روزنامه هنرمند شماره 555
روزنامه هنرمند شماره 555
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
ایران نباید در فضای سایبری
مصرف کنندهباشد
2
حسیننوش ابادی
سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
دولت یازدهم به وعده هایش
درحوزه فرهنگ و هنر
عمل کرده و می کند
2
سهشنبه 16شهریورماه 1395سال نهــم شماره 555
8صفـــح��ه 1000تومـان ISSN 2008-0816
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
بهبهانهنمایشگاهتصویرگری«نورالدینزرین کلک»
انیمیشن رقابتی نباشد
رشد نخواهدکرد
5
نگاهیبهفیلم«دختر»ساختهرضامیرکریمی
دختر ،عمه ،پدر
و چند داستان دیگر
در شب کامبیز روشن روان مطرح شد
موسیقی دان ها رشته اتصال
ازعالم باال به زمین هستند
بارضاحامدی خواهتهیه کنندهبرنامهتلویزیونی«نقدسینمایایران»
6
3
گذر از خط قرمزهای نمایش خشونت در فیلم «النتوری»
عشق ،جنون ،اسید!
4
نوشین جعفری
جای خالی برنامه های
انتقادی درتلویزیون
8
فرهنگ و هنر
2
سه شـنبه 16شهریورماه 1395سال نهم شماره 555
www.honarmandonline.ir
حسین نوش ابادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
دولتیازدهمبهوعده هایش
درحوزه فرهنگ و هنر عمل کرده و می کند
هنرمند :س��ی و دومین نشس��ت خبری حسین
نوش ابادی س��خنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی دوش��نبه ۱۵شهریور در محل شورای
فرهنگ عمومی برگزار ش��د .سخنگوی وزارت
ارش��اد در این نشس��ت درباره انتش��ار مطالب
توهی��ن امیز نس��بت به رئی��س جمهور گفت:
اق��ای روحانی اصراری به ش��کایت از هتاکان
و رس��انه های توهین کننده ن��دارد .نوش ابادی
در بخش��ی از این نشس��ت در پاسخ به سوالی
درباره انتش��ار برخی مطالب توهین امیز نسبت
به مسئوالن دولت و رئیس جمهور در رسانه ها
گفت :گاهی اوقات ش��اهدیم که در مطبوعات
و رس��انه ها الفاظ و واژه های نامناس��بی نسبت
به مسئوالن کشور منتشر می شود که می تواند
عناوین مجرمانه هم داشته باشد .این توهین ها
گاهی توهین ش��خصی تلقی نمی شود و جنبه
جرم عمومی دارد .س��خنگوی وزیر فرهنگ و
ارشاد اسالمی با بیان این که برخی نمی خواهند
بپذیرن��د رییس جمه��وری بعد از مق��ام معظم
رهب��ری باالترین مقام کش��ور اس��ت تصریح
ک��رد :بر اس��اس نص صری��ح قانون ایش��ان
چنی��ن جایگاهی دارند و با توجه به این که خود
رییس جمهوری تمایلی به پیگیری ندارند سایر
نهادها باید به این موضوع وارد ش��وند و ان را
پیگیری کنند.
تصمیمی مربوط به ممنوع التصویری
کسی در ارشاد گرفته نشده است
حس��ین نوش اب��ادی همچنی��ن در پاس��خ به
س��والی درباره اظهارات جهانگیر کوثری مبنی
بر ممنوع التصویری او و خانواده اش؛ رخش��ان
بنی اعتماد و باران کوثری در صدا و سیما بیان
کرد :اگر خبر صحت داشته باشد به ارشاد ربطی
ن��دارد .احتمال می دهم ای��ن ممنوع التصویری
مربوط به حوزه صدا و س��یما باش��د و هر نهاد
اصول خ��ودش را دارد .در ه��ر حال تصمیمی
مرب��وط به ممنوع التصویری کس��ی در ارش��اد
گرفته نشده است.
هیچ گونه تفاهم نامه ای مبنی بر پذیرش
شروط دادستانی برای برگزاری
کنسرت امضا نشده است
سخنگوی وزارت ارشاد درباره شایعه تفاهم نامه
وزارت ارش��اد و دادس��تانی مبنی ب��ر پذیرش
شروط دادستانی برای برگزاری کنسرت اظهار
کرد :هیچ گونه تفاهم نامه ای امضا نشده است و
پذیرش شروط از سوی وزارت ارشاد را تکذیب
می کن��م .البته ای��ن به معنی ع��دم هماهنگی
نیست؛ چنان که پیش از این برگزاری کنسرت ها
ب��ا هماهنگ��ی دس��تگاه های مرب��وط صورت
می گرف��ت .او در ادامه درباره کش��مکش های
لغو کنس��رت ها که به عقب نشینی وزارت ارشاد
تعبیر ش��ده اس��ت اظهار کرد :برخی فعالیت ها
به معنای عقب نش��ینی نیست بلکه مالحظات
دینی ،سیاس��ی ،امنیتی و غیره اس��ت و معنای
نقض قانون نمی دهد .لغو کنس��رت مش��هد به
خاطر مالحظه حرمت حرم امام رضا (ع) است.
صنعت چاپ جزو صنایع زیربنایی و
تاثیرگذار است
نوش ابادی س��پس در پاسخ به سوالی مبنی بر
این که چرا در روز صنعت چاپ و نشر فعالیت ها
در جشنواره ها و همایش ها در سطح ملی وجود
نداشت و ایا این بی توجهی ارشاد به روز صنعت
چاپ معنی بی توجهی به این صنعت را می دهد
بی��ان کرد :صنعت چاپ جزو صنایع زیربنایی و
تاثیرگذار محسوب می ش��ود و از شاخص های
رش��د فرهنگی اس��ت .ه��ر چه در ای��ن حوزه
س��رمایه گذاری کنی��م از وضعی��ت نابس��امان
فاصله می گیریم .صنعت چاپ فرسوده است و
با پیش��رفت جهانی رشد نکرده .سرمایه گذاری
مادی و توجه معنوی باعث پیشرفت ان خواهد
شد .وزارت ارش��اد در این حوزه برنامه هایی در
دس��ت اقدام دارد اما باید در نظر داش��ت تنها
حوزه متولی چاپ و نش��ر وزارت ارشاد نیست و
سایر سازمان ها هم باید در این حوزه وارد شوند.
ما اعتقاد داریم ارشاد باید به این صنعت مظلوم
کمک کن��د .او درباره توجه ب��ه امار فرهنگی
همچون س��رانه مطالعه کتاب گفت :متاسفانه
امارهای ارائه ش��ده به ارش��اد توس��ط نهادها،
بنیادها و غیره متنوع اس��ت؛ ام��ا باید در نظر
داشت هرچه امار ارائه ش��ده به ارشاد مستندتر
و دقیق تر باشد کار برنامه ریزی و سیاستگذاری
راحت تر انجام می شود .سخنگوی وزیر فرهنگ
و ارش��اد اسالمی در پاسخ به س��والی مبنی بر
این که ای��ا فعالیتی برای گنجاندن س��واالت
فرهنگی در سرشماری سال 95صورت گرفته
اس��ت تصریح کرد :این کار را می توانیم انجام
دهیم .من از سواالت پرسشنامه ها اطالع ندارم
اما می توان این ایده را مطرح کرد.
اعتبار تئاتر در سال جاری 50درصد
افزایش داشته است
نوش ابادی س��پس درباره بودجه تئاتر در سال
95گفت :خوش��بختانه اعتبار تئاتر در سال 95
رش��د خوبی داش��ت و در س��ال جاری بیش از
50درصد افزایش را ش��اهد بودیم .خوشبختانه
این توجه در دو س��ه سال اخیر به تئاتر وجود
داشت .از نظر سخت افزاری هم شاهد نوسازی
و تعمیر س��الن های تئات��ر ،هماهنگی با نهادها
برای اختصاص سالن هایشان برای اجرای تئاتر
و تامین امکانات مناس��ب و استاندارد هستیم.
او ادامه داد :خوش��بختانه امروز ش��اهد حضور
مقامات دولتی در س��الن های تئاتر هس��تیم و
این رشد خوبی است .البته این که بودجه ها به
دس��ت تئاتری ها نرسیده به معنی تامین نشدن
ان نیست .معموال تخصیص بودجه ارام صورت
می گیرد .بودجه و اعتبارات امسال کمتر مشکل
داش��ت ،البته این کافی نیست و در اینده شاهد
تخصیص بیشتر بودجه خواهیم بود.
سخنگوی وزارت ارش��اد درباره فاز دوم تعمیر
تئاتر شهر اظهار کرد :فاز اول تعمیر و نوسازی
انجام ش��د .برای این طرح ح��دود 20میلیارد
هزینه ش��ده که البته کافی نبود .در فاز دوم نیز
س��الن اصلی تعمیر می شود که در حال مطالعه
نوسازی هستیم و امیدواریم مشکالت برطرف
ش��ود .در ادامه این نشس��ت ،س��خنگوی وزیر
فرهنگ و ارش��اد اسالمی درباره فیلتر شدن دو
س��ایت خبری اظهار کرد :این دو سایت توسط
کمیت��ه مصادیق مجرمانه فضای مجازی فیلتر
شده ،اما حکم توسط دادستان داده شده و کمیته
تنها بر اس��اس اعالم مقام قضایی این حکم را
اجرا کرده اس��ت .او درب��اره واگذاری ممیزی
به ناش��ران نیز بیان کرد :م��ا قانون ممیزی را
تغییر نداده ایم بلکه برای تسهیل اجرای قانون
ممیزی ها را به اس��تان ها تفوی��ض کرده ایم تا
افراد توانمند و ناش��رانی که محصوالت بدون
عیب عرضه کرده اند در صورت داش��تن هیئت
علمی ای��ن کار را انجام دهند .این کار با توجه
به قانون ممیزی انجام می ش��ود .بخشی از کار
انجام ش��ده و در حال افزایش ان هستیم .این
کار ب��رای جلوگیری از انباش��ت اثار در مرکز
انجام شده و تاکنون تعداد محدودی از ناشران
اعالم امادگی کرده ان��د .البته حتی کتاب هایی
که در مرکز هم منتش��ر می ش��ود ممکن است
در چاپ های بعدی ش��امل ممیزی شود و این
روش باعث تضییع حقوق نخواهد شد.
فیلم رستاخیز به هیچ وجه ممنوع
از اکران نیست
معاون پارلمانی و حقوقی وزارت ارشاد درباره
مشکالت فیلم «رستاخیر» احمدرضا درویش
هم گفت :این فیلم جزو فیلم های فاخر سینما
اس��ت و با توجه به فتوای ش��رعی بعضی از
صحنه ه��ای ان که ب��ه نش��ان دادن چهره
حضرت ابوالفضل (ع) پرداخته باید بر اساس
پیش��نهاد ارش��اد با هاله نور پوشانده شود .در
این صورت بر اساس گفته اقای جنتی (وزیر
فرهنگ و ارش��اد اسالمی) ،در صورت اعمال
ای��ن موضوع فیلم اول مح��رم اکران خواهد
ش��د .او در ادام��ه تاکی��د کرد :ای��ن فیلم به
هیچ وجه ممنوع از اکران نیس��ت و شکایت
س��ازندگان ان مبن��ی ب��ر دریافت خس��ارت
اشتباه است .سخنگوی وزیر فرهنگ و ارشاد
اسالمی درباره فیلم « 50کیلو البالو»ی مانی
حقیقی نی��ز بیان کرد :ه��ر فیلمی که مجوز
نمایش از ش��ورای اکران بگی��رد دلیلی ندارد
در نمایش خانگی هم پخش شود .این کار به
دریافت مجوز نمایش خانگی نیاز دارد که این
مجوز هم پروسه خاص خود را طی می کند.
نوش ابادی سپس در پاسخ به سوالی مبنی بر
قرار گرفتن وزارت ارشاد در لیست تحریم های
«اف ای ت��ی اف» گفت :این پروتکل الحاقی
مس��ائل حقوقی و اقتصادی را بررسی می کند
و ارتباط��ی با وزارت ارش��اد ن��دارد .تصمیم
پیوس��ت به این پروتکل با مسئولین مربوطه
اس��ت .اما پس از رفع تحریم ه��ا ما در حوزه
فرهنگی توانس��تیم ب��ا کش��ورهای مختلف
ارتباط بگیری��م .اعزام هنرمن��دان ،برگزاری
هفته ه��ای فرهنگ��ی و توس��عه رایزنی های
فرهنگی جزو دس��تاوردهای این سال هاست.
ما از هر روزنه ای برای گس��ترش فعالیت های
فرهنگی استفاده می کنیم.
موسیقی همیشه چالش برانگیز
بوده است
او درپاس��خ به س��والی مبنی ب��ر این که چرا
جشنواره موس��یقی مقاومت برگزار نمی شود
گفت :جش��نواره های مختلفی درباره مقاومت
برگزار می ش��ود اما در م��ورد ناکارامدی و یا
بی توجهی به ان ها که ناش��ی از بی تدبیری
باش��د حرفی نداریم .دولت به تمام حوزه های
مربوط ب��ه مقاومت نگاه وی��ژه ای دارد و در
هر مراس��م دولت��ی و غیردولتی ک��ه برگزار
ش��ود حضور خواهد داشت .در واقع چیزی به
عن��وان بی توجهی دولت به این حوزه نداریم.
البته باید در نظر داش��ت موس��یقی همیش��ه
چالش برانگیز بوده.
نظام جامع رسانه ای هنوز
در مرحله پیش نویس است
س��خنگوی وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی
درب��اره اصالحی��ه ایی��ن نامه اجرای��ی قانون
مطبوعات گفت :اصوال اصالح قانون مطبوعات
نیازمند مصوبه مجلس اس��ت .در قالب الیحه
جامع رسانه همگانی که از لوایح دولت یازدهم
بوده و به صورت کارشناسی دقیق و با همکاری
مس��ئوالن و متولیان امر تنظیم و نهایی ش��ده
اصالح��ات م��ورد نظر قان��ون مطبوع��ات را
اورده ای��م یعنی با تصوی��ب این الیحه ،قانون
مطبوع��ات هم مورد اصالح واقع خواهد ش��د
ام��ا قانون کلی مطبوعات چیزی اس��ت که به
عن��وان قان��ون مطبوعات ان را می شناس��یم.
ان چی��زی که در هیات دول��ت مورد تصویب
واقع ش��ده قانون نبوده بلکه اصالح ایین نامه
اجرایی قانون بوده است .ایین نامه های اجرایی
بسترس��از قوانین کشور هس��تند و هیچ قانونی
بدون ایین نامه اجرا نمی ش��ود .قانون هم باید
توسط مجلس اصالح شود .نوش ابادی در ادامه
گف��ت :نظام جامع رس��انه ای هن��وز در مرحله
پیش نویس بوده و هنوز تمام نشده است دولت
س��عی می کن��د در نهایی ک��ردن الیحه جامع
رس��انه همگانی حداکثر دقت را داشته باشد تا
احیانا کمتر نیازمند اصالحیه باشد.
نوش ابادی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که
نگاه فرهنگی س��ه س��ال اخی��ر دولت به چه
شکل بوده است گفت :ما بر اساس وعده های
دول��ت در حوزه فرهنگی عم��ل کردیم .این
وعده ه��ا از نظام و انقالب جدا نیس��ت و در
راس��تای سیاس��ت های فرهنگی نظ��ام و بر
اساس اسناد باالدس��تی و رهنمودهای مقام
معظم رهبری اس��ت .او درب��اره فعالیت های
وزارت ارش��اد تصریح کرد :دعوت از کسانی
که به علت سختگیری و تنگ نظری از حوزه
فرهنگ فاصل��ه گرفته اند ج��زو فعالیت های
ما بوده است .شعار اس��تفاده حداکثری برای
تقوی��ت فرهنگ کش��ور اس��ت و ای��ن کار
همچن��ان ادامه دارد و تصاعدی اس��ت .البته
اولویت اول ما کس��انی هستند که به نظام و
انقالب تعهد دارند ،اما این کش��ور متعلق به
همه مردم اس��ت به همین دلیل فضا رابرای
همه فراهم می کنیم.
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
ایران نباید در فضای سایبری
مصرف کننده باشد
هنرمند :مراسم اختتامیه اولین جشنواره تولید محتوای
دیجیت��ال ایران دیروز دوش��نبه ۱۵ش��هریور ماه با
حضور سید مرتضی موسویان (رییس مرکز فن اوری
اطالعات ورسانه های دیجیتال) و پرویز کرمی (مشارو
معاونت علمی وفن اوری ریاست جمهوری) در سالن
سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد برگزار شد .
علی جنتی با بیان اینکه امروز تولید محتوای دیجیتال
یکی از اولویت های جدی در حوزه فناوری و کارافرینی
اس��ت ،گفت :حمایت از فن��اوران تولید محتوا باعث
افزایش ثروت ملی خواهد شد .برگزاری اولین جشنواره
تولید محتوای دیجیتال در کش��ور ،رویدادی مهم در
قالب رقابتی سازنده در زمینه بکارگیری استعدادهای
جوان در مسیر حل چالش های موجود کشور است .او
یاداور شد :به دانشگاه صنعتی شریف ،معاونت علمی و
فناوری ریاست جمهوری ،سازمان فناوری اطالعات
و همکارانم در وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی که
در ش��کل گیری این حرکت نقش داشته اند تبریک
می گویم .اهمیت برگزاری چنین جش��نواره ای بر
کسی پوشیده نیست ،زیرا رشد و توسعه رسانه های
دیجیتال و فضای مجازی ش��کلی نمادین به خود
گرفته است .محتوای دیجیتال یکی از بخش های
مهمی است که اهمیت ان در سال های اخیر به مرور
بیشتر شده است و در سطح سازمانی ،منطقه ای ،ملی
و بین المللی حجم زیادی از پول و سرمایه برای تولید
محتوا به کار برده شده است.
وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی با بیان اینکه تولید
محتوای دیجیتال یکی از اولویت های جدی در حوزه
فناوری و کارافرینی اس��ت ،اظهار ک��رد :حمایت از
فناوران تولید محتوا باعث افزایش ثروت ملی می شود.
از نگاهی دیگر ،اینده متعلق به کشورهای تولید کننده
محتوا در زمینه های مختلف و بخصوص در زمینه های
فرهنگی است .توجه به ایجاد زیرساخت فرهنگی برای
افزایش تولید ملی محتوای دیجیتال از اساسی ترین
راهبردهایی است که سرمایه گذاری ویژه ای را شامل
می ش��ود .در واقع ،س��رمایه گذاری در صنایع خالق
فرهنگی و فرهنگ س��ازی زیربنای توس��عه کشور
محسوب می ش��ود .جنتی در ادامه سخنانش با بیان
اینکه از موارد ضروری برای رسیدن به توفیقات بیشتر
در این زمینه ،تدوین نقشه راه تولید محتوای فرهنگی
دیجیتال کش��ور برای افق چشم انداز است ،گفت :به
طور مش��خص از سال ٢٠١٠میالدی به بعد ،شاهد
انقالبیدرتولیدمحتوایدیجیتالهستیم.پیش بینی ها
حاکی از این است که این روند به گونه ای ادامه خواهد
یافت که دغدغه تمامی فعاالن در زمینه های مختلف،
مهاج��رت به فضای مج��ازی خواهد ب��ود؛ در واقع
شبیه س��ازی محیط های واقعی و در دسترس بودن
محتوا برای هر شخص در هر زمان ،پارادایمی است
ک��ه حاکمیت خود را خیلی زود تحمیل می کند .او با
بیان اینکه به مرور سرمایه گذاری بر روی زیرساخت ها
سیر نزولی داشته ،ولی در عوض سرمایه گذاری برای
تولید محتوا افزایش پیدا کرده است ،اظهار کرد :این
تغیی ِر روند ،نشانگر باالرفتن سهم تولید محتوا در کلیه
زیرس��اخت های فناوری اطالعات اس��ت .بر اساس
اخرین امار ،داده های موجود در فضای مجازی به طور
متوسط هر سه سال ،دو برابر می شود .به این معنی که
بیش از ٥٠درصد اطالعاتی که هم اکنون در فضای
مجازی در اختیارمان قرار دارد ،مربوط به ٢یا ٣سال
اخیر است .با توجه به شرایط جمعیتی کشور و حضور
نیروی کار جوان که اغلب انها دارای مدرک لیسانس
و فوق لیسانس هستند و هر ساله به تعداد انها افزوده
می ش��ود ،این ضرورت ایجاد می ش��ود که در سطح
اقتصادی باید برنامه های ویژه در نظرگرفته شود .جنتی
ادامه داد :پژوهش ها و امارهای نشان می دهد که ایجاد
شغل در زمینه تولید ،توزیع و محتوای دیجتال همانند
بازی ،نرم افزارهای کاربردی و برنامه های تحت وب
بس��یار کم هزینه تر از زمینه های دیگر فناوری است.
ایجاد نزدیک به دو هزار شغل در شبکه ملی فرهنگ
مرکز فناوری اطالعات و رس��انه های دیجیتال که با
همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
صورت گرفته است ،از جمله مواردی است که صحت
این ادعا را ثابت می کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی با بیان اینکه سهمICT
در اقتصاد دنیا به بیش از ٣٥٠٠میلیارد یورو می رسد،
گفت :پیش بینی می شود این عدد در سال ٢٠٢٠به
۵هزار میلیارد یورو برسد .اگر به نسبت جمعیت کشور
ما ،یک درصد از این مبلغ در ایران محقق ش��ود٣٥ ،
میلیارد یورو یعنی حدود ١٣٥هزار میلیارد تومان سهم
ایران از اقتصاد ICTدنیا خواهد بود .در حال حاضر
حدود ٧٠هزار میلیارد تومان سهم سالیانه فعلی اقتصاد
حوزه ICTکشور است و ما باید تالش کنیم با توسعه
کس��ب و کارهای جدید در ج��ذب ٦٥هزار میلیارد
تومان این اقتصاد کوشا باشیم .این مبلغ می تواند در
حوزه محتوای دیجیتال محقق شود .پتانسیل باالی
فرهنگی و علمی کشور و وجود جوانان خوش فکر،
هنرمند و هوشمند می تواند به عنوان فرصتی بزرگ
در تولید محتوای دیجیتال کشور کمک کند .او با اشاره
به نیروهای انسانی اظهار کرد :در زمینه نیروی انسانی
نیز حدود ١٧درصد دانشجویان کشور در حوزه ICT
کشور مشغول به تحصیل هستند و از ١٠٠دانشجوی
اول دانش��گاه شریف ٨١ ،نفر در رشته های مرتبط با
ارتباطات و فناوری اطالع��ات تحصیل کرده اند که
این نشانگر حضور نیروی انسانی فعال و نخبه در این
عرصه است .اگر بخواهیم در حوزه محتوای دیجیتال
صحبت کنیم تمامی دانشجویان کشور می توانند به
عن��وان عضوی از زنجیره تولی��د محتوای دیجیتال
فعالیتداشتهباشند.محتوایدیجیتالتخصصیعلوم
انسانی ،پزشکی ،مهندسی ،فرهنگی ،سیاسی ،علمی،
مذهبی و ...می تواند توسط افراد دارای تجربه کشور
انجام شود و گره گشای اشتغال پایدار در کشور باشد.
جنتی با بیان اینکه در کش��ورهای مختلف ،هدف از
اجرای برنامه های اقتصادی ،افزایش اشتغال و ثروت
اس��ت ،یاداور شد :این اش��تغال از طریق بنگاه های
ب��زرگ ایجاد و ثروت افرینی از طریق ش��رکت های
کوچک و متوسط پیگیری می شود .ایجاد ٤٠٠خانه
فرهنگ دیجیتال در سراسر کشور و تبدیل ٣٠مجتمع
فرهنگی دیجیتال به مراکز شتاب دهنده با مشارکت
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در نیمه دوم
سال جاری حرکتی رو به جلو محسوب می شود.
وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی خاطرنش��ان کرد :از
مرکز فناوری اطالعات و رسانه های دیجیتال انتظار
دارم با اس��تفاده از ظرفیت های ادارات کل استان ها،
موسس��ات فرهنگی دیجیتال ،نهادها و دانش��گاه ها
از طریق بسترس��ازی ،استعدادیابی و استعدادپروری،
انجام حمایت های قانونی ،انجام حمایت های مالی و
بازاریاب��ی ،برنامه های متنوعی را تدوین کنند .دولت
باید به عن��وان متولی تامین زیرس��اخت های فنی،
حقوقی ،تجاری ،مالی به جای انکه خود اقدام به تولید
محتوا کند ،بستر تولید و انتشار محتوا را فراهم سازد.
با توجه به هجمه های استکبار به منظور تغییر سبک
زندگی و اثربخشی بر روی جوانان کشور ،بحث تولید
محتوای دیجیتال امری ضروری است .او با بان اینکه
افزایش تولید محتوای دیجیتال با مضامین فرهنگ
اس�لامی -ایرانی اهمیت باالیی دارد ،گفت :فضای
مجازی فرصتی است که در اختیار جمهوری اسالمی
ایران قرار داده شده و ما باید از این فرصت در راستای
معرفی ارمان های انقالب اسالمی و ترویج فرهنگ
اسالمی حداکثر استفاده را بکنیم .با توجه به شرایط
موجود ،ما در فضای س��ایبری نباید مصرف کننده
باشیم ،بلکه باید از این فضا به صورت صحیح استفاده
کنیم .جنتی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره
به جشنواره تولید محتوای دیجیتال گفت :اطالعات
نشان می دهد که این جشنواره با انتخاب ٣٣تیم از
می��ان بیش از ١٠٠تیم ثبت نامه ش��ده کار خود را
اغاز کرده است .محورهای انتخاب شده برای تولید
محتوا به عقیده من هوشمندانه و متناسب با نیازهای
ضروری کش��ور بوده اس��ت؛ س��بک زندگی سالم،
فرهنگ و جامعه و کارافرینی و اقتصاد دانش بنیان
محورهای اصلی این جش��نواره بوده اند .انگونه که
همکاران من در مرکز فناوری اطالعات و رسانه های
دیجیتال اعالم کرده اند به تمامی شما عزیزان مجوز
فعالیت فرهنگی دیجیت��ال داده خواهد و همچنین
محصوالت برگزیده با مشارکت شرکت های فناوری
به صورت سامانه های دیجیتال در دسترس جامعه
قرار خواهد گرفت .وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی
همچنین درباره همایش سواد رسانه ای و مسئولیت
اجتماعی و پروژه اعطای شماره الکترونیکی محتوای
دیجیتال (شامد) به بیان توضیحاتی پرداخت.
فیلترینگ برخی از سایت ها به هیچ وجه
جنبه سیاسی ندارد
همچنین وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی در حاشیه
ایین پایانی جشنواره دائمی تولید محتوای دیجیتال
در جمع خبرنگاران گفت :ما در زمینه فیلترینگ دو
بحث داریم ،نخست کمیته تعیین مصادیق مجرمانه
که ۶وزیر و تعدادی دیگر از افراد حقیقی و حقوقی در
ان عضو هستند و عموما در انجا در زمینه فیلترینگ
تصمیم گیری می شود .از سوی دیگر ،مقام قضایی
ه��م این حق را دارد تا باموارد مغایر با قانون برخورد
کند .وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در پاسخ به پرسشی
که چرا اپلیکیش��ن های داخلی نمی توانند همچون
اپلیکیشن های خارجی ازادانه تبلیغات داشته باشند،
گفت :بخشی از این موضوع به لحاظ فنی مربوط به
وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات و بخش دیگری
از ان به لحاظ محتوایی مربوط به وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی می شود .البته وزارتخانه با توجه به تاکید
مقام معظم رهبری ،زیرساخت های فرهنگی را ایجاد
کرده تا بتوانیم محتوای مناس��ب را تولید کنیم .وی
ادامه داد :با دانش��گاه صنعتی شریف همکاری هایی
خواهیمداشتتابتوانیممشابهاپلکیشین هایخارجی
را به صورت بومی در داخل کشور داشته باشیم.
جنتی اظهار کرد :برخی از اپلکیش��ین های خارجی،
پرقدرت هستند و زیرساخت هایی دارند که می توانند
به تولید محتوا بپردازند اما متاسفانه اپلیکیشین های
داخلی کشور از زیرس��اخت قوی برخوردار نیست و
اگر تعداد مخاطبانش��ان فقط در داخل ایران به ۵۰۰
هزار نفربرسد ،هنگ می کنند .ما باید زیرساخت ها را
به نوعی ایجاد کنیم که بتوانیم برای مخاطبان خارج
از کش��ور هم فضایی را اختصاص دهیم تا به تولید
محتوا بپردازند .وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر
اینکه با راه اندازی شبکه ملی اطالعات تا چه اندازه
می توانیم در زمینه تولید محتوا پیشرفت کنیم ،گفت:
شبکه ملی اطالعات ،کار گسترده ای بوده و هم اکنون
فاز اول ان به بهره برداری رس��یده است .این شبکه
محیط امن��ی را ایجاد کرده چرا که س��رورها دیگر
در داخل کشور هس��تند و اطالعات در داخل حفظ
می ش��وند .وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی تصریح
کرد :کار ش��بکه ملی اطالع��ات ایجاد فضای امن
برای دستگاه های دولتی ،نهادها و ارگان هایی است
که نمی خواهند اطالعات شان در اختیار دیگران قرار
بگیرد و قصد دارند در شبکه بومی به تبادل اطالعات
بپردازند .وی با اشاره به قانون انتشار و دسترسی ازاد
اطالعات یاداور شد :ائین نامه اجرایی قانون انتشار و
دسترسی ازاد به اطالعات سال گذشته تصویب و به
اجرا رسید .براساس این قانون همه دستگاه ها ،نهادها
و حتی بخش خصوصی که خدمات عمومی به جامعه
ارائه می کنند ،بایس��تی همه اطالعاتی که در درون
خود دارند را در س��ایت بگذارند که در نهایت همان
شفاف سازیاطالعاتاست.جنتیاظهارکرد:موضوع
فیلترینگ ،جدا از بحث قانون انتشار و دسترسی ازاد
به اطالعات است .اگر مقام قضایی دستور فیلترینگ
برخی از سایت ها را می دهد ،پاسخگو من نیستم و به
هیچ وجه این موضوع جنبه سیاسی ندارد .جنتی در
پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر پخش تیزر تبلیغاتی
اثار سینمایی در شبکه های ماهواره ای نیز افزود :ما
با مقامات قضایی در همه رده ها ،از رئیس تا س��ایر
مقامات این قوه به تفصیل در این زمینه صحبت کرده
ایم ،به طور مشخص معلوم است که برخی ،تیزر فیلم
خود را برای پخش در ش��بکه های ماهواره ای ارائه
نکرده اند ،اما موارد متعددی هم هست که مشخص
شده سازندگان اثر از پخش تیزر اطالع داشته اند که
البته برخی از انها به صورت رایگان و برخی با صرف
هزینه بوده است که هر دو خالف قانون است .وی
ادامه داد :افرادی که در این زمینه ذی نفع هستند ،اگر
مدعی هستند که اثر خود را برای تبلیغ به شبکه های
ماهواره ای نداده اند ،در دستگاه قضایی نسبت به این
مسئله شکایتی ثبت کنند .عضو شورای عالی انقالب
فرهنگی تصریح کرد :درست است که مجرم در خارج
از ایران اس��ت ،اما شکایت ها در سطح جهانی قابل
بررسی است .اگر ان افراد مدعی هستند که خالفی
صورت گرفته و ضرری کرده اند ،شکایت کنند .وی
ادامه داد :ما با صدا و س��یما مذاکره کرده ایم و به انها
اعالم کرده ایم تمام اثاری که مجوز پخش از وزارت
ارش��اد می گیرند ،به معنای ان است که اجازه پخش
عمومی دارند و الزم اس��ت حداقل زم��ان ۲۰تا ۳۰
ثانیه ای برای پخش تیزر انها در صدا و سیما اختصاص
داده شود تا دیگر بهانه ای برای نبودن امکان تبلیغ باقی
نماند .جنتی افزود :این مسئله تا حدی عملیاتی شده که
اگر به صورت کامل اجرایی شود ،دیگر بهانه ای باقی
نخواهدماند.
رادیو وتلویزیون
سه شـنبه 16شهریورماه 1395سال نهم شماره 555
www.honarmandonline.ir
گفتگوی «هنرمند» با رضا حامدی خواه تهیه کننده برنامه تلویزیونی «نقد سینمای ایران»
جایبرنامه هایانتقادیدرتلویزیونخالیاست
به عنوان اولین پرسش اقای
حامدی خواه ،می خواستم از
فعالیتبرنامهسینمایایران
در عمر حدود یکساله ای که
از اغازش می گذرد ،بپرسم و
از زمانی که سکان هدایتش
به دست شما افتاد.
شبکه 4سیما از روزی که افتتاح شد ،اهداف
ویژه تری نسبت به س��ایر شبکه ها داشت و
برنامه سازان این شبکه هم از ابتدا م یدانستند
که با مخاطب خاص تری از جامعه سر و کار
دارند .به همین دلیل برنامه نقد سینمای ایران
به نوعی ادامه همان رویکرد پیش��ین شبکه
4سیما بود .مجموعه نقد چهار را به صورت
یک گروه تعریف کردند که یک سری فوائد
و یک س��ری مضررات داشت .فوائدش این
بود که هزینه ها کاهش پیدا می کرد ،ان هم
در روزگاری که سازمان در تنگنای مالی بود.
از طرف دیگر هر برنامه ای باید شکل ،فرم و
شاکله هویتی خودش را داشته باشد به ویژه
برنامه ای مانند سینمای ایران که موضوعش
سینما اس��ت! صدا برداری ،تصویر برداری و
ویژگی ه��ای فنی کار هم باید تخصصی تراز
سایر برنامه ها باشد .دکور برنامه نقد سینمای
ایران قطعا نمی تواند با کتاب یا برنامه دیگری
یکسان باشد ،گرافیک جزئی از سینما است،
حرکت های دوربین ،ویژگی های صدابرداری،
ما در برنامه به طور مداوم در باره مختصات فنی
و هنری انها صحبت می کنیم! در خود برنامه
هم باید این امور لحاظ شود .اما در این مدت
به اهدافی که در ابتدای برنامه مکتوب کرده
بودم ،نرسیدیم که دالیل مختلفی داشت ،اما
با صبوری و مقاومت بسیار برنامه نقد سینمای
ایران در مداری قرار گرفته اس��ت که هویت
شبکه 4را دارد ،شاید در گذشته این هویت را
نداشت و می شد در هر شبکه ای تولیدش کرد.
شماازچهزمانیتهیه کنندگی
نقدسینمایایرانرابرعهده
گرفتید؟
از ابتدای امسال یعنی دقیقا از اغاز سال نو به
من اطالع داده شد ،در یک زمان کوتاه که به
جشنوارهجهانیفجرهممی انجامید،کاررااغاز
کردیم و عمال چیزی به نام پیش تولید نداشتیم
و خیلی سریع مجبور شدیم تولید را اغاز کنیم!
ان هم به صورت پخش شبانه که در ابتدا خیلی
دشوار بود اما خوشبختانه ان فشار کاری سبب
شد ساخت برنامه در ادامه برایمان اسان ترشود.
نقد س�ینمای ایران در دوره
ی�ک س�اله اخی�ر رویک�رد
حرف�ه ای و منصفان�ه ای به
مقوله سینما و نقد دارد ،این
رویکرد از رسالت ها بنیادین
شما در اغاز این برنامه بود؟
باید اینگونه باشد! زمانی که ما یک گفتگوی
علم��ی اغ��از می کنیم و به نق��د به معنای
علمی اشنگاه می کنیم ،با تعاریف مشخصی
روبرو هس��تیم ،برخالف تصور بسیاری که
یدانند.
مقوله نقد را مسئله ای س��لیقه ای م
نقد و سینما علم اس��ت ،در نقد ساختاری و
پدیدارشناس��ی ضوابطی وج��ود دارد و باید
ب��ر مبنای خاصی انجام ش��ود .هدف من و
همکارانم این بوده اس��ت که به سمت نقد
علمی برویم ،نقد به این معنی نیست که ما
تنها بدی های یک اثر را بگوییم ،معنی نقد
تشخیص س��ره از ناسره است ،عیارسنجی
اس��ت و این رویکرد نمی تواند غیر منصفانه
باشد .موضوع خود باید چالش برانگیز باشد
نه اینکه جدل تصنعی ایجاد کنیم؟ به طور
مثال در مس��ئله اموزش س��وژه های ما این
است که می گوییم خود وزارت ارشاد به بخش
خصوصی مجوز تاسیس اموزشگاه می دهد؟!
از طرفی مراکز اموزش��ی خود همچون باغ
فردوس و نیاوران را تعطیل می کند .انجمن
س��ینمایی جوان وجود دارد که اموزش سر
لوحه کار اوس��ت و زیر نظر وزارت ارشاد! در
این میان اموزش و پرورش و اموزش عالی
با کلی مراکز و دانشکده هم حضور دارند؟! اما
مدرسه ملی سینما هم شروع به کار می کند؟!
این مسئله فی نفس��ه چالش برانگیز است.
همه این مسائل در دل دولت اتفاق می افتد
و دیگر نه سیاس��ی است و نه جناحی! یا در
مقوله ای مانند بازیگری ،هیچ وقت ستاره و
بازیگر را تعری��ف نکرده ایم و نگفته ایم که
بازیگرها از چه طریقی باید وارد سینما بشوند
و چه نظارتی وجود دارد؟ به همین دلیل هم
خیلی ها با افتخار می گویند فالن بازیگر را در
سپیده اماده
اوایل پاییز س�ال گذش�ته بود ک�ه برنامه
نقد سینمای ایران ،بر انتن شبکه چهارم
س�ینما جای گرفت و در ط�ی مدت کمتر
از ی�ک س�الی ک�ه از اغازش گذش�ته با
تغییرات بس�یاری روبرو ش�د .برنامه نقد
س�ینمای ایران در این مدت فارغ جنجال
افرینی های بیهوده و نقد های س�لیقه ای،
رویکردی تخصصی به مقوله سینما و نقد
فیل�م را س�رلوحه خود قرار داده اس�ت و
توانسته توجه طیف خاصی از دوستداران
حرفه ای س�ینما را به خود جلب کند .پای
صحبت رضا حامدی خواه تهیه کننده این
نقد سینمای ایران نشسته ایم تا از میزان
اقبال مخاطبان و س�ینماگران نس�بت به
برنامه و همچنین اینده ان بپرسیم.
خیابان دیدیم و به او پیشنهاد بازی در فیلم
را دادی��م .بعد ان فرد داعی��ه بازیگر بودن را
می کند؟ چنین فردی شاید ستاره خوبی باشد
اما بازیگر خوبی نیست .برنامه ما محلی برای
بررسی چنین مسائلی است و به همین دلیل
بازیگرانی که در این باره حرف می زنند ،معنی
واقعی بازیگر را دارند .من حق ندارم ستاره ای
را در برنام��ه بی��اورم و از او درباره بازیگری
بپرس��م؟ اینها موضوعاتی است که خود به
خود چال��ش ایجاد می کند ،ممکن اس��ت
برخی از این مسائل ناراحت بشوند اما ما کار
علمی مان را انجام می دهیم و حرف نادرستی
نمی زنیم .مثال واژه بازیگردان که سالها است
یدانیم که از کجا
از ان استفاده می کنیم اما نم
امده اس��ت و ترجمه کدام واژه فرنگی است.
بازیگردان یعنی چه؟ ایا جزئی از کارگردانی
است ؟ اگر کارگردانی قرار است بخش مهمی
از وظیفه خودش را به بازیگردان بسپارد ،پس
خودش چه کار می کند؟ اگر بازیگردانی شغلی
جداست چرا بزرگان سینمای ما مانند حاتمی
و بیضایی و مهرجویی و کیمیایی بازیگردان
نداش��ته اند؟ این سوژه ها خودشان فی نفسه
چالش هستند و چنین سوژه های شاید برای
عوام جالب نباشد اما برای مخاطبان شبکه،4
بسیار جذاب است و همین مسئله ما را از سایر
برنامه ها جدا می کند .نکته دیگر این است که
متاسفانه ما سینما را تنها در تهران می بینم در
حالی که سینما در گستره کشور ایران است و
چرا ما نباید بدانیم که در استان های دیگر چه
اتفاقاتیدرحوزهسینمامی افتد؟
سینمای ایران تا به امروز
ت�ا چه ان�دازه توانس�ته
رضای�ت مخاطب�ان را ب�ه
خود جلب کند؟
واقعیت این است که امار دقیقی وجود ندارد
و نمی خواهم بی دلیل تعریف و تمجید کنم
اما در ارتباطات خودم در میان دانش��جویان،
گروه های سینمایی و متخصین و اهل فن
بازخورد های مطلوب بسیاری دیده ام و از این
یدانم که با مخاطب شبکه 4ارتباط
جهت م
موثری برقرار کرده است چون مخاطب این
شبکه مخاطب شبکه 1نیست .من مسئله
ن��وع مخاطب را همیش��ه لح��اظ می کنم.
دش��واری کار در رس��انه ای مانند تلویزیون
این است که مخاطبان ابزاری به نام کنترل
در دس��ت دارند و به خیلی کم حوصله تر از
مخاطبان سالن های سینما و تئاتر هستند و
اگ��ر هر لحظه نخواهند برنامه ما را ببیند به
راحتی ش��بکه را تغیی��ر می دهند ،مخاطب
تلویزیونگریزپاست!
برخورد سینماگران با برنامه
نقد س�ینمای ای�ران به چه
صورت است؟
البته سینما گران یکدست نیستند اما در میان
کسانی که سینما را عاش��قانه دوست دارند،
استقبال زیادی وجود دارد .به ویژه زمانی که
سینماگران متوجه می شوند که این برنامه در
شبکه 4پخش می ش��ود با عالقه بیشتری
در برنامه حضور پی��دا می کنند و بارها دلیل
حضورشان را نوع برنامه و شبکه چهار بودن
به معنای رویکردش عنوان کرده اند ،هر چند
این شبکه نیز فراز و فرود های بسیاری داشته
و من برخی کارهای مهم خودم در حوزه فیلم
و نمایش را در همین ش��بکه تولید کرده ام.
خیلی کم پیش امده است که ما از سینماگری
برای حضور در برنامه دعوت کنیم و در برابر
این پیشنهاد موضع بگیرد و دافعه ای نسبت
به برنامه داش��ته اس��ت .به ویژه اینکه اکثر
سینماگران از بحث های تخصصی استقبال
می کنند.هرچندسینمانیزدستخوشتغییرات
بس��یار بوده اس��ت؛ در بخش های از برنامه
ما به سی سال پیش بازگشتیم تا ببینیم که
در دهه 60در چنین روزهایی چه فیلم هایی
موفق تربودند ،به نظر من فیلم هایی دهه ،60
فیلم هایفرهیخته تریبودندمثالفیلمطلسم
یا هامون به نظر من انگار س��طح فرهنگی
سینماروهای ان سالها هم بیش از مخاطبان
این روزها بود .حتی س��ریالها ،تله فیلم ها و
فیلم هاییسینماییاثارعمیق تریبود.
به نظر شما این تنزل سلیقه
مخاطب از کجا ناشی شده
است؟
پیون��د ما با ادبی��ات از میان رفت��ه ،ما دیگر
کتاب خوان نداریم ،معماری و موس��یقی را
نمی شناسیم ،هنرها یکدیگر را همپوشانی
می کنند،االن ما در هنر مانند جزیره شده ایم،
پله��ای ارتباطی با دیگر هنره��ا و ادبیات و
سایر علوم گسسته شده ،در همین دهه های
نه چندان دور اینطور نبود .سینما و تئاتر که
اعضای یک خانواده هستند این روزها از هم
فاصلهگرفتندوماتعریفبازیگرتئاتروبازیگر
سینما داریم؟ اینها باعث می شود که بخش
دراماتیک و اندیشه ای فیلم ها خوب از کار در
نیایند اما تکینیک کار خوب باشد ،رنگ و نور
بی نظیر باشد یا برعکس قصه و بازی خوب
در چنبره عدم شناخت معماری و گرافیک و
تکنیکگرفتاراید.
ای�ن روزه�ا در ش�بکه های
سراس�ری تنه�ا دو برنامه
تخصصی س�ینمایی داریم
هفت و نقد س�ینمای ایران،
ای�ن محدودی�ت تع�داد
برنامه های در حوزه سینما در
رسانه ملی چقدر کار شما را
دشوارترمی کند؟
با انکه تنها دو برنامه در شبکه های سراسری
به مسئله سینما می پردازند ،در ابتدای امسال
زمزمه های��ی بود مبنی بر تعطیلی برنامه نقد
س��ینمای ایران به دیل س��وژه مشترکش با
هفت ،انگار فراموش کرده ایم که در گذش��ته
چند برنامه س��ینمایی در هفته داشتیم؟! اما
ای��ن دو برنامه تفاوت های ذاتی بس��یاری در
نگاه به مسئله سینما دارند .به نظر من همه
شبکه های سراسری باید یک برنامه سینمایی
داشته باشند .چرا شبکه یک برنامه سینمایی
ندارد،چرانبایدشبکه هایدیگربرنامهسینمایی
داشته باشند؟ هر کدام از شبکه بر اساس دستور
العملشانمی توانندبرنامهسینماییداشتهباشند
و مطبوعات باید از این مهم استقبال کنند و نه
محدودشدنبرنامه هایسینمایی!
واقعا چرا ش�بکه های دیگر
برنام�ه تخصص�ی س�ینما
ندارند ،ان ه�م در روزگاری
کهاقبالمخاطبانبهسینمابا
این حجم از گستردگی روبرو
شده است؟
به نظر من این روزها با پیش��رفت ابزارهای
ارتباطی و اپلیکش��ین های موبایلی ،برنامه
سازی خیلی سخت ترشده .هزینه های باالی
تولید و گرد هم اوردن گروه فکر و تولید کارامد
هم از دیگر دشواری های برنامه سازی است.
از طرف دیگر در سالهای اخیر سازمان صدا و
سیما با مشکالت بسیاری دست به گریبان
بوده اس��ت و مش��کالت مالی سازمان هم
نمی توانددراینمسئلهبیتاثیرباشد.قطعاباید
فکری کنیم و گرنه از فضای مجازی عقب
می مانیم ،همانطور که در حوزه خبر،عرصه را
بهفضایمجازیباخته ایم.
اغاز فعالیت ش�ما در برنامه
نقد سینمای ایران با روزهای
داغ گیش�ه س�ینمای ایران
در س�ال 95همزمان ش�د،
برنامه ای مانند نقد سینمای
ایران چقدر می تواند در نگه
داشتن این حجم از مخاطب
در س�الن هایی س�ینمایی
تاثیرگذارباشد؟
رسالت رس��انه هایی مانند تلویزیون ،اطالع
رسانی ،اشتیاق ایجاد کردن و عالمت سوال
گذاشتن است و در بخش دیگر که قرار است
عمیق تربه مسئله سینما نگاه شود و ماهیت
برنامه هایی مانند نقد سینمای ایران؛ ارزیابی
و بررسی سینما و چالش های پیش روی ان
است .چرا فروش فیلم ها را به درستی بررسی
نمی کنیم؟ایارضایتمندیازفروشمشکالت
سینمای ما را حل می کند؟ ایا سطح اثار ما را
به دهه شصت سینمای خودمان رسانیده ایم؟
ایافیلم هافرهیختگیالزمراداشته اند؟زمانی
که ما بازیگرانی را بدون نظارت و به واسطه
س��رمایه وارد عرصه س��ینما می کنیم _ و
این متفاوت اس��ت از ستاره سازی _ ایا فکر
30س��ال دیگر را کرده ایم؟ به همین دلیل
هم هست که این افراد بی ریشه حاشیه ساز
می ش��وند .کدام بازیگر با اص��ل و نصب و
فرهیخته را داریم که حاشیه ساز بشود؟
برنام�ه نقد س�ینمای ایران
بر خالف برخ�ی برنامه ها از
جنجال افرینی های منفی به
دور مانده ،این اتفاق چگونه
میسر شده است؟
اولین کارکرد هنر این اس��ت که احوال ما را
خوب کند و هنری که نتواند حال ما را خوب
کند چطور می تواند تاثیرگذار باش��د؟ در این
برنامه هم ما می خواهیم حالمان خوب باشد.
فرمول جنجال افرینی را من هم مانند همه
بلدهستم،بویژهکهسابقهفعالیتژورنالیستی
را ه��م دارم! مثال یک خبری را مطرح کنیم
و بعد چند نفر تکذیبش کنند و در این میان
ابروی عده ای هم ریخته شود .اما ما مسلمان
و ایرانی هستیم و از هر چیزی که با انسانیت و
اداب ملی و ایرانی منافات دارد دوری می کنیم
و پیش از هر چیزی پاییند اخالق هستیم .ما
نمی خواهیم تنها برای جنجالی بودن ،افرادی
را برنجانیم ،ابروی افراد را به خطر بیندازیم .ما
فیلم بد را نقد می کنیم اما توهین هرگز!
اینروزهاتهیه کننده هادرباره
دشواری هایی برنامه سازی
در تلویزیون می گویند شما
چطور با این دشواریی هایی
کنار امده اید؟
قطعا هر ن��وع کاری دش��واری های خود
را دارد و کار در تلویزی��ون برخالف تصور
بسیاری از افرادی که در سینما کار می کنند،
اص�لا کار راحتی نیس��ت .کار تلویزیون
در کنار مرارت های ف��راوان جذابیت های
بس��یاری هم دارد .م��ن کارمند تلویزیون
نیس��تم ولی بهترین کارهای خودم را در
اینجا کار ک��رده ام ،اکنون پس از تجربه
25ساله در تلویزیون این دشواری ها را زیاد
احساسنمی کنموتنهازمانیمی رنجمکه
تخصص و عش��ق ما درک نمی شود! اما
صبوری همیشه کارگشا بوده است!
برنامه نقد س�ینمای ایران
اخیرا با یک تغییر س�اعت
پخش روبرو بوده است که
به جای ساعت 23ساعت
21پخ�ش می ش�ود ،این
تغییر ساعت با چه واکنشی
از س�وی مخاطب�ان روبرو
شده است؟
بدیهی اس��ت که بس��یاری از هنرمندان
س��اعات پایان��ی ش��ب را ب��رای پخش
برنامه های هنری ترجیح می دهند و اما در
مورد روز تفاوتی ندارد که چه روزی باشد.
مهم این است که به روز و ساعت پخش
برنامه وفادار باشیم که البته نبوده ایم!
ابتدای برنامه علیرضا شجاع
نوری ب�ود و پس از ان دکتر
امیرحسننداییجایگزینش
شد ،این تغییر چه تاثیری در
روند برنامه داشت؟
یکی از ویژگی های برجس��ته اقای شجاع
نوری ارتباطات گسترده بی نالمللی و تسلط
ش��ان به زب��ان و از همه مهم تر محبوببیت
او در میان اهالی س��ینما بود .ارتباطات ویژه
ایش��ان باعث ش��د که برنامه م��ا در دوره
جشنواره جهانی هر شب بیش از 5تا6مهمان
خارجی داشته باشیم .به تدریج اما زمانی که
رویکرد برنامه به س��مت دانشگاهی بودن
ییش رفت ما دوستان دیگری را دعوت به
همکاری کردیم ،دوره س��ختی بود و البته
در تعریف برنامه و عناوین و مس��ئولیت ها
تفاوت دیدگاه داشتیم و انچه طراحی کرده
بودیم به دلیل مشکالت مالی محدود شد...
االن هم اقای ندایی که جایگاه برجسته ایی
در حوزه دانش��گاهی س��ینما دارند ،تجربه
برنامه های متعدد سینمایی را داشته اند اجرای
برنامه را بر عهده دارند،اما این اتفاق به ان معنا
این نیست که ترکیب دیگری نمی توانست
باش��د .به هر روی اینکه برنامه سینما ایران
به مسیر خودش بازگشته است راضی هستم.
خیل�ی از اهال�ی هنر ش�ما
را ب�ه س�بقه تئات�ری ت�ان
می شناسند،اینگذارازتئاتر
به تلویزیون و برنامه سازی با
محوریتسینماچطوربود؟
من کارم را از کانون پرورش فکری کودکان
و نوجوان��ان اغاز کردم اما همیش��ه تئاتر
اولویت اولم بود و تحصیالتم هم در زمینه
تئاتر است ،اما اگر بخواهم جمع بندی کنم
من کمتر از پانزده تئاتر صحنه ای کار کرده ام
ولی بیش ازچهل فیلم ،سریال ،مجموعه،
نمایش تلویزیونی و مس��تند را کارگردانی
و یا تهیه کرده ام! همچنین صدها برنامه
تلویزیونی ساخته ام ،با در نظر گرفتن همه
این فعالیتها؛ تنها 10درصد از فعالیت های
من در حوزه تئاتر بوده اس��ت .در دانشگاه
هم من عالوه بر تاتر درسهای بینا رشته ای
که میان تئاتر ،تلویزیون و سینما مشترک
هستند _ و متخصصین بسیار کمی هم
در این رش��ته ها داریم_ تدریس می کنم .
با افتخار می گویم ک��ه از تئاتر امده ام ولی
از هیچ هنر دیگری رویگردان نبوده ام! انها
یکدیگر را همپوش��انی می کنند و تئاتر و
سینمامحلبازتابهمههنرهاست!
برنامه هایاتیتان؟
من در چند سال اخیر در زمینه مستند کاری
زمین مان��ده را اغاز کرده ام که در مورد حوزه
تمدن ایرانی است .اولین فاز کار با نام «الف تا
قاف» است که به مشترکات فرهنگی ایران،
روسیه و قفقاز می پردازد ،پروژه مهمی برای
کشورمان است ،کشورهای بسیاری در این
میان با ما همکاری داشته اند ،تصویربرداری
بخش مهمی از ان به سرانجام رسیده است.
ارزوی زمین مانده ک��م دارم ولی ارزوی من
این است که این پروژه به درستی سامان گیرد.
این روزها امیدواری به تولید فیلم و س��ریال
بیشتر شده و من هم امیدوارم به زودی یکی
از کارهای تصویب شده ام رو جلو دوربین ببرم.
برنامه تان برای نقد سینمای
ایرانچیست؟
روزهای ابتدایی که این برنامه به من پیشنهاد
ش��د به همراه دوس��تان و هم��کاران چند
صفحه ای را نوشته بودیم و امیدوارم اگر قرار
است ادامه یابد ،ان چند صفحه را اجرا کنیم
و اما و اگری مانعش نشود .به نظرم اگر این
اتفاق بیفتد برنامه ای خواهد شد که تا سالها در
ارشیو سیما به عنوان منبعی برای دوستداران
و دانشجویان سینما باقی خواهد ماند .هرچند
رخ و پیکری می طلبد متفاوت از انچه هست!
3
«منوچهر اذری» از خاطره هایش در رادیو می گوید
جایگاهمان را اسان بدست نیاوردیم
که راحت فراموشش کنیم
سهیال شهبازی
گلویش گرفته اس��ت .می گوید ب��ه خاطر این
اس��ت که زیاد داد می زند .توضیح می دهد40 :
س��ال است که در رادیو کار کرده ام اما در حال
حاضر بیش��تر کارهایم بر روی استیج است .با
خن��ده می گوی��د ،البته نه ان اس��تیجی که در
ش��بکه های خارجی است .لطیفه می گویم ،ساز
می زن��م و همه این ها را روی اس��تیج در یک
ساعت اجرا می کنم .ان قدر سرم شلوغ است که
در زندگی روی هزار خط باید راه بروم.
این هنرمند پیشکس��وت ابتدا خ��ودش را چنین
معرفی می کند :من اگر بخواهم داستان زندگی ام را
بگویم ،زمان زیادی می برد .از دورانی می گویم که
وارد دبستان شدم .ان موقع تحرک زیادی داشتم.
حتی صدای معلمان را تقلید می کردم و بچه ها دور
من زیاد جمع می شدند .من بچه ی تهرانم ،متولد
سرچشمه ،بخش .9اما پدرم تُرک ارومیه است .به
همین دلیل در رادیو نقش اقای «کارمندیان» را
بازی می کردم .اذری یاداور می شود :خیلی خاطره
دارم .فقط 40سال است که در رادیو کار کرده ام.
در این 40سال فعالیت سینمایی داشته ام ،تئاتر و
دوبل��ه هم کار ک��رده ام .کارت مربوط به حوزه ی
دوبله که اسم و عکسش بر روی ان حک شده را
هم با خود اورده است .اذری می گوید :بازنشسته
صداوسیما هستم و س��پس به شوخی می گوید:
کارت عروس��ی ام را یادم رفته اس��ت برای شما
بی��اورم .اذری همچنین بیان می کند که درد دل
هم برایت��ان زیاد دارم .نه اینک��ه بگویم دلم درد
می کند ،نه گله مندم .او درباره ی فعالیتش در طول
این سال ها می گوید :من خودجوش سال ها پشت
میکروفن مردم را خنداندم ،جوان بودم به فکر پول
نبودم ،با گروه حس��ن خیاط باشی اشنا شدم و به
تلویزیون رفتم .قبل از این ها در دوره تحصیلی ام
در مقطع راهنمایی رادیو درس��ت کردم نه اینکه
بس��ازم ،برنامه رادیویی س��اختم .او می گوید :ان
زمان ه��ای قدیم ضبط صوتی بود ک��ه در ان ها
ریل بود ،مدرسه ما از این ضبط صوت ها داشت و
موقع زنگ تفریح اهنگ پخش می کردند ،نشاط
و شادابی بود و مشکالت مثل حاال نبود .رفتم به
ناظم مدرس��ه پیشنهاد دادم که می خواهم برنامه
رادیویی بس��ازم و نیاز به ای��ن ضبط صوت دارم،
ایش��ان هم قبول کردند .ان موق��ع مجله ای به
نام کیهان بچه ها ب��ود ،لطیفه های مجله کیهان
بچه ه��ا بود ،لطیفه های مجله کیه��ان بچه ها را
می اوردم بعد از ظهرها با بچه ها در کالس ها دور
هم جمع می ش��دیم ،رل ها را بین بچه ها تقسیم
می کردم ،لطیفه های مجله را به صورت رادیویی
ضبط می کردم .یکی از بچه ها را هم گوینده کرده
بودم که اول برنامه با همه س�لام و احوال پرسی
می کرد و ما این را در مدرسه زنگ تفریح پخش
می کردیم .اذری گله می کند :متاسفانه زندگی های
ما حاال اینترنت ،کافینت ،وایبر و وایمکس ش��ده
اس��ت .جوانان هیچ س��رگرمی ندارند .همه چیز
راحت به دست ادم نمی اید .برای به دست اوردن
امکانات مالی سختی هست ،دشواری هست باید
درس بخوانی ،فارغ التحصیل شوی.
مردم برای صبح های جمعه رادیو سر و
دست می شکستند
هنرمند جمعه ایرانی و صبح جمعه با شما که خود
در کودکی مخاطب پرو پا قرص رادیو بوده است،
می گوید :جوانی به نام عبدالکریم اصفهانی هم
بود ،که فردی مثل او انقدر با استعداد ندیده بودم.
ایشان صداهای گویندگان رادیو را تقلید می کرد.
ان موقع مردم برای صبح های جمعه رادیو س��ر
و دست می شکس��تند .از زمانی که من خودم را
ش��ناختم رادیو برنامه ای داشت به نام صبح های
جمعه که 9تا 11پخش می شد .اوایل عنوان این
برنامه «ش��ما و رادیو» و تهیه کننده ان شاهرخ
نادری بود .که در ان هنرمندانی همچون حسین
امیرفضلی و غالمحسین بهمنی بازی می کردند.
ش��اهرخ نادری به عنوان یکی از تهیه کنندگان
ب��زرگ رادیو ایران ثبت خواهد ش��د .پس از ان
اقای سعید توکل «صبح جمعه با شما» را تهیه
کرد .ان موقع نوارها روی ریل ضبط می ش��د و
ش��اهرخ نادری اس��تاد این کار بود .ما برنامه را
ضب��ط می کردیم؛ به هر حال وس��ط ان ها تپق
زده می ش��د .بایس��ت این بخش ها از نوار حذف
و تدوین می ش��دند .ش��اهرخ نادری نوار ریل ها
را ب��ا تیغ م��ی زد و کوچکترین ح��رف را از نوار
درم��ی اورد ،اما حاال ب��ر روی فلش مموری این
کار انجام می شود .او س��پس از زمانی می گوید
ک��ه به رادیو نرفته بود و فقط به عنوان مخاطب
رادیو گ��وش می ک��رد .اذری می گوید :فعال به
رادیو نرفته ب��ودم ،یعنی اصال ان موقع جای ما
در رادی��و نبود چرا ک��ه در مقابل مقبلی من چه
باید می کردم ،در برابر احمد قدکچیان ،ش��اهرخ
ن��ادری ،اذرپژوه��ش چه باید می ک��ردم .حمید
قنبری هم که کارگردان «صبح جمعه با ش��ما»
ب��ود .هنرمندانی که ان موقع همه دس��ت و پا
می زدند تا صدایش��ان را از رادیو بشوند و همان
موقع بود که من و پدرم تصمیم گرفتیم باالخره
یک رادیو بخریم .پدرم هم کارگر بود و می گفت
من 300تومان بده��م و رادیو بخرم! زمانی که
ان را خریدی��م نمی دانم مث��ل اینکه در خانه ما
شادمانی ،عروس��ی و مهمانی به پا شد .داستان
شب داش��ت ،جانی دالر داشت ،مشاعره داشت،
برنامه های جمعه و ...داش��ت .این هنرمند ادامه
می دهد :اصال ادم های بزرگ و درستی در رادیو
بودند ،ادم ه��ای ماندگار ،پخته ،صداهای خوب،
گوینده هایی بزرگ ،منوچهر نوذری ،اقای منافی،
امیر فضلی ،بهزاد فراهانی ،ثریا قاس��می ،توران
مهرزاد ،شمسی فضل اللهی ،نصراهلل محتشم و ...
.یک ادم های استخوان درشت .وقتی ان صدای
پر ابهت نصراهلل محتش��م را می شنیدم به خودم
می گفتم من می خواهم بروم در مقابل این ها چه
بگوی��م .حاال این ادم ه��ا را در رادیو پیدا کنید و
به من نش��ان بدهید .معلوم نیست این ادم های
بی مزه ،که گوینده هس��تند چه کاره اند .رادیو را
گرفته اند .نه صدایی نه حرفه ای ،نه چیزی!
گله هایی که گفتنش فایده ندارد
او در بخ��ش پایانی صحبت های��ش می گوید:
می خواهم انتهای کالمم را به س��مت گله هایی
ک��ه دارم ببرم .این هنرمند ابتدا می گوید :گفتن
گله ه��ا فای��ده ندارد .بع��د از 40س��ال خدمت
صادقان��ه در رادیو و تلویزیون باید در خانه بیکار
بنشینم .من که نمی توانم بگویم اقای رییس به
من کار بده ،یکی امد و این برنامه را قطع کرد.
به س��لیقه اش نمی خورد .ول��ی بچه های ما که
این وس��ط بودند« .جمعه ایرانی» را 12سال با
مردم کار کردیم ،اقای توکل سالمتی اش را در
این راه گذاش��ت و بیمار شد .متاسفانه من حاال
کاری در رادی��و ندارم و انجا نم��ی روم .او ادامه
می ده��د :ما با هفتاد نفر در «جمعه ایرانی» کار
می کردیم .برنامه را قطع کردند .اش��کالی ندارد،
حتما خواس��تند تغییراتی اعمال کنند ولی ما که
خدمت کردیم جایمان کجاست ،یک دفعه ما بد
ش��دیم ،جز ایجاد شادی و نشاط برای مردم چه
کردیم .ما تایید شده از باال تا پایین بودیم .االن
همه هنرمندان جمعه ایرانی پخش شدند .هیچ
کدام نیس��تند .جمع ک��ردن 70نفر هنرمند کار
سختی است .اقای ضرغامی گفته بودند «جمعه
ایران��ی» قله طنز رادیو اس��ت .حاال قله طنز به
دره طنز افتاده اس��ت .این هنرمند صحبت های
پایانی خود را با خواندن این ترانه به پایان رساند:
«می گه سرم هر چی میاره ،می گم عیبی ندارد،
خدا خودش کریمه ،یه روز شادی ،یه روز غم ،یه
روز زیاده یه روز کم ،کاره اوستا کریمه»
در پروازهای ماهان واسمان
هنرمند بخوانید
سینمـــــا
4
سه شـنبه 16شهریورماه 1395سال نهم شماره 555
www.honarmandonline.ir
پیشخوانسینما
فیلم سینمایی «جزیره» ساخته احمد بوالن از مراکش در جشنواره مقاومت
فیلم سینمایی «جزیره» ساخته احمد بوالن از مراکش در بخش سینمای بین الملل جشنواره مقاومت
حضور دارد .این فیلم روایت ابراهیم ،س��رباز مراکش��ی اس��ت که به جزیره متروکه ای در س��واحل
مدیترانه ای مراکش فرستاده می شود .ماموریت وی ،کنترل قاچاق مواد مخدر و مهاجرت غیر قانونی
اس��ت ،اما درگیر بازی بزرگتری ش��ده و مورد سوء اس��تفاده مافوقانش برای اهداف شومشان قرار
می گیرد .در یکی از این روزها ،ابراهیم مردی بنام ممدو را کنار ساحل پیدا می کند .درحالیکه سعی
در نجات از ساحل صخره ای دارند ،به طور ناخواسته گرفتار یک بحران نظامی می شوند ...این فیلم
بر اساس داستان واقعی ساخته شده است .گفتنی است چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
با شعار«تجلی گفتمان فرهنگی انقالب اسالمی» به همت بنیاد فرهنگی روایت و انجمن سینمای
انقالب و دفاع مقدس از 2تا 9مهرماه سال جاری در تهران برگزار می شود.
مجید مجیدی و احمدرضا درویش داوران ایرانی بخش
سینمای بین الملل جشنواره مقاومت
مجید مجیدی و احمدرضا درویش داوران ایرانی بخش سینمای بین الملل چهاردهمین جشنواره مقاومت
شدند .با اعالم این خبر افزود :این دو سینماگر نامدار سینمای ایران در کنار سه داور خارجی فیلم های سینمایی
بخش بین الملل جشنواره را مورد داوری و ارزشیابی قرار می دهند.بر پایه این خبر؛ 14فیلم سینمایی از ایران،
سوریه ،اتریش ،بولیوی ،عراق ،لبنان ،پرو ،اندونزی و مراکش حضور دارند و فیلمسازانی چون :احمد بوالن،
اسماعیل بثبِت ،پالیتو اورتگا ماتوت ،محمد دراجی ،می المصری ،بالل خریس ،عبدالعلیم طاهر،کارلوس
بوالدو ،ابوالقاسم طالبی ،مارکو نابرنیسک ،عبدالحسن برزیده ،نجدت انزور ،محمدحسین مهدویان و باسل
الخطیب در این بخش رقابت می کنند .الزم به ذکر است ،اسامی سه داور خارجی که قرار است در کنار این
دو سینماگر ایرانی به داوری بپردازند ،متعاقبا اعالم خواهد شد.
فیلم های ایرانی بخش بین الملل جشنواره مقاومت معرفی شدند
فیلم های ایرانی راه یافته به بخش بین الملل چهاردهمین جشنواره فیلم مقاومت معرفی شدند .از میان
233اثر راه یافته به بخش مسابقه سینمای ایران 18 ،فیلم برای حضور و رقابت در بخش مسابقه
بین الملل انتخاب شدند .از میان این اثار 3 ،فیلم سینمایی 3 ،فیلم پویانمایی 6 ،فیلم کوتاه داستانی
و 6فیلم مستند می باشند .برپایه این خبر ،اسامی اثار ایرانی راه یافته به بخش بین الملل به شرح زیر
می باشد« :مزار شریف» به کارگردانی عبدالحسن برزیده و تهیه کنندگی منوچهر شاهسواری /سینمایی
| «ایستاده در غبار» به کارگردانی محمدحسین مهدویان و تهیه کنندگی حبیب اله والی نژاد /سینمایی|
«یتیم خانه ایران» به کارگردانی ابوالقاس��م طالبی و تهیه کنندگی محمدرضا تختکشیان /سینمایی|
«حامل »The Bearerبه کارگردانی امیر محمد دهستانی ،ازاده معزی و تهیه کنندگی محمد
حبیبی-انجمن تجسمی انقالب و دفاع مقدس/پویانمایی | «پسرک» به کارگردانی و تهیه کنندگی
مونا عبداله ش��اهی /پویانمایی | «تمام زمس��تانهایی که ندیده ام» ب��ه کارگردانی امید خوش نظر و
تهیه کنندگی مسعود صفوی /پویانمایی| «بولود (ابر)» به کارگردانی و تهیه کنندگی مهدی حیدری/
کوتاه داستانی| «مالقات شیشه ای» به کارگردانی یوسف حاتمی کیا و تهیه کنندگی ابراهیم حاتمی کیا/
کوتاه داستانی| «گذر» به کارگردانی و تهیه کنندگی امید شمس -سید پوریا پیشوایی /کوتاه داستانی
«خانه» به کارگردانی رضا زهتابچیان و تهیه کنندگی محمدرضا شفاه /کوتاه داستانی | «قضاوت»
به کارگردانی محمد اسفندیاری و تهیه کنندگی مهدی مطهر /کوتاه داستانی| «کِچ» به کارگردانی
مهرداد حس��نی و تهیه کنندگی انجمن س��ینمای ج��وان /کوتاه داس��تانی | «ایرانی های مرتد» به
کارگردانی حمید عبداله زاده و تهیه کنندگی عرفان طالبی /مس��تند| «پل» به کارگردانی امیرحسین
نوروزی و تهیه کنندگی مرتضی شعبانی /مستند| «مثلث مرگ» به کارگردانی و تهیه کنندگی مرتضی
شعبانی /مستند| «خاطرات نارنجی» به کارگردانی و تهیه کنندگی وحید فرجی /مستند | «فرمانده
جواد» به کارگردانی روح اهلل رفیعی و تهیه کنندگی موسس��ه فرهنگی روایت فتح /مستند | «فریاد
خاموش» به کارگردانی و تهیه کنندگی حمید عبداله زاده /مستند | گفتنی است چهاردهمین جشنواره
بین المللی فیلم مقاومت با شعار» تجلی گفتمان فرهنگی انقالب اسالمی«به همت بنیاد فرهنگی
روایت و انجمن سینمای انقالب و دفاع مقدس از 2تا 9مهرماه سال جاری در تهران برگزار می شود.
حضور 6اثر ایرانی با محوریت مستقیم انقالب اسالمی در جشنواره مقاومت
هفت فیلم در قالب اثار مستند ،سریال ،پویانمایی و فیلم های کوتاه داستانی در بخش مسابقه سینمای
ایران با محوریت انقالب اسالمی در جشنواره فیلم مقاومت نمایش داده می شود .از میان اثار راه یافته
به بخش مس��ابقه جش��نواره فیلم مقاومت 6 ،اثر به موضوع انقالب اسالمی و وقایع ان می پردازند.
عناوین این فیلم ها به این ترتیب اس��ت« :پل سیاه» به کارگردانی و تهیه کنندگی ایوب مروانی پور
مثل اتش» به کارگردانی و تهیه کنندگی زهره یزدان پناه قره تپه /
مثل مس��جد؛ اِ ،
/مس��تند«.میمِ ،
مستند« .خاطرات خانه متروک» به کارگردانی مهدی فارسی و تهیه کنندگی محسن یزدی /مستند.
«در چش��م باد» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی و تهیه کنندگی مسعود جعفری جوزانی ،اکبری
و حبیب اهلل کاسه س��از /سریال« .مرد جنگ» به کارگردانی محمد امین امامی و تهیه کنندگی خانه
طراحان انقالب اسالمی /پویانمایی «خوابی؟» به کارگردانی و تهیه کنندگی اذرخرم /کوتاه داستانی.
نمایش فیلم «تک تیرانداز امریکایی» درجشنواره بین المللی مقاومت
فیلم س��ینمایی«تک تیرانداز امریکایی» ساخته کلینت ایس��توود همزمان با چهاردهمین جشنواره
بین المللی فیلم مقاومت طی روزهای 2تا 9مهرمان در بخش اس�لام هراسی و ایران هراسی این
رویداد س��ینمایی همراه با نشست نقد و تحلیل به نمایش گذاش��ته می شود .این فیلم توسط دکتر
مجید شاه حسینی استاد دانشگاه و پژوهشگر مورد بررسی تحلیلی قرار می گیرد .فیلم «تک تیرانداز
امریکایی» اقتباسی است از کتاب اتوبیوگرافی «تک تیرانداز امریکایی» از کریس کایل یکی از تک
تیراندازه��ای یگان ویژه نیروی دریایی ایاالت متحده امریکا .بخش عمده فیلم به حضور کایل در
عراق ،هنگام اشغال نظامی عراق بوسیله امریکا (در فاصله سال های 2003تا )2009می پردازد .فیلم
به طور واضح پروپوگاندای ارتش و دولت امریکا است.
رقابت ۷اثر ایرانی در بخش مسابقه جشنواره جهانی «فیلم پارسی»
۷فیلم ایرانی در بخش مس��ابقه فیلم های بلند پنجمین جشنواره جهانی «فیلم پارسی» روی پرده
می روند ۷ .فیلم ایرانی ش��امل فیلم های سینمایی «فروش��نده» ساخته اصغر فرهادی« ،ماحی» به
کارگردانی داوود خیام« ،وارونگی» ساخته بهنام بهزادی« ،یک شهروند کامال معمولی» به کارگردانی
مجید برزگر« ،والدراما» س��اخته عباس امینی« ،ناهید» ب��ه کارگردانی ایدا پناهنده و «خانه دختر»
ساخته شهرام شاه حس��ینی امسال در بخش مسابقه فیلم های بلند جشنواره جهانی فیلم پارسی به
نمایش گذاشته می شوند .این فیلم ها در سیدنی ،ادالید ،کانبرا و ملبورن روی پرده می روند .پنجمین
ی «فیلم پارسی» به دبیری امین پلنگی از اول تا ۱۲مهرماه امسال برگزار می شود.
جشنواره جهان
سلفی «همین االن یهویی» در سینما تک
فیلم کوتاه «همین االن یهویی» به کارگردانی مشترک طوفان مهردادیان و بنفشه اعرابی در سینما
تک خانه هنرمندان ایران برای عموم اکران می شود .فیلم کوتاه «همین االن یهویی» تجربه ای است
عاشقانه با نگاهی به ادبیات و سینمای مدرن است .این فیلم با نگاهی به یکی از داستان های جی.دی
سلینجر ،یک سلفی است که بدون فیلمبردار و صدابردار با گوشی تلفن همراه فیلمبرداری شده است.
طوفان مهردادیان بازیگر ش��ناخته ش��ده سینما ،تلویزیون و تئاتر سال گذشته در دو فیلم «در مدت
معلوم» و «وارونگی» ایفای نقش کرده است .او همچنین در نمایش های متعددی همچون؛ «مرغ
دریایی»« ،عشق و عالیجناب»« ،محو»و ...بازی کرده است .بنفشه اعرابی فوق لیسانس کارگردانی
تئاتر است و نمایش های چون «پیکنولپسی»« ،بوبوک» و «گل های میخک» را به روی صحنه برده
است .او همچنین در فیلم ها و سریال های متفاوتی از جمله سریال «شاید برای شما اتفاق بیفتد» و
فیلم «اولین باران پاییزی»و ...به ایفای نقش پرداخته است .فیلم کوتاه «همین االن یهویی» ساعت
١٧روز چهارشنبه ١٧شهریورماه جاری در سینما تک خان ه هنرمندان ایران برای عموم اکران می شود.
«ربوده شده» پاییز اکران می شود
فیلم سینمایی«ربوده شده» به کارگردانی بیژن میرباقری و تهیه کنندگی جواد نوروزبیگی پس از فیلم
«من» در گروه سینمایی استقالل اکران می شود .این فیلم سال گذشته ساخته شده است و فیلمنامه
و تدوین ان را نیز کارگردان بر عهده داشته است .ربوده شده داستان زندگی زن و شوهری را روایت
می کند که در استانه ی مهاجرت از ایران درگیر مشکالتی می شوند که حوادث فیلم را رقم می زند.
نیکی کریمی ،روزبه بمانی ،سروش صحت ،پگاه خسروی ،مارال فرجاد ،حامد جوادی ،کامران ملکی،
غزاله معتمدی و ....بازیگران اصلی ربوده شده هستند.
عشق ،جنون
اسیــــد
گذر از خط قرمزهای نمایش خشونت در فیلم «النتوری»
مونا کریمی
رضا درمیشیان یکی از فیلم سازان جوان سینمای ایران است که با ساخت فیلم سینمایی«بغض» تجربه
قابل قبولی را در کارنامه اش ثبت کرد و در فیلم دومش «عصبانی نیستم» در معرض حاشیه های فراوانی
قرار گرفت و لحظه ای از تیررس نگاه ها و رسانه ها دورنماند .وی هم اینک النتوری را بر پرده سینماها دارد
که با توجه به انتخاب موضوعی ملتهب ،بازخوردهای متفاوت مردم را نیز به دنبال داش��ته اس��ت .با وجود
اگاهی از تمام حاشیه ها و این که خیلی اهل گفتگو با رسانه ها نیست ،اما چند روز پیش از اکران فیلم برای
گفت و گو درباره النتوری و بررسی کارنامه کاریش به سراغ وی رفتم .جوانی مودب ،فهیم و البته صبور
که تلفنی به صحبت هایم مبنی بر متقاعد کردن او برای گفتگوی متفاوت و البته صادقانه از باب رسانه ای
گوش داد و نتیجه این گفتگو فکر کردن به این درخواست بود .اما به فاصله چند روز بعد طی تماسی که با
هم داشتیم متوجه شدم رویکرد استراتژیک درمیشیان به طور کلی به عدم گفتگو با رسانه ها و در حد نوشتن
یادداشتی درباره فیلم و دغدغه هایش برایش اکتفا می کند .شاید ان لحظه به ان چه مدنظرم بود نرسیدم،
اما مطمئن بودم که در چنین شرایطی شاید بهترین کار ممکن را انجام داده است .به هر حال این فیلم مثل
دیگر اثارش با هجمه انتقاد و به مساوات ان محبوبیت و استقبال میان مردم که مصداقش فروش میلیاردی
شوند .پاشا دل به مریم می بندد اما مریم عاشق
پس��ر بالتکلیف با سطح فرهنگی و اجتماعی
پایی��ن تر از خ��ودش نمی ش��ود و نتیجه این
عشق یک طرفه از س��وی یک بزهکار اسید
پاشی به صورت مریم است .مقوله اسید پاشی
واقعیت تلخی اس��ت که در جامع��ه ما وجود
دارد و س��ینمای ایران با وجود تکرار پرداخت
به موض��وع خیانت ،یک ب��ار دوربینش را به
سمت این موضوع نبرد تا نگاه ها را متوجه این
واقعیت تلخ اجتماعی نماید!! اما درمیشیان این
جسارت را داش��ت .مگر ان زمان که دختران
جوان کش��ور مورد اسید پاش��ی قرار گرفتند
حس همدلی و انس��انی با ان ها وجود داشت
که فیلمس��از چش��م خود را به روی ان ببندد
تا مبادا به بی عاطفگی متهم ش��ود!؟ چرا باید
از کن��ار موضوعی به راحتی عبور کنیم که در
واقعیت بسیاری را قربانی خود کرده و حال که
به تصویر کشیده شده حتی طاقت دیدن یک
لحظه از ان صحنه ه��ای دلخراش را در خود
نمی بینیم! پس تکلیف دخترانی که با صورت
سوخته مجبور به ادامه زندگی هستند و قربانی
این جنایت وحش��تناک که چه بسا بدتر
از قتل است شدند چیست؟! داستان
فیل��م در ی��ک س��وم پایانی
احساس��ات مخاط��ب را
نش��انی می گیرد و با
دخت��ر س��وخته ای
طرف هستیم که
فیلم در قبال تحریم حوزه هنری اس��ت رو به رو ش��ده و بی شک حرف اندر باب احواالت این فیلم بسیار
است که شاید باید فعال ناگفته بماند و در حد توضیح فیلمساز به یادداشتی برای عالقه مندان به سینمای وی
کفایت کند .بنابراین به احترام وی که زمانی در مسیر ژورنالیستی گام برداشته گفت وگو با وی را به فرصتی
بهتر موکول می کنم و قلمم را این بار به نوشتن یادداشت فیلم محدود می کنم .گاهی دوست داشتن هر ان
چه انسان در مسیر طبیعی اش خواستار وقوع ان است به دلیل شرایطی اتفاق نمی افتد و باید به شکل موقت
از کنارش رد شد .مثل دوست داشتن هایی که برای درمیشیان درباره توقیف عصبانی نیستم رخ داد و فعال
مجبور است از کنارش رد شود و به مسیر فیلمسازی خود ادامه دهد! و اما النتوری!!
«النتوری» س��ومین فیلم رضا درمیشیان پس از «بغض» و «عصبانی نیستم» است که سناریوی حاشیه
سازی و هیاهو برای این فیلم نیز تکرار شد .شاید ظلم درحق درمیشیان در توقیف فیلم «عصبانی نیستم»
و تحریم حوزه هنری در اکران «النتوری» بستری را فراهم کرد تا تاثیر استقبال از این فیلم بسیار بیشتر از
ان چه تصور می کردیم باشد تا عده ای یادشان بماند که همیشه محدود و تحریم کردن فیلم ها در سینمای
ایران نتیجه معکوس داشته و این با فروش میلیاردی فیلم ها کامال مشهود است .برخالف نظر عده ای از
منتقدان به نظرم درمیشیان در النتوری به یک نوع کمال و پختگی به نسبت اثار پیشین خود دست یافته
و توانسته با توجه به انتخاب موضوعی ملتهب از ساختارهای تکراری فیلم های مرسوم این چنینی و خط
قرمزها پا رافراتر بگذارد و مخاطب را با فرم بصری جدیدی مواجه کند .در پیرنگ هر سه کار بغض ،عصبانی
نیستم و النتوری عشق مازوخیستی و گرفتار شدن در شرایط حاد اجتماعی وجود دارد ،در بغض عشق ژاله
و حامد و بحث مهاجرت ،در عصبانی نیستم عشق نوید و ستاره و شرایط ملتهب سیاسی ،و در النتوری
عش��ق پاشا به مریم و اس��ید پاشی و قصاص .فیلم به سبک مستندهای گزارشی و سکانس های
کوتاه و متقاطع ازگفت و گو با نماینده گروه های مختلف جامعه اعم از مددکار ،نویسنده ،شاعر،
وکیل درباره سابقه اعضای گروه خالفکار به نام النتوری و ناهنجاری های اجتماعی پرده
بر می دارد .اغاز فیلم با فالش بک ،تصاویر کات شده مستندگونه و صدای شات دوربین
عکاسی به ایجاد ریتم تند در فیلم کمک کرده است که به کار گیری این نوع تکنیک و
فرم با نگاه متفاوت به سوژه ژورنالیستی بر قامت این داستان به خوبی نشست .اما نکته
اینجاست شنیدن قصه و تحلیل بزهکاری از زبان نمایندگان جامعه در فیلم به معنای
بی طرفی کارگردان نمی تواند باشد ،بلکه او نگاه ها را متوجه واقعیت جامعه با ارائه
نظر های متفاوت می کند تا مخاطب خود به قضاوت بنشیند.
پاش��ا رئیس گروه بزهکاری ،بزرگ ش��ده کانون اصالح و تربیت است و اینک
برای فراهم کردن خواسته های کودکان پرورشگاهی دست به هر نوع خالفی می زند
و ای��ن گروه به نوع��ی در صدد احقاق خود از جامعه هس��تند .درمقابل مریم دختری
مستقل ،فعال ،روشنفکر که به دنبال رضایت گرفتن بزهکارانی است که باید قصاص
برس رو راهی بخش��ش و قصاص پاش��ا قرار
دارد ،اما بخش��ش به چه قیمت��ی؟!! اصوال تا
چه حد مجاز به بخش��یدن و بخش��یده شدن
هستیم؟ هرچند پایان فیلم که بخشش یکباره
مری��م در لحظه اخر اس��ت ،التیام��ی بر روند
قصه می تواند باشد و یاداور این نکته باشد که
امروز مریم خود در جایگاه کس��انی که طلب
بخش��ش از ان ها می کرد ق��رار گرفت که در
نهایت خودش نیز این مس��یر را انتخاب نمود
و به مراتب تاثیرگذاری بیشتری بر تماشاچی
خواهد داش��ت .اما صحنه ه��ای اجرای حکم
قصاص با ریختن اس��ید بر چشم ،گوش پاشا
لحظات ملتهبی را برای تماشاگر ایجاد می کند
که کاش به شکل دیگری بیان می شد .سکانس
پایانی فیلم که مریم هم چنان می خواهد دوباره
بلند شود و کارش را ادامه دهد ،دال بر ادامه حیات
اس��ت هر چند که نمی توان لحظه ای سرکوبی
احساس��ات و ارمان های دختران قربانی را درک
کرد ،اما مریم که خود در جایگاه زخم خورده قرار
دارد وقت��ی می گوید خدایی که قصاص را معین
کرده بخشش هم قرار داده ،حس خاص و منقلب
کننده ای را در مخاطب بر می انگیزد و نش��ان
می دهد که بی شک تصمیم گیری در این لحظه
دش��وار برای یک قربانی همیشه سخت است و
امروز باید حال قربانیان را قضاوت کرد .اما دلیلی بر
ان نیست که چشم بر روی این معضل اجتماعی
ببندیم و همیشه بخش��ش را بتوان نقطه پایان
این قبیل جرم ها دانس��ت .النتوری از ان دست
فیلم هایی است که مخاطب زمان بیرون امدن از
س��الن لحظه ای از فکر به ان بیرون نمی اید که
می تواند نوید این باشد که رسالت فیلمساز به
وقوعپیوستهاست.
تجسمی
سه شـنبه 16شهریورماه 1395سال نهم شماره 555
www.honarmandonline.ir
5
به بهانه نمایشگاه تصویرگری «نورالدین زرین کلک»
انسیه عزیزپور
نمایش��گاهی از تصویرس��ازی های نورالدین
زرین کلک به همراه نمایش چند انیمیش��ن از
او در گالری شیرین برپا شده است .زرین کلک
مش��هور به پدر انیمیشن ایران و رییس اسیفا
(انجمن بین المللی فیلم های انیمیش��ن) است.
اما خ��ودش قبول ن��دارد که جزو نس��ل اول
انیماتورهاى ایرانى اس��ت و معتقد اس��ت که
نخس��تین قدم ها را براى انیمیش��ن در ایران
کسانى چون «نصرت اهلل کریمى»« ،اسفندیار
احمدیه» و «جعفر تجارت چى» برداش��ته اند.
با همه این ها انیمیش��ن و تصویرسازی ایران
مدی��ون زری��ن کلک ها اس��ت .کس��انى که
بادس��ت خال��ى و صرف ًا براى عش��ق وعالقه
خود بدون هیچ ادعایى زحمت کش��یدند و به
پاى بالندگی اش مو س��فیدکردند و خون جگر
خوردند .در این میان انچه نباید فراموش شود
ای��ن نکته اس��ت که در تاریخ ن��گارى هنرى
این مرز و ب��وم اتفاقاتى همچون «راه اندازى
دوربین ه��ای ت��ک فریم تصویرگ��رى کتاب
ک��ودک در کانون پرورش فک��رى کودکان و
نوجوانان ،تاس��یس اس��یفاى ایران و طراحى
دانش��کده های انیمیشن با نام زرین کلک گره
خورده اند .اسیفاى بین المللى ،بیشتر به سبب
وابستگى به زرین کلک به انیمیشن ارت به او
اعتماد کرده و تا انجا ترغیب شده که کسوت
«پرزیدنتى» را به او اعطاکند .خود زرین کلک
درباره هنر انیمیش��ن در ای��ران می گوید« :در
ای��ران ،انیمیش��ن داراى مش��کالت مزمن و
حادى است .یک سلس��له دالیل پشت قضیه
اس��ت که براى طرح ان ها باید س��مینارهایى
برگزار ش��ود و ساعت ها به ان پرداخت .اما در
کل ،نخستین مش��کل این است که انیمیشن
به سبب ظرفیت های خاص خودش ،زیرسایه
سنگین سینماى اکران (فیلم سینمایى) تقریب ًا
محو ش��ده و جایى براى نفس کش��یدن پیدا
نمی کند .مش��کل دوم این است که فیلم های
انیمیشن براى خرید مشترى ندارد و برخالف
فیلم های س��یـــــنمایى که
ضابطه مندى مش��خص ،سانس
بن��دى و س��الن س��ینما دارن��د و
هم��ه چیزش��ان قطعی��ت پی��دا
ک��رده ،بالتکلیف ان��د و ب��ه جز
مواردى خاص چون جش��نواره ها،
کتابخانه ه��ا ،مجامع فرهنگى خ��اص ،جایى
براى عرضه ندارند .بنابراین در مس��ائل تولید
هم ،کس��ى به س��رمایه گ��ذارى در این نوع
سینما تش��ویق نمی شود ».او معتقد است تنها
مفر عالقه مندان براى ارائه و عرضه اثارشان
تلویزیون و صدا و سیماس��ت که ان هم یک
سیستم دولتى اس��ت و انجا هم با
ن��گاه و ذائق��ه خاص��ى به پخش
اینگون��ه اثار هن��رى می پردازد و
این تنها مشترى هم مشترى بى
قید و شرطى نیست و به عبارتى
مش��ترى بدون رقیب اس��ت و
علل رک��ود تولید انیمیش��ن به
این ترتیب در یک نگاه کلى این
گونه قابل تبیین است.
زرین کلک درباره س��طح معیار
تولید انیمیش��ن در ای��ران از نظر
کیف��ى می گوید« :اگر بخواهیم در این باره به
بررسى کیفى بپردازیم و پتانسیل انیمیشن در
ای��ران را مورد کنکاش قرار بدهیم باید بگویم
انیمیشن رقابتی نباشد ،رشد نخواهد کرد
که بنده وضعیت انیمیش��ن را در چند کش��ور
اروپای��ى و امریکای��ى دی��ده ام و از نزدیک با
ان ها اش��نا هس��تم ،در ای��ن ب��اره می توانم
بگویم که ما از پتانسیل خوبى براى انیمیشن
برخورداری��م و اس��تعدادهاى الزم ی��ا حداقل
اس��تعدادهاى قابل پرورش در ایران براى این
کار وجود دارد ،حتى از برخى از کشورها هم از
بابت اموزش این رشته اماده تریم .قطع نظر از
اینکه دانشکده های ما کیفیت اموزشی شان در
چه سطحى است ،حداقل می توان گفت که ما
رس��م ًا داراى دو دانشکده در سطح کارشناسى
ارش��د ،یک دانش��کده در س��طح کارشناسى
هس��تیم و از قرارى که من ش��نیده ام تعدادى
هم با بورس��یه ب��راى دریافت دکت��را به اروپا
اعزام شده و می شوند و حتى در خود ایران هم
زمزمه کالس های دکترا براى انیمیشن شنیده
می ش��ود و این خبرها خبر بسیار خوبیست».
زرین کلک معتقد درباره طراحی در انیمیش��ن
می گوی��د« :م��ا در دنیایی در ح��ال فعالیت و
کار هس��تیم که در ان اس��تودیو های بس��یار
پیش��رفته ای با هم رقابت دارند ،استودیوهایی
مانند والت دیزنی ،پیکس��ار ،دریم ورکز و…
حتی فیلم های بلند سینمایی ژاپنی هم رقبای
سرس��ختی هس��تند .بنابراین ما در شرایطی
می توانیم موفق شویم
که ب��ا زب��ان و نگاه
خ��اص س��ینمای
ای��ران اثارم��ان را
بس��ازیم ک��ه ای��ن
موضوع در دو بخش
میسر اس��ت .بخش
اول ان داس��تان
اس��ت؛ برای انتخاب
داس��تان ،م��ا منابع
متع��دد و فراوان��ی از
گذشته داریم بنابراین
اص ً
ال نی��از نداریم تا
مانن��د نویس��ندگان
امریکای��ی و اروپایی
برای یافتن داس��تانی
مناسب س��ال ها وقت
بگذاری��م ،فق��ط کافی
اس��ت کمی درباره متون ادبی مان
اطالعات داش��ته باش��یم؛ درباره
ادبیات عامیانه یا ادبیات کالسیک.
و حت��ی اگر نخواهیم همه ان را به تصویر
بکشیم تنها کافی است بخشی از داستان
امیرارس�لان نام��دار را انتخاب کنی��م یا مث ً
ال
عجایب المخلوقات تا چش��م انداز ویژه ای برای
اثرم��ان پی��دا کنی��م و انیمیش��ن های جذابی
بس��ازیم .با هر کدام از این داستان ها می شود
ده ها فیلم تولید کرد که شباهتی هم به یکدیگر
نداشته باشند .اما در مورد استایل فیلم(قسمت
دی��داری یا گرافیکی) بازهم ما به اندازه کافی
س��رمایه داریم؛ از مینیاتور تا کتاب های چاپ
س��نگی ،گرافیک های متعددی ک��ه از دوران
قاجار ،زندیه ،صفویه و دوران باستانی برایمان
باقی مانده است تا سنگ تراشه ها و کتیبه ها،
همگی می توانند مبنای تصویری اثار ما قرار
بگیرند .ف��رض کنید کتیبه طاق بس��تان در
کرمانش��اه که شکارگاه پادشاه ساسانی را به
تصویر کشیده اس��ت ،استوری بوردی است
که اگ��ر با دقت به ان ن��گاه کنید می توانید
س��یر یک داس��تاانی را در ط��ول ان ببینید.
فیلم های انیمیش��نی که بدین شیوه ساخته
شده اند به خاطر زبان ایرانی ،گرافیک ایرانی
و به این شیوه به دلیل هویت خاص کشوری
که تازه ب��ه بازار امده و فیل��م ارائه می کند
می تواند جذاب باشد».
این تصویرگر باسابقه در خصوص ویژگی های
تصویرس��ازی و انیمیشن های ایرانی می گوید:
«تنه��ا چند کش��ور در دنیا هس��تند که منابع
قدیمی ،کالس��یک و ماقبل کالس��یک دارند؛
یکی از ان کشورها ایران است که دارای منابع
عظیم ادبی است که به راحتی نمی شود ان را
با دیگر کشورها مقایس��ه کرد .ما بزرگ ترین
منب��ع ادبی دنی��ا را داریم ،کافی اس��ت به ان
توجه کنیم ،ان ها را بخوانیم و از ان ها داستان
دربیاوریم .به عالوه ان در س��طح کشور افراد
بس��یار باذوقی داریم .ان ها فق��ط باید دلگرم
باشند و از ان ها خواست که وارد عرصه تولید
شوند .واقع ًا منابع ادبی-تاریخی
ما کم نیس��ت ،ای��ن منابع پویا،
زن��ده و در اختیارمان هس��تند
اما باید زندگ��ی افرادی
که قراراست از ان ها اثر
هنری خلق کنند تامین
ش��ود تا بتوانند به استودیوها بیایند و انیمیشن
بس��ازند ».حرف هاى زرین کلک درباره دوران
تاریخى انیمیش��ن و ارتب��اط ان با دولت هم
ش��نیدنی است .او معتقد اس��ت هنر و صنعت
انیمیشن در ایران از ابتدا دچار کم خونى بوده
اس��ت .او می گوی��د« :حت��ى در دوران قبل از
انق�لاب در ای��ن بخش و تعام��ل ان با دولت
و حکومت مس��اله داش��تیم .هر چن��د در ابتدا
کسانى در این وزارتخانه (فرهنگ و هنر) مثل
اس��فندیار احمدیه ،جعفر تجارت چى ،نصرت
کریم��ى ،نفیس��ه ریاحى و ...در واقع س��نگ
بناى انیمیشن را گذاشتند ،اما در ادامه از وجود
این افراد اس��تفاده الزم و کافى ش��د .بطورى
ک��ه اقاى نصرت کریمى که درس انیمیش��ن
را در چک اس��لواکى خوانده بود ،بعدها به
طرف س��ینماى زنده تمایل پیدا کرد و
در کارگردانى و بازیگرى فعالیت کرد
و در ان توفیقات بیشترى هم کسب
کرد ».او معتقد اس��ت در دوران
پیش از انقالب انیمیش��ن ایران
بیمار بود و تش��کیالت ان براى
ایجاد ش��غلى براى اق��اى پهلبد
ساخته ش��ده بود و چندان به این
حرفه توجهى نمی ش��د و انیمیشن
اگ��ر چه در وزارت فرهنگ و هنر زاده
شده اما ناقص الخلقه ماند و دوران رشد
خ��ود را طى نکرد« .بعده��ا کانون پرورش
فکرى ک��ودکان و نوجوانان وظیفه حضانت
از ای��ن نوزاد را برعه��ده گرفت و به دلیل
جوان و تازه نفس بودن و داشتن مغزهای
س��ازمان ده و رش��د یافته اش توانست به
س��رعت کمبودهاى وزارت فرهنگ و هنر ان
موق��ع را جبران کن��د ».و باالخره زرین کلک
در مورد موقعیت انیمیش��ن در ایران می گوید:
«باید بگویم ک��ه این راه که می رویم به جایی
نمی رس��د ب��رای این که از ج��اده اصلی بیرون
اس��ت .در خاکی حرکت می کن��د .بایددر جاده
حرکت کرد ،ماشینی که سوارش می شوید باید
سالم باشد و جاده نباید دست انداز یا چاله داشته
باش��د .در ح��ال حاضر چنین ش��رایطی فراهم
نیست .سال هاست که تربیت سینمایی ما از بین
رفته و س��لیقه مردم ایران س��قوط کرده است.
چون رقابتی در سیس��تم وجود ندارد .وقتی که
تلویزیون ،کانون ،بنیاد سینمایی فارابی یا حوزه
هن��ری در تولید اثار با یکدیگر رقابت ندارند و
در یک مسیر هستند نباید انتظار داشته باشیم
که تولیداتشان تغییر کند».
موسیقی
6
گزارش «هنرمند» از هفتمین روز جشنوار ه ملی موسیقی جوان
از ضعف تنبک نوازی
تا نوای موسیقی نواحی
هفتمین روز از جشنواره با حضور نوازندگان محلی
مازندران و تنبک نوازان جوان برگزار شد .در بخش
تنبککهباداوریکامبیزگنجه ای،نویدافقه،پژمان
حدادی ،سیامک بنایی ،و مهدی خاکساران همراه
بود نوازندگان جوان عالوه بر تکنوازی قطعاتشان،
در همنوازی با موس��یقی ای که از سوی داوران در
سالنپخشمی شد،بهاجراپرداختندکهمتاسفانهدر
این بخش نتوانستند نظر هیات داوران را جلب کنند
به طوری که پژمان حدادی درحاشیه اجراهای ساز
تنبک گفت :همنوازی ،فلسفه ای در پشت خود دارد
که باید از طریق استاد به شاگرد منتقل شود .امروزه
ذهنبیشترنوازنده هامعطوفبهتکنیک هایبسیار
پیچیده ای است که شاید در تکنوازی تاثیری داشته
باشد اما در محتوا ندارد.
وی ادام��ه داد :متاس��فانه در م��ورد تنبک بخش
همنوازی اصال در نظر گرفته نمی شود ،در حالی که
یکی از مباحث مهم برای یک نوازند ه تنبک همین
مسئل ههمنوازیاست.
ای��ن نوازنده ی تنب��ک با بیان اینک��ه می توان از
شرکت کنندگان ساز تنبک جشنواره در گروه های
موس��یقی بهره برد ،اظهار داشت :با به کار گیری
این نوازندگان در گروه های موسیقی می توان از انها
پشتیبانی و حمایت کرد ،همچنین داوران می توانند
به صورت رایگان به انها درس بدهند تا با شیوه ی
اساتید و مکتب های دیگر هم اشنا شوند.
حدادی با اش��اره به تفاوت اجراهای تنبک نوازان
امسال با سال گذشته گفت :اجراها نسبت به پارسال
به خصوص گروه «الف و ب» بهتر بود ،یعنی نگاه
بچه ها به ریتم و توانایی شان در اجرا از سطح کیفی
بهتری برخوردار بود .من معتقدم هرچه سن باالتر
می رود بچه ها انگیزه شان برای تمرین و پیشرفت
کمتر می ش��ود که البته بخشی از این موضوع به
مشکالتاقتصادیواجتماعینیزبرمی گردد.
کامبیز گنجه ای دیگر داور س��از تنبک نیز با بیان
اینکه نوازندگان شرکت کننده درک شان از موسیقی
فقیر اس��ت ،بیان داشت :بچه ها به لحاظ تکنیک
نوازندگی و درک ریتم بسیار خوب اند اما درک شان
از موس��یقی فقیر است .متاسفانه انها خیلی غرق
تکنیک هستند ،اما باید از این تکنیک در همراهی با
موسیقیبهرهببرند.
ویادامهداد:برخیازشرکت کننده هاتکنیکخوبی
داشتند ،اما از این تکنیک در همراهی موسیقی عاجز
بودن��د ،یعنی یک بعدی ش��ده اند .یک بخش کار
تکنوازی است و بخش دیگر همنوازی با ساز و گروه
است .اگر این دو مورد حل شود به جرات می توان
گفت به نوازنده های درجه یک تبدیل می شوند.
این نوازنده تنبک افزود :نوازندگان جوانی که در این
جشنواره حضور داشتند از موسیقی و الفبای قدیم
دور شده اند و هنگامی به مشکل برمی خوردند که
بخواهند در یک گروه اجرا کنند.
سیامک بنایی نوازنده و عضو هیئت داوران بخش
تنبک نیز در خصوص مشکالت نوازندگان این ساز
گفت :مشکل من با جوانان این است که یک مقدار
از موس��یقی ایرانی دور شده اند .اکثر جوان ها قوی
هستند ،با انگشتان شان کارهای حیرت انگیز انجام
می دهند و ذهن و دست را کامال به کار کشیده اند
منتها با موسیقی خودمان خوب ارتباط نمی گیرند.
البته این اتفاق تقصیر خود جوانان نیس��ت چون
ان ها از چیزی به نام رادیو محروم ش��ده اند که به
نس��ل ما به زور داده شده بود .این دیگر وظیفه ی
پدر و معلم نیست و مشکل مدیریتی است .من در
ی در انشاءهایم از اشعار زیادی استفاده
15،14سالگ
می کردم چرا که منبع اشعارم برنامه ی گل ها بود.
وی اف��زود :من معتق��دم اگر جوان��ان امروز در
عرصه ی موسیقی سنتی اطالعات کمتری دارند،
خودشان مقصر نیستند زیرا به ان ها خوراک الزم
داده نشده است.
بخش دوم اجراهای این روز جش��نوار ه موسیقی
جوان ،به موس��یقی مازندران اختصاص داشت به
طوری که نوازندگان محلی در حضور هیات داوران
این بخش متشکل از حمیدرضا اردالن ،ابوالحسن
خوشرو و ارسالن طیبی به اجرا پرداختند.
حمیدرضا اردالن ،پژوهش��گر موس��یقی اقوام
و داور بخش موس��یقی نواحی جش��نوار ه ملی
موس��یقی جوان در حاش��یه این اجراها در مورد
کیفیت اجراهای جش��نواره گفت :اجراها خوب
بود و بچه ها تبحر در نواختن مقام داشتند البته
اش��کاالتی در نوازندگ��ی داش��تند که من فکر
می کنم شرکت در چنین فستیوال هایی می تواند
هم به خودشان و هم معلمانشان ایده های جدید
ب��رای توجه به چگونگی بروز این موس��یقی بر
تعین ان به عنوان موس��یقی
صحنه و اساس��ا ّ
نواحی ایران و امروز مازنداران ثمربخش باشد.
وی در مورد کیفیت و نکات فنی اجراها تصریح کرد:
اشکاالتی در دینامیک اجرا داشتند ،که به ممارست
بیشتری نیاز دارند .دلیل این امر این است که گوش
این بچه ها با رایو و انواع صداهای دیگر اغش��ته
می شود و برخی از حساسیت ها را از دست می دهد.
استادها علی رغم ان که دارای سبک و سیاق اند اما
میزان تمرین با استادها هفته ای یکبار است و این
هفته ای یکبار کافی نیست تا منش نوازندگی همراه
با تکنیک ها در روح شان سریان پیدا کند.
اردالن در خص��وص اهمی��ت برگ��زاری ای��ن
جش��نواره گفت :این جشنواره مهم ترین کارش
نشان دادن اشکال هاست و در این بخش نقش
بسیار مهمی دارد.
ابوالحسنخوشرو،خوانند هموسیقیمقامیمازندران
ی للوا نیز اظهار داش��ت :برگزاری چنین
و نوازنده هَ
جشنواره ای به بچه ها دلیل و انگیزه ای برای تمرین
و پیشرفت می دهد ،چرا که اینجا محلی است برای
نش��ا ندادن انچه در طول س��ال برای ان زحمت
کش��یده اند .البته من معتقدم که بچه ها حتما باید
تئوری و شناخت خود را نسبت به موسیقی افزایش
دهند در غیر این صورت عقب می مانند از کسانی
که اکادمیک این راه را ادامه می دهند.
ی للوا و اس��تاد موسیقی
ارس�لان طیبی ،نوازنده هَ
مازندران��ی ،نی��ز در ادامه اظهار داش��ت :برگزاری
چنین جشنواره ای باعث تشویق هنرجوها می شود
ت��ا جدی تر این راه را ادامه دهند .همین طور باعث
می شودبیشترازپیشبهسازهاینواحیتوجهکنند.
وی در مورد اهمیت برگزاری این جشنواره تصریح
کرد :در این جشنواره بچه ها با اجرای درست مقام ها
وتکنیک هابیشتراشنامی شوندواینجامحلیبرای
پیداکردناشکاالتشرکت کنندگاناستتارقابت،
در واق��ع ما برای حفظ و احیای موس��یقی مقامی
مازندرانیاینجاهستیم.
سه شـنبه 16شهریورماه 1395سال نهم شماره 555
www.honarmandonline.ir
هنرمند :دویست وپنجاه وهشتمین شب از مجموعه
ش��ب های بخارا ،با همراهی بنیاد موقوفات دکتر
محمود افشار با حضور اساتید و هنرمندانی مانند
محمد س��ریر ،داریوش طالیی ،کیوان س��اکت،
اس��ماعیل واثقی ،فریدون ش��هبازیان ،اسماعیل
تهرانی ،فاضل جمش��یدی ،بی��ژن بیژنی ،کارن
همایونف��ر ،وحید تاج و کوروش بزرگ پور میزبان
کامبیز روش��ن روان بود .نخستین سخنران این
شب ،فریدون شهبازیان اهنگساز بود که گفت:
در این که او معلم موس��یقی برتر جامعه اس��ت،
حرفی نیست ،در این که اهنگساز مطرح سرزمین
ماست و یکی از اس��اتید گرانقدر دانشگاه بوده و
س��ال ها در این مکان زحمت کش��یده و اثارش
زبان زد همه اس��ت و همگان می ش��نوند و لذت
می برند ،حرفی نیست.
محمد س��ریر موسیقیدان نیز در این مراسم بیان
کرد :حوزه موس��یقی در جامعه ایران از س��ده های
گذش��ته ،ش��اهد حضور هنرمندانی بوده است که
عموم��ا در فعالیت ه��ای خود با ف��راز و فرودهایی
مواجه بوده اند و امروز هم که حضور موس��یقی در
زندگی نسل های مختلف پررنگ تر شده ،همچنان
یک عالمت س��وال درباره بعضی از انواع موسیقی
وج��ود دارد و فعالیت حرفه ای در این حوزه را با اما
و اگرهای��ی مواجه کرده که در بس��یاری از موارد،
پاس��خ روشنی هم برای ان وجود ندارد .وی افزود:
دانش��گاه تهران اقدام به تاس��یس رشته موسیقی
کرد که در ابتدا ورود فقط ش��امل فارغ التحصیالن
دبیرس��تان و رشته های علمی بود و بعد از دو سال
که تع��داد داوطلبان دارای ش��رایط به حد نصاب
رس��ید ،ب��ا اصالحی��ه ای ،ورود فارغ التحصی�لان
هنرستانی پذیرفته شد و تعدادی از فارغ التحصیالن
هنرستان از جمله اقای روشن روان هم به دانشگاه
تهران وارد شدند .در این مقطع ،برنامه دانشگاه با
تکیه بر شناخت موسیقی جهانی ،جهانی گسترده تر
را در مقابل دانش��جویان قرار داد و در واقع موجب
ش��د تا اندیشه و تکنیک چند صد ساله از موسیقی
علمی در معرفی و درخشندگی جانمایه های کهن
موسیقی ملی ایران به کار گرفته شود .برای کامبیز
روش��ن روان و برخی از هنرجویان این ورود ،اغاز
فعالیت های خستگی ناپذیر بود .کار با اساتیدی که
ضمن اعتقاد به موسیقی ملی ایران ،دانش و بینش
جهانی خ��ود را در اختی��ار هنرجویان عالقه مند و
شیفته می گذاشتند .اتمام این دوره در شرایطی بود
که جامعه ،مشتاق نگاه های تازه و بالغانه در دریافت
هنر از جامعه موس��یقی بود .روشن روان بعد از یک
دوره خدمت نظام با دریافت بورس دانش��گاهی با
تکمیل هیئت علمی دانشگاه فارابی به امریکا اعزام
شد و فوق لیسانس خود را در اهنگسازی دریافت
کرد که مراجعت او هم زمان با تحوالت سیاس��ی
در ای��ران بود .من اطالع دارم ک��ه در دهه ۶۰او
با چه عالقه ای به فعالیت ه��ای هنری خود ادامه
داد .قطعات بسیاری برای انتشار در نوار و موسیقی
برای فیلم تصنیف کرد .اگرچه این کار اساسا فقط
با عشق انجام می شد و چشم داشتی نداشت.
س��ریر با تاکید بر این که اثار روش��ن روان ،پیوند
ارگانیکی با موس��یقی ملی دارد و جان مایه ان از
موسیقی ملی گرفته شده و به همین جهت هویت
ایرانی اش ،پرچم کارهایش هست ،اضافه کرد :در
موسیقی کالمی ،انتخاب شایسته ای از کالم دارد.
او اهنگ کالم را می شناسد .در تصنیف موسیقی
چند صدایی ش��ان و منزلت نغمه را فدا نمی کند.
می گ��ذارد تا نغم��ه ای که متولد ش��ده و حاصل
سال ها فعالیت و مطالعه او از موسیقی ملی است،
خودش را معرفی و دلبرانه در میان ارکستر گردش
و طنازی کند و بار معنایی کالم را سرخوش��انه به
دوش بگیرد .کامبیز روش��ن روان اکن��ون در قله
تجربه و بلوغ خالقیت می تواند فصل های تازه ای
را به کتاب هنر زندگی اش اضافه کند ،اگرچه همین
به زودی به ضبط برسیم .اقای روشن روان در تمام
این سال ها خستگی ناپذیر کار کرد .شاهد این بودم
که به موسیقی دان ها و همکاران با چه سعه صدری
نگاه می کند .هرگز به هی چ کسی حسادتی نداشت
و با احترام از باقی همکاران یاد می کرد.
در این بخش از برنامه شب های بخارا ،پنج قطعه
از اثار کامبیز روشن روان با تنظیم رضا مرتضوی،
از اهنگ متن س��ریال امیرکبیر تا دلدار من ،اجرا
ش��د .در گروه اجراکننده این قطع��ات ،همایون
رحیمیان ،علی جعفری پویان ،دانیال توتونچیان،
کری��م قربان��ی ،ن��گار خارک��ن ،ازاده امیری به
نوازندگی پرداختند و بخش خوانش اواز را وحید
تاج برعهده داشت.
در ادام��ه ،کارن همایونفر اهنگس��از نیز به تاثیر
اثار کامبیز روش��ن روان بر تفکرات هم نسالنش و
اهمیت موسیقی فیلم اشاره و اظهار کرد :بعضی ها
در شب کامبیز روشن روان مطرح شد
ب��دون این که بخواهند و تالش��ی بکنند افس��انه
می ش��وند .با برخی ،چای می نوش��ید و می خندید
و گفتگ��و می کنید و از موس��یقی حرف می زنید و
فرام��وش می کنید ان ش��خصی که مقابل ش��ما
نشسته است یک اس��طوره است! به واسطه کارم
اس��طوره های بس��یار بزرگی را در طول زندگی ام
دیده ام ،یک��ی از ان معدود اس��طوره های من که
هرقدر اشنایی و نزدیکی ما ،بیشتر ادامه پیدا کرد،
احترم ش��ان بیشتر ش��د ،اقای کامبیز روشن روان
بودند .بعد از س��ه تار نوازی کیوان س��اکت سپس
علی دهباش��ی مدیرمسوول و سردبیر مجله بخارا
گفت :امشب ،شب عجیبی است و این لطف معجزه
موسیقی است .سرزمینی که اولین شناسه ان شعر
و موس��یقی است و طبیعی است که هرجا صحبت
از موسیقی و شعر فارس��ی هست ،این جوشش و
همبستگی در قلب ها به وجود می اید.
در پایان این مراسم ،کامبیز روشن روان با تشکر از
علی دهباشی و برگزارکنندگان این شب و حضور
اس��اتید و هنرمندان ،اظهار کرد :موس��یقیدان ها
ان رش��ته اتصال از عالم باال به زمین هس��تند و
انچه را که در عالم باال می ش��نوند ،از زبان ساز و
کالم شان به زمینیان منتقل می کنند و این همان
صدای سخن عش��ق است .این هنر واال در واقع
اندازه هم معادل زندگی چندین هنرمند برجس��ته اولین بنیاد یک جامعه ،هشتم به مهمان دوستی و یک هنر درونی انس��انی و هنری فطری اس��ت.
است .در بخشی از این شب ،کوروش بزرگ پور به نهم به مفید بودن در جامعه ارتباط دارد .بُعد دیگر ،بچه از لحظ��ه ای که به دنیا می اید با موس��یقی
نواختن تنبک پرداخت و در ادامه ،اسماعیل تهرانی ویژگی روش��نفکر بودن ایشان است؛ روشنفکر در متولد می شود ،زیرا زمانی که در رحم مادر است،
با یادی از خاطرات دوران تحصیل در کنار کامبیز یک جامعه چند ویژگی دارد ،اول این که بی تعصب اولین حس��ی که در او ش��کل می گیرد ،گوش او
روشن روان در هنرستان عالی موسیقی ،درباره دو است و عادل و اگاه به مسائل جامعه و انتقادپذیر و است و مادرها انچه را زمزمه می کنند و می شنوند
ویژگ��ی از اخالق و خصوصی��ات او گفت :کامبیز دوم شجاع است ،روشنفکر همیشه باید پیش قدم در روح و ج��ان جنین ،اثر می گ��ذارد و ان نوزاد
روش��ن روان ،ش��خصی خالق و اهل قلم اس��ت .باشد .در بخش��ی دیگر از این برنامه ،بیژن بیژنی با ان موس��یقی ،متولد می ش��ود .به همین دلیل
کس��ی که اهل قلم اس��ت باید به قول معروف از خواننده از دوران اشنایی و همکاری اش در بخش بس��یاری از بزرگان معتقدند که موس��یقی را باید
۹ماه قبل از تولد اموخت.
خودگذش��تگی بسیار داشته باشد و حتی ترک سر خوانندگی روی اثار این اهنگساز سخن گفت.
و جان کند .ای��ن را گفتم که خصوصیات او را به او توضی��ح داد :اش��نایی با جناب روش��ن روان ،اهنگس��از موس��یقی س��ریال امیرکبیر در پایان
تصویر بکشم .در این س��ال ها هیچ گاه ندیدم که موس��یقیدان و اس��تاد دانش��گاه ،پژوهش��گر و س��خنانش ،بخش��ی کوتاه از خاطرات موسیقی و
کامبیز روشن روان از چیزی اشفته حال شود و به اهنگس��از برجس��ته کش��ورم به ۳۰سال پیش ،جوانی اش را یاداوری کرد و گفت :ما در هنرستان
کس��ی ایراد بگیرد و فریادی بر سر شخصی بزند .بازم��ی گ��ردد .در ان ای��ام ،او الب��وم «ی��ادگار موس��یقی ،از صبح تا شب ،س��از می زدیم ،استاد
با وجود این که از ایران دور بودم ،اما می شنیدم که دوست» را با صدای استاد شهرام ناظری منتشر گرانق��در م��ا اقای دهل��وی ش��ب از خانه اش به
نابس��امانی های بسیاری در زندگیش دیده است و کرد که چقدر من با ان اثر روزگار خوشی داشتم مدرس��ه می امد و گ��وش م��ن را می گرفت و از
حاشیه سازان همیشه در صحنه بوده اند؛ ولی ایشان و به عبارتی موسیقی بالینی من بود و همین طور مدرس��ه بی��رون می انداخ��ت .بع��د از ان دوران
با ارام��ش ،راحتی و مهر و محبتی ک��ه دارند ،یا الب��وم «س��اقی نامه و صوفی نام��ه» در ح��ال هم روزی ۲۲س��اعت کار ک��ردن نتیجه اش اثار
راه حلی پیدا می کردند یا س��عی داشتند که از کنار اماده سازی بود که خوشنویسی روی جلد ان به و کارهایی اس��ت که حاصل عمر چند اهنگس��از
این ها به شکلی بگذرند.
من پیشنهاد شد که انجام دادم و به چاپ رسید .است .به هر حال ،نتیجه اش امشب است که من
دیگر س��خنران این نشس��ت ،فاضل جمش��یدی در ان س��ال ها اثر دیگری با عنوان «دود عود» در حضور ش��ما هس��تم و این احساس خوبی که
خوانن��ده ب��ود پس از خواندن ش��عری از فریدون با اهنگسازی زنده یاد اس��تاد پرویز مشکاتیان با ش��ما نش��ان دادید ،جبران این تالش هاست و از
مش��یری اظهار کرد :نقش��ی که اقای روشن روان صدای اس��تاد محمدرضا ش��جریان و با تنظیم همه ش��ما سپاس��گزارم .بخصوص مرحوم دکتر
در جامعه موسیقی دارد ،اول به شخصیت انسانی ،درخشان استاد روش��ن روان به همراهی ارکستر افش��ار که چنی��ن فضای��ی را در اختی��ار ادب و
صداقت ،راستگویی ،شرافت و رفتار نیکو بی زیرکی س��مفونیک تهران منتشر شد که بسیار ان البوم فرهنگ و هنر این سرزمین گذاشته است.
او مربوط اس��ت ،دوم به تس��لط بر مدیریت ارام و را دوست داشتم و تا به امروز همچنان خاطرات در بخش هایی از این ش��ب ،البوم عکس هایی از
خاطرات کامبیز روش��ن روان در طول این سال ها
کارامد ،سوم به عدالت و قضاوت صحیح ،چهارم به خوشش با من ماندگار شد.
تسلط بر علم موسیقی و اهنگسازی ،پنجم به اگاه خواننده تصنیف «نهان خانۀ دل» همچنین گفت :ورق خورد و بخش هایی از فیلم هایی که او خالق
به شعر و ادبیات ،ششم به صبر ،حوصله ،خرد ،تدبیر البوم تازه ای با جناب روشن روان اماده شده است .موسیقی متن ان ها بودند ،به نمایش درامد .تدوین
و انسان دوس��تی ،هفتم به خانواده دوستی به عنوان در حقیقت ،موس��یقی ان نوشته ش��ده و امیدوارم این مجموعه را مریم اسلوبی برعهده داشت.
موسیقیدان هارشتهاتصال
از عالم باال به زمین هستند
هنرمند :کنس��رت ناگفته اثری از شهرام و حافظ
ناظری که پیش از این رکورد حضور تماش��اگر را
در فضای بازی برج میالد زده بود و در شش شب
اج��را بیش از 24هزار نفر مخاطب داش��ت برای
هفتمی��ن و اخری��ن بار در پایتخت به مدت س��ه
شب مجددا اجرا خواهد شد .با توجه به گنجایش
فض��ای باز برج میالد و حض��ور چهار هزار نفری
برای هر س��انس کنس��رت ناگفته اولی��ن برنامه
موس��یقایی در کشور است که در ظرف چند هفته
حافظ ناظری در کنسرت «ناگفته»
بی��ش از 35هزار مخاط��ب را بر روی صندلی ها
کنس��رت در پایتخت نش��انده است .این کنسرت
تنها در تهرن اجرا نشدهخ و در شهرهای مختلف
نیز مخاطبینش را به س��الن ها کشانده است .لغو
کنس��رت ناگفته در شهر نیش��ابور دلیلی برای به
هموطن علیه هموطن!
وجود ام��دن اظهار نظرات و در ادامه مناقش��ات
بین مس��ئولین فرهنگی با ائمه جمعه استان های
مختلف ش��ده اس��ت .در هفته پیش نیز برگزاری
این کنسرت در سالن قدس تفت یزد با مشکالت
فراوانی همراه بود و تا مرز لغو ش��دن رس��ید اما
پافش��اری ناظری ه��ا و اعضای گ��روه و حمایت
مردم شهر یزد باعث برگزاری کنسرت ناگفته در
این ش��هر ش��د .همین ماجرا سبب ش��د تا حافظ
ناظری شامگاه یکش��نبه 14شهریورماه در شب
اول اخرین دوره برگزاری کنس��رت «ناگفته» در
اعت��راض به اقدامات این چنینی و تالش افرادی
مع��دود برای لغو کنس��رت هایی که مجوز وزارت
فرهنگ و ارش��اد اس�لامی را گرفته اند گفت در
دورانی که قدر هنر و هنرمند دانس��ته نمی ش��ود
حضور ش��ما مردم باعث نیرو و انرژی دادن به ما
میشود .امروز دیگر مرزی وجود ندارد.
امروز وظیفه هنرمندان س��نگین اس��ت .یکی از
اش��کاالت ما ایرانی ها این اس��ت که اتحاد و کار
تیمی نداریم و هموطن علیه هموطن اس��ت .باید
کنار هم باش��یم و ب��ا همدیگ��ر کار کنیم و قدر
خودمان را بدانیم .در ادامه اس��تاد شهرام ناظری
به درخواس��ت مردم قطعه اتش در نیس��تان و را
اجرا کرد و به خاطر بارش باران در فضای باز برج
میالد که مخاطبین را نمناک کرد قطعه باران را به
زبان کردی خواند و با استقبال تماشاگران مواجه
شد .تنها تفاوت این کنسرت با روزهای گذشته اش
تعبیه اتاقی در کنار سالن اجرا بود برای حضور مردم
تا جلوی دروبین ناگفته هایش��ان و احساسی که به
کنسرت ناگفته داش��ته اند را بازگو کنند ،تا در ادامه
فیلمی جهانی با این عنوان منتشر شود.
هنر و معماری
سه شـنبه 16شهریورماه 1395سال نهم شماره 555
www.honarmandonline.ir
بهرام هوشیار یوسفی
پی اچ دی ،دانشیار دانشگاه اسکوده سوئد
این موضوع غیرقابل انکار است که اگرچه بناهای
فاخر گذشته زیبا و الهام بخشند ،اماهمواره جنبه های
سیاسی و اقتصادی در ساخت ان ها مداخله داشته اند.
در این مقال طبیعتا نگارنده قصد ورود به جنبه های
دیگری نظیر فن ساخت و استحکام را ندارد ،هرچند
به اعتبار نتیجه قابل رصد ،در این عرصه نیز سنگی
تمام گزارده شده است .در نهایت زیبایی بنا برایند از
تمامیت جنبه های مورد مطالعه در مورد بنا است؛ این
نوع نگرش حتی در مورد بیشتر بناهای معمولی و با
مصالح بومی و در بستر فرهنگی موجود در هر دوره و
برای تامین نیازهای عمومی ان دوره نیز در بسیاری
موارد مصداق داش��ته است .تاریخ معماری در اصل
داستانی است پیرامون سبک های مختلف در قالب
تسری اشکالی و احجامی که به تدریج در طول زمان
به تغییر کرده ،امکاناتی را فراهم اورده اند در تالش
برای بهبود .این رویکرد به اشتغال ذهنی برای تجزیه
و تحلیل سبک ها و اشکال و فضا (و در دوران معاصر
نقادی انها) منجر ش��ده و طبیعتا شاهدی است بر
اینکه روابط و ضوابطی منطقی در پیدایش یک بنا
همواره اهمیت داش��ته است .بهتر است بحث را با
یک سوال ساده ادامه دهیم که در واقع نوعی تغییر
نگرش نیز هست؛ به جای اینکه این سوال را مطرح
کنیم که در گذشته که بوده ایم ،چه پیشینیی داریم
و که هستیم می پرسیم که انتظار داریم که باشیم و
چه اینده ای را بسازیم .این رویکرد در مقیاس فردی
می تواند تصور و انتظار جامعه را از انچه که به عنوان
هوی��ت در یک اثر انتظار دی��دن و درکش دارند را
متحول کند .همچنین در این رویکرد جامعه امادگی
این را خواهد داشت تا قبول کند که چیزی به عنوان
تک هویتی ب��ودن وجود ندارد و هویت می تواند در
قالب ه��ا و نمادهای گوناگون جلوه پیدا کند و البته
این رویکرد در واقع می تواند سدی محکم در مقابل
تکرار و الگوبرداری های کلیش��ه ای هم باشد .پندار
اینکه ،انچه ما از یک اثر درک می کنیم همان چیزی
اس��ت که خالق ان می خواهد نشان دهد تصوری
اشتباه خواهد بود؛ در س��اده ترین مثال معماری از
یک الگو در طراح هایش اس��تفاده می کند با تصور
اینکه یک مفهوم هویتی را نشان داده است ،اما نمود
ی که شناختی
ی ان مخصوص ًا از جانب کس��
خارج
از مفاهیم هویتی ندارد می تواند متفاوت باش��د .این
رویکرد مستلزم ان است که در وهله اول ارزش های
موجود در جامعه به شکلی ساده مطرح شوند نه به
ی که مخاطب را در هاله ای از ابهام فرو برند (در
صورت
این مثال فرض بر صداقت معمار است) .معمار فقید
سید هادی میرمیران در نوشته ای تحت عنوان هویت
ملی و معماری معاصر خاطر نشان می کند« :اگر ما
نگاهمان را به خودمان معطوف نکنیم اصو ًال جایی
در معماری جهان نخواهیم داشت و صرف ًا دنباله رو
خواهیم ب��ود که در این صورت بهتر اس��ت اص ً
ال
معمار نباش��یم .اگر ما می خواهیم مولف باشیم باید
برگردیم به معماری و تمدن خودمان ،البته گریزی از
جهانی شدن نیست اما با دنباله روی صرف از ان ها
دست مان به جایی بند نخواهد شد .برای ایرانی حتی
ب دارای صفتی است که معمار ایرانی باید بتواند
افتا
ای��ن صفت را در معماری اش بی��ان کند .اگر ما در
این حوزه های معماری عمل کنیم خواهیم دید که
حرف های زیادی برای گفتن داریم».
جامعه انسانی به سبب ذات در حال تحول انسان و
مناسباتش ،حائز حرکتی سیال است .در این رهگذار
انچه که می س��ازد و انچه که او را می س��ازد ،حائز
ماهیتیاستکهدر اندیشهنوعباورمندانسان(چنانکه
در ادواری از تاریخ می توان سراغ گرفت) می تواند از
مختصات تعالی جویانه بهره مند گردد؛ البته موضوع
به این سادگی ها هم نیست .در ایتالیا نه تنها بازمانده
بناهای تاریخی را در میان شهر حفظ کرده اند بلکه
هزاران فیلم تاریخی در دکورهای مقوایی ساخته اند
اما وقتی این رویکرد در نیمه اول قرن بیس��تم به
تقلید از معماری باستانی انجامید ،اسباب شوخی و
نقد کج س��لیقگی حاکمان شد .انسان امروز ،بیش
از ه��ر دورۀ دیگری ،دغدغۀ هویت را در همۀ ابعاد
زندگی خود از نوع تفک��ر و نحوۀ زندگی گرفته تا
معماری س��رپناهی که اختیار ک��رده ،دارد.
ش��یوۀ
ِ
گذشته از این ،پدیده های جدیدالورود ،مانند فن اوری
نیز درگیر کسب هویت شده اند .با یک جستجوی
ط های مجازی و منابع مکتوب با کلید
ساده در محی
واژه ی هویت ،فهرس��ت نسبتا مفصلی از کلمات و
عبارات مرتبط با این موضوع ظاهر می شود .واژه ی
یو
هوی��ت در مقیاس های متفاوتی قابل بررس��
تفضیل است .هر سه فرهنگ نویس بزرگ معاصر
فارس��ی (دهخدا ،معین و عمی��د) ،هویت را تقریبا
معادل ماهیت وجودی و ذاتی چیزها دانسته اند .اما
قطعا این تعریف برای مشخص کردن حدود معنایی
رویکرد جهانی شدن و مدرنیسم
چالشبازتولید
هویـتملیمعـنوی
کلمۀ هویت در علوم انس��انی کافی نیس��ت؛ به
خصوص در مباحث تئوریک معماری که بالذات،
دارای س��یالیت هستند .چنین پیچیدگی در مورد
مفاهیمی همچون فرهنگ و اخالق نیز در حیطۀ
علوم انسانی موجود است.
در مقی��اس ف��ردی ،می توان به این نکته اش��اره
ک��رد که هر ف��ردی تعبیر و تعریف��ش از هویت،
می تواند متفاوت با دیگری باش��د ،به عبارت دیگر
ش��اید حتی بتوان گفت برداش��ت از مقوله هویت
مفهومی کامال فردیست .اگر دایره تحت پوشش را
به مقیاس یک جامعه یا یک ملت برس��انیم شاید
بتوان همپوشنی هایی برای بست دادن در موضوع
هویت پیدا کنیم .در این مقیاس می توان از واژه ی
ی سخن به میان اورد .واژه ای که جامعه
هویت مل
معماری ایران خواه ناخواه به گوششان خورده است
ی در میان باشد
ی که پای پروژه های
(مخصوصا زمان
ی بودنشان بیش از هر پارامتر
که نمود و مصداق ایران
دیگری به چش��م بیاید ،مانند طراحی پاویلیون ها،
سفارتخانه ها ،غرفها یا هر فضائی که نیازمند ان باشد
تا در قالب هویت ،به مکانی برای انعکاس اصالت و
فرهنگ یک ملت تبدیل شود) .بدیهی است پیش
نیاز خلق یک اثر ،شناخت کامل و عمیق از ریشه ها
و اصول موجود در کالبد ان اثر است .بنابراین هویت
افشانه ای نامرئی نیست که بتوان انرا بر تنه ی هر
ی به
اث��ری پاش��ید و انرا به عنوان نماین��ده ی ملت
نمایش گذاش��ت .هر چند اصحاب اندیشه ای چون
داریوش شایگان اعتقاد دارند هویت« ،مجموعه ای
یکدست از ارزش های ثابت و مطمئن نیست» ،اما
در مقامی شناخت شناسانه با این موضوع غیر قابل
انکار اس��ت که در نهایت اعصار مختلف در قامت
س��بکی کامال مخصوص به خود به بیان امده اند؛
سبک در معنای بیان فناورانه ساخت و ساز و حیات
خاص ،سبک در معنای سامانه ای
اجتماعی عصری َ
متشکل از کلیت عناصر زیبایی شناسانه ان عصر...
شاید عجیب باش��د که علی رغم رویکرد ریشه ای
این نوع نگاه ،بی ریش��گی مدرنیس��م تحت تاثیر
«تجربیات تاریخی» ،خود دارای هویت هماهنگ
با دوره های پیش از خود شده است؛ به بیان دیگر،
بی هویتی مورد ادعای مدرن های افراطی ،مبدل به
هویتی غیر منقطع در طول تاریخ معماری گش��ته
اس��ت ،به نحوی که تحوالت ایجاد ش��ده توسط
معماران مدرن ،در س��ایۀ «سیر تحوالت دوره های
گوناگون معماری» و «توس��عه تاریخی معماری»
قابل تبیین اس��ت .اتصال به حلقۀ تاریخی خانوادۀ
بزرگ معماری ،احتماال یکی از نشانه های دارا بودن
نوعی از هویت است هرچند به باور نگارندگان همۀ
نش��انه های هویت در معم��اری ،اجتماعی و تاریخ
محور نیست .موضوع «نحوۀ به کارگیری عناصر
پایه در معماری» ،یا همان استفادۀ بجا از انها ،امری
حیاتی در پیروزی یا شکس��ت طرح ها در مباحث
مرتبط با هویت اثر ،به شمار می اید.
ی که در کشور های جهان سوم
به طور عمده شهر های
(در حال توسعه) قرار دارند ،خصوص ًا انهایی که رشد
س��ریع اقتصادی را در دو دهه اخیر تجربه کرده اند،
ی شدن و طبعیتا از
بیش��ترین تاثیر را از موج جهان
الگوهای مدرن (نه در معنای س��بکی) را داشته اند.
این درحالیس��ت که بر خالف تغیی��ر در الگوهای
ساخت وساز ،اینگونه جوامع در بطن خود اشتیاقی در
جهت حفظ سنت ها و ارزش ها وجود داشته اند .این
ی شدن
ی جهان
ی در راستا
چالش بین نیروهای خارج
و مقاومت داخلی جوامع برای حفظ س��نتها برای
مقابله با از دس��ت دادن هویت ،به سختی می تواند
به نتیجه برد/برد دس��ت یابد .در پژوهش��ی تحت
عنوان «تقابل سنت و مدرنیته» اینگونه اماده است
ک��ه عوامل موثر در ایجاد هویت مکانی در بناهای
یک شهر را می توان در اقلیم ،اجتماع ،توپوگرافی و
اقتصاد ان منطقه به تصویر کشید .این در حالیست
که در معماری امروز ایران جدالی که بین سنتی یا
مدرن بودن بناها مطرح می شود ،نوعا باعث کمرنگ
شدن موارد مذکور شده است .به عبارت دیگر عوامل
موثر و تاثیر گذار معماری که تاثیر مستقیم بر هویت
بنا از طریق اجتماع را دارند ،در پش��ت تصویری از
سنت یا مدرنیته محو ش��ده اند .این رویکرد باعث
ی معماری تبلیغاتی شده است زیرا
بوجود امدن نوع
که تصویری که از بنا نمایش میدهد خبری از کالبد
ان ب��ه مخاطب نمی دهد و یا ش��اید هم این امر
ی عمدی در جهت پوش��ش ناتوانی های
حرکت��
طراح در پشت پوسته ایی جذاب باشد (متاسفانه
در نمونه هایی از معماری امروز ایران ،معمار فرایند
طراحی را به پدیده کالژ تقلیل داده اس��ت؛ در این
فرایند ایده ها به شکل حجمی از نمونه های مشابه
ی بریده ش��ده و با همان منطق در طراحی ها
خارج
چسباند می شوند ،با این تصور که انتقال ایده انجام
ش��ده و نتیجه نیز به انداز ه طرحی که ایده از ان به
سرقت رفته است موفق و کار امد خواهد بود!)...
دوگانگی هویتی ،تغییر یا مقاومت
پدیده که امروز با ان مواجه هس��تیم را شاید بتوان
ی که کششی که
«مقاومت هویتی» نامید؛ بدین معن
ی از قبیل حرکت به س��مت
از جانب عوامل خارج
مدرن ش��دن (یا به عبارت بهتر به روز بودن یا مد
روز ب��ودن) ،تطابق ب��ا فن��اوری روز ،تالش برای
امروزی جلوه دادن ظاهر بنا (یا تالش معمار برای
نش��ان دادن اینکه از قافله دنیا عقب نیس��ت) و
ی مقاومت در
عوامل دیگر باعث ش��ده اند تا نوع
ی دوباره
الیه های گوناگون برای بازگشت و نگاه
به پیش��ینه ی موجود به وجود اید .همانطور که
ی در کشور های در
پیش��تر اشاره شده به طور کل
حال توس��ع ه و هکذا کش��ور ما دو دیدگاه اینده
نگران (محض) و س��نت گرایان (محض) .گروه
ی صنعت و میراث پیش��ین را رد
اول به ط��ور کل
ی که گروه دوم تنها گواه موجود
می کنن��د در حال
برای شکل دادن اینده را در میراث گذشته جستجو
می کنند .نکته جالب توجه این است که هردوی این
رویکردها در این متفق القولند که استفاده از فناوری
روز و افکار نو را اجتناب ناپذیر می دانند.
ی اتفاق
ی ممانعت یا مقاومت هویتی زمان
به طور کل
می افت��د که فرم ها و ایده ه��ای فرمال از الگوهای
بومی گرفته ش��ده و به بنا افزود می ش��وند در این
فراگرد ،چون رویکرد صرفا فرمال بوده اس��ت ،این
اشکال به سیاق ماهوی از خود در مقابل ایده های
جدید مقاومت نش��ان می دهن��د چون در صورت
تغیی��ر الگو ها هوی��ت خود را از دس��ت خواهند
داد .پس برای رهائی از این مقاومت بهتر اس��ت
ی متفاوت تر و خالقانه ت��ر در جهت الگو
روش��
برداری نه صرفا الگو های فرمی پیدا کرد .در این
زمینه پژوهش��گران در زمین��ه معماری و هویت
راهبردهایی را ارائه کردند که هریک می تواند به
عنوان فرایندی در جهت الگو برداری هوشمندانه با
رویکردی امروزی مورد استفاده قرار گیرد:
.۱رویک��رد عملگرایانه :در ای��ن روش از طراحی
ی و کارب��ردی از
ت�لاش در جهت اس��تفاده عمل
مجموعه اصول و قوعدی است که از معماری سنتی
استخراج ش��ده اند .در این روش بازسازی الگو های
ی و جایگذاری
موجود در گذش��ته ،به صورت کپ��
مستقیم و بدون تغییر انجام می گیرد .به نحوی که
به طور کامل الگو ها و المانهای موجود در معماری
ی استفاده می شوند.
ی کامال عمل
ی به شکل
سنت
ی در این فرایند باز
.۲رویکرد نمادین :ه��دف اصل
زنده سازی و ایجاد دوباره تصویری از معماری سنتی
ی در
با استفاده از المان ها و ادبیات و الگو های سنت
جهت ایجاد بناها و عملکردهای امروزی می باشد.
.۳رویکرد تش��ابهی :در این روش طراحی س��عی
بر این است که معماری تولید شده منعکس کننده
پیشین و ارزشهای سنتی خود باشد اما بدون استفاده
ی برداری از المانها و اشکال فرمال.
مستقیم از کپ
.۴رویکرد منطقی :در این اس��تراتژی از طراحی
معماری هویتی به گونه ای نمایش داده می شود
ی ب��دون الگو
ک��ه اصل و مبانی معماری س��نت
برداری مس��تقیم فرمی از المانها جلوه نماید .به
عبارت دیگر قواعد طراحی الگو برداری می شوند
نه احجام هندسی.
.۵رویکرد اختصاری ی��ا رمزی :در این روش از
طراحی تالش بر این اس��ت که قواعد موجود در
ی نیز دوباره تفس��یر شده و بعد از
معماری س��نت
ی در کالبد
بازنگری به ص��ورت الگو های مفهوم
ی برداری
بنا اعمال شوند که این رویکرد نیز کپ
هندسی را نفی می کند.
.۶رویکرد اس��تعاری :در این رویکرد طراح به طور
ی جدا ساخته
عمدی طرح را از اصول و مبانی سنت
و به نوعی تالش در به نمایش گذاشتن تجربیات
ی و یا امروزی از هویت در معماری می باشد.
شخص
ی می تواند خود
...و در نهایت اینکه هویت در صورت
را در معماری معاصر ما نش��ان دهد که ن ه بصورت
تک بنا بلکه به شکل جلو ها یی از شهرسازی نمود
پیدا کند .ش��خصیت یک ش��هر یا محله معادله و
برایندی از مجموعه بناها ،مردم ،فعالیت ها و از همه
مهمتر چگونگی همزیستی این عناصر در کنار هم
است .تا یک منطقه را هویت دار کند یا هویتش را
از ان بگیرد .از دیرباز هویت و فرهنگ به اشکال
ی به تصویر کش��یده
گوناگ��ون در معماری ایران
ش��داند .این تصویر از معماری ب��ه معمار دیگر،
از فرمی ب��ه فرم دیگر ،از بنای��ی به بنای دیگر
ی که ای��ن نمونه های
متفاوت بوده اس��ت .زمان
متف��اوت را در کنار یکدیگر ق��رار می دهیم ،این
چیدم��ان به ما این پی��ام را می دهد که در میان
افراد این جامعه ت��ا چه حدی تفاهم یا اختالف،
نقاط اش��تراک تا اختالف ،همگرایی یا تضاد ،در
یک بازه زمانی مش��خص حکم فرما بوده است.
ی از گوناگونی ها منعکس کننده
ای��ن چنین قاب��
اشتراکات یا اختالفات در رویکردی تعالی جویانه
و ایرانی اس��ت که نوعا دیگ��ر اهمیتی ندارد این
رویکرد از گذشته ،حال یا اینده سخن می گوید.
7
یادداشت
بررسی تحلیلی جایگاه معنا و هویت
الگوی هویت در شهر و معماری
نگین نجار ازلی
معمار ،پژوهشگر معماری
هنرمند ،مفس��ر رازهای روح زمان خویش است
بدون این که خواهان ان باش��د ،مانند هر پیامبر
راستین .او تصور می کند که از ژرفای وجود خود
ی گوید ،اما روح زمان است که از طریق
سخن م
ی گوید
ی گوید و ان چه که وی م
دهانش سخن م
وجود دارد ،زیرا تاثیر گذار است.
یونگ
ی بریم.امابهراستیالگوچیست؟!تعاریفیکهزبانشناسان
ی شنویموبسیارنیزبهکارم
الگو!واژه ایکهبسیارم
ی دهند .اما
برای ان در نظر گرفته اند ما را به مترادف هایی چون «نمونه»»« ،سرمشق» و «مدل» سوق م
واقعیت این است که هم معنای الگو و هم معنای واژگان و مفاهیم مترادف با ان در رشته های مختلف علوم
روز بسیار عمیق تر و دقیق تر از معنای عمومی و لفظی ان است .به نظر بسیاری [و نه همه] ،در معماری
و هنر نیز ،توجه متواتر به مفهوم الگو و مفاهیم مرتبط با ان ،خود سببی خواهد برای دست یابی به کیفیت
مطلوب در طراحی .به دیگر سخن طراح با انتزاع از خویشتن اگاه و هوشیار و رجوع به داللت ها ،سپس در
ی رسد که سرچشمه ی جوشش و حیات
مرحله ای باالتر ،انتزاع از داللت ها و رسیدن به روابط ،به «انی» م
ی ریزد و حضور
ی کند .طراح اندیشه (ضمیر ناخوداگاه) را خون م
است و جان بی قرار طراح را مست و بی تاب م
زنده و پویای این «من ناخوداگاه» را در درون خود احساس می کند؛ چناچه مولوی در توصیفش گفته :به
ی دمی در من /که اختیار ندارد به ناله این سرنا.
حق اب لب شیرین که م
شاید به این دلیل نیز است که دغدغه الگو و توجه به اذهان ناخودگاه بشری ،معماران را به سمت و سوی
یداند که
ایجاد کیفیت مطلوب در فضا سوق داده و ان را به عنوان پاسخی برای هویت و هویت مداری م
خود یکی از اصلیترین دغدغه های معماران و پژوهشگران این عرصه است .در واقع به زعم بسیاری اتکا بر
تجربیات بشری و دستاورد های انسان با نسل های پیشین و پیش دانسته های انسان ،تسلسل هویتی را در
ادامه پیش روی فهمنده و معمار ،هر دو ،قرار خواهد داد.
ی دهد .اثری که به
ی اموزد که ،معنا هنگام افرینش اثر رخ م
بررسی تحلیلی جایگاه معنا و هویت ،به ما م
تحلیل روان هنرمند و معمار متکی است و ادراک اثر نیز به ضمیر فهمنده ان منتهی خواهد شد .به قول
ابراهیم گلس��تان «ش��کل از درون معنی می اید ان را از بیرون بر معنی نچسبانیم ...نیاویزیم ...برای بیان
یک اندیشه ی معین در شرایط معین یک شکل شخصی درست وجود دارد .باید سخت و صادقانه کوشید تا
به این تک شکل رسید .شاید به این تک شکل نرسیم اما اگر نزدیک اش هم بشویم باز کامیاریم .کامیاری
در حد نزدیکی! اگر به سویش برویم درست بوده ایم .شکل های دیگر بی شخصیت و دروغی و مفلوک اند...
ی اید .درستی است که مطرح است نه دشواری؛ نه رسم و عادت
مرده اند ....باید درست بود .هنر از درستی م
و باری به هر جهت کاری .هنر طرف شدن است .یک روبرو شدن ...دشواری از نبودن هماهنگی و اشنایی
ی اید .باید بدانیم ...باید حل کنیم ...باید هماهنگ کنیم ...دشوارها دشوارند تا وقتی که جذب نگردیده اند و نا
م
ی شود از فیلتر گزینشی جهان ادراکی
اشنا باشند .» ...در فرایند ادراک اثر معماری ،پیامی که از اثر دریافت م
ی کند .با توجه به اینکه ارزش های بنیادین هر کس بصورت
(اطالع��ات زمینه و ناخ��وداگاه) فرد عبور م
ی توان نتیجه گرفت که ادراک معنا و هویت در گرو
ی شود ،م
اطالعات زمینه در ضمیر ناخوداگاه او ثبت م
ی شود .در این معنا ،میزان
جهان ادراکی است که ارزش های نهفته در خویشتن بی خویش ،ساخته و پرداخته م
ی کند.همچنینانچهمعمار
مشابهتپیام هایاثرباارزش هایناخوداگاهفهمنده،حدممکنادراکراتعیینم
ی گیرند .این معنا و فاکتورها در قالب
ی کند ،غالبا از ناخوداگاه او سرچشمه م
از معنا و فاکتورهای هویتی ارائه م
ی گیرد ،تجربیاتی که میان نوع
ی کنند .ضمیر ناخوداگاه از تجربیات گذشته شکل م
الگو و یا نماد صورت پیدا م
بشر مشترک است .ناخوداگاه جمعی ،انهایی که در یک منطقه مشترکند ناخوداگاه منطقه ای و انهایی که
ی دهند.درمعماریباتوجهبهبعداجتماعیان،کاراییناخوداگاه
شخصیهستندناخوداگاهفردیراتشکیلم
ی رسد .از سوی دیگر با تاکید بر لزوم هویت معین و متفاوت هر منطقه و شهرهای ان ،از
فردی به حداقل م
ی توانندضمنمشابهت
ی شود.دراینمیان،عناصرناخوداگاهمنطقه ایم
اصالتناخوداگاهجمعینیزکاستهم
در میان اغلب مردم منطقه ،هویت خاص منطقه ای را نیز فراهم کنند .بنابراین متجلی کردن معنا و هویت در
کالبد ساختمان و نیز سیر دیالکتیکی صحیح مابین فهمنده و ادراک معنا و هویت از کالبد اثر معماری ،عمدت ًا
ی تواند با پرهیز
ی توان گفت به سبب الگو است که معمار م
در بند ناخود اگاه منطقه ای افراد است .در اخر م
از تقلید یا تکرار کار گذشتگان ،تجربیات انان را در قالب اثار متنوع نمایان سازد .درواقع ،دیگر مفاهیم از این
ی پردازند و یا انکه اصال قابلیت تولید فرم را در معنای ماهوی خویش
دست یا به بازتولید محصوالت گذشته م
ندارند [نمود برخی مفاهیم مشابه نیز ،در حوزه های فرامادی است و نه در فضای معماری] .مبحث هویت یکی
از بحث برانگیزترین موضوعات در میان معماران امروزی است .بسیاری از نبود هویت در شهرهای کشور
ی گویند و بسیاری در جهت القا (!) هویت انسان اسالمی /ایرانی در شهر برامده اند .حال انکه معنا
سخن م
وهوییت زمانی پدید می اید که نیت معمار و هنرمند در تعامل و مبادله واقعی با فهمنده اثر قرار گیرد .در این
صورت است که سطح کنش عمق یافته و از دامنه الفاظ پرطمطراق جدا خواهیم شد .به قول ابراهیم گلستان
معنا را باید از درون جست و نه مانند شیی تزئینی ان را از شهر و معماری بیاویزیم.
کافه کتاب
اتصال شهر فراکتال
نکوس انجلوس سالینگاروس را شاید بتوان به عنوان اصلی ترین
ادامه دهنده راه الکس��اندر کریس��توفر معمار دانس��ت .معماری
که نامش به واس��طه نظریات جنجال��ی اش در مورد زبان الگو
و کاربرد ان در معماریف برای همه اش��نا اس��ت .سالینگاروس
این کتاب را برپایه بررس��ی نظریات الکس��اندر نوشته و خود در
مورد ان توضیح می دهد :طی س��ال های اخیر من برای یافتن
قوانی��ن اساس��ی در معماری و شهرس��ازی تفک��رات تحلیلی
دانشمندی را به کار می بردم .این دانشمند دوست من کریستوفر
الکساندر نظریه پرداز برجسته است .در پی پیروی از او نتنایج تا
انجا پیش رفته اس��ت که نشان می دهد یک ساختمان یا شهر
موضوعی است طبق همان قوانین سازمان یافته ارگانیسم های
زیست شناسی یا برنامه های پیچیده کامپیوتری .معماری جدید
به قوانین علمی بیش��تر وابسته اس��ت تا دیکته های سبک گرایانه .با استفاده از این قوانین می توانیم
ساختمان های جدیدی پدید اوریم که از احساسات شدیداً مثبت نشات گرفته اند .»...می توان گفت با
مطالعه این کتاب نه تنها با افکار سالینگاروس؛ بلکه با نظریات استادش کریستوفر الکساندر بزرگ
نیز اشنا خواهید شد .و قادر خواهد بود دیدی جامع نسبت به افکار هردوی این نظریه پردازان داشته
باشید .در این کتاب که قوانین معماری از دیدگاه یک فیزیکدان بررسی شده است ،یک مبنای علمی
برای افرینش فرم در معماری پیشنهاد میشود .و با اشاره به همکاری سلسله مراتبی در معماری و
لزوم وجود تزئینات از نظر ریاضی ،ارزش حسی تزئینات ،زندگی در هم تنیدگی معماری در قیاس با
ترمودینامیک ،معماری الگوها و ریاضیات ،کفسازی تجسمی از معنا در یک ذهن فرکتال ،مدول گرائی
و شمار گزینه های طراحی ،بنیاد گرائی هندسه و نظریه یادمان های مدرنیسم شما به درکی از زبان
الگو و فراکتال ها دست خواهید یافت .الگوهایی که از نظر الکساندر و سالینگاروس برای ایجاد شهری
با هویت و معنا مند نه تنها الزمند بلکه الزامی هستند .چنان چه سالینگاروس به نقل از الکاساندر بیان
می کند :برای تعریف این کیفیت در بناها و ش��هرها ،باید کار را با درک این مطالب ش��روع کنیم که
هویت هر فضا از تکرار مس��تمرالگوهای خاصی از رویدادها در ان مکان حاصل می شود.این الگوی
رویدادهاست که هویت فضاها را به وجود می اورد.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 555سه شــــنبه 16شهریورماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
نگاهی به فیلم «دختر» ساخته رضامیرکریمی
محمد تقی زاده
نمای معروف را از باالی شهر می گیرد،
معنا دارد .او از دید پرندگان اشوبگر(دید
خداوند) که پیشتر به ما معرفی کرده
بود ،می بیند .اما اینجا ،این نما ،ص ِرف
زیبایی بصری است و این تصور را به
خاطر می اورد که پاالیشگاه قرار است
مولد و منشا اتفاقات یا حوادثی باشد که
در اینده می بینیم درصورتی که اصال
بدین شکل نیست .اگر میرکریمی در
خیلی دور خیلی نزدیک به اسیب شناسی رابطه شکست خورده پدر و پسر و تفاوت
و عدم تفاهم نس��ل ها و والدین با فرزندانشان پرداخته بود و بهترین فیلم اش را به
همراهمحمدرضاگوهریهمکارفیلم نامهنویسشتجربهکردهبودکههمدغدغه اش
مشخص است هم خوب ان را بیان و به تصویر می کشد و نتیجه و تاثیر نهایی خود
را هم دارد در حالیکه در تازه ترین اثرش و در همکاری با مهران کاش��انی در مقام
فیلم نامه نویس ایرادات کلی و جزیی را در فیلمش مرتکب می شود بطور مثال به
یاد بیاورید تصادف پدر را و ناپدید شدن دخترک را! که چگونه با مراجعه به پلیس و
چک کردن گوشی دختر ادرس و محل فعلی دختر به راحتی پیدا می شود درحالیکه
حدس زدن مکان استقراردختر برای تماشاگر خیلی سخت نبود پیداکردن دختر توسط
پدر به این اسانی خیلی راحت و ساده لوحانه به نظر می رسید .دختر درپایان بندی
هم دچار مشکل است و هم در لحظاتی به فیلمی شعاری و بسیار نصیحت گونه
بدل می شود و هم تحول ناگهانی پدری با انهمه قیل و قال و بی منطق در اثر
صحبت با خواهرش و اتفاقات بوجود امده خیلی برای تماشاگر باهوش و باشعور
قابل فهم و منطقی به نظر نمی رسد .هم پایان باز و نشان دادن پدر در برف روی
پشت بام دردی را دوا نمی کند و مرهمی بر ناتوانی فیلمساز در بستن فیلم اش
نمی باش��د .این نوع تحول و تغییر ناگهانی بیش از انکه تماشاگر را که وقت و
پولش را برای تماشای فیلم در سینما صرف کرده راضی کند بیشتر تایید نگاه
سنتی پدر و یا حتی مدیران فرهنگی را به ارمغان می اورد زیرا هیچ دلیلی ندارد
که زندگی و اینده دختر مانند عمه اش شود و یا نگاه پدر تغییر کند.
موضوع س��نت و تعصب (دراینجا غیرت پدر و فرزن��دی) اتفاقا موضوع و ایده
دمده و کهنه ای نیست که میرکریمی و فیلمنامه نویسش به ان پرداختند چراکه
فیلم موستانگ 2015ساخته فیلمساز ترک تبار که در فستیوال کن هم شرکت
داشت با چنین قصه ای همراه بود که 5خواهر برای رفتن به استادیوم و تفریح
با دوستانشان با واکنش تند عمو که در فقدان پدرشان سرپرستشان هست همراه
می شود ولی در انجا این تعصب و غیرت با اینکه مذمت و محکوم می شد ولی به
خوبی با فضاسازی و جزییات تصویری زندگی دختران و سرنوشتشان بیان شده بود و
هیچ ردپایی از شعار و تحول ناگهانی دیده نمی شد و واقعیت زندگی هرچند تلخ و سیاه
به تماشاگر جهانی که به رصد زندگی و سرنوشت دیگر انسان های این کره خاکی
می پردازد و هیچ جای پند و اندرز و پیام وجود ندارد و اصالت زندگی و اقعیت زندگی
انسان ها جای این موارد را در فیلم گرفته بود.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
ما گنجوران علم الهى هستیم و بازگوکنندگان
وحى خدایى.
امام باقر (ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
دختر ،عمه ،پدر و چند داستان دیگر
دخترتازه ترینساختهرضامیرکریمیفیلمیاستکهبامتمرکزنبودنرویشخصیت
اصلی اش و رهاکردن و از شاخه به شاخه پریدن ضربه اساسی را میخورد .فیلم گویی
درباره دختر بیس��ت ساله ای است که دغدغه س��اده و منطقی دارد و می خواهد در
مهمانی دورهمی دوستان هم کالسی اش شرکت کند ولی پدر متعصب و سختگیر
مانع می شود و دختر مجبور به فرار یک روزه ازابادان به تهران می شود تا اینکه ...فیلم
خیلی خوب شروع می شود و داستان و شخصیت هایش را برای تماشاگر مشخص
و تعریف می کند ولی نمی تواند این روند را حفظ کند و به علت مطرح کردن مسائل
متنوع و مختلف و عدم تمرکز روی دختر که هم عنوان فیلم براساس ان انتخاب
شده و هم در شروع فیلم برپایه ان شکل می گیرد و جلو میرود ماهیت خود را ازدست
می دهد و به فیلم پدر و یا حتی عمه تبدیل می شود چرا که ناگهان با ورود پدر به
داستان فرار دخترش به یکباره پدر با بازی فرهاد اصالنی شخصیت مورد توجه فیلم
می شود و تمرکز فیلم روی ان می رود و دوباره با ورود عمه دختر با بازی مریال زارعی
به داستان این عمه است که مالل و یکنواختی فیلم را برهم می زند و تماشاگر را از
چرت بیدارکرده و عنان و افسار داستان فیلم را به دست می گیرد و کانون توجه می شود
و در اخر هم دختر که تقریبا با ورود پررنگ پدر به بیرون از داستان پرتاب شده (فرار
دوباره در تهران و هنگام تصادف پدر) معلوم نمی شود که در دوراهی عمه و پدر که
به زعم فیلمساز دورراهی سنت و مدرنیته یا تمکین و یاغی گری است بدون موضع
رها می شود و تنها در دیالوگ کوتاهی در اعتراض به حرف های عمه اش درمی اید
و دیگر هیچ موضع مهم و قابل درکی از او نمی بینیم .پیام فیلم ،گویا در حمایت و
تاثیرمثبت خانواده و کانون گرم انست و فیلمساز قصد دارد که به نوعی عمه را اینده
دختر به تصویر بکشد چرا که عمه قبل تر از نصیحت و نظر برادرش تمکین نکرده
و زندگی اش با یک مرد معتاد به بن بست رسیده و ما باید باور کنیم که دختر هم
اگر بخواهد به این رفتارهایش ادامه دهد اینگونه ش��رایط و عاقبتی خواهد داشت.
درحالیکه هویت و شرایط دختر با عمه متفاوت است و اصال قابل مقایسه و سنجش
نیست و از طرفی دختر خواسته ای منطقی و پیش پا افتاده داشته که دوستانش را
ببیند و اصال قرار نیست چنین کاراکتری طغیان انچنانی کند و مانند عمه اش جلوی
پدرش بایس��تد و زندگی جدید و دور ازخانواده ای تشکیل دهد .تاکید های تکنیکی
میرکریمی در فیلم های اخی��رش اصال کارکرد مثبت و مرتبطی با فیلم ندارد و یا
تاثیرکمیدارد.نماهایبلندوالنگشات هاییکهدرفیلمگرفتهمیشودبافضایکلی
فیلم کامال در تضاد است و بی مفهوم جلوه میکند اگر هیچکاک در «پرندگان» ان
گفتم کی ام دهان و لبت کامران کنند
گفتا به چشم هر چه تو گویی چنان کنند
گفتم خراج مصر طلب می کند لبت
گفتا در این معامله کمتر زیان کنند
اواقتشرعی
ISO 9001 : 2008
پشت صحنه
برای گرفتن پول جلوی دس��تگاه ای تی ام س��ر خیابان بودم که توقف پشت سرهم
ماشین ها توجه ام را جلب کرد دوتا خانم منتظر ماشین بودند درست روبروی سازمان
تعزیرات حکومتی ،اقایی که پشت سرم در صف عابر بانک بود گفت حاال اگر ما منتظر
ماشین بودیم یه فرقون هم برایمان توقف نمی کرد...
یک نفر دیگر گفت اینا که مسافر نیستند ،گرفتی مارو حاجی .فکر کنم بچ ه این منطقه
نیستی! از پراید تا پرادو صف کشیده بودند چند ثانیه حرف می زدند و ظاهرا به توافق
نمی رسیدند و ماشین بعدی ...در همین حین موتور سواری که هم محو به اصطالح
مسافران بود و هم در حسرت ماشین های مدل باالی در حال مذاکره ،ناقافل به نیسان
درحال خروج از پارک دوبل اثابت کرد و نقش بر زمین شد .بخاطر نداشتن کاله ایمنی
سرش به شدت مجروح و غرق خون شد .مردم جمع شدن و هیاهویی بپا بود؛ کل این
اتفاقات در عرض ده دقیقه رخ داد ،نه ماموری بود نه اورژانسی امد .متوجه نشدم ان دوتا
خانم در این شلوغی کجا غیب شدند .معضلی در جامعه که شاید کمتر به ان پرداخته ایم!
البته در فیلم های سینمایی برای جلب توجه مخاطبین صحنه هایی از این دست مسائل
نشان داده ایم اما به چرایی این ماجرا نپرداختیم .ماهم نمی پردازیم!
1
طراح جدول :رسول نادری
2
3
4
1
2س
ر
ا
م
و
د
1
م
3
ا
4
5
6
7
ن
و
ا
ی
ا
س
ل
و
ر
خ
10ی
11ن
د
9
ی
ا
ر
8
و
ر
12ل
13ح
14ظ
15ه
ی
ا
د
ا
ت
م
و
ی
ل
ر
ا
و
ا
ا
ل
ا
ر
س
و
ب
ن
ا
و
غ
خ
ا
و
م
د
م
ن
ی
س
ا
ذ
ر
ی
س
س
س
ه
7
8
15 14 13 12 11 10 9
ا
ب
و
ن
ن
ی
ا
ر
چ
5
ر
د
ا
ر
ا
ت
افقی:
ر
ا
م
ر
ا
ک
س
ر
ی
ک
س
ا
ت
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
طــــرح روز گرانی و کاهش قدرت خرید!!
3
4
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
6 5
7
8
تسنیم
15 14 13 12 11 10 9
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
6
2 1
13:02
19:24
19:42
5:15
6:41
ب
د
ا
ر
م
ن
س
ا
ر
د
ی
ا
م
م
ر
م
ا
ر
م
ی
م
ت
م
ا
د
ر
س
ا
م
د
ا
ر
س
م
ی
ا
ک
ا
ت
ت
س
ک
خ
ر
د
د
م
و
ر
ی
ر
ا
ا
ا
ح
د
ر
م
ه
ل
م
و
ی
ر
ر
ا
س
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
-1چهره موردنظر-زود وسریع-2اداره کننذده-واگیری-اشکار-3
کامل-سرمای توم بابرف وباران-دعوت نمودن-4هنوزانگلیسی-زخمی
برصورت!-فرارنمودن-اب بند-گربه عرب-5قدرت-حرارت-خارپشت
بزرگ تیرانداز-6فیلمی ازداریوش مهرجویی-استان تاریخی غرب
کشور-7اثری ازبزرگ علوی-مشهور-8ازخدایان باستان-شهری
نزدیک تهران-9چشمه وزمین زراعتی-دین برتر-10ازسیارات
منظومه شمسی-درود-11ترانه-شادی-مادروطن-12تنها-شیدا-محل
مشورت-تازه-13ازکلمات استثنا-پیک وبرید-دردناک-14تیرانداز-
حکایتگر-روشنائیها-15شهری درشمال-دراین فیلم سینمایی بازی
کرده است
15
عمودی:
-1تیراندازی نمودن-ازفیلمهایش-2مخالف-دریایی درنزدیکی استرالیا-اتاق درس-3نشانه-
هوای جابجاشده-ماچ-پیروان-4گریز-عالمت مفعولی-همراه پشتک-حرف ندا-5فلکه
شهری-دیباچه کتاب-6پایه-بوئیدن-محبوب-7ازچهارعمل اصلی درراضیات-مرغ سعادت
-8کمک رسان-زنده به انیم-9انتظار-عددتفسی!-مساوی-10ازحروف یونانی-نغمه-11زنان-
همراه رمل-12خرس اسمانی-بحر-نت بیمار-اسباب خودبینی-13قسمتی ازپا-درد-شیشه
ازمایشگاهی-مظهرنرمی-14تارمی-ازمناطق دیدنی کردستان-واحدسطح-15ازفیلمهایش-
ازرگهای خونی
اخبار دیدنی
جلسه شورای اقتصاد مقاومتی دیروز با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول
رئیس جمهوری در محل نهاد ریاست جمهوری برگزار شد|ایرنا
نشست فعاالن اقتصادی اتاق بازرگانی تهران با هیات تجاری باواریای المان روز
دوشنبه در هتل اسپیناس پاالس برگزار شد|ایرنا
مراسم جشن زادروز برخی هنرمندان پیشکسوت روز یکشنبه ۱۴شهریورماه در باغ سبز تهران
برگزار شد| ایلنا
حجاج بیت اهلل الحرام با ورود به مکه مکرمه اماده انجام مناسک حج تمتع می شوند ،امسال
حجاج ایرانی در عربستان حضور نخواهند داشت| خبرگزاری فرانسه
نخستین همایش ملی ایران جوان کار خود رابا شعار «جوانی ،جمعیت ،الزمه کار افرینی ،اقتصاد مقاومتی وکیان خانواده» در
سالن همایش های برج میالد تهران برگزار شد| تسنیم
نشست رسانه ای پنجمین جشنواره تئاتر شهر صبح دیروز با حضور
خبرنگارانرسانه هابرگزارشد| مهر