روزنامه هنرمند شماره 1366
روزنامه هنرمند شماره 1366
هنرمند را در «مگ لند» و «جار» ورق بزنید www.magland.ir
سهشنبه 16دیماه 1399سال سیزدهم شماره 4 1366صفـــحه 2500تومـان ISSN 2008-0816
www.jaaar.com
دوقطبی را دامــن می زنیم اما کار ملی می خواهیم؛
«شهید»
سوپرمن نیست!
چرا جشنواره فیلم «فجر »
از جشنواره شعر «فجر » قوی تر است؟
وقتی شاعران
با جشنواره شعر «فجر» قهرند!
فیلم های من هیچ گاه باسلیقه
حاکم بر فجر هماهنگی نداشته اند
چراسلبریتی ها
تا 1400با روحانی
نماندند؟
به لطف کرونا ،چین پرفروش تر ین
بازار سینمای جهان شد!
سینماوتلویزیون3.
CINEMA&TV
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
اکران «دیدن این فیلم جرم اســت» پس از دو سال بالتکلیفی
دیدن «این فیلم»
از ۱۷دی ماه دیگر جرم نیست!
سینماوتلویز یون3.
CINEMA&TV
چالش ســاخت برنامه های طنز در گفتگو با علیرضا جاویدنیا:
ماندانا سوری
در بیمارستان بستری شد
سینماوتلویزیون3.
خنداندن مردم در این شرایط
اقتصادی مشکل است!
CINEMA&TV
از ماترکیس تا مکبث؛
مهم تر ین فیلم های سینما
در سال 2020
سینماوتلویز یون3.
CINEMA&TV
ارشیو تلو یز یون نشتی دارد!
فرهنگ و هنرART & CULTURE 4.
فرهنگ و هنرART & CULTURE 4.
عکس :مهدی خسرویان
شهرام مکری :
درباره اسیب های ورود هنرمندان به دنیای سیاست صفحه 1
2
شهراممکری :
سه شنبـــــــــه 16دی ماه 1399سال سیزدهم شمــاره 1366
www.honarmandonline.ir
& ART
CULTURE
فرهنگ و هنر
گزارش
چراجشنوارهفیلم«فجر»ازجشنوارهشعر«فجر»قوی تراست؟
وقتی شاعران
با جشنواره شعر «فجر» قهرند!
او با طرح این پرسش که چرا جشنواره فیلم «فجر» از جشنواره شعر
«فجر» قوی تر است و پاسخ به این پرسش ،از شاعرانی می گوید که با
جشنواره شعر «فجر» قهرند.این شاعر ،ترانه سرا و دبیر علمی هشتمین
دورهجشنوارهشعر«فجر»دربارهوضعیتبرگزاریجشنوارهشعر«فجر»
در سال های اخیر اظهار کرد :شورای سیاست گذاری این جشنواره باید
متشکل از گرایش های مختلف ذوقی باشد و این شورا کمیته علمی و
دبیر را تعیین کند .به اعتقاد من جشنواره شعر فجر از ابتدا این مشکل را
داشته که طیف های متفاوت هنری را دخالت نمی دهند ،اصال با بعضی
از جریان هــای ادبی میانه ای ندارند چون می گویند که پایه گذاران این
جریان ها یا اعضای شان کسانی هستند که مثال برادری شان را به شعر
جنگ یا شــعر انقالب ثابت نکرده اند؛ این جهت گیری بد است .او در
ادامه گفت :بعد هم می گویند که چون جشنواره شعر «فجر» است و
فجر هم به انقالب مربوط اســت ،پس این جایزه برای انقالب است .به
این ترتیب وضعیــت این جایزه را مقداری محدود می کنند ،در حالی
که جشنواره شعر «فجر» می تواند جایزه بزرگی باشد و همه طیف های
ادبی را در بربگیرد .اگر این جشنواره را از این جهت گیری های سیاسی
خالی کنند و صرفا بر اساس اســتعداد و توانایی ذوقی جشنواره ای را
برگزار کنند که همه جریان های موجود ادبی در ان دخیل باشــند و
ی افراد نداشته باشند که مثال فالن شاعر
کاری به سوابق و اثار اجتماع
در فالن ســال شعری اعتراضی گفته است یا در فالن جریان که همه
شعر گفتند شرکت نکرده و شعر نگفته است .چون مادامی که این نگاه
حاکم است متاسفانه این جشنواره جشنواره بزرگی نمی شود .کاکایی
سپس با مقایسه جشنواره شعر «فجر» با جشنواره فیلم «فجر» بیان
کرد :چرا جشنواره فیلم «فجر» نسبت به شعر قوی تر است؟ چون همه
طیف های سینمایی و همه جریان های موجود در سینمای کشور در ان
حضور پیدا می کنند اما نوبت به شعر که می رسد می گویند فقط افراد
خاصی با جهت گیری خاص فکری و با سوابق روشن گذشته می توانند
در این جشنواره شرکت کنند .در واقع کمیته علمی و شورای مدیریت
جشنواره را به افرادی واگذار می کنند که به نوعی یا به نهادهای انقالبی
منتسب هستند یا مثال از حوزه هنری می ایند .من سال ها پیش هم که
دبیر این جشنواره بودم این را گفتم که سعی کنید جشنواره شعر «فجر»
را بزرگ کنید و ان را در اندازه های جهانی مطرح کنید .حیف است که
این جشنواره این قدر داخلی اندر داخلی باشد .این مدرس دانشگاه با بیان
این که چرا مسائل مربوط به انتخاب اعضای هیئت علمی و دبیر علمی
جشنواره شعر «فجر» باید پنهانی انجام شود گفت :چون ادبیات صنف
ندارد و بی پدر و مادر است ،برای ان تصمیم می گیرند؟ وقتی حوزه ای
صنف ندارد (مثل ادبیات) معاون فرهنگی یا کارداران وزارت ارشاد باید
طی نامه ای از مشاور ادبی شان بخواهند تا نماینده های طیف های ادبی
کشــور را به ان ها معرفی کند ،ان وقت براســاس لیستی که دریافت
می کننــد ،از افراد موجود در ان دعوت کنند و بگویند که می خواهند
جشنواره ای علمی برگزار کنند و به شاعرانی که بهترین مجموعه شعرها
را خلق کرده اند جایزه بدهند .بدین ترتیب هر طیفی نماینده خودش را
برای کمیته علمی معرفی کند و کمیته علمی تشکیل شود .به این شکل
کمیته ای مرکب از همه طیف های موجود خواهیم داشت .پس از ان،
اعضای این کمیته با هم مباحثه و یکدیگر را قانع کنند تا به یک نتیجه
نهایی برسند ،این جوری همه به دنبال این جشنواره هستند ،همه نگاه ها،
چشم ها و جریان های موجود ادبی که رسانه دارند ،ان را رصد می کنند
تا ببینند چه کســی انتخاب می شود و از این جهت جشنواره معروف
می شــود و سر زبان ها می افتد و به یک جشنواره معتبر علمی تبدیل
می شود .او افزود :اما هر سال می نشینیم ،چهار ،پنج نفر از بچه های حوزه
هنری و نهادهای مشابه را دعوت می کنیم و به این شکل ،جشنواره شعر
«فجر» به یک جشنواره خودی تبدیل می شود که به ادم های خودی هم
جایزه می دهد اما در نهایت این جشنواره به جایی نمی رسد .البته ارشاد
هم در این امر مقصر نیست ،مقصر ان نیروهای فشار هستند که از بیرون
اجازه نمی دهند یک جشنواره بزرگ بین المللی در حد «فجر» در حد نام
ایران برگزار می شود .تا از یک شاعر دعوت می شود شروع به پیدا کردن
سوابقش می کنند .دبیر هشتمین دوره جشنواره شعر «فجر» همچنین
اظهار کرد :در دوره هشتم یداهلل رویایی را به جشنواره دعوت کردیم ،از
پاریس به تهران می امد که از نوشتارهای سال ۶۱این شاعر نوشته ای
انتقادی پیدا کردند ،نوشته ای که ۱۴دنبال کننده بیشتر نداشت و ان را
در روزنامه شان چاپ کردند تا ثابت کنند ایشان سالی در پستی حرف
مخالفی زده .مادامی که این ادم ها هستند ،ادبیات شکل نمی گیرد و شعر
پیش نمی رود؛ وقتی خودمان می نشینیم ،انتخاب می کنیم و خودمان
هم به خودمان جایزه می دهیم .این مشــکلی است که باید حل شود.
البته من می گویم وزارت ارشاد هم تقصیری ندارد چون نهادهای بیرونی
اجازه نفس کشیدن به شوراهای ارشاد را نمی دهند ،ان ها حاشیه درست
می کنند و فشار روانی ایجاد می کنند .جریان هایی که به قول خودشان
می خواهند جلو تهاجم فرهنگی را بگیرند تهاجم فرهنگی را بهانه ای
کرده اند برای محدود کردن ادبیات ،شعر و داستان به هفت ،هشت۱۰ ،
نفر اطراف خودشان .عبدالجبار کاکایی با اشاره به ضرورت حضور همه
طیف ها در جشنواره شعر «فجر» گفت :باید به این وضعیت رسیدگی
شود ،االن این جشنواره با بی اعتنایی و بی کیفیتی برگزار می شود .حتی
من متوجه نمی شوم که جشــنواره شعر «فجر» کی امد و کی رفت!
اما جشــنواره فیلم «فجر» را ببینید ،در برج میالد برایش فرش قرمز
می اندازند ،خبرنگار می اید و بازتاب جهانی دارد ،جشــنواره تئاتر هم
همین طور .جشنواره های دیگر غالبا با استقبال مواجه می شوند اما نوبت
به شعر که می رسد به شدت خصوصی می شود .ایراد هم فقط به این
دوره از جشنواره وارد نیست ،اغلب دوره های این جشنواره همین است.
فیلم های من هیچ گاه با سلیقه حاکم بر فجر هماهنگی نداشته اند
عنوان «ویترین سینمای ایران» برای جشنواره فجر محافظه کارانه است
شهرام مکری معتقد است در جشنواره فیلم فجر تناقضی وجود دارد که در حالت خوش بینانه باید ان را یک
سوءتفاهم دانست یا یک عهد و قرار قدیمی که هنوز به روز نشده است« .جنایت بی دقت» به کارگردانی شهرام
مکری از ان دست فیلم هایی است که دبیر جشنواره فیلم فجر تاکید کرده به دلیل حضور در جشنواره های خارجی
شرایط حضور در «فجر» را ندارد و البته در این میان به پروانه نمایش نداشتن این فیلم هم اشاره می شود .این فیلم
امسال در جشنواره های مختلفی حضور داشته و جایزه هیات داوران مستقل جشنواره فیلم ونیز و هوگوی نقره ای
جشنواره شیکاگو را کسب کرده است .مسئله نبود امکان برای شرکت کردن چنین فیلم هایی در جشنواره فجر
بهانه ای برای گفت وگو با کارگردان «جنایت بی دقت» شد و او بیش تر از انکه حضور فیلمش در جشنواره فجر
برایش دغدغه باشد از استانداردهایی گفت که این جشنواره باید به ان نزدیک شود.
«جنایت بی دقت» پروانه نمایش دارد؟
مکری در ابتدا در پاسخ به اینکه ایا برای صدور پروانه نمایش فیلم «جنایت بی دقت» اقدامی شده است و همچنین
با توجه به شرایط ویژه جشنواره امسال که هنوز مشخص نیست به چه شکل برگزار می شود ،ایا اصال تمایلی به
حضور در این رویداد دارد یا خیر؟ بیان کرد :ما اوایل مهرماه برای پروانه نمایش فیلم اقدام کردیم ولی تا االن هنوز
از ارشاد خبری نشده و حتی نسخه ای از فیلم را از ما نخواسته اند .البته فکر می کنم بخشی از این اتفاق به شرایط
حال حاضر کشور از نظر نمایش فیلم ها برگردد ولی با این حال در جریان دقیق برگزاری جلسه های شورای پروانه
نمایش نیستم ،فقط تا جایی که اطالع دارم به تازگی پروانه نمایش فیلم خانم نیکی کریمی (اتابای) که سال
گذشته در جشنواره بود صادر شده که فاصله زمانی تقریباً یک سال برای صدور مجوز مدت زمان زیادی است .او
افزود :در این باره باید این نکته را بگویم ،برای اینکه یک فیلم بتواند در بازار بین المللی کار کند و سهمی هر چند
کوچک از ان داشته باشد باید سعی کند ،خود را زودتر به بازارهای جهانی برساند ،یعنی مث ً
ال وقتی فیلمی را تولید
می کنید که محصول سال ۲۰۲۰یا ۲۰۱۹است خیلی نمی توانید صبر کنید و ان را نگه دارید تا برای پخش در
بازارهای جهانی از زمان تولید ان بگذرد؛ در نتیجه باید فیلم خود را زودتر به بازار برسانید و این پروسه هم ابتدا
از فستیوال ها شروع می شود که خریدارها و فروشنده ها در این رویدادها شرکت می کنند و فیلم ها را می بینند.
بنابراین ما زودتر از زمان انتظاری که برای گرفتن پروانه نمایش فیلم در ایران طی می کنیم ناچاریم فیلم خود
را برای فستیوال ها و شرکت در بازارهای خرید و فروش جهانی ارائه کنیم .درواقع فیلم هایی که بخواهند به بازار
گسترده تری فکر کنند ناچارند که از این مسیر بگذرند .وی ادامه داد :در همین راستا ما هم از جشنواره ونیز پخش
بین المللی فیلم «جنایت بی دقت» را شروع کردیم .قرارداد پخش فیلم با یک شرکت خارجی است و این شرکت
موفق شده چندین قرارداد پخش و اکران با کشورهای مختلفی همچون ایتالیا ،سوئیس و المان منعقد کند .البته
شرایط کرونا همه این برنامه ها را به تعویق انداخته وگرنه فیلم ما خیلی زودتر وارد پروسه پخش می شد ،اما به هر
حال در چند جشنواره در سال ۲۰۲۰شرکت کردیم و چند جشنواره هم در سال ۲۰۲۱داریم که نمایش فیلم
در ان ها در چند وقت اینده انجام خواهد شد و اکرا ن را در فرانسه ،سوئیس و ایتالیا هم در برنامه داریم.
«فجر» برای ما نوستالژی و خاطره است
مکری درباره شــرکت در جشنواره فجر هم گفت :هر فیلمسازی دوست دارد اثرش در جشنواره های مختلف
به نمایش در اید چون باعث می شود بازخوردهای بیشتری بگیرد که این بازخوردها به فروش فیلم هم کمک
می کند .جشنواره فجر هم همین شرایط را دارد و بازخوردهای ان شاید می تواند در فروش و دیده شدن فیلم
تاثیر خوبی داشته باشد به خصوص برای فیلم من که معموالً با بازیگران جدید و همین طور عوامل فنی جدید
کار می کنم و دیده شدن ان ها می تواند به بازار سینمای ایران هم کمک کند؛ در نتیجه در پاسخ به اینکه ایا
تمایل دارم که فیلم ام در جشنواره فجر باشد یا خیر ،باید بگویم من هم مثل هر فیلمساز دیگری به جشنواره
فجر مانند فستیوال های دیگر نگاه می کنم و همانطور که تمایل دارم فیلمی که ساخته ام در فستیوال های مختلف
باشد به جشنواره فجر هم همین نگاه را می توانم داشته باشم ،منتها جشنواره فجر به دلیل ان که همه ما با ان
نوستالژی و خاطره داریم و فیلم های خوب زندگی خود در سینمای ایران را در این جشنواره دیده ایم می تواند از
این نظر اهمیت دیگری هم داشته باشد .من موقعیت های مختلفی را در این فستیوال تجربه کرده ام یعنی هم
به عنوان مخاطب در ان بودم ،هم به عنوان کسی که در صف بلیتش بوده ،هم به عنوان کسی که با نشریات ان
کار کرده و حاال هم به عنوان یک فیلمساز هستم که می تواند در این جشنواره فیلم داشته باشد .این یک ویژگی
منحصر به فرد است که ما درباره فستیوال های دیگر در هیچ نقطه از دنیا چنین حس و موقعیتی نداریم و همین
سبب می شود جشنواره فیلم فجر اهمیت و جایگاه دیگری برای فیلمساز ایرانی داشته باشد .پس بله ،من دوست
دارم فیلمم در فستیوال های متنوعی حضور داشته باشد و از این منظر که توضیح دادم «فجر» ویژگی و اهمیت
بیشتری هم می تواند داشته باشد.
تناقض هایجشنوارهفجرچیست؟
او درباره تاکید جشنواره فجر مبنی بر عدم نمایش فیلم هایی که پیش از شرکت در این جشنواره ،در فستیوال های
خارجی شرکت کرده اند و اینکه ایا این دستورالعمل می تواند سبب شود جشنواره فجر به واقع ویترین سینمای
ایران باشد؟ اظهار کرد :این بحث خیلی مفصل است و خودم از سال ها پیش یعنی وقتی به عنوان فیلمسازی
که در حوزه فیلم کوتاه بوده تا االن که فیل م بلند می سازم با این سوال مواجه می شدم .فکر می کنم این جا یک
سوءتفاهم پیش امده یعنی حداقل خوشبینانه اش این است که ان را سوءتفاهم برای برگزارکنندگان جشنواره
بدانیم .شاید بهتر است بگویم یک عهد و قرار قدیمی در جشنواره فجر وجود دارد که هنوز به روز نشده و باز هم
خوشبینانه اش این است که بگوییم این قوانین بازنگری جدی نشده اند ،چرا که مهمترین تناقض همین است که
جشنواره فجر فع ً
ال به عنوان یک جشنواره ملی محسوب می شود و نمی دانم یک جشنواره ملی چه ارتباطی با بازار
بین المللی می تواند داشته باشد .وی ادامه داد :این در حالی است که ما جشنواره بین المللی فجر هم داریم ،یعنی
هر چقدر مناسبات جشنواره بین المللی فجر بر این باشد که خود را با جشنواره های بین المللی دیگر در رقابت
بگذارد ،جشنواره ملی فجر این طور نیست چون یک جشنواره داخلی است و در رقابت با جشنواره دیگری در دنیا
نیست .اگر در رقابت بود که دیگر جشنواره ملی نبود .این تناقض بزرگی است که درباره این جشنواره وجود دارد و
باعث می شود فیلمسازها همیشه سردرگم باشند .ضمن اینکه اگر ما خود را بخشی از جهان فرض کنیم ان موقع
احتماالً در یک روشی از تعامل با جهان به شکل های مختلف قرار می گیریم ،یعنی سعی می کنیم بهترین کار را
برای مخاطب خودمان و برای فیلمی که تولید شده انجام دهیم و به عنوان مسئوالن سینمایی احتماالً ارزویمان
این است فیلمی که در کشورمان تولید شده شکوفاترین مسیر خود را طی کند یا فستیوال ما بیشترین مخاطب و
بهترین فیلم ها را داشته باشد ،ولی گاهی اوقات خود من به شک می افتم که ایا این مسیری است که همه ادم های
مختلف به ان فکر می کنند؟ مثال فرض کنید االن اقای اصغر فرهادی فیلمی داشته باشد که در جشنواره کن به
نمایش دراید و جایزه نخل طال را هم ببرد ،معلوم است که در صورت اکران نشدن ،باید بتوانیم ان را در جشنواره
فجر بعدی نمایش دهیم .این هم برای مخاطب خوشحال کننده است و هم برای جشنواره اعتبار دارد ،مگر اینکه
بخواهیم جوری رفتار کنیم که بگوییم ما با دنیا فرق داریم ،یعنی انچه دنیا دوست دارد انجام دهد را ما دوست
نداریم .مکری گفت :جشنواره های بین المللی با هم در یک رقابت هستند تا پخش اول فیلم ها را بگیرند چون به
ی بیشتری به جشنواره خود بیاورند .عالوه براین
ان واسطه می توانند اسپانسرهای بیشتری جذب کنند و تماشاچ
فستیوال های زیادی هم هستند که دیگر قانون نمایش اول را نمی پسندند و این ها را کنار می گذارند ،اما از ان سو
ان شکلی که جشنواره بین المللی فجر ما این موضوع را اجرا می کند عجیب است .چطور جشنواره بین المللی
فجر همه فیلم های دنیا را از کشورهای مختلف می پذیرد و برای فیلم های ایرانی فقط نمایش اول را می خواهد؟
این قانون هیچ جای جهان وجود ندارد .جشنواره ملی فجر هم نمایش اول (پریمیر) می خواهد در حالی که همین
موضوع را برای فیلم هایی که در ایران پریمیر شده اند اجرا نمی کند ،یعنی یک فیلم می تواند در جشنواره اصفهان
باشد ،در حقیقت باشد ،در جشنواره فیلم کوتاه تهران هم باشد بعد در فجر هم باشد! این ها همه عنوان بین المللی
دارند چطور می توانیم فیلم هایی که در جشنواره های حقیقت و کوتاه تهران بوده اند را به فجر بیاوریم ولی سینمایی
بلند را نمی توانیم؟چطور اینقدر تناقض وجود دارد؟
مسئله «پریمیر» در فجر برای مسئوالن باید روشن شود
او بیان کرد :من فکر می کنم برای حل این ماجراها مسئوالن جشنواره فیلم فجر با فعاالن حوزه بین الملل سینما
باید موضوع را بررسی کنند ،حتی با بخش های بین الملل زیرمجموعه های خود سازمان سینمایی مثل فارابی و
انجمن سینمای جوان و مرکز گسترش سینمای مستند جلسه بگذارند تا موضوع برای ان ها روشن شود و بتوانند
تصمیم بگیرند که اص ً
ال چه ضرورتی دارد این کار (پریمیر) انجام شود؟ ایا چون بقیه الزام به نمایش اول دارند،
ما هم باید انجام دهیم یا اینکه مسئله چیز دیگری است؟ من مصاحبه اقای اطبایی را هم خواندم و فکر می کنم
نکته واضح و روشنی در ان وجود داشت که ان ها (مدیران) بتوانند از ان استفاده کنند .البته می دانم افراد دیگری
هم هستند که از نزدیک با جشنواره کار کرده اند مثل اقای اسفندیاری که این قوانین را می داند .فکر می کنم این
وسط چیزی شبیه سوءتفاهم در مورد وضعیت سینمای ایران وجود دارد که ممکن است سبب شود خیلی اتفاقات
اشتباه رخ دهد .مکری در ادامه گفت :اگر ما برای ساخت یک فیلم قوانینی که در کشور وجود دارد را به طور کامل
رعایت کنیم این طور می شود که ابتدا چند ماه طول می کشد پروانه ساخت بگیریم ،چند ماه طول می کشد ان
را تولید کنیم ،چند ماه طول می کشد پست پروداکشن انجام شود ،چند ماه طول می کشد پروانه نمایش بگیریم،
وقتی هم پروانه گرفت چند ماه طول می کشد ببینیم به جدول تولیدات جشنواره فجر می خورد یا خیر و اگر
مناسب باشد باید چند ماه صبر کنیم تا ان را به جشنواره فجر برسانیم .سوال من است است که یک فیلم چقدر
امکان حضور در بازار بین المللی دارد و وقتی پروسه تولید تمام می شود چقدر امکان دارد در فضای بین المللی بتواند
نفس بکشد؟ در این بین به این نکته هم فکر کنیم که اگر جشنواره های جهانی مثل ونیز این اوانس یا امتیاز را
به جشنواره داخلی فجر نمی داد که بگوید من با پریمیر شما مشکلی ندارم -کاری که جشنواره فجر با جشنواره
ونیز نمی کند -ان وقت مث ً
ال چه اتفاقی برای فیلم اقای مجیدی می افتاد؟ فیلم «خورشید» به واسطه حضور در
ش خوب بین المللی داشته باشد ،جاهای مختلفی حضور داشته ،شانس ان برای حضور
جشنواره ونیز توانسته پخ
در اسکار باال رفت و در عین حال در جشنواره فجر هم نمایش داده شده است .اگر جشنواره ونیز هم می خواست
این کار را کند احتماال اقای مجیدی نمی توانست فیلم خود را در جشنواره فجر سال قبل نمایش دهد چون اگر
هم مستقیم به جشنواره ونیز می رفت نمی توانست طبق قوانین فعلی در جشنواره فجر سال بعد شرکت کند.
همه این ها در حالی است که ان ها (جشنواره های خارجی) همیشه سعی خود را می کنند تا بیشترین خدمت را
به جهان فیلم ها و جهان مخاطب ارائه کنند وگرنه اگر فقط بخواهند بگویند ما تصمیمی گرفته ایم که می خواهیم
پای ان بایستیم ممکن است هر سال با حضور مدیران جدید تصمیم ها عوض شود.
فیلم هایمنهیچ گاهباسلیقهحاکمبرفجرهماهنگینداشته اند
این فیلمساز تاکید کرد :هر انچه تاکنون گفتم به فیلم خودم یعنی «جنایت بی دقت» و تمایل یا عدم تمایلم برای
حضور ان در جشنواره فیلم فجر ارتباطی ندارد .فیلم های من اصوالً شانسی در جشنواره فجر نداشته اند چون با
سلیقه حاکم بر این جشنواره در طی این سال ها هماهنگی نداشتند .بنابراین به نظر نمی رسد که فیلم من چندان
شرایط حضور در این رویداد را داشته باشد همانطور که «اشکان و انگشتر متبرک» « ،ماهی و گربه» و «هجوم»
هیچ کدام در بخش های رسمی جشنواره فیلم فجر به نمایش در نیامدند .در نتیجه خیلی نمی توانم امیدوار باشم
فیلم چهارم من که فضای دورتری از فیلم های قبلی ام ندارد بتواند در جشنواره فجر به نمایش دربیاید و چند سیمرغ
هم بگیرد .من حتی در دوره هایی که هیچ فیلمی هم نداشتم درباره این قوانین همین نظر را داشتم و اصال منظورم
رابطه جشنواره فیلم فجر با «جنایت بی دقت» نیست که فکر نمی کنم این رابطه خیلی هم درخشان باشد چون
تجربه قبلی فیلم های من نشان می دهد که هیچ وقت حضور رسمی در جشنواره فجر نداشته و نتوانستم داشته
باشم پس حرفم بر سر این است چطور می شود جشنواره فجر به استانداردهای جشنواره خوب نزدیک تر شود.
چرادر«پریمیر»ازجشنواره هایخارجیتقلیدمی کنیم
ولی در سلیقه و ثبات مدیریتی تقلید نمی کنیم؟
شهرام مکری در بخشی دیگر از گفت وگو در پاسخ به اینکه ایا شرایط خاص جشنواره امسال که سبب شده
جشنواره فجر هیات انتخاب نداشته باشد ،می تواند شروعی باشد برای اینکه از این پس همه متقاضیان جشنواره
فجرمستقیمداوریشوند؟گفت:اینکهجشنوارهفیلمفجرهیاتانتخابداشتهباشدیانداشتهباشد،کماهمیت تر
از این است که جشنواره «سلیقه» داشته باشد .به نظر من هر جشنواره ای نیاز دارد یک سلیقه داشته باشد .سلیقه
به ما می گوید که این جشنواره چطور جشنواره ای است .هیچ جشنواره ای نمی تواند سلیقه را به دست اورد مگر
اینکه تیم برگزاری جشنواره برای چند سال یکسان باشد .فکر می کنم جشنواره فیلم فجر نیاز دارد که یک هیات
مدیره یا یک هیات اجرایی ثابت داشته باشد .مدیر یا دبیر ان -صرف نظر از این که ما او را دوست داشته باشیم یا
نداشته باشیم ،سلیقه اش را بپسندیم یا نپسندیم -باید برای چند سال یک نفر باشد .ثبات مدیریتی در جشنواره
فجر تنها عاملی است که باعث می شود این جشنواره سلیقه پیدا کند؛ بعد ما متوجه می شویم که فیلم های ما برای
ان جشنواره مناسب است یا نیست .تمام فستیوال های دنیا که سعی می کنیم در نمایش پریمیر از ان ها تقلید
کنیم این امکان را به ما می دهند که در بُعد دیگری از ان ها تقلید کنیم .تقلید کردن به این معنی نیست که فقط
نمایش اول فیلم را داشته باشیم .تیم های مدیریت جشنواره های بزرگ دنیا برای سالیان طوالنی در حد دو یا سه
دهه ثابت است و این کار را انجام می دهند چون می خواهند معلوم شود که طعم موردنظر و دوست داشتنی برای
ان جشنواره چیست ،ان ها می خواهند بدانند که جشنواره شان چه سلیقه ای دارد.
عنوان«ویترینسینمایایران»برایجشنوارهفجرمحافظه کارانهاست
او ادامه داد :ما باید بدانیم جشنواره فیلم فجر دوست دارد مثال به فیلم های بدنه سینما بها دهد یا به فیلم های هنری
یا سینمایی تجربه گرا .مدیران جشنواره فجر در تمام این سال ها گفته اند که جشنواره فیلم فجر ویترینی از همه
انواع فیلم ها در ایران است .این عنوان اتفاقا به نظرم یک کارکرد محافظه کارانه است .وقتی می گویند همه فیلم ها
یعنی به نوعی با سینما محافظه کارانه برخورد می کنیم .در حالی که وقتی حرف از جشنواره کن می زنیم یا فیلمی
در جشنواره ونیز ،برلین ،لوکارنو یا کارلووی واری به نمایش در می اید می دانیم این فستیوال ها چه نوع فیلم هایی
را دوست دارند به نمایش در اورند ،ولی جشنواره فیلم فجر یک سال به «خانه دوست کجاست» جایزه می دهد و
یک سال به فیلم «استرداد» ،صرف نظر از کیفیت این دو فیلم ،مشخص است که این ها از دو سیاره جدا هستند،
واقعا چطور یک جشنواره می تواند هر دو این فیلم ها را بهترین بداند؟ مثل این است که مث ً
ال بگوییم جشنواره
کن یک سال نخل طال را به «تایتانیک» می دهد و یک سال به «طعم گیالس» صرفنظر از اینکه طعم گیالس
و تایتانیک فیلم های خوبی هستند .مسئله اینجاست که این اتفاق نمی تواند رخ دهد چون این فیلم ها دارای دو
ایده مختلف در نگاه کردن به سینما هستند .اگر جشنواره فیلم فجر سلیقه داشته باشد ان وقت ما می فهمیم ایا
می توانیم اثر خود را به فستیوال ارائه کنیم یا نمی توانیم؟این اگر اینطور باشد ان وقت امکان رقابت به فستیوال های
دیگر هم در ایران داده می شود ،یعنی ان زمان جشنواره فیلم فجر می تواند پوشش دهنده سلیقه فیلم های مث ً
ال
تجاری تر و ملی تر باشد و جشنواره دیگری می تواند تاسیس شود مخصوص فیلم های مثال هنری ،اما مادامی که
جشنواره فجر تالش می کند همه فیلم ها را زیر مجموعه خود کند اتفاقی رخ نمی دهد بویژه انکه به نظر می رسد
این جشنواره از اینکه رقیبی در حوزه های دیگر برایش به وجود اید ترس دارد و شاید نباید چنین چیزی رخ
دهد .مکری در بخش پایانی این مصاحبه بیان کرد :اگر جشنواره فیلم فجر بخواهد بر همین منوال بچرخد هر
سال این وضعیت پیچیده تر می شود و فیلمسازهایی که امید دارند فیلم هایشان در بازارهای بین المللی دیده شود
ترجیح شان این خواهد شد که ابتدا فیلم خود را در بازارهای بین المللی ارائه کنند .البته فقط بحث ترجیح مطرح
نیست چرا که بازار جهانی می طلبد که این اتفاق بیفتد و چه خوب که سینمای ایران هم همین ترجیح را بدهد.
اگر سینمای ایران می خواهد از این چارچوب بسته ی مخاطب داخلی پا را فراتر بگذارد باید جور دیگری عمل
کنیم .ما همیشه از تولید بین المللی و اینکه به مخاطبی فراتر از بازار سینمای ایران برسیم صحبت می کنیم ،اما از
ان طرف سعی می کنیم فیلم هایی را که در این حوزه تالش می کنند ،از دایره سینمای ایران خارج کنیم و به نظرم
این اشتباهی است که امیدوارم در سال های اینده حداقل برای فیلم های نسل های بعدی فیلمسازان ایران برطرف
شود .باید یادمان باشد که درست است امسال جشنواره ای مثل ونیز می گوید اشکالی ندارد پریمیر جشنواره ملی
ایران را می پذیرم ،اما می دانیم که سخت گیری جشنواره های مختلف رو به افزایش است و بسیاری از ان ها دیگر
مثلگذشتهعملنمی کنند. صفحه 2
از ماترکیس تا مکبث؛
مهم ترین فیلم های سینما در سال2020
سینما که در سال ۲۰۲۰به دلیل بحران جهانی کرونا و متعاقب ان تعطیلی سینماها و عدم اکران بسیاری از
فیلم های مطرح چالشی بی سابقه را تجربه کرد ،به نظر می رسد در سال ۲۰۲۱حرف متفاوتی برای گفتن دارد و
با واکسیناسیون تدریجی کرونا ،سینما بار دیگر درهای خود را به روی مخاطبان باز خواهد کرد .چندین دنباله
مهم سینمایی و برخی دیگر از اثاری که سال گذشته اکران خود را به تاخیر انداختند ،در فهرست مهم ترین
فیلم هایی قرار دارند که سینمادوستان در سال جدید میالدی در انتظار تماشای انها هستند:
رایا و اخرین اژدها ( / )Raya and the Last Dragonتاریخ اکران ۵ :نوامبر
انیمیشن جدید کمپانی دیزنی با صداپیشگی «اکوافینا» و «کلی مری ترن» ،اولین انیمیشن بلند دیزنی است که داستان
یک قهرمان زن از حنوب شرق اسیا را روایت می کند .این انیمیشن قرار است به طور همزمان در سینما و سامانه نمایش
انالین دیزنی پالس عرضه خواهد شد .این انیمیشن روایت سفر قهرمان داستان به نام رایا است که در پی یافتن اخرین
اژدها برای برقرای صلح در دنیای اساطیری است.
سفر به امریکا /)America 2 Coming( ۲تاریخ اکران ۵ :مارس
«ادی مورفی» پس از قسمت اول فیلم «سفر به امریکا» در سال ،۱۹۹۸بار دیگر در نقش شاهزاده ای مقابل دوربین رفته
است .این فیلم را «کریگ برو» با فیلمنامه ای از «کنیا باریس» و «دیوید شفیلد» کارگردانی کرده است .این فیلم قرار بود
در تاریخ ۱۸دسامبر ۲۰۲۰در امریکا اکران شود که به دلیل بیماری کرونا انتشار ان به تعویق افتاد.
امرزیدگان فراوان شهر نیوارک ( / )The Many Saints of Newarkتاریخ اکران ۱۲ :مارس
این فیلم که در واقع پیش درامدی بر وقایع و شخصیت های سریال موفق تلویزیونی «سوپرانو» محصول شبکه HBOاست،
روایتی است از درگیری های سال ۱۹۶۷میالدی میان ایتالیایی و جامعه سیاه پوستان در شهر نیورک ایالت نیوجرسی« .الن
تیلور» در حالی این فیلم را کارگردانی کرده که پیش از این نیز چند اپیزود از سریال «سوپرانو» را نیز ساخته بود.
ماربیوس ( / )Morbiusتاریخ اکران ۱۹ :مارس
این فیلم ضدقهرمانی و جدید ،طرفداران سینمای ابرقهرمانی را به شخصیتی به نام دکتر میشل ماربیوس اشنا می کند که
از ضدقهرمانان کالسیک کتاب مصور «مرد عنکبوتی» است که در حالی که در تالش برای بیماری خونی نادر خود است
تبدیل به یک خون اشام می شود« .جرد لتو» بازیگر برنده اسکار ،ایفاگر نقش اصلی این فیلم سینمایی است.
زمانی برای مردن نیست (/ )No Time to Dieتاریخ اکران ۱۲ :اوریل
پس از فرایند تولید پرحاشیه جدیدترین قسمت از سری فیلم های «جیمز باند» که با کناره گیری «دنی بویل» از کارگردانی،
اسیب دیدگی«دنیل کریگ» در صحنه فیلمبرداری و وقوع یک انفجار در حین ساخت فیلم همراه بود ،باالخره بیست و
پنجمین «جیمز باند» به کارگردانی «کری فوکانا» سال گذشته اماده اکران شد اما تاریخ اکران چندین بار به تعویق افتاد
و حتی زمزمه های مبتنی بر فروش حق نمایش این فیلم به سامانه های نمایش انالین نیز مطرح شد .سرانجام بیست و
پنجمین قسمت از سری فیلم های «جیمز باند» که اخرین حضور «دنیل کریگ» در نقش مامور ۰۰۷خواهد بود ،در سال
جدید میالدی اکران خواهد شد« .رامی مالک» بازیگر برنده اسکار و «لئا سیدو» از جمله دیگر بازیگرن این فیلم هستند.
یک مکان ساکت :قسمت دوم ( / )A Quiet Place Part IIتاریخ اکران ۲۳ :اوریل
یکی دیگر از فیلم های که سال گذشته فرصت اکران نیافت قسمت دوم فیلم «یک مکان ارام» بود .این فیلم در ژانر ترسناک
به نویسندگی و کارگردانی «جان کرازینسکی» ساخته شده و «امیلی بالنت» در کنار «میلیسنت سیموندز»« ،نوا جوپ» و
«کیلین مورفی» بازیگران ان هستند که دنباله ای بر قسمت اول این فیلم محصول سال ۲۰۱۸به شمار می رود.
بیوه سیاه ( / )Black Widowتاریخ اکران ۷ :می
این فیلم ابرقهرمانی بر اساس شخصیتی به همین نام از شرکت مارول کامیکس است که توسط مارول استودیوز تولید شده
و کمپانی والت دیزنی توزیع ان را بر عهده خواهد داشت .این فیلم به کارگردانی «کیت شورتلند» و فیلم نامه ای از «ژاک
شفر» و «ند بنسون» ساخته شده و «اسکارلت جوهانسون» در نقش «ناتاشا رومانوف» (بلک ویدو) بازیگر اصلی ان است
و «فلورنس پیو»« ،دیوید هاربر»« ،ویلیام هرت»« ،او.تی .فاگبنلی»« ،ری وینستون» و «ریچل وایس» دیگر بازیگران این
فیلمسینماییهستند.
گودزیال در مقابل کونگ ( / )Godzilla vs. Kongتاریخ اکران ۲۱ :می
این فیلم به کارگردانی «ادام وینگارد» دنباله ای بر فیلم «گودزیال :پادشاه هیوالها» ( )۲۰۱۹و «کونگ :جزیره جمجمه»
( )۲۰۱۷است و در مجموع سی وششمین فیلم از سری فیلم های گودزیال و دوازدهمین فیلم در سری فیلم های کونگ
محسوب می شود« .الکساندر اسکارشگرد»« ،میلی بابی براون»« ،ایزا گونزالس» و «ربکا هال» از بازیگران این فیلم هستند.
کروئال ( / )Cruellaتاریخ اکران ۲۸ :می
در این فیلم که در حال و هوای دهه ۱۹۷۰میالدی در لندن و به کارگردانی «کریگ گیلسپی» ساخته شده« ،اما استون»
در نقش یک شخصیت شریر به نام «کروئال ِد ویل» بازی کرده است« .اما تامسپسون»« ،جوئل فرای پاول»« ،والتر هاسر» و
«مارک استرانگ» دیگر بازیگران این فیلم کمدی جنایی هستند.
سریع و خشن )۹ Fast & Furious( ۹
جدیدترین قسمت از سری فیلم های اکشن و هیجانی «سریع و خشن» امسال به سینما بازمی گردد که با بازی «وین دیزل»،
«مایکل رودریگوئز» و همچنین «چالیز ترون» همراه خواهد بود« .جاستین لین» کارگردانی این فیلم جدید را بر عهده دارد.
این فیلم در ابتدا قرار بود ۲۰می ۲۰۲۰برای اکران شود اما با یک سال تاخیر از ۲۸می ۲۰۲۱به سینما میاید.
گزارش فرانسوی ( / )The French Dispatchتاریخ اکران :تابستان
در جدیدترین ساخته «وس اندرسون» بازیگران مطرحی چون «فرانسیس مک دورمند» «ویلم دفو»« ،کریستوف والتز»،
«تیموثی شاالمی»« ،الیزابت ماس»« ،تیلدا سوئینتون»« ،سیرشا رونان» و «بیل مورای» نقش افرینی کرده اند .داستان
فیلم «گزارش فرانسوی» که ان را به عنوان نام های عاشقانه در ستایش روزنامه نگاران توصیف کرده اند ،در دفتر یک مجله
امریکایی در یک شهر خیالی روی می دهد و یه خط داستانی متفاوت دارد.
«شکارچیان روح :افترالیف» ( / )Ghostbusters: Afterlifeتارخ اکران ۱۱ :ژوئن
این فیلم با بازی «بیل مورای»« ،دان ایکروید»« ،امی هادسن» و «سیگورنی ویور» به کارگردانی «جیسون رایتمن» ،دنباله ای
مستقیم بر «شکارچیان روح» ( )۱۹۸۴و «شکارچیان روح )۱۹۸۹( »۲است و داستان ان درباره یک مادر و دو فرزند است
که با رسیدن به شهری کوچک متوجه ارتباطشان با شکارجیان روح و میراث مرموز به جامانده از پدربزرگشان می شوند.
ونوم :بگذار کارنج بیاید ( / )Venom: Let There Be Carnageتاریخ اکران ۲۵ :ژوئن
این فیلم ابرقهرمانی بر اساس کتاب های مصور مارول و دنباله قسمت اول این فیلم در سال ۲۰۱۸است« .اندی سرکیس»
با فیلمنامه ای از «کلی مارسل» این فیلم را کارگردانی کرده و «تام هاردی» نقش اصلی خود را دوباره در قسمت دوم در کنار
«وودی هرلستون»« ،میشل ویلیامز» و«نائومی هریس» تکرار کرده است.
مینیون :ظهور گرو ( / )Minions: The Rise of Gruتاریخ اکران ۲ :جوالی
جدیدترین قسمت از سری انیمیشن های «مینیون ها» را «کایل بالدا» کارگردانی کرده که داستان ان درباره سرگذشت
شــرورامیز شخصیت ضدقهرمان «گرو» است« .تاراج هنسون»« ،رایل برند»« ،جولی اندروز» و «استیو کارل» از جمله
صداپیشگاناینانیمیشنبلندهستند.
تاپ گان :ماوریک ( / )Top Gun: Maverickتاریخ اکران ۲ :جوالی
«تام کروز» در فاصله ساخت قسمتی جدید از سری فیلم های «ماموریت غیرممکن» ،یکی دیگر از نقش های خود را در
دنباله فیلم «تاپ گان» احیاء کرده است .در فیلم «تاپ گان :ماوریک» به کارگردانی «جوزف کوشینسکی»« ،مایلز تلر»،
«وال کیلمر»« ،جنیفر کانلی»« ،اد هریس» نیز نقش افرینی کرده اند .در این فیلم «پیت میشل» (تام کروز) پس از بیش
از سی سال فعالیت به عنوان خلبان برتر نیروی دریایی ،در معرض یک ازمایش جدید قرار می گیرد .قسمت اصلی فیلم
«تاپ گان» به کارگردانی «تونی اسکات» در سال ۱۹۸۶به سینما امد و با فروش جهانی ۳۵۰میلیون دالر ،به یک موفقیت
بزرگ تبدیل شد.
گشت و گذار در جنگل ( / )Jungle Cruiseتاریخ اکران ۳۰ :جوالی
«دواین جانسون» و «امیلی بالنت» در فیلم فانتری و ماجراجویانه کمپانی دیزنی نقش های اصلی را بازی کرده اند که درباره
یک قایق تفریحی کوچک است که گروهی از مسافران را به یک جنگل ماورایی در اعماق امازون میبرد.
هزار سال ارزو ( / )Three Thousand Years of Longingتاریخ اکران :سپتامبر
این فیلم به نویسندگی و کارگردانی «جورج میلر» با بازی «ادریس البا» و «تیلدا سوئینتون» در نقش های اصلی همراه است.
جزئیات زیادی درباره داستان این فیلم مطرح نشده اما گفته می شود این فیلم اثری عاشقانه حماسی است .درباره زنی است
که در سفرش به استانبول با یک موجود خیالی رو به رو می شود.
تل ماسه ( / )Duneتاریخ اکران :اول اکتبر
رمان معروف نوشته «فرانک هاربرت» درباره جنگ برای کنترل یک سیاره در سال ۱۹۸۴توسط «دیوید لینچ» اقتباس
سینمایی شد و در سال ۲۰۰۰نیز یک سریال تلویزیونی بر اساس ان ساخته شد .حاال «دنیس ویلنوو» کارگردان کانادایی
فیلم جدید «تل ماسه» را به عنوان اقتباسی جدید از رمان پرفروش سال ۱۹۶۵ساخته است که «تیموتی شاالمی»« ،ربکا
فرگوسن» ،اسکار ایزاک» و «خاویر باردم» از جمله بازیگران مطرح ان هستند .این اولین قسمت از اقتباس سینمایی جدید
از رمان «تل ماسه» است که قرار است یک قسمت دیگر هم داشته باشد.
اخرین دوئل ( / )The Last Duelتاریخ اکران ۱۵ :اکتبر
درام تاریخی و «ریدلی اسکات» با عنوان «اخرین دوئل» بر اساس کتابی نوشته اریک َجگر» ساخته شده و درباره مردانی در
قرن ۱۴میالدی است که به انها دستور داده شده تا در جنگ جنگ تا پای جان مبارزه کنند« .مت دیمون»« ،ادام درایور»
و «جوید کومر» بازیگران این فیلم هستند.
ماموریت غیرممکن / )7 Mission: Impossible( ۷تاریخ اکران ۴ :نوامبر
«تام کروز» در این فیلم بار دیگر در نقش «اتان هانت» در تالش برای نجات جهان است .در این فیلم عالوه بر « کروز» ،
«ربکا فرگوسن»« ،نیکالس هولت»« ،هایلی اتول »« ،شیا ویگهام» « ،پام کلمنتیئف» و «هنری چرنی» نیز به ایفای نقش
می پردازند و «کریستوفر مک کوایر» که کارگردانی دو سری پیشین «ماموریت غیرممکن » یعنی «فال اوت » و «ملت یاغی»
را بر عهده داشت در هفتمین سری از فیلم های «ماموریت غیرممکن» نیز به عنوان نویسنده و کارگردان حضور خواهد
داشت« .ماموریت غیرممکن »۷قرار بود از تاریخ بیست وسوم جوالی سال ۲۰۲۱در سینماها اکران شود اما به سبب شیوع
ویروس کرونا و وقفه در فیلم برداری ،از ۴نوامبر ۲۰۲۱میهمان سینماهای جهان خواهد بود.
الویس (/)Elvisتاریخ اکران 5نوامبر
در فیلم زندگی نامه «الویس پرسلی» که «باز لورمن» ان را کارگردانی کرده« ،تام هنکس» و «استین باتلر» در نقش این
چهره نامدار موسیقی بازی کرده اند که روایتی است از به شهرت رسیدن «الویس پرسلی» .هنوز نام دقیق این اثر سینمایی
اعالم نشده است.
کوچه کابوس (/ )Nightmare Alleyتاریخ اکران :دسامبر
«گیرمو دل تورو» کارگردان برنده اسکار مکزیکی فیلم «کوچه کابوس» را بر اساس رمانی با همین نام نوشته «لیندسی
گرشام» ساخته و در این تریلر روانشاختی «کیت بالنشت» و «بردلی کوپر» دو بازیگر اصلی هستند« .ویلم دفو» و «رونی
مارا» نیز در این فیلم بازی کرده اند.
داستان وست ساید ( / )West Side Storyتاریخ اکران ۱۰ :دسامبر
هدف «استیون اسپیلبرگ» برای کارگردانی یک فیلم موزیکال باالخره محقق شد و او امسال نسخه سینمایی نمایش
کالسیک «داستان وست ساید» را به سینما می اورد .نمایش «داستان وست ساید» که برگرفته از نمایشنامه رومئو و ژولیت
اثر ویلیام شکسپیر است ،اولین بار در دهه ۱۹۵۰میالدی در تئاتر برادوی به روی صحنه رفته بود و روایتگر داستان تونی و
ماریا است که علی رغم دشمنی و رقابت میان دارو دسته های خیابانی انها در نیویورک ،عاشق هم می شوند« .رابرت وایز» در
سال ۱۹۶۱فیلمی بر اساس این نمایش ساخت که در ۱۰شاخه نامزد جایزه اسکار شد ،اما گفته می شود فیلم «اسپیلبرگ»
اقتباس وفادارنه تری به نمایش در مقایسه با ساخته «وایز» است .در فیلم جدید «اسپیلبرگ»« ،انسل انگورت» بازیگر اصلی
است و «ریتو مورنو» که در نسخه سال ۱۹۶۱این فیلم بازی کرده بود نیز حضور دارد.
مرد عنکبوتی / )3 Spider-Man( ۳تاریخ اکران ۱۷ :دسامبر
دنباله بدون عنوان Kمرد عنکبوتی :دور از خانه» سومین فیلم با حضور «تام هالند» در نقش اصلی است و گفته می شود
شخصیت های شریر داستان شامل دکتر اکتاپوس با بازی «توبی مک گوایر» و اکترو با بازی «جیمی فاکس» نقش های خود
را در این فیلم تکرار کرده اند.
ماتریکس / )4 The Matrix( ۴تاریخ اکران ۲۲ :دسامبر
جدیدترینقسمتازفیلمعلمی-تخیلیواکشن«ماتریکس»بهکارگردانی«لناواچوفسکی»وبانقش افرینیمجدد«کیانو
ریوز» در نقش اصلی ،از جمله پروژه های مهم سینمایی بود که تولید ان به سبب شیوع ویروس کرونا در سال گذشته متوقف
شده بود« .کری-ان ماس»« ،یحیی عبدالمتین»« ،نیل پاتریک هریس»« ،جسیکا هنویک» و «جاناتان گروف» از جمله
دیگربازیگراناینفیلمعلمیتخیلیهستند.
تراژدی مکبث ( / )The Tragedy of Macbethتاریخ اکران :اعالم نشده
«دنزل واشنگتن» در نقش اصلی فیلم جدید بر اساس نمایشنامه معروف «ویلیام شکسپیر» مقابل دوربین «جوئل کوئن»
به عنوان کارگردان رفته است و از جمله موارد استثنائی است که «اتان کوئن» برادرش را در امر کارگردانی همراهی نمی
کند« .فرانسیس مک دومند» در این فیلم در نقش لیدی مکبث بازی کرده و «برندون گلیسون» و «کری هاوکینگز» دیگر
بازیگرانانهستند.
دوقطبی را دامن می زنیم اما کار ملی می خواهیم؛
«شهید» سوپرمن نیست!
محمدمهدی عسگرپور همزمان با ایام نخستین سالگرد شهادت سردار حاج قاسم
سلیمانی ،درباره چالش های پرداختن به قهرمانان ملی در قالب درام و فیلم و سریال
به چهار محور مهم که در این سال ها به عنوان مانعی در راه ساخت اثار بوده است
اشاره و بیان کرد :نسبت تاریخ اولین محور در این نگاه است اینکه در جامعه ما یک
مشکل همیشه با تاریخ وجود داشته است و وقتی هم جامعه ای با تاریخ مشکل
داشته باشد ،دیروز و امروز و قبل و بعد از انقالب ندارد .وی اضافه کرد :این نگاه
در همه حوزه ها وجود دارد ،دولت ها را نگاه کنید .هر دولتی که بر سر کار می اید
می گوید یک ویرانه تحویل گرفته است .همیشه با دولت قبل و تاریخ قبل و نفر
قبل مشکل وجود دارد و این به یک پارادایم تبدیل می شود .جمله مشهوری هم
داریم که گفته می شود «فاتحان تاریخ را می نویسد» و گروهی که مسلط می شوند،
تاریخ قبل از خود را خودشان معموالً می نویسند .عسگرپور با شرح محور دیگری
به موضوع «دو قطبی شدن جامعه حال حاضر ایران» پرداخت و در این باره گفت:
نمی توان جامعه را به سمت دو قطبی شدن پیش ببریم و سر بزنگاه از مردم توقع
داشته باشیم که چرا نگاه ملی گرایانه و اعتقادی به موضوعات ندارند .ما در همه
مسائل نگاه قطبی داریم و مردم مجبور می شوند بین ۲قطب دست به انتخاب
بزنند .وی درباره تاثیر این دو قطبی سازی در سکوت نسبت به قهرمانان ملی هم
تصریح کرد :در همین مناســبت های ملی که پیش می اید خیلی از هنرمندان
به فردی مثل سردار سلیمانی ارادت دارند و حتی در اظهارنظرهایشان در سال
گذشته این ها را دیدیم .ولی این جریان دو قطبی باعث شده که ما فکر کنیم اگر
بگوییم بله در یک طرفیم و اگر بگوییم نه در طرف دیگر خط هستیم و خودی و
غیرخودی شکل می گیرد .کارگردان «قدمگاه» با تحلیل دیگر چالش های موجود
توضیح داد :من می توانم این سخنان را نگویم ولی اگر می خواهیم موشکافانه حرف
بزنیم باید به این مباحث هم بپردازیم .اگر این وضعیت شدت پیدا کند که ادم ها
باید دست به انتخاب بزنند و اگر با ما نیستند بر ما هستند ،اهالی فرهنگ به نوعی
«احتیاط» می رسند .البته این را نسبت به سردار سلیمانی نمی گویم چون ایشان
وضعیت روشــن تری دارند ولی اهالی فرهنگ و هنر نسبت به برخی دیگر باید
احتیاط کنند .به طور مثال خیلی از اقایان مسئول می پرسند که چرا هنرمندان
سر بزنگاه حضور فعالی ندارند؟ و یک دلیلش همین است که وضعیت شخصیت ها
در طول زمان فرق می کند .مث ًال شما می خواهید روی برخی از شخصیت های
تاریخ معاصر کار کنید که در دهه اول انقالب مهم بوده اند اما دو سال بعد مشخص
نیست ان شخصیت حتی در سینما قابل نمایش باشد .االن بعضی از خیابان های
ما به نام کسانی است که مساله جدی نسبت به انها وجود دارد؛ مث ًال مصدق و
کاشانی جزو شخصیت های مهم هستند که هنوز وضعیت روشنی نسبت به ان ها
وجود ندارد .وی اضافه کرد :این ها نکاتی است که هرکسی با ان ها مواجه می شود
فکر می کند با انبوهی از سوال و مساله روبه رو است و اینکه پاسخ تاریخ ،مخاطب،
مسئول و ...چگونه می توان داد و خیلی ها اساساً مایل نیستند وارد این حوزه ها
شوند .عسگرپور با اشاره به کمال گرایی نهادها به عنوان یک چالش فراگیر و جدی
در حوزه پرداختن به قهرمانان ملی عنوان کرد :بسیار پیش امده است که وقتی
می خواهید به شخصیتی در سریال یا سینما بپردازید تلویزیون یا نهادهایی که
قرار است حامی ان اثر باشند ،درخواست دارند همه امال و ارزوها و ایدئولوژی ها
تصویر شود و می بینید که توقعشان از یک شخصیت این است که چندین کار
انقالبی و ارمانی انجام دهد .حتی به جایی می رسید که می بینید شخصیت دارد
تحریف می شود و تمام ایده ال هایی که هالیوودی ها در سوپرمن شکل می دهند
می خواهند شما در قالب یک شهید تصویر کنید! کارگردان سریال «جراحت» با
تاکید بر اینکه پارامترهای بازدارنده در ساخت چنین اثاری خیلی زیاد است ،عنوان
کرد :یکی از مشکالت هم این است که ما مدیران «مسلط» خیلی کم داریم؛ یعنی
مدیرانی که چه در تلویزیون چه در نهادهای دیگر ،بخواهند چنین اثاری را بسازند،
به حوزه فرهنگ مسلط باشند ،ظرایف این حوزه را بدانند و به تبعات احتمالی اش
هم اگاه باشند و پای موضوع بایستد.
3
سه شنبـــــــــه 16دی ماه 1399سال سیزدهم شمــاره 1366
www.honarmandonline.ir
سینماولتوییزون
TV&CINEMA
اخبار
اکران «دیدن این فیلم جرم است» پس از دو سال بالتکلیفی
دیدن «این فیلم»
از ۱۷دی ماه دیگر جرم نیست!
فیلم سینمایی از چهارشنبه ۱۷دی ماه روی پرده سینماهای سراسر کشور
می رود .سرانجام فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» به کارگردانی
رضا زهتابچیان از چهارشــنبه ۱۷دی ماه روی پرده سینماهای سراسر
کشور می رود .فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» به تهیه کنندگی
محمدرضا شــفاه و کارگردانی رضا زهتابچیان پس از یک سال توقیف ،از
چهارشــنبه ۱۷دی ماه به طور همزمان در سینماهای ۱۹استان کشور
توسط موسسه پخش بهمن ســبز اکران می شود« .دیدن این فیلم جرم
است» با هنرنمایی امیر اقایی ،لیندا کیانی ،حسین پاکدل ،حمیدرضا پگاه،
محمود پاک نیت ،احسان امانی و مهدی زمین پرداز ،یک فیلم سیاسی است
که پس از نمایش در جشنواره فیلم فجر سی و هفتم به مدت یک سال به
محاق توقیف رفت .در استانه اکران فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم
است» از پوستر اصلی این فیلم نیز که توسط دانیال فرخ طراحی شده است،
رونماییشد.هماکنونسینماهایتمامیشهرهایباوضعیتزردبازگشایی
شده و سینماهای استان تهران ،فارس و مازندران نیز بالفاصله پس از بهبود
نسبی بیماری کرونا در این مناطق به جمع اکران فیلم «دیدن این فیلم جرم
است» اضافه خواهند شد.
به لطف کرونا ،چین پرفروش ترین
بازار سینمای جهان شد!
برای نخســتین بار در تاریخ سینما ،گیشه چین رسما از گیشه امریکای
شمالی پیشی گرفت و با رقم ۲میلیارد و ۷۰۰میلیون دالر پرفروش ترین
بازارسینمایجهانشد.دلیلسقوطروشناست،شیوعکرونااغلببازارهای
بزرگ سینمای جهان را گرفتار کرده است و در مجموع گیشه جهانی سینما
نســبت به سال ۲۰۱۹با افت ۷۰درصدی روبه رو شده است .در حالی که
میزان بلیت فروشی در امریکای شمالی (بزرگترین بازار سینمای جهان) در
سال ۲۰۱۹بیش از ۱۱میلیارد و ۴۰۰میلیون دالر بود ،سال ۲۰۲۰فقط
۲میلیارد و ۳۰۰میلیون دالر بلیت فروخته شد .این رقم پایین ترین عددی
است که در ۴۰سال گذشته در این بازار ثبت شده است .گیشه جهانی هم
وضع چندان بهتری ندارد و فروش ۱۲میلیارد دالری سال ۲۰۲۰در مقابل
فروش ۴۲میلیارد و ۵۰۰میلیون دالری سال ۲۰۱۹رقم ناچیزی است .در
این میان چین نسبت به سایر کشورها وضع بهتری دارد و در سال ۲۰۲۰
برای نخستین بار پرفروش ترین بازار سینمای جهان شد .رقم بلیت فروشی
در گیشه سینمای چین در سال ۲۰۲۰از ۲میلیارد و ۷۰۰میلیون دالر
بیشتر شد .البته بازار سینمای چین هم در سال ۲۰۲۰بسیار کوچک تر شده
است .فروش گیشه سینمای این کشور در سال ۲۰۱۹به بیش از ۹میلیارد
دالر رسیده بود .در همین حال عنوان پرفروش ترین فیلم سال ۲۰۲۰هم
به فیلمی چینی به نام «هشت صد» با فروش ۴۴۰میلیون دالری رسید.
در شرایط عادی معموال این عنوان به یک فیلم پرهزینه هالیوودی می رسید.
در سال ۲۰۲۰عنوان پرفروش ترین فیلم هالیوودی سینما به «پسران بد ،تا
ابد» با فروش ۴۱۳میلیون دالری رسید.
ماندانا سوری
در بیمارستان بستری شد
سال گذشته بود که انتشار گزارشی درباره وضعیت سالمتی ماندانا سوری و
لزوم کمک مالی برای درمان او سر و صدای زیادی به پا کرد و خیلی ها وعده
کمک و همراهی با این بازیگر جهت درمانش را دادند .حاال با گذشــت یک
سال نه تنها بسیاری از وعده ها عملی نشده ،بلکه حتی صندوق اعتباری هنر او
را بیمه هم نکرده! در صفحه شخصی این بازیگر امده«:جا داره در اینجا از تک
تک دوستانی که در مورد ایشون قضاوت می کردند همچنان در حال قضاوت
ایشون هستند ،دوســتانی که دارایی و روح و روان ایشون رو به تاراج بردند
تشکر کنیم ....امیدوارم خداوند بهشون اگاهی الزم رو بدهد ...علی الخصوص
از دوستان مرکز بیمه هنرمندان «صندوق اعتباری هنر» که یکسال است
خانم سوری را مضحکه کرده اند و همچنان ایشون رو بیمه نکردند .که همین
مورد یکی از دالیلیست که با اینکه دوستان و همکاران و هموطنان بر خالف
میل خانم سوری به ایشون لطف کردند و ایشون شرمنده هموطنانشون شده
اند؛اما نشد که به صورت مداوم بطور ازاد و غیر بیمه ای (بخاطر مبلغ زیاد
داروها) دارو تهیه کنند» اخرین اخبار از وضعیت ماندانا سوری این است که
وی به علت تشدید بیماری اش در بیمارستان بستری شده .طی سال گذشته
چند پروژه به او قول همکاری دادند اما حرف شان عملی نشده و این بازیگر
همچنان با مشکالت زیادی در کنار بیماری اش مواجه است. صفحه 3
چالش ساخت برنامه های طنز در گفتگو با علیرضا جاویدنیا:
HONARMAND INTERNATIONAL NEWSPAPER
شماره • 1366سه شنبه 16دی ماه • 1399سال سیزدهم • 4صفـــحه
صاحب امتیاز :شـرکت جهان سبز
مـدیر عامـــل :حسـین احـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :گل اذین
سازمان اگهی ها88311361 - 88311353 :
نشانى :تهران ،خیابان مطهری ،بعد از خیابان سلیمان خاطر
خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489 - 88301986 :
توزیع :نشرگستر امروز
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
http://honarmandonline.ir/?p=6049
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری
سیستم مدیریت کیفیت
ISO 10004:2012
ISO 9001 : 2008
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
www.honarmandonline.ir
اوقات شرعی
به وقت تهران
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فردا
12:00
16:52
17:13
05:37
07:07
گنج سخن
امام حسین علیه السالم :
هر کس فکرش به جایى نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود،
کلیدشمداراست.
بحاراالنوار ،ج ،75ص128
پندبزرگان
مایه خوشبختی انسانیت است
که هر انسانی فقط انی هست که هست.
فرناندوپسوا
حافظانه
صبحدم مرغ چمن با گل نوخاسته گفت
ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت
گل بخندید که از راست نرنجیم ولی
هیچ عاشق سخن سخت به معشوق نگفت
ارشیو تلویزیون نشتی دارد!
خنداندن مردم
در این شرایط اقتصادی مشکل است!
علیرضا جاویدنیا از هنرمندان «صبح جمعه با شــما» و «جمعه ایرانی» مدتی اســت که از رادیو
دور است و این روزهای کرونایی را به دلیل مشکالت قلبی در منزل می گذراند .او درباره ساخت
برنامه های طنز در این شرایط ،معتقد است که خنداندن مردم کمی مشکل شده است .جاویدنیا
با بیان اینکه مدت زیادی اســت که با برنامه «صبح جمعه با شــما» همکاری ندارد ،درباره علت
این دوری ،توضیح داد :به دلیل مشــکالت قلبی و همچنین مشکالت دیگر خیلی وقت است که
با برنامه صبح جمعه همکاری ندارم اما در شــب یلدا بنا بر دســتور معاونت صدا ،تک برنامه ای
داشــتیم که رفتیم و با صلوات برگشــتیم .وی ادامه داد :به دلیل مشکالت قلبی که در سال ۹۷
برایم پیش امد تقریبا ســر کار نرفتم .یک مدت رفتم ولی باز دوباره مشــکالت دیگری داشــتم.
من هم مثل مردم در خانه هســتم و پروتکل هــا را رعایت می کنم .فعال کار خاصی ندارم و اگر
پیش امده ،در همین برنامه اخیری که حضور داشــتم از مردم درخواست کردم که مراعات کنند
و خســتگی را از دوش تیم پزشــکی و پرســتاران عزیزمان کم کنند اما برای خودم متاسفم که
نتوانستم مثمر ثمر باشم .این هنرمند در پاسخ به این پرسش که ایا با بهتر شدن وضعیت کرونا
برای ادامه کار به رادیو بازمی گردد؟ توضیح داد :طبیعتا بله؛ وقتی مشکالتی نباشد کار حرفه ای
ام را انجام می دهم .اما به هر حال به دلیل کرونا و شرایط بیماری که دارم بر لبه تیغ هستم .به
همین دلیل مســئوالن نســبت به من لطف داشتند و به من گفتند که در منزل بمانم .این لطف
بزرگی اســت و من هم رعایت می کنم .یک مقــدار تصمیم خودم بود ،کمی هم مدیران به دلیل
مشکالتی که داشتم این استثنا را بر من قائل شدند تا مدتی همکاری نداشته باشم .وی با اشاره
به وظیفه هنرمندان در قبال شــاد کردن مردم در شــرایط کرونا توضیح داد :در این شرایط کار
را نگه دارند اما مردم خســته هستند
هنرمندان این است که مردم
خســتگی از تن مردم بیرون بردن
و با دو تا لطیفه و نمایش،
خب گروه برنامه ساز صبح جمعه
کمی مشــکل اســت؛ اما
و امیدواریم مورد قبول باشــد و
کار خودشــان را می کنند
جاویدنیا در پایــان درباره اینده
همه مورد قبول باشــیم.
جمعه با شــما» که در این ســال
برنامه نوستالژیک «صبح
مختلفی تولید و پخش شــده است،
ها با تیــم های
توضیح داد :همه چیز به مسووالنی که
روی کار می ایند ،برمی گردد .به هرحال
انتخابات را در پیش داریم ،مسووالنی می
روند و مســووالن دیگری می ایند اما
پیش بینی مشکل است .قطعاً اتفاقات
خوبی خواهد افتــاد .ولی دعای ما
حاال باید این باشــد که این ویروس
کنه که بــه جان همه مــردم دنیا
افتاده است شرش کم شود و اتفاقات
بهتری رخ دهــد .فعال همه چیز
در گرو کروناست؛ از اقتصاد و
سیاست گرفته تا برنامه های
مختلف .نه در کشــور ما بلکه
در همه دنیــا وضعیت همین
گونه است.
کارگردان مســتند «محســن ژاپنی» ،درخواســت دارد تا ارشــیوهای مهم مثل روایت فتح یا
تلویزیون ،درهای شان را به روی پژوهشگران باز کنند .او تاکید می کند در حالی که برای دسترسی
مستندسازان به ارشیو تلویزیون ،سخت گیری می شود ،در مقابل ،یک باره بخش عمده ارشیو ،ان
و ِر اب و از رسانه های خارج از کشور سر در می اورد که معلوم است یک جایی نشتی دارد .مستند
«محسن ژاپنی» به کارگردانی وحید فرجی ،فیلمی است که جایزه ویژه بخش شهید اوینی را در
چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت به دســت اورد و در جشنواره فیلم فجر امسال هم پذیرفته
شده است .این مستند ۷۲دقیقه ای ،درباره گروهی از غواصان ایرانی است که در عملیات کربالی
۴اســیر شدند و در بین ان ها رزمنده ای بود که فرماندهان ارتش عراق را گیج کرد ،چرا که فکر
می کردند یک شهروند ژاپن یا کره را اسیر کرده اند؛ او کسی نبود جز محسن میرزایی از مهاجران
افغان ســاکن ایران که داوطلبانه به جنگ رفته بود .در «محســن ژاپنــی» ،تصاویر ،عکس ها و
فیلم هایی از برنامه «روایت فتح» و تلویزیون عراق وجود دارد که وجه مســتند کار پر رنگ کرده
اســت .کارگردان فیلم در این باره می گوید« :حضور محســن ژاپنی در فیلم های عملیات والفجر
هشــت و کربالی چهار ،بسیار به ما کمک کرد .به ویژه تصاویری که از تلویزیون عراق در هنگام
اســارت او همرزمانش پیدا کردیم ».محسن فرجی توضیح می دهد« :من در چند سال اخیر سه
مجموعه تاریخی ساخته ام که کامال وابسته به ارشیو بوده است؛ یکی «روزهای ازادی» که مربوط
به دخالت نیروهای امریکا در جهان است ،دیگری «پسران ال سعود» که درباره این خاندان است
و ســومین فیلم هم که در مرحله تدوین دارم ،مربوط به جنگ هایی است که اسرائیل در منطقه
به وجود اورده است .برای همین درک می کنم این تصاویر و اسناد ارشیوی چقدر مهم هستند».
او ادامــه می دهد« :نهادها و مراکــز فرهنگی فعال در این حوزه ها ،باید جدی تر در این زمینه کار
کنند .خیلی از اسناد در همین ایران است که باید جمع اوری و نگهداری و در دسترس قرار بگیرد.
برای نمونه ،از عکس های یادگاری رزمندگان در جبهه ها هم نباید غفلت کرد .باید وقت گذاشــته
شود و به این ادم ها مراجعه و خاطرات شفاهی ،عکس ها و حتی نامه های مربوط به جنگ را جمع
کرد؛ این ها گنجینه تاریخی کشــور است و نباید دست کم گرفت ».این کارگردان در پایان تاکید
می کند« :در کنارش ،ارشــیوهای مهم و ملی ما مثل روایت فتح یا تلویزیون ،باید درهای شان را
باز و دسترســی پژوهشگران را اسان کنند .در رابطه با تلویزیون ،بسیاری وقت ها برای دسترسی
ما به ارشیو ،سخت گیری می شود و در مقابل ،یک باره می بینی کل ارشیو رفته ان و ِر اب و سر از
تلویزیون های خارج از کشور در اورده است .معلوم است این یک جایی نشتی دارد».
چراسلبریتی هاتا1400باروحانینماندند؟
«حمایت سلبریتی ها از نامزدهای انتخابات ممنوع شود» عنوان پویشی است که با امضای 932کاربر
در سامانه فارس من ثبت شده و امضاکنندگان خواهان پیگیری موضوع محدود شدن فعالیت سلبریتی
ها از نامزدهای انتخاباتی شده اند .در توضیح این پویش نوشته شده است« :برای برگزاری یک انتخابات
عاقالنه و مدبرانه و انتخاب شخصی بر اساس تحلیل ها ،لزوم ممنوعیت و برخورد جدی حتی در حد
اشاره به یک کاندیدای ریاست جمهوری توسط سلبریتی ها وجود دارد ،باید برخورد قاطع شود چنانچه
که بازدارنده باشد و هیچ سلبریتی جرات تخلف نداشته باشد و اذهان مردم را با بازیگری و موسیقی
فریب ندهند» .پیگیری این مطالبه از دو جهت قابل تشریح است اول وجه قانونی چنین محدودیتی
است که قاعدتا نه تنها به صورت عرفی با اصول ازادی های فردی و اجتماعی در تضاد است بلکه قوانین
فعلی تبلیغات انتخاباتی هم بر ان صحه نمی گذارد .همچنین در اصالح قانون انتخابات که در مجلس
دنبال می شود نیز این محدودیت در نظر گرفته نشده است اما وجه دوم اسیب هایی است که ورود
سلبریتی ها در سال های گذشته به انتخابات برای کشور و مردم به همراه داشته است؛ سلبریتی هایی
که تمام قد برای هدایت جامعه به یکسو وارد میدان شدند اما پای انتخاب خود هم نایستادند .در قوانین
کنونی جمهوری اسالمی ایران منابعی که بتوان از انها چارچوبی حقوقی برای تبلیغات انتخاباتی ترسیم
کرد ،مواد 62تا 77فصل ششم قانون انتخابات ریاست جمهوری است .دستورالعمل تبلیغات انتخابات
ریاست جمهوری که به نوعی قانون انتخابات را تشریح می کند و بخش هایی از ایین نامه اجرایی قانون
انتخابات ریاست جمهوری است ،چهار قاعده را برای تبلیغات در نظر می گیرد که عبارتند از :ایجاد فضای
مناسب برای نامزدها و احزاب انها در جهت معرفی خود و برنامه هایشان ،برابری نسبی در برخورداری از
امکانات تبلیغی و ایجاد فرصتهای برابر به وسیله دولت ،پرهیز از تضییع حقوق شهروندان اعم از نامزدها
و یا رای دهندگان عادی در اثر فعالیتهای تبلیغاتی و جلوگیری از اسراف و تبذیر و ممانعت از ایجاد
زمینه وابستگی نامزدها و احزاب به باندهای ذی نفوذ مالی یا قدرت های خارجی .بنابراین قانون درباره
حمایت اشخاص و گرو ه ها از نامزدهای انتخاباتی ،محدودیت و ممنوعیتی ندارد و در فقدان احزاب قوی
و محبوب و نظام حزبی مسئولیتی هم بر عهده حامی یک کاندیدای خاص بعد از انتخابات وجود ندارد؛
یعنی قانونا مسئولیت این انتخاب و تبلیغ برای انتخاب بر عهده کسی نیست .حاال که قانون ،محدودیتی
برای فعالیتهای انتخاباتی سلبریتی ها تعیین نکرده؛ باید به سراغ عرف ،اخالق ،فرهنگ و نخبگان رفت؛
واقعا راه چاره چیست؟ سلبریتی هایی که برای مثال انتخابات ریاست جمهوری 96با هشتگ «تا1400
با روحانی» را داغ کرده بودند چرا خودشان تا 1400با روحانی نماندند و در میانه راه تواب شدند؟ برای
انکه به راهکاری برای حل این معضل برسیم مختصری بر مفهوم سلبریتی ،فرهنگ و کارکردهای ان
خواهیم داشت :سلبریتی در تعریف اکادمیک ان فرد مشهوری با برخورداری از چند ویژگی خاص از
جمله برخورداری از یک وجهه عمومی ،دستاوردهای عمومی ،مورد توجه رسانه ها بودن ،تالش برای
کسب شهرت ان هم شهرتی که واجد ارزش تجاری است تعبیر میشود و اساسا واژه ای است که با
فرهنگ غرب گره خورده و شکل مدرن شده شهرت است .فرهنگ سلبریتی همگونی زیادی با ارزش ها
و هنجارهای فرهنگ غربی از جمله فردمحوری ،لذت گرایی ،دین گریزی ،نفع گرایی ،خودخواهی و
حتی اقتصاد بازار ازاد و مصرف گرایی دارد .زیاد هم نمی خواهیم راه دوری برویم در همین انتخابات
اخیر امریکا نمود این هماهنگی در فرهنگ سلبریتی و فرهنگ غربی را در رفتار سلبریتی های امریکا
دیدیم جایی که تعداد قابل توجهی از چهره های مشهور هالیوود برای ترغیب مردم امریکا برای شرکت
در انتخابات ریاست جمهوری ،جلوی دوربین خود را برهنه کردند و به اغواگری جنسی پرداختند .انها
در ابتدای پست خود نوشتند :ما پیامی بسیار مهم برای شما رای دهندگان داریم ،ما می خواهیم برای
شما برهنه شویم! هالیوود ریپورتر در گزارشی درباره تالشهای سیاسی سلبریتی های هالیوودی در
انتخابات امریکا نوشت :سلبریتی ها از «تله عطش» ( )thirst trapپست های اینستاگرام گرفته تا
تبلیغات سیاسی حاوی برهنگی و افراط و تفریط ،همه را برای تشویق به رای دادن در این انتخابات اغوا
می کنند .البته عریان شدن گرچه بسیار مذموم است اما به هر حال در فرهنگ غرب به ویژه در سال
های اخیر بسیار مشهود بوده و تعارضی با ان ندارد با این همه در مواردی که انحرافات و کژروی رفتاری
از سوی سلبریتی ها دیده می شود از جمله در موارد سوءاستفاده جنسی از کودکان و مواردی از این
دست با واسطه گری فعاالن مدنی و سازمان های مردم نهاد این رفتارها بعضا تعدیل می شود .حاال
فرض کنید در جامعه ما رفتاری از سلبریتی ها جامعه را به سمت مخاطره امیزی هدایت کند؛ در اینجا
چه کسی جلوی انها خواهد ایستاد؟ در دو دهه اخیر ما بیشتر نام سلبریتی ها را شنیدیم ،عنوانی که
نه به دلیل ویژگی های غیر متعارف و عجیب و خاص به این افراد اطالق شده بلکه پیوندهای متعارف
و غیرمتعارف انها با رسانه ها و شبکه های اجتماعی انها را در این جایگاه قرار داده است؛ ادم هایی که
فقط در سایه تبلیغات رسانه های به شهرت رسیدند و در تمام شئون اجتماعی و سیاسی هم ورود پیدا
کردند .در این میان در انتخابات دو دهه اخیر بیش از انکه احزاب سیاسی جریان سازی کنند ،جریان
اصالح طلب روی جذب ارا از سوی سلبریتی ها حساب کرد .البته برخی ویژگی های خاص جامعه ما،
از جمله فقدان احزاب سیاسی ریشه دار و محبوب در جامعه ،فاصله گرفتن نخبگان از توده مردم و عدم
فعالیت چهره های علمی در رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی موجب شد تا به جای فراهم شدن
نقد عملکرد روی موضع و حرف های سطحی سلبریتی ها برای جذب رای حساب شود .سلبریتی ها
به ویژه سینماگران در دو دهه گذشته ،بازوی تبلیغاتی طیف اصالح طلب در انتخابات بوده اند؛ حافظه
تاریخی مان هر چقدر هم کوتاه باشد ،سال 96را فراموش نمی کنیم؛ زمانی که فهرست بلند باالیی
از سینماگران تمام قد از کاندیداتوری حسن روحانی در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری
حمایت کردند و یکپارچه شعار تا 1400با روحانی را با سربند و شال و لباس و حتی ارایش بنفش رنگ
به نمایش گذاشتند .اما ماجرا از انجا داغ تر شد که در شرایط جدید رسانه ها و تعاملی شدن ارتباطات
در شــبکه های اجتماعی حاال سلبریتی ها باید پاسخگوی انتخاب خود باشند و در قبال مشکالت
عدیده معیشتی ،بیکاری ،تورم و ...مخاطبان همین سلبریتی ها از انها می پرسیدند پس ان وعده ها
چه شد؟ حاال نه تنها سلبریتی ها برای جامعه هزینه ایجاد کرده بودند چرا که انها را به سمت انتخابی
هدایت کرده بودند که دیگر رضایتی از ان نداشتند بلکه این شرایط برای خود انها هم هزینه بر شد و
باید تکلیف خود را روشن می کردند و نمی توانستند بی سر و صدا تا 1400با انتخاب خود باقی بمانند.
حاال سلبریتی ها که در ایام انتخابات کارکرد حزبی داشتند ،در حالی باید پاسخگوی فعالیت سیاسی
خود باشند که سواد سیاسی ندارند؛ انها در قامت کنشگر سیاسی وارد میدان شده بودند اما هم خود و
هم مردم را به دردسر انداختند .هنوز یک سال از پویش عریض و طویل حمایت هنرمندان از روحانی
نگذشته بود که یکی یکی هنرمندان از انتخاب خود ابراز پشیمانی کردند؛ از حمید فرخ نژاد گرفته تا رضا
رشیدپور ،سیروان خسروی ،مهدی فخی مزاده ،نوید محمدزاده ،مهدی پاکدل و علی کریمی و ...حتی از
جانب اصالح طلبان هم رانده شدند و حتی تاثیرگذاری انان بر انتخابات انکار شد .در این مورد محمدعلی
ابطحی رئیس دفتر رئیس دولت اصالحات در گفت و گویی خاطرنشان کرد...« :این گروه [سلبریتی ها]
در دوران انتخابات تالش هایی کرده اند و حرف هایشان نیز در حد خودشان موثر بوده است؛ اما این
طور نیست که سلبریتی ها قادر باشند جهت جامعه را تعیین کنند ...با توجه به اینکه سلبریتی ها در
انتخابات از هر دو جریان سیاسی حمایت کردند ،معتقد هستم که حضورها هرچند می تواند تاثیرهای
کمرنگی داشته باشد ،به معنای ان نیست که قادر به جابجایی رای هستند». صفحه 4