ماهنامه مثلث شماره 33

‫بانوی اب و افتاب‬ ‫گزین گویه هایی‬ ‫از ایت اهلل العظمی حسین وحید خراسانی‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫و مجلس تجمیع شوند‬ ‫گفت و گو با معصومه ابتکار در باره انتخابات شورای شهر‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال اول‪ /‬شماره سی وسوم ‪ 26/‬اردیبهشت ‪ 84/1389‬صفحه‪ 1000 /‬تومان‬ ‫ازچه گوارا تا همت؟‬ ‫وقتی چند جوان تی شرتی با عکس شهدا می پوشند‬ ‫‪iSSN: 2008-5281‬‬ ‫‪mosalas.ir‬‬ ‫مجسمه های خواب زده؛ چه کسی مجسمه ها را دزدید؟‬ ‫انتخابات انگلیس؛ بازگشت محافظه کاران به خانه شماره ‪10‬‬ ‫انبوه سازان؛ چراغ دار مسکن مهر‬ ‫همیشه پای یک کتاب در میان است‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪40‬‬ ‫دزدیدهشدنمجسمه هایمشهورشهراتفاقعجیبیبود‪.‬بسیاریمعتقدبودندکه‬ ‫تکاردزدانعادینیستوشایداراده ایپشتاینسرقتپنهانباشد‪.‬‬ ‫اینسرق ‬ ‫گفت وگوبامسئوالنوکارشناساناینحوزهپروندهویژهمثلثاست‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫هیاهوی خبرها‬ ‫ای��ن هفته نی��ز خبرهایی از ایران و جه��ان را را م��رور می کنیم‪ .‬بازدید‬ ‫رهبر معظم انقالب از بیس��ت و سومین نمایش��گاه کتاب تهران در صدر‬ ‫اخبار این هفته قرار دارد‪ .‬ایش��ان در گفت و گو با ناش��ران و نویس��ندگان‬ ‫کتاب در مورد اخرین تحوالت بازار نشر به گفت و گو پرداختند‪.‬‬ ‫تاریخ صحیح و واقعی انقالب نگاشته شود‪8.......................................‬‬ ‫برزیل و ترکیه با فرمول جدید می ایند‪10............................................‬‬ ‫ستاد عفاف و حجاب تشکیل شد‪12...................................................‬‬ ‫مردم زندانبان سران فتنه هستند‪14..................................................‬‬ ‫خبرسازان در قاب تصویر‪16...............................................................‬‬ ‫اصرار نمایندگان‪ ،‬انکار رحیمی‪18......................................................‬‬ ‫نگرانی از عدم اجرای بودجه‪19.....................................................89‬‬ ‫جهان در یک نگاه‪20..........................................................................‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪36‬‬ ‫کشتی پهلو گرفته نوشته سیدمهدی شجاعی‪ ،‬کتاب بزرگی‬ ‫است‪ .‬بسیاری این کتاب را ویژه ترین و خواندنی ترین کتاب‬ ‫درغمشهادتحضرتزهرا(س)می دانند‪.‬‬ ‫کارشناسانمسکنامیدواریمردمبهمسکنمهرراچندانتوصیه‬ ‫نمی کنند‪.‬ازنظرانهااینطرحبهسرانجاممطلوبینمی رسد‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫شکستگوردونبراونپسازسال هاحزبکارگررابرایماندندر قدرتباچالش‬ ‫مواجهکردهاست‪.‬درمقابل‪،‬حزبمحافظه کارکرسی هایبیشتریدرمجلسعوام‬ ‫به دست اورده و اماده ائتالفباحزب لیبرال دموکراتاست‪.‬این درحالیاستکه‬ ‫لیبرال هامیانه خوبیبامحافظه کارانندارند‪.‬‬ ‫در صورت تمدید شوراها نیازی به تغییر شهرداران نیست‪28.............‬‬ ‫پارلمان در تعلیق‪30...................................................................................‬‬ ‫تکرار تاریخ پس از ‪ 36‬سال‪31.................................................................‬‬ ‫دولت متزلزل ‪32........................................................................................‬‬ ‫پس از ‪ 13‬سال‪34.......................................................................................‬‬ ‫انبوه سازان‪ ،‬چراغ دار مسکن مهر‪36.......................................................‬‬ ‫عقب نشینینکرده ایم‪38..........................................................................‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫تجمیع انتخابات‬ ‫«اداره کش��ور باید به صورت شرکت سهامی باشد و شورای سوم تهران یک‬ ‫نمونه موفق از ش��رکت سهامی اس��ت‪ ».‬این را معصومه ابتکار گفت چون‬ ‫معتقد اس��ت قانون انتخابات فعلی می بایس��ت اصالح شود و در این راستا‬ ‫هند به عنوان بزرگترین دموکراس��ی دنیا‪ ،‬الگوی اس��یایی و شرقی بسیار‬ ‫خوبی اس��ت تا تمام قومیت ها و گرایش��ات سیاس��ی به رغم اختالفاتی که‬ ‫دارند در انتخابات حضور پر ش��ور داشته باش��ند‪ .‬عضو شورای شهر تهران‬ ‫اطمینان از سالمت انتخابات و اعتماد به روند برگزاری ان را الزمه حضور‬ ‫رقی��ب در میدان می داند و تصریح می کند‪ « :‬اگر یک جناح خود را به هر‬ ‫قیمتی محق در اداره کش��ور بداند‪ ،‬تمام س��از و کارهای موجود فرمالیته‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری و مجلس تجمیع شوند‪22............................‬‬ ‫موافقان و مخالفان یک طرح‪26................................................................‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫عملیات ربایش مجسمه‬ ‫وقتی خبر دزدیده ش��دن مجس��مه های برنزی از پارک ها و میادین ش��هر‬ ‫شنیده شد‪ ،‬گمانه های زیادی مطرح شد‪ ،‬عده ای معتقد بودند گروهی با‬ ‫انگیزه های مادی مجس��مه ها را ربوده اند و گروهی دیگر از سیاس��ی بودن‬ ‫عملیات ربایش مجسمه سخن گفتند‪.‬‬ ‫مجسمه های خواب زده‪40.................................................................‬‬ ‫امیدوارم مجسمه ها ذوب نشده باشند‪42........................................‬‬ ‫بررسی انگیزه دزدان مجسمه ادامه دارد‪44...................................‬‬ ‫مجسمه دزدان نامریی‪46..................................................................‬‬ ‫انگیزه مذهبی را نمی پذیرم‪48........................................................‬‬ ‫هنرمندان می پرسند‪ ،‬مجسمه ها کجا رفتند؟‪49.............................‬‬ ‫هفت‬ ‫قهرمان من‬ ‫هنوز حلقه ارتباط هنر با صنعت مفقود است و هنوز طرح ساماندهی مد و لباس‬ ‫متولی مش��خصی ندارد و از ورود الگوهای بومی و محلی به پوشاک روزانه مردم‬ ‫خبری نیس��ت تا همچنان بورداها و ژورنال های غربی‪ ،‬شیوه پوشش دختران و‬ ‫پسران ایرانی را تعیین و سلیقه انان را تسخیر کنند‪.‬‬ ‫از چه گوارا تا همت؟‪50.......................................................................‬‬ ‫بی حرمتی نمی کنیم‪ ،‬احترام می گذاریم‪51........................................‬‬ ‫مد ریشه کن نمی شوداما مدطلبی چرا‪52...........................................‬‬ ‫بومی سازی مد‪54..............................................................................‬‬ ‫از هیپی گری تا سبیل های داگالسی‪55.............................................‬‬ ‫اقای خاص‪56....................................................................................‬‬ ‫تلگرافی که از سامرا امد‪58...............................................................‬‬ ‫قبل از میرزا‪ ،‬شیخ فضل اهلل هم فتوا داده بود‪59.................................‬‬ ‫میرزا را مسموم کردند‪60...................................................................‬‬ ‫بازی دومینو‪62..................................................................................‬‬ ‫موج بیگانه ستیزی‪63........................................................................‬‬ ‫بازار در تالطم قیمت‪64......................................................................‬‬ ‫‪22‬‬ ‫معصومه ابتکار از اصالح طلبان شورای شهر سوم است‪ .‬او از این شورا به تجربه موفق یک‬ ‫شرکت س��هامی یاد کرده و عملکرد قالیباف را در شهرداری مثبت ارزیابی می کند‪ .‬وی‬ ‫البتهمخالفتجمیعانتخاباتشوراباریاستجمهوریاست‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکون شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫شورای سیاست گذاری‪ :‬موسسه فرهنگی‪ ،‬هنری سیمای مهر‬ ‫زیر نظر شورای سردبیری‬ ‫‪76‬‬ ‫نمایشگاهکتاببازهممانندسالهای‬ ‫گذشتهبامشکالتیهمراهبود‪،‬جایی‬ ‫کهبینظمیهایسالهایپیشدوباره‬ ‫تکرارشد‪.‬‬ ‫‪56‬‬ ‫جوادالریجانیگفتهبودحیفاست‬ ‫احمدی نژادفقطدودورهرئیس جمهورباشد‪.‬‬ ‫اوالبتهبالفاصلهگفته هایخودرااصالحکرد‪.‬‬ ‫گفته هایاواکثراجنجالیمی شوند‪.‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫کشتی پهلو گرفته‬ ‫گمان می کنید روزی که هابیل کش��ته شد‪ ،‬دلم نمی خواست کاری کنم؟!‪ ...‬یا روزی که ادم ها نوح نبی را هنگام‬ ‫س��اختن کشتی در میان صحرا ریشخند کردند‪ ،‬همه وجودم مشتاق حرکت نبود؟!‪ ...‬یا روزی که ابراهیم‪ ،‬معلق‬ ‫در میان زمین اتشین و اسمان داغ بود‪ ،‬ارزو نکردم که ای کاش می توانستم کاری کنم؟!‪...‬‬ ‫بانوی اب و افتاب‪66.....................................................................................................................‬‬ ‫نقطه کانونی در سیره فاطمه(س)‪68.............................................................................................‬‬ ‫مصحف فاطمه؛یادگار مادر برای فرزندان‪70..................................................................................‬‬ ‫سقیفه؛ بازگشت ارتجاع عربی‪72.................................................................................................‬‬ ‫مثل همیشه‪74.............................................................................................................................‬‬ ‫همیشه پای یک کتاب در میان است‪76........................................................................................‬‬ ‫سبد پیشنهادی شعر‪78...............................................................................................................‬‬ ‫محمد علی علومی در «ظلمات» از بم سخن می گوید‪80................................................................‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیر اجرایی‪ :‬مصطفی شوق ‬ ‫ی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬هادی خسروشاهین‬ ‫ی‬ ‫دبیر سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر اقتصاد‪ :‬محمدهیراد حاتمی‬ ‫ ‬ ‫دبیر فرهنگ و قدمگاه‪:‬زهیر توکلی‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مصطفی ش��وقی‬ ‫ ‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬امنه موسوی‬ ‫عکس‪ :‬حامد بدیعی‪ -‬ابوالفضل نسائی‬ ‫ ‬ ‫دبیردین وتاریخ‪ :‬علیرضا شاکر‬ ‫مشاور هنری و دبیر اینفوگرافی‪ :‬ایمان اوجیان ‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬س��میه فتحی‪ -‬حام��د زارع‪ -‬احس��ان ابطحی‪ -‬مه��دی افضلی‪ -‬مریم اس��ماعیل پور‬ ‫امیدکرمانی ها‪ -‬علیحاجیناصری‪-‬فاطمهمیرزایی‪-‬مریممیرزایی‪ -‬سجادمحقق‪-‬محسنفرجی‪-‬ابراهیماسماعیلیاراضی‪-‬کیوان‬ ‫امجدیان ‪ -‬مهدی رعنایی ‪ -‬محمدحسین مهرزاد‪ -‬نرگس رسولی‪ -‬حسین نجاتی‪ -‬سید حجت سجادی زاده ‪ -‬حمیدرضا امیدی سرور‬ ‫س��عید مروت��ی ‪ -‬رض��ا صائم��ی ‪ -‬س��عید نوای��ی ‪ -‬زین��ب حقی ‪ -‬س��میه علیپ��ور ‪ -‬الناز محم��دی ‪ -‬هوم��ن مرادی‬ ‫مهدی ربوشه‪ -‬محمدرضا موحدی‪ -‬علیرضا خلیفه‪ -‬محمد جواد پاینده ‪ -‬مهری جمشیدی‬ ‫فنی‪:‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬نیما ملک نیازی‪ -‬معصومه فراهانی‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫امور اداری ‪ :‬سمانه مومنی‪ -‬سمیه قلی زاده‬ ‫امور مالی‪ :‬بیتا برازنده نیا‬ ‫باتشکر از‪ :‬دکتر مجید توسلی رکن ابادی ‪ -‬محمد جماعت ‪ -‬بهروز صمدبیگی‬ ‫چاپ‪ :‬رواق‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬انتهای خیابان سعادت اباد‪ ،‬خیابان دشت بهشت‪ ،‬بعد از تقاطع بهزاد‪ ،‬پالک ‪5‬‬ ‫تلفن‪22357035 :‬‬ ‫زهرای من! این تازه ابتدای مصیبت ماست‪.‬‬ ‫این من که س�ر تو را بر دام�ن گرفته ام پس‬ ‫از تو جز بر بالش غم س�ر نخواهم گذاش�ت‬ ‫و جز نخل های کوف�ه همراز نخواهم یافت؛‬ ‫« گوش�ه ای از کت�اب کش�تی پهلو گرفته‬ ‫نوشته مهدی شجاعی»‬ ‫ت می گوییم‪.‬‬ ‫شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) را تسلی ‬ ‫عکس‪ :‬حامد بدیعی‬ ‫‪5‬‬ ‫سرمقاله‬ ‫حیرت زایی به جای افسون زدایی‬ ‫وقتی چند جوان کرجی تی شرتی با عکس چند شهید‬ ‫را برتن می کنند‪ ،‬می خواهند چه بگویند؟‬ ‫سعید اجورلو‬ ‫در نقد عقالنی ش��دن جامعه م��درن ماکس وبر از‬ ‫دو نوع کنش س��نتی و عاطفی سخن گفت‪ .‬او در‬ ‫عین حال کنش عقالن��ی را هم به دو نوع معطوف‬ ‫به هدف و معطوف به ارزش تقسیم کرد تا چالش‬ ‫خود را با جهانی که او جهان در حال عقالنی شدن‬ ‫می نامید‪ ،‬جهانی که در حال افس��ون زدایی ش��دن‬ ‫می خوان��دش و جهانی که در حال بی معنا ش��دن‬ ‫تصورش می کرد‪ ،‬شروع کرده باشد‪.‬‬ ‫از نظر او دنیای جدید‪،‬‬ ‫ب��ه س��رعت س��مت‬ ‫عقالنیت را پیش گرفته‬ ‫بود و با س��رمایه داری‬ ‫و بوروکراس��ــی ‪-‬‬ ‫بنگا ه س��رمایه داران‬ ‫ روح انس��ان را‬‫چن��د پ��اره می کرد و‬ ‫قفس اهنی��ن پرنده را‬ ‫می ساخت‪.‬‬ ‫عقالنیت جدید جهان‬ ‫بی معنا را می پس��ندید‬ ‫و جهان خالی از معنا‬ ‫جهان انسان های تنها‬ ‫و غریب��ه بود‪ .‬انس��ان‬ ‫ا گز یستا نسیا لیس��تی‬ ‫هایدگ��ر نم��اد ای��ن‬ ‫انسان است‪« .‬دازاین»‬ ‫موج��ودی اس��ت در‬ ‫زم��ان و مکان خاصی‬ ‫ک��ه هی��چ ارتباطی با‬ ‫خالق خ��ود ندارد‪ .‬انس��ان های بی هویت که خود‬ ‫خدای خویش اند‪ .‬انس��ان های اتمی ش��ده؛ خالی‬ ‫از معنویت‪ ،‬بدون حامی و بی سرانجام‪ ،‬انسانی که‬ ‫هایدگر س��اخته بود برای ف��رار از تنهایی چاره ای‬ ‫جز پن��اه بردن به هیتلر نداش��ت‪ .‬ب��ه قول هگل‪،‬‬ ‫روح تاری��خ انگار می بایس��ت فرجام انس��ان های‬ ‫تنها را می س��اخت‪.‬جهان خالی از معنا اگر به تعبیر‬ ‫وبر به س��وی عقالنی��ت می رفت ام��ا در نگرش‬ ‫پوزیتیویست ها جهانی کمی و عینی تصور می شد‪.‬‬ ‫اگ��ر ماکس وبر س��خن از روح عینی‪ ،‬روح ذهنی‬ ‫و همدل��ی (‪ )Impaty‬می گف��ت‪ ،‬اگوس��ت کنت‬ ‫از س��ه دوره تخیل��ی و تعقلی و تحصلی س��خن‬ ‫گف��ت و تخی��ل و تعقل را از یک جنس دانس��ت‬ ‫و تعق��ل را هم نوعی خی��ال و توهم توصیف کرد‬ ‫و اصال��ت تحص��ل و عینی گرای��ی را جایگزی��ن‬ ‫ذه��ن و عق��ل کرد‪.‬اگ��ر پروتستانیس��م ب��ا داعیه‬ ‫رستگاری بدون کلیسا شعار «نیایش مرد مسیحی»‬ ‫‪6‬‬ ‫(‪ )The Priesthood of The Chirstan man‬را س��رداد‪ ،‬اما‬ ‫حاصل کار نه حذف کلیسا که حذف معنا از جهان بود‪.‬‬ ‫عبور از تعقل به تحصل پایان کار افسون زدایی از جهان‬ ‫بود‪ .‬منتقل کردن معیار ش��ناخت از وحی و اسمان به‬ ‫عقل و از عقل به چش��م سیری بود که پس از جنبش‬ ‫ح دینی اغاز شده بود‪.‬‬ ‫اصال ‬ ‫انس��ان خالی ش��ده از معنا‪ ،‬انس��انی بود که از سنت‬ ‫به مدرنیس��م پا گذاش��ته ب��ود‪ .‬اگر در دوران س��نت‬ ‫(‪ )Tradional‬کنش عاطفی‪ ،‬حس��ب و نس��ب و ایمان‬ ‫پش��تیبان انس��ان بود‪ ،‬در جهان م��درن کنش عقالنی‬ ‫معطوف به هدف گفتمان مسلط جامعه بود‪.‬‬ ‫عقل ه��م در مقام ابراز قرار گرف��ت؛ «خرد تکنیکی »‬ ‫ان چیزی بود که مارکوزه در نقد غرب س��رمایه داری‬ ‫به کار می برد‪ .‬ش��بیه انچه ارنت در نقد س��رمایه داری‬ ‫گفته بود‪.‬‬ ‫جامعه همبس��ته سنتی و ساده دیروز به قول دورکهایم‬ ‫به سوی همبستگی ارگانیکی حرکت می کند و شبکه‬ ‫حمایتی گسترده انسان سنتی به شبکه حمایتی کوچک‬ ‫برای انس��ان جدید تبدیل می ش��ود؛تغییری که باعث‬ ‫«انومی» و «از هم گس��یختگی» (‪)disorientation‬‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫و به قول وبر‪ ،‬انسان راحت و خرسند سنتی‪ ،‬تبدیل به‬ ‫انسان ناراحت و ناخرسند مدرن می شود‪.‬‬ ‫این «از هم گسیختگی» حاصل تقسیم کار جدید است‪.‬‬ ‫معادالت جدید در ش��هر انس��ان های جدید می سازد‪.‬‬ ‫عقب ماندن انس��ان مدرن از تقس��یم کار‪ ،‬همبستگی‬ ‫اجتماعی را دچار اختالل می کند‪.‬‬ ‫انسان مدرن‪ ،‬انسانی تنها و البته تک بعدی است‪ .‬انسان‬ ‫توده ای و اتمیزه شده؛ گویی قطع شدن ارتباط زمین با‬ ‫اسمان دستاورد جهان افسون زدایی شده بود‪.‬‬ ‫ما ایرانیان هم مثل تمام مردم دنیا درحال گذر از سنت‬ ‫به مدرنیسم هستیم‪ .‬گویا این دوره ای است که گریزی‬ ‫از ان نداریم حتی اگر سنت گرایانی چون حسین نصر‬ ‫داد از اش��فتگی های جهان تکنولوژیک س��ر دهند و‬ ‫دستاوردهای مدرن بشر را موجب بدبختی بدانند‪.‬‬ ‫وقتی چند جوان کرجی تی شرت هایی با عکس شهدای‬ ‫مش��هور دوران جنگ و انقالب برتن می کنند‪ ،‬دقیق تر‬ ‫درک می کنیم که ما هم مثل تمام دنیا و شاید دیرتر از‬ ‫برخی کش��ورها یا زودتر از برخی دیگر از کشورها با‬ ‫چالش سنت و مدرنیته مواجهیم‪ .‬دقیق تر می توان درک‬ ‫کرد که همبستگی اجتماعی براساس تقسیم کار جدید‪،‬‬ ‫همبستگی نیست‪ ،‬نوعی از هم گسیختگی است‪.‬‬ ‫دنیای لیب��رال‪ ،‬دنیای عقالنیت و دنیای نس��بی گرایی‬ ‫اس��ت‪ .‬گرچه هالیوود برخالف سینمای روشنفکری‬ ‫فرانس��ه برای استحکام ایدئولوژی خود قهرمان تولید‬ ‫می کند‪ ،‬اما شعار دنیای جدید‪ ،‬شعار فردگرایی است؛‬ ‫دنیایی علیه قهرمان پروری‪.‬‬ ‫دنی��ای مدرن قهرمان های خ��ودش را دارد‪ .‬قهرمانانی‬ ‫که بدون اعتقاد به اسمان‬ ‫و متافیزی��ک کاره��ای‬ ‫اس��مانی و متافیزیک��ی‬ ‫می کنن��د‪ .‬قهرمانان��ی که‬ ‫بدون اعتقاد به ایدئولوژی‬ ‫کاره��ای ایدئولوژی��ک‬ ‫می کنند‪ .‬ب��دون اعتقاد به‬ ‫اخالق کاره��ای اخالقی‬ ‫می کنن��د‪ .‬این ای��ا نوعی‬ ‫بازگش��ت به خویش��تن‬ ‫نیس��ت؟ این ایا بازگشت‬ ‫به فطرت نیست؟ و این را‬ ‫نباید بازگشت به مذهب‬ ‫دانست؟‬ ‫انس��ان هایدگری‪ ،‬انسان‬ ‫ناتمام��ی اس��ت و ب��ه‬ ‫ق��ول مای��کل اوکش��ات‬ ‫«ف��رد ناتم��ام» اس��ت‪.‬‬ ‫بازگش��ت ب��ه فط��رت‬ ‫ام��ا در واکن��ش ب��ه نفی‬ ‫عق��ل کل خداون��دی‬ ‫گاهی جنبه هیجان جمعی و ایجاد همبس��تگی کاذب‬ ‫(‪ )False Community‬ب��ه خ��ود می گی��رد و در قالب‬ ‫م��د (‪ ،)Fashion‬عرفان ه��ای نوظه��ور و جنبش های‬ ‫جوانان بروز می کن��د‪ ،‬گاهی هم در قالب جنبش های‬ ‫جمعی‪ ،‬هم از ن��وع اصالحی و هم از نوع عمیق مثل‬ ‫کمونیسم و فاشیسم جلوه می کند‪.‬‬ ‫انس��ان خالی شده از معنا می خواهد برگردد و در این‬ ‫میان انس��ان جدید قهرم��ان می خواهد گرچه انقالب‬ ‫اس�لامی به قول میش��ل فوکو تنها انقالبی است که از‬ ‫راه مدرنیس��م به سرانجام نرس��یده‪ ،‬اما ما ایرانیان در‬ ‫صد سال گذشته چه در سیاست‪ ،‬چه در فرهنگ و چه‬ ‫در معادالت اجتماعی با امواج مدرنیته مواجه بوده ایم‪.‬‬ ‫داس��تان جوانان ما جالب ب��ود‪ .‬در اوایل دهه هفتاد رو‬ ‫به غرب کرده و س��عی کردند مثل انها شوند و به انچه‬ ‫فرهنگ مقاومت‪ ،‬فرهنگ پایداری و فرهنگ شهادت‬ ‫نامیده می شد به چشم یک دعوت دولتی نگاه می کردند‬ ‫و از کنارش می گذشتند‪ .‬غربی شدن جوانان ایرانی اما‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫راه امام‬ ‫پایان کار نبود‪ .‬دور تازه ای از بی هویتی به سنت و‬ ‫از هم گس��یختگی دورکهایمی‪ ،‬جوانان ایرانی را با‬ ‫چالش مواجه کرد‪.‬‬ ‫راه بازگش��ت ام��ا برای جوانان ش��رقی و به ویژه‬ ‫جوان ایرانی مس��لمان راه س��خت و صعبی نبود‪.‬‬ ‫منابع وحیانی و توحیدی اسالم در کنار ارزش های‬ ‫انقالب اسالمی راه بازگشت را هموار می کرد‪.‬‬ ‫از همی��ن رو‪ ،‬اق��دام جوانان کرج��ی را در حالتی‬ ‫بدبینانه باید نوعی همبس��تگی کاذب دانست یا در‬ ‫حالتی خوشبینانه بازگشت به ارزش های انقالب؟‬ ‫فرض بدبینانه نگران کننده اس��ت‪ ،‬چرا که اینگونه‬ ‫اقدام ها بار ارزشی ندارد و فقط تالشی است برای‬ ‫معنا دار کردن زندگی؛ گاهی عکس چه گورا‪ ،‬گاهی‬ ‫ه��م عکس همت و باکری‪ .‬باید منتظر عکس های‬ ‫دیگر هم بود؟‬ ‫و با همین فرض بدبینانه اس��ت که میل جوانان به‬ ‫شهدا ظاهری و سطحی تلقی می شود‪.‬‬ ‫اما با فرض خوش��بینانه عالقه جوانان به قهرمانان‬ ‫ملی بازگشتی از سر صدق و ایمان به مردان خداوند‬ ‫است؛ بازگشتی صریح و عریان‪ ،‬بدون خجالت و‬ ‫ب��ا صراحت ‪ ،‬انقدر ش��جاعانه که چن��د جوان راه‬ ‫خیابان پیش بگیرند و عکس قهرمانان شان را روی‬ ‫سینه بگذارند‪.‬‬ ‫اما این پایان کار نیس��ت‪ .‬این اقدام اگر نقطه فرار‬ ‫ی شدن وبری باشد‪ ،‬تازه‬ ‫از افس��ون زدایی و عقالن ‬ ‫اغاز کار است‪.‬‬ ‫افت از انجا ش��روع می شود که قهرمانان قدسی و‬ ‫اس��مانی ما بیش از حد زمینی شوند‪ .‬انقدر زمینی‬ ‫شوند که دیگر ظرفیت الگوسازی خود را از دست‬ ‫دهند‪ .‬خط قرمز زمینی شدن شهیدان‪ ،‬از بین رفتن‬ ‫قابلیت الگوسازی انان است‪.‬‬ ‫پوشیدن تی ش��رت هایی با عکس شهیدان همت‪،‬‬ ‫باکری‪ ،‬عاصمی و اوینی نش��انه ای خوبی است از‬ ‫سوی چند جوان که بدون سفارش دست به چنین‬ ‫کاری زده اند‪.‬‬ ‫این نشانه را باید به درستی تفسیر کرد‪ .‬هم فرض‬ ‫بدبینان��ه اش را در نظ��ر داش��ت و ه��م در حالت‬ ‫خوش��بینانه افت ها را دید‪ .‬این ش��اید یک نشانه‬ ‫بزرگ از س��وی جوانان ایرانی باشد؛ اینکه جوانان‬ ‫ما پس از دوران بی هویتی و س��رگردانی در ش��هر‬ ‫اکنون به دنبال معنا می گردند‪.‬‬ ‫دنیای این��ده دنیای اخالق اس��ت‪ ،‬دنیای معنادار‪.‬‬ ‫ن��ه فقط دنی��ای عینی ک��ه دنیای ذهن��ی‪ .‬اخالق‬ ‫به عنوان ایدئولوژی جدید گس��ترش توده ای یافته‬ ‫اس��ت‪ .‬اما اخالق منهای ش��ریعت‪ ،‬اخالق منهای‬ ‫هنجار است‪ ،‬اخالق بی س��رانجام و نوعی هیجان‬ ‫کاذب‪.‬‬ ‫اخالق امری ش��خصی اس��ت و نمی ت��وان نقش‬ ‫ایدئولوژی��ک ب��رای ان در نظ��ر گرف��ت‪ .‬اخالق‬ ‫ب��ه مثابه ایدئولوژی ناکارا اس��ت‪ .‬اخالق به دنبال‬ ‫کمال ادمیان اس��ت‪ ،‬ولی ایدئولوژی به دنبال اداره‬ ‫زندگی ادمیان‪ .‬اخالق منهای ش��ریعت سرانجامی‬ ‫جز نسبی گرایی ندارد‪.‬‬ ‫انس��ان جدی��د می خواه��د روح چندپ��اره اش را‬ ‫به هم بچسباند‪ ،‬می خواهد معنادار شود و می خواهد‬ ‫از عقالنیت اب��زاری و خرد تکنیکی بگریزد‪ .‬او به‬ ‫دنبال دنیای معنادار است‪ ،‬نه دنیای بی معنا‪.‬‬ ‫انس��ان جدی��د ب��ه دنب��ال حی��رت اس��ت‪ ،‬ن��ه‬ ‫حیرت زدایی‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫از بین بردن‬ ‫فرهنگ استعماری‬ ‫امام در این سخنرانی به انتقاد از غربی ها پرداختند‪.‬‬ ‫انتقاد ایشان معطوف به دور نگ ه داشتن ایرانیان از‬ ‫علوم و فنون جدید بود‪.‬‬ ‫فرهن��گ م��ا ی��ک فرهنگ اس��تعماری اس��ت که‬ ‫نمی گذارد بچه های م ا تربیت و رشد پیدا کنند‪ .‬بعد‬ ‫از تقریبا هفتاد س��ال مدرسه داش��تن و سی و چند‬ ‫سال ‪ -‬یا بیشتر ‪ -‬دانشگاه داشتن و اگر یک لوزه ای‬ ‫را بخواهن��د عمل بکنند‪ ،‬می گوین��د باید برود لندن‬ ‫عمل بکند! اگر یک کس��ی سینه اش مثال درد داشته‬ ‫باشد یا یک مرض [داشته باشد] باید برود به خارج‪.‬‬ ‫برای اینکه نگذاش��ته اند نیروی جوان های ما رشد و‬ ‫ تربی��ت پیدا بکند‪ .‬من در این س��فری که به پاریس‬ ‫رفتم که از جاهای مختلف برای مالقات من امدند‪،‬‬ ‫از جمله از اشخاصی که امدند‪ ،‬ایرانی هایی [بودند]‬ ‫که در المان هستند‪ ،‬چهار صد نفرند‪ ،‬ظاهرا[که] برای‬ ‫ی انجا رفته اند‪ .‬اینها ش��کایات داشتند و‬ ‫نیروی اتم ‬ ‫می گفتند که اوال نمی گذارند درس��ت ما اطالع پیدا‬ ‫کنیم از این فنونی که هس��ت و ثانیا این برای ایران‬ ‫مضر اس��ت؛ برای اینکه تا نفت تمام بشود‪ ،‬این هم‬ ‫تمام می ش��ود! این جانش��ین نفت است و این االن‬ ‫اگر درس��ت بشود‪ ،‬تا نفت تمام بشود این تمام شده‬ ‫اس��ت‪ .‬بنابراین‪ ،‬ضرر دارد ب��رای ایران و ضررهای‬ ‫جانی دارد برای ملت ایران‪ ،‬اینها را نگذاشتند درست‬ ‫تحصیل بکنند‪ .‬انی هم که می خواس��تند بکنند‪ ،‬اگر‬ ‫نیمه تمام بود‪ ،‬ان هم این بود‪ :‬چیزهایی که مضر به‬ ‫حال کشور ما بود‪.‬‬ ‫می دانید که کش��اورزی ما را به کلی از بین بردند که‬ ‫االن ما در همه چیز‪ ،‬احتیاج به خارج داریم‪ .‬دامداری‬ ‫ما را به کلی از بی��ن بردند‪ .‬مراتع ما را به خارجی ها‬ ‫دادند‪ ،‬یا اجاره دادند یا همین طور دادند‪ .‬جنگل های‬ ‫ما را «ملی» کردند‪ ،‬دست ملت را از ان کوتاه کردند‬ ‫و به خارجی ها دادند [رژیم پهلوی]‪ .‬االن ش��ما هر‬ ‫جای این مملکت را دس��ت بگذارید‪ ،‬خرابه است؛‬ ‫یک خرابه را گذاش��تند و هر چه ما داشتیم برداشتند‬ ‫و رفتند‪ .‬االن این دول��ت و ما‪ ،‬وارث یک خرابه ای‬ ‫هس��تیم که همه چیز ان را از بی��ن برده اند و باید از‬ ‫سر بنا بشود‪.‬‬ ‫غارت اموال ملت ایران‬ ‫تبلیغات اینها اینقدر ب��ود که در همین خلیج تقریبا‬ ‫عقیده ش��ان این بود که اگر ش��اه نباش��د دنیا به هم‬ ‫می خ��ورد! در ایران هم بل��ی؛ این تتمه اش حاال هم‬ ‫هس��ت‪ .‬اینها بعد می فهمند که اینه��ا ‪ -‬این خاندان‬ ‫‪ -‬به س��ر ملت ما چ��ه اورده اند‪ .‬خزائن این ملت را‬ ‫اینها ‪ -‬همه ان را ‪ -‬چاپیدند و بردند‪ .‬زمان رضا شاه‪،‬‬ ‫چمدان ه��ای زیاد از جواهر پ��ر کردند و در دریا ‪-‬‬ ‫وقتی که در کشتی نشستند و بردند او را ‪ -‬بین دریا‬ ‫یک بلمی اوردند متصل کردند‪ ،‬رضا شاه را نشاندند‬ ‫ت��وی ان‪ .‬کش��تی را با جواهرات بردند انگلس��تان!‬ ‫خورد و رفت! این در زمان او بود‪.‬‬ ‫در زم��ان این هم‪ ،‬قبل از اینکه برود‪ ،‬همه چیزش را‬ ‫بس��ته بندی کردند و بردند‪ .‬جواهرات را بردند؛ همه‬ ‫چی��ز را تقریبا غارت کردن��د و رفتند‪ .‬این مملکت‪،‬‬ ‫نفت که مهمترین چیز این مملکت است‪ ،‬دارایی این‬ ‫مملکت است و باید نس��ل های اتی از این استفاده‬ ‫بکنند‪ ،‬اگر بیست س��ال دیگر این [ش��اه] بود‪ ،‬دیگر‬ ‫نفت نداشتید‪ .‬خودش هم می گفت که نفت ما بیشتر‬ ‫از بیس��ت و چند سال نیس��ت! برای اینکه نفت را‬ ‫همین طور لوله هایش را باز کردند و دادند به غیر‪ .‬در‬ ‫مقابلش چه گرفتند؟ برای امریکا ‪ -‬که نمونه بارزش‬ ‫اس��ت ‪ -‬نفت ها را دادن��د‪ ،‬در مقابل ان پایگاه برای‬ ‫امریکا درست کردند نه اینکه اسلحه به ما دادند! این‬ ‫صورت مساله بود که اینها در مقابل نفت اسلحه به‬ ‫ما دادند؛ اس��لحه ای که به ما دادند‪ ،‬اسلحه ای است‬ ‫که ما نمی توانیم استعمالش کنیم! االن در مملکت ما‬ ‫کسی نیست که بتواند این اسلحه ها را استعمال کند‪.‬‬ ‫این اسلحه را دادند که پایگاه باشد‪ ،‬که اگر یک وقتی‬ ‫با ش��وروی مثال اینها جنگشان شد‪ ،‬ایران پایگاه انها‬ ‫باش��د و پایگاه های زیاد درست کردند‪ .‬هم نفت را‬ ‫بردند‪ ،‬هم به نفع خودشان عوض را دادند! هردو به‬ ‫جیب خود انها رفته [است]‪ .‬اینها یک همچو خیانتی‬ ‫به این مملکت کردند‪.‬‬ ‫و باز در خلیج می گویید هستند اشخاصی که خیلی‬ ‫شاه دوس��تند! دیگر حاال باید استخوان پوسیده او را‬ ‫بپرس��تند! این خائن ها باید اس��تخوان پوسیده او را‬ ‫بپرس��تند‪ .‬این حال یک اس��تخوان پوسیده ای است‬ ‫که نه امریکا قبولش کرده نه همان رباط که هس��ت‬ ‫ انه��ا ه��م می گویند که ما این را به ش��اهی قبول‬‫نداریم و نمی تواند اینجا بماند ‪ -‬نه انگلستان قبولش‬ ‫کرد که برود‪ .‬همه ردش کردند؛ خوب اس��ت بیاید‬ ‫خلیج پیش این رفقایش !‬ ‫پیروزی‪ ،‬مرهون طبقه محروم است خداوند انشاءاهلل‬ ‫همه شما را توفیق بدهد‪.‬‬ ‫سخنرانی در میان جمعی از روحانیون و گروهی‬ ‫از ایرانیان مقیم امارات‬ ‫‪7‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫رهبر معظم انقالب‪:‬‬ ‫تاریخ صحیح‬ ‫و واقعی انقالب‬ ‫نگاشته شود‬ ‫« تاریخ سازی های دروغین و هدفمندی درباره دوران قبل‬ ‫از انقالب و حتی بعد از پیروزی انقالب اس�لامی انجام‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی در دیدار جمعی از مسئوالن‬ ‫حوزه هنری سازمان تبلیغات اسالمی و دست اندرکاران‬ ‫تولید و انتشار کتاب «دا»‪ ،‬مساله کتاب را یکی از مسائل‬ ‫اصلی‪ ،‬درجه یک و ب��دون جایگزین در مقوله فرهنگ‬ ‫دانس��تند و تاکید کردند‪« :‬انقالب اسالمی و دفاع مقدس‬ ‫گنجینه های تمام نشدنی و ظرفیت های عظیمی هستند که‬ ‫باید از انها برای نش��ر و گسترش فرهنگ و ارزش های‬ ‫دینی و انقالب اسالمی در جامعه و جهان حداکثر استفاده‬ ‫را کرد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با تاکید بر اینکه دفاع مقدس‪،‬‬ ‫ظرفیت گرانبهای��ی برای بارور کردن ادبیات کش��ور و‬ ‫انتق��ال معرفت ناب دینی و انقالب اس�لامی به جامعه‬ ‫است‪ ،‬افزودند‪« :‬کتاب «دا» که بحق و انصافا کتاب بسیار‬ ‫خوب و قابل طرح در س��طح جهانی اس��ت‪ ،‬مربوط به‬ ‫بخش کوچکی از وقایع جنگ تحمیلی است و این نشان‬ ‫می دهد که هشت سال دفاع مقدس دارای ظرفیت تولید‬ ‫هزاران کتاب به منظور انتقال فرهنگ و ارزش های اسالمی‬ ‫و انقالبی به جامعه و جهان است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی خاطرنشان کردند‪« :‬ارتقای دانش‪،‬‬ ‫تجرب��ه‪ ،‬فهم و قدرت تحلیل مردم از قضایا و رش��د و‬ ‫تعالی فرهنگی از طریق تولید و نش��ر چنین کتاب هایی‬ ‫امکان پذیر است‪».‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬انقالب اس�لامی ایران و‬ ‫نحوه شکل گیری‪ ،‬وقوع حوادث پس از ان و ایستادگی‬ ‫‪ 30‬س��اله و س��رافرازی ملت ایران در مقابل چالش های‬ ‫حاشیه نگاری دیدار دست اندرکاران «دا» با رهبر معظم انقالب‬ ‫از طرح دغدغه کتاب تا رسیدگی‬ ‫به نابسامانی خرمشهر‬ ‫پایگاه اطالع رسانی رهبری‪ :‬به لطف ناهماهنگی های‬ ‫همیشگی‪ ،‬کمی طول کشید تا برسیم به محل دیدار‬ ‫و هم��ه انهای��ی که قرار بود‪ ،‬ام��د ه و در صف های‬ ‫نماز نشسته بودند‪ .‬وقتی نشستیم صدای اذان می امد‪.‬‬ ‫چند دقیقه بعد رهبر هم امد و ایستاد به نماز‪ .‬جلسه‬ ‫کمی غیر منتظره بود‪ .‬بهمن ماه س��ال گذش��ته رهبر‬ ‫با دس��ت اندرکاران کت��اب «دا» دیدار داش��تند‪ .‬االن‬ ‫هم موقع نمایش��گاه کتاب و جلس��ه با مسئوالن و‬ ‫کارکنان فقط یک انتش��ارات (حتی اگر س��وره مهر‬ ‫باش��د و وابس��ته به حوزه هنری ) جال��ب بود‪ .‬نماز‬ ‫خواندی��م و منتظر پایان تعقیبات رهبر ایس��تادیم تا‬ ‫هرچه می توانیم نزدیک تر به ایش��ان بنشینیم‪ .‬رهبر‬ ‫مثل همیشه نشست زیر عکس امام و ما هم نشستیم‬ ‫اطرافش‪ .‬فرصت ش��د تا باز هم از نزدیک ببینمش‪،‬‬ ‫دیگر مدت هاست در صورتش موی سیاهی نیست و‬ ‫چهره اش خبر از سال های زیاد عمر می دهد‪ .‬هرچند‬ ‫وقتی صحبت یا سوال می کند‪ ،‬خبری از ان کهولت‬ ‫‪8‬‬ ‫نیس��ت و ش��ادابی جایش را می گیرد‪ .‬عبای قهوه ای‬ ‫رنگ تابس��تانی پوش��یده بود و قب��ای زیتونی رنگ و‬ ‫چفیه ای که حتما توسط کس��ی درخواست می شد تا‬ ‫اخر جلسه‪ .‬مثل همیشه سر گرداند و همه جمعیت را‬ ‫از نظر گذراند و به چشم های حاضران نگاه کرد و ارام‬ ‫س��ر تکان داد و گفت‪« :‬من اماده شنیدن هستم‪».‬اقای‬ ‫خاموش��ی که رئیس س��ازمان تبلیغات اسالمی است‪،‬‬ ‫اول ش��روع کرد و کوتاه گزارش داد و گفت‪« :‬جوانان‬ ‫دنب��ال نقطه نظرات حضرت عال��ی در حوزه فرهنگ‬ ‫هس��تند‪ ».‬بعد از خاموش��ی‪ ،‬محس��ن مومنی صحبت‬ ‫کرد‪ ،‬او هم کوتاه‪ .‬چند روزی بیش��تر از صدور حکم‬ ‫ریاس��تش بر حوزه هنری نمی گذش��ت و تازه ساعت‬ ‫‪ 9‬صبح از س��فر کربال رسیده بود و خودش را رسانده‬ ‫ب��ود به جلس��ه‪ .‬یک بار ای��ن اقای مومن��ی را همراه‬ ‫رضا امیرخانی و س��یدعلی کاش��فی خوانس��اری در‬ ‫یک��ی از خیابان ه��ای کربال دیدم‪ ،‬ان موق��ع که بازار‬ ‫زیارت ه��ای قاچاق��ی داغ بود‪ .‬ش��اید به همین خاطر‬ ‫بزرگ بین المللی را موضوعی بسیار عظیم و فرهنگساز‬ ‫برای ملت ها دانس��تند و افزودند‪« :‬متاسفانه موضوعی با‬ ‫چنین عظمت دچار غفلت واقع شده و در زمینه نگارش‬ ‫تاریخ انقالب اسالمی و تولید کتاب و دیگر محصوالت‬ ‫فرهنگی‪ ،‬تقریبا کار خاصی انجام نشده است‪».‬‬ ‫ایشان با اشاره به تاریخ سازی های دروغین و هدفمندی‬ ‫که درباره دوران قب��ل از انقالب و حتی بعد از پیروزی‬ ‫انقالب اس�لامی انجام شده است‪ ،‬تاکید کردند‪« :‬باید در‬ ‫خصوص نگارش تاریخ صحیح و واقعی انقالب اسالمی‬ ‫کاری جدی انجام و غفلت های گذشته جبران شود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی خاطرنشان کردند‪« :‬البته رویش های‬ ‫خوب و نویدبخشی در سال های اخیر در حوزه فرهنگ‬ ‫و ادبیات کشور مشاهده می شود که باید این رویش ها و‬ ‫تولیدات مورد توجه و حمایت قرار گیرند‪».‬‬ ‫ه�� ر وقت می بینم��ش برایم کس��وت زائ��ر کربال را‬ ‫دارد‪ .‬رهبر در طول صحبت های خاموش��ی و مومنی‬ ‫ارام نشس��ته بود؛ گاهی به انها ن��گاه می کرد و گاهی‬ ‫چش��م می دوخت به موکت های اتاق‪ .‬انطرف تر اقای‬ ‫بهبودی نشس��ته بود‪ .‬رهبر گفت‪« :‬اقای بهبودی ش��ما‬ ‫بفرمایی��د‪ ».‬بهبودی جواب داد‪« :‬من میهمانم!» رهبر به‬ ‫اقای س��رهنگی که کنار بهبودی نشسته بود نگاه کرد‬ ‫و گفت‪« :‬اقای س��رهنگی شما بفرمایید‪ ».‬سرهنگی با‬ ‫اش��اره س��ر جواب داد که حرفی ندارد‪ .‬رهبر با لحن‬ ‫دوس��تانه ای گفت‪« :‬حاال دو کلمه بفرمایید‪ ».‬سرهنگی‬ ‫اما باتجربه تر از ان بود که در چنین جلس��ه ای با وقت‬ ‫کم‪ ،‬صحبتی از س��ر تع��ارف بکند‪.‬رهبر که دید دیگر‬ ‫کس��ی قرار نیس��ت صحبت کند‪ ،‬صحبتش را ش��روع‬ ‫کرد‪« :‬خیلی متش��کرم از زحمات دوس��تان و تالش��ی‬ ‫که برای مس��اله کتاب دارید‪ ...‬مس��اله کتاب همچنان‬ ‫یکی از مس��ائل اصلی و درجه ی��ک در مقوله فرهنگ‬ ‫است‪ ».‬رهبر انقالب صحبت های خوبی درباره فرهنگ‪،‬‬ ‫کت��اب‪ ،‬ادبیات و‪ ...‬کردند که بخش هایی از ان منتش��ر‬ ‫شد‪ .‬اخرهای صحبت رهبر خطاب به اقای حمزه زاده‬ ‫گفت‪« :‬البته خوب اس��ت که ‪ 110‬بار این کتاب چاپ‬ ‫شده‪ ،‬ولی سرجمع می شود حدود ‪ 300,000‬نسخه‪ ،‬این‬ ‫عالمت خیلی خوبی نیست‪ .‬خوب بود که تیراژ چاپ‬ ‫برود باال؛ چند میلیون؛ ب��ا همین تعداد چاپ‪ ».‬به خانم‬ ‫حسینی هم رو کردند و گفتند‪« :‬والده شما خوب هستند‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫مضاعف‬ ‫همت مضاعف‪ ،‬کارگفتوگو‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای افزودند‪« :‬بای��د از فضای‬ ‫فرهنگی کش��ور به ویژه در حوزه تولید و نش��ر کتاب‬ ‫مراقبت ش��ود زیرا برخی به دنبال تاریخ سازی جعلی و‬ ‫ترویج ضد ارزش ها از طریق کتاب هستند‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه عرصه فرهنگی‪ ،‬عرصه جهاد است‪،‬‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬کسانی که در میدان جهاد فرهنگی‬ ‫حض��ور دارند باید حق جهاد را ب��ه جا اورند و انگونه‬ ‫که شایس��ته است به ترویج ارزش های دینی و واقعیات‬ ‫انقالب اسالمی و دفاع مقدس بپردازند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی افزودند‪« :‬البته مسائل فرهنگی با‬ ‫دستور و حکم پیش نمی روند بلکه الزمه موفقیت در این‬ ‫عرصه‪ ،‬انگیزه‪ ،‬ایمان و حضور فعال انسان های معتقد به‬ ‫ارزش های دینی و انقالب اسالمی است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی همچنین از خانم سیده زهرا حسینی‪،‬‬ ‫راوی کتاب «دا» و خانم س��یده اعظم حس��ینی‪ ،‬نویسنده‬ ‫کتاب «دا» تقدیر کردند‪.‬‬ ‫در این دیدار حجت االسالم والمسلمین خاموشی‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان تبلیغات اسالمی‪ ،‬گزارش��ی از فعالیت های این‬ ‫س��ازمان و ح��وزه هنری برای تروی��ج فرهنگ انقالب‬ ‫اس�لامی و دفاع مقدس ارائه کرد‪ .‬مومنی‪ ،‬رئیس حوزه‬ ‫هنری سازمان تبلیغات اسالمی نیز با بیان برخی اقدامات‬ ‫حوزه هنری در بخش تولید و نشر کتاب های مربوط به‬ ‫انقالب اس�لامی و دفاع مق��دس گفت‪« :‬ارتقای کیفیت‬ ‫نش��ر کتاب‪ ،‬برنامه ریزی برای مخاطبان نسل نوجوان و‬ ‫جوان‪ ،‬به کارگیری روش های جدید به منظور معرفی و‬ ‫توزیع کتاب ها و ترجمه کتاب های دفاع مقدس و انقالب‬ ‫اسالمی از جمله اقدامات حوزه هنری سازمان تبلیغات‬ ‫اسالمی است‪».‬مدیرعامل انتشارات سوره مهر هم با اشاره‬ ‫به ص دو دهمین نوبت چاپ کتاب «دا» گفت‪« :‬این کتاب‬ ‫در س��ال ‪ 88‬در ‪ 80‬نوبت به چاپ رس��یده است‪ ».‬وی‬ ‫همچنین بر لزوم ایجاد زیرساخت های مناسب برای نشر‪،‬‬ ‫معرف��ی و توزیع کتاب های مبتنی بر ارزش های دینی و‬ ‫انقالب اسالمی تاکید کرد‪.‬‬ ‫خاطرنشان می شود کتاب «دا» روایت بخشی از خاطرات‬ ‫و وقایع هفته های اول جنگ تحمیلی و تهاجم دش��من‬ ‫بعثی به شهر خرمشهر است‪.‬‬ ‫خانم حس��ینی؟» گفت وگوی رهبر با خانم حسینی‬ ‫ادامه پیدا کرد‪ .‬خانم حس��ینی گفت‪« :‬من عهد کرده ام‬ ‫هرجا دستم به مسئولی رسید‪ »...‬رهبر ادامه داد که «بله‬ ‫می دانم‪ ...‬راجع به مشکالت خرمشهر پیگیر باشید‪».‬‬ ‫معلوم شد قبال هم حس��ینی به رهبر گله و شکایت‬ ‫وضع خرمشهر را کرده است‪ .‬حسینی تند تند راجع به‬ ‫مشکالت فرهنگی و نفوذ وهابیت و مسئوالن کم کار‬ ‫صحبت هایی کرد و رهبر با ارامش گوش داد و جایی‬ ‫گفت‪« :‬البته بگویم برای خرمشهر کارهای خوبی هم‬ ‫انجام ش��ده که من با خبرم؛ هرچند ش��ما یاد دوران‬ ‫بچگی خودتان هستید و خاطرات قدم زدن کنار شط؛‬ ‫که بله ش��اید ان طور نشده خرمشهر‪ ».‬حسینی گفت‪:‬‬ ‫«شما دفعه قبل گفتید مشکالت خرمشهر را بنویسم‬ ‫و بدهم به یکی از مس��ئوالن‪ .‬ولی با اینکه شماره من‬ ‫را گرفتند ولی تماس��ی گرفته نشد‪ .‬چندبار دیگر هم‬ ‫نوش��تم ولی‪ »...‬گله گزاری مفصل حسینی باعث شد‬ ‫یکی از مدیران اجرایی که انجا بود‪ ،‬وارد معرکه بشود‬ ‫و همان جور دم دستی گزارشی از فعالیت های در حال‬ ‫انجام در خرمش��هر بدهد‪ .‬رهبر حرف های ان مدیر‬ ‫اجرایی را هم گوش کرد و گفت‪« :‬این ها را که خودم‬ ‫می دانم‪ ،‬مساله االن این است که با ایشان تماس گرفته‬ ‫نشده‪ ».‬بعدتر البته حسینی به رهبر گفت‪« :‬ببخشید که‬ ‫جسارت کردم» و رهبر جواب داد‪« :‬عیبی ندارد‪ ،‬چه‬ ‫جسارتی!»‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫با همت و کار مضاعف‬ ‫به هدف های بزرگ تر نزدیک شویم‬ ‫مقام معظم رهبری در پیام نوروزی‪ ،‬سال جدید را سال «همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» نامگذاری کردند‪ .‬در بخشی‬ ‫از پیام نوروزی ایشان امده است‪« :‬من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» نامگذارى می کنم‪ ،‬به‬ ‫امید اینکه در بخش هاى مختلف‪ ،‬بخش هاى اقتصادى‪ ،‬بخش هاى فرهنگى‪ ،‬بخش هاى سیاسى‪ ،‬بخش هاى عمرانى و‬ ‫بخش هاى اجتماعى در همه عرصه ها‪ ،‬مسئوالن کشور همراه مردم عزیزمان بتوانند با گام هاى بلندتر‪ ،‬با همت بلندتر‪،‬‬ ‫با کار بیشتر و متراکم تر‪ ،‬راه هاى نرفت ه را بپیمایند و به هدف هاى بزرگ خود انشاءاهلل نزدیکتر شوند‪ .‬ما به این همت‬ ‫مضاعف نیازمندیم‪ .‬کشور به این کار مضاعف نیازمند است‪ ».‬در این بخش به صورت ثابت درباره راه های رسیدن به‬ ‫همت مضاعف و کار مضاعف از گفته ها و نظرات افراد مختلف استفاده می شود‪.‬‬ ‫منشور رفتاری شعار «همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» ترسیم شود‬ ‫ی گفت‪« :‬از عوامل مهم در جهت تحقق‬ ‫نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسالم ‬ ‫سریع و عملی تر پیام «همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» هماهنگی بین مسئوالن‪ ،‬وحدت‬ ‫نظ��ر در پیگی��ری اهداف‪ ،‬پرهیز از م��وازی کاری و کمک به یکدیگر اس��ت‪ ».‬ناصر‬ ‫س��ودانی با بیان این مطلب اظهار داشت‪« :‬پیش از هر اقدامی باید یک اسیب شناسی‬ ‫در سیاس��ت گذاری ها‪ ،‬تصمیم گیری ه��ا‪ ،‬برنامه ریزی ه��ا و ب��ه اج��را دراوردن این‬ ‫تصمیمات و برنامه ها داشته باشیم‪ ،‬این اقدام نخستین گام در جهت عملی کردن پیام‬ ‫«هم��ت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» خواهد ب��ود‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬به دنبال این اق��دام باید جاهایی که بعضا به‬ ‫موفقیت هایی دس��ت پیدا کردیم را مشخص‪ ،‬دالیل موفقیت را شناسایی و عوامل عدم موفقیت و ناکافی را‬ ‫حذف کنیم‪ .‬مهم ترین کار برای باال بردن همت و تالش تدوین برنامه منظم و مدون برای اقدامات خودمان‬ ‫است‪ ».‬نماینده مردم اهواز در مجلس عنوان کرد‪« :‬من معتقدم باید برای عملی شدن فرمان مقام معظم رهبری‬ ‫یک منش��ور رفتاری ترسیم شود و برای هر یک از س��ازمان ها‪ ،‬دستگاه های دولتی و نهادها تکالیف تازه ای‬ ‫تعریف ش��ود تا بر اساس ان بتوان در مقایسه با گذشته گام های بلندتری برداشت و اگر دستگاهی موفقیتی‬ ‫کسب کرده باید در پایان سال این موفقیت مضاعف شده باشد‪ ».‬سودانی گفت‪« :‬همچنین اگر عدم موفقیتی‬ ‫در برخی مقاطع و فرازها بوده‪ ،‬باید امکان جبران این امر وجود داشته باشد؛ بنابراین باید برنامه ریزی وسیع‬ ‫با رعایت سقف زمانی‪ ،‬نظارت پیوسته و تامین اعتبار الزم انجام شود‪».‬‬ ‫«همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف» را در سیاست خارجی اعمال کنیم‬ ‫نمایند ه مردم سمیرم در خانه ملت‪ ،‬لزوم برخورداری از یک سیاست فعال تر در عرصه‬ ‫بین المللی را نسبت به گذشته مورد تاکید قرار داد‪ .‬بهروز جعفری اظهار داشت‪« :‬همت‬ ‫مضاع��ف و کار مضاعف را باید در سیاس��ت خارجی اعمال کنیم‪ .‬در همه مس��ائل‬ ‫جهانی باید سیاست فعال داشته باشیم‪ ،‬نه سیاست منفعل که یکی از این فعالیت ها در‬ ‫بخش هسته ای است‪ ،‬چراکه این بحث یک بحث جهانی و فراگیر در دنیاست و باید‬ ‫ان را به گونه ای که هم عزت مردم و نظام حفظ شود و هم با چالش جدی و جدیدی‬ ‫مواجه نشویم پیش ببریم‪ ».‬این نمایند ه مجلس به حضور فعال تر در بحث کنفرانس های بین المللی در سال‬ ‫جدید اش��اره کرد و گفت‪« :‬به خصوص در کنفرانس غیرمتعهدها و سازمان کنفرانس کشورهای اسالمی در‬ ‫مسال ه فلسطین و در مجموع اوضاع خاورمیانه و به ویژه مواردی که در اطراف ما می گذارد مانند بحث عراق‬ ‫و افغانس��تان باید به نحوی تدبیر و مدیریت کنیم که متناس��ب با عزتمندی جمهوری اسالمی در خاورمیانه‬ ‫بتوانیم سیاس��ت های خود را دنبال کنیم‪ ».‬نمایند ه مردم سمیرم در پایان تاکید کرد که در بحث سیاست های‬ ‫داخلی هم انتخابات شوراها را داریم که باید در این مورد هم تدبیر امور کنیم و بحث همبستگی ملی را نیز‬ ‫در بحث انتخابات داخلی مدنظر داشته باشیم‪.‬‬ ‫همت و کار مضاعف موجب نا امیدی دشمنان از انحراف جوانان می شود‬ ‫عالءالدی��ن بروجردی‪ ،‬رئیس کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس‬ ‫شورای اس�لامی‪ :‬جوانان و نوجوانان باید درس��ال همت مضاعف‪ ،‬کار مضاعف‬ ‫ب��ا همت��ی عالی مدارج عالی علمی را طی کنند‪ .‬اکنون دش��منان این اب و خاک‬ ‫ب��ه دنب��ال ان هس��تند که جوان��ان و نوجوانان را از مس��یر علم و تق��وا منحرف‬ ‫ک��رده و انها را نس��بت به اینده و تحصی��ل دچار تردید کنن��د‪ .‬مهم ترین هدف‬ ‫دش��منان این کش��ور‪ ،‬ایجاد جنگ در عرصه فرهنگی اس��ت‪ .‬لزوم احیای تمدن‬ ‫گذش��تگان به عنوان رس��التی عظیم بر دوش همه احاد جامعه اس��ت‪ .‬امروز باید در سایه علم و دانش‬ ‫عقب ماندگی های برجای مانده از گذش��ته را که ناش��ی از سیاست اس��تکبار جهانی است‪ ،‬جبران کنیم‪.‬‬ ‫امام خمینی (ره) با کلمه «ما می توانیم» سرمنش��ا یک تحول عظیم ش��د و امروز می بینید در روس��تاها و‬ ‫ش��هرهای ما دانش اموزان به دنبال نواوری و اختراع هس��تند‪ .‬این امر نشان دهنده این واقعیت است که‬ ‫این کلمه س��اده به عنوان درسی بزرگ و باوری ملی در اندیشه معلمان و دانش اموزان نقش بسته است‪.‬‬ ‫اینترنت یک واقعیت در جهان امروزاس��ت‪ ،‬جوانان امروز باید بدون انکه بلغزند به راحتی وارد دنیای‬ ‫اینترنت ش��ده و با مراک��ز علمی و کتابخانه های مختلف ارتباط برقرار کنن��د و این بینش باید به گونه ای‬ ‫تقویت شود که نحوه استفاده از ان را فرا گیرند‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫یادداشت‬ ‫فاصله کم میان‬ ‫اصالح طلبانمعتدل‬ ‫و اصولگرایان معتدل‬ ‫علی مطهری ‪ /‬عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس‬ ‫ب��رای ادام��ه راه انق�لاب باید راه‬ ‫اصالح طلبی مبتنی بر اصولگرایی را‬ ‫در پیش بگیریم؛ اصالحاتی که مبتنی‬ ‫بر اصولی باشد که از اسالم گرفته ایم‪.‬‬ ‫هر دو گروه اصالح طلب و اصولگرا نقاط قوت و ضعفی‬ ‫دارند‪ .‬جریان اصالح طلبی روی مساله ازادی اندیشه و‬ ‫بیان تاکید فراوان و خوبی دارد و از طرفی بر حفظ سایر‬ ‫ارزش ها تاکید الزم را ندارد و ش��اید بتوان گفت ارزش‬ ‫بیش از حدی برای ازادی قائل شده و از طرفی مرز میان‬ ‫ازادی اجتماعی و بی بندوباری را مشخص و روشن نکرده‬ ‫است‪ .‬جریان اصولگرا نیز دغدغه چندانی در مورد ازادی‬ ‫بیان ندارد‪ .‬اکثریت اصولگرایان توجه کافی به مساله ازادی‬ ‫بیان ندارند و هر تعداد روزنامه هم که توقیف شود برایشان‬ ‫امری عادی است و هیچ اعتراضی از طرف انها صورت‬ ‫نمی گیرد‪ .‬البته امروز بخش��ی از اصولگرایان که حامیان‬ ‫دولت نام گرفته اند‪ ،‬به خاطر نگاه دولت به مسائل فرهنگی‬ ‫و نوع نگاه به مس��ائلی مانند عفاف و حجاب‪ ،‬در مساله‬ ‫ازادی اجتماعی به اصالح طلبان نزدیک شده اند و به خاطر‬ ‫تعصبی که نس��بت به دولت دارند در این حوزه اعتراض‬ ‫موثری ندارند‪ ،‬در حالی که در دوره اصالحات‪ ،‬در مقابل‬ ‫ناهنجاری های کوچکتر فریاد اعتراضشان بلند می شد و‬ ‫کفن پوشانتظاهراتمی کردند‪.‬‬ ‫برداشت از والیت فقیه نیز میان اصالح طلبان و اصولگرایان‬ ‫دو گونه است‪ .‬شهید مطهری دیدگاه هایی در خصوص این‬ ‫موضوعات داشتند‪ .‬هر دو گروه اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫ادعا می کنند که پیرو افکار ایشان هستند و اگر انچنان که‬ ‫ادعا می کنند پیرو اندیشه های شهید مطهری هستند‪ ،‬باید‬ ‫ببینند چقدر اندیشه هایشان با افکار استاد مطهری مطابقت‬ ‫دارد و س��عی کنند اصول خود را با اصول ایشان منطبق‬ ‫کنند‪ .‬من معتقدم استاد مطهری می تواند حلقه وحدت و‬ ‫منشا اتحاد میان اصالح طلبان و اصولگرایان قرار بگیرد‪،‬‬ ‫چرا که ه��ر دو گروه ادعای پی��روی از امام و رهبری را‬ ‫دارن��د و این هر دو بزرگوار ب��ر توجه به اثار و افکار ان‬ ‫اسالم شناس تاکید دارند‪.‬‬ ‫ما اگر اصالح طلب هس��تیم‪ ،‬اصالح��ات خودمان را‬ ‫بر اصول و مبانی ش��ناخته ش��ده ق��رار بدهیم و اگر‬ ‫اصولگرا هس��تیم اصول مورد نظرمان را که قرار است‬ ‫به ان پایبند باشیم‪ ،‬مشخص کنیم‪ .‬یکی از اصول مهم‬ ‫اصولگرایی‪ ،‬اصالح طلبی اس��ت‪ ،‬زی��را اصالح طلبی‬ ‫پروژه ایران هراسی غرب با حدف واگرایی در منطقه‬ ‫سلمان صفوی‪ /‬مدیر بخش مطالعات ایران اکادمی لندن‬ ‫اعراب گمان می کنند ایران به دنبال تغییر رژیم های کشورهای منطقه است‪ ،‬از اپوزیسیون‬ ‫انها حمایت می کند و خواهان ایجاد هژمونی منطقه ای اس��ت‪ .‬این در حالی است که‬ ‫دستگاه سیاست خارجی کشور باید با تحرکات بیشتر اعراب را متوجه این اشتباه کند‬ ‫و به انها نشان دهد که خطر اصلی منطقه اسرائیل است‪ ،‬نه ایران‪ .‬قصه ایران و اعراب‬ ‫دارای زوایای پیدا و پنهان فراوانی اس��ت‪ .‬رابطه ایران و مصر تنها قصه روابط مصر با‬ ‫اس��رائیل یا تکیه بر این موضوع که ایران از ترور انورسادات‪ ،‬رئیس جمهور این کشور‬ ‫ابراز خوش��حالی کرد و خیابانی را به نام ضارب وی نامگذاری کرد‪ ،‬نیس��ت‪ .‬با تغییر‬ ‫صحنه دیپلماس��ی منطقه ای‪ ،‬این موضوع دیگر به این شکل نیست‪ .‬مساله از این قرار‬ ‫است که در عصر حاضر‪ ،‬تعادل قدرت در خاورمیانه به یک مساله اساسی تبدیل شده‬ ‫است و بازیگران مختلف هر کدام سناریوهای خاص خودشان را دارند‪ .‬خاورمیانه به‬ ‫دلیل موقعیت های مختلف که مهم ترین ان موضوع انرژی اس��ت نخستین منطقه مهم‬ ‫جهان تلقی می شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر کشورهای فرامنطقه ای چون انگلیس‪ ،‬امریکا و فرانسه که قدرت های‬ ‫جهان��ی به ش��مار می روند نقش مهمی در ای��ن منطقه ایفا می کنند‪ .‬البته در گذش��ته‬ ‫روس��یه نیز در این گروه جا داش��ت که پس از فروپاش��ی اتحاد جماهیر شوروی این‬ ‫نقش کمرنگ ش��د‪ .‬امریکا به عنوان ابرقدرت جهانی و انگلیس و فرانسه نیز به جهت‬ ‫ریش��ه های نفوذ تاریخی شان در استعمار کش��ورهای منطقه خاورمیانه در این منطقه‬ ‫حضور دارند‪ .‬البته عراق هم در گذشته وجود داشت که گمان نمی کنم تا ‪ 10‬و ‪15‬سال‬ ‫اینده نقش چندان مهمی در معادالت منطقه ای داشته باشد‪ .‬در حال حاضریک یارگیری‬ ‫میان کش��ورهای منطقه ای و فرا منطقه ای ایجاد شده است‪ .‬در این یارگیری سه دولت‬ ‫غربی به مصر نزدیک ش��ده اند‪ ،‬چرا که قاهره در منظومه این کش��ورها حضور دارد و‬ ‫شریک استراتژیکی برای این کشورها به شمار می رود‪ .‬تمامی منازعات خاورمیانه بحث‬ ‫دستیابی به بازار ‪ 300‬میلیونی انرژی منطقه است و تمامی بحث ها حول محور کنترل‬ ‫انرژی متمرکز شده است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬خاورمیانه قلب جهان اسالم به شمار می رود‬ ‫و هر کشوری بر قلب جهان اسالم تسلط داشته باشد می تواند بر جمعیت یک میلیارد و‬ ‫ششصد میلیون نفری مسلمان نیز تسلط داشته باشد‪ .‬در یکی از سخنرانی هایی که بنده‬ ‫در لندن داشتم مناقشه کوچکی با سفیر مصر حاصل شد‪.‬‬ ‫صحبت من این بود که چرا امریکا و ناتو باید در منطقه حضور داش��ته باشند‪ .‬امنیت‬ ‫منطقه خاورمیانه باید توسط کش��ورهای منطقه تامین شود‪ .‬اگر غرب می گوید منافع‬ ‫مش��روعی در منطقه داریم ما می گوییم منافع شما چیس��ت؟ اگر نگران تامین انرژی‬ ‫هستید ما تضمین می کنیم که تامین انرژی شما را برعهده داشته باشیم و بعد نیز روابط‬ ‫س��ازنده و مش��ارکت در اداره امور جهانی و منطقه ای داشته باشیم‪ .‬در این زمان سفیر‬ ‫مصر از من سوال کرد چرا شما می خواهید با غربی ها مشارکت داشته باشید که بنده در‬ ‫پاسخ به وی گفتم شما ‪30‬سال است این کار را انجام داده اید(با غرب همکاری دارید)‬ ‫حال که ای��ران با ادبیات جدید می خواهد نقش خود را در معادالت جهانی بازیابد و‬ ‫نشان دهد که صلح و ثبات منطقه ای بدون ایران ممکن نیست‪ ،‬اعتراض می کند‪ .‬مصر‬ ‫ب��ه خاطر جلوگیری از نفوذ ایران به همگرایی با بلوک های غربی روی اورده اس��ت‪.‬‬ ‫این کشور از دوره استقالل و زمانی که ناصر به قدرت رسید و پان عربیسم ایجاد شد‬ ‫به صورت س��نتی هدایت جهان عرب را برعه��ده گرفت‪ .‬عالوه براین االزهر به عنوان‬ ‫مرکز فرهنگی جهان سنی در مصر قرار داشته و از گذشته رقابتی میان ایران به عنوان‬ ‫‪10‬‬ ‫مرکز فرهنگی جهان تش��یع و مصر وجود داشته است‪ ،‬هر چند ایران همیشه به دنبال‬ ‫وحدت و همگرایی بوده است‪ .‬در کنار موارد یاد شده از انجا که مصر رهبری جهان‬ ‫عرب را برای خود می خواهد سیاس��ت های ایران در فلس��طین‪ ،‬لبن��ان و عراق را در‬ ‫تعارض با سیاست هایش قلمداد می کند و از سوی دیگر نمی تواند با ملت های منطقه‬ ‫به دلیل مخالفت امریکا همراهی کند‪ .‬مصرش��اهد ان است که وارد شدن ایران به فاز‬ ‫حمایت از ملت های منطقه موجب گس��ترش نفوذ این کش��ور شده است‪ .‬ایران یک‬ ‫کشور عربی نیست اما در لبنان‪ ،‬فلسطین و عراق دارای نفوذ باالیی است و ملت های‬ ‫منطقه نیز از سیاست های این کشور حمایت می کنند‪ .‬عالوه براین شخصیت هایی که‬ ‫ایران از انها حمایت می کند یعنی سیدحسن نصراهلل‪ ،‬اسماعیل هنیه‪ ،‬رمضان عبداهلل و‬ ‫حماس چهره های مورد احترام ملت های عرب هستند‪ .‬البته باید توجه داشت که البی‬ ‫اسرائیل نیز در جلوگیری از همگرایی ایران با اعراب تاثیرگذار بوده است‪ .‬تعارضات‬ ‫این س��ه بازیگر منطقه ای یعنی ایران‪ ،‬مصر و عربستان سعودی که در ابعاد اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی و استراتژیک است روابط این کشورها را پیچیده تر کرده است‪.‬‬ ‫مشکلی که در اینجا وجود دارد این است که بسیاری از کشورهای منطقه خلیج فارس به‬ ‫ایران اعتماد ندارند و البته در مقابل ایران نیز به شریک استراتژیک کشورهای عربی یعنی‬ ‫امریکا بی اعتماد است‪ .‬پروژه ایران هراسی غرب نیز با هدف واگرایی بیشتر در همکاری‬ ‫کشورهای منطقه به راه افتاد و اساسا موفقیت این پروژه نیز به همین جهت است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر اعراب از ترس ایران به امریکا و در مرحله بعد به اس��رائیل پناه برده اند که این‬ ‫موضوع تبعات بس��یار خطرناکی به همراه خواهد داش��ت‪ .‬نکته مهمی که در کنفرانس‬ ‫اناپولیس مطرح ش��د و متاسفانه با بی توجهی مسئوالن داخلی همراه بود‪ ،‬این است که‬ ‫در این کنفرانس پروژه همگرایی امریکا‪ ،‬اسرائیل و طیف کثیری از کشورهای عربی در‬ ‫مقابل ایران رقم خورد‪ .‬در این پروژه ایران در جایگاه اسرائیل به عنوان بزرگترین خطر‬ ‫منطق ه معرفی شد‪ .‬عالوه براین امریکا در فاز جدید فعالیت های خود پروژه دفاع موشکی‬ ‫را با کشورهای منطقه خلیج فارس نیز نهایی کرد تا تجهیزات این طرح به منطقه اورده‬ ‫شود‪ .‬البته موشک های این پروژه پیش از این در کویت‪ ،‬امارات‪ ،‬عربستان‪ ،‬قطر و بحرین‬ ‫وجود داشت و براساس همکاری های جدید تنها تعداد انها افزایش پیدا کرد‪ .‬بی اعتمادی‬ ‫اعراب نسبت به ایران موجب شده که ارایش نیروها در این منطقه بحران خیز با بی ثباتی‬ ‫بیشتر روبه رو شود‪.‬‬ ‫ایران با دولت سعودی و مصر در خلیج فارس و خاورمیانه در رقابت است‪ .‬این دولت ها‬ ‫نقش ایران در مس��اله فلس��طین را در منافات با نفوذ خود در این کشور و اساسا منطقه‬ ‫قلمداد می کنند‪ .‬در لبنان نیز همین حضور و نفوذ ایران و حمایت از حزب اهلل در تضاد با‬ ‫منافع سعودی و مصر است و این کشورها نمی خواهند ایران در خاورمیانه نقشی داشته‬ ‫باشد‪ .‬انها می گویند خاورمیانه یک مساله عربی است‪ ،‬همانطور که فلسطین‪ ،‬حزب اهلل و‬ ‫عراق یک مساله عربی است و ایران نباید در این مسائل دخالت کند‪ .‬اما پاسخ جمهوری‬ ‫اسالمی ب ه اظهارات اعراب این است که اگر موضوع فلسطین یک مساله عربی است چرا‬ ‫مصر هماهنگ با اس��رائیل علیه مردم غزه اقدام کرد و این منطقه را به محاصره دراورد‪.‬‬ ‫دولت سعودی که خود را خادم الحرمین معرفی می کند به چه دلیل در برابر بمباران های‬ ‫غزه کاری علیه اس��رائیل انجام نداد‪ .‬اگر موضوع فلس��طین یک مساله عربی است پس‬ ‫نقش اعراب کجاست چرا فلسطینی ها را تنها گذاشته اید و اگر این امر یک مساله اسالمی‬ ‫و انس��انی است همه کش��ورها و از جمله ایران باید در رسیدگی به ان مشارکت داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫یعن��ی امر به معروف و نهی از منک��ر و به عقیده من‬ ‫مرزی میان اصولگرا و اصالح طلب واقعی وجود ندارد‬ ‫و هر اصولگرایی حتما باید اصالح طلب باش��د و هر‬ ‫اصالح طلب��ی حتما باید اصالحاتش را براس��اس یک‬ ‫اصول��ی انجام دهد‪ ،‬چون اصالح طلب��ی بدون اصول‬ ‫یعنی هرج و مرج و اینکه ما بخواهیم بر اساس سلیقه‬ ‫و میل خودمان اصالحاتی را انجام بدهیم به ناکجااباد‬ ‫ختم می ش��ود و اصولگرایی که نخواهد اصالح طلب‬ ‫باش��د کارش ناقص اس��ت‪ .‬به اعتقاد ای��ن بنده میان‬ ‫شخصیت های معتدل اصولگرا و شخصیت های معتدل‬ ‫اصالح طلب فاصله چندانی نیست‪ .‬مبنا قرار دادن افکار‬ ‫و اندیشه های شهید مطهری می تواند منجر به وحدت‬ ‫می��ان اصالح طلبان و اصولگرایان ش��ود‪ .‬به طور مثال‬ ‫ش��هید مطهری بر مس��اله عدالت‪ ،‬ازادی بیان‪ ،‬ازادی‬ ‫تفکر و ازادی های اجتماعی به معنای درست خودش‪،‬‬ ‫مساله استقالل فرهنگی و مکتبی‪ ،‬نقش زن در جامعه‬ ‫و اصل والیت فقیه با برداش��تی صحیح تاکید داشتند‬ ‫که اینها می تواند مبن��ای وحدت میان اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرای��ان قرار گیرد‪.‬گرچه گروهی به دنبال حذف‬ ‫اصالح طلبان از عرصه سیاسی کشور هستند اما بخش‬ ‫عمده ای از اصولگرایان معتقد به حضور اصالح طلبان‬ ‫در صحنه سیاسی کشور هس��تند‪ .‬تعامل اصولگرایان‬ ‫معتدل در مجلس با اقلیت اصالح طلب خوب اس��ت‪.‬‬ ‫اصوال نظام از وجود اصالح طلبان اس��تقبال می کند و‬ ‫وجود یک گ��روه منتقد جدی در براب��ر دولت برای‬ ‫حکومت یک نعمت اس��ت‪ .‬وج��ود منتقدان از جمله‬ ‫ی یک نعمت است‪.‬‬ ‫اصالح طلبان برای جمهوری اسالم ‬ ‫حذف یک جریان و جایگزین کردن جریانی دیگر به‬ ‫ی نیست که کسی‬ ‫جای ان یک امر قراردادی و تصمیم ‬ ‫بتوان��د بگی��رد بلکه گرایش و قضاوت م��ردم در این‬ ‫مسائل مهم است و اگر اصالح طلبان پایگاه اجتماعی‬ ‫قابل توجهی داش��ته باش��ند قابل حذف نیس��تند‪ .‬این‬ ‫برزیل و ترکیه با فرمول جدید می ایند‬ ‫رامین میهمانپرست‪ /‬سخنگوی وزارت امورخارجه‬ ‫انچه تحت عنوان پیش��نهاد جدید ترکیه و برزیل در رس��انه ها‬ ‫مطرح ش��ده‪ ،‬ادامه همان مذاکراتی اس��ت که طی ماه های اخیر‬ ‫میان مقامات ایران با کشورهای دیگر در جریان بوده است و در‬ ‫هفته جاری طرف های مورد مذاکره تنها برای بررسی جزئیات‬ ‫روند مبادله سوخت نشس��ت هایی با یکدیگر برگزار می کنند‪.‬‬ ‫در پیش��نها د ترکیه و برزیل دیدگاه های ایران با طرف های مورد‬ ‫مذاک��ره در رابطه ب��ا مولفه های مقدار و زمان مبادله س��وخت‬ ‫به یکدیگر نزدیک ش��ده و در رابطه با مکان تبادل س��وخت نیز به جهت انکه هنوز‬ ‫تضمین های عینی را از سوی طرف مقابل دریافت نکرده ایم‪ ،‬نمی توانیم با مکان دیگری‬ ‫جز ایران موافقت کنیم‪ .‬ما در حال پیگیری فرمولی هستیم که در مذاکرات با ترکیه و‬ ‫برزیل مطرح شده است‪ .‬ما معتقدیم این فرمول قابلیت عملیاتی شدن دارد و در یکی‪،‬‬ ‫ک ش��ده ایم‪ .‬این بحث ها ادامه خواهد یافت و اردوغان‬ ‫دو مورد به تفاهم جدی نزدی ‬ ‫هم به ایران سفر خواهد کرد‪ .‬همزمان با حضور رئیس جمهور برزیل‪ ،‬وی هم در ایران‬ ‫خواه��د بود و مذاکرات را دنبال می کند‪ .‬ایران از ابت��دا امادگی خود را برای دریافت‬ ‫تو گو با هر کشوری‬ ‫سوخت راکتور تحقیقاتی تهران اعالم کرده و گفته بود اماده گف ‬ ‫است که نقطه نظرات ما را در باب سوخت راکتور تحقیقاتی تهران تامین کند‪ .‬اگر مقدار‬ ‫س��وخت قابل تبادل در حدی که ما انتظار داریم باش��د و مشکل زمان هم با توجه به‬ ‫شرایط ما به نتیجه برسد امر مبادله سوخت را در ایران انجام خواهیم داد‪ .‬پیشنهادی که‬ ‫از سوی ترکیه و برزیل ارائه شده با طرحی که از سوی اعضای گروه وین مطرح شده‬ ‫بود تفاوت های بسیاری دارد‪ .‬در طرح فرانسه و امریکا و روسیه انها از ابتدا بر میزان‬ ‫مورد نظر خودشان تاکید می کردند و ما می گفتیم این مقدار را ما باید تعیین کنیم چرا که‬ ‫ما می دانیم به چه میزان سوخت نیاز داریم‪ .‬در رابطه با زمان نیز م ا ترجیح مان همزمانی‬ ‫مبادله اس��ت‪ ،‬این در حالی است که انها می گفتند حداقل باید با ‪10‬ماه فاصله سوخت‬ ‫مورد نظر را به ما تحویل دهند‪ .‬انها اصال حاضر نبودند پیشنهادات ما را بررسی کنند‪.‬‬ ‫ما در کل معتقدیم که سه موضوع در بحث تبادل سوخت‪ ،‬مطرح است که در صورت‬ ‫تحق��ق تمامی این موارد فرمول های مبادله به نتیجه می رس��د‪ .‬موضوع اول مربوط به‬ ‫میزان سوخت ‪ 20‬درصدی است که برای راکتور تحقیقاتی تهران نیاز داریم؛ اینکه چه‬ ‫میزان س��وخت ‪ 20‬درصد تحویل بگیریم و چه میزان سوخت سه و نیم درصد تحویل‬ ‫دهیم مساله ای است که باید در رابطه با ان به تفاهم برسیم‪ .‬موضوع دیگر بحث زمان‬ ‫مبادله است؛ اینکه مبادله همزمان صورت گیرد یا میان تحویل دادن سوخت سه و نیم‬ ‫درصد و تحویل گرفتن س��وخت ‪ 20‬درصد فاصل ه زمانی وجود داشته باشد‪ ،‬موضوع‬ ‫دیگری است‪ .‬مسال ه سوم نیز مکان مبادله است که از ابتدا اعالم کرده ایم مکان مبادله‬ ‫در ایران خواهد بود تا تضمین عینی فراهم شود‪ .‬معتقد نیستیم که در مبادله خارج از‬ ‫ایران تضمین عینی وجود داشته باشد‪ .‬با وجود انکه کشورهای غربی هنوز طرحی را‬ ‫برای مبادله سوخت ایران مطرح نکرده اند‪ ،‬اما امیدوار هستیم که این کشورها به روند‬ ‫تبادل س��وخت ایران بپیوندند‪ .‬در این میان مباحث مختلفی مطرح ش��ده است تا این‬ ‫س��ه موضوع به صورت های مختلف قابل طرح و مذاکره باشد‪ .‬اخرین مذاکراتی که با ‬ ‫ترکیه و برزیل داشتیم و پیشنهاداتی که بین کشورمان و ان کشورها مطرح شده‪ ،‬فرمول‬ ‫جدیدی را در بر داش��ته اس��ت که می تواند در مواردی ک��ه اختالف نظر وجود دارد‪،‬‬ ‫زمینه های تفاهم را فراهم کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫مسائل مربوط به روح و وجدان جامعه است و این‬ ‫تح��ول باید در جامعه صورت بگیرد‪ .‬به اعتقاد بنده‬ ‫میان اصالح طلبان معتدل و اصولگرایان معتدل فاصله‬ ‫زیادی نیست و نیاز جامعه به این سمت می رود که‬ ‫از تندروی های هر دو گروه کاس��ته شود و احساس‬ ‫من این است که جامعه تشنه یک گروه سوم است؛‬ ‫گروه��ی که تلفیقی از اصالح طلب��ان و اصولگرایان‬ ‫عاقل و معتدل با اصول فکری و ارمان های مشخص‬ ‫و روش��ن باش��د‪ .‬اگر اصالح طلبان انتظ��ار برخورد‬ ‫محبت امیز از طرف نظام را دارند باید یک گام مثبت‬ ‫بردارند و همان طور ک��ه به دولت انتقاد می کنند و‬ ‫می گویند در کجاها اشتباه کرده است‪ ،‬به اشتباهاتی‬ ‫که در مشی سیاسی انها وجود دارد نیز اعتراف کنند‬ ‫تا احس��اس رعایت انصاف در جامعه پیدا ش��ود و‬ ‫دل ها به هم نزدیک تر ش��ده و زمینه حضور انها در‬ ‫عرصه سیاسی کشور فراهم تر شود‪.‬‬ ‫حقوق نمایندگان ایران کمتر از دیگرپارلمان نشینان‬ ‫محسن کوهکن ‪ /‬سخنگوی هیات رئیسه مجلس‬ ‫مبنای پرداخت حقوق و مزایای نمایندگان براس��اس اجرای‬ ‫قانون خدمات مدیریت کشوری است که هیات رئیسه مجلس‬ ‫نیز مجری ان اس��ت‪ .‬البته متاس��فانه ما تاکنون نتوانس��ته ایم‬ ‫تمام��ی بخش های ای��ن قانون را به مرحله اج��را دراوریم و‬ ‫بای��د گفت بندهایی از قانون خدمات مدیریت کش��وری در‬ ‫رابطه با وکالی ملت اجرا نمی ش��ود‪ .‬م��واردی که به اضافه‬ ‫کار و ماموریت های داخل کش��ور نمایندگان اشاره می کند از‬ ‫موارد مغفول مانده قانون خدمات مدیریت کشوری است و در صورتی که به تمامی‬ ‫بندهای این قانون عمل می ش��د دریافتی های نمایندگان بسیار بیشتر از مبالغ فعلی‬ ‫ان بود‪ .‬به رغم ش��ایعاتی که در مورد حقوق و مزایای نمایندگان در س��طح جامعه‬ ‫مطرح می ش��ود‪ ،‬براساس اخرین بررسی ها از حقوق دریافتی نمایندگان و با توجه‬ ‫به مسئولیت ها و توقعات جامعه از یک سو و مشکالت ناشی از زندگی در کالنشهر‬ ‫تهران از س��وی دیگر و حداقل هزینه های زندگی‪ ،‬به جرات می توان گفت دریافتی‬ ‫تعداد قابل توجهی از نمایندگان محترم پایین تر از متوسط جامعه است‪ .‬هیات رئیسه‬ ‫مجلس که همواره بر رعایت قانون تاکید کرده‪ ،‬معتقد اس��ت اجحاف هایی در این‬ ‫رابطه نس��بت به نمایندگان صورت گرفته است و به برخی از تکالیف قانونی عمل‬ ‫نمی شود‪ .‬البته متاسفانه به دلیل بی توجهی برخی از دوستان اینگونه عنوان می شود‬ ‫که نمایندگان از حقوق و مزایای بس��یار باالیی برخوردارند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫این س��ناریوی نخ نماشده ای قلمداد می شود که به هیچ وجه درست نیست‪ .‬مجلس‬ ‫اگر می خواس��ت مانند دیگر کارکنان دولت قانون خدمات مدیریت کشوری را در‬ ‫مورد نمایندگان مجلس نیز اعمال کند پرداختی های این افراد بسیار بیشتر از میزان‬ ‫فعل��ی ان ب��ود‪ .‬در حال حاضر نی��ز انچه تحت عنوان حقوق ب��ه نمایندگان تعلق‬ ‫می گیرد با توجه به مدارک تحصیلی و شرایطی است که قانونگذار در قانون خدمات‬ ‫مدیریت کشوری صراحتا به انها اشاره کرده است‪ .‬البته باید توجه داشت که میزان‬ ‫ساعات کاری که نمایندگان مجلس در صحن علنی‪ ،‬کمیسیون ها‪ ،‬ماموریت ها یا در‬ ‫حوزه های انتخابیه صرف می کنند با میزان دریافتی های انها هیچ گونه تطابقی ندارد و‬ ‫به بیشتر این موارد کاری حقوقی تعلق نمی گیرد‪.‬در سال های گذشته بررسی هایی در‬ ‫رابطه با میزان دریافتی های نمایندگان پارلمانی کشورهای مختلف صورت گرفت و‬ ‫در این ارزیابی مش��خص شد انچه تحت عنوان حقوق و مزایا به نمایندگان مجلس‬ ‫ایران پرداخت می شود بسیار کمتر از دریافتی های نمایندگان کشورهای دیگر است‪.‬‬ ‫به طور مثال در کشوری مانند لبنان‪ ،‬نمایندگان مجلس این کشور با صرف ساعاتی به‬ ‫مراتب بسیار کمتر از نمایندگان ایران حقوق چند برابری دریافت می کنند‪.‬‬ ‫انچه تحت عنوان پرداخت وام تهیه خودرو در برخی از رسانه ها مطرح شده به هیچ‬ ‫وجه صحیح نیست و هیچ وامی از طریق سیستم بانکی به نمایندگان تعلق نگرفته‬ ‫اس��ت‪.‬در حال حاضر برخی از کارمندان ادارات دولتی ایران حقوقشان بسیار بیشتر‬ ‫از نمایندگان مجلس اس��ت که منتقدان باید به این موارد نیز توجه داش��ته باش��ند‪.‬‬ ‫ما نمی گوییم نباید نقد و انتقاد در جامعه وجود داش��ته باش��د و نمی خواهیم نوک‬ ‫انتقادات منتقدان خود را نیز بشکنیم‪ ،‬اما معتقدیم بهتر است برخی از افراد به جای‬ ‫انکه وقت خود را صرف اینگونه تحلیل ها کنند‪ ،‬اندکی از زمان خود را به امر مطالعه‬ ‫در باب مسائلی که اطالع چندانی از انها ندارند‪ ،‬اختصاص دهند‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫خبر نامه‬ ‫دور تازه برخورد دولت با‬ ‫بدحجابی‬ ‫ستاد عفاف و‬ ‫حجاب تشکیل شد‬ ‫از زمانی که رضاخان حجاب از سر زن ایرانی برداشت‬ ‫و به قول معروف کش��ف حجاب کرد سالیان متمادی‬ ‫سپری ش��ده‪ ،‬اما با وجود گذشت زمان‪ ،‬این موضوع‬ ‫هنوز نیز خبرس��از اس��ت‪.‬پس از برگزاری انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری و حواشی پس از ان از طرح امنیت‬ ‫اجتماعی و فازهای مختلفش در خیابان های شهرهای‬ ‫بزرگ خبری نبود‪ ،‬اما به نظر می رسد این روزها مساله‬ ‫حجاب و لزوم گس��ترش ان در می��ان فرهنگ مردم‬ ‫دوباره به دغدغه مسئوالن دولت بدل شده است‪ .‬بعد‬ ‫از مدت ها بی خبری از طرح امنیت اجتماعی‪ ،‬این وزیر‬ ‫براساس بخشنامه دولت؛‬ ‫کشور بود که برای نخستین مرتبه مجددا باب این مساله‬ ‫را در میان مس��ئوالن دولتی و رسانه ها باز کرد و گفت‪:‬‬ ‫ی که در زمینه حجاب مطرح شده است‪،‬‬ ‫«با توجه به اولویت ‬ ‫ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی و حقوق شهروندی‬ ‫و حجاب و عفاف تشکیل شده و برنامه ریزی های خوبی‬ ‫نیز در حال انجام اس��ت که امسال اجرایی خواهد شد‪».‬‬ ‫البته اغاز این ماجرا به سال ‪ 84‬و پس از روی کار امدن‬ ‫دولت نهم بازمی گردد که ش��هروندان تهرانی و پس از‬ ‫ان شهرس��تانی ها‪ ،‬شاهد اضافه ش��دن تعداد زیادی ون‬ ‫سبز رنگ به خیابان های شهرشان بودند که تعداد زیادی‬ ‫از پلیس ه��ای زن و مرد را همراه خود اورده بودند تا به‬ ‫گفته فرماندهان نیروهای انتظامی‪« ،‬امنیت را به انها هدیه‬ ‫کند‪ ».‬طرح امنیت اجتماعی و اخالقی طی سال های ‪85‬‬ ‫و‪ 86‬هر روز وارد فاز جدیدی ش��د و گس��تره وسیعی‬ ‫را در ب��ر گرفت؛ از برخ��ورد با زنان بدحجاب تا اعدام‬ ‫«اراذل و اوباش��ی» که از سوی نیروی انتظامی و مراجع‬ ‫قضایی به عنوان مخالن امنیت و نظم اجتماعی شناخته‬ ‫می شدند‪ .‬این طرح بودجه زیادی را نیز به خود اختصاص‬ ‫داد به طوری که پس از اغاز دور تازه طرح نیروی انتظامی‪،‬‬ ‫معاون حقوقی و مجلس ناجا اعالم کرد در سال جاری‬ ‫چندشغله ها پیش از پایان اردیبهشت استعفا دهند‬ ‫چندی پیش بخش��نامه ای از سوی محمدرضا رحیمی‪،‬‬ ‫ معاون اول رئیس جمهور به ادارات و دستگاه های دولتی‬ ‫ارس��ال شد که در ان تصریح ش��ده بود براساس اصل‬ ‫یکصد و چهل و یکم قانون اساسی و قانون ممنوعیت‬ ‫تصدی بیش از یک شغل مصوب سال ‪ 1373‬و رعایت‬ ‫مفاد ماده ‪ 94‬قانون مدیریت خدمات کش��وری‪ ،‬تمامی‬ ‫وزرا‪ ،‬معاون��ان رئیس جمهور‪ ،‬روس��ای دس��تگاه های‬ ‫اجرایی مس��تقل‪ ،‬از جمله روسای دستگاه های موضوع‬ ‫تبص��ره ‪ 9‬قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک ش��غل‬ ‫نمی توانند در مشاغل متعدد دولتی فعال باشند‪ .‬با وجود‬ ‫انکه از زمان تصویب قانون ممنوعیت تصدی بیش از‬ ‫یک شغل‪ ،‬سال ها س��پری شده‪ ،‬اما این قانون همچنان‬ ‫بال استفاده باقی مانده است‪ .‬اوج انتقادات عمومی نسبت‬ ‫به عدم اجرای قانون ممنوعیت بیش از یک ش��غل در‬ ‫دول��ت نهم در رابطه با غالمحس��ین اله��ام بود که در‬ ‫دولت دهم به اس��فندیار رحیم مش��ایی رسید‪ .‬مردان‬ ‫پرحاش��یه دولت های احمدی نژاد که یکی به حاش��یه‬ ‫رانده ش��ده و دیگری همچنان در کس��وت رئیس دفتر‬ ‫رئیس جمهور‪« ،‬سرپرس��ت نهاد ریاس��ت جمهوری»‪،‬‬ ‫‪12‬‬ ‫در راس��تای‏دائمی کردن این ط��رح‪ ،‬بودجه ای بیش از‬ ‫‪ ۱۰۳‬میلی��ارد تومان به طرح ارتق��ای امنیت اجتماعی‬ ‫اختصاص خواهد‏یافت‪ .‬در س��ال ‪ 86‬نیز فاز دیگری از‬ ‫اجرای این طرح در دستور کار مسئوالن انتظامی کشور‬ ‫قرار گرفت‪.‬در این سال بود که سردار رادان طی نشستی‬ ‫خبری اعالم کرد که طبق نظرسنجی ها ‪ 93‬درصد مردم‬ ‫خواهان برخورد نیروی انتظامی با بدحجابان هس��تند و‬ ‫در نخس��تین روز اردیبهش��ت ماه ‪ 86‬و در اولین روز از‬ ‫اجرای این طرح گفت‪ 83« :‬درصد مردم تهران خواهان‬ ‫مقابله نیروی انتظامی با پدیده بدحجابی هستند‪ ».‬رادان‬ ‫با موفقیت امیز دانس��تن کار پلیس گفت‪« :‬ما طرح را تا‬ ‫برطرف ش��دن و اصالح مظاهر بدپوشش��ی در جامعه‬ ‫س پلیس وقت تهران بزرگ‪ ،‬پنجم‬ ‫ادامه می دهی��م‪ ».‬رئی ‬ ‫اردیبهشت ماه نیز در جلسه ای مطبوعاتی‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫ت گرفته از جامعه مش��خص ش��ده‬ ‫«در بررس��ی صور ‬ ‫‪87‬درصد ش��هروندان با ابراز رضایت از طرح‪ ،‬خواهان‬ ‫ادامه ان هس��تند‪ ».‬براساس امار منتشر شده در نخستین‬ ‫روز از اج��رای طرح‪ ،‬تنها در پایتخت‪ 59 ،‬زن به مراجع‬ ‫قضایی معرفی ش��دند و به یکهزار و ‪ 347‬نفر که بنا بر‬ ‫اع�لام پلیس بدحجاب بودند‪ ،‬تذکر در محل داده ش��د‬ ‫«نمایندگی ویژه رئیس جمهور جهت تصمیم گیری در‬ ‫مورد نحوه اجرای اختیارات هیات وزیران در امور نفت»‪،‬‬ ‫«ریاست شورای هماهنگی مناطق ازاد و ویژه اقتصادی»‪،‬‬ ‫«دبیر کمیسیون فرهنگی دولت»‪« ،‬ریاست گروه مشاوران‬ ‫جوان ریاست جمهوری»‪« ،‬مسئولیت انتصاب مدیر عامل‬ ‫صندوق مهر امام رضا»‪« ،‬مسئولیت کنترل و نظارت مرکز‬ ‫ام��ور حقوقی بین المللی ریاس��ت جمهوری»‪« ،‬نماینده‬ ‫تام االختیار رئیس جمهور در س��تاد مرکزی راهیان نور»‪،‬‬ ‫«رئیس کارگروه زیارت و فرهنگ رضوی»‪« ،‬عضویت‬ ‫در ش��ورای فرهنگی دولت»‪« ،‬رئی��س کمیته‏عالی در‬ ‫م��ورد طرح خط لول��ه گاز ایران – پاکس��تان – هند»‪،‬‬ ‫«نمایندگی رئیس جمهور در شورای نظارت بر سازمان‬ ‫ی ایران» ‪« ،‬جانشین‬ ‫صدا و س��یمای جمهوری اس�لام ‬ ‫رئیس جمهور در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور»‪،‬‬ ‫«رئیس مرکز مطالعات جهانی شدن»‪« ،‬عضو کمیسیون‬ ‫اقتصادی دولت» و «عضوی��ت در کارگروه حمایت از‬ ‫تولید» فعالیت می کند‪ .‬البته همانطور که غالمحس��ین‬ ‫الهام بارها مشاغل متعدد خود را خلل افرین ندانسته بود‬ ‫این بار نیز اس��فندیار رحیم مشایی در پاسخ به پرسشی‬ ‫در مورد چندشغله بودن خود می گوید‪« :‬من هیچ شغل‬ ‫اضافه ای ندارم‪ .‬منظور این افراد از چیزهای اضافه ای که‬ ‫می گویند شغل نیست‪ ».‬وی عناوینی همچون عضویت‬ ‫در کارگ��روه و کمیس��یون را مطاب��ق با مف��اد قانونی‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫گزارش‬ ‫و ‪ 117‬نفر نیز به مقر پلیس منتقل ش��دند‪ .‬افرادی که‬ ‫به مقر پلیس منتقل می ش��دند افرادی بودند که امکان‬ ‫درس��ت کردن حجابشان در محل وجود نداشت و از‬ ‫این رو با انتقال به مقر پلیس‪ ،‬پس از گرفتن عکس از‬ ‫انها‪ ،‬برایشان پرونده انتظامی تشکیل می شد و با اوردن‬ ‫لباس مناسب از سوی خانواده هایشان ازاد می شدند‪.‬‬ ‫این افراد در صورت دستگیری مجدد با تشکیل پرونده‬ ‫به مراجع قضایی معرفی می شدند‪ .‬طرح ارتقای امنیت‬ ‫اجتماعی در همان روزهای نخست با انتقاداتی از سوی‬ ‫حقوقدانان و کارشناسان همراه بود اما سردار رادان دوم‬ ‫تیرماه ‪ 86‬در گفت وگویی با یکی از رونامه ها پاس��خ‬ ‫انتق��ادات را داد و اعالم کرد به لجن پراکنی ها توجهی‬ ‫نمی کند‪ .‬برخورد با افرادی که ظن بدحجابی انها وجود‬ ‫داشت براساس مصوبه شورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫صورت می گرفت که توس��ط محم��ود احمدی نژاد‬ ‫به عنوان رئیس شورای عالی انقالب فرهنگی تصویب‬ ‫و به نیروی انتظامی ابالغ ش��ده بود‪ .‬البته در کشاکش‬ ‫برگ��زاری انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری و زمانی که‬ ‫کاندیداه��ای ای��ن انتخاب��ات درصدد رب��ودن گوی‬ ‫ی از رقبای خود بودند‪ ،‬رئیس دولت‬ ‫حمایت های مردم ‬ ‫نیز اعالم کرد برخورد با بدحجابان در سیاس��ت های‬ ‫قوه مجری��ه جایگاهی ندارد‪ .‬به هر روی طرح امنیت‬ ‫اجتماعی در ان مقطع متوقف شد تا اینکه بار دیگر از‬ ‫اوایل سال ‪ 89‬موضوع عفاف و حجاب و طرح امنیت‬ ‫اخالقی مورد توجه دولت و نیروی انتظامی قرار گیرد‪.‬‬ ‫سردار س��اجدی نیا‪ ،‬رئیس پلیس پایتخت در نشستی‬ ‫در جمع خبرن��گاران‪ ،‬گفت‪« :‬منتظر تصویب و ابالغ‬ ‫طرح امنیت اخالقی برای اجرا هس��تیم و این طرح تا‬ ‫قبل از تابستان اجرا می شود‪ ».‬او این بار قبل از اجرای‬ ‫دوباره طرح‪ ،‬دولت را مس��ئول ان اعالم کرد و گفت‪:‬‬ ‫«طرح ها تهیه شده و «ستاد عفاف و حجاب که دولت‬ ‫تش��کیل داده» در حال کار است‪ ،‬اما ما به عنوان پلیس‬ ‫طرح هایم��ان را ریخته و طرح پیش��نهادیمان را ارائه‬ ‫داده ایم‪ ».‬البته ساجدی نیا عنوان کرد که در طرح جدید‪،‬‬ ‫رویکرد پلیس متفاوت اس��ت و گش��ت های ارش��اد‬ ‫فق��ط تذکر می دهند اما قبل از زمان اعالم ش��ده برای‬ ‫اج��رای طرح‪ ،‬ماموران ناجا در برخی میادین تهران و‬ ‫بعضی اماکن تفریحی اقدامات خود را برای برخورد با‬ ‫بدحجابی اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫کش��ور نمی داند و می افزاید‪« :‬عضویت در کارگروه و‬ ‫کمیسیون ها طبق قانون شغل محسوب نمی شود؛ من در‬ ‫این خصوص تنها نیس��تم و خیلی ها در دولت مثل من‬ ‫چنین مسئولیت هایی دارند‪ ».‬رئیس دفتر رئیس جمهور‬ ‫اینگونه س��خنان را یک جوسازی علیه خود می داند و‬ ‫تصریح می کند‪« :‬جو س��ازی ها علیه من همیشه بوده و‬ ‫تازگی ندارد به خاطر اینکه بعضی ها از این جوسازی ها‬ ‫خوشش��ان می اید؛ البته اگر جوسازی های افراد خالف‬ ‫قانون باشد برخورد می شود‪».‬‬ ‫با وجود انکه مشایی نیز همچون دیگر هم مسلکان خود‬ ‫تعدد مشاغلی که دارد را نفی می کند اما به نظر می رسد‬ ‫پس از بخشنامه جدید هیات دولت و همچنین افزایش‬ ‫انتقادات عمومی نسبت به مشاغل متعدد وی‪ ،‬مشایی از‬ ‫تعدادی از شغل های خود کناره گیری کند‪.‬‬ ‫در بخش��نامه جدید مع��اون اول رئیس جمهور عنوان‬ ‫ش��ده اس��ت وزارت امور اقتصادی و دارایی با رعایت‬ ‫ماده ‪ 95‬قانون محاس��بات عمومی و تبص��ره ‪ 7‬قانون‬ ‫ممنوعیت تصدی بیش از یک ش��غل‪ ،‬مس��ئول حسن‬ ‫اجرای این بخشنامه بوده و با همکاری همه دستگاه های‬ ‫اجرای��ی مش��مول‪ ،‬موظف اس��ت پ��س از دریافت و‬ ‫جمع بندی اطالعات‪ ،‬نتیجه را جهت تقدیم گزارش به‬ ‫رئیس جمهور حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه سال ‪1389‬‬ ‫به این معاونت ارسال کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫وقتی متکی از عملکردش دفاع می کند‬ ‫میهمانی جنجالی اقای وزیر‬ ‫برگزاری ضیافت های شام امری معمول در مناسبات دیپلماتیک کشورها به شمار می رود که با سفرهای مسئوالن‬ ‫عالی رتبه کشورهای مختلف از سوی میزبان برگزار می شود‪ .‬گفته می شود این ضیافت های شام‪ ،‬دیپلماسی نامتعارفی‬ ‫است که با اداب و نزاکت دیپلماتیک برگزار می شود و مسئوالن کشورها تالش می کنند مشکالتی که در رایزنی ها‬ ‫و تعامالت رودررو موفق به حل انها نش��ده اند را پش��ت میز شام حل و فصل کنند‪ .‬شاید برهمین اساس بود که‬ ‫منوچهر متکی نیز با دعوت از نمایندگان اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت تالش کرد تا مناسباتی را که میان این‬ ‫کشورها برای صدور چهارمین قطعنامه ضد ایرانی شکل گرفته بود برهم زند که البته براساس اظهارات شخص وزیر‬ ‫در تحقق این روند نیز موفق بوده است‪ .‬وزیر امور خارجه کشورمان با بیان این مطلب که در فعالیت های بین المللی‬ ‫تبیین بحث ها در موضوع های مختلف را در دستورکار داریم‪ ،‬می گوید‪« :‬یکی از این بحث ها‪ ،‬فعالیت های صلح امیز‬ ‫هسته ای ایران است‪ .‬عالقه مندیم فضایی که ایجاد کرده اند تلطیف و اعتماد سازی شود‪ ،‬هیچ گاه از گفت وگو‪ ،‬بیان‬ ‫مواضع بحق و منطق قوی ملت ایران پرهیز نکرده ایم و فرصتی را برای بیان از دست ندادیم‪».‬وی در رابطه با ادعای‬ ‫برخی از رسانه های غربی مبنی بر عدم حضور نمایندگان کشورهای انگلیس‪ ،‬فرانسه و امریکا در ضیافت شام هیات‬ ‫ایرانی تصریح می کند‪ « :‬در جلسه با اعضای شورای امنیت به جز دو کشور‪ ،‬بقیه حضور داشتند‪ .‬حتی سفیر امریکا‬ ‫در تماس با نماینده جمهوری اسالمی ایران در سازمان ملل از وی خواست به دلیل حضورش در واشنگتن‪ ،‬معاونش‬ ‫در جلسه حضور یابد‪ ».‬وی می افزاید‪« :‬مباحثی که در ان جلسه دو ساعته مطرح شد این بود که ما چگونه می توانیم‬ ‫در فضای ایجاد شده اعتماد متقابل ایجاد کنیم‪ .‬من برای انها توضیح دادم که تهیه و اجرای فرمول تبادل سوخت‬ ‫اراده برای اعتماد سازی متقابل را به وجود می اورد و پذیرش ان از طرف شما این پیام را دارد که غنی سازی ایران را‬ ‫پذیرفته اید‪».‬متکی همچنین درباره فضاسازی های صورت گرفته در رابطه با طرح موضوع تحریم ها در ضیافت شام‬ ‫هیات ایرانی تاکید می کند‪« :‬همانگونه که سفرای شرکت کننده در این مراسم اعالم کردند هیچ بحثی درباره تحریم در‬ ‫ان نشست مطرح نشد‪ .‬در نشست با اعضای شورای امنیت جمع بندی من این بود که فرصت برای شورای امنیت‬ ‫ایجاد شده است تا به کاروان اعتماد سازی متبلور در فرمول سوخت بپیوندد‪».‬پیگیری وضعیت سه دوچرخه سوار‬ ‫امریکایی که به صورت غیرقانونی وارد خاک ایران شده بودند نیز یکی از مهم ترین مواردی بود که در ضیافت شام‬ ‫متکی از سوی هیات امریکایی مطرح شد‪ .‬وزیر امورخارجه در این ارتباط می گوید‪« :‬معاون سفیر امریکا درسازمان‬ ‫ملل پس از پایان جلسه و هنگام رفتن به من گفت ایا اجازه دارم نامه ای را که تعدادی از نمایندگان برای حل مساله‬ ‫سه امریکایی بازداشت شده در ایران نوشته اند ارائه دهم؟ به وی گفتم گرفتن این نامه اشکالی ندارد‪ ،‬اما شما بدانید‬ ‫موضوعی که اشاره کردید باید زیرساختی و اساسی حل شود و یک سویه نیست‪ .‬به نماینده امریکا در ان نشست‬ ‫گفتم این نمی شود که امریکا راه خود را برود و ایرانی ها را بدون ارتکاب به جرم دچار مشکل کند‪ ،‬اما مساله برای‬ ‫امریکایی هایی که جرم مرتکب شده اند و حداقل جرم انها ورود غیر مجاز به خاک ایران است‪ ،‬حل شود‪».‬وی با‬ ‫رد اخباری که حاکی از درخواست کاخ سفید برای دیدار دوچرخه سواران امریکایی با خانواده های انهاست‪ ،‬متذکر‬ ‫می ش��ود‪« :‬مادران این س��ه نفر از مدت ها پیش برای حضور در ایران و مالقات با فرزندان خود درخواست کرده‬ ‫بودند و ما بر اساس مسائل انسانی تصمیم گرفتیم برای انها ویزا صادر کنیم‪ ،‬اما در دیداری که با دبیرکل سازمان‬ ‫ملل داشتم به وی گفتم ایرانی های ربوده شده نیز خانواده دارند و انها نیز نگران هستند‪ ،‬شما تالش کنید تا انها هم‬ ‫بتوانند ویزا بگیرند‪ .‬دستور ارائه ویزا به مادران سه امریکایی بازداشت شده به نمایندگی ایران در امریکا صادر شده‬ ‫و انها می توانند مراجعه کنند‪ ».‬با وجود انکه نمایندگان هیات های شرکت کننده در ضیافت شام متکی نیز بر مفید‬ ‫بودن ضیافت شام هیات ایرانی تاکید کرده اند‪ ،‬اما برخی از رسانه های غربی خط خبری را برای تخطئه دستاوردهای‬ ‫این نشست دنبال کرده اند که بعضی از رسانه های منطقه ای چون الشرق االوسط نیز به ان دامن زده اند‪ .‬این رسانه ها‬ ‫با طرح ادعاهای مقامات غربی تاکید می کنند دعوت ایران از تمامی ‪ 15‬عضو شورای امنیت برای حضور در ضیافت‬ ‫شام این کشور در نیویورک نشانه دیگری است از اینکه تهران نگران انزوای بین المللی است و دیپلماسی امریکا‬ ‫کارساز شده است‪ .‬این در حالی است که ایران می گوید دعوت از تمامی اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای‬ ‫بیان حقانیت سیاست های هسته ای ایران و طرح چندباره نیاز ایران برای تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران بوده‬ ‫است که تولیدات ان صرف تهیه داروهای بیماران خاص می شود‪.‬با وجود انکه وزیر امور خارجه به عنوان میزبان‬ ‫ضیافت شام هیات ایرانی معتقد به حصول دستاوردهای مورد نظر جمهوری اسالمی ایران از برگزاری این ضیافت‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما فضاسازی به منظور زیر سوال بردن دستاوردهای ضیافت شام متکی همچنان ادامه دارد‪.‬البته از سوی‬ ‫برخی محافل اصولگرا به میهمانی متکی انتقاداتی وارد شده است‪.‬‬ ‫‪13‬‬ ‫خبر نامه‬ ‫مجتبی ذوالنور‪:‬‬ ‫مردم‬ ‫زندانبان سران‬ ‫فتنههستند‬ ‫جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی طی سخنانی که در جمع‬ ‫دانشجویان بیان کرد با اشاره به نفوذی‬ ‫که ضد انقالب در فتنه اخیر داشت گفت‪:‬‬ ‫«مطمئنا نظام می تواند با سران فتنه برخورد‬ ‫کند اما مسئوالن زمان را در برخورد‬ ‫موثر می دانند‪».‬‬ ‫حجت االس�لام مجتب��ی ذوالنور‪ ،‬جانش��ین نماینده‬ ‫ولی فقی��ه در س��پاه پاس��داران انقالب اس�لامی در‬ ‫همای��ش «جنگی که ب��ود جنگی که هس��ت» طی‬ ‫س��خنانی با بیان اینکه جنگ دی��روز و جنگ امروز‬ ‫دارای یکسری اشتراکات و تفاوت هایی با هم است‪،‬‬ ‫در بیان اش��تراکات این دو جنگ گفت‪« :‬اولین نقطه‬ ‫اش��تراکات‪ ،‬اهداف برپا کنندگان این جنگ هاست و‬ ‫نقط��ه بعدی‪ ،‬اهداف افراد حاض��ر در جبهه خودی‬ ‫اس��ت‪ ».‬وی با اشاره به اینکه در هر عرصه ای هدف‬ ‫دشمن انهدام جبهه مقابل است‪ ،‬تصریح می کند‪« :‬در‬ ‫جنگ هشت ساله‪ ،‬دشمن اهداف خاصی را تعقیب‬ ‫می کرد که هدف اصلی دشمن سقوط نظام جمهوری‬ ‫اسالمی ایران بود‪ ،‬البته امروز نیز در جنگ نرم هدف‬ ‫همان هدف اس��ت و تغییری پی��دا نکرده و اهداف‬ ‫نیروه��ای خودی نیز به همین صورت اس��ت‪ ،‬زیرا‬ ‫در ان جنگ حفظ مواض��ع هدف نیروهای خودی‬ ‫بود و امروز نیز نیروهای مدافع کش��ور همین شعار‬ ‫را سر می دهند‪».‬‬ ‫جانش��ین نماین��ده ولی فقیه در س��پاه در خصوص‬ ‫تفاوت های جنگ هش��ت س��اله و جنگ نرم گفت‪:‬‬ ‫«جبهه دش��من در جنگ هشت س��اله نمایان بود و‬ ‫هیچ گا ه ترسی از این نداشتیم که کسی جبهه دشمن‬ ‫را گم کند‪ ،‬اما امروز اس��مان عملیات نرم دشمن و‬ ‫جبهه درگیری ابری بوده و میدان غبار الوده است‪».‬‬ ‫وی می افزاید‪« :‬ملی مذهبی ها در زمان امام خمینی (ره)‬ ‫و بعد از فتح خرمشهر علیه ادامه جنگ بیانیه صادر‬ ‫کردن��د و حتی در یک��ی از بیانیه های خود ایه ای از‬ ‫ق��ران نی��ز اوردند و بر اتش بس تاکید داش��تند‪ ،‬اما‬ ‫امام فری��ب انها را نخورد‪ ».‬ذوالن��ور ادامه می دهد‪:‬‬ ‫«ای��ن اقایان ملی مذهبی که امروز اصالح طلبان‪ ،‬انها‬ ‫را زن��ده کرده و به جان م��ردم انداخته اند‪ ،‬از طرف‬ ‫مردم شناخته شده نیستند‪ ،‬البته این افراد با امام(ره)‬ ‫مخال��ف ب��وده و ان را ب��ه صراحت بی��ان کردند‪،‬‬ ‫اما کس��انی ه��م بودند که با امام مخال��ف بودند اما‬ ‫جرات بروز نداش��تند‪ ».‬وی‪ ،‬موس��وی خوئینی ها را‬ ‫از جمله کسانی می داند که با امام(ره) مخالف بودند‬ ‫اما جرات بیان نداش��تند و اظهار می دارد‪« :‬موسوی‬ ‫خوئینی ها تصریح می کند که در زمان امام(ره) جنگ‬ ‫را قبول نداش��تیم اما به دلیل ابه��ت امام (ره) چیزی‬ ‫نگفتیم‪ ،‬اما امروز فضا متفاوت است و این جمالت‬ ‫را خود موس��وی خوئینی ها بیان می کند‪ ».‬جانش��ین‬ ‫نماینده ولی فقیه در سپاه می گوید‪« :‬عرصه جنگ نرم‬ ‫عرصه ای گس��ترده و دارای ‪ 100‬الیه است‪ ،‬ممکن‬ ‫اس��ت فردی حتی مرجع تقلید بزرگی باشد اما اینها‬ ‫‪14‬‬ ‫دلیل نمی ش��ود که فرد در این جنگ منحرف نشود‪».‬‬ ‫وی متذکر می ش��ود‪« :‬در فتنه اخیر گروه های مختلفی‬ ‫خدم��ت مراجع رفتند تا انها را مجاب به موضع گیری‬ ‫کنند و این گروه ها از همسر فالن شهید گرفته تا افراد‬ ‫دیگر را جلو فرس��تادند تا حمایت مراجع را بگیرند و‬ ‫بتوانند از نفوذ مراجع و حمایت انها برخورد شوند‪».‬‬ ‫ذوالنور خاطرنشان می کند‪« :‬هشدارها در فتنه سالمت‬ ‫افراد را تضمین می کند‪ ،‬اما بس��یاری از خواص که در‬ ‫حوادث بعد از انتخابات دچار مشکل شدند نسبت به‬ ‫امام خمینی(ره) اعتقاد نداش��تند و فقط شعار خط امام‬ ‫را سر می دهند‪».‬وی می افزاید‪« :‬عده ای تصور می کردند‬ ‫که بعد از امام خمینی(ره) انها رهبر می ش��وند و چون‬ ‫به این خواس��ت خود نرس��یدند‪ ،‬امروز مشکل ایجاد‬ ‫می کنند‪ ».‬جانش��ین نماینده ولی فقیه در س��پاه یاداور‬ ‫می ش��ود‪« :‬اقای صانعی در س��ال ‪ 64‬امام خمینی(ره)‬ ‫را تنها گذاش��ت و دیدش این بود که بعد از امام(ره)‬ ‫اداره کشور دچار مش��کل می شود و احساس می کرد‬ ‫که وی بعد از امام(ره) رهبر می شود و به این خواسته‬ ‫خ��ود نرس��ید‪ .‬موضع اق��ای صانعی بع��د از رهبری‬ ‫موسوی خوئینی ها‬ ‫جنگ را قبول نداشت اما به‬ ‫دلیل ابهت امام حرفی نزد‬ ‫صانعی انتظار داشت بعد از‬ ‫فوت امام رهبر شود‬ ‫هاشمی به خواست مردم‬ ‫برای پاسخگویی مهدی‬ ‫هاشمی نسبت به اتهاماتش‬ ‫بی توجه است‬ ‫مقام معظم رهبری تغییر کرد و در سال ‪ 74‬به مرز قرمز‬ ‫رسید و در سال ‪ 76‬نیز با اغاز حاکمیت اصالح طلبان‬ ‫به دلیل انکه انها به فردی نیاز داشتند که به عنوان مرجع‬ ‫به وی تکیه کنند‪ ،‬صانعی را مدنظر قرار دادند‪».‬‬ ‫ذوالنور خاطرنشان می کند‪« :‬زمانی که مرتضی حاجی‪،‬‬ ‫وزیر ام��وزش و پرورش بود به مدیران مدارس ابالغ‬ ‫کردند که اگر کسی به سن تکلیف می رسد‪ ،‬شما افراد‬ ‫را به س��مت اقای صانعی س��وق دهید ک��ه البته این‬ ‫موضوع عملی نش��د‪ ».‬وی با بیان اینکه اقای صانعی‬ ‫بعد از مدتی به صدور فتواهای عجیب و غریب روی ‬ ‫اورد‪ ،‬متذکر می شود‪« :‬فتوا نیاز به منبع دارد و بسیاری‬ ‫از فتواهای اقای صانعی سیاسی بود و زمانی که دالیل‬ ‫این فتواها را از وی می پرسیدند هیچ پاسخی نمی داد‪».‬‬ ‫جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه ادامه می دهد‪« :‬اقای‬ ‫صانعی هیچ وقت حاضر نیست فردی دلیل فتواهایش‬ ‫را بپرسد و وی به دنبال فتواهای مقلدساز رفت‪ .‬حتی‬ ‫اقای صانعی متناسب با نرخ تورم سن بلوغ دختران را‬ ‫از ‪ 9‬به ‪ 13‬سال رساند و این یک فتوای مقلد جمع کن‬ ‫است و بعد از این فتوا بسیاری از مراجع فریاد اعتراض‬ ‫براوردند که به داد مرجعیت برس��ید و در این شرایط‬ ‫زمانی که جامعه مدرس��ین بیانیه می دهد تا مرجعیت‬ ‫نجات پیدا کند جامعه مدرس��ین را به اقدام سیاس��ی‬ ‫محکوم می کنند‪ ».‬وی با بیان خاطره ای از حضور خود‬ ‫در یکی از جلسات مناظره با اصالح طلبان در یکی از‬ ‫دانشگاه ها که طرف های اصالح طلب حاضر به مناظره‬ ‫نش��دند‪ ،‬می گوید‪« :‬خاتمی‪ ،‬کروبی‪ ،‬موس��وی الری‪،‬‬ ‫مجی��د انصاری و مجم��ع روحانیون مب��ارز به ارمان‬ ‫امام(ره) حمله کردند‪».‬‬ ‫ذوالن��ور تصریح می کند‪« :‬فعالی��ت لیبرال های متمایل‬ ‫ب��ه امریکا و گروه هایی مانند مجاهدین خلق و اجرای‬ ‫برنامه توسط مجریان بی بی سی فارسی با رنگ سبز و‬ ‫حتی اوباما در زمان تحویل جایزه صلح نوبل می گوید ‬ ‫فریاد ش��ما را از خیابان های تهران شنیدیم و حرکت‬ ‫شما را تشویق می کنیم و از حوزه های مجازی پشت سر‬ ‫یک جریان قرار می گیرند و از ان حمایت می کنند مگر‬ ‫با این توصیفات می توان شعار خط امام(ره) سر داد؟»‬ ‫وی می گوید‪« :‬بزرگترین ارمان در خط امام خمینی(ره) ‬ ‫والیت فقیه بود اما بیش��ترین حمل��ه در فتنه اخیر به‬ ‫همین اصل ش��ده و مدعیان خط ام��ام(ره) این اقدام‬ ‫را محکوم نکردند‪ ».‬جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه‬ ‫همچنین در رابطه با دالیل عدم برخورد با س��ران فتنه‬ ‫می گوید‪« :‬مطمئنا نظام می تواند با س��ران فتنه برخورد‬ ‫کند‪ ،‬ام��ا زمان را در برخورد موثر می داند البته بعضی‬ ‫از این اقایان که امروز سینه چاکی می کنند این اقدامات‬ ‫را برای ان انجام می دهند تا انها دس��تگیر شده و بعد‬ ‫نیز مظلوم نمایی کنند‪ ».‬وی تصریح می کند‪« :‬سران فتنه‬ ‫زندانبان انها مردم به شمار‬ ‫ ‬ ‫هم اکنون در زندان هستند و‬ ‫می روند‪ ،‬البته نظام در دستگیر نکردن انها کامال تدبیر‬ ‫ک��رده و اج��ازه داده تا ان افراد به یک مرده سیاس��ی‬ ‫تبدیل ش��وند‪ ،‬نه اینکه با دس��تگیری‪ ،‬انه��ا را به یک‬ ‫قهرمان تبدیل کند‪».‬‬ ‫ذوالنور همچنین در رابطه با عملکر د هاشمی رفسنجانی‬ ‫در انتخاب��ات اخیر ریاس��ت جمهوری اظهار می دارد‪:‬‬ ‫«اقای هاشمی قبل از انقالب از زندانی به زندانی دیگر‬ ‫می رفت و در کارنامه اش مبارزات گسترده را به همراه‬ ‫داش��ت و بنده این اقای هاش��می را روی چش��مانم‬ ‫می گذارم؛ یک اقای هاشمی نیز در زمان اوایل پیروزی‬ ‫انقالب اس�لامی وجود داشت که در جهت سازندگی‬ ‫کشور اقداماتی انجام داد که در ان زمان شعار می دادیم‬ ‫«سالم بر سه یاور خمینی‪ ،‬هاشمی و دو سید فاطمی »‬ ‫که این هاشمی نیز روی چشم بنده جای دارد‪».‬‬ ‫ی نی ز هاشمی زمان جنگ‬ ‫ک هاش��م ‬ ‫وی می افزاید‪« :‬ی ‬ ‫بود که در بعضی موارد با امام(ره) نیز اختالف داشت‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫پیگیری هفته‬ ‫ی را به صورت جدی‬ ‫البته من نمی توانم این هاشم ‬ ‫تایی��د کنم زی��را در صورت تایی��د وی یعنی امام‬ ‫خمینی(ره) اشتباه کرده است و نمی توان بگویم این‬ ‫اقای هاشمی روی چشمان بنده جا دارد‪».‬‬ ‫جانش��ین نماینده ولی فقیه در س��پاه با بیان اینکه ‬ ‫هاش��می دیگ��ر اقای هاش��می زمان س��ازندگی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬تصریح می کند‪« :‬رهبر معظم انقالب در‬ ‫همی��ن زمان بحث ش��بیخون فرهنگ��ی و تهاجم‬ ‫فرهنگی را مطرح کرده و به فاصله طبقاتی اش��اره‬ ‫کردن��د‪ .‬به همین دلیل نمی ت��وان به راحتی اقای‬ ‫ هاش��می را در این دوره تایید کرد‪ ».‬وی با اشاره‬ ‫به س��خنان فائ��زه هاشمی رفس��نجانی در تجمع‬ ‫حامیان میرحس��ین موسوی در میدان ونک و در‬ ‫روزهای بع��د از ‪ 22‬خرداد ‪ 88‬اظه��ار می دارد‪:‬‬ ‫ «هاشمی اگر سخنان فرزندش را قبول دارد جای‬ ‫بس��ی تاس��ف اس��ت و اگر قبول ندارد بایستی‬ ‫س��خنان وی را محکوم کند که تاکنون این اقدام‬ ‫را انجام نداده است‪».‬‬ ‫ی هاش��می دیگر فرزند‬ ‫ذوالن��ور می افزاید‪« :‬مهد ‬ ‫هلل هاشمی رفس��نجانی نیز همین گونه است و‬ ‫ایت ا ‬ ‫در زمان��ی که همه می گویند «مه��دی بیا» اما اقای ‬ ‫هاشمی رفسنجانی اعالم می کنند که «مهدی نیا»‪ .‬اگر‬ ‫وی مش��کلی ندارد چرا وارد کشور نمی شود و اگر‬ ‫دارای مش��کل است باید به داخل کشور امده تا به‬ ‫ی رسیدگی شود‪».‬‬ ‫ی هاشم ‬ ‫مشکالت مهد ‬ ‫وی با بیان اینکه هاشمی رفسنجانی فردی زمان شناس‬ ‫و زیرک اس��ت‪ ،‬می گوید‪« :‬اق��ای احمدی نژاد در‬ ‫ی هاش��می‬ ‫ مناظره چند جمله در مورد بچه های اقا ‬ ‫ به زب��ان اورد و اقای هاش��می ت��وپ را به زمین‬ ‫دیگری انداخ��ت و به جای مراجعه به قوه قضائیه‬ ‫نامه ای سرگشاده به مقام معظم رهبری نوشت‪ .‬مگر‬ ‫بچه های اقای هاشمی با مردم متفاوتند که ایشان به‬ ‫جای طرح مسائل خود با قوه قضائیه به رهبری نامه‬ ‫نوشتند؟» جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه با اشاره‬ ‫ی با نامه خود به رهبری همه‬ ‫به اینکه اقای هاش��م ‬ ‫را متوجه ایش��ان کرد‪ ،‬تصریح می کند‪« :‬همه منتظر‬ ‫بودند تا ببینند مقام معظم رهبری چه می گوید و اگر‬ ‫ی والیت به نامه اقای هاش��می پاسخی‬ ‫مقام عظما ‬ ‫ن��داد انها ب��ه دنبال این بودند تا اع�لام کنند رهبر‬ ‫انقالب با احمدی نژاد اس��ت‪ ».‬وی یاداور می شود‪:‬‬ ‫ی هاش��می در روز انتخابات با وجود اینکه به‬ ‫«اقا ‬ ‫تمام مس��ائل صندوق اخذ رای خود مشرف است‬ ‫اما از اطرافیان س��وال می کند که کد اقای موسوی‬ ‫چیست و حتی همسر ایشان رای خود را باال گرفته‬ ‫تا به همگان نش��ان دهد که به اقای موس��وی رای‬ ‫داده و بعد نیز در مصاحبه خود مردم را به اش��وب‬ ‫دعوت می کند‪ ».‬ذوالن��ور همچنین با ابراز انتقاد از‬ ‫ی هاشمی در نمازجمعه بعد از انتخابات‬ ‫سخنان اقا ‬ ‫اظه��ار داش��ت‪« :‬اقای هاش��می همچنین در جمع‬ ‫دانشجویان مش��هدی نیز با تحریف سخنان پیامبر‬ ‫عظیم الش��ان اس�لام گفتند که اگر مردم رهبری را‬ ‫نخواستند ایشان باید برود‪ .‬ایا در فضای فعلی طرح‬ ‫چنین سخنانی درست است و ایا این سخن فقط در‬ ‫خصوص رهبری ذکر شده یا درباره اقای هاشمی و‬ ‫دیگر مسئوالن نیز صادق است؟ در انتخابات سال‬ ‫ی را نخواستند و به همین دلیل به‬ ‫‪ 84‬مرد م هاش��م ‬ ‫احمدی نژاد رای دادند‪ ».‬وی در پایان تاکید می کند‪:‬‬ ‫ی هاشمی پشت سر والیت حرکت کند بنده‬ ‫«اگر اقا ‬ ‫زیر نعلین هایش را می بوس��م اما اقای هاشمی که‬ ‫می خواهد ستون خیمه ضد انقالب شود باید فکری‬ ‫به حال خود بکند و افرادی که قصد داش��ته باشند‬ ‫س��تون خیمه ضد انقالب باشند مردم تکلیفشان را‬ ‫مشخص می کنند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫هیات منصفه مطبوعات‪ :‬روزنامه کیهان مجرم نیست اما در تنظیم اخبار دقت کند‬ ‫باالخره حکم روزنامه کیهان صادر ش��د و این روزنامه با وجود ش��کایت های متعددی که از ان مطرح شده‬ ‫بود‪ ،‬در هیچ یک از موارد مجرم قلمداد نشد‪ .‬جلسه رسیدگی به کیفرخواست مطروحه علیه مدیر مسئول کیهان‬ ‫و روزنامه جوان در شعبه ‪ 76‬دادگاه کیفری استان به ریاست قاضی مدیر خراسانی و با حضور اعضای محترم‬ ‫هیات منصفه مطبوعات برگزار شد و اعضای این هیات به اتفاق ارا مدیر مسئول روزنامه جوان را در مورد‬ ‫ش��کایت های مطروحه از سوی شاکی خصوصی مجرم ندانست‪ .‬همچنین اعضای هیات منصفه مطبوعات‬ ‫استان تهران نظر خود را در مورد شکایت شیرین عبادی‪ ،‬موضوع افترا به شاکی ‪ ،‬انتشار مطالب خالف واقع‪،‬‬ ‫اتهام توهین‪ ،‬ش��کایت ش��ادی صدر مبنی بر انتشار مطالب خالف واقع‪ ،‬توهین‪ ،‬ش��کایت عمادالدین باقی‪،‬‬ ‫ی هاشمی‪ ،‬شکایت ملکشاهی (مهرداد)‪ ،‬شکایت ظفرقندی (صابری)‪ ،‬شکایت اکبر اعلمی و‬ ‫شکایت مرتض ‬ ‫شکایت اسفندیار رحیم مشایی رای به برائت روزنامه کیهان داد‪ .‬ضمنا هیات منصفه مطبوعات به مدیر مسئول‬ ‫کیهان یاداوری کرد که در تنظیم اخبار و مطالب دقت بیش��تری به عمل اورد و پس از کس��ب اخبار موثق‬ ‫اقدام به خبررسانی کند‪.‬‬ ‫دیداری که باالخره تایید شد‬ ‫ی زن��ان با محمد رضا باهن��ر‪ ،‬واکنش های متفاوت��ی از تایید و تکذیب‬ ‫ف اس�لام ‬ ‫دیدار هفته گذش��ته ائتال ‬ ‫در پی داشت‪ .‬در پی درج خبر دیدار مریم بهروزی‪ ،‬فائزه هاشمی و معصومه ابتکار با محمد رضا باهنر از سوی‬ ‫یکی از سایت های خبری‪ ،‬دبیرکل جامعه زینب(س) نخستین فردی بود که به این خبر واکنش نشان داد و‬ ‫ان را تکذیب کرد‪ ،‬اما به فاصله کمتر از ‪ 24‬ساعت از مصاحبه بهروزی با ایلنا‪ ،‬فرزند رئیس مجلس خبرگان‬ ‫رهبری در گفت وگو با یکی از خبرگزاری ها این خبر را تایید کرد‪.‬‬ ‫ی مهندسین که تا‬ ‫ی جامعه اسالم ‬ ‫ی باعث شد مسئول روابط عموم ‬ ‫از سوی دیگر این اطال ع رسانی فائزه هاشم ‬ ‫پیش از این انتشار خبر تکذیب اولیه این نشست را مخالف اخالق حرفه ای ارزیابی کرده بود در مصاحبه ای‬ ‫با تایید این دیدار تاکید کند که در این نشست صرفا مباحث صنفی زنان مطرح شد و به هیچ عنوان مباحث‬ ‫ف اسالمی زنان که متشکل از زنان احزاب اصولگرا و‬ ‫سیاس��ی مطرح نشده است‪ .‬سبحانی نیا تاکید کرد ائتال ‬ ‫اصالح طلب اس��ت و صرفا در این نشست که حدود ‪ 20‬نفر از خانم ها در ان شرکت داشتند‪ ،‬طرح مباحث‬ ‫صنفی بوده است‪ .‬پس از این افشاگری مسئول روابط عمومی جامعه اسالمی مهندسین مریم بهروزی اظهار‬ ‫داشت‪« :‬قرار نبود این دیدار خبری شود‪ ».‬دبیرکل جامعه زینب(س) گفت‪« :‬این دیدار در قالب کمیته حقوقی‬ ‫و مطالعات ائتالف اس�لامی زنان ایران انجام ش��د‪ .‬این ائتالف حدود سه سال است تشکیل شده‪ ،‬دیدارهای‬ ‫گوناگونی با شخصیت های مختلف داشته است و دیدار مذکور هم در ادامه سلسله دیدارهایی بود که صورت‬ ‫گرفت‪ ».‬وی تاکید کرد در دیدار با باهنر فقط چهره هایی نظیر فائزه هاشمی یا معصومه ابتکار حضور نداشته‬ ‫و افراد مختلف از فعاالن عرصه زنان نیز بودند‪.‬‬ ‫دادستان تهران‪ :‬انگیزه حمله به سفیر پاکستان سرقت اموال او بود‬ ‫خبر حمله به س��فیر پاکس��تان در تهران نیز یکی از خبرهایی بود که در هفته گذش��ته با بازتاب های فراوانی‬ ‫مواجه ش��د‪ .‬براساس انچه توسط ش��بکه خبری العربیه عنوان شد سفیر شیعه مذهب پاکستان توسط فردی‬ ‫ناشناس ترور شد و دو تن از همراهان وی نیز در این حمله کشته شدند‪ ،‬این در حالی است که سخنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه با رد این خبر اظهار داش��ت‪« :‬س��فیر پاکستان توسط یکی از اتباع افغان مورد حمله قرار‬ ‫گرفته بود که میزان جراحات وارده نیز جدی نیس��ت‪ ».‬دادس��تان تهران نیز با بیان اینکه ضرب و جرح سفیر‬ ‫پاکس��تان جنبه سیاس��ی ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬متهم این پرونده توسط پلیس دستگیر شده است‪ ».‬وی اظهار داشت‪:‬‬ ‫«محمدبخش عباسی سفیر پاکستان شب گذشته در مسی ر تردد به سالن ورزشی توسط یکی از اتباع افغانستان‬ ‫مورد حمله و ضرب و جرح قرار گرفت و در جریان این حمله مجروح ش��د‪ ».‬وی با اش��اره به دس��تگیری‬ ‫ضارب س��فیر پاکس��تان‪ ،‬گفت‪« :‬متهم در مراحل بازجویی‪ ،‬هدف از حمله به سفیر پاکستان را سرقت اموال‬ ‫وی بیان کرده است‪ ».‬دادستان تهران با تاکید بر این که پرونده ضرب و جرح سفیر پاکستان به مراجع قضایی‬ ‫ارس��ال شده است‪ ،‬گفت‪« :‬حمله به سفیر پاکستان جنب ه سیاسی ندارد و ترور محسوب نمی شود و فردی از‬ ‫همراهان سفیر پاکستان نیز کشته نشده است‪ ».‬جعفری دولت ابادی درباره نبود محافظ همراه سفیر پاکستان‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬حسب توافقات برای حفاظت از اتباع دیپلماتیک در زمانی که سفیر خواستار محافظ نباشد‪ ،‬اقدامی ‬ ‫نخواهد شد‪».‬‬ ‫واردات برنج های الوده ادامه دارد‬ ‫قص��ه واردات برنج ه��ای الوده از ان داس��تان های دنباله داری اس��ت که ش��اید قدمت ان به داس��تان های‬ ‫هزار و یک ش��ب برسد‪ .‬خبر واردات این برنج ها بارها و بارها توسط نمایندگان مجلس و مسئوالن وزارت‬ ‫بهداش��ت و درمان کش��ور تایید و تکذیب شد‪ .‬یکبار اعالم ش��د که برنج الوده ای وارد کشور نشده است و‬ ‫بار دیگر گفته ش��د الودگی برنج های وارداتی در حد و اندازه ای نیس��ت که ایجاد ممنوعیت کند‪ .‬در نهایت‬ ‫با تایید الوده بودن برخی از برنج های وارداتی از س��وی مجلس طبق اعالم گمرک کش��ور هنوز ممنوعیتی‬ ‫در واردات این برنج های الوده اعمال نش��ده اس��ت‪ .‬معاون امور گمرکی گمرک کش��ور در این خصوص با‬ ‫بیان اینکه هنوز چیزی به گمرک ابالغ نش��ده اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬اگر قرار است برای واردات کاال محدودیتی یا‬ ‫ممنوعیتی در نظر گرفته شود‪ ،‬قطعا وزارت بازرگانی باید از ثبت سفارش ان جلوگیری کند‪ .‬کاالیی که ثبت‬ ‫سفارش نشود وارد نخواهد شد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬بنابراین باید این موضوع از طریق وزارت بازرگانی پیگیری و اقدام شود‪ ».‬به گفته سخنگوی‬ ‫این وزارتخانه‪ ،‬باید اس��تانداردهای جدید از س��وی موسسه استاندارد اعالم شود تا وزارت بازرگانی در این‬ ‫مورد اقدام کند‪ .‬این گفته نیز مانند س��خنان معاون گمرک کش��ور نش��ان می دهد‪ ،‬هنوز اقدام خاصی برای‬ ‫جلوگیری از ورود برنج های الوده صورت نگرفته و از قرار معلوم ابتدا باید یکی از س��ه دس��تگاه س��ازمان ‬ ‫استاندارد‪ ،‬وزارت بهداشت و سازمان حفظ نباتات در این راه پیش قدم شوند‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ویترین‬ ‫خبرسازان در قاب تصویر‬ ‫این هفت��ه نیز با خبره��ای تصویری از سرتاس��رجهان‬ ‫گوش��ه هایی از تالش های عکاسان برجسته خبری را به‬ ‫نمایش می گذاریم‪ .‬تصویر نخست ما در این شماره مثلث‬ ‫به بازدید رهبر معظم انقالب از بیست و سومین نمایشگاه‬ ‫کتاب تهران اختصاص دارد‪ .‬ایشان در گفت و گو با ناشران‬ ‫و نویسندگان کتاب در مورد اخرین تحوالت بازار نشر به‬ ‫مصاحبه پرداختند‪ .‬عکس بعد به برگزاری رزمایش والیت‬ ‫‪ 89‬اختصاص دارد ک��ه در اب های دریای عمان برگزار‬ ‫ش��د و بیش از یک هفته نیز به طول انجامید‪ .‬دالورمردان‬ ‫ارتش کش��ورمان در این رزمایش توانمندی های گسترده‬ ‫خود را نشان دادند‪ .‬تصویر بعدی‪ ،‬افتتاح بزرگترین سایت‬ ‫تولی��د خودرو در خاورمیانه ب��ا حضور رئیس جمهور را‬ ‫نمایش می دهد‪ .‬محمود احمدی نژاد با حضور در ش��هر‬ ‫کاشان کارخانه خودروسازی «ساپیا‪ -‬کاشان» را به عنوان‬ ‫بزرگترین شرکت خودروسازی خاورمیانه افتتاح کرد‪ .‬یکی‬ ‫دیگر از تصاویر نش��ان دهنده دس��تگیری اراذل و اوباش‬ ‫توس��ط ماموران نیروی انتظامی پلیس تهران است که در‬ ‫یک عملیات هماهنگ در نقاط مختلف تهران ‪ 77‬نفر از‬ ‫اراذل و اوباش را که پیش از این برای مردم ایجاد مزاحمت‬ ‫می کردند‪ ،‬شناسایی و دستگیر کردند‪ .‬در بازرسی از مخفیگاه‬ ‫این افراد مقادیر قابل توجهی انواع س�لاح سرد و گرم و‬ ‫مشروبات الکلی کشف و ضبط شد‪ .‬گروهی از طرفداران‬ ‫گروه جماعت اسالمی در کراچی پاکستان اعتراض خود‬ ‫سخنگوی امریکایی تبار القاعده به تازگی توسط‬ ‫نیروهای امنیتی پاکستان دستگیر شد‪ .‬این فرد از‬ ‫سوی مقامات قضایی امریکا نیز به جرم خیانت‬ ‫تحت تعقیب قرار دارد‪/.‬رویترز‬ ‫گروهی از طرفداران گروه جماعت اسالمی‬ ‫در کراچی پاکستان اعتراض خود را نسبت به‬ ‫دخالت های امریکا در امور داخلی این کشور با‬ ‫اتش زدن پرچم و نمادی از باراک اوباما نشان‬ ‫دادند‪ .‬طی حمالت موشک های امریکایی به مناطق‬ ‫تحت کنترل شبه نظامیان پاکستان در نزدیکی‬ ‫مرزهای افغانستان ‪10‬تن کشته شدند‪ .‬این حمله‬ ‫نخستین هجوم امریکا به منطقه تحت تسلط‬ ‫شبه نظامیان پاکستان از زمان متهم شدن گروه های‬ ‫تندروی این کشور به بمب گذاری در میدان تایمز‬ ‫نیویورک است‪/.‬رویترز‬ ‫‪16‬‬ ‫را نسبت به دخالت های امریکا در امور داخلی این کشور‬ ‫در تصویر دیگ��ری با اتش زدن پرچم و نمادی از باراک‬ ‫اوباما نشان دادند‪ .‬طی حمالت موشک های امریکایی به‬ ‫مناطق تحت کنترل شبه نظامیان پاکستان نزدیکی مرزهای‬ ‫افغانستان ‪10‬تن کشته شدند‪ .‬این حمله نخستین هجوم‬ ‫امریکا به منطقه تحت تسلط شبه نظامیان پاکستان از زمان‬ ‫متهم ش��دن گروهای تندروی این کشور به بمب گذاری‬ ‫در میدان تایمز نیویورک است‪ .‬تصویر بعدی سخنگوی‬ ‫امریکایی تبار القاعده را نشان می دهد که به تازگی توسط‬ ‫نیروهای امنیتی پاکستان دستگیر ش��د‪ .‬این فرد از سوی‬ ‫مقامات قضایی امریکا نیز به جرم خیانت تحت تعقیب‬ ‫ق��رار دارد‪ .‬زنان لبنانی در تصویر بع��دی در اعتراض به‬ ‫احکام سنگینی که دادگاه صحرایی لبنان برای همسرانشان‬ ‫در نظر گرفته اس��ت‪ ،‬دست به تظاهرات زده اند‪ .‬این افراد‬ ‫جرو گروهک فتح االسالم هستند که منشعب شده از گروه‬ ‫القاعده محسوب می ش��ود‪ .‬در این تصویر به زبان عربی‬ ‫نوشته شده اس��ت «کجاست عدالت شما؟» و در تصویر‬ ‫اخر محمود احمدی نژاد در کنار صادق محصولی مشغول‬ ‫اقامه نماز است‪ .‬اشنایی محصولی و احمدی نژاد به زمان‬ ‫تحصیل این دو در دانش��گاه علم و صنعت باز می گردد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد و محصولی در زمان تصدی سمت استانداری‬ ‫اردبیل از سوی رئیس جمهور نیز بایکدیگر همکار بودند و‬ ‫این اشنایی و همکاری تاکنون ادامه داشته است‪.‬‬ ‫رزمایش والیت ‪ 89‬در اب های دریای عمان برگزار شد‬ ‫و بیش از یک هفته به طول انجامید‪ /.‬عکس‪ :‬حسین ظهروند‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫زنان لبنانی در اعتراض به احکام سنگینی که دادگاه‬ ‫صحرایی لبنان برای همسرانشان در نظر گرفته است‬ ‫دست به تظاهرات زده اند‪ .‬این افراد جزو گروهک‬ ‫فتح االسالم هستند که منشعب شده از گروه القاعده‬ ‫محسوب می شود‪ .‬در این تصویر به زبان عربی نوشته‬ ‫شده است "کجاست عدالت شما؟"‪AP/‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی از بیست و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب در محل مصالی تهران بازدید کردند‬ ‫و با ناشران و نویسندگان کتاب درباره اخرین تحوالت بازار نشر و تازه های تالیف و ترجمه کتاب به گفت وگو پرداختند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در این بازید با ابراز رضایت از نمایشگاه امسال کتاب‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬کتابخوانی جزو کارهای‬ ‫اصلی زندگی است و اگر به این باور برسیم هیچ کاری‪ ،‬مانع کتابخوانی نخواهد شد‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی بر افزایش تیراژ‬ ‫و مطالعه کتاب تاکید کردند و افزودند‪« :‬باید جامعه با کتاب انس بگیرد‪».‬‬ ‫ماموران نیروی انتظامی پلیس تهران در یک‬ ‫عملیات هماهنگ در نقاط مختلف تهران ‪ 77‬نفر از‬ ‫اراذل و اوباش را که پیش از این برای مردم ایجاد‬ ‫مزاحمت می کردند‪ ،‬شناسایی و انها را دستگیر کردند‪.‬‬ ‫در بازرسی از مخفیگاه این افراد مقادیر قابل توجهی‬ ‫انواع سالح سرد و گرم و مشروبات الکلی کشف و‬ ‫ضبط شد‪ /‬سایت جام جم‬ ‫بزرگترین سایت تولید خودرو در خاورمیانه با حضور رئیس جمهور در شهر کاشان افتتاح و به بهره برداری رسید‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد با حضور در شهر کاشان کارخانه خودرو سازی «ساپیا ‪ -‬کاشان» را به عنوان بزرگترین شرکت‬ ‫خودروسازی خاورمیانه افتتاح کرد‪ /.‬ارمان تیمور‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫احمدی نژاد در دهه ‪ 60‬همراه با صادق محصولی‬ ‫در حال اقامه نماز‬ ‫‪17‬‬ ‫چهره ها‬ ‫قطبی؛ از تحصیل در رشته‬ ‫الکترونیک تا سرمربیگری‬ ‫اصرار نمایندگان‬ ‫انکار رحیمی‬ ‫محمدرضا رحیمی چهره نخس��ت این هفته ماست‪ .‬هرچند به‬ ‫دلیل عملکرد او در پست معاونت ریاست جمهوری و انتقاداتی‬ ‫که نسبت به عملکرد او مطرح شده است باید بسیار زودتر اقدام‬ ‫به معرفی اش می کردیم‪ .‬رحیمی از س��وی منتقدان دولت متهم‬ ‫به فس��اد اقتصادی شده اس��ت و نمایندگان مجلس نیز مصر به‬ ‫روشن ش��دن وضعیت او در مراجع قضای هستند‪ .‬معاون اول‬ ‫رئیس جمهور که با اظهاراتش در مورد پیامبرگونه بودن اظهارات‬ ‫احمدی نژاد توانس��ت به س��رعت پله های ترقی را در دس��تگاه‬ ‫اجرایی طی کند‪ ،‬از س��وی اصولگرایان منتقد دولت در مجلس‬ ‫متهم به سوءاس��تفاده اقتصادی است و گفته می شود تعدادی از‬ ‫نمایندگان مجلس درصدد به زیر کشیدن او از پست معاون اولی‬ ‫رئیس جمهور هستند‪ .‬رحیمی‪ ،‬متولد روستای سریش اباد شهر قروه و از شیعه های کردستان است‪ .‬وی حدودا ‪ 60‬ساله‬ ‫اس��ت و از رشته حقوق در دانشگاه تهران فارغ التحصیل شده است‪ .‬مدتی در شهرهای قروه و سنندج دادستان بود‪.‬‬ ‫رحیمی در دهه هفتاد مدتی رئیس انجمن شهر سنندج شد و سپس به عنوان استاد درس حقوق دانشگاه ازاد مشغول‬ ‫به کار شد‪ .‬پس از ان برای مدتی کوتاه مسئول بخش حقوق دانشگاه ازاد در تهران و در سال ‪ 1372‬استاندار کردستان‬ ‫شد‪ .‬وی در کردستان درگیر یک پرونده مالی در مورد زمین های دانشگاه ازاد بود که این پرونده تا مدت ها همچنان‬ ‫گشوده ماند‪ .‬در دانشگاه ازاد کرسی زبان کردی ایجاد کرد‪ .‬اصالح طلبان می گویند وی در انتخابات دوم خرداد‪ ،‬حامی‬ ‫ ناطق نوری بوده و تخلفات گسترده ای برای انتخاب ناطق نوری انجام داده است‪ .‬پس از روی کار امدن مجلس هفتم‪،‬‬ ‫او رئیس دیوان محاسبات شد‪ .‬در جریان برگزاری اجالس ساالنه مدیران دیوان محاسبات‪ ،‬رسانه ها به نقل از رئیس‬ ‫دیوان محاسبات و خطاب به رئیس جمهور نوشتند‪« :‬در سوریه یکی از مسلمانان به من گفت که من معتقدم اگر بنا‬ ‫بود بعد از پیامبر‪ ،‬پیامبری دیگر بیاید‪ ،‬ان احمدی نژاد بود‪ .‬این ابراز احساسات برای ما افتخار بزرگی است و به برکت‬ ‫وجود شما‪ ،‬ما را مورد نوازش و احترام قرار می دادند» و‪ ...‬این همان موقعی بود که الهام‪ ،‬سخنگوی دولت در پاسخ‬ ‫به س��وال خبرنگاران گفت‪« :‬باید به دهن متملق و چاپلوس خاک پاشید‪ ».‬عده ای از نمایندگان مجلس نیز شدیدا از‬ ‫اظهارات وی که وکالت مجلس را برای نظارت بر عملکرد مالی دستگاه های اجرایی بر عهده دارد‪ ،‬بر اشفتند و عالوه‬ ‫بر تذکر به او‪ ،‬هفتاد نفر از نمایندگان نامه درخواستی را برای عزل وی به رئیس مجلس فرستادند‪.‬رحیمی مدتی هم به‬ ‫عنوان سرپرست وزارت کشور در این جایگاه مشغول فعالیت بود‪ .‬احمدی نژاد تمایل فراوانی داشت تا او را به عنوان‬ ‫وزیر کشور به مجلس معرفی کند اما پس از پیغام هایی که از سوی نمایندگان راهی پاستور شد از این اقدام خودداری‬ ‫کرد‪.‬نمایندگان به احمدی نژاد تذکر داده بودند که در صورت معرفی رحیمی به عنوان وزیر کش��ور به او رای اعتماد‬ ‫نخواهند داد‪ .‬وی پس از ان بود که به سمت معاون حقوقی و پارلمانی رئیس جمهور انتخاب شد‪ .‬روند جابه جایی های‬ ‫ی در پس��ت های مختلف دولت همچنان ادامه داش��ت تا زمانی که متن پیام مقام معظم رهبری به احمدی نژاد‬ ‫رحیم ‬ ‫نسبت به خودداری رئیس جمهور از معرفی مشایی به عنوان معاون اولی رئیس جمهور منتشر شد و پس از ان بود که‬ ‫احمدی نژا د ترجیح داد این پست را به رحیمی بسپارد؛ هر چند منتقدان او نیز کمتر از مشایی نیستند‪.‬‬ ‫نیکزاد؛ وزیری که عاشق سرعت است‬ ‫با شعار متعادل کردن بازار مسکن به میدان امد‪ .‬از همان‬ ‫روز اول که در دفتر کارش در برج طوسی رنگ وزارت‬ ‫مسکن وشهرس��ازی بر صندل��ی ش��یخ الوزرای کابینه‬ ‫محمود احمدی نژاد تکیه زد‪ ،‬نشان داد نسبت به وزرای‬ ‫س��ابق وزارت مسکن وشهرسازی چهره متفاوتی دارد‪.‬‬ ‫از مدیران وزارت مسکن وشهرسازی خواست به جای‬ ‫انکه با گل و شیرینی به سراغش بیایند به وی پیشنهاداتی‬ ‫جهت رفع معضالت بازار مسکن ارائه کنند‪.‬‬ ‫عل��ی نیکزاد ثمرین که از اس��تانداری اردبیل به وزارت‬ ‫کش��ور امد‪ ،‬دیری نپایید به واسطه رفاقتی که با رئیس‬ ‫دولت دهم داش��ت به عنوان وزیر پیشنهادی مسکن به‬ ‫مجلس معرفی ش��د‪ .‬هرچند یار نزدیک رئیس جمهور‬ ‫در مجل��س بدون نطق مخالفی با ‪ 219‬رای مجلس��یان‬ ‫بر کرس��ی وزارت مسکن وش��هر س��ازی تکیه زد‪ ،‬اما‬ ‫بسیاری از کارشناس��ان امر او را چهره ای ناشناخته در‬ ‫بخش مسکن وشهرس��ازی می دانس��تند که با توجه به‬ ‫اینکه کارنامه ای در بخش مسکن ندارد باید کمی صبور‬ ‫بود تا با گذش��ت چند صباحی از عملکردش بتوان در‬ ‫مورد برنامه هایش قضاوت کرد‪ .‬گرچه گفته می ش��ود‬ ‫نیکزاد در کارهای عمرانی به واسطه انکه مدتی استاندار‬ ‫‪18‬‬ ‫اردبیل بوده‪ ،‬توانسته کارنامه قابل قبولی بر جای بگذارد‪.‬‬ ‫علی نیکزاد ‪ 45‬س��اله که شش ماه گذشته تاکنون دوران‬ ‫ارامی را س��پری کرده‪ ،‬اما این روزها خبرهایی از گرانی‬ ‫خانه به گوش می رسد‪ .‬از این مساله بگذریم‪ ،‬وعده وزیر‬ ‫مسکن وشهر س��ازی برای خانه دار کردن همه ایرانیان با‬ ‫مس��کن مهر اس��ت‪ ،‬طرحی که قبل از امدن نیکزاد به‬ ‫وزارت مس��کن و شهرس��ازی همگان ان را شکست‬ ‫خ��ورده می دانس��تند‪ .‬اما وزیر مس��کن و شهرس��ازی‬ ‫همچنان با چهره ای حق به جانب از این شهر به ان شهر‬ ‫سفر می کند و می خواهد نشان دهد که شکستی در کار‬ ‫نیست‪ .‬نیکزاد وعده داده مردم با سه میلیون در مسکن‬ ‫مهر خانه دار خواهند ش��د‪ ،‬وعده ای که اگر به سرانجام‬ ‫نرسد نیکزاد سال های سختی را در پیش خواهد داشت‪،‬‬ ‫چرا که کیفیت مس��کن مهر ان هم با متری ‪ 300‬هزار‬ ‫تومان مورد پرس��ش فعاالن بخش مسکن کشور است‪.‬‬ ‫بسیاری از مهندسان س��اختمان و برخی از انبوه سازان‬ ‫معتقدند س��اخت زمین های مس��کن مهر ب��ا کمتر از‬ ‫‪ 300‬هزارتومان نمی تواند مقاومت این خانه ها را تضمین‬ ‫کند‪ .‬اما ظاهرا علی نیکزاد کیفیت را فدای سرعت در به‬ ‫ثمر رسیدن پروژه مسکن مهر می کند‪.‬‬ ‫افشین قطبی را به واسطه اظهارات اخیرش که گفته بود‪:‬‬ ‫«برای انتخاب بازیکنان تیم ملی نه به کسی باج می دهد‬ ‫و نه توصیه می پذیرد»‪ ،‬به عنوان یکی از چهره های هفته‬ ‫انتخاب کرده ایم‪ .‬قطبی با تاختن بر رس��انه ها و برخی‬ ‫افراد هیچ یک از منتقدان خود را در امان نگذاشت‪.‬‬ ‫پسرک کوچک اندام تهرانی‪ ،‬فوتبال را از محله های بهار‬ ‫ش��روع کرد؛ اما در سال ‪ 1356‬بود که این سرزمین را‬ ‫به سوی جنوب کالیفرنی ا ترک کرد؛ در حالیکه عاشق‬ ‫فوتب��ال حجازی و پروین بود‪ .‬قطبی در دیار یانکی ها‬ ‫در رشته الکترونیک و از دانشگاه ‪ UCLA‬فارغ التحصیل‬ ‫ش��د؛ اما راه دیگری را در پی��ش گرفت‪ .‬او به فوتبال‬ ‫پرداخ��ت و در س��ال ‪ 1981‬در تیم فوتبال دانش��گاه‬ ‫توپ زد تا انکه از س��ال ‪ 1984‬تا ‪ ،1988‬هدایت تیم‬ ‫بانوانش را به او س��پردند‪ .‬اولین گام حرفه ای افش��ین‬ ‫قطبی‪ ،‬حضور در تیم ملی امریکا در جام جهانی ‪1998‬‬ ‫فرانسه بود‪ .‬او کنار این تیم به عنوان مشاور فنی حضور‬ ‫یاف��ت و برابر ایران‪ ،‬انچه تیم وطنش نام می برد‪ ،‬قرار‬ ‫گرفت‪ .‬خ��ود او از این حضور می گوید‪« :‬دیداری که‬ ‫در ان دوره‪ ،‬حس «شادی و نگرانی» عجیبی درباره اش‬ ‫داشتم‪ .‬ش��دیدا احساس��اتی بودم‪ .‬به کشور و مردمم‬ ‫عشق می ورزم‪ ...‬در قلبم همیشه ایرانی ام؛ فارغ از اینکه‬ ‫در کجا زندگی می کنم‪ .‬به عنوان یک مربی حرفه ای‪ ،‬ان‬ ‫روز روی نیمکت مخالف ب��ودم‪ .‬بورا (میلوتینوویچ)‬ ‫به طور تئوری به من یاد داده بود یک مربی بین المللی‬ ‫با چنین روزهایی مواجه می ش��ود؛ اما عملی با تئوری‬ ‫قابل مقایسه نیست‪ ».‬افشین قطبی وقتی حمید استیلی‬ ‫گل اول ایران را به ثمر رس��اند و اشک شوق ریخت‪،‬‬ ‫به صحنه فقط خیره ش��د و هیچ نکرد‪« :‬نمی دانس��تم‬ ‫از جا بپرم و ش��ادی کنم یا به عن��وان مربی که تیمش‬ ‫گل خورده‪ ،‬از ناراحتی گریه کنم‪ .‬طی س��ال های بعد‬ ‫قطبی اکادمی فوتب��ال ‪ AGSS‬را در کالیفرنیا راه اندازی‬ ‫کرد اما درس��ال ‪ 2001‬بود که ب��ه کره جنوبی رفت تا‬ ‫به عنوان انالیزور (تحلیلگر) کنار گاس هیدینک نشیند‬ ‫و به بزرگترین افتخار زندگی اش دست یابد؛ چهارمی‬ ‫در جام جهانی ‪ .2002‬وی البته در سمت مشاور فنی در‬ ‫تیم هایی چون اژاکس امستردام‪ ،‬گالکسی ایاالت متحده‪،‬‬ ‫امیا اریا ژاپن‪ KFA ،‬کره جنوبی و فدراس��یون فوتبال‬ ‫چین فعالیت کرد تا دوران جدیدی را تجربه کند‪.‬قطبی‬ ‫در س��ال ‪ 2002‬به عنوان کمک مربی در تیم سامپسون‬ ‫بلووینگز (قهرمان لیگ ک��ره جنوبی) فعالیت کرد‪ .‬او‬ ‫در س��ال ‪ 2004‬به امریکا بازگشت تا همین سمت را‬ ‫در لس انجلس گالکسی بر عهده گیرد‪.‬قطبی چندسالی‬ ‫است که به ایران بازگشته؛ ابتدا در کسوت سرمربی تیم‬ ‫پیروزی و پس از ان به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال‪.‬‬ ‫قطبی در حال حاضر نیز به عنوان سرپرس��ت تیم ملی‬ ‫فوتبال مشغول فعالیت است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫پرونده هاشمیدراختیارمانیست‬ ‫تعطیلی های بدون شرح‬ ‫خبرگ��زاری مهر ‪ :‬این روزه��ا صحبت از اقازاده ها و‬ ‫بررس��ی وضعیت اقتصادی ان هر روز در رسانه های‬ ‫گروهی مطرح می ش��ود‪ .‬ام��ا از می��ان اقازاده ها‪ ،‬تنها‬ ‫فرزندان هاشمی مورد اتهام قرار گرفته اند و فشارهای‬ ‫زیادی به خانواده هاشمی وارد کرده اند‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫ی هاشمی که چندین ماه است در لندن‬ ‫حکم جلب مهد ‬ ‫به سر می برد توسط دادس��تان کل کشور صادر شده‪،‬‬ ‫ام��ا پیگیری ها همچنان بر روی این پرونده ادامه دارد‪.‬‬ ‫در اخرین واکنش ه��ا وزیر اطالعات گفته که پرونده‬ ‫ هاش��می در اختیار ما نیست‪« :‬موضوع مهدی هاشمی‬ ‫دیگر در اختیار ما نیس��ت و در اختیار دستگاه قضایی‬ ‫است و ما برای اقدام نیاز به دستور قضایی داریم‪ ».‬وی‬ ‫درباره پرونده های اقتصادی گفت‪« :‬در لیست مفسدان‬ ‫اقتصادی هم اقازاده ها و هم غیر اقازاده ها قرار دارند‪».‬‬ ‫ایس��نا‪ :‬تعطیل اع�لام کردن برخی از روزهای س��ال‬ ‫توس��ط هیات دولت نهم‪ ،‬باعث جنجال های بسیاری‬ ‫در رسانه های گروهی می شد‪.‬‬ ‫ام��ا هنوز یک روز از اعالم این خبر نگذش��ته بود که‬ ‫نماین��دگان مجلس و رس��انه ها به پن��ج روز تعطیلی‬ ‫اعتراض کردند و این اعتراض ها به حدی بود که پس‬ ‫از مدت کوتاهی پایگاه اطالع رسانی دولت مجبور شد‬ ‫ادارات دولتی را از لیست تعطیل شدگان حذف کند و‬ ‫دانش اموزان و دانش��گاهیان تنها اقشاری باشند که از‬ ‫این تعطیلی ها استفاده می کنند‪.‬‬ ‫برخی س��ایت ها ای��ن تعطیلی را سیاس��ی و ان را به‬ ‫ح��وادث بعد از انتخابات مرتبط می دادند‪ .‬با این حال‬ ‫هنوز علت این تصمیم مشخص نیست‪.‬‬ ‫تبریک به خاطر پیروزی در جنگ‬ ‫ایرنا ‪ :‬میلیون ها نفر به خاطر دو جنگ خانمان سوز جهانی‬ ‫جان خود را از دست دادند و بسیاری از نقاط شهر به طور‬ ‫کامل ویران شد‪ .‬هنوز داستان ها و روایت هایی از ان موقع‬ ‫درباره جنایت هایی که انجام شده نقل می شود و هزاران‬ ‫هزار فیلم و کتاب درباره جنگ جهانی س��اخته شده تا‬ ‫نشان دهد در ان زمان مردم دنیا چه مصیبت هایی به خاطر‬ ‫جنگ ابرقدرت ها کش��یده اند‪ .‬اما «محمود احمدی نژاد»‬ ‫رئیس جمهوری ایران‪ ،‬در پیامی ب��ه «دمیتری اناتولویچ‬ ‫مدودف» رئیس جمهوری فدراسیون روسیه‪ ،‬فرا رسیدن‬ ‫س��الروز پیروزی روسیه در جنگ جهانی دوم را به وی‪،‬‬ ‫دولت و ملت دوست روسیه تبریک گفت‪ .‬این در حالی‬ ‫است که پیش از این مسئوالن دولتی از پیگیری دریافت‬ ‫غرامت از کش��ورهای پی��روز در جنگ دوم جهانی دوم‬ ‫خبر داده بودند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫نگرانی از عدم اجرای بودجه ‪89‬‬ ‫خبرانالین‪ :‬هنوز جوهر ابالغ قانون بودجه ‪ 89‬خشک‬ ‫نش��ده‪ ،‬نگرانی از عدم اجرای کامل ان‪ ،‬نمایندگان را‬ ‫بران داش��ت که اصالحیه ای ب��ر ان بزنند‪ .‬جمعی از‬ ‫نمایندگان‪ ،‬طرح دوفوریتی اصالح قانون بودجه ‪ 89‬را‬ ‫ارائه دادند و طی ان خواس��تار افزایش ضریب حقوق‬ ‫کارمن��دان دولت بر اس��اس قان��ون مدیریت خدمات‬ ‫کش��وری ش��دند‪ .‬محمدرضا خباز‪ ،‬نماینده کاش��مر‬ ‫به عنوان طراح این طرح‪ ،‬ان را استفسار خواند که طی‬ ‫ان از مجلس پرسیده می شود در جزء الف بند ‪ 7‬قانون‬ ‫بودجه امس��ال به دولت اجازه دادی��د افزایش حقوق‬ ‫بر اس��اس ضریب حقوقی و بر اس��اس قانون برنامه و‬ ‫قانون خدمات مدیریت باشد یا نه؟‬ ‫پرونده سوخت راکتور تهران‬ ‫هفته اینده بسته می شود؟‬ ‫ایلنا‪ :‬بحث تامین س��وخت راکتور تحقیقاتی تهران از‬ ‫ان جمله خبرهایی است که همچنان غوغا ساز است‪.‬‬ ‫پس از پاسخ سرد اعضای گروه وین به خواست ایران‬ ‫برای مبادله سوخت ‪ 3/5‬با ‪ 20‬درصد این بار کشورهای‬ ‫ ترکیه و برزیل هستند که با پیشنهاد جدیدی وارد میدان‬ ‫ش��ده اند‪ .‬خبرگ��زاری ایلنا در گف ‬ ‫تو گو با مس��ئوالن‬ ‫وزارت ام��ور خارجه به بررس��ی دالی��ل بی توجهی‬ ‫غرب نسبت به خواسته منطقی ایران و همچنین وجوه‬ ‫مثبت و منفی پیش��نهاد ترکیه و برزیل پرداخته است‪.‬‬ ‫س��خنگوی وزارت ام��ور خارج��ه در این گفت و گو‬ ‫تاکید می کند که کش��ورهای فرانسه‪ ،‬روسیه و امریکا‬ ‫به تمامی خواس��ته های ما بی توجه بودند و ش��رط و‬ ‫شروط برای ما تعیین می کردند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫اساسا شرط و شروط گذاری در رابطه با خواسته ای که‬ ‫ما طراح ان بوده ایم بی معناست‪ .‬وی همچنین با اشاره‬ ‫به حضور نخست وزی ر ترکیه و رئیس جمهور برزیل در‬ ‫تهران اظهار می دارد‪« :‬این کشورها با فرمولی به ایران‬ ‫می ایند که خواس��ته های ما را در باب میزان سوخت‬ ‫و زمان ان تامین کرده اس��ت‪ ».‬مکان مبادله س��وخت‬ ‫همچن��ان از موارد مورد اختالف اس��ت که امیدواریم‬ ‫نظر ما در مذاکرات اتی تامین شود‪.‬‬ ‫بازهم بی حجابی یا بدحجابی‬ ‫الف‪ :‬هر سال با اغاز فصل گرما‪ ،‬نمایندگان مجلس و‬ ‫گروه ه��ای مذهبی به موضع گیری در مقابل بد حجابی‬ ‫می پردازند‪ .‬امس��ال انها در تالش هس��تند تا دولت را‬ ‫برای راه اندازی گشت های ارشاد قانع کنند‪ .‬اما دولت‬ ‫تاکنون از خود میلی برای راه اندازی دوباره گشت های‬ ‫ارش��اد نشان نداده است‪ .‬س��ایت الف با اشاره به این‬ ‫موض��وع‪ ،‬معتقد اس��ت بدحجابی که ای��ن روزها در‬ ‫خیابان های تهران مش��اهده می ش��ود‪ ،‬در کشورهای‬ ‫اروپای��ی هم وجود ندارد‪ .‬این س��ایت در ادامه اورده‬ ‫اس��ت‪ « :‬جریان اصولگرایی و رای م��ردم بدان‪ ،‬زاده‬ ‫غرولندهای مردمی علیه بی صداقتی مسئوالنی بود که‬ ‫به رغم ادعای دین ب��ه دریدن پرده های حیا و خطوط‬ ‫قرمز دین‪ ،‬مشغول ش��دند و اموزشگاه عبور از شرع‬ ‫راه انداختند‪».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مرکل و سارکوزی مسئول ایجاد‬ ‫بحران یورو هستند‬ ‫دی س��ایت‪ :‬صدر اعظم اسبق المان‬ ‫ب��ا انتقاد از بی رهب��ر ماندن اتحادیه‬ ‫اروپ��ا‪ ،‬م��رکل و س��ارکوزی را در‬ ‫ایجاد بحران یورو مس��ئول دانست‪.‬‬ ‫«هلموت اشمیدت» صدر اعظم اسبق‬ ‫المان بدون رهبر ماندن اتحادیه اروپا‬ ‫را به باد انتقاد گرفته و در این راستا به‬ ‫انگال مرکل و سارکوزی حمله کرد‪.‬‬ ‫وی تامل و درنگ این دو سیاستمدار‬ ‫المانی در حل مس��اله یونان را علت‬ ‫ایجاد بحران مالی در اروپا دانس��ته و‬ ‫اظهار داشت‪« :‬رئیس جمهوری فرانسه‬ ‫و صدر اعظ��م المان حداقل از ژانویه‬ ‫‪ 2010‬از بحران مال��ی یونان اگاهی‬ ‫داشتند‪ ،‬اما همچنان دست روی دست‬ ‫گذاشتند‪ ».‬اشمیدت خاطر نشان کرد‪:‬‬ ‫«اگر س��ارکوزی و مرکل در راستای‬ ‫حل این بحران مش��ترکا عمل کنند‪،‬‬ ‫ما می توانیم بر این بحران غلبه کنیم‪.‬‬ ‫اما اگر انها مس��ائل سیاست داخلی‬ ‫و جناح��ی را در اولویت قرار دهند‬ ‫در برابر کش��ورهای اروپایی مسئول‬ ‫هستند‪».‬‬ ‫‪20‬‬ ‫روسیه همکاری اتمی با ایران را‬ ‫افزایش می دهد‬ ‫رویترز‪ :‬رئیس س��ازمان انرژی اتمی‬ ‫روس��یه از برنام��ه کش��ورش برای‬ ‫س��اخت راکتورهای اتمی بیشتر در‬ ‫ایران خبر می دهد‪ .‬سرگئی اشماتکو‬ ‫گفت‪« :‬روس��یه تمایل ب��ه همکاری‬ ‫بیشتر با ایران در زمینه هسته ای دارد‬ ‫و بر ان اس��ت تا این همکاری را به‬ ‫فراتر از برنام��ه کنونی یعنی نیروگاه‬ ‫بوشهر برس��اند که قرار است امسال‬ ‫به بهره ب��رداری برس��د‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«روس��یه تمایل دارد ت��ا همکاری با‬ ‫ای��ران را افزای��ش داده و ب��رای این‬ ‫کشور نیروگاه اب سبک هم بسازد‪».‬‬ ‫اشماتکو همچنین از برنامه کشورش‬ ‫برای س��اخت یک نیروگاه هسته ای‬ ‫ب��رای س��وریه خب��ر داد‪ ،‬موضوعی‬ ‫که در دیدار اخی��ر دمیتری مدودف‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری روس��یه از دمشق بر‬ ‫ان توافق ش��د‪ .‬این مق��ام روس در‬ ‫پاسخ به پرسش��ی در این باره گفت‪:‬‬ ‫«روسیه در حال مطالعه امکان ساخت‬ ‫چنین نیروگاهی در سوریه است‪».‬‬ ‫سقوط هواپیما در لیبی با‪104‬‬ ‫کشته‬ ‫خبرگزاری فرانس��ه‪ :‬هواپیمایی که از‬ ‫افریقای جنوب��ی عازم طرابلس بود در‬ ‫نزدیکی فرودگاه بین المللی این ش��هر‬ ‫سقوط کرد که ‪ 94‬تن از کشته شدگان‬ ‫از مس��افران و ‪ 11‬تن دیگر از کارکنان‬ ‫و خدمه هواپیما بودن��د‪ .‬این هواپیما‬ ‫وابس��ته به خطوط هوایی لیبی بودکه‬ ‫لحظاتی پی��ش در نزدیک��ی فرودگاه‬ ‫بین المللی شهر طرابلس‪ ،‬پایتخت این‬ ‫کش��ور س��قوط کرد‪.‬یک مقام امنیتی‬ ‫در سازمان هواپیمایی لیبی اعالم کرد‬ ‫که یک فروند هواپیمای مس��افربری‬ ‫نزدیک فرودگاه بین المللی «طرابلس»‬ ‫س��قوط کرد‪ .‬منابع اگاه اعالم کرده اند‬ ‫که این هواپیم��ا که از افریقای جنوبی‬ ‫عازم طرابلس بود در نزدیکی فرودگاه‬ ‫بین المللی این شهر سقوط کرده است‪.‬‬ ‫تاکنون کشته ش��دن‪ 104‬تن از س��وی‬ ‫منابع رسمی تایید ش��ده است‪ .‬بنا بر‬ ‫این گزارش‪ 94 ،‬تن از کشته شدگان از‬ ‫مس��افران و ‪ 11‬تن دیگر از کارکنان و‬ ‫خدمه هواپیما بودند‪.‬‬ ‫دیوید کامرون‬ ‫نخست وزیر انگلیس شد‬ ‫بی بی سی‪ :‬نیک کلگ‪ ،‬رهبر حزب لیبرال‬ ‫دموکرات معاون نخست وزیر در دولت‬ ‫جدید خواهد بود و جورج اوزبورن و‬ ‫ویلیام هیگ به ترتیب به عنوان وزرای‬ ‫دارایی و خارجه و «ویلیام فاکس» هم‬ ‫وزیر دفاع خواهد بود‪ .‬در پی استعفای‬ ‫گوردون براون از مقام نخست وزیری‬ ‫انگلیس‪ ،‬دیوی��د کامرون‪ ،‬رهبر حزب‬ ‫محافظه کار به این مقام رس��یده است‪.‬‬ ‫کامرون ‪ 43‬س��اله بعد از رفتن به کاخ‬ ‫باکینگهام برای دریافت درخواس��ت‬ ‫رسمی ملکه برای تشکیل دولت بعدی‬ ‫وارد دفت��ر نخس��ت وزیری در پالک‬ ‫‪ 10‬خیابان دوانینگ ش��ده است‪ .‬وی‬ ‫گف��ت قصد دارد ی��ک ائتالف خوب‬ ‫و کامل با لیبرال دموکرات ها تش��کیل‬ ‫دهد تا دولت��ی قوی و باثبات به وجود‬ ‫اید‪ .‬منابع مطلع در حزب محافظه کار‬ ‫اعالم کردند که نیک کلگ‪ ،‬رهبر حزب‬ ‫لیبرال دموکرات‪ ،‬معاون نخست وزیر در‬ ‫دولت جدید خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جهان در یک نگاه‬ ‫اقازاده ها در لیست دانه درشت های بدهکاران بانکی‬ ‫پارلمان نیوز‪ :‬وزیر اطالعات با بیان اینکه اعالم اس��امی دانه درشت های بدهکاران‬ ‫بانکی نیاز به حکم دستگاه قضایی دارد‪،‬‏ گفت‪« :‬در این لیست اسامی اقازاده ها نیز‬ ‫می گنجد‪ ».‬حجت االسالم حیدر مصلحی در خصوص اعالم اسامی دانه درشت های‬ ‫بدهکاران بانکی گفت‪« :‬اعالم اس��امی دانه درش��ت ها نیاز ب��ه قوانین خاص خود‬ ‫دارد و ب��دون هماهنگی با دس��تگاه قضایی نمی توان اس��امی انه��ا را اعالم کرد‪».‬‬ ‫وی در پاس��خ به این سوال که ایا بیشتر اس��امی اقازاده ه‏ا لیست دانه درشت ها را‬ ‫تش��کیل می دهند‪ ،‬گفت‪« :‬در این لیست هم اقازاده ها و هم غیر اقازاده ها هستند‪».‬‬ ‫وزیر اطالعات در پاس��خ به این سوال که با اقازاده ها چگونه برخورد خواهد شد‪،‬‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬انها را نیز به دس��تگاه قضایی معرفی می کنی��م‪ ».‬مصلحی درباره‬ ‫نحوه برخورد با انان گفت‪« :‬مثل همه اقازاده ها و کسانی که مشکل دارند‪ ،‬این کار‬ ‫صورت خواهد گرفت‪».‬‬ ‫دولت باید مانع ورود بدحجاب ها به دانشگاه ها شود‬ ‫مه��ر‪ :‬عل��ی مطهری‪ ،‬دول��ت را متول��ی اصلی‬ ‫س��اماندهی حجاب در جامعه دانست و با بیان‬ ‫اینکه دولت ها از س��ال ‪ 76‬تاکنون در این زمینه‬ ‫ک��م کاری کرده اند‪ ،‬درباره وضعیت پوش��ش در‬ ‫دانشگاه ها به روس��ای دانشگاه ها هشدار داد که‬ ‫مس��ئولند باید از ورود دانشجویان بدحجاب به‬ ‫دانش��گاه جلوگیری کنند‪ .‬این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تصریح کرد‪« :‬در‬ ‫دوره اصالحات از زیر بار این مس��ئولیت ش��انه خالی کردن��د و بعد از ان نیز با‬ ‫وجود اینکه دولت اصولگرا روی کار امد و رئیس جمهور به عنوان یک فرد مکتبی‬ ‫و اصولگرا و حزب اللهی پا به عرصه انتخابات گذاش��ت‪ ،‬نه تنها نس��بت به انجام‬ ‫این وظیفه ش��رعی و قانونی کوتاهی شد و می شود‪ ،‬بلکه گاهی اعالم می کنند که‬ ‫اساس��ا دولت نسبت به نظارت بر امور فرهنگی مسئولیتی ندارد‪ ،‬همان حرفی که‬ ‫سکوالرها می گویند‪».‬‬ ‫«سعود الفیصل» دبیرکل اتحادیه‬ ‫عرب می شود‬ ‫روزنامه الشروق‪ :‬منابع اگاه از توافق‬ ‫ضمنی مقامات مصر و عربس��تان در‬ ‫قبال جانش��ین عمروموسی‪ ،‬دبیرکل‬ ‫فعل��ی اتحادی��ه عرب پ��س از ترک‬ ‫این منصب در اواس��ط س��ال ‪2011‬‬ ‫خبر می دهن��د‪ .‬با توجه به اینکه دوره‬ ‫دبیرکل��ی عمروموس��ی در اتحادیه‬ ‫عرب در ماه مه ‪ 2011‬خاتمه می یابد‪،‬‬ ‫از هم اکنون تالش مصر و عربس��تان‬ ‫برای انتخاب جانشینی برای وی که‬ ‫همسو با سیاس��ت های انها حرکت‬ ‫کند‪ ،‬اغاز ش��ده است‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫با توجه به تحرکات اخیر الجزایر در‬ ‫زمینه معرفی عبدالعزیز بلخادم وزیر‬ ‫خارجه اس��بق این کشور برای پست‬ ‫دبیرکلی اتحادیه عرب‪ ،‬قاهره و ریاض‬ ‫از هر گونه تالشی در زمینه مواجهه با‬ ‫این تحرکات فرو گذار نخواهند کرد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس‪ ،‬گفته می شود این دو‬ ‫کش��ور از هم اکنون درباره جانشینی‬ ‫س��عود الفیصل (وزیرخارجه فعلی‬ ‫عربس��تان) به جای موسی به توافق‬ ‫رسیده اند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫گسترش بیماری روانی در ارتش‬ ‫امریکا‬ ‫روزنام��ه م��ک کالچ��ی‪ :‬با اش��اره به‬ ‫پیامدهایناگوارجنگطلبی هایامریکا‬ ‫در خاورمیانه‪ ،‬پنتاگون به دنبال استخدام‬ ‫متخصصان بهداش��ت روانی به منظور‬ ‫درمان نظامیان بازگشته از جنگ است‪.‬‬ ‫ارتش امریکا هم اکنون در تالش برای‬ ‫استخدام متخصصان بیش��تر در زمینه‬ ‫بهداشت روانی به منظور درمان نظامیان‬ ‫بازگش��ته از جنگ و کنار امدن انها با‬ ‫مش��کالت خود اس��ت‪ .‬سوءاستعمال‬ ‫الکل و استفاده از مواد مخدر در ارتش در‬ ‫حال افزایش است و کشیش ها ازدواج‬ ‫را برای کمک به کسانی که با طالق و‬ ‫خشونت مواجه هستند‪ ،‬توصیه کرده اند‪.‬‬ ‫در همین ح��ال وزارت دفاع امریکا از‬ ‫افزایش بی س��ابقه امار خودکش��ی در‬ ‫میان نظامیان این کشور خبر داده است‪.‬‬ ‫مقامات ارتش امریکا معتقدند که قبل‬ ‫از اع��زام نظامیان ب��ه مناطق جنگی با‬ ‫فراهم کردن شرایط روانی مناسب برای‬ ‫انها می ت��وان از برخی پیامدهای منفی‬ ‫جلوگیریکرد‪.‬‬ ‫جهادکشاورزی از تهران می رود‬ ‫ایرنا‪ :‬س��خنگوی وزارت جهاد کش��اورزی گف��ت‪« :‬طبق برنامه‪ ،‬ای��ن وزارتخانه‬ ‫س��اختمان ها و امکان��ات خود را در ته��ران فروخته و وزارتخان��ه را در یکی از‬ ‫شهرهای نزدیک تهران نظیر هشتگرد یا قزوین مستقر خواهد کرد‪ ».‬محمدحسین‬ ‫انصاری فرد افزود‪« :‬فعالیت های کش��اورزی ماهیتی غیرش��هری دارند به طوری که‬ ‫اکثر این فعالیت ها خارج از تهران و در مناطق غیر ش��هری انجام می ش��وند‪ ».‬وی‬ ‫با اش��اره به ویژگی های اجرای این طرح گفت‪« :‬هرچه وزارت جهادکشاورزی به‬ ‫روستاها و شهرهای کوچک نزدیک تر باشد‪ ،‬شرایط کاری مناسب تری برای بخش‬ ‫کشاورزی مهیا خواهد شد‪».‬‬ ‫س��خنگوی وزارت جهادکش��اورزی اف��زود‪« :‬هم اکن��ون ‪ 5/4‬میلیون کش��اورز‬ ‫فعال در کش��ور ب��رای دنبال کردن کارهایش��ان مجبورند به تهران س��فر کنند که‬ ‫ب��ا اج��رای این ط��رح مراجعات شهرس��تانی ها به ته��ران بی��ش از پیش کاهش‬ ‫خواهد یافت‪».‬‬ ‫به زودی؛ توزیع نقشه نقاط امن تهران‬ ‫ایس��نا‪ :‬رئی��س جمعی��ت ه�لال احمرگفت‪:‬‬ ‫«جمعی��ت هالل احمر تهران موظف اس��ت تا‬ ‫پایان سال در تمام مناطق ‪ 22‬گانه تهران پایگاه‬ ‫ام��داد و نجات ایجاد کند‪ ».‬ابوالحس��ن فقیه با‬ ‫بیان اینکه نقش��ه نقاط امن و اضطراری ش��هر‬ ‫تهران به زودی میان خانواده های تهرانی توزیع‬ ‫می ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬برای جلوگی��ری از فرصت طلبی س��ودجویان این مناطق در‬ ‫مساجد و س��ازمان های غیردولتی تعیین شده است‪ ».‬وی با بیان اینکه به زودی‬ ‫نقشه نقاط امن و اسکان اضطراری شهر تهران در شرایط بحرانی اماده می شود‪،‬‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬این نقش��ه در تیراژ بیش از دو میلی��ون در اختیار خانواده های‬ ‫تهران��ی قرار می گیرد‪ ».‬رئیس جمعیت هالل احمر تصریح کرد‪« :‬جمعیت هالل‬ ‫احمر تهران موظف اس��ت تا پایان س��ال در تمام مناطق ‪ 22‬گانه تهران پایگاه‬ ‫امداد و نجات ایجاد کند‪ ».‬وی در پاس��خ به این پرس��ش که ایا نقش��ه اسکان‬ ‫اضطراری و نقاط امن تهران موجب س��وء استفاده سودجویان و افزایش قیمت‬ ‫زمین و مس��کن نمی شود‪ ،‬گفت‪« :‬این نقاط و مناطق در مساجد و سازمان های‬ ‫غیردولت��ی و همچنین زمین های بکر دیده ش��ده و در مح��دوده ان هیچ گونه‬ ‫خرید و فروشی انجام نمی شود‪».‬‬ ‫‪21‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫معصومه ابتکار‪:‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری و مجلس تجمیع شوند‬ ‫«اداره کشور باید به صورت شرکت سهامی باشد و شورای سوم تهران یک نمونه موفق از شرکت سهامی است‪ ».‬این را معصومه ابتکار گفت چون‬ ‫معتقد است قانون انتخابات فعلی می بایست اصالح شود و در این راستا هند به عنوان بزرگترین دموکراسی دنیا‪ ،‬الگوی اسیایی و شرقی بسیار خوبی‬ ‫است تا تمام قومیت ها و گرایشات سیاسی به رغم اختالفاتی که دارند در انتخابات حضور پر شور داشته باشند‪ .‬عضو شورای شهر تهران اطمینان از‬ ‫سالمت انتخابات و اعتماد به روند برگزاری ان را الزمه حضور رقیب در میدان می داند و تصریح می کند‪ « :‬اگر یک جناح خود را به هر قیمتی محق‬ ‫در اداره کشور بداند‪ ،‬تمام ساز و کارهای موجود فرمالیته می شود‪».‬‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫طرح ش��ورای عالی اس��تان ها در کمیس��یون امور‬ ‫داخلی و ش��وراهای مجلس به تصویب رس��ید که‬ ‫اگر به تصویب صحن برس��د تجمی��ع انتخابات از‬ ‫ریاس��ت جمهوری یازدهم اغاز خواهد شد‪ .‬نظرتان‬ ‫در این رابطه چیست؟‬ ‫نف��س اینکه کیفیت انتخابات را از نظر زمان باال ببریم‬ ‫به این مضمون که با فاصله ای انتخابات را برگزار کنیم‬ ‫که حداکثر مش��ارکت مردمی رقم بخورد‪ ،‬بسیار هدف‬ ‫خوبی است‪ .‬در واقع هر سال یک انتخابات در کشور‬ ‫ما برگزار می شود که از یک جهت قوت مردم ساالری‬ ‫دینی نظام را نشان می دهد‪ ،‬اما ازجهت دیگر می تواند‬ ‫هزینه های اجرایی را به دنبال داش��ته باشد که مردم را‬ ‫س��االنه به پای صندوق ها می اورد‪ .‬این بحث از زمان‬ ‫دولت اقای خاتمی مطرح بود تابش��ود انتخابات را از‬ ‫نظر دوره ای با یکدیگر تنظیم کرد‪ .‬مثال دو قوه مجریه‬ ‫و مقننه برای اداره کش��ور نی��از به تعامل و هماهنگی‬ ‫بیش��تری دارند زیرا دارای ارتباط سیاس��ی با یکدیگر‬ ‫هستند‪ ،‬از این رو خیلی خوب است تا یک همخوانی‬ ‫و همزمان��ی در این نوع انتخابات لحاظ ش��ود یا اگر‬ ‫تجمیع امکان ندارد طوری نشود که نصف یک مجلس‬ ‫با نصف یک دولت همکاری کند یا وقتی دولت جدید‬ ‫مس��تقر می شود و نوع ارتباط خود را با مجلس تنظیم‬ ‫می کن��د‪ ،‬زم��ان انتخاب��ات مجلس بعد فرا می رس��د‪.‬‬ ‫بنابراین اگر زمان ها بازنگری ش��ود اساس��ا درس��ت‬ ‫اس��ت و می تواند ظرفیت های زیادی را به وجود اورد‬ ‫اما اینکه در حال حاضر بحث روی ش��وراها متمرکز‬ ‫شده اس��ت به این خاطر که از میان انتخابات مجلس‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬ش��وراها و خبرگان رهبری‪ ،‬تنها‬ ‫مدت چهار سال شوراها به طور قطعی در قانون اساسی‬ ‫مشخص نشده است‪ ،‬مظلومیت شوراها را می رساند‪.‬‬ ‫با توجه به اهمیتی که ش��وراها دارن��د برای خود من‬ ‫تجمیع انتخابات ریاست جمهوری با شوراها مقداری‬ ‫ج��ای تامل دارد چون ماهیت ای��ن دو با هم متفاوت‬ ‫است‪ .‬انتخابات شوراها یک رقابت محلی ‪ -‬منطقه ای‬ ‫است که فارغ از کالنشهرها ماهیت سیاسی ندارد‪ ،‬در‬ ‫مقابل انتخابات ریاست جمهوری کامال سیاسی و در‬ ‫حوزه ملی اس��ت و نگاه قومیتی‪ ،‬مذهبی و محلی در‬ ‫ان مطرح نیست‪ .‬همزمانی این دو مالحظاتی دارد که‬ ‫می بایست بیشتر به انها پرداخته شود‪.‬‬ ‫تجمیع این دو انتخابات از یک نظر فضای هر دو را‬ ‫متعادل می کند و از س��وی دیگر جایگاه شوراها را‬ ‫باالتر می برد‪ .‬ایا شما منکر این دو مزیت هستید؟‬ ‫لزوما این طور نخواهد شد‪ .‬اوال انتخابات شوراها برای‬ ‫مناطق و محالت بس��یار مهم است و از طرفی برخی‬ ‫هنوز برای ش��وراها جایگاه ملی متصور نیستند چون‬ ‫اعتقادی به بحث ش��وراها ندارن��د‪ .‬بنابراین اصل این‬ ‫انتخابات را زیاد جدی تلقی نمی کنند و ش��اید تصور‬ ‫می کنند همزمانی این انتخابات با ریاست جمهوری به‬ ‫ان اهمیت می دهد‪ .‬در حالیکه اصال اس��تدالل درستی‬ ‫نیست‪ .‬ش��وراها برای خود اهمیت دارند و نقش انها‬ ‫مهم و کلیدی اس��ت در مناسبات منطقه ای و مدیریت‬ ‫شهرها‪ .‬لذا همزمانی برگزاری این دو انتخابات موجب‬ ‫هم افزایی و تحقق مزیتی که نام بردید نمی شود‪ .‬به نظر‬ ‫من اگر انتخابات مجلس با ریاس��ت جمهوری تجمیع‬ ‫می ش��د مناس��ب تر بود چون هر دو ماهیت سیاس��ی‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫قانون انتخابات در مجمع تش��خیص مصلحت نظام‬ ‫در ح��ال بازنگری اس��ت و قرار بر این اس��ت که‬ ‫سیاست های کلی ان تدوین شود به طوری که تجمیع‬ ‫یکی از محورهای ان سیاست هاست‪ .‬پیشنهاد شما‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫در این زمینه چیست؟‬ ‫ب��ه هر حال یک س��ال پرتنش و پر چال��ش را پس از‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم پشت سر گذاشتیم و‬ ‫همگان فارغ از اینکه چه نگرش س��یالی دارند یا جزو‬ ‫کدام جناح هستند باید درپی کسب تجربه از ان حوادث‬ ‫تلخ باش��ند‪ .‬کمترین درسی که از ان حوادث می توان‬ ‫اموخت ان است که می بایست در ساز وکار برگزاری‬ ‫یک انتخابات سالم‪ ،‬ارام‪ ،‬مقبول و جامع بازنگری کرد‪.‬‬ ‫خوش��بختانه مقام معظم رهبری این درایت را داشتند‬ ‫که موض��وع را به مجمع تش��خیص مصلحت ارجاع‬ ‫دادند و این موضوع در مجمع مورد بررسی واقع شده‬ ‫است‪ .‬به این نکته تاکید دارم که مهم تر از بحث تجمیع‬ ‫االن بحث اصالح قانون انتخابات است تانظارت های‬ ‫کافی در مس��یر انجام انتخابات داشته باشیم به نحوی‬ ‫که تم��ام جناح ه��ای درگیر و کاندیداها از س�لامت‬ ‫تم��ام مراحل اطمینان حاصل کنند و این طور نباش��د‬ ‫ک��ه خالء هایی به وجود بیاید که دلیلی بر بی اعتمادی‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫بحث ش��ما بیش��تر روی کمیس��یون ملی انتخابات‬ ‫است؟‬ ‫یک��ی از راه حل های��ش می توان��د کمیس��یون مل��ی‬ ‫انتخابات باش��د‪ .‬نزدیک س��ه دهه از قانون انتخابات‬ ‫جمهوری اس�لامی می گذرد و درست است که قانون‬ ‫اساس��ی پش��توانه قوی برای تحقق مردمس��االری به‬ ‫حساب می اید و توانسته فرایند انتخابات را به خوبی‬ ‫تبیین کن��د‪ ،‬ولی قوانین منتج از قانون اساس��ی لزوما‬ ‫قوانی��ن مادام العمر یا دائمی نیس��تند‪ .‬االن با توجه به‬ ‫تحوالتی که نظام های سیاسی در دنیا داشتند تجربیاتی‬ ‫که کشورهایی نظیر هند از نظر تنوع قومیتی و فرهنگی‬ ‫کسب کرده اند و توانسته اند با برگزاری انتخابات فراگیر‬ ‫امنیت ملی خود را تضمین کنند‪ ،‬می توانند الگویی برای‬ ‫ما باشند‪ .‬همان بحث اداره کشور به صورت پارلمانی‬ ‫به طریقی ک��ه احزاب و گروه ها به تناس��ب رایی که‬ ‫کسب می کنند بتوانند در حکومت هم مشارکت داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬االن خیلی از کشورهای اروپایی‪ ،‬هند و لبنان‬ ‫براس��اس مدل مذکور تقس��یم قدرت کرده اند‪ .‬هند از‬ ‫قومیت ها و ادیانی تشکیل شده که حتی برخی از انها‬ ‫با هم عناد دارند و در گذشته جنگ های شبه قاره امری‬ ‫متداول بود اما س��ا زو کار حاکمیت ان به گونه ای تغییر‬ ‫کرده که رئیس جمهوری مس��لمان است‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫عمدتا از هندوهاس��ت و تقس��یم قدرتی میان احزاب‬ ‫مختلف ش��کل گرفته و همه انها درحکومت حضور‬ ‫دارن��د و به رغ��م اختالف نظرها با ه��م کار می کنند‪.‬‬ ‫متاس��فانه نظام قان��ون انتخاباتی تعریف ش��ده ما که‬ ‫نحوه انتخاب مجلس‪ ،‬دولت و س��ایر ارکان را تعیین‬ ‫می کند به گونه ای است که چنین خاصیتی ندارد‪ .‬البته‬ ‫در دورانی دولت ها بر گرفته از سالیق فکری ـ سیاسی‬ ‫ی واقعا‬ ‫مختلف بودند‪ .‬حتی در دولت اول اقای خاتم ‬ ‫ترکیب��ی از اصولگرا و اصالح طلب وجود داش��ت به‬ ‫طوری که اقای مظفر به عنوان وزیر اموزش وپرورش‪،‬‬ ‫اق��ای دری به عنوان وزیر اطالعات و محمد هاش��می‬ ‫ به عنوان معاون رئیس جمهوری در تقس��یم بندی های‬ ‫سیاس��ی ان روز اصولگ��را به حس��اب می امدن��د و‬ ‫پیروزی چش��مگیر اقای خاتمی در س��ال ‪ 76‬مانع از‬ ‫عدم همکاری وی با طیف راس��ت نشد‪ .‬فکر می کنم‬ ‫ی��ک چهارم دول��ت خاتمی از نظر گرایش سیاس��ی‪،‬‬ ‫گرایش��ی متفاوت از اصالح طلبی داش��تند‪ .‬شاید فضا‬ ‫بعدا تندتر شد یا مش��کالت و فشارها به گونه ای بود‬ ‫ک��ه دولت ه��ا راه حل های دیگری پی��ش گرفتند ولی‬ ‫کارک��رد دولتی ک��ه بتواند فراجناحی عم��ل کند و از‬ ‫اقوام و قومیت ها در بدنه خود اس��تفاده کند‪ ،‬ضریب‬ ‫امنیت و انسجام ملی را برخالف تصور برخ ‬ ‫ی افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬اگر نظام انتخابات باید اصالح ش��ود کسانی‬ ‫ک��ه به رغم ابت��دای دولت نهم می گفتن��د دولت نباید‬ ‫شرکت سهامی باش��د من معتقدم دولت باید شرکت‬ ‫سهامی باش��د‪ .‬دولتی که از پایه تنوع فکری‪ ،‬قومیتی‪،‬‬ ‫اجتماعی و سیاس��ی یک جامعه شکل می گیرد اتفاقا‬ ‫می بایست شرکت سهامی باشد‪ .‬یکدستی حکومت اعم‬ ‫از قوه مجریه‪ ،‬قوه مقننه و قوه قضائیه مشکالت زیادی‬ ‫پدی��د م��ی اورد‪ .‬اوال یک جریان احس��اس می کند از‬ ‫قدرت کامال حذف شده و سهم خودش را نمی پردازد‬ ‫یا نیس��ت که س��هم خودش را بدهد‪ ،‬ل��ذا خدماتش‬ ‫هم تدریجا در س��طوح و الیحه های مختلف کمرنگ‬ ‫می شود‪ .‬تغییرات سیاسی در کشور ما به وزیر و معاون‬ ‫وزیر هم محدود نمی شود و گاهی تا سطح کارشناس‬ ‫وس��عت می یابد‪ ،‬تنها به این خاطر که وی یا هواداری‬ ‫خاصی کرده یا کار خودش را درست انجام داده است‪.‬‬ ‫دولت قبل‪ ،‬مورد بازخواس��ت قرار می گیرد و این در‬ ‫بلند مدت به شدت به توسعه و حرکت رو به پیشرفت‬ ‫کشور اس��یب می رس��اند‪ .‬در زمان دولت اصالحات‬ ‫پیشنهادی به مجمع ارائه شد تا هر وزیر در وزارتخانه‬ ‫خود یک وزیر سایه داشته باشد‪ .‬وزیر با امدن و رفتن‬ ‫یک رئیس جمهور تغییر می کند ولی ان وزیر س��ایه یا‬ ‫قائم مقام وی ماندگار می ماند تا اجازه ندهد کل شالوده‬ ‫تخصصی یک وزارتخانه از هم بپاشد‪ .‬چون اگر قرار‬ ‫باشد با تغییر ریاست جمهوری ‪ 180‬درجه سیاست ها‬ ‫در تمام الیحه ها زیر و رو ش��ود دیگر هیچ چیز باقی‬ ‫نمی ماند‪ .‬امروز ش��اهد ان هستیم که بخش کثیری از‬ ‫بدنه مدیریتی کشور به خاطر تغییر دولت از دست رفته‬ ‫و تجربیاتی که عده ای با سرمایه گذاری جامعه به دست‬ ‫اورده اند و از جیب و هزینه مردم مدیر ش��ده اند تا به‬ ‫زمان محصول و میوه دادن رس��یدند به حاش��یه رفته‬ ‫و افرادی بی تجربه ج��ای انها را گرفته اند‪ .‬اصالحات‬ ‫س��اختاری و سیاس��ی در قانون انتخاب��ات با مدنظر‬ ‫قرار دادن اصالح س��اختار سیاس��ی کش��ور می تواند‬ ‫حالل خیلی از مش��کالت کنونی باشد و چالش ها و‬ ‫هزینه های انقالب به نظام و کشور تا سطح چشمگیری‬ ‫کاهش خواهد یافت‪.‬‬ ‫در مورد تمدید دوره شوراها به نظر شما بهتر است‬ ‫‪ 22‬ماه به دوره سوم اضافه شود یا دوره چهارم؟‬ ‫بنده به عنوان نماینده مردم در شورای شهر تهران‪ ،‬رای‬ ‫خود را قانونا‪ ،‬اخالقا وش��رعا برای چهار سال گرفتم‪.‬‬ ‫اگر این دوره قرار اس��ت تمدید شود‪ ،‬عنصر رضایت‬ ‫مردم کجاست؟ باالخره مردم می بایست راضی باشند‬ ‫از اینکه من دو سال دیگر نماینده انها باشم‪.‬‬ ‫ایا شما به انجام رفراندوم معتقدید؟‬ ‫نظری که هس��ت می گوید مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫می تواند ای��راد قانون��ی احتمالی ش��ورای نگهبان را‬ ‫برط��رف کند‪ ،‬منتها خ��ود من تصورم این اس��ت که‬ ‫به هر حال چون جایگاه ما برخاس��ته از رای مس��تقیم‬ ‫مردم اس��ت باید راه حلی اینچنینی داشته باشد‪ .‬شاید‬ ‫تش��خیص داده ش��ود فضای سیاسی کش��ور امادگی‬ ‫الزم را ب��رای برگ��زاری انتخابات ندارد و مش��ارکت‬ ‫حداکثری اتفاق نخواهد افتاد‪ .‬مخصوصا در شهرهای‬ ‫بزرگ هنوز خاطره انتخابات قبل در اذهان باقی مانده‬ ‫و حالجی نش��ده و خیلی از مسائل حل و فصل نشده‬ ‫اس��ت‪ .‬این فضای مبهم خیلی از دست اندرکاران را به‬ ‫این جهت سوق داده که این دوره را به تعویق بیندازند‬ ‫وگرنه فرقی نمی کند ‪ 22‬ماه به دوره سوم اضافه شود‬ ‫یا دوره چهارم‪ .‬اما اینکه یک دوره شورا دو ساله باشد‬ ‫ی��ا به یک دوره اضافه ش��ود‪ ،‬به نظر لزوم ثبات کار در‬ ‫یک ش��ورا‪ ،‬تمدید به نفع ش��هر و کشور است‪ .‬چون‬ ‫‪23‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫طی یک دوره ‪ 22‬ماهه تا ش��هردار انتخاب شود و بعد‬ ‫وی بخواه��د برنامه ه��ای خود را ارائه کند یک س��ال‬ ‫گذش��ته و طی ‪ 10‬ماه نیز نمی شود برنامه ای را چندان‬ ‫اجرای��ی کرد‪ .‬از طرفی بعضی طیف ها مثل اصالحات‬ ‫در شرایط فعلی مالحظاتی دارند که با محدودیت ها‪،‬‬ ‫تبلیغات و فشارهایی که بر انها بود رغبت زیادی برای‬ ‫فعالیت در عرصه انتخابات ندارند‪.‬‬ ‫ش��ما می گویید انگیزه اصالح طلب��ان برای ورود به‬ ‫رقابت های سیاسی کم شده است‪ .‬انها برای فعالیت‬ ‫مجدد چه شرط و شروطی دارند؟‬ ‫در حال حاض��ر دو حزب عمده اصالح طلبان توقیف‬ ‫پروانه ش��ده اند و درب ح��زب اعتماد ملی نیز پلمب‬ ‫است‪ ،‬تعداد زیادی از رهبران جریان اصالحات زندان‬ ‫بوده و احکام س��نگین حبس برایشان زده شده است‪،‬‬ ‫روزنامه ه��ای انها نیز به صورت پی درپی تعطیل یا لغو‬ ‫امتیاز ش��ده و سایت های اصالح طلب برای فعالیت با‬ ‫محدودیت ش��دید مواجه شدند‪ .‬فکر می کنم باالخره‬ ‫جناح حاکم به ای��ن واقعیت پی می برد که برای ادامه‬ ‫و بقای خودش نیازمند یک منتقد و رقیب اس��ت‪ ،‬از‬ ‫ای��ن رو نمی تواند جناح مقاب��ل خود را حذف کند‪ .‬به‬ ‫ع�لاوه انکه‪ ،‬تفکر اصالحات که برخاس��ته از نظام و‬ ‫انقالب است قابل حذف نیست‪ .‬در طیف اصالحات‬ ‫همانقدر که در جناح اصولگرا نیروهای زندان رفته قبل‬ ‫از انقالب هست در این طرف نیز وجود دارد که شاید‬ ‫وزن طرف اصالح طلبان بیشتر هم باشد‪ .‬کم نیستند از‬ ‫جناح اصالح طلب نیروه��ای ایثارگر دوران انقالب‪،‬‬ ‫نیروهای متفکر و افرادی که در شکل گیری دستگاه های‬ ‫امنیتی کنونی نقش داش��تند یا در شکل گیری نهادهای‬ ‫نظامی کش��ور در دفاع مقدس موثر بودند‪ .‬در مجلس‬ ‫شش��م اکثریت متهم به ان می ش��د ک��ه از ارزش های‬ ‫انقالب فاصله گرفته اس��ت‪ ،‬بعد وقتی دوس��تان امار‬ ‫گرفتند‪ ،‬مش��خص ش��د که از میان همه مجالس این‬ ‫مجلس بیشترین سابقه ایثارگری و حضور در جبهه را‬ ‫داراست‪ .‬این واقعیت ها را نمی شود انکار کرد‪ .‬البته به‬ ‫مجردی که این سوابق گفته می شود دوستان می گویند‬ ‫مالک‪ ،‬وضعیت حال افراد است‪ .‬اشکال ندارد وضعیت‬ ‫حال فعال این است که یک طرف خود را کامال غالب‬ ‫می داند و درصدد حذف کامل طرف مقابل اس��ت‪ .‬به‬ ‫لحاظ منطقی اینکه رقیب به طور کامل از میدان بیرون‬ ‫رود دیگر هیچ بازی شطرنجی باقی نمی ماند و در یک‬ ‫مسابقه فوتبال یک رقیب حتما باید وجود داشته باشد‬ ‫تا بازی شروع شود‪ .‬اگر تماشاچیان ببینند رقیبی نیست‬ ‫و یک جناح پی��روز دائما پرچم خود را تکان می دهد‬ ‫بلند می شوند و می روند چون احساس می کنند رقابت‬ ‫و انتخابی نیست‪ .‬ان طرف قضیه هم ان است که این‬ ‫نیروها ریش��ه در انقالب دارند‪ ،‬مدعی انقالبند‪ ،‬اصال‬ ‫برای ان پای ارزش ها ایس��تادند ک��ه اینها هم مدعی‬ ‫هس��تند‪ ،‬هر چقدر که به اینها انگ اپوزیسیون خارج‬ ‫از نظام‪ ،‬ضد انقالب‪ ،‬ضد ارزش‪ ،‬واداده و سازش��کار با‬ ‫امری��کا بخورد‪ .‬در نهایت این طیف دالیل متقنی دارد‬ ‫که مواضعش اصیل و برگرفته از انقالب و نظام است‬ ‫و دغدغه اش ان اس��ت که ای��ن ارزش ها مورد تهدید‬ ‫واقع شدند‪ .‬تفکر اصالحات از تفکر انقالب غیر قابل‬ ‫تفکیک است و جناح حاکمیت و صاحب قدرت یا به‬ ‫ای��ن واقعیت پی خواهد برد و قاعده بازی را می پذیرد‬ ‫یا اینکه رقیب اطمینان داشته باشد و وارد بازی شود‪،‬‬ ‫واال ان کس��ی که در قدرت است می گوید همه چیز‬ ‫درست اس��ت که شرایط عادالنه ای است و نظارت ها‬ ‫کافی بوده و صیانت از ارا صورت می گیرد‪ .‬در چنین‬ ‫وضعیتی حتما می ش��ود صحبت از انتخابات کرد‪ .‬ما‬ ‫اعتقاد داریم که ارکان مردمساالری دینی مبتنی بر رای‬ ‫و خواست مردم است ولی فضای کنونی چنین پیامی‬ ‫ را نمی دهد‪.‬‬ ‫چرا در انتخابات شورای شهر طیف اصالح طلب به‬ ‫‪24‬‬ ‫ش��ورای س��وم ته��ران نمونه‬ ‫خیلی خوب��ی می تواند باش��د‬ ‫ی و‬ ‫از ی��ک ش��رکت س��هام ‬ ‫این جواب کس��انی اس��ت که‬ ‫معتقدن��د ش��رکت س��هامی ‬ ‫نمی تواند موفق باشد‬ ‫س��مت قالیباف رفت‪ ،‬در حالیکه نمایندگان حامی ‬ ‫احمدی نژاد گفتند ما حاضریم یک شهردار از طرف‬ ‫اصالحات باشد ولی قالیباف نباشد؟‬ ‫ت�لاش نماین��دگان اصالح طل��ب در ش��ورا ان بوده‬ ‫ک��ه مبتنی بر ی��ک نگاه کامال کارشناس��ی و مدیریتی‬ ‫واقع بینانه تصمی��م بگیرند تا کاری که به صالح مردم‬ ‫و ش��هر تهران باشد انجام شود‪ .‬بعد از دید کارشناسی‬ ‫به گزینه ها توجه ش��د و کاندیداها را براس��اس میزان‬ ‫توانای��ی انها در انج��ام امور ارزیاب��ی کردیم‪ .‬طبیعی‬ ‫است که فردی را برگزیدیم که بیشترین توانایی را در‬ ‫مدیریت شهر تهران دارد‪ .‬اقای قالیباف چند سالی بود‬ ‫که کارش را به عنوان شهردار تهران شروع کرده بود و‬ ‫در میان سایر گزینه ها تنها کسی بود که ما می توانستیم‬ ‫با طیف معتدل اصولگرای شورا‪ ،‬بر سر شهردار بودن‬ ‫وی ائتالف کنیم‪.‬‬ ‫در ان زمان بحث اقای بی طرف از سوی نمایندگان‬ ‫ی احمدی ن��ژاد مطرح بود‪ .‬چ��را ان گزینه را‬ ‫حام�� ‬ ‫انتخابات نکردید؟‬ ‫م��ا بحث ج��دی را در این رابطه از انها نش��نیدیم و‬ ‫بیش��تر در حد کنایه بود و واقعیت نداشت‪ .‬االن هم به‬ ‫رغم طیف بندی های سیاس��ی شورا‪ ،‬اغلب تصمیمات‬ ‫مبنای کارشناس��ی دارد‪ .‬من در همه جا گفتم ش��ورای‬ ‫س��وم تهران نمونه خیلی خوبی می تواند باشد از یک‬ ‫ی و این جواب کسانی است که معتقدند‬ ‫شرکت سهام ‬ ‫ی نمی تواند موفق باشد‪ .‬از این رو وقتی‬ ‫شرکت سهام ‬ ‫برای اداره شهر تهران چنین مدلی جواب می دهد پس‬ ‫می توان ان را به اداره کش��ور هم تعمیم داد مش��روط‬ ‫به انکه نگاه براس��اس مصلحت مردم و کارشناس��ی‬ ‫امور باش��د‪ .‬البته جاهایی هس��ت که دید سیاس��یت‬ ‫غالب می شود که در ان مسائل هم با بحث و استدالل‬ ‫ی��ک ط��رف‪ ،‬طرف دیگ��ر را قانع می کند ی��ا پس از‬ ‫رای گیری یک ایده انتخاب می شود‪ .‬اگر خواست های‬ ‫گروهی کنار گذاش��ته ش��ود و طیف های سیاس��ی به‬ ‫نوع��ی یکدیگر را رص��د کنند قطعا بی گ��دار به اب‬ ‫نمی زنند و اقدام به کارهای بی منطق و غیر کارشناس��ی‬ ‫نمی کنند‪ .‬نتیجه و برایند تصمیم گیری در یک شرکت‬ ‫س��هامی خیلی متعادل تر از حالتی است که یک طرف‬ ‫ب��دون حس رقابت و نظارت ی��ک تنه و با اختیارات‬ ‫مطل��ق بخواهد همه کارها را به دس��ت بگیرد‪ .‬طبعا از‬ ‫رویکرد دوم انحراف از قانون‪ ،‬انحراف از س��اختارها‬ ‫و هزار گونه مفس��ده و مش��کل دیگر به وجود می اید‪.‬‬ ‫ضریب خطا در تصمیم گیری شورای شهر سوم نسبت‬ ‫به ضری��ب خطا در تصمیم گیری دول��ت نهم و دهم‬ ‫کمت��ر بود چون این دولت کامال یکدس��ت اس��ت و‬ ‫هیچ گونه پذیرشی نسبت به هش��دارهای کارشناسان‬ ‫ن��دارد‪ .‬از ای��ن رو صد در صد عواق��ب تصمیمات را‬ ‫هم باید بپذیرد‪ .‬تصمیمات در ش��ورای س��وم جمعی‬ ‫گرفت��ه می ش��ود و کمت��ر اتف��اق می افتد ک��ه بعد از‬ ‫جلس��ه اعضا از مصوبه شورا اظهار گله مندی و اعالم‬ ‫برائت کنند‪.‬‬ ‫ایا ممکن است برخی اصول گرایان معتدل به سمت‬ ‫جذب بدنه اجتماعی اصالح طلبان حرکت کنند؟‬ ‫اصالح طلبی مبتنی بر یک تفکر است و یکسری مبانی‬ ‫فلسفی و دیدگاهی دارد‪ .‬اصالح طلب معتقد است که‬ ‫ضمن اعتقاد به یکسری اصول متقن برخاسته از دین و‬ ‫قانون اساسی نظام جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬می خواهد ‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫ترجمان خوبی از این اصول را برای امروز جامعه طی‬ ‫ی��ک فرایند اصالح و بازنگری ارائه دهد تا در ازادی‬ ‫بیان متبلور ش��ود نه انکه ازادی بیان رخ دهد بعد فرد‬ ‫برود زندان‪ .‬این مس��اله مثل ان اس��ت ک��ه بخواهیم‬ ‫اپوزیسیون س��ازی کنیم؛ یک جناح سیاسی را کامال از‬ ‫بین ببریم و بخواهیم از درون خودمان عده ای را علم‬ ‫کنیم تا انها نقش یک رقیب مصنوعی را ایفا کنند‪ .‬این‬ ‫با جامعه بالنده‪ ،‬تحصیلکرده‪ ،‬جوان و باشعور ما جور‬ ‫در نمی اید‪ .‬اقایان الریجانی و قالیباف اعتدال نسبی در‬ ‫مقایسه با طیف تندرو حامی دولت دارند‪ ،‬ولی هیچ گاه‬ ‫هم با طیف اصالح طلب انقدر پیوس��تگی نداشتند که‬ ‫حاال بخواهد رهبر بدنه اجتماعی اصالحات شوند اما‬ ‫بله اگر یک ائتالف میانه از افرادی که واقعا می خواهند‬ ‫مشکالت کشور حل ش��ود و مایلند واقع بینانه به این‬ ‫مس��ائل بپردازند تا برای مش��کالت ب��دون انکار انها‬ ‫راه حل ارائه کنند‪ ،‬این امر شدنی است‪ .‬کما اینکه ائتالف‬ ‫میان اصولگرایان میانه و اصالح طلبان هم در ش��ورای‬ ‫ش��هر سوم و هم در مجلس شورای اسالمی هشتم به‬ ‫وج��ود امده‪ ،‬ولی الزمه ان‪ ،‬این اس��ت که فضا برای‬ ‫فعالیت موثر جریان رقیب عادی سازی شود‪ .‬هنوز فضا‬ ‫عادی نیست و فشار و محدودیت بسیار سنگین است‪.‬‬ ‫اگر ج��و تغییر کند و فرصتی برای بازس��ازی اعتقاد‪،‬‬ ‫بازسازی نیروها‪ ،‬اصالح قانون انتخابات و‪ ...‬به وجود‬ ‫اید‪ ،‬بعد عادی سازی رخ می دهد‪ .‬اقای رفسنجانی بعد‬ ‫از انتخابات در نماز جمعه محورهایی را مطرح کردند‪،‬‬ ‫این محورها می تواند یک نقش��ه راه باش��د تا کشور‬ ‫را برگردان��د به اعت��دال و منطق‪ .‬خیلی زمان گذش��ته‬ ‫و متاس��فانه خیلی از مس��ائلی که ایشان مطرح کرد یا‬ ‫اتفاق نیفتاد یا اگر رخ داد مش��کل افرین ش��د‪ .‬ما نیاز‬ ‫داریم که مش��کالت را انکار نکنیم‪ ،‬به انها واقع بینانه‬ ‫بپردازیم و قبول کنیم اصالحات حذف شدنی نیست‪.‬‬ ‫اصالح��ات یکی از جریانات اصیل‪ ،‬دلس��وز و پایبند‬ ‫به انقالب و نظام اس��ت و در این چارچوب می تواند‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫اگرکمیسیونمستقل انتخابات‬ ‫برای هر انتخاباتی شکل بگیرد‬ ‫و نمایندگان احزاب و گروه ها‬ ‫بتوانند با قدرت وظیفه خود را‬ ‫انجام دهند خیلی از مشکالت‬ ‫قابل حل است‬ ‫خدمات بس��یار زی��ادی را به کش��ور و جامعه جوان‬ ‫رو به رشد ارائه دهد‪.‬‬ ‫مجم��ع در تدوی��ن سیاس��ت های کل��ی انتخابات‬ ‫می خواهد نظارت ش��ورای نگهب��ان را به انتخابات‬ ‫شورای ش��هر نیز تس��ری دهد تا یکسان سازی در‬ ‫نظارت به وجود اید‪ .‬ارزیابی شما چیست؟‬ ‫یک کمیس��یون نظارت مس��تقل برای همه انتخابات‬ ‫راه حل خوبی است‪.‬‬ ‫البته کمیسیون ملی انتخابات تنها به قسمت اجرایی‬ ‫می پردازد؟‬ ‫نظارت دو نوع است؛ نظارت اجرایی و نظارت عالیه‪.‬‬ ‫مرحله نظارت اجرایی خیلی مهم اس��ت چون به رغم‬ ‫انکه گفته می شود احزاب و صندوق نماینده دارند اما‬ ‫در عمل چنین واقعه ای رخ نمی دهد‪ .‬چون فرمانداری‬ ‫می بایست شورای معتمدین محل را تشکیل دهد‪ ،‬در‬ ‫حالیکه اینها معتمدان فرماندار هستند‪ .‬اصالحات اعتقاد‬ ‫به اص��ل حضور رقیب در میدان داش��ت به طوری که‬ ‫ی شعار زنده باد مخالف من را مطرح کرد‪،‬‬ ‫اقای خاتم ‬ ‫شاید همین مش��کل جریان اصالحات بود‪ .‬اما بعد با‬ ‫ی��ک دید بد و فضای اتهام زنی مواجه ش��دند‪ .‬اگر ان‬ ‫کمیسیون مس��تقل انتخابات برای هر انتخاباتی شکل‬ ‫بگیرد و نمایندگان احزاب و گروه ها بتوانند با قدرت‬ ‫وظیفه خود را انجام دهند خیلی از مشکالت قابل حل‬ ‫است‪ .‬نمونه این عرض بنده‪ ،‬هند است‪ .‬هند بزرگترین‬ ‫دموکراس��ی دنیاس��ت‪ .‬اصال اروپا را کاری نداریم که‬ ‫بعد متهم به غربزدگی ش��ویم‪ .‬هند یک الگوی خوب‬ ‫است این تنوع قومیتی مذهبی که در هندوستان هست‬ ‫انتخابات عظیم برگزار می کنند و همه احزاب حضور‬ ‫دارن��د و نظ��ارت می کنند‪ ،‬چرا؟ چ��ون طوری عمل‬ ‫می کنند ک��ه اعتماد همه جلب می ش��ود‪ .‬اگر خالف‬ ‫ان باش��د و یک گروه از تم��ام مراحل نظارت و اجرا‬ ‫حذف ش��ود و نماینده اش را راه ندهند ان وقت است‬ ‫که ش��ک و تردید به وجود می اید‪ .‬اصل ان است که‬ ‫اقلیت برای ورود به عرصه انتخابات احس��اس امنیت‬ ‫بکند؛ واال اکثریت قدرت را در اختیار دارد و احساس‬ ‫امنیت هم می کند‪ .‬کمیس��یون ملی انتخابات اگرساز و‬ ‫کارهایش منطقی تدوین ش��ود خوب است‪ .‬از طرفی‬ ‫در مورد نظارت ش��ورای نگهبان باید بگویم اگر این‬ ‫ش��ورا به قوانین پایبند باش��د و در چارچوب قوانین‬ ‫و مق��ررات عمل کرده و اف��راد معتقد به دین و قانون‬ ‫اساس��ی را تایید صالحیت کند‪ ،‬دیگر مش��کلی پیش‬ ‫نمی اید‪ .‬اما بارها و بارها ش��اهد ان بودیم که نظارت‬ ‫استصوابی ش��ورای نگهبان اعتراض ها را در پی داشته‬ ‫است و صالحیت های گسترده ای که در مجلس هفتم‬ ‫اتفاق افتاد این ش��ائبه را در اذهان اصالح طلب متبادر‬ ‫می کند که این تبدیل به یک ابزار سیاسی شده که هم‬ ‫جایگاه و حرمت شورای نگهبان را خدشه دار می کند‬ ‫و هم فرایند انتخابات را دچار مشکل می کند لذا برای‬ ‫این مساله هم باید راهکار پیدا کرد‪ .‬به جای پافشاری‬ ‫روی روندی که بی اعتم��ادی را دامن می زند بیاییم با‬ ‫فکر یک س��از و کاری را تعریف کنیم که دیگر شاهد‬ ‫این نقایص نباشیم‪ ،‬در کل اگر بنا به رعایت قاعده بازی‬ ‫باش��د همه این مسائل راه حل دارد در غیر این صورت‬ ‫اگر جناحی خود را محق بر اداره کش��ور به هر قیمتی‬ ‫بداند همه س��از و کاره��ا فرمالیته خواهد ش��د‪ .‬امام ‬ ‫همیشه می گفتند‪« :‬در کنار همه اصول فقهی که وجود‬ ‫دارد یک اصل به نام اخالق است‪ ».‬این دو در کنار هم‬ ‫مهم هستند چون خانواده ای با سالمت راه سعادت را‬ ‫می پیماید که ای��ن دو اصل را مدنظر قرار دهد وگرنه‬ ‫اگر تمام قوانین باش��د ولی اخالق نباش��د پایبندی به‬ ‫سا زو کارها نیز از بین می رود‪.‬‬ ‫برگردیم به بحث تمدید دوره سوم شوراها‪ ،‬اگر این‬ ‫تصمیم نهایی ش��ود دوباره به قالیباف رای خواهید‬ ‫داد؟‬ ‫ت��ا ان زمان هنوز وقت داریم‪ .‬از طرفی ش��ورا تعامل‬ ‫خوب��ی با اقای قالیباف داش��ته به رغ��م انکه کارهای‬ ‫اجرایی بدون مشکل نمی شوند‪ ،‬اما براینده ارزیابی ها‬ ‫حاکی از تعامل قابل قبول میان ش��ورا و شهردار است‬ ‫تا یک س��ال اینده که قرار اس��ت بحث تمدید نهایی‬ ‫ش��ود ارزیابی ه��ا بر عملک��رد قالیب��اف ادامه خواهد‬ ‫یاف��ت‪ ،‬در صورت تمدی��د ان زم��ان تصمیم گیری‬ ‫خواهیم کرد‪.‬‬ ‫نقاط قوت کارنامه قالیباف را در چه می بینید؟‬ ‫تعامل مثبت با شورا که سعی می کند نقطه نظرات شورا‬ ‫را در کاره��ا لحاظ کند؛ اینکه س��عی می کند برنامه ها‬ ‫و سیاس��ت های شورای شهر را در ش��هرداری دنبال‬ ‫کند‪ .‬بحث شفاف س��ازی مالی‪ ،‬رویکرد برنامه محور‪،‬‬ ‫تغییر بودجه بندی س��االنه‪ ،‬ادغام شرکت های اقماری‪،‬‬ ‫اجرای مصوبه مدیریت پس��ماند‪ ،‬توسعه فضای سبز‪،‬‬ ‫مت��رو و‪ ...‬از جمله نقاط قوت عملکرد ش��هردار فعلی‬ ‫تهران است‪.‬‬ ‫س��ه ش��هردار برتر پس از انقالب را چه کس��انی‬ ‫می دانید؟‬ ‫این سوال سختی است که نیاز به ارزیابی پیچیده دارد‬ ‫ولی در میان مردم تهران هنوز اقای کرباسچی جایگاه‬ ‫ویژه ای دارد‪ .‬در کنار ایش��ان از قالیباف و الویری هم‬ ‫می توان نام برد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫هیات رئیسه محترم مجلس شورای اسالمی ‬ ‫با سالم و تحیت الهی احتراما به پیوست طرح اصالح‬ ‫قانون تجمیع انتخابات دوره پنجم ش��ورای اسالمی با‬ ‫دوره یازدهم ریاس��ت جمهوری مصوب ‪ 87/2/28‬که‬ ‫ی مورخه ‪87/2/28‬‬ ‫در بیست و پنجمین اجالسیه عموم ‬ ‫شورای عالی استان ها با اکثریت ارا به تصویب رسیده‬ ‫ارسال می ش��ود خواهش��مند است دس��تور فرمایید‬ ‫به اس��تناد اص��ل یکصد و دوم قانون اساس��ی و برگ‬ ‫سه ماده ‪ 78‬مکرر قانون تشکیالت وظایف و انتخابات‬ ‫ی و انتخاب شهرداران مصوب ‪1375‬‬ ‫شوراهای اسالم ‬ ‫با اصالحات بعدی و ماده ‪ 140‬ایین نامه داخلی مجلس‬ ‫شورای اس�لامی ضمن اعالم وصول در سیر مراحل‬ ‫تصویب مجلس شورای اسالمی قرار گیرد‪.‬‬ ‫*طرح اصالح قان��ون تجمیع انتخاب��ات دوره پنجم‬ ‫ش��ورای اس�لامی با دوره یازدهم ریاس��ت جمهوری‬ ‫مصوب ‪87/2/28‬‬ ‫م��اده واحده قان��ون تجمی��ع انتخاب��ات دوره پنجم‬ ‫شوراهای اس�لامی با دوره یازدهم ریاست جمهوری‬ ‫مصوب ‪ 87/2/28‬به شرح ذیل اصالح می شود‪.‬‬ ‫تجمیع انتخابات؛‬ ‫موافقان و مخالفان یک طرح‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬مجلس‪ ،‬شورای شهر و مجلس خبرگان موجب شده تا به طور میانگین هر ساله‬ ‫کشور شاهد برگزاری یک انتخابات باشد‪ .‬حال انکه انتخابات مساله ای است که اذهان اکثریت جامعه را‬ ‫به خود مشغول می کند و بالطبع شرایط خاص خود را نیز در جامعه پدید می اورد‪ .‬به طوری که گویا همگان‬ ‫عادت کرده اند هر ساله شاهد سیطره جو انتخاباتی در کشور باشند‪ .‬این مساله موجب شده تا همواره‬ ‫دغدغه کاستن از این فضا در میان قانونگذاران و مجریان کشور وجود داشته باشد‪ .‬در همین رابطه بود‬ ‫که از چندین سال پیش بحثی به عنوان تجمیع انتخابات به معنای برگزاری همزمان دو انتخابات با یکدیگر‬ ‫مطرح شد و مجلس نیز این موضوع را در تاریخ ‪ 86/3/1‬بررسی و تصویب کرد‪ .‬تصویب مجلس اما راه‬ ‫به جایی نبرد چرا که شورای نگهبان با ان مخالفت کرد و مجلس نیز البته بار دیگر برمصوبه خود پافشاری‬ ‫کرد تا این طرح سر از مجمع تشخیص دراورد‪ .‬مجمع تشخیص مصحلت نظام نیز سرانجام پس از حرف و‬ ‫حدیث های فراوان در تاریخ ‪ 87/2/28‬این قانون را برای اجرا‪ ،‬ابالغ کرد‪.‬‬ ‫جزئیات طرح مجمع‬ ‫محمد هاشمی از اعضای مجمع تشخیص که البته این‬ ‫روزها ریاس��ت دفتر برادرش را نیز در مجمع بر عهده‬ ‫دارد جزئیات این طرح را از اغاز شکل گیری تا کنون‬ ‫اینگونه ش��رح می دهد‪« :‬در سال ‪ 85‬وزیر کشور وقت‬ ‫یعن��ی اقای پورمحمدی با توجه به مش��کالتی که در‬ ‫مورد انتخابات مطرح است راهکار تجمیع انتخابات را‬ ‫بیان کرد و این مورد را طی نامه ای به رهبری ارس��ال‬ ‫کرد‪ ».‬همین وزارتخان��ه ای که امروز یک معاون ان با‬ ‫این طرح مخالفت می کند وزارت کش��ور‪ ،‬در سال ‪85‬‬ ‫پیشنهاد دهنده این طرح بود و ان را دنبال می کرد‪.‬‬ ‫دو انتخاب��ات ریاس��ت جمه��وری و مجل��س‬ ‫ش��ورای اس�لامی را با توجه به اینکه در قانون اساسی‬ ‫برای ان قید زمان ذکر شده نمی توان با انتخابات دیگر‬ ‫تجمی��ع کرد ام��ا دو انتخابات دیگر یعنی ش��وراها و‬ ‫خبرگان در قانون اساسی برای ان قید زمان تعیین نشده‬ ‫اس��ت و می توان به عمر ش��وراها اضافه کرد‪ .‬تجمیع‬ ‫انتخابات با این منط��ق که تعداد انتخابات کاهش پیدا‬ ‫کند و از هر س��ال یک انتخابات به هر دو س��ال یک‬ ‫انتخابات تبدیل شود‪ ،‬بحث شد که انتخابات به همین‬ ‫ش��کلی که مطرح شده تلفیق شود‪ .‬مناسب این بود که‬ ‫هر ی��ک از دو انتخاباتی که زمان قطعی و ثابت دارند با‬ ‫یکی از دو انتخاباتی که انعطاف پذیر هستند و می توان‬ ‫در زمان ان تغییر حاصل کرد‪ ،‬به صورت دو به دو با هم‬ ‫جمع شوند و بدین ترتیب انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ب��ا ش��وراها و انتخابات مجل��س شورای اس�لامی با‬ ‫‪26‬‬ ‫مجلس خبرگان تجمیع شوند و این ترکیب که بررسی‬ ‫و تصویب ش��د‪ ،‬مناسب ترین ترکیب به نظر می رسید‪.‬‬ ‫اگر هر س��ال در کش��ور انتخابات برگزار شود فضای‬ ‫جامعه تحت تاثیر ق��رار می گیرد و یکی از مزیت های‬ ‫تجمیع انتخاب��ات جلوگیری از تحت تاثیر قرار گرفتن‬ ‫فضای کش��ور و صرفه جویی در زمان اس��ت‪ .‬تجمیع‬ ‫انتخابات عالوه بر افزایش مشارکت مردم در انتخابات‪،‬‬ ‫موجب بهره وری بیشتر از امکانات کشور در حوزه های‬ ‫مختلف مدیریتی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی می شود‪.‬‬ ‫واکنش ها به طرح مجمع‬ ‫مصوبه مجمع واکنش های متفاوتی در پی داشت‪ .‬برخی‬ ‫به ش��دت با مصوبه مخالفت کرده و برخی دیگر ان را‬ ‫راهکاری مناس��ب برای خروج از وضعیت انتخاباتی‬ ‫موجود در کشور می دانستند‪ .‬در این میان برخی دیگر‬ ‫نیز بر نحوه تجمیع‪ ،‬اعتراض و انتقاد داش��تند‪ .‬چنانکه‬ ‫به باور انان این نوع تجمیع مش��کالت دیگری در پی‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫طرح چمران چه بود؟‬ ‫مهدی چم��ران‪ ،‬رئیس ش��ورای عالی اس��تان ها طی‬ ‫نام��ه ای مورخ��ه ‪ 88/10/8‬ب��ه هیات رئیس��ه مجلس‬ ‫شورای اس�لامی طرح اصالح قانون تجمیع انتخابات‬ ‫دوره پنج��م ش��ورای اس�لامی ب��ا دوره یازده��م‬ ‫ریاس��ت جمهوری را ارائه داد‪ .‬متن نامه مهدی چمران‬ ‫به این شرح بود‪:‬‬ ‫ماده واحده‬ ‫ی تا‬ ‫ب��ا افزایش طول دوره س��وم ش��وراهای اس�لام ‬ ‫برگ��زاری انتخابات دوره یازدهم ریاس��ت جمهوری‪،‬‬ ‫انتخاب��ات دوره چهارم ش��وراهای اس�لامی و دوره‬ ‫یازدهم ریاست جمهوری در یک روز برگزار می شود‪.‬‬ ‫تبصره‪ :‬شروع به کار دوره چهارم شوراهای اسالمی یک‬ ‫ماه پس از اغاز دوره ریاست جمهوری یازدهم خواهد‬ ‫بود‪».‬‬ ‫چرا چمران این طرح را ارائه کرد؟‬ ‫مهدی چمران س��خت تاکید می کند که نه تنها دولت‬ ‫و حاکمیت که شخص او به عنوان رئیس شورای شهر‬ ‫تهران و نماینده دولت در شورای عالی استان ها موافق‬ ‫تجمیع انتخابات ریاس��ت جمهوری نبوده و نیس��تند‬ ‫و تنها تصمیم مجمع تش��خیص مصلح��ت نظام برای‬ ‫صرفه جویی در مسائل مالی دلیل اصلی پیگیری طرح‬ ‫تجمیع اس��ت‪ ،‬وگرنه به دنبال تجمیع انتخابات شورا‬ ‫و ریاست جمهوری‪ ،‬انتخابات شوراها سیاسی خواهد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫او البته درباره شائبه های موجود درباره تجمیع انتخابات‬ ‫و گمانه زنی ها چنین می گوید‪« :‬ما و نمایندگان مجلس‬ ‫نگرانی ای از این جهت و با این اس��تدالل ها نداش��تیم‬ ‫و مس��ائل دیگری برای ما مهم ب��ود که انها را در این‬ ‫ی شدن شوراها همزمان‬ ‫جلسه گفتم‪ ،‬اما موضوع سیاس ‬ ‫با انتخابات ریاست جمهوری مساله ای بود که ما نیز ان‬ ‫را قب��ول داریم و قبال هم در مورد ان اعتراض کردیم‪،‬‬ ‫چراکه به هر صورت انتخابات شوراها سیاسی نیست و‬ ‫همزمان بودن این مشکل با انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫به انتخابات ش��ورا بار سیاسی می دهد و من هم با این‬ ‫طرح مشکل دارم»‬ ‫چمران البته این را هم اضافه می کند‪« :‬مردم نمایندگان‬ ‫خ��ود را انتخاب کرده ان��د و تجمیع و افزایش دوره‬ ‫فعالیت اعضای ش��ورا نیز با تصویب و رای اعضای‬ ‫کنونی که امین مردم هستند‪ ،‬انجام می شود‪ .‬بسیاری‬ ‫از افراد می گویند اعضای ش��وراها س��نگ خودشان‬ ‫را به س��ینه می زنند و می خواهند شورای چهارساله‬ ‫را شش س��اله کنند‪ ،‬در صورتی که این مساله از نظر‬ ‫حقوقی مشکل دارد اما باید توجه داشت که اعضای‬ ‫شورا هیچ وقت به این موضوع فکر نکرده اند و خدا‬ ‫نکند که کس��ی بخواهد با این استدالل ها دوره کار‬ ‫خ��ود را اضافه کند‪ ».‬او همچنین اس��تدالل خود در‬ ‫زمینه به صرفه نبودن برگزاری انتخابات شورا در سال‬ ‫جاری را چنین ش��رح می ده��د‪« :‬چنانچه انتخابات‬ ‫ش��وراها امسال برگزار شود و از س��ال بعد و سال‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫پس از ان انتخابات مجلس و ریاس��ت جمهوری نیز‬ ‫برگزار ش��ود‪ ،‬به این ترتیب هر س��ال یک انتخابات‬ ‫خواهی��م داش��ت و این موض��وع ب��ا روح مصوبه‬ ‫مجم��ع تش��خیص مصلح��ت نظام و قان��ون اصلی‬ ‫تجمیع انتخابات متضاد خواهد بود‪ .‬در حال حاضر‬ ‫فضای کلی مجلس برای پذیرش این طرح مناس��ب‬ ‫است اما برخی اشکاالت حقوقی در مورد ان مطرح‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫مخالفان دولتی‬ ‫وزیر کش��ور مصوب ه مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫مبنی بر تجمیع انتخابات ریاس��ت جمهوری و شوراها‬ ‫و همچنی��ن انتخابات مجلس و خب��رگان را «از نظر‬ ‫کارشناسی مقداری ناپخته» دانست‪.‬‬ ‫مصطف��ی محمدنجار در عین ح��ال با بیان اینکه «ما‬ ‫تابع قانون هس��تیم و اکنون ای��ن مصوبه در مجمع‬ ‫تصویب ش��ده و باید منتظر نظ��ر مقام معظم رهبری‬ ‫باش��یم» گفت‪« :‬وزارت کش��ور در مورد مباحثی که‬ ‫اکنون در مجمع در حال پیگیری اس��ت نظر خوبی‬ ‫ندارد؛ چراکه بعضا این مباحث اشکاالتی دارد‪ .‬مثال‬ ‫در مورد همین تجمیع انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫و ش��وراها ف��رض بگیری��م که خ��دای ناکرده یک‬ ‫رئیس جمهور وس��ط دوره به رحم��ت خدا بپیوندد‬ ‫یا به هر دلیلی اس��تعفا دهد‪ .‬ان زمان باید چه کنیم؟‬ ‫ان موقع مجبور هس��تیم انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫برگزار کنیم‪ ».‬وی ادام��ه داد‪« :‬این مصوبه مجمع از‬ ‫نظر کارشناس��ی مق��داری ناپختگ��ی دارد‪ ».‬وی در‬ ‫پاس��خ به این س��وال که ایا وزارت کش��ور در این‬ ‫زمینه نظری به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه‬ ‫کرده اس��ت یا نه؟ گفت‪« :‬ما نظری در این ارتباط به‬ ‫مجمع تش��خیص مصلحت نظام ندادیم‪».‬‬ ‫همچنین س��ید صولت مرتضوی‪ ،‬معاون سیاسی وزیر‬ ‫کشور نیز در این مورد گفت‪« :‬فعال بحث سیاست های‬ ‫کل��ی انتخابات با مفاد مختلفی چون تجمیع انتخابات‬ ‫در مجمع تش��خیص مصلحت نظام در حال بررس��ی‬ ‫است که در نهایت باید خدمت مقام معظم رهبری ارائه‬ ‫شود تا بعد از تایید ایشان ضمانت اجرایی پیدا کند‪».‬‬ ‫وی اظه��ار کرد‪« :‬در نظ��ر گرفتن تجمی��ع انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری و ش��وراها ط��ول عمر ای��ن دوره ‬ ‫ش��وراها را افزایش می دهد که این امر نیاز به مصوبه ‬ ‫مجلس دارد‪».‬‬ ‫وی ب��ا بی��ان اینکه «فک��ر می کنم تجمی��ع انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری با هیچ یک از انتخابات های شوراها‪،‬‬ ‫مجلس و خبرگان سازگاری ندارد»‪ ،‬مصوبه موردنظر‬ ‫را فاقد قدرت و قوت کارشناسی دانست‪.‬‬ ‫معاون سیاس��ی وزیر کش��ور اف��زود‪« :‬به هر حال باید‬ ‫دانس��ت رئیس جمه��ور یک نفر اس��ت و امکان دارد‬ ‫خدای نخواس��ته برای این یک نف��ر زمانی حادثه ای‬ ‫پیش بیاید‪ ،‬ان وقت تکلیف چیست؟ همچنین ممکن‬ ‫اس��ت به هر دلیلی اقای رئیس جمهور منتخب استعفا‬ ‫دهد‪ .‬ان وقت انتخابات ریاس��ت جمهوری را باید در‬ ‫کنار کدام انتخابات گذاشت؟»‬ ‫وی گفت‪« :‬در بحث تجمیع انتخابات‪ ،‬اولی ان اس��ت‬ ‫که انتخابات خبرگان رهبری‪ ،‬مجلس شورای اسالمی‬ ‫ و شوراهای اس�لامی شهر و روستا با هم باشند‪ ،‬ولی‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری مس��تثنی دیده شود‪ .‬البته‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال پیگیری مباحث‬ ‫دیگری است و ما اظها ر نظر کارشناسی و دستگاهی مان‬ ‫را بعد از اینکه سیاس��ت های کلی تکمیل ش��د‪ ،‬اعالم‬ ‫می کنیم‪ ».‬وی اس��فندماه را زمان برگ��زاری انتخابات‬ ‫ش��ورای شهر اعالم و تصریح کرد‪« :‬اگرچه الزم است‬ ‫ما در این راستا با ناظرین به توافق برسیم اما در نهایت‬ ‫فکر می کنم بس��ترهای این انتخابات برای اس��فندماه‬ ‫فراهم شود‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫دغدغهپارلمان نشین ها‬ ‫نمایندگان مجلس که وظیفه قانونگذاری بر عهده انان است در خصوص این طرح دغدغه های خاص خودشان را‬ ‫دارند‪ .‬محمد رضا باهنر در این مورد می گوید‪« :‬این تجمیع هم پوشانی ایجاد می کند و حضور مردم در انتخابات‬ ‫قوی تر و پررنگ تر می شود‪».‬انتخابات شوراها‪ ،‬ریاست جمهوری‪ ،‬مجلس شورای اسالمی و مجلس خبرگان رهبری‬ ‫چهار انتخابات عمده کشور است و مقرر شد که این چهار انتخابات را داشته باشیم اما هر سال یک انتخابات نباشد‪،‬‬ ‫بلکه ان را تبدیل به هر دو سال‪ ،‬دو انتخابات کنیم تا بر همدیگر منطبق شده و عوارض جانبی انتخابات را به حداقل‬ ‫برسانیم‪ .‬با توجه به اینکه مدت ریاست جمهوری و مجلس در قانون اساسی‪ ،‬صراحتا ذکر شده لذا منطبق کردن‬ ‫این دو انتخابات بر یکدیگر خالف قانون اساسی است‪ .‬بنابراین تصمیم گرفته شد دو انتخابات دیگر (خبرگان و‬ ‫شوراها) بر دو انتخابات ریاست جمهوری و مجلس منطبق شوند‪ .‬چون دیدیم عمال این کار اجرایی است‪ .‬مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نیز این مصوبه را به عنوان سیاست های کلی نظام تصویب کرد تا ما هم منافع انتخابات را داشته‬ ‫باشیم و هم هزینه های غیرضروری و پیرامونی انتخابات را کم کنیم‪ .‬قانون انتخابات شوراهای اسالمی شهر و روستا‬ ‫دور ه چهارم قانونی اس��ت که طبق ان باید برای دو س��ال و چهار ماه اعضای ان انتخاب شوند و عمال منطبق بر‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری می شود‪ ،‬اگر باز هم نیاز به قانون داشته باشد‪ ،‬حتما قانون تصویب می شود‪».‬‬ ‫از سوی دیگر داریوش قنبری‪ ،‬نماینده مردم ایالم چنین می گوید‪« :‬برای ایجاد هم زمانی در صورت تحقق تجمیع‬ ‫انتخابات باید همه پرسی یا رفراندوم برگزار شود‪ ،‬چراکه رئیس جمهور‪ ،‬نمایندگان مجلس و اعضای شورا برای‬ ‫مدت خاصی انتخاب شده اند که انتخاب مجدد یا باقی ماندن انها در سمت مذکور نیازمند موافقت مردم است‪».‬‬ ‫برای ایجاد هم زمانی و تجمیع انتخابات بهتر بود ریاس��ت جمهوری برای این دوره به مدت س��ه س��ال انتخاب‬ ‫شود که انتخابات مجلس و ریاست جمهوری همزمان شود‪ ،‬اگرچه می شود هر سه انتخابات مجلس‪ ،‬شوراها و‬ ‫ریاست جمهوری را با هم تجمیع کرد‪ .‬در این زمینه تجمیع کار بسیار خوب و مناسبی است و یک مدیریت یکسان‬ ‫و همسطح در عرصه تقنین و اجرا شکل می گیرد و شوراها که هم در عرصه تصمیم گیری و هم در عرصه اجرا‬ ‫قرار دارند در کنار این تجمیع می توانستند بهتر به وظایف خود عمل کنند‪ .‬تجمیع انتخابات همچنین سبب کاهش‬ ‫هزینه ها می شود‪ ،‬اگر نظر بر تجمیع انتخابات است باید به نوعی رفراندوم یا همه پرسی انجام شود تا در ابتدا مردم‬ ‫بپذیرند که این هم زمانی صورت گیرد چون هم فردی که به عنوان رئیس جمهور انتخاب می شود‪ ،‬هم نمایندگان‬ ‫مجلس و هم اعضای شورا برای مدت خاصی انتخاب شده اند که انتخاب مجدد و باقی ماندن انها در سمت مذکور‬ ‫نیازمند موافقت مردم اس��ت‪ .‬اصل هم زمانی و تجمیع انتخابات بس��یار خوب است اما اگر این تجمیع در مورد‬ ‫انتخابات هر سه بخش مجلس‪ ،‬ریاست جمهوری و شوراها انجام شود مفیدتر خواهد بود‪ ،‬البته مقداری در بحث‬ ‫اجرای انتخابات مشکل به وجود می اید‪ ،‬چراکه اگر قرار شود هر سه انتخابات در یک روز برگزار شود در مسائلی‬ ‫مانند شمارش ارا مشکالتی به وجود می اید‪ ،‬ضمن اینکه کاهش تعداد انتخابات ها در کشور وجهه خوبی ندارد و‬ ‫یک اسیب جدی برای کشور محسوب می شود و وجهه مردمی نظام را دچار خدشه می کند‪.‬‬ ‫شورای شهری ها چه می گویند؟‬ ‫اما اعضای شورای شهر هم واکنش های متفاوتی به این موضوع داشتند‪ .‬حمزه شکیب در این مورد می گوید‪:‬‬ ‫«اگر قرار بر تجمیع انتخابات اس��ت‪ ،‬مناسب اس��ت که انتخابات شوراهای شهر و روستا با انتخابات مجلس‬ ‫ش��ورای اسالمی به صورت همزمان برگزار ش��ود‪ .‬معتقدم انتخابات دور ه چهارم شوراها در سال جاری برای‬ ‫پنج سال برگزار شود تا با انتخابات مجلس دهم ـ که پنج سال دیگر برگزار می شود ـ همزمان شود‪ .‬از جمله‬ ‫فواید تجمیع این است که در هزینه ها صرفه جویی می شود و در این ارتباط اتفاق نظر وجود دارد‪ ،‬اما اینکه کدام‬ ‫انتخابات با کدام یک تجمیع شود‪ ،‬بحث دیگری است‪ ».‬وی در مورد اینکه «برخی معتقدند که مناسب نیست‬ ‫انتخابات شوراها با ریاست جمهوری همزمان برگزار شود»‪ ،‬می گوید‪« :‬این دو انتخابات با یکدیگر همخوانی و‬ ‫سنخیت چندانی ندارند و نمی توان به صورت طوالنی مدت این دو انتخابات را همزمان با یکدیگر برگزار کرد‪،‬‬ ‫چرا که ممکن است هر نوع اتفاقی بیفتد و ما مجبور شویم وسط یک دوره باز هم انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫برگزار کنیم‪ ».‬از دیگر س��و تجمیع انتخابات ش��وراها با ریاس��ت جمهوری‪ ،‬ش��وراها را در فضای سیاس��ی‬ ‫قرار می دهد‪ ».‬از دیگر س��و مرتضی طالیی در این مورد می گوید‪« :‬اگر بنا به تجمیع انتخابات اس��ت‪ ،‬مناسب‬ ‫ی همزمان برگزار شود‪».‬او در مورد مصوبه اخیر‬ ‫است که انتخابات شورای شهر با انتخابات مجلس شورای اسالم ‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد‪« :‬پیش از این در مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوبه ای تصویب‬ ‫شده بود مبنی بر اینکه انتخابات دور پنجم شوراها با انتخابات دور یازدهم ریاست جمهوری به صورت همزمان‬ ‫برگزار شود و این مساله همچنان به قوت خود باقی است‪ .‬البته مجلس باید در ارتباط با مواردی که با توجه به‬ ‫این مبحث مطرح می شود‪ ،‬تصمیم گیری کند‪ .‬اما در مصوبه اخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام‪ ،‬سیاست های‬ ‫مربوط به کل انتخابات مطرح بود و مجمع با بررسی های کارشناسی به این نتیجه رسید که به جای اینکه هر سال‬ ‫در کشور انتخابات داشته باشیم‪ ،‬با تجمیع هر دو سال یکبار انتخابات برگزار شود‪ ».‬وی با بیان اینکه «برگزاری‬ ‫همزمان انتخابات شوراها با ریاست جمهوری ممکن است دارای پیامدها و اسیب هایی باشد» ادامه داد‪« :‬شوراها‬ ‫یک نهاد اجتماعی هستند و هرچه از مسائل سیاسی دور باشند‪ ،‬موفق تر عمل می کنند و اگر همزمان با انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری انتخابات شان برگزار ش��ود‪ ،‬یکی از پیامدهای این موضوع این است که شوراها به نوعی در‬ ‫فضای سیاسی قرار می گیرند‪ .‬گرچه ممکن است عده ای معتقد باشند که این مساله مفید است و این استدالل‬ ‫را داشته باشند که این همزمانی باعث می شود شوراها به عنوان یک بخش اجرایی در عرصه مدیریت شهری با‬ ‫دولت وقت هماهنگ تر شوند‪ ،‬ولی به اعتقاد من شوراها نباید امیخته به فضای سیاسی شوند‪».‬وی همچنین با‬ ‫بیان اینکه «در مورد مصوبه اخیر مجمع باید منتظر نظر نهایی مقام معظم رهبری باشیم» ادامه داد‪« :‬اگر قرار است‬ ‫که تجمیعی صورت بگیرد‪ ،‬مناس��ب اس��ت که انتخابات شوراها با مجلس همزمان شود؛ چراکه این دو به هم‬ ‫نزدیک ترند و مردم از یک طرف نمایندگان محلی و از طرف دیگر نمایندگان ملی خود را انتخاب می کنند و‬ ‫این باعث مدیریت ذهن مردم می شود‪».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫حسن بیادی‪:‬‬ ‫در صورت‬ ‫تمدیدشوراها‬ ‫نیازی به تغییر‬ ‫شهرداران نیست‬ ‫«برگزاری انتخابات چهارمین دوره شوراها برای مدت یک سال و دو ماه هزینه‏های سیاسی‬ ‫و اقتصادی سنگینی را به کشور مترتب می‏کند»‪ .‬این موضع حسن بیادی در مورد انتخابات‬ ‫اسفند ماه سال جاری است‪ .‬وی در عین حال تجمیع انتخابات شوراها با ریاست‏جمهوری را‬ ‫موجب احاطه نگاه سیاسی به مدیریت شهری می‏داند و معتقد است این تصمیم درستی نبوده‬ ‫است‪ .‬نایب رئیس شورای شهر تهران‪ ،‬محمد باقر قالیباف را مدیری با برنامه و تفکر بسیجی‬ ‫توصیف می‏کند که درکنار اتمام پروژه‏های شهرداران گذشته‪ ،‬طرح‏های خود را با یک اهنگ‬ ‫خوب به ثبت می‏رساند‪ .‬بیادی می‏گوید اگر مدت سومین دوره شوراها تمدید شود‪ ،‬مدت‬ ‫مسئولیت شهردار فعلی تهران نیز تمدید خواهد شد‪ ،‬زیرا عملکرد ارزنده وی تحسین شهروندان‬ ‫تهرانی و مسئوالن سایر شهرها را برانگیخته است‪.‬‬ ‫به دنبال تصویب طرح تجمی��ع انتخابات در مجمع‬ ‫تش��خیص مصلح��ت نظام‪ ،‬ط��رح ش��ورای عالی‬ ‫اس��تان‏ها مبنی بر افزایش دوره سوم شوراهای شهر‬ ‫و روس��تا تا انتخابات ریاست‏جمهوری یازدهم در‬ ‫کمیسیون شوراها و سیاست داخلی مجلس تصویب‬ ‫شد‪ .‬ارزیابی شما در این خصوص چیست؟‬ ‫با توجه به اینکه در س��طح کش��ور ‪ 35‬هزار شورای‬ ‫ش��هر و روس��تا وجود دارد و اعضای انه��ا بالغ بر‬ ‫‪ 110‬ه��زار نفر اس��ت‪ ،‬انجام انتخابات ش��وراهای‬ ‫دوره چه��ارم ب��ا چی��زی ح��دود دو میلی��ون نفر‬ ‫نام��زد برای مدت یک س��ال و دو م��اه هزینه‏های‬ ‫سیاس��ی ـ اقتص��ادی بزرگ��ی را بر کش��ور مترتب‬ ‫می‏کند‪ .‬از طرفی زمان الزم برای تغییر ش��هرداران‪،‬‬ ‫تعیی��ن مدی��ران جدی��د ش��هری و انتخ��اب هیات‬ ‫رئیسه ش��وراها‪ ،‬ش��رایط را به گونه‏ای رقم می‏زند‬ ‫که یا باید طول چهارمین دوره چهار س��ال باشد یا‬ ‫مدت ش��وراهای فعلی تمدید ش��ود تا با انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری یازدهم همزمان ش��ود‪.‬‬ ‫ایا در صورتی که مجلس تمدید مدت دوره س��وم‬ ‫شوراها را برای ‪ 22‬ماه تصویب کند‪ ،‬شهردار تهران‬ ‫تغییر خواهد کرد؟‬ ‫خیر‪ ،‬نیازی به تغییر ش��هرداران نیست‪ .‬به دلیل اینکه‬ ‫وقتی مدت ش��وراها تمدید ش��ود‪ ،‬زمان مس��ئولیت‬ ‫ش��هرداران نیز تمدید خواهد ش��د‪ .‬البته ش��وراها از‬ ‫نظر قانونی این اختیار را دارند که هر زمان خواس��تند‬ ‫شهردار را عوض کنند‪.‬‬ ‫عملک��رد اقای قالیب��اف را طی پنج س��ال حضور‬ ‫‪28‬‬ ‫در جای��گاه ش��هردار ته��ران چگون��ه ارزیاب��ی‬ ‫می‏کنید؟‬ ‫به نظر من ایش��ان با تفکر بس��یجی‪ ،‬کار کارشناسی و‬ ‫برنامه‏ریزی توانس��ته هم رضایت شهروندان تهرانی و‬ ‫هم مسئوالن شهری س��ایر نقاط کشور را جلب کند‪.‬‬ ‫ش��هردار تهران برنامه های مدیران شهری قبل از خود‬ ‫را نادیده نگرفته و س��عی در اتم��ام ان پروژه ها دارد‪.‬‬ ‫در کن��ار این رویکرد‪ ،‬طرح‏های خود را با یک اهنگ‬ ‫مش��خصی در سطح شهر دنبال کرد‪ ،‬از این رو در کل‬ ‫خواست شورای شهر تامین شده است‪.‬‬ ‫نظ��ر ش��ما در مورد تجمی��ع انتخابات ش��وراها با‬ ‫ریاست جمهوری چیست؟‬ ‫این اقدام خوبی نبوده‪ ،‬چراکه مسائل سیاسی انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری بر شوراها سایه می‏افکند که این امر‬ ‫به مدیریت ش��هری اس��یب‏های جدی وارد می‏کند‪.‬‬ ‫به نظر من اگر انتخابات ش��وراها با انتخابات مجلس‬ ‫خب��رگان رهبری همزمان می‏ش��د‪ ،‬بهتر بود‪ .‬از طرفی‬ ‫چون مجلس و ریاس��ت جمهوری برای اداره کش��ور‬ ‫نی��از به تعام��ل و همکاری تنگاتن��گ دارند و هر دو‬ ‫انتخابات نیز سیاسی به شمار می‏اید‪ ،‬ادغام انها تناسب‬ ‫بیشتری داشت‪.‬‬ ‫چرا دولت به برگزاری انتخابات ش��وراها در س��ال‬ ‫جاری اصرار می‏کند؟‬ ‫دولت ناگزیر است تا مقدمات کار را فراهم کند‪ ،‬چون‬ ‫اگر مجلس طرح ش��ورای عالی اس��تان‏ها را تصویب‬ ‫نکرد یا ش��ورای نگهبان ب��ه ان ایراد قانون اساس��ی‬ ‫گرفت‪ ،‬برگزاری انتخابات اجتناب ناپذیر است‪ .‬از این‬ ‫رو اصول مدیریت��ی حکم می‏کند تا مجریان برای هر‬ ‫شرایطی خود را اماده نگه دارند‪.‬‬ ‫با توج��ه به فعالیت‏های انجام ش��ده در دوره فعلی‪،‬‬ ‫نقطه قوت شورای شهر سوم را در چه می‏بینید؟‬ ‫امتیاز ش��ورای س��وم تهران ان بود که توانس��ت با‬ ‫ی��ک سیس��تم کارامد ه��م پیگیر انج��ام برنامه‏های‬ ‫گذش��ته باش��د و هم به نیازهای روز پایتخت توجه‬ ‫کن��د‪ .‬این‏طور نب��ود که با نفی تصمیمات گذش��ته‪،‬‬ ‫طرح ه��ای جدی��د را جایگزی��ن کن��د‪ .‬این ش��ورا‬ ‫چش��م‏انداز بیست س��اله تهران و برنامه استراتژیک‬ ‫ش��ورای ش��هر را تدوین کرد و طی چهار س��ال از‬ ‫زم��ان تصوی��ب چش��م‏انداز‪ ،‬کم��اکان روی همان‬ ‫نقش��ه پیش می‏رود به طوری ک��ه ‪ 80‬درصد برنامه‬ ‫استراتژیک پنج ساله اول را انجام دادیم و این قابل‬ ‫تحلیل و ارزیابی اس��ت‪ .‬وحدت کلمه میان اعضای‬ ‫ش��ورا در انتخاب یک شهردار خوب‪ ،‬شفافیت مالی‬ ‫و برنامه محور کردن ش��هرداری را می‏توان از دیگر‬ ‫نق��اط قوت ش��ورای س��وم تهران دانس��ت‪ .‬به رغم‬ ‫وجود س��ه یا چهار سلیقه سیاس��ی در شورا‪ ،‬اعضا‬ ‫پیگیری حقوق مردم را بر س��لیقه‏های شخصی خود ‬ ‫ترجیح دادند‪.‬‬ ‫با توجه به وجود س�لایق مختلفی که به ان اش��اره‬ ‫کردید‪ ،‬مدیریت این سالیق با چه کسی بود؟‬ ‫ی��ک بخش عمده ان به مدیریت خوب اقای مهندس‬ ‫چم��ران بر می‏گ��ردد و بخش دیگر به گذش��ته خود‬ ‫اعضای شورا مربوط می‏شود که این امر از تجربه‏های‬ ‫کالن گذشته انها نشات می‏گیرد‪.‬‬ ‫به نظر شما اگر ش��وراها یکدست باشند بهتر عمل‬ ‫می‏کنند و نتیج��ه مطلوب‏تری می‏گیرند یا اگر چند‬ ‫سلیقه‏ای باشند؟‬ ‫این بستگی به شرایط دارد‪ ،‬ولی در حالت چند سلیقه‏ای‬ ‫شورای شهر سوم مشکل خاصی به وجود نیامد‪.‬‬ ‫به اعتقاد ش��ما ایا شورای سوم تهران در مقایسه با‬ ‫دوره اول و دوم قوی‏تر عمل کرده است؟‬ ‫این امر طبیعی اس��ت چون ش��ورا هنوز یک نهال‬ ‫است و طول می‏کشد تا قالب و شکل نهایی خود را‬ ‫به دس��ت اورد‪ .‬به نظر من دو دوره دیگر زمان الزم‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫است تا چنین تحلیل‏هایی انجام شود‪ .‬در دوره اول‬ ‫اعضا زحمات زیادی کش��یدند ول��ی به دلیل ورود‬ ‫مسائل شخصی‪ ،‬حزبی و گروهی به تصمیم گیری‏ها‬ ‫در ماه‏های اخر ش��ورا‪ ،‬متاس��فانه ش��ورا منحل شد‬ ‫ک��ه یک بدبینی را در میان م��ردم به وجود اورد‪ .‬اما‬ ‫ش��ورای دوم ب��ا تعریف جدی��دی از خدمتگزاری‪،‬‬ ‫تغییر تفکر مدیریت ش��هری و ترجیح دادن مصالح‬ ‫مردم بر س�لائق ش��خصی و گروهی توانس��ت در‬ ‫مدت زمان بسیار کوتاه دیدگاه شهروندان را نسبت‬ ‫به مدیریت ش��هری عوض کند‪ .‬موید این حرف ان‬ ‫اس��ت که شهردار منتخب ش��ورای شهر دوم تهران‬ ‫بعد از دو س��ال رئیس جمهور کش��ور ش��د‪.‬‬ ‫از ن��گاه ش��ورای ش��هر س��وم‪ ،‬بزرگ‏تری��ن کار‬ ‫شهردار تهران طی پنج سال حضور در این مسئولیت‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫ش��هر وجوه زی��ادی دارد‪ ،‬ولی به نظر م��ن در زمان‬ ‫شهرداری اقایان احمدی نژاد و قالیباف جنبه فرهنگی‬ ‫و اجتماع��ی غالب بوده اس��ت‪ .‬چون سیاس��ت‏های‬ ‫کالن ش��ورا ان بود که در تمام امور مسائل فرهنگی و‬ ‫اجتماعی دیده شود‪.‬‬ ‫مدیریت ش��هری می‏گوید که در این دوره بیش��تر‬ ‫از گذشتگان به زیرس��اخت‏های شهری توجه شده‬ ‫است‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫بله‪ ،‬این حرف درس��تی است‪ .‬البته این تضادی با دید‬ ‫فرهنگی و اجتماعی به مس��ائل عمرانی ندارد که این‬ ‫نقط��ه قوت اقای قالیباف اس��ت‪ ،‬زیرا عالوه بر ان در‬ ‫عرصه‏های عمرانی کارهای ارزنده‏ای مثل تونل توحید‬ ‫را انج��ام دادند‪ .‬مس��ائل فرهنگی را ه��م در اولویت‬ ‫طرح‏ها قرار داده‏اند‪.‬‬ ‫برخی از اقای کرباسچی به عنوان یکی از شهرداران‬ ‫موفق پ��س از انقالب یاد می‏کنند‪ .‬به اعتقاد ش��ما‬ ‫اقای قالیباف توانسته پا جا پای ایشان بگذارد؟‬ ‫اق��ای کرباس��چی کارهای بزرگی برای ته��ران انجام‬ ‫داد‪ ،‬اگ��ر چ��ه اقدام��ات وی ناهنجاری‏های��ی را هم‬ ‫در پی داش��ت که به خاطر ورود مس��ائل ش��خصی و‬ ‫سیاس��ی بود‪ .‬اما اگر دوران مدیریت کرباسچی خوب‬ ‫هدایت می‏شد‪ ،‬عاقبت کار ایشان به انجا نمی‏رسید‪ .‬اما‬ ‫هیچ‏گاه نباید قالیباف و کرباسچی را با هم مقایسه کرد‪،‬‬ ‫به دلیل اینکه شرایط متفاوت است‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم از سه ش��هردار موفق پس از پیروزی‬ ‫انقالب نام ببریم‪ ،‬شما چه کسانی را نام می‏برید؟‬ ‫کرباسچی‪ ،‬قالیباف و احمدی نژاد‪.‬‬ ‫اقای طالی��ی در اظهار نظری گفته‏اند که ش��ورای‬ ‫ش��هر‪ ،‬شورای ش��هرداری است‪ .‬نظر ش��ما در این‬ ‫خصوص چیست؟‬ ‫ش��ورای شهر با سایر س��ازمان‏های موثر در مدیریت‬ ‫ش��هر تهران تعام��ل دارد‪ ،‬ولی هن��وز مدیریت واحد‬ ‫ش��هری شکل نگرفته اس��ت‪ .‬تالش ما بر ان است که‬ ‫مقدمات اولیه این کار هر چه سریع‏تر فراهم شود‪ .‬البته‬ ‫قس��متی از کار هم به مجلس باز می‏گردد تا بسترهای‬ ‫قانونی را فراهم نماید‪.‬‬ ‫از نگاه ش��ما ای��ا مدیریت واحد ش��هری تا پایان‬ ‫چشم انداز بیست ساله تهران محقق خواهد شد؟‬ ‫حتم��ا این اتفاق خواهد افت��اد‪ ،‬چرا که برای چابک‏تر‬ ‫کردن بدنه دولت‪ ،‬ناگزیر به انجام ان هستیم‪.‬‬ ‫مدیریت اقای چمران در دوره سوم نسبت به دوره‬ ‫دوم بهتر نشده است؟‬ ‫حتما‪ ،‬هر چه‏قدر انسان تجربه‏اش در یک زمینه باالتر‬ ‫م��ی‏رود‪ ،‬مدیری��ت ان قطعا کارامدتر می‏ش��ود‪ .‬البته‬ ‫مدیریت خوب ایش��ان به خصوصیات ش��خصی وی‬ ‫هم بر می‏گردد‪ .‬ریش سفیدی‪ ،‬تخصص‪ ،‬تعهد‪ ،‬والیی‬ ‫بودن‪ ،‬مردم دار بودن‪ ،‬مشاور پذیر بودن و صبر و تحمل‬ ‫ایشان کمک کرد تا شورای شهر سوم به بهترین حالت‬ ‫ممکن مدیریت شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫نایب رئیس شواری عالی استان ها‪:‬‬ ‫مخالف مدیریت تهران توسط دولت هستیم‬ ‫مریم کرمانی ها‬ ‫نایب رئیس ش��ورای عالی اس��تان ها معتقد است‪:‬‬ ‫«طرح این شورا برای تمدید دوره سوم شوراهای‬ ‫شهر و روستا با هدف حفظ ثبات مدیریت شهری‬ ‫بوده‪ ،‬ل��ذا عدم توجه به ان اس��یب جدی به این‬ ‫حوزه می زند‪ ».‬حج��ت اهلل تاج محمدی می گوید‪:‬‬ ‫«دولتمردان هرچه خود را به روستاها نزدیک کنند‬ ‫نمی توانند کار ش��وراها را انجام دهند‪ .‬اگر انها به‬ ‫دنبال بس��ط عدالت هستند بایس��تی برای شوراها‬ ‫جاهای پررنگی را تعریف کنند‪».‬‬ ‫در مورد فرایند تدوین طرح شورای عالی استان ها‬ ‫به طور خالصه توضیح دهید که استارت این طرح‬ ‫از کجا زده شد و عاقبت ان چه خواهد شد؟‬ ‫به دلیل مصوبه مجمع تش��خیص مصلحت مبنی بر‬ ‫تجمیع انتخابات‪ ،‬دوره اتی شوراها به ‪ 22‬ماه کاهش‬ ‫یافته بود‪ .‬دغدغه ما اغاز شد و در مجامع مختلف هم‬ ‫این مساله را بازگو کردیم‪ .‬حتی در همایش مشترک‬ ‫ی طرح شد‬ ‫با مجمع موضوعات به صورت غیر رسم ‬ ‫و دوس��تان نیز بر نظر ما صحه گذاشتند‪ .‬از طرفی با‬ ‫برخی نمایندگان مجلس نیز در رابطه با کاهش زمان‬ ‫شورای چهارم و بی ثباتی در مدیریت شهر صحبت‬ ‫ش��د‪ .‬ماحصل این رایزنی ها ان ش��د که کمیس��یون‬ ‫حقوقی ش��ورای عالی استان ها طرحی را تهیه کرد و‬ ‫در اجالس شورای عالی به صورت دو فوریتی‪ ،‬طرح‬ ‫را به صح��ن اوردند و کلیات ان به تصویب رس��ید‪.‬‬ ‫بعد طرح مذکور به صورت عادی به مجلس شورای‬ ‫اسالمی ارائه شد تا پس از صحبت با هیات رئیسه و‬ ‫نمایندگان کمیسیون امور داخلی و شوراها ضرورت‬ ‫ان توجیه شود‪ .‬چندی پیش جزئیات و کلیات طرح‬ ‫در کمیسیون شوراهای مجلس تصویب شد و احتماال‬ ‫به زودی به صحن مجلس خواهد امد‪.‬‬ ‫اس��یب های ‪ 22‬ماهه شدن مدت شوراهای چهارم‬ ‫چه بود؟‬ ‫تجربه ما در شوراها و بحث مدیریت شهری حاکی‬ ‫از ان است که کمبود اموزش باعث می شود دو سال‬ ‫اول هر دوره پر فراز و نش��یب باش��د و دو سال اخر‬ ‫نمایندگان شورا با تعامل و همکاری بیشتر با یکدیگر‬ ‫کار کنن��د‪ 22 .‬ماه تنه��ا فرصتی اس��ت که اعضای‬ ‫ش��ورا به تجربه اندوزی بپردازند و دیگر وقتی برای‬ ‫بهره گیری از ان تجارب نیس��ت‪ .‬ثانیا ثبات مدیریت‬ ‫شهری خود یک مقوله اساسی است‪ .‬منطق مدیریت‬ ‫حک��م می کند که به نوع��ی از مدیران باتجربه ای که‬ ‫االن هس��تند برای یک فرصت کوتاه استفاده شود تا‬ ‫اینکه زمان ‪ 22‬ماه را در اختیار کسی بگذارید که شاید‬ ‫تجربه الزم را نداش��ته باشد‪ ،‬لذا اگر قرار باشد مدت‬ ‫مذکور به یک شورا اضافه شود بهتر که ان دوره سوم‬ ‫باشد زیرا نمایندگان تجربه و اموزش الزم را دریافت‬ ‫ک��رده و در حال حاضر ب��ه تعامالت و همکاری در‬ ‫حوزه نظارت و اجرا رس��یده اند‪ .‬ثالثا از زمان شروع‬ ‫کار ش��ورا تا زمان انتخاب ش��هردار و اس��تقرار انها‬ ‫در حوزه مس��ئولیت خویش معموال پنج تا شش ماه‬ ‫طول می کشد که در این شرایط کسی حاضر نیست‬ ‫مدیریت شهری را برای مدت ‪ 15‬ماه در اختیار بگیرد‬ ‫یا اگر هم قبول مسئولیت کند عدم تسلط کافی وی‬ ‫به عملکرد ش��هردار گذشته نیز اسیب می زند‪ .‬رابعا‬ ‫تشکیل شورای فرادست با مشکل مواجه می شود زیرا‬ ‫تا شوراهای بخش تشکیل و شورای استان را انتخاب‬ ‫کنند و شورای های اس��تان تشکیل شوند و شورای‬ ‫عالی اس��تان ها جلس��ه بگذارند حداقل این پروسه‬ ‫پنج‪ ،‬ش��ش ماه طول می کشد‪ .‬خامسا پنج‪ ،‬شش ماه‬ ‫به انتهای دوره نیز اعضای شورا به دنبال زمینه چینی‬ ‫برای پیروزی در انتخابات هس��تند که عمال کمتر از‬ ‫یک س��ال را می توان برای مدیریت ش��هری در نظر‬ ‫گرفت‪ .‬کلیت مباحثی که گفته شد موجبات تدوین‬ ‫طرح شورای عالی استان ها را فراهم اورد‪.‬‬ ‫اگر طرح ش��ورای عالی استان ها در صحن علنی‬ ‫مجلس رای بیاورد‪ ،‬شوراها مسئولیت شهرداران را‬ ‫تمدید می کنند؟‬ ‫در قانون ذکر شده است که شورا شهردار را به مدت‬ ‫چهار سال انتخاب می کند چون طرحی که از سوی‬ ‫شورای عالی ارائه شد تبصره ای در این زمینه نداشت‬ ‫و بیش��تر با همان رویکرد ثبات مدیریت ش��هری و‬ ‫صرفه جویی در هزینه ها طرح تدوین شد‪ .‬انتظار ان‬ ‫است که شهرداران فعلی مجددا رای اعتماد بگیرند‪.‬‬ ‫روح اصلی طرح ثبات مدیریت ش��هری است یعنی‬ ‫خواهش می کنم اعضای شوراها این هدف را از نظر‬ ‫دور ندارند و ان را درک کنند‪ .‬اگر قرار باشد در سال‬ ‫اینده با تمدید مدت شورا‪ ،‬شهرداران با چالش مواجه‬ ‫ن ترکیب شوراهای فرادست تغییراتی‬ ‫شوند یا در تعیی ‬ ‫رخ دهد قطع��ا هدف اصلی طرح ب��ا تهدید جدی‬ ‫مواجه خواهد شد و تنها دستاورد ان صرفه جویی در‬ ‫وقت و هزینه هاست بدون انکه دغدغه های شورای‬ ‫عالی استان برطرف شود‪.‬‬ ‫طرحی در دس��ت تدوین اس��ت که براساس ان‬ ‫مدیریت ش��هر تهران در اختی��ار رئیس جمهور یا‬ ‫معاون اول وی قرار بگیرد‪ ،‬نظر شما در این رابطه‬ ‫چیست؟‬ ‫ما به شدت با این موضوع مخالفیم چون معتقدیم اگر‬ ‫چنین اتفاقی رخ دهد واقعا برگش��ت به عقب است‪.‬‬ ‫زیرا ان مسیر دموکراسی و مشارکت مردمی که از زمان‬ ‫مشروطه طبق قانون ‪ 1286‬در قالب انجمن ها شروع‬ ‫شد و بعد از انقالب حضرت امام به ان تاکید داشتند‬ ‫تا باالخره در س��ال ‪ 78‬انتظار مردم به ثمر نشست از‬ ‫بین خواهد رفت‪ .‬س��ه دوره شوراها خدمت بی منت‬ ‫به ملت ارائ��ه دادند تا بتوانند این قس��مت از قانون‬ ‫اساس��ی را اجرایی کنند‪ .‬اگر مدیریت شهر تهران به‬ ‫رئیس جمهور سپرده شود به معنای پا گذاشتن روی‬ ‫ارمان ها و زحمات کش��یده شده در این زمینه است‪.‬‬ ‫مهندس چمران صحبت بسیار جدی پیرامون این مورد‬ ‫در نطق پیش از دستور خود در اجالس ‪ 14‬اردیبهشت‬ ‫داش��ت‪ .‬وی گفت‪« :‬اگر این اتفاق بیفتد مانند شروع‬ ‫استبداد صغیر است‪ ».‬واقعا زمان به عقب بر نمی گردد‬ ‫و کسی هم نباید فکر کند که می تواند زمان را به عقب‬ ‫برگرداند تا روند شروع شده را متوقف کند‪ .‬شوراها با‬ ‫سختی های زیادی شکل گرفتند‪ ،‬ریشه در ارمان های‬ ‫امام(ره)‪ ،‬انقالب و دین دارند و به هر ترتیب که باشد‬ ‫نظام شورایی سعی می کند این قسمت از قانون اساسی‬ ‫را حفظ کند‪ .‬به نظر من بازگشت به مدیریت دولتی‬ ‫در حوزه شهری‪ ،‬سکته ای بر نظام شورایی خواهد بود‬ ‫که ان را به کما می برد و معلوم نیست عاقبت ان چه‬ ‫می شود یا از کما خارج شده و به صورت یک موجود‬ ‫فلج در عرصه مدیریت شهری عمل می کند یا به کل‬ ‫در کما خواهد ماند و استانداران جایگزین شهرداران‬ ‫می شوند‪ .‬البته کسانی که این طرح را دادند در مجلس‬ ‫بسیار اندک و قلیل هستند و قادر نخواهند بود طرح را‬ ‫به سرانجام برسانند‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫تیتر دو‬ ‫انتخابات مجلس در انگلستان‬ ‫برنده نداشت‬ ‫پارلمان‬ ‫در تعلیق‬ ‫بر اس��اس نتایج به دس��ت امده از انتخاب��ات بریتانیا‪،‬‬ ‫هیچ یک از احزاب سیاسی موفق نشدند اکثریت قاطع‬ ‫(نصف به عالوه یک) کرس��ی های پارلمان را به خود‬ ‫اختص��اص دهند و ب��ه همین دلیل پس از ‪ 36‬س��ال‬ ‫بریتانیا مجددا با پارلمانی معلق مواجه شده است‪.‬‬ ‫بر اس��اس نتایج ای��ن انتخابات‪ ،‬ح��زب محافظه کار‬ ‫تحت رهبری دیوید کامرون ‪ 306‬کرس��ی از مجموع‬ ‫‪ 650‬کرس��ی مجلس عوام را به خ��ود اختصاص داد‬ ‫و ب��ه بزرگترین حزب این کش��ور در پارلمان تبدیل‬ ‫شد‪ .‬حزب کارگر که از س��ال ‪ 1997‬قدرت را دراین‬ ‫کش��وردر دس��ت دارد‪ ،‬در انتخاب��ات اخی��ر متحمل‬ ‫شکست شد و اکثریت خود را از دست داد‪.‬‬ ‫این حزب که رهب��ری ان را هم اکنون گوردون براون‬ ‫برعهده دارد در انتخابات روز پنجشنبه ‪ 258‬کرسی به‬ ‫دست اورد و در رتبه دوم قرار گرفت‪.‬‬ ‫حزب لیبرال دموک��رات به رهبری نیک کلگ به رغم‬ ‫اینکه در هفته های گذشته توجهات زیادی را به خود‬ ‫جلب کرده بود‪ ،‬نتوانست در انتخابات عملکرد خوبی‬ ‫از خود به نمایش بگذارد‪.‬‬ ‫ای��ن حزب با از دس��ت دادن پنج کرس��ی نس��بت به‬ ‫پارلمان قبلی فقط ‪ 57‬کرسی به دست اورد‪.‬‬ ‫احزاب کوچکتر بریتانیا نیز مجموعا ‪ 28‬کرسی به دست‬ ‫اوردند ودر یک حوزه انتخابیه نیز به دلیل مرگ یکی از‬ ‫نامزدها‪ ،‬انتخابات تا سه هفته دیگر به تاخیر افتاد‪.‬‬ ‫به دلیل اینک��ه هیچ کدام از اح��زاب اکثریت قاطع را‬ ‫در این انتخابات به دس��ت نیاوردن��د‪ ،‬گوردون براون‬ ‫فعال به کار خود به عنوان نخس��ت وزیر ادامه می دهد‬ ‫ت��ا تکلیف ائتالف های احتمالی برای تش��کیل دولت‬ ‫مشخص شود‪.‬‬ ‫ح��زب محافظ��ه کار مذاک��رات خ��ود را ب��ا حزب‬ ‫لیبرال دموکرات برای تشکیل دولت اغاز کرده است‪.‬‬ ‫کامرون پیش��نهاداتی به نیک کلگ‪ ،‬رهبر حزب لیبرال‬ ‫ارائه کرده و گفته اس��ت دو ح��زب زمینه های خوبی‬ ‫برای همکاری و تشکیل دولتی قوی و با ثبات دارند‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫براون‪ ،‬رهبر حزب کارگر نیز اعالم کرد اگر مذاکرات‬ ‫رهب��ران دو حزب محافظه کار و لیب��رال دموکرات به‬ ‫نتیجه نرس��د‪ ،‬ما ام��اده مذاکره با لیب��رال دموکرات ها‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫هر دو حزب محافظه کار و کارگر به کرسی های حزب‬ ‫لیبرال دموکرات برای تشکیل دولت ائتالفی نیاز دارند‪.‬‬ ‫هر چند حزب کارگر به این منظور عالوه بر کرسی های‬ ‫ح��زب لیبرال دموکرات به کرس��ی های دیگر احزاب‬ ‫از جمل��ه اح��زاب ملی گرا نی��از دارد‪ .‬دیوید کامرون‪،‬‬ ‫رهبر ح��زب محافظه کار و نیک کل��گ‪ ،‬رهبر حزب‬ ‫لیب��رال دموک��رات چندین بار در خصوص تش��کیل‬ ‫دولت ائتالفی مذاکره کردند‪ .‬این درحالی است که اگر‬ ‫این احزاب نتوانند برای تشکیل دولت به نتیجه برسند‬ ‫انتخاب��ات دیگری در انتظار بریتانیا خواهد بود‪ .‬تاریخ‬ ‫سیاسی این کش��ور نش��ان داده در مواقعی که حزبی‬ ‫نتوانسته در انتخابات پارلمانی اکثریت الزم را به دست‬ ‫اورده ی��ا نتواند از حمایت و ائتالف س��ایر احزاب و‬ ‫جناح ها برخوردار شود‪ ،‬انتخابات دیگری برگزار شده‬ ‫اس��ت‪ .‬نهایتا راهکار پیشرو برگزاری انتخابات جدید‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما به احزاب و جناح ه��ا حداکثر فرصت داده‬ ‫می ش��ود تا تالش خود را برای ایجاد ائتالف صورت‬ ‫دهن��د و از طریق کابین��ه ائتالف��ی از معضل موجود‬ ‫عبور کنند‪ .‬در صورتی که این تفاهم حاصل نش��ود و‬ ‫رقابت میان احزاب و جناح ها شدیدتر شود‪ ،‬موضوع‬ ‫انتخابات مجدد مطرح می ش��ود‪ .‬ام��ا در حال حاضر‬ ‫مساله برگزاری انتخابات منتفی است‪.‬‬ ‫شکست انتخاباتی‬ ‫ش��اید اگر بخواهیم دالیل شکس��ت حزب کارگر را‬ ‫بررسی کنیم به این نتیجه برسیم که این موضوع هم از‬ ‫سیاس��ت های تونی بلر در جریان فاجعه خاورمیانه ای‬ ‫که او و جورج بوش تدارک دیده اند ناشی شده و هم‬ ‫به دلیل اتفاقاتی است که در داخل بریتانیا رخ داده‪ ،‬از‬ ‫جمله مش��کالت مربوط به حی��ف و میل در پارلمان‪،‬‬ ‫همچنین عدم محبوبیت ش��خص گوردون براون‪ .‬در‬ ‫این ش��رایط حزب کارگر بسیار ضعیف شد و قابلیت‬ ‫انتخاب مجدد خود را از دست داد‪ ،‬این درحالی است‬ ‫که حزب محافظه کار نیز در وضعیت مطلوب تری قرار‬ ‫ندارد‪ .‬حزب محافظ��ه کار هنوز هم در حال پرداخت‬ ‫تاوان زیاده روی های کاپیتالیس��تی مطلق ضدانس��انی‬ ‫تاچ��ر و میجر اس��ت و جانش��ین انه��ا در این مدت‬ ‫‪ ۱۳‬س��ال افرادی بودند که نه تنها نتوانس��تند به جلب‬ ‫اعتماد مردم بریتانیا نس��بت به این حزب کمک کنند‬ ‫بلک��ه بر عدم محبوبیت این ح��زب افزودند‪ .‬کامرون‬ ‫اگرچه چهره تازه ای ارائه و افکار نسبتا نویی را مطرح‬ ‫کرده است اما همچنان به عنوان یک مقام و سیاستمدار‬ ‫ناپخته و ناکارامد در میان مردم بریتانیا مطرح اس��ت‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬حزب سوم یعنی حزب لیبرال دموکرات‬ ‫وضعیت بهتری را نسبت به سال های قبل برای خودش‬ ‫تو پا کرده و نیک کلگ‪ ،‬رهبر جدید این حزب که‬ ‫دس ‬ ‫چهره جوانی است نسبت به دیوید کامرون از پختگی‬ ‫بیشتری برخوردار است‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫معم��وال در کش��ورهایی مثل بریتانی��ا در نتیجه تغییر‬ ‫حزب حاکم‪ ،‬سیاس��ت خارجی ان تغییر نمی کند‪ .‬در‬ ‫بریتانیا مانند امریکا و فرانس��ه در سیاس��ت خارجی‬ ‫تحول اساس��ی به وجود نخواهد امد به این علت که‬ ‫سیاس��ت خارجی این کش��ورها به صورت مرکزی و‬ ‫براساس منافع ملی البته ان طور که خودشان تشخیص‬ ‫می دهند تعیین می ش��ود‪ .‬در بریتانیا براساس برداشت‬ ‫و تعریف از منافع ملی‪ ،‬سیاس��ت خارجی خود را به‬ ‫صورت مرک��زی برنامه ریزی می کنن��د و با روی کار‬ ‫امدن این حزب و ان حزب تغییر زیادی در سیاس��ت‬ ‫خارجی ایجاد نمی ش��ود‪ .‬البت��ه اگر رهبر حزب برنده‬ ‫از اندیش��ه های ژئوپلتیک بلندباالی جهانی برخوردار‬ ‫باشد مثل تونی بلر ممکن است تغییرات اندکی حاصل‬ ‫بشود اما این تغییرات ان قدر محسوس نخواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تو گو با مجید تفرشی‪ ،‬محقق مقیم انگلیس‬ ‫گف ‬ ‫تکرار تاریخ پس از ‪ 36‬سال‬ ‫حانیه پرما‬ ‫براساس نتایج به دست امده از انتخابات پارلمانی اخیر در انگلیس هیچ یک‬ ‫از احزاب سیاسی موفق نشدند اکثریت قاطع (نصف به عالوه یک) کرسی های‬ ‫پارلمان را به خود اختصاص دهند و به همین دلیل پس از ‪ 36‬سال انگلیس مجددا‬ ‫با پارلمانی معلق مواجه شده است‪ .‬دکتر مجید تفرشی‪ ،‬تحلیلگر مسائل بریتانیا‬ ‫با تشریح این انتخابات می گوید‪« :‬هیچ گاه در تاریخ این کشور اتفاق نیفتاده بود که حزبی کوچکتر در‬ ‫سرنوشت دولت تعیین تکلیف کند‪».‬‬ ‫با توج��ه به اینک��ه دموکرات ه��ا در مرکز توجه‬ ‫برای تش��کیل ائتالف از س��مت محافظه کاران و‬ ‫حزب کارگر قرار گرفته اند‪ ،‬احتمال اتحاد بین کدام‬ ‫دو حزب را بیشتر می دانید؟‬ ‫وضعیت کنونی بس��یار جالب است‪ .‬با وجود اینکه‬ ‫دو ح��زب محافظ��ه کار و کارگ��ر بیش��ترین ارا را‬ ‫به ترتیب کسب کرده اند‪ ،‬اما هیچ کدام بدون ائتالف‬ ‫با لیبرال دموکرات ها قادر به تشکیل دولت نخواهند‬ ‫بود‪ .‬این موقعیت در بس��یاری از کشورها خصوصا‬ ‫اروپای شمالی و اسکاندیناوی سابقه داشته‪ ،‬اما برای‬ ‫بریتانیا تجربه ای جدید محس��وب می شود‪ .‬هیچ گاه‬ ‫در تاری��خ این کش��ور اتفاق نیافت��اده بود که حزبی‬ ‫کوچکتر در سرنوشت دولت تعیین تکلیف کند‪ .‬البته‬ ‫این موضوع برگ برنده ای برای نیک کلگ و حزبش‬ ‫محسوب می شود‪ .‬از روز جمعه و بعد از اعالم نتایج‬ ‫انتخابات رایزنی های فشرده ای برای تشکیل ائتالف‬ ‫اغاز ش��ده است‪ .‬دراین میان بیش��ترین مطالبات از‬ ‫س��مت لیبرال دموکرات ها مطرح شده است چراکه‬ ‫حزب کارگر و محافظه کار می دانند بدون ائتالف با‬ ‫لیبرال دموکرات ها امکان تش��کیل دولت از س��وی‬ ‫هیچ کدام از انها ممکن نیست‪.‬‬ ‫هیچ کدام از احزاب راس��ت و چپ ش��مال بریتانیا‬ ‫(ایرلند ش��مالی و اس��کاتلند) به ان��دازه ای نماینده‬ ‫ندارن��د که بتوانند نتایج را تحت تاثیر قرار دهند‪ .‬در‬ ‫این رابطه مساله ای که در کشور ما به ان کم پرداخته‬ ‫می ش��ود‪ ،‬نقش افراد پش��ت پرده در هدایت سکان‬ ‫کشتی سیاست بریتانیاست‪.‬‬ ‫در ح��زب لیب��رال دموک��رات ش��خصی ب��ه ن��ام‬ ‫وینس کیبل حض��ور دارد که فردی صاحب نفوذ در‬ ‫این حزب محس��وب می شود‪ .‬کیبل شانس بسیاری‬ ‫داش��ت تا بتواند رهبر لیبرال دموکرات ها ش��ود‪ ،‬اما‬ ‫عمدا از این سمت دوری کرد و ترجیح داد تا کلگ‬ ‫جوان را به جای خود قرار دهد‪.‬‬ ‫در سیاس��ت بریتانی��ا اصطالح��ی وج��ود دارد که‬ ‫می گویند‪« :‬برخی شاه هستند و برخی سازنده شاه»‪،‬‬ ‫با اس��تناد به این جمله می ت��وان گفت وینس کیبل‬ ‫هم ایدئولوژیس��ت حزب لیبرال دموکرات اس��ت و‬ ‫هم کسی اس��ت که این مذاکرات فشرده را رهبری‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫در این میان مساله ای وجود دارد که برای محافظه کاران‬ ‫هم نقطه ضعف و هم نقطه قوت محس��وب می شود‪.‬‬ ‫نقطه قوت ان اس��ت که بر اس��اس قان��ون بریتانیا‪،‬‬ ‫اولویت تش��کیل دولت بر عهده محافظه کاران است‬ ‫و اگ��ر در این امر نات��وان بودند این وظیفه بردوش‬ ‫ح��زب براون ی��ا همان کارگر می افتد ک��ه البته این‬ ‫گزینه بسیار ضعیف است که کامرون چنین موقعیتی‬ ‫را از دست بدهد‪ .‬مطمئنا وی تا جایی که بتواند امتیاز‬ ‫می دهد تا با لیبرال دموکرات ها ائتالف تشکیل دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫بعد از ‪ 13‬س��ال این حزب حاضر نخواهد شد چنین‬ ‫فرصت طالیی ای را از دس��ت بدهد‪ .‬بنابراین احتمال‬ ‫تشکیل ائتالف محافظه کاران با لیبرال ها بسیار باالست‪.‬‬ ‫عالوه بر این سیاست های اجتماعی و اقتصادی حزب‬ ‫محافظه کار به لیبرال دموکرات ها بسیار نزدیک است‪.‬‬ ‫بنابراین نقطه ضعف این ماجرا در تصمیمی اس��ت که‬ ‫کام��رون را وادار می کند با ائتالف لیب��رال دموکرات‬ ‫از ق��درت و حاکمی��ت مح��ض انه��ا در دولت اتی‬ ‫بکاهد‪.‬‬ ‫ای��ن برگ برنده دموکرات ها نق��ش و نفوذ انها را در‬ ‫دولت اتی به طور چشمگیری افزایش نخواهد داد؟‬ ‫بل��ه‪ ،‬ای��ن گ��روه ‪ 57‬کرس��ی را در پارلمان کس��ب‬ ‫کرده اس��ت‪ ،‬اما این کرس��ی ها قادر به در هم ریختن‬ ‫مع��ادالت در سیاس��ت بریتانیاس��ت‪ .‬در حقیق��ت‬ ‫فرماندهی تشکیل ائتالف برای دولت اینده در دست‬ ‫لیبرال دموکرات هاست‪.‬‬ ‫تشکیل ائتالف بین لیبرال دموکرات ها و محافظه کاران‬ ‫باعث به حاشیه رانده شدن حزب کارگر می شود؟‬ ‫اگر گ��وردون براون موفق به تش��کیل دولت ائتالفی‬ ‫شود که البته بعید به نظر می رسد‪ ،‬محافظه کاران رویه‬ ‫‪ 12‬س��ال گذشته خود را با اندکی تغییر پیش خواهند‬ ‫گرفت‪ .‬اما در صورت عدم موفقیت براون برای تشکیل‬ ‫دولت به احتمال زیاد از رهبری حزب استعفا می دهد‬ ‫و نیرویی تازه نفس جایگزین او خواهد شد‪.‬‬ ‫در این ش��رایط حزب کارگر چهار تا پنج س��ال برای ‬ ‫ترمیم س��اختار خود و ایجاد استراتژی نوین فرصت‬ ‫خواه��د داش��ت‪ .‬در این ص��ورت ح��زب کارگر به‬ ‫صورت اپوزیسیون در سایه فعالیت خواهد کرد‪ .‬البته‬ ‫در صورت عدم تمای��ل براون به کناره گیری از داخل‬ ‫حزب برای برکناری او فشار خواهد اورد‪.‬‬ ‫با این تفاس��یر ایا نخست وزیر بعدی دیوید کامرون‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫بله‪ ،‬در این ش��رایط دو گزینه کامال مش��خص وجود‬ ‫دارد‪ .‬اگ��ر محافظ��ه کاران موفق به تش��کیل ائتالف با‬ ‫لیبرال دموکرات ها شوند‪ ،‬کامرون نخست وزیر می شود‪.‬‬ ‫در غیر این صورت براون در سمت نخست وزیری باقی‬ ‫خواهد ماند‪.‬‬ ‫با توجه به وعده هایی که درباره حل بحران اقتصادی‬ ‫بریتانی��ا در دوران تبلیغ��ات انتخابات��ی از س��وی‬ ‫محافظه کاران و لیبرال دموکرات ها ارائه شده‪ ،‬تا چه‬ ‫اندازه این احزاب را در نیل به وعده هایش��ان موفق‬ ‫پیش بینی می کنید؟‬ ‫تحقق این مس��اله در کوتاه مدت بعید اس��ت‪ ،‬چرا که‬ ‫بسیاری از این مشکالت تنها مربوط به بریتانیا نمی شود‪.‬‬ ‫اما در دراز م��دت لیبرال دموکرات ها برنامه هایی دارند‬ ‫که احتمال برون رفت از این بحران را بیش��تر می کند‪.‬‬ ‫طبیعتا همه سیاستمداران‪ ،‬خصوصا در غرب هرگز در‬ ‫مبارزات انتخاباتی خود تردید را به مردم القا نمی کنند‬ ‫و تماما سعی می کنند تا ارای مردم را با اطمینانی که‬ ‫به انها می دهند به دس��ت اورند‪ .‬بنابراین نباید انتظار‬ ‫داشت که این احزاب به وعده هایی که داده اند عمل‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫خبرهایی مبنی بر تقلب در انتخابات وجود دارد‪،‬‬ ‫این موضوع تا چه اندازه می تواند صحت داش��ته‬ ‫باشد؟ در صورت صحت این خبر‪ ،‬ایا این مساله‬ ‫باع��ث بروز مش��کالتی در پروس��ه تعیین دولت‬ ‫نمی شود؟‬ ‫ت��ا جایی ک��ه من تحقیق ک��رده ام‪ ،‬تقل��ب ناچیزی‬ ‫صورت گرفته ولی درصدی نیست که بتواند تغییری‬ ‫در نتیجه انتخابات ایجاد کند‪.‬‬ ‫محافظه کاران همیش��ه ادعا می کنن��د که همانند‬ ‫ب��راون تمایل به نزدیکی و صمیمیت با اس��رائیل‬ ‫ندارند و حتی با پیشرفت شهرک سازی ها مخالفت‬ ‫می کردند‪ .‬حال در چنین شرایطی روابط بریتانیا و‬ ‫اسرائیل را چگونه پیش بینی می کنید؟‬ ‫دلیل این مساله این اس��ت که حزب محافظه کار از‬ ‫گذش��ته رابطه بهتری با اعراب داش��ته اند‪ ،‬ولی این‬ ‫به معنای دش��منی با اس��رائیل نیست‪ .‬هر سه حزب‬ ‫محافظ��ه کار‪ ،‬لیب��رال دموک��رات و کارگ��ر انجمن‬ ‫حمایت از اس��رائیل دارند‪ .‬اما در کل محافظه کاران‬ ‫ب��ا توجه به روابط بهتری که با اعراب دارند همانند‬ ‫براون مدافع اسرائیل نیستند‪.‬‬ ‫ای��ا نزدیکی محافظه کاران به اع��راب تاثیری در‬ ‫مذاکرات صلح خواهد داشت؟‬ ‫هیچ وق��ت دولت ه��ای غرب��ی به ط��ور واض��ح از‬ ‫شهرک سازی ها حمایت نکردند‪ ،‬چراکه این برخالف‬ ‫مصوبات س��ازمان ملل است‪ .‬اما در واقعیت نسبت‬ ‫به اقدامات اسرائیل س��هل انگاری و از جنایات انها‬ ‫چشم پوشی کرده اند‪ .‬زمان مشخص خواهد کرد که‬ ‫ایا محافظه کاران به وعده های خود درباره مخالفت با‬ ‫شهرک سازی ها خصوصا برای جلب ارای مسلمانان‬ ‫عمل می کنند یا خیر‪.‬‬ ‫دولت جدید چه سیاس��تی در قب��ال ایران اتخاذ‬ ‫می کن��د؟ ایا رواب��ط تهران ‪ -‬لن��دن بهتر خواهد‬ ‫شد؟‬ ‫رابطه دول��ت محافظه کار ب��ا ایران تغیی��ر چندانی‬ ‫نخواهد کرد ولی در مجموع از تیرگی روابط کاسته‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬البته بخشی از روابط ایران و بریتانیا به‬ ‫چگونگ��ی ارتباط ایران با جامعه بین المللی و غرب‬ ‫وابسته است‪.‬‬ ‫خ��روج نیروهای بریتانیایی از افغانس��تان چگونه‬ ‫سیاستگذاری خواهد شد؟‬ ‫دول��ت بریتانیا‪ ،‬فعالی��ت خود را در افغانس��تان‬ ‫چ��ه در قال��ب نیروهای خواس��تار صل��ح و چه‬ ‫تح��ت عنوان اتح��اد با نات��و‪ ،‬اتحادی��ه اروپا یا‬ ‫انف��رادی ادام��ه خواه��د داد‪ .‬محافظ��ه کاران نیز‬ ‫ب��ر این باورند که خروج س��ریع از افغانس��تان به‬ ‫صالح نیس��ت‪ ،‬زیرا بخش��ی از مش��کالتی که در‬ ‫بریتانیا وج��ود دارد‪ ،‬موضوع قاچ��اق مواد مخدر‬ ‫و تروریس��م بین الملل��ی اس��ت‪ .‬بنابرای��ن اگ��ر‬ ‫بریتانیا این موضوع ها را در نظر نگیرد با مش��کل‬ ‫روبه رو می ش��ود‪ .‬مس��اله مبارزه با مواد مخدر تنها‬ ‫موردی اس��ت که ایران و بریتانیا در ان با یکدیگر‬ ‫مناس��بات امنیتی دارند‪ .‬ام��ا در عراق‪ ،‬موضوع به‬ ‫گونه دیگری اس��ت و محافظ��ه کاران در چند ماه‬ ‫اینده یعنی درس��ت همزمان با خ��روج نیروهای‬ ‫ایاالت متحده از این کش��ور خارج خواهند ش��د‪.‬‬ ‫البت��ه گرچه تاکن��ون از طریق مناس��بات نفتی در‬ ‫عراق در این جنگ پیروز شده است‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫تیتر دو‬ ‫گفت و گو با دکتر حسین سلیمی‬ ‫مریم یوسفی‬ ‫دولت متزلزل‬ ‫انتخابات بریتانیا برگزار شد و پس از ‪ 36‬سال این کشور با پارلمانی معلق مواجه‬ ‫شده است‪ .‬بنابراین در شرایط کنونی صحبت از ائتالف میان احزاب است‪ .‬منابع‬ ‫بریتانیا اعالم کردند به دلیل اینکه هیچ یک از احزاب سیاسی اکثریت قاطع را در‬ ‫انتخابات کسب نکرده اند‪ ،‬گوردون براون تا تعیین تکلیف ائتالف اینده به کار خود‬ ‫به عنوان نخست وزیر موقتا ادامه خواهد داد‪ .‬دکتر حسین سلیمی‪ ،‬استاد دانشگاه و‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل پیش بینی می کند با وجود انکه طبیعتا حزب لیبرال به‬ ‫حزب کارگر نزدیک تر است اما در شرایط فعلی احتمال ائتالف ان با حزب محافظه کار بیشتر به نظر‬ ‫می رسد‪ ،‬چراکه حزب محافظه کار و حزب لیبرال در کنار یکدیگر می توانند ان اکثریت پارلمانی را به‬ ‫دست بیاورند ولی حزب کارگر و حزب لیبرال اگر هم با یکدیگر ائتالف کنند‪ ،‬چند کرسی کم دارند و‬ ‫باید با احزاب یا افرادی که دارای چند کرسی هستند‪ ،‬ائتالف خود را گسترده تر کنند‪ .‬وی همچنین روابط‬ ‫ایران و بریتانیا را با وجود تنش های به وجود امده طی سال های اخیر مورد بررسی قرار داده است‪.‬‬ ‫‪32‬‬ ‫با توجه به اینکه نتایج انتخابات بریتانیا مشخص شده و‬ ‫هیچ کدام از احزاب نتوانستند کرسی الزم برای تشکیل‬ ‫دولت را به دس��ت بیاورند‪ ،‬دس��ت به رایزنی زده اند‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما در چنین ش��رایطی کلگ چه روندی را‬ ‫پیش خواهد گرفت و این ائتالف به چه صورتی انجام‬ ‫خواهد پذیرفت؟‬ ‫پیش بینی این مس��اله در حال حاضر کار اسانی نیست‪،‬‬ ‫اما از نظ��ر ایدئولوژیک و از نظر نوع نگاه به پدیده های‬ ‫اجتماعی و اقتصادی حزب لیبرال دموکرات‪ ،‬این حزب‬ ‫به حزب کارگر نزدیک تر اس��ت و ما باید این مساله را‬ ‫هم به یاد داشته باشیم که رقیب سنتی حزب محافظه کار‬ ‫در ط��ول تاریخ لیبرال ها بودند که بعد به نوعی با حزب‬ ‫کارگر جایگزین شدند‪ .‬بنابراین از نظر نوع نگاه به مسائل‬ ‫اجتماعی‪ ،‬طبیعتا حزب لیبرال به حزب کارگر نزدیک تر‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما به نظر می رسد که در ش��رایط فعلی احتمال‬ ‫ائتالف ان با حزب محافظه کار بیشتر است‪ ،‬چراکه حزب‬ ‫محافظه کار و حزب لیبرال در کنار یکدیگر می توانند ان‬ ‫اکثریت پارلمانی را به دس��ت بیاورند ولی حزب کارگر‬ ‫و ح��زب لیبرال اگر هم با یکدیگ��ر ائتالف کنند‪ ،‬چند‬ ‫کرسی کم دارند و باید با احزاب یا افرادی که دارای چند‬ ‫کرس��ی هستند‪ ،‬ائتالف خود را گسترده تر کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫به نظر می رس��د که در نگاه اول احتم��ال ائتالف لیبرال‬ ‫دموکرات ها با محافظه کاران بیش��تر اس��ت به خصوص‬ ‫اینکه محافظه کاران این گزینه را هم دارند که بتوانند یک‬ ‫حکومت بدون اکثریت پارلمانی تش��کیل دهند‪ .‬اما اگر‬ ‫نتوانند به توافق برس��ند و امتیازها و مسائلی که مورد نظر‬ ‫حزب لیبرال دموکرات اس��ت به انها داده نشود احتمال‬ ‫تغییر در ارایش سیاسی در جامعه بریتانیا وجود دارد‪.‬‬ ‫ام��ا در ن��گاه اول احتمال ائتالف می��ان محافظه کاران و‬ ‫لیبرال ها بیشتر است‪.‬‬ ‫بعد از مدت ها ش��اهد هس��تیم که یک حزب سومی‬ ‫ در بریتانیا تصمیمش بسیار سرنوشت ساز شده است‪.‬‬ ‫با توجه به نقش مهمی که در حال حاضر لیبرال ها دارند‬ ‫و هر دو حزب دیگر تمایل دارند که به این حزب سوم‬ ‫نزدیک تر شوند‪ ،‬در دولت اتی لیبرال ها می توانند موثر‬ ‫باشند و نقش انها در دولت اتی چیست؟‬ ‫طبیعتا با توجه به جایگاه اقلیتی که حزب لیبرال دموکرات‬ ‫دارد که حتی نسبت به دوره قبل تعداد کرسی های کمتری‬ ‫را کسب کرده است‪ ،‬در خط مشی کلی دولت اینده بریتانیا‬ ‫نمی توانند چندان موثر باشند ولی طبیعی است که نقش‬ ‫انها در ارایش سیاسی جامعه بریتانیا بسیار باالست‪ .‬یادمان‬ ‫باش��د که در اروپای امروز در شرایطی زندگی می کنیم‬ ‫که احزاب انقدر با یکدیگر تفاوت ندارند‪ .‬در بس��یاری‬ ‫از کش��ورهای جهان س��ومی روی کار امدن یک جناح‬ ‫سیاس��ی یا یک حزب ممکن است کش��ور را به مسیر‬ ‫کام�لا متفاوتی هدایت کند اما در جوامعی مانند بریتانیا‬ ‫به این شکل نیست‪ .‬بدان معنا که استراتژی های عمومی ‪،‬‬ ‫جریان های کل��ی و فراینده های کارشناس��ی در خیلی‬ ‫مواقع به یکدیگر بس��یار نزدیک است و فقط در موارد‬ ‫خاص ممکن اس��ت تفاوت تکنیکی با یکدیگر داشته‬ ‫باشد‪ .‬به طور مثال در مورد سیاست های بریتانیا در مورد‬ ‫اتحادیه اروپا این گونه نیس��ت که اگر محافظه کاران بر‬ ‫س��ر کار بیایند‪ ،‬بریتانیا از اتحادیه اروپا دور می ش��ود و‬ ‫اگر قدرت در دس��ت ترکیبی از ح��زب کارگر و لیبرال‬ ‫دموکرات ها بیفتد این رابطه بسیار نزدیک شود و بتواند‬ ‫تمام سیاس��ت های اتحادیه اروپا را بپذیرد‪ .‬تفاوت ها به‬ ‫این اندازه نیست‪ .‬ممکن است در بسیاری از استراتژی ها‪،‬‬ ‫در برخ��ی از انتخاب ها و در برخی از قواعد رفتاری این‬ ‫گروه ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند‪ ،‬اما بخش مهمی از‬ ‫سیاست هاوگرایش هایایناحزاببهدلیلبدنهکارشناسی‬ ‫قدرتمن��دی که در این کش��ور وج��ود دارد به یکدیگر‬ ‫نزدیک هستند و حضور لیبرال دموکرات ها نمی تواند یک‬ ‫جریان متفاوت یا یک تغییر جدی در جامعه بریتانیا یا در‬ ‫سیاست هایش به وجود اورد‪ ،‬ولی طبیعتا اهداف مورد نظر‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫بین الملل‬ ‫لیب��رال دموکرات ها می تواند پررنگ تر باش��د و قدرت‬ ‫چانه زنی ح��زب لیب��رال دموکرات ب��رای اینکه بتواند‬ ‫پس��ت های کلیدی تری را به دس��ت بگی��رد یا نخبگان‬ ‫عمده تری را در قدرت بگمارد‪ ،‬بیشتر شده است‪.‬‬ ‫هفته گذش��ته در ارتباط با قانون اصالح انتخابات نیز‬ ‫مسائلی مطرح شد‪ .‬به نظر شما این مساله می تواند در‬ ‫بریتانیا اتفاق بیفتد؟‬ ‫اگ��ر هم اصالح قان��ون انتخابات اتف��اق بیفتد‪ ،‬فقط به‬ ‫خاطر حض��ور لیبرال دموکرات ها نیس��ت‪ .‬بخش هایی‬ ‫از جامع��ه بریتانیا به این س��مت گرایش دارد که معتقد‬ ‫اس��ت به جای انتخ��اب افراد ان هم با اکثریت نس��بی‪،‬‬ ‫باید جریان های کلی ب��ا اکثریت کامل بتوانند قدرت را‬ ‫به دست بگیرند‪ ،‬یعنی حرکتی از نوع سنتی انتخابات در‬ ‫بریتانی��ا به طرف نوع انتخابات با گرایش هایی که در هر‬ ‫منطقه وجود دارد و شبیه ان چیزی که در ایاالت متحده‬ ‫می گذرد در انتخابات بریتانیا به کار گرفته شود‪ .‬این یک‬ ‫بحث بسیار طوالنی است و‬ ‫با توجه به اینکه احتمال این‬ ‫مس��اله وجود دارد که از این‬ ‫به بعد هی��چ دولتی نتواند با‬ ‫شرایط فعلی اکثریت پارلمان‬ ‫را به دست اورد‪ ،‬ممکن است‬ ‫گرایش های مختلف سیاسی‬ ‫بهخصوصلیبرال دموکرات ها‬ ‫فشار زیادی روی این مساله‬ ‫وارد کنن��د‪ .‬طبیع��ی اس��ت‬ ‫در جامع��ه ای مانن��د بریتانیا‬ ‫که همیش��ه تحوالت بسیار‬ ‫تدریج��ی اس��ت‪ ،‬نمی توان‬ ‫انتظار داشت که یکباره یک‬ ‫تحول ناگهانی صورت بگیرد‪،‬‬ ‫ام��ا به هر حال احتمال اینکه‬ ‫در میان م��دت تحوالتی در‬ ‫شیوه های انتخاباتی در بریتانیا‬ ‫به وجود بیاید‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬ ‫به نظر شما اگر دموکرات ها‬ ‫و محافظ��ه کاران بخواهند‬ ‫با یکدیگر ائتالف تش��کیل‬ ‫دهن��د و اکثری��ت پارلمان‬ ‫را به دس��ت اورند‪ ،‬تا چه‬ ‫ان��دازه می توانند در تحقق‬ ‫وعده هایشان مبنی بر بحران‬ ‫اقتصادی موفق باشند؟‬ ‫بحران اقتص��ادی یک پدیده‬ ‫جهانی اس��ت و راه حلی هم‬ ‫که در حال حاضر برای پدیده‬ ‫بحران اقتصادی پیدا شده و به نوعی بر اساس ان در جهان‬ ‫عمل می شود‪ ،‬یک راه حل جهانی است‪ ،‬یعنی کشورهای‬ ‫عضو گروه ‪ 20‬در مورد بسته های مشابهی برای مقابله با‬ ‫بحران اقتصادی با یکدیگر به توافق رسیده اند و انها را به‬ ‫مرحله اجرا می گذارند‪ .‬این مساله با امدن و رفتن احزاب‪،‬‬ ‫تغییر اساسی در درون خود را تجربه نخواهد کرد‪ .‬اما به‬ ‫نظر می رس��د که گرایش حزب محافظه کار به کم کردن‬ ‫نق��ش دولت در اقتصاد و همین طور بها دادن بیش��تر به‬ ‫بخش خصوصی و رها کردن اقتصاد در ش��رایط اقتصاد‬ ‫بازار ازاد‪ ،‬تا حدودی با بسته های استاندارد پیشنهادی که‬ ‫برای حل بحران اقتصادی در اروپا وجود دارد و تا به حال‬ ‫در بریتانیا هم پیگیری می شده‪ ،‬تفاوت هایی داشته باشد‬ ‫و به نظر می رسد که اگر محافظه کاران به قدرت برسند‪،‬‬ ‫این تفاوت ها به مرحله اجرا گذاش��ته خواهد ش��د‪ .‬در‬ ‫صورتی که این سیاست ها انجام شود‪ ،‬اثرات مثبت موقتی‬ ‫در اقتصاد بریتانیا خواهد داش��ت اما مشکالت ریشه ای‬ ‫اقتصاد بریتانیا را در مقابله با بحران های اقتصادی بیشتر‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫یادم��ان باش��د ک��ه در اروپای‬ ‫ام��روز در ش��رایطی زندگ��ی‬ ‫ی کنی��م ک��ه اح��زاب انقدر‬ ‫م ‬ ‫ب��ا یکدیگ��ر تف��اوت ندارن��د‪.‬‬ ‫در بس��یاری از کش��ورهای‬ ‫جه��ان س��ومی روی کار امدن‬ ‫یک جناح سیاس��ی یا یک حزب‬ ‫ممکن است کشور را به مسیر‬ ‫کام�لا متفاوتی هدایت کند اما‬ ‫در جوامع��ی مانن��د بریتانیا به‬ ‫این شکل نیست‬ ‫در سیاست خارجی بریتانیا اینگونه مطرح می شود که‬ ‫محافظه کاران بیشتر از حزب کارگر به اعراب نزدیک‬ ‫هستند‪ .‬ایا این مساله باعث می شود اسرائیل یک متحد‬ ‫خود را از دست بدهد و روابط بریتانیا و اسرائیل وارد‬ ‫فاز جدیدی شود و تحت تاثیر قرار گیرد؟‬ ‫فک��ر نمی کنم در رابطه اس��رائیل و بریتانیا این مس��اله‬ ‫تغییری ایجاد کند‪ .‬اس��رائیل‪ ،‬بریتانیا و امریکا‪ ،‬متحدان‬ ‫اس��تراتژیک هس��تند و این اتحاد اس��تراتژیک با تغییر‬ ‫دولت ها تغییر اساس��ی نخواهد کرد‪ .‬اما به نظر می رسد‬ ‫ب��ا توجه به سیاس��ت های دول��ت فعلی اس��رائیل که‬ ‫شهرک س��ازی را در مناطق اش��غالی گسترش می دهد‬ ‫و فش��ار جامعه بین الملل��ی و ش��رایط عادالنه تری را‬ ‫تو گو های صلح نمی پذی��رد‪ ،‬محافظه کاران‬ ‫ب��رای گف ‬ ‫همراهی بیش��تری برای فشار به اس��رائیل برای ورود‬ ‫ب��ه مذاکرات صلح خواهند کرد‪ .‬این فش��ارها به معنی‬ ‫این نیس��ت که دیگر از اس��رائیل حمای��ت نمی کنند‪،‬‬ ‫بلکه به این معناس��ت که انها در مذاکرات دیپلماتیک‬ ‫از اس��رائیلی ها بیش��تر می خواهند رون��د مذاکره برای‬ ‫حل و فصل مسالمت امیز مشکالت را پیگیری کنند‪ .‬اما‬ ‫به نظر من روی کار امدن حزب محافظه کار تاثیر کلیدی‬ ‫در سیاست خارجی بریتانیا به وجود نمی اورد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی بریتانیا در مورد عراق کامال مشخص‬ ‫است؛ خروج از عراق به همراه نیروهای امریکایی‪ .‬اما‬ ‫در مورد افغانس��تان وضعیت به گونه ای دیگر است و‬ ‫نیروهای بریتانیایی سعی می کنند بیشتر در منطقه هلمند‬ ‫خودش��ان را متمرکز کنند تا بتوانند مس��اله مبارزه با‬ ‫مواد مخدر را کنترل کنند‪ .‬به نظر شما محافظه کاران در‬ ‫این زمینه چه سیاستی را دنبال می کنند؟‬ ‫یکی از شعارهای انتخاباتی که از دو سال قبل محافظه کاران‬ ‫در بریتانیا س��ر داده اند‪ ،‬نقد سیاس��ت های دولت حزب‬ ‫کارگر در افغانس��تان اس��ت‪ .‬با توجه ب��ه این نقد انتظار‬ ‫جامعه بریتانیا این اس��ت که این کشور نیروهای خود را‬ ‫از افغانستان خارج کند‪ .‬اینکه در مذاکرات با امریکایی ها‬ ‫تا چه حد بتوانند به این شعار پایبند باشند را اینده نشان‬ ‫خواهد داد‪ ،‬اما به نظر می رسد‬ ‫که محافظه کاران برای خارج‬ ‫ک��ردن نیروه��ای بریتانیا از‬ ‫افغانس��تان جدیت بیشتری‬ ‫نسبت به حزب کارگر داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫در ارتب��اط با ای��ران‪ ،‬فکر‬ ‫می کنی��د محافظ��ه کاران با‬ ‫توج��ه ب��ه خصومت��ی که‬ ‫در یک س��ال و نیم گذشته‬ ‫وجود داشته‪ ،‬سعی می کنند‬ ‫سیاس��ت جدیدی در پیش‬ ‫بگیرند ت��ا رابطه ب��ا ایران‬ ‫ ترمیم شود؟‬ ‫ب��ه نظر من رابط��ه بریتانیا و‬ ‫ای��ران تا ح��دودی تابع نوع‬ ‫کن��ش و واکن��ش ای��ران با‬ ‫سیستم بین الـمللی خـواهد‬ ‫بود‪ .‬به هر حال بریتانیا یکی از‬ ‫قدرت های محوری در نظام‬ ‫بین الملل است و طبیعی است‬ ‫که تا حدود زیادی سیاس��ت‬ ‫خارجــ��ی اش تحت تاثی��ر‬ ‫تح��والت عموم��ی نظ��ام‬ ‫بین المللی است و به نوعی این‬ ‫قواعدی اس��ت که هر حزبی‬ ‫که در بریتانیا بر سر کار بیاید‬ ‫تحت تاثیر ان خواهد بود‪ ،‬اما‬ ‫با توجه به تنش های سیاسی‬ ‫که بع��د از ماجراهای بعد از‬ ‫انتخابات بین ایران و بریتانیا به وجود امد‪ ،‬به نظر می رسد‬ ‫که تغییر دولت در بریتانیا بهانه خوبی برای فروکاستن از‬ ‫این تنش ها باشد و با توجه به اینکه هر دو دولت به دنبال‬ ‫تشدید تنش ها نیستند‪ ،‬فکر می کنم روی کار امدن دولت‬ ‫محافظه کار تا حدودی بتواند تاثیرات مثبت تری بر روابط‬ ‫ایران و بریتانیا بگذارد‪.‬‬ ‫در نگاه اول احتمال ائتالف لیبرال دموکرات ها‬ ‫با محافظه کاران بیشتر است به خصوص اینکه‬ ‫محافظه کاران این گزینه را هم دارند که بتوانند‬ ‫یک حکومت بدون اکثریت پارلمانی تشکیل دهند‬ ‫با توجه به جایگاه اقلیتی که حزب‬ ‫لیبرال دموکرات دارد در خط مشی کلی دولت‬ ‫اینده بریتانیا نمی توانند چندان موثر باشند ولی‬ ‫طبیعی است که نقش انها در ارایش سیاسی‬ ‫جامعه بریتانیا بسیار باالست‬ ‫‪33‬‬ ‫تیتر دو‬ ‫پراکندگی ارا در انتخابات انگلستان‬ ‫چهکسانی در پالک ‪ 10‬اقامت کردند؟‬ ‫خداحافظی ازقدرت‬ ‫پس از‪13‬سال‬ ‫شمارش ارا در حوزه های انتخابیه بریتانیا در ‪ 17‬اردیبهشت (‪ 7‬مه) پایان یافت‪.‬‬ ‫در حالی که نتایج به دست امده نشان می دهد حزب محافظه کار‪ ،‬حزب اصلی‬ ‫مخالف در پارلمان قبلی‪ ،‬بیشترین تعداد ارا و شمار کرسی های اعالم شده‬ ‫را کسب کرده اما به اکثریت الزم کرسی ها برای تشکیل دولت دست نیافته‬ ‫است‪ .‬نتایجی که به دست امد مشخص کرد که هیچ حزبی اکثریت کرسی های‬ ‫مجلس عوام را کسب نکرده و در نتیجه‪ ،‬تشکیل دولت اینده مستلزم همکاری‬ ‫یا ائتالف احزاب خواهد بود‪.‬مجلس عوام پارلمان بریتانیا ‪ 650‬نماینده دارد و‬ ‫اگر حزبی بتواند دست کم ‪ 326‬کرسی را کسب کند‪ ،‬می تواند با اتکا به اکثریت‬ ‫مطلق کرسی ها‪ ،‬دولت اینده را تشکیل دهد‪ .‬اگر چنین نشود انتخابات به‬ ‫وضعیت موسوم به پارلمان معلق منجر خواهد شد‪.‬اگر این احزاب نتوانند برای‬ ‫تشکیل دولت به نتیجه برسند انتخابات دیگری در انتظار بریتانیا خواهد بود‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی این کشور نشان داده در مواقعی که حزبی نتوانسته در انتخابات‬ ‫پارلمانی اکثریت الزم را به دست اورده یا نتواند از حمایت و ائتالف سایر‬ ‫احزاب و جناح ها برخوردار شود‪ ،‬انتخابات دیگری برگزار شده است‪ .‬نهایتا‬ ‫راهکار پیشرو برگزاری انتخابات جدید است‪ ،‬اما به احزاب و جناح ها حداکثر‬ ‫فرصت داده می شود تا تالش خود را برای ایجاد ائتالف صورت دهند و از‬ ‫طریق کابینه ائتالفی از معضل موجود عبور کنند‪ .‬در صورتی که این تفاهم‬ ‫حاصل نشود و رقابت میان احزاب و جناح ها شدیدتر شود‪ ،‬موضوع انتخابات‬ ‫مجدد مطرح می شود‪ .‬اما در حال حاضر مساله برگزاری انتخابات منتفی است‪.‬‬ ‫مارگارت تاچر‬ ‫‪11‬‬ ‫‪339‬‬ ‫مارگارت تاچر‬ ‫‪269‬‬ ‫‪ 3‬می ‪1979‬‬ ‫‪34‬‬ ‫محافظه کار‬ ‫کارگر‬ ‫‪23‬‬ ‫‪339‬‬ ‫‪209‬‬ ‫‪ 9‬ژوئن‪1983‬‬ ‫کارگر‬ ‫محافظه کار‬ ‫مارگارت تاچر‬ ‫‪22‬‬ ‫‪376‬‬ ‫‪229‬‬ ‫‪ 11‬ژوئن ‪1987‬‬ ‫لیبرال دموکرات‬ ‫جان میجور‬ ‫‪20‬‬ ‫‪336‬‬ ‫‪271‬‬ ‫‪ 9‬اوریل ‪1992‬‬ ‫لیبرال دموکرات‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ائتالف رقیبان‬ ‫پارلمان بریتانیا پس از ‪ 36‬سال معلق ماند‪ ،‬بدان معنا که هیچ حزبی نتوانست ‪ 326‬کرسی‬ ‫از کل ‪ 650‬کرس��ی پارلمان را به دس��ت بیاورد تا رهبر حزب به عنوان نخست وزیر‬ ‫انتخاب شود‪ .‬در چنین شرایطی هر چند بسیاری بنا به انچه در تاریخ تکرار شده است‪،‬‬ ‫پیش بینی می کنند انتخابات مجددا تکرار خواهد ش��د‪ ،‬اما احتمال اینکه احزاب برای‬ ‫ائتالف به نتیجه برسند نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫ب��ازی ق��درت در بریتانیا لحظات حساس��ی را پشت س��ر می گ��ذارد‪ .‬گرچه حزب‬ ‫محافظه کار با به دس��ت اوردن اکثریت ارا توانس��ت از حزب کارگر پیشی بگیرد اما‬ ‫همچنان هیچ حزبی اکثریت مطلق برای تش��کیل دولت را به دس��ت نیاورده است‪.‬‬ ‫بناب��ر این هیچ ک��دام از احزاب به تنهایی نمی توانند دولت تش��کیل دهند؛ حالتی که‬ ‫بریتانیایی ها اصطالحا به ان پارلمان معلق می گویند‪.‬احزاب محافظه کار و کارگر برای‬ ‫اینکه بتوانند دولت را در دس��ت گیرند‪ ،‬مذاکرات فش��رده ای را با احزاب کوچک تر‬ ‫پی��روز در انتخابات اغاز کرده اند که مهم ترین انها حزب لیبرال دموکرات اس��ت که‬ ‫در جایگاه س��وم احزاب ش��رکت کننده در انتخابات ایستاده است‪ .‬البته گفته می شود‬ ‫ک��ه دولت بریتانیا ب��ه رهبری گوردون ب��راون از چند ماه پیش چنی��ن وضعیتی را‬ ‫ث در مورد چنین وضعیتی را اغاز‬ ‫پیش بینی می کرده و به همین دلیل زودتر از بقیه بح ‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬طبق ارا‪ ،‬حزب محافظه کار توانس��ته از رقبای لیبرال دموکرات و کارگر‬ ‫پیش��ی بگیرد‪ .‬این حزب به رهبری دیوید کامرون ‪ 307‬کرسی مجلس را از ان خود‬ ‫کرده و در مقابل حزب رقیب‪ ،‬یعنی حزب کارگر به رهبری گوردون براون توانس��ته‬ ‫‪ 257‬کرسی را تصاحب کند‪ .‬در این میان حزب لیبرال دموکرات به رهبری نیل کلگ نیز‬ ‫با اختصاص ‪ 57‬کرسی در جایگاه سوم ایستاده است‪.‬اما با این همه سرنوشت دولت‬ ‫اینده همچنان د ر هاله ای از ابهام قرار دارد‪ .‬این در حالی است که با توجه به نتایجی که‬ ‫تا کنون به دست امده‪ ،‬احتمال بر سر قدرت ماندن دولت کنونی تقریبا غیرممکن است‪.‬‬ ‫به گفت ه مقامات دولتی بریتانیا‪ ،‬گوردون براون درصدد است تا با احزاب دیگر نهایت‬ ‫همکاری را داشته باشد تا به این ترتیب همچنان بر سر قدرت بماند‪.‬در مقابل دیوید‬ ‫کامرون خاطرنشان کرده است که حزب کارگر از سوی رای دهندگان رد شده و باید‬ ‫خود را از صحنه کنار بکشد و دولت را به دست حزب محافظه کار بسپارد‪.‬‬ ‫‪306‬‬ ‫تونی بلر‬ ‫‪46‬‬ ‫‪418‬‬ ‫تونی بلر‬ ‫‪165‬‬ ‫‪ 1‬می ‪1997‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫‪413‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪257‬‬ ‫گوردن براون‬ ‫‪166‬‬ ‫‪ 7‬ژوئن ‪2001‬‬ ‫‪356‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪198‬‬ ‫‪ 5‬می ‪2005‬‬ ‫‪ 6‬می ‪2010‬‬ ‫‪35‬‬ ‫تیتر سه‬ ‫سمیه فتحی‬ ‫می گویند ورق برگش��ته‪ ،‬دیگر مثل گذشته نیست‪ .‬فقط‬ ‫کافی است سه میلیون داشته باشی و چند ماه بعد خانه ای‬ ‫ب��ا ابعاد ‪ 75‬متر با تمامی امکانات به نام خودت تحویل‬ ‫می گیری‪ .‬شاید خنده ای سردهی و بگویی با سه میلیون‬ ‫تومان که محال است حتی با سه برابر این پول هم قوطی‬ ‫کبریت نمی فروش��ند‪ .‬با این همه اگر باور نمی کنی پس‬ ‫در مسکن مهر ثبت نام کن‪ ....‬این جمالت چندی است‬ ‫ال به الی صفحات س��ایت های خب��ری و روزنامه ها از‬ ‫مقابل چش��مانت می گذرد‪ .‬گویا این روزها همه برای‬ ‫خانه دار ش��دن مردم ان هم فقط با گزینه مس��کن مهر‬ ‫تالش می کنند‪ .‬مدتی است که دولت دهم با سکانداری‬ ‫علی نیکزاد‪ ،‬وزیر مسکن جدید و بازی گرفتن انبوه سازان‬ ‫بزرگ که نام بس��یاری از انها در عرصه س��اخت و ساز‬ ‫مشهور است و به حاشیه کشیدن تعاونی ها‪ ،‬می خواهد‬ ‫نش��ان دهد که در این م��دت بی رحمانه بر پیکره طرح‬ ‫مسکن مهر تاخت ه و ناکامی و شکستی که چندی پیش‬ ‫هم��گان ب��ر ان صحه گذاش��ته اند در کار نیس��ت و با‬ ‫مسکن مهر می توانی صاحب خانه شوی؛ جمله دلنشینی‬ ‫که شاید ارزویی دست نیافتنی برای بی خانمانان باشد‪ .‬با‬ ‫این همه چاره ای نیست‪ .‬این بار هم دل می بندیم تا شاید‬ ‫شانس در خانه ما را هم بزند‪.‬‬ ‫مسکن مهر از واقعیت تا سراب‬ ‫انبوه سازان‪ ،‬چراغ دار مسکن مهر‬ ‫مسکن مهررا دولت نهم استارت زد‪ ،‬مسئوالن ان را نجات بخش بازار مسکن معرفی کردند و بزرگترین‬ ‫و موفق ترین اقدام این دولت دانستند که پیش از این تکرار نشده بود‪ .‬مسکن مهر را بر حذف قیمت‬ ‫زمین از قیمت خانه استوار کردند و براین اساس واگذاری ها بدون احتساب ارزش زمین انجام گرفت‬ ‫بازهم امید به خانه دار شدن‬ ‫مسکن مهررا دولت نهم استارت زد‪ ،‬مسئوالن ان را نجات‬ ‫بخش بازار مسکن معرفی کردند و بزرگترین و موفق ترین‬ ‫اقدام این دولت دانستند که پیش از این تکرار نشده بود‪.‬‬ ‫مسکن مهر را بر حذف قیمت زمین از قیمت خانه استوار‬ ‫کردند و براین اساس واگذاری ها بدون احتساب ارزش‬ ‫زمین انجام گرفت‪ .‬تا اینجا دولت گامی های خوبی برای‬ ‫اجرای طرح مس��کن مهر برداش��ته بود‪ ،‬اما به تدریج با‬ ‫اجرای طرح‪ ،‬مشکالت یکی پس از دیگری پیدا شد و با‬ ‫گذشت روزها امید مردمی که می رفت با چراغ مسکن مهر‬ ‫خانه خود را روشن کنند رو به خاموشی گذاشت‪ .‬تا اینکه‬ ‫وزیر جدید مسکن وشهرسازی در دولت دهم سررشته‬ ‫امور مسکن مهر را در دستان خود گرفت‪ .‬نیکزاد جوان‬ ‫گرچه کوله بار تجربه رئیسی که سال ها بر مسند وزارت‬ ‫تکیه زده بود را به همراه ندارد‪ ،‬اما با اتکا بر قدرت جوانی‬ ‫و رفاقت با رئیس دولت دهم پا به میدان گذاش��ته است‪.‬‬ ‫علی نیکزاد ثمرین این روزه��ا ارام و قرار ندارد‪ .‬از این‬ ‫ش��هر به ان شهر و از این روس��تا به ان روستا سفر و از‬ ‫تمامی پروژه های کوچک و بزرگ مس��کن مهر بازدید‬ ‫می کند‪ .‬خواب را از چش��مان ساکنان برج طوسی رنگ‬ ‫وزارت مسکن وشهرسازی ربوده است‪ .‬او با پیمانکاران‬ ‫پروژه ها بر س��رقیمت بحث ی��ا گاهی کل کل می کند تا‬ ‫نش��ان دهد اقتدار او مسکن مهر را به سر منزل مقصود‬ ‫می رساند‪.‬‬ ‫مسکن مهر از دیروز تا امروز‬ ‫مس��کن مهر یک ط��رح کوچک برای پاس��خگویی به‬ ‫‪ 200‬ه��زار واحد مس��کونی پیش بینی ش��ده ب��ود اما‬ ‫رئیس جمهور با اس��تقبال از این طرح به ش��ورای عالی‬ ‫مس��کن دس��تور داد که این طرح را در ابعاد بزرگتر در‬ ‫نظر بگیرد و نتیجه ان شد که از ‪ 200‬هزار واحد به ‪1/5‬‬ ‫میلیون واحد رسید‪ .‬این طرح در ان زمان به مدد تبلیغات‬ ‫توانس��ت جای خود را در میان عموم جامعه باز کند و‬ ‫انتظارات مردم را افزایش داد چراکه تصور ش��د از این‬ ‫طریق به سرعت می توانند صاحب خانه شوند‪ .‬با گذشت‬ ‫زمان مس��کن مهر نش��ان داد نمی توان حسابی روی ان‬ ‫باز کرد‪ ،‬چراکه با گذش��ت دو س��ال هن��وز زمین های‬ ‫واگذار شده به مرحله جدی ساخت وساز وارد نشده اند‪.‬‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫مسئوالن که مالک را بر واگذاری زمین گذاشته اند‪ ،‬اعالم‬ ‫کرده اند بیش از یک میلیون زمین واگذار شده اما پیشرفت‬ ‫ساخت این زمین ها شاید ‪ 10‬درصد هم نبوده است‪ .‬قرار‬ ‫بود مسکن مهر ساالنه ‪ 300‬هزار واحد مسکونی را تامین‬ ‫کند اما با گذشت دو سال حتی ‪ 30‬هزار واحد هم تولید‬ ‫نشده است‪ .‬به عبارت دیگر تاکنون فقط حدود ‪ 30‬هزار‬ ‫واحد به مرحله اجرا رس��یده و چهار میلیون نفر به امید‬ ‫اجرای این طرح از بازار مسکن خارج شده اند که زمان‬ ‫ان به پایان دولت نهم بر می گردد‪ .‬در این زمان کارشناسان‬ ‫و فعالن بخش مسکن این امر را پیش بینی کرده بودند‪،‬‬ ‫چراکه دولت نهم خواست با این حرکت شتاب زده ناجی‬ ‫بازار مس��کن شود‪ ،‬اما غافل از این بود که طرح مسکن‬ ‫مهر برای میدان بزرگ ازموده نشده است و ابتدا باید در‬ ‫ابعاد کوچک به سرانجام می رسید بعد نسخه شفابخش‬ ‫بازار مس��کن می ش��د‪ .‬حتی برخی دیگر از کارشناسان‬ ‫اعتقاد داشتند که در این میان فرصت هایی را به طور کامل‬ ‫از دست داده ایم که علت اصلی ان برخورد کامال سیاسی‬ ‫با مس��کن است‪ .‬اما کاش این برخورد سیاسی‪ ،‬بینش و‬ ‫دوراندیشی داشت و متوجه می شدیم که در انتهای دهه‬ ‫چه بالیی گریبانگیرمان می ش��ود‪ .‬البته با سرعت دادن‬ ‫پروژه های مسکن مهر دیگر مشکل پیشرفت و کندی کار‬ ‫نیست‪ ،‬چراکه طبق اخرین اماری که وزیر مسکن اعالم‬ ‫کرده اس��ت از یک میلیون واحد مسکونی مهر شهری‬ ‫تاکن��ون ‪ 630‬هزار واحد انعقاد قرارداد کرده اند که برای‬ ‫‪ 530‬هزار واحد از انها پروانه ساختمانی صادر شده است‬ ‫که ‪ 352‬هزار واحد پی سازی را به اتمام رسانده اند‪.‬‬ ‫توپ مسکن مهر در میدان انبوه سازان‬ ‫طرح مسکن مهر وقتی به امضا رسید صدای اعتراض ها‬ ‫بلند شد‪ .‬کسی نمی خواست باور کند بازهم تعاونی های‬ ‫مسکن وارد میدان شده اند‪ ،‬تعاونی هایی که پیش از این‬ ‫در طرح های گذشته نمره قبولی نگرفته بودند‪ .‬همه جا‬ ‫سخن از موفقیت و عدم موفقیت تعاونی ها بود‪ .‬دولت‬ ‫تاکید بر کار تعاونی داشت و سعی کرد ذهن ها را نسبت‬ ‫به تعاونی ها مثبت کند‪ .‬حتی شرط گذاشت که ساخت‬ ‫زمین ها باید با وجود مجری ذی صالح ساخت وساز انجام‬ ‫گیرد‪ .‬اما دیری نپایید که دولت نیز به تدریج تعاونی ها را‬ ‫از دور خارج کرد و همان مقوله ثبت نام را کافی دانست‬ ‫تا کار اماده شود و برای تحویل تعاونی دوباره به میدان‬ ‫بیاید‪ .‬گرچه مش��خص نشد این امدن چه بود ان رفتن‬ ‫چه‪ ،‬اما قبل از انتخاب ریاست جمهوری یک گروه دیگر‬ ‫در مس��کن مهر مطرح شدند‪ .‬پای دالالن هم به مسکن‬ ‫مهر کش��یده ش��د‪ .‬محمود احمدی نژاد قبل از انتخاب‬ ‫ریاست جمهوری دهم در یک برنامه تبلیغاتی با حضور‬ ‫بنگاه های مسکن دستور واگذاری اجرای طرح مسکن‬ ‫مهر به بنگاه های امالک سراسر کشور را صادر کرد‪ ،‬در‬ ‫حالی که بنا به گفته موافقان برنامه های دولت در حوزه‬ ‫مسکن‪ ،‬سامانه ثبت معامالت مسکن تاثیر چشمگیری‬ ‫بر حذف دالل ها در بازار مسکن داشته‪ ،‬لذا دولت با این‬ ‫تصمیم مجددا پای بسیاری از دالالن و مشاوران امالکی‬ ‫به مسکن مهر دل نبندیم‬ ‫بیت اهلل ستاریان ‪ /‬عضو هیات علمی دانشگاه تهران‬ ‫نو شهرسازی‬ ‫بهتازگیوزیرمسک ‬ ‫با اش��اره به اینکه رفع مش��کل‬ ‫ی که خان��ه ندارند انقدر‬ ‫مردم�� ‬ ‫موضوع ش��یرینی است که هر‬ ‫کسی که جای من مسئول باشد‬ ‫این مساله را درک می کند‪ ،‬گفته‬ ‫اس��ت که در بازدی��د از هرمزگان‪ ،‬اق��ای ذوالقدر‪،‬‬ ‫نماینده مجلس به وی گفته که یکی از مردم نیازمند‬ ‫شهر گفته است‪« :‬ذوالقدر! گنجشک النه دارد اما من‬ ‫چ��را خانه ندارم‪ ».‬این نماینده مجلس گفت‪« :‬در ان‬ ‫زمان به هر ش��کل فکر کردم نتوانستم جوابی به ان‬ ‫مرد بدهم که چطور باید خانه دار شود‪ .‬ولی امروز که‬ ‫مسکن مهر امده از شما تشکر دارم که باعث شدید‬ ‫بتوانم به ان فرد کمک کنم‪ ».‬وزیر مس��کن این هفته‬ ‫چندباری است که تایید می کند تنها راه حل خانه دار‬ ‫ش��دن قشر اعظم جامعه خانه بدوشان کشور مسکن‬ ‫مهر اس��ت‪ ،‬در حالی که باید گفت مسکن پارامتری‬ ‫س��اده و اسان نیست و ریش��ه در مسائل اقتصادی‪،‬‬ ‫ اجتماعی‪ ،‬سیاس��ی و فرهنگی دارد لذا برای بررسی‬ ‫وضعیت مس��کن الزم اس��ت تمام این نکات را در‬ ‫نظر گرفت‪ .‬حدود ‪20‬سال است وضعیت مسکن را‬ ‫بررسی می کنیم و هشدار می دهیم که خطر به شدت‬ ‫به دنبال ماست‪ .‬بنا به نتایج محاسبه اماری که در دهه‬ ‫‪ 70‬برای بررسی وضعیت مسکن و میزان نیاز ان در‬ ‫دهه های ‪ 80‬تا ‪ 90‬انجام شد‪ ،‬در این دوره ‪20‬میلیون‬ ‫نفر وارد جامعه می ش��وند که اگر انها را به صورت‬ ‫خانوار در نظر بگیریم‪ ،‬حدود ‪ 9‬میلیون خانوار در این‬ ‫زمان وارد جامعه می شوند‪ .‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫امارگیری بین س��ال های ‪ 81‬تا ‪ 91‬س��االنه نشان داد‬ ‫به حدود یک میلی��ون و چهارصد و چهل هزار واحد‬ ‫مسکونی نیاز داریم‪ .‬در واقع ساالنه ‪ 1/5‬میلیون واحد‬ ‫مسکونی براورد شده که برای پاسخگویی به این نیاز‬ ‫قرار بود بخش��ی از ان از طریق طرحی به نام مسکن‬ ‫مهر جبران ش��ود‪ .‬بنا بود با اجرای طرح مس��کن مهر‬ ‫س��االنه ‪ 300‬هزار واحد مس��کونی تولید شود‪ .‬گرچه‬ ‫در نگاه اول طرح مس��کن مه��ر طرحی دهان پرکن و‬ ‫وسوس��ه انگیز بود‪ ،‬اما در عمل اینگونه نشد و دولت‬ ‫ی باید‬ ‫راه به بیراهه گذاش��ت‪ ،‬چراکه پیش از هر اقدام ‬ ‫مکانیابی مناس��بی برای واگذاری زمین ها در سطح هر‬ ‫ش��هری انجام می ش��د تا هویت ومعماری ش��هری را‬ ‫بره��م نریزد‪ ،‬اما دولت از این مس��اله غفلت کرد زیرا‬ ‫در اولین مرحله با چهار میلیون متقاضی مواجه ش��د‬ ‫که امید داشتند از این طریق خانه دار شوند‪ .‬البته برخی‬ ‫از ای��ن تعداد در پاالیش های بعدی حذف ش��دند اما‬ ‫تع��داد باقیمانده نیز اندک نبودند‪ .‬این افراد که به گفته‬ ‫مس��ئوالن امر از بازار تقاضای مس��کن خارج شدند‬ ‫به این امید ماندند تا صاحب مس��کن ش��وند‪ .‬مسکن‬ ‫مهر به مدد تبلیغات توانس��ت ج��ای خود را در میان‬ ‫عموم جامع��ه باز کند و انتظارات مردم را افزایش داد‬ ‫چراکه تصور ش��د از این طریق به س��رعت می توانند‬ ‫صاحب خانه شوند‪ .‬با گذشت زمان مسکن مهر نشان‬ ‫داد نمی توان حسابی روی ان باز کرد‪ .‬مجموعه عوامل‬ ‫دست به دست هم داد تا طرحی که با مهربانی از ان یاد‬ ‫می شد در عمل شکلی دیگر به خود بگیرد‪ .‬واگذاری‬ ‫زمین در مکان های نامناس��ب یا ش��هرک های اقماری‬ ‫اطراف کالنشهرها یکی از دالیلی بود که رغبتی برای‬ ‫س��اخت این زمین ها ایجاد نکرد‪ .‬شهرک های اقماری‬ ‫موفقیتی را به دست نیاورده اند و تجربه خوبی نیز برای‬ ‫که بعضا از تخصص الزم برخوردار نیستند را به پروژه‬ ‫مسکن مهر نیز گشود‪ ،‬اما در همان بحبوحه به فراموشی‬ ‫سپرده شد‪ .‬تا اینکه دولت دهم امد و سناریوی تازه ای‬ ‫برای مسکن مهر رقم خورد‪ .‬این بار اهرمی بسیار قوی‬ ‫پا به میدان گذاش��ت که جای هر بهان��ه ای را از دولت‬ ‫قو کرنا‬ ‫می گرفت‪ .‬انبوه س��ازانی که سه سال پیش در بو ‬ ‫کردند که در مسکن مهر کنار گذاشته شده اند‪ ،‬سه سال‬ ‫بعد با وزیر مس��کن جدید بر س��ر یک میز نشستند و‬ ‫به توافق رس��یدند‪ .‬اگر گفت وگوهای انها را در دو ماه‬ ‫اخیر در رسانه ها پیگیری کرده باشید تغییر موضع شان به‬ ‫خوبی روشن است‪ .‬انبوه سازان بزرگ امده اند که به علی‬ ‫نیکزاد کمک کنند خانه هایی با متری کمتر از ‪ 300‬هزار‬ ‫تومان بسازند که به زعم بسیاری از مهندسان ساختمان‬ ‫اگر بخواهی خانه با کیفیت مناسب بسازی محال است‬ ‫‪ 300‬هزار تومان دربیاید‪ .‬تا دیروز مش��کل مسکن مهر‬ ‫اعتبار و کندی کار بود اما امروز نه تنها مش��کل اعتبار‬ ‫دارد بلکه مقاومت این س��اختمان نگران هایی را دامن‬ ‫زده اس��ت‪ .‬به قول بهمن ارمان‪ ،‬کارش��ناس اقتصادی‪،‬‬ ‫انچه از ان با نام مسکن مهر یاد می شود‪ ،‬مسکن نیست؛‬ ‫پارکینگ و اسانس��ور ندارد‪ ،‬دارای سیستم گرمایش و‬ ‫س��رمایش نیست‪ ،‬به جای س��رامیک در ساخت ان از‬ ‫کاشی اس��تفاده می شود‪ ،‬نقاشی نشده هس��تند‪ ،‬دارای‬ ‫تجهیزات اش��پزخانه نیس��تند و بدون ش��ک در برابر‬ ‫زمین لرزه نیز مقاوم نخواهند بود‪ .‬دیگر تو خود حدیث‬ ‫مفصل بخوان از این مجمل‪...‬‬ ‫مسکن مهر نیست‪ .‬گرچه مسکن مهر ایده درستی به‬ ‫نظر می رس��ید‪ ،‬اما در عمل نشان داد از ضعف های‬ ‫بس��یاری برخوردار اس��ت اما مس��ئوالن فراموش‬ ‫کردند زمین های شهری یک دهم نیاز مسکن کشور‬ ‫است‪ ،‬پس تامین این میزان زمین هم در کالنشهرها‬ ‫امکان پذیر نیست‪ .‬تکنولوژی موجود در کشور باید‬ ‫متحول شود زیرا نمی توان با روش های سنتی تعداد‬ ‫زیادی واحد مس��کونی تولید کرد‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫باید س��اختار تکنولوژیکی تولید مس��کن را به طور‬ ‫کامل دگرگون کرده و به سمت صنعتی شدن حرکت‬ ‫کرد‪ .‬درس��ت است که در حال حاضر زمین شهری‬ ‫به تعداد کاف��ی نداریم اما اگر مکانیزمی برای تولید‬ ‫زمین های ش��هری وجود ندارد باید به فکر ایجاد ان‬ ‫باش��یم نه اینکه برای حل مس��اله صورت مساله را‬ ‫پاک کنیم و به س��مت ش��هرک های اقماری بردیم‪.‬‬ ‫ طرح مس��کن مهر امد ناجی بازار مس��کن ش��ود و‬ ‫دولت را از اش��تباهات طرح استیجاری که خودش‬ ‫مستقیم وارد ساخت وساز شده بود برهاند‪ ،‬اما خود‬ ‫نیز به تدریج در حال تبدیل ش��دن به چالش بزرگی‬ ‫در بخش مسکن است‪ .‬این طرح قبل از اجرا نیاز به‬ ‫مطالعات بیشتری داشت‪ .‬باید تمامی جوانب سنجیده‬ ‫می ش��د اما دولت ب��رای انکه از فش��ار یکباره نیاز‬ ‫نزدیک به دومیلیون واحد مس��کونی در سال نجات‬ ‫پیدا کند طرح مس��کن مه��ر را بدون در نظر گرفتن‬ ‫عواقب ان که مهم ترین ان باالبردن سطح انتظارات‬ ‫مردم بود به میدان فرس��تاد‪ ،‬طرحی که اگر با درهای‬ ‫بسته روبه رو شود مشخص نیست ایا دولت می تواند‬ ‫راه برون رفت��ی پیدا کند یا خی��ر‪ .‬گرچه دولت دهم‬ ‫ب��ا مدیریت علی نیکزاد تمام ه��م و غم خود را بر‬ ‫مسکن مهر گذاش��ته‪ ،‬اما عالوه برمشکالتی که ذکر‬ ‫ش��د مساله کیفیت ساختمان ها نیز افزوده شده که با‬ ‫متری ‪ 300‬هزار تومان قرار است خانه با مشخصات‬ ‫مقررات ملی س��اختمان تحویل داده شود که جای‬ ‫تامل دارد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫تیتر سه‬ ‫مدیر طرح مسکن مهر در وزارت تعاون‪:‬‬ ‫عقب نشینی نکرده ایم‬ ‫هدف تعاونی ها این است که هزینه ها حداقل باشد و با توجه به اساسنامه ای که برای این تعاونی ها‬ ‫در نظر گرفته شده همه امور ساخت و ساز باید به صورت مناقصه برگزار و به دنبال ان انبوه سازان و‬ ‫پیمانکارانی انتخاب شوند که مورد تایید مسکن و شهرسازی است‬ ‫میترا یافتیان‬ ‫اگرچه اجرای طرح مسکن مهر در ایران سنگ بزرگی‬ ‫بود که نش��انه نینداختن ان از همان س��ال ‪ 86‬توسط‬ ‫بسیاری از کارشناسان خبره اقتصاد و مسکن پیش بینی‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬اما به هر روی‪ ،‬دو ب��ازوی اجرایی ان در‬ ‫دولت‪ ،‬وزارت مسکن و شهرسازی به عنوان متولی امر‬ ‫مس��کن و نیز وزارت تعاون به عنوان عامل همسویی‬ ‫مردم در قالب تعاونی ها با سیاست های دولت در این‬ ‫بخش تعریف شدند‪ .‬به همین جهت در بحث تعاونی ها‬ ‫در طرح ملی مس��کن مهر و نیز برخی زوایای اجرای‬ ‫این طرح در کشور با مهندس محمد عسگری‪ ،‬مشاور‬ ‫رئیس انجمن انبوه سازان‪:‬‬ ‫به مسکن مهر‬ ‫خوشبینم‬ ‫‪38‬‬ ‫وزیر و مدیر طرح ملی مس��کن مهر در وزارت تعاون‬ ‫گفت وگویی داشتیم که مشروح ان در پی می اید‪.‬‬ ‫به دنبال ابالغ بخشنامه اخیر هیات وزیران در خصوص‬ ‫طرح مسکن مهر و نیز انحالل ان دسته از تعاونی های‬ ‫مسکن مهر که تاکنون موفق به اخذ پروانه ساختمانی‬ ‫نشده اند‪ ،‬ایا باز هم تشکیل تعاونی های جدید مسکن‬ ‫مهر را در کشور خواهیم داشت یا خیر؟‬ ‫در نامه ای که از سوی هیات وزیران ابالغ شده‪ ،‬وزارت‬ ‫تعاون همچنان وظیفه ثبت نام‪ ،‬پاالیش و معرفی به وزارت‬ ‫مسکن و شهرس��ازی را دارد‪ ،‬اما تش��کیل تعاونی های‬ ‫مس��کن مهر جدید نداریم و ما این را به تمام اس��تان ها‬ ‫انبوه سازان پس از مدت ها اعتراض به رغم اینکه بار‬ ‫ساخت وساز کشور بر دوش انهاست در مسکن مهر‬ ‫به بازی گرفته نش��دند‪ ،‬اما در ماه های اخیر گویا به‬ ‫این خواسته خود رسیده اند‪ .‬در دو سال گذشته بارها‬ ‫ش��اهد بودیم که انبوه سازان به خاطر سپردن امور به‬ ‫تعاونی ها مسکن به شکل های مختلف این طرح را‬ ‫نقد می کردند و معتقد بودند تعاونی های در مسکن‬ ‫مهر موفق نمی ش��وند‪ .‬با این حال به س��راغ رئیس‬ ‫انجمن انبوه س��ازان تهران رفتیم که جویا شویم ایا‬ ‫از ورود به ساخت وس��از مسکن مهر راضی هستند‪.‬‬ ‫ایرج رهبر که س��ال گذشته در برخی گفت وگوهای‬ ‫خود س��ونامی در بازار مس��کن را پیش بینی کرده‬ ‫بود‪ ،‬گفت‪« :‬وقتی ب��ازار خرید وفروش ملک دچار‬ ‫رکود می شود و معامله ای صورت نمی گیرد به طور‬ ‫طبیع��ی انگیزه برای تولید نی��ز کاهش پیدا می کند‪.‬‬ ‫ابالغ کرده ایم‪ .‬عالوه بر این پروژه هایی در قالب تعاونی‬ ‫باقی می مانند که اخذ پروانه کرده یا شرایط خاص داشته‬ ‫باشند که در این صورت بنا به دستور رئیس ستاد مسکن‬ ‫اس��تان و تصمیم گیری شورای مس��کن استان در قالب‬ ‫صورتجلسه ای به ادارات کل تعاون ابالغ می شود که در‬ ‫قالب تعاونی بتوانند ادامه دهند‪.‬‬ ‫حاال چرا به این نتیجه رسیدید که دیگر تعاونی جدید‬ ‫تشکیلندهید؟‬ ‫تعاونی جدید تش��کیل می ش��ود اما روال این است که‬ ‫ابتدای امر در ساخت واحدهای مسکونی تسریع و موانع‬ ‫موجود رفع شود ضمن اینکه خواستیم یک راه دیگر این‬ ‫باش��د که زمین را در اختیار خود مردم قرار دهیم تا اگر‬ ‫می توانند سریع تر بسازند‪.‬‬ ‫اگر مردم سازنده بودند پس چرا از ابتدا طرح مسکن‬ ‫مهر با محوریت تعاونی ها مطرح و اجرایی شد؟‬ ‫این طرح باید به طرق مختلف اجرایی شود ضمن اینکه‬ ‫در برخی موارد مردم تمایل به س��اخت مسکن در قالب‬ ‫گروهی داشتند‪.‬‬ ‫دول��ت در اوایل اجرای این طرح اعالم کرد که مردم‬ ‫نمی س��ازند بلکه انبوه س��ازان و ش��رکت های دارای‬ ‫صالحی��ت اقدام به س��اخت می کنن��د‪ .‬پس چطور‬ ‫می فرمایید که زمین در قالب گروهی به مردم واگذار‬ ‫می شود تا خودشان بسازند؟‬ ‫اگر مردم هم بخواهند این واحدها را بسازند مجاب به‬ ‫گرفتن مجریان حقیقی هستند‪ ،‬اما اگر در قالب گروهی‬ ‫باش��ند یا باید با تعاونی ها انعقاد قرارداد کنند یا در قالب‬ ‫همان تفاهمنامه سه جانبه با انبوه سازان همکاری کنند‪ ،‬االن‬ ‫از همه پتانسیل ها استفاده می شود‪.‬‬ ‫بحث دیگری که مطرح اس��ت بحث افزایش هزینه ها‬ ‫تو سازهای گروهی در طرح مسکن مهر‬ ‫در پی ساخ ‬ ‫است‪ .‬این موضوع را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫هدف تعاونی ها این است که هزینه ها حداقل باشد و با‬ ‫توجه به اساسنامه ای که برای این تعاونی ها در نظر گرفته‬ ‫شده‪ ،‬همه امور س��اخت و ساز باید به صورت مناقصه‬ ‫برگزار و به دنبال ان انبوه س��ازان و پیمانکارانی انتخاب‬ ‫ش��وند که مورد تایید مسکن و شهرسازی است‪ .‬متولی‬ ‫برگزاری مناقصه ها هم اتحادیه ها و تعاونی ها هس��تند‪.‬‬ ‫اگرچ��ه به نوعی تجمیع متقاضی��ان در قالب تعاونی در‬ ‫هزینه ها صرفه جویی می کند اما برخی از متقاضیان هم‬ ‫می خواهند در قالب گروهی فعالیت کنند‪.‬‬ ‫نیک��زاد‪ ،‬وزی��ر فعلی مس��کن در جایی گفته اس��ت‬ ‫«نمی گوییم تعاونی ها موفق عمل نکردند»‪ ،‬اما همواره‬ ‫طرح های جدیدی در راس��تای اجرای طرح مس��کن‬ ‫مهر ارائه می کند از جمله خرید واحدهای مس��کونی‬ ‫س��اخته شده از انبوه سازان‪ ،‬ارائه تسهیالت ساخت به‬ ‫افراد دارای زمین و‪ .....‬در چنین شرایطی که رضایتی‬ ‫کس��ی انگیزه برای تولید ندارد و ب��ازار در حالت‬ ‫انتظار نگه داش��ته می ش��ود و همه صبر می کنند در‬ ‫اینده چه اتفاقی می افتد‪ .‬اما ادامه این روند می تواند‬ ‫اثرات غیر قابل جبرانی ب��ه این بخش وارد کند که‬ ‫نتیج��ه ای جز انفج��ار قیمت ها ندارد‪ ».‬او در س��ال‬ ‫جدی��د اوضاع بازار مس��کن را با توجه به اقدامات‬ ‫وزیر مسکن وشهرس��ازی در به ثمر رسیدن مسکن‬ ‫مهر مطلوب ارزیابی می کند‪.‬‬ ‫اقای رهبر! ش��ما در مصاحبه ای گفته بودید‪« :‬رکود‬ ‫در تولی��د امری طبیعی اس��ت و ام��روز دچار این‬ ‫معض��ل ش��ده ایم و به جای انکه مس��ئوالن با دادن‬ ‫امارهای حاشیه ای به فکر پاک کردن صورت مساله‬ ‫باش��ند به دنبال رفع ان باش��ند و برنامه ای چاره ساز‬ ‫در ای��ن بخش تدوین کرده و به اج��را دربیاورند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫از عملکرد تعاونی ها در این طرح وجود ندارد با این‬ ‫توضی��ح ایا در ح��ق افرادی ک��ه در قالب تعاونی ها‬ ‫ساماندهی شده اند‪ ،‬نسبت به متقاضیانی که بعدا ثبت نام‬ ‫کرده و به طور گروهی زمین ه��ا را از دولت دریافت‬ ‫می کنند‪ ،‬اجحاف شده است؟‬ ‫ب��ه نظر بنده منظ��ور از ارائه طرح ه��ای جدید در این‬ ‫خصوص اس��تفاده از تمام پتانسیل هاست‪ .‬در خصوص‬ ‫عملکرد تعاونی ها هم به جرات می گویم تعاونی ها خوب‬ ‫عمل کرده اند یعنی در اکثر استان ها خوب کار شده است‪،‬‬ ‫ضمن اینکه به طور مثال خود وزیر مسکن در خصوص‬ ‫تعاونی های مسکن ایالم اعالم کرده اند که از این به بعد‬ ‫نیز این طرح حتما در قالب تعاونی ها در استان ایالم دنبال‬ ‫ش��ود‪ .‬ضمن اینکه تمام واحدهای مسکونی که در دهه‬ ‫فجر به ثمر رسیدند در قالب تعاونی بود که به سرانجام‬ ‫رسید‪.‬‬ ‫زمانی که مسکن مهر مطرح شد دولت اعالم کرد زمین‬ ‫به استعداد س��اخت ‪ 1/5‬میلیون واحد مسکونی‪ ،‬بعد‬ ‫گفتند ‪ 250‬هزار واحد از مجموع تعدادی که گفته شد‬ ‫مسکن روستایی است بعد امدند گفتند به واحدهای‬ ‫نیمه کاره نیز تسهیالت مسکن می دهیم و‪ .....‬ایا اینها‬ ‫همه در راستای تحقق این ‪ 1/5‬میلیون واحد مسکونی‬ ‫است؟‬ ‫قرار است به استعداد ساخت ‪ 1/5‬میلیون واحد مسکونی‬ ‫زمی��ن واگذار ش��ود‪ .‬تا االن هم به اس��تعداد س��اخت‬ ‫یک میلیون واحدهای مس��کونی زمین واگذار شده اما‬ ‫یکسری تعاونی ها بوده اند که زمین خریداری کرده بودند‬ ‫و فقط وام و تسهیالت می خواستند و اینها هم در شرایط‬ ‫مسکن مهر وارد شدند‪ .‬بنابراین این تعداد واحد مسکونی‬ ‫به ان یک میلیون قبلی اضافه می شود‪ ،‬ضمن اینکه بنا به‬ ‫خواست رئیس جمهور هر کس که دارای شرایط مسکن‬ ‫مهر باشد از تسهیالت در نظر گرفته شده برای این طرح‬ ‫می تواند استفاده کند‪ ،‬بنابراین سقفی برای پاسخگویی به‬ ‫متقاضیان واجد شرایط در این طرح وجود ندارد‪.‬‬ ‫این خط اعتباری که اعالم شده برای یک میلیون است‬ ‫ی��ا به هر تعداد واحد مس��کونی که دولت بیاید و در‬ ‫قالب مسکن مهر بگنجاند‪ ،‬تعلق می گیرد؟‬ ‫تا هر قدر بش��ود استفاده می کنند‪ .‬این تدبیری است که‬ ‫وزارت مس��کن و شهرسازی در نظر گرفته ضمن اینکه‬ ‫مهم این است که مردم صاحب خانه شوند‪.‬‬ ‫اینده اجرای طرح مس��کن مهر را در کش��ور چطور‬ ‫ارزیابیمی کنید؟‬ ‫اگر مش��کل خاصی پیش نیاید به ترتیب زمین هایی که‬ ‫اماده سازی شده تحویل مردم می شود و در صورت ارائه‬ ‫به موقع تسهیالت‪ ،‬این واحدها با نظارت وزارت تعاون‬ ‫و وزارت مسکن و شهرسازی و حمایت دولت ساخته و‬ ‫در زمان مقرر به مردم تحویل خواهد شد‪.‬‬ ‫در حال حاضر نیز وضعیت تولید مسکن را اینگونه‬ ‫می بینید؟‬ ‫در حال حاضر سیاست دولت در عرصه ساخت وساز‬ ‫به ثمر رسیدن یک میلیون تقاضا در مسکن مهر است‬ ‫که اگر به سرانجام برسد بخش اعظم تقاضای مسکن‬ ‫پاس��خ داده می شود‪ .‬فعال وزارت مسکن و شهرسازی‬ ‫تاکیدش بر مسکن مهر است‪ .‬از زمانی که انبوه سازان‬ ‫طرف قرارداد ش��ده اند رشد خوبی در پیشرفت پروژه‬ ‫داشته ایم‪ .‬با توجه به وعده هایی که مسئوالن امر داده اند‬ ‫پیش بینی می شود امسال بخش اعظم زمین های مسکن‬ ‫مهر که به متقاضیان مسکن مهر واگذار شده به مرحله‬ ‫بهره برداری برس��ند‪ .‬من خوشبینم چراکه امسال روند‬ ‫ساخت وس��از به س��مت رونق حرکت کرده اس��ت‪.‬‬ ‫امیدواریم معضالت سال گذشته تکرار نشود‪.‬‬ ‫یعن��ی در ش��رایط فعلی رک��ود در ساخت وس��از‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫معاون وزیر مسکن‪:‬‬ ‫ن نا مناسب نداریم‬ ‫زمی ‬ ‫سایه فتحی‬ ‫جوانی می گوید سال ‪ 86‬به امید خانه دار شدن در طرح مسکن مهر ثبت نام کردم‪ ،‬اما تاکنون هیچ اتفاقی‬ ‫نیفتاده است‪ .‬اعتقاد دارد که زندگی در یک خانه کوچک با امکانات بیشتر خیلی بهتر از زندگی در خانه‬ ‫فاقد امکاناتی اس��ت که با مرکز شهر هم فرس��نگ ها فاصله داشته باشد‪ .‬سوالی که این جوان دارد شاید‬ ‫بارها از مسئوالن وزارت مسکن وشهرسازی پرسیده ایم‪ ،‬اما پاسخ روشنی نگرفته ایم‪ .‬هر چند خالی از لطف‬ ‫نیس��ت گفت وگوی هفته نامه مثلث با ابوالفضل صومعه لو‪ ،‬معاون امور ساختمان و مسکن وزیر مسکن و‬ ‫شهرسازی‪.‬‬ ‫اقای صومعه لو! گرچه ش��ما تازه به وزارت مسکن وشهرس��ازی امده اید اما این روزها مردم کمی دچار‬ ‫سرگردانی شده اند و نمی دانند در مسکن مهر بمانند یا انصراف دهند‪ .‬خانه هایی که در سفرهای اقای وزیر‬ ‫دیده می ش��ود همه در جاهای مناس��ب و با امکانات در کنارشان است‪ .‬اما یکی از مسائلی که سبب شد‬ ‫جوانان به ویژه در تهران از مسکن مهر ناامید شوند‪ ،‬اعطای زمین در جاهای پرت و بدون امکانات در خارج‬ ‫شهرهاست‪ .‬برای این مساله چاره ای اندیشیده شده است؟‬ ‫ی ش��هرهای جدید ما از امکانات الزم برخوردارند‪ .‬نمی دانم منظورتان از زمین های نامناسب‬ ‫قبول ندارم‪ .‬تمام ‬ ‫چیست‪ .‬در تمام کالنشهرها و شهرهای جدید از اول اینگونه بوده است که زمین ها واگذار شوند بعد ساخت وساز‬ ‫انجام گیرد‪ .‬در شرایط فعلی ظرفیت مسکن مهر در شهرهای جدید هم پر شده به طور مثال هشتگرد و پرند در‬ ‫تهران مملو از جمعیت شده و متقاضی مسکن مهر بسیار باالست‪.‬‬ ‫دولت برای مسکن دار شدن جوانان چه اقداماتی را در برنامه دارد؟‬ ‫هر دولتی وظیفه دارد برای نسل جوان خود سه کار انجام دهد‪ .‬یکی با اعطای تسهیالت مناسب شرایط تشکیل‬ ‫خانواده را برای جوانان فراهم کند و در کنار ان زمینه تامین مسکن انها را ایجاد کند و دیگری نیز تامین اشتغال‬ ‫جوانان است‪ .‬معتقدم مسکن مهر توانسته مساله تامین مسکن جوانان را رفع کند‪ .‬از طرفی اشتغال هم ایجاد کرده‬ ‫است‪ .‬قاطعانه می گویم با اجرایی شدن پروژه مسکن مهر و ساخت یک میلیون واحد مسکونی‪ ،‬در هر یکصد متر‬ ‫مربع احداث حداقل دو شغل ایجاد شده است‪ .‬همین االن وزارت مسکن می تواند اعالم کند که برای دو میلیون‬ ‫نفر اشتغال به وجود اورده است‪ .‬در واقع توانسته ایم به دولت برای رسیدن به این اهداف کمک کنیم‪.‬‬ ‫از این مس��اله که بگذریم کیفیت این ساختمان ها چه می ش��ود؛ زمین هایی که متری ‪ 300‬هزار تومان در‬ ‫مس��کن مهر ساخته می شوند‪ .‬مهندسان س��اختمان معتقدند که از کیفیت الزم برخوردار نیستند‪ .‬اگر این‬ ‫گفته ها درست باشد یعنی وزارت مسکن وشهرسازی سرعت را فدای کیفیت می کند؟‬ ‫دروغ می گویند‪ 30 .‬س��ال اس��ت که در عرصه ساخت وساز کار می کنم‪ .‬نمی گوییم هیچ یک از ساخت وسازها‬ ‫ایراد ندارد اما با توجه به استانداردهای مربوطه ساخته می شوند‪ .‬ما نظارت الزم را داریم و در مواقع الزم تذکر‬ ‫می دهیم‪ .‬در برخی جاها مش��کالتی هس��ت اما در برخی جاها واقعا ساخت وساز بی نقص است‪ .‬این سخنان‬ ‫بیهوده و گزاف اس��ت‪ .‬انها به دنبال ان هس��تند که خانه را گران کنند‪ .‬هرچه قیمت تولید پایین باشد خانه نیز‬ ‫ارزان تر در می اید‪.‬‬ ‫معتقدید با رونق تولید مسکن مهر بازار هم رونق می گیرد‪ ،‬در حالی که کارشناسان امر معتقدند مسکن مهر‬ ‫نمی تواند حجم اعظم تقاضای کشور را جواب دهد‪.‬‬ ‫ما سعی داریم از طریق ساخت وساز بیشتر یعنی با افزایش عرضه در مقابل تقاضا حجمی از تقاضا ها را پاسخ‬ ‫دهیم تا در نهایت به تعادل برسیم‪ .‬معتقدم دولت دهم توانسته این کار را به مرحله عملی نزدیک کند‪ .‬ما خودمان‬ ‫را موفق می دانیم چراکه با ش��تاب مضاعف دادن به س��اخت وساز مسکن مهر این تعادل در حال ایجاد شدن‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر یکی از اقدامات شاخص دولت در بخش مسکن در سال گذشته کاهش ‪ 30‬درصدی قیمت‬ ‫مسکن بود و در سال جاری نیز همه بر عدم افزایش قیمت مسکن اتفاق نظر دارند‪ .‬اگر همین رویه ادامه داشته‬ ‫باشد تعادل بازار به زودی اتفاق می افتد‪ .‬بهترین گزینه اکنون فقط مسکن مهر است‪.‬‬ ‫نداریم؟‬ ‫نسبت به گذشته خیر‪ .‬در حال حاضر روی مسکن مهر‬ ‫متمرکز ش��ده ایم که با حمایت هایی که انجام می شود‬ ‫این پروژه ها به ثمر برسد‪ .‬شک نکنید با توجه به اینکه‬ ‫انبوه سازان وارد میدان شده اند به طور قطع پروژه های‬ ‫مس��کن مهر با رشد خوبی مواجه می ش��ود‪ ،‬البته در‬ ‫چندماه اخیر هم همین گونه بوده است‪.‬‬ ‫اق��ای وزیر در جایی گفته بودند که برای اپارتمان‬ ‫‪ 70‬متری با س��ه میلیون هم می توان خانه ساخت و‬ ‫مابقی تس��هیالت بانکی است‪ .‬ش��ما هم تائید کرده‬ ‫بودید‪ .‬چگونه می شود با سه میلیون خانه ساخت؟‬ ‫درست اس��ت برای یک واحد ‪ 75‬متری پیش بینی شده‬ ‫که با ‪ 28‬میلیون تومان فرد متقاضی مس��کن مهر زمین‬ ‫خود را بسازد‪ .‬بگذارید اینگونه بگویم یک میلیون تومان‬ ‫که اورده اولیه فرد اس��ت ک��ه در همان ابتدای کار برای‬ ‫اماده س��ازی زمی��ن پرداخت می کند‪ ،‬ام��ا مابقی که با‬ ‫احتساب تس��هیالت بانکی در نظر گرفته شده واحد‬ ‫مذک��ور به مرحله نازک کاری می رس��د که پس از این‬ ‫نیز باید دو میلیون بپردازد تا فرد متقاضی مسکن مهر‬ ‫صاحبخانه شود‪ .‬خوشبختانه تسهیالت بانکی ویژه ای‬ ‫از سوی دولت برای تسریع مسکن مهر پیش بینی شده‬ ‫که سبب شده پیشرفت پروژه ها سریع تر باشد‪ .‬به همین‬ ‫سادگی با سه میلیون صاحبخانه می شوید‪.‬‬ ‫یعن��ی تمامی مش��کالت گذش��ته را پشت س��ر‬ ‫گذاشته اید؟‬ ‫مشکالت که همیشه وجود دارد‪ .‬اما با توجه به عزم‬ ‫وزارت مسکن در به ثمر رساندن پروژه های مسکن‬ ‫مهر سعی کردیم با توافق با انها بتوانیم با ساخت این‬ ‫خانه ها از حجم بار تقاضاهای مسکن بکاهیم‪ .‬وگرنه‬ ‫مشکالت این بخش بسیار است‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مجسمه های خواب زده‬ ‫وقتی خبر دزدیده شدن مجسمه های برنزی از پارک ها و میادین شهر شنیده شد‪ ،‬گمانه های زیادی مطرح شد‪ ،‬عده ای معتقد بودند‬ ‫گروهی با انگیزه های مادی مجسمه ها را ربوده اند و گروهی دیگر از سیاسی بودن عملیات ربایش سخن گفتند‪.‬‬ ‫محمد حسین نجاتی‬ ‫شهریار را می شناسیم و حتی اگر کلمه ای ترکی ندانیم از‬ ‫شنید ن «حیدربابا»ی او لذت می بریم؛ همان گونه که پس از‬ ‫گوش دادن به ترانه «امدی جانم به قربانت ولی حاال چرا»‬ ‫با صدای مخملی بنان‪ ،‬سرمست می شویم‪ .‬شهریار سال ها‬ ‫در خیابانی که به نام او اراسته شده‪ ،‬ارام گرفته بود و خیال‬ ‫رفتن به جای دیگری را نداشت تا اینکه مسئوالن شهری‬ ‫تصمیم گرفتند او را به پارک دانشجو بیاورند و رو به روی‬ ‫تئاتر شهر بگذارند‪.‬‬ ‫اوایل اردیبهش��ت ماه بود که خبر دزدیده شدن مجسمه‬ ‫ش��هریار‪ ،‬اثر اس��تاد علی قهاری از مکان جدید شنیده و‬ ‫همه جا پیچیده شد‪ .‬بی گمان یکی از کسانی که باید واکنش‬ ‫درس��ت و به موقع نش��ان می داد‪ ،‬محمد حیدری‪ ،‬مدیر‬ ‫مجموعه تئاتر شهر بود که تنها به گفتن این عبارات بسنده‬ ‫کرد‪« :‬ما هیچ اطالع دقیقی از ربایندگان این مجسمه برنزی‬ ‫نداریم و مسئول دزدیده شدن ان‪ ،‬نگهبان پارک است که‬ ‫زیر نظر شهرداری منطقه ‪ 11‬فعالیت می کند‪».‬‬ ‫اما ماجرا با سرقت مجسمه شهریار پایان نیافت و مجسمه‬ ‫مادر و فرزند از میدان صنعت‪ ،‬دکتر علی شریعتی از پارکی‬ ‫به همین نام‪ ،‬تندیس باقرخان در خیابان شهرارا‪ ،‬ستارخان‬ ‫‪40‬‬ ‫از خیابانی به همین نام‪ ،‬صنی��ع خاتم از پارک ملت و دو‬ ‫حجم انتزاعی از پارک خانه هنرمندان ربوده شدند‪.‬‬ ‫اگرچه «طاها بهبهانی»‪ ،‬نقاش و مجسمه ساز این اقدام را‬ ‫دزدی نمی داند و فکر می کند‪« :‬عواملی دست اندرکارند‬ ‫تا مانع از گسترش فرهنگ و هنر کشور شوند‪ .‬چند سالی‬ ‫شهرداری تهران با برگزاری دوساالنه های مجسمه سازی‬ ‫و سمپوزیوم ش��هری براین بود تا چهره خشن و سخت‬ ‫شهر را تغییر دهد اما انگار بعضی دلشان نمی خواهد رنگ‬ ‫تازه ای بر پیکره شهر بنشیند‪ ».‬و اما وقتی ‪ 10‬مجسمه بتنی و‬ ‫برنزی از سطح شهر تهران دزدیده شد‪ ،‬مسئوالن احساس‬ ‫کردند که دیگر نمی توان خاموش ماند اما پاسخ های انان‬ ‫بیشتر به توجیه می مانست تا پاسخی قانع کننده‪.‬‬ ‫از ان جمله می توان به سخنان سرتیپ حسین ساجدی نیا‪،‬‬ ‫فرمانده انتظامی تهران بزرگ اشاره کرد که شهرداری را‬ ‫مس��ئول نگهداری از مجسمه ها دانس��ته و درعین حال‬ ‫گفته بود‪« :‬تیم ویژه ای تش��کیل شده تا به بررسی سرقت‬ ‫مجسمه ها بپردازد؛ اگرچه ش��هرداری ارزش مادی این‬ ‫اثار را کمت��ر از ‪ 100‬میلیون تومان اع�لام کرده‪ ،‬اما همه‬ ‫این مجس��مه ها به لحاظ هنری‪ ،‬ارزش��مند بوده اند‪ ».‬در‬ ‫مقابل اینها محمدهادی ایازی‪ ،‬سخنگوی شهردار تهران‬ ‫بود که نیروی انتظامی را مسئول برقراری امنیت در شهر‬ ‫تهران دانس��ته و گفته بود‪« :‬ش��هرداری تالش می کند تا‬ ‫مجس��مه ها را س��رجای خود برگرداند یا ساخت مشابه‬ ‫انها را به هنرمندان سفارش دهد‪ ».‬او همچنین به رعایت‬ ‫اس��تانداردهای جهانی در نصب مجسمه ها اشاره کرده‬ ‫بود‪.‬‬ ‫و همه چیز به اینجا ختم نشد تا محمدباقر قالیباف‪ ،‬شهردار‬ ‫تهران در حاشیه دویست و هفتاد و هشتمین جلسه علنی‬ ‫شورای اسالمی شهر تهران با حضور در جمع خبرنگاران‪،‬‬ ‫دزدی مجس��مه های سطح ش��هر تهران را نه یک دزدی‬ ‫معمولی که یک عملیات سازماندهی شده دانسته و گفته‬ ‫بود‪« :‬برخی از مجسمه ها بسیار سنگین بوده و با جرثقیل‬ ‫جابه جا ش��ده اند و دزدی انها برعهده یک باند یا افرادی‬ ‫خاص و نه یک فرد است‪ .‬در هرحال‪ ،‬شهرداری شکایت‬ ‫خود را تنظیم و ارائه کرده و نیروی انتظامی هم به اطالعات‬ ‫خوبی در این زمینه دست پیدا کرده است‪».‬‬ ‫اما مس��اله اینجاس��ت ک��ه چگون��ه می ت��وان در نبود‬ ‫عل��ی قهاری‪ ،‬مجس��مه دیگری از ش��هریار س��اخت و‬ ‫رو به روی ساختمان تئاتر شهر کار گذاشت؟! اگر مجسمه‬ ‫فردوسی از میدان فردوسی ربوده شود می توان جایگزینی‬ ‫برایش متصور ش��د؟! ایا بار دیگر ابوالحس��ن صدیقی‪،‬‬ ‫پدر مجسمه س��ازی ایران که او را «میکل انژ» ش��رق هم‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫نگاهی به سرقت تندیس ها در جهان‬ ‫می دانند زنده می شود تا فردوسی دیگری بیافریند؟! پس‬ ‫نمی توان اب رفته را به جوی برگرداند و نوشدارو پس از‬ ‫مرگ سهراب بی نتیجه است مگر انکه از پیش امدن موارد‬ ‫مشابه جلوگیری کنیم‪.‬‬ ‫ترس مجسمه ها از اب شدن‬ ‫تهران ش��هر مجسمه های ترس��یده اس��ت‪ ،‬یا شاید هم‬ ‫مجس��مه های خواب الود‪ .‬این ش��اید ش��اه بیت حال و‬ ‫ه��وای دزدی بهاری این روزهای پایتخت باشد‪.‬ش��اید‬ ‫یک��ی از اپیزود ه��ای دراماتی��ک دزدی ای��ن روز های‬ ‫مجس��مه ها در پایتخت ت��رس از اب کردن انها باش��د‪.‬‬ ‫مجس��مه ها دزدی��ده می ش��وند و هیچ ک��س نمی داند‬ ‫س��رهای برن��زی مجس��مه ها ب��ه چ��ه کار می ایند جز‬ ‫اب ش��دن درون کوره ای و البد چندی بعدتر س��رهای‬ ‫بیچاره مش��اهیر ایرانی باید قاشق و چنگال و کارد شوند‬ ‫برای انهایی که دوست دارند استیک درون بشقابشان را‬ ‫با کارد برنزی تکه کنند‪ .‬هم��ه و همه از دریافت غرامت‬ ‫و پرداخت غرامت مالی سخن می گویند‪ .‬یکی می گوید‪:‬‬ ‫«باید قیمت مجسمه ها را به روز حساب کنند و غرامتش را‬ ‫از کسانی که مسئول نگهبانی از پارک ها هستند‪ ،‬بگیرند‪».‬‬ ‫دیگ��ری می گوید که باید قیمت برن��ز را به قیمت امروز‬ ‫حساب کنند‪ ،‬اخر می دانید که برنز روز به روز در نوسان‬ ‫اس��ت‪ .‬دیگری به هوش دزدان افرین می گوید و معتقد‬ ‫اس��ت که در خیابان های تهران پول ریخته است و بعد با‬ ‫ماشین حس��اب به دنبال این است که ببیند دزد ها چقدر‬ ‫سود کرده اند‪.‬اما ش��اید هیچ کس در این میان به فکر دل‬ ‫هنرمندان این اثار نیست‪.‬‬ ‫کار‪ ،‬کار انگلیسی هاست‬ ‫معم��وال در مواردی همچ��ون دزدی مجس��مه ها بازار‬ ‫شایعات و اظهارنظرهای بی اساس نیز داغ می شود‪ ،‬چرا‬ ‫که یک کارش��ناس ارش��د میراث فرهنگی گفته بود در‬ ‫پشت پرده سرقت سریالی مجسمه های تهران دست های‬ ‫پنهان انگلیس قرار دارد‪ .‬باتوجه به سوابق کشور انگلستان‬ ‫در سرقت اثار تاریخی و اش��یای نفیس ملت ها ازجمله‬ ‫س��ابقه دیرینه این کش��ور در غارت اث��ار ملی و مذهبی‬ ‫کشورمان در طول ‪ 200‬سال اخیر‪ ،‬این گمانه قوی به وجود‬ ‫امده است که کارشناسان و دالالن انگلیسی که معموال در‬ ‫امر جمع اوری و سرقت اشیای نفیس تاریخی نقش دارند‬ ‫در قضیه مجسمه های به سرقت رفته از میادین تهران هم‬ ‫نقش اصلی را بر عهده دارند‪.‬‬ ‫مجسمه های تهران بیدار باشند‬ ‫س��ایه پتک س��نگین س��ارقان همچنان بر مجسمه های‬ ‫پایتخت س��نگینی می کند‪ 14 .‬اردیبهش��ت نیز مجسمه‬ ‫دیگری از سطح ش��هر تهران ناپدید شد که تا این روزها‬ ‫اخرین مجس��مه ربوده شده است‪ .‬مجس��مه موسوم به‬ ‫«ترند‪ ،‬هفت بچه می گذارد‪ ،‬یکی بلبل است» اثر روح اهلل‬ ‫شمسی زاده ملکی از پارک اس��تقالل ربوده شد و شمار‬ ‫مجسمه های دزدیده شده را به ‪ 11‬یا به عبارتی دیگر ‪14‬‬ ‫رساند‪ .‬هنوز سازمان زیباسازی امار دقیقی از مجسمه های‬ ‫به سرقت رفته منتش��ر نکرد ه‪ ،‬اما از جای جای شهر خبر‬ ‫می رس��د که مجسمه ای ناپدید شده اس��ت‪ .‬در واقع این‬ ‫مجس��مه ها در یک ماه گذش��ته ناپدید شده اند و هر روز‬ ‫خبر سرقت یکی از انها به گوش می رسد‪ .‬اخرین خبر نیز‬ ‫حکایت از به س��رقت رفتن مجسمه ای دیگر از دانشگاه‬ ‫دامپزشکی تهران دارد‪.‬مجسمه «گوساله» واقع در صحن‬ ‫دانشکده دامپزشکی دانش��گاه تهران هم به سرقت رفته‬ ‫است‪ .‬این مجسمه که در بدو تاسیس دانشکده دامپزشکی‬ ‫دانشگاه تهران توسط یک مجسمه س��از سوئدی به این‬ ‫دانشگاه هدیه شده بود‪ ،‬به سرقت رفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫هومن قاپچی‬ ‫گرانقیمت ها طرفدار دارند‬ ‫گشت وگذار در دنیای خبری جهان گویای این حکایت است که دزدیدن مجسمه و تندیس در جهان‬ ‫پدیده جدید و نادری نیس��ت‪ .‬اما جالب اس��ت که بیش��تر تندیس های به س��رقت رفته جهان به خاطر‬ ‫ارزش مادی که داش��ته اند سبب شده سارقان برای دزدی مجسمه های شهری وسوسه شوند‪ ،‬هر چند‬ ‫انگیزه های غیر مادی نیز در برخی از تندیس دزدی ها در جهان گزارش ش��ده است‪ .‬پس به چند خبر‬ ‫نسبتا مشابه توجه کنید‪.‬‬ ‫دزدیدن تندیس ‪ 180‬کیلویی از دانشگاه سالیزبری‬ ‫اسوشیتد پرس‪ :‬در تاریخ ‪ 8‬فوریه ‪ 2010‬ماموران حفاظتی دانشگاه سالیزبری اعالم کردند که سه مرد را به اتهام‬ ‫دزدیدن تندیس برنزی هنری دیوید تارو‪ -‬فیلسوف و شاعر بزرگ ‪ -‬از محوطه دانشگاه که ‪ 400‬پوند – حدودا‬ ‫‪ 180‬کیلو – وزن داشته‪ ،‬دستگیر کرده اند‪ .‬ریموند لوییس بانتینگ ‪ 56‬ساله از اهالی فروت لند در حالی دستگیر‬ ‫ش��د که به جای دادگاه عادی مس��تقیما به دادگاه جنایی ایالتی فرستاده می شد‪ .‬وی تندیس برنزی شاعر بیچاره‬ ‫را به قیمت ‪ 442‬دالر به یک بنگاه قاچاق اش��یای هنری فروخته بود‪ .‬به نظر می رس��د که دو تن از دانش��جویان‬ ‫هجده س��اله این دانشگاه نیز با وی در س��رقت و جابه جایی تندیس همکاری کرده بودند‪ .‬تندیس هم اکنون به‬ ‫محوطه اصلی دانشگاه بر بلندای تپه سبز سابقش بازگشته است‪ .‬فقط و فقط با یک تغییر بسیار جزئی؛ نگهبانی‬ ‫‪ 24‬ساعته در کنار ان!‬ ‫سرقت مجسمه نمادین شرکت هارلی دیویدسون‬ ‫سالت لیک تریبون‪ :‬پلیس شهر لیندون در ماه اوریل امسال اعالم کرد که مجسمه نمادین ‪ 4000‬کیلویی شرکت‬ ‫ هارلی دیویدسون از مقابل فروشگاه نمایندگی این شرکت در لیندون به سرقت رفته است‪ .‬پلیس هنوز به ادامه‬ ‫تحقیقات می پردازد تا در پی ان به پاسخ این سوال دست یابد که دزدان با چه ابزار سنگینی توانسته اند مجسمه‬ ‫چهار تنی را در سکوت و با چنین سرعت شگفت انگیزی به سرقت برسانند‪ .‬این مجسمه ‪ 100‬هزار دالری‪ -‬که به‬ ‫شکل نماد موتورسیکلت مسابقه قدیمی است – دو سال پیش در برابر فروشگاه نمایندگی تیمپانوگوس‪ -‬متعلق‬ ‫به شرکت هارلی دیویدسون در خیابان ‪ 600‬جنوبی شهر لیندون ‪ -‬پرده برداری شد‪.‬‬ ‫مس��ئوالن فروشگاه صبح روز ش��نبه در کمال حیرت متوجه شدند که مجسمه عظیمشان به سرقت رفته است‪.‬‬ ‫کاندی زامورا یکی از مسئوالن این فروشگاه می گوید‪« :‬اینکه مجسمه به سرقت رفته است چنان تعجبی ندارد‪،‬‬ ‫مساله مهم این است که این مجسمه نمادین روی یک بلوک گرانیتی نصب شده بود و اکنون از ان بلوک گرانیتی‬ ‫نیز خبری نیست که نیست‪ »...‬پلیس این شهر اعالم کرده که به احتمال زیاد دزدان این نماد هنری ‪ -‬صنعتی از‬ ‫جرثقیل و کج بیل سنگین برای سرقت این مجسمه استفاده کرده اند‪ .‬شگفت اینکه تمام این عملیات در سکوت‬ ‫اجرا شده است‪ .‬این موتور سیکلت قدیمی که سزار نام دارد نماد استحکام و سرعت موتورسیکلت های شرکت‬ ‫ هارلی دیویدسون است و به خاطر اهمیت تجاری ان چیزی حدود ‪ 100‬هزار دالر قیمت دارد‪.‬‬ ‫دزدیدن تندیس هنری مور با استفاده از کامیون بارکش‬ ‫گاردین‪ :‬در تاریخ ‪ 17‬دس��امبر ‪ ،2005‬س��ارقان مجسمه برنز س��ه میلیون یورویی هنری مور پیش از دزدیدن‬ ‫مجسمه‪ ،‬کامیون بارکشی را دزدیدند تا به وسیله ان بتوانند مجسمه را از پارک مجسمه های مشاهیر به مکان دیگری‬ ‫منتقل کنند‪ .‬بازرس های هنری شهر هرتفوردشایر بیم ان داشتند که دزدان‪ ،‬مجسمه را برای رسیدن به اهن پاره هایی‬ ‫به ارزش پنج هزار دالر ذوب کرده باش��ند‪ .‬در نهایت کار تا انجا باال گرفت که مقامات برای بازگش��ت صحیح‬ ‫مجسمه برنزی یک پنجم مبلغ ارزش ان را در نظر گرفتند‪ .‬این شاهکار هنری که دو تن وزن داشت و در سال‬ ‫‪ 1970‬توسط هنرمند خالق ان به پایان رسیده بود‪ ،‬اخرین بار بر پشت یک کامیون بارکش مرسدس در ساعت‬ ‫‪ 10:45‬شامگاه پنجشنبه ‪ 12‬دسامبر ‪ 2005‬مشاهده شد‪ .‬پلیس اثار و اشیای عتیقه و همچنین پلیس بین الملل به یک‬ ‫کلکسیونر شخصی مظنون بودند که به گمان ایشان با برخی مسائل جنایی نیز در ارتباط بود‪.‬‬ ‫سرقت تندیس عیسی مسیح در دیترویت‬ ‫اسوشیتدپرس‪ :‬دیترویت‪ -‬پنجم ژوئن ‪ ،2008‬سارقین در صدد اب کردن مجسمه ‪ 8‬فوتی عیسی مسیح برصلیب‬ ‫بودند به امید اینکه در میان ضایعات و باقیمانده ان به مس دست پیدا کنند‪ .‬مشکل اینجاست که مجسمه گچی‬ ‫بود!‬ ‫بری راندولف‪ ،‬مس��ئول نگهداری کلیسا روز چهارشنبه اعالم کرد که مجسمه در کلیسای مسیحای دیترویت به‬ ‫رنگ سبز بود و ممکن است با مس اشتباه گرفته شده باشد‪ .‬این روزها مجسمه های مسی و برنزی طرفدار بیشتری‬ ‫دارند‪ ،‬از این لحاظ که در صورت ذوب برای سارقین نسبتا منفعتی مناسب دارند‪ .‬در چند ماه گذشته نیز سارقان‬ ‫لوله های الومینیومی و درب های مس��ی کلیس��ا را به یغما برده بودند‪ .‬هنوز زمان دقیق سرقت مجسمه مشخص‬ ‫نیست‪ .‬با این حال جهت امد و شد سارقان مشخص شده چرا که در نزدیکی ‪ 10‬متری مجسمه‪ ،‬تکه ای گچ پیدا‬ ‫شده است‪ .‬پلیس و کلیسای این شهر فراخوانی عمومی برای یافتن این مجسمه صادر کرده اند‪.‬‬ ‫راندول��ف گف��ت‪« :‬پی��ش از ای��ن عم��وم م��ردم حاجت ه��ای خ��ود را از این مجس��مه دریاف��ت می کردند‬ ‫و به نوع��ی نم��اد اس��ایش و ارام��ش برای ایش��ان بود‪ ،‬ح��ال انک��ه از این پس باید تا پیدا ش��دن مجس��مه‬ ‫فق��ط در کتاب ه��ا بگردی��م ت��ا ب��ر ما معل��وم ش��ود که فرق یک مجس��مه مس��ی ی��ا یک مجس��مه گچی‬ ‫در چیست!»‬ ‫‪41‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫انها را دوباره در محل های خود نصب کنند‪ .‬با این‬ ‫همه می گوید بر فرض هم اگر دزدان پیدا نش��وند‪،‬‬ ‫مجسمه های جدیدی می سازیم و جایگزین خواهیم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫محمدهادی ایازی‪:‬‬ ‫امیدوارم مجسمه ها ذوب نشده باشند‬ ‫تو گو با سخنگوی شهرداری تهران‬ ‫زوایای پیدا و پنهان سرقت تندیس های شهر در گف ‬ ‫سمیه فتحی‬ ‫این روزها وقتی از کنار مجس��مه ها ی شهری در‬ ‫پایتخ��ت می گذری‪ ،‬این فک��ر در ذهنت تداعی‬ ‫می ش��ود که ش��اید فردا که از اینجا رد ش��وم‪،‬‬ ‫دیگر مجس��م ه سرجایش نباش��د‪ .‬گفته می شود‬ ‫مفق��ود ش��دن مجس��مه های ش��هری از نوروز‬ ‫سال جاری اغاز ش��ده اما این مساله از سه هفته‬ ‫پیش به سوژه رس��انه ها تبدیل شد‪ .‬مجسمه هایی‬ ‫ارزش��مند که حاصل زحمات هنرمندانی اس��ت‬ ‫که ش��اید خلق ک��ردن دوبار ه انه��ا‪ ،‬امکان پذیر‬ ‫نباش��د‪ .‬هفت ه گذشته‪ ،‬زمانی که داستان پلیسی به‬ ‫س��رقت رفتن مجس��مه های پایتخت به داغ ترین‬ ‫‪42‬‬ ‫سوژ ه مطبوعات تبدیل شده بود‪ ،‬هریک از مسئوالن‬ ‫امر از اعضای ش��ورای ش��هر‪ ،‬نمایندگان مجلس و‬ ‫هنرمندان در این باره س��خن گفتن��د اما توجه ها به‬ ‫س��مت دو نهادی رفت که در این جریان همه نگاه‬ ‫به س��مت انها بود؛ یکی وظیفه تولید‪ ،‬تهیه و نصب‬ ‫مجس��مه ها در سطح ش��هر را برعهده دارد که همه‬ ‫می دانیم ش��هرداری تهران است و نهاد دیگر وظیفه‬ ‫برقراری امنیت و حفاظت ش��هر را دارد که ان هم‬ ‫نیروی انتظامی اس��ت‪ .‬این موضوع بهانه ای ش��د تا‬ ‫به سراغ محمد هادی ایازی‪ ،‬سخنگوی شهرداری و‬ ‫مشاور عالی شهردار تهران برویم‪ .‬دکتر ایازی بسیار‬ ‫امیدوار است که سارقان پیدا شوند و مجسمه ها را‬ ‫صحیح و سالم بازگردانند تا شهرداری تهران بتواند‬ ‫اقای دکتر! قبل از اینکه به بحث اصلی یعنی داستان‬ ‫سریالی دزدیدن مجس��مه های شهر تهران بپردازیم‬ ‫بگویید اصوال ضرورت نص��ب المان های فرهنگی‬ ‫و هنری در شهرها چیست؟‬ ‫اجازه بدهید ابتدا درباره هویت شهرها نکاتی را بگوییم‪،‬‬ ‫پس از ان به س��راغ ماجرای سرقت تندیس های شهر‬ ‫تهران برویم‪ .‬در هویت شهری یکسری از اقدامات در‬ ‫حوزه کالبدی ش��هر باید انجام ش��ود که تمام اینها در‬ ‫نمادهای معماری شهر خود را مشخص می کند تا شهر‬ ‫هویت فرهنگی خود را پیدا کند‪ .‬به طور مثال در دوره‬ ‫گذشته ساخت میدان ازادی یا تئاتر شهر یا به خیلی دور‬ ‫برویم‪ ،‬مسجد جامع یا دوره های اخیر ساخت اماکنی‬ ‫مانند پردیس سینمایی ملت یا مجموعه های فرهنگی‬ ‫از این دس��ت یا برخی از بناه��ا در حوزه حمل ونقل‬ ‫و ترافیک مانند ایس��تگاه های مترو از مصادیقی است‬ ‫که به ش��هر هویت می بخش��د‪ .‬در این بین هم برخی‬ ‫مجموعه های فرهنگی مانند تماش��اخانه ایرانشهر در‬ ‫هویت ش��هر با هدف بروز و عینیت بیش��تری ساخته‬ ‫می ش��ود تا در راستای توس��عه هویت فرهنگی شهر‬ ‫قدم بردارد‪ .‬در کنار ان ساخت برخی بوستان ها هم این‬ ‫فضا را ایجاد می کند‪ .‬در همین راستا ساخت تندیس ها‬ ‫و یادمان مش��اهیر بزرگ عرص��ه فرهنگ‪ ،‬ادب و هنر‬ ‫کش��ور که نش��انه هایی از فرهنگ به شمار می ایند در‬ ‫این زمینه بسیار حائز اهمیت است‪ .‬چراکه به کودکان‬ ‫و نوجوانان کمک می کند تا بزرگان و مش��اهیر کشور‬ ‫خود را به خوبی بشناس��ند‪ .‬وقتی برای کودکی سوال‬ ‫ایجاد می شود این مجسمه متعلق به کیست و چرا باید‬ ‫تندیس ان وسط میدانی نصب شود این سوال ها باعث‬ ‫می شود به منزلت و جایگاه این مشاهیر پی ببرند‪.‬‬ ‫چه تعداد مجسمه در سطح شهر نصب شده؟ و در‬ ‫کل چقدر نیاز به نصب مجسمه داریم؟‬ ‫در مجموع نزدیک به ‪ 500‬مجس��مه در س��طح شهر‬ ‫نصب شده اس��ت که به اعتقادمان با توجه گستردگی‬ ‫اقتضائ��ات ان ایج��اب می کند که فرض��ا اگر ‪1500‬‬ ‫بوستان داریم در هر کدام از انها حتی اگر یک مجسمه‬ ‫نصب ش��ود باید ‪ 1500‬مجسمه در شهر تهران داشته‬ ‫باش��یم‪ .‬به نس��بت فضایی که داریم این تعداد بسیار‬ ‫محدود است‪.‬‬ ‫مجسمه هایی بر چه اساسی در شهر نصب می شوند‬ ‫و ش��هرداری در قب��ال انها چه وظیف��ه ای برعهده‬ ‫دارد؟‬ ‫در همین راستا اداره حجم در سازمان زیبا سازی ایجاد‬ ‫کردیم‪ .‬یکی از وظایفی که این س��ازمان برعهده دارد‬ ‫شناسایی نقاط مناسبی در شهر تهران است که متناسب‬ ‫با ویژگی ها و مقتضیات فضاهای مربوطه تندیس ها و‬ ‫اث��اری را برای ان مکان های خلق و نصب کند‪ .‬اما در‬ ‫این میان برخی از فضاها و مکان ها در سطح شهر وجود‬ ‫دارد که نام انها را فضاهای بی دفاع شهر گذاشته ایم‪ .‬به‬ ‫این معنی که اماکنی در س��طح شهر وجود دارد که به‬ ‫دلیل ش��رایط ان منطقه مردم نمی توانند در ان مکان ها‬ ‫به دلیل برخی مس��ائل حضور داشته باشند‪ ،‬به همین‬ ‫دلی��ل با یکس��ری اقدامات می توان ای��ن فضاها را به‬ ‫فضای باز شهری تبدیل کرد که به عنوان نمونه می توان‬ ‫به دره فرحزاد اشاره کرد که پیش از این اقدامات کسی‬ ‫نمی توانست در ا ن تردد داشته باشد‪.‬‬ ‫بر اس��اس ان‪ ،‬نصب این نشانه ها در فضاهای بی دفاع‬ ‫بسیار تاثیر گذار است‪ .‬یکی از کارکردهای نصب انها‬ ‫در قالب تندیس و مجس��مه به همین منظور است‪ .‬از‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫طرف��ی یکی دیگر از وظایف ای��ن اداره با نصب این‬ ‫نش��انه ها کمک ب��ه ارتقای فرهنگی ان فضا هاس��ت‪.‬‬ ‫خوشبختانه در این راستا قریب به ‪ 70‬مجسمه با هدف‬ ‫توسعه فرهنگی در سطح شهر نصب شده است‪.‬‬ ‫برگردی��م به بهانه اصلی این گفت وگو‪ .‬وقتی ش��ما‬ ‫نصب مجسمه ها را در راستای حفظ هویت فرهنگی‬ ‫و ارتقای ان در سطح شهرها می دانید‪ ،‬چرا یکباره با‬ ‫سرقت سریالی تندیس های شهر مواجه می شویم که‬ ‫در نوع خود عجیب به نظر می رس��د؟ اصال سرقت‬ ‫از نمادها و المان های فرهنگی شهری از چه مسائلی‬ ‫ناشی می شود؟‬ ‫سرقت در کالنشهرها موضوعی غیر طبیعی نیست‪ .‬هر‬ ‫روز در شهرها شاهد س��رقت به شکلی های مختلف‬ ‫هستیم‪ .‬شاید دزدی مجسمه غیر عادی باشد چون پیش‬ ‫از این کمتر در کش��ور سابقه داش��ته‪ ،‬اما شاهدیم در‬ ‫شهرها برخی اموال مانند خودروها و اموال شخصی و‬ ‫سایر موارد از خانه ها و فروشگاه ها به سرقت می روند‪.‬‬ ‫حتی در برخی موارد انسان ها نیز ربوده می شوند پس‬ ‫نمی توان گفت چرا مجسمه های شهر به سرقت رفته اند‪.‬‬ ‫اخیرا شنیده اید تعدادی کابل مخابراتی به سرقت رفتند‬ ‫و ارتباطات تلفنی برخی مناطق قطع شد‪ .‬پس سرقت‬ ‫مجس��مه مساله ای غیر عادی نیس��ت‪ .‬با توجه به اینکه‬ ‫‪ 500‬مجسمه در سطح شهر داریم و حدود ‪ 12‬مجسمه‬ ‫ان به سرقت می رود‪ ،‬امری غیر عادی قلمداد نمی شود‪.‬‬ ‫اما با توجه به خبری ش��دن این موضوع و حساس��یت‬ ‫رسانه های کشور به اثار فرهنگی و هنری کشور کمی‬ ‫ابعاد این سرقت بزرگ جلوه داده شد‪.‬‬ ‫اما وقتی در یک بازه زمانی خاص یکباره چند مجسمه‬ ‫به سرقت می رود به طور طبیعی توجه ها را به سمت‬ ‫خود جلب می کند‪ ،‬مخصوصا با توجه به سنگین بودن‬ ‫برخی از این مجس��مه ها که در معرض دید به راحتی‬ ‫نمی توان انها را به س��رقت برد و همین باعث ش��ده‬ ‫افکار عمومی نسبت به ان واکنش نشان دهند‪.‬‬ ‫این سرقت از دو جهت قابل بررسی است‪ .‬یکی از نظر‬ ‫مادی که البته با توجه ب��ه اینکه ارزش مادی مجموعه‬ ‫این مجس��مه ها باال نیس��ت از جنبه مادی این سرقت‬ ‫کاسته می ش��ود‪ .‬اما دومین جهت از نظر ارزش معنوی‬ ‫سرقت این مجسمه بس��یار قابل توجه است‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر وقتی اثری هنری به س��رقت می رود این س��وال‬ ‫برای مردم پیش می اید چطور می ش��ود در کالنشهرها‬ ‫مس��ئوالن برقراری امنیت هستند و نمی توانند مجسمه‬ ‫داخل شهر را حفاظت کنند پس برای ما که شهروند این‬ ‫شهر هستیم چگونه می توانند این کار را کنند‪ .‬در واقع‬ ‫یک س��رمایه اجتماعی را از دس��ت می دهیم و خدشه‬ ‫به این امر وارد می ش��ود‪ .‬البته حج��م این موضوعات‬ ‫در کالنشهر بزرگی مانند تهران در مقایسه با شهرهای‬ ‫بزرگ دنیا بسیار پایین است‪ .‬به هر حال سرقت در شهر‬ ‫موضوعی عادی و غیر قابل اجتناب است‪.‬‬ ‫در مقایس��ه با مجس��مه دزدی در جه��ان که ظاهرا‬ ‫بیشتر سارقان انگیزه های مادی داشته اند‪ ،‬این سرقت‬ ‫در تهران را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫نه‪ ،‬اینطور نیس��ت که همه سرقت ها در جهان فقط با‬ ‫انگیزه مادی باش��د‪ .‬در مورد س��رقت های شهرتهران‬ ‫هم نمی ت��وان گفت انگی��زه مادی وجود ن��دارد‪ .‬در‬ ‫میان مجس��مه های شهر تهران‪ ،‬مجس��مه های برنزی‬ ‫هم وجود داشته‪ ،‬پس نمی توان به طور کلی حکم داد‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت انگیزه های مادی هم وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫البت��ه برخی انگیزه های غیر مادی ه��م مطرح می کنند‬ ‫که ظاهرا ش��بهاتی در خصوص این مجسمه ها وجود‬ ‫دارد‪ .‬ام��ا هنوز نمی توان به یک انگیزه خاص تس��ری‬ ‫داد‪ .‬طبیعی اس��ت در س��رقت های سریالی بحث ها و‬ ‫انگیزه های مختلف مطرح شود‪.‬‬ ‫اما س��رقت برخی مجس��مه ها به دلیل سنگینی که‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫دارند ان هم در مکان هایی که تردد بس��یار است‬ ‫به حرف و حدیث های بس��یاری دامن زده‪ .‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫س��ارقان ش��یوه ای اتخاذ کرده اند که نشان می دهد‬ ‫س��ارقان معمولی نیس��تند‪ .‬باید صبر کنیم تا نتایج‬ ‫بررسی های پلیس مشخص شود‪.‬‬ ‫نظر ش��ما در خص��وص ماجراهای اخی��ر‪ ،‬اینکه‬ ‫شهرداری عنوان می کند مسئولیت برقراری امنیت‬ ‫ش��هر به عهده نیروی انتظامی است‪ ،‬اما مسئوالن‬ ‫نیروی انتظامی عن��وان می کنند با توجه به اینکه‬ ‫گزارشی در مورد سرقت ها در زمان رخ دادن از‬ ‫سوی شهرداری به ما نشده بود‪ ،‬تصور می کردیم‬ ‫خود ش��هرداری اقدام ب��ه جابه جایی تندیس ها‬ ‫کرده است‪ ،‬چیست؟‬ ‫ما بر این باور هستیم که پلیس ما با توجه به تجارب‬ ‫و توانمندی هایی که دارد حتما می توانند سارقان را‬ ‫شناس��ایی و پرده از انگیزه انها بردارد‪ ،‬پس عجله‬ ‫نکنی��م که بخواهیم این موض��وع را خیلی پیچیده‬ ‫نشان دهیم‪ .‬اما تاکید دارم که شهرداری وظیفه دارد‬ ‫این مجسمه ها را تولید‪ ،‬تهیه و خریداری کند و در‬ ‫نقاط مناسب ش��هر نصب کند‪ ،‬اما وظیفه برقراری‬ ‫امنی��ت و حفاظت ش��هر به عهده پلیس اس��ت‪ .‬در‬ ‫مدیریت واحد ش��هری البت��ه واحد پلیس زیر نظر‬ ‫شهرداری است اما در ایران که اینگونه نیست‪ .‬پس‬ ‫پلیس باید امنیت را برقرار کند‪ .‬اما در این ماجرا تا‬ ‫نتایج بررسی ها مشخص نشود نمی توان گفت نهاد‬ ‫یا گروه خاصی مقصر است‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از انگیزه سارقان چیست؟‬ ‫تلقی من این اس��ت که چه بسا با انگیزه های مادی‬ ‫این س��رقت ها انجام شده باش��د‪ ،‬چراکه اگر بیشتر‬ ‫انگیزه های غیر م��ادی دخیل باش��د کمی موضوع‬ ‫پیچیده تر خواهد شد‪ .‬بنابراین در حال حاضر باید‬ ‫نهادهای مس��ئول باهم همکاری کنند تا احس��اس‬ ‫ناامنی در ش��هروندان به وجود نیاید‪ .‬تمام تالش ما‬ ‫این است که این موضوع پیگیری و انگیزه سارقان‬ ‫مشخص ش��ود‪ ،‬چراکه به هیچ وجه نباید احساس‬ ‫امنیت شهروندان خدشه دار شود که اثار زیانبخش‬ ‫اجتماع��ی غیر قابل جبران��ی دارد‪ .‬البته صددرصد‬ ‫معتقدیم نیروی انتظامی با اقتداری که دارد به زودی‬ ‫نتایج بررسی شده را اعالم خواهد کرد‪.‬‬ ‫میزان خس��ارت مادی در مجموع چقدر بوده؟ اگر‬ ‫مجسمه ها پیدا نشود یا به هر دلیلی ذوب شده باشند‪،‬‬ ‫برای جایگزینی این مجسمه ها برنامه ای دارید؟‬ ‫در مجم��وع ح��دود ‪ 120‬ت��ا ‪ 130‬میلیون بیش��تر‬ ‫خسارت مادی سرقت این مجسمه ها نیست‪ .‬اما مهم‬ ‫پیداکردنانهاست‪،‬چراکهبرخیازهنرمندانایناثاردر‬ ‫قید حیات نیستند‪ .‬امیدواریم این مجسمه ها پیدا شوند‬ ‫و سارقان انها را ذوب نکرده باشند‪ .‬اما بر فرض این‬ ‫اتفاق نیفتد قطعا این اثار را دوباره احیا خواهیم کرد‬ ‫و اثار هنرمندانی که هم در قید حیات نیستند از روی‬ ‫اثاری که دارند بازسازی می شوند‪.‬‬ ‫اخیرا انگیزه های خرافی و سیاس��ی در مورد این‬ ‫سرقت ها مطرح شده‪ .‬ایا می توان این انگیزه ها را‬ ‫وارد دانست؟‬ ‫در اینکه س��رقت مجس��مه ها کار سازماندهی شده‬ ‫باش��د هیچ تردیدی نیس��ت‪ .‬اگ��ر هم ب��ا انگیزه‬ ‫مادی باش��د بازهم باید س��ازماندهی ش��ده باشد‪.‬‬ ‫انگیزه های سیاسی را ش��اید دخیل ندانم اما امکان‬ ‫دارد انگیزه های خرافی هم وجود داشته باشد‪ .‬باید‬ ‫بگویم ما ب��ا احتماالت مختلف مواجه هس��تیم و‬ ‫ممکن است برخی انگیزه ها در هم تنیده باشند‪ .‬اما‬ ‫ش��واهد و قرائن حاکی از انگیزه های مادی است و‬ ‫انگیزه های دیگر هم ممکن است محتمل باشند‪.‬‬ ‫خسرو دانشجو‪:‬‬ ‫انگیزه مالی‪ ،‬همه ماجرا نیست‬ ‫ادامه دار شدن سریال سرقت مجسمه ها سبب شد‬ ‫بسیاری از مسئوالن پیگیر ماجرای مجسمه های‬ ‫به س��رقت رفته ش��وند‪ ،‬اما نهادی که بیش از‬ ‫همه پی گیر اس��ت‪ ،‬شورای ش��هر تهران است‪.‬‬ ‫ب�� ه همین جهت گفت و گوی مثلث با خس��رو‬ ‫دانشجو‪ ،‬سخنگوی شورای اسالمی شهر تهران‬ ‫را می خوانید‪.‬‬ ‫حتما از سرقت پی در پی مجسمه های شهر تهران‬ ‫خبر دارید؟‬ ‫بله‪ .‬در این رابطه اخبار را شنیده ایم و اکنون هم در‬ ‫شورای شهر کمیته ای مشخص شده است تا دلیل‬ ‫این سرقت ها را از طریق نهاد های مسئول پیگیری‬ ‫کنند که در حال حاضر نیز در حال پیگیری است‬ ‫و امیدواریم به نتایج شفافی دست پیدا کنیم‪.‬‬ ‫واکنش ش��ورای ش��هر نس��بت به این مس��اله‬ ‫چیست؟‬ ‫حتما می دانید که ش��ورای ش��هر ته��ران درباره‬ ‫این موضوع هی��چ مس��ئولیتی ندارد‪،‬اما موضوع‬ ‫را مجدان��ه پیگی��ری می کند‪ .‬هم از ق��وه قضائیه‬ ‫خواستیم تا تحقیقاتی در این راستا انجام دهد وهم‬ ‫از نیروی انتظامی توقع داریم س��ارقین را دستگیر‬ ‫کن��د‪ .‬به هر حال ما اقدامات الزم را انجام دادیم و‬ ‫منتظر هستیم تا پاسخ مناسب را دریافت کنیم‪.‬‬ ‫به نظر ش��ما چه گروهی دس��ت ب��ه این اقدام‬ ‫می زنند؟‬ ‫هیچ حدسی نمی توان زد‪ ،‬اما اعضای شورای شهر‬ ‫به این جمع بندی رس��یده اند که به س��رقت رفتن‬ ‫این مجس��مه ها تنها با انگیزه مالی همراه نیست‪،‬‬ ‫چرا ک��ه جمع ارزش مادی مواد به کار رفته در این‬ ‫تندیس ها به اندازه ای نیست که سرقت را توجیه‬ ‫کند‪ .‬به نظر می رسد سرقت ها سازمان یافته صورت‬ ‫می گیرد که شورای شهر متقاضی پیگیری مراجع‬ ‫ذی صالح و پلیس تهران در این خصوص است‪.‬‬ ‫شهرداری تهران در این رابطه چه نقشی دارد؟‬ ‫ش��هرداری تنها مس��ئولیت س��اخت و نصب را‬ ‫بر عهده داش��ته و حال هم شورای ش��هر تهران از‬ ‫شهرداری خواسته تا تعداد نگهبان ها را در پارک ها‬ ‫بیش��تر کند و دق��ت مضاعفی به این اثار داش��ته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ایا شما هم اعتقاد دارید که این مساله مهم نیست‬ ‫و نباید به ان بی��ش از این پرداخت؟ عده ای از‬ ‫مسئوالن اظهار می کنند که این موضوع را باید‬ ‫در حاشیه قرار داد‪.‬‬ ‫در حال حاضر مردم روی این موضوع حس��اس‬ ‫ش��ده اند و باید با سارقان هم جدی بر خورد شود‬ ‫چرا که این مس��اله اذه��ان را به خود جلب کرده‬ ‫است‪ .‬در مجموع باید بگویم وقتی چندسال پیش‬ ‫کابل های برق از سطح ش��هر دزدیده شد‪ ،‬پلیس‬ ‫مدت ه��ا به دنبال یافتن و دس��تگیر کردن عوامل‬ ‫ای��ن ماجرا بود‪ ،‬حاال هم نمی تواند و نباید از کنار‬ ‫کس��انی که فرهنگ و هنر این مرزوبوم را نش��انه‬ ‫گرفته ان��د به راحتی بگ��ذرد‪ .‬در مقابل از نگاهی‬ ‫دیگ��ر می توان اینط��ور فکر کرد که مجس��مه ها‬ ‫تنها به خاطر برنزش��ان دزدیده شده اند چون تمام‬ ‫مجسمه های به سرقت رفته از جنس برنز بوده اند‪.‬‬ ‫بنابراین اگر باز هم تندیس هایی که ربوده شوند از‬ ‫این جنس باشد این فرضیه می تواند درست باشد‬ ‫که با انگیزه های مالی همراه بوده است‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ‪:‬‬ ‫بررسی انگیزه دزدان مجسمه‬ ‫ادامه دارد‬ ‫سرقت مجسمه های شهر تهران که در ‪ 10‬روز گذشته‬ ‫حرف و حدیث های خاص��ی را به خود اختصاص‬ ‫داد‪ ،‬این روزها وقتی دیگر خبری از دزدان مجس��مه‬ ‫نش��د گویی از تب و تاب افتاده است‪ .‬سارقانی که‬ ‫تعطیالت نوروز دس��ت به کار شدند و سلسله وار تا‬ ‫هفتم اردیبهشت ماه هر مجسمه ای را فکر می کردند‬ ‫به دردش��ان می خ��ورد ف��ارغ از هر انگی��زه مادی و‬ ‫غیر مادی که داش��تند به یغما بردن��د‪ .‬پس از مدتی‬ ‫گزارش سرقت تندیس های شهر باعث شد سرانجام‬ ‫ماموران پلیس اگاهی تهران بزرگ وارد عمل شوند‬ ‫تا به سرقت های سریالی مجسمه های برنزی پایتخت‬ ‫پایان دهند‪ .‬پس از س��رقت مجسمه های ستارخان‪،‬‬ ‫باقرخان‪ ،‬دکتر ش��ریعتی‪ ،‬صنیع خات��م‪ ،‬یادمان مادر‪،‬‬ ‫تندیس پرنده و دو مجسمه انتزاعی در تهران‪ ،‬باالخره‬ ‫با سرقت مجسمه استاد معین‪ ،‬سریالی بودن سرقت ها‬ ‫برای پلیس مسجل ش��د و پس از کش و قوس های‬ ‫بس��یار و ورود پیدا کردن شورای تامین استان تهران‬ ‫به ماج��را‪ ،‬کاراگاهان پلیس اگاهی ماموریت یافتند‬ ‫تا به س��ریال سرقت ها پایان بخشند‪ .‬پیش از این نیز‬ ‫مسئوالن ش��هرداری وارد عمل شدند و شکایتی را‬ ‫در ای��ن مورد تنظیم و به نیروی انتظامی تهران بزرگ‬ ‫ارائه کردند‪ .‬اولین مس��تند این س��رقت ها هم ضبط‬ ‫فیلمی از س��رقت یکی از مجس��مه های ربوده شده‬ ‫شهرداری توسط دوربین های مرکز کنتر ل ترافیک بود‬ ‫که مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران این‬ ‫خبر را اعالم کرده و گفته بود شکایت شهرداری در‬ ‫مورد این موضوع تنظیم ش��ده و همراه با مستندات‬ ‫از طری��ق اداره حقوقی در حال پیگیری و تحویل به‬ ‫ی از‬ ‫نیروی انتظامی است‪ .‬در پی ان نیز نیروی انتظام ‬ ‫رسیدگی به موضوع سرقت سریالی مجسمه های شهر‬ ‫ته��ران خبر می دهد که پیش از این پلیس با توجه به‬ ‫اینکه گزارش��ی از دزدی مجسمه ها به انها نشده بود‬ ‫تصور می کرد ش��هرداری این مجسمه ها را جا به جا‬ ‫‪44‬‬ ‫کرده است‪ .‬برخی اگاهان در نیروی انتظامی گفته اند‬ ‫تا وقتی ش��هرداری گزارشی در این باره اعالم نکرده‪،‬‬ ‫چگونه باید بدون مدرک به دنبال کسانی می رفتیم که‬ ‫مجسمه جا به جا کردند‪ .‬با این حال گرچه خبر از تب‬ ‫و تاب افتاده‪ ،‬هنوز به صورت دقیق مشخص نیست که‬ ‫هدف سارقان مجسمه های تهران از این سرقت های‬ ‫سریالی‪ ،‬ارزش هنری اثار سرقت شده‪ ،‬جنس برنزی‬ ‫انها یا دالیل دیگری است‪ ،‬گر چه مسئوالن شهری از‬ ‫انگیزه های دیگری در این س��رقت سخن می گویند‪.‬‬ ‫ی تهران‬ ‫اما س��ردار ساجدی نیا‪ ،‬فرمانده نیروی انتظام ‬ ‫ب��زرگ در گفت وگویی کوتاه با مثلث تاکید می کند‬ ‫که هنوز انگیزه س��رقت تندیس های تهران مشخص‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫در جریان سرقت مجسمه ها بیشترین حرف و حدیث‬ ‫درخصوص پلیس پیش امد‪ .‬مس��ئوالن شهری حفظ‬ ‫امنیت شهر و مسئولیت ان را برعهده پلیس دانسته اند‪.‬‬ ‫درست است که تامین امنیت شهر برعهده پلیس است‬ ‫اما ظاهرا جریان س��رقت مجسمه یک سرقت خاص‬ ‫تلقی می ش��ود‪ .‬از طرفی پلیس اعالم کرد که قبل از‬ ‫اینکه گزارش س��رقت به نیروی انتظامی داده شود‪،‬‬ ‫تصور شده این مجسمه ها توسط شهرداری جابه جا‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬س��ردار! قبل از هر نکته ای چه زمانی‬ ‫درخصوص مجسمه ها به پلیس گزارش و پیگیری ها‬ ‫در این رابطه اغاز شد؟‬ ‫به محض اینکه گزارش س��رقت مجس��مه های تهران‬ ‫ی ویژه در اگاهی‬ ‫از س��وی شهرداری به ما رس��ید‪ ،‬تیم ‬ ‫تهران بزرگ تشکیل شد تا پرونده سرقت مجسمه های‬ ‫تهران را پیگیری کند‪ .‬از زمانی که ش��هرداری اقدام به‬ ‫ش��کایت مبنی بر به سرقت رفتن ‪ ۱۰‬مجسمه در تهران‬ ‫کرد‪ ،‬همزمان پلیس اگاهی تهران اقداماتی را به منظور‬ ‫شناس��ایی و دس��تگیری س��ارقان اغاز کرد‪ .‬پلیس هم‬ ‫تیم ویژه ای را برای دس��تگیری سارقان و کسب علت‬ ‫سرقت سریالی مجسمه های تهران اغاز کرد‪ .‬پیش از این‬ ‫گزارش��ی مبنی بر سرقت مجسمه های تهران به نیروی‬ ‫انتظامی نداشتیم‪ .‬در حال حاضر در حال بررسی پرونده‬ ‫هستیم تا نتایج کامال مشخص شوند و اعالم کنیم‪.‬‬ ‫اخری��ن اقداماتی که ناجا در زمینه پیگیری س��رقت‬ ‫مجسمه ها انجام داده ایا نتیجه خاصی داشته است؟‬ ‫از هفتم اردیبهشت ماه که سرقت دوازدهمین مجسمه‬ ‫گزارش ش��د مورد خاصی تاکنون نداشتیم‪ ،‬به محض‬ ‫اینکه خبری به دست بیاوریم که قابل مطرح شدن باشد‬ ‫به ش��رط انکه باعث لو رفتن اقدامات مجموعه پلیس‬ ‫نشود به مردم اعالم خواهیم کرد‪.‬‬ ‫ش��ایعاتی پیرامون انگیزه های خرافی و سیاس��ی در‬ ‫سرقت مجسمه ها مطرح شده است‪ .‬چقدر این مسائل‬ ‫را در جریان این سرقت ها دخیل می دانید؟‬ ‫پلیس در این خصوص چیز خاصی به دس��ت نیاورده‬ ‫و به نتیجه نرسیده اس��ت‪ .‬بحث هایی که درخصوص‬ ‫سرقت مجس��مه های تهران مطرح می ش��ود تنها یک‬ ‫بحث نیس��ت‪ ،‬بحث های مختلف اس��ت‪ .‬مظنون هایی‬ ‫در این رابطه دس��تگیر ش��ده اند و بررسی ها ادامه دارد‪.‬‬ ‫تاکنون تعدادی مظنون و مکان هایی که این افراد در ان‬ ‫محل دست به سرقت خواهند زد یا اموال را نگهداری‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬هم شناسایی شده است‪.‬‬ ‫شهردار تهران و مسئوالن ش��هرداری اعالم کرده اند‬ ‫س��رقت مجسمه های شهر تهران عادی نیست‪ .‬پلیس‬ ‫دراین باره چه موضعی دارد؟‬ ‫من س��خنگوی پلیس هستم نه شهرداری‪ .‬باید تا اعالم‬ ‫نتای��ج صبر ک��رد و در این باره س��خن گفت‪ .‬در حال‬ ‫حاض��ر بحث های مختلفی مطرح اس��ت و ما در حال‬ ‫پیگیری هستیم‪.‬‬ ‫مجس��مه های س��رقت رفته از نظر م��ادی چه میزان‬ ‫ارزش دارند؟‬ ‫ارزش ریالی این مجس��مه ها حدود ‪ ۱۰۰‬میلیون تومان‬ ‫ب��وده‪ ،‬ول��ی از نظ��ر ارزش هنری برای پلیس بس��یار‬ ‫حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫ظاهرا اخرین مجسمه یعنی سرقت مجسمه گوساله‬ ‫ل از نوروز بوده اس��ت‪.‬‬ ‫دانش��گاه تهران مربوط به قب ‬ ‫چرا تاکنون گزارش نشده بود؟‬ ‫همانطور که گفتم گزارش س��رقت مجس��مه دانشگاه‬ ‫تهران به پلیس ارائه نش��ده‪ ،‬زیرا سرقت این مجسمه به‬ ‫پلیس ارتباطی ندارد و در محدوده خود دانش��گاه بوده‬ ‫است‪ .‬این دیگر به مسئوالن امر برمی گردد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫مدیر دفتر امور تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‪:‬‬ ‫برخی در نزدیکی مقر های ناجا بودند‬ ‫مجید احمدی‬ ‫ی��ک پ��ای پیگی��ری س��رقت تندیس ه��ای ته��ران‬ ‫وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی اس��ت که با جامعه‬ ‫هنرمندان مجسمه ساز سر و کار دارد و عضوی از خانواده‬ ‫دولت نیز به شمار می رود‪ .‬به همین دلیل با محمود شالویی‪،‬‬ ‫مدیر دفتر امور تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی و‬ ‫مدیر موزه هنرهای معاصر به گفت وگو پرداختیم‪ .‬شالویی‬ ‫در گفت وگو با مثلث با اظهار تاس��ف ش��دید نسبت به‬ ‫سرقت مجسمه های شهری‪ ،‬خواستار پیگیری سریع برای‬ ‫یافتن این اثار‪ ،‬یافتن سارقان این اثار ارزشمند هنری و نیز‬ ‫به مجازات رس��اندن انان شد‪ .‬وی در پاسخ به این سوال‬ ‫که احتمال نمی دهید سارقان با علم به ارزش معنوی این‬ ‫اثار‪ ،‬انها را سرقت کرده باشند و به همان شکل بفروشند‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬چنین احتمالی در شرایط فعلی جامعه ضعیف‬ ‫اس��ت چون فروختن اثار هنری جدید و نه باس��تانی و‬ ‫قدیمی ان هم از نوع دزدی اش کار اسانی نیست‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه اگر شرایط فروش داشته باشند برنز ان را به قیمت‬ ‫بسیار نازلی خرد کرده و می فروشند‪».‬‬ ‫نمی توان برای مجسمه ها دزد گیر نصب کرد‬ ‫ی که در مورد هنر کار‬ ‫همچنین شالویی معتقد است‪« :‬مادام ‬ ‫کالنفرهنگیانجامنشود‪،‬شاهدمشکالتیهمچونسرقت‬ ‫سریالی مجسمه های شهری خواهیم بود‪ .‬نمی توان برای‬ ‫تمام مجسمه های شه ر نگهبان گذاشت یا به انها دزد گیر‬ ‫چ کجای دنیا مجسمه هایی‬ ‫نصب کرد‪ ،‬همان طور که در هی ‬ ‫از این دس��ت را نمی دزدند‪ .‬اگر باور جامعه به نیاز وجود‬ ‫مجسمه و سایر اشکال هنری متمایل شود‪ ،‬دیگر نیازی به‬ ‫نگهبان و نگرانی برای سرقت مجسمه های شهری نیست‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬این اتفاق نیازمند برنامه فرهنگی طوالنی مدت‬ ‫اس��ت و تا زمانی که حاصل نشود‪ ،‬باید شاهد اتفاقاتی از‬ ‫این دست بود‪ .‬البته متولی در این میان مقصر نیست‪ ،‬چون‬ ‫انها سفارش ساخت مجسمه را به هنرمند داده اند و اکنون‬ ‫خودشان بابت سرقت این مجسمه ها متضرر شدند‪.‬‬ ‫شالویی حذف فیزیکی اثار هنری را یک ضایعه می خواند‬ ‫ن اثار کار استادان درگذشته است‬ ‫و می گوید‪« :‬برخی از ای ‬ ‫و بخش��ی از ثروت فرهنگی شهر ما را تشکیل می دهند‬ ‫بنابراین حذف انها ضایعه ای جبران ناپذیر است و ساخته‬ ‫ش��دن دوباره مجس��مه ها نیز اثری جدید از افراد جدید‬ ‫دیگری خواهد بود‪ ».‬وی این وضعیت را بسیار نگران کننده‬ ‫ارزیابی کرد و گفت‪« :‬بعد از قرون طوالنی سکوت و بعد‬ ‫از شیوه برخورد غیر فرهنگی حکومت پهلوی نسبت به‬ ‫مجس��مه و دوران فترت اوایل انقالب‪ ،‬حضرت امام (ره)‬ ‫نظر روش��نی نسبت به هنر مجسمه سازی داشتند و نظر‬ ‫ایشان به عنوان پشتوانه ای برای این هنر محسوب می شد‪.‬‬ ‫مدتی بود که بعد از این قضایای بسیار‪ ،‬جریان فعال شدن‬ ‫ساخت و نصب مجسمه ها را در سطح شهر تهران شاهد‬ ‫بودیم‪ ،‬هرچند برای پر کردن خالء این بخش از هنر‪ ،‬کافی‬ ‫نب��ود‪ ،‬اما این امیدواری را م��ی داد که مردم از تبعات این‬ ‫قضیه در شهر غنی شده خود استفاده ببرند‪ .‬این رویکرد‬ ‫هم باعث رونق اقتصاد مجسمه س��ازی شده و هم باعث‬ ‫تثبیت جایگاه ان در سطح شهر بود‪».‬‬ ‫عمل برخی از افراد ترور فرهنگی است‬ ‫وی تاکی��د می کند‪« :‬عده ای کمر همت به حذف فرهنگ‬ ‫معاصر بسته اند و عملشان ترور فرهنگی است چرا که این‬ ‫اثار نه تنها بخشی از اموال عمومی شهر و بیت المال است‬ ‫که دارای ارزش مالی است‪ ،‬بلکه بخش معنوی بیت المال‬ ‫هم محسوب می شود‪ ،‬بنابراین انتظار حساسیت و مراقبت‬ ‫بیشتر از این اثار را از سوی نهادهای قانونی داریم‪».‬‬ ‫شالویی با اشاره به نظرات مسئوالن نسبت به این موضوع‬ ‫گفت‪« :‬هیچ ی��ک از نهادهای قانون��ی موافق این قضیه‬ ‫ی بسیار‬ ‫نیستند اما در حالی که این روزها نیروهای انتظام ‬ ‫هوش��یارترند‪ ،‬اثاری به س��رقت رفته اند که در نزدیکی‬ ‫ی قرار داش��ته و با‬ ‫نگهبان��ی و مقره��ای نیروهای انتظام ‬ ‫توج��ه به اینکه بردن این اثار نیاز به چند س��اعت وقت‬ ‫داش��ته چطور اوردن جرثقیل ب��ا دکل ‪ 20‬متری و این‬ ‫همه تجهیزات و سروصدا برای کسی ایجاد شبهه نکرده‬ ‫است‪ .‬مراقبت بیشتر از اثار هنری سطح شهر الزم است‪،‬‬ ‫اگر چه می توان ترفندهای بیشتری برای نصب محکم تر‬ ‫ل در سطح شهر‬ ‫اثار به کار بست‪ ،‬اما با وجود تردد جرثقی ‬ ‫که برای کسی سوال برانگیز نیست‪ ،‬این ترفندها هم جواب‬ ‫نمی دهد‪ ».‬شالویی می گوید‪ « :‬حراست از اموال فرهنگی‬ ‫شهر خواسته همه هنرمندان است و انتظار داریم موضوع‬ ‫س��رقت مجسمه ها نیز مسکوت نماند و خالء این اتفاق‬ ‫نیز جبران شود و به این منظور همه مجسمه سازان اماده‬ ‫همکاری و کارشناسی هستند‪».‬‬ ‫مدیر اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران‪:‬‬ ‫تا اطالع ثانونی مجسمه نصب نمی کنیم‬ ‫سرقت مجسمه های برنزی که تاکنون بی سابقه بوده‪ ،‬موجی از‬ ‫تعجب و نگرانی برای سایر اثارهنری که بعضا به قیمت های‬ ‫گزاف از هنرمندان با هدف حمایت از انان خریداری ش��ده و‬ ‫در نقاط مختلف شهر نصب هستند به وجود اورده است‪ .‬نوع‬ ‫سرقت ها نشان می دهد گروهی که اقدام به این کار کرده اند‪،‬‬ ‫بوده و همدس��تانی در پارک ها داش��ته اند‪ .‬از طرف ‬ ‫حرفه ای ‬ ‫دیگ��ر‪ ،‬از انجا که اکثر این مجس��مه ها و تندیس ها کارهای‬ ‫جدی��د بوده اند که گمان نم��ی رود دزدان به ارزش معنوی و‬ ‫هنری انها توجهی داشته و بااین هدف انها را دزدیده باشند‪ ،‬با‬ ‫این حال احتمال دزدیدن این اثار هنری به قصد استفاده از برنز‬ ‫انها نیز کم اس��ت‪ ،‬چرا که به گفته رئیس اداره حجم سازمان‬ ‫زیباسازی شهرداری تهران‪ ،‬این برنزها پس از خرد شدن کیلویی بیش از دو یا سه‬ ‫هزار تومان نمی ارزند و اکثر مجسمه ها بیش از ‪ 30‬تا ‪ 40‬کیلو وزن ندارند و بعید‬ ‫به نظر می رسد سارقان به خاطرسرقت چیزی که ‪ 100‬هزارتومان هم برایشان ارزش‬ ‫ندارد چنین ریس��کی انجام دهند‪ .‬بعد از ش��روع شدن سریال سرقت مجسمه های‬ ‫شهری اولین نگاه ها به سمت سازمان زیباسازی شهرداری و مدیریت اداره حجم این‬ ‫سازمان چرخید‪ .‬به همین سبب در هفته نامه مثلث به سراغ سیدمجتبی موسوی‪ ،‬مدیر‬ ‫اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران که در این گفت وگو بر حفاظت از‬ ‫تندیس های شهرتهران تا پیداشدن سارقان تاکید می کند‪ ،‬رفتیم‪.‬‬ ‫سازمان زیبا سازی شاید یکی از نهادهایی باشد که در جریان تندیس های شهر تهران‬ ‫بیشتر مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬این سازمان به عنوان نهادی که در این زمینه پیگیر‬ ‫ماجراست تاکنون به چه نتیجه ای رسید ه است؟‬ ‫سابقه دزدی اثار برنزی و برنج شهر‪ ،‬برای دیگر تندیس های برنزی یک تهدید است‪ .‬به‬ ‫راحتی نمی توان مجسمه هایی با وزن سنگین را که روی پایه بتنی نصب بودند‪ ،‬جابه جا‬ ‫کرد و سارقانی با شکستن تندیس یا با وسیله ای خاص تندیس ها را جابه جا و سرقت‬ ‫کرده اند‪ .‬حفاظت از تندیس ها در مناطق مختلف ش��هر و پارک ها‪ ،‬تنها اقدام س��ازمان‬ ‫زیباسازی است تا تندیس ها و مجسمه ها امنیت بیشتری داشته باشند‪ .‬وزن تندیس های‬ ‫برنزی سرقت شده متغیر و حدود ‪ 800‬کیلو بوده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫با توجه به اینکه این سرقت ها ادامه داشته و در یک ماه گذشته‬ ‫چندین بار تکرار شده بود‪ ،‬چرا نهادهای مسئول به این مساله‬ ‫توجهینکردند؟‬ ‫تعداد زی��ادی از تندیس ها در پارک ها قرار دارند و به دلیل اینکه‬ ‫پارک ها وسیع هستند‪ ،‬نگهبانان پارک در ساعاتی از شب نتوانستند‬ ‫متوجه به سرقت رفتن این تندیس ها شوند و برخی از تندیس ها هم‬ ‫در خیابان قرارداشتند‪.‬‬ ‫با توجه به وقوع این سرقت ها ایا قصد دارید مجسمه جدید نصب‬ ‫کنید؟ ایا برای پیگیری این س��ازمان هم اقدامات خاصی انجام‬ ‫داده است؟‬ ‫وقتی اولین گزارش ها به ما اطالع داده شد از طریق اداره حقوقی‬ ‫ش��کایتی تنظیم و به نیروی انتظامی ارائه شده است و امیدواریم هرچه زودتر سارقان‬ ‫تندیس ها پیدا ش��وند‪ .‬با توجه اینکه تامین امنیت شهر بر عهده نیروی انتظامی است‪،‬‬ ‫حفاظت از تندیس ها در مناطق مختلف ش��هر و پارک ها‪ ،‬تنها اقدام سازمان زیباسازی‬ ‫اس��ت تاتندیس ها و مجسمه ها امنیت بیشتری داشته باشند‪ .‬باوجود اماده نصب بودن‬ ‫تندیس در سطح شهر‪ ،‬از این اقدام تا پیدا شدن سارقان جلوگیری می کنیم‪ ،‬چراکه هنوز‬ ‫جزئیات و انگیزه سارقان مشخص نیست برای همین تا اطالع ثانوی مجسمه نصب‬ ‫نمی کنیم‪.‬‬ ‫برخی نهادها این نوع س��رقت ان هم از میادین و پارک های ش��هر را در روزهای‬ ‫مختلف بسیار مشکوک می دانند و ممکن است انگیزه های غیر مادی علت سرقت‬ ‫باشد‪ .‬به نظر شما انگیزه سارقان چیست؟‬ ‫از انجاکه پیش از این سابقه بریدن پایه های مجسمه را داشتیم این مجسمه ها به این صورت‬ ‫که بخشی از اسکلت در پایه های سیمانی محکم می شد نصب شده اند و بسیارهم محکم‬ ‫بودند‪ .‬پس کار سارقان معمولی نیست‪ .‬طی بررسی هایی که انجام دادیم ظاهرا گروهی‬ ‫به وسیله ماشین یا ابزار برش اقدام به وارد اوردن فشار زیاد به وسیله زنجیر یا طناب کرده‬ ‫و مجسمه را از جای خود کنده اند‪ .‬البته مواردی هم مانند مجسمه ای که در شهرک غرب‬ ‫حاشیه میدان صنعت بود بسیار سنگین بود و باید حتما با جرثقیل ان را بلند می کردند‬ ‫چه برسد به از جادراوردن ان‪ .‬در حال حاضر احتماالت مختلفی مطرح می شود که باید‬ ‫منتظر باشیم تا نتیجه بررسی نیروی انتظامی اعالم شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫شریعتی‬ ‫سارقان حتی به پرتره دکتر شریعتی هم رحم نداشتند‪.‬‬ ‫پرتره شریعتی اثر اقای حمید شانس که در سال ‪72‬‬ ‫در پارک با وزن تقریبی ‪ ۶۰ – ۷۰‬کیلوگرم نصب شده‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مجسمه دزدان نامریی‬ ‫صنیع خانم‬ ‫این پرتره که توسط حمید شانس ساخته شده بود‪،‬‬ ‫با وزن تقریبی‪60‬تا ‪ 70‬کیلوگرم در پارک ملت ‪ ،‬در‬ ‫سال ‪ 1377‬نصب شد‪ .‬نکته جالب این است که این‬ ‫پرتره در نزدیکی نگهبانی قرار دارد و به طور حتم‬ ‫برداشتن ان بدون سروصدا امکانپذیر نیست‪.‬‬ ‫ابنسینا‬ ‫مجسمه ابن سینا یک یک سردیس کوچک بود و در‬ ‫پارک بهجت اباد نصب شده بود‪ .‬این مجسمه اثر یکی‬ ‫از شاگردان مرحوم قهاری به نام عذرا عبدالنبی است‬ ‫که قبل از انقالب این مجسمه را ساخته است‪.‬‬ ‫شهریار‬ ‫مجسمهنیم تنهاستادشهریارباوزنتقریبی‬ ‫‪ 90‬کیلوگرمکهدرکنارمجسمه هایکمال الملکو‬ ‫امیرکبیردربوستاندانشجوومقابلساختمان‬ ‫تئاتر شهر نصب شده بود‪ ،‬اولین اثری است که دزدی ان‬ ‫گزارششد‪.‬مجسمهنیم تنهاستادشهریاراثرمرحومعلی‬ ‫قهاری است که از جنس برنز ساخته شده است‪.‬‬ ‫ابوسعیدابوالخیر‬ ‫این مجسمه در میدان منیریه قرار داشت در حالی‬ ‫که ابتدا اعالم شد برای مرمت توسط شهرداری‬ ‫جابجا شده است اما روز بعد گفته شد که این مجسمه‬ ‫به سرقت رفته است‪ .‬اما ظاهرا اداره حجم سازمان‬ ‫زیباسازی شهرداری اعالم کرده این مجسمه برای‬ ‫مرمت در اختیارش قرار دارد‪.‬‬ ‫‪46‬‬ ‫زندگی‬ ‫مجسمه زندگی اثر فاطمه امدادیان با وزن تقریبی‬ ‫‪70‬کیلوگرم در سال ‪ 1385‬در پارک ایرانشهر نصب شد‬ ‫و شکل مدرن ان‪ ،‬طراوت خاصی به پارک داده بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪33‬‬ ‫‪32‬‬ ‫دادمان‬ ‫جامعه‬ ‫پارک استقالل‬ ‫تندیس شهید دادمان از بلوار فرحزادی ربوده شد‪.‬‬ ‫گفته می شود چندین ماه پیش تندیسی بر میدان و‬ ‫چهارراه جلویی بیمارستان اتیه نصب شد که به علت‬ ‫نداشتن هیچ نشانه ای عامل نصب ان و سازنده اش‬ ‫نامعلوم بود‪ .‬بعداز مدتی مشخص شد این مجسمه‬ ‫تندیس زنده یاد شهید دادمان است و عامل نصب ان‬ ‫اداره حجم زیباسازی شهرداری تهران است‪.‬‬ ‫روح اهلل شمسی زاده ملکی تنها کسی بود که‬ ‫خود خبر به سرقت رفتن مجسمه برنزی اش را‬ ‫در پارک استقالل واقع در شهرداری منطقه ‪22‬‬ ‫در رسانه ها اعالم کرد‪ .‬این اثر منتخب دوساالنه‬ ‫مجسمه سازی در سال ‪ 1376‬بود‪ .‬این مجسمه‬ ‫یک مجموعه است که «ترند‪ ،‬هفت بچه می گذارد‪،‬‬ ‫یکی بلبل است» نام دارد و از شش پرنده تشکیل‬ ‫شده بود که ‪ 500‬کیلو وزن داشتند‪.‬‬ ‫مادر و فرزند‬ ‫شاید بتوان گفت که یکی از زیباترین‬ ‫مجسمه هایی که به سرقت رفته‪ ،‬پرتره مادر و‬ ‫فرزند اثر شعله هژیر ابراهیمی بود که در سال‬ ‫‪ 1383‬با وزن تقریبی ‪400‬کیلوگرم در میدان‬ ‫صنعت(شهرک غرب) نصب شد‪.‬‬ ‫استاد معین‬ ‫نیمه تنه استاد معین اثر جعفر نجفی که امسال به‬ ‫تازگی در خیابان استاد معین نصب شده بود جزو‬ ‫سرقتی ها بود‪ .‬وزن این مجسمه ‪140‬کیلوگرم بود‪ .‬نکته‬ ‫جالب توجه در سرقت مجسمه ها این است که وزن‬ ‫اکثر انها باال بوده و با بتن یا سایر وسایل به محکمی‬ ‫چسبانده شده اند که کندن ان به نیروی فیزیکی و‬ ‫زمان زیادی نیاز دارد‪.‬‬ ‫ستارخان‬ ‫مجسمه ستارخان اثر شهریار ضرابی درست در کنار‬ ‫خیابان ستارخان از سال ‪ 84‬با وزن تقریبی ‪ 60‬تا ‪70‬‬ ‫کیلوگرم قرار داشت و دزدیدن این مجسمه در کنار‬ ‫خیابانی که در همه ساعات تردد انجام می شود کار‬ ‫دزدان معمولی نیست‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫شماره‪32‬‬ ‫مثلث شماره‬ ‫یادداشت‬ ‫سارقان غیر عادی‬ ‫محمدحسین مهرزاد‬ ‫ماجرای دزدیدن مجسمه ها وقتی حساسیت همه را‬ ‫بر انگیخت که روز به روز بر امار و ارقام مجسمه های‬ ‫به سرقت رفته افزوده می شد‪ .‬مهم نبود ستارخان و‬ ‫باقرخان باشد یا شریعتی و شهریار! سارقان عزم خود‬ ‫را برای پاک کردن چهره پایتخت از مجس��مه های‬ ‫برنزی جزم کرده بودند‪ .‬وقتی مجسمه ها یک به یک‬ ‫ناپدید شدند‪ ،‬در شهر این زمزمه پیچید که این یک‬ ‫اتفاق نیست و نباید به راحتی از کنار ان گذشت چه‬ ‫انک��ه وزن باالی برخی از این تندیس ها که حتی به‬ ‫‪ 700‬کیلوگرم می رسید ثابت می کرد دزدان با خیالی‬ ‫اس��وده و در ارامش کامل هم��راه جرثقیل و چند‬ ‫کارگ��ر روزمزد تندیس ها را از ج��ا کنده و با خود‬ ‫برده اند‪ .‬ش��هردار تهران هم در مواجهه با س��واالت‬ ‫بی شمار رسانه ها پیرامون این موضوع تاکید کرد این‬ ‫جریان کار چند ادم ساده نیست‪ .‬حتی حسن بیادی‪،‬‬ ‫عضو شورای شهر هم در یک برنامه رادیوی اعالم‬ ‫کرد این موضوع سیاس��ی است! فرماندهان انتظامی‬ ‫هم گفته اند این دزدی ها س��ازماندهی شده است و‬ ‫این یعنی همه می دانند پس پ��رده اتفاقات دیگری‬ ‫در ح��ال وقوع اس��ت که یا می دانن��د و فعال مردم‬ ‫نامحرمند یا اینکه خود مس��ئوالن هم نمی دانند چه‬ ‫رخ داده اس��ت‪ .‬فرقه گرایی و خرافه پرستی هر روز‬ ‫به یک رنگ و به یک شکل خود را نمایان می کند و‬ ‫عده ای معتقدند این دزدی های سازمان دهی شده کار‬ ‫انانی است که با یک اعتقاد تند و قرائتی نادرست از‬ ‫اس�لام رحمانی در پی از بین بردن هرانچه تندیس‬ ‫و مجسمه نام دارد‪ ،‬هستند‪ .‬نمونه این اعتقاد که البته‬ ‫به نظر نمی رس��د در ایران خریدار چندانی داش��ته‬ ‫باش��د را طالبانی ها هم داش��تند؛ انه��ا که با قدرت‬ ‫گرفتنش��ان مجس��مه های تاریخی را با گلوله های‬ ‫توپ وار‪.‬پی‪.‬جی هدف ق��رار دادند تا به زعم خود‬ ‫ریشه بت پرستی را از بین ببرند‪ .‬در این میان اما این‬ ‫نیروی انتظامی است که وظیفه دارد با هرگونه نا امنی‬ ‫مقابل��ه کند‪ ،‬اما گویا از یافت��ن دزدانی که در عادی‬ ‫نبودنشان شکی نیست و در روز روشن با جرثقیل و‬ ‫یو هوی به سراغ مجسمه می روند‪ ،‬اینگونه ناتوان‬ ‫ ها ‬ ‫می نمایاند! البته ناگفته نماند نیروهای انتظامی موفق‬ ‫شده اند بعد از این همه غائله باالخره چند مظنون را‬ ‫دستگیر کنند و سرنخ هایی به دست اورند‪ .‬حال اینکه‬ ‫این مظنونان کی لب به اعتراف در بازجویی های فنی‬ ‫بگشایند‪ ،‬خدا عالم است‪.‬‬ ‫کس��ی چه می دان��د وقتی عده ای در روز روش��ن‬ ‫وسط ش��هر قصد بردن مجسمه ها را می کنند حتما‬ ‫خ��ط و ربط پنهان��ی دارند که اینچنی��ن جرات به‬ ‫خرج می دهند‪ .‬در فرهنگ لغات س��ارق به کس��ی‬ ‫می گوین��د که ام��وال غیر را بدون اج��ازه مالک به‬ ‫تصاحب خود دراورد‪ .‬قی��د مخفیانه هم در برخی‬ ‫کت��ب امده اس��ت‪ .‬ام��ا در مورد کس��انی که قصد‬ ‫مجس��مه ها را کرده ان��د حداق��ل ای��ن را می دانیم‬ ‫ک��ه مخفیانه نبوده اس��ت‪ .‬اصال ش��اید نباید انها را‬ ‫سارق نامید!‬ ‫‪47‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حجت االسالم و المسلمین باقری‪:‬‬ ‫انگیزه مذهبی را نمی پذیرم‬ ‫برخی از منابع خبری احتمال دادند گروه ها یا افرادی با انگیزه پشت این ماجرا باشند‪ .‬این‬ ‫درحالی است که مجسمه در اسالم به طور مطلق نیز حرام نیست‪ .‬مثلث مساله مجسمه در اسالم را‬ ‫د ر با گفت وگو حجت االسالم و المسلمین ذبیح اهلل باقری‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه هنر مورد بررسی‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫اخیرا فتاوایی از مقام معظم رهبری درباره مجسمه روی‬ ‫سایت معظم له منتشر شده‪ ،‬مبنی براینکه در عموم موارد‬ ‫مجسمه حرام نسبت مگر در مواردی مانند انسان کامل‪.‬‬ ‫باتوجه به این فتوا ریشه بحث حرمت مجسمه در اسالم‬ ‫از کجا نشات می گیرد؟‬ ‫درباره مجسمه نظرات متفاوتی در دنیای اسالم اعم از شیعه‬ ‫و سنی وجود دارد‪ .‬اوال علما مرزهای این بحث را تفکیک‬ ‫کرده و مشخص کردند که وقتی درباره مجسمه صحبت‬ ‫می شود درباره چه ابوابی صحبت است‪ .‬مثال درباره تصویر‬ ‫موج��ودات جاندار‪ ،‬تصویر موج��ودات بی جان‪ ،‬تصویر‬ ‫موجوداتی که ذی روح هس��تند یا نه‪ ،‬بحث ش��ده است‪.‬‬ ‫حتی طراحی خطوط اسلیمی‪ ،‬طراحی خطوط گرافیکی‪،‬‬ ‫درباره نقش ها و مجسمه هایی که ناقص و نیم تنه هستند‪.‬‬ ‫درباره طراحی های تخیلی و انتزاعی‪ ،‬درباره‬ ‫تصویرگ��ری فرش��ته ها و جن صحبت‬ ‫کردند‪ .‬حتی درباره تصاویری که در دنیای‬ ‫معاصر پیدا می شود مثل کاریکاتورها هم‬ ‫فقها صحبت کرده اند‪ .‬یعن��ی درباره همه‬ ‫این موارد فتاوی متفاوتی وجود دارد‪ .‬اگر‬ ‫بخواهی��م گزارش تاریخ��ی از این فتاوی‬ ‫بدهیم‪ ،‬از قائلین به حرمت مطلق تا قائلین‬ ‫ب��ه عدم حرمت را خواهی��م دید‪ .‬یعنی از‬ ‫انجاکه فت��اوی از متون مختلف و باتوجه‬ ‫به اس��تنادات مختلف و اعتبارات متفاوت‬ ‫برداشت می شوند‪ ،‬با هم تفاوت می کنند‪.‬‬ ‫یک فقیه سندی را معتبر دانسته و براساس‬ ‫ان فتوا می دهدو فقیه دیگریبراساس اعتبار‬ ‫قائل شدن به متن دیگری‪ ،‬فتوا صادر می کند‪.‬‬ ‫اسناد رجالی یا برداشت متنی در اعتبار قائل شدن فقها به‬ ‫سند مورد توجه قرار می گیرد‪.‬بعضی از علما مطلقا هیچ کدام‬ ‫از مواردی که بنده برشمردم را جایز نمی دانند و برخی همه‬ ‫را جایز می دانند‪ .‬بعضی از علما هم نسبی گری می کنند‪ .‬در‬ ‫قول حرمت تصویرگری به صورت مطلق‪ ،‬نام عالمه حلی‪،‬‬ ‫ابوصالح حلبی و قاضی ابن براج دیده می شود که از فقهای‬ ‫صدر اسالمند‪ .‬در قول به حرمت مجسمه سازی فقط نام‬ ‫شیخ طوسی و شیخ مفید به چشم می خورد‪ .‬در میان فقها‪،‬‬ ‫افرادی صرفا قائل به حرمت موجود جان دارند‪ ،‬یا فقهایی‬ ‫قائل به حرمت مجسمه تمام قد هستند یعنی ناقص بودن و‬ ‫استفتائات از مراجع عظام‬ ‫با مراجعه به پایگاه اطالع رس��انی مراجع عالیقدر‬ ‫جهان تشیع رجوع کردیم تا نظر فقهی استوانه های‬ ‫تشیع در زمان غیبت را پیرامون ساخت و نگهداری‬ ‫مجسمه جویا شویم‪.‬‬ ‫ساخت حرام است‪ ،‬نگهداری منعی ندارد‬ ‫ایت اهلل وحید خراسانی‬ ‫دفتر حضرت ایت اهلل وحید خراسانی در پاسخ به سوال‬ ‫خبرنگار مثلث پیرامون ساخت و نگهداری مجسمه‬ ‫اینگونه جواب داد‪« :‬س��اخت مجسمه چه جاندار یا‬ ‫بی جان حرام است‪ ،‬اما نگهداری ان مانعی ندارد‪».‬‬ ‫‪48‬‬ ‫انتزاعی بودن مجسمه حرام نیست‪.‬‬ ‫وبرخیهمقائلهستندکهتصویرگریومجسمه گریکامال‬ ‫جایز است‪ .‬باتوجه به دامنه این نظرات باید گفت ریشه این‬ ‫دیدگاه ها به متون استنادی و تحلیل متون برمی گردد‪ .‬مثال‬ ‫واژه تصویر یا تمثال را دقت کنید‪ .‬واژه شناسی این مساله‬ ‫باعث شده که در برداشت از احادیث اختالف نظر پیش‬ ‫بیاید‪ .‬چرا؟ چون در حدیثی امده اس��ت که تصویر جایز‬ ‫است‪ ،‬تمثال جایز نیست‪ .‬کسانی که معتقدند تصویر همان‬ ‫تمثال است‪ ،‬مجسمه را هم جایز می دانند ولی اگر معتقد‬ ‫باش��ند تمثیل همان تصویر نیست‪ ،‬نظر فرق می کند‪ .‬این‬ ‫تفاوت برداشت های متنی باعث اختالف نظرهای متفاوت‬ ‫می شود‪ .‬براین اساس اندیشمندان بزرگ اسالمی در جهان‬ ‫معاصر نیز اختالف نظر دارند‪ .‬تفاوت ها در تمام مس��ائل‬ ‫وجود دارد‪ .‬تفاوت نظر غنا یا مطرب بودن موس��یقی هم‬ ‫مشاهده می شود‪ .‬تفاوت نظر در مصداق هم پیش می اید‪،‬‬ ‫لذا مقام معظم رهبری روی نس��بی بودن این مساله نظر‬ ‫دارند‪ .‬جاهایی حرام است و جاهای دیگر حرام نیست‪.‬‬ ‫برخی ای��ات قران کریم برم��واردی مانند حرام بودن‬ ‫پرستش گوس��فند تاکید کردند که موجب شده است‬ ‫برخی فقها بر حرمت مجس��مه نیز تاکید کنند‪ .‬بر این‬ ‫اس��اس چرا دیگ��ر علما انطور که ش��ما فرمودید در‬ ‫مواردی بر حرمت مجسمه قائل نیستند؟‬ ‫یکی دیگر از مس��ائلی که در ای��ن رابطه وجود دارد این‬ ‫ساخت مجسمه حرام است‬ ‫ایت اهلل سیستانی‬ ‫وب س��ایت حضرت ایت اهلل سیس��تانی در بخش سوال‬ ‫و جواب ‪ 10‬س��وال و پاس��خ را قرارداده که در اکثر موارد‬ ‫ساخت مجسمه از دید ایشان نیز حرام است‪ .‬سوال‪ :‬اینجانب‬ ‫عروسک هایى با پارچه وپنبه درست مى کنم و این کار صرفا‬ ‫براىسرگرمىمناست‪.‬مى خواستمحکمشرابدانم؟پاسخ‪:‬‬ ‫بنابر احتیاط واجب جایز نیست ولى نگهدارى انچه درست‬ ‫کرده اید مانعى ندارد‪.‬سوال‪ :‬ایا ساختن عروسک پارچه اى‬ ‫جایز است؟ پاسخ‪ :‬بنابر احتیاط واجب جایز نیست‪.‬‬ ‫از نظر شرع اسالم اشکال دارد‬ ‫ایت اهلل مکارم شیرازی‬ ‫در پایگاه اطالع رسانی حضرت ایت اهلل مکارم شیرازی‬ ‫است که در فلسفه تمثال‪ ،‬چون می گویند ادیان و جوامعی‬ ‫هستند که بت پرس��تی می کنند و بت و فیگورهای انها‬ ‫مجس��مه هستند در ان زمان که نزدیک تر بودیم به دوره‬ ‫بت پرستی‪ ،‬در قران کریم احتیاط هایی مشاهده می شود‪.‬‬ ‫در ان دوره رس��الت اسالم دور کردن مردم از بت پرستی‬ ‫ب��وده به همین دلیل حتی از تصاویری که جنبه بت هم‬ ‫ندارن��د‪ ،‬مردم را جدا می کرده اند‪ .‬مثل داس��تان حضرت‬ ‫ابراهیم که با بت تراش��ی و بت پرس��تی مب��ارزه می کند‪.‬‬ ‫یک بار با صفت مجسمه سازی مواجه می شویم‪ ،‬یک بار‬ ‫با مجسمه سازی به عنوان بت پرستی‪ .‬فرض کنید مجسمه‬ ‫برای یادبود باش��د‪ ،‬این با بت پرستی خیلی تفاوت دارد‪.‬‬ ‫اسالم می گوید اگر مجسمه سازی ما را به سوی بت پرستی‬ ‫نبرد و ما را به سمت یادمان یک اندیشمند‪ ،‬گرامیداشت‬ ‫یک حماسه و‪ ...‬ببرد حرام نیست‪ .‬وقتی که مجسمه یک‬ ‫شهید یا یادمان یک رشادت یا حماسه را می سازیم حرام‬ ‫نیست چون انس��ان ها را به سمت ارزش های واال سوق‬ ‫می ده��د و غفلت از خدا و جدا ش��دن از بطن عبودیت‬ ‫نیس��ت‪ .‬لذا یکی از احتیاط های قران این اس��ت که بین‬ ‫بت پرستی و یادمان فرق قائل شود‪ .‬به خاطر همین است‬ ‫که ش��ما در میان فقها کمتر نظری می بینید که س��اخت‬ ‫مجسمه ها را هم حرام اعالم کند‪ ،‬بلکه می گویند مجسمه‬ ‫بسازید ولی در چه راهی و به چه شکلی؟ مثال در خانه‬ ‫امام خمینی(ره) هم مجسمه اردکی بوده است ولی ایشان‬ ‫سر مجسمه را می شکند و ناقص می کند‪،‬‬ ‫چون فتوای ایش��ان این بوده که مجسمه‬ ‫کامل حرام است‪.‬‬ ‫ایا اهل س��نت نسبت به ش��یعه درباره‬ ‫مجسمه دیدگاه بسته تری دارند؟‬ ‫در اهل سنت هم مانند شیعه اختالف نظر‬ ‫وجود دارد‪ .‬از حرمت مطلق تا جواز مطلق‬ ‫دیده می شود‪.‬‬ ‫بدین ترتیب شما ریشه دزدی های اخیر‬ ‫مجسمه هارامذهبینمی دانید؟‬ ‫خیلی ضعیف است‪ .‬اگر اینطور باشد باید‬ ‫همه مجسمه های موجود مورد حمله قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬امکان ندارد بحث مذهبی پشت این‬ ‫ماجرا باش��د‪ .‬اگر اینطور باشد وقتی یک‬ ‫موزه را هم س��رقت می کنند باید بگوییم‬ ‫مذهبی ها برداشتند‪ .‬بزه این کار واضح است‪ .‬درست نیست‬ ‫دزدی های اینچنینی را از دریچه مذهبی نگاه کنیم‪.‬فرض‬ ‫کنیم مجسمه مادر جز اینکه الفت و انسی را به بیننده تزریق‬ ‫می کند چیز دیگری است؟ یا قران را نگاه کنید می بینید که‬ ‫چقدر از ایات تصویرگری شده است‪.‬‬ ‫مثال درباره شرک در قران می اید‪:‬‬ ‫شرک اینگونه است که گویی کسی در اسمان پرت شود و‬ ‫در ان حال پرندگان تیز چنگ او را بردارند و به ناکجا اباد‬ ‫ببرند‪.‬یا در مورد ریا در احادیث امده است‪« :‬ریا مثل مورچه‬ ‫سیاهی است که روی سنگ سیاه راه می رود‪».‬‬ ‫نیز باب گس��ترده ای پیرامون مجسمه سازی وجود‬ ‫دارد که مربوط به س��واالت مقلدی��ن و نظر فقهی‬ ‫ایش��ان است‪ :‬ساختن مجس��مه از نظر شرع اسالم‬ ‫اش��کال دارد؛ ول��ی در برخ��ی م��وارد مى ت��وان‬ ‫استثنا کرد‪.‬‬ ‫ساخت حرام است‪ ،‬نگهداری اشکال ندارد‬ ‫مرحوم ایت اهلل فاضل لنکرانی‬ ‫ب��ا مراجع��ه ب��ه پای��گاه اطالع رس��انی مرح��وم‬ ‫ایت اهلل فاضل لنکرانی نی��ز درمی یابیم نظر معظم له‬ ‫مش��ابه نظر دیگر فقهاس��ت‪ :‬س‪ :‬نگهدارى مجسمه‬ ‫در من��زل و نص��ب ان در میادی��ن و معاب��ر چگونه‬ ‫است؟‬ ‫ج‪ :‬نگهدارى ان محل اشکال ندارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫چرا سر جایشان نیستند؟‬ ‫زمانی که داس��تان پلیسی به س��رقت رفتن مجسمه های‬ ‫پایتخت به داغ ترین س��وژ ه مطبوعات تبدیل ش��ده بود‪،‬‬ ‫اعضای ش��ورای ش��هر تهران و نماین��دگان مجلس نیز‬ ‫در کنار دیگر مس��ئوالن امر به این مس��ائل توجه کردند‪،‬‬ ‫در این ب��اره صحبت کردند و نگرانی ه��ای خود را از این‬ ‫اتفاق ناخوش��ایند در عرص ه هنر مجسمه س��ازی کشور‬ ‫مطرح کردند که در پی می اید‪.‬‬ ‫جریان خاص سیاسی‪ ،‬پشت پرده سرقت مجسمه ها‬ ‫حسن بیادی ‪ /‬نایب رئیس شورای شهر تهران‬ ‫مجس��مه های سرقت ش��ده‪ ،‬ارزش ریالی چندانی ندارد‬ ‫و نمی توان هدف خاص اقتصادی را برای س��رقت انها‬ ‫متصور بود‪ ،‬سرقت های سریالی مجسمه ها موجب خدشه‬ ‫به اعتماد عمومی مردم می شود و دستگاه اطالعاتی با اقدام‬ ‫قاطع و جدی می تواند جلوی این سرقت ها را بگیرد و از‬ ‫نا امن شدن فضای شهر جلوگیری کند‪.‬‬ ‫در روزهای اخیر‪ ،‬اینگونه در افکار عمومی تداعی می شود‬ ‫که وقتی مجس��مه ای ‪ 400‬کیلویی به راحتی با جرثقیل‬ ‫دزدیده می شود و کسی از ان اطالع نمی یابد‪ ،‬پس در این‬ ‫شهر‪ ،‬سرقت خودرو و دیگر وسایل امری عادی خواهد‬ ‫بود‪ .‬همچنین این درحالی است که تهران جزو امن ترین‬ ‫ش��هرهای دنیاست و نباید اجازه داد با سرقت های خرد‪،‬‬ ‫امنیت پایتخت زیر سوال رود‪.‬‬ ‫سرقت تندیس ها با انگیزه مالی نیست‬ ‫احمد مسجدجامعی ‪ /‬عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر‬ ‫سرقت تندیس ها با انگیزه مالی نبوده بلکه این سرقت ها‬ ‫یک لجب��ازی با افکار عمومی‪ ،‬هنرمندان و مفاخر هنری‬ ‫کشور است و این مجسمه ها جزئی از ارزش های هنری‬ ‫به حس��اب می اید ک��ه احتمال تداوم این س��رقت ها نیز‬ ‫وجود دارد‪ .‬جایگزینی برخی از این اثار غیرممکن است‪،‬‬ ‫چراک��ه برای یک هنرمند خلق دوباره اث��ر وجود ندارد‪،‬‬ ‫مجسمه های نصب شده در سطح شهر جزو سرمایه های‬ ‫معنوی و ملی هس��تند‪ .‬کس��ی با باقرخان‪ ،‬س��تارخان و‬ ‫اس��تاد شهریار دشمنی ندارد‪ ،‬چرا باید مجسمه های این‬ ‫مفاخر دزدیده شود؟ مجسمه های دیگری از هنرمندان و‬ ‫مش��اهیر و شاعرانی نظیر فردوسی در سطح شهر وجود‬ ‫دارد و باید برای حفظ این اثار تدابیری اندیش��یده شود‪.‬‬ ‫دزدیده شدن سریالی مجسمه های سطح شهر لجبازی با‬ ‫میراث فرهنگی و مفاخر ایران است‪.‬‬ ‫نهادهای مسئول پاسخگو باشند‬ ‫حسن غفوری فرد ‪ /‬عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی ‬ ‫مفقود شدن برخی مجسمه ها در تهران اتفاقی عجیب و‬ ‫غریب است‪ .‬برای اولین بار است که شاهد چنین اتفاقاتی‬ ‫هس��تیم‪ .‬ش��اید علت این اتفاق نیز این باش��د که تعداد‬ ‫مجسمه های برنز و گرانقیمت در کشور زیاد شده است‪.‬‬ ‫عالوه بر مفقود ش��دن مجس��مه ها‪ ،‬تا حدودی احساس‬ ‫ناامنی در ش��هر به وجود امده اس��ت‪ .‬بر همین اس��اس‬ ‫نیروهای انتظامی‪ ،‬قضات و دستگاه های اطالعاتی و امنیتی‬ ‫پیگیر کار شده اند‪.‬‬ ‫نیروی انتظامی باید پاسخگو باشد‬ ‫داریوش قنبری ‪ /‬عضو کمیسیون اجتماعی مجلس‬ ‫عالوه بر مس��ئوالن نیروی انتظام��ی به عنوان حامیان‬ ‫نظم و امنیت‪ ،‬وزارت کش��ور هم باید در زمینه مفقود‬ ‫شدن مجسمه های شهر پاسخگو باشد‪ .‬بنابر اطالعات‬ ‫واصل��ه‪ ،‬ح��دود ‪ 12‬مجس��مه برن��زی از میادی��ن و‬ ‫پارک های ش��هر تهران در ایام ن��وروز و بعد از ان به‬ ‫سرقت رفته اس��ت که این سوال را مطرح می کند که‬ ‫نیروی انتظامی به عنوان حافظ نظم و امنیت کشور در‬ ‫ای��ام نوروز و روزهای پس از ان در ش��هر تهران چه‬ ‫کاری انجام داده که اینچنین اتفاقاتی رخ داده و حریم‬ ‫عمومی اینگونه مورد سرقت سارقان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه وزارت کشور هم عالوه بر مسئوالن‬ ‫نیروی انتظامی در این زمینه مس��ئولیت دارد‪ ،‬تذکری‬ ‫تنظی��م و در صحن علنی مجل��س قرائت کردم‪ ،‬البته‬ ‫در کنار این تذکر س��والی هم از وزیر کشور پرسیدم‬ ‫و منتظر حضور وزیر کش��ور در کمیسیون امنیت ملی‬ ‫و سیاس��ت خارجی برای پاس��خ به این سوال هستم‪.‬‬ ‫ش��هرداری و شورای شهر در این زمینه مقصر نیستند‬ ‫چراکه حافظ نظم داخلی مطابق با انچه در قانون امده‪،‬‬ ‫نیروی انتظامی است و مسئوالن نیروی انتظامی در این‬ ‫باره باید توضیح دهند و پاسخگو باشند‪.‬‬ ‫هنرمندان می پرسند‪ ،‬مجسمه ها کجا رفتند؟‬ ‫ب��رای حفاظ��ت از مجس��مه های ش��هری باید‬ ‫دوربین های مداربسته کار گذاشت‬ ‫داریوش مختاری از جمله هنرمندان مجسمه س��ازی‬ ‫اس��ت که دلنگرانی هایش را درباره به س��رقت رفتن‬ ‫مجسمه ها مطرح کرد‪ .‬این هنرمند مجسمه ساز معتقد‬ ‫است‪« :‬همان طور که برای کنترل ترافیک شهر تهران و‬ ‫تخلفات ان دوربین های مداربسته در سطح شهر قرار‬ ‫گرفته است‪ ،‬برای حفاظت از مجسمه های شهری نیز‬ ‫باید چنین اقدام��ی در پیش گرفت‪ ».‬وی در واکنش به‬ ‫سرقت سریالی مجسمه های شهر تهران گفت‪« :‬قطعا‬ ‫این سرقت ها جنبه های مختلفی دارد و این اتفاق هنوز‬ ‫کالبدشکافی نشده است‪ ،‬به طوری که دقیقا نمی دانیم چه‬ ‫افرادی این س��رقت ها را به چه منظوری انجام داده اند!‬ ‫درحال حاضر این تصور مطرح ش��ده که سرقت ها به‬ ‫دلیل اب کردن برنز و برنج مجسمه ها صورت گرفته‪ ،‬اما‬ ‫به زعم بنده داستان کمی پیچیده تر از این حرف هاست‪».‬‬ ‫مخت��اری خطاب ب��ه مس��ئوالن نظارت��ی همچون‬ ‫نیروی انتظام��ی و پلیس تهران گفت‪« :‬در ش��رایطی‬ ‫که برای کنترل طرح ترافیک‪ ،‬دوربین های مداربس��ته‬ ‫در س��طح ش��هر کار گذاشته می ش��ود‪ ،‬می توان برای‬ ‫مجسمه های شهری که میراث ملی محسوب می شوند‬ ‫نیز کمی ارزش قائل شد و با چنین ابزاری از انها حفاظت‬ ‫کرد‪ ».‬وی خاطرنشان کرد‪« :‬نیروهای انتظامی مخاطبان‬ ‫اصلی این ماجرا هستند و باید درباره ان جوابگو باشند‪.‬‬ ‫انها در برابر این اتفاق نباید س��کوت کنند‪ ،‬زیرا امروز‬ ‫مساله کوچکی رخ نداده و باید جوانب مختلف ان مورد‬ ‫بررسی قرار بگیرد‪».‬‬ ‫مسئوالن در برابر حفاظت از اموال عمومی مسئول‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫هستند‬ ‫مریم س��الور نیز با اظهار تاسف نس��بت به مفقود شدن‬ ‫مجس��مه های شهری‪ ،‬دولت را مس��ئول حفاظت از این‬ ‫اموال می داند‪ .‬این هنرمند مجسمه ساز معتقد است‪« :‬یک‬ ‫هنرمند قبل از اینکه مجسمه ساز و هنرمند باشد‪ ،‬شهروند‬ ‫محسوب می شود و باید امنیت او تامین شود‪».‬وی با اشاره‬ ‫به جریان سریالی سرقت مجسمه های شهری گفت‪« :‬این‬ ‫اتفاق برعهد ه دولت و سیستم امنیتی است‪ ،‬زیرا مجسمه ساز‬ ‫کارش را فروخته و رفته است اما دولت وظیفه حفاظت از‬ ‫این اموال را دارد‪».‬‬ ‫تک تک مجسمه های سرقت شده ارزش ملی دارند‬ ‫قدرت اهلل عاقلی از دیگر هنرمندان مجسمه ساز نیز خواستار‬ ‫مجازات سارقان مجسمه های شهری شد‪.‬‬ ‫این هنرمند مجسمه س��از گفت‪« :‬سازمان زیبا سازی شهر‬ ‫تهران با تصوی��ب و تدوین ایین نامه های اجرایی باید در‬ ‫کنار شناسنامه دار کردن مجسمه ها و اموال شهری ضمانت‬ ‫نگهداری انها را نیز با تعیین مجازات هایی برای س��ارقان‬ ‫تضمین کند‪».‬وی با اش��اره به ربوده ش��دن تع��دادی از‬ ‫مجسمه های شهری در سطح شهر گفت‪« :‬بیشتر کارهایی‬ ‫که در این مدت به س��رقت رفته در ابعاد کوچک ساخته‬ ‫ش��ده و دزدی انها به راحتی امکان پذیر است‪ .‬درحالیکه‬ ‫مجس��مه هایی در این ابعاد باید در فضاهای بس��ته یا در‬ ‫مقابل وزارتخانه ها و مراکزی نصب ش��وند که به صورت‬ ‫شبانه روزیحفاظتمی شوند‪».‬‬ ‫سرقت مجسمه های شهر تهران را سرقت نمی دانم‬ ‫بهبهانی با ابراز شگفتی از دزدیده شدن مجسمه های شهری‬ ‫به طرح این سواالت پرداخت که چگونه وقتی نمی توان‬ ‫گلی را در پارک چید جلوی چشم چندین پارک بان و‬ ‫پلیس‪ ،‬مجسمه ها را می دزدند؟! این کار دزدی نیست‬ ‫بلکه یک جریان کثیف است‪.‬‬ ‫طاها بهبهانی‪ ،‬پیشکس��وت نقاشی و مجسمه سازی و‬ ‫یکی از اساتید ساخت مجسمه های برنزی ضمن اظهار‬ ‫تاسف از سرقت مجس��مه های شهر تهران گفت‪« :‬به‬ ‫عقیده من این یک جریان کثیف است که درحال رخ‬ ‫دادن اس��ت و نمی ت��وان ان را دزدی نامید‪».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«تعدادی از این مجس��مه ها در محل هایی نصب شده‬ ‫بود که در دید مس��تقیم پلیس قرار داشت یا در پارک‬ ‫و محوطه ای قرار داش��تند که دارای پارک بان و محافظ‬ ‫بود‪ .‬پس نمی توان انها را س��رقت نامید‪».‬وی ادامه داد‪:‬‬ ‫«چند سالی بود که به همت شهردار تهران و با برگزاری‬ ‫چندین دوس��االنه مجسمه سازی شهری و سمپوزیوم‬ ‫مجسمه سازی‪ ،‬شاهد تغییر چهره شهر بودیم اما جریان‬ ‫کثیفی در درون شهر به دنبال بازگرداندن چهره خشک‬ ‫و زمخت شهر تهران است‪».‬‬ ‫بهبهانی دلیل خود را برای اینکه این دزدی ها نمی تواند‬ ‫یک سرقت معمولی باشد‪ ،‬این گونه بیان کرد‪« :‬این اثار‬ ‫را نمی توانند بفروشند مگر اینکه بخواهند از برنز انها‬ ‫استفاده کنند ولی مگر این مجسمه ها چقدر برنز دارند که‬ ‫ارزش دزدیدن و اب کردن انها را داشته باشند؟!»‬ ‫وی خاطرنش��ان کرد‪« :‬خاطرم است چند سال به طور‬ ‫متوالی پلیس به دنبال دزدان کابل های برق از سطح شهر‬ ‫بود و با افتخار اعالم کرد که دیگر این اتفاق چند سالی‬ ‫است نیفتاده است‪ .‬حال چگونه است که پلیس دزدیده‬ ‫شدن مجسمه هایی که نشانه هایی از هنر و فرهنگ این‬ ‫مملکت هستند را از سر خود باز می کند؟»‬ ‫‪49‬‬ ‫هفت‬ ‫عاتکه کمالی‬ ‫قهرمان من‬ ‫اقدام چند جوان کرجی در پوشیدن تی شرت هایی که‬ ‫عکس ش��هدا روی ان قرار گرفته برعکس ساماندهی‬ ‫مد‪ ،‬اقدامی خود خواس��ته بود که نه��اد خاصی ان را‬ ‫هدایت نمی کرد‪ .‬گرچه رس��انه های عمومی نس��بت‬ ‫ب��ه این اقدام واکنش مثبتی نش��ان دادن��د اما خطری‬ ‫که اینگونه اقدامات را تهدید می کند س��طحی ش��دن‬ ‫ارزش ه��ا و اس��تفاده اب��زاری از این بزرگان اس��ت‪.‬‬ ‫روزگاری نه چن��دان دور جوانان ایرانی پیراهن هایی با‬ ‫عکس چه گوارا بر تن می کردند و اکنون پیراهن هایی با‬ ‫عکس شهید همت‪ .‬ایا این پایان کار است؟‬ ‫هر از چندگاهی که انتقادات نس��بت به وضع پوش��ش‬ ‫در جامعه باال می گیرد و نیروی انتظامی دس��ت به کار‬ ‫می ش��ود‪ ،‬همه یادش��ان می افتد که پیش از این بارها‬ ‫بر تقدم فرهنگسازی و ارائه الگوهای جایگزین تاکید‬ ‫شده و حتی قانون ساماندهی مد و لباس هم به تصویب‬ ‫رسیده است‪ .‬اما چه شده که همچنان اعتراض ها ادامه‬ ‫دارد و طرح های اینچنینی به سرانجام نمی رسند؟‬ ‫از چه گوارا تا همت؟‬ ‫عکس های شهیدان روی تی شرت های جوانان ایرانی اتفاق تازه ای است‪ .‬در صفحات پیش رو‬ ‫به بررسی افت های این اتفاق پرداخته شده است‪ .‬‬ ‫‪50‬‬ ‫قانونی با مجریان کم کار‬ ‫س��ال ‪ 85‬بود که قانون ساماندهی مد و لباس تصویب‬ ‫ش��د‪ .‬در س��ال ‪ 87‬هم کمیس��یون فرهنگ��ی مجلس‬ ‫ی به پیش��نهاد وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫ش��ورای اسالم ‬ ‫اس�لامی ایین نام��ه اجرای��ی قانون س��اماندهی مد و‬ ‫لب��اس را اجرا ک��رد و وظایف کارگروه ها مش��خص‬ ‫ش��د‪ .‬برای وزارتخانه های��ی که عضو ای��ن کارگروه‬ ‫بودند نیز وظایفی تعیین ش��د‪ .‬برای وزارت فرهنگ و‬ ‫ی به عنوان متولی اصلی فرهنگ کشور‬ ‫ارش��اد اس�لام ‬ ‫وظایفی از قبیل ایجاد نمایش��گاه های دائمی پارچه و‬ ‫لباس ایرانی‪ -‬اس�لامی‪ ،‬برقراری ارتباط با کشورهای‬ ‫اسالمی و برای برپایی این نمایشگاه ها و ترویج و تبلیغ‬ ‫نمادها و الگوهای پارچه و لباس ایرانی‪ -‬اسالمی تعیین‬ ‫شد‪.‬وزارت دیگری که در خصوص قانون ساماندهی‬ ‫م��د و لباس از جمل��ه مجریان موظف ب��ود‪ ،‬وزارت‬ ‫شو پ��رورش بود‪ .‬به طور مثال انها باید لباس فرم‬ ‫اموز ‬ ‫مخصوص دانش اموزان ممت��از‪ ،‬برگزیدگان المپیادها‬ ‫و‪ ...‬را به طراحان برجسته لباس اسالمی سفارش دهند‬ ‫و همچنین می بایس��ت دستورالعمل های جامعی برای‬ ‫ساماندهی وضعیت ظاهری لباس دانش اموزان داشته‬ ‫باش��ند‪.‬وزارت بعدی‪ ،‬وزارت بازرگانی بود که باید با‬ ‫برپایی نمایشگاه های ایرانی‪ -‬اسالمی فصلی و دائمی‬ ‫ و حمایت از طراحان موفق لباس های اسالمی در امور‬ ‫صنفی جهت رساندن مدل های طراحی شده به تولید‬ ‫انبوه و بسیاری وظایف دیگر عمل کنند‪.‬‬ ‫ت صنای��ع و مع��ادن هم در ای��ن قانون وظایفی‬ ‫وزار ‬ ‫داش��ت که از بین انها می توان ب��ه فراهم کردن امکان‬ ‫ارتباط موث��ر طراحان پارچه و لباس های اس�لامی با‬ ‫کارخانجات نساجی و تولیدکنندگان لباس اشاره کرد‪.‬‬ ‫و در نهایت س��ازمان صداو سیمای جمهوری اسالمی‬ ‫ ایران که وظایفش طبق روال همیش�� ه ترویج الگوهای‬ ‫مناس��ب پوش��ش که منطبق با ارزش ه��ای فرهنگی‪،‬‬ ‫اس�لامی و‪ ...‬در فیلم ه��ا و س��ریال ها و گ��زارش و‬ ‫تو گوهاس��ت و اینکه انها نباید الگوهای غربی را‬ ‫گف ‬ ‫در سریال هایش��ان ترویج دهند و حت��ی برای کودکان‬ ‫هم باید با اس��تفاده از لباس های اس�لامی‪ -‬ایرانی در‬ ‫نمادهای محبوب عروسکی رغبت ایجاد کنند‪.‬‬ ‫قانونی که خاک می خورد‬ ‫ایده برگزاری همایش ها و جش��نواره های مد و لباس‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫با عناوین مختلف از جمله «زنان س��رزمین من» از دل‬ ‫همین قانون استخراج شد‪ .‬قانونی که تصور می رفت از‬ ‫یکسو از هجمه پوشاک غربی و شکل نامتعارف بکاهد‬ ‫و هم رخوت و مردگی را از لباس های رایج زنان محو‬ ‫کند‪ .‬این طرح به گفته تصویب کنندگان و سیاستگذاران‬ ‫مبتنی بر ارائه مدل های متنوع و متکثر در بازار پوشاک‬ ‫با استفاده از نمادهای تاریخی بود‪ ،‬گرایش به مد را در‬ ‫جوانان محترم شمرده بود و حمایت از طراحان لباس‬ ‫را با تکیه بر اصل پوش��ش و تنوع و رنگ و جذابیت‬ ‫اصل می دانس��ت‪ .‬اما در این سال ها نه تنها تغییری در‬ ‫وضعیت پوش��اک و الگوهای لب��اس ایرانیان صورت‬ ‫نگرفته‪ ،‬بلکه امید طراحان را برای ارائه الگوهای نو با‬ ‫یاس روبه رو کرده است‪ .‬حتی برگزاری جشنواره زنان‬ ‫سرزمین من از رونق دوره های اولیه برخوردار نیست‪.‬‬ ‫انچ��ه بر مظلومیت همایش ها و جش��نواره های مد و‬ ‫لباس دامن می زند‪ ،‬تاثیرگ��ذار نبودن الگوهای خالق‬ ‫لب��اس ب��ر تولیدکنن��دگان و نمایش ان فق��ط بر تن‬ ‫مدل هاست‪ .‬یکی از دانشجویان طراحی لباس می گوید‪:‬‬ ‫«من و بسیاری از دوستان هم رشته ام‪ ،‬ایده های زیبایی‬ ‫ب��رای لباس زن��ان در ذهن داریم ک��ه می تواند باعث‬ ‫تغیی��ر و تقویت روحی��ه جامعه ش��ود‪ .‬در حالی که‬ ‫بسیاری از بچه ها نسبت به ادامه فعالیت بدبین هستند‪،‬‬ ‫تولیدکنن��دگان طرح های ما را به نام خودش��ان تولید‬ ‫می کنند و حتی کمترین سهمی از فروش طرح ها به ما‬ ‫نمی دهن��د‪ ».‬به عقیده وی‪ ،‬برگزاری همایش های مد و‬ ‫لباس مفید است به شرطی که مسئوالن بیایند‪ ،‬بازدید‬ ‫کنند و بودجه اختصاص دهند‪.‬‬ ‫تجربه همایش های لباس در نمایش��گاه های مد نشان‬ ‫می دهد که قیمت لباس های ارائه ش��ده بسیار باالست‬ ‫و از ق��درت خرید مش��تریان و بازدیدکنندگان خارج‬ ‫است‪ .‬به گفته یکی از بازدیدکننده ها‪ ،‬وقتی قیمت یک‬ ‫مانتو ‪ 250‬هزار تومان اس��ت‪ ،‬نمی توانید انتظار داشته‬ ‫باشید که این الگوها فراگیر شود و جوانان بتوانند این‬ ‫لباس ها را بخرند و بپوشند‪.‬‬ ‫یک طراح لباس دیگر گرانی پارچه و دستمزد دوخت‬ ‫را دلی��ل باال بودن قیمت لباس ه��ای جدید می داند و‬ ‫توضیح می دهد‪« :‬انچه در همایش تار و پود پارس��ی‬ ‫و نمایش��گاه های مشابه می بینید‪ ،‬نمی تواند راهی بازار‬ ‫شود‪ ،‬مگر اینکه طراحان قانون ساماندهی مد و لباس‬ ‫باور کنند که اجرای این قانون نیازمند الگوهایی است‬ ‫که از دل این همایش ها می جوشد‪».‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬تاکید بیش از حد نمایش��گاه های مد‬ ‫و لباس بر پوش��اک زنان باعث ش��ده است توجه به‬ ‫پوش��ش مردان ـ به ویژه پس��ران جوان ـ به فراموشی‬ ‫سپرده شود‪.‬این طراح لباس ادامه می دهد‪« :‬اینکه چند‬ ‫صد نفر از خانم ها جمع شوند و نمایشگاه مد بگذارند‪،‬‬ ‫ما را به هدف فراگیر کردن پوشاک و الگوهای جدید‬ ‫لباس نمی رس��اند‪ ،‬مگر اینکه ن��گاه جامعی به بحث‬ ‫مد و لباس داش��ته باشیم‪ .‬در چند سال گذشته‪ ،‬لباس‬ ‫پس��ران ج��وان به ش��دت از الگوهای غرب��ی تبعیت‬ ‫می کند‪ ،‬پوش��یدن بلوزهای تنگ و کوتاه‪ ،‬ش��لوارهای‬ ‫جین تنگ و اس��تین های افتاده و چس��بان و‪ ...‬نش��ان‬ ‫می دهد که ساماندهی مد فقط به لباس زنان اختصاص‬ ‫ندارد‪».‬‬ ‫به هر ح��ال هنوز از اجرای قان��ون مد و لباس خبری‬ ‫نیست‪ ،‬هنوز حلقه ارتباط هنر با صنعت مفقود است و‬ ‫هنوز طرح ساماندهی مد و لباس متولی مشخصی ندارد‬ ‫و از ورود الگوهای بومی و محلی به پوش��اک روزانه‬ ‫مردم خبری نیس��ت تا همچنان بورداها و ژورنال های‬ ‫غربی‪ ،‬ش��یوه پوشش دختران و پسران ایرانی را تعیین‬ ‫و سلیقه انان را تسخیر کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جوانان کرجی و تی شرت های قهرمانان‬ ‫بی حرمتی نمی کنیم‪ ،‬احترام می گذاریم‬ ‫روز اول که تی ش��رت طراحی ش��ده اش را پوشید‪ ،‬حراست دانش��گاه راهش نداد‪ .‬دانشجوها هم با تعجب‬ ‫نگاهش می کردند‪ .‬موضع اصولی را اما استاد معارف گرفت که از امید سیفی مورودی می خواست حواسش‬ ‫به شان ان شهیدی باشد که عکسش را روی تی شرت چاپ کرده و زیرش نوشته‪ :‬قهرمان من‪ .‬سال هاست‬ ‫که جوانان در کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران تی شرت چه گوارا به تن می کنند‪ ،‬بی انکه دقیقا بدانند او‬ ‫کیست و چه کرده؟ فقط احتماال می دانند که او یک قهرمان امریکای جنوبی است‪ .‬اما ایا ایران هیچ قهرمانی‬ ‫برای رجوع جوان ها ندارد؟ نمی شود با حفظ شان و شئون قهرمانان ملی و مذهبی‪ ،‬جوان ها را بیشتر با انها اشنا‬ ‫کرد؟ شاید برای پاسخ به این سواالت امید و دوستانش در کرج که چند صباحی است تی شرت های شهدای‬ ‫دفاع مقدس را طراحی و بر تن کرده و ارزوی روزی را دارند که همه جوانان ایرانی به چنین لباس هایی اقبال‬ ‫نشان دهند‪ ،‬مناسب ترین انتخاب باشند‪.‬‬ ‫از شروع این حرکت بگو‪ .‬چه شد که رفتی سراغ تی شرت شهید همت؟‬ ‫من همیش��ه عالقه زیادی به شهید همت داشتم‪ .‬اولش برنامه خاصی نداشتم و این قدر هم مصمم نبودم‪ .‬اما در‬ ‫ذهنم مدام به این مساله فکر می کردم‪ .‬به این فکر می کردم که چه طور می شود به غیر از راه های روتین و تکراری‪،‬‬ ‫جوان ها را با حال و هوای جنگ و قهرمانانش اشنا کرد‪ .‬وقتی تکنیک چاپ را یاد گرفتم اولین کاری که انجام دادم‬ ‫همین چاپ عکس شهید همت بود که یکی از دوستانم (حسین غیاثوند) خیلی به من کمک کرد‪ .‬تی شرت که‬ ‫اماده شد‪ ،‬نزدیک به یک سال ان را پوشیدم‪ .‬هرکسی هم می دید استقبال می کرد‪ ،‬چون هیچ ایرانی نیست که این‬ ‫قهرمان ها را دوست نداشته باشد‪.‬‬ ‫یعنی با هیچ مخالفتی مواجه نشدید؟‬ ‫چرا‪ ،‬ولی از این زاویه بود که مواظب شان این بزرگان هم باشیم‪ .‬من هم همیشه گفته ام که برای رسیدن به این‬ ‫بزرگان‪ ،‬اول باید اتصالی با قشر جوان برقرار شود‪ .‬نه اینکه انها را سطحی و خدای نکرده به مقام انها بی احترامی‬ ‫ کنیم‪ .‬اما اگر می خواهیم جوانان ما دوباره مانند همت و باکری باشند‪ ،‬ابتدا باید انها را بشناسانیم‪ .‬این تی شرت ها‬ ‫هم نمی گویم بهترین راه است‪ ،‬اما برای قشری که خیلی مذهبی نیست و دنبال مد و شیک پوشی به مفهموم رایج‬ ‫است‪ ،‬این روش خیلی موثر خواهد بود‪.‬‬ ‫از کجا مطمئنی این کار بی حرمتی به مقام شهدا نیست؟‬ ‫من عالقه قلبی داشتم و به خاطر اعتقادم این کار را کردم‪ .‬حاال هم مصمم هستم که این کار را ادامه بدهم‪ .‬تا حاال‬ ‫هم تی شرت هایی با نقش شهید همت‪ ،‬شهید باکری‪ ،‬شهید اوینی و شهید جهان ارا طراحی کرده ام‪ .‬اما در ادامه راه‪،‬‬ ‫این کار باید اسیب شناسی شود‪ .‬به هرحال این بزرگان و خیلی های دیگر در زمینه های علمی و فرهنگی جزو مفاخر‬ ‫و قهرمانان ما هستند؛ یعنی نباید انها را به روش خودمان دوست داشته باشیم؟ خیلی از جوانانی که شما اصال فکر‬ ‫نمی کنید در خط شهدا باشند و به تیپ و قیافه شان هم نمی خورد‪ ،‬از این طرح ها استقبال کرده اند‪ .‬اگر درست پیش‬ ‫برویم و هدف را شناسایی و ارج بگذاریم اصال بی حرمتی نیست‪.‬‬ ‫گفتی جوان هایی با تیپ و ظاهر غیر مذهبی خوشش��ان امده‪ ،‬بچه مذهبی ه��ا چطور؟ نظر انها را هم جویا‬ ‫شده ای؟‬ ‫انها هم خیلی خوششان امده بود‪ .‬فقط بعضی هاشان با استین کوتاه بودنش مشکل داشتند‪.‬‬ ‫خب اگر این پیراهن ها ان قدر فراگیر ش��ود که هرکسی ان را بپوشد و بعد کاری خالف شئون از خودش‬ ‫انجام بدهد چه؟‬ ‫م��ن خودم خیلی نگران این قضیه هس��تم‪ .‬بنابراین خیلی هم دنبال گس��ترده کردن کار و تی��راژ باال نبودم‪ .‬این‬ ‫اسیب شناسی باید زودتر انجام شود‪ .‬شاید اصال باید به جایی برسیم که این لباس‪ ،‬مخصوص طیفی باشد که حرمت‬ ‫شهدا را می فهمد و به ان احترام می گذارد‪ .‬هیچ مدی هم کامال فراگیر نمی شود‪.‬‬ ‫از لحاظ مالی چطور؟ از جایی کمک می گیری؟ چقدر برای هر تی شرت هزینه می کنی؟‬ ‫کارها تا به حال کامال با هزینه شخصی خودم بوده‪ .‬با چند جا هم صحبت کردم که تا به حال به نتیجه نرسیده‪.‬‬ ‫امیدوارم مانور رسانه ها روی این قضیه به ما کمک کند تا سازمان ها و ارگان ها را عالقه مند کنیم‪ .‬برای هر شهید اگر‬ ‫بخواهیم شابلون طراحی و کار کنیم هزینه تمام شده اش ‪ 50‬هزار تومان می شود‪ .‬البته بیشتر هزینه تی شرت مهم‬ ‫است و کیفیتش که جوان ها را مجاب به انتخاب و خرید کند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫هفت‬ ‫جهت گیری های فرهنگی در مساله پوشش در گفت وگو با دکتر مجید کاشانی‬ ‫مد ریشه کن نمی شود‬ ‫اما مدطلبی چرا‬ ‫سمیه کشوری‬ ‫مد تنوعی زودگذر است که غالبا در نوع پوشش نمود پیدا می کند‪ .‬هر بار با کمی تغییر‪ ،‬رنگ و بوی زندگی‬ ‫ادم ها را تغییر می دهد؛ اتفاق تازه ای که می خواهد اداب یکسان‪ ،‬اندیشه های همگون هنری و ایین های هم شکل‬ ‫را عرضه کند‪ .‬بیلبوردهای شهر پر می شود از بهترین مارک های لباس و بهترین ساعت ها و‪ ...‬در این میان کسانی‬ ‫به سود بیشتری می رسند که مد را سریع شناسایی کنند‪.‬دکتر کاشانی‪ ،‬جامعه شناس است و درخصوص مد و‬ ‫تاثیرات ان بر جامعه مطالعات زیادی را با وزارت ارشاد و فرهنگ اسالمی‪ ،‬معاونت فرهنگی وزارت علوم و نهاد‬ ‫نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها انجام داده است‪ .‬به نظر او مد یک تبادل دوسویه بین کشورهای غربی و‬ ‫شرقی است ولی کشورهای در حال توسعه بیشتر در این زمینه اسیب پذیرند‪.‬‬ ‫تعریف شما از مدگرایی چیست؟‬ ‫قب��ل از اینک��ه مد را تعریف کنم بای��د به یک مفهوم‬ ‫کلی ت��ر و زیربنایی ت��ر بپ��ردازم تا بتوانم م��د را بهتر‬ ‫تعری��ف کنم‪ .‬اص��وال در هر جامع��ه ای یک فرهنگ‬ ‫قاب��ل تعریف وج��ود دارد که هم در ابع��اد مادی و‬ ‫هم در ابعاد غیرمادی توس��ط مردم اجرا می شود‪ .‬در‬ ‫درون ای��ن فرهنگ مجموعه ای از رفتارها وجود دارد‬ ‫که مبتن��ی بر ارزش ها و هنجاره��ای اجتماعی نهفته‬ ‫اس��ت که م��ردم ان را اجرا می کنن��د‪ .‬معموال در هر‬ ‫جامعه ای فرهنگ یک موجود زنده اس��ت‪ ،‬ما فرهنگ‬ ‫ایس��تا نداریم و تمامی فرهنگ ها به صورت پویا و در‬ ‫حال رش��د هس��تند‪ .‬فرهنگ ها تغییر می کنند بخشی‬ ‫از ای��ن تغییرات خیل��ی کن د هس��تند و برخی نمود‬ ‫ت عنوان‬ ‫ظاهری و عینی بیش��تری دارند‪ .‬انچه ما تح ‬ ‫فرهن��گ رفتارها و پدیده های فرهنگی در یک جامعه‬ ‫می شناس��یم و به نوعی انها را ادارک می کنیم در گرو‬ ‫ش��ناخت چگونگی یا اهنگ تغییرات این پدیده ها و‬ ‫رفتارهاست‪ ،‬بنابراین ما باید دو یا سه سطح از رفتارها‬ ‫و پدیده های اجتماعی را که دچار تغییر می ش��وند از‬ ‫هم تفکیک کنیم‪ .‬برخی خیلی به سرعت تغییر می کنند‬ ‫ک��ه ما این پدیده ها را الیه ه��ای رویین فرهنگ تلقی‬ ‫‪52‬‬ ‫می کنیم مثل لباس پوش��یدن‪ ،‬مد لب��اس و مد ارایش‬ ‫ظاهری و‪ ...‬الیه های دوم و سوم پدیده های اجتماعی‬ ‫و فرهنگی ق��دری با کندی و در ی��ک فاصله زمانی‬ ‫بیش��تر و طوالنی تر دچار تغییر می ش��وند مثل اداب‬ ‫معاشرت‪ ،‬اداب ارتباط با دیگران در محیط های شغلی‬ ‫و مانن��د ان‪ ...‬مد و لباس مرتبط با تغییرات اجتماعی‬ ‫سطحی پدیده هاست و عالیق در خواسته هایی است‬ ‫که به س��رعت تعریف می ش��وند‪ ،‬جامعه ان را پذیرا‬ ‫می شود و تا اندازه ای در رفتار مردم تجلی پیدا می کند‬ ‫یا به سرعت بین گروه های اجتماعی راه می یابد‪.‬‬ ‫از نظر شما مد بیشتر چه رده سنی را دربرمی گیرد؟‬ ‫م��د و مدطلبی با ن��واوری و میل انس��ان به نوجویی‬ ‫همراه اس��ت ک��ه به خص��وص در س��نین جوانی و‬ ‫نوجوانی به دست می اید‪ .‬جوانان و نوجوانان بیشتر از‬ ‫گروه های سنی سالمند و میانسال عالقه به مدطلبی و‬ ‫به کار گرفتن شیوه های نو در خود دارند‪ .‬انچه درباره‬ ‫مد مطرح می ش��ود عبارت اس��ت از اتخاذ شیوه های‬ ‫نوی��ن و مبتنی بر لوازم و تجهی��زات و ابعاد مادی که‬ ‫در یک فرهنگ خاص برای اولین بار مطرح و در قالب‬ ‫روش های جدید عرضه می شود که می تواند مد لباس‪،‬‬ ‫لوازم منزل یا حتی به کار بردن القاب در جامعه باشد‪.‬‬ ‫ب��ه نظرتان م��د و مدگرایی در نفس ام��ر پدیده ای‬ ‫خوب یا مذموم و ناهنجار است؟‬ ‫از دی��د جامعه شناس��ی خوب یا بد بودن بس��تگی به‬ ‫اهداف و نیازهای جامعه و کامال بس��تگی به ش��رایط‬ ‫اجتماع��ی دارد‪ .‬هی��چ گاه جامعه شناس��ان اق��دام ب��ه‬ ‫ارزش��یابی نمی کنند اما اینکه چه عوارضی دارد و چه‬ ‫مش��کالت احتمالی در راه مد و مدطلبی لباس وجود‬ ‫دارد یا چه فوایدی برای جامعه دارد قابل بحث است‪.‬‬ ‫مدگرایی ان هم در زمینه لباس می تواند روح تازه ای را‬ ‫در جامعه خس��ته یا جامعه ای که دچار رکود و سستی‬ ‫ش��ده به وجود اورد و اش��تیاق گروه های جوان را به‬ ‫خود جذب کرده و موجب نش��اط و شادی بین مردم‬ ‫و گروه ه��ای اجتماعی ش��ود و در نهایت نگرش های‬ ‫جدیدی را از جهان و هس��تی بین گروه های مختلف‬ ‫اجتماعی به دست اورد‪ .‬البته این به این معنا نیست که‬ ‫هر پدیده جدیدی مطلوب جامعه است‪ .‬مد و مدطلبی‬ ‫می توان��د دارای عوارض و جنبه های منفی هم باش��د‬ ‫مثل اتالف منابع و از دست رفتن بخشی از منابع مالی‬ ‫جامعه‪ .‬افراط و تفریط هایی که در زمینه نوع پوش��ش‬ ‫در جامع��ه به وجود می اید و ص��رف وقت جوانان و‬ ‫ایجاد انحراف اجتماعی در جامعه‪.‬‬ ‫علل گرایش به مد در جوانان چیست؟‬ ‫از نظر روانشناسی تمایالت درونی افراد و نیاز به جلب‬ ‫توجه و خودنمایی مخصوص دوره نوجوانی و جوانی‬ ‫است‪ .‬این نیاز در قش��ر جوان و دوره بلوغ به مراتب‬ ‫بیشتر از سایر اقشار وجود دارد‪ .‬از نظر جامعه شناسی‬ ‫هم معموال رشد ‪ ،‬ترقی و پیشرفت و به نوعی گروه های‬ ‫مرجع در جامعه مبنای گرایش جوانان هستند‪.‬‬ ‫ی به عقب برگردیم‪ ،‬چه می شود که مد‬ ‫بهتر است کم ‬ ‫در یک برهه زمانی خاص در جامعه اتفاق می افتد و‬ ‫افراد از ان پیروی می کنند؟‬ ‫مساله مد پدیده ای است بسیار طبیعی و پذیرفته شده‬ ‫که براس��اس تعامالت فرهنگی جدید به خصوص در‬ ‫عصر ارتباطات پیش می اید و از طریق دس��تگاه های‬ ‫دیداری و ش��نیداری ه��م ش��یوه های ان ترویج داده‬ ‫چ کش��ور و جامع��ه ای نمی تواند جلوی‬ ‫می ش��ود‪ .‬هی ‬ ‫م��د را بگی��رد‪ .‬هرچند برخی مدها هم ممکن اس��ت‬ ‫به صورت خودجوش توس��ط جوانان و کسانی که در‬ ‫جامعه جویای نام اند به وجود بیاید‪ .‬مسلما ورزشکاران‪،‬‬ ‫هنرمندان صداوس��یما و ورزش��کاران مش��هور و بنام‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫مدطلبی جوانان ایرانی چه از نظر ارایش ظاهری‪ ،‬چه‬ ‫پوشش لباس بیشتر از سایر اقشار تاثیرگذارند‪.‬‬ ‫تا چه اندازه جامعه ایران جامعه ای مدگراست؟‬ ‫جامعه ایران نظیر س��ایر کش��ورهای در حال توسعه‬ ‫مدگراس��ت‪ .‬اصوال مدگرایی در جوامع در حال گذار‬ ‫بیشتر از جوامع توسعه یافته مالحظه می شود‪ .‬مدگرایی‬ ‫به همین ترتیب در ایران هم زیاد اس��ت و در سال های‬ ‫اخیر رشد چشمگیری داشته و هرچه به دهه های اخیر‬ ‫نزدی��ک می ش��ویم مدطلبی چه در زمین��ه لباس‪ ،‬چه‬ ‫ارایش و چه خرید لوازم منزل دیده می شود‪.‬‬ ‫بعضی از کش��ورها هنوز که هنوز است لباس های‬ ‫سنتی خود را در مراسم های مهم شان می پوشند و به‬ ‫ان افتخار می کنند اما چرا ما با اینکه انواع لباس های‬ ‫سنتی را داریم اما انها و بهتر بگویم مدهای قبلی مان‬ ‫را قب��ول نداری��م و حت��ی گاهی انها را به س��خره‬ ‫می گیریم؟‬ ‫اتفاق��ا ش��ورای مد لباس هم به ای��ن موضوع پرداخته‬ ‫است‪ .‬در ایران متاسفانه یکسری موانع فرهنگی وجود‬ ‫دارد ک��ه اجازه نمی دهد اف��راد به راحتی از لباس های‬ ‫س��نتی استفاده کنند در صورتی که لباس های سنتی ما‬ ‫جذاب‪ ،‬زیبا و پوشیده است و با معیارهای اسالمی هم‬ ‫مغایرتی ندارد اما از لحاظ فرهنگی به دلیل تمس��خر‪،‬‬ ‫اس��تهزا و نش��انه گذاری بر مردم ای��ن لباس ها زیاد با‬ ‫اقبال عمومی روبه رو نمی شود‪ .‬از طرف دیگر به لحاظ‬ ‫سیاستگذاری های دولتی هم بین اعضای دستگاه های‬ ‫ی متولی برای به رسمیت شناختن اینگونه لباس ها‬ ‫رسم ‬ ‫و مجاز تلقی کردن شان هیچ اهتمام و رغبتی نشان داده‬ ‫نمی شود و هنوز هم مسئوالن ما به این نتیجه نرسیدند‬ ‫که اینگونه لباس ها باید توسط رسانه ه ا ترغیب شود تا‬ ‫افراد هم با اشتیاق از انها استفاده کنند‪.‬‬ ‫خیلی ها اعتق��اد دارند مد و مدگرایی از غرب به ما‬ ‫رس��یده و الگوی ما در مد کشورهای غربی است‪.‬‬ ‫شما چه نظری دارید؟‬ ‫م��ن مخالف این نظرم چراکه اوردن مد و مدگرایی را‬ ‫نمی ت��وان فقط به یک کش��ور‪ ،‬ملت یا جامعه خاصی‬ ‫نس��بت داد و به طور مثال دستمال سر اسیای دور در‬ ‫امریکا و کش��ورهای اروپایی مد روز می شود یا نوع‬ ‫جامع��ه ای��ران نظی��ر س��ایر‬ ‫کش��ورهای در ح��ال توس��عه‬ ‫مدگراس��ت‪ .‬اصوال مدگرایی‬ ‫در جوامع در حال گذار بیشتر‬ ‫از جوامع توسعه یافته مالحظه‬ ‫می شود‬ ‫خاصی از گوش��واره های افریقایی در اروپا رواج پیدا‬ ‫می کند و‪ ...‬اینکه چرخش مد در کشورها چگونه است‬ ‫و بگویی��م اصالتا مبنایش غرب و غرب گرایی اس��ت‬ ‫به نظر می رس��د کمی اغ��راق کرده ایم چون به صورت‬ ‫یک س��ویه از غرب به ش��رق این مدطلبی دیده شده‬ ‫چراکه س��ودجویی اقتصادی بیش��تر در غرب اس��ت‬ ‫لذا ما برداش��ت می کنیم که مدگرایی ناشی از استعمار‬ ‫غربیان اس��ت اما مد در مجموع پدیده ای چندسویه و‬ ‫چندگانه اس��ت و تنها یک یا دو کشور نمی توانند در‬ ‫منشا به وجود امدن ان نقش داشته باشند‪ ،‬بلکه حاصل‬ ‫تعامالت چندین کش��ور با هم اس��ت اما نقش منافع‬ ‫اولین طراح مد در ایران چه کسی بود؟‬ ‫از سالن های مد پاریس تا خیابان امیریه‬ ‫میترا سامعی‬ ‫همهماجرایمدازیکخیاط خانهدرکوچه پس کوچه های‬ ‫خیابان امیریه شروع شد‪ .‬خیاطی که در سوئیس دوره‬ ‫خیاط��ی دیده و در س��الن های مد پاری��س کار کرده‬ ‫ب��ود‪ ،‬یک خیاط خانه کوچک راه می اندازد و مدل های‬ ‫قدیمی را با تغییراتی جدید وارد بازار می کند‪.‬‬ ‫اواخر س��ال ‪ 1322‬ب��ود که زینت جهانش��اه تصمیم‬ ‫می گیرد هنر خیاطی خود را به مردم نشان دهد‪ .‬او که‬ ‫یک سال از بازگشتش به ایران گذشته بود خیاط خانه ای‬ ‫در خیابان امیریه راه می اندازد وعزمش را جزم می کند‬ ‫تا هر انچه در طول سفرها و اقامتش در فرنگ اموخته‬ ‫بود به خانم های تهرانی عرضه کند‪ .‬جهانشاه برای اینکه‬ ‫مشتریان عالوه بر اشنایی با طرز کار او‪ ،‬برای اولین بار‬ ‫مجموعه لباس و مد را بشناسند‪ ،‬خیاط خانه خود را با‬ ‫یک نمایش مد لباس افتتاح می کند‪.‬‬ ‫این خیاط و همس��ر نظامی اش در س��وئیس زندگی‬ ‫می کردند ولی وابس��تگی نظامی شوهر باعث شد انها‬ ‫سوئیس ر ا ترک کنند اما در عوض به شهری پاگذاشتند‬ ‫ک��ه یکی از مراکز اصلی صدور مد به تمام دنیا بوده و‬ ‫هنوز هم هست؛ پاریس‪.‬‬ ‫از بوتیک های پاریس تا خیاط خانه تهران‬ ‫زینت جهانش��اه تخصص خیاطی خود را در پاریس‬ ‫گرفت‪ .‬او چنان در کار خود ورزیده شد که لباس های‬ ‫رس��می خودش را هم می دوخت و ب��ا ان لباس ها در‬ ‫جمع اشنایان به زنی خوش پوش‪ ،‬معروف شد‪.‬‬ ‫پیش از انکه جنگ جهانی اغاز شده و او و خانواده اش‬ ‫به س��وئیس برگردند‪ ،‬زینت خبردار شد که پیر بالمن‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫طراح معروف س��ال های دور برای مادرش بوتیکی باز‬ ‫کرده و برای خیاط خانه های پاریس لباس طراحی می کند‪.‬‬ ‫البته بالمن ان روزها چندان شناخته شده و معروف نبود‬ ‫و اش��نایی دخترک ایرانی با او به ای��ن خاطر بود که از‬ ‫مشتریان مادر بالمن به حساب می امد‪.‬‬ ‫جهانشاه از این مادر و فرزند هنرمند خواست مدتی در‬ ‫کنارش��ان با طرز برش و دوخت انها اش��نا شود‪ .‬با این‬ ‫تقاضا موافقت ش��د و در مدت یک ماه این دختر ایرانی‬ ‫به رموز خیاطی مدرن و همین طور طرز اداره یک بوتیک‬ ‫پی برد‪ .‬همین قضایا به او کمک کرد تا یک سال پس از‬ ‫بازگشت به وطنش بتواند اولین بوتیک ایرانی را در تهران‬ ‫تاسیس کرده و نام خود را به عنوان اولین کسی که پای مد‬ ‫را به ایران باز کرد در تاریخ ثبت کند‪.‬‬ ‫نمایشی که خیاط خانه او را معروف کرد‬ ‫ب��ا فرس��تادن کارت دع��وت و پیغام و چن��د تلفن به‬ ‫خانم های معتبر‪ ،‬زینت موفق ش��د پای حدود ‪ 15‬نفر از‬ ‫زنان سرشناس شهر را به نمایش افتتاحیه خیاط خانه اش‬ ‫باز کند‪ .‬بیش��تر این خانم ها از فرن��گ رفته ها بودند و با‬ ‫نمایش مد لباس اشنایی داشتند‪.‬‬ ‫در این مراس��م ‪ 90‬دست لباس زنانه مخصوص صبح‪،‬‬ ‫عصر و شب به نمایش گذاشته شد‪ .‬معرفی لباس ها را هم‬ ‫خود جهانشاه برعهده داشت و موقع نمایش هر کدام اسم‬ ‫و توضیحاتی درباره شان می داد‪ .‬نام تمام این لباس های‬ ‫ایرانی از روی فصول س��ال یا گل ها انتخاب ش��ده بود‪،‬‬ ‫هر چند جنس پارچه هایشان مثل تمام پارچه های مصرفی‬ ‫ان س��ال ها فرنگی بود و مت��ری ‪ 20‬تا ‪ 25‬تومان‪ ،‬قیمت‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫اقتصادی را هم نباید نادیده گرفت چه بسا کشورهای‬ ‫اس��یایی مدهایی را به کش��ورهای مختلف یا حتی به‬ ‫خود ایران وارد کرده اند که تاثیر و بقای بیشتری داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫برای جلوگیری ا ز ترویج مد و مدگرایی چه راه هایی‬ ‫را برمی شمرید؟‬ ‫پدیده مد قابل مقابله و پیشگیری نیست و هرگز هیچ‬ ‫دولت‪ ،‬حکومت یا قوه قهریه ای قادر نیس��ت با مد و‬ ‫مدطلبی مبارزه کند چراکه فرهنگ ها زنده هس��تند و‬ ‫این مدها در ارتباط فرهنگی و الیه های فرهنگ برخی‬ ‫تغییرات را پذیرا می ش��وند و امکانپذیر نیست که یک‬ ‫حکوم��ت به مقابله تام برخی��زد و به صرفه اقتصادی‬ ‫هم نیست‪.‬‬ ‫برای اینکه از عوارض نامطلوب مد جلوگیری ش��ود‬ ‫معموال دس��تگاه های فرهنگی اق��دام به جهت گیری‪،‬‬ ‫نظ��ارت‪ ،‬هدایت و تا اندازه ای جهت بخش��ی به مد و‬ ‫مدطلب��ی می کنند و این صحیح ترین کاری اس��ت که‬ ‫دولت ها می توانند انجام دهند‪ .‬ریشه کنی مد امکان پذیر‬ ‫نیس��ت اما مقابله ب��ا مدطلبی امکان پذی��ر و برعهده‬ ‫دستگاه های فرهنگی است‪.‬‬ ‫پیشنهاد شما به عنوان جامعه شناس مدیریت مدگرایی‬ ‫چیست؟‬ ‫این مدیریت باید به طور غیرمس��تقیم باش��د و دولت‬ ‫حتی المق��دور باید دخالت مس��تقیم خ��ود را جز در‬ ‫م��واردی که ارزش های اجتماعی لگدمال می ش��وند‪،‬‬ ‫کاهش دهد‪ .‬صداوس��یما در این زمینه نقش فعال تری‬ ‫را ایف��ا می کن��د و نکت��ه اخر درخص��وص تعامالت‬ ‫فرهنگی و ارتباطات با کشورهای دیگر است که باید‬ ‫درخصوص ان مراقب باشیم‪.‬‬ ‫مد لباس های طراحی شده توسط جهانشاه هم بیشتر‬ ‫مطابق مد کریستین دیور بود‪ .‬او در این باره می گوید‪:‬‬ ‫دی��ور در ان موق��ع مد جدیدش را ب��ا دامن های بلند‬ ‫عرضه کرده بود و اغلب لباس ها دامن بلند ب ا ترک های‬ ‫باریک بودند‪.‬‬ ‫این لباس ها بیشتر به رنگ سیاه و قهوه ای و قیمتشان به‬ ‫عنوان مثال برای پیراهن بعدازظهر ‪ 50‬تومان و پالتوها‬ ‫‪ 100‬تومان بود‪ .‬نمایش دو س��اعت و نیم طول کشید‬ ‫و اتفاقا نه تنها خانم های حاضر در مجلس‪ ،‬بلکه تمام‬ ‫انها که وصف نمایش خیره کننده خیاط خانه جهانشاه را‬ ‫شنیده بودند‪ ،‬استقبال زیادی از جادوی مد او کردند‪.‬‬ ‫اولین مانکن ها‬ ‫مانکن های��ی که باید لباس های این برنامه بر تن انها‬ ‫نمایش داده می شد از بین خانم ها و دختران دوست‬ ‫و اشنا انتخاب شده بودند‪ .‬خوشبختانه چون محیط‬ ‫خیاط خان��ه و این برنامه خ��اص کامال زنانه بود‪ ،‬از‬ ‫طرف خان��واده این مانکن های اماتور و خودش��ان‬ ‫مخالفتی صورت نگرفت‪ .‬اما به هر حال اموزش طرز‬ ‫راه رفتن‪ ،‬ایستادن و نمایش لباس دردسرهای زیادی‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫زینت جهانشاه عقیده جالبی در مورد مد و بازگشت ان‬ ‫در دوره های زمانی متوالی دارد‪ .‬از دیدگاه او‪ ،‬مد س��یر‬ ‫دورانی دارد‪ ،‬مثال خیلی از مدل های مجموعه او پس از‬ ‫سال ها دوباره متداول شدند‪.‬‬ ‫او اعتقاد داشت در پیروی از مد نباید زیاده روی کرد‪.‬‬ ‫شیک پوشی خوب است ولی نباید خیلی االمد شد‬ ‫و دربست و چش��م بسته از مد پیروی کرد‪ .‬همیشه‬ ‫پیرو مد بودن‪ ،‬زیبایی نمی اورد‪ ،‬بلکه رعایت اعتدال‬ ‫و شخصیت در لباس پوشیدن است که یک خانم را‬ ‫برازن��ده جلوه می دهد‪ .‬به اعتق��اد او‪ ،‬یکی از اصول‬ ‫شیک پوش��ی خانم ها همان ساده پوش��ی و رعایت‬ ‫تعادل مد است‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫هفت‬ ‫حرکت دانشجویی برای حفظ حجاب و ارزش های اسالمی‬ ‫بومی سازی مد‬ ‫ی در این دانشگاه است که ان را‬ ‫اینجا دانشگاه الزهراست و پشت صحنه همایش لباس ایرانی و اسالم ‬ ‫تا رو پود پارسی نام گذاشته اند‬ ‫دنیا سهرابی‬ ‫مدل ها به س��رعت از پله ه��ا پایین می ایند و به اتاق‬ ‫رختکن می روند؛ جایی که نزدیک به ‪ 20‬نفر طراح‬ ‫لباس و ارایشگر منتظرند و به محض ورود‪ ،‬شروع‬ ‫به تشویقشان می کنند‪ .‬مدل ها لباس ها را به طراحان‬ ‫تحویل می دهند و از زمان کمی که برای اس��تراحت‬ ‫دارند استفاده می کنند تا گریم هایشان را تجدید کنند‬ ‫و برای سانس بعدی نمایش لباس اماده شوند‪ .‬اینجا‬ ‫دانشگاه الزهراس��ت و پش��ت صحنه همایش لباس‬ ‫ی در این دانش��گاه اس��ت که ان را‬ ‫ایرانی و اس�لام ‬ ‫تا رو پود پارس��ی نام گذاش��ته اند‪ .‬این همایش که به‬ ‫مدت چهار روز در دانش��گاه الزهرا برگزار شد‪ ،‬در‬ ‫واقع نمایشگاهی از اثار دانشجویان رشته طراحی و‬ ‫دوخت بود که دو روز ان با نمایش زنده لباس همراه‬ ‫بود و در چهار س��انس‪ ،‬طراحان‪ ،‬لباس های خود را‬ ‫توس��ط مدل ها به نمای��ش گذاش��تند‪ .‬د ر کنار این‬ ‫نمایش که در سالن مشرق برگزار شد‪ ،‬نمایشگاهی‬ ‫از اثار دانش��جویان و اس��تادان دانشگاه برپا شد که‬ ‫شامل اثار هنری در زمینه طراحی لباس و زیور االت‬ ‫و طراحی پارچه بود‪ .‬همایش تار و پود پارسی که با‬ ‫استقبال بسیار خوبی مواجه شد روز ‪ 15‬اردیبهشت‬ ‫به پایان رس��ید‪ .‬برگزاری همایش سخت تر از انچه‬ ‫فکر می کردیم به نظر می رسید! صدف تحویلدارزاده‪،‬‬ ‫قس��مت اجرایی این نمایش لباس را برعهده داشته‬ ‫است‪ .‬او معتقد است که این نمایش پله پله ارتقا پیدا‬ ‫کرد تا به این س��طح رس��ید و مورد قبول مخاطب‬ ‫قرار گرفت‪« :‬اولین بار که با مدیر دانش��گاه در مورد‬ ‫مس��ائل اجرایی همایش صحبت کردیم همه چیز با‬ ‫نتیجه کار متفاوت بود‪ .‬از من خواستند که مدل ها را‬ ‫‪54‬‬ ‫از میان دانشجویان انتخاب کنم و طراح ها هم فقط از‬ ‫دانشجویان و استادان دانشگاه باشد‪ .‬در حالی که چنین‬ ‫چیزی سطح کار را به شدت پایین می اورد‪ ».‬اما نهایتا‬ ‫صدف موفق ش��د مسئوالن دانش��گاه را توجیه کند تا‬ ‫از مدل های حرفه ای و اموزش دیده اس��تفاده کنند و‬ ‫همچنین از طراحان جوان دیگر که خارج از دانشگاه‬ ‫کار می کنن��د دع��وت به عمل بیاورند ت��ا فضا حالت‬ ‫رقابتی به خود بگیرد و سطح کار باالتر برود‪« :‬استفاده‬ ‫از مدل های حرفه ای باعث می شود که تماشاگر لباس‬ ‫را بهتر ببیند و کار طراح برایش جذابتر شود‪ .‬در عین‬ ‫حال وقتی طراحان دیگر کار ارائه بدهند هم سطح کار‬ ‫باالتر می رود و هم طراحان جوانی که محلی برای ارائه‬ ‫طرح های خود ندارند‪ ،‬تحت حمایت قرار می گیرند‪».‬‬ ‫صدف تحویلدارزاده اما از فشرده بودن کار می گوید‪:‬‬ ‫«زمان بس��یار کمی داشتیم‪ .‬گروه مدل ها به سرپرستی‬ ‫خانم اس��کندریان از دو هفته قبل از اجرا تمرین خود‬ ‫را اغاز کردند و ما فقط چند روز قبل از اجرا را برای‬ ‫زدن استیج و نورپردازی وقت داشتیم‪ .‬قرار شد که نام‬ ‫طراحان لباس کنار اس��تیج به وسیله پروجکشن اعالم‬ ‫ش��ود‪ .‬خود استیج هم ‪ 17‬متر بود که تکمیل کردن ان‬ ‫تا ساعاتی قبل از نمایش ادامه داشت‪ .‬ولی خوشبختانه‬ ‫همه چیز به موقع و در س��طح حرفه ای انجام ش��د و‬ ‫برنامه بدون کوچکترین ایرادی اجرا شد‪».‬‬ ‫برند الزهرا؛ طرحی فراملی‬ ‫اینک��ه مس��ئوالن دانش��گاه الزهرا تصمی��م گرفته اند‬ ‫اموزش های دانش��جویان را به مرحله اجرایی نزدیک‬ ‫کنند طرح بس��یار جالبی است که قرار است هر شش‬ ‫ماه یک بار تکرار شود‪ .‬اما فعالیت دانشگاه قرار نیست‬ ‫ب��ه همین ج��ا ختم ش��ود و مدیران دانش��گاه طرحی‬ ‫فراملی پیش رو دارند‪ .‬قرار اس��ت این دانش��گاه با‬ ‫کمک دانشجویان خود در رشته های طراحی دوخت‬ ‫و طراح��ی پارچه برندی تحت عنوان برند الزهرا را‬ ‫ابتدا در س��طح ملی و سپس در س��طح منطقه ای و‬ ‫جهانی ایجاد کنند که پوش��ش اس�لامی و سنتی و‬ ‫بومی ایران را نشان دهد‪ .‬رئیس دانشگاه الزهرا پس‬ ‫از اجرای نمایش اعالم کرد که از طراحی ها استقبال‬ ‫خوبی به عمل امده بود تا جایی که سه شرکت معتبر‬ ‫برای عقد قرارداد طراحی لباس فرم با دانشگاه اعالم‬ ‫تمای��ل کرده اند‪ .‬عاطفه ممبین��ی‪ ،‬دبیر انجمن علمی‬ ‫دانشجویی طراحی پارچه و لباس و رئیس کارگروه‬ ‫معین میراث فرهنگی درباره این طرح می گوید‪« :‬این‬ ‫طرح هنوز در مرحله بررسی است و مشخص نیست‬ ‫که به تصویب برسد یا نه‪ .‬موضوع فقط طراحی یک‬ ‫مارک و یک اسم نیست که به همین سادگی باشد‪ ،‬در‬ ‫این طرح قرار است برند سازی به معنای حرفه ای ان‬ ‫صورت بگیرد که نیاز به هزینه باال و امکانات زیادی‬ ‫دارد‪ ».‬طبق این طرح‪ ،‬دانش��گاه مرکزی را تاس��یس‬ ‫می کند که طراحان جوان چه فارغ التحصیل دانشگاه‬ ‫و چ��ه خارج از ان می توانند در این مرکز طرح های‬ ‫خود را به ثبت جهانی برسانند‪« :‬ما نمی خواهیم این‬ ‫طرح مختص دانشجویان یا فارغ التحصیالن دانشگاه‬ ‫باش��د‪ ،‬براس��اس این طرح‪ ،‬همه طراحان جوان که‬ ‫مزون لباس و قدرت کسب و کار به تنهایی را ندارند‬ ‫تحت حمایت قرار می گیرند و می توانند طراحی های‬ ‫خود را در س��طح جهان��ی ارائه کنند که این امکانی‬ ‫است که تا به حال هیچ برند لباس زنانه ای در ایران‬ ‫در اختیار نداشته است‪».‬‬ ‫برندسازی؛ از طرح تا واقعیت‬ ‫ ب��رای اج��رای این ط��رح‪ ،‬ملزومات بس��یار زیادی‬ ‫وجود دارد‪ .‬به غیر از تاسیس مرکزی برای شناسایی‬ ‫اس��تعدادهای طراحی و به کارگیری انها‪ ،‬الزم است‬ ‫مرکزی نیز برای جذب اس��تعدادهای مدلینگ وجود‬ ‫داشته باش��د تا این برند برای ارائه محصوالت خود‬ ‫امکانات الزم را داش��ته باش��د‪ .‬در کنار این‪ ،‬این برند‬ ‫نیاز به ارائه جهانی دارد که هزینه های خاص خودش‬ ‫را دارد‪ .‬ب��رای اینکه طرح های این طراحان قابل ارائه‬ ‫در جهان باشد‪ ،‬باید این طراحان به سطح حرفه ای و‬ ‫مقبولی دست یابند تا بتوانند این تلفیق پوشش سنتی‬ ‫و بومی ایرانی و پوشش اسالمی را به نحو قابل قبول‬ ‫در سطح جهانی ارائه کنند‪ .‬برای اینکه این برند بتواند‬ ‫در س��طح جهانی کار کند نیاز به رقابت با بسیاری از‬ ‫برندهای معروف دارد که عالوه بر لباس های معمولی‪،‬‬ ‫لباس هایی هم برای افراد محجبه طراحی می کنند که‬ ‫معموال با اس��تقبال هم مواجه می ش��ود‪ .‬اما مسئوالن‬ ‫دانش��گاه عقی��ده دارند ک��ه این برند اول در س��طح‬ ‫منطقه و س��پس در سطح جهان مطرح خواهد شد و‬ ‫امیدوارند که به زودی این برند را پشت ویترین های‬ ‫معتبر جهان ببیند‪ ،‬ولی مطمئنا این طرح اگر شروع به‬ ‫کار کند زمان بسیاری خواهد برد تا به این سطح برسد‬ ‫و مانند برندهای مطرح جهان معروف شود و طی این‬ ‫م��دت این مرکز نیاز به پش��توانه مالی محکمی برای‬ ‫بقا دارد‪ .‬خانم ها‪ ،‬همیش��ه دوست دارند که لباس انها‬ ‫منحص��ر به فرد و جالب توجه باش��د و همین حس‬ ‫باع��ث رونق کار طراح��ان لباس اس��ت‪ .‬خانم های‬ ‫با حجاب هم دوس��ت دارند در کن��ار حفظ حجاب‬ ‫و ارزش های اس�لامی‪ ،‬لباس های شیک و مد روز و‬ ‫همچنین حق انتخاب مناس��ب هر نوع س��لیقه ای را‬ ‫داشته باش��ند‪ .‬با اجرای طرح های اینچنینی‪ ،‬می توان‬ ‫لباس های بومی و سنتی بس��یار زیبای ایرانی را احیا‬ ‫کرد و فرهنگ این نوع پوشش را رواج داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫جامعه‬ ‫سیر تحول مد از قاجار تا به امروز‬ ‫از هیپی گری تا سبیل های داگالسی‬ ‫صادق امیری‬ ‫بعضی اعتقاد دارند که مد سیر دورانی دارد و هر ‪ 10‬سال‬ ‫مدهای قدیمی با تغییرات تازه وارد بازار می ش��وند‪ .‬این‬ ‫را با نگاهی به نحوه پوش��ش مردم در سال های گذشته‬ ‫می ت��وان فهمید‪ .‬در هر دوره یک مد جدید می اید و این‬ ‫ش��امل مدل مو و لباس و حتی عقی��ده و طرز بیان هم‬ ‫می شود‪ .‬شاید برای خیلی از ما جالب باشد که بدانیم از‬ ‫دوره قاجار تا به امروز جوان های ایرانی از چه نوع مدی‬ ‫پیروی می کردند و چه می پوشیدند‪.‬‬ ‫پیروی قاجاری ها از هیپی های غربی‬ ‫اولین برگ از تاریخ مد و مدگرایی در ایران از دوره قاجار‬ ‫اغاز ش��د‪ .‬در این دوره مد و مدگرایی مختص به دربار‬ ‫و درباری��ان بود و این امر مردم ع��ادی را از درباریان و‬ ‫ثروتمن��دان جدا می س��اخت‪.‬‬ ‫در اواخ��ر دوره قاج��ار تج��دد‬ ‫و مدگرایی به م��ردم عادی هم‬ ‫سرایت کرد و با ایجاد مغازه های‬ ‫خیابان جمهوری و شکل گیری‬ ‫طبقه متوس��ط ایرانی بحث مد‬ ‫داغ تر ش��د و هیپی گ��ری اولین‬ ‫م��دی بود که جوان��ان ایرانی از‬ ‫غ��رب اقتباس کردند‪ .‬پوش��اک‬ ‫زن��ان در دوره قاجاری��ه ش��بیه‬ ‫لباس های زندیه بوده و خیلی کم‬ ‫گرفتارتغییرشدهبود‪.‬پیراهن های‬ ‫چاکدار استین بلند دوره قبل با‬ ‫دامن های گش��اد و پرچین بلند‬ ‫که لبه دامن را به وس��یله یراق و‬ ‫گالبتون و‪ ...‬حاشیه داده‪ ،‬تزیین می کردند و کمربندی طال‬ ‫و نقره یا جواهر نشان به کمر می بستند‪ .‬در این دوره مانند‬ ‫دوره زندیه تور و کالهک زینت س��ر بوده و چادر نماز‬ ‫و چارقد هنوز معمول نشده بود‪ .‬مسافرت ناصرالدین شاه‬ ‫قاجار به روسیه و دیدن لباس های بالرین های پترزبورگ‪،‬‬ ‫ش��اه را بران داشت که زن های حرمس��رای خود را که‬ ‫لباسشان ش��امل پیراهن‪ ،‬ارخالق‪ ،‬کلیجه‪ ،‬شلیته‪ ،‬شلوار‪،‬‬ ‫جوراب‪ ،‬چارقد و کالغی بود‪ ،‬به این لباس دراورد‪.‬‬ ‫جنگ ه��ای ایران و روس‪ ،‬روابط ایران را که س��ال ها به‬ ‫دلی��ل جنگ های داخلی از اوض��اع جهانی بی خبر بود‪،‬‬ ‫گسترش داد و رفت و امد خارجی ها بیشتر شد‪ .‬از طرفی‬ ‫هم اعزام محصالن ایرانی به خارج از کش��ور‪ ،‬انها را با‬ ‫س��بک زندگی غربی اش��نا کرد‪ .‬همین رفت و امدها به‬ ‫دربار و ارتباط خارجیان با ایرانیان در نوع پوشش مردان‬ ‫هم تاثیر گذاش��ت و کم کم اس��تفاده از پیراهن و کفش‬ ‫چرمی معمول ش��د‪ .‬کم کم پای کراوات و پاپیون و کت‬ ‫و ش��لوار به جای ردا و قبا به خانه های ایرانیان باز شد‪.‬‬ ‫ی مردانه معمول و متداول در عصر قاجارها‬ ‫لباس رس��م ‬ ‫برای تمام طبقات ش��ال کاله و جبه بود‪ .‬شال کاله نوعی‬ ‫عمام��ه بود که ریش��ه قدیمی و تازی داش��ت‪ .‬از زمان‬ ‫اغا محمدخان به بعد‪ ،‬شال کاله و جبه و ترمه چافجوری‬ ‫از ماهوت گلی و کفش ساقری‪ ،‬لباس رسمی به حساب‬ ‫می امد و رنگ ش��ال و جبه اختیاری بوده است‪ .‬در عهد‬ ‫ناصری‪ ،‬چاقچ��وری به جوراب ماه��وت کلی و کفش‬ ‫س��اقری به کفش دستک دار تبدیل ش��د ولی شال کاله‬ ‫و جبه تغییر نکرد‪ .‬لباس معم��ول زن ها در دوره قاجار‪،‬‬ ‫س��رپوش چادرقدی بود که سر و موی بافته بلند انها را‬ ‫از نظرها می پوشاند‪ .‬انها وقتی می خواستند از خانه بیرون‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫بروند‪ ،‬چاقچوری که زیر جامه در ان بگنجد به پا و چادر‬ ‫سیاهی بر سر و روبنده ای از پارچه سفید باالتنه جواهر که‬ ‫از پشت سر انها می درخشید‪ ،‬به صورت می زدند‪.‬‬ ‫ورود بدون کراوات ممنوع‬ ‫تغییرات کلی تر در وضعیت حجاب و پوش��ش ظاهری‬ ‫از زمان پهلوی ش��روع ش��د و در زمان رضا خان به اوج‬ ‫خود رسید‪ .‬اواخر قرن نوزدهم میالدی تالش های زیادی‬ ‫برای تغییر پوشش از س��وی حکومت صورت گرفت‪.‬‬ ‫مخصوصا پس از انقالب مشروطه که بسیاری از مردان‬ ‫به خارج سفر کرده بودند پوشش اروپایی و پوشیدن کت‬ ‫و ش��لوار‪ ،‬پاپیون و کراوات را پذیرا شدند‪ .‬در ‪ 29‬بهمن‬ ‫‪ 1301‬مجلس الیحه ای را تصویب کرد که همه کارکنان‬ ‫خدمات ش��هری‪ ،‬اعضای کابینه و نمایندگان مجلس را‬ ‫ملزم به پوش��یدن پوشاک دوخت ایران در طول ساعات‬ ‫کار می کرد‪ .‬در چهار مهر ‪1307‬کابینه مقرر کرد که تمام‬ ‫مردهای ایرانی به طور یکدست و به سبک غربی لباس‬ ‫بپوش��ند‪ .‬تن پوش های بیرونی سنتی مانند شال ها‪ ،‬قباها‪،‬‬ ‫س��رداری ها و لباده ها‪ ،‬با کت جایگزین شد‪ .‬شلوارهایی‬ ‫که به طور سنتی از پارچه سیاه جناغی یا مشابه ان دوخته‬ ‫می شد با ش��لوار و کمربند غربی جایگزین شدند‪ .‬تمام‬ ‫کارمن��دان دولت و دانش اموزان پس��ر‪ ،‬کاله های لبه دار‬ ‫اس��توانه ای معروف به کاله پهلوی را به جای کاله های‬ ‫خز مرس��وم به س��ر کردند‪ .‬فق��ط روحانیون‪ ،‬ش��امل‬ ‫اس��تادان مدارس‪ ،‬طالب دینی و زعمای س��ایر مذاهب‬ ‫به رسمیت ش��ناخته ش��ده از این حکم ک��ه در روز اول‬ ‫فروردین ‪ 1308‬در ش��هرها و یک سال بعد در دهات و‬ ‫مناطق روستایی اجرا شد‪ ،‬معاف بودند‪.‬‬ ‫از خرداد تا تی��ر ‪ 1313‬پهلوی اول ا ز ترکیه دیدن کرد و‬ ‫در انجا عمیقا تحت تاثیر برنامه های کمال اتاتورک برای‬ ‫مدرنیزه کردن قرار گرفت‪ .‬او مصمم شد ایرانی ها همچون‬ ‫اروپایی ها لباس بپوشند‪ .‬او در ترکیه دستوری خطاب به‬ ‫نخس��ت وزیر وقت صادر کرد که مقرر می داشت از ان‬ ‫پس تمام کارگران ایرانی کاله های لبه دار به سبک اروپایی‬ ‫ب��ر س��ر بگذارند و توجیه او این ب��ود که لبه پهن کاله‪،‬‬ ‫کارگران��ی را که در ه��وای ازاد کار می کردند از افتاب‬ ‫سوختگی حفظ می کند‪ .‬در ‪ 16‬تیر ‪ 1334‬حکم کابینه‪ ،‬به‬ ‫سر گذاشتن این کاله را برای تمام مردان اجباری ساخت‬ ‫و به این ترتیب جای کاله پهلوی را گرفت‪ .‬این دستور که‬ ‫به شدت اعمال می شد مقاومت های زیادی را خصوصا در‬ ‫استان هابرانگیخت‪.‬‬ ‫لباس رسمی در این دوران از کاله پهلوی بدون عالمت‬ ‫ممی��زه یا با رنگ های زننده‪ ،‬لب��اس کوتاه اعم از نیم تنه‬ ‫یق��ه عربی یا یقه برگردان و پیراهن و ش��لوار بود‪ .‬اولین‬ ‫ن��وع لباس اروپای��ی زنان‪ ،‬لباس یک تک��ه بلند(میدی)‬ ‫بدون برش در کمر اس��ت‪ .‬هم��راه این لباس ها مصرف‬ ‫انواع کاله های لبه دار کوچک و بزرگ عمومیت داش��ته‬ ‫و قس��متی از پوشش جدا نش��دنی خانم های این دوره‬ ‫محسوب می شد‪.‬‬ ‫سال ‪ ،1343‬کت و شلوار با پاچه های گشاد‪ ،‬سال ‪،1344‬‬ ‫لباس های باالتنه کوتاه و قد ‪ 20 ،10‬س��انتی متری باالی‬ ‫زانو‪ ،‬پارچه های چارخانه‪ ،‬راه راه و نیز استفاده از پوست‬ ‫و به همین ترتیب طی س��ال های اتی تا س��ال ‪ ،57‬انواع‬ ‫مدهای س��یاه و سفید‪ ،‬شنل‪ ،‬ش��ال گردن‪ ،‬مد جیپسی (‬ ‫ب��ا الهام از کولی ه��ا)‪ ،‬دامن ترک میدی و ش��یوع مجدد‬ ‫لباس ه��ا و دامن های کوتاه و باالی زانو‪ ،‬ش��لوار کوتاه‪،‬‬ ‫لب��اس حاملگی برای غیر حامله ها‪ ،‬ش��لوار جین‪ ،‬انواع‬ ‫دامن شلواری‪ ،‬دامن های تنگ با چکمه های کوتاه‪ ،‬یقه های‬ ‫عموما بسته بابرگردان لین‪ ،‬انواع‬ ‫تونیک و شلوار ادامه یافت‪.‬‬ ‫در جست وجوی‬ ‫مارک های معروف‬ ‫در این دوره زنان عالوه بر چادر‬ ‫از پوششی استفاده کردند که اندام‬ ‫با لباس های مناس��ب و مطابق با‬ ‫س�لایق افراد و موی س��ر نیز با‬ ‫روسری پوشیده می شد‪ .‬در دهه‬ ‫چه��ل و پنجاه ک��ه فعالیت های‬ ‫انقالبی و مبارزات چریکی مخفی‬ ‫پدید ام��د‪ ،‬حجاب اس�لامی به‬ ‫عنوان یک الگ��وی ایدئولوژیک‬ ‫و هویت��ی زن مس��لمان انقالبی‬ ‫م��ورد توجه قرار گرفت‪ .‬در س��ال های پیش از انقالب‪،‬‬ ‫همزمان با گسترش موج اسالم گرایی در دانشگاه ها و در‬ ‫میان جوانان‪ ،‬پوشش نوین (مانتو و روسری) نیز به رغم‬ ‫خواس��ت رژیم پهلوی رواج بیشتری یافت‪ .‬نوع نگرش‬ ‫حکومت به مد و مدگرایی می تواند نقش ان را در جامعه‬ ‫افزایش یا کاهش دهد‪.‬‬ ‫حکومت اس�لامی بع��د از انقالب با اجرای یکس��ری‬ ‫برنامه های خاص اجتماعی توانست یک نوع نگرش را‬ ‫در جامعه انتشار داده و بدین طریق با ایجاد ممنوعیت ها‬ ‫و محدودیت ه��ای خ��اص ان زمان در جامعه‪ ،‬اقش��ار‬ ‫مختلف جامعه را به هماهنگی و تطابق با فرهنگ اسالمی‬ ‫و حکومت اس�لامی دعوت کرد‪ .‬نس��ل س��وم کشور‬ ‫لباس هایی با نوشته ها و مارک های معروف را می پوشند‬ ‫ت��ا بلکه بدین طریق با این نوع پوش��ش بتوانند خود را‬ ‫با ش��رایط موجود وف��ق دهند که در واق��ع ان را نوعی‬ ‫تجدد خواهی و نوگرایی به حساب می اورند‪ .‬در سال های‬ ‫اخیر دوب��اره الگو ب��رداری از مدل های غرب��ی در میان‬ ‫جوانان رواج یافته و موج جدیدی از تهاجم فرهنگی به‬ ‫ممالک اسالمی اغاز شده است‪ .‬این الگوبرداری ها شامل‬ ‫پوشش و ارایش ظاهری است‪ .‬در این دوره شلوارهای‬ ‫جین ابی رنگ و تی ش��رت های مارک دار قسمت اعظم‬ ‫پوشش پسر ها و شال و روسری های رنگی و مانتو های‬ ‫رنگی عمده ترین انتخاب دختران را تشکیل می دهد‪ .‬از‬ ‫دوره کاله ش��اپو‪ ،‬موی بریانتین زده و سبیل داگالسی تا‬ ‫خط ریش سوزنی و ریش لنگری راه درازی در عرصه مد‬ ‫و عرضه کاالهای زیبایی‪ ،‬ارایش��ی و بهداشتی طی شده‬ ‫اس��ت‪ .‬مهم این اس��ت که بتوان هویت ایرانی را در این‬ ‫هجمه فرهنگی حفظ کرد‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫هفت‬ ‫به بهانه اظهارات جدید محمد جواد الریجانی در مورد احمدی نژاد‬ ‫اقای خاص‬ ‫محمدجواد الریجانی همواره چهره ای خبرساز بوده است‪ .‬چه در معاونت وزارت امور خارجه باشد‪ ،‬چه‬ ‫در مجلس شورای اسالمی و چه زمانی که به عنوان دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و در کسوت‬ ‫یک استاد دانشگاه فعالیت کند‬ ‫‪56‬‬ ‫دکتر محمد جواد الریجانی‪ ،‬سیاس��تمدار و نظریه پرداز‬ ‫سیاس��ی در سال ‪ 1330‬در نجف اش��رف متولد شد‪.‬‬ ‫او فرزند ارشد ایت اهلل میرزا هاشم املی است و چهار‬ ‫برادر دیگر به نام های علی‪ ،‬صادق‪ ،‬باقر و فاضل دارد‪.‬‬ ‫پ��درش برای تحصی�لات حوزوی به نجف اش��رف‬ ‫مهاجرت کرده ب��ود و از این رو فرزندانش همانجا به‬ ‫دنیا امدند‪.‬‬ ‫مادر الریجانی ها نیز خواهر ایت اهلل حسن زاده املی از‬ ‫عرفا و عالمان برجسته حوزه علمیه قم است‪.‬‬ ‫محمد ج��واد الریجانی پ��س از گذراندن تحصیالت‬ ‫مقدمات��ی‪ ،‬ابتدا برای تحصیالت دینی به حوزه علمیه‬ ‫رفت تا راه پدر را در پیش بگیرد‪ ،‬اما پس از چندی در‬ ‫رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته‬ ‫شد و تحصیالت دانشگاهی خود را اغاز کرد‪.‬‬ ‫پس از اخذ مدرک لیسانس‪ ،‬برای تحصیالت تکمیلی‬ ‫به امریکا رفت و دکترای ریاضیات خود را از دانشگاه‬ ‫برکلی در فلوریدا گرفت‪.‬‬ ‫محم��د ج��واد الریجانی ت��ا کنون چندی��ن کتاب از‬ ‫جمله «مقوالتی در اس��تراتژی ملی»‪« ،‬نقد دینداری و‬ ‫مدرنیسم»‪« ،‬نظم بازی گونه (بحثی در تحوالت جهان‬ ‫معاصر)» و «تدین‪ ،‬حکومت و توسعه» تالیف و منتشر‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫وی اوایل دهه ش��صت و در اولین سال های پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی نظریه ام القری را مطرح کرد‪.‬‬ ‫بر اساس این نظریه‪ ،‬جهان اسالم یک امت واحد است‬ ‫و کشوری که بتواند با تشکیل حکومت اسالمی سطح‬ ‫رهبری خود را از مرزهای س��رزمینی اش فراتر برد در‬ ‫موقعیت ام القری جهان اس�لام ق��رار می گیرد‪ .‬از نظر‬ ‫مبتکران این نظریه‪ ،‬ایران پس از انقالب اس�لامی در‬ ‫چنین جایگاهی قرار گرفته اس��ت و امام با تاس��یس‬ ‫حکومت مبتن��ی بر والیت فقیه در دو جایگاه رهبری‬ ‫ایران و رهبری امت اس�لام قرار گرفت‪ .‬به این ترتیب‬ ‫حکومت ایران بایس��تی عالوه ب��ر منافع ملی به منافع‬ ‫جهان اس�لام نیز بپردازد و دیگر کشورها نیز موظفند‬ ‫از ایران به عنوان ام القرای جهان اسالم حمایت و دفاع‬ ‫کنن��د‪ .‬در صورتی که میان منافع ام القری و منافع امت‬ ‫تعارضی پی��ش اید‪ ،‬منافع امت همواره مقدم اس��ت‪،‬‬ ‫مگر در حالتی که مس��اله بر سر حفظ نظام اسالمی در‬ ‫ام القری باشد‪.‬‬ ‫گفته می شود محمد جواد الریجانی فناوری اینترنت را‬ ‫به ایران وارد کرده است‪.‬‬ ‫دکتر سیاوش شهشهانی‪ ،‬استاد دانشگاه صنعتی شریف‬ ‫و قائ��م مقام س��ابق مرک��ز تحقیق��ات فیزیک نظری‬ ‫و ریاضی��ات‪ ،‬در این باره می گوید‪« :‬س��ال تحصیلی‬ ‫‪ 67-68‬برای گذراندن فرصت مطالعاتی به ایتالیا رفته‬ ‫بودم و برای نخس��تین بار با شبکه اینترنت اشنا شدم‪.‬‬ ‫البته ان سال تب ایمیل و اینترنت در اکثر دانشگاه های‬ ‫ای��ران فراگیر ش��ده بود‪ .‬بعد از بازگش��ت به ایران به‬ ‫عضویت هیات علم��ی مرکز تحقیقاتی فیزیک نظری‬ ‫و ریاضیات درامدم‪ .‬سال ‪ 68‬بود که دکتر محمد جواد‬ ‫الریجانی‪ ،‬رئیس این مرکز‪ ،‬همت کردند و اینترنت را‬ ‫به ایران اوردند‪ .‬من هم به عنوان جانش��ین ایشان در‬ ‫این طرح همکاری کردم‪ .‬ایش��ان شجاعت باالیی در‬ ‫این رابطه نشان دادند‪ .‬به ویژه وقتی اولین اتصال برقرار‬ ‫ش��د‪ .‬ان زمان الزم بود تعهد نامه هایی را امضا کنیم از‬ ‫جمله اینکه مانع عبو ر ترافیک هیچ کش��وری نشویم‪.‬‬ ‫ان زمان کمتر کسی جرات امضای این تعهد نامه ها را‬ ‫داشت‪ .‬بی شک پشتیبانی و جایگاه سیاسی و اجتماعی‬ ‫دکتر الریجانی‪ ،‬نقش موث��ری در راه اندازی اینترنت‬ ‫داش��ت‪ .‬ایشان همیش��ه به مسئوالن سیاس��ی یاد اور‬ ‫می شدند که شبکه اینترنت در خدمت محققان و مراکز‬ ‫علمی اس��ت و ممانعت از ان‪ ،‬ایستادن در مقابل روند‬ ‫توسعه علمی کشور است‪».‬‬ ‫او در دوره ه��ای دوم‪ ،‬چه��ارم و پنج��م موفق ش��د‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫رای اعتماد م��ردم را برای نمایندگی مجلس کس��ب‬ ‫کن��د و به پارلم��ان راه یابد‪ .‬در مجل��س پنجم‪ ،‬مرکز‬ ‫پژوهش های مجلس را پایه گذاری کرد و خود ریاست‬ ‫ان را عهده دار ش��د‪ .‬وی در دوره ای رئیس کمیسیون‬ ‫سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس نیز بود‪.‬‬ ‫زمانی ک��ه دکت��ر والیتی‪ ،‬وزی��ر امور خارج��ه بود‪،‬‬ ‫الریجانی معاونت دستگاه دیپلماسی را بر عهده داشت‬ ‫و پس از پذیرش قطعنامه ‪ 598‬از معاونت وزارت امور‬ ‫خارجه کنار رفت‪.‬‬ ‫الریجانی در این رابطه می گوید‪« :‬پنهان نمی کنم ضمن‬ ‫احترام وافری که برای دکتر والیتی داش��ته و دارم‪ ،‬با‬ ‫هم اختالف سلیقه خیلی سنگین داریم‪».‬‬ ‫وی س��پس راجع به این اختالف س��لیقه توضیح داد‪:‬‬ ‫«علی االصول دیپلماس��ی‏ای که من به ان اعتقاد دارم‪،‬‬ ‫دیپلماس��ی پروژه‏ای اس��ت‪ .‬ما بای��د کاری را در نظر‬ ‫بگیریم‪ ،‬دنبال ان برویم و به نتیجه برسانیمش‪».‬‬ ‫الریجان��ی علت دیگر جدای��ی از وزارت خارجه را‬ ‫قطعنامه ‪ 598‬عنوان کرد و گفت‪« :‬اقای والیتی خیلی‬ ‫نس��بت به عکس العمل مطبوعات حس��اس بود‪ ،‬اگر‬ ‫کسی یک کلمه در مطبوعات راجع به قطعنامه مطلبی‬ ‫می نوش��ت‪ ،‬ایش��ان حاضر بود این پ��روژه را متوقف‬ ‫کند‪».‬‬ ‫از مهم تری��ن ماموریت ه��ای وی در زم��ان معاونت‬ ‫وزارت ام��ور خارجه‪ ،‬س��فر به ش��وروی ب��ه همراه‬ ‫ای��ت اهلل جوادی املی‪ ،‬خانم حدیدچی دباغ و س��ایر‬ ‫اعض��ای هیات حامل پیام حضرت امام خمینی(ره) به‬ ‫گورباچف بود‪.‬‬ ‫الریجان��ی در خص��وص نق��ش خ��ود در این هیات‬ ‫می گوی��د‪« :‬البته نامه حضرت ام��ام (ره) به گورباچف‬ ‫اغاز روابط ایران با روس��یه پسامارکسیس��م بود‪ .‬ایده‬ ‫این بود که بعد از س��قوط مارکسیسم‪ ،‬ما باید به فکر‬ ‫بازسازی روابطمان با روسیه باشیم‪ .‬در این شرایط من‬ ‫در تهیه پیش نویس این نامه خدمت امام (ره) نظراتم را‬ ‫دادم‪ .‬قبل از مذاکره‪ ،‬این نامه را برای ش��وارد نادزه که‬ ‫بعدا رئیس جمهور گرجستان شد‪ ،‬توضیح دادم که این‬ ‫پیام چه معنای دیپلماسی دارد و بعدا برای گورباچف‬ ‫نیز توضیح دادم‪ ،‬لذا این پیام یک اقدام حساب شده از‬ ‫طرف حضرت امام (ره) با تیزبینی خاص ایش��ان برای‬ ‫مس��ائل بین الملل بود‪ .‬حاج احمد اقا قبل از اینکه پیام‬ ‫نهایی شود به من زنگ زد و گفت که این پیام را شما‬ ‫بگیرید و ظرف ‪ 24‬تا ‪ 48‬ساعت نظر خود را بگویید و‬ ‫بعد نهایی شود‪ .‬به حضرت امام (ره) نوشتم شما با این‬ ‫صراحتی که می فرمایید صدای شکستن استخوان های‬ ‫مارکسیس��م به گوش می رس��د‪ ،‬قرائن اگرچه نش��ان‬ ‫از ختم مارکسیس��م می دهد اما نه به این س��رعت که‬ ‫ش��ما می فرمایید‪ .‬ام��ا امام با درایت خ��ود بر نظرش‬ ‫استوار بود‪ ».‬وی در اس��تانه انتخابات دوم خرداد ‪76‬‬ ‫و در حالی که ریاس��ت مرکز پژوهش های مجلس را‬ ‫بر عهده داشت‪ ،‬با نیک براون از معاونان وقت وزارت‬ ‫خارجه انگلیس دیدار کرد‪ .‬این دیدار در رسانه های ان‬ ‫روز بحث برانگیز ش��د‪ .‬مهم تری��ن روایت از ان دیدار‬ ‫این است کهص الریجانی از نیک براون خواسته بود تا‬ ‫انگلیس از جناح راست در ایران حمایت کند‪ .‬او وعده‬ ‫داده بود که با پیروزی علی اکبر ناطق نوری منافع غرب‬ ‫در ایران تامین خواهد شد!‬ ‫محمدج��واد الریجان��ی البته خود از مذاک��ره با نیک‬ ‫ب��راون دفاع می کند‪« :‬مالقات ب��ا نیک براون‪ ،‬مالقات‬ ‫روتینی بود که داخل سفارت ما به درخواست وزارت ‬ ‫امور خارجه انجام شد‪ ،‬چون می خواستیم او بیاید سفیر‬ ‫شود‪ .‬موضوع دیدار با نیک براون را با حضور چندین‬ ‫کارش��ناس مملکت بررس��ی کردیم‪ ،‬اما این موضوع‬ ‫زمانی بود که رقبای سیاس��ی ما فکر می کردند خبری‬ ‫هس��ت و این را مستمس��ک قرار دادن��د و بداخالقی‬ ‫انتخاباتی کردند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫روزنام��ه س�لام ب��ه مدیر مس��ئولی س��ید محم��د‬ ‫موس��وی خوئینی ها ک��ه اصلی تری��ن روزنامه حامی‬ ‫س��ید محمد خاتمی بود‪ ،‬از انعکاس و انتشار خبر این‬ ‫دیدار استفاده های تبلیغاتی بسیاری برد و سعی کرد تا‬ ‫غرب را حامی جناح راست نشان دهد‪.‬‬ ‫وی در پاس��خ به اینکه مطلب ش��ما که باعث جنجال‬ ‫ش��د‪ ،‬چه بود‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬در کل چیزی که از ان‬ ‫ناراحت بودم این بود که من از جناح اصولگرا یا جناح‬ ‫راست تفس��یری را ارائه کردم که باعث شد رقبای ما‬ ‫بگویند اینها طالبان هس��تند ک��ه می خواهند روی کار‬ ‫بیایند و انها این جور تبلیغ می کردند‪».‬‬ ‫وی در دوره اصالحات به قوه قضائیه نقل مکان کرد و‬ ‫دبیری ستاد حقوق بشر دستگاه قضا را عهده دار شد‪.‬‬ ‫او هم اکنون رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی است‪.‬‬ ‫الریجانی پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم و‬ ‫اش��وب های خیابانی‪ ،‬در برابر ادعای تقلب از س��وی‬ ‫موس��وی و اصالح طلبان حامی وی ب��ه دفاع از نظام‬ ‫برخاس��ت‪ .‬ج��واد الریجانی اول تیر م��اه در برنامه ای‬ ‫تلویزیونی از میرحسین موسوی به خاطر فاقد صالحیت‬ ‫دانستن شورای نگهبان و رفتارهای سیاسی اخیر او به‬ ‫ش��دت انتقاد کرد و گفت‪« :‬چرا سیاستمداری که قبال‬ ‫مس��ئولیت داش��ته و خدمت کرده‪ ،‬دوباره وارد میدان‬ ‫می شود؟ سیاستمداران ما باالرفتن از پله های قدرت را‬ ‫بلدند‪ ،‬اما پایین امدن از ان را بلد نیستند‪».‬‬ ‫او با مش��ابه دانستن ش��رایط امروز و سال ‪ 60‬امکان‬ ‫تکرار یک بنی صدر دیگر را منتفی ندانس��ت و افزود‪:‬‬ ‫«کسی که شورای نگهبان را صالح نمی داند و به قوانین‬ ‫پایبند نیس��ت و هیچ کس را در نظام قبول ندارد‪ ،‬چرا‬ ‫وارد انتخابات می شود؟»‬ ‫الریجان��ی درب��اره تکبیرهای ش��بانه گف��ت‪« :‬تکبیر‪،‬‬ ‫زیباترین ذکر اس��ت اما وقتی که با اعالم رادیو امریکا‬ ‫س��ر داده می ش��ود‪ ،‬همانند نماز جمعه ای اس��ت که‬ ‫چهارشنبه خوانده شود‪».‬‬ ‫او در ج��ای دیگری نیز گفت که «س��ایز موس��وی و‬ ‫کروب��ی را خیلی کوچک تر از ان می بینیم که بخواهند‬ ‫جلوی این حرکت بزرگ نظام را بگیرند و این اقایان‬ ‫در مقابل این نظام سازماندهی شده بسیار کوچکند»‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬به نظر من مقام معظم رهبری حقیقتا با‬ ‫رفتار شجاعانه خود هم نظام اسالمی را حفظ کرده و‬ ‫حتی بهترین خدمت را به دموکراسی کردند که باید هر‬ ‫میهن پرستی از این واقعیت خوشحال می شد‪».‬‬ ‫ج��واد الریجان��ی چن��دی بع��د در س��خنانی گفت‪:‬‬ ‫«میرحس��ین موس��وی یکی از خطاهای بزرگ بعد از‬ ‫انق�لاب را مرتکب ش��د و جن��اح اصالح طلب را به‬ ‫س��مت معارضه با نظ��ام حرکت داد‪ .‬موس��وی اینده‬ ‫خوب سیاس��ی خود را از دست داد‪ .‬او می توانست به‬ ‫عنوان یک فرد خوب کار کند اما امروز لحن ادبیات و‬ ‫بیانیه اش‪ ،‬لحن مسعود رجوی را یافته است و عده ای‬ ‫در بیت اقای منتظری به وحدت تاکتیکی رس��یده اند و‬ ‫اشتباهاتی را مرتکب شدند‪».‬‬ ‫وی همچنی��ن در گفت وگویی‪ ،‬جنبش س��بز را همان‬ ‫کودتای مخملی دانست‪.‬‬ ‫او البته سال گذشته چندین موضع گیری در خصوص‬ ‫مسائل بین المللی داشت که بار دیگر خبر ساز شد‪.‬‬ ‫الریجانی در مهم ترین س��خنان خود درباره مس��ائل‬ ‫بین المللی‪ ،‬بهمن ماه س��ال گذش��ته در جلسه جامعه‬ ‫اس�لامی مهندس��ین‪ ،‬با انتقاد ش��دید از باراک اوباما‪،‬‬ ‫رئیس جمهور امریکا‪ ،‬او را «کاکا سیاه» خواند‪.‬‬ ‫وی در ان جلس��ه گفته بود‪« :‬زمانی که اوباما بر س��ر‬ ‫کار ام��د از تعامل و گفت وگو با ایران س��خن گفت‪.‬‬ ‫چه ش��ده که امروز این کاکا سیاه حرف از تغییر نظام‬ ‫ایران می زند‪».‬‬ ‫الریجانی البته این را هم اضافه کرد‪« :‬من نژاد پرس��ت‬ ‫نیستم اما باید یک طوری جواب این مرد را بدهم‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫هم‬ ‫سخنان خبر ساز محمد جواد الریجانی در سال ‪89‬‬ ‫ادامه یافت‪.‬‬ ‫او در همایش جنگ نرم که در مدرسه امام خمینی(ره)‬ ‫قم برگزار شد با بیان اینکه کارگزاران و اصالح طلبان‪،‬‬ ‫اقای رفسنجانی را به فالکت کشاندند‪ ،‬گفت‪« :‬زمانی‬ ‫که اقای خاتمی پیروز شد در روزنامه ها و با بیت المال‬ ‫مس��لمانان ان اقای احمق نوش��ت که اگر ما با اسالم‬ ‫پیشرفت کنیم مانند این اس��ت که با دوچرخه برویم‬ ‫به کره ماه‪».‬‬ ‫الریجانی همچنین گفت‪« :‬تفکر لیبرال افراد را شکار‬ ‫ک��رد‪ ،‬افرادی که در ای��ن دام افتادند بد نبودند و همه‬ ‫جور قش��ری از جمله روحانی‪ ،‬انقالبی و جبهه رفته‬ ‫و‪ ...‬در میان انها وجود داش��ت و نف��اق از اینجا پیدا‬ ‫شد‪ ».‬وی افزود‪« :‬اقای خاتمی زمانی که رئیس جمهور‬ ‫شد مانند حضرت مسیح(ع) شروع به صحبت کرد که‬ ‫بای��د جامعه را عالج کرد و از این حرف ها‪ ،‬اما یادش‬ ‫رفت که وظایف قانونی دارد‪».‬‬ ‫الریجانی اظهار داش��ت‪« :‬در مقابل این حرکت رهبر‬ ‫ی با تیزهوشی و صبر ف وق العاده کاری‬ ‫انقالب اس�لام ‬ ‫کردن��د که با روش ها و معیارهای نظام مردمی‪ ،‬انها را‬ ‫کنار زدند اگر غیر از این انجام می دادند گفته می ش��د‬ ‫ی نمی تواند خود را اداره کند‪،‬‬ ‫که نظام جمهوری اسالم ‬ ‫اما توانست‪».‬‬ ‫مش��اور رئیس قوه قضائیه خاطرنشان کرد‪« :‬انتخابات‬ ‫پیش امد و کارگ��زاران و اصالح طلبان زیر کت اقای‬ ‫رفسنجانی رفتند که باید خودت بیایی به میدان‪ ،‬تمام‬ ‫ارکان های سیاسی گفتند که شما خودت باید بیایی و‬ ‫این ش��خصیت را به فالکت کش��اندند‪ ».‬وی با اشاره‬ ‫به مناظره اقایان کروبی و موس��وی عن��وان کرد‪« :‬در‬ ‫این مناظره اقای کروبی رو به اقای موس��وی پرس��ید‬ ‫تو کسی هستی که تا اخر خط بایستی‪ ،‬اینکه می گفت‬ ‫م��ن باید لیدر این جریان باش��م تئ��وری اخر خط را‬ ‫نشان می دهد‪».‬‬ ‫او در کنگ��ره مل��ی عالم��ه امام��ی مازندران��ی در‬ ‫شهرس��تان بابل نیز ش��روع انحرافات را از دوره دوم‬ ‫ی هاشمی رفس��نجانی دانست و از‬ ‫ریاس��ت جمهور ‬ ‫سیاست های کارگزاران سازندگی انتقاد کرد‪.‬‬ ‫وی در مهم تری��ن بخش از س��خنان خ��ود به دفاع از‬ ‫عملک��رد دولت و ش��خص احمدی ن��ژاد در صحنه‬ ‫بین الملل��ی پرداخ��ت و گف��ت‪« :‬حی��ف اس��ت که‬ ‫رئیس جمه��وری فقط دو دوره اس��ت چون عملکرد‬ ‫احمدی ن��ژاد در ای��ن دوره بهت��ر از دوره قب��ل بوده‬ ‫است‪».‬‬ ‫صحبت های اخیر الریجانی در رسانه ها بازتاب فراوانی‬ ‫داشت تا جایی که وی سخنانش را اصالح کرد‪.‬‬ ‫او در توضیحات��ش تاکی��د ک��رده ب��ود‪« :‬دوره ه��ای‬ ‫ریاس��ت جمهوری باید محصور در دو دوره باش��د و‬ ‫با هرگونه تمدید دوره ها بر اس��اس تحلیل سیاس��ی‬ ‫و مصلح��ت نظ��ام مخالفم‪ .‬همانطوری ک��ه در زمان‬ ‫ریاست جمهوری جناب اقای هاشمی رفسنجانی وقتی‬ ‫که این مس��اله مطرح شد من جزو اولین کسانی بودم‬ ‫که با ان مخالفت کردم‪».‬‬ ‫بهمن ماه سال گذشته در جلسه جامعه‬ ‫اسالمی مهندسین‪ ،‬با انتقاد شدید از باراک‬ ‫اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‪ ،‬او را «کاکا سیاه»‬ ‫خواند‬ ‫الریجانی در کنگره ملی عالمه امامی‬ ‫مازندرانی در شهرستان بابل نیز شروع‬ ‫انحرافات را از دوره دوم ریاست جمهوری ‬ ‫هاشمی رفسنجانی دانست و از سیاست های‬ ‫کارگزاران سازندگی انتقاد کرد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫هفت‬ ‫بازخوانی نقش تاریخی میرزای شیرازی در تحریم تنباکو‬ ‫تلگرافی که از سامرا امد‬ ‫بیش از همه تبریز به کار برخاست‪ ...‬پس از تبریز اسپهان به تکان امد و پس از ان در تهران شور و‬ ‫جنبش پیدا گردید‪ .‬در همه جا علماء پیشگام بودند‪ .‬در تبریز حاج میرزاجواد‪ ،‬در اسپهان اقا نجفی و در‬ ‫تهران میرزامحمدحسن اشتیانی و دیگران پا در میان داشتند‬ ‫محمدرضا موحدی‬ ‫ش��اید اگر می��رزای ش��یرازی و حکم مع��روف او در‬ ‫تحری��م تنباکو نبود تاریخ معاصر ایران و جهان تش��یع‬ ‫نقش افرینی های علمایی چون سید عبداهلل بهبهانی‪ ،‬سید ‬ ‫محمد طباطبایی و اخوند خراس��انی در پیروزی انقالب‬ ‫مشروطه و ایت اهلل کاشانی در ماجرای ملی شدن صنعت‬ ‫نفت و‪ ...‬را شاهد نمی شد‪ .‬بدون تردید میرزای شیرازی‬ ‫مرجعی تاثیرگذار است که در زمان خود به عنوان مرجع‬ ‫واحد جهان تش��یع توانس��ت از این جای��گاه بهترین و‬ ‫ماندگارترین بهره را برای مبارزه با استبداد ببرد‪.‬‬ ‫ماج��رای تحری��م تنباک��و پس از ان ش��روع ش��د که‬ ‫ناصرالدین شاه با عقد یک قرار داد در ماه رجب سال ‪۱۳۰۷‬‬ ‫قمری (‪ ۱۲۶۸‬خورشیدی) امتیاز تنباکو را به مدت پنجاه‬ ‫سال به یکی از اتباع انگلیسی به نام تالبوت سپرد‪.‬‬ ‫اعطای این امتیاز به تالبوت کشت کاران تنباکو‪ ،‬خریداران‬ ‫و فروشندگان ان را با نگرانی و اسیب مواجه می کرد‪ .‬با‬ ‫این اقدام در حقیقت انبوه اصناف بازاریان تنباکو به یک‬ ‫ش��رکت بیگانه فروخته و این عده ناگهان متوجه شدند‬ ‫که در واقع از کس��ب و کار مستقل خود منع و تبدیل به‬ ‫فروشندگانی شده اند که در مقابل کار برای یک شرکت‬ ‫انگلیس��ی دس��تمزد دریافت می دارند‪ .‬این امتیاز پس از‬ ‫فتوای میرزای شیرازی مبنی بر حرام بودن استعمال تنباکو‬ ‫و تبعیت مردم از این فتوا‪ ،‬لغو شد و بدین ترتیب واقعه ای‬ ‫مهم در تاریخ معاصر ایران به ثبت رسید‪.‬‬ ‫فتوایی از سامرا‬ ‫ه��ر چند مورخین��ی چون فری��دون ادمی��ت در نقش‬ ‫روحانیت در این ماجرا تش��کیک کرده اند‪ ،‬ولی دیگران‬ ‫‪58‬‬ ‫نظری متفاوت دارند‪.‬‬ ‫به طوری که کس��روی با همه دش��منی اش با اس�لام و‬ ‫روحانیت چاره ای جز اعتراف به این موضوع ندارد‪ .‬وی‬ ‫درباره ماجرای تحریم تنباکو می نویس��د‪« :‬بیش از همه‬ ‫تبریز به کار برخاست‪ ...‬پس از تبریز اسپهان به تکان امد و‬ ‫پس از ان در تهران شور و جنبش پیدا گردید‪ .‬در همه جا‬ ‫علماء پیشگام بودند‪ .‬در تبریز حاج میرزاجواد‪ ،‬در اسپهان‬ ‫اقا نجفی و در تهران میرزامحمدحسن اشتیانی و دیگران پا‬ ‫در میان داشتند‪ .‬از سامراء مجتهد بزرگ میرزا محمدحسن‬ ‫ش��یرازی تلگراف به ش��اه فرس��تاد و زیان های امتیاز را‬ ‫باز نموده و درخواس��ت به هم زدن ان را کرد‪ ».‬کسروی‬ ‫پس از ان می نویسد‪« :‬این کار چنان انجام گرفت که مایه‬ ‫شگفت همگی بیگانگان گردید‪ .‬کمپانی ناگزیر شد به شاه‬ ‫گله کند و چاره خواهد و شاه خواست زورازمایی کند و‬ ‫به میرزای اشتیانی پیام فرستاد که یا در اشکار و میان مردم‬ ‫قلیان کشد تا ان فتوا را بشکند یا از تهران بیرون رود‪ .‬او‬ ‫بیرون رفتن را پذیرفت‪».‬‬ ‫اعتراف انگلیسی ها‬ ‫بسیاریازسفراوتاریخ نگارانخارجیحتیانگلیسی هایی‬ ‫ک��ه به نحوی از اوضاع ای��ران مطلع بوده اند نیز از نقش‬ ‫اصلی روحانیت در نهضت تنباکو سخن گفته اند از جمله‬ ‫فووریه‪ ،‬پزشک ویژه ناصرالدین شاه‪ .‬وی از ابتدای ماجرا و‬ ‫شروع نهضت در جریان امر بوده به گونه ای که نوشته های‬ ‫او مورد استناد بسیاری از نویسندگان و تحلیل گران تاریخ‬ ‫است‪ .‬فووریه خلق و خو و عکس العمل های شاه و رجال‬ ‫ای��ران ان زم��ان را در برابر مردم و علما بی پرده نش��ان‬ ‫می دهد‪.‬‬ ‫دکت��ر فووریه پ��س از انکه از اصل امتی��از و مواد ان و‬ ‫رشوه هایی که برای تحصیل ان پرداخت شده و از هجوم‬ ‫انگلیسی ها به عنوان کارگران شرکت و فریاد و اعتراض‬ ‫مردم در ش��هرهای بزرگ و‪ ...‬س��خن گفته‪ ،‬می نویسد‪:‬‬ ‫«سلس��له جنبان این نهضت روحانیون اند و کسی که به‬ ‫ایشان دستور این کار را داده رئیس روحانیون کربالست‪».‬‬ ‫دکتر فووریه در جای دیگر از فتوای مرحوم ش��یرازی و‬ ‫اطاعت مطلق مردم حتی حرمسرای شاهی سخن گفته و‬ ‫چنین گزارش می دهد‪« :‬م��ردم ایران هر وقت فتوایی از‬ ‫مجتهدی معتبر برسد باانضباط تمام اطاعت ان را گردن‬ ‫می نهند‪ ».‬وی در ادامه از توقیف و تبعید امین الضرب به‬ ‫بهانه تحریک مردم و عدم تاثیر تبعید وی در روند نهضت‬ ‫سخن می گوید‪.‬‬ ‫او علت اساس��ی نهض��ت را فتوای می��رزا و مخالفت‬ ‫روحانی��ت با قرارداد رژی می داند و براین باوراس��ت‪:‬‬ ‫«پ��س از اینکه حکومت و س��فیر انگلی��س به ناتوانی‬ ‫خ��ود در مقابله با مردم و روحانیت پی بردند‪ ،‬اس��اس‬ ‫امتیاز رژی متزلزل ش��د و ش��اه و کمپانی رژی در س��ر‬ ‫پا نگهداش��تن امتیاز دیگر اصراری نداشتند‪ ».‬سردنیس‬ ‫رایت‪ ،‬وزیر مختار انگلیس در ایران در مجموع دوازده‬ ‫سال کاردار و وزیر مختار و سفیر کبیر انگلیس در ایران‬ ‫بوده است‪ .‬وی درباره واقعه رژی در کتاب «انگلیسیان‬ ‫در میان ایرانیان در دوره قاجاریه» می نویسد‪« :‬وقتی یکی‬ ‫از پیشوایان بزرگ دینی استعمال تنباکو را تا لغو امتیاز‬ ‫ان تحریم کرد اثر زیادی به جای گذاش��ت‪ ».‬یک ناظر‬ ‫فرانس��وی در ان هنگام گزارش داد‪« :‬ناگهان همه تجار‬ ‫تنباکو دکان خود را بس��تند و همه قلیان ها کنار گذاشته‬ ‫شد و دیگر کسی سیگار نکشید‪».‬‬ ‫پروفس��ور حامد الگار در کتاب دین و دولت‪ ،‬در بخش‬ ‫امتیاز رژی به کرات از علما به عنوان رهبران نهضت تنباکو‬ ‫ی��اد می کند‪ .‬به عنوان نمونه پس از انکه از علما به عنوان‬ ‫مدافعان منافع ملی علیه حکومت خیانتکار و نفوذ بیگانه‬ ‫در ق��رارداد رویتر یاد می کند‪ ،‬می نویس��د‪« :‬در ماجرای‬ ‫انحص��ار تنباکو تمام ملت احس��اس خفت کرد و علما‬ ‫اشکارا به عنوان رهبران ملی تلقی شدند‪».‬‬ ‫وی در جای دیگری می نویس��د‪« :‬در فرصت های متعدد‬ ‫علما ب��ه منظور دف��اع از منافع ملی علی��ه دولت اقدام‬ ‫می کردن��د‪ .‬در ضم��ن در هر مورد مظهر خواس��ته ها یا‬ ‫شکایات اشخاص یا گروه های گوناگون بودند‪ .‬ولی در‬ ‫امتیاز تنباکو به راستی تمام ملت به رهبری انها متحد شده‬ ‫بودند‪ .‬ان هیجان تنها اعتراض علیه یک اقدام مخصوص‬ ‫حکومت نبود برای اینکه هر چند کانون ان مساله انحصار‬ ‫تنباکو بود در اصل مقابله ای بود میان مردم و دولت که در‬ ‫ان رهبری علما اراده و مفهوم تازه ای از رهبری را نشان‬ ‫داد‪».‬حامد الگار براین باور است که علما در این جنبش‬ ‫به گونه ای موفقیت امیز نهضت را رهبری کردند و با ارائه‬ ‫مدارک و مس��تندات بس��یار از رهبری میرزای اشتیانی‬ ‫در ته��ران‪ ،‬میرزا جواد اقا در تبریز‪ ،‬اقا نجفی در اصفهان‬ ‫محمدتقی بجنوری و حاج حبیب اهلل مجتهد شهیدی در‬ ‫مشهد و‪ ...‬سخن می گوید‪.‬‬ ‫وی حضور س��یطره امیز انگلیس��ی ها و واگذاری امور‬ ‫اقتصادی ملت ایران را به بیگانگان س��بب خشم عالمان‬ ‫دینی می داند و در مقایس��ه نهضت تنباکو با رویدادهای‬ ‫پی��ش از ان از جمله جهاد م��ردم علیه روس به رهبری‬ ‫روحانیت می نویس��د‪« :‬اما هیجانی که علیه امتیاز تنباکو‬ ‫درگرفت��ه بود از لحاظ وس��عت و کیفی��ت با تجلیات‬ ‫پیشین قدرت روحانیان تفاوت داشت‪ .‬نارضایی به طور‬ ‫عظیم تری اظهار ش��د و رهبری ان متحدتر و اس��توارتر‬ ‫بود‪ .‬نقش علم��ا به منزله رهبران و مدافعان واقعی ملت‬ ‫علی��ه دولت و رخنه تدریجی بیگانه بار دیگر با وضوح‬ ‫تازه ای تجلی یافته بود‪».‬حامد الگار این قیام را نخستین‬ ‫هیجانی می داند که ناظران خارجی را به قدرت روحانیون‬ ‫در ایران اگاه ساخت و در این باره شواهدی را از شگفتی‬ ‫خارجیان از قدرت روحانیون ذکر می کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫دین و تاریخ‬ ‫موسی حقانی‪ ،‬پژوهشگر و محقق تاریخ معاصر‪:‬‬ ‫قبل از میرزا‪ ،‬شیخ فضل اهلل هم فتوا داده بود‬ ‫واقعه تحریم تنباکو از اتفاقات مهم تاریخ معاصر است که در سال ‪ 1306‬با فرمان مرحوم میرزای شیرازی به وقوع پیوست و‬ ‫نمونه ای از مقاومت شجاعانه مردم این سرزمین در مقابل استبداد داخلی و استعمار خارجی را رقم زد‪ .‬با بازخوانی این واقعه و وقایع‬ ‫مشابه ان به وضوح نقش پررنگ علما و مرجعیت در سازماندهی این نهضت های اعتراضی را می توان مشاهده کرد‪ .‬در گفت وگو با‬ ‫دکتر موسی حقانی‪ ،‬محقق تاریخ معاصر و کارشناس موسسه مطالعات تاریخ معاصر این موضوع را مورد واکاوی قرار می دهیم‪.‬‬ ‫زینب حقی‬ ‫یکی از وقای��ع مهم تاریخی‬ ‫در کش��ور ما ص��دور فرمان‬ ‫تحریـ��م تنباک��و از س��وی‬ ‫میرزایشیرازیبود‪.‬اینرویداد‬ ‫در چ��ه مختصات تاریخی و‬ ‫زمانی به وقوع پیوست؟‬ ‫واقعه تحری��م تنباکو در ش��رایطی رخ می دهد که از‬ ‫مدت ها قبل شاهد نفوذ استعمار در کشورمان بودیم‪،‬‬ ‫البته از ابتدای دوران قاجار به نحوی جدی با تکاپوی‬ ‫اس��تعماری در منطقه و ایران مواجه هس��تیم و بحث‬ ‫هندوستان و امنیت این منطقه پای استعمارگران را بیش‬ ‫از پیش به منطقه باز کرد‪ .‬با توجه به اینکه ایران دارای‬ ‫سابقه اداره این منطقه بود‪ ،‬بنابراین یک ایران قدرتمند‬ ‫می توانس��ت خطرناک باشد‪.‬از س��وی دیگر حضور‬ ‫استعمار در ایران می توانست زمینه صیانت از هندوستان‬ ‫را برای انان فراهم کند‪ .‬همچنین ایران با جمعیت قابل‬ ‫توجهی که داش��ت و ب��ازاری که می توانس��ت برای‬ ‫کارخانه های غربی باشد و موقعیت سوق الجیشی ان‪،‬‬ ‫طمع استعمارگران را برانگیخته بود‪.‬البته نحوه برخورد‬ ‫اس��تعمارگران با ایران به صورت مس��تقیم نبود‪ ،‬چرا‬ ‫که ایران کش��وری قدرتمند و دارای مردمی رشید بود‪،‬‬ ‫بنابراین اس��تعمارگران از طریق عوامل خود به داخل‬ ‫ایران نفوذ کردند و سیاست انگلیسی ها و البته روس ها‬ ‫عقب نگه داشتن ایران بود‪.‬دادن امتیاز به این دو کشور از‬ ‫زمان سپهساالر اغاز شد و جریان روشنفکری در کشور‬ ‫با این توجیه که برای رشد در کشور باید زمینه حضور‬ ‫کمپانی های غربی را فراهم اوریم با دادن امتیاز به این‬ ‫کش��ورها موافق بودند‪ ،‬که با این توجیه غلط باعث به‬ ‫فالکت کشاندن کشور ما شدند و اقتصاد ضربه شدیدی‬ ‫خورد‪ ،‬مساله ای که حتی شاهان قاجار نیز بعضا به این‬ ‫نتیجه رس��ید ه بودند و در نامه ای که ناصرالدین شاه به‬ ‫ملکم نوشت گفت ما انتظار داشتیم که ما را از چاله در‬ ‫بیاورید‪ ،‬ولی ما را به چاه انداختید‪.‬‬ ‫نمون��ه ای��ن ن��وع دس��ت اندازی ها به س��رمایه های‬ ‫کش��ورما این بود که منابع کش��ور به مدت ‪ 70‬سال به‬ ‫یک تبعه انگلیسی به نام رویتر واگذار شد که این قرارداد‬ ‫اعتراض های زیادی را به دنبال داش��ت و حتی در این‬ ‫قرارداد صدراعظم انگلیس تعجب می کند که چگونه‬ ‫کشوری حاضر می شود اینگونه منابع خود را در اختیار‬ ‫کشور دیگری قرار دهد!‬ ‫هرچند قرار داد رویتر بامخالفت علما مواجه می شود و‬ ‫مسکوت می ماند ولی روند واگذاری امتیازات شاهان‬ ‫قاجار به روس و انگلیس ادامه می یابد‪.‬‬ ‫در مورد ق��رارداد رژی که منجر ب��ه صدور فرمان‬ ‫تحریم تنباکو از س��وی مرحوم میرزای شیرازی بود‬ ‫توضیحبفرمایید‪.‬‬ ‫در مقابل جریان روشنفکری ان زمان که معتقد بود با‬ ‫پرداخت امتیازات به روس و انگلیس باید زمینه رشد‬ ‫ای��ران را فراهم کرد‪ ،‬تفکری بود که مخالف س��کوت‬ ‫در برابر انفعال ش��اهان قاج��ار در این زمینه بود و این‬ ‫تفکر براساس قاعده فقهی که تسلط کفار بر مسلمین‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫را جایز نمی داند‪ ،‬حرکات اعتراض امیزی علیه اعطای این‬ ‫امتیازات اغاز کرد که از جمله ان قیام مالعلی محس��نی‬ ‫علیه امتیاز رویتر بود‪.‬‬ ‫البته س��ابقه نهضت تحریم به پیش از زمان واقعه رژی‬ ‫می رسد‪ .‬در سال ‪ 1306‬مرحوم میرزای شیرازی‪ ،‬استفتائی‬ ‫را از اس��تاد خود ش��یخ فضل اهلل نوری در مورد مصرف‬ ‫کاالهای خارجی انجام داد که ایش��ان می گویند باید این‬ ‫کاال را تحریم کرد و این حرکتی است که خود باوری را‬ ‫در بین نیروهای مذهبی ما افزایش می دهد و صدور فرمان‬ ‫تحریم تنباکو از سوی میرزای شیرازی ادامه همان نهضت‬ ‫تحریم تنباکو است‪.‬البته برخی منابع اصرار دارند که این‬ ‫فرمان را به س��ید جمال الدین اسد ابادی نسبت دهند در‬ ‫صورتی که میرزای شیرازی در سال ‪ 1306‬قمری پروژه‬ ‫نهضت تحریم را کلید زده است‪.‬‬ ‫وقتی فرمان تحریم تنباکو از سوی میرزای شیرازی صادر‬ ‫می ش��ود‪ ،‬مقاومت در شهرهای مختلف با رهبری علما‬ ‫شکل می گیرد و در بخش های مختلف ایران سلسله ای از‬ ‫علما که مخالف حضور روس و انگلیس و استعمار در‬ ‫کشورمان هستند سردمداران این حرکت ضد استعماری‬ ‫می شوند و در واقع نفوذ کالم مرجعیت و حضور علمای‬ ‫مجاهد باعث فراگیری این نهضت می شود و استعمار را‬ ‫مجبور به عقب نشینی می کند‪.‬‬ ‫پ��س از ص��دور فرم��ان تحری��م تنباک��و از س��وی‬ ‫میرزای ش��یرازی تا زمان پیروزی انقالب چند واقعه‬ ‫مشابه داشتیم که مرجعیت چنین نقش افرینی داشتند‪.‬‬ ‫تاریخ معاصر ما سرشار از حضور شاخص و برجسته‬ ‫مرجعیت و علما در مواجهه با استعمار است‪ ،‬حتی قبل‬ ‫از ماجرای رویت��ر و رژی در جنگ هایی که روس ها‬ ‫علیه ما تدارک دیدند‪ ،‬حضور مراجع و علما در تقابل با‬ ‫این تجاوزات بسیار پررنگ بود‪ .‬ایا می توان گفت این‬ ‫ی منجر شد؟‬ ‫فرایند به پیروزی انقالب اسالم ‬ ‫نهضت تحریم تنباکو زمینه س��از مش��روطیت شد و‬ ‫مرحوم مدرس معتقد بود که نهضت تنباکو باعث شد که‬ ‫مردم به خود باوری برسند و جوانه های ضد استعماری‬ ‫زده ش��ود‪ .‬در راس جری��ان نهضت ضد اس��تعماری‬ ‫مشروطهعلمایبزرگیهستند‪،‬مرحوماخوندخراسانی‪،‬‬ ‫حسین تهرانی‪ ،‬شیخ فضل اهلل نوری‪ ،‬طباطبایی و‪ ...‬حتی‬ ‫علمایی که در بیان مواضع خود احتیاط کردند از جمله‬ ‫س��ید کاظم یزدی در اصل مبارزه با استعمار و استبداد‬ ‫یکصدا بودند و این اجماع علمای متعدد در سراس��ر‬ ‫کشور است که این حرکت را اداره می کنند‪.‬‬ ‫در ماجرای جنگ جهانی اول افراد مجاهدی را شاهد‬ ‫هستیم که رهبری مبارزه با استعمار را به عهده می گیرند‬ ‫که ش��هید مدرس در راس انهاست که در واقع مقابله‬ ‫تن به تن با ق��وای روس و انگلیس دارد‪.‬نهضت ملی‬ ‫شدن صنعت نفت از دیگر عرصه هایی بود که حضور‬ ‫علما در ان بسیار پررنگ بود‪ .‬حضور شخصیت هایی‬ ‫نظیر ایت اهلل کاش��انی که س��ابقه مبارزه با انگلیس را‬ ‫با خود همراه دارد س��بب می ش��ود که نیروهای ملی‬ ‫را دور خود جمع کن��د و یکی از بزرگترین مبارزات‬ ‫ضد اس��تعماری در منطق��ه رق��م بخورد‪ .‬پ��س از ان‬ ‫بزرگترین تحول تاریخ معاصر یعنی نهضت امام (ره)‬ ‫و انقالب اسالمی را شاهد هستیم که در راس ان یک‬ ‫مرجع اگاه است که در مقابل نفوذ استعمار و انگلیس‬ ‫و دولت نامش��روع داخلی می ایس��تد و تشکیل نظام‬ ‫مردمی اسالمی را پیگیری می کند‪ .‬امام (ره) معتقد بودند‬ ‫که استقالل ایران با خواسته های نامشروع قدرت های‬ ‫بزرگ پایمال ش��ده و این در شان ملت ایران نیست‪،‬‬ ‫بنابراین حرکت بزرگی را که سرنوشت ایران‪ ،‬منطقه و‬ ‫جهان را تغییر داد‪ ،‬رهبری کردند‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫هفت‬ ‫نتیجه ایت اهلل میرزای شیرازی‪:‬‬ ‫حسن نظری‬ ‫میرزا را مسموم کردند‬ ‫هنگام تفکر درباره جنبش تحریم تنباکو‪ ،‬این فکر که این اتحاد چه زمان می تواند بار دیگر در اینده شکل بگیرد‬ ‫به ذهن خطور می کند‪ .‬برای بررسی این مساله سراغ بازمانده خاندان میرزای شیرازی رفتیم تا از زبان این عالم‬ ‫فرزانه که خود از اساتید شهیر فلسفه است و دستی در فقه و اخالق دارد از جایگاه مرجعیت بشنویم‪ .‬ایت اهلل‬ ‫ی است که هم اکنون‬ ‫سید رضی شیرازی نتیجه میرزای شیرازی از اساتید شهیر فلسفه و مبارزین انقالب اسالم ‬ ‫هشتادمین دهه عمر خود را به دور از سیاست در مسجد شفای یوسف اباد تهران به تفسیر قران مشغول است‪ .‬او‬ ‫که یادگار های بسیار از مبارزات انقالب به همراه دارد‪ ،‬مقام مرجعیت میرزای شیرازی را کم نظیر می داند‪.‬‬ ‫‪60‬‬ ‫حاج اقا! لطفا برای شروع بحث از خودتان و فعالیت ها‬ ‫و سابقه مبارزات انقالبی تان برای ما بگویید‪.‬‬ ‫بنده فرزند اقا میرزا محمدحسین شیرازی هستم‪ .‬ایشان‬ ‫هم فرزند مرحوم میرزا علی اقای شیرازی فرزند میرزای‬ ‫بزرگهستند‪.‬‬ ‫میرزای شیرازی دارای دو پسر بوده است‪ .‬یکی اقا میرزا‬ ‫محمد ک��ه در زمان خود میرزا فوت می کند و از علما و‬ ‫مدرس��ین بوده و دیگری اقا میرزا علی اقا که جد ماست‬ ‫و از مراجع بزرگ نجف و از ش��اگردان پدر بزرگوارش‬ ‫مرح��وم میرزا و میرزا محمدتقی ش��یرازی بوده اس��ت‪.‬‬ ‫در محله «العماره» نجف اش��رف متول��د و در همان جا‬ ‫تحصیالت خود را شروع کردم‪ .‬تا قریب سی سالگی در‬ ‫نج��ف بودم و در فراگیری مقدمات و س��طوح و خارج‬ ‫موفق بودم‪ .‬این وضع ادامه داشت تا اینکه در تهران مستقر‬ ‫شدم‪ .‬سال ‪ 1344‬امدم به مسجد شفا‪ .‬مسجد شفا به دستور‬ ‫اقای بروجردی س��اخته شد و ایش��ان هم یک مقداری‬ ‫کمک کردند‪ .‬این ساختمان تماما از سهم امام ساخته شده‬ ‫بود‪ .‬از مرحوم اقای حکیم‪ ،‬مرحوم اقا میرزا عبدالهادی و‬ ‫اقای خوانس��اری بود‪ .‬از ان زمان تا حاال در این مسجد‬ ‫هس��تم و در این منطقه یوسف اباد کارهای علمی داریم‪،‬‬ ‫کارهای طلبگی داریم‪ ،‬کارهای تبلیغاتی در مسجد داریم‪.‬‬ ‫اول انقالب خیلی وضع مان خوب بود‪ .‬جلسات متعددی‬ ‫تشکیل می دادیم‪ ،‬جوان ها می امدند‪ ،‬و درس های اصول‬ ‫عقاید می گفتیم‪ .‬گاهی این جلسات در منزل ما بود و در‬ ‫منزل هم درس می گفتیم‪.‬‬ ‫ب ترور بود‪.‬‬ ‫نتیجه فعالیت های ما برای به ثمر رسیدن انقال ‬ ‫چند گلوله نصیب ما شد‪ .‬ان زمان چند کمیته برای اداره‬ ‫وقت کشور وجود داشت که از جانب امام ماموریت پیدا‬ ‫کردم تا به کمیته س��ه بروم‪ .‬در واکنش به این درخواست‬ ‫گفتم که م��ن از عهده ان بر نمی ایم‪ .‬ام��ام فرمود مال و‬ ‫ناموس مردم را به چه کسی بسپارم؟ کمیته ان زمان دارای‬ ‫اختیارات بس��یار بود و به نوعی حکومت را در دس��ت‬ ‫داشت‪ .‬من هم نظر امام(ره) پذیرفتم‪.‬‬ ‫به علت حساسیت شرایط ان روز کشور هر روز فرزندانم‬ ‫ما را از مسجد تا منزل بدرقه می کردند که مبادا حادثه ای‬ ‫برای ما پیش اید‪ .‬یک روز از فرزندانم خواستم که دیگر‬ ‫بدرقه ام نکنند و دنبالم نیایند‪ .‬گفتم کسی به من کار ندارد‪.‬‬ ‫همان زمان کاندیدای مجلس خبرگان نیز بودم‪ .‬هنگامی ‬ ‫که بعد نماز وارد کوچه ش��دم تا به منزل بروم از راه دور‬ ‫یک جوان را دیدم که به سوی من می امد‪ .‬نگاهی به وی‬ ‫انداختم ولی نشناختم‪ .‬از بچه های مسجد نبود‪ .‬هنگامی که‬ ‫این جوان به من رسید تفنگش را بیرون اورد و به سمت‬ ‫من شلیک کرد‪ .‬یکی از تیرها به دستم اصابت کرد‪ .‬یکی‬ ‫به سمت سرم شلیک کرد که به من اصابت نکرد و تنها از‬ ‫پس سرم رد شد ولی اثرش هنوز بر سرم است‪ .‬یکی هم‬ ‫به پای راستم اصابت کرد که موجب شد بعد از درمان نیز‬ ‫ی کوتاه تر شود‪.‬‬ ‫اثرش بماند و از پای چپم کم ‬ ‫این جوان فرار کرد و بعد ها معلوم شد که از گروه فرقان‬ ‫بود که شهید مطهری و سایر علما را شهید کرد‪ .‬دو ساعت‬ ‫بعد از ترور من‪ ،‬امام(ره) بیانیه صادر و ابراز تاسف شدید‬ ‫کرد‪ .‬یک س��ال بستری شدم‪ .‬امام برای طی معالجات مرا‬ ‫به انگلیس فرستاد تا اینکه کم کم سرپا شدیم‪ .‬بعد ا ز ترور‬ ‫از سیاس��ت کناره گرفتم‪ .‬کارهای اجرایی حتی ریاست‬ ‫دانشگاه و غیره را نیز نپذیرفتم‪.‬‬ ‫فکر می کنی��د چرا مورد س��وء قصد این گ��روه قرار‬ ‫گرفتید؟‬ ‫اینکه چرا بنده ر ا ترور کردند باید از انان پرسید‪ .‬ولی من‬ ‫همانطور که گفتم تا قبل از انقالب بیشتر کارهای فرهنگی‬ ‫و زیربنای��ی انجام م��ی دادم؛ هم در دانش��کده و هم در‬ ‫مجالسی که تشکیل می دادیم‪ .‬بعد از انقالب و در جریان‬ ‫انتخاب��ات خبرگان اول هم روحانیت مبارزه بدون اطالع‬ ‫من‪ ،‬مرا جزو کاندیداهای خبرگان معرفی کردند‪ .‬وقتی که‬ ‫گفتم چرا به من خبر نداده اید؟ گفتند حضرت امام گفته اند‬ ‫فالنی باید کاندیدا باشد‪ .‬از این روی نظرخواهی از شما‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫دین و تاریخ‬ ‫معنی نداش��ت‪ .‬یک هفته پس از اعالم اسم من به عنوان‬ ‫کاندیدای خبرگان‪ ،‬ترور من پیش امد‪.‬‬ ‫جناب ایت اهلل ش��یرازی! ابتدا بحث��ی راجع به خاندان‬ ‫میرزای شیرازی داشته باش��ید‪ .‬ایا عالوه بر جنابعالی‬ ‫عالم دیگری از این خاندان در قید حیات هستند؟‬ ‫میرزای شیرازی پسر یک تاجر محترم بود که از شیراز به‬ ‫اصفهان امد و انچه را می توانست در اصفهان تحصیل و‬ ‫بیاموزد‪ ،‬اموخت و بعد از اینکه در اصفهان اغنا ش��د به‬ ‫نجف امد و در جلسه درس شیخ انصاری حضور یافت‪.‬‬ ‫ش��یخ انصاری یکی از بزرگترین فقهای شیعه ماست‪ .‬تا‬ ‫ی که ش��یخ انصاری در قید حیات ب��ود میرزا در‬ ‫هنگام�� ‬ ‫درس و جلسات شیخ حاضر می شد ولی اینکه از درس‬ ‫کدام یک از اساتید و علمای دیگر هم تلمذ کرد من اطالعی‬ ‫از ان ندارم ولی انچه قطعی است اینکه میرزای شیرازی‬ ‫سالیان دراز در بحث و درس شیخ انصاری حاضر بودند‪.‬‬ ‫شیخ انصاری‪ ،‬میرزا را بسیا ر ترویج کرد‪ .‬خیلی نشانش داد‬ ‫و به وی احترام می کرد‪ .‬هنگامی که میرزا از پای منبر اشکال‬ ‫می کرد شیخ امر به سکوت می کرد و احترام می گذاشت و‬ ‫می گفت‪« :‬جناب میرزا چه می فرمایید‪ ».‬میرزا چنین مقامی ‬ ‫داش��ت‪ .‬در عین حال شیخ انصاری شاگردان عالم بسیار‬ ‫داشت‪ .‬مانند میرزا حبیب اهلل رشتی و میرزا کالنتر که دارای‬ ‫شهرت بسیار بود‪ .‬اش��ارات شیخ انصاری و احترامی که‬ ‫نس��بت به میرزا داشت سبب شد که در غیبت شیخ این‬ ‫میرزا باش��د که تقریر درس اس��تاد را انجام دهد‪ .‬یکی از‬ ‫مقربین درس شیخ‪ ،‬میرزا بود‪ .‬با وجود اینکه نجف اشرف‬ ‫از علما و فقای عالی رتبه کم نداش��ت ولی بعد از وفات‬ ‫شیخ‪ ،‬میرزا بسیار درخشید و شاخص اول بین مالیان و‬ ‫علمای نجف شد‪.‬میرزای شیرازی چند خصلت داشت که‬ ‫یکی از انها عقل علمی و عملی بود‪ .‬برخی بسیار خوب‬ ‫فرمول می دانند ولی برخی عالوه بر اینکه خوب فرمول‬ ‫می دانند‪ ،‬می توانند خوب زندگی و با مردم حش��ر و نشر‬ ‫داشته باشند‪ .‬وی در عبادات بسیار سنگین بود‪ .‬منظورم از‬ ‫عقل علمی و عملی در تمام مراحل و درجات زندگی و‬ ‫رفتاری اس��ت‪.‬از خاندان میرزای شیرازی در نجف و قم‬ ‫حضور دارند‪ ،‬ولی به علت جوانی خیلی معروف نیستند‪.‬‬ ‫بزرگ های خاندان هم االن در قید حیات نیستند‪.‬‬ ‫علت اینکه از بین علمای نجف اشرف و نیز مکتب سامرا‬ ‫میرزای شیرازی اینگونه جلوه کرد‪ ،‬چه بود؟‬ ‫شیخ انصاری عالم تراز اول نجف اشرف بود و علت اینکه‬ ‫بعد از وفات ش��یخ میرزا توانست از بین شاگردان جلوه‬ ‫کند این اس��ت که شیخ در زمان حیات خویش به میرزا‬ ‫بسیار توجه داشت‪ .‬تا زمانی که میرزا بر سر درس حاضر‬ ‫نمی ش��د‪ ،‬شیخ درس را شروع نمی کرد‪ .‬احترام زیادی به‬ ‫میرزا می گذاشت و وی را بزرگ می کرد‪ .‬واقعا هم میرزا‬ ‫بزرگ بود‪ ،‬از نظر علمی‪ ،‬عقلی و اداره جامعه شیعه‪.‬‬ ‫به هر حال بعد وفات شیخ برای مرجعیت افراد بسیاری‬ ‫در نجف حاضر بودند نظیر مالحبیب اهلل رش��تی‪ ،‬میرزا‬ ‫زین العابدین مازندرانی و‪ ...‬از ش��اگردان ش��یخ بودند که‬ ‫میرزا از بین این شاگردان جلوه بیشتری داشت‪ .‬همانطور‬ ‫که می دانید هنگامی که چند نفر علمای معاصر باش��ند‬ ‫مش��کالت زیاد می شود‪ ،‬لذا میرزا برای اینکه ممکن بود‬ ‫تصادم و تضاد به وجود اید نجف را ترک و به سامرا رفت‪.‬‬ ‫سامرا یک شهر سنی نشین بود که در عین اینکه دو امام ما‬ ‫شیعیان یعنی امام حسن عسکری(ع) و امام علی نقی(ع)‬ ‫در انجا دفن بودند ولی کاری به امامان نداشتند‪ .‬ان زمان‬ ‫اگر فردی از شیعیان به سامرا برای زیارت می رفت شب‬ ‫نمی ماند‪ .‬یعنی روز می رفتند و قبل غروب باز می گشتند‪.‬‬ ‫در این زمان میرزای ش��یرازی س��امرا را برای زندگی و‬ ‫اقامت برگزید‪ .‬میرزا در بدو ورود به سامرا دو مدرسه برای‬ ‫طالب شیعه بنا نهاد‪ .‬سپس منازلی برای مدرسین ساخت‬ ‫و از انها دعوت کرد تا به سامرا بروند و در مدارس انجا‬ ‫درس دهند‪ .‬ایشان در سامرا و بین سنی های انجا انچنان‬ ‫مقام و منزلتی یافت که همه خطاب به وی می گفتند ابونا‬ ‫سید میرزا شیرازی‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫دلیل مهاجرت میرزا به س��امرا چه ب��ود؟ چرا به ایران‬ ‫بازنگشتند؟‬ ‫به نظر من مرحوم میرزا در مهاجرت از نجف به س��امرا‬ ‫چند هدف را دنبال می کرد که یکی اسکان شیعه در سامرا‬ ‫بود‪ .‬با توجه به اینکه س��امرا مدفن عسکریین (ع) و منزل‬ ‫ان بزرگواران است خیلی چیزها که مورد عالقه و احترام‬ ‫شیعه است در انجا قرار دارد و مرحوم میرزا سعی کرد که‬ ‫ش��یعیان در ان مکان اسکان بیابند‪ .‬تبلیغ تشیع در نواحی‬ ‫عراق و تقریب بین شیعه و سنی به نظر من از مهم ترین‬ ‫اهداف میرزا بود‪ ،‬زیرا نجف و کربال ممحض در شیعیان‬ ‫بود و میرزا می خواست با رفتن به سامرا شیعیان را به انجا‬ ‫بکش��اند تا عمال بین انان و اهل سنت خلط و امیزشی‬ ‫ی در مس��یر وحدت و‬ ‫به وجود بیاید و از این رهگذر گام ‬ ‫تقریب برداشته شود‪ .‬زیرا مرحوم شیرازی به ایجاد وحدت‬ ‫و الفت بین شیعه و سنی اهتمام می ورزیده است‪.‬‬ ‫درس و بحث میرزای ش��یرازی به چه صورت برگزار‬ ‫می شد که هم اکنون ما اثری از ایشان به یادگار نداریم؟‬ ‫بسیاری از شاگردان میرزا دارای اثر هستند‪ .‬اتفاقا در اواخر‬ ‫عمر به ایش��ان می گویند که چرا شما اثری از خود به جا‬ ‫نگذاش��ته اید‪ .‬می گوید که به احترام شیخ انصاری یعنی‬ ‫استادم اقدام به نوشتن کتابی نکردم‪ .‬شیخ انصاری دو اثر‬ ‫عمده دارد؛ یکی کتاب رس��ائل است که در زمینه اصول‬ ‫است و یکی مکاسب که در زمینه فقه است‪.‬‬ ‫با مطرح شدن مساله تنباکو و بحث های پیرامون ان میرزا‬ ‫با صدور فتوایی تنباکو را تحریم کرد‪ .‬این اقدام میرزا باعث‬ ‫بیرون راندن انگلیسی ها از ایران شد‪ .‬خاطرم است روزی‬ ‫صدراالشرف به دیدن اقاشیخ کاظم شیرازی یعنی پدر مادر‬ ‫من به نجف امده بود‪ .‬پرسیدند که ایشان کیستند؟ مرحوم‬ ‫اقاشیخ کاظم شیرازی گفت این نوه میرزای شیرازی است‪.‬‬ ‫مرحوم صدراالشرف که یک عالم کهنسال بود تعجب کرد‬ ‫و ش��روع کرد از میرزای شیرازی سخن گفتن و داستان‬ ‫تنباکو را که خود حاضر در جریانات بود نقل کرد‪.‬‬ ‫حاج اقا! همزمان با میرزای شیرازی علمای دیگر نیز در‬ ‫امر تحریم تنباکو نظر دادند‪...‬‬ ‫نه! هیچ کدام از علما ضد فتوای میرزا فتوایی نداد‪...‬‬ ‫ضد فتوای ایشان نه‪ ،‬منظورم در راستای فتوای ایشان‬ ‫علم��ای دیگر اعالم نظر کردند ولی ب��ه اندازه فتوای‬ ‫ایشان موثر واقع نشد‪ .‬دلیل این امر چه بود؟‬ ‫من این امر را قبول ندارم که عالم دیگری در این راس��تا‬ ‫فت��وا داده باش��د‪ .‬در تاریخ این جمله باقی اس��ت «الیوم‬ ‫استعمال تنباکو و دخانیات در حکم محاربه با امام زمان‬ ‫اس��ت‪ ،‬االحقر محمد حسن الحسینی» هیچ کس به غیر‬ ‫از میرزا چنین فتوایی نداد‪ .‬اگر فردی اعالم نظر کرد دنباله‬ ‫میرزا بود‪.‬‬ ‫چگونه فتوای میرزا اینگونه تاثیرگذار شد؟‬ ‫این امر عظمت و قدرت میرزا را نشان می دهد‪ .‬شما مرحوم‬ ‫اقای بروجردی را درک نکرده اید! تقریبا می توان گفت که‬ ‫در ردیف ایش��ان بود‪ .‬اقای بروجردی خیلی س��نگین و‬ ‫منحصر شد‪ .‬هنگامی که اقای بروجردی یک فتوا می داد‬ ‫مس��لمین انقالب می کردند‪ .‬میرزای ش��یرازی قوی تر از‬ ‫اقای بروجردی بود‪ .‬میرزا کسی بود که مقابل ناصرالدین‬ ‫شاه ایستاد و پیروز شد‪.‬‬ ‫چ��را هم عصران میرزا این فتوا را صادر نکردند‪ ،‬ایا به‬ ‫دلیل نفوذ سیاسی اجتماعی میرزا نبود؟‬ ‫بله! میرزای شیرازی جایگاه ویژه ای بین مردم داشت که با‬ ‫سایر شاگردان شیخ انصاری قابل قیاس نبود‪ .‬شیخ انصاری‬ ‫ش��اگردان بسیاری داشت ولی هیچ کدام نتوانستند مانند‬ ‫میرزا اثرگذار باشند‪.‬‬ ‫مورخان اشاره دارند که ناصرالدین شاه تالش بسیاری‬ ‫داشت تا با میرزا مقابله کند و حتی نمایندگان خود را‬ ‫نزد میرزا فرس��تاد تا نظر ایشان را برگرداند‪ .‬میرزا چه‬ ‫برخوردی با ناصرالدین شاه داشته است؟‬ ‫می��رزا در عی��ن حال ک��ه مخالف سرس��خت اقدامات‬ ‫ناصرالدین شاه بود ولی با احترام برخورد می کرد‪ .‬میرزای‬ ‫شیرازی مقابل ناصرالدین شاه ایستاد و از فتوای خود کوتاه‬ ‫نیامد‪.‬‬ ‫در م��ورد وفات میرزا و نیز نحوه ان برای ما بفرمایید‪.‬‬ ‫مباحث بسیاری راجع به نحوه رحلت ایشان بیان می شود‪.‬‬ ‫مرحوم میرزا مدتی بود که دچار برنشیت بوده است‪ .‬ولی‬ ‫می گویند ایشان را مسموم کرده اند‪ .‬من از خواهر مرحوم‬ ‫اقا میرزا عبدالهادی پرسیدم ایا میرزا به مرگ طبیعی از دنیا‬ ‫رفت یا او را کش��تند؟ گفت در ان وقت در سامرا شایع‬ ‫بود که میرزا را مسموم کرده اند‪.‬‬ ‫چطور شد که جنازه میرزا به نجف بازگردانده شد؟‬ ‫فردی از راجوهای هندی که مقلد میرزا بود در نجف‬ ‫اشرف خانه ای می سازد به صورت مدرسه و از مرحوم‬ ‫میرزا خواهش می کند که انجا را برای محل دفن خود‬ ‫انتخ��اب کند و او را ش��فاعت کند‪ .‬خود ان راجو هم‬ ‫وصیت می کند که انج��ا دفنش کنند‪ .‬مرحوم میرزا به‬ ‫خاطر اینکه موجب ناراحتی این هندی را فراهم نکند‪،‬‬ ‫می پذیرد و بر ان اساس وصیت می کند جنازه اش را به‬ ‫نجف ببرند‪ .‬با اینکه بین سامرا و نجف شصت فرسنگ‬ ‫راه اس��ت اما جنازه میرزا روی دست عشایر دست به‬ ‫دس��ت می گشته و س��ه روز جنازه در راه بوده است‪.‬‬ ‫چنین تشییع جنازه ای هنوز هم بی سابقه است‪ .‬بعد از‬ ‫اینکه میرزا فوت ش��د و حوزه سامرا منحل شد‪ ،‬تمام‬ ‫خانواده میرزا امدند به نجف و در نجف مستقر شدند‪.‬‬ ‫پسر ایشان (پسری که از ایشان مانده بود مرحوم میرزا‬ ‫علی اقا بود‪ .‬من خیلی کوچک بودم که ایشان را درک‬ ‫ک��ردم) یکی از مراجع تقلید بود و اقای میالنی‪ ،‬اقای‬ ‫خویی‪ ،‬اقای اردوباری‪ ،‬امیرزا عبدالهادی شیرازی که‬ ‫همه از مراجع نجف بودند‪ ،‬از ش��اگردان ایشان بودند‬ ‫و در درس ایش��ان شرکت می کردند‪ .‬لذا تمام اوالد و‬ ‫احفاد میرزا در نجف بودند‪ .‬ما هم یکی از انها بودیم‪.‬‬ ‫در نجف به مکتبی می رفتیم که توس��ط ش��یخ ادیب‬ ‫تاسیس و اداره می شد‪ .‬شیخ ادیب روحانی فاضلی بود‬ ‫که ریاضیات و فرانس��ه را خوب می دانست‪ .‬او مدیر‬ ‫مدرسه علوی (مدرسه دولتی ایرانیان در عراق) بود که‬ ‫بعد از اتحاد لباس در زمان رضا شاه‪ ،‬حاضر نشد لباس‬ ‫خود را دراورد‪ .‬لذا مکتبی مس��تقل برای خود تاسیس‬ ‫کرد که فرزندان بس��یاری از اشخاص محترم نجف به‬ ‫انجا می رفتند‪ .‬حتی جبر و مقابله و زبان فرانسه تا حد‬ ‫زیادی تعلیم گرفتیم‪.‬‬ ‫به نظر حضرتعالی مرجعیت در چه شرایطی می تواند‬ ‫نقش تعیین کننده داشته باشد؟‬ ‫روحانیت تا زمان اقای بروجردی خیلی رونق داشت‪ .‬بعد‬ ‫از اقای بروجردی چون تقریبا پایگاه روحانیت به نجف‬ ‫اشرف منتقل شد دیگر این رونق را شاهد نبودیم‪.‬‬ ‫در خصوص ایت اهلل سیستانی چطور؟‬ ‫اقای سیستانی نیز همینطور است‪ .‬اقای سیستانی هم اکنون‬ ‫در نجف اس��ت ولی قدرت اقای حکیم و بروجردی را‬ ‫ندارد‪ .‬البته اقای سیستانی نیز نقش پررنگی در جهان اسالم‬ ‫دارد ولی بس��یار فرق دارد‪ .‬شخصیت علمی قبلی ها نیز‬ ‫باالتر بود‪ .‬من‪ ،‬اقای سیس��تانی را می شناسم‪ .‬حتی با هم‬ ‫فامیل هس��تیم‪ .‬مرد بسیار خوب و شایس��ته و با سواد و‬ ‫مجتهد مسلم است‪.‬‬ ‫از اعضای خاندان میرزای شیرازی در‬ ‫نجف و قم حضور دارند‪ ،‬ولی به علت جوانی‬ ‫خیلی معروف نیستند‪ .‬بزرگ های خاندان هم‬ ‫االن در قید حیات نیستند‬ ‫میرزا در عین حال که مخالف سرسخت‬ ‫اقدامات ناصرالدین شاه بود ولی با احترام‬ ‫برخورد می کرد‬ ‫‪61‬‬ ‫هفت‬ ‫گفت وگو با معاون بین الملل اتاق ایران‬ ‫بازی دومینو‬ ‫یونان تا پایان امسال به ‪ 75‬میلیارد یورو کمک های مالی خارجی نیاز خواهد داشت‪ .‬این کشور حداقل‬ ‫پنج سال زمان نیاز خواهد داشت تا نرخ بدهی به تولید ناخالص داخلی را کاهش دهد و از سال ‪2013‬‬ ‫میالدی بار دیگر با رشد و رونق اقتصادی روبه رو خواهد شد‪ .‬برخی از تحلیلگران ایجاد صندوق پولی‬ ‫اروپا را راه حل این مشکل اعالم کردند و برخی دیگر گفتند مسائل موجود در اقتصاد یونان را نمی توان با‬ ‫حمایت های خارجی برطرف کرد و باید یونان از اتحادیه و منطقه یورو خارج شود‪ .‬دکتر مهدی فاخری‪،‬‬ ‫معاون امور بین الملل اتاق ایران‪ ،‬استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین المللی اقتصادی و سیاسی اما معتقد‬ ‫است که اتحادیه اروپا تمام تالشش را باید بکند تا یونان از این بحران خارج شود‪ ،‬چراکه خروج یونان از‬ ‫واحد پولی یورو می تواند ضررهای جبران ناپذیری را به بدنه این اتحادیه وارد کند‪.‬‬ ‫ارزو دیلمقانی‬ ‫یونان دچار بحران مالی ش��ده اس��ت‪ .‬این وضعیت‬ ‫چگونه قابل ارزیابی است؟‬ ‫وضعی��ت یونان در ح��ال حاضر علت های��ی دارد که‬ ‫یکس��ری از انها داخلی اس��ت و یکسری از علت های‬ ‫شرایط کنونی‪ ،‬خارج از اراده سیاستمداران و دولتمردان‬ ‫یونان است‪ .‬بخش مهمی از شرایط کنونی به دلیل بحران‬ ‫مالی بین المللی است‪ .‬در حقیقت دولت یونان ان شرط‬ ‫عدم عبور از مرز سه درصد کسری بودجه ای که اتحادیه‬ ‫اروپا وضع کرده است را به دالیل داخلی نتوانست کسب‬ ‫کند‪ ،‬زمانی هم که می خواس��ت یکسری سیاست های‬ ‫اصالحی را در پیش بگیرد‪ ،‬به دلیل مواجه شدن با بحث‬ ‫بحران مال��ی بین المللی نتوانس��ت کاری انجام دهد و‬ ‫منابع کافی در اختیارشان قرار نگرفت‪ .‬عامل سومی هم‬ ‫وجود دارد که ان هم سیاس��ت های اتحادیه اروپاست‪.‬‬ ‫س��وال مهم در این مساله این اس��ت که وقتی اتحادیه‬ ‫اروپا شرایطی را وضع کرده است و اعضای این اتحادیه‬ ‫شرایط را پذیرفته اند که هیچ کشوری بیش از سه درصد‬ ‫کسری بودجه نداشته باشد و یونان نتوانسته این شرایط‬ ‫را اتخ��اذ کند‪ ،‬بای��د چه تدابیری اندیش��ید؟ در چنین‬ ‫شرایطی کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید کمک کنند‬ ‫تا مش��کل یونان حل شود و این نظر را اکثر کشورهای‬ ‫اتحادیه اروپا داش��تند و گروهی هم مانند المان بر این‬ ‫عقیده بودند که کشوری که نمی تواند به خوبی مدیریت‬ ‫کند‪ ،‬به جای کمک باید جریمه اش کنیم‪ .‬بنابراین منابع‬ ‫اتحادی��ه اروپا هم در اختیار یون��ان قرار نگرفت و این‬ ‫بحران از سه جهت تشدید شد‪.‬‬ ‫اتحادی��ه اروپا باالخره تصویب کرد که کمک هایی‬ ‫را ب��ه یونان ارس��ال کند‪ .‬از س��وی دیگر صندوق‬ ‫بین الملل��ی پ��ول ه��م اعالم کرد طی س��ه س��ال‬ ‫‪62‬‬ ‫کمک ه��ای مالی خ��ود را برای ترمی��م اقتصاد این‬ ‫کشور به یونان ارسال خواهد کرد‪ .‬به نظر شما این‬ ‫کمک ها چه تاثیری می تواند روی یونان داشته باشد‬ ‫و ایا می تواند یونان را از بحران خارج کند؟‬ ‫این کمک ها اگر به موقع برس��د حتم��ا می تواند باعث‬ ‫خروج از بحران ش��ود‪ ،‬اما مس��اله این اس��ت که هنوز‬ ‫در ارتباط با رس��یدن این کمک ها کلی اما و اگر وجود‬ ‫دارد‪ .‬در درجه اول اکثر کشورهایی که متعهد شده بودند‬ ‫کمک کنند‪ ،‬بعدا اعالم کردند این کمک ها به صورت وام‬ ‫است‪ ،‬یعنی سررسید دارد و شامل بهره می شود‪ .‬فرانسه‬ ‫و المان هم ارائه هر گونه کمکی را منوط به این مس��اله‬ ‫کردند که صندوق بین المللی پول هم در این زمینه درگیر‬ ‫شود‪ .‬مطلب دیگری که مطرح شد این بود که این وام ها‬ ‫منوط به یکس��ری سیاست های تزریق اقتصادی شود و‬ ‫هیچ کدام از این مس��ائل در اختیار مدیران این کشورها‬ ‫نیس��ت‪ .‬اگر این کمک ها برس��د‪ ،‬یونانی ه��ا می توانند‬ ‫یکسری از این سیاست ها را اجرا کنند‪ ،‬این درحالی است‬ ‫که سایر کشورهای اروپایی هم اعالم کرده اند که اگر این‬ ‫سیاس��ت ها را اجرا کنید این پ��ول را در اختیارتان قرار‬ ‫می دهیم‪ .‬بنابراین هنوز کمک موثری به یونان نرسیده که‬ ‫بتوان امیدوار بود این دوران بحران پشت سر گذاشته شود‬ ‫و شرایط نسبت به س��ه‪ ،‬چهار ماه گذشته فرق اساسی‬ ‫ کند‪ .‬بنابراین نمی توان بسیار خوشبین بود‪.‬‬ ‫با توجه به ورشکس��تگی های مالی کشور یونان‪ ،‬ایا‬ ‫احتمال دارد که دولت یونان سقوط کند؟‬ ‫به هر ح��ال اگر این منابع مالی به یونان نرس��د احتمال‬ ‫س��قوط دولت یونان وجود دارد‪ ،‬چراکه در ش��رایط‬ ‫ع��دم ثبات اقتصادی چنین گزینه ای مطرح می ش��ود‪.‬‬ ‫به عنوان مث��ال‪ ،‬قبل از اینکه دولت لوال دوس��یلوا در‬ ‫برزیل س��ر کار بیاید‪ ،‬در یک مقطع س��ه‪ ،‬چهار ماهه‪،‬‬ ‫ش��ش دولت در این کشور عوض ش��د‪ .‬یعنی زمانی‬ ‫که سیاست های اقتصادی نتیجه ندهند و دولت امکان‬ ‫پرداخت تعهدات خودش را نداش��ته باشد مجبور به‬ ‫استعفا می ش��ود و دولت دیگری بر س��ر کار می اید‪،‬‬ ‫ب��ه این امید که بتواند تغییراتی ایجاد کند‪ .‬این نکته ای‬ ‫منفی اس��ت چراکه کمک ها به دولت یونان نرس��یده‬ ‫اس��ت و هر روز هم مش��کل جدیدی مطرح می شود‬ ‫و تمامی مس��ائل در کنار هم احتمال سقوط دولت را‬ ‫ب��اال می برد‪ .‬اما نکته دیگری که وجود دارد این اس��ت‬ ‫که بس��یار بعید اس��ت اتحادیه اروپا به عنوان یک نهاد‬ ‫منطقه ای و بین المللی دست روی دست بگذارد و منتظر‬ ‫باش��د تا یکی از اعضایش س��قوط کن��د‪ ،‬چراکه چنین‬ ‫مساله ای تاثیر دومینو خواهد داشت‪ .‬بعد از یونان مساله‬ ‫پرتغال‪ ،‬اسپانیا و ایتالیا و حتی خود فرانسه مطرح است‬ ‫که دچار چنین بحرانی ش��وند‪ .‬همه این کشور ها باالی‬ ‫سه درصد کس��ری بودجه دارند و همین مساله ممکن‬ ‫است به سایر کشورها سرایت کند و طبیعتا اتحادیه اروپا‬ ‫در ش��رایط عادی اجازه نخواهد داد چنین اتفاقی بیفتد‪.‬‬ ‫نکته بعدی این است که همانطور که مالحظه می کنیم‪،‬‬ ‫اگر ای��ن بحران بخواهد ادامه پیدا کند‪ ،‬س��قوط ارزش‬ ‫یورو را به دنبال دارد که این مس��اله هم بر خالف منافع‬ ‫اتحادیه اروپاس��ت‪ .‬بنابراین می ت��وان پیش بینی کرد که‬ ‫به رغم تمامی تلخی هایی که وجود دارد‪ ،‬اتحادیه اروپا به‬ ‫خصوص کشورهای بزرگ تر اتحادیه مانند المان‪ ،‬فرانسه‬ ‫و بریتانیا مجبور به مداخله می شوند‪ .‬حتی امریکایی ها‬ ‫صندوق بین المللی پول را تشویق می کنند که مساله ‪22‬‬ ‫میلیارد دالر نیاز ف��وری یونان را به گونه ای تامین کنند‪.‬‬ ‫ای��ن تجربه در دهه ‪ 1990‬در مکزیک رخ داد‪ .‬زمانی که‬ ‫بحران مالی امریکای التین و اس��یای جنوب شرقی را‬ ‫فرا گرفت‪ ،‬جمع کمک هایی که از طرف بانک های غربی‬ ‫و صندوق بین المللی پول به مکزیک ش��د‪ ،‬نزدیک ‪52‬‬ ‫میلیارد دالر بود‪ .‬بنابراین چنین تجربه ای وجود دارد که‬ ‫در مواق��ع بحران در اخرین لحظه هم که ش��ده جلوی‬ ‫بحران بزرگ تری را بگیرند‪ .‬اما اگر کشورها دیر به کمک‬ ‫بشتابند و این بحران از یونان به سایر کشورهای جنوبی‬ ‫اروپا س��رایت کند‪ ،‬ممکن است نتیجه نداشته باشد‪ .‬به‬ ‫نظر من هم اتحادیه اروپا و هم امریکا‪ ،‬هم موسس��ات‬ ‫مالی بین المللی و هم کش��ورهایی مانند چین به کمک‬ ‫خواهن��د امد‪ .‬فراموش نکنیم که در بحران مالی جهانی‬ ‫چین نزدیک به ‪ 450‬میلیارد دالر اوراق قرضه امریکا را‬ ‫خریداری کرد تا از سقوط ان جلوگیری کند‪ ،‬چراکه اگر‬ ‫امریکا س��قوط می کرد‪ ،‬صادرات چین بزرگ ترین بازار‬ ‫خود را از دست می داد‪ .‬بنابراین کشورهایی که به نوعی‬ ‫ب��ا اتحادیه اروپا تعامل سیاس��ی و اقتصادی دارند تمام‬ ‫تالششان را خواهند کرد که دولت یونان سقوط نکند‪.‬‬ ‫احتمال اینکه اتحادیه اروپا با مشکل مواجه شده و‬ ‫به نوعی دچار فروپاشی شود را تا چه اندازه محتمل‬ ‫می دانید؟‬ ‫اتحادیه اروپا با خطر مواجه ش��ده اس��ت‪ .‬در شرایط‬ ‫کنونی نمی توانیم بگوییم خطری این اتحادیه را تهدید‬ ‫نمی کند‪ .‬این خطر وجود دارد و روز به روز هم رشد‬ ‫می کن��د‪ .‬امکان از بین بردن این خطر هم با گذش��ت‬ ‫زمان کمتر ش��ده و امکان سرایت ان به سایر کشورها‬ ‫نیز بیشتر می شود‪ .‬اما بعید می دانم نظام بین الملل اجازه‬ ‫دهد که نه��ادی مانند اتحادیه اروپا پس از ‪ 60‬س��ال‬ ‫تالش‪ ،‬س��قوط کند‪ .‬اگر به صورت کالن به این مساله‬ ‫نگاه کنیم‪ ،‬می بینیم که بحث این نیس��ت که در روابط‬ ‫اقتصادی و تجاری کش��ورها با هم چه رقابتی دارند‪،‬‬ ‫بحث این است زمانی که یک رقیب ساقط شود‪ ،‬دیگر‬ ‫کسی وجود ندارد که بخواهند با هم رقابت یا همکاری‬ ‫کنند‪ .‬بنابراین همه کمک می کنند که این حریف سر پا‬ ‫بماند‪ .‬پیش بینی می کنم کش��ورهای دیگر حتی اگر در‬ ‫کوتاه مدت این مس��اله را ح��ل نکنند‪ ،‬در میان مدت با‬ ‫استفاده از تمامی فشارها حل خواهند کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫امریکا در اینه تحلیل‬ ‫مهاجرت و سیاست در امریکا؛ پیچیدگی قانون ایالتی اریزونا‬ ‫موج بیگانه ستیزی‬ ‫مهاجرت همیشه بحثی سیاسی در داخل امریکا بوده و احزاب و گروه های سیاسی دیدگاه های مختلفی‬ ‫درباره ان داشته اند‪ .‬پیوسته مهاجرت جزو ‪ 10‬مساله سیاسی در امریکا بوده است‪ .‬به طور واضح دلیل‬ ‫سیاسی بودن بحث مهاجرت را باید در ساختار اجتماعی امریکا جست وجو کرد‬ ‫دکتر سیدمحمدکاظم سجادپور‬ ‫*‬ ‫ایالت اریزونا در جنوب امریکا‬ ‫در اوری��ل ‪( 2010‬فروردین‬ ‫‪ ،)1389‬قانونی را در مجلس‬ ‫ایالتی خود در مورد مهاجرانی‬ ‫غیرقانونی به تصویب رساند‬ ‫ک��ه س��روصدای فراوان��ی‬ ‫در امری��کا ب��ه راه انداخ��ت‬ ‫و ش��خص اوبام��ا در مق��ام‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬درحالی که قدرت و ظرفیتی برای‬ ‫تغییر قانون مذبور ندارد وارد میدان ش��ده و نسبت به‬ ‫تصمیم ایالت اریزونا انتقادات تندی را به صورت علنی‬ ‫بیان داش��ت‪ .‬در این سروصداها ماهیت سیاسی پدیده‬ ‫مهاجرت در داخل امریکا روشن تر شد‪ .‬رابطه مهاجرت‬ ‫و سیاست در امریکا را چگونه‬ ‫می توان ارزیابی نمود و چگونه‬ ‫رفتار ایالت اریزونا در این فضا‬ ‫به موضع گیری رئیس جمهور‬ ‫دموک��رات علی��ه حکم��ران‬ ‫جمهوریخ��واه ان ایال��ت‪،‬‬ ‫خانم ژان ب��رور درخصوص‬ ‫مهاج��رت انجامیده اس��ت‪.‬‬ ‫نگاهی به قانون ایالت اریزونا‬ ‫در خص��وص مهاج��ران‬ ‫غیرقانون��ی و مت��ن داخلی و‬ ‫بین الملل��ی رابطه مهاجرت و‬ ‫سیاس��ت می توان��د در یافتن‬ ‫پاسخ مناسب به پرسش های‬ ‫فوق موثر واقع شود‪.‬‬ ‫ایال��ت اریزون��ا و قانون‬ ‫مهاجرت‬ ‫ایالت اریزون��ا از ایالت های‬ ‫جنوب��ی امریکاس��ت ک��ه با‬ ‫مش��کل مهاجران غیرقانونی ک��ه از مرزهای مکزیک‬ ‫به سمت ان ایالت س��رازیر می شوند روبه روست‪ .‬به‬ ‫پیشنهاد سناتور ایالتی‪ ،‬راسل پیرس‪ ،‬قانونی به تصویب‬ ‫مجلس ایالتی رسید که از این به بعد‪ ،‬پلیس و مسئوالن‬ ‫انتظامی و امنیتی می توانند نس��بت به هر فردی که در‬ ‫مورد وضعیت مهاجرتی وی مشکوک هستند‪ ،‬سریعا‬ ‫اقدام کنند و مدارک شناس��ایی فرد را درخواس��ت و‬ ‫بالفاصل��ه در صورت فقدان م��درک معتبر مهاجرتی‬ ‫وی را دستگیر کنند‪ .‬این قانون بعد از تصویب توسط‬ ‫حکمران ایالتی‪ ،‬خانم ژان ب��رور‪ ،‬امضا و وارد مرحله‬ ‫عملیاتی ش��د‪ .‬تصویب و امضای این قانون در ایالتی‬ ‫که به تمایالت جمهوریخواهانه مشهور است و ایالت‬ ‫س��ناتور مک کین‪ ،‬رقی��ب اوبام��ا در انتخابات ‪2008‬‬ ‫محسوب می شود‪ ،‬موجی از اعتراضات را در سرتاسر‬ ‫امریکا از سوی گروه های مختلف سیاسی و اجتماعی‬ ‫در بر داشت‪ .‬استدالل ایالت اریزونا برای وضع و اجرای‬ ‫قانون جلوگیری از مهاجران غیرقانونی و افزایش انها‬ ‫صرفا به عنوان پدیده ای مهاجرتی قلمداد نشد و رنگ و‬ ‫بوی سیاسی فراوانی گرفت به گونه ای که شخص اوباما‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫وارد این بحث ش��ده و از ناپختگی رفتار مقامات ایالت‬ ‫اریزونا در زمینه مهاجرت و مهاجران غیرقانونی سخن‬ ‫گفته و انتقاد ک��رد‪ .‬هرچند اوباما به عنوان رئیس جمهور‬ ‫دولت فدرال نمی تواند قوانین ایالت های مختلف را ملغی‬ ‫کن��د‪ ،‬اما حضور وی در بحث مهاجران غیرقانونی خود‬ ‫نش��انگر سیاسی تر شدن مباحث مربوط به مهاجرت در‬ ‫امریکاست‪.‬‬ ‫مهاجرت و سیاست داخلی امریکا‬ ‫مهاجرت همیشه بحثی سیاسی در داخل امریکا بوده و‬ ‫احزاب و گروه های سیاسی دیدگاه های مختلفی درباره‬ ‫ان داشته اند‪ .‬پیوسته مهاجرت جزو ‪ 10‬مساله سیاسی در‬ ‫امریکا بوده است‪ .‬به طور واضح دلیل سیاسی بودن بحث‬ ‫مهاجرت را باید در ساختار اجتماعی امریکا جست وجو‬ ‫کرد‪ .‬بنیاد امریکا بر مهاجرت ش��کل گرفته اس��ت‪ .‬در‬ ‫سطحی کالن تمامیت قاره امریکا‪ ،‬اعم از امریکای شمالی‪،‬‬ ‫امریکای مرکزی و امریکای جنوبی‪ ،‬مهاجرت اصلی ترین‬ ‫عامل تاسیس جوامع سیاسی است‪ .‬اما انچه بین امریکایی‬ ‫شمالی‪ ،‬امریکای مرکزی و جنوبی در این خصوص ایجاد‬ ‫تفاوت می کند ان است که مهاجرت اروپایی ها ‪ -‬عمدتا‬ ‫از جنوب ان و از اسپانیا و پرتغال ‪ -‬قرن هاست که متوقف‬ ‫شده ولی مهاجرت به امریکای شمالی هنوز ادامه دارد و‬ ‫در این میان ظرفیت مهاجرت پذیری امریکا در مقایسه با‬ ‫کانادا به مراتب فراوان تر است‪.‬‬ ‫امریکا موج های گوناگون مهاجرتی را پشت سر گذاشته‬ ‫است‪ .‬حداقل چهار موج مهاجرتی را کارشناسان تاریخ‬ ‫مهاجرت در امریکا مورد شناس��ایی ق��رار داده اند‪ .‬موج‬ ‫اول ک��ه قرن ه��ای ‪ 17‬تا ‪ 19‬را ش��امل می ش��ود‪ ،‬عمده‬ ‫مهاجران انگلیسی‪ ،‬المانی و هلندی و پروتستان مذهب‬ ‫بودن��د‪ .‬موج دوم که ت��ا دهه های پایانی ق��رن نوزدهم‬ ‫را در ب��ر می گی��رد‪ ،‬مهاج��ران ایتالیای��ی و مج��اری و‬ ‫کاتولیک مذهب بودند و موج سوم مربوط به قرن بیستم‬ ‫است که مهاجران اسیایی را در بر می گیرد‪ .‬موج چهارم در‬ ‫سال های اخرین هزاره دوم میالدی شکل می گیرد که‬ ‫مهاجرت بین المللی تر شده است‪ .‬در تمامی این موج ها‪،‬‬ ‫سیاست های قبض و بسط مهاجرتی در امریکا اعمال‬ ‫شده و زمانی مهاجرت اسان تر و زمانی سخت تر شده‬ ‫و سیاستمداران با توجه به شرایط داخلی‪ ،‬حس عمومی‬ ‫در مورد مهاجران‪ ،‬وضعیت اقتصادی و البته گرایش های‬ ‫حزبی‪ ،‬موضع گیری سیاسی خاصی در مورد مهاجرت‪،‬‬ ‫مهاجران غیرقانونی و قوانین مهاجرتی داشته اند و در‬ ‫این می��ان دموکرات ها به عنوان حزب طرفدار اقش��ار‬ ‫فرودس��ت به حمایت از مهاجرین و تس��هیل شرایط‬ ‫ادغام مهاجران غیرقانونی در جامعه امریکا تمایل نشان‬ ‫داده اند و جمهوریخواهان طرفدار سخت گیری نسبت‬ ‫به مهاجران غیرقانون��ی بوده اند‪ .‬انچه این بحث را در‬ ‫امریکا و در موقعیت کنونی سیاسی تر می کند‪ ،‬حضور‬ ‫مهاجرزاده ای در کاخ سفید است که هنوز اقوام پدری‬ ‫او در کنی��ا زندگی می کنند و این مهاجرت را از بحث‬ ‫سیاست داخلی فراتر برده و ان را به سیاست خارجی‬ ‫امریکا پیوند می زند‪.‬‬ ‫مهاجرت و سیاست خارجی امریکا‬ ‫هیچ مهاجری کامال بریده از ریشه های فرهنگی پیشین‬ ‫خود نمی تواند باش��د‪ ،‬لذا پیوند با سرزمین اصلی که‬ ‫مهاجر یا اج��داد او از ان به امریکا مهاجرت کرده اند‪،‬‬ ‫پدیده ای پایدار و توام با سیاسی بوده است‪ .‬تقریبا هیچ‬ ‫کشوری نیس��ت که گروهی‬ ‫مهاج��ر در امریکا نداش��ته‬ ‫باش��د‪ .‬امریکایی ها به عنوان‬ ‫ریش��ه های ملی پیشین یعنی‬ ‫امریکایی ه��ای ارمنی تب��ار‪،‬‬ ‫امریکایی های لهس��تانی تبار‪،‬‬ ‫ایرلند تب��ار و نظای��ر انها در‬ ‫روابط دوجانب��ه و تعامالت‬ ‫ خارجی امریکا با کشور های‬ ‫مب��دا مهاجرت خ��ود نقش‬ ‫داش��ته اند ام��ا انچ��ه در این‬ ‫می��ان در چند دهه گذش��ته‬ ‫جلب توجه می کند‪ ،‬نقش ان‬ ‫دس��ته از مهاجرانی است که‬ ‫ریشه غیراروپایی و مخصوصا‬ ‫ریش��ه اس��یایی و افریقایی‬ ‫دارند‪ .‬قبال بیش��تر مهاجران‬ ‫اروپایی تبار در سیاس��ت های‬ ‫بین الملل��ی امری��کا نق��ش‬ ‫داشته اند اما در دهه ها و سالیان‬ ‫اخیر امریکایی هایی که ریشه غیر اروپایی دارند‪ ،‬اعم از‬ ‫امریکایی های عرب تبار‪ ،‬هندی تبار ‪ ،‬افریقایی تبار و حتی‬ ‫امریکایی های التین تبار از حاشیه اثرگذاری در سیاست‬ ‫خارجی امریکا خارج شده و بعضا اثرات عمده ای در‬ ‫مناسبات بین امریکا و کشورهای منشا مهاجرت خود‬ ‫گذاشته اند‪ .‬روابط توسعه یافته هند و امریکا در دو دهه‬ ‫گذش��ته‪ ،‬در کنار ده ها متغیر بین المللی و تغییر فضای‬ ‫جهانی‪ ،‬مرهون تالش امریکایی های هندی تبار است‬ ‫که در عرصه های گوناگ��ون زندگی اقتصادی‪ ،‬علمی‬ ‫و سیاس��ی امریکا جایگاه اثرگ��ذار یافته اند‪ .‬مجموعه‬ ‫این فعل و انفع��االت‪ ،‬مهاجرت را به عنوان موضوعی‬ ‫مربوط به حوزه تعامالت بین المللی امریکا سیاسی تر‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مخلص کالم انکه در کمتر زمانی مهاجرت و سیاست‬ ‫در ش��هرهای داخلی و خارجی امری��کا چون امروز‬ ‫ماهیتی سیاسی یافته و این به نوبه خود برپیچیدگی های‬ ‫مهاجرت‪ ،‬قوانین مهاجرت و فضای سیاس��ی پیرامون‬ ‫مهاجران افزوده است‪.‬‬ ‫* عضو هیات علمی دانشکده روابط بین الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫هفت‬ ‫قیمت نس��بت به هفته مشابه در س��ال ‪ 48/7 ،88‬درصد‬ ‫ذکر شده است‪.‬‬ ‫افزایش بهای انواع برنج ها در بازار‬ ‫در مورد قیمت برنج نیز قبل از اس��تناد به مشاهدات در‬ ‫س��طح بازار تهران می توان به گ��زارش بانک مرکزی در‬ ‫هفته منتهی به ‪ 10‬اردیبهشت ماه اشاره کرد که در ان هفته‬ ‫نسبت به هفته قبل خود روند صعودی داشت‪.‬مشاهدات‬ ‫نیز نش��ان می دهد برنج داخلی از نوع صدری که اواخر‬ ‫سال گذش��ته از کیلویی ‪ 2000‬تا ‪ 3000‬تومان در سطح‬ ‫شهر تهران به فروش می رسید هفته سوم اردیبهشت ماه با‬ ‫قیمت کیلویی از ‪ 2000‬تا ‪ 3100‬تومان عرضه شد‪.‬‬ ‫برنج هاش��می هم که در اسفند ماه سال گذشته کیلویی‬ ‫‪ 2400‬و ‪ 2800‬تومان بود‪ ،‬در هفته اول اردیبهش��ت ماه‬ ‫ب��ا قیمت ‪ 2600‬تا ‪ 3000‬تومان عرضه ش��د که در هفته‬ ‫سوم اردیبهشت ماه این نوع برنج با قیمت ‪ 2600‬تا ‪3000‬‬ ‫تومان مشاهده شده است‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که طبق اعالم بانک مرکزی متوسط‬ ‫قیمت هرکیلو برنج داخلی (درجه یک) در سال گذشته‬ ‫بیش از ‪ 2700‬تومان بود‪ .‬اما در بخش برنج های وارداتی‬ ‫در حالی که طبق امار گمرک کشور میزان متوسط قیمت‬ ‫برنج های وارداتی در س��ال گذش��ته ‪ 800‬تومان بوده‪ ،‬تا‬ ‫این برنج به دست مصرف کننده برسد به بیش از ‪1800‬‬ ‫تومان رس��یده اس��ت‪ ،‬چرا که طبق اعالم بانک مرکزی‬ ‫متوس��ط قیمت هر کیلو برنج وارداتی در س��ال گذشته‬ ‫‪ 1865‬تومان بود‪ .‬مش��اهدات در بازار نیز نشان می دهد‬ ‫انواع برنج های هندی که در اسفندماه سال گذشته با قیمت‬ ‫‪ 2000‬تومان عرضه می ش��دند در هفته سوم اردیبهشت‬ ‫ج محسن از‬ ‫ماه نیز قیمت شان همین است‪ .‬اما قیمت برن ‬ ‫‪ 1600‬تومان در هفته اول اردیبهشت ماه به ‪ 1800‬تومان در‬ ‫دو هفته بعدش و برنج تایلندی از ‪ 1200‬تومان به ‪1000‬‬ ‫تومان رس��یده است‪ .‬به عبارتی در مقابل افزایش قیمت‬ ‫برنج محسن‪ ،‬برنج تایلندی با کاهش مواجه بوده است‪.‬‬ ‫در اخرین گزارش بانک مرکزی از متوسط قیمت ها نیز‬ ‫می توان دید که عنوان کرده اس��ت‪ :‬قیمت برنج وارداتی‬ ‫غیرتایلندی نسبت به هفته قبل معادل ‪ 1/3‬درصد افزایش‬ ‫یافته است‪.‬‬ ‫بررسی قیمت انواع اقالم؛‬ ‫بازار در تالطم قیمت‬ ‫در حالی که قیمت هر کیلو شکر در هفته اول اردیبهشت ماه امسال برخالف گذشته که طبق امار‬ ‫بانک مرکزی هزار تومان بود‪ ،‬به ‪ 1200‬تومان در برخی از نقاط شهر تهران رسیده بود‪ ،‬اکنون در سطح‬ ‫شهر تهران به کمتر از هزارتومان کاهش یافته است‪.‬‬ ‫سید ابراهیم علیزاده‬ ‫مقایسه قیمت های اقالم اساسی خانوار چون شکر‪ ،‬برنج‪،‬‬ ‫انواع گوشت و گوشت مرغ‪ ،‬تخم مرغ و انواع میوه ها در‬ ‫اردیبهشت ماه نسبت به متوسط قیمت این محصوالت‬ ‫در سال گذشته حاکی از این است که در برنج و میوه و‬ ‫گوشت مرغ روند به صورت صعودی است‪ .‬قیمت شکر‬ ‫پس از یک افزایش‪ ،‬ب��ه نظر روند صعودی اش متوقف‬ ‫ش��ده اما انواع گوشت همچنان با قیمت های باال عرضه‬ ‫می شوند و تنها در تخم مرغ است که انگار ثباتی در حال‬ ‫میسر شدن است‪ .‬بدین ترتیب جدای از بی ثباتی حاکم‬ ‫در قیم��ت انواع بازار می توان منتظ��ر افزایش قیمت در‬ ‫بخش های دیگر اقالم در اینده نیز بود‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫شکر؛ افزایش قیمت و بعد کاهش‬ ‫در حال��ی ک��ه قیم��ت ه��ر کیلو ش��کر در هفت��ه اول‬ ‫اردیبهشت ماه امسال برخالف گذشته که طبق امار بانک‬ ‫مرکزی هزار تومان بود‪ ،‬به ‪ 1200‬تومان در برخی از نقاط‬ ‫شهر تهران رسیده بود‪ ،‬اکنون در سطح شهر تهران به کمتر‬ ‫از هزارتومان کاهش یافته است‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که قیمت متوسط هر کیلو شکر در‬ ‫سال گذشته طبق اعالم بانک مرکزی ‪ 846‬تومان بود که‬ ‫همین رقم نیز نشان می دهد قیمت شکر با وجود اینکه از‬ ‫روند صعودی به نزولی تبدیل شده‪ ،‬اما باز هم نسبت به‬ ‫سال قبل گران تر است‪ .‬در اخرین گزارش بانک مرکزی‬ ‫در هفته منتهی به ‪ 10‬اردیبهشت ماه نیز میزان افزایش این‬ ‫گوشت؛ همچنان گران!‬ ‫در مورد قیمت انواع گوش��ت نیز ابت��دا می توان به امار‬ ‫بانک مرکزی در هفته منتهی به ‪ 10‬اردیبهشت ماه امسال‬ ‫اشاره کرد که میزان افزایش قیمت ان در مقایسه با هفته‬ ‫مشابه س��ال قبل را بیش از ‪ 31‬درصد اعالم کرده است‪.‬‬ ‫مشاهدات نیز نش��ان می دهد گوشت گوسفندی که در‬ ‫سطح ش��هر تهران در هفته اول اردیبهشت ماه با قیمت‬ ‫‪ 11000‬تا ‪ 15200‬تومان به دس��ت مردم می رس��ید در‬ ‫دو هفته بعدش انچنان تفاوتی نکرده است‪.‬‬ ‫ران گوسفندی نیز در حالی در هفته سوم اردیبهشت ماه‬ ‫مانند اوایل این ماه با قیمت از کیلویی ‪ 12000‬تا ‪17000‬‬ ‫تومان عرضه می شد که در ابتدای اسفند ماه سال گذشته‬ ‫این قیمت ح��دود ‪ 13000‬تومان ب��ود و گزارش بانک‬ ‫مرکزی نیز نش��ان می دهد متوسط قیمت ان در سال ‪88‬‬ ‫بیش از ‪ 12700‬تومان بوده است‪.‬قیمت هر کیلو گوشت‬ ‫گوساله در سطح ش��هر تهران نیز در اواسط اردیبهشت‬ ‫ماه از ‪ 7500‬تا ‪ 15000‬تومان اس��ت که نسبت به قیمت‬ ‫اعالم شده توسط وزارت بازرگانی در اسفند ماه تقریبا دو‬ ‫برابر ش��ده اس��ت‪ .‬در گزارش بانک مرکزی نیز متوسط‬ ‫قیمت هر کیلو گوش��ت گوساله در سال گذشته بیش از‬ ‫‪ 9700‬تومان ذکر شده است‪.‬‬ ‫مرغ و تخم مرغ؛ صعودی و غیرصعودی‬ ‫قیمت گوش��ت مرغ نیز طب��ق مش��اهدات و امارهای‬ ‫بانک مرکزی صعودی بوده اس��ت‪ ،‬چرا که در حالی در‬ ‫اواسط اردیبهشت ماه در سطح شهر تهران هر کیلو مرغ‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪ 2850‬تا ‪ 3700‬تومان به فروش می رس��ید که متوس��ط‬ ‫قیمت هر کیلوی ان در س��ال گذش��ته را بانک مرکزی‬ ‫‪ 2500‬تومان اعالم کرده است‪ .‬در اخرین گزارش بانک‬ ‫مرکزی نیز میزان افزایش گوش��ت مرغ نسبت به مدت‬ ‫مشابه در سال گذشته ‪ 39/8‬درصد عنوان شده است‪ .‬اما‬ ‫قیمت تخم مرغ دیگر در اواسط اردیبهشت ماه نسبت به‬ ‫اواخر سال گذشته افزایش نیافته و هر شانه ان با قیمت‬ ‫‪ 1850‬تا ‪ 3000‬تومان در سطح شهر تهران عرضه می شد‪.‬‬ ‫متوس��ط قیمت هر شانه تخم مرغ در سال گذشته ‪2987‬‬ ‫تومان توسط بانک مرکزی اعالم شده و در اخرین گزارش‬ ‫نیز اعالم شده که نسبت به هفته مشابه سال گذشته ‪4/3‬‬ ‫کاهش یافته است‪.‬‬ ‫میوه؛ از خیار هزار تومانی تا انگور ‪ 5000‬تومانی‬ ‫«قیمت میوه های تازه در هفته منتهی به ‪ 10‬اردیبهشت ماه‬ ‫سال جاری نس��بت به هفته قبل از ان ‪ 6/3‬کاهش یافته‬ ‫اس��ت‪ ».‬این ادع��ای امارهای بانک مرکزی اس��ت که‬ ‫مش��اهدات در س��طح بازار تهران انچن��ان ان را تایید‬ ‫نمی کند‪ .‬قیمت میوه های پرتقال‪ ،‬س��یب‪ ،‬خیار و موز در‬ ‫اواسط اردیبهشت ماه امسال نسبت به متوسط قیمت این‬ ‫محصوالت در سال گذشته افزایش یافته است‪.‬‬ ‫قیمت هر کیلو پرتقال در اواسط اردیبهشت ماه از ‪ 1100‬تا‬ ‫‪ 1800‬تومان در حالی در بازار مشاهده می شود که اواسط‬ ‫فروردین ماه این میزان از ‪ 1400‬تا ‪ 1700‬تومان بود‪ .‬قیمت‬ ‫متوسط هر کیلوی ان در سال گذشته نیز ‪ 1750‬اعالم شده‬ ‫اس��ت‪.‬در مورد سیب نیز در حالی که قیمت متوسط ان‬ ‫در سال گذشته بیش از ‪ 1500‬تومان بوده‪ ،‬در هفته سوم‬ ‫اردیبهش��ت ماه انواع ان از ‪ 750‬تا ‪ 2500‬تومان در سطح‬ ‫بازار مشاهده می شد که بخش وارداتی ان گران تر است‪.‬‬ ‫در اوایل اردیبهشت ماه نیز قیمت هر کیلو انواع سیب در‬ ‫سطح شهر تهران از ‪ 780‬تا ‪ 3000‬تومان بود‪.‬‬ ‫قیمت خیار نیز از ‪ 650‬تا ‪ 1000‬تومان در حالی مشاهده‬ ‫می ش��ود که در هفته پایانی سال گذشته در سطح شهر‬ ‫با قیمت بیش از ‪ 700‬تومان عرضه می ش��د و متوس��ط‬ ‫قیمت هر کیلوی ان در س��ال گذشته نیز به همین میزان‬ ‫‪ 700‬تومان بود‪ .‬با وجود این‪ ،‬در هفته دوم سال ‪ 89‬هم با‬ ‫قیمت ‪ 1000‬تومان به دست مردم رسیده است‪.‬‬ ‫قیم��ت موز ه��م از ‪ 900‬تا ‪ 1500‬تومان در هفته س��وم‬ ‫اردیبهشت ماه امسال به دست مردم رسیده و این در حالی‬ ‫است که قیمت هر کیلو موز در پایان سال گذشته حداکثر‬ ‫‪ 1200‬تا ‪ 1300‬تومان بود اما اواسط فروردین ماه امسال در‬ ‫سطح شهر تهران با قیمت ‪ 1600‬تومان عرضه شد‪.‬‬ ‫کیوی هم در هفته سوم اردیبهشت ماه با قیمت ‪ 1000‬تا‬ ‫‪ 1300‬به دست مردم رسیده است که قبل از این در اواسط‬ ‫ت ‪ 1250‬تا ‪ 1800‬تومان در سطح شهر‬ ‫فروردین ماه با قیم ‬ ‫تهران به دست مردم می رسید‪.‬‬ ‫ام��ا مهمتر از اینها‪ ،‬عرضه انگورهای وارداتی اس��ت که‬ ‫قیمت هر کیلوی ان در س��طح ش��هر تهران از ‪ 3500‬تا‬ ‫‪ 5000‬تومان است‪.‬‬ ‫همچنی��ن در مورد س��یب زمینی و پیاز نی��ز می توان به‬ ‫این اشاره کرد که قیمت هر کیلو سیب زمینی در اواسط‬ ‫اردیبهشت ماه امسال در سطح شهر در حالی ‪ 750‬تومان‬ ‫مش��اهده شده که متوس��ط قیمت این محصول در سال‬ ‫گذشته ‪ 470‬تومان بود‪.‬‬ ‫پیاز نیز با همان قیمت متوسط سال گذشته که ‪ 600‬تومان‬ ‫بوده‪ ،‬در هفته سوم اردیبهشت ماه عرضه شده است‪.‬‬ ‫انچه از همه این امار می توان به دست اورد جدای از نبود‬ ‫ثبات در بازار انواع اقالم‪ ،‬روند صعودی است که قیمت‬ ‫عمده اقالم به خود گرفته اند‪ .‬در کنار این نباید از حضور‬ ‫چشمگیر میوه های بهاری مانند گوجه سبز‪ ،‬شلیل‪ ،‬زردالو‪،‬‬ ‫البالو و میوه های دیگر چشم پوشی کرد که قیمت های انها‬ ‫نیز فعال گران به نظر می رس��د‪ ،‬ام��ا در روزهای اتی که‬ ‫بیش��تر از این میزان به بازار عرضه خواهند ش��د‪ ،‬معلوم‬ ‫نیست ایا این قیمت ها کنترل خواهند شد یا نه!‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫حداقل افزایش قیمت غیرمنتظره ای در بازار نداشتیم‬ ‫ابوالحسن خلیلی ‪ /‬دبیر کانون انجمن های صنایع غذایی ایران‬ ‫در م��ورد وضعی��ت قیمت ه��ا در بازار ب��ا تایید اماره��ای بانک مرکزی از متوس��ط قیمت برخ��ی از اقالم‬ ‫خرده فروش��ی باید بگویم می توان به این امارهای بانک مرکزی اس��تناد کرد‪ .‬جدای از این‪ ،‬در مورد قیمت‬ ‫محصوالت کش��اورزی که وزارتخانه های جهاد کش��اورزی و بازرگانی باید در مورد انها نظر بدهند اما در‬ ‫ت دیده می شود‪ .‬در شیر‬ ‫بخش مواد غذایی با توجه به امارها‪ ،‬به غیر از شیر یارانه ای در اغلب اقالم ثبات قیم ‬ ‫یارانه ای نیز خود دولت ان را پذیرفته که با این اقدام گستردگی توزیع شیر یارانه ای را افزایش دهد اما عدد‬ ‫یارانه را ثابت نگه دارد‪ .‬به عبارتی با این اقدام حجم توزیع ش��یر یارانه ای باال رفته و به همین دلیل بود که‬ ‫قیمت شیر یارانه ای افزایش یافت‪ .‬وگرنه حداقل افزایش قیمت غیرمنتظره ای در بازار نداشتیم حتی در برخی‬ ‫از اقالم مثل روغن نیز قیمت ان به میزان کمی کاهش یافته است‪.‬‬ ‫اما در مورد قیمت شکر که مدتی پیش مقداری افزایش یافته بود نیز به این موضوع اشاره می کنم که قیمت‬ ‫این محصول وابس��ته به تغییر و تحوالت جهانی است و متاثر از قیمت جهانی‪ ،‬قیمت ان افزایش یافته بود‪.‬‬ ‫البته چند روزی است که دیگر افزایش قیمت ان متوقف و روند قیمت ان کاهشی شده است‪.‬‬ ‫در این ش��رایط‪ ،‬وضعیت بازار با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها نیز به گونه ای دیگر خواهد ش��د‪ .‬البته‬ ‫اصل بر این اس��ت که قیمت حامل های انرژی منطقی ش��ود و دولت بخش��ی از یارانه ای را که به صورت‬ ‫مستقیم یا غیرمستقیم می دهد‪ ،‬حذف کند‪ .‬با حذف این یارانه ها نیز طبیعی است که شاهد افزایش قیمت در‬ ‫اقالم مختلف باشیم اما روند اجرای این طرح مهم است که هنوز ناگهانی یا تدریجی اجرا شدنش در ابهام‬ ‫است‪ .‬در عین حال ستاد تحول صنایع نیز شکل گرفته که در ان اثار توامان افزایش قیمت حامل های انرژی‬ ‫در حال محاس��به ش��دن است تا بررسی ش��ود چه افزایش قیمت هایی رخ می دهد و چگونه می توان صنایع‬ ‫انرژی بر را حمایت کرد‪.‬اما در مجموع نباید این را فراموش کرد که اساس طرح هدفمند کردن یارانه ها این‬ ‫اس��ت که مصرف بهینه انرژی مدنظر قرار بگیرد و از محل صرفه جویی ان‪ ،‬این منابع به بخش��ی از صنایع‬ ‫باز گردد‪ .‬بدین ترتیب با اجرای این طرح دولت می خواهد به س��مت بهینه س��ازی مصرف انرژی در صنایع‬ ‫حرکت کند‪ .‬اما ش��اید یکی از بخش هایی که در روند اجرای طرح هدفمندس��ازی یارانه ها با مشکل مواجه‬ ‫شود‪ ،‬بخش حمل و نقل باشد‪ .‬متاسفانه در این بخش هنوز راهکار مناسبی مدنظر قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫برای اجرای همین طرح نیز اخیرا قیمت نان های سنتی و پیش از ان نان های فانتزی افزایش یافته بود که در‬ ‫حال حاضر به دلیل اینکه به صورت کلی یارانه ها هدفمند توزیع نمی ش��وند‪ ،‬نمی توان تقس��یم بندی کرد که‬ ‫مثال با اجرای این طرح در بخش نان سنتی یا نان فانتزی کار چگونه خواهد شد‪.‬‬ ‫در پایان نیز با توجه به اینکه ممکن اس��ت با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها قیمت ها به صورت طبیعی‬ ‫افزایش یابد‪ ،‬اش��اره به این موضوع می کنم که بیش��ترین نمود هدفمندسازی یارانه ها در بخش هایی از تولید‬ ‫مانند همان انواع نان هاست که به صورت مستقیم یارانه از تولیدکننده به مصرف کننده می رسد‪.‬‬ ‫براورد افزایش ‪ 10‬درصدی قیمت کاالهای اساسی‬ ‫محمود دودانگه ‪ /‬رئیس موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی‬ ‫اگر به وضعیت اقتصاد و صنعت کشور در حوزه های مختلف نگاه شود‪ ،‬شاهد اتالف های گسترده ای در بحث های‬ ‫متفاوت خواهیم بود‪ .‬این اتالف ها در بخش صنعت‪ ،‬معدن‪ ،‬تجارت و هم در حوزه های دولتی و خصوصی است‪.‬‬ ‫یعنی نمی توان گفت جایی وجود دارد که در ان ما اتالف را به حداقل رسانده ایم‪ .‬هر جایی که نام برده شود می توان‬ ‫تضمین داد اتالف های زیادی در انجا وجود دارد‪ .‬به عبارتی اگر به اقتصاد کشور نگاه سیستمی داشته باشیم‪ ،‬شاهد‬ ‫اتالف در زنجیره های تامین‪ ،‬تولید و توزیع که یک فرایند یکپارچه است‪ ،‬خواهیم بود و اگر بخواهیم کل این فرایند‬ ‫را به صورت یکپارچه اصالح کنیم باید تمام دستگاه های اجرایی کمک کنند تا این فرایند بهتر از گذشته مدیریت‬ ‫شود‪.‬در این مورد مهم ترین دستگاه های متولی‪ ،‬وزارتخانه های جهاد کشاورزی و صنایع هستند که عمدتا متولی بخش‬ ‫تولید ما محسوب می شوند‪ .‬به عبارتی سیاست گذاری های این دو بخش برای تولید کشور باید درست و منطقی باشد‬ ‫تا انتظار داشته باشیم کاالیی که تولید می شود رقابت پذیر باشد‪ .‬در نظام توزیع هم باید کاال با هزینه حداقلی به دست‬ ‫مصرف کننده برسد که هم او و هم تولیدکننده رضایت پیدا کنند‪.‬برای همین است که نهضت کاهش قیمت تمام شده‬ ‫به عنوان یک نهضت مطرح شده‪ .‬یعنی یک فرایند مستمر‪ ،‬یکپارچه و همه جانبه که نیازمند عزم ملی است و برای‬ ‫ان نباید انتهایی قائل شد‪ ،‬چرا که اساسا در این فضای رقابتی نمی توان فکر کرد که بعد از پنج سال مثال شاخص‬ ‫قیمت تمام شده به یک عددی می رسد و بعد بگوییم انجا حداقل است و دیگر نمی خواهد در این مورد کار شود‪.‬‬ ‫در این مورد و برای کاهش قیمت تمام شده تولیدات داخلی‪ ،‬اخیرا در کمیسیون اقتصادی دولت نیز مصوب شد‬ ‫که دستگاه های تولیدی شامل ‪ 9‬وزارتخان ه از جمله وزارتخانه های نفت‪ ،‬صنایع‪ ،‬کشاورزی‪ ،‬مسکن‪ ،‬اقتصاد و تعاون‬ ‫به اضافه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری موظف شوند راهکارهای کاهش قیمت تمام‬ ‫شده محصوالت را تهیه کنند و وزارت بازرگانی به عنوان هماهنگ کننده اینها را جمع بندی و به دولت ارائه کند تا‬ ‫تصمیمات الزم در این مورد اتخاذ شود‪ .‬طرح هدفمندسازی یارانه ها نیز طبیعتا تاثیر گسترده ای بر بخش های مختلف‬ ‫می تواند داشته باشد که روشن است‪ .‬طبق مطالعاتی که در مورد اثر ازاد شدن قیمت حامل های انرژی بر خانوار و‬ ‫دهک های اجتماعی جامعه انجام دادیم نتایج‪ ،‬ارقام و شاخص های متفاوت ان حاصل شده است که اینها بستگی به‬ ‫دهک های مختلف جامعه دارد‪ .‬مثال اگر قیمت نان را ازاد کنیم‪ ،‬اثر ان بر خانواده های شهری یک نوع و بر خانواده های‬ ‫روستایی به شکلی دیگر است‪ .‬با وجود این‪ ،‬اگر در مورد فرضا فقط کاالی اساسی بخواهیم عنوان کنیم‪ ،‬شاید اثرش‬ ‫حول همان ‪ 12 ،10‬درصد بیشتر نباشد‪ .‬یعنی هزینه خانوارها را ‪ 12 ،10‬درصد می تواند افزایش دهد که با اجرای‬ ‫نهضت کاهش قیمت تمام شده این میزان حتما باید کاهش پیدا کند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫دامنش ننش��یند‪ ،‬این س��ید‪ ،‬در دنیا نظ��ر به صورتش‬ ‫عبادت می ش��ود‪ ،‬در قیامت ه��م چراغ فروزان عرصه‬ ‫محش��ر می ش��ود‪ ،‬ولی همه اینها از برکت چیس��ت؟‬ ‫باید ریش��ه را پیدا کرد‪ .‬س��ادات علوی��ان و علویات‪،‬‬ ‫ذریه رس��ول که منحصرا غی��ر از طریق صدیقه کبری‬ ‫نیست‪ -‬و این هم از عجایب عالم است ‪ -‬چرا به اینجا‬ ‫رسیده اند؟ این امتیاز منشاش چیست؟‬ ‫علوی��ان! علوی��ات! فاطمی��ان‪ ،‬فاطمی��ات! در تم��ام‬ ‫این مملکت‪ ،‬مراس��م س��وگواری ش��هادت حضرت‬ ‫زهرا(س) در روز س��وم جمادی الثانی باید به وس��یله‬ ‫ش��ما برای همیشه تضمین بش��ود‪ .‬شام غریبان هیات‬ ‫س��ادات مس��تقال بیرون بیایند‪ ،‬غیر سادات پشت سر‬ ‫انها‪ .‬چرا؟ برای خاطر اینکه یک بالغی صورت گرفته‬ ‫اس��ت‪ ،‬کسی تبلیغ کرده‪ ،‬کسی واسطه تبلیغ است‪ .‬ان‬ ‫مطلبی که رس��انده به شما چیست؟ ختم وصیت این‬ ‫اس��ت‪« :‬واقرء على ولدی الس�لام الى یوم القیامه‪ ،‬به‬ ‫فرزندانم تا روز قیامت سالم مرا برسان» معنی دارد این‬ ‫کلمه‪ ،‬یعنی به انها بگو‪ :‬مادرتان نیمه شب حنوط شد‪،‬‬ ‫نیمه شب کفن شد‪ ،‬نیمه شب دفن شد‪ .‬وظیفه همه از‬ ‫خواص سادات معین شد‪.‬‬ ‫گزین گویه هایی از ایت اهلل العظمی حسین وحید خراسانی‬ ‫بانوی اب و افتاب‬ ‫فاطمیات‬ ‫طبق سنت مسلمه الصدور از شخص خاتم انبیا‪ :‬انقباض‬ ‫فاطمه زهرا انقباض اوست و انبساط فاطمه زهرا انبساط‬ ‫الر ُس ُ‬ ‫ول‬ ‫اوس��ت و به مقتضای نص کتاب‪َ « :‬و َما اتَا ُک ُم َّ‬ ‫َفخُ ُذو ُه»‪ ،‬تمام ف ِ َرق اسالمی با قطع نظر از مذهبی دون‬ ‫مذهبی باید عزای فاطمه زهرا را مناسب با عظمت این‬ ‫مصیبت اقامه کنند و این قضیه تعبدی نیست‪.‬‬ ‫فاطمیه متعلق به ش��یعه نیس��ت‪ ،‬بلکه تعل��ق دارد به‬ ‫‪66‬‬ ‫هر کس که ایمان به قران و س��نت رس��ول دارد‪ ،‬قهرا‬ ‫هر مسلمانی باید در انقباض خاتم‪ ،‬منقبض باشد و در‬ ‫انبساط او منبسط‪ .‬چرا فاطمه فاطمه نامیده شد؟ فاطمه‬ ‫از فطم اس��ت‪ ،‬فطم‪ ،‬قطع است‪ ،‬فرمود‪ :‬فاطمه‪ ،‬فاطمه‬ ‫نامیده ش��د چون خلق از معرفت او منقطع اند‪ .‬دست‬ ‫عقل را از نیل به مقام منیعش قطع کرد‪.‬‬ ‫در هر س��یدی که این دو خصوصیت پیدا بشود‪ :‬اول‬ ‫از منهاج رس��ول خارج نش��ود‪ .‬دوم لوث معصیت به‬ ‫سر لقب زهرا (س)‬ ‫قط��ب الدین راوندی از اع�لام علما و فقها و محدث‬ ‫متق��دم‪ ،‬او این روایت را نق��ل می کند که ا ّم ایمن بعد‬ ‫از ش��هادت حضرت زهرا قس��م خورد ک��ه در مدینه‬ ‫نمی ماند‪ .‬س��ر به بیاب��ان گذاش��ت‪[ .‬قضیه]چه بوده؟‬ ‫چه ش��ده؟ [حضرت زهرا] چه کس��ی بوده؟ ام ایمن‬ ‫می داند‪« .‬حلفت» قسم خورد که در مدینه نماند‪ .‬رفت‬ ‫به صحرا‪ ،‬در ان بیابان عربس��تان تش��نه ش��د‪ ،‬به حد‬ ‫مرگ رسید‪ ،‬یک جمله گفت‪ ،‬گفت‪« :‬یا رب انا خادمه‬ ‫فاطمه»‪ ،‬من خدمتگزار فاطمه ام‪ .‬تا این جمله را گفت‪،‬‬ ‫دلوی از اس��مان سرازیر شد و شربتی نوشید‪ .‬تا هفت‬ ‫س��ال بعد نه طعامی‪ ،‬نه شرابی‪ ،‬نه اب‪ ،‬نه نان‪ ،‬نه غذا‪،‬‬ ‫به این بدن دیگر نرسید [و احتیاج نداشت]‪ .‬یعنی چه؟‬ ‫ی��ک کلمه گفت من خادمه فاطمه ام ‪ -‬خدمت مقبوله‬ ‫این است ‪ -‬در این نشئه جوابش دادند‪ ،‬ان هم اب از‬ ‫کجا بود؟ کسی خبر ندارد‪ ،‬منقلب کرد این بدن مادی‬ ‫را‪ ،‬نوامیس طبیعت را خنثی کرد‪ .‬خدمت او اکس��یری‬ ‫است که هر فلزی را منقلب می کند‪.‬‬ ‫س��ر لقب زهرا‪ ،...‬در سر لقب زهرا بیان امام معصوم‪،‬‬ ‫قریب به این مضمون اس��ت ک��ه از نور عظمت خدا‬ ‫خلق شد‪ ... ،‬از نور عظمت‪ .‬این درخشندگی منشاش‬ ‫این اس��ت‪ ،‬وقت��ی خدا او را از ن��ور عظمت خودش‬ ‫افری��د‪« ،‬اش��رقت» تابید بر س��ماوات و ارض‪ .‬باطن‪،‬‬ ‫چنین باطنی است‪ ،‬روح‪ ،‬جوهره انیّت از نور عظمت‬ ‫است‪ .‬نوری که ریشه خلقتش از عظمت [او]است در‬ ‫ان مقام‪ ،‬در مرتبه «عند ملیک مقتدر» است‪ ،‬بعد التنزل‬ ‫در عالم طبیعت‪ ،‬ظرف وجودی او صلب اش��رف انبیا‬ ‫است‪ .‬همه اینها دقائقی دارد‪ ،‬ظرف وجودی او صلب‬ ‫اشرف انبیا و مرسلین باید باشد‪ ،‬غیر از این نمی شود‪.‬‬ ‫بعد از ان کفو او‪ ،‬کیس��ت؟ ان کس��ی که اگر نبود در‬ ‫ادم و من دونه کفو او پیدا نمی ش��د‪ .‬انچه مهم اس��ت‬ ‫این کلمه اس��ت‪« :‬این همان نوری است که در صلب‬ ‫او ق��رار می ده��م و از این نور هم��ه خلفای خودم را‬ ‫به وجود می اورم‪ .‬ان خلفایی که بعد از انقضای وحی‬ ‫م��ن‪ ،‬انها هر ی��ک خلیفه اهلل در عالم امکان هس��تند‪،‬‬ ‫حلم حسنی‪ ،‬شجاعت حسینیه‪ ،‬عبادت سجادیه‪ ،‬ماثر‬ ‫باقریه‪ ،‬اثار جعفریه‪ ،‬علوم کاظمیه‪ ،‬حجج رضویه‪ ،‬جود‬ ‫تَ َقوی‪ ،‬نقاوت نقویه‪ ،‬هیبت عسکریه‪ ،‬غیبت الهیه‪ ،‬همه‬ ‫مستخرج از این نور است‪ ».‬این است سر اینکه لقب‬ ‫فاطمه شده است زهراء‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫معارف‬ ‫صدیقه شهیده‬ ‫صلوات و س�لام خدا بر صدیقه ش��هیده که به اتفاق‬ ‫تمام مس��لمین ان کس که خدا در باره اش فرمود‪« :‬ما‬ ‫ینطق عن الهوی ان هو اال وحی یوحی » او را س��یده‬ ‫نساء عالمین نامید‪ .‬نش��ان عبودیتش در مقابل خالق‪،‬‬ ‫قدم ه��ای ورم کرده در محراب عب��ادت بود و رافت‬ ‫و رحمت��ش به خلق خدا به انجا رس��ید که س��ه روز‪،‬‬ ‫روزه را ب��ه اب افطار ک��رد و قوت خود و فرزندانش‬ ‫را به مس��کین و یتیم و اس��یر داد و خ��ود و فرزندان‬ ‫خردسالش‪ ،‬سه روز رنج گرسنگی را تحمل کردند که‬ ‫انسانی هر چند کافر‪ ،‬بی قوت و غذا نماند «ویُطعمون‬ ‫الطعام علی حبّه مسکینا ویتیما واسیرا»‬ ‫نخستین بهشتی‬ ‫تا حاال شده اس��ت که جایی از بدنت شکسته باشد؟‬ ‫اگر اس��تخوان انگشتت بشکند‪ ،‬چه حالی داری؟ حاال‬ ‫اگر اس��تخوان سینه بش��کند !!! وقتی اس��تخوان سینه‬ ‫بش��کند‪ ،‬نفس نمی ش��ود کش��ید‪ .‬نود و پنج روز پس‬ ‫از پدرش زندگی کرد و س��ه روز بعد از او اس��تخوان‬ ‫سینه اش شکست‪ .‬نود روز نمی توانست نفس بکشد‪.‬‬ ‫جان داد‪ ،‬جان دادنی که نه یک بار مردن اس��ت‪ ،‬در هر‬ ‫نفس��ی جان دادن اس��ت‪ .‬وقتی امد کنار بستر پیامبر‪،‬‬ ‫س��نی و شیعه نوش��ته اند چه جور امد‪ .‬با ان مشی که‬ ‫مشی پیامبر است با ان حال امد‪ ،‬اما وقتی از دنیا رفت‪،‬‬ ‫کان کالخی��ال؛ یعنی بدنی از او نمانده بود‪ ،‬ش��بحی از‬ ‫بدن بود‪ .‬امیرالمومنین در لحظه دفن گفت‪ :‬یا رسول اهلل‬ ‫خودت از او اس��تخبار کن‪ .‬خودت از او س��وال کن‪.‬‬ ‫خواست بگوید‪ :‬یا رسول اهلل ان چه کشید‪ ،‬به من هم‬ ‫نگفت‪ ،‬تو خودت از او بپرس که بر او چه گذشت‪َ .‬و‬ ‫ک بِتَ َضا ُف ِر اُ َّمت ِ َ‬ ‫ُک ابْنَتُ َ‬ ‫َس��تُنَ ِّبئ َ‬ ‫ک َع َلی‏‪ .‬در این جمله فکر‬ ‫کنید‪ ،‬حق فاطمیه را ادا کنید‪.‬‬ ‫باالترین مرتبه کمال انس��انیت‪ ،‬مقام عصمت اس��ت‬ ‫که رضا و غضب انس��ان در همه ام��ور‪ ،‬بر مدار رضا‬ ‫و غضب خدا باش��د‪ .‬اگر عصمت کبری به ان اس��ت‬ ‫که انس��ان کامل به جایی برس��د که در همه امور‪ ،‬به‬ ‫رضای خدا راضی شود و به غضب خدا‪ ،‬غضب کند؛‬ ‫فاطمه زهرا کسی است که خداوند متعال به رضای او‬ ‫راضی می ش��ود و به غض��ب او‪ ،‬غضب می کند و این‬ ‫مقامی است که منشا حیرت انسان های کامل است‪...‬‬ ‫اوست که در مکاش��فات یوحنا‪ ،‬عالمتی است عظیم‬ ‫که در اس��مان ظاهر شده؛ زنی که افتاب را در بر دارد‬ ‫و م��اه زیر پایش و بر س��ر تاجی از ‪ 12‬س��تاره دارد‪.‬‬ ‫(مکاشفات یوحنای رسول‪ ،‬باب ‪)12‬‬ ‫اوست که همسر و مادر دوازده رئیس از اوالد اسماعیل‬ ‫اس��ت که خداوند در ِسفر تکوین تورات‪ ،‬به حضرت‬ ‫ابراهیم خبر داد‪( .‬باب ‪ 17‬در ِسـفـر تکوین تورات)‬ ‫او در سوره «دخان»‪ ،‬تـاویـل «شب مبارکه» ای اسـت‬ ‫که در ان «هر امر استواری فیصله می یابد»‪«( .‬انا انزلناه‬ ‫فی لیـلـه مبارکه انا کنا منـذرین – فیها یفـرق کل امر‬ ‫حکـیم»‪( ،‬سوره مبارکه دخان‪ ،‬ایات ‪ 3‬و ‪) 4‬‬ ‫او در زمانه‪ ،‬یگانه زنی است که خداوند متعال‪ ،‬دعای‬ ‫او را در روز مباهل��ه‪ ،‬هم ط��راز دع��ای پیامبر اکرم و‬ ‫امیرالمومنین قرار داده است‪.‬‬ ‫اوس��ت که در ش��ب معراج رس��ول خدا دی��د که بر‬ ‫در بهش��ت نوش��ته ش��ده اس��ت‪« :‬فاطمه خیره اهلل»‬ ‫(«فاطمه‪ ،‬برگزیده خداس��ت»)‪( ،‬تاریخ بغداد‪ ،‬جلد ‪،1‬‬ ‫صفحه ‪) 274‬‬ ‫در ش��خصیت او همین ب��س که اول ش��خص وارد‬ ‫شونده بر بساط قرب الهی‪ ،‬اوست؛ چرا که رسول خدا‬ ‫فرمود‪« :‬فاطمه نخستین کسی است که به بهشت وارد‬ ‫می ش��ود‪( ».‬اول شخص یدخل الجنه‪ ،‬فاطمه)‪( ،‬میزان‬ ‫االعـتدال‪ ،‬جلد ‪ ،2‬صفحه ‪) 131‬‬ ‫ان پیامبری که خداوند علیم حکیم به طفیل وجود او‬ ‫عرش و کرسی و لوح و قلم را افریده و او را به مقام‬ ‫(ثم دن��ی فتدلی فکان قاب قوس��ین او ادنی فاوحی‬ ‫ال��ی عبده ما اوحی) بار داد‪ ،‬با زبانی که (ما ینطق عن‬ ‫الهوی) س��ه مرتبه فرمود‪« :‬فداه��ا ابوها ‪ -‬پدر فاطمه‬ ‫به فدایش»‪ .‬عالم طبیعت تاب تحمل اش��راق انوار ان‬ ‫افتاب اسمان عصمت را ندارد‪ .‬در عرصه قیامت کبری‬ ‫ـ که به مقتضای (وبرزوا هلل الواحد القهار ) اش��عه علم‬ ‫و ایم��ان و معرفت و عب��ادت ارواح انبیاء و اولیا ء بر‬ ‫عرصه محشر بتابد و به مقتضای (ادم و من دونه تحت‬ ‫بریده ای از کتاب کشتی پهلو گرفته‬ ‫غم به جراحت می ماند‪ ،‬یکباره می اید اما رفتنش‪ ،‬التیام یافتنش و خوب شدنش با خداست و در این میانه‪،‬‬ ‫نمک روی زخم و اس��تخوان الی زخم و زخم بر زخم‪ ،‬حکایتی دیگر اس��ت‪ .‬حکایتی که نه می شود گفت‬ ‫و نه می توان نهفت‪ .‬حکایت اتشی که می سوزاند‪ ،‬خاکستر می کند اما دود ندارد‪ ،‬یا نباید داشته باشد‪ .‬مرگ‬ ‫پیامبر برای تو تنها مرگ یک پدر نبود‪ ،‬حتی مرگ یک پیامبر نبود‪ ،‬مرگ پیام بود‪ ،‬مرگ ش��مع نبود‪ ،‬مرگ‬ ‫روش��نی بود‪ .‬انکه گفت «حس��بنا کتاب اهلل»‪ ،‬کتاب خدا را نمی ش��ناخت‪ .‬نمی دانست که یکی از دو ثقل به‬ ‫تنهای��ی‪ ،‬افرینش را واژگ��ون می کند‪.‬نمی فهمید که با یک بال نه تنها نمی توان پرید که یک بال‪ ،‬و بال گردن‬ ‫می شود و امکان راه رفتن بطئی را هم از انسان سلب می کند‪ .‬و نه او که مردم هم نفهمیدند که کتاب بدون‬ ‫امام‪ ،‬کتاب نیست‪ ،‬کاغذ و نوشته ای است بی روح و جان و نفهمیدند که قبله بدون امام قبله نیست و کعبه‬ ‫بدون امام س��نگ و خاک اس��ت و قران بدون امام‪ ،‬خانه بی صاحبخانه است‪ .‬هر کس به خانه بی صاحبخانه‪،‬‬ ‫به میهمانی برود‪ ،‬به یقین گرسنه برمی گردد‪ .‬مگر انکه خیال چپاول داشته باشد و قصد غصب کرده باشد یا‬ ‫کودک و سفیه و مجنون باشد‪ .‬تو در مرگ رسول‪ ،‬هدم رساله را می دیدی و در مرگ پیامبر‪ ،‬نابودی پیام را‪ .‬و‬ ‫حق با تو بود‪ .‬انجا که تو ایستاده بودی‪ ،‬همه چیز پیدا بود‪ .‬تو از حوادث گذشته و اینده خبر می دادی‪ ،‬انگار‬ ‫که همه را پیش چشم داری‪ .‬خداوند انچه را که به پیامبر و پدر داده بود‪ ،‬به تو نیز داده بود‪ ،‬جز رسالت و‬ ‫امامت‪ .‬تو یکبار در پیش پدر انچنان از عرش و کرسی و ماضی و مستقبل سخن گفتی که پدر شگفت زده‬ ‫به نزد پیامبر شتافت و پاسخ شنید‪:‬‬ ‫ اری‪ ،‬او هم می داند انچه را که ما می دانیم‪.‬‬‫هیچک��س ه��م اگر باور نکند‪ ،‬من یقین دارم که جبرئیل پس از پیامب��ر نیز دل از این خانه نکند و همچنان‬ ‫رابط عرش و فرش باقی ماند‪ .‬همان دم که پیامبر س��ر بر بالش ارتحال گذاش��ت‪ ،‬همه فتنه های اتی از پیش‬ ‫چشم تو گذشت که تو انچنان ضجه زدی و نوای وامحمدا را روانه اسمان کردی‪ .‬دست های پدر هنوز در‬ ‫اب غسل پیامبر بود که دست های فتنه در سقیفه بنی ساعده به هم گره خورد و گره در کار اسالم محمدی‬ ‫افکند‪ .‬جسد مطهر پیامبر هنوز بر زمین بود که ابرهای تیره در اسمان پدیدار شد و باران فتنه باریدن گرفت‪.‬‬ ‫دین در کنار پیامبر ماند و دنیا در سقیفه بنی ساعده متجلی شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫لوائی) همگی تحت الشعاع خورشید منظومه وجود در‬ ‫مقام محمودند ـ فاطمه زهرا پیشاپیش عقل کل و ختم‬ ‫رسل باشد که به روایت عامه و خاصه فرمود‪( :‬وابعث‬ ‫عل��ی البراق خطوها عند اقصی طرفها و تبعث فاطمه‬ ‫امامی)‪.‬‬ ‫محدثین عامه‪ ،‬از رس��ول خدا (صل��ی اهلل علیه و اله‬ ‫وس ّلم) روایت کرده اند که فرمود‪( :‬اول شخص یدخل‬ ‫الجنه فاطمه) اول کسی که قبل از تمام انبیاء و اوصیاء‬ ‫بر بساط قرب خدا قدم می گذارد‪ ،‬فاطمه زهراست‪.‬بر‬ ‫در ان بهش��تی که منتهی االمال عباد اهلل الصالحین من‬ ‫االولین و االخرین اس��ت‪ ،‬و انبی��اء و اوصیاء و اولیاء‬ ‫باید بر ان باب رحمت وارد شوند نوشته است (فاطمه‬ ‫خیره اهلل)‪ .‬ان انس��یه حورا کسی اس��ت که خدا او را‬ ‫اختی��ار کرده و خلد برین را ب��ه نام او مزین کرده‪( ،‬و‬ ‫ربک یخلق ما یشاء و یختار)‪.‬‬ ‫انچه از مقامات او گفته ش��د قلیل��ی بود از کثیری به‬ ‫استناد کتاب اهلل یا س��نه رسول اهلل (صلی اهلل علیه واله‬ ‫وس��لم) (م��ا اتاکم الرس��ول فخُ ذوه) ک��ه اختصاص‬ ‫به مذهبی ندارد و هر مس��لمانی بای��د در مقابل کالم‬ ‫خدا و رس��ول تسلیم باش��د و وظیفه خود را در اقامه‬ ‫شعائر فاطمیه که اظهار مو ّدت به بضع ه الرسول است‬ ‫انجام دهد و ثمره اش را که رضای خدا و خوش��نودی‬ ‫خاتم االنبیاء است بچیند که فرمود‪( :‬فاطمه شجنه منی‬ ‫یبسطنی ما یبسطها و یقبضنی ما یقبضها)‪.‬‬ ‫و در حدیث صحیح‪ ،‬ش��یخ المحدثین صدوق از علی‬ ‫بن بابویه از علی ابن ابراهیم از ابراهیم بن هاشم از ابن‬ ‫ابی عمی��ر از ابان بن عثمان از اب��ی عبداهلل جعفر بن‬ ‫محمد الصادق (علیه الس�لام) روایت کرده که فرمود‪:‬‬ ‫«چون روز قیامت ش��ود خداوند اولی��ن و اخرین را‬ ‫در صعید واحد جمع کند‪ ،‬منادی ندا می کند چش��مها‬ ‫را بپوش��ید و سرها را خم کنید تا فاطمه دختر محمد‬ ‫(صلی اهلل علیه واله وسلم) بگذرد و امام (علیه السالم)‬ ‫فرمود‪ :‬فاطم��ه می اید بر ناقه ای از ناقه های بهش��ت‪،‬‬ ‫هفتاد هزار ملک او را همراهی می کنند‪ ،‬پیراهن اغشته‬ ‫به خون حسین (علیه الس�لام) را می گیرد و می گوید‪:‬‬ ‫«یا رب این پیراهن فرزند من است و تو می دانی با او‬ ‫چه رفتار ش��د‪ ،‬پس ندا از نزد خداوند عزوجل می اید‬ ‫یا فاطمه برای توست نزد من رضایت تو‪».‬‬ ‫او کس��ی اس��ت که میوه درخت وج��ود او‪ ،‬ثاراللهی‬ ‫است که لحظه ش��هادت فرمود‪« :‬بسم اهلل و باهلل و فی‬ ‫سبیل اهلل» این کلمه از قلب سید الشهداء (علیه السالم)‬ ‫ریخت و شجره طیبه اسالم را اب حیات بخشید‪.‬‬ ‫او کسی اس��ت که یازده ستاره اسمان امامت از مطلع‬ ‫وج��ود او پدید امد و حکومت توحید و عدل الهی به‬ ‫ظهور اخرین فرزند معصوم او برپا شود‪ ،‬تا ثمره خلقت‬ ‫عالم و ادم و بعثت انبیاء از ادم تا به خاتم به مقتضای‬ ‫(هو الذی ارس��ل رس��وله بالهدی و دین الحق لیظهره‬ ‫علی الدین کله) محقق ش��ود‪ .‬چنین کس��ی س��زایش‬ ‫جز این نیس��ت ک��ه جزایش رض��ای مطلق حضرت‬ ‫حق باشد‪.‬‬ ‫در مقاب��ل ان عبادتی که هرگاه با پ��ای ورم کرده در‬ ‫محراب می ایس��تاد‪ ،‬خداوند علی عظی��م به عبادت و‬ ‫عبودیت او مباهات می ک��رد و در برابر پیکری که در‬ ‫جه��اد در راه خدا و دف��اع از ولی خدا‪ ،‬هنگام رحلت‬ ‫ش��بحی از ان باق��ی مانده ب��ود‪ ،‬و نیمه ش��ب با اه و‬ ‫نال��ه کودکان دل شکس��ته رخ در نقاب کش��ید و قبر‬ ‫گمش��ده اش داغی بر دل اولیاء خدا گذاشت‪ ،‬شایسته‬ ‫ان است که روز جزا امین وحی با دستی که صحف و‬ ‫ت��ورات و انجیل و زبور و قران را از خدا گرفت و به‬ ‫نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و داوود و خاتم انبیاء‬ ‫(علیهم السالم) داد‪ ،‬زمام ناقه او را بگیرد‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫جستاری در زندگانی بانوی اسالم‬ ‫سهند صادقی بهمنی‬ ‫نقطه کانونی در سیره فاطمه(س)‬ ‫ش��ناخت مقام زهراء س�لام اهلل علیها به عنوان ام ابیها‪،‬‬ ‫ام االئم��ه علیهم الس�لام و البته یک معصوم��ه و زنی‬ ‫کمال یافته از میان زنان‪ ،‬در رس��یدن به تصویری عینی‬ ‫از یک الگوی فراگیر‪ ،‬نقش اساس��ی خواهد داش��ت؛‬ ‫امری که در کنار دس��تاوردهای نظری وحی‪ ،‬به عنوان‬ ‫اس��وه افرینی محس��وس‪ ،‬مطلوب به نظر می رسد‪ .‬اما‬ ‫فراگیری این اموزه انچنان که ش��یوه شناخت به عنوان‬ ‫یک مواجهه و مقاربه عملی‪ ،‬ضروری به نظر می رس��د‬ ‫از اهمیت مساوی برخوردار نیست‪ .‬شیوه های شناخت‬ ‫گوناگون��ی وج��ود دارد ک��ه در طیف گس��ترده ای از‬ ‫عاطفه گرای��ی تا عقل گرایی محض قابل تقس��یم بندی‬ ‫است و البته به همین میزان از مبانی‪ ،‬کارکردها و نتایج‬ ‫گوناگونی هم برخوردار است‪ .‬از سوی دیگر می توان‬ ‫ش��یوه های شناختی را به روش های مفهومی‪ ،‬مصداقی‬ ‫و پدیدارشناس��انه تقس��یم نمود که البت��ه به پیش برد‬ ‫بحث پیش��رو کمک چندانی نمی کن��د‪ .‬چه انکه ما در‬ ‫ظاهر با مجموع��ه ای از گزاره های گس��ترده‪ ،‬پراکنده‬ ‫و البته متناقض روبه رو هس��تیم که ویژگی اصلی شان‬ ‫تاریخی بودن انهاست‪ .‬در نتیجه به جهت ارزیابی های‬ ‫معرفت شناسانه می تواند مورد اهمیت قرار گیرد‪ .‬به نظر‬ ‫می رس��د کارامدترین تقس��یم بندی‪ ،‬تفکیک دو شیوه‬ ‫ش��ناخت در ضمن کلی و ش��ناخت در ضمن ویژگی‬ ‫مفس��ر و موجه باشد‪ .‬فالسفه گذش��ته برای شناخت‬ ‫پدیده ها معموال از شیوه نخست بهره می جستند‪ .‬ایشان‬ ‫در این روش ابتدا سعی می نمودند تا یک پدیده را در‬ ‫قالب یک مفهوم گسترده تر مورد بازشناسی قرار دهند‪،‬‬ ‫س��پس او را با یک مفهوم متمایز کننده از دایره فراگیر‬ ‫مفهوم اولیه خارج می ساختند‪ .‬این شیوه به ایشان کمک‬ ‫می کرد تا گذش��ته از انکه ارتباط پدیده های گوناگون‬ ‫را با هم دریابند‪ ،‬به ش��ناخت کل��ی یک پدیده نیز نائل‬ ‫ایند‪ .‬در عین حال این شیوه به پیش فرض هایی نیازمند‬ ‫بود که تقس��یم بندی های طولی و عرضی گس��ترده ای‬ ‫‪68‬‬ ‫را به نحو پیش��ینی در برمی گرف��ت و البته همواره به‬ ‫نتایج واحدی دس��ت می یافت‪ .‬از این رو چندان برای‬ ‫گس��ترش تجربه و مواجهه ب��ا ان مفید نبود‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر همواره یک موجود جزئی را به قالب های کلی از‬ ‫پیش تعیین شده ارجاع می کرد و نوعی نگاه تاویلی را‬ ‫در معرفت شناسی‪ ،‬اساس و بنیان خویش می ساخت‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد شناخت موضوع جستار حاضر‪ ،‬نه از این‬ ‫طریق میس��ور باشد و نه در صورت امکان‪ ،‬مفید‪ .‬چرا‬ ‫که نزدیک شدن مبتنی بر نوعی هم ذات پنداری معقول‬ ‫و قابل باور است که چندان قرابتی با ان شیوه ندارد‪ .‬در‬ ‫شیوه دوم اما می توان به نتایج جالبی دست یافت‪ .‬ضمن‬ ‫انکه مبانی این ش��یوه چندان بیگانه از معرفت شناسی‬ ‫گزاره های تاریخی پیش رو نیست‪ .‬اساس این شیوه که‬ ‫در واقع عبارتست از شناخت یک پدیده بر اساس یک‬ ‫یا چند ویژگی اساس��ی ب��ر معرفت تجربی – تاریخی‬ ‫استوار اس��ت‪ .‬بدین معنا که برای معرفت قابل ارتقا به‬ ‫الگوی تربیتی متناس��ب با ایده ه��ا و باورهای اعتقادی‬ ‫ابت��دا باید مجموع��ه ای از ویژگی ه��ا و خصوصیات‬ ‫ش��خصی را در شخصیت مورد نظر بازشناسایی نمود‪.‬‬ ‫در انتخاب این مجموعه البته به جز مراعات فراگیری‬ ‫وسواس گونه شرط مشخص دیگر وجود ندارد‪ .‬سپس‬ ‫باید به دنب��ال نوعی از صفت یا صفت ها بود که دارای‬ ‫دو ویژگی اصلی باش��ند‪ .‬نخس��ت انک��ه قابل ارجاع‬ ‫به صفات یا کیفیات نفس��انی دیگر نباشند به این معنا‬ ‫ک��ه نتوان وجود یا چگونگی انه��ا را از طریقی غیر از‬ ‫ی توجیه کرد و دوم انکه تمام یا‬ ‫خودش��ان یا نفس ادم ‬ ‫گستره عظیمی از صفات‪ ،‬ویژگی ها و خصوصیات دیگر‬ ‫را توجیه کنند‪ .‬نام این صفت یا صفات را می توان صفت‬ ‫مولد‪ ،‬مفس��ر و مو ِجه نهاد‪ .‬اگر شیوه پیش گفته را در‬ ‫ادامه جستار مبنا قرار دهیم به نظر به چه نتایجی دست‬ ‫خواهیم یافت ؟ چگونه می توان زهرای اطهر س�لام اهلل‬ ‫علیها را بر این اس��اس بازشناسایی و بازکاوی نمود؟‬ ‫یا به س��خن دیگر تا چه میزان می توان به مش��روعیت‬ ‫این ش��یوه در مورد موضوع حس��اس مورد بحث تن‬ ‫داد؟ از س��وی دیگر و پس از پذیرش مش��روعیت و‬ ‫روایی شیوه مذکور به علت انحصار ان‪ ،‬چگونه می توان‬ ‫ابتدا به دس��ت چین صفات و سپس به انتخاب صفت‬ ‫اصلی دس��ت زد؟ تالش می کنم تا در ادامه جستار به‬ ‫این پرسش ها و البته بسیاری از پرسش های فرعی دیگر‬ ‫پاسخ دهم‪.‬‬ ‫برای پاسخگویی به پرسش های فوق ابتدا باید نگاهی‬ ‫اجمالی ب��ه زندگی کوتاه اما پر محت��وای فاطمه (س)‬ ‫بیندازی��م‪ .‬والدت ایش��ان (س) بنابر قول ش��یخ مفید‬ ‫قدس سره در روز بیستم بوده است از ماه جمادی الثانی‬ ‫در سال دوم پس از اغاز مبعث نبی اعظم (ص)‪ .‬روزی‬ ‫ی است جلیل و میمون و البته‬ ‫که بنابر قول ش��یخ یوم ‬ ‫پر سرور که شیعیان و بسیاری دیگر از مسلمین به جشن‬ ‫و احتفال می نشینند‪ .‬این قول را که شیخ در مسار الشیعه‬ ‫اورده اس��ت‪ ،‬در حدائق الریاض مکرر نموده و پس از‬ ‫او سید بن طاووس قدس س��ره در اقبال االعمال اورده‬ ‫و کفعمی در المصباح بدان تن داده اس��ت‪ .‬بر اس��اس‬ ‫ی این اقوال تولد میمون ایشان به سال دوم بعثت‬ ‫تمام ‬ ‫بوده است‪ .‬در این میان هستند مورخان بزرگ دیگری‬ ‫که به این تاریخ از جهت س��ال تن نمی دهند‪ .‬از ایشان‬ ‫می توان به ش��یخ محدثین محمد بن یعقوب کلینی در‬ ‫الکافی‪ ،‬اربلی و ابن شاذان وحلی در کتب تاریخی شان‬ ‫و ابن ابی الثلج در تاریخ االئمه اش��اره نمود‪ .‬از نگاه این‬ ‫بزرگان‪ ،‬س��ال پنجم پس از بعثت سال اغازین ایشان‬ ‫اس��ت‪ .‬دلیل اصلی اینان اما در تطبیق بیشتر این تاریخ‬ ‫با مناسبت ها و حوادث مهم دیگر زندگی فاطمه (س)‬ ‫است‪ .‬به هر روی به جانب هر یک از دو قول پیش گفته‬ ‫که متمایل شویم‪ ،‬به نحو ضمنی اقرار کرده ایم که والدت‬ ‫ایشان پس از بعثت بوده است که البته قول مختار طائفه‬ ‫امامیه است و نشان می دهد که حضرت فاطمه‪ ،‬اخرین‬ ‫فرزند پیامبر اعظم و خدیجه کبری بوده اس��ت‪ .‬از این‬ ‫رو ق��ول مورخانی چ��ون ابوالف��رج اصفهانی‪ ،‬مورخ‬ ‫ب��زرگ اموی در مقاتل الطالبیین که والدت ان صدیقه‬ ‫طاهره (س) را به س��ال احیاء و مرم��ت کعبه معظمه‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫معارف‬ ‫پیش از بعثت نبوی دانسته و نیز قول حافظ ابو نعیم در‬ ‫معرفه الصحاب��ه ‪ ،‬چندان صواب به نظر نمی رس��د‪ .‬به‬ ‫خصوص با نظر به سن ایشان به هنگام شهادت در سال‬ ‫یازدهم هجری که بی تردید در بازه ای از هجده س��الگی‬ ‫تا بیس��ت و یک س��الگی بوده است‪ .‬حیات ایشان اما‬ ‫پس از تول��د و در دوران کودکی تا س��ال دهم بعثت‬ ‫که سال وفات مادر بزرگوار ایشان خدیجه کبری (س)‬ ‫است‪ ،‬چندان با مصائب و االم همراه نبوده است‪ .‬زیرا‬ ‫مادری ثروتمند و مهربان را در کنار خویش احس��اس‬ ‫و تجربه نموده اس��ت و البته پدری که اس��وه اخالق‬ ‫بوده است و در نیکوکاری ضرب المثل‪ .‬بنابراین فاطمه‬ ‫در ناخوداگاه خویش خوش��بختی و س��عادت واقعی‬ ‫را در خان��ه نب��وت به عیان دیده اس��ت‪ .‬نکته بس��یار‬ ‫پراهمیت��ی که در این باره بای��د مورد توجه قرار گیرد‪،‬‬ ‫نگاه خاص حضرت (س) ب��ه دیگران و اصوال عنصر‬ ‫بیگانه از خویش اس��ت‪ .‬نقل است در کتب تواریخ که‬ ‫امام حس��ن علیه السالم در میانه های ش��بی مادر را در‬ ‫زاویه ای به عبادت و راز و نیاز با ذات باری یافت و به‬ ‫کنجکاوی به استماع نشست‪ ،‬این استماع به تدریج بر‬ ‫حیرت و عنایت ایش��ان می افزود‪ .‬اساس امر نیز چنین‬ ‫ب��ود که حضرت در نماز تنه��ا دیگران را دعا می نمود‬ ‫و از برای بهروزی ایش��ان‪ ،‬مسئلت می نمود‪ .‬در پایان‬ ‫نیایش شبانه‪ ،‬امام حسن علیه السالم با پیگیری و تعجب‬ ‫از مادر خواست تا راز عبادت اینچنین را بر مال سازد و‬ ‫نحوه رویکرد را اشکار‪ .‬مادر در پاسخ اما جز جمله ای‬ ‫که تمام معنا را در خود مستجمع داشت‪ ،‬نگفت‪« :‬الجار‬ ‫ثم الدار ‪ /‬همسایه سپس خانه» به سخنی دیگر‪ ،‬دیگران‬ ‫اول س��پس خود‪ .‬گذش��ته از انکه می توان این امر را‬ ‫به جه��ت اخالقی و پیامدهای اجتماعی و البته عروج‬ ‫عرفانی مالحظ��ه نمود‪ ،‬می توان به منش��ا‬ ‫ان نیز به نیکی نگریس��ت‪ .‬ایا این ویژگی‬ ‫رس��وخ از‬ ‫زه��رای اطه��ر می توان��د جز‬ ‫ِ‬ ‫خودگذشتگی هایمادروالبتهجانفشانی های‬ ‫بی امان پدر که خداوند با واژگان غریبی از‬ ‫ان در قرانش یاد کرده «لعلک باخع نفسک‬ ‫االیومنوا»‪ ،‬نمود امر دیگری باشد؟ به عبارت‬ ‫دیگر تجلی حاالت و اعراض شیرین و در‬ ‫عی��ن صعب الوصولی که در جوانی فاطمه‬ ‫پدیدار شده است و البته در زندگی سراسر‬ ‫انفاق و از خود گذشتگی امام حسن مجتبی‬ ‫علیه السالم که الاقل سه بار زندگی خود را‬ ‫میان خداوند و خویش تقس��یم نمود‪ .‬پس‬ ‫از مرگ مادر که عالوه بر زندگی فاطمه (س)‪ ،‬زندگی‬ ‫پیامبر (ص) و البته مس��لمین را نیز دگرگون ساخت‪،‬‬ ‫احساس یتیم بودن بر زندگی ایشان سایه افکند‪ .‬پیامبر‬ ‫البت��ه تالش نمود‪ ،‬خود جای خالی خدیجه را پر کند‬ ‫اما‪ ،‬این فاطمه بود که پ��در خویش را مادری می کرد‬ ‫و به هنگام مصائب نبوت یاری گر او می ش��د‪ .‬پس از‬ ‫هجرت‪ ،‬که فاطمه به همراه فاطمه دیگر به سرپرستی‬ ‫علی علیه الس�لام وارد مدینه ش��د‪ ،‬نخس��ت به خانه‬ ‫ابوایوب انصاری پانهاد و همنش��ین ام ایوب شد‪ .‬پس‬ ‫از انی که رس��ول خدا با س��وده ازدواج نمود به خانه‬ ‫او رفت و چون رس��ول خدا (ص) با ام س��لمه ازدواج‬ ‫نمود بنا به نقل عالمه مجلسی در بحار االنوار به خانه‬ ‫او نقل مکان نمود و تا زمان ازدواج با علی علیه السالم‬ ‫در ان خان��ه ماند‪ .‬ام س��لمه خود در ای��ن باره چنین‬ ‫می گوید‪« :‬رس��ول خدا صلی اهلل علی هو اله و سلم با من‬ ‫ازدواج نم��ود و امر دخترش را به من تفویض فرمود‪.‬‬ ‫م��ن نیز به گمان خویش ب��ه تربیت او پرداختم‪ .‬اما به‬ ‫خدا سوگند که او به مراتب مودب تر و با اخالق تر از‬ ‫من بود و تمام امور را بهتر از من می دانس��ت‪ ».‬توجه‬ ‫به سخنان ام سلمه که یکی از زنان شایسته پیامبر بوده‬ ‫اس��ت‪ ،‬نش��ان می دهد که در زمان نقل این روایت‪ ،‬با‬ ‫انکه فاطمه س�لام اهلل علیها تنها دوازده سال دارد‪ ،‬اما‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫شخصیت اخالقی او شکل گرفته و به اسوه اخالق و‬ ‫ادب تبدیل شده است‪.‬‬ ‫پس از این مرحله اما ازدواج ایش��ان فرا رسید‪ .‬فاطمه‬ ‫خواس��تگاران فراوان��ی داش��ت‪ ،‬از ش��یوخ صحابه و‬ ‫ثروتمن��دان اصحاب‪ .‬کس��انی چون ابوبک��ر و عمر و‬ ‫عبدالرحمان بن عوف‪ ،‬که پیامبر داماد برخی از ایش��ان‪،‬‬ ‫یعنی ش��یخین بود‪ .‬اما پیامب��ر‪ ،‬او را به مهر پانصد درم‬ ‫که در ان عصر بس��یار اندک در شمار بود و جهیزیه ای‬ ‫که اکثر ظروفش از س��فال بود به علی پس��ر ابی طالب‬ ‫علیه الس�لام‪ ،‬پس��ر عمویش که نیز چ��ون فاطمه در‬ ‫بیت نبوت رش��د نموده بود‪ ،‬تزویج ک��رد‪ .‬این امر در‬ ‫می��ان زنان قریش و برخی زن��ان پیامبر گفت وگوها و‬ ‫مباحثی را پدید اورد که دس��تمایه کدورت و رنجش‬ ‫قلبی صدیقه طاهره ش��د‪ .‬ایشان نیز بنابه نقل کلینی در‬ ‫الکافی‪ ،‬این مباحث را به نحو گزارش به خدمت رسول‬ ‫اعظم منتقل نمودند‪ .‬البته در کافی س��خن از اعتراض‬ ‫صدیقه طاهره است که عالوه بر گفت وگوهای سندی‬ ‫پیرامون سلس��له روات ان‪ ،‬ب��ه جهت متنی نیز چندان‬ ‫درس��ت به نظر نمی اید‪ .‬به ه��ر روی اصل رنجش را‬ ‫نمی توان مورد انکار ق��رار داد‪ .‬پیامبر که چنین دیدند‪،‬‬ ‫به تشریح موضوع برای دخترشان پرداختند و این امر را‬ ‫به جهت امر الهی دانس��تند و البته در مسیر الگو سازی‬ ‫ی که قریب به اتفاق ان را مسلمانان‬ ‫در جامعه اس�لام ‬ ‫کم درامد و فقیر تشکیل می دادند‪ .‬فاطمه سالم اهلل علیها‬ ‫پس از شنیدن سخن پدر و دانستن راز این عمل بسیار‬ ‫شادمان ش��د و بهجت و س��رور درونی وجود ایشان‬ ‫ی نهفته‬ ‫را در برگرف��ت‪ .‬در این کن��ش و واکنش‪ ،‬پیام ‬ ‫است که می توان در جهت پاسخگویی به پرسش های‬ ‫اصلی جس��تار مفید واقع ش��ود و ان وجود صفتی به‬ ‫والیت پذی��ری را نمی ت��وان‬ ‫ذاتی و ش��خصی دانست‪ .‬اما‬ ‫بی گمان پیدای��ش ان معلول‬ ‫صف��ت دیگ��ری ج��ز نف��س‬ ‫مطمئن��ه نیس��ت‪ ،‬نفس��ی که‬ ‫فاطم��ه بی��ش از هر انس��ان‬ ‫دیگ��ری واج��د ان اس��ت‪.‬‬ ‫در ح��وادث تلخ پس از رحلت‬ ‫پیامب��ر نیز ای��ن صفت تجلی‬ ‫خاص��ی می یاب��د بلک��ه تجلی‬ ‫اصل��ی ان را بای��د در ان‬ ‫وقایع به مش��اهدت نشست‬ ‫نام والیت پذیری اس��ت زیرا فاطم��ه (س) در این امر‪،‬‬ ‫از سوی پدر خویش به عنوان پدر توجیه نشدند‪ .‬دقت‬ ‫در توجیهات نبوی کامال گویای این امر اس��ت‪ .‬تعلیل‬ ‫پایانی پیامبر را نیز نمی تواند در جهتی دیگر به تحلیل‬ ‫نشست‪ ،‬بلکه پذیرش سخن پدر به عنوان نبی و پیامبر‬ ‫اله��ی بود که تاثیر ش��گرف و عمیق خویش را برجان‬ ‫فاطمه نهاد و ان رنجش ابتدایی را به بهجت نهایی مبدل‬ ‫ساخت‪ .‬بنابراین صفت مفسر را در این واقعه می توان‬ ‫والیت پذیری برشمرد‪ ،‬صفتی که اوال خود قابل تاویل‬ ‫به صفت دیگری نیست و ثانیا فعل جمیل فاطمه را به‬ ‫نیکی موجه می س��ازد‪ .‬البته والیت پذیری را نمی توان‬ ‫ذاتی و شخصی دانست‪ .‬اما بی گمان پیدایش ان معلول‬ ‫صفت دیگری جز نفس مطمئنه نیست‪ ،‬نفسی که فاطمه‬ ‫بیش از هر انسان دیگری واجد ان است‪.‬‬ ‫در ح��وادث تلخ پس از رحل��ت پیامبر نیز این صفت‬ ‫تجلی خاص��ی می یابد بلکه تجلی اصل��ی ان را باید‬ ‫در ان وقایع به مش��اهدت نشس��ت‪ .‬البته شناخت این‬ ‫ح��وادث به نحو عام در فه��م و دریافت نحوه واکنش‬ ‫خاص حضرت (س) کمک نمی کند‪ .‬بلکه باید عناصر‪،‬‬ ‫مقومات و مقدمات این حوادث را به خوبی از یکدیگر‬ ‫بازشناخت‪ .‬تنها می توان عمق مصیبت و تسبیب االمی ‬ ‫را که این مس��ائل در پی داش��ته اند در حدیثی از شیخ‬ ‫بزرگ��وار محمد بن علی صدوق رحم��ه اهلل در االمالی‬ ‫مشاهده نمود که با سند خویش از امام علی علیه السالم‬ ‫نقل می کند‪« :‬من و فاطمه و حسن و حسین نزد رسول‬ ‫خ��دا بودیم‪ .‬ایش��ان ناگهان رو به ما کرد و گریس��ت‪.‬‬ ‫عرض کردم‪ :‬ای رسول خدا ! چه امری سبب گریستن‬ ‫ش��ما بود ؟ فرمودند‪ :‬انچه بر س��ر شما می اید‪ .‬عرض‬ ‫کردم ای رس��ول خدا ان چیست؟ فرمودند‪ :‬گریستنم‬ ‫از ضرب��ه ای اس��ت که بر فرق تو زده خواهد ش��د‪ .‬از‬ ‫سیلی ای اس��ت که به گونه فاطمه نواخته خواهد شد‪،‬‬ ‫از زخم حس��ن در پایش و از کش��تن حس��ین است‪» .‬‬ ‫اری پس از این وقایع که به صورت خاص در انحراف‬ ‫حکومت و مرجعیت علمی از مسیرش و بیعت اجباری‬ ‫گرفت��ن از مخالفان به صورتی زننده متجلی می ش��د‪،‬‬ ‫فاطمه س�لام اهلل علیها کنترل خویشتن از‬ ‫کف داد و بنای نفرین قوم نمود‪ .‬ش��یخ‬ ‫جلیل اب��ن معلم ُعکبَرایی‪ ،‬ش��یخ مفید‬ ‫رحمه اهلل این واقع��ه را در قالب روایت‬ ‫را در االختص��اص نق��ل می کند‪ .‬توجه‬ ‫در این روای��ت اوج نمود والیت پذیری‬ ‫فاطمه زهراء (س) را به تصویر می کشد‪.‬‬ ‫«فاطم��ه از خانه خ��ارج گردید و گفت‬ ‫ای زعمای قوم ای��ا می خواهید مرا بیوه‬ ‫سازید؟ به خدا سوگند اگر دست نکشید‪،‬‬ ‫موی خود مکش��وف می سازم و پیراهنم‬ ‫را م��ی درم و نزد قبر رس��ول خدا (ص)‬ ‫خواهم و رفت و به پروردگارم شکایت‬ ‫می کنم‪ ،‬چون جوابی از ایشان نشنید‪ ،‬دست حسنین را‬ ‫گرفت و به سوی قبر نبوی متوجه گردید‪ .‬امام علی به‬ ‫سلمان فارسی فرمود‪« :‬دختر محمد را دریاب که در هم‬ ‫پیچیده ش��دن تومار مدینه را مشاهده می کنم‪ .‬به خدا‬ ‫سوگند اگر دست نکشد‪ ،‬خداوند‪ ،‬مدینه را با همه انچه‬ ‫در ان است‪ ،‬در خود فرو خواهد برد‪».‬‬ ‫س��لمان نیز به س��رعت نزد فاطمه رفت‪ .‬و گفت‪« :‬ای‬ ‫دخت محمد ! خدا‪ ،‬پ��روردگار عالمیان‪ ،‬پدرت محمد‬ ‫را به رحمت س��وی جهانیان گس��یل داشت‪ ،‬شما نیز‬ ‫منصرف شوید‪ ».‬گفت‪ :‬ای سلمان! دیگر صبر بر من روا‬ ‫نباشد‪ ،‬مرا فرو گذار تا نزد قبر پدرم روم و به پروردگار‬ ‫ش��کایت برم‪ .‬س��لمان گفت‪ :‬علی مرا به سوی شما بر‬ ‫انگیخت و به شما فرمان داده تا باز گردید‪ .‬چون فاطمه‬ ‫این جمله سلمان شنید گفت‪ :‬سخن او را می شنوم و از‬ ‫او اطاعت می کنم و بازگشت‪ » ...‬این روایت نیز به مثابه‬ ‫روایت حاوی اعتراض حضرت به س��خن زنان مدینه‪،‬‬ ‫متضمن همان والیت پذیری پیش گفته است‪ .‬اری این‬ ‫صفت زهرا را از دیگران متمایز می س��اخت و او را در‬ ‫قله کمال جای م��ی داد‪ .‬توجیه گر رفتار ویژه اش بود و‬ ‫مفس��ر ارزشمند ان و البته اسوه و الگویی مناسب برای‬ ‫رهجویان طریق والیت‪ .‬س�لام علیها یوم ولدت و یوم‬ ‫استشهدت و یوم تبعث حیا‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫ان گاه فرمود‪ :‬ش��ما از انچه می خواهید و نمی خواهید‪،‬‬ ‫جس��ت وجو می کنید‪ .‬فاطمه(س) پ��س از پیامبر(ص)‬ ‫هفتادوپنج روز در دنیا بود و از فراق پدر اندوه بس��یاری‬ ‫داشت‪ .‬جبرئیل می امد و او را در مرگ پدر تس ّلی می داد‬ ‫و او را خوش��دل می ساخت‪ .‬از احوال پدر و جایگاهش‬ ‫سخن می گفت و سرگذش��ت فرزندانش را پس از وی‬ ‫گزارش می کرد و علی(ع) اینها را می نوشت‪ ،‬ان نوشته ها‬ ‫مصحف فاطمه(س) است‪ ».‬این روایت نشانگر این است‬ ‫که جبرئیل محتوا (مصحف) را پس از رحلت پیامبر(ص)‬ ‫برای تسلی د ِل ِ‬ ‫پاک فاطمه اطهر(س) امال کرده و علی(ع)‬ ‫ان را نوشته است‪.‬‬ ‫نگارنده مصحف‬ ‫در بخ��ش اصلی روایات مصحف‪ ،‬به صراحت امده که‬ ‫نویس��نده و کاتب این کتاب حضرت علی (ع) بوده اند‪.‬‬ ‫ّ‬ ‫علی(ع) بِیَ ِدهِ‪ :‬و‬ ‫در روایت دیگری امده اس��ت‪:‬‬ ‫«وخطه ٌ‬ ‫حضرت علی (ع) با دستان خویش ان را کتابت کردند‪».‬‬ ‫پاسخ به شبهه دشمنان اهل بیت‬ ‫مصحف فاطمه؛‬ ‫یادگار مادر برای فرزندان‬ ‫سید حجت سجادی زاده‬ ‫ی قابلیت هایی دارد که می تواند از عالم ملک‬ ‫روح ادم ‬ ‫عب��ور کند و به عال��م ملکوت راه یاب��د‪ .‬این راهیابی‬ ‫گاه به صورت صعود و عروج اس��ت که بدن و روح‬ ‫باهم به اسمان ها عروج می کنند‪ ،‬همان گونه که برای‬ ‫پیامبر اس�لام(ص) در ش��ب معراج رخ داد‪ ،‬گاه بدن‬ ‫یارای عروج روح را ندارد و جا می ماند و گاه خداوند‬ ‫فرشته یا فرشتگانی را برای رساندن پیام و سخن گفتن‬ ‫با بنده اش به سوی وی نازل می کند‪.‬‬ ‫برخی راه های دریاف��ت حقایق عالم ملکوتی عبارتند‬ ‫از‪ :‬اله��ام بر قلب‪ ،‬دیدن حقای��ق در عالم رویا(رویای‬ ‫صادقه)‪ ،‬ش��نیدن ص��دای خداوند یا فرش��ته او بدون‬ ‫دیدن‪ ،‬شنیدن صدای فرشته به همراه دیدن او‪.‬‬ ‫محدثه بودن حضرت فاطمه زهراء (س)‬ ‫از جمله القاب واالی فاطم��ه اطهر(س) لقب محدثه‬ ‫اس��ت‪ .‬حضرت امام جعفر صادق(ع) فرموده اس��ت‪:‬‬ ‫«فاطمه دختر رس��ول خدا محدثه ب��ود‪ .‬پیامبر‪ ،‬فاطمه‬ ‫را از این رو محدثه نامیده اند که فرش��تگان از اسمان‬ ‫ب��ر او نازل می ش��دند و با او همان گون��ه که با مریم‬ ‫بنت عمران گفت وگو داشتند سخن می گفتند‪ ».‬اعتقاد‬ ‫شیعیان این است که ائمه اطهار همگی محدَّ ث بوده اند‪.‬‬ ‫دانشمندان سنی نیز قائلند بر اینکه بعد از پیامبر(ص)‬ ‫بش��ری محدَّ ث باید وجود داشته باشد تا فرشتگان با‬ ‫او س��خن گویند و از جانب خدای تعالی راه های حق‬ ‫و باطل را به او نش��ان دهند‪ .‬مثال مس��لم در «صحیح»‬ ‫خود چنین اورده است‪ « :‬از پیامبر روایت است که در‬ ‫گذشته افرادی که به گفت وگوی فرشتگان شهره باشند‬ ‫وجود داش��ته اند و در امت من هم وجود دارد و او[که‬ ‫بافرشتگان سخن می گوید] عمر بن خطاب است‪».‬‬ ‫‪70‬‬ ‫پیشینه گفت وگوی فرشتگان با زنان صالحه‬ ‫چهار بانوى ب��زرگ در تاریخ انبیاء بوده اند که با انکه‬ ‫پیامبر نبودند فرشتگان با انان سخن‏گفتند‪:‬‬ ‫الف) مریم‪ ،‬مادر حضرت عیسى(ع)‬ ‫ب) یوکابد‪ ،‬همس��ر عمران‪ ،‬مادر حضرت موس��ى و‬ ‫خواهرش مریم(علیهمالسالم)‬ ‫ج) س��اره‪ ،‬م��ادر حض��رت اس��حاق و مادرب��زرگ‬ ‫یعقوب(ع)‬ ‫د) فاطمه زهرا(س)‬ ‫مفهوم شناسی مصحف‬ ‫مصح��ف براس��اس گ��زارش لغوی��ان‪ ،‬مجموعه ای‬ ‫از نگاش��ته های ق��رار گرفته در می��ان دو ِ‬ ‫(لت) جلد‬ ‫کتاب(مابین الدفتین) است‪ .‬به طور کلی واژه مصحف‬ ‫ن��ه به لحاظ لغت‪ ،‬نه در اصطالح عالمان و مفس��ران‪،‬‬ ‫اختصاصی به قران کریم ندارد‪ .‬این واژه در روزگارانی‬ ‫پیش از صدر اس�لام به کتب اسمانی قبل از قران نیز‬ ‫اطالق می شده است‪ .‬در فرهنگ قران نیز ورای همین‬ ‫مفهوم‪ ،‬معنای دیگری متصور نیس��ت‪ .‬مثال ان سوره‬ ‫الص ُح ِ‬ ‫اعلى‪ ،‬ایات ‪ 18‬و ‪ 19‬اس��ت‪« :‬ا ِ َّن َه َ‬ ‫ف‬ ‫��ذا لَفِی ُّ‬ ‫اْ ُ‬ ‫الولَى‪ُ ،‬ص ُح ِ‬ ‫وسى‪ :‬قطعا در صحیفه‏هاى‬ ‫یم َو ُم َ‬ ‫ف اِب ْ َرا ِه َ‬ ‫گذش��ته این [معنى] هس��ت‪ ،‬صحیفه‏ه��اى ابراهیم و‬ ‫موسى‪».‬‬ ‫ابوعبیده گوید‪« :‬یکی از ش��یعیان از حضرت صادق(ع)‬ ‫درباره جفر پرس��ید‪ .‬امام(ع) فرمود‪ :‬جفر پوست گاوی‬ ‫است پر از علم‪ .‬گفت جامعه چیست؟ فرمود‪ :‬طوماری‬ ‫است به درازای هفتاد ذراع و عرض یک پوست مانند ران‬ ‫ش��تر فربه که تمام نیازمندی های مردم در ان است‪ .‬همه‬ ‫قضایا حتی جریمه خراش در ان هست‪ .‬گفت‪ :‬مصحف‬ ‫فاطمه چیس��ت؟ امام(ع) مدتی طوالنی س��کوت کرد‪،‬‬ ‫امالکننده مصحف‬ ‫امالء کردن بدین صورت است که شخصی مطلبی را‬ ‫از روی متن خاص یا از قوه حافظه برای شخص دیگر‬ ‫بخواند و او نیز کتابت کند‪ .‬انچه مس��لم اس��ت اینکه‬ ‫جبرئیل امین مطالب کتاب را از س��وی خداوند برای‬ ‫حضرت زهراء(س) می خوانده و حضرت علی(ع) که‬ ‫در ان مجلس حاضر بوده‪ ،‬کتابت می فرموده است‪.‬‬ ‫محتوای مصحف‬ ‫روایات بسیاری که درباره مصحف حضرت فاطمه(س)‬ ‫از امامان(ع) گزارش شده است به چگونگی محتوای‬ ‫ان نیز اشاراتی روشن دارند‪:‬‬ ‫‪ .1‬جایگاه پدر و اینده فرزندان‬ ‫در روایتی که پیش از این از ابوعبیده نقل کردیم‪ ،‬امده‬ ‫ب��ود که‪ « :‬در این گفت وگوها جبرئیل از پدر فاطمه و‬ ‫جایگاه��ش و از انچه درباره فرزندان ان حضرت در‬ ‫گذرگاه زمان اتفاق می افتد‪ ،‬سخن می گفت و گزارش‬ ‫می داد‪».‬‬ ‫‪ .2‬رویدادهایی از اینده‬ ‫در ضم��ن در برخی از روایات امده اس��ت که در ان‬ ‫مجموعه از رویدادهای اینده سخن رفته است و حتی‬ ‫گاه��ی برخی از امامان(ع) پیش��گویی های خویش را‬ ‫بدان مستند کرده اند‪ .‬در روایت حماد بن عیسی به نقل‬ ‫از حضرت صادق(ع) امده اس��ت که‪ :‬در ان از حالل‬ ‫و حرام چیزی نیست‪ ،‬اما مشتمل است بر اگاهی های‬ ‫اینده‪.‬‬ ‫‪ .3‬یاد پیامبران و اوصیا‬ ‫ابن شهراشوب اورده است‪« :‬درباره (محمد بن عبداهلل‬ ‫بن حس��ن) از حضرت صادق(ع) پرس��یدند‪ .‬امام(ع)‬ ‫فرمودن��د‪ :‬هیچ (نبی)‪( ،‬وصی) و (ملکی) نیس��ت جز‬ ‫انکه نامش در کتابی با عن��وان (مصحف) فاطمه نزد‬ ‫من اس��ت و م��ن بدان نگریس��تم و در ضمن انها نام‬ ‫(محم��د بن عبداهلل) را ندی��دم‪ ».‬محمد بن عبداهلل بن‬ ‫حس��ن همان نفس زکیّه اس��ت ک��ه در روزگار امام‬ ‫صادق(ع) علیه حکومت بنی عباس قیام کرد‪.‬‬ ‫‪ .4‬یادکرد حاکمان‬ ‫در روایتی امده که‪ :‬مصحف فاطمه ‪....‬اسامی حاکمان تا‬ ‫روز قیامت دران خواهد بود‪.‬‬ ‫ای��ن تعابیر و امثال ان برای برخی افراد این ش��بهه را‬ ‫مطرح س��اخته است که اگر قرار باشد تمامی وقایع تا‬ ‫روز قیامت در صحیفه فاطمه امده و اس��امی حاکمان‬ ‫همه کشورها در ان ذکر شده باشد پس این کتاب باید‬ ‫مجلدات فراوان داش��ته باش��د که کاروان های شتر ان‬ ‫را حمل کنند‪ .‬در پاس��خ می توان این احتمال را مطرح‬ ‫س��اخت که بسان قران باشد؛ از نظر زبان و بیان‪ .‬قران‬ ‫در وصف خود می فرمای��د‪«َ :‬ن ََّزلْنَا َع َل َ‬ ‫اب تِبْیانا‬ ‫یک ال ْ ِکتَ َ‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫ل ِ ُک ِّل َش��یءٍ؛ فرو فرستادیم بر تو این کتاب را که بیانی‬ ‫است برای هر چیزی»‪( .‬نحل‪ )89/‬تفسیر شده است که‬ ‫این هر چیز که در ایه امده است‪ ،‬هر چیزی است که‬ ‫در مسیر هدایت انسان به کار اید و اگر از علم خاصی‬ ‫س��خنی به میان امده ان نیز در راس��تای درس اموزی‬ ‫توحیدی قران بوده است‪ .‬احتمال دیگر اینکه مصحف‬ ‫فاطمه چونان قران است که از زبان رمزگونه و بطون‬ ‫معنایی فراوان تا هفتاد بطن برخوردار است‪.‬‬ ‫‪ .5‬وصیت فاطمه(ع)‬ ‫در روایات متعددی از اش��تمال (مصحف فاطمه(س)‬ ‫بر وصی��ت) ان بزرگوار یاد ش��ده اس��ت‪ .‬در ضمن‬ ‫روای��ت س��لیمان بن خال��د از امام ص��ادق(ع) امده‬ ‫اس��ت که‪ :‬ولیخرجوا مصحف فاطم��ه فان فیه وصیه‬ ‫فاطمه(س)…‬ ‫مصحف فاطمه(س) مشتمل بر قران نیست‪ .‬در قریب‬ ‫به اتف��اق روایات مرتب��ط با مصحف‪ ،‬تصریح ش��ده‬ ‫اس��ت که مصحف فاطمه(س) به هیچ روی مش��تمل‬ ‫بر قران نیس��ت‪ .‬برخى از نااهالن یا مغرضان بر شیعه‬ ‫خرده گرفته‏اند که ش��یعیان قران دیگرى تراش��یده‏اند!‬ ‫این بیان ائمه معصومین دفع اش��کال انان است‪ .‬علت‬ ‫ف پیش تر‬ ‫خرده گیری انان بدان س��بب است که مصح ‏‬ ‫و بیش��تر به کتاب های ایات قران اطالق مى‏شد‪ .‬در ان‬ ‫زمان مصحف هاى متعددى وجود داشت و شخصیتى‬ ‫ک��ه داراى مصح��ف بود ان مصحف به همو نس��بت‬ ‫مى‏دادند‪ ،‬مثل مصحف على(ع) به اعتبار اینکه حضرت‬ ‫علی به عنوان یکی از کاتبان وحی قران را کتابت کرده‬ ‫بود‪ .‬البته هم‏اکنون نیز تعبیر «مصحف شریف‏» به قران‬ ‫مجید شهرت بسیار دارد‪.‬گرچه چنین استعمالى در ان‬ ‫زمان شهرت فراوان داشت ولى این‏طور نبوده است که‬ ‫مصحف‪ ،‬تنها به نوشته‏هاى ایات قران گفته شود بلکه‬ ‫معناى لغوى مصحف بوده اس��ت‪ .‬بنابراین به مجموعه‬ ‫صحیفه‏ها و نوشته‏هایى که در موضوعات و مطالبى غیر‬ ‫از ایات قران نوشته شده باشد‪ ،‬اعم از قران نیز مصحف‬ ‫اطالق مى‏گردد و مصحف فاطمه(س) به همین اعتبار‬ ‫است‪.‬ابوبصیر مى‏گوید‪« :‬در محضر امام صادق(ع) بودم‬ ‫و پرس��یدم‪ :‬مصحف فاطمه چیست؟ فرمود‪ :‬مصحفى‬ ‫است‏سه برابر قران که در دست‏شماست‪ ،‬ولى به خدا‬ ‫قسم حتى یک حرف از قران شما هم در ان نیست‪».‬‬ ‫نشانه امامت‬ ‫روایات بس��یارى از ائمه نقل شده است که در انها لفظ‬ ‫«عندنا» یا «عندى‏» است و این تعبیر مى‏فهماند که مصحف‬ ‫فاطمه(س) به مثابه عالمت و نشانه‏اى از امامت‪ ،‬تنها در‬ ‫اختیار انان بوده است و در مواردى نیز علیه کج‏اندیشان‬ ‫ت با استناد به مصحف فاطمه‬ ‫و منحرفان از مس��یر امام ‏‬ ‫احتج��اج مى‏کردن��د و به این وس��یله حقانیت‏خویش‬ ‫و ادع��اى دروغین انها را اش��کار مى‏س��اختند‪.‬ابوبصیر‬ ‫مى‏گوید‪« :‬از امام صادق(ع) شنیدم که مى‏فرمود‪« :‬ما مات‬ ‫ابوجعفر(ع) حتى قبض مصحف فاطمه(س)» ابوجعفر‬ ‫ ام��ام محمد باق��ر(ع) ‪ -‬از دنیا نرفت تا انکه مصحف‬‫فاطمه(س) را تحویل داد‪ ».‬امام رضا(ع) وقتى عالمت و‬ ‫نشانه‏هاى امام معصوم را شمارش کرد‪ ،‬فرمود‪« :‬و یکون‬ ‫عنده مصحف فاطم��ه(س)» اکنون نیز ان مصحف‪ ،‬نزد‬ ‫امام زمان(عج) است‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫دو واژه مح��دث یا محدثه ب��ا مصحف فاطمه ارتباط‬ ‫تنگاتنگ��ی دارند که با پرداختن به هرکدام الجرم باید‬ ‫از دیگری نیز س��خن به میان اید‪ .‬فرجام سخن اینکه‬ ‫لقب محدثه که از القاب معروف حضرت زهراء(س)‬ ‫اس��ت‪ ،‬پرده از جایگاهی بس بلند برمی دارد که امامان‬ ‫معصوم را در بسیاری از مواقع نیازمند مراجعه به کتاب‬ ‫زهراء به نام مصحف فاطمه س��اخته است و احتماال‬ ‫اکنون نیز می سازد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫معارف‬ ‫سیدمحمد سادات اخوی‬ ‫خبر عظیم‬ ‫اگر این حافظه لعنتی بگذارد‪،‬‬ ‫به یاد م��ی اورم ک��ه چقدر‬ ‫گذشته است‪.‬‬ ‫نمی دانم اصال گذشته است‬ ‫یا نه‪.‬‬ ‫گاهی خیال می کنم من نیستم‬ ‫که می گذرم‪ ،‬زمان«عابر» است و گاهی برعکس‪.‬‬ ‫ای��ن از حافظه ناجور من اس��ت که هیچ چیز را به یاد‬ ‫نم��ی اورم‪ ...‬هیچ هیچ که ن��ه‪ ،‬چیزهایی در حافظه ام‬ ‫می مانند و چیزهایی نه!‬ ‫چیزهای��ی که می مانن��د‪ ،‬گاهی به خواس��ت خودم‬ ‫می مانند و گاهی از سر اجبار‪ ،‬به لوح سینه و حافظه ام‬ ‫حک می شوند‪.‬‬ ‫چیزهایی که فراموش می ش��وند‪ ،‬به خواست خودم‬ ‫می رون��د و ت��ا خودم‬ ‫نخواهم برنمی گردند‪...‬‬ ‫چیزهایی که فراموش‬ ‫می ش��وند‪« ،‬فراموش‬ ‫نمی ش��وند»‪ ،‬پنه��ان‬ ‫می شوند تا به یادم نیایند‬ ‫و م��را از اینک��ه اینجا‬ ‫خوابیده ام و نتوانسته ام‬ ‫کاری کن��م‪ ،‬ش��رمنده‬ ‫نکنند‪.‬‬ ‫اینک��ه «چ��را اینج��ا‬ ‫خوابیده ام؟» و«چرا در‬ ‫هیچ جا‪ -‬ج��ز غروب‬ ‫کاری‬ ‫عاش��ورا‪-‬‬ ‫نکرده ام؟» توضیح دشواری دارد که زیاد با عقل‪ ،‬جور‬ ‫درنمی اید‪ ...‬برای همین هم از گفتنش می گذرم(مگر‬ ‫مردم بارها چیزهای گوناگون را که شنیده یا خوانده اند‪،‬‬ ‫قبول کرده اند؟!)‪.‬‬ ‫یک چی��ز را خ��وب می دانم‪ ...‬ای��ن را که هیچ کس‬ ‫نمی تواند از من بگریزد‪.‬‬ ‫مرگ؟!‪ ...‬نه!‪ ...‬البته کمی با هم تفاهم داریم‪ ...‬وقتی که‬ ‫کسی را به زور اس��یر می کند و انطور که خودش(نه‬ ‫خود«او») می خواهد به جایی می کش��اند؛ پای من به‬ ‫میان می اید‪.‬‬ ‫گاهی به گذشته که فکر می کنم‪ ،‬با همه وجودم از اینکه‬ ‫گاهی نتوانسته ام کاری کنم‪ ،‬شرمنده می شوم‪ ...‬گاهی‬ ‫من هم مانند انان که ایس��تاده یا نشسته‪ ،‬در خیالشان‬ ‫به حرکتی فکر کرده اند؛ فکر کرده ام‪ ...‬اما«چه کنم که‬ ‫بسته پایم»!‬ ‫گم��ان می کنی��د روزی که هابیل کش��ته ش��د‪ ،‬دلم‬ ‫نمی خواس��ت کاری کنم؟!‪ ...‬یا روزی که ادم ها نوح‬ ‫نبی را هنگام ساختن کشتی در میان صحرا ریشخند‬ ‫کردند‪ ،‬همه وجودم مشتاق حرکت نبود؟!‪ ...‬یا روزی‬ ‫که ابراهیم‪ ،‬معلق در میان زمین اتشین و اسمان داغ بود‪،‬‬ ‫ارزو نکردم که ای کاش می توانستم کاری کنم؟!‪...‬‬ ‫فق��ط کربال‪ ...‬فقط در کربال بود ک��ه حرکتی کردم‪...‬‬ ‫حرک��ت ن��ه‪ ،‬لرزی��دم!‪ ...‬لرزیدم تا همه چی��ز به هم‬ ‫بری��زد وگرنه انان که از صبح دیده بودم‪ ،‬باز هم ادامه‬ ‫می دادند‪...‬‬ ‫ان روز‪ ،‬از صب��ح‪ ،‬همه چی��ز را با صب��وری‪ ،‬اندوه و‬ ‫دلگیری دیدم‪ ...‬عیب کار این اس��ت که چش��می هم‬ ‫برای گریستن و سبک شدن ندارم‪ ...‬پس جز صبر‪ ،‬چه‬ ‫می توانستمبکنم؟!‬ ‫غ��روب‪ ،‬طاقتم طاق ش��د و لرزیدم تا دس��ت از تن‬ ‫بی جان حسین بردارند‪ ...‬برداشتند؟‪ ...‬نه!‪ ...‬اسب هایی‬ ‫را که به ُسمشان نعل تازه کوبیده بودند؛ زین کردند و‬ ‫به تن شهیدان و ساالر شهیدان تازاندند‪.‬‬ ‫شاید کمی بیشتر‪ ،‬دست برمی داشتند‪ ...‬اما چه کنم که‬ ‫جبرئیل‪ ،‬دس��ت به سینه ام گذاش��ت و مرا ارام کرد‪...‬‬ ‫همان وق��ت که زینب‪ ،‬لب ب��ه رگ های بریده گلوی‬ ‫برادرش حسین گذاشت‪...‬‬ ‫ش��اید از پایان صبوری ام لرزیدم‪ ...‬و ش��اید از ِ‬ ‫ ترس‬ ‫تکرار خاطره تلخ سکوت نابهنگامم در بردن علی بن‬ ‫ابی طالب‪.‬‬ ‫ان روز هم بیش از اندازه صبر کردم‪.‬‬ ‫کسی نمی دانست مردی که انگونه و با دست های بسته‬ ‫به مسجد کشانده می شد تا از حقش بگذرد و جانشینی‬ ‫رسول خدا را به کسی که شایسته نبود‪ ،‬بسپارد؛ روزها‬ ‫و شب ها‪ ،‬بارها مرا از لرزیدن و با خاک یکسان کردن‬ ‫مردم ناس��پاس‪ ،‬پرهیز‬ ‫داده بود‪.‬‬ ‫عل��ی‪ ،‬به ان��دازه همه‬ ‫روزها و شب هایی که‬ ‫جور گناه م��ردم را با‬ ‫نیایشش می کشید‪ ،‬به‬ ‫گ��ردن اهل زمین حق‬ ‫داشت و دارد‪.‬‬ ‫م��ن‪ ،‬اگ��ر ان روز‬ ‫می لرزی��دم و ده��ان‬ ‫وامی ک��ردم و اهلم را‬ ‫به کام می کش��یدم‪ ،‬تا‬ ‫قیامت‪ ،‬کس��ی مجال‬ ‫و ج��رات حق کش��ی‬ ‫نمی داشت‪ ...‬البته همه را گفتم تا این را هم بگویم که‬ ‫خاطره روز قارون را ه��م دارم‪ ...‬ان روز‪ ،‬قارون را به‬ ‫کام کشیدم و خاطره اش برای همیشه ماند‪ ...‬اما باز هم‬ ‫مردم همان شدند که قارون بود‪.‬‬ ‫امروز اینها را گفتم که بدانی من‪ ،‬زمین‪ ،‬قرن ها منتظر‬ ‫تولدت بودم و پس از تولد‪ ،‬سال ها صبور بودم تا یک‬ ‫بار نگاهم کنی‪...‬‬ ‫روزه��ا که جز نگاه به ش��هر و«دلواپس علی بودن»‪،‬‬ ‫تماش��اگهی نداشتی و شب ها نیز اس��مان و خدا را‬ ‫می دیدی‪.‬‬ ‫سهم من از تو‪ ،‬فقط همین بود که ذره های تنت را از‬ ‫من ساخته بودند‪ ،‬همین!‬ ‫با همه اینها خشنود بودم و منتظر‪ .‬می دانستم که روزی‪،‬‬ ‫س��هم من خواهی شد‪ ...‬اما به رسم اهل زمین‪ ،‬گمان‬ ‫می کردم روزی که س��راغ وقت من ایی‪ ،‬بیش از سی‬ ‫ساله خواهی بود‪...‬‬ ‫چه می دانستم؟‪ ...‬من که جبرئیل نیستم‪ ...‬اسرافیل هم‬ ‫نیستم‪ ...‬از کجا باید می دانستم که تو را روز نمی اورند‬ ‫و«شب» می ایی‪ ...‬چطور حدس می زدم که در هجده‬ ‫سالگی سراغم می ایی؟‪ ...‬چگونه می فهمیدم که فرزند‬ ‫شش ماهه و به دنیانرسیده ات را نیز با تو می اورند؟‪...‬‬ ‫زمین‪ ،‬فقط عمر زیادی دارد‪ ،‬همین!‬ ‫من‪ ،‬هرچند عمری به اندازه خلقت دارم اما عالم غیب‬ ‫عالمنیستم‪...‬‬ ‫‪ ...‬ب��ا این همه‪ ،‬یک چیز را می دانم‪ ...‬این را که ا دم ها‪،‬‬ ‫کمترین حقشان‪ ،‬داشتن قبری پیداست‪ .‬فاطمه!‪ ...‬ای‬ ‫دختر غریب پیامبر!‪ ...‬ای که قرن هاس��ت تن شریفت‬ ‫را به روی دس��ت گرفته ام و مانند گنجی پُربها‪ ،‬نگه‬ ‫داشته ام!‪ ...‬اجازه می دهی دست کم به انان که دوستت‬ ‫دارند؛ نشان تربتت را بگویم؟‬ ‫‪71‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫نگاهی به کتاب شهر گمشده اثر م‪.‬ح‪ .‬زورق‬ ‫سقیفه؛ بازگشت ارتجاع عربی‬ ‫مسلم نادعلی زاده‬ ‫مدینه خاموش بود و س��وگوار‪ .‬بیش از دو ماه از سال‬ ‫یازدهم هجرت نگذش��ته بود که پیامبر(ص)‪ ،‬یاران و‬ ‫خاندان خود را بدرود گفت و به دیدار حق ش��تافت‪.‬‬ ‫ای��ن واقعه جانگداز‪ ،‬در و دیوار ش��هر را نیز مبهوت‬ ‫کرده بود و حتی خورشید هم دیگر لبخند نمی زد‪.‬‬ ‫در پس این س��کوت رازال��ود‪ ،‬تحرکات��ی مرموز به‬ ‫چش��م می خورد‪ .‬در گوش��ه و کنار مدینه‪ ،‬اجتماعاتی‬ ‫ش��کل می گرفت که بوی تقوا و ایمان از انها به مشام‬ ‫نمی رسید‪ .‬اتحادی پنهان میان اشراف تازه مسلمان شده‬ ‫قریش و گروهی از صحابه دیده می شد‪ .‬اهل بیت رسول‬ ‫خدا(ص) به کفن و دفن وجود مبارک ایشان مشغول‬ ‫بودن��د و جماعتی از مهاجرین و انصار در س��قیفه به‬ ‫تعیین جانشین پیامبر(ص) مشغول‪.‬‬ ‫ثمره تالش های بیس��ت س��اله محم��د(ص)‪ ،‬برپایی‬ ‫جامعه ای قرانی و ش��هری ارمانی ب��ود یعنی «مدینه‬ ‫النبی»‪ ،‬اما اکنون جلوه های��ی از زندگی و تفکر عرب‬ ‫جاهل��ی در ش��هر رخ می نمود‪ .‬گویی روح ش��رک و‬ ‫جه��ل جاهلیت در کالبد برخی ب��زرگان حلول کرده‬ ‫بود و ارزش های منس��وخ‪ ،‬دیگ��ر بار جان می گرفت‪.‬‬ ‫ش��اید عده ای ب��رای انتق��ام گرفت��ن از محمد(ص)‪،‬‬ ‫‪72‬‬ ‫فرصتی مناس��ب یافت��ه بودند و می کوش��یدند تعالیم‬ ‫رس��ول خدا(ص) را با پیکر پاکش در زیر خاک دفن‬ ‫کنن��د‪ .‬انهمه تاکیدات پیامبر(ص) بر وصایت علی(ع)‬ ‫چه راحت فراموش می ش��د‪ .‬رشته های پیوند امت به‬ ‫چه سرعت از هم می گسست و وحدت مسلمانان چه‬ ‫ناباورانه جای خود را به تشتت و تفرقه می داد‪.‬‬ ‫ارتجاع عرب این بار در چهره برخی صحابه رس��ول‬ ‫خ��دا(ص) بازتولید می ش��د و دش��منان دی��روز در‬ ‫لباس دوس��ت برای اینده اس�لام و جانش��ینی پیامبر‬ ‫اعظم(ص) دل می سوزاندند‪ .‬توده های مردم – بی خبر‬ ‫از همه جا چون عصر جاهلیت – در غوغای تبلیغاتی‬ ‫سقیفه نشینان‪ ،‬حق و باطل را گم کرده بودند و در میان‬ ‫شناخت حق و رجال دین‪ ،‬قادر به تشخیص نبودند‪.‬‬ ‫پیامب��ر(ص) ش��هری س��اخته بود سراس��ر محبت و‬ ‫دوس��تی‪ ،‬عشق و ایثار‪ ،‬خلوص و یکرنگی‪ ،‬عدالت و‬ ‫مس��اوات‪ ،‬برادری و رادمردی و ارزو داش��ت که این‬ ‫ت علی(ع) ادامه یابد و‬ ‫روند متعالی با هدای��ت و تربی ‬ ‫س��اکنان «مدینه النبی» اخرین قله های رشد و کمال را‬ ‫فتح کنند‪ .‬اما به قول «ولتر» – نویسنده و متفکر بزرگ‬ ‫فرانسوی – «اخرین اراده محمد(ص) محقق نشد زیرا‬ ‫او علی(ع) را به جانشینی خود برگزیده بود»‪.‬‬ ‫علی(ع) به فرم��وده پیامب��ر(ص) مهربانترین صحابه‬ ‫نس��بت به مردم و داناترین ایش��ان بود‪ .‬او بهتر از هر‬ ‫ک��س دیگری می توانس��ت عدالت و مس��اوات را در‬ ‫جامعه دینی بگس��تراند و با ظلم و بیداد از هر نوع ان‬ ‫(سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬قضایی و‪ )...‬بستیزد‪ .‬اما‬ ‫مگر زخم خوردگان بازار عکاظ و شکس��ت خوردگان‬ ‫بدر و احزاب و حنین اجازه می دادند؟ انها از مدت ها‬ ‫پی��ش خواب چنی��ن روزهایی را می دیدند‪ .‬ش��اید از‬ ‫ان روز ک��ه تظاهر به اس�لام اوردن کردند‪ ،‬برای این‬ ‫روزها برنام��ه می ریختند‪ .‬علی(ع) نمی خواس��ت در‬ ‫صفوف امت‪ ،‬خللی بیفتد و ثمرات س��ال ها مجاهدت‬ ‫و جانبازی‪ ،‬لگدمال هواپرس��تی ها و خودخواهی های‬ ‫برخی از صحابه ش��ود؛ لذا در خانه نشست و سکوت‬ ‫اختی��ار کرد‪ .‬اما فاطمه(س) تاب نداش��ت تا ضاللت‬ ‫انس��ان ها را پ��س از هدای��ت جانکاه انه��ا برتابد‪ .‬او‬ ‫نمی خواست معلم امت و صاحب علم اولین و اخرین‬ ‫در خانه بنشیند و زمام ارشاد و هدایت مردم به دست‬ ‫نااهالن بیفتد‪ .‬فاطمه(س)‪« ،‬شعب ابی طالب» را به یاد‬ ‫داشت و هجرت غم انگیز پدر را از وطن خویش دیده‬ ‫ب��ود‪ .‬او بر زخم ه��ای علی(ع) پس از ب��در و احد و‬ ‫احزاب و خیبر‪ ،‬مرهم گذاشته و دوش به دوش پدر و‬ ‫همسر و فرزندان کوچکش برای نجات بشر از جهل‬ ‫و ظلم کوشیده بود‪ .‬اکنون چگونه می توانست دم فرو‬ ‫بندد و از اعماق دل خود اه نکشد و افسوس نخورد؟‬ ‫افسوس ان همه رنج‪ ...‬ان همه سختی و مصیبت‪ ...‬و‬ ‫ان همه غربت و دلتنگی را؟‬ ‫فاطمه(س) وارد مس��جد ش��د‪ .‬با هیبتی چون رسول‬ ‫خ��دا(ص) و بیان��ی ش��یوا و رس��ا و خوش اهنگ و‬ ‫دلنشین‪ .‬انچه باید گفته می شد گفت‪ .‬مدینه می لرزید‬ ‫و سرتاپا گوش شده بود‪ .‬او دوباره ایات روشنگر قران‬ ‫را خواند تا حجت را ب��ر مردم تمام کند‪ .‬فاطمه(س)‬ ‫از «مدینه النبی» ‪ -‬یعنی ارمانش��هر اس�لام ‪ -‬س��خن‬ ‫گفت و طراحان «مدینه العرب» را رس��وا س��اخت‪ .‬او‬ ‫ش��هری را به یاده��ا اورد که مدت��ی در خاطره ها گم‬ ‫شده بود و شاید با تالش عناصری مشکوک و مرموز‬ ‫برای همیش��ه در تاریخ محو می شد‪ .‬او راه درست را‬ ‫نشان داد و صراط مستقیم را به امت نمایاند‪ .‬فریادهای‬ ‫دشمن ش��کن فاطم��ه(س) روح حماس��ه و اقدام را‬ ‫در جان مظلومان و مس��تضعفان دمید و پرچم س��رخ‬ ‫تشیع را علیه مس��تکبرین و مستبدین تاریخ به اهتزاز‬ ‫دراورد‪ .‬فاطمه(س) نخس��تین شیعه ای بود که بر یک‬ ‫حاکم مسلمان شورید تا به نسل های پی در پی شیعیان‬ ‫بیام��وزد که حاکم غی��ر عادل را بر مس��ند حکومت‬ ‫نپس��ندند و او را رس��وا کنند‪ .‬او به فرزندان و پیروان‬ ‫خود اموخت که اسالم منهای حکومت عادل‪ ،‬بهانه ای‬ ‫است برای فریب و استثمار‪.‬‬ ‫او به دنبال شهر گمشده ای می گشت که در ان‪:‬‬ ‫ عدالت و مساوات حکومت می کند و‬‫ فقر‪ ،‬ریشه کن شده است و فقیران در اموال‪ ،‬شریک‬‫اغنیا شده اند و‬ ‫ به هیچ انسانی (چه مس��لمان و چه نامسلمان) ظلم‬‫نمی شود و‬ ‫ قل��ب حاکمان مملو از محبت به مردم از هر صنف‬‫و گروهی است و‬ ‫ منتقدان‪ ،‬محبوبند و متملقان‪ ،‬مطرود و‬‫ همه در برابر قانون مساوی اند و حق مظلوم از ظالم‬‫بی هیچ درد سری گرفته می شود و‬ ‫ اموزه های قران و اسالم به عرصه عمل وارد شده اند‬‫و دیگر لقلقه زبان ها نیستند و‪...‬‬ ‫در این زمینه‪:‬‬ ‫کتاب «ش��هر گمش��ده»‪ ،‬اثر ماندگاری است از محقق‬ ‫فاضل جناب اقای محمدحسن زورق که با مقدمه ای‬ ‫از عالمه محمدرضا حکیمی منتش��ر شده است‪ .‬ناشر‬ ‫این کتاب ارزش��مند‪ ،‬انتش��ارات سروش است‪ .‬کتاب ‬ ‫« شهر گمشده» را بخوانید و به دیگران نیز توصیه کنید‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫معارف‬ ‫ت��ا بخوانند و از پیچیدگی رخدادهای سیاس��ی تاریخ‬ ‫باخبر ش��وند و حقیقت قیام حضرت زهرا(س) را به‬ ‫درس��تی درک کنند و اهداف الهی و انس��انی حرکت‬ ‫ی را در جه��ت جلوگیری از انح��راف امت و‬ ‫فاطم�� ‬ ‫تخریب اینده بشریت بشناسند‪.‬‬ ‫بریده فصلی از کتاب شهر گمشده‬ ‫در قاب حدیث کس��ا منظره خانواده فاطمه و علی به‬ ‫طور کامال روش��نی قابل مشاهده اس��ت‪ .‬این قاب را‬ ‫ای کاش به دیوار تاریخ می زدند تا هر کس��ی از کوچه‬ ‫زم��ان می گذرد نگاهی به این خان��ه و خانواده کند و‬ ‫خ��ود را و زندگی اش را براس��اس این الگوی مترقی‬ ‫و پیش��رو بسازد‪ .‬این همان خانواده نمونه ای است که‬ ‫خدا می گوید افرینش را برای افریدن ان افریده است‪.‬‬ ‫فض��ای درونی خانه فاطمه و عل��ی را در زوایای این‬ ‫منظره به خوبی می توان دید‪ .‬اولین ویژگی این فضای‬ ‫صمیم��ی‪ ،‬خدا محوری اس��ت که در رواب��ط درونی‬ ‫اعض��ای این خان��واده جریان دارد و نش��ان می دهد‬ ‫خدا عینی ترین واقعیتی اس��ت که هم��ه اعضای این‬ ‫خانواده را مجذوب خود کرده اس��ت‪ .‬بانوی خانواده‬ ‫وقتی خبر احس��اس ضعف پدرش را می شنود‪ ،‬او را‬ ‫به خدا می س��پارد و اعضای خان��واده وقتی یکی پس‬ ‫از دیگری وارد خانه می ش��وند‪ ،‬نخس��تین چیزی که‬ ‫احساس می کنند بوی رسول خداست‪ .‬مرد خانه وقتی‬ ‫وارد خانه می شود به دختر رسول خدا سالم می کند و‬ ‫رایحه رسول خدا را در کنار او استشمام می کند و پدر‬ ‫بزرگ خانواده وقتی که دختر و نوه ها و داماد خویش‬ ‫را در کن��ار خود می بیند‪ ،‬بی درن��گ با خدا گفت وگو‬ ‫می کند و از او درود و رحمت و برکت و بخشایش و‬ ‫رضایش را برای این جمع دوست داشتنی می خواهد‪.‬‬ ‫با خدا بودن بخشی از وجود‬ ‫این خانواده است و خدا نیز‬ ‫به این خانواده انچنان نزدیک‬ ‫اس��ت که گوی��ی عضوی از‬ ‫این خانواده اس��ت و با انها‬ ‫از نزدیک در حال گفت وگو‬ ‫اس��ت‪ .‬او به درخواست انها‬ ‫پاس��خ مثبت می دهد و انها‬ ‫را می ستاید و به انها می بالد‪.‬‬ ‫مرد خان��واده در این اجتماع‬ ‫صمیمی نیز جای پای ارزشی‬ ‫را جس��ت وجو می کن��د که‬ ‫باید در پیش��گاه خدا یافت‪:‬‬ ‫«ای��ن جلس��ه م��ا در پیش‬ ‫خدا چه فضل��ی دارد؟» باور‬ ‫به خ��دا درخت س��ایه وری‬ ‫اس��ت که تم��ام اعضای این‬ ‫خان��واده‪ ،‬چهره به چهره هم‬ ‫زیر شاخس��ار ان به هم تکیه‬ ‫داده اند‪.‬‬ ‫دومین ویژگی این فضا‪ ،‬نقش محوری رس��ول خدا و‬ ‫رس��الت به منزله نطقه ثقل این خانه و خانواده است‪.‬‬ ‫همه اعضای این خانواده دوست دارند رسول خدا را‬ ‫رسول خدا خطاب کنند‪ ،‬هرچند او پدر و جد و برادر‬ ‫و پدر زن انان باش��د‪ .‬این عنوان صمیمانه ترین واژه ها‬ ‫برای ابراز مکنونات قلبی اعضای این خانواده نس��بت‬ ‫به اوس��ت‪ .‬نام رسول اهلل پیوسته برس��ر زبان اعضای‬ ‫کوچک و بزرگ این خانه اس��ت‪ .‬رسول خدا نیز انجا‬ ‫ک��ه می خواه��د در حضور این خان��واده ‪ -‬که انان را‬ ‫اهل بیت خودش می داند ‪ -‬سوگند بزرگی یاد کند به‬ ‫خدایی س��وگند می خورد که او را بحق مبعوث کرده‬ ‫است‪ .‬رسالت دومین پایه سقفی است که فاطمه و علی‬ ‫ به همراه فرزندانشان ‪ -‬زیر ان جمع شده اند‪.‬‬‫س��ومین بعد فضای روابط این خانواده‪ ،‬عشق به مردم‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫اس��ت‪ .‬در این خانواده همه چیز در رابطه با نجات و‬ ‫رهایی مردم معنی می شود‪ .‬فضل همین اجالس ساده‬ ‫صمیمی نیز در ان اس��ت که پیروان و دوستان انها از‬ ‫زنجیر گمراهی و گناه نجات پیدا کنند و فرشتگان برای‬ ‫انها امرزش بخواهند و حتی نامالیمات روزمره انها‪،‬‬ ‫گرفتاری های ساده یا مشکل انها‪ ،‬غم های انها و اصال‬ ‫خواس��ت های کوچک و بزرگ انه��ا مورد توجه این‬ ‫خانواده اس��ت؛ غم هایشان برطرف شود‪ ،‬مشکالتشان ‬ ‫اسان ش��ود و به انچه می خواهند و دوست دارند در‬ ‫صورتی که در مسیر رضای خداست‪ ،‬برسند‪.‬‬ ‫پیامبر وقتی در این جمع خصوصی و بسیار همدرد و‬ ‫همدل سخن از رسالتش به میان می اورد‪ ،‬بی درنگ به‬ ‫نتیجه رس��التش که نجات توده های مردم است‪ ،‬اشاره‬ ‫می کند و س��وگند به خدایی می خورد که او را رسول‬ ‫نجاتبخش مردم قرار داده است و مرد این خانواده که‬ ‫در یک دس��تش ترازو و در دس��ت دیگرش شمشیر‬ ‫است تا حق مستضعفان را از مستکبران بگیرد‪ ،‬سعادت‬ ‫و رهایی خود و همس��ر و پسرانش را در کنار رهایی‬ ‫و س��عادت پیروانش می خواهد و ب��ه پروردگار کعبه‬ ‫سوگند می خورد که ما و شیعیان ما رستگار شدیم‪.‬‬ ‫چهارمین بع��د فضای خانه فاطم��ه‪ ،‬توجه به مراحل‬ ‫س��یر الی اهلل و تجلیات ان است‪ .‬بانوی خانواده‪ ،‬پدر‬ ‫(پیامبر) را مانند ماه شب چهارده می بیند که صورتش‬ ‫در اثر تشعش��ع نور روحش می درخش��د‪ .‬پدر بزرگ‬ ‫خانواده (پیامبر) بزرگترین نوه اش را صاحب حوضش‬ ‫خط��اب می کند که با رهبری او مردم از مقام کثرت به‬ ‫مقام وحدت می رس��ند و نوه دیگرش را ش��افع امت‬ ‫خود می نامد که با هدایت مردم در دنیا‪ ،‬ش��فاعت انها‬ ‫را در اخرت امکان پذی��ر می گرداند‪ .‬بانوی این خانه‪،‬‬ ‫ش��وهرش را امیرالمومنین می خواه��د و با این عنوان‬ ‫او را خط��اب می کند و از این‬ ‫طریق عش��ق ب��ی پایان خود‬ ‫را نس��بت به او به عنوان رهبر‬ ‫مومن��ان به معنی ی��ک گروه‬ ‫ه��م اندی��ش و هم��راه ک��ه‬ ‫از مرزه��ای زم��ان و م��کان‬ ‫گذش��ته اند‪ ،‬اب��راز می کن��د‬ ‫و پدرب��زرگ ای��ن خان��واده‪،‬‬ ‫دام��ادش را وصی خودش و‬ ‫جانشین خودش و پرچمدار‬ ‫نهض��ت خ��ودش می نامد و‬ ‫هم��ه رواب��ط خانوادگی در‬ ‫چارچ��وب س��یرالی الح��ق‬ ‫مع الخل��ق معنی و مفهوم پیدا‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫پنجمین بعد این فضا‪ ،‬توجه به‬ ‫نبرد دائمی حق و باطل است‪.‬‬ ‫پیامبر که این خانواده را محو‬ ‫در خدا و رسالتش می بیند‪ ،‬در‬ ‫این جلسه کوچک خانوادگی‬ ‫نیز خطاب به خداوند می گوی��د‪« :‬خدایا ازار می دهد‬ ‫مرا هرچه اینها را ازار می دهد و غمگین می کند مرا هر‬ ‫چه اینها را غمگین می کن��د‪ ».‬و با صراحت می گوید‪:‬‬ ‫«م��ن در جنگم با هر که با اینها بجنگد و در صلحم با‬ ‫هر که با اینها در صلح باشد‪ ».‬بی شک مرزهای جنگ و‬ ‫صلح برای پیامبر در چارچوب رسالت تاریخی او قرار‬ ‫دارد‪ .‬او همان طوری که پیشاپیش خبر راز سیادت بر‬ ‫عرب و حکومت بر عجم را به قریش داد ( به ش��رط‬ ‫انکه اس�لام بیاورند) همانگونه نیز از دشمنی هایی که‬ ‫ب��ا این خانواده به عنوان نمونه های عینی اس�لام ناب‬ ‫محمدی خواهد ش��د‪ ،‬در هر فرصت ممکن‪ ،‬سخن به‬ ‫میان اورده اس��ت‪ .‬او گویی به چشم خود می دید که‬ ‫اولین کس��انی که در پای معب��د ارتجاع عرب قربانی‬ ‫خواهند شد‪ ،‬خانواده او خواهند بود‪...‬‬ ‫نگاهی به کتاب «فاطمه زهرا از نگاه دیگران»‬ ‫سردلبران‬ ‫در حدیث دیگران‬ ‫«فاطمه زهرا(س) در نگاه دیگران» کتابی است که‬ ‫اخیر توس��ط انتش��ارات دلیل ما به قلم علی اصغر‬ ‫رضوانی منتشر شده است‪.‬‬ ‫در علت پرداختن به نگاه اندیشمندان دیگر می توان‬ ‫گف��ت که عنصر نگاه مومنانه و تاحدودی تعصب‬ ‫مذهبی موجب می شود که انسان محقق از برخی‬ ‫الیه ه��ای غیرعقالنی یا غیرمتعارف موضوع غافل‬ ‫شود اما پژوهشگر مسیحی یا یهودی یا حتی سنی‬ ‫که با ن��گاه انتقادی‪ ،‬نه نگاه مقدس به موضوعات‬ ‫دینی و مذهبی شیعه مراجعه می کنند و در بسیاری‬ ‫موارد همان برداش��ت های محققان ش��یعه را نیز‬ ‫داشته اند‪ ،‬خود سندی بر برداشت صحیح محققان‬ ‫شیعه از ان موضوع است‪.‬‬ ‫کت��اب حاضر تالش��ی اس��ت در جه��ت رصد‬ ‫خصوصی��ات حضرت زه��را(س) از دریچه نگاه‬ ‫اندیشمندان مسیحی و سنی که به برخی جمالت‬ ‫امده در کتاب اشاره می شود‪.‬‬ ‫احمد تیس��یر کعیّد (ازنویس��ندگان سنی سوریه)‬ ‫می گوید‪ ... :‬ای همس��ر امام ش��جاع و صادق ترین‬ ‫وفاکنندگان به من فرصت بده تا در خانه ش��ما را‬ ‫که بلند مرتبه اس��ت با ادب و تواضع و حیا لمس‬ ‫کنم شاید به من اذن دخول و قبول داده شود‪ ...‬به‬ ‫ای��ن امید که به مرتبه محبت و مودت ال بیت پاک‬ ‫شما برسم‪(.‬صفحه‪)123‬‬ ‫وداد س��کاکینی ازنویس��ندگان مصری می نویسد‪:‬‬ ‫محم��د او را ندا داد‪ :‬ای مادر پدرت! در صورتش‬ ‫اوای مالئک بود‪ ،‬همراه با جوشش��ی از مهربانی‪،‬‬ ‫ممزوج به حزن و ش��فقت‪ ،‬ک��ه از دهانش بیرون‬ ‫امد ولی از اندرون قلبش‪ .‬زهرا به س��وی پدرش‬ ‫امد و همانند کس��ی که محبوب نزد پدرش است‬ ‫راه می رف��ت‪ ،‬او ارام ارام گام برمی داش��ت‪ ،‬ب��ا‬ ‫صورتی بشاش‪ ،‬چشم هایی برافروخته و از رسول‬ ‫خدا(ص) دم ایمان ورضا وبرکت پدرانه ونبوتش‬ ‫را تلقی نمود‪(.‬صفحه‪)139‬‬ ‫دکت��ر محم��د عبده یمان��ی از نویس��نده های اهل‬ ‫سنت عربس��تان در مقدمه کتاب خود «انها فاطمه‬ ‫الزهرا(س)» می نویسد‪:‬‬ ‫هنگام��ی که از تاریخ ان [حضرت زهرا] س��خن‬ ‫می گوییم جز اساس��ی از تاریخ امت اس�لامی از‬ ‫محنت های اولش عرضه می داریم از‪ ...‬ظلم قریش‪،‬‬ ‫از قساوت قریش وسرکشی انان‪ ،‬و فاطمه در جوار‬ ‫پدرش با ش��جاعت تمام‪ ،‬قوی‪ ،‬مطیع‪ ،‬مودب و با‬ ‫حافظه و‪...‬بود‪ .‬من با تمام تالش قصدم این است‬ ‫که حقای��ق را در برابر خوانندگان قرار دهم بدون‬ ‫هی��چ تندروی و کند روی‪ ،‬زی��را تاریخ این بانوی‬ ‫دانشمند مملو از حوادث بزرگ و مواقف شریف‬ ‫و اخالق نیک و نبردی راستین است‪(.‬صفحه ‪109‬‬ ‫کتاب)‬ ‫کتاب فاطمه از نگاه دیگران به تیراژ‪ 3000‬نس��خه‬ ‫با قیم��ت ‪ 2500‬تومان در ‪ 172‬صفحه روانه بازار‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫ک��ه این بار به مراتب بیش از گذش��ته ب��ا ان روبه رو‬ ‫ش��دیم‪ .‬جالب اینکه وقتی خس��ته و کوفت��ه از چند‬ ‫ساعت پیاده‪‎‬روی در نمایشگاه‪ ،‬تصمیم گرفتیم دقایقی‬ ‫را اس��تراحت کنی��م‪ ،‬جایی برای ای��ن منظور نزدیک‬ ‫شبستان (سالن ناشران عمومی داخلی) پیدا نکردیم و‬ ‫مجبور شدیم راهی طوالنی را تا درختکاری محدودی‬ ‫که تقریبا در ضلع ش��مال ش��رقی مصال وجود دارد‪،‬‬ ‫پیاده روی کنیم و تازه با فضایی کوچک روبه رو شدیم‬ ‫که جمعیت زیادی انجا جمع ش��ده ب��ود و اصال جا‬ ‫برای سوزن انداختن پیدا نمی‪‎‬شد‪ .‬اینجا کنار غرفه‪‎‬های‬ ‫ناش��ران کتاب کودک اس��ت؛ فضایی که حاصل علم‬ ‫کردن سالن‪‎‬هایی به کمک داربست‪‎‬های فلزی و چادر‬ ‫کش��یدن روی انهاست‪ .‬در سالن ناشران کتاب کودک‬ ‫ب کودک نبود‪،‬‬ ‫اگر تزئینات چند ناشر عمده و بنام کتا ‪‎‬‬ ‫هیچ تفاوت خاصی با شکل و شمایل جمعه بازار‪‎‬های‬ ‫کتاب نداشت!‬ ‫تو سومین نمایشگاه کتاب از نظر شکلی‬ ‫اسیب شناسی بیس ‬ ‫حمیدرضا امیدی‬ ‫مثل همیشه‬ ‫ظاهرا باید بپذیریم که نمایشگاه کتاب تهران‪ ،‬همیشه کم و بیش در همین سطح بوده که هست‪ ،‬اگر‬ ‫تغییر یا پیشرفتی بوده در جزئیات بوده‪ ،‬نه ان گونه که در بعد کالن تاثیری بر کیفیت نهایی نمایشگاه‬ ‫داشته باشد‪ .‬اگر امروز از کسی پرسیده شود مهم ترین تحوالت نمایشگاه در دهه گذشته چه بوده‬ ‫بی‪‎‬شک تنها به این چند نکته اشاره خواهد کرد؛ نخست تغییر محل برگزاری نمایشگاه و انتقال ان به‬ ‫مصالی تهران‪ ،‬دیگری جدا کردن و برگزاری تخصصی نمایشگاه مطبوعات که مدتی در دل نمایشگاه‬ ‫کتاب برگزار می‪‎‬شد‪ ،‬دیگری افزایش تعداد ناشران خارجی شرکت کننده در نمایشگاه‪ ،‬همین و همین‪...‬‬ ‫ترافیک در خیابان یا ترافیک درون نمایشگاه؟‬ ‫ان روزه��ا ک��ه به س��بب ترافیک ش��دید در بزرگراه‬ ‫چمران هن��گام برگزاری نمایش��گاه کت��اب‪ ،‬تصمیم‬ ‫گرفته ش��د به جای محل دائمی نمایشگاه‪‎‬ها‪ ،‬مصالی‬ ‫تهران پذیرای این نمایشگاه پرمخاطب باشد‪ ،‬ای‪‎‬کاش‬ ‫ی هم به فک�� ر ترافیک درونی‬ ‫تصمیم‪‎‬گیرن��دگان کم�� ‬ ‫نمایش��گاه و عدم تناس��ب کاربری تعریف شده برای‬ ‫مصالی تهران ب��ا ویژگی‪‎‬های الزم برای محل برگزار‬ ‫کردن نمایش��گاه کتاب بودند‪ .‬نکته انجاس��ت که هر‬ ‫مکان سرپوش��یده و وس��یع که نمی‪‎‬تواند پاسخگوی‬ ‫‪74‬‬ ‫ش��رایط الزم برای برگزار کردن یک نمایشگاه باشد‪،‬‬ ‫چراکه افزون بر ش��رایط استاندارد درونی به یکسری‬ ‫امکان��ات جنبی ض��روری هم نیاز هس��ت که الزم و‬ ‫ملزوم همدیگرند‪ .‬ظاهرا چاره‪‎‬ای نیس��ت و فعال باید‬ ‫با همین که هس��ت‪ ،‬بسازیم حتی اگر فشرده بودن جا‬ ‫و انبوه جمعیت راه رفتن بین غرفه‪‎‬ها را دش��وار کند و‬ ‫رفته رفته این ازدحام چنان ما را خس��ته کند که یا قید‬ ‫بازدی��د از برخی غرفه‪‎‬ها را بزنیم یا سرس��ری از کنار‬ ‫ان بگذریم‪ ،‬البته نه با سرعت که خیل جمعیت چنین‬ ‫ی است‬ ‫امکانی به ما نمی‪‎‬دهد‪ .‬به هرحال این دقیقا اتفاق ‪‎‬‬ ‫بازدید از نمایشگاه به زحمتش می ارزد؟‬ ‫وقتی نمایشگاهی برگزار می‪‎‬شود‪ ،‬کیفیت محتوایی و‬ ‫فرهنگی ان یک بحث است و تدارک امکانات رفاهی‬ ‫ب��رای بازدید کننده‪‎‬ها نیز یک بحث دیگر که هریک به‬ ‫ج��ای خود اهمیت دارد‪ .‬در بخش رفاهی کمبود‪‎‬هایی‬ ‫د ‪‎‬ر تدارکات گردانندگان نمایش��گاه دیده می‪‎‬شود که‬ ‫البت��ه تا حدودی ناش��ی از محل نامناس��ب برگزاری‬ ‫نمایشگاه است‪.‬‬ ‫پارکینگ‪‎‬های مصال متعدد است اما با ظرفیت‪‎‬هایی پایین‬ ‫و محدود‪ .‬ساعتی بعد از اغاز به کار روزانه نمایشگاه نه‬ ‫در پارکینگ‪‎‬ها جای پارک پیدا می‪‎‬شود‪ ،‬نه کوچه‪‎‬های‬ ‫اطراف مصال جای سوزن انداختن دارد‪ .‬درست است‬ ‫که وجود ایس��تگاه مترو در حاشیه مصال‪ ،‬امکان رفت‬ ‫و امد به نمایش��گاه را به ظاهر اس��ان می‪‎‬سازد‪ ،‬اما در‬ ‫برخی س��اعات ازدحام در مترو‪ ،‬باید ادم پرطاقتی بود‬ ‫که مشکالت این سفر درون شهری را با سیستم حمل‬ ‫و نقل ریلی شهر تهران به‪‎‬جان خرید‪ .‬تازه زمانی که از‬ ‫ایستگاه مترو مصال بیرون می‪‎‬اییم‪ ،‬باید کلی پیاده روی‬ ‫کنیم تا به محل شبستان مصال(سالن ناشران عمومی)‬ ‫برسیم‪ .‬خوشبختانه در ضلع جنوبی مصال برای کسانی‬ ‫که وارد نمایشگاه می‪‎‬شوند‪ ،‬سرویس‪‎‬های رایگانی در‬ ‫نظر گرفته شده بود که کار جابه جایی بازدید کنندگان را‬ ‫برعهده داشتند‪ ،‬هرچند در ساعت‪‎‬های شلوغ نمایشگاه‬ ‫صف این سرویس‪‎‬ها به قدری طوالنی می‪‎‬شد که برخی ‬ ‫ترجیح می‪‎‬دادند پیاده این مس��یر را گز کنند‪ .‬طول این‬ ‫مس��یر هم البته پر بود از غرفه‪‎‬های تبلیغاتی چند ناشر‬ ‫کمک اموزشی که مثل شکارچیان‪ ،‬دام خود را سر راه‬ ‫رهگذران پهن کرده‪‎‬و با استخدام و به نمایش گذاشتن‬ ‫ی کنکور در این غرفه‪‎‬ها و‬ ‫چهره‪‎‬های موفق و تک رقم ‬ ‫انبوه بازاریان پراکنده در محل‪‎‬های عبور و مرور‪ ،‬سعی‬ ‫داش��تند رهگذران (مردم) را قانع کنند که اگر تصمیم‬ ‫به شرکت در کنکور دارند برای توفیق هیچ راهی جز‬ ‫دست به دامن شدن این مراکز ظاهرا اموزشی و باطنا‬ ‫تجاری وجود ندارد! تقریبا رهگذری نیست که از این‬ ‫گذرگاه‪‎‬ها عبور کرده باشد و بارها با این سوال روبه رو‬ ‫نش��ود که بچه مدرسه‪‎‬ای دارید؟ و اگر کسی پاسخش‬ ‫مثبت باشد‪ ،‬کارش ساخته است و به سختی دست از‬ ‫سرش برداشته می‪‎‬شود!‬ ‫کاغذ پاره ها‪ ،‬یادگار رفع خستگی بازدیدکنندگان‬ ‫با گذش��ت چند س��اعت از اغ��از به کار نمایش��گاه‬ ‫رفت��ه رفته بازدیدکنندگانی ک��ه از اول وقت امده‪‎‬اند‪،‬‬ ‫احساس خستگی می کنند و برای اینکه رمق ادامه بازدید‬ ‫از نمایشگاه را داشته باشند‪ ،‬احتیاج به استراحت دارند‪.‬‬ ‫اینجاس��ت که یکی از مشکالت اصلی نمایشگاه خود‬ ‫را نش��ان می دهد‪ .‬در برخی نقاط نمایشگاه غرفه‪‎‬های‬ ‫کوچک سر پوشیده‪‎‬ای برای استراحت بازدیدکنندگان‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫کتاب‬ ‫در نظر گرفته شده‪ ،‬اما تعداد این غرفه‪‎‬ها و صندلی‪‎‬های‬ ‫اندک درون انها هیچ تناس��بی با تعداد بازدیدکنندگان‬ ‫ندارد‪ .‬بنابراین م��ردم برای فرار از افتاب گرم ظهر به‬ ‫زیر سایه مختصری که کنار ورودی‪‎‬ها و محیط شبستان‬ ‫مصال وجود دارد‪ ،‬هجوم می‪‎‬اورند‪ .‬در این زمان نه تنها‬ ‫ازدحام جمعیت در کناره‪‎‬های شبس��تان و ورودی‪‎‬های‬ ‫ان برای عبور و مرور ازاردهنده می‪‎‬شود‪ ،‬بلکه صحنه‬ ‫بازدیدکنندگان خسته‪‎‬ای که کاغذهایی روی زمین پهن‬ ‫کرده اند و روی انها ولو ش��ده‪‎‎‬اند‪ ،‬درحالی که بسته‪‎‬ها‬ ‫و کیس��ه‪‎‬های خریدش��ان دور انها پخش و پالست و‬ ‫احیانا مش��غول خوردن خوراکی و غذا هستند‪ ،‬صحنه‬ ‫ناخوشایندی را پیش چشم هر عابری قرار می‪‎‬دهد که‬ ‫درخور ش��ان یک نمایشگاه با عنوان بین‪‎‬المللی که به‬ ‫هرحال تعدادی میهمان خارجی دارد‪ ،‬نیست(به فرض‬ ‫که اغلب از کش��ورهای جهان س��وم باش��ند)‪ .‬جالب‬ ‫اینک��ه وقتی این جمعیت خس��ته از ج��ای خود بلند‬ ‫می‪‎‬ش��وند انبوه��ی از کاغ ‪‎‬ذ پاره‪‎‬هایی که زیر خود پهن‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ ،‬برجای می گذارند و باد و حرکت عابران این‬ ‫کاغذ پاره ها را به دوروبر می پراکند‪.‬‬ ‫صف طوالنی برای تهیه غذا و خاطرات خوش دیگر‬ ‫در همه جای دنیا اصل براین اس��ت که اگر کس��ی پا‬ ‫به نمایش��گاهی گذاش��ت‪ ،‬با خاطره خوش��ی از انجا‬ ‫خارج شود‪ .‬بی‪‎‬شک نمایش��گاه کتاب تهران از چنین‬ ‫منظ��ری ضعف‪‎‬ه��ای بس��یار دارد‪ ،‬نه فق��ط در زمینه‬ ‫کمبود استراحتگاه های مناس��ب بلکه در دسترسی به‬ ‫سرویس‪‎‬های بهداش��تی‪ ،‬پراکندگی‪‎‬سالن‪‎‬ها‪ ،‬نامناسب‬ ‫ب��ود ‪‎‬ن غرفه‪‎‬بندی‪‎‬ها و حتی تدارک اب اش��امیدنی و‬ ‫غذای مناسب‪ .‬در مورد اخیر یعنی بحث مواد خوراکی‬ ‫و اب پیدا نیست که واقعا نظارتی درست روی ان انجام‬ ‫می ش��ود یا نه‪ .‬به نظر می‪‎‬رس��د که برخی شرکت‪‎‬های‬ ‫پیمانکار از موقعیت اس��تفاده کرده اند و تولیدات نازل‬ ‫خود را به قیمت نامتناسب با کیفیت پایین محصولی که‬ ‫ارائ��ه می‪‎‬کنند در اختیار بازدیدکنندگانی قرار می‪‎‬دهند‬ ‫که چون چاره‪‎‬ای ندارن��د برای همین محصوالت نیز‬ ‫باید صف‪‎‬هایی طوالنی را تحمل کنند!‬ ‫دیدار با نویسنده یا درخواست امضا؟‬ ‫اگر قرار است این نمایش��گاه کارکرد فرهنگی داشته‬ ‫باشد‪ ،‬ان را نه در جذب خریدار کتاب در نمایشگاه و‬ ‫باال رفتن رقم دخل غرفه‪‎‬داران بلکه باید در زمینه تالش‬ ‫ناش��ران برای معرفی اثار خود‪ ،‬اشنا سازی مخاطب با‬ ‫ی مختلف (مستقیم یا غیر مستقیم)‬ ‫نویسنده به شیوه‪‎‬ها ‪‎‬‬ ‫و برگزاری برنامه ها ی جنبی ارزیابی کرد؛ حرکت‪‎‬هایی‬ ‫که به ندرت در نمایش��گاه شاهد بودیم‪ .‬اغلب ناشران‬ ‫تمام توش و توان خود را روی فروش گذاش��ته‪‎‬اند و‬ ‫تنها شاهد دعوت برخی ناشران از نویسندگانی هستیم‬ ‫که کتاب هایی از انها را منتش��ر کرده ان��د‪ ،‬دیدارهای‬ ‫حضوری مخاطبان و عالقه مندان این نویس��ندگان با‬ ‫انه��ا در فضای محدود غرفه‪‎‬ها‪ .‬متاس��فانه از انجا که‬ ‫این گونه مراسم بدون تدارکات‪ ،‬برنامه‪‎‬ریزی و امکانات‬ ‫برگزار می ش��ود در نهایت به چی��زی در حد امضای‬ ‫کتاب برای عالقه مندان ختم می‪‎‬ش��ود‪ .‬برخی غرفه‪‎‬ها‬ ‫انقدر کوچکند که اگر عالقه‪‎‬ای هم باشد‪ ،‬فضایی برای‬ ‫اجرای برنامه‪‎‬های دیگر وجود ندارد و از س��وی دیگر‬ ‫مکان هایی هم برای این گونه مراسم تعریف نشده که‬ ‫ناش��ران در صورت تمایل به نوبت برنامه‪‎‬های خود را‬ ‫در انها به اجرا بگذارند‪ .‬به این ترتیب کماکان مهم ترین‬ ‫برنام ‪‎‬ه همان نشست های س��رای اهل قلم است که از‬ ‫س��ال های گذشته تا کنون تنها حرکت فرهنگی در این‬ ‫زمین ‪‎‬ه است‪.‬‬ ‫جای خالی ناشران خصوصی در گزارشی های رادیو‬ ‫در نمایش��گاه امس��ال ه��م ش��اهد حض��ور پر رنگ‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫نمایشگاه باید کارکرد فرهنگی‬ ‫داشته باشد و توفیق ان را نه‬ ‫در جذب خری��دار کتاب و باال‬ ‫رفتن رقم دخ��ل غرفه‪‎‬داران‬ ‫بلک��ه بای��د در زمین��ه تالش‬ ‫ناشران برای معرفی اثار خود‪،‬‬ ‫اشنا سازی مخاطب با نویسنده‬ ‫ی مختلف (مستقیم‬ ‫به شیوه‪‎‬ها ‪‎‬‬ ‫ی��ا غیر مس��تقیم) و برگزاری‬ ‫برنامه ه��ا ی جنب��ی ارزیاب��ی‬ ‫کرد؛ حرکت‪‎‬هایی که به ندرت‬ ‫در نمایش��گاه ش��اهد بودیم‬ ‫ش��بکه‪‎‬های رادیویی بودیم‪ ،‬ش��بکه‪‎‬هایی که با استقرار‬ ‫گروه‪‎‬های سیار خود در نمایشگاه برنامه‪‎‬هایی فرهنگی‬ ‫را در حض��ور بازدیدکنندگان اج��را و از طریق امواج‬ ‫رادیویی برای کس��انی که در بیرون نمایشگاه هستند‬ ‫می‪‎‬فرستند تا انها نیز در فضای فعالیت‪‎‬های نمایشگاه‬ ‫قرار گرفته و به اس��تقبال از نمایش��گاه ترغیب شوند‪.‬‬ ‫بی‪‎‬شک در خالء برنامه‪‎‬های متنوع فرهنگی در صحن‬ ‫نمایش��گاه‪ ،‬برنامه‪‎‬های رادیویی که این ش��بکه ها تهیه‬ ‫و ت��دارک دیده‪‎‬اند‪ ،‬غنیمتی درخور توجه محس��وب‬ ‫می‪‎‬ش��ود که می‪‎‬توان��د در معرفی اثار ارائه ش��ده در‬ ‫نمایش��گاه و نویسندگان انها موثر باشد‪ .‬هرچند شاید‬ ‫سلیقه حاکم بر اغلب این برنامه ها به گونه‪‎‬ای باشد که‬ ‫بخش خصوصی کمتر خود را در نتایج ان سهیم ببیند‪،‬‬ ‫اما اگر ناش��ران بخش خصوصی همت داشته باشند‪،‬‬ ‫خود نیز می‪‎‬توانند فعالیت‪‎‬های جمعی و گروهی را در‬ ‫راس��تای معرفی تولیدات و حرکت‪‎‬های فرهنگی‪‎‬شان‪،‬‬ ‫ت��دارک ببینند‪ .‬مگر نه اینکه ناش��ران به لحاظ صنفی‬ ‫دارای تشکیالتی هستند‪ ،‬ایا نمی‪‎‬توان از این تشکیالت‬ ‫ب��رای هماهنگی‪‎‬ه��ای الزم در حرکت‪‎‬ه��ای جمعی‬ ‫فرهنگی بهره برد؟‬ ‫شایعه های نمایشگاه بیست وسوم‬ ‫نمایش��گاه کتاب امس��ال ه��م با ح��رف و حدیث و‬ ‫ش��ایعه همراه بود؛ عدم امکان حضور برای برخی از‬ ‫ناش��ران‪ ،‎‬حضور مش��روط‪ ،‬محدود و بی‪‎‬سروصدای‬ ‫برخی ناش��ران که غرفه‪‎‬های محقرشان هیچ تناسبی با‬ ‫اعتب��ار نام انها ندارد‪ ،‬خالی مان��دن برخی غرفه‪‎‬ها در‬ ‫نمایشگاه که حتی نام ناشر هم باالی غرفه حک شده‬ ‫اس��ت و‪...‬جالب انکه این اخبار در حد شنیده‪‎‬ها باقی‬ ‫می‪‎‬ماند و به س��راغ هر ناشری می‪‎‬رویم که درباره کم‬ ‫و کیف ماجرا با انها صحبت کنیم‪ ،‬راضی نمی‪‎‬ش��وند‬ ‫به طور رسمی اعالم نظر کنند‪ ،‬حرف های غیر رسمی و‬ ‫تایید نش��ده هم که کمک چندانی در روش��ن ش��دن‬ ‫حقیقت نمی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫امس��ال هم ماجرای عدم امکان ارائه برخی کتاب‪‎‬ها و‬ ‫اثار برخی نویسندگان هم از دیگر شنیده‪‎‬های نمایشگاه‬ ‫امسال بود؛ کتاب هایی که ناشر با مجوز وزارت ارشاد‬ ‫منتشر کرده اس��ت‪ ،‬اما امکان ارائه ان در نمایشگاهی‬ ‫که خود ای��ن وزارتخانه در برگ��زاری ان نقش دارد‪،‬‬ ‫نیس��ت‪ .‬این ماجرا هم حکایت از همان روشن نبودن‬ ‫سیاس��ت‪‎‬های فرهنگی و برخورد چندگانه و سلیقه‪‎‬ای‬ ‫در ح��وزه نش��ر کتاب اس��ت‪‎.‬حتی برخ��ی اخبار بر‬ ‫جمع اوری پاره‪‎‬ای کتاب‪‎‬های ارائه ش��ده در نمایشگاه‬ ‫داللت دارد و این هم از جمله ش��نیده هایی اس��ت که‬ ‫ناشران حاضر در نمایش��گاه تمایلی به پرداختن بدان‬ ‫ندارند‪.‬‬ ‫هوش��نگ گلش��یری‪ ،‬عباس معروفی‪ ،‬فروغ فرخزاد‪،‬‬ ‫محمود دولت ابادی و‪ ...‬از این جمله‪‎‬اند‪ .‬اثار برخی از‬ ‫این نویسندگان در روزهای نخست در نمایشگاه رویت‬ ‫می‪‎‬ش��ود‪ ،‬اما در روزهای بع��د رخ از بازدیدکنندگان‬ ‫می‪‎‬پوشانند‪.‬‬ ‫نمودهای کاسبکاری از ناشران کمک اموزشی‬ ‫حضور ناش��ران کمک اموزشی در نمایشگاه که صرفا‬ ‫با اهداف اقتصادی صورت می گیرد‪ ،‬هیج تناس��بی با‬ ‫ان ن��دارد‪ .‬در بهتری��ن حالت رویکرد این ناش��ران را‬ ‫می‪‎‬توان اموزش��ی فرض کرد که ان هم در این حوزه‬ ‫جای نمی‪‎‬گیرد‪ .‬برخی از تراست‪‎‬های عمده این ناشران‬ ‫فعالیت خود برای جذب مش��تری را چنان در محوطه‬ ‫نمایشگاه گسترده‪‎‬اند که بازدیدکنندگان از لحظه ورود‬ ‫با انه��ا روبه رو می ش��وند (از غرفه‪‎‬ه��ای پراکنده در‬ ‫محوطه بیرونی س��الن‪‎‬ها تا خیل اف��رادی که در محل‬ ‫عبور و مرور تمام هنر خود را درجذب مشتری به کار‬ ‫می‪‎‬برند)‪ .‬یکی از این ناش��ران‪ ،‬نفرات نخست کنکور‬ ‫رش��ته‪‎‬های مختلف را نیز ب��ه خدمت گرفته بود تا در‬ ‫ی‬ ‫نظرها هرچه جذاب‪‎‬ت��ر و البته موفق‪‎‬تر جلوه کند‪ .‬ا ‪‎‬‬ ‫کاش مراجعه کنندگاه به این ناش��ران توجه داشتند که‬ ‫این گونه خاصه خرجی‪‎‬ها و هزینه‪‎‬های سنگین را ناشر‬ ‫کتاب های اموزش��ی نه از جیب خود که از دست‪‎‬انها‬ ‫می‪‎‬گیرد‪.‬‬ ‫حقیقت این اس��ت که حضور ناش��ر کمک اموزش��ی‬ ‫ب��ا توجه ب��ه هزینه‪‎‬های س��نگینی که می‪‎‬کنن��د‪ ،‬برای‬ ‫برگزارکنندگان نمایشگاه از نظر تامین هزینه‪‎‬ها درخور‬ ‫اهمیت اس��ت! اما ای��ا نمی‪‎‬توان ب��ا تخصصی کردن‬ ‫بخش ناش��ران کمک اموزشی‪ ،‬هم از درامد زایی‪‎‬های‬ ‫جنبی این ناشران استفاده کرد‪ ،‬هم از شلوغی بی‪‎‬دلیل‬ ‫نمایش��گاه کتاب در ش��کل فعلی کاست و هم از شر‬ ‫فعالیت‪‎‬های کاس��ب‪‎‬کارانه فعلی که به فضای فرهنگی‬ ‫نمایشگاه لطمه می‪‎‬زند‪ ،‬راحت شد؟‬ ‫مثل همیشه؛ تخفیف ویژه و دیگر هیچ‬ ‫نمایش��گاه امسال هم تمام ش��د و رفت‪ ،‬مثل همیشه‪.‬‬ ‫چه خوب ب��ود در پایان هردوره از نمایش��گاه کتاب‬ ‫گروه��ی به جمع بندی فعالیت‪‎‬ها و دس��تاوردهای ان‬ ‫‪‎‬پرداخته (چه از س��وی خود وزارت ارش��اد و چه از‬ ‫س��وی ناشران) و س��پس نتایج ان مورد ارزیابی قرار‬ ‫گرفته و رس��انه‪‎‬ای می شد وبا استناد به ان می توانستیم‬ ‫نتیج��ه بگیریم ک��ه ایا صرف ای��ن هزینه‪‎‬های مالی و‬ ‫انس��انی به دستاوردها و اندوخته‪‎‬هایش می‪‎‬ارزد یا نه؟‬ ‫در غیر این صورت بهتر این نیست که اگر دستاورد ان‬ ‫تنها خرید کتاب با تخفیف ویژه است‪ ،‬همین تخفیف‬ ‫را ناشران در کتابفروشی‪‎‬های خودشان به مشتری داده‬ ‫و قال قضیه را بکنند!‬ ‫‪75‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫گزارشی از نمایشگاه بیست و سوم‬ ‫کتاب از منظر رویکردهای فرهنگی‬ ‫همیشهپای‬ ‫یککتاب‬ ‫درمیان است‬ ‫سجاد صاحبان زند‬ ‫بیست و سومین نمایشگاه کتاب تهران هم با همه خوبی ها و بدی هایش به کارش خاتمه داد تا‬ ‫برگی دیگر از کارنامه فرهنگی کشور ورق بخورد‪ .‬امسال سومین سالی بود که نمایشگاه در مصالی‬ ‫تهران برگزار شد‪ ،‬با این همه هنوز برخی از ناشران درباره برپایی ان در این مکان‪ ،‬نکاتی را مطرح‬ ‫می کردند‪ .‬به گفته این ناشران‪ ،‬عالوه بر انکه مصال‪ ،‬برای رویدادی همچون نمایشگاه کتاب ساخته‬ ‫نشده‪ ،‬از سویی هنوز نیمی از این بنای بزرگ کامال اماده بهره برداری نیست‪ .‬با این همه‪ ،‬نمایشگاه‬ ‫بیست و سوم تنها با انتقاد همراه نبود‪ ،‬چرا که توجه به بخش های جنبی‪ ،‬برگزاری مراسم سخنرانی‬ ‫و دیدار مولفان با مخاطبان‪ ،‬جلسات نقد و بررسی کتاب و بسیاری دیگر از فعالیت های فرهنگی به‬ ‫نمایشگاه ابعادی فرهنگی تر بخشید‪ .‬در ادامه این مطلب تالش می کنیم با نگاهی فارغ از تعصب‪ ،‬به‬ ‫مسائلی بپردازیم که در نمایشگاه کتاب بیست و سوم روی داد‪ .‬بدیهی است که تمامی زوایای پنهان‬ ‫و اشکار نمایشگاه نمی تواند در این گزارش کوتاه مورد توجه باشد‪ ،‬چرا که به هر حال‪ ،‬همیشه‬ ‫انسان ها نگاهی محدود دارند و به همین دلیل گاهی مسائلی از قلم می افتد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬بسیاری از‬ ‫فعالیت هایی که در طول سالیان اخیر به طور روزمره روی داده اند‪ ،‬می توانند در زمره بدیهیات باشند و‬ ‫گزارشگر لزومی به تکرار انها ندیده است‪.‬‬ ‫بخشی پربار به نام بین الملل‬ ‫امسال ‪ 900‬ناشر از ‪ 80‬کشور در نمایشگاه بین المللی‬ ‫کتاب تهران ش��رکت کردند که ام��اری جالب و قابل‬ ‫قبول است‪ .‬بسیاری از ناشرانی که در نمایشگاه شرکت‬ ‫کرده بودند‪ ،‬نکات��ی مثبت در مورد ان بیان می کردند‪.‬‬ ‫گرتا فرود از س��وئیس‪ ،‬مدیر انتش��ارات سازمان نشر‬ ‫س��وئیس از جمله این ناشران بود‪ .‬او نمایشگاه کتاب‬ ‫تهران را با نمایشگاه فرانکفورت مقایسه می کند‪ .‬خانم‬ ‫فرود‪ ،‬دو نکته اساس��ی را به عنوان ضعف نمایش��گاه‬ ‫تهران معرفی می کند‪ .‬به گفته او‪ ،‬هیچ نقشه راهنمایی‬ ‫در نمایش��گاه وجود نداش��ت و به همی��ن دلیل مردم‬ ‫برای پیدا کردن غرفه های مورد نظرش��ان با مش��کل‬ ‫مواجه می ش��دند‪ .‬از طرفی برخی از بخش های مصال‬ ‫هنوز تکمیل نش��ده است و همین س��بب شده تا نما‬ ‫و چش��م اندازی خ��وب در نمایش��گاه ایجاد نش��ود‪.‬‬ ‫عالوه بر این ناشر سوئیس��ی‪ ،‬بسیاری از ناشران مهم‬ ‫کشورهای دیگر هم در نمایشگاه امسال شرکت کردند‬ ‫و حض��ور انها به نوعی برای فرهنگ ایران س��ود اور‬ ‫بوده است‪ .‬مثال یک ناش��ر ترکیه ای امتیاز انتشار یک‬ ‫کت��اب ایرانی را خرید‪ .‬نادر قدیانی‪ ،‬مدیر انتش��ارات‬ ‫قدیانی می گوید‪« :‬با ناش��ران خارجی ارتباط داریم اما‬ ‫بنا به دالیلی انتشارات قدیانی نتوانسته انچنان که باید‬ ‫‪76‬‬ ‫و شاید فعالیتی در خارج از کشور داشته باشد‪ .‬برخی‬ ‫از ناش��ران خارجی به صورت پراکنده قراردادهایی با‬ ‫ما بس��ته اند و کتاب های ما را خریداری کرده اند‪ .‬مثال‬ ‫در طول همین نمایش��گاه یکی از ناشران ترکیه مجوز‬ ‫تو پنج قصه برای شب های سال»‬ ‫انتش��ار کتاب «شص ‬ ‫را که س��ال گذشته برگزیده کتاب سال شده است‪ ،‬از‬ ‫ما خرید‪».‬محمدحمزه زاده‪ ،‬مدیر انتش��ارات سوره مهر‬ ‫در این مورد می گوید‪« :‬تعامل ناشران داخلی با ناشران‬ ‫خارجی نیز چند س��الی است که شروع شده‪ .‬ما نیز با‬ ‫‪ 15 ،10‬ناش��ر خارجی برای چاپ کتاب هایمان توافق‬ ‫می کنیم‪ ،‬اما حجم کار باید بیشتر از سطح این تعامل ها‬ ‫ان هم در نمایش��گاه کتاب باش��د‪ ،‬ص��رف ارتباط با‬ ‫ناشران خارجی برای چاپ کتاب های ایران چاره ساز‬ ‫نیس��ت‪ ،‬چرا که در این تعامل‪ ،‬کیفیت ترجمه‪ ،‬داشتن‬ ‫طرحی برای ادامه کار و همچنین مراقبت از کتاب هایی‬ ‫که در خارج از کشور منتشر می شود‪ ،‬ضروری است‪ .‬با‬ ‫یک یا دو کتاب‪ ،‬ادبیات ایران در سایر کشورها شناخته‬ ‫نمی ش��ود و تعداد کتاب های ترجمه شده باید بیشتر‬ ‫از این تعداد باشد‪ .‬ناش��ناخته ماندن ادبیات در خارج‬ ‫از کش��ور‪ ،‬یک عیب اس��ت‪ .‬اما اگر اثا ر ترجمه شده‬ ‫دارای اش��کال فراوان باش��د‪ ،‬تصحیح این نگاه خیلی‬ ‫دش��وار می ش��ود‪ .‬همچنی��ن تصمیم ه��ای یک ش��به‬ ‫برای ترجم��ه چند کتاب پایه و اساس��ی ندارد و هیچ‬ ‫کمک��ی به حال ترجمه اثار ایران در خارج از کش��ور‬ ‫نمی کند‪».‬قطعا کتاب های دیگری هم بود ه که ناش��ران‬ ‫خارجی امتیاز انتشار انها را خریداری کرده اند‪ .‬اما در‬ ‫مقاب��ل‪ ،‬از میان انبوه کتاب ه��ای خارجی که در ایران‬ ‫منتشر می شوند‪ ،‬کتاب های بسیار معدودی هستند که‬ ‫با اجازه ناش��ر خارجی منتشر شده بودند و تنها چند‬ ‫نش��ر انگشت شمار همچون نشر افق‪ ،‬این مساله را در‬ ‫اولویت خود قرار دا ده اند‪.‬‬ ‫موضوعی نبودن نمایشگاه و دردسرهای‬ ‫بازدیدکنندگان‬ ‫قص��ه نمایش��گاه کت��اب ته��ران کم��ی ش��بیه قصه‬ ‫مالنصرالدین و پس��رش اس��ت که می خواهند سوار‬ ‫ال سوار بود‪ ،‬می گفتند‬ ‫االغ شان شوند‪ .‬ان لحظه ای که م ‬ ‫«عجب ادمی هس��تی که پس��رت پی��اده می اید و تو‬ ‫سواره‪ ».‬وقتی پسر سوار بود‪ ،‬می گفتند «که ایا پیرمرد‬ ‫باید پیاده برود و پس��ر سواره‪ ».‬وقتی دو تایشان پیاده‬ ‫ش��دند‪ ،‬گفتند‪« :‬عجب ادم هایی نادانی هستید که خر‬ ‫دارید و پیاده می روید‪».‬وقتی هم که هر دو س��وار خر‬ ‫ش��دند گفتند‪« :‬ایا انصاف است که دو نفر بر یک خر‬ ‫بنشینند‪».‬نمایشگاه کتاب تهران هم دقیقا به همین دلیل‬ ‫مش��کل های خاص خ��ودش را دارد‪ .‬گاهی ناش��ران‬ ‫مس��ائلی را در مورد غرفه ها مط��رح می کنند و گاهی‬ ‫برگزارکنندگان‪ .‬امس��ال هم دو مساله را ناشرها مطرح‬ ‫کردند‪ .‬نخستین مساله همان معضل فضای غرفه هاست‪.‬‬ ‫تا جایی که به یاد داریم‪ ،‬همیش��ه ناش��ران از کوچکی‬ ‫و نامناس��ب بودن غرفه ها ابراز ناراحتی کرده اند‪ ،‬چه‬ ‫زمان��ی که نمایش��گاه در محل دائمی نمایش��گاه های‬ ‫تهران برگزار می ش��د و چه در سه س��ال اخیر که در‬ ‫مصال برگزار می ش��ود‪ .‬این مش��کل امسال هم وجود‬ ‫داشت‪ .‬برخی از ناشران می گفتند که محل کافی برای‬ ‫برنامه هایش��ان ندارن��د‪ .‬می گفتند اگر مکان بیش��تری‬ ‫داشتند‪ ،‬می توانستند عالوه بر فروش کتاب‪ ،‬برنامه های‬ ‫بهتری هم داشته باشند‪.‬اما همه ماجرا این نبود‪ .‬امسال‬ ‫هم غرفه ها بر اس��اس حروف الفبا تقسیم شدند‪ .‬یعنی‬ ‫جدا از اینکه ناشر در چه حوزه ای کار می کند و تنها بر‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫کتاب‬ ‫حس��ب حروف الفبا‪ ،‬ناشران در کنار هم قرار گرفتند‪.‬‬ ‫این نکته برای کس��انی که در جست وجوی کتاب در‬ ‫حوزه ای خاص نیستند‪ ،‬بسیار خوب است‪ ،‬چرا که به‬ ‫انها کمک می کند تا ناشران جدیدی را بیابند یا احتماال‬ ‫کتاب های جدیدی کش��ف کنند‪ .‬ام��ا انهایی که قصد‬ ‫داش��تند کتاب هایی با موضوعات ویژه تهیه کنند‪ ،‬در‬ ‫این سیس��تم توزیع غرفه دچار مشکل شدند‪ .‬مثال اگر‬ ‫ش��ما می خواستی کتابی در حوزه ادبیات داستانی پیدا‬ ‫کنی‪ ،‬باید همه بخش ناشران داخلی را از «الف» تا «ی»‬ ‫می چرخیدی‪ .‬تقسیم نکردن موضوعی چند عیب دارد‪.‬‬ ‫نخست انکه مخاطب را خسته می کند‪ .‬او مجبور است‬ ‫که مسیر زیادی را طی کند‪ .‬همین نکته سبب می شود‬ ‫ت��ا ازدحام و ترافیک نمایش��گاه زیاد ش��ود‪ ،‬نکته ای‬ ‫که چندان خوش��ایند نیس��ت و به همین دلیل‪ ،‬برخی‬ ‫اعطای بازدید از نمایش��گاه را به لقایش می بخشند و‬ ‫اخرین نکته این است که اگر ناشران به طور موضوعی‬ ‫تقسیم بندی می شدند‪ ،‬به طور ناخود گاه میان شان از نظر‬ ‫کاری ارتباط برقرار می شد‪.‬‬ ‫نمایشگاه تهران فرهنگی تر شد‬ ‫بس��یاری این نقد را به نمایش��گاه کتاب تهران وارد‬ ‫می کنند که بیش��تر از انکه یک نمایش��گاه باشد‪ ،‬یک‬ ‫فروش��گاه بزرگ کتاب اس��ت‪ .‬برخی همین نکته را‬ ‫نیز حت��ی منفی نمی دانند‪ ،‬چرا ک��ه معتقدند به دلیل‬ ‫نداش��تن ویترین کافی برای کتاب در کش��ور‪ ،‬وجود‬ ‫چنین فروش��گاه بزرگی ضروری است‪ .‬با این همه‪،‬‬ ‫همین عده هم معتقدند که باید فعالیت های فرهنگی‬ ‫بیشتری در نمایش��گاه کتاب انجام شود‪ .‬خوشبختانه‬ ‫در ای��ن عرص��ه امس��ال گام ه��ای موثری برداش��ته‬ ‫شد‪.‬فعالیت های فرهنگی امس��ال نمایشگاه کتاب را‬ ‫می توان به دو دس��ته کلی تقس��یم کرد‪ :‬بخشی از این‬ ‫فعالیت ها توسط ناش��ران مطرح و بزرگ برگزار شد‬ ‫و بخش��ی دیگر به عهده ستاد برگزارکننده نمایشگاه‬ ‫بود‪ .‬ناش��رانی همچون امیرکبیر‪ ،‬سوره مهر‪ ،‬چشمه‪،‬‬ ‫ققن��وس‪ ،‬س��روش و قطره امس��ال برنامه هایی را در‬ ‫غرفه ه��ای خود برگزار کردند‪ .‬دیدار نویس��ندگان با‬ ‫مخاطبان و نقد و بررسی کتاب به جز این چند ناشر‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫در غرفه های دیگر هم جریان داش��ت؛ رویدادی که‬ ‫تقویت ان می تواند جنبه های مثبت فراوانی بر نش��ر‬ ‫و فرهنگ کش��ور داش��ته باش��د‪ .‬جدای این مراسم‪،‬‬ ‫ستاد برگزاری نمایشگاه هم در قالب «بخش جنبی»‪،‬‬ ‫برنامه های متنوعی داش��ت‪ .‬بخش��ی از این برنامه ها‬ ‫تحت عنوان س��رای اه��ل قلم برگزار ش��د که پای‬ ‫بس��یاری از نویس��ندگان را به نمایشگاه باز کرد‪ .‬اگر‬ ‫نویس��ندگانی که در ای��ن برنامه ها ش��رکت می کنند‬ ‫از طیف های متنوع تری باش��ند‪ ،‬بی ش��ک این رویداد‬ ‫می توان��د بس��یار جذاب تر از ش��کل فعل��ی برگزار‬ ‫ش��ود‪ .‬هرچند امس��ال نیز نویس��ندگانی با نگاه های‬ ‫مختل��ف در این برنامه ش��رکت کردند‪.‬بخش مهمی‬ ‫از برنامه ه��ای بخش جنبی در زیرزمین مصال برگزار‬ ‫ش��د‪ .‬در این س��الن ها‪ ،‬فعالیت های متنوعی از سوی‬ ‫کمیته فعالیت های جنبی نمایش��گاه صورت گرفت‪.‬‬ ‫مخاطبان در س��الن دیجیتال و نرم افزارها با اطالعاتی‬ ‫جالب درباره رس��انه های دیجیتال��ی و نرم افزارهای‬ ‫مرتبط با کتاب اش��نا ش��دند‪ .‬در سالن چاپ و نشر‪،‬‬ ‫اطالعات الزم درباره فرایند چاپ ارائه می شد‪ .‬سالن‬ ‫کتاب و کتابخانه موض��وع چگونگی ارتباط مردم با‬ ‫کتابخانه ه��ا را در مع��رض نمایش می گذاش��تند‪ .‬اما‬ ‫جذابی��ت این بخش ب��ه حضور نهاده��ای فرهنگی‬ ‫در ان مرتبط می ش��د‪ .‬به عنوان نمونه‪ ،‬بنیاد فردوسی‬ ‫حضوری پررنگی در نمایش��گاه امس��ال داشت‪ .‬این‬ ‫بنی��اد فعالیت هایی همچ��ون نمایش��گاه نگارگری‪،‬‬ ‫شاهنامه پژوهی‪ ،‬کنسرت موسیقی و‪ ...‬را در نمایشگاه‬ ‫برگزار کرد‪.‬‬ ‫جمع اوری برخی از کتاب ها‬ ‫برخی از کتاب ها از بیس��ت و سومین نمایشگاه کتاب‬ ‫تهران جمع اوری شدند‪ .‬مهم ترین و جنجالی ترین کتابی‬ ‫که از نمایشگاه جمع اوری شد‪ ،‬توسط ناشری مصری‬ ‫منتشر شده بود‪ .‬در این کتاب نام خلیج فارس به عنوان‬ ‫دروغین «خلیج عربی» درج شده بود‪ .‬مسئوالن نمایشگاه‬ ‫این کتاب را از نمایش��گاه جمع اوری و همچنین غرفه ‬ ‫مص��ر را پلمب کردند‪ .‬همگان از جمع اوری این کتاب‬ ‫خرس��ند شدند‪ ،‬اما شاید می ش��د در مورد پلمب غرفه‬ ‫مصر کمی مهربانانه تر برخورد ک��رد‪ .‬همان طور که در‬ ‫بازی های دوس��تانه فوتبال‪ ،‬خیلی سخت بازیکن های‬ ‫خاطی حریف را از زمین بازی اخراج می کنند‪ ،‬ش��اید‬ ‫یک کارت زرد هم برای ناشر مصری کافی بود‪.‬اما برخی‬ ‫از کتاب های دیگر هم فرصت ادامه حیات در نمایشگاه‬ ‫نیافتند‪ .‬تاریخ انتشار بیشتر این کتاب ها به سال های پیش‬ ‫از ‪ 1384‬مربوط می شد و مسئوالن برگزاری نمایشگاه‪،‬‬ ‫مطابق قانون انها را از نمایش��گاه حذف کردند‪ .‬در این‬ ‫میان کتاب هایی از احمد شاملو‪ ،‬فروغ فرخزاد‪ ،‬محمود‬ ‫دولت ابادی‪ ،‬هوشنگ گلشیری و عباس معروفی به چشم‬ ‫می خورد‪ .‬برخی از این کتاب ها از سال انتشارشان‪ ،‬یعنی‬ ‫سال‪ 1384‬فروخته نش��ده اند و حال نمی توانند مطابق‬ ‫قانون در نمایش��گاه شرکت کنند‪ .‬مثال کتاب «کلنل» از‬ ‫غرفه سوئیس جمع اوری ش��د‪ .‬مدیر این غرفه در این‬ ‫مورد گفت‪« :‬ناشران سوئیسی نماینده ای در ایران دارند‬ ‫که از طریق این نمایندگی با ناشران ایرانی ارتباط برقرار‬ ‫می کنند‪ .‬از همین طریق ما با ناشران ایرانی قراردادهایی‬ ‫بس��ته ایم و حتی برخی از اثار ایرانی را در کش��ورمان‬ ‫منتش��ر کرده ایم‪ .‬یک��ی از این کتاب ها کت��اب «کلنل»‬ ‫محمود دولت ابادی اس��ت که امس��ال از سوی کمیته‬ ‫نظارت و ارزشیابی نمایشگاه جمع اوری شد‪ ».‬شاید در‬ ‫این مورد هم می شد مهربانانه تر برخورد کرد‪.‬‬ ‫جدا کردن ناشران کودک و نوجوان و اموزشی‬ ‫یکی از پربیننده ترین بخش های نمایشگاه در سال های‬ ‫قبل‪ ،‬امس��ال مخاطبانش را تا حد زیادی از دست داد‪.‬‬ ‫بخش کودک و نوجوان و اموزش��ی البته در سال های‬ ‫قب��ل نیز در فضای��ی جدا از ناش��ران عمومی فعالیت‬ ‫می کرد‪ ،‬اما امسال این بخش کمی دورتر و در فضایی‬ ‫متفاوت با س��ال قبل فعالیت داش��ت‪ .‬شاید به همین‬ ‫دلی��ل‪ ،‬مخاطبان کمی دیرتر با این مکان اش��نایی پیدا‬ ‫کردند و همین س��بب ش��د تا کمتر از س��ال های قبل‬ ‫سراغ ان بروند‪ .‬این نکته اما ناگزیر بود‪.‬بخش هایی از‬ ‫مصالی تهران که سال قبل دربردارنده و برگزارکننده‬ ‫بخش کودک و نوجوان و اموزش��ی بود‪ ،‬امس��ال در‬ ‫دست تکمیل ساختمان بود‪ .‬به همین دلیل ناگزیر باید‬ ‫بخش��ی از نمایش��گاه در مکانی دیگر برگزار می شد‪.‬‬ ‫برگزارکنندگان‪ ،‬همین بخش را به مکانی دیگر انتقال‬ ‫دادند؛ چادرهایی سرپوشیده که کمی دورتر از ناشران‬ ‫عمومی برپا شد‪ .‬شاید این تصمیم از ان رو گرفته شد‬ ‫ک��ه برگزارکنندگان بر این گم��ان بودند که به هر حال‬ ‫غرفه کتاب های اموزش��ی مخاطبان خ��اص خود را‬ ‫خواهد داشت و جابه جایی اش لطمه ای به ان نمی زند‪.‬‬ ‫این نگاه تا اندازه زیادی درست بود‪ ،‬چرا که اگر قرار‬ ‫می شد ناش��ران عمومی به بخشی دیگر منتقل شوند‪،‬‬ ‫نخس��ت انکه باید تغییرات بسیار گسترده تر صورت‬ ‫گیرد و شاید مخاطبان بیشتری از دست می رفت‪ .‬دیگر‬ ‫انکه اگر بخشی از ناشران عمومی منتقل می شدند‪ ،‬به‬ ‫طور حتم این رویداد اعتراض هایی را در پی داش��ت‪.‬‬ ‫مدیر انتشارات قدیانی در این مورد گفت‪« :‬تغییر مکان‬ ‫ناش��ران کودک و نوجوان حرکت بسیار خوبی بود که‬ ‫بای��د ان را به فال نیک گرف��ت‪ .‬اختصاص رواق ها به‬ ‫ناش��ران کودک و نوجوان موجب دشواری هایی برای‬ ‫ناشران و بازدیدکنندگان شده بود‪ ،‬چرا که به علت کمتر‬ ‫بودن فضای غرفه ها‪ ،‬ناشران قادر به خدمات دهی نبودند‬ ‫و پیدا کردن کتاب های مورد عالقه بازدیدکنندگان نیز‬ ‫دشوار بود‪ .‬اما تقسیم بندی های جدید موجب شده فضا‬ ‫برای ناشران کودک و نوجوان گسترده تر شود و مردم با‬ ‫ارامش در غرفه ها حرکت کنند‪ .‬البته ناهماهنگی هایی‬ ‫در بخش��ی از فعالیت های مجری��ان وجود دارد که از‬ ‫جمله انها عدم اطالع رس��انی مناس��ب در سطح مصال‬ ‫اس��ت‪ .‬مراجعه کنندگانی که در چن��د دوره اخیر طبق‬ ‫عادت ب��ه بخش ناش��ران کودک مراجع��ه می کردند‬ ‫امس��ال با توجه به تغییرات صورت گرفته س��ردرگم‬ ‫شدند‪».‬‬ ‫تغیی��ر فض��ا و غرفه های کتاب های بخ��ش کودک و‬ ‫نوجوان و اموزشی با این همه با انتقاد هایی همراه بود‪.‬‬ ‫مدیر نشر قلم چی در این مورد گفت‪« :‬گسترش سطح‬ ‫نمایش��گاه موجب رفت و امد راحت بازدیدکنندگان‬ ‫نسبت به گذشته ش��ده است‪ ،‬اما در عین حال مسائل‬ ‫دیگر حل ناشده باقیمانده است‪ .‬مثال امسال دو بخش‬ ‫ناش��ران اموزش��ی و کودک و نوجوان در مقایس��ه با‬ ‫ناش��ران دانشگاهی از شبس��تان دور مانده و به همین‬ ‫دلیل پی��دا کردن انها ب��رای مراجعه کنندگان دش��وار‬ ‫اس��ت‪ .‬به همی��ن دلی��ل بازدیدکنن��دگان این بخش‬ ‫نس��بت به س��ال های گذشته کمتر اس��ت‪ ،‬در حالیکه‬ ‫ناشران دانشگاهی به شبس��تان مصال نزدیک تر بودند‬ ‫و دسترس��ی مردم به این بخش راحت تر بود‪ .‬مشکل‬ ‫دیگر این اس��ت که مقاومت سازه ها در برابر بارندگی‬ ‫و توفان کمتر اس��ت و به محض نامناس��ب شدن هوا‬ ‫غرفه داران با مش��کل مواجه خواهند ش��د‪ ».‬پیش بینی‬ ‫این ناش��ر درباره کتاب های کمک اموزشی درست از‬ ‫اب درامد و در میانه های هفته دوم نمایشگاه‪ ،‬یکی از‬ ‫چادرها دچار مشکل شد‪.‬‬ ‫نمایش��گاه کتاب تهران به هر حال تمام ش��د؛ با همه‬ ‫خاطرات خوب و گاهی بد‪ .‬می توان برای سال اینده با‬ ‫برنامه تر بود و روند رو به رش��د ان را ادامه داد‪ .‬شاید‬ ‫«شهر افتاب» به زودی اماده شود‪ .‬اما نباید خیلی عجله‬ ‫ک��رد‪ .‬تا زمانی که این مکان اختصاصی نمایش��گاهی‬ ‫اماده نش��ده‪ ،‬نمایشگاه را می توانیم در همین مصال یا‬ ‫در مکان سابق اش برگزار کنیم‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫راهنمای مجموعه های شعر به بهانه برپایی نمایشگاه کتاب‬ ‫سبد پیشنهادی شعر‬ ‫ابراهیم اسماعیلی اراضی‬ ‫سال هاست که حرف و حدیث های بسیاری در حوزه نشر‬ ‫شعر گفته و شنیده می شود‪ .‬در این بین یکی از مهم ترین‬ ‫مش��کالت این حوزه پس از نشر‪ ،‬پخش مجموعه های‬ ‫شعری است که در جای جای کشور و به انحای گوناگون‬ ‫منتشر می شوند‪ .‬همین عامل‪ ،‬یعنی پخش نصفه و نیمه اکثر‬ ‫اثاری که توس��ط ناشران نه چندان نامدار منتشر می شوند‬ ‫باعث می شود عالقه مندان حرفه ای شعر‪ ،‬گوشه چشمی به‬ ‫اردیبهشت ماه و زمان برپایی نمایشگاه کتاب داشته باشند‬ ‫تا بتوانند اثار شاعران مورد نظر خود را بیابند و تهیه کنند‪.‬‬ ‫به همین بهانه در این ش��ماره به ناشرانی پرداختیم که در‬ ‫نمایشگاه امسال به عرضه شعر می پرداختند با این قید که‬ ‫این مطلب مرجعی باشد برای برخی عالقه مندان شعر که‬ ‫بتوانند پس از نمایش��گاه نیز اثار مورد نظرشان را ردزنی‬ ‫کنند و بیابند‪.‬البته برخی از ناشران فعال شعر از قلم افتاده اند‬ ‫و برخی را نیز از قلم انداخته ایم‪ ،‬چرا که نیازی به معرفی‬ ‫ندارند‪ ،‬مثل مروارید‪ ،‬نگاه و س��خن و صد البته این س��ه‬ ‫ناش��ر‪ ،‬چندان به سراغ جریان روز شعر ایران نمی روند و‬ ‫بیشتر اثار شاعران شناخته شده و به اصطالح بفروش را در‬ ‫قالب گزیده اشعار یا مجموعه کامل اثار منتشر می کنند‪.‬‬ ‫یک��ی از مهم تری��ن و فراگیرتری��ن س��رفصل هایی ک��ه‬ ‫هر ساله در موسم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مورد توجه‬ ‫عالقه مندان به کتاب قرار می گیرد و عده زیادی با همین پیش‬ ‫زمینه عازم نمایشگاه می شوند‪« ،‬شعر معاصر» است‪ .‬البته نیازی‬ ‫به گفتن نیست که این شعر‪ ،‬هرچه معاصرتر باشد‪ ،‬بیشتر به‬ ‫نمایشگاه کتاب وابسته است چرا که سامانه پخش کتاب در‬ ‫کش��ور طی این سال ها به گونه ای عمل کرده که دیگر تقریبا‬ ‫همه می دانند نباید انتظار داش��ته باشند مجموعه یک شاعر‬ ‫جوان از این اقبال برخوردار باش��د که در دایره گس��ترده ای‬ ‫در دسترس مخاطبان قرار بگیرد‪ .‬در همه این سال ها ناشران‬ ‫شناخته ش��ده تر دو موضع در مورد شعر داشته اند؛ اول اینکه‬ ‫صبر کنند تا ازمون و خطاها به ثمر بنشیند و یک شاعر را پس‬ ‫از تحمل مرارت های بسیار سربلند کند و شناخته شود و بعد‬ ‫این دسته از ناشران لقمه اماده را در دهان بگذارند و بجوند‬ ‫(بیشتر ناشران گردن کلفت از این قبیل هستند)‪ .‬و دوم اینکه‬ ‫ناشر برای رونق کار و کاسبی اش هم که شده هرکتابی را با‬ ‫حداقل کیفیت چاپ کند و به اصطالح مهرش را بفروش��د‬ ‫بدون اینکه ریالی س��رمایه گذاری کند و به پخش اثر متعهد‬ ‫‪78‬‬ ‫باشد‪ .‬در این حالت هم چیز زیادی دست شاعر را نمی گیرد‬ ‫و ناشر بیشتر نقش یک کارپرداز چاپ را بازی می کند‪ ،‬بدون‬ ‫اینکه به زوایای دیگر نش��ر تعهدی داشته باشد‪ .‬در این بین‬ ‫گروه معدودی از ناش��ران هس��تند که بنا به دالیل گوناگون‬ ‫پای چاپ مجموعه های شاعران جوان ایستاده اند و به نوعی‬ ‫می توان از انها به عنوان ناشر تخصصی شعر یاد کرد‪.‬‬ ‫اهنگ دیگر‬ ‫اگر بخواهیم به ان دس��ته ناش��رانی که در نمایش��گاه‬ ‫کتاب امس��ال مش��مول این تعریف بودن��د به ترتیب‬ ‫حروف الفبا بپردازیم‪ ،‬قبل از هر ناشری باید از «اهنگ‬ ‫دیگر» یاد کرد؛ نش��ری که به حکم حضور چهره های‬ ‫شناخته شده ای چون شمس لنگرودی و حافظ موسوی‬ ‫در اتاق فکر ان‪ ،‬از اقبال خوبی بین مخاطبان برخوردار‬ ‫بوده و هس��ت‪ .‬با مراجعه به این انتش��ارات می توانید‬ ‫اثار چهره های شناخته شده ای چون شمس لنگرودی‪،‬‬ ‫حافظ موسوی‪ ،‬شهاب مقربین‪ ،‬گروس عبدالملکیان‪،‬‬ ‫جالل س��رفراز‪ ،‬ایرج ضیای��ی‪ ،‬مهرن��وش قربانعلی‪،‬‬ ‫داریوش معمار‪ ،‬منصور بنی مجیدی و رضا چایچی را‬ ‫بیابید‪ .‬در بین چهره های تازه تر نیز اثار شاعرانی چون‬ ‫ازاده طاهایی‪ ،‬اسیه امینی‪ ،‬داوود مرندی‪ ،‬ایدا عمیدی‪،‬‬ ‫راضیه بهرامی و‪ ....‬در این نشر قابل دسترسی است‪.‬‬ ‫ناگفته نماند که در این انتش��ارات بیشتر به جریانی از‬ ‫شعر پرداخته می شود که از لحاظ قالب‪ ،‬ازاد (سپید) و‬ ‫از نظر ماهیت‪ ،‬نوجویانه تر است‪ ،‬پس مطمئن باشید در‬ ‫این نشر از شعر کالسیک اثری نخواهید یافت‪.‬‬ ‫دفتر شعر جوان‪ ،‬دیگر ناشری است که به هر حال ناشر‬ ‫تخصصی شعر به شمار می رود‪ .‬در فهرست کتاب هایی‬ ‫که این ناشر به چاپ رسانده می توان از اثار شاعرانی چون‬ ‫رضا صفریان‪ ،‬مهدی مظاهری‪ ،‬محمدرضا رستم پور‪ ،‬زهرا‬ ‫حیدری‪ ،‬شهرام مقدسی‪ ،‬مجید سعدابادی‪ ،‬محمدجواد‬ ‫اس��مان‪ ،‬ارش ش��فاعی‪ ،‬هاجر فرهادی‪ ،‬علیرضا لبش‪،‬‬ ‫ابراهیم اکبری دیزگاه‪ ،‬سیدمهدی موسوی (قم)‪ ،‬امیرحسین‬ ‫نیکزاد‪ ،‬لیال کردبچه‪ ،‬گروس عبدالملکیان و جواد زهتاب‬ ‫سراغ گرفت‪ .‬این نشر مجموعه هایی از شعر استان ها را‬ ‫نیز گرداوری کرده و به چاپ رسانده که اگرچه از زمان‬ ‫نشر انها چند سالی می گذرد اما برای باخبر شدن از حال‬ ‫و هوای شعر در گوشه گوشه ایران به کار می اید‪ .‬الزم به‬ ‫ذکر است این نشر در انتخاب اثار برای چاپ‪ ،‬رویکردی‬ ‫نئوکالسیک دارد‪.‬‬ ‫انجمن شاعران ایران‬ ‫اگر به دنبال اثار ش��اعران موس��وم ب��ه جریان متعهد‬ ‫هستید می توانید تعدادی از مجموعه های انها را در این‬ ‫انتشارات بیابید‪ .‬سیدحسن حسینی‪ ،‬سهیل محمودی‪،‬‬ ‫افش��ین عال‪ ،‬قیصر امین پور‪ ،‬ناصر فی��ض‪ ،‬عبدالجبار‬ ‫کاکایی و عباس چش��ایی همه از شاعرانی هستند که‬ ‫عالوه بر اینکه در دسته بندی فکری از شاعران متعهد به‬ ‫شمار می روند‪ ،‬در ساخت و ماهیت نیز بیشتر پرداختی‬ ‫کالسیک به شعر دارند‪ ،‬بنابراین با طیف گسترده تری از‬ ‫مخاطبان عام ارتباط برقرار می کنند‪ .‬در این انتشارات‬ ‫می توانید از اثار ش��اعران دیگری چون ساعد باقری و‬ ‫فاطمه راکعی نیز سراغ بگیرید‪.‬‬ ‫نشر شانی‬ ‫موسسه ای که از چند س��ال پیش با هدف انتشار اثار‬ ‫ش��اعران جوان مس��تعد به فعالیت پرداخته و بیش��تر‬ ‫ب��ه حوزه های غزل پ��س از جنگ‪ ،‬تران��ه و گزیده ها‬ ‫می پ��ردازد‪ .‬اگ��ر دنب��ال اث��ار ش��اعران جوانی چون‬ ‫غالمرض��ا طریق��ی‪ ،‬نجم��ه زارع‪ ،‬ارش پورعلیزاده‪،‬‬ ‫امیر مرزبان‪ ،‬س��ارا جلوداریان‪ ،‬محمد سعید میرزایی‪،‬‬ ‫بنیامین دیلم کتولی‪ ،‬حامد عسگری‪ ،‬فاطمه طارمی و‪...‬‬ ‫باشید‪ ،‬می توانید مجموعه های انها را از «شانی» سراغ‬ ‫بگیری��د‪ .‬در حوزه ترانه هم اث��ار افرادی چون نیلوفر‬ ‫الری پور و ترانه مکرم توس��ط این انتشارات به چاپ‬ ‫رسیده و قابل دسترس است‪.‬‬ ‫فصل پنجم‬ ‫اما در بین ناشرانی که می توان به انها لقب تخصصی‬ ‫ش��عر داد‪ ،‬فصل پنج��م از همه تازه نفس تر اس��ت و‬ ‫نام های کمتر شنیده شده ای را نیز در فهرست شاعرانی‬ ‫که اثارشان را به چاپ رسانده‪ ،‬دارد‪ .‬این انتشارات از‬ ‫نظر سنی مرزبندی خاصی ندارد ولی گرایش ان بیشتر‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫به شعر کالسیک است‪ .‬در فهرست اثاری که این نشر‬ ‫به چاپ رس��انده نام کس��انی چون کریم رجب زاده‪،‬‬ ‫س��یدعلی میرب��اذی‪ ،‬بهمن صالحی‪ ،‬س��یدحمیدرضا‬ ‫برقع��ی‪ ،‬علیرضا بدیع‪ ،‬وحید طلع��ت‪ ،‬اصغر عظیمی‬ ‫مه��ر‪ ،‬حمیدرضا شکارس��ری‪ ،‬مجی��د نظافت‪ ،‬فاطمه‬ ‫طارمی‪ ،‬عباس باقری گلمرادی‪ ،‬محمدجواد شاهمرادی‬ ‫(اسمان)‪ ،‬علیرضا لبش‪ ،‬مهدی فرجی‪ ،‬مهدی مردانی‪،‬‬ ‫مریم رزاقی و مریم حقیقت اشناتر است‪ .‬ناگفته نماند‬ ‫که «من زنده ام هن��وز و غزل فکر می کنم» محمدعلی‬ ‫بهمنی را نیز می توانید از این ناشر سراغ بگیرید‪.‬‬ ‫ناشران غیر اختصاصی شعر‬ ‫از ناش��ران تخصصی که بگذریم‪ ،‬به ناش��ران دیگری‬ ‫می رس��یم که اگر چه صرفا شعر چاپ نمی کنند ولی‬ ‫در عرصه چاپ ش��عر‪ ،‬ش��ناخته شده و پیگیر هستند‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه این گروه متوس��ط تر هستند‪ ،‬با اشاره‬ ‫به نام شاعران شناخته ش��ده تر‪ ،‬بدون ترتیب خاصی‪،‬‬ ‫مروری بر کارنامه انها داریم‪.‬‬ ‫ارام دل‬ ‫انتشارات «ارام دل» چند سالی است که در حوزه شعر‬ ‫کالس��یک مذهبی فعالیت قابل توجهی دارد‪ .‬اگر دنبال‬ ‫اثار شاعران جوان متعهد می گردید‪ ،‬سراغ این ناشر را‬ ‫بگیرید‪ .‬مجموعه هایی از ش��عرهای مریم سقالطونی‪،‬‬ ‫پانته ا صفایی بروجنی‪ ،‬نغمه مستش��ار نظامی‪ ،‬مرتضی‬ ‫حی��دری ال کثی��ر‪ ،‬امیر اکب��رزاده‪ ،‬مه��دی رحیمی‪،‬‬ ‫محمد جواد ش��اهمرادی‪ ،‬سیدمحمد حسین ابوترابی‪،‬‬ ‫سید حمید رضا برقعی‪ ،‬علی فردوسی‪ ،‬سودابه مهیجی‪،‬‬ ‫قاسم صرافان‪ ،‬ایوب پرنداور و‪ ...‬از سوی این نشر به‬ ‫چاپ رسید ه است‪ .‬این نشر گزیده هایی از شعر ایینی‬ ‫را نیز منتشر کرده است‪.‬‬ ‫افرینش‬ ‫اگر از عالقه مندان غزل معاصر باشید می توانید تعدادی از‬ ‫اثار زنده یاد حسین منزوی را در انتشارات افرینش پیدا‬ ‫کنید‪ .‬البته با چاپ مجموعه کامل اثار این شاعر از سوی‬ ‫انتشارات نگاه‪ ،‬شاید عده ای ترجیح بدهند همه اشعار این‬ ‫غزلس��رای نام اشنا را در یک مجلد داشته باشند ولی اگر‬ ‫دوست دارید به تفکیک دفاتر با شعرهای منزوی روبه رو‬ ‫شوید‪ ،‬این امکان نیز فراهم است‪.‬‬ ‫هنر رسانه اردیبهشت‬ ‫یک��ی دیگر از ناش��رانی که با نادی��ده گرفتن چند اثر‬ ‫می ت��وان ان را حت��ی در ش��مار ناش��ران تخصصی‬ ‫ش��عر نیز نام برد‪ ،‬انتش��ارات هنر رس��انه اردیبهشت‬ ‫اس��ت‪ .‬اثار افرادی از قبیل مژگان عباسلو‪ ،‬عبدالعظیم‬ ‫صاعدی‪ ،‬س��یدضیاءالدین شفیعی‪ ،‬مرتضی نوربخش‪،‬‬ ‫رضا اس��ماعیلی‪ ،‬سودابه امینی‪ ،‬س��یداکبر میرجعفری‬ ‫و‪ ...‬را می توانید در بین مجموعه اثار این نش��ر بیابید‪.‬‬ ‫فرهاد صفریان‪ ،‬مجید س��عدابادی و مهدی موس��وی‬ ‫(فاخر) نیز از دیگر ش��اعرانی هس��تند که هنر رسانه‬ ‫اردیبهشت اثارشان را به چاپ رسانده است‪.‬‬ ‫اگر دنبال جدیدترین مجموعه شعر محمدعلی سپانلو‬ ‫هستید می توانید سراغ ان را از نشر افق بگیرید‪ .‬برخی‬ ‫اثار قیصر امین پور و سیدحسن حسینی را نیز این ناشر‬ ‫به چاپ رسانده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫کتاب‬ ‫امرود‬ ‫در نش��ر ام��رود می توانی��د مجموعه ه��ای ش��اعران‬ ‫پی��ر و جوانی چون مفت��ون امینی‪ ،‬پون��ه ندائی ‪ ،‬هیوا‬ ‫میس��ح‪ ،‬رس��ول یونان و ‪ ...‬را بیابی��د‪« .‬ایینه جنوب»‬ ‫نیز ناش��ری اس��ت که مجموعه ش��عرهایی از روز به‬ ‫صف شکن‪ ،‬م‪ .‬موید‪ ،‬علیرضا طباطبایی‪ ،‬رامین یوسفی‪،‬‬ ‫فرهاد ابراهیم پور‪ ،‬زری شاه حس��ینی‪ ،‬س��اغر شفیعی‪،‬‬ ‫سهراب رحیمی‪ ،‬حسین پورصفر‪ ،‬محمود ابراهیمی و‬ ‫جمشید صبوری را عرضه کرده است‪.‬‬ ‫نقش مانا‬ ‫اگر دنبال اثار ش��اعران اصفهانی باشید‪« ،‬نقش مانا» با‬ ‫چاپ اثاری از سعید بیابانکی‪ ،‬سید رسول معرک نژاد‪،‬‬ ‫حمی��د وطن خواه و س��یامک جهانبخ��ش این امکان‬ ‫را ب��رای ش��ما فراه��م اورده اس��ت‪ .‬عل��ی عابدی‪،‬‬ ‫حامد عباس��یان و‪ ...‬دیگر شاعرانی هستند که اثارشان‬ ‫در این نشر قابل دسترسی است‪.‬‬ ‫کبری موس��وی قهفرخی‪ ،‬رضا علی اکبری‪ ،‬غالمرضا‬ ‫طریقی‪ ،‬محمدکاظم علیپور‪ ،‬یوس��فعلی میرش��کاک‪،‬‬ ‫احم��د عزی��زی‪ ،‬فاضل نظ��ری‪ ،‬محمدکاظم کاظمی‪،‬‬ ‫پروانه نجاتی‪ ،‬حمید رضا شکارس��ری‪ ،‬علی موس��وی‬ ‫گرمارودی‪ ،‬عب��اس احمدی‪ ،‬عل��ی حاجتیان فومنی‪،‬‬ ‫محمود حبیبی کس��بی‪ ،‬امید مهدی نژاد‪ ،‬محمدمهدی‬ ‫س��یار‪ ،‬مهدی عاب��دی‪ ،‬زهیر توکل��ی‪ ،‬حبیب نظری‪،‬‬ ‫ناصر فیض و‪ ...‬را می توان از این ناشر سراغ گرفت‪.‬‬ ‫شاملو‬ ‫در بین اثار موسسه انتشاراتی شاملو می توانید مجموعه‬ ‫اشعار کسانی چون جلیل صفربیگی‪ ،‬غالمرضا بروسان‪،‬‬ ‫پروانه عزیزی فرد‪ ،‬ابراهیم لکزیان و‪ ...‬را پیدا کنید‪.‬‬ ‫نش��ر قو با ارائه اثاری از محمدرضا روز به‪ ،‬عبدالرضا‬ ‫رضایی نیا‪ ،‬محمد رمضانی فرخانی‪ ،‬محمد س��عید شاد‬ ‫و‪ ...‬می تواند ناش��ری مورد پس��ند برای عالقه مندان به‬ ‫شعر معاصر باشد‪.‬‬ ‫نیستان‬ ‫در انتش��ارات نیس��تان مجموعه اشعار ش��اعرانی چون‬ ‫امیرحس��ین مدرس‪ ،‬محمدمهدی رس��ولی‪ ،‬قربان ولئی‪،‬‬ ‫محمد کاظم کاظمی و‪ ...‬روی پیشخوان است‪ .‬این ناشر در‬ ‫چاپ شعر‪ ،‬دیگر انرژی سال های نه چندان دور را ندارد‪.‬‬ ‫انتش��ارات فرهنگ ایلیا نیز با چ��اپ و ارائه اثار بیژن‬ ‫کلکی‪ ،‬علیرض��ا پنجه ای‪ ،‬فرامرز س��ردهی‪ ،‬م‪ .‬موید‪،‬‬ ‫فاطمه حق وردیان و‪ ....‬از ناش��رانی است که در حوزه‬ ‫شعر به معرفی تجربه های تازه پرداخته است‪.‬‬ ‫انتش��ارات نگار و نیما (نگیما) نیز از ناشران تخصصی‬ ‫ادبیات است و در بخش شعر اثار کسانی از قبیل مجید‬ ‫باریکانی‪ ،‬مازیار نیستانی‪ ،‬موسی بندری‪ ،‬جعفر عزیزی‪،‬‬ ‫کوروش همه خانی‪ ،‬داریوش مفتخر حس��ینی‪ ،‬کوروش‬ ‫کرم پور‪ ،‬فریاد شیری و‪ ...‬را می توان در این نشر یافت‪.‬‬ ‫داستان سرا‬ ‫اگر بیش��تر دنبال اثار ش��اعران خطه جنوب کش��ور‬ ‫هس��تید می توانید نگاهی به اثار منتش��ر شده از سوی‬ ‫«داستان سرا» بیندازید‪ .‬حسن بهرامی‪ ،‬بهزاد خواجات‪،‬‬ ‫ابوالفضل پاش��ا‪ ،‬افاق شوهانی‪ ،‬محمد اشور‪ ،‬عزت اهلل‬ ‫بهمن��ی‪ ،‬عزت خلیف��ه زاده‪ ،‬داریوش بهب��ودی‪ ،‬فریده‬ ‫برازجانی‪ ،‬مسعود فرح‪ ،‬داوود صادقی‪ ،‬یداهلل رویایی‪،‬‬ ‫سیامک بهرام پرور‪ ،‬حس��ین میدری‪ ،‬مجید دشتی زاده‪،‬‬ ‫م‪ .‬موید ‪ ،‬افش��ین ش��اهرودی و منصوره حکمت شعار‬ ‫تعدادی از ش��اعران بسیاری هس��تند که «داستان سرا»‬ ‫اثارشان را به چاپ رسانده است‪.‬‬ ‫اگر اهل خرید کتاب های ش��عر باشید‪ ،‬حتما می دانید‬ ‫که «س��وره مهر» دوباره در چند سال گذشته به عنوان‬ ‫یک ناش��ر جدی در حوزه شعر متعهد قد علم کرده و‬ ‫می توان هربار سراغ کتاب های تازه تری را از این نشر‬ ‫گرفت‪ .‬چنداثر از سیدحس��ن حس��ینی را این نشر به‬ ‫چاپ س��پرده اس��ت‪ .‬اثار علی معلم دامغانی‪ ،‬علیرضا‬ ‫قزوه‪ ،‬قادر طهماس��بی (فرید)‪ ،‬س��یدمحمد عباس��یه‬ ‫کهن‪ ،‬مصطفی محدثی خراس��انی‪ ،‬سیدرضا محمدی‪،‬‬ ‫علی محمد مودب‪ ،‬س��یدضیاء قاسمی‪ ،‬علی داوودی‪،‬‬ ‫محبوبه ابراهیمی‪ ،‬مجتبی صادقی‪ ،‬انس��یه موس��ویان‪،‬‬ ‫نشر ثالث در سال های اخیر تعداد زیادی مجموعه شعر‬ ‫به چاپ رسانده که البته در این بین اثار شاعران جوان تر‬ ‫و ناش��ناخته تر کمتر دیده شده اس��ت‪ .‬در بین این اثار‪،‬‬ ‫مجموعه های علی باباچاهی‪ ،‬ناهید کبیری‪ ،‬مجید کوهکن‪،‬‬ ‫روجا چمنکار‪ ،‬سهیل محمودی‪ ،‬فرشته ساری‪ ،‬اذر کیانی‪،‬‬ ‫سیاوش کسرایی‪ ،‬محمد هاشم اکبریانی‪ ،‬بنفشه رحمانی‪،‬‬ ‫ارمغان بهداروند‪ ،‬ش��یون فومنی‪ ،‬ش��هرام شاهرخ تاش‪،‬‬ ‫محمود معتق��دی‪ ،‬احمدرضا احمدی‪ ،‬عمران صالحی‪،‬‬ ‫احمد ش��املو‪ ،‬رضا چایچی‪ ،‬حس��ن گوهرپ��ور‪ ،‬پگاه‬ ‫احمدی‪ ،‬سپیده جدیری‪ ،‬علیرضا بهنام‪ ،‬حافظ موسوی‪،‬‬ ‫عباس صفاری و‪ ...‬دیده می شود‪.‬‬ ‫انتش��ارات روز بهان هم در حوزه شعر اثار معدودی‬ ‫به چاپ رس��انده که برجس��ته ترین انها «از ترمه و‬ ‫تغزل» حسین منزوی است‪ .‬اگر دنبال اشعار زنده یاد‬ ‫حس��ین پناه��ی هس��تید می توانی��د س��راغش را‬ ‫از انتش��ارات اله��ام بگیری��د‪ .‬انتش��ارات گفتم��ان‬ ‫اندیش��ه معاصر با چاپ دفترهای ش��عر ش��اعرانی‬ ‫چ��ون محم��د حس��ین صفاری��ان‪ ،‬مه��دی ملکی‪،‬‬ ‫محم��د مس��تقیمی (راه��ی)‪ ،‬مری��م کلباس��ی‪،‬‬ ‫حس��ین حاجی هاش��می‪ ،‬بهج��ت فروغی مق��دم‪،‬‬ ‫اصغر خاس��ته و‪ ...‬از ناش��رانی اس��ت که به معرفی‬ ‫شاعران شهرستانی همت ورزیده است‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫قدمگاه‬ ‫محمد علیعلومی‬ ‫در «ظلمات» از بم‬ ‫سخن می گوید‬ ‫از میراث شهرزاد‬ ‫محمد علی علومی‪ ،‬نویسنده و طنز پرداز معاصر‬ ‫که خودش نیز اهل شهر بم است از پایان نگارش‬ ‫دو کتاب در مورد شهرس��تان بم خبر داد‪ .‬علومی‬ ‫در گفت وگ��و با مثل��ث توضیح��ات جالبی در‬ ‫مورد کارهای جدی��دش ارائه کرد‪ .‬ابتدا از رمان‬ ‫جدیدش با نام ظلمات پرس��یدیم و او در پاسخ‬ ‫گف��ت‪« :‬کار نگارش این رمان چهار س��ال طول‬ ‫کش��ید‪ .‬البته علت طوالنی ش��دن نگارش کتاب‬ ‫این بود که من و تمام همش��هری هایمان بعد از‬ ‫زلزله دچار صدمات روحی بس��یاری شدیم و مسلما‬ ‫نمی توانس��تیم با س��رعت خوبی کار را پیش ببریم‪».‬‬ ‫علومی اضافه کرد این رمان گوش��ه ای از واقعیت های‬ ‫اجتماعی را در دهه پنجاه در ش��هر بم نش��ان می دهد‬ ‫و ارتباط مس��تقیم بازلزله ندارد‪ .‬او گفت بعد از زلزله‬ ‫دچار نوعی افس��ردگی ب��ودم و فقط در زمان هایی که‬ ‫می نوشتم خش��نود بودم‪ ،‬به همین جهت بعد از پایان‬ ‫نگارش کتاب حدود دو س��ال ناشری را برای ان پیدا‬ ‫نکردم‪ .‬با توصیه دوس��تان تصمیم به چاپ گرفتم و به‬ ‫همین دلیل کار را در اختیار بعضی از دوستان قراردادم‬ ‫ت��ا نظرات خود را بیان کنن��د‪ .‬هم اکنون هم کتاب در‬ ‫اختیار خانم بلقیس سلیمانی است تا نظرات خودشان‬ ‫را بیان کنند‪ .‬در تماس با خانم س��لیمانی در مورد این‬ ‫کار از ایش��ان توضیح خواس��تیم‪ ،‬ولی ایشان به دلیل‬ ‫چاپ نشدن کتاب این کار را صحیح ندانسته و تنها به‬ ‫این موضوع بسنده کردند که علومی نویسنده ای است‬ ‫معبری به اسمان‬ ‫که علق ه خاصی به سرزمین مادری اش دارد و دوست‬ ‫دارد ابعاد ناشناخته ان را برای همه معرفی کند‪.‬‬ ‫از علومی در مورد کار دیگرش پرسیدیم و او اینگونه‬ ‫پاسخ داد‪« :‬در اس��اطیر بم مجموعه داستان های کوتاه‬ ‫طنز اس��ت که در همین چن��د روز کار نگارش اش را‬ ‫به پایان رس��اندم‪ ».‬نویس��نده رمان «اذرس��تان» گفت‬ ‫ش��خصیت های این داس��تان ها ادم های فالکت زده ای‬ ‫هس��تند که فقر در سرگذش��ت انها تاثیر زیادی دارد‪.‬‬ ‫او ادامه داد نگاه به فقر در جامعه بسیار کلیشه ای شده‬ ‫اس��ت و باید قبول کرد که ترس و درماندگی و یاس‬ ‫سه وجه زندگی مردم فقیر است و قصد من این بوده‬ ‫که این نگاه کلیش��ه ای به فق��ر را تغییر دهم‪ .‬همچنین‬ ‫وی خاطرنشان کرد که باتوصیه دوستان تصمیم گرفتم‬ ‫نشر افکار را برای چاپ کتاب ها انتخاب کنم که توزیع‬ ‫خوبی دارد و این کارها هم به سرنوشت کارهای قبلی‬ ‫تبدیل نشود‪ .‬او گفت رمان طنز «من نوکر صدامم» که‬ ‫مرح��وم عمران صالح��ی از ان تمجید کرده بودند را‬ ‫ناشری کالهبردار و ش��یاد به چاپ رساند و با توزیع‬ ‫نامناس��ب عمال این کتاب را نابود کرد‪ .‬به عنوان سوال‬ ‫اخر از علوی پرس��یدیم که ایا ادای دین به س��رزمین‬ ‫مادری پس از زلزله باعث نگارش این کتاب ها شده یا‬ ‫شما قصد نگارش انها قبل از زلزله را داشته اید؟ او هم‬ ‫در جواب گفت ن��گارش این کتاب ها ربطی به زلزله‬ ‫نداش��ت‪ .‬او بم را شهری دانس��ت که هم در تاریخ و‬ ‫تمدن قدیم ایران بسیار مهم بوده‪ ،‬هم در دنیای جدید‪.‬‬ ‫علوم��ی گفت بم به عنوان یک��ی از مراکز چهار گانه‬ ‫حکمت خس��روانی جای کار بسیاری دارد و من هم‬ ‫به دلیل وابس��تگی که دارم سعی می کنم این نکات را‬ ‫وارد ادبیات کنم‪ .‬او نقش شهر بم در دوران مشروطه و‬ ‫جنبش ضدشاه را هم بسیار فعال دانست و خاطرنشان‬ ‫کرد من قبال هم در «اندوه گرد» در مورد بم کار کرده‬ ‫ب��ودم‪ .‬او اضافه کرد در دوران معاصر هم بالفاصله از‬ ‫تاسیس رادیو ایران داریوش رفیعی از خوانندگان بنام‬ ‫ب��ه فعالیت پرداخت و روح انگیز س��امی نژاد به عنوان‬ ‫اولین هنرپیشه زن سینمای ایران در فیلم دختر لر ایفای‬ ‫نقش کرد‪ .‬ضمن اینکه خود بم هم س��وژه های بسیار‬ ‫زیادی به ص��ورت خدادادی برای فعالیت دارد‪ .‬او در‬ ‫پایان با یادی از دوس��ت هنرمند خ��ود مرحوم ایرج‬ ‫بسطامی خبر داد که یادنامه ای برای او کار کرده است‬ ‫که انشاءاهلل به زودی منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫برنامه مراسم عزاداری ایام فاطمیه‬ ‫تاریخ‬ ‫شنبه ‪89/2/25‬‬ ‫یکشنبه ‪89/2/26‬‬ ‫دوشنبه ‪89/2/27‬‬ ‫سه شنبه ‪89/2/28‬‬ ‫حسینیه امام خمینی(ره)‬ ‫سخنران‬ ‫حجت االسالم والمسلمین پناهیان‬ ‫حجت االسالم والمسلمین نقویان‬ ‫مداح‬ ‫محمدطاهری‬ ‫سعید حدادیان‬ ‫حجت االسالم والمسلمین سیداحمد خاتمی‬ ‫محمود کریمی‬ ‫حجت االسالم والمسلمین صدیقی‬ ‫علی انسانی‬ ‫هیات محبان فاطمه زهرا(س) ‪ ،‬رزمندگان غرب تهران‬ ‫مسجد حضرت امیر(ع)‬ ‫سخنران‪ :‬حاج سید مهدی حائری زاده‬ ‫سخنران‪ :‬حجت االسالم و المسلمین بنی هاشمی‬ ‫ذاکران‪ :‬حاج سعید حدادیان ‪ -‬حاج احمد نیک بختیان ‪ -‬محمد حسین حدادیان‬ ‫برنامه ویژه‪ :‬حرکت دسته سینه زنی از ساعت ‪ 8‬صبح‬ ‫روز شهادت (‪ 27‬اردیبهشت)‬ ‫برنامه های این هیات در روزهای بعد تا روز سی ام اردیبهشت هر روز از‬ ‫ساعت ‪ 17/30‬اغاز خواهد شد‬ ‫نشانی‪ :‬خیابان ازادی ‪ -‬بعد از پل یادگار امام(ره) ‪ -‬جنب ناحیه مقاومت‬ ‫بسیج مقداد‪ -‬مهدیه امام حسن مجتبی(ع)‬ ‫حجت االسالم والمسلمین علوی‬ ‫ذاکران‪ :‬حاج حسین ارضی‬ ‫حاج سیدمحمد موسوی‪ ،‬محمود کریمی‬ ‫روز شهادت ایین سوگواری از ساعت ‪ 10‬صبح اغاز می شود‬ ‫‪80‬‬ ‫نشانی‪ :‬خیابان کارگر شمالی ‪ -‬بعد از تقاطع فاطمی‬ ‫روبروی پمپ بنزین‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫پیشنهاد‬ ‫چنین کنند بزرگان‬ ‫چنین کنند بزرگان‬ ‫علی موسـوی گرمارودی‬ ‫در س��ال ‪ 1320‬در ش��هر‬ ‫مقدس ق��م متولد ش��د‪.‬‬ ‫مدرک کارشناس��ی خود‬ ‫را در رشته علوم قضایی و‬ ‫کارشناسی ارشد و دکترا را‬ ‫در رشته ادبیات فارسی از‬ ‫دانشگاه تهران اخذ کرد‪ .‬او‬ ‫ادبیات عرب را نزد ادیب‬ ‫پیشاوری اموخت و بعدها‬ ‫قران‪ ،‬نهج البالغه و صحیفه سجادیه را ترجمه کرد که با‬ ‫استقبال خوبی روبه رو ش��د‪ .‬گرمارودی در سال ‪ 52‬به‬ ‫دلیل فعالیت علیه رژیم شاه دستگیر و به مدت چهار سال‬ ‫در زندان قص��ر و اوین زندانی بود‪ .‬از اثار او می توان به‬ ‫سرود رگبار ‪ -‬عبور ‪ -‬در سایه سار نخل والیت ‪ -‬چمن‬ ‫الله ‪ -‬خط خون ‪ -‬تاناکجا ‪ -‬دس��ت چین و صدای سبز‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫او در سال ‪ 1385‬برگزیده همایش چهره های ماندگار در‬ ‫رشته ادبیات شد‪.‬‬ ‫این هفته به س��راغ این ش��اعر بلنداوازه که دستی نازک‬ ‫در ترجم��ه و پژوهش نی��ز دارد‪ ،‬رفتی��م‪ .‬اوپیش از هر‬ ‫کتاب��ی برقران انگش��ت می نه��د و می گوی��د‪ « :‬قران‬ ‫تاثیرگذارتری��ن کتاب��ی بوده اس��ت که من ت��ا به حال‬ ‫خوان��ده ام و به همین دلی��ل هم ان را ترجم��ه کرده ام‪.‬‬ ‫ام��ا فارغ از این متن مقدس‪ 10 ،‬داس��تان و رمان بزرگی‬ ‫ک��ه خوان��ده ام و هرگ��ز از خاطر نمی برم‪ ،‬اینهاس��ت‪:‬‬ ‫‪ - 1‬جنگ و صلح (تولس��توی) ‪ -2‬برادران کارامازوف‬ ‫(داستایفس��کی) ‪ - 3‬غ��رور و تعصب (جین اس��تن)‬ ‫‪ - 4‬بلندی های بادگیر (امیلی برونته) ‪ - 5‬پلی بررودخانه‬ ‫سفارس سر اشپز‬ ‫‪ 14‬اینچ خبر‬ ‫بزرگداشت‬ ‫خاندان تجویدی‬ ‫قرار بود این هفته برخی از اخبار مربوط‬ ‫به س��ومین بزرگداشت حکیم ابوالقاسم‬ ‫فردوس��ی را به اطالع شما برسانیم که با‬ ‫اعالم تعطیلی و سپس عدم تعطیلی روز‬ ‫‪ 89/2/25‬این برنامه به تعویق افتاد و در‬ ‫تاریخ ‪ 8‬خردادماه س��ال ج��اری برگزار‬ ‫خواهد شد‪ .‬انشاءاهلل هفته اینده جزئیات‬ ‫این اخبار را به اطالع خواهیم رساند‪.‬‬ ‫اما با خبر شدیم فرهنگستان هنر مراسم‬ ‫بزرگداش��تی ب��رای خان��دان تجویدی‬ ‫برگزار می کند‪.‬‬ ‫افتتاحیه این نکو داش��ت ‪ 7‬اردیبهش��ت‬ ‫ب��وده و ‪ 14‬همی��ن م��اه مراس��م ویژه‬ ‫اس��تاد هادی تجویدی و بیس��ت ویکم‬ ‫مراس��م ویژه اس��تاد محم��د تجویدی‬ ‫برگزار شده است‪ .‬اما در ادامه ایین های‬ ‫نکونداش��ت دیگری نیز برگزار خواهد‬ ‫شد که جدول ذیل شرح ان است‪.‬‬ ‫تاریخ‬ ‫‪89/2/28‬‬ ‫‪89/3/4‬‬ ‫‪89/3/6‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬ ‫درین��ا (ایوواندری��چ) ‪ - 6‬باباگوریو (بالزاک) ‪ - 7‬نهنگ‬ ‫سفید (هرمان ملویل) ‪ - 8‬خانه قانون زده (چارلز دیکنز) ‪9‬‬ ‫ بینوایان (ویکتور هوگو) ‪ - 10‬سرخ و سیاه (استاندال)‬‫گرم��ارودی افزون بر همه اینه��ا از تعلق خاطر خود به‬ ‫شکسپیر نیز یاد کرد‪.‬‬ ‫مولف قصه های پیامبران س��وال م��ا را در زمینه قطعات‬ ‫موس��یقی مورد عالقه اینگونه پاس��خ داد‪« :‬اواز اس��تاد‬ ‫شجریان همیشه شنیدنی است‪ ».‬و سرانجام از او درباره‬ ‫فیلم های مورد عالقه اش سوال کردیم که پاسخ او برای ما‬ ‫جالب بود‪« :‬از فیلم های خارجی «پلی بر رودخانه کوایی»‬ ‫را می پس��ندم و از فیلم هایی ایرانی اژانس شیش��ه ای و‬ ‫درباره الی‪».‬‬ ‫به جاس��ت که در اینجا نگاه کوتاهی به‬ ‫اثار و فعالیت های این خاندان بیندازیم‪.‬‬ ‫اس��تاد هادی تجویدی بنیانگذار مکتب‬ ‫مینیاتور تهران (‪ )1272 - 1318‬اس��ت‪.‬‬ ‫او مینیات��ور ایران را پس از س��ه س��ده‬ ‫وقف��ه (از اواخر دوره صف��وی تا اوایل‬ ‫دوره پهل��وی) ب��ه اس��لوب اصیل خود‬ ‫بازگرداند‪ .‬در نمایش��گاهی که به همین‬ ‫مناس��بت در نگارخانه موسسه فرهنگی‬ ‫هن��ری صب��ا برپا س��ت قدیمی ترین اثر‬ ‫مرب��وط به تابل��وی مجلس فردوس��ی‬ ‫در حضور س��لطان محم��ود غزنوی از‬ ‫هادی تجویدی نمایش داده می شود‪ .‬در‬ ‫این نمایش��گاه عالوه بر این‪ ،‬شاهنامه ای‬ ‫مراسم‬ ‫میزگرد شاگردان استاد هادی تجویدی‬ ‫استاد علی تجویدی‬ ‫افتتاحیه بزرگداشت علی اکبر تجویدی‬ ‫زمان‬ ‫‪16-19‬‬ ‫‪16-19‬‬ ‫‪16‬‬ ‫که با دستان هنرمند استاد هادی تجویدی‬ ‫نگارگری شده به همراه اجازه نامه استاد‬ ‫کمال المل��ک به هادی تجوی��دی برای‬ ‫ورود و فعالی��ت در عرصه نگارگری به‬ ‫تماشا نهاده شده است‪.‬‬ ‫استاد محمد تجویدی در ‪ 1303‬در تهران‬ ‫متولد شد و نقاش��ی و نگارگری را نزد‬ ‫پ��در خود اموخت‪ .‬او برای اولین بار در‬ ‫سال ‪ 1323‬برای دیوان خیام تصویرگری‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫اس��تاد علی تجوی��دی در س��ال ‪1298‬‬ ‫در ته��ران متولد و اموزش موس��یقی را‬ ‫ن��زد پدرش ش��روع کرد‪ .‬او در نقاش��ی‬ ‫از ش��اگردان ت��راز اول کمال المل��ک و‬ ‫در موس��یقی نیز از ش��اگردان مس��تعد‬ ‫درویش خ��ان ب��ود‪ .‬فل��وت را ن��زد‬ ‫ظهیرالدینی و ویلن را نزد اس��تاد حسین‬ ‫یاحقی فرا گرفت و به مدت هشت سال‬ ‫زیرنظر اس��تاد ابوالحسن صبا به اموزش‬ ‫سه تار و ویلن پرداخت‪.‬‬ ‫استاد علی اکبر تجویدی نیز از چهره های‬ ‫درخشان در عرصه پژوهش در حکمت‬ ‫و مبانی نظری هنر اس��ت‪ .‬ایشان عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬نگارگر و نقاش صاحب س��بکی‬ ‫نیز به ش��مار می رود و در ش��رایطی که‬ ‫پزش��ک معالج اجازه دهد‪ ،‬روز افتتاحیه‬ ‫ای��ن بزرگداش��ت در مراس��م حاض��ر‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫سخنرانان‬ ‫علی اکبر تجویدی ‪ -‬عباس جمالی پور‪ -‬محمد باقر اقا میری ‪ -‬اسماعیل نظری ‪ -‬محمود تجویدی‬ ‫شاهین فرهت ‪ -‬همایون خرم ‪ -‬سرور زره گر‬ ‫محمد علی رجبی ‪ -‬بهمن نامور مطلق ‪ -‬حسین حلیمی فیض ‪ -‬علی اکبر تجویدی‬ ‫‪81‬‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث شماره ‪33‬‬