روزنامه هنرمند شماره 546
روزنامه هنرمند شماره 546
گفتگوی«هنرمند»با«منوچهراکبرلو»
به مناسبت برگزاری جشنواره تئاتر عروسکی
انتقالمیراثفرهنگی باتئاتر
عروسکی صورتمی گیرد
حسین علیزاده در مراسم «تولد ماه»
انتظاریازمسئوالنندارم!
8
5
چهارشنبه3شهریورماه 1395سال نهــم شماره 546
8صفـــح��ه 1000تومـان ISSN 2008-0816
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
گفتگوی «هنرمند» با اشکان خطیبی
با دانش وارد
موسیقی شدم
نه پــول!
6
سیطره مافیای قاچاق بر حوزه سینمای ایران
غزل عنایتی
مماشات با قاچاقچیان
محصوالت فرهنگی جایز نیست 2
نگاهی به فیلم «روز استقالل» ساخته رولند امریش
تفریح با احتمال
نابودی بشر!
4
2
فرهنگ و هنر
چهارشنـبه 3شهریورماه 1395سال نهم شماره 546
www.honarmandonline.ir
اما و اگرهای برگزاری کنسرت ها درگفتگو با نمایندگان مجلس
مریم احمدی
ازحاکمیت قانون تا اعمال سلیقه درفرهنگ وهنر!
معضالت پیرامون حوزه موسیقی و برگزاری کنسرت ها در کشور به کالف سردرگمی تبدیل شده است و قوانین حاکم نیز به دالیل متعددی ،ظاهرا فصل الخطاب تصمیم گیری ها محسوب نمی شوند .درواقع رفتارهای سلیقه ای و مداخله های افراد غیرمرتبط و غیرمسئول،
تنش ها و اسیب هایی را هم برای جامعه موسیقی و عالقه مندان این عرصه به دنبال داشته است .در حالی که امام جمعه شهر مقدس مشهد سرسختانه با برگزاری کنسرت در این شهر مخالفت می کند و گفته است؛ حریم حرم امام رضا (ع) مقدس است و نباید با
برگزاری کنسرت به ان بی حرمتی کرد ،رییس جمهور معتقد است «هرکسی صبح بلند شد و یک تریبونی یافت که نمی تواند قانونگذاری کند ».در چنین شرایطی ،وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در اقدامی که مخالفت های بسیاری به دنبال داشت اعالم کرد« :برای حفظ
حرمت شهر مشهد از برگزاری کنسرت در این شهر صرف نظر می کنیم ».اما سخنگوی او در پاسخ به سوال خبرنگاران که چرا وزیر از حق قانونی وزراتخانه خود به این راحتی عقب نشینی کرده و در مقابل بی قانونی ها نمی ایستد ،می گوید« :این تصمیم تنها برای حفظ
حرمت حریم امام رضا(ع) بوده و دلیل ان کوتاه امدن یا کم اوردن در مقابل مخالفان نیست ».با این وجود رییس جمهور نقد مستقیم و جدی به این عملکرد وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی وارد کرده و گفته است وزیر باید مدافع قانون باشد و در مقابل دخالت ها کوتاه نیاید.
نمایندگان مجلس نیز نسبت به موضوعات پیش امده پیرامون برگزاری کنسرت ها واکنش های متفاوت ،اسیب شناسانه و پیگیرانه ای جهت حل این معضل ارائه داده اند .مباحث پیرامون بررسی مشکالت موسیقی سرفصل هایی دارد که می توان به تفاوت قائل شدن در
اجرای کنسرت ها در هر استان ،دخالت های سلیقه ای در این مسئله ،عدم قاطعیت وزارت فرهنگ در دفاع از مجوزهای خود و کوتاه امدن در مقابل افرادی که مسئولیتی در ارتباط با نحوه برگزاری کنسرت ها ندارد و ...اشاره کرد .علی مطهری ،مسعود پزشکیان ،محمدرضا
عارف ،محمدعلی وکیلی ،علیرضا ابراهیمی ،احسان قاضی زاده ،محمداسماعیل سعیدی ،احد ازادی خواه ،احمد مازنی و طیبه سیاوشی شاه عنایتی هریک مباحث پیرامون مشکالت عرصه موسیقی و خلل های ایجاد شده در برگزاری کنسرت ها طی چند ماه اخیر گفتند.
اداره کشور ،فدرالی نیست که یک استان
از قانون برگزاری کنسرت ها مستثنی باشد
علی مطهری درخصوص اظه��ارات اخیر امام جمعه
مشهد نسبت به اجرای کنسرت ها در استان خراسان
رضوی ،گفت :درباره اجرای کنسرت ها در استان های
مختلف نباید تفاوت قائل شد ،زیرا کشور که حکومت
فدرالی نیس��ت و اینگونه نیست که بگوییم خراسان
رضوی دارای خودمختاری اس��ت و قوانین خاصی بر
انجا حکومت می کند .نماینده مردم تهران ،ری ،شمیرانات ،اسالمشهر و پردیس
در مجلس ش��ورای اس�لامی ادامه داد :این کار و نظر ،غلط و نادرست است و
وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی هم نباید زیربار این موضوع می رفت .وی تصریح
کرد :معنی ندارد بگوییم که یک اس��تان از قانون مستثنی است .در اینجا وزیر
ارشاد عقب نشینی کرده و کارش هم درست نیست و حتی می شود مورد سوال
در مجلس واقع شود .مطهری درخصوص شرایط خاص شهر مشهد نیز گفت:
این موضوع از کجا امده است؟ چنین چیزی اصال معنی ندارد .اگر یک کنسرتی
اشکال شرعی دارد ،در هیچ جا مجاز نیست و نباید اجرا شود و اگر اشکال شرعی
ندارد ،برای همه شهرها قابل اجراست .نایب رییس مجلس درخصوص اظهاراتی
پیرامون حریم امام رضا(ع) درمورد اجرای کنس��رت ها تاکید کرد :چیزی به نام
حریم امام رضا(ع) وجود ندارد.
لغو سلیقه ای کنسرت های موسیقی
جو مرج در کشور می شود
باعث ایجاد هر
محمدرضا عارف نیز درباره لغو کنسرت های مجوزدار
در برخی شهرها گفت :اینکه در یک استان کنسرتی
برگزار نشود و در دیگری بتواند مجوز اجرا بگیرد ،نشان
می دهد یک سیاست روشن در این زمینه وجود ندارد؛
ل��ذا در حوزه فرهنگ مهم این اس��ت که راهبردها و
جهت گیری ها مشخص ش��ود و قانونی شفاف وجود
داش��ته باش��د .نماینده مردم تهران ،ری ،شمیرانات ،اسالمش��هر و پردیس در
مجلس شورای اسالمی افزود :انچه از دولت و مجلس انتظار می رود این است
که در این زمینه ،سیاس��تگذاری ش��فاف وجود داشته باش��د .عارف با اشاره به
نقشه مهندسی فرهنگی کشور ،تصریح کرد :من فکر می کنم شاید بتوانیم این
امر را جزو وظایف ش��ورای عالی انقالب فرهنگی قرار دهیم؛ لذا این شورا باید
س��ریعتر سیاست ها و راهبردهای این بخش را مشخص و ابالغ کند و مجلس
هم کمک کند تا در جایی که نیاز به قانونگذاری است ،این امر صورت گیرد تا
کمتر ش��اهد برخورد سلیقه ای باشیم .وی تاکید کرد :نتیجه برخورد سلیقه ای،
دور شدن جوانان از فرهنگ بومی و اسالمی و رو اوردن به شبکه های خارجی
و ایجاد هرج و مرج در کشور است .نماینده مردم تهران در مجلس با تاکید بر
اینکه باید مساله موسیقی و کنسرت ها در کشور حل شود ،افزود :مردم ،جوانان
و هنرمندان کشور باید تکلیف خودشان را بدانند زیرا بدترین حالت بالتکلیفی و
برخورد سلیقه ای است که متاسفانه امروز در حوزه موسیقی با برخورد سلیقه ای
مواجه هس��تیم .عارف با اش��اره به اینکه در این حوزه خ�لاء قانونی نداریم،
توضیح داد :مشکل در این عرصه ،نداشتن قانون شفاف است تا همه تکلیف
خودش��ان را بدانند و موظف به اجرای قانون باش��ند .وی مقصر اصلی لغو
کنسرت ها در چند وقت اخیر را برخوردهای سلیقه ای دانست و گفت :باید از
برخوردهای س��لیقه ای پرهیز و اجازه داده شود نهادهای ذی ربط و مسئول
تصمی��م نهایی را بگیرند .این نماینده م��ردم در مجلس دهم با بیان اینکه
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی باید در رابطه با برگزاری کنسرت و لغو ان
پاس��خگو باش��د ،تاکید کرد :وزیر فرهنگ در مقابل مجلس مسئول است و
باید در برابر هر اقدامی پاس��خگو باش��د .وی با اشاره به اظهاراتی مبنی بر
اینکه وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی ،قهوه قهریه برای برخورد با چنین
اتفاقاتی در اختیار ندارد ،گفت :اگر وزیر فرهنگ نمی تواند مساله را حل کند،
باید مشکالت را بیان کند تا پیگیری و حل شود .عارف گفت :مبنای تصمیم
باید قانون باشد و همه باید به قانون وفادار و به اجرای ان موظف باشیم.
قانون جامع «حمایت از حقوق ادبی و هنری و حقوق مرتبط با ان» در س��ال
1348به تصویب مجلس ملی وقت رسید اما از ان رو که بسیاری مواد ان دیگر
کاربرد ندارند و با توجه به رش��د و گسترش تکنولوژی و رسانه های دیجیتالی،
باید گفت؛ قانون تصویب شده در ان سال ،محلیت خود را از دست داده است لذا
الیحه ای برای اصالح ان در س��ال 89توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
نگارش شد؛ این الیحه قصد داشت در 120ماده ،دغدغه های حقوقی حوزه ادب
و هنر را رفع کند اما از ان زمان تاکنون به سرانجام مشخصی در دولت نرسیده
است و طبق اخرین بررسی ها «الیحه فوق همچنان در وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی مانده و هنوز به مجلس شورای اسالمی ارائه نشده است ».در مواجهه با
موارد نقض حقوق هنرمندان در حوزه سینمای ایران انچه بیش از دیگر دالیل
به چش��م می اید ،عدم اجرای درست قوانین حاکم در رابطه با کپی رایت است.
با توجه به سیطره غیرقانونی و هولناک مافیای قاچاق بر حوزه سینمای ایران،
کارشناس��ان و اهالی این هنر اعتقاد راسخی در پیوستن به قانون کپی رایت در
س��طح جهانی دارند چراکه معتقدند اینگونه می ت��وان جلوی این پدیده مذموم
ایستاد .بنابراین گزارش سیدصادق طباطبایی نژاد و غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی
از چند و چون این ماجرا را به شرح زیر به توضیح دادند.
ق کاالهای فرهنگی شود
قانونگذاری صرف نمی تواند مانع قاچا
عضو کمیس��یون فرهنگی مجل��س با بیان اینکه از بین ب��ردن کاالی قاچاق
فرهنگ��ی ،به تولیدکنن��دگان داخلی در این عرصه کم��ک خواهد کرد ،گفت:
قانونگ��ذاری صرف در این زمین��ه ،نمی تواند کاری را جلو ببرد .س��یدصادق
ی فیلم های سینمایی همزمان
طباطبایی نژاد با اشاره به قاچاق و فروش دی وی د
با اکران و اس��یب هایی که این تخلف برای جامعه هنری به دنبال دارد ،گفت:
هیچ نهادی حق تعرض سلیقه ای
به کنسرت های مجوزدار را ندارد
مسعود پزشکیان با اشاره به لغو کنسرت های مجوزدار
موسیقی ،گفت :اگر مجوز اجرای یک اثر هنری اعم
از موس��یقی یا تئاتر توسط دستگاه مربوطه داده شده
باش��د ،هیچ نهاد و دس��تگاهی نمی تواند به صورت
سلیقه ای به این مجوز تعرض کند چراکه این تعرض
به معنای رفتار خالف قانون ،ش��رع و دستورات مقام
معظم رهبری است ،درواقع نمی شود اگر افرادی خالف قانون عمل کردند ،انگ
خالف ش��رع نیز به ان ها چسباند اما اگر برخی دیگر از قانون تخطی کنند ،به
معنای خالف شرع و نظرات رهبری نباشد! نماینده مردم تبریز ،اذرشهر و اسکو
در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه تمام فرمایشات مقام معظم رهبری در
این راس��تا بوده که همه پایبند قانون باشند ،افزود :افراد با چنین خودسری ها و
قانون ش��کنی ها و اعمال سلیقه شخصی پا بر رهنمودها ،سیاست ها و تاکیدات
بزرگان ما گذاش��ته اند .نایب رییس مجلس شورای اسالمی تاکید کرد :وزارت
فرهنگ و ارشاد اسالمی باید برای در دست گرفتن اختیار تمام و کمال مسائلی
که به ظاهر برعهده این وزارتخانه قرار داده شده ،تالش کند.
انارشیسم رفتاری در حوزه فرهنگ،
سینما و موسیقی مشاهده می شود
محمدعل��ی وکیلی با اش��اره به تدوین س��ند ملی
موس��یقی ،گفت :یکی از مهمترین اشکاالت حوزه
فرهنگ عدم تثبیت «گفتمان فرهنگی» است؛ در
ای��ن گفتمان ح��د و حدود فرهن��گ چه در بخش
موس��یقی ،س��ینما و چه در دیگر بخش ها از کف
تا س��قف تعریف می شود اما کف و سقف موسیقی
مجاز ایران به رغم انکه 4دهه از انقالب اسالمی می گذرد نامشخص است
و همین امر س��بب شده شاهد یک بلبشوی فرهنگی باشیم که یکی مجوز
می ده��د و دیگری کنس��ل می کند! نماینده مردم تهران ،ری ،ش��میرانات،
اسالمش��هر و پردیس در مجلس ش��ورای اسالمی ادامه داد :دومین اشکال
حوزه فرهنگ این اس��ت که مراجع تصمیم گیر در حوزه فرهنگ هم عرض
یکدیگر هس��تند چراکه ش��ورای عالی انقالب فرهنگی و مجلس ش��ورای
اسالمی به حکم وظیفه ذاتی مجاز به قانون گذاری هستند .وکیلی در ادامه
توضیح داد :متاس��فانه هنوز کف و س��قف موسیقی مجاز در کشور اسالمی
ایران مشخص نیس��ت در صورتی که اگر فقه موسیقی را همان غنا بدانیم
انگاه مشکل حل می ش��ود؛ اما اینکه چرا به رغم روشن بودن مبانی فقهی
از ن��گاه ام��ام(ره) و رهبری ،در حوزه اجرا تا این حد تناقض دیده می ش��ود
و چرا مجوزهای ارش��اد تا این حد ناامن هستند ،بحث دیگری است .عضو
کمیس��یون فرهنگی مجلس افزود :متاس��فانه انارشیس��م رفتاری در حوزه
فرهنگ ،س��ینما و موسیقی مشاهده می ش��ود و بر روی تعاریف اجماع نظر
وجود ندارد.
دستگاه ها اگر نسبت به روند برگزاری کنسرت ها نظری دارند،
از کانال وزارت فرهنگ وارد شوند
همچنی��ن علیرضا ابراهیم��ی در این ب��اره می گوید:
ب��ه دلی��ل ماهی��ت کاری وزارت فرهنگ و ارش��اد
اسالمی،این وزارتخانه باید مرجع امور فرهنگی است
لذا تصمیم گیری در حوزه موس��یقی نیز باید بر عهده
این نهاد باش��د و نباید سایر دستگاه ها در کار یکدیگر
دخالت کنند .نماینده مردم ازادشهر و رامیان در مجلس
شورای اسالمی با بیان اینکه همه باید تابع قانون در عرصه های مختلف باشند،
افزود :موضوع لغو کنسرت ها توسط دستگاه های مختلف مانند نیروی انتظامی و
غیره موجب تبلیغات منفی علیه کشورمان در شبکه های ماهواره ای شده است،
ادامه داد :اگر دس��تگاهی نس��بت به موضوعی مانند روند برگزاری کنسرت ها
نظری دارد نباید مستقیما اقدام به تصمیم گیری کند.
اعتبارنداشتن مجوزهای وزارت فرهنگ
در شان این وزارتخانه نیست
بنابراین گزارش سیداحس��ان قاضی زاده با اش��اره به
انفعال و عدم حمایت جدی وزارت فرهنگ و ارش��اد
اس�لامی از مجوزهای صادره برای اثار س��ینمایی،
کنس��رت های موس��یقی و ...گف��ت :وزارت فرهنگ
برای برخورداری مجوزهای خود از ثبات بیشتر ،باید
ارکان مختلف را در شوراهای تصمیم گیری دخیل کند
چراکه برای یک نهاد دولتی مناسب و پسندیده نیست که تصمیماتش از هیچ
ضریب نفوذی برخوردار نباشد به همین دلیل باید برای تقویت مجوزهای خود از
حضور کارشناسان دستگاه های مهم دیگر نیز بهره ببرد .نماینده مردم فریمان در
مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه تصمیمات وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
عمیق و کاربردی نیست ،افزود :مسئوالن این وزارتخانه باید در شوراهای صدور
مجوز ساخت و اکران از نخبگان حوزه های مرتبط با مسائل اجتماعی نیز دعوت
کند تا تصمیم گیری ها از قوام بیش��تری برخوردار ش��وند .وی با تاکید براینکه
بی اعتباری تصمیمات وزارت فرهنگ س��بب ش��ده که متولیان ان دیگر حتی
حوصله و انگیزه دفاع از مجوزهای خود را در مقابل مخالفت ها نداش��ته باش��د،
گفت :صدور مجوز از سوی کارشناسان تک بعدی و با تخصص صرف در عرصه
س��ینما راه به جایی نخواهد برد به همین دلیل این وزارتخانه باید از افراد مورد
ی ان ها سینما است بهره ببرند.
حمایت نهادهای دیگر که شاخص اصلی توانمند
عضو کمیس��یون فرهنگی مجلس با بیان اینکه ایرادهای متعدد و پی درپی به
مجوزهای وزارت فرهنگ سبب شده که دیگر وزیر و معاونان او نتوانند در مقابل
مخالفت ها بیایس��تند ،اضافه کرد :مسئوالن باید برای وضعیت ویژه پیش امده
برای این وزارتخانه فکری کنند به عنوان مثال قوانین و شاکله ای همچون هیات
نظارت بر مطبوعات را برای نظارت بر اثار هنری تشکیل داده و یا قوانین مدون
و کاربردی دیگری را به منصه ظهور بگذارند.
رفتاری صورت نگیرد که مردم ان را از چشم حاکمیت ببیند
احمد مازنی می گوید :همانطور که محافل و مجلس
فرهنگ��ی و هنری باید تعهد الزم ب��رای برگزاری و
رعایت اصول اخالقی ،امنیتی و ...بدهند دستگاه های
نظارتی و اجرای نیز باید تامین امنیت مراسم ان ها را
متعهد شوند نه انکه گروه ها و جریان هایی بتوانند به
راحتی اقدام به لغو یک کنس��رت کنند .نماینده مردم
تهران ،ری ،ش��میرانات ،اسالمشهر و پردیس در مجلس شورای اسالمی ادامه
داد :دستگاه های امنیتی و انتظامی کشور موظفند نظم و امنیت کنسرت ها و دیگر
برنامه هایی که از وزارت ارش��اد مجوز دارند را برقرار کنند و پاسخگو نیز باشند،
لذا نباید رفتاری صورت گیرد که احاد جامعه ان را از چشم حاکمیت ببیند .عضو
کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی مسئول
صدور مجور برنامه های فرهنگی و هنری است و همه دستگاه ها باید تابع قانون
و مقررات رسمی کشور باشند ،گفت :دستگاه های امنیتی اگر اطالعات خاصی
از احتمال وقوع یک مسئله غیرامنیتی در کنسرت های موسیقی دارند با شفاف
سازی مردم را قانع کنند.
بی بندوبار خواندن فضای کنسرت ها سزاوار نیست
همچنی��ن طیبه سیاوش��ی ش��اه عنایتی ب��ا انتقاد از
برخی صحبت ها در رابطه ب��ا فضای بی بندوباری در
کنسرت های موس��یقی ،گفت :با توجه به اینکه دائما
ش��عار لزوم افزایش شادی و نشاط را در جامعه به ویژه
جوانان س��ر می دهیم ،پ��رورش و ایج��اد فضا برای
موسیقی در جامعه امری ضروری و بدیهی است چراکه
بسیاری از جوانان و خانواده ها پس از روزها کار و فعالیت ،هزینه محافلی همچون
یک کنسرت را کنار گذاشته تا بتوانند ساعاتی را به شادی بگذرانند و تجربه این
فضای شاد می تواند در سالمت روحی جامعه و بازدهی بیشتر در عرصه کاری
تاثیرگذار باش��د .نماینده مردم تهران ،ری ،شمیرانات ،اسالمشهر و پردیس در
سیطره هولناک مافیای قاچاق بر حوزه سینمای ایران
مماشات با قاچاقچیان محصوالت فرهنگی جایز نیست
مبارزه با قاچاق فیلم در کش��ور نیاز به س��رعت و تالش
بیشتر مسئوالن ذی ربط دارد و عالوه بر کشف و امحای
فیلم ها و محص��والت فرهنگی قاچاق ،باید سرمنش��اء
تخلف��ات مرتبط با ای��ن اثار را پیدا ک��رد .نماینده مردم
اردستان در مجلس ش��ورای اسالمی ادامه داد :مبارزه با
قاچاق فیلم های سینمایی ،قبل از هر اقدامی باید از طریق
برنامه ریزی های فرهنگی و اگاهی رس��انی به مردم در این زمینه باشد؛ هرچند
که نمی توان از امحا ،جمع اوری و کشف ریشه های این نوع قاچاق غافل شد.
وی بیان کرد :برای س��تاد صیانت از اثار س��ینمایی در زیرمجموعه س��ازمان
سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی ،جلوگیری از قاچاق دی وی دی هایی
که به صورت تشکیالتی کپی می شوند از یافتن افرادی که به طور انفرادی و در
حجم محدود این کار را انجام می دهند ،اسان تر است؛ لذا مسئوالن باید تمرکز
خود را در کشف این نوع قاچاق بیشتر کنند .طباطبایی نژاد با بیان اینکه در حال
حاضر قوانینی برای مقابله با این پدیده نامیمون وجود دارد اما انچه سبب ادامه
فعالیت قاچاقچیان فرهنگی ش��ده عدم اجرای درست قانون است ،گفت :انچه
اهمیت دارد ابزاری اس��ت که مس��ئوالن مربوطه برای مقابله با قاچاق به کار
می برند چراکه قانونگذاری صرف نمی تواند کاری را جلو ببرد .وی تاکید کرد:
دو مجموعه صیانت از اثار س��ینمایی و رس��انه های تصویری باید تالش کنند
تا راه های قاچاق از طریق فضای مجازی و س��ایت ها
نیز مسدود شود و از ش��یوه های مدرن برای پاکسازی
فضاهای مجازی بهره ببرند .عضو کمیسیون فرهنگی
مجلس در پایان بیان کرد :به طورحتم تالش مسئوالن
ب��رای از بین ب��ردن این کاالهای فرهنگ��ی که از راه
نادرستی تکثیر و پخش شده اند ،کمک به تولیدکنندگان
داخلی اس��ت که با شرایط سخت تولید و اقتصاد فرهنگی نابسامان ایران ،کار
می کنند و فیلم می سازند.
هنوز به تقید اخالقی رعایت کپی رایت نرسیده ایم
همچنی��ن غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی با بیان اینکه مب��ارزه با قاچاق فیلم،
بازگشت بخشی از گردش مالی به شبکه نمایش خانگی را به دنبال دارد که به
حل شدن بحران های سینما کمک خواهد کرد ،گفت :به دالیل مختلف بعد از
انقالب اسالمی قانون کپی رایت در کشور اجرا نشده است که این قانون عالوه
بر تولیدات هنری ،اختراعات و اکتش��افات داخلی مشمول تولیدات خارجی هم
می شود .نماینده مردم رش��ت در مجلس شورای اسالمی ادامه داد :نبود قانون
کپی رایت س��بب ش��ده تا ناجوانمردی های غیراخالقی درحق هنرمندان و اثار
مختلف دیده ش��ود که شایع ترین ان مشکالت س��ینمای خانگی است که از
ضعف شدید فرهنگی و قانونی رنج می برد .وی با تاکید براینکه چنین مشکلی
مجلس شورای اسالمی ادامه داد :جامعه ایران ،جامعه تک صدایی نیست و باید
نظر افراد منتقد نس��بت به مصوبه «منع نیروی انتظامی از دخالت در برگزاری
کنسرت ها» را کامال شخصی دانست؛ لذا نمی توان نظر یک فرد را مبنای نگرش
به فرهنگ یک کش��ور قرار داد یا تحمیل کرد و توصیف فضای کنسرت ها با
عباراتی همچون «فضای بی بندوباری» و عالقه مندان و فعاالن به این عرصه
با کلمه ای همچون «الئیک» س��زاوار نیس��ت .وی معتقد است موسیقی مورد
تایید ش��رع و عرف می تواند عامل پیش برنده و جذب جوانان باشد و موسیقی
غنی ایران فرصتی برای نشان دادن فرهنگ این سرزمین در مقابل تمام هجمه هایی
استکهمی خواهندچهرهخشنیازایرانبروزدهند.سیاوشیشاه عنایتیبابیاناینکهبه
کاربردنواژه هایتفرقه برانگیزوتوهین امیزازسویبرخینسبتبههنرمنداننتیجه ایجز
دشمن تراشیعلیهنظاموانقالببهدنبالنخواهدداشت،گفت:بسیاریازهنرمندانایرانی
باهمهاختالفسلیقه هادربزنگاه هایمختلفخودرابهجامعهونظامثابتکرده اندواگر
غیرازاینبود،کشورراترکمی کردند.عضوکمیسیونفرهنگیمجلسشورایاسالمی
درپایانگفت:تمامیکشورهایاطرافتالشمی کنندامنیتوارامشایرانراداشتهباشند؛
باایناوصافگرفتنایناسایشازمردمکهفشارهایمتعدد مالی را نیز تحملمی کنند،
دور از انصاف است و به همین دلیل مصوبه «منع نیروی انتظامی از دخالت در برگزاری
کنسرت ها»حتیبایدزودترازاین هاتصویبمی شدتااموربرگزارییککنسرتدرکشور
باموانعمختلفوتعدددستگاه هایتصمیم گیرروبرونباشد.
تعدد تصمیم گیران ،موجب حرف و حدیث بسیار
در حوزه موسیقی می شود
محمداسماعیلسعیدیمی گوید:عرصهموسیقیدارای
مشکالتمتعددیاستونیازبهاقداماتعملیبرایرفع
ریشه ای انهاست از این رو ضرورت تشکیل فرهنگستان
موسیقی جهت ساماندهی و مشخص کردن چارچوب
برای این عرصه حس می ش��ود .نماین��ده مردم تبریز،
اذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه
یدانان
موسیقی کشورمان دارای اصالت است و بر این اساس باید از افراد فعال و موسیق
کشور در راستای حراست از این هنر اصیل ،حمایت کرد ،اظهار کرد :این هنر نیازمند
تشکیل سازمان و مجموعه ای جهت رصد مسائل مختلف و رفع مشکالت موجود
است .وی با تاکید بر اینکه بخش دولتی نمی تواند به صورت همه جانبه به موضوعات
عرصه هنر خصوصا حوزه موسیقی بپردازد ،ادامه داد :از این رو با تشکیل مجموعه ای
تخصصی می توان به مشکالت و نیازهای هنرمندان موسیقی پایان داد زیرا تعدد
تصمیم گیرانموجبایجادحرفوحدیثمی شوددرصورتیکهاگربانگاهتخصصی
به این عرصه بپردازیم دیگر شاهد بروز مسائل و مشکالت مختلف نخواهیم بود.
سعیدی تصریح کرد :با شکل گیری فرهنگستان موسیقی و تعریف چهارچوب ها در
عرصه موسیقی می توان به امور هنرمندان موسیقی توسط سازمان موسیقی کشور
خاتمه داد و مسائلی همچون بیمه هنرمندان و غیره را پیگیری کند .عضو کمیسیون
فرهنگی مجلس شورای اسالمی با اشاره به اینکه باید نگاه غیرسیاسی به حوزه هنر
داشت ،خاطرنشان کرد :با توجه به اینکه دولت ها نگاه سیاسی به امور دارند ،این عرصه
نیز می تواند دستخوش تغییر قرار بگیرد لذا باید با دوری جستن از این موضوع ،به
صورت تخصصی از هنرمندان خصوصا فعاالن هنر موسیقی حمایت کرد.
اسیب شناسی دالیل لغو کنسرت ها
احد ازادی خ��واه هم به بررس��ی هایی که درخصوص
مش��کالت و معضالتی ک��ه پیرامون کنس��رت ها در
کمیسیون فرهنگی شده اشاره کرد و گفت :باید تعاملی
میان کمیس��یون فرهنگی مجلس و وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی در حوزه تقنین و نظارت به منظور تسهیل
کارها ص��ورت گیرد .نماینده م��ردم مالیر در مجلس
ش��ورای اس�لامی ادامه داد :وزیر فرهنگ باید نوع رویکرد و برنامه های خود را در
حوزه های موس��یقی ،تئاتر و سینما مشخص کند؛ مجلس خواهان تسهیل در کار
هنرمندان سینمایی و موسیقی شدند ،همچنین باید موانع پیش روی اهالی موسیقی
و س��ینما چ��ه در حوزه وزارتخانه و خارج از ان از س��وی وزی��ر و مدیران وی مورد
بررسی های مجدد قرار گیرد و کارهای نکرده را دنبال کنند.
در کش��ورهای صاحب سینما دیده نمی ش��ود ،اضافه کرد :خالءهای قانونی را
می توان حداقل در کپی رایت اثار داخل کش��ور را از بین برد تا جلوی ضررهای
مادی و معنوی صاحبان اثار داخلی گرفته شود .عضو کمیسیون برنامه و بودجه
مجلس بیان کرد« :س��تاد صیانت از اثار فرهنگ��ی و هنری» تنها در صورتی
کاربردی خواهد ش��د که قوانین محکمی در این زمینه وجود داش��ته باشد و تا
زمانی این خالءقانونی جبران نشود هر گردهمایی و تشکیل تشکالت مختلف
بی تاثی��ر خواهد بود .جعفرزاده ایمن اب��ادی با تاکید براینکه گردش اصلی مالی
سینما در شبکه نمایش خانگی است و نیروی انتظامی می تواند تاثیر مهمی در
جلوگیری از قاچاق محصوالت فرهنگی داش��ته باشد ،افزود :متاسفانه به دلیل
عدم فرهنگ سازی بخشی از جامعه قانون کپی رایت را رعایت نمی کنند و مردم
هنوز به تقید اجتماعی و اخالقی این موضوع نرسیده اند .نماینده مردم رشت در
مجلس با بیان اینکه شهروندان باید بدانند که استفاده از اثار فرهنگی غیرمجاز
توس��ط ان ها نیز کار خالف اس��ت و تبعات قانونی دارد ،اضافه کرد :حتی بارها
شده که یک طرح تولیدی مانند طرح های فیلمنامه که مالک شخصی دارد در
مراکز رسمی به تاراج رفته اس��ت .غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی درباره درامد
س��االنه قاچاق فیلم های سینمایی که رقمی حدود 1000میلیارد تومان است،
گفت :محاسبات ارائه شده از میزان قاچاق فیلم های سینمایی و دیگر کاالهای
فرهنگی ،بیانگر میزان ضررهایی است که هنرمندان متحمل می شوند .نماینده
مردم رش��ت در مجلس ش��ورای اس�لامی ادامه داد :هنرمندان طی سال های
متم��ادی به دلیل انکه حقوق مادی و معن��وی ان ها در پی قاچاق های متوالی
رعایت نمی شود ،اسیب های بس��یاری دیده اند و انچه باید پیگیری کرد اجرا و
اعمال همه جانبه قانون کپی رایت است.
کت�ابوادبی�ات
چهارشنـبه 3شهریورماه 1395سال نهم شماره 546
www.honarmandonline.ir
علی نامجو
برای بررس��ی موضوع وضعیت و مش��کالت موجود در
حوزه نشر کتاب های هنرهای تجسمی به سراغ پنج تن
از دست اندرکاران این حوزه ،محمدحسن حامدی ،مدیر
موسسه انتش��اراتی پیکره ،سعید قونسوری ،مدیرعامل
موسسه انتشاراتی جمال هنر ،کاظم چلیپا ،نقاش و مدرس
دانشگاه ،شهروز مهاجر ،نویسنده و پژوهشگر تاریخ هنر و
مرجانتا جالدینی،نویسندهوپژوهشگرهنررفتیم.هرکدام
از این افراد از منظر خود به تحلیل و اسیب شناسی حوزه
هنر در فضای مکتوب پرداختند و پیشنهادهایی را برای
اصالح مشکالت این بخش مطرح کردند .با مطالعه این
سلسله گفت وگوها به نظر می رسد ،لزوم اگاهی عمومی در
بخش مکتوب هنر ،مقایسه کمی و کیفی اثار ترجمه شده
و تالیفی ،وضعیت حاکم بر اقتصاد نش��ر در حوزه هنری
و میزان اثرگذاری بخش اکادمیک در زمینه اثار مکتوب
هنری شاخص ترین اِلمان های تحقیق در این حوزه باشد.
محمدحسن حامدی ،مدیر نشر پیکره ظرفیت تحقیق و
پژوهش در زمینه هنر ایرانی را بیش از انچه تاکنون در اثار
یداند و می گوید :واقع ًا چه اتفاقی
مکتوب منعکس شده م
دارد زیر پوست این مملکت می افتد که در این کشور ۸۰
میلیونی حتی هزار نفر مخاطب برای یک کتاب نداریم.
هنر ما ان قدر جذابیت دارد که می توان فیلم های مستند
زیادی درباره اش ساخت.
کاظم چلیپا که از هنرمندان شناخته شده عرصه هنرهای
تجسمی اس��ت و بیش از ۳۰سال در دانشگاه مشغول
تدریس در رشته هنر اس��ت ،عدم اگاهی را مهم ترین
دلیل بی توجهی به میراث مادی و معنوی هنر در ایران
معرفی و می افزاید :اگر مردم ایران به ارزش فرش ایرانی
در زیر پا ،تابلو نقاشی اویزان به دیوار خانه ها و کتاب های
خط��ی در زمینه های مختلف به ویژه هنرهای تاریخی
ایران اگاه بودند ،به این میراث بی توجهی نمی شد .مردم
ما با پشتوانه فرهنگی و تاریخی که دارند ،باید روزبه روز
نسبت به داشته های خود اگاه تر شوند تا نسل اینده نیز
اگاهباشد .شروینمهاجر،مهم ترینوبنیادی ترینمسئله
در حوزه مکتوب و به طور کلی سایر حوزه های فرهنگی
یداند و معتقد است:
را نگاه ویترینی به هنر و فرهنگ م
در کشور ما ،به فرهنگ به عنوان پدیده ای سرگرم کننده،
غیرض��روری و ویترینی نگاه می کنن��د و هر زمان که
بخواهند بودجه ای را از ارگانی فاکتور بگیرند ،به س��راغ
بخش هایفرهنگیمی روند.
یکی از چالش هایی که ممکن است برای عالقه مندان به
هنر پیش اید ،چرایی برتری عددی کتاب های ترجمه شده
در مقایسه با اثار تالیفی در عرصه هنر است .حامدی در
این باره می گوید :در کش��ور ما ،میل و ولع برای شناخت
هنرمندانخارجیوشخصیت هایبی نالمللیکهدرسطح
تشده اند،وجوددارد.همینموضوعسبباقبال
جهانتثبی
بیشتر به اثار ترجمه شده ،از سوی بازار است .وی می افزاید:
در برخی کتاب های ترجمه شده ،یا مترجم تسلط کافی
مجتبی حدیدی
دافرن :هنگامی که زیبایی شناسی درک نشود
تنها چیزی که به جا می ماند اثر هنری است.
«تک ماده» نام مجموعه شعری از امیر عزیزی است
که امسال نشر مایا در 1000نسخه ان را با قیمت7000
تومان در 80صفحه به چاپ رسانده است .در نخستین
مواجهه با این اثر مخاطب متوجه همخوانی طرح روی
جلد و نام مجموعه می شود .تصویر روی جلد و نام کتاب،
واسطه ای از اگاهی رسانی به مخاطب هستند و تضمین
کننده ی تفهیم مطالب متن اند .اما سوال برای مخاطب
خ��اص این اس��ت کعه چه موضوعی باعث می ش��ود
مولف خ��ود را صاحب صالحیت برای چاپ مجموعه
بداند؟ ش��اعری در این زمانه ی بی افس��ون برای یافتن
امر قدسی نیس��ت و شعر مانند عهد باستان واسطه ی
جادوگری قرار نمی گیرد .شاید صاحب یک مجموعه در
عصر جدید ،بیگانگی تمام عیاری در خود حس می کند و
می خواهد ان را سرایت دهد .شاید مساله ی «دیده شدن»
ولحاظ هایپستمدرنیستیاننیزدخیلباشند.امادیده
شدن و پیوست به عناصر ان نیز در این روزها کار سختی
نیست.پسبایدبایک مجموعهشعرتاریختحول فکری
مولف را دریابیم و ان را به عنوان س��ند فرهنگی برای
تاریخ ادبیات حفظ کنیم تا خط سیر و کیفیت ادبیات در
این دوره برای ایندگان روشن باشد .نمی خواهم خارج از
روال به مجموعه ی تک ماده نگاه کنم و نقد جزیی را از
قلم بیندازم .اما شاید بتوان بیرون از معیارهای همیشگی
و نقد های نرمال نیز به یک مجموعه نگریس��ت .شعر
نخس��ت را می خوانیم «همه ی هنرمندها دوست دارند
دیده شوند /حتی تو/با همان چادر مشکی ات/وقتی راه
می روی/انقدر موزونی /که تورا /غزل صدا می کنند» با
نش��انه ی چادر معلوم می شود که محل برخورد شعر با
مولف در مش��رق زمین بوده اس��ت و این یکی از ده ها
نمونه ای اس��ت که مح��دوده ی جهانی این مجموعه
را – حت��ا پس از ترجمه -به ماعالم می کند .این عیب
نوشتار نیست .هنرمند دوست دارد دیده شود و هنرمند
اینجا غزل (استعاره ای ازهنر) نامیده می شود .یکتاییذات
هنر و هنرمند ،حکم نهایی شاعر بوده است .وقتی غایت
اندیشه ی مولف در دسترس باشد تلذذ مخاطب از اثر کم
می شود .در شعر ص 8از مترادف جنگ سخن می گوید.
یعنی مراقبت برای جنگ دوباره را پیشنهاد می دهد .از
جنگیدن برای اس��تقرار صلح می گوید که با شعر صلح
دوس��تانه و ضد جنگ همخوانی منطقی ندارد .چرا که
یدارد .به شعر
مناسبات شعر زمان صلح را از میان بر م
بررسی وضعیت و چالش های اقتصاد در بازار کتاب های هنری
کتاب های هنر؛ تالیف یا ترجمه؟!
نداشته و یا این که کار را به دانشجویان مبتدی سپرده و
نام خودش را روی جلد کتاب نوشته است.
کاظم چلیپا ،کمبود اثار تالیفی در میان اثار مکتوب هنری
را مشکل مهمی در حوزه نشر اثار هنری دانسته و می گوید:
به طور قطع برای اثار و علوم و فنون مختلف در میان اسناد
و کتاب های تاریخی کشورمان ،نوشته هایی وجود دارد که
باید جماعتی از دانشجویان نخبه و خبره را برای تحقیق و
پژوهش در این زمینه به خدمت گرفت.
شهروز مهاجر ،راحتی و صرفه مالی بیشتر در ترجمه را
دلیل اقبال اهالی هنر به این بخش معرفی می کند :به این
دلیل که کار پژوهش نیازمند بودجه و زمان زیادی است،
مولف در حوزه هنرهای تجسمی ترجیح می دهد با زمان
و هزینه کمت��ر به ترجمه یک اثر بپردازد .اگر نگاهی به
اثار ناشران مهم در یک سال گذشته بیندازیم ،می بینیم
که بخش قابل توجهی از کارنامه ان ها ترجمه است .در
این میان ،مرجان تا جالدینی بر لزوم گس��ترش کمی اثار
ترجمه شده در زمینه هنر تاکید می کند .وی ادامه می دهد:
شاید شمار اثارترجمه شده ،بهچشم زیاد بیاید،ولی من فکر
می کن��م باز هم باید اثار افراد دیگر با جریان های فکری
متنوع تر ترجمه شوند .از سوی دیگر ،رشته های اکادمیک
هنر عمر کمی در ایران دارند و توان تولید نظری در حد
انتظارنیست.
سعید قونسوری ،مدیر موسسه جمال هنر ،کیفیت باالتر
اثار ترجم ه شده در مقایسه با اثار تالیفی در پاره ای موارد را
دلیل تعداد بیشتر کتاب های ترجمه شده دانست :در برخی
از موضوعات هنری بار علمی و ارزشی کتاب های ترجمه
بیشتر است ،بنابراین رفتار عاقالنه این است که ترجمه
اثار در س��طح اول دنیا را انجام دهیم .البته اگر در زمینه
پژوهش هنر ،پژوهشگران خالق و پویایی داشته باشیم،
همین موضوع می تواند بر اوضاع در بخش هنر تاثیرگذار
باشد ،اما متاسفانه فع ً
ال این بخش خاموش و محدود است.
با گذر از موضوع ترجمه و تالیف ،اقتصاد در بازار کتاب های
هنری چالش بعدی سلسله گفت وگوهای پرونده اسیب ها
وچالش هایکتاب هایهنریبود.محمدحسنحامدیبا
گالیه از وضعیت اقتصادی حوزه نشر هنر بیان می کند :تا
امروز اندک کتاب هایی بوده اند کههزینهخودشان راجبران
کرده اند .با ای ن وجود تا توانی هست ،دست از این تالش
برنخواهیم داشت ،چون فعالیت در حوزه فرهنگی و به ویژه
هنر ایران ،دِینی هست که به گردنمان احساس می کنیم.
وی ادامه می دهد :جمعیت کتاب خوان جامعه ایران کمتر از
گذشته شده و این مشکل در حوزه هنرهای تجسمی بیش
از دیگر ژانرهای کتاب به چشم می اید.
حامدی حمایت اقتصادی برخی نهادها همچون کتابخانه
ملی را به عنوان راه حلی برای برون رفت از چالش اقتصادی
حوزه نش��ر هنر معرفی کرده و می افزاید :توقع این است
که کتابخان ه ملی به کتاب های مهم هنری ،توجه نشان
بدهد ،اما یا به دلیل بودجه کم ،توان خرید کتاب را ندارند
یا کارشناس��ان ان ها ،درک درستی از هنرهای تجسمی
یدانند.
نداشته و این کتاب ها را کم اهمیت و غیرمهم م
مهاجر نیز با اش��اره به اهمیت اقتص��اد در پرداخت بهتر
نگاهی به مجموعه شعر «تک ماده» کاری از امیر عزیزی
امتدادی از انسان در مضامین کلی
نگاه کنید «معشوقه های زیادی با من
جنگیدند /و در من دفن ش��دند /حاال
به خاطر انها باید از مرزهایم محافظت
کن��م» روی هم رفته او تصاویر کالن
را ارائه می دهد تا س��وژه ی بینامتنی را
پوشش دهد .در این شعر عشق،جنگ
وتجربه هایزیستمحیطیومناسبات
ان نشان داده شده است.
در شعر ص 10در پی تدارک پاسخی است که مخاطب
سوال ان را باید پیدا کند .پاسخ به مرگ و سایه ی ان بر
ادبیات .به نوعی فرافکنی و انعکاس مرگ در اثار ادبی
شکلی فانتزی به خود گرفته و خارج از مرزهای هنر روی
می دهد .مرگ در این شعر نیز رنج افرین نیست .چرا که
فالکت از ان جدا می شود .نقطه ی قوت اینجاست که
که هم در نقاش��ی کودک مرگ اتفاق می افتد و هم در
شعر به طور همزمان در حال روی دادن است «من /در
نفاشی های فرزندم/جنازه ای هستم /که سی سال بعد/
دفن خواهم شد» اما این که کودک نیز مرگ اگاه است
یا نه قابل تامل اس��ت و درمخاطب خط ممتدی ایجاد
می کند .انچه که می تواند یک جنازه را سی سال در خود
نگهداری کند و بعدا ان را به همه نشان دهد همین شعر و
نقاشی کودک است .در شعر ص 12شکل های مختلف
افتادن اعم از اس��اطیری (هبوط) ؛س��قوط سیب(علم)؛
و دوزاری ها(کژتاب��ی) بی ارزش قلمداد می ش��ود «تمام
افتادن ها/اتفاق بزرگی بود/از هبوط ادم/تا سقوط سیب/و
دوزاری های من/که حاال هیچ ارزشی ندارند»مضمون
این ش��عر باالت��ر از تصویر ان حرک��ت می کند و این
خصیصه ی اغلب اشعار این مجموعه است .اگر غیر از این
بود که با مجموعه ی شعری در سبک پالستیک طرف
بودیم .زیرا در شعر پالستیک تصویر باالتر از مضمون
است .این مجموعه به شعر گفتار نزدیک تر است.
یداند که دیگری
در شعر ص 15هستی خود را قلمی م
در دست گرفته است «انقدر پوستم را کندند/تا مدادی
شدم /به اندازه ی دست هایت ».../شی وارگی در این شعر
از نکات مثبت ان اس��ت که پررنگ شده است .اما این
اتفاق در شعر ص 21عقیم می ماند و دیگری شدن(در
اینجا گیاه شدن به مثابه اشعار اراگون) عقیم می ماند «..به
درختی فکر می کنم/که حرف هایم را
شنید /و خودش را /قطعه قطعه کرد»
مالحظه می شود که تعدادی از اشعار
ماهیت ضد جنگ دارند مانند ش��عر
ص «18ماطعم جنگ را/../چشیدیم/
و نامش را ادبیات گذاشتیم» با وجود
جنگ بستری از صلح هویدا می شود و
بدون تفهیم جنگ نمی توان به مفهوم
صلح در ادبیات رسید .اگر جنگ نباشد نه ادبیات جنگ
وجود دارد نه ادبیات صلح.
نخست این که سرمنشاء ادبیات برای این شاعر تناسبات
اجتماعی است .دوم تفهیم این نگاه به مخاطب و سوم
سازگاری با محیط اطراف ذهن او را درگیر کرده است.
امیر عزیزی س��عی کرده که تفکر نسبت به پیرامون را
ش��اکله ی ش��عر خود قرار دهد .داللت ه��ای او ایجاد
میدارد که به
پرسش برای مخاطب است و منتقد را وا
بررسی های مضمون و تصویر بپردازد .بازی با کلمه ی
م��ات ان هم در اصطالحات رایج ان در فارس��ی(مات
در شطرنج،کدر بودن ،مبهوت ش��دن) در شعر ص 23
اتفاق جدیدی محس��وب نمی شود و مخاطب فقط به
فهم اصطالحات فوق الذکر نایل می ش��ود و به نشانه
شناسی نیازی نیس��ت .اشعار صفحات 31،32،34شعر
جنگ محسوب می شوند .چرا که مخاطب با مواجهه این
اش��عار از خود می پرسد چرا شعر صلح در این مجموعه
عصبی است؟ شعر ص 35در اشاعه ی حکمت کوشیده
و ناقص نیز اجرا شده است «دانستن درد بزرگی است/
این را ندانم کاری های انگشت سبابه شهادت می دهد»
یدارند و به مولف
لبه های این ش��عر تورفتگی مفهوم
نزدیک تر اند تا مخاطب .تویق رهیابی به دنیای شخصی
و خیالی باید به مخاطب داده شود .اشعار این مجموعه
کوتاه اند .نه به این علت که همه اشعار کمتر از نیم صفحه
هستند بلکه به این دلیل که پایان بسته دارند و با حکم
شاعر به پایان می رسند .به طور کلی چاپ این مجموعه
تا حدودی ش��تابزده بود ه است .به همین علت از نقد و
بررسی بسیاری از اشعار چشم پوشی شد .در بخش دوم
با غزلیات روبرو هستیم .این که غزل رادر قسمت نهایی
کتابجایدادهوسپیدرامقدمدانستهکارجدیدینیست.
مولف به کتاب های هنری ،بیان می کند :اگر هنرمند ابزار
و امکانات الزم را در اختیار داشته باشد ،قطع ًا از خیلی کارها
دس��ت می کشد و زمان خودش را تمام و کمال معطوف
هنر و انجام کار پژوهشی در این زمینه می کند.
حفظکیفیتچاپتصاویرواماده سازیکتاب هایمختلف
درزمینههنریعلی رغموجودمشکالتمختلفدرزمینه
نشر حوزه هنر ،مسئله ای است که مرجان تا جالدینی بر
ان تاکید می کند :با توجه به این که کتاب های هنری در
اینده ارشیو می شود و ممکن است در گذر زمان ،به نسخه
باکیفیت باالی ان کار دسترس��ی نباشد ،اگر کتاب های
هنری با کیفیت پایین چاپ شود ،این نسخه بی کیفیت
به سلیقه و ذهن و فهم این اثار هنری در ذهنم مخاطب
اینده،اسیبمی زند.
مدیر موسسه جمال هنر ،سعید قونسوری نیز با تاکید بر
اهمیت اقتصاد برای ادامه حرکت در چرخه نشر هنر ،اظهار
می کند :متاس��فانه امروز ،ناشران ما تنها مانده اند و بدون
حمایت مالی و بدون هیچ خریدی از سوی وزارت ارشاد به
کار خود ادامه می دهند .همین رویه باعث شده که امروز
شاهد رکود در تولید اثار چاپی باشیم.
اخری��ن افقی که در این سلس��له گفت وگوها از س��وی
کارشناس��ان این پرونده موردتوجه ق��رار گرفت ،کارایی
فضای اکادمیک در تولید اثار مکتوب در حوزه هنر بود.
مرجان تاج الدینی ،دراین باره می گوید :ما در زمینه هنر
و تئوری هنر ،در دانش��گاه ها فض��ای پویایی نداریم و
متاسفانه دانشجویان مان در بی انگیزگی به سر می برند؛
این بحث در مورد استادان دانشگاه نیز صدق می کند.
به نظر من ،عدم تطابق نیازها و عالیق دانشجویان با
تخص��ص و رویکرد اس��تادان می تواند یکی از دالیل
این ماجرا باشد .چلیپا نیز عالقه و استعداد دانشجویان
را موردنظر قرار داده و بیان می کند :مگر می شود دانشجو
مث ً
ال با مدرک کارشناس��ی رشته مامایی ،برای مقطع
کارشناسی ارش��د ،هنر را انتخاب کند؟ وی می افزاید:
استادان دانشگاه باید به موزه هایی که مرکز نگهداری
اثار مکتوب در حوزه هنرهای تجس��می دنیا هستند،
فرس��تاده شوند ،اما ظاهراً در میان مسئوالن این نکته
موردتوجه قرار نمی گیرد .خاک ما پر از حرف های نگفته
اس��ت .یادگیری روش های جدید پژوهشی ،تشویق
کردن محقق ،فراهم کردن زمینه تحقیق با توجه به
ن بین
عالقه مندی و در اخر تهیه امکانات برای او در ای
اهمیت باالیی دارد.
ش��هروز مهاجر که خود در دانشگاه به تدریس مشغول
است ،اظهار می کند :دانشگاه های ما در زمینه پرورش و
ف عمل می کنند ،چراکه
خروجی پژوهشگر بسیار ضعی
اس��تادان در دانشگاه به مثابه کارمند هستند و باید وقت
خود را صرف ًا با دانشجویان بگذرانند و درگیر انتشار مقاالت
علمی پژوهش��ی جهت ارتقاء رتبه علمی خود باشند؛ در
نتیجه عم ً
ال فرصتی پیش نمی اید که کارهایشان توسط
ناشران دیگر نمود پیدا کند.
نزدیک به سه دهه است که این رویه در چاپ مجموعه
باب ش��ده و غیر از حرکت بازیگوشانه منطق دیگری
ندارد .همچنین رس��م الخط او عرفی است و خط روال
را دنبال می کند و ویرایش اساس��ی روی کارها صورت
نگرفته است .چه از نظر مضمون و چه از منظر نگارشی
مشکالتی در سطح کار ها دیده می شوند .چپ نویسی
در غزل ص 59مش��هود است .ورود به ادبیات تصوف
که از نگاه او نیز دور نمانده .در بعضی موارد مثل همین
غزل به ان نیم نگاهی شده دارای پشتوانه ی عظیمی از
شطحیات و حکمت و ..است «در خانقاه چشمت درویش
می نوازی/ای فقر بی نهایت کشکول بی نیازی» که فقر
و بی نیازی از منظر فلسفی در دو خط موازی در ادبیات
صوفیه تعریف شده اند و جمع ضدین از محاالت است.
دوم اینکه قافیه و ردیف ابتدا در ذهن لحاظ شد ه است
و سپس بیت سروده شده مانند «فعلی فراتر از تو پیچیده
در نگاهت/رو کن تمام خود را مفعول بی نیازی…که
معلوم است بخاطر قافیه ی مفعول کلمه ی فعل اورده
یرا
شده است و هیچکدام کاربردی نیز ندارند و مفهوم
منتقل نمی کنند .استفاده ی مرسوم از قافیه و کارگزاری
اعتقادات شاکله ی غزل اوست .اگرچه روی اورندگی به
عنصر تخیل و تصور و یاداوری ها سعی او بوده است اما
مخاطب به درک ظرافت هایی بیشتر نیازمند است .چرا
که بلوغ یعنی موثر بودن در کالم .باید گفت که حتا یک
شعر زبانی در مجموعه ی او دیده نمی شود و اشعار زبان
یدارند .تنها جایی که توانسته است بی محابا خود
سالم
را به شاعری بسپارد در غزلی است که به استقبال غزلی
از بیدل رفته است» هم خودم را پیش تو در هر قدم گم
می کنم/هم تو را وقتی حضورت می رسم گم می کنم../
من فضیلم ساله بر کاروان ها تاخته/از تو هرچیزی به یغما
می برم گم می کنم«/..تنها در این شعر فهمیده که محل
ظهور قطعیت ها و حکم های نهایی ،گردنکشی نیست و
روایت به ضد روایت نیز تبدیل می شود .رمز گذاری که
در بیت دوم می بینیم دیگری شدن و استفاده ی به جا و
زیرکانه از یک ابزار کهنه را به ما نشان می دهد .این غزل
به خصوص سه بیت اول ان بهترین اثر این مجموعه
است در نهایت باید گفت چسبیدن به دنیای هنر سخت
نیست اما هنر خوب خودش را بیان می کند .با اینکه سعی
نموده ابعاد ضد و نقیض از عاطفه را نشان بدهد اما فقر
واژه این فرصت را از شاعر گرفته است .با این همه خالی
از ارمانهای ترقی خواهانه نیس��ت .اشعار دوصدایی در
مجموعه دیده نمی شوند و این یعنی زبان او به منولوگ
(یکهگفتاری)نزدیک تراست.
3
گذر سعدی
نیرو گیرنده از غذا باش نه حمال ان
اردشیر بابکان (مو سس سلسله پادشاهان ساسانی ،که از سال
۲۲۴تا ۲۴۱میالدی پادش��اه نمود) از طبیبان عرب پرس��ید:
روزی باید چه اندازه غذا خورد؟
طبیب عرب پاس��خ داد :به اندازه ص��د درهم (معادل وزن ۴۸
جو)کافی است.
اردشیر :این اندازه ،چه نیرویی به انسان می دهد؟
طبی��ب عرب گفت :این مقدار غذا ،برای اس��تواری و حرکت
و حمل تو کافی اس��ت ،ولی اگر بی��ش از این بخوری تو باید
حمال ان باشی!
خوردن برای زیستن و ذکر کردن است
تو معتقد که زیستن از بهر خوردن است
دفتر شعر
روزی خواهم امد و پیامی خواهم اورد..
خواهم امد گل یاسی به گدا خواهم داد
زن زیبای جذامی را گوشواری دیگر خواهم بخشید
کور را خواهم گفتم :چه تماشا دارد باغ ...
هر چه دشنام از لب خواهم برچید
هر چه دیوار از جا خواهم برکند
رهزنان را خواهم گفت :کاروانی امد بارش لبخند
ابر را پاره خواهم کرد
من گره خواهم زد چشمان را با خورشید ،دل ها را با عشق،
سایه ها را با اب ،شاخه ها را با باد
و به هم خواهم پیوست،خواب کودک را با زمزمه زنجره ها
بادبادک ها به هوا خواهم برد
گلدان ها اب خواهم داد ..
خواهم امد ،سر هر دیواری میخکی خواهم کاشت
پای هر پنجره ای شعری خواهم خواند
هر کالغی را کاجی خواهم داد
مار را خواهم گفت :چه شکوهی دارد غوک
اشتی خواهم داد
اشنا خواهم کرد
راه خواهم رفت
نور خواهم خورد
دوست خواهم داشت
سهراب سپهری
4
سینـــما
اخرالزم��ان؛ این اصلی تری��ن موضوع م��ورد عالقه رولند
امریش ،فیلمساز المانی تبار هالیوود است که همیشه دوست
داش��ته در فیلم هایش تمام دنی��ا را نابود کند و چیزهایی را
نش��ان ما بدهد که در واقعیت هیچ وقت امکان دیدن شان
را نخواهیم داشت و اص ً
ال دلمان هم نمی خواهد که ببینیم.
فیلم ه��ای اخرالزمانی ی��ا اصطالح�� ًا اپوکالیپتیک ،بخش
عم��ده ای از اث��ار گران قیمت هالیوود را تش��کیل می دهند
امریش را ش��اید بشود .عالقمندترین فرد به این موضوع در
میان تمام فیلمس��ازان جهان دانست .او به جلوه های ویژه
هم عالقه فراوانی دارد و تقریب ًا تمام فیلم هایش شورمندی
ای��ن عالقه را نش��ان می دهن��د .امری��ش در «گودزیال»
نیوی��ورک را ناب��ود کرد ،در «روز پس از ف��ردا» تمام لس
انجل��س را در تنوره گردباده��ا پیچاند و بُرد و در «»۲۰۱۲
تم��ام بناهای مهم دنیا ،از کاخ س��فید گرفته تا مجس��مه
مس��یح در ریودوژانیرو ویران شدند؛ یک بار هم وقتی از او
پرسیدند که چرا چنین می کند گفت؛ چون این چیزها جذاب
و دیدنی اند .س��ال ۱۹۹۶بود که فیلم «روز استقالل» تمام
مخاطبان سینما را ش��گفت زده کرد .بعضی از منتقدان به
داس��تان ان فیلم ایرادات فراوانی گرفتن��د اما در عین حال
فروش گیش��ه ها خیره کنن��ده از اب در امد .امریش در ان
فیلم نمایش��گاه باش��کوهی از جلوه های ویژه بصری به پا
کرده بود و حتم داش��ت که حتی سرس��خت ترین منتقدان
ه��م علیرغم این همه خُ رده گیری ش��ان ،هنگام تماش��ای
چونان صحنه هایی غرق در لذت و هیجان ش��ده اند .شاید
تصور امریش که هنوز هم بر س��بیل ان باقی مانده اشتباه
نب��ود .او اص ً
ال به پیچیدگی های فن قصه گویی کاری ندارد
و فق��ط می خواه��د که یک صحنه مهی��ج را به مخاطبش
نش��ان بدهد؛ صحنه ویرانی را .تصور کنید قیامت بش��ود،
تصور کنید گودزیال به ش��هر حمله کن��د ،یا ادم فضایی ها
قصد تس��خیر زمین را داشته باش��ند و یا ...همین تصورات
کافی اند تا فیلمسازی امریش اغاز شود .او فیلم می سازد تا
این صحنه ها را نش��ان ما بده��د؛ همین؛ و چنین اتفاقی را
قص��ه نمی کند .امریش فقط نمای��ش می دهد و می گذرد و
فیلم هایش برای تماشا و حیرت ساخته شده اند ،نه کاویدن
ُکـنج ه��ای دنج معنای��ی و واکاوی زیر و ب��م و چم و خم
ساختمان شخصیت ها و یا تضارب خُ ـلقیات افراد با هم .او
نماد هم نمی سازد ،بلکه حرف های سیاسی اش را بی نهایت
صریح و بی پ��رده می گوید که البت��ه همین موضوع باعث
بر انگیخته ش��دن انتقادات فراوانی ش��ده .اگر کسی دنبال
کش��ف راه های بیش��تر لذت بردن از هرچیز این دنیا باشد،
فیلم ه��ای رولند امری��ش مایه ای برای کش��ف کردن این
موارد در اختیارش خواهند گذاشت؛ اما کسی که سخت گیر
اس��ت و هر چیزی را الیق محبوب ب��ودن نمی داند ،خوب
خواهد توانس��ت از سینمای این فیلمس��از ایراد بگیرد .به هر
ح��ال امریش ادم مطرحی اس��ت .او چپ و راس��ت در هر
مصاحب��ه ای به این و ان می ت��ازد و دیگران را نفی یا حتی
مسخره می کند .امریش چند سال پیش که یک اثر متوسط
تج��اری با هزینه ای ۶۰میلیون دالری از او در حال اکران
ب��ود ،منتقدانش را با چنین جمالتی ک��ه «اصال برای من
مهم نیس��تید و اگر از من خوش��تان نمی ای��د می توانید به
س��ینماتک بروید» نواخت .امروز ه��م صاحبان و طراحان
و هنرمندان کمپانی مار ِول از گزند تمس��خر این فیلمس��از
بی نصیب نمانده اند .انگار امریش خودش هم جزو ان دسته
از افراد اس��ت که دوس��ت دارند لذت ببرند و تفریح کنند و
اگر شخص یا اش��خاصی سعی شان بر این باشد که موانعی
منطقی و فلسفی بر سر راه این رویکرد بگذارند ،او تصمیم
می گی��رد مثل برج و باروهای داخل فیلم هایش نابودش��ان
کند .بیس��ت س��ال از اک��ران «روز اس��تقالل» می گذرد.
طی ای��ن مدت بارها تصمیماتی برای س��اخت دنباله ان اثر
روی می��ز تهیه کننده ه��ای مختلف قرار گرف��ت اما هر بار
س��رانجا می حاصل نش��د ،تا اینکه در س��ال ۲۰۱۶پرونده
«روز استقالل» هم ُمـهر دوگانه شدن خورد .امسال سری
دوم ای��ن فیل��م در حالی روی پرده ها رفت که داس��تان ان
زمانی ایجاد ش��ده بین ساخت و نمایش دو
هم همین تاخیر
ِ
فیلم را رعایت ک��رده بود .امریش می داند که فیلمش جزو
زنده ترین خاطره هاس��ت و برای س��اخت دنباله ان باید این
زنده بودن را به رسمیت شناخت .ویل اسمیت که در سری
اول نقش نخس��ت فیلم را بر عهده داش��ت ،حاضر نشد در
ورژن جدید هم حضور داش��ته باش��د اما اق��ای کارگردان
کس��ی را جایگزین او نکرد ،بلکه طرح کاراکتری را ریخت
که فرزند در سری اول محسوب می شود و انجام ماموریت
قبل��ی پ��درش در نجات کره زمی��ن را این ب��ار او به عهده
گرفته .ای��ا نباید گفت که امریش حقیقت�� ًا به خودش خیلی
وفادار اس��ت؟ او همیش��ه از پیچیدگی های فن قصه گویی
گریزان ب��وده اما بهترین موقعیت ه��ای دراماتیک را خلق
می کن��د و در دل ان موقعیت ها به جای غور و خوض های
چهارشنـبه 3شهریورماه 1395سال نهم شماره 546
www.honarmandonline.ir
نگاهی به فیلم « روز استقالل» ساخته رولند امریش
میالد جلیل زاده
تفریح با احتمال نابودی بشر!
روانش��ناختی و جامعه شناختی و فلسفی و ...حادثه و مبارزه
را نش��ان ما می دهد .سینمای رولند امریش در نوع خودش
ّ
یکـه و خاص است .ش��ناخت این نوع فیلمسازی برای پی
بردن به دالیل و چگونگی لذت بردن مخاطبان س��ینما از
چیزهایی که گاهی اوقات خیلی س��طحی و بعضی وقت ها
زیادی عمیق به نظر می رس��ند ،بس��یار مفید است .رویکرد
لذت طلبی محض که بعد از دوره پست مدرنیس��م در خیلی
از جوامع دنیا س��ر ب��راورده ،نمایندگانی مثل رولند امریش
ه��م دارد که حرف های مهمی می زنند اما به زبانی س��اده؛
و زبان س��اده ای دارند اما با حداکثر ارایه های زیباشناختی.
امریش یکی از نمونه ه��ای تکاپو برای تکافو در امر لذت؛
و غلبه نمایش عینی بر ظرفیت تخیل ذهنی اس��ت .بحث
درباره این نوع س��ینما قس��مت عم��ده ای از گفتگو درباره
دنیای جدید خواهد بود.
روح ویل اسمیت در فضای
قصه سرگردان است
ماجرای «روز اس��تقالل :بازخیز» بیست سال پس از اتفاقات
قس��مت نخست روایت می شود؛ یعنی جایی که مردم کره ی
زمین پس از شکس��ت بیگانگان فرازمینی موفق ش��ده اند با
اس��تفاده از تجهیزات نظا می بدست امده از خود ان ها ،امنیت
سیستم دفاعی سیاره را به شدت باال ببرند .اما این بار فضایی ها
ی باالتری ک��ه به اندازه ی
ه��م قوی تر از قب��ل و با تکنولوژ
دو دهه پیش��رفته تر ش��ده ،حمله مجددی را به کره ی زمین
اغاز می کنند و کماکان قصدشان نابودی انسان هاست .یکی
از دالیلی که س��اخت س��ری دوم «روز استقالل» را دو دهه
ب��ه تاخیر انداخت ،ع��دم تمایل خود کارگردان ب��ه دنباله دار
ک��ردن ان بود .امریش حتی قبل از ان فیلم هم با «س��رباز
جهان��ی» که ژان کل��ود و اندام بلژیکی را ب��ه عنوان بازیگر
نقش اول در گروه هنرپیش��ه هایش داش��ت ،توانسته بود به
پانتئون کارگردان هایی وارد ش��ود که قبضه ی گیشه ها را در
دست داش��تند .او خوب می دانست که سیل مخاطبان از چه
جور اثری اس��تقبال می کنند و از ک��دام اثر ادبار .اما صاحبان
کمپانی فاکس اصرار فراوانی برای س��اخت س��ری دوم کار
داش��تند و باالخره درخواست ان ها هم در کارنامه ی امریش
فرود امد .دیگر دوره ذوق زدگی مخاطبان نسبت به جلوه های
ویژه به پایان رس��یده و رولند امریش هم گرچه در این زمینه
جزو سرامدان به حس��اب می اید ،اما معموال تکیه اصلی اش
روی خلق یک موقعیت دراماتیک بوده ،نه جلوه نمایی صرف.
او تصوی��ری از این تصور را به ما نش��ان می دهد که اگر یک
گودزیال به نیویورک حمله کند ،اگر گردبادهای کوه افکن در
برج ه��ای لوس انجلس بپیچند و اگر چنین و چنان ش��ود و
دنیا را ویران کند و ...ان وقت قضیه چه ش��کلی خواهد شد؟
امریش دنباله سازی نمی کند و کارنامه او هم تا به حال همین
را نشان داده .نمایش های تصویری ،از ان تصوراتی که ما در
ذهن داریم ،هر کدام برای یک بار جذاب هستند و دنباله سازی
با س��یاق زیباشناختی چنین فیلمسازی جور در نمی امد اما ما
ش��اید این را هم بدمان نیاید که ببینی��م اگر رولند امریش بر
یکی از فیلم های خودش دنباله ای بس��ازد ،چطور خواهد بود.
خیلی ها این را یادشان مانده که ویل اسمیت با «روز استقالل»
در کانون توجهات قرار گرفت و به هنرپیشه ای بزرگ تبدیل
ش��د؛ حاال اما او بعد از گذشت بیست سال بدون اینکه دلیلش
را بگوی��د از ب��ازی در س��ری دوم فیلم اجتناب ک��رد .دلیل
اس��میت برای این س��ر باز زدن به نظر مشخص می رسد .او
هم��ان نگاهی را به موضوع دارد که خود امریش داش��ت اما
اگ��ر رولند امریش برای ادام��ه کار کارگردانی اش مجبور بود
دل صاحبان کمپانی های بزرگ هالیوود را بیش از این نشکند،
به نظر نمی رس��ید که بازی نکردن ویل اسمیت در یک فیلم
انقدرها هم جرم س��نگینی باشد و روی ادامه همکاری اش با
کمپانی ها اثر بگذارد .کلنل اس��تیو هیلر در س��ری اول فیلم
طی یک عملیات انتحاری ،س��فینه م��ادر بیگانگان را از بین
برد .این یعنی س��ازنده اصلی اثر قصد نداشته داستان فیلم را
در س��ری های بعد ادامه بدهد اما وقتی او را به این کار مجبور
کردند ،می توانس��ت داستانی بنویسد که اسمیت را به روشی
خارق الع��اده دوباره زنده می کرد و یا مثل خیلی از دنباله های
ناخواسته اینچنینی در هالیوود ،به جای پیشروی قصه در زمان
ماجرا به عقب برگردد و ما اتفاقات قبل از ۱۹۹۶را ببینیم که
اسمیت یا همان کاپیتان هیلر هم در ان ها حضور دارد .اما به
هرحال اس��میت گفت که نمی اید و ش��اید امریش هم برای
امدنش اصراری نکرده باشد .امریش به همراه چند نفر دیگر
نشست و فیلمنامه را طوری نوشت که خیلی از هنرپیشه های
س��ری قبل در ان حضور داشته باشند اما احتیاجی به حضور
ویل اس��میت نباشد .در فیلم جدید ویویسا فاکس برای ایفای
نقش جس��مین ،همس��ر هیلر ،بازگشته اس��ت و ایفای نقش
دیالن ،پس��ر هیلر را جسی اش��ر بر عهده دارد .دیالن کسی
اس��ت که ماموریت پدرش را حاال او بر عهده گرفته اس��ت.
عالوه بر این ها ،از هنرپیشگانی که در قسمت اول فیلم حضور
داشتند و در قسمت دوم هم ان ها را می بینیم می شود به جف
گلدبالم (در نقش دیوید لوینس��ون) ،برنت اسپاینر (در نقش
دکتر َبرکی��ش اوکان) و بیل ُپلمن (در نقش توماس ویتمور)
اشاره کرد .همچنین هنرپیشگان جدیدی مثل لیام همسورث،
مایکا مونرو ،شارلوت گینزبورگ ،جاد هیرش و سال وارد هم
در این فیلم حضور دارند.
از مصیبت تا حماسه ،از زمین تا اسمان
امریش این طور عنوان کرده که قصد ساخت سری های بعدی
روز استقالل را هم دارد و این حرف را در حالی زد که حدود
بیست سال برای ساخت ورژن دوم کار به تمام درخواست ها
ج��واب منف��ی داده بود .ش��اید ش��نیدن چنین جمل��ه ای از
کارگردان کار باعث ش��ود که مخاطبان اثر را بیش��تر جدی
بگیرند و امریش حاال -که هر چند به نظر با اکراه -این کار را
قبول کرده و امضای خودش را پای ان می بیند ،قصد دارد که
هر طور شده به توفیق ان کمکی کرده باشد .اما فروش فیلم
با توجه به هزینه ساخت ان در حدی از رضایت بخشی قرار
نگرفته که بتواند انگیزه ای جهت تولید س��ری های بعد ایجاد
شاید این وضع ،معنای یک خداحافظی با روز استقالل
کند .
را بدهد ،اگرچه همه ظرفیت ها برای ساخت دنباه های دیگر
هنوز هم به طور کامل از بین نرفته اند« .روز استقالل؛ به پا
خیز» فیل می است در ژانر مصیبت .این ژانر که از حدود نیم
قرن پیش در هالیوود ش��کل جاافتاده ای پیدا کرده است ،اثار
ش��اخصی را در نمونه نامه اش جای داده و اتفاق ًا روز استقالل
۱۹۹۶هم یکی از مهم ترین ان ها تاکنون بوده .ژانر مصیبت
بیش��تر بر جلوه های ویژه و صحنه های��ی پر ابهت از ویرانی
و تالش��ی و انهدام متکی اس��ت و قصه گویی چندانی ندارد.
مصیبت روی دیگر سکه حماسه است .مار ِول هم فیلم های
عظیم و پرخرج ،زیاد می س��ازد اما اصلی ترین تفاوت ان ها با
اثری مثل روز اس��تقالل در پیش��ینه و پسینه اتفاقات است.
کارکترهایی مثل بتمن ،اس��پایدرمن انت من ،ایرون من و...
همه از دل کامیک بوک ها برامده اند و بعضی ش��ان تا حدود
س��یصد حضور سینمایی و تلویزیونی را در رزومه دارند .مث ً
ال
م��رد عنکبوتی ورژن ه��ای ژاپن��ی ،هندی ،ایتالیایی و ...هم
داش��ته؛ اما حکایت ژانر مصیبت حکایتی دیگرس��ت .زلزله،
س��یل و س��ونامی ،قیامت ،س��وانح تکنولوژیک و امثال این
چیزها فق��ط صحنه هایی دیدنی اند که س��ینما می خواهد از
جذابیت و تماشایی بودن ش��ان برای جلب مخاطب استفاده
کند .ای��ن چیزها نه عقب��ه ای دارند و نه موخ��ره .اص ً
ال ژانر
مصیب��ت یک ژان��ر کم قصه اس��ت و دنباله س��ازی هم به
س��ینمای قصه گو تعلق دارد نه ان .حاال باید پرسید ایا حمله
موجودات فضایی به کره زمین جزو بالیای طبیعی محسوب
می شود یا یک حادثه است؟ رولند امریش تابحال همیشه به
عنوان فیلمس��ازی شاخص در ژانر مصیبت شناخته می شده
و این روی نظر دادن درباره ی گونه ی داس��تانی فیل می مثل
روز اس��تقالل موثر اس��ت .اما اگر اثری که در ۱۹۹۶ساخته
شده بود را بش��ود با اطمینان بیشتری در زیرشاخه مصیبت
قرارداد درباره مورد ۲۰۱۶به این راحتی نمی شود حکم کرد.
«روز اس��تقالل :به پا خیز» به حماس��ه نزدیک ش��ده و اگر
س��اخت س��ری های بعدی ان هم ادامه پیدا کند ،این روند
کامل ت��ر خواهد ش��د .موج��ودات فضایی در قس��مت قبل
انتاگونیا بودند اما ش��خصیت نداش��تند و نمی شد دشمن به
حسابش��ان اورد؛ درحالی که حاال قضیه ک می فرق کرده و
ان ه��ا هم از اهال��ی زمین کینه دارند ،قات�لان پدر قهرمان
فعلی فیلم هستند ،در ذهن مخاطب پیشینه ای از ان ها حک
شده و چند مورد این چنینی دیگر هم به شخصیت بودن شان
کمک می کند .ان ها حاال دیگر مصیبت ما نیستند ،دشمنان
ما هس��تند .رئیس جمهور ایاالت متح��ده در ورژن دوم روز
اس��تقالل صرف ًا حکم مهره ی شاه در بازی شطرنج را ندارد
که حرکت خاصی از ان س��ر نمی زند و بازی را باقی مهره ها
در جهت حف��ظ او پیش می برن��د .پرزیدنت این بار یک زن
اس��ت که به احتمال انتخاب هیالری کلینتون در انتخابات
ریاست جمهوری امریکا طعنه می زند .او حرف های سیاسی
صریحی هم می زند که بیشتر شبیه شعار هستند اما می شود
چنی��ن گفتمانی را زمینه تغییرات بعدی فیلم در س��ری های
سرا شدن است؟
اتی ان
دانس��ت .ایا امریش در حال حماسه ُ
ا ایا او اص ً
ال اس��تعداد چنین کاری را دارد یا اینکه بهتر اس��ت
همچنان پشت قاب های ویرانگرانه و پر طمطراق ببینیم اش؟
امریش تاکنون همیشه فیلم هایی ساخته که برای مخاطبان
غیر انگلیس��ی زبان هم جالب بوده ان��د .اصو ًال ژانر مصیبت
چنی��ن خصوصیتی دارد و چون دوز بصری بودن ان از ادبی
بودنش بیشتر اس��ت ،در ترجمه چیزی را از دست نمی دهد.
ام��ا اگر امریش بخواهد یکی از فیلم هایش (مث ً
ال همین روز
اس��تقالل را) همچنان ادامه بدهد و ان را تبدیل به حماسه
کند ،احتیاج به قصه گو ش��دن و یافتن راهی برای مکالمه با
فرهنگ های دیگر خواهد داشت .قسمت عمده ای از فروش
س��ینمای امریکا را مخاطبان خارجی ان تشکیل می دهند و
اثری که هیچ کس نداند مصیبت اس��ت یا حماسه ،نخواهد
توانس��ت در جلب نظر از مخاطبان انبوه غیرامریکایی موفق
باش��د .البته تابحال فیلم بالتکلی��ف امریش برای مخاطبان
امریکای��ی هم چندان قابل توج��ه نبوده و چیزی به کارنامه
ای��ن کارگردان اضافه نمی کند .از طرفی این فیلم به اپراهای
فضایی هم نزدیک نمی ش��ود چون تم��ام اتفاقات ان روی
عبارتی این فضانوردان مبارز زمینی نیستند
زمین می افتند .به
که به اسمان می روند ،بلکه فضایی ها به زمین حمله کرده اند
و ما باید در س��یاره خودم��ان از ان دفاع کنیم .خانه ما حاال
تبدیل به س��نگر ما ش��ده و همین موضوع فیلم را از حالت
فضای��ی بودن در می اورد .ش��اید در س��ری های بعد« ،روز
سرایی نزدیک شود (که این قوی ترین
اس��تقالل» به حماسه ُ
احتمال است) و شاید قهرمانان فعلی ان در اینده برای انجام
حمالتی پیش��گیرانه به فضا بروند و البته شاید هر دوی این
احتماالت با هم ترکیب شد .امریش ممکن است ترکیبی از
ژانرهای حماس��ه و مصیبت را در سری بعد روز استقالل به
نمایش بگذارد و البته ش��اید هم ساخته نشدن ورژن بعدی
کار علیرغ��م وعده های داده ش��ده ،نش��ان بدهد که تعریف
مصیبت در یگانگی ان خالصه می ش��ود و هر دنباله س��ازی
و هر نوع ادامه دادنی در این مسیر اشتباه است .نقداً می شود
گفت فیلمی که اکنون روی پرده هاس��ت فقط یک تفریح دو
ساعته است که باید از تماشای جلوه های ان لذت برد و نباید
برای فرو رفتن در الیه هایش زحمت کشید .انچه که هنگامه
حکم ک��ردن نهایی درباره کلیت این فیلم را فرا می رس��اند،
سری های بعدی ان است.
تئــــــات�ر
چهارشنـبه 3شهریورماه 1395سال نهم شماره 546
www.honarmandonline.ir
هومن اصالنی
ای�ا تئات�ر عروس�کی می توان�د به
انتق�ال میراث فرهنگی در جامعه ما
کمک کند؟
می��راث فرهنگ��ی ه��ر ق��وم از دو بخش
تشکیل شده اس��ت :میراث فرهنگی قابل
لمس ،مانند بناها و اشیای باستانی و میراث
فرهنگی غیر قابل لمس که شامل بخشی
از فرهنگ ماس��ت که سینه به سینه به ما به ارث رسیده است ،مانند قصه ها،
الالیی ها ،رقص ها ،ایین ها ،ش��عرها ،گویش ها ،االیی ها ،رقص ها ،جشن ها،
س��وگواری ها و ...عروسک های نمایش��ی در هر یک از این دو بخش ،سهم
مهمی را به خود اختصاص می دهند .چرا که در همه شاخه های فرهنگ عامه
که برشمردیم ،حضوری چشمگیر دارد.
ما در گوشه و کنار ایران عروسک های نمایشی زیادی داریم که در گذشته در
ایین ها حضور داشته اند .رابطه انها با فرهنگ قومی ما چیست؟
در نق��اط مختلف ایران نام ه��ای گوناگونی دارند که همه ای��ن نام ها دارای
جنبه های مش��ترکی همچون پاکی و معصومیت و مظهر عش��ق و دوس��تی
بودن ،هستند .کودکان با این عروسک ها ،بال های خیال خود را می گسترانند
و بر اسمان ارزوهای ش��ان اوج می گیرند .بقای جامعه به بقا و دوام فرهنگی
و ارتباط فرهنگی بس��تگی دارد و این به جز از راه انتقال معارف و ارزش ها و
میراث های فرهنگی به نسل جدید ،ممکن نیست .طبیعت زندگی افراد انسانی
از نظر اختالف س�� ّنی و ظهور نس��لی بعد از پایان نسل دیگر ،عملکرد انتقال
میراث فرهنگی را به عنوان یک ضرورت اجتماعی ،برای استمرار بافت جامعه،
حتمیت می بخشد .جامعه نه فقط از راه ارتباط و انتقال فرهنگی دوام می یابد،
ّ
بلکه باید این ارتباط و پیوستگی ،یک نوع حرکت جهت دار و هدف داری را
برای رش��د اجتماعی نس��ل جدید ،تضمین نماید که در سایه ان ،نسل جدید
به مفاهیم مشترک و احساس��ات عام که بتواند «جامعه واحد»ی را به وجود
اورند ،دست یابد.
تئاتر عروسکی چه نقشی در تربیت کودکان ما دارد؟
انتقالی که درباره اش حرف زدم یک اثر تربیتی عمیقی نیز به دنبال دارد؛ زیرا
زندگی فردی انسانی در پهنای عملکرد انتقال فرهنگی ،زمینه گسترده ای را به
دست می اورد که در ان با دیگران ،شریک و سهیم باشد و با احساس واحد و
شعور اجتماعی که از تجربه های جمعی ،به دست امده است ،با دیگران شریک
می ش��ود .این احساس واحد است که او را رنگ امیزی می کند و شخصیتش
را ش��کل می دهد .اش��یا و بناهای تاریخی بر اثر گذش��ت زمان دچار تخریب
می ش��وند و مانند بیمارانی هستند که باید پزش��ک ان ها را ببیند! به کسانی
که اس��یب های اش��یا و بناها را درمان می کنند ،مرمت گر می گویند .کسانی
که اش��یا یا بناها را از زیر خاک بیرون می اورند نیز باس��تان شناس نام دارند.
میراث معنوی نیز چنین اند .عروس��ک های نمایش��ی سنتی نیز چنین اند .انها
نیز درمانگرانی می طلبند .درمانگران و زنده نگهداران انها همانا نمایش��گران
عروس��کی اند .کسانی که انها را روی صحنه یا بین مردم ،زنده نگه می دارند،
جان می بخشند و پیش روی نسل اینده قرار می دهند.
چرا در بس�یاری موارد در تئاتر عروس�کی از افس�انه ها
استفاده می شود؟
امال ،مشکالت و دلواپسی ها و داشته ها و نداشته های کودکان ،کودک بازیگر،
ب��ا بازی هیج��ان انگیز یک تجربه مفید و با بهره گی��ری از همذات پنداری و
همانند س��ازی ،در ساخت اثر نمایش��ی حضور می یابد و همه چیز را به شکل
ملم��وس و واقعی تجرب��ه می کند .این مفهوم ،مبتنی بر این فرض اس��ت که
کودک با مش��اهده ش��رح حال یک قهرمان کامل با تمام مشخصه هایش ،در
زندگی خود نیز به ارزش های مش��ابه پای بند خواهد بود .کودک برای مانوس
شدن با الگوهای رفتاری که می باید در اینده در عالم واقعیت به کار ببرد ،نقش
بازی می کند .نمایش عروس��کی ،افس��انه را تصویر می کند و به کودک اجازه
گفتگوی «هنرمند» با «منوچهر اکبرلو» به مناسبت برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی
انتقال میراث فرهنگی با تئاترعروسکی
صورت می گیرد
می دهد مشاهدات خود را تجزیه و تحلیل کند تا بتواند این قابلیت را بیابد که در
زندگی واقعی به تفسیر و تعبیر رویدادهای و پیشامدهای خصوصی خود بپردازد.
پس به نظر شما برای تئاتر عروسکی ،می شود به میزان
زیادی از افسانه ها یاری جست؟
به نظر من به عنوان دستمایه های الزم برای یک خلق یک نمایش تاثیرگذار
عروسکی ،افسانه همتایی ندارد؛ و البته شادی و شعفی که کودک از واکنش
مساعد در برابر یک افسانه ناب به دست می اورد و جذبه ای که از این رهگذر
احس��اس می کند از ارزش روان شناسانه ان ناشی نمی شود (هر چند که این
ارزش ه��م در ان دخال��ت دارد) بلک��ه از کیفیت ادبی افس��انه و قابلیت های
دراماتیک ان سرچش��مه می گیرد .در نمایش عروسکی برای کودک ،ان چه
بیش از همه اهمیت دارد ،قصه است و همه چیز تحت الشعاع ان قرار می گیرد.
افسانه ها چه ویژگی های دیگری دارند که انها را شایسته
استفاده در تئاتر عروسکی می کند؟
افسانه به دلیل دارا بودن ابعاد «فانتاستیک» و چارچوب منظمی و منسجمی
که دارد قادر اس��ت مخاطب را به س��رعت و صراح��ت ،جذب نمایش کند و
خطوط کلی خود را اش��کار س��ازد .افس��انه به س��رعت اغاز می شود و این با
عالق��ه کودک پیوند می خ��ورد که در کم ترین زمان ممکن به س��راغ ماجرا
م��ی رود« :روزی روزگاری در زمان های قدیم یک پادش��اه با س��ه دخترش
زندگی می کرد »...کودک از همان نخس��ت ،وارد ماجرا می شود و طرح سریع
مس��اله اصلی و مهم جلوه دادن ان ،تمرکزی کامل در کودک ایجاد می کند.
ویژگی های مشخص افسانه ،به نمایشگران عروسکی یاری می رساند که هر
چه زودتر ساختار مناسب با ان افسانه را بیابند و همگن ساختن فرم و محتوا
و سوژه؛ مقدمه ای است برای موفقیت کامل یک اثر نمایشی.
نظرتان درباره تئاتر عروسکی خیابانی چیست؟
هنرمندان جدی و دغدغه مند تئاتر عروسکی ،همواره در کنار تکرار ِ اموخته ها،
در تالش هس��تند ،پیش بروند .با تمام وجود خواسته اند راهی پیدا کنند ،بن
بس��ت ها را بش��کنند ،تغییر دهند و ،...و همه این تالش ه��ا در جهت ارتباط
بیش��تر و بهتر با مخاطب صورت گرفته اس��ت .از نظر برخی برداش��تن مرز
تماش��اگر و مخاط��ب راه نجات بوده اس��ت .برخی دیگر ،صحن��ه میدانی را
تجویز کرده اند ،دیگران ،عروس��ک هایی در اش��کال و اندازه های نامتعارف را
تبلیغ کرده ان��د و ...و همه این بیتابی ها ،برای گریز از محدودیت های صحنه
جعبه ای کالس��یک بوده که هنوز فراگیرترین شکل تئاتر عروسکی است .در
میان همین تالش هاس��ت که گروه هایی به خیابان ه��ا ،میدان های عمومی،
فروشگاه ها ،گردشگاه ها ،اتوبوس ها و ...رفته اند.
ما در گذشت خود ،نمایش های عروسکی سنتی هم داشته
ایم .رابطه ان با تئاترهای عروسکی امروزی چیست؟
تماشای تئاتر در تئاتری ترین تعطیالت تابستانی
حسینسینجلی
کمتر از س��ه ،چهار س��ال پیش از این به دلیل تعداد محدود سالن های نمایش در
پایتخت،برگزاریجشنواره هایتئاتریعمالاجرایعمومینمایش هایرویصحنه
را متوقف می کرد و عالقه مندان تئاتر مجبور بودند تا پایان جشنواره منتظر بمانند یا
اینکهازبرنامه هایجشنوارهاستفادهکنند.اماخوشبختانهاینروزهابهواسطهگسترش
و توسعه سالن های تئاتر در تهران ،شرایط نسبت به ان سال ها کامال فرق کرده ،به
طوری کههمزمانبابرگزاری جشنواره ها ،حداقل 90نمایشنیزبه صورت عادی روی
صحنهاست.درهمینراستا؛درنخستینتعطیالتاخرهفتهشهریورماهودرحالی که
به خاطر برگزاری شانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران -مبارک10،
سالن به اجرای اثار جشنواره اختصاص داده شده ،با این حال بیش از 90نمایش در
تهران برای عالقه مندان تئاتر اجرا می شود ،و گزافه نیست اگر این تعطیالت اخر هفته
رابهنوعیتئاتری تریناخرهفتهتابستان 95بنامیم.پسطبقروالهفته هایگذشته
در تئاتری ترین اخر هفته ی تابستان 95به شما عالقه مندان و دوستداران هنر نمایش،
تماشای 5تئاتررادرتعطیالتاخرپیشنهادمی کنیم.نمایش هاییکهمطمئن ایمپس
از تماشای انها ،شما نیز به دیگران پیشنهاد خواهید کرد.
نبردگالیله-تاالرمولوی
نخستین نمایش پیشنهادی ما برای روزهای تعطیل اخر هفته ،نمایش «نبرد گالیله»
کاری از مسعود طیبی در سالن اصلی تاالر مولوی است .نمایشی که هر روز ساعت
20:30به مدت 100دقیقه با بازی هنرمندانی همچون؛ اریاز ذالفقاری ،الهام جدی،
زهره زرگر ،محمدرضا جوادی ،شهاب ملک پور ،ساالر خمسه ،ایمان میرهاشمی،
شیواامانی،علیمحمودزاده،مژگانرایگان،محمدصادق،سهیلباباعلی،رضاشرافتی،
فخردین سعادت زاده ،مرتضی پادیاد ،مهدی حیدرییان و علیرضا قیدری روی صحنه
می رود .نمایش «نبرد گالیله» که بر اساس «زندگی گالیله» اثر جاودانه برتولت برشت
روی صحنه امده ،روایت زندگی گالیله و اعترافش به اشتباه در مورد نظریه گردش
زمین است .گالیله تالش می کند تا تفکر جامعه خود را نسبت به مسائل مهم اجتماعی
از طریق علم تغییر دهد که کلیسا در برابر او می ایستد و تصمیم می گیرند که او را
بسوزانند اما گالیله اعتراف می کند که اشتباه می کند تا مسیر علم خود را به مرور زمان
پیدا کند و تفکر جامعه تغییر یابد .مسعود طیبی کاگردان نمایش «نبرد گالیله» ،این
یداند که قصد دارد می خواهد نشان دهد بین مذهب و
نمایش را یک کشف شهود م
علم هیچ گونه جدالی وجود ندارد .او با بیان اینکه به دلیل طوالنی بودن متن حدود دو
سوم ان را حذف کرده ،درباره موضوع این نمایش می گوید :انسان ها همیشه در تالش
هستند که راهی را برای رسیدن به انسانیت و خدا پیدا کنند و نبرد گالیله در حقیقت
یک کشف شهود بود .او می افزاید :تعلق و تفکر موهبتی است که خداوند متعال به
نمایشگران عروسکی خیابانی با بیان این که دنیا تماشاخانه و رفتار اجتماعی،
نمایش اس��ت؛و نیز مردم می توانند خود ،بازیگر باشند؛همه مباحث کهن مارا
در مورد هنر ،زیبایی و شکل اجرا را به چالش کشیده اند .و این نوعی بازگشت
است به سنت نمایشگران عروسکی دوره گرد ،که به ناچار یا از روی تدبیری
اگاهانه ،بساط نمایش عروسکی را در کوی و برزن گسترانده بودند .این گونه
است که مرز میان هنر و زندگی از میان بر می خیزد .این چنین است که برخی
هنرمندان پیشرو بر این باورند که قاب کشیدن دور بخشی از زندگی و ان را
به این وسیله برای هنر ،مناسب دانستن ،فریبکارانه است .تئاتر عروسکی در
ارزوی مرحله ای است که در ان ،همه تماشاگران ،به شکل و رنگ و بافت و
زیبایی یک تئاتر عروسکی ،غنا بخشند.
در حال حاضر که چنین نیست.
برای رس��یدن به این مرحله ،نمایشگر عرس��کی باید باور داشته باشد که
هرجا مردم باش��ند ،هنر نیز هس��ت .بله! دیدگاهم ارمان گرایانه است .اما
مگر هنر ،در ذات خود ارمانگرا نیست؟! در ارمانی ترین حالت ،مفهوم کلی
«تماشاگر» (به معنای کسی که فقط و فقط ناظر اجراست) مطلوب نیست.
مردمی که س��اعتی به تماشای یک تئاتر عروسکی ایستاده یا نشسته اند،
اگر نتوانند در اجرا به صورت فعال درگیر ش��وند ،پس در حقیقت دارند چه
می کنند؟! تئاتر خیابانی عروس��کی ،سفره دل گش��وده هنرمندان تئاتر بر
کناره خیابان و کوی و برزن است .هنری متعالی و اصالح گرا که همواره
بازتاب خوش��ی ها و ناخوشی های مردم بوده است .این تئاتر می کوشد دور
از سالن های نمایش و در حال گذر را گردهم اورد ،تا در کنار هم بایستند
و شاهد تعامل هنرمندان با خود باشند .تعاملی دو سویه .می ایند تا بمانند؛
لبخندی بزنند ،پاس��خگوی پرسشی باشند ،پیشنهادی بدهند و خود نیز به
بازیگران صحنه تبدیل شوند.
در دانش�گاه ها ما اموزش علمی تئاتر خیابانی را نداریم.
این باعث کاهش کیفیت کارهای خیابانی نمی شود؟
اگر نمایش��گران این نو ِع ش��ریف از تئاتر ،برخاس��ته از محیط دانشگاه باشند
ک��ه نکویی ان را افزون خواهند س��اخت .چرا که دان��ش اموختگان ،با کوله
دانش اموخته ب��رای خلق اثار هنری ،می توانند به
ب��اری از تعهد اجتماعی و ِ
میان مردم روند و پیشگام اشتی انان با هنر متعالی تئاتر باشند .بدیهی است
که از دیگرس��و ،حرکت انان از دانش��گاه به جامعه ،مس��ئولیت انان را نیز دو
چندان می سازد .چرا که همه ،چشم انتظار افرینش اثاری هستند که از سویی
برگرفته از دانش های اموخته ش��ده باشد (و در نتیجه پربار ،غنی و اصولی) و
از سوی دیگر با توج ِه جدی به مخاطب عام ،نیازها و زبان انان .تئاتر خیابانی
عروس��کی عرصه ای است مس��تقل و فعالیت در این عرصه شریف ،هیچ گاه
به معنای مقدمه حضور در تئات ِر داخل سالن نیست ،این تئاتر ،ه ّویت مستقل
هدف
دارد و در مس��یر ل ّذت بخشی ،سرگرم کنندگی و فرهنگ سازی؛ راه و ِ
خود را طی می کند.
تئاتر خیابانی باید به چه مضامینی بپردازد؟
تئاتر خیابانی عروسکی ،فقط بیان مسائل روزمره ،ان گونه که در مطبوعات
یا حرف های روزمره کوچه و خیابان و بیان می ش��ود نیس��ت .تئاتر خیابانی
عروسکی این ظرفیت را دارد که به بیان مسائل فلسفی و فکری نیز بپردازد.
به شرط ان که زبان مناسبی برای بیان انها بیابد .کمبود جنبه¬های هنری
و ظرفیت¬های دیداری و ش��نیداری و زیبایی شناسانه ،از موارد قابل توجه
اثار حاضر در جشنواره است .تئاتر خیابانی عروسکی باید که فراتر از دیالوگ
صرف دو س��ه نفره و رو در رو قرار گرفتن چند عروس��ک حرکت کند .طنز
نیز نقش��ی بنیادین در ارتباط با تماش��اگر عام با تئاتر خیابانی عروسکی ایفا
می کند و گرچه الزامی نیس��ت ،اما نمایش��گران تئاتر خیابانی عروسکی به
نیک��ی متوجه تاثیر این عنصر بر جذب مخاطب کوچه و خیابان هس��تند .و
البته ناگفته هویداست که از نمایشگران انتظار می رود که طنز تئاتر خیابانی
عروس��کی را مشابه طنز و فکاهی در نمایش های انتقادی رسانه های صرف ًا
سرگرم کننده در نظر نیاورند.
یادداشت
پیشنهاد تئاتری «هنرمند» برای روزهای تعطیل اخر هفته
انسان داده تا بتواند حقیقت را دریابد و تحقیقت اصل دین است و تمام تالش من
نمایش این ماهیت انسانی است .از نظر من مذهب و علم از یکدیگر ریشه می گیرند؛
اما متاسفانه تفکرات غلطی گاهی اوقات در میان دینداران از دین به وجود می اید که
باعث این جدایی می شود و ان بحث خرافات است و من تالش کردم این موضوع
را نیز در کار بگنجانم.
خروج اضطراری -سالن ارغنون
تماش��ای نمایش «خروج اضطراری» کاری از مهرداد مصطفوی در سالن ارغنون
دومین پیشنهاد تئاتری ما برای اخر هفته است .این نمایش که ساناز اسدی و رافعه
رستمی ان را به صورت مشترک نوشته اند ،هر روز ساعت 21به مدت 65دقیقه ،با
بازی ایدین بهاری ،سجاد تابش ،نفیسه زارع ،سرور عرب پور و امیراحمد قزوینی ،در
سالن ازغنون اجرا می ش��ود .نمایش «خروج اضطراری» داستان زندگی دو برادر به
نام های فرهاد و حسین است که برای برگزاری مراسم عروسی حسین برادر کوچک تر
خانواده به شمال امده اند اما در این میان فرهاد متوجه می شود لیال دختری که با او
دوست شده قبال با برادرش ارتباط داشته و حسین این مسئله را از او پنهان کرده است.
ش��بی که فرهاد متوجه رابطه گذشته لیال با برادرش می شود از دست هر دو بسیار
عصبانی شده و لیال نیز بر اثر مصرف مواد مخدر می میرد و داستان نمایش از اینجا اغاز
می شود .مهرداد مصطفوی کارگردان «خروج اضطراری» با بیان اینکه در این اثر یک
اتفاقاززوایایمتفاوتیروایتمی شود،می گوید:نمایشباپایانداستان اغازمی شودبه
این معنی که ابتدای نمایش مخاطب شاهد این است که فردی دارد جنازه لیال را روی
زمین می کشد تا به جای دیگری منتقل کند و از این پس ما با روایت های متفاوتی از
طرف افراد مختلف روبرو می شویم که هر کدام دلیل مرگ لیال را روایت می کنند .در
واقع نمایش از پیچیدگی زیادی برخوردار است و مخاطب شاهد روایت های مختلفی از
مرگ لیال خواهد بود که داستان را شبیه به روایت فیلم «راشومون» کوروساوا می کند.
دختریانکی-سالنکنشمعاصر
نمایش«دختریانکی»نوشتهنیلسایمونباترجمهشهرامزرگرباطراحیوکارگردانی
بهرام تش��کر ،در سالن کنش معاصر ،سومین پیشنهاد ما است .این نمایش هر روز
ساعت 20:30به مدت 90دقیقه با بازی هنرمندانی همچون؛ بهنام تشکر ،بهرام تشکر
و سارا رسو لزاده در سالن کنش معاصر اجرا می شود .نمایش «دختر یانکی» داستان
اندیو نورمندو روزنامه نگار چپ امریکایی است که ماهنامه زیرزمینی فالوت را منتشر
می کنند اما با امدن سوفی (قهرمان شنای المپیک) به همسایگی انان ،نظم طبیعی
فعالیت ها و انتشار ماهنامه بر هم خورده و کمدی اغاز می شود.این تئا تر کمدی نوشته
نیل سایمون ،نمایشنامه نویس امریکایی است که در سال ،۱۹۹۱جایزه پولیتزر را برای
نمایشنامه «گم شده در یانکر» دریافت کرده بود و در ایران با نمایشنامه های معروفی
5
چالشتئاتردیدن
چون «اتاقی در هتل پالزا» و «پس��ران افتاب» ش��ناخته شده است و فیلنامه های
معروفی نیز چون «زوج ناجور» و «اپارتمانی در کالیفرنیا» نوشته است.
هیپولیت-تاالرحافظ
چهارمیننمایشپیشنهادیماتماشاینمایش«هیپولیت»کاریازفرزادامینیاست.
این نمایش هر روز ساعت ساعت 19به مدت 80دقیقه با بازی بهرام عباسی فرد،
لزادگان
سرور خسروانی ،محمدرضا فرزام ،مجید جور ،سروش حائری ،الناز اسماعی
و نیره س��ادات میرزایی در تاالر حافظ اجرا می ش��ود« .هیپولیت» نوشته اوریپید با
کارگردانی فرزاد امینی ،نمایش��ی درباره ی یک عشق ممنوعه است که در ان فدر،
همسر تزه (پادشاه) به پسر خوانده اش ،هیپولیت بنا بر خواست افرودیت ،الهه ی عشق
و شهوت عالقه مند می شود و فاش شدن این عشق ترس بر جان فدر می اندازد که
خود را بکشد و برای برحذر ماندن از هر نوع بدنامی و تهمتی نامه ای می نویسد برای
تزه که هیپولیت به او نظر داشته و برای در امان ماندن دست به خودکشی زده است.
تزه هیپولیت را لعن و نفرین می کند که مرگ او را به دنبال دارد و...
کچلو-تماشاخانهایرانشهر
اخرین پیشنهاد ما برای اخر هفته تماشای نمایش «کچلو» کاری از رضا کشاورز
در سالن سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر است .این نمایش هر روز
س��اعت 18به مدت 60دقیقه با ب��ازی کاوه توکلی ،مهران گل محمدی ،مهدی
سفاری ،مریم مالمیر ،ایدا صادقی ،مژگان حامدی و رضا کشاورز ،در این سالن اجرا
می شود .نمایش «کچلو» روایتی تازه و متفاوت از داستان کهن «حسن کچل» است
و به گفته ی کارگردانش شاید بتواند خط جدیدی را از میان مدل نمایش هایی که
در حال حاضر در ایران اجرا می شود به وجود اورد .این نمایش روایت زندگی حسن
است .درخت سیب ،الهام بخش پدر حسن برای بیرون راندن پسر از خانه است .در
شهر ،شکست ها و مشکالت منتظر پسرک هستند .او میان اتفاق های کوی و برزن،
حمام و بازار با جادوگر روبه رو می ش��ود و در راه گریز از جادوگر با چهل گیس اش��نا
می شود .حسن در پی چهل گیس و جادوگر در پی حسن .جادوگر چهل گیس را ربوده
و در فضایی جهنمی رها کرده است .حسن و غولک و سیب نیز در پی چاره ای برای
ازادیجهل گیس.
محمد اصغری
بازیگر نمایش «ماه و پلنگ»
دو س��ا لواندى پیش ش��خصى هزاران کیلومتر دور از ما یک سطل اب یخ
جهت حمایت از بیماران روى سرش ریخت .به یک ماه نرسید که این حمایت
جهانى ش��د و کوچک و بزرگ ،مش��هور و گمنام این حرکت را انجام دادند.
بعضى ها خاص بودند و خاک روى س��ر ریختند ،به ُگل ها اب دادند،کمک
نقدى کردند ،ماهى قرمز سر سفره هفت سین نخریدند ،تعداد کثیرى گیاه خوار
شدند ،چون تحمل دیدن قربانى کردن گوسفندان را نداشتند .چند وقتى است
زندگى ما پنجه در پنجه چالش هاس��ت ،این کم نیاوردن هاى مجازى است،
خود حمایت پندارى ها و توهم به مفید بودن! بهانه هاى مجازى براى هر روز
و هر روز سطحى شدن ،از یک شبه سیاه وسفید کردن هاى مجازى مان ،فخر
فروشى با وسایل هاى درون کیف مان ،روى میز خانه مان و ...فرو رفتن در فکر
نکردن ،در ک م نیاوردن .گاه براى گفتن باید سوار بر موج هاى مد شد و روى
بورس شنا کرد .پس سردرد نمى شوم و زیاده گویى نمی کنم .تماشاى یک تئاتر
یاخواندن یک کتابدرتصمیم گیرى هاو اگاهانهانتخاب کردندربنیادى ترین
هدف هاىزندگىتاکوچک ترینایشانتاثیربسزایىدارد.شایدبتوانیمدرهفته
یک بار کم تر پیتزا سفارش بدهیم ،قهوه خانه و کافه یک بار کم تر برویم اما
تئاتر ببینیم ،کتاب بخوانیم و به گالرى ها سر بزنیم ،تا در ازاى کم نیاوردن ،زیاد
بیاوریم ،به دیگران بیاموزیم و مفید شویم .تا بدانیم پوشیدن لباس هاى پرزرق
و برق ،عمل هاى متنوع زیبایى ،چالش هاى بیهوده شاید سرگرم مان بکند اما
هرگز خوشبخت مان نمى کند! مفید باشیم ،یاد بدهیم بى منت اگاه کنیم و اگاه
باشیم .حقیر نه سه نفر و نه سى نفر ،من شما را به چالش تئاتردیدن دعوت
می کنم تا هم سرگرم بشویم ،هم بخندیم و فکر بکنیم .من به عنوان بازیگر
نمایش «ماه و پلنگ» ،پیشنهاد می کنم این نمایش را در تماشاخانه ارغنون به
تماشا بنشینید .بهاى بلیت :یک پیتزا مخصوص بدون مالیات بر ارزش افزوده!
6
موسیقی
یاد استاد
موسی خان معروفی
موس��ی خ��ان معروفی ،فرزن��د امین
الملک در س��ال 1268در خانواده ای
متدین و موسیقی دوست متولد شد.
او ب��ه م��وازات تحصی�لات قدیمه (
کالس��یک) نزد اقا یوسف صورتگر،
که از عکاسان خاص دربار ناصری بود
نواختن سه تار را شروع کرد و گاه پیانو
نیز می نواخت.
سپس او به محضر اساتید بزرگ ان زمان و دست اخر نزد درویش خان رفت و شاگردی
یا پیر جان را به اشتیاق پذیرفت .معروفی ،سال ها کار کرد تا اینکه به اخذ نشان تبرزرین از
دست درویش خان نائل شد.
وی پس از چندی ،نزد س��لطان حس��ین خان هنگ افری��ن ( صاحب منصب نظام و
نوازنده ویولن و س��ه تار) به فرا گرفتن نت پرداخت .او از همان س��ن نوجوانی به این
فکر افتاد تا ردیف موس��یقی س��نتی ایران به خط نت نوش��ته و به زغم خود ان را از
دستبرد زمان و اسیب محفوظ دارد .در سال 1302به مدرسه کلنل علی نقی وزیری
رف��ت و معلوم��ات علمی خود را در انجا تکمیل کرد .اوبا اینکه از قابلیت های بس��یار
برای احراز مقام نوازنده حرفه ای برخوردار بود ،عشق به جمع اوری و نوشتن ردیف او
را از صرافان نوازندگی انداخت و فقط به تدریس پرداخت .برای نوش��تن ردیف باهمه
اساتید زنده زمان خود تماس گرفت تا با جمع اوری ردیف هر کدام از ان ها و انطباق
ان ها با یکدیگر ،صحیح ترین روایت را بیابد .این کار سی سال از عمر و وقت موسی
خان را گرفت و در این چند س��ال ،نخس��ت دکتر لطف اهلل مفخم پایان ( موس��یقی
ش��ناس) ،و بعدها محمد بهارلو ( نوازنده و اهنگساز) تنها یاوران او بودند .جزوه اواز
دشتی نیز یادگار همین همکاری است.
معروفی در سال 1307-17که دوباره ضبط صفحات موسیقی باب شد ،به همراه صبا
و مش��یر همایون و چند نفر دیگر به خارج مسافرت کرد و صفحاتی را پر نمود .شیوه
نوازندگی او تا سال 1302که وارد مدرسه موسیقی کلنل شد ،همان شیوه سنتی میرزا
حس��ینقلی و درویش بود ولی بعد از ان تحت تاثیر مدرسه و تعلیمات کلنل ،تغییراتی
را در شیوه خود داد .معروفی عالوه بر نوازندگی ،ذوق اهنگسازی نیز داشت و در سال
گ زیبای مرغ حق را با ش��عر رهی معیری و اواز بنان در
،1330روح اهلل خالق��ی اهن
ارکس��تر گل ها اجرا کرد .او در اوایل تاسیس رادیو ،با نوازندگان انجا همکاری داشت
ولی این دوران خیلی کوتاه بود.
معروفی سال ها در هنرستان موسیقی ملی تدریس کرد و در پیچ و خم های توان فرسای
سلسله مراتب اداری در فشار بود او برای انتشار هر یک از اثار خود ،زحمات و سختی های
فراوان کش��ید ولی با این حال از زحمات و مش��قات توان فرس��ای او هیچ گونه تقدیری
ب��ه عمل نیامد و حتی اداره ی هنرهای زیبا ،هنگام چاپ کتاب او به اوردن عنوان س��اده
«گرداورنده ی موسیقی :معروفی» اکتفا کرد.
موسی خان معروفی در هفتم شهریور 1344در تهران دار فانی را وداع گفت .روحش شاد
و یادش گرامی
همایون شجریان که به تازگی با چهره
جدیدش کنار به�ران رادان و در ایتالیا
عکسمنتشرشدهبوددراینستاگرامش
که اخرین بار 6هفته پیش در خصوص
اخبار مربوط به اوضاع جسمی پدرش
مطلبی را منتشر کرده بود ،نوشت :پس
از دو م�اه دورى و دل تنگ�ى قلبم کمى
در کنار دخترم یاس�مین ارام گرفته و
یک هفته با او در سفر هستم .این قیافه
جدید براى خودم هم نا اشناس�ت در
واقع این ریشهاى سفید از صدقه سر
مقدارى حساس�یت و کم حوصله گى
مجال بودن پیدا کردند و ماندگار شدند.
قاب خاطره
از چپ به راست :مرتضی محجوبی ،برادر محجوبی ،حسن ناهید ،احمد ابراهیمی
چهارشنـبه 3شهریورماه 1395سال نهم شماره 546
www.honarmandonline.ir
ش�ما جزو ان دس�ته افرادی بودید
ک�ه از بازیگ�ری وارد موس�یقی
نشدند و تا جایی که ذهنمان یاری
می کن�د س�ال 79- 78ب�ود که با
بابک سعیدی و چند تن از دوستان
گ�روه راک اپلون را تش�کیل دادید
درهم�ان س�ال ها کارهای�ی نیز به
همراه علی منص�وری برای برنامه
س�یمای خان�واده کارهای�ی انجام
دادی�د و ...خودتان کم�ی در مورد
پیشینه فعالیت های موسیقایی تان
توضیح دهید؟
بنده از 6س��الگی جذب موسیقی ش��دم ،البته اگر
بخواهیم دقیق تر حس��اب کنی��م از زمان طفولیت
جذب موسیقی شدم و دلیلش هم این بود که مادرم
خیلی به موسیقی عالقه مند بودند و همینطور پدرم
و ناخداگاه همیشه یک فضای موسیقایی در منزل
ما جریان داش��ت به هر روی من از 6س��الگی به
فراگیری پیانو پرداختم ،س��ال ها ادامه داش��ت و تا
زمانی که وارد دانش��گاه شدم؛ همچنان ساز اصلی
و مورد عالقه من پیانو بود .زمان دانش��گاه ،زمانی
بود که کم کم موس��یقی پاپ داش��ت جای خود را
در جامع��ه باز و تا ح��دودی تثبیت می کرد ،خاطرم
هست ان زمان خشایار اعتمادی البوم منتشر کرده
بود ،همینطور البوم مرسدس با صدای مانی رهنما
منتشر ش��ده بود .در همان دانش��گاه من با دو نفر
از دوستانم اشنا شدم که گرایش بسیار شدیدی به
موسیقی پاپ داش��تند و طبیعتا من هم چون پس
زمینه موس��یقی داشتم خیلی زود یکدیگر را جذب
کردیم ،یک��ی از انها علی منصوری بود ودوس��ت
دیگرمان هم خوانن��ده ای بود به نام ایلیا منفرد که
ما فکر می کردیم ایلیا می تواند سر و صدای زیادی
هم بکند اما پیش بینی ما درست نبود و اتفاق خیلی
خاصی نیفتاد با اینک��ه ایلیا یک البوم هم کار کرد
ول��ی هیچ گاه به ان جایگاهی که اس��تحقاقش را
داشت نرس��ید .من اولین کاری که در زمان اضافه
شدنم به این بچه ها انجام دادم تصمیم گرفتم سازی
را ک��ه در این گروه ب��ه درد می خورد یاد بگیرم ،ان
زمان دوس��تان همگی دستشان به گیتار اشنا بود و
من فکر کردم س��ازی که می تواند مکمل کار این
بچه ها باش��د «هارمونیکا» اس��ت بنابراین سریعا
ی هارمونیکا کردم و در گروهشان
شروع به یادگیر
هارمونیکا می نواختم و بک وکال می خواندم .کم کم
از علی منصوری نواختن گیتار را یاد گرفتم و چون
با نت بیگانه نبودم ظرف کمتر از یکس��ال گیتار را
یاد گرفتم ،از طرفی قبل از ورودم به دانش��گاه طی
یک اتفاق بس��یار ناگوار مجبور به فروش پیانو خود
ش��دم و چون دیگر عمال سازی نداشتم یک گیتار
خریدم و گیتار شد ساز اصلی من .با ان گروه می زدم
تا اینکه تصمیم گرفتم مدل موس��یقی خودم را کار
کنم چون گرایش موس��یقی من بیش��تر به سمت
موسیقی غیر فارسی س��ت و موسیقی غیر فارسی
هم می خواندم ،هم زمان به ما پیش��نهاد شد که در
کیش کنسرت هایی را اجرا کنیم ،این موضوع دقیقا
هم زمان با روی کار امدن اولین گروه رس��می بعد
از انق�لاب یعنی گروه اریان ب��ود و ما دقیقا بعد از
انها اجرا داشتیم .در طی این سال هایی که گذشت
من کمی انفرادی تر به موسیقی پرداختم خودم شعر
می گفتم ،خودم ملودی می س��اختم و ادامه دادم و
جلوتر امدم تا اینک عمال من به عنوان یک بازیگر
شناخته شدم چون دیگر هیچ منبع درامدی نداشتم
و خوب بازیگری راهی بود که برای گذران زندگی
ش��ما را راحت تر به پول می رساند 5 .سال پیش که
یکی از بچه هایی که در گروه قبلی ما باس میزد به
نام بهنو فدوی با من تماس گرفت و گفت می خواهد
راجع به یک پروژه با هم صحبت کنیم قبول کردم و
از دل همان حرف ها «ترافیک» بیرون امد .بعد هم
فرشاد حسامی به ما اضافه شد ؛ 3 - 2سالی طول
کش��ید تا البوم ساخته و منتشر شد .ولی بعد دوباره
به اختالف نظر خوردیم و عمال گروه منحل ش��د.
چون تصمیم من این ب��ود که ترافیک یک بندی
باشد که موزیس��ین ها و ارتیست هایی که متفاوت
فکر می کنند و اس��تعداد هستند بیایند جذب گروه
شوند ولی بچه ها این موضع را دوست نداشتند و در
واقع فکر می کردند ترافیک باید یک بند انحصاری
باشد و من به صورت مطلق با این موضوع مخالف
بودم در طول البوم ترافیک با سیامک عباسی اشنا
ش��دم .اولین تجربه جدی موزیکال که به صورت
خیلی حرفه ای در تاالر وحدت حدود بیس��ت شب
به روی صحنه بردیم «در اخر اسفند» بود که یک
سری موسیقی انگلیسی بود که تحت نظارت بهروز
صفاریان به روی صحنه رفت از همانجا من با علی
بیرنگ ارتباط خوبی برقرار کردم و احس��اس کردم
چقدر س��لیقه موسیقایی اش مورد عالقه من است،
با علی چند بار دور خیز کردیم برای چند پروژه که
هنوز به سرانجام نرس��یده ولی این قول را به شما
می دهم که حتما تا اخر امس��ال اولین پروژه ما به
روی صحن��ه خواهد رفت .یک کار موزیکال دیگر
هم با امیر عظیمی انجام دادیم تحت عنان ادامس
خوانی ،و همینطور طی این س��ال ها کاری کرده ام
که ارتباطم با موسیقی از دست نرود چون موسیقی
گفتگوی «هنرمند» با اشکان خطیبی
با دانش وارد موسیقی شدم نه پول!
سالومهگلمکانی
اش�کان خطیبی بازیگری که این روزها مش�غله ها کاری فراوانی دارد و به قول خودش
روزی چهارده ،پانزده ساعت کار می کند اما با اولین تماس ما برای مصاحبه با روی باز
وقتش را خالی کرد تا ما در یک ظهر داغ تابستانی بتوانیم مصاحبه ای از جنس موسیقی
با وی داشته باشیم .به دعوت اشکان خطیبی در پردیس چارسو مهمان وی بودیم ،انچه
می خوانید ماحصل گفتگوی ما با اشکان خطیبی است.
ابزاری است برای شارژ کردن من .این تمام رابطه
کارهای موسیقی تان بیشتر تصویر
من از بچگی تا االن با موسیقی بود.
دارد یعنی مخاطب با شنیدنش در
بعد از البوم ترافیک س�ینگل ترک
ذهن خود تصویر سازی می کند!
هم منتشر کردید ؟
بله ،اصوال من به ترانه ی تصویری معتقد هستم.
بله به طور رس��می دو تا یکی به اس��م یک مرگ
چرا از ابتدا به جای خواندن تئاتر و
ساده که در واقع از دل یکی از نمایشنامه هایم بیرن
ادبیات نمایشی موسیقی نخواندید؟
امد که ملودی و ترانه اش از محمد رحمانیان بود و ان زمان که من دانش��گاه می رفت��م چیزی به نام
تنظیمش بر عهده امیرعظیمی یک
کنسرت وجود نداشت و شما از راه
ترک دیگر هم با امیر کار کردم که
موسیقینمی توانستیدگذرانزندگی
ملودی اش از خودم است و شعرش
کنید حتی ان هایی هم که در چند
درصدد
خیلی
من
از فریدون مش��یری به نام کابوس
اموزش��گاه محدود یا ب��ه صورت
که خیلی هم مورد اس��تقبال قرار پاسخگویی به
خصوصی ب��ه اموزش موس��یقی
گرفت ،ول��ی مجموعا تک اهنگ دیدگاه جامعه
می پرداختن��د هم چن��دان از پس
زی��اد کار ک��ردم ،ب��ا خود فرش��اد نیستم ،یک سری
مخارج زندگی خ��ود برنمی امدند.
حسامی دو ترک برای صدا و سیما ادم که می توانند
هنگام��ی ک��ه می خواس��تم در
ساختیم یکی برای سریالی بود به خیلی راحت دیگران
دانش��گاه تعیین رش��ته کنم مادرم
نام بن بس��ت که اقای س��یروس را قضاوت کند و
همین س��وال را از من پرس��یدند
مقدم ان را کار کرده بودند و یکی یا نظر بدهند در
و گفتند که ما دوس��ت داشتیم تو
هم تیتراژ سین مثل سریال بود که مورد هرچیزی
پزش��کی بخوانی که نخواندی چرا
ملودی اش را من و فرشاد ساختیم و که هر چقدر هم
نمی خواهی موس��یقی بخوانی در
فرشاد تنظیم کرد ولی هر دوی این که تخصصی در
ان زمان خ��وب به خاطردارم پدرم
کارها ترانه هایش از فرزاد حس��نی ان رشته نداشته
به عنوان مش��ورت پیشنهاد کرند
بود .فکر می کنم چی��زی حدود 8باشند و حقیقتا
حاال که موس��یقی را به طور علمی
تک اهنگ منتش��ر کردم که روی نظر این ادم ها
یاد گرفتی پس بهتر است رشته ای
بعضی هایش��ان مانوری داده نشد اصال برایم مهم
بخوانی که بتواند در زندگی از نظر
ولی بعضی از قطعات مل کابوس یا نیست ،حتی وقتی
مالی هم س��اپورتت کند و این شد
یک مرگ ساده مورد استقبال قرار تشویقممی کنند
که من این رشته را انتخاب کردم.
گرفت و همینطور هم دارد بن مردم یا به من توهین
االن که به گذش��ته نگاه می کنم
می کنند هم اهمیتی
دست به دست می شود.
از انتخابم راضی هس��تم ،من هیچ
برنامه اینده تان برای به نظر این ادم ها
وقت موسیقی برای گذران زندگی
نمی دهم اینگونه هم
موسیقی چیست؟
استفاده نکردم هر زمان حالم خوب
برنامه ه��ای این��ده ام را نمی توانم نیستم که بگویم
بوده به س��راغ موسیقی رفتم یا هر
بگوی��م چون ای��ن مصاحبه چاپ از حرف های پشت
زم��ان که حالم خیلی بد بوده برای
می ش��ود و طبیعت��ا خیلی س��اده سرم خبر ندارم
بهتر شدن ش��رایط روحی ام سمت
می توانن��د ایده ام را کپی کنند بنابر چون تقریبا اکثر
موسیقی رفتم.
این چیز خاصی نمی گویم.
کامنت ها را می خوانم االن دقیق�ا مش�غول چ�ه
ح�اال ت�ا جای�ی ک�ه
کارهایی هستید؟
ممکن است بگویید ،در اینده البوم م��ن در حال حاضر مدی��ر همین مجتمع فرهنگی
در اولویت است یا ،اجرا؟
پردیس چارسو هس��تم ،به صورت مستمر ترجمه
اجراس��ت ،البوم را تا س��ال اینده هم فکر نمی کنم می کنم ،بازیگر تئاتر و س��ینما و تلویزیون هستم و
برسم همین هایی هم که می گویم زیاد است چون همینطور کار موسیقی انجام می دهم.
من هم زمان چندین کار را با هم انجام می دهم که
به فکر این که شغل دیگری داشته
به لحاظ برنامه ریزی زمانی هم باید برسم کارهایی
باشید که دغدغه مالیتان ارام بگیرد
که می گویم را انجام دهم اما انچه درصدد هستم به
هستید؟
طور قطع اتفاق بیفتد اجرای ان پرفورمنس یا اجرای به فکرش بودم که رستوران زدم و متوجه شدم کار
موزیکلی اس��ت که گفتم ولی طبیعتا علی بیرنگ اقتصادی اصال کار من نیس��ت .سر همین موضوع
هم باید به اندازه من مشتاق باشد که بتوان هر چه ضرر هنگفتی کردم و 5-4سال است که درگیری
سریع تر این اتفاق را رقم زد.
حقوقی سنگینی هم س��ر این موضوع داریم و من
دس��تم به هیچ کجا بند نیس��ت .به نظرم ادم هایی
مثل ما که دنیایش��ان چیز دیگری است بهتر است
دعا کنند که خدا کمکشان کند تا به طریقی گذران
زندگی کنند علی رغم انچه از بیرون به نظر می اید
که من خیلی ادم بیزینس منی هستم اصال اینطور
نیست.
ول�ی دور نم�ای عامه م�ردم این
اس�ت که اشکان خطیبی یک بچه
پ�ول دار اس�ت ک�ه وارد بازیگری
ش�ده و به همین دلیل که پول دارد
خواسته موسیقی را هم تجربه کند
در این باره توضیح بدهید ؟
مطلقا اینگونه نیست ،من درس تمام این کارهایی
که می کن��م را خواندم ،لیس��انس کارگردانی تئاتر
گرفتم و یک دوره کامال تخصصی دوساله و نیمه را
هم دوباره در انگلیس گذراندم ،به دو زبان زنده دنیا
صحبت می کنم ،در چند رشته ورزشی تبحر دارم و
از 16سالگی روی پای خودم ایستاده ام و مطلقا نه از
پدرم و نه از کس دیگری کمک مالی نگرفتم ،هنوز
خانه ندارم ،هنوز ماشین شخصی ندارم و روزی 15
س��اعت هم کار می کنم اگر کسی بچه پولدار باشد
وضعش اینگونه است؟!
ول�ی دی�دگاه جامعه به ش�ما چیز
دیگری است؟
من خیلی درصدد پاس��خگویی به دی��دگاه جامعه
نیستم ،یک س��ری ادم که می توانند خیلی راحت
دیگ��ران را قضاوت کند و یا نظ��ر بدهند در مورد
هرچی��زی که هر چقدر هم ک��ه تخصصی در ان
رشته نداشته باش��ند و حقیقتا نظر این ادم ها اصال
برایم مهم نیست ،حتی وقتی تشویقم می کنند یا به
م��ن توهین می کنند هم اهمیتی به نظر این ادم ها
نمی دهم اینگونه هم نیستم که بگویم از حرف های
پشت سرم خبر ندارم چون تقریبا اکثر کامنت ها را
می خوان��م تمام حرف هایی که این طرف و انطرف
پشت سرم زده می شود به گوشم می رسد ولی چون
معتقدم ادم باید مثل اس��ب مس��ابقه باشد و فقط
هدفش را ببیند و پشتکار بخرج دهد تا به ان برسد
این حرف ها اصال برایم مهم نیست تمام سال هایی
که من کار می کردم انها حرف می زدند اگر من هم
می خواستم بایستم و جواب انها را بدهم االن در این
موقعیت نبودم ،من جوان ترین مدیر سینمای ایرانم
یعنی مدیر بعدی با من حداقل 15س��ال اختالف
سنی دارد ،در سن 37سالگی مدیر کاخ جشنوار بین
المللی فجر بودم ،در دو کشور اروپایی تئاتر کار کردم
به صورت کامال مس��تقل نه پول به کسی دادم نه
داستان دیگری بوده ،در اروپا هم اینطور نیست که
پول بدی و بروی بازی کنی ،االن هم در هفته شاید
10فیلمنامه به دستم می رسد که من نخوانده کنار
می گذارمش این منطقی نیست من برای کاری که
وق��ت انجام دادنش را هم ندارم پول بدهم بنابراین
می گویم مهم نیست عامه مردم چه فکری می کنند
چون انها زاییده ش��ده اند که فکر کنند و من زاییده
شده ام کار کنم بگذارید فکرشان را بکنند.
البوم های موسیقی را ارجینال تهیه
می کنید؟
بله البوم های ایرانی را حتی راحت تر هم هست که
اورجینال بخ��رم ،یک چیز جالب بگویم وان اینکه
در همه جای دنیا با تهدید و ارعاب و موضع قدرت
وارد می شوند که کارهایمان را برای دانلود نگذارید
ولی در کشور ما یکسری ادم هستند که کامال هم
مشخص هستند ،تلفنشان هم وجود دارد قطعا شما
هم می شناسیدشان که باید با انها تماس بگیری و
از ایشان خواهش کنی که فالنی می شود البوم من
را 48س��اعت برای دانلود در سایتت منتشر نکنی!
و احتم��اال یک مبلغی هم باید بابت این کارش��ان
پرداخت کنی!
کالم پایانی...
اخ��ر هرچ��ه بگویم ش��بیه نصیحت می ش��ود،
بگذارید به عنوان ی��ک خواهش این موضوع را
مطرح کن��م و ان اینکه به عنوان ش��خصی که
ابتدا در موس��یقی بوده و س��پس به س��ینما وارد
ش��ده خواهش می کنم همه را با یک متر و معیار
نس��نجید و همه را به ی��ک چوب نرانیم ،فرصت
بدهیم ادمها تجربه کنند حتی اگر معتقد باش��یم
ان تجربه محکوم به شکس��ت است ،در اول این
س��ال هایی که من به خواست خودم از موسیقی
دور ماندم و دوباره برگش��تم دوس��تان زیادی در
س��ینما تصمی��م گرفتند موس��یقی را هم تجربه
کنن��د ،ولی پیش از ش��روع ه��ر کاری در زمینه
موسیقی انقدر پالس منفی برایشان فرستاده شده
و انقدر زود قضاوت شدند که اگر می خواستند کار
درستی هم انجام دهند به نتیجه ای نمی رسیدند.
اص�لا هم این را نمی گویم که از کارش��ان دفاع
کنم چون خیلی هایشان کارش��ان واقعا غیرقابل
دفاع اس��ت ،حاال اسم نمی اورم ولی البومی بوده
که من خریدم یک ترک ان را گوش دادم و عینا
ان را به س��طل زباله انداخت��ه ام .می گویم اصال
قصد دفاع ندارم ولی تا یک کار به سرانجام نرسد
و داخ��ل پخش کننده گذاش��ته نش��ود و صدای
طرف را گوش نکنیم از کجا می خواهیم بفهمیم
که صدای ان فرد خوب است یا خوب نیست!
گردشگری
چهارشنـبه 3شهریورماه 1395سال نهم شماره 546
www.honarmandonline.ir
فضای مجازی و تغییر معادالت توریسم
مصائب محوطه طاق بستان
میراثی تاریخی در هاله ای از دود!
یدیجیتالی
نواوری ها
در گردشگری
امیر شاملویی
کارشناس��ان معتقدن��د موفقیت بلندم��دت و پایداری
گردش��گری یک مقصد می تواند به توانایی ان مقصد
و دس��ت اندرکاران ان برای توس��عه نواوری در رویکرد
انها برای مدیریت مقصد مربوط باش��د؛ ارائه نواوری ها
خصوصا در عصر دیجیتال و فناوری ارتباطات با استفاده
روزافزون از تلفن های همراه هوشمند روند رو به رشدی
به خود گرفته اس��ت و در کشور ما نیز به امری مشهود
و کامال مشخص تبدیل شده است .با تغییراتی که این
عصر در ذائق��ه مصرف کنندگان گذاش��ته و انان را به
دریاف��ت اطالعات و برخی از کاربرده��ای نوینی وادار
کرده که از س��وی برنامه های تلفن های همراه به اجرا
در می ایند ،فرصت هایی برای نواوری مهیا ش��ده است
که از این طریق رشد صنعت گردشگری ،اثرگذاری ان
بر اقتصاد و تعداد ورود گردش��گران به یک کشور متاثر
می شود و صنایعی همچون رستوران ها و هتل ها و حتی
حمل و نقل را که با گردش��گری رابطه نزدیکی دارند،
تو
تحت تاثیر قرار می دهد .از سوی دیگر ،در قرن بیس
یکم مصرف کننده نسبت به نسل های پیش از خود بسیار
متفاوت شده است .بر اثر تغییراتی که در این نسل صورت
گرفته ،نه تنها انتظارات از کیفیت خدمات باال رفته بلکه
با توجه به دسترسی نامحدود ما به اطالعات ،اگاهی از
این موضوع که خدمات طالیی چه می توانند باشد نیز
افزایش یافته است .از همه مهم تر می توان گفت که ما
در مورد به اشتراک گذاشتن تجارب خود در شبکه های
اجتماعی و بررسی های شخصی دید بازتری پیدا کرده ایم
و دسترسی بیشتری نسبت به اطالعات موجود داریم.
صنعت س��فر نیز به رغم اینکه به ش��دت در حال رونق
است و بیش از 1 /1میلیارد گردشگر را در سال 20۱۴به
خود جذب کرده بود ،از این قاعده مستثنی نمانده است
و نمی توان کسی را یافت که در مورد تجارب سفری که
داشته توصیف مثبت یا حتی گله و شکایتی نداشته باشد.
حال این س��وال به وجود می اید که این صنعت چطور
می تواند از دردسرهای مربوط به حوزه خود رهایی یابد؟
برخی عوامل در این زمینه وجود دارند که خارج از حیطه
این صنعت قرار می گیرند؛ مسائلی که عمدتا مربوط به
مواردی همچون اب و هوا هستند اما مانند بیشتر صنایع
هنوز جا برای نواوری وجود دارد.
تغییر تجربه سفر؛ محصول نواوری
درحالی که بسیاری از مردم در مورد برخی از نواوری های
جالبی که در حال تغییر دادن تجربه سفر هستند اگاهی
چندانی ندارند ،تغییرات گوناگونی در حال وقوع است.
کارشناسان 5نواوری از مهم ترین نواوری های صنعت
س��فر را که بیشتر مبتنی بر توس��عه تلفن های همراه
هوش��مند و برنامه های مربوط به انها هستند ،معرفی
می کنن��د .به باور انان ،به اش��تراک گذاش��تن یا عدم
اشتراک گذاری ،رهگیری چمدان ها ،ارتباطات پیوسته،
خودکار شدن و راهنمایی با استفاده از تجارب از جمله
نواوری هایی هستند که صنعت گردشگری را در ابعادی
بین المللی دچار تحول کرده و خواهند کرد.
به اشتراک گذاشتن یا عدم اشتراک گذاری
مهم ترین تغییری که در چند سال اخیر در حوزه مراکز
اقامتی صورت گرفته ،اقتصاد مشارکتی بوده است .این
حرکت خالقانه که از سوی شرکت Airbnbدر خارج
از کشور انجام می شود و ارزشی به مبلغ 25میلیارد دالر
دارد ،راه نوینی به سوی صنعت سفر گشوده است .البته
ش��رکت های دیگری نیز وجود دارند که در این حوزه
به فعالیت می پردازند؛ از مهم ترین انها می توان به کوچ
سرفینگ ،فیستلی ،کنوک ،وایبل یا حتی ایمدو نیز اشاره
کرد .این در حالی اس��ت که مش��کالت قانونی در این
زمین��ه که مدل مصرف کننده جدیدی را معرفی کرده،
همچنان وجود دارند .این ش��رکت ها ب��ا فراهم اوردن
محل اقامت برای مس��افران و گردشگرانی که قادر به
هزینه پرداخت زیادی نیستند یا مایل به انجام این کار
نمی باشند ،قیمت های مناسبی ارائه می کند .این نواوری
عموما در دو حیطه بس��یار رش��د کرده است که یکی
از ان موارد اجاره تاکس��ی و دیگ��ری اجاره یک مرکز
اقامتی است .در واقع ،این نواوری
که به مدد ظهور و تکوین سریع
گوشی های هوشمند و فراگیر
ش��دن اینترنت محقق شده و
به مرحله اجرایی شدن درامده
اس��ت ،ای��ن امکان را ب��ه وجود
می اورد ک��ه افراد با اس��تفاده از یک
وب سایت مرکزی یا اپلیکیشن های تلفن همراه
بتوانند تقاضا و عرض��ه خود را در یک بازار نوین
به اش��تراک بگذارند .این امر برای مصرف کنندگان
مزایایی دارد؛ ازجمل��ه اینکه قیمت رزرو مراکز اقامتی
رس��می و هتل ه��ا را ب��رای افراد کاه��ش می دهد و
می تواند تقاضای س��فر را افزایش ده��د .با این وجود
چالش هایی در این حوزه وجود دارد؛ یکی از این موارد
چالش اطالعات ش��خصی و قرار دادن تعداد زیادی از
افراد در اختیار یک وب س��ایت است که شبهه استفاده
ی��ا لو رفتن برخی اطالعات را ب��ه وجود می اورد .مورد
دیگر را می توان مبحث مهم مالیات دانس��ت و اینکه
نظارت دولتی بر این مراکز و مالیات ستانی از انها چگونه
باید باش��د؛ زیرا این موضوع در دیگر کشورها تا حدی
با مش��کالتی همراه بوده است .سومین چالش نیز به
این موضوع برمی گردد که این نوع بازارهای جدید که
به دلیل فقدان تجهی��زات فیزیکی و حتی به کارگیری
افراد هزینه های زیادی نمی پردازند ،می توانند در رقابت
با هتل های رس��می مق��رون به صرفه تر باش��ند و در
بلندمدت سوداوری مراکزی را که هزینه های ثابتی را
در این خصوص می پردازند ،تهدید کنند .این معضالت
در کشورهایی که از این وب سایت ها استفاده می شود،
پیش امده اند .در ایران نیز این بازارهای نوین مجازی به
تقلید از کشورهای دیگر در حال شکل گیری هستند اما
هنوز در حوزه این ابزارهای جدید ،فضای زیادی وجود
دارد .در همین حال ،فرصت ها و تهدیدهایی که در این
حیطه نوین نواوری وجود دارد ،جالب توجه هستند.
رهگیریچمدان ها
یک��ی از بزرگ تری��ن دغدغه ها هنگام س��فر معموال
این اس��ت که چمدان خ��ود را گم کنیم یا به خصوص
در مواقع��ی که مالقات تجاری و کس��ب و کار داریم
با مشکل روبه رو شویم .نواوری های جدید این دغدغه
را تغییر داده اند .با داشتن گوشی های هوشمند می توان
اکنون این مساله را حل کرد .درحالی که فرودگاه هایی
نظیر مک کاران ترمینال 3در الس وگاس ش��روع به
ضمیمه کردن یک تراشه تشخیص فرکانس رادیویی
ب��رای چمدان ها کرده اند ت��ا اطمینان حاصل کنند که
بسته های مربوط به گردشگران گم نمی شوند ،شرکت
بلو اس��مارت طرحی نوین برای چمدان ها ابداع کرده
اس��ت که می توانند کنترل و با اس��تفاده از برنامه های
تلفن های همراه رهگیری شوند.
ارتباطات پیوسته
ما در جهانی زندگی می کنیم که شدیدا به هم متصل
ش��ده است و در ان ،شبکه بی سیم طی پروازها نیز در
حال ش��کل گیری هس��تند .اگر چه تعدادی از خطوط
هوایی پیش��نهاد داش��تن اینترنت را به مسافران خود
می دهند اما این کار هنوز به روال تبدیل نش��ده است
و از فراگیری در میان خطوط هوایی برخوردار نیس��ت.
7
فاطیما کریمی
ضمن انک��ه این نوع پروازها قطع��ا هزینه اضافی به
همراه خواهند داشت و شاید بتوانند برای جذب برخی
از مسافران خاص و به خصوص سفرهای تجاری ویژه
مورد استفاده قرار بگیرند .در واقع لزوم داشتن و حفظ
مستمر این ارتباطات برای برخی مسافران و گردشگران
موجب به وجود امدن چنین امکاناتی شده است .به هر
حال رخ دادن این اتفاق به معنی ممکن ش��دن اموری
است که پیش تر توان دسترس��ی به ان را نداشتیم .از
سوی دیگر ،خطوط هوایی ویژگی های دیگری را نیز
ب��ه امکانات خود اضافه می کنند .از جمله این امکانات
توانایی شارژ کردن دستگاه های الکترونیکی در طول
پرواز تا زمان رسیدن به مقصد است که به ویژه در مورد
پروازهایی که مدت زیادی طول می کشند ،مفید خواهد
بود و پیش بینی می شود با استقبال برخی از مسافران و
گردشگران روبه رو شود.
خودکار شدن
امروزه ،به ندرت می توان در فرودگاه ها با کسی گفت و
گو کرد .با تکنولوژی های جدیدی که اکنون در دسترس
اس��ت ،قادر به این هستیم که پرواز را انالین رزرو کنیم
و تم��ام مراحل مربوط به صدور ویزا را که امروزه برخی
از کشورها اجرا می کنند به صورت الکترونیکی طی کنیم.
این موارد که از سیاست های مربوط به تسهیل سفر به
ش��مار می روند ،می توانند بر رشد گردشگران ورودی به
ان منطق��ه اثر مثبت بگذارند و ان را افزایش دهند .این
نواوری ها همچنین موجب کاراتر شدن خطوط هوایی
ش��ده اند .با وجود این و با توجه به اینکه مس��اله امنیت
همواره یکی از دغدغه های اصلی اس��ت که عموما به
ذهن افراد خصوصا در حیطه اطالعات و محیط مجازی
می رسد ،هنوز همه چیز از طریق محیط های مجازی و
بدون رجوع کردن به مراکز اصلی و فیزیکی امکان پذیر
نیست .در ایران نیز برای افزایش ورود گردشگران که از
جمله اهداف سند چشم انداز توسعه تا سال 1404به شمار
می رود و رس��یدن به مرز 20میلیون گردشگر خارجی
در س��ال را هدف گذاری کرده ،صدور ویزای الکترونیک
و برخی تس��هیالت در این زمینه تا حدودی انجام شده
است ،با این حال به نظر می رسد همچنان ایران مسیری
طوالنی در این نواوری در پیش رو داشته باشد.
راهنمایی با استفاده از تجارب
کتاب ه��ای راهنم��ا مانن��د لونلی پلن��ت (Lonely
)Planetبرای گردش��گران راهنمای بسیار مناسبی
ب��ه ش��مار می ایند ام��ا اکن��ون در جهانی ک��ه پر از
س همگان است
وب سایت ها و س��ایت های در دستر
که ما را نس��بت به فهمی��دن تجرب��ه و دیدگاه های
دیگران نس��بت به هتل ها ،رس��توران ها و تورها توانا
می کن��د ،در حال غیرمعمول ش��دن و از دس��ت دادن
کارامدی خود اس��ت .اژانس های س��نتی گردشگری
و س��فر مانند اکس��پدیا راه های جایگزینی را پیشنهاد
کرده اند .اما اکنون بازیگران دیگری در بازار گردشگری
و س��فر به وجود امده اند .برای مثال هتل تونایت یک
ابزار برای رزرو هتل در لحظه های اخر اس��ت و برخی
اپلیکیشن ها نیز مانند یک راهنمای تور جیبی در تلفن
همراه شما عمل می کنند .بازیگران دیگری نیز هستند
که در مورد این مش��کالت نظر کامال متفاوتی اتخاذ
کرده اند؛ مانن��د ان��ی رود ( )AnyRoadکه کمک
می کند گردش��گران به راهنماهای خوبی وصل شوند
و از مراجعه به اژانس های گردش��گری بی نیاز ش��وند.
این بخش نیز جایگاه چندان مناس��بی در حال حاضر
در ایران ندارد اما این نواوری می تواند تقاضای سفر را
متاثر کند .درحالی که این ابداعات اکنون در حال تبدیل
شدن به نرم جدیدی هستند ،در 10سال اینده ،کامال
به پدیده ای رایج تبدیل خواهند شد .با این همه پرسشی
ممکن است برای ما پیش بیاید که وقتی به دهه اتی
نگاه می کنی��م ،چه ابداعات دیگری را ممکن اس��ت
مشاهده کنیم که بر وضعیت سفر و تقاضای گردشگری
اثر می گذارن��د؟ کدام یک از این ابداعات را ایران به کار
خواهد گرفت و چه س��رمایه گذاران باهوشی روی انها
سرمایه گذاری خواهند کرد؟
محوط��ه تاریخی طاق بس��تان که س��ال ۲۰۰۷در
فهرس��ت میراث پیشنهادی یونس��کو به ثبت رسیده
بوی کباب کرمانشاهی می دهد ،مغازه های اطراف این
محوطه تاریخی را در برگرفته و چهره اش را مخدوش
کرده اند .محوطه تاریخی طاق بس��تان تفرجگاه مردم
شهر کرمانشاه است که وقت غروب مردم زیادی را به
خنک ترین بخش ش��هر می کشد تا هم دلی از عزا در
بیاورند و هم یک محوطه تاریخی را ببینند .از بلوار اصلی
به سمت طاق بستان وجود هتل تازه ساختی که به جای
الگوبرداریازمعماریساسانییاداوربنایتختجمشید
است ،خودنمایی می کند و پس از ان بازار فروش فست
فودها و چلوکبابی ها ش��روع می شود .ازدحام جمعیت
به راحتی مس��یر طاق بستان را مشخص می کند هر
گردشگری چه خارجی و چه ایرانی ،باید مسیر رسیدن
به طاق بس��تان را طی کند و از تونل دود کباب ها رد
شود! جا به جا ،مکان به مکان ،مغازه به مغازه حتی البه
الی دو درخت چند س��یخ دنبه درحال سوختن و اب
کردن دل هاست و دودش فضا را پر می کند .ماشین ها
از ال به الی دودها می گذرند سفره خانه ها ،چایخانه ها،
کبابی ها و بستنی فروشی ها درهم و بی ضابطه هر کدام
سعی می کنند بیشتر دیده شوند و مشتری را با دود بیشتر
به خود جذب کنند .این وضعیت تا چند قدمی ورودی
محوطه طاق بس��تان ادامه دارد؛ ورودی محوطه برای
گردشگران داخلی س��ه هزار تومان و برای خارجی ها
۲۰هزار تومان اس��ت .بازدیدکننده ها کباب خورده یا
بوی کباب خورده وارد محوطه ای سرس��بز می شوند.
سوال همیشگی انها از متصدی فروش بلیت این است
که می ش��ود گاز پیک نیک هم به محوطه اورد یا نه؟
انها پاسخ منفی می شنوند .دو مامور نیروی انتظامی در
حال گشت زدن هستند و در برخی از نقاط این محوطه
نیروهاییگانحفاظتمراقبهستندکسیبساطپیک
نی��ک برپا نکند .محوطه یک دریاچه کوچک دارد که
سال گذش��ته یک بار خشکسالی بسترش را کوچک
کرد .برخی می گویند خشکی ان به دلیل فعالیت برخی
از نهادهایی بوده اس��ت که در باالدست اب را بسته اند
تا راه دیگری برایش باز ش��ود اما همین که رسانه ها از
خشکی دریاچه انتقاد کردند قرار شد دوباره اب به دریاچه
بری��زد تا بعد .رو ب��ه روی دریاچه و کنار جوی ابی که
زمانی رودخانه بوده ،طاق بستان همان نقش برجسته
معروف کنده ش��ده در دیوار کوه مش��خص است .سر
ظهر مردم نقش برجس��ته را نگاه می کنند و زیر سایه
درختان می نشینند و هر کدام برای نقش هایی که در
دل کوه است قصه می بافند؛ «ان نقش رنگی را می بینی
یکی از قاجاریون برای خودنمایی ان را روی دیوار کنار
نقش برجسته ساسانی ها کند»« .ساسانی ها قدیمی تر
بودند یا هخامنشی ها؟» .راهنما کتابی در دست دارد و
به همه سواالت تکراری بازدیدکنندگان پاسخ می دهد:
«شیارهای س��یاه روی نقش برجس��ته نشان دهنده
گلسنگ ها و خرابی سنگ هاست ....پله های حجاری
شده نشان دهنده ۱۱الیه برش سنگ برای ایجاد نقش
برجستهاستو»...اومی گوید«:اناهیتاتنگابیزیرپای
پادشاه می ریزد به نشانه روشنی .شاید همین کاسه ابی
که پشت سر مسافران می ریزیم نشات گرفته از دوران
باستانباشد...پوششاناهیتانشاندهندهنجابتدرزنان
بوده و اینکه پوشیدگی زنان در ایران وارداتی نیست ،بلکه
متعلق به ایرانیان باستان بوده است و این نقش برجسته
گواه ان ».راهنمای گردشگری طاق بستان با هیجان
برای گردشگران درباره سفرنامه هایی که گردشگران
خارجی درباره ایران و طاق بس��تان نوشته اند ،توضیح
می دهد« :در س��فرنامه ها نوشته شده که ایرانی ها ارام
صحبت می کنند صبور و با اخالق هستند و هنگام راه
رفتن چیزی نمی خورند ،اب را الوده نمی کنند ،با اس��را
مهربان هستند و راستگویی ،سوارکاری و تیراندازی را به
فرزندان ۲۰ساله خود می اموزند و ننگ برای ایرانی ها
از دس��ت دادن اب و خاک است ».در همین حال بوی
کباب از البه الی حفاظ ها می گذرد از البه الی درختان
دورتا دور دریاچه هم رد می ش��ود دود به باالی دریاچه
می رسد و به سمت بازدیدکننده ها نزدیک و نزدیک تر
می شود و انها گرسنه تر!
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 546چهارشــنـبه 3شهریورماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
دوش بیماری چشم تو ببرد از دستم
لیکن از لطف لبت صورت جان می بستم
عشق من با خط مشکین تو امروزی نیست
دیرگاه است کز این جام هاللی مستم
امام باقر (ع)
سیستم مدیریت کیفیت
ISO 9001 : 2008
13:07
19:47
20:06
4:58
6:28
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
پشت صحنه
انتظاری از مسئوالن ندارم!
هنرمند :شانزدهمین نشست صمیمانه هنرمندان در قالب ویژه برنامه «تولد ماه»
شامگاه اول شهریور ماه به مناسبت زادروز حسین علیزاده با حضور محمود صالحی،
امیر عبدالحسینی و هنرمندانی چون لوریس چکناواریان ،شهرام ناظری ،فریدون
شهبازیان ،کامبیز درمبخش ،هوشنگ مرادی کرمانی ،حسین محجوبی ،اسماعیل
خلج،مسعودجعفریجوزانی،کیوانساکت،علیجهاندار،مسعودفروتنوامیرحسین
مدرس در موزه هنرهای دینی امام علی(ع) برگزار شد.
حسینعلیزادهماندگارخواهدشد
محمود صالحی رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز در این مراسم
گفت :حسین علیزاده هنرمندی با اخالق و با رفتاری نیک است که با سر انگشتانش
هنر بی بدیلی را خلق می کند .من بر این باورم هنر این هنرمند کشورمان ماندگار
خواهد ماند .وی بیان کرد :هدف از برگزاری چنین مراسم هایی این است که جوانان
را با هنرمندان اشنا کنیم .این از ضعف وکوتاهی مسئوالن است که جوانی با موسیقی
خارجی اشنا باشد اما هیچ اطالعی از موسیقی داخلی نداشته باشد .هر کسی برای
پاسداری از هویت فرهنگی کشور باید فعالیتی انجام دهد به همین جهت بنده طی
نامه ای ابالغ کرده ام که حتما در ۱۲ماه سال ۱۲ ،جشن تولد برگزار شود.
فریدون ش��هبازیان به دوستی ۴۰ساله خود با حسین علیزاده اشاره کرد و گفت:
علیزاده جزو تکنوازان برتر سرزمین من است کسی همچون مشکاتیان و محمدرضا
لطفی .شهبازیان همچنین یادی از اولین کنسرت علیزاده که با شهرام ناظری و در
تاالر وحدت برگزار شده بود ،کرد و گفت :علیزاده ان شب در کنسرت با سه تار خود
کاری کرد که حال و هوای من را به عنوان اهنگساز تغییر داد و تا به امروز هیچ کاری
نتوانسته جای قطعه «ترکمن» علیزاده را در قلب و روح من بگیرد.
علیزاده وجود هنر و انسان را با یکدیگر تالقی کرده است
مسعود جعفری جوزای کارگردان سینما و تلوزیون به بهانه همکاری با حسین علیزاده
در سریال «در چشم باد» گفت :بعضی مواقع گمان می کنم نهایت طبیعت مرگ است
اما صدایی که از این نوع موسیقی به گوش می خورد مافوق طبیعت است .فردی با
یک تکه چوب و چند عدد سیم می تواند صدایی تولید کند که روح را به پرواز دراورد.
کسانی که در این زمینه موفق و نام اشنا می شوند ،توانسته اند وجود هنر و انسان را با
یکدیگرتالقیکنند.
علیزاده از بینش و دانش عمیق اجتماعی برخوردار است
شهرام ناظری شوالیه اواز ایران هم در این مراسم به رابطه کاری خود با علیزاده از
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
فضیلتى چون جهاد نباشد ،و هیچ جهادى چون پیکار با
هواى نفْس نیست.
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
حسین علیزاده در مراسم «تولد ماه»
اواقتشرعی
سال ۵۴اشاره کرد و گفت :در این مسیر سختی های زیادی کشیده ایم چه در ایران و
چه خارج از کشور .علیزاده به مرحله ای رسیده است که نیازی نیست راجع به بهترین
کارهایش سخن گفت زیرا امضایش در تمام کارهایش حک شده است .وی افزود:
تفاوت علیزاده با دیگر موسیقیدان ها ضمن اگاهی عمیقی که نسبت به موسیقی و به
خصوص موسیقی مقامی و قومی دارد ،وجه فرهنگی اوست که ارزشمند است .او از
بینش و دانش عمیق اجتماعی برخوردار است و گروه بیشماری از شاگردان خود را با
همین فرهنگ پرورش داده است.
«نی نوا» پلی میان موسیقی کالسیک و سنتی
لوریس چکناواریان ،اهنگساز و رهبر ارکستر ملی ایران گفت :هر کشوری نیاز به
هنرمندانی دارد تا همچون ستاره در جهان بدرخشند و همانطور که اسمان بی ستاره
زیبایی ندارد ،کشور بی هنرمند هم هیچ ارزشی ندارد و به اعتقاد من حسین علیزاده با
خلق اثر «نی نوا» پلی میان موسیقی کالسیک و سنتی ایجاد کرد.
همیشهمدیونمادرمهستم
حسین علیزاده گفت :ما ایرانی ها خیلی وقت ها در دل تاریخ احساس غرور و شادی
یدانم چرا زمانی که از احوال کسی جویا می شویم ،می گوید «بد
داش��ته ایم اما نم
نیستم»؛ شاید گمان می کند که ممکن است چشم زخم بخورد .من در این لحظه
خیلی احساس خوشبختی می کنم که اینجا حضور دارم و هزار برابر ان چیزی که
شایسته ان باشم تشویق شده ام و هدیه معنوی گرفته ام.
وی افزود :خوب است که این پیام را منتقل کنیم که هر چه هویت مندتر باشیم و به
خاکسرزمین مانتعلقداشتهباشیم،بههمانمیزانخوشبخت ترهستیم.البتهدلیل
رفتن من به خارج از کشور این بوده است که در زمینه موسیقی پربارتر شوم و هیچ
وقت به این قصد نرفته بودم که به ایران برنگردم .من افتخار می کنم که در خاک ام
ایران زندگی می کنم و تااخری که هستم ایران مال من است .علیزاده با بیان اینکه
تمام موسیقیدان ها از لطف مردم بهره می گیرند ،افزود :افتخار می کنم در کشور با
فرهنگ و تمدن ایران و در کنار مردمی عاطفه مند ،عاشق و با احساس زندگی می کنم
و وقتی از این کشور عزیز دور می شوم احساس دلتنگی می کنم .برای من ایران در
فرهنگ ان خالصه می شود و از مسئوالن نیز انتظاری ندارم.
استاد علیزاده در پایان سخنان خود از پدرو مادرش تشکر کرد و گفت :مهر مادرم را به
عنوان اولین مشوقم هیچ گاه فراموش نمی کنم و همیشه مدیون وی هستم .در ادامه
مراسم کیک تولد ۶۵سالگی حسین علیزاده در حضور هنرمندان و شاگردان وی بریده
شد و هدایایی هم از طرف سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و دوستان علیزاده
به این هنرمند تقدیم شد .در پایان مراسم حسین علیزاده قطعه ای را نیز به صورت زنده
برای حاضران در مراسم نواخت.
باالخره بعد از تماس های چندباره با یکی از بچه های تحریریه که چند روزه مفقود شده
موفق شدم باهاش صحبت کنم ،بخاطر درد چشم و سردردهای شدید ،دکتر استفاده
از تلفن همراه ،رایانه و وس��ایل الکترونیکی را برایش ممنون کرده بود ،چند روزی را
رفته بود خارج شهر به دور از امواج موبایل و اینترنت .معموال عصرها یکی دو نفر از
بچه ها س��ردرد دارند و بیشتر با خوردن قرص های مسکن و البته چای و قهوه سعی
می کنند ارام شوند؛ زندگی در بین این همه امواج رادیویی ،ماهواره ای ،مخابراتی و غیره
چه بالیی قراره سرمان بیاورد ،خدا خودش رحم کند ،حاال پارازیت و از این دست امواج
بماند! اقا ماشکار ارایشگر همسایه دفتر روزنامه و اهل الهیجان است ،بعضی عصرها
به بهانه دادن روزنامه می رم به مغازه س��لمانیش چای اصل الهیجانش همیشه تازه
دمه ،طعم و عطرش خس��تگی را در می برد .البته بماند که دم نوش و عرقیات گیاهی
اعال برای مدیران و مهمانان ویژه دفتر موجود هست و گه گاهی بچه ها هم بی نصیب
نمی مانند .فکر کنم امروز رییس از پش��ت صحنه راضی باش��د ،کامال خنثی و بدون
حاش��یه .ظاهراً ثبت نام نمایشگاه مطبوعات شروع شده است بعید می دانم اگر محل
برگزاری شهر افتاب باشد در نمایشگاه حضور پیدا کنیم ،در چند روز اینده مشخص
می شود که نمایشگاه مطبوعات کی و کجا برگزار خواهد شد.
1
طراح جدول :رسول نادری
1
1ف
2ر ی
و
س
ت
3
4
5
و
د
م
6
7س
8ا
ب
9
10ق
11ه
12ج
13د
14و
15ل
ا
ت
4
ی
6 5
د ف
8 7
ه ی
ک س
ک
ا
ر
ف س
ت
ج
ی
ن
م
ب
ر
ر
ر
و
ی
ا
و
م
ا
ل
ر
ا
ا
س
ا
ر
د
ی
ا
15 14 13 12 11 10 9
م
ب د ن ا
م
ر
و
د
ا
د
ر
و
ک
ی
ر
ب
ن
س
ی
ن
ه
د
ا
ا
م
ا
د
ه
و
ا
ه
ه
و
ر
م
ر
م
و
س
ا
ی
س
3
4
6 5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
3 2
ر ش
2 1
طــــرح روز مدیریت شیشلیکی!
محمدعلی رجبی
و
م
ل
ی
و
ا
ل
ا
م
ا
ر
ی
س
ی
ن
ت
ن
س
ا
ل
ن
ن
د
ر
خ
م
ر
ا
ش
ر
م
ش
ک
ش
ل
ت
ن
ه
ا
ا
ا
ی
ب
ن
ی
ق
ک
ی
ا
ل
ل
ک
ر
ج
ل
و
ه
ا
س
ا
ن
ی
و
ز
ی
م
ا
د
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
افقی:
15
-1چهره موردنظر-2واحدی درپول-قصه گو-ماه ماشینی-3ادب
اموختن-شهرکرمان-نوردهنده-4خمیده-انتظار-شبی درحمام!
-5دوستی-پشیمانی-فریادعدالت-غرور-6خریدوفروش-پست
وفرومایه-7زخم اب کشیده-همراه اطوار-8جنوبی نیست-شریک
-9دستی-تهیدست-10خوش لباس-محل ورود-11عالمت
جمع-برپشت سنگ پشت بیابید-پست وفرومایه-تکراریک حرف
-12نخست-راه راست یافته-ازوسایل پرواز-13پست-درختی که ازان
نیزه درست کنند-قدرت-14بافته شده-سمت راست-مرکزمرکزی
-15دراین مجموعه تلویزیونی بازی کرده است
عمودی:
-1تکان وجنبش-دراین مجموعه تلویزیونی نیز بلزی کرده است-نشانه بیماری-2دورافتاده-
مقابل خرج-تخت پادشاهی-3نام کوچک چامسکی منتقدامریکایی-اسودگی-گوارا-4مروارید
دهان-افسارگسیخته-پهلوان-ازاقمارمشتری-5هوشیاری-جوهرزندگی-گربه-6فلزتمدن-حرف
نفی عرب-سقف دهان-7دوست-بزرگوار-8تیراندازی نمودن-پشیمانی-9شادمانی-پدربزرگ
-10دردچشم-نیزه کوتاه-غرور-11واحدپول ژاپن-سخاوتمند-محل کارکارمندان-12سالح
زیرزمینی-عددورزشی-جنس خشن-دایره ها-13ترشی ازمایشگاهی-نیست شده-ستاره
-14درخت چتری-ازشکلهای هندسی-لوله تنفسی-15واحدئلژاپن-دراین مجموعه تلویزیونی
بازی کرده است-پیش شماره
اخبار دیدنی
مراسمافتتاحشانزدهمینجشنوارهبینالمللیعروسکیتهرانعصر
دوشنبه از مسیر تاالر وحدت تا مجموعه تئاتر شهر شادی پیمایی شد| مهر
نخستین جشنواره فیلم سالمت با نمایش ۲۴فیلم بلند سینمایی 39،مستند 35،کوتاه،
20تیزر و نماهنگ و ۱۸اثر دانشجویی از یکم تا پنجم شهریور در پردیس سینمایی
چارسو برگزار می شود| ایرنا
علیرضا فغانی ،رضا سخندان و محمدرضا منصوری داوران فینال مسابقات فوتبال المپیک ۲۰۱۶بامداد روز
دومشهریورماهبهکشوربازگشتند|تسنیم
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در پایان سفر خود به کوبا ،با رائول کاسترو
رئیس جمهور کوبا دیدار و گفتگو کرد| مهر
مراسم تجدید میثاق اعضای هیات دولت با ارمان های امام خمینی (ره) روز سه شنبه با حضور حجت االسالم حسن
روحانی در حرم مطهر امام خمینی (ره) برگزار شد| مهر
دیدار وزیر ،معاون و مدیران وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی با ایت اهلل هاشمی رفسنجانی| ایلنا