روزنامه هنرمند شماره 557
روزنامه هنرمند شماره 557
نگاهی به فیلم «فروشنده»
اثر اصغر فرهادی
پارادوکس سنت
ومدرنیتهدرجامعه گذار
گفتگوی«هنرمند»باامیرغفارمنش
کارگرداننمایش«پری»
«پری» مسئله امروز
بچه های تئــاتراست
5
4
ش��نبه 20شهریورماه 1395س��ال نهــم شماره 557
8صفـــح��ه 1000تومـان ISSN 2008-0816
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
به بهانه درگذشت استادفرهنگ شریف ،شیرین نوازتار
کام موسیقی تلخ شد
6
فرهنگ و هنر
2
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
نسبت به هنرمندانی که با انقالب
همسو هستند ،دافعه نداریم!
هنرمند :علی جنتی وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی
در حاش��یه ایین پایانی جشنواره هنر ایران که در موزه
هنرهای معاصر تهران برگزار شد ،گفت :یکی از کارها
و فعالیت های موزه هنره��ای معاصر تهران برگزاری
نمایش��گاه های موضوعی اس��ت ک��ه در حال حاضر
نمایشگاهباموضوعکویردرزمینه هایعکاسیونقاشی
در ح��ال برگزاری اس��ت .وی افزود :با دیدن تصاویر و
تابلوهای این نمایشگاه انسان احساس می کند خداوند
به نقاش��ی پرداخته و نقاش زبردس��ت موج را در کویر
ایجاد کرده و عکاس چیره دس��ت نیز به عکاسی این
صحنه های بس��یار زیبا پرداخته اس��ت .وزیر فرهنگ
و ارش��اد اس�لامی اثار حاضر در نمایشگاه کویر موزه
هنرهای معاصر تهران را بس��یار ارزشمند ارزابی کرد و
گفت :این اثار قابل عرضه در نمایشگاه های جهانی نیز
هست .وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر تدابیر اندیشیده
شده برای حفظ و نگهداری اثار موجود در موزه هنرهای
معاص��ر تهران ادام��ه داد :نهایت حفاظ��ت از این اثار
می ش��ود و اثار هنری موزه هنرهای معاصر تهران که
در ١٠٠ساله اخیر بخش عمده ای از ان در مخزن موزه
نگهداری می شود را دولت باید نسبت به گسترش ان
اهتمام داشته باشد .جنتی گفت :در مخزن موزه از نظر
هوا،رطوبتوامکاناتسالمتنهایتدقتمی شودولی
باید فضای وسیعی را برای عرضه این اثار مهیا شود تا
بتوان انه��ا را در معرض دید عموم قرار داد .وی تاکید
کرد :اثار موزه هنرهای معاصر تهران به قدری ارزشمند
هستند که بسیاری از کش��ورها با اصرار به دنبال این
هستند که این اثار را در کشور خود به نمایش بگذارند.
جنتی در پاسخ به پرسشی دیگری مبنی بر اهانت یکی
از نشریات به وزیر ارشاد و کارگردان فیلم فروشنده گفت:
ه��دف ما برخورد با اینگونه اظهارنظرها نیس��ت؛ زیرا
معتقدیم مردم خود فیلم را می بینند و با شنیدن اهانت ها
بهتر قضاوت می کنند که چه کسی اشتباه می کند .وی
در پاس��خ به این پرسش مبنی بر اینکه روز گذشته در
مراسم جشن تولد هنرمندان پیشکسوت متولد مرداد و
شهریور،ازهنرمندیکهسابقهخوبیدرگذشتهسینمای
ایران نداش��ته تجلیل شد ،اظهار داش��ت :هنرمندان،
نویس��ندگان یا روزنامه نگارانی در کشور ما بوده اند که
در یک مقطع لغزش هایی داشته اند ولی خود را اصالح
کرده اند .جنتی افزود :اثار قبل از انقالب برخی از بازیگران
بسیار برجسته ای که امروزه در سینمای ما حضور دارند و
از انان بسیار تجلیل و تمجید می کنیم ،اص ً
ال قابل قبول
نیست اما انچه اهمیت دارد اینکه هنرمندان ما بعد از
انقالب خود را با فرهنگ جمهوری اس�لامی تطبیق
داده اند و بنابراین ما نباید نسبت به کسانی که با انقالب
همسو هستند ،دافعه داشته باشیم .وی همچنین درباره
دخالت برخی نهادها در جمع کردن یکسری از تابلوها
در گالری ها گفت :معمو ًال تمامی گالری های برای به
نمایش در اوردن اثار خود از وزارت ارش��اد مجوز نمی
گیرند؛ از همین رو بهتر اس��ت اینگون��ه دخالت ها با
هماهنگی وزارت ارشاد انجام شود.
شــــــــنبه 20شهریورماه 1395سال نهم شماره 557
www.honarmandonline.ir
یک تیر و دو نشان توسعه صادرات صنایع دستی در گفتگو با نمایندگان مجلس
ضرورت راه اندازی مراکز فروش دائمی صنایع دستی درکشورهای دنیا
محمدجوادیافتیان
سرزمینایرانازاقواممختلفیتشکیلشدهکههرکدام
از این اقوام با توجه به فرهنگ خود ،در صنایع دستی
و هنر های سنتی حرف های بسیاری برای گفتن دارند؛
به عبارتی دیگر صنایع دستی کشورمان از ظرفیت های
بسیاری برخوردار بوده و استقبال برامده از این صنعت
توسط عموم توریست ها نشان دهنده این واقعیت است.
در این میان عرصه صنایع دستی و هنرهای سنتی یکی
از بخش های مهم اقتصادی و فرهنگی کشورمان به
حس��اب می اید که می تواند موجب افزایش صادرات،
اش��تغال زایی ،جذب توریسم و باال بردن سطح تولید
ملی شود لذا کافی است با برنامه ریزی منسجم برای
تولید و معرفی این محصوالت اقدامات الزم انجام شود.
ک طرف فعالیتی اقتصادی
حوزه صنای ع دس��تی از ی
است که می تواند شرایط و زمینه رشد صادرات غیرنفتی
کشور را فراهم کند و از طرف دیگر زمینه معرفی بهتر
فرهنگ و هنر ایرانیان در داخل و خارج کشور را به
وجود اورد .چندی پیش مدیرکل صادرات معاونت
صنایع دس��تی کش��ور در خبری اع�لام کرد رقم
صادرات صنایع دستی ،بدون احتساب زیور االت سنتی
و تجارت چمدانی طی چهارماه نخست امسال ،دارای
رش��د ۳۶درصدی بوده اس��ت که نشان دهنده وجود
ظرفیت خوب در این حوزه است.
لزومبرنامه ریزیبلندمدتبرایتوسعه
صادرات صنایع دستی در برنامه ششم توسعه
سخنگوی فراکس��یون میراث فرهنگی وگردشگری
مجلسمعتقداستباتوجهبهاینکهبرنامهششمتوسعه
در حال تدوین است ،می توان نسبت به برنامه ریزی بلند
مدت برای حمایت از فعاالن صنایع دس��تی و توسعه
صادرات محص��والت این صنعت اقدام کرد .ذبیح اهلل
نیکفر با اش��اره به استقبال مردم دنیا از صنایع دستی
ایرانی ،گفت :خوشبختانه ایران اسالمی به عنوان یک
سرزمین کهن دارای فرهنگ و تاریخ بی بدیلی است
و مردم دنیا به همین دلیل با اش��تیاق نسبت به خرید
صنایع دستی اقدام می کنند از این رو توسعه صادرات
صنایع دستی باید در دستورکار متولیان این صنعت قرار
بگیرد .نماینده مردم الهیجان و سیاهکل در مجلس
شورای اس�لامی با بیان اینکه نقش سفارتخانه های
کشورمان در تبلیغ صنایع دستی ایرانی پررنگ است
و نباید از این ظرفیت برای بهبود شرایط صادرات چشم
پوش��ید ،اظهار کرد :در این میان رایزن های فرهنگی
مستقر در خارج از کشور نیز می توانند با اطالع رسانی
درست ،زمینه برپایی نمایشگاه های مختلف را فراهم
کنند .وی ضمن تاکید بر اینکه برای تولید و صادرات
بیشتر صنایع دس��تی باید از هنرمندان و فعاالن این
عرصه حمایت کافی صورت بگیرد ،افزود :امروزه این
افراد نیازمند تامین شرایط حداقلی و حتی بیمه هستند
از این رو باید با رفع مشکالت فعلی ،انگیزه بیشتری
برای این افراد ایجاد کرد .نیکفر با اشاره به اینکه ارائه
تسهیالتمالیوغیرهمی تواندازدیگرعواملانگیزشی
برای تولیدکنندگان صنایع دستی محسوب شود ،ادامه
داد :در این میان نباید از ارائه معافیت عوارض گمرکی
چشم پوشید زیرا این موضوع در رشد صادرات کمک
شایانیمی کند.سخنگویفراکسیونمیراثفرهنگی،
گردشگری ،صنایع دستی و مناطق ازاد مجلس شورای
اسالمی ضمن تاکید بر اینکه نمایندگان برای حمایت
از هنرمندان و فعاالن صنایع دستی پیشنهاداتی دارند
که می توان از انها به عنوان نقش��ه راه اس��تفاده کرد،
خاطرنشان کرد :با توجه به اینکه برنامه ششم توسعه
در حال تدوین اس��ت ،می توان نسبت به برنامه ریزی
بلند مدت برای حمایت از فعاالن صنایع دستی و توسعه
صادرات محصوالت این صنعت اقدام کرد.
از ظرفیت رایزنان فرهنگی برای معرفی
صنایعدستیاستفادهشود
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است امروزه
برای توس��عه صادرات محصوالت صنایع دستی باید
بازاریابی مناسب انجام شود تا بتوان شاهد توسعه و رشد
در این عرصه بود .محمداسماعیل سعیدی با اشاره به
ضرورت توسعه صادرات صنایع دستی به نقاط مختلف
دنی��ا ،گفت :اگر صادرات محصوالت صنایع دس��تی
ساماندهی و تقویت شود می توان وابستگی کشور به
اقتصاد نفتی را کاهش داد .نماینده مردم تبریز ،اسکو
و اذرشهر در مجلس ش��ورای اسالمی با بیان اینکه
رایزن های فرهنگی کشورمان باید ظرفیت های حوزه
صنایع دستی را به مردم سراسر دنیا معرفی کنند ،اظهار
کرد :متاسفانه صنایع دستی کشورمان در نقاط مختلف
شناخته شده نیستند و صرفا کشورهای محدودی از
تنوع صنایع دستی ایران مطلع هستند .وی با تاکید بر
اینکهمتاسفانهتولیدکنندگانصنایعدستیحضورفعالی
در نمایشگاه های میراث فرهنگی و صنایع دستی بین
المللی ندارد ،ادامه داد :سازمان میراث فرهنگی ،صنایع
دستی و گردشگری به عنوان متولی اصلی حمایت از
این صنعت ،باید با برنامه ریزی مستمر و هدفمند اقدام
به س��اماندهی و اعزام فعاالن و تولیدکنندگان صنایع
دستی به منظور حضور در نمایشگاه های خارج از کشور
کند .س��عیدی با اشاره به اینکه می توان برای معرفی
محصوالت ایرانی نمایشگاه بین المللی توسط ایرانیان
برگزار شود ،تصریح کرد :محقق شدن این مهم موجب
رفت و امد خریداران خارجی و معرفی محصول ایرانی
می شود .نماینده مردم تبریز ،اسکو و اذرشهر در مجلس
شورای اسالمی تاکید کرد :امروزه برای توسعه صادرات
محصوالتمختلف،بایدبازاریابیمناسبانجامشودلذا
بازاریابی برای ایجاد توسعه و رشد در صادرات صنایع
دستی امری ضروری است .عضو کمیسیون فرهنگی
مجلس ش��ورای اس�لامی با بیان اینکه باید با ارائه
تسهیالت زمینه کاهش قیمت تمام شده محصوالت
صنایع دستی را فراهم کرد ،خاطرنشان کرد :برای تولید
یک محصول صنایع زحمت زیادی کشیده می شود لذا
نمی توان قمیت برای چنینی اثاری تعیین کرد ولی باید
شرایط اقتصادی بازار را در نظر گرفت تا بتوان فروش
محصوالت را به حداکثر رساند.
ضرورتبرپایینمایشگاه هایبین المللی
به منظور معرفی صنایع دستی ایران
رییسفراکسیونمیراثفرهنگیوگردشگریمجلس
با اشاره به اینکه اهمیت دادن به توسعه صادرات صنایع
دستی ،اشتغالزایی و رونق اقتصادی درپی خواهد داشت،
گفت :برپایی نمایش��گاه های بین المللی مخصوص
صنایع دستی می تواند زمینه معرفی این صنعت قدیمی
کش��ورمان را فراهم کند .جبار کوچکی نژاد با اشاره به
وجود ظرفیت مناسب کش��ورمان در تولید و صادرات
صنایع دس��تی به کشورهای مختلف ،گفت :اهمیت
دادن به توس��عه صادرات صنایع دس��تی ،اشتغالزایی
و رونق اقتصادی درپی خواهد داش��ت .نماینده مردم
رشت در مجلس شورای اسالمی ضمن تاکید بر اینکه
باید نمایشگاه های مختلف دنیا میزبان صنایع دستی
ایرانی باشند ،اظهار کرد :محقق شدن این مهم نیازمند
اطالع رسانی و اگاهی بخش��ی به مردم کشورهای
دنیا از سوی دستگاه های متولی مانند سازمان میراث
فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری است .وی ادامه
داد :ارزاوری حوزه صادرات برای همه کش��ورها امری
مهم محسوب می شود از این رو می توان از این ظرفیت
بالفعل بهره مناسب برد .کوچکی نژاد با اشاره به اینکه
برپایی نمایشگاه های بین المللی مخصوص صنایع
دس��تی می تواند زمینه معرف��ی ظرفیت این صنعت
قدیمی کش��ورمان را فراهم کند ،افزود :در این میان
می توان از ظرفیت سفارتخانه های کشورمان در خارج از
کشور بهره برد زیرا این اماکن یکی از مراکزی بحساب
می ایند که فرهنگ ایرانی را به دنیا عرضه می کنند.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسالمی ضمن
بیان اینکه می توان با ارائه معافیت های مالیاتی کمک
شایانی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع دستی
کرد ،اظهار کرد :استفاده از معافیت های مالیاتی یکی
از سیاس��ت های صحیح کش��ورهای موفق در حوزه
صادرات اس��ت که باید برای ایجاد توس��عه صادرات
صنایع دستی کشورمان از ان بهره برد.
رییس فراکسیون میراث فرهنگی ،گردشگری ،صنایع
دستی و مناطق ازاد مجلس شورای اسالمی با اشاره به
اینکه استان گیالن یکی از مراکز مهم در تولید صنایع
دستی است ،خاطرنشان کرد :بسیاری از تولیدکنندگان
بومی صنایع دستی از امکانات خوبی بهره نمی برند از
این رو باید با ارائه تسهیالت مالی نسبت به رشد این
صنعتکمککرد.
ضرورت راه اندازی مراکز فروش دائمی
صنایع دستی در کشورهای دنیا
نایب رییس فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری
مجلس معتقد است می توان با راه اندازی مراکز فروش
دائمی صنایع دستی در کشورهای مشخص شده ،بازار
خوبی برای فروش محصوالت ایرانی فراهم کرد.
شهاب نادری ضمن تاکید بر ضرورت توسعه صادرات
در حوزه صنایع دستی ،گفت :ایجاد بستر مناسب برای
توسعه صادرات موجب کارافرینی و اشتغالزایی می شود
و نباید از این ظرفیت مناس��ب در کشور چشم پوشید.
نماینده مردم پاوه در مجلس شورای اسالمی با اشاره
به اینکه ام��روزه یکی از راه های افزایش صادرات ارائه
معافیت های مالیاتی است ،اظهار کرد :تولیدکنندگان
محصوالتصنایعدستینیازمندحمایتهستندوباارائه
خدماتمختلفمانندبهره مندیازمعافیت هایمالیاتی،
کاهش عوارض گمرکی و غیره می توان کمک شایانی
ب��ه این بخش از عرصه میراث فرهنگی کرد .وی با
بیان اینکه س��ازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی
و گردش��گری باید با جدیت به دنبال ایجاد شرایط
مناس��ب برای صادرکنندگان محص��والت صنایع
دستی باشد ،تصریح کرد :می توان با راه اندازی مراکز
فروش دائمی صنایع دستی در کشورهای مشخص
ش��ده ،بازار خوبی برای ف��روش محصوالت ایرانی
فراهم کرد .نادری با تاکید بر اینکه در کش��ورهای
حوزه خلیج فارس و خاورمیانه بازارهای خوبی برای
فروش کاالی ایران��ی خصوصا محصوالت صنایع
دس��تی وج��ود دارد ،ادامه داد :ب��ا توجه به فرهنگ
نزدیک کش��ورهای حوزه خلیج فارس و اشنایی و
عالقه مندی بیشتر مردم چنین کشورهایی نسبت
به ظرفیت ه��ای تاریخی و هنری ایرانیان ،می توان
در حوزه صادرات محصوالت صنایع دس��تی به این
کشورها فعالیت بیشتری کرد .نایب رییس فراکسیون
میراثفرهنگی،گردشگری،صنایعدستیومناطقازاد
شورای اسالمی با اشاره به اینکه برخی از کشورها امروزه
با الگوگیری از محصوالت صنایع دس��تی کشورمان،
اقدام به تولید کاال می کنند ،خاطرنشان کرد :به عنوان
مثال متاسفانه امروزه کشور چین با کپی برداری از اثار
ایرانی ،اقدام به تولید صنایع دستی با طرح های ایرانی
می کند و حتی در اقدامی تامل برانگیز و تعجب اور چنین
کاالهایی را به کشورمان صادر می کند.
احدازادی خواهسخنگویکمیسیونفرهنگیمجلس
لزوم پایبندی مسئوالن به رای شورای صدور پروانه تولید و نمایش فیلم ها
احد ازادی خواه با اش��اره به فیلم سینمایی رستاخیر که
همچنان مشکل اکران ان حل نشده است و ضرورت
پایبندی به قانون ،گفت :وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
و سازمان سینمایی باید برای رفع مشکالت اکران این
فیلم چاره و فکری بیندیشند چراکه عالوه بر سرمایه و
هزینه فراوان صرف شده برای این فیلم اثر قابل دفاعی
نیز است .نماینده مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی
ادام��ه داد :با وجود انکه ب��ه برخی از صحنه های فیلم
ایراداتی وارد است اما این ایرادات از ارزشمندی رستاخیر
کم نمی کند به همین دلیل مسئوالن اجرایی مربوطه
باید حداکثر تالش خود را برای به اکران رس��یدن این
فیلم مذهبی به کار بگیرد.ازادی خواه افزود :نکته قابل
تامل فیلم س��ینمایی رستاخیز این است که همه فرق
اس�لامی می توانند ان را بپذیرند و دیالوگ و تصویری
با بوی ایجاد اختالف و جدایی بین مذاهب اسالمی ،در
ان دیده نمی شود لذا می تواند در جوامع جهانی به خوبی
درخشیده و مورد توجه مسلمانان قرار گیرد .وی با تاکید
مجدد بر اینکه وزارت فرهنگ باید برای حل مش��کل
رس��تاخیز راهی پیدا کند ،گفت :نباید به راحتی از کنار
اکران این فیلم گذشت .سخنگوی کمیسیون فرهنگی
مجلس ش��ورای اس�لامی همچنین درباره ضرورت
رعایت قانون در عرصه سینما و پایبندی به رای و نظر
شوراهایی همچون شورای صدور پروانه تولید و نمایش،
گفت :شاید در برخی از مواقع فیلم هایی که از فیلترهای
وزارت فرهنگ گذش��ته اند با س��لیقه قشری از جامعه
همخوانی نداشته باشند اما ایراد خاصی که حذف شان
از اکران ضروری باشد نیز در ان ها دیده نمی شود لذا باید
تالش کرد فرهنگ قانون پذیری در عرصه های هنری و
فرهنگی در جامعه رشد کند.
طرح های خارجی اثارسوء فرهنگی دارد
همچنین اح��د ازادی خواه با اش��اره به وضعیت تولید
نوشت افزار با اس��تفاده از الگوهای ایرانی – اسالمی،
گفت :متاس��فانه موانع زیادی بر سر راه تولیدکنندگان
ایرانی – اسالمی وجود دارد و این مهم موجب شده 90
درصد بازار لوازم التحریر را از دست بدهند .نماینده مردم
مالیردرمجلسشورایاسالمیبابیاناینکهازچهارمین
نمایشگاهنوشتافزارایرانیاسالمیباعنوانایراننوشت
بازدید کرده و از نزدیک با مشکالت تولیدکنندگان لوازم
التحریر داخلی اشنا شده است ،اظهار کرد :حدود 50گروه
فعال در این عرصه در نمایشگاه حضور دارند و توانستند
با توجه به سلیقه جامعه امروز ،نظر خانواده های ایرانی
را جلب کنند .وی ضمن تاکید بر اینکه مافیای قدرت
در حوزه نوش��ت افزار مانعی بر س��ر راه تولید کنندگان
نوشت افزار ایرانی – اس�لامی است ،ادامه داد :برپایی
نمایشگاه های مختلف در حوزه نوشت افزار و حمایت از
تولید داخلی از جمله مطالبات مردمی در این عرصه است
که باید مورد توجه مسئوالن و دستگاه های متولی قرار
بگیرد.ازادی خواهبابیاناینکهمتاسفانهطرح هایخارجی
مانند باربی ،اسپایدرمن و غیره بر روی جلد لوازم التحریر
داخلی دیده می ش��ود که جای تامل دارد ،افزود :یکی از
دالیل استفاده از این الگوها عدم پرداخت هزینه برای
طراحی است زیرا هزینه طراحی الگو برای تولیدکنندگان
گران تمام می شود و باید هزینه استفاده از یک الگوی
برگرفته از یک فیلم یا اثر به صاحب اثر پرداخت ش��ود
که این موضوع در قیمت تمام شده محصول نیز تاثیر
دارد؛ این مهم یکی از مشکالت تولید کنندگان است.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسالمی
با اشاره به اینکه طرح های خارجی استفاده شده در لوازم
التحریر اثار س��وء فرهنگی دارد ،خاطرنشان کرد :نسل
نوجوان و جوان امروز به دنبال الگوگیری اس��ت و این
طرح ها به نوعی در این زمینه اثر منفی می گذارد.
کتاب و ادبیات
شــــــــنبه 20شهریورماه 1395سال نهم شماره 557
www.honarmandonline.ir
علیجنتیبهمناسبتچهل وپنجمینایینبزرگداشتزنده یاددکترمحمدمعین
استاد معین در ادبیات و تاریخ
جامعیتی مثال زدنی داشت
چهل وپنجمی��ن ایی��ن
بزرگداشت زنده یاد استاد دکتر
محم��د معین پنجش��نبه 18
شهریور در حالی در زادگاهش
استانه اش��رفیه برگزار شد که
عل��ی جنتی ،وزی��ر فرهنگ و
ارش��اد اس�لامی ط��ی پیامی
سالروز درگذشت این چهره سرشناس را گرامی داشت .در پیام وزیر فرهنگ و ارشاد
اسالمی امده است« :چهره های ماندگار عرصه فرهنگ ستارگان درخشانی هستند
که در اسمان علم و ادب و فرهنگ می درخشند و در این سپهر زنده یاد دکتر محمد
معین درخش��ش ویژه ای دارد .نام او همواره در ضمیر اهل فرهنگ و هنر و سرلوحه
نام ادیبان ش��هیر این مرز و بوم حک شده است و هرگز از خاطره ها محو نمی شود.
افس��وس که دس��ت روزگار به این نابغه بزرگ چندان فرصتی نداد تا بتواند تمامی
تجربی��ات و اندوخته های علمی خود را به نمایش بگ��ذارد و چراغ عمرش زودتر از
انچه گمان می رفت به خاموشی گرایید ،اما خدمات ارزنده او به فرهنگ ایران ،نام و
یادش را در قلب ها ماندگار کرده است .بی تردید دکتر معین از تبار دانشمندانی است
که دانش را نه برای اخذ مدارک تحصیلی و کس��ب مادیات ،بلکه برای اقناع ذهن
جستجوگر خویش و تکمیل و پیشرفت دایره دانش و خدمت به فرهنگ این مرز و
بوم فرا گرفته بود .انس او با استادش مرحوم علی اکبر دهخدا و اهتمام به تکمیل و
انتشار لغت نامه ،حاصل کار و نامش را چنان ماندگار کرد که امروز فرهنگ لغت معین
در هر خانه و کتابخانه ای یاداور نام این دانش��مند س��خت کوش و پرکار است .البته
خطه سرسبز گیالن از دیرباز مردان و زنان بزرگی را در دامان خویش پرورانده است
که در عرصه های علم ،دین ،سیاست و فرهنگ و هنر سرامد و مایه افتخار و مباهات
همه ایرانیان بوده اند؛ نام اورانی که خدمات و اثارشان ستودنی است و باید ان گونه که
شایسته است به فرزندان این سرزمین معرفی شوند .مردم شریف و علم پرور گیالن
باید به خویش ببالند که چنین مردان بزرگی را در دامان خود پروریده اند .انان که دکتر
معین را می شناسند و زندگی و منش او را خوب مطالعه کرده اند ،به خوبی می دانند که
او مردی بود سخت کوش ،خستگی ناپذیر و پیگیر در یادگیری و عالقمند به انتقال و
نشر دانش به دیگران و به همین دلیل در ادبیات و تاریخ جامعیتی مثال زدنی داشت و
مقاالت و اثار او همواره مورد استناد پژوهندگان و اساتید قرار گرفته است .ویژگی هایی
که باید س��رلوحه زندگی دانش اموزان ،دانش��جویان و هنرجویان جوان ایرانی قرار
گیرد تا با ممارست و سخت کوشی در فراگیری دانش ،مسیر موفقیت را پیش روی
خویش هموار سازند .الزم می دانم از همه فرهیختگان و دوستان عالقمندی که برای
برگزاری این ایین فرهنگی تالش کردند و همه شرکت کنندگان گرانمایه که با حضور
خود در این مراسم به ان غنا بخشیدند ،صمیمانه تشکر و قدردانی نموده مزید توفیق
همگان را از خداوند متعال خواستارم».
صالحی در افتتاحیه نوزدهمین دوره طرح ملی 50هزار نمایشگاه کتاب در 50هزار مدرسه
اموزش و پرورش پایه اساسی
برای نهادینه کردن کتابخوانی است
هنرمن��د :ایی��ن افتتاحی��ه نوزدهمی��ن دوره ط��رح مل��ی 50هزار
نمایش��گاه کتاب در 50هزار مدرس��ه ،سه ش��نبه 16شهریورماه با
حضور سیدعباس صالحی ،معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی ،همایون امیرزاده ،مشاور معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی و حمیدرضا کفاش ،معاون پرورشی و فرهنگی وزارت
اموزش و پرورش و حسن ازهری ،مدیرعامل موسسه منادی تربیت
در اردوگاه شهید باهنر برگزار شد.
سیدعباس صالحی در این ایین اظهار کرد :اگر می خواهیم فرهنگ
کتاب و کتابخوانی در کش��ور گس��ترش پیدا کرده و نهادینه ش��ود
و خطرات��ی که در فاصله با کتاب اس��ت ،کاهش پی��دا کند ،باید از
اموزش و پرورش و مدرس��ه اقدام ش��ود .به عبارت دیگر نهادهای
خانواده ،مدرسه و رسانه در بحث کتاب و کتابخوانی سهم اصلی در
فرهنگ سازی و فرهنگ گستری دارند .وی ادامه داد :به دلیل گستره
افرادی که تحت پوش��ش اموزش و پرورش هستند و همچنین به
دلیل نقش��ی که این نهاد دارد باید ب��ه ان توجه ویژه صورت گیرد،
چراک��ه اموزش و پرورش پایه اساس��ی و مهم برای نهادینه کردن
کتابخوانی به شمار می اید و اگر بخواهیم این نهادینه سازی استقرار
پیدا کند ،باید در اموزش و پرورش دسترس��ی وس��یع تری به کتاب
ص��ورت گیرد تا دانش اموزان راحت تر با کت��اب ارتباط برقرار کنند.
خوشبختانه این دسترس��ی از راه های مختلف در حال اتفاق افتادن
اس��ت .معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی با اشاره به
برخی اتفاق هایی که در سه س��ال گذشته در حوزه دسترسی اسان
دانش ام��وزان به کت��اب رخ داده ان��د ،گفت :یکی از ای��ن اتفاقات،
برگزاری نمایش��گاه های کتاب در مدارس است .دسترسی اسان به
کتاب در مدارس ،برای ویترین کتاب فرصت سازی می کند .صالحی
افزود :تجهیز کتابخانه های کالسیک از دیگر اتفاقات مثبت در این
زمینه است .این که در مقاطع ابتدایی امکانات الزم را پدید اوریم تا
منزل «هوشنگ ابتهاج» موزه می شود
رش��ت -نخس��تین گام برای خری��د و حفظ خانه
«هوش��نگ ابته��اج» با تالش جمعی و تش��کیل
یک تش��کل مردم نهاد در رش��ت برداش��ته شد.
عضو شورای اسالمی شهر رشت که چندی پیش
موضوع خرید خانه استاد هوشنگ ابتهاج را در این
ش��ورا برای اولین بار مطرح ک��رده بود ،درباره روند
خریداری و حفظ این بنا گفت :با گردهم امدن چند
فرهیخته و اس��تقبال استاد ابتهاج از تشکیل چنین
جمعی ،نخس��تین گام ها ب��رای خرید و حفظ خانه
استاد برداشته شده است .رضا رسولی با بیان اینکه
نهادی با عنوان «خانه ش��عر سایه» به ثبت رسیده
است افزود :تالش این جمع با حضور نمایندگانی از
سوی استاد ابتهاج ،خرید و حفظ خانه استاد در رشت
و تبدیل ان به فضای موزه ای درباره اثار و متعلقات
وی است .وی تصریح کرد :مطمئنا نهادهای مردمی
با تکیه به سرمایه های اجتماعی قادر خواهند بود که
در حوزه های مختلف تاثیرات بسزایی داشته باشند
لذا ای��ن نهاد نیز با هدایت اس��تاد ابتهاج که برای
همه شهروندان رشتی مایه افتخار است ،به اهداف
بلندی دست می یابد .رسولی تاکید کرد :شهر رشت
در حوزه ادبیات معاصر افراد مطرحی را به کش��ور
معرفی کرده است و حفظ میراث ان ها و اثاری که
از خود بر جای می گذارند ،کمترین کاری است که
می توان برای این بزرگان انجام داد.
گذر سعدی
دفتر شعر
پرهیز از رفتن به نزد نامرد
هوشنگ ابتهاج
پیش ساز تو من از سحر سخن دم نزنم
که زبانی چو بیان تو ندارد سخنم
ره مگردان و نگه دار همین پرده ی راست
تا من از راز سپهرت گرهی باز کنم
صبر کن ای دل غمدیده که چون پیر حزین
عاقبت مژده ی نصرت رسد از پیرهنم
چه غریبانه تو با یاد وطن می نالی
من چه گویم که غریب است دلم در وطنم
همه مرغان هم اواز پراکنده شدند
اه از این باد بالخیز که زد در چمنم
شعر من با مدد ساز تو اوازی داشت
کی بود باز که شوری به جهان در فکنم
نی جدا زان لب و دندان جه نوایی دارد؟
من ز بی همنفسی ناله به دل می شکنم
بی تو اری غزل «سایه» ندارد «لطفی»
باز راهی بزن ای دوست که اهی بزنم
در شهر بندری اسکندریه مصر ،بر اثر خشکسالی شدید ان چنان اذوقه و
خوراک کم شد که گویی درهای اسمان بسته شده و فریاد اهل زمین به
اسمان پیوسته بود .پارسایان تهیدست در سخت ترین خطر قرار گرفتند.
نماند جانوری از وحش و طیر و ماهی و مور
که بر فلک نشد از بی مرادی افغانش
عجب که دو دل خلق جمع می نشود
که ابر گردد و سیالب دیده بارانش
در چنین سالی دور از جان دوستان ،یک نفر نامرد که سخن از وضع او بخصوص در محضر
بزرگان بر خالف ادب است و از سوی دیگر ناگفته گذاشتن ان نیز شایسته نیست که گروهی
ان را حمل بر خمودی گوینده می کنند از این رو در مورد ان نامرد به دو شعر اکتفا می کنیم که
همین اندک ،دلیل بسیار و کشت نمونه خروار است.
اگر تتر بکشد این مهنث را
تتری را دگر نباید کشت
چند باشد چو جسر بغدادش
اب در زیر و ادمی در پشت
چنین شخصی که به پاره ای از زندگی او اگاه شدید ،در این سال قحطی ثروت بسیار داشت و
به تهیدستان پول می داد و برای مسافران سفره غذا فراهم کرده و می گسترانید .در این میان
گروهی از پارسایان که بر اثر شدت تهیدستی و ناچاری به ستوه امده بودند تصمیم گرفتند تا کنار
سفره او بروند در این مورد برای مشورت نزد من امدند ،من با تصمیم انها موافقت نکردم و گفتم.
نخورد شیر نیم خورده سگ
ور بمیر به سختی اندر غار
تن به بیچارگی و گرسنگی
بنه و دست پیش سفله مدار
گر فریدون شود به نعمت و ملک
بی هنر را به هیچ کس مشمار
پرنیان و نسیج ،بر نااهل
الجورد و طالست بر دیوار
کتاب در کالس دیده شود ،ضلع جدیدی بود که در مناسبات وزارت
فرهنگ و ارشاد اس�لامی و وزارت اموزش و پروش افزوده شد .در
این قسمت با اولویت مناطق محروم کارهایی انجام شد که به فال
نیک می گیریم .وی عنوان کرد :دسترسی اسان مدارس ایرانی خارج
از کشور به کتاب نیز از دیگر رخدادهای مثبت به شمار می اید که در
این زمینه تفاهم نامه هایی میان وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی و
وزارت اموزش و پرورش منعقد شد.
این مقام مسئول ادامه داد :در حوزه دسترسی کتاب برای محیط های
اموزش��ی ،وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی گاهی با واسطه نیز با
وزارت ام��وزش و پ��رورش ارتباط برقرار کرده اس��ت .به طور مثال
کتاب هایی که توسط هیات انتخاب و خرید وزارت فرهنگ و ارشاد
اس�لامی خریداری می ش��وند ،به ادارات فرهنگ و ارش��اد اسالمی
اس��تان ها ارسال می ش��وند .صالحی در بخش دیگری از سخنانش
گفت :وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در بحث تجهیز کتابخانه های
داخل��ی و خارجی ،نزدیک به دو میلیارد تومان کمک کرده اس��ت.
وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی در طی دو سال و نیم اخیر ،هشت
میلیارد و 700میلی��ون تومان در قالب 17هزار عنوان کتاب (650
هزار جلد) به مدارس سراس��ر کشور اهدا کرده است .همچنین این
وزارتخانه نزدیک 6هزار جلد کتاب از طریق تفاهم نامه ،به مدارس
اهدا کرده است.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی افزود :این معاونت حدود
7درصد از اعتبارات مستقیم در حوزه تخصیصات به مدارس استان ها
داده است؛ این موضوع نش��ان دهنده در راستای رویکرد جدید وزارت
فرهنگ و ارش��اد اسالمی مبنی بر این که فرهنگ کتاب و کتابخوانی
باید در مدارس جدی گرفته ش��ود ،اجرا شده اس��ت .وی ادامه داد :از
دیگر رویکردهایی که در سه سال اخیر به صورت جدی در دستور کار
قرار گرفته ،این اس��ت که دانش اموز و خانواده کتاب را نس��بتا ارزانتر
دریافت کنند .به طور مثال امس��ال برای نخس��تین بار در نمایش��گاه
بین المللی کتاب تهران ،بُن کتاب دانش اموزی در اختیار مدارس قرار
گرف��ت .صالحی اظه��ار کرد :معتقدیم صرفا رفت��ن کتاب به مدارس
کفایت نمی کند ،بلکه باید کتابخوانی رخ دهد .این که چطور این اتفاق
بیافتد ،از جمله اولویت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی و معاونت
فرهنگی اموزش و پرورش بوده است .به طور مثال در وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی به صورت منسجم شده ،اعزام نویسندگان حوزه کودک
و نوجوان به شهرس��تان ها را داشتیم .این طرح از نیشابور شروع شد و
اکنون در شهرهایی مانند اهوار و ابادان در حال اجراست.
3
پیشنهاد مطالعه لیلی گلستان
خواندن رمان «تصرف عدوانی»
را به هر خانمی پیشنهاد می کنم
لیلی گلس��تان گف��ت :کتاب
خوب برای خواندن زیاد است،
اما این روزه��ا همه بهانه گیر
شده اند و دالیل مختلفی برای
کتاب نخواندن پیدا می کند؛ با
این ح��ال ،پیش��نهاد من برای
مطالعه به عالقه مندان کتاب،
رمان «تصرف عدوانی» اس��ت؛ رمانی که در کنار ادبی بودن ،دیدگاهی روانشناسی
دارد و به کارهای درس��ت و غلط انسان ها می پردازد .وی ادامه داد :من این کتاب را
به پیشنهاد یک دوست مطالعه کردم و بسیار خوشحالم که این کتاب به من پیشنهاد
شد .جالب اس��ت بدانید که کار مخاطب بعد مطالعه این کتاب ،تازه شروع می شود،
چراکه من بعد از اتمام کتاب تا یک هفته روی مباحث مطرح ش��ده فکر می کردم و
این موضوع خیلی ارزشمند است .به نظرم رمان در کنار لذت بخش بودن ،باید اموزنده
نیز باش��د و «تصرف عدوانی» رمان بسیار تاثیرگذار و اموزنده ای است .این مترجم
مطرح کشورمان با اشاره به موضوع داستان اظهار کرد :داستان حس یک زن را بیان
می کند .زنی که در ارتباط با مردی اس��ت و او را عاش��قانه دوس��ت دارد .زن امیدوار
اس��ت که این رابطه به سرانجامی برس��د ،اما اتفاقات ان طور که او فکر می کند ،رخ
نمی دهد .گلس��تان افزود :البته این جدایی ها و این به هم نرسیدن ها اتفاق جدیدی
نیست و از گذشته تا به امروز در تمام دنیا اتفاق افتاده و می افتد ،اما مهم ترین ویژگی
این داس��تان ،پرداختن به این موضوع و نحوه بیان ان است .داستان به قدری خوب
نوشته شده که خواننده دائم ًا خودش را جای شخصیت اصلی داستان می گذارد و این
ی باعث لذت بخش تر ش��دن اثر می شود .وی درباره ترجمه این اثر گفت :رمان
ویژگ
«تصرف عدوانی» نوشته لنا اندرشون ،با ترجمه سعید مقدم منتشر شده است .مترجم
را به خوبی نمی شناس��م ،اما ترجمه بسیار خوبی انجام داده و من از ترجمه او بسیار
راضی هس��تم .همه چیز در این اثر خوب است و خوشحالم که این کتاب به فارسی
ترجمه شده تا عالقه مندان کتاب بتوانند ان را مطالعه کنند .من خواندن این کتاب را
به همه به خصوص خانم ها پیشنهاد می کنم ،چراکه پیام های ارزشمندی در خط خط
کتاب نهفته است« .تصرف عدوانی» داستانی درباره عشق است .اندرشون برای این
شاهکار برنده جایز ه «اگوست» معتبرترین جایز ه ادبی سوئد شد .همچنین او جایزه
ادبی «اسوندسکا داگبالدت» را از طرف روزنامه های سوئدی دریافت کرد« .تصرف
عدوانی» روایت یک عش��ق مخرب اس��ت که تمام روح و هویت یک زن را خراش
می دهد و تمام اعتماد به نفسش را در مقابل شریک احساسی اش از او می گیرد .لیلی
گلس��تان ،نویسنده و مترجم مطرح کش��ورمان در تیرماه ۱۳۲۳در تهران متولد شد.
«بیگانه» اثر البر کامو« ،پیکاسو» اثر دیوید هاکنی« ،زندگی با پیکاسو» اثر فرانسواز
ژیلو« ،درباره رنگ ها» اثر ویتگنشتاین« ،گزارش یک مرگ» اثر گابریل گارسیا مارکز
و «میرا» اثر کریستوفر فرانک برخی از ترجمه های منتشر شده وی هستند.
به بهانه ۱۸شهریورماه سالروز درگذشت جالل ال احمد
نویسنده ای که از نوشتن خسته نشد
۱۸ش��هریورماه ،ی��اداور درگذش��ت یک��ی از
برجس��ته ترین داستان نویس��ان و مترجمان تاریخ
ایران زمین اس��ت .او جالل الدین سادات ال احمد،
مشهور به جالل ال احمد است؛ متولد اذرماه ۱۳۰۲
هجری شمسی و فرزند ایت اهلل سید احمد طالقانی
و پسر عموی ایت اهلل سید محمود طالقانی .پدرش
دوست داش��ت او هم مانند خودش به حوزه علمیه
برود تا در مس��جد و منبر جانش��ین پدر باش��د؛ اما
جالل ،خود چیز دیگری را می پسندید.
پدر البته به جالل ،اجازه رفتن به دبیرس��تان نداد و او را
برای کار به بازار فرستاد تا مشاغلی مانند ساعت سازی،
سیم کش��ی برق و چرم فروشی را تجربه کند .جالل اما
بدون اطالع پدر به درس های ش��بانه دارالفنون می رفت
تا از اموختن دور نباشد .جالل سرانجام به نجف فرستاده
ش��د تا با نظارت برادر بزرگترش س��ید محمدتقی ،در حوزه علمیه تحصیل کند،
س��فری که زیاد به طول نینجامید و جالل به ایران بازگشت .اکنون ۲۱سالگی
اوست و جاذبه های حزب توده است که وی را به خود می کشد .او در حزب هم،
پله های ترقی را می پیماید و البته از تحصیل ادبیات فارس��ی و نوشتن هم غافل
نیست تا انجا که نخستین داستانش را با عنوان «زیارت» در همین سال ها و در
مجله سخن به چاپ می رساند .جالل در سال ۱۳۲۶و با این پرسش شخصی که
«چرا این حزب ایرانی ،الت دست بیگانه است؟» ،به همراه تعدادی از دوستانش،
از حزب توده جدا شد .او خود در این باره می نویسد«:روزگاری بود و حزب توده ای
بود و حرف و سخنی داشت و انقالبی می نمود و ضد استعمار حرف می زد و مدافع
کارگ��ران و دهقانان بود و چه دعوی های دیگر و چه ش��وری که انگیخته بود و
ما جوان بودیم و عضو ان حزب بودیم و نمی دانس��تیم س��ر نخ دست کیست و
جوانی مان را می فرسودیم و تجربه می اموختیم .برای خود من اما روزی شروع شد
که مامور انتظامات یکی از تظاهرات حزبی بودم؛ از در حزب در خیابان فردوسی
ت��ا چهارراه مخبرالدوله ب��ا بازوبند انتظامات؛ چه فخرها که به خلق نفروختم ،اما
اول ش��اه اباد چش��مم افتاد به کامیون های روس��ی پر از سرباز که ناظر و حامی
تظاهرات ما کنار خیابان صف کش��یده بودند که ی��ک مرتبه جا خوردم و چنان
خجالت کش��یدم که تپیدم توی کوچه سید هاشم و »...او پس از ان به استخدام
اموزش و پرورش در می اید و البته نوشتن هم همچنان ادامه دارد .باید گفت که
اثار جالل در چهار بخش «رمان و مجموعه داس��تان»« ،سفرنامه»« ،مقاله» و
«ترجمه» قابل دسته بندی است .او در داستان ،از کتاب
«دی��د و بازدی��د» اغاز کرد و پ��س از «از رنجی که می
بریم»« ،سه تار»« ،زن زیادی»« ،سرگذشت کندوها»،
«مدیر مدرسه»« ،نون و القلم»« ،نفرین زمین» و «پنج
داس��تان» ،به «سنگی بر گوری» رس��ید .همچنین در
س��فرنامه هم «اورازان» و «سفر به والیت عزرائیل» را
در کارنامه دارد و البته یکی از مشهورترین اثارش یعنی
«خس��ی در میقات»(سفرنامه حج) هم در همین بخش
ج��ا می گیرد؛ اثری که در ان ب��ه تحول روحی خود هم
اشاره ای دارد و می نویسد« :دیدم که کسی نیستم که به
میعاد امده باشد؛ که خسی به میقات امده است».
و اما در مقاالت ،کتبی مانند «حزب توده س��ر دو راه»،
«هفت مقال��ه»« ،غربزدگ��ی» و «در خدمت و خیانت
روشنفکران» را می توان دید و ترجمه های متعددی هم
از او منتشر شده است که از ان جمله می توان به «بیگانه» (البر کامو)« ،قمارباز»
(داستایوسکی)« ،دست های الوده» (ژان پل سارتر) و «مائده های زمینی»(اندره
ژید) اش��اره کرد .همچنین مجموعه نامه های جالل ال احمد به دوس��تان دور و
نزدیکش هم به همت علی دهباشی با عنوان «نامه های جالل ال احمد» به زیور
طبع اراس��ته شده اس��ت .جالل ال احمد در طول سال های زندگی اش از فعالیت
مطبوعاتی و قلم زدن در مطبوعات هم غافل نماند و البته در اواخر عمر به کلبه ای
در جنگل های اس��الم پناه برد تا اینکه در مانند چنین روزی یعنی در هفدهمین
روز از ش��هریورماه سال ۱۳۴۸و در سن ۴۶سالگی ،در همانجا درگذشت .درباره
مرگش سخنان فراوانی گفته شده است؛ از جمله شمس ال احمد که معتقد است
مرگ او را باید دسیسه ساواک دانست تا سیمین دانشور ،همسرش که این فرضیه
را رد می کرد .او را پس از مرگ در مس��جد فیروزابادی ،در نزدیکی بیمارس��تان
فیروزابادی ش��هر ری به امانت به خاک سپردند تا بعدها ،مقبره ای در شان او بنا
کنند؛ اتفاقی که هیچگاه نیفتاد .باید گفت که درباره این نویسنده برجسته ایران
زمین ،زیاد گفته و نوش��ته ش��ده اس��ت که از ان جمله می توان به ُرمانی درباره
زندگی اش با عنوان «خانه پدری» اش��اره کرد که به همت دفتر نش��ر فرهنگ
اسالمی منتشر شده است؛ اما یک نکته را نمی توان از نظر دور داشت و ان اینکه،
قلم روان ،ملموس و اجتماعی داستان های او در کنار زبان شیوای نقد جالل ال
احمد ،قلم و زبانی جاودان در تاریخ ادبیات فارس��ی است که همواره مورد احترام
اهالی فرهنگ و هنر ایران زمین بوده ،هست و خواهد بود.
دنیای تصویر 266منتشر شد
دویست و شصت و ششمین شماره دنیای تصویر منتشر شد.
در این شماره عالوه بر جدوال فروش و تولید به همراه مطالب تحلیلی ،و همچنین تازه ترین اخبار سینمایی جهان؛
گفتگویی بسیار خواندنی با اصغر فرهادی پیرامون فیلم فروشنده و همچنین روند خلق اثارش را خواهید یافت.
معرفی فیلمهای مطرح و مهم چهار ماه اخر س��ال 2016از دیگر بخش��های خواندنی این شماره است.
در بخ��ش برداش��ت بلند نیز پرونده فیلم کتاب جنگل را همراه ب��ا گزارش تولید و مصاحبه با کارگردان
ان خواهید خواند.
سینمـــــا
4
شــــــــنبه 20شهریورماه 1395سال نهم شماره 557
www.honarmandonline.ir
روی خط جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
فیلم «عربستان -یک رژیم رو به زوال» به همراه سه فیلم
دیگر در جشنواره مقاومت
موض��وع جنایات دولت ال س��عود در منطقه و در حمایت از جریانات تکفی��ری و فاجعه منا در
چهاردهمی��ن دوره جش��نواره بینالملل��ی فیلم مقاومت یک��ی از محورهای کلی��دی فراخوان و
سیاس��تگذاری های محتوایی تعریف ش��ده است و در این رابطه اثار زیادی در دو بخش داخلی و
بین الملل برای دبیرخانه رس��یده است .عالوه بر پنج فیلم اعالم شده در بخش مسابقه سینمای
ایران ،چهار عنوان فیلم با محوریت جنایات عربس��تان از کش��ورهای انگلستان و کنیا و یمن در
دو بخش کوتاه و مستند جشنواره به نمایش در می اید .بر پایه این خبر ،عناوین فیلم های به این
ترتیب است :عربستان-یک رژیم رو به زوال به کارگردانی مرتضی جعفر از کشور انگلستان است.
موضوع ان به این شرح است :ایا رژیم سعودی رو به زوال است؟ ایا جنگ ،پارتی بازی ،کسری
بودجه ،س��قوط ارزش نفت و بی ثباتی در منطقه اشاره به یک کشور در حال گذار است؟ یا رژیم
برای بقا مبارزه می کند؟ مکتب ابن تیمیه -ریشه تروریسم ساخته مصطفی مسعود از انگلستان/
این فیلم نگاهی دارد به ریشه و ایدئولوژی وهابیت ،که توسط محمد ابن عبدالوهاب و تحت تاثیر
نوشته های ابن تیمیه پایه گذاری شد .این مستند به مطالعه ی تعالیم و اموزه های وهابیت و دالیل
نفرت ش��دید ان نس��بت به دیگر ادیان و مذاهب می پردازد .زیر خاکستر ساخته احمد معمری از
کشور کنیاست که روایت حمله عربستان سعودی به کشور و مردم بی گناه یمن و مقاومت دلیرانه
مردم یمن است .سرزمین دو بهشت ساخته وحید محمدالعلفی از کشور یمن است که روایت مردم
بی گناه یمن در زیر اتش باران س��عودی ها و ویرانی های حاصل از جنگ در کش��ور و ملت یمن
...عالوه بر این اثار پنج عنوان فیلم با موضوع فاجعه منا و عربس��تان در بخش مس��ابقه
س��ینمای ایران جش��نواره مقاومت به نمایش درمی ایند :عروج بی خروش به کارگردانی
امی��ر مهری��زدان و تهیه کنندگی مصطفی خیرپور (مس��تند) /اقای س��فیر به کارگردانی
ناصر نادری و تهیه کنندگی موسس��ه فرهنگی روایت فتح(مس��تند) /انجا کربال ش��د به
کارگردانی محس��ن جهانی و محس��ن عقیلی به تهیه کنندگی محس��ن جهانی(مس��تند)/
خیاب��ان 204ب��ه کارگردان��ی محمدامین امام��ی و تهیه کنندگی خان��ه طراحان انقالب
اس�لامی (پویانمایی) /می کشیم به کارگردانی س��یدمهران علوی و تهیه کنندگی سازمان
هنری رس��انه ای اوج(نماهنگ).
نمایش فیلم ضد ایرانی«گالب»در جشنواره بین المللی مقاومت
فیلم «گالب»ساخته«جان استوارت» ،مجری مراسم اسکار و مجری شوی مشهور تلویزیونی «دیلی
شو»در بخش اسالم هراسی چهاردهمین جشنواره مقاومت به نمایش درمی اید .این فیلم توسط دکتر
شهاب اسفندیاری استادیار دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر ،مستندساز و پژوهشگر در حوزه مطالعات
فرهنگی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .روابط عمومی جشنواره بین المللی فیلم مقاومت؛ با اعالم
این خبر افزود :فیلمنامه «گالب» براس��اس فیلمنامه ای از «استوارت» و با اقتباس از کتاب «سپس
انها به دنبال من امدند :یک داس��تان خانوادگی از عشق ،اسارت و بقا» نوشته «مازیار بهاری» است.
دراین خبر امده است :سرمایه گذاران پروژه سینمایی «گالب» عالوه بر «استوارت» ،کمپانی «اود لوت
اینترتیمنت» متعلق به خانواده «پریتزکر» یکی از پولداترین خانواده های امریکا و «اسکات رودین»یکی
از تهیه کنندگان یهودی هالیوود این هزین ه را تامین کردند.
معرفی فیلم های بخش«اسالم هراسی و ایران ستیزی در سینمای غرب»
فیلم ه��ا و کارشناس��ان بخش اس�لام
هراس��ی و ای��ران س��تیزی جش��نواره
فیل��م مقاوم��ت معرف��ی ش��دند.
فیلم ها ی « گال ب » س��ا خته « جا ن
اس��توارت» ،بخش های��ی از س��ریال
هوملند ،فیلم«پسران ابوغریب»ساخته
ل��وک م��وران ،فیلم«ت��ک تیران��داز
امریکایی»س��اخته کلینت ایس��توود و فیلم «لندن س��قوط کرده است»ساخته بابک نجفی
در این بخش اکران می ش��وند و پنج تحلیل گر فرهنگی و س��ینمایی به ارزیابی و بررس��ی
ان ه��ا خواهد پرداخت .روابط عمومی جش��نواره بین المللی فیل��م مقاومت با اعالم این خبر
افزود :بخش «اس�لام هراس��ی و ایران ستیزی در س��ینمای غرب» در جشنواره بین المللی
مقاومت با هدف کالبدش��کافی و رازگش��ایی پش��ت پرده فیلم ها و سریال های ضداسالمی و
ضدایران��ی در نظر گرفته ش��ده که چند نمون��ه از اثار مطرح در این زمین��ه همراه با اکران
مورد نقد و تحلیل قرار می گیرند.در این خبر اس��امی کارشناس��ان و فیلم هایی که قرار است
توس��ط این کارشناسان تحلیل شوند ،به این ترتیب امده است :فیلم «گالب» ساخته «جان
استوارت» ،مجری مراسم اسکار و مجری شوی مشهور تلویزیونی «دیلی شو» توسط دکتر
ش��هاب اسفندیاری استاد دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر ،مستندساز و پژوهشگر در حوزه
مطالعات فرهنگی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.بخش هایی از س��ریال هوملند که قرار
اس��ت توسط حسن عباس��ی از تحلیل گران و صاحب نظران فرهنگی مورد بررسی و تحلیل
قرار گیرد .عباسی ،تحلیلگر و رئیس اندیشکده یقین ،دارای مقاالت و سخنرانی های بسیاری
در داخل و خارج کشور بوده و دکترین های مختلفی در حوزه های سیاسی ،فرهنگی ،دفاعی
و ...ارائه نموده اس��ت .فیلم سینمایی«تک تیرانداز امریکایی»ساخته کلینت ایستوود توسط
دکتر مجید ش��اه حسینی استاد دانشگاه و پژوهشگر ،مورد بررسی تحلیلی قرار می گیرد .شاه
حس��ینی دارای تالیفاتی همچون س��ینما و صهیونیس��م بوده و ضمن حضور در پس��ت های
مدیریتی و برخی پروژه های س��ینمایی و تلویزیونی ،دو دوره دبیر جش��نواره بین المللی فلم
فجر و کودک نیز بوده است .فیلم «پسران ابوغریب» ساخته لوک موران توسط نادر طالب زاده،
مستندساز و کارشناس رسانه مورد نقد و بررسی قرار می گیرد .طالب زاده دارای مدرک کارشناسی
ارشد کارگردانی سینما از دانشگاه کلمبیا امریکا بوده و از منتقدان جدی سیاست های سلطه جویانه
رس��انه ای امریکا و برخی کش��ورهای غربی است .فیلم «لندن سقوط کرده است» ساخته بابک
نجفی توسط سعید مستغاثی ،روزنامه نگار و منتقد سینمایی نقد و تحلیل می شود .مستغاثی عالوه
بر تجربه برنامه سازی تلویزیونی و ساخت فیلم داستانی و چند مجموعه مستند ،عضو هیات انتخاب
و داوری برخی جشنواره های فرهنگی و هنری نیز بوده است.
جدول ف
روش فیل
مهای د
ر حال اک
ران
عنــــوان
کارگردان
تهیهکننده
هفته نمایش
فروش کلی
دراکوال
رضا عطاران
علی سرتیپی
هفته دوازدهم
3,734,153,800
دختر
رضا میرکریمی
رضا میرکریمی
هفته سیزدهم
2,912,620,800
من
سهیل بیرقی
سعیدخانی
سعیدسعیدی
هفته چهارم
1,191,659,397
سایههای
موازی
اصغر نعیمی
علی توکلنیا
حسین توکلنیا
هفته دوم
62,045,399
سایه
مسعود نوایی
بهنام شهیدی
هفته سوم
59,573,600
پوستر فیلم
نگاهی به فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی
سپیده اماده
پارادوکس سنت ومدرنیته درجامعه گذار
فروشنده هفتمین فیلم بلند اصغر فرهادی که در حضور
جنجالی اش در کن 2016توانست نخل طالی بهترین
فیلم نامه را برای او و بهترین بازیگری را برای شهاب
حس��ینی به ارمغان بی��اورد .اخرین اث��ر فرهادی که
شایسته ترین نماینده ایران برای حضور در مراسم اسکار
به نظر می رسد ،مدتی است که اکران عمومی خود را در
سالن های سینمایی کشور اغاز کرده و تنها با فروش
اولین روز اکران در تاریخ سینمای ایران را بشکند و
مخاطبان��ش را در اقدامی دور از انتظار در س��اعت
6:30دقیقه صبح اولین روز نمایش به س��الن های
سینمایی بکشاند .فرهادی در اخرین ساخته اش بار
دیگر به تجل��ی پارادوکس های اجتماعی در روابط
فردی می پردازد .در فیلم فروش��نده هم مانند دیگر
ساخته های فرهادی رخدادهایی اجتماعی سوژه فیلم
روزه��ای اول ،رکوردهای تازه ای را در تاریخ گیش��ه
س��ینمای ایران بر جای گذاشته است .اصغر فرهادی
فیلم سازی را با ساخت مجموعه های تلویزیونی اغاز
کرد ،مجموعه هایی که در دوران خود بدعتی در روند
سریال سازی سیما به حس��اب می امدند« .رقص در
غبار» ،اولین تجربه کارگردانی فیلم بلند سینمای اصغر
فرهادی بود که در سال 81مقابل دوربین رفت ،فیلمی
که در عالوه بر جلب توجه منتقدان س��ینما ،توانست
جایزه ویژه هیات داوران جشنوره سی و یکم فجر در
بخش بین الملل را هم به خود اختصاص دهد .فرهادی
سال 82شهر زیبا را ساخت فیلمی که توانست در 11
رش��ته بیست و دومین جشنواره فجر ،کاندید دریافت
سیمرغ ش��ود .س��ال 84اما س��ال متفاوتی در عمر
فیلمسازیفرهادیبود،سالیکهفیلمچهارشنبهسوری
او مقابل دوربین رفت و توانست عالوه بر سه سیمرغ
بهتری��ن کارگردانی ،بهترین بازیگر نق��ش اول زن و
بهترین تدوین ،جوایز جشنواره های معبتبر بین المللی
بسیاری را برای او به ارمغان بیاورد .از سال 84تا سال
87اما فرهادی تنها در عرصه فیلم نامه نویسی مشغول
بود و دو فیلم دایره زنگی و کنعان به نویسندگی او در ان
سالها تولید شدند ،تا اینکه فرهادی تصمیم به ساخت
درب��اره الی گرفت ،فیلمی پرافتخار که جایزه بهترین
کارگردانی و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران بیست و
هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر و جایزه خرس نقره ای
بهترین کارگردانی از جشنواره برلین تنها چند نمونه از
جوایزشبود«.جدایینادرازسیمین»پرافتخارترینفیلم
تاریخ سینمای ایران از نظر مرغوبیت جوایز فیلم بعدی
فرهادیبود،فیلمیکهبرایاولینباربرخیازمهم ترین
جوایز سینمای جهان از جمله اسکار ،گلدن گلوب ،پالم
اسپرینگز و سزار را به ویترین افتخارات سینمای ایران
اضافه کرد .اولین فیلم غیر فارسی زبان فرهادی هم
گذشته بود که در سال 91تولید شد مانند اثار پیشین
توانستدرجشنواره هایبینالمللیخوشبدرخشد.سه
سال پس از ساخت گذشته خبری مبنی بر تولید فیلم از
سویفرهادیشنیدهنمی شدتانیمه هایتابستانسال
گذشته .اصغر فرهادی که قرار بود پروژه جدید خود را در
اس��پانیا کلید بزند و تا ش��روع پیش تولید فیلم زمانی
یک س��اله داشت ،تصمیم گرفت فیلم فروشنده را بار
دیگر در وطن بسازد .فرهادی پروانه ساخت این فیلم را
در ۱۸مهرماه ۱۳۹۴از سازمان سینمایی گرفت و نام
پیشین این فیلم «برسد به دست اهو» بود که به علت
این که نام «فروشنده» تناسب بیشتری با داستان نهایی
فیلم داشت ،تغییر نام پیدا کرد .درگذشت یداهلل نجفی،
صدابردار با س��ابقه فیلم ،باعث ایج��اد وقفه ای یک
هفته ای در فیلمبرداری شد و سرانجام فیلمبرداری فیلم
فروشنده ۷اسفند به پایان رسید .از همان روزهای اغاز
فیلمبرداریی ،کنجکاوی ها برای اطالع یافتن از داستان
اخرین س��اخته فرهادی اغاز شد و با دریافت دو نخل
طالی از فستیوال کن ،این کنجکاوی ها به اوج خود
رسید.شایدهمینکنجکاویی هاییاستکهباعثشده
که فیلم اصغر فرهادی رکورد بیشترین میزان فروش در
نیس��تند ،بلکه تاثیرات این اسیب ها بر زندگی افراد
است که س��وژه داس��تان قرار گرفته و مخاطب از
احواالت شخصیت های داستان می تواند به جامعه
برس��د و در واقع درام در درون خود شخصیت های
داستان است که اتفاق می افتد .فیلم از سکانس پر
تن��ش خانه در ح��ال فروپاش��ی اغاز می ش��ود و
حرکت های ممتد دوربین روی دست نشان از تنشی
اس��ت که ساکنان خانه با ان روبرو هستند .عماد و
رعنا زوج ساکن خانه در تالش برای فرار از ویرانی
خانه شان هستند که بر اثر گودبرداری غیر تخصصی
خانه کناری دچار این اتفاق شده است .گودبرداری
ک��ه در خالء های قانونی اتفاق افتاده و خانه کناری
خود را با حادثه نابودی روبرو کرده اس��ت .در تب و
تاب تخلیه خانه ،عماد با بازی شهاب حسینی اما به
ج��ای نجات خ��ود ،به ی��اری فرد معلول��ی که در
همسایگی شان بوده می شتابد تا نشانه هایی از یک
قهرمان را در ذهن مخاطب تداعی کند .عماد و رعنا
ک��ه در ه��ر دو بازیگر تئاتر هس��تند و از قضا این
روزهای اجرای عموم نمایش مرگ فروشنده ارتور
میلر را هم پشت سر می گذارند ،با پیشنهاد یکی از
بازیگران دیگر گروه ،تصمیم می گیرند وسایل زمین
مانده خانه شان را به خانه او انتقال دهند و ماجرا از
همین جا اغاز می شود .عماد عالوه بر بازیگری تئاتر،
در یک دبیرس��تان هم تدریس ادبیات می کند و این
کاراکتر به نوعی تداعی گر قشر فرهنگی و روشنفکر
جامعه در ذهن مخاطبان اس��ت .در سکانس مدرسه،
زمانی که عماد داستان «گاو» غالمحسین ساعدی را
ب��رای دانش اموزانش روای��ت می کرد ،یکی از دانش
اموزان از عماد می پرسد که چگونه یک ادم می تواند گاو
بشود ،پرسشی که شاید ادامه داستان پاسخی برای ان
به حساب اید .دانش اموزان مدرسه هم به عنوان مشتی
از خروار عامه مردم جامعه کسانی هستند که به ادبیات
کالسیک توجهی نشان نمی دهند و در زمانی که عماد
فیلم گاو را برای انها به نمایش گذاشته به جای تماشای
فیلم ،شوخی کردن با معلم خسته خود را بر می گزینند.
در ادامه عماد و رعنا از خانه در حال فروپاشی شان به
خانه جدید نقل مکان می کنند ،خانه ای که از نظر ظاهر
دست کمی از خانه قبلی ندارد با این تفاوت که مستاجر
بدنام پیشنیش ،هنوز به طور کامل اسباب کشی نکرده
و اثاثیه اش در یک اتاق در بسته باقی مانده است .چند
روز از نقل مکان عماد و رعنا به خانه گذشته ،اما خبری
از مستاجر قبلی نیست و همین باعث می شود که رعنا
در اتاقی که اثاثیه او در ان هست را باز کند و وسایلش
را به پشت بام انتقال دهد .همین پالن هایی باز کردن
در اتاق و یافتن نهفته های مستاجر قبلی و پس از ان
باران ش��دیدی که بر روی اثاثیه تلنبار شده او بر روی
پشت بام می بارد ،مطلعی است برای حادثه ای که در
پیشرواست.رعنابهدلیلمشغلهبسیار،نتوانستهدستی
بر سر روی خانه بکشد و وضعیت خانه ،نابسامانی را به
مخاطبان نشان می دهد ،رعنا در تماسی تلفنی به عماد
می گوید که در مس��یر بازگشت به خانه خرید کند و
لحظاتی بعد برای رفتن به حمام مهیا می شود .پس از
شنیدن صدای زنگ ،در را با تصور اینکه عماد پشت در
اس��ت باز می کند و خود به حم��ام می رود ،فیلم کات
می خورد تا سکانس بعدی که ما عماد را مضطرب در
بیمارستان می بینیم .در این میان رعنا از اتفاقاتی که
افتاده ،تفسیرهای نامطمئنی دارد و معلوم نمی شود در
روایت ان اتفاق تا چه اندازه صادق اس��ت .از این جای
فیلم ما با عمادی روبرو هستیم در برخورد با حادثه ای که
خ��ودش هم به طور دقیق از جزئیات ان اطالع ندارد.
عماد با اصرار رعنا و به رغم پیش��نهاد همسایه ها که
می خواهند پای پلیس به قضیه باز شود ،تمایلی برای
اطالع دادن به پلیس ندارد ،ترس از ابرو یا عدم اعتماد
یدارد که
به قانون ،عواملی است که عماد را بر این م
مانند قیصر ،خودش به تنهایی به دنبال متجاوز برود .در
این میان زندگی روزمره عماد و رعنا هنوز جریان دارد و
ب��ه رغم تامالت روحی ،کم��اکان مجبورند که برای
اجرای نمایش بر س��ر صحنه حاضر شوند .تاکید به
نمایش مرگ فروشنده ارتور میلر در این فیلم تا انجایی
ک��ه نام این اثر فرهادی را هم به خود اختصاص داده،
بیش از هر چیز به همس��انی شرایط اجتماعی دوران
نویسنده نمایش با روزگار امروز ما باز می گردد .مرگ
فروشنده ارتور میلر داستان مردی به نام ویلی است که
در جریان جامعه سرمایه داری تمام سال های جوانی اش
را کار کرد تا بتواند اقساط خانه ای که در ان سکونت دارد
را بپ��ردازد و ویلی در نهایت در روزی که قس��ط اخر
همکارانتئاتری،اشنایدیگریندارندکهدردشواری ها
به دادشان برسد .مهاجرتی که در طول دهه های اخیر به
صورت گسترده ای از شهرستان ها به تهران اتفاق افتاد و
باعث شد در امروز تهران ما با شهروندانی روبرو باشیم
که روزگاری شهرهای خود را با ارزوی زندگی ارمانی به
مقصد تهران ترک گفتند و این روزها به رغم گذشت
س��الها از زمان مهاجرت ،نتوانسته اند به هیچ کدام از
خواسته هایشان دست پیدا کنند .یکی از ارکان اصلی
فیلم خانه است ،خانه ای که در تمام فیلم های فرهادی
یکی از ارکان اصلی اثر به حساب می اید ،در فروشنده به
اندازه پر رنگ ش��ده است که می توان از ان به عنوان
یکی از کاراکترهای اصلی اثر یاد کرد .خانه ابتدایی فیلم
یک خانه قدیمی است که به راحتی با گودبرداری خانه
کناری از هم فرو می پاشد و امنیت را از خانواده دو نفره
عماد می گیرد و خانه دوم که نبود امنیت را به بدترین
ش��کل متجلی می کند .تاکی��د موکد فره��ادی در
دیالوگ هایی از فیلم که به معماری نابسامان در شهر
تهران می پردازد ،اشاره ای دوباره است به همان داستان
گذار از س��نت به مدرنیته ،اینکه تهران دیگر اثری از
معماری زیبای گذش��ته ندارد و کل شهر به کلونی از
اپارتمان های بی قواره و یک شکل بدل شده است که
تنها برای یک زندگی فاقد نشاط کارکرد دارند .تاکید به
خانه و معماری در فروشنده فرهادی بیش از هر چیز به
اجتماعی می پردازد که در گذار میان سنت و مدرنیته،
معلق مانده است و تعاریف اخالقی هم قربانی همین
مرحله گذار اس��ت .برخالف نیمه ابتدایی فیلم ،اما
نیم��ه انتهایی ان با س��رعت بیش��تر مخاطب را با
اشتیاق فزاینده ای به سمت پیدا کردن سرنخ ماجرا
می کش��د ،پیدا کردن فرد متج��اوز از تعقیب راننده
وانت گرفته تا س��کانس ت��کان دهنده ای که عماد
نقاب از چهره دورغین متجاوز بر می دارد بار دیگر ما
را به یاد همان سینمای مالوف و همیشگی فرهادی
می اندازد .رعنا در جریان فیلم اما نمادی از بخشش
و عطوفت است فردی که به رغم تعرض فرد به او،
باز هم از عماد می خواهد که ابروی او را حفظ کند.
ابروی��ی که یک��ی از مولفه های اصلی س��ینمای
فرهادی در طول دوره فیلم سازی پر افتخارش بوده
خانه اش پرداخت ش��د ،از دنیا م��ی رود .نمایش مرگ
فروشنده با نگرشی انتقادی به سرمایه داری ،داستان
انس��ان هایی را روایت می کند که در جریان این نظام
سرمایه داری ،عمر خود را برای سودجویی سرمایه داران
تلف می کنند و در نهایت بدون انکه اندوخته ای از لذت
و ش��ادی از این زندگی برده باش��ند ،از دنیا می روند.
داستانی که در جریان این روزهای جامعه ما هم برقرار
است .در یکی از سکانس های فیلم می بینیم که رعنا در
کسوت لیندای ارتور میلر خطاب به جنازه همسرش
ویلی می گوید که تو م��رده ای در حالی که من امروز
اخرین قسط خانه مان را پس از 30سال پرداخت کردم
و االن ما صاحب خانه هستیم .عماد و رعنا هم مانند
ویلی و لیندای مرگ فروشنده نتوانسته اند خانه ای را در
این شهر بزرگ از ان خود کنند و همین خانه به دوشی
معضلاصلیزندگیانهاراایجادمی کند.تاکیدفروشنده
به مسئله مهاجرت هم در فیلم مشاهده می شود ،اینکه
عمادورعناهردودانشجویانیهستندکهبرایتحصیل
از شهرستان به تهران امده اند و پس از اشتغال در این
شهردیگربهشهرهایشانبازنگشته اندودراینشهرجز
است .در نهایت بار دیگر قهرمان داستان فرهادی بر
سر دوراهی دش��وار انتخاب قرار می گیرد ،اینکه به
گفته رعنا گوش بدهد و فرد متجاوز را ببخش��د یا
اینکه انتقام بگیرد .داس��تان فروشنده راوی همان
تئوری است که فرد را مغلوب اجتماع می داند ،اینکه
وقتی جامعه ای از فقدان اخالق و انسانیت رنج ببرد،
ان وقت انسان های پایبند اخالق و انسانیت بیش از
سایرین رنج می برند .عماد که خودش انسانی متعهد
به اخالق اس��ت اما در جریان افول اخالقیات مورد
تعرض فردی قرار می گیرد که مقدس ترین داش��ته
زندگی اش را نش��انه گرفته است .فرهادی در اخرین
ساخته اش هم مانند همانند پیشین در نهایت پایانی باز
مقابل دیدگان مخاطبانش به نمایش می گذارد ،مرد
متجاوز به استانه سکته و مرگ رها می شود و رعنا و
عماد در صحنه نمایش برای ادامه بازی که می تواند
همان زندگی باشد ،گریم می شوند« .فروشنده» در 9
روز اول اک��ران خود با اقبال مخاطبین روبه رو بوده و
حدود 3میلیارد تومان فروش داشته است که رکود قابل
توجهی در سینمای ایران به حساب می اید.
تئــاتر
شــــــــنبه 20شهریورماه 1395سال نهم شماره 557
www.honarmandonline.ir
این ش��ب ها تاالر حافظ در اخرین سانس نمایش خود
میزبان نمایشی از جنس نمایش ایرانی است ،نمایشی
که فضایی از اجراهای قدیم تئاتر در ذهن مردم را تداعی
می کند .شاید همین ارتباط است که مردم را تشویق به
دیدن این نمایش می کند و در روزهایی که تئاتر از نظر
جذب مخاطب رونق مضاعفی گرفته است ،شاهد حضور
گسترده مردم برای دیدن این نمایش هستیم .نمایش
پری داس��تان طنز اجتماعی است که گوشه کنایه های
اجتماعی ان هر چند از گذشته است اما هنوز تازگی دارد.
خصلتنمایش هایروحوضیاگرچهبامضمونفکاهی
همراه بود اما طعم تلخ طنز اجتماعی در ان به ش��دت
احساسمی شد.داستانپریحکایتمکتب خانه ایاست
که از فشار اقتصادی در ان بسته شده و افراد ا ن را به اجبار
به مطربی انداخته است .انسان هایی که با همان فرهنگ
مکتب خانه ای وارد وادی می شوند که دید جامعه به انها
کامال متفاوت با شخصیت اصلی اشان است .نمایشنامه
خیرالهتقیان پورباتغییراتیکهکارگرداندرانایجادکرده
شامل مسائل امروز اجتماعی اقتصادی و حتی سیاسی
جامعه را در خود جای داده است .اگر چه به علت نزدیک
شدن به ماه محرم و مجال کم برای تمرین و جمع کردن
تیم زمان کافی برای کارگردان فراهم نبود؛ اما با این وجود
توانس��ته تا حد زیادی کار را با موفقیت به روی صحنه
ببرد ،البته ضعف در برخی بازی ها کار را کمی کمرنگ
کرده که فضاس��ازی و قدرت دیگر بازیگران توانس��ته
بود انها را پوشش داده است .محیط نمایش برپایه های
شرایط اقتصادی و بی سیاستی استوار است که از گریم ها
می توان حدس زد که حوادث در دوره قاجار اتفاق افتاده،
عوام زدگی و بی تدبیری شاه قصه از نکات ریزی است
در نمایش مستتر شده و بعد محتوایی نمایش را شامل
می ش��ود .از کارگردان نمایش دلیل انتخاب این متن را
جویا ش��دیم از شاخصه ای که برای این انتخاب در نظر
گرفته بود .امیر غفارمنش کارگردان نمایش پری که به
ایرانی نوشته شده بود و اشنایی قبلی با خیراله تقیان پور و
همچنین اجرای قبلی این نمایش که دیه بود و ظرفیتی
در ان دید که امکان اجرای مجدد در ان وجود داشت .او
که از کودکی به نمایش های ایرانی عالقه زیادی داشته و
انها را دنبال می کرده و در ادامه در دانشگاه هم اصول ان
یداند که
را فراگرفته ،خود را مسلط بر این گونه نمایش م
گفته او از سال 66وارد فضای تئاتر شده و به نوعی خود
یداند ،تئاتر را حرکت سانتیمترها و میلیمترها
را تئاتری م
یداند و به همین دلیل می گوید :شاید گاهی شرایطی
م
ایجاد ش��ود ایده ال من نباشد و اگر زمان بیشتر داشتم
اِلمان های بیش��تری به نمایش اضافه می کردم و شاید
نمایش با ایده ال ذهنی من فاصه داشته باشد زیرا همه
دوس��ت دارند بی نقص باشند و این اتفاق کمی سخت
است .به گفته غفارمنش روند نمایش از اولین اجرا تیم
در نقش هایشان پخته تر شدند و چون زمان کافی برای
تمرین نداشتیم تا در تمرینات این اتفاق حادث شود در
طول نمایش نقش ها جاافتاده تر شده و به تکامل رسیدند.
زمانی که از طرف مسئولین سالن حافظ را برای نمایش
به این دلیل این امکان را دارد که تغییرات الزم را روی
نمایش بدهد و دست خود را در ارائه ایده در این فضا باز
یداند و اشاره می کند که نمایشنامه با شکل اولیه ان
م
بسیار تغییر کرده و دیالوگ های زیادی را در حین تمرینات
به ان افزوده است.
بازیگران عرصه نمایش و تصویر
با رکود کار مواجه اند
بازیگر فیلم س��ینمایی خانه ای روی اب در حال حاضر
عالوه بر کارگردانی نمایش پری مش��غول کارگردانی
دو مجموعه تلویزیونی در ش��بکه نس��یم است که به
این موضوع اشاره می کند که بازیگر اگر مشغول بازی
نباشد احساس بیات ش��دن و فرسودگی می کند و این
پیشنهاد کردند به علت نزدیک شدن به ماه محرم و با
وجود تمرین کمی که داشتیم سریع استارت کار زده شد.
تکه های ظریفی در حین نمایش توسط گروه به نمایش
اضافه شد اما به اصل دیالوگ ها دست برده نشد .بازیگر
سریال بیمار استاندار دلیل انتخاب این نمایشنامه را اول از
همه ایرانی بودن ان دانست که بر پایه نمایش های سنتی
بازی فرقی نمی کند در تئاتر باشد یا سینما و تلویزیون
رفتن بچه های تئاتر به تصویر از دغدغه معاش است چرا
که عش��ق بچه های تئاتر ،صحنه است؛ ولی زمانی که
کار نباشد برای گذران زندگی مجبور به کارهای دیگر
می شوند و در پاسخ به این سوال که امدن چهرها به تئاتر
را چگونه می شود ارزیابی کرد گفت که امدن خیلی از انها
گفتگوی «هنرمند» با امیر غفارمنش کارگردان نمایش «پری»
«پری»مسئلهامروز
بچه هایتئــاتراست
پیمان گرزند
هم به دلیل این است که بحران بی کاری و رکود شدید
و تخصیص ندادن بودجه برای ساخت سریال و فیلم در
تلویزیون و سینما هم فراوان به چشم می خورد و حضور
انها در تئاتر بیش��تر از ان که یک پز اجتماعی و هنری
باشد از روی این است که کار بازی را در خود زنده نگه
دارند و دوری از این فضا نه انها را دلسرد کند نه مردم انها
را فراموش کنند .در مورد گیشه ای بودن حضور برخی از
انها نیز می توان گفت که گاهی دیده می ش��ود که این
استفاده صرفا برای چهره انهاست اما در طول زمان نشان
داده تضمینی برای حضور تماشاگر در سالن نیست .پس
فراتر از دغدغه های مالی بحث؛ بحث نبودن کار در حرفه
بازیگری در هر سه عرصه است و در ادامه به تئاتر پری
اشاره کرده که موضوع ان دقیقا مسئله امروز بچه های
یدادند و االن
تئاتر است گروهی که کار فرهنگی انجام م
به اجبار به مطربی مشغول اند .امیر غفارمنش به بازیگران
پری اشاره کرد از جمله حضور مجید یاسر ،ازاده زارعی،
یزادهواظهارداشتکهانهاچهرهاییشناخته
امیرکربالی
شده ای در عرصه تصویر هستند اما با این حال برخی از
پیشنهادهای خود را رد کرده و در این نمایش ماندند .او
رمز موفقیت یک نمایش را َکست خوب دانست .در مورد
سالن اجرا و میزانسن هم به این را متذکر شد که اجرای
یک نمایش سنتی ایرانی نیازی به داشتن دکور سنگینی
ندارد برای همین تاالر حافظ را برای این اجرا مناسب دید.
وزارت ارشاد در دولت یازدهم بارها تاکید کرده که توجه
ویژه ای به عرصه نمایشی و تئاتر دارد .کارگردان نمایش
پری در همین راستا می گوید که حمایت هایی بوده اما
شاید نه به صورتی که در خور تئاتر ما باشد و هنوز بسیار
کمرنگ اس��ت .او به این موضوع هم اشاره کرد که به
دلیل مردمی بود و موضوع اجتماعی و طنز نمایش پری
پیشنهاد حمایت مالی را از معاونت نمایشی داشته که اگر
قصد اجرا مجدد از این دست نمایش های سنتی ایرانی را
داشه باشد برای اجرای تهران و یا خارج از کشورحمایت
خواهد شد ،که این خود برای تئاتر دست اورد خوبی به
نظرمی رسد.
کارگ��ردان نمایش پری علت اس��تقبال م��ردم از این
نگاهی به نمایش کمی چای
درامی عاشقانه با عناصر فانتزی و روان شناختی
سحرصنیعی
نمایش کمی چای از زندگی ادمی با الیه های روانشاس��ی و روان پزشکی
صحبت می کند .این نمایش جریانی پسری است که به کما رفته و خاله ان
که روانکاو است ،وی قصد دارد او را بهوش اورد و به همین دلیل درون مایه
نهان و پنهان زندگی او را واکاوی کرده و در همین کنکاش به مواردی می رسد
که بسیار جالب و قابل پیگیری است .این نمایش به نوعی دغدغه های انسان
را در زاویای عاطفی ،بیماری ،رنج و شادی به طور خاص بررسی می کند.در
این نمایش که تمامی بازیگران ان زنان هستند به درستی حالت های انها را
مورد توجه قرار داده و برای هر شخصیت نشانه و تیپ خاصی در نظر گرفته
ش��ده اس��ت که لباس ها و حرکت های غیر متعارف در ان بسیار نمود دارد.
نمایش کمی چای در بدنه ی خود کمدی تلخی را دارد ،حتی با لطافت شعر
گونه خود ،تصویر تلخ و ترسناکی را از واقعیت زیستن انسانها را به نمایش در
می اورد.ایننمایشکهبهنویسندگیوکارگردانیسمیرارحیمیاست؛داستان
و قضایای امروز جامعه ما در ان اعمال شده و هم رویدادهای مدرن ذهنی
و زندگی را به نمایش در می اورد .نمایش کمی چای ،دارای زبان و س��اخت
متفاوتی است که ذهن تماشاگر را گاهی با حکمی درست و گاهی نادرست
مواجه می کند و در بدنه ی خود نوعی بازی های مغالطه ای را رقم می زند .در
ماهیت ژانر نمایش که درام عاشقانه با عناصر فانتزی و روان شناختی است از
سازگاری ها ،تناقض ها ،اخالق و ضد اخالق سخن به میان می اید که جذابیت
نمایش را دو چندان می کند .نمایش از ابتدای اجرا حالت پرفورمنس دارد که
در داخل راه رو و بعد به سالن منتقل می شود و حتی در انتهای نمایش این
مسیر دنبال می شود .فضای ایزوله که در سالن و صحنه ایجاد شده ذهن را
با مفهوم جدیدی از جهان پیرامون رو به رو کرده و توضیحی روش��ن برای
تمامی این ش��رایط پدید امده ،می دهد .این نمایش به گونه ای است که از
نمایش را این گونه توصیف می کند که مردم دوس��ت
دارند برایشان قصه بگوییم و حوصله مطالب سنگین را
ندارند البته هستند مخاطبین خاص تئاتر که بسیار هم
حضورش��ان در تئار خوب اس��ت ،اما مردم می خواهند
ش��ادی را ببینند نیاز به لبخند دارند .و این زیرکی یک
کارگردان است که این قدرت را داشته باشد که البالی
این لبخند حرف خود را هم بزند و از محتوا دور نشود و
این گونه توانسته رسالت خود را نیز انجام دهد.
پری نمایش طنزی محسوب می شود اما هر از گاهی
شاهد صحنه های عرفانی در ان هستیم که غفارمنش
وجود این صحنه ها را الزمه نمایش دانست که به نوعی
نشان دهنده قنوت بستن و گفتگو با خدا به فارسی ودرد
و دل کردن هستند چرا که در قدیم یا همین امروز مردم
بر این باور بودند که در دس��ته مطرب های هیچ کس
یداند و با نشان دادن بُعد معنوی ان قصد
نامی از خدا نم
داشتیم نمایان کنیم که مطرب های هم مثل دیگران
داریابعادشخصیتیواعتقادیمختلفهستند.
بدونسختیکشیدن
به نتیجه نخواهیم رسید
شاید اغراق نباشد که بگوییم که شاخص ترین بازی که
در نمایش پری به چشم می خورد بازی سامان دارابی،
ایفاگر نقش ذبیح است .از او نیز در مورد عقبه نمایش اش
و تجربه بازی در نمایش پری جویا شدیم؛ سامان دارابی،
پانزده سال است به صورت حرفه ای تئاتر کار می کند
و حدود چهل نمایش با کارگردانان های مطرحی چون
محمدرحمانیان،دکترصادقی،امیردژاکام،حمیدپوراذری،
بهروز غریب پور و دیگر بزرگان این عرصه کار نمایشی
ک��رده و همچنین در حال حاضر مش��غول به تدریس
بازیگری نیز می باش��د .او که تئاتر را دل مشغولی خود
یداند و یک��ی از جذابت های صحنه نمایش را بازی
م
یداند که از شخصیت واقعی او فاصله ی
در نقش هایی م
زیادی داش��ته باش��ند .دارابی علت عدم حضورش در
رسانه های تصویری ،علیرغم پیشنهادهای تلویزیون و
اجرا استنداپ کمدی و پیشنهادهای دیگری که داشته
این موضوع دانس��ت که می خواد زمانی در تصویر دیده
ش��ود که کار از هر لحاظ کار حرفه ای باشد و صرفا به
خاطر دیده شدن حاضر به حضور در تلویزیون و سینما
نیس��ت .او علت حضورش در این تئاتر را اول اشنایی با
خیراله تقیان پور دانس��ت که در گذشته چند کار را با او
داشته که یکی از انها تئاتر بوقلمون بوده که بخاطر ان
کاندید سی و سومین جش��نواره تئاتر فجر شد .دارابی
می گوی��د که با متن او ارتباط برق��رار می کند .در مورد
نمایش پری نیز اذعان داش��ت که این نمایش در سال
90کار شده بود .خیراله تقیان پور قرار بود سال گذشته
در ایرانشهر این نمایش را کار کند که دارابی نیز در ان
نمایش حضور داش��ت اما در نقشی دیگر اما به دالیلی
این اتفاق نیافتاد و نمایش اجرا نش��د ،که بعد از ان امیر
غفارمنش بنا بر کار کردن این نمایش گذاشت که در این
نمایش نقش ذبیخ را بر عهده گرفت .وی گزینه ی دیگر
انتخاب حضور در این نمایش را کارگردانی امیر غفارمنش
دانست که با او در گذشته کار مشترک داشته و تجریبه
خوبی از کار با او داش��ته و همچنین داستان نمایش که
موضوعی ساده و مشخص دارد که مخاطب به راحتی
با ان ارتباط بر قرار می کند .سامان دارابی در ادامه به این
موضوع اشاره می کند که در این حرفه باید صبر داشت تا
به جایگاهی که می خواهید برسید و به نتیجه برسید .به
گفته دارابی در این راه باید سختی کشید تا ساخته شد .در
پایان به شعر هوشنگ ابتهاج اشاره می کند که به زعم او
حال امروز بازیگران است:
ابی که براسود زمینش بخورد زود
دریا شود ان رود که پیوسته روان است
منظر نوشتاری و اجرایی معماهای روشنگری در ذهن اشکار ساخته و از این
طریق این اثر را متمایز و ویژه می سازد .به گفته کارگردان نمایش؛ در دنیای
سرعت ،رقابت ،جلو زدن و عقب ماندن ،برنده یا بازنده شدن برای شاد زیستن
بهانه ای نیاز است و ان مفهومی به نام پیروزی است و پیروزی واژه ای است
که به تالش پیوند خورده است .نمایش کمی چای ،به نویسندگی و کارگردانی
سمیرا رحیمی و الهام مهرپرور تا ۳۱شهریور ماه هر روز ساعت ۱۹:۳۰در سالن
ناصر خسرو به روی صحنه می رود.
5
در نشست خبری پنجمین جشنواره تئاتر شهر مطرح شد
نهادهایفرهنگی
تابع هیچ سیاست واحدی نیستند
هنرمند :نشس��ت خبری پنجمین جشنواره تئاتر
شهر ،با حضور امیر عبدالحسینی ،معـاون هنری
س��ازمان فرهنگی وهنری ش��ــهرداری تهران
و ش��هرام کرمی ،مدیر مرکز هنرهای نمایشی
ش��هرداری تهران در س��الن کنفرانس سازمان
فرهنگی وهنری شــهرداری تهران برگزار شد.
در این نشس��ت مدیران فرهنگی شهرداری به
موضوعات متعددی از جمله افتتاح پردیس��های
تئاتر و رویکردشان در حوزه نمایش داشتند.
عبدالحس��ینی در اغاز نشست با اش��اره به توجه
شهرداری تهران به عرصه تئاتر و بسط و گسترش
ان ،تاکید کرد در س��ندهای فرهنگ��ی ارائه ای به
ش��هردار تهران بیش از همه بر تئاتر تمرکز است.
ویچشم اندازشهرداریراپیشرفتاینهنربرخواند
و گفت :اقای صالحی ما را مکلف کرده اس��ت در
حوزه تئاتر کارهای جدی صورت گیرد .تالش این
است که جشنواره تئاتر شهر رویکرد حرفه ای داشته
باشد .وی با بیان انکه شهرام کرمی خود برامده از
تئاتر است ،او را همنشین هنرمندان و دغدغه مند
هنر نامید .او در همین راستا به فضاهای ایجاد شده
توسط دفتر هنرهای نمایشی اشاره کرد و گفت
یکی از این فضاها جشنواره تئاتر شهر است که
هر دوره به استناد امار و ارقام و گفته متخصصان
رشد کیفی داشته است.
مع��اون هن��ری س��ازمان فرهنگ��ی و هنری
شهرداری تهران رویکرد دیگر را سوگواره خمسه
برش��مرد و ابراز امیدواری کرد در دوره سوم به
نحوی مهیا ش��ود تا کیفیت باالیی نس��بت به
دوره های گذشته داشته باشد.
عبدالحسینی در بخشی از صحبتهایش به اجرای
1700اجرا در فرهنگس��راهای تهران اشاره کرد و
اظهار داشت بخش عمده ای از این اجراها مربوط
به دو رویداد جشنواره تئاتر شهر و سوگواره خمسه
اس��ت .وی همچنین از سه کار دریادالن ،اروند
خون و بیرق ماندگار به عنوان اثار تحت الحمایه
س��ال 94نام برد که با تهیه کنندگی شهرداری
تهران اجرایی شده اند .به گفته کرمی 80هزار نفر
این اثار را تماشا کرده اند و عمده اثار نیز در حوزه
کودک و نوجوان بوده است.
ش��هرام کرم��ی هدف اصل��ی جش��نواره تئاتر
ش��هر را تمرکز بر گروه های جوان و مستقر در
فرهنگس��راها معرفی کرد و گفت در سال اینده
با اضافه شدن 14سالن به مراکز هنر شهرداری
رویکرد جش��نواره حرفه ای تر خواهد ش��د .وی
اسیب فقدان سالن حرفه ای در جشنواره را تولید
اثار نمایشی کم پرسوناژ معرفی کرد.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی شهرداری نگاهی به
شعار جشنواره داشت و گفت عمده اثار این رویداد
اشاره به زندگی شهری و تکریم زندگی دارد و اثار
از لحاظ اجرایی مفهوم خانواده در بافت شهری را
تداعی می کنند .وی درباره ساختار جشنواره از هشت
بخش مجزا از جمله صحنه ای ،کودک ،خیابانی،
نمایشنامه نویسی ،عکاسی ،مدرسه تئاتر ،توانیابان و
شورایی توضیحاتی ارائه داد .در این هشت بخش
1355گروه متقاضی فعالیت بوده اند.
در این جشنواره یک بخش نمایشنامه خوانی نیز با
محوریت 6اثر از اس��ماعیل خلج در فرهنگسرای
سرو برگزار می ش��ود 13 .مرکز شهرداری در این
دوره میزبان 70گروه نمایشی با 197اثر و حضور
1068هنرمند با میانگین 21-20س��ال هستند.
کرمی درباره بخش عکس به موفقیت تجربه رالی
عکاس��ی در دوره چهارم با مدیریت رضا موسوی
اشاره کرد که در ان 80عکاس از احراهای جشنواره
عکاسی کردند .وی این رالی را اتفاقی پرشور خواند
که سبب ترویج عکاسی تئاتر و معرفی عکاسان
جوان به این عرصه ش��ده است .وی نقبی نیز به
کمکهای بخش خصوصی کرد و از مرکز کنشهای
معاصر نام برد که سالنهای تمرین و کالسهایش را
در اختیار جشنواره قرار داده است.
کرمی در پاس��خ به خبرن��گاری مبنی بر بودجه
جش��نواره گفت بودجه جش��نواره 550میلیون
تومان است که 450میلیون از ان صرف هزینه
گروه ها و جوایز می شود .وی بودجه سال گذشته
را 500میلی��ون تومان اع�لام کرد .وی با بیان
انکه قرار اس��ت در این جشنواره 100برگزیده
معرفی ش��وند ،گفت این جش��نواره تقریب ًا هیچ
هزینه س��تادی ندارد؛ چرا که عوامل ان همه به
شکل کارمندی مشغول به فعالیت هستند.
عبدالحسینی درباره مراکز تئاتری شهرداری تهران
گفت به جز خانه موزه انتظامی که در اختیار مدیرین
منطقه یک قرار گرفته است ،پردیسهای تهران و
صبا هنوز افتتاح رسمی نشده اند .وی ابراز امیدواری
کرد جش��نواره پنجم تئاتر شهر جشنواره ای باشد
که به اس��تاندارد و کیفیت خوبی رسیده باشد .وی
همچنین از انتظار نقد به ش��کل جدی نسبت به
اسیب شناسی جشنواره سخن گفت و تاکید برای
این مساله بخش ویژه ای در نظر گرفته شود که
با واکنش کرمی در بخشی از صحبتهایش همراه
ب��ود و او تاکید کرد پذیرای نقد اس��ت و از نقد
خبرنگاران استقبال می کند.
ش��هرام کرمی نیز صحبتهای خود را با مس��ائل
مربوط به پردیسهای تئاتری اغاز کرده بود ،گفت
مدیریتسازمانفرهنگیوهنریشهرداریتهران
تکلیف ملحق شدن پردیسهای تئاتری به سازمان
فرهنگی و هنری شهرداری را روشن کرده است.
وی برگزاری اختتامیه جشنواره در سی ام شهریور در
سالن اصلی پردیس تهران با حضور شهردار تهران
را اغاز غیررس��می این پردیس برشمرد و قول داد
در پی حل مشکالت زیر ساختی همانند امتیازات
اب و برق این مجموع��ه به زودی این مجموعه
راه اندازی شود .وی با اشاره به اجرای غیررسمی چند
نمای��ش در این پردیس تاکید کرد به هیچ عنوان
قصد راه اندازی فاز به فاز را نداشته و تا اوایل مهر در
مجموعه مستقر خواهند شد و جشنواره سی و پنجم
تئاتر فجر اغاز رسمی مجموعه خواهد بود.
کرمیهمچنینازتفاهمیسخنگفتکهطبقان
تا سه ماه اینده برق مجموعه تامین شود .وی اظهار
داش��ت برق کنونی تنها پاسخگوی سالن اصلی
است .وی درباره چرایی برگزاری جشنواره تئاتر شهر
در پردیس تهران گفت چون سالنها شناخته شده
نیستند ،با برگزاری یک جشنواره نمی توان انجا را
معرفی کرد .پردیس صبا موضوع دیگری بود که به
گفته کرمی تصور بر ان بود پیش از پردیس تهران
افتتاح شود که چنین نخواهد شد.
شهرام کرمی در بخشی از صحبتهایش به معضل
تابعنبودننهادهایفرهنگینسبتبهیکسیاست
واحد س��خن گفت و ابراز امی��دواری کرد همانند
نمایش دری��ادالن که با مش��ارکت حوزه هنری
اجرا ش��ده است ،سال جاری نیز شاهد رویدادهای
مشترکباشیم.امیرعبدالحسینیدربارهاهمیتتئاتر
گفت معتقدیم تئاتر خودش تمرین یا تقلید زندگی
اس��ت ،بنابراین نگاه به مضامین زندگی و اخالق
اجتماعی که ذیل شعار جشنواره است ،برای سازمان
اهمیت بس��زایی دارد .وی درباره اثربخش��ی اثار
تولیدی در این جشنواره تاکید کرد در حد بضاعت
تالش می شود این اثار تاثیرگذار باشند؛ اما جامعه
هدف ،ضریب نفوذ و طیف مخاطب تعیین کننده
اثربخشی است .معاون هنری سازمان فرهنگی و
هنری ش��هرداری افزود هدف شهرداری ان است
گروه ها رها نشوند و در فرهنگسراها و مراکز تئاتری
اثارشان را به اجرا برند.
شهرام کرمی با بیان انکه جشنواره های هنری
به س��بب هزینه ه��ای جانبی و س��تادی دچار
اسیب می شوند ،جشنواره دانشجویی را از دیگر
رویداده��ای فرهنگی مجزا کرد و گفت در حق
این جشنواره ظلم می شود.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر راهکارهای گسترش
تئاتر گفت این رویه فراتر از توانایی شهرداری است.
وی درباره فعالیتهای شهرداری برای گسترش تئاتر
به مشارکت این نهاد با جشنواره تئاتر عروسکی در
حوزه اجرایی وتبلیغات اشاره کرد و افزود ما باید به
ش��هری مثل پاریس با 500اجرا برسیم .قدم اول
شهرداری ساخت سالن و اضافه کردن ان به فضای
حرفه ای اس��ت .این نویس��نده تئاتر همچنین از
برقراریپایگاه هایتئاترشوراییدرفرهنگسراهای
فدک ،فردوس ،قیطریه و بهمن اشاره کرد که به
واس��طه رویکرد این گونه تئاتری ان را کمکی به
توسعه تئاتر در تهران معرفی کرد.
6
موسیقی
پیام تسلیت مسئولین فرهنگی و هنرمندان
به مناسبت درگذشت استاد فرهنگ شریف
تعدادی از مس��ئوالن فرهنگی هنری کش��ور همزمان با درگذشت استاد موس��یقی ایرانی زنده یاد
فرهنگ شریف پیام های تسلیت جداگانه ای را منتشر کردند.
محمد باقر نوبخت درگذشت فرهنگ شریف استاد فرهیخته موسیقی کشور را تسلیت گفت.
متن پیام به شرخ زیر است :انا هلل و انا الیه راجعون
خبر درگذشت استاد عالیقدر عرصه فرهنگ و هنر ایران ،مرحوم فرهنگ شریف،
موجب تاثر و تاس��ف بسیار گردید .منش و اخالق وارسته و تالش ارزشمند در
راه خدمت به هنر اصیل ایرانی همواره نام و یاد ایشان را ماندگار خواهد ساخت.
اینجانب درگذش��ت این استاد فرهیخته موسیقی کشور را به جامعه هنری ایران
عزیز ،به ویژه خانواده محترم ایش��ان تس��لیت می گویم و برای ان مرحوم ،رحمت
بیکران الهی را مسالت دارم.
علی مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در پیام تسلیت خود عنوان
کرده است « :انا هلل و انا الیه راجعون /باکمال تاسف و تاثر خبر درگذشت هنرمند
فرهیخته و واالمقام استاد فرهنگ شریف دریافت گردید .اثار ارزشمند ،شاگردان
هنرمند و فعالیت های گسترده فرهنگی و هنری ایشان ،نام فرهنگ شریف را در
صدر فهرست نام اوران هنر موسیقی ایران قرار داده و یاد او را در حافظه مردم
هنردوس��ت ماندگار ساخته است .دانش گسترده ،بینش عمیق و منش انسانی در
کنار پنجه توانا و نوای دلنشین تار فرهنگ شریف ،جمع دلداگان به استاد را در طول یک عمر فعالیت
هنری افزود و فقدان وی ،همه دوستان ،شاگردان و ارادتمندان وی را به سوگ نشاند.اینجانب این
ضایعه بزرگ را به جامعه هنری کش��ور به ویژه بازماندگان معزز ان هنرمند فقید تسلیت می گویم
و برای روح ان مرحوم علو درجات ،امرزش و ارامش مسالت دارم .علی مرادخانی /معاون وزیر»
سرو قامتان باغ ،چقدر رفتنی اند...
فرزاد طالبی مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نیز در پیام تسلیت
خود نوشته است« :خبر رسید که استاد فرهنگ شریف ،ان جان زالل تکنوازی و
بداهه نوازی تار ایرانی ،پس از ماه ها همراهی صبورانه با بیماری ،سحرگاه امروز
هفدهم شهریور ماه به خلوت جاودان نغمه ها پیوست .شخصیت ممتازی که با
سیر در گستره ای روشن از توانمندی و خالقیت و گواهی اثاری شگفت و وزین،
«پیوند مهر»در بین «عاشقانه ها»ی هنر این سرزمین می زد و با پنجه شیرین
و صدای متفاوت و ابریش��مین تارش ،اثاری ماندگار در عرصه همنوازی با نام اوران اواز
ایرانی ،به دوستداران فرهنگ این دیار ،ارزانی می داشت .برای ان روح گرامی و اسمانی ،ارامش و
امرزش الهی و برای خانواده محترم و همسر همیشه همراهش و نیز جامعه شریف موسیقی ،صبر
و شکیبایی ارزومندیم».
هنرمندی که با شرافت در موسیقی کشور فعالیت کرد
مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان هم در پیام تسلیت خود نوشته است:
«درگذشت استاد مس��لم موسیقی ،نوازنده و اهنگس��از پیشکسوت تار «فرهنگ
ش��ریف» را که در طی دوران فعالیت های هنری ،باش��رافت در جهت اعتالی
فرهنگ موسیقی کشور تالش کرد ،به خانواده محترم ایشان و اهالی موسیقی و
دوستداران هنر ایران زمین صمیمانه تسلیت می گویم.
برای بازماندگان این هنرمند عزیز ،از درگاه خداوند متعال صبر و شکیبایی مسئلت
می نمایم».
حمیدرضا نوربخش ،مدیرعامل خانه موس�یقی هم در پی درگذش��ت فرهنگ شریف با
اش��اره به اینکه شخصیت کم نظیری را از دس��ت دادیم که در دهه های متوالی در
عرصه موسیقی درخش��ید و اثار ماندگاری را باقی گذاشت ،گفت« :او از جوانی
ی رادیو جذب شد .او
درخشید و از جوان ترین نوازندگانی بود که به برنام ه گل ها
توانست شیوه نوینی را در نوازندگی تار پایه گذاری کند که تا امروز ،جوانان این
شیوه را دنبال می کنند .شریف در عرصه اهنگسازی نیز اثار ارزشمندی را از خود
باقی گذاش��ته است .او از چهره های ارزشمند موسیقی بود که برایش جایگزینی نداریم.
درگذشت این هنرمند را به جامعه هنری ،خانواده اش و مردم هنردوست تسلیت می گویم».
درگذشت فرهنگ شریف زنگ خطر است
کیوان ساکت نوازنده تار و سه تار
با صد افسوس و دریغ و درد ،یکی از سرمایه های هنر ایران از میان ما رفت ،امسال تا
امروز با درگذشت استاد عباس کیارستمی ،استاد داود رشیدی و اکنون استاد فرهنگ
شریف ،مردم ایران و جامعه هنری سال دردناکی را تجربه کرده اند .او با بیان تسلیت
خود برای درگذش��ت فرهنگ شریف به خانواده این هنرمند ،جامعه هنری و ملت
هنردوست ایران ،گفت :واضح است که مرگ ،امری است که تمام مردم کره زمین ان
را تجربه می کنند؛ اما سوال و گالیه من این است که اگر ما نگران تهاجم فرهنگی و رو اوردن فرزندان مان
به یک فرهنگ دیگر هستیم که تجانسی با فرهنگ ما ندارد ،چرا صداوسیما و رسانه های دیگر به جای
معرفی هنرمندان برجست ه و شایسته ای مانند فرهنگ شریف و کسانی که اسوه اخالق اند و همچنین تهیه
و ارائه فیلم شرح حال ،درد و دل ،خاطرات و تجربیات ان ها که می تواند الگوی فرهنگی و هنری جوانان
باشد ،سریال های کره ای را پخش می کند؟ چرا میلیاردها تومان صرف سریال های خارجی می شود که
هیچ سودی برای فرهنگ مردم ندارد؟! وی تاکید کرد :این گمراهی فرهنگی یا حتی سردرگمی فرهنگی
مسووالن ،ارتباط میان مردم و هنرمندان پیشکسوت را قطع کرده است .ساکت افزود :اگر ما به ایرانی بودن
خود افتخار می کنیم ،به دلیل داشتن زبان ،شعر و فرهنگ مان است .استاد فرهنگ شریف یکی از هنرمندان
نواور و تجربه گرا بود و موسیقی ردیف را که ویژه عده ای خاص بود ،با ابداع شیوه ای نو در نواختن تار ،به میان
مردم اورد و نقشه اشاعه فرهنگی او در طول شش دهه انکارناپذیر است.
صدای حقیقی تار را از ساز او می شنیدیم
شهرام میرجاللی نوازنده و استاد تار
حدود هفده هجده سال پیش زمانی که فرهنگ شریف از امریکا امد ،من قطعه ای برای
استاد کسایی کار کرده بودم که ایشان راغب شده بود بداند این قطعه مال کیست.
ناگفته نماند من از سال ۵۰که ساز می زدم به سبک ایشان بود .چون ان زمان فرهنگ
شریف و استاد شهناز و استاد مجد بودند ،اما استاد شریف طرفداران بیشتری داشت
چون ساز روانی می زد ،ساز زدنش مثل شعر حافظ بود .او دوست داشت من را ببیند،
بنابراین به خانه برادرشان رفتم و برایش ساز زدم .زمانی که از اتاق بیرون رفت ،برادرش،
یدانست من در اتاقم ،پشت در ایستاده بود و گفت« :فرهنگ ،چقدر ساز می زنی؟ یک نفر امده با
منوچهر نم
تو کار دارد ».بعد که من را در اتاق دید ،گفت« :مگر تو هم این سبکی ساز می زنی؟» گفتم« :من از همان
ک ساز می زدم ».بعد از سال ۵۴به بعد که با استاد شهناز اشنا شدم و سبکم را تغییر دادم.
اول به این سب
به هر جهت تاثیرگذاری ایشان در موسیقی و به خصوص ساز تار بی نهایت بود .استاد شهناز هم قطعه ای
به سبک استاد شریف نواخته اند .زمانی استاد شهناز از عبدالحسین شهنازی استاد فرهنگ شریف صحبت
می کردند و وقتی نام فرهنگ شریف را اوردم ،گفت« :نفرمایید فرهنگ شریف ،بفرمایید فرهنگ حریف».
چون در ان دوره تنها کسی که می توانست از پس حریف بر بیاید و قله ای باشد در کنار قله استاد شهناز،
فرهنگ شریف بود .یک بار صحبت هایی درباره تارنوازی فرهنگ شریف در رادیو کردم .استاد شریف بعد از
برنامه به من زنگ زد ،خیلی تحت تاثیر حرف هایم قرار گرفته بود و گفت« :تا به حال کسی به این خوبی
راجع به من حرف نزده بود».متاسفانه این اواخر کمتر به او سر می زدم چون رنجور شده بود و من طاقتش را
نداشتم .متاسفانه ایشان هم از دست رفت .او نقشی تاثیرگذار در هنر داشت .هنر او دلی بود .صدای حقیقی
تار را از صدای ساز او می شنیدیم .هوشنگ ظریف هم خیلی دوست داشت از سبک ایشان تبعیت کند.
خیلی از نوازندگان به خاطر تارنوازی استاد شریف سراغ این ساز رفتند .در دوره قبل بسیاری تار را از طریق
فرهنگ شریف شناختند .ساز او خیلی عاشقانه و عارفانه بود .ساز دلی می زد ساز گِلی نمی زد .ساز مناسبتی
هم نمی زد البته اگر مناسبتی هم بود در مناسبت با گل ها بود در مناسبت با اشعار سعدی ،حافظ و موالنا بود
نه مناسبت هایی که این روزها به خاطرش صدای سازها بلند می شود.از اسم و فامیل او می فهمیم که بود:
«فرهنگشریف».
شــــــــنبه 20شهریورماه 1395سال نهم شماره 557
www.honarmandonline.ir
علی نجفی
در ح�ال حاض�ر نوازن�ده ت�اری
نمی توانید پیدا کنید که با شنیدن
صدای ساز فرهنگ شریف از خود
بی خود نشده و اروز نداشته باشد
ک�ه روزی بتواند چون او بر س�از
زخمه بزند .صدایی که در چندین
دهه غیر از مضراب استاد شریف
از س�از دیگری به گوش نرسیده
وهمینباعثتمایزنوازندگی اش
با بس�یاری دیگر از اساتید شده
اس�ت .برای نگارنده که خود نیز
از شیفتگان و دلباختگان مضراب
ش�یرین اس�تاد ش�ریف است و
خاطرات بس�یاری از این اس�تاد
شریف در ذهن دارد سخت است
که بتواند جان مطلب را ادا کند .اما
مهمترین ویژگی اس�تاد فرهنگ
شریف که فراتر از موسیقی است
واورابهانسانیشریفبدلساخته
بودمنشورفتارشبادوستدارانو
همکارانشبودهاست.رویخوش
و میهمان نوازی اس�تاد زبان زده
خاص و عام بود وهیچگاه در هیچ
ش�رایطی نقد و ایراد به شخصی
واردنمی کرد.حتیبابیمهری های
فراوان�ی ک�ه در ط�ول دوران ب�ر
سرش امده بود باز به نیکی از همه
یادمی کردوهمینخصلتاخالقی
باعث شد همگان او را مرد شریف
موسیقیبنامند.
به بهانه درگذشت استادفرهنگ شریف ،شیرین نوازتار
کام موسیقی تلخ شد
درخصوص شیوه منحصر به فرد تارنوازی استاد
شریف ،که او را از سایر نوازندگان هم دوره متمایز
می کرد و در کنار کس��انی چون جلیل ش��هناز و
لطف اهلل مجد از مهمترین بداهه نوازان دهه های
سی و چهل خورش��یدی قرار می دهد باید اشاره
کنیم این گروه از تارنوازان که به «شیرین نوازی»
ش��هره بودند ،ابتدای کارشان مخالفانی جدی در
ف داشتند .با این
میان سنتی نوازان و نوازندگان ردی
حالکهمخالفانشیریننوازانمعتقدبودندانهابه
اصالتردیفسنتیاسیبمی رسانند،ولیهمین
سنتی های بنیادگرا وقتی به تار شریف می رسند،
کمی کوتاه می ایند و اذعان داشتند که این سبک
تازه را فرهنگ به ش��کلی به کار می گیرد که نه
تنها اسیب رسان نیست بلکه جاذبه های پنهان
گوش��ه های سنتی را اشکارتر می س��ازد .به این
ترتیبیکیازمهم ترینودلنشین ترینسبک های
نوازندگی تار متعلق به استاد شریف می باشد .وی
با ابداعاتی که در نحوه انگشت گذاری و مضراب
زنی در نقاط مختلف س��یم های تار انج��ام داده،
از ت��ار صدایی کامال متفاوت به وج��ود اورده که
بسیاریمعتقدندزیباترینصدایتولیدشدهازساز
تار است .جستجو و دقت وس��واس گونه ی او در
سونوریته ساز به گونه ای بود که انقدر در جنس و
نحوه یپوستکشیدنتاردقتداشتتابهصدای
دلخواهشنمی رسیددستبردارنبود.ویباقریحه
پر ذوقش ،ملودی هایی بسیار لطیف و زیبا ساخت ه
است .استفاده از ظرفیت های تار در صدادهی های
متنوع ،سکوت های سنجیده ،افرینش جمالتی
فارغ از قالب های ردیف ،جواب های کوتاه و موثر،
اجرایماهرانهانواعکشش هاومالش هایطولیو
ننوازیایرانی
عرضیکهریشهدرروش هایویول
دارد ،تکیه بر خیال ازاد و قدرت ایجاد موقعیت های
خلسه اوردرهنگامتک نوازیوافرینشکوک های
گوناگون اختصاصی از ویژگی های برجسته هنر
نوازندگیاستادبه شمارمی رودبهگونه ایکهسبک
و اسلوب نوازندگی اش منحصر به خود او بوده و از
سازهیچنوازنده ایبهغیرازسازخودششنیدهنشده
است.حالایرانیکیدیگرازبزرگانموسیقی اش
را از دس��ت داد ،به راستی با مفاخر هنر کشورمان
چهکرده ایمومسئولینفرهنگیدرمقایسهدیگر
ی خود که زنده هستند
کشورها با گنجینه های مل
چگونه رفتار کرده اند؟ از بهار 95که اخباری مبنی
بر وخامت بیماری استاد و بستری شدنش منتشر
شدبارهااینجملهراشنیدیمکهمسئولینقراراست
هزینه های درمانی که حداقل کاری که می شود
انج��ام داد را پرداخت کنند ولی باز عدم پرداخت
هزینهدردوره هایمختلفبیماریاستاددلاهالی
موسیقیرابهدرداورد.هرچندنهاستادشریفنیازی
بهپرداختهزینه هاداشتونهمناعتطبعشاجازه
یدادکهاعتراضیکند.حتیدرانزمانشایعاتی
م
مبنیبرفروشیکیازسازهایحیی اشمنتشرشد
که دل استاد را به در اورد .اکنون دیگر فرهنگ
شریف در بین ما نیست و تمام پیام های تسلیت
مسئولین نه برای اس��تاد و نه اهالی موسیقی
یدانستیم ناگهان
دردی دوا می کند .ای کاش م
چقدر زود دیر می ش��ود و ق��در ارزش و منزلت
بزرگان و مفاخر هنر ایران عزیزمان را انگونه که
مستحقشهستند،بدانیم.
درسوگ استاد
وحید خسروی
سال 1373رفته بودم تاالر وحدت اولین کنسرت استاد فرهنگ شریف
بعد از انقالب و برگش��تن اس��تاد از امریکا بود .این کنس��رت جزو به
یادماندنی ترین کنس��رت هایی بود که در طول زندگیم دیدم .اس��تاد
در حضور بزرگان موس��یقی ایران کاری کرد که از عهده کمتر کس��ی
برمی اید بیش از دو ساعت بداهه نوازی کاری است بزرگ و به قولی نشدنی.
یادم می اید که در انتراکت رفتم حضور استاد فخرالدینی و نظرشان را راجع به
اجرا اس��تاد پرسیدم و ایشان گفتند بعدا نظرم را می گویم .نزدیک سه ماه بعد
از این کنس��رت به یاد ماندنی در روز امتحان استاد به من گفتند یادت هست
س��والی کرده بودی؟ من هرچه فکر کردم نتوانستم سوالم را بیاد بیاورم .استاد
فرمودند پرسیدی نظرت راجع به استاد شریف چه هست .من اصال توقع نداشتم
استادی به این بزرگی با این دقت و توجه سوال ان روز من را به یاد داشته باشند
اما بعداز توضیحات ایش��ان فهمیدم که ایشان چقدر برای استاد شریف احترام
قائل هستند .اولین چیزی که استاد فخرالدینی گفت این بود که در بین اساتید
تار هیچ کس��ی مثل ایشان سازش را اینقدر با وسواس و دقت کوک نمی کند
و مهمتر از ان وس��واس در کوک کردن و تنظیم کردن پرده ها است.
(این حقیر خود شاهد این دقت در کوک و تنظیم پرده ها استاد شریف
در هنگام س��از زدن بودم .ش��اید بی اغراق فقط یک ساعت ایشان
مشغول کوک کردن و جابجا کردن پرده های سازشان بودند ).دومین
مس��ئل ه قدرت دست راست و نوع انگش��ت گذاری و ویبراسیون های بسیار
شنیدنی و نابی بود که مختص خود استاد شریف است و همین دو عامل باعث
ش��ده که صدای ساز استاد ش��ریف بی نظیر و اسمانی شود و انقدر تاثیر گذار
که کمتر نوازنده ای را می توان دید که متاثر از ش��یوه س��از زدن استاد شریف
نباش��د .در ادامه استاد فخرالدینی به سبک ایش��ان اشاره کرد که یکی از
نوازندگانی هستند که در بین اکثریت موسیقیدانان مقبول و دوست داشتنی
هس��تند و در نوازندگی تار صاحب سبک هستند .همانطور که می دانیم ما
در نوازندگی تار شاهد سبک های محدودی هستیم که سبک استاد شریف
بی گمان از فاخرترین و زیباترین انهاست.در نهایت استاد فخرالدینی گفت
فرهنگ شریف از بهترین ها است.
زندگینامه
استاد فرهنگ شریف
فرهنگ ش��ریف در س��ال ۱۳۱۰در
شهرستان امل استان مازندران به دنیا
امد .وی از چهار س��الگی تحت تاثیر
اموزش موسیقی به وسیله پدرش قرار
گرفت .همچنین رفت و امد بزرگان
موس��یقی به من��زل انه��ا خصوصا
عبدالحسین خان شهنازی برادر حاج
علی اکبرخان شهنازی ،برایش باعث
ب��ه وجود امدن ش��وری مضاعف در
یادگیری موسیقی شد .در سن دوازده
سالگی نخس��تین تک نوازی خود را
که ب��ه صورت زن��ده از رادیو پخش
می شد با موفقیت اجرا کرد و به دنبال
ان در اغل��ب برنامه ه��ای گل ها به
عنوان تک نواز اواز ،خوانندگان برنامه
را همراهی می کرد.
فرهنگ شریف در کارنامه هنری خود
با خوانندگانی چون تاج ،غالمحسین
بنان ،شجریان ،محمودی خوانساری،
ایرج و ...هم نوازی داش��ته اس��ت و
در چند فستیوال بین المللی از جمله
فستیوال موسیقی برلین توانسته است
ساز تار را به خوبی به جهانیان بشناسد.
همنوازی وی با استاد شجریان در اواز
همایون از جمله به یادماندنی ترین اثار
اوازی این استاد و شجریان به شمار
می رود .فرهنگ ش��ریف چند سالی
را در دانش��گاه های مطرح امریکا به
امر اموزش موس��یقی مشغول بود .او
نخستین هم نوازی را با خوانندگانی
چون محمودی خوانساری ،شجریان،
اکبر گلپایگانی داش��ت و نخس��تین
تصنیف اکبر گلپایگانی از ساخته های
اوست .استاد فرهنگ شریف موفق به
دریافت نشان درجه یک هنری معادل
دکترا اس��ت ،شد .فرهنگ شریف در
جشنواره های مختلف موسیقی فجر
هم به همراه سعید رودباری به اجرای
دو نوازی پرداخته است.
او از س��وی مرک��ز حف��ظ می��راث
فرهنگ��ی ش��رق در دانش��گاه موزه
هنر لن��دن برای برگزاری کنس��رت
پژوهشی و همچنین تشکیل کارگاه
تخصصی س��از تار دعوت ش��د .در
این س��فر عالوه بر اجرای کنس��رت
پژوهشی ویژگی های س��از تار را در
۵جلسه تش��ریح کرد .این کنسرت
از سوی دانشجویان و عالقه مندان با
استقبال فراوانی مواجه شد .فرهنگ
ش��ریف کنس��رت های پژوهشی در
کشورهای المان و انگلستان برگزار
نم��ود .فرهنگ ش��ریف در ایران نیز
کنس��رت های متعددی در تاالرهای
متعدد و فس��تیوال ها و جش��نواره ها
برگزار کرد و همچنین همراه با محمد
رضا شجریان کنسرت های متعددی
در کشور ایران و کشورهای مختلف
اج��را نمود .می توان از اثار اس��تاد به
برنامه گل ها به همراه اواز بنان ،اکبر
گلپایگانی و ایرج ،بزم عاشقان با اواز
ایرج و اکبر گلپایگانی ،همایون (برنامه
گل ها با محمدرضا شجریان) ،البوم
پیوند مهر با اواز محمدرضا شجریان
( ،)۱۳۶۳البوم عش��اق ،البوم ش��ور
معشوق ،البوم کرشمه ،البوم اصفهان،
البوم مهر افروز ،البوم ساز و نوا ،البوم
س��دره ،البوم نازنین یار ،البوم زخمه
( ،)۱۳۸۲البوم عاش��قانه ها (،)۱۳۸۳
الب��وم زمرد ( ،)۱۳۸۴الب��وم اه باران
با اواز محمدرضا ش��جریان (،)۱۳۸۸
البوم چنگ اورنگ اشاره کرد.
این استاد برجسته و صاحب سبک
تار در س��ن ۸۵س��الگی ب��ه دلیل
عارضه ریوی 17ش��هریور 1395
درگذشت.
افسوس که استاد محمدرضا شجریان
نیس��تند که برای وداع استاد شریف
بخوانند .این سنت را استاد شجریان
از زمان فوت اس��تاد برومند تا زمان
فوت استاد شهناز بنا نهادند .حتما روح
بزرگ اس��تاد شریف حسرت شنیدن
صدای ملکوتی اس��تاد ش��جریان در
اخرین وداع را می کشد.
انان که به مضراب تو دلسوخته اند
خورشید در اعماق تو افروخته اند
در ورطه ی بی مهری و بی فرهنگی
فرهنگ شریف بودن اموخته اند
تجسمی
شــــــــنبه 20شهریورماه 1395سال نهم شماره 557
www.honarmandonline.ir
«فریده الشایی» به روایت ایدین اغداشلو و ابراهیم حقیقی به بهانه نمایشگاه اثارش در امارات
نگیناحتشامیان
گزارش «هنرمند» از اختتامه بیست و سومین جشنواره ملی هنرهای تجسمی جوانان
هادیضیاالدینیواحمدخلیلفردتجلیلشدند
هنرمندیکهنقاشی هایشاعرانهمی کشید
فریده الشایی نماینده غنا و پیچیدگی یک هنرمند
و یک روشنفکر است ،زنی که در دوران دشواری از
تاریخ سیاس��ی ایران زندگی کرده و این دشواری ها
را در ائینه کارهایش ،از نقاشی گرفته تا شعر ،نمودار
می کند .راه او اکنده اس��ت از ترس ها و بس��ت ها،
مهاجرت ه��ا و مصیبت ها ،هم از جنس اجتماعی و
هم ش��خصی اش و همه در کارهای فریده الشایی
ت و امدهای او از هنر به طراحی،
دیده می شود .رف
از ادبیات به فیلم ،کلیتی را شکل می دهد که پژواکی
اس��ت از هس��تی این هنرمند .این ها همه تالش
انسانی است هوشیار و حساس که از خود چیزهایی
به یادگار می گذارد؛ برای همین ،بازگو کردن داستان
زندگی فریده الشایی و تعامل او با جامعه اش در یک
برهه زمانی و مکانی است .به بهانه نمایشگاهی از
فریده الش��ایی در امارات روایت ایدین اغداشلو و
ابراهیم حقیقی از شخصیت و اثار این هنرمند فقید
را در ادامه می خوانید.
ایدین اغداشلو:
نقاشی های الشایی شاعرانه است
شاید مجموعه نقاشی های فریده الشایی را بشود
زیر عنوان ش��اعرانگی بهتر جم��ع بندی کرد .او
بسیار شاعرانه نقاشی می کرد؛ البته توضیح اینکه
شاعرانه نقاشی کردن چطور است مجال مفصل
تری می طلبد ولی همان قدر که سهراب سپهری
ش��اعرانه نقاش��ی می ک��رد ،فریده الش��ایی هم
همینطور ب��ود .این منظره ها ،درخت ها و طبیعت
زیبای��ی ک��ه در کارهایش می بینی��م ،از ان روح
شاعرانه اش نشات می گیرد.
فریده الشایی همیشه یک وجه سیاسی اجتماعی
هم داش��ت .به خصوص در دوره های اول کارش
که این دغدغه ها ش��دیدتر هم ب��ود .مصداقش
نقاش��ی هایی اس��ت که از دکتر مصدق کشید و
بدیهی است بدون اینکه گرایش عدالتخواهانه ای
داشته باش��د طبیعت ًا دس��ت به این کار نمی زده.
ولی در دوره های بع��دی کارهایش گرایش های
مس��تقیم اجتماع��ی خیلی دیده نمی ش��ود و ان
چیزی که برجسته است ،همین نگاه شاعرانه اش
ب��ه جهان و طبیع��ت ،ان هم به ص��ورت خیلی
واضح بود .در عین حال همانطور که اشاره کردم،
فریده الش��ایی یکی از صادق ترین ادم هایی بود
ک��ه در زندگ��ی ام دیدم و ش��ناختم .او اگر جایی
می خواس��ت به گرایش های اجتماعی اش وفادار
بماند و ان ها را در کارش وارد کند حتم ًا می کرد؛
یعنی چنین محاسباتی نداشت که به صالح است
کاری را بکن��د یانه؛ اینطور ادم��ی نبود .بنابراین
اگر در نقاش��ی های متاخرش این گرایش ها دیده
نمی ش��ود ،قطع�� ًا در این مقطع برای��ش اولویتی
نداشته اند.
نه تنها در اثار فریده که در اثار هر کسی می توانید
این تاثیرگذاری ه��ا را ببینید .اثر هنری ایینه درون
هنرمند اس��ت و هنرمند هر چقدر هم س��عی کند
ای��ن ایینه را با احتیاط به کار ببرد ولی معنا یا تفکر
اجتماعی اش یا هرچه که هست همچنان در همین
اینه خواه��د تابید .هنر دریچه ای اس��ت برای این
اظهار ،برای این اشکار شدن .هنر اشکارکننده است.
بنابرای��ن فرض اول ای��ن خواهد بود که حتی علی
رغم خواست هنرمندی که فرض ًا می خواهد پنهان
کاری کند ،باز هم دغدغه هایش در اثار او به وضوح
ظاهر خواهد شد .حتی اگر هم خیلی وضوح نداشته
باشد برای اهل معنا وضوح کافی خواهد داشت.
م��ن فک��ر می کنم فری��ده به هر ح��ال در تمام
عمرش همچنان به نوعی ی��ک نقاش واقع گرا
یا حاال بگوییم فیگوراتیو باقی می ماند .در بعضی
از کارهایش به انتزاع خیلی نزدیک می شود ولی
ب��ه ندرت کاری از او می بینیم که کام ً
ال به انتزاع
برسد .همیش��ه ردی از طبیعت ،درخت و گیاه را
در کارش می بینی��م .بنابرای��ن در حقیقت انتزاع
و ابستراکش��ن اص ً
ال موضوع پیچیده ای نیس��ت.
حاال اگ��ر هم از نظر ع��ده ای انت��زاع پیچیده و
غیرمس��تقیم به نظر می اید ،خب کارهای فریده
ب��ه هر حال هیچوقت به انتزاع کامل نمی رس��د.
بنابرای��ن باز هم این دریچ��ه باز می ماند و اینکه
راهی باشد برای درکش.
او ح��س خ��ودش از طبیع��ت را بازگ��و می کند.
نقاشی هایش برداشت کام ً
ال حسی اش از طبیعت
اس��ت .درس��ت اس��ت که طبیعت در کارهایش
موضوع اس��ت ولی فقط هم موضوع نیست بلکه
ح��س اس��ت .او در کارهایش در واق��ع حس را
جایگزین روایت مس��تقیم و دقیق می کند .تقریب ًا
از این نظر با کارهای س��هراب س��پهری نزدیک
اس��ت و می شود این ها را مقایسه کرد با هم .هر
دو نگاه شاعرانه را دارند هر دو به هرحال همیشه
حسی از طبیعت را در کارشان نگه می دارند و هر
دو در هر حال نقاشان موفقی هستند.
وجوه مختلف فعالیت هنری او همیش��ه موازی و
هم اندازه با هم حرکت نمی کرد و ش��اید یکی از
دیگری جل��و می زد ولی تا جایی که من می دانم
کار اصلی اش را نقاش��ی می دانس��ت یا هنرهای
تجس��می به طور اعم .نوش��ته هایش هم فرع بر
کار اصلی اش بود .اش��اره هم ک��ردم اینکه فرع
بر کار اصلی اش بود ،نش��ان دهنده کم قدری یا
کم بهایی اش نیس��ت بلکه اینطور بود که مجال
کمتری برای ان می گذاش��ت .در کار اصلی اش
هم که نقاش��ی بود وجوه دیگ��ری را هم تجربه
می کرد .ویدئ��و ارت و غیره و ذلک؛ همه این ها
بخش��ی از این تجربه بودند .حاال به جای اینکه
بنشینیم و ببینیم که این تجربه ها کدام موفق بود
فریده الشایی حس خودش از طبیعت
را بازگو می کند .نقاشی هایش برداشت
کام ً
ال حسی اش از طبیعت است .درست
است که طبیعت در کارهایش موضوع
است ولی فقط هم موضوع نیست بلکه
حس است .او در کارهایش در واقع
حس را جایگزین روایت مستقیم و دقیق
می کند .تقریباً از این نظر با کارهای
سهراب سپهری نزدیک است و می شود
این ها را مقایسه کرد با هم.
یا نه ،می توانیم اینطور ببینیم که او ادمی اساس�� ًا
اه��ل تجربه بود و ای��ن از نظر من برای او ارج و
قرب به همراه دارد.
تکنیک او اساس�� ًا به این دلیل موفق است که در
خدمت بیان ش��اعرانه اش است و چون حساسیت
ش��اعرانه در عم��ق وج��ودش جری��ان دارد راه
بروزش همین شیوه ای است که کار می کند .این
شیوه ان معنا و حساسیت را بروز می دهد و چون
حساسیت در این شیوه خیلی راحت بروز می کند،
بنابراین کارهایش هم موفق اس��ت .در هر حال
جنب��ه اکسپرس��یو در کار او زی��اد اس��ت و وجه
عمده ای را ش��کل می دهد .حتی یک جورهایی
می شود کارهایش را با کارهای مکتب نیویورک
و اکسپرسیونیس��م انتزاعی نزدیک دانس��ت که
با س��رعت و ش��دت دارد حس خ��ودش را بیان
می کند منتها ش��دت و حدتش هرچه که باش��د
از نوع خیلی گستاخی نیست که شاعرانگی اش را
بپوشاند .شاعرانگی اش همیشه بارز است.
در هر حال دس��تاوردهای فریده الش��ایی هرچه
که باش��د ،او به قصد رسیدن به دستاورد حرکت
نکرد ، .نقاش��ی کرد برای اینک��ه باید می کرد و
خودش هم شاید نمی دانست که چرا باید اینطور
نقاش��ی می کرد .هر هنرمندی مسحور است ،کار
او را انتخ��اب می کند ،جلو می برد و او به تکاپو و
فعالیت وادار می کند .فریده یک عمر ان طور که
بل��د بود کار کرد .من فکر نمی کنم اص ً
ال هنرمند
اصی��ل و پی گیری وجود داش��ته باش��د که اثار
خودش را به قصد ارائه دس��تاورد یا تغییر ش��کل
جهان یا تغییر ش��کل جامعه اش س��امان بدهد و
بعد گمان کند که همین کافی اس��ت .هنرمندان
بزرگی هس��تند که دستاوردش��ان جهان را تغییر
می ده��د ولی همچن��ان فکر می کن��م ان ها بر
حس��ب اینکه دس��تاوردی را به وجود بیاورند کار
نمی کنن��د؛ راه دیگری ندارن��د و همین را بلدند؛
پیکاسو مثال برجسته ای در این باره است .بازهم
تاکید می کنم که دس��تاورد فریده حاصل عمرش
بود و حاص��ل عمرش به خاطر نگاهش اس��ت؛
اینکه به این دنیا چه طور نگاه می کرد و و اینکه
دیدگاهش و جایی که ایس��تاده را چطور می تواند
برای دیگران بیان کند .خب ،این کار را کرد و در
طول حیاتش هم فکر نمی کنم خیلی پروای این
را داشت که حتم ًا به جایی برسد یا به دستاوردی
تغییردهنده یا تعیین کننده برسد .فکر نمی کنم.
ابراهیم حقیقی:
الشایی هنرمند فرهیخته ای بود
فری��ده الش��ایی از طبیع��ت گرای��ی اولیه اش تا
دوره ای که طبیعت بیجان و گل و گلدان نقاشی
می کرد ،به مرو به ابستراکسیون رسید ولی قطع ًا
ابستراکس��یونی که نوعی طبیع��ت گرایی درش
مش��هود اس��ت؛ یعنی باالخره بازه��م در نهایت
ما ش��اهد زمین و اسمان و س��نگ و ابر هستیم.
در واقع او به انتزاعی دس��ت پیدا کرد که خاص
خودش اس��ت .در همان طبیعت های ابسترکتش
ما همچنان دو قسمتی تابلو را درک می کنیم که
قسمت پایین به خاک و باال به اسمان می نماید؛
گاهی اوقات اسمانش رفیع تر است گاهی اوقات
زمینش .ام��ا همچنان یک چی��زی مثل حضور
بیرونی زمین و شواهد زندگی درون اثرش موجود
است؛ این فرق می کند با ابستراکسیونی که فقط
به رنگ می پردازد .نه ابستراکسیون الشایی تنها
در پی رنگ یا ترکیب تنها نیست.
اگر دوره های اولیه نقاش��ی های او تش��ابهاتی با
بعضی از نقاش��ان قدرتمندتر معاصر دارد ،اما کم
کم به استقالل رسید .اخرها هم که تلفیقی را با
ویدئو پروجکش��ن اغاز کرده بود ،در بعضی جاها
از لحاظ تاثیرگذاری روی مخاطب موفق به نظر
می رس��ید ولی حس من این اس��ت که هنوز در
ابتدای این راه بود و عدم تداوم زندگی اش اجازه
نداد به جاهای بهتری برسد که تصور می کنم اگر
ادام��ه می داد و اگر زندگ��ی به او اجازه می داد به
نقاط و نکات بهتری دست پیدا می کرد.
به نظ��ر من او ب��ه دنبال زیبایی شناس��ی غریبی
7
اس��ت ،حتی ش��یوه پرتاب رنگ یا قلم زدنش که
در نقاش��ی های ابستره او هم ادامه پیدا می کند ،در
حقیق��ت رفتار تکنیکال ش��خصی او بود .این فرق
می کند با مضمونی که در نقاش��ی های اغداشلو از
انهدام و جراحت می گوید .در حقیقت این ما هستیم
ک��ه به گونه ای تعبیرهایی مثل جراح��ت را به اثار
الشایی می چسبانیم و تحمیل می کنیم .نه ،فریده
هیچگاه نمی خواست هیچ جراحتی را نشان بدهد.
تصور می کنم این خالص ترین رفتاری است که یک
نقاش می تواند داشته باشد؛ یعنی بدنش و دستش را
را بسپارد به خود درونی اش و بگذارد که کنش های
روی تابلو عین خودش باشد .حاال ممکن است که
در بعضی اثار در ش��اهد تلخی یا ش��ادمانی باشیم
ولی این مربوط به لحظه هایی اس��ت که هر ادمی
از ان ها عبور می کند .جالب اینجاس��ت؛ موقعی که
ل را کار می کرد،
او ویدئوهای خرگوش ها و جن��گ
از قضا روی تخت بیماری بود و باید نتیجه بگیریم
ک��ه این کارها باید خیلی تلخ تر می بوده اند؛ ولی م
بینیم که او انگار به نوعی اسودگی تفکر رسیده که
تا اندازه بازیگوشانه هم هست .مسئله این است که
او همیش��ه خیلی خودش بوده و احساسات درونی
خودش را بروز داده .حتی در رمان «شال با مو هم»
هم که دوران سختی را روایت می کند ،مشخص ًا از
ای��ن دوره عبور کرده و خیلی هم از ان س��ختی ها
نمی نویس��د .اساس ًا س��ختی هایش را جایی روایت
نکرده و شاید فقط دوس��تانش از ان خبر دارند .در
حقیقت او به سختی ها نمی چسبد و جنس زندگی را
که سراسر تغییر است را کام ً
ال شناخته است.
فری��ده حتی در دورانی که به اندازه امروز ش��هرت
نداش��ت و ش��اید خریداران اثارش تنها دوستانش
بودن��د؛ حت��ی در هم��ان دوره م��دام گل و گلدان
می کش��د .محتوای این ها نمایش یا پیام سیاس��ی
نیس��ت و او تنها دارد برای خ��ودش ارامش درون
می سازد .فکر می کنم اینطور است که هر هنرمندی
پناهش را به هنرش می برد؛ با شیوه خاص خودش.
ی هنرمندان مث ً
ال تارکوفسکی در دوران تبعید
بعض
دس��ت به روایت هایی می زنند که از کودکیش��ان
برخاس��ته یا تلخی ه��ای حضور انس��ان معاصر را
می خواهند روایت کنند .بعضی هم خیلی خالصانه
فقط نقاش��ی می کنند یا فقط اثر می س��ازند .شما
نمی توانید مث ً
ال در اثار کیارستمی دنبال هیچ کدام
از این نسبت هایی که ما دوست داریم به اثارهنری
بدهیم بگردید؛ یک جای��ی درباره زندگی می گوید
جای دیگر درباره مرگ بدون انکه ارجاع مستقیمی
به شخصیت فردی او در این میان وجود داشته باشد.
این اندیش��گی هنرمند است که او را سوق می دهد
از چیزی که در درونش می گذرد خالص شود؛ باید
روایتش کند و منتقلش کن��د روی بوم یا روی هر
متریال دیگری که در اختیار دارد.
خوشبختانه فریده همانطورکه الزمه هر ارتیستی
اس��ت ،کتابخوان بود و ب��ه روز در زمینه ادبیات
معاصرجهان .چنان که می دانید تحریک می شود
ب��ه اینکه بعض��ی کتاب ها را ترجم�� ه هم بکند.
از قض��ا او در ترجمه ها سیاس��ی تر اس��ت یعنی
انتخاب هایی که در این زمینه می کند مش��خص ًا
نشانگر ذائقه سیاس��ی و اجتماعی او است اما در
نوش��ته هایش باز هم روایت گری با احساس��ات
زنان��ه خاص خودش می ش��ود .ب��دون تردید او
در حیطه فرهیختگی و روش��نفکری قرار گرفته
بود؛ فرهیختگی او انجاس��ت که با جهان معاصر
در تماس��ی مدام اس��ت و از اتفاقاتی که در تمام
عرصه های هنری می افتد اگاه است.
بیست و سومین جشنواره ملی هنرهای تجسمی
از روز چهاردهم شهریور ماه امسال در سنندج کار
خود را اغاز کرد و شرکت کنندگان در این دوره
طی چهار روز باهم ب��ه رقابت پرداختند .در این
اختتامه که با حضور استاندار کردستان ،مدیرکل
فرهنگ و ارش��اد اسالمی اس��تان و دبیر هنری
جشنواره هنرهای تجسمی جوانان از دو هنرمند
اهل س��نندج؛ هادی ضیاالدینی؛ مجسمه س��از،
ط��راح و نق��اش و احم��د خلیلی ف��رد؛ نقاش و
مجسمه ساز با اهدای لوح تجلیل شد.
حجت االسالم رحیم جعفری؛ مدیرکل فرهنگ
و ارشاد اسالمی استان کردستان در این مراسم
گفت :با ارائه گزارشی از بیست و سومین جشنواره
هنره��ای تجس��می جوان��ان گفت :جش��نواره
تجس��می جوانان یک رویداد فرهنگی است که
از نظر محتوایی و تکنیکی قابل توجه اس��ت و
برگزاری ان در اس��تان ها یک فرصت اس��ت و
امس��ال این جشنواره در کردس��تان برگزار شد.
هنرمندان جوان از همه اس��تان ها در جشنواره
ش��رکت کردند و پس از ارزیابی و بررسی اولیه،
هنرمندان جوان از 27اس��تان به جش��نواره راه
یافتند و در کارگاه ها با یکدیگر رقابت کردند30 .
نفر از استادان و هنرمندان شاخص نیز اثار جوانان
را داوری کردند .جعفری در ادامه گفت :ماندگاری
هر مقوله به دست متولیان ان حوزه است و حفظ
و نگهداری فعالیت های هنری به خود هنرمندان
بس��تگی دارد .با توجه به مس��ایل تخصصی و
فراهم ش��دن امکانات برای تولید اندیشه و هنر
اس��تمرار و بالندگ��ی هنر را تحکی��م می کند.
رضوان صادق زاده؛ دبیر هنری بیست و سومین
جش��نواره ملی هنرهای تجسمی جوانان نیز در
این مراسم گفت :جش��نواره هنرهای تجسمی
جوان��ان مثل کودک بیش فع��ال و پر از ایرادی
اس��ت که چون ان را خیلی دوست داریم ،دلمان
نمی خواهد طردش کنیم و باید کمک کنیم بهتر
ش��ود .عبدالمحمد زاهدی؛ استاندار کردستان در
ادامه مراس��م گفت :افرادی ک��ه در راه هنر قدم
می گذارند ،نیازه��ای واالی دیگران را برطرف
می کنند و به جامعه تعالی روحی می دهند و از
این نظر فعالیت فرهنگی ،هنری ارزشمندترین
کار در یک کش��ور اس��ت و زیرساخت پیشرفت
و توس��عه جوامع ،فرهنگ اس��ت .زاهدی افزود:
کش��ور ما از مهمترین جایگاهها و ظرفیت های
فرهنگی ،هنری است و کردستان مانند نگینی بر
ان می درخشد و کردستان ظرفیت ان را دارد که
فرهنگ و هنر ایران را س��امان دهد .این استان
که هنرمندانی در عرصه های ملی و جهانی دارد،
برای تقویت فرهنگ و هنر ایرانی موثر اس��ت.
در ادامه مراس��م جوایز برگزیدگان رش��ته های
نقاشی ،طراحی ،خوشنویسی ،نگارگری ،پوستر،
تصویرس��ازی ،حجم ،عکاس��ی و کاریکاتور با
حضور داوران جشنواره اهدا شد .در رشته پوستر
عاطفه مهوری ازاستان اصفهان ،سعید مجنون از
استان اردبیل و امیر حسین دهقانی از استان یزد
برگزیده شدند و از محمد باقری باغنی از استان
کرمانش��اه و الناز بهرامی از استان زنجان تقدیر
شد .جایزه نفرات برگزیده تصویرسازی به نرگس
گلمحمدی از اس��تان قم ،شادی ودایی از استان
اصفهان و هانیه محس��نی زاده از استان تهران
رسید و سبا سلطانیان از استان کرمانشاه و سعید
عبدالهی دستجردی از استان قم تقدیر شدند.
در رشته حجم زینب الماسی ازاستان البرز ،ملیکا
نیکخواه از اس��تان تهران و س��عید محمودی از
استان یزد برگزیده شدند و از هانیه حاجی میرزا
از اس��تان تهران و فروزان حس��ن زاده افروزی
از اس��تان مازندران تقدیر ش��د .س��ید علیرضا
مطلبی ازاس��تان مازن��دران ،فرنود محمدی از
اس��تان اصفهان و صادق ش��یخ ممو از استان
کهکیلویه و بویر احم��د جوایز نفرات برگزیده
خوشنویسی را گرفتند و هادی اقایی از استان
الب��رز و عب��اس نصیری در این رش��ته تقدیر
شدند .در رشته طراحی امیر مهدی گلمحمدی
از استان قم ،اقای ابوالفضل پاشنا و اقای فرشید
حیدری صفت از اذربایجان شرقی برگزیده شدند
و از علیرضا پرهیزگاری و علی بهرامی از تهران
تقدیر ش��د .بهزاد نیر ابادی از اس��تان خراسان
رضوی ،اقای کیوان اذرش��ب از استان بوشهر و
اقای رقیه کیانمهر از اس��تان مازندران برگزیده
رشته عکاسی شدند و در این رشته از زهرا نادری
از استان خراسان رضوی ،مهرداد فتحی از استان
زنجان و محمد گنجه از اس��تان مازندران تقدیر
ش��د .در رش��ته کاریکاتور ،زهرا مقدم از استان
زنجان و رضا حمیدی مطلق از اس��تان سمنان
در گرایش موضوعی و س��عید جوانمرد از استان
بوشهر و اقای عارف نیازی از استان کرمانشاه در
گرایش چهره برگزیده شدند و از صدف گلشنی از
استان کردستان در گرایش (چهره) و سحر فتاح
از اصفهان در گرایش (موضوعی ) تقدیر شد .در
رشته نقاش��ی ایدا روزبیانی از استان البرز ،فاطمه
فرخی از استان گیالن و سید حسین فرخی از استان
خراسان شمالی برگزیده شدند و از مریم سلیمانی
از اس��تان گیالن ،کتایون حس��ین راد از اس��تان
اذربایجان شرقی و سیامک پاینده از استان اردبیل
تقدیر شد .در رشته نگارگری ،کوروش محمد نژاد
در گرایش نقاشی ایرانی از استان خراسان رضوی،
محسن صفری در گرایش تذهیب از استان قزوین
و محمد بلورچی در گرایش گل و مرغ از استان
مرکزی برگزیده شدند و فاطمه زارعی از استان
تهران و الناز سلمانی از استان اصفهان در گرایش
تذهیب ،سید علی سید فتاحی از استان اصفهان
و حس��ین نوروزی از استان مازندران در گرایش
گل و مرغ و میالد بیلکی از اس��تان خوزستان و
مهرداد یادگار از استان اصفهان در گرایش نقاشی
ایرانی تقدیر شد.
گالریگردی هنرمند
گالری الله
نمایشگاه
گروهی
فرهنگسرای
ارسباران
نگارخانه
اتشزا
گالری
ایران شهر
نمایشگاه
عکس
سیامک
خاکسار
گالری سایه
19شهریور
10مهر
موضوع ازاد
نمایشگاه
گروهی
25-5
شهریور
نقاشی
هاله رحمانی
مرتضی
خسروی
24-19
شهریور
29-12
شهریور
مینیاتور
نقاشی
23-12
شهریور
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 557شــــــــنبه 20شهریورماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
ان یار کز او خانه ما جای پری بود
سر تا قدمش چون پری از عیب بری بود
دل گفت فروکش کنم این شهر به بویش
بیچاره ندانست که یارش سفری بود
محمد تقی زاده
سوژه های تکراری :شخصیت های بی رمق
مزدک میرعابدینی در سومین تجربه فیلمسازی اش پس از مسافرکش 1385و کتاب
قرمز 1386فیلم 64دقیقه ای خواب اس��ت پروانه را در سال 1389ساخت که هم
اکنون به لطف وجود گروه هنر و تجربه توانست پس از شش سال به اکران سینماهای
محدود تهران و شهرستان رضایت دهد .میرعابدینی بیشتر به عنوان بازیگر برای
مخاطبان سینما شناخته شده است و دو فیلم نیمه بلندش هم به دلیل اکران محدود
و خصوصی خیلی دیده نشده است ولی انچه از فیلم های میرعابدینی و بخصوص
خواب است پروانه برداشت می شود عالقه زیاد این بازیگر و فیلمساز جوان سینمای
ایران به س��ینمای روز جهان و پیروی از الگوهای مدرن و غیرکالس��یک در بیان
سینمایی است .میرعابدینی در فیلم هایی که ساخته عالقه اش را مانند فیلمسازان
هم نسلش در سینمای ایران به سینمای غیرکالسیک بروز داده است و نمونه اشکار
این ادعا فیلم خواب است پروانه است که قصه کالسیک و پر فراز و فرود و قهرمان
محوری ندارد و سعی دارد با نزدیک شده به مردم مختلف از سنین و صنوف مختلف
در شهر به بررسی حال و هوای این افراد و دغدغه ها و نیازهایشان بپردازد و از این رو
مسایل روحی و روانی افراد را که در رابطه با دوستان و خانواده و معشوقه هایشان رخ
داده است دستمایه روایت خودش کرده است .همین کار را میر عابدینی در مسافرکش
با محمور قرار دادن یک مسافرکش و دیالوگ هایی که با مسافرانش برقرار می کند تا
حال و هوایشان را شرح دهد تکرار کرده بود و در کتاب قرمر نیز همچین اتفاقی در
یک کالس زبان و در مواجهه با دانش اموزان به طرز متفاوت ولی با مفهوم یکسانی
به وقوع پیوسته است .به عبارتی ساده تر بیان دغدغه های انسان های جامعه هدف
اصلی میرعابدینی در قصه هایش بوده است و برای رسیدن به این هدف یکبار اتومبیل
یکبار کالس زبان و در اینجا یک مطب دکتر روانشناسی را وسیله کارش قرار داده
است .خواب است پروانه اثری تجربی و مینیمال به حساب می اید که در مدت زمان
محدودی به مواجهه پزشک روانشناس با هفت بیمار (یک نفر هم اخراضافه شد)
می پردازد تا در ماراتنی نفس گیر یک نفر را بعنوان مورد موردنظر خود برای کار پزشکی
انتخاب کند .بیماران باید روبروی دوربین اقای دکتر از تجربیات ازار دهنده و دردهای
روانیشان بگوید و پزشک هم بیشتر گوش می دهد تا خودش را به دنیای بیمارانش
نزدیک کند و درد انها را کشف و به درمانشان بپردازد .ولی فیلمساز در پایانی غیرقابل
پیش بینی خودش درگیر دغدغه های بیمارانش شده و نمی تواند کیس مورد نظرش را
برگزیند و در اخر بدون انتخاب شخص معینی فیلم تمام می شود و البته منشی دکتر
روانشناس هم به جمع بیماران اضافه شده و
خود اقای دکتر هم خیلی درگیر و متش��نج با
مس��ایل بیمارانش روبرو می شود .به عبارتی
عابدینی از سینما برای بیان رنج ها و تکدر خاطر
مردمی استفاده کرده که شاید بارها و بارها این
مشکالت را تماشاگر از نزدیک حس کرده و
ش��اید دنبال را حل و حرف تازه ای از فیلمساز
جوان خود است .دغدغه هایی که اکثرا روحی
روانی و عاطفی هس��تند و قابل جایگزینی و
تغییر با ده ها مشکل عاطفی و روانی دیگر و
بسیسخت تروغیرقابلتحمل ترهمهستند.
میر عابدینی به نوعی همه شخصیت هایش را مریض و درگیر و رنج دیده به تصویر
میکشد و هر هقت بیمار و منشی و خود او هم با این مسایل روانی درگیر و به عبارتی
الوده شده اند و از همه مهتر خود دکتر روانشناس است که قرار است به عنوان قهرمان
طبق الگوهای قدیمی تر به اگزینش بیمار مورد نظر و بلکه درمان ان بپردازد ولی هرگز
موفق به این مهم نمی شود و بلکه خودش هم وارد این باتالق روجی – روانی شده
و راه نجاتی هم برای کاراکترهایش (که خیلی هم نه در شخصیت پردازی و نه در
اجرا موفق نیستند) قایل نیست و به نوعی همه در این باتالق سهمگین مشکالت
روح��ی روانی گیر افتاده اند و راه گریزی حتی برای با دانش ترین و با تجربه ترین
ش��خص این گروه یعنی دکتر روانش��ناس هم وجو ندارد .فیلم ریتم بدی
ندارد و بعد از گذش��ت حدود بیس��ت دقیق��ه ابتدای��ی و تعلیق اینکه
ک��دام بیمار انتخاب می ش��ود کم��ی جذابتر می ش��ود و خالقیت های
تکنیک��ی فیلمس��از در تدوی��ن و فیلمبرداری هم تا حدی از کس��الت
و یکنواخت��ی موض��وع مینیمال اثر می کاهد ول��ی پایا ن بندی فیلم به
نظ��ر می اید ب��ه دلیل تلخی زی��اد خیلی باب طبع تماش��اگر عادی و
س��ینما دوس��ت نباش��د و با وجود اینک��ه زمان فیل��م طوالنی نبود و
فیل��م توانس��ت پس از مدت��ی با ریتم خ��وب و جا انداختن داس��تان
برای تماش��اگر به جذابیت نس��بی برس��د با پایا ن اش امیدها را ناامید
کرد و تماش��اگر قهرمان دوس��ت که در انتظار پایان خوش و حداقل
پایان مش��خص بود را در ناامیدی رها کرد و اندس��ته از تماش��اگران
واقع بین و تلخ مزاج که زندگی برایش��ان جز تلخی و س��ختی و رنج
و درگی��ری تعری��ف دیگری ن��دارد و عنوا ن ها و اس��امی خاصی هم
برای خود دارند توانس��تند ارتباط و تاثیر بیش��تری با فیلم اخر مزدک
میرعابدینی یعنی خواب اس��ت پروانه بگیرند.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
سالمتى دین و تندرستى از ثروت بهتر است و مال،
زینتى از زینتهاى دنیاست که خوب است.
امام باقر (ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
نگاهی به فیلم «خواب است پروانه» کاری از مزدک میرعابدینی
اواقتشرعی
ISO 9001 : 2008
پشت صحنه
تا چند وقت پیش امیدوار بودم می شود با سعی و تالش اخالق ادم ها و اطرافیان
را عوض کرد ولی واقعیت این است که نمی شود! به قول استاد مطهری« ،درس
اخ�لاق و زندگ��ی را باید هفتگی اموخت و تکرار کرد» چ��ون اموزه ها فراموش
می ش��ود و انس��ان به خلق و خوی قبلی بر می گردد ،شده حکایت کار ما؛ بعضی
اوقات بی تفاوتی رییس را در تذکر به بچه ها بخاطر همین علت می دانم ،فراموشی
اموزه ها! از همکاران فنی و تحریریه تا چاپ و توزیع ،البته تنبلی و سو استفاده از
مناعت الطبع رییس مزید بر علت است .حتما باید کار به بحث و جدل بکشد تا
مدتی کارها رو به راه و درست انجام شود .چهارشنبه با انتشار خبر درگذشت استاد
«فرهنگ شریف» بار دیگر کام اهالی موسیقی و هنر تلخ شد متاسفانه ایران در
دوره از دست دادن مفاخری از فرهنگ و هنر می باشد که دیگر جایگزینی برایشان
ب انکه بعد از حدود س��ه ماه از خبر به کما رفتن استاد شجریان و
نیس��ت و عجی
تکذیب خانواده ش��ان هیچ تصویر و خبر دقیقی از استاد منتشر نشده است ،وزیر
ارش��اد قول داده بود اس��تاد برای ادامه درمان به ایران می ایند .شاید بتوان گفت
تاریخ را فاتحان ،مدیران وقت و رسان هداران می نگارند ،البته هرطور که صالح بدانند!
1
طراح جدول :رسول نادری
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1
2
م
د
م
ا
ح
ت
و
ی
ا
3
4
5
س
ن
ک
س
ا
م
ا
ف
ا
ر
ر
ک
ت
ا
ن
ا
ی
ا
م
ر
7
8
ی
م
ا
ت
ش
ی
ا
م
15 14 13 12 11 10 9
ی
ا
ع
م
ن
و
ا
ر
ت
ک
ر
ا
ک
ک
د
و
ر
ت
ر
و
ر
و
د
ی
م
ر
و
ی
ر
ز
ب
خ
13ص
14و
15ص
ا
ی
ش
ا
ر
ب
ا
ب
ن
و
ر
ا
ی
ر
ت
م
ه
ی
ا
ر
ی
ا
افقی:
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
طــــرح روز شرط اصلی ازدواج!...
3
4
6 5
7
8
طاهر شعبانی
15 14 13 12 11 10 9
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
6
2 1
13:03
19:28
19:47
5:12
6:39
ا
ل
ی
م
خ
ا
م
ه
ی
م
ا
م
ا
ر
ا
ا
ا
م
ی
ر
ا
ن
ر
خ
ف
ت
و
ف
ی
ز
ا
ا
ب
ا
ل
ن
ک
ب
ر
د
ح
م
ا
س
و
ا
ن
ی
د
ا
ر
و
ی
ک
ی
ر
ی
ا
ر
ع
ص
ا
ک
ا
ژ
خ
ن
ا
ن
س
ی
ن
ه
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
-1چهره موردنظر-مدارک-2محل سیرسیارات به دورخورشید-
سرگیجه-دستورزبان انگلیسی-3دعوت نمودن-مغازه-درج شده-4نیزه
کوتاه-بگذار-همیشه ودایم-طریق-5ناپدری-ازسنگهای قیمتی-شیشه
ازمایشگاهی-شهری نزدیک تهران-6نظاره کردن-قوم اصیل
-7شیردرنده-تخت پادشاهی-8ازاقمارمشتری-اشاره به دور-9عالم
طبیعت-اهنگسازشهیرالمانی-10ازکلمات استثنا-اختیاری-11مروارید-
بذرگیاه-پیاده نیست-نتی درموسیقی-12نغمه-مانعی برای ورود حشرات
به اتاق-دررگ جاری است-حیوان درنده-13سنبل هندی-نوعی
خودرو-جوی پراب-14اسباب-حاکمان-بشایسته وبرتر-15درمثل موش
دارد-ازالبومهایش
15
عمودی:
-1دهان عرب-ازاساتیدش-2جای پا-خوشبخت-کوههای محکم-3اگاه باش وبدان-بوستان-
مثل ومانند-جرقه اتش-4تارمی-نشان بی سروپا-واحدی درالکتریسیته-مرزدار-5واجب
کردن-جنگ-قوم خرم ابادی-6محکم نمودن-مادرعرب-موشواره-7سازجاری!-داستان
بلند-8یاقوت-هنرهفتم-9گریز-شکاف-10نی میان تهی-حرف درد-اشاره به دور-11تخم مرغ
انگلیسی-ویرگول-برعکس-12خونابه-خزنده گزنده-واحدسطح-مخفی-13کمیاب افشاری-
روزگذشته-قدم-فلزچهره!-14گذران زندگی-نامزد-حرف نفی عرب-15این نشان وگواهینامه
که معادل دکتراست به ایشان اهداگردیده است-سرگیجه
اخبار دیدنی
دانش اموزان پاکستانی در کویته به مناسبت روز جهانی
سواداموزی|خبرگزاریفرانسه
جیمز فرانکو کارگردان و بازیگر امریکایی در فرش قرمز جشنواره فیلم ونیزبرای
فیلم در «نبرد مشکوک»| رویترز
اولین سالگرد شهدای فاجعه منا و بزرگداشت شهدای حج خونین سال ۶۶عصر روز پنج شنبه ۱۸
شهریور به همت گروه فرهنگی بیت عتیق در جوار یادمان شهدای حج واقع در بهشت زهرا(س)
برگزارشد|تسنیم
مراسم تشییع ۲شهید از لشکر فاطمیون و ۳شهید مدافع از لشکر زینبون از بیت امام خمینی (ره)
روز پنجشنبه در قم برگزار شد| مهر
نمازگزاران سراسر کشور پس از اقامه نماز جمعه این هفته در محکومیت جنایات رژیم های دیکتاتور ال سعود و ال خلیفه
راهپیماییکردند|ایرنا
پانزدهمین دوره بازی های پارالمپیک 2016ریو از 18شهریورماه برابر با حضور 4350ورزشکار از 178
کشور جهان به میزبانی برزیل اغاز شده است .کاروان 111نفره ورزش ایران با عنوان «منا» و پرچمداری
بانویی که لباس احرام بر تن داشت از مقابل جایگاه رژه رفت|خبرگزاری فرانسه