روزنامه هنرمند شماره 1340
روزنامه هنرمند شماره 1340
هنرمند را در «مگ لند» و «جار» ورق بزنید www.magland.ir
یکشنبه9اذرماه 1399سال سیزدهم شماره 4 1340صفـــحه 2500تومـان ISSN 2008-0816
اختالفنظرهابرسراختصاص
نام «روز موسیقی» در تقویم ملی
به بهانه ترور شهید محسن فخر ی زاده
دانشــمند هسته ای:
شجریان
یا فارابی؟
هنرمندان نباید
به حوادث پیرامون
بی تفاوت باشند!
«سانلی مرادی» شاعر ،نویسنده و نقاش در گفتگو با «هنرمند»
تالش می کنم
با نوشتن انسانیت را ترو یج دهم
www.jaaar.com
فاطمهمعتمداریارئیسهیات داوران
جشنوارهتراوکشد
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
«علی منتظری» نوازنده و اهنگساز در گفتگو با «هنرمند»
باید موسیقی ایرانی را به
فرهنگ های دیگر نزدیک کنیم
موسیقی3.
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
MUSIC
مرتضیگودرزیدیباجهنرمندعرصههنرهایتجسمیکشور:
حمایت هایدولتومسئولین
از هنرمندان خنده دار است
فرهنگ و هنرART & CULTURE 4.
با معرفی «سپیده ارمان» در نخستین نقش سینمایی اش:
پایان فیلمبرداری «اهو»
اولین ساخته «هوشنگ گلمکانی»
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2 .
سریالدیده نشدهزنده یادپورحسینی
15اذرماه روی انتن می رود
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
ناصر پورکرم؛ خواننده موسیقی پاپ در گفتگو با «هنرمند»:
گوش مردم را به موسیقی
بد عادت داده اند
موسیقی3.
MUSIC صفحه 1
2
«سانلی مرادی» شاعر ،نویسنده و نقاش در گفتگو با «هنرمند»
یکشنبـــــــــه 9اذر ماه 1399سال سیزدهم شمــاره 1340
www.honarmandonline.ir
& ART
CULTURE
فرهنگ و هنر
تالش می کنمبانوشتنانسانیتراترویجدهم
امین کردبچه چنگی -عکس :مینا قانع
اخبار
فاطمه معتمداریا رئیس
هیات داوران جشنواره تراوک شد
فاطمــه معتمــد اریا ،رئیــس هیــات داوران بخش فیلم
جشــنواره فرهنگی هنری تــراوک با موضــوع «خانه و
خانواده ،مهاجرت و سفر» شد .فاطمه معتمد اریا ،رئیس
هیات داوران بخش فیلم جشنواره فرهنگی هنری تراوک
شد .علی مصفا و فرنوش صمدی دیگراعضای هیات داوری
این جشنواره هســتند .پیش تر در بخش عکس؛ محمود
کالری ،نادر داوودی ،در بخش داســتان کوتاه؛ ســروش
صحــت و در بخش انیمیشــن و کاریکاتور بهرام عظیمی
به عنوان داوران این بخش های جشــنواره تراوک انتخاب
شــده بودند .به نفر اول رشته فیلم ،تندیس پرنده طالیی
و ۱۲میلیون تومان وجه نقد و به نفر اول ســایر رشته ها
نیز تندیس پرنده طالیی و ۷میلیون تومان وجه نقد اهدا
خواهد شــد .به نفرات دوم و سوم نیز جوایزی نفیس اهدا
می شود.
عالقمندان جهت شــرکت در این جشنواره می توانند ،اثار
خــود را با موضــوع خانه و خانواده ،مهاجرت و ســفر در
قالب فیلم (حرفه ای ،موبایلی ،کوتاه ،مســتند ،داســتانی،
انیمیشــن) ،داســتان های صد کلمــه ای و کاریکاتور ،به
دبیرخانه این جشــنواره تا اول بهمن سال جاری ()۱۳۹۹
ارسال کنند.
نخســتین جشنواره فرهنگی ،هنری تراوک (جایزه پرنده
طالیی) با هدف نکوداشــت پروفســور ایرج اعتصام ،پدر
معماری نوین ایران برگزار می شــود .این جشــنواره در
بخش های عکس ،انیمیشــن ،کاریکاتور ،داستان کوتاه و
فیلم به برگزیدگان خود جوایزی با موضوع خانه و خانواده،
مهاجرت و سفر اهدا می کند .عالقه مندان می توانند جهت
کسب اطالعات بیشتر به ادرس سایت جشنواره به نشانی
www.travok.com.trمراجعه کنند.
با معرفی «سپیده ارمان»
در نخستین نقش سینمایی اش:
پایان فیلمبرداری «اهو»
اولین ساخته «هوشنگ گلمکانی»
فیلمبرداری فیلم ســینمایی «اهو» اولین فیلم هوشنگ
گلمکانی به تهیه کنندگی جواد نوروزبیگی در شمال کشور
به پایان رسید .فیلمبرداری «اهو» با رعایت پروتکل های
بهداشتی چهل روز طول کشید.
فیلمنامــه «اهو» با نگاهی به داســتان «پروانه ها در برف
می رقصند» (نازنین جودت) توســط گلمکانی و ســپیده
ارمان نوشــته شــده و مدیــر فیلمبــرداری اش علیرضا
زرین دست بوده است.
«اهو» حکایت انزوای خودخواسته دختری جوان است و
بازیگرانش رضا کیانیان ،علی مصفا ،حامد کمیلی ،سهیال
رضوی ،رضا یزدانی با معرفی ســپیده ارمان در نخستین
نقش سینمایی اش هستند.
هوشــنگ گلمکانی ســردبیر ماهنامه «فیلم» پس از ۴۸
ســال فعالیت مطبوعاتی و نقد فیلم ،نخستین فیلم بلند
سینمایی اش را می سازد.
ســایر عوامل تولید فیلم عبارتند از :جانشین تهیه کننده:
ســعید مروت پور ،مشاور کارگردان :ســامان سالور ،مدیر
برنامه ریزی و دســتیار اول کارگــردان :عادل معصومیان،
فیلمبــردار :رضا نــوروزی ،مدیــر تولید :مجیــد بابایی،
جانشــین تولیــد :ارش نجفــی ،مجری طــرح :قصیده
گلمکانی .تدوینگر :عمــاد خدابخش ،طراح چهره پردازی:
محسن دارسنج ،طراح صحنه :سعید اهنگرانی ،صدابردار:
بابک اخــوان ،طراح لباس :ثنا نوروزبیگی ،عکاس :حبیب
مجیدی .مشاور رسانه :امید سهرابی .با پایان فیلمبرداری،
مراحل فنی فیلم سینمایی «اهو» اغاز شده است.
دغدغه های روزمره برای امرار معیشــت و زندگی مردم ،تا حدی گسترده شده است
که تا دوران پیش از شروع و انتشار بیماری کرونا ،عامۀ مردم به جز قشری که درگیر
هنر بودند ،ان گونه که باید مخاطب هنر و اثار هنری نبوده اند و شاید همین دغدغه ها
انان را از فضایی هنر دور کرده اســت .حاال با گســترش روزافزون بیماری و کاهش
و یا تعطیلی گســتردۀ مراکز فعالیت های فرهنگی و هنری ،ضرورت تکیه بر استفاده
از ظرفیت های فضای مجازی ،چندین برابر به نظر می رســد .ان چه پیشکش حضور
می شود ،گفتگویی مختصر با سانلی مرادی ،طراح ،نقاش ،شاعر و نویسنده است که که
افزون بر فعالیت در حوزۀ ادبیات ،دســتی بر اتش نقاشی نیز داشته و تصمیم دارد تا
زمینه های برگزاری یک نمایشگاه مجازی را فراهم اورد .امید ان داریم تا این گفتگو،
مورد قبول مخاطبان شریف روزنامۀ هنرمند قرار بگیرد.
دبیر ادبیات دوران راهنمایی نخستین مشوق من در نوشتن بود
سانلی مرادی ،طراح ،نقاش ،شاعر و نویسنده ،در گفتگو با خبرنگار ادبیات و نشر روزنامۀ هنرمند،
با اشــار ه به .این که از نوجوانی به نوشتن عالقه داشــته است ،گفت :من نوشتن را با یک انشا در
دوران راهنمایی اغاز کردم و در نهایت ان را با یک شعر به پایان رساندم که مورد استقبال خانم
صدیقی ،دبیر ادبیات من قرار گرفت و ایشــان بســیار مشوق من بوده اند .وی با اشاره به این امر
که در همان سال ها به تصمیم گرفته است که به صورت غیراکادمیک از کالس های نویسندگی
اســتفاده کند و علم عروض را در «خانۀ شعر ارشاد» اموخته است ،افزود :در ان زمان برای این
که بتوانیم ویراســتاری اثارم را خودم انجام دهم ،علم عروض را اموختم و پس از ان نوشــتن را
با داستان کوتاه اغاز کردم.
قصۀ زندگی افراد پیرامونم مرا به نوشتن ترغیب می کرد
مرادی که نوشــتن را از دوران راهنمایی اغاز کرده است ،با تاکید بر این که منهای اشعار ،قصۀ
انســان هایی که روزانه با ان ها ســر و کار داشته است ،از مهم ترین دالیلی بوده است که او را به
ســمت نوشتن داستان سوق داده است ،ادامه داد :حس کردم باید کسی باشد تا داستان اسیب
دیدن برخی از افراد در زندگی اجتماعی را برای دیگران بیان کند و من چون سن و سال کمی
داشتم و توان این را نداشتم که به افراد مراجعه کنم و بگویم که فالن فرد در حال اسیب دیدن
از مسئله ای است یا برای او اتفاقی خاص می افتد ،ترجیح دادم و دوست داشتم که این موضوعات
را بنویســم و از این کار لذت می بردم؛ و در این مسیر گاهی نت برداری می کردم ،گاهی خالصه
نویســی می کردم و در برخی از موراد نیز تالش می کردم تا از همین یادداشــت ها یک داستان
کوتاه تولید کنم تا شــاید یک نفر از خواند ان چیزی را یاد بگیرد .مرادی که در ســال 1391
تصمیم به انتشار دفتر شعر خویش گرفته است و ان را با عنوان دفتر شعر سانلی مرادی به چاپ
رســانده است ،با اشاره به این که در نخستین پله های نوشتن ،از نگارش نثر شروع کرده است و در
ان زمان ،قلم او در نثر بســیار روان تر و قوی تر از شــعر و داستان بوده است ،اظهار داشت :در
نثر هایی که می نوشــتم از کلمات موزون استفاده می کردم و در حین این رویداد ،قصه ای نیز در
این متون روایت می شــد و در نهایت ،اســتاد من به همین خاطر به من گفت که این حوزه ها را
به صورت تفکیک شــده ،اما همزمان پیش ببرم ،یعنی به گونه ای به نوشتن بپردازم که داستانی
بنویسم که وزن در ان جاری نباشد و در مقابل شعری بنویسم که روایت داستانی نداشته باشد.
سختی دردهای زندگی زنان را با درام در می امیختم
این نویســندۀ جوان ،بر همین اساس با اشــاره به این موضوع که این تمرین ها به گونه ای در او
تاثیر گذاشته است که در مدتی کوتاه توانسته است اوج داستان های کوتاه خود را وارد مجموعۀ
اشعار سپید خویش بکند تا بدون هیجانی خاص تمام نشود ،تصریح کرد :درد زنان جامعه ،برایم
بســیار ملموس تر بوده اســت ،چرا که خودم نیز یک زن هستم و بسیار راحت تر می توانم زنان
جامعۀ خویش را درک کنم و در نهایت ،ســختی دردهایی را که وارد زندگی زنان شــده بود ،با
درامی در می امیختم و در نهایت شــروع به نوشــتن می کردم .وی که در سال 1393نخستین
مجموعۀ شعرش را با عنوان «بغض» در دو نوبت چاپ ،در اختیار عالقه مندان به ادبیات و کتاب
گذاشــته است ،با اشــاره به این امر که کتاب «درد پنهان» روایت زندگی زنی است که به خاطر
خیانت همسرش ،دچار سختی هایی می شود که نمی تواند ان ها را تاب بیارود و تصمیم می گیرد
از همســر خویش جدا شــود و در اینجا داستان این زن که به عنوان یک زن مطلقه پا به عرصۀ
اجتماع می گذارد ،اغاز می شــود ،تاکید کرد :سختی ها ،نگاه ها ،اتفاقاتی که برای او می افتد ،بی
اعتمادی هایی که در حوزۀ پیدا کردن یک شغل برای او رقم می خورد ،به این دلیل است که این
زن در جامعه ای ســتنی ،تنها اسم «زن مطلقه» را با خود یدک می کشد .این نویسندۀ جوان که
رمان هــای «هیچکی مثل تو نبود»« ،قرار نبــود» و درد پنهان ،با اذعان به این امر که هنوز هم
مثل زمانی که دانش اموز بوده است ،روزهایی را که می گذراند ،اتفاقاتی که برای او و اطرافیانش
می افتد ،دردهایی که در اجتماع برای شــهروندان اتفاق می افتد و می تواند قلب انان را به درد
بیاورد ،تحلیل می کند و سعی می کند که ان ها را روی کاغذ بیاورد ،یاداور شد :این کار را انجام
می دهد تا شاید کسی اگاه تر شود ،شاید کسی بار اخالقی بیشتری از این متون دریافت کند و
در نهایت ،شاید کسی چیزی از ان یاد بگیرد.
تالش می کنم با نوشتن انسانیت ترویج کنم
شــاعر مجموعه ترانۀ «یک بغل تنهایی» که در ســال 1394منتشر شده است ،با تاکید بر این
که نوشــتن تنها قلم در دســت گرفتن و به روی کاغذ گذاشتن نیست و یک نویسنده باید درد
را با تمام وجودش حس کرده باشــد تا بتواند بنویســد ،گفت :یک نویسنده باید دردی را حس
کرده باشــد و مسئولیتی را بپذیرد ،گفت :هر نویســنده باید هدفی داشته باشد و من نیز تالش
می کنم تا با نوشتن انســانیت را در میان عموم افراد جامعه ترویج کنم .مرادی ،با اشاره به این که
از دهه های 70و 80زنان نویســندۀ ایرانی تالش کردند تا شــیوه ای متفاوت پیش بگیرند و در
مقابل مردان نویســنده نیز تالش کردند تا زن را از بی حقوق بودن در ادبیات در بیاورند ،افزود:
در این زمان تالش شــد تارمان های مردساالر موجود اندکی کنار برود و در نهایت زن به عنوان
سرمنشــا شور ،اشتیاق و عشق قرار بگیرد و در همین زمان ،محدودیت های زیادی وجود داشت
و من نیز در نگارش با محدودیت هایی مواجه بوده و هستم .این نویسندۀ با سابقۀ کشورمان ،در
بخشــی دیگر از این گفتگو ،شناساندن درست زن به جامعه را یکی از مهم ترین مسئولیت هایی
که برای خود در نظر گرفته اســت ،برشــمرده و با اشاره به این موضوع که تالش کرده است که
با طرح این موضوع در نوشته هایش ،این تفکر را در مخاطب ایجاد کند که زن از لحاظ نیازها و
عواطف در چه جایگاهی اســت و در کل ،چه نیازهایی دارد و چه نیازهایی از خویش را می تواند
مرتفع کند ،ادامه داد :همواره تالش کرده ام با محدودیت های موجود کنار بیایم و نگارش خود را
به این سمت و سو سوق بدهم که اگر مطلبی را می نویسم ،زن و دغدغه های او را در ان نگارش
انعکاس دهم و با این گام مهم بتوانم کمکی هر چند کوچک به او کرده باشم.
با تکیه بر ظرفیت های فضای مجازی می توان مردم را به خواندن کتاب تشویق کرد
مرادی ،گسترش فضای مجازی را یکی از مهم ترین عواملی برشمرده که می تواند ظرفیت بسیار
خوبی برای ارتقای کمی تعداد مخاطب ادبیات در جامعه ای باشــد که مردم گرایش بیشتری به
فضای مجازی نسبت به کتاب دارند ،اظهار داشت :با تکیه بر ظرفیت های فضای مجازی می توان
مردم را به خواندن کتاب تشــویق کرد ،مثل زمانی که ما ســاعت ها در ترافیک حوصله ســر بر
شــهر بزرگی مانند تهران وقت تلف می کنیم و در این زمان می توانیم داســتان های مورد نظر و
حتی محبوب خود را به صورت کتاب های صوتی گوش کنیم و حتی کسانی که حوصلۀ خواندن
ندارند ،با گوش دادن به این مطالب از فضای موجود در اثار ادبی اســتفاده کنند و زمانی که در
همان ترافیک ،فرد دچار خستگی و ازار می شود ،با خواند یک کتاب دیجیتال یا گوش دادن به
یک کتاب صوتی ،زمان را راحت تر بگذراند .این نویســنده ،با اشاره به این امر که امروز بسیاری
از افراد بدون داشتن هیچ هدفی ،مدت ها زمان خود را در فضای مجازی به بطالت می گذرانند و
تولید کنندگان محتوای دیجیتال می توانند از این ظرفیت استفاده کنند تا به مخاطبان خویش
برنامــه ای هدفمند و ســودمند ارائه کننــد ،تصریح کرد :تالش کردم تــا بخش های کوتاهی از
قصه هایم را به صورت تصویر در شبکه مجازی اینستاگرام به نشانی sanelimoradi_official
منتشر کنم تا از این طرق مخاطب نیز بتواند با انگیزه ،خواندن داستان هایی را که شاید در ورق
زدن در کتاب به دنبال انان نرود ،دنبال کند .مرادی ،با تاکید بر این موضوع که فضای مجازی
تاثیر بسیاری در گرایش مخاطب به کتاب و رویدادهای فرهنگی دارد و او نیز ترغیب شده است
تا مخاطبان بیشتری را به خواندن کتاب ترغیب کند ،تاکید کرد :من نیز با تولید این داستان های
کوتاه در قالب تصویر می توانم عالوه بر جنبۀ سرگرمی ،مخاطب را به ادبیات دعوت کنم.
هزینه های مطالعه می تواند با اعطای یارانه به تولید کنندگان محتوا کاهش یابد
وی ،در بخشی دیگر از این گفتگو ،وجود فضاهای فرهنگی و هنری در شهرها ،از جمله فضاهایی
مانند کتابخانه های سیار را از جملۀ عوامل مهم ترغیب عموم افراد به مطالعه برشمرده و با اذعان
بر این امر که مسئولین شــاغل در نهادهای دست اندرکار مانند شهرداری ها در این کتابخانه ها
عالوه بر نســخه های موجود کاغذی ،می توانند نسخه های کتاب های صوتی را با کیفیت مطلوب
به مخاطبان ارائه کنند تا با اقبال عمومی بیشتری مواجه شوند ،یاداور شد :از سوی دیگر قیمت
سرسام اور کاغذ یکی از دیگر عوامل گران شدن کتاب و کم شدن اقبال مخاطبان به این عرصه
است و نهادهای ذیربط می توانند با اعطای یارانه در این حوزه ،قیمت کتاب برای مصرف کننده
را کاهش دهند و از این جهت ،اقبال مخاطب به کتاب را افزایش دهند .مرادی ،با اشــاره به این
موضوع که در گذشته بیشتر محتوای کتاب برای ناشران مهم بوده است اما امروز در بدو تماس
تلفنی از مولف می پرسند که کتاب شما چند صفحه است ،گفت :این موضوع به این خاطر است
که بســیاری از نشاشــران حتی می گویند کتاب هایی را که به دو جلد نرسد ،منتشر نمی کنیم و
شــاید افزایش هزینه ها به گونه ای است که موجب شده است تا ناشران در مقابل مولفین به این
نوع از برخورد برســند؛ چرا که برخی از انان هســتند که پیش از ان که به ورود یک اثر ادبی به
بــازار فکر کنند ،به منافع خود فکر می کنند .این شــاعر جوان در ادامه ،همین امر را مهم ترین
علت کاهش سطح محتوای علمی و ادبی اثار موجود در بازار دانسته و با تاکید بر این موضوع که
این روند در انیده نیز با همین ســرعت ادامه خواهد داشت ،افزود :مردم امروز میل خود نسبت
به خواند کتاب را با عواملی هم چون هزینه های باال از دســت می دهند و در مقابل باید این حق
را به ناشــر داد که این گونه تصور کند که اگر بناســت هزینه ای را در یک کتاب 80صفحه ای
خرج کند ،در یک کتاب 200صفحه ای خرج کند ،ســود و بازدهی بیشتری به لحاظ مالی برای
او خواهد داشت و راحت تر می تواند هزینه های خود را مدیریت کند و حال در این میان محتوا،
ان گونه که باید ارتقای ســطح نخواهد داشــت .مرادی ،در پایان تاکید کرد :اگر دولت یارانه ای
را برای انتشــار کتاب هایی با محتوایی در ســطوح باال اختصاص دهد ،به یقین کتاب هایی وارد
حوزۀ ادبیات خواهند شد که مخاطب حتی با صرف هزینه های باالی خرید ،از محتوای ان راضی
خواهنــد بود و لذت خواهند برد .مرادی در پایان اظهار امیــدواری کرد تا در اینده ای نزدیک
بتواند نمایشگاه نقاشی های خود را به صورت مجازی برای عالقه مندان به هنر نقاشی راه اندازی
کند و از ظرفیت های موجود در این فضا ،برای معرفی اثار خود و همچنین ترغیب بیشتر عموم
مردم به هنر بره گیرد.
سریال دیده نشده زنده یاد پورحسینی 15اذرماه روی انتن می رود
ســریال «بیگانه ای با من اســت» با هنرمندی زنده یاد «پرویز پورحسینی» از شــنبه ۱۵اذرماه ،روی انتن شبکه دو
سیما می رود .سریال بیگانه ای با من است با هنرمندی زنده یاد پرویز پورحسینی از شنبه ۱۵اذرماه پس از سریال از
سرنوشت از شبکه دو سیما پخش می شود.
ســریال بیگانه ای با من اســت به تهیه کنندگی بهروز مفید و کارگردانی احمد امینی و ارش معیریان در گروه فیلم و
سریال شبکه دو سیما تهیه و تولید شده است .داستان این سریال روایتی از جابجایی یک خدمتکار با عروس خانواده
است که ماجرا در سال های ابتدایی دهه هفتاد می گذرد و فروغ فروهیده نویسندگی این سریال را برعهده داشته است.
زنده یاد پرویز پورحســینی ،شــبنم قلی خانی ،پژمان بازغی ،پوراندخت مهیمن ،مهران رجبی ،میالد میرزایی ،نگار
عابدی ،ایوب اقاخانی،امیریل ارجمند ،مهدی فقیه ،ســوگل طهماسبی ،دنیا مدنی ،شیوا ابراهیمی ،نسرین بابایی ،لیلی
فرهادپور ،فرهاد شهریزی ،فریبا ترکاشوند ،مهرداد ضیایی و ...بازیگران این سریال را تشکیل می دهند.
گفتنی است پرویز پورحسینی بازیگر مطرح سینما ،تئاتر و تلویزیون ایران بامداد روز جمعه ۷اذر بر اثر ابتال به کرونا
و در سن ۷۹سالگی چشم از جهان فروبست. صفحه 2
«علی منتظری» نوازنده و اهنگساز در گفتگو با «هنرمند»
بایدموسیقیایرانیرابهفرهنگ هایدیگرنزدیککنیم
عباسعلیاسکتی
علی منتظری ،متولد هزار و سیصد پنجاه و هفت ،تهران ،اهنگساز و مدرس موسیقی ،لیسانس
مهندسی ماشین های کشاورزی از دانشگاه اصفهان ،فوق لیسانس اهنگسازی دانشگاه هنر،
فوق لیسانس اهنگسازی دانشــگاه براندون کانادا Brandon University 2013و دکترای
اهنگسازی از دانشــگاه تگزاس تک امریکا Texas Tech University 2016فوق لیسانس
تئوری موسیقی از دانشــگاه نورث تگزاس 2020 University of North Texasدانشجوی
مقطع دکترای اتنوموزیکولوژی دانشــگاه نورث تگزاس ،مدرس هارمونی ،سلفژ و فرم ،تاریخ
موسیقی و موسیقی فیلم ،با علی منتظری سرپرست و اهنگساز گروه موسیقی سایه گفتگویی
موسیقایی داشته ایم که با هم می خوانیم.
چراازاینهمههنرسمتموسیقیرفته اید؟
طبیعتا در وجود هر انسانی یک سری استعدادها و توانمندی ها به صورت بلقوه وجود دارد که باید اتفاقی بیفتد تا
ان توانمندی ها و استعدادها شکوفا شود و به شکلی انها را بروز داد ،در مورد من هم این اتفاق در مسیر زندگی ام
افتاد که در کنار گرایش هایی که به شکل های مختلف هنری داشتم احساس کردم که این زبان زبانی است که
من می توانم از ان استفاده کنم ،در ان خالقیت داشته باشم و می توانم احساس و اندیشه ام را از طریق ان ابراز
کنم ،ادم های مهمی بودند که به من کمک و من را تشویق کردند که وارد این مسیر شوم ،از ان موقع این مسیر
را ادامه داده ام و ادامه خواهم داد.
ساز تخصصی شما «تار» است ،چرا این ساز را انتخاب کرده اید؟
به عنوان یک موزیسین و اهنگساز ایرانی همیشه این دغدغه را داشته ام
که از المان ها و ظرفیت های موسیقی ایرانی در اثارم استفاده کنم ،حاال چه به شکل نوشتن اثار برای سازهای
ایرانی و یا نوشتن اثاری با تلفیق المان های موسیقی ایرانی و تلفیق المان های موسیقی غربی و یا حتی کارهای
پژوهشی که از جمله کارهایی بوده که بر روی ردیف موسیقی ایرانی یا انالیز موسیقی ایرانی انجام داده ام ،به خاطر
همین الزم بوده که موسیقی ایرانی و مخصوصا ردیف موسیقی ایرانی را بیاموزم ،برای این منظور ساز تار را انتخاب
کرده ام و همیشه تالش من این بوده که در خارج از ایران هم چه در غالب اجرا با ساز تار یا اثاری که در ان از
المان های موسیقی ایرانی استفاده می شود موسیقی سرزمینم را به ملیت های دیگر معرفی کنم.
موســیقی ایرانی در انجا چقدر شنیده می شود و چقدر برای اهالی این هنر در خارج از
ایران اشناست؟
درمقایسهباموسیقیبعضیملیت هاییدیگرمثلموسیقیهندوستانویاچینموسیقیایرانجزوموسیقی هایی
است که خیلی کمتر در خارج از ایران شناخته شده است ،سازهای ایرانی هم چندان شناخته شده نیستند و تجربه
شخصی من اینچنین بوده که خیلی ها سازهای ایرانی را نمی شناسند مگر اینکه سازهایی باشند که در ملیت های
دیگر هم استفاده شده باشند ،مثل ساز عود که در موسیقی عربی هم استفاده می شود ،دالیل مختلف دیگری
هم دارد که من فکر می کنم کارهای پژوهشی و تئوریک در مورد ساختار موسیقی ایران و ساختار ردیف هنوز به
اندازه کافی انجام نشده که بشود به شکل مدونی این تئوری را ارائه کرد ،برای معرفی موسیقی ایرانی فکر می کنم
یک سری جسارتها و ساختارشکنی ها می تواند اتفاق بیفتد که این موسیقی را به فرهنگ های دیگر نزدیک کند.
همکاری با پروژه «صداها و پل ها» که خواننده اصلی ان علیرضا قربانی است چگونه
تجربه ای بود؟
یکی از مهمترین ویژگی های این پروژه که اهنگساز ان دوست هنرمندم احسان مطوری است این بود که ما
امکان این را داشتیم که با هنرمندانی در ارتباط باشیم که در بخش اجرا بسیار توانمند هستند و هر ایده ای که به
ذهنمان می رسید را می نوشتیم و مطمئن بودیم که خروجی خوبی خواهد داشت ،از این جمله می توانم اشاره کنم
به مایک بالک ،نوازنده بینظیر ویلونسل که سالهاست در کنار یویوما عضو انسامبل سیلک رود است ،رامان کاالی،
نوازنده توانمند و خوش ذوق فلوت هندی و همچنین خود اقای علیرضا قربانی که از جمله خوانندگانی هستند
که همیشه دید بازی به کار داشته اند و این جسارت را داشته اند که به سمت تجربه های جدید و دشوار بروند.
شما موسیقی فیلم «کلمبوس» را کار کرده اید ،در این فیلم چه ویژگی هایی را برای ساخت
موسیقی در نظر گرفته اید؟
در فیلم کلمبوس از یک ترکیب کالسیک از سازها استفاده کرده ایم ،در عین حال به الیه های کمدی فیلم توجه
کرده ایم و سعی کرده ایم این جنبه را هم در موسیقی و در جاهایی که در برخود با تصویر الزم است ارائه بدهیم،
همچنین از نغمه های ایرانی هم به تناسب تصویر و موقعیت استفاده شده و چیزی که بیشتر به ان توجه داشته
ایم این بوده که یک نوع طراوت و تازگی در موسیقی فیلم به وجود بیاوریم که این می توانست با ترکیب سازها
اتفاق بیفتد یا در تغییر لحن هایی که در لحظاتی از فیلم اتفاق می افتد.
پیشرفت تکنولوژی و تسخیر جهان توسط شبکه های اجتماعی،
سبک زندگی انسان ها را در تمام ابعاد تحت تاثیر قرار داده و موسیقی
نیز از تغییراتش در امان نمانده اســت .روزگاری باید عده زیادی از
نوازندگان بعد از تمرینات متعدد ،در استودیو دورهم جمع می شدند
تا اهنگساز ،تنظیم کننده و خواننده را در خلق قطعه ای موسیقایی
همراهی کنند ،ولی امروز هر فردی با در اختیار داشتن نرم افزارهایی
در کامپیوتر شخصی و حتی گوشــی موبایل خود می تواند صدای
سازهای مختلف را ترکیب و قطعه ای را ضبط و در سطح جهان منتشر
کند ،اما هنوز هم بسیاری از افراد جامعه ،همچنان اهنگ های قدیمی
را در مقایســه با خیلی از اثار این روزهای عرصه موسیقی ترجیح
می دهند .خیل عظیمی از موسیقی های روز با اجرای خوانندگان جوان
به سرعت منتشر و به همان سرعت ،فراموش می شود ،ولی قطعاتی از
دهه ها پیش همچنان زمزمه لب هزاران ایرانی است .ناصر پورکرم ،که
خواننده ای جوان و استعدادی نوظهور است و از کودکی با موسیقی
دمخور بوده و نوازنده ای چیره دست به شمار می رود...
متن این مصاحبه پیش روی شماست:
به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران و حتی مخاطبان ،موسیقی
پاپ در ســال های اخیر به شدت افت کرده و دیگر خبری از
ستاره های درخشــان و اهنگ های ماندگار نیست .چنین
گزاره ای را صحیح می دانید؟ اگر پاسخ ،مثبت است ،دلیلش را
در کجا باید جست وجو کرد؟
مردم از بیرون به ماجرا نگاه می کنند و متوجه نمی شوند که تنظیم کننده ،دقیقاً
همان پروژه ای که پیش تر برای خواننده و قطعه دیگری باز کرده و مورد استقبال
واقع شده را برای شما نیز استفاده کرده است ،درحالی که ترانه و ملودی کام ً
ال
متفاوت هستند و گام ها فرق می کند .این اتفاق باعث شده اثاری که در سال های
اخیر در ژانر پاپ تولید شده ،بسیار به یکدیگر شبیه باشند ،به همین دلیل کمتر
خواننده ایرامی بینیمکهدارایامضایشخصیباشد.درواقعبهدلیلتنظیم های
مشابه و استفاده تنظیم کنندگان از پروژه هایی که قب ً
ال استفاده کرده اند ،خواننده،
کار بســیار دشواری برای رسیدن به امضای شخصی دارد ،چراکه ملودی ها به
گوش مخاطب ،اشــنا و تکراری اســت .در حقیقت امضایی که باید برای هر
خوانندهمنحصربه فردباشد،توسطیکتنظیم کنندهواحدبرایچندنفراستفاده
می شود .اکنون همه چیز در دست تنظیم کننده ها قرار دارد و انان باید محصول
نهایی را ارنج کنند .متاسفانه در حال حاضر در مارکت موسیقی ،انگشت شمار
3
یکشنبـــــــــه 9اذر ماه 1399سال سیزدهم شمــاره 1340
www.honarmandonline.ir
موسیقی
MUSIC
گزارش
اختالف نظرها بر سر اختصاص نام «روز موسیقی»
در تقویم ملی
شجریان یا فارابی؟
چه المان هایی را باید در تنظیم یک قطعه موسیقی در نظر گرفت؟
مهمترین نکته در تنظیم یک قطعه موسیقی این است که خود اثر و ساختار ان را بشناسیم ،اگر خودمان اهنگساز
قطعه باشیم که همه اینها از قبل در ذهن ما شکل گرفته و می دانیم به چه سمت و سویی قرار است حرکت کنیم
ولی اگر ایده ها را کس دیگری ساخته باشد و قرار است تنظیم اتفاق بیفتد درک ساختار کلی اثر و حس هایی که
قرار است منتقل کند ،نقطه گذاری های خاصف جمله بندی های خاص و همه اینها مهم است ،تاکیدهایی که قرار
است داشته باشد یا لحظات خاص حسی که قرار است در قطعه وجود داشته باشد و درک همه اینها راهنمایی هایی
هستند که کمک می کنند سازهای مناسب و هارمونی مناسب و لحن های مناسب در تنظیم ان قطعه انتخاب
شود ،ژانر اثر موسیقایی هم یکی از المان هایی است که به بهتر شدن سازبندی و تنظیم قطعه کمک می کند.
با رشد روز افزون خواننده ها و اهنگسازها در ایران موافق هستید؟
به خودی خود ورود کسانی در عرصه خوانندگی و اهنگسازی ایرادی محسوب نمی شود و ان چیزی که می تواند
ایراد باشد این است که افرادی وارد این عرصه می شوند که کمترین پشتوانه علمی و توانمندی را دارند ،متاسفانه
از نبود یا کمبود مخاطب جدی در ایران سواستفاده می کنند و با اتکا به عوامل فریبنده ای مثل تبلیغات طرفدارنی
جذب می کنند و این در موسیقی ایران یک چرخه ناسالم ایجاد کرده است که همینطور هم تکرار می شود و روز
به روز بر ابتذالی که در موسیقی ایران وارد شده اضافه می شود ،این ابتذال شاید در شکل های دیگر هنری هم دیده
شود و این چیزی است که متاسفانه می تواند ضربه زننده باشد.
اثاری که امروز تولید می شوند قابلیت ماندگار شدن را دارند؟
همانطور که در پاسخ سوال قبلی هم گفتم طبیعتا با توجه به شرایطی که االن در موسیقی ایران وجود دارد اثاری
که ماندگار شوند خیلی کم خواهد بود ولی کسانی هم هستند که کارهای ارزشمند تولید می کنند ،متاسفانه با
توجه به مشکالتی که وجود دارد تعداد انها به مرور کم و کمتر می شود و تعداد اثار کم جان و بی جان زیادتر،
تعداد اثار خوب کم و کمتر می شود ولی به هر حال اثاری که ماندگار هستند هم خلق می شوند.
تدریس کجای زندگی شماست و چقدر می شــود به خروجی اموزشگاه های موسیقی و
دانشگاه ها در ایران امیدوار بود؟
در کنار فعالیت هایی که در زمینه اهنگسازی ،نوشتن و کارهای پژوهشی داشته ام تدریس یک بخش مهم از
فعالیت های من در عرصه موسیقی بوده است ،چه در ایران و هنرستان ها واموزشگاه های ازاد و چه در خارج از
ایران همیشه بخشی از فعالیت من تدریس بوده است ،همیشه دنبال یافتن شیوه های تازه برای اموزش بوده ام،
به نظر من در ایران با وجودی که اساتید بسیار با دانش و توانمندی داریم ولی اموزشگاه ها و حتی دانشگاه ها به
دلیل ضعف و نبود مدیریت صحیح درسی و مدون درست خروجی مطلوبی نداشته اند و همچنان هم ندارند.
و سوال پایانی اینکه در حال حاضر مشغول انجام چه پروژه ای هستید؟
با همکاری دوست عزیزم احسان مطوری پروژه ای را شروع کرده ایم که هم پژوهشی است و هم اهنگسازی در
ان اتفاق می افتد ،پژوهش روی موسیقی فولک در نقاط مختلف جهان و مطالعه بر روی ان ،از المان های این
موسیقی در ساخت قطعاتی که از لحاظ ترکیب سازی ترکیب های نو و تازه ای است استفاده می شود ،به شخصه
برای من پروژه جذابی است چون پژوهش در ان اتفاق می افتد و در زمینه اهنگسازی هم یک تجربه نو و جذاب
است .این پروژه توسط یکی از سازمانهای مطرح موسیقی جهانی حمایت خواهد شد که در سال اینده میالدی
از ان بیشتر خواهید شنید.
خانه موسیقی به تازگی با انتشار گزارشی از عملکرد خود برای نام گذاری
روزی به نام موسیقی ،اعالم کرد که در ابتدای مهر ماه با ارسال نامه ای به
وزیر ارشاد ،درخواست کرده بود که یکم مهر ماه که مصادف است با زادروز
تولد محمدرضا شجریان ،به عنوان روز ملی موسیقی ثبت شود .البته این
درخواست پیشترها درباره سالروز تولد فارابی هم از سوی این نهاد صنفی
مطرح شده بود که در ان زمان به دلیل انچه از سوی خانه موسیقی «کم
لطفی مسئوالن دولتی وقت» عنوان شد ،در نهایت مورد تصویب قرار نگرفت.
اما با درگذشت محمدرضا شجریان گزینه ای دیگر (تولد استاد اواز ایران)
هم برای نام گذاری روز موســیقی ،پیش روی اهالی هنر قرار گرفت .این
درخواست در روز تشییع پیکر این هنرمند ،از سوی متولیان خانه موسیقی
اعالم و بر ان تاکید شد .از طرفی در روزهای گذشته نامه ای به وزیر فرهنگ
و ارشــاد اسالمی با امضای ۳۰نفر از هنرمندان کشور در فضای مجازی و
برخی رسانه ها منتشر شد که از پیشنهاد ثبت چهارم مهرماه ـ مصادف با
تولد حکیم ابونصر فارابی ـ به نام روز ملی موسیقی حکایت داشت؛ نامه ای
که به امضای هنرمندانی چون شهرام ناظری ،بیژن کامکار ،اردشیر کامکار،
کیوان ساکت ،سامان احتشامی ،عبدالوهاب شهیدی و مجید انتظامی هم
رسیده بود .این اقدام که اختالف نظرها بر سر مناسبتی را که باید به نام روز
ملی موسیقی اختصاص داده شود ،پررنگ تر نشان می داد ،در ادامه با واکنش
خانه موسیقی همراه و از سوی این نهاد صنفی «سوال برانگیز» تعبیر شد.
خانه موسیقی همچنین عنوان کرد که در این مدت با درخواست هزاران نفر
از اعضای خانه موسیقی از طرق مختلف ـ مستقیم و غیرمستقیم ـ مواجه
شده است که خواهان اختصاص سالروز تولد استاد شجریان به نام روز ملی
موســیقی هستند و مدعی شد ،مدارکی در دست دارد که نشان می دهد
برخی از هنرمندانی که نامه درخواســت نام گذاری تولد فارابی به نام روز
موسیقی در کشور را امضا کرده اند ،از تصمیم خانه موسیقی برای تعیین روز
تولد محمدرضا شجریان به عنوان روز ملی موسیقی بی خبر بوده اند و حتی
برخی از این افراد وجود نام خود را در این نامه انکار کرده بودند .با این همه
فارغ از اینکه در نهایت بهترین گزینه برای اختصاص روزی به نام موسیقی
کدام مناسبت می تواند باشد ـ پرسشی که البته هدف این گزارش هم نیست
ـ پرواضح است که اختالف نظرهایی از این دست ،عایدی جز تاخیر دوباره
در ثبت روزی به نام موســیقی در کشور نخواهد داشت .ضمن اینکه این
مساله می تواند بار دیگر یاداور یکی از کارکردهای اصلی خانه موسیقی باشد؛
نهادی برای اتحاد و وفاق هنرمندان که در نهایت به اعتالی هنر موسیقی در
کشور بیانجامد .کارکردی که البته الزمه دستیابی به ان ،تمکین و همراهی
ناشی از رضایتمندی هنرمندان موسیقی از عملکرد و تصمیم های این نهاد
صنفی است .ظاهرا ً جریانی مشکوک سعی دارد وحدت و یکدلی که پس
از درگذشت استاد شجریان در جامعه بزرگ موسیقی کشور حاصل شده
را با مطرح کردن موضوعاتی خدشه دار کنند .اهالی شریف موسیقی ایران
در چنین بزنگاه هایی باید با اطالع دقیق از موضوعات مطرح شده با امضای
ان موافقت خود را اعالم نمایند ،چنانچه در خصوص نامه اخیر از نیمی از
افراد اظهار داشتند که در گفتگوها اساساً روز فارابی برای ان ها مطرح شده
نه روز ملی موسیقی .به نظر می رسد این اقدام شتاب زده تنها درصدد لوث
کردن ثبت روز ملی موسیقی است چرا که اگر جمع کنندگان امضا نیت
خیرخواهانهداشتندبهخانهموسیقیبه عنوانتنهانهادصنفیموسیقیدانان
مراجعه می کردند تا با پشتوان ه مستحکم تری به یک حرکت ملی دست
بزنند نه با 30امضا!
ناصر پورکرم؛ خواننده موسیقی پاپ در گفتگو با «هنرمند»:
گوش مردم را به موسیقی بد عادت داده اند
تنظیم کنندهشاخصوبرجستهداریم.البتهتنظیم کنندگانقدیمیهستندکه
اکنون چندان اعتقادی به ان ها وجود ندارد یا خودشــان را به روز نکرده اند ،به
همین دلیل مارکت موسیقی در دست چند تنظیم کننده شاخص است که
برخی از ان ها کارهای خودشان را مدام تکرار می کنند .متاسفانه امروز همه چیز
شکل بیزینسی به خود گرفته است و دیگر چیزی به نام کار «دلی» وجود ندارد
و ان اتفاقی که باید بیفتد ،رخ نمی دهد .البته این تنظیم کنندگان برای یک سری
که خواننده خودشان هستند ،وقت می گذارند و صددرصد وقت و انرژی خود را
صرف می کنند .به طور مثال اگر من یا شما نیز با ان ها قرارداد ببندیم ،در کنار ما
به عنوانمدیرهنرییامدیربرنامهحضوریابند،همه چیزتحویلخودشانباشدو
بدانند که به درامد زیادی می رسند ،وقت می گذارند و کار جدید تولید می کنند،
اما اگر بدانند خواننده برای خودش کار می کند و دوســت دارد فقط دل مردم
را شاد کند ،چندان رابطه خوبی با او برقرار نمی کنند .برخی از تنظیم کننده ها
امروز بیشتر برای برند خودشان وقت می گذارند و امضاها را انجا خرج می کنند.
خوانندهمستقلوموزیسینیکهبخواهدخارجازقواعدچنین
تنظیم کنندگانیفعالیتکند،چهابزاریدراختیاردارد؟
البته پیش از پاســخ به این پرســش باید توضیح بدهم کــه در حال حاضر
تنظیم کنندگانی را داریم که واقعاً برای کارهایی که در دست دارند وقت می گذارند
و واقعاً دل می سوزانند .در پاسخ به پرسش شما هم باید بگویم رنگ صدا و نوع
خواندن خواننده اســت که می تواند کمک زیــادی به او بکند و در میان خیل
عظیم ملودی ها و تنظیم های مشابه ،سبب ایجاد تفاوت میان خواننده با دیگر
خوانندگان شود تا اگر ان امضای موردنظر در تنظیم یا ملودی نیست ،خودش با
یک سری تحریرها ،کارش را در ذهن مردم ماندگار کند .خواننده مستقل فقط از
این راه می تواند خود را خاص کرده و اتفاقی را که مطلوب و موردنظرش است،
پدیدبیاورد.متاسفانهپشتبیشتراثارتفکریوجودنداردوتنظیم کنندگانفقط
می خواهند در عرض یکی ،دو ساعت تنظیم قطعه را تمام کنند و به خواننده
تحویل دهند ،به همین دلیل خیلی وقت ها ،اتفاقی که سبب ماندگاری در ذهن
مردم شــود ،نمی افتد .اگر ما از دهه های طالیی در موسیقی پاپ ایران حرف
می زنیم ،باید ببینیم چه پارامترهایی در ان دوران باعث شــده اتفاقاتی تکرار
نشدنی رقم بخورد؛ چرا قطعاتی بعد از گذشت 30 ،20و حتی 40سال همچنان
تازه و شنیدنی هستند؟ چون عوامل تولید اثر از ترانه سرا و اهنگساز تا خواننده و
تنظیم کننده ،گاهی بیش از یک سال زمان صرف می کردند تا قطعه ای تولید شود
و به انتشار برسد .ارکستری متشکل از چندین و چند نوازنده در استودیو جمع
می شدند تا قطعه ای تولید شود .گاهی موزیک ابتدایی قطعه ،طوالنی بود و یک
دقیقه طول می کشید تا نوبت به خواننده برسد ،اما اکنون در بسیاری از اثار قطعه
شما باید در کل زیر سه دقیقه باشد .در حال حاضر دو یا درنهایت چهار میزان،
اینترو می زنند ،اورتور وسط هم باید همین مقدار باشد تا هرچه زودتر تمام شود و
به خواندن خواننده برسد .احتماالً فکر می کنند حجم زیاد خواننده ها و َترک های
تولیدشده ،مردم را خسته کرده و به همین دلیل زمان قطعات را کم کرده اند.
توجیه چنین خوانندگان ،تنظیم کنندگان و تهیه کنندگانی،
ذائقه مخاطب امروز اســت .ان ها معتقدند جامعه کنونی،
موســیقی متفاوتی را طلب می کند و دیگر اثاری شبیه به
گذشتهنمی خواهد.نظرشمادراین بارهچیست؟
همان طور که گفتم در بسیاری از موارد به هیچ وجه تفکری حاکم نیست .یک
ارپژ ،اول کار می گذارند ،خواننده شروع به خواندن می کند ،اورتوری کوتاه وسط
قطعه قرار می دهند ،دوباره خواننده می خواند و تمام .کل زمان کار به دو و نیم
دقیقه یا نهایتاً سه دقیقه می رسد .متاسفانه در سال های اخیر ،گوش مردم را به
موسیقی بد عادت داده اند .پیش تر عادت مردم و مارکت موسیقی ایران در بازار
بین المللی ،حرفی برای گفتن داشت ،اما متاسفانه در حال حاضر چنین نیست.
به نظر من ،موسیقی روز ایران هیچ جایگاهی در جهان ندارد .تُرک ها و عرب ها
از ما جلو زده اند ،درحالی که ملودی های قدیمی ایرانی را استفاده می کنند ولی ما
هیچ بهره ای از اثار گذشتگان خودمان نمی بریم .چرا باید این گونه باشد؟ عرب ها
بسیاری از کارهای ما را کپی می کنند .خواننده ای عرب به نام «احمد فتحی»،
قطعه مشهور و محبوبی دارد که وقتی گوش کردم ،با تعجب گفتم« :این قطعه
ایرانی است» .ملودی کام ً
ال ایرانی بود ،اما او ان را به نام خودش ثبت کرده است.
ملودی اثر به قدری زیباســت که می توان ان را در زمره شاهکارهای موسیقی
جهان قرار داد .در ان قطعه ،اگر خواننده و کالمی هم وجود نداشته باشد ،موزیک
با اجرای سازها نیز چنان بر دل می نشیند که بعید است نظر شنونده ای را جلب
نکند .چرا نباید خودمان از این ملودی ها استفاده کنیم و کشورهای دیگر از ان ها
بهره ببرند؟ در گذشته در جای درستی قرار داشتیم ،اما امروز این گونه نیست.
خواننده و در معنای گسترده تر موزیسین چگونه می تواند ذائقه
مخاطبراتغییردهدوسلیقهموسیقاییاوراازسردرگمیبرهاند؟
امروز ما در نقطه ای قرار داریم که می خواهیم تینیجرها ،موسیقی مان را فقط به
مدت 10یا 20روز گوش کنند و به دنبال طیفی هستیم که در لحظه ،جذب کار
ما شود ،اثر در ذهنش بنشیند ،در دهانش بچرخد و خداحافظ! اما نباید فراموش
کنیم قطعه ای متعلق به ۵۰سال پیش داریم که هرچقدر به ان گوش می دهیم،
لذت بیشتری می بریم؛ دلیلش تفکری است که پشت کار قرار دارد .در چنین
یدارد .به طور مثال،
اثری ،ملودی به قدری درست است که کار را تا ابد تازه نگه م
امروز به تنظیم کننده می گویم« :می خواهم اکورد افزوده(دو ،می و سل دیز) در
کارم بگیرم» .او پاسخ می دهد« :نه ،مردم نمی فهمند!» می گویم« :ما باید ذهن
مردم را تغییر دهیم» .چرا اصرار بر سادگی با کیفیت پایین داریم؟ ۵۰سال پیش
این موزیک را می زدیم و مردم دوست داشتند .اکنون باید ۱۰برابر بهتر باشیم ،اما
نه تنها در همان سطح نمانده ایم ،بلکه افت هم کرده ایم .بااینکه همه چیز پیشرفت
کرده و سخت تر هم شده و البته خوانندگان بسیار خوبی هم در مارکت موسیقی
فعالیت می کنند ،ولی اغلبمان در مسیر درستی حرکت نمی کنیم.
در این میان بحث بازگشــت ســرمایه نیز مطرح
می شود .ظاهرا ً در مواردی خواننده ناگزیر است به
خواسته هایی تن دهد تا حذف نشود؟
بله،اینجابحثبیزینسوتهیه کنندگانیبهمیانمی ایدکهمی خواهندبه سرعت
خواننده تحت قراردادشــان را روی صحنه کنسرت بفرستند و به درامدهای
کوتاه مدت ،اما هنگفت برسند .این گروه ،مدتی از خواننده کار می کشند و بعد او
در عمل تمام می شود. صفحه 3
مرتضی گودرزی دیباج هنرمند عرصه هنرهای تجسمی کشور:
حمایت های دولت و مسئولین از هنرمندان خنده دار است
باوجود همه سختی ها ناامید نیستیم
HONARMAND INTERNATIONAL NEWSPAPER
شماره • 1340یکشنبه 9اذرماه • 1399سال سیزدهم • 4صفـــــحه
صاحب امتیاز :شـرکت جهان سبز
مـدیر عامـــل :حسـین احـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :گل اذین
سازمان اگهی ها88311361 - 88311353 :
نشانى :تهران ،خیابان مطهری ،بعد از خیابان سلیمان خاطر
خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489 - 88301986 :
توزیع :نشرگستر امروز
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
http://honarmandonline.ir/?p=6049
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری
سیستم مدیریت کیفیت
ISO 10004:2012
ISO 9001 : 2008
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
www.honarmandonline.ir
اوقات شرعی
به وقت تهران
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فردا
11:53
16:51
17:11
05:25
06:52
گنج سخن
امام حسین علیه السالم :
هر کس فکرش به جایى نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود،
کلیدشمداراست.
بحاراالنوار ،ج ،75ص128
پندبزرگان
مایه خوشبختی انسانیت است
که هر انسانی فقط انی هست که هست.
فرناندوپسوا
حافظانه
دل از من برد و روی از من نهان کرد
خدا را با که این بازی توان کرد
شب تنهاییم در قصد جان بود
خیالش لطف های بی کران کرد
مرتضی گودرزی دیباج؛ هنرمند عرصه هنرهای تجسمی کشور معتقد
است که وضعیت حمایت های دولت و مسئولین عرصه فرهنگ و هنر
از هنرمندان این عرصه خنده دار است .اسفندماه سال گذشته بود که
سر و کله ویروس شــوم و مزاحم کووید 19یا به اصطالح متعارف
کرونا ،در کشــور پیدا شد؛ ویروس منحوس و بدسگالی که از همان
روزهــای اغازین پیدایی اش تاکنون تاثیــرات منفی و مخرب خود
را بر زندگی احاد مردم به ویژه هنرمندان گذاشــته و متاسفانه این
سوءتاثیرات تاکنون نیز ادامه یافته است .تعطیلی سالن های سینما،
تماشاخانه های تئاتر ،کنسرت های موسیقی ،گالری ها و نگارخانه های
فعال در عرصه هنرهای تجسمی و ...از جمله اتفاقاتی بود که لَختی
پس از گســترش بی محابای دامنه شــیوع کرونا در کشور به وقوع
پیوســت و بدین ترتیب ،چرخ اقتصاد هنر نیز به تدریج ساز رکود و
ایستایی کوک کرد .در شرایط کم رونقی و توقف فعالیت های هنری
در کشور ،نخســتین عنصری که در معرض اسیب و مخاطره قرار
گرفت ،معیشــت هنرمندان بود؛ به ویژه ان دسته از هنرمندانی که
تنها راه ارتزاقشــان از هنر و فعالیت های هنری می گذشت ،بیش از
ســایرین در معرض لطمه و فشار قرار گرفتند .در چنین شرایطی،
همه نگاه ها به دولت ،مســئولین و دست اندرکاران عرصه فرهنگ و
هنر کشــور خیره شده بود تا شــاید تمهید و راهکار مناسبی برای
جبران و برون رفت از شــرایط بغرنج اقتصادی و معیشــتی کنونی
بیندیشند و وضعیت بغرنج هنرمندان اسیب دیده را چاره ای سازند؛
اما مسئولین به ســیاق سابقشان تنها به دادن وعده های میان تهی
ی که قریب به یک ســال از شیوع و
بســنده کردند و حاال در حال
فراگیــری ویروس کرونا در کشــور می گذرد ،به نظر می رســد که
چرخ اقتصاد هنر به کلی از حرکت ایســتاده و معیشت هنرمندان با
چالش هایی جدی و مهلک روبه رو شده است .با این وجود ،کماکان
گام مثبت و محسوسی از سوی دولت ،مسئولین و دست اندرکاران
عرصه فرهنگ و هنر برداشته نشده است و مشخص نیست رخوت
مسئولین امر در این زمینه تا به کی ادامه خواهد داشت .برای بررسی
وضعیت هنرهای تجسمی در عصر فراگیری کرونا و شرایط کنونی
هنرمندان شــاغل در این عرصه ،به سراغ مرتضی گودرزی دیباج؛
مدرس ،پژوهشگر و هنرمند نقاش رفتیم و با او درباره این مساله و
ابعاد متکثر ان به گفت وگو نشستیم .گودرزی دیباج فارغ التحصیل
مقطع لیسانس رشته نقاشــی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه
تهران است .وی همچنین دارای مدرک فوق لیسانس نقاشــــی از
دانشگاه ازاد اسالمی و فارغ التحصیل مقطع دکتری رشته فلسفه هنر
از دانشگاه بیرمنگام انگلستان است .اثار گودرزی دیباج تاکنون در
جشنواره ها و رویدادهای هنری مختلفی از جمله :دوساالن ه نقاشی
معاصر ایران ،دوساالنه بین المللی نقاشی جهان اسالم و ...به نمایش
درامده است .وی همچنین تاکنون نمایشگاه های انفرادی و گروهی
متعددی را نیز در ایران و ســایر کشورهای جهان بـــرگزار کرده و
مسئولیت های مختلفی را نیز برعهده داشته است که از جمله انها
می توان به :ریاســت مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری ،ریاست
پژوهشــگاه فرهنگ و هنر اســامی ،ریاست موسســه مطالعات و
پژوهش های ایران و ...اشاره کرد .دیباج سابقه تالیف اثار و مکتوبات
متعــددی را نیز در زمینه نقاشــــی و تاریخ هنر در کارنامه هنری
خود دارد که از جمله انها می توان به کتب :تاریخ نقاشی ایران ،هنر
انقالب ،روش تجزیه و تحلیل اثار نقاشــی ،تاریخ تطبیقی هنر و...
اشاره کرد.
در گوشه اتلیه ام مشغول کار
این هنرمند و نقاش مجرب عرصه هنرهای تجسمی در گفت وگو با
خبرنگار هنرهای تجســمی خبرگزاری تسنیم ،با اشاره به وضعیت
هنرمندان این عرصه در دوران فراگیری کرونا گفت :فراگیری کرونا
در کشــور شرایط خاصی را برای عموم مردم به ویژه هنرمندان رقم
زده است؛ من نیز در گوشه اتلی ه مشغول انجام کارهایم هستم .وی
افــزود :یکی از چالش های مهمی که به واســطه حاکمیت کرونا بر
فضای عمومی کشور برای هنرمندان به وجود امده ،منتفی یا محدود
شــدن امکان ظهور و بروز و تجلی اثارشان به سیاق گذشته است.
اکنون ارتباط و تعامل هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی با یکدیگر،
با گالری داران و همچنین با مخاطبان اثارشان کاهش یافته و تداوم
این روند ،شرایط پیچیده ای را به وجود اورده است.
هنرمندان نگران و محتاط شده اند
این هنرمند عرصه هنرهای تجسمی بیان کرد :در چنین شرایطی
اگــر خدایی نخواســته هنرمندی به ویروس کرونا مبتال شــود ،با
وضعیت سختی روبه رو خواهد بود؛ هزینه های باالی درمان و ارقام
ناچیزی که بیمه ها در این گونه مواقع پرداخت می کنند ،شــرایط را
به مراتب دشوارتر خواهد ساخت؛ از این رو احتیاط و نگرانی بسیاری
در میان کسر قابل توجهی از هنرمندان کشور وجود دارد که مبادا
به این ویروس شوم الوده شوند .امیدواریم سایه منحوس این بحران
به زودی از کشور رخت بندد .گودرزی دیباج یاداور شد :در شرایط
فعلی هنرمندانی مثل ما که گوشــه یا خلوتی برای خود دارند ،به
ن مشغول اند؛ با
ن و انجام سایر کارهایشا
نوشتن ،خواندن ،نقاشی کرد
این حال ،قطع پیوند و ارتباط هنرمند با بدنه مردم و جامعه هنری
که به واسطه کرونا رقم خورده اتفاق دردناکی است.
چشم امیدمان به مجلس است
این پژوهشگر هنر در پاسخ به این پرسش که ایا دولت و مدیران عرصه
فرهنگ و هنر از زمان فراگیری کرونا تاکنون به وظایف و تعهداتشان
در قبال هنرمندان عمل کرده اند یا خیر ،گفت :چه انتظارات غریبی
از دولت و مدیران عرصه فرهنگ و هنر دارید! انها کی به تعهداتشان
عمل کرده اند که حاال بخواهند عمل کنند؟! اکنون تنها چشم امید
ما به مجلس است که گامی موثر و سازنده در راستای بهبود شرایط
کنونی بردارد .وی اضافه کرد :وضعیت بد اقتصادی ،کیفیت معیشت
و گرفتاری هایی که هنرمندان کشورمان با انها دست به گریبان اند،
باعث شده است که شرایط فعلی عرصه فرهنگ و هنر شرایطی به
غایت سخت و غم انگیز باشد؛ شکی نیست که در شرایط کنونی همه
احاد جامعه زیر فشــارند اما باید بگویم که جامعه هنری نسبت به
دیگر اقشار ما جامعه شکننده و اسیب پذیرتری است .از طرف دیگر،
جامعه ساکت و خاموش تری هم است؛ چراکه بسیاری از هنرمندان
ما در مواجهه با تالطمات و دشواری های زندگی حفظ ابرو کرده و
به سادگی دم بر نمی اورند.
حمایت های دولت و مسئولین از هنرمندان خنده دار است!
این مدرس دانشگاه ضمن انتقاد از وضعیت حمایت های صورت گرفته
از هنرمندان توســط دولت و مســئولین حوزه فرهنگ و هنر گفت:
حمایت هایی که در پاره ای از مواقع از سوی دولت و مسئولین عرصه
فرهنگ و هنر صورت می گیرد خنده دار و اص ً
ال در شــان کشــور و
هنرمندان این مرز و بوم نیســت و این بی مهری ها خاطر بسیاری از
هنرمندان ما را مکدر ســاخته است .وی تصریح کرد :اکنون شرایط
کشور به گونه ای است که اقتضا می کند هنرمندان در صحنه حضور
داشته باشند و با اثارشان نسبت به مسائل مختلفی که در کشور حادث
می شود واکنش نشــان دهند اما انها عم ً
ال در صحنه حضور ندارند؛
گرچــه نمی توان به هنرمندان خرده گرفت که چرا در صحنه حاضر
نیستید؛ چراکه انها هم با مسائل و مشکالت خاص خودشان مواجه اند.
باوجود همه سختی ها ناامید نیستیم
گودرزی دیباج در پایان خاطرنشــان کــرد :باوجود همه مصائب و
دشــواری هایی که اکنون بر کالبد فرهنگ و هنر کشور عارض شده
است ،ما ناامید نیستیم؛ چراکه هنوز می توانیم حرف بزنیم ،بنویسیم،
نقاشــی کنیم و به جوانان تازه وارد به حوزه هنر و نقاشــی انگیزه و
انرژی دهیم .جامعه هنری ما نســبت به چهل ،پنجاه سال گذشته
بســیار گسترده و هوشمندتر شده اســت و جوانان زیادی در حال
تحصیل ،تجربه ورزی و خلق اثرند؛ امیدوارم که این جوانان بتوانند
شــرایط کنونی فرهنگ و هنر کشور را بهبود بخشند و نویدبخش
اینده روشن تری برای این مرز و بوم باشند.
تصمیم گیری های جدید برای مجوزهای شبکه «خانگی»
معاون نظــارت و ارزشــیابی ســازمان ســینمایی از احتمال
تصمیم گیری هــای جدیــد در روند صدور پروانه ســاخت اثار
غیرســینمایی خبر داد .اواخر خردادماه امســال بود که بهمن
حبشی -مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم سازمان سینمایی
اعالم کرد ،صدور مجوز تولید ســریال های نمایش خانگی تااطالع ثانوی متوقف شده است.
او دلیل این امر را افزایش تولیدات و مقابله با پدیده سریال سوزی
عنوان کرده و گفته بود« :تعداد مجوزهای صادره و سریال های
در حال تولید و اماده توزیع برای نمایش خانگی بیشتر از نیاز و
ظرفیت بازار است و تا نمایش چند سریال اماده توزیع و ایجاد
تعادل میان زنجیره صدور مجوز تا توزیع ،الزم است چند ماهی
از صدور مجوز جدید خودداری شود».
این تصمیم که برخــی گمانه زنی ها ان را بی ارتباط با اختالف
نظر میان وزارت ارشــاد و سازمان صدا و سیما بر سر اثار شبکه
نمایش خانگی نمی دانســت ،بویژه در بحبوحــه تعطیلی های
کرونایــی واکنش هــای مختلفــی را در پی داشــت و کانون
کارگردانان خانه ســینما از جمله صنف های سینمایی بود که با
انتقاد از این کار ،توقف صدور مجوز در شبکه نمایش خانگی را
مانع کســب و کار ،محدود ساختن و توقف فعالیت سینماگران
دانســت ،چرا که با تعطیلی سالن های سینما ،عدم تمایل مردم
به رفتن به سینما و رونق گرفتن سامانه های نمایش درخواستی،
تقاضا برای ســاخت سریال در شبکه نمایش خانگی که بخشی
از بیکاری ســینماگرها را نیز جبران می کرد ،افزایش یافته بود.
توقف صدور مجوز برای اثار غیرسینمایی اگرچه هنوز هم وجود
دارد ،اما در همین چند ماه ساخت چند سریال جدید از جمله
«مرداب» به کارگردانی شهرام شاه حسینی اغاز شده که طبق
اعالم قبلی قرار اســت اولین فصل ان زمستان امسال از فیلیمو
نمایش داده شــود .با این حال ســعید رجبی فروتن -معاون
نظارت و ارزشــیابی سازمان ســینمایی -درباره اینکه ایا توقف
صدور مجوز ساخت برای سریال های نمایش خانگی که در دوره
معاون گذشته (طباطبایی نژاد) اعالم شده بود ،هنوز ادامه دارد
و چه فکری برای مجوزهای جدید می شــود؟ بیان کرد :اثاری
کــه از قبل موافقت اصولی خود را اخذ کــرده بودند ،هرکدام
کــه فیلمنامه های کامل خود را ارائه کنند ،در شــورای پروانه
ســاخت اثار غیرسینمایی بررسی می شوند که امیدواریم موفق
به دریافت پروانه بشوند.
وی در پاســخ به اینکه اگر تهیه کننده ای درخواســت جدیدی
برای ســاخت اثار غیرســینمایی ارائه کند ،ایا امکان بررسی و
صدور مجوز ان است؟ گفت :به دلیل شرایط حاکم بر سینما و
تعطیلی های ناخواسته ای که به ناوگان سینمایی کشور تحمیل
شده است ،بســیاری از تهیه کننده ها و ســرمایه گذاران تمایل
زیادی برای تولید اثار غیر ســینمایی از جمله سریال در شبکه
نمایش خانگی نشان داده اند.
در پاسخ به این تقاضاها که کم هم نیستند ،در هفته های اینده
تصمیم گیــری خواهیم کرد و به اطالع متقاضیان می رســانیم.
در حال حاضر 14ســریال و برنامه در شــبکه نمایش خانگی
به عنوان اثار غیرســینمایی در حــال تولید و گذراندن مراحل
پیش تولید نهایی هســتند و برخی هم به پایان کار رسیده اند.
از جملــه این اثار می توان به «گیســو» به کارگردانی منوچهر
هادی« ،همرفیق» شــهاب حســینی« ،ملکه گدایان» حسین
سهیلی زاده« ،شب های مافیا» سعید ابوطالب« ،شام ایرانی »3
ســعید ابوطالب« ،ماجراهای الال» داود شرافتیان« ،سیاوش»
ســروش محمدزاده« ،دیو و ماه پیشونی» فرزاد اژدری و هومن
اطیابــی« ،خوب ،بد ،جلف »3پیمان قاســمخانی و محســن
چگینی« ،خســوف» مازیار میــری« ،خاتون» تینــا پاکروان،
«اهوی من مارال» مهرداد غفارزاده و «جیران» حســن فتحی
اشاره کرد.
همچنین هشت عنوان سریال هم موافقت اصولی دارند که طبق
گفتــه رجبی فروتن در صورت تکمیــل فیلمنامه ،صدور پروانه
ســاخت ان ها بررسی می شــود .از کارگردان هایی که متقاضی
مجوز شده اند ،ســیروس مقدم ،رضا ایرانمنش ،حامد محمدی،
محمد جواد کاسه ساز ،امیر اشتیانی پور ،رامبد جوان و پیمان
قاسم خانی را می توان نام برد که برای دو مورد از این ها ،پلتفرم
فیلیمو به طور کامل سرمایه گذاری ساخت را برعهده دارد.
بهبهانهترورشهیدمحسنفخری زادهدانشمندهسته ای:
هنرمنداننبایدبهحوادثپیرامونبی تفاوتباشند!
مدیر امور موسیقی ســازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
با اشاره به ترور شهید محســن فخری زاده دانشمند هسته ای
کشــورمان از تولید یک قطعه دو زبانه به همین مناســبت در
روزهای اینده خبر داد.
امیرحســین سمیعی ،اهنگساز ،خواننده و مدیر امور موسیقی
سازمان فرهنگی هنری شــهرداری تهران ضمن اشاره به ترور
شهید محســن فخری زاده رئیس ســازمان پژوهش و نواوری
وزارت دفاع و از دانشمندان برجسته هسته ای کشورمان گفت:
طبق برنامه ریزی های که بالفاصله بعد از ترور شــهید محسن
فخری زاده انجام گرفت ،بنا داریم به زودی یک قطعه موسیقایی
به دو زبان انگلیســی و فارســی منتشــر و ان را در دسترس
مخاطبان قرار دهیم .وی با محکوم کردن این اقدام تروریستی
درباره واکنش هنرمنــدان در برابر چنین اتفاقاتی توضیح داد:
من بر این باورم هنرمند در شرایطی قرار دارد که باید انعکاس
دهنده اتفاقاتی باشد که در اطراف او می گذرد .هنرمند در این
شرایط به مثابه نگهدارنده چراغی است که می تواند دیگران را
در مسیر درست هدایت کند .من درباره ان دسته از هنرمندانی
کــه در این چارچوب قرار ندارنــد ،دخالتی نمی کنم اما بر این
بــاورم هنرمند نبایــد در برابر انچه پیرامونــش می گذرد بی
تفاوت باشد .این اهنگســاز افزود :درباره اتفاق شهادت شهید
محسن فخری زاده هم باید بگویم فارغ مقام سیاسی-هسته ای
که این شهید بزرگوار در کشــورمان داشت ما در ابتدا باید به
این نکته واقف باشــیم شهید فخری زاده و بسیاری از شهیدان
گران قدرمان شــخصیت های مهم سرزمین ایران هستند .مدیر
امور موسیقی ســازمان فرهنگی هنری شــهرداری تهران در
بخش دیگری از صحبت های خود بیان کرد :تولید اثر فرهنگی
هنری در شــرایطی کــه یکی از شــخصیت های مهم ایران به
شــهادت می رسد ،می تواند اقدام درست و موثری باشد اما باید
در این شــرایط که کارهای موسیقایی متعددی تولید می شود
باید به یک نکته مهم توجه کنیم و ان تولید اثاری با ســاختار
قدرتمند هنری در بطن هیجان ناشی از تولید این اثار با توجه
به شرایط زمانی است .این درست که به جهت کمرنگ نشدن
بازتاب ناشــی از تولید اثر هنری باید عجله کرد اما می بایست
این نکته را هم در نظر داشــت که موســیقی تولید شــده از
چارچوب قدرتمندی برخوردار باشــد .پس اگر تن به هیجان ها
داده و فقط تالش داشــته باشــیم کاری را بدون پشتوانه های
تکنیکی و محتوایی منتشر کنیم قطعاً شاهد اثرگذاری مناسبی
نخواهیم بود .سمیعی در بخش پایانی صحبت های خود گفت:
اگر بتوانیم این هیجانات را کنار بگذاریم و شرایط را به سمتی
هدایت کنیم تا اثار موسیقایی ارزشمند و محکمی پیش روی
مخاطبان قرار گیرد قطعاً می توانیم در این شــرایط اثر گذاری
بیشتری داشته باشیم .شــرایطی که در قبل هم امتحان خود
را پس داده و ما دیده ایم که وقتی کار ارزشــمندی با موضوع
شــهیدان عزیز انقالب اسالمی تولید شــده با استقبال بسیار
خوب مخاطبان نیز روبرو شده اند. صفحه 4