‬‬ ‫تجمع مقابل دادستانی تهران برای محاکمه سران فتنه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫صبح روز شنبه یک هواپیمای مسافربری که از دبی عازم هند بود در‬ ‫این کشور دچار سانحه شد که اخبار ارسالی از دهلی حکایت از کشته‬ ‫شدن ‪ 160‬مسافر ان دارد‪.‬‬ ‫موج اعتراض علیه برگزاری مسابقه طراحی کاریکاتور اهانت امیز‬ ‫به ساحت پیامبر عظیم الشان اسالم(ص) از سوی شبکه اینترنتی‬ ‫«فیس بوک» سرتاسر پاکستان را فراگرفت‪.‬‬ ‫تیم فوتبال پرسپولیس با برتری مقابل‬ ‫گسترش فوالد و قهرمانی در جام حذفی راهی‬ ‫لیگ قهرمانان اسیا شد‪.‬‬ ‫تیم فوتبال اینتر میالن ایتالیا شنبه شب با برتری مقابل بایرن مونیخ در دیدار نهایی رقابت های لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫پس از گذشت ‪ 45‬سال برای سومین بار فاتح این مسابقات شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫مادران سه امریکایی که چهارشنبه شب‬ ‫وارد ایران شده بودند عصر روز جمعه پیرو‬ ‫مساعدت مسئوالن جمهوری اسالمی ایران با‬ ‫فرزندان خود دیدار و گفت وگو کردند‪ .‬این‬ ‫سه امریکایی به شکل غیر قانونی وارد خاک‬ ‫‪15‬‬ ‫کشورمان شده بودند‪.‬‬ ‫چهره ها‬ ‫شمخانی؛ چالشی جدید برای اصالح طلبان‬ ‫امیردریابان علی ش��مخانی از فرماندهان با سابقه جنگ ایران و‬ ‫ع��راق و از نیروهای س��پاهی‪ ،‬از اولین روزهای اغازین جنگ‬ ‫در نب��رد با نیروهای بعثی بود‪ .‬او متولد‪ ۱۳۳۴‬در اهواز اس��ت‪.‬‬ ‫علی ش��مخانی از چهره های شناخته ش��ده اصالح طلب است‬ ‫که هش��ت س��ال به عنوان وزیر دفاع دول��ت خاتمی فعالیت‬ ‫کرد‪ .‬وی در زمان انتخاب ریاس��ت جمهوری هش��تم به عنوان‬ ‫کاندیدای ریاست جمهوری مورد حمایت جناح اصولگرا قرار‬ ‫گرفت اما در رقابت با محمد خاتمی شکست خورد‪ .‬در زمان‬ ‫دولت هشتم و دولت دوم اقای خاتمی دوباره به سمت وزارت‬ ‫دفاع منصوب شد‪ .‬پس از پایان دولت هشتم نیز ریاست مرکز‬ ‫تحقیقات راهبردی دفاعی نظ��ام را برعهده گرفت و همچنان‬ ‫در این سمت مشغول است‪ .‬این روزها نام او بر سرزبان ها افتاده است‪ .‬ماجرا به یک برنامه تلویزیونی برمی گردد‬ ‫که چندی اس��ت با نام دیروز‪ ،‬امروز‪ ،‬فردا از س��یمای جمهوری اسالمی ایران در حال پخش است‪ .‬این برنامه که‬ ‫گفته ش��ده بیشتر با هدف ادامه مناظره های انتخاباتی به درخواست برخی از اصولگرایان طراحی شده است‪ ،‬پس‬ ‫از برگزاری چند مناظره رو در رو ترجیح داد ادامه برنامه را با حضور یک میهمان از چه ره های طیف های مختلف‬ ‫سیاس��ی کشور روی انتن نگه دارد و این بار با حضور دریابان علی شمخانی به بهانه سالروز ازاد سازی خرمشهر‬ ‫توجه ها را به سمت خود جلب کرد‪ .‬شمخانی که پس از اتفاقات انتخابات دوره قبل سکوت پیشه کرده بود در این‬ ‫برنامه به عنوان چهره نظامی از زاویه ای کامال منصفانه‪ ،‬غیراحساسی و غیرسیاسی نسبت به مسائل گذشته از ابتدای‬ ‫انقالب تا انتخابات دهمین دوره ریاس��ت جمهوری سخن گفت که با واکنش های متعددی از هریک از طیف های‬ ‫سیاسی مواجه شد‪ .‬گفته های او در مورد بنی صدر و سید محمد خاتمی جالب توجه بود که با ظرافت خاصی برخی‬ ‫از نکات را گوشزد کرد‪ .‬به طوری که یکی از سایت های خبری اصولگرا در تحلیلی از گفته های شمخانی نوشت‪:‬‬ ‫«هرچند با اخالقی که از اقای ش��مخانی س��راغ داریم‪ ،‬علی القاعده به دلیل نظامی بودنش قصد ورود به بحث های‬ ‫سیاسی روز را نداشته است‪ ،‬ولی به هر روی با هدایت مجری محترم برنامه‪ ،‬روند بحث به سمتی پیش رفت که‬ ‫ناگزیر اقای ش��مخانی البته با ظرافت و بدون اینکه به س��مت خاصی بلغزد‪ ،‬همان اندیشه ناب بچه های جنگ را‬ ‫واگویه کرد‪ .‬شمخانی در واکنش به این سوال که ایا ممکن است دوباره کاندیدای ریاست جمهوری شوید و اصال‬ ‫چه اش��کالی در کار اقای خاتمی می دیدید که به عنوان وزیر کابینه اش رقیب انتخاباتی ایش��ان هم شدید؟ گفت‪:‬‬ ‫من احس��اس کردم اگر وارد میدان نش��وم‪ ،‬وضع بدی در ادامه خواهیم داش��ت‪ ،‬بحث حضور نظامیان در عرصه‬ ‫سیاست بود و احساس کردم که باید نظامیان از صندوق های رای دربیایند‪ .‬البته رفاقت ما بر رقابت مان می چربید‪».‬‬ ‫در این بین سایت رجا نیوز با تاکید براینکه عمال علی شمخانی در یک مصاحبه زنده تلویزیونی مغلوب مجری شد‪،‬‬ ‫نوشت‪« :‬انچه در برنامه «دیروز امروز فردا» اتفاق افتاد‪ ،‬عبارت بود از شفاف کردن چهره خاکستری یکی از مردان‬ ‫اصالحات که در ماه های پس از انتخابات ریاست جمهوری سعی کرده بود چندان افتابی نشود تا مورد سوال قرار‬ ‫نگیرد‪ .‬اما به برکت سالگرد ازادسازی خرمشهر پای این عنصر سیاسی که در ماجرای فتنه اخیر سکوت پیشه کرده‬ ‫بود‪ ،‬به رسانه ملی باز شد تا در یک برنامه جذاب و چالشی بخشی از حقایق و طرز تفکر و تحلیل غلط او درباره‬ ‫حوادث اخیر برای مخاطبان روشن شود‪».‬‬ ‫محسن رضایی؛ انقالبی جز ب ه رنگ سیاست‬ ‫محس��ن رضای��ی ک��ه در ابتدای امس��ال نس��بت به‬ ‫س��ال گذش��ته به ویژه پس از انتخاب��ات دهمین دوره‬ ‫ریاس��ت جمهوری کم خبرتر ظاهرا ش��ده‪ ،‬اما در هفته‬ ‫گذشته بازهم مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫دبیر مجمع تش��خیص مصلحت نظام که طی یکس��ال‬ ‫گذش��ته به عنوان یکی از چه ره های متعدل س��عی در‬ ‫ارام کردن اتفاقات گذش��ته داشت در این بین طرح ها‬ ‫و ای ده های جدیدی را پیشنهاد داده که هریک از انها با‬ ‫واکنش های مختلفی از سوی جناح های سیاسی روبه رو‬ ‫شده است‪ .‬رفتار انتخاباتی رضایی را می توان در قالب‬ ‫«اعتراض‪ ،‬س��کوت و طرح راه حل» ب��رای وضعیت‬ ‫پس از انتخابات تقس��یم بندی کرد‪ .‬او که در روز های‬ ‫اولیه به دنبال اعتراض نس��بت به نتایج بود در ادامه از‬ ‫اعتراض خود صرفنظر ک��رد اولین اقدام رضایی پس‬ ‫از انتخابات طرح پیش��نهاد «کمیسیون ملی انتخابات»‬ ‫بود؛ طرح��ی که اصل ان خیلی زود در اظهار نظرهای‬ ‫مخال��ف و موافق گم ش��د‪ .‬پ��س از ان رضایی گاه و‬ ‫بیگاه در مصاحبه هایش نقطه نظرات خود درباره پایان‬ ‫دادن به تش��نجات پس از انتخاب��ات را مطرح می کرد‬ ‫که می ت��وان به نامه هایی که خطاب ب��ه ملت ایران و‬ ‫‪16‬‬ ‫نامه ای که پس از بیانیه ش��ماره ‪ 17‬میر حسن موسوی‬ ‫به رهبر معظم انقالب نوش��ت‪ ،‬اش��اره کرد که انقدر‬ ‫حساس��یت برانگیز ب��ود که دو بار مجب��ور به توضیح‬ ‫درباره ان ش��د‪ .‬اما او که در هفته گذش��ته در همایش‬ ‫ملی به��ره وری و برنامه پنجم توس��عه که از س��وی‬ ‫انجمن بهره وری ای��ران و مرکز پژوهش های مجلس‬ ‫ی برگزار شده است‪ ،‬شرکت کرده بود به‬ ‫شورای اسالم ‬ ‫نکته جالبی اشاره داشت؛ رضایی در سخنانش گفت‪:‬‬ ‫«نیازمن��د انقالب دیگری هس��تیم که البت��ه محور ان‬ ‫سیاست نیست‪ ».‬دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫با بیان اینکه ما در این راس��تا نی��از به انقالب دیگری‬ ‫داریم که البته محور ان سیاس��ت نیس��ت‪ ،‬تاکید کرد‪:‬‬ ‫ی صرف سیاست شود و این امر‪،‬‬ ‫«نباید این همه انرژ ‬ ‫خود یکی از اسیب های جدی است که ما بخواهیم امر‬ ‫توسعه را تنها به سیاست وابسته بدانیم‪ .‬اگر می خواهیم‬ ‫به الگوی توس��عه شتابان برس��یم‪ ،‬باید در بسیاری از‬ ‫کارکردها و فرایندها تجدیدنظر اساسی داشته باشیم‪.‬‬ ‫ما نیاز به انقالب دیگری داریم که محور ان اجتماعی‬ ‫یو‬ ‫و اقتص��ادی و البته الزم ه ان تحول فرهنگی‪ ،‬علم ‬ ‫اصالحات سیاسی است‪».‬‬ ‫جنتی؛ مدافعی که‬ ‫در قامت منتقد ظاهر شد‬ ‫نماز جمعه تهران در هفته گذشته به امامت ایت اهلل احم د‬ ‫جنتی اقامه شد‪ .‬بخشی از سخنان ایشان درباره حجاب و‬ ‫عفاف در کشور درخور توجه است‪ .‬دبیر شورای نگهبان‬ ‫که پس از انتخاب ریاست جمهوری دهم به مسائل روز‬ ‫جامعه توجه ویژه ای دارد‪ ،‬امسال عالوه بر مسائل حوزه‬ ‫سیاس��ت به دیگر مسائل نیز توجه نش��ان داده است‪ .‬او‬ ‫در ابتدای سال جدید پس از هشدار رئیس کابینه دولت‬ ‫دهم از زلزله تهران در یکی از سخنرانی های نماز جمعه‬ ‫ته��ران به زوایای جدیدی از وقوع زلزله اش��اره کرد‪ .‬در‬ ‫هفته گذشته نیز نگرانی از وضعیت حجاب در کشور را‬ ‫در میان س��خنان خود مطرح کرد که در خور توجه بود‪.‬‬ ‫تاکید بر لزوم اجرای قانون حجاب در کنار کار فرهنگی‬ ‫و اینکه مردم و مجلس کار خود را انجام داده اند‪ ،‬مجریان‬ ‫ت خطیب‬ ‫باید پاس��خ دهند از جمله ن��کات حائز اهمی ‬ ‫نماز جمعه تهران بود‪ .‬همچنین دبیر ش��ورای نگهبان در‬ ‫بخشی از سخنانش به مساله عفاف و حجاب اشاره کرد‬ ‫و ان را از مس��ائل روز خواند و گفت‪« :‬از همه کس��انی‬ ‫که در راهپیمایی در حمایت از عفاف و حجاب شرکت‬ ‫کرده ان��د و همچنین از ‪ 236‬نماینده ای که برای برخورد‬ ‫با بی بندوباری و بی حجابی بیانیه امضا کرده اند‪ ،‬تش��کر‬ ‫می کنم‪ .‬این نشان می دهد که مجلس کار خود را و مردم‬ ‫هم کار خود را انجام می دهند و باید دید‪ ،‬چه کسی است‬ ‫که کاری انج��ام نمی دهد؟! انها که قان��ون را باید اجرا‬ ‫کنند‪ ».‬وی افزود‪« :‬دو س��ال پیش‪ ،‬مصوبه شورای عالی‬ ‫انق�لاب فرهنگی در این زمینه به امضا رس��ید؛ اما ان را‬ ‫در قفس��ه گذاشته و درش را بس��ته اند‪ .‬شما این متن را‬ ‫امض��ا کرده اید؛ حال چرا اجرا نمی کنید؟ من همان زمان‬ ‫که تصویب شد‪ ،‬بودم و گفتم‪ :‬شما باید از یک نقطه اغاز‬ ‫کنید؛ ش��ما مقصرید؛ از حقوق بگیران و کارمندان خود‬ ‫شروع کنید‪ .‬دانش��گاه و دانشجو در اختیار شماست‪ ،‬با‬ ‫این شرایط گزینش کنید‪ ،‬اگر نه کمیته انضباطی وارد عمل‬ ‫شود‪ .‬دانشجو نمره می خواهد ناچار است‪ ،‬دستور دهید‬ ‫عمل کند‪ .‬در بیمارس��تان ها و دانشگاه ها باید این عملی‬ ‫شود‪ .‬نمی توانس��تید چنین کنید؟ تا حاال چرا نکرده اید؛‬ ‫به ما پاسخ بدهید؟» جنتی در انتقاد به کسانی که معتقدند‬ ‫برای این امور تنها باید کار فرهنگی در کشور شود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«کار فرهنگی کردن بی نیاز کننده اجرای قانون نیست‪ .‬اگر‬ ‫چنین باش��د‪ ،‬همه جا را اب می برد‪ .‬امس��ال سال همت‬ ‫و کار مضاعف اس��ت‪ .‬در این امور همت داشته باشید‪،‬‬ ‫همه باید در این زمینه ه��ر طور که می توانند کار کنند؛‬ ‫حوزه های علمیه‪ ،‬دستگاه های مختلف و مردم باید به این‬ ‫امر بپردازند‪ .‬دست خدا باالی سر کسانی است که برای‬ ‫خدا کار می کنند‪ ».‬خطی��ب جمعه تهران در پایان تاکید‬ ‫کرد‪« :‬باید پیامدهای بدحجابی را ببینیم‪ .‬این راهی است‬ ‫که متوقف نمی شود و جلوتر می رود تا به گذشته برسد؛‬ ‫بیش از بیست س��ال شل گرفته اند که به اینجا رسیدیم؛‬ ‫بیش از این شل نگیرید‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫ادامه ماجرای رحیمی ‬ ‫الف‪ :‬کامران دانشجو‪ ،‬وزیر علوم تحقیقات و فناوری‬ ‫گ��زارش تحقیق��ات خود درب��اره م��درک تحصیلی‬ ‫محمدرض��ا رحیمی را به هیات دول��ت ارائه کرد‪ .‬به‬ ‫گزارش «الف»‪ ،‬در جلسه اخیر هیات دولت وزیر علوم‬ ‫براس��اس تحقیقات خود اعالم ک��رد اقای محمدرضا‬ ‫رحیم��ی‪ ،‬م��درک دکترا ن��دارد و مدرک ارائه ش��ده‬ ‫از س��وی ایش��ان فاقد صحت و اعتبار است‪ .‬در این‬ ‫جلس��ه اقای احمدی نژاد پس از استماع گزارش وزیر‬ ‫ی از مدرک دکترا اس��تفاده‬ ‫علوم اعالم کرد اقای رحیم ‬ ‫نمی کنند و دیگران هم نباید ایشان را دکتر خطاب کنند‪.‬‬ ‫ی در زمان ریاست‬ ‫یاداوری می شود محمدرضا رحیم ‬ ‫بر دیوان محاس��بات نامه های خ��ود را با عنوان دکتر‬ ‫امضا می کرد و در زمان حضور در دولت هم س��ایت‬ ‫رس��می دفتر امور رسانه های ریاست جمهوری وی را‬ ‫«دکتر محمدرضا رحیمی» می نامید‪ .‬وی در سال‪1382‬‬ ‫با عنوان «دکتر محمد رضا رحیمی»‪ ،‬ریاس��ت دانشکده‬ ‫حق��وق دانش��گاه ازاد واحد تهران را به عهده داش��ته‬ ‫اس��ت‪ .‬در جریان پیگیری های مدرک مرحوم کردان‪،‬‬ ‫محمدرضا رحیمی مدرک دکترای ان مرحوم را معتبر‬ ‫دانسته و خواستار عدم پیگیری ماجرا توسط رسانه ها‬ ‫شده بود‪ .‬الیاس نادران‪ ،‬احمد توکلی و علیرضا زاکانی‬ ‫به دالیلی فراتر از دروغگویی علیه محمدرضا رحیمی‬ ‫ به کمیس��یون اصل ‪ 90‬مجلس شکایت کرده و پیگیر‬ ‫رسیدگی به پرونده ایشان در قوه قضائیه هستند‪.‬‬ ‫افزایش حقوق از خرداد‬ ‫فارس‪ :‬معاون نوسازی و تحول اداری معاونت توسعه‬ ‫مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور گفت‪« :‬افزایش‬ ‫حقوق کارمندان و بازنشستگان کشوری و لشکری بنابر‬ ‫مصوبه دولت یکسان بوده و به زودی اعالم می شود‪».‬‬ ‫احمد بزرگیان در مورد افزایش حقوق کارمندان دولت‬ ‫در س��ال جاری گفت‪« :‬ظرف یکی‪ ،‬دو روز اینده تمام‬ ‫ضرایب افزایش حقوق کارمندان اعالم خواهد شد که‬ ‫ای��ن افزایش در هیات دولت تصویب ش��ده و حقوق‬ ‫خردادماه بر اس��اس مصوبه جدید پرداخت می شود‪».‬‬ ‫معاون نوسازی و تحول اداری معاونت توسعه مدیریت‬ ‫و س��رمایه انسانی رئیس جمهور افزود‪« :‬این افزایش در‬ ‫مورد حقوق دو ماه گذش��ته نیز محاسبه و به کارمندان‬ ‫پرداخت خواهد شد‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به پرسشی از ضریب افزایش دقیق حقوق‬ ‫کارکنان دولت گف��ت‪« :‬فعال برای کارمندان اعالم خبر‬ ‫وصف العی��ش نصف العیش اس��ت که با ش��نیدن خبر‬ ‫افزایش حقوق خوشحال خواهند شد‪ .‬ضرایب افزایشی‬ ‫به زودی اعالم خواهد شد‪ ،‬در مورد میزان افزایش بابت‬ ‫دوماه گذشته هم مقدار ان را اعالم نمی کنم‪».‬‬ ‫بزرگیان در مورد منابع پرداخت افزایش حقوق کارمندان‬ ‫دول��ت گفت‪« :‬از محل منابع بودجه ‪ 89‬تامین ش��ده و‬ ‫پرداخت خواهد ش��د که بر اس��اس فص��ل ‪ 10‬قانون‬ ‫مدیریت خدمات کشوری افزایش خواهد یافت‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫نگرانی لنکرانی از مافیای دارو در‬ ‫وزارت بهداشت؟‬ ‫جهان نیوز‪ :‬در ماه های اخیر در سیاس��تگذاری دارویی‬ ‫کش��ور تح��والت پنهانی در ش��رف انجام اس��ت‪ .‬این‬ ‫تحوالت عمدتا با هدف حفظ تفوق جمع محدودی که‬ ‫تاکنون بر مناصب نیمه دولتی تولی��د و توزیع و واردات‬ ‫دارو تس��لط داشته و با تاسیس ش��رکت هایی از همین‬ ‫طریق ثروت های در خور توجهی کسب کرده اند‪ ،‬در حال‬ ‫شکل گیری است‪ .‬به گزارش خبرنگار جهان این عده برای‬ ‫حفظ استیالی خود از طریق برخی از شرکای سابق که‬ ‫در حال حاضر مسئولیت هایی در بخش دارویی وزارت‬ ‫بهداش��ت دارند‪ ،‬ت�لاش می کنند با تصوی��ب مقررات‬ ‫جدیدی در قالب تجدید نظ��ر در ایین نامه های دارویی‬ ‫وزرات بهداشت که از عمر برخی از انها هنوز یک سال‬ ‫هم نگذشته مجددا نسبت به برقراری انحصار در سامانه‬ ‫توزی��ع و واردات دارو اقدام کنند‪ .‬هم زمان روند صدور‬ ‫مجوز ب��رای تولید دارو های جدید نیز به نحوی در حال‬ ‫تغییر است که بخش خصوصی غیر وابسته به این گروه‬ ‫توان حض��ور در این عرصه را نیابد‪ .‬روند تعیین قیمت‬ ‫دارو نیز از محور های اتی اقدامات این گروه است‪ .‬این در‬ ‫حالی است که اغلب اعضای این گروه در انتخابات اخیر‬ ‫ریاست جمهوری منابع شرکت های نیمه دولتی را که در‬ ‫اختیار داشتند به نفع کاندیدای شکست خورده انتخابات‬ ‫به کار گرفته بودند و حتی بعضی مستقیما به حمایت از‬ ‫او وارد صحنه تبلیغات انتخاباتی شده بودند‪.‬‬ ‫خشمصهیونیست ها‬ ‫از وضعیت هسته ای ایران‬ ‫تابناک‪ :‬فریب ایرانی ه��ا را نخورید؛ انها بیش از این‬ ‫سوخت هسته ای دارند‪ .‬نتانیاهو در نشستی با قدردانی‬ ‫از اق��دام دول��ت امریکا در برابر ای��ران افزود‪« :‬من از‬ ‫تصمیم امریکا در پیش��برد تحریم ها استقبال می کنم‪.‬‬ ‫هرچند این کار‪ ،‬گامی مهم به شمار می رود‪ ،‬این مساله‬ ‫را از ذهن دور نمی سازیم که این تحریم ها نیز ایران را‬ ‫متوقف نمی سازد‪ .‬همچنین با اینکه فشارهای بیشتر بر‬ ‫مساله منع گسترش سالح های هسته ای تاکید می کند‪،‬‬ ‫به طور قطع‪ ،‬این مساله نیز مانع ادامه فعالیت های ایران‬ ‫نخواهد شد‪».‬‬ ‫بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخس��ت وزیر رژیم صهیونیس��تی در‬ ‫کنیس��ت و در بحث پیرامون مسائل سیاسی و امنیتی‬ ‫و معاهده تبادل اورانیوم میان کشورهای ایران‪ ،‬برزیل‬ ‫و ترکیه‪ ،‬ب��ا عصبانیت معاهده اخیر ای��ران را «فریب‬ ‫اشکار» تهران خواند‪.‬‬ ‫به گزارش «تابناک»‪ ،‬ب��ه نقل از پایگاه خبری روزنامه‬ ‫«یدیعوت احارنوت»‪ ،‬نتانیاهو در سخنان خود با لحنی‬ ‫عصبانی و همراه ب ا ترس گفت‪« :‬بدیهی است ایرانیان‬ ‫با ه��دف انحراف اف��کار بین المللی از مس��اله وضع‬ ‫تحریم ها علیه این کشور در شورای امنیت این پیشنهاد‬ ‫دروغین را مطرح س��اخت ه و به می��زان کافی‪ ،‬اورانیوم‬ ‫برای ساخت سالح هسته ای در دست دارند‪».‬‬ ‫فیلمبرداری از مانکن های خیابانی‬ ‫خبرانالین‪ :‬با اغاز روزهای گرم س��ال‪ ،‬نیروی انتظامی‬ ‫تدابیری را برای مقابل��ه با کم حجابی در پیش می گیرد‪.‬‬ ‫برخ��ی از ای��ن تدابیر برای نخس��تین بار ب��ه کار گرفته‬ ‫می ش��وند‪ .‬فرمان��ده نی��روی انتظامی تهران ب��زرگ از‬ ‫خبرنگاران اجتماعی رس��انه های گروهی دعوت کرد تا‬ ‫دیدگاه های خود درخصوص حجاب و برنامه های پلیس‬ ‫برای برخورد با بان��وان بدحجاب را اعالم کند‪ .‬انچه او‬ ‫در این خصوص بیان کرد‪ ،‬نشان دهنده عزم جدی پلیس‬ ‫برای کنترل پدیده بدحجابی در پایتخت اس��ت‪ .‬این در‬ ‫حالی اس��ت که س��ال گذشته به دلیل ش��رایط سیاسی‬ ‫ویژه ای که بر کشور حاکم بود‪ ،‬نیروی انتظامی در زمینه‬ ‫برخورد با بدحجابی‪ ،‬اقدام چندانی به عمل نیاورد و حتی‬ ‫با عدم تمدید قرارداد خود ب��ا نیروهای قراردادی طرح‬ ‫گش��ت عفاف‪ ،‬فعالیت های پلیس در این بخش را موقتا‬ ‫تعطیل کرد‪ .‬خبرانالین در گزارشی نوشت‪« :‬از سال ‪95‬‬ ‫که رعایت حجاب در اماکن عمومی الزامی اعالم ش��د‪،‬‬ ‫تاکنون نهادهای مختلفی مسئولیت اجرای قوانین حجاب‬ ‫را برعهده داش��تند‪ .‬نخستین نهادی که در این خصوص‬ ‫ماموریت یافت‪ ،‬کمیته های انقالب اس�لامی بودند که با‬ ‫تش��کیل گشت ویژه ای در این خصوص فعال شدند اما‬ ‫تندروی های صورت گرفته باعث شد این اقدام ها متوقف‬ ‫شود‪ .‬در مراحل بعدی مسئولیت نظارت بر رعایت حجاب‬ ‫در خیابان ها و اماکن عمومی به ترتیب به سپاه پاسداران‪،‬‬ ‫نیروی مقاومت بسیج و نیروی انتظامی واگذار شد‪».‬‬ ‫کارگردانی که حاال ازاد است‬ ‫ایلنا‪ :‬طی هفته گذش��ته ح��رف و حدیث های جالب‬ ‫توجهی در جش��نواره کن درخص��وص جعفر پناهی‪،‬‬ ‫کارگ��ردان ایران��ی که مدتی را در زندان به س��ر برده‬ ‫بود مطرح ش��د ک��ه هریک از طیف های سیاس��ی به‬ ‫زعم خود به بازتاب اخبار جشنواره کن پرداختند‪ ،‬اما‬ ‫انچه بی��ش از همه توجه ها را به س��مت خود جلب‬ ‫ک��رد خب��ر ازادی جعفر پناهی بود ک��ه ایلنا خبر داد‪:‬‬ ‫«جعفر پناهی‪ ،‬کارگردان س��ینما با تودیع ‪ 200‬میلیون‬ ‫تومان وثیقه روز سه ش��نبه از زندان اوین ازاد شد‪ .‬در‬ ‫پی تکمیل تحقیقات‪ ،‬پرونده اتهامی متهم یاد ش��ده با‬ ‫صدور کیفرخواس��ت به دادگاه انقالب اسالمی تهران‬ ‫ارسال خواهد شد‪.‬‬ ‫جعفر پناهی به دستور بازپرس و تایید دادستان عمومی ‬ ‫و انقالب تهران با تودیع وثیقه از زندان ازاد ش��د‪ .‬این‬ ‫کارگردان سینما با تودیع ‪ 200‬میلیون تومان وثیقه روز‬ ‫سه شنبه از زندان اوین ازاد شد‪».‬‬ ‫این گزارش افزود‪« :‬همچنین در پی تکمیل تحقیقات‪،‬‬ ‫پرونده اتهامی متهم یاد شده با صدور کیفرخواست به‬ ‫دادگاه انقالب اسالمی تهران ارسال خواهد شد‪».‬‬ ‫جعفرپناهی یکی از کارگردانان س��ینمای ایران است‬ ‫که چند ماه پیش دس��تگیر شد و برای تکمیل مراحل‬ ‫ی به پرون��ده اش او را به زن��دان اوین منتقل‬ ‫رس��یدگ ‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شورای امنیت‬ ‫پادر میانی کند‬ ‫فرانس ‪« -24‬ارجاع مس��اله تش��کیل‬ ‫کشورمستقلفلسطیناقدامییک جانبه‬ ‫نیس��ت‪ ،‬اما در صورت شکس��ت در‬ ‫مذاکرات غیرمس��تقیم صل��ح مبارزه‬ ‫مس��لحانه جایگزین ما نیست و باید‬ ‫مساله را به شورای امنیت ارجاع دهیم‪».‬‬ ‫رئیس حکومت خودگردان فلس��طین‬ ‫گف��ت که در صورت ع��دم توافق در‬ ‫مذاکرات غیرمس��تقیم صل��ح‪ ،‬طرح‬ ‫تشکیل فلس��طین را در اتحادیه عرب‬ ‫برای ارجاع به ش��ورای امنیت بررسی‬ ‫می کنیم‪ .‬عب��اس همچنی��ن در مورد‬ ‫تحریم کاالهای تولیدی ش��هرک های‬ ‫یهودی نشین در کرانه باختری گفت که‬ ‫بین تحریم اسرائیل و تحریم کاالهای‬ ‫ش��هرک هایی که در اراضی فلسطینی‬ ‫ساخته ش��ده اند‪ ،‬تفاوت وجود دارد و‬ ‫این تحریم حق ماس��ت‪ .‬وی در مورد‬ ‫پیشنهاد جنبش حماس به واشنگتن و‬ ‫کشورهای اروپایی گفت که موضوعاتی‬ ‫که حماس مطرح کرده همان تشکیل‬ ‫کشور فلسطین در مرزهای ‪ 1967‬است‬ ‫و ما نیز این مساله را مطرح کرده ایم‪.‬‬ ‫‪18‬‬ ‫طالبان مسئولیت حمله به پایگاه‬ ‫ناتو را بر عهده گرفت‬ ‫اسو شیتدپرس‪ -‬س��خنگوی طالب��ان‬ ‫اعالم که این گروه ش��به نظامی از دو‬ ‫س��و به پایگاه ناتو حمل��ه کرده و ‪15‬‬ ‫موشک نیز به پایگاه هوایی قندهار که‬ ‫بزرگترین مقر ناتو محسوب می شود‪،‬‬ ‫شلیک کرده است‪ .‬مهاجمان مسلح با‬ ‫راکت و خمپاره به پایگاه هوایی قندهار‬ ‫حمل��ه کردند‪ ،‬ولی ت�لاش انها برای‬ ‫ورود به محوطه پایگاه از ضلع شمالی‬ ‫ن��اکام ماند‪ .‬یک��ی از راکت ها نزدیک‬ ‫باند فرود هلیکوپتر اصابت کرد و یک‬ ‫راکت نیز نزدیک بخش فروشگاه های‬ ‫پایگاه به زمین نشست‪ .‬مقام های ناتو‬ ‫اعالم کرده اند که چند سرباز نیروهای‬ ‫ائتالف و کارمندان غیرنظامی در این‬ ‫حمله مجروح شدند‪ ،‬ولی گزارشی از‬ ‫کشته شدن افراد دریافت نشده است‪.‬‬ ‫قندهار در جنوب افغانستان در والیتی‬ ‫ب��ه همین ن��ام واقع اس��ت و یکی از‬ ‫مراکز قدرت طالبان به حساب می اید‪.‬‬ ‫نیروهای ائتالف بین المللی به رهبری‬ ‫امریکا (ایساف) قصد دارند به زودی‬ ‫در قندهار عملیات گسترده ای را علیه‬ ‫شبه نظامیان طالبان اغاز کنند‪.‬‬ ‫رسوایی جدید در خاندان سلطنتی‬ ‫انگلیس‬ ‫هفته نام��ه نیوزاف ‪ -‬انتش��ار تصاویر‬ ‫به دست امده از یک دوربین مخفی که‬ ‫در ان همسر سابق پسر ملکه انگلیس‬ ‫اع�لام می کن��د در قب��ال دریافت پول‬ ‫مالقاتی با شوهر خود ترتیب می دهد‪،‬‬ ‫رس��وایی جدی��دی را ب��رای خاندان‬ ‫س��لطنتی بریتانیا به وجود اورده است‪.‬‬ ‫به گزارش «سارا فرگوسن»‪ ،‬همسر سابق‬ ‫پرنس اندرو‪ ،‬پسر ملکه بریتانیا در حالی‬ ‫که مخفیانه از او فیلمبرداری می شد به‬ ‫مخاطب خود گفته اس��ت که در برابر‬ ‫دریافت مبلغی معادل هفتصد هزار دالر‬ ‫امکان مالقات با پرنس اندرو را فراهم‬ ‫خواه��د اورد‪ .‬وی که لقبش دوش��س‬ ‫یورک اس��ت به خبرنگاری که خود را‬ ‫یک بازرگان ثروتمند جا زده بود گفته‬ ‫اس��ت در برابر دریافت پ��ول وی را به‬ ‫پرنس اندرو که نماینده بازرگانی ویژه‬ ‫دولت بریتانیاست معرفی خواهد کرد‪.‬‬ ‫در ادامه این مطلب امده‪ ،‬دوشس یورک‬ ‫مبلغی معادل چهل هزار دالر به عنوان‬ ‫پیش پرداخت را قبول کرده و به مخاطب‬ ‫خ��ود گفته در عوض پرن��س اندرو به‬ ‫انج��ام معامالت پر منفعت به او کمک‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫ارتش امریکا عملیات مخفی خود‬ ‫را در خاورمیانه افزایش می دهد‬ ‫بی بی س��ی‪ -‬هدف گسترش عملیات‬ ‫مخفی ایجاد ش��بکه هایی برای «نفوذ‪،‬‬ ‫اختالل‪ ،‬شکس��ت دادن یا نابود کردن»‬ ‫القاعده ی��ا گروه های نظی��ر ان و نیز‬ ‫ام��اده کردن محیط برای حمالت اتی‬ ‫امریکا یا نیروهای محلی اعالم شده و‬ ‫براساس ان اختیارات واحدهای ویژه‬ ‫ارتش امریکا برای انجام عملیات سری‬ ‫در یمن‪ ،‬عربس��تان و کشورهای دیگر‬ ‫مناط��ق خاورمیانه و اس��یای مرکزی‬ ‫گس��ترش یافته اس��ت‪ .‬بر اساس این‬ ‫گزارش‪ ،‬دستور العمل مندرج در سند‬ ‫هفت صفحه ای امضا ش��ده از س��وی‬ ‫ژنرال پتریوس‪ ،‬ش��امل عملیات سری‬ ‫احتمالی در بسیاری از کشورها می شود‪.‬‬ ‫بر اساس گزارش نیویورک تایمز‪ ،‬سند‬ ‫مذکور اج��ازه عملی��ات تهاجمی در‬ ‫کش��ور خاصی را صادر نکرده است‪.‬‬ ‫نیوی��ورک تایمز هدف دس��تور العمل‬ ‫جدید را ایجاد شبکه هایی برای «نفوذ‪،‬‬ ‫اختالل‪ ،‬شکس��ت دادن یا نابود کردن»‬ ‫القاعده یا گروه های نظیر ان و نیز اماده‬ ‫کردن محیط برای حمالت اتی امریکا‬ ‫یا نیروهای محلی اعالم کرده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫جهان در یک نگاه‬ ‫اغاز تنبیه سیاسی ‪ -‬تجاری انگلیس توسط ایران‬ ‫الف‪ -‬وزارت بازرگانی ثبت سفارش کاالهایی که به نفع کشور انگلستان گشایش‬ ‫اعتبار اس��نادی می ش��وند را نمی پذیرد‪ .‬این تصمیم جهت تنبیه سیاسی ‪ -‬تجاری‬ ‫دولت انگلیس صورت گرفته اس��ت و از روز دوشنبه ‪3‬خرداد اجرا می شود‪ .‬رسانه‬ ‫رسمی دولت انگلستان (بی بی سی) در جریان حوادث پس از انتخابات نقش بسیار‬ ‫فعالی در تحریک معترضان و ایجاد بدبینی و س��وء تفاهم میان اقشار مختلف مردم‬ ‫ایران ایفا کرد‪ .‬دولتمردان این کش��ور نیز در روز های ‪ 23‬تا ‪ 27‬خرداد اش��کارا و به‬ ‫ش��کل گستاخانه ای در امور داخلی کشورمان دخالت می کردند و در سال های پس‬ ‫از انقالب که س��فارت امریکا در تهران تعطیل بوده‪ ،‬نقش اصلی جاسوسی به نفع‬ ‫سرویس های امنیتی امریکایی و اسرائیلی را به عهده داشته است‪ .‬وزارت امور خارجه‬ ‫و مجلس شورای اسالمی نیز درصدد تنبیه های سیاسی علیه دولت انگلیس هستند‬ ‫و کاهش س��طح روابط از س��فیر ب��ه کاردار در روزهای اینده اعالم خواهد ش��د‪.‬‬ ‫بازگرداندن فرزندان مسئوالن و دانشجویان مشغول به تحصیل در انگلیس از جمله‬ ‫دیگر تصمیمات کشورمان علیه استعمارگر پیر است‪.‬‬ ‫انتقاد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از بی حجابی‬ ‫فارس‪ -‬جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با صدور‬ ‫بیانیه ای ضمن ابراز نگرانی از شیوع بی حجابی در‬ ‫کشور‪ ،‬از وضعیت عفاف و حجاب انتقاد کرد‪ .‬در‬ ‫این بیانیه امده است‪« :‬متاسفانه چندی است رفتار‬ ‫عده ای از ساختار شکنان و هنجارگریزان در ترویج‬ ‫عفاف گریزی و بدحجاب��ی انزجار عمومی ملت‬ ‫شریف ایران را در پی داشت و دل های فراوانی را به درد اورد‪ .‬نظر به انچه اتفاق افتاده‬ ‫و با توجه به ضرورت های موجود ذکر چند نکته ضروری اس��ت‪ ».‬در ادامه این بیانیه‬ ‫تاکید شده است که عفاف و حجاب از ضروریات دین مبین اسالم و از اوامر صریح‬ ‫حضرت پروردگار در قران کریم است‪ .‬قران کریم و روایات معصومین (ع) به صراحت‬ ‫هم��گان را به رعایت اصل مترقی عف��اف و حجاب دعوت می کنند و بی تردید مردم‬ ‫شریف ایران که پس از سال ها مبارزه و با نثار خون های فراوان‪ ،‬حکومت سراسر ظلم‬ ‫طاغوت را برچیدند به دنبال احیای اسالم و موازین و قوانین مترقی ان بوده و هرگز‬ ‫اجازه نخواهند داد که فساد و فحشا دیگر بار این کشور اسالمی را فرا بگیرد‪.‬‬ ‫موروثی شدن به اتحادیه عرب‬ ‫رسید‬ ‫الشرق الوسط‪ -‬با وجود تمایل برخی‬ ‫از کش��ورهای عربی درب��اره منحصر‬ ‫نشدن پست دبیرکلی اتحادیه عرب در‬ ‫مصر‪« ،‬حسنی مبارک» بر تداوم دبیرکلی‬ ‫«عمروموس��ی» در این اتحادیه تاکید‬ ‫کرد‪ .‬منابع اگاه از تاکید «حسنی مبارک»‬ ‫رئیس جمهور مصر بر تداوم دبیرکلی‬ ‫اتحادیه عرب توس��ط «عمروموسی»‬ ‫برای دوره سوم پنج ساله خبر می دهند‪.‬‬ ‫بر این اس��اس‪ ،‬مبارک به عمروموسی‬ ‫متذکر شده که خود وی برای یک دوره‬ ‫پنج ساله دیگر در منصب دبیرکلی باقی‬ ‫می ماند‪ .‬عمروموسی از ‪ 10‬سال پیش‬ ‫و ب��ه مدت دو دوره متوالی اس��ت که‬ ‫دبیرکلی اتحادیه عرب را در اختیار دارد‬ ‫و دوره فعلی وی در ماه مه سال ‪2011‬‬ ‫پایان می یابد‪ .‬از طرفی عمروموس��ی‬ ‫خود پی��ش از ای��ن اعالم ک��رده بود‬ ‫تمایلی برای ت��داوم دبیرکلی اتحادیه‬ ‫عرب ندارد‪ .‬منابع مصری همچنین از‬ ‫اغاز مذاکرات قاهره و ریاض در زمینه‬ ‫فراهم اوردن مقدمات تداوم دبیرکلی‬ ‫عمرو موس��ی در یک دوره پنج س��اله‬ ‫دیگر خبر می دهند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫کیم جونگ ایل ارتش را به حالت‬ ‫اماده باش در اورد‬ ‫رویترز‪ -‬اماده باش ارتش کره ش��مالی‬ ‫بعد از ان اعالم شد که رئیس جمهوری‬ ‫کره جنوبی اعالم کرد که موضوع غرق‬ ‫شدن یک ناو جنگی این کشور توسط‬ ‫کره شمالی را به شورای امنیت سازمان‬ ‫ملل متحد خواهد ب��رد‪« .‬بان کی مون»‪،‬‬ ‫دبیر کل س��ازمان ملل متحد در این باره‬ ‫گفت که امیدوار اس��ت شورای امنیت‬ ‫در این باره اقدامی انجام دهد‪ .‬همچنین‬ ‫«رابرت گیبس»‪ ،‬سخنگوی کاخ سفید‬ ‫دوش��نبه اعالم کرد که ب��اراک اوباما‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری امریکا دستور امادگی‬ ‫ارتش برای مقابله با تهدیدات کره شمالی‬ ‫را داده است‪ .‬گیبس افزود که امریکا بر‬ ‫لزوم عذرخواهی کره ش��مالی و تغییر‬ ‫رفتار این کشور تاکید دارد‪ .‬سخنگوی‬ ‫کاخ س��فید تاکید کرد که درخواست‬ ‫«لی میون��گ ب��اک»‪ ،‬رئیس جمهوری‬ ‫کره جنوب��ی مبنی ب��ر عذرخواه��ی‬ ‫ف��وری کره ش��مالی را تایید می کنیم و‬ ‫رئیس جمهوری ب��ه فرماندهان ارتش‬ ‫دس��تور هماهنگی نزدیک با همتایان‬ ‫کره جنوب��ی را برای تضمی��ن امادگی‬ ‫مقابله با تهدیدات اتی داده است‪.‬‬ ‫امار عجیب از تعداد زنان مطلقه کشور‬ ‫اخرین نیوز ‪ -‬یک منبع اگاه در س��ازمان ثبت احوال از ثبت ‪ 890‬هزار و ‪ 208‬فقره‬ ‫ازدواج در سال گذشته خبر داد‪ .‬به گفته وی‪ ،‬در فروردین امسال نیز بیش از ‪ 100‬هزار‬ ‫فقره ازدواج به ثبت رسیده است‪ .‬همچنین سال گذشته ‪ 125‬هزار و ‪ 747‬و در فروردین‬ ‫امسال نیز ‪ 9150‬فقره طالق به ثبت رسیده است‪ .‬گفته می شود بیش از شش میلیون زن‬ ‫مطلقه در کشور زندگی می کنند‪ .‬وی افزود‪« :‬در سال گذشته یک میلیون و ‪ 348‬هزار‬ ‫و ‪ 546‬و در فروردین امسال ‪ 115‬هزار و ‪ 635‬مورد تولد به ثبت رسیده است‪ ».‬گفتنی‬ ‫است چندی پیش یک جامعه شناس از افزایش طالق میان افراد با سنین باال خبر داده‬ ‫بود و اینکه افرادی پس از ‪ 20‬سال زندگی مشترک از هم جدا شدند‪.‬اواخر سال گذشته‬ ‫موسوی‪ ،‬مدیر کل دفتر اسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی از افزایش ‪ ۱۵‬درصدی‬ ‫امار طالق در کشور خبر داده و عنوان کرده بود که ‪ ۹۳‬هزار و ‪ ۷۶۹‬فقره طالق در سال‬ ‫‪ ۸۸‬به وقوع پیوسته است‪.‬‬ ‫ادعای جدید نخست وزیر انگلیس علیه ایران‬ ‫ایسنا‪ -‬نخست وزیر انگلیس متعهد شد اعمال فشار‬ ‫علی��ه ای��ران را افزایش دهد و ادعا ک��رد که ایران‬ ‫به وضوح قصد تولید تسلیحات هسته ای دارد‪.‬‬ ‫خبرگزاری فرانس��ه گزارش داد‪« :‬دیوید کامرون‪،‬‬ ‫نخس��ت وزیر انگلیس روز سه شنبه در سخنرانی‬ ‫در براب��ر قانون گذاران پس از گش��ایش رس��می‬ ‫ پارلمان این کشور گفت که با نیکال سارکوزی ـ رئیس جمهور فرانسه ـ و انگال مرکل‬ ‫ـ صدراعظم المان ـ درباره دور جدید تحریم های اتحادیه اروپا و س��ازمان ملل علیه‬ ‫تهران گفت وگو کرده اس��ت‪ .‬وی بدون توج��ه به گزارش های متعدد اژانس مبنی بر‬ ‫صلح امیز بودن برنامه هسته ای ایران‪ ،‬ادعا کرد‪« :‬تمامی شواهد به یک مسیر اشاره دارد و‬ ‫ان اینکه ایران قصد تولید تسلیحات هسته ای را دارد‪».‬‬ ‫نخس��ت وزیر انگلیس گفت ‪« :‬حتی اگر قرار باش��د ایران معامله پیشنهادی در توافق‬ ‫اخیرشان ب ا ترکیه و برزیل را تکمیل کند‪ ،‬هم چنان حدود ‪ 50‬درصد ذخایر اورانیوم با‬ ‫غنای پایینش را در اختیار خواهد داشت و این ذخایر است که می تواند به اورانیوم در‬ ‫سطح تسلیحاتی غنی شود‪».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫تو گوی مثلث با دکتر دهقانی‬ ‫گف ‬ ‫نباید با امریکا مذاکره کنیم‬ ‫دیپلماسی و مذاکره برای دستیابی و حفظ منافع ملی است و اگر این مذاکره نتیجه ای جز از دست دادن‬ ‫این منافع نداشته باشد طبیعی است که ایران وارد این مذاکرات نخواهد شد‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫احسان ابطحی‬ ‫درح��ال بح��ث درباره تالش ه��ای ب��اراک اوباما‪،‬‬ ‫رئیس جمهور ایاالت متحده برای بازسازی و احیای‬ ‫ هژمون��ی ای��ن کش��ور در عرصه جهانی ب��ا دکتر‬ ‫تو گو ناگزیر‬ ‫جالل دهقانی بودم که مس��یر این گف ‬ ‫به روابط ایران و امریکا‪ ،‬سیاس��ت های واش��نگتن‬ ‫درب��اره ته��ران و پرونده اتمی ایران‪ -‬ک��ه از ان به‬ ‫عنوان پیچیده ترین پرون��ده عرصه روابط بین الملل‬ ‫یاد می ش��ود ‪ -‬کشیده ش��د‪ .‬دکتر جالل دهقانی که‬ ‫از اساتید دانش��گاه عالمه طباطبایی است و روابط‬ ‫بین المل��ل تدری��س می کند بر این باور اس��ت که‬ ‫دول��ت ایاالت متحده به ش��دت تح��ت تاثیر البی‬ ‫صهیونیس��ت ها در امریکاس��ت‪ .‬او تاکی��د می کند‬ ‫که اگرچه ش��اید اوباما قصد داش��ت پیش از اغاز‬ ‫دوران ریاست جمهوری اش سیاست های کاخ سفید‬ ‫درباره ایران را تغییر دهد‪ ،‬اما اوبامای رئیس جمهور‬ ‫با اوبامای نامزد دموکرات ها بس��یار متفاوت است‪،‬‬ ‫چ��را که قرار گرفتن در س��متی سیاس��ی ان هم به‬ ‫بزرگی س��مت ریاس��ت جمهوری ایاالت متحده‪ ،‬به‬ ‫ناچار ش��رایط را تغییر می دهد‪ .‬این اس��تاد دانشگاه‬ ‫براین باور است که شاید تاکتیک های دموکرات ها‬ ‫ی خواهان با یکدیگر متفاوت باش��د اما در‬ ‫وجمهور ‬ ‫میان ان دو در اس��تراتژی ها تناقض اشکاری دیده‬ ‫نمی ش��ود‪ .‬دکتر دهقانی همچنین اعتق��اد دارد که‬ ‫بوش قصد داش��ت با اس��تفاده از قدرت سخت و‬ ‫ی اش‬ ‫نیروی نظامی ایران را از ادامه برنامه های هسته ا ‬ ‫منصرف کند ولی اوباما ترجیح داد تا این مس��یر را‬ ‫از راه دیپلماس��ی و مذاکره پیش ببرد و طبیعی است‬ ‫که ایران در چنین ش��رایطی وارد بازی امریکایی ها‬ ‫نخواهد ش��د‪ .‬او در بخش دیگری از س��خنانش از‬ ‫کسانی که تنها انجام مذاکره را هدف قرار داده اند‪،‬‬ ‫انتقاد کرد‪.‬‬ ‫به عقیده ش��ما باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهوری امریکا‬ ‫در این شانزده ماهی که در قدرت بوده‪ ،‬موفق شد ه‬ ‫در سیاس��ت هایش درباره ای��ران تغییری ایجاد کند‬ ‫یا ن��ه؟ و عمده ترین دلیل مخالفت امریکا با تحریم‬ ‫ایران به دلیل نگرانی از تهدید اسرائیل نیست؟یا به‬ ‫این دلیل اس��ت یا به واسطه ان تعارض هویتی که‬ ‫وجود دارد یا ممکن است مبنی بر این مدعا استوار‬ ‫باش��د که ما به نیات ایران از ادامه برنامه هس��ته ای‬ ‫اطمینان نداریم‪.‬‬ ‫بخش عمده ان برمی گردد به مس��اله اس��رائیل وگرنه‬ ‫برنامه هسته ای ایران که اوال پتانسیل غیرنظامی دارد و‬ ‫خودشان بارها اعالم کردند که ایران در استانه یا درصدد‬ ‫دستیابی به بمب هسته ای نیست‪ .‬بدترین حالتش این‬ ‫اس��ت که ایران به چرخه سوخت هسته ای دست پیدا‬ ‫می کند‪ .‬ان هم در چارچوب مقررات بین المللی است‬ ‫ک��ه ح��اال امریکایی ها بحث نیت را مط��رح کردند و‬ ‫بحث صالحیت‪ .‬اما یکی از دالیل عمده اش اس��رائیل‬ ‫است‪ .‬به نظر من تفاوتی بین دموکرات ها و جمهوری‬ ‫خواهان نیست‪.‬‬ ‫ایا تفاوتی بین هیالری کلینت��ون و اوباما همانطور‬ ‫ک��ه اق��ای احمدی ن��ژاد گف��ت وج��ود دارد؟ایا‬ ‫ هیالری کلینت��ون می خواهد ای��ران و امریکا را به‬ ‫قول اقای احمدی نژاد به نقطه برخورد برساند‪ ،‬ولی‬ ‫اوباما نه‪ ،‬دوست دارد با ایران وارد فاز مذاکره شود‬ ‫ی های مختلف است‪ ،‬به خصوص‬ ‫اما تحت تاثیر الب ‬ ‫ی های اس��رائیل که هیالری کلینتون به شدت به‬ ‫الب ‬ ‫انها نزدیک است؟‬ ‫همواره اختالفاتی وجود داشته است‪ .‬مثال بین وزارت‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫دفاع‪ ،CIA ،‬کاخ س��فید ی��ا وزارت خارجه اختالفاتی‬ ‫بوده است‪ .‬در اینکه هیالری کلینتون گرایشات بیشتری‬ ‫به اسرائیل دارد شکی نیست‪.‬‬ ‫منتها فراتر از این من معتقدم سیاس��ت استراتژیک در‬ ‫امری��کا و انجایی ک��ه ان را تبیین می کند تاثیرگذاری‬ ‫بیش��تری دارند و اینکه هیالری کلینتون در سیاس��ت‬ ‫امریکا جایگاه ویژه ای دارد قابل تامل است‪.‬‬ ‫وقتی کس��ی به عنوان رئیس جمهور امری��کا انتخاب‬ ‫می شود پست ریاس��ت جمهوری امریکا غلبه می کند‬ ‫ب��ر رئیس جمهور‪ .‬این در مورد ریگان صادق اس��ت‪.‬‬ ‫ری��گان کاندیدا خیل��ی افراطی ت��ر از ریگانی بود که‬ ‫رئیس جمهور ش��د‪ .‬برعکس ان در م��ورد کارتر بود‪.‬‬ ‫کارتر کاندیدا خیلی لیبرال ت��ر از کارتر رئیس جمهور‬ ‫ب��ود‪ .‬این در مورد اوباما هم هس��ت‪ .‬ش��اید به لحاظ‬ ‫شخصی لیبرال تر باشد که قطعا هست ولی در جایگاه‬ ‫رئیس جمهور امریکا گزینه هایش محدود می شود‪.‬‬ ‫شما تردید نکنید یکی از البی های تاثیرگذار در سیاست‬ ‫خارجی و تصمیم گیری امریکا‪ ،‬حداقل درخاورمیانه‪،‬‬ ‫اسرائیل است‪.‬‬ ‫برای کسانی که سیاست خارجی ایاالت متحده را دنبال‬ ‫می کنن��د جالب اس��ت که نظرات جان میر ش��ایمر و‬ ‫اس��تفان والت که یکی ش��ان رئالیست تدافعی است و‬ ‫ی در مورد سیاس��ت خارجی امریکا‬ ‫یکی دیگر تهاجم ‬ ‫چیس��ت‪ .‬اول یک مقاله و دوم کتابی نوش��تند درباره‬ ‫تاثیر البی یهودی در سیاس��ت خارجی امریکا به ویژه‬ ‫در خاورمیانه و کتاب قطوری است که شنید م ترجمه‬ ‫شده و نشان دادند که چگونه سیاست خارجی امریکا‬ ‫به نوعی تحت تاثیر البی رژیم صهیونیستی است و حتی‬ ‫عده ای می گویند گروگان است‪.‬‬ ‫ب��از خ��ود امریکایی ها ی��ک ضرب المث��ل دارند که‬ ‫می گویند «معموال س��گ دمش را ت��کان می دهد ولی‬ ‫در رابطه با مسائل امریکا و اسرائیل دم سگ است که‬ ‫سگ را می جنباند» به جای اینکه امریکا شکل دهد به‬ ‫سیاست ها‪.‬‬ ‫چرا اینطور است؟‬ ‫یک دلیل بس��یار مهمش به لحاظ ایدئولوژیک است و‬ ‫یک��ی از بارزترین ان البی یهودی اس��ت و طبیعتا ان‬ ‫تاثیرگذاری ضدایرانی و اسالمی که دارند‪ .‬ما منظورمان‬ ‫یهودیان صهیونیست است‪.‬‬ ‫اکن��ون مهم تری��ن رس��انه های بین الملل��ی در اختیار‬ ‫یهودی هاس��ت‪ .‬ش��ما می دانی��د ک��ه قدرت رس��انه‬ ‫تکمیل کنن��ده ق��درت نظام��ی اس��ت و ب��رای انها‬ ‫موقعیت س��ازی می کند‪ .‬در جنگ سال ‪ 1991‬و حمله‬ ‫امری��کا به عراق ما می دیدیم که بس��یاری از مردم که‬ ‫مقابل ‪ CNN‬می نشستند فکر می کردند دارند فیلم راکی‬ ‫می بینند‪ .‬واقعا همین است‪ .‬کسی که جلوی تلویزیون‬ ‫نشسته نمی داند این جلوه های ویژه است یا واقعا دارند‬ ‫بمب می زنند‪.‬‬ ‫این قدرت را نباید دستکم گرفت‪ .‬اشاره می کنم به ان‬ ‫کتاب که بسیار جنجالی بود و صدها نقد بر ان نوشتند‪،‬‬ ‫ول��ی از منظر این دو رئالیس��ت جالب اس��ت‪ .‬من در‬ ‫کالس های درس به دانشجویان می گویم که به مسائل‬ ‫بین المللی نگاه عمیق تری داشته باشند‪ .‬بعضی وقت ها‬ ‫ما چیزهایی را می گوییم که فقط فکر می کنیم خودمان‬ ‫انها را می گوییم در حالی که اینگونه نیس��ت‪ .‬قدرت‬ ‫الب��ی یهودی در امریکا یک واقعیت اس��ت‪ .‬خیلی از‬ ‫رئالیس��ت ها از جمله همین والت و میر شایمر هم با‬ ‫این موافقند در مورد تاثیرگذاری سیاست خارجی البی‬ ‫صهیونیست ها در رابطه با ایران‪.‬‬ ‫هم��ه چ��ه در داخل‪ ،‬چ��ه در خارج و چه در س��طح‬ ‫بین الملل قبول دارند که بیشترین مشکل امریکا در مورد‬ ‫برنامه های هسته ای ایران بیشتر از اینکه خودش باشد‬ ‫اسرائیل است و خیلی در امریکا انتقاد می کنند که چرا‬ ‫امریکا دارد منافع ملی خودش را فدای رژیمی می کند‬ ‫که از مش��روعیتی هم برخوردار نیست و اوباما شاید‬ ‫شخصا خودش اوایل می خواست که سیاست دیگری‬ ‫در قبال ایران و برنامه هسته ای ایران داشته باشد اما به‬ ‫دلیل گروه هایی که وجود دارند نتوانس��ت‪ .‬گرچه من‬ ‫باز هم می خواهم تاکید کنم به اصل تفاوت استراتژیک‬ ‫بین اینها خیلی اعتقاد ندارم و تفاوت در اس��تراتژی و‬ ‫خط مشی هاست‪.‬‬ ‫بوش فکر می کرد از طریق قدرت نظامی و اعمال فشار‬ ‫می تواند ایران را خلع س�لاح کند (یعنی تاسیسات ما‬ ‫را جمع کن��د)‪ .‬اوباما و دموکرات ها فکر می کردند که‬ ‫از طریق مذاکره و ش��یوه های دیگری می شود این کار‬ ‫را کرد‪.‬‬ ‫گفتن این موضوع هم شاید خیلی بد نباشد و من بار ها‬ ‫ان را تکرار کرده ام که در اواخر دوره بوش در امریکا‬ ‫راجع به برنامه هسته ای ایران دیدگاهی به شدت دنبال‬ ‫می شد مبنی بر اینکه امریکا در برنامه هسته ای ایران در‬ ‫یک وضعیت باخت‪ -‬باخت قرار دارد‪ .‬دلیل ان هم این‬ ‫بود که امریکا دو گزینه بیشتر ندارد‪ .‬یا اینکه حمله کند‬ ‫به تاسیسات ایران و این حمله قطعا گزینشی خواهد بود‬ ‫و نمی تواند توان هسته ای ایران را از بین ببرد‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫حمل��ه امریکا به ایران باخت اس��ت و باعث وحدت‬ ‫ملی بیش��تری در ایران می شود‪ .‬گزینه دیگر هم همان‬ ‫راهی بود که می رفتند و مس��یر قطعنامه شورای امنیت‬ ‫و اعمال فشار که حتی خود انها هم می گفتند نمی شود‬ ‫و حتی متحدان امریکا هم نمی توانند ان را اعمال کنند‬ ‫و درست هم بود‪ .‬پس این مسیر هم مسیری بود که به‬ ‫باخت امریکا منجر می شد‪.‬‬ ‫گزین��ه دیگری که انها پیش��نهاد می کردند این بود که‬ ‫امریکا بیای��د بین این دو گزین��ه باخت‪ -‬باخت یک‬ ‫ی را پیش��نهاد و وضعیت ب��ازی را دقیقا‬ ‫گزینه س��وم ‬ ‫برعکس کند‪.‬‬ ‫ان��گاه این بازی می ش��ود برد‪ -‬برد به نف��ع امریکا و‬ ‫باخت ‪ -‬باخت به ضرر ایران‪.‬‬ ‫این بود ک��ه در امریکا (قبل از به ریاس��ت جمهوری‬ ‫رسیدن اوباما) که اگر یادتان باشد و مناظرات انتخاباتی‬ ‫اوباما با مک کین را دنبال کرد ه باش��ید‪ ،‬اوباما صراحتا‬ ‫گف��ت که من با ایران مذاکره خواهم کرد و پیش��نهاد‬ ‫مذاکره خواهم داد‪.‬‬ ‫این موضوع به نظر من در راس��تای همان سناریو بود‪.‬‬ ‫توصیه ش��ان این بود که اگر امریکا می خواهد ورق را‬ ‫برگردان��د و ب��ازی را به بازی برد ‪ -‬ب��رد تبدیل کند‪،‬‬ ‫پیش��نهاد مذاکر ه همه جانبه بی قید و ش��رط به ایران‬ ‫بدهد‪.‬‬ ‫اوباما این کار را کرد اما نتیجه ای از ان نگرفت‪.‬‬ ‫می خواهم شاهدی بیاورم در تایید نظر خودم که اینها‬ ‫از ابتدا نمی خواس��تند ایران هس��ته ای را به رس��میت‬ ‫شما تردید نکنید یکی از البی های تاثیرگذار‬ ‫در سیاست خارجی و تصمیم گیری امریکا‬ ‫حداقل در خاورمیانه‪ ،‬اسرائیل است‬ ‫بوش فکر می کرد از طریق قدرت نظامی و‬ ‫اعمال فشار می تواند ایران را خلع سالح کند‬ ‫(یعنی تاسیسات ما را جمع کند)‪ .‬اوباما و‬ ‫دموکرات ها فکر می کردند که از طریق مذاکره‬ ‫و شیوه های دیگری می شود این کار را کرد‬ ‫‪21‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫بشناسند‪ .‬انها از اول می خواستند که ایران برنامه های‬ ‫هسته ای اش را متوقف کند و از ان دست بکشد‪ ،‬منتها‬ ‫از مسیری دیگر‪ .‬ان مس��یر هم این بود که مذاکره بی‬ ‫قید و شرط به ایران بدهیم تا تهران دست از برنامه های‬ ‫هسته ای اش بکشد‪.‬‬ ‫تحلیل انه��ا این بود که در این فرایند مذاکرات که به‬ ‫گفته خودشان ‪ 30‬سال به درازا می کشد ایران را متقاعد‬ ‫می کنند که دست از برنامه های هسته ای اش بردارد‪.‬‬ ‫حاال ای��ران یا می ش��ود مانند چین یا می ش��ود مانند‬ ‫ش��وروی‪ .‬نهایتا سرنوش��ت یکی از این کش��ورها را‬ ‫خواهد داشت‪ .‬می شد پیش بینی کرد که ایران نمی پذیرد‬ ‫و این نکته مهم است‪ .‬اوباما امد پیشنهاد مذاکره داد و‬ ‫ایران نپذیرفت‪.‬‬ ‫مذاکره فی نفس��ه که نمی شود‪ .‬مذاکره ابزار دیپلماسی‬ ‫اس��ت‪ .‬ابزاری اس��ت برای تامین مناف��ع ملی‪ .‬ما هم‬ ‫نمی روی��م مذاکره کنیم که منافع ملی مان را از دس��ت‬ ‫بدهی��م‪ .‬بعضی ها ب��ه نظر من خود مذاک��ره را هدف‬ ‫گرفته اند و می گویند چرا مذاکره نمی کنید؟ مذاکره که‬ ‫خودش هدف نیست‪ ،‬وس��یله است‪ .‬ما اگر هدف مان‬ ‫حفظ توان هسته ای است باید این توان را حفظ کنیم‪،‬‬ ‫نه مذاکره کنیم تا این توان را از دست بدهیم‪.‬‬ ‫هدف انها از قبل مش��خص ب��ود و ان هم این بود که‬ ‫ایران در جریان مذاکرات دست از برنامه هسته ای اش‬ ‫ب��ردارد‪ .‬اما انها مطمئن بودند که ای��ران این گزینه را‬ ‫نمی پذیرد‪ .‬ح��اال امریکایی ها می گفتند که اگر بپذیرد‬ ‫که برد اس��ت‪ ،‬اگر نپذیرد بازهم برد است‪ .‬چرا؟ چون‬ ‫می گفتند ما پیش��نهاد دادیم اما ایرانی ها قبول نکردند‪.‬‬ ‫این سناریویی است که اوباما دقیقا دارد اجرا می کند‪.‬‬ ‫خیلی از دوستان هم نظرشان این بود که اوباما پیشنهاد‬ ‫مذاکره خواهد داد‪ .‬اما معلوم بود که ایران این موضوع‬ ‫را نمی پذیرد و وارد مذاکره ای که نتیجه ان مش��خص‬ ‫اس��ت نخواهد ش��د‪ .‬ان وقت اوبام��ا می تواند از این‬ ‫موضوع برای اعمال فش��ار علیه ایران استفاده کند که‬ ‫البته تا حدودی هم در این زمینه موفق بوده است‪.‬‬ ‫البته تحرکات هسته ای ما در هفته های اخیر این تالش ها‬ ‫را ناکام گذاشته اس��ت‪ .‬احیای بحث معاوضه سوخت‬ ‫هس��ته ای می تواند دس��تکم مانع از برد سهل الوصول‬ ‫مذاکره ابزار دیپلماسی است؛‬ ‫اب��زاری اس��ت ب��رای تامی��ن‬ ‫مناف��ع ملی‪ .‬ما ه��م نمی رویم‬ ‫مذاکره کنیم که منافع ملی مان‬ ‫را از دست بدهیم‬ ‫‪22‬‬ ‫امریکا بش��ود‪ .‬در همین راس��تا بود که نشست امنیت‬ ‫هس��ته ای را برگزار کردند‪ .‬البت��ه برگزاری کنفرانس‬ ‫امنیت هسته ای در امریکا‪ ،‬بیشتر یک موفقیت نمادین‬ ‫ی الزام اوری‬ ‫است‪ .‬در این نشس��ت تصمیم گیری خیل ‬ ‫نش��د‪ ،‬به وی��ژه اینکه ای��ران هم موفق ش��د در تهران‬ ‫کنفرانس خلع سالح را برگزار کند و اعالم کرد که این‬ ‫نشس��ت در برابر نشست امنیتی امریکا نیست ولی در‬ ‫عمل اینطور شد که ایران به جامعه بین المللی نشان داد‬ ‫که به هر حال بعضی ها دیدگاه ایران در بحث هسته ای‬ ‫را تایی��د می کنن��د‪ ،‬به ویژه اینکه بس��یاری کش��ورها‬ ‫پرون��ده ایران را به عنوان ی��ک رویه نگاه می کنند که‬ ‫اگر پرونده ای به این گونه حل ش��ود از این به بعد به‬ ‫رویه تبدیل خواهد شد‪ .‬یعنی از این به بعد مانندقضیه‬ ‫بوسمن در فوتبال اروپا می شود‪.‬‬ ‫ای��ران به عنوان کش��وری که عضو ‪ NPT‬اس��ت و به‬ ‫تعهداتش عمل ک��رده و می کند دو س��ال برنامه های‬ ‫هسته ای خود را تعلیق کرد‪.‬‬ ‫اگر مجبورش کنند که دس��ت از توان هس��ته ای اش‬ ‫بردارد شما مطمئن باشید که کشورهای جهان سوم از‬ ‫این به بعد اجازه نخواهند داشت سراغ انرژی هسته ای‬ ‫بروند‪ .‬حمایت گ��روه نم (جنبش عدم تعهد) از ایران‬ ‫به این دلیل اس��ت که این موضوع تبدیل به یک رویه‬ ‫نشود‪ .‬چون اگر قرار باشد کشورهایی که به تعهداتشان‬ ‫عمل می کنند‪ ،‬از مزایای ‪ NPT‬استفاده نکنند‪ ،‬این باعث‬ ‫تزلزل پیمان ها هم می شود‪ .‬چون واقعا کشورها رفتند‬ ‫عضو ‪ NPT‬شدند چون یک روح واحد بر ‪ NPT‬حاکم‬ ‫است‪ ،‬یعنی نمی توانی یک سه پایه را که دو تا پایه دارد‬ ‫فقط یکی اش را بگیری‪.‬‬ ‫‪ NPT‬س��ه تا پایه دارد؛ یکی خلع س�لاح است‪ ،‬یکی‬ ‫عدم اش��اعه است و یکی اس��تفاده صلح امیز از انرژی‬ ‫هس��ته ای‪ .‬کسی که عضو ‪ NPT‬ش��ده است این سه‬ ‫تا را باهم دیده اس��ت‪ .‬افکار عمومی منصف این سوال‬ ‫برایشان ایجاد می شود‪.‬‬ ‫ش��ما بهتر می دانید که در روابط بین الملل متاسفانه‬ ‫انصاف حاکم نیس��ت‪ .‬معادالت قدرت اس��ت که‬ ‫تعیین می کند‪.‬‬ ‫این هم نکته مهمی اس��ت که اگ��ر در نظام بین الملل‬ ‫عدالت نیس��ت و قدرت حرف اول اس��ت پس ما هم‬ ‫باید از موضع قدرت حرکت کنیم‪.‬‬ ‫اگر در وضعیتی باش��یم که قدرتم��ان برابری نکند‬ ‫ممکن است ضرر کنیم‪.‬‬ ‫این اتفاقا یعنی تصمیم استراتژیک در صحنه بین المللی‪.‬‬ ‫ما می گوییم که این خوب نیس��ت که از میزان قدرتی‬ ‫که داریم اس��تفاده نکنیم‪ .‬اگر هدفی هم تعیین کنیم که‬ ‫زورمان به ان نمی رس��د هم خوب نیست‪ .‬دیپلماسی‬ ‫هم یعنی همین که ما ببینیم چطور توانایی مان را حفظ‬ ‫ی و جنگ و هزینه بیشتری‬ ‫کنیم بدون اینکه تقابل نظام ‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫حتی ش��ما یک کشور را نام ببرید که جایگاه قدرتش‬ ‫بدون هزینه افزایش پیدا کرد ه اس��ت‪ .‬چنین کشوری‬ ‫نداریم‪ .‬بعد از جنگ جهانی دوم شوروی قصد داشت‬ ‫به جایگاه ابرقدرتی برس��د اما امریکا مخالفت کرد و‬ ‫این دو کش��ور تا استانه جنگ هسته ای پیش رفتند اما‬ ‫این جنگ هیچ گاه رخ نداد‪.‬‬ ‫فک��ر می کنید نهایتا موضوع هس��ته ای میان ایران و‬ ‫امریکا به کجا می رس��د؟ تحلیل نهایی تان چیست؟‬ ‫ایا فکر می کنید که به سوی جنگ پیش می رویم یا‬ ‫نظر دیگری دارید؟‬ ‫نه‪ ،‬اگر قرار بود جنگ شود در دوران بوش می شد‪.‬‬ ‫در دوران ب��وش قدرت امریکا کمرنگ ش��ده بود‬ ‫و عراق و افغانس��تان در اولویت این کشور بودند‪،‬‬ ‫ضمن اینکه دس��تاورد ها و پیش��رفت های هسته ای‬ ‫ایران هم کمتر از شرایط فعلی بود‪.‬‬ ‫اوایل دوران ریاس��ت جمهوری بوش که قوی بود‪ .‬تا‬ ‫انجا که من می دانم این دو کشور در اولویت بودند اما‬ ‫از این اولویت خارج شدند‪ .‬ولی االن شما می گویید که‬ ‫اوباما امده سیاست های بوش را اصالح کند‪ .‬هژمونی‬ ‫یا قدرت مشروع که تنها مبتنی بر قدرت سخت افزاری‬ ‫و جنگ نیست‪ ،‬چون جامعه امریکا به اوباما رای داده‬ ‫است که ان سیاست ها را تغییر دهد‪.‬‬ ‫تحلیلتان در مورد حمله یکجانبه اس��رائیل به ایران‬ ‫چیس��ت؟ ایا فکر می کنید احتم��ال این حمله وجود‬ ‫دارد؟‬ ‫اس��رائیل به ایران حمله نمی کند‪ .‬من معتقدم اگر قرار‬ ‫باش��د به ایران حمله کنند ‪ -‬که البته به نظر من بس��یار‬ ‫بعید اس��ت‪ .‬امریکا این کار را خواهد کرد‪ .‬چون اگر‬ ‫اسرائیل بخواهد این کار را بکند کل خاورمیانه به هم‬ ‫می ریزد و ایران به طور غیرمستقیم می گوید که ما منافع‬ ‫امریکا را به خطر می اندازیم‪ .‬به هرحال یکی از عناصری‬ ‫که در معادله خاورمیانه وجود دارد‪ ،‬اسرائیل است‪.‬‬ ‫اس��رائیل بمب اتم ه��م دارد و از ان رژیم هیچ چیز‬ ‫بعید نیس��ت‪ .‬ایا ممکن است از بمب اتم علیه ایران‬ ‫استفاده کند؟‬ ‫نه‪ ،‬بمب اتم برای استفاده نکردن است‪ .‬بمب اتم برای‬ ‫نجنگیدن است‪ .‬بعضی از نومحافظه کاران امریکا مانند‬ ‫والت می گویند که اجازه دهید کشور ها هسته ای شوند‪،‬‬ ‫چرا که وقتی کش��ور ها هس��ته ای می شوند‪ ،‬محتاط تر‬ ‫می شوند و جنگ هس��ته ای تخریب قطعی است‪ .‬من‬ ‫گاهی می بینم که مغالطاتی هم می شود که حاال اگر ما‬ ‫بمب اتم هم بسازیم چگونه با یک بمب اتم می خواهیم‬ ‫جلوی امریکا با ان همه کالهک هسته ای بایستیم‪.‬‬ ‫این یک بحث انحرافی اس��ت‪ .‬اوال که ایران دنبال س�لاح‬ ‫هسته اینیست‪،‬ثانیاسالحهسته ایبراینجنگیدناست‪.‬‬ ‫اما امریکایی ها و اسرائیلی ها ادعا می کنند که ایران‬ ‫قصد نابود کردن اسرائیلی ها را دارد‪.‬‬ ‫در دعوا که حلوا خی��رات نمی کنند‪ .‬خب انها تهدید‬ ‫می کنند‪ ،‬ایران هم تهدید می کند‪.‬‬ ‫انه��ا ادع��ا می کنند که هدف ایران بم��ب اتم و در ‬ ‫نهایت نابود کردن اسرائیل است‪ .‬شاید به این دلیل‬ ‫باش��د که داشتن کالهک هس��ته ای از سوی هند و‬ ‫پاکستان برای انها حساسیت برا نگیز نیست‪.‬‬ ‫اتفاق��ا بخش عمده نشس��ت امنیت هس��ته ای امریکا‬ ‫معطوف به پاکس��تان بود‪ .‬اکنون بحث این اس��ت که‬ ‫یک نهاد بین المللی بیاید زراد خانه های اتمی پاکستان‬ ‫را کنترل کند تا این زراد خانه ها به دست تروریس��ت ها‬ ‫نیفتد‪ .‬االن خیلی ها معتقدند که هند و پاکس��تان دیگر‬ ‫باهم نخواهند جنگی��د‪ .‬در حالی که پیش از این با هم‬ ‫جنگیده اند‪ .‬اما س�لاح هسته ای محدودیت هایی ایجاد‬ ‫می کن��د و به فرض اینکه ما بگویی��م ایران می خواهد‬ ‫بم��ب اتم ه��م بس��ازد‪ ،‬خیلی ها توصی��ه می کنند که‬ ‫هسته ای ش��دن بعضی کشورها‪ ،‬مس��ئولیت پذیری و‬ ‫عقالنیت را افزایش می دهد‪ .‬در مورد بحث اس��رائیل‬ ‫هم همان موضع مقام معظم رهبری استراتژی ماست که‬ ‫از سال ها پیش ابراز داشته اند و اینکه راه حل فلسطین‬ ‫یک موضوع و ان هم برگزاری رفراندوم است‪ .‬اقای‬ ‫احمدی ن��ژاد اطالعیه دادند و گفتند که ما از س��ال ها‬ ‫پیش موضع رسمی مان همین بوده است‪.‬‬ ‫م��ن قویا بر این باورم که ای��ران چنین قصدی ندارد و‬ ‫حمله هس��ته ای به هیچ کشوری نخواهد کرد‪ .‬اما انها‬ ‫از برخی از سخنان مقامات ایران بر داشت های تبلیغاتی‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫این است که می گویم در سیاست خارجی باید توجه‬ ‫داش��ته باش��یم که چه می گوییم و چه نمی گوییم و به‬ ‫تصویری که دش��من دوست دارد ان را علیه م ا ترسیم‬ ‫کن��د کمک نکنیم‪ .‬چ��ون یکی از اس��تراتژی هایی که‬ ‫امریکا بعد از ‪ 11‬سپتامبر داشته بزرگنمایی تهدید برای‬ ‫مقابله با ان است‪.‬‬ ‫اخری��ن ان این بود که پاول در ش��ورای امنیت گفت‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫که اورانیوم به عراق منتقل ش��ده و بعد ها معلوم ش��د‬ ‫که دروغ بوده است‪ ،‬چون ابرقدرتی که می خواهد این‬ ‫همه نیرو به منطقه بیاورد وقتی بدون دلیل به کشوری‬ ‫حمل��ه می کند نمی تواند بگوید ک��ه بدون دلیل حمله‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬از اول باید تهدید را ب��ه اندازه ای بزرگ‬ ‫ی داخلی امریکا و افکار‬ ‫جلوه بدهید که افکار عموم�� ‬ ‫عموم��ی بین المللی بپذیرد که این تهدیدها با این نوع‬ ‫برخورد متناسب است‪.‬‬ ‫ت هایی که در مورد نابودی‬ ‫یعنی به نظر ش��ما صحب ‬ ‫اسرائیل مطرح شده نباید مطرح می شد؟‬ ‫باید ببینی در چه کانتکس یا مفهومی باید مطرح شود‪.‬‬ ‫وقتی اسرائیل اعالم می کند که ما حمله می کنیم‪ ،‬جواب‬ ‫های‪ ،‬هوی است‪.‬‬ ‫ی ما همیشه موضع ثابتی بوده است‪.‬‬ ‫منتها موضع رسم ‬ ‫ضمن اینکه در سیاست خارجی باید این اصل را مدنظر‬ ‫داشته باشیم و ان اینکه لزوما همه اهداف اعمالی نیاز‬ ‫به اع�لام ندارد‪ .‬ما می گوییم که درسیاس��ت دو نوع‬ ‫هدف داریم؛ اهداف اعالمی و اهداف اعمالی‪ .‬همیشه‬ ‫کش��ورها سعی می کنند در اهداف اعالمی‪ ،‬حداقلی و‬ ‫در سیاست اعمالی حداکثری رفتار کنند‪.‬‬ ‫م��ا در مواضعی که اعالم می کنی��م حداقل ها را اعالم‬ ‫می کنیم‪ .‬یعنی همه کش��ورها چنین هستند و حداکثر‬ ‫توان را برای یکسری اهداف اعمالی می گذارند‪.‬‬ ‫نمونه ساده اش این است که وقتی امریکا می خواست‬ ‫به عراق حمله کند‪ ،‬می توانس��ت بگوید زورم می رسد‬ ‫و این کشور را می گیرم ولی می گوید ما نیامدیم عراق‬ ‫را اشغال کنیم‪ ،‬امدیم دموکراسی برقرار کنیم‪ .‬ما دنبال‬ ‫نفت نیس��تیم برای اینکه هزینه های این کار را کاهش‬ ‫دهند‪ .‬واقعیت ان چیزی نیس��ت ک��ه در صحنه عمل‬ ‫می بینیم و واقعیت چیزی اس��ت که س��اخته می شود‪.‬‬ ‫نباید تصویر س��ازی هایی که به ناحق از ایران س��اخته‬ ‫می شود را به نوعی تقویت کنیم‪.‬‬ ‫البت��ه بعض��ی مواق��ع ه��م الزم��ه سیاس��ت خارجی‬ ‫تهاجمی عمل کردن است‪ .‬در فوتبال می گویند بهترین‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫دفاع‪ ،‬حمله است‪.‬‬ ‫یعن��ی در تحلیل نهایی فکر می کنی��د تحری م ها هم‬ ‫علیه ایران جواب نمی دهد؟ یعنی به نتیجه ش��ان که‬ ‫تحری م های فلج کننده است خواهند رسید یا نه؟‬ ‫تحریم ه��ا که نمی ش��ود گفت تاثیر ن��دارد‪ .‬اوال خود‬ ‫امریکایی ه��ا معتقدند که اعم��ال تحریم ها و به نتیجه‬ ‫رسیدن ان بسیار س��خت است‪ .‬اگر شما تحریم هایی‬ ‫را اعم��ال و بتوانید اجرا کنید خود روس ها و چینی ها‬ ‫ب��ه خص��وص در بح��ث تحریم های نفت��ی ان قلت‬ ‫می اورند‪.‬‬ ‫عملی نیست‪ .‬حتی اروپایی ها هم احتمال دارد نتوانند‬ ‫انگون��ه عمل کنند‪ .‬تحریم ها قطعا تاثیر می گذارد و ما‬ ‫منکر تاثیرگذاری ان نیستیم‪ .‬پس ما باید هزین ه‪ -‬فایده‬ ‫کنی��م و ببینیم که می ارزد یا نه؟ یعنی واقعا ان اهداف‬ ‫استراتژیکی که در سیاست خارجی مان تعریف کردیم‬ ‫ارزش اینک��ه این مقاوم��ت را بکنیم دارد ی��ا ندارد‪.‬‬ ‫وگرنه در روابط بین الملل و سیاست خارجی هیچ چیز‬ ‫ب��دون هزینه نیس��ت‪ ،‬به خصوص اینکه ش��ما قصد‬ ‫جهش اس��تراتژیک کنید و ما ممکن اس��ت در داخل‬ ‫اختالف نظر داشته باش��یم‪ .‬اما مسائلی وجود دارد که‬ ‫به موجودیت‪ ،‬اعتبار و حیات و منافع و بقای کش��ور‬ ‫وابس��ته است‪ .‬اینها حسابش در همه دنیا از اختالفات‬ ‫داخلی و حزبی و اینگونه مسائل جداست‪.‬‬ ‫ی ها معتقدند که هسته ای شدن شاید ایران را به‬ ‫خیل ‬ ‫سمت تغییرات پیش ببرد‪.‬‬ ‫جالب اس��ت و حتما شما هم ش��نیده اید که خیلی از‬ ‫کسانی که اسالمگرا هم نیستند وبه جمهوری اسالمی‬ ‫ هم اعتقادی ندارند و ملی گرا هستند ‪ -‬مثل اکبر اعتماد‪ ،‬‬ ‫اولین رئیس س��ازمان انرژی اتمی ‪ -‬اینها معتقدند که‬ ‫چرا ایران نباید هس��ته ای ش��ود؟ چون هسته ای شدن‬ ‫ایران جهش اس��تراتژیک است‪ .‬داشتن بمب نه! همان‬ ‫داشتن تکنولوژی انرژی هسته ای یک جهش قدرت و‬ ‫ارتقای توان چانه زنی ایران در روابط بین الملل است‪.‬‬ ‫همه باید توجه داش��ته باش��یم که داش��ته های ملی را‬ ‫دس��تکم نگیریم‪ ،‬چون واقعا راحت به دس��ت نیامده‬ ‫اس��ت‪ .‬این برنامه هس��ته ای محصول تالش ‪ 20‬سال‬ ‫است و همه هم در ان سهیم هستند و این یک جهش‬ ‫استراتژیک را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫امروز مقاله ای می خواندم که یک اس��تاد اهل ترکیه‬ ‫ان را نوش��ته بود‪ .‬او هرم قدرت در نظام بین الملل‬ ‫را ترس��یم کرده بود‪ .‬مثال اینکه ابرقدرت کیس��ت یا‬ ‫قدرت های جهانی و متوسط چه کشورهایی هستند؟‬ ‫در نهایت هم رسیده بود به قدرت های منطقه ای‪.‬‬ ‫ترک ها و ایرانی ها نه اینکه دش��من هم باشند‪ ،‬اما یک‬ ‫رقابت استراتژیک طبیعی باهم دارند‪.‬‬ ‫جال��ب این بود که در این هرم‪ ،‬ای��ران ا ز ترکیه باالتر‬ ‫ب��ود‪ .‬اگر یک ایرانی این ح��رف را بزند می گویند که‬ ‫ش��ما ایرانی هس��تید‪ ،‬تعصب دارید و بخش��ی از این‬ ‫مزاحمت ه��ا و مخالفت های��ی ک��ه با ایران می ش��ود‬ ‫خودش حکایت از این دارد که ایران به یک س��طحی‬ ‫از قدرت رسیده است‪.‬‬ ‫پس ش��ما به ط��ور کلی احتم��ال جن��گ را منتفی‬ ‫می دانید؟‬ ‫من جنگ را منتفی می دانم ولی اعمال فش��ار را کامال‬ ‫محتمل می دانم‪ .‬من در س��ال ‪ 87‬که اوباما به تازگی به‬ ‫ریاس��ت جمهوری رسیده بود‪ ،‬گفتم اوباما ضمن اینکه‬ ‫سعی می کند چهره دوم هژمونی امریکا را برجسته کند‪،‬‬ ‫در برخورد با کش��ورهای ضدهژمونیک هم فش��ارش‬ ‫اعمال فشار نرم بر کشورهای‬ ‫ ‬ ‫بیشتر خواهد شد‪ .‬یعنی‬ ‫مس��تقل ضد هژمونیک از جمله ایران بیش��تر می شود‬ ‫و تاریخ سیاس��ت خارجی امریکا هم این را به خوبی‬ ‫نش��ان می ده��د‪ .‬روابط ایران و امری��کا در دورانی که‬ ‫دموکرات ها قدرت را در اختیار داشته اند‪ ،‬همواره بیشتر‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬البته به غیر از دوره بوش که دوره ای کامال‬ ‫اس��تثنایی بود‪ .‬به طور مثال در زمان کلینتون حدود ‪14‬‬ ‫فرمان اجرایی علیه ایران صادر ش��د‪ .‬می خواهم بگویم‬ ‫به طور کلی اعمال فشار های دموکرات ها بر ایران بیشتر‬ ‫بوده است‪ .‬حاال اوباما شعار تغییر می دهد‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫غرب نسبت به توافق ایران با ترکیه و برزیل واکنش منفی نشان داد‬ ‫معادله مجهول تحریم‬ ‫انها به معیارهای متعددی وابسته بود‪ .‬نگاهی به پیشینه‬ ‫توافقنامه های بسته شده در ارتباط با برنامه هسته ای ایران‬ ‫می تواند روند پرونده هسته ای را کمی روشن تر کند‪.‬‬ ‫توافقنامه سعداباد تهران‬ ‫دومینیک دوویلپن وزیر امور خارجه وقت فرانسه‪ ،‬جک‬ ‫اس��تراو وزیر خارجه وقت بریتانیا و یوشکا فیشر وزیر‬ ‫خارجه وقت المان با ای��ران مذاکره کردند تا طبق این‬ ‫توافقنامه انجام بازرس��ی های گس��ترده تر از تاسیسات‬ ‫و پلم��ب ان‪ ،‬تعلیق فعالیت های مربوط به غنی س��ازی‬ ‫اورانیوم و جلوگیری سه کشور اروپایی از ارسال پرونده‬ ‫اتمی ایران به شورای امنیت صورت پذیرد‪.‬‬ ‫توافقنامه بروکسل‬ ‫رئی��س هیات مذاکره کننده ایران‪ :‬حس��ن روحانی دبیر‬ ‫اس��بق ش��ورای عالی امنیت ملی ایران و مسئول وقت‬ ‫مذاکرات اتمی‪.‬‬ ‫خاویر سوالنا مس��ئول وقت سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا با حس��ن روحانی دبیر اسبق شورای عالی امنیت‬ ‫ملی ایران و مسئول وقت مذاکرات اتمی مذاکره کردند‬ ‫و مقرر ش��د مونتاژ و ازمایش سانتریفیوژها و ساخت‬ ‫داخلی قطعات سانتریفیوژ به حالت تعلیق دراید‪.‬‬ ‫توافقنامه پاریس‬ ‫سیروس ناصری به همراه سفیران وقت ایران در پاریس‪،‬‬ ‫لندن و برلین با سه کشور المان‪ ،‬فرانسه و بریتانیا مذاکره‬ ‫کردند و مقرر ش��د ضمن گس��ترش دامنه تعلیق تمام‬ ‫فعالیت های اتمی ایران‪ ،‬اروپا برای پذیرش درخواست‬ ‫ای��ران در عضویت در س��ازمان تجارت جهانی تالش‬ ‫کند‪.‬‬ ‫توافقنام��ه تهران نوعی ابتکار عمل برای بازگش��ت به‬ ‫مذاکره و حل صلح امیز مس��اله بود‪ ،‬اما درپی انتش��ار‬ ‫بیانیه مشترک ایران‪ ،‬ترکیه و برزیل در تهران و استقبال‬ ‫اکثر کشورها از ان‪ ،‬مقامات امریکایی با اتخاذ مواضعی‬ ‫همگرا با رژیم صهیونیس��تی اع�لام کردند که همچنان‬ ‫برای تحریم ایران تالش می کنند‪.‬‬ ‫ب��اراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا اعالم کرد که بیانیه‬ ‫امضا ش��ده میان ایران‪ ،‬برزیل و ترکیه وی را قانع نکرده‬ ‫است‪ ،‬زیرا انها (برزیل و ترکیه) در متقاعد کردن ایران به‬ ‫تعلیق غنی سازی اورانیوم شکست خورده اند‪.‬‬ ‫س��خنگوی وزارت ام��ور خارجه امری��کا اعالم کرد‬ ‫توافق هس��ته ای ایران نمی توان��د تحریم ها را علیه این‬ ‫کش��ور متوقف کند‪ .‬فیلیپ کراولی‪ ،‬سخنگوی وزارت‬ ‫امور خارجه امریکا گفت‪« :‬کس��انی هستند که ممکن‬ ‫است این موضوع را به عنوان برون رفت تلقی کنند‪ .‬من‬ ‫فکر می کنم ما بازهم نس��بت به مس��اله هسته ای ایران‬ ‫شکاک باقی مانده ایم‪ ،‬زیرا این بیانیه نیز موضوع جدیدی‬ ‫ارائه نکرده اس��ت‪ ».‬وی ادام��ه داد‪« :‬مقامات امریکایی‬ ‫هن��وز قطعنامه را بررس��ی می کنند و در نظ��ر دارند با‬ ‫متح��دان بین المللی خود از جمله ترکی��ه و برزیل در‬ ‫این باره مشورت کنند‪ ».‬سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫ش برای اعمال تحریم ها علیه ایران در‬ ‫امریکا گفت‪« :‬تال ‬ ‫سازمان ملل ادامه دارد‪ .‬هیچ چیز حتی اخرین توافقنامه‬ ‫ی متوقف‬ ‫نمی تواند مذاک��رات را برای قطعنامه تحریم ‬ ‫کند‪».‬روبرت گیبز‪ ،‬سخنگوی کاخ سفید نیز با اشاره به‬ ‫بیانیه میان ایران‪ ،‬برزیل و ترکیه درباره مبادله س��وخت‬ ‫گفت‪« :‬این توافقنامه گام های برداش��ته شده در جهت‬ ‫اعمال تحریم های جدید علیه ایران را تغییر نمی دهد‪».‬‬ ‫‪24‬‬ ‫گیبز ب��ا ادعای اینکه نگرانی های جدی درباره مس��اله‬ ‫هس��ته ای ایران وجود دارد و اگر ایران بس��ته جدیدی‬ ‫ارائه کند در این صورت پیش��رفت هایی در این مس��یر‬ ‫انجام می ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬اما اگر چنی��ن اتفاقی نیز بیفتد‬ ‫باز هم واش��نگتن نگرانی هایی درب��اره اعتماد کامل به‬ ‫برنامه هس��ته ای ایران و نیت تهران در ادامه غنی سازی‬ ‫اورانیوم ‪20‬درصد خواهد داش��ت‪ ».‬این در حالی است‬ ‫که بسیاری از کارشناسان این واکنش مقامات امریکایی‬ ‫را واکنش��ی عجوالنه می دانند‪ .‬دکت��ر پیروز مجتهدزاده‬ ‫معتقد اس��ت که ابتکار تهران‪ ،‬غرب را در مقابل عمل‬ ‫انجام شده قرار داد و بالفاصله امریکا واکنش نشان داد‬ ‫و مدعی ان شد که متحدانش نیز خواهان تحریم بیشتر‬ ‫علیه ایران هس��تند‪ ،‬در حالی که انها چنین سخنانی به‬ ‫زبان نیاورده اند‪.‬‬ ‫حتی بریتانیا هم استقبال نه چندان مناسبی از بیانیه تهران‬ ‫نشان داد و فرانسه سکوت کامل کرد‪ ،‬روسیه نیز در حد‬ ‫سفیر ادعای استقبال از بیانیه تهران را مطرح کرد‪.‬‬ ‫این توافقنامه چه مثبت یا منفی باش��د‪ ،‬موقعیت تازه ای‬ ‫برای امریکا و سایرین برای بازگشت به مذاکره فراهم‬ ‫می کند و در مجموع مورد استقبال همه عالقه مندان قرار‬ ‫گرفته و یک گام مثبت محسوب می شود‪.‬‬ ‫مخالف��ت امریکا با این توافقنام��ه کامال خالف وعده‬ ‫اوباما به جهانیان برای حل مساله هسته ای ایران از طریق‬ ‫گفت وگو است‪.‬‬ ‫توافقنامه تهران‪ ،‬اولین توافقنامه ای نیست که بین ایران و‬ ‫کشورهای دیگر در ارتباط با برنامه هسته ای بسته شده‬ ‫است‪ .‬پیش از این نیز توافقنامه هایی در ارتباط با همین‬ ‫موضوع به امضا رسیده بود که موفقیت یا عدم موفقیت‬ ‫توافقنامه ژنو‬ ‫سعید جلیلی‪ ،‬دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و مسئول‬ ‫مذاکرات اتمی با خاویر سوالنا مسئول سیاست خارجی‬ ‫اتحادیه اروپا به همراه نمایندگان گروه ‪ ۵+۱‬مذاکره کردند‪.‬‬ ‫در این توافقنامه ایران درخواست اژانس برای بازرسی از‬ ‫تاسیسات قم را پذیرفت و موافقت اصولی خود را برای‬ ‫مبادل��ه اورانیوم با غلظت پایین با اورانیوم غنی ش��ده به‬ ‫عنوان سوخت راکتور تهران اعالم کرد‪.‬‬ ‫توافقنامه تهران‬ ‫محم��ود احمدی ن��ژاد رئیس جمه��ور ایران ب��ا لوال دا‬ ‫س��یلوا‪ ،‬رئیس جمهور برزیل و رج��ب طیب اردوغان‬ ‫نخست وزی ر ترکیه توافق کردند تا تبادل سوخت راکتور‬ ‫تهران در خارج از ایران (ترکیه) انجام گیرد‪.‬‬ ‫بر اساس این توافق‪ ،‬هزار و دویست کیلوگرم اورانیوم‬ ‫غنی ش��ده با غلظت کم‪ ،‬برای دریافت سوخت راکتور‬ ‫تحقیقاتی تهران به ترکیه منتقل می ش��ود‪ .‬ایران کمتر از‬ ‫یک سال پیش در جریان مذاکره با کشورهای موسوم‬ ‫به ‪( 5+1‬امریکا‪ ،‬فرانسه‪ ،‬بریتانیا‪ ،‬چین‪ ،‬روسیه و المان)‬ ‫پذیرفته بود که برای تامین سوخت راکتور تحقیقاتی‬ ‫تهران‪ ،‬اورانیوم با غلظت پایین خود را برای غنی سازی‬ ‫اورانیوم با خلوص بیش��تر در اختیار کشور ثالثی قرار‬ ‫دهد‪ ،‬اما چندی بعد مبادله سوخت در هر کشوری به‬ ‫جز ایران را رد کرده بود‪.‬‬ ‫در پی مخالفت ایران با پیشنهاد اژانس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی برای مبادله اورانیوم غنی شده در این کشور‪ ،‬امریکا‬ ‫خواهان تصوی��ب دور جدیدی از تحریم ها علیه ایران‬ ‫ش��ده بود‪ .‬اکن��ون باید منتظر ماند و دی��د ایا توافقنامه‬ ‫تهران می تواند با موفقیت به اجرا دراید‪ .‬هرچند نکات‬ ‫مبهم این توافقنامه کم نیست‪ ،‬اما اگر طرفین بتوانند به‬ ‫تعهدات خود در این زمینه به خوبی پایبند باشند‪ ،‬شاید‬ ‫این توافقنامه بتواند نقطه عطفی در روند پرونده هسته ای‬ ‫ایران به شمار اید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ایران‪ ،‬روند دیپلماسی هسته ای غرب را تغییر داد‬ ‫حانیه پرما‬ ‫گل در دقیقه ‪90‬‬ ‫حسن بهشتی پور‪ ،‬کارشناس مسائل بین الملل و سیاست خارجی در گفت و گو با مثلث روند اخیر پرونده‬ ‫هسته ای ایران را به یک بازی فوتبال تشبیه کرده است که در ان ایران در دقیقه ‪ 90‬گل زده باشد‪.‬‬ ‫تهران س��عی کرد تا در توافقنامه تهران‪ ،‬حسن نیت‬ ‫خود را در برنامه هسته ای نشان دهد‪ .‬پس چرا غرب‬ ‫هنوز بر مواضع گذشته اش تاکید می کند؟‬ ‫این اقدام ایران را می توان به بازی فوتبالی تش��بیه کرد‬ ‫که در ان ایران به عنوانی تیمی در دقیقه ‪ 90‬به حریف‬ ‫گل می زند‪ .‬غرب همیشه به دنبال اداره کردن این بازی‬ ‫ب��ود‪ .‬به این صورت که صحنه ب��ازی را خود طرح و‬ ‫چگونگ��ی چیدمان و حرکت بازیکن��ان را به تنهایی‬ ‫مدیریت کند‪ .‬اما این دیپلماسی ایران بازی‬ ‫را به نفع ما تغییر مس��یر داد‪ .‬در این زمان‬ ‫این تصمی��م ایران غ��رب را از مدیریت‬ ‫انحصاری اش محروم کرد و همین مساله‬ ‫به مذاق انها خوش نیامد‪ .‬مذاکره و توافق‬ ‫با ترکی��ه و برزیل به عنوان دو کش��وری‬ ‫ک��ه هم در حال رش��د هس��تند و هم از‬ ‫موقعیت سیاسی مناسبی در سطح جهان‬ ‫برخوردارند‪ ،‬برگ برنده را در دس��تانش‬ ‫ق��رار داد‪ .‬چارچوب کل��ی این توافق نیز‬ ‫در بیانیه تهران که هفته گذشته منعقد شد‪،‬‬ ‫مشخص است‪ .‬در چنین شرایطی توپ به‬ ‫سرزمین غرب شوت شد و این وضعیت‬ ‫غرب را خش��مگین کرده است‪ .‬اگر انها‬ ‫این توافق را می پذیرفتند‪ ،‬مس��لما به نفع‬ ‫ای��ران بود‪ .‬در غیر این صورت بی ابرویی‬ ‫بین المللی را برای انها به همراه دارد‪ ،‬چرا‬ ‫که از مدت ها پیش با ترکیه و برزیل در این‬ ‫رابطه گفت وگو کرده و این دو کشور پیش‬ ‫از سفر به ایران چراغ سبز غرب در این زمینه را دریافت‬ ‫کرده بودند‪ .‬بنابراین غرب برای اینکه خودش را از این‬ ‫شرایط بحرانی نجات دهد‪ ،‬دو کار انجام داد‪ :‬اول از نظر‬ ‫رسانه ای بر مساله مبادله سوخت بین تهران و گروه وین‬ ‫مانور داده و از ان استقبال کردند‪ .‬دوم اعالم کردند که‬ ‫موضوع تبادل سوخت متفاوت از غنی سازی اورانیوم‬ ‫است‪ .‬تفکیک این دو موضوع باعث شد که انها بتوانند‬ ‫مواضعی دوپهلو در این رابطه اتخاذ کنند‪ .‬از یک سو با‬ ‫تبادل سوخت ابراز موافقت کنند و از سوی دیگر ادامه‬ ‫غنی سازی از جانب ایران را متهم کنند‪ .‬بنابراین شرایط‬ ‫را ب��رای هم��راه کردن چین و روس��یه برای مقدمات‬ ‫صدور قطعنامه ای جدید به وجود اورند‪ .‬در این رابطه‬ ‫خانم هیالری کلینت��ون‪ ،‬وزیر خارجه ایاالت متحده با‬ ‫زیرکی اقدامی تازه علیه ایران انج��ام داد‪ .‬او دو ماده را‬ ‫از پیش نویس قطعنامه پیشنهادی حذف کرد‪ .‬یک بند‬ ‫در رابطه با تحریم بنزین و خرید س��وخت و انرژی از‬ ‫ای��ران بود و بند دوم تحریم بانکداری‪ .‬حذف این بند‬ ‫از متن پیش��نهادی قطعنامه مسیر را برای همراه کردن‬ ‫روس��یه و چین برای تحریم ها علیه ایران هموار کرد‪،‬‬ ‫چرا که این دو کشور بر تعدیل تحریم ها تاکید دارند‪.‬‬ ‫این یک حرکت تاکتیکی از جانب امریکا بود تا نشان‬ ‫دهد چین و روسیه در مورد تحریم ها با ایاالت متحده‬ ‫همراه هس��تند‪ .‬ضمن اینکه از موضوع تحریم هم به‬ ‫عنوان ابزار فش��ار به ایران در مذاکرات اس��تفاده و در‬ ‫حقیقت با دستی پر با ایران گفت وگو کنند چرا که در‬ ‫غیر این صورت فضا را یکطرفه به نفع ایران احساس‬ ‫می کردند‪ .‬این تحلیلی است که می توان از رفتار غرب‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫در این مرحله ارائه داد‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما اصرار برای ادامه غنی س��ازی ‪ 20‬درصد‬ ‫در کنار توافقنامه مبادله س��وخت‪ ،‬زمینه الزم را برای‬ ‫بهانه گیری غرب به وجود نیاورد؟‬ ‫در کل ‪ 5+1‬با غنی سازی اورانیوم در هر اندازه ان مخالف‬ ‫اس��ت‪ ،‬چه ‪ 20‬درصد‪ ،‬چه ‪ 100‬درص��د‪ .‬این تفاوتی در‬ ‫اصل ماجرا نمی کند‪ .‬هرگاه کشوری قادر شد ‪ 20‬درصد‬ ‫غنی س��ازی کند‪ ،‬مسلما در مقدار بیشتر نیز این امر انجام‬ ‫شدنی است‪ .‬بنابراین نگرانی غرب درباره غنی سازی این‬ ‫‪ 20‬درصد نیست‪ .‬در حقیقت انها نگران پیشرفت ایران در‬ ‫امر غنی سازی و دستیابی به اورانیوم با غنایی باال هستند‪.‬‬ ‫همین امر سبب بهانه گیری غرب می شود که مبادله سوخت‬ ‫و ادامه غنی سازی را در تعارض با یکدیگر اعالم می کنند‬ ‫اما توجه به این نکته الزم است که توقف غنی سازی خط‬ ‫قرمز ایران است و هیچ وقت از این امر عدول نمی کند‪ .‬در‬ ‫غیر این صورت درباره میزان درصد ان می توان در مذاکره‬ ‫با گروه وین به نتیجه رسید‪ .‬پس معلوم می شود این تنها‬ ‫بهانه ای است که غرب برای رسیدن به مقاصد اصلی خود‬ ‫به ان متوس��ل شده است‪ ،‬چرا که انها با اصل غنی سازی‬ ‫در ایران مش��کل دارند‪ .‬کشوری که توانست به هر اندازه‬ ‫اورانیوم غنی شده دست پیدا کند‪ ،‬مسلما این موضوع را تا‬ ‫هر مقدار که مایل بود‪ ،‬ادامه می دهد زیرا تکنولوژی در این‬ ‫زمینه الزم نیست و تنها زمان بیشتری می برد‪ .‬غنی سازی‬ ‫اورانیوم مس��اله ای نیس��ت که ‪ 5+1‬بتواند ایران را از ان‬ ‫منع کند‪ .‬این حقی است که از جانب ان‪ .‬پی‪ .‬تی به تمام‬ ‫کشورها داده شده است‪.‬‬ ‫برخی تحلیلگران اعتقاد دارند تولید اورانیوم ‪ 20‬درصد‬ ‫در داخل کشور به صرفه نیست و ارزش هزینه ان را‬ ‫ندارد‪ .‬با توجه به این موضوع ایا تعلیق غنی سازی و‬ ‫مبادله سوخت توجیه ندارد؟‬ ‫تجربه گذشته نشان داده که غرب در عمل به وعده هایش‬ ‫قابل اطمینان نیست‪.‬‬ ‫ای��ران به کدام تضمین غنی س��ازی اورانی��وم را متوقف‬ ‫کن��د؟ هر زمان انها اعالم کنند س��وخت مورد نیاز را در‬ ‫اختی��ار ایران قرار می دهند و این کار را انجام دهند‪ ،‬ایران‬ ‫غنی سازی اورانیوم را متوقف می کند‪ .‬بحث اورانیوم ‪20‬‬ ‫درصد یک موضوع و بحث قرار دادن این سوخت در‬ ‫صفحه های مناسب برای راکتور تهران موضوعی دیگر‬ ‫است‪ .‬اینها اقداماتی است که ایران انجام داده است‪ .‬حال‬ ‫چرا این پروس��ه را بدون هیچ تضمینی برای دریافت‬ ‫سوخت متوقف کند؟ در شرایطی که اژانس سوخت را‬ ‫به ایران تحویل دهد شاید دست از غنی سازی بکشیم‪.‬‬ ‫از دیدگاه شما اعتماد به غرب با توجه به مراجعه به‬ ‫گذشته نگران کننده است؟‬ ‫ای��ران این ریس��ک را پذیرفت ک��ه اورانیوم خودش‬ ‫را در کش��وری دیگر مبادله کن��د‪ .‬در مقابل اگر غرب‬ ‫این س��وخت را از طریق ترکیه به ای��ران بدهد‪ ،‬ما نیز‬ ‫غنی سازی را متوقف می کنیم و نگرانی ها حل می شود‪.‬‬ ‫اما این بس��تگی به عملکرد و ضمانت غرب به ایران‬ ‫دارد‪ .‬در گذشته ما دو سال غنی سازی را متوقف کردیم‬ ‫و این تنها به نفع غرب بود و ما دائما مجبور بودیم که‬ ‫برای براوردن نیازمان‪ ،‬محتاج انها باشیم‪ .‬اما در شرایط‬ ‫فعلی موضوع به گونه ای دیگر است و این غرب است‬ ‫که باید ش��رایط ای��ران را در نظر بگیرد‪.‬‬ ‫ایران می تواند با دس��تی باز در مذاکرات‬ ‫ظاهر ش��ود و این به نفع ماس��ت‪ .‬در غیر‬ ‫این صورت تعلیق غنی سازی بدون هیچ‬ ‫ضمانتی نتیج��ه ای برای ای��ران نخواهد‬ ‫داشت‪ .‬پس مساله غنی سازی و دستیابی‬ ‫ایران به این فناوری همانند برگ برنده در‬ ‫دست ایران است‪.‬‬ ‫رس��یدن به توافقی همه جانب��ه و اخذ‬ ‫حداقل ارا برای تصویب قطعنامه علیه‬ ‫ایران در شورای امنیت پروسه ای است‬ ‫که در کوتاه مدت جواب نمی دهد‪ .‬چرا‬ ‫‪ 5+1‬گزینه راحت تر یعنی مذاکرات را‬ ‫انتخابنمی کند؟‬ ‫قبل از این اش��اره کردم انها به دنبال این‬ ‫هستند تا با دستی پر با ایران وارد مذاکره‬ ‫شوند‪ .‬در کل به مذاکرات بی میل نیستند‬ ‫اما مذاکره در فضا و ش��رایطی که به نفع‬ ‫خودش��ان باش��د‪ .‬بنابراین تحریم‪ ،‬اهرم‬ ‫خوبی برای رسیدن انها به اهدافشان در برنامه هسته ای‬ ‫ایران است‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی ‪ ،‬ترکیه و برزیل تا چه حد می توانند‬ ‫نقش موثری ایفا کنند؟‬ ‫قطع��ا نقش انه��ا موثر و تعیین کننده اس��ت‪ .‬ترکیه و‬ ‫برزیل‪ ،‬دو کشور شناخته ش��ده در سطح بین المللی‬ ‫هستند‪ .‬کش��ورهایی که بدون شعار دادن‪ ،‬دیپلماسی‬ ‫موثری را در عرصه بین الملل��ی ایفا می کنند‪ .‬با همه‬ ‫طرف های ذی نف��ع روابط خوبی دارند‪ .‬در ش��رایط‬ ‫کنونی هم با ایران و هم امریکا به توافق رس��یده اند‪.‬‬ ‫اقدامات اخیر این دو کشور نشان داد که انها زیر فشار‬ ‫امریکا نمی روند و در چارچوب توافق تهران حاضر‬ ‫به همکاری با ایران هستند‪.‬‬ ‫ایا دور چهارم تحریم ها علیه ایران حاصل می شود؟‬ ‫هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر خارجه امریکا ش��ش ماه برای‬ ‫تحریم ها علیه بنزی��ن‪ ،‬انرژی و بانک های ایران تالش‬ ‫کرده بود اما با گذشت زمان دریافت که تعدیل تحریم‬ ‫سودمندتر خواهد بود‪.‬‬ ‫بنابرای��ن پیش نوی��س پیش��نهادی کنون��ی بس��یار‬ ‫معتدل ت��ر از قبلی اس��ت‪ .‬البته در ه��ر صورت مقدار‬ ‫تحریم نس��بت به گذش��ته افزایش می یاب��د‪ .‬در واقع‬ ‫همانط��ور ک��ه پی��ش از این نی��ز گفتیم‪ ،‬ای��ن اقدام‬ ‫خانم کلینتون به این منظور بود که نظر مساعد چین و‬ ‫روسیه را برای تحریم ها به دست اورد‪ .‬به احتمال زیاد‬ ‫ادامه این روند می تواند باعث صدور قطعنامه جدیدی‬ ‫علیه ایران شود‪ .‬البته تا پیش از روشن شدن مذاکره وین‬ ‫به سمت تشدید تحریم ها نمی روند‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫بین الملل‬ ‫همه توافقنامه های‬ ‫هسته ای ایران‬ ‫برنامه هسته ای ایران از اولین روزهایی که اغاز شد‪ ،‬فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده‬ ‫است‪ .‬شاید اگر بخواهیم روند این برنامه را تقسیم بندی کنیم‪ ،‬به دو بخش پیش از دولت‬ ‫نهم و بعد از دولت نهم قابل تقس��یم اس��ت‪ .‬در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی‪،‬‬ ‫سیاست تنش زدایی در سیاس��ت خارجی مالک فعالیت های سیاست خارجی را تشکیل‬ ‫می داد که بازتاب این سیاست در برنامه هسته ای نیز به روشنی نمایان بود‪ .‬توافقنامه هایی‬ ‫هم که در این دوره به امضا رسیده همه برای کاهش تنش میان ایران و کشورهای غربی‬ ‫بود که البته منافع ملی را نیز کامال در برداش��ته و به نفع تمامی ملت ایران بود‪ .‬این روند‬ ‫پس از روی کار امدن محمود احمدی نژاد با تغییر سیاست خارجی و تبدیل ان به سیاست‬ ‫تهاجمی تغییر کرد‪ .‬سیاس��ت خارجی در دوران اقای احمدی نژاد بر این اصل اس��توار بود‬ ‫که باید با کشورهای غربی تهاجمی برخورد کرد تا انها عقب نشینی کنند‪ .‬هرچند به نظر‬ ‫نمی رسد با سیاس��ت تهاجمی ایران‪ ،‬کشورهای غربی دست به عقب نشینی زده باشند اما‬ ‫توافقی که ایران در ‪ 27‬اردیبهشت سال ‪ 1389‬با کشورهای ترکیه و برزیل به امضا رساند‬ ‫نش��ان داد که سیاست تهاجمی در بسیاری از حوزه ها قابلیت اجرایی ندارد‪ .‬هرچند اینده‬ ‫این توافقنامه کامال مش��خص نیس��ت اما عملکرد ایران و کشورهای غربی در مقابل این‬ ‫توافقنامه نشان خواهد داد که تا چه میزان طرفین این قابلیت را دارند تا بتوانند مسائل را‬ ‫از طریق دیپلماتیک حل کنند‪ .‬در این میان اما بیشترین منفعت را کشورهای ترکیه و برزیل‬ ‫از ان خود کرده اند ‪ .‬ترکیه که چند س��الی اس��ت در تالش است تا نقش منطقه ای خود را‬ ‫گس��ترش دهد بعد از میانجیگری صلح میان سوریه و اسرائیل به دنبال میانجیگری میان‬ ‫ایران و کش��ورهای غربی بود که باالخره توانس��ت با این توافقنامه به هدف خود نزدیک‬ ‫شود‪ .‬شاید اکنون بتواند با این برگ برنده در مقابل اتحادیه اروپا حرف بیشتری برای گفتن‬ ‫داش��ته باش��د‪ .‬برزیل نیز که روابط خوبی با ایران برقرار کرده‪ ،‬توانست با حضور در این‬ ‫بیانیه نقش خود را در میان کشورهای امریکای التین پررنگ تر کند‪ .‬اما انچه هنوز به طور‬ ‫قطع مشخص نیست‪ ،‬اینده این بیانیه است‪ .‬اگر کشورهای غربی بتوانند از راه دیپلماتیک‬ ‫و با استفاده از بیانیه تهران با ایران کنار بیایند مسلما می توان پیش بینی روزهای بهتری را‬ ‫برای برنامه هس��ته ای ایران داشت‪ .‬البته نباید فراموش کرد که نقش ایران بسیار پررنگ تر‬ ‫از کشورهای غربی خواهد بود‪ .‬اقدامات بعدی ایران نشان دهنده این است که می خواهد‬ ‫سیاست تهاجمی را دنبال کند یا راه حل بهتری دارد و به دنبال تنش زدایی است‪.‬‬ ‫توافق نامه سعداباد تهران‬ ‫‪ 29‬مهرماه سال ‪ 21( 1382‬اکتبر ‪)2003‬‬ ‫دومینی��ک دوویلپن وزیر ام��ور خارجه وقت‬ ‫فرانسه‪ ،‬جک استراو وزیر خارجه وقت بریتانیا‬ ‫و یوش��کا فیش��ر وزیر خارجه وقت المان با‬ ‫ایران مذاکره کردند تا طبق این توافقنامه انجام‬ ‫بازرسی های گسترده تر از تاسیسات و پلمپ‬ ‫ان‪ ،‬تعلیق فعالیت های مربوط به غنی سازی‬ ‫اورانیوم و جلوگیری س��ه کش��ور اروپایی از‬ ‫ارس��ال پرونده اتمی ایران به ش��ورای امنیت‬ ‫صورت بپذیرد‪.‬‬ ‫توافق نامه بروکسل‬ ‫‪ ۴‬اسفند ماه سال ‪ ۲۳( ۱۳۸۲‬فوریه ‪)۲۰۰۴‬‬ ‫رئیس هی��ات مذاک��ره کننده ایران‪ :‬حس��ن‬ ‫روحانی دبیر اس��بق شورای عالی امنیت ملی‬ ‫ایران و مسئول وقت مذاکرات اتمی‬ ‫خاویر سوالنا مسئول وقت سیاست خارجی‬ ‫اتحادیه اروپا با حس��ن روحانی‪ ،‬دبیر اس��بق‬ ‫شورای عالی امنیت ملی ایران و مسئول وقت‬ ‫مذاکرات اتمی مذاکره کردند و مقرر ش��د تا‬ ‫مونتاژ و ازمایش سانتریفیوژها و ساخت داخلی‬ ‫قطعات سانتریفیوژ به حالت تعلیق دراید‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫توافق نامه پاریس‬ ‫‪ ۱۵‬نوامبر ‪۲۰۰۴‬‬ ‫سیروس ناصری به همراه سفیران وقت ایران‬ ‫در پاریس‪ ،‬لندن و برلین با سه کشور المان‪،‬‬ ‫فرانسه و بریتانیا مذاکره کردند و مقرر شد تا‬ ‫ضمن گسترش دامنه تعلیق کلیه فعالیت های‬ ‫اتمی ایران‪ ،‬اروپا برای پذیرش درخواس��ت‬ ‫ایران در عضویت در سازمان تجارت جهانی‬ ‫تالش کند‪.‬‬ ‫توافق نامه ژنو‬ ‫نهم مهر ‪(۱۳۸۸‬اول اکتبر ‪)۲۰۰۹‬‬ ‫سعید جلیلی‪ ،‬دبیر شورای عالی امنیت ملی‬ ‫ایران و مس��ئول مذاکرات اتم��ی با خاویر‬ ‫سوالنا مس��ئول سیاس��ت خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا به همراه نمایندگان گروه ‪ ۵+۱‬مذاکره‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫در این توافقنامه ایران درخواس��ت اژانس‬ ‫برای بازرسی از تاسیسات قم را پذیرفت و‬ ‫موافقت اصولی خود را برای مبادله اورانیوم‬ ‫با غلظت پایین با اورانیوم غنی شده به عنوان‬ ‫سوخت راکتور تهران اعالم کرد‪.‬‬ ‫توافق نامه تهران‬ ‫‪ ۲۷‬اردیبهشت ‪ ۱۷( ۱۳۸۹‬می ‪)۲۰۱۰‬‬ ‫محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران با‬ ‫لوال دا سیلوا‪ ،‬رئیس جمهور برزیل و رجب‬ ‫طیب اردوغان نخس��ت وزی��ر ترکیه توافق‬ ‫کردن��د تا تبادل س��وخت راکتور تهران در‬ ‫خارج از ایران (ترکیه) انجام گیرد‪.‬‬ ‫بر اساس این توافق هزار و دویست کیلوگرم‬ ‫اورانیوم غنی شده با غلظت کم‪ ،‬برای دریافت‬ ‫س��وخت راکتور تحقیقاتی تهران به ترکیه‬ ‫منتقل می شود‪.‬ایران کمتر از یک سال پیش‬ ‫در جریان مذاکره با کش��ورهای موسوم به‬ ‫‪( ۵+۱‬امریکا‪ ،‬فرانسه‪ ،‬بریتانیا‪ ،‬چین‪ ،‬روسیه‬ ‫و المان) پذیرفته بود که برای تامین سوخت‬ ‫راکتور تحقیقات��ی تهران اورانیوم با غلظت‬ ‫پایین خود را برای غنی س��ازی اورانیوم با‬ ‫خلوص بیش��تر در اختیار کشور ثالثی قرار‬ ‫ده��د اما چندی بعد مبادله س��وخت در هر‬ ‫کشوری به جز ایران را رد کرده بود‪.‬در پی‬ ‫مخالفت ایران با پیشنهاد اژانس بین المللی‬ ‫انرژی اتمی برای مبادله اورانیوم غنی ش��ده‬ ‫در این کشور‪ ،‬امریکا خواهان تصویب دور‬ ‫جدیدی از تحریم ها علیه ایران شده بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مصالحه هسته ای‬ ‫و بیانیه تهران‬ ‫بیانیه تهران که یادداشت تفاهمی میان کشورهای ایران ‪،‬‬ ‫ترکیه و برزیل اس��ت روند پرونده هسته ای ایران را در‬ ‫مس��یر جدیدی قرار داده اس��ت که اینده نشان خواهد‬ ‫داد طرفی��ن چه بهره برداری های��ی از این بیانیه خواهند‬ ‫کرد‪ .‬نکته قابل توجه در این بیانیه به این ش��رح اس��ت‬ ‫که ای��ران در این بیانیه اعالم امادگی ک��رده تا اورانیوم‬ ‫‪ 3/5‬درصد خود را در خاک ترکیه با میله های س��وخت‬ ‫‪ 20‬درصد برای راکتور تهران معاوضه کند‪ .‬این مس��اله‬ ‫که به طور رسمی برای اولین بار سال گذشته در مذاکرات‬ ‫ژنو مطرح ش��د‪ ،‬بازتاب های مختلفی را هم در محافل‬ ‫داخل��ی و هم در محافل خارجی به همراه داش��ت‪ .‬در‬ ‫ایران بس��یاری با معاوضه سوخت خارج از خاک ایران‬ ‫مخالف بودند‪ .‬بسیاری نیز بر این باور بودند که از انجا‬ ‫که ایران تکنولوژی الزم برای تولید دوباره سوخت ‪3/5‬‬ ‫درصد را دارد جای هیچ نگرانی وجود ندارد‪ .‬براوردها‬ ‫بعد از مذاکرات ژنو بیشتر بر مخالفت با ارسال سوخت‬ ‫به خارج از ای��ران بود‪ ،‬اما باالخره ایران توافق کرد تا با‬ ‫کشور دوست و همسایه خود ترکیه این معامله را انجام‬ ‫دهد و روسیه که هرگز نتوانست برادری خود را به ایران‬ ‫ثابت کن��د از چرخه معادالت حذف کند‪ .‬پس از بیانیه‬ ‫تهران‪ ،‬کش��ورهای مختلفی در قب��ال این بیانیه مواضع‬ ‫مختلف��ی اتخاذ کردن��د‪ .‬اتحادیه اروپا به س��رعت این‬ ‫توافقنامه را ناکافی دانست و خواستار اعالم جزئیات مفاد‬ ‫ان برای دولت های اروپایی ش��د‪ .‬اسرائیل نیز نتوانست‬ ‫نگرانی و خش��م خود را از موفقی��ت ایران مخفی کند‬ ‫و با تکرار اتهامات گذش��ته علیه ایران مخالفت خود را‬ ‫اعالم کرد‪ .‬اما استقبال از این اقدام بیش از انتقادات بود‪.‬‬ ‫دیمیتری مدودف‪ ،‬رئیس جمهور روسیه در سفر خود به‬ ‫اوکراین در میان خبرنگاران این توافقنامه را قابل تحسین‬ ‫خواند‪ .‬بیانیه تهران اگر چه پس از مدت ها کش مکش و‬ ‫‪ 18‬ساعت مذاکره به نتیجه رسیده است‪ ،‬اما به هر حال‬ ‫نقطه بس��یار روش��ن و خوبی برای تغییر روند پرونده‬ ‫هسته ای ایران در میان کشورهای غربی به حساب می اید‬ ‫که هر دو طرف باید به بهترین نحو از ان استفاده کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫واکنش غرب به راهکار جدید هسته ای برای رهایی از بن بست‬ ‫احمد جرفی‬ ‫چالش هژمونی‬ ‫گام جدید جمهوری اسالمی ایران در ارائه راهکار جدید با هدف رهایی از بن بست موجود‬ ‫ک��ه مبتنی بر برخورد نرم و در عی��ن حال واقع بینانه که در چارچوب تحصیل منافع ملی‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران است‪ ،‬پرونده هس��ته ای ایران را وارد مرحله جدیدی در عرصه‬ ‫بین الملل کرد‪ .‬رویکرد جمهوری اس�لامی ایران اقدامی است مبتنی بر چارچوب گفتمان‬ ‫ضدسلطه با تاکید بر همکاری جنوب – جنوب با درنظر گرفتن منافع ملی این کشورها‪ .‬با این‬ ‫رویکرد برای اولین بار ایجاد راه حل برای موضوع فعالیت های هسته ای ایران خارج از دایره‬ ‫قدرت های بزرگ در جهان در پیش گرفته شده است‪ .‬این امر احتمال واکنش منفی غرب را‬ ‫دوچندان خواهد کرد‪ .‬در این بین‪ ،‬اتحادیه اروپا با توجه به تاکیدی که بر نهادهای بین المللی‬ ‫دارد‪ ،‬نمی تواند علنا با راه حل های اجالسیه تهران مخالفت کند‪ .‬از این رو اعالم می دارد که‬ ‫ادامه فعالیت های غنی سازی با غنای‪ 20‬درصد ایران موجب نگرانی هایی برای جامعه جهانی‬ ‫خواهد بود‪ .‬در این راستا به نظر می رسد روسیه ناراضی ترین کشور است‪ ،‬چرا که روسیه در‬ ‫این مدت در چارچوب منافع ملی خودش از کارت های ایران استفاده می کرد و در این بین‬ ‫روسیه تقریبا از تمام کارت های ایران استفاده کرده است‪ ،‬به جز مورد موشک های ‪ S -300‬و‬ ‫نیروگاه اتمی بوشهر‪ ،‬که ایران اعالم کرده در صورت راه نینداختن ان‪ ،‬خودش این نیروگاه را‬ ‫با تکیه بر توان داخلی خود راه اندازی خواهد کرد‪ .‬در نتیجه طبیعی است که رویکرد روسیه‬ ‫نسبت به اجالسیه تهران منفی باشد‪ ،‬چرا که برگه برنده ای از سوی ایران برای امتیازگیری از‬ ‫امریکا وغرب برای این کشور باقی نمانده است‪ .‬در دوره احمدی نژاد استراتژی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران برای حل موضوع هسته ای تکیه بر بخشی از جهان شمال یعنی روسیه در برابر‬ ‫بخش��ی از کشورهای شمال است‪ ،‬اما به نظر می رسد جمهوری اسالمی ایران در اجالس‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫تهران رویکرد خود را تغییرداده و رهیافت جنوب –جنوب را در راستای دیپلماسی خود‬ ‫قرار داد‪ .‬درنتیجه می توان چنین ارزیابی کرد که اجالس تهران نظم موجود هژمونی گرایی را‬ ‫به چالش خواهد کشید و این موجب واکنش منفی قدرت های بزرگ می شود‪ .‬در این میان‬ ‫ل و ترکیه نتایج مثبتی برای جمهوری اسالمی ایران به ارمغان‬ ‫اجالس سه جانبه ایران‪ ،‬برزی ‬ ‫خواهد داشت‪ ،‬از جمله مهم ترین دستاورد ان برای ایران اثبات صلح امیز بودن برنامه فعالیت‬ ‫ی ایران اس��ت‪)1 .‬دستاوردهای سیاسی اتی ان برای جمهوری‬ ‫هسته ای جمهوری اسالم ‬ ‫اسالمی ایران و تبدیل شدن به یک الگو برای سایر کشورهای جهان جنوب که خود این‬ ‫امر موجب به چالش کش��یده ش��دن منافع غرب خواهد شد‪ .‬و این موجب از بین رفتن‬ ‫انحصارگرایی در موضوعات هسته ای خواهد شد‪ .‬همچنین موافقت دستاوردهای غرب‬ ‫ناشی از اعمال فشار و تحریم علیه ایران را خنثی خواهد کرد‪ .‬در صورت تحقق دستاوردهای‬ ‫این اجالس (تهران) یقینا پیروزی قاطع ازان ملت جمهوری اسالمی ایران خواهد بود واین‬ ‫موجب به چالش کشیده شدن نهادهای بین المللی از قبیل شورای امنیت و اژانس بین المللی‬ ‫انرژی اتمی‪ ،‬که به عنوان ابزاری در دست قدرت های بزرگ علیه کشورهای مخالف خود‬ ‫مورد استفاده قرار می گیرند خواهد شد‪ .‬همچنین با موافقت اژانس بین المللی انرژی اتمی‬ ‫ به عنوان یکی از طرف های گروه وین‪ ،‬با مفاد بیانیه اجالس تهران که الزمه اش تایید ان در‬ ‫شورای حکام است‪ ،‬دستاورد بسیار بزرگی برای ایران رقم خواهدخورد‪ )2.‬به چالش کشیده‬ ‫شدن نظم موجود هژمونی حاکم برساختار نظام بین الملل که توسط قدرت های بزرگ اداره‬ ‫می شود‪ ،‬که این پیامد به عنوان مهم ترین علت مخالفت و ایستادگی قدرت های بزرگ در‬ ‫برابر اجالس تهران خواهد بود‪ .‬این اجالس موجب می شود برای اولین بار مهم ترین مساله‬ ‫امنیتی جهان خارج از دایره قدرت های بزرگ حل شود‪ ،‬بنابراین قدرت های بزرگ درصدد‬ ‫خواهند ش��د تا تالش کنند وضعیت موجود را حفظ کرده و خود ابتکار عمل را در این‬ ‫مورد و سایر موضوعات بین المللی در دست بگیرند‪ .‬این امر نشان می دهد انان درصدد‬ ‫هستند تا شرایط پس از جنگ جهانی دوم را حفظ کنند و مسائل مهم جهانی توسط انان‬ ‫حل وفصل شود‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫همراهی ترکیه و برزیل با ایران و شکست اجماع در شورای امنیت‬ ‫یارگیری ایران‬ ‫ایران با توافقنامه جدید توانست به اجماع در شورای امنیت پایان دهد‪.‬اکنون ترکیه و برزیل به عنوان دو عضو غیر دائم‬ ‫شورای امنیت با ایران همراه شده اند و همین اتفاق شرایط را برای صدور قطعنامه علیه ایران دشوار کرده است‬ ‫مریم یوسفی‬ ‫تفاهمنامه هسته ای تهران با واکنش های مختلفی از‬ ‫سوی غرب مواجه ش��د‪ .‬هدف تالش های ترکیه‬ ‫و برزی��ل در زمینه توافق درب��اره موضوع مبادله‬ ‫اورانیوم ایران‪ ،‬جلوگیری از تشدید تحریم ها علیه‬ ‫ایران است‪ .‬احمد داووداوغلو‪ ،‬وزیر امور خارجه ‬ ‫ترکی��ه پس از امض��ای بیانیه ته��ران اعالم کرد‪،‬‬ ‫اکن��ون دیگر زمین��ه ای برای مذاکره در ش��ورای‬ ‫امنیت س��ازمان ملل درباره تحری��م ایران وجود‬ ‫ن��دارد‪ .‬اکنون توپ در زمین طرف مقابل اس��ت‪.‬‬ ‫اعضای دائم ش��ورای امنیت و الم��ان در اینباره‬ ‫تصمیم خواهند گرفت که ایا گام اخیر ایران کافی‬ ‫اس��ت یا نه؟امریکا ‪ ،‬فرانسه و بریتانیا توانستند در‬ ‫مذاکراتی که برای تصویب قطعنامه چهارم تحریم‬ ‫ایران صورت می گرفت‪ ،‬به مقاومت چین و روسیه‬ ‫پایان دهن��د‪ .‬در صورتی که ای��ران گام جدیدی‬ ‫بر نمی داش��ت ‪ ،‬روس��یه از قطعنامه چهارم تحریم‬ ‫ایران احتماال حمایت می کرد‪ .‬سید جالل ساداتیان‪،‬‬ ‫کارش��ناس سیاس��ت خارجی معتقد است که با‬ ‫وجود اینکه این تفاهمنامه به امضا رس��یده است‪،‬‬ ‫اما پیش بینی این مساله که قطعنامه صادر می شود‬ ‫یا خیر‪ ،‬مش��خص و راحت نیست‪ ،‬چرا که ایران‬ ‫در تالش اس��ت تا از اجماع اکثریت برای صدور‬ ‫قطعنامه در شورای امنیت جلوگیری کند‪.‬‬ ‫چرا تغییر مواضع ایران و قبول مبادله سوخت در‬ ‫خاک ترکیه‪ ،‬تغییر مواضع غرب را به دنبال نداشته‬ ‫است؟‬ ‫‪ 5+1‬احس��اس می کند ایران به دنبال تحت تاثیر قرار‬ ‫دادن غرب است و همین باعث شده که تغییر موضع‬ ‫ندهند‪ .‬بنابراین مسیر خاص خودشان را طی می کنند‪.‬‬ ‫ولی اینکه ایا واقعا موفق ش��وند ی��ا خیر‪ ،‬موضوع‬ ‫‪28‬‬ ‫دیگری اس��ت‪ .‬از مجموع ‪ 15‬کشور‪ ،‬سه کشور ترکیه‪،‬‬ ‫برزیل و لبنان ب��رای تحریم ها اعالم موافقت نکرده اند‪.‬‬ ‫اگر ایران بتواند نظر این س��ه کشور دیگر را نیز جلب‬ ‫کند و تعداد حداقل رای را که برای جلوگیری از صدور‬ ‫قطعنامه نیاز است جمع اوری کند‪ ،‬می تواند از تحریم ها‬ ‫جلوگیری کند‪ .‬خصوصا که امریکا تالش می کند درباره‬ ‫این مس��اله به اجماع برسد‪ .‬بنابراین در غیر این صورت‬ ‫موفق به تصویب قطعنامه نمی شود‪.‬‬ ‫پس در این ش��رایط توافق برای مبادله س��وخت در‬ ‫خاک ترکیه به صرفه تر از تالش برای رسیدن به اجماع‬ ‫در شورای امنیت نیست؟‬ ‫رسیدن به توافق سودمند اس��ت‪ ،‬اما از انجایی که انها‬ ‫اصرار دارند در مس��یر خودش��ان حرک��ت کنند‪ ،‬این‬ ‫احساس را نیز دارند که ایران هم مسیر خودش را طی‬ ‫می کند‪ .‬بنابراین در چنین ش��رایطی رسیدن به توافق را‬ ‫مشکل می بینند‪.‬‬ ‫از نظر شما توافق تهران هیچ تاثیری در جلوگیری از‬ ‫صدور قطعنامه ندارد؟‬ ‫پیش بینی این مس��اله که قطعنامه صادر می شود یا خیر‪،‬‬ ‫مشخص و راحت نیست چرا که ایران در تالش است‬ ‫ت��ا از اجماع اکثریت برای صدور قطعنامه در ش��ورای‬ ‫امنیت جلوگیری کند‪ .‬قطعنامه های گذش��ته علیه ایران‬ ‫با اجماع به تصویب رس��یده بود‪ .‬امریکا می خواهد با‬ ‫اکثریت ارا (‪ 9‬رای) این قطعنامه را تصویب کند ‪ -‬پنج‬ ‫رای که ش��امل پنج عضو دائم ش��ورای امنیت است ‪-‬‬ ‫ظاهرا چین و روسیه را با خود همراه کرده اند‪ .‬بنابراین‬ ‫به عده ای دیگر برای تصویب قطعنامه نیاز دارند‪ .‬به این‬ ‫صورت که باید از بین ‪ 10‬عضو غیردائم شورای امنیت‬ ‫ارای چهار کش��ور را به دست اورند تا موفق به صدور‬ ‫دور چهارم تحریم ها علیه ایران شوند‪.‬‬ ‫در میان تالش ها و کشمکش هایی که در این چارچوب‬ ‫در حال انجام اس��ت‪ ،‬ایران توانس��ته س��ه کشور را با‬ ‫خ��ودش هم��راه کند تا ب��ه قطعنام��ه رای ندهند‪ .‬اگر‬ ‫ایران بتواند س��ه رای دیگر به دس��ت اورد‪ ،‬می تواند‬ ‫از ص��دور قطعنامه جلوگیری کند‪ .‬در نتیجه رقابت‬ ‫شدیدی برای به دست اوردن ارای اعضای غیردائم‬ ‫ش��ورای امنیت در حال انجام است‪ .‬مثال نامه ای که‬ ‫رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخست وزیر ترکیه به ‪ 26‬کشور‬ ‫نوشته اس��ت‪ ،‬یکی از همین تحرکات سیاسی برای‬ ‫جلوگیری از صدور قطعنامه است‪ .‬ترکیه برای حفظ‬ ‫حیثیت خود در تالش اس��ت ت��ا توافق تهران را به‬ ‫نتیجه برس��اند‪ .‬نه به این معنی که به دنبال مخالفت‬ ‫بیش از حد با امریکا هستند اما در تالش برای حفظ‬ ‫حیثیت خود هستند و این ظرافت دیپلماسی است که‬ ‫ایران در این مقطع زمانی به کار برده است‪.‬‬ ‫چ��را ‪ 5+1‬ط��ی کردن چنین پروس��ه س��ختی را‬ ‫بر مذاکره برای تبادل س��وخت ب��ا ایران ترجیح‬ ‫می دهد؟ ایا این معلول بی اعتمادی نسبت به ایران‬ ‫است؟‬ ‫بله‪ 5+1 ،‬به ایران اعتماد ندارد و این بزرگ ترین علت‬ ‫برای عدم مذاکره با ایران است‪ .‬انها اعتقاد دارند که‬ ‫ایران در پی دس��تیابی به س�لاح هس��ته ای است و‬ ‫موضوع به انرژی و استفاده صلح امیز ختم نمی شود‪.‬‬ ‫روس��یه برخالف گذشته به شدت در برابر توافق‬ ‫تهران واکنش نشان داده است‪ .‬علت موضع گیری‬ ‫جدید این کشور علیه ایران چیست؟‬ ‫به این خاطر که از غرب امتیاز گرفته است‪ .‬استقرار‬ ‫موشک های واقع در لهستان‪ ،‬سایت راداری جمهوری‬ ‫چک‪ ،‬مسائل مربوط به اوستیای جنوبی و‪ ...‬امریکا‬ ‫در این موارد به روس��یه امتیاز داد و در مقابل روسیه‬ ‫سکوت کرد تا نظر مثبت او را درباره تحریم ها علیه‬ ‫ایران به دس��ت اورد‪ .‬همین ط��ور این توافقات را با‬ ‫چی��ن نیز انج��ام داده و انها را به س��کوت در برابر‬ ‫تحریم ها علیه ایران واداشته است و امیدوار است که‬ ‫رای اعضای غیر دائم ش��ورای امنیت را نیز به دست‬ ‫اورد‪.‬‬ ‫ع��دم توق��ف غنی س��ازی ‪ 20‬درص��د ب��ر این‬ ‫بی اعتمادی ها دامن نمی زند؟‬ ‫ای��ران اعالم کرده غنی س��ازی را متوقف نمی کند و‬ ‫این اش��کاالت این مذاکره اس��ت‪ .‬ایران یک سال را‬ ‫به عنوان مهلت اعالم کرده که اگر تا این زمان ‪1200‬‬ ‫کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده تحویل داده شد از‬ ‫ادامه غنی سازی دست بکشد‪ ،‬اما تا قبل از ان به کار‬ ‫خ��ود ادامه می دهد‪ .‬در حالی که غرب تاکید می کند‬ ‫که باید غنی سازی بالفاصله متوقف شود و این مساله‬ ‫بی اعتمادی به وجود می اورد‪ .‬غرب احساس می کند‬ ‫که ایران قصد بازی دادن انها را دارد و قصد دارد در‬ ‫اتحاد و اجماع ان مش��کل ایجاد کند‪ .‬بنابراین غرب‬ ‫تالش می کند از ایران فریب نخورد‪.‬‬ ‫ایا به نفع ایران نیس��ت که غنی س��ازی را متوقف‬ ‫کرده و مبادله سوخت را انجام دهد؟‬ ‫اگر ایران قصد دارد وارد مذاکره شود‪ ،‬قاعدتا باید در‬ ‫چارچوب مفاد قرارداد حرکت کند و غنی س��ازی را‬ ‫متوقف کند‪ .‬اما اعالم عدم توقف غنی سازی‪ ،‬غرب را‬ ‫دچار تردید و شبهه کرده است‪ .‬غرب بر این باور است‬ ‫که ایران می خواهد از این طریق این مقطع زمانی را رد‬ ‫کند و مجددا بعد از مبادله به کار خود ادامه دهد‪ .‬همین‬ ‫اقدامات است که غرب را مطمئن نمی کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تو گو با حسین رویوران‬ ‫گف ‬ ‫البی گری صهیونیست ها‬ ‫علیه مذاکره‬ ‫را برابر با تغیی��ر موازنه ق��درت در خاورمیانه می داند‪.‬‬ ‫بنابراین از طریق البی های صهیونیس��تی بیشترین فشار‬ ‫را ب��رای برخورد منفی با ایران می اورد‪ .‬بر این اس��اس‬ ‫برخورد منفی با ایران تحت هر شرایطی معلول عملکرد‬ ‫و خواست البی های صهیونیستی در این زمینه است‪.‬‬ ‫عدم پذیرش توقف غنی س��ازی چ��ه تاثیری در این‬ ‫موضع گیری دارد؟‬ ‫اعتمادسازی موضوعی سیاسی است نه فنی‪ .‬اکثر سواالت‬ ‫اژانس و غرب درباره برنامه هسته ای ایران مثل الودگی‬ ‫برخی سانتریفیوژها و ‪ ...‬پاسخ داده شده است‪ .‬به طوری‬ ‫که خود غرب به این نتیجه رسید که ایران در این زمینه ها‬ ‫کوتاهی و اش��تباه نک��رده‪ ،‬اما دیگر س��واالت که هنوز‬ ‫نامشخص اس��ت‪ ،‬مانعی برای بی اعتمادی بین دوطرف‬ ‫ش��ده است‪ .‬مش��اهده کردیم که کره جنوبی غنی سازی‬ ‫را به صورت ازمایش��ی تا ‪ 80‬درصد انجام داد اما غرب‬ ‫ش��بهه ای در ای��ن ارتباط بیان نمی کند‪ .‬بنابراین مس��اله‬ ‫اعتم��اد یا بی اعتمادی ارتباطی به غنی س��ازی ندارد‪ .‬در‬ ‫غی��ر این صورت باید غنی س��ازی تا ‪ 80‬درصد بس��یار‬ ‫شبهه انگیز باش��د چرا که در غنی س��ازی ‪ 20‬درصد از‬ ‫جانب ایران اینطور بود‪ .‬پس این نش��ان می دهد مسائل‬ ‫و ش��بهاتی که در این باره مطرح می ش��ود‪ ،‬با پس زمینه‬ ‫سیاسی و موضع گیری منفی کشورهای غربی نسبت به‬ ‫برخی کشورهاست‪ .‬پرونده هسته ای کره جنوبی با یک‬ ‫عذرخواهی تمام می ش��ود اما در مقابل پرونده هسته ای‬ ‫ایران با ‪ 20‬گزارش بازرس��ان اژانس غیرقابل حل باقی‬ ‫می ماند‪ .‬تمام این نکات نشان دهنده بخشی از پرونده ما با‬ ‫تحوالتی است که در این زمینه بی ارتباط است و ناشی‬ ‫از موضع گیری غرب نسبت به ایران قبل و بعد از مساله‬ ‫هسته ای است‪.‬‬ ‫پیش قدم شدن ترکیه و برزیل به عنوان میانجی با چراغ‬ ‫سبز ‪ 5+1‬انجام شد‪ .‬چرا با این وجود انها با این مساله‬ ‫دو پهلو برخورد ک��رده و از موضوعی که قبال تایید‬ ‫شده حمایت نمی کنند؟‬ ‫بله‪ ،‬ترکیه و برزیل در گذشته اعالم کردند که این اقدام‬ ‫را با چراغ س��بز و تایید امریکا انج��ام داده اند‪ .‬بنابراین‬ ‫مخالف��ت و رویارویی با این توافق از طرف غرب برای ‬ ‫ترکیه و برزیل نیز قابل فهم نیست‪ .‬انتقاد این دو کشور‬ ‫به سیاست های اتخاذ شده امریکا درباره پرونده هسته ای‬ ‫ارزو دیلمقانی‬ ‫حس��ین رویوران‪ ،‬کارش��ناس مس��ائل خاورمیانه و‬ ‫سیاست خارجی تفاهمنامه تهران را در گفت و گو با‬ ‫هفته نامه مثلث تشریح کرده است‪ .‬این تفاهمنامه که‬ ‫در تاریخ ‪ 27‬اردیبهشت سال جاری میان کشورهای‬ ‫ایران ‪ ،‬ترکیه و برزیل به امضا رسید‪ ،‬فصل جدیدی را‬ ‫در پرونده هس��ته ای ایران باز کرده است‪ .‬ایران و دو‬ ‫کشوری که گفته می شود با این حرکت حرف جدیدی‬ ‫در مناسبات بین المللی خواهند داشت‪ ،‬توانستند به این‬ ‫ک ترکیه اورانیوم خود را‬ ‫نتیجه برسند تا ایران در خا ‬ ‫معاوضه کند‪ .‬پ��س از امضای این تفاهمنامه‪ ،‬امریکا‬ ‫موضع خود را تغییر نداد و همچنان بر مواضع خصمانه‬ ‫خود پافشاری کرد‪ .‬اقای رویوران سه تفسیر از علت‬ ‫بهانه گی��ری غرب در این رابطه را در این گفت و گو‬ ‫مطرح کرد‪.‬‬ ‫به نظر شما چرا بعد از تالش ایران برای اعتمادسازی‪،‬‬ ‫‪ 5+1‬هن��وز از موض��ع خصمان��ه با ای��ران برخورد‬ ‫می کند؟‬ ‫توافقنامه ای که در تهران بین ما‪ ،‬ترکیه و برزیل انجام شد‪،‬‬ ‫مقدمه ای برای تحقق توافق دیگری است‪ ،‬چرا که در این‬ ‫مساله طرف اصلی مذاکره م ا ترکیه و برزیل نیستند و این‬ ‫دو کشور در حال حاضر نقش میانجی را بازی می کنند‪.‬‬ ‫در گذشته موضوع درباره تبادل سوخت خارج از خاک‬ ‫ایران بود اما کشور ما این را نقض حاکمیتش می دانست‬ ‫و این موضوع با بن بست مواجه شد‪ .‬اما در شرایط فعلی‬ ‫تهران برای جلب اطمینان گام مثبتی برداشته است‪ .‬گرفتن‬ ‫کش��وری همانن د ترکیه به عنوان میانجی اقدامی بزرگ‬ ‫بود‪ .‬ترکیه به عنوان کشوری مسلمان و همسایه از دیدگاه‬ ‫ایران قابل اعتم��اد بود‪ .‬ضمن اینکه ضمانتی مطمئن بر‬ ‫اعتمادسازی با غرب نیز هست‪ .‬این توافقنامه زمینه الزم‬ ‫برای اغاز گفت وگو با گروه وین را فراهم می کند‪ .‬در این‬ ‫شرایط ایران می تواند ‪ 1200‬کیلوگرم اورانیوم غنی شده‬ ‫را از طریق ترکیه به روس��یه و فرانسه ارسال کند‪ .‬در این‬ ‫میان سه تفسیر می توان از علت بهانه گیری غرب و ارائه‬ ‫پیش نویس قطعنامه علیه ایران ارائ��ه کرد‪1 :‬ـ امریکا با‬ ‫مطرح کردن موضوع تحریم به دنبال این است که گفت‬ ‫و گوی ایران با اژانس با ابزار فشار تحریم صورت گیرد‬ ‫تا غرب نیز با دستی باز در مذاکرات ظاهر شود‪2 .‬ـ امریکا‬ ‫نسبت به ایران پیش زمینه فکری منفی دارد و نمی تواند به‬ ‫ما اعتماد کند‪ .‬بنابراین توافق ایران هیچ تاثیری در رویکرد‬ ‫انها در قبال موضوع هسته ای ایران ندارد‪.‬‬ ‫‪3‬ـ در حال حاضر بزرگ ترین مخالف برنامه هس��ته ای‬ ‫ایران‪ ،‬اسرائیل است که تجهیز ایران به فناوری هسته ای‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫ایران نیز ناش��ی از همین رفتار دوگانه ‪ 5+1‬است‪ .‬تبادل‬ ‫سوخت با میانجیگری ترکیه و برزیل نیازمند اطمینان و‬ ‫ضمانت دو طرف مبادله است‪ .‬در هر مرحله از این مبادله‬ ‫این دو کشور میانجی الزم است حضور داشته و امضای‬ ‫خود را به ثبت رسانند چر ا که ترکیه و برزیل با موافقت‬ ‫و تایید امریکا نقش میانجی را پذیرفتند‪ .‬علت مخالفت‬ ‫امریکا در شرایط فعلی سیاست های دوگانه این کشور‬ ‫اس��ت‪ .‬امریکا مبادرت به ارائه پیش نویس قطعنامه دور‬ ‫چهارم تحریم ها می کند و از طرف دیگر س��ندی فاش‬ ‫می ش��ود که امریکا اورانیوم ‪ 93‬درصد غنی شده را که‬ ‫کاربرد کام�لا نظامی دارد در اختیار اس��رائیل قرار داده‬ ‫اس��ت‪ .‬در دهه ‪ 70‬بین امریکا و اس��رائیل قراردادی در‬ ‫زمان نیکسون‪ ،‬رئیس جمهور سابق این کشور انجام شد‪.‬‬ ‫در این قرارداد مقرر شد اسرائیل از سیاست ابهام هسته ای‬ ‫تبعیت و امریکا در مقابل از این سیاست کامال حمایت‬ ‫کند‪ .‬در این زمان افش��ای چنین اسنادی درباره توافقات‬ ‫هسته ای بین امریکا و اسرائیل نشان دهنده این است که‬ ‫جریانی در این کشور به وجود امد که احساس می کند‬ ‫اسرائیل در جهت منافع امریکا حرکت نمی کند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل باید به اس��رائیل گاهی ضربه ای وارد کرد‪ .‬افش��ای‬ ‫این س��ند بس��یار معنی دارد‪ .‬بنابراین در حال حاضر دو‬ ‫جریان متفاوت در امریکا وجود دارد‪ .‬یکی به طرفداری‬ ‫از اس��رائیل (گروهی که پیش نویس را به شورای امنیت‬ ‫داده) و دومی‪ ،‬کسانی که در جهت افشای توان هسته ای‬ ‫اس��رائیل هستند (کس��انی که از مفاد سند بین امریکا و‬ ‫اسرائیل پرده برداشتند)‪.‬‬ ‫با توجه به فعلیت این دو جریان متفاوت در امریکا و‬ ‫دیگر مسائل‪ ،‬اینده تحریم ها چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫پیش از تصمیم گی��ری در این زمینه گفت وگو با اژانس‬ ‫مطرح اس��ت‪ .‬روز دوش��نبه‪ ،‬ایران‪ ،‬اژانس را در جریان‬ ‫قرارداد س��ه جانبه (ایران‪ ،‬برزیل‪ ،‬ترکیه) قرار می دهد و‬ ‫امادگی خود را برای مبادله س��وخت اعالم می کند‪ .‬اگر‬ ‫در این میان مذاکرات میان ایران و اژانس مثبت باش��د‪،‬‬ ‫مس��اله تحریم مفهوم خاصی نخواهد داشت اما در غیر‬ ‫این صورت‪ ،‬پیش نویس قطعنامه در شورای امنیت مطرح‬ ‫می شود‪ .‬اما اتفاقاتی که در شورای امنیت اتفاق می افتد‪،‬‬ ‫موضوع دیگری است‪ .‬‬ ‫ترکیه و برزیل با این قطعنامه قطعا مخالفت می کنند‪ .‬سه‬ ‫کشور افریقایی (عدم تعهدها) نیز تاکنون موافقت خود‬ ‫را در ای��ن باره اع�لام نکرده اند‪ .‬لبنان نیز همین طور‪ .‬در‬ ‫کل ب��رای اتخاذ هر تصمیمی در ش��ورای امنیت ‪ 9‬رای‬ ‫الزم اس��ت ک��ه رای پنج عضو دائمی ضروری اس��ت‪.‬‬ ‫بنابراین ایجاد اجماع در شورای امنیت برای امریکا اسان‬ ‫نخواه��د بود و مخالفت ها از جانب کش��ورهای جهان‬ ‫س��وم با رهبری ترکیه و برزیل در شورای امنیت وجود‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫تیتر دو‬ ‫تو گو با دکتر صفا تاج‬ ‫گف ‬ ‫کسب منزلت‬ ‫ایران‪ ،‬ترکی��ه و برزی��ل پس از ‪ 18‬س��اعت مذاکره‬ ‫توانس��تند تفاهمنام��ه ای را ب��ه امضا برس��انند که‬ ‫می تواند نقطه عطف پرونده هسته ای ایران بر شمرده‬ ‫شود‪ .‬بنابر این تفاهمنامه‪ ،‬ایران اورانیوم ‪3/5‬درصد‬ ‫خود را به ترکیه ارس��ال خواهد کرد و در مقابل ان‬ ‫اورانی��وم ‪ 20‬درصد برای راکتور ته��ران دریافت‬ ‫می کند‪ .‬این مساله با واکنش کشورهای غربی مواجه‬ ‫شد‪ .‬بسیاری از این کشورها روند تفاهمنامه تهران را‬ ‫مثبت ارزیابی کردند‪ ،‬اما باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا این تفاهمنامه را کافی ندانست و اعالم کرد‬ ‫که قانع نشده اس��ت! در همین راستا با دکتر مجید‬ ‫ن الملل‬ ‫صفاتاج‪ ،‬استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بی ‬ ‫تو گو کردیم‪ .‬دکتر صفاتاج معتقد است که خود‬ ‫گف ‬ ‫امریکایی ها و حتی کارشناس��ان اسرائیلی اعتراف‬ ‫کرده اند که نگرانی امریکا و اس��رائیل از دس��تیابی‬ ‫ایران به سالح های هسته ای‪ ،‬بمباران اسرائیل توسط‬ ‫ایران نیست‪ ،‬بلکه بیشترین نگرانی انها از قدرتمند‬ ‫شدن ایران در صحنه بین المللی است‪.‬‬ ‫علت اینکه ‪ 5+1‬با پیشنهاد ایران برای مبادله سوخت‬ ‫وارد مذاکره نمی شود‪ ،‬چیست؟‬ ‫علت مخالفت غرب با دستیابی ایران به انرژی هسته ای‪،‬‬ ‫ ترس از تبدیل ش��دن ایران به عنوان یک قدرت برتر‬ ‫در منطقه و حتی جهان است‪ .‬تفاوت دیدگاه های ایران‬ ‫با نظام س��لطه جهانی‪ ،‬انها را در پیدا کردن رقیبی تازه‬ ‫در عرصه جهانی نگران کرده اس��ت‪ .‬به این معنی که‬ ‫ایران در صورت دس��تیابی به انرژی هسته ای می تواند‬ ‫‪30‬‬ ‫به عنوان رقیبی که با دیدگاه های غرب مخالف اس��ت‬ ‫با انها رقابت کند‪ .‬ش��کل گیری چنی��ن قدرتی باعث‬ ‫کاهش اقتدار این کش��ور ها و ازجمله امریکا می شود‪.‬‬ ‫بنابراین انها به هر صورتی با دس��تیابی ایران به انرژی‬ ‫هس��ته ای مخالفت می کنند‪ .‬حتی با وجود اینکه ایران‬ ‫ب��ا تبدیل س��وخت خ��ارج از خاک کش��ور موافقت‬ ‫ک��رد‪ ،‬غرب بهانه دیگری را جایگزی��ن کرد و به این‬ ‫طریق به س��نگ اندازی های خودش ادامه داد‪ .‬در قران‬ ‫مجید به این مس��اله اشاره شده اس��ت که می فرماید‪:‬‬ ‫«اگر خوبی و خیری به ش��ما برسد‪ ،‬دشمنان ناراحت‬ ‫می ش��وند و اگر ضربه ای به شما وارد شود‪ ،‬خوشحال‬ ‫می شوند‪ ».‬هسته ای شدن ایران‪ ،‬ما را در جایگاه اقتدار‬ ‫قرار می دهد‪ .‬لذا جامعه سلطه جهانی ازجمله امریکا و‬ ‫صهیونیسم بین الملل با این موضوع مخالفت می کنند و‬ ‫این تنها محدود به پذیرش مبادله سوخت نیست بلکه‬ ‫اگر ایران شرایط دیگری را بپذیرد‪ ،‬مجددا غرب با این‬ ‫پروسه مخالفت می کند تا زمانی که به کلی غنی سازی‬ ‫در ایران متوقف شود‪ .‬اینها تنها بهانه هایی است تا مساله‬ ‫دستیابی به انرژی هسته ای را دچار مشکل کنند‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش��ما ترس از دستیابی به سالح هسته ای دلیل‬ ‫مخالفت با ایران نیست؟‬ ‫خیر‪ ،‬خود امریکایی ها و حتی کارشناس��ان اسرائیلی‬ ‫اعتراف کرده اند که نگرانی امریکا و اسرائیل از دستیابی‬ ‫ایران به سالح های هس��ته ای‪ ،‬بمباران اسرائیل توسط‬ ‫ایران نیس��ت بلکه بیش��ترین نگرانی انها از قدرتمند‬ ‫شدن ایران در صحنه بین المللی است و ایران می تواند‬ ‫در اوپک‪ ،‬فرایند صلح خاورمیانه و‪ ...‬تاثیرگذار شود و‬ ‫این مغایر با منافع توسعه طلبانه اسرائیل است‪ .‬بنابراین‬ ‫غرب کامال به این موضوع اگاه اس��ت‪ .‬ایران به دنبال‬ ‫سالح هسته ای نیس��ت و این در دکترین نظامی ایران‬ ‫جایگاه��ی ندارد‪ ،‬اما ای��ن موضوع را بهان��ه ای برای‬ ‫مخالفت با اصل برنامه هسته ای ایران قرار داده اند‪.‬‬ ‫ایا توقف غنی سازی ‪ 20‬درصد می توانست بهانه را‬ ‫از دست ‪ 5+1‬بگیرد؟‬ ‫ن��ه‪ ،‬اگر قرار بود این موضوع موثر باش��د‪ ،‬مطمئنا در‬ ‫گذش��ته جواب می داد‪ .‬در دولت گذشته (اصالحات)‬ ‫تعلی��ق غنی س��ازی از جانب ایران پذیرفته ش��د ولی‬ ‫بالفاصله خواسته امریکا و صهیونیست ها بیشتر شد و‬ ‫جورج بوش‪ ،‬رئیس جمهور سابق ایاالت متحده صراحتا‬ ‫از ایران به عنوان محور شرارت نام برد‪ .‬بنابراین هر قدم‬ ‫که به عق��ب برداریم‪ ،‬غرب یک قدم جلو می اید و در‬ ‫جایگاه گذش��ته اش ماندگار نخواهد شد‪ .‬در قران نیز‬ ‫به این مس��اله اشاره شده اس��ت و می فرماید‪« :‬یهود و‬ ‫نصارا از تو راضی نمی شوند تا اینکه به طور کامل زیر‬ ‫سلطه انها درایی‪ ».‬در حقیقت اینها تمام بهانه ها برای‬ ‫مخالفت با کل برنامه هسته ای ایران است‪.‬‬ ‫ترکیه و برزیل چقدر می توانند از بهانه تراشی غرب‬ ‫به نفع ایران بکاهند؟‬ ‫یکی از هنرهای دیپلماسی ایران‪ ،‬ایجاد اجماع بین المللی‬ ‫علیه سیاست س��لطه طلبانه امریکا در برنامه هسته ای‬ ‫بود‪ .‬حضور ترکیه و برزیل به عنوان دو کش��وری که‬ ‫در حال توسعه هس��تند‪ ،‬به خصوص برزیل در قالب‬ ‫کش��وری که خودش دارای نیروگاه هسته ای است و‬ ‫شتاب قابل مالحظه ای را در مسیر رشد می پیماید‪ ،‬در‬ ‫این برنامه‪ ،‬باعث شد که عمال جبهه گسترده تری علیه‬ ‫امریکا قرار گیرد‪ .‬یعنی هم در امریکای التین و هم در‬ ‫اروپا و کش��ورهای اسالمی مخالفت در امریکا شکل‬ ‫بگیرد‪ .‬این تصور برزیل و ترکیه و نقش افرینی انها در‬ ‫برنامه های ایران عمال جبهه ای��ران را در برابر امریکا‬ ‫قوی تر و مستحکم تر کرده است‪.‬‬ ‫گزین��ه مذاکره برای ‪ 5+1‬مقرون به صرفه اس��ت یا‬ ‫صدور تحریم؟‬ ‫امریکایی ه��ا تمام تالش ش��ان را می کنند ت��ا ایران را‬ ‫از ادام��ه برنامه هس��ت ه ای اش بازدارند‪ .‬حتی با تطمیع‬ ‫کش��ورهای عربی س��عی می کنند انها را مجاب کنند‬ ‫تا علیه ایران در ش��ورای امنی��ت رای دهند‪ .‬اما خود‬ ‫کشورهای عربی به این نکته واقف هستند که مهم ترین‬ ‫خطر در منطقه برای انها اس��رائیل اس��ت‪ .‬کشورهای‬ ‫عدم تعهد نیز همین طور‪ .‬بنابرای��ن امریکایی ها برای‬ ‫صدور قطعنامه ای جدید علیه ایران باید مراحل دشواری‬ ‫را پشت سر بگذارند‪ .‬به نظر می رسد همان طور که در‬ ‫گذشته در اجماع جهانی علیه ایران موفق نبوده اند‪ ،‬در‬ ‫حال حاضر نیز با مشکل مواجه شوند‪.‬‬ ‫ایران خود ب��ه تنهایی می تواند س��وخت مورد نیاز‬ ‫راکتور تحقیقاتی تهران را در زمان تعیین تهیه کند؟‬ ‫توافق��ی که ایران ب ا ترکیه و برزیل انجام داد به معنای‬ ‫متوقف کردن تولید س��وخت نیس��ت‪ .‬این مساله در‬ ‫چارچ��وب موض��وع مبادله اس��ت و مغایریتی با هم‬ ‫ندارند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما ‪ 5+1‬در این شرایط چه مواضعی اتخاذ‬ ‫می کند؟ ایا می توان بر عدم تحریم امیدوار بود؟‬ ‫از دیدگاه من موقعیت ایران نس��بت به گذش��ته تغییر‬ ‫کرده اس��ت و در جایگاه فعلی ایران بهتر می تواند از‬ ‫حقوق و منافعش حمایت کند چرا که در حال حاضر‬ ‫ایران گام بزرگی برای نشان دادن حسن نیتش برداشته‬ ‫اس��ت‪ .‬پیشنهاد مبادله سوخت بهانه را از غرب گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬غرب خواس��تار این بود که ایران اورانیومی با‬ ‫غنای پایین را در یک کش��ور سوم با اورانیوم با غنای‬ ‫باال ک��ه مورد نیاز راکت��ور تهران اس��ت‪ ،‬مبادله کند‪.‬‬ ‫بنابرای��ن با پذیرش این موضوع از جانب ایران‪ ،‬غرب‬ ‫نمی تواند مثل گذشته ما را متهم کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫امریکا در اینه تحلیل‬ ‫امریکا و بحران شبه جزیره کره‬ ‫چالش های ثبات هژمونیک‬ ‫دکتر سیدمحمدکاظم سجادپور‬ ‫*‬ ‫ب��ا اع�لام نتیج��ه بررس��ی‬ ‫و تحقیق��ات کره جنوب��ی‬ ‫درخص��وص دالی��ل انفجار‬ ‫در یک کشتی نیروی دریایی‬ ‫این کش��ور و کش��ته ش��دن‬ ‫‪ 46‬نف��ر از نظامیان ان در این‬ ‫حادثه‪ ،‬شبه جزیره کره مجددا‬ ‫در کانون توجه بین الملل��ی قرار گرفت و چالش های‬ ‫امریکا در منطقه شرق اسیا عمق بیشتر می یافت‪ .‬دولت‬ ‫کره جنوبی در پی اقدام و بررس��ی یک تیم تحقیقاتی‬ ‫بین المللی کره شمالی را عامل اصلی انفجار معرفی کرد‪.‬‬ ‫با اعالم کره جنوبی بحرانی که در شبه جزیره کره وجود‬ ‫داش��ت وارد مرحله جدیدی شد‪ .‬حال که کره جنوبی‬ ‫و طبیعتا امریکا‪ ،‬کره ش��مالی را مقصر و طراح انفجار‬ ‫مزبور می بینند‪ ،‬سئول و واشنگتن با این پرسش جدی‬ ‫روبه رو هس��تند که در مقابل اقدام نظامی کره ش��مالی‬ ‫چه باید کرد؟ باتوجه به اسیب پذیری های فراوانی که‬ ‫کره جنوبی دارد و با شرایط پیچیده و پرغلیان داخلی که‬ ‫با ان روبه روست‪ ،‬اقدام نظامی ظاهرا مدنظر نیست‪.‬‬ ‫خانم هیالری کلینتون در س��فر خود ب��ه ژاپن در ‪21‬‬ ‫م��ی ‪ )89/2/31( 2010‬اعالم داش��ت امریکا راه حلی‬ ‫بین الملل��ی را در برخورد با قضیه کره ش��مالی دنبال‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫ایا این به معنای اقدام بین المللی نظامی علیه کره شمالی‬ ‫است؟ اینچنین نیست‪.‬‬ ‫امریکا در قضیه کره ش��مالی با چالش های گوناگونی‬ ‫روبه روس��ت‪ .‬رس��انه های گروهی امریکا و اس��یا از‬ ‫احتمال قطعنامه جدیدی علیه کره ش��مالی در شورای‬ ‫امنیت س��خن می گویند اما این به تنش بیش��تر منجر‬ ‫خواهد شد؟ این پرسش و پرسش های مشابه از پرالیه‬ ‫بودن بحران کره شمالی برای امریکا سخن می گویند‪.‬‬ ‫باتوجه به ریش��ه دار بودن تنش در ش��به جزیره کره و‬ ‫مناسبات امریکا و کره‪ ،‬این سئوال جدی مطرح است‬ ‫ک��ه چگونه می ت��وان روابط امریکا و کره ش��مالی را‬ ‫تجزی��ه و تحلیل کرد؟ « قدمت بحران روابط امریکا و‬ ‫کره شمالی» پربازیگر بودن روابط کره شمالی و امریکا»‬ ‫و «چالش های مدیریت بحران کره شمالی برای امریکا»‬ ‫می توانند مفاهیمی س��ودمند برای پرسش مطرح شده‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫قدمت بحران روابط کره شمالی و امریکا‬ ‫اغ��راق نخواهد ب��ود اگر بیان ش��ود بح��ران روابط‬ ‫کره شمالی و امریکا از مزمن ترین بحران های سیاست‬ ‫خارجی امریکاست که نزدیک به شصت سال قدمت‬ ‫دارد‪ .‬کهنگ��ی این بح��ران را می توان از ش��ماره های‬ ‫قطعنامه هایی که امریکا در شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫متحد علیه کره ش��مالی به تصویب رسانده‪ ،‬تشخیص‬ ‫داد‪ .‬قطعنامه ‪ 82‬ش��ورای امنیت که در ‪ 25‬ژوئن ‪1950‬‬ ‫(‪ )1329/4/4‬به تصویب رس��ید مجوز ورود امریکا به‬ ‫جنگ کره بود‪ ،‬جنگی که طی س��ه سال هزاران کشته‬ ‫بر ج��ا گذاش��ت و از ‪ )1332( 1953‬تاکنون در حالت‬ ‫متارکه موقوف قراردارد‪ .‬به عب��ارت دیگر‪ ،‬جنگ کره‬ ‫که با قطعنامه ‪ 82‬اغاز ش��د هنوز رسما پایان نیافته و‬ ‫شبه جزیره کره‪ ،‬تنها مکانی است که سایه جنگ دوم را‬ ‫هنوز بر خود احساس می کند و کره شمالی از ازادسازی‬ ‫انچه مناطق جنوبی کشورش می نامند‪ ،‬سخن می گوید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫قطع نام��ه ‪ 1874‬ش��ورای امنیت م��ورخ ‪ 25‬می ‪2009‬‬ ‫(‪ )1388/3/4‬از متاخرین قطعنامه هایی است که ذیل فصل‬ ‫هفتم منشور علیه کره شمالی به تصویب رسیده است‪ .‬این‬ ‫قطعنامه از سخت ترین قطعنامه های تاریخ شورای امنیت‬ ‫است‪ .‬حال با انچه کره جنوبی اعالم داشته و کره شمالی را‬ ‫طراح و مقصر کشته شدن ‪ 46‬نظامی خود معرفی کرده‪،‬‬ ‫بحث از قطعنامه جدیدی علیه کره ش��مالی در ش��ورای‬ ‫امنیت در میان است‪.‬‬ ‫از قطعنامه ‪ 82‬تا قطعنامه ‪ ،1874‬تنش بین کره شمالی و‬ ‫امریکا امتداد داشته اس��ت‪ .‬واقعیت ان است که در این‬ ‫تنش و بحران بازیگران متعددی حضور دارند‪.‬‬ ‫پربازیگر بودن روابط کره شمالی و امریکا‬ ‫بازیگران متعددی در روابط کره ش��مالی و امریکا نقش‬ ‫دارند و هرکدام منافع و دستورالعمل امنیتی خود را دنبال‬ ‫می کنند‪ .‬در س��طح داخل نظام سیاسی و امنیتی امریکا‪،‬‬ ‫پنتاگ��ون یکی از بازیگران اصلی اس��ت‪ .‬در مورد نقش‬ ‫پنتاگ��ون در بحران روابط کره ش��مالی و امریکا نظرات‬ ‫مختلف��ی وجود دارد‪ .‬دیدگاهی انتقادی بران اس��ت که‬ ‫پنتاگون از تداوم بحران کره ش��مالی و امریکا سود برده‬ ‫و این بحران را وسیله ای برای توجیه حضور ‪ 100‬هزار‬ ‫نیروی نظامی امریکا در شرق اسیا قلمداد می کند‪.‬‬ ‫از رهگ��ذر بحران پایدار کره ش��مالی و امریکا‪ ،‬پنتاگون‬ ‫همچنین نظریه نظامی امادگی برای جنگیدن در دو صحنه‬ ‫را ب��ه پیش برده و ای��ن را در نظام تصمیم گیری امریکا‬ ‫جاانداخته که باتوجه به بحران هایی چون کره ش��مالی‪،‬‬ ‫امادگی عملیاتی امریکا باید پابرجا بماند‪.‬و این مس��اله‬ ‫امکان��ات گوناگونی را برای پنتاگون به دنب��ال می اورد‪.‬‬ ‫در عرصه داخلی پنتاگون تنها بازیگر نیست و نیروهای‬ ‫سیاسی‪ ،‬سازمان های حقوق بشری‪ ،‬گروه های موسوم به‬ ‫جلوگیری از اشاعه و بازیگران دیپلماتیک را باید مدنظر‬ ‫ق��رار داد‪ .‬در عرصه خارجی بازیگ��ران موثر در بحران‬ ‫امریکا و کره شمالی در تجمع موسوم به گفت وگوهای‬ ‫شش جانبه گرد می امدند‪.‬‬ ‫دو کره‪ ،‬چین‪ ،‬ژاپن‪ ،‬روس��یه و امریکا ش��ش ضلع این‬ ‫گفت وگو ها بودند که در بین انها کره جنوبی نقش‪ ،‬جایگاه‬ ‫و شکنندگی خاصی دارد‪ .‬بنیاد امنیت کره جنوبی بر پیمان‬ ‫نظامی این کشور با امریکا شکل گرفته و کره جنوبی محل‬ ‫استقرار ‪ 29‬هزار نیروی نظامی امریکایی است‪ .‬در عین‬ ‫حال‪ ،‬اس��یب پذیری کره جنوبی از هر بازیگر دیگری در‬ ‫این بحران بیشتر است‪.‬‬ ‫سئول‪،‬پایتختکره جنوبیدرمعرضتوپخانهکره شمالی‬ ‫قرار داشته و فشردگی نیروهای نظامی در هیچ منطقه ای‬ ‫از دنیا مانند شبه جزیره کره‪ ،‬مخصوصا مناطق نزدیک‬ ‫به پایتخت کره جنوبی نیست‪ ،‬لذا کره جنوبی در حادثه‬ ‫اخیر با معمایی س��خت روبه رو اس��ت‪ .‬از یک طرف‬ ‫نمی تواند اقدام کره شمالی در کشتن ‪ 46‬نظامی خود را‬ ‫نادیده بگیرد و از سوی دیگر عالقه ای به عملیات نظامی‬ ‫ندارد‪ .‬بنابراین بر عنصر سیاسی همکاری با امریکا تاکید‬ ‫می کند‪ .‬دیگر بازیگران نیز از پیچیدگی های خاص خود‬ ‫برخوردارند‪ .‬یک ماه طول کشید تا چین کشته شدن ‪46‬‬ ‫نظامی کره جنوبی را به مقامات ان کشور تسلیت گوید‪.‬‬ ‫چین نمی خواهد در ش��به جزیره کره درگیری نظامی‬ ‫پیش اید و نمی خواهد اهرم دوستی با کره شمالی در‬ ‫بازی های استراتژیک منطقه ای و جهانی با امریکا را از‬ ‫دس��ت دهد‪ .‬ژاپن عمیقا نگران تحوالت ش��به جزیره‬ ‫اس��ت‪ .‬هرگونه تنشی در ش��به جزیر کره به اقتصاد و‬ ‫جامعه ژاپن اس��یب می رساند و روسیه کامال با دیگر‬ ‫بازیگران متفاوت است‪.‬‬ ‫چالش های مدیریت بحران کره شمالی برای امریکا‬ ‫رواب��ط امریکا و کره ش��مالی ترکیبی از تنش عمیق و‬ ‫پیگیری راه حل های سیاسی را به نمایش می گذارد‪.‬‬ ‫در دهه نود میالدی در دوران کلینتون‪ ،‬در بحران روابط‬ ‫دو کشور‪ ،‬جیمی کارتر رئیس جمهور سابق امریکا در‬ ‫‪ 1994‬به کره شمالی رفت‪ .‬تنش زدایی در پی این سفر‬ ‫غیررس��می کم اهمیت نبود‪ .‬شبیه این اقدام در ‪ 4‬اوت‬ ‫‪ )88/5/13( 2009‬یعنی در دوران ریاس��ت جمهوری‬ ‫اوباما صورت گرفت و کلینتون رئیس جمهور سابق به‬ ‫پیونگ یانگ‪ ،‬پایتخت کره شمالی سفر کرد و دو خبرنگار‬ ‫زندانی امریکایی را در پی مالقات با رهبر کره شمالی از‬ ‫زندان بیرون اورد‪.‬‬ ‫در همی��ن چارچوب بع��د از خروج کره ش��مالی از‬ ‫معاهده ان‪.‬پی‪.‬تی از ‪ 2003‬تا ‪ 2007‬پنج مرتبه اجالس ها‬ ‫موس��وم به گفت گوهای ش��ش گانه برگزار شد که در‬ ‫مواردی انقدر جلو رفت که در مسیر عادی شدن روابط‬ ‫امریکا و گام های جدی برداشته شد‪ .‬اما مدیریت این‬ ‫روابط در س��ال های اخیر و ماه های اخیر سخت شده‬ ‫اس��ت‪ .‬مواضع سرسختان ه کره شمالی مخصوصا با در‬ ‫نظر گرفتن ازمایش های هس��ته ای این کشور و عدم‬ ‫پاسخگویی تحریم های ش��ورای امنیت در مهار رفتار‬ ‫کره شمالی اثر چندانی نداشته است‪.‬ایا در بحران اخیر‬ ‫نیز مذاکراتی چندجانبه دنبال خواهد ش��د؟ امریکا و‬ ‫کره شمالی با یکدیگر گفت وگو خواهند کرد یا بحران‬ ‫نظامی تر می شود؟ جواب هرچه باشد روشن می کند که‬ ‫حفظ ثبات هژمونیک در نظام بین المللی برای امریکا‬ ‫چندان راحت نیست‪.‬‬ ‫* عضو هیات علمی دانشکده روابط بین الملل‬ ‫‪31‬‬ ‫تیتر سه‬ ‫تمدید فرماندهی سردار احمدی مقدم در ناجا‬ ‫ابقای دو ساله‬ ‫سردار اس��ماعیل احمدی مقدم در سال ‪ 1340‬در محله‬ ‫نارمک تهران متولد ش��د‪ .‬او در س��ال ‪ 56‬برای گذراندن‬ ‫دروس حوزوی عازم قم ش��د و بعد از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی به عضویت کمیته انقالب اسالمی در امد‪ .‬پس از‬ ‫ان در سال ‪ 1358‬وارد سپاه پاسداران شد‪ .‬سردار احمدی‬ ‫مقدم مدرک کارشناسی خود را در رشته علوم اجتماعی از‬ ‫دانشگاهتهراندریافتکرد‪.‬ویهمچنینمدرککارشناسی‬ ‫ارشد مدیریت دفاعی خود را در دوره فرماندهی و ستاد‬ ‫ارتش اخذ نمود و دوره دکترای علوم اس��تراتژیک را در‬ ‫دانشگاه عالی دفاع ملی گذراند‪ .‬سرتیپ پاسدار اسماعیل‬ ‫احمدی مقدم‪ ،‬حضور هشت ساله در جبهه‏های حق علیه‬ ‫باطل‪ ،‬فرماندهی سپاه سردشت‪ ،‬فرماندهی دانشگاه علوم‬ ‫انتظامی‪ ،‬معاون هماهنگ کننده ناجا‪ ،‬جانش��ینی نیروی‬ ‫مقاومت بسیج و فرمانده بسیج تهران بزرگ را در کارنامه‬ ‫خدمتی خود دارد‪ .‬س��ردار احمدی مقدم در تیر ماه سال‬ ‫‪ 1384‬با حکم فرمانده معظ��م کل قوا حضرت ایت‏اهلل‬ ‫خامنه‏ای به س��مت فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران منصوب شد‪.‬‬ ‫احمدی مقدم جانشین کردان؟‬ ‫در بحبوح��ه ماجرای مدرک کردان ب��ود که نام فرمانده‬ ‫نیروی انتظامی در محافل خبری به عنوان جانش��ین این‬ ‫ین‍ژاد در رسانه ها مطرح شد‪ .‬رسانه ها در‬ ‫وزیر کابینه احمد ‬ ‫مورد این گمانه زنی نوشته بودند‪ :‬رئیس جمهور به احتمال‬ ‫زیاد سرتیپ پاس��دار احمدی مقدم‪ ،‬فرمانده کل نیروی‬ ‫انتظامی را به زودی به سرپرستی وزارت کشور منصوب‬ ‫خواه��د کرد‪ ،‬چرا که رئیس جمهور‪ ،‬حضور علی کردان‬ ‫را در کابینه‪ ،‬بیش از این به مصلحت نمی داند و درصدد‬ ‫ایجاد شرایطی است که او را وادار به استعفا کند و سرتیپ‬ ‫احمدی مق��دم را به جای وی بگمارد‪ .‬اما در همان زمان‬ ‫سردار احمدی مقدم به خبرنگاران در مورد این قضیه گفته‬ ‫بود‪« :‬شایعه سرپرستی در وزارت کشور را تکذیب می ‏کنم‬ ‫و بعید می ‏دانم که به من چنین پیشنهادی شود‪ .‬مضاف بر‬ ‫اینکه من به کار خودم عالقه مندم‪ .‬اگر هر کس در رش��ته‬ ‫تحصیلی خودش کار کند موفق ‏تر خواهد بود‪ .‬در شرایط‬ ‫کنونی به دلیل حساسیت پستی که بنده دارم به من چنین‬ ‫پیشنهادی نمی ‏شود‪ .‬حتی اگر پیشنهاد سرپرستی وزارت‬ ‫کشور را به من بدهند ان را نمی ‏پذیرم‪ ».‬او البته در پاسخ‬ ‫‪32‬‬ ‫به اینکه توصیه ش��ما به علی کردان چیست؟ گفته بود‪:‬‬ ‫«مهم ترین سرمایه در جمهوری اسالمی ایران اعتماد مردم‬ ‫است‪ .‬نباید اجازه دهیم که این سرمایه ضربه بخورد‪».‬‬ ‫دوران پر خبر‬ ‫هرچند هر ک��دام از فرماندهان در دوره خود با مس��ائل و‬ ‫بحران ه��ای روز مواج��ه بودند لک��ن در دوره فرماندهی‬ ‫سردار اسماعیل احمدی مقدم نظام یکی از مهم ترین دوران‬ ‫خود را تجربه کرد‪ .‬نوع عملکرد حوادث پس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نهم که البته چشمان بسیاری را به عملکرد‬ ‫ناجا دوخت به عنوان تجربه ای مهم در کارنامه احمدی مقدم‬ ‫ثبت شده است‪ .‬ش��ورش های خیابانی‪ ،‬تجمع های بدون‬ ‫مجوز و فشارهای همه جانبه‪ ،‬همه و همه باعث شد اخرین‬ ‫فرمانده روزهای سختی را طی کند‪.‬‬ ‫نامه به میرحسین موسوی‬ ‫اما احمدی مقدم در هنگامه ش��ورش های خیابانی نامه‬ ‫هم به نامزد معترض انتخابات نوش��ت‪ .‬او در نامه اش به‬ ‫میر حسین تاکید کرد که تاکنون بنا به مالحظاتی‪ ،‬با همه‬ ‫بی قانونی هایی که تحت لوای هواداری از ش��ما صورت‬ ‫گرفت��ه‪ ،‬ناگزیر از کنار وظایف ذاتی خود با غمض عین‬ ‫عبور کرده ای��م و تازه مورد اتهام هم قرار می گیریم؟! در‬ ‫صورت تداوم رویه کنونی‪ ،‬ناجا در راس��تای حفظ نظم‬ ‫و امنی��ت جامعه و م��ردم به صورت قاطع ب��ا اقدامات‬ ‫غیرقانونی براس��اس وظایف ذاتی خود برخورد خواهد‬ ‫کرد و جای هیچ گله ای وجود نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ماجرای کهریزک‬ ‫در همان بحبوحه حوادث پ��س از انتخابات یک اتفاق‬ ‫مهم در حوزه مسئولیتی سردار افتاد و ان کشته شدن چند‬ ‫جوان در بازداشتگاهی به نام کهریزک بود‪ .‬ماجرایی که به‬ ‫سرعت به خبر اول بسیاری از رسانه ها تبدیل شد و حتی‬ ‫مورد انتقاد بسیاری از مقامات عالی رتبه نیز قرار گرفت‪.‬‬ ‫در این میان یک خبر دیگر هم منتش��ر ش��د؛ پزش��ک‬ ‫کهریزک خودکشی کرده است‪ .‬این خبر نیز به سرعت بر‬ ‫دامنه ابهامات پرونده کهریزک افزود‪ .‬سردار احمدی مقدم‪،‬‬ ‫فرمانده ناجا در مورد دکتر پوراندرجانی‪ ،‬پزشک وظیفه‬ ‫بازداشتگاه کهریزک گفت‪« :‬این پزشک وظیفه به عنوان‬ ‫مته��م احضار ش��ده و با قرار ازاد بود‪ .‬جس��د او نیز در‬ ‫اسایشگاه جمعی در دادسرا کشف شد و وصیت نامه ای‬ ‫هم در کنارش پیدا ش��د که در ان از تهدیدهایی که علیه‬ ‫او وجود داش��ت‪ ،‬گالی��ه کرده بود‪ »...‬به نظر می رس��د‬ ‫منظور احمدی مق��دم از «تهدیدها»‪ ،‬احتمال محکومیت‬ ‫پوراندرجانی به زندان است‪ .‬او می افزاید‪« :‬ممکن است‬ ‫این وصیت نامه را با نظر قاضی منتشر کنیم‪ ».‬احمدی مقدم‬ ‫در جای دیگری از سخنانش می گوید این پزشک وظیفه‬ ‫«ظاهرا خودکش��ی کرده» و سپس می افزاید‪« :‬در رابطه با‬ ‫خودکشی او‪ ،‬پزشکی قانونی باید پاسخگوی قطعی باشد‪».‬‬ ‫سردار احمدی مقدم درباره وضعیت دکتر پوراندرجانی‬ ‫گفت‪« :‬فکر می کنم دلیل خودکشی‪ ،‬انگیزه شخصی یا از‬ ‫دس��ت دادن روحیه بوده و اینکه مرگ مشکوک عنوان‬ ‫می ش��ود درست نیست‪ .‬نامه به جا مانده از او نیز دال بر‬ ‫خودکشی است‪».‬او همچنین خبر صدور قرار التزام برای‬ ‫جانشین فرمانده انتظامی‪ ،‬س��ردار رادان را تکذیب کرد‬ ‫و گفت‪« :‬برخی س��عی می کنند فضای جامعه را ملتهب‬ ‫کنند‪ ...‬منشا این اخبار رسانه های بیگانه هستند‪».‬‬ ‫چشم فتنه را کور خواهیم کرد‬ ‫اما پس از فراز و نشیب های فراوان حوادث پس از انتخابات‪،‬‬ ‫فرمانده نیروی انتظامی اعالم کرد‪ :‬دوره مدارا تمام ش��ده و‬ ‫چشم فتنه را کور خواهیم کرد‪ .‬هر کس در اینگونه تظاهرات‬ ‫شرکت کند با برخورد قاطع پلیس مواجه خواهد شد‪ .‬سردار‬ ‫احمدی مقدم افزود‪« :‬با افرادی که در اغتشاش��ات دستگیر‬ ‫ش��وند به عنوان مجرم برخورد قاطع خواهیم کرد و عمل‬ ‫افرادی که در تجمعات اشوبگران شرکت کرده و موجب‬ ‫ناامنیمی شوند‪،‬محاربهاست‪».‬‬ ‫عاشورای خبر ساز‬ ‫فرمانده نیروی انتظامی اعالم کرد در حوادث روز عاشورا‬ ‫‪ 120‬نفر از نیروهای پلیس به درجات مختلف مصدوم‬ ‫ش��دند که ‪ 60‬نفر از انان در بیمارس��تان بستری هستند‪.‬‬ ‫س��ردار احمدی مقدم گفت‪« :‬در روز عاش��ورا ماموران‬ ‫پلیس خویشتنداری نش��ان دادند و هدفشان استفاده از‬ ‫خشونت نبود که اشوبگران از این موضوع سوء استفاده‬ ‫کردند‪ ».‬این مقام انتظامی اظهار داشت‪« :‬در حوادث روز‬ ‫عاش��ورا دو خودرو و چند موتورسیکلت پلیس توسط‬ ‫اشوبگران به اتش کشیده شد و اشوبگران وسایل مردم‬ ‫از قبیل موتورسیکلت‪ ،‬خودرو‪ ،‬مغازه ها‪ ،‬بانک ها و اموال‬ ‫عمومی را ب��ه اتش کش��یده و خس��ارت وارد کردند‪».‬‬ ‫وی اظهار داش��ت‪« :‬هدف جریان فتنه ب��ه راه انداختن‬ ‫کشته سازی برای پیشبرد اهداف شومشان است‪ ».‬سردار‬ ‫احمدی مقدم گفت‪« :‬خس��ارت های وارده به پلیس مهم‬ ‫نیست بلکه جریان برانداز نشان داد که مساله اش از انتقاد‬ ‫و سیاست گذشته و به اهداف براندازانه فکر می کند‪».‬‬ ‫ابقای سردار احمدی مقدم در ناجا‬ ‫پس از ارام ش��دن فضای کش��ور و در حالی که دوران‬ ‫فرماندهی احمدی مقدم به پایان خود نزدیک می شد برخی‬ ‫رس��انه ها گمانه زنی در مورد جایگزین او را اغاز کردند‪.‬‬ ‫سایت تابناک در خبری نوش��ت‪« :‬شنیده ها حاکی از ان‬ ‫است که سردار سید محمد حجازی به عنوان فرمانده جدید‬ ‫نیروی انتظامی جمهوری اس�لامی ایران معرفی خواهد‬ ‫شد‪».‬به گزارش خبرنگار «تابناک»‪ ،‬ظاهرا قرار است‪ ،‬سردار‬ ‫سرتیپ سید محمد حجازی به عنوان فرمانده جدید ناجا‬ ‫و به جای اسماعیل احمدی مقدم‪ ،‬فرمانده کنونی این نیرو‬ ‫منصوب ش��ود‪ .‬حکم وی به زودی منتشر خواهد شد و‬ ‫وی رسما به عنوان فرمانده جدید نیروی انتظامی جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران اغاز به کار خواهد کرد‪ .‬اما چند س��اعت‬ ‫نکشید که با ابالغ حکم مقام معظم رهبری شایعه ها پایان‬ ‫یافت و احمدی مقدم برای دو سال دیگر در ناجا ماند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫مروری بر ‪19‬سال فعالیت ناجا‬ ‫تمام فرماندهان پلیس‬ ‫نیروی انتظامی از بدو تاس��یس در فروردین ماه سال‬ ‫‪ 1370‬تا امروز روزهای پر فراز و نشیبی را طی کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬ناجا در این ‪ 19‬سال‪ ،‬حضور پنج فرمانده را‬ ‫در راس خود تجربه کرده اس��ت‪ .‬نوشتار ذیل شرح‬ ‫مختصری است از این فرماندهان‪.‬‬ ‫سرتیپ محمد سهرابی‬ ‫او س��ال ‪ 1319‬در طبس به دنیا امد و پس از گذراندن‬ ‫تحصیالت مقدماتی‪ ،‬وارد دانش��کده افس��ری نیروی‬ ‫زمینی ارتش شد‪ .‬سرتیپ سهرابی پس از فارغ‏التحصیلی‬ ‫از دانش��کده افس��ری در ژاندارمری جمهوری اسالمی‬ ‫ مشغول به خدمت شد‪ .‬وی در بهمن ‪ 1357‬به فرماندهی‬ ‫ژاندارمری اس��تان گیالن منصوب شد و از ان پس در‬ ‫مسئولیت‏ها و رده‏های مختلف فرماندهی خدمت کرد‪.‬‬ ‫سرتیپ سهرابی در بهمن ماه سال ‪1363‬با حکم علی اکبر‬ ‫ناطق نوری‪ ،‬وزیر کشور وقت به عنوان فرمانده ژاندارمری‬ ‫منصوب ش��د که تا هنگام ادغام ای��ن ارگان با نیروی‬ ‫انتظامی در این سمت باقی بود‪ .‬سرتیپ محمد سهرابی‬ ‫در فروردین ماه س��ال ‪ 1370‬و هم زمان با روز ارتش‪ ،‬با‬ ‫حکم مقام معظم رهبری اولین فرمانده نیروی انتظامی‬ ‫ شد‪ .‬سازماندهی طرح ادغام و برنامه‏ریزی جهت پیشبرد‬ ‫ماموریت‏های نیروی انتظامی‪ ،‬از مهم‏ترین دستاوردهای‬ ‫س��رتیپ محمد س��هرابی در زم��ان فرماندهی نیروی‬ ‫انتظامی بود‪ .‬وی هم اکنون به عنوان عضو هیات علمی و‬ ‫استاد دانشگاه مشغول به فعالیت است‪.‬‬ ‫سرتیپ سیف‏اللهی‬ ‫او در س��ال ‪ 1336‬در خانواده‏ای مذهبی متولد شد‪ .‬قبل‬ ‫از پیروزی انقالب اس�لامی در رش��ته فیزیک دانشگاه‬ ‫صنعتی شریف تحصیل کرد و همزمان با ان‪ ،‬در مدرسه‬ ‫علمیه حقانی به تحصیالت حوزوی پرداخت‪ .‬سرتیپ‬ ‫سیف‏اللهی از موسسان سپاه پاس��داران اصفهان بود و‬ ‫با حکم حضرت امام خمینی(ره) جهاد س��ازندگی این‬ ‫اس��تان را تاسیس کرد‪ .‬وی از دانشجویان مسلمان پیرو‬ ‫خط امام(ره) بود که در تس��خیر النه جاسوسی امریکا‬ ‫در ته��ران نقش داش��ت‪ .‬مدتی مس��ئولیت اطالعات‬ ‫سپاه پاس��داران انقالب اسالمی و ریاست ستاد مرکزی‬ ‫س��پاه و همچنین فرماندهی س��پاه دوم سیدالش��هدا را‬ ‫برعهده داشت‪ .‬وی همچنین فرمانده حفاظت اطالعات‬ ‫این نیرو نیز بود‪ .‬سرتیپ سیف‏اللهی در دوم مهرماه ‪71‬‬ ‫با حکم رهبر معظم انقالب اسالمی‪ ،‬به سمت فرماندهی‬ ‫نیروی انتظامی منصوب ش��د‪ .‬و در دوره فرماندهی‏اش‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫ی برای سر و سامان دادن به طرح ادغام‬ ‫در نیروی انتظام ‬ ‫نیروهای انتظامی تالش بسیاری کرد‪.‬‬ ‫سرتیپ هدایت لطیفیان‬ ‫وی قبل از انتصاب به این س��مت در مس��ئولیت‏های‬ ‫ی و انتظامی از جمل��ه در قرارگاه حمزه‬ ‫حس��اس نظام ‬ ‫سیدالش��هدا‪ ،‬تالش‏ها و فداکاری‏ه��ای زیادی از خود‬ ‫نشان داد و در دوران دفاع مقدس منشا خدمات موثری‬ ‫شد‪ .‬وی از فرماندهان عالی رتبه سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اس�لامی به ش��مار می‏رفت و اخرین س��مت وی در‬ ‫س��پاه‪ ،‬معاونت برنامه و بودجه ستاد کل سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اس�لامی ب��ود‪ .‬در ‪ 27‬بهمن س��ال ‪ 75‬با حکم‬ ‫مق��ام معظم رهبری و فرمانده معظم کل قوا به س��مت‬ ‫فرمانده نیروی انتظامی ایران منصوب ش��د‪ .‬س��رتیپ‬ ‫لطفیان در طول زمان تصدی فرماندهی نیروی انتظامی ‬ ‫در اجرای نظم و انضباط در ناجا‪ ،‬ساماندهی پاسگاه‏ها‬ ‫و کالنتری‏ه��ا و همچنین تجهی��زات و تقویت نیروی‬ ‫انتظامی تالش گسترده‏ای انجام داد‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫در م��ورد خدمات وی فرمودند‪« :‬در دوران مس��ئولیت‬ ‫امیر سرتیپ هدایت لطیفیان تالش ارزنده و کم سابقه‏ای‬ ‫در اعتالی نی��روی انتظامی به کار رفت��ه و برنامه‏ریزی‬ ‫امیدبخش و کارامد در کنار مجاهدت‏های شبانه‏روزی‬ ‫امیر نامبرده نقش بسزایی در افزایش موفقیت و کاهش‬ ‫مشکالتی که به عوامل بیرون از ان نیرو وابسته نیست‪،‬‬ ‫ایفا کرده است‪».‬‬ ‫سرتیپ پاسدار خلبان محمدباقر قالیباف‬ ‫او در س��ال ‪ 1340‬در مشهد متولد شد‪ .‬دوران تحصیل‬ ‫را در این ش��هر سپری کرد‪ .‬هم زمان با پیروزی انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬س��ردار قالیباف فعالیت خ��ود را در نیروی‬ ‫مقاومت بس��یج اغاز کرد و با ش��روع غائله کردس��تان‬ ‫به ان ش��هر رفت‪ .‬س��پس ب��ا اغاز جن��گ تحمیلی به‬ ‫جبهه‏های جنوب عزیمت کرد‪ .‬در طول مدت جنگ و‬ ‫در همان ابتدای تاسیس سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫به عضوی��ت این ارگان درامد‪ .‬وی در جبهه‏های جنگ‪،‬‬ ‫اغلب مس��ئولیت اطالعات عملیات جنگ را به عهده‬ ‫داشت‪ .‬قالیباف سپس در مسئولیت فرماندهی گردان و‬ ‫فرماندهی تیپ امام رضا(ع) نیز فعالیت کرد‪ .‬در س��ال‬ ‫‪ 61‬به فرماندهی لش��کر نصر خراس��ان منصوب شد و‬ ‫س��پس در فرماندهی لشکر ‪ 25‬کربال کار خود را دنبال‬ ‫کرد‪ .‬سرتیپ قالیباف پس از پایان جنگ تحمیلی فرمانده‬ ‫قرارگاه نجف بود و سپس به جانشینی نیروی مقاومت‬ ‫بسیج منصوب ش��د‪ .‬وی قبل از انتصاب به فرماندهی‬ ‫نی��روی انتظامی‪ ،‬فرمانده نیروی هوایی سپاه پاس��داران‬ ‫بود‪ .‬رسیدگی به وضعیت معیشت کارکنان ناجا‪ ،‬ارتباط‬ ‫گسترده با مسئوالن نظام‪ ،‬تجهیز پلیس به امکانات روز‪،‬‬ ‫ایجاد پلیس ‪ ،110‬جلب مش��ارکت همگانی‪ ،‬مبارزه با‬ ‫نا امنی و بازسازی وجهه ناجا‪ ،‬از عمده کارهای سرتیپ‬ ‫محمد باقر قالیباف بوده است‪.‬‬ ‫سرتیپ پاسدار اسماعیل احمدی مقدم‬ ‫سردار اس��ماعیل احمدی مقدم در سال ‪ 1340‬در محله‬ ‫نارمک تهران متولد ش��د‪ .‬او در سال ‪ 56‬برای گذراندن‬ ‫دروس حوزوی عازم قم ش��د و بعد از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی به عضویت کمیته انقالب اسالمی درامد‪ .‬پس‬ ‫از ان در س��ال ‪ 1358‬وارد سپاه پاس��داران شد‪ .‬سردار‬ ‫احمدی مقدم مدرک کارشناسی خود را در رشته علوم‬ ‫اجتماعی از دانش��گاه تهران دریافت کرد‪ .‬وی همچنین‬ ‫مدرک کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی خود را در دوره‬ ‫فرماندهی و ستاد ارتش اخذ کرد و دوره دکترای علوم‬ ‫استراتژیک را در دانشگاه عالی دفاع ملی گذراند‪ .‬سرتیپ‬ ‫پاسدار اسماعیل احمدی مقدم‪ ،‬حضور هشت ساله در‬ ‫جبهه‏های حق علیه باطل‪ ،‬فرماندهی س��پاه سردشت‪،‬‬ ‫فرماندهی دانشگاه علوم انتظامی‪ ،‬معاون هماهنگ کننده‬ ‫ناجا‪ ،‬جانش��ینی نیروی مقاومت بسیج و فرمانده بسیج‬ ‫ته��ران بزرگ را در کارنامه خدمتی خود دارد‪ .‬س��ردار‬ ‫احمدی مقدم در تیر ماه سال ‪ 1384‬با حکم فرمانده معظم‬ ‫کل قوا حضرت ایت‏اهلل خامنه‏ای به س��مت فرماندهی‬ ‫نیروی انتظامی جمهوری اسالمی ایران منصوب شد‪.‬‬ ‫هرچند هر کدام از فرماندهان در دوره خود با مسائل و‬ ‫بحران ه��ای روز مواجه بودند‪ ،‬لکن در دوره فرماندهی‬ ‫س��ردار اس��ماعیل احمدی مقدم نظام یکی از مهمترین‬ ‫دوران خود را تجربه کرد‪ .‬نوع عملکرد حوادث پس از‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نهم که البته چشمان بسیاری‬ ‫را به عملکرد ناجا دوخت به عن��وان تجربه ای مهم در‬ ‫کارنامه احمدی مقدم ثبت ش��ده اس��ت‪ .‬ش��ورش های‬ ‫خیابانی‪ ،‬تجمع های بدون مجوز و فشارهای همه جانبه‪،‬‬ ‫همه و همه باعث شد اخرین فرمانده روزهای سختی‬ ‫را طی کن��د‪ .‬در حالی که در هفته گذش��ته همزمان با‬ ‫پایان دوره ماموریت سردار احمدی مقدم گمانه زنی در‬ ‫مورد جانشین او شدت یافته بود و حتی برخی محافل‬ ‫خبری از س��ردار حجازی به عنوان فرمانده جدید ناجا‬ ‫یاد می کردند‪ ،‬با صدور حکم تمدید دو ساله فرماندهی‬ ‫احمدی مقدم شایعه ها در مورد این سمت پایان یافت‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫تیتر سه‬ ‫دکتر ابهری جامعه شناس‪:‬‬ ‫نگاه پلیس به جامعه پیشگیرانه باشد‬ ‫سید فرهاد حسینی‬ ‫دکتر مجید ابهری‪ ،‬اس��تاد دانشگاه و جامعه شناس‬ ‫معتقد است تا پلیس ایده ال فاصله چندانی نداریم‪،‬‬ ‫اما پلیس تحصیلکرده و پلیس اش��نا با علوم روز‬ ‫می تواند پلیس کارامدی باشد و جامعه از حضور‬ ‫این پلیس استفاده های گوناگون و مفیدی خواهد‬ ‫کرد و در حقیقت این پلیس مایه مباهات و افتخار‬ ‫جامعه خواهد بود‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از عملکرد پلیس بعد از انقالب چیست؟‬ ‫پلیس به عنوان حافظ قانون و ناظر بر اجرای صحیح‬ ‫ان اس��ت و همانند حصار محکم��ی حافظ امنیت‬ ‫اجتماعی است‪.‬‬ ‫از انجای��ی که پلیس ایران بع��د از پیروزی انقالب‬ ‫اس�لامی جدا از م��ردم نبوده و بخش��ی از مردم به‬ ‫حساب می اید‪ ،‬بنابراین رفتارهای پلیس باید مطابق‬ ‫ب��ا اداب و فرهنگ دینی و اجتماعی جامعه باش��د‬ ‫که اینگونه نیز هس��ت‪ .‬بس��یاری از قانون شکنان و‬ ‫قانون گری��زان عالقه ای به حض��ور پلیس در جامعه‬ ‫نداش��ته و ب��ا جوس��ازی و ش��ایعه پراکنی تمای��ل‬ ‫دارند حض��ور نیروهای خدمتگ��زار انتظامی را در‬ ‫جامعه کم رنگ کنن��د ‪ .‬در این خصوص باید گفت‬ ‫ت��ا زمان��ی ک��ه پلی��س در جامع��ه حاضر اس��ت‪،‬‬ ‫قانون ش��کنان و معان��دان قدرت ع��رض اندام در‬ ‫اجتماع را نخواهند داشت و حتی مزاحمان نوامیس‬ ‫مردم نیز با این حضور همیش��ه نگران و دلمشغول‬ ‫حضور پلیس می شوند‪.‬‬ ‫بنابرای��ن‪ ،‬حمایت از نیروه��ای انتظامی و نیروهای‬ ‫تخصص��ی همانند پلیس مبارزه با مواد مخدر‪ ،‬پلیس‬ ‫ی از‬ ‫مبارزه ب��ا جرائم رایانه ای و ش��رکت های هرم ‬ ‫وظایف دینی و اخالقی احاد جامعه است‪.‬‬ ‫نگاه پلیس به مردم چگونه باید باشد و اساسا این‬ ‫نوع نگاه چه تاثیری در جامعه دارد؟‬ ‫نگاه پلیس به مردم باید نگاه پیشگیرانه باشد نه نگاه‬ ‫حاکم بر محک��وم‪ .‬از انجایی که در مکتب ما اصل‬ ‫بر برائت اس��ت‪ ،‬پلیس ابتدا باید این نگاه را داش��ته‬ ‫باشد که همه پاک هستند و همه بی گناهند مگر انکه‬ ‫مرتکب جرمی شوند‪ .‬در حقیقت اینگونه باید باشد‬ ‫که نگاه از باال به پایین نباش��د یعنی نگاه فرماندهی‬ ‫نباید در جامعه وجود داشته باشد بلکه نگاه باید نگاه‬ ‫برادرانه‪ ،‬اصالحگر و پیشگیرانه باشد‪.‬‬ ‫پلیس باید با مجرمان‪ ،‬مزاحمان نوامیس‪ ،‬قاچاقچی ها‬ ‫و معتادان و تمامی کسانی که اخالل در امنیت اجتماعی‬ ‫جامعه ایجاد می کنند‪ ،‬بس��یار سختگیر بوده و شدید‬ ‫برخورد کند‪ ،‬اما با کس��انی که در چارچوب قانون‬ ‫حرک��ت می کنن��د‪ ،‬همانند یک ب��رادر مهربان‪ ،‬یک‬ ‫راهنما و یک معلم رفتار کند‪.‬‬ ‫نوع ن��گاه پلیس به مردم در اص�لاح تفکر جامعه‬ ‫نس��بت به پلیس بسیار موثر است‪ .‬یعنی وقتی مردم‬ ‫مش��اهده می کنند که پلیس فقط ن��گاه مچ گیرانه و‬ ‫‪34‬‬ ‫چکش��ی به انها ندارد‪ ،‬بلکه تمایل بس��یار دارد تا از‬ ‫جرایم و از اس��یب ها پیشگیری کند و پلیس را حامی‬ ‫ م��ردم و محرومان ببینند‪ ،‬این نگاه باعث اصالح افکار‬ ‫عمومی به پلیس شده و باعث می شود تا مردم نیز پلیس‬ ‫را از خود بدانند و در موارد دشوار حامی پلیس باشند‪،‬‬ ‫نه اینکه تماشاگر شوند‪.‬‬ ‫پلیس در جامعه باید به چه ش��کلی حضور داش��ته‬ ‫باشد؟‬ ‫حضور پلیس در جامعه را می توان با فرهنگ سازی به‬ ‫دو صورت در جامعه جا انداخت‪ .‬حضور محس��وس‬ ‫پلی��س در مح�لات و مناطق اس��یب خیز و جرم خیز‬ ‫می توان��د به عنوان یک عامل کنترل مهم باش��د‪ ،‬ولی‬ ‫در س��ایر نقاط با فرهنگ سازی و پیشگیری از جرائم‬ ‫حضور نامحس��وس پلیس در لباس شخصی یعنی به‬ ‫عنوان ناظر در پیش��گیری می تواند بس��یار موثر باشد‪.‬‬ ‫چرا که بهانه ای به دست معاندان و بهانه جویان با این‬ ‫اقدام داده نمی ش��ود تا بگویند جامعه پلیس��ی شده یا‬ ‫اینکه پلیس مانع کار مردم شده است‪ .‬در واقع حضور‬ ‫پلیس در جامعه فقط مانع کار اخاللگران و خالفکاران‬ ‫اس��ت وگرنه در حالت عادی پلیس را نباید مانع کار‬ ‫خود بدانند‪.‬‬ ‫نگاه پلیس به مردم باید نگاه‬ ‫پیشگیرانه باشد نه نگاه حاکم‬ ‫بر محک��وم‪ .‬از انجای��ی که در‬ ‫مکتب ما اصل بر برائت است‪،‬‬ ‫پلیس ابتدا بای��د این نگاه را‬ ‫داش��ته باش��د که هم��ه پاک‬ ‫هستند و همه بی گناهند مگر‬ ‫انکه مرتکب جرمی شوند‬ ‫به نظر ش��ما جامعه برای اصالح نیاز به پلیس خشن‬ ‫دارد یا پلیس مهربان؟‬ ‫از نظر روانشناس��ی خش��ونت چندان کارساز نیست‬ ‫و راف��ت‪ ،‬رحمت و مهربانی بهتری��ن دارو و بهترین‬ ‫اصالحگر اس��ت‪ .‬البته در بعضی از موارد نیز مهربانی‬ ‫کارایی نداش��ته و ان هم مواردی اس��ت که فرد دیگر‬ ‫از نظر روحی و رفتاری به نقطه ای رس��یده که باید با‬ ‫خشونت مقابل خشونت او ایستاد‪.‬‬ ‫مثال با یک گروگانگیر یا یک س��ارق مسلح نمی توان‬ ‫با مهربانی و دوستی رفتار کرد بلکه در مقابل اینگونه‬ ‫افراد که خش��ونت را دس��تمایه کار خود قرار داده اند‬ ‫پلی��س باید با قدرت و صالبت و خش��ونت برخورد‬ ‫کرده تا از وقایع دیگر جلوگیری کند‪.‬‬ ‫حضور روانش��ناس و جامعه ش��ناس در مدیریت‬ ‫علمی پلیس را تا چه حد الزم می دانید؟‬ ‫البته پلیس در دهه گذشته بسیار پیشرفت کار داشته و‬ ‫حتی در س��ال های قبل از ان نیز قابل مقایسه نیست‪،‬‬ ‫چه برسد به قبل از انقالب اسالمی ایران‪.‬‬ ‫پلیس قبل از انقالب به پاسبان یا اجان معروف بود و‬ ‫فقط مظهر خشونت بود اما در سال های گذشته پلیس‬ ‫با مدیریت علمی‪ ،‬بس��یار پیشرفت کرده‪ ،‬یعنی بسیار‬ ‫تخصصی تر ش��ده و وجود پلی��س دیپلماتیک‪ ،‬پلیس‬ ‫مبارزه با جرائم رایان��ه ای‪ ،‬پلیس مبارزه با مواد مخدر‪،‬‬ ‫پلیس پیشگیری‪ ،‬پلیس بین الملل و ‪ ...‬گویای این نکته‬ ‫است‪ .‬تخصصی شدن پلیس بیانگر این موضوع است‬ ‫که مدیریت علمی پلیس بس��یار موثرتر و کارس��ازتر‬ ‫ی و روانشناسان‬ ‫اس��ت و پلیس دارای کارشناسان علم ‬ ‫بس��یار مجرب و کارامدی اس��ت که در پیشگیری از‬ ‫اس��یب ها و مقابله با معضالت اجتماعی دخالت کرده‬ ‫و به رفع این مشکالت کمک شایانی می کنند‪ .‬نیروی‬ ‫ی جامعه در‬ ‫انتظام��ی به طور رایگان در مراک��ز عموم ‬ ‫خدمت مردم اس��ت و امروز پلی��س ایران یک پلیس‬ ‫ی است البته باید گام های‬ ‫صددرصد تخصصی و علم ‬ ‫موثرتر و بیش��تری برداشته شود که این مناسب است‬ ‫ولی کافی نیس��ت و باید پلیس با وس��ایل مدرن روز‬ ‫و ب��ا تکنول��وژی و عل��وم روز اش��نا ش��ده و به ان‬ ‫مسلح شود‪.‬‬ ‫بع��د از انقالب در چه دوره ای پلیس موفق تر بوده‬ ‫است؟‬ ‫در ‪ 10‬س��ال گذش��ته پلیس ایران یکی از موفق ترین‬ ‫پلیس ه��ا ب��وده یعنی زم��ان دکت��ر قالیب��اف و دکتر‬ ‫احمدی مق��دم می توان��د دوره موفق پلی��س در ایران‬ ‫قلمداد ش��ود‪ .‬در زمان تص��دی احمدی مقدم به عنوان‬ ‫رئیس پلیس کش��ور‪ ،‬پلیس ترقی بسیاری کرده و البته‬ ‫ی در پلی��س از زمان‬ ‫واضح اس��ت ک��ه مدیریت علم ‬ ‫ریاس��ت قالیباف در پلیس اغاز شد و اکنون نیز ادامه‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫قالیباف با اقداماتی چون تاسیس مرکز ‪ 197‬به عنوان ناظر‬ ‫و مش��ارکت مردم در اصالح برخی از ناهنجاری های‬ ‫رفت��اری بعض��ی از نیروهای پلیس ک��ه دچار برخی‬ ‫مش��کالت رفتاری بودند‪ ،‬عملکرد بسیار خوبی به جا‬ ‫گذاشت و در حقیقت می توان گفت محمدباقر قالیباف‬ ‫حرکت علمی ش��دن پلیس را ش��روع کرد و در حال‬ ‫ی و تدابیر احمدی مقدم و‬ ‫حاضر نیز ب��ا مدیریت علم ‬ ‫همکاران وی به نقطه مطلوب رسیده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫یادداشت‬ ‫تدبیر نیروی انتظامی‬ ‫ با تغییرات اجتماعی تنظیم می شود‬ ‫مرتضی طالیی‬ ‫از دیگ��ر اقدامات مهم دکتر قالیب��اف تغییر نگرش‬ ‫م��ردم به پلیس ب��ود که از زمان تصدی مس��ئولیت‬ ‫رئیس پلیس کش��ور این امر شروع شد و هنوز هم‬ ‫ادام��ه دارد و ن��کات مذکور را می ت��وان نقاط قوت‬ ‫عملکرد وی نامید‪.‬‬ ‫ضمن اینکه سردار احمدی مقدم نیز با حفظ و ادامه‬ ‫برنامه های مثبت قالیباف بر ت��داوم این روند تاکید‬ ‫داش��ت‪ .‬از نقاط مهم و مثبت دیگ��ری که در دوره‬ ‫ریاس��ت احمدی مق��دم بود‪ ،‬می ت��وان به تخصصی‬ ‫کردن رش��ته های مختلف پلیس و استاندارد س��ازی‬ ‫رفتار پلیس اشاره کرد‪.‬‬ ‫وی با استاندارد س��ازی رفتار پلیس نقش بسزایی در‬ ‫ارتقای س��طح علمی پلیس و نگرش مردم به پلیس‬ ‫ایفا کرده است‪.‬‬ ‫عملکرد پلی��س در بحران ه��ا را چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫از نقاط برجس��ته رفتار پلیس در بحران ها خصوصا‬ ‫ی ان بس��یار‬ ‫اغتشاش��ات اخیر بود که مدیریت علم ‬ ‫محسوس و اشکار نیز بود‪.‬‬ ‫یعنی مشاهده کردیم که پلیس در برخی موارد مورد‬ ‫ضرب و جرح قرار می گرفت اما از خشونت استفاده‬ ‫نمی کرد و در برخی موارد نیز پلیس انجایی که پای‬ ‫دف��اع از مردم و س��رمایه های مل��ی و مردمی پیش‬ ‫می امد وارد عمل می ش��د که من این را بسیار مثبت‬ ‫ارزیابی می کنم‪ .‬چرا که در زمان اغتشاش��ات بعد از‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری‪ ،‬اگ��ر تدبیر و مدیریت‬ ‫ی در پلیس نبود اس��یب ها بسیار زیادتر از حال‬ ‫علم ‬ ‫ ب��ود‪ .‬به نظر من ما تا پلیس ای��ده ال فاصله چندانی‬ ‫نداریم اما پلیس تحصیلکرده و پلیس اش��نا با علوم‬ ‫روز می توان��د پلی��س کارامدی باش��د و جامعه از‬ ‫حضور این پلیس اس��تفاده های گوناگون و مفیدی‬ ‫خواه��د کرد و در حقیقت این پلیس مایه مباهات و‬ ‫افتخار جامعه خواهد بود‪ .‬در مدل تغییر مدیریت نیز‬ ‫هر مدیری که در پلیس جانشین مدیر قبلی می شود‬ ‫باید ادامه دهنده کارهای مثبت مدیر قبلی باشد یعنی‬ ‫فعالیت ه��ای مفید و برجس��ته مدیر قبلی را با قوت‬ ‫ادامه داده و تا رس��یدن به نتایج مطلوب این مس��یر‬ ‫ادامه یابد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫در گذشته ای نه چندان دور مردم کشورمان تصور می کردند پلیس یعنی خشونت‪،‬‬ ‫یعنی تعریفی که در ذهن مردم از پلیس بود‪ .‬اینگونه است که متاسفانه این تصور‬ ‫ریشه تاریخی دارد‪.‬‬ ‫این تصور که ریش��ه تاریخی دارد بدین گونه اس��ت که از ابتدا‪ ،‬تشکیالت پلیس‬ ‫در کش��ور ما متناسب با فرهنگ بومی طراحی نشده بود‪ ،‬بنابراین از همان زمانی‬ ‫که پلیس در کش��ورمان ایجاد ش��د فاصله ای بین پلیس و مردم وجود داشت و با‬ ‫گذشت زمان همچنان همانطور است‪.‬‬ ‫در خص��وص برخورد پلیس و خش��ونت در اجرای برخی ماموریت های خ��اص و قاطعیت در برخورد با‬ ‫جرائم‪ ،‬اگر بخواهیم قضاوت منصفانه ای داشته باشیم باید بگوییم یک بخش از کار پلیس برخورد با جرائم‬ ‫سازمان یافته و موجود است که از مرز جرائم خرد عبور و به جرائم کالن منتهی می شود‪ .‬علی القاعده پلیس‬ ‫در برخورد با انها چه در سطح شهر و چه در مقر خود ناچار است با قاطعیت برخورد کند‪.‬‬ ‫باتوجه به نوع برخورد و چرایی ان‪ ،‬از طرف دیگر چون معموال مردم در جریان علت برخورد نیستند‪ ،‬علت‬ ‫رفتاره��ای پلیس را هم نمی دانند‪ ،‬بنابراین تصور می کنند پلیس در برخوردهای خود با خش��ونت برخورد‬ ‫می کند‪ .‬علت دیگران ناشی از این است که منزلت اجتماعی و مقبولیت عمومی پلیس به دلیل پیشینه تاریخی‬ ‫ی تغییر‬ ‫است و بخشی هم ناشی از برخوردهای خشک و خشن است که نگاه مردم را نسبت به نیروی انتظام ‬ ‫داده است‪ .‬این نگاه توام با احترام و منزلت اجتماعی و مقبولیت نیست‪ .‬یک نوع واخوردگی و واگرایی بین‬ ‫مردم و پلیس وجود دارد‪.‬‬ ‫به اعتقاد من اساس��ی ترین بحث این است که امنیت چگونه حاصل می شود‪ .‬یعنی سازوکار امنیت چیست؟‬ ‫تعریف امنیت به صورت عامیانه که زبان مشترک همه است؛ این است که مردم بتوانند در اسایش و ارامش‬ ‫به زندگی خود مشغول باشند و نگران بروز مشکلی در روند زندگی خود نباشند‪ .‬این تعریف امنیت است‪.‬‬ ‫اما امنیت محصول مشترکی از سوی ملت و حاکمیت است‪ ،‬یعنی هم مردم در تولید امنیت اجتماعی نقش‬ ‫دارند و هم حاکمیت‪ .‬خانواده یک نهاد اجتماعی است‪ .‬بخش قابل توجهی از مبانی و زیرساخت های امنیت‬ ‫در انجا شکل می گیرد‪ .‬حالل بودن لقمه و پاک بودن نطفه در خانواده بسیار مهم است‪ .‬اولین نهاد اجتماعی‪،‬‬ ‫خانواده است‪ .‬سهم خانواده در تولید امنیت اجتماعی بسیار تعیین کننده و مهم است‪.‬‬ ‫حاکمیت هم به مفهوم هنجارها و ارزش های اجتماعی مورد قبول عامه مردم و اکثریت جامعه اس��ت‪ .‬این‬ ‫هنجارها را باید حاکمیت حفظ کند‪ .‬از چه راه هایی می توان چنین کاری کرد؛ از مسیرهای اموزش عمومی‪،‬‬ ‫اموزش و پرورش و پردازش و تقویت مبانی اجتماعی و مراکز اموزش عالی کشور‪ ،‬دستگاه های اجرایی و‬ ‫س بدهند باید در ارائه سرویس به مردم تسهیل کنند و ارزش ها‬ ‫دستگاه هایی که به نوعی باید به مردم سروی ‬ ‫و هنجارهای اجتماعی را حفظ کنند‪ .‬در بوروکراس��ی اداری مردم مس��تاصل می شوند‪ ،‬این اقدام مانع مردم‬ ‫است و برای انها هزینه دارد‪.‬‬ ‫امنیت یک تولید اجتماعی اس��ت یک طرف ملت و طرف دیگر ان حاکمیت قرار دارد‪ .‬پلیس در این میان‬ ‫نقش زیادی دارد‪ .‬ماموریت او نگهداری این امنیت اجتماعی اس��ت؛ یعنی امنیتی که مردم و حکمیت تولید‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫پلیس در رسالتش هم خود را در تولید امنیت اجتماعی سهیم می داند و هم خود را مامور و ملزم به نگهداری‬ ‫از ان می داند‪ .‬پس در این حوزه دو کار انجام می دهد‪ :‬یک کار در حوزه درون تش��کیالتی و یک کار هم در‬ ‫حوزه برون تش��کیالتی‪ .‬در حوزه درون تش��کیالتی با تغییرات ساختار پلیس‪ ،‬در واقع جهت ان را به سویی‬ ‫ب��رد که در تعامل با اجتم��اع و منافع مردم قرار گیرد‪ .‬به این معنا که پلیس به عنوان مددکار اجتماعی مردم‪،‬‬ ‫مس��ئولیت اجرایی پیش��گیری انتظامی را برعهده دارد‪ .‬در پیش��گیری اجتماعی در کالنتری ها دایره مددکار‬ ‫اجتماعی ایجاد ش��د تا به عنوان مثال اختالفات خانوادگی و جرائم کوچکی که در جامعه اتفاق می افتد در‬ ‫کالنتری و از طریق مددکار و مشاور حل و فصل شود‪ ،‬پیش از انکه به مراجع قضایی برسد‪ .‬در پیشگیری‬ ‫انتظامی کار پلیس این اس��ت که قبل از ایجاد زمینه های جرم‪ ،‬جرم را متوقف کند‪ .‬کوهس��تان جایی اس��ت‬ ‫که روزهای جمعه بخش قابل توجهی از جامعه برای تفریح به انجا می روند‪ .‬اگر انجا رها شود‪ ،‬زمینه های‬ ‫انجام کارهای خالف به وجود می اید که یک نوع هنجارش��کنی اس��ت‪ .‬کار پیشگیری انتظامی در اینجا این‬ ‫اس��ت که عوامل خود را در انجا مس��تقر کرده و به این عوامل اموزش دهند که کار شما پیشگیری از نزاع‪،‬‬ ‫ش��رارت و بروز ناهنجاری های اجتماعی اس��ت‪ .‬به عنوان مثال وقتی کسی در کوه صدای ضبط صوت خود‬ ‫را بلند کرده به او نمی گویند این نوار مجاز اس��ت یا غیرمجاز‪ ،‬بلکه می گویند صدای ضبط صوت شما‪ ،‬یک‬ ‫ی اجتماعی و خالف مقررات اجتماعی است‪ .‬تولید الودگی صوتی یک هنجارشکنی است که ما از‬ ‫ناهنجار ‬ ‫ان پیش��گیری می کنیم تا اتفاق نیفتد‪ .‬کس��ی هم که می خواهد در کوه شرارت کند با حضور پلیس احساس‬ ‫ناامنی می کند و به انجا نمی رود‪ .‬به این ترتیب پیش��گیری انتظامی س��ازماندهی می شود تا قبل از فراهم شدن‬ ‫زمینه های بزهکاری‪ ،‬متوقف شود‪.‬‬ ‫امروزه س��اختار پلیس به س��متی حرکت کرده که در جهت مصالح و منافع مردم باش��د‪ .‬تغییرات اجتماعی‬ ‫موجب ش��ده این ساختار را متناسب با ش��رایط فعلی تطبیق دهند‪ .‬ممکن است جامعه فردا شرایط دیگری‬ ‫داشته باشد‪ .‬در واقع تدبیر نیروی انتظامی با تغییرات اجتماعی تنظیم می شود‪ .‬تدبیری که به دور از تغییرات‬ ‫اجتماعی باشد‪ ،‬در صحنه عمل کاربرد ندارد‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫درباره حسین اهلل کرم‬ ‫علیرضا شاکر‬ ‫از فرهنگ به سیاست‬ ‫او که در دوران هشت س��اله دفاع مقدس از فرماندهان‬ ‫مط��رح اطالع��ات و عملیات جنگ ب��ود و در مقطع‬ ‫پای��ان جنگ فرماندهی اطالعات نیروی زمینی س��پاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی را عهده دار شد‪ ،‬اکنون بیشتر‬ ‫اوقات خود را در اتاقی در انتهای حیاط یک مس��جد‬ ‫س��پری می کند‪ .‬با اینکه زندگ��ی روزمره اش معمولی‬ ‫به نظر می رس��د اما همچن��ان تاثیرگذار و مهم و بعضا‬ ‫جنجال افرین است‪ .‬این را از جلسات مقامات حسین‬ ‫اهلل ک��رم‪ ،‬با اطرافیانش و همچنین توجه رس��انه ها به‬ ‫س��خنان گاه و بیگاهش می توان فهمید‪ .‬حاج حس��ین‬ ‫نامی است که از دوران جنگ با حسین اهلل کرم بوده و‬ ‫دوستانش وی را به این نام صدا می زنند‪.‬‬ ‫از مولوی تا سارایوو‬ ‫اما نام کامل او عبدالحسین است‪ ،‬عبدالحسین اهلل کرم‬ ‫در س��ال ‪ 1335‬در خیابان مولوی ته��ران به دنیا امده‬ ‫همچن��ان در محل��ه ان محل��ه (میدان قی��ام) زندگی‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫او همزمان با تحصیل در رش��ته حرارت و س��یاالت‬ ‫به عنوان تکنیس��ین تاسیس��ات حرارتی نیز مش��غول‬ ‫فعالیت بود‪ .‬در سال های منتهی به انقالب تحت تاثیر‬ ‫فضای ان دوره با پخش اعالمیه ها و نوارهای امام(ره)‬ ‫ب��ه فعالیت ه��ای انقالبی پرداخت‪ .‬درش��ت اندامی و‬ ‫جرات و جس��ارت خاص بچه های جنوب شهر باعث‬ ‫ش��د به عنوان انتظامات در برخی راهپیمایی ها و نهایتا‬ ‫مراسم استقبال از حضرت امام نیز به کار گمارده شود‪.‬‬ ‫اما بدون تردید این جنگ بود که مس��یر زندگی اش را‬ ‫‪36‬‬ ‫عوض کرد‪.‬‬ ‫وی که پس از پیروزی انقالب به عضویت کمیته های‬ ‫انقالب اس�لامی درامده بود پی��ش از اغاز جنگ در‬ ‫درگیری های گروهک های ضدانقالب در کردس��تان‬ ‫مش��ارکت کرد‪ .‬ش��اید به همین دلیل ب��ود که با اغاز‬ ‫جن��گ تحمیلی ب��ه مرزهای غرب کش��ور رفت و تا‬ ‫پای��ان جنگ در انجا ماند‪ .‬در پرونده مس��ئولیت های‬ ‫حس��ین اهلل کرم فرماندهی سپاه گیالنغرب‪ ،‬نفت شهر‪،‬‬ ‫فرمانده��ی تیپ ه��ای مس��لم ابن عقی��ل و ‪ 313‬حر‪،‬‬ ‫قائم مقامی لشکر محمدرسول اهلل(ص)‪ ،‬فرماندهی لشکر‬ ‫الزهرا(س)‪ ،‬معاونت اطالعات و عملیات قرارگاه مقدم‬ ‫نجف اشرف و نهایتا مسئولیت اطالعات نیروی زمینی‬ ‫س��پاه به چش��م می خورد‪ .‬با اینکه با پذیرش قطعنامه‬ ‫‪ 598‬و برقراری اتش بس‪ ،‬جنگ میان ایران و عراق به‬ ‫پایان رسید‪ ،‬اما ظاهرا جنگ برای اهلل کرم پایانی نداشته‬ ‫است‪ .‬او س��ال ها بعد از پایان جنگ کشتار مسلمانان‬ ‫بوسنی و هرزگوین از سوی صرب ها به عنوان مسئول‬ ‫پش��تیبانی ایران از مردم بوسنی و هرزگوین به جنگ‬ ‫سارایوو رفت‪.‬‬ ‫سیاست ورزی به شیوه اهلل کرم‬ ‫بازگشت از سارایوو حسین اهلل کرم را درگیر منازعات‬ ‫سیاس��ی ‪ -‬اجتماعی کش��ور کرد‪ .‬او ابت��دا در دوران‬ ‫س��ازندگی و در اعت��راض ب��ه برخ��ی رویه های ان‬ ‫دوران به س��ازماندهی گروه های ح��زب اهلل برای امر‬ ‫ب��ه معروف و نه��ی از منکر پرداخ��ت‪ .‬برخی از این‬ ‫اعتراضات با درگیری هم��راه بود و در مواردی مانند‬ ‫اتش زدن کتاب فروش��ی مرغ امین نی��ز جنجال افرین‬ ‫ش��د‪ .‬اما بدون ش��ک اوج نقش افرینی حسین اهلل کرم‬ ‫و چهره ه��ای همفک��ر وی در دوران اصالحات بود‪.‬‬ ‫در ان دوران با باالگرفتن منازعات سیاس��ی‪ ،‬رویکرد‬ ‫فرهنگ��ی ‪ -‬اجتماعی گروه های ح��زب اهلل و در راس‬ ‫انها انصارح��زب اهلل که از موسس��ان اولیه ان اهلل کرم‬ ‫بود به س��مت عرصه های سیاس��ی س��وق پیدا کرد‪.‬‬ ‫تحرکات متعدد توام ب��ا درگیری این گروه ها موجب‬ ‫شد رس��انه های اصالح طلب از اهلل کرم و دوستانش با‬ ‫عناوینی چون گروه های فش��ار‪ ،‬لباس شخصی ها و‪...‬‬ ‫یاد کنند‪.‬‬ ‫در قامت استاد دانشگاه‬ ‫حاج حس��ین که با تحلی��ل و ارزیابی وقایع سیاس��ی‬ ‫دوران س��ازندگی و اصالح��ات دریافت ک��ه باید به‬ ‫اب��زار اکادمیک برای پیش��برد اه��داف خویش مجهز‬ ‫ش��ود‪ .‬از این رو به تکمیل تحصیالت خود در رش��ته‬ ‫علوم سیاس��ی پرداخت‪ .‬او ک��ه پس از پایان جنگ در‬ ‫رشته های جغرافیا و علوم سیاسی لیسانس و در رشته‬ ‫مدیریت فوق لیس��انس گرفته بود و در سال ‪ 1376‬در‬ ‫رش��ته مدیریت اس��تراتژیک دکترای خود را به پایان‬ ‫رس��انده بود‪ ،‬به تحصیل در مقطع دکتری رشته علوم‬ ‫سیاس��ی پرداخت و سرانجام در سال ‪ 1386‬با ارائه تز‬ ‫(توسعه سیاسی در دوران اصالحات) دکترای خود را‬ ‫اخذ کرد‪ .‬اهلل کرم در همان ایام به عنوان وابس��ته نظامی‬ ‫ایران در بالکان منصوب و برای ماموریتی س��ه س��اله‬ ‫عازم کرواسی شد‪ .‬او که با پایان ماموریت چند ماهی‬ ‫است دوباره به ایران بازگشته است هم اکنون به عنوان‬ ‫عضو هیات علمی دانش��گاه ازاد اسالمی واحد علوم‬ ‫و تحقیقات به دانش��جویان سیاست درس می دهد‪ .‬با‬ ‫این حال همچنان بیش��تر وقت خود را به سازماندهی‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫بازگشت اهلل کرم‬ ‫گروه های حزب اهلل سپری می کند‪.‬‬ ‫ریاست رزمندگان حزب اهلل‬ ‫در انتهای حیاط مس��جد اتاقی اس��ت که پنجره های‬ ‫ب��زرگ رو به حیاط ان با پارچه مالفه ای پرده ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬اینجا دفتر تش��کیالت رزمندگان حزب اهلل و‬ ‫محل کار حس��ین اهلل کرم است که ریاست این جمع‬ ‫را عهده دار است‪.‬‬ ‫وی تقریبا بیش��تر روزهای هفته صبح زود به مسجد‬ ‫می ای��د و پ��س از مطالع��ه بولتن ه��ا و خبرنامه های‬ ‫مختل��ف و همچنین روزنامه ها ب��ه ارزیابی و تحلیل‬ ‫وقایع سیاسی کشور می پردازد‪.‬‬ ‫وی همچنین جلسات و مالقات های خود را در این‬ ‫محل تنظیم می کند‪ .‬همچنین عصرهای چهارشنبه هر‬ ‫هفته نزدیک به صد نفر از اعضای رزمندگان حزب اهلل‬ ‫در این دفتر گردهم می ایند و به تحلیل وقایع سیاسی‬ ‫روز می پردازند‪ .‬معموال ش��یوه کار اینطور اس��ت که‬ ‫جلس��ات دو س��اعته برگزار می ش��ود و ابتدا حسین‬ ‫اهلل کرم یک سوژه مهم سیاسی را روی وایت برد اتاق‬ ‫نوش��ته و همچون کالس درس به تحلیل ان رویداد‬ ‫می پردازد‪.‬‬ ‫حدود یک س��اعت از جلس��ه به س��خنرانی اهلل کرم‬ ‫اختصاص می یابد‪ ،‬بعد از ان وی به پرسش های حضار‬ ‫درباره موضوع اصلی جلسه پاسخ می دهد و در قسمت‬ ‫انتهایی این جلس��ه یکی از اعضا به ارائه برخی اخبار‬ ‫سیاسی هفته پرداخته و دیگران نظرات شان را در این‬ ‫باره مطرح می کنند‪ .‬رویکردهای سیاس��ی رزمندگان‬ ‫حزب اهلل از این جلسات خارج می شود‪ .‬هر چند تا کنون‬ ‫رویکرد اصلی اکثریت اعض��ای رزمندگان حزب اهلل‬ ‫حمایت از احمدی نژاد بوده ولی ش��اید رویدادهایی‬ ‫چون حمایت احمدی نژاد از مشایی در اینده به زاویه‬ ‫گرفتن این گروه از دولت منجر شود‪ .‬باید منتظر ماند و‬ ‫س��مت و س��وی تح��والت اتی سیاس��ی کش��ور را‬ ‫مشاهده کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫کار س��ختی نیس��ت فهمیدن اینکه حسین اهلل کرم مش��هورترین و البته جنجالی ترین چهر ه انصار حزب اهلل از‬ ‫ماموریت چندساله خود در بالکان به ایران بازگشته‪.‬یک سخنرانی جنجالی؛ این نشانه بازگشت حسین اهلل کرم‬ ‫به ایران بود‪ .‬در روز ش��هادت حضرت زهرا (س) و در خیابان بهش��ت این حس��ین اهلل کرم اس��ت که مقابل‬ ‫ساختمان شهرداری روی یک وانت می رود و بلندگو در دست می گیرد‪ .‬گویا این بار عالمت ورود حاج حسین‬ ‫به ایران حمله به قالیباف است‪.‬‬ ‫او شهردار تهران را نشانه می گیرد‪ .‬حمالت تند او علیه شهردار البته به گونه ای طرح می شود تا اعتماد مردم‬ ‫مذهبی حاضر در مراس��م را جلب کند‪ .‬اهلل کرم‪ ،‬ش��هرداری را مقابل مراسم تشییع شهدا قرار می دهد تا از پی‬ ‫ان‪ ،‬او را چهره ای اس��تحاله ش��ده جلوه دهد‪ .‬البته اهلل کرم به واس��طه تحصیل در رش��ته علوم سیاسی‪ ،‬با یک‬ ‫استراتژی سیاست مدارانه سعی می کند قالیباف را بیرون از اردوگاه اصولگرایان بفرستد‪ .‬این درحالی است که‬ ‫از قالیباف طی پنج سال گذشته به عنوان منتقد اصولگرای محمود احمدی نژاد نام برده می شد‪.‬بازگشت اهلل کرم‬ ‫به تهران این بار مقابل شهرداری و به شیوه ای عجیب علنی می شود‪ .‬گرچه او و گروه منسوبش در خفا نسبت‬ ‫به سیاست های دولت در عرصه دیپلماتیک و فرهنگی انتقاداتی را روانه می کنند‪ ،‬اما در علن ترجیح می دهند‬ ‫همچنان وجهه حامی دولت را حفظ کرده و با دفاع از گفتمان عدالت دولت را در مسیر تفکرات خود تفسیر‬ ‫کند‪ .‬در این میان طبیعی اس��ت با خارج ش��دن تدریجی اصالح طلبان از عرصه ق��درت‪ ،‬اکنون این گروه به‬ ‫«دگرسازی» از میان اصولگرایان می پردازد تا همچنان گفتمان خود را زنده و پابرجا نگ ه دارد‪.‬‬ ‫«غیریت سازی» استراتژی این گروه سیاسی در زمان همسو شدن دولت با سیاست هایشان است‪ .‬تئوریسین های‬ ‫این اس��تراتژی اما در گام اول به س��راغ محمدباقر قالیباف می روند تا با ساختن چهره یک اصالح طلب از او‬ ‫پروژه دگرسازی را کلید زده باشند‪ .‬با این وجود اما حمله از نقطه قوت قالیباف طرح ریزی می شود‪.‬اهلل کرم به‬ ‫س��راغ حساسیت های مذهبی مردم می رود‪ .‬درحالی که فراموش می کند سابقه سال ها رزمندگی و فرماندهی‬ ‫شهردار تهران درجنگ به این سادگی از ذهن مردم پاک نمی شود‪.‬‬ ‫س��کوت این گروه در قبال برخی دستگاه های اجرایی و در عوض تمرکز روی شهرداری تهران برای خارج‬ ‫کردن قالیباف از فهرست گزینه های ریاست جمهوری‪ ،‬اما کار یک گروه سیاسی است‪ ،‬نه گروهی که دغدغه‬ ‫عدالت دارد و انگیزه خود را نوس��ازی معنوی می داند‪.‬این ش��اید بزرگترین چالش حسین اهلل کرم و گروهش‬ ‫باش��د‪ .‬این گروه از س��ویی مخالفان خود را متهم به سیاس��ی کاری و دوری از ارزش ها می کنند و خود داعیه‬ ‫عدالت خواهی و معنوی کردن جامعه را دارد‪ ،‬ولی از سوی دیگر در رفتارهای خود مالحظات سیاسی لحاظ‬ ‫می کند و بر همان مبنا عمل سیاسی خود را شکل می دهد‪.‬حسین اهلل کرم به ایران بازگشته است‪ .‬پس از چند‬ ‫سال ماموریت در بالکان‪ .‬او اکنون در ایران است‪ .‬ورود خود را هم با یک سخنرانی جنجالی اعالم کرده است‪.‬‬ ‫حسین اهلل کرم اما همچنان با اینکه تحصیالت دانشگاهی معتبر هم دارد ترجیح می دهد با ادبیات سابق خود‬ ‫انتقاداتش را بیان کند‪ .‬به نظر می رسد اتخاذ ادبیاتی غیر از انچه اهلل کرم برمی گزیند می تواند وجهه اکادمیک او‬ ‫را متولد کند‪.‬بی تردید اهلل کرم معلم‪ ،‬تاثیر کالم بهتری از اهلل کرم فعلی دارد‪ .‬او می تواند روش های بهتری برای‬ ‫بیان عقایدش پیدا کند‪ .‬برای یک هدف روش هم حتما اهمیت دارد‪ .‬روش های حاج حسین می تواند بهتر از‬ ‫این باشد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫گفت وگوی مشروح با حسین اهلل کرم‬ ‫جریان اصالحات‪ ،‬جریان فتنه است‬ ‫سال هاست که نام حسین اهلل کرم به طور مکرر در رسانه ها و محافل سیاسی مطرح می شود‪ .‬او که از رزمندگان و‬ ‫فرماندهان جنگ تحمیلی است‪ ،‬در دوران اصالحات بیشترین جنجال ها و انتقادها را بر انگیخت‪ .‬وی در گفت وگو با‬ ‫مثلث به پرسش هایی درباره گفتمان عدالت و همچنین سیاست خارجی و داخلی کشور پاسخ گفته است‪.‬‬ ‫سعید اجورلو‪-‬علیرضا شاکر‬ ‫انطور که قبال درصحبت هایتان مطرح کرده بودید‪ ،‬گویا‬ ‫شما عالقه دارید در مورد مباحث مربوط به عدالت باهم‬ ‫گفت وگو کنیم‪ .‬حداقل می توانیم از عدالت شروع کنیم‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬موافقم‪ .‬شما در جایی گفته بودید که برنامه چهارم‬ ‫توس��عه با ‪ 9‬هزار کسری بودجه امکان اجرای هرگونه‬ ‫برنامه عدالت محوری را سلب می کرده است‪ .‬با توجه‬ ‫به اینکه زم��ان اجرای این برنامه بین س��ال های ‪ 82‬تا‬ ‫‪ 87‬بوده‪ ،‬ایا برنامه نویس��ان فرض داش��ته اند که دولت‬ ‫عدالت خواه��ی روی کار خواهد ام��د یا اینکه اصوال‬ ‫پیش فرض عدالت برای ایشان مهم نبوده است؟ یا اینکه‬ ‫عمدی در کار بوده؟‬ ‫برنامه چهارم در فضایی تنظیم شد که از لحاظ استراتژیک‬ ‫دولت وقت در پی اجرای تداوم استراتژی توسعه شتابان‬ ‫بوده اس��ت که اینگونه برنامه ه��ا نمی تواند در چارچوب‬ ‫عدال��ت قرار گیرد‪ .‬البته بحث کس��ری بودجه و بدهی ها‬ ‫عمدتا در ماه های پایانی به وجود امد‪ .‬یعنی زمانی که دولت‬ ‫عدالت محور از سوی مردم انتخاب شده بود‪.‬‬ ‫برای هر برنامه ای عارضه ای نیز قابل بررس��ی اس��ت‪.‬‬ ‫به طوریکه عارضه توس��عه اقتص��ادی‪ ،‬فاصله طبقاتی‬ ‫است و توسعه سیاسی به دلیل نهادینه نشدن به عوارضی‬ ‫ی ثباتی سیاسی منجر شد‪ .‬گفتمان عدالت نیز از‬ ‫چون ب ‬ ‫سوی عوارضی چون غفلت از توسعه و ایجاد یک طبقه‬ ‫سرمایه دار جدید تهدید می شود‪ .‬ش��ما دراین باره چه‬ ‫ارزیابی دارید؟‬ ‫اینکه می گویید استراتژی توسعه شتابان در دولت سازندگی‬ ‫موجب فاصله طبقاتی شده‪ ،‬حرف درستی است و ما هم به‬ ‫ان معتقدیم‪ .‬اما با این ادعا که عدالت محوری ما را از توسعه‬ ‫جدا می کند‪ ،‬موافق نیستم زیرا مفهوم عدالت محوری توزیع‬ ‫فقر نیست بلکه منظور توسعه ای است که سمت و سوی‬ ‫‪38‬‬ ‫ان در چارچوب منافع محرومین باش��د‪ .‬ضمن اینکه من‬ ‫معتقد به وجود امدن طبقه جدید ثروتمند در این رویکرد‬ ‫نیستم‪.‬‬ ‫شاید نتوان میان مفهوم دم دستی عدالت و توسعه جمع‬ ‫کرد به این معنا که در امد های کش��ور که عمدتا نفتی‬ ‫اس��ت یا بای��د در پروژه های بلند مدت هزینه ش��ود یا‬ ‫اینکه به سفره های مردم منتقل شود‪ .‬دولت فعلی هم تا‬ ‫حدودی راه دوم را انتخاب کرده است‪ .‬در مورد زایش‬ ‫یک طبقه ثروتمند جدید نیز بیشتر نظرم معطوف به این‬ ‫است که با اجرای اصل ‪ 44‬به نظر می رسد گروه خاصی‬ ‫بیشتر نصیب و بهره برده اند‪.‬‬ ‫همانطور که در بحث اول ش��ما بود‪ ،‬گفتمان ما گفتمان‬ ‫عدالت محور اس��ت‪ .‬یعنی گفتمانی که محورش عدالت‬ ‫اس��ت لذا در بخش توسعه ای این گفتمان هم معتقدیم به‬ ‫توسعه عدالت محور‪ .‬در مورد مثالی که درباره فروش نفت‬ ‫زدید الزم به ذکر است که تعبیر بردن پول نفت بر سر سفره ‬ ‫مردم از س��وی یکی از نشریات دوم خردادی اعالم شد و‬ ‫اقای احمدی نژاد اعالم کرد که نظرش این نبوده است‪ .‬از‬ ‫این رو معتقدیم این منابع هم باید در پروژه های بلندمدت‬ ‫و هم پروژه های کوتاه مدت صرف شود‪ .‬البته باید محور‬ ‫این کار و سود حاصل از ان به سوی مردم و طبقه محروم‬ ‫سرایز شود‪ .‬باید عرض کنم مخالف نظر شما در عدم جمع‬ ‫شدن توسعه با عدالت هستم زیرا گفتمان عدالت محور در‬ ‫توس��عه این امکان را می دهد که منافع و منابع توس��عه به‬ ‫سمت مردم محروم سرریز شود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬باید عرض کنم شما در سوال قبلی از به وجود‬ ‫امدن طبقه ثروتمند س��خن گفتید و هم اکنون از بهره مند‬ ‫شدن طرفداران دولت‪ .‬در این زمینه باید عرض کنم دولت‬ ‫‪ 40‬میلی��ون طرف��دار دارد‪ ،‬گرچ��ه از ای��ن ‪40‬میلی��ون‪،‬‬ ‫‪ 24‬میلیون نفر رای مس��تقیم به دولت دادند و ‪ 16‬میلیون‬ ‫دیگ��ر به کاندیدایی غیر از دولت‪ .‬اما این دولت متعلق به‬ ‫همه این‪ 40‬میلیون نفر است و همه انها می توانند نزدیکان‬ ‫دولت باشند‪.‬‬ ‫من فرمایش مقام معظم رهبری را مالک قرار می دهم که‬ ‫دهه پیش رو را دهه پیشرفت و عدالت نامیدند‪ .‬معتقدم‬ ‫که عدالت و پیش��رفت قابل جمع است اما این نوع از‬ ‫ عدالت دم دستی با پیشرفت قابل جمع شدن نیست‪ ،‬زیرا‬ ‫عدالت دم دستی است و توسعه در ان نیست‪ .‬به عبارتی‬ ‫ظرف ان کوچک است و قادر نیست توسعه را باخود‬ ‫همراه کند‪ .‬در مورد نزدیکان دولت‪ ،‬اقایان هاش��می و‬ ‫خاتمی هم از مردم رای گرفته بودند و دولت همه ملت‬ ‫بودند ولی باالخره نزدیکان انها مثل حزب مشارکت یا‬ ‫سازمان مجاهدین یا کارگزاران از نزدیکان انها به شمار‬ ‫می رفتند‪ .‬نمی توان بلوک بندی ها را نادیده گرفت و همه‬ ‫مردم را نزدیکان دولت نامید‪.‬‬ ‫به نظرم می رسد با مقایس��ه میان دو ایده توسعه شتابان و‬ ‫عدالت محور تعریف شده در باال می توان گفت که ایده دوم‬ ‫یعنی ایده عدالت محوری به اس��تراتژی مقام معظم رهبری‬ ‫نزدیک تر است گرچه من فکر می کنم منطبق بر ان است‪.‬‬ ‫در م��ورد بهره مندی نزدیکان در بلوک قدرت باید عرض‬ ‫شود که احمدی نژاد از سوی هیچ حزب‪ ،‬جمعیت‪ ،‬گروه‬ ‫و دسته ای که بعدا باند قدرت را در بهره مند شدن از منابع‬ ‫بخواهند مطرح کنند مورد حمایت واقع نشد بلکه مستقیما‬ ‫از س��وی مردم حمایت شدند‪ .‬لذا نزدیکان به مفهومی که‬ ‫شما فرمودید وجود ندارد‪.‬‬ ‫ارسطو معتقد است با گس��ترش طبقه متوسط‪ ،‬قدرت‬ ‫ی شود‪ .‬در‬ ‫دس��ت غنی یا فقیر نیفتاده و جامعه معتدل م ‬ ‫واقع به جای کمک های مستقیم به طبقه ضعیف‪ ،‬باید به‬ ‫مرور طبقه متوس��ط را گسترش داد‪ .‬مصداق ان‪ ،‬دولت‬ ‫رفاه در اروپاس��ت که با سیاست های بیمه و رقابتی به‬ ‫کمک طبقه ضعیف پرداخت‪ .‬نظر شما درباره این ایده‬ ‫چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫توج��ه ب��ه ایده های غرب��ی به عن��وان تجربه بش��ری را‬ ‫می پذیرم ولی این نباید باعث ش��ود تا ما نسبت به منابع‬ ‫فکری خودمان دورش��ویم و باید مناب��ع فکری خودمان‬ ‫را گس��ترش دهیم‪ .‬توجه به طبقه متوسط در ایده ارسطو‬ ‫دارای خاس��تگاه طبقات��ی از لح��اظ اقتصادی اس��ت که‬ ‫نمی تواند به تنهایی در دیدگاه های اسالمی ما مطرح باشد‬ ‫زیرا رهبران جامعه اسالمی عمدتا از طبقه اقتصادی پایین‬ ‫بودند ولی از لحاظ فرهنگی در شئون باال قرار داشتند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر باید بگویم دولت رفاه وقتی به وجود امد که‬ ‫مارکسیسم – لنینیس��م در حال قدرت گرفتن بود‪ .‬از این‬ ‫رو غرب از دولت رفاه یعنی اجرای سیاس��ت های رفاهی‬ ‫و بیمه ای که اش��اره کردید اس��تفاده کرد تا از انقالب های‬ ‫کارگری جلوگیری کند‪ .‬حاال اگر نتیجه ان گسترش طبقه‬ ‫متوس��ط و پرداختن به ایده ارسطویی است در زاویه قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬دلیل بنده نیز بازگش��ت غ��رب از دولت رفاه به‬ ‫نئولیبرالیس��م درحالت کنونی است‪ .‬به هرحال بهتر است‬ ‫ک��ه در کالس اول تئوری پردازی فک��ری باقی نمانیم تا‬ ‫بتوانیم با استفاده از مبانی اسالمی از تجربه های بشری نیز‬ ‫ی که ایمان‪،‬‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬دیدگاه اسالمی معتقد است هنگام ‬ ‫اخالص و معنویت در جامعه گس��ترش یابد افراد در هر‬ ‫طبقه اقتصادی به س��مت و س��وی عدالت روی خواهند‬ ‫اورد و ان��گاه طبقه محرومی نخواهیم داش��ت‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر گفتمان عدالت محور حرکت عمده خود را از نوسازی‬ ‫معنوی جامعه دنبال خواهد کرد‪.‬‬ ‫ش��ما موافق کمک به محروم��ان‪ ،‬جهت تبدیل انها به‬ ‫طبقه متوسط هستید؟ البته قبول دارید که بحث نوسازی‬ ‫معنوی قابل اندازه گیری نیست‪.‬‬ ‫اگر ایده ارسطویی در طبقه متوسط را می خواهید بپذیرید‬ ‫اشکالی ندارد ولی باید دانست که براساس تئوری قرانی‪،‬‬ ‫خلق االنسان هلوعا (انسان حریص خلق شده است)‪ .‬شما‬ ‫در مراتب بعدی ایده ارسطویی مجددا شاهد جامعه طبقاتی‬ ‫غیرقابل تحمل خواهید شد‪.‬‬ ‫لذا اگر می خواهید به تجربه دیدگاه های انها بپردازید مطمئن‬ ‫باشید نتیجه ان به نئولیبرالیسم ختم خواهد شد‪.‬‬ ‫مگر اینکه جامعه را به سوی ارزش های متعالی سوق دهید‪.‬‬ ‫در این حالت یک فرد از طبقه باالی اقتصادی که ارزش های‬ ‫اس�لامی را پذیرفت نیز توجه خود را به سوی محرومین‬ ‫خواهد دوخت و در جهت محرومیت زدایی تالش خواهد‬ ‫کرد که س��رانجام ان یک جامعه اسالمی است‪ .‬اساسا در‬ ‫جامعه اسالمی ‪ ،‬جامعه ما اقتصاد پایه نیست‪.‬‬ ‫جنابعالی اعتقاد دارید که گس��ترش طبقه متوسط علیه‬ ‫مارکسیسم به کار گرفته شده و در نهایت به نئولیبرالیسم‬ ‫منجر می ش��ود‪ .‬در مقابل‪ ،‬از مدل نوسازی معنوی برای‬ ‫جامعه س��خن می گویید که البته قابل کمی س��ازی هم‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫روش کمی سازی پدیده ها در چارچوب روش پوزیتیویستی‬ ‫اس��ت و تاریخ ‪ 200‬ساله اخیر بشری به این نتیجه رسیده‬ ‫اس��ت که این روش (یعنی بررس��ی یک جزء از پدیده و‬ ‫تعمیم ان به کل ان پدیده) در مس��ائل انس��انی پاسخگو‬ ‫نیس��ت‪ .‬درحال حاضر روش بررسی مس��ائل انسانی در‬ ‫روش ه��ای تقرب‪ ،‬تفهم و گفتمان س��ازی دال و مدلول‪،‬‬ ‫اغناسازی و امثالهم قابل بررسی است‪ .‬از این رو اگر قصد‬ ‫دارید نوسازی معنوی را تحلیل و بررسی کنید من‪ ،‬شما را‬ ‫به یکی از این روش های مرسوم سوق می دهم‪.‬‬ ‫منظور ش��ما این است که در روش گفتمانی باید وارد‬ ‫شد؟‬ ‫روش گفتم��ان که می توان��د روش گفتم��ان فوکویی یا‬ ‫زبان شناسی ویتگنشتاین در چارچوب پاسخ به چالش های‬ ‫به وجود امده از پوزیتیویسم پیرامون مسائل انسانی باشد‪،‬‬ ‫نمی تواند در جامعه ما پاس��خگو باش��د‪ .‬در غرب وقتی‬ ‫دیدند در پوزیتیویست پاسخ نمی گیرند به سوی روش های‬ ‫گفتمانی مثل تقرب‪ ،‬تفهم و امثالهم روی اوردند‪ .‬در حالیکه‬ ‫این روش ها نمی تواند در جامعه ما پاسخگو باشد چرا که‬ ‫جامعه ما به انتهای مدرنیسم نرسیده‪ .‬چرا که در طول مسیر‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫مدرنیسم هستیم‪ .‬از سوی دیگر جامعه ما جامعه ای اسالمی‬ ‫ است که باید در چارچوب دیدگاه اسالمی مورد تحلیل و‬ ‫بررسی قرار بگیرد‪ .‬یکی از روش ها‪ ،‬سبب و مسبب است‬ ‫که همسو با مباحث ماکس وبر در غرب است‪ .‬بگذارید‬ ‫یک مثال بزنم؛ مشکل اساسی در وقایع اخیر پیرامون روش‬ ‫تحقیق جریان فتنه بود زیرا انها وقتی دیدند در تهران رای‬ ‫دارند تصور کردند رای نخبگان کش��ور را دارا هس��تند و‬ ‫ان را به کل کش��ور تعمیم دادند و گفتند در نتیجه همه ارا‬ ‫با ماست‪ .‬درحالیکه مواجه با غلبه حاشیه بر متن شدند و‬ ‫به عبارت بهتر روش تحقیقشان درست نبود‪ .‬انها با روش‬ ‫کمی یا پوزیتیویستی که در مهندسی و در مسائل مادی قابل‬ ‫پاس��خ است با موضوع برخورد کردند و اگر بخواهیم ان‬ ‫روش کمی سازی را به کار ببریم پاسخی نخواهیم یافت‪.‬‬ ‫شاید بگویید که ما به روش دال و مدلول گفتمان نزدیک‬ ‫ش��ویم‪ .‬اما پیش��نهاد من این است که به چارچوب سبب‬ ‫و مسبب در اسالم بپردازیم‪ .‬به هرحال گفتمان اغناسازی‬ ‫می تواند مورد توجه دوطرف باشد‪.‬‬ ‫اجازه بدهید از این بحث نظری خارج ش��ویم‪ .‬اش��اره‬ ‫جنابعالی به مسائل بعد از انتخابات هم شاید مفری از این‬ ‫بحث نظری باشد‪ .‬ارزیابی و تحلیل شما از بحران های‬ ‫پس از انتخابات چیست‪ ،‬اگر بخواهید یک اسیب شناسی‬ ‫داشته باشید؟‬ ‫به منظور ارزیابی مس��ائل هشت ماهه پس از انتخابات دو‬ ‫دیدگاه را می توان بررس��ی کرد‪ .‬یک دیدگاه معتقد است‬ ‫عملکرد جریان اصالحات طی هشت ماه پس از انتخابات‬ ‫موجب ش��د ‪ 85‬درصد ارای مردم که می توانس��ت یک‬ ‫افتخار برای ایران اس�لامی در جهان باش��د تبدیل به یک‬ ‫ب افتادن‬ ‫چالش برای نظام اسالمی شود‪ .‬از سوی دیگر عق ‬ ‫پیشرفت کش��ور طی ‪ 8‬ماه گذشته و بیش از ‪ 20‬کشته و‬ ‫ش��هید ما را به این سو می کشاند که جریان اصالحات را‬ ‫جریان فتنه بخوانیم و معتقد به این باشیم که انها باید در‬ ‫چارچوب عدل اسالمی محاکمه شوند‪.‬‬ ‫دیدگاه دوم معتقد به رقابت امیز بودن این انتخابات است‪.‬‬ ‫ای��ن دیدگاه تنازع موجود را برعه��ده دو طرف اصلی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری می داند‪ .‬اگر حتی دیدگاه دوم‬ ‫را نی��ز بپذیریم باید به همکاری برخ��ی از عوامل طیف‬ ‫اصالح طلب در راه اندازی و تغذیه تلویزیون انگلیسی ‪BBC‬‬ ‫و طراحی و سازماندهی گلدکوئیستی طرفداران اصالحات‬ ‫برای ایجاد هرج و مرج‪ ،‬طراحی کلید رمز تقلب و تجاوز‬ ‫به منظور تحریک طرفداران‪ ،‬کشته و شهیدسازی و دامن زدن‬ ‫به این نوع سواالت پاسخ داده شود واال دیدگاه اول دارای‬ ‫وزن بسیار بیشتری خواهد بود‪.‬‬ ‫در اسیب شناسی هم دیدگاه های زیر مطرح است و می توان‬ ‫به مسائل زیر پرداخت‪:‬‬ ‫‪ - 1‬مشارکت های بیش از حد موجب تنازع ‪ 8‬ماه پس از‬ ‫انتخابات شد‪.‬‬ ‫‪ - 2‬رقابت بیش از حد موجب مسائل اخیر شد‪.‬‬ ‫‪ - 3‬بهره برداری دش��من از رقابت تنازع امیز موجب این‬ ‫مسائل شد‪.‬‬ ‫‪ -4‬ع��دم ظرفیت سیاس��ی در اح��زاب‪ ،‬گروه ها و حتی‬ ‫کاندیداها موجب این مسائل شد‪.‬‬ ‫‪ - 5‬ع��دم اقناع س��ازی الزم ب��رای توده م��ردم از طریق‬ ‫رسانه های موجود موجب این اتفاقات شد‪.‬‬ ‫‪ - 6‬بهره ب��رداری یا همکاری جریان فتن��ه با غرب برای‬ ‫رسیدن به قدرت موجب این جریان شد‪.‬‬ ‫این موارد دو به دو یا در یک حوزه گسترده کلی می تواند‬ ‫موجب بروز این مشکالت شود‪.‬‬ ‫این مس��ائل ما را به دو سوال اساسی می رساند‪ .‬سوال اول‬ ‫اینک��ه ایا رقابت ‪ 55‬درصدی برای ادامه جمهوریت نظام‬ ‫کاف��ی نبود؟ به عنوان مثال ب��ا رد صالحیت برخی از این‬ ‫افراد ایا مس��ائل بین المللی از جمل��ه انرژی اتمی در زمان‬ ‫کوتاه تری به نفع ما تمام نمی شد؟ به عبارت بهتر ما بعد از‬ ‫این اسیب شناسی به این می رسیم که بهتر بود به رقابت تا‬ ‫‪55‬درصد تن می دادیم تا دچار وضعیت موجود نشویم‪.‬‬ ‫س��وال دوم پس از اسیب شناس��ی این اس��ت که بپرسیم‬ ‫ای��ا رقاب��ت موجود ک��ه ‪ 85‬درصد م��ردم در ان حضور‬ ‫پی��دا کردند و این به عنوان گس��تره مطالبات عمومی و‬ ‫اسیب شناسی هایی که صورت گرفت ایا می تواند پس از‬ ‫ی به پیروزی در مسائل اتی جهان‬ ‫گسترش بصیرت عموم ‬ ‫و مسائل جهانی ما از جمله مسائل هسته ای منجر شود؟ به‬ ‫نظر می رس��د که گروه های سیاسی باید به یکی از این دو‬ ‫ی مترادف‬ ‫سوال پاسخ بدهند‪ .‬از انجایی که انقالب اسالم ‬ ‫با حضور حداکثری در صحنه هاست شاید بهترین پاسخ‬ ‫ی در جامعه ما باشد‪.‬‬ ‫گسترش بصیرت عموم ‬ ‫با مفروضاتی که گفتید‪ ،‬چه پیش بینی برای اینده فضای‬ ‫سیاسی کشور دارید؟‬ ‫از انجا که اوج فضای سیاس��ی در هر انتخابات بهتر قابل‬ ‫بررسی است می توان گفت چنانچه انتخابات شوراها انجام‬ ‫ش��ود جریان فتنه به نحوی به حیات سیاس��ی خود ادامه‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫این وضعیت قاب��ل بازتولید در انتخابات مجلس نهم نیز‬ ‫خواهد ب��ود‪ .‬هر دو این حالت با محاکمه س��ران فتنه به‬ ‫چالش کشیده خواهد شد‪ .‬اگر اوج اصلی فضای سیاسی‬ ‫را در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نیز بررسی کنیم‬ ‫به حالتی دست می یابیم که جریان فتنه باید به حمایت از‬ ‫اصولگرایان معتدل کش��یده شود‪ .‬این تئوری توسط اقای‬ ‫مطهری‪ ،‬نماینده مجلس در حال یارگیری است‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر انتخابات جمهوری یازدهم رقابت میان اصولگرایانی‬ ‫خواه��د بود که س��عی در جذب طبقه متوس��ط خواهند‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫ی گویید تالش اصولگرایان جذب ‪ 14‬میلیون‬ ‫پس شما م ‬ ‫رای اصالح طلب��ان اس��ت‪ .‬در این حالت تکلیف طبقه‬ ‫پایین چه خواهد شد؟‬ ‫اصولگرای��ان در این��ده ب��ه اصولگرای��ان عدالت محور‪،‬‬ ‫نخبه محور و سرمایه محور تقسیم خواهند شد و در مرحله‬ ‫نهایی به بازی دو قطبی عدالت محوری– سرمایه محوری‬ ‫تن خواهن��د داد‪ .‬در این وضعیت جری��ان نخبه محور و‬ ‫سرمایه محور به یک گروه تبدیل خواهند شد‪ .‬و طبقه پایین‬ ‫و بخشی از طبقه متوسط به عدالت خواهان روی می اورند‬ ‫و طبقه باال و بخش عمده ای از طبقه متوسط به اصولگرایان‬ ‫سرمایه محور که همان اصولگرایان نخبه محور باشند رای‬ ‫خواهند داد‪ .‬البته این دسته بندی از طریق جریان اسالم گرا‬ ‫ک��ه اقتصاد پایه نیس��ت بلکه معنویت محور اس��ت قابل‬ ‫چالش اس��ت‪ .‬این گروه و این جریان از لحاظ فکری بین‬ ‫نخبه مح��وری و توده محوری عمل خواهد کرد و گرایش‬ ‫عدالت خواهی نیز دارد‪.‬‬ ‫اگر موافق باش��ید کمی هم درباره مسائل بین المللی که‬ ‫مورد عالقه شماست صحبت کنیم و بعد به مسائل روز‬ ‫برگردیم‪ .‬رویکرد اوباما در مورد ایران به دو بخش قبل‬ ‫از ریاست جمهوری و بعد از ماجراهای انتخابات قابل‬ ‫تقسیم است‪ .‬کدام رویکرد در بلند مدت به نفع جمهوری‬ ‫اسالمی بود؛ مشارکت ‪ 55‬درصد یا ‪ 85‬درصد‪ .‬رویکرد‬ ‫فعلی ایا از سوی دولت با پاسخ مشابه مواجه می شود یا‬ ‫پاسخ ایران متفاوت خواهد بود؟ در واقع می توان گفت‬ ‫ت انقدر که باید سخت نیست‪ .‬اگر شما هم‬ ‫سیاست دول ‬ ‫موافق باشید می خواهم این سیاست را سیاست دولت‬ ‫اصولگرایان در اینده به اصولگرایان‬ ‫عدالت محور‪ ،‬نخبه محور و سرمایه محور تقسیم‬ ‫خواهند شد و در مرحله نهایی به بازی دو قطبی‬ ‫عدالت محوری – سرمایه محوری تن خواهند داد‬ ‫اوباما در این وضعیت تالش دارد با تهدید‬ ‫اتمی ایران‪ ،‬مردم را بترساند و انها را وادار کند‬ ‫که با رای خود دست از جریان مقاومت برداشته‬ ‫به جریان سازش و به جریان فتنه رای دهند‬ ‫‪39‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بنامم و شاید این لزوما سیاست حکومت هم نباشد‪.‬‬ ‫رویکرد اوباما با انتخاب خانم کلینتون به عنوان وزیر خارجه‬ ‫از ابتدا مش��خص بود زیرا کلینتون در مناظره انتخاباتی به‬ ‫دیدگاه اوباما که رویکرد گفت وگو بدون پیش شرط با ایران‬ ‫را مطرح کرد به شدت حمله کرده بود‪.‬‬ ‫اینجا باید گفت که سیاست حکومت و دولت در وضعیت‬ ‫فعلی ایران اس�لامی در یک راستاس��ت‪ .‬به این ترتیب که‬ ‫مق��ام معظ��م رهب��ری فرمودند اظه��ارات اوبام��ا یعنی‬ ‫گفت وگوی بدون پیش ش��رط برای حل مسائل به مفهوم‬ ‫دستکش س��فید روی مشت اهنین اس��ت‪ ،‬مگر در عمل‬ ‫ثابت شود‪ .‬این سیاس��ت کلی در دیپلماسی احمدی نژاد‬ ‫هم دیده می شود زیرا او نیز در نیویورک اظهار داشت که‬ ‫این اخرین فرصت برای اوباماست‪ .‬به این منظور که اگر‬ ‫اوباما به تحریم اقتصادی ایران تداوم بخشد در چارچوب‬ ‫مشت اهنین عمل کرده است‪.‬‬ ‫باتوج��ه به وضعیت فعل��ی ایران و امری��کا و رایزنی‬ ‫مقامات امریکا با روس��یه و چین و روابط استراتژیک‬ ‫ایران با روسیه و چین و قدرتش در منطقه (عراق‪ ،‬لبنان‪،‬‬ ‫فلسطین و‪ ) ....‬سرانجام تحرکات دیپلماسی امریکا به‬ ‫کجا می رسد؟ ایا راه دیپلماتیک را ادامه می دهد یا گزینه‬ ‫نظامی را پیش می کشد؟‬ ‫به نظر می رسد امریکا همچنان به راهکار دیپلماتیک علیه‬ ‫ایران ادامه بدهد‪ .‬این رویکرد همانطور که گفتید در راستای‬ ‫سیاس��ت منزوی نمودن ایران در منطقه و جهان پیگیری‬ ‫می ش��ود‪ .‬اوباما در ای��ن وضعیت ت�لاش دارد با تهدید‬ ‫اتمی ایران‪ ،‬مردم را بترس��اند و انها را وادار کند که با رای‬ ‫خود دست از جریان مقاومت برداشته به جریان سازش و‬ ‫به جریان فتنه رای دهند‪ .‬این درحالی است که این وضعیت‬ ‫بخشی از واقعیت است زیرا انتخابات اتی یعنی انتخابات‬ ‫شوراها ممکن است برای خنثی کردن تهدید اتمی اوباما به‬ ‫نحو دیگری تداوم یابد‪ .‬از سوی دیگر مشاهده می شود که‬ ‫پیروزی شیعیان در انتخابات عراق و وضعیت لرزان امریکا‬ ‫در افغانستان امکان انزوای ایران را به شدت کاهش دهد‪.‬‬ ‫در نتیجه راهکار دیپلماتیک امریکا نیز با بن بست مواجه‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ایا در صورت شکس��ت راهکار دیپلماتیک به س��وی‬ ‫راهکار نظامی پیش خواهد رفت؟‬ ‫امریکا قبل از هرگونه حمله نظامی باید ابتدا مسائل خود را‬ ‫در عراق و افغانس��تان حل کرده و به وعده خروج از این‬ ‫ب شدید امریکا‬ ‫دو کش��ور عمل کند‪ .‬از سوی دیگر اسی ‬ ‫در فرماندهی عملیات علیه ایران است‪ .‬این فرماندهی که‬ ‫هم اکنون در خلیج فارس است به شدت اسیب پذیر است‪،‬‬ ‫زیرا در برد موشک های تاکتیکی جمهوری اسالمی قرار دارد‪.‬‬ ‫از این رو هرگونه عملیات نظامی از سوی امریکا علیه ایران‬ ‫نیاز به انتقال این فرماندهی به پایگاه سکوتوره در خلیج عدن‬ ‫دارد‪ .‬از سوی دیگر این فعل و انفعال فرماندهی امکان پذیر‬ ‫نیست‪ ،‬زیرا در صورت عملی شدن‪ ،‬امریکا با انقالب های‬ ‫مردمی در کش��ورهای خلیج فارس روبه رو خواهد ش��د‪.‬‬ ‫بدین منظ��ور مردم خلیج فارس چنانچه مواجه با خروج‬ ‫فرماندهان امریکایی از خلیج فارس شوند دست به اقدام‬ ‫ی در‬ ‫انقالبی خواهند زد‪ .‬بنابراین می توان گفت راهکار نظام ‬ ‫حال حاضر امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫این تحلیل شما منهای وجود اسرائیل در منطقه است‪ .‬اگر‬ ‫اسرائیل دیوانگی کند چه خواهد شد؟ و اینکه اسرائیل‬ ‫بدون هماهنگی با امریکا دست به دیوانگی بزند؟‬ ‫اس��رائیل هرگز بدون اجازه امریکا دست به این عملیات‬ ‫نخواهد زد‪ .‬البته این ضربت نظامی از س��وی اس��رائیل با‬ ‫هماهنگی امریکا امکان پذیر است زیرا این عملیات اخرین‬ ‫راهکار برای حفظ پرستیژ کنونی امریکا خواهد بود‪ .‬ایران‬ ‫در این وضعیت سه راهکار پیش رو دارد‪ .‬اول اینکه اسرائیل‬ ‫را مورد اماج موش��ک های خود ق��رار دهد‪ .‬دوم اینکه به‬ ‫امکانات امریکا نیز در منطقه حمله ور شود و راهکار سوم‬ ‫به شکایت بین المللی پرداخته و به استقرار زیرزمینی سایت‬ ‫هسته ای دست زند‪ .‬در نتیجه به نظر می رسد امریکا دست‬ ‫‪40‬‬ ‫به این کار نخواهد زد و راهکار دیپلماتیک را به شیوه های‬ ‫دیگر ادامه می دهد تا به اجماع بین المللی علیه ایران دست‬ ‫یاب��د که این نیز باتوجه به قطب بندی های موجود کار امد‬ ‫نیست‪ .‬بنابراین امریکا مجبور است ایران را به عنوان یک‬ ‫قدرت منطقه ای و هسته ای بپذیرد‪.‬‬ ‫اگ��ر موافقید با چند س��وال در حوزه فرهنگ به بحث‬ ‫داخلی برگردیم‪.‬‬ ‫مانعی ندارد‪.‬‬ ‫اوایل دهه ‪ 70‬شما و گروهی که ان را نمایندگی می کردید‬ ‫منتقد دولت بودید و در دو حوزه به موضع گیری علیه‬ ‫ی می پرداختید‪ – 1 .‬مس��اله اقتصادی و‬ ‫ی هاش��م ‬ ‫ اق��ا ‬ ‫‪ – 2‬ناهنجاری های فرهنگی‪ .‬در دولت خاتمی نیز عالوه‬ ‫بر حوزه فرهنگ وارد حوزه سیاست نیز شدید‪.‬‬ ‫در دول��ت ده��م رویکرد به فرهنگ تغییر کرده اس��ت و‬ ‫به نوعی تسامح در این حوزه را تا حدودی شاهد هستیم‪.‬‬ ‫چرا جریانی که نمایندگی اش را می کنید تا حدود زیادی‬ ‫سکوت کرده؟ کما اینکه در موضوع حجاب‪ ،‬چند هفته‬ ‫ی از تعلل دولت انتقاد کرد‪.‬‬ ‫قبل اقای سیداحمد خاتم ‬ ‫هویت جریان شما در جریان فرهنگی چه می شود؟ ایا‬ ‫ح��زب اهلل در اول کار دول��ت‬ ‫نهم ای��ن دولت را در رابطه با‬ ‫ورود خانم ها به ورزش��گاه ها‬ ‫مورد انتقاد ش��دید قرار داد‬ ‫به طوری ک��ه گفتند حزب اهلل‬ ‫مخالف دولت اس��ت درحالیکه‬ ‫م��ا در دف��اع از رای خ��ود به‬ ‫دولت انتقاد کرده بودیم‬ ‫ادامه سکوت شما چالش انگیز نخواهد بود؟‬ ‫اینطور نیست‪ .‬حزب اهلل در اول کار دولت نهم این دولت را‬ ‫در رابطه با ورود خانم ها به ورزشگاه ها مورد انتقاد شدید‬ ‫قرار داد به طوری که برخی گفتند حزب اهلل مخالف دولت‬ ‫اس��ت درحالیکه ما در دف��اع از رای خود به دولت انتقاد‬ ‫کرده بودیم‪.‬‬ ‫در این راستا چند هفته گذشته نیز دولت مورد نقد راهپیمایان‬ ‫نماز جمعه تهران قرار گرفت‪ .‬این راهپیمایی توسط یکی از‬ ‫جریان های حزب اللهی برپا شده بود‪.‬‬ ‫اما عوامل اصلی گسترش فرهنگ ابتذال و ناهنجاری های‬ ‫اخی��ر فرهنگی را عمدت��ا باید در عملک��رد جریان فتنه‬ ‫جست وجو کنیم زیرا جریان فتنه از اغاز حرکت انتخاباتی‬ ‫و تبلیغاتی خود نه تنها با اینگونه ناهنجاری ها برخورد نکرد‬ ‫بلکه به نوعی به ان دامن زد‪.‬‬ ‫در ای��ن میان نمی توان از تقویت ناهنجاری های فرهنگی‪،‬‬ ‫ابتذال و فحشا توسط عوامل مستقیم غرب به سادگی گذر‬ ‫کرد به طوریکه دیلی تلگراف ان را به انفجار بمب سکس‬ ‫توسط غرب در ایران تعبیر کرد‪.‬‬ ‫باتوجهبه فضایموجودممکناستبرخیازدستگاه های‬ ‫ت باشند‪ .‬شما‬ ‫اجرایی معتقد به راهکار فرهنگی در بلند مد ‬ ‫این رویکرد را قبول دارید یا رویکرد کوتاه مدت را؟‬ ‫دو رویک��رد بلن��د و کوتاه م��دت باید همراه و همس��و‬ ‫انجام ش��ود البته اگر دولت اسالمی نبود ضرورت رویکرد‬ ‫کوتاه مدت مورد توجه قرار می گرفت‪ .‬در این میان گاهی‬ ‫ممکن است رویکرد کوتاه مدت به نفع یک جریان اجرا‬ ‫شود که این وضعیت قابل قبول نیست‪.‬‬ ‫طی چند روز گذشته جنابعالی به مناسبت تشییع جنازه‬ ‫شهدا در معراج شهدا سخنرانی کرده و سپس حمالت‬ ‫تندی نسبت به شهردار تهران به عمل اوردید که از ان‬ ‫استنباط تخطئه ایش��ان می شود‪ .‬هدف شما از تخریب‬ ‫قالیباف چه بوده است؟‬ ‫به نظر می رس��د بهتر باشد دو دیدگاه مربوط به چگونگی‬ ‫ی ‪ -‬انقالبی را از یکدیگر تفکیک‬ ‫استمرار ارزش های اسالم ‬ ‫کنیم‪ .‬یک دیدگاه معتقد به باز تعریف ارزش ها در چارچوب‬ ‫وضع موجود اس��ت‪ ،‬این در حالی است که دیدگاه دیگر‬ ‫معتقد است که باید منحصرا به دفاع از ارزش های دوران‬ ‫انقالب و دفاع مقدس بپردازیم زیرا هرگونه بازتعریف ما را‬ ‫دچار نسبیت و انحراف از ارزش ها می کند‪ .‬از این رو بحث‬ ‫تخریب این و ان نیس��ت بلکه بحث دفاع از ارزش های‬ ‫انقالبی و اسالمی است‪.‬‬ ‫شما برای دفاع از ارزش ها‪ ،‬شخصی را که سال ها رزمنده‬ ‫و فرمانده بوده‪ ،‬برادر شهید است و به عنوان یک نیروی‬ ‫ ارزش��ی اصولگرا شناخته می ش��ود به طلحه و زبیر و‬ ‫عمر بن سعد تشبیه می کنید‪ .‬اگر بر فرض شما ‪ -‬فرض‬ ‫محال که محال نیس��ت ‪ -‬هم این شخص از ارزش ها‬ ‫دور شده باشد ایا نمی شد با یک ادبیات منطقی تر وی را‬ ‫مورد خطاب قرار داد؟‬ ‫ادبیات به کار رفته از سوی اینجانب دقیقا منطبق بر وضعیتی‬ ‫اس��ت که تحت تاثیر ه��ر یک از دیدگاه های ارائه ش��ده‬ ‫در باالس��ت‪ .‬به عنوان مثال ساده زیس��تی به عنوان یکی از‬ ‫ارزش های دوران دفاع مقدس مطرح است‪ ،‬این ارزش در‬ ‫دیدگاه معتقدین به بازتعریف ارزش ها در شرایط موجود به‬ ‫نوعی تجمل گرایی تبدیل شده است‪ .‬این وضعیت هنگامی‬ ‫ رخ می دهد که پیراهن خاکی بس��یجی به کت و ش��لوار‬ ‫چن��د صد ه��زار تومانی تبدیل ش��ود ی��ا فرماندهی در‬ ‫سنگرها و چادرهای گروهی و فردی به دفاتر تزئین شده‬ ‫چند صد میلیونی تبدیل یا عبور از رمل ها و خاکریز ها به‬ ‫عبور از فرش قرمز تبدیل می شود‪ .‬ما در تغییر ارزش ها به‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫مدیریت غیر جهادی نیز خواهیم رسید‪ .‬مدیریتی که پول‬ ‫جایگزین ایثار شود و انگاه هزینه های طرح های عمرانی‬ ‫مورد اعتراض شورای شهر تهران قرار گیرد‪.‬‬ ‫اتفاقا به مثال های خوبی اش��اره کردید‪ .‬قطعا جنابعالی‬ ‫به عنوان یک تحصیلکرده علم سیاس��ت و کس��ی که‬ ‫س��ال ها در قامت دیپلمات در خ��ارج از ایران خدمت‬ ‫کرده انتظ��ار ندارید مثال فالن مق��ام اجرایی با لباس‬ ‫نامناسب در جلسات رسمی شرکت کند یا به جای فرش‬ ‫قرمز در اس��تقبال های رسمی از ش��یوه دیگری استفاده‬ ‫کنند‪ .‬می خواهم بگویم برخی مدیریت ها مثل ریاست‬ ‫جمهوری یا شهرداری پایتخت الزاماتی دارد که رعایت‬ ‫انها به معنای دوری از ارزش ها نیست‪ .‬ولی وقتی شما‬ ‫چنین تعبیری می کنید در عمل ظرف ارزش ها را کوچک‬ ‫کردی��د‪ ،‬ظرفی ک��ه در واقع باید بزرگتر ش��ده و افراد‬ ‫بیشتری را در خود جای دهد‪ .‬با تحلیل شما‪ ،‬السابقون‬ ‫ایثار و شهادت نیز از ان بیرون انداخته نمی شوند؟‬ ‫بحث در کوچک یا بزرگ کردن ظرف ارزش ها نیس��ت‪،‬‬ ‫بلکه در نسبی کردن یا عدم نسبیت انهاست‪ .‬در این نسبیت‬ ‫اس��ت که مدیریت بس��یجی که مبتنی بر ایثار است و امام‬ ‫فرمودند شما با این مدیریت می توانید جهان را اداره کنید‪،‬‬ ‫تبدیل به سبک هایی از مدیریت می شود که در ان قدرت‬ ‫جایگزین خدمت می ش��ود‪ .‬اگر توجه به بحث اینجانب‬ ‫در مقابل ش��هرداری تهران داش��ته باشیم اعتراض بنده به‬ ‫فردی معتقد اس��ت‪ .‬به فردی دیندار اس��ت‪ .‬فردی که در‬ ‫جبهه ها شاهد ش��عار «می رویم تا انتقام سیلی زهرا(س)‬ ‫را بگیریم» در پش��ت پیراهن بسیجی ها بوده است‪ .‬امروز‬ ‫عوامل ش��هرداری به برچیدن تراکت هایی می پردازند که‬ ‫مردم را به برگزاری مجالس فاطمیه دعوت می کرده است‪.‬‬ ‫اعتراض بنده به فردی اس��ت که خود ش��اهد سربندهای‬ ‫ی��ا زهرا(س) بر پیش��انی رزمندگان بوده اس��ت‪ .‬این فرد‬ ‫نباید از تبلیغات برگزاری مراس��م عاشورای فاطمی روی‬ ‫اتوبوس های ش��رکت واحد یا تاکسی ها جلوگیری کند‪.‬‬ ‫چرا این فرد مسئول شرکت واحد را که در جلسه شورای‬ ‫تامین متعهد به انجام اینگونه تبلیغات می شود به تعویض‬ ‫در صورت انجام تبلیغات عاشورای حسینی تهدید می کند‪.‬‬ ‫چرا این فرد از انجام وظایف تبلیغاتی اش در انجام هر چه‬ ‫ی خودداری می کند‪ .‬البته این‬ ‫بهتر مراسم عاشورای فاطم ‬ ‫چرا ها در چارچوب بازی قدرت پاس��خ دارد‪ ،‬زیرا نردبان‬ ‫قدرت طلبی می تواند این اعمال را توجیه کند‪.‬‬ ‫البته به احتمال فراوان این اخبار ش��ما صحت ندارد و‬ ‫تالشی هم برای یافتن صحت و سقم ان انجام نداده اید‪.‬‬ ‫ولی به هرحال شما ابتدا به تفاوت در نوع نگاه به ار زش ها‬ ‫اشاره کردید ولی االن همرزم سابق خود را متهم می کنید‬ ‫که با عزاداری فاطمیه مش��کل دارد‪ .‬ایا برداشت من از‬ ‫سخنان شما درست است؟‬ ‫شهرداری امسال در برگزاری مراسم عزای فاطمی(س)‬ ‫ ن��گاه ویژه ای اعمال ک��رد‪ .‬این ن��گاه موجب حمایت‬ ‫شهرداری از برگزاری مراسم عاشورای فاطمی در میدان‬ ‫امام حسین(ع) شد‪ .‬این در حالی است که در برگزاری‬ ‫این مراس��م در میدان هفت تیر نه تنها حمایت نکردند‬ ‫بلکه به کارش��کنی نیز پرداختند‪ .‬مانند پاسخ قبلی باید‬ ‫ع��رض کنم که اینگونه روش ه��ا در چارچوب قدرت‬ ‫قابل تعریف است و اعتراض ما نیز به اینگونه روش ها‬ ‫فقط در چارچوب قدرت قابل تعریف است و اعتراض‬ ‫م��ا نیز به اینگونه نگاه اس��ت و س��عی کردیم ان را در‬ ‫مقابل شهرداری به شهردار انتقال دهیم و از او بخواهیم‬ ‫چنانچه با این نگاه موافق نیست‪ ،‬روش خود را در چند‬ ‫روز باق��ی مانده تغییر ده��د و به جبران مافات بپردازد‪.‬‬ ‫اما متاس��فانه اینگونه نش��د‪ .‬البته در بخش کوچکی که‬ ‫تابلوهای تلویزیونی بزرگ در میدان هفت تیر بود شاهد‬ ‫تغییر رفتار بودیم به طوریک��ه در دو روز باقی مانده به‬ ‫اجرای مراسم این تنها تغییری بود که از سوی شهرداری‬ ‫دیده ش��د و تبلیغات مراسم عاش��ورای فاطمی در این‬ ‫تلویزیون بزرگ شهری به نمایش گذاشته شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫صادق زیباکالم‪:‬‬ ‫اهلل کرم هاروارد هم برود‪،‬عوض نمی شود‬ ‫حسن نظری‬ ‫حسین اهلل کرم از پایان نامه دکترای خود با موضوع توسعه سیاسی در دوران دوم خرداد دفاع کرد‪ .‬دکتر صادق‬ ‫زیباکالم از جمله اساتید گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم تحقیقات است که در‬ ‫دوران دانشجویی اهلل کرم در این واحد دانشگاهی استاد و نیز داور پایان نامه دکترای وی بوده است‪ .‬روایت‬ ‫زیباکالم که خود تجربه های بسیاری از دانشجویان خاص خود همانند اهلل کرم دارد‪ ،‬بسیار شنیدنی است‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه شما استاد و نیز داور مراسم دفاعیه رساله دکترای اقای اهلل کرم با موضوع «توسعه سیاسی در‬ ‫دوران اصالحات»بودید‪ ،‬ارزیابی تان از مبانی فکری و شخصیتی وی چیست؟‬ ‫ی از اقای اهلل کرم دارم‪ ،‬باید به چند نکته اساسی اشاره کنم‪ .‬به‬ ‫در خصوص شناختی که به لحاظ اکادمیک و علم ‬ ‫هر حال از نظر نگاه و فلس��فه سیاس��ی‪ ،‬من و ایشان چه ان موقع که اقای اهلل کرم در هیبت دانشجو بودند و چه‬ ‫االن که عضو هیات علمی و در دانش��گاه تدریس می کنند‪ ،‬دیدگاه های متفاوتی داش��ته و داریم‪ .‬ولی هنگامی که‬ ‫شما استاد راهنما‪ ،‬مشاور یا‬ ‫دانشجو رساله ای نوشته و‬ ‫رساله دانشجو است نه استاد‪.‬‬ ‫داور ان باشید‪ ،‬این رساله‪،‬‬ ‫دانشجو و صاحب رساله با‬ ‫بنابراین اینکه دیدگاه های‬ ‫باشد‪ ،‬طبیعی است و بسیار‬ ‫دیدگاه های ش��ما متفاوت‬ ‫رساله دکترای اقای اهلل کرم ‪،‬‬ ‫اتفاق می افتد‪ .‬در خصوص‬ ‫نتیجه گیری ایشان در رساله‬ ‫من با مباحث‪ ،‬جمع بندی و‬ ‫سیاسی در دوران دوم خرداد‬ ‫دکتری اش در مورد توسعه‬ ‫یا نگرفت ی��ا موانع ان چه‬ ‫و اینکه ایا صورت گرفت‬ ‫اما انچه برای من به عنوان‬ ‫بود‪ ،‬خیلی مواف��ق نبودم‪.‬‬ ‫زحم��ت و دقتی ب��ود که‬ ‫داور اهمیت داشت تالش‪،‬‬ ‫به خ��رج داده بود‪ .‬ما بعضا‬ ‫وی در تدوین رساله خود‬ ‫پانزده س��ال از اقای اهلل کرم‬ ‫دانش��جویی داریم که ‪،10‬‬ ‫کم س��ن و سال تر است و هیچ یک از مس��ئولیت های اجرایی و خانوادگی ایشان را نداشته ولی یک دهم و حتی‬ ‫چ تردیدی ندارم‬ ‫یک صدم جمع اوری مطالبی که اقای اهلل کرم در رساله خود انجام دادند‪ ،‬به خرج نمی دهند‪ .‬من هی ‬ ‫که نه تنها در واحد علوم تحقیقات دانشگاه ازاد بلکه در هر جای دیگری نظیر این رساله زیاد نیست‪ .‬یعنی اگر این‬ ‫رساله به زبان انگلیسی نوشته می شد و در هر دانشگاه معتبر علوم سیاسی در غرب ارائه می شد‪ ،‬قطعا به عنوان یک‬ ‫رساله خوب و با درجه بسیار خوبی مورد تایید هیات ژوری قرار می گرفت‪.‬‬ ‫یکی از فصل های این رساله رادیکالیزم سیاسی در دوران دوم خرداد بود‪ .‬با توجه به حواشی که اقای اهلل کرم‬ ‫در دوران اصالحات داش��تند و از س��وی رسانه های این جریان سیاسی متهم به گروه فشار و دیگر مسائل‬ ‫می شدند‪ ،‬فکر نمی کنید در همان دوره وی به عنوان یکی از مصادیق جریان افراط دسته بندی می شد؟‬ ‫همان طور که عرض کردم این موارد برای من دو مساله کامال متفاوت است‪ .‬من به هیچ وجه اقای حسین اهلل کرم‬ ‫ی که گفته می شد سردسته انصار و حزب اهلل و گروه فشار بوده‪ ،‬یا به دانشجویان حمله‬ ‫ن اهلل کرم ‬ ‫را به عنوان حسی ‬ ‫می کردند و‪ ...‬ندیدم‪ .‬البته نمی گویم که وی در این کارها دخالت نداشته است‪ .‬من دقیقا نمی دانم که ایشان در این‬ ‫اعمالی که به وی نسبت داده می شود چقدر نقش داشته است‪ .‬چون من به وی نزدیک نبودم‪ .‬انچه برای من مهم‬ ‫بود ذهن بسیار بحاث وی بود‪.‬‬ ‫همانطور که شما با وی کالس درس نیز داشتید و طبیعتا در کالس درس بحث های مختلفی مطرح می شود‪،‬‬ ‫تصورتان بعد از روبه رو شدن با وی به عنوان یک دانشجو چه بود؟‬ ‫باید راجع به اقای اهلل کرم نکته ای را یاداور شوم‪ .‬وی خیلی خیلی لیبرال تر از ان چیزی است‪ -‬حال ممکن است‬ ‫لغت لیبرال زیاد مناسب نباشد و ایشان از این بابت ناراحت شود ‪ -‬که راجع به وی تصور می شود‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫ایشان خیلی بیشتر از انچه در موردش تصور می شود اهل تسامح و تساهل است‪ .‬شاید از بیرون خیلی ها وی را‬ ‫سمبل خشونت و نماد گروه فشار بدانند‪ ،‬ولی می خواهم بگویم که این طور نیست‪ .‬شخصیت واقعی ایشان یک‬ ‫ادم متساهل و متواضع و اهل مدارا و اهل تسامح و تساهل است‪.‬‬ ‫تجربه نش��ان داده افرادی که با این خصوصیت و ویژگی های فکری وارد حوزه علوم و یادگیری علوم به‬ ‫خصوص علوم غربی می شوند‪ ،‬در مبانی فکری خود تجدید نظر می کنند‪ .‬فکر نمی کنید راجع به اقای اهلل کرم‬ ‫این مساله صادق باشد؟‬ ‫این مساله وجود دارد‪ .‬شماری از روحانیونی که خیلی اصولگرا بودند و به دانشگاه امدند و رشته های علوم انسانی‬ ‫خواندند مقداری تعدیل در مواضع خود انجام دادند ولی این عمومیت ندارد‪ .‬ما خیلی از افراد حزب اللهی را داریم‬ ‫که به دانشکده حقوق و علوم سیاسی‪ ،‬جامعه شناسی و فلسفه و‪ ...‬امدند ولی خیلی مبانی فکری شان دچار تغییر‬ ‫و تحول نشد‪ .‬اقای اهلل کرم نمونه چنین فردی است که به نظر من اگر ایشان سوربن ‪ ،‬هاروارد‪ ،‬منچستر یا اکسفورد‬ ‫هم درس می خواند خیلی چیزی از مبانی اش تغییر نمی کرد‪ .‬من معتقدم که اعتقادات‪ ،‬بنیان های اعتقادی‪ ،‬ایده ال ها‬ ‫و ارمان های اعتقادی اقای اهلل کرم خیلی خیلی ریشه دار تر از این است که یک ترم سر کالس درس من یا دیگری‬ ‫حاضر شود و عقاید ‬ ‫ش ترک برداشته و یا سست شود‪ .‬من به مساله دیگری اعتقاد دارم و ان این است که افرادی‬ ‫مثل اهلل کرم اگر در عرصه تعامالت سیاسی و اجتماعی بمانند خواه یا نا خواه دیدگاه هایشان مقداری دچار جرح و‬ ‫تعدیل و دچار قبض و بسط می شود‪ .‬مثال اقای مسعود ده نمکی به کارگردانی تبدیل شده است که میلیاردی پول‬ ‫می س��ازد‪ .‬دیگر به سختی می توان قبول کرد که ایشان ارمان های دوران جنگ را دارد‪ .‬می گوید که من ارمان های‬ ‫دوران جنگ را دارم ولی مزه شهرت و امثالهم زیر زبانش رفته‪ ،‬ولی جالب این است که اهلل کرم این طور نیست‪.‬‬ ‫حسین اهلل کرم هنوز و هنوز حسین اهلل کرم سال ‪ 59‬و سال ‪ 60‬است‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫اخرین سخنرانی‬ ‫تخریب اصولگرایی‬ ‫سخنرانیجنجالی‬ ‫محمدجواد ارین منش ‪ /‬عضو کمیسیون فرهنگی مجلس‬ ‫قضاوت ک��ردن در مورد عملکرد ی��ک فرد یا یک‬ ‫س��ازمان نیازمند ش��اخص های دقیق برای ارزیابی‬ ‫است‪ .‬اگر ما بخواهیم عملکرد یک سازمان را مورد‬ ‫بررس��ی قرار دهیم الزم است اهداف سازمان‪ ،‬ابزار‪،‬‬ ‫امکان��ات و نیروی انس��انی را همراه ب��ا معیارهای‬ ‫مناسب برای سنجش اطالع در دست داشته باشیم‪.‬‬ ‫بررس��ی وضعیت گذش��ته و حال و مقایس��ه انها‬ ‫بر اساس عقل و منطق و استدالل می تواند یک فرد‬ ‫عاق��ل را به نتیجه گیری صحیح برس��اند‪ .‬اما متقابال‬ ‫قضاوت کردن و نظر دادن بر اس��اس احساسات و‬ ‫برداشت های شخصی یا اغراض شخصی نه شرعی‬ ‫اس��ت نه منطقی و نه عقالنی‪ .‬عملکرد مثبت دکتر‬ ‫قالیب��اف‪ ،‬به عنوان یک ش��هردار مقت��در‪ ،‬توانمند و‬ ‫اجرایی برای شهروندان تهرانی کامال مشخص است‪.‬‬ ‫م��ا باید قضاوت را به عهده م��ردم بگذاریم‪ .‬کارنامه‬ ‫دکتر قالیباف در شهرداری تهران از نظر من قابل قبول‬ ‫و قابل دفاع اس��ت و او توانسته رضایت شهروندان‬ ‫تهران��ی را ب��ا عملکرد خ��وب خ��ود و مجموعه‬ ‫همکاران به دس��ت بیاورد‪ .‬اگرچ��ه ضعف هایی در‬ ‫همه سازمان ها و نهادها وجود دارد‪ ،‬اما در مجموع‪،‬‬ ‫بررس��ی نقاط ضعف و قوت شهرداری تهران نشان‬ ‫می دهد نقاط قوت این مجموعه به مراتب بیشتر از‬ ‫ضعف ها و کاستی هایی است که برخی ان را بزرگ‬ ‫جلوه می دهن��د‪ .‬مدیریت دکتر قالیب��اف‪ ،‬مدیریتی‬ ‫جهادی و مبتنی بر برنامه ریزی های علمی‪ ،‬منطقی و‬ ‫عقالنی است و قضاوت عجوالنه در مورد او هرگز‬ ‫شایسته نیس��ت‪ .‬فراموش نشود شورای شهر تهران‬ ‫مرکب از افرادی اس��ت که ب��ا ارای مردم برگزیده‬ ‫شده اند و شهردار منتخب رای اعضای شورا یعنی رای‬ ‫مردم است‪ .‬بنابراین نباید به انتخاب و گزینش مردم‬ ‫اهانت کرد‪ .‬این در حالی است که دکتر قالیباف یکی‬ ‫از اصولگرایان و پیروان خط رهبری اس��ت که خود‬ ‫سال های سال در جبهه های دفاع مقدس‪ ،‬فرماندهی‬ ‫عملیات های مختلف را بر عهده داشت‪ .‬پس از ان نیز‬ ‫فرماندهی رده های مختلف سپاه را عهده دار بود‪ .‬از ان‬ ‫پس نیز رئیس نیروی انتظامی کل کشور بود که تمام‬ ‫این مسئولیت ها در راستای اعتقادات والیت مدارانه‬ ‫وی محسوب می شود‪ .‬بنابراین تخریب او‪ ،‬تخریب‬ ‫یکی از اصولگرایان و پیروان خط رهبری اس��ت که‬ ‫این امر از دید هیچ کس جایز و پسندیده نیست‪.‬‬ ‫ما رزمندگان باید احترام‬ ‫همدیگر را نگه داریم‬ ‫سردار اسماعیل کوثری‬ ‫انگون��ه ک��ه مطلع هس��تم و‬ ‫نیز مطالع��ه کردم‪ ،‬برداش��تم‬ ‫از اظه��ارات اخی��ر اق��ای‬ ‫حاج حس��ین اهلل ک��رم در‬ ‫خصوص اق��ای قالیباف این‬ ‫اس��ت که ایش��ان مقداری در‬ ‫اظهارنظر خود عجله کرد و بهتر بود بیش��تر تحقیق و‬ ‫بع��د اظهارنظر می کرد‪ .‬واقعیت این اس��ت که اگر ما‬ ‫احترام همدیگر را نگه نداریم و به اخالق و ان کسوت‬ ‫رزمندگی نسبت به همدیگر توجه نکنیم‪ ،‬چه انتظاری‬ ‫از دیگران می توانیم داشته باشیم‪ .‬باید بگوییم این یک‬ ‫افت اس��ت و بهتر است که هم رعایت شده و هم در‬ ‫‪42‬‬ ‫در حاش��یه مراس��م تش��ییع پیک��ر پاک ‪ 89‬ش��هید‬ ‫دف��اع مق��دس در روز جمع��ه ‪ 24‬اردیبهش��ت ماه‪،‬‬ ‫حس��ین اهلل ک��رم در مقابل س��اختمان ش��هرداری‪،‬‬ ‫محمد باقر قالیباف شهردار تهران را مورد انتقاد تند و‬ ‫بی سابقه ای قرار داد‪ .‬اهلل کرم و همفکرانش همه ساله با‬ ‫ساماندهی برخی هیات های مذهبی در سالگرد شهادت‬ ‫حضرت فاطمه (س) مراسم عاشورا فاطمی در میدان‬ ‫ولیعصر(عج) تهران برگزار می کردند‪ .‬ولی این مراسم‬ ‫امسال به علت عملیات متروی تهران در این محل‪ ،‬در‬ ‫میدان هفت تیر ساماندهی شد‪ .‬از سوی دیگر جمعی‬ ‫دیگر از هیات های مذهبی نیز برنامه ای برای عزاداری‬ ‫در میدان امام حس��ین(ع) س��ازماندهی ک��رده بودند‪.‬‬ ‫هر دوی این برنامه ها قرار بود در‪ 27‬اردیبهش��ت ماه‬ ‫روز ش��هادت حضرت فاطمه (س) برگزار شود‪ .‬روز‬ ‫جمعه اهلل کرم با این تصور که ش��هرداری تهران قصد‬ ‫تبلیغات مراسم میدان هفت تیر را ندارد‪ ،‬به انتقادات تند‬ ‫و بی سابقه ای از قالیباف پرداخت‪ .‬این سخنان واکنش‬ ‫جمع دیگ��ری از چهره های ارزش��ی و رزمندگان و‬ ‫فرماندهان دوران دفاع مقدس را در پی داشت‪ .‬اهلل کرم‬ ‫در سخنان خود خطاب به قالیباف چنین گفت‪« :‬این‬ ‫اعمال شما‪ ،‬ما را به یاد طلحه و زبیرها می اندازد که به‬ ‫ارزش های زمان خود پشت کردند‪ .‬ما اجازه نمی دهیم‬ ‫در بین رزمندگان‪ ،‬کس��انی باش��ند که خوی طلحه و‬ ‫زبیرها را بخواهند امروز به نمایش بگذارند‪ .‬هنوز دیر‬ ‫نشده است و تا روز شهادت حضرت زهرای اطهر به‬ ‫شما فرصت می دهیم تا ان کاری که همیشه می کردید‬ ‫اما بدون نام و بدون نش��ان‪ ،‬تبلیغات ش��هری مراسم‬ ‫زه��رای اطهر را به عهده بگیری��د‪ .‬به صحنه بیایید و‬ ‫از جلوگیری ها دست بردارید‪ .‬و اال همان گفته زیبای‬ ‫استاد عزیز ما (منصور ارضی) که شما را به عمر سعد‬ ‫تشبیه کرد و گفت که عمر سعد به در و دیوار می زد‬ ‫تا اگر به گندم ری نرس��ید حداقل به جوی ان برسد‪،‬‬ ‫در مورد شما صدق خواهد کرد‪ .‬ولی بدانید این راهی‬ ‫که می روید راهی نیست که حتی جوی شهر ری هم‬ ‫به ش��ما برس��د‪( .‬تکبیر حضار) اگر دستور شما بوده‬ ‫است که جلوی تبلیغات عاشورای فاطمی را بگیرند‪،‬‬ ‫که وای بر شما‪ .‬اگر دستور شما نبوده است پس سریع‬ ‫برگردید‪ .‬واال جای ش��ما همان فرانس��ه خواهد بود‪.‬‬ ‫شمایی که روی خون شهدا خلبانی اموزش دیدید و‬ ‫یاد گرفتید‪ ،‬جایتان همان فرانسه است که می خواستید‬ ‫در ایرفران��س مش��غول ب��ه کار ش��وید‪ .‬انج��ا دیگر‬ ‫نه زهرایی خواهد بود‪ ،‬نه ش��هادتی و نه س��الگردی‪.‬‬ ‫اگر دست از این حرکات خود برندارید ما‪ ،‬شما را به‬ ‫همان جا تبعید خواهیم کرد‪».‬‬ ‫تعارض با شعار عدالت خواهی‬ ‫علی دورانی‪ ،‬فعال سیاس��ی اصولگرا در واکنش به س��خنان اخیر اهلل کرم علیه محمد باقر قالیباف‪ ،‬شهردار تهران گفت‪:‬‬ ‫«واقعیت این است که برخی چهره ها قصد دارند به واسطه این برخوردهای هیجانی خود را بزرگ کنند‪».‬وی با بیان اینکه‬ ‫هدف از این برخوردها ایجاد میدانی برای حرف های بعدی است‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬برخی از اشخاص قصد دارند با این‬ ‫حرف ها وارد فضای سیاسی شوند و برای کارهای بعدی خود برنامه ریزی کنند‪».‬‬ ‫دورانی تاکید کرد‪« :‬اقای قالیباف نیازی به توصیف ندارد و ارزش مداری و سابقه جنگ و وفاداری ایشان به ارزش ها به‬ ‫وضوح در شخصیت‪ ،‬گفتار و رفتار ایشان قابل رویت است و از بدیهیات به شمار می رود‪».‬وی با اشاره به حضور موثر‬ ‫قالیباف در زمان جنگ یاداور شد‪« :‬حجم تبلیغات فیزیکی در شهرها و بنرها کامال مشهود است و گاهی شاهد زیادی‬ ‫برخی تبلیغات هم بوده ایم اما قطعا کم کاری در این زمینه شاهد نبوده ایم‪ ».‬وی اظهار داشت‪« :‬این بسیار زشت است که‬ ‫برخی انتظار داشته باشند امکانات یک نهاد عمومی در اخیار انها قرار بگیرد‪ ،‬چرا که این سخنان با شعار عدالت خواهی که‬ ‫مدعی ان هستند در تناقض است‪».‬دورانی تاکید کرد‪« :‬باید عاقالنه فکر کرد و اجازه نداد مسائل سیاسی در مراس م مذهبی‬ ‫مورد سوء استفاده قرار گیرد‪ .‬باید اجازه داد مراس م مذهبی با همان ویژگی های خاص خودش برگزار شود‪».‬وی ادامه داد‪:‬‬ ‫«این سخنان در مراسم تشییع ‪ 89‬شهید دفاع مقدس تاثیر منفی دارد و قطعا اقای اهلل کرم دچار هیجان مقطعی شده است‪».‬‬ ‫وی در پایان با اشاره به اینکه اهلل کرم‪ ،‬قالیباف را با طلحه و زبیر مقایسه کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬اینکه فردی که مذهبش جعفری‬ ‫است و سال ها برای این کشور زحمت کشیده را با چنین افرادی مقایسه می کنند اقدام نادرستی است که نمی توان روی‬ ‫ان چیزی جز سوء استفاده از اسالم و مذهب برای اهداف کوچک سیاسی نامی گذاشت‪».‬‬ ‫مسائل و اظهارنظر هایمان توجه شود‪ .‬ما نیاز داریم نسبت‬ ‫به هم احترام قائل شده و اگر انتقادی نسبت به هم داریم‬ ‫دوسویه و خیلی صریح و شفاف ان را مطرح کرده و در‬ ‫جهت حل شدن مس��ائل گام برداریم‪ .‬اینکه به صورت‬ ‫برادرانه نس��بت به همدیگر این مس��ائل را حل کنیم به‬ ‫مراتب بهتر است تا به صورتی باشد که خدایی نکرده افراد‬ ‫دیگر بخواهند از این اظهارنظرها و برخورد ها سوء استفاده‬ ‫و بهره برداری های انچنانی داشته باشند‪ ،‬لذا به نظر من اگر‬ ‫مقداری ایشان بیشتر تامل می کردند به مراتب بهتر بود‪.‬‬ ‫از س��ویی باید گفت که اطالعات و اخباری که دریافت‬ ‫می کنیم‪ ،‬باید دقیق باش��د‪ .‬مثال اقای اهلل کرم روز جمعه‬ ‫در رابطه ب��ا انجام تبلیغات برگزاری مراس��م عزاداری‬ ‫خانم فاطم��ه (س) در میدان هفت تی��ر اظهارنظر کرده‬ ‫بود‪ ،‬در حالی که تا ان روز ش��هرداری بیش��تر مشغول‬ ‫کار تبلیغات هش��تاد و نه شهیدی بود که جمعه تشییع‬ ‫ش��د و بعد از ان باید برای مراس��م عزاداری عاشورای‬ ‫ی تبلیغات می شد‪ .‬انچه قابل ذکر است اینکه روحیه‬ ‫فاطم ‬ ‫اقای اهلل کرم روحیه سال پنجاه و هفتی است‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر با روحیه انقالبی و ساده زیس��تی که ایشان دارد‬ ‫گاهی ما شاهد این نوع اظهارنظرها هستیم‪.‬‬ ‫در این ماجرا شاید بتوان گفت که به خاطر اختالف نظر‬ ‫در روش ها این مس��ائل مطرح شد‪ .‬در روش این دو‬ ‫فرد نس��بت به هم اختالف نظر وجود دارد‪ .‬لذا باید به‬ ‫این مس��اله توجه داشته باشیم که هم اقای قالیباف به‬ ‫حقیقت والیتی است و هم اقای اهلل کرم‪ ،‬اما در روش ها‬ ‫نظرات متفاوت است‪.‬‬ ‫این درحالی است که رزمندگان و نیروهای حزب اللهی‬ ‫باید روش��ی که در منطقه های جنگی و هش��ت سال‬ ‫دفاع مقدس نس��بت به هم داش��تند را ه��م اکنون نیز‬ ‫در پیش بگیرند‪ .‬باید اش��اره ک��رد که در دفاع مقدس‬ ‫گذشت مان خیلی بیشتر بود و اگر به این مسائل بیشتر‬ ‫توجه و عمل شود بهتر می توانیم کارها را جلو ببریم‬ ‫و در عین حال می توانیم در جهت س��ازندگی و رفع‬ ‫ابهامات انتقادها را نسبت به هم داشته باشیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫واکنش ها‬ ‫به یک سخنرانی‬ ‫نظام جمهوری اسالمی قائل به حرمت شکنی نیست‬ ‫سردار احمدسوداگر ‪ /‬رئیس پژوهشکده علوم و معارف دفاع مقدس‬ ‫نمی دانم این مس��ائل چطور ش��کل می گیرد‪ .‬س��وابق‬ ‫همه افراد روش��ن اس��ت و اق��ای قالیب��اف از افراد‬ ‫بس��یار قدرتمند دوران دفاع مقدس و از مدیران الیق‬ ‫ام��روز نظام اس��ت واین نوع حرمت ش��کنی در نظام‬ ‫جمهوری اسالمی تعریف نشده است‪.‬‬ ‫ظام جمهوری اس�لامی قائل به حرمت شکنی نیست‪.‬‬ ‫دکت��ر قالیباف چه در دوره دف��اع مقدس و چه امروز‬ ‫به عنوان مدیر ش��هر ته��ران کارهایی انج��ام داده که‬ ‫قابل تقدیر اس��ت و مجموع عملکرد ایشان نسبت به‬ ‫دیگر شهرداران تهران بسیار مثبت است‪.‬‬ ‫ای��ن صحبت ه��ای نس��نجیده ب��رای نظ��ام‬ ‫جمهوری اس�لامی در ش��رایط فعلی مناسب نیست‬ ‫و حض��رت امام (ره) بارها تاکی��د کرده اند که این نوع‬ ‫حرف ها دش��من را شاد می کند و باعث شانتاژ دشمن‬ ‫خواه��د ش��د و یقینا ای��ن تندروی ها نه م��ورد تایید‬ ‫امام (ره) بوده و نه م��ورد تایید مقام معظم رهبری و نه‬ ‫حضرت فاطم��ه زهرا (س)؛ افراد بای��د بدانند درچه‬ ‫حدی هستند و چه حرفی باید بزنند‪.‬‬ ‫نباید جلوتر از مس��ئوالن نظام حرک��ت کرد و نادیده‬ ‫گرفتن مدیران نظام نیز برای کشور سنگین است‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر قدم برداشتن جلوتر از مسئوالن غلط‬ ‫اس��ت ضمن اینکه فراموش نکنیم نظام صاحب دارد‬ ‫ومن معتقدم اقای قالیباف برای خدمت به مردم بسیار‬ ‫زحمت می کشد‪.‬‬ ‫برخورد اینچنینی مورد رضایت رهبر انقالب نیست‬ ‫سردار خادمی ‪ /‬معاون هماهنگ کننده بنیاد حفظ اثار و نشر‬ ‫برخ��ورد اینچنینی مورد رضایت مقام معظم رهبری و‬ ‫خانواده معظم ش��هدا نیست‪ .‬چنین برخوردهایی فقط‬ ‫باید با افرادی صورت بگیرد که از مدار والیت خارج‬ ‫ش��ده اند و اقای دکتر قالیباف همچنان استوار در مدار‬ ‫والیت ایستاده اند و نباید چنین مطالبی در مورد ایشان‬ ‫طرح می شد‪.‬‬ ‫باید بگویم در حوزه دفاع مقدس بسیار خوب و قوی‬ ‫عمل کردند‪ .‬در بحث راهیان نور عملکرد ایشان بسیار‬ ‫ق��وی بود و حمای��ت از ی��ک کاروان ‪30‬هزار نفری‬ ‫که اغل��ب جوانان دانش��جو بودند بس��یار عالی بود‪.‬‬ ‫بسته های فرهنگی خوبی ارائه شد و مجموع اقدامات‬ ‫ایش��ان قابل س��تایش اس��ت‪ .‬در بحث راهیان نور که‬ ‫مق��ام معظ��م رهبری باره��ا ان را تایید ک��رده و یک‬ ‫حرکت بزرگ فرهنگی دانسته اند انصافا کارهای خوبی‬ ‫توس��ط ش��هردار تهران و زیرمجموعه ایشان صورت‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫دکتر قالیباف همیشه از مباحث و برنامه های فرهنگی‬ ‫دفاع مق��دس حمایت ویژه کرده و نبای��د با این نوع‬ ‫ادبیات در مورد خالقان دفاع مقدس س��خن گفت‪ :‬در‬ ‫فضای معنوی مراسم تشییع شهدا و در ایام فاطمیه این‬ ‫این بازی اساس انقالب را تهدید می کند‬ ‫سردار احمد خورشیدی‬ ‫در مسائل سیاسی و اجتماعی به ویژه در کشوری که‬ ‫ادعای انقالب جهانی را دارد‪ ،‬رعایت مسائل اخالقی‬ ‫و اصول دینی اساس کار است‪ .‬رعایت این اصل در‬ ‫بین افراد جامعه‪ ،‬به ویژه ان دس��ته که ش��ان باالتر و‬ ‫اثرگذارتری دارند‪ ،‬بایستی بیشتر مد نظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫اخیرا شاهد سخنان تندی علیه برادر انقالبی و رزمنده‬ ‫سال های دفاع مقدس‪ ،‬سردار قالیباف بودیم که خود‬ ‫مص��داق نوعی بی اخالقی بود‪ ،‬اما زوایای این ماجرا‬ ‫فراتر از اینهاس��ت لذا الزم می دانم برای واکاوی ان‬ ‫نکاتی را متذکر شوم‪ .‬بنده معتقد نیستم که این هجمه‬ ‫یک بح��ث صرفا اخالقی و فی البداهه اس��ت‪ .‬فکر‬ ‫می کنم برادر خوبی مثل اهلل کرم که از بچه های جبهه‬ ‫هم هس��تند‪ ،‬تحت تاثیر بازی قرار گرفته که اساس‬ ‫انقالب را تهدید می کند و انتظار ما از کس��انی مثل‬ ‫اقای اهلل کرم که دارای دکترای مدیریت اس��تراتژیک‬ ‫و صاحب قلم است این است که این زوایای تهدید‬ ‫کشور را بیشتر و بهتر بشناسد‪ .‬یکی از شیوه های بدی‬ ‫که ترویج پیدا کرده و عده ای این بدی را ساماندهی‬ ‫می کنند این است که بچه های انقالب را با دست خود‬ ‫حذف می کنند و هر نیروی انقالبی که احساس شود‬ ‫در خدمت مردم اس��ت را به طرق مختلف می کوبند‬ ‫و اتفاقا برای اینکه این کار در جامعه اثر گذار باش��د‪،‬‬ ‫اف��رادی از ان ه��م صنف را برای ای��ن کار انتخاب‬ ‫می کنند‪ ،‬مثال برای کوبیدن اقای قالیباف‪ ،‬اقای اهلل کرم‬ ‫را انتخاب می کنند‪ ،‬بر این اساس من این حرکت را‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫عادی نمی دانم‪ .‬در صورتی که اگر انتقادی از عملکرد ها‬ ‫داریم باید نقدی منطقی باش��د و نقد منطقی مقدس و‬ ‫اثرگذار است و مرز ان با نقد تخریبی مشخص است‪.‬‬ ‫کس��ی مثل اقای قالیباف انواع خدم��ات را انجام داده‬ ‫و نس��بت به دوره ش��هرداری های قبل خدمات بسیار‬ ‫ریش��ه ای تر‪ ،‬مثبت تر و مبنای کار فکری و کارشناس��ی‬ ‫بیشتری انجام داده است و عادت ندارد حرکات تزیینی‬ ‫انجام دهد‪ ،‬بلکه مدیران خود را موظف به پاسخگویی‬ ‫می کند ک��ه این نوع مدیریت مطلوب اس��ت‪ .‬کارهای‬ ‫خوب اقای قالیب��اف در ذهن مردم تهران مانده و برای‬ ‫شهرس��تان ها از او مدیری ق��وی و علمی تصویر کرده‬ ‫است‪ .‬بعضی ها به جای اینکه این مساله را تقویت کنند‬ ‫ان را تضعیف می کنند‪.‬‬ ‫قالیباف متعلق به کشور است و خدمات ایشان در حوزه‬ ‫فرهنگی بس��یار مثبت تر از خیلی از فعالیت های دیگر‬ ‫نهادهای فرهنگی اس��ت‪ .‬چرا که متناسب با ذائقه های‬ ‫مختل��ف مردم پیش می رود و فقط برای قش��ر خاصی‬ ‫سخنان درست نبود و اذهان را منحرف می کند و قطعا‬ ‫به صالح جامعه نیست‪ .‬نباید مسائل سیاسی را داخل‬ ‫فضای معنوی این ایام کرد‪.‬‬ ‫ه��ر دو این بزرگواران از نس��ل دفاع مقدس هس��تند‬ ‫و در جبهه ه��ای حق علیه باطل مبارزه و جانفش��انی‬ ‫کردند‪ .‬مس��لما طرح چنین موضوعاتی را از این نسل‬ ‫توقع نداریم‪.‬‬ ‫این نوع سخنان به مصلحت نیست‬ ‫سردار اثباتی‬ ‫این نگاه و ادبیات در فضای امروزی درست و عاقالنه‬ ‫نیس��ت و من ص�لاح نمی دانم‪ .‬درش��رایطی که نظام‬ ‫مقدس جمهوری اس�لامی از طرف دش��منان در حال‬ ‫تهدید است چنین سخنانی فقط به نفع دشمنان است‪.‬‬ ‫وقتی از نظام صحبت می شود بحث نقاط قوت وضعف‬ ‫مدیران اس��ت و در حالیکه باید برای مقابله با دش��من‬ ‫تجمیع نیرو کنیم این نوع برخورد درست نیست و باید‬ ‫از ه��ر فردی که تحت ل��وای فرامین مقام معظم رهبری‬ ‫کار می کند حمایت ش��ود‪ .‬اما متاسفانه برخی دوستان‬ ‫متوجه نیس��تند و به جای انک��ه در یک جبهه به مبارزه‬ ‫بپردازند خالف ان عمل می کنند و این حرکات اساسا‬ ‫خالف عقل اس��ت و به بحث والیی هم ارتباط ندارد‬ ‫چراکه شهردار تهران تا امروز در لوای والیت عمل کرده‬ ‫است‪.‬به عنوان یک ش��هروند و نه یک پاسدار می گویم‬ ‫دکتر قالیباف کارنامه موفقی دارند‪ .‬این موفقیت نس��بی‬ ‫اس��ت و فعالیت ایشان نسبت به شهرداران قبلی بسیار‬ ‫مثبت و درخش��ان اس��ت و نوع تبلیغ ایشان هم بسیار‬ ‫هوشمندانه بوده و توانسته مخاطب خود را جذب کند‪.‬‬ ‫البته ش��خصا موارد نقد به کار ایشان دارم اما بین نقد تا‬ ‫تخریب فردی خدمتگزار فاصله بسیاری وجود دارد‪.‬‬ ‫طراحی نشده است‪ .‬به عنوان یکی از بچه های جبهه‬ ‫عرض می کنم‪ ،‬نام گذاری بزرگراه ها با اسامی مقدسی‬ ‫مثل بزرگراه همت‪ ،‬زین الدین و باکری در زمان اقای‬ ‫قالیباف مطرح شده یا عکس های شهدا که وقتی در‬ ‫خیابان می بینیم‪ ،‬افتخار می کنیم‪ .‬عده ای برای رسیدن‬ ‫به اهدافش��ان دس��ت به هر کاری می زنند و دست‬ ‫ماکیاولیسم را از پشت بسته اند‪ ،‬بر این اساس در هر‬ ‫کار اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬فرهنگی که وارد می ش��وند‬ ‫و منصب های��ی ک��ه می گیرند به نوعی ب��ه تزویر و‬ ‫دورویی دس��ت می زنند و ابرو ب��ردن و دروغ گفتن‬ ‫کار روزمره انها می شود و از خرد کردن شخصیت ها‬ ‫ابایی ندارند‪ ،‬خود را حق مطلق می دانند و با تابلوی‬ ‫والیت ضد والیت عمل می کنند که معتقدم انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری اینده نقطه پایان این تفکر است‪.‬‬ ‫این که رزمنده ای را تحقیر کنند مساله عادی نیست‪،‬‬ ‫این تفکر زمانی محس��ن رضایی را مورد حمله قرار‬ ‫می دهد و یکبار قالیب��اف را تخریب می کند‪ ،‬گویی‬ ‫کشور مشکلی غیر از این دو ندارد‪.‬‬ ‫گویی عده ای عادت دارند در دایره شلوغی ها باشند‬ ‫و به بدترین خصلت تکیه بزنند و حدیثی می فرماید‪:‬‬ ‫«کس��ی که تکبر ب��ورزد خ��دا او را انچنان بر زمین‬ ‫می زند که متوجه نشود چگونه زمین خورده است‪».‬‬ ‫متاسفانه برخی نیروهای ارزشی ما دچار نوعی تکبر‬ ‫خفیف شده اند که از تکبر اشکار خطرناک تر است‪،‬‬ ‫چط��ور برای اقای قالیباف جنگی��دن‪ ،‬هزینه دادن و‬ ‫شهید دادن خوب است ولی برای مدیریت کردن باید‬ ‫حیثیت ان را برد‪ .‬این سخنان را از زبان کسی گفتم که‬ ‫درد کشیده و شهید داده است و یک رزمنده هستم که‬ ‫هنوز هم مستاجرم و از این بابت افتخار می کنم‪ ،‬البته‬ ‫ادعایی ندارم و خودم را بدهکار همه می دانم‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫نگاهی ویژه به تاریخچه شکل گیری انصار حزب اهلل‬ ‫سعید نوایی‬ ‫ارمانگرایان‬ ‫«نیروه��ای حزب الله��ی در دف��اع از ارزش ه��ا و‬ ‫دس��تاوردهای انق�لاب و جلوگی��ری از فضاس��ازی‬ ‫و تبلی��غ علی��ه جریان ه��ای حزب اللهی ب��ه صورت‬ ‫حافظ��ه دار و هوش��مندانه عمل ک��رده و با هیجانات‬ ‫کور و نیروهای نفوذی و گروه های خودس��ر برخورد‬ ‫می کنند و به نحوی یک نظم و انضباط درونی به وجود‬ ‫می اورند‪ ».‬این توصیفی است که حمید استاد‪ ،‬مسئول‬ ‫ش��ورای هماهنگی نیروهای حزب اهلل در شهر مشهد‪،‬‬ ‫درباره نیروهای حزب اهلل کرده اس��ت‪ .‬نیروهایی که از‬ ‫س��ال های بعد از پایان جنگ تحمیلی و در دهه هفتاد‬ ‫و با هدف حفظ انقالب اس�لامی بر پایه امر به معروف‬ ‫و نه��ی از منک��ر ش��کل گرفتند‪ .‬از اولی��ن گروه های‬ ‫جریان حزب اهلل‪ ،‬موسسه ای فرهنگی است به نام انصار‬ ‫حزب اهلل‪ .‬هس��ته اولیه انصار ح��زب اهلل‪ ،‬جمعی به نام‬ ‫هیات رزمندگان اس�لام بود که تا پی��ش از انتخابات‬ ‫هفتمی��ن دوره ریاس��ت جمهوری‪ ،‬جلس��اتی هفتگی‬ ‫برگزار می کردند‪ .‬اغاز به کار رس��می این تش��کیالت‬ ‫دی ماه ‪ 1370‬عنوان ش��ده است‪ .‬اما برخی معتقدند‪،‬‬ ‫انصار حزب اهلل پیش از ای��ن تاریخ در دل هیات های‬ ‫رزمن��دگان اس�لام فعالیت می کرده و از س��ال ‪1372‬‬ ‫فعالیت مس��تقل خود را اغاز نموده است‪ .‬هم اکنون‬ ‫ده ها و بلکه صدها گروه کوچک و بزرگ در سراس��ر‬ ‫کشور با عنوان حزب اهلل فعالیت دارند‪.‬‬ ‫این ارمانگرایان جنجال افرین‬ ‫بدون تردی��د مهم تری��ن ویژگی گروه ه��ای حزب اهلل‪،‬‬ ‫ارمان گرایی انهاس��ت‪ .‬ارمان گرایی ک��ه گاه با اختالف‬ ‫س��لیقه ها و دیدگاه ها همراه شده و موجب اجتماع افراد‬ ‫در گروه های مجزا از هم می ش��ود‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که جریان حزب اهلل به ش��اخه های متعددی تکثیر یافته‬ ‫است‪ .‬شاخه های متعددی که در شهرستان هایی از جمله‬ ‫اصفهان‪ ،‬مش��هد‪ ،‬تبریز‪ ،‬قم و‪ ...‬س��ازماندهی شده اند و‬ ‫بسیاری از انها خود را با مرکزنشینان هماهنگ می کنند‪.‬‬ ‫گروه های حزب اهلل فقط و فقط یک دغدغه و ارمان دارند‬ ‫و ان حفظ ارزش هاست‪ .‬ارزش هایی که برای دفاع از ان‬ ‫گاهی مجبور به فعالیت های میدانی (برگزاری تجمعات‬ ‫و درگیری ه��ای متعدد) ش��ده اند و گاهی با صدور یک‬ ‫بیانیه به انچه برای خ��ود وظیفه می دانند عمل کرده اند‪.‬‬ ‫به عقیده برخی صاحب نظران‪ ،‬نداشتن برنامه مشخص و‬ ‫‪44‬‬ ‫تدوین شده‪ ،‬موجب شده است که این نیروها به سمت‬ ‫ارمان گرایی هدایت شوند که در چارچوب ان هیچ سلیقه‬ ‫سیاسی را مطابق با اهداف خود نمی یابند‪ .‬با این وجود و‬ ‫در حالی که می توان اشتراک در عقیده را برای گروه های‬ ‫موسوم به حزب اهلل به وضوح مشاهده کرد‪ ،‬اما باید گفت‬ ‫اختالفات درونی در انصار حزب اهلل (به عنوان نخس��تین‬ ‫گ��روه جریان ح��زب اهلل)‪ ،‬گروه های متع��ددی را با نام‬ ‫حزب اهلل خل��ق کرد‪ .‬در این میان برخ��ی گروه ها مانند‬ ‫«حزب اهلل ایران» به ریاست ایت اهلل خرازی که روزنامه ای‬ ‫نیز به نام حزب اهلل منتشر می کنند‪ ،‬تا حد بسیار زیادی با‬ ‫خط مشی سیاسی سایر گروه های هم نام خودش فاصله‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫موسسان انصار‬ ‫در تحلی��ل جریان حزب اهلل نمی ت��وان به گروه انصار‬ ‫حزب اهلل به عنوان نخستین گروه حزب اهلل و چگونگی‬ ‫ش��کل گیری ان بی اعتنا بود‪ .‬حجت االس�لام پروازی‪،‬‬ ‫یکی از موسس��ان انصار حزب اهلل درب��اره چگونگی‬ ‫ش��کل گیری این گروه می گوید‪« :‬موسسان انصار‏‏‪۱۸‬‬ ‫نفر بودند که به سه گروه تقسیم می شدند‪ .‬گروه وابسته‬ ‫به «ذوالقدر» که تعدادشان هفت نفر بود‪ .‬هفت‏نفر هم‬ ‫از طرف «عبداللهی» (محتش��م) معرفی شدند و چهار‬ ‫نفر هم با «اهلل کرم» بودند‪ .‬بچه ها همگی‪ ،‬من و مرحوم‬ ‫نجفی را قبول‏داشتند‪ .‬س��خنرانی ها در دوران حیات‬ ‫نجفی شروع شد و بعد از رحلت ایشان از من خواستند‬ ‫کار او را ادام��ه‏دهم‪ .‬اس��م انص��ار در ان تاریخ اصال‬ ‫مطرح نبود‪ .‬می گفتند برو بچه های هیات رزمندگان‪ .‬به‬ ‫مرور اسم‏انصار به میان امد‪».‬‬ ‫درباره تاریخچه و چگونگی تش��کیل انصار حزب اهلل‬ ‫منابع کم و محدودی در دسترس است‪ ،‬اما با استناد به‬ ‫همی��ن منابع محدود و کم می توان ذوالقدر‪ ،‬عبداللهی‬ ‫و حسین اهلل کرم را مثلث و هسته اصلی تشکیل گروه‬ ‫انصار حزب اهلل دانس��ت‪ .‬از حجت االس�لام پروازی‬ ‫نیز به عنوان روحانی تش��کل نام برده می ش��د اما این‬ ‫روحان��ی به دلی��ل بروز برخی اختالف نظرها بر س��ر‬ ‫اهداف و چگونگی عملکرد این تش��کل‪ ،‬راه خود را‬ ‫از سایر موسسان جدا کرد‪.‬‬ ‫او‪ ،‬روحان��ی پ��ادگان دوکوه��ه و از ش��اگردان‬ ‫ایت اهلل جوادی املی بود که پس از جدا شدن از انصار‬ ‫حزب اهلل و انجام برخی سخنرانی ها علیه این گروه به‬ ‫همکاری با اصالح طلبان و نفاق متهم ش��د‪ .‬او پس از‬ ‫این انش��عاب دیگر در انظار عمومی ظاهر نشد‪ .‬گفته‬ ‫می شود وی هم اکنون در قم زندگی می کند‪.‬‬ ‫حس��ین اهلل کرم از سال ‪ 75‬رس��ما از انصار حزب اهلل‬ ‫خارج شده و تاکنون هیچ گونه عضویت‪ ،‬مسئولیت یا‬ ‫فعالیتى در این مجموعه نداشته است‪ .‬اما وی در سال‬ ‫‪ ،1382‬یعنی در سال های پایانی عمر دولت خاتمی‪ ،‬با‬ ‫شعار نوس��ازی معنوی حزب اهلل توانست سازماندهی‬ ‫جدی��دی را بی��ن نیروهای حزب الله��ی بنیان گذاری‬ ‫کند ک��ه مجموعه ای ج��دا از انصار ح��زب اهلل بود‪.‬‬ ‫نوس��ازی معنوی حرکت��ی بود که پی��ش از انتخابات‬ ‫هفتم ریاس��ت جمهوری نیز ش��کل گرفته بود‪ .‬در این‬ ‫جلسات‪ ،‬رسم بر این بود که ابتدا حاج منصور ارضی‬ ‫زیارت عاش��ورا می خواند و بعد شرایط روز جامعه و‬ ‫استراتژی ها توسط خود اهلل کرم یا یکی دیگر از اعضای‬ ‫موثر تشکیالت برای اعضا تشریح می شد‪.‬‬ ‫انتصاب حس��ین اهلل ک��رم که از حامی��ان جدی محمود‬ ‫احمدی ن��ژاد در جری��ان انتخابات دوره نهم ریاس��ت‬ ‫جمهوری به ش��مار می رف��ت به عنوان وابس��ته نظامی‬ ‫با واکنش های بس��یاری روبه رو ش��د‪ .‬با ای��ن حال‪ ،‬این‬ ‫چه��ره جریان ح��زب اهلل که نامش در مقاطع حس��اس‬ ‫و پر الته��اب دهه هفتاد و به وی��ژه پس از روی کارامدن‬ ‫دولت اول س��ید محمد خاتمی هم��واره به عنوان یکی‬ ‫از س��ازمان دهندگان اصلی تظاهرات خیابانی و اقدامات‬ ‫جنجالی علیه سیاست ها و برنامه های دولت اصالحات‬ ‫در میان تحلیلگران و رس��انه ها مط��رح بود‪ ،‬هیچ گاه در‬ ‫نق��د درون��ی دولت به س��یاق برخی چهره ه��ای دیگر‬ ‫جریان اصولگرا شناخته نشد‪ .‬چهره هایی مانند افروغ یا‬ ‫خوش چهره هر چند ابتدا از حامیان احمدی نژاد بودند‪ ،‬اما‬ ‫به م��رور از وی فاصله گرفتند‪ .‬اهلل کرم با وجود نزدیکی‬ ‫ب��ه دولت احمدی نژاد ظاهرا انتقادات خود را ادامه داد تا‬ ‫اینکه با انتصابش به عنوان وابس��ته نظامی‪ ،‬زمزمه اخراج‬ ‫منتقدان خودی در محافل نزدیک به دولت شنیده شود‪.‬‬ ‫عبدالحمید محتشم نیز یکی دیگر از سران انصار حزب اهلل‬ ‫است که بر خالف سایرین همچنان ارتباط سازمانی خود‬ ‫با این تش��کل را حفظ کرده اس��ت‪ .‬او اکنون مسئولیت‬ ‫ی انصار حزب اهلل را بر‬ ‫نشریه یا لثارات الحسین ارگان رسم ‬ ‫عهده دارد و در عین حال دبیر کل این تشکل نیز هست‪.‬‬ ‫اختالف وی با حس��ین اهلل کرم و حمید اس��تاد (مسئول‬ ‫انصار حزب اهلل مش��هد) موجب بروز شکاف و انشعاب‬ ‫در این جریان شد به طوری که هر یک از این دو جریان‬ ‫اصالت دیگری را نفی می کند‪.‬‬ ‫مس��عود ده نمکی نیز یکی دیگر از سران انصار بود که‬ ‫در دوره خاتم��ی از حضور در این گروه کناره گرفت‬ ‫و ترجی��ح داد به فعالیت ه��ای فرهنگی – هنری روی‬ ‫بیاورد‪ .‬او ابتدا نش��ریه جبهه را منتش��ر کرد و پس از‬ ‫توقیف این نشریه به سراغ کارگردانی و مستندسازی‬ ‫اجتماع��ی رفت تا اهداف��ش را از این طریق پیگیری‬ ‫کند‪ .‬ده نمکی در دوران فعالیت دولت اصالحات نقش‬ ‫فعالی در سازماندهی تجمعات انصار حزب اهلل داشت‬ ‫ک��ه از معروف ترین این تجمعات می ت��وان به حادثه‬ ‫سینما قدس تهران در پی نمایش فیلم تحفه هند اشاره‬ ‫کرد‪ .‬انصار حزب اهلل رقص اکبر عبدی در این فیلم را‬ ‫توهین به ارزش ها تلقی می کرد و کار به جایی کش��ید‬ ‫که سینماهای نمایش دهنده این فیلم به محل تجمع و‬ ‫درگیری با نیروهای انصار حزب اهلل تبدیل ش��ده بود‪.‬‬ ‫نکته جالب اینکه س��ال ها بعد اکب��ر عبدی – که این‬ ‫تجمعات با رهبری ده نمکی به خاطر نوع نقش افرینی‬ ‫وی برپ��ا می ش��د – به یکی از بازیگ��ران اصلی فیلم‬ ‫اخراجی ها ساخته مسعود ده نمکی تبدیل شد‪.‬‬ ‫ مک��ی یکی از اعضای اولی��ه انصار حزب اهلل بود و در‬ ‫بحبوحه ح��وادث دهه هفتاد‪ ،‬نام��ش اغلب همراه با‬ ‫اهلل کرم به زبان می امد‪ .‬به هر حال به نظر می رس��د در‬ ‫پی اختالفات درونی در انصار‪ ،‬او نیز راه خود را جدا‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫برخی از شاخص ترین چهره های حزب اهلل در یک نگاه‬ ‫یاران انصار‬ ‫ عبدالحمید محتشم‬ ‫عبدالحمید محتش��م‪ ،‬س��ردبیر‬ ‫نش��ریه «یالث��ارات الحس��ین»‬ ‫ تریبون رس��می انصار حزب اهلل‬ ‫و از رهب��ران و بنیانگذاران این‬ ‫س��ازمان است‪ .‬ش��اید بتوان او‬ ‫را وفادارتری��ن ف��رد ب��ه انصار‬ ‫حزب اهلل دانس��ت؛ چراکه سایر اعضای موسس هر یک‬ ‫به واس��طه اختالفی از این گروه جدا شده اند‪ .‬محتشم یا‬ ‫همان عبداللهی‪ ،‬از نفرات اولیه و پیشنهاد دهنده تشکیل‬ ‫انص��ار حزب اهلل ب��وده و اکنون دبیرکلی این تش��کل را‬ ‫بر عهده دارد‪ .‬هفته نامه یالثارات به مدیر مسئولی او در زمان‬ ‫حاکمیت اصالح طلبان توقیف شد‪ .‬او یکی از افرادی بود‬ ‫که مواضع تندی نسبت به دولت خاتمی داشت‪.‬‬ ‫ مسعود ده نمکی‬ ‫مسعود ده نمکی متولد ‪ ۱۳۴۸‬در‬ ‫شهرستان اهر استان اذربایجان‬ ‫شرقی است‪ .‬او از اعضا و رهبران‬ ‫اولیه گروه انصار حزب اهلل است‪.‬‬ ‫ده نمکی که دانش اموخته رشته‬ ‫علوم سیاس��ی از دانش��گاه ازاد‬ ‫است مدت ها به عنوان سردبیر و مدیر مسئول نشریه های‬ ‫ش��لمچه و جبهه مشغول به کار بوده اس��ت‪ .‬او پس از‬ ‫توقیف نش��ریاتش وارد عرصه سینما شد و ترجیح داد‬ ‫اهدافش را از این طریق پیگیری کند‪.‬‬ ‫با پایان دوران اصالح طلبان که وی از ان به عنوان دورانی‬ ‫تلخ یاد می کند‪ ،‬دو فیلم مستند ساخت و سپس همزمان با‬ ‫روی کار امدن دولت محمود احمدی نژاد موفق به ساخت‬ ‫فیلم های س��ینمایی اخراجی ها شد‪ .‬این فیلم ها با ازادی‬ ‫عمل ارائه ش��ده به وی برای ارائه کلمات و شوخی های‬ ‫بی سابقه و تبلیغات گسترده صدا و سیما به فروش باالیی‬ ‫دست یافت‪ ،‬گرچه وی از سوی منتقدان به عنوان بدترین‬ ‫کارگردان انتخاب شد و فیلم وی جایزه ای دریافت نکرد‪.‬‬ ‫او بعد از سینما به سریال سازی روی اورد و دارا و ندار را‬ ‫در تعطیالت نوروزی روی انتن برد‪.‬‬ ‫کمیل کاوه‬ ‫کمی��ل کاوه در س��ال های اول‬ ‫بعد از دوم خ��رداد ‪ 76‬گروهی‬ ‫به ن��ام «انصار والی��ت اصفهان»‬ ‫در اصفه��ان تش��کیل داد ک��ه‬ ‫این گروه در نخس��تین اقدام به‬ ‫اج��رای امر به مع��روف و نهی‬ ‫رسانه های جریان حزب اهلل‬ ‫یالثارات‬ ‫این هفته نامه یکی از قدیمی ترین رسانه های جریان‬ ‫موس��وم ب��ه انصار ح��زب اهلل اس��ت‪ .‬زمینه اصلی‬ ‫فعالیت این هفته نامه فرهنگی است و صاحب امتیاز‬ ‫ان موسس��ه انصار حزب اهلل اس��ت؛ موسسه ای که‬ ‫مجوز فعالیت خود در زمینه فرهنگی‬ ‫را در زمان مصطفی میرسلیم از وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی دریافت کرد‪.‬‬ ‫بدی��ن ترتیب ای��ن هفته نام��ه تقریبا‬ ‫تنها تریبون رس��می انص��ار حزب اهلل‬ ‫به شمار می رود که مدیریت ان بر عهده‬ ‫عبدالحمید محتشم است‪ .‬جنجالی ترین‬ ‫شماره این هفته نامه در استانه هفتمین‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری منتشر شد‬ ‫ک��ه در صفحه وس��ط‪ ،‬مطالبی مبتذل‬ ‫را به کتاب های منتش��ر شده در زمان‬ ‫وزارت سید محمد خاتمی نسبت داد‪.‬‬ ‫این صفحه بالفاصله از کیوس��ک های‬ ‫مطبوعاتی جمع شد‪ ،‬اما در نسخه های‬ ‫توزی��ع رایگان این صفح��ه همچنان‬ ‫وجود داشت‪.‬‬ ‫این نش��ریه از معدود نشریات مربوط‬ ‫به جناح راست بود که در دوران تعطیل‬ ‫کردن گروهی مطبوعات اصالح طلب‬ ‫توقیف ش��د؛ اما بعد از مدت کوتاهی رفع توقیف‬ ‫شد و به فعالیت ادامه داد‪.‬‬ ‫جبهه‬ ‫بعدازتوقیفیالثارات الحسین‪،‬هفته نامهجبههبامدیریت‬ ‫مسعود ده نمکی که منعکس کنده افکار حزب اهلل بود‪،‬‬ ‫منتشر شد‪ .‬جبهه در نوع خود هفته نامه متفاوتی به شمار‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫از منکر می پرداختند‪ .‬پس از انکه خاتمی در نخس��تین‬ ‫س��ال حضورش در دولت به میان دانش��جویان رفت و‬ ‫دانشجویان برای سخنان او کف و سوت زدند‪ ،‬اعضای‬ ‫ای��ن گروه در برابر ش��هرداری اصفهان تجمع کرده و به‬ ‫سینه زنیپرداختند‪.‬‬ ‫کمیل کاوه صاحب امتیاز و مدیر مسئول نشریه عبرت های‬ ‫عاشوراس��ت که پی��ش از انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫مصباح یزدی را گزینه مناس��بی برای ریاست جمهوری‬ ‫معرفی کرده بود‪ .‬انصار حزب اهلل هرگونه ارتباط رسمی‬ ‫با انصار والیت اصفهان را رد کرده است‪.‬‬ ‫حمید استاد‬ ‫او مس��ئول نیروه��ای حزب اهلل‬ ‫در مشهد است‪ .‬انصار حزب اهلل‬ ‫اما حمایت و هرگونه ارتباط با‬ ‫حزب اهلل مش��هد به مس��ئولیت‬ ‫اس��تاد را رد می کند و او را جزو‬ ‫انصار ح��زب اهلل نمی داند‪ .‬دلیل‬ ‫این مس��اله شاید شباهت اس��می نزدیکی باشد که وی‬ ‫ی خود یعنی «انص��ار نیوز» انتخاب‬ ‫برای تریبون رس��م ‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫اس��تاد بارها به دادگاه کش��انده شده اس��ت‪ .‬او خود‬ ‫را چه��ر ه فعال و ش��اخص ح��زب اهلل می داند و گفته‬ ‫اس��ت به رغم اینک��ه پرونده های زی��ادی دارد اما در‬ ‫هی��چ کدام محکوم نش��د ه اس��ت‪ .‬مهمتری��ن دادگاه‬ ‫وی دادگاه��ی ب��ود که به واس��طه ش��کایت مجمع‬ ‫تش��خیص مصلحت نظام و حس��ین موسویان از وی‬ ‫تشکیل شد‪.‬‬ ‫پیش به دلیل اهانت به برخی مسئوالن نظام از سوی‬ ‫قوه قضائیه توقیف شد‪.‬‬ ‫می رفت چراکه گاه مطالبش تا هفته ها مورد بحث محافل‬ ‫سیاس��ی قرار می گرفت‪ .‬جبهه پس از مدتی به روزنامه‬ ‫تبدیل شد اما بعد از مدتی به سرنوشت یالثارات مبتال شد‪.‬‬ ‫جبهه بعد از رفع توقیف‪ ،‬به دلیل مش��کالت مالی دیگر‬ ‫منتشر نشد‪.‬‬ ‫انصار نیوز‬ ‫این س��ایت متعلق به حزب اهلل مشهد به مسئولیت‬ ‫حمید اس��تاد است‪ .‬اخباری که از سوی این سایت‬ ‫منتش��ر می ش��ود بعضا به حس��اب مواضع انصار‬ ‫حزب اهلل گذاش��ته می ش��ود؛ اما انص��ار حزب اهلل‬ ‫هرگون��ه ارتب��اط با این س��ایت را رد‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫کاوه در جلسه دادگاه شکایت مجمع‬ ‫تش��خیص و حسین موس��ویان از این‬ ‫سایت گفته است‪« :‬سایت اخبار انصار‬ ‫ی��ا انصارنیوز‪ ،‬پایگاه خبری ش��ورای‬ ‫هماهنگی حزب اهلل در سراس��ر کشور‬ ‫است‪ .‬تاکنون هم شکایتی مبنی بر اینکه‬ ‫سایت ما مشکلی ایجاد کرده یا توهین‬ ‫و تخریبی انجام داده وجود نداش��ته و‬ ‫س��ایت ما یک سایت شناس��نامه دار و‬ ‫مس��ئولیت پذیر بوده و س��وابق مان در‬ ‫ادار ه ارشاد موجود است‪».‬با این وجود‬ ‫انصار حزب اهلل هرگونه ارتباط خود با‬ ‫انصار نیوز را رد کرده و یالثارات الحسین‬ ‫را تنها تریبون رس��می خ��ود معرفی‬ ‫کرده است‪ .‬انصار نیوز هم اکنون فیلتر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫عبرت های عاشورا‬ ‫دو هفته نام��ه عبرت های عاش��ورا نیز یک��ی دیگر از‬ ‫رس��انه های جریان حزب اهلل اس��ت که از سوی کمیل‬ ‫کاوه‪ ،‬مس��ئول حزب اهلل اصفهان اداره می شود‪ .‬گستره‬ ‫توزی��ع این هفته نامه معموال حاش��یه نمازهای جمعه‬ ‫اس��ت‪ .‬قطع کوچ��ک و انتش��ار اخبار حاش��یه ای از‬ ‫ویژگی های عبرت های عاشوراست‪ .‬این نشریه چندی‬ ‫صبح دوکوهه‬ ‫هفته نامه صبح دوکوهه به مدیریت مسعود ده نمکی‬ ‫یکی دیگر ا ز تریبون های جریان حزب اهلل به شمار‬ ‫می رفت‪ .‬گفته می شد پس از توقیف هفته نامه صبح‬ ‫به مدیر مسئولی حسین نصیری‪ ،‬صبح دو کوهه ادامه‬ ‫دهن��ده راه صبح اس��ت‪ .‬البته ای��ن هفته نامه اکنون‬ ‫منتشر نمی شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫حسین اهللکرم‪ ،‬درگذر زمان‬ ‫از مولوی تا بالکان‬ ‫عبدالحسین مشهور به حسین اهلل کرم در سال ‪ 1335‬در‬ ‫خیابان مولوی تهران به دنیا امد و در کنار تحصیل در‬ ‫رشته حرارت و سیاالت‪ ،‬به عنوان تکنیسین تاسیسات‬ ‫حرارتی مشغول به کار شد‪.‬‬ ‫پیش از پیروزی انقالب‪ ،‬وی با پخش اعالمیه و نوارهای‬ ‫امام در فعالیت های انقالبی مشارکت کرده و در استانه‬ ‫ورود امام به کشور به عضویت انتظامات مراسم استقبال‬ ‫از امام درامد‪.‬‬ ‫در ابتدای انقالب به عضویت کمیته های انقالب اسالمی‬ ‫درامد و در سرکوب فعالیت تروریستی ضد انقالب‬ ‫مشاکت کرد‪ .‬اهلل کرم با اغاز تحرکات ضد انقالب در‬ ‫کردستان‪ ،‬در شهرهای سنندج‪ ،‬سقز و سردشت به تعقیب‬ ‫و گریز ضد انقالب پرداخت‪.‬‬ ‫با اغاز جنگ تحمیلی وارد جبهه های جنگ شده و تا پایان‬ ‫ جنگ با مسئولیت های متعددی از فرماندهی سپاه گیالنغرب‬ ‫و نفت شهر‪ ،‬فرماندهی تیپ های مسلم بن عقیل و ‪ 313‬حر‪،‬‬ ‫قائم مقام لشکر محمد رسول اهلل (ص)‪ ،‬فرماندهی لشکر الزهرا‪،‬‬ ‫معاونت اطالعات و عملیات قرارگاه مقدم نجف اشرف و‬ ‫نهایتا مسئول اطالعات نیروی زمینی سپاه به خدمت پرداخت‪.‬‬ ‫پس از جنگ به دانشگاه برگشت‪ .‬در رشته های جغرافیا‬ ‫و علوم سیاسی لیسانس گرفت و فوق لیسانس در‬ ‫مدیریت دریافت کرد‪ .‬اهلل کرم بعدها در رشته های مدیریت‬ ‫استراتژیک و علوم سیاسی دکتری دریافت کرد و هم‬ ‫ اکنون خود را برای ورود به دوره دکتری حقوق‬ ‫بین الملل اماده می کند‪.‬‬ ‫هنگام جنگ بالکان‪ ،‬حسین اهلل کرم به عنوان مسئول‬ ‫پشتیبانی ایران از مردم بوسنی و هرزگوین به جنگ‬ ‫سارایو می رود‪.‬‬ ‫گروه منسوب به اهلل کرم در زمان دولت هاشمی سیاست های‬ ‫اقتصادی او را به شدت نقد می کرد و در این میان‬ ‫افراط هایی هم صورت می گرفت‪.‬‬ ‫در حالی که پس از دوم خرداد فضای رسانه ای به نفع‬ ‫اصالح طلبان ساخته شده بود برخی رفتارهای این گروه‪،‬‬ ‫بهانه به دست اصالح طلبان می داد تا با اگراندیسمان این‬ ‫رفتارها به نیروهای انقالب حمله کنند‪.‬‬ ‫‪46‬‬ ‫حسین اهلل کرم با حمایت از گفتمان عدالت در پیروزی‬ ‫محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری نهم‬ ‫ نقش بسزایی داشت‪ .‬با این حال مدتی بعد از‬ ‫ روی کارامدن دولت ب ه عنوان رایزن نظامی ایران‬ ‫به بالکان اعزام شد و بدین گونه از فضای سیاسی کشور‬ ‫دور شد‪ .‬وی با پایان ماموریت ‪ 3‬ساله خود هم اکنون‬ ‫به کشور بازگشته است‪ .‬او در خفا انتقاداتی به عملکرد‬ ‫دولت دارد ولی معلوم نیست چرا به بیان انها نمی پردازد‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫شماره ‪35‬‬ ‫انصارحزب اهلل‬ ‫از تاسیس تاکنون‬ ‫بعد از پایان جنگ هیات رزمندگان‬ ‫اسالم به عنوان مرکز تجمع گروه هایی از‬ ‫نیروهای حزب اهلل شکل گرفت‪.‬‬ ‫ گروه های حزب اهلل در‬ ‫سال های بعد نیز همچنان در‬ ‫تجمعات و سخنرانی های‬ ‫گروه ها و چهره های جریان‬ ‫اصالحات حضور فعال و توام‬ ‫با درگیری و تشنج داشتند‪.‬‬ ‫ مخالفت با سخنرانی سیدمحمد‬ ‫خاتمی نامزد انتخابات در مشهد‪،‬‬ ‫درگیری لفظی با دانشجویان‬ ‫شرکت کننده در راهپیمایی‬ ‫‪ ۱۳‬ابان‪ ،‬تجمع در مقابل سینما‬ ‫قدس اصفهان در اعتراض به‬ ‫فیلم ادم برفی و درگیری با دفتر‬ ‫تحکیم وحدت در مقابل دانشگاه‬ ‫تهران نیز از تحرکات گروه های‬ ‫حزب اهلل در سال ‪ 1376‬است‪.‬‬ ‫ از سال ‪ 1384‬تاکنون گروه های‬ ‫حزب اهلل نسبت به گذشته تحرکات‬ ‫کمتری داشته و مانند گذشته در‬ ‫صحنه حضور مستمر نداشته اند‪ ،‬مگر‬ ‫در موارد محدود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫ مخالفت با سخنرانی سروش در‬ ‫دانشکده فنی دانشگاه تهران‪ ،‬تجمع در‬ ‫ مقابل روزنامه سالم‪ ،‬راهپیمایی‬ ‫صدها نفره در شهرک غرب علیه‬ ‫بدحجابی‪ ،‬راهپیمایی در مخالفت با‬ ‫سرمایه داران غربزده در مقابل برج سفید‬ ‫(تهران‪ ،‬خیابان پاسداران)‪ ،‬راهپیمایی‬ ‫علیه «فرهنگ مبتذل غرب» در تهران و‬ ‫تجمع در میدان ولیعصر از دیگر اقدامات‬ ‫جریان حزب اهلل در سال ‪ 74‬بود‪.‬‬ ‫ در فاصله سال های ‪ 1370‬تا‬ ‫‪ 1372‬گروه انصار حزب اهلل از دل‬ ‫این هیات ها بیرون امد‪ .‬عبدالحمید‬ ‫محتشم و حسین اهلل کرم از موسسان‬ ‫اولیه انصار حزب اهلل بودند‪ .‬این‬ ‫تشکیالت به عنوان موسسه ای‬ ‫فرهنگی به ثبت رسید و فعالیت‬ ‫خود را با هدف امر به معروف و نهی‬ ‫از منکر اغاز کرد‪.‬‬ ‫تجمع و راهپیمایی نزدیک به ‪ ۵۰‬نفر‬ ‫در مقابل خبرگزاری جمهوری اسالمی‬ ‫به خاطر انتشار اخباری در مورد نشست‬ ‫شرم الشیخ‪ ،‬اجتماع در مقابل دانشگاه‬ ‫صنعتی امیرکبیر در اعتراض به سخنان‬ ‫عبدالکریم سروش‪ ،‬اعتراض به نحوه‬ ‫عملکرد شهرداری تهران در مقابل‬ ‫شهرداری و مجلس‪ ،‬تجمع در مقابل‬ ‫سینما قدس همدان در اعتراض به فیلم‬ ‫سالم سینما‪ ،‬راهپیمایی و تجمع از میدان‬ ‫ولیعصر تا مقابل دانشگاه علیه برخی از‬ ‫استادان دانشگاه از اقدامات جریانات‬ ‫حزب اهلل در سال ‪ 1375‬بود‪.‬‬ ‫ بعد از پیروزی خاتمی گروه های‬ ‫اصالح طلب مشی تند و رادیکالی علیه‬ ‫نهادهای قانونی نظام اتخاذ کردند‪.‬‬ ‫شعارهایی که افراد نزدیک به این‬ ‫گروه علیه نهادهایی مانند شورای‬ ‫نگهبان‪ ،‬شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫و صداوسیما می دادند و اقدامات افراد‬ ‫تندروی حاضر در دولت و یا بیرون‬ ‫دولت باعث شد تا گروه های مختلف‬ ‫انصار حزب اهلل احساس مسئولیت کرده و‬ ‫از کیان نظام دفاع کنند‪ .‬البته در این میان‬ ‫برخی تندروی ها باعث شد که گروه های‬ ‫اصالح طلب بتوانند مظلوم نمایی کنند‪.‬‬ ‫از جمله اتفاقاتی که در نماز جمعه‬ ‫درباره عبداهلل نوری و عطاءاهلل مهاجرانی‬ ‫روی داد و یا درگیری هایی که در‬ ‫سخنرانی علی اکبر محتشمی پور در مشهد‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬اینگونه اقدامات که در‬ ‫بسیاری اوقات دلسوزانه و برای حفظ‬ ‫ارمان های انقالب صورت می گرفت و‬ ‫به دلیل برخی بدسلیقگی ها موجب سود‬ ‫اصالح طلبان می شد‪.‬‬ ‫ در دوران سازندگی برخی اقدامات‬ ‫انصار حزب اهلل جنجال برانگیز شد‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۱۳۷۴‬کتابی داستانی با نام «و خدایان‬ ‫دوشنبه ها می خندند» توسط انتشارات‬ ‫مرغ امین که از ناشران معتبر وقت بود به‬ ‫بازار کتاب عرضه شد‪ .‬کتاب به زندگی‬ ‫سه دوست می پردازد که یکی از انان‬ ‫که در کودکی انحرافاتی داشته‪ ،‬بعدها‬ ‫به عضویت بسیج در می اید و به جنگ‬ ‫می رود‪ .‬انصار حزب اهلل در اعتراض به‬ ‫چاپ کتاب واکنش نشان داد‪ .‬در سال بعد‬ ‫نقش حسن در فیلم تحفه هند و رقص‬ ‫او با لباس زنانه در چند سکانس فیلم‬ ‫اعتراض انصار حزب اهلل را برانگیخت‪.‬‬ ‫ در سال ‪ 1382‬حسین اهلل کرم با‬ ‫را ه اندازی سلسله بحث های نوسازی‬ ‫معنوی به ساماندهی گروه های حزب اهلل‬ ‫پرداخت‪ .‬این سازماندهی به مشارکت و‬ ‫حمایت این افراد از محمود احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪1384‬‬ ‫منجر شد‪.‬‬ ‫ در حوادث کوی دانشگاه در ‪ 18‬تیرماه ‪ 1378‬برخی افراد به صورت‬ ‫خودسر وارد کوی دانشگاه شده و موجب شدند گروه های تندروی‬ ‫اصالح طلب از این فرصت استفاده کرده و به جنجال بپردازند و کشور را‬ ‫وارد بحران کنند‪ .‬در این میان حضور به موقع مردم انقالبی و نیروهای بسیج‬ ‫موجب شد که فتنه گران نتوانند نظام را با چالش مواجه کنند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫هفت‬ ‫همه چیز درباره خبرگزاری دولت‬ ‫ایرنا از اغاز تا امروز‬ ‫ایرنا اولین پایگاه خبر رسانی ایران است که همواره سایه سنگین رسمی بودن را روی خود احساس‬ ‫می کند‪ .‬اگر چه ایرنا تا همین چند سال پیش مهم ترین منبع خبری روزنامه ها‪ ،‬ارگان ها و مردم بود‬ ‫اما در سال های اخیر با فعال شدن خبرگزاری های دیگر از جمله خبرگزاری های نیمه دولتی تا حدی‬ ‫مخاطبان خود را از دست داده است‪ .‬البته در سطح بین الملل‪ ،‬به عنوان یکی از منابع اصلی خبری درباره‬ ‫مسائل ایران است‪ .‬انتقادی که به ایرنا وارد است‪ ،‬کم بازده بودن خبرگزاری نسبت به تشکیالت عریض‬ ‫و طویل و نمایندگی های گسترده ان در استان ها و خارج از کشور است‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1313‬اداره‏ای ب��ا عنوان اژان��س پارس در‬ ‫وزارت ام��ور خارجه ایران تش��کیل ش��د که وظیفه‬ ‫گرد اوری اخبار و ارس��ال انها برای روزنامه‏ها و مردم‬ ‫را بر عهده داشت‪ .‬این اداره عالوه بر وظایف فوق‪ ،‬دو‬ ‫نش��ریه در نوبت‏های صبح و عصر برای مس��ئوالن و‬ ‫خبرگزاری‏های خارجی و روزنامه‏ها منتش��ر و ارسال‬ ‫می‏کرد‪ .‬این دو نش��ریه به زبان‏های فارس��ی و فرانسه‬ ‫منتشر می‏شد‪.‬‬ ‫اژانس پارس سپس با خبرگزاری فرانسه‪ ،‬خبرگزاری‬ ‫رویترز‪ ،‬اسوش��یتد پرس‪ ،‬یونایتد پ��رس و خبرگزاری‬ ‫اناتولی ترکی��ه قراردادهایی برای هم��کاری دو جانبه‬ ‫امضا کرد‪ .‬اژانس پارس به مدت شش سال از ادارات‬ ‫تابعه وزارت امور خارجه به ش��مار می‏امد تا ان که در‬ ‫اردیبهشت ماه سال ‪ 1319‬اداره کل تبلیغات تاسیس و‬ ‫اژانس پارس به عنوان زیر مجموعه این اداره درامد و‬ ‫از ان پس این اژانس که زیر نظر اداره کل تبلیغات بود‬ ‫مانند س��ایر ادارات تبلیغات به ترتیب زیر نظر وزارت‬ ‫فرهنگ‪ ،‬وزارت پست و تلگراف‪ ،‬تلفن‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫و وزارت کار انجام وظیفه کرد‪ .‬از س��ال ‪ 1332‬اژانس‬ ‫اخبار خبرگزاری‏ها‪ ،‬رادیوها‪ ،‬تلویزیون‏ها و مطبوعات‬ ‫ایران و دیگر کش��ورها را به زبان‏های دیگ ر ترجمه و‬ ‫منتشر می‏کرد‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1336‬اداره کل تبلیغات مستقل و تحت نظر‬ ‫سرپرست انتشارات و رادیو قرار گرفت‪ .‬در اسفند ماه‬ ‫س��ال ‪ 1342‬وزارت اطالعات و جهانگردی تاس��یس‬ ‫ش��د و اژانس پارس با تغییر ن��ام به خبرگزاری پارس‬ ‫تح��ت امر ان وزارتخانه درامد‪ .‬از ان پس خبرگزاری‬ ‫پارس به مدت ‪ 24‬ساعت در شبانه‏روز نسبت به انتشار‬ ‫‪48‬‬ ‫و ارس��ال اخبار مبادرت می‏ورزید‪ .‬خبرگزاری پارس‬ ‫مدتی در می��دان ارک تهران (پانزده خ��رداد) به طور‬ ‫مش��ترک با رادیو دولتی ای��ران کار می‏کرد و به نوعی‬ ‫تهیه کننده اخبار رادیو بود‪.‬‬ ‫در ان زمان هم خبرگ��زاری پارس و هم رادیو تحت‬ ‫نظارت اداره انتش��ارات رادیو فعالی��ت می‏کردند‪ .‬با‬ ‫تشکیل رادیو ‪ -‬تلویزیون ملی ایران و پیوستن رادیو به‬ ‫ان‪ ،‬این دو نهاد از هم جدا شدند و خبرگزاری پارس‬ ‫همچنان تحت نظارت وزارت اطالعات و جهانگردی‬ ‫به کار خود ادامه داد‪ .‬در سال ‪ 1354‬خبرگزاری پارس‬ ‫به صورت یک ش��رکت دولتی مس��تقل با اساس��نامه‬ ‫خاص وابسته به وزارت اطالعات و جهانگردی وقت‬ ‫به فعالیت خود ادامه داد‪.‬‬ ‫پ��س از پیروزی انقالب اس�لامی‪ ،‬در دی ماه س��ال‬ ‫‪ 1360‬نام سازمان خبرگزاری پارس با تصویب مجلس‬ ‫ش��ورای اس�لامی‪ ،‬به خبرگزاری جمهوری اس�لامی‬ ‫ تغییر یافت و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫ش��روع به فعالیت کرد‪ .‬خبرگزاری جمهوری اسالمی‬ ‫ در حال حاضر با بیش از ‪ 50‬دفتر نمایندگی در داخل‬ ‫کشور و ‪ 30‬دفتر نمایندگی در مهم ترین شهرهای دنیا‬ ‫به جمع اوری و تهیه اخبار و ارسال ان به ایرنا مبادرت‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫رسانه‏های تابعه سازمان ایرنا‬ ‫‪ -1‬روزنامه ایران‬ ‫نخستین ش��ماره روزنامه ایران‪ ،‬اول بهمن سال ‪1373‬‬ ‫منتشر شد‪ .‬زمینه اصلی موضوعات مورد توجه روزنامه‬ ‫ای��ران به اخب��ار‪ ،‬گزارش‏ها و رویداده��ای فرهنگی‪،‬‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی است‪ .‬این روزنامه در‬ ‫حال حاضر عالوه بر توزیع در سراسر کشور در چند‬ ‫کشور اسیایی و اروپایی نیز توزیع می‏شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬ایران ورزشی‬ ‫این روزنامه که به صورت تمام رنگی چاپ می‏ش��ود‪،‬‬ ‫در س��ی و یکم اردیبهشت ‪ 1376‬در سراسر کشور به‬ ‫چاپ رسید‪.‬‬ ‫‪ -3‬ایران سال‬ ‫کتاب سال ایران‪ ،‬ب ا عنوان رسمی ایران سال به صورت‬ ‫س��االنه منتشر می‏شود که نخس��تین بار در اسفند ماه‬ ‫‪ 1375‬منتشر شد‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ایران سپید‬ ‫این نش��ریه وی��ژه نابینایان تهیه ش��ده و با خط بریل‬ ‫برای در اختیار گذاش��تن اخبار روز و مسائل سیاسی‪،‬‬ ‫فرهنگی‪ ،‬ادبی‪ ،‬هنری‪ ،‬اجتماعی و ورزشی از ‪ 28‬ابان‬ ‫سال ‪ 1375‬به چاپ می‏رسد‪.‬‬ ‫‪5‬ـ روزنامه ایران دیلی‬ ‫این روزنامه به زبان انگلیسی در ‪ 31‬اردیبهشت ‪1376‬‬ ‫به چاپ رسید‪ .‬این روزنامه به منظور اطالع رسانی اخبار‬ ‫مهم سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و ورزشی‬ ‫برای اگاهی اتباع خارجی و کارمندان سفارتخانه‏ها و‬ ‫دوایر غیر ایرانی به چاپ می‏رسد‪.‬‬ ‫‪6‬ـ روزنامه الوفاق‬ ‫این نش��ریه روزانه سیاس��ی ـ اجتماعی به زبان عربی‬ ‫منتش��ر می‏ش��ود و حاوی اخبار داخلی و خارجی و‬ ‫خبره��ای سیاس��ی‪ ،‬اقتص��ادی‪ ،‬ورزش��ی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬مقاالت و خبرهای گوناگون است‪.‬‬ ‫‪ 7‬ـ ایران اذین‬ ‫نخس��تین ماهنامه‏ای اس��ت که با موضوع دکوراسیون‬ ‫من��ازل و ادارات به عنوان یک نش��ریه ارایه س��ازی به‬ ‫مخاطبان خاص خود عرضه می‏شود‪.‬‬ ‫‪8‬ـ انتشارات موسسه ایران‬ ‫این موسسه در اوایل سال ‪ 1376‬فعالیت خود را اغاز‬ ‫ک��رد و به منظ��ور جذب جوانان ب��ه مطالعه‪ ،‬تصمیم‬ ‫گرفت کتاب های جیبی را با کیفیت باال و قیمت ارزان‬ ‫دوباره احیا کند‪.‬‬ ‫ مدیران عامل ایرنا‬ ‫خبرگزاری جمهوری اسالمی از ابتدای انقالب تا کنون‬ ‫حضور ‪ 9‬مدیر عامل را تجربه کرده است‪.‬‬ ‫محمدرضا ش��ریف‪ ،‬اولی��ن مدیر عامل ایرن��ا پس از‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫ش��به قاره هند و اس��یای میانه‪ ،‬اخبار انگلیسی‪ ،‬اخبار‬ ‫عرب��ی‪ ،‬اخب��ار بین المللی فارس��ی و اخب��ار خارجی‬ ‫است‪ .‬گروه اخبار خارجی مشتمل بر سه بخش شنود‬ ‫صوت��ی و تصویری‪ ،‬ترجمه اخبار خارجی و ش��بکه‬ ‫اطالع رس��انی جهانی (اینترنت) به صورت ‪ 24‬ساعته‪،‬‬ ‫‪ 23‬فرس��تنده رادیویی و ‪ 13‬فرس��تنده ماه��واره ای را‬ ‫روی نواره��ای ویدئویی و صوتی مغناطیس��ی ضبط‬ ‫می کند‪ .‬فرس��تنده های رادیویی روزان��ه در ‪ 85‬نوبت‬ ‫شنود می شود و این برنامه ها عالوه بر زبان فارسی به‬ ‫زبان های انگلیسی‪ ،‬عربی و فرانسه نی ز ترجمه می شود‪.‬‬ ‫همچنی��ن اخبار خبرگزاری های مهم جهان و ش��بکه‬ ‫جهان��ی اینترنت نیز در این گروه مورد بررس��ی قرار‬ ‫می گیرد و خبرهای مهم از انها استخراج می شود‪.‬‬ ‫خب��ر و عک��س دارد که عمر این هم��کاری با برخی‬ ‫خبرگزاری ها به ده ها سال می رسد‪ .‬این قراردادها که‬ ‫قب��ل از انقالب فقط با خبرگزاری های غربی بود‪ ،‬پس‬ ‫از پیروزی انقالب اس�لامی خبرگزاری های اسیایی و‬ ‫منطقه را نیز شامل شد‪.‬‬ ‫هر‬ ‫ایلنا‬ ‫م‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی است‪ .‬او از اسفند سال ‪ 57‬تا‬ ‫خرداد ماه ‪ 1359‬این س��مت را برعهده داشت‪ .‬پس از‬ ‫شریف‪ ،‬کمال خرازی به این سمت منصوب شد و تا‬ ‫شهریور ‪ 1368‬مدیر عامل خبرگزاری جمهوری اسالمی‬ ‫بود‪ .‬خرازی همزمان رئیس ستاد تبلیغات جنگ نیز بود‪.‬‬ ‫پس از او‪ ،‬حس��ین نصیری به عنوان سومین مدیر عامل‬ ‫عضوی��ت س��ازمان خبرگ��زاری در مجام��ع‬ ‫ایرنا معرفی ش��د‪ ،‬اما دوره او چن��دان طوالنی نبود و‬ ‫بین المللی‬ ‫ش��هریورماه ‪ 71‬این س��مت را به فریدون وردی‏نژاد‬ ‫ایرنا در مجامع مه��م بین المللی تالش هایی در جهت‬ ‫واگذار کرد‪ .‬وردی‏نژاد تا مهر ماه ‪ 1380‬بر این کرس��ی‬ ‫راه اندازی و تقویت مجامع خبری منطقه کرد که بسیاری‬ ‫تکی��ه زد‪ .‬پس از او قرعه به نام عبداهلل ناصری افتاد و‬ ‫از این تشکل های خبری مرهون تالش های این سازمان‬ ‫او تا ش��هریور ‪ 84‬یعنی اغاز به کار دولت نهم در این‬ ‫اس��ت‪ .‬ایرنا در زمان حاضر در اکث��ر گردهمایی های‬ ‫جایگاه قرار داشت‪.‬‬ ‫حرفه ای نقش تعیین کننده ای در مصوبات و تصمیمات‬ ‫اگ��ر از پی��روزی انق�لاب اس�لامی ت��ا پای��ان کار‬ ‫ایفا می کند و در مجامع بین المللی همچون خبرگزاری‬ ‫دول��ت اصالحات‪ ،‬خبرگزاری رس��می کش��ور پنج‬ ‫بین المللی اسالمی (‪ ،)IINA‬سازمان خبرگزاری های اسیا‬ ‫مناطق خبری خارجی ایرنا‬ ‫مدیر عام��ل به خود دی��ده بود‪ ،‬اما از ابت��دای اغاز به‬ ‫و اقیانوس ارام (‪ ،)OANA‬خبرگزاری های غیر متعهد‬ ‫مناطق خبری ایرنا در خارج از کش��ور ش��امل منطقه‬ ‫کار دول��ت نهم تا کن��ون چه��ار مدیر عامل مدیریت‬ ‫(‪ ،)NANAP‬خبرگزاری اوپک (‪ ،)OPECNA‬اتحادیه‬ ‫خاورمیانه و افریقا به مرکزیت بیروت‪ ،‬منطقه اروپا و‬ ‫ایرن��ا را برعهده داش��ته‏اند‪ .‬از ش��هریور ت��ا ابان ماه‬ ‫خبرگزاری ه��ای دریای خزر(‪ )ACSNA‬و خبرگزاری ‬ ‫امریکا به مرکزیت لندن‪ ،‬اسیا و اقیانوسیه به مرکزیت‬ ‫س��ال ‪ 84‬خبرگ��زاری مدیر عامل رس��می نداش��ت‪.‬‬ ‫اکو (‪ )ECONA‬عضویت دارد و ریاست دوره ای چندین‬ ‫کواالالمپور و دفتر ارشد هند که پوشش خبری اسیای‬ ‫احم��د خادم‏المل��ه از اب��ان ‪ 84‬مدیر عامل ایرنا ش��د‬ ‫اج�لاس مجامع بین المللی را بر عهده داش��ته و دارد‪.‬‬ ‫میانه و ش��به قاره را به عهده دارند خبرهای تهیه شده‬ ‫ام��ا مدیریت او کمتر از یک س��ال ب��ود و در مهر ماه‬ ‫ایرنا در جهت تحقق سیاست‏های خود این فعالیت‏ها‬ ‫در ‪ 30‬دفت��ر خارج��ی ایرنا و اخب��ار رابطان خبری و‬ ‫‪ 1385‬فعالیتش در خبرگزاری به پایان رس��ید‪ .‬جالل‬ ‫را به انجام رسانده است‪ :‬انتشار اخبار کشورهای جهان‬ ‫خبرنگاران ازاد ایرنا در سراسر جهان را به طور مستقیم‬ ‫فیاض��ی دومین مدیر عامل ایرن��ا در دولت نهم بود و‬ ‫به خص��وص کش��ورهای‬ ‫تا اردیبهشت ‪ 87‬این سمت را‬ ‫اس�لامی‪ ،‬جه��ان س��وم و‬ ‫بر عهده داش��ت‪ .‬او پیش از ان‬ ‫بودجه ارائه شده از سوی دولت به خبرگزاری ها در سال ‪ 1388‬بر حسب میلیارد تومان‬ ‫کش��ورهای حوزه اسیای‬ ‫مدیر مسئول روزنامه قدس بود‪.‬‬ ‫ایسنا‬ ‫میان��ه و توس��عه رواب��ط‬ ‫پ��س از فیاض��ی‪ ،‬محمد جعفر‬ ‫خب��ری با جهان‪ ،‬ش��رکت‬ ‫به��داد از خبرن��گاران روزنامه‬ ‫فارس‬ ‫فع��ال در کنفرانس ه��ا و‬ ‫کیه��ان به ای��ن مقام رس��ید و‬ ‫مجامع حرفه ای و دیدار از‬ ‫تا بهم��ن ‪ 88‬مدیر عام��ل ایرنا‬ ‫ایرنا‬ ‫خبرگزاری ها‪ ،‬عقد قرارداد‬ ‫مان��د‪ .‬علی اکبر جوانفکر که در‬ ‫دو جانب��ه و چند جانب��ه با‬ ‫دولت نهم مش��اور مطبوعاتی‬ ‫بی��ش از ‪ 70‬خبرگ��زاری‬ ‫محم��ود احمدی‏ن��ژاد ب��ود‪،‬‬ ‫کش��ورهای خارجی برای‬ ‫جانش��ین محمد جعف��ر بهداد‬ ‫مبادل��ه مس��تقیم اخب��ار‬ ‫ش��د و مدیری��ت وی همچنان‬ ‫به وی��ژه ب��ا کش��ورهای‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫ایسنا ‪1/25‬‬ ‫مسلمان دوست و همسایه‪،‬‬ ‫ایرنا ‪22/5‬‬ ‫مهر‪1/1‬‬ ‫تقوی��ت دبیرخانه و تداوم‬ ‫س��ا زو کار قرار گرفتن خبر‬ ‫فارس ‪4/5‬‬ ‫ایلنا ‪0/4‬‬ ‫ریاس��ت خبرگزاری ه��ای‬ ‫روی خروجی ایرنا‬ ‫کش��ورهای عضو جنبش عدم تعهد‪ ،‬ایجاد‬ ‫اخبار در تهران از طریق خبرنگاران حوزه ها‪،‬‬ ‫رتبه ‪ 10‬خبرگزاری اول ایران بر اساس سایت الکسا‬ ‫ائت�لاف اکس��نا (خبرگزاری های حاش��یه‬ ‫ی س��ازمان ها و وزارتخانه ه��ا‪،‬‬ ‫روابط عموم�� ‬ ‫دریای خ��زر) و ریاس��ت نخس��تین دوره‬ ‫رابطان خبر‪ ،‬اخب��ار خبرگزاری های خارجی‬ ‫رتبه در دنیا‬ ‫رتبه در ایران‬ ‫نام خبرگزاری‬ ‫و ش��نود رادیوی��ی و تلویزیون��ی دریافت و‬ ‫ان‪ ،‬مش��ارکت در ایجاد و ریاست دوره ای‬ ‫پس از تنظی��م روی خروجی های مطبوعات‪،‬‬ ‫خبرگزاری ه��ای عضو س��ازمان همکاری‬ ‫‪1199‬‬ ‫‪17‬‬ ‫فارس‬ ‫اقتصادی‪ ،‬ایرنا فارس��ی‪ ،‬ایرنا انگلیسی و ایرنا‬ ‫اک��و (اکون��ا) و ریاس��ت خبرگزاری ه��ای‬ ‫‪3026‬‬ ‫‪51‬‬ ‫مهر‬ ‫عربی ارسال می شود و اخبار شهرستان ها نیز‬ ‫کش��ورهای اس��یا و اقیانوس ارام تا س��ال‬ ‫‪3543‬‬ ‫‪58‬‬ ‫ایسنا‬ ‫توس��ط خبرنگاران و رابطان به دفاتر و سپس‬ ‫‪ .2000‬دفتر پژوهش و بررس��ی های خبری‬ ‫به مناطق هش��تگانه خبری ارس��ال می شود و‬ ‫ایرن��ا با بهره گی��ری از امکانات و پرس��نل‬ ‫‪4013‬‬ ‫‪67‬‬ ‫ایرنا‬ ‫توسط سردبیران و دبیران روی خروجی های‬ ‫خ��ود ماموریت دارد وظایف��ی چون انجام‬ ‫‪10369‬‬ ‫‪183‬‬ ‫ایلنا‬ ‫ذکر شده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫فعالیت های تحقیقاتی‪ ،‬پژوهش��ی و بررسی‬ ‫گرداوری اخبار و گزارش ها در شهرس��تان ها‬ ‫در زمین��ه موضوعات مختل��ف اقتصادی‪،‬‬ ‫‪39049‬‬ ‫‪496‬‬ ‫کتاب‬ ‫زیر نظر هشت منطقه خبری صورت می گیرد‬ ‫اجتماعی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬فرهنگ��ی و… درباره‬ ‫‪29289‬‬ ‫‪527‬‬ ‫برنا‬ ‫و هر منطقه تعدادی از اس��تان های کش��ور را‬ ‫مسائل داخلی‪ ،‬منطقه ای و جهانی و تحلیل‬ ‫‪58588‬‬ ‫‪1155‬‬ ‫موج‬ ‫تحت پوشش قرار می دهد‪ .‬اخبار و گزارش ها‬ ‫و تفس��یر اهم رخدادها برای اطالع رس��انی‬ ‫توسط رابطان خبری و خبرنگاران شهرستان ها‬ ‫دقیق و علمی به رسانه های گروهی‪ ،‬مردم و‬ ‫‪66522‬‬ ‫‪1270‬‬ ‫قرانی‬ ‫تهیه و پس از ارس��ال ب��ه منطقه ان را به طور‬ ‫مسئوالن‪ ،‬همچنین گرداوری امار و اخرین‬ ‫‪79076‬‬ ‫‪1615‬‬ ‫باشگاه خبرنگاران‬ ‫مس��تقیم روی خروجی ه��ای س��ازمان قرار‬ ‫اطالعات و تحوالت خبری ایران و س��ایر‬ ‫می دهند که این اق��دام به منظور تمرکز زدایی‬ ‫کش��ورهای جهان و طبقه بندی و نگهداری‬ ‫روی خروجی ه��ا ارس��ال می کنن��د‪ .‬خبرگزاری های‬ ‫و س��رعت بخشیدن به ارس��ال خبرها صورت گرفته‬ ‫م��دارک و اطالعات جمع اوری ش��ده و ایجاد بانک‬ ‫خارج��ی و منطق��ه ای ایرنا در راس��تای مبادله خبر و‬ ‫است‪.‬‬ ‫اطالعاتی خب��ری بهنگام‪ ،‬تهیه و تدوی��ن بولتن های‬ ‫عکس با خبرگزاری های خارجی و منطقه ای‪ ،‬همکاری‬ ‫فعالیت اداره کل اخبار خارجی به عهده هش��ت گروه‬ ‫تخصص��ی و موض��وع ویژه خب��ری س��ازمان را به‬ ‫به ص��ورت قراردادهای انحص��اری پایاپای و فروش‬ ‫اروپا و امریکا‪ ،‬افریقا و خاورمیانه‪ ،‬اس��یا و اقیانوسیه‪،‬‬ ‫انجام برساند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫‪49‬‬ ‫هفت‬ ‫ی در گفت وگو با جالل فیاضی‪:‬‬ ‫خبرگزاری جمهوری اسالم ‬ ‫ایرنا در دوره اصالحات سیاسی شد‬ ‫جالل فیاضی‪ ،‬مدیرعامل اسبق ایرنا در خصوص علت رفتنش از این خبرگزاری می گوید‪:‬‬ ‫«اختالف نظرهایی میان قسمت های مختلف وجود داشت‪ .‬برخی البته نه در وزارت ارشاد‪ ،‬معتقد بودند که‬ ‫ایرنا خبرگزاری دولت است اما من معتقد بودم که ایرنا‪ ،‬خبرگزاری نظام جمهوری اسالمی است‪».‬‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫همکاری شما با ایرنا چگونه اغاز شد؟‬ ‫م��ن حدود ‪ 30‬س��ال س��ابقه روزنامه ن��گاری دارم و‬ ‫بنیانگذار‪ ،‬مدیر مس��ئول و سردبیر روزنامه قدس بودم‪.‬‬ ‫اقای صفار هرندی‪ ،‬وزیر وقت ارشاد با توجه به سوابق‬ ‫مطبوعاتی و شناختی که از من داشتند‪ ،‬پیشنهاد کردند‬ ‫مس��ئولیت خبرگزاری جمهوری اس�لامی را بر عهده‬ ‫بگیرم‪.‬‬ ‫مهم‏تری��ن اتفاقات خبرگزاری در دوره ش��ما چه‬ ‫بود؟‬ ‫هاس��ت س��ایت ایرن��ا در ای��ران نب��ود‪ .‬اکن��ون هم‬ ‫س��ایت های زیادی هس��تند ک ه هاس��ت انها در ایران‬ ‫نیس��ت و از امریکا یا کانادا پشتیبانی می شوند‪ .‬اولین‬ ‫کاری ک��ه پیگیری ک��ردم‪ ،‬انتقال هاس��ت خبرگزاری‬ ‫جمهوری اسالمی به داخل کشور بود چرا که احساس‬ ‫کردم خبرگزاری رسمی جمهوری اسالمی باید هاست‬ ‫داخلی داشته باشد‪.‬‬ ‫مساله دوم‪ ،‬مساله س��امانه خبری بود‪ .‬ابتدا که به ایرنا‬ ‫رفتم‪ ،‬سیستم عامل خبرگزاری «داس» بود‪ .‬در این دوره‬ ‫تالش های زیادی برای تبدیل سامانه خبری از سیستم‬ ‫منس��وخ داس به وب صورت گرفت‪ .‬روز تودیع من‬ ‫همزم��ان بود با افتتاح س��ایت جدید ایرنا و س��امانه‬ ‫خبر رسانی از سیستم داس به وب‪.‬‬ ‫در حوزه خبری هم سعی کردیم در مورد خبرگزاری و‬ ‫اطالع رسانی‪ ،‬فرمایشات مقام معظم رهبری را به عنوان‬ ‫‪50‬‬ ‫منشور فعالیت های خبرگزاری و سیاست های ان قرار‬ ‫دهیم‪.‬‬ ‫یک��ی دیگر از کارهایی که پیگی��ری کردیم و البته ان‬ ‫طور که خواس��تیم به نتیجه نرسید‪ ،‬این بود که دیدیم‬ ‫خبرگزاری یک س��رمایه انس��انی دارد ک��ه به جوانان‬ ‫منتقل نش��ده اس��ت‪ .‬از برنامه ها و اهداف اصلی من‪،‬‬ ‫جوان سازی ایرنا بود‪ ،‬اما به دلیل مشکالت اداری این‬ ‫کار انجام نشد‪.‬‬ ‫دس��تاورد دیگر‪ ،‬صیانت و بهره گی��ری مفید از نیروی‬ ‫انسانی بود‪ .‬قریب به ‪ 140‬نفر از خبرنگاران خبرگزاری‬ ‫جمه��وری اس�لامی ب��ه ص��ورت «کار‪ -‬محصولی»‬ ‫(حق التحریری) فعالیت می کردند و از پوشش بیمه ای‬ ‫برخوردار نبودند‪ .‬ما با مساعدت ویژه وزارت ارشاد و‬ ‫از طریق معاونت مطبوعاتی‪ ،‬این افراد را تحت پوشش‬ ‫بیمه نویسندگان و هنرمندان دراوردیم‪.‬‬ ‫هم��کاری ب��ا س��ازمان ملی جوان��ان برای تاس��یس‬ ‫خبرگزاری برنا از فعالیت های دیگر ما بود‪.‬‬ ‫موضوع مهم دیگر‪ ،‬تمرکز زدایی از دانشکده خبر بود‪.‬‬ ‫دانشکده تا ان زمان فقط در تهران فعالیت می کرد‪ .‬در‬ ‫دوره ‪ 20‬ماه��ه ای که من در ایرنا بودم‪ ،‬موفق ش��دیم‬ ‫در چهار استان خوزس��تان‪ ،‬اردبیل‪ ،‬فارس و خراسان‬ ‫رضوی شعبه های دانشکده را تاسیس کنیم‪.‬‬ ‫علت قطع همکاری شما با ایرنا چه بود؟‬ ‫بخش عمده مس��اله این بود که اختالف نظرهایی میان‬ ‫قس��مت های مختلف وجود داشت‪ .‬برخی البته نه در‬ ‫وزارت ارشاد‪ ،‬معتقد بودند که ایرنا خبرگزاری دولت‬ ‫اس��ت اما من معتقد بودم که ایرن��ا‪ ،‬خبرگزاری نظام‬ ‫جمهوری اسالمی است‪.‬‬ ‫بخش دیگری هم به ش��خص خودم برمی گش��ت‪ .‬من‬ ‫س��ال های زیادی در مشهد مقدس سکونت داشته ام و‬ ‫خانواده ام برای زندگی در تهران مش��کالتی داش��تند‪.‬‬ ‫بن��ده هم نمی توانس��تم یک مدیر پروازی باش��م‪ .‬این‬ ‫دو عامل باعث شد که همکاری ما قطع شود‪.‬‬ ‫خودتان استعفا دادید یا برکنار شدید؟‬ ‫خ��ودم اس��تعفا کردم‪ .‬یک م��اه قبل از پای��ان خدمتم‬ ‫احس��اس کردم ام��کان ادامه همکاری وج��ود ندارد‪.‬‬ ‫اقای صفار هرندی وزیر ارشاد هم موافقت کردند‪.‬‬ ‫تفاوت ایرنا با سایر خبرگزاری ها در چیست؟‬ ‫برخی خبرگزاری ها به سازمان ها یا ارگان هایی وابسته‬ ‫هستند و رویکرد و مواضع انها را دنبال می کنند‪ .‬ایرنا‪،‬‬ ‫ی جمهوری اسالمی است‪ .‬در زمان‬ ‫خبرگزاری رس��م ‬ ‫مس��ئولیتم در اجالس اتحادیه خبرگزاری های جهان‬ ‫شرکت کردم‪ .‬تاکید شرکت کنندگان در اجالس بر این‬ ‫ی و در حقیقت رویکرد اصلی نظام‬ ‫بود که خبرهای رسم ‬ ‫را از خبرگ��زاری ایرنا دریافت می کنند‪ .‬در واقع ایرنا‪،‬‬ ‫سخنگوی رسانه ای نظام جمهوری اسالمی است‪ .‬بنا به‬ ‫تعبیر رهبر معظم انقالب «خبرگزاری جمهوری اسالمی‬ ‫ باید نبض نظام باش��د»‪ .‬این به معنای ان است که ایرنا‬ ‫باید کاستی ها را نشان بدهد تا منجر به سازنده بودن و‬ ‫رفع اشکاالت باشد‪ ،‬نه تخریب‪ .‬به نظر من‪ ،‬خبرگزاری‬ ‫جمهوری اسالمی حساس��یت های خ��اص خودش را‬ ‫دارد‪ .‬از انجایی که ایرنا خبرگزاری رس��می و تریبون‬ ‫نظام است‪ ،‬رویکرد متفاوتی با دیگران دارد‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه ایرنا خبرگزاری رسمی نظام است‪،‬‬ ‫چه مسائلی را باید رعایت کند؟‬ ‫ی باید به نوع��ی بازتاب دهنده همه‬ ‫خبرگزاری رس��م ‬ ‫ارکان نظام باش��د‪ .‬یعنی اخبار دولت‪ ،‬مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬قوه قضائیه‪ ،‬مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫و دیگر ارگان ها و س��ازمان هایی که بر اس��اس قانون‬ ‫اساسی فعالیت می کنند را بازتاب دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫خبرگزاری باید از ورود به هر گونه درگیری‪ ،‬دسته بندی‬ ‫حزبی‪ ،‬سیاس��ی و س��لیقه ای پرهیز کن��د‪ .‬ایرنا مکان‬ ‫تسویه حس��اب های سیاسی نیست‪ .‬حتی وقتی ارکان‬ ‫نظ��ام با ه��م اختالفاتی دارند‪ ،‬ایرنا تنه��ا باید نظرات‬ ‫طرفین را منعکس کند‪.‬‬ ‫ای��ا در حال حاض��ر رویکرد ایرن��ا در این جهت‬ ‫است؟‬ ‫در دوره اق��ای جوانفکر‪ ،‬حرکت های��ی در این رابطه‬ ‫صورت گرفته و جهت گیری کلی به این سمت است‪.‬‬ ‫درب��اره مس��ائلی ک��ه ایرن��ا بای��د رعای��ت کند‪،‬‬ ‫می گفتید‪...‬‬ ‫یک��ی از نکات مه��م‪ ،‬در رابط��ه با حض��ور ایرنا در‬ ‫عرصه بین المللی است‪ .‬خبرگزاری جمهوری اسالمی‬ ‫ بای��د حض��ور بین الملل��ی خ��ود را تقوی��ت کن��د‪.‬‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران در معرض تهاجم رسانه ای و‬ ‫فضاسازی رسانه های بیگانه است‪ .‬ایرنا بایستی حضور‬ ‫بین الملل��ی و جهانی خود را تقوی��ت کند تا بتواند به‬ ‫طور موثر نس��بت به فضای مسموم رسانه ای واکنش‬ ‫نشان بدهد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬ایرنا باید حضوری فعال در‬ ‫عرصه رس��انه ای داشته و در مسائل بین المللی حرفی‬ ‫برای گفتن داش��ته باش��د‪ .‬به تعبیر مقام معظم رهبری‬ ‫«ایرنا باید دس��ت بزن نظام باش��د‪ ».‬یعنی خبرگزاری‬ ‫جمهوری اسالمی برخورد منفعالنه نداشته باشد‪.‬‬ ‫به نظر شما ایا ایرنا باید تریبون رسمی دولت باشد‬ ‫یا همه نگاه ها را پوشش دهد؟‬ ‫ایرنا باید تریبون نظام باش��د‪ .‬منظ��ور من ارکان نظام‬ ‫است‪ ،‬نه جریان های سیاسی‪.‬‬ ‫زمانی تلکس های ایرنا منبع اصلی اخبار بود‪ ،‬اما چرا‬ ‫اکنون دیگر از ان جایگاه برخوردار نیست؟‬ ‫ایرنا ان زمان تنها خبرگزاری موجود در کش��ور بود و‬ ‫حالت انحصاری داشت‪ .‬اکنون که رقابت ها گسترده تر‬ ‫شده‪ ،‬گاهی س��ایت های دیگر بیشتر مورد توجه قرار‬ ‫می گیرند‪.‬‬ ‫با وجود اینکه ایرنا از بودجه دولت ارتزاق می کند‪،‬‬ ‫اما دیگر جایگاه سابق را ندارد‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬درست است‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫ی��ک بخش ب��ه س��ال های گذش��ته بر می گ��ردد‪ .‬در‬ ‫دوران اصالح��ات‪ ،‬خبرگ��زاری به س��مت سیاس��ی‬ ‫ش��دن رفت و وارد دس��ته بندی های سیاسی و حزبی‬ ‫ش��د‪ .‬این به اعتماد جامعه نس��بت ب��ه ایرنا لطمه زد‪.‬‬ ‫به همین دلیل اس��ت که می گویم ایرنا ام��روز باید از‬ ‫ورود به دس��ته بندی های سیاس��ی پرهیز کند‪ .‬بخش‬ ‫دیگر به رقابت های سیاس��ی مربوط می ش��ود‪ .‬جامعه‬ ‫ما به ش��دت سیاس��ی اس��ت‪ ،‬اما خبرگ��زاری به این‬ ‫مس��ائل نمی پردازد‪ .‬علت دیگر‪ ،‬وج��ود رقابت میان‬ ‫خبرگزاری هاست‪ .‬مسائل درونی ایرنا هم به طور طبیعی‬ ‫تاثیر گذار است‪.‬‬ ‫به برخی از این مسائل درونی اشاره می کنید؟‬ ‫یکی تغییرات زیاد مدیریتی اس��ت‪ .‬از سوی دیگر در‬ ‫س��ال های گذشته نیروی جوان به ایرنا تزریق نشده و‬ ‫نیروهای خبرگزاری‪ ،‬س��ابقه باالی ‪ 20‬سال دارند‪ .‬در‬ ‫حقیق��ت هم تحرک نیروها کم اس��ت و هم در انتقال‬ ‫تجربه ضعف داریم‪.‬‬ ‫به تغیی��رات مدیریتی اش��اره کردید‪ .‬همان طور که‬ ‫ می دانی��د از ابت��دای انقالب تا کن��ون‪ ،‬خبرگزاری‬ ‫‪ 9‬مدیرعامل داش��ته که چه��ار نفر از انها در کمتر‬ ‫از پنج س��ال اخیر تغییر کرده اند‪ .‬علت این موضوع‬ ‫را چه می دانید؟‬ ‫حداقل چیزی که می شود گفت‪ ،‬این است که انتظارات‬ ‫دولت از مدیرانش براورده نشده است‪ .‬اما دالیل دیگر‬ ‫را خیلی در جریان نیستم و عالقه ای هم به دانستن انها‬ ‫ندارم‪ .‬ش��اید هم دولت خواسته از مدیرانش در جای‬ ‫دیگری استفاده کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫عضو کمیته رسانه های مجلس‪:‬‬ ‫ایرنا نباید فقط در حوزه دولت فعالیت کند‬ ‫سید رمضان شجاعی کیاسری بر این باور است که رسانه مهم ترین ابزار جنگ نرم است‪ ،‬لذا خبرگزاری‬ ‫ایرنا به عنوان قدرتمندترین و فراگیرترین رسانه الکترونیک کشور می بایست قوی تر‪ ،‬محکم تر و مستندتر‬ ‫در میدان خبر بین المللی و داخلی عمل کند‪ .‬وی مشکل ایرنا را محدود شدن در حوزه دولت می داند‬ ‫و خاطر نش��ان می کند‪« :‬این رس��انه ها باید جلو تر از افکار عمومی حرکت کنند تا مردم به دنبال چراغ‬ ‫روشن شده توسط انها بروند‪».‬‬ ‫با ارزیابی عملکرد خبرگزاری های فعال در داخل کشور‪ ،‬عملکرد خبرگزاری ایرنا به عنوان خبرگزاری‬ ‫رسمی جمهوری اسالمی را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫خبرگزاری هـ��ای جمهـ��وری‬ ‫این خبرگزاری یکی از با سابقه ترین‬ ‫دوره منتس��ب ب��ه دولت و افکار‬ ‫ی است و در عین حال هر‬ ‫ اس�لام ‬ ‫خاصی را دنبال می کند که طبیعتا‬ ‫و اندیش��ه های ان است‪ ،‬لذا مسیر‬ ‫عنوان یک رس��انه ملی و دولتی‬ ‫باید به فراگیر و جامع بودن ان به‬ ‫بیشتر اعتنا شود‪.‬‬ ‫خبرگزاری جمهوری اس�لامی‬ ‫به نظر ش��ما با توجه به عملکرد‬ ‫این خبرگزاری نس��بت به دوره‬ ‫در دوره احمدی ن��ژاد‪ ،‬عملکرد‬ ‫است؟‬ ‫اصالح��ات چ��ه تغییراتی کرده‬ ‫دولت اس��ت در زمان اصالحات‬ ‫ع��رض ک��ردم چ��ون مرتب��ط با‬ ‫نیز همین ط��ور عمل می کند‪ ،‬در‬ ‫هم دولت��ی عمل می ک��رد و االن‬ ‫و جامع تر باشد‪.‬‬ ‫صورتی که باید نگاهش فراگیرتر‬ ‫شما فکر می کنید ایرنا باید چه تفاوت هایی با سایر رسانه های فعال در داخل داشته باشد؟‬ ‫رسانه ها دو دسته اند‪ :‬یا حزبی و تشکیالتی یا دولتی‪ .‬انهایی که از بودجه دولت استفاده می کنند باید خدمات‬ ‫عمومی ارائه کنند‪.‬‬ ‫در خصوص نقاط قوت ایرنا چه نظری دارید؟ به نظر شما خبرگزاری جمهوری اسالمی چه مزیتی نسبت‬ ‫به دیگر خبرگزاری ها دارد؟‬ ‫ایرنا رسانه ای است که فراگیرتر است‪ .‬حوزه های کاری و دفاتر نمایندگی ان در داخل و خارج کشور بیشتر‬ ‫از دیگر خبرگزاری هاست و می تواند منبع خبری برای دیگر رسانه ها باشد‪ .‬به عبارت دیگر ایرنا خبرگزاری‬ ‫مادری است که از اقصی نقاط کشور و جهان می تواند خبرهایی را با پرداخت خوب‪ ،‬به روز و به موقع ارائه‬ ‫کند‪ .‬چون هیچ یک از خبرگزاری های دیگر چنین قدرت مانوری ندارند‪.‬‬ ‫اشاره کردید به دفاتری که ایرنا در سطح جهان دارد‪ .‬ایا این دفاتر توانسته اند از ظرفیت های خودشان‬ ‫به خوبی استفاده کنند؟‬ ‫امروز گس��ترش رس��انه های ملی و بین المللی قابل ش��مارش نیس��ت و تمرکز کردن روی یک رسانه یعنی‬ ‫جدا ش��دن از س��ایر رسانه ها‪ .‬لذا فکر می کنم اگر ایرنا در کارکرد خودش بتواند زمینه هایی را فراهم کند که‬ ‫در عرصه بین الملل هم جهانی عمل کند ان وقت انتظارات براورده می ش��ود‪ .‬اما اکنون ایرنا در مقایس��ه با‬ ‫خبرگزاری های بین المللی دیگر دنیا که در حال خبرس��ازی هس��تند به نظر می رسد هم تراز و همراه نیست‪.‬‬ ‫یعنی جایگاه ان باید در کنار س��ایر خبرگزاری های بین المللی باش��د‪ ،‬لذا باید خود را به ان مرتبه و جایگاه‬ ‫برس��اند‪ .‬با توجه به اینکه امروز رسانه مهم ترین ابزار جنگ نرم است و در این وادی رسانه های الکترونیک‬ ‫نقش خاصی در اطالع رسانی دارند باید ایرنا قوی تر‪ ،‬محکم تر و مستندتر در میدان باشد‪ ،‬حداقل برای مقابله‬ ‫با تهاجمات فرهنگی که از سوی دشمنان نظام جمهوری اسالمی دنبال می شود‪.‬‬ ‫نوع نگاه مردم به ایرنا چگونه است؟‬ ‫ایرنا یک خبرگزاری منبع و مرجع است که همه اصحاب و کارشناسان رسانه این را پذیرفته اند چون قدرت‬ ‫و فراگیری ان از سایر خبرگزاری های داخلی بیشتر است‪.‬‬ ‫ولی من با شما مخالفم‪ ،‬چون خبرگزاری فارس در سطح داخلی تاثیرگذارتر است؟‬ ‫بله‪ ،‬این برمی گردد به انکه این خبرگزاری جامع تر به مسائل نگاه می کند‪ .‬اشکال کار ایرنا ان است که تنها در‬ ‫حوزه دولت عمل می کند‪ .‬اگر این رس��انه حوزه خود را به مسائل عمومی و سایر قوا وسعت دهد می تواند‬ ‫تاثیرگذارتر باشد‪.‬‬ ‫ایا شما به نوع اطالع رسانی ایرنا در عرصه بین المللی نقد دارید؟ نظر خود را صراحتا بگویید‪.‬‬ ‫ببینید‪ ،‬درج یک خبر را همه رس��انه ها انجام می دهند ولی نوع نگاه ها متفاوت اس��ت‪ .‬مثال تصمیم گیری در‬ ‫مورد پرونده هس��ته ای ایران در اژانس‪ ،‬مساله ای اس��ت که در همه رسانه ها منعکس می شود اما این که هر‬ ‫رس��انه با چه نوع نگاهی به ان بپردازد‪ ،‬مهم اس��ت‪ .‬به عبارت دیگر وقتی خبرگزاری جمهوری اسالمی در‬ ‫مجام��ع جهانی حضور دارد انتظار داریم ط��وری خبر را جهت دهی کند که تاثیرگذاری ان در افکار عمومی‬ ‫ به چش��م بیاید‪ .‬لذا پرداخت خبر مهم اس��ت تا بتوان در عرصه جهانی جریان سازی کرد و با رسانه هایی که‬ ‫ی عمل می کنند مقابله به مثل کرد‪.‬‬ ‫ضد جمهوری اسالم ‬ ‫ن المللی تربیت کند؟‬ ‫به نظر شما طی سال های اخیر ایرنا توانسته خبرنگار حرفه ای بی ‬ ‫ایرن��ا در ای��ن حوزه موفق عمل نکرده؛ یعنی نتوانس��ته خبرنگارهایی را تربیت کند که مصاحبه ش��ونده با‬ ‫ش��نیدن نام انها با چالش مواجه شود‪ .‬ارزش یک رسانه به قدرت و تحلیل خبرنگارش است که البته چنین‬ ‫خبرنگارانی هم در دنیا محدود هستند‪.‬‬ ‫توصیه شما به ایرنا به عنوا ن تریبون رسمی نظام جمهوری اسالمی چیست؟‬ ‫چراغ روشن شده توسط انها بروند‪ ،‬در غیر‬ ‫رسانه ها باید جلوتر از افکار عمومی حرکت کنند تا مردم به دنبال ‬ ‫این صورت‪ ،‬حرکت در کنار مردم نتیجه ای جز از بین رفتن تاثیرگذاری انها در پی ندارد‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫هفت‬ ‫نگاهی به عملکرد سازمان ملی جوانان‬ ‫به نام جوانان به کام ‪...‬؟‬ ‫از ضعف ماموریت ها تا طرح تحقیق و تفحص‬ ‫زهرا جعفرزاده‬ ‫بیش از ‪ 10‬س��ال از عمر سازمان ملی جوانان می گذرد‪،‬‬ ‫س��ازمانی که قرار بود فکری به حال مش��کل مس��کن‪،‬‬ ‫اش��تغال‪ ،‬ازدواج و ‪ ...‬جوان��ان کند‪ .‬قرار بود طرح هایی‬ ‫ب��رای غنی س��ازی اوقات فراغ��ت جوان��ان ارائه دهد‪،‬‬ ‫برنامه ریزی و سیاس��ت گذاری کند‪ ،‬مش��کالت جوانان‬ ‫دغدغه اش باشد و‪ ....‬اما سازمان ملی جوانان در شرایطی‬ ‫دهمین سال راه اندازی خود را سپری می کند که هم اکنون‬ ‫پرونده «تحقیق و تفحص» ان در مجلس شورای اسالمی‬ ‫ گشوده شده اس��ت‪ .‬در حالی که مسئوالن سازمان ملی‬ ‫جوان��ان هر روز خبر از ارائه طرح و برنامه ای با موضوع‬ ‫جوانان می دهند اما به نظر می رس��د هیچ کدام از انها با‬ ‫اهداف از پیش تعیین ش��ده س��ازمان مطابقت نداشته و‬ ‫هر چه می گذرد س��ازمان ملی جوانان فاصله بیشتری از‬ ‫ماموریت هایشمی گیرد‪.‬‬ ‫از نظر بسیاری صاحب نظران‪ ،‬عملکرد سازمان ملی جوانان‬ ‫در سال های گذشته قابل قبول نبوده و این سازمان نتوانسته‬ ‫نقش قابل توجهی در برنامه های جوانان و حل مشکالت‬ ‫و چالش های انها داشته باشد‪ .‬شاید همین موضوع سبب‬ ‫ش��د تا با روی کار امدن دولت دهم‪ ،‬رئیس این سازمان‬ ‫تغییر کند‪ .‬غافل از اینکه چاره درد این سازمان تغییر رئیس‬ ‫و مسئول معاونت ها نیست!‬ ‫بس��یاری از جوانان شاید از مجموع این سازمان‪ ،‬تنها با‬ ‫عنوانش اشنا باشند‪ .‬همین موضوع خود بر ناکارامد بودن‬ ‫‪52‬‬ ‫این سازمان در میان جامعه هدف که جوانان است‪ ،‬صحه‬ ‫می گذارد‪.‬‬ ‫مسئوالن این سازمان زمانی که فشارها را بر خود دیدند‬ ‫اعالم کردند تحقق اهداف تعیین شده برای سازمان ملی‬ ‫جوانان با اعتبارات در نظر گرفته شده امکان پذیر نبوده و‬ ‫از سوی دیگر سازمان اهرم های الزم برای تحقق وعده ها‬ ‫را در اختیار ندارد‪.‬‬ ‫نسخه «تحقیق و تفحص» تجویز شد!‬ ‫موضوع تحقیق و تفحص از س��ازمان مل��ی جوانان اما‬ ‫خود ماجرایی قابل تامل اس��ت‪ .‬در شرایطی که سازمان‬ ‫ملی جوانان از نظر بس��یاری از سازمان های دولتی‪ ،‬کلید‬ ‫حل مشکالت جوانان به شمار رفته و تمام موضوع های‬ ‫مرتبط با جوانان به گردن این سازمان انداخته شده است‪،‬‬ ‫اما از انجایی که به گفته بس��یاری‪ ،‬این سازمان نتوانست‬ ‫به خواس��ته ها جامه عمل بپوش��اند‪ ،‬نمایندگان مجلس‬ ‫شورای اسالمی برای سازمان نسخه «تحقیق و تفحص»‬ ‫تجویز کردند تا ش��اید با روشن شدن ماجرای به عقب‬ ‫افتادن طرح ها و برنامه ها‪ ،‬فکر دیگری برای سبکبار کردن‬ ‫کوله بار سنگین مش��کالت جوانان شود‪ .‬اردیبهشت ماه‬ ‫امس��ال تصویب طرح تحقیق و تفص در حالی به طور‬ ‫جدی در دستور کار مجلس قرار گرفت که این سازمان‬ ‫مشغول برپایی جش��نواره ملی جوانان بود‪ ،‬جشنواره ای‬ ‫ک��ه به اعتقاد برخی نمایندگان برپایی ان خارج از حوزه‬ ‫وظایف این سازمان است‪.‬‬ ‫ماجرای تحقیق و تفحص از س��ازمان ملی جوانان البته‬ ‫به امس��ال محدود نمی شود‪ ،‬در س��ال های ‪ 84‬و ‪ 86‬نیز‬ ‫زمزمه هایی برای اجرای طرح تحقیق و تفحص از سازمان‬ ‫ملی جوانان ش��نیده شد‪ .‬مهر ‪ 86‬بود که یکی از اعضای‬ ‫کمیسیون فرهنگی مجلس از نهایی شدن گزارش تحقیق‬ ‫و تفحص از سازمان ملی جوانان خبر داده بود‪.‬‬ ‫ان زمان دلیل جدی برای اجرای طرح تحقیق و تفحص‬ ‫برخی اقدامات غیرقانونی این سازمان بود‪ « .‬سازمان ملی‬ ‫جوانان با توج��ه به اینکه حق ایجاد دفاتر نمایندگی در‬ ‫اس��تان ها را نداشته در بسیاری از استان های کشور اقدام‬ ‫به تاس��یس ش��عبه و دفتر نمایندگی کرده که این اقدام‬ ‫انها برخالف قانون بوده اس��ت‪ ».‬این جمالت را یکی از‬ ‫نمایندگان مجلس در توضیح ضرورت تحقیق و تفحص‬ ‫از سازمان ملی جوانان بیان کرد‪.‬‬ ‫همان موقع ماجرای بالتکلیفی و وجود برخی ابهامات‬ ‫درباره نقش و وظایف این سازمان نیز به عنوان دلیل دیگر‬ ‫اجرای این طرح عنوان شد‪« .‬جامعه ما یک جامعه جوان‬ ‫است‪ ،‬جامعه اماری تحت پوشش این سازمان که جوانان‬ ‫‪ 15‬تا ‪ 30‬س��ال هس��تند‪ ،‬نزدیک به ‪ 40‬درصد جامعه را‬ ‫تشکیل می دهند که س��ازمان ملی جوانان باید مسائل و‬ ‫مشکالت مختلف اشتغال‪ ،‬مسکن و ازدواج انها را حل‬ ‫کند‪ ،‬اما متاسفانه حل این مشکالت از عهده سازمان ملی‬ ‫جوان��ان بر نمی اید‪ ،‬چرا که اهرم ها و ابزارهای الزم برای‬ ‫حل این گونه مش��کالت در اختیار سازمان ملی جوانان‬ ‫نیس��ت‪».‬فاصله گرفتن ای��ن س��ازمان از ماموریت های‬ ‫اصلی اش یک��ی دیگر از ایراد ه��ای وارده بود‪ .‬داریوش‬ ‫قنبری‪ ،‬نایب رئیس فراکس��یون جوان��ان مجلس‪ ،‬بر این‬ ‫نظر اس��ت که وظیفه اصلی این سازمان سیاستگذاری و‬ ‫برنامه ریزی برای حل مش��کل جوانان و بهبود وضعیت‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و معیش��تی انهاس��ت‪ ،‬در حالی که‬ ‫انتص��اب مدی��ران‪ ،‬اظهارنظرها‪ ،‬طرح ه��ا و برنامه های‬ ‫ان‪ ،‬چنین چیزی را نش��ان نمی دهد‪ .‬به عقیده بسیاری از‬ ‫منتقدان عملکرد سازمان ملی جوانان‪ ،‬این سازمان نتوانسته‬ ‫گام های اساس��ی برای برطرف کردن عمده ترین مشکل‬ ‫جوانان که ازدواج‪ ،‬تهیه مس��کن و اشتغال است برداشته‬ ‫و چاره ای بیندیشد‪ .‬تمامی این موضوع ها در شرایطی در‬ ‫دایره وظایف سازمان ملی جوانان قرار می گیرد که به گفته‬ ‫مس��ئوالن رده باالی این سازمان‪ ،‬تامین مسکن‪ ،‬اشتغال‬ ‫برداشته و تس��هیل در ازدواج جوانان در گروه وظایف‬ ‫این س��ازمان نمی گنجد و س��ازمان ها و وزارتخانه های‬ ‫دیگر متولی برعهده گرفتن این وظایف هس��تند‪ .‬جالب‬ ‫اینجاست که س��ازمان ملی جوانان از تحقیق و تفحص‬ ‫استقبال کرد‪ .‬حتی مدیرکل حقوقی و امور مجلس سازمان‬ ‫مل��ی جوانان در واکنش به طرح یکی از نمایندگان برای‬ ‫تحقی��ق و تفحص از این س��ازمان به خبرگزاری دولتی‬ ‫فارس گفته بود‪« :‬دولت نهم سازمان ملی جوانان را که به‬ ‫سازمانی متروکه و یک ‪ NGO‬وابسته به جریانی مطرود‬ ‫تبدیل شده بود‪ ،‬احیا کرد‪».‬‬ ‫او این را هم اضافه کرده بود‪« :‬بس��یار خوب اس��ت که‬ ‫درباره اقدامات و دستاوردهای سازمان ملی جوانان تحقیق‬ ‫و تفحص صورت گیرد و منتقدان س��ازمان به مقایس��ه‬ ‫اهداف‪ ،‬برنامه ه��ا و کارنامه این مجموعه در دولت های‬ ‫گذشته و فعلی بپردازند تا مشخص شود این سازمان در‬ ‫گذشته چه بوده و در این دوره چه جایگاهی دارد!»‬ ‫گواهینامه ای که معلق ماند‬ ‫اع�لام می ش��ود ‪ 36‬درصد جمعیت کش��ور بین گروه‬ ‫س��نی ‪ 19‬تا ‪ 29‬س��ال قرار دارند که با کمی خوشبینی و‬ ‫با احتس��اب نوجوانان و افراد ‪ 30‬تا ‪ 35‬سال‪ ،‬این رقم به‬ ‫ن امارها هنوز‬ ‫ی از جمعیت ایران می رسد‪ .‬با همه ای ‬ ‫نیم ‬ ‫مش��خص نیست س��ازمان ملی جوانان که برای اجرای‬ ‫طرح ها و برنامه های خود ساالنه از دولت بودجه دریافت‬ ‫می کند‪ ،‬اعتبارات خود را در کدام زمینه هزینه می کند؛ در‬ ‫بخش سیاست گذاری دقیق و شفاف برای برطرف کردن‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫جامعه‬ ‫مشکالت اساسی یا برای برپایی همایش ها‪ ،‬جشنواره ها یا‬ ‫راه اندازی سایت های اعالم شرایط مناسب برای ازدواج!‬ ‫خبره��ا حکای��ت از ای��ن دارد که در چند ماه گذش��ته‬ ‫س��ازمان ملی جوانان با مط��رح موضوع هایی از جمله‬ ‫صدور گواهینامه ازدواج و راه اندازی سایت ساج (سامانه‬ ‫الکترونی��ک ازدواج) و حمای��ت از اختصاص س��همیه‬ ‫‪20‬درصدی ازمون تحصیالت تکمیلی به متاهالن‪ ،‬تالش‬ ‫کرد تا خود را پیگیر مش��کل ازدواج جوانان نشان دهد‪،‬‬ ‫غافل از اینکه تا زمانی که جوانان خانه ای برای زندگی و‬ ‫کاری برای کسب درامد نداشته باشند‪ ،‬هر چقدر هم که‬ ‫میزان سهمیه های پذیرش دانشگاه برای متاهالن افزایش‬ ‫یابد و هر چقدر شمار سایت های اگاه سازی برای ازدواج‬ ‫باال رود‪ ،‬بازهم راه حل اساس��ی برای هدایت جوانان به‬ ‫سمت ازدواج و تشکیل خانواده نیست!‬ ‫حال سازمان ملی جوانان جشنواره جوان ایرانی برپا کند و‬ ‫‪ 100‬میلیارد ریال برای افشای سرخوردگی جوانان امریکا‬ ‫اختصاص دهد و برای تحقق مسکن مهر جوانان تالش‬ ‫کند‪ ،‬بازهم سرجای اول خود است‪.‬‬ ‫بی شک مطرح ش��دن موضوع های قابل تاملی از سوی‬ ‫این س��ازمان خود بر زیر ذره بین ق��رار گرفتن عملکرد‬ ‫س��ازمان مل��ی جوان��ان نقش داش��ته اس��ت‪ .‬ماجرای‬ ‫گواهینامه تخصصی ازدواج برای خواستگاری همزمان‬ ‫با راه اندازی س��امانه الکترونیک ازدواج (ساج) در گروه‬ ‫اقدامات غیرکارشناسانه این سازمان قرار می گیرد که مسیر‬ ‫ماموریتش را منحرف کرد‪.‬‬ ‫اواخر سال گذشته بود که محسن زنگنه‪ ،‬رئیس سازمان‬ ‫جوانان اس��تان تهران از راه اندازی سایت ساج و صدور‬ ‫گواهینامه ازدواج خبر داد‪« .‬با راه اندازی سامانه الکترونیکی‬ ‫ازدواج‪ ،‬به جوانانی که این دوره ها را با موفقیت طی کنند‪،‬‬ ‫گواهینامه تخصصی «ازدواج» داد ه می شود‪».‬او این را هم‬ ‫اضافه کرد‪« :‬به دنبال این هستیم تا دو سال اینده اگر پسری‬ ‫به خواس��تگاری دختری رفت‪ ،‬دخترخانم «به شرطی»‬ ‫جواب بده��د که خواس��تگار این دوره ه��ا را گذرانده‬ ‫باشد‪».‬به گفته او‪ ،‬جرقه این کار از زمانی زده شد که رئیس ‬ ‫دولت پیشنهاد داد تمامی دستگاه ها و سازمان ملی جوانان‬ ‫متولی این امر ش��وند‪ .‬در این میان‪ ،‬رئیس س��ازمان ملی‬ ‫جوان��ان از این طرح ها حمایت و از ان به عنوان «دغدغه‬ ‫همیشگی خانواده ها و برنامه ریزان امور جوانان» یاد کرد!‬ ‫این اظهارات رئیس س��ازمان مل��ی جوانان‪ ،‬عدم اگاهی‬ ‫او از جزئیات مطالب ارائه ش��ده در س��ایت ساج را در‬ ‫ذهن تداعی می کند‪ .‬در گزارشی که در این زمینه منتشر‬ ‫شد‪ ،‬نشان داد که از نظر این سازمان ویژگی های ظاهری‬ ‫دختر و پس��ر اماده ازدواج‪ ،‬تمک��ن مالی و‪ ...‬در اولویت‬ ‫قرار دارد‪ ،‬چهارش��انه بودن مردان و ظرافت صدا و اندام‬ ‫زنان از جمله مواردی بود که در سایت ساج به ان اشاره‬ ‫شد‪ ،‬همان موضوعاتی که رئیس سازمان ملی جوانان از‬ ‫ان به عنوان دغدغه خانواده ها یاد کرد!با مطرح شدن این‬ ‫موضوعات‪ ،‬بس��یاری از کارشناسان حوزه اجتماعی این‬ ‫پرس��ش را مطرح کردند که ایا به راس��تی مشکل مردان‬ ‫مناسب در ش��رایط ازدواج چهارش��انه بودن و تناسب‬ ‫اندام اس��ت یا اینکه بیکاری فزاینده و گریبان گیر به ویژه‬ ‫در قش��ر تحصیلکرده؟با به میان کشیده شدن بحث های‬ ‫جنجال برانگیز صدور گواهینامه ازدواج و محتوای سایت‬ ‫ساج‪ ،‬سازمان ملی جوانان ناچار شد از موضع خود کوتاه‬ ‫اید و با رد شائبه اجبار برخورداری گواهینامه ازدواج برای‬ ‫افرادی که قرار است به خواستگاری روند‪ ،‬اعالم شد که‬ ‫تنها اموزش ‪ 16‬ساعته پیش از ازدواج به زودی اجباری‬ ‫می ش��ود‪ .‬به هر حال‪ ،‬س��ازمان ملی جوانان نیز همانند‬ ‫بسیاری از جوانان یک روز خبری را اعالم می کند و روز‬ ‫دیگر همان را یا رد یا تغییراتی در ان ایجاد می کند‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد به زودی طرح تحقیق و تفحص از این سازمان‬ ‫اجرا شود‪ .‬ش��اید با این اقدام که مسئوالن سازمان ان را‬ ‫ی ماموریت های سازمان ملی جوانان‬ ‫سیاسی می دانند‪ ،‬کم ‬ ‫شفاف و بازتعریف شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫نگاهی به تشکل ها و سازمان های ملی و بین المللی جوانان‬ ‫هومن قاپچی‬ ‫سیاست‬ ‫جوانان در چهارگوشه جهان‬ ‫در کنار کودکان‪ ،‬نوجوانان‪ ،‬زنان‪ ،‬مردان‪ ،‬اقش��ار میانسال و دیگر احاد هر جامعه خرد یا کالن در دهکده جهانی‪،‬‬ ‫گروهی زیست می کنند که از انان به عنوان با استعدادترین‪ ،‬پویاترین و تاثیرگذارترین اعضای ان جامعه یاد می شود‪.‬‬ ‫این گروه را «جوان» می نامند‪ .‬اینک در مجال اندکی که پیش رو دارید سعی بر ان شده است که با دید تطبیقی‪ ،‬به‬ ‫نگاهی دیگرگونه و تحلیلی بی مرز تر از تشکل ها‪ ،‬موسسات و سازمان های بین المللی حمایت از جوان و جوانان‬ ‫دست یابیم‪.‬‬ ‫اخیل باراتیا ویدارتی پریشا (‪)ABVP‬‬ ‫سازمان ملی حمایت از جوانان در هند است که بیشتر در زمینه رفع مشکالت تحصیلی و اموزشی جوانان‪ ،‬دستی‬ ‫بر اتش دارد‪ .‬گفته می شود این سازمان که در سال ‪ 1948‬میالدی بنیانگذاری شده هم اکنون بزرگترین مجموعه‬ ‫حمایت از جوانان در جهان اس��ت که تمرکز بر مس��اله اموزش و تحصیالت دارد‪ .‬درباره تاریخچه اخیل باراتیا‬ ‫می توان گفت که این سازمان پس از استقالل هند به منظور کانالیزه کردن استعدادها و انرژی جوانان در بازسازی این‬ ‫کشور‪ ،‬با استفاده از اساتید و دانشجویان مشتاق بومی شروع به کار کرد‪ .‬الزم به ذکر است که این موسسه در اغاز‬ ‫مانند هر موسس ه دیگری حرکت و سیر پیشرفت بسیار کندی داشت که این مشکل از سال ‪ 1958‬که مسئولیتش به‬ ‫یشوانتراو کلکار‪ ،‬استادبی نظیری از بمبئی‪ -‬متوفی در سال ‪ - 1987‬رسید‪ ،‬برطرف شد‪ .‬در سال ‪ 1985‬که در جهان‬ ‫با نام سال بین المللی جوان نامگذاری شده بود‪ ،‬اخیل باراتیا توانست سازمان جهانی جوانان و دانشجویان (‪)WOSY‬‬ ‫را تشکیل دهد که اکثر اعضا و هیات مدیره ان اساتید و دانشجویان هندی بودند‪.‬‬ ‫فدراسیون جوانان ارمنستان (‪)AYF‬‬ ‫در سال ‪ 1933‬به عنوان سازمانی رادیکال در ارمنستان تاسیس شد‪ .‬این فدراسیون در زمینه های اموزشی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫ورزشی و فرهنگی و در مجموع‪ ،‬هر انچه به پرورش استعداد اعضایش منجر شود‪ ،‬فعالیت می کند‪ .‬پس از جنگ‬ ‫جهانی دوم این سازمان که ضرورت ارتقا و پخش نمایندگی هایش در نقاط دیگر را احساس می کرد در بسیاری‬ ‫از ایالت های امریکا‪ ،‬انگلستان و چند کشور دیگر نمایندگی هایی را تاسیس کرد‪ .‬این نمایندگی ها که در شهرهای‬ ‫بوستون‪ ،‬برکتون‪ ،‬چلسی‪ ،‬الرنس‪ ،‬لین‪ ،‬واترتاون‪ ،‬نیوجرسی‪ ،‬فیالدلفیا‪ ،‬فلوریدا‪ ،‬مونترال‪ ،‬ونکوور و سیدنی قرار‬ ‫داشته و دارند به مرور زمان رویکرد فرهنگی ‪ -‬اجتماعی این سازمان را به سمت و سوهای سیاسی نیز کشیده اند‪.‬‬ ‫است‪ .‬به عنوان مثال در اوایل دهه ‪ 90‬سرفصل اصلی فعالیت های این سازمان‪ ،‬برقراری ازادی و استقالل در ناحیه‬ ‫قره باغ بود‪ .‬فدراسیون جوانان کمک های مالی بسیاری به قره باغ کرد و حتی پس از استقالل سال ‪ 1991‬و اتش بس‬ ‫سال ‪ 1993‬به حمایت هایش از این ناحیه ادامه داد‪ .‬در سال ‪ 1994‬فدراسیون جوانان ارمنستان تصمیم به برگزاری‬ ‫برنامه ای با عنوان هیات جوانان کرد‪ .‬سال نخست ‪ 10‬نفر و از سال های بعد هر تابستان حدود ‪ 15‬نفر به مدارس‪،‬‬ ‫کمپ ها و کلیساهای نیازمند تعمیر رفتند؛ وظیفه ای که تا به امروز به درستی ادا شده است‪.‬‬ ‫پارلمان جوان بریتیش کلمبیا (‪)BCYP‬‬ ‫اگر خاطراتش را درست دنبال کند به جایی حوالی سال ‪ 1924‬میالدی خواهد رسید‪ .‬این سازمان خدماتی جوانان‬ ‫که در ایالت بریتیش کلمبیا در کانادا قرار دارد معتقد به شعار «جوان در خدمت جوان» است و می کوشد با ارائه‬ ‫لوایحی جهت اجرای دستورالعمل ها و قوانین‪ ،‬حقوق شهروندی جوانان در جامعه را بیشتر از هر قشر دیگری‬ ‫دنبال کند‪ .‬هر سال از تاریخ ‪ 27‬تا ‪ 31‬دسامبر جوانان ‪ 16‬تا ‪ 21‬ساله کانادایی در محل پارلمان اصلی شهر گرد هم‬ ‫می ایند تا جلسه سالیانه ای در زمینه تسهیالت استاندارد معیشتی‪ ،‬تحصیلی و تفریحی خود داشته باشند‪ .‬بودجه‬ ‫دوگانه این پارلمان از طرفی صرف تس��هیالت استاندارد زیست جوانان در سطح کالن مانند احداث مدرسه ها‪،‬‬ ‫دانشگاه ها و زمین های بازی شده و از طرف دیگر رویکردی به سمت و سوی برگزاری کارگاه های اموزشی‪ ،‬انتشار‬ ‫کتاب های جوانان – یا برای جوانان‪ -‬و اردوهای همگانی زمین شناسی و هواشناسی و اکوتوریسم عمومی دارد‪.‬‬ ‫کابینه این پارلمان نیز هرسال از بین دانشجویان ممتاز و اساتید برتر انتخاب می شود‪ .‬اما بهترین قسمت فعالیت این‬ ‫پارلمان‪ ،‬برنامه ای تابستانی به نام کمپ ققنوس (‪ )Camp Phoenix‬است که هر ساله برای حدود ‪ 1500‬دانش اموز‬ ‫و دانشجوی کانادایی اشتغال و تفریح سالم ایجاد می کند‪.‬‬ ‫انجمن جوان اروپا (‪)EYF‬‬ ‫نام دیگر بزرگترین سازمان غیردولتی حمایت از جوانان در اروپاست که مقر اصلی خویش را در بروکسل بنا کرده‬ ‫و جشن تولدش برای نخستین بار در سال ‪ 1996‬برگزار شده است‪ .‬سازمانی که در برنامه های کالن خود وظایفی‬ ‫مانند احقاق حقوق جوانان سراس��ر جهان در اتحادیه اروپا‪ ،‬شورای کشورهای مشترک المنافع و سازمان ملل را‬ ‫تعریف کرده است‪ .‬حتی در بسیاری از موارد در نهایت جوانان به استخدام همین نهادها یا نهادهایی از این دست‬ ‫درمی ایند‪ .‬انجمن جوان اروپا انگیزه اش سیاستگذاری های درست جوان در ضروری ترین و حیاتی ترین بخش های‬ ‫ان است؛ توسعه تحصیل و اشتغال‪ .‬برابری حقوق جوانان از هر کشور و تشویق به همکاری اندیشه و عمل بین‬ ‫جوانان کشور های مختلف‪ ،‬گاهی انقدر ارزشمند می شود که از بودجه های اجتماعی و سیاسی و نظامی نیز برای‬ ‫پیشبرد اهداف خویش مدد می جوید‪ .‬این انجمن نه تنها جوان را به عنوان عنصری اضافه در جامعه مدرن و مکانیزه‬ ‫شهری نمی بیند بلکه قدر این نیروی خود را به عنوان ذخیره و سرمایه ای ارزشمند می داند و تمام تالشش براین‬ ‫است که با اختصاص هزینه و انرژی الزم‪ ،‬بازده مطلوب مادی و معنوی را نیز در اینده ای دور یا نزدیک به دست‬ ‫اورد‪ .‬اختصاص بورسیه های تحصیلی برای دانشجویان‪ ،‬امکان بیان اندیشه های ازاد در مطبوعات جوان بومی و‬ ‫غیربومی و ایجاد فضا برای تحقق یافتن اندیشه های محققان‪ ،‬مهندسان و نوابغ از مرحله فکر تا عمل‪ ،‬خالصه ان‬ ‫چیزی است که انجمن جوان اروپا – که از لحاظ تاسیس نیز جوان است ‪ -‬در افق چشم انداز خود مد نظر دارد‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫هفت‬ ‫گستردگی س��ازمان‪ ،‬توانایی به دست گرفتن مسائل‬ ‫اجرای��ی را ندارد‪ ،‬چرا که وظایفش اینگونه تعریف‬ ‫نشده این در حالی است که نیمی از جمعیت ایران‬ ‫را جامعه جوان در برگرفته است‪ .‬گویی مسئوالن و‬ ‫متولیان امور جوانان کشور این قشر اعظم جامعه را‬ ‫فراموش کرده اند‪ .‬گویا تنها ایجاد س��ازمانی به نام‬ ‫جوانان کافی اس��ت تا تمام و چالش های این طیف‬ ‫وسیع کشور رفع ش��ود‪ .‬جوانانی که امروز دغدغه‬ ‫کار مهم ترین مساله انهاست گرچه تحصیالت الزم‬ ‫دارند اما همچنان در گوشه ای بیکار منتظر مانده اند‬ ‫و چش��م دوخته اند که مس��ئوالن امر برای انها چه‬ ‫خواهند کرد‪ .‬گفته می ش��ود س��ازمان ملی جوانان‬ ‫باید مسائل و مشکالت جوانان را در زمینه اشتغال‪،‬‬ ‫مس��کن و ازدواج حل کند‪ ،‬اما متاس��فانه ش��واهد‬ ‫نش��ان می دهد که این سازمان از حل این مشکالت‬ ‫برنمی اید‪ ،‬چرا که ش��اید بخشی از ان به این سبب‬ ‫باش��د که ابزاره��ای الزم را در اختیار ن��دارد‪ .‬اما‬ ‫گذشته از این مسائل مدیریت این سازمان در دولت‬ ‫نهم و دهم با چالش هایی مواجه ش��ده که امروز با‬ ‫ریاست مهرداد بذرپاش کمی برجسته تر شده است‪،‬‬ ‫موضوعی که مجید نصیرپور‪ ،‬نایب رئیس کمیسیون‬ ‫اجتماع��ی مجلس طی این گفت وگو به ان اش��اره‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫هر چن�� د مهرداد بذرپاش برای حضور در س��ازمان‬ ‫ملی جوانان تعلل بس��یار کرد اما حضورش در این‬ ‫س��ازمان نیز همچون حض��ورش در پارس خودرو‬ ‫و س��ایپا که بحث ادغام خودروسازان ایرانی را به‬ ‫همراه داش��ت بی حاشیه نیس��ت به گونه ای که وی‬ ‫در سازمان ملی جوانان نیز به نواوری هایی پرداخته‬ ‫که صدای اعتراض بسیاری از نمایندگان مجلس را‬ ‫بلند کرده است‪ .‬مجید نصیرپور در این باره به مثلث‬ ‫می گوید‪ :‬می گویند س��ازمان مل��ی جوانان از دایره‬ ‫وظایف خود خارج ش��ده اس��ت و گاهی اخباری‬ ‫منتش��ر می کند که با وظایف این س��ازمان سنخیتی‬ ‫ندارد‪ .‬قاعدتا این سازمان نه از نظر علمی و نه از نظر‬ ‫به نظر شما چرا سازمان ملی جوانان در این سال ها‬ ‫با چالش های بسیاری مواجه شده است وچرا امروز‬ ‫بس��یاری از مس��ئوالن و متولیان جوانان کش��ور به‬ ‫این فکر افتاده اند که وظایف س��ازمان ملی جوانان‬ ‫ان چی��زی نبود که برمبنایش س��ازمان ملی جوانان‬ ‫تشکیل شد‪ .‬این همه موازی کاری در امور سازمان‬ ‫ملی جوانان از چه مسائلی نشات می گیرد؟‬ ‫ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که سازمان ملی جوانان‬ ‫براس��اس قانون برنامه سوم توس��عه برای ساماندهی‬ ‫اساس��ی امور جوانان کش��ور تش��کیل و قرار شد که‬ ‫س��ازمان مل��ی جوانان به اعتال و رش��د نس��ل جوان‬ ‫کش��ور و اس��تفاده بهینه از اس��تعدادها و توانایی های‬ ‫نسل جوان بپردازد‪ .‬و وظایفی مانند مطالعه و پژوهش‬ ‫در حوزه ه��ای راهبردی امور جوان��ان‪ ،‬تدوین برنامه‬ ‫جامع ساماندهی امور جوانان کشور‪ ،‬دریافت گزارش‬ ‫عملکرد دس��تگاه های اجرایی مرتبط با امور جوانان و‬ ‫بررس��ی فعالیت های این دستگاه ها‪ ،‬مطالعه و بررسی‬ ‫ماموریت سازمان ملی جوانان‬ ‫دخالت در ازدواج است؟‬ ‫برنامه ری��زی ش��ده دارد و ان ام��وزش وپرورش و‬ ‫ایجاد دانشجویانی است که بتوانند کتاب را بخوانند‪،‬‬ ‫س در‬ ‫بفهمند‪ ،‬نقد کنند و تولید علم کنند‪ .‬بر این اسا ‬ ‫ایین نام ه هیچ وزارت علومی در هیچ کشوری کارکرد‬ ‫دانشگاه بازاریابی برای ازدواج نیست اما در جامعه ما‬ ‫فشارهای اجتماعی باعث شده است که همه به سمت‬ ‫ازدواج و بچه دار ش��دن هل داده شوند‪ ،‬در حالی که‬ ‫این درس��ت نیست‪ .‬شرایط کشور ما به گونه ای است‬ ‫ک��ه از همان ابت��دا حقوق ش��هروندی نصف جامعه‬ ‫دس��تکاری می ش��ود‪ .‬در جامعه ما حقوق زنان مورد‬ ‫بی مهری قرار می گیرد به ویژه زمانی که مساله ازدواج‬ ‫انها پیش می اید‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬با تبلیغات ازدواج‬ ‫در رس��انه ها‪ ،‬رادیو‪ ،‬تلویزیون‪ ،‬روزنامه ها‪ ،‬نشریات‪،‬‬ ‫مقاالت و دانشگاه ها فضای فرهنگی کشور به گونه ای‬ ‫ش��ده که اگر کس��ی ازدواج نکند‪ ،‬ان��گار چیزی کم‬ ‫دارد و ی��ک جای زندگی اش می لنگ��د‪ .‬باید تالش‬ ‫کنیم که این فش��ارهای اجتماع��ی از زندگی جوانان‬ ‫برداش��ته شود و به جوانان یاد بدهیم انچه مهم است‬ ‫انس��ان بودن است نه زن و شوهر بودن‪ .‬جوانان باید‬ ‫بیاموزند خود برای خود زوج یا زوجه انتخاب کنند‪.‬‬ ‫نه اینکه کس��ی یا نهادی انها را هل دهد وسط معرکه‬ ‫که تنها راه ازدواج اس��ت‪ .‬اگر شرایطی در جامعه‬ ‫حکمفرما بود که برای تولید بیش��تر نیاز به نیروی‬ ‫کار داشتیم و مثال سیستم کشور مبتنی بر کشاورزی‬ ‫ب��ود و بای��د هفت‪ ،‬هش��ت بچ��ه روی زمین کار‬ ‫می کردند لزوم تبلیغات برای ازدواج قابل درک بود‬ ‫اما در شرایطی که حداقل ‪ 52‬درصد جوانان کشور‬ ‫بیکار هس��تند چه نیازی هست که کارخانه تولید و‬ ‫بازتولید گذش��ته ایجاد کنیم در حالی که بر اساس‬ ‫حقوق شهروندی و انسانی‪ ،‬انسان باید حق انتخاب‬ ‫و ازادی عمل داشته باشد‪ .‬اگر جوانی گمان می کند‬ ‫ک��ه تنهای��ی و بدون اینک��ه ازدواج کن��د می تواند‬ ‫زندگی راحت تری داش��ته باشد‪ ،‬نباید جامعه به او‬ ‫فش��ار بیاورد و او را وادار ب��ه ازدواج کند‪ .‬اگر از‬ ‫این منظر به عملکرد سازمان ملی جوانان نگاه شود‬ ‫باید گفت اگر وظایف این س��ازمان در این مسائل‬ ‫خالصه شده دیگر چه نیازی است که سازمانی این‬ ‫همه هزینه و اعتبار برایش صرف ش��ود‪ .‬خانواده ها‬ ‫که هس��تند و انها که دلس��وز تر برای جوانانش��ان‬ ‫هس��تند‪ .‬وقتی تربیت فرزندانش��ان را برعهده دارند‬ ‫به طور حتم برای ازدواجشان نیز اموزش های الزم‬ ‫را داده و می دهند‪.‬‬ ‫نایب رئیسکمیسیوناجتماعیمجلس‪:‬‬ ‫مشکالت اصلی‬ ‫جوانان در حاشیه‬ ‫صدیق سروستانی ‪ /‬جامعه شناسوعضوهیاتعلمی دانشگاهتهران‬ ‫وقتی مس��ئوالن سازمان‬ ‫ملی جوانان اعالم کردند‬ ‫می خواهند برای ازدواج‬ ‫گواهینامه ص��ادر کنند‪،‬‬ ‫ابتدا ام��وزش می دهند‬ ‫و بع��د از ان گواهینامه‬ ‫پایان دوره‪ ،‬تعجب کردم‬ ‫که چرا سازمانی انقدر ریز در مسائل جوانان کشور‬ ‫ش��ده اس��ت که از ان طرف بام افتاده اس��ت‪ .‬هیچ‬ ‫دلیل��ی ندارد که حتما همه جوانان کش��ور ازدواج‬ ‫کنند و حقوق ش��هروندی اینگونه حکم می کند که‬ ‫جامعه به جوانان برای ازدواج فش��ار وارد نکند و‬ ‫به افراد ازدواج نکرده ان��گ نزند تا هر کس انگونه‬ ‫که دوست دارد تنها یا با همسر دلخواهش‪ ،‬زندگی‬ ‫کن��د‪ .‬در کناراینها دانش��گاه یک کارک��رد معین و‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫جامعه‬ ‫قوانی��ن و مق��ررات مربوط به جوان��ان‪ ،‬تهیه گزارش‬ ‫وضعیت جوانان کشور در سطح ملی و ارائه شیوه های‬ ‫مناسب برای استفاده بهینه از استعدادها و توانایی های‬ ‫جوان��ان را برعهده بگیرد‪ .‬اما به تدری��ج از وظایف و‬ ‫رس��الت های خود دوری کرد که ش��اید بخشی از ان‬ ‫به نبود توان اجرایی در این س��ازمان برمی گش��ت‪ .‬اما‬ ‫حاال که امروز همه نگاه ها روی عملکرد این س��ازمان‬ ‫دقیق ش��ده است باید مشخص شود که کدام بخش از‬ ‫مشکالت جوانان مربوط به سازمان ملی جوانان است‪.‬‬ ‫اگر قرار باشد برای حل مشکالت صرفا توصیه کند که‬ ‫سایر سازمان ها وظایفشان را می دانند‪ ،‬اما اگر بخواهد‬ ‫کارهای زمین مانده را بدون متولی انجام دهد‪ ،‬می تواند‬ ‫یک موضوع دیگر باشد‪.‬‬ ‫ش��ما پیش از این اش��اره کرده بودی��د که عملکرد‬ ‫س��ازمان ملی جوانان بس��یار ضعیف است و معتقد‬ ‫هس��تید تا حدوی ناموفق اس��ت‪ .‬اگر این سازمان‬ ‫قرار اس��ت باقی بماند باید با توجه و دقت بیشتری‬ ‫برنامه های خود را پیش ببرد‪ .‬ایا شما هم مانند برخی‬ ‫از نمایندگان مجلس به انحالل این س��ازمان اعتقاد‬ ‫دارید؟‬ ‫س��ازمان ملی جوانان به لحاظ س��اختاری مجموعه‬ ‫س��تادی و کوچک��ی اس��ت ک��ه وظای��ف اجرایی‬ ‫بر عهده ان گذاشته نشده است‪ ،‬اما شاهد ان هستیم‬ ‫که این س��ازمان وارد کار های اجرایی ای ش��ده که‬ ‫عمال در اجرای ان موفق نش��ده اس��ت‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر بر اساس ش��رح وظایف سازمان ملی جوانان‬ ‫باید یک دس��تگاه هماهنگ کننده بین دس��تگاه های‬ ‫اجرایی کش��ور باشد و سیاست های مختلف جوانان‬ ‫را به انها ابالغ کند تا این دس��تگاه ها با اعتبارات و‬ ‫برنامه هایی که دولت به انها داده است در زمینه حل‬ ‫مش��کالت جوانان اقدام کنند‪ .‬یکی از اقدامات این‬ ‫سازمان که امروز کاسه صبر بسیاری از نمایندگان و‬ ‫متولی��ان امور جوانان را لبریز کرده‪ ،‬موضوع اعطای‬ ‫گواهینام��ه ازدواج اس��ت‪ .‬در مقاب��ل باید گفت که‬ ‫جامعه ما به این حد از بلوغ رسیده است که جوانان‬ ‫ش��اخص های مربوط به ازدواج را بدانند و خود در‬ ‫رابطه با انتخاب همسر خود اقدام کنند بنابراین این‬ ‫اقدام ملی سازمان ملی جوانان در معرفی شاخص ها‬ ‫غیرضروری اس��ت‪ .‬این نمونه کوچکی است که به‬ ‫ان اش��اره می کنم‪ .‬موارد دیگری هم وجود دارد‪.‬‬ ‫برخ��ی از نمایندگان که موضوع تحقیق و تفحص‬ ‫را مط��رح می کنن��د فاصله گرفتن این س��ازمان از‬ ‫ماموریت های اصلی‪ ،‬نگاه سیاس��ی و سیاسی کاری‬ ‫ مسئوالن س��ازمان ملی جوانان و اجرای طرح های‬ ‫غیرکارشناسانه را باعث ارائه پیشنهاد طرح تحقیق‬ ‫و تفحص از عملکرد س��ازمان مل��ی جوانان عنوان‬ ‫می کنند که گویا ب��ه زودی در مجلس تصمیم گیری‬ ‫خواهد شد‪ .‬ایا به نظر شما عملکرد این سازمان قابل‬ ‫قبول است؟‬ ‫از مشکالت اساسی سازمان ملی جوانان این است که‬ ‫بیش��تر به اقدامات ظاهری پرداخته و مشکالت اصلی‬ ‫جوانان را به در حاش��یه قرار داده است‪ .‬امروز جوانان‬ ‫کشور به اشتغال‪ ،‬مسکن و ازدواج نیاز دارند و باید در‬ ‫این زمینه از انها حمایت کرد‪ .‬متاسفانه نه این مشکالت‬ ‫حل ش��ده و نه برای فرهنگ سازی گامی برداشته شده‬ ‫است‪ .‬سازمان ملی جوانان بیشتر با مسائل فرعی امور‬ ‫جوانان درگیر ش��ده است تا اینکه به فکر رسیدگی به‬ ‫نیازهای انها باشد‪ .‬اگر مسئوالن دلسوز جوانان هستند‬ ‫چاره ای برای معضل اش��تغال انها بیندیشند‪ .‬البته باید‬ ‫توجه کرد قصد بررسی عملکرد سازمان ملی جوانان‬ ‫تخریب فرد یا گروهی نیست بلکه نمایندگان مجلس‬ ‫به فکر راه حلی برای پاس��خگویی به مشکل جوانان‬ ‫کشور هس��تند که امروز چشم امیدشان به متولیان امر‬ ‫دوخته شده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫نایب رئیس فراکسیون جوانان مجلس‪:‬‬ ‫موازی کاری در سازمان ملی جوانان‬ ‫از عملکرد ضعیف تا طرح تحقیق و تفحص و سرانجام درخواست انحالل در گفت وگو داریوش قنبری‪،‬‬ ‫نماینده مجلس که امروز بسیاری از مجلسیان را با خود هم نوا کرده است و از رئیس مجلس می خواهند تا‬ ‫مهری تاییدی بر طرح تحقیق و تفحص در صحن علنی مجلس بزند‪ .‬سازمان ملی جوانان این روزها سرگرم‬ ‫برگزاری جشن باشکوه جشنواره جوان ایرانی است اما خبر رسیده که برخی از نمایندگان مجلس در حال‬ ‫رایزنی هستند تا طرح تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان ملی جوانان را تصویب کنند و پای رئیس جوان‬ ‫سازمان جوانان که یکی از جوانان مورد عالقه رئیس کابینه دولت دهم است را به صحن علنی مجلس بکشند‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس به دنبال پاسخ سوال خود از مهرداد بذرپاش هستند‪ .‬جز برگزاری سمینار و جشنواره که‬ ‫ان هم در حیطه وظایف سازمان ملی جوانان نیست‪ ،‬برای جوانان از بودجه در اختیار چه کارهایی انجام داده‬ ‫اس��ت‪ .‬البته نباید از نظر دور داشت که مهرداد بذرپاش زمانی که در مشهد از سوی رئیس دولت به عنوان‬ ‫رئیس سازمان ملی جوانان و معاون چهارم رئیس جمهور معرفی شد به جای لبخند رضایت بر طبل مخالفت‬ ‫کوبید و از حضور در خیابان جردن و ساختمان مجلل سازمان ملی جوانان امتناع کرد‪ .‬با این حال راهی جز‬ ‫پیمودن این مسیر نداشت‪ .‬شاید عالقه بذرپاش به خودرو تا جوانان بی تاثیر برعملکردش در سازمان ملی‬ ‫جوانان نباشد‪ .‬در این بین داریوش قنبری‪ ،‬نایب رئیس فراکسیون جوانان و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس‬ ‫همواره یکی از منتقدان سازمان ملی جوانان در مجلس است و این روز ها به شدت پیگیر تقدیم طرح تحقیق‬ ‫و تفحص از س��ازمان ملی جوانان در مجلس اس��ت‪ .‬قنبری معتقد است که در حال حاضر این سازمان از‬ ‫ماموریت های اصلی خود فاصله گرفته اس��ت‪ .‬وظیفه اصلی این سازمان سیاستگذاری و برنامه ریزی برای‬ ‫حل مشکل جوانان و بهبود وضعیت فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و معیشتی انهاست‪ ،‬در حالی که انتصاب مدیران‪،‬‬ ‫تو گو با مثلث در ادامه از دالیل‬ ‫اظهارنظرها‪ ،‬طرح ها و برنامه های ان‪ ،‬چنین چیزی را نشان نمی دهد‪ .‬او در گف ‬ ‫خود بر ضرورت تحقیق و تفحص از سازمان جوانان می گوید‪.‬‬ ‫این روزها شما به شدت سرگرم طرح تحقیق و تفحص از سازمان ملی جوانان در مجلس هستید‪ .‬اعتقاد دارید‬ ‫که این سازمان نه تنها وظایف خود را انجام نداده بلکه رسالت و ماموریت هایش را تغییر داده است‪ .‬چه شد‬ ‫که طرح تحقیق و تفحص را مطرح کردید؟‬ ‫متاسفم که اعتبارات دولتی به سازمانی داده می شود که پول های متعلق به ملت را صرف ریخت و پاش و جشن های‬ ‫زرق و برق دار می کند‪ .‬در این مدت شاهد هستیم فعالیت هایی در این سازمان انجام شده که با وظایف اصلی ان‬ ‫مغایرت دارد‪ .‬به همین علت موضوع طرح تحقیق و تفحص پیش می اید‪ .‬وقتی سازمان ملی جوانان نمی تواند هیچ‬ ‫مشکلی را از جوانان حل کند و از فلسفه وجودی خود نیز دور شده و فقط هزینه های میلیاردی کشور را به باد‬ ‫می دهد‪ ،‬بهتر است منحل شود‪ .‬به این گفته ام اعتقاد دارم و باید رئیس این سازمان پاسخگو باشد‪.‬‬ ‫شما اعتقاد دارید که باید تحقیق و تفحص شود که اعتبارات دولتی این سازمان در چه جهتی هزینه می شود‬ ‫و تاکنون چه مشکلی از جوانان حل شده است و خواستار انحالل سازمان ملی جوانان شده اید‪ .‬به نظر شما‬ ‫این ضعف ها از عملکرد سازمان تا چه میزان به مدیریت ان برمی گردد؟‬ ‫همه ماجرا این نیست‪ .‬اما به صراحت می گویم که از زمان مدیریت بذرپاش بر سازمان ملی جوانان‪ ،‬عملکرد این نهاد‬ ‫دولتی بدتر از گذشته شده است به طوری که وظایف و رسالتی که برمبنای ان شکل گرفته را فراموش کرده است‪ .‬باید‬ ‫تحقیق و تفحص شود پول هایی که دولت به این سازمان داده کجا هزینه شده است‪ .‬اصال برای جوان ایرانی چه کرده اند‪.‬‬ ‫ایا درد جوان ایرانی برگزاری جشنواره است؟ حتی اگر فرض هم بگیریم وظیفه سازمان ملی جوانان سیاست گذاری در‬ ‫حوزه جوانان است‪ ،‬وقتی مجلس وجود دارد و وظیفه ان قانون گذاری است دیگر چه نیازی است که سازمان دیگری این‬ ‫کار را انجام دهد‪ .‬باید بگویم که با وجود این سازمان موازی کاری در حیطه سیاست گذاری در حوزه جوانان به وجود امده‬ ‫است‪ .‬به همین دالیل است که باید سازمان منحل شود چون ضرورتی به ادامه کار ان نیست‪.‬‬ ‫گویا اخیرا اقدامات سازمان ملی جوانان به مذاق بسیاری از مجلسیان و کارشناسان امر خوش نیامده است‪.‬‬ ‫نمونه ان اعطای گواهینامه ازدواج است که ظاهرا این مساله مغایر با وظایف سازمان ملی جوانان است‪.‬‬ ‫برای همین مسائل است که اعتقاد دارم باید نظارت دقیقی بر فعالیت ها و عملکرد سازمان ملی جوانان انجام شود‬ ‫و نباید این سازمان را به حال خود رها کرد چون ممکن است با اقدامات خود‪ ،‬نه تنها مشکلی از جوانان حل نکند‬ ‫بلکه خود مشکل ساز شود‪ .‬اگر فرض را بر این بگذاریم که سازمان ملی جوانان سرفصل های خود را هم تغییر دهد‬ ‫و جوانی با موفقیت این کالس ها را بگذراند و بتواند گواهینامه ازدواج اخذ کند‪ ،‬وقتی زیرساخت های الزم برای‬ ‫ازدواج در کشور وجود ندارد و جوانان نمی توانند ازدواج کنند‪ ،‬این گواهینامه ها به چه دردی می خورد‪ .‬فعالیت های‬ ‫سازمان ملی جوانان به بیراهه کشیده شده و مسئوالن باید جلو فعالیت های این سازمان را بگیرند‪ .‬زیرا وقتی این‬ ‫سازمان نمی تواند مشکلی از مسائل جوانان حل کند باید امور جوانان به نهادی داده شود که مسائل و چالش های‬ ‫امروزی ان را جدی بگیرد‪ ،‬نه اینکه با برگزاری میهمانی و جشن هزینه های هنگفت خرج کند که سودی برای‬ ‫جوانان ما ندارد‪.‬‬ ‫ش��ما بارها تذکر داده اید که نباید مس��ئوالن بی تفاوت از کنار مسائل سازمان ملی جوانان بگذرند‪ .‬در کل‬ ‫ارزیابی تان از مدیریت این سازمان در مدت اخیر چیست؟‬ ‫اعتبارات ملی باید به صورتی هزینه شود که نتیجه مفیدی از ان حاصل شود‪ ،‬نه اینکه عده ای جمع شوند و بر اساس‬ ‫امیال خود مسائلی را مطرح کنند که نه تنها در جهت حل مشکالت جوانان نیست‪ ،‬بلکه به مشکالت انها می افزاید‪.‬‬ ‫س��ازمان ملی جوانان اگر نمی تواند جهت حل مش��کالت جوانان اقدام کند‪ ،‬حداقل از ان می خواهیم که مشکل‬ ‫جدیدی برای جوانان به وجود نیاورد و جوانان را منحرف نکند‪ .‬این سازمان در زمان دولت محمد خاتمی شکل‬ ‫گرفته‪ ،‬و امروز این سازمان از فلسفه وجودی اش فاصله زیادی گرفته است و در جهت اهداف تاسیس شده حرکت‬ ‫نمی کند‪ .‬من به عنوان نماینده مجلس در رابطه با عملکرد سازمان ملی جوانان به رئیس جمهور تذکر داد ه و از او‬ ‫خواسته ام که در رابطه با این سازمان تحقیقاتی انجام دهد‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫هفت‬ ‫محمد حسین مهرزاد‬ ‫مهرداد بذرپاش که جوان ترین مدیر و رئیس و هم اکنون‬ ‫معاون رئیس جمهور محس��وب می ش��ود طی سال های‬ ‫گذش��ته و مخصوصا طی دو دولت نهم و دهم توانسته‬ ‫خود را به چهره جنجالی و خبرساز چه در بخش صنعت‬ ‫خ��ودرو در مباحث اقتصادی و چه در حوزه جوانان در‬ ‫بخش اجتماعی مبدل کند‪ ،‬به گونه ای که همان طور که‬ ‫ایده ادغام دو خودروساز بزرگ کشور در سه سال گذشته‬ ‫توانست وی را به گزینه اصلی خبرنگاران حوزه اقتصاد‬ ‫مبدل کند‪ ،‬ایده جنجال��ی ازدواج جوانان وی را به عنوان‬ ‫گزینه خبرساز حوزه اجتماعی مبدل کرد و این خود نشان‬ ‫داد جوان ترین معاون رئیس جمهور هنوز تمایل درونی‬ ‫خود به خبرسازی و درون سیبل قرار گیری را حفظ کرده‬ ‫ی که در کنار مرد اول کشور می نشیند بازهم‬ ‫و حتی هنگام ‬ ‫ایده خبرس��ازی را در ذهن می پروراند‪ .‬در این گزارش‬ ‫مروری داریم بر عملکرد بذرپاش از دولت نهم تا دولت‬ ‫دهم که در پی می اید‪.‬‬ ‫بذرپاش از سکان خودروسازی تا سکان سازمان ملی جوانان‬ ‫رئیس جوان‬ ‫روزهای شهرداری سپری شد و رئیس بسیج دانشجویی دانشگاه شریف که دو سالی را در معیت اشنای‬ ‫باسابقه در شهرداری گذرانده بود همراه محمود احمدی نژاد از بهشت کوچ کرد تا جایی در‬ ‫خیابان پاستور و ساختمان های نهاد ریاست جمهوری پیدا کند‬ ‫شهریور ‪ -82‬شهرداری تهران‬ ‫جوان��ی درش��ت اندام‪ ،‬ب��ا ظاه��ری ارام رو در روی‬ ‫ش��هردار تهران نشس��ته و به صحبت های او که اشنایی‬ ‫دیرینه اس��ت خ��وب گوش می دهد‪ .‬اقای ش��هردار در‬ ‫پی عملی کردن ایده مش��اوران جوان شهرداری است و‬ ‫جوان تازه فارغ التحصیل ش��ده دانشگاه شریف سرتا پا‬ ‫گوش است‪ .‬شاید با خود می اندیشد که در میان هم سن‬ ‫و ساالن او مگر چند نفر بخت این را دارند که از پشت‬ ‫نیمکت دانش��گاه بروند و ریاست گروه مشاوران جوان‬ ‫شهردار را عهده دار شوند؟‬ ‫این بود که روزهای پایانی ش��هریور س��ال ‪ 82‬ش��روع‬ ‫حرکت ش��تابان مهرداد بذرپاش شد؛ جوانی که به گفته‬ ‫خود فقط نقش مشاور را بازی نمی کرد و حتی برای خود‬ ‫سابقه اجرایی و سیاس��تگذاری هم قائل بود‪ ،‬چرا که در‬ ‫واقع دستش خیلی باز گذاشته شده بود‪.‬‬ ‫روزهای شهرداری سپری شد و رئیس بسیج دانشجویی‬ ‫دانشگاه شریف که دو سالی را در معیت اشنای باسابقه در‬ ‫شهرداری گذرانده بود همراه محمود احمدی نژاد از بهشت‬ ‫کوچ کرد تا جایی در خیابان پاستور و ساختمان های نهاد‬ ‫ریاست جمهوری پیدا کند‪.‬‬ ‫مرداد ‪ – 84‬نهاد ریاست جمهوری‬ ‫دوباره هم��ان جوان و هم��ان رئیس! این بار ش��هردار‬ ‫سابق‪ ،‬رئیس جمهور شده بود‪ ،‬پس دور از ذهن نبود که‬ ‫رئیس مش��اوران جوان هم با کمی ارتقای شغلی جایی‬ ‫در میان حلقه مش��اوران رئیس جمهور برای خود دست‬ ‫و پا کند‪ .‬اینگونه بود که مهرداد بذرپاش همچنان رئیس‬ ‫ماند اما این بار رئیس حلقه مشاوران جوان رئیس جمهور‬ ‫ش��د‪ .‬روزهای مش��اوره رئیس جمهور سپری می شد و‬ ‫هواداران محمود احمدی نژاد در فکر کسب کرسی های‬ ‫شورای شهر تهران افتادند‪ .‬در همین سال بود که او بی سر‬ ‫و صدا به نمایندگی از سازمان تامین اجتماعی در جلسات‬ ‫هیات مدیره سایپا شرکت می کرد؛ جلساتی که پله های‬ ‫ ترقی را برای بذرپاش فراهم می کرد‪.‬‬ ‫ابان ‪ -85‬رئیس ستاد انتخاباتی‬ ‫انتخاب��ات نزدیک اس��ت‪ ،‬باید با س��ر پرش��وری قبول‬ ‫زحمت کند و ریاست ستاد انتخاباتی مردمی هواخواهان‬ ‫رئیس جمه��ور را بر عهده گی��رد‪ .‬باز هم ن��ام این جوان‬ ‫س��ر زبان ها می افتد‪ .‬هنوز کس��ی از قراب��ت بذرپاش و‬ ‫احمدی نژاد خبر ندارد و معلوم نیست این جوان چهار شانه‬ ‫چرا هر کجا که احمدی نژاد هست‪ ،‬حضور دارد‪ .‬خبر کوتاه‬ ‫بود‪ :‬مهرداد بذر پاش رئیس ستاد انتخاباتی احمدی نژاد شد‪.‬‬ ‫اذر ‪ -85‬ستاد انتخابات وزارت کشور‬ ‫نتایج انتخابات اعالم شد و مهرداد بذرپاش با رائی کمتر‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫جامعه‬ ‫از ‪ 20‬هزار نفر راه به جایی نبرد و با چالشی بزرگ مواجه‬ ‫شد‪ .‬اقبال عمومی به بذرپاش حدود یک پنجاهم نفر اول‬ ‫تهران بود و این یعنی هنوز زود اس��ت و باید برگردد به‬ ‫جایی نزدیک همان مشاوران انتصابی و نه انتخابی!اما این‬ ‫پایان کار نبود و گذشت چند ماه کافی بود تا تلخی های‬ ‫انتخابات به فراموشی سپرده شود‪.‬‬ ‫فروردین ‪ -86‬دفتر مدیر عامل سایپا‬ ‫احم��د قلعه بانی‪ ،‬مدیرعامل ان روزهای س��ایپا تصمیم‬ ‫به تغییر مدیرعامل پ��ارس خودرو گرفت‪ .‬این بار دیگر‬ ‫هیچ کس فکرش را هم نمی کرد که مش��اور ش��هردار‪،‬‬ ‫مش��اور رئیس جمه��ور و کاندی��دای شکس��ت خورده‬ ‫انتخابات شوراهای اس�لامی شهر و روستا راهی جایی‬ ‫در جاده مخصوص کرج شود و بر صندلی خودروسازی‬ ‫به نام پارس خودرو تکیه بزند‪ .‬اما تجربه نش��ان داده بود‬ ‫که اتفاقات عجیب و غریب در حال عادی ش��دن است‪،‬‬ ‫پس از انتصاب بذرپاش هم نباید تعجب کرد‪ .‬به هر حال‬ ‫بذرپاش مدیر عامل پارس خودرو ش��د تا نشان دهد راه‬ ‫ ترقی کردن را خوب بلد است‪.‬‬ ‫بهمن ‪ -86‬سالن کنفرانس هیات مدیره سایپا‬ ‫احمد قلعه بانی که ب��ا اظهاراتی تند نمایندگان مجلس‬ ‫را نواخت و گ��زارش تحقیق و تفحص انان را ظالمانه‬ ‫خواند‪ ،‬دیگر فضا برایش مس��اعد نب��ود و عزیمت او از‬ ‫سایپا کامال قابل پیش بینی بود‪ .‬اما انگار قابل پیش بینی ترین‬ ‫اتفاقات هم باید با چاش��نی تحیر همراه باشد‪ ،‬چه انکه‬ ‫قلعه بانی به حکم وزیر صنایع و معادن‪ ،‬رئیس هیات عامل‬ ‫س��ازمان گسترش و نوس��ازی صنایع شد تا یک سمت‬ ‫دیگر خالی شود‪.‬‬ ‫نام بذرپاش هم همزمان با خالی ش��دن این پست سر‬ ‫زبان ها افتاد‪ .‬نام بذرپاش مترادف شده بود با انتقادات‬ ‫کارشناس��انی که مدیر عامل شدن جوانی که سنش به‬ ‫‪ 30‬س��ال هم نمی رس��ید را اتفاقی ناپسند در صنعت‬ ‫خودرو می دانس��تند‪ .‬مهرداد بذرپاش راهی سایپا شد‪.‬‬ ‫مدیرعامل جوان س��ایپا ک��ه از نزدیک ترین اطرافیان‬ ‫رئیس جمه��ور ب��ود با ش��ور و ش��عف از برنامه های‬ ‫خ��ود می گف��ت و بلند پروازی ها را دور از دس��ترس‬ ‫نمی دانست‪.‬‬ ‫یک س��ال و چند م��اه کار کردن در محیط صنعتی گویا‬ ‫تجربه الزم و کافی برای صعود به پله بعدی بود‪.‬‬ ‫ابان ‪ -87‬دفتری در خیابان پاکستان‬ ‫مدیر عامل سایپا که از بهمن سال قبل مجوز انتشار روزنامه‬ ‫را گرفته بود تصمیم به انتش��ار گرفت تا دومین روزنامه‬ ‫خصوصی دولت هم منتش��ر ش��ود‪ .‬وطن امروز پس از‬ ‫خورش��ید راهی دکه های روزنامه فروشی شد تا منویات‬ ‫درونی بذرپاش جایش را میان افکا ر عمومی نیز باز کند‪.‬‬ ‫فروردین ‪ -88‬اینترنت خبر شایعه‬ ‫با نزدیک ش��دن به ایام انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫ش��ایعه ریاس��ت مجدد بذرپاش در س��تاد انتخاباتی‬ ‫احمدی نژاد یک به یک صفحات روزنامه ها را پیمود و‬ ‫دهان به دهان نقل شد‪ .‬هر روز از طرف سایپا تکذیبیه‬ ‫صادر می شد و به موازات ان منابع اگاه خبر از خروج‬ ‫قطعی بذرپاش از سایپا می دادند‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪ -88‬باز هم فضای سایبر‬ ‫ی��ک ماه از ش��ایعه خ��روج بذرپاش گذش��ت تا اینکه‬ ‫خبرگزاری فارس باز هم پای یک منبع اگاه را باز کرد و‬ ‫از قول او نوشت‪« :‬مهرداد بذرپاش مدیرعامل فعلی گروه‬ ‫خودروسازی سایپا‪ ،‬طی روزهای اینده به عنوان مدیرعامل‬ ‫جدید ش��رکت س��رمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا)‬ ‫منصوب خواهد شد‪».‬ارتباط حلقه مشاوران جوان با یک‬ ‫جوان سیاستمدار که خود را به رای مردم می گذارد را هنوز‬ ‫کسی نفهمیده بود که جوان به خط تولید خودرو فرستاده‬ ‫شد‪ .‬یک س��ال در فضای خودروسازی هم گویا تجربه‬ ‫خوبی برای مدیرعاملی بزرگترین شرکت سرمایه گذاری‬ ‫ایران است! تجربه ای که احتماال ارتباط ان نیز مانند ارتباط‬ ‫مشاغل قبلی بذرپاش پنهان می ماند‪.‬‬ ‫نماینده تامین اجتماعی در جلس��ات هیات مدیره سایپا‬ ‫مدیر عامل جدید شستا می شود!‬ ‫تابستان ‪ -88‬مهم نیست کجا!‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری تمام شد و قبای ریاست‬ ‫دولت بر تن احمدی نژاد نشس��ت و او بدون توجه به‬ ‫انچه در فضای پرالتهاب سیاس��ی کشور می گذشت‪،‬‬ ‫مشغول مهره چینی در دولت بود‪ .‬گمانه زنی ها پیرامون‬ ‫بذرپاش به وزارت صنایع می رسید و همه می دانستند او‬ ‫برای این سمت دورخیز کرده‪ ،‬اما رئیس دولت سخت‬ ‫نگران رای نیاوردن وزرایش در مجلس بود و لیس��ت‬ ‫وزرایش انقدر متزلزل بود که پیش بینی افتادن هش��ت‬ ‫وزیر چندان س��خت نمی نم��ود‪ .‬بنابر این احمدی نژاد‬ ‫عذر بذرپاش را از مدیرعاملی س��ایپا خواس��ت تا او‬ ‫را به سمت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان ملی‬ ‫جوانان بنشاند‪.‬‬ ‫جنجال خبری‬ ‫جوان چهارشانه با ترشرویی پیشنهاد رئیس را پذیرفت‬ ‫اما به ساختمان این سازمان نمی رفت تا بگوید همچنان‬ ‫دل در گرو خودروس��ازی دارد و جاده مخصوص کرج‬ ‫را به باالش��هر تهران ترجیح می دهد‪ .‬به هر حال بذرپاش‬ ‫ب��ا بی میلی به س��ازمان ملی جوانان رف��ت اما انجا هم‬ ‫کم خبرس��ازی نک��رد و عالقه خود را به تیتر ش��دن با‬ ‫موضوعاتی نظیر گواهینامه ازدواج و برگزاری جشنواره‬ ‫جوان ایرانی به اثبات رساند‪.‬‬ ‫سال جدید‪ ،‬ایده های جدید‬ ‫سال ‪ 88‬تمام شد و با شروع سال جدید بذرپاش از هیات مدیره زامیاد هم کنار گذاشته‬ ‫ش��د تا تمام هم و غمش همان سازمانی باشد که ساختمان زیبایش در خیابان جردن‬ ‫خودنمایی می کند‪ .‬او تالش می کند تا با کارهایی نظیر دیدار با دبیر اول کمیته جوانان‬ ‫کره ش��مالی بار دیگر به رسانه ها سالم کند‪ .‬خبر سازی بذرپاش تنها به مسائل جوانان‬ ‫ایرانی ختم نشد و او در همایش گرامیداشت مقاومت ملت مظلوم فلسطین با عنوان‬ ‫العزه للغزه در س��الن اجالس سران از اختصاص بودجه ای برای افشای سرخوردگی‬ ‫جوانان امریکا خبر داد و تصریح کرد‪« :‬عالوه بر یکصد میلیارد ریال که برای نش��ان‬ ‫دادن س��رخوردگی جوانان امریکا از دولت اوباما به تشکل های دانشجویی و جوانان‬ ‫اختصاص داده شده‪ ،‬مبلغ یکصد میلیارد ریال دیگر نیز به انعکاس مظلومیت جوانان‬ ‫فلسطینی و نشان دادن تجاوزات سران رژیم صهیونیستی توسط جوانان و تشکل های‬ ‫دانشجویی و سازمان های مردم نهاد اختصاص داده شده است‪».‬البته بذرپاش چندی بعد‬ ‫باز هم توجه خاص خود را به سمت جوانان ایرانی و موضوع مورد توجه دولت یعنی‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫حاشیه های یک جشنواره‬ ‫نرگس رسولی‬ ‫سازمان ملی جوانان از ان دست سازمان هایی است که‬ ‫بیش از انکه اهداف و عملکردش مورد بحث باش��د‪،‬‬ ‫مدیریت و حاشیه های رنگارنگ ان محل چالش محافل‬ ‫سیاسی و رسانه ای می شود‪.‬‬ ‫با حرف و حدیث هایی که پیرامون جش��ن امسال روز‬ ‫جوان مطرح ش��ده اس��ت به نظر می رسد بذرپاش در‬ ‫س��ازمان ملی جوانان همان بذرپاش است که در سایپا‬ ‫بود‪ .‬مهم ترین مناسبتی که به این سازمان مربوط می شود‬ ‫روز ملی جوان و میالد حضرت علی اکبر است؛ امسال‬ ‫اول مرداد مصادف اس��ت با میالد حضرت علی اکبر و‬ ‫روز جوان‪ .‬انچه از س��ازمان ملی جوانان به بیرون درز‬ ‫کرده حکایت از حضور بازیگران س��ینما و سمت های‬ ‫انان برای برگزاری جش��ن مذکور دارد‪ .‬س��ازمان ملی‬ ‫جوانان که از اواخر سال گذشته طرح برگزاری جشنواره‬ ‫جوان برتر ایرانی را با حجم انبوهی از تبلیغات محیطی‪،‬‬ ‫شهری و رسانه ای کلید زده و با توجه به یکی از اهداف‬ ‫اصلی تعریف ش��ده برای این جشنواره که همان طرح‬ ‫نام سازمان در رسانه هاست‪ ،‬متاسفانه این بار با صرف‬ ‫هزینه های سنگین اقدام به جذب بازیگران و چهره های‬ ‫سینمایی و تلویزیونی به عنوان دبیران بخش های مختلف‬ ‫جشنواره خود کرده است‪ .‬هر چند به نظر می رسد این‬ ‫امر به علت جذب مخاطب به جش��نواره شکل گرفته‬ ‫باش��د‪ ،‬اما چنین اقدامی با مشی دولت و رئیس جوان‬ ‫سازمان ملی جوانان چندان همخوانی ندارد‪.‬‬ ‫بر اس��اس این گزارش‪ ،‬مسئوالن س��ازمان ملی جوانان‬ ‫از ش��بنم قلی خانی‪ ،‬بازیگر سینما به عنوان سخنگوی‬ ‫جشنواره دعوت به همکاری کرده اند و وی هم اکنون با‬ ‫این عنوان مشغول فعالیت است‪.‬‬ ‫در بخش جوانان خارج کش��ور جش��نواره جوان برتر‬ ‫ایرانی‪ ،‬الهام حمیدی به عنوان دبیر این بخش منصوب‬ ‫شده که مشخص نیست با توجه به رشته و تخصص این‬ ‫بازیگر سینما در حوزه بازیگری علت انتخاب وی به این‬ ‫عنوان با چه هدفی غیر از جلب نظرها به سمت سازمان‬ ‫برگزار کننده بوده است‪.‬‬ ‫همچنین در بخش طنز و ادبیات جوانان‪ ،‬امیر حس��ین‬ ‫مدرس‪ ،‬یکی از مجریان تلویزیون و در بخش جوان و‬ ‫رسانه نیز محمد رضا حسینیان از دیگر مجریان صدا و‬ ‫سیما انتخاب شده اند‪.‬‬ ‫امس��ال قرار اس��ت به ابتکار رئیس جوان این سازمان‬ ‫جشنواره ملی جوان ایرانی برگزار شود‪.‬‬ ‫در پی این انتقاد بود که سازمان ملی جوانان در پاسخی‬ ‫به وی اطمینان داد جش��نواره بر اساس موازین شرعی‬ ‫برگزار خواهد شد و جای هیچ نگرانی نیست‪».‬‬ ‫بحث ازدواج معطوف کرد و از طرحی برای ازدواج جوانان خبر داد که طی ان جوانان‬ ‫باید صالحیت های الزم برای ازدواج را کسب می کردند که این صالحیت با پر کردن‬ ‫فرمی که در س��ایت این س��ازمان منعکس شده بود شکل می گرفت که بر اساس این‬ ‫فرم و بنا به اظهار نظر مجید نصیر پور‪ ،‬نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای‬ ‫ی در این طرح فقط رئیس سازمان ملی جوانان صالحیت ازدواج دارد‏‪.‬‬ ‫اسالم ‬ ‫ب��ه گفته وی‪ ،‬اگر به ش��اخص هایی که س��ازمان ملی جوانان در رابط��ه با مردانی که‬ ‫صالحیت ازدواج دارند‪ ،‬توجه کنیم‪ ،‬ان چیزی که در ذهن تداعی می شود فقط شخص‬ ‫اقای بذرپاش اس��ت‪ .‬گویا فقط رئیس س��ازمان ملی جوانان صالحیت ازدواج دارد‪.‬‏‬ ‫بذرپاش البته طی این مدت س��عی کرد به سایر مسائل و مشکالت جوانان نیز توجه‬ ‫کند‪ ،‬به گونه ای که در مواجهه با خبرنگاری که بذرپاش از وی درباره مشکالت جوانان‬ ‫پرس��ید و پاس��خ را بیکاری‪ ،‬ازدواج و مسکن را عمده مشکالت جوانان شنید‪،‬گفت‪:‬‬ ‫«‪ 70‬درصد مصوبات دولت در حوزه جوانان اس��ت‪ .‬رویکرد تمام مصوبات در حوزه‬ ‫صنعت‪ ،‬رویکرد اش��تغال اس��ت‪ ».‬با این حال البته دولت نیز در نظر دارد تا با ادغام‬ ‫سازمان ملی جوانان و تربیت بدنی گام دیگری در خبرسازی بیش از پیش این سازمان‬ ‫بردارد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫هفت‬ ‫دست های پنهانی که رو نمی شوند؛‬ ‫مردان عنکبوتی بازار‬ ‫اینکه چرا این دالالن به راحتی می توانند در فضای بازار با کمترین تالش بیشترین‬ ‫سود را ببرند؟ سوالی است که پاسخش را در سخنان خیلی از کارشناسان اینگونه می توان یافت که شبکه‬ ‫توزیع ناکارامد خود عامل موثری است برای فراهم کردن شرایط کار این افراد‬ ‫گاه��ی تنها ب��ا یک تم��اس تلفن��ی می توانن��د صاحب‬ ‫چندی��ن هزار یا میلی��ون تومان پولی ش��وند که از جیب‬ ‫مصرف کنن��دگان باید ان پول ها تامین ش��ود‪ .‬اگر کمی هم‬ ‫کارشان را سخت تر تصور کنیم‪ ،‬باید برای کسب یک سود‬ ‫عم��ده مثال تنها یک دی��دار کوتاه یا چندین دقیقه مکالمه‬ ‫حضوری داشته باشند تا خیلی راحت جیب هایشان پر شود‪.‬‬ ‫شاید همین چند جمله کافی باشد در توصیف مردانی که‬ ‫باعث می شوند ناگهان تغییر قیمتی در برخی از محصوالت‬ ‫از مرغ تا گوش��ت اتفاق بیفتد‪ .‬البته این را هم نباید نادیده‬ ‫گرف��ت که همه گناه گران��ی را نباید ب��ردوش این مردان‬ ‫انداخت‪.‬‬ ‫در اینکه پس از هر تولیدی نیاز به توزیع است‪ ،‬شکی وجود‬ ‫ن��دارد‪ .‬در اینکه برای هر توزیعی هم عامل ها و کانال هایی‬ ‫باید وجود داش��ته باشند باز شکی نیس��ت‪ .‬در اینکه این‬ ‫واسطه ها باید از این راه کسب درامد کنند هم شکی نیست‪،‬‬ ‫اما انچه شبهه برانگیز است حضور دالالنی است که ارزش‬ ‫افزوده ای به محصول اضافه نمی کنند‪ ،‬هیچ‪ ،‬بلکه قیمت تمام‬ ‫شده محصول را هم افزایش می دهند‪ .‬همان هایی که هرچند‬ ‫همیشه س��خن از حذف انهاست اما دست های پنهان انها‬ ‫رو نمی شود و هراز چند گاهی ناگهان انقدر فزون خواهی‬ ‫می کنند که صدای همه را برای مدتی کوتاه در می اورند‪.‬‬ ‫‪58‬‬ ‫شاید هنوز هم فعاالن بخش خصوصی از یاد نبرند روزهای‬ ‫پایانی صدارت میرکاظمی بر مسند وزارت بازرگانی را که در‬ ‫زمان او بحث افزایش تعرفه فوالد مطرح و تصویب هم شد‬ ‫اما به یک دلیل ابالغ نشد و ان هم همین داللی بود‪.‬‬ ‫این تنها یک نمونه از اثرات سوء داللی است و از مرغ گرفته‬ ‫تا انواع میوه همه همه هر ازچند گاهی یک تجربه افزایش‬ ‫قیم��ت به دلیل دالالن را تجربه کرده اند‪ .‬ان زمان که در ماه‬ ‫رمضان سال گذش��ته علی اصغر موسوی‪ ،‬دبیرکل انجمن‬ ‫خرمای ایران با تاکید بر نبود کمبود تولید خرما در کش��ور‬ ‫سوءاستفاده دالالن و واسطه ها از فرا رسیدن ماه رمضان را‬ ‫باعث افزایش قیمت خرما در بازار عنوان کرد تا زمانی که‬ ‫رئیس موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی صراحتا‬ ‫اذعان می کند که این دالالن قیمت ها را تا ‪ 50‬درصد بیشتر‬ ‫می کنند‪ ،‬بار دیگر نگاه ها به سمت دالالنی می رود که بدون‬ ‫هیچ دلیلی جز فزون خواهی خود عامل افزایش قیمت تمام‬ ‫شده می شوند‪.‬‬ ‫در این شرایط شاید در بررسی اولیه همه نگاه ها به سمت‬ ‫بخش خصوصی جلب شود غافل از اینکه طبق ادعای برخی‬ ‫از فعاالن همین بخش خود بخش دولتی هم می تواند عاملی‬ ‫در این افزایش قیمت شود‪ .‬البته این جدای از موضوعی است‬ ‫که خود دولت هم گاهی می تواند از این شرایط موجود که‬ ‫به دلیل نبود فضای رقابتی‪ ،‬شرایط برای رقابت فراهم نیست‬ ‫از بخش خصوصی در این عرصه پیشی بگیرد‪ .‬و شاید برای‬ ‫همین هم است که مقامات دولتی معموال تاکید دارند نقش‬ ‫دولت تنها نظارت بر بازار به صورت جامع اس��ت و بخش‬ ‫خصوصی عمده کار توزیع را بر عهده دارد‪ .‬البته هنوز هم‬ ‫توزیع محصوالتی مانند ارد در دست دولت است‪.‬‬ ‫شبکه مخدوش توزیع‬ ‫این ش��بکه ناکارامد نیز به زعم کارشناس��ان زمانی حاصل‬ ‫می ش��ود که به دلیل نبود فضای رقابتی در بازار واسطه ها‬ ‫فرصت اقدامی مشابه احتکار را دارند و رقیبی هم ندارند که‬ ‫مانع این کارشان شود‪ .‬این همان چیزی است که کشورهای‬ ‫پیشرفته به دلیل بهره مندی از ان (یعنی فضای رقابتی) کمتر یا‬ ‫هرگز با موضوعی با عنوان احتکار مواجه نمی شوند و چون‬ ‫از طریق ش��بکه های بزرگ توزیع همه چیز را تحت کنترل‬ ‫دارند‪ ،‬کمتر این مساله را تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫اینجاس��ت که نقش دولت به چشم می خورد‪ .‬دولتی که یا‬ ‫خودش بتواند با این کنترل‪ ،‬نوسان قیمت در بازار را تحت‬ ‫نظر داش��ته باش��د یا اینکه مجموع کار را در اختیار بخش‬ ‫خصوصی قرار دهد تا این بخش به صورت نظام یافته کنترل‬ ‫بازار را به دست بگیرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫فعالی دارد و حتی می خواهد طرح هایی مانند شناسنامه دار‬ ‫کردن واسطه ها را اجرا کند‪.‬‬ ‫این در حالی است که از سال ها قبل تقریبا بخش توزیع در‬ ‫دستان بخش اصناف کشور بوده و تحت نظر دولت برای‬ ‫کنترل بازار فعالیت می کرده و حال هم در حال انجام همین‬ ‫کارهستنداماباوجودراه اندازیحتیفروشگاه هایزنجیره ای‬ ‫یا برگزاری نمایشگاه های عرضه مستقیم محصوالت باز هم‬ ‫نتوانسته اند دست های پنهان برخی دالالن را اشکار کنند و‬ ‫همچنان اگر ناگهان افزایش قیمتی در محصولی رخ می دهد‪،‬‬ ‫خیلی ها نوک پیکان انتقاد را به سمت دالالن می گیرند‪.‬‬ ‫اما در کشور ما طبق اذعان مسئوالن‪ ،‬دولت هرچند در خیلی‬ ‫از بخش های توزیع خود را کنار کشیده اما در بخش هایی‬ ‫خاص همچنان در عرص��ه توزیع ان محصوالت حضور‬ ‫کشاورزی؛ بزرگترین قربانی‬ ‫بخش کشاورزی کشور ش��اید مهم ترین بخشی باشد که‬ ‫تاکنون از مردان ناپدید بازار ضربه خورده اس��ت و معموال‬ ‫سودهای سرشار از برخی از محصوالت کشاورزی به ظاهر‬ ‫گران به جای کش��اورزان به جیب دالالن ریخته می ش��ود‪.‬‬ ‫سخنان رئیس موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی‬ ‫هم مهر تاییدی است بر اینکه اسیب پذیرترین بخش از این‬ ‫اقدام دالالن همین بخش کشاورزی است‪ .‬حتی کار به جایی‬ ‫رسیده که نماینده کابینه دولت در وزارتخانه جهاد کشاورزی‬ ‫نیز صراحتا به این موضوع اذعان کرده و ادعا می کند کوتاه‬ ‫کردن مس��یر تولید تا مصرف و حذف دالالن را در دستور‬ ‫کار دارند‪ .‬به زعم خلیلیان‪ ،‬اگر بتوان واس��طه ها و دالل ها‬ ‫را ح��ذف کرده یا قدرت انها را کاهش داد در این صورت‬ ‫سهمی که نصیب واسطه ها می شود نصیب بخش تولید و‬ ‫بخش مصرف خواهد شد‪.‬‬ ‫وزیر جهاد کشاورزی در حالی بر این موضوع تاکید دارد که‬ ‫دولت باید دست دالل ها را از رانت های باداورده کوتاه کند‬ ‫که همچنان شاهد اثار فعالیت های این دالالن در برخی از‬ ‫حوزه ها هستیم و همچنان دیده می شود که مثال در اسفندماه‬ ‫س��ال گذشته رئیس هیات مدیره اتحادیه باغداران مرکبات‬ ‫حضور دالالن را عامل گرانی عنوان و بیان کرده بود‪« :‬تنها‬ ‫جریان های دالل بازی باعث افزایش قیمت شده است‪ ،‬چرا‬ ‫که در کشور به هیچ وجه کمبود مرکبات نداشته و نیازی هم‬ ‫فقط داللی بخش خصوصی را نبینیم‬ ‫محمد نهاوندیان ‪ /‬رئیس اتاق بازرگانی ایران‬ ‫در م��ورد نق��ش واس��طه ها در افزای��ش قیم��ت‬ ‫تمام ش��ده ابت��دا باید ب��ه این نکته توج��ه کرد که‬ ‫واسطه ها همه جا بد نیستند‪ .‬در صورتی که واسطه ها‬ ‫در تبادل کاال‪ ،‬ارزش افزوده ایجاد و در کاال رس��انی‬ ‫نقش مولد و موثری ایفا کنند طبعا اجر خدمت خود‬ ‫را باید بگیرند‪ .‬انجایی ما از واسطه ها اسیب می بینیم‬ ‫که یک حاش��یه هزینه ای را بر قیمت مصرف کننده‬ ‫تحمی��ل کنند که بیش از ارزش افزوده ای باش��د که‬ ‫تولید کرده اند‪.‬‬ ‫ب��ه همین دلیل باید به فکر باش��یم ک��ه چگونه این‬ ‫اضافه خواهی و افزون طلبی در این خدمات تجاری‬ ‫تحقق پیدا نکند‪ .‬یعنی یک واس��طه چند برابر انچه‬ ‫حق اوست یا خدمتی را که انجام نداده روی قیمت‬ ‫نکشد‪ .‬تحقق این موضوع نیز تنها با رقابت امکان پذیر‬ ‫است‪ .‬به همین دلیل باید فضا را در خدمات تجاری‬ ‫رقابتی کنیم و برای مصرف کننده امکان دسترسی به‬ ‫قیمت واقعی و شفافیت قیمت در بازار فراهم شود‪.‬‬ ‫به هر حال تاکید بر این دارم که مقابله با فزون خواهی‬ ‫در واس��طه گری فقط از طریق فض��ای رقابتی قابل‬ ‫انجام است‪ .‬همچنین با معرفی روش های جدید در‬ ‫مبادل��ه کاال مثل تجارت الکترونیکی هزینه مبادله را‬ ‫می توان کاهش داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫در این ش��رایط اگر تصور کنی��م با تحمیل های دولتی‬ ‫یا با مداخله دولت می توانیم این مش��کل را حل کنیم‪،‬‬ ‫باز دوب��اره مبتال به همان گرداب هایی می ش��ویم که‬ ‫به واردات نبوده است‪».‬یا همچنان مسئوالنی مانند مدیرعامل‬ ‫سازمان مرکزی تعاون روستایی یکی از مهم ترین چالش های‬ ‫بخش کش��اورزی را حضور واس��طه ها در این بخش ذکر‬ ‫و اظهار می کند‪« :‬بخش��ی از واسطه ها در بخش کشاورزی‬ ‫نقش منفعت طلبانه بیرحمانه ای دارند‪ ،‬چراکه در این بخش‬ ‫محصول کش��اورز با حداقل قیمت خریداری ش��ده و با‬ ‫حداکثر قیمت به مصرف کننده فروخته می شود که البته این‬ ‫نوع واسطه گری یک نوع واسطه گری ظالمانه است‪».‬‬ ‫با وجود این‪ ،‬به نظر نمی رسد حتی فعاالن عرصه کشاورزی‬ ‫هم با حضور واس��طه های ضرور در حوزه توزیع مخالف‬ ‫باشند اما انچه انها خواستارش هستند‪ ،‬حذف واسطه های‬ ‫غیرضرور و انحصار طلبی اس��ت که ب��دون هیچ زحمتی‬ ‫سودهای عمده ای می برند‪ .‬این را در سخنان دبیرکل خانه‬ ‫کشاورز هم می توان دید که می گوید‪« :‬کسی مخالف حضور‬ ‫واسطه ها در بخش کشاورزی نیست‪ ،‬بلکه انحصار واسطه ها‬ ‫نامطلوب است‪ .‬در حال حاضر به دالیل بسیاری در نقاطی از‬ ‫کشور انحصار داریم به طوری که این افراد حتی تصمیم ساز‬ ‫نبوده و تصمیم گیر هستند‪».‬‬ ‫برای همین هم است که گاهی مسئوالن حتی با نگاه مثبت‬ ‫به واسطه ها سخن می گویند و به ضرورت وجود واسطه های‬ ‫موثر تاکید می کنند‪ .‬از جمله این افراد نیز یکی از معاون های‬ ‫وزیر جهادکشاورزی است که حتی این واسطه ها را باعث‬ ‫پای��داری محصوالت می داند اما با وجود این‪ ،‬او هم اذعان‬ ‫دارد برخورد ه��ای مافیاگونه مش��کالت عم��ده ای برای‬ ‫تولیدکنندگان ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫به هر حال انچه از این سخنان به نظر می رسد ان است که‬ ‫هرچند کسی منکر ضرورت وجود واسطه های ضرور در‬ ‫بخش توزیع کش��ور نیست‪ ،‬اما از سوی دیگر نباید فضا‬ ‫به گونه ای باشد که برخی از دالالن تنظیم قیمت بازار را‬ ‫به دست بگیرند و با سودهای سرشار خود مصرف کننده‬ ‫و حت��ی تولیدکننده را متضرر کنند‪ .‬البته از س��وی دیگر‬ ‫به نظر می رس��د با رقابتی شدن فضای بازار خواه ناخواه‬ ‫نقش این واس��طه های غیرض��رور کمرنگ و کمرنگ تر‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫س��ال ها مبتال به ان بودیم‪ .‬این یعن��ی اگر برای این‬ ‫کار دس��تگاه های دولتی ایجاد ش��وند‪ ،‬هزینه ان نیز‬ ‫بر اقتصاد ملی تحمیل می ش��ود‪ .‬ب��ه عبارتی‪ ،‬خیال‬ ‫نکنی��م با ورود دول��ت به حوزه های��ی خدمات ان‬ ‫ارزان می ش��ود‪ .‬بلکه ان هم هزینه های��ی را از پول‬ ‫نفت‪ ،‬مالیات و کس��ب بودجه می گی��رد که باز هم‬ ‫مصرف کننده باید ان را به طور غیرمستقیم بپردازد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬وقتی بحث داللی و واسطه گری را‬ ‫مورد مطالعه قرار می دهیم‪ ،‬فقط داللی و واسطه گری‬ ‫بخش خصوص��ی را نبینی��م‪ ،‬چرا که دس��تگاه های‬ ‫دس��ت اندرکار دولتی هم در این هزینه مبادله نقش‬ ‫دارن��د و ب��ه طور غیرمس��تقیم هزینه انه��ا تحمیل‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ب��ه هر ترتیب برای خدمات بازرگان��ی باید با ایجاد‬ ‫فضای رقابتی اطمینان حاصل کنیم که فقط به میزان‬ ‫ارزش افزوده هزینه تحمیل شود‪.‬‬ ‫در م��ورد نقش اتاق بازرگان��ی در حوزه توزیع نیز‬ ‫باید متذکر شوم که به صورت سنتی در اقتصاد ایران‬ ‫حوزه توزیع در بخش اصناف س��اماندهی می ش��د‬ ‫و در قان��ون نظ��ام صنفی ما هم بخ��ش عمده ای از‬ ‫اصناف‪ ،‬توزیعی هستند‪ .‬بنابراین طبعا سیاستگذاری‬ ‫و هدای��ت در این زمین��ه را باید در مجموع اصناف‬ ‫کش��ور مطالعه کرد که البته تالش های مطلوبی هم‬ ‫در این مورد ش��ده و در س��ال های گذشته حرکتی‬ ‫در جهت س��اماندهی رابطه و استفاده از خود بخش‬ ‫خصوصی برای س��اماندهی اصناف توزیعی شکل‬ ‫گرفته است‪ .‬بنابراین اتاق بازرگانی به طور تاریخی‬ ‫کمتر در حوزه توزیع ورود داشته است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫هفت‬ ‫گفت وگو با متولی نهضت کاهش قیمت تمام شده‬ ‫دالالن‪ 50‬درصد‬ ‫هزینه ها را زیاد می کنند‬ ‫سید ابراهیم علیزاده‬ ‫پس از مطرح ش��دن بح��ث «نهضت کاهش قیمت‬ ‫تمام ش��ده» در دولت دهم ان که مس��ئول و متولی‬ ‫اصلی این نهضت ش��د‪ ،‬محم��ود دودانگه بود که‬ ‫در کس��وت رئیس موسسه مطالعات و پژوهش های‬ ‫بازرگانی وزارت بازرگان��ی‪ ،‬ابهامات و انتقادهای‬ ‫منتقدان به این طرح را پاس��خ دهد‪ .‬انتقاداتی که از‬ ‫س��وی برخی فعاالن بخش خصوصی مانند محسن‬ ‫خلیلی گرفته تا ناامیدانه س��خن گفتن عضوهایی از‬ ‫ات��اق بازرگانی تهران مانند پدرام س��لطانی مطرح‬ ‫ش��د‪ .‬با وجود ای��ن‪ ،‬این روزها همچن��ان دودانگه‬ ‫مصر بر اجرای این نهضت اس��ت و وقتی که سخن‬ ‫از داللی و واس��طه گری می ش��ود‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫از س��وی مقامات دولت��ی می تواند یکی از گزینه ها‬ ‫ برای گفت وگو باش��د‪ .‬متولی نهضت کاهش قیمت‬ ‫تمام شده کشور در بررسی نقش واسطه ها در افزایش‬ ‫قیمت تمام ش��ده بعد از ارائه این امار که اگر نظام‬ ‫اقتصادی کش��ور‪ ،‬نظام شفافی نباشد و واسطه های‬ ‫غیرضرور وجود داشته باشند‪ ،‬بعضا تا ‪ 50‬درصد به‬ ‫ی کند‪:‬‬ ‫قیمت درب کارخانه اضافه می شود‪ ،‬عنوان م ‬ ‫«هزینه ه��ای توزیع در یک اقتص��اد خوب و دارای‬ ‫سالمت‪ ،‬چیزی حدود ‪ 10‬درصد است که به قیمت‬ ‫درب کارخانه اضافه می ش��ود‪».‬وی پس از این‪ ،‬از‬ ‫شناس��نامه دار ش��دن بخش های توزیع کشور خبر‬ ‫می دهد و متذکر می ش��ود که با این اقدام کار برای‬ ‫واسطه های بدون شناسنامه ممنوع خواهد شد‪.‬‬ ‫ت تمام شده تاثیر‬ ‫داللی چقدر می تواند در افزایش قیم ‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫م��ا یک فرایند تامین‪ ،‬تولید و توزیع داریم‪ .‬وقتی کاالیی‬ ‫تولید می ش��ود تا به مصرف کننده برس��د حتما نیاز به‬ ‫کانال های ارتباطی دارد‪ .‬حال اگر این کانال های توزیع به‬ ‫اندازه مورد نیاز باشد‪ ،‬خیلی هم خوب است و ضرورت‬ ‫هم دارد و چاره ای هم جز وجود اینها نیست‪ .‬اما انچه در‬ ‫‪60‬‬ ‫کشور ما مشاهده می شود وجود کانال های توزیع یا عوامل‬ ‫توزیع بدون شناسنامه و بیش از حد ضرور است که اینها‬ ‫باعث افزایش قیمت تمام ش��ده بیش از اندازه می شوند‪.‬‬ ‫برای همین اینها باید شناسایی شوند تا ساماندهی مناسبی‬ ‫در این مورد صورت بگیرد‪.‬‬ ‫به موضوع شناسنامه دار نبودن برخی از این واسطه ها‬ ‫اشاره کردید‪ ،‬این یعنی خیلی از این عوامل غیرضرور‬ ‫شناسنامه هم دارند؟‬ ‫برخی کانال های توزیع شناسنامه دارند که اینها در فرایند‬ ‫عادی در حال کار هس��تند و طبیعتا وجود انها ضرورت‬ ‫ه��م دارد‪ .‬اما عالوه بر اینه��ا‪ ،‬بعضی از کانال های توزیع‬ ‫ی هستند و جایی هم ثبت و ضبط نشده اند‬ ‫عمال غیررسم ‬ ‫و چون کاالها از مراجع مختلف مثل واردات یا واحدهای‬ ‫بدون پروانه در حال وارد شدن هستند‪ ،‬به نوعی هم باعث‬ ‫می شوند استانداردها به صورت مناسب مورد توجه قرار‬ ‫نگیرند و هم هزینه های غیرضرور به کاالها تحمیل شود‪.‬‬ ‫تاثیر این هزینه های غیرضرور چگونه می تواند باشد؟‬ ‫فرض��ا وقتی قیمت کاالیی که به دس��ت مصرف کننده‬ ‫می رس��د باید ‪ 10‬درصد نس��بت به قیم��ت جلو درب‬ ‫کارخانه باال برود‪ .‬به دلیل همین واسطه گری غیرضرور‬ ‫ممکن اس��ت حتی این قیمت تا ‪ 50‬درصد هم افزایش‬ ‫پیدا کند‪.‬‬ ‫اعمال بعضی از برنامه های بخش دولتی را هم می توان‬ ‫جزیی از واس��طه گری غیرضرور دانست که موجب‬ ‫افزایش قیمت می شوند؟‬ ‫وظیف��ه وزارت بازرگانی نظارت ب��ر فرایند توزیع به‬ ‫صورت جامع اس��ت‪ .‬منتها اینکه تش��کل ها‪ ،‬ش��ورای‬ ‫اصن��اف یا اتاق های بازرگانی شناس��نامه صادر کنند یا‬ ‫وزارت بازرگانی نظارت کالن انجام دهد و مجوزهای‬ ‫عرضه و توزیع را ارائه کند‪ ،‬همه اینها بحث های با قابلیت‬ ‫انجام هس��تند و تصور من این است تا جایی که امکان‬ ‫پذیر باشد و بخش خصوصی و اتاق و اصناف امادگی‬ ‫داش��ته باشند‪ ،‬این نظام توزیع را باید بتوانند ساماندهی‬ ‫کنن��د و وزارت بازرگانی هم صرفا یک نظارت عالیه و‬ ‫کالن داشته باشد‪.‬‬ ‫اکنون دولت چه میزان در چرخه توزیع کش��ور نقش‬ ‫دارد؟‬ ‫در م��ورد بعضی از اق�لام مثل توزی��ع ارد یا بعضی از‬ ‫محص��والت خاص‪ ،‬دولت نقش دارد‪ .‬اینها که روش��ن‬ ‫اس��ت‪ .‬این کارها در این اقالم توسط بخش خصوصی‬ ‫که انجام نمی ش��ود‪ .‬دولت دارد ارد را مدیریت و توزیع‬ ‫می کن��د‪ .‬اما در یک اقتص��اد رقابتی و ش��فاف و دارای‬ ‫سالمت‪ ،‬یارانه ها ان چنان که باید و شاید مثل االن نیستند‬ ‫و ان موقعیت مناسب است برای اینکه بخش خصوصی‬ ‫بتواند کامال ورود کند و بخشی یا همه توزیع را در اختیار‬ ‫بگیرد و این کار را به صورت مناسب انجام دهد‪.‬‬ ‫اکنون عمده کارهای بخش توزیع در دست دولت یا‬ ‫بخش خصوصی است؟‬ ‫اکنون عمده این کارهای در بخش توزیع در دست بخش‬ ‫خصوصی اس��ت و توزیع تعداد بس��یار اندکی از اقالم‬ ‫توسط دولت انجام می شود‪.‬‬ ‫ان مباش��رانی ک��ه دولت مثال برای خری��د میوه های‬ ‫کش��اورزان تعیین می کند چطور؟ انها بخش دولتی‬ ‫نیستند؟‬ ‫نه‪ .‬انها برای بخش خصوصی اس��ت‪ .‬مباش��ران بخش‬ ‫خصوصی هستند‪ .‬اگر بحث ذخیره سازی باشد که برای‬ ‫هدفمندسازی یارانه هاست یا موضوعات دیگر‪ ،‬عمدتا‬ ‫تالش بر این اس��ت که مباش��ران بخش خصوصی جلو‬ ‫بیایند و کار را انجام دهند‪.‬‬ ‫یعنی اکن��ون صد درصد مباش��ران بخش خصوصی‬ ‫هستند؟‬ ‫اکنون کامال این کار توسط بخش خصوصی دنبال می شود‬ ‫اما اگر بخش خصوصی عالقه و انگیزه نداشته باشد‪ ،‬این‬ ‫کار که نباید روی زمین بماند‪ ،‬بنابراین به هر صورت انجام‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫به ط��ور معم��ول در روند توزیع تولی��دات داخلی یا‬ ‫واردات‪ ،‬دالل ها بیشتر می توانند سود ببرند؟‬ ‫فرقی نمی کند‪ .‬واسطه های غیرضرور به جایی می روند که‬ ‫انجا سود بیشتر است‪ .‬حاال ممکن است بعضی از اقالم‬ ‫وارداتی و بعضی هم تولیدی باشند‪.‬‬ ‫براوردی دارید با حضور این واس��طه های غیر ضرور‬ ‫چقدر به هزینه ها اضافه می شود؟‬ ‫در یک اقتصاد خوب و دارای سالمت‪ ،‬هزینه های توزیع‬ ‫چیزی حدود ‪ 10‬درصد است که به قیمت درب کارخانه‬ ‫اضافه می شود و به دست مصرف کننده می رسد‪ ،‬اما اگر‬ ‫نظام‪ ،‬نظام شفافی نباشد و واسطه های غیرضرور وجود‬ ‫داشته باشند‪ ،‬بعضا تا ‪ 50‬درصد به قیمت درب کارخانه‬ ‫اضافه می شود‪.‬‬ ‫احتماال این رقم در بخش های متفاوت مختلف است‪.‬‬ ‫بله‪ .‬این طور است‪.‬‬ ‫حال بگویید در اقالم اساسی این هزینه چقدر است؟‬ ‫من این را جدا حساب نکردم اما یک براورد کلی است‬ ‫که برای محصوالت کش��اورزی این رقم بیشتر است و‬ ‫برای محصوالت کارخانه ای کمتر‪.‬‬ ‫ان وقت وزارت بازرگانی برای برخورد با این دالل ها‬ ‫طرح یا برنامه خاصی ندارد؟‬ ‫اصال یکی از برنامه های مهم طرح تحول اقتصادی این‬ ‫است که شبکه های پخش شناسنامه دار شوند که هرکس‬ ‫کاالی��ی را از جایی به جایی دیگر حمل و نقل و توزیع‬ ‫می کند‪ ،‬کامال شفاف باشد‪ .‬به عبارتی با این کار مشخص‬ ‫می شود چه کاالیی توسط کدام عامل پخش‪ ،‬به کجا منتقل‬ ‫و عرضه می شود که کامال قابل ردیابی باشد‪.‬‬ ‫اینها ش��خص یا اتحادی ه هس��تند که دارای شناسنامه‬ ‫خواهند شد؟‬ ‫فرقی نمی کند‪ .‬ممکن است یک اتحادیه یا یک بنگاه شبکه‬ ‫پخش داشته باشد‪ .‬هر که باشد اگر بخواهد پخش را انجام‬ ‫دهد باید شناس��نام ه داشته باشد‪ ،‬در غیر این صورت اگر‬ ‫بخواهد بدون شناسنام ه در کار پخش فعالیت کند‪ ،‬ممنوع‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫فلسفه نقش واسطه ها در افزایش قیمت تمام شده‬ ‫مشکل از سیستم است‬ ‫نه زیاده خواهی‬ ‫پدرام سلطانی ‪ /‬عضو اتاق بازرگانی ایران‬ ‫نقش واس��طه ها در افزایش قیمت تمام شده فلسفه‬ ‫خاص خ��ودش را دارد‪ .‬اصوال برای اینکه تولید از‬ ‫ف پیوند بخورد و به دس��ت‬ ‫نقطه صفر تا بازار مصر ‬ ‫مصرف کننده نهایی برس��د‪ ،‬تلفیق��ی باید از تولید و‬ ‫خدمات به وجود اید‪.‬‬ ‫بخش��ی از این خدمات‪ ،‬خدمات به اصطالح تامین‬ ‫هستند که پس از فرایند تولید برای تکمیل ان مدنظر‬ ‫ق��رار می گیرند‪ .‬به عبارتی پس از تولید‪ ،‬خدماتی را‬ ‫برای رساندن کاالی تولید شده به مصرف کننده ارائه‬ ‫می کنند‪ .‬طبیعتا به برخی از این خدمات نیز به اصطالح‬ ‫بازرگانی یا واسطه گری کاال در تولید گفته می شود‪.‬‬ ‫ای��ن بخش یکی از بخش های ض��روری در اقتصاد‬ ‫و چرخ��ه تولید و فروش و غیرقابل حذف اس��ت‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬بس��ته به ماهیت اقتصاد کشورهای‬ ‫مختل��ف زنجیره های تامین نیز متفاوت هس��تند و‬ ‫زنجی��ره تامین کاالهای مختلف ه��م باز با یکدیگر‬ ‫تف��اوت دارند‪ .‬اما انچه در نظام اقتصادی یا تولیدی‬ ‫یک کشور باعث می ش��ود زنجیره توزیع کارامدی‬ ‫خود را از دس��ت دهد بیشتر ریشه در نارسایی های‬ ‫اقتصادی ملی دارد به نحوی که باعث تعدد افرادی‬ ‫می شود که در ان زنجیره به عنوان ارائه دهنده خدمات‬ ‫فعالیت می کنند یا اینکه انتظار سودهایی را دارند که‬ ‫بیش از میزان متعارف و متناسب با ارزش افزوده ای‬ ‫است که برای این کار در نظر گرفته می شود‪.‬‬ ‫البت��ه این را باید در نظر بگیری��م که در یک فعالیت‬ ‫اقتص��ادی هدف و ماموریت هر فع��ال اقتصادی این‬ ‫است که میزان س��وداوری بنگاه خود را افزایش دهد‬ ‫و اصوال کس��ی نیست که وارد فعالیت اقتصادی شود‬ ‫و با اینک��ه می تواند از کاری ‪ 100‬تومان کس��ب کند‬ ‫اما ‪ 50‬تومان س��ود کس��ب کند‪ .‬مگر اینک��ه برای ان‬ ‫‪ 50‬توم��ان دیگر برنامه ریزی کرده باش��د که در اینده‬ ‫بتواند دریافت کند‪ .‬یعنی به فکر سود درازمدت باشد‪.‬‬ ‫حال چطور این نارسایی ها باعث این قضیه می شوند؟‬ ‫زمان��ی که رقابت و ش��فافیت در یک اقتصاد وجود‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫نداش��ته باش��د و توزیع اطالعات و گردش اطالعات‬ ‫در یک جامعه ای ازاد نباشد‪ ،‬اینها باعث می شود نظام‬ ‫اقتصادی از کارامدی خود در بیاید‪.‬‬ ‫یعن��ی تولیدکنن��ده «الف» کاالی��ی را تولید می کند و‬ ‫تولیدکنن��ده «ب» هم همی��ن کاال را تولید می کند اما‬ ‫مصرف کننده متوجه نیست که این تولید را تولیدکننده‬ ‫دیگری هم انجام می دهد‪ .‬به عبارتی اطالعات کارامد‪،‬‬ ‫چابک و در دس��ترس عموم نیس��ت‪ .‬همچنین زمانی‬ ‫ک��ه به جای مکانیزم قیمت و بازار تنظیم کننده قیمت‪،‬‬ ‫دس��تورالعمل باش��د‪ ،‬کارامدی نظام اقتصادی کاهش‬ ‫پی��دا می کند و هر چقدر هم که می��زان کارامدی نظام‬ ‫اقتصادی در کش��وری کمتر شود‪ ،‬فرصت سودجویی‬ ‫برای افراد در ان اقتصاد باالتر می رود‪.‬‬ ‫در ای��ن ش��رایط در عین حال که ب��رای بعضی ها که‬ ‫عموما بخش های تولیدی و صنعتی هس��تند‪ ،‬فرصت‬ ‫س��وداوری از بین خواهد رفت‪ ،‬بخش های خدماتی‬ ‫می توانند از این نبود ش��فافیت و ناکارامدی اقتصادی‬ ‫برای سوداوری بیشتر استفاده کنند‪.‬‬ ‫به عبارتی به جهت انکه در این شرایط نبود شفافیت و‬ ‫در گ��ردش نبودن اطالعات باعث نبود رقابت خواهد‬ ‫ش��د بخش های تولیدی ب��ا عدم س��وداوری مواجه‬ ‫می ش��وند و در مقاب��ل بخش ه��ای خدماتی فرصت‬ ‫سوداوری خواهند داشت‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬این موضوع‬ ‫بخش دولتی را هم مش��مول می ش��ود‪ ،‬چرا که بخش‬ ‫دولت��ی هم در زمانی که مکانیزم بازار‪ ،‬مکانیزم رقابتی‬ ‫نباش��د طبیعتا در جایی که می تواند با س��وء اس��تفاده‬ ‫از همان عدم ش��فافیت ها مسیرهای خود را از بخش‬ ‫خصوصی کوتاهتر کند‪ ،‬موفق تر خواهد بود‪.‬‬ ‫ام��ا در جاهایی که خود انها هم در این چرخه گرفتار‬ ‫ش��وند ان وقت انها هم دچار مش��کل خواهند ش��د‪.‬‬ ‫نمونه ان صنعت سیمان ماست که در چند سال گذشته‬ ‫م��ا این صنعت را هم در بخش دولتی و هم در بخش‬ ‫خصوصی داش��تیم‪ .‬زمانی که جلوی صادرات سیمان‬ ‫گرفته ش��د هردوی این بخش ها ض��رر کردند‪ .‬یعنی‬ ‫مکانیزم تنظیم قیمت در بازار‪ ،‬مکانیزم تنظیم عرضه و‬ ‫تقاضا نبود‪ ،‬بلکه مداخله دولت بود و با این کار هر دو‬ ‫ضرر کردند و صنعت سیمانی که می توانست در یک‬ ‫دوره طالیی رشد و شکوفایی داشته باشد‪ ،‬برعکس‬ ‫با عدم رشد مواجه شد‪.‬‬ ‫به هر حال در بحث واس��طه گری در کشور ما بیش‬ ‫از انکه به علت پرداخته ش��ود‪ ،‬ب��ه معلول پرداخته‬ ‫می شود‪ .‬یعنی زمانی که قیمت کاالیی در بازار گران‬ ‫می ش��ود‪ ،‬دولت به جهت اینکه از خودش س��لب‬ ‫مسئولیت کند‪ ،‬به سراغ چند نفر می رود که کاالهای‬ ‫انها در انبارها مانده و انها را جریمه و کاالهای انها‬ ‫را حراج می کند‪ ،‬غافل از اینکه اگر دولت س��ازوکار‬ ‫رقابتی را در کشور فراهم می کرد‪ ،‬فردی که اسمش‬ ‫را محتکر گذاشته اصال جرات نمی کرد کاالی خود‬ ‫را احتکار کند‪ .‬چون ان وقت ان فرد می دانست اگر‬ ‫کاالی خود را نفروشد‪ ،‬فردا رقیبش می تواند با قیمت‬ ‫باالتری همان کاال را بفروشد و در نتیجه اوست که‬ ‫متضرر می شود‪ .‬به عبارتی در رقابت است که افراد‬ ‫خودشان را تنظیم می کنند‪ .‬با این سخنان می خواهم‬ ‫بگویم مشکل از سیستم است نه فزون خواهی افراد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر این وضعیت که در اقتصاد ما است‪،‬‬ ‫در اقتص��اد بازاره��ای ازاد و اروپا نیس��ت و در ان‬ ‫بازارها احتکار نداریم‪ .‬به جهت انکه سیستم رقابت‬ ‫و نظام توزیع در ان کشورها به جهت وجود رقابت‬ ‫توانمند شده و توسعه یافته است‪.‬‬ ‫یعن��ی ب��ر خالف کش��ور م��ا ش��بکه های عظیم و‬ ‫فروش��گاه های زنجی��ره ای وج��ود دارد که از درب‬ ‫تولیدکننده تا مصرف کننده خدمات را کنترل و حتی‬ ‫می توانند پیش بینی کنند که در سه ماه اینده کدام کاال‬ ‫تقاضایش بیش��تر می شود‪ .‬این کنترل‪ ،‬برنامه ریزی و‬ ‫پیش بینی‪ ،‬نوس��ان قیمت را کنترل می کند و به یک‬ ‫نوسان متعادل می رس��اند‪ .‬اما این مکانیزم در کشور‬ ‫ما وجود ندارد و هیچ کدام از تولیدکننده‪ ،‬وارد کننده‬ ‫و فروش��نده ما نمی توانن��د روند ب��ازار را مطالعه‪،‬‬ ‫پیش بینی و براساس ان خرید‪ ،‬تولید و عرضه کنند‪.‬‬ ‫ی که‬ ‫اگ��ر ان کار انجام ش��ود فرصت ان سیس��تم ‬ ‫نامش را واس��طه گری نهاده اند کم خواهد شد‪ .‬البته‬ ‫به نظر من عمال از جانب ان ش��خص واس��طه‪ ،‬این‬ ‫اق��دام او یک اقدام اقتصادی اس��ت‪ ،‬چرا که دارد از‬ ‫فرصت ناکارامدی بازار استفاده می کند و سودش را‬ ‫می برد‪ .‬او تخلفی نمی کند‪ .‬به هر حال با این کنترل و‬ ‫پیش بینی بازار فرصت ها برای واسطه ها کم و باعث‬ ‫می شود ان واسطه در فضای رقابتی به حداقل سود‬ ‫اکتف��ا کند و در نتیجه تمام اینها باعث کاهش هزینه‬ ‫خود و کاهش هزینه تمام ش��ده می شود‪ .‬این است‬ ‫فلسفه نقش واسطه ها در افزایش قیمت تمام شده‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫گزارشی از یک حاشیه پر ابهام در نمایشگاه بیست و سوم کتاب‬ ‫حکایت یک بام و دو هوا‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫انها که در چند س��ال گذشته در زمینه اطالع رسانی حوزه‬ ‫فرهنگ و ادب دس��تی داش��ته اند‪ ،‬خوب به خاطر دارند که‬ ‫ماجرای جمع اوری یا حذف کتاب هایی از صادق هدایت‪،‬‬ ‫فروغ فرخزاد‪ ،‬هوش��نگ گلشیری و امثالهم از رویدادهای‬ ‫مرب��وط ب��ه وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی‪ ،‬از جمله‬ ‫نمایش��گاه کتاب تهران از دوره دوم دولت اصالحات بود‬ ‫که رفته رفته شکل و ش��دت گرفت‪ .‬در واقع در چند سال‬ ‫گذشته جمع اوری کتاب هایی که با مجوز همین وزارتخانه‪،‬‬ ‫پس از ممیزی منتش��ر ش��ده ‪ ،‬پیش و پس از این رخدادها‬ ‫هم در کتابفروش��ی ها قابل دسترس بوده و ضوابط حضور‬ ‫در روی��دادی چ��ون نمایش��گاه کتاب را داش��ته اند‪ ،‬جزو‬ ‫حاشیه های جدانشدنی بوده که البته در دوره های مختلف‬ ‫با شدت های نسبی متفاوتی بروز کرده است‪ .‬برای نمونه‪،‬‬ ‫محمدحس��ین صفار هرندی به عنوان وزی��ر وقت در زمان‬ ‫برپایی بیستمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال‬ ‫‪ ،1386‬پ��س از جم��ع اوری مجموعه ه��ای ش��عر «فروغ‬ ‫فرخزاد» به همراه برخ��ی از کتاب های دیگر در مواجهه با‬ ‫پرسش های خبرنگاران با اذعان بر اینکه امر ممیزی کتاب‬ ‫مصوبه خاصی حتی در شورای انقالب فرهنگی ندارد‪ ،‬بلکه‬ ‫بر اساس ایین نامه ای اعمال می شود که بر مبنای مصوبه این‬ ‫ش��ورا در زمینه مدیریت فرهنگی بوده است‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫«شعرهای فرخزاد را می توان طیف بندی کرد‪ .‬ممکن است‬ ‫دسته ای شامل تذکر شود و از ناشر بخواهیم که ان را اجرا‬ ‫کن��د؛ اما به طور کلی فروغ فرخ��زاد را ممنوع نکرده ایم‪».‬‬ ‫اما این ماجرا همچنان ادامه داش��ت تا امس��ال که با شدت‬ ‫یافتن حذف برخی از کتاب ها از نمایش��گاه‪ ،‬س��رانجام به‬ ‫اظهارهای صریحی در این زمینه منجر شد که مروری بر ان‪،‬‬ ‫برای انهایی که همواره از ارائه نشدن پاسخی مشخص به‬ ‫پرسش ها و ابهام های موجود در این زمینه گله مند بوده اند‪،‬‬ ‫خالی از لطف نیست‪.‬‬ ‫ش��اید ماج��را از جایی اغاز ش��د که چن��د روز مانده به‬ ‫برگ��زاری همای��ش ش��اعران ای��ران و جهان‪ ،‬همایش��ی‬ ‫ک��ه از متعلق��ات جش��نواره ش��عر فج��ر ‪ 88‬ب��ود اما در‬ ‫فروردین ‪ 89‬در سه شهر تهران‪ ،‬اصفهان و شیراز برگزار شد‪،‬‬ ‫دبیر همایش در نشس��ت خبری مربوط‪ ،‬با پرسشی درباره‬ ‫حذف نام «فروغ فرخزاد» از کتاب ش��عر ش��اعران ایران و‬ ‫‪62‬‬ ‫جهان مواجه شد‪ .‬وی در ان زمان گفت‪« :‬ما یک دیپلماسی‬ ‫فرهنگی داریم و یک دیپلماس��ی دولتی‪ ،‬به همین دلیل نام‬ ‫«فروغ فرخزاد» گرچه در میان مخاطبان شعر شناخته شده‪،‬‬ ‫اما به دالیل مختلفی در این کتاب نیامده است‪».‬‬ ‫وی در عین حال عنوان کرد که این کتاب به عنوان نخستین‬ ‫کتاب ش��اعران ایران و جهان‪ ،‬پس از مطالعه و تحقیق های‬ ‫الزم نوش��ته شده و نظر کارشناسان شعر و مقررات کشور‬ ‫درخصوص ان لحاظ شده‪ ،‬اما حتی نام شاعران خارجی با‬ ‫هماهنگی دولت های متبوع ان کشورها در این کتاب امده‬ ‫و کش��ور ما هم بر همین روال عمل کرده اس��ت‪ .‬با اغاز‬ ‫تو سوم در پانزدهم اردیبهشت ماه ‪ 1389‬بود‬ ‫نمایشگاه بیس ‬ ‫که برخی از خبرگزاری ها رفته رفته خبرهای کوتاهی منتشر‬ ‫کردند مبنی بر جمع اوری اثاری از فروغ فرخزاد‪ ،‬هوشنگ‬ ‫گلشیری و عباس معروفی‪ ،‬در کنار خبرهایی مربوط به اثار‬ ‫ایت اهلل صانعی‪ ،‬ایت اهلل منتظری و ایت اهلل بهشتی‪.‬پیش تر‪،‬‬ ‫مدیر کمیته ارزشیابی و نظارت بر نمایشگاه کتاب تهران ا ‏ز‬ ‫ت عرضه کتاب هایی که به تبلیغ فرقه‏های ضاله و‬ ‫ممنوعی ‏‬ ‫عرفان التقاطی بپردازند و در انها نسبت به اموزه‏های دینی و‬ ‫مذهب شیعه جعفری بی‏توجهی شده باشد‪ ،‬خبر داده بود‪.‬‬ ‫ی کتاب هایی‬ ‫محمد اللهیاری فومنی همچنین گفته بود‪« :‬تمام ‬ ‫که با استفاده از واژه‏های مجعول‪ ،‬تمامیت ارضی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران را هدف قرار دهند‪ ،‬نیز مشمول این ممنوعیت‬ ‫می‏شوند‪ .‬همچنین ا ‏ز عرضه کتاب هایی که جنبه ترویجی و‬ ‫تبلیغاتی برای ادیان دیگر دارند‪ ،‬جلوگیری به‏ عمل خواهد‬ ‫امد‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬عرضه کتاب هایی که وحدت ملی کش��ور را‬ ‫تهدید کنند و همچنین اثاری که قصد توهین یا احیانا وهن‬ ‫نظام مقدس جمهوری اس�لامی ایران را داش��ته باشند‪ ،‬در‬ ‫نمایشگاه کتاب تهران ممنوع خواهد بود‪ .‬البته در این موارد‬ ‫ک��ه انگار از روی یکی از اصول قانون اساس��ی جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران نوشته شده بود‪ ،‬موارد ابتدایی غیر قابل انکار‬ ‫بودند؛ هرچند درباره انها هم این پرسش ها به وجود می امد‬ ‫که اگر این موارد مربوط به کتاب هایی است که ناشران دیگر‬ ‫کشورها برای بخش بین الملل نمایشگاه وارد می کنند‪ ،‬چرا‬ ‫در بخش داخلی اجرایی می شود و اگر برای بخش داخلی‬ ‫در نظر گرفته ش��ده است‪ ،‬مگر ما در کشور به کتاب هایی‬ ‫مجوز نشر داده ایم که مبلغ فرقه‏های ضاله و عرفان التقاطی‬ ‫هستند و در انها نسبت به اموزه‏های دینی و مذهب شیعه‬ ‫بی‏توجهی شده‪ ،‬تمامیت ارضی جمهوری اسالمی ایران را‬ ‫هدف قرار داده‪ ،‬مروج ادیان دیگرند‪ ،‬وحدت ملی کش��ور‬ ‫را تهدی��د می کنند یا ب��ه نظام جمهوری اس�لامی توهین‬ ‫کرده اند؟!‬ ‫محس��ن پرویز‪ ،‬معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد که تبعا‬ ‫ریاست نمایشگاه کتاب تهران را برعهده دارد و در مراسم‬ ‫افتتاحیه این نمایش��گاه که بلندگوهای ان بیش از هر چیز‬ ‫کتاب ها و موسسه های کمک اموزشی را تبلیغ می کردند و‬ ‫باز هم از بدخواهان و سنگ اندازانی سخن گفت که همواره‬ ‫بر سر راه فعالیت های تحت مدیریت او بوده اند‪ ،‬در نیمه های‬ ‫تو سومین نمایشگاه گفت که علت بسیاری‬ ‫برگزاری بیس ‬ ‫از این جمع اوری ها این بوده که طبق ضوابط نمایش��گاه‪،‬‬ ‫کتاب های قبل از س��ال ‪ 84‬اجازه حضور در نمایش��گاه را‬ ‫ندارند‪ .‬او که با ایس��نا گفت وگ��و می کرد‪ ،‬همچنین درباره‬ ‫اینکه ایا واقعا همین طور است یا طبق اظهار برخی ناشران‪،‬‬ ‫کتاب هایی که مورد تایید یا وثوق هستند‪ ،‬اجازه عرضه دارند؛‬ ‫اما اثار برخی نویسندگان نه‪ ،‬گفت‪« :‬این درست نیست‪ .‬اصال‬ ‫موضوع به «برخی نویسندگان» ربطی ندارد‪ .‬این ضابطه که‬ ‫اثار از یک س��الی به قبل مجاز به حضور نیس��تند‪ ،‬حدود‬ ‫‪ 10‬س��الی هست که در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران‬ ‫جزو مصوبات اس��ت‪».‬او در ادامه افزود‪« :‬اگر کسی تخلف‬ ‫کند‪ ،‬جزو تخلفاتش است و در تخلفات ثبت می شود‪ .‬اگر‬ ‫ماموران نمایش��گاه متوجه ش��وند‪ ،‬با او برخورد می کنند‪.‬‬ ‫این هم جزو پوئن های منفی اس��ت که ب��رای فرد درنظر‬ ‫گرفته می ش��ود و در س��ال های اتی‪ ،‬طب��ق ایین نامه برای‬ ‫اعط��ای غرفه اعمال خواهد ش��د‪ .‬این به کت��اب «این» یا‬ ‫«ان» ربط��ی ندارد‪ ».‬همچنین برخی از غرفه های ناش��ران‬ ‫ممکن اس��ت کتاب های ناش��ر دیگری را عرضه کنند که‬ ‫تخلف اس��ت‪ .‬پرویز سپس درباره اینکه گفته می شود اثار‬ ‫ایت اهلل صانعی چهارش��نبه از نمایشگاه جمع شده و بعد‬ ‫دوباره برگردانده شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬این موضوع دروغ است‪.‬‬ ‫اگر کسی مدعی این شده که اثار اقای صانعی جمع اوری‬ ‫شده‪ ،‬دروغ گفته است‪ .‬گاهی خبر دروغی منتشر می شود‪،‬‬ ‫بع��د که معلوم می ش��ود دروغ بوده‪ ،‬موض��وع را یک ذره‬ ‫می پیچانند و یک جور دیگ��ر ان را جلوه می دهند‪ .‬ما هم‬ ‫که بیکار نیس��تیم اینجا دائم تکذیبیه بفرستیم‪ .‬ان مواردی‬ ‫هم که تکذیبیه می فرس��تیم‪ ،‬دوس��تان کار نمی کنند‪ .‬اینها‬ ‫روش های اخالقی نیست؛ غیراخالقی است‪ .‬ممکن است‬ ‫بخواهند مسائلی بگویند که هیجان ایجاد کند و جامعه را‬ ‫ش��لوغ کند تا حدی می ش��ود هیجان ایجاد کرد؛ اما بدون‬ ‫اینک��ه دروغ پردازی ش��ود‪».‬اما درحالی که در نمایش��گاه‬ ‫حتی ناش��رانی از نصب پوسترهای شاعران و نویسندگان‬ ‫هم منع می ش��دند و برای این منظ��ور تذکرهایی دریافت‬ ‫می کردند و درحالی که نگارنده این قلم شاهد بود که نشر‬ ‫خ‪ .‬در کنار عرض��ه قران و انواع مصحف و مراثی‪ ،‬نه تنها‬ ‫اثار ناش��ران دیگر‪ ،‬بلکه دیوان فروغ فرخزاد را هم به طور‬ ‫زیرمیزی به متقاضیان عرضه می کرد‪ ،‬شاهد از غیب رسید؛‬ ‫روح انگیز کراچی در مصاحبه دیگری‪ ،‬از جمع اوری کتاب‬ ‫پژوهشی درباره «فروغ فرخزاد» (از تریلوژی سه زن شاعر‬ ‫ایرانی) از غرفه ناش��ر در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران‬ ‫خبر داد‪ .‬این نویسنده و پژوهشگر عنوان کرد‪« :‬این اتفاق در‬ ‫حالی رخ داد که این اثر یکی از مجلدهای «تریلوژی سه زن‬ ‫شاعر ایرانی» (پروین اعتصامی‪ ،‬عالم تاج قائم مقامی (ژاله) و‬ ‫فروغ فرخزاد) است که هم زمان و تقریبا با یک ماه اختالف‬ ‫ن تریلوژی روی کتاب‬ ‫ن را که در ای ‬ ‫چاپ شده اند‪ .‬دلیل ای ‬ ‫فروغ فرخزاد دست گذاشته اند‪ ،‬نمی دانم؛ چون به رغم اینکه‬ ‫سال انتشار را دلیل جمع اوری این کتاب از نمایشگاه عنوان‬ ‫کرده اند‪ ،‬هر س��ه کتاب در س��ال های ‪ 83‬و ‪( 84‬اس��فند و‬ ‫فروردی��ن) با اختالف یک ماه به چاپ رس��یده اند؛ چراکه‬ ‫قرار بود در نمایشگاه کتاب سال ‪ 84‬ارائه شوند‪ .‬ضمن انکه‬ ‫کتاب مربوط به پروین اعتصامی حتی زودتر و در سال ‪83‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫از تواریخ ایام‬ ‫هم منتشر شده اما با این مشکل مواجه نشده است‪ ».‬او در‬ ‫ادامه با بیان اینکه ‪ 30‬سال است در زمینه شعر زنان تحقیق‬ ‫می کند‪ ،‬عنوان کرد‪« :‬ایا یک کتاب تحقیقی که مورد استفاده‬ ‫دانش��جویان قرار می گیرد‪ ،‬یک کتاب ضاله است و باید از‬ ‫نمایشگاه جمع اوری شود؟»‬ ‫در ادامه‪ ،‬مدیر کمیته ناشران داخلی بیست وسومین نمایشگاه‬ ‫بین الملل��ی کتاب ته��ران بود که ش��اید در صریح ترین و‬ ‫واضح ترین اظهارهای رسمی تاریخ نمایشگاه ‪ -‬دست کم‬ ‫در دهه اخیر ‪ -‬از متن و برخی حاشیه های نمایشگاه کتاب‬ ‫امس��ال سخن گفت‪ .‬محمود ساالری اظهار کرد‪« :‬من اینها‬ ‫را مانن��د همان فال و کف بینی و ای��ن چیزها می بینم‪ .‬من‬ ‫می گوی��م این اثر سوبس��ید نمی خواهد‪ .‬اینجا ناش��ر دارد‬ ‫متری چقدر پرداخت می کند؟ برق و انرژی‪ ،‬حراس��ت و‬ ‫امنیت و‪ ...‬تامین اس��ت‪ .‬سوبسید دولت است؛ منتی بر سر‬ ‫کسی نیست؛ اما دست کم‪ ،‬اثاری بیاید که جا باز کند‪ .‬اثار‬ ‫نویسندگان نس��ل نو‪ ،‬نسل انقالب بیاید‪ ،‬اثار حوزه اندیشه‬ ‫دینی ترویج ش��ود‪ .‬حوزه اندیش��ه دینی را حوزه روش��نی‬ ‫می دان��م؛ حوزه دی��ن را متحجر نمی دانم‪ .‬حوزه اندیش��ه‬ ‫دین��ی را متعالی می دانم‪ .‬ان دس��ت کتاب ها را هم ناش��ر‬ ‫برود در فروش��گاهش بفروش��د؛ چرا انها را در نمایشگاه‬ ‫کت��اب عرض��ه کنی��م؟»او در ادامه درباره اینک��ه پس اگر‬ ‫ف نظری نیست چرا اثار ایت اهلل صانعی جمع اوری و‬ ‫اختال ‬ ‫بعد برگردانده می شود‪ ،‬گفت‪« :‬در جمع اوری ان اثار‪ ،‬کمیته‬ ‫ناشران مطلقا دخلی نداش��ت‪ .‬من نمی دانم‪ ،‬شاید دوستان‬ ‫برای ارزش��یابی جمع اوری و بعد از ارزیابی برگردانده اند‪.‬‬ ‫کمیته ناشران داخلی نه نظر خاصی داشت‪ ،‬نه عمل خاصی‬ ‫انجام داد‪ ».‬ساالری درباره اینکه مگر مسئول اجرای ضوابط‬ ‫و نظارت نمایشگاه‪ ،‬کمیته ناشران داخلی نیست‪ ،‬عنوان کرد‪:‬‬ ‫«علی القاعده کمیته ناشران داخلی مجری ضوابط انضباطی‬ ‫نمایشگاه است که به همراه دوستان حراست در نمایشگاه‬ ‫اعمال قانون می کنی��م‪ .‬ان مورد خاص که گفتید‪ ،‬قرار بود‬ ‫ارزشیابی اش انجام شود‪ .‬قرار نبود جمع اوری شود که اگر‬ ‫قرار بود جمع اوری ش��ود‪ ،‬ما عمل می کردیم‪».‬مدیر کمیته‬ ‫ناشران داخلی در پاسخ به این پرسش که مگر قبل از عرضه‬ ‫اثار در نمایش��گاه‪ ،‬تذکر داده نمی شود که چه اثاری نباید‬ ‫عرضه شود‪ ،‬متذکر شد‪« :‬کمیته نظارت و ارزشیابی لیستی‬ ‫را به ما اعالم کرده بود که ما قبل از نمایش��گاه به ناش��ران‬ ‫موارد را عرض کردیم‪ .‬برخی از دوستان ناشر ما مساعدت‬ ‫کردند‪ ،‬برخی از دوستان ناشر‪ ،‬به نظرشان می امد که کتاب‬ ‫با تغییرات اندکی قابل عرضه است و اوردند که ما مجددا‬ ‫مجبور شدیم یاداور شویم که این کتاب در نمایشگاه اجازه‬ ‫عرضه نمایش��گاهی ندارد‪ ».‬ساالری همچنین گفت که در‬ ‫لیست کمیته نظارت و ارزشیابی که به انها اعالم شده‪ ،‬اثار‬ ‫ایت اهلل صانعی نبوده اس��ت‪ .‬اما در حالیکه علیرضا معاف‬ ‫به عنوان دبیر و قائم مقام کمیته نظارت و ارزشیابی وزارت‬ ‫ارش��اد در مصاحبه دیگری جمع ک��ردن برخی کتاب ها را‬ ‫از نمایش��گاه برای راحتی مردم توصیف کرد و تعداد انها‬ ‫را «کمتر از هزار عنوان» برش��مرد‪ ،‬این پرسش ها هیچ وقت‬ ‫پاس��خ داده نشدند که چگونه می شود به یک کتاب مجوز‬ ‫نشر داد‪ ،‬اما به ناشر ان گفت‪ ،‬ان را نفروشید‪ ،‬یا پوسترش را‬ ‫جایی نصب نکنید؟ چگونه به کتابی از یک نویسنده خارج‬ ‫از کش��ور که فعالیت سیاس��ی هم دارد و به گفته خودش‬ ‫داس��تانی را در ‪ 26‬س��ال پیش نوشته که به ماجراهای یک‬ ‫جوان تحت ش��کنجه و بازجویی می پردازد و ظاهرا حتی‬ ‫در دولت اصالحات هم مجوز نشر کسب نکرده‪ ،‬در سال‬ ‫‪ 88‬مجوز انتشار می دهیم و بعد جمع اوری اش می کنیم؟ یا‬ ‫ن حرف که مدیر ارزشیابی وزارتخانه می گوید کتاب هایی‬ ‫ای ‬ ‫که بعد از س��ال ‪ 1384‬چاپ شده اند‪ ،‬اما مجوز اداره کتاب‬ ‫معاون��ت فرهنگی وزارت ارش��اد را ندارند‪ ،‬یعنی چه؟ یا‬ ‫مهم تر از همه اینکه ش��اعری به نام «فروغ فرخزاد» اساس��ا‬ ‫جزو شاعران بنام این مرز و بوم نبوده است؟‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫پرونده ای درباره برگزیدگان جوایز داستان در سال ‪88‬‬ ‫تب تند نوشتن‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫اگ��ر یکی از مالک های توفیق جایزه ادبی را افزایش‬ ‫فروش کتاب برگزیده یک جایزه بپنداریم‪ ،‬جوایز ادبی‬ ‫داستانی به نسبت در این زمینه موفق بوده اند‪ ،‬البته در‬ ‫حد دو‪ ،‬سه چاپ برای یک کتاب و نه بیشتر‪.‬‬ ‫به‪‎‬عبارت دیگر‪ ،‬نویسندگان معروف جمهور خاص‬ ‫مخاطبان خود را دارند و اگر کتابی قابلیت های اولیه‬ ‫یک کتاب پرفروش را نداش��ته باش��د‪ ،‬به فرض که‬ ‫روی جلد ان عنوان «برنده جایزه‪ ».....‬درج شود‪ ،‬بیش‬ ‫از دو‪ ،‬س��ه چاپ نخواهد داشت‪ .‬این حکایت از ان‬ ‫دارد که جایزه‪‎‬های ادبی داس��تانی توانسته اند فضایی‬ ‫برای معرفی کتاب فراهم کنند‪ ،‬اما نتوانسته اند مرجع‬ ‫مطمئنی برای کتابخوانان باشند‪ .‬علت چیست؟‬ ‫به‪‎‬نظر می رس��د که جایزه‪‎‬های ادبی به‪‎‬خاطر محفلی‬ ‫بودنشان‪ ،‬اعتماد‪‎‬برانگیز نیستند‪ .‬ه ر یک از این جایزه‪‎‬ها‬ ‫در خوش بینانه تری��ن حالت نماینده یک محفل ادبی‬ ‫خاص هستند و در پشت س��ر جایزه‪‎‬ها حضور یک‬ ‫فکر جامع و مانع و یک نگاه حرفه ای فارغ از سالیق‬ ‫ادبی یا عالیق سیاس��ی‪ ،‬احس��اس نمی شود‪ .‬مشکل‬ ‫دیگر این جایزه‪‎‬ها یا الاقل برخی از انها ان است که‬ ‫تعریف دقیق جایزه ادبی بر انها قابل‪‎‬انطباق نیست‪.‬‬ ‫جای��زه ادبی‪ ،‬ی��ا به‪‎‬واس��طه ارزش مالی ب��االی ان‬ ‫اعتبار پیدا می کند یا به‪‎‬خاطر اعتب��ار ویژه داوران ان‬ ‫و س��رانجام جایزه ادبی علی القاع��ده باید یک گروه‬ ‫ثابت دس��ت‪‎‬اندرکار داشته باش��د که خود اهل بخیه‬ ‫باشند یعنی برای خودشان در ان زمینه ادبی (شعر یا‬ ‫داستانی) کسی باشند‪ ،‬مثال بارز ان فرهنگستان نوبل‬ ‫اس��ت و نیز می شود اکادمی اسکار را شاهد اورد‪ .‬به‬ ‫تعبیر روش��ن تر‪ ،‬جایزه ادبی نماینده یک جریان نقد‬ ‫اس��ت‪ .‬در ایران جایزه‪‎‬های ادبی احیانا سال به سال‪،‬‬ ‫سلیقه جدیدی را با‬ ‫عوض شدن ترکیب ‬ ‫هی��ات داوران در‬ ‫گزینش کتاب برتر‬ ‫اعم��ال می کنن��د و‬ ‫معموال ج��ز یکی‪،‬‬ ‫دو نف��ر ک��ه جایزه‬ ‫ب��ه پایم��ردی انها‬ ‫راه ان��دازی ش��ده‬ ‫است‪ ،‬س��ایر داوران‬ ‫ه��ر س��ال تغیی��ر‬ ‫می کنن��د‪ .‬جایزه‪‎‬ها‬ ‫نیز به غیر از جایزه‬ ‫دولتی کتاب س��ال‬ ‫(و اخی��را جای��زه‬ ‫ج�لال ال احم��د)‪،‬‬ ‫ارزش مال��ی باالیی‬ ‫ندارن��د‪ .‬اف��زون بر‬ ‫همه اینه��ا‪ ،‬فیلترگذاری های ایدئولوژیک‪ ،‬سیاس��ی‬ ‫و حت��ی محفل��ی نی��ز در بس��یاری از انتخاب ه��ا‬ ‫مشهود است‪.‬‬ ‫البته اش��کال اصل��ی کار‪ ،‬اینها نیس��ت‪ .‬جریان نقد‬ ‫ادب��ی در ای��ران الغ��ر و کم مایه اس��ت و در فقدان‬ ‫«نظریه ادبیات» و فقر مطالعات میان رش��ته ای‪ ،‬انچه‬ ‫می ماند همین نقدهای مرسومی است که هم ه ما این‬ ‫گوشه و ان گوشه در ژورنال های ادبی قلمی می کنیم‬ ‫و بیشتر معطوف به صورت اثار ادبی است‪ ،‬ان هم نه‬ ‫در شکل جریان شناسانه و تاریخ نگرانه که دست‪‎‬کم‬ ‫صورت ه��ای نوعی اثار ادبی و روندهای تکوین اثر‬ ‫ادبی در ایران از خالل این نقدها شناسایی شود‪.‬‬ ‫بنابراین باید همین جایزه‪‎‬های ادبی را فعال حلوا حلوا‬ ‫کرد و روی سر گذاشت‪.‬‬ ‫اما به‪‎‬طور خاص و درباره جوایز ادبی داستان در سال‬ ‫گذش��ته باید به برتری بی چون و چرای نشر چشمه‬ ‫نسبت به سایر موسسه‪‎‬های نشر در بردن جوایز ادبی‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫سیاس��ت نشر چشمه در انتشار رمان و داستان کوتاه‬ ‫در س��ال های اخیر این موسسه را به پرکارترین ناشر‬ ‫در این زمینه خاص بدل کرده است‪.‬‬ ‫نکته ای که می شود بر ان انگشت نهاد‪ ،‬این است که‬ ‫موج جدیدی از داستان نویسان در دهه اخیر برامده اند‬ ‫و ترس از داس��تان نوش��تن نزد نس��ل جدید ریخته‬ ‫است‪ .‬چش��مه با در نظر گرفتن مالک های حداقلی‪،‬‬ ‫ترجیح می دهد که ناشر مرجع برای این نسل جدید‬ ‫داستان نویسی باش��د تا انکه اصرار بر گزیده کاری و‬ ‫سرند کردن سخت گیرانه اثار رسیده داشته باشد‪.‬‬ ‫انچ��ه ت��رس بینن��ده را بر می انگیزد‪ ،‬ان اس��ت که‬ ‫مبادا ان بالیی که بر س��ر ش��عر امده اس��ت‪ ،‬پس از‬ ‫فروکش کردن این تب‪ ،‬بر س��ر داستان هم بیاید‪ .‬در‬ ‫شعر معاصر همه از بحران مخاطب دم می زنند اما بر‬ ‫اهل نظر مغفول نمی ماند که بحران مخاطب‪ ،‎‬واژه ای‬ ‫انحرافی اس��ت و بحران واقعی بازار ش��عر‪ ،‬بحران‬ ‫خریدار اس��ت؛ زی��را ان‪‎‬قدر کتاب ش��عر بی کیفیت‬ ‫روانه بازار ش��عر می ش��ود که خریدار حتی اگر اهل‬ ‫شعر خواندن باش��د (یعنی مخاطب شعر باشد) جز‬ ‫در ص��ورت‪ ،‬جرات‬ ‫خری��د کتاب ش��عر‬ ‫ب��ه خ��ود نمی دهد‪.‬‬ ‫اگ��ر ناش��رانی مثل‬ ‫ققن��وس‪ ،‬چش��مه‬ ‫و‪ ...‬س��خت گیری‬ ‫نورزن��د‪ ،‬ممک��ن‬ ‫اس��ت در اثر اشباع‬ ‫ب��ازار از کتاب های‬ ‫داس��تان کم‪‎‬کیفیت‪،‬‬ ‫هم��ان بی اعتم��ادی‬ ‫نزد مخاطب��ان بازار‬ ‫داس��تان ه��م اتفاق‬ ‫بیفتد‪.‬در این شماره‪،‬‬ ‫فق��ط برگزی��دگان‬ ‫جوایز ادبی داستانی‬ ‫را بررس��ی کرده ایم‪.‬‬ ‫ب��ه‪‎‬زودی برخ��ی از‬ ‫کتاب های��ی را که نامزد نهایی چند جایزه بوده اند در‬ ‫پرونده جداگان ه نقد خواهیم کرد‪.‬‬ ‫جایزه ش��هید حبیب غنی‪‎‬پ��ور از این نظ��ر یکی از‬ ‫استثنائات است‪ ،‬زیرا محفل قدیمی کتابخانه مسجد‬ ‫جواداالئمه با س��ابقه‪‎‬ای نزدیک به ‪ 30‬سال بانی این‬ ‫جایزه خصوصی است‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫یک‪« :‬انجا که پنچرگیری ها تمام می شوند»‪ ،‬حامد حبیبی‬ ‫بیهودگی در بطن تنهایی و هراس‬ ‫محسن فرجی‬ ‫مجموعه داستان «انجا که پنچرگیری ها تمام می شوند»‬ ‫نوشته حامد حبیبی از ‪ ٩‬قصه تشکیل شده است‪ .‬کتاب‬ ‫به سال ‪ 1387‬منتشر ش��ده‪ ،‬توسط نشر ققنوس و در‬ ‫‪ ١١٨‬صفحه‪ .‬حبیبی زمان انتش��ار این کتاب‪ ٣٠ ،‬ساله‬ ‫بوده‪ .‬او متولد س��ال ‪ 1357‬اس��ت‪« .‬ماه و مس» اولین‬ ‫کتاب اوست و «انجا که پنچرگیری ها تمام می شوند»‬ ‫دومین کتاب وی تا این لحظه است‪.‬‬ ‫با نگاه کردن به پیش��ینه نوشتاری حبیبی‪ ،‬یعنی به یاد‬ ‫اوردن وبالگ��ی به نام «ورطه» ک��ه او در ان با طنزی‬ ‫شالقی و گاه بسیار شیرین و ماهرانه‪ ،‬خیلی چیزها را‬ ‫از نظر می گذراند‪ ،‬در می یابیم که به داستان های کتاب‬ ‫«انجا که‪ »...‬هم این طنز راه یافته اس��ت؛ هرچند مولفه‬ ‫اصلی ان به شمار نمی رود‪ ،‬چرا که این طنز و البته همه‬ ‫ابزارهای روایی و نوش��تاری در این کتاب‪ ،‬به خدمت‬ ‫چی��زی دیگر درامده اند و ان ه��م بطالت و بیهودگی‬ ‫عمیقی است که در همه داستان ها موج می زند‪.‬‬ ‫از داستان اول شروع می کنیم‪« :‬فیدل» قصه چند فامیل‬ ‫اس��ت که از تشییع جنازه یکی از اقوام خود در شمال‬ ‫برمی گردند‪ .‬سوسن که نجات‪‎‬غریق بوده در دریا مرده‬ ‫اس��ت و همه گمانه زنی هایی که انها در ماشین هنگام‬ ‫بازگشت به سمت تهران انجام می دهند‪ ،‬درباره نحوه‬ ‫مرگ اوس��ت‪ .‬از همین جا‪ ،‬بیهودگی در اولین داستان‬ ‫حبیبی رخ می نماید‪ .‬چون همه حدس ها و گمان های‬ ‫انها بیهوده اس��ت و به نتیجه ای قطعی ختم نمی شود‪.‬‬ ‫حت��ی اگر هم به نتیجه ای ختم ش��ود‪ ،‬در اصل ماجرا‬ ‫که مرگ سوسن باشد‪ ،‬تغییری ایجاد نمی کند‪ .‬دومین‬ ‫مورد بیهودگی که در این داس��تان برجسته می شود و‬ ‫به چشم می اید‪ ،‬بر خود زندگی سوسن سایه انداخته‬ ‫است‪ .‬اواخر داس��تان «فیدل» از میان دیالوگ هایی که‬ ‫رد و بدل می شود‪ ،‬متوجه می شویم که سوسن پیش تر‬ ‫گفت��ه بوده که اگر از اول می دانس��ت س��گ چه جور‬ ‫‪64‬‬ ‫جانوری است‪ ،‬اصال ش��وهر نمی کرده یا اینکه امکان‬ ‫نداش��ته بچه بیاورد‪ .‬یعنی این بطالت‪ ،‬چنان بر زندگی‬ ‫او حکمرانی می کرده که س��گش فیدل را به زندگی با‬ ‫همسر و فرزندانش ترجیح می داده است‪.‬‬ ‫«ش��وخی» دومین داس��تان کتاب اوج این بیهودگی را‬ ‫در داستان های حبیبی به نمایش می گذارد؛ سه کارمند‬ ‫به روزمرگی و ماللی رسیده اند که روزها و ساعت ها‬ ‫به جای انکه اوقاتی برای زندگی باشند‪ ،‬مفهوم خود را‬ ‫باخته ان��د و انها فقط به اینده فکر می کنند تا زمان در‬ ‫اوج بطالت بگذرد‪ .‬این گونه است که در همان سطور‬ ‫اول داس��تان‪ ،‬یک��ی از انها می گوید‪« :‬خدا را ش��کر!‬ ‫شنبه ش��د‪ ،‬کمر هفته شکس��ت‪ ».‬انها به‪‎‬قدری درگیر‬ ‫و دچار این بیهودگی ش��ده اند که س��اعات کار خود‬ ‫را این گون��ه می گذرانند‪« :‬مصداقی در چینی قنددان را‬ ‫س��ر خود کاری می چرخاند‪ ،‬دو همکارش اطراف میز‬ ‫چمباتم��ه می زدند و به باال‪ ،‬به ان چرخش بی معنا که‬ ‫خیال ایس��تادن نداشت خیره می شدند و هرکدام زمان‬ ‫توقف ان گردش سرگیجه اور را حدس می زدند‪».‬‬ ‫داس��تان سوم کتاب «شب ناتمام» نام دارد که در اینجا‬ ‫هم بیهودگی را می توان در همه رفتارهای ش��خصیت‬ ‫اصلی داس��تان دید‪ .‬او در زمین گلف‪ ،‬با توپی خیالی‬ ‫ب��ازی می کند و عمال خود بازی را هم به بازی گرفته‬ ‫است‪ .‬اما اوج این بطالت در زندگی او‪ ،‬انجایی است که‬ ‫راوی‪ /‬شخصیت فرعی داستان‪ ،‬همراه با این شخصیت‬ ‫اصلی‪ ،‬به ش��کاری شبانه می رود‪ .‬در این شکار‪ ،‬عمال‬ ‫هیچ شکاری صورت نمی گیرد‪ .‬یعنی شخصیت اصلی‬ ‫داس��تان‪ ،‬در تمام طول راه به س��مت حیوانات شلیک‬ ‫می کن��د‪ ،‬اما نهایت تالش خود را می کند که تیرهایش‬ ‫به هیچ حیوانی نخورد‪ .‬نهایتا هم بدون اینکه شکاری‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬این مراسم بیهوده به پایان می رسد‪.‬‬ ‫«قمر گمنام نپتون» به عنوان یکی از بهترین داستان های‬ ‫ای��ن مجموعه‪ ،‬همان ت��م اصل��ی و دغدغه های مهم‬ ‫حامد حبیبی را در این کتاب به نمایش می گذارد؛ یک‬ ‫اعدامی با پای خودش به س��راغ ش��عبه اعالم احکام‬ ‫می رود و طی توافق با مامور ش��عبه‪ ،‬زمان اعدامش را‬ ‫برای هف��ت روز دیگر تعیین می کند‪ .‬او در این هفت‬ ‫روز‪ ،‬بی انکه تالش��ی برای اس��تفاده ک��ردن از نهایت‬ ‫فرصت باقیمانده اش بکند‪ ،‬خاطراتی پراکنده را به یاد‬ ‫ی اعدام‬ ‫م��ی اورد و بعد در روز هفتم‪ ،‬طبق ق��رار قبل ‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫داس��تان «اش��کاف» از منظری دیگر‪ ،‬همین بطالت و‬ ‫کسالت زندگی را به نمایش می گذارد‪ .‬در این داستان‪،‬‬ ‫همه هراس زن و شوهری‪ ،‬رفتن یک گربه در اشکاف‬ ‫خانه اس��ت‪ ،‬ام��ا نهایتا گربه ای هم دیده نمی ش��ود و‬ ‫داستان با این عبارت به پایان می رسد‪« :‬پرسیدم سوراخ‬ ‫توی اش��کاف را بسته اند یا نه‪ .‬زنش که انگار از اینکه‬ ‫دیگر کسی باالی سرش پا نمی کوبد راضی بود‪ ،‬لبخند‬ ‫زد و گفت‪« :‬گذاشتیم برای تابستان‪ ».‬و محمود دستش‬ ‫را تکانی داد که یعنی مهم نیست‪».‬‬ ‫داس��تان بعدی کتاب «شب در ساتن سفید»‪ ،‬سوژه ای‬ ‫بک��ر و جذاب دارد؛ مردی خانه خود را به همراه پدر‬ ‫پیر و فرتوتش‪ ،‬یکجا می فروشد و البته با قیمتی خیلی‬ ‫پایین ت��ر از معمول؛ چرا که امکان نگهداری از پدرش‬ ‫را ندارد و در عین حال‪ ،‬مایل است که پیرمرد در خانه‬ ‫خودش بمیرد‪ .‬زن و ش��وهری ک��ه خانه را می خرند‪،‬‬ ‫مدام احس��اس می کنند که ش��بح پیرمرد در همه جای‬ ‫خانه‪ ،‬س��رگردان اس��ت‪ .‬قدیمی ب��ودن خانه و امدن‬ ‫سر و صدا از در و دیوارش هم مزید بر علت می شود‬ ‫تا انها بیشتر دچار هراس و وحشت شوند‪.‬‬ ‫«شب در ساتن سفید» با هوشمندی نویسنده‪ ،‬موقعیتی‬ ‫کمیک و تراژیک را به نمایش می گذارد که در ان‪ ،‬زن‬ ‫و شوهر داستان‪ ،‬خواهان مرگ عاجل پیرمردی فرتوت‬ ‫و بی ازار شده اند‪.‬‬ ‫کتاب «انجا که پنچرگیری ها تمام می ش��وند» در ادامه‬ ‫به داس��تان «اکازیون» می رس��د‪ .‬در این داس��تان همه‬ ‫س��رگرمی شخصیت مرد داس��تان این است که اگهی‬ ‫روزنامه ه��ا را می خوان��د و به خص��وص ب��ا خواندن‬ ‫اگهی های معاوضه‪ ،‬خیال پردازی می کند‪ .‬او سرانجام‬ ‫ماش��ین خود را ب��ا اتاقکی در کنار یک س��د‪ ،‬عوض‬ ‫می کند و با همس��رش به انجا نقل مکان می کنند‪ .‬در‬ ‫«اکازی��ون» هم بطالت و بیهودگی بر زندگی این زن و‬ ‫مرد که س��الیانی طوالنی با هم زندگی کرده اند‪ ،‬سایه‬ ‫انداخته است‪ .‬شکافی که بین انها وجود داشته در این‬ ‫فضای غمبار و س��اکت‪ ،‬دست به دست همان بیهوده‬ ‫ب��ودن زندگی می دهد و نهایتا زن داس��تان از اوج این‬ ‫بطالت‪ ،‬دس��ت به اقدامی می زند؛ اهرم های کنترل اب‬ ‫سد را دس��تکاری می کند تا دهکده ای که نزدیک سد‬ ‫است‪ ،‬تماما به زیر اب برود‪.‬‬ ‫«انجا که پنچرگیری ها تمام می ش��وند» اخرین داستان‬ ‫این کتاب است که عنوان خود را به کل مجموعه داده‬ ‫اس��ت‪ .‬این داستان‪ ،‬اتفاقا بن مایه بطالت و بیهودگی را‬ ‫کامل تر و عیان تر از باقی داستان های کتاب به نمایش‬ ‫می گ��ذارد‪ .‬در داس��تان «انجا ک��ه پنچرگیری ها تمام‬ ‫می شوند» مردی که با یک شوخی بی مزه‪ ،‬تمام خانه و‬ ‫ماشین و لوازم زندگی اش در روزنامه به حراج گذاشته‬ ‫ش��ده است؛ خود به این ش��وخی دامن می زند و همه‬ ‫چیزش را می فروش��د‪ .‬او تمام دارایی اش را به حراج‬ ‫می گذارد تا این داستان و خود کتاب‪ ،‬با این عبارت به‬ ‫پایان برسد‪« :‬انقدر سبک شده بود که می توانست پیاده‬ ‫تا انجا برود که پنچرگیری ها تمام می ش��وند و بر اسم‬ ‫مشهد‪ ،‬روی تابلویی مستطیلی‪ ،‬خط قرمز کشیده اند‪».‬‬ ‫حامد حبیبی با داس��تان های این کتاب‪ ،‬نشان می دهد‬ ‫نویس��نده ای باهوش است که ش��اخک‪‎‬هایی حساس‬ ‫دارد و یک��ی از مولفه های مه��م زندگی مدرن‪ ،‬یعنی‬ ‫همی��ن بیهودگ��ی و روزمرگی را به فراس��ت درک و‬ ‫دریافت کرده اس��ت‪ .‬بعد هم توانسته بدون افتادن به‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫داستان‬ ‫دامن شعار دادن و مستقیم گویی‪ ،‬روایتی کامال داستانی‬ ‫از این مقوله ارائه کند‪ .‬عالوه بر ان‪ ،‬داستان های او در‬ ‫این کتاب‪ ،‬دو مولفه مهم انسان مدرن را نیز به نمایش‬ ‫می گذارند؛ «تنهایی» و «ترس»‪.‬‬ ‫در همان داس��تان اول کتاب‪ ،‬یعنی «فیدل»‪ ،‬شخصیت‬ ‫در گذش��ته داستان انقدر احس��اس تنهایی می کرد که‬ ‫به س��گش پناه ب��رده بوده و حتی حی��وان را مقدم بر‬ ‫همس��ر و فرزندانش می دانس��ته‪ .‬در داستان «شوخی»‬ ‫هیچ رد پایی از زندگی خانوادگی دیده نمی ش��ود و به‬ ‫نظر می رس��د که هر س��ه کارمند داستان‪ ،‬تنها زندگی‬ ‫می کنند‪ .‬در داس��تان «ش��ب ناتمام» م��ردی هم که به‬ ‫ش��کاری بی حاصل می رود و هیچ حیوانی را ش��کار‬ ‫نمی کند‪ ،‬به تنهایی روزگار می گذراند‪ .‬در داستان «قمر‬ ‫گمنام نپت��ون»‪ ،‬تنهایی مرد اعدام��ی در تضادی که با‬ ‫دوس��تش و حتی پدر و مادرش وج��ود دارد‪ ،‬نمایان‬ ‫می ش��ود‪ .‬در «هتل» روابط زن و مرد در نهایت سردی‬ ‫و سکوت است و هر کدام در تنهایی خود‪ ،‬با خواب ها‬ ‫و خیال های دور از هم‪ ،‬روزگار می گذرانند‪ .‬در داستان‬ ‫«اش��کاف»‪ ،‬راوی قصه به تنهایی و بدون سر و همسر‬ ‫زندگی می کند‪ .‬تنهایی پیرمرد در داس��تان «ش��ب در‬ ‫س��اتن س��فید» یکی از مولفه های اصلی این داس��تان‬ ‫است؛ تنهایی عمیقی که بر کل زندگی او در روزهای‬ ‫اخر سایه انداخته اس��ت‪ .‬در داستان «اکازیون»‪ ،‬زن و‬ ‫مرد قصه فرزن��دی ندارند و تنهایی بر روابط انها هم‬ ‫حکمفرماست‪ .‬اساسا به جز داستان «هتل»‪ ،‬هیچ کدام از‬ ‫زن و شوهرهای این کتاب‪ ،‬فرزندی ندارند‪ .‬در داستان‬ ‫اخر کتاب یعنی «انجا که پنچرگیری ها تمام می شوند»‬ ‫هم قهرمان داستان‪ ،‬به تنهایی زندگی می کند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬نباید از اش��اره به این موضوع غفلت کرد‬ ‫که تنهایی ادم های این کتاب‪ ،‬فقط یک تنهایی فیزیکی‬ ‫و ظاهری نیست‪ ،‬بلکه ریشه هایی عمیق تر و درونی تر‬ ‫دارد‪ .‬حت��ی اگر در ابتدا ی��ک تنهایی فیزیکی بوده‪ ،‬بر‬ ‫رفتار‪ ،‬ذهنیت و دیدگاه انها اثر گذاش��ته است‪ .‬مقوله‬ ‫«ترس» اگرچه گاهی در داستان های کتاب‪ ،‬دلیل بیرونی‬ ‫دارد‪ ،‬اما در برخی موارد‪ ،‬یک هراس درونی است که‬ ‫لزوما نباید دنبال دلیل و علتی برای ان گشت‪ .‬گاهی هم‬ ‫دلیل ان‪ ،‬غیرمنطقی است و از نوعی عدم تعادل روانی‬ ‫حکایت می کند‪ .‬مثال در داستان «هتل» می خوانیم‪« :‬با‬ ‫اینک��ه زیرنویس ش��بکه های تلویزیونی اعالم می کرد‬ ‫زمین لرزه ‪ ١٢٠‬کیلومتر با الف‪‎.‬همزه فاصله داشته‪ ،‬ولی‬ ‫او دیگ��ر خوابش نبرد‪ .‬ش��نبه را مرخصی گرفت‪ ،‬زن‬ ‫و بچه و یک س��اک دس��تی را بار ماشین کرد و راهی‬ ‫هتل شد‪».‬‬ ‫ترس شخصیت مرد داستان در «اکازیون» هم غریب و‬ ‫جالب اس��ت و هم غم انگیز‪« :‬کسی فکرش را می کرد‬ ‫جایی که ادم ها هس��تند از غریبه ها بترسی و جایی که‬ ‫هیچ کس‪ ،‬از زنت‪ .‬بفهمی‪‎‬نفهمی شب ها هم ترس برم‬ ‫داشته بود‪ .‬حتی می ترسیدم به چشم هایش نگاه کنم‪».‬‬ ‫ش��اید ترس و هراسی که به جان ادم های کتاب «انجا‬ ‫که پنچرگیری ها تمام می ش��وند» افتاده است‪ ،‬از همان‬ ‫تنهایی عمیقی ریش��ه می گیرد که همه ذهن و زندگی‬ ‫انها را در بر گرفته است‪ .‬این تنهایی هم از همان بن مایه‬ ‫اصلی داس��تان های حبیبی‪ ،‬یعن��ی بطالت و بیهودگی‬ ‫برمی خیزد؛ چرا که ش��خصیت های کتاب او‪ ،‬چنان به‬ ‫بیهودگی رس��یده اند که تالشی برای خروج از تنهایی‬ ‫انجام نمی دهند‪.‬‬ ‫حامد حبیبی با داستان های کتاب «انجا که پنچرگیری ها‬ ‫تمام می ش��وند» نش��ان می دهد که هم ابزار و اس��رار‬ ‫قصه گویی را می شناس��د و هم به ش��کلی نظام مند و‬ ‫هوش��یارانه در پی طرح بیهودگی زندگی و تنهایی و‬ ‫هراس انسان معاصر است‪ .‬اما طنز زیرپوستی و جاندار‬ ‫بودن خود قصه ها باعث شده که این سه مقوله غمناک‪،‬‬ ‫داس��تان های او را به متونی سرد و لخت و غیرجذاب‬ ‫بدل نکند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫دو‪« :‬بیوتن»‪ ،‬رضا امیرخانی‬ ‫از «یا دولت» تا «یا خودم»!‬ ‫محمود جوانبخت‬ ‫«‪ ...‬فرصت خوبی اس��ت تا ارمیتا از حاج مهدی‪ ،‬فرمانده گردان بیست و چهار لشگر ‪ 10‬سیدالشهدا بپرسد‬ ‫که در نیویورک چه می کند‪...‬‬ ‫ از ایران زدیم بیرون دیگر‪...‬‬‫ ارمیا هم همین را می گفت‪ ...‬چرا اخر؟‬‫ خمینی به ما یاد داد که وسط جنگ‪ ،‬هر روز صبح بلند شویم و دست‪‎‬مان را بگیریم به زانوی خودمان و‬‫بگوییم یاعلی‪ ...‬بگوییم یاخدا‪ ...‬بعد رسیدیم به‪‎‬جایی که صبح به صبح بایستی می گفتیم یا دولت‪ ...‬مثل االن‬ ‫که باید برویم واشنگتن و دفتر حفاظت منافع و بگوییم یا دولت‪...‬‬ ‫ارمیتا نگاهی می کند به تپه های سبز اطراف های‪ -‬وی نود و پنج و پوزخند می زند‪:‬‬ ‫ خ��ب! ت��وی امریکا هم که نمی گویند یاعلی‪ ...‬نمی گویند یااهلل‪ .‬حتی نمی گویند یاجی زز! اینجا هم صبح‬‫به صبح می گویند یا‪...‬‬ ‫ارمیت��ا نمی داند در امریکا صبح به صبح چه می گویند‪ .‬اما حاج مهدی می داند‪ .‬جواب می دهد‪ :‬توی امریکا‬ ‫صبح به صبح می گویند یاخودم! من فکر می کنم یا خودم‪ ،‬بهتر باش��د از یا دولت! یا خودم را یک‪‎‬جورهایی‬ ‫می ش��د تبدیلش کرد به یاعلی‪ ...‬اما یا دولت با هیچ سریش��ی نمی چس��بد به یاعلی‪( »...‬بیوتن‪ ،‬ص ‪)473‬‬ ‫این چند س��طری که نقل کردم به نظر من جان کالم «بیوتن» اس��ت‪ .‬انگار امیرخانی ارمیا را از تهران کشانده‬ ‫به نیویورک و ان همه بال و مصیبت را بر سر او اوار کرده تا درست در صفحه های پایانی رمان‪ ،‬این حرف‬ ‫اساس��ی را از زبان یک کهنه س��رباز جنگ‪ ،‬یعنی همان حاج مهدی که فرمانده گردان بوده‪ ،‬بزند‪ .‬پیش‪‎‬تر هم‬ ‫در جایی گفتم که «ارمیا» ش��مایلی از انس��ان تراز انقالب‪‎‬اسالمی اس��ت که با دلبستگی به اندیشه های امام‬ ‫خمینی(ره) برای س��اختن جامعه ای ارمانی حتی از جان خود نیز دریغ نداش��ت‪ .‬پس طبیعی اس��ت که با‬ ‫شکست ارمان‪‎‬هایش خودش نیز فرو بریزد و سرنوشتی چون ارمیا و حاج مهدی بیابد‪ .‬بی‪‎‬شک پرداختن به‬ ‫چنین ش��خصیتی کار چندان س��هلی نیست‪ .‬نویسنده باید شرایط و موقعیت ویژه ای را خلق کند تا در تقابل‬ ‫وضعیت موجود و وضعیت مطلوب که وضعیتی است ذهنی و انتزاعی(که وجود ندارد و اگر وجود داشت‬ ‫که دیگر شکس��ت ارمان موضوعیت پیدا نمی کرد) شخصیت شکست‪‎‬خورده را به‪‎‬درستی روایت کند و در‬ ‫بیوتن‪ ،‬امیرخانی به‪‎‬خوبی توانس��ته است از پس چنین تقابل و تضادی براید‪ .‬او با جسارتی ستودنی ارمیا را‬ ‫مستقیم در مقابل تمامیت چیزی که روزگاری برای مقابله با ان‪ ،‬دست از جان شسته بود‪ ،‬قرار می دهد و از‬ ‫دل این تقابل ماجراهایی بیرون می اید که سرنوشت انسانی که ارمان‪‎‬هایش فروریخته است را رقم می زند‪.‬‬ ‫به‪‎‬نظ��ر م��ن بیش از ای��ن درباره مضمون بیوت��ن حرفی نمی ت��وان زد‪ .‬مضمون رم��ان در کوتاه‪‎‬ترین کالم‪،‬‬ ‫ک��ه هی��چ هویتی نداش��ت‬ ‫ارمان‪‎‬باختگی نسلی است‬ ‫س��اختار رم��ان و عناص��ر‬ ‫اال ارمان‪‎‬های��ش‪ .‬اما درباره‬ ‫ف��راوان اس��ت‪ .‬در این که‬ ‫ادب��ی ان بحث و س��خن‬ ‫و محکم‪ ،‬ش��کی نیس��ت‪.‬‬ ‫بیوتن رمانی اس��ت قرص‬ ‫خود را می شناسد و بر انها‬ ‫نویسنده به‪‎‬درستی لوازم کار‬ ‫برای مخاطب عام می نویسد‬ ‫سوار است‪ .‬از این گذشته‪،‬‬ ‫شدن دارد که این نیز امری‬ ‫و اش��کارا دغدغه خوانده‬ ‫دیگر اینکه امیرخانی چنان‬ ‫است ستایش‪‎‬برانگیز و نکته‬ ‫نویسنده جسوری است‪ ،‬در‬ ‫که درب��اره مضمون گفتم‬ ‫نیز جسارت نشان می دهد و‬ ‫ساخت و پرداخت داستان‬ ‫تازه ای را بیازماید‪ .‬قطعا این‬ ‫تالش می کند ش��یوه های‬ ‫امروز ایران اس��ت‪ .‬چراکه‬ ‫تالش به نفع داستان‪‎‬نویسی‬ ‫نگویم کشف می کند‪ ،‬بلکه با‬ ‫ظرفیت های تازه ای را اگر‬ ‫و پی��ش روی مخاطب قرار‬ ‫شیوه های خود بیان می کند‬ ‫جاهایی از رمان اصرار زیاد‬ ‫می ده��د‪ .‬با ای��ن همه در‬ ‫نویس��نده در به کار گرفتن شیوه های خاصی از بیان انچه می خواهد بگوید‪ ،‬ازار دهنده به‪‎‬نظر می رسد‪ .‬مثال‬ ‫حضور نویسنده ‪ -‬که شیوه ای شناخته شده به‪‎‬ویژه در رمان های پست‪‎‬مدرن است ‪ -‬در جاهایی از رمان که‬ ‫خواننده را از روایت اصلی و انچه در حال روی دادن است دور می کند‪ ،‬منطقی نیست‪.‬‬ ‫برای نمونه فصل چهار با حضور نویس��نده اغاز می شود و امیرخانی با لحنی طنز که به‪‎‬عمد لحن مقاله های‬ ‫روزنامه ای را به خود گرفته اس��ت‪ ،‬گزینه‪‎‬هایی را برای سرنوش��ت ارمیا مطرح می کند و بالفاصله در ادامه با‬ ‫لحنی جدی و کمی هم پرخاش��گر حرف‪‎‬هایی می زند که ما را از دنیایی که برای ارمیا ساخته است حسابی‬ ‫دور می کند‪ .‬قطعا نویسنده ای که گفتم بر لوازم کار خود مسلط است‪ ،‬برای انتخاب چنین شیوه مهمل‪ ،‬بهانه ای‬ ‫در استین دارد اما به نظر من اصرار زیاد بر حضور نویسنده و بیان مستقیم پاره ای از حرف ها با جهان داستانی‬ ‫بیوتن بیگانه است و انچه او اصرار بر گفتن ان به شیوه مستقیم دارد‪ ،‬ای‪‎‬بسا مستتر در حوادث داستان است‬ ‫و شاید زیاده‪‎‬گویی به‪‎‬شمار رود‪.‬‬ ‫نکات دیگری هم در باب س��اختار رمان هس��ت که بماند برای فرصتی دیگر‪ .‬اینجا اما بی‪‎‬انصافی است اگر‬ ‫به نثر شس��ته رفته و تمیز رمان اش��اره نکنم و زبان رمان که بس��یار متناسب است با انچه نویسنده اصرار بر‬ ‫گفتنش دارد‪ .‬بی‪‎‬ش��ک بیوتن از جمله معدود رمان های معاصر فارسی است که به مساله انسان امروز ایرانی‬ ‫می پردازد و ادم های اش��نایی را روایت می کند که ش��اید بسیاری از ما انها را دور و بر خود دیده‪‎‬ایم‪ .‬همین‬ ‫خود کم‪‎‬مزیتی نیست برای یک اثر ادبی‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫سه‪ :‬دره پنهان‪ ،‬محمد‪‎‬قراچه داغی‬ ‫وقتی اسطوره‪ ،‬زبان را به لکنت می اندازد‬ ‫حمیدرضا امیدی‪‎‬سرور‬ ‫‪ -1‬در اهمیت چگونگی ش��روع داس��تان و انچه در‬ ‫صفح��ات اغازین هر رمان پی��ش روی مخاطب قرار‬ ‫می‪‎‬گیرد‪ ،‬تردیدی نیست‪ ،‬صفحاتی که بهترین فرصت‬ ‫جذب خواننده به کتاب‪‎‬اند؛ فرصتی که اگر از دس��ت‬ ‫رفت به‪‎‬س��ختی می‪‎‬توان ان را جب��ران کرد‪ .‬تمام انچه‬ ‫نویس��نده به مخاط��ب وعده می‪‎‬ده��د‪ ،‬ذهنیتی که به‬ ‫جذب و دفع مخاطب می‪‎‬انجامد‪ ،‬همه به اعتبار همین‬ ‫صفحات نخست شکل می‪‎‬گیرد‪ .‬بر همین اساس و با‬ ‫اهمیتی بدین پایه‪ ،‬کم نیس��تند کسانی که عقیده دارند‬ ‫عصاره کتاب یا تمام توش و توان نویسنده را در همان‬ ‫فصل‪‎‬های اغازین می‪‎‬توان دید و به‪‎‬واقع اگر فصل‪‎‬های‬ ‫اغازین کتابی خواننده را نگرفت‪ ،‬بعید است که به بقیه‬ ‫ان بتوان چنین امیدی داشت‪.‬‬ ‫با این فرض‪ ،‬اگر نویسنده‪‎‬ای وعده خوبی به خواننده‬ ‫نده��د‪ ،‬هیچ بعید نیس��ت مخاطب بس��ته ب��ه میزان‬ ‫حوصل��ه‪‎‬اش‪ ،‬پس از مطالع��ه ‪ 20 ،10‬یا ‪ 30‬صفحه از‬ ‫کت��اب ان را کنار بگذارد؛ به خصوص که متاس��فانه‬ ‫بسیاری از مخاطبان این روزگار کم‪‎‬حوصله‪‎‬اند!‬ ‫به‪‎‬نظر می‪‎‬رس��د یکی از ضعف‪‎‬های دره پنهان‪ ،‬همین‬ ‫شروع کتاب است‪ ،‬شروعی که جاندار از کار درنیامده‬ ‫و اگ��ر به مخاطب وع��ده‪‎‬ای می‪‎‬دهد‪ ،‬وع��ده جذابی‬ ‫نیست‪ ،‬نه انقدر که خواننده را با میل و رغبت بنشاند‬ ‫پ��ای کتابی که می‪‎‬خواهد متفاوت باش��د‪ ،‬حرف‪‎‬هایی‬ ‫ب��رای گفتن داش��ته باش��د و این حرف‪‎‬ه��ا را توام با‬ ‫پیچیدگی مطرح کند‪.‬‬ ‫ی‪‎‬توانیم افتتاحیه‪‎‬ای‬ ‫‪ -2‬دو صفحه نخست این رمان را م ‬ ‫برای ورود به داس��تان فرض کنیم‪ ،‬خاصه از ان جهت‬ ‫که به‪‎‬لحاظ روایی اتفاقی در ان ش��اهد نیس��تیم و تنها‬ ‫می‪‎‬ش��ود ان را پاره یا بندی ف��رض کرد که از حال و‬ ‫هوای حاکم بر داس��تان حکایت دارد و پیش��اپیش به‬ ‫مخاطب نش��ان می‪‎‬ده��د که با چه ن��وع رمانی طرف‬ ‫خواه��د بود‪ .‬بع��د از این افتتاحیه خود داس��تان اغاز‬ ‫می ش��ود‪ .‬بنابراین با این تمهید اشنا نویسنده شرایطی‬ ‫را پیش کش��یده که از منظری می‪‎‬توان دو شروع برای‬ ‫رمان فرض کرد‪ .‬افتتاحیه یا ان دو صفحه اغازین رمان‬ ‫شرحی اس��ت توام با جزئیات از طبیعت محل وقوع‬ ‫داس��تان که از دریچه ذهن راوی بیان می‪‎‬شود؛ با نثری‬ ‫سنگین که کوشیده شده اهنگین‪ ،‬زیبا و البته تصویری‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫در دو صفحه بعد (ص ‪ )9‬نیز روایت داس��تان با نثری‬ ‫ساده و روان اغاز می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫این تمهید اگرچه ظرفیت خوبی را در اغاز در اختیار‬ ‫نویس��نده ق��رار داده اما به‪‎‬نظر می‪‎‬رس��د‪ ،‬قراچه‪‎‬داغی‬ ‫نتوانس��ته از انها چنانکه باید استفاده کند‪ .‬به‪‎‬ویژه انکه‬ ‫این دو صفحه از منظری درست نقطه مقابل صفحات‬ ‫ادامه خود هس��تند‪ .‬فی المثل نثر سنگین این بخش که‬ ‫کند پیش می‪‎‬رود‪ ،‬درس��ت برخالف نثر ادامه ان است‬ ‫ی اس��ت و از س��وی دیگر این‬ ‫که روان و هر دو روای ‬ ‫‪66‬‬ ‫نث��ر به جای غنا و زیبایی‪ ،‬بی دلیل پیچیده و متصنع از‬ ‫کار درامده و خوانن��ده کم حوصله را پس می‪‎‬زند‪ .‬اما‬ ‫مخاطب پرحوصل��ه و جدی‪‎‬تر هم حتی با این فرض‬ ‫که با چنین افتتاحی��ه‪‎‬ای ارتباط برقرار کند‪ ،‬دو صفحه‬ ‫بعد با تغییر در لحن و نثر داس��تان سرخورده می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫بنابراین درست جایی که نویسنده باید تکلیف خود را‬ ‫با خواننده روشن کند‪ ،‬چنین اغازی موجب بالتکلیفی‬ ‫و سردرگمی مخاطب می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬اما صرف‪‎‬نظر از انچه گفته ش��د‪ ،‬افتتاحیه رمان در‬ ‫ش��کل فعلی اگر نگوییم بی‪‎‬رب��ط و تحمیلی – که به‬ ‫هرحال قرار اس��ت تصویری از محل وقوع ان بدهد‪-‬‬ ‫ارتباطی سس��ت ب��ا ادامه خ��ود دارد و فاصله‪‎‬گذاری‬ ‫نویسنده نیز ان را تشدید کرده است‪ .‬حاال فرض کنیم‬ ‫که ا ‪‎‬ن را حذف کرده و کنار بگذاریم؛ واقعا چه لطمه‪‎‬ای‬ ‫به کتاب می‪‎‬خورد؟ اگر قرار اس��ت این بخش داللت‬ ‫ب��ر فضای رازگونه و البت��ه زیبای طبیعت محل وقوع‬ ‫داس��تان داشته باشد‪ ،‬چرا نویسنده ان را در دل داستان‬ ‫نمی‪‎‬اورد که مخاطب به‪‎‬تدریج و در طول داستان‪ ،‬انجا‬ ‫که ضرورتش را احساس می‪‎‬کند با این فضا اشنا شود‬ ‫و یکباره در همان ابتدا به خورد خواننده داده‪‎‬نشود‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬با فرض حذف ای��ن افتتاحیه ابتدای‬ ‫داستان که از صفحه ‪ 9‬نویسنده شروع به روایت ماجرا‬ ‫می‪‎‬کند‪ ،‬این مهم را انقدر س��اده و معمولی و بی‪‎‬حال‬ ‫برگ��زار می‪‎‬کن��د که مخاط��ب میل و عالق��ه‪‎‬ای برای‬ ‫پیگیری رمان در خود احساس نمی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫‪ -4‬رمان «دره پنهان» به رغم زحمتی که نویس��نده در‬ ‫زمینه نثر ان کش��یده‪ ،‬در نهایت فاقد انسجام و دوپاره‬ ‫از کار درامده است؛ هم در روایت و هم در نثر‪ .‬نثری‬ ‫که گاه س��نگین است و گاه ساده و در خدمت روایت‬ ‫قصه که از قضا اگر نثر کتاب امتیازی هم داشته باشد‪،‬‬ ‫در این بخش‪‎‬هاس��ت که به‪‎‬دلیل پاکیزگی و روانی نثر‪،‬‬ ‫بیشتر به دل می‪‎‬نشیند‪.‬‬ ‫ام��ا ان نثری که داوران جایزه «واو» نیز از ان به‪‎‬عنوان‬ ‫نثر خ��اص و متفاوت نام برده‪‎‬ان��د‪ ،‬در ناهماهنگی با‬ ‫نثر بخش‪‎‬های روایی داس��تان به‪‎‬نظر می‪‎‬رسد انجا که‬ ‫پای رویا و گریز به دنیای اس��طوره‪‎‬ها به میان می‪‎‬اید‪،‬‬ ‫نویس��نده ب��رای قدرت‪‎‬نمایی‪ ،‬در بخش‪‎‬ه��ای ذهنی‬ ‫کت��اب‪ ،‬از ان بهره برده اس��ت؛ نثری که اگر س��نگین‬ ‫است و پیچیده‪‎،‬این سنگینی و پیچیدگی به‪‎‬جای انکه‬ ‫داللت بر زیبایی داشته باشد‪ ،‬تحمیلی و فاقد ضرورت‬ ‫می‪‎‬نماید‪ ،‬چرا که تصنع��ی و بی‪‎‬روح از کار درامده و‬ ‫در ش��کل فعلی اس��تفاده از ان ب��ا فاصله‪‎‬گذاری میان‬ ‫همان بخش‪‎‬های روایی داس��تان که نثری روان و ساده‬ ‫دارند‪ ،‬کارکردی جز س��نگ‪‎‬اندازی جلوی پای خوانند‬ ‫پیدا نمی‪‎‬کند و تا خواننده ارتباطش را با کتاب محکم‬ ‫می‪‎‬کند با در رس��یدن این بخش‪‎‬ها که هم نثر سنگین‬ ‫دارند و هم محتوای مبهم‪ ،‬ارتباطش با رمان گس��یخته‬ ‫می‪‎‬شود‪ .‬دو بریده کوتاه از رمان شاید نشان‪‎‬دهنده این‬ ‫تفاوت که اشاره شده‪ ،‬باشد‪.‬‬ ‫«دور دور‪ ،‬دور از نور‪ ،‬در ابی‪ ،‬خاکستری از گل و الی‬ ‫و انباش��ته از حباب‪‎‬های ریز و درشت‪ ،‬میان هستی و‬ ‫نیستی در نوسان بود‪ .‬از پیوند پاره‪‎‬ای سرگردان هست‬ ‫می‪‎‬ش��د و مانندش نیست می‪‎‬ش��د‪ .‬همسان مانندانش‪،‬‬ ‫برام��ده از گل و الی و حب��اب ب��ود‪ .‬چن��ان نماند و‬ ‫دگرگون شد‪».‬‬ ‫و در جایی دیگر با لحن و نثری دیگرگونه می‪‎‬نویسد‪:‬‬ ‫«از فردای رس��یدنم‪ ،‬به‪‎‬عنوان مدیر پروژه به سالیانس‬ ‫رفتم و با دیوانیان انجا به گفت‪‎‬وگو نشس��تم‪ ،‬هفته‪‎‬ای‬ ‫پس از ان‪ ،‬نقش��ه‪‎‬های نمادین برای دهکده‪‎‬ای با ‪365‬‬ ‫خانه فراهم ش��د‪ .‬انها را برابر س��االر دیوانیان نهادم‪».‬‬ ‫اس��تفاده از کلماتی نظیر دیوانیان‪ ،‬ساالر دیوانیان و ‪...‬‬ ‫اس��ت که کلماتی کهنه می‪‎‬نماین��د با توجه به اینکه به‬ ‫معنا و مفهومی خاص ارجاع نمی دهد که بار ذهنی ان‬ ‫متضمن زیبایی کالم باشد‪ ،‬بلکه به جا و مکانی اشاره‬ ‫دارد که استفاده از ان در این روزگار حتی در ایران هم‬ ‫رایج نیس��ت و کاربرد انها در رمان نیز جا نمی‪‎‬افتد‪ ،‬به‬ ‫ویژه انکه داستان در امریکا در حال وقوع است‪.‬‬ ‫‪ -5‬رمان دره پنهان قرار اس��ت فضایی پر رمز و راز و‬ ‫حال و هوایی اس��طوره‪‎‬ای داشته باشد‪ ،‬اما نویسنده در‬ ‫اوردن اسطوره به ساحت داستان و پیوند زدن فضای‬ ‫ذهنی با فضای عینی داس��تان نه تنها شیوه‪‎‬های بدیعی‬ ‫به‪‎‬کار نمی‪‎‬برد‪ ،‬بلکه تا اندازه ای به بیراهه نیز می‪‎‬افتد‪.‬‬ ‫فی‪‎‬المثل راوی روی کاناپه‪‎‬ای نشسته‪ ،‬به خواب می‪‎‬رود‬ ‫و خ��ود را در قرن‪‎‬ها پی��ش می‪‎‬یابد و حجمی طوالنی‬ ‫از کتاب ب��دان اختصاص می‪‎‬یابد و با بیداری به زمان‬ ‫حال می‪‎‬اید‪ .‬فارغ از خط و ربط این بخش‪‎‬های کتاب‬ ‫با دیگ��ر بخش‪‎‬های ان‪ ،‬این رفت و برگش��ت که در‬ ‫چند جای دیگر کتاب هم ش��اهد ان هستیم با استفاده‬ ‫از ش��یوه‪‎‬ها و تکنیک‪‎‬هایی بسیار اشنا و دم‪‎‬دستی اجرا‬ ‫شده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫و اما در اوردن اس��طوره به س��احت داس��تان‪ ،‬می‪‎‬توان‬ ‫گفت ا ‪‎‬ن نویسنده‪‎‬ای موفق است که کارکرد اسطوره را‬ ‫به الیه‪‎‬های پسین داستان می‪‎‬برد تا پس و پشت روایت‬ ‫داس��تان مخاطبان اش��نا و حرفه‪‎‬ای‪‎‬تر مج��ال دریافت‬ ‫و درک داس��تان را در س��طوحی دیگر داشته باشند‪ ،‬نه‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫داستان‬ ‫چهار‪ :‬مونالیزای منتشر‪ ،‬شاهرخ گیوا‬ ‫ردپای عشق در ‪ 150‬سال قبل‬ ‫علی رضاکیوانی نژاد‬ ‫انکه اس��طوره‪‎‬ها را به شکل مس��تقیم و خام و بدتر از‬ ‫ان‪ ،‬تحمیلی در البه‪‎‬الی داستان بگنجاند و به‪‎‬جای انکه‬ ‫ارتباطی منطقی میان اجزای داس��تان و مفهوم موردنظر‬ ‫برقرار س��ازد که به دریافتی در ای��ن زمینه بینجامد‪ ،‬به‬ ‫شرح و توضیح اسطوره‪‎‬ها پرداخته و به گونه ای مستقیم‬ ‫انها را به مخاطب عرضه می‪‎‬کند‪ .‬متاس��فانه نویس��نده‬ ‫«دره پنهان» دومین راه را برگزیده است و بنابراین‪ ،‬ظهور‬ ‫و بروز اسطوره‪‎‬ها جز انکه به لکنت داستان انجامیده و‬ ‫توی ذوق مخاطب بزند‪ ،‬حاصل دیگری پیدا نمی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫‪ -6‬شکی نیس��ت که «دره پنهان» از جنبه‪‎‬های دیگری‬ ‫نی��ز می‪‎‬تواند مورد توجه و بررس��ی قرار گیرد‪ ،‬اما در‬ ‫این مختصر و در این زمینه که بدان اشاره شد‪ ،‬ارزش‬ ‫دره پنه��ان‪ ،‬نه برای ان نثر س��نگین که متصنع و فاقد‬ ‫ی اس��ت‏‪ ،‬نه ب��رای اوردن اس��طور‪‎‬ه به‬ ‫ش��ور و زیبای ‪‎‬‬ ‫س��احت داستان که گل درشت و مستقیم شده است و‬ ‫نه بخش‪‎‬های ذهنی کتاب که اشفته و تحمیلی به اصل‬ ‫داستان به نظر می‪‎‬رسند‪ ،‬که در همان بعد روایی داستان‬ ‫است که نثری روان و ساده دارد و گاه واجد زیبایی و‬ ‫بیانی تصویر می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫به نظر می رسد نویس��نده دره پنهان در تالش برای به‬ ‫هدف زدن سنگی بزرگ که در عمل اگر توان برداشتن‬ ‫ا ‪‎‬ن را ه��م داش��ته‪ ،‬بدون خوردن به ه��دف چند قدم‬ ‫انطرف‪‎‬تر زمین گذاش��ته اس��ت! ‪‎‬و ای کاش به همان‬ ‫داس��تان عرصه (محل و نوع اس��تان) و تالش راوی‬ ‫برای به سامان رساندن طرح خود برای ان زمین‪‎‬ها و‪...‬‬ ‫بسنده می‪‎‬کرد به‪‎‬جای انکه شرح و تعریف اسطوره به‬ ‫خورد مخاطب بدهد‪ ،‬داستان خود را تعریف می‪‎‬کرد‪.‬‬ ‫متاسفانه در سال‪‎‬های اخیر اصرار بسیاری از نویسندگان‬ ‫برای متفاوت بودن و متفاوت نوشتن باعث به هدر رفتن‬ ‫ظرفیت‪‎‬های زیادی از ادبیات داستانی معاصر بوده که‬ ‫در نهایت یا نمونه س��طح پایین‪‎‬تر بازی‪‎‬های فرمی در‬ ‫اثار فرنگی بود‪‎‬ه یا ناکام از اجرای همان نویس��نده از‬ ‫اص��ل هم دور افتاده‪ .‬گاه این مهم را فراموش می کنیم‬ ‫که عمده داستان‪‎‬های ماندگار ادبیات ایران‪ ،‬داستان‪‎‬هایی‬ ‫فارغ از پیچ و تاب‪‎‬هایی اینگونه بوده‪‎‬اند!‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫«دیوید الج» تئوریسین ادبی و استاد بنام ادبیات که حاال دیگر کتاب‪‎‬هایش به یک دانشگاه رایگان تبدیل شده‪،‬‬ ‫در مقاله ای با اشاره به حضور تاریخ در داستان می نویسد‪« :‬داستان‪‎‬نویسان بزرگی بوده و هستند که اثارشان‬ ‫کم و بیش مورد توجه قرار می گیرد‪ ،‬اما از میان انها تنها عده ای در ذهن مانده اند که بخشی از زندگی انسان‬ ‫را روایت کرده اند‪ .‬این روایت یا روانکاوانه اس��ت یا داستانی سرراست و مهیج و البته در هر دو‪ ،‬این مساله‬ ‫مشهود است که رمان درمانی در دستور کار قرار داشته است‪ .‬وقتی نویسنده به این باور برسد که می تواند با‬ ‫خلق اثری به این مهم [یعنی رمان درمانی] دست یابد‪ ،‬همین حس را به مخاطب هم منتقل می کند‪»...‬‬ ‫نمی دانم کتاب «مونالیزای منتش��ر» حقیقتا اثری روانکاوانه اس��ت یا برخاس��ته از ناخوداگاه نویس��نده اش‪.‬‬ ‫ش��اهرخ گیوا‪ ،‬اما هرچه هست ویترینی اس��ت بزرگ از اندیشه ای که بدون شاخ و برگ اضافی با مخاطب‬ ‫در میان گذاش��ته ش��ده و احتماال به همین دلیل است که چنین حس��ی را در مخاطب به‪‎‬وجود اورده که ان‬ ‫[اثر] می خواهد داستان هایی خواندنی روایت کند‪ .‬افسانه ای مثل یک نفرین ابدی در میان خانواده ای پیچیده‬ ‫اس��ت و از دوران قاجار تا پهلوی‪ ،‬حتی زمان حال‪ ،‬عاش��ق و مجنون‪‎‬ش��ان کرده است‪« .‬مونالیزای منتشر»‪،‬‬ ‫کتابی که ‪ ٩‬فصل دارد و هر فصل ان را به‪‎‬طور جداگانه به عنوان یک داس��تان کوتاه می توان خواند و لذت‬ ‫برد‪ .‬گیوا‪ ،‬نویس��نده جوانی است که در این کتاب به دلیل پرهیز اگاهانه و شاید هم نااگاهانه از درگیر شدن‬ ‫همه جانبه با موضوع های روز‪ ،‬گریزی به گذش��ته زده اس��ت‪ .‬قوم قویونلوها با قاجار وصلت می کنند و در‬ ‫این بین‪ ،‬ماجرای یک عش��ق موروثی به میان می اید‪ .‬عشقی که نسل به نسل می چرخد و هرکدام که عاشق‬ ‫می شوند‪ ،‬سرانجام‪‎‬شان جنون و مرگ است‪ .‬درخشش قابل‪‎‬تحسین شاهرخ گیوا در کاربرد زبان چند حسی و‬ ‫چند ظرفیتی و رفتاری است‪ .‬این‪‎‬طور به‪‎‬نظر می اید که او برخالف نویسنده‪‎‬های هم نسلش حساسیت خاصی‬ ‫روی زبان داس��تانی دارد‪ .‬ش��اید از این روس��ت که برخی منتقدان‪ ،‬مونالیزای منتشر را متاثر از نویسنده‪‎‬های‬ ‫شاخص ایرانی می دانند به گونه ای که تاثیر بسیار زیاد او از صادق هدایت به جهت نگاه دوگانه ای است که‬ ‫از چهره زن شرقی دارد و جاهایی هم متاثر از هوشنگ گلشیری است‪ .‬در بخش هایی از این رمان‪ ،‬مخاطب‬ ‫به یاد «ش��ازده احتجاب» می افتد‪ .‬مونالیزای منتش��ر‪ ،‬کتاب دوم شاهرخ گیوا به‪‎‬حساب می اید بعد از «مسیح‪،‬‬ ‫سین‪ ،‬نخبان قهوه و سیگار نیم سوخته‪».‬‬ ‫اما گیوا چطور به نوشتن رمان روی اورده است‪ ،‬ان هم در حالی‪‎‬که بسیاری نوشتن داستان کوتاه را بر خود‬ ‫روا می دانن��د‪ .‬خودش در جایی گفته‪« :‬می‪‎‬دانید فکر می کنم این انتخاب من نیس��ت‪ .‬انتخاب ناخوداگاه من‬ ‫اس��ت‪ .‬من نمی توانم قصه کوتاه بنویس��م‪ .‬این واقعیت مساله است‪ .‬ش��اید من بیشتر از سه یا چهار داستان‬ ‫کوتاه (اگر تعریف واقعی داس��تان کوتاه نوش��تن را مدنظر داشته باشیم) ننوشته ام‪ .‬هر وقت خواستم این کار‬ ‫را بکنم‪ ،‬حداقل ‪ 15‬صفحه کش��یده ش��ده که ان هم من را اقناع نکرده است‪ .‬خودم فکر می کنم روحیاتم به‬ ‫قصه کوتاه نزدیک نیست‪ .‬شاید هم توانایی اش را ندارم که داستان کوتاه بنویسم‪ .‬یادم هست اولین‪‎‬باری هم‬ ‫که قرار شد داستان کوتاه بنویسم‪ ،‬وقتی شروع کردم به نوشتن‪ ،‬حدود ‪ 80 ،70‬صفحه شد و قرار بود با یک‬ ‫ناش��ر این کتاب را کار کنم که با مش��کالتی رو‪‎‬به‪‎‬رو شد و کتاب خوشبختانه منتشر نشد‪ .‬البته از بابت چاپ‬ ‫نش��دنش خیلی خوشحال هستم‪ ،‬چون واقعا کار خوبی نبود‪ .‬واقعا نمی دانم چرا مورد پسند ناشر قرار گرفته‬ ‫بود! به هر صورت این‪‎‬طور بگویم که شاید توانایی قصه کوتاه نوشتن را ندارم یا شاید برعکس بشود گفت که‬ ‫توانایی قصه بلند نوشتن را دارم‪ ».‬زبانی که گیوا در این اثر به‪‎‬کار برده‪ ،‬برگ برنده او محسوب می شود‪ .‬زبانی‬ ‫چند وجهی که توانسته قابلیت های این رمان را نشان دهد‪ .‬حتی تک گویی ها که گاه با جمالتی [در کتاب هایی‬ ‫دیگر] متمایز از بافت داستان نوشته می شوند‪ ،‬اینجا باز هم با همان ابزار صیقل داده شده اند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬اس��تفاده از راویان متعدد در این رمان نشان از تسلط نویس��نده به عرصه ای دارد که در ان‬ ‫قصه اش را روایت کرده است‪ .‬مثال در بخش غبار ثانیه‪‎‬ها نویسنده با ابزار «ما راوی» یا راوی جمع داستان را‬ ‫روایت می کند و این در حالی است که بخش اول رمان تک گویی حساب شده ای است به شیوه اول شخص‪.‬‬ ‫گیوا درباره زبان به کار رفته در این داستان چنین می گوید‪« :‬من همیشه معتقدم که زبان مهم ترین عامل برای‬ ‫ساختن فضاست‪ .‬نوع کلمات و گفتار ادم‪‎‬ها چیزی است که می تواند به ساخته شدن فضا بسیار کمک کند‪.‬‬ ‫این اس��ت که من اگر بر می گردم به زبان ادم های ‪ 150‬س��ال پیش باید خودم را نزدیک کنم به زبان و گفتار‬ ‫ادم های ان مقطع زمانی‪ ،‬نه اینکه دقیقا هر انچه ان زمان بوده اس��ت‪ ،‬اجرا کنم‪ ،‬اما باید کش��ف کنم که چه‬ ‫زبانی و چه کلماتی من یا خواننده‪‎‬ام را می تواند به ان زمان ببرد و از ان زمان استفاده کنم تا مخاطب من با‬ ‫تمام دانستگی اش باور کند که در مقطع زمانی خاصی ایستاده است‪ .‬این است که تمام سعی خودم را کرده ام‬ ‫که اینها خوب از کار در بیاید‪ .‬حال چه اتفاق خوب یا بدی در این کار افتاده است واقعا باید از زبان مخاطبان‬ ‫کار شنید؛ من نمی دانم در این کار چقدر موفق یا ناموفق بوده ام‪».‬‬ ‫در یکی از فصل های کتاب که جزو فصل‪‎‬های اولی اس��ت که گیوا نوش��ته‪ ،‬عش��قی که شخصیت داستان به‬ ‫تخت جمشید دارد دیگر ان معنای عشق فیزیکی را ندارد‪ .‬در واقع یک‪‎‬جور عشق به تاریخ و گذشته است‪.‬‬ ‫البته احتماال خیلی از بخش ها امکان چاپ پیدا نکرده‪ .‬بعد همین عشق است که احتماال گسترش پیدا کرده‬ ‫و جور دیگری مطرح شده‪ .‬چون به‪‎‬نظر می رسد همین عشق قابلیت ان را دارد که حرف‪‎‬های دیگری بزند و‬ ‫همان سوژه مجنون‪‎‬وار این پتانسیل را داشته که چیزهای دیگری مطرح کند‪.‬‬ ‫خواننده اگر کمی دقیق ش��ود‪ ،‬می تواند به این نکته برس��د که این عش��ق فقط یک عشق فیزیکی نیست‪ ،‬اما‬ ‫فصل‪‎‬های اخر به‪‎‬دلیل اینکه به زمان حال نزدیک می شده نویسنده را کمی دچار خودسانسوری کرده!‬ ‫در هر صورت‪ ،‬مونالیزای منتشر در شرایط کنونی و روزگار بد ادبیات داستانی‪ ،‬اتفاقی میمون و مبارک است‬ ‫و امیدوارم نویسنده در همین راه که قدم گذاشته‪ ،‬مصمم به راهش ادامه دهد‪ .‬البته گیوا چندبار از پخش بد‬ ‫کتابش گله کرده‪ ،‬اما باید به این نویسنده جوان گفت که کار خوب‪ ،‬دیده می شود همان‪‎‬طور که کار خودش‬ ‫دیده شده و ما هم امیدواریم کارهای بعدی اش بهتر توزیع شوند‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫پنج‪« :‬نگران نباش»‪ ،‬مهسا محبعلی‬ ‫پیاده‪‎‬روی بر لبه‪‎‬های پرتگاه‬ ‫یاسین نمکچیان‬ ‫«نگران نباش» داس��تان زندگی دختری اس��ت که اعتیاد وادارش می‪‎‬کند در یک��ی از بحرانی‪‎‬ترین روزهای‬ ‫پایتخ��ت‪ ،‬بی‪‎‬خی��ال همه‪‎‬چیز‪ ،‬خیابان‪‎‬ها را در جس��ت‪‎‬وجوی تهیه م��واد زیر قدم‪‎‬هایش بگذارد‪ .‬ش��ادی در‬ ‫خانواده‪‎‬ای مرفه زندگی می‪‎‬کند‪ ،‬اما تنها حلقه ارتباطی‪‎‬اش با ادم‪‎‬های جهان پیرامون‪ ،‬مواد مخدر است‪ .‬روزی‬ ‫که زلزله می‪‎‬اید و خیلی‪‎‬ها فرار را بر قرار ترجیح می‪‎‬دهند و خانواده‪‎‬اش اماده می‪‎‬شوند تا به ویالی شمال پناه‬ ‫ببرند‪ ،‬از سفر طفره می‪‎‬رود و به هر شکل ممکن می‪‎‬خواهد خودش را به ساقی برساند‪ .‬همین سطرها برای‬ ‫مخاطبانی که هنوز کتاب را نخوانده‪‎‬اند و این یادداش��ت را از خاطر می‪‎‬گذرانند باید کافی باشد تا بعد‪‎‬ها که‬ ‫این اثر را در دست‪‎‬های‪‎‬شان گرفتند لذت تعقیب داستان را بیشتر مزه مزه کنند‪.‬‬ ‫سوژه‪‎‬ای که نویسنده ان را دستمایه رمانش قرار داده‪ ،‬درست شبیه پیاده‪‎‬روی بر لبه‪‎‬های پرتگاه است‪ ،‬پرتگاهی‬ ‫که هر لحظه ممکن اس��ت بلغزد و او را از بلند‪‎‬ترین نقطه به اعماق دره بیندازد‪ ،‬اما ش��خصیت‪‎‬پردازی موفق‬ ‫و موقعیت‪‎‬ه��ای مکانی و زمان��ی ملموس‪ ،‬مخاطب را مجاب می‪‎‬کند تا فصل به فص��ل کتاب را ورق بزند‬ ‫و ناگه��ان خ��ودش را در صفحه‪‎‬های پایانی ببیند‪.‬مهم ترین نکته‪‎‬ای که درباره رمان «نگران نباش» به چش��م‬ ‫می‪‎‬اید‪ ،‬پرداختن به مضمون اعتیاد اس��ت که اتفاقا در ادبیات داس��تانی ما تکراری است‪ .‬تاکنون نویسندگان‬ ‫زیادی درباره اعتیاد و ادم‪‎‬های درگیر با ان نوشته‪‎‬اند‪ ،‬اما تفاوت رمان محبعلی با بقیه اثاری که در این حوزه‬ ‫نوشته شده در نوع نگاه نویسنده و برخوردش با جهان یک دختر معتاد است‪ .‬موقعیت‪‎‬هایی که او به تصویر‬ ‫می‪‎‬کشد‪ ،‬گواه این ادعاست که مدت زمان زیادی وقت گذاشته و به کنکاش جهان اعتیاد پرداخته است‪ .‬تم‬ ‫قصه به شکل عجیبی واقعی است و این نکته را مخاطبانی تایید می‪‎‬کنند که سال‪‎‬ها درگیر این بیماری بوده‪‎‬اند‬ ‫و حاال به‪‎‬عنوان یک مخاطب عادی کتاب را خوانده‪‎‬اند‪.‬او تنها راوی زندگی است‪ .‬نه امر و نهی می‪‎‬کند و نه‬ ‫انقدر سیاه‪‎‬نمایی که مخاطب را به تهوع در بیاورد‪ .‬شاید دلیل عدم استقبال و ناموفق بودن اثار نویسندگانی که‬ ‫پیش ترها به این سوژه پرداخته‪‎‬اند‪ ،‬همین نکته‪‎‬های ظریفی است که محبعلی با هوشیاری از دام‪‎‬شان گذشته‪.‬‬ ‫او به این نتیجه رسیده است که عرصه داستان‪‎‬نویسی مجال مناسبی برای درس اخالق و انتقاد نیست‪ .‬همین‬ ‫که داستان ائینه زالل جهان پیرامون باشد‪ ،‬کافی است و نویسنده به تعهدش عمل کرده است‪.‬‬ ‫شاید خیلی‪‎‬ها با خواندن این کتاب انگشت‪‎‬های اتهام را به‪‎‬سمت راوی نشانه گرفته‪‎‬اند و هزار تهمت ناروا را‬ ‫به یک نویسنده روشنفکر و مهمتر زن ایرانی نسبت داده‪‎‬اند و دنیای شادی را با دنیای بیرونی نویسنده مقایسه‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ ،‬اما همین تاثیر‪‎‬گذاری نش��ان از موفقیت داس��تان اس��ت که تا این اندازه باورپذیر شده است‪ .‬یعنی‬ ‫جس��ارتی که مهس��ا محبعلی از خود بروز داده تا اثری شکل بگیرد که پاره‪‎‬ای از واقعیت‪‎‬های موجود جامعه‬ ‫ایرانی است‪ .‬جسارتی که جوهره نوشتن است و نویسندگان زیادی بی‪‎‬اعتنا از کنارش می‪‎‬گذرند‪.‬‬ ‫ا‪‎‬نجا که شادی در زیر زمین خانه اشکان با جسد نیمه‪‎‬جان او در حمام روبه‪‎‬رو می‪‎‬شود که با تریاک خودکشی‬ ‫کرده و شیر می‪‎‬خوراندش تا باال بیاورد و ذره‪‎‬های تریاک را در شیر می‪‎‬بیند و با حسرت یاد‪‎‬اوری می‪‎‬کند که‬ ‫یک بیست و پنج گرمی را باال انداخته‪ ،‬یکی از تلخ‪‎‬ترین تصویرهای ممکن ساخته می‪‎‬شود‪ .‬تصویری گزنده‬ ‫که در سپیدی‪‎‬ها محو شده است و خواننده در ذهنش به حال و روز غم‪‎‬انگیز دختری فکر می‪‎‬کند که هر لحظه‬ ‫ممکن است دست دراز کند و سیاهی‪‎‬های تریاک را از باال‪‎‬اورده‪‎‬های اشکان بیرون بیاورد‪ .‬نویسنده حدس این‬ ‫سطرها را بر عهده مخاطب می‪‎‬گذارد تا تخیلش را به بازی بگیرد و زیستن به شکلی دیگر را تجربه کند‪.‬‬ ‫س��اختار ش��هری رمان«نگران نباش» برای من یاد‪‎‬اور فیلم «زیر پوست ش��هر» است‪ ،‬شهری که پشت زرق و‬ ‫برق‪‎‬های چشم‪‎‬نوازش‪ ،‬اشفتگی و توفان و موج پنهان است‪ .‬توفانی که ممکن است روزی از راه برسد و یقه‬ ‫همه ادم‪‎‬هایش را بگیرد‪ .‬در پشت ارامش ظاهری این شهر عجیب و غریب و عبوس که زیبایی‪‎‬ها هم به نوعی‬ ‫هول‪‎‬اور جلوه می‪‎‬کنند‪ ،‬اینجا که ماشین‪‎‬ها از هم سبقت می‪‎‬گیرند تا از شر خیابان‪‎‬های شلوغ خالصی یابند و به‬ ‫دامنه‪‎‬های ارامش برسند‪ ،‬ادم‪‎‬هایی نفس می‪‎‬کشند که سرنوشت انها درست شبیه ادم‪‎‬های فیلم «زیر پوست شهر»‬ ‫و رمان «نگران نباش» لبریز دلواپسی است‪ .‬فرقی هم نمی‪‎‬کند مثل فیلم رخشان بنی‪‎‬اعتماد از طبقه پایین‪‎‬دست‬ ‫جامعه باشند یا شبیه شادی از طبقه‪‎‬ای که اصطالحا مرفه به‪‎‬شمار می‪‎‬ایند‪ .‬مهم اینجاست که هر کدام‪‎‬شان به‪‎‬نوعی‬ ‫با کج‪‎‬تابی‪‎‬های جامعه دس��ت و پنجه نرم می‪‎‬کنند‪ .‬کنار هم قرار گرفتن این دو اثر یعنی اینکه دنیا در نهایت به‬ ‫یک نقطه ختم می‪‎‬شود و تقابلی بین ادم‪‎‬ها وجود ندارد‪ .‬باال دست و پایین دست هر دو به یک اندازه از فراز و‬ ‫فرود‪‎‬ها رنج می‪‎‬برند و سهم‪‎‬ش��ان از شادی مساوی است‪ .‬انگار برای هر دو طیف‪ ،‬ارامش گمشده‪‎‬ای است که‬ ‫جز تصویر کمرنگی از ان را به یاد نمی‪‎‬اورند‪.‬مهسا محبعلی راوی زندگی ادم‪‎‬هایی است که ناهنجاری را هنجار‬ ‫می‪‎‬دانند‪ .‬قصه نسلی که هویتش را گم کرده و در جست‪‎‬وجوی هیچ‪ ،‬چرخ می‪‎‬زند‪ .‬اصطالحات عامیانه‪‎‬ای که‬ ‫نویسنده استفاده می‪‎‬کند تا خواننده فضای داستان را بیشتر لمس کند‪ ،‬در بیشتر مواقع جواب می‪‎‬دهد‪ ،‬هرچند‬ ‫گاهی همین اصطالحات روی اعصاب می‪‎‬رود‪ ،‬به‪‎‬ویژه شعرهایی که انتخاب کرده و در البه‪‎‬الی دیالوگ‪‎‬ها جا‬ ‫داده است‪.‬می‪‎‬گویند مشت نمونه خروار است و همین عده از جوان‪‎‬هایی که سرنوشت‪‎‬شان به هم گره خورده‬ ‫نماینده نسلی هستند که اینگونه دنیا را در حلقه‪‎‬های دود خالصه می‪‎‬کنند‪ .‬ساده انگاری است اگر خودمان را گول‬ ‫بزنیم و واقعیت‪‎‬ها را نادیده بگیریم‪ .‬ساده‪‎‬انگاری است اگر فکر کنیم «نگران نباش» تخیل نویسنده‪‎‬ای است که در‬ ‫خانه پشت میزش نشسته و مرغ خیال را پرواز داده و صفحات را سیاه کرده است‪ .‬او از ناخوداگاهی استفاده‬ ‫کرده اما مگر غیر از این است که ناخوداگاهی‪‎‬ها ریشه در اگاهی دوانده‪‎‬اند‪.‬رمان «نگران نباش» از لحاظ تکنیکی‬ ‫ان‪‎‬قدر‪‎‬ها رمان قابل‪‎‬دفاعی نیست و نویسنده می‪‎‬توانست روی شخصیت‪‎‬هایش بیشتر کار کند و اثر حجیم‪‎‬تری را‬ ‫تحویل مخاطب دهد‪ .‬می‪‎‬توانست فضای بیشتری در اختیار خواننده بگذارد تا نفس تازه کند و با تمرکز بیشتری‬ ‫کار را دنبال کند‪ .‬اشنایی‪‎‬اش با موتورسوار دم اسبی و ساکنان خانه دوستش سارا به پرداخت بیشتری نیاز داشت‪.‬‬ ‫خیلی کار‪‎‬های دیگر هم می‪‎‬توانس��ت انجام بدهد‪ ،‬اما از نگاه من به‪‎‬عنوان یک مخاطب جدی ادبیات داستانی‪،‬‬ ‫اینکه نویسنده راه بیفتد و در کوچه پس کوچه‪‎‬ها و خیابان‪‎‬ها قدم بزند و گاهی از پنجره‪‎‬ها به داخل خانه‪‎‬ها سرک‬ ‫بکشد و واقعیت‪‎‬های دور و برش را بنویسد‪ ،‬از هرچیز دیگری مهمتر است‪.‬‬ ‫‪68‬‬ ‫شش‪ :‬مجموعه داستان‬ ‫«برف و سمفونی ابری» ‪ ،‬پیمان اسماعیلی‬ ‫در چنبره‬ ‫فردیت گسسته‬ ‫فریدون حیدری ملک‪‎‬میان‬ ‫«برف و سمفونی ابری» عنوان کلی مجموعه داستانی‬ ‫از پیمان اس��ماعیلی است که چاپ اول ان در تابستان‬ ‫‪1387‬توسط نشر چشمه انتشار یافته و تاکنون به چاپ‬ ‫س��وم رس��یده و جوایزی را نیز برده اس��ت؛ از جمله‬ ‫جایزه دهمین دوره منتقدان و نویس��ندگان مطبوعات‬ ‫به‪‎‬عنوان بهترین مجموعه داس��تان سال گذشته‪ ،‬جایزه‬ ‫مهرگان ادب و جایزه نهمین دوره هوشنگ گلشیری‪.‬‬ ‫این مجموعه هفت داس��تان کوتاه را شامل می‪‎‬شود که‬ ‫ب��ه ترتیب عبارتند از‪« :‬میان حفره‪‎‬های خالی»‪« ،‬مرض‬ ‫حیوان»‪« ،‬لحظات یازده‪‎‬گانه سلیمان»‪« ،‬مردگان»‪« ،‬یک‬ ‫هفت��ه خواب کامل»‪« ،‬یک تکه ش��ازده در تاریکی» و‬ ‫«گرای پنجاه و پنج»‪.‬‬ ‫در این یادداش��ت‪ ،‬ابتدا تک‪‎‬تک داس��تان‪‎‬ها را از نظر‬ ‫گذرانده و س��پس به کلیت مجموعه می‪‎‬پردازیم؛ البته‬ ‫با نظری موجز و پرداختی مختصر‪.‬‬ ‫«میان حفره‪‎‬های خالی» داستان پزشکی است که برای‬ ‫گذراندن دوره طرحش ناگزیر است چند ماهی را در مرز‬ ‫کردستان ایران و عراق‪ ،‬در روستایی سرد و کوهستانی‬ ‫به س��ر ببرد‪ .‬پزشک یک هفته است در بهداری روستا‬ ‫مشغول به کار شده و طی نامه نگاری هایی شخصی را‬ ‫از اوضاع خودش در این روستای مرزی باخبر می کند‪.‬‬ ‫پزشک در عین حال کوهنورد است و بر ان است تا از‬ ‫یکی از صخره‪‎‬های روستا صعود کند‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬او‬ ‫که از س��رمای استخوان‪‎‬سوز رنج می‪‎‬کشد برای نجات‬ ‫از وضعیتی که در این روس��تا و در میان این جماعت‬ ‫گرفتارش ش��ده ‪ -‬جماعتی ک��ه متوجه حرف‪‎‬های او‬ ‫نمی‪‎‬ش��وند یا اصال عالقه‪‎‬ای به حرف‪‎‬هایش ندارند ‪-‬‬ ‫می‪‎‬خواهد از کوه باال برود؛ اما یکی از اهالی (صالح)‬ ‫او را از ای��ن کار ب��از می‪‎‬دارد و ش��رح می دهد که در‬ ‫گذش��ته کس��ی به انجا رفته و دیگر هرگز برنگش��ته‬ ‫است‪ .‬با وجود این‪ ،‬پزش��ک جوان خود را از صخره‬ ‫باال می کشد و به غار دو اشکفته می رسد و درون ان پا‬ ‫می‪‎‬گذارد؛ جایی که پیش از این یک فرمانده نظامی در‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫داستان‬ ‫ان گم شده و بعد از ان هر کسی که به این دو اشکفته‬ ‫رفته‪ ،‬دیگر بازنگشته و حتی جسدش هم پیدا نشده‪...‬‬ ‫اما پزش��ک جوان بی انکه با حادثه‪‎‬ای مواجه شود‪ ،‬به‬ ‫سالمت بر می گردد‪ .‬هرچند به هنگام بازگشت متوجه‬ ‫ردپایی می ش��ود که کنار ردپای خ��ودش روی برف‬ ‫مانده است‪ ،‬البته این ردپا بزرگتر از جای پای خودش‬ ‫مثل رد کفش‪‎‬های کوهنوردی یا رد پوتین اس��ت و او‬ ‫از ان پ��س هر جا می رود‪ ،‬این ردپا با وی اس��ت‪ ...‬و‬ ‫اینگونه است که «میان حفره‪‎‬های خالی»‪ ،‬اگاهانه به دل‬ ‫دو حفره‪‎‬ای نقب می‪‎‬زند که ان همه شایعه خوف‪‎‬انگیز‪،‬‬ ‫پیرامونش شکل گرفته بود‪.‬‬ ‫از ان پس اتفاق��ات جالب و در عین‪‎‬حال عجیبی رخ‬ ‫می‪‎‬دهد‪ :‬اهالی روس��تا که پیش‪‎‬تر س��اکت بودند و با‬ ‫پزشک حرف نمی‪‎‬زدند‪ ،‬برایش غذا می‪‎‬اورند؛ از دوغ‬ ‫و ماس��ت و ک��ره محلی گرفته تا مرغ کباب ش��ده و‬ ‫رفتاری توام با احترام با وی دارند‪ ،‬حتی لباس‪‎‬هایش را‬ ‫می‪‎‬شویند‪ .‬در این میان‪ ،‬صالح ناگهان ناپدید می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫یکی دیگر به نام «کریم» که می‪‎‬گفتند اصال زبان فارسی‬ ‫بلد نیس��ت‪ ،‬با او حرف می‪‎‬زند و روی قبر کسانی که‬ ‫رفته‪‎‬ان��د ت��وی دو اش��کفته و دیگر برنگش��ته‪‎‬اند‪ ،‬دعا‬ ‫می‪‎‬خواند و س��پس او هم مثل صالح ناپدید می‪‎‬شود‪.‬‬ ‫پرچمی که پزشک باالی کوه‪ ،‬وسط دو اشکفته نصب‬ ‫کرده بود‪ ،‬بعد از چند روز ناپدید می شود و باالخره در‬ ‫یک صبح زمستانی تمام اهالی روستا یکجا غیب شان‬ ‫می‪‎‬زند!‬ ‫در داستان «مرض حیوان» مهندسی به برهوتی می‪‎‬رسد‬ ‫که گویا یکی از همکارانش از ‪ 10‬س��ال پیش در انجا‬ ‫س��اکن مانده و دیگر بومی بیابان شده است؛ چنان که‬ ‫به نظر می‪‎‬رس��د حتی هویت انسانی خویش را نیز تا‬ ‫حدودی از دس��ت داده باش��د‪ .‬با این همه‪ ،‬داستان از‬ ‫گفته‪‎‬ه��ای او ش��کل می‪‎‬گیرد‪« :‬دیر ام��دی! تا غروب‬ ‫منتظرت ماندند‪ ،‬نیامدی‪ .‬انها هم ماش��ین را برداشتند‬ ‫و رفتند کمپ جدید‪ .‬ساختمانش را تازه تمام کرده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫حاال می‪‎‬رس��یم خودت می‪‎‬بینی‪ »...‬البته او متکلم وحده‬ ‫نیس��ت‪ .‬اما نویسنده صرفا حرف‪‎‬های او را ضبط کرده‬ ‫اس��ت‪« .‬این دور و بره��ا گاهی کفتار پیدا می‪‎‬ش��ود‪.‬‬ ‫از کج��ا می‪‎‬ایندش را دقیقا نمی‪‎‬دانم‪ .‬ش��اید بوی غذا‬ ‫می‪‎‬کشاندشان اینجا‪ .‬شاید هم بوی ادم‪ .‬بعضی سال‪‎‬ها‬ ‫قحطی بدی است‪ .‬ادمش چیزی گیر نمی‪‎‬اورد بخورد‪،‬‬ ‫چه برس��د به حی��وان‪ ».‬بدین ترتیب‪ ،‬ب��رای مهندس‬ ‫ت��ازه‪‎‬وارد دیگر گریزگاهی باق��ی نمی‪‎‬ماند چراکه در‬ ‫دل این ش��ب ظلمانی در این بیابان ناشناس گیر افتاده‬ ‫است‪ .‬از انچه راهنمایش بر زبان می‪‎‬راند چنین به نظر‬ ‫می‪‎‬رس��د که مهندس می‪‎‬کوشد به خود بقبوالند که از‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫هیچ‪‎‬چیز ترس و واهمه‪‎‬ای ندارد تا اینکه باالخره فاجعه‬ ‫رخ می‪‎‬دهد و او نابود می‪‎‬ش��ود‪ .‬یا بهتر است این‪‎‬طور‬ ‫بگویی��م که مهندس خیلی دیر‪ ،‬ت��رس را به درون راه‬ ‫می‪‎‬دهد! انقدر دیر که دیگر کار از کار گذشته است‪ .‬در‬ ‫«مرض حیوان»‪ ،‬دیگر هیچ راه بازگش��تی نیست چون‬ ‫شب است و بیابان و بقیه رفته‪‎‬اند و تنها امید شخص به‬ ‫همان بلد راه است که گویی خود خلق و خوی کفتار‬ ‫بیابان را یافته است‪.‬‬ ‫یک��ی دیگر از داس��تان های این مجموع��ه‪« ،‬لحظات‬ ‫یازده‪‎‬گانه سلیمان» نام دارد که در ان قتلی در کوهستان‬ ‫رخ داده و حس��د و کینه و تسویه حساب های قبیله ای‬ ‫و مسائل خانوادگی و ناموسی‪ ...‬از علت‪‎‬های ان است‪.‬‬ ‫داس��تان براس��اس یازده مدرک اصلی و مرتبط با قتل‬ ‫مرحوم کامران س��هیلی شکل می‪‎‬گیرد و این تمهیدی‬ ‫است تا هر چه بیشتر بر بار گوتیگ داستان افزوده شود‬ ‫و ش��خصیت‪‎‬های «لحظات یازده‪‎‬گانه سلیمان»‪ ،‬یک به‬ ‫ی��ک در وضعیت‪‎‬های��ی قرار می‪‎‬گیرند که هراس��ناک‬ ‫می‪‎‬نمای��د؛ با وجود این وقتی ک��ه با موقعیتی هولناک‬ ‫مواجه می‪‎‬شوند‪ ،‬به گونه غریبی از نظر روحی محظوظ‬ ‫می‪‎‬شوند و به گروتسکی دامن می‪‎‬زنند که علی‪‎‬الظاهر‬ ‫بی‪‎‬سابقه می‪‎‬نماید‪.‬‬ ‫در داس��تان «مردگان» هم‪ ،‬وانت��ی در برف گیر کرده و‬ ‫دیگر هر کاری که می‪‎‬کنند روشن نمی‪‎‬شود و برف هم‬ ‫انقدر همه‪‎‬جا را گرفته که سرنشینانش چاره‪‎‬ای ندارند‬ ‫جز اینکه شب را در ماشین سر کنند‪.‬‬ ‫در این میان برق هم وصل نمی‪‎‬ش��ود هرچه هم کلید‬ ‫می‪‎‬زنند‪ ،‬فایده‪‎‬ای ندارد‪ .‬معلوم نیست سیم‪‎‬ها پاره شده‪‎‬اند‬ ‫ی��ا اینکه مثال دکل افتاده‪ .‬اما بعد متوجه می‪‎‬ش��وند که‬ ‫چیزی روی سیم است‪ .‬اما نه پرنده یا درختی که افتاده‬ ‫بلکه یک ادم! انهم با شکم روی فاز باالیی دکل چهل‬ ‫متری‪ .‬تا اینکه اخراالمر رئیس‪ ،‬در دل ش��ب و برف‪،‬‬ ‫می‪‎‬رود تا ببیند چه خبر است‪« .‬جلوتر‪ ،‬ان باال‪ ،‬چیزی‬ ‫روی س��یم‪‎‬ها تکان می‪‎‬خورد‪ .‬رئیس عینکش را بیرون‬ ‫کشید و روی قوز بینی گذاشت‪ .‬بعد خیره ماند به شبح‬ ‫بی‪‎‬شکلی که از بین سیاهی سیم‪‎‬ها بیرون زده بود‪ .‬حس‬ ‫کرد که ش��بح روی سیم جمع شد و خودش را کشید‬ ‫جلو‪ .‬مثل ادمی که توی هوا سینه‪‎‬خیز برود‪»...‬‬ ‫یکی از داس��تان‪‎‬های این مجموع��ه «یک هفته خواب‬ ‫کامل» نام دارد که روایت یکدست و منسجمی است‪.‬‬ ‫راوی داس��تان کارش مسافرکش��ی اس��ت‪ .‬نیمه شبی‬ ‫اتومبیلش را کنار میدان ارژانتین پارک کرده که مردی‬ ‫که تا خرخره هم خورده به‪‎‬سمت او می اید و می گوید‬ ‫به سبب مستی نمی تواند رانندگی کند و باید ماشینش‬ ‫را بگ��ذارد اینجا و خودش برگردد نور‪ .‬مس��افرکش‬ ‫نخس��ت درخواست او را نمی پذیرد‪ ،‬زیرا از لحن وی‬ ‫خوش��ش نمی اید‪ ،‬اما مرد مست هرطور که هست او‬ ‫را راضی می کند و مس��افرکش سوارش می‪‎‬کند و راه‬ ‫می‪‎‬افتد‪ .‬در طول مس��یر با هم درباره مس��ائل مختلف‬ ‫گفت‪‎‬وگو می کنند‪ .‬ظرف فلزی کتابی شکل مرد مست‬ ‫خالی می ش��ود و مسافرکش ناگزیر در جایی از مسیر‬ ‫توقف می کند تا بلکه از سوپرمارکتی بتواند ظرف مرد‬ ‫را پ��ر کند‪ .‬اما هنوز زود اس��ت و بای��د صبر کنند تا‬ ‫سوپرمارکت ها باز شوند‪ .‬راوی چشمش به خرگوشی‬ ‫می افتد که از عرض جاده عبور می کند‪ .‬از ماشین پیاده‬ ‫می شود و خرگوش را تعقیب می‪‎‬کند‪ ،‬اما نمی تواند ان‬ ‫را بگیرد و ناگزیر بر‪‎‬می گردد کنار ماش��ین‪ .‬مرد مست‬ ‫از ماشین می زند بیرون‪ .‬راوی هم دنبالش می‪‎‬رود‪ .‬مرد‬ ‫مس��ت ادعا می‪‎‬کند خرگوش را دیده و به‪‎‬جایی اشاره‬ ‫می کند که مس��افرکش بدان س��مت می رود و چیزی‬ ‫نمی بیند‪« .‬بعد انگار که یک تکه ذغال گذاش��ته باشند‬ ‫روی کمرم‪ ،‬تنم ات��ش می‪‎‬گیرد‪ .‬برای یک لحظه فکر‬ ‫می‪‎‬کنم جانوری چی��زی کم��رم را گاز گرفته‪ »...‬مرد‬ ‫مس��ت چاقو را برمی‪‎‬گرداند ت��وی جیبش و یک قدم‬ ‫به طرفش جلو می‪‎‬اید‪ ،‬خم می‪‎‬شود روی او و سوئیچ‬ ‫را از جیب ش��لوارش می کش��د بیرون و سوار ماشین‬ ‫می‪‎‬شود و می‪‎‬زند به چاک‪.‬‬ ‫«یک تکه شازده در تاریکی» داستانی است که به انتزاع‬ ‫تنه می‪‎‬زند‪ .‬روایتی که بی‪‎‬گمان بر پایه خوانش خاص‬ ‫خواننده اغاز و انجام می‪‎‬یاب��د‪« :‬زمین زیر پایش یک‬ ‫دفعه هوا می‪‎‬شود‪ .‬یک لحظه بین سیاهی غلیظ غوطه‬ ‫می‪‎‬خورد و بعد با صورت می‪‎‬رس��د به سنگ‪ .‬صدای‬ ‫شکستن اس��تخوان توی سرش هست‪ .‬سنگی کوبیده‬ ‫شده روی اس��تخوان‪ .‬درد می‪‎‬اید‪ .‬پخش می‪‎‬شود‪ .‬ان‬ ‫دریچه‪‎‬ای را می‪‎‬بندد که توی گلوی ادم کار گذاشته‪‎‬اند‬ ‫برای رفت و امد هوا‪ .‬یادش نیست کی هست‪ .‬یادش‬ ‫نیست‪ .‬یک تکه ادم است توی تاریکی‪ .‬یک تکه‪‎‬ای که‬ ‫نیست‪ .‬خون را تف می‪‎‬کند روی زمین‪ .‬لبش می‪‎‬سوزد‪.‬‬ ‫انگار که سیخ داغ روی گوشت‪».‬‬ ‫ش��خصیت «گرای پنجاه و پنج»‪ ،‬اخرین داس��تان این‬ ‫مجموعه‪ ،‬در طبقه هش��تمی که ب��رف تا زیر ان جمع‬ ‫ش��ده‪ ،‬اجساد ادم‪‎‬ها را می‪‎‬سوزاند تا خود را گرم کند‪.‬‬ ‫برف انقدر ارتفاع گرفته که حتی بیرون رفتن از طبقه‬ ‫هشتم هم غیرممکن می‪‎‬نماید‪.‬‬ ‫باری‪ ،‬به‪‎‬نظر می‪‎‬رس��د ک��ه ادم‪‎‬های داس��تان‪‎‬های این‬ ‫مجموعه می‪‎‬کوشند تا ترس را پشت سر بگذارند و بر‬ ‫تنهایی خویش فائق ایند‪ .‬اما موفق نمی‪‎‬شوند و تقریبا‬ ‫همگی تن به شکس��ت می‪‎‬دهند یا ناگزیر به ان تسلیم‬ ‫می‪‎‬شوند؛ انچه هست‪ ،‬ترس از ظلمت شبی الیتناهی‪،‬‬ ‫احساس زمهریری بی‪‎‬سابقه در درون و بیرون و‪...‬‬ ‫ایا نویسنده بر ان است که با داستان هایش بر وضعیت‬ ‫بغرنج و تفس��یرناپذیر انس��ان کنون��ی و هراس او در‬ ‫مواجهه با غموض ای��ن پیچیدگی صحه بگذارد؟ ایا‬ ‫می‪‎‬توان این را نوعی نیاز روحی ‪ -‬روانی برش��مرد که‬ ‫انس��ان در مقابله با ترس و هراسی ناشناخته در خود‬ ‫احساس می‪‎‬کند؟‬ ‫گذش��ته از اینه��ا‪ ،‬ادم‪‎‬های داس��تان‪‎‬های این مجموعه‬ ‫از چه خصوصیات��ی برخوردارند که انه��ا را حداقل‬ ‫از همگن��ان داستانی‪‎‬ش��ان متمایز می‪‎‬کن��د؟ البته نه با‬ ‫قاطعیت جزم‪‎‬اندیشانه ولیکن به شیوه‪‎‬ای نسبی‪‎‬گرایانه‬ ‫ممکن اس��ت بتوان ادم‪‎‬های این داس��تان‪‎‬ها را نماینده‬ ‫طیف خاصی از بش��ر دانس��ت که در ماتم‪‎‬سرای این‬ ‫عالم به‪‎‬گونه‪‎‬ای جمود و ایس��تایی مبتال هس��تند‪ .‬انان‬ ‫حت��ی در پی این برنمی‪‎‬ایند ک��ه کمترین قدمی برای‬ ‫به شادی رسیدن بردارند‪ .‬امید را وانهاده‪‎‬اند و به بهبود‬ ‫شرایط و احیانا هماهنگی با جهان اطراف نمی‪‎‬اندیشند‬ ‫و از انجا که هرگز به بهتر شدن اوضاع امید نبسته‪‎‬اند‪،‬‬ ‫نمی‪‎‬توانند شکوه و شکایتی داشته باشند‪ .‬اصوال چون‬ ‫از دیرزمانی دیگر احس��اس طرب و سرور نمی‪‎‬کنند‪،‬‬ ‫به همان نس��بت وقت��ی با وضعیت��ی تراژیک روبه‪‎‬رو‬ ‫می‪‎‬شوند‪ ،‬گویی عاجز از بیان اندوه خود باشند یا الاقل‬ ‫ان را بروز بتوانند داد‪.‬‬ ‫در ادم‪‎‬های داس��تان‪‎‬های پیمان اسماعیلی شاید تنها‬ ‫روی یک احس��اس‪ ،‬یک واکنش ب��ه محیط اطراف‬ ‫می‪‎‬ش��ود انگشت گذاش��ت و ان را قدری برجسته‬ ‫دی��د‪ :‬ترس! اما این ترس��ی منف��رد و مجزا از دیگر‬ ‫احساس��اتی نیست که بش��ر در گیرودار وقایع تلخ‬ ‫و تیره بدان دچار می‪‎‬ش��ود؛ ترس امیخته به تنهایی‬ ‫یا اساس��ا ترس��ی که از تنهایی انسان عصر ما ناشی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اگرچه اغلب ش��خصیت‪‎‬های این مجموعه داستان به‬ ‫حاشیه شهرها و ابادی‪‎‬ها کوچیده‪‎‬اند یا ناگزیر از کوچ‬ ‫شده‪‎‬اند‪ ،‬اگرچه شاید بشود انان را همچون رانده‪‎‬شدگان‬ ‫ش��هر پوکرفالت از تباری دانست که به‪‎‬نوعی از اصل‬ ‫خود دور ش��ده‪‎‬اند‪ ،‬اما به‪‎‬ضرس قاطع انان خود هرگز‬ ‫به دامان طبیعت پناه نبرده‪‎‬اند‪ .‬انها گریختگانی‪‎‬اند که به‬ ‫تبعیدی خودخواس��ته تن داده‪‎‬اند‪ .‬شهروندانی از شهر‬ ‫گریخته ‪ ،‬شهروندانی که کم اورده‪‎‬اند و در چنبره ترس‬ ‫و تنهایی‪ ،‬الجرم به تمدن پشت کرده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫هفت‪ :‬مجموعه داستان «اویشن قشنگ نیست»‪ ،‬حامد اسماعیلیون‬ ‫کجای زمان مرده ایم؟‬ ‫محسن حکیم معانی‬ ‫وقت��ی روی جلد کتاب «اویش��ن قش��نگ نیس��ت»‬ ‫اثر حامد اس��ماعیلیون و درس��ت زیر عن��وان کتاب‪،‬‬ ‫نوشته ش��ده «مجموعه داستان»؛ وقتی جایزه هوشنگ‬ ‫گلش��یری عنوان بهترین مجموعه داستان سال ‪1387‬‬ ‫را به «اویش��ن قشنگ نیست» می دهد‪ ،‬دیگر بحث بر‬ ‫ س��ر اینکه کتاب کوچک ‪ 47‬صفحه ای اس��ماعیلیون‬ ‫مجموعه داس��تان اس��ت یا رمان یا داستان بلند‪ ،‬کمی‬ ‫مکرر و خسته‪‎‬کننده به‪‎‬نظر می اید‪ .‬اما فکر می کنم الزم‬ ‫اس��ت در این‪‎‬باره بیش��تر گفته ش��ود تا دریابیم وقتی‬ ‫ش��خصیت های مش��ترک در یک کتاب جمع شده اند‬ ‫و در روایت هرکدام هم ویژگی های مش��ترکی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬چرا باز با رمان س��روکار نداریم؟ هرچند شاید‬ ‫نویس��نده کتاب هم بدش نمی امده به اثرش به چشم‬ ‫رمان نگاه شود یا الاقل این جدل را برانگیزد که کارش‬ ‫مجموعه داستان است یا رمان!‬ ‫«اویش��ن قشنگ نیست» شش داستان دارد که ویژگی‬ ‫ظاهری اصلی شان نام انهاس��ت‪ :‬رضا‪ ،‬مهدی‪ ،‬بهادر‪،‬‬ ‫اه��ورا‪ ،‬نیلوف��ر و نیم��ا؛ در همه‪ ،‬زاویه دی��د تابع نام‬ ‫داس��تان و اول شخص است‪ .‬اندکی که جلو می روی‪،‬‬ ‫درمی یابی با چه فضایی س��ر و کار داری‪ .‬با یک محله‬ ‫و بچه‪‎‬های یک محله‪ .‬هر‪‎‬کدام بخشی از گذشته شان را‬ ‫در محله روایت می کنند و می گذرند‪ .‬پس مسلم است‬ ‫ک��ه در این میان اش��تراکات فراوانی را هم باید انتظار‬ ‫داشته باشیم؛ از نام ها گرفته تا حوادث‪.‬‬ ‫نیلوفر در پنج داستان از شش داستان کتاب حضوری‬ ‫جدی دارد‪ .‬بهادر و مهدی فقط در فصل های خودشان‬ ‫حض��ور تاثیرگذار دارند و در برخی فصول فقط نامی‬ ‫از انها برده می شود‪ .‬بقیه (رضا‪ ،‬نیما و اهورا) هر‪‎‬کدام‬ ‫در دو داس��تان‪ ،‬حضوری تعیین‪‎‬کنن��ده دارند‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬شخصیت هایی هم هستند که اگرچه حضورشان‬ ‫ن کننده اس��ت‪ ،‬اما روایت‬ ‫گاه بس��یار تاثیرگذار و تعیی ‬ ‫اول شخص خودشان را ندارند‪ .‬مانند جناب سرهنگ‬ ‫(پدر نیلوفر)‪ ،‬ناصر (ش��وهر نیلوفر)‪ ،‬اویشن (خواهر‬ ‫نیلوفر)‪ ،‬لیال (در داس��تان مهدی)‪ ،‬بابک (برادر اهورا)‬ ‫و ستوان تویسرکانی (پدر مهدی)‪ .‬اسم ها به همین جا‬ ‫‪70‬‬ ‫ختم نمی ش��وند‪ .‬در کنار این ‪ 10-12‬نفر‪ 20-30 ،‬نفر‬ ‫دیگر هم در روایت ها و داستان های شش‪‎‬گانه می ایند‬ ‫و می روند و کم و زیاد تاثیرش��ان را می گذارند‪ .‬جمع‬ ‫که می زنم می ش��ود حدود ‪ 40‬اس��م! این همه اسم در‬ ‫کتابی ‪ 47‬صفحه ای که تازه شش صفحه اولش را هم‬ ‫بای��د ندیده بگیری! ادم قاتی می کند به خدا! تقریبا هر‬ ‫صفحه یک اس��م جدید‪ .‬ش��خصیت محوری وجود‬ ‫ن��دارد‪ ،‬موضوع محوری هم محل��ی از اعراب ندارد‪،‬‬ ‫این همه هم اس��م ریخته توی کتاب؛ چطور می توانی‬ ‫کتاب را رمان بدانی؟‬ ‫از طرفی نمی توان از اش��تراکات داس��تان ها هم به‪‎‬کل‬ ‫صرف‪‎‬نظر کرد‪ .‬وجود فضاها و ش��خصیت های مشابه‬ ‫در روایت ها‪ ،‬گاه باعث می ش��ود که دو‪ ،‬سه روایت را‬ ‫به هم پیوسته و مکمل یکدیگر فرض کنی‪ .‬مثال روایت‬ ‫رض��ا و نیما و نیلوفر و اهورا را بگذار کنار هم تا یک‬ ‫داس��تان تقریبا کامل از دلش دربیاید‪ .‬حتی می توانی با‬ ‫اغماض داستان بهادر را هم به‪‎‬عنوان حادثه‪‎‬ای فرعی در‬ ‫دل داس��تان اصلی فرض کنی؛ اما هیچ وقت نمی توانی‬ ‫بفهمی که با داس��تان مهدی باید چه کار کنی! واقعیت‬ ‫این اس��ت که داستان مهدی س��از خیلی ناموافقی در‬ ‫مجموعه اس��ماعیلیون می زند‪ .‬هرچن��د نام مهدی در‬ ‫روایت ه��ای دیگران هم برده می ش��ود‪ ،‬اما مهدی در‬ ‫روایت خودش خیلی مستقل تر است‪ .‬از بچه محل ها‬ ‫کمتر اس��م می ب��رد و ماجرایش هم ب��ه محله چندان‬ ‫ارتباط��ی ندارد‪ .‬جالب انکه داس��تان دوم مجموعه را‬ ‫هم به خودش اختصاص داده‪ ،‬یعنی حائلی است میان‬ ‫روایت های س��ازگارتری که می توانس��ته اند کنار هم‬ ‫راحت تر بنش��ینند‪ .‬گویی نویسنده به عمد داستان هایی‬ ‫را که فضایی نزدیک تر ب��ه هم دارند از همدیگر دور‬ ‫کرده تا خدای ناکرده مخاطب راحت و س��ریع نتواند‬ ‫پی به ارتباط‪‎‬ش��ان ببرد‪ ،‬وگرنه چرا باید داس��تان نیما‬ ‫اخرین روایت مجموعه باش��د و داس��تان رضا اولین‬ ‫روایت؟ مگر نه اینکه این دو بیشترین ارتباط را با هم‬ ‫دارند؟ بگذریم‪.‬‬ ‫گفتیم که داستان‪‎‬ها به رغم اشتراکاتی که با هم دارند‪ ،‬اما‬ ‫هرکدام داستان مستقلی به شمار می روند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که به سبب همان اشتراکات نمی توان پیوندهای‬ ‫داستان ها را با هم در نظر نگرفت‪ .‬اما انچه فکر می کنم‬ ‫باید به‪‎‬عنوان یکی از نقاط مثبت مجموعه اسماعیلیون‬ ‫از ان نام برد‪ ،‬استقالل بی چون و چرای داستان هاست‪.‬‬ ‫تالش هایی نظیر مجموعه «اویش��ن قشنگ نیست» را‬ ‫کم ندیده ایم‪ .‬اینکه نویس��نده س��عی کند داستان هایی‬ ‫مستقل بنویسد با شخصیت ها و فضاهایی مشترک‪ ،‬تا‬ ‫این شبهه را ایجاد کند که کتابش در کل یک رمان است‬ ‫یا یک مجموعه داس��تان‪ .‬ام��ا افت و نقطه ضعف این‬ ‫رویکرد همواره یک‪‎‬چیز است و ان اینکه گاه نویسنده‬ ‫ممکن اس��ت یادش برود ش��خصیتی که در فصلی یا‬ ‫داس��تانی معرفی ش��ده و از ان گذشته است وقتی در‬ ‫داس��تانی دیگر می اید‪ ،‬شخصیتی معرفه نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫به ضرورت داستان کوتاه بودن‪ ،‬اسم نکره ای است که‬ ‫احتیاج به پرداخت دارد تا معرفه شود و چون نمی توان‬ ‫از خواننده کتابی که به‪‎‬عن��وان مجموعه درامده توقع‬ ‫داشت حتما کتاب را از اول بخواند و تا انتها ادامه دهد‬ ‫و ممکن اس��ت داستان ها را پراکنده و یکی در میان یا‬ ‫هر‪‎‬طور که دلش می خواهد بخواند‪ ،‬شخصیت ها ممکن‬ ‫است تعریف نشده باقی بمانند‪.‬‬ ‫انچه در مجموعه «اویشن قشنگ نیست» اهمیت ویژه‬ ‫دارد‪ ،‬تاکید بر گذشته است‪ .‬در تمام داستان ها اگرچه‬ ‫راوی را در زمان حال‪ ،‬در حالتی خاص یا با مشغولیتی‬ ‫خاص می بینیم‪ ،‬اما مدام به گذش��ته اش سرمی کشیم و‬ ‫برمی گردیم‪ .‬در داستان اول (رضا) با این جمله که «از‬ ‫مرگ من هش��ت سال می گذرد» و بعد با تصویری که‬ ‫از قبر راوی ارائه می‪‎‬دهد به زمان حال می رسیم‪ .‬اما تنه‬ ‫اصلی روایت را مرور گذشته شکل می‪‎‬دهد‪ .‬در داستان‬ ‫مهدی هم اگرچه روایت با فالش بک شروع می‪‎‬شود‪،‬‬ ‫ام��ا کمی جلوتر او را در زمان حال می بینیم که اندکی‬ ‫جلوتر از مرز کرواس��ی‪ ،‬مجروح شده و سعی می کند‬ ‫ف��رار کند‪ ،‬ام��ا خونریزی ش��دیدی دارد و می فهمیم‬ ‫که خواهد مرد‪ .‬داس��تان به��ادر کمترین فالش بک را‬ ‫دارد و اغل��ب در زمان حال در جریان اس��ت با افعال‬ ‫مضارع اخباری‪ .‬داستان بعدی اهورا نام دارد که باز با‬ ‫زمان حال ش��روع می شود‪ ،‬اما از فعل مضارع اخباری‬ ‫خبری نیس��ت‪ ،‬همه افعال ماضی استمراری اند و این‬ ‫حس را منتقل می کنند که اهورا از گذش��ته ای نزدیک‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫داستان‬ ‫حرف می زند‪ .‬همه‪‎‬چیز در همین چند ساعت گذشته‬ ‫یا حتی کمت��ر اتفاق افتاده و با فاصل��ه ای اندک دارد‬ ‫روایت می ش��ود‪ .‬البته اهورا هم به گذشته‪‎‬های دورتر‬ ‫گریزهای��ی می زن��د‪ .‬به رابط��ه اش با نیلوف��ر و‪ ...‬در‬ ‫داستان نیلوفر مشغولیت زمان حال گفت‪‎‬وگوی نیلوفر‬ ‫(راوی) است با اویشن خواهرش‪ .‬موضوع گفت‪‎‬وگو‬ ‫اما نقل گذشته است و همین باعث می شود‪ ،‬دائم میان‬ ‫امروز و دیروز در نوس��ان باشیم و باالخره اگر چه در‬ ‫روای��ت پایانی با نامه نیما س��ر و کار داریم که با این‬ ‫جمله اغاز می ش��ود‪« :‬رضای عزیز‪ ،‬سالم‪ .‬این دومین‬ ‫نامه ای است که برایت می نویس��م‪ »...‬اما فورا می رود‬ ‫سراغ گذش��ته و احساس غم غربت و نوستالژی و‪....‬‬ ‫ای��ن همه گفتم تا به این نکته اش��اره کنم که در واقع‬ ‫در مجموعه «اویشن قش��نگ نیست» زمان حال فقط‬ ‫پوس��ته و بهانه ای است تا به مغز و هدف اصلی یعنی‬ ‫خب��ر ندارد‪ ،‬نه مرگ رضا و نه مرگ مهدی؛ نه ازدواج‬ ‫نیلوفر برایش مهم اس��ت و ن��ه ماجرایی که رضا را تا‬ ‫ان اندازه دچار عذاب وجدان کرده بود و به قول نیما‬ ‫در تمام نامه‪‎‬هایش به ان اش��اره کرده بود‪ .‬در پایان پا‬ ‫را از این هم فراتر گذاش��ته و نوی��د زندگی می دهد‪.‬‬ ‫وقتی می فهمیم همسرش باردار است و پنج ماه دیگر‬ ‫دختری به دنیا خواهد اورد‪ ،‬با نخستین نشانه زندگی‬ ‫در کتاب مواجه ش��ده ایم! کتاب با این جمله به پایان‬ ‫می رسد‪« :‬شاید اصال در سال اینده برنامه یک سفر به‬ ‫ای��ران را بریزم‪ .‬بگذار دخترمان ب��ه دنیا بیاید‪ .‬پنج ماه‬ ‫دیگر‪ .‬اس��مش را می گذاریم اویشن‪ .‬قشنگ نیست؟»‬ ‫و همین جمله اخ��ر که با کمی جابه‪‎‬جایی در تکیه‪‎‬ها‬ ‫و نش��انه گذاری می توان��د جور دیگری ه��م خوانده‬ ‫شود‪ ،‬می اید روی جلد کتاب و می شود نام مجموعه‪:‬‬ ‫«اویشن قشنگ نیست»‪.‬‬ ‫واگویی و واکاوی گذشته برسیم‪.‬مطلب دیگری که در‬ ‫ای��ن مجال حیفم می اید بدان اش��اره‪‎‬ای نکنم‪ ،‬حضور‬ ‫قاطع مرگ است‪ .‬از شش داستان مجموعه در سه‪‎‬تای‬ ‫اولی مرگ حضوری نمایان دارد‪ :‬رضا‪ ،‬مهدی و بهادر‪.‬‬ ‫در دو داس��تان اهورا و نیلوفر اگر چه با مرگ س��ر و‬ ‫کار مستقیم نداریم‪ ،‬اما نکبت و بدبختی ای که دامنگیر‬ ‫شخصیت هاست و خودشان هم نمی دانند‪ ،‬دست کمی‬ ‫از مرگ ندارد؛ عصبیت و بی قراری ای که در داس��تان‬ ‫اه��ورا وج��ود دارد‪ ،‬انزج��ار او را از همه چیز و همه‬ ‫کس برجس��ته تر می کند و در نهای��ت‪ ،‬لئامت او را به‬ ‫رخ می کشد‪ .‬در داستان نیلوفر هم باز به مرگ اشاره ای‬ ‫گذرا در حد شهادت پدر مهدی می شود‪ .‬اما در داستان‬ ‫اخ��ری دیگر از مرگ خبری نیس��ت‪ .‬در روایت نیما‬ ‫مرگ جای خود را اول به نوستالژی و بعد به بی خبری‬ ‫و س��پس به زندگی می دهد‪ .‬چراک��ه نیما از هیچ‪‎‬چیز‬ ‫نامزدهای دریافت جایزه های ادبی‪1388‬‬ ‫ردیف‬ ‫نام جایزه‬ ‫‪1‬‬ ‫واو (رمان متفاوت)‬ ‫دره پنه��ان (محمد قراچه‪‎‬داغی)‪ ،‬مونالیزای منتش��ر‬ ‫(شاهرخ گیوا)‪ ،‬صورتک‪‎‬های تسلیم (محمد ایوبی)‪،‬‬ ‫روز هزار ساعت دارد (فریدون حیدری ملک‪‎‬میان)‬ ‫‪2‬‬ ‫جایزه ادبی اصفهان‬ ‫خواب‪‎‬های گم‪‎‬شده (نادر وحید)‪ ،‬روز هزار ساعت دارد‬ ‫(فریدون حیدری ملک‪‎‬می��ان)‪ ،‬راز در کوچه‪‎‬ها (فریبا‬ ‫وفی)‪ ،‬زخم افغانی (س��ید هاشم حسینی)‪ ،‬زنی پنهان‬ ‫در میان واژه‪‎‬ها (ش��هریار عباسی)‪ ،‬دره پنهان (محمد‬ ‫قراچه‪‎‬داغی)‪ ،‬صورتک‪‎‬های تسلیم (محمد ایوبی)‬ ‫‪3‬‬ ‫شهید غنی‪‎‬پور‬ ‫‪4‬‬ ‫کتاب سال‬ ‫‪5‬‬ ‫جالل ال احمد‬ ‫من گنجشک نیستم (مصطفی مستور)‪ ،‬شماس شامی‬ ‫(مجید قیصری)‪ ،‬هجوم افتاب (قباد اذرایین)‪ ،‬اوای‬ ‫نهنگ(احمد بیگدلی)‪ ،‬بیوتن(رضا امیرخانی)‬ ‫‪6‬‬ ‫جای��زه منتق��دان و‬ ‫نویسندگانمطبوعات‬ ‫احتماال گم ش��ده‪‎‬ام (سارا ساالر)‪ ،‬نگران نباش (مهسا‬ ‫محبعلی)‪ ،‬مونالیزای منتشر (شاهرخ گیوا)‬ ‫دیوانه در مهتاب (حمیدرضا نجفی)‪ ،‬برف و سمفونی‬ ‫ابری (پیمان اسماعیلی)‪ ،‬انجا که پنچرگیری‪‎‬ها تمام‬ ‫می‪‎‬شوند (حامد حبیبی)‬ ‫‪7‬‬ ‫هوشنگ گلشیری‬ ‫اویشن قش��نگ نیست (حامد اس��ماعیلیون)‪ ،‬شهر‬ ‫یک‪‎‬نف��ره (مرج��ان بصی��ری)‪ ،‬مرگ‪‎‬ب��ازی (پدرام‬ ‫رضایی)‬ ‫برف و س��مفونی ابری (پیمان اسماعیلی)‪ ،‬انجا که‬ ‫پنچرگیری‪‎‬ها تمام می‪‎‬شوند (حامد حبیبی)‪ ،‬دیوانه در‬ ‫مهتاب (حمیدرضا نجفی)‪ ،‬در راه ویال (فریبا وفی)‬ ‫شماس ش��امی (مجید قیصری)‪ ،‬دوقدم این ور خط‬ ‫(احمد پوری)‪ ،‬نگران نباش (مهسا محبعلی)‬ ‫برف و سمفونی ابری (پیمان اسماعیلی)‪ ،‬انجا که‬ ‫پنچرگیری‪‎‬ها تمام می شوند (حامد حبیبی)‪ ،‬اویشن‬ ‫قشنگ نیست (حامد اسماعیلیون)‬ ‫مونالیزای منتش��ر (ش��اهرخ گیوا)‪ ،‬پری فراموشی‬ ‫(فرش��ته احمدی)‪ ،‬نگران نباش (مهس��ا محبعلی)‪،‬‬ ‫نفس‪‎‬تنگی (فرهاد حیدری گوران)‬ ‫ان گوش��ه دنج س��مت چپ (مهدی رب��ی)‪ ،‬ان‪‎‬ها‬ ‫چه کس��انی بودند‪( ،‬احمد ارام)‪ ،‬اویش��ن قش��نگ‬ ‫نیست (حامد اس��ماعیلیون)‪،‬برف و سمفونی ابری‬ ‫ (پیم��ان اس��ماعیلی)‪ ،‬انجا ک��ه پنچرگیری‪‎‬ها تمام‬ ‫می شوند (حامد حبیبی)‪ ،‬دیوانه در مهتاب (حمیدرضا‬ ‫نجفی)‪ ،‬گوساله سرگردان (مجید قیصری)‪ ،‬مردی که‬ ‫گورش گم شد (حافظ خیاوی)‪ ،‬هجوم افتاب (قباد‬ ‫اذرایین)‪ ،‬یک شبدیگر(محبوبهمیرقدیری)‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫روزی روزگاری‬ ‫مهرگان‬ ‫قلم زرین‬ ‫رمان‬ ‫داستان کوتاه ‬ ‫دیوان��ه در مهت��اب (حمیدرضا نجف��ی)‪ ،‬انجا که‬ ‫پنچرگیری‪‎‬ها تمام می‪‎‬شوند (حامد حبیبی)‪ ،‬غریبه‬ ‫در بخار نمک (احمد ارام)‪ ،‬کافه پری دریایی (میترا‬ ‫الیاتی)‪ ،‬مرده به دنیا امدم (پریس��ا ش��اهنده)‪ ،‬دمل‬ ‫(سلماز یگانه‪‎‬مهر)‪ ،‬مرگ‪‎‬بازی (پدرام رضایی)‬ ‫بیوتن(رضا امیرخانی)‬ ‫شماس شامی (مجید قیصری)‪ ،‬فتوا(اکبر خلیلی)‬ ‫شماس ش��امی (مجید قیصری)‪ ،‬اوای نهنگ(احمد‬ ‫بیگدلی)‪،‬بیوتن(رضاامیرخانی)‬ ‫‪71‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫برگزیدگان جایزه‪‎‬های ادبی سال ‪1388‬‬ ‫ردیف‬ ‫نام جایزه‬ ‫‪1‬‬ ‫واو (رمان متفاوت)‬ ‫‪ -1‬دره پنهان (محمد قراچه داغی)‬ ‫‪ -2‬مونالیزای منتشر (شاهرخ گیوا)‬ ‫‪2‬‬ ‫جایزه ادبی اصفهان‬ ‫‪ -1‬خواب های گم‪‎‬شده (نادر وحید)‬ ‫‪ -٢‬روز هزار ساعت دارد (فریدون حیدری ملک‪‎‬میان)‬ ‫‪ -3‬رازی در کوچه ها (فریبا وفی)‬ ‫‪ -1‬دیوانه در مهتاب (حمیدرضا نجفی) ‪ -2‬انجا که‬ ‫پنچر گیری ها تمام می شوند (حامد حبیبی) ‪ -3‬غریبه‬ ‫در بخار نمک (احمد ارام)‬ ‫‪3‬‬ ‫شهید غنی‪‎‬پور‬ ‫‪ -1‬بیوتن (رضا امیرخانی)‬ ‫‪ -2‬شماس شامی (مجید قیصری)‬ ‫‪ -3‬فتوا (اکبر خلیلی)‬ ‫ساعت ها همه خواب بودند (حسین علی جعفری)‬ ‫‪4‬‬ ‫کتاب سال‬ ‫هیچ اثری را شایسته انتخاب ندانست‬ ‫‪5‬‬ ‫جالل ال احمد‬ ‫‪6‬‬ ‫جای��زه منتق��دان و‬ ‫نویسندگانمطبوعات‬ ‫‪7‬‬ ‫هوشنگ گلشیری‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫روزی روزگاری‬ ‫مهرگان‬ ‫قلم زرین‬ ‫گونه داستان کوتاه‬ ‫نام برگزیده رمان‬ ‫هیچ اثری را شایسته انتخاب ندانست‬ ‫نگران نباش (مهسا محبعلی)‬ ‫برف و سمفونی ابری (پیمان اسماعیلی)‬ ‫فعال اعالم نشده‬ ‫فعال اعالم نشده‬ ‫نگران نباش (مهسا محبعلی)‬ ‫برف و سمفونی ابری (پیمان اسماعیلی)‬ ‫‪ -1‬مونالی��زای منتش��ر (ش��اهرخ گی��وا)‪ -2 ،‬پری‬ ‫فراموشی (فرشته احمدی)‬ ‫ ‪ -1‬برف و س��مفونی اب��ری (پیمان اس��ماعیلی)‬ ‫‪ -2‬هجوم افتاب (قباد اذرایین)‬ ‫اعالم نشد‬ ‫جدول موفق ترین اثار ادبیات داستانی در سال ‪1388‬‬ ‫(برای کاندیدا شدن‪ 1:‬امتیاز‪ ،‬جایزه دوم‪2 :‬امتیاز‪ ،‬جایزه اصلی‪ 3 :‬امتیاز در نظر گرفته شده)‬ ‫ردیف‬ ‫نام رمان‬ ‫نام نویسنده‬ ‫امتیاز‬ ‫ردیف‬ ‫نام مجموعه داستان‬ ‫نام نویسنده‬ ‫امتیاز‬ ‫‪1‬‬ ‫نگران نباش‬ ‫مهسا محبعلی‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫برف و سمفونی ابری‬ ‫پیماناسماعیلی‬ ‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مونالیزای منتشر‬ ‫شاهرخ گیوا‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫انجا که پنچرگیری‪‎‬ها ‪...‬‬ ‫حامدحبیبی‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫بیوتن‬ ‫رضا امیرخانی‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دیوانه در مهتاب‬ ‫حمید رضا نجفی‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دره پنهان‬ ‫محمد قرچه داغی‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫هجوم افتاب‬ ‫قباد اذرایین‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫شماس شامی‬ ‫مجیدقیصری‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اویشن قشنگ نیست‬ ‫حامداسماعیلیون‬ ‫‪3‬‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫داستان‬ ‫برگزیدگان جایزه‪‎‬های ادبی سال ‪1388‬‬ ‫نامزدهای کتاب‬ ‫جایزه ای که کتاب برنده ان شده است‬ ‫عنوان جوایزی که کتاب نامزد ان شده است‬ ‫جایزه ادبی اصفهان‪ ،‬منتقدان و نویسندگان مطبوعات‪،‬‬ ‫هوشنگ گلشیری‪ ،‬روزی روزگاری‪ ،‬مهرگان ادب‬ ‫رتبه دوم در جایزه ادبی‬ ‫اصفهان‬ ‫برنده اصلی در سه جایزه‪:‬‬ ‫منتقدان و نویسندگان‬ ‫مطبوعات‪ ،‬روزی‬ ‫روزگاری‪ ،‬مهرگان ادب‬ ‫جایزه ای که کتاب برنده‬ ‫ان شده است‬ ‫ردیف‬ ‫نام کتاب‬ ‫‪1‬‬ ‫انجا که پنچرگیری‪‎‬ها تمام می‪‎‬شوند‬ ‫(داستان کوتاه)‪ /‬حامد حبیبی‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫برف و سمفونی ابری (داستان کوتاه)‬ ‫پیمان اسماعیلی‬ ‫‪4‬‬ ‫منتقدان و نویسندگان مطبوعات‪ ،‬هوشنگ گلشیری‪ ،‬روزی‬ ‫روزگاری‪ ،‬مهرگان ادب‬ ‫‪3‬‬ ‫نگران نباش (رمان)‪ /‬مهسا محبعلی‬ ‫‪3‬‬ ‫جایز ه منتقدان و نویسندگان مطبوعات‪ ،‬مهرگان ادب‪،‬‬ ‫روزی روزگاری‬ ‫برنده اصلی دو جایزه‪:‬‬ ‫مهرگان ادب و منتقدان و‬ ‫نویسندگان مطبوعات‬ ‫‪4‬‬ ‫مونالیزای منتشر (رمان)‪ /‬شاهرخ گیوا‬ ‫‪3‬‬ ‫واو‪ ،‬مهرگان ادب‪ ،‬منتقدان و نویسندگان مطبوعات‬ ‫برنده جایزه اصلی مهرگان‬ ‫ادب و جایزه دوم واو‬ ‫‪5‬‬ ‫شماس شامی (رمان)‪ /‬مجید قیصری‬ ‫‪4‬‬ ‫شهید غنی‪‎‬پور‪ ،‬جالل ال احمد‪ ،‬روزی روزگاری‪ ،‬قلم‬ ‫زرین‬ ‫برنده جایزه دوم شهید‬ ‫غنی‪‎‬پور‬ ‫‪6‬‬ ‫دیوانه در مهتاب‪( /‬داستان کوتاه)‬ ‫حمیدرضا نجفی‬ ‫‪4‬‬ ‫جایزه منتقدان و نویسندگان‪ ،‬هوشنگ گلشیری‪ ،‬جایزه‬ ‫ادبی(اصفهان)‪ ،‬مهرگان‪‎‬ادب‬ ‫جایزه ادبی اصفهان‬ ‫‪7‬‬ ‫اویشن قشنگ نیست (داستان کوتاه)‬ ‫حامد اسماعیلیون‬ ‫‪3‬‬ ‫مهرگان‪ ،‬هوشنگ گلشیری‪ ،‬روزی روزگاری‬ ‫‪-‬‬ ‫‪6‬‬ ‫بیوتن‬ ‫‪3‬‬ ‫قلم زرین‪ ،‬شهید غنی‪‎‬پور‪ ،‬جالل ال‪‎‬احمد‬ ‫برنده جایزه اصلی شهید‬ ‫غنی پور‬ ‫در جوایز ادبی‬ ‫جدول جایزه‪‎‬هایی که در سال ‪ 1388‬داده نشد‬ ‫ردیف‬ ‫نام جایزه‬ ‫علت‬ ‫‪1‬‬ ‫والس (اثار منتشر نشده)‬ ‫از برگزاری این جایزه جلوگیری شد‬ ‫‪2‬‬ ‫یلدا‬ ‫ظاهرا به دالیل مالی برگزار نشد‬ ‫‪3‬‬ ‫کتاب سال‬ ‫کاندیدا یا برگزیده‪‎‬ای در زمینه ادبیات داستانی معرفی نشد‬ ‫‪4‬‬ ‫جالل ال احمد‬ ‫سه تن از پنج کاندیدا (قیصری‪ ،‬اذر ایین و مستور) از شرکت در جایزه انصراف دادند‪ .‬هیات داوران نیز برگزیده انتخاب نکرد‬ ‫‪5‬‬ ‫هوشنگ گلشیری‬ ‫به بهار ‪ 1389‬موکول شد‪ .‬این جایزه به دلیل مشکالت مختلف قرار شد تا رسیدن شرایط مطلوب‪‎‬تر دو سال یک‪‎‬بار برگزار شود‪.‬‬ ‫‪6‬‬ ‫قلم زرین‬ ‫هیچ‪‎‬یک از کاندیداها امتیاز الزم را برای برگزیده شدن کسب نکردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫‪73‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫نگاهی به «روی پل الما»‪ ،‬سروده ازاده طاهایی‬ ‫روی پل الما چه می شود کرد؟!‬ ‫ی ذهنی» و ش��عرهای «تصویربنیا ن عینی»‪ ،‬به‬ ‫«مفهوم گرا ‬ ‫نو ع سو می از شعرها هم قائلم که می توانم انها را شعرهای‬ ‫«موقعیت محور» بنامم‪ .‬این دس��ته از ش��عرها البته به نوع ‬ ‫دوم از کارهای ش��اعر نزدیک ترند‪ .‬ما در شعرهایی مانند‬ ‫«در تئات�� ر مارینی» و «مهمان��ی‪ »...‬بیش از انکه با مفاهیم‬ ‫یا اش��یا یا گفت وگو یا روایتی استخوان دار مواجه باشیم‪،‬‬ ‫ت شاعرانه‬ ‫ح یک موقعیت روبه روییم که با تمهیدا ‬ ‫با ش��ر ‬ ‫پرورده شده است‪ .‬تا اینجا تالش کردم چهره ای روشن از‬ ‫ل الما‪ »...‬ترسیم کنم‪ .‬اما ایا دید ن چهره ‬ ‫ش��عرهای «روی پ ‬ ‫ق او کافی س��ت؟ بعید می دانم‬ ‫ن اخال ‬ ‫کسی برای دانس��ت ‬ ‫س یک پل‬ ‫حرفه ای ترین ارش��یتکت ها هم با دی��د ن عک ‬ ‫س پایه های ان را حدس بزنند!‬ ‫بتوانند جن ‬ ‫محمدجواد شاهمرادی (اسمان)‬ ‫ یک) فرو رفتن در جهان‪:‬‬ ‫«روی پل الما‪ »...‬مرا شیفته و شگفت زده کرد و البته در‬ ‫خود و در جهان فرو برد‪ .‬ش��بی که برای نخستین بار ان‬ ‫را بی وقف��ه خواندم با خودم قرار گذاش��تم بار دیگر در‬ ‫ک شعرها بروم و‬ ‫ل زمانی مش��خص س��را غ تک ت ‬ ‫فواص ‬ ‫باحواس جمع تر بخوانم شان‪ .‬حاال می توانم ادعا کنم که‬ ‫این یکی از بهترین دفترهای شعری بوده است که تا به‬ ‫ق شماست‬ ‫ی است و ح ‬ ‫حال خوانده ام‪ .‬این ادعای بزرگ ‬ ‫ل اول و اخ ر من‬ ‫که از م��ن حجت بخواهید‪ .‬البته دلی�� ‬ ‫این است که حج م زیادی از شعرهای این دفتر «کامل»‬ ‫هستند‪ .‬برای این کمال و «همه چیز تمام» بودن‪ ،‬تعریفی‬ ‫«مطل��ق» از من نخواهید‪ ،‬چراکه اینجا مجالش نیس��ت‪.‬‬ ‫ب اجزای‬ ‫همین قدر بگویم که «نس��بت » متعادل و مطلو ‬ ‫هر ش��عر با یکدیگر اس��ت که کما ل مد نظر را در ذهن ‬ ‫من رقم می زند‪.‬‬ ‫دو) عکاسی رادیولوژی!‪:‬‬ ‫ت شاعرانه ای‬ ‫بیشت ر ش��عرهای ازاده طاهایی‪ ،‬غیر از ذا ‬ ‫ی هر ش��عر‬ ‫ت خود دارند (که عصار ه معنای ‬ ‫که در کلی�� ‬ ‫ل نگا ه جزءنگران ه شاعرانه ای به‬ ‫را شامل می شود)‪ ،‬حام ‬ ‫ت میا ن انها هم هست‪.‬‬ ‫مناظ ر پیرامون‪ ،‬به اشیا و به مناسبا ‬ ‫ما عموما در این شعرها از طرفی با کانونی معنایی به مثابه ‬ ‫ح شاعران ه هر شعر روبه رو هستیم (که لزوما برساخت ه‬ ‫رو ‬ ‫اندیش��ه یا خیا ل صرف نیس��ت بلکه گاهی بر شهود یا‬ ‫موقعی��ت یا پیوند و تطابق‪ ،‬یا دردی اش��نا یا عاطفه ای‬ ‫همه گیر اس��توار است) و از س��وی دیگر با بازیگرانی‬ ‫(اعم از اش��یا‪ ،‬انس��ان ه ا یا حتی مفاهیم) مواجهیم که با‬ ‫ت چیره دستانه ای به ما معر فی (بلکه برای ما مانوس)‬ ‫دق ‬ ‫ش خود در ش��عر (در‬ ‫س نق ‬ ‫ش��ده اند و به خوب��ی از پ ‬ ‫دیالکتیک��ی مدام ب��ا دیگر عناص��ر) برامده اند و ان گاه‬ ‫س��اختاری متناسب و از عهد ه برایند که این همه را در‬ ‫کالب د خود پشتیبانی می کند‪ .‬انچه گفتم به نشان داد ن یک‬ ‫س رادیولوژی از پیکر ه این شعرها می مانست؛ این‪،‬‬ ‫عک ‬ ‫خ شعرها را به ما نشان نمی دهد‪.‬‬ ‫چهر ه تمام ر ‬ ‫ت تمام رخ‪:‬‬ ‫سه) روای ‬ ‫هرچن��د تکیه بر معنای عا م مفهوم (اندیش��ه‪ ،‬معنا و به‬ ‫اعتباری پیام) دغدغ ه مش��ترک همه س��روده های ازاده‬ ‫ی بزرگ‪ ،‬شعرهای‬ ‫طاهایی است‪ ،‬ولی در یک تقسیم بند ‬ ‫او را می ت��وان در دو گرو ه «مفهوم گ��را» و «تصویر گرا»‬ ‫ک شعرها‬ ‫ش تک ت ‬ ‫خ س��رای ‬ ‫دس��ته بندی کرد‪ .‬اگر به تاری ‬ ‫ن دیگری که‬ ‫دسترس��ی داشتیم‪ ،‬ش��اید انه ا در کنا ر قرائ ‬ ‫ن ش��عرها وجود دارد‪ ،‬گواهی می دادند که شعرها‬ ‫در مت ‬ ‫ی این ش��اعر‪ ،‬رفته رفته از‬ ‫ـ احتماال ـ در دورا ن ش��اعر ‬ ‫«مفهوم» (ذهنی‪ ،‬س��وبژه) به «تصویر» (عینی‪ ،‬اُبژه) روی‬ ‫گردانده اند‪ .‬این ش��عرهای تصویرگرا هستند که بخش ‬ ‫عمده این کتاب را دربرمی گیرند و قابی از‬ ‫ ‬ ‫قابل توجه و‬ ‫«روایت» دارند‪.‬‬ ‫ت شع ر تثبیت شد ه ازاده طاهایی ست‪.‬‬ ‫روایت‪ ،‬ستو ن فقرا ‬ ‫ای��ن روایت‪ ،‬دامنه ای دارد به گس��تر ه غموض و قبض ‬ ‫ل ش��عر ‬ ‫ت کاج‪ ،»...‬تا بس��ط و تفصی ‬ ‫ش��ع ر «چند درخ ‬ ‫«گربه پری��د»‪ .‬این روایت گاهی به روش��نی و نمایانی ‬ ‫ش��عرهای «ناخن های��ش‪ »...‬و «در پارک َس��ن کلو» (که‬ ‫اصال به یک تئاتر یا دقیق تر بگویم یک پانتمی م تراژیک‬ ‫شباهت می برد) است و گاهی به کمرنگی و نصفه نیمگی ‬ ‫ش��عرهای «زبانت را گاز بگیر» و «بیش از هر وقت‪.»...‬‬ ‫ام��ا به هر ترتی��ب‪ ،‬حض��ور دارد و «روایتی ش��عری»‬ ‫‪74‬‬ ‫اس��ت‪ .‬به این اعتبار‪ ،‬می توان گفت که روایت‪ ،‬بخشی‬ ‫از کارکردهای فرم را در بس��یاری از شعرهای این دفتر‬ ‫بر عهده گرفته اس��ت‪ ،‬هرچند این شاعر در سروده های‬ ‫«مفهوم گرا»ی خود نیز نش��ان داده که بلد است چگونه‬ ‫ت فرم دراورد‪.‬‬ ‫مستقال عناصر را به خدم ‬ ‫حاال که سخن به عناصر کشید‪ ،‬همین جا بگویم که ازاده‬ ‫ش پرسناژهای شعرش بسیار تواناست‪.‬‬ ‫طاهایی در پرور ‬ ‫ق او در شخصیت پردازی‪ ،‬به گما ن من‪ ،‬تابعی ست از‬ ‫توفی ‬ ‫ت گدارهای برجست ه طو ل روایت‪ ،‬به عالوه ‬ ‫ت ظرفی ‬ ‫شناخ ‬ ‫ی او از روان شناس��ی‪ .‬الجرم همین‬ ‫بهر ه ذاتی یا مطالعات ‬ ‫عناصرند که ش��ع ر او را باورپذیر و صمیمی می کنند‪ .‬او‬ ‫ما را به دیدا ر عناصری می برد که گویی می شناسیم شان‪.‬‬ ‫اما چشمگیر ترین شگر د شاعر در صمیمیت بخشیدن به‬ ‫ی «چگونه گفتن»‬ ‫ی دانست‪ ،‬سادگ ‬ ‫اثرش را باید س��ادگ ‬ ‫ب روایت های‬ ‫ی «از چه گفتن» (به ویژه در اغل ‬ ‫و س��ادگ ‬ ‫عینیت گرا و جزءنگر)‪ .‬زبا ن شعرها بی ارایه و ساده است‪.‬‬ ‫ت کالم پیش رفته‬ ‫ی شعرها هم شانه به شان ه طبیع ‬ ‫موس��یق ‬ ‫است‪ .‬شعرها شلوغ نیستند‪ ،‬خلوت اند‪ .‬ممکن است این‬ ‫اندازه از س��ادگی در نظ ر کسانی پس��ندیده نباشد ولی‬ ‫ت صمیمیت و در راس��تای دوری از‬ ‫من ان را در خدم ‬ ‫ی ابزر د امروزی‬ ‫تفاخ ر کالسیک و نزدیک شدن به زندگ ‬ ‫ارزیابی می کنم؛ انچه این شعرها قصد دارند درباره اش‬ ‫سخن بگویند‪.‬‬ ‫از همه مهمتر‪ ،‬همدل کردن تکنیک و محتواس��ت که‬ ‫فکر می کن��م ازاده طاهایی در ان موفق بوده اس��ت‪.‬‬ ‫کمت��ر ممکن اس��ت در ای��ن دفتر با حرف��ی روبه رو‬ ‫شویم که از س��اختار بیرون افتاده باشد‪ ،‬یا ساختاری‬ ‫ببینیم که به تن درونمایه زار بزند‪ .‬همنشینی شعرهای‬ ‫این مجموعه نیز دلنش��ین اس��ت‪ ،‬غیر از ش��عر «جا»‬ ‫که به نظر می رس��د از جنس بقیه ش��عرها نیست و با‬ ‫ش��یوه و فضای دیگر ش��عرها همخوانی ندارد‪ .‬شاید‬ ‫بش��ود به اعتبار معناپریشی عین و ذهن و کنکاش در‬ ‫هستی شناس��ی مدلول «جا»‪ ،‬ان را عریان ترین تجسم ‬ ‫اندیشگی یا ش��دیدترین نمود تفلسف در این شعرها‬ ‫دانس��ت‪ .‬نمی دانم می توان اینها را ایراد دانس��ت یا نه‬ ‫ولی مثال گویا ما به غیر از شعر «مرد مرده است» (ان‬ ‫ه��م تلویحا) نش��انه ای از زنانگی در زبان یا عاطفه یا‬ ‫اندیشه شعرهای این دفتر نمی بینیم‪.‬‬ ‫پیش از انکه این بند را به پایان ببرم‪ ،‬اجازه بدهید سربسته‬ ‫بگویم که من در میا ن ش��عرهای این دفتر‪ ،‬جز ش��عرهای‬ ‫ل الما‪:‬‬ ‫ی چهار ستون زی ر پ ‬ ‫چهار) وارس ‬ ‫تنهای��ی‪ ،‬ترس‪ ،‬تردید و تهیدس��تی‪ ،‬پایه های جهان بینی‬ ‫را در ش��عرهای ازاده طاهای��ی تش��کیل می دهن��د‪ .‬او‬ ‫ی دنیایی س��ت که انس��ان در ان فربه ت��ر اما تهی تر‬ ‫راو ‬ ‫می شود؛ دنیای تضادها‪ ،‬بی تکیه گاه شدن به رغ م فراوانی ‬ ‫پشتیبان ها ‪ .‬ما همنوا با شعرهای ازاده طاهایی برای انسان‬ ‫دل می س��وزانیم و از او متنفر می شویم‪ .‬بیزار می شویم‬ ‫ی امروز که انس��ان برای‬ ‫از جلوه ه��ای نکوهی��د ه زندگ ‬ ‫خود و دیگران رقم زده اس��ت‪ .‬او ما را بر بست ر احتضار ‬ ‫ب کریسمس در‬ ‫بی خانمانی حاضر می کند در سرمای ش ‬ ‫ک محبوس در‬ ‫خیابا ن شانزه لیزه خیره به شادی های کوچ ‬ ‫جعبه ها‪ ،‬می گذارد ببینیم چگونه مردم بی تفاوت سالن را‬ ‫ت��رک می کنند‪ ،‬می برد به دلش��ور ه گمش��دگی و مرگ ‬ ‫ن معنایی برای عدم‪ .‬اجازه می دهد‬ ‫گربه ای مانوس و یافت ‬ ‫ت س��نگ را بر تن مان حس کنیم‪،‬‬ ‫به جای «کبری» اصاب ‬ ‫ت «یاسین» بنش��ینیم و بنگریم چطور اسباب ‬ ‫ت وان ‬ ‫پش ‬ ‫ت دوم می بردمان‪ ،‬گلول ه معلق‬ ‫ت دوم تا رویاهای دس ‬ ‫دس ‬ ‫در میدا ن تیر را بر جس��م مان می نشاند‪ ،‬اواره مان می کند‬ ‫ت پارک‪ ،‬دفن مان‬ ‫در قهوه خانه ه��ای میا ن راه و بر نیمک ‬ ‫ی ادم های کوچک تا با شر م زمین بلرزیم‬ ‫می کند زی ر پا ‬ ‫ت گیالس که یک شبه با کرم هایش‬ ‫ی درخ ‬ ‫در باغچه با بو ‬ ‫ی شب وقتی سقفی نیست‪ ،‬وقتی یک‬ ‫خشکید و سنگین ‬ ‫کتری نفرت و یک قاش��ق ش��هامت نیس��ت و در این‬ ‫ن تبلیغات و وعده های‬ ‫میان��ه‪ ،‬طن ز تلخ و اعصاب خردک ‬ ‫ی جاده های س��وخته‪،‬‬ ‫دنی��ای مدرن و خواب هایی با بو ‬ ‫درخت های سوخته‪ ،‬خانه های سوخته‪ ...‬شعرهای ازاده‬ ‫س تمام عیار است!‬ ‫طاهایی‪ ،‬از این حیث‪ ،‬یک کابو ‬ ‫م��ا در ش��عرهای ازاده طاهای��ی ب��ا این مصاد ر اش��نا‬ ‫چهره درچهره می ش��ویم‪ :‬ناخن جویدن‪ ،‬لرزید ن زانوها‪،‬‬ ‫خزیدن در اتاق‪ ،‬پناه بردن‪ ،‬ترسیدن از چهر ه خود‪ ،‬ناخن‬ ‫کش��یدن بر چهره‪ ،‬به پهلو غلتی��دن و در خود پیچیدن‪،‬‬ ‫س بیداری را در خواب گریس��تن‪ ،‬چشم‬ ‫زانو زدن‪ ،‬کابو ‬ ‫در چش�� م هم نگریستن و هیچ ندیدن‪ .‬او ما را با چهره ‬ ‫نازیبای انس��ا ن امروز اشنا می کند‪ .‬ش��ع ر ازاده طاهایی‬ ‫هنگامی که چاره ای جز فروریختن باقی نمی ماند‪ ،‬بدون ‬ ‫ش��وخی به ما توصیه می کند که تا دیر نشده نز د طبیب‬ ‫ت ما قطعی س��ت‪،‬‬ ‫بروی��م‪ ،‬با اینکه به هر تقدیر شکس�� ‬ ‫ل الما کاری نمی ت��وان کرد جز «در‬ ‫و با اینک��ه روی پ ‬ ‫انتظا ر ت��رس ماندن» یا «ترس��یدن از انکه انتظار هرگز‬ ‫تمام نشود»‪...‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جا‪/‬جا‪/‬هیچ ج��ا ‪ /‬نبود‪/‬تا انکه تو‪/‬از خیال بیرون امدی‬ ‫و‬ ‫بیرون ش��دی جایی در خیال‪/‬حاال‪/‬صب��ر کن!‪/‬نترس!‪/‬‬ ‫همین جا بمان‪/‬ما تازه به هم رسیده ایم‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫شعر‬ ‫‪2‬‬ ‫ناخن های��ش را می جوید‪/‬ناخن های��ش را می جوید‪/‬و‬ ‫در خیابان می رفت‪/‬می خواس��ت برای بودنش‪/‬جمله ای‬ ‫بسازد‬ ‫کلم��ه ای از ه��وا برداش��ت‪/:‬زندگی‪/‬کلمه ای دیگ��ر از‬ ‫خاک‪/:‬مرگ‪/‬و با کلمه ای دیگر‪/‬که منتظر ایس��تاده بود‪/‬‬ ‫جمله ای ساخت‪«/:‬زندگی مرگ است»‪/‬زانوانش لرزید‪/‬‬ ‫جای کلمات را با هم عوض کرد‪/‬زیر لب گفت‪«/:‬مرگ‬ ‫زندگی ست»‬ ‫ترسید‪ /‬خیابان هم حتی لرزید‪/‬ان گاه ‪/‬زندگی را به هوا‬ ‫بازگرداند؛‪/‬م��رگ را به خاک‪/‬ناخن های��ش را به دندان‬ ‫گرفت‬ ‫و به راه ادامه داد‬ ‫‪3‬‬ ‫فریاد ی��ک زن در افق‪/‬فریاد ی��ک زن در افق‪/‬و صدای‬ ‫گام ه��ای م��ردی که‪/‬تنهایی اش را ه��ر صبح‪/‬با خود به‬ ‫تپه ها می برد‪/‬مادر!‪/‬انچه را که در طشت با اب و صابون‬ ‫چنگ می زدی‪/‬کودکی من بود‪/‬پیراهنی اویخته بر طناب‪/‬‬ ‫انس��انی اویزان از طناب‪/‬و باد‪/‬که بی رحمانه‪/‬می وزید و‬ ‫می وزید‪/‬و در البه الی‬ ‫اس��تین ها دس��ت ها پاها‪/‬می پیچید‪/‬ص��دای برخ��ورد‪/‬‬ ‫ش��یروانی‪ ،‬شب‪ ،‬راه‪/‬راه‪ ،‬جا مانده در خلوت حیاط‪/‬راه‪،‬‬ ‫جا مانده در دفترهای چرک نویس حساب‪/‬راه‪ ،‬منتظر در‬ ‫راه‪/‬و گربه های ولگرد و مس��ت‪/‬که نشان گمشده را از‬ ‫ستاره ها می پرسیدند‬ ‫برای من چیزی باقی نمانده اس��ت‪/‬جز صدای گام های‬ ‫مردی‪/‬که هر صبح‪/‬تنهایی اش را با خود به تپه ها می برد‪/‬و‬ ‫ش��ب با گرده ای نان‪/‬و پاکتی از میوه های خسته‪/‬به خانه‬ ‫بازمی گشت‬ ‫‪4‬‬ ‫کوچه پنجره را بیدار می کند‪/‬کوچه پنجره را بیدار می کند‪/‬‬ ‫ان هنگام که ارام می خزد‪/‬رهبه روی پنجره‪/‬می ایستد و ‪/‬‬ ‫چشم می دوزد‪/‬به چشم های تو یاسین‪/:‬بیا!‪/‬باید استکانی‬ ‫چای نوشید و رفت‪/‬خیابان ه ا منتظرند یاسین‪/‬حاالست‬ ‫که انها هم از راه برسند‪/‬و به در خانه بکوبند‬ ‫اس��ان نیس��ت‪/‬از صبح ت��ا ش��ام‪/‬در کوچ��ه و خیابان‬ ‫پرس��ه زدن‪/‬و دمیدن در دهان خس��ته ی ی��ک بلندگو‪/‬و‬ ‫گفت��ن این جمله‪/:‬خانم ها! اقایان!‪/‬اس��باب دس��ت دوم‬ ‫شما را خریداریم‪/‬ان گاه هجوم ‪/‬زندگی های دست دوم‪/‬‬ ‫عشق های دس��ت دوم‪/‬بسترهای دس��ت دوم‪/‬رویاهای‬ ‫دس��ت دوم‪/‬و اینها همه را گذاش��تن‪/‬بر پشت وانتی‪/‬که‬ ‫قلبش‪/‬از سنگینی این همه کهنگی‪/‬می لرزد‬ ‫بیا اس��تکانی چای بنوش یاسین‪/‬این چای را تازه برایت‬ ‫دم کرده ام‪/‬ب��ا دس��ت هایی ک��ه هیچ گاه‪/‬ب��رای تو کهنه‬ ‫نمی شوند‬ ‫‪5‬‬ ‫یک س��یگار شکس��ته‪/‬یک سیگار شکس��ته‪/‬به چه درد‬ ‫می خورد؟‪/‬شاید اینه هم‪/‬اگر بشکند‬ ‫دیگر به دردبخور نباشد‪/‬تنها‪/‬یک مشت حرف می ماند‪/‬‬ ‫که انها هم‪/‬یکی بعد از دیگری‪/‬س‪/‬ق‪/‬و‪/‬ط‪/‬می کنند ‪/‬و‬ ‫می شکنند‬ ‫یک مش��ت ح��رف‪/‬و چن��د تصویر مبهم‪/‬از چش��می‬ ‫ترک خورده‪...‬‬ ‫کمی مهربان باش!‬ ‫بگذار تبر‬ ‫در دستانم باقی بماند‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫به بهانه ‪ 28‬اردیبهشت روز خیام‬ ‫فرودهای یک‬ ‫فراز و‬ ‫جدال‪:‬قبل‬ ‫‪ 150‬سال‬ ‫عشق در‬ ‫ردپای‬ ‫سه تصویر از خیام‬ ‫رضا زنگنه‬ ‫امروزه ما عمر خیام نیشابوری را به عنوان حکیم‪ ،‬منجم‪،‬‬ ‫طبیب و رباعی سرا می شناسیم‪ .‬اما از روزی که نسخه ای‬ ‫با نام رباعیات خیام به دست ادوارد فیتزجرالد بریتانیایی‬ ‫افتاد و اتفاقی بزرگ رقم خورد‪ ،‬تا روزگاری که در ان‬ ‫به س��ر می بریم‪ ،‬انچه به نام رباعیات خیام می شناسیم‪،‬‬ ‫تحلیل های متنوع و صد در صد متفاوتی را به خود دیده‬ ‫است‪ .‬به مصداق واقعی «هر کسی از ظن خود شد یار‬ ‫من»‪ ،‬می بینیم که خیام حداقل س��ه چهره اصلی دارد‪.‬‬ ‫چهره هایی که البته بخشی از ماهیت خود را از ابهامات‬ ‫و تناقضات منابع و گره های ک��ور تاریخی گرفته اند‪.‬‬ ‫حتی او را دارای دو نام می یابیم؛ گاهی «خیام» و گاهی‬ ‫«خیامی»‪ .‬مس��اله ای که حتی احتمال خلط ش��دن دو‬ ‫شخصیت تاریخی را در ذهن قوت می بخشد‪ .‬در این‬ ‫نوشتار شاهد نکات برجسته ای در قضاوت و تحلیل‬ ‫چند طیف از کسانی هستیم که درباره این شخصیت‬ ‫حرفی برای گفتن دارند‪.‬‬ ‫در اثار قدما‬ ‫در کتاب هایی که پیشینیان نزدیک به دوران حیات خیام‬ ‫نوش��ته اند‪ ،‬دو تصویر از خیام (یا خیامی) وجود دارد‪.‬‬ ‫ع��ده ای که به ویژه هم عص��ر او بوده اند‪ ،‬از او با القابی‬ ‫مانند حجه الحق‪ ،‬فیلسوف العالم و سید الحکماء المشرق‬ ‫و المغ��رب نام برده اند که نش��ان از مرتبه باالی او در‬ ‫حکم��ت و دانش و البته دیانتش دارد‪ .‬جالب اینکه در‬ ‫این اثار‪ ،‬هیچ گاه به ش��اعر بودن او اش��اره ای نشده و‬ ‫نامش فقط در ردیف منجمان و حکما امده است‪ .‬اما‬ ‫در اثاری دیگ��ر و البته با فاصله یکی‪ ،‬دو قرن بعد‪ ،‬با‬ ‫ی ملحد روبه رو می ش��ویم‪ .‬خیامی که به‬ ‫تصویر خیام ‬ ‫گواهی رباعیاتش‪ ،‬دم را غنیمت می شمرد‪ ،‬در مدح می‬ ‫سخن می گوید‪ ،‬در نظام افرینش شک می کند و حتی به‬ ‫ان اشکال می گیرد و رباعیاتی می گوید که در ساده ترین‬ ‫تحلیل‪ ،‬حاکی از بی دینی گوینده است‪ .‬نجم الدین رازی‪،‬‬ ‫عارف مشهور قرن هفتم و صاحب کتاب مرصاد العباد‪،‬‬ ‫به یکی دو رباعی منسوب به خیام اشاره می کند و او را‬ ‫دهری و مادی می داند‪.‬‬ ‫در نگاه غربیان‬ ‫مانند بسیاری از موارد دیگر‪ ،‬شرق شناسان در شناخت‬ ‫گذش��تگان ما پیش قدم شده اند‪ .‬به طوری که در غرب‬ ‫تا س��ال ‪ 1929( 1308‬میالدی ) بیشتر از ‪ 1500‬مقاله‬ ‫ی که بعید‬ ‫و کتاب درباره خیام نوش��ته ش��ده بود‪ .‬رقم ‬ ‫نیس��ت ما هنوز هم در ایران به ان نرس��یده باشیم‪ .‬در‬ ‫این مدت رباعیات خیام ده ها بار به زبان های مختلف‬ ‫ ترجمه شد‪ ،‬اما سراغاز شناخت خیام در غرب‪ ،‬اشنایی‬ ‫ادوارد فیتز جرالد با او بود‪ .‬فیتز جرالد حساسیت‪ ،‬تفکر‬ ‫و اندوه عمیق فلسفی و ایدالیسم را وجه مشترک خود‬ ‫و خیام می دید‪ .‬در س��ایه عالقه اش به اپیکوریان ( که‬ ‫طبق تعریف او قائل به بی عالقگی و بی توجهی خدایان‬ ‫به بش��ر و امور او هستند) و در اوایل اشنایی با خیام‪،‬‬ ‫او را نیز اپیکوری می دانست‪ .‬فیتز جرالد اولین ترجمه‬ ‫از رباعی��ات خیام را عرضه ک��رد‪ .‬این ترجمه در ابتدا‬ ‫با کم توجهی و مخالفت هایی در محیط قرن نوزدهمی‬ ‫ انگلستان روبه رو بود‪ ،‬اما کم کم جایگاهی پیدا کرد و به‬ ‫شهرت رسید‪ .‬جالب اینکه استقبال های اغازین بیشتر‬ ‫متکی به ش��اعرانگی و رمانتی��ک بودن ترجمه منظوم‬ ‫فیتزجرالد است‪ ،‬ولی محبوبیت و اهمیت یافتن جنبه‬ ‫فلس��فی این اش��عار‪ ،‬مربوط به چند دهه پس از مرگ‬ ‫فیتز جرالد و در سال های جنگ جهانی اول است‪ .‬انگار‬ ‫اروپای ان روز‪ ،‬مصائب منجر به پوچ گرایی خود را در‬ ‫اینه ای��ن رباعیات می بیند‪ .‬اما از وجهی دیگر‪ ،‬تئوفیل‬ ‫گوتیه‪ ،‬ش��اعر و نویسنده فرانسوی قرن نوزدهم‪ ،‬دلیل‬ ‫جذابیت رباعیات خی��ام را این گونه توصیف می کند‬ ‫که رباعیات خیام با تصویر اروپایی ها از ش��عر فارسی‬ ‫متکلف و با تصاویر دور از ذهن‪ ،‬تفاوت دارد و دارای‬ ‫اندیشه است‪ .‬هم عصری سرایش این رباعیات با اروپای‬ ‫خرافاتی قرون وسطی هم ویژگی دیگری است که ان‬ ‫را ارزشمند می کند‪.‬‬ ‫روایت پژوهشگران معاصر‬ ‫برخی صادق هدایت را بنیانگذار خیام شناسی در ایران‬ ‫دانس��ته اند‪ .‬هدایت در سال ‪ 1302‬با نوشتن «مقدمه بر‬ ‫رباعیات خیام» نخستین گام ها را برای شناخت خیام در‬ ‫ایران بر می دارد‪ .‬هدایت تا حدی تحت تاثیر تحلیل های‬ ‫شرق شناس��ان به ش��هرت خیام در اروپ��ا و امریکا و‬ ‫تاس��یس کلوب خی��ام (‪ )Omar Khayyam,s club‬در‬ ‫غرب و در عین حال منفور بودن او نزد عده کثیری در‬ ‫ایران اشاره می کند‪.‬‬ ‫هدایت ن��ه مانند نی��کال (مترجم رباعی��ات خیام به‬ ‫فرانسوی)‪ ،‬خیام را صوفی می داند و نه مثل نجم الدین‬ ‫رازی به او لقب دهری و طبیعی می دهد‪ .‬بلکه می گوید‬ ‫خیام فیلسوفی در پی کسب اسایش و شادی از اشیای‬ ‫ظاهری و محسوس بوده که هیچ پاسخی به پرسش هایی‬ ‫که داش��ته قانعش نمی کرده است‪ .‬این مساله منجر به‬ ‫شکاکیت و در مرحله بعد بدبینی و میل به می خواری‬ ‫در وی شده است‪ .‬هدایت خیام را بسیار شبیه غربیانی‬ ‫مانند بودلر‪ ،‬لوکرس‪ ،‬شوپنهاور و گوته می داند و قائل‬ ‫به این تفاوت خیام با امثال ولتر و هانری هینه است که‬ ‫با مذهب مخالفت نمی کند‪ ،‬بلکه در مقابل افراط کاران و‬ ‫مقدس مابانمی ایستد‪.‬‬ ‫ام��ا هدایت یک ده��ه بعد در مقدم��ه ای که بر کتاب‬ ‫«ترانه های خیام» نوش��ته با قلمی احساس��ی و تند و‬ ‫تیز تر‪ ،‬خیام را فیلس��وفی می داند که بدبینی اش منجر‬ ‫به مادی گری ش��ده اس��ت‪ .‬فیلس��وفی که خلقت را‬ ‫دس��ت می اندازد و اس��تهزاء می کن��د و افکار الئیک‬ ‫و ضد صوف��ی دارد‪ .‬خ��دا و روایات اس�لامی را (که‬ ‫هدایت انها را افس��انه های سامی می داند) نفی می کند‬ ‫و ش��اید از جمله ایرانیان ضد ع��رب مانند ابن مقفع‪،‬‬ ‫به افرید و ابومسلم باشد‪ .‬چون روح اریایی اش با این‬ ‫مظاهر مقابله کرده اس��ت‪ .‬در ضمن از مردم زمانه هم‬ ‫بیزار اس��ت‪ .‬هدایت رباعی��ات و حکایاتی که حاکی‬ ‫از دین��داری یا توبه کار بودن خیام باش��د‪ ،‬مزخرف و‬ ‫مضحک می نامد و معتقد است کسانی که به هر نحوی‬ ‫به خیام تاخته اند‪ ،‬منافع شان را از سوی افکار خیام در‬ ‫خطر می دیده اند‪.‬‬ ‫اما در نگاهی نزدیک تر به اعتدال و واقع بینی‪ ،‬محمد علی‬ ‫فروغی با اشاره به وجود مجهوالت تاریخی بسیار در‬ ‫زندگ��ی خیام‪ ،‬قدر و منزلت او را در دربار و بین علما‬ ‫امری مسلم می داند‪ .‬فروغی تصریح می کند که خیام از‬ ‫‪75‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫سوی مقدس مابانی که تکفیرش کرده اند و عوامی که او‬ ‫را اهل ساغر و ساقی دانسته اند‪ ،‬مظلوم واقع شده است‪.‬‬ ‫عده ای هم او را بی اعتقاد به مبدا و معاد فرض کرده اند‬ ‫و هوادارش ش��ده اند‪ .‬در این میان رباعیات کفرامیزی‬ ‫هم به اش��تباه به او نسبت داده شده‪ ،‬اما در واقع مساله‬ ‫اصلی در اشعار خیام‪ ،‬پرسش از حقیقت جهان است‪.‬‬ ‫این جست وجوی حقیقت منافاتی با ایمان ندارد‪ .‬ضمنا‬ ‫ش��عر‪ ،‬دین و تامالت فلسفی‪ ،‬هر کدام لحنی متفاوت‬ ‫دارند که باید ش��ناخته ش��ود و مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫مساله شراب و معشوق و‪ ....‬هم جزو سنت های شعری‬ ‫فارسی است و همیشه مابه ازای خارجی و قطعی ندارد‪.‬‬ ‫صادق رضا زاده شفق‪ ،‬سوالی را مطرح می کند و ان این‬ ‫است که چگونه شخصیتی مهم و بزرگ که از منجمان‬ ‫دربار س��لجوقی و دانش��مندان عصر بوده و با القابی‬ ‫مانند امام و حجه الحق از او یاد کرده اند‪ ،‬می تواند چنان‬ ‫بی دین و عربده جو و روز و شب مست باشد؟ امکان‬ ‫ندارد‪ .‬بلکه خیام شخصیتی چند وجهی دارد که تنوع و‬ ‫تناقضات عالم را در خود منعکس می کند‪ .‬لحظه هایی‪،‬‬ ‫خسته از ناتوانی انسانی در رسیدن از کثرت به وحدت‬ ‫و خس��ته از علوم و درس و بحث‪ ،‬اندیشه خود را در‬ ‫می��دان هنر ازاد می گذارد و تخیل خ��ود را به جوالن‬ ‫در می اورد‪ .‬البته مبارزه خیام با زهد فروشان و فریبکاران‬ ‫است‪ ،‬همچنین از عوام بودن مردم زمانه خسته است‪ .‬با‬ ‫این اوصاف‪ ،‬شعر خیام شعر بدبینی و تاریکی نیست‪.‬‬ ‫بلکه اموزش صبر و ش��ادی به انس��ان است در برابر‬ ‫س��ختی ها و فجایع زندگی‪ .‬علی دشتی‪ ،‬مولف کتاب‬ ‫«دم��ی با خیام» هم خیام را فردی می داند که در عقاید‬ ‫دینی دوراندیش و معتدل است و معارضه های صریح‬ ‫امثال رازی را نس��بت به اعتقادات رایج ان زمان ندارد‪.‬‬ ‫خی��ام نه در ورطه الحاد که در وادی ش��ک و حیرت‬ ‫س��یر می کند و به واسطه انس با دانش ریاضیات‪ ،‬ذهن‬ ‫ریاضی واری دارد که به دنبال پاسخی برای پرسش های‬ ‫پیچیده اش می گردد و به راحتی قانع نمی شود‪.‬‬ ‫گامی بلند به سوی گره گشایی‬ ‫اما از س��وی محمد محیط طباطبایی‪ ،‬مسائل جدیدی‬ ‫در حوزه شناخت خیام و خیامی و حل معضالت ان‬ ‫مطرح می ش��ود‪ .‬محیط طباطبایی بر اثر مطالعه و تفکر‬ ‫سالیان‪ ،‬مبنای بحث هایی را تغییر می دهد که تناقضات‬ ‫بسیاری را بر انگیخته بود‪ .‬او با بررسی اسناد تاریخی‪،‬‬ ‫نهایتا به این می رسد که «حکیم عمر خیام نیشابوری» نه‬ ‫شعری گفته‪ ،‬نه در زمانه خود به بی اعتقادی متهم شده‬ ‫‪76‬‬ ‫و هرگز هم به نامی به جز «خیامی» نامیده نشده است‪.‬‬ ‫در ط��ول یکی‪ ،‬دو قرن پ��س از مرگ‪ ،‬با افراد دیگری‬ ‫به ویژه شاعری به نام «علی خیام بخارایی» امیخته شده‬ ‫و ش��خصیتی جعلی شکل گرفته که این همه بحث و‬ ‫جدل ایجاد کرده است‪ .‬در طول قرون بعد هم بسیاری‬ ‫اشعار مجعول به این شخصیت منسوب شده و کار را‬ ‫پیچیده تر کرده است‪ .‬محصول این اتفاقات‪ ،‬تصویری از‬ ‫ی اس��ت که مورد پسند غریبان است و بسیار هم‬ ‫خیام ‬ ‫به کار لذت جویی و میگساری می اید‪.‬‬ ‫نتایجی که محیط طباطبایی می گیرد‪ ،‬اگر هنوز قطعی‬ ‫هم قلمداد نشود‪ ،‬ولی بس��یار متفاوت و قابل تامل‬ ‫است و پیش از انکه امیخته با تخیل و سلیقه باشد‪،‬‬ ‫بر اسناد تکیه دارد‪ .‬به ویژه اینکه ما را با مسیری که‬ ‫در شناخت خیام طی شده‪ ،‬اشنا می سازد؛ مسیری که‬ ‫از همان ابتدا‪ ،‬ماهیتی اروپایی دارد و به اساس ذهنیتی‬ ‫غربی شکل گرفته است‪ .‬یکی از اخرین اثار مهم و‬ ‫نسبتا جامع درباره خیام ( یا خیامی) هم کتاب «تحلیل‬ ‫شخصیت خیام» اثر عالمه محمد تقی جعفری است‪.‬‬ ‫عالمه جعفری در این کتاب هم ش��خصیت خیام و‬ ‫هم رباعیات منسوب به او را مورد تحلیل موشکافانه‬ ‫قرار داده اس��ت‪ .‬عالمه هم فرض صحت انتس��اب‬ ‫رباعی��ات به خیامی را قطع��ی نمی داند‪ ،‬البته انها را‬ ‫در بس��تر فضای فرهنگی ان دوران بررسی می کند‪.‬‬ ‫شاید پیش از انتشار این کتاب‪ ،‬تحقیق مفصلی با در‬ ‫نظر گرفتن وجوه مختلف چنین ش��خصیتی‪ ،‬انجام‬ ‫نگرفته بود و هر کسی بیشتر در یک وجه دلخواه و‬ ‫مورد نظر خود س��خن گفته بود‪ .‬عالمه جعفری هم‬ ‫بیشتر تحلیل خود را بر پایه واقعیت های تاریخی و‬ ‫فرهنگی جامعه ایرانی بنا می نهد‪.‬‬ ‫منابعی برای مطالعه بیشتر‪:‬‬ ‫‪ -1‬نوش��ته های فراموش ش��ده صادق هدایت‪ ،‬گرد اورنده‬ ‫مریم دانایی برومند‪ ،‬انتشارات نگاه‬ ‫‪ -2‬ترانه های خیام‪ ،‬صادق هدایت‪ ،‬انتشارات جاویدان‬ ‫‪ -3‬صد و یک رباعی عمر خیام‪ ،‬گزینش اش��عار و برگردان‬ ‫فرانسه‪ :‬ژیلبر الزار‪ ،‬انتشارت هرمس‬ ‫ی با خیامی‪ ،‬علی دشتی‬ ‫‪ -4‬دم ‬ ‫( چاپ اول انتشارات امیرکبیر )‬ ‫‪ -5‬تحلیل ش��خصیت خیام (بررس��ی ارای فلسفی‪ ،‬ادبی‪،‬‬ ‫مذهبی و علمی عمر بن ابراهیم خیامی)‪ ،‬محمد تقی جعفری‪،‬‬ ‫انتشاراتکیهان‬ ‫‪ -6‬نکات��ی درباره عمر خیام‪ ،‬صادق رضازاده ش��فق‪ ،‬مجله‬ ‫ارمغان‪ ،‬سال ‪ .1339‬ص ‪49-59‬‬ ‫یادداشتی بر یکی از رباعیات حکیم‬ ‫عمر خیام‬ ‫عیب که راست؟‬ ‫سید علی میرافضلی‬ ‫به سال ‪ 507‬هجری‪ ،‬ابوالحسن بیهقی به همراه پدرش‬ ‫بر حکیم عمر بن ابراهیم خیامی وارد ش��د‪ .‬حکیم از‬ ‫حماسه بحتری بیتی خواند و سوالی از بیهقی نوجوان‬ ‫پرسید‪ .‬پاسخی نیکو داد‪ .‬او را نواخت‪ .‬حدود نیم قرن‬ ‫بعد‪ ،‬بیهقی که خود از کبار دانشمندان زمانه محسوب‬ ‫می شد‪ ،‬تتمه ای بر صوان الحکمه ابوسلیمان سجستانی‬ ‫نگاشت و در ان شرحی دلچسب از احوال و اثار خیام‬ ‫قلم��ی کرد و از قول داماد خی��ام‪ ،‬امام محمد بغدادی‬ ‫اورد‪« :‬مشغول مطالعه الهیات شفا بود‪ .‬چون به فصل‬ ‫واحد و کثیر رسید‪ ،‬خالل دندانش را الی اوراق کتاب‬ ‫نه��اد و مرا گفت‪ :‬جماع��ت را بخوان تا وصیت کنم‪.‬‬ ‫اصحاب جمع ش��دند و وصیت بجای اورد‪ .‬انگاه به‬ ‫نماز ایستاد و چیزی نخورد و نیاشامید تا نماز خفتن‬ ‫بگزارد‪ .‬روی بر خاک نه��اد و گفت‪ :‬خداوندا! به قدر‬ ‫توانایی ام ترا شناختم‪ .‬پس مرا بیامرز‪ .‬و جان تسلیم کرد‪.‬‬ ‫(دره االخبار‪ ،‬ص ‪».)73‬‬ ‫مطابق شرح بیهقی‪ ،‬خیام با ایمان درست از دنیا رفت‪.‬‬ ‫اما بس��یاری از بزرگان هم روزگار یا انان که بعد از او‬ ‫می زیس��تند‪ ،‬با این س��خن بیهقی همداستان نیستند‪.‬‬ ‫همشهری خیام‪ ،‬عطار نیشابوری در کتاب الهی نامه اش‪،‬‬ ‫ضمن حکایت��ی‪ ،‬از زبان بیننده ای معروف‪ ،‬عمر خیام ‬ ‫را مردی ناتمام معرفی کرده اس��ت که دارد در ان دنیا‬ ‫تاوان جهل خود را می پردازد‪ .‬و از او اتشین تر‪ ،‬قاضی‬ ‫جمال الدین قفطی است که در تاریخ الحکماء (تالیف‬ ‫در س��ال های ‪ 646‬ـ ‪ 624‬ق) در ایم��ان خی��ام تردید‬ ‫کرده و بواطن اش��عار او را مارهایی دانس��ته است که‬ ‫ش��ریعت را می گزند‪( .‬عمر خی��ام‪ ،‬ص ‪ 35‬ـ ‪ .)34‬در‬ ‫همین ایام‪ ،‬شمس تبریزی مراد موالنا در پاسخ اشکال‬ ‫ش��یخ ابراهیم نامی‪ ،‬خیام را سرگردان نامیده است که‬ ‫س��خن هایی درهم و بی ان��دازه و تاری��ک می گوید‪.‬‬ ‫(مقاالت ش��مس‪ ،‬ص ‪ )301‬کار به جایی رس��ید که‬ ‫شاعر گمنامی را به نام یاری مذ ّهب که از تذهیب گران‬ ‫زبردست دوره تیموری بود و داعیه شاعری نداشت‪،‬‬ ‫رگ غیرت بجنبید و مجموعه رباعیاتی در رد عقاید و‬ ‫خیاالت خیا م ترتیب داد‪( .‬بیاض سفر‪ ،‬ص ‪)392‬‬ ‫طرف��ه انکه‪ ،‬نخس��تین رباعی ای که از خی��ام روایت‬ ‫ش��ده اس��ت‪ ،‬در رس��اله ای اس��ت از امام فخر رازی‬ ‫(متوفی ‪ 606‬ق) در تفسیر قران در چهار فصل‪ .‬و در‬ ‫فصل سوم که به تبیین امر معاد اختصاص دارد‪ ،‬به بیان‬ ‫اشکال کسانی می پردازد که به مساله مرگ معترضند‬ ‫و ان را خ�لاف حکمت و تدبی��ر می دانند‪ .‬در همین‬ ‫موضوع‪ ،‬به رباعی ای از عمر خیام استناد می کند که در‬ ‫زمره همین طایفه معترضین قرار دارد (رباعیات خیام در‬ ‫منابع کهن‪ ،‬ص ‪ 24‬ـ ‪:)23‬‬ ‫دارنده چو ترکیب طبایع اراست‬ ‫باز از چه سبب فکندش اندر کم و کاست‬ ‫گر خوب نیامد این بنا‪ ،‬عیب کراست‬ ‫ور خوب امد‪ ،‬خرابی از بهر چراست؟‬ ‫این رباعی را با رباعی ای دیگر از همین س��نخ‪ ،‬یکی‬ ‫از صوفی��ان پُ��ر اوازه ری به نام نج��م رازی در کتاب‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫داستان‬ ‫مرصاد العب��اد خویش مستمس��ک ق��رار داده و خیام را‬ ‫سرگش��ته غافل و گم گش��ته باطل نامیده است‪« :‬بیچاره‬ ‫فلسفی و دهری و طبایعی که ازین هر دو مقام محرومند‪.‬‬ ‫تا یکی از فضالء که به نزد ایش��ان به فضل و حکمت و‬ ‫کیاست معروف و مش��هور است و ان عمر خیام است‪،‬‬ ‫از غایت حی��رت در تیه ضاللت او را جنس این بیت ها‬ ‫می باید گفت و اظهار نابینایی کرد‪( ».‬مرصاد العباد‪)31 ،‬‬ ‫این رباعی از جمله رباعیات مسلم الصدور خیام است که‬ ‫نزدعامهکتاب خوانمقبولیتچندانینداردوعموما ترجیح‬ ‫می دهند که رباعیات راحت الحلقوم دیگری را به جای ان‬ ‫بخوانند‪ .‬از همان دورترین ایام‪ ،‬شاعرانی غیرت مند بودند‬ ‫ک��ه با این قبیل رباعیات خیام که پرس��ش های ناگوار را‬ ‫مطرح می کرده اس��ت‪ ،‬سر س��ازگاری نداشته اند‪ .‬پیشتاز‬ ‫این طایفه‪ ،‬سنایی غزنوی است که بنا به روایتی از مریدان‬ ‫محمد بن منصور بود که خیام در ‪ 17‬سالگی نزد او تعلیم‬ ‫می گرفت‪( .‬طربخانه‪ ،‬ص ‪ )161‬و همین اش��نایی است‬ ‫که س��نایی را بر ان داشت در گرفتاری خود‪ ،‬به خیام نامه‬ ‫بنویس��د و از او یاری خواهد‪( .‬رک‪ .‬مکاتیب سنایی‪ ،‬ص‬ ‫‪ 70‬به بعد) باری‪ ،‬سنایی دو رباعی دارد که به احتمال بسیار‬ ‫در جواب دو رباعی خیام گفته که یکی از انها‪ ،‬رباعی زیر‬ ‫است (دیوان سنایی‪ ،‬ص ‪ 1136‬با چندین غلط در نقل)‪:‬‬ ‫هرجا که عمارتی نو اغاز کنند‬ ‫در بستن طاق ان خوی ساز کنند‬ ‫طاق جان را که تن بدو خو بستند‬ ‫چون طاق تمام گشت‪ ،‬خو باز کنند‬ ‫از انجا که خیام در رباعی خود از «بنا» یاد کرده‪ ،‬سنایی نیز‬ ‫در پاسخ او از اصطالحات قدیم معماری بهره گرفته است‪.‬‬ ‫خو (‪ ،)Xow‬داربس��تی اس��ت که بنایان زیر طاق خانه ها‬ ‫می بستند تا اس��توار ش��ود و چون قالب طاق استحکام‬ ‫می گرفت‪ ،‬خ��و را باز می کردن��د‪( .‬رک‪ .‬لغت نامه‪ ،‬ج ‪،7‬‬ ‫ص ‪ )9996‬در این تمثیل‪ ،‬تن به منزله خوی است که طاق‬ ‫جان را بر ان برپا می دارند و چون کار بستن طاق تمام شد‬ ‫(و جان به تکامل رسید)‪ ،‬دیگر نیازی به خو (تن) نیست‪.‬‬ ‫به همین سیاق‪ ،‬بهاءالدین س��لطان ولد (متوفی ‪ 712‬ق)‬ ‫فرزند موالنا نیز جواب خیام را با یک اس��تدالل شاعرانه‬ ‫داده است (تاریخ ادبیات در ایران‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪:)711‬‬ ‫این صورت تن به خیمه ای ماند راست‬ ‫جان‪ ،‬سلطانی که منزلش دار بقاست‬ ‫فراش‪ ،‬ز بهر منزل اینده‬ ‫ّ‬ ‫این خیمه بیفکند چو سلطان برخاست‬ ‫ظاهرا س��لطان ولد‪ ،‬این ش��یوه اس��تدالل را از شاعری‬ ‫به ن��ام قاضی نظام الدین اصفهانی اموخته اس��ت که در‬ ‫نیمه دوم قرن هفتم هجری در دس��تگاه خاندان جوینی‬ ‫می بود و دیوان رباعیات او مشتمل بر ‪ 550‬رباعی عربی به‬ ‫نام نخبه الشارب و عجاله الراکب موجود است‪ .‬این قاضی‬ ‫نظام الدین‪ ،‬رباعی خیام را به عربی برگردانده و در پاسخ‬ ‫ان‪ ،‬چهار رباعی عربی کارسازی کرده است‪ .‬ترجمه قاضی‬ ‫نظام الدین اصفهانی از رباعی خیام‪ ،‬قدیم ترین نمونه ترجمه‬ ‫رباعیات خیام به زبان های دیگر به شمار می رود (رباعیات‬ ‫خیام در منابع کهن‪ ،‬ص ‪ 55‬ـ ‪:)54‬‬ ‫الصانع اذ احسن فی الترکیب‬ ‫لم یخرج نظمه عن الترتیب‬ ‫ان ساء‪ ،‬فمن احق بالتثریب‬ ‫او احسن‪ ،‬ما الحکمه فی التخریب؟‬ ‫یکی از رباعیاتی که وی در پاسخ خیام گفته‪ ،‬از این قرار‬ ‫است‪:‬‬ ‫ما للخیام لج فی التانیب‬ ‫للخیمهق ّوضوالدیالتطنیب‬ ‫البد لذی الخیام ان یقلعها‬ ‫مهماحفزالجیوشللتسریب‬ ‫که در ان از تمثیل خیمه بستن و خیمه گشودن بهره گرفته‬ ‫اس��ت و گوید‪ :‬جمع کردن خیمه گاه هنگام کوچ‪ ،‬امری‬ ‫اجتناب ناپذیر اس��ت‪ ،‬انگونه که کم و کاستی در ترکیب‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫طبایع! در هر دو این رباعیات‪ ،‬شاعران مذکور نیم نگاهی‬ ‫نیز به نام خیام داش��ته اند و شاید نقطه عزیمت انها برای‬ ‫رسیدن به این پاس��خ ها‪ ،‬نام خود خیام باشد و این قبیل‬ ‫بازی های کالمی‪ ،‬یکی از روش های قدیمی و مرسوم برای‬ ‫ساکت نمودن حریفان است‪.‬‬ ‫غیر از این دو ش��اعر‪ ،‬شاه نعمت اهلل ولی (متوفی ‪ 834‬ق)‬ ‫نیز وظیفه خود دانسته است که از کیان شریعت در برابر‬ ‫ش��بهه افکنی های خیام دفاع کند‪ .‬به نظر ش��اه نعمت اهلل‪،‬‬ ‫حکمت ایجاد کم و کاستی در ترکیب طبایع ان است که‬ ‫خالی��ق بدانند این جهان‪ ،‬افریننده ای کامروا دارد و خود‬ ‫به خود به وجود نیامده است (کلیات اشعار‪ ،‬ص ‪:)673‬‬ ‫ترکیب طبایع ار نگشتی کم و کاست‬ ‫صورت بستی که طبع صورت گر ماست‬ ‫پرورد و بکاست تا بدانند کسان‬ ‫کین عالم را مص ّوری کامرواست‬ ‫با نگاهی اجمالی به سیر تاریخی این رباعی و پاسخ های‬ ‫ان‪ ،‬چند نکته به ذهن متبادر می شود‪:‬‬ ‫‪ )1‬عالمه جعفری ضمن رد انتس��اب این رباعی به خیام‬ ‫حکی��م‪ ،‬با اتکا به اصطالح «دارنده» در مصراع نخس��ت‬ ‫بر ان اس��ت که گوینده رباعی به خدا و حش��ر و نشر و‬ ‫قضا و قدر معتقد بوده اس��ت‪( .‬تحلیل شخصیت خیام‪،‬‬ ‫ص ‪ 226‬ـ ‪ .)225‬اما هر که بوده‪ ،‬کسی بوده که از معنای‬ ‫نظم و قانون هستی اطالعی نداشته یا در ارزش ها و عظمت‬ ‫انسانی نیندیشیده است‪( .‬همانجا‪ ،‬ص ‪ )242‬ا ز نظر من‪،‬‬ ‫اگر برای خیام بخواهیم ‪ 10‬رباعی مسلم الصدور برشمریم‪،‬‬ ‫بی شک رباعی مذکور جزو این ‪ 10‬رباعی خواهد بود؛ هم‬ ‫به جهت قدمت منابع‪ ،‬هم بر مبنای اصل تواتر (یعنی تکرار‬ ‫رباعی در چند منبع به اس��م خیام) و هم اصالت زبانی و‬ ‫فرم کهن ان (چهار قافیه ای بودن)‪ .‬س��لیقه را در پژوهش‬ ‫دخالت نباید داد و پسند و ناپسند یک شخص‪ ،‬مالک رد‬ ‫و قبول چیزی نتواند بود‪.‬‬ ‫‪ )2‬اغلب کسانی که رباعی را نقل کرده اند‪ ،‬ان را از حکیم‬ ‫عمر خیام می دانسته اند‪ ،‬نه شاعر موهومی به اسم ابن خلف‬ ‫خراس��انی معروف به خیام‪ .‬انان که خیام و خیامی را دو‬ ‫شخص جداگانه فرض کرده اند‪ ،‬خواسته اند به خیال خود‬ ‫دوپارگی ش��خصیت خیام را رفو کنند و او را از گمراهی‬ ‫نج��ات دهند‪ .‬اگر بخواهیم روایت کتابداری عرب به نام‬ ‫اب��ن فوطی را مبنا قرار دهیم که از ش��هرت ش��اعری و‬ ‫فراوانی اشعار ابن خلف خراسانی سخن می گوید (خیام یا‬ ‫خیامی‪ ،‬ص ‪ ،)89‬سکوت جمیع منابع فارسی را در مورد‬ ‫این شاعر‪ ،‬حمل بر چه توان کرد؟ این شهرت و فراوانی‬ ‫کجاست که به چشم هیچ نویسنده ای نیامده است؟ انجا‬ ‫که حتی گمنامان بدون دیوان هم یاد شده‪ ،‬ولو یک بیت‬ ‫از انها باقی مانده باشد‪ .‬ایا می توان ان را محصول توطئه‬ ‫دسته جمعی نویسندگان تذکره ها و تواریخ ادبی دانست؟‬ ‫چگونه اس��ت که این توطئه فقط در مورد خیام اتفاق‬ ‫افتاده و نه هیچ ش��اعر دیگری؟ گواه��ی فخر رازی‬ ‫دانش��مند که یک قرن بعد از خیام و یک قرن قبل از‬ ‫ابن فوطی می زیس��ت‪ ،‬ایا در جنب گواهی ابن فوطی‬ ‫پشیزی ارزش ندارد؟‬ ‫‪ )3‬از رهگ��ذر رد و نقد فخر رازی و طعن و تعریض‬ ‫نجم رازی و جوابیه های غالظ و شداد سنایی و قاضی‬ ‫نظام الدین و سلطان ولد و شاه نعمت اهلل‪ ،‬رباعی خیام‬ ‫بر صفحه تاریخ ماندگار شده و در ذهن مخاطبان نقشی‬ ‫استوار بسته و از انجا‪ ،‬بدون هیچ دستور و سفارشی به‬ ‫حیات خود ادامه داده است‪ .‬ضمن انکه در این روزگار‪،‬‬ ‫ان جواب ها فقط از منظر تاریخی برای محققان ارزش‬ ‫دارند و جای��ی در ذهن و ضمیر خوانندگان عادی و‬ ‫حرفه ای نیافته اند‪ .‬یعنی نه تنها نتوانسته اند مانعی پیش‬ ‫روی نشر و گسترش این رباعی بگذارند‪ ،‬که بر رواج‬ ‫و رونق ان نیز افزوده اند‪ .‬و این خود عبرتی است! باید‬ ‫ُجس��ت و دید که علت قب��ول ان رباعی و فراموش‬ ‫ش��دن ان ر ّدیه ها چیست؟ ایا می توان ادعا کرد بعد از‬ ‫‪ 800‬سال‪ ،‬تاریخ همچنان به قضاوت ناصحیح خود در‬ ‫مورد اقبال این قبیل رباعیات ادامه می دهد؟‬ ‫فهرستمنابع‬ ‫ـ بیاض سفر‪ .‬ایرج افشار‪ ،‬تهران‪1354 ،‬‬ ‫ـ تاریخ ادبیات در ای��ران‪ .‬ذبیح اهلل صفا‪ ،‬تهران‪ ،‬چاپ‬ ‫هفتم‪( 1370 :‬ج ‪)3‬‬ ‫ـ تحلیل شخصیت خیام‪ .‬محمد تقی جعفری‪ ،‬تهران‪،‬‬ ‫‪1365‬‬ ‫ـ خیام یا خیامی‪ .‬محمد محیط طباطبایی‪ ،‬تهران‪1370 ،‬‬ ‫ـ د ّره االخبار و لمعه االنوار‪ .‬ناصرالدین منشی یزدی‪،‬‬ ‫تهران‪1318 ،‬‬ ‫ـ دیوان س��نایی غزنوی‪ .‬به اهتمام محمد تقی مدرس‬ ‫رضوی‪ ،‬تهران‪ ،‬چاپ سوم‪1366 :‬‬ ‫ـ رباعیات خیام در منابع کهن‪ .‬س��ید علی میرافضلی‪،‬‬ ‫تهران‪1382 ،‬‬ ‫ـ طربخانه‪ .‬یاراحمد رشیدی تبریزی‪ ،‬به تصحیح جالل‬ ‫همایی‪ ،‬تهران‪ ،‬چاپ دوم‪1367 :‬‬ ‫ـ عمر خیام‪ .‬رحیم رضا زاده ملک‪ ،‬تهران‪1377 ،‬‬ ‫ـ کلیات اش��عار ش��اه نعمت اهلل ولی‪ .‬به س��عی جواد‬ ‫نوربخش‪ ،‬تهران‪1369 ،‬‬ ‫ـ لغت نامه‪ .‬علی اکبر دهخدا‪ ،‬تهران‪ ،‬دوره جدید‪ ،‬چاپ‬ ‫دوم‪1377 :‬‬ ‫ـ مرصاد العباد‪ .‬نجم رازی‪ ،‬به اهتمام محمد امین ریاحی‪،‬‬ ‫تهران‪ ،‬چاپ سوم‪1366 :‬‬ ‫ـمقاالتشمس‪.‬تصحیحمحمدعلیموحد‪،‬تهران‪1369،‬‬ ‫ـ مکاتیب سنایی‪ .‬به اهتمام نذیر احمد‪ ،‬تهران‪1362 ،‬‬ ‫رفسنجان ـ ‪ 3‬خرداد ‪89‬‬ ‫‪77‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫گفت و گو با مترجم کتاب «ایده فرهنگ» اثر تری ایگلتون‬ ‫فرهنگ به مثابه نقادی‬ ‫فرهنگ (‪ ،)Culture‬از ان دس��ت واژگانی اس��ت که‬ ‫به اسانی در چارچوب انچه بدان «تعریف» گفت ه اند‪،‬‬ ‫ارام و ق��رار نمی یابد‪ .‬س��یالیت معنا در ای��ن واژه در‬ ‫عمده زبان های برجسته دنیا اش��کار است‪ .‬گواه این‬ ‫ادعا فراوانی تعریف ه��ا و تالش های تعریف گونه از‬ ‫ان است‪ .‬این امر اگر چه در بافت زبان های انگلیسی‪،‬‬ ‫فرانس��وی و المانی درخشان تر اس��ت لکن در زبان‬ ‫فارس��ی نیز بنا به زمینه فرهنگ‪ ،‬سنت و تاریخ ایرانی‬ ‫از تکثر برخوردار است‪ .‬ایده فرهنگ در پیکر گزارشی‬ ‫فراگی��ر‪ ،‬نقدی بر مطالع��ه فرهنگ در اروپ��ا به ویژه‬ ‫فرهنگ باوری پست مدرن به میان می کشد و در برابر‪،‬‬ ‫از روابط و دیالکتیک میان طبیعت و فرهنگ س��خن‬ ‫می گوید‪ .‬پرداختن به پرسمان بنیادی در باب پذیرش‬ ‫یا ناپذیرش اهمیت یافتن فرهنگ در روزگار کنونی‪،‬‬ ‫از توجهات عمده این اثر اس��ت‪ .‬تری ایگلتون‪ ،‬استاد‬ ‫ادبیات انگلیس��ی در دانشگاه اکسفورد است‪ .‬از اثار‬ ‫پرش��مار او می توان به توهمات پسامدرنیته (‪،)1996‬‬ ‫درامدی بر نظریه ادبی(ویراست دوم‪ ،)1996‬ایدئولوژی‬ ‫زیبایی شناسی(‪ )1990‬و درامدی بر ایدئولوژی(‪)1991‬‬ ‫اش��اره کرد‪« .‬ایده فرهنگ» را نش��ر حرفه نویسنده با‬ ‫ ترجمه علی ادیب راد در ش��مارگان ‪ 2200‬نس��خه و‬ ‫با به��ای ‪ 4000‬تومان به بازار کتاب ایران روانه کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬عالوه بر این علی ادیب راد اث��اری در زمینه‬ ‫موسیقی ترجمه و منتشر ساخته است‪ .‬با خوانش کتاب‬ ‫و حتی بازخوانی اش به پرسش هایی بر می خوریم که ما‬ ‫را ناگزیر می کند از انکه با مترجم ان‪ ،‬علی ادیب راد به‬ ‫گفت وگو بنشینیم‪.‬‬ ‫ب��ا درک اهمیت موقعیت مندی‪ ،‬جایگاه ایده فرهنگ‬ ‫کجاست؟ مثال در حوزه فلسفه فرهنگ؟‬ ‫اگر مقصود از موقعیت مندی‪ ،‬زمینه اجتماعی و بیرونی‬ ‫بحث اس��ت‪ ،‬باید یاداور ش��د که سخن از فرهنگ به‬ ‫هی��چ رو نمی تواند چندان تازه باش��د‪ ،‬زیرا همان طور‬ ‫ک��ه در متن نیز امده‪ ،‬پهنای این واژه چنان اس��ت که‬ ‫بس��یاری گفته ه��ا و ناگفته ها و حتی نا اندیش��ده ها را‬ ‫ندانسته دربرمی گیرد‪ .‬روشن تر انکه‪ ،‬این تعبیر توان ان‬ ‫را دارد ت��ا در گفتمان های فراوانی بدون انکه از پیش‬ ‫خواسته باشیم‪ ،‬شرکت جوید و چه بسا به سبب تالقی‬ ‫گفتمان جدید با سایر گفتمان ها به راه ها و بیراهه های‬ ‫بی شماری قدم بگذارد یا بلغزد‪ .‬از این رو‪ ،‬به گمان من‬ ‫نمی توان برای این ابرواژه جایگاهی روشن و مشخص‬ ‫تعیین کرد‪ .‬اما از انجایی که بحث کتاب غالبا در حوزه‬ ‫‪78‬‬ ‫س��خن اجتماعی پیش می رود‪ ،‬باید دست کم متن ایده‬ ‫فرهنگ را در حد جامعه شناسی و تا حدی فلسفه‪ ،‬البته‬ ‫با اغماض و نیز سخن مطبوعاتی دانست‪.‬‬ ‫اما چنانچه بخواهیم از فلسفه فرهنگ گفته باشیم‪ ،‬باید‬ ‫ب��ه رویکردها و به تعبیری پرس��ش های کالن تر و نیز‬ ‫ژرف ت��ر نظر کنیم که این بی گم��ان هدف و محتوای‬ ‫این کتاب نبوده اس��ت‪ .‬چون به غی��ر از پاره ای نقاط‪،‬‬ ‫نگاه مولف به راستی فلسفی نیست و تنها اشاره هایی‬ ‫گذرا به نکات فلسفی دارد‪ .‬نباید از یاد برد که گفته اند‬ ‫«فلس��فه انجا اغاز می ش��ود که گویی پاسخی از قبل‬ ‫موجود نیس��ت»‪ ،‬از اینجاست که می توان فلسفه را به‬ ‫تعبیری گفتمان اخر دانست‪.‬‬ ‫اینک��ه باالخ��ره فرهنگ چیس��ت و در چه جایگاه‬ ‫تقابلی ش��ناخته می ش��ود‪ ،‬به کدام تعریف می توان‬ ‫اتکا کرد؟‬ ‫تعاریف برای اتکا کردن به میان نمی ایند‪ ،‬چون هنوز‬ ‫قطعیت نیافته و شاید هیچ گاه‪ ،‬چندان به ثبات و درستی‬ ‫نرسند که بتوانند مالک قرار گیرند‪ .‬انها بیشتر به میان‬ ‫می ایند تا ش��اید به ما گوش��زد کنند که هنوز س��وال‬ ‫باقی اس��ت و بای��د طرحی دیگر درانداخ��ت و البته‬ ‫بی گم��ان‪ ،‬ان را نیز به محک نقادی س��نجید‪ .‬به نظر‪،‬‬ ‫چنی��ن نگاهی به صداقت فراوان نی��از دارد‪ ،‬صداقت‬ ‫پرس��یدن و صد البته جسارت ان‪ .‬از این رو باید بیان‬ ‫کنیم تعاریف ان چیزهایی هس��تند که ما می توانیم‪ ،‬نه‬ ‫«ان چیزی» که باید گفته شود تا حق مطلب را یکسره‬ ‫ادا کن��د‪ .‬در هر حوزه از س��خن فرهنگ‪ ،‬بحث چنان‬ ‫است که گویی در اغاز راهیم! از این رو چه بسا جای‬ ‫ان باشد که بپرسیم ایا به راستی «پیش رفتن»ی در کار‬ ‫اس��ت! اما در باب تقابل باید گف��ت که این موضوع‬ ‫بس��یار اهمیت دارد‪ ،‬زیرا از سازوکارهایی است که ما‬ ‫براساس ان چیزها را می شناسیم و به تعبیری جهان را‬ ‫ب��رای خویش معنا می کنیم‪ .‬نمونه های تقابل در کتاب‬ ‫فراوانن��د‪ :‬فرهنگ همچون متمدنان��ه و فرهنگ چون‬ ‫ی و بدوی‪ ،‬فرهنگ چ��ون فرهیختگی و فرهنگ‬ ‫بوم�� ‬ ‫چون همگان وار گی‪ .‬اری‪ ،‬با تقابل ها می توان فرهنگ‬ ‫را نی��ز ش��ناختنی کرد‪ ،‬ام��ا ایا با ای��ن کار فرهنگ را‬ ‫ش��ناخته ایم؟ به هر رو‪ ،‬باید پرسید ایا این تنها تقابل‬ ‫اس��ت که باید به کار ای��د برای انکه ای��ن مفهوم را‬ ‫دریابیم یا بسیاری سازوکارهای دیگر را نیز باید به کار‬ ‫زد؟ بی شک‪ ،‬این سخن صبغه فلسفی دارد و جایگاهی‬ ‫ویژه برای طرح‪ ،‬گو اینکه تاکنون هیچ کس ندانسته و‬ ‫نگفته است که سرانجام در چه مقالی باید «فلسفید»‪.‬‬ ‫مولف در جایی از کتاب اورده است‪« :‬اکنون زمان‬ ‫ان رسیده که با درک اهمیت فرهنگ‪ ،‬ان را به جای‬ ‫خود بازگردانیم‪ ».‬جایگاه فرهنگ کجاست؟ به نظر‬ ‫می رس��د که این جمله بای��د از ابهام در اید و برای‬ ‫رف��ع این ابهام به برخی از جم�لات مولف از این‬ ‫قبیل توجه شود که «فرهنگ میراث دار جایگاه مقتدر‬ ‫مذهب گشته است»‪.‬‬ ‫این جمله البته به راس��تی بحث انگیز اس��ت‪ ،‬اما تلویحا‬ ‫حاکی از ان اس��ت که مولف در این مقطع خاص از کار‬ ‫خویش در پی تاکید بر معنا یا کارکردی خاص از فرهنگ‬ ‫بوده است‪ ،‬مثال جایگاهی چون نقادی یا اندیشگری‪.‬‬ ‫س��بک گزینش واژگان و س��بک نوش��تاری ش��ما‬ ‫خاص اس��ت‪ .‬مثال برای واژه اش��نای پراگماتیسم‬ ‫مع��ادل ورزگروی را انتخاب کرده ای��د؟ ایا با این‬ ‫اسلوب واژه س��ازی خوان��ش مخاطب به س��ختی‬ ‫نمی افتد؟ ایا متن خود ایگلتون هم اینگونه است؟‬ ‫انتخاب معادل‪ ،‬بحثی قدیمی اس��ت که با همه قدمتش‬ ‫همچن��ان تازه مانده اس��ت‪ .‬گمان من ان اس��ت که گاه‬ ‫زنده کردن واژه های پیشین در صورتی که کارایی داشته‬ ‫و بتوانند در زبان جاری ش��ده و گوارده ش��وند خدمتی‬ ‫اس��ت به زبان‪ .‬بگذارید به همان مثال ش��ما رجوع کنیم‪:‬‬ ‫پراگماتیس��م نه غلط اس��ت و نه بد‪ ،‬اما تصادفا واژه ای‬ ‫وج��ود دارد که در صورت رواج می تواند در زبان علمی‬ ‫و فارس��ی مایه خیر و برکت شود! نخست‪« ،‬ورزگروی»‬ ‫از «ورزی��دن» و «گروی��دن» مایه گرفته اس��ت که هر دو‬ ‫می توانند در زبان ما به مدد این واژه (پراگماتیس��م)‪ ،‬که‬ ‫بسیار هم پربسامد است‪ ،‬از نو جریان یابند‪ .‬دوم‪« ،‬ورزـ»‬ ‫ب��ا توجه به معن��ای مصدری ان به مفهوم پراگماتیس��م‬ ‫(البته نه معنای ریشه شناختی ان) نزدیک است‪ .‬سوم انکه‬ ‫زایایی این واژه در زبان فارسی می تواند پاسخگوی اشکال‬ ‫اش��تقاقی این واژه در زبان انگلیسی نیز باشد؛ مثال برای‬ ‫‪ pragmatically ,pragmatic‬نی��ز ب��ه س��ادگی واژه های‬ ‫فارس��ی را قرار دهد‪ .‬چهارم‪ ،‬به گم��ان بنده و تنی چند‬ ‫از دوستان که فرصت مش��ورت با انها در باره این لغت‬ ‫را یافت��م‪ ،‬ای��ن واژه به راس��تی زیباس��ت‪ .‬در اینجا باید‬ ‫یاداور ش��وم این واژه از پیشنهادهای بجا و باریک بینانه‬ ‫دکتر میرشمس الدین ادیب سلطانی است که در ترجمه‬ ‫اثری از راسل طرح کرده اند‪ .‬البته برای این کلمه پیشنهادهای‬ ‫دیگری نظیر «عمل باوری» نیز مطرح شده است‪.‬‬ ‫خوانش متن ایگلتون نیازمند امد و شد مخاطب در‬ ‫بافت معنایی گس��ترده و متنوعی است از حکومت‬ ‫اولس��تر و روز داربی گرفته ت��ا کاوز‪ ،‬الگار‪ ،‬مردان‬ ‫سفید پوست مرده و‪ ...‬در برگردان مترجم به فارسی‪،‬‬ ‫جای خالی افزودنی ها و راهنمایی هایش (که می شد‬ ‫در قالب پانویس دراید) حس می ش��ود‪ .‬بینامتنیت‬ ‫«ای��ده فرهنگ» به نظر در حد باالیی اس��ت (مرا به‬ ‫یاد نوش��ته های اومبرتو اکو می اندازد) که بازهم به‬ ‫نظر بیش از توان مخاطب ایرانی کنونی اس��ت‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟ ‬ ‫اوردن پانوی��س ب��رای همه مطالب ش��اید به وضوح‬ ‫ف��وری مطال��ب کمک کن��د‪ ،‬ام��ا از لح��اظ دیگری‬ ‫مساله س��از اس��ت‪ .‬وجود پانویس های ف��راوان و گاه‬ ‫بی��ش از متن اصلی‪ ،‬خواننده را ازار می دهد و متن را‬ ‫نیز اغلب از ش��کل می اندازد تا جایی که گاه خواننده‬ ‫فکر می کند مترجم در پی خودنمایی نیز بوده اس��ت!‬ ‫به عالوه‪ ،‬وج��ود پانویس های قطور و جاگیر حتی در‬ ‫بسیاری مواقع و مقاطع خواننده را از ادامه بازمی دارد‪.‬‬ ‫افزون بر اینکه وج��ود پی نویس ها می تواند بعضی را‬ ‫خسته و مایوس سازد‪ .‬بر این عقیده ام که هر دو روش‪،‬‬ ‫کاستی ها و مزایایی دارند اما در مورد دشواری متن با‬ ‫ش��ما هم نظرم‪ .‬این متن به دانش زمینه ای و پیرامونی‬ ‫فراوان و صبر و ش��کیبایی زیاد از جانب مخاطب نیاز‬ ‫دارد و فکر می کنم چنین چیزی الزمه برخورد سازنده‬ ‫و پیش رونده با متنی اینچنین است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫معارف‬ ‫ایا رسانه ملی‪ ،‬ابزاری برای تبلیغ و اموزش است؟‬ ‫بی سوادی در عصر با سوادی‬ ‫حسین سرفراز‬ ‫‪« -1‬در زمانه ما س��واد حاوی اموزش رس��انه است‪».‬‬ ‫این عبارت درامدی بر اعالن رسمی برنامه درسی در‬ ‫دوره ابتدایی مدارس لندن در سال ‪ 1989‬یعنی حدود‬ ‫دو دهه پیش اس��ت‪ .‬یعنی اواخر دهه ش��صت و اوایل‬ ‫دهه هفتاد شمسی؛ درست همان ایامی که ما به خود امده‬ ‫بودیم و با مفهوم و مادیت رسانه (که عمدتا برای ما در‬ ‫قالب رادیو و تلویزیون یا صد او سیما تجلی یافته است)‬ ‫اشنایی می یافتیم و سعی بر ان داشتیم تا با گسترش و‬ ‫جلوداری ان رسانه‪ ،‬نه تنها به خصلت جمعی بودنش‬ ‫معنا بخش��یم بلکه می کوشیدیم که از رهگذر تعریف‬ ‫کار ویژه اس�لامی‪ ،‬صداوس��یما بازوی پرتوان ارشاد و‬ ‫فرهنگ س��ازی درون جامعه شود‪ .‬کارکردگرایی نهفته‬ ‫درون ان رس��انه (به مثابه نهاد) ما را باز می داش��ت از‬ ‫انکه بدانی��م و درنگ کنیم که تلویزیون بر این نظریه‬ ‫پرس��ش برانگیز اتکا دارد که باید بتوان در‬ ‫همه جا‪ ،‬به هر چیزی که در هر کجا اتفاق‬ ‫می افتد‪ ،‬اگاه شد‪ .‬اگر قرار بر این باشد که‬ ‫هر کسی قادر به دیدن هر چیزی باشد‪ ،‬در‬ ‫بلندمدت هم��ه چیزهای دیدنی که زمانی‬ ‫ارزش انها به کمیابی ش��ان بود‪ ،‬بی ارزش‬ ‫خواهند شد و اگر افراد بتوانند همه چیز را‬ ‫عمال ببینند و بشنوند‪ ،‬شاید روزی فرا برسد‬ ‫که تقریبا به هیچ چیز به طور خاص عالقه‬ ‫نداشته باشند‪ .‬تلویزیون نه صرفا واسطه یا‬ ‫کانال شسته رفته ای برای گذران امور است‪،‬‬ ‫نه پنجره ای ش��فاف رو به جهان بشری و‬ ‫متمدن امروز! هیچ رسانه دیگری نیز حاوی‬ ‫چنان خصلتی نیست‪ .‬رسانه با رسانا و هادی‬ ‫ف��رق دارد‪ .‬جریان برق به راحتی و بدون هیچ مقاومتی‬ ‫از درون یک جس��م رسانا ی ا هادی عبور می کند‪ ،‬البته‬ ‫نیمه رس��اناها یا نیمه هادی ها اندک مقاومتی دارند‪ ،‬اما‬ ‫رس��انه چندان محل عبور و مرور پیام های مطلوب و‬ ‫مقصود و بس��تری برای تحقق این انتظار پیش��ین که‬ ‫هرچه طلب کردیم همان شد‪ ،‬نیست‪ .‬رسانه با اینه هم‬ ‫فرق دارد‪ .‬رسانه‪ ،‬بازتاب واقعیت خارجی نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫برس��ازنده واقعیت است‪ .‬اینجاست که رسانه به مثابه‬ ‫یک نظام بازنمایی درنظر گرفته می ش��ود‪ .‬بازنمایی نه‬ ‫نمایش مجدد واقعیت بلکه تولید مجدد یا بازتولیدی‬ ‫طبق معیارهاست‪ .‬انچه بر صفحه تلویزیون می بینیم‪،‬‬ ‫یک تصویر بازنمایی ش��ده از واقعیت پیش از حضور‬ ‫دوربین اس��ت‪ ،‬اما اغلب اوقات این گمان وجود دارد‬ ‫که ان تصویر بازتولید واقعیت اس��ت؛ تو گویی ذات‬ ‫تصویر فریب است و همواره باید مراقب دستکاری ها‬ ‫و سرهم بندی های موجود در تصاویر بود‪.‬‬ ‫‪ -2‬رئالیسم یا واقع گرایی به عنوان یک رویکرد فکری و‬ ‫تکنیکی در هنر و فرهنگ‪ ،‬در این عبارت سهل الوصول‬ ‫خالصه می شد‪« :‬رئالیسم س��عی بر ان دارد که چیزها‬ ‫را همان طوری که در واقع هس��تند‪ ،‬نشان دهد‪ ».‬اما باید‬ ‫گفت که چنان ساده انگاری‪ ،‬توهم بوده و بر سر رئالیسم‬ ‫بحث ها درگرفته اس��ت‪ .‬اگر در اغاز رمان های رئال یا‬ ‫ی واقعی انتخاب‬ ‫واقع گرا برای شخصیت هاش��ان اسام ‬ ‫می کردند و رخداد هاشان در مکان های شناخته شده ای‬ ‫می گذش��ت‪ ،‬برخی گونه های واقع گرا نی��ز بودند که‬ ‫می خواس��تند همه جزئیات زندگی روزمره را در همه‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫ابعادش مجسم کنند؛ رهیافتی که در سده نوزدهم میالدی‬ ‫«طبیعت گرای��ی» نام گرفت و نمون��ه اعالیش رمان های‬ ‫اصیل زوالست‪ .‬برخی نیز بر این نظر بوده اند که نمی توان‬ ‫تمام زندگی را به نمایش گذاشت‪ .‬مارکسیست ها هم به‬ ‫چنان رویکردهایی نقد داشته اند و بر این اعتقاد بوده اند که‬ ‫واقعیت یا حقیقت ژرف تری وجود دارد که نمی توان ان‬ ‫را در قالب تصویر و تصور رئالیستی معمول صورت بندی‬ ‫ک��رد (برای نمون��ه‪ ،‬مراجعه کنید ب��ه مباحثاتی که میان‬ ‫دو منتقد ادبی یعنی لوکاچ و برشت صورت گرفته است)‪.‬‬ ‫امروزه به رغم دش��واری های موجود در این مفهوم‪ ،‬بارها‬ ‫و باره��ا کوفتن بر طبل واقع گرایی در مباحث مربوط به‬ ‫رسانه ها همچنان به گوش می رسد‪ ،‬مثال هر چه برنامه ای‬ ‫اصیل تر و واقعی تر به نظر اید‪ ،‬تحسین برانگیزتر خواهد‬ ‫بود و هرچه ملودراماتیک تر باش��د‪ ،‬بیش��تر محل نقد و‬ ‫چالش است‪ .‬گاه س��ریال های ابکی تلویزیون مورد نقد‬ ‫قرار می گیرند که به اندازه کافی بازنمای واقعیت نبوده اند‬ ‫مثال بارها اتفاق می افتد که شخصیت های تهرانی در تقابلی‬ ‫نه چندان برجسته با شهرستانی ها نشاندار می شوند یا مثال‬ ‫فقرا به اندازه کافی فقیر نشان داده نمی شوند یا اقلیت های‬ ‫قوم��ی و مذهبی جایگاه چندانی در برنامه ها ندارند‪ .‬این‬ ‫بازنمایی ها از نظر تجربی یا عینی‪ ،‬واقعی نیستند‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬تحقیقات صورت گرفته توسط مثال خانم انگ بر‬ ‫واکنش مخاطبان سریال تلویزیونی امریکایی داالس نشان‬ ‫می دهد که این بازنمایی ها ممکن اس��ت حاوی پیام ها و‬ ‫احساس هایی باش��ند که بینندگان انها را از نظر ذهنی یا‬ ‫سوبژکتیو‪ ،‬واقعی و مهم درنظر گیرند که بدان واقع گرایی‬ ‫ی در‬ ‫عاطفی گویند‪ .‬به هرحال باید بدانیم که س��اده انگار ‬ ‫درک واقعیت و رسانه‪ ،‬منجر به این اسیب می شود که در‬ ‫مباحث و مطالعات این حوزه‪ ،‬موضوعاتی از قبیل نحوه‬ ‫بازنمایی و برساختن واقعیت توسط رسانه تا دشواری ها‬ ‫و مسائل پیرامونی مغفول بیفتد‪ .‬نقد یا تحسین واقع گرایی‬ ‫ تعریف و تش��خیص معناها و پیوندهایش با رس��ان ه در‬ ‫فرهنگ رس��انه ای امروز ما ب��ا دقت و صراحت صورت‬ ‫نمی گیرد‪.‬‬ ‫‪ -3‬رسانه‪ ،‬نظام بازنمایی واقعیت است و برسازنده ان‪.‬‬ ‫عالوه بر این مهم‪ ،‬ویژگی دیگر رسانه‪ ،‬مخاطب است‪.‬‬ ‫مخاطب جزو همیش��گی یک فرایند ارتباطی بوده که‬ ‫گاه به عنوان گیرنده و گاه رمزگش��ا خوانده شده است‪.‬‬ ‫در طی��ف نظریات مربوط به حوزه مطالعات رس��انه‪،‬‬ ‫ارتباطات و انچه چندی است در ایران (و البته بیش از‬ ‫چهل سال در جهان) به نام مطالعات فرهنگی شناخته‬ ‫ش��ده اس��ت‪ ،‬مخاطب گاه از جایگاهی کامال انفعالی‬ ‫برخوردار بوده و از این رو به عنوان توده یا مخاطب‬ ‫توده ای شناخته ش��ده است و گاه نیز در کران دیگر‬ ‫طیف‪ ،‬واجد فعالیتی کامل و س��ویه های مقاومت در‬ ‫برابر اس��تیال یا هژمونی رس��انه بوده است‪ .‬در اوایل‬ ‫ظهور رس��انه های جمعی (یعنی رادی��و‪ ،‬تلویزیون‪،‬‬ ‫مطبوعات)‪ ،‬نظام ه��ای توتالیتر در دهه های ‪ 1930‬و‬ ‫‪ 1940‬توجه خود را صرفا به کارکردهای اثرگذاری‪،‬‬ ‫اقن��اع و تغییر عقاید و باوره��ای مخاطبان و به طور‬ ‫کلی انچه به پروپاگاندا یا تبلیغات سیاس��ی معروف‬ ‫است‪ ،‬معطوف کردند و در جنگ های جهانی از این‬ ‫کارکردهای رس��انه بهره ها بردند‪ .‬این رویکرد باعث‬ ‫ش��د رویکردهای منفی نسبت به پذیرش و مصرف‬ ‫منفع��ل و اغف��ال و دس��تکاری مخاط��ب در قالب‬ ‫نظریه های��ی از قبیل جامعه توده ای‪ ،‬صنعت فرهنگ‪،‬‬ ‫گلوله جادویی و تزریق زیرپوس��تی نشاندار شوند‪.‬‬ ‫بعدها به ویژه پ��س از اعتراض ها و جنبش های دهه‬ ‫ش��صت میالدی و رشد جامعه شناس��ی و پروژه ای‬ ‫شدن مطالعات فرهنگی در اروپا و امریکا‪ ،‬مخاطب‬ ‫رس��انه دیگر منفع��ل و مصرف کنن��ده صرف تلقی‬ ‫نمی شود‪ ،‬بلکه به شدت فعال در نظر گرفته می شود‪.‬‬ ‫انان عالوه بر تولی��د فرهنگ عامه یا فولکلور خود‪،‬‬ ‫مفس��ر فرهنگ هم به حس��اب می ایند‪ .‬برای مثال‪،‬‬ ‫پروپاگاندای رس��انه های جمعی به رغم اس��تفاده از‬ ‫تکنیک ه��ای تولید و توزی��ع صنعتی‪،‬‬ ‫دیگر به صورت تزریق پیام به مخاطب‬ ‫و پذیرش صرف دیده نمی ش��ود‪ ،‬بلکه‬ ‫مخاطبان‪ ،‬ابژه ها و مصنوعات فرهنگی‬ ‫را همچون متن تفس��یر می کنند‪ ،‬با انها‬ ‫چانه زن��ی می کنن��د و انه��ا را به خود‬ ‫اختص��اص داده و درون بافت خود یا‬ ‫انچه سپهر نش��انه ای نام دارد و تجربه‬ ‫زیستی خویش فهم می کنند‪ .‬پس چیزی‬ ‫به نام توده وجود ندارد‪ ،‬انچه وجود دارد‬ ‫فقط راه های مشاهده مردم به عنوان توده‬ ‫است‪ .‬بنا به رویکردهای نشانه شناسانه‬ ‫و هرمنوتیکی به ارتباطات‪ ،‬عمل تفسیر‬ ‫ی��ک پیام هرگز امری مس��لم‪ ،‬قطعی و‬ ‫بدیهی نیس��ت‪ ،‬مخاطب با مهارت های‬ ‫تفسیری بیش��تری همراه می شود و از این روست که‬ ‫توانایی مقاومت در برابر یک نوع تفسیر و رمزگشایی‬ ‫از فرهنگ‪ ،‬موضوعی اس��ت که به وی��ژه در مطالعه‬ ‫فرهنگ رس��انه ای‪ ،‬امروزه بدان توجه می شود‪ .‬چنان‬ ‫مخاطبی را می توان با س��واد رس��انه ای خواند‪ ،‬اویی‬ ‫که درباره چگونگی کاربست رسانه ها و تاثیرات انها‬ ‫اگاه اس��ت و همچون سواد خواندن و نوشتن‪ ،‬قادر‬ ‫است ابعاد متن رس��انه را به طور انتقادی بازشناسد ‪،‬‬ ‫ بخواند‪ ،‬درک کند و به هم��ان ترتیب توانایی تولید‬ ‫انتقادی متن رسانه ای را با در نظر گرفتن همه ابعاد و‬ ‫ویژگی های رسانه از جمله همان مساله واقع گرایی و‬ ‫بازنمایی داراست‪ .‬در نظام جمهوری اسالمی ایران‪،‬‬ ‫چنین فردی بایستی همان مخاطب مطلوب یا الگوی‬ ‫نظام باش��د که هم بر مبنای س��فارش های فردی و‬ ‫جمعی دین اسالم بر اگاهی و نقادی و هم بر مبنای‬ ‫عقالنیت موجود در مردم ساالری و جمهوریت نظام‪،‬‬ ‫به عنوان محصول سیاست های فرهنگی و در حقیقت‬ ‫سیاس��ت های اموزش و پرورشی مبتنی بر خالفیت‬ ‫رش��د می یابد‪ .‬بدین ترتیب اموزش رسانه و برایند‬ ‫ان و سواد رسانه ای از مولفه های ضروری شهروندی‬ ‫در جامعه‪ ،‬محیط و فرهنگی اس��ت که از رس��انه ها‬ ‫اشباع شده است؛ شهروندی که قصد دارد در حیات‬ ‫اجتماعی و فرهنگی ش��هر خویش مش��ارکت فعال‬ ‫کند و س��که رایج اقلیت فعال و اکثریت خاموش را‬ ‫برگرداند‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫ارزیابی شتابزده‬ ‫بیل زدن در زمین دیگران‬ ‫سیدعبدالجواد موسوی‬ ‫‪ - 1‬مطل��ب ش��ماره پیش��ین‬ ‫اغالط��ی داش��ت ک��ه نبای��د‬ ‫می داشت‪ .‬دس��تکم در ان دو‪،‬‬ ‫سه بیت ش��عر‪ ،‬چراکه مسئول‬ ‫صفحات خودش اهل فن است‬ ‫و انتظ��ار اینکه الاقل زیرنظر او‬ ‫شعرها بی غلط چاپ شوند انتظار چندان بیجایی نباید‬ ‫باشد‪ .‬این بی توجهی ها شاید چندان مهم به نظر نرسد‪،‬‬ ‫اما بی تعارف بگویم یکی از دالیل مهم بی اعتبار ش��دن‬ ‫نش��ریات در روزگار ما‪ ،‬نادیده گرفتن همین چیزهای‬ ‫به ظاهر بی اهمیت است‪ .‬مطبوعاتی اصیل کسی است‬ ‫ک��ه همانقدر به کیفیت مطلب اهمیت بدهد که به تیتر‬ ‫ان و همانقدر نوع فونت مطلب برایش مهم باش��د که‬ ‫بی غلط بودن ان‪ .‬متاس��فانه این روزها انچه محک کار‬ ‫روزنامه نگاری است هیچ ربطی به روزنامه نگاری ندارد‪.‬‬ ‫بازار الف و دعوی گرم اس��ت و انچه اصل و اس��اس‬ ‫به ش��مار می اید شعار است و الغیر‪ .‬به یاد دارم یکی از‬ ‫دوستان مدتی سردبیری مجله سوره را به عهده داشت‪.‬‬ ‫مدت ها پش��ت جلد مجله در معرفی سوره می نوشت‪:‬‬ ‫«پس از انکه مرتضی اوینی در ‪ 16‬اذر ‪ 1368‬به شهادت‬ ‫رس��ید‪ »....‬تا این که یک روز ب��ه ان بزرگوار زنگ زدم‬ ‫و گفت��م مرد مومن تو که دعوی ش��ناخت و پیروی از‬ ‫اوینی را داری الاقل تاریخ ش��هادتش را درس��ت ثبت‬ ‫ک��ن‪ .‬فروردین ‪ 72‬چه ربطی به اذر ‪ 68‬دارد‪ .‬البته از ان‬ ‫جایی که ان بزرگوار با ژورنالیسم حرفه ای کامال مخالف‬ ‫بود و اصوال به مقوله ای به نام گرافیک‪ ،‬ویراس��تاری و‬ ‫نمونه خوان��ی قائل نبود پس از ان هم این غلط فاحش‬ ‫را تصحیح نکرد تا مبادا خدشه ای به اعتقادات بنیادینش‬ ‫وارد ش��ود‪ .‬اینها را گفتم تا ب��ا زهیر توکلی عزیز اتمام‬ ‫حجت کرده باشم‪.‬‬ ‫من به اندازه کافی شتابزده و شلخته و بد می نویسم‪ ،‬اگر‬ ‫قرار باشد این اباطیل با اغالط فاحش مطبعی همراه شود‬ ‫دیگر به لعنت یزید هم نمی ارزد‪.‬‬ ‫‪ - 2‬سوم خرداد که می شود متولیان فرهنگی فیلشان یاد‬ ‫هندوستان می کند و تا جایی که می توانند درباره ادبیات‬ ‫دفاع مقدس سخن می گویند‪ .‬ترجیع غالب این سخنان‬ ‫مثلث شماره ‪31‬‬ ‫‪80‬‬ ‫این است که کاری در خور انجام نداده ایم و درست هم‬ ‫می گویند‪ .‬منتها نس��خه ای که برای عالج این وضعیت‬ ‫می پیچند از اصل و اساس غلط است‪ .‬به همین صراحتی‬ ‫که عرض می کنم‪ .‬در هیچ جای دنیا هیچ اثر ادبی مهمی‬ ‫با سفارش و بخشنامه به وجود نیامده و نخواهد امد‪ .‬با‬ ‫حمایت مالی و معنوی از نویسنده و هنرمند هم اتفاقی‬ ‫نمی افتد‪ .‬اثر هنری درخ��ور از دل ایمانی اهنین بیرون‬ ‫می اید‪ .‬ایمان را هم نه می ت��وان فروخت و نه می توان‬ ‫خرید‪ .‬ایمان هم هیچ ربطی به ایدئولوژی های رایج ندارد‪.‬‬ ‫مثال می زنم؛ چند سال پیش نهادی انقالبی به من پیشنهاد‬ ‫کرد تا درباره اشعاری که به موضوع خرمشهر پرداخته اند‬ ‫تحقیقی انجام دهم‪ .‬به انها گفتم نتیجه این تحقیق شاید‬ ‫لزوما چیزی نباش��د که دلخواه انهاست‪ .‬گفتند ایرادی‬ ‫ندارد‪ ،‬می خواهیم منصفانه به این موضوع بپردازیم‪ .‬اما‬ ‫همانطور که حدس می زدم نوشته من اصال به کار انها‬ ‫نیامد‪ .‬در ان تحقیق من به ان نتیجه رس��یده بودم که در‬ ‫ش��عر معاصر چیز دندان گیری که به خرمشهر مربوط‬ ‫باشد وجود ندارد‪ ،‬جز یکی ‪ -‬دو غزل که ان هم سروده‬ ‫خانم سیمین بهبهانی است‪ .‬خب‪ ،‬طبیعی بود که چنین‬ ‫رویکردی مورد پسند متولیان رسمی ادبیات نباشد‪ .‬البته‬ ‫صاحب این قلم برای چنین نگرش��ی توجیه دینی هم‬ ‫داش��تم و می گفتم وقتی امیرالمومنین(ع) در پاس��خ به‬ ‫کسانی که از او می پرسند‪ :‬بزرگترین شاعر عرب کیست؟‬ ‫امروالقیس ش��اعر گمراه و جاهلی عرب را نام می برد‬ ‫یعنی اینکه در قضاوت ادبی ‪ -‬هنری نباید سیاس��ت و‬ ‫ایدئول��وژی را دخالت داد‪ .‬دیگر اینکه اگر «به س��خن‬ ‫بنگرید و نه به گوینده ان» محک و معیار سخن سنجی‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬دیگر مهم نیست غز ِل‪:‬‬ ‫بنویس بنویس بنویس اسطوره پایداری‬ ‫تاریخ زین فصل روشن زین روزگاران تاری‬ ‫سروده چه کسی است‪ .‬هرچند اگر خصوصیات شخصی‬ ‫هم قرار باش��د م�لاک رای و داوری ادبی قرار بگیرد‪،‬‬ ‫نگارنده سراینده این غزل را از بسیاری از فرصت طلبان‬ ‫و دین فروشانی که نام شاعر مسلمان برخورد نهاده اند‪،‬‬ ‫ارجمندتر و پاک تر می دان��م‪ .‬بگذریم‪ .‬غرض اینکه به‬ ‫جای بخشنامه صادر کردن باید به این فکر کنیم که چرا‬ ‫نویس��ندگان و هنرمندان ما در مقابل واقعه مهمی مثل‬ ‫اشغال و سپس ازادس��ازی خرمشهر‪ ،‬واکنشی درخور‬ ‫نش��ان نمی دهند؟ به جای متهم ک��ردن دیگران به این‬ ‫بیندیشیم که کجای راه را اشتباه رفته ایم که بهترین شعر‬ ‫خرمشهر را کسی سروده است که در ادبیات رسمی از او‬ ‫با عنوان دگراندیش و ضدانقالب یاد می کنیم‪.‬‬ ‫‪- 3‬بیست وسومیننمایشگاهبین المللیکتابتهرانبهکار‬ ‫خود پایان داد‪ .‬امسال حجم تبلیغی نمایشگاه خیره کننده‬ ‫بود‪ .‬تلویزیون با تمام قوا به پشتیبانی نمایشگاه امد‪ .‬ظاهرا‬ ‫استقبال مردمی هم بی سابقه بوده‪ .‬طبق امار رسمی قریب‬ ‫به پنج میلیون نفر از نمایش��گاه دیدن کرده اند و خب‪،‬‬ ‫همین امار کافی است تا مدیران و مسئوالن مربوطه از‬ ‫انچه انجام داده اند رضایت کامل داشته باشند‪ .‬البته اقبال‬ ‫عمومی به یک پدیده بی ارتباط با توفیق ان پدیده نیست‪،‬‬ ‫منتها مشکل اصلی در همین نگاه کمی نگراست‪ .‬اصوال‬ ‫مدیران فرهنگی ما به گونه ای درباره کتاب و کتابخوانی‬ ‫سخن می گویند که گویی تنها معیار موجود برای ارزیابی‬ ‫کار انها عدد و رقم است‪ .‬به یاد دارم جناب صفارهرندی‬ ‫در دفاع از ممیزی فرموده بودند‪« :‬این حرف ها که ممیزی‬ ‫کار ناشران و نویسندگان را سخت کرده حرف درستی‬ ‫نیست چرا که ما در سال گذشته فالن مقدار کتاب چاپ‬ ‫کردیم که فی المثل از دوره قبل انقدر افزایش داشتیم‪».‬‬ ‫یعنی همین که تعداد اثار منتشره بیشتر شده پس نتیجه‬ ‫می گیریم که اوضاع کتاب و کتابخوانی هم بهتر ش��ده‬ ‫یعنی اصال برای جناب وزیر مهم نبود که این کتاب ها‬ ‫چه کتاب هایی هستند و اصال چگونه و با چه کیفیتی و‬ ‫توسط چه کسانی و تحت چه شرایطی منتشر شده اند‪.‬‬ ‫همین که منتش��ر شده اند و بیشتر از گذشته هم منتشر‬ ‫شده اند نشانه خوبی است‪ .‬و جالب اینکه در تایید سخنان‬ ‫گهربار خود افزودند‪« :‬شاید کمتر از دویست کتاب دچار‬ ‫ممیزی ش��دند که این اصال رقم قابل توجهی نیست‪».‬‬ ‫بله‪ ،‬حقیقتا قابل توجه نیست اما به شرط انکه کتاب را‬ ‫چیزی از قماش ش��لغم فرض کنیم‪ .‬کافی است از ان‬ ‫دویست جلد‪10 ،‬جلد کتاب درست و درمان در حوزه‬ ‫اندیشه گرفتار تیغ بی سلیقگی و کم سوادی ممیزان شده‬ ‫باشد‪ ،‬ان وقت نباید فاتحه اندیشه و نظر را خواند؟ مگر‬ ‫چند کتاب خوب در س��ال قرار است منتشر شود؟ من‬ ‫نمی گویم ان کتاب ها لزوما کتاب های خوبی هستند اما‬ ‫این را خوب می دانم ک��ه درباره کتاب نباید کیلویی و‬ ‫کتره ای نظر داد‪.‬‬ ‫اگ��ر یک دهم ان پنج میلیونی که به نمایش��گاه کتاب‬ ‫رفته اند حقیقتا کتابخوان بودند ایا نباید وضعیت چاپ‬ ‫و نشر و کتابخوانی ما چیز دیگری می بود؟‬ ‫‪ - 4‬دهه های س��ی‪ ،‬چهل و پنجاه اتفاق های خوبی در‬ ‫ادبیات فارسی افتاد‪ .‬در ان سال ها نام هایی سر بر اوردند‬ ‫که نمی توان به انها بی اعتنا بود یا به سادگی از کنارشان‬ ‫گذش��ت‪ .‬اما ایا انها همه دار و ندار و سرمایه فرهنگی‬ ‫کش��ور ایرانند؟ ادای دین و احترام به بزرگان فرهنگی‬ ‫مقول ه دیگری است اما مگر نمی گوییم‪« :‬پهلوان زنده را‬ ‫عشق است» پس این همه بی اعتنایی به استعدادهایی که‬ ‫بغل گوش من و شمایند و انگاه نوشتن بی وقفه درباره‬ ‫نویسندگانسه‪،‬چهاردههپیشچهمعناییدارد؟مشخصا‬ ‫به نشریات ادبی ‪ -‬فرهنگی تازه تاسیس اشاره دارم‪ .‬این‬ ‫درست که درباره شاملو و اخوان و اتشی نوشتن هنوز‬ ‫هم مخاطب کتاب و نشریه را بر می انگیزد‪ .‬اما بی اعتنایی‬ ‫به امروزیان و س��تایش مدام از دیروزیان‪ ،‬نشان تنبلی و‬ ‫محافظه کاری هم می تواند باشد‪.‬‬ ‫به س��راغ ادم ه��ای زنده رفتن هم جرات و جس��ارت‬ ‫می خواهد و هم هوش و فراس��ت و اگر نه بیل زدن در‬ ‫زمینی که پیش از تو هزاران نفر در ان بیل زده اند چندان‬ ‫هنر محسوب نمی شود‪.‬‬ ‫توضیح مثلث‪ :‬اصل شعر مورد اشاره بدین شرح است‪:‬‬ ‫خوب یا ِ‬ ‫ِ‬ ‫بد نمی دونم‪ /‬با خوب و بدش شما‬ ‫این که‬ ‫چی کار دارین‪/‬‬ ‫رسمش��و من می ذارم ولی شما ‪ /‬اسمشو هرچی که‬ ‫می خواین بذارین‬ ‫‪35‬‬ ‫مثلث شماره‪80‬‬ ‫پیشنهاد‬ ‫میهمان این هفته‪:‬‬ ‫محمدرضا بایرامی‬ ‫چنین کنند بزرگان‬ ‫بدون شک یکی از موفق ترین نویسندگان معاصر‬ ‫محمدرضا بایرامی است‪.‬‬ ‫او تخص��ص خاص��ی در زمینه بی��ان عواطف و‬ ‫احساس��ات در مورد س��رزمین م��ادری اش دارد‪.‬‬ ‫مجموعه داستان های قصه های سبالن این نکته را‬ ‫به روشنی نشان می دهد‪.‬‬ ‫او در سال ‪ 1344‬در اردبیل به دنیا امد و در کودکی‬ ‫به همراه خانواده به تهران امد‪ .‬بایرامی سال هاست‬ ‫که به نوشتن می پردازد و از اثار ماندگار او می توان‬ ‫به‪ :‬بعد از کشتار ‪ -‬رعد یک بار غرید ‪ -‬دود پشت‬ ‫تپه ‪ -‬عقاب های تپه ‪ - 60‬دش��ت شقایق ها ‪ -‬به کشتی‬ ‫نشسته ‪ -‬به دنبال صدای او و پل معلق اشاره کرد‪.‬‬ ‫اما بدون ش��ک جاودانه ترین اثر بایرامی کتاب «کوه مرا‬ ‫صدا زد» از مجموعه داستان های سبالن است‪ .‬این کتاب‬ ‫با بیانی بسیار زیبا و نثری روان به نگارش درامد و پس‬ ‫از کسب جوایز متعدد داخلی دو جایزه مهم بین المللی از‬ ‫جمله خرس طالیی و کبرای ابی (کتاب سال سوئیس) را‬ ‫کسب کرد‪ .‬همچنین همیل رایش این کتاب را به المانی‬ ‫ترجمه کرد‪ .‬کتاب دیگر او هفت روز اخر اس��ت که به‬ ‫خاطرات نویس��نده از هفت روز پایانی جنگ می پردازد‪.‬‬ ‫این کتاب بعد از سکوتی ‪ 10‬ساله به عنوان بهترین خاطره‬ ‫بیست سال ادب پایداری انتخاب و بیش از ‪ 10‬بار تجدید‬ ‫‪ 14‬اینچ خبر‬ ‫چاپ ش��د‪.‬او همچنین دو کتاب در مورد یادداشت های‬ ‫ش��خصی خود از س��فرهای مقام معظم رهب��ری دارد‪.‬‬ ‫«سفرت به خیر اما» درباره سفر زنجان و «در مینو در» در‬ ‫مورد سفر قزوین‪ .‬هر دو کتاب هم در سال ‪ 82‬به چاپ‬ ‫رسیدند‪.‬با این توضیحات حتما شما هم دوست دارید از‬ ‫اثار پرخاطره برای این نویسنده توانا مطلع شوید‪ .‬به همین‬ ‫جهت این هفته ایشان میهمان صفحه پیشنهاد ما هستند‪.‬‬ ‫وقتی از بهترین و پرخاطره ترین کتاب برای ایشان سوال‬ ‫کردیم‪ ،‬جواب را بس��یار س��خت دانستند و گفتند برای‬ ‫من انتخاب کتاب خیلی س��خت است‪ .‬با این حال بعد‬ ‫از اص��رار م��ا چند کتاب را نام بردند ک��ه از این قرارند‪:‬‬ ‫کتاب «ناتور دشت» از دیوید سالینجر و کتاب «دن ارام» از‬ ‫سکوخوف که این کتاب را ‪ 30‬سال پیش خواندم و بسیار‬ ‫لذت بردم‪ .‬ایش��ان همچنین در م��ورد کتاب هایی که در‬ ‫سال های اخیر خوانده اند‪ ،‬گفتند‪« :‬چهار کتاب در سال های‬ ‫اخیر خوانده ام که بسیار جالب و خوب بوده اند‪ .‬اعترافات‬ ‫داوود غف��ارزادگان‪ ،‬بی وتن و نفحات نفت امیرخانی و‬ ‫پرسه در خاک غریبه احمد دهقان‪».‬‬ ‫بایرامی در مورد فیلم های مورد عالقه اش نظرخاصی نداد‬ ‫و گفت‪« :‬خیلی به فیلم عالقه مند نیستم و فیلم های خاص‬ ‫را مدنظر ندارم‪».‬اما در مورد موس��یقی پس از اهنگ های‬ ‫قدیمی اس��تاد ش��جریان از جمله البوم ماهور به سراغ‬ ‫موسیقی اذری رفت و از «مهتاب» رامیز قلی اف و «شور»‬ ‫امیراف به نیکی یاد کرد‪.‬‬ ‫سفارش سراشپز‬ ‫از جنس پور احمد‬ ‫برای قضاوت درباره برخی ادم ها نباید به قد و قواره و‬ ‫سن شان نگاه کرد‪ .‬بعضی ادم ها ‪ 60‬ساله هم که شوند‪،‬‬ ‫ش��وخ و شنگی ایام شباب را به همراه دارند‪ .‬کیومرث‬ ‫پور احمد هم یکی از این بعضی هاست‪ .‬پور احمد این‬ ‫روزها «پرانتز باز» را روی انتن دارد‪ .‬سریالی که اگرچه‬ ‫نتوانسته موفقیت «سرنخ» و «قصه های مجید» را تکرار‬ ‫کن��د‪ ،‬ام��ا کاری ابرومند در کارنامه پور احمد اس��ت‪.‬‬ ‫فیلمنامه این مجموعه را پوراحمد همراه اصغر عبداللهی‬ ‫نوشته و هر قسمت هم داستان جداگانه ای دارد‪ .‬داستان‬ ‫این مجموعه از جایی شروع شد که اقای گلشهر یک‬ ‫ی را که حاال به یک ساختمان متروکه و‬ ‫مسافرخانه قدیم ‬ ‫دورافتاده در گوشه ای از شهر تبدیل شده‪ ،‬بازسازی و ان‬ ‫را به یک مهمانخانه مجلل تبدیل می کند و خودش هم‬ ‫در ان مشغول به کار می شود‪ .‬حضور ادم های مختلف در‬ ‫این مهمانخانه شرایطی را به وجود می اورد که ادم های‬ ‫مختلف با حض��ور در ان‪ ،‬داس��تان های گوناگونی را‬ ‫به وجود اورند‪ .‬فرزین محدث‪ ،‬طناز طباطبایی‪ ،‬فردوس‬ ‫کاویان��ی و امی��ر غفارمنش به عن��وان بازیگران ثابت‬ ‫س��ریال هستند و بازیگران نام اشنایی مثل اکبر عبدی‪،‬‬ ‫رضا کیانیان‪ ،‬مرضیه برومن��د‪ ،‬مهرانه مهین ترابی‪ ،‬ثریا‬ ‫قاسمی‪ ،‬ابراهیم ابادی و مهدی باقربیگی در اپیزودهای‬ ‫مختلف این مجموعه ب��ازی کرده اند‪ .‬پوراحمد در این‬ ‫س��ریال با ایجاد فضایی فانتزی در ه��ر اپیزود به بیان‬ ‫نکته ای می پردازد‪ .‬نکاتی که هم به لحاظ س��وژه و هم‬ ‫از نظر بیان نو نیستند ولی در نهایت امضای پوراحمد‬ ‫انه��ا را از دیگر نمونه ها متمایز می کند‪ .‬اگر دلتان برای‬ ‫گ شده و اگر حوصله سریال های کشدار‬ ‫فضایی ارام تن ‬ ‫را ندارید‪« ،‬پرانتز باز» پیشنهاد مناسبی است تا ‪ 50‬دقیقه‬ ‫دل و دماغ تازه کنید‪ .‬این مجموعه ‪ 22‬قسمتی جمعه ها‬ ‫ساعت ‪ 19‬از شبکه تهران پخش می شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬ ‫فرهنگستانهنر‪:‬‬ ‫موزهفلسطین‪:‬‬ ‫دکت��ر بهمن نامورمطلق‪ ،‬دبیر فرهنگس��تان هنر و عضو‬ ‫هیات علم��ی گروه زب��ان و ادبیات فرانس��ه دانش��گاه‬ ‫شهید بهشتی است‪.‬‬ ‫از چهارش��نبه هفته گذش��ته اولین نمایش��گاه تجربی‬ ‫عکس های این عضو فرهنگس��تان هنر در فرهنگسرای‬ ‫بهمن برپا شده است‪ .‬در این نمایشگاه ‪ 43‬قطعه عکس‬ ‫در ابعاد ‪ 30×40‬سانتی متر و به صورت شاسی کشی روی‬ ‫چوب به نمایش درامده است‪.‬‬ ‫او که ت��ا پیش از این به عنوان مدرس و پژوهش��گر در‬ ‫م��وزه هنر مطرح بود قصد دارد در حیطه عکاس��ی هم‬ ‫توان خود را بیازماید‪ .‬این عکس ها با موضوع روزنه هایی‬ ‫رو به بیرون و مناظر طبیعی ایران و خارج از کش��ور به‬ ‫نمایش گذاش��ته شده است‪ .‬الزم به توضیح است که نام‬ ‫این نمایشگاه «پالکانه» که ممکن است نااشنا به نظر بیاید‬ ‫در فرهن��گ دهخدا به دری کوچ��ک در دیوار که از ان‬ ‫پنهان به بیرون می نگرند معنا شده است‪ .‬از دیگر معنای‬ ‫این واژه هم می توان به مشبک‪ ،‬پنجره و هم چنین بام بلند‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫روابط عمومی فرهنگسرای بهمن اعالم کرد این نمایشگاه‬ ‫به مدت یک هفته و تا تاریخ دوازدهم خردادماه در همین‬ ‫فرهنگسرا واقع در میدان بهمن ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫باید منتظر ماند و دید دبیر فرهنگستان هنر که سال گذشته‬ ‫با نگارش نامه ای به وزیر ارشاد حسابی خبرساز شده بود‬ ‫این بار نیز می تواند با برپایی نمایشگاه عکاسی خبرساز‬ ‫شود یا نه‪.‬‬ ‫چهارشنبه هفته گذشته نمایشگاهی در تهران و در موزه‬ ‫هنرهای معاصر فلسطین شروع به کارکرد که شاید برای‬ ‫عده ای بسیار جالب باشد‪.‬‬ ‫در این نمایش��گاه که به نام ش��اهدان فتح اغاز به کار‬ ‫کرده اس��ت ‪ 70‬قطعه عکس در ابع��اد ‪ 50×70‬از اثار‬ ‫شهدای عکاس در دوطبقه موزه های هنرهای معاصر‬ ‫فلسطین روی دیوار رفته است‪ .‬این نمایشگاه از ساعت‬ ‫‪ 10‬ت��ا ‪ 19‬در روزهای عادی و ‪ 10‬تا ‪ 15‬پنج ش��نبه ها‬ ‫ت��ا ‪ 31‬خردادم��اه در محل این موزه برگ��زار خواهد‬ ‫شد‪.‬روابط عمومی موزه در تشریح این نمایشگاه گفت‪:‬‬ ‫«این نمایشگاه با همکاری انجمن عکاسان دفاع مقدس‬ ‫و انقالب برپا ش��ده اس��ت و در ان اثاری از شهیدان‬ ‫اخوان‪ ،‬جان بزرگی‪ ،‬قش��قایی‪ ،‬نامدار‪ ،‬حلم زاده و‪ ....‬به‬ ‫نمایش درامده است‪».‬‬ ‫الزم به توضیح است که موز ه هنرهای معاصر فلسطین‬ ‫وابسته به فرهنگستان هنر است و در سال ‪ 1384‬افتتاح‬ ‫شد و مخصوص برگزاری نمایشگاه های جهان اسالم‬ ‫اس��ت‪.‬محبوبه پلنگی‪ ،‬مدیر این موزه ک��ه تا پیش از‬ ‫این مدیرکل روابط عمومی فرهنگستان هنر از ابتدای‬ ‫تاسیس بود‪ ،‬درباره این موزه گفت‪« :‬مهم ترین هدف این‬ ‫موزه جمع اوری و حفظ اثار هنر مقاومت مردم مظلوم‬ ‫فلس��طین از سراسر جهان است‪ .‬ضمنا این موزه مرکز‬ ‫دو ساالنه هنرهای تجسمی جهان اسالم نیز هست‪».‬‬ ‫این موزه در خیابان طالقانی‪ ،‬خیابان برادران شهید مظفر‪،‬‬ ‫تقاطع بزرگمهر واقع شده است‪.‬‬ ‫پالکانه‬ ‫اثار عکاسان شهید‬ ‫‪81‬‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث شماره ‪35‬‬