روزنامه هنرمند شماره 1348
روزنامه هنرمند شماره 1348
هنرمند را در «مگ لند» و «جار» ورق بزنید www.magland.ir
شنبه 22اذرماه 1399سال سیزدهم شماره 4 1348صفـــحه 2500تومـان ISSN 2008-0816
www.jaaar.com
واکنش به شعر خوانی رئیس جمهور ترکیه
که ترند تو ییتر شد؛
#اردوغان_ غلط_ کرد
بعد از گذشت 10ماه
از تجربه برگزاری کنســرت های انالین
حاشیه ها ادامه دارد...
به بهانه روز جهانی کودک و تلویزیون
در گفتگو با «خاله شادونه»
تکلیف صداوسیما
باکودکانمشخصنیست!
«جان عشاق» یادمان خسرو اواز ایران انالین برگزار شد؛
پدیده ای به نام شجریان!
حذفساراونیکاساخت«پایتخت»7راعلنیکرد
«پایتخت»نوروز 1400میاید
رادیووتلویزیون3.
RADIO&TV
فرهنگ و هنرART & CULTURE 4.
بهبهانهدرگذشتاستاد«احمدعلیراغب»
مرد هزار اهنگ
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2 .
درباره پیامدهایتبلیغات ازاردهنده اینروزهایتلویز یون
بازی با روان مردم!
جایگزینیبرایروزبهحصاری
نقشاول«بچهمهندس»۴
جلویدوربینرفت
رادیووتلویزیون3.
RADIO&TV
باانتشاریکاطالعیهصورتگرفت؛
اتحادیهتهیهکنندگانسینماازبرگزاری
جشنوارهفجرحمایتکرد
رادیووتلویز یون3.
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
RADIO&TV
مجیدمجیدی:
مخالف سینمای امریکا نیستم
با هالیوود مخالفم
رادیووتلویز یون3.
RADIO&TV صفحه 1
2
دربارهپیامدهایتبلیغاتازاردهندهوبی کیفیتاینروزهایتلویزیون
شنبـــــــــه 22اذر ماه 1399سال سیزدهم شمــاره 1348
بازیباروان مردم!
www.honarmandonline.ir
& ART
CULTURE
فرهنگ و هنر
اخبار
با انتشار یک اطالعیه صورت گرفت؛
اتحادیه تهیه کنندگان سینما از
برگزاری جشنواره فجر حمایت کرد
اتحادیه تهیه کنندگان ســینمای ایران با انتشار اطالعیه ای
حمایت خود را از برگزاری جشنواره فیلم فجر اعالم کرد.
در متن این اطالعیه امده است:
«ســینمای ایران طی ســالهای اخیر از بحران های خسارت
بار متعددی عبور کرده و به همت اصحاب و یارانش ســالم و
سربلند به حیات خود ادامه داده است.
اکنون که شیوع گســترده و جهانی کرونا ،صنعت سینمای
ایران را نیز مانند سایر کشورهای دنیا دچار اسیب های جدی
و اجتناب ناپذیر کرده ،هر نشــانهای از اعالم حیات ســینما
ی ان برای اســتقبال از اینــد ه ای بهتر ،باید مغتنم
و امادگ
شمرده شود.
بی تردید یکــی از عالئم بارز اعالم حیات ســینمای ایران،
برگزاری جشنواره مهم فجر با حفظ تدابیر الزم خواهد بود.
امروزه دیگر بر کســی پوشیده نیست که جشنواره فیلم فجر،
از مهم ترین رویدادهای فرهنگی -هنری کشور است که تاثیر
برگزاری ان بر افکار عمومی جامعه ،به ســادگی قابل انکار یا
کتمان نیست.
شــاید تعطیلی این رویــداد مهم و بی نظیر ،اســان ترین و
ب ترین راه برای کســانی باشد که یا توان استقامت در
مطلو
بحران ندارند و یا اساسا نسبت به تعطیلی همه جانبه سینمای
ایران نگرانی الزم را ندارند؛ اما نباید فراموش کرد که سینمای
ی تواند ،هوشــمندانه ،از هر اتفاقی برای رســیدن به
ایران م
روزهــای بهتر ،بهره برد و قابلیــت و مقاومت الزم برای انکه
همچنان مهمترین رویداد فرهنگی کشور باقی بماند را دارد.
بــر این باوریم که برگزاری جشــنواره فیلم فجر در شــرایط
کنونی ،با همفکری و همدلی دســت اندرکاران ،به تجربه ای
تــازه و ارزنده در تاریخ ســینمای ایران بدل خواهد شــد تا
دوستانش شاد و دشمنانش را مایوس سازد.
جشــنواره فیلم فجر حتما مــیتواند همچون بســیاری از
جشنواره های اخیر جهانی مانند لوکارنو ،تورنتو ،لندن ،اَنسی
به شــیوهای جدید و منعطف با شرایط موعد برگزاری ،اعم از
مجازی ،فیزیکی ،ترکیبی برگزار شود و به همه عالقمندانش
نشان دهد که گرم ترین و روشن ترین اتشها را زیر خاکستر
کرونا ،برای اینده ذخیره دارد».
به بهانه درگذشت استاد «احمدعلی راغب»
مرد هزار اهنگ
احمدعلی راغب ،اهنگساز ســرودهای «خجسته باد این پیروزی»،
«امریکا ننگ به نیرنگ تو» و «هم شاگردی سالم» در سن ۷۶سالگی بر
اثر بیماری دار فانی را وداع گفت .احمدعلی راغب اهنگساز پیشکسوت
ک دوره بیماری درگذشت.
بامداد چهارشنبه ۱۹،اذر ماه بعد از تحمل ی
احمدعلی راغب ســال ۱۳۲۳در بندرانزلی متولد شد .او با تشویق و
اموزش های والدین فراگیری موسیقی و همچنین نواختن تار قفقازی
را اغاز کرد .او نزد علی اکبر ســرخوش به فراگیری دوره تکمیلی تار
پرداخت و نوازندگی عود را به صورت خود اموز فرا گرفت .در این دوران
اهنگ های محلی زیادی ساخت که با صدای خواننده های گیالن اجرا
و پخش شد .در ســال ۱۳۴۵از او دعوت شد که در ارکستر رادیو و
تلویزیون گیالن نیز همکاری کند .احمدعلی راغب در سال ۱۳۴۹به
تهران مهاجرت کرد و پس از مدتی ،در سال ۱۳۵۰با قبولی در ازمون
هنری شورای موسیقی رادیو ،به عنوان نوازنده عود در ارکستر سازهای
ملی رادیو زیر نظر مهدی مفتاح و بعدها ،همایون خرم ،مشغول به کار
شد و اهنگ هایی نیز برای خوانندگان ان روزگار ساخت .حضور در
محضر هنرمندانی همچون جلیل شهناز ،فرهنگ شریف ،علی اکبر
سرخوش ،همایون خرم ،علی تجویدی ،جواد معروفی و همکاری با
این استادان ،تجربیات ارزشمندی را برای او به همراه داشت .راغب در
همین زمان ،همراه با گروه های هنری و خوانندگان مشهور و سرشناس
ان روزگار ،مسافرت های زیادی به خارج از ایران جهت معرفی و اجرای
موسیقی ایرانی داشت .او در این دوران برای جمع اوری فرهنگ عامه
ایرانیان با انجوی شیرازی همکاری داشت .راغب بعد از پیروزی انقالب
در زمینه ســاخت موســیقی های انقالبی فعالیت کرد و در ادامه با
شروع جنگ تحمیلی ،روی اثار شاعران بزرگی چون حمید سبزواری
دست به ساخت اهنگ ها و سرودهایی ماندگار زد« .خجسته باد این
پیروزی» »،بانگ ازادی»« ،شهید مطهر»« ،امریکا ننگ به نیرنگ تو»،
«مدرســه ها وا شده»« ،هم شاگردی سالم» ،و ...از جمله اثار اوست.
همچنین اولین البوم موســیقی پاپ پس از انقالب با عنوان «رقص
گل ها» و قطعاتی مانند «گل می روید به باغ» یا «بیا به امداد ناتوانان»
و ...هم از دیگر اثار این اهنگساز انقالب هستند.
یک تبلیغ تلویزیونی ،شــبانه روز مخاطبان را تســخیر کرده است .جدا از اینکه این
اگهی چقدر درامدزایی برای صداوســیما دارد ،باید توجه داشت که بازی کردن یک
رسانه عمومی با روان مخاطبان ،ان هم در این روزهای سخت ،کاری نسنجیده و دور
از اخالق است .با وجود گسترش فناوری و مدرنیته شدن دنیای امروز ،همچنان برخی
معتقدند تبلیغات تلویزیونی در میان گونه های تبلیغاتی و برای مخاطب عام بیشترین
اثرگذاری را دارد .فراگیری و در دســترس بودن تلویزیون ،پیامدهای این رسانه را در
اثربخشی تبلیغات دو چندان کرده است .بویژه زمانی که این تبلیغات پیش یا همزمان
با پخش برنامه یا سریالی پرطرفدار در تلویزیون پخش شود .اما از انجا که دسترسی
به شبکه های تلویزیونی خارجی و شبکه های گوناگون مجازی ،بسیار اسان و همه گیر
شده است باید به تناســب این اتفاق ،کیفیت و جاذبه های بصری محتوای تبلیغاتی
رســانه ملی را افزایش داد ،از تکنیک های قدیمی و تکراری صرف نظر کرد و با ارائه
تبلیغاتی ســاده ،روان ،خالق و مخاطب پسند عمل کرد .اتفاقی که امروزه به ندرت در
میان برخی از تبلیغات تلویزیونی شــاهدیم و برعکس شاهد تبلیغاتی خسته کننده،
ازاردهنده و غیر واقعی هستیم.مریم ســلیمی دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر
رسانه درباره پیامدهای تبلیغات ازاردهنده و بی کیفیت این روزهای تلویزیون بود.
تبلیغات از استراتژی تبلیغاتی و بازاریابی مناسب پیروی نمی کنند
برخی از تبلیغات تلویزیون با تکــرار پیاپی نه تنها مخاطب را جذب نمی کنند
بلکه ضد مخاطب می شوند و به گونه ای عمل می کنند که گویی تلویزیون فقط به
فکر درامد و سود خود است .این روالی که طی می شود چه تاثیراتی بر تلویزیون
و مخاطبان ان دارد؟
تکرارهای بیش از اندازه و مالل اور هر تبلیغی ان هم بدون تغییر محتوا و عناصر می تواند تبلیغ
مربوطــه را بــه یک ضد تبلیغ تبدیل کرده و کاال و خدمات مــورد تبلیغ را منزجرکننده کند و
احتمال خرید را کاهش دهد .حتی درخصوص احســاس مخاطب به رسانه مربوطه نیز اثر منفی
بگذارد .در زمان برنامه ریزی برای تبلیغ باید به بحث هایی همچون نوع رســانه ،ســطح پوشش،
فراوانی رویت پیام ،شــیوه تاثیر ،زمان بندی ،مخاطب و ...توجه شــود و با لحاظ همین نکات به
پخش و انتشار یک تبلیغ و میزان تکرار ان اقدام شود.
به قول دکتر یونس شکرخواه ،در حوزه تولید و انتشار محتوا ،دسترسی و انتقال هرگز به معنای
اثرگذاری نیســت .از انجا که اثار تبلیغاتی ،گونه ای از انواع محتوا هستند ،الزم است بین تکرار
و میزان اثربخشــی یک تبلیغ رابطه معقول و منطقی وجود داشــته باشد زیرا تکرار بیش از حد
ان تبلیغ ،می تواند به نگرش منفی و احســاس ناخوشــایند از ان منجر شود .متخصصان حوزه
تبلیغات برای جلوگیری از این احساس تالش می کنند تا مجموعه ای از تبلیغات مرتبط و به هم
وابسته و زنجیره ای را به طور منسجم تهیه و عرضه کنند .بیشتر تبلیغات از استراتژی تبلیغاتی و
بازاریابی مناسب پیروی نمی کنند و عاری از خالقیت بوده و گاهی با تقلید از نمونه های غیربومی
تهیه و تولید می شــوند .در بیشــتر مراحل تهیه و تولید اثار تبلیغاتی نظرات شخصی ،سلیقه ای
و غیرکارشناسی ســفارش دهنده نقش دارد .در کنار این مشــکالت ،بودجه اختصاصی به اثار
تبلیغاتی هم شــرایط خلق یک اثر تبلیغاتی اســتاندارد را فراهم نمی کند .به طوری که نقدهای
بســیاری را از نظر محتوا ،فرم ،ایده پردازی و خالقیت ،کیفیت اجرا ،موسیقی ،نریشن ،جلوه های
ویژه ،تدوین و ...متوجه اثر مربوطه می کند
.بســیاری از سازمان ها با روش استعالم گیری و انتخاب کانون یا شرکت سازنده اثار تبلیغاتی با
حداقل قیمت ،بیش از پیش بر کیفیت اثر تاثیر منفی می گذارند .مشــکالت ســاختاری تهیه و
تولید این اثار از جمله ســواد تبلیغاتی و بصری سفارش دهنده ،ایده و سناریوی گاهی نامناسب
اثار تبلیغاتی ،شــیوه و فرایند نادرســت ســفارش ،محدودیت های بودجه ای سازمان یا شرکت
مربوطه ،عدم نیازســنجی و شــناخت دقیق بازار و مخاطب هدف ،عدم نظارت بر کیفیت اثر و
بازخوردگیری مناسب از ان ،سبک زندگی غیرهمخوان ان با زندگی مخاطبان ،عدم نظارت های
کافی و حرفه ای از سوی رسانه ها پخش و منتشرکننده اثار تبلیغاتی ،در کنار مشکالت محتوایی
و ...و در نهایت تکرار بیش از حد اثار مربوطه ،مخاطب را از اگهی مربوطه دلزده می کند.
جریان سازی برای نقد در رسانه ها
نقد نکردن و ناامیدی متخصصان از اثرگذاری نقد اثار تبلیغاتی به ویژه در تلویزیون ،شــرایط بد
کنونی را درخصوص وضعیت اگهی های تبلیغاتی رقم زده است .به ویژه انکه در شرایط کرونایی
بسیاری از کسب وکارها و بنگاه ها و ...دچار صدمات اقتصادی و مالی شده اند و این نکته بر کیفیت
تولید ،عرضه ،پذیرش ،پخش و انتشــار اثار از سوی رسانه ها اثر بیشتری گذاشته است .از زمانی
که مجوز حضور ســلبریتی ها از جمله هنرمندان به عرصه های تبلیغاتی صادر شــد ،بسیاری از
ســازمان ها و شــرکت ها از حضور این افراد در اگهی های خود بهره گرفته اند .این اقدام با اتکا به
یکی از روش های اقناع یعنی گواه ســتاره ها صــورت می گیرد .حتی این نوع تکنیک ها نیز برای
اقنــاع ،متقاعد و همراه کــردن مخاطبان با تکرار بیش از حد می تواند اثار ســوئی بر مخاطبان
داشته باشد.
این تکرارهای بیش از حد با چه پشتوانه علمی و نظری انجام می شود؟
مدتی اســت به اشتباه این نگاه در شرکت های تولید کاال یا عرضه کنندگان خدمات شکل گرفته
که جا افتادن در ذهن مخاطب می تواند به هر قیمتی صورت گیرد .به طوری که یکی از شرکت ها
نیــز پیش از این با همین روش خود را به جمع عرضه کنندگان محصوالت لبنی اضافه کرد و به
باور برخی در هدفش موفق بود .همزمان نیز نقدها و واکنش هایی به تکرارهای بیش از حد زیاد
ان شــکل گرفت که برخی نیز جنبه رسانه ای یافت .به نظر برخی منتقدان ،همین جریان سازی
برای نقد در رسانه ها نیز خود بخشی از جریان تکثیر ،تکرار و قسمتی از هدف تولیدکنندگان این
اثار است .این باور نادرست وجود دارد که مهم جا باز کردن در ذهن مخاطب است و این احساس
ناخرســندی بعد از مدت ها از یاد مخاطب مــی رود و در نهایت مخاطب ما را می پذیرد .واقعیت
ایکه ان احساس ناخوشایند از ان برند در ذهن مخاطب رسوب می کند و در زمان تصمیم برای
خرید اثرات خود را می گذارد.
شیوه تبلیغات باید به استانداردهایی پایبند باشد
فکر می کنید مســئوالن و سیســتم نظارتی باید به چه ابعادی از تبلیغ یک
محصول توجه کننــد و انها را به کار گیرند تا دیگر شــاهد برخی از تبلیغات
ازاردهنده نباشیم؟
برای جلوگیری از انتشار تبلیغات غیراستاندارد و مدیریت دفعات پخش ،نیاز به برنامه ریزی الزم
از ســوی رسانه ها از جمله رسانه ملی است .در این مسیر تدوین قوانین و استانداردهای تولید و
پخش اگهی های تبلیغاتی ویژه انواع رســانه ها به خصوص رســانه های جمعی و اجتماعی از بعد
محتوا ،فرم و ..یک ضرورت اســت .از سوی دیگر ،دروازه بانی اگهی های تبلیغاتی و عدم انتشار یا
بازنشــر اگهی ها با کیفیت پایین ضروری است .همچنین رسانه ها باید برای بحث زمان و دفعات
پخش ،اصول و قوانینی داشته باشند و سود خود را به صدمات احتمالی وارده به مخاطب ،ترجیح
ندهند .تبلیغات مستقیم ،غیرمستقیم و مشارکتی در هنگام تولید و پخش باید به استانداردهایی
پایبند باشند.
تصویــب قوانین در کنار اعمــال نظارت های الزم چه در بحث کیفیت اثــر و چه از بعد محتوا،
فرم ،ســبک زندگی ،پیام های نهفته در تبلیغ ،زمان بنــدی و ...می تواند تولید و پخش این اثار
را هدفمند و چارچوب مند کند .از ســویی با ارتقای ســطح کیفی اثــار ،به نوعی زمینه افزایش
ســواد تبلیغاتی و بصری افراد جامعه فراهم می شود .همچنین نقد و بررسی اثار از سوی جامعه
کارشناسان و منتقدان می تواند تلنگری به اثار تولیدی در این حوزه باشد .یکی از تبلیغات اخیر
ضمن مشکل دفعات پخش و تکرار زیاد ان ،از نوعی زبان بدن امرانه برخوردار است که خود بر
روحیه مخاطب اثر منفی می گذارد .حتی توجه به اینگونه ظرافت ها نیز ضروری است.
هر اثر تبلیغاتی با هر کیفیتی و به هر قیمتی؟
یک تبلیغ مناسب و اثرگذار در رسانه ها باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
یــک اثر تبلیغی ضمن برخورداری از اســتاندارد و کیفیت الزم باید از ابعاد مختلف ،برنامه ریزی
و اســتراتژی تبلیغی ،بازاریابی مناسب ،تاکتیک ها ،تکنیک ها و جاذب ه الزم بهره مند باشد .دارای
مســئولیت اجتماعی بوده و با لحاظ تاثیر بر نگرش ها و ارزش های فرهنگی ،ســبک زندگی و...
تهیه تولید شــوند .همچنین از نظر متن ،زیرمتن ،فرامتن ،ژانر ،تدوین ،روایت ،نورپردازی ،رنگ،
صدا ،صحنه و دکور ،چهره پردازی ،میزانسن ،تکنیک ،زبان بدن ،عوامل انسانی ،محصول و کاال و
...دقت و نظارت الزم بر روی ان اعمال شود.اثار تبلیغاتی باید با شناخت بازار ،مخاطب ،قوانین،
لحاظ موقعیت های سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی و ...تهیه و منتشر شوند.
باید نظرســنجی و بازخوردگیــری از مخاطبان در ان در نظر قرار گیــرد .در حالی که روان و
ســاده پیام را به مخاطب منتقل کند ،باید دارای خالقیت و ابتکار الزم باشد .همچنین با رعایت
اخالقیات ،مالحظات روحی و روانی در تهیه و دفعات انتشار انها درنظر قرار گیرد؛ به طوری که
هر اثر تبلیغاتی با هر کیفیتی و به هر قیمتی مجوز پخش نگیرد .این نکته مهم است که با ارتقای
سواد تبلیغاتی ،رسانه ای ،بصری مخاطبان باید انتظارشان از اثار تبلیغی باال رفته و هر اثری با هر
کیفیتی در نگاه منتقد مخاطب فرصت عرضه نیابد .در اثار تولیدی به درستی از جاذبه های طنز،
ترس و ...اســتفاده شود .واکنش مخاطبان و رســانه ها نباید به اثار تبلیغاتی و جریان سازی های
طنز و جدی فرصت جوالن و دیده شــدن بیشتر انها دهد زیرا شاید همین بازخوردها بخشی از
سناریوی شرکت های سازنده این اثار باشد.
مجید مجیدی:
مخالفسینمایامریکانیستم،باهالیوودمخالفم
مجید مجیدی کارگردان شــاخص ســینمای ایــران گفت:
مخالف ســینمای امریکا نیســتم ،با ســینمای اندیشمند و
مســتقل امریکا موافقم ،با ســینمای تخریب گر و بی هویت
امریــکا مخالفــم؛ اگرنه فیلم های من هــم در امریکا خیلی
مطرح است.
مجید مجیدی که برای حضور در سومین جشنواره بین المللی
فیلم جزیره هاینان در چین به سر می برد ،با شبکه تلویزیونی
جهانــی چین ( )CGTNگفت وگو کرده و از ســاخت فیلم
بعدی خود در چین خبر داده اســت .وی درباره توجهش به
کودکان در سینما گفته است :بچه ها همیشه دلمشغولی من
بوده اند ،چون ایند ه هر کشــوری را بچه ها می ســازند و اگر
توجه جدی به بچه ها داشــته باشــیم ،می توانیم اینده بهتر
و پویاتری داشــته باشــیم .ضمن اینکه بــه دلیل صداقت و
صمیمیتــی که دنیای بچه ها دارد ،بــه راحتی می توان با ان
ارتباط گرفت و مــا پیام ان ها را خیلی راحت تر و بهتر قبول
می کنیــم و می پذیریم .او در بخــش دیگری از این مصاحبه
تصریح کرده اســت :فرهنگ هر کشــوری ،متاثر از تاریخ ان
کشور است .ایران مانند چین از یک فرهنگ و تاریخ طوالنی
برخوردار است .بی توجهی به فرهنگ و ادبیات دوران گذشته،
بی هویتی را می اورد ،یک بی هویتی که برای شــرق نیســت
و از غرب امده اســت .وقتی فرهنگ غربی وارد کشــوری با
تاریخ بزرگ می شود ،ان را تخریب می کند .وی درباره اوضاع
فرهنگی چین در عصر کنونی یاداور شــده اســت :چین به
جهت تاریح بزرگ خود و اهمیتش در منطقه و جهان ،کمی
از فرهنگ خود غفلت کرده اســت ،به ویژه که درهای ان به
روی ســینمای هالیوود باز است .این یک تهدید بزرگی برای
ســینمای چین و فرهنگ چین اســت .مجیدی اذعان کرده
است :من مخالف ســینمای امریکا نیستم ،بلکه با سینمای
اندیشمند و مســتقل امریکا موافقم .با سینمای تخریب گر و
بی هویت امریکا مخالفم ،سینمایی که فقط دنبال پول است
و می خواهد جوانان را به انحراف بکشاند .وگرنه فیلم های من
هم در امریکا خیلی مطرح است و با سینماگران انجا ارتباط
خوبی دارم. صفحه 2
به بهانه روز جهانی کودک و تلویزیون در گفتگو با «خاله شادونه»
کودک هم به رنگ و موسیقی نیاز دارد و هم جیغ و دست و هورا!
تکلیفصداوسیماباکودکان،مشخصنیست
مجتبی برزگر
روز جهانی کودک و تلویزیون تالشی برای پیوند دادن مثبت بین کودکان جهان با این جعبه
جادویی و زمینه ای برای ارتباط بیشتر این دو با هم است .امروزه وسایل ارتباط جمعی ،نقش مهم
و تعیین کننده ای در روابط بین جوامع و گروه های موجود در ان ها دارند و به میزان زیادی در
هدایت و جهت دهی افکار عمومی سهیم اند .در این میان ،تلویزیون به عنوان رسانه ای دیداری
و شنیداری ،با حضور بالمنازع خود در خانه ها ،بیشترین تاثیر را روی خانواده ها به ویژه کودکان
و نوجوانان می گذارد .با ورود تلویزیون به خانه ،خانواده بُعد جدیدی یافته ،ان را از محلی صرف ًا
برای استراحت ،صرف غذا و ...خارج کرده و به سازمانی تبدیل کرده است که می توان در ان
اموخت ،جهان را تماشا کرد و نیازهای فرهنگی را براورده ساخت .در کنار این موارد مثبت،
کارکردهای منفی این رسانه همگانی نیز در خور تامل و تفکر است .مسئوالن و تهیه کنندگان
تلویزیون ،همیشه باید درنظر داشته باشند که برنامه هایی که ویژه کودکان ساخته می شود،
به صورت الگو در بین مخاطبان مطرح خواهد شــد و ممکن است تاثیرات منفی و مخ ّرب به
جا بگذارد .از این رو ،تالش در جهت تاثیر مثبت گذاشتن روی کودکان با ساخت برنامه های
جدی را می طلبد .به مناسبت روز جهانی
اموزنده ،امری ضروری و اجتناب ناپذیر است که توجه ّ
کودک و تلویزیون به سراغ ملیکا زارعی (خاله شادونه کودکان) رفتیم و گفت وگوی زنده ای در
الیو اینستاگرام داشتیم و به سواالت مختلفی پاسخ داد .او از سال 1383همزمان با قبولی در
دانشگاه به عنوان مجری برنامه کودک به تلویزیون امد و امروز بعد از 14سال حضور ،خانواده ها
هم با برنامه هایش ارتباط برقرار کرده اند .یکی از ویژگی های برنامه این مجری تلویزیونی ،تاکید
بر خداشناسی ،القای اموزه های اسالم و ائمه اطهار با صدا و سبک خاص کودکانه است« .خاله
شادونه»بچه هاخیلینگرانتوجهکودکانکهدنیایپررقابتفضایمجازیورسانه هایمختلف
ویدئویی و نمایشی است .زارعی اعتقاد دارد بچه های امروز خیلی کنجکاو و باهوش اند و باید
ل ان ها توجه ویژه ای کرد.کارتون خیلی مهم و در تفکر بچه ها موثر است .هر نسلی به
روی تخ ّی
نسبتنسلقبلدیجیتالی تراستوازهمینروبایدسیاستگذاریجدی تریرویتخ ّیلبچه ها
داشتهباشیم.
به عنوان مقدمه مصاحبه بفرمایید «خاله شــادونه» این روزها چه برنامه هایی برای
مخاطبینش خواهد داشت .ایا در نوروز ویژه برنامه ای دارید؟ برای مخاطبین بگویید که
«خالهشادونه»کجاست؟
بگذارید قبل از پاسخ دادن به این سوال بگویم که واقعاً جای تک تک بچه ها را در برنامه های کودک خالی
می بینم؛ امیدوارم بچه ها سالمت و تندرست باشند .به امید اینکه همه ما با همدلی و همراهی از این مشکالت
و دوران های سخت بیرون بیاییم .به امید روزهای خوب ،زیبا و امید انکه همه هموطنان عزیزم در صحت
و سالمتی باشند .خیلی خوب است که برنامه های جذاب و دیدنی تولید شود و البته شرایط برای همکاران
رسانه ای هم سخت است و خانواده هایشان دل نگرانند .اما با رعایت و مراقبت های بهداشتی ،می توانیم در
کنار خانواده های ایرانی باشیم .خیلی ها سوال کردند و از این تریبون اعالم می کنم این روزها پخش نشده های
«خاله شادونه در کلبه کوهستانی» از شبکه 2سیما پخش می شود« .خاله شادونه» در کلبه کوهستانی ویژه
نوروز سال گذشته روی انتن رفت .برنامه ای که امید نجیب زاده تهیه کنندگی ان را برعهده داشت .اتفاقات
و ماجراهای تازه ای را مخاطبین در لوکیشن های جدید می دیدند .عروسک های خرسی (بامبوال و المبوال)
و همچنین داداش های خاله شادونه همراه با دم دم خان و عجیب و غریب ،نمایش های کودکانه ای را برای
مخاطبین خردسال ،کودک و حتی نوجوان خلق می کردند .در حال حاضر این برنامه تلویزیونی ،روزهای
زوج (شنبه ،دوشنبه و چهارشنبه) قسمت های پخش نشده اش روی انتن می رود .فکر می کنم با توجه به
مشکالت و سختی های قرنطینه خانگی ،دیدن بچه ها و تصاویرشان در کنار هم برای بیننده هایمان هم
تنوعی دارد .مخصوصاً در مخاطبین کودک و خردسال ،این امیدواری را به وجود می اورد که دوباره همه چیز
به روال عادی زندگی برمی گردد شرایط بهتر می شود و ما می توانیم از این بیماری و مشکالت عبور کنیم و
حال همه ما بهتر شود.
یکی از نکاتی که مخاطبین حوزه کودک را هرچه بیشتر تهدید می کند حضور بی رویه
در فضای مجازی اســت؛ چه دانلود انیمیشن هایی که دور از فرهنگ و سبک زندگی
خانواده های ایرانی است و چه مواجهه با تصاویر و اتفاقاتی که دور از ذهن و فکر و سن و
سالشان است .به نظر شما رسانه م ّلی چه مسئولیتی در این قبال دارد که کودک امروز
جامعه را از این خوراک های مخ ّرب نجات دهد؟
یک نکته را باید بگویم کودک امروز ما با کودک قبل از کرونا کام ً
ال متفاوت است .کودک امروز ما کودکی
است که واقعاً به فضای مجازی کام ً
ال وابسته است .کودک امروز ما یعنی کودک همین االن؛ بچه های امروز
بچه هایی اند که فکر می کنم به دلیل حضورشان در کالس های انالین ،به دلیل اینکه معلم شان را انالین
می بینند و کام ً
ال با فضای مجازی اشنا می شوند با کودک قبل از کرونا متفاوت است .به هر حال فکر می کنم
بچه ها درس هایشان را از فضای مجازی یاد می گیرند و به تبع ارام ارام سواد رسانه ای و سایبری شان بیشتر
می شــود و با این رویه به نظر می رسد خانواده ها باید سواد دیجیتالی و مجازی شان را باالتر ببرند .چون
می بینیم بچه ها خواسته یا ناخواسته بیشتر از سن شان در این فضا ،پیش می روند ،یعنی برخی از مواقع به
چیزهایی در فضای مجازی می رسد و از ان ها اگاهی پیدا می کند که شاید خانواده هایشان در جریان نباشند.
3
شنبـــــــــه 22اذر ماه 1399سال سیزدهم شمــاره 1348
www.honarmandonline.ir
رادیوولتوییزون
RADIO&TV
اخبار
حذف سارا و نیکا ساخت «پایتخت »۷را علنی کرد
پایتخت نوروز 1400میاید
به همین دلیل به خودم و همه عزیزان می گویم ما باید سعی کنیم مطالب و اطالعات بیشتری از این فضا
بدانیم که بتوانیم بچه هایمان را راهنمایی کنیم .بچه ها ناخواسته ممکن است تصاویری با محتوای نادرست
مواجه شوند و وقتی بچه ها نکاتی در ذهنشان می ماند ،بعدها شخصیت اینده ان بچه ،ساخته می شود .پس از
بچه ها خواهش کنیم هرچیزی را که در فضای مجازی مشاهده می کنند و سوالی برایشان است حتماً مطرح
کنند و علتش را بپرسند؛ از خانواده های عزیز هم خواهش می کنم که در ان لحظه عکس العمل صحیحی
داشته باشند .بعضی مواقع ناخواسته پیش می اید .ممکن است در لحظه عکس العمل نابجایی ،خانواده ها
داشته باشند که ممکن است تاثیر بسیار معکوسی برای بچه ها داشته باشد حتی اگر باز هم فکر می کنید
که نمی توانید این کار را پیش ببرید .باید با مشاور صحبت کنید و از ان ها راهنمایی بگیرید .ضمن اینکه از
قبل باید بچه ها بدانند چه خطراتی فضای مجازی دارد و به ان خطرات اگاه شوند و در یک فضای امنی وارد
شوند .یعنی ما باید رفتارمان با فضای مجازی درست باشد که بچه ها هم از ما الگو برمی دارند ،الگوی درستی
داشته باشند و ان ها هم در واقع این کار را پیش ببرند.
سالروز جهانی کودک و تلویزیون است .می دانید که در بسیاری از شبکه های تلویزیونی
دنیا روی کودک حساب ویژه ای باز می کنند .حتی انیمیشن ها و کاراکترهایی که خلق
می کنند و البته این انیمیشن ها در کشور ما پخش می شود که دور از فرهنگ و سبک
زندگی ما است ،اما ان هاسرمایه گذاری ویژه ای روی کارتون ها و کاراکترهای کودکانه شان
جدی گرفته نمی شود؛ نظر شما در
جدی دارند اما این روزها در تلویزیون کودک ّ
توجه ّ
این باره چیست؟
بههرحالتلویزیونخواستهیاناخواستهرسانهقویبرایاموزشبچه هااست.یعنیبچه هاجامعه پذیری شان
از ابتدا خانواده است و بعد مدرسه و بعد گروه هم سن و ساالن و همکالسی هایشان است و بعد هم تلویزیون
است .تلویزیون به خاطر ان دامنه گسترده و استمرار همیشگی که در منزل وجود دارد تاثیر مستقیمی
حدی می توانیم اموزش بچه ها را به عهده تلویزیون و برنامه هایش بگذاریم اما
در ذهن بچه ها می گذارد .تا ّ
همه اش هم تحت تسلط تلویزیون نیست .اما برنامه و رسانه طوری است که برنامه های کودک ،بیان ،موسیقی
و تصویر اســت .رسانه در واقع با این طریق بچه را جذب خودش می کند و دوست دارد اموزش هایی که
می دهد مستقیم در ذهن بچه بماند .برنامه هایی که تولید می شود باید به چه شکل باشد؟ کودکانی که االن
با شخصیت های غربی ،با شخصیت هایی که خیلی برایشان جذابیت دارد ارتباط برقرار می کنند .کودک از
CDهم خوشش می اید بارها و بارها تماشایش می کند .واقعاً می توانم بگویم کودک از چیزی که خوشش
بیاید تکرارش می کند .تکرار دیدن این CDها ،برنامه ها و انیمیشن ها خیلی می تواند در ذهنش بماند.
برخی اعتقاد دارند دوران جیغ و دست و هورا تمام شده است؛ یعنی احساس می کنند
جدی تر و اتفاقات جدیدتری برای کودک ما تدارک ببینند .به
باید برنامه ســازی های ّ
نظرتان کودک امروز به چه برنامه ،کارتون ها و سریال های کودکانه نیاز دارد؟
کودک امروز ما به جیغ و دست و هورا نیاز دارد و نمی توانیم کتمانش کنیم .واقعاً کودک نیاز به شادی دارد.
کودک ما به شنیدن موسقی ،محتوا ،دیدن نمایش و جذابیت های بصری هم نیازمند است .کودک ما نیاز
دارد برنامه ای در ذهنش بماند ،برنامه ای شاد باشد که موسیقی داشته باشد .چون از نظر من اگر برنامه ای
موسیقی نداشته باشد ان برنامه واقعاً به زیبایی اش اضافه نمی شود و شاید کمتر شود .موسیقی برنامه کودک
را جذاب و تماشایی می کند؛ در واقع موسیقی قلب بچه را با خودش درگیر می کند .پس برنامه باید شاد
تخیل بچه را با خودش درگیر کند
باشد .برنامه هایی که کودکان امروزی ما دوست دارند ،برنامه هایی است که ّ
حس نصیحت گونه نداشته باشد .بیانش غیرمستقیم باشد و صحبت و پیامش را کام ً
ال به صورت نمایشی
و ّ
و غیرمستقیم بیان کند .نه تنها بچه های ایران بلکه همه بچه های دنیا نیاز به دست و جیغ و هورا ،دارند و
هیچ وقت این دست و جیغ و هورا از نظرمن نه تنها برای بچه ها تمام نمی شود بلکه برای بزرگترها هم قابل
توجه است .تشویق روح ادمی را جال می دهد مخصوصاً در این شرایط که بچه های ما در حال حاضر نه
جایی رفتند و نه می توانند انرژی شان را تخلیه کنند و نه می توانند با دوستانشان ارتباط بگیرند و نه می توانند
به پارک بروند و بازی کنند .خیلی کارها را به خاطر این محدودیت ها نمی توانند بکنند .بچه های ما االن به
دلیل این بیماری محکوم اند که درس شان را از طریق انالین گوش کنند و یاد بگیرند و تلویزیون تماشا کنند.
ِ
تکلیف صداوسیما با کودک ،روشن نیست؟
چرا
تکلیف رسانه ملّی گاهی با کودک روشن نیست؛ گاهی سریال یا انیمیشن پخش می کند مخصوصاً در
شبکه تخصصی کودک ،می گویند این ژانر کودک است و حتی این معضل در سینما هم بارها دیده شده که
دیالوگ ها ،موقعیت ها و اتفاقاتی در ان برنامه کودکانه ،سریال و فیلمی که به نام کودک ساخته می شود اما
دور از ذهن کودک است .در واقع نکاتی می بیند که برایش تعریف نشده اند و ابهام برانگیزند .نظر شما درباره
ایناشکاالتساختاریبرخیازبرنامه ها،سریال هاوحتیانیمیشن هاچیست؟بهنظرمنایناتفاقاتنیازمند
جدی است .ان کارشناس ،ناظر و روانشناس و مشاورین تخصصی برنامه ،اگر موقعیت ،دیالوگ و حتی
نظارت ّ
پالتویی را می بینند که کودکانه نیست باید جلویش را بگیرند .این عزیزان مسئولیت دارند کودکانه نگاه کنند
و در واقع نظر بدهند .طبیعتاً اگر چنین چیزی اتفاق افتاده و ناخواسته به هر طریقی توجه شود ،معضل افرین
خواهد بود .با نظر شما موافقم باید توجه بیشتری شود.
نکته اخر فکر می کنید تلویزیون چطور می تواند دغدغه مندانه تر در مسیر برنامه سازی
حوزه کودک قدم بردارد و چه چشم اندازی برای خودتان ترسیم کرده اید که تا کجا پیش
بروید؟
حس شــعف و شادابی به بچه ها بدهد .بچه ها مخصوصاً
برنامه هایی که در عرصه کودک اســت باید ّ
بچه هایی که بعد از به وجود امدن این ویروس ،در حال پرورش اند .این کودکان بیش از گذشــته ،نیاز
به شعف و شادمانی دارند .با توجه به گسترش فضای مجازی و رسانه های دیگر ،برنامه های تلویزیونی
جدیت بیشتر باید حرکت کنند .برنامه های کودک به رنگ ،موسیقی و جیغ و دست و
با هوشمندی و ّ
کمیت و
هورا نیاز دارند .این کودکان زنان و مردان فردای جامعه اند و باید حواسمان باشد ان جامعه ّ
کیفیت و پردازش درستی نیاز دارد.
من هم به عنوان «خاله شادونه» تا جان در بدن دارم ،چون عشق و عالقه ام به بچه ها زیاد است ،با هم بزرگ
شدیم در تلخی ها و شادی ها در کنار هم بودیم ،سعی می کنم به اجراها و برنامه هایم طوری تنوع بدهم و
خالقیت داشته باشم که بچه ها خصوصاً خردساالن ،ارتباط بهتری برقرار کنند و با هم همراه شوند.
انتشــار خبر حذف ۲بازیگر نوجوان در فصل جدید از سریال
«پایتخت» ،تاییدی می تواند باشد بر ساخته شدن این مجموعه
برای نوروز .۱۴۰۰ضمن اینکه اعالم حذف شخصیت های سارا
و نیکا ،در ســاعت های اخیر با واکنش برخی از بازیگران اصلی
این مجموعه همراه شــده است .به نظر می رسد مراحل پیش
تولید ساخت فصل جدید از سریال «پایتخت» در سکوت خبری
اغاز شده باشد اما تاکنون خبری رسمی در این زمینه منتشر
نشده است .با این حال حذف نقش سارا و نیکا و بازگشت نقش
بابا پنجعلی با بازی علیرضا خمسه ،مهمترین تغییراتی است که
در همین گمانه زنی ها برای فصل هفتم از سریال «پایتخت»
برشــمرده می شود .هرچند ویدئوی شامگاه گذشته دو بازیگر
نوجوان این ســریال که به نظر می رسد حواشی اخیرشان در
فضای مجازی علت حذف ان ها از سریال تلویزیونی «پایتخت»
است ،برخی از این خبرها را از حد گمانه زنی فراتر برده و تایید
می کند .در پی انتشار ویدئویی از خواهران فرقانی که حذفشان
از پایتخت ۷را تایید می کرد ،برخی بازیگران این سریال ـ مهران
احمدی و بهرام افشاری ـ نسبت به این خبر واکنش نشان دادند و
البته در این بین برخی بازیگران بی ربط به این مجموعه که عادت
کرده اند ،با هر اتفاق ،اظهارنظری را مطرح و روانه فضای مجازی
کنند ،این بار هم ساکت ننشستند .مهران احمدی ـ بازیگر نقش
بهبود ـ که پس از غیبت در چند فصل ،به «پایتخت »۶برگشت،
خواستار ان شده است که به این دو دختر بی احترامی نشود و
بی جهت قضاوتشان نکنند؛ «شاید اگر شما در شرایط زندگی
ان ها بودید اشتباهات بزرگتری را مرتکب می شدید ».احمدی
در بخش دیگری از اظهار نظرش اورده است که «این دو نوجوان
هیچوقت ادعای بازیگری نداشتند» و تاکید کرده است« :دین ما
و مرام ما همیشه به رسم قلندری و محبت و گذشت بوده است و
نه انتقام و تنبیه و بی معرفتی ».این بازیگر در پایان صحبت هایش
نوشته است« :سازندگان محترم «پایتخت» ان شاءاهلل که موفق
باشــید!!!!»؛ جمله ای که تلویحا از غیبت دوباره بهبود در فصل
جدید حکایت دارد.
جایگزینیبرایروزبهحصاری
نقش اول «بچه مهندس »۴
جلوی دوربین رفت
محمدرضا رهبری در نقش جواد جوادی به گروه سریال «بچه
مهندس »۴پیوست و تصویربرداری سکانس های وی اغاز شد.
سعید سعدی تهیه کننده سریال «بچه مهندس »۴گفت :پس از
قطع همکاری با روزبه حصاری ،محمدرضا رهبری به گروه پیوست
و تصویربرداری سکانس های وی اغاز شده است .وی در ادامه تاکید
کرد :ما تالش کردیم اقای حصاری در گروه بازیگران باشــند و با
انکه ایشان در مجموعه دیگری مشغول بازی بودند و کارشان در ان
مجموعه ۲۰روز بیشتر طول کشید ،با برنامه ریزی دقیق صحنه های
دیگــر را گرفتیم تا به گروه بپیوندند اما به دلیل درخواســت های
نامتعارف ایشان این امر میسر نشد و ما به لحاظ تولیدی به دلیل
این رفتارهای غیرمتعارف دچار مشکل شدیم .وی درباره یک دستی
بازی و فراهم شدن شرایطی برای عدم گسست مجموعه با فصل های
قبل گفت :در سری های قبل هم این نقش توسط بازیگران دیگر ایفا
شد و ان شاءاهلل با راهنمایی های اقای احمد کاوری کارگردان پروژه،
محمدرضا رهبری از عهده نقش جواد جوادی به خوبی برمی اید.
این تهیه کننده باسابقه تلویزیون در پایان درباره میزان تصویربرداری
انجام شده ،عنوان کرد :تاکنون ۲۰درصد از مجموعه تصویربرداری
شده و ادامه کار عالوه بر تهران در شهرهای اصفهان ،مشهد ،گرمسار،
بوئین زهرا و اشتهارد هم تصویربرداری خواهد شد .در این مجموعه
بازیگرانی همچون ثریا قاســمی ،فرهاد قائمیان ،عبدالرضا اکبری،
مهشــید جوادی ،محمدرضا رهبری ،نسیم باقریان ،کریم قربانی،
عباس جمشیدی فر و شیوا خسرومهر حضور دارند و به زودی چند
بازیگران جدید نیز به گروه اضافه خواهند شد .سریال «بچه مهندس
»۴به تهیه کنندگی سعید سعدی و به سفارش گروه فیلم و سریال
شبکه دو سیما تهیه و تولید می شود. صفحه 3
گناه نو
بعد از گذشت 10ماه از تجربه برگزاری کنسرت های انالین
HONARMAND INTERNATIONAL NEWSPAPER
شماره • 1348شنبه 22اذرماه • 1399سال سیزدهم • 4صفـــــحه
حاشیه ها ادامه دارد...
دانیال جراهی
صاحب امتیاز :شـرکت جهان سبز
مـدیر عامـــل :حسـین احـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :گل اذین
سازمان اگهی ها88311361 - 88311353 :
نشانى :تهران ،خیابان مطهری ،بعد از خیابان سلیمان خاطر
خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489 - 88301986 :
توزیع :نشرگستر امروز
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
http://honarmandonline.ir/?p=6049
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری
سیستم مدیریت کیفیت
ISO 10004:2012
ISO 9001 : 2008
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
www.honarmandonline.ir
اوقات شرعی
به وقت تهران
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فردا
11:58
16:51
17:12
05:35
07:05
گنج سخن
امام حسین علیه السالم :
هر کس فکرش به جایى نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود،
کلیدشمداراست.
بحاراالنوار ،ج ،75ص128
پندبزرگان
مایه خوشبختی انسانیت است
که هر انسانی فقط انی هست که هست.
فرناندوپسوا
حافظانه
چو افتاب می از مشرق پیاله براید
ز باغ عارض ساقی هزار الله براید
نسیم در سر گل بشکند کالله سنبل
چو از میان چمن بوی ان کالله براید
به خاطر چی و از سر چه؟
با شیوع ویروس کرونا در کشور ،موسیقی وارد فضای قرنطینه شد .در ابتدا برخی از نوازندگان و هنرمندان نواختن
روی پشت بام ها و بالکن ها را اغاز و به مرور هنرمندان مطرح نیز از صفحات مجازی خود اجراهایی را به صورت زنده
برگزار کردند که همزمان توسط میلیون ها بیننده قابل دسترسی بود .در ادامه این اجراهای ساده خانگی به کمک
برخی سازمان های متولی از جمله شهرداری و وزارت ارشاد ،شکل برنامه ریزی شده تری به خود گرفت و جایش را به
اجرای کنسرت های انالین رایگان داد .اما پس از مدتی این قالب هم به فراموشی سپرده شد تا تالش ها بار دیگر به
سمت برگزاری کنسرت های حضوری با حفظ پروتکل ها سوق پیدا کند که به دلیل خطرات احتمالی شیوع بیماری
و هشدارهای مکرر مراکز علمی و درمانی و البته پیش بینی ضررهای احتمالی از سوی برگزار کنندگان کنسرت ها،
به دلیل کاهش ظرفیت سالن ها ،این رویه بیشتر از چند بار امکان عرض اندام نیافت .در چنین شرایطی برگزاری
انالین کنسرت ها همچنان راه حلی مناسب برای به جریان افتادن فضای موسیقی در کشور به نظر می رسید .اما از
انجا که به مرور از وجه احساسی غالب بر فضای کرونایی کم شده بود ،این مساله که هنرمندان مانند هر قشری در
جامعه نیازمند کسب درامد هستند ،وجهی پررنگ تر به خود گرفت و البته در این مسیر مثل همیشه عده ای هم با
سوءاستفاده از فضای ایجادشده به دنبال سودجویی های اقتصادی خود بودند .به هر طریق ،کنسرت های انالین پس
از مدتی به سمت بلیط فروشی رفت و در کنار ان ،برخی هنرمندان هم تالش کردند تا جریان برگزاری کنسرت های
انالین را همچنان در جامعه حفظ کنند .در همین راستا نخست همایون شجریان یک اجرای انالین را با فروش بلیت
و حاشیه های بسیار به لحاظ مشکالت فنی پخش برگزار کرد و پس از ان سیروان خسروی این رفتار را ادامه داد و
اجرایی از پیش ضبط شده را با بلیت ۵۰هزار تومانی ارائه داد .در روزهای اخیر بابک جهانبخش ـ خواننده پاپ ـ هم
قصد برگزاری یک کنسرت انالین با فروش بلیت ۵۵هزار تومانی را داشت که حاشیه های زیادی دامن گیرش شد تا
جایی که در حساب رسمی خود در اینستاگرام متنی را منتشر و تاکید کرد« ،هیچکس زوری بلیط نمیخره و تماماً یک
انتخابه شخصیه! مثل سینما رفتن و اکران یک فیلم رو دیدن »...او همچنین در بخشی از متن خود با ابراز پشیمانی
برای برگزاری کنسرت انالین نوشته بود ...« ،در نهایت چقدر بد که باید همیشه یک تومار توضیح بدیم و اخرش به
خودم بگم اص ً
ال چه کاری بود که این همه زمان بذاری تهش هم حرف بخوری!» حاشیه هایی از این دست البته با
پرسش هایی از این قبیل هم مواجه می شود که در نهایت هنرمندان موسیقی در شرایط کرونا بجز برگزاری کالس های
اموزشی و کنسرت های انالین از چه طریق می توانند کسب درامد کنند؟ و البته ایا بهتر نیست سازمان های متولی
امر همانند وزارت ارشاد و شهرداری به رویه حمایتی خود ادامه می دادند تا همزمان امکان بهره گیری مردم از جریان
موسیقی و همچنین ارتزاق هنرمندان فراهم باشد؟ رویه ای که البته در مقیاسی محدود دوباره از سر گرفته شده و قرار
است دومین دوره کنسرت های انالین موسیقی ایرانی ـ دستگاهی به مدت چهار شب و در هر شب دو اجرا ،روزهای
بیست و هفتم تا سی اذرماه سال جاری در تاالر رودکی برگزار شود.
زندگــی همه ی ما انســان ها گره خــورده به
مجموعه ای از رفتار های مختلف ،یا کنش گریم
یا واکنش گر .بهتر اســت بــا خودمان صادق و
از رفتارهای دیگران اگاه باشــیم .مجموع این
رفتار ها که می خواهم بگویم ممکن است ناشی
از چه امیال زیر باشد.
بهتر اســت یاد بگیریم که از ســر خودخواهی
مهربانی نکنیم.
به خاطر ترس از تنهایی عاشقی نکنیم.
به خاطر حرف دیگران سخاوتمند نباشیم.
از سر ریا و تظاهر شکسته نفسی نکنیم.
از سر بیکاری کسی را سر کار نذاریم.
از سر تنهایی رفاقت نکنیم.
به خاطر تنهایی ازدواج نکنیم.
از سر خودنمایی موفق نباشیم.
به خاطر نمره درس نخوانیم.
به خاطر پول کار نکنیم.
به خاطر زیبایی ورزش نکنیم.
به خاطر زنده ماندن زندگی نکنیم.
به خاطر ترس از سکوت موسیقی گوش ندهیم.
به خاطر سیر شدن غذا نخوریم.
به خاطر نیاز ،همبستر نشویم.
به خاطر غمگین نبودن شاد نباشیم.
حواسمان باشــد که به خاطر چی و از سر چه
رفتار می کنیم.
برقرار و سبز باشید.
تسنیم
طرح روز
صحنه
پشت
اندراحواالت رعایت پروتکل
بعد از ساعت !۲۱
مخدوش کردن پالک
به سبک کرونایی
پشت صحنه
برنامه هم رفیق با اجرای شهاب حسینی قسمت اول ان هفته گذشته از شبکه نمایش خانگی پخش شد که طبق معمول
با واکنش هایی از طرف عالقمندان به شهاب حسینی مواجه شد بعضی ها از برنامه راضی بودن و بعضی دیگر نه و برنامه را
تکراری می دانستند هرچه هست همین که در این اوضاع و احوال کمی خنده به لبان مردم بنشاند شاید کافی باشد ما خیلی
وقت است که توقع چندانی از برنامه سازان و تصمیم گیران فرهنگی مان نداریم بضاعتشان در همین حد است بیشتر هم
بلند نیستند مردم هم قبول کرده اند حاال در پشت صحنه های دیگه بیشتر براتون از این برنامه میگم اما اتفاق جالبی که روز
گشته افتاد حذف سارا و نیکا در پایتخت 7است که ظاهرا قرار است برای نوروز 1400به تلویزیون برسد یکی از اشتباهات
ما این است که سریال یا فیلمی که موفق است مردم خوششان میاد ،بدون کوچکترین خالقیت سعی در تداوم و کش دادن
ان سریال یا فیلم میکنیم حاال 2و 3رو میشه یه جوری هضمش کرد تا 6هم ادامش دادیم دیگه 7؟! چه کاریه اصال؟ و
موضوع دیگه تصمیم شجاعانه تهیه کننده سریال بچه مهندس در توقع بی جای نقش اول سریال در فصل های قبل بود که
در واکنش به دستمزد این بازیگر نقش را به شخص دیگری داد شاید ریسک بزرگی کرده باشد ولی اگر سینما و تلویزون
چند نفر از این تهیه کننده ها داشت االن وضعیت دستمزهای سلبریتی ها و بازیگران ما اینطوری نبود...
«جان عشاق» یادمان خسرو اواز ایران انالین برگزار شد؛
پدیده ایبهنامشجریان!
مراســم بزرگداشت مجازی محمدرضا شــجریان با عنوان «جان عشاق» برگزار شد.
مراســم بزرگداشــت مجازی محمدرضا شــجریان با حضور هنرمندانی چون شاهین
فرهت ،حسام الدین سراج و وحید تاج و جمعی از استادهای حوزه فرهنگ و به همت
انجمن اندیشــه و قلم ،چهارشــنبه ۱۹اذرماه با عنوان «جان عشاق» برگزار شد .در
ابتدای این مراسم شاهین فرهت اهنگساز و موسیقیدان که بیشتر در حوزه موسیقی
سمفونیک کار کرده است ،به ارائه نظرات خود درباره محمدرضا شجریان پرداخت .او
با بررســی عملکرد این خواننده از دو منظر تکنیکی و موزیکالیته ،خاطرنشان کرد که
محمدرضا شجریان به لحاظ تکنیکی یکی از بزرگ ترین و تواناترین خوانندگانی است
که موسیقی اوازی ایرانی می شناسیم .فرهت سپس توضیح داد :بخشی از این تکنیک
چه در نوازندگی و چه در خوانندگی از طریق تمرین و ممارســت به دســت می اید و
مقدار زیادی از ان هم مادرزادی است .در حقیقت تکنیک محمدرضا شجریان برامده
از نبوغی اســت که با ممارست به پختگی رسیده است .این موسیقیدان سپس درباره
بررســی ابعاد هنری صدای محمدرضا شــجریان به لحاظ موزیکالیته ،یاداور شد که
این بررســی ،در دو حوزه تکنیک و تمبر صدایی اتفاق می افتد« .خواننده باید تکنیک
داشــته باشد تا بتواند احساس موزیکال خود را بیان کند .عالوه بر ان تمبر صدایی و
سونوریته ان هم باید دلنشین باشد که محمدرضا شجریان تا حدودی این خصلت را
دارا نبود؛ یعنی تمبر صدایی او در مقایسه با بنان ،حسین قوامی ،محمودی خوانساری
و ...ان لطافت را نداشت ».فرهت در عین حال بر این باور است که اشراف محمدرضا
شــجریان به ردیف موسیقی و احاطه او به این بخش ،ضعف در حوزه تمبر صدایی را
جبران می کرد .این اهنگســاز گفت« :شجریان اهل مطالعه بود و احاطه اش به ردیف
موســیقی خوب بود .او به موسیقی ایرانی و گوشــه های بسیار کوچک موسیقی وارد
بود؛ بنابراین به دانش موســیقایی ایرانی احاطه داشت ».فرهت درباره تصنیف خوانی
محمدرضا شجریان تاکید کرد« ،مرحوم شجریان تصنیف خوان نبود .خواندن تصنیف
کار ایشان نبود .البته به جز این اواخر ،زیاد هم کار تصنیف ارائه نکرد ».او به همکاری
شــجریان با مجموعه «گل ها» اشاره کرد و یاداور شــد« :ایشان در برگ سبز شماره
۲۱۶همــکاری اش را با گل ها اغاز کرد و در ادامه اوازهایش در این مجموعه بســیار
عالی است ».فرهت در بخشی از صحبت هایش به نقش محمدرضا شجریان در تثبیت
موسیقی ایرانی اشاره و تاکید کرد« :شجریان در ارائه اواز ایرانی در مقایسه با بزرگان
پیش از خود چیزی کم نداشــت ».در این مراســم اصغر دادبــه ،از چهره های عرصه
ادبیات ،عرفان و فلسفه اسالمی هم به ارائه نظرات خود با موضوع «شجریان و هویت
فرهنگ مردم ایران» پرداخت .دادبه در بخشی از صحبت هایش سخن از رابطه توامان
شعر و موسیقی به میان اورد و تاکید کرد که محمدرضا شجریان به خوبی می دانست
کدام شعر را در کدام دستگاه بخواند که تاثیرگذار باشد.
«غیر از مسئله التذاذ که حاصل هنر است و این لذت فقط یک لذت انی نیست بلکه
نتایج ان عاطفی اســت و حتی فراتر از عاطفی ،می توان به نقش تربیتی و اموزشــی
هنر اشاره کرد .افالطون می گوید ،مهم ترین راه تربیت این است که با شعر و موسیقی
انجام شــود و در این مسیر زمینه ساز فهم و شعور می شود .بنابراین خواننده ای که در
این مسیر گام بگذارد ،بسیار در تربیت موثر است».
دادبه در ادامه حرف های باال تاکید می کند« :بســیاری از مردم ما با شــعر و ادبیات
بیگانه بودند و به واسطه اوازهای محمدرضا شجریان شعر یاد گرفتند و به طور طبیعی
تربیت ذهنی شدند».
این چهره ماندگار ادبیات عرفانی همچنین یاداور شــد :محمدرضا شجریان ۵۰سال
کار موســیقی انجام داد و شعر سنتی و نو را به اواز خواند .این مسئله برایند و سنتز
ویژه ای را به بار اورد.
به اعتقاد او شــجریان به دلیل هوشــمندی که داشت ارتباطش را با مردم قطع نکرد
و خواننده گروه خاصی نشــد .در حقیقت جوانان بــا ارتباط برقرار کردن با اثرش ،به
شــعر اصیل ایرانی روی اوردند .کنسرت هایی که محمدرضا شجریان در جهان برگزار
کرد ،باعث شــد که بســیاری از مردم جهان موسیقی ایران و در نتیجه شعر و ادبیات
فارسی را بشناسند.
در این مراســم بیژن کامکار که در تهران حضور ندارد و ویدئویی را به برنامه فرستاده
بود ،متنی را با عنوان «شجریان مثل هیچ کس نیست» خواند.
ایــن خواننــده و نوازنده که با محمدرضا شــجریان در اثاری چــون مجموعه البوم
«چاووش» همکاری داشــته است ،از شــجریان به عنوان «ابرمرد اواز ایران» یاد کرد.
اشــراف کامل به حفظ ارزش های اصیل و دقت در انتخاب و تلفیق شعر و موسیقی و
به کارگیری تمامی تحریرهای اواز ایرانی با بهره گیری از ادوات موسیقی ،از ویژگی های
محمدرضا شــجریان در متن بیژن کامکار برشمرده شــد .این هنرمند تاکید کرد که
هنر محمدرضا شجریان در موسیقی و اواز ،منبع الهام و استفاده ایندگان قرار خواهد
گرفت .بیژن کامکار گفت« :محمدرضا شــجریان هیچ گاه مدعی نشــد که سبکی را
اورده است بلکه از همه سبک ها و تکنیک های خواننده قدیمی به عنوان ردیف استفاده
می کرد».
«محمدرضا شــجریان موسیقی ایرانی را که بسط نشسته مجالس بود ،به روی صحنه
اورد .و در این مســیر به فکر ســازهایی افتاد که با صدای بم و التو ،مناســب صحنه
باشند .البته سال ها طول می کشد که این سازها راه کمال را طی کنند ».حسام الدین
سراج ـ خواننده و از شاگردان محمدرضا شجریان ـ دیگر سخنران این مراسم بود که
ویدئویی ضبطی را فرســتاده بود .او با یاداوری اینکه ۶۰روز از درگذشت محمدرضا
شجریان می گذرد ،خاطرنشان کرد که امروز اگر اوازهای او را گوش می دهیم ،تاثیری
چند برابر ،عمیق تر و دلنشین تر دارد .به اعتقاد سراج ،محمدرضا شجریان «نابغه اواز
ایران» بود و به عنوان شــاهد این ادعای خود ،به ُمدوالسیون یا مرکب خوانی های این
هنرمند در ردیف اواز ایرانی اشــاره کرد .او گفت :اســتاد شجریان کار خودش را در
دو بخش به نمایش گذاشــت؛ اجرای موسیقی و اواز و تصنیف ایرانی به نحو احسن و
مبارزه برای احیا و اشاعه موسیقی و فرهنگ ایرانی.
انتخاب شعر مناسب ،تسلط بر ردیف موسیقی ایرانی ،طراحی مناسب شعر و ملودی و
...از ویژگی های محمدرضا شجریان در کالم حسام الدین سراج برشمرده شد.
سراج در پایان تاکید کرد« :سال ها باید روزگار بگذرد تا پدیده ای مانند استاد شجریان
پدید بیاید».
همچنیــن حمیدرضــا نوربخــش ،خواننده و از شــاگردان محمدرضا شــجریان در
صحبت های خود درباره این اســتاد اواز ایرانی ،به اثاری اشاره کرد که هنوز به صورت
رســمی از وی منتشر نشده است و ابراز امیدواری کرد که این اثار با کیفیت مناسب
در اختیار عالقه مندان قرار گیرد.
به گفته وی این اثار بالغ بر ۴۰۰ـ ۵۰۰ساعت است.
نوربخش در بخش دیگری از صحبت هایش با اشــاره بــه اهمیت اوازهای محمدرضا
شجریان ،توضیح داد :وقتی قطعه یا تصنیفی خوانده می شود ،نمره بیشتر به اهنگساز
تعلــق می گیرد؛ هرچنــد خواننده هم نقش مهمی دارد .امــا انچه ۱۰۰درصد تولید
خواننده اســت ،اوازهای اوست .اواز کاری است که مستقیم روی شعر انجام می گیرد
و غالباً بداهه است .در چنین شرایطی خواننده شعری را انتخاب و در لحظه به صورت
بداهه اجرا می کند .در برخی اثار این اواز به شــکلی ارائه شده که گویا با شاعر نوعی
همزاد پنداری شــکل می گیرد و موسیقی کالم کشف می شود.او سپس به اثر بیداد از
محمدرضا شــجریان اشاره کرد و گفت که اینجاست که کشف ازنظر موسیقایی اتفاق
افتاده است و قطعاً خود ایشان هم در حال ویژه و خاصی بوده اند که این کشف اتفاق
افتاده است.
بخــش دیگری از صحبت های نوربخش به جایگاه شــعر فارســی در اثار محمدرضا
شــجریان گذشت و یاداوری این نکته «شــاید هیچ خواننده ای به اندازه او در معرفی
شعر فارسی ـ از گذشته تا حال ـ نقش نداشته است ».وحید تاج اخرین هنرمندی بود
که درباره ویژگی های هنری و شــخصیتی محمدرضا شجریان صحبت کرد .او از نسل
اخر شاگردان استاد است که ابتدا خاطراتی را از کارگاه های او یاداور شد .وی درباره
اســتفاده محمدرضا شجریان از سنت اوازی ایران ،چنین اظهار کرد« ،استاد شجریان
از نوازندگان و خواننده های قبل تر خود بســیار اموخته بودند .از ســاز جلیل شهناز،
حسن کســایی و احمد عبادی در اوازشــان بهره بوده بودند .بسیاری از حرکت های
اوازی ایشان زمانی که ملودی را بر شعر سوار می کردند ،الهام گرفته از نوازندگان بود.
و این اتفاق در زمانی رخ می داد که فضای مجازی نبود و به ســختی می توانستند یک
کاســت نوار یا صفحه را پیدا کنند ».او با اشاره به تاثیرپذیری محمدرضا شجریان از
سید حسین طاهرزاده و غالمحسین بنان ،خاطرنشان کرد که طاهرزاده از خوانندگانی
بود که تبحر هم اندازه ای به شــعر و موسیقی داشت و این دو را در کفه ترازو مساوی
می دید. صفحه 4