روزنامه هنرمند شماره 526
روزنامه هنرمند شماره 526
حسین انتظامی معاون
مطبوعاتی وزارت ارشاد
علی جنتی وزیر فرهنگ
و ارشاد اسالمی:
فضایمجازینقشمهمی
در انتقال فرهنگ دارد
تابعقـانونهستم
2
2
س��ه شنبه 5مردادماه 1395سال نهــم شماره 526
12صفـــحه 1000تومـان ISSN 2008-0816
درباره «بهجت صدر» نخستین بانوی نقاش نوگرای ایران
تجربه گراییدرهنرانتزاعی
8
گفتگوی «هنرمند» با رضا کشاورز کارگردان نمایش «کچلو»
روایت زندگی حسن کچل
به شیوه ی مایم
5
الیکا عبدالرزاقی درگفتگو با «هنرمند»
مخاطبدوستداردپشتصحنهراببیند
نگاهی به فیلم «ترامبو» از برترین فیلم های اسکار 2016
فیلم هایی که تماشاگر
را میخکوب می کنند!
4
7
کار کردن با اقای مدیری را خیلی دوست دارم .برعکس حرف هایی که شایعه شده می گویند مهران مدیری خیلی جدی و بد
اخالق است ،من هرگز چنین چیزی از ایشان ندیده ام بلکه بسیار خوش اخالق بسیار همراه و بسیار ایده پذیر هستند حتی برای
کسانی که بازی اولشان است دستشان را برای ارائه پیشنهاد باز می گذارد.
گفتگوی «هنرمند» با شبنم مقدمی
6
نقش باید بازیگر را به چالش بکشد
ما در جامعه ای زندگی می کنیم که محدودیت ها را می شناسیم .بعضی از این خط قرمزها ،اعتقادات ما است .بخشی هم
قوانینی است که وجود دارد و ما موظف و مکلفیم که از ان اطاعت کنیم .گاهی تکرار محدودیت ،باعث خالقیت در ذهن و کار
هنرمندانمی شود.پساینکهعده ایمی گویندمحدودیت هازیادشدهونمی توانکارکرد،بهنظرمنبرداشتاشتباهیاست.
فرهنگ و هنر
2
حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد
تابع قـانون هستم!
هنرمن��د :حس��ین انتظام��ی مع��اون امور
مطبوعاتی و اطالع رسانی وزارت فرهنگ و
ارشاد اس�لامی یکشنبه ۳مرداد در سومین
اجالس سراس��ری مدی��ران کل فرهنگ و
ارشاد اسالمی استان ها که در هتل انقالب
در ته��ران برپا ش��ده اس��ت ،در س��خنانی
گف��ت :یک��ی از سیاس��ت هایی ک��ه ما به
صورت جدی دنب��ال می کنیم ،الکترونیکی
ش��دن فعالیت هایمان اس��ت .مع��اون امور
مطبوعاتی و اطالع رس��انی وزارت فرهنگ
و ارش��اد اس�لامی این اق��دام را گامی در
جه��ت برنامه اصولی دول��ت یازدهم برای
ایج��اد دولت الکترونیک عن��وان کرد و ان
را موجب تکریم ارباب رجوع و تس��ریع در
کارهای او دانست .وی با اشاره به بازنگری
در ماموریت های این معاونت و ادغام برخی
واحده��ا در یکدیگر در خصوص تقاضاهای
صدور مجوز نش��ریه که ب��ه هیات نظارت
بر مطبوعات ارائه می ش��ود ،گفت :در حال
حاض��ر این امکان به وجود امده اس��ت که
مدیرکل فرهنگ و ارش��اد اس�لامی استان
نس��بت به تقاضاهای نش��ریه از ان استان،
اظهارنظ��ر کن��د ک��ه این نظ��ر در تصمیم
هیات نظارت ب��ر مطبوعات اثرگذار خواهد
بود .انتظامی با اشاره به تغییر اندکی که در
ترکیب هیات نظارت بر مطبوعات به وجود
امده اس��ت ،گفت( :دوشنبه ۴مرداد) اولین
جلس��ه هیات جدید نظارت ب��ر مطبوعات
تشکیل می شود و پیامک ارسالی به کسانی
که مجوز نشریه دریافت می کنند ،همزمان
برای مدیرکل ارش��اد اس��تان مربوطه هم
ارسال می ش��ود .وی از تاکید هیات نظارت
ب��ر مطبوع��ات در اعمال م��اده ۱۶قانون
مطبوع��ات (که ناظر بر لزوم انتش��ار منظم
نش��ریات اس��ت) در دوره جدی��د خبر داد و
گفت :به احتم��ال زیاد تا یکی دو ماه دیگر
این قانون به صورت جدی در هیات نظارت
بر مطبوعات برای نشریاتی که نتوانند نیمی
از ش��ماره های متعارف خود را در هر س��ال
منتشر کنند ،اعمال می شود.
مع��اون ام��ور مطبوعاتی و اطالع رس��انی
وزارت ارش��اد در خص��وص فعالی��ت
روزنامه ه��ای سراس��ری در اس��تان ها هم
ی��اداور ش��د :متاس��فانه روالی ک��ه از چند
دهه قب��ل در این خصوص جا افتاده ،باعث
اسیب پذیری نشریات استانی و محلی شده؛
سیاس��ت عمومی ما ،تقویت نشریات محلی
اس��ت .انتظام��ی در توضیح بیش��تر گفت:
روزنامه های سراس��ری به شرطی می توانند
در ی��ک اس��تان ویژه نامه منتش��ر کنند که
این ویژه نامه الی صفحات روزنامه باش��د
نه در تیراژ بزرگ و اگر روزنامه ای سراسری
چنین کاری انجام دهد ،باید جلوی توزیع و
چاپ ان ویژه نامه را گرفت .وی اضافه کرد:
درباره توزیع نیازمندی های روزنامه هم که
جدا از خود روزنامه منتشر می شوند ،همین
روال برقرار است و در صورت مشاهده چنین
اتفاقی باید جلوی ان هم گرفته ش��ود۵۰ .
تا ۷۰درصد اگهی های دولتی در اس��تان ها
ک��ه در اختیار ادارات کل فرهنگ و ارش��اد
اس�لامی است ،الزام ًا می بایست به نشریات
محلی داده ش��ود .معاون امور مطبوعاتی و
اطالع رس��انی وزارت ارش��اد با بیان اینکه
ش��خص ًا با توزیع اگهی های دولت توس��ط
وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی مخالف
هستم در عین حال گفت :با توجه به قانونی
که در حال حاضر جاری و س��اری است ،ما
نمی توانی��م ان را دور بزنی��م و فع ً
ال مطابق
قانون عمل می کنیم.
انتظام��ی در خص��وص خبرن��گاران عضو
صن��دوق هنرمن��دان ،نویس��ندگان و
روزنامه ن��گاران (هنر) هم گفت :در ابتدای
روزهای��ی ک��ه بن��ده مس��ئولیت معاونت
مطبوعاتی را بر عهده گرفتم ،یک بررسی
انج��ام دادی��م و متوجه ش��دیم که حدود
۶۰۰۰نف��ر به عنوان خبرن��گار ،عضو این
صن��دوق بودند و در عناوی��ن مختلف هم
حدود ۲۰هزار نف��ر مدعی کار خبرنگاری
بودن��د ولی من به ض��رس قاطع می گویم
تع��داد کس��انی ک��ه کار روزنامه ن��گاری
می کنن��د اع��م از رادیو ،تلویزی��ون ،وب و
مطبوعات کمتر از ۵۰۰۰نفر است .وی در
ادامه با اشاره به سیاست معاونت متبوعش
در پیگیری بیمه خبرنگاران و مطالبه ان از
رسانه های متبوعشان گفت :ما به رسانه ها
اع�لام کردیم که چنانچه همکاران خود را
بیمه کنند ،ما اعتبار مربوط به ان را تامین
می کنی��م و عین مبلغ را ب��ه انها پرداخت
می کنیم .در سال گذشته مبلغ چهار میلیارد
تومان از اعتبار یاران��ه مطبوعات به بحث
بیم��ه خبرنگاران اختص��اص یافت .معاون
ام��ور مطبوعات��ی و اطالع رس��انی وزارت
ارشاد در خصوص توجه به زیرساخت های
رسانه ای در مناطق کم برخوردار کشور هم
گف��ت :البته بج��ز روزنامه هایی که در ۱۰
اس��تان کم برخوردار کشور منتشر می شوند
و چنانچ��ه مدیران مس��ئول انها ،لیس��ت
بیمه ای خبرنگارانشان را ارائه نکرده باشند،
از س��بد حمایتی معاونت مطبوعاتی حذف
می ش��وند ،مابقی نش��ریات ب��ا دوره های
انتش��ار غی��ر از روزان��ه ،کم��اکان از این
حمایت ها برخوردار خواهند بود.
انتظام��ی در خص��وص پرداخ��ت یارانه به
س��ایت های خبری هم گفت :ای��ن کار به
جهت نبود بودجه الزم ،ش��دنی نیست .اما
امس��ال برای س��ه دهک اول س��ایت های
خبری ک��ه در طرح رتبه بن��دی پایگاه های
خبری قرار گرفته اند ،مطابق با امتیازاتشان،
مبالغ��ی به عن��وان یارانه به انه��ا پرداخت
می ش��ود؛ ای��ن مبال��غ ت��ا ۱۰روز دیگر به
حس��اب مدیران مسئول واریز می شود .وی
همچنی��ن از انجام مذاکراتی با اداره اماکن،
ش��هرداری ها و همچنی��ن اتحادیه ه��ای
مربوط��ه ب��رای س��اماندهی دکه ه��ای
مطبوعاتی در کش��ور خبر داد و گفت :قرار
بر این اس��ت که برای دکه های مطبوعاتی
پروان��ه فعالیت صادر ش��ود ک��ه صدور این
پروانه ها توسط مدیران کل فرهنگ و ارشاد
اسالمی استان ها صورت می گیرد.
معاون امور مطبوعاتی و اطالع رسانی وزارت
ارشاد در بخش دیگری از سخنانش فعالیت
پایگاه ه��ای خبری فاقد مج��وز را ،بلیه ای
مزمن خواند و با اش��اره ب��ه تضییع حقوق
رس��انه های حرفه ای از س��وی این دسته از
س��ایت ها ،از مذاکرات ب��ا وزارت ارتباطات
ب��رای فیلتر کردن س��ایت های خبری فاقد
مجوز خبر داد.
ت خانه های
انتظامی در ادامه در مورد فعالی
مطبوع��ات ه��م گف��ت :در اکثر اس��تان ها
خانه های مطبوعات با مدل و اساسنامه های
جدید ش��کل گرفته اس��ت و مطابق با این
اساس��نامه ها ،تنها کسانی که در رسته های
مختل��ف تحریریه ک��ه به فعالی��ت خبری
منتهی می ش��ود ،امکان حضور در انتخابات
خانه های مطبوعات را دارند.
وی که در جمع مدیران کل فرهنگ و ارشاد
اسالمی استان های کشور سخن می گفت،
در واکن��ش به گالیه مدی��رکل فرهنگ و
ارش��اد اس�لامی اس��تان البرز از صدور و
اجرای حکم ش�لاق برای دو روزنامه نگار
این استان در ماه های گذشته ،اظهار تاسف
کرد و گفت :این مس��ئله مایه تاسف است
و ما بای��د این قبیل موارد و معضالت را با
مراجع مختلف ح��ل و فصل کنیم .معاون
ام��ور مطبوعات��ی و اطالع رس��انی وزارت
ارشاد همچنین تاکید کرد :در قانون جزایی
برای تخلف��ات مطبوعات��ی ،مجازات های
جایگزی��ن مانن��د جریمه ه��ای نق��دی و
مواردی دیگر پیش بینی ش��ده است و باید
به س��مت جایگزینی این احکام با مواردی
از قبیل شالق زدن و امثالهم ،حرکت کرد.
انتظامی همچنین از تاکید و برنامه معاونت
ام��ور مطبوعات��ی و اطالع رس��انی وزارت
فرهنگ و ارش��اد اس�لامی ب��رای تقویت
بنیه اموزشی و همچنین پژوهشی رسانه ها
و به ویژه نش��ریات محلی س��خن گفت و
یاداور ش��د :ما در زمین��ه اموزش به اهالی
خبر و رسانه در استان ها ،امسال و انشاءاهلل
س��ال های بع��د ،به هیچ وج��ه محدودیت
مالی نداریم و ام��اده هر گونه همکاری و
کمک به استان ها در این رابطه هستیم.
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
علی جنتی در همایش معرفی فرصت های سرمایه گذاری در صنعت ictایران
فناوری هاینوینباعثتقابلوتعاملفرهنگ هایمختلفدرجهانشدهاست
هنرمند :جهان امروز امیزه ای از فرهنگهای مختلف
است که به واسطه فناوری های نوین به سرعت به
هم پیوند خورده اند .تعامالت اجتماعی در مرزهای
جدیدی تعریف می شوند و روابط و عواطف انسانی
با ش��یوه های تازه ای مجال ب��روز می یابند .متن
س��خنرانی«علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارش��اد
اس�لامی در همایش معرفی فرصت های سرمایه
گ��ذاری و کس��ب و کار در صنع��ت ictایران به
ش��رح زیر است :شاید بتوان گفت در هیچ دوره ای
مثل امروز جوامع انس��انی در چهارراه برخوردهای
فرهنگ��ی و تکنولوژیکی قرار نداش��ته اند .حذف
مرزه��ا و محدودیت های جغرافیایی از یک س��و
و س��رعت انتقال داده و ارتباط انس��ان ها با هم در
فضای مجازی باعث تقابل و تعامل فرهنگ های
مختل��ف در جهان ش��ده و این فضا در هر لحظه
موقعی��ت جدیدی را ایجاد می کن��د .از نگاه دیگر
فرهنگ ها ه��م بر نواوری ،فناوری و اقتصاد تاثیر
متقابل گذاشته اند .کشور ژاپن در طی سه دهه ٧٠
تا ٩٠میالدی مدلی از فرهنگ س��خت کوش��ی،
نواوری و کمال طلبی را به جهان عرضه کرد که
منجر به ایجاد غول های اقتصادی بزرگ در جهان
شد .کره جنوبی ،چین و هند نیز طی سه دهه اخیر
چارچوب ه��ای اقتصادی جهان را با مدلی ممزوج
ش��ده با فرهنگ این سه کش��ور تا اندازه ای تغییر
داده اند و الگوهای موفق اقتصادی و تکنولوژیکی
به شمار می روند.
یکی از اهداف همایش حاضر ،بررسی مزیت های
رقابتی ایران در تولید نرم افزار و محتوا اس��ت .من
سعی خواهم کرد با تمرکز بر این هدف و با نگاه به
فرصت ها و راهکارها مرتبط با وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی مطالبی را ارائه کنم .ابتدا نگاهی به وضعیت
تولید محتوا در دنیا و جایگاه ایران در این زمینه دارم.
م��ا از دریچه امار ،بالقوه ش��رایط خوبی داریم .هرم
جمعیتی جوان کشور ،ضریب نفوذ بیش از ٥٣درصد
اینترن��ت و وجود بیش از ٤٠میلیون کاربر اینترنت
زمینه بسیار مناس��بی را برای سرمایه گذاری نشان
می دهد .لیکن برای رسیدن به وضعیت مطلوب نیاز
به برنامه ریزی و تالشی دو چندان داریم.
امروزه ،بزرگترین چالش هزاره سوم را چالش تولید
محتوا عنوان می کنند .با توجه به اینکه هریک از
ش��هروندان فرصت ایفای نقش ب��ه عنوان تولید
کنن��ده محتوا را دارند ،باید ن��وع نگرش و نگاه ما
ب��ه تولید محتوا تغییر کند .تولی��د و تبدیل ذخایر
و داش��ته های فرهنگی خود ب��ه محتوا در فضای
مجازی نیاز به ارتقاء س��واد رسانه ای و مسئولیت
اجتماعی ب��ه عنوان یک ضرورت مب��رم دارد .بر
اس��اس امارهای جهانی رتبه ای��ران از نظر ثبت
دامنه اینترنت ١٨اس��ت .درصد سایت هایی که از
زبان فارسی استفاده می کنند ./٨درصد و رتبه این
زبان در زبان وب ١٤اس��ت .همچنین سهم Ict
ای��ران از تولید ناخالص داخلی بیش از ١/٦درصد
است در حالی که در برخی از کشورها این میزان به
١٢درصد هم می رسد .بر اساس نظر کارشناسان
متاسفانه سهم ایران از تولید محتوای وب در جهان
وضعیت مطلوبی ندارد.
در چن��د دهه اخیر با به وج��ود امدن فناوری های
جدید و گسترش شبکه های ارتباطی مانند اینترنت
و ماهواره ،مرزها روز به روز کمرنگ تر و ش��رایط
کسب وکار دگرگون شده است .در این بین رابطه
دو س��ویه میان «فناوری اطالعات و ارتباطات» و
«ارتقای ش��اخص های فرهنگی و توسعه فضای
مجازی» به گونه ای در هم تنیده است که کشورها
را به سمت جلب مش��ارکت روزافزون مردم برای
مهاجرت به فضای مجازی هدایت می کند.
مهاج��رت به فضای مجازی می تواند به توس��عه
ارزش ه��ای ملی و فرهنگ��ی جامعه کمک کند،
س�لامت اخالق��ی و روانی جامع��ه را ارتقاء دهد،
عدالت را گسترش داده و باعث حفظ محیط زیست
شود و از اسراف در منابع در اختیار جلوگیری کند.
با نگاهی به قانون اساس��ی کشورمان در می یابیم
که در اصول مختلف بر برابری و عدالت اجتماعی،
اگاه��ی و اطالع رس��انی و همچنین مش��ارکت
اجتماعی و تعاون تاکید ش��ده اس��ت .همچنانکه
چشم انداز بیست ساله ١٤٠٤نیز در حوزه فرهنگی
و اجتماعی به محورهایی چون«جایگاه اول علمی
منطقه فرصت های برابر و دوری از تبعیض پرداخته
و ش��هروندان کش��ور را افرادی «فعال ،مسئولیت
پذیر ،برخ��وردار از روحی��ه تع��اون ،دارای تامین
اجتماعی ،رفاه و نهاد مستحکم خانواده و برخوردار
از س��ازگاری اجتماعی ،ایثارگر ،مومن ،متعهد به
انقالب و نظام اسالمی ،متعهد به شکوفایی ایران و
مفتخر به ایرانی بودن» تعریف می کند .این اهداف
بلند و بسیار مهم قطعا با سرمایه گذاری در ایجاد
زیرس��اخت های جدید و بکارگیری مکانیزه و به -٧بازار س��نجی هوش��مند به منظور حمایت از
تعبیر دیگر مهاجرت به فضای شفاف مجازی بهتر سرمایه گذاران در بخش فرهنگی دیجیتال
تحقق خواهد یافت .از سوی دیگر سرمایه گذاری -٨داده ای کردن ،دیجیتالی کردن و دسترس پذیر
نیز در س��ه حوزه زیرساخت ،نرم افزار و محتوا باید ساختن میراث معنوی ،مکتوب و فرهنگی کشور
به صورت همگن صورت گیرد .در یک نظام جامع -٩ ،حمایت مادی و معن��وی از تولیدات فرهنگی
یکپارچه سازی سیاس��ت های فضای مجازی در متناس��ب با ارزش های اسالمی و بومی در فضای
حوزه های س��خت افزاری ،نرم افزاری و محتوایی مجازی
امری ضروری و اجتناب ناپذیر است ،به طوری که -١٠جلب مشارکت شهروندان به عنوان فرهنگیار
پرداختن به هریک از این حوزه ها بدون توجه به دو به منظور ارتقاء س��واد رسانه ای ان ها و همچنین
حوزه دیگر با ناکامی روبرو خواهد شد.
رصد و اشراف بر فضای فرهنگی مجازی
در حالی که شاخص های امادگی فضای مجازی در -١١پیش نگری ،اینده نگری و رصد فراروندها و
حوزه فرهنگی به سطح تحصیالت ،سواد رسانه ای ،روندهای اینده فضای مجازی با ایجاد مرکز رصد
میزان کارافرینی ،مهارت های الزم برای فعالیت در به منظور اماده کردن بخش خصوصی برای تعامل
فض��ای مجازی و میزان نواوری در ارائه محتوا در با این روندها
فضای مجازی ،توجه دارد ،س��رمایه گذاری در دو برخی از طرح ها و پروژه های دردست اقدام وزارت
حوزه س��خت افزار و نرم اف��زار بدون توجه به این فرهنگ و ارشاد اسالمی که متناسب با گسترش
شاخص ها ،دستاوردی برای کشور به همراه نخواهد کسب و کارهای دیجیتالی:
داش��ت .از نگاهی دیگر در همه مباحث توسعه ای -١پروژه اعطای لگوی هوشمند به سایت ها :این
فرصت ها بر مبنای داشته ها تحقق می یابند .کشور پروژ حدود ٨ماه اس��ت که اغاز ش��ده و هدف ان
م��ا نیز نق��اط ق��وت فرهنگی
تامین مالکیت معنوی و مادی
پررنگی دارد که این نقاط بهره
دارندگان سایت ها و همچنین
گیری از فرصت ه��ا را ممکن
اگاه س��ازی م��ردم از زمین��ه
بر اساس امارهای
می سازد.
فعالیت ها س��ایت ،ارائه هویت
جهانی رتبه ایران
پهنای بان��د ،زیرس��اخت ها و
دارنده سایت ،نظرسنجی و رتبه
از نظر ثبت دامنه
شبکه توزیع از یک سو و محتوا،
بندی ان ها با کمک مردم است.
اینترنت ١٨است.
پایگاه ه��ای داده و نظام ه��ای
-٢پروژه اعطاء شماره استاندارد
هایی
ت
سای
درصد
تحلیل داده از سوی دیگر قدرت
محتوای دیجیتال (ش��امد) ،که
که از زبان فارسی
اینده و س��هم هر کش��ور را در
اهداف متعددی را دنبال می کند
استفاده می کنند
فضای مجازی رقم زده و میزان
از جمله :اعطای شناسه یکتا به
./٨درصد و رتبه
تاثیرگذاری در داخل کش��ور و
اثار فرهنگ��ی دیجیتال ،ایجاد
این زبان در زبان
سایر ملل را تعیین می کنند .در
سامانه ثبت ملی اثار فرهنگی
وب ١٤است.
س��ال های اخیر علی رغم رشد
دیجیت��ال ،اق��دام در راس��تای
همچنین سهم
مناس��ب تامین زیرساخت های
عملیاتی شدن طرح سما (فضای
Ictایران از تولید
م��ورد نی��از در زمین��ه فناوری
مجازی سالم ،مفید ،ایمن) ارتقاء
ناخالص داخلی
اطالعات در کشور ،فعالیت های
س��رعت و سهولت شناسایی و
درصد
١/٦
از
بیش
هدفمند مطلوبی در راس��تای
نظارت بر اثار فرهنگی دیجیتال،
است در حالی
تسهیل تولید محتوای فرهنگی
مدیریت فرهنگی انتشار محتوا
که در برخی از
دیجیت��ال ص��ورت نگرفت��ه
در فض��ای مجازی بر اس��اس
کشورها این میزان
اس��ت .در ای��ن بخ��ش مایلم
تولید داده های واقعی از نشر اثار
به ١٢درصد هم
اهم فعالیت هایی که باید برای
دیجیتال در کشور ،ساماندهی
می رسد .بر اساس
رونق کسب و کار درحوزه تولید
بانک اطالعات تولید کنندگان
نظر کارشناسان
محتوا صورت گیرد را به صورت
محتوای دیجیتال و زمینه سازی
متاسفانه سهم
فهرست وار ارائه کنم:
برای ایجاد ارشیو ملی محتوای
ایران از تولید
-١ایجاد سهولت در راه اندازی
معنوی و م��ادی اثار فرهنگی
محتوای وب در
کس��ب و کاره��ای فرهنگی
دیجیتال .اکنون زیرساخت این
جهان وضعیت
دیجیت��ال با مق��ررات زدایی و
پ��روژه کامل ش��ده و از ابتدای
ندارد
مطلوبی
ساده سازی ضوابط
مهرماه عملیاتی خواهد شد.
-٢یکپارچه س��ازی فرایند ها و فعالیت های مرتبط -٣تغییر ضوابط اخذ مجوز فعالیت و ایجاد زمینه
با س��اماندهی یعنی ایجاد پنجره واح��د ارائه خدمات راه اندازی کسب و کار فرهنگی دیجیتال برای افراد
فرهنگی
حقیقی با حداقل ١٨سال سن.
-٣ایجاد نظام نظارتی یکپارچه پس از انتشار با هدف -٤اماده س��ازی س��امانه رتبه بن��دی واحدهای
ازادسازی فعالیت های فرهنگی دیجیتال و واسپاری فرهنگیدیجیتال.
مسئولیتتولیدمحتوابهتولیدکنندگانان
-٥حمایت از تولید محتوای فرهنگی با بهره گیری
-٤اموزش مبانی و اصول کاربری رسانه های نوین از ظرفیت شبکه ملی فرهنگ.
و ایجاد کسب و کار در فضای مجازی به کاربران -٦تالش برای ایجاد ٢٠٠٠شغل در زمینه تولید
نوجوان و جوان
محتوای فرهنگی دیجیتال در قالب ش��بکه ملی
-٥اگاه س��ازی والدین نسبت به کنترل کاربری فرهنگ.
نوجوانان و جوانان در فضای مجازی و شبکه های -٧ایجاد دبیرخانه دائمی مرکز «سواد رسانه ای و
اجتماع��ی و همراه س��ازی والدین ب��ا انها جهت مسئولیت اجتماعی» و برگزاری همایشی با این نام
کاهش دامنه اسیب ها
برای اولین بار در کشور با همکاری سازمان فناوری
-٦رص��د تحوالت این��ده ابزاره��ای مجازی در اطالعات ،دانش��گاه ها ،پژوهشگاه ها ،سازمان ها و
عرصه های گوناگون س��رگرمی ،اموزش ،اطالع نهادها و جمعی از نخبگان.
رس��انی و غیره و در اختیار گذاری مستندات برای -٨ام��اده کردن طرح «جش��نواره دائمی س��واد
بهره برداریفعاالن
رس��انه ای و مس��ئولیت اجتماعی» با هدف جلب
مش��ارکت مردم��ی در رتبه بن��دی محصوالت
فرهنگیدیجیتال.
-٩انجام طرح ساماندهی «شبکه های اجتماعی
پیام رسان» با همکاری مرکز ملی فضای مجازی
در قالب کارگروه تخصصی.
-١٠اجرای طرح ساماندهی فعالیت های زنان در
فضای مجازی با همکاری «ش��ورای فرهنگی و
اجتماعی زنان و خانواده» و س��ایر نهادهای فعال
در حوزه زنان.
-١١ط��رح مش��ارکت دادن بخش خصوصی در
مدیریت فضای مجازی با تشکیل اتحادیه ناشران
دیجیتال
-١٢واس��پاری بخشی از امور به نمایندگان ناشران
دیجیتال گروه های اموزشی ،زبان خارجی و کودک
و نوجوان.
امی��د م��ی رود با همت هم��ه دس��ت اندرکاران و
بازیگران اصلی در تولید محتوای فرهنگی دیجیتال
در کش��ور بیش از گذشته گام های بلندی در این
زمینه برداشته شود .درپایان الزم می دانم از تالش
ارزنده برگزار کنندگان این همایش و حمایت بی
دریغ اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی
ایران صمیمانه تشکر و سپاسگزاری نموده ،مزید
توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم.
فضای مجازی نقش مهمی در انتقال
فرهنگ دارد
همچنین وزیر فرهنگ و در حاشیه همایش معرفی
فرصت های سرمایه گذاری و کسب و کار در صنعت
ictای��ران در جمع خبرنگاران با بیان این مطلب
گف��ت :انچه از دیر باز به دنبال ان بوده این صدور
فرهنگ انقالب اسالمی بوده و می توان از طریق
فضای مجازی به تحقق بهتر ان کمک کنیم .وی
درباره دولت الکترونیکی افزود :به سرعت به سمت
الکترونیک کردن مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی می رویم .در گذشته اگر کسی درخواست
مجوز برای موسسه فرهنگی داشت یک تا دو سال
به طول می انجامید ولی امروز زمانی که برای این
امر صرف می ش��ود به وی��ژه در حوزه مطبوعات،
حداکثر دو ماه اس��ت .جنتی ادام��ه داد :در ابتدای
این دولت برخی درخواس��ت ها در وزار تفرهنگ و
ارشاد اس�لامی از سال ٨٥تا سال ٩٢بال تکلیف
مانده بود ،در جلس��ات فشرده بررسی شد و تعیین
تکلیف شدند .وی گفت :وظیفه دیگری که قانون بر
عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی گذاشته است
قانون انتشار و دسترسی ازاد به اطالعات است که
همه دستگاه ها و نهادها عموما موظف هستند تا
در درگاه های اطالعاتی خود امار و اسناد مورد نیاز
مردم را در اختیار انها بگذارند.
جنتی با اش��اره ب��ه مجموعه اقدام��ات وزارتخانه
متبوعش از ابتدای دولت یازدهم افزود :در این بازه
زمانی سعی ش��د تا مجوزها را کاهش دهیم و در
این مسیر حدود ٣٠تا ٤٠مجوز را کاهش دادیم و
بخشی از فرایندها را نیز کوتاه کردیم .وی در پاسخ
به پرسشی مبنی بر اختالفات وزارت ارشاد و نیروی
انتظامی درباره اجرای کنسرت ها ادامه داد :اختالف
به ان معنا وجود ندارد .مقداری ابهام در وظایف وجود
داشته و س��عی کردیم این ابهام را برطرف کنیم.
جنتی تصریح کرد :به عنوان مثال در سال ١٣٣٦
ایین نامه ای را دولت در ان زمان تصویب و ابالغ
کرد که نظم تمامی برنامه های عروسی ،جشن ها و
کنسرت ها و ...بر عهده شهربانی است .در کنار انها
اجرای کنسرت ها هم امده بود .ولی بعد از پیروزی
انقالب اسالمی مجوز تمامی کنسرت ها و اجراهای
صحنه ای بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاداسالمی
اس��ت ولی تا این لحظه نیروی انتظامی بر اساس
همان ایین نامه گذشته می گوید که اماکن باید از
ما مجوز بگیرد .وی ادامه داد :بر اس��اس اصالحیه
دولت صدور اجراه��ای صحنه ای بر عهده وزارت
فرهنگ وارشاد اسالمی است و نیروی انتظامی از
نظر انتظامی و ترافیکی اگر مشکلی پیش امد وارد
عمل می شود .وزیر فرهنگ وارشاد اسالمی افزود:
امیدوارم در این زمینه با همکاری و درک مشترک
مس��ایل را حل کنیم .وی درباره توانمندی بخش
خصوص��ی در فروش فیلم های س��ینمایی گفت:
تولیدات س��ینمایی در حال حاضر عموما از سوی
بخش خصوصی صورت می گیرد وما در این زمینه
بیشتر به حمایت می پردازیم .جنتی ادامه داد :در این
حوزه س��عی کرده این به نیروی های جوان و فیلم
اولی ها از طری��ق اموزش های الزم و کمک های
مالی و وام انگیزه دهیم .وی افزود :وزارت فرهنگ
وارشاد اسالمی در زمینه کمک های مالی واعطای
وام در حوزه ساخت فیلم سینمایی ،سال گذشته به
٤٠فیلم س��ینمایی مبلغ ٢٠میلیارد تومان کمک
مالی کرده است.
کتاب و ادبیات
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
غالمی جلیسه مدیرعامل خانه کتاب در دیدار با فعاالن انجمن سینمای جوانان
ناصر تقوایی:
امروز در سینما به نویسنده نیاز داریم
سینما می تواند مردم را با کتابفروشی ها اشتی دهد
مدیرعام��ل موسس��ه خانه کتاب گف��ت :ایجاد
دلگرمی در میان کتابفروشان سراسر کشور ،حفظ
و ثبت پیشینه کتابفروشان قدیمی ایران و اشتی
دادن مردم با کتابفروشی ها ،مهم ترین انگیزه های
ما برای حمایت از تولید اثار سینمایی با محوریت
کتابفروشی ها اس��ت که در اولین مرحله در پنج
شهر رش��ت ،قم ،اصفهان ،مشهد و تهران انجام
خواهد شد .س��ید جواد میرهاشمی ،مدیر بخش
کتاب و س��ینمای انجمن س��ینمای جوانان ،به
همراه چند تن از فعاالن این انجمن ،دوش��نبه 4
مرداد ،با مجید غالمی جلیسه ،مدیرعامل موسسه
خانه کتاب دیدار و گفتگو کردند .در این دیدار که
با حضور افشین داورپناه ،معاون پژوهشی فرهنگی
موسسه خانه کتاب و سید محمد طباطبایی ،مدیر
رواب��ط عموم��ی معاونت امور فرهنگ��ی وزارت
فرهنگ و ارش��اد اسالمی در موسسه خانه کتاب
برگزار انجام شد ،حاضران درباره کیفیت ساخت
اثار سینمایی با محوریت حمایت از کتابفروشان
استانی ،بحث و تبادل نظر کردند.
غالمی جلیس��ه در ای��ن دیدار با تاکی��د بر لزوم
اس��تفاده از ظرفیت های مختلف ب��رای تقویت
ح��وزه کتاب گفت :از ابتدای اغاز فعالیت در خانه
کتاب هم��واره بر این باور ب��وده ام که می توانیم
ظرفیت های مختلفی به کمک بگیریم تا فضای
کتاب و کتابخوانی را توسعه دهیم و ضمن بیان
مشکالت ،چالش ها و نگرانی های موجود در این
حوزه راهکارهایی برای برطرف کردن ان بیابیم.
مدیر عامل موسس��ه خانه کتاب از «سینما» به
عنوان یکی از این ظرفیت ها یاد کرد و گفت :بر
این اس��اس از سال گذشته به همت جناب اقای
میرهاش��می پیوندی میان خانه کتاب و انجمن
س��ینمای جوانان ایجاد ش��د که با فعالیت هایی
رو به رش��د ثمرات بس��یاری در پی داشت .یکی
از مهم تری��ن ثمرات ان ایجاد بخش��ی با عنوان
«کت��اب و س��ینما» در بخش جنبی جش��نواره
بین المللی فیلم کوتاه تهران بود که در سال جاری
نیز ب��ا برنامه ریزی دقیق ت��ر و کامل تری برگزار
خواهد ش��د .وی با اش��اره به امضای تفاهمنامه
همکاری میان این دو نهاد فرهنگی یاداور ش��د:
یکی از اتفاقاتی که در این تفاهمنامه رقم خورد،
حمایت از تولید فیلم با موضوع کتابفروش��ی بود.
یکی از بخش های حوزه کتاب که با وجود اهمیت
بسیاری که داشتند ،مغفول مانده ،کتابفروشی ها
هستند .به طوری که کتابفروشی ها پایگاه اصلی
ترویج کتاب و کتابخوانی در هر ش��هر محسوب
می ش��وند ،چ��را که پیش از انکه در بس��یاری از
شهرهای ما کتابخانه تاسیس شود ،کتابفروشی
وجود داش��ته است .غالمی جلیس��ه در ادامه به
اهتمام وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی برای
حمایت از کتابفروشان در س��ال های اخیر اشاره
کرد و گفت :از دو س��ال گذشته برای حمایت از
مقوله کتابفروش��ی در کشور برنامه ریزی کردیم،
چرا که وقتی کتابفروش��ی های یک شهر تقویت
ش��ود ،چرخه نش��ر و کتابخانه های ان شهر هم
تقویت می ش��وند .بناب��ر ای��ن طرح هایی چون
«کتابفروشی به وسعت ایران»« ،عیدانه کتاب»
و «تابستانه کتاب» را در سطح کشور اجرا کردیم.
مدیر عامل موسس��ه خانه کت��اب تولید محتوا با
محوریت کتابفروشی ها یکی از اقدامات در دستور
کار خانه کت��اب در این زمینه عنوان کرد و ادامه
داد :س��ال گذشته انتشار مجموعه «مشاهیر نشر
ایران» با اولویت کتابفروشی ها را اغاز کردیم ،اما
نگاه ما این اس��ت که ما تنها با انتش��ار این اثار
در قالب کتاب ،نمی توانی��م جایگاه و ارزش این
کتابفروشی ها را در جامعه حفظ کنیم و برای این
موضوع نیاز به استفاده از ظرفیت های دیگر داریم.
وی افزود :در این جهت تصمیم گرفتیم که حوزه
در نخستین شب از هفته فیلم ناصر تقوایی که یکشنبه ۳مرداد برگزار شد،
گزیده فیلم های پیش از انقالب این کارگردان در تاالر شهناز خانه هنرمندان
روی پرده رفت و در ادامه نشست نقد و بررسی این فیلم ها برگزار شد .سیروس
الوند در این نشست گفت :زندگی ب ه رغم تمام غم ها در جریان است و سینما
نیز زندگی اش را دنبال می کند .ارزو می کنم سایه تقوایی سال های سال بر
سر ما و سینمای ایران باشد .تقوایی در سینمای ایران تکرار ناشدنی است.
موج نو سینمای ایران بدون هیچ قراری میان مهرجویی ،تقوایی و کیمایی
اتفاق افتاد و منتقدین سینمایی نیز به شکل گرفتن ان کمک کردند .فراموش
نکنیم که منتقد تماشاگر را می سازد و نه فیلمساز را ،اما در ایران روند برعکس
شده است .زمانی که تماشاگران خوبی پرورش بدهیم ،بر تقاضا و در نتیجه
تولید اثر گذاشته ایم .این کارگردان سینمای ایران ادامه داد :دو عنصر مهم در
سینمای تقوایی وجود دارد که عبارتند از ادبیات و عکس که عنصر اولیه تصویر
اس��ت .از تقوایی اموختم که قصه کوتاه نسبت به داستان بلند ،سینمایی تر
است و فیلمساز بهتر می تواند بر اساس خط قصه دنیای خود را ساخته و فیلم
بسازد .پس از ان ناصر تقوایی به روند رشد سینما در جامعه ایران پرداخت و
گفت :سینما با زندگی ای که در خود دارد و شبیه به زندگی واقعی مردم است،
به سرعت جایش را در میان جامعه باز کرد .سینما توانست بر ادبیات با سابقه
چند هزار ساله غالب شود .تفاوت میان هنرهای مختلف ،در یک نقطه تالقی
پیدا می کند و ان سینما است .سینما هنری است که از تمام هنرهای دیگر
برای رشد خود استفاده کرده و ان هنرها را از ان خود می کند .ب ه عنوان مثال،
ی است .یا یک پالن فیلم
موسیقی مخصوص به خود را شکل می دهد که روای
صرفا یک عکس نیست بلکه شیوه دیگری از تصویربرداری به شمار می رود.
البته گاهی یک فریم عکس می تواند از یک فیلم هم بهتر باشد .این کارگردان
سینمای ایران بیان کرد :سینما تنها با یک عنصر سر و کار ندارد ،بلکه هم چون
زندگیباهمهچیزدرارتباطاست.مجموعهشرایطهنرهایمختلف،درسینما
باید به هماهنگی برسند تا حاصل ان دلچسب باشد .فرقی ندارد فیلم تجاری،
تبلیغاتی ،سریال تلویزیونی باشد .البته سینما وجوهی جدی نیز دارد ،اما در
نهایت در همین سالن ها است که سینما شکل می گیرد .یک تماشاچی خوب
ای خود ،تمام یک سالن را به هوشیاری برساند .چنین
قادر است با درک لحظه ِ
تماشاگریبه طورناگهانیوغریزی،عکس العملینشاندادهکهب هسرعتبه
بقیه حاضران در سالن منتقل می شود و چنین اتفاقی هیچگاه با دیدن فیلم در
خانه رخ نمی دهد .تقوایی ادامه داد :الزم است پیش از شناخت سینما ،شناخت
ن صورت مورد استقبال اجتماعی قرار
خود از تماشاگران را باال ببریم .در غیر ای
نخواهیم گرفت .هنرمندانی که از زبان هنر به خوبی بهره گرفته و حرف خود را
ب ه شکلی روشن و شفاف بیان می کنند ،تعداد بیشتری از افراد جامعه را به سوی
ن گونه است که سینما گردش اقتصادی عظیمی پیدا
خود جذب می کنند .ای
کرده و تبدیل به حرفه ای بزرگ و مرتبط با دیگر مشاغل می شود .فراموش
نکنیم که برای رونق بخشیدن به دیگر کسب و کارها ،راهی جز رشد هنر
نداریم .ضمن اینکه بحث افرادی که خود هنر و زبان هنری را رشد می دهند،
جدا است؛ چنین افرادی به دنبال فروش بیشتر و نفوذ در میان مردم نیستند.
اما هر دو دسته باید در کنار هم فعالیت کنند و به رشد سینما یاری رسانند.
فیلم و مستند را هم در حمایت از کتابفروشان فعال
کنیم که به همین دلیل با انجمن سینمای جوانان
که ظرفیت ه��ای ویژه ای در انجمن های خود در
ش��هرهای مختلف کش��ور دارد ،وارد همکاری
شدیم .بر اساس پیش��نهاد ما پذیرفته شد که ما
فع ً
ال در پنج ش��هر رشت ،قم ،اصفهان ،مشهد و
تهران س��اخت فیلم کوتاه با موضوع کتابفروشی
را اغاز کنیم.
غالمی جلیس��ه درب��اره اه��داف و انگیزه های
اجرای این طرح گف��ت :ایجاد دلگرمی در میان
کتابفروش��ان سراسر کشور ،حفظ و ثبت پیشینه
کتابفروش��ان قدیمی ایران و اش��تی دادن مردم
با کتابفروش��ی ها ،مهم ترین انگیزه های ما برای
اجرای این طرح اس��ت و قص��د داریم با اتصالی
که بین مردم و کتابفروشی ها ایجاد می کنیم ،به
رونق کس��ب و کار کتابفروش��ی ها کمک کنیم.
مدیر عامل موسسه خانه کتاب با اشاره به خدمات
مرکز کتاب پژوهی موسس��ه خانه کتاب ،امادگی
خود را ب��رای ارائه این خدمات به فیلمس��ازانی
که قصد تولید اثاری درباره کتابفروش��ان دارند،
اعالم کرد .در ادامه این دیدار س��ینماگران حاضر
از شهرهای رشت ،قم ،اصفهان ،مشهد و تهران
ب��ه ارائه نظرات و دیدگاه های خود درباره کیفیت
س��اخت اثار سینمایی با محوریت کتابفروشان و
ظرفیت های موجود در اس��تان های خود در این
حوزه پرداختند.
والدین کتابخوان فرزندان کتابخوانی دارند
چگونه فرزندانمان را به کتابخوانی تشویق کنیم؟
کودکان در فصل تابستان نیاز به مطالعه دارند .در
میانه تابستان هستیم و نیمی از تعطیالت سپری
شده اس��ت .این تعطیالت سه ماهه بسیاری از
کودکان را تنبل می کند .در نتیجه درس خواندن
دوباره در فصل پاییز برای انان س��خت خواهد
بود .بنابراین مطالعه در فصل تابس��تان نیز باید
جزو فعالیت های کودکان مدرسه ای قرار گیرد.
نیویورک تایمز نوش��ت کودکانی ک��ه در طول
تابستان نیز مطالعه می کنند نسبت به کودکانی
دیگر اطالعات بیشتری دارند .این موضوع برای
خانواده هایی که کودکانش��ان در یادگیری زبان
مشکل دارند یا دچار ضعف مالی هستند اهمیت
بیشتری می یابد .وقتی کودکی در زبان مشکل
دارد هم��ه درس های دیگ��ر از جمله ریاضی و
تاریخ برای او مشکل خواهد بود اما تمرین تنها
راه حل این مشکل است.
کودکان در فصل تابس��تان وق��ت زیادی برای
مطالعه دارند اما مش��خص است که عالقه ای
به خواندن نش��ان ندهند بنابراین والدین باید به
فکر راهی برای ترغیب کودکان خود به مطالعه
باشند اما این کار چگونه میسر می شود؟ بهترین
راه ترغیب کودکان رشوه دادن است! اگر والدین
دارای کودکانی هستند که عالقه ای به مطالعه
ندارند بهتر اس��ت انگیزه ای ب��رای انان ایجاد
کنند .طی تحقیقاتی که توسط سیستم اموزشی
«بریتانیا» صورت گرفته اس��ت مش��خص شد
والدینی که دارای کودکان 3تا 8س��ال هستند
باید به کودکان خود ب��رای دریافت جایزه نوید
بدهند .والدینی که فرزن��د دارند خوب می دانند
که کودکان بدون جایزه انگیزه ای برای خواندن
کتاب ندارند .پس بهتر اس��ت به انان وس��ایلی
چون اس��باب بازی و گاهی پول نقد برای خرید
وسایلی که دوست دارند بدهیم.
البته تحقیقات نش��ان می ده��د کودکانی که با
دریافت جایزه نقاشی می کنند یا درس می خوانند
در ص��ورت اه��دا نش��دن جایزه عقب نش��ینی
می کنند و درس نمی خوانند این در حالی اس��ت
که کودکانی که خود به درس خواندن عالقه مند
هسند بدون جایزه نیز به کار خود ادامه می دهند.
«ادوارد دِسی» ،نویسنده کتاب «چرا چنین کاری
می کنیم» و اس��تاد دانشگاه «روچستر» در این
باره می گوی��د« :اگر به ک��ودکان جایزه بدهید
درس می خوانن��د اما باید بدانید در صورت قطع
انجام این کار عکس العمل نش��ان خواهند داد و
از کتاب دوری خواهند ک��رد .دریافت جایزه به
کودکان یاد می دهد درس و کتاب را برای چیز
دیگری و نه مفید بودن ان بخوانند.
اما اگر جایزه دادن به کودکان بس��یار بد اس��ت
چرا همچنان در میان والدینی که از این موضوع
اط�لاع دارند بس��یار رای��ج اس��ت؟ والدین به
موفقیت های کوتاه مدت بیشتر از نوع بلندمدت
ان ارزش قائل می ش��وند .یا شاید از این موضع
اط�لاع دارند که خواندن کت��اب و درس چنان
اهمیت دارد که دوست دارند فرزندانشان کتاب
بخوانند و لذت بردن کودک از این کار برای انان
چندان اهمیت ندارد.
بعضی متخصصان معتقدن��د جایزه ،مخصوصاً
برای کودکان در س��نین کم بسیار مفید است و
3
به انها انگیزه درونی می بخشد .هر پدر و مادری
ارزو دارد فرزندش به درس خواندن عالقه داشته
باشد و بعضی کودکان چنین هستند اما بعضی
دیگر نیاز به انگیزه ای برای حرکت دارند .گاهی
والدین چاره ای ندارند و هر کاری می کنند تا یک
روز درس خواندن فرزندانشان را در خانه ببینند.
دکتر «بریگ» ،استاد دانشگاه معتقد است جایزه
دادن به ک��ودکان ایرادی ندارد اما بهتر اس��ت
برای تشویق کودکان از جوایز غیرنقدی استفاده
کنی��م؛ مث ً
ال به کودک خود بگوییم بعد از انجام
این کار پدر او را برای بازدید از کتابخانه ش��هر
ب��ه بیرون خواهد برد یا او می تواند پس از اتمام
درس استراحت یا بازی کند .این جوایز غیرنقدی
کودک را نیز دچار انتظارات بیشتر نمی کند.
البته دکتر «دسی» معتقد است بهتر است والدین
وقت��ی برای خواندن کتاب به صورت گروهی با
کودکان خود نیز داشته باشند و گاهی درباره یک
کت��اب خاص با هم گفت و گ��و کنند .این کار
این پیغام را ب��ه کودکان می دهد که ما در کنار
هم هستیم و در روند خواندن کتاب از یکدیگر
پشتیبانی می کنیم ».پول و دیگر هدایای نقدی
در کودک انگیزه می افریند اما هیچ چیز به اندازه
این موضوع اهمیت ندارد که کودک احس��اس
کند کتابخوانی بخش��ی از زندگی یک خانواده
است .رش��وه دادن به کودکان اس��ان ترین راه
برای ترغیب ک��ودکان به کتابخوانی اس��ت و
اغلب والدین برای اس��ان کردن کار خود از ان
بهره می برند اما اگر واقع ًا دوست دارید کودکان
باسوادی داشته باشد بهتر است برنامه کتابخوانی
پدر و مادر خانواده را در اولویت قرار دهید.
در پروازهای ماهان واسمان هنرمند بخوانید
کارگردان «ناخدا خورشید» توضیح داد :سینمای ایران دیگر یک سینمای
جوان نیست .عجیب است که در میان هنرهای مدرن ،سینما خیلی زود به
ایران وارد شد و ب ه سرعت نیز با موفقیت روبرو شد .ا ن گونه که الل هزار تهران
را به پر رفت و امدترین و تجاری ترین منطقه این شهر تبدیل کرد .به مرور
زمان از تعداد فیلم های وارداتی کاس��ته و بر تولید داخلی افزوده ش��د .امروز
س��ینمای ایران توانسته در جامعه جای شعر را بگیرد .شعر در طول ۸قرن
مهم ترین هنر ایران بود و سینما در عرض ۵۰سال جای ان را گرفت و این
یک تحول عظیم در جامعه ایران است.
تقوایی در ادامه گفت :سینما باید روی پا خود ایستاده و برای خود بنویسد
و تولید کند .متاس��فانه در این زمینه چندان پی��ش نرفته ایم ،کارگردان
فراوان داریم اما نویس��نده مورد نیاز سینما اندک است .سینما هنر بومی
ما نبود ،اما به س��رعت در جامع ه م��ا جا افتاد و تبدیل به برترین هنر ما
ش��د .سینمای ایران توانس��ته پا از مرزها فراتر نهاده و در فرهنگ های
دیگر نمود پیدا کند .این س��ینما است که راه را برای دیگر هنرها مانند
نقاش��ی ،موسیقی باز کرده اس��ت .امیدوارم عالقمندان به سینما در هر
شغل و مقامی که هستند ،کار کنند تا سینما مانند نفت به دنیا صادر شود.
بچه های ما این توانایی را دارند و به بنیادهایی برای س��رمایه گذاری نیز
نیاز داریم .سینمای ایران امروز یک سینمای مقلد نیست .کسانی مانند
کیارستمی داریم که در خارج از ایران مقلدان فراوانی دارد.
کارگ��ردان «ارامش در حضور دیگران» ادامه داد :در عالم هنر تنها یک
نگاه داریم و ان نگاه انسانی است .اما زنان مسائلی دارند که ممکن است
در فیلم هایی که مردان می سازند دیده نشود ،بنابراین خود انها باید دست
به کار ش��وند .انها در زندگی خود چیزهایی می بینند که مردان قادر به
دیدن انها نیستند .فیلمی که توسط زنان جامعه ساخته شود ،برای زنان
باورپذیرتر هم خواهد بود .همان اس��تعدادی که در مردان وجود دارد ،در
زنان نیز وجود دارد اما فرصتی که در جامعه نصیب زنان شده کمتر بوده
و به همین دلیل تعداد فیلمس��ازان مرد بیشتر بوده است .زنان در طول
قرن ها کمتر مس��ایل خود را بیان کرده اند ،پس ضرورت دارد برای بیان
جهان بینی های خود سریع تر اقدام کنند .امیدوارم در اینده شاهد فیلم های
بیشتری از زنان فیلمساز ایران باشیم.
دفتر شعر
قایق
من چهره ام گرفته
من قایقم نشسته به خشکی
با قایقم نشسته به خشکی
فریاد می زنم:
« وامانده در عذابم انداخته است
در راه پر مخافت این ساحل خراب
و فاصله است اب
امدادی ای رفیقان با من».
گل کرده است پوزخندشان اما
بر من،
بر قایقم که نه موزون
بر حرفهایم در چه ره و رسم
بر التهابم از حد بیرون.
در التهابم از حد بیرون
فریاد بر می اید از من:
« در وقت مرگ که با مرگ
نیستی وخطر نیست،
جز بیم
ّ
ه ّزالی و جالفت و غوغای هست و نیست
سهو است و جز به پاس ضرر نیست».
نیما یوشیج
با سهوشان
من سهو می خرم
از حرفهای کامشکن شان
من درد می برم
خون از درون دردم سرریز می کند!
من اب را چگونه کنم خشک؟
فریاد می زنم.
من چهره ام گرفته
من قایقم نشسته به خشکی
مقصود من ز حرفم معلوم بر شماست:
یک دست بی صداست
من ،دس��ت من کمک ز دس��ت شما می کند
طلب.
فریاد من شکسته اگر در گلو ،وگر
فریاد من رسا
من از برای راه خالص خود و شما
فریاد می زنم.
فریاد می زنم!
گذر سعدی
با نیکی کردنت عیبجو را شرمنده ساز
پی��ش یک��ی از خردمندان ب��زرگ گله کردم
که فالن ش��خص گواهی داده که من فاسق
هستم او در پاسخ گفت :تو با نیکی کردن به
او ،وی را شرمنده ساز.
تو نیکو روش باش تا بدسگال
به نقص تو گفتن نیابد مجال
چو اهنگ بربط بود مستقیم
کی از دست مطرب خورد گوشمال
سازمان ا گهی ها
88 31 13 61
88 31 13 53
سینـــما
4
رادیو و تلویزیون
پخش مجدد س�ریال «گاهی به پش�ت س�ر نگاه کن» و
نقش افرینی کامال متفاوت ش�ما در این سریال را داریم؛
چالش بس�یار جالبی برای یک بازیگر اس�ت که از قالب
بازی های پیشین خود فاصله بگیرد و نقشی جدید را بازی
کند و همچنین همبازی ش�دنتان با امین تارخ که یکی از
اساتید این رشته به شمار می ایند.
بعد از چندین سال کار کمدی ،که کارهای تقریبا موفقی هم بودند .من هیچ
پیش��نهادی برای بازی در نقش جدی نداشتم زمانی که کار اقای میری قرار
بود انجام شود که انتخاب بازیگر کار به عهده افشین هاشمی بود .با من تماس
گرفت و پیش��نهاد بازی در این نقش را داد که من بس��یار متعجب شدم .نظر
افش��ین هاش��می این بود که این نقش را به من بدهند و اقای میری هم به
افشین هاشمی اعتماد کرد و نقش را به من سپردند .در تلویزیون ما کار بسیار
نادری است که کسی که کار کمدی می کند ،کار جدی هم انجام دهد .اعتمادی
که ایشان به من کردند در همان ابتدای امر من را مدیون خودشان کردند من
تمام تالشم را کردم تا بتوانم به نقش مسلط شوم و راهنمایی های اقای میری
هم در این مسیر بسیار کمک کننده بود .اشاره به اقای تارخ کردید تا پیش از
این سریال من حتی ایشان را از نزدیک هم ندیده بودم .اولین سکانسی که در
ای��ن فیلم باید بازی می کردم در داخل دادگاه و مقابل اقای تارخ بود که برای
من فوق العاده استرس اور بود .امین تارخ سال هاست هنرجویان در این عرصه
را تربیت می کند برای همین هنوز خودشان را به روز و جوان نگه داشتند کاری
که شاید خیلی از ما انجام نمی دهیم و بعد گذشت چند سال خودمان را مسلط
بر کار می بینیم و احتیاجی ب��ه تمرین در خودمان حس نمی کنیم .اقای تارخ
چنین نیستند و همچنان پرانرژی و کامال به روز شده هستند و به همین دلیل
هم هست که هنوز می توانند نقش اول یک فیلم باشند و تمام بار فیلم را تا به
اخر به دوش بکشند .مثل یک هنرمند واقعی برای نقش خود تمرین می کنند و
برای نقش مقابل خود خیلی احترام قائلند فرقی نمی کند که چقدر چهره باشد و
یا اولین نقشش در فیلم باشد .برای سکانس هایی که خودشان بازی نمی کردند
هم به همان اندازه برای ما وقت می گذاش��تند و ایده های خوبی ارائه می دادند
و بس��یاری از نکات را به من گوش��زد کردند که برای من واقعا ارزشمند بود از
نگاه یک بزرگ در این رشته به ما نگاه نمی کردند بلکه خودشان را هم سطح
ما می کردند تا هیچ اختالفی بین خودمان احس��اس نکنیم و بهترین بازی را
ارائه دهیم .خیلی خوشحال هستم که همبازی بودن با ایشان را تجربه کرده ام.
این اولین بازی شما در نقش جدی بوده است؟
خیر ،من تا سال 84فقط کار جدی انجام می دادم و تجربه نقش طنز را نداشتم
در تئاتر چند نقش طنز داش��تم اما در تلویزیون همیش��ه جدی و بیشتر اوقات
نقش منفی بازی می کردم .ان زمان چند پیش��نهاد نقش کمدی هم داده شد،
که کارگردانان اعتقاد داشتند که چهره خیلی جدی دارم و صدای جدی تر .برای
همین ان زمان امکان تغییر ژانر در بازی برایم فراهم نشد.
دقیقا نقطه ضعف بیشتر فیلمسازان این است که به دنبال
نقش های اسان و کلیشه ای هستند و قدرت ریسک الزم
برای افرینش نقش های تازه را ندارند .از شاگردان اقای
س�مندریان هس�تید این جرات در بازیت�ان را می توانید
مدیون ایشان بدانید؟
اول از همه من این ش��انس را داش��تم که اقای میری به من اعتماد کردند و
ای��ن نقش را به من دادند .من از قدیم عالقه خاصی به کارهای مازیار میری
داش��تم ،و این نقش قطعا جزو افتخارات من در کارنامه کاریم خواهد بود .در
مورد اس��تاد سمندریان گفتید ،این اواخر به مناسبت سالگرد فوت ایشان یک
پست در صفحه مجازی خودم گذاشتم مبنی بر این که نه تنها بازیگری بلکه
زندگی خودم را مدیون اموزه های ایش��ان می دانم درس زندگی و درس تئاتر
به ما دادند .این مرد بزرگ به حدی صمیمی و خاکی بود که با زبانی ساده به
ما درس میداد و ما می توانستیم با او ارتباط برقرار کنیم و هیچ وقت فکرش را
هم نمی کردم که سمندریان بزرگ روزی ما را ترک کند و از دنیا برود .همیشه
خودم را مدیون ایشان می دانم .اولین کار حرفه ایم ،تئاتری به کارگردانی حمید
سمندریان در تئاتر شهر بود و من این موضوع را شانس زندگی خود می دانم .که
بعد از ان به واسطه ی همین نمایش به سریال هایی دعوت شدم و بازی کردم.
دیده شدنتان را با کارهای مهران مدیری داشتید یا قبل از
کار کردن با او به یک چهره بدل شده بودید؟
من س��ال ها در سریال ها و تئاتر های زیادی بودم و معموال هم نقش های اول
را داشتم اما ان اتفاق که به معنی معروفیت است خیر نیوافتاده بود و فقط بین
تهیه کنن��ده برنام��ه «طرح ،رنگ ،نقاش��ی» که
سال هاس��ت در زمینه تولی��د کار کودک فعالیت
دارد درب��اره هدف خود از تولید این برنامه گفت:
یک��ی از دغدغه ه��ای من ای��ن بود ک��ه بتوانم
بچه های ایران را با نقاشی مدرن و خالقانه اشنا
کنم .غال��ب برنامه هایی که با مضمون نقاش��ی
کودک تولید می ش��وند کلیشه ای و س��نتی هستند اما با
کمک شبکه اموزش توانستیم ایده هایی نو را روی انتن
ببریم .وی افزود :در ۱۵۰قس��مت اولی که قرار اس��ت
«طرح ،رنگ ،نقاش��ی» روی انتن ش��بکه اموزش برود
از حضور حافظ میرافتابی مدرس بین المللی دانش��گاه و
صاحب تالیفات بس��یاری در حوزه تصویرسازی و نقاشی
ک��ه کتاب هایی هم به چن��د زبان از جمله فرانس��وی،
انگلیس��ی ،ژاپنی ترجمه کرده است اس��تفاده می کنیم.
علیزاده درب��اره نوع اموزش و یادگیری کودکان نس��ل
امروز نس��بت به گذش��ته بیان کرد :نسل جدید راحت تر
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
گفتگوی «هنرمند» با الیکا عبدالرزاقی
مخاطب دوست دارد
پشتصحنهببیند
الیکا عبدالرزاقی از ش�اگردان اس�تاد س�مندریان که حرفه بازیگری را از او اموخته در حال حاضر برنامه دور همی را
روی انتن دارد که با نقشی کامال طنز ایفای نقش می کند و در کنار این برنامه بازپخش سریالی را دارد که با چرخشی
چند درجه ای در نقش�ی کامال جدی بازی می کند که این کار را در کمتر هنرپیش�ه تلویزیونی دیده ایم که خود ش�اید
گویای توانایی های این بازیگر جوان باش�د ،با او گفتگویی از این چالش ها در بازیگری داش�ته ایم که در ادامه پیش
روی شماست:
همکاران ش��ناخته شده بودم حتی تا سال 85که با اقای مدیری باغ مظفر را
داشتم هم انقدرها دیده نشدم .استار شهرت را با بازی در قهوه تلخ داشتم و بین
مردم با اسم خودم شناخته شدم.
در کارنامه کاریتان تجربه کاری طوالنی با یک کارگردان را
نداشتید .مهران مدیری هم همینطور بازیگران محدودی را
در تیم خود نگه میدارد .رمز این همکاری طوالنی چیست؟
اول از همه این که من به شخصه کار کردن با اقای مدیری را خیلی دوست
دارم .برعکس حرف هایی که شایعه شده می گویند مهران مدیری خیلی جدی
و بد اخالق است ،من هرگز چنین چیزی از ایشان ندیده ام بلکه بسیار خوش
اخالق بسیار همراه و بسیار ایده پذیر هستند حتی برای کسانی که بازی اولشان
هست دستشان برای ارائه پیشنهاد باز است .به غیر از این موضوع؛ مسئله دیگر
این اس��ت که ادما بعد از چند کار که با هم دارند زبان مش��ترک پیدا می کنند
من االن به محض این که نگاه اقای مدیری را می بینم متوجه منظورش��ان
می شوم .حتی زمانی که در قهوه تلخ کار می کردیم و اولین تجربه از این دست
بود کمی مشکل بود چون ما معموال روی انتن کار می کردیم و پخش می شد
و ما بازخوردها را می دیدیم و به ادامه کار می رسیدیم اما قهوه تلخ تا مدتها کار
می کردیم بدون اینکه بدانیم که چه بازخوردهایی خواهیم داشت و من همیشه
به اقای مدیری اعتماد داشتم و بازی خودم را به تجربه مهران مدیری سپردم.
قه�وه تلخ اولین تجربه نمایش خانگ�ی بود که به حدی
مورد اس�تقبال ق�رار گرفت که در ح�ال حاضر به یکی از
عرصه های رس�انه تبدیل ش�ده .تجرب�ه در کدام عرصه
برایتان دلچسب تر است؟
س��ینما را به ان ش��کل که باید تجربه نکرده ام و در مورد این موضوع چون
تجربه ن��دارم خیلی نمی توانم نظ��ر دهم .تلویزیون ب��ه دلیل اینکه خیلی
مخاطب گس��ترده ای دارد هرکجای ایران بروید همه تلویزیون دارند و این
موضوع باعث دیده ش��دنتان در عرصه کشوری می ش��ود .البته قطعا االن
مثل س��ابق نیست و امکان انتخاب کانال های زیادی در اختیار بیننده است
ش��بکه خارجی .از نظر من اگ��ر تلویزیون این امکان را به
حتی کانال های
فیلمسازانی که با عشق کار می کنند بدهد با خاطری اسوده تر و دست بازتر
فیلم بسازند کیفیت سریال ها باال می رود .در حال حاضر می بینیم که مردم
از کیفیت پایین سریال ها شکایت دارند و فیلم های بی سرو ته که مخاطبان
را ناراضی و فراری می کند .ما می دانیم این مش��کل از کجاست! اما چه کار
می توانیم انجام دهیم!؟ تلویزیون اگر کمی بیشتر به فیلمسازان اعتماد کند
قطعا بازخودش را خواهد دید .به طور مثال بچه هایی که در دورهمی هستند
بچه های تلویزیون هستند بچه هایی که با عشق در این رسانه کار می کنند
و تلویزیون را دوس��ت دارند و این بی محبتی ها مثل گرفتن محبت پدر یا
مادر از بچه یشان است و گرفتن چیزی که دوستش دارند!! .ما نیاز به حمایت
داریم .بهترین عملکرد را در این عرصه شبکه سوم انجام داده است .زمانی
که یک سریال می سازد تمام قد از ان سریال حمایت می کند برنامه گلخانه
بازیگرانش را دعوت می کند برنامه های جانبی برای اهدای جوایز به بازیگران
می گذارد اینها باعث می شود که ان برنامه بهتر و بیشتر و با انگیزه باالتری
من بازیگ ِر تلویزیون اصال احساس
کار کند .این حمایت ها باعث می شود که ِ
نیاز به بازی در عرصه دیگر را نکنم .ولی در رس��انه خانگی فضا بازتر است
امکانات بیشتری فراهم است قطعا دست مزدها هم بیشتر است برای همین
بازیگر کشش بیشتری نسبت به ان سمت دارد.
جش�ن حافظ بگذار ش�د ،ش�ما قبال برنده تدیس حافظ
برای بازی در قهوه تلخ ش�دید امسال پیش بینی هایتان
برای برنده درست از اب درامد؟
م��ن واقعا برای گرفتن تندیس اقای مدیری خوش��حال ش��دم و از نظر من
مستحق این جایزه بودند.
به غی�ر از برنام�ه دورهمی اقای مدی�ری کار دیگری در
دست دارید؟
فعال مشغول بازی در همین برنامه هستم به هرحال زمانی که برنامه ای روی
انتن دارید به طبع کاری هم پیش��نهاد نمی شود چون می دانند که زمان کافی
برای کار نداریم ،ما فعال سه روز در هفته مشغول کار هستیم که کمی سخت
است برای برنامه ای که جلوی مردم اجرا می شود و کار سنگینی است هر بار
برنامه ای جدید و متن جدید ،نیاز به تمرین بیشتر است که قرار شده به چهار
روز در هفته اضافه شود.
این سختی چندین برابر تئاتر است برای تئاتر حداقل یک
ماه زمان برای تمرین است ولی برای شما سه جلسه!؟
دقیقا همین طور است .و کمی دشوار است .نکته دیگری که من زیاد شنیده ام
این مس��ئله بود که خیلی ها می گویند شما بازیگر تئاتر هستید چرا زمانی که
خنده ت��ان می گیرد کنترل نمی کنید؟ در واقعه این یک قرارداد اس��ت بین ما
و کارگردان ،که اگ��ر زمانی خنده مان گرفت جلوی خنده مان را نگیریم چون
تماش��اچی دوست دارد پش��ت صحنه را ببیند .من خودم هم در کارهای اقای
مدیری همیشه پشت صحنه را بیشتری دوست داشتم .ما در این کار مثل بقیه
کارها پشت صحنه نداریم .این اتفاق به نوعی پشت صحنه به حساب می اید ما
پشت صحنه را به روی صحنه اوردیم .برای همین کمی رها تر از اجرای تئاتر
بازی می کنیم چون برای بازیگر صحنه دش��وار نیست که یک تپق را طوری
مدیریت کند که کسی متوجه نشود ولی ما همچین قصدی نداریم.
بازیگ�ری حرف�ه ای بوده که ش�ما را تنها ک�رده یا دایره
گسترده تری از روابط را برای شما داشته؟
حقیقت این است که در ایران ما تمام سختی های بازیگرانی که در سینمای
دنیا هس��ت را داری��م با این تفاوت که رفاه انه��ا را نداریم .چیزی که خیلی
از هنرمن��دان را منزوی کرده اس��ت ی��ک برنامه ریزی ب��ه روز و مطابق با
اس��تاندارد های روز است به طور مثال مجبور نباشید تمام تلفن ها را خودتان
جواب دهید یا همه قرار مالقات ها را خودتان هماهنگ کنید که در این وسط
چیزی فراموش تان شود و کسی از دست شما ناراحت شود و یا زمانی که از
سر کار به منزل برمیگردید از درب نگهبانی تا درب منزل که باید با روی باز
جواب مردم را بدهید عکس بگیرید تا به داخل خانه برس��ید .و یا در فضای
ش��خصی خودتان هم ارامش ندارید به طوری که من به شخصه زمانی که
تلفن خانه زنگ می خورد استرس می گیرم .و اینها باعث می شود که شما از
خانواده خودتان غافل شوید! اگر ارامش وجود داشته باشد زمانی که سرکاریم
کار کنیم و زمانی که به منزل می اییم ،تماما برای خودمان باشیم؛ مطمئنا بین
مردم که ظاهر شویم با ظاهری بهتر و روی گشاده تر برخورد خواهیم کرد و با
عالقه بیشتری عکس می گیریم و امضا می دهیم .مرحوم سمندریان همیشه
می گفتند که هنرپیش��ه اولویت خود را باید حفظ کند و همیشه در دسترس
نباشد! ولی این امکانات مالی برای همه ما وجود ندارد که یک خانه ویالیی
داشته باشیم .زمانی پیش می اید که از روی خستگی و یا عجله واکنشی نشان
بدهیم و این چون اولین برخورد ش��ما با مخاطب است؛ این برخورد می شود
برداش��ت او از ش��ما و باعث قضاوت دیگران می شوید که هنرپیشه خوب و
مردمی نیستید .و همه اینها باعث می شود تنها بشوی و معاشرات های روزانه
و شخصی خود را از دست ندهی.
کالمی هست که گفته نشده باشد؟
فق��ط نکته ای در مورد برنامه دورهمی ،فاز برنامه و بازیگرن عوض ش��ده
است ،و با سبکی جدید برگشتیم همانطور که در نقش اول احتیاج به زمان
ب��رای جا افتادن نقش بود در این فاز جدید هم من همین توقع را از مردم
دارم که کمی صبوری کنند تا نقش جنبه های دیگرش را نش��ان دهد و با
بیننده ها ارتباط برقرار کند.
حمیدرضا علیزاده تهیه کننده برنامه «طرح ،رنگ ،نقاشی»
بهترین ابزار اموزشی برای کودکان نقاشی است
ایده هایش را پیاده می کند ضمن اینکه ابزارهای معرفی
ش��ده امروز علی رغم ارزان بودن در دسترس هستند و
کودکان می توانند با استفاده از اینها تصاویر متفاوت تری
خلق کنند .به عنوان مثال ابر یا دس��تمال کاغذی امروز
یک وس��یله برای نقاشی محس��وب می شوند .وی ادامه
داد :پی��ش از این همیش��ه بچه ها را ع��ادت داده بودیم
خانه را با یک مثلث روی مربع بکش��ند و درخت هم دو
خط منحنی باشد که باالی ان دایره ای قرار بگیرد حتما
هم دو رنگ س��بز برای برگ و قهوه ای برای تنه درخت
استفاده شود .این اموزش ها خیلی درست نیست بچه ها
باید ازاد باش��ند و بتوانند هرچه در ذهن ش��ان هست به
تصویر بکشند .تهیه کننده برنامه «نقاشی ،نقاشی» بیان
کرد :بهترین ابزار اموزشی برای کودکان نقاشی است و
از دیدن انچه کودکان ترسیم می کنند به مسایل درونی
بس��یاری می توان پی برد .من ایده های��ی که برای این
برنامه داشتم پیش تر به یکی دو شبکه دیگر ارائه کرده
بودم اما مورد قبول واقع نش��د و به همین مناسبت باید
از حسین ساری مدیر شبکه اموزش و رحیم لیوانی مدیر
گروه مهارت های تخصصی و عمومی سپاسگزاری کنم.
علیزاده با اش��اره به اینکه کودکان ۷تا ۱۲س��ال جامعه
مخاطبان این برنامه هس��تند ،گفت :در ط��رح اولیه بنا
داش��تیم که برای سه رده خردس��ال ،کودک و نوجوان
برنامه مس��تقل بسازیم ولی برای شروع تصمیم گرفتیم
با رده سنی کودکان اغاز کنیم و بعد دو گروه سنی دیگر
را ادام��ه تولید کنیم .وی با اش��اره به اینکه نامی
از خ��ود در تیتراژ نمی اورد ،ادامه داد :تمام تالش
ما این اس��ت که از دایره لغات کودکان اس��تفاده
کنیم و ادبیاتی به کار ببریم که برای بچه ها دور
از ذهن نیس��ت .من به خاطر اینک��ه بهتر بتوانم
ب��ا بازخورده��ای مخاطبان را در نظرس��نجی ها
مواجه شوم نام خودم را حذف کردم تا واکنش ها را بهتر
ببین��م .این تهیه کننده در پای��ان بیان کرد :به طور کل
عقیده ندارم که یکباره باید ۱۰۰قس��مت تولید ش��ده را
در اختی��ار انتن قرار داد بلکه چنین برنامه هایی باید ابتدا
چند قس��مت از ان پخش شود و بر اساس واکنش هایی
که از س��وی مخاطب می بینیم تولی��د ان ادامه یابد .از
دیگر کارهای انجام شده در این برنامه پخش اثار نقاشی
ارسال شده است و ما از بین انها هرکدام را که خالقانه
تر باشد نشان می دهیم و بنا به دالیلی که هربار توضیح
می دهیم نقاشی منتخب را هم اعالم می کنیم.
تئــــــات�ر
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
گفتگوی هنرمند با رضا کشاورز کارگردان نمایش «کچلو»
روایت زندگی حسن کچل به شیوه ی مایم
سهیال ساالروند
س��الن اس��تاد ناظرزاده کرمانی تماش��اخانه
ایرانش��هر از 12مردادم��اه ج��اری میزب��ان
نمای��ش «کچلو» ب��ا طراح��ی و کارگردانی
رضا کشاورز می ش��ود .نمایشی که نخستین
بار در هفدهمین جش��نواره نمایش های ائینی
سنتی اجرا شده و به خاطر استقبال چشمگیر
مخاطبان تئاتر از این اث��ر در ماه های پایانی
سال گذشته در خانه نمایش دا ،برای دومین
بار روی صحنه می رود.
«کچل��و» روایتی تازه و متفاوت از داس��تان
کهن «حس��ن کچل» اس��ت و ب��ه گفته ی
کارگردانش ش��اید بتواند خ��ط جدیدی را از
میان مدل نمایش هایی که در حال حاضر در
ایران اجرا می شود به وجود اورد .این نمایش
روایت زندگی حس��ن اس��ت .درخت س��یب،
الهام بخش پدر حسن برای بیرون راندن پسر
از خانه است .در شهر ،شکست ها و مشکالت
منتظر پس��رک هس��تند .او می��ان اتفاق های
ک��وی و برزن ،حمام و بازار با جادوگر روبه رو
می شود و در راه گریز از جادوگر با چهل گیس
اش��نا می ش��ود .حس��ن در پی چهل گیس و
جادوگر در پی حس��ن .جادوگر چهل گیس را
ربوده و در فضایی جهنمی رها کرده اس��ت.
حس��ن و غولک و س��یب نیز در پی چاره ای
برای ازادی جهل گیس.
رضا کش��اورز کارگردان نمایش «کچلو» که
به گفته خودش با اجرای این نمایش روایتی
جدید از داستان کهن «حسن کچل» را پیش
روی تماشاگران قرار می دهد ،با اشاره به روند
شکل گیری این نمایش گفت :ابتدا وقتی کار
روی ای��ن نمایش را ش��روع کردیم هدف ما
این نبود که ی��ک نمایش کمدی را به وجود
در حقیقت نوعی ش��یوه غربی پانتومیم است
که دقیقا هم نمی توان گفت پانتومیم است؛ به
این معنی که تنها بدون دیالوگ است .تکنیک
این نمایش کامال غربی اس��ت اما موسیقی و
داستان ایرانی اس��ت .ضمن اینکه در اجرای
قبلی دو شخصیت عنکبوتی در کار داشتیم که
بیاوریم بلکه قصد داشتیم یک کار مایم اجرا
کنیم و من به محض اینکه محیط را دیدم و
در فضا قرار گرفتم احساس کردم که این کار
باید در یک فضای کمدی اجرا شود.
او درب��اره تغییراتی که به تبع تغییر س��الن در
ش��یوه و فرم اج��را ایجاد ش��ده ،توضیح داد:
نمای��ش «کچلو» به طور کل��ی یک نمایش
ب��دون دیالوگ و ش��یوه اجرای ان به ش��کل
مایم و کالون اس��ت ،اما چ��ون مکان اجرا از
خان��ه نمایش دا ک��ه دارای معماری خاص و
متفاوتی اس��ت به س��الن دیگری تغییر کرده،
تمهی��دات جدیدی را درباره ای��ن کار اعمال
تغییری که ما در قصه ایجاد کردیم
این بود که تنبلی حسن کچل که زبانزد
است و پایه داستان حسن کچل را
تشکیل می دهد را حذف کردیم و بر
این اساس «کچلو» در این نمایش
فردی است که می خواهد از الک خود
خارج و وارد اجتماع شود .ضمن اینکه
در نمایش «کچلو» برخالف قصه حسن
کچل که مادر برای بیرون کردن او
از خانه تالش می کند ،پدر این کار را
انجام می دهد
کردیم تا قابلیت اجرا در س��الن جدید را داشته
باش��د .به همین دلیل تغیی��رات عمده ای در
روند داس��تان و اجرا ایجاد کردیم و در همین
راس��تا و برای طراحی صحنه ب��ا پیام فروتن
همکاری های کردیم .در واقع طراحی بس��یار
مناس��بی که ب��ه همت ایش��ان ایجاد ش��ده
اجرای نمایش را نس��بت به اجرای پیش��ین
بسیار متفاوت می کند .کش��اورز همچنین در
توضی��ح نمایش مایم ،گف��ت :مایم یا کالون
نماینده فضای تاریک بودند ،این شخصیت ها
در این اجرا حذف شدند و به عبارتی می توانم
بگوی��م که نمایش از اواس��ط تا به انتهای ان
نس��بت به اجرای قبلی تغییر کرده است .این
کارگردان تئاتر در ادامه درباره تغییراتی که در
قصه «حس��ن کچل» انجام داده ،خاطرنشان
کرد :تغییری که ما در قصه ایجاد کردیم این
بود که تنبلی حس��ن کچل که زبانزد است و
پایه داستان حس��ن کچل را تشکیل می دهد
را حذف کردیم و بر این اس��اس «کچلو» در
این نمایش فردی است که می خواهد از الک
خود خارج و وارد اجتماع شود .ضمن اینکه در
نمایش «کچلو» برخالف قصه حس��ن کچل
که مادر ب��رای بیرون کردن او از خانه تالش
می کن��د ،پدر این کار را انجام می دهد .بر این
اساس کچلو به واس��طه حیله سیب چیدن از
خانه بیرون می رود و وارد جامعه می ش��ود و با
چهل گیس اش��نا می شود .چهل گیس در دام
یک جادوگر اسیر می شود و کچلو برای نجات
چه��ل گیس از همان تکنیک��ی که پدر برای
بی��رون اوردن او از خانه اس��تفاده کرده ،بهره
می گیرد و نهایتا چهل گیس را نجات می دهد.
کش��اورز با بیان اینک��ه در نمایش «کچلو»
به ش��کل جدی��دی از اجرا رس��یده اس��ت،
اف��زود :علی رغم اینکه وقتی اس��م پانتومیم
به می��ان می اید غالبا چنین تصور می ش��ود
ک��ه باید بدون تکی��ه بر هیچ وس��یله ای به
اجرای نمایش پرداخت ،این نمایش وسیع تر
نمایش «کچلو» به طور کلی یک نمایش
بدون دیالوگ و شیوه اجرای ان به شکل
مایم و کالون است ،اما چون مکان اجرا
از خانه نمایش دا که دارای معماری
خاص و متفاوتی است به سالن دیگری
تغییر کرده ،تمهیدات جدیدی را درباره
این کار اعمال کردیم تا قابلیت اجرا در
سالن جدید را داشته باشد
از پانتومیم اس��ت چراک��ه پانتومیم جزئی از
شکل نمایش��ی بزرگ مایم است .ما در این
نمای��ش از صدا ها و کلمه ها اس��تفاده کردیم
ام��ا دیالوگ نداریم به این معنی که صدا ها و
کلمات برای ما فضا درست می کنند ،مثال در
این نمایش زمانی که حسن کچل می خواهد
وارد بازار شود فضای بازار را با صداهایی که
در بازار وجود دارد نظیر صدای فروش��نده ها
و ص��دای راننده ه��ای تاکس��ی و فضاهای
اینچنین��ی تولید کردیم و بنابراین به ش��کل
نویی در این نمایش رسیدیم.
این هنرمند تئاتر اجرای عمومی این نمایش را
اتفاق خوبی می داند و معتقد است شاید بتواند
خط جدیدی را از میان مدل نمایش هایی که
در حال حاضر در ایران اجرا می شود به وجود
اورد .ضمن اینکه جنبه طنز ان باعث می شود
که تماشاگر بیشتر به کار نزدیک شود.
کارگردان نمایش «کچل��و» همچنین درباره
دلیل انتخاب س��الن اس��تاد ناظرزاده کرمانی
تماش��اخانه ایرانش��هر نیز بیان ک��رد :تجربه
اجرای این نمایش در خانه نمایش دا بس��یار
عالی بود و با وجود محدودیت و کمبود فضا،
اج��رای نمایش با اس��تقبال خوبی از س��وی
تماشاگران مواجه ش��د و بازخوردهای بسیار
خوب��ی از مخاطبان دریاف��ت کردیم .این در
حالی بود که گس��تردگی طیف تماش��اگران
ای��ن نمایش هم زیاد ب��ود ،به بیان دیگر هم
مخاط��ب ع��ام و هم مخاطب خ��اص از کار
م��ا اس��تقبال کردن��د .همان گونه که اش��اره
کردم چون اس��تقبال خیل��ی خوبی از نمایش
صورت گرفت و فضای س��الن دا هم کم بود
تصمی��م گرفتی��م تا این نمایش را به س��الن
استاد ناظرزاده بیاوریم تا تماشاگران بیشتری
بتوانند به دیدن این نمایش بیایند.
رضا کشاورز در پایان با بیان اینکه در اجرای
این اثر از شوخی های روحوضی و تقلید پرهیز
ش��ده ،خاطر نشان کرد :جنس شوخی های ما
در این کار بر اس��اس موقعیت و اش��تباهات
اس��ت و در واقع با بهره گیری از تکنیک های
غرب��ی ی��ک نمایش ایران��ی تولی��د کردیم.
به نظرم این کار ش��یوه جدی��دی خواهد بود
در ای��ران به این دلیل که ای��ن یک نمایش
بدون کالم است و در عین حال کار فرم هم
نیست ،اصل قضیه هم این است که ما نوعی
از کم��دی را به صحنه می اوری��م که در ان
هی��چ دیالوگی وجود ن��دارد و از کلمه ها هم
برای فضاسازی استفاده می کینم.
گفتنی اس��ت ،نمایش «کچلو» (بر اس��اس
داستان حسن کچل) با طراحی و کارگردانی
رضا کش��اورز و نقش افرین��ی کاوه توکلی،
مهران گل محمدی ،رضا کش��اورز ،مهدی
سفاری ،مریم مالمیر ،مژگان حامدی و ایدا
صادق��ی ،از 12مردادم��اه جاری در س��الن
استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر
اجرا می شود.
5
پیشخوانتئاتر
تشریح تغییرات تئاتر فجر از زبان سعید اسدی،
انتقاد از تعطیلی عمارت مسعودیه و...
هنرمند :تشریح اخرین تغییرات جشنواره تئاتر فجر از زبان سعید اسدی ،انتقاد
کارگردان«یرما»ازتعطیلیعمارتمسعودیه،تعویقاجراینمایش«سرماخوردگی
بزرگساالن» و اغاز «تعلیق در اعماق اتالنتیک» از امروز ۵مردادماه از جمله خبرهای
قابل توجه حوزه تئاتر هستند که انها را در ادامه مرور می کنیم:
تشریح اخرین تغییرات جشنواره تئاتر فجر از زبان سعید اسدی
در نخستین نشست رسانه ای دبیر سی وپنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر که در سالن کنفرانس
مجموعهتئاترشهربرگزارشد،سعیداسدیدبیرجشنوارهباارائهتوضیحاتیدربارهتغییراتسی وپنجمین
جشنواره تئاتر فجر نسبت به سال گذشته ،از تالش برگزارکنندگان این جشنواره برای رونق توریسم
فرهنگی در این رویداد خبر داد .اسدی با بیان اینکه از تئاتر تعاملی در سطح جهان به شکلی متفاوت
استفاده می شود ،گفت :این یک فرصت برای هنرمندان تئاتر ماست تا دیگر گونه های تئاتر را توسعه
دهند و در جشنواره سی وپنجم تاکید ویژه ای دارم که این بخش جلوه دیگری پیدا کند و در سطح شهر
تهران به شکلی وسیع نمود داشته باشد تا از این طریق توریسم فرهنگی ایجاد شود .اسدی در ادامه درباره
تغییرات این دوره جشنواره نسبت به سال گذشته توضیح داد :نگاه توسعه گرای تئاتر نشان می دهد که باید
انواع تئاتر را در ان تولید کرد بنابراین امسال تغییراتی در بخش اجراهای محیطی و تعاملی رخ داده که
برامده از اتفاقی است که سال ها قبل در خود تئاتر خیابانی شکل گرفته ،به این ترتیب که امسال با توجه
به نیروهای موجود در تئاتر و تالش برای بهره گرفتن از محیط های غیرصحنه ای و تبدیل محیط های
شهری به صحنه تئاتر محیطی و همچنین توجه به شکل مطلوب تر تئاتر تعاملی یا اینتر اکتیو بخش
تئاتر محیطی با رویکردی تازه در جشنواره وجود دارد .اضافه شدن این بخش طبعا کاستی هایی دارد و
باید منتظر بلوغش در دوره های دیگر باشیم .او ادامه داد :عالوه بر بخش اصلی بخش دیگری را هم
داریم که سال گذشته با عنوان «به عالوه فجر» شناخته شد و تماشاخانه های خصوصی در ان نقش
داشتند .امسال این بخش حفظ شده و از انجا که سال گذشته بازخورد خوبی از ان به دست امد ،در نظر
داریم عالوه بر تماشاخانه های خصوصی تماشاخانه های نیمه دولتی و دولتی هم در صورت قرار نداشتن
در بخش اصلی بتوانند در این بخش حضور داشته باشند .دبیر جشنواره تئاتر فجر در بخش دیگری از
سخنان خود با بیان اینکه برنامه ریزی منسجم تری برای بخش استانی جشنواره انجام خواهد شد ،افزود:
مهمترین تغییر این دوره از جشنواره ،حذف بخش تولیدات تازه های تئاتر است که البته ممکن است برای
عده ای محل سوال باشد .تجارب دوره های گذشته به ما نشان می دهد که مدیریت تئاتر در سال های
قبل ،جشنواره تئاتر فجر را امکانی می دیدند که هم تولیدات تئاتر را جهت دهند و هم امکانات تشویقی
ترغیبی برای گروه های نمایشی راه اندازی کنند که البته این امکان در زمان خودش مفید بود اما باید
واقعیت را پذیرفت که با دوران تازه ای روبرو هس��تیم و این تحولی که در تئاتر در حال وقوع است به
افزایش نیروهای مولد تئاتر و اجرای تئاتر در فضاهای غیردولتی انجامیده که سنت پسندیده ای است .او
همچنیندربارهفروشبلیت هایجشنوارهکهدرسال هایگذشتههمیشهحاشیهسازبوده،گفت:امسال
ط خود را به ما ارائه دهند و ما نیز با بررسی این
از سامانه های فروش بلیت خواسته ایم که امکانات و شرای
شرایط به زودی همکارمان در این زمینه را معرفی می کنیم .ما به روزنامه ها ،رسانه ها و خبرگزاری های
فعال احترام می گذاریم و امسال هم مانند دوره قبل این طبقه بندی را خواهیم داشت که رسانه های فعال
سهمیه بیشتری از بلیت داشته باشند .البته پارسال چند مورد محدود از کپی بلیت های اصل داشتیم که
این مسئله در بخش بلیت های مهمان رخ داد اما امسال در مذاکراتی که با سامانه فروش خواهیم داشت،
تالشمی کنیمتابلیت هایمهمانهمبتوانندثبتشوند.اسدیدرایننشستبابیاناینکهبرخیتصور
می کنند تغییری که در جشنواره به وجود امده برای ذخیره کردن یا کاستن بودجه جشنواره است ،تاکید
کرد :با حذف بخش تولیدات تازه ،بودجه تغییری نمی کند بلکه در سایر بخش ها از ا ن استفاده می شود.
انتقادکارگردان«یرما»ازتعطیلیعمارتمسعودیه
کارگردان نمایش «یرما» از بالتکلیفی گروه خود برای اجرا در تماشاخانه مسعودیه انتقاد کرد .وضعیت
اجرای نمایش «یرما» با کارگردانی مشترک الهام شکیب و اشکان صادقی و نقش افرینی بازیگرانی
همچون؛ نگار عابدی ،فرهاد جم ،اشکان صادقی ،اتیه جاوید ،پرنده عالیی و الهام شکیب که قرار بود
تیرماه گذشته در عمارت مسعودیه اجرا شود ،به دلیل تعطیلی ناگهانی این عمارت همچنان مشخص
نیست .الهام شکیب یکی از کارگردان های این اثر ضمن انتقاد از بالتکلیفی گروهش گفته :متاسفانه
هنوز زمان اجرای انسامبل «یرما» در تماشاخانه مسعودیه مشخص نیست و مشکلی که برای ساختمان
مسعودیه بوجود امده باعث تاخیر در اجرای کار ما شده است .او با اشاره به اینکه پیش از این برای اجرای
نمایش در تماشاخانه مسعودیه مجوزهای الزم گرفته شده و در اولین نمایشی که در اینجا به صحنه رفت
هم بازی کرده بود ،ادامه داده :مدیریت تماشاخانه مسعودیه و نیز مدیرکل مجموعه قول دادند تا شرایط
اجرای نمایش ما را در تماشاخانه باران فراهم کنند و پیگیری هایی هم که انجام دادیم نشان می دهد
صحبت های اولیه انجام شده اما زمان دقیقی برای اجرا مشخص نیست چون برنامه تماشاخانه باران هم
تکمیل است .شکیب همچنین اضافه کرده :اگر قرار باشد در جایی به غیر از تماشاخانه مسعودیه نمایش
خود را اجرا کنیم کار با ضربه مواجه می شود چراکه از ابتدا برای این مجموعه طراحی و چیدمان را انجام
داده ایم .گفتنی است؛ عمارت مسعودیه مدتی است به دلیل رعایت نکردن برخی تعهدات قرارداد از سوی
شرکت سرمایه گذار تعطیل شده و همین اتفاق برنامه نمایشی تماشاخانه مسعودیه را هم به حالت تعلیق
دراورده است« .یرما» زنی روستایی است که بعد از ازدواج در ارزوی بچ هدار شدن است ،اما همسرش
«خوان» توانایی بچ هدار شدن ندارد .در این بین رازی از یرما پوشیده مانده است و...
تعویقاجراینمایش«سرماخوردگیبزرگساالن»
رسول کاهانی کارگردان نمایش «سرماخوردگی بزرگساالن» از تعویق زمان اجرای این نمایش خبر
داده و گفته تالش می کند این اثر نمایشی را تا قبل از ماه محرم اجرا کند .کاهانی که قرار بود نمایش
«سرماخوردگی بزرگساالن» را تیرماه در تماشاخانه باران روی صحنه ببرد درباره تعویق در اجرای این اثر
نمایشی گفته« :سرماخورددگی بزرگساالن» قرار بود تیرماه در تماشاخانه باران به صحنه برود اما به دلیل
اینکه این نمایش تا زمان اجرا اماده نمی شد ترجیح دادیم از اجرای نمایش در تماشاخانه باران انصراف
دهیم .او افزوده :در حال حاضر تمرین ها به دلیل بازنویسی متن متوقف شده و قرار است نمایش تغییرات
اساسی پیدا کند .از انجا که قصه این نمایش در طول تمرین ها شکل می گیرد در تمرین ها به این نتیجه
رسیدیم که کار احتیاج به تغییر و در نتیجه بازنویسی مجدد نمایشنامه دارد .این کارگردان تئاتر همچنین
گفته :اجرای «سرماخوردگی بزرگساالن» در تماشاخانه باران منتفی شده است .با چند سالن خصوصی
صحبت کرده ام که به زودی با یکی از انها به نتیجه خواهم رس��ید و زمان اجرای نمایش مش��خص
می شود .البته به دلیل اینکه نیمه دوم سال قرار است نمایش «موقعیت هندی» را اجرا کنم تالشم این
است که تا قبل از محرم و صفر «سرماخوردگی بزرگساالن» را به صحنه ببرم.
اغاز «تعلیق در اعماق اتالنتیک» از امروز ۵مردادماه
نمایش «تعلیق در اعماق اتالنتیک» به کارگردانی صادق وفایی از امکروز ۵مردادماه در تاالر ناصر
خسروبهصحنهمی رود«.تعلیقدراعماقاتالنتیک»عنواننمایشیبهنوشتهوکارگردانیصادقوفایی
است که از امروز سه شنبه پنجم مرداد ماه در تاالر ناصرخسرو به صحنه می رود .این اثر نمایشی که با
همراهی تعدادی از دانشجویان رشته های کارگردانی نمایش و طراحی صحنه دانشگاه هنر به صحنه
می رود روایتگر یکی از زیردریایی های جنگی ارتش المان در جنگ جهانی دوم است که غرق کردن
کشتی ها و زیردریایی های متفقین به عنوان یکی از وظایف اصلی تعریف شده است .بعد از یک عملیات
موفقیت امیز با دستگاه رمز خبر می رسد که جنگ تمام شده و المان شکست را قبول کرده است .کاپیتان
یدارد اما بعد از چند روز این واقعیت افشا می شود .حاال
زیردریایی این موضوع را از خدمه مخفی نگه م
افسران و خدمه زیردریایی قصد و نیت مختلفی درباره ادامه یا خاتمه دادن به جنگ دارند ولی کاپیتان
نمی خواهد شکست را قبول کند.
6
سینـــما
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
گفتگوی «هنرمند» با شبنم مقدمی بازیگر سینما ،تئاتر و تلویزیون
صبا شادور
نقش باید بازیگر را به چالش بکشد!
از س�ال 1370در عرصه بازیگری به فعالیت پرداخت و با تئاتر وارد صحنه ش�د .چند س�الی دوران کاری خود را با بازی در
نمایش های مختلف گذراند اما با مجموعه «گل های افتابگردان» به تلویزین امد .به نظر می رسید تلویزیون و سینما برای او به
لحاظ ایفای نقش تفاوت چندانی نداشت .چرا که بعد از بازی در تلویزیون ،برای حضور در فیلم سینمایی «از صمیم قلب» به
کارگردانی بهرام کاظمی هم در کنار بازیگرانی چون فریبرز عرب نیا و ماهایا پطروسیان هم پا به عرصه سینما گذاشت .اواخر
دهه 80بود که این بازیگر سینما حضور پررنگی تری در فیلم ها پیداکرد و اتفاقا با کارگردان های خوب سینما هم به همکاری
پرداخت .از فیلم «به نام پدر» تا «همیش�ه پای یک زن درمیان اس�ت» و «فرزند خاک» و...از جمله فیلم های موفق این بازیگر
سینما در ان دهه بود .اما دهه 90را باید پرکارترین و موفق ترین دوره برای او نامید .چرا که از بازی در فیلم های مطرح تا گرفتن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل همه و همه برای این بازیگر سینما رقم خورد .شبنم مقدمی بازیگر تئاتر ،تلویزیون و
سینما معتقد است ،مسیر هنر اش بازیگری را پله پله تا به امروز طی کرده و حاصل تالش او با بدست اوردن دو سیمرغ بلورین
تا حدودی به نتیجه رسیده است .حاال امروز او هم جزئی از بازیگران ستاره زن در سینمای ایران به شمار می رود که نامش در
هر فیلمی می درخشد .از بازی متفاوت و نقش اصلی فیلم «امروز» و «زاپاس» تا نقش های مکمل در فیلم های « ابد و یک روز»،
«نفس» و ...از جمله بازی های شاهکار او در سال های اخیر به شمار می رود .البته او این روزها با بازی در مجموعه «چرخ و فلک»
هم در تلویزیون حضور دارد اما به نظر می رس�د که س�ینما جای تلویزیون را برای این بازیگر پر کرده اس�ت .قطعا نقش های
دیگری در انتظار شبنم مقدمی هستند تا او را به سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن تبدیل کند.او این روزها در فیلم
«ابا جان» مقابل دوربین فیلمبرداری هاتف علیمردانی است .با این بازیگر سینما درباره ورودش به عرصه بازیگری و نیز حضور
در نقش های متفاوت به صحبت پرداخته ایم که در ادامه می خوانیم.
از خیل�ی قبل تر ش�روع کنیم ،ش�ما با تئاتر
اولین گام بازیگری را برداشتید .در شرایطی
که سینما برایتان موفقیت اورد هنوز هم خود
را تئاتری می دانید؟
بله چرا که من با تئاتر وارد عرصه بازیگری ش��دم .پس ادامه
این مسیر ،قطعا با تئاتر همراه خواهد بود .متاسفانه اطالعاتی
از من در ش��بکه های مجازی و رسانه ها گفته شده که اصال
ربطی به ش��بنم مقدمی ندارد .به عن��وان مثال من کارم را با
رادیو اغاز نکردم از همان ابتدا وارد عرصه تئاتر شدم .سال ها
پیش از انجمن س��ینمای جوان در شهرستان کرج ،فعالیتم را
ش��روع کردم .از تئاترهای دانش اموزی و از اوایل دهه 70به
تئاتر حرفه ای در تهران پیوس��تم و با گروه «شایا» اشنا شدم.
ازتئات��ر ارام ارام به تلویزیون و س��ینما ام��دم .البته عالوه بر
بازیگری ،دستیار کارگردان ،فیلمنامه نویس و منشی صحنه
راه��م تجربه کردم اما از یک جایی به بعد تمام تمرکزم را بر
بازیگری گذاش��تم .اواخر دهه 70به نام بازیگر در هر کدام از
این عرصه ها حضور پیدا کردم.
در واق�ع ش�ما خ�ود را تئات�ری می دانید تا
بازیگر سینمایی و یا تلویزیون؟
من فک��ر می کنم اغل��ب بازیگرانی ک��ه وارد عرصه تصویر
می ش��وند ،ریش��ه های خود را در هنر تئاتر محکم می کنند.
و این برای من یک قانون اس��ت که خ��ودم را از همان ابتدا
تا به امروز بازیگر تئاتر می دانم .س��ال هایی که من تئاتر کار
می کردم ،تلویزیون هم رونق بیش��تری داش��ت .برنامه های
طنز و مجموعه های تلویزیونی بد نبود .خیلی از س��تاره های
امروز تلویزیون و سینما از همان سال ها و برنامه های ان دوره
می این��د .به هر حال ماهواره به معنایی ک��ه االن وجود دارد،
نب��ود .اینترنت خیلی فراگیر نبود و مردم تلویزیون را بیش��تر
وارد زندگی روزمره خود می کردند .هنرمندانی در تلویزیون به
فعالیت مشغول بودند که بعدها چهره های محبوبی در سینما
و تلویزیون ش��دند .بنابراین برای بازیگران تئاتر هم به نوعی
حض��ور در تلویزیون جذاب بود .در ه��ر حال دغدغه همه ما
اول صحنه بود و بعد پرده س��ینما و صفحه تلویزیون؛ ما یک
مقدار دیرتر وارد وادی تصویر شدیم .خیلی از هم نسالن من
ممکن اس��ت دیر به سینما و تلویزیون رس��یده باشند ،اما باز
هم ان موفقیت را پله پله کسب کرده اند .من برای نقش های
درخش��ان صبر کردم .کوتاه و بلندی نقش هم برای من مهم
نبود و اهمیت ان بود که نقش تاثیر گذار باشد .من هیچ وقت
پل ارتباطی همانند خیلی از بازیگران سینما با این هنر نداشتم.
االن در جایگاهی هستم که می توانم انتخاب کنم .به عنوان
مثال از شش فیلمنامه ای که دستم است بگویم این را دوست
دارم و خواهم امد و یا نه هیچ نقشی را قبول نکنم .خدا را شکر،
االن در موقعیتی هستم که حالم خوب است.
خان�م مقدمی س�ینما و تلویزیون ش�رایط
متفاوتی به لح�اظ محدودیت ه�ا دارند .ایا
این محدودیت ها ،باعث کم کاری بازیگران
می شود؟
ما در جامعه ای زندگی می کنیم که محدودیت ها را می شناسیم.
بعض��ی از این خط قرمزها ،اعتقادات ما اس��ت .بخش��ی هم
قوانینی اس��ت که وج��ود دارد و ما موظ��ف و مکلفیم که از
ان اطاع��ت کنیم .گاهی تکرار محدودیت ،باعث خالقیت در
ذهن و کار هنرمندان می ش��ود .پس اینکه عده ای می گویند
که محدودیت ها زیاد ش��ده و نمی ت��وان کار کرد ،به نظر من
برداشت اشتباهی است .فکر می کنم تکرار و بر زبان اوردن این
محدویت ها ،درون ما را بیشتر تلخ می کند .به دلیل محدودیت ها
در سینما ،نمی توان بازیگری را رها کرد .محدودیت و ممیزی،
اتفاقی اس��ت که همیشه بوده ،نباید بنشینیم تا فضای کار از
ما گرفته ش��ود و به تفکری دیگری داده ش��ود؛ من احساس
می کنم ،اگر به تفکر و راه خودم اعتقاد دارم و از این دریچه با
مردم حرف می زنم ،باید این مس��یر را ادامه بدهم .هر کدام از
ما دیدگاهی داریم که به ان اعتقاد داریم .پس این زنده بودن
تفکر و س��اخت یک فیلم ،اتفاقا تفکر ضد خود را به مبارزه و
چال��ش دعوت می کند .در این راه بای��د یکدیگر را دعوت به
گفتمان کنیم .نباید قائل به بی انگیزگی باشیم .چرا که عمر ما
انقدر نیست که بخواهیم نصف ان را برای یک اتفاق بد ،تباه
کنیم و فرصت هایمان را از دست بدهیم.
در کارنامه ش�ما فکر می کنم فیلم هایی هم
بوده که به نظر می رس�د شما را از موفقیت
چن�د پله دورتر کرده اس�ت و تاثیر چندانی
در پیشرفت شما در این حرفه نداشته .اگر
زمان به عقب برگ�ردد باز هم در ان فیلم ها
بازی می کنید؟
گاهی پذیرفتن یک نق��ش ،به گونه ای بود که فکر می کردم
با انتخاب ان نقش ،اتفاقات بهتری در راه باش��د که انتظارات
من براورده نش��د .از طرفی قرار نیست تمام انتخاب های ما،
انطور که تصور می کنیم و دلخواه ماست ،گامی بلند در جهت
پیشرفت باش��ند! چرا که جز ما و انتخاب ما ،شرایطی دخیل
هستند که خارج از اراده ما هستند .به هرحال انتخاب هر نقش
متاسفانه عده ای
به غلط تعبیر واقع
نمایی را به نام
سیاه نمایی می دانند
و من معتقدم تعبیر
بعضی دوستان
اشکال دارد تا
فیلم هایی که واقع
نمایی را در سینما
نشان می دهد .از
طرفی اتفاقا بخشی
از همان فیلم هایی
که برچسب سیاه
نمایی را با خود
به همراه دارند،
برگرفته از اتفاقات
واقعی جامعه
هستند.
چه درخش��ان و متوسط ،یک تجربه شخصی اس��ت .همه بازیگران از هر
کاری یک سری دریافت هایی دارند .من برای ان دریافت هایم احترام قائل
هستم .البته این را هم بگویم که من خیلی گزیده کار در انتخاب نقش هایم
در سینما و تلویزیون بودم .تقریبا می توانم بگویم که هیچ پشیمانی بابت هیچ
کاری ندارم .فکر کنم ارام ترین و بی حاش��یه ترین بازیگری بودم که در این
سال ها ،فعالیت بازیگری ام را ادامه داده ام و بیشتر انتخاب هایم ،جنبه تجربه
داشته است.
شما سال گذشته در سه فیلم «ابد و یک روز»« ،زاپاس»
و «نفس» س�ه نقش متفاوت را بازی کردید .چه طور با
هر نقش کنار امدید؟
به هر حال فیلم «ابد و یک روز» انقدر فیلم خوبی بود که در همان برخورد
اول بافیلمنامه ،نقش را پذیرفتم و نتیجه کار هم مورد رضایت هیات داوران
بود .خوشبختانه این فیلم جدا از موفقیت اش در جشنواره فیلم فجر ،در اکران
می شد .با این وجود باز هم مردم برای دیدن این فیلم ها
رغبت می کنند و به سینما می ایند .چرا؟
البت��ه من به این ش��کل فکر نمی کنم .به این دلیل که می دانم ،تماش��اگر
ایرانی انقدر هوش��مند اس��ت که واقع نمایی را بپذی��رد .اگر بعضی فیلم ها
مش��کالت را نشان می دهد ،حتما در ش��رایطی ساخته شده ،کارگردان هم
در جریان ان گونه مشکالت در جامعه بوده که ان را ساخته است.اما وقتی
از فیلمی اس��تقبال می شود ،یعنی مضمون فیلم تلخ و ناامید کننده نبوده و
تماشاگر به ان بها داده است .اتفاق ًا من فکر می کنم از همین گونه فیلم ها که
ش��اید خانواده های سطح پائین شهر را نشان هم می داد ،استقبال خوبی شد.
پس این گونه فیلم ها همیش��ه هم ناامیدکننده نیستند و اتفاقی که خیلی ها
در جش��نواره معتقد بودند که فیلم ها بخشی از ناامیدی را به معرض تماشا
می گذارد ،به نظرم اشتباه است .از طرفی تماشاگر حق انتخاب دارد ،می تواند
فیلمی که او را ازار می دهد نبیند.
شاید همان لفظ اشتباه سیاه نمایی باشد که گاهی باعث
می شود تا حس کنیم ،فیلم ها هم در همان راستا ساخته
می شوند؟
متاسفانه عده ای به غلط تعبیر واقع نمایی را به نام سیاه نمایی می دانند و من
معتقدم تعبیر بعضی دوس��تان اشکال دارد تا فیلم هایی که واقع نمایی را در
سینما نشان می دهد .از طرفی اتفاقا بخشی از همان فیلم هایی که برچسب
سیاه نمایی را با خود به همراه دارند ،برگرفته از اتفاقات واقعی جامعه هستند.
ب�ه نظر می رس�د با انچه گفته اید ،تا حدودی دس�تمزد
موفقیت هایتان را گرفته اید .در این باره صحبتی دارید؟
البته هیچ وقت بابت اینکه سیمرغی بگیرم ،نقش را انتخاب نمی کنم .سیمرغ
جشنواره فیلم فجر مهمترین جایزه سینما و جشنواره فیلم فجر هم مهمترین
رویداد سینمایی اس��ت .جایزه گرفتن از جشنواره ،برای هر بازیگری بسیار
جذاب است .جشنواره و جایزه فجر مهمترین ها در ایران هستند! به هرحال
عمومی هم با استقبال روبرو شد .در فیلم «نفس » هم نقش خاصی را ایفا
کردم .معتقدم یکی از فیلم هایی اس��ت که بازی ام را در ان دوس��ت داشتم.
گریم و نقشم در این فیلم متفاوت بود .در واقع حضور این فیلم در جشنواره
فیلم فجر بازخوردهای خوبی داشت که مطمئن هستم در اکران عمومی هم
موفق خواهد بود .و اما فیلم «زاپاس» که تماشاگر امروز این گونه داستان ها
را دوست دارد.
از اینک�ه در س�ینما نقش ه�ای کوت�اه و مکم�ل را ایفا
می کنید .ناراحت نیستید؟
ناراحت؟!؟ ...چرا باید ناراحت باش��م وقتی هر نقشی را بازی کردم چه کوتاه
و چه بلند مورد تش��ویق اهالی فن قرار گرفته ...همین ثابت کرده که رفتار
حرفه ای من اش��تباه نبوده .بعد هم کاری ک��ه ناراحتم کند را طبیعتا انجام
نمی دهم .اصل برای من فیلمنامه و کارگردان است .من طول نقش هرگز
برایم مهم نبوده و همیش��ه عمق نقش برایم اهمیت داش��ته است .ممکن
است در یک نقش واقعا چند سکانس کوتاه برای من باشد ،این مهم است
ک��ه ایا من می توانم از یک نقش کوتاه ،بازی ارائه دهم که اصطالحا دیده
شود؟! من در فیلم «نفس» به کارگردانی نرگس ابیار و یا دیگر فیلم ها این
کار را کرده ام .اگر در فیلمی نقش اصلی داشته باشم اما تاثیرگذار نباشد ،هیچ
فایده ای ندارد .در واقع چنین اتفاقی چطور می تواند بازیگری من را به چالش
بکشد؟ من برای نقش کوتاهم در فیلم «نفس» یک فرهنگ و زبان دیگری
را یاد می گیرم .همین موضوع برای من مهمتر از بازی در یک فیلم تجاری
است .هرگز نمی خواهم بگویند که فالن بازیگر چه میکاپ زیبایی دارد و چه
بازیگر خوشگلی است! کیفیت و چالش برانگیزی نقش برایم مهم است .از
طرفی پذیرفتن بعضی نقش ها ،واقعا جسارت می خواهد.
س�ال گذش�ته اکثر فیلم هایی که اکران ش�د ،به نوعی
مش�کالت زندگی خانواده ها را در برمی گرفت و شاید
ناامی�دی در اغل�ب داس�تان فیلم های س�ینمایی دیده
در جشنواره ،فیلم ها دیده و ارزیابی می شوند .این یک اصل درجشنواره فیلم
فجر اس��ت .در سینما ،من نوعی نقش را انتخاب می کنم و بعد برای احیا و
زنده کردن ان نقش ،به همراه کارگردان به یک تعامل دو جانبه می رس��یم
و به این امید که به بهترین ش��کل فیلم ساخته شود ،تالش می کنیم تا در
جشنواره دیده و ارزیابی شود .همه این سال ها تالش کردم .از طرفی منکر
این موضوع نیستم واصال هم هیچ مشکلی ندارم که بگویم ،سال ها خاک
صحنه خورده ام .سال ها نقش های کوچک در سینما و تلویزیون بازی کردم
و این ها مایه سرافکندگی و سرشکستگی نیست .من سال ها در صحنه تئاتر
زحمت کش��یدم و این برای من افتخار است .خوشحالم که پله پله و بدون
هیچ راه ارتباطی از طرف خانواده ،اقوام و دوس��تان به ان مس��یری که مد
نظرم بوده ،رس��یده ام .هر بار که نامم را برای جایزه ای صدا کردند ،وقتی از
پله ها باال می رفتم ،هیچ زمزمه ای نبود که بگویند جایزه فالنی به هر دلیل
به نا حق بود .من جایی در زندگی ایستاده ام که احساس می کنم در عرصه
بازیگری اشتباه نکرده ام.
فیل�م «زاپ�اس» ب�ا ب�ازی ش�ما ای�ن روزها ب�ر پرده
سینماهاس�ت .مردم ه�م از فیلم اس�تقبال کرده اند .از
اینکه فیلم ها با فروش خوبی روبرو شده اند ،چه حسی
دارید؟
خیلی خوش��حالم که مردم چرخ صنعت سینما را می چرخانند .چه بخواهیم
و چه نخواهیم س��ینما صنعتی اس��ت که یک وجه هنری هم دارد .بخش
اقتصادی ،واقعا در س��ینما مهم اس��ت .چرا که تا پول نباشد نمی توان فیلم
خوب ساخت .مردم کمک می کنند که فیلم ها فروش داشته باشد تا چرخ این
صنعت بچرخد و سرمایه هم به سرمایه گذار برگردد .باید همه نوع فیلم تولید
شود .سینما ،مخاطبین خود را پیدا می کند .در اینده هم فیلم هایی که فرهنگ
ساز تر هستند و تفکر برانگیز تر هستند ساخته خواهدشد .نباید از سینما ناامید
بود .سینما مسیر خوبی در پیش گرفته است.
سینـــما
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
7
پیش�خوان س�ینما
نگاهی به فیلم «ترامبو» از برترین فیلم های اسکار 2016
فیلم هایی که تماشاگر را میخکوب می کنند!
محمد تقی زاده
ترامبو س��اخته جی روچ کارگردان و فیلمنامه نویس امریکایی بیش از انکه
از نظر روایت س��ینمایی و داستانگویی جذاب باشد به نظر می رسد به خاطر
انتخاب سوژه اصلی خود یعنی دالتون ترامبو و پرداختن به زندگی و حرفه اش
مورد توجه قرار گرفته است .ترامبو نویسنده و فیلمنامه نویس متولد کلرادو
بود که بیش از هرچیز در تاریخ بخاطر طرفداری از عقاید کمونیس��تی اش
مطرح و مش��هور شده اس��ت در حالیکه وظیفه فیلمنامه نویسی اثار مهمی
چ��ون پاپیون 1973و تعطیالت در رم 1953و اس��پارتاکوس 1961را هم
برعهده داشته و بخاطرشان اسکار بهترین فیلمنامه یا فیلم را برعهده داشته
است .دالتون ترامبو در مقابل فشار ایالت متحده بر ترک کمونیست بودنش
ایس��تادگی می کند و از این رو دادگاهی می ش��ود و به زندان می رود و بعد
از ان هم به نوعی در کار فیلمنامه نویس��ی تحریم می ش��ود تا با اسم های
متعدد و مس��تعار کار خود را ادامه دهد تا جاییکه فیلمنامه تعطیالت در رم
را با اس��م مستعار برنده می ش��ود و در ان زمان هم خیلی ها متوجه این امر
نمی ش��وند .فیلم ترامبو 2015داس��تان رش��ادت ها و قهرمانی های دالتون
ترامبویی اس��ت که تا اخر پای ارمان و عقایدش (کمونیس��ت) و عش��ق و
عالقه اش(نویسندگی) می ایستد تا سرانجام موفق به شکستن این حصر و
تحریم و ازادی و نجات ش��ود چنانچه در اخر همانطور که در فیلم نمایش
داده می شود در فیلم اسپارتاکوس از کوبریک و اتوپریمینجر دیگری خبری
از اسم مستعار نیس��ت و سیستم امریکا و صنف سینمایی به کمک ترامبو
می ایند تا این تحریم چند ده ساله شکسته شود و دالتون ترامبو با نام اصلی
خ��ودش در روزنامه ه��ا و فیلم هایش به فعالیت بپ��ردازد که این خود پایان
عصر تاریکی و خفقان و ش��روع امید و پاداش پش��تکار و مقاومت اوست...
داستان های بیوگرافیک که بر اساس زندگی واقعی اشخاص ساخته می شود
در س��ال های اخیر بیش��تر مورد توجه امریکا و سینمایش قرار گرفته است
چنانچ��ه فیلم های موفق و تاثیرگذاری چون بازی تقلید و تئوری همه چیز
در س��ال 2014و استیو جابز ،دختر دانمارکی و همین ترامبو در سال 2015
از مهمترین و موفق ترینش��ان به حس��اب می اید .مشخصه اصلی این نوع
فیلم ها سوژه اصلی ان است و اگر بخوبی انتخاب شده باشد تقریبا نیمی از
راه را فیلمس��از به راحتی طی کرده است چرا که دغدغه مطالعه و فهمیدن
سرنوشت این اش��خاص که معموال زندگی یکنواختی نداشته اند و اغلب از
نوابغ فکری یا اخالقی بودند به خودی خود تماشاگر را میخکوب می کند و
فرصت کافی را به فیلمساز برای تعریف کردن داستانش هرچند با لکنت و یا
ناقص فراهم می کند کاری که شاید در گونه های دیگر سخت تر بنظر برسد
زیرا تماشاگر ممکن است در همان ابتدا به دلیل عدم جذابیت و اشنا نبودن
قصه و فضای ان فیلم را پس بزند و یا ناامیدانه به پیگیری ادامه داس��تان
اهتمام بورزد .ژانر بیوگرافی اما شاید خیلی گونه مورد استفاده و پرکاربردی در
سینمای ایران بشمار نرود چراکه شمار کمی از فیلم های سینمای ما به این
گونه جذاب و پرکشش اختصاص دارد .در سال های اخیر می توان به ساخت
فیلم هایی چون محمد رسول اهلل ساخته مجید مجیدی ،ملک سلیمان ساخته
شهریار بحرانی ،فیلم چ از ابراهیم حاتمی کیا و سریال یوسف پیغمبر ساخته
مرحوم فرج اهلل سلحشور اشاره کرد که همانطور که از نام فیلم ها و داستانشان
مشخص است تقریبا جملگی فیلم هایی تاریخی و مذهبی بودند و بجز این
موارد اندک فیلمی در س��ینمای ایران که به زندگی شخصی اشخاص مهم
و مطرح بپردازد کمتر مورد توجه و سخت قرار گرفته است و هر انچه بوده
بیش��تر در س��ریال ها به عنوان یکی از شخصیت های داستان به پرداخت و
توصیف ان پرداخته شده است .شاید یکی از دالیل عدم پرداخت و ساخت
فیلم در این ژانر نبودن اطالعات و اس��ناد متقن و دقیق و احتمال برداشت
تحلیل و تفسیرهای مختلف از فیلم و داستانش هست وگرنه در تاریخ این
س��رزمین اشخاص مهم و موثر بس��یاری وجود دارند که پتانسیل بالقوه ای
برای فیلم کردن زندگی شان وجود دارد :از مرحوم مصدق در نظر بگیرید تا
جالل ال احمد ،پروفس��ور حسابی و صدها ایرانی خارج از کشور مانند سینا
تمدن مدیر ارشد شرکت اپل که بسیار زیادند و همگی باعث مطرح شدن نام
ایران و ایرانی در جهان شدند و ساختن فیلم درباره زندگیشان می تواند هم
باعث جذاب تر شدن فیلم ها و فروش بیشتر اثار شود و هم کمکی به تعالی
فرهنگ و تمدن ایران در جهان باشد .برایان کرانستون بازیگر نقش اصلی و
قهرمان فیلم از مهمترین ویژگی های قابل توجه ترامبو است .چنانچه کمتر
دالتون ترامبو
در مقابل فشار
ایالت متحده بر
ترک کمونیست
بودنش ایستادگی
می کند و از این
رو دادگاهی
می شود و به
زندان می رود
و بعد از ان هم
به نوعی در کار
فیلمنامهنویسی
تحریم می شود تا
با اسم های متعدد
و مستعار کار خود
را ادامه دهد تا
جاییکهفیلمنامه
تعطیالت در رم
را با اسم مستعار
برنده می شود و
در ان زمان هم
خیلی ها متوجه
این امر نمی شوند
منتقد یا تماشاگری را می توان یافت که به ریزه
کاری و جزییات بازی او توجه نکرده باشد و هنر
افرینی کرانستون او را مجذوب و میخکوب خود
نکرده باشد .کرانستون که در سال 2013اخرین
اپیزود سریال موفق برکینگ بد را به پایان رساند
از برترین چهره های بازیگری امریکا و سینمای
جهان اس��ت که بخاطر فیلم ترمبو نامزد اسکار
بهترین بازیگر مرد اسکار 2016و در کنار بزرگانی
چون دی کاپریو ،فاس��بیندر و م��ت دیمون قرار
گرفت که در اخر اسکار را به لئوناردو دی کاپریو
بخاطر فیلم ازگوربرگش��ته باخت .ترامبو عالوه
بر این موارد که ذکر ش��د از جنبه تم سیاس��ی-
اجتماعی اش هم قابل تحلیل و بحث است .چرا
که با نزدیک شدن به انتخابات امریکا تب ساخت
فیلم های سیاسی برای تعالی و برتر نشان دادن
نام امریکا تندتر شده بطوریکه اگر در سال 2012
ارگو ،سال 2013دوازده س��ال بردگی2014 ،
س��لما و امریکن اس��نایپر مهمترین فیلم های
سیاسی و درباره مبارزه با تبعیض نژادی بودند
در س��ال 2015سه فیلم اس��پات الیت ،بیگ
ش��ورت و همین ترامبو مهمتریم و بیش��ترین
س��هم را در س��ال های اخیر برای ژانر سیاسی
با نزدیک ش��دن به انتخابات امریکا داش��تند.
ترامبو که در س��ال های می�لادی دهه چهل
و کل ده��ه 50می پردازد اش��کارا انتقادی به
سیستم بس��ته فرهنگی – سیاس��ی امریکا و
جلوگی��ری از ازادی بی��ان و عقاید دارد چراکه
ترامب��و و همفکرانش س��ال ها برای داش��تن
عقاید متفاوت و کمونیستی توسط قوه اجرایی
و قضایی امریکا محکوم و ازکار بیکار می شوند
که این موضوع خود دال بر تبعیض های دیگر
فرهنگی -سیاس��ی و عقیدتی در ایالت متحده
بجز تبعیض نژادی اس��ت .در انتها باید ترمبو
را فیلمی جذاب و دیدنی و البته متوس��ط برای
بینندگان دوستدار سینمای روز جهان توصیف
کرد ک��ه بخاطر ریتم تند و ش��لوغی و زیادی
اتفاقات و فیلمنامه پر از رویدادها و اش��خاص
مختلفش تا ح��دودی گیج کنن��ده و نامفهوم
اس��ت زیرا اکثرا س��کانس ها کوتاه هس��تند و
دیالوگ هایی که بین افراد رد و بدل می ش��ود
در هر س��کانس زیاد نیس��ت و قب��ل از انکه
تماش��اگر دچار خستگی شود کارگردان فیلم را
به نمایی دیگه کات داده است ولی این تعدد نماها
و فضاها و اشخاص متعددی که وارد و خارج قصه
می شوند و فیلمساز به جهت واقعی بودن و استناد
بیش��تر انها را در فیلم ق��رار داده تا حدی حواس
بیننده را پرت و او را گیج می کند و می توانست با
تمرکز بیشتر روی مفاهیم و رویدادها و اشخاص
به کم کردن بعضی و پرداخت بیش��تر روی بقیه
اشخاص و اتفافات پرداخت.
جشنواره فیلم سالمت با همکاری جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات فیلم
مستندتولیدمی کند
س��تاد مبارزه با دخانیات برای حمایت از تولید فیلم های مستند با موضوع روش های پیشگیری و
جلوگیری از مصرف دخانیات در این زمینه اعالم امادگی کرد .ستاد جشنواره طی نشستی با حضور
دکتر محمدرضا مسجدی دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران ،ایت اهلل شیرازی عضو
هیات مدیره جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران ،عطااله طاهری مدیر اجرایی جمعیت مبارزه
با استعمال دخانیات ایران ،دکتر زهرا صدر مسئول واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات
ایران ،پیرامون فیلم و نقش تاثیر گذار ان بر فرهنگ سازی در مبارزه با استعمال دخانیات به گفتگو
نشستند .در این نشست بر همکاری جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با جشنواره فیلم سالمت
تاکید و مسائل مهمی از جمله مبارزه با فرهنگ ها ی غلط در استفاده از دخانیات از جمله قلیان مطرح
ش��د .نخستین جشنواره فیلم سالمت از ۱تا ۵شهریور به دبیری دکتر ابراهیم داروغه زاده برگزار
خواهد شد.
کارگردان«راننده و روباه» درباره انتقال خون فیلم می سازد
ارش الهوتی مستند ساز ،با ساخت مستندی درباره انتقال خون با جشنواره«فیلم سالمت» همکاری
می کند .به گزارش روابط عمومی نخستین جشنواره «فیلم سالمت»ارش الهوتی کارگردان«راننده
و روباه» ،مستندی با موضوع انتقال خون را برای جشنواره سالمت می سازد .این مستند کوتاه درباره
پیوند سلول های بنیادی با تمرکز بر زندگی کودکان دارای بیماری سرطان خون است .کارگردان
مستند « ،»47/2در حال تحقیق و پژوهش درباره این موضوع است وجلسات متعددی با کارشناسان
مربوطه در سازمان انتقال خون داشته و در تدارک فیلمبرداری است .هدف از ساخت این اثر فرهنگ
سازی و باال بردن سطح دانش مردم نسبت به فعالیت انجمن ها و مسائل سالمت است .الهوتی
تاکنون دو بار برنده جوایز جشنواره فیلم مستند سینما حقیقت برای بهترین کارگردانی با فیلم ٤٧/٢
و تندیس بهترین فیلم مستند بخش ازاد برای فیلم راننده و روباه شده است فیلمهای او در بیش از
ده ها جشنواره معتبر جهانی از جمله جشنواره هات داکس ،مونترال ،کراکو و ...شرکت کرده وجوایز
متعددی مانند هوگوی طالیی بهترین فیلم جشنواره شیکاگو ،جایزه بزرک نانوک طالیی بهترین
فیلم جشنواره فالهرتیا در روسیه ،جایزه بهترین کارگردانی جشنواره اوپن سیتی داک در انگلستان،
جایزه بهترین مستند داوران دانشجویی جشنواره روزهای مستند در کیف را از ان خود کرده است.
مستند «تکه ای از خانه ام اینجاست» به تولید رسید
فیلم مستند «تکه ای از خانه ام اینجاست» به کارگردانی شبنم حسینی خرداد ماه امسال در تهران
کلید خورد .پروانه ساخت این فیلم مستند بلند در نیمه اردیبهشت ماه ۱۳۹۵صادر شده و در خصوص
گروهی از مهاجران افغان در ایران اس��ت که گروه تئاتر تش��کیل داده اند .فعالیت اصلی این گروه
اموزش بازیگری ،نویسندگی و ...به هنرجویان و همچنین معرفی بازیگران اموزش دیده افغان به
فیلم ها و سریال ها است .انها اکنون پس از گذشت چند سال درصدد اجرای یک نمایش هستند که
«تکه ای از خانه ام اینجاست» مراحل تولید این نمایش را به تصویر می کشد .این مستند می کوشد
در کنار نمایش فعالیت های هنری این گروه در ایران ،به دیگر فعالیتهای انها از جمله زندگی شخصی
شان نیز بپردازد .تاکنون ۲۰درصد از تصویربرداری این پروژه انجام شده و ضبط کار تا پایان تابستان
سال جاری به پایان می رسد .تدوین کار نیز به صورت همزمان توسط حسینی انجام می شود.
«چهارشنبه ۱۹اردیبهشت» در شبکه نمایش خانگی
فیلم سینمایی «چهارشنبه ۱۹اردیبهشت» به کارگردانی وحید جلیلوند و تهیه کنندگی علی جلیلوند و
محمد حسین لطیفی امروز سه شنبه ۵مرداد ماه توسط شرکت فیلمسازان در شبکه نمایش خانگی
توزیع می شود .این فیلم توانست در هفتاد و دومین دوره جشنواره فیلم ونیز جایزه هفته منتقدان ،جایزه
بهترین فیلم جشنواره «بین المذاهب» ایتالیا ،پنگوئن طالیی جشنواره فیلم ایسلند ،بهترین بازیگر
نقش اول زن و بهترین فیلم جشنواره براتیسالوا و جایزه ویژه هیات داوران جشنواره وزول فرانسه را
از ان خود کند .همچنین تندیس بهترین فیلم ،بهترین کارگردانی و نامزد دریافت بهترین فیلمنامه از
جشنواره فیلم فجر شد« .چهارشنبه ۱۹اردیبهشت» داستان مردی به نام جالل را روایت می کند که
اگهی غریبی در یکی از روزنامه های صبح تهران منتشر می کند که در ان اعالم می کند می خواهد
پول زیادی را به یک مستمند ببخشد .افراد زیادی گرد می ایند و پلیس مداخله می کند .جالل تصمیم
می گیرد که به طور تصادفی یک نفر را از میان درخواست ها انتخاب کند ،اما دو زن ،یکی دختر نوزده
ساله ای به نام ستاره که حامله است و یکی هم لیال ،نامزد سابق او دست بردار نیستند.
ساخت فیلم سینمایی بر اساس کتاب «سیاحت غرب»
کتاب «س��یاحت غرب» نوش��ته ایت اهلل اقانجفی قوچانی تبدیل به فیلم می شود .محمدصادق
رحمانی پور مدیر «خانه فیلمنامه کودک و نوجوان» گفت :فرایند اقتباس سینمایی از کتاب «سیاحت
غرب یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ» در سازمان هنری رسانه ای اوج اغاز شده و در گام اول «خانه
فیلمنامه کودک و نوجوان» نگارش فیلمنامه اقتباس��ی را برعهده گرفته اس��ت .وی ادامه داد :این
فیلمنامه برای یک فیلم سینمایی تلفیقی رئال ـ انیمیشن با مدت زمان تقریبی ۱۰۰دقیقه نوشته می
شود و داستان ان در فاصله سال های ۱۳۱۰تا ۱۳۲۰در شهر مشهد اتفاق می افتد .نگارش طرح
پیشرفته و سیناپس این فیلمنامه برعهده مریم مقانی است .مدیر «خانه فیلمنامه کودک و نوجوان»
ابراز امیدواری کرد تا پایان مرداد ماه ،نگارش ویرایش یکم فیلمنامه به پایان برسد« .سیاحت غرب»
در س��ال ۱۳۱۲هجری شمسی توسط ایت اهلل اقانجفی قوچانی نوشته شده است و بارها ،توسط
ناشران مختلف ،به چاپ رسیده است.
«هستی» به «پاتوق فیلم کوتاه» می رود
فیلم کوتاه «هستی» به کارگردانی کمال پرناک امروز در نشست «پاتوق فیلم کوتاه سینمای اینده»
اکران می شود .فیلمساز در فیلم «هستی» تالش می کند تا در تقابل مرگ و زندگی داستان فیلمش
را به گونه ای نامتعارف به تصویر بکشد .فیلم «هستی» پیشتر موفق به دریافت جوایزی از جشنواره
جهانی فیلم فجر و جشنواره «نهال» شده و در جشنواره های فیلم کوتاه هوئسکا از اسپانیا و لوکانیای
ایتالیا حضور داشته است .فیلم «هستی» در سومین «پاتوق فیلم کوتاه سینمای اینده» روز دوشنبه
چهارم مردادماه سال جاری روی پرده می رود.
موافقت با کارگردانی ۵فیلم اولی
شورای پروانه ساخت معاونت ارزشیابی و نظارت در جلسه فوق العاده بررسی صالحیت کارگردانی سری
دوم متقاضیان فیلم اول در سه ماهه اول سال جاری با تقاضای کارگردانی ۵تن از متقاضیان موافقت کرد.
اسامی متقاضیان ساخت فیلم اول که با کارگردانی انان موافقت شده ،به این شرح است :رضا گوران ،پویان
نبی،حسنعلیدلگشایی،عادلتبریزی،خدادادجاللی.تاییدصالحیتمتقاضیانبراساسنمونهفیلم های
ارائه شده ،سوابق دستیاری حرفه ای ،تحصیالت سینمایی ،حضور و کسب جوایز داخلی و خارجی و دیگر
فعالیت هایفرهنگیوهنریبودهوصدورپروانهساختبرایانانمنوطبهتاییدفیلمنامه هاییخواهدبود
کهبهشوراارائهمی کنند.کلیهکارگرداناناولیکهدرمرحلهاولصالحیتکارگردانیانهاتاییدمی شودسه
ماهفرصتدارندتابامعرفیتهیهکنندهحرفه ای سینماوفیلمنامهدرخواستپروانهساختکنند.بدیهیاست
پسازپایانمهلتتعیینشدهمجوزاولیهلغوخواهدشد.
درخواست اکران فیلم خارجی نداشتیم
غالمرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش با اشاره به عقد قرارداد اکران ۲فیلم سینمایی
گفت :در جلسه امروز دوشنبه چهارم تیر ماه شورای صنفی نمایش قرارداد فیلم سینمایی «اس
و پاس» ارش معیریان برای اکران بعد از فیلم «س��ایه» در گروه ماندانا بس��ته شد .وی ادامه
داد :همچنین فیلم سینمایی «این زن حقش را می خواهد» نیز در گروه سینمایی کورش بعد
از فیلم س��ینمایی «اب نبات چوبی» اکران می ش��ود .اکران فیلم «ااادت نمی کنیم» نیز هفته
اینده چهارشنبه ۱۳مرداد به پایان می رسد و به جای ان فیلم «النتوری» به کارگردانی رضا
درمیش��یان در گروه افریقا روی پرده می رود .فرجی در پایان در پاس��خ به این پرس��ش که تا
امروز سینمایی درخواست اکران فیلم خارجی داشته است یا خیر ،گفت :تا امروز در زمینه اکران
فیلم های خارجی در سینماها پیشنهادی نداشته ایم.
8
تجسمی
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
درباره «بهجت صدر» نخستین بانوی نقاش نوگرای ایران
تجربه گراییدرهنرانتزاعی
مراد منتظمی
مورخ هنر و کارشناس موزه تیت مدرن لندن
بهجت صدر از منظر سیر تاریخی ،هنگامی به عرصه می رسد که پیش از
او الاقل دو نس��ل از هنرمندان ایرانی ،برخورد و نگاهی مدرنیستی یا غیر
اکادمیک را در هنر ایران دنبال کرده اند؛ هنرمندانی چون محمود جوادی
پور و جلیل ضیاپور که هریک با رویکردها و دغدغه های خود ،مقاطعی از
تحوالت هنر معاصر ایران را نمایندگی می کنند .از این منظر بهجت صدر
را می شود از نسل سوم هنرمندان مدرنیست شمرد؛ ولی همین نسل را در
نقطه گذاری دیگری می توانیم به عنوان نسل اول به حساب بیاوریم؛ یعنی
در کانتک��س بعد از جنگ جهان��ی دوم و فضایی که نوعی ارتباط تجربی
با هنر دارد؛ برخوردی با خش��ونت تاریخ اجتماعی که بعد از جنگ پدیدار
می شود .حضور بهجت صدر در اروپا همزمان با بزنگاهی است که نازیسم
در المان و فاشیسم در ایتالیا هنر تجربی یا هنر انتزاعی را به عنوان امری
ب��دون اصالت و بی مص��رف معرفی و محکوم می کنند .ب��ه عبارت دیگر
همزمان که هنرمندانی چون بهمن محصص و صدر س��عی می کنند خود
را از تعبیرهایی چون غرب زدگی در داخل ایران بگسلند ،هنرمندان غربی
هم سعی دارند از تجربه نازیسم و فاشیسم رها شوند .روایت هایی که هم
در بعد داخلی و هم در س��طح بین المللی نش��انه هایی از گذار به نگرش و
تفکری جدید را با خود حمل می کنند .قرار گرفتن در چنین موقعیتی خواه
ناخواه برای هنرمند ایرانی که به افقی جهانی می اندیشد نوعی کشمکش
را به وجود می اورد؛ کش��مکش برای عبور از انچه شرقی و غربی خوانده
می شود و برای سهیم شدن در تحوالت جهانی .اما این کشمکشی جدی
و ناگزیر اس��ت؛ من موافق نیس��تم که چون خود صدر می گفت؛ «من نه
ش��رقی ام نه غربی» ،بنابراین موضوع ش��رق و غرب در ان مقطع مطرح
نبود؛ مسئله شرق و غرب کانتکس پسا استعمار در جهان سوم است و به
عرصه رسیدن بهجت صدر در این تاریخچه پسااستعماری است که روی
می دهد .همزمانی حضور بهجت صدر در ایتالیا در پی اخذ بورس تحصیلی
(دهه 30شمسی)؛ در مقطعی که ایتالیا از فاشیسم عبور می کرد و در عین
حال جنگ دوم جهانی را از س��ر می گذران��د ،اگرچه برای هنر اوانگارد و
مدرنیس��م فضای مساعدی نبود ولی از طرف دیگر امکان هایی را هم در
اختیار هنرمند قرار می داد؛ از جمله اینکه در گذار از هنر فیگوراتیو ،ناگهان
محملی پیدا می ش��د که در ان لزوم ًا همه چیز به انتزاع منتهی نش��ود و
بیش از گری��ز از فیگوراتیو ،رهایی از مرز بندی بدون انعطافی مورد نظر
ب��ود که در ان تنها دو وجه فیگوراتیو و انتزاع��ی بودن معنا پیدا می کرد.
همچنین حضور او در پاریس ،به ویژه بعد از انقالب ایران که انجا ساکن
می شود هم از اهمیت خاصی برخوردار است؛ اگرچه او در مقاطعی هم در
ایران س��کونت دارد و فعالیت هنری اش را ادامه می دهد .بهجت صدر در
واقع هیچوقت ارتباطش را نه با ایتالیا ،نه فرانسه و نه ایران قطع نمی کند
و در حقیقت فعالیت هنری او درون نقش��ه ای مابین این س��ه کشور است
که دنبال می ش��ود و به این ترتیب روایت متفاوتی از مدرنیس��م را شکل
می دهد .از این منظر می ش��ود گفت؛ هنر بهجت صدر بیش��تر از اینکه در
ارتباط با هنر مدرنیس��م ایران و موضوعاتی چون «هویت هنرمند ایرانی»
می ش��وند و همزمان در تماس با فضای هنر پ��س از جنگ در اروپا قرار
می گیرن��د .در هر حال در حوزه نقاش��ی پس از جنگ دوم جهانی اس��ت
که می توانیم هنر بهجت صدر را بهتر شناس��ایی کنیم .مس��ائلی شخصی
مانع از این ش��دند که او بیش از این ها مطرح ش��ود؛ مس��ئله زن بودن و
ش��اید بیش��تر از ان پرداختن این زن به هنر انتزاعی .با این حال همیشه
این امکان هس��ت ک��ه بهجت صدر و نگاه متفاوتش به مدرنیس��م را در
تاریخ هنر انتزاعی جایگاهی داد؛ اگرچه همیش��ه محدود می شد به همین
مقایس��ه ها .او هنر انتزاعی را در راس��تای نوعی رهایی و ازادی اجتماعی
تعبیر می کرد و تا جایی که می توانس��ت س��عی می کرد هنرش تبدیل به
یک فرمول نشود.
اثار صدر در دهه های 30و 40شمس��ی بیشتر حول تنه درختان و رابطه
او با طبیعت شکل می گیرند؛ طبیعتی که شاید بشود نوعی نگاه رومانتیک
در ان دید؛ از ان نوع که ادم خودش را در ان گم می کند؛ رابطه با طبیعت
یا از این قبیل باش��د ،ارتباط او با نقش��ه هنر غیر غربی یا همان «جهان
س��وم» با مرکزیت ای��ران در ان دهه ها اس��ت .ارتباطی که بهجت صدر
ش��اید با بعضی از وجوه ان هرگز کنار نیامد؛ از جمله با فضای اکادمی و
بازار هنری که در داخل کشور جریان داشت .پیشگام بودن همیشه نسبی
اس��ت و پیش از هرچیز باید پرسید پیش��گام در چه سیر زمانی و در کدام
چهارچ��وب؟ هنرمن��دی چون بهجت صدر را از ای��ن منظر که برخوردی
جهانی با هنر دارد ،می توان هنرمندی پیش��رو دانس��ت؛ به این معنی که
درست است او از اولین هنرمندانی نبود که در پی روبه رو شدن با تحوالت
جهان معاصر ،س��ودای نوگرایی و مدرنیسم را در سر می پروراندند ،ولی از
نخستین هنرمندانی هس��ت که هم در فضای بیینال داخلی ایران مطرح
و فرم های ارگانیک و شاید هم بشود گفت رابطه ای نئو رومانتیک؛ چرا که
اگرچ��ه او به طبیعت نگاهی فیگوراتیو با واقع گرایانه ندارد ،ولی هنوز تنه
درخت هایش قابل تش��خیص است ،یا حس اب و خاک و باد که در نگاه
اول در کارهایش پیدا می شود.
در این ارتباط عبارت «مدرنیس��م تکوینی» را به کار می برم؛ مدرنیس��می
که پش��تش یک روایت وجود دارد؛ روایتی که می تواند شاعرانه ،علمی یا
فلس��فی باش��د ولی به هر حال توضیح می دهد که دنیا چگونه دنیا شده.
مدرنیس��م تکوینی بهجت صدر گویای یک پارادوکس هم هست؛ اینکه
مدرنیس��م غربی اساس ًا در وضعیتی اس��ت که خود را از ان حس طبیعت
رومانتیک قرن نوزدهم بریده« .موندریان» که از نقاشی از درخت ها شروع
کرده بود ،بعد از مقطعی دیگر ان را کنار می گذارد و به سراغ نقاشی های
ش��بکه ای اش می رود که دیگر رابطه ای ب��ا درخت ندارند .تفاوت بهجت
صدر در این اس��ت که زمانی که به نظر می رس��د تنه درخت ها یا رابطه
تصویری با طبیعت را به نفع یک برخورد انتزاعی تر کنار گذاش��ته ،رابطه
فیگوراتیو و ابس��تره در کارهای او گسسته نمی ش��ود و او از سر عمد ان
را نمی گس��لد .همین اس��ت که من ب��ه ان می گویم مدرنیس��م تکوینی.
بهجت صدر در ش��بکه ها یا توری هایش از موتیف های مختلفی استفاده
می کن��د که حس طبیعت را هیچ وقت از دس��ت نمی دهند و از این لحاظ
مثل موندریان نیس��ت که درخت می کش��د و بعد به شبکه ها می رسد؛ یا
ان طور که مدرنیس��م غربی از طبیعت و روایت اومانیس��تی به نفع رنگ
س��فید کنده می ش��ود یا ان مربع س��یاه مالویچ در بکگراند سفید که باید
ی��ک فضای خالص و ن��اب ایجاد کند .از این نظر فک��ر می کنم خصلت
بزرگ اثار بهجت صدر مثل خیلی از هنرمندان دیگر این باش��د که چطور
می ش��ود از هنر انتزاعی استفاده روانشناس��انه کرد؛ درست برخالف انکه
در هن��ر غربی عمده ی تالش ب��رای ازمیان برداش��تن ذهنیت و فضای
روانی ارتیس��ت اس��ت .در اغلب اثار بهجت صدر حضور منظره یا فیگور
منظور نیس��ت؛ موضوع حرکت هنرمند با سطح تابلو است و اینکه چگونه
می تواند در سطح تابلو عمق و حجم به وجود بیاورد .فکر می کنم خصلت
ویژه و منحصربفرد او در کارهایش همین باش��د؛ رابطه سطح با عمق .در
نقاشی های او عنصری به نام تنه درخت و ابزار فنی او که عموم ًا کاردک
نقاشی است به یکدیگر شکل داده اند؛ یعنی حضور درخت به ژست و رفتار
کاردک ی��ک بافت می دهد و متقاب ً
ال حرکت کاردک هم چیزی اضافی به
تن��ه درخت می دهد؛ طوری که دیگر تنه��ا نه یک تنه درخت که فضایی
انتزاعی شکل می گیرد.
در ه��ر ح��ال بهجت صدر س��عی دارد از اینکه در یک س��بک یا فرمول
مشخص شناسایی شود ،بگریزد .بنابراین برخوردش با درخت متنوع است؛
البته او از اس��تراکچرهای مختلفی اس��تفاده می کند ولی این ازادی را هم
ب��ه خودش می دهد که درخ��ت را از نزدیک یا دور ،از ب��اال یا پایین و یا
اص� ً
لا به عنوان یک ابژه یا فیگور ببیند .به عبارت دیگر او به جای اینکه
نگاهی فیگوراتیو به طبیعت داش��ته باش��د ،سعی می کند خودش یک تنه
درخت بش��ود و خود حس دریا را داشته باشد و البته اینکه چطور می تواند
هم��ه این ه��ا را در حرکت دس��ت هایش تولید کند .مقصود او مش��خص ًا
رفت��ار هرچ��ه تجربی تر با هنر انتزاعی بود ،در عی��ن حال که این ازادی
را ب��ه خودش می داد که هنگام خلق یک نقاش��ی ابس��تره ،حس��ی مث ً
ال
از یک فرش داش��ته باش��د؛ همانطور که در تجربه نقاش��ی «بی شکل»
(ار انفرم��ل) و در نوس��تالژی دوری از ایران مینیاتوره��ا را نگاه می کرد.
بهج��ت صدر در دهه 50و در ادامه برقراری ارتباط میان س��طح و عمق
به اس��تفاده خاص از الومینیوم روی می اورد .ریتم و موس��یقی با حس��ی
ک��ه الومینیوم ب��ه او می دهد ترکیب می ش��وند؛ ریتم هایی که به صورت
طبیعی از انعکاس محیط در س��طح فلزی و خال��ی بدون رنگ ان ایجاد
می ش��ود .دوره ای که تمایل دارم دوره «ریتمیک» نقاش��ی های او بنامم؛
دوره ای که در ان ردپایی از تجربه هنر «سینتیک» را حفظ کرده و بازهم
دوس��ت دارم به عنوان نقطه اوج زیبایی شناس��ی او بدان��م؛ بدون انکه از
ارزش تجربه های دیگرش کم کنم .او در تجربه اثار حرکتی که در مقطع
مش��خص و کوتاهی دنبال می کند ،با اس��تفاده از کرکره ها نوعی فضای
س��ه بعدی را پی می ریزد؛ فضایی که رنگ روی س��طح را بریده بریده و
انعکاس ان ها را در حرکت نش��ان می دهد .اس��تفاده بهجت صدر از خط
الزام�� ًا ارتباطی با خطاطی ندارد؛ موضوع نه کالیگرافی اس��ت و نه خط از
منظر زیبایی شناسانه ،بلکه همچنان نگاه تجربی او را به عناصر نوشتاری
می بینیم .موضوع برای او بافتی است در سطح که نقاشی را به یک لحظه
در یک ملودی تبدیل می کند یا به حرکتی که از چهارچوب کار می گریزد.
در همی��ن دوره از کارهایش اس��ت که می گوید؛ من در نقاش��ی رنگ را
اضاف��ه نمی کنم بلکه رنگ را برم��ی دارم و از بین می برم .به این ترتیب
حالتی از پوزیتیو-نگاتیو را در اثارش مش��اهده می کنیم؛ مثل یک عکس
که نسخه مثبت و منفی دارد و در نقاشی های او می توانیم هم جاهایی که
پرشده و هم جاهای خالی را ببینیم.
در حقیقت دنیای بهجت صدر با اینکه اغلب روی س��طح شکل می گیرد،
سه بعدی است؛ شاید نه همچون مجسمه و بیشتر در رابطه جلوه هایی از
نور و رنگ؛ ش��اید مثل اتش بازی که می ش��ود هم به عنوان یک تصویر
نگاه��ش کرد و هم به عنوان جلوه ای ف��رار و بدون مرز .بهجت صدر از
اینکه اثارش به ایکون یا تصویری ثابت و مشخص بینجامد گریزان است
و تالش نمی کند س��بک معینی را به امضایش تبدیل کند .با این حال او
موفق ش��ده با وجود برخورد تجربی و با وجود رفت و برگش��ت ها و شاید
پراکن��ده کاری ها ،به زبان بصری ویژه خود دس��ت پیدا کند .با این وجود
ان طور که باید مورد تش��ویق جامعه هنری چه در ایران و چه در س��طح
بین الملل��ی قرار نگرفت ،ام��ا به زعم من در مدرنیس��م و تاریخ هنر غیر
غربی جایگاه ویژه ای باید برایش در نظر گرفت .بر این اس��اس؛ علیرغم
اینک��ه هویت هنری بهجت صدر از این منظر که چگونه درک و دریافت
ش��ده ،هویتی حاشیه ای به حس��اب می اید ،بیش��تر باید او را نمونه ای از
ارتیس��ت های درخشانی دانست که در مجموع تا امروز جایگاهی شایسته
نصیبش نش��ده اس��ت .در هر حال او انقدر اهمیت نم��ی داد که چه طور
ببینن��دش .خیلی وقت ها از طرز نگاه ها به کارش نا امید بود ولی در عین
حال انگیزه ای هم برای جلب نظرها نداش��ت .خودش می گوید؛ همیش��ه
کارهایم ذهنی و حس��ی بوده ،و اگر حس��ش این بود که شش ماه یا یک
س��ال کاری نکند اصراری بر تولید خودکار نداش��ت .ان چه را در لحظه
می خواست انجام می داد؛ بدون تکلیف یا نقشه روشن مث ً
ال برای افقی در
اینده .او نه تنها نمی خواست تصویر ثابتی با کارهایش ایجاد کند ،بلکه با
این تصویر ثابت همیش��ه مبارزه می کرد؛ حتی اثر خود را نمی خواست به
عنوان یک ماده ثابت ببیند .او نقاش��ی را با ذهنیتی س��ینمایی می بیند؛ نه
س��ینما به صورت روایتی ولی به ش��کل یک تکنیک که بر گذشت زمان
و حرکت فرار از چارچوب تصویر اس��توار اس��ت .انگار نقاشی هایش پرپر
می زنند به یک فضای فرارتر.
ب��ه این ترتیب در بع��د داخلی هم بهجت ص��در در جایگاهی متفاوت از
مدرنیسم رایج ان سال ها که نوعی نئو اکادمیسم است -تولیدی که سعی
می کند خود را غیر اکادمیک نش��ان دهد ولی در واقع شکلی از اکادمیسم
را اجرا می کند -قرار می گیرد .موضوعی که شخص ًا در بهجت صدر جالب
توجه می بینم ،بعد تجربی و اکس��پریمنتال فعالیت هنری اوس��ت؛ اینکه
چگون��ه در یک فضای به اصطالح س��مبلیک که طبیع��ت هم جزئی از
ان اس��ت ،با ماده و متری��ال برخوردی تجربی می کند و در مس��یرهایی
ب��دون پی��ش بینی قدم برم��ی دارد .او ب��ا اینکه خود پذیرفت��ه -اگرچه
خودخوری های��ی هم از کانتکس حکومت پهلوی دهه 40و 50دارد -که
اث��ارش در ردیف یک امضا یا تش��خص هنری قاب��ل درک برای قدرتی
که س��رمایه گذاری بر هنر ان روزها را ب��ر عهده دارد ،قرار نمی گیرد ،اما
همچن��ان بدون پیش بینی و بدون فرمول خاصی اثارش را خلق می کند؛
کام� ً
لا تجربی و ب��رای اینکه صرف ًا ببیند در این مس��یر ب��ه کجا خواهد
رس��ید .از این هم بگذریم که هنرمن��دی چون او و در ایران ان روزها ،از
پش��تیبانی نظری منتقدان ،ان گونه که «کلمنت گرینبرگ» در امریکا به
حمایت نظری اکسپرسیونیس��ت های انتزاعی برخاست ،را نداشت .بهجت
صدر شاید گذشته از یادداشت ها و متن هایی که تعدادی از هنرشناسان و
منتقدان اروپا در هنگام حضورش در ایتالیا برایش نوش��تند ،دیگر اعتباری
این گونه را در حمایت از خود دریافت نکرد.
هنرومعماری
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
یادداشت
بازخوانی کوتاه معماری عمارت جدید شهرداری تبریز
بهرام هوشیار یوسفی
دانشیار دانشگاه اسکوده سوئد
پیتر زومتور معمار هویتگرای سوئیسی و برنده
جای��زه پریتزکر ( ۲۰۰۹مهم ترین جایزه کیفی
در معماری که به نوبل معماری ش��هرت دارد)
در مطلع دلنوش��ته های خود در کتاب شاخص
خود «معماری متفکر» می گوید «من به عنوان
معمار می توانم یک هتل ،یک مرکز تجاری ،یا
یک فرودگاه کارامد بسازم .می توانم خانه هایی
با نقش��ه های خوب با قیمت مناس��ب بنا کنم.
می توانم سالن های تاتر و موزه ها و یادمان هایی
طراحی کنم که چش��م گیر و تاثیرگذار باشند.
می توانم بناهایم را با فرم هایی بس��ازم که نیاز
ب��ه نواوری را براورده کنند و مجال بازنمایی و
بروز یک سبک زندگی را فراهم اورند .رسیدن
ب��ه این اهداف چندان س��اده نیس��ت ،نیازمند
کار مداوم هس��ت و اس��تعداد؛ اما توقعات من
از معم��اری موفق _ که در لحظه های خاصی
شکل گرفته اند که شخصا اثار معمارانه موفقی
را تجربه کرده ام_ از رس��یدن ب��ه این اهداف
فراتر می روند و اینگونه است که از خود سوال
می کنم :ایا من به عنوان معمار می توانم عالوه
بر طراحی اثار خوب و کارامد ،ان چیزی را هم
طراحی کنم که اساس یک اتمسفر معمارانه را
شکل می دهد؟ ایا من میتوانم ان حس و حال
متراکم حضور ،اس��ودگی ،رضایت ،هماهنگی،
و زیبای��ی را در بناهای��ی ک��ه طراحی می کنم
شبنم گلکاریان
معمار داخلی ،پژوهشگر ارشد معماری از
دانشگاه خاور نزدیک قبرس
سرشارم از خیال ولی این کفاف نیست
در شع ِر من حقیقت یک ماجرا کم است
تا این غزل شبی ِه غزل های من شود
چیزی شبیه عطر حضو ِر شما کم است
معماری اسالمی ،همانطور که از نامش
پیداس��ت؛ از دوره ی اسالمی توس��ط
مسلمانان خلق شده و به عنوان سبک
اسالمی و خاص رواج یافته است .معماری
اس�لامی ،هنر و سبک سازه ایست که
بدون هیچ ان��کار و تاکید طمطراقی در
ویژگی های متریال های اس��تفاده شده
در بن��ا ،ان ها را به هر ش��کل و ویژگی
که دارا هس��تند ،استفاده می نمایند .این
اندیشه در عصر تکنولوژی نیز قابل رویت
می باش��د .در معماری اسالمی ،استفاده
از تکنولوژی در جه��ت برطرف کردن
نیازهای عصر جدی��د بوده و هیچ گونه
دخلی در تکنیک سنتی معماری اسالمی
رویت نمی شود ،مگر اینکه هویت ایرانی
را از یاد برده و بار دیگر غرق در اندیشه ها
والیه های س��طحی مدرنیته شویم .در
معماری اسالمی تمام اجزای ساختمانی
با تکنیک و اصول در کنار یکدیگر قرار
می گیرند و هرکدام در جایگاه خود دارای
معانی و ارزش خاصی می باش��ند .چوب
و سنگ ،حتی کاشی و فلزهای معدنی
هرکدام در کنار یکدیگر نشانگر سادگی،
اتحاد و حتی دارای تضاد می باش��ند .از
خصلت هایبرگزیده یمعماریاسالمی
نداش��تن قدرت و تکبر بوده و سمبلی از
[ایوان تبریز]
اثری از معمار عبدالرضا قلیپور
تنفسدراتمسفریمعمارانه
از نوع خودی...
بیافرینم؟ ایا من می توانم به ان جوهری دست
یابم که در لحظه ای خاص ،جادوی امر واقعی
را پدی��د می اورد ،جادویی که موجب می ش��ود
من چیزی را تجرب��ه کنم که جز از ان طریق
نمی توانستم به ان کیفیت تجربه اش کنم؟.»...
اگ��ر تعبیر زومتور از «جوه��ره» معماری را در
جایگاه سرمنزل مقصود یک معماری هویتگرا
بپذیریم و خاصیت شهودی را که از کالم وی
به دس��ت می اید و در قالب واژه های «حس و
حال متراکم حضور» تجلی می یابد را به نوعی
غایت یک معماری تعالی جو لحاظ کنیم ،باید
گفت که تقابل بین سنت و مدرنیته در معماری،
موجب بس��ط تئوریک زمینه ای شده است که
می توان ان را «رویکرد روش��نگری معمارانه»
نام گزاری کرد .روند حال حاضر معماری ایران
در جس��تجوی فرصت هایی ه��ر چند اندک در
خروج از بن بست نظری است که دامن گیر ان
ش��ده تا در ادامه در مقام توسعه و ارتقای یک
روش منطقه ای به س��یاقی مورد تحس��ین در
ح��وزه بین الملل (از نظر غنای فرهنگ ملی و
اعتقادی) تبدیل شود؛ انچنان که در کشورهای
امریکای التی��ن (مانند مکزی��ک و برزیل) و
ش��رق دور (مانند ژاپ��ن و مالزی) رویکردهای
مش��ابه ،نتایجی اینچنین را به همراه داش��ته
اس��ت .توس��عه نظری در معم��اری ،انچنانکه
ش��رح ان رفت ،به هر تقدی��ر ،به صورت تک
مولفه ای قابل دسترس نیست و به ایجاد روند
و جوی تئوریک نیازمند اس��ت که خط دهنده
زمینه حرفه ای باشد؛ اما در این میان باید گفت
ه��ر چند با ی��ک گل بهار نمی ش��ود اما ناظر
مثب��ت اندیش س��ر زدن هر جوان��ه را از میان
برف نش��انه ای از بهار تلقی می کند و بهانه ای
قرار می دهد بر سرایش پیرامون بهاری سرشار
از جوان��ه…؛ بنای عمارت ش��هرداری در این
معنا و در چش��م ان��دازی معمارانه ،جش��نواره
ای اس��ت از تالش ه��ای مس��والنه در تبیین
مانور هایی خالقانه و البته در چارچوب دغدغه
هویت��ی معمارانه با رویک��ردی تاریخگرایانه و
ملی ،با نیم نگاهی به معماری مغرب زمین (نه
برای گرته برداری ه��ای مفهو می و تقلیدهای
فر می ک��ه این روزه��ا متداول اس��ت ،بلکه در
جس��تار و روش م��داری طراحان��ه) .عبدالرضا
قلیپور ،معمار جوان اثر ،با دس��تمایه قرار دادن
اج��ر با رویکردی موثر به موتیوهای س��نتی و
در م��واردی گرته برداری این موتیوها ،س��عی
دارد همان جوهره زومت��ور را این بار به زبانی
اینجای��ی در قالب یک «تک بن��ای ماندگار و
عظیم ش��هری» بازتولید کند و به نظر می رسد
ک��ه در ای��ن راه موفق بوده اس��ت؛ س��یاق با
ش��کوه و ابرومندانه (و حتی ش��یک) معماری
اثر ،در عین تلنگ��ر به نوعی «حس غرور چند
بعدی ملی» ،از نظ��ر کالبدی نیز کاربری یک
عم��ارت ش��هرداری را تامین می کن��د .کلیت
بنای «ایوان ش��هر» تبری��ز (انچنان که معمار
اث��ر نیز ب��ر ان تاکید دارد) در عی��ن یاد اوری
کامل یک معم��اری بو می و ایرانی («تعمیم و
تدوین الگوی هندسی طنبی و ایوان ،و چلیپای
ایرانی -اسالمی ،فرم طاق و اُ ُرسی و نظام سه
دری موجود در معماری خانه های قدی می شهر
ِ
تبریز») موید برخوردی عمقی با مساله است و
بی دقتی هایی که در اجرا و کیفیت مصالح دیده
می ش��ود ،چیزی از ارزش های معمارانه اثر کم
نمی کند .معمار هرچند س��عی کرده ،بر حسب
کاربری ،بنایی «مسلط» و حائز «تحکم» خلق
کند اما نتیجه نه موید فخر و انزوا بلکه تداعی
کنن��ده قدرت و عظمتی پدرانه اس��ت که نوعا
مخاط��ب را ف��را می خوان��د و صمیمیتی تام و
تم��ام را با وی پی میری��زد .گرته برداری های
فرمال و «پارامترهای مورفولوژیک» مبتنی بر
معم��اری ایرانی (انچنان که معمار س��عی دارد
بر انه��ا تاکید کند) به خوبی از دام س��طحی
نگ��ری می جهد و نور (عل��ی الخصوص بعد از
اج��رای نورپ��ردازی بنا) در کن��ار اجرکاری ها
سرخ تبریز و سنگ
(اج ِرس��رخ فام نماد ِ
خاک ِ
اس��پراخن به صورت فراوری ش��ده) با اجرای
نس��بتا دقیق و هندس��ه کلی اثر ،چنان فضا را
خودی می کند ک��ه بدتان نمی اید اگر گزارتان
به ش��هرداری افتاد ،اندکی تام��ل کنید و چند
دقیقه ای را به تماشای بنا بپردازید… توگویی
دوس��تی قدی می را بعد از مدت ها دوباره دیده
اید و او به نوشیدن چایی دعوتتان کرده است.
زیبایی تمام نشدنی معماری اسالمی ...
«اراده» و «ق��درت» در ان وجود ندارد،
به اصطالح دیگری منبع شرک و تکبر
نبوده اس��ت ،چرا که معماری اسالمی
برخ�لاف معماری مدرنیته ،سرش��ار از
معنویاتوسادگی،صمصمیتبودهاست
)نگارندهمعتقداستبناهایمدرنزمخت
تر و به دور از هرگونه احس��اس به نظر
می ایند ،گویی دارای تکبر بوده اند و سعی
در به رخ کش��یدن پیچیدگی و ظاهر پر
زرق و برقشان به بناهای قدیمی هستند.
حال انکه در معماری اسالمی این چنین
نبوده و متفکران رشته های علوم مختلف
از جمله روانشناسی ،زیباشناسی ،جامعه
شناسی و فلسفه بر این باورند که هرانچه
که در محیط صورت می گیرد به عنوان
فرهنگ شناخته شده و به اعتبار نتیجه در
شکل گیریشخصیتورفتارهایانسان
نیز تاثیر بسزایی دارند .( ...به طور کلی،
معماری اسالمی به تنهایی بدون هیچ
گونه دخالت ماشین االت و تکنولوژی
می تواند اسایش و ارامش ،بازده و کارایی،
نیازهای جس��مانی و روحانی انسانی از
قبی��ل :معنویات ،معرفت شناس��ی ...،را
برطرفسازد.
در معماری اگر معنا و عملکرد نباش��د و
صرفا برای شهرت و مادیات ،ظاهرسازی
ساخته شده باش��د به هیچ عنوان یک
اثر هنری و معماران��ه نخواهد بود ،چرا
که معماری نظمیس��ت که تمام اجزای
ساختمانی با اصول و قوانین همدیگر را در
اغوش گرفته و قدم به قدم پیش می روند.
معماری هنریس��ت که تمام مشکالت
روحی و روانی انسان را برطرف می سازد،
زیراتزییناتدرمعماریاسالمی منعکس
9
کننده ی کیهان و عش��ق متعالی بوده
و خواس��ته و ناخواس��ته با شناختی که
از کیهان و جهان هس��تی داریم با قرار
گرفتن در این مکان ها و دیدن تزیینات
زیبای اس�لامی به وجد ام��ده و ارامش
خاصی در وجودمان ریشه می زند )مساجد
از دیرباز مکانی برای تبادل و مشارکت
در مباحث روحانی بوده است( .باالخص
در شهر تبریز مساجدی هستند که اگر
به جزییات این مساجد دقت کنید ،متوجه
خواهید شد که با چه مشقت و اصولی
تک تک اجزا در کنار یکدیگر قرار گرفته
ومنعکسکنندهیمعنویاتوروحالهی
هستند)نمونهایازمساجدتبریز:مسجد
جامع تبریز ،مسجد کبود ،مسجد استاد و
شاگرد،مسجدسیدحمزه،مسجدمقبره،
مسجد ظهیریه و قراملک( .در تک تک
اجزای مساجد از رنگ گرفته تا روشنایی
و س��رامیک ،س��نگ ها ،گنبد ،مناره،
ستون ها ،همه و همه نشانگر هویت و
فرهنگ ان جامعه اند .قبل از اسالم با
نقاشی کردن اشکال حیوانات و طبیعت
و ...معانی و مفهوم خاصی را به نس��ل
بعد از خود منتقل میکردند و رفته رفته با
پیشرفتوترقیبشر،تزییناتومعماری
در بین انسان ها به شکل دیگری صورت
گرفت و هر کش��وری معماری خاص
خود را دارا شدند .می توان گفت معماری
اسالمی از روند کاری معماران مسلمان
نش��ات گرفته و به عنوان یک سبک
خاص در راستای باورهای دینی )توحید(
تا به امروز رواج یافته اس��ت .مهم ترین
ویژگی های معماری اس�لامی وجود
علم ریاضی و هندس��ه بوده و همه ی
اجزا در حین تنوع دارای اتحاد هستند
یا به اصطالح دیگری می توان گفت،
این واحد نقش عمده ای در توس��عه ی
معماری اسالمی در بین تنوع معماری
کش��ورهای دیگر ایفا کرده است و چه
خوب اس��ت که معماری کش��ورهای
دیگر از معماری اسالمی الگو گرفته و
از س��بک اسالمی بهره مند می شوند )
هرچند یکی از معایب های الگو برداری
این اس��ت که بعضی از مناطق سبک و
کارکرد معماری اس�لامی را به نام خود
درج می کنند ،اما غمی نیست چرا که در
تمام نقاط مشخص شده است که هنر
و معماری اس�لامی متعلق به شهرهای
ی مانند تبریز ،اصفهان ،مشهد،
اس�لام
بغداد ،ش��ام و ...است( .به گونه ای که از
پانزده هزار س��ال پیش تا به امروز بدون
هیچ دخلی از جانب حاکمان و یا دولت
و مل��ت تا به ام��روز رواج یافته و هویت
اصلی خود را حفظ کرده اس��ت .هرچند
در ای��ران ماجرا اندکی متفاوت اس��ت.
چراکه؛ از سال 1970میالدی با انقالب
صنعت و نفت ،در فعالیت های معماری
تحوالتی رخ دادو معماری اسالمی ایران
به معماری مدرنیته روی اورد و به مرور
زمان ساخت و سازهای ابر قدرت و متکی
بر تکنولوژی سر از اب دراورده و شکل
و شمایل شهرها را تغییر دادند .چه بسا
که کیفیت این بناها نس��بت به بناهای
اصیل ایرانی در درجه ی پایین تری بوده
و باعث تغییر و ناهنجاری در شهر سازی
شده اند .موضوعی که امروزه محیط شهر
را ملقی نوعی بی نظمی ،فشار روانی ،نا
هماهنگی ،بی تناس��بی و زشتی کرده و
مادیت و کمیت بر زندگی انسان غالب
ش��ده اس��ت .در صورتی که از اصول و
مبانی معماری اسالمی تبعیت شود و در
عین حال راههای تجلی کالبدی در زمان
حاضر به گونه ای باشد که پاسخ گوی
نیازهای انس��انی معاصر باشند و هویت
اصل��ی با دنیای امروزی در یک راس��تا
قرار گیرد ،انگاه میتوان معماری زیبای
یرا پایدار نگاهداشته و محیطی
اس�لام
سالم و متعادلی را در برابر خویش داشت.
هویت اسالمی -ایرانی در معماری و شهرسازی ایران
نگین نجار ازلی
معمار ،پژوهشگر معماری
اگر زحلقه این عاشقان کران گیری
دلت بمیرد و خوی فسردگان گیری
گر افتاب جهانی ،چو ابر تیره شوی
و گر بهار نوی ،مذهب خزان گیری
مولوی
«...حقیقت�� ًا معم��اری و نمای تهران ،نمای یک ش��هر
اسالمی نیس��ت؛ باید هرچه ممکن است محیط زندگی
ش��هرهای ایران به گونه ای طراحی و س��اخته شود که
یراحت ترامکان پذیرباشد»...؛
تحققسبکزندگیاسالم
اینها بخشی از تاکیدات مقام معظم رهبری است که به
صورتمداومدرجلساتیباتوجهبهموقعیتدیدارکنندگان
با معظم له ،مورد اشاره قرار می گیرند .واقعیت این است که
بررسی وضعیت هویت ملی و اسالمی در معماری و شهر سازی ایران از موضوعاتی است که در دوران متاخر
ما ،صحبت از ان بسیار به میان امده و در عین حال به منظور تعالی کشور هر روز نیز بیشتر از دیروز مورد
مداقه و بررسی قرار می گیرد .هویت در اصل واژه ای است عربی که از «هو» به معنای کیستی و «یت» به
مفهوم اتحاد با ذات خویش و یا یکی بودن موصوف با صفات اصلی و جوهری مورد نظر تشکیل شده است.
هویت مبتنی بر هستی و وجود ،مجموعه ای از خصایل ممیز است .یعنی انچه که فرد به واسطه ان ها خود
را عضوی از جامعه شناخته و حس می کند .هنگامی که از این واژه به عنوان مقوله ای اجتماعی یاد می شود؛ به
طورقطعشاملویژگی هایجمعیازقبیلاحساسهمبستگی،احساستعلقبهیکجامعهاست.بایدگفت
همین احساس همبستگی است که موجب همراهی و همدلی و پیوستگی اعضای یک جامعه به یکدیگر
می شود .تو گویی دانه های تسبیحی که به موجب رشته نازک مابینشان ،در کنار یکدیگر ایستاده اند .که اگر
ان رشته و نخ نبود تسبیحی نیز در میان نبود .تاریخ معاصر ایران را می توان تاریخ چالش هویت دانست؛ زیرا
از دوران قاجار به بعد ،باالخص در نهضت مشروطیت ،هویت ملی ایرانیان تحت تاثیر ورود اندیشه های جدید
غربی و رشد ملی گرایی با چالش ها و بحران های مهمی رو به رو شد .این مساله در دوران معاصر [به خصوص
در عصر پهلوی] ،شکل خاص خود را داشته است که از ان به بحران هویت تعبیر می شود .در این مقام،
معماری به عنوان رویکردی که نقش زیبا پردازی کاربردی فضاها را برعهده دارد ،دارای اهمیتی به غایت
درجه مهم برای تبلور هویت و اندیشه های یک ملت به شمار میرود .از همین رهگذر است که نیازهای روانی
جامعه [که برخواسته از باورها ،اندیشه ها ،سنت ها ،تاریخ و جغرافیای ان جامعه و ملت است] ،برطرف شده و
مردم در کنار هم احساس همبستگی و یکدلی می نمایند .پروفسور گالبچی ،کرسی دار معماری اسالمی در
یونسکو و استاد دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران ،پیرو منویات مقام معظم رهبری،
ی و ایرانی پرداخته و می نویسد« :تبلور باورها،
در یادداشتی به اهمیت توجه به شهرسازی با هویت اسالم
فرهنگ ،تاریخ و سنت های جامعه اسالمی-ایرانی در ابعاد مختلف ،از جمله در«معماری» و «شهرسازی» ،از
نکاتی است که در شهری با ویژگی های معماری اسالمی -ایرانی باید مورد توجه قرار گیرد .در جهت تحقق
این هدف الزم است ابتدا معماری گذشته خود را که در ان اثار قابل توجهی از نگاه به فرهنگ ،باورها و
سنت های جامعه اسالمی -ایرانی وجود دارد ،مورد بررسی دقیق قرار دهیم و براساس ان معماری و اجزای
یداشته باشد ،طراحی
مختلف ان را با مصالح ،فرم ها و ترکیبی که نشان از کشور ،فرهنگ و ویژگی های اقلیم
کرده و بسازیم ».اریک اریکسون ،روانشناس امریکایی که از صاحب نظران معروف در زمینه بحران هویت
است ،هویت فرهنگی را پایبندی به اداب و رسوم ،سنت ها و ارزش های گذشته و همچنین رایج جامعه
یداند .به گونه ای که منجر به غرور ملی گردد .اگر امر ساخت و ساز و بنا را نیز دارای سه ساحت :سرپناه،
م
ساختمان سازی و معماری بدانیم ساحت سوم یعنی معماری عرصه ای است که در ان معنا و هویت مقدم
بر هر نوع فرم و شکلی است .چرا که؛ یکی از بارزترین مظاهر تمدن هر قوم و ملت هنر معماری است ان
چنان که ما شناسنامه فرهنگی ،معنایی و هویتی خود را نیز در معماری جسته و می یابیم .باید گفت گرچه
ی و کیفی برخوردار شده و
صنعت ساختمان سازی در سال های اخیر از رشد چشمگیری در ابعاد مختلف کم
جلوه های بدیع و در عین حال منحصر به فردی را از صنعت ساختمان سازی داخلی به تصویر کشیده اما در
بسیاری از موارد ،طراحی و ساختمان سازی کنونی کشور را نه می توان تابعی از الگوهای غربی به شمار اورد و
ی را در ان جستجو نمود .به نظر می رسد قالب معماری و شهرسازی
نه اثری از فرهنگ و هنر ایرانی و اسالم
ایران نیاز به یک بازنگری کلی دارد؛ چه بسا تعبیرات استاد شهید مرتضی مطهری زبان حال باشد...« :روح و
زیربنای یک ملت را هویت ان ملت تشکیل می دهد و این روح و زیربنا نیازمند قالبی است که همان حدود و
ثغور مادی و طبیعی و قراردادی یک ملت را می سازد .»...در همین راستا شایسته است ،بحث هویت ملی و
اسالمی یک بار دیگر [این بار به صورت کاربردی و عملیاتی تری] ،مورد بحث قرار گرفته و به نقش مسئولین
و دستگاه های اجرایی در این زمینه توجه بیشتری نمود .باشد که یک بار دیگر هویت و معنای اندیشه ایرانی/
اسالمی در شهر های ما متبلور گردد و کالبد شهر حلقه عاشقان تعالی باشد...
کافه کتاب
معماری اندیشی :پیتر زومتر
«پیت��ر زومتر» معم��ار و نظریه
پرداز برجسته سوئیسی و متولد
باس��یل اس��ت .پدرش کابینت
س��از بود ،او نیز مدت��ی به این
شغل پرداخته است .ولی بعدها
ب��ه معماری عالقه مند ش��د و
معماری و طراحی را با تحصیل
در انس��تیتو پرات ش��روع کرد.
زومتور به عن��وان یک معمار و
فیلسوف ش��ناخته می شود که حتی در جزئیات
س��ازه هایش تفکر خاص او پیداست .اندیشه او
متاثر از هایدگر ،فیلس��وف المانی است .یکی از
مشهور ترینساختمان هایاوحمام هایوالزاست
که تحت تاثیر همین اندیشه طراحی شده است.
پیتر زمتور پنج شنبه ۲۷سپتامبر ۲۰۱۲به عنوان
دریافت کننده یکی از معتبرترین جوایز معماری
جهان ،مدال طالی س��لطنتی ،معرفی ش��ده
است .مش��هورترین پروژه های او شامل گالری
کنس��ت هائوس برگنز در اتری��ش ،حمام های
الس سوئیس و موزه هنر کلومبا
ابگرم والس در و ِ
در شهر کلن اس��ت .او استعدادی فوق العاده در
ایجاد فضاس��ازی های خاص از طریق تس��لط
استادانه خود بر نور و انتخاب متریال دارد .انجال
بردی ،رئی��س کمیته افتخارات
( )RIBAکه انتخاب برنده مدال
طالی سلطنتی را به عهده دارند
گفت«:کارهایپیترزمتورتجدید
پیوندسنتبامعماریمدرناست
که بر مکان ،جامعه واستفاده از
متریال تاکید دارد .نوشته های او
موید بر تجربه طراحی ،ساخت
و س��از و سکونت است در حالی
که ساختمان هایش در یک گفت و گوی غنی با
تاریخمعماریمشغولند.کتابحاضرمجموعه یی
است از تامالت پتر زومتور در باب معماری و یکی
از زیباترین و انگیزاننده ترین کتاب هایی که یک
معمار درباره ی کارش نوشته است .زومتور در این
کتاب ،با دقت و تیزبین��ی و با امیزه ای از دانش
و ذوق هنری ،مهمترین ویژگی های کار خود را
مورد کاوش قرار می دهد .عمیق ترین تجربه های
معمارانه اش را در قالب قطعه هایی جذاب و دلپذیر
به تصویر می کشد و یکی ازناب ترین نمونه های
معماری اندیشی را خلق می کند .این کتاب را که
«علیرضا شلویری» ترجمه کرده است به وسیله
نشر «حرفه هنرمند» کتابی مناسب است ،برای
اشنایی معماران با اندیشه های این معمار بزرگ.
موسیــقی
10
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
عیادت معاون وزیر از نوازنده پیشکسوت عود
بهبود حال عبدالواهب شهیدی
صب��ح ۴م��رداد عل��ی مرادخان��ی معاون
ام��ور هن��ری وزارت فرهن��گ و ارش��اد
اس�لامی و رئیس هیات امنای موسس��ه
هنرمندان پیشکسوت ،سید عباس عظیمی
مدیرعامل موسس��ه هنرمندان پیشکسوت
به همراه س��یدعباس سجادی مدیر عامل
بنیاد افرینش های هنری نیاوران و حس��ن
مهرجردی مشاور معاون امور هنری ارشاد
به عیادت عبدالوهاب ش��هیدی از هنرمند
موس��یقی و از اعضای موسسه هنرمندان
پیشکسوت رفتند.
عبدالوهاب ش��هیدی پیشکسوت ۹۴ساله
موسیقی چند روزی است به علت نارسایی
قلبی در بیمارس��تان دی تهران بس��تری
است .علی مرادخانی پس از عیادت از این
هنرمند اظهار کرد :امروز عیادتی با اس��تاد
ارجمند عبدالوهاب شهیدی داشتیم ،ایشان
به دلیل نارسایی هایی که در قلب برایشان
به وجود امده دچار مشکالتی شده اند.
وی اف��زود :با توجه ب��ه مالقاتی که امروز
انجام ش��د به حمداهلل هم��ه چیز از جمله
وضعیت درمانی ،رس��یدگی های پزشکی و
فعالیت های کادر درمانی در شرایط خوبی
ق��رار دارد ،رییس بیمارس��تان نیز در این
مالقات حضور یافت و مباحث اصلی را در
رابطه با مسائل درمانی استاد مطرح کردیم
و اعالم داش��تیم همه امکانات مورد نیاز را
به حد توانمان اماده خواهیم کرد.
مرادخانی ادامه داد :به زودی دستگاه مورد
نیاز این هنرمند برای عمده مشکل ایشان
که نبود نظم در ریتم ضربان قلب اس��ت،
توسط موسسه هنرمندان پیشکسوت تهیه
خواهد شد .ایشان از سرمایه های ملی این
کشور هستند که در تاریخ هنر باید سالیان
س��ال بگذرد تا نمونه ای��ن عزیزان دوباره
پا ب��ه عرصه گذارند ،م��ن امیدوارم که به
زودی و از طری��ق فعالیت ه��ای موسس��ه
هنرمندان پیشکسوت و پشتیبانی معاونت
هنری وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی
و صندوق حمای��ت از هنرمندان به زودی
شاهد بازیابی س�لامت این استاد گرانقدر
باشیم .عبدالوهاب ش��هیدی متولد ۱۳۰۱
درمیمه اصفهان خواننده در س��بک سنتی
ایرانی ،اهنگس��از ،استاد اواز و نوازنده عود
است .او از اوایل دهه ۱۳۲۰فعالیت هنری
خود را با فراگیری اواز ،س��نتور و عود نزد
اس��ماعیل مهرتاش اغاز ک��رد .در کارنامه
ای��ن هنرمند که به جز اواز و اهنگس��ازی
نوازن��ده ای منحص��ر به فرد در س��از عود
است ،س��ابقه همکاری فراوان با استادانی
همچون جلیل ش��هناز ،فرامرز پایور ،اصغر
بهاری ،حس��ین تهرانی ،رحمت اهلل بدیعی،
حسن ناهید و محمد اسماعیلی وجود دارد.
مازی�ار فالح�ی بع�داز کنس�رت س�وم
مردادماه در نمایشگاه بین المللی تهران
عکس�ی از دخت�رش در حال بوس�یدن
پدر در اینس�تاگرامش گذاشته و نوشته:
«بهترین لحظه دنیا بعد از کنسرت»
قاب خاطره
سازمان ا گهی ها
88 31 13 61
88 31 13 53
مازیار فالحی در نمایشگاه بین المللی به روی صحنه رفت
کنسرتی که حال و هوای اولین اجرا را داشت
هنرمند :س��الن میالد نمایش��گاه بین المللی تهران روزهای
شلوغ خود را سپری می کند .با توجه به نبود سالن با ظرفیت
و امکانات مناسب برای اجرای موسیقی اهالی موسیقی پاپ
مجبور هستند نواقص سالن نمایشگاه را نادیده بگیرند و تنها
راه دیدار با دوس��تدارانش را همین س��الن و امکانات بدانند.
مازیار فالحی خواننده پاپ طی دو س��انس یک ش��نبه سوم
مرداد ماه در این سالن به روی صحنه رفت.
فالحی که بازیگری در س��ریال «قل��ب یخی» را تجربه
ک��رده بود ،بار دیگ��ر در فیلم «یادم ت��و را فراموش» به
کارگردانی علی عطش��انی و نویس��ندگی پیمان عباس��ی
جلوی دوربین رفته و همچنین موسیقی متن این فیلم نیز
برعه��ده دارد .بازی در این فیلم باعث حضور چهره جدید
مازیار در روی صحنه ش��ده بود .این کنسرت منتخبی از
بهتری��ن قطعات اخیر وی بود که با اس��تقبال و همراهی
هوادارانش مواجه ش��د .فالحی هم در بین کنسرت بیان
کرد که امشب همان حال شانزده شهریور سال نود را دارد
که برای اولین بار روی صحنه امده است.
فالح��ی در این ش��ب دو رونمای��ی نیز داش��ت .ابتدا قطعه
«اس��ترس» ک��ه به ق��ول خ��ودش از تران��ه و ملودی های
قدیمی اش اس��ت اما تاکنون منتش��ر نکرده و شاید در البوم
جدید باش��د را با پیانو نواخت و رونمای��ی دوم تنظیم مجدد
یکی از قطعات محبوبش بود که باز هم به قول خودش این
تنظیم ابتدایی و استودیویی قطعه «با گریه می خندم» بود.
قطع��ه «همین کافیه» که قرار اس��ت در البوم جدید فالحی
هنرمند :پنجاه وچهارمین جلس��ه «گذر
موس��یقی» که به صورت ماهیانه برگزار
می ش��ود ،اول مردادماه با حضور مجید
درخش��انی و رامین روش��ندل به عنوان
کارشناس برگزار شد .در بخش نخست
این جلس��ه که در شهر کتاب ابن سینا
برگ��زار ش��د ،س��ه دوره زندگی هنری
درخشانی بررسی شد .در توضیح بخش
اول ،درخش��انی به م��رور خاطرات خود
در کان��ون فرهنگی -هن��ری چاووش
پرداخت .سپس اشاره ای به فعالیت خود
در کان��ون پ��رورش فکری ک��ودکان و
نوجوانان کرد؛ دوره ای که او ابتدا به عنوان
مربی نقاش��ی از طرف مسئول وقت ان
دوره در کان��ون ،یعن��ی پرویز کالنتری،
به شهرها و روستاهای دوردست جنوب
می رف��ت و ب��ه ک��ودکان موضوع های
یداد و پس از ان ،به اموزش
نقاش��ی م
ان ه��ا می پرداخت .در هم��ان دوره بود
که کانون با وس��اطت کالنتری ،به او با
این که کارمندی قراردادی (و نه رسمی)
باش��د و قبل تر نیز در کنسرت اجرا شده بود ،بار دیگر با پیانو
نوازی فالحی در این کنسرت اجرا شد.
در نیمه های کنسرت ،داوود جعفری نوازنده اکاردئون ،قطعه
«سوغاتی» را نواخت و به مازیار فالحی تقدیم کرد .البته در
انته��ای این تک نوازی ،فالحی نیز این نوازنده را با خواندن
قطعه همراهی ک��رد .فالحی درباره طراحی لباس تیم ایران
در المپی��ک نیز بیان کرد که اگر وی جای طراح بود از رنگ
فیروزه ای که رنگ گنبد مس��اجد و کاشی های حوض حیات
خانه های قدیمی است ،استفاده می کردم.
نوازن��دگان ای��ن اج��را اش��ور ظف��ر مرادی��ان(درام) ،امین
قاسمی(پرکاش��ن) ،داوود جعفری(اکاردئ��ون) ،اب��ک
ایمانی(ویول��ن) ،می�لاد جوزی(گیت��ار بیس) ،س��هیل بیانی
مهر(گیت��ار اس��پانیش) ،مجتبی تق��ی پور(تار،گیت��ار و گیتار
اسپانیش) ،و نوید اسکندر(پیانو،کیبورد و رهبر ارکستر) بودند.
خاطرات مجید درخشانی در «گذر موسیقی»
حمایت های کانون پرورش فکری از درخشانی
بود ،وامی بالعوض به پاسداشت فعالیت
اموزشی اش در انجا اهدا کرد و این چنین
هزینه خریدن یک «تار یحیی» برای او
ممکن می ش��ود .در دوره دوم ،درخشانی
ابتدا به بررسی فعالیت های گروهی که
در الم��ان پایه گذاری کرده بود ،پرداخت.
اگرچ��ه گروه «نوا» به گفته درخش��انی
بیش از یک هزار کنسرت در اروپا برگزار
کرده بود ،فعالیت های ان فقط منحصر
به برگزاری کنسرت نمی شد و این گروه
عالوه بر کالس های ساز ،با حمایت دولت
المان با دعوت از اساتید ان زمان موسیقی
کهاغلبمقیماروپابودند(پرویزمنصوری،
رحمت اهلل بدیعی و حسین عمومی) سعی
در باال بردن س��طح علمی عالقه مندان
می کرد .پس از اشاره به تجربیات متفاوت
با موس��یقیدانان غیرایرانی ،درخشانی از
عش��ق خود به ای��ران و ناراحتی اش در
لحظه ترک ایران گفت و دلیل بازگشتش
را ابت��دا تمایل خود و این ب��ار دخترش،
برای زندگی در ای��ران عنوان کرد .پس
از بازگشت به ایران ،درخشانی با در نظر
داشتنارزویهمیشگی اشبرایتشکیل
یک گروه بزرگ شامل سازهای ایرانی،
به تاسیس گروه خورشید پرداخت .همین
گروه بود که نقش بسزایی در مطرح شدن
نام بسیاری از خوانندگان امروز موسیقی
ایران داشت .درخشانی در ادامه به انتقاد از
فضای حاکم خواننده ساالری بر موسیقی
ایرانی پرداخت و با اشاره به این که حمایتی
از سوی هیچ یک از نهادهایی نشده که
روی کاغ��ذ وظیف��ه ای ج��ز حمایت از
موسیقی و موس��یقیدانان ندارند ،گفت:
امروز اگر جوان مستعد با قریحه ای ،کاری
برای ارائه داشته باشد ،نهادی از او حمایت
نخواهد ک��رد .حمایتی از جنس حمایت
نهادی مانند کانون پرورش فکری که در
جوانی از من کرد .هنرمند باید برای شنیده
شدن کار خود با یکی از خوانندگان مطرح
به توافق برسد یا این که یکی از ناشران
حوزه موسیقی ،حاضر به انتشار کار او شود.
در غیر این صورت ،اثر هنری او محکوم
به شنیده نش��دن است .در نتیجه ،دلیل
اصلی ان که که امروز بیشتر موسیقیدانان
ب��رای گ��ذران زندگی ب��ه کار تدریس
رو می اورند نیز همین اس��ت .در پایان،
درخشانی یکی از کارهای منتشرشده اش
را به ش��رکت کنندگان جلسه اهدا کرد و
هدیه ای هم از طرف «گذر موسیقی» به
رسم یادبود به او اهدا شد.
گردشگری
سه شــــنبه 5مردادماه 1395سال نهم شماره 526
www.honarmandonline.ir
11
سازمان جهانی گردشگری ( )UNWTOمنتشر کرد
رشد گردشگری در 4ماه اول 2016
گردش��گری بین المللی س��ال 2016را بس��یار قدرتمندانه طی کرده؛ به
ط��وری که مطاب��ق داده های کوتاه مدت س��ازمان جهانی گردش��گری
( ،)UNWTOتعداد گردشگران بین المللی جهان در بازه زمانی ژانویه
ت��ا اوریل 2016رش��د 5درصدی را تجربه کرده اس��ت .طبق این امار،
تمامی مناطق جهان و بس��یاری از مقاصد گردش��گری رشدی دورقمی
داش��ته اند .پیش بینی های مربوط به ماه های می تا اگوست نیز همچنان
مثبت اس��ت و انتظار می رود در طول تعطیالت تابس��تانی و زمان پیک
س��فرها در این فصل در نیمکره ش��مالی 500 ،میلیون گردشگر به خارج
از کش��ور خود س��فر کنند .به گزارش گروه مدیریت ایده های گردشگری
و طبق بارومتر جدید س��ازمان جهانی گردشگری ،مقاصد گردشگری در
سراس��ر جهان طی ماه های ژانویه تا اوریل ،2016پذیرای 348میلیون
گردشگر خارجی (بازدیدکننده بیش از یک شب) بوده که حدود 18میلیون
نفر ،معادل 5 /3درصد نسبت به دوره زمانی مشابه در سال گذشته بیشتر
بود .این روند در س��ال 2015به رشدی معادل 4 /6درصد ختم شده بود.
در صورتی که در ماه های اتی ش��اهد روندی مش��ابه سال 2015باشیم،
انگاه سال 2016هفتمین سال پیاپی با رشد باالی سطح میانگین خواهد
بود .این درحالی اس��ت که پس از بحران س��ال ،2009تعداد گردشگران
بین المللی ورودی هر سال 4یا بیش از 4درصد رشد کرده است.
تحلیل تقاضای سفر
اما به گفته طالب ریفاعی ،دبیر کل سازمان جهانی گردشگری ،نتایج حاصل از
تحلیل این داده ها ،حاکی از وجود تمایلی قوی برای سفر کردن است که منجر
به رشد گردشگری می شود .به رغم چالش های موجود ،مقاصد گردشگری در
تمامی مناطق جهان همچنان از تقاضای قوی برخوردارند .این امر نشان می دهد
صنعت گردشگری یک بخش اقتصادی پویا و منعطف است .او تاکید می کند:
«با این همه و به رغم این نتایج خوب ،رخدادهای فجیع و غم انگیز در ماه های
اخی��ر همچنان به ما یاداوری می کند ایمنی و امنیت یک چالش عمده برای
همگان است .ما باید برای حل این تهدید جهانی با یکدیگر همکاری نزدیکی
داشته باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که گردشگری بخشی جدایی ناپذیر در
برنامه ریزی و واکنش فوری در سطوح جهانی ،منطقه ای و ملی است».
امارهای منطقه ای
براس��اس امار ارائه شده به تفکیک مناطق اصلی ،حوزه اسیا و اقیانوسیه
با 9درصد رشد ،بیشترین افزایش تعداد گردشگران ورودی را تجربه کرده
است .در این میان ،تمامی مناطق اسیایی زیرمجموعه این حوزه ،رشد 7
درصدی یا بیشتر از 7درصد داشته اند .در میان مناطق فرعی (زیرمجموعه
مناطق اصلی) ،قاره افریقا با رشد 13درصدی پیشرو سایر مناطق فرعی
بود و جهش��ی قوی را در امار نسبتا ضعیف سال گذشته ثبت کرد .طبق
پیش بینی های ،UNWTOتعداد گردشگران بین المللی در پایان سال
2016رش��دی بین 3 /5تا 4 /5درصدی خواهد داش��ت .این پیش بینی
هم راس��تای چشم انداز بلندمدت این س��ازمان برای بازه زمانی 2010تا
2020است که رش��دی ساالنه 3 /8درصد را گمانه زنی کرده است .اما
عالوه بر انچه درباره رشد 9درصدی حوزه اسیا و اقیانوسیه در بازه زمانی
ژانویه تا اوریل 2016به عنوان بیشترین رشد تعداد گردشگران بین المللی
گفته شد ،تمامی مناطق چهارگانه زیرمجموعه ان نیز از نتایج بسیار خوب
و افزایش قابل توجهی در تعداد گردش��گران ورودی برخوردار بوده اند؛ به
گونه ای که جنوب شرق اسیا 10درصد ،اقیانوسیه 10درصد ،شمال شرق
چشم امید مصری ها به گردشگران چینی
مصری ها که ش��اهد افزای��ش امیدوارکننده گردش��گران چینی هس��تند،
در تالش ان��د با تقویت این رون ِد رو به رش��د ،ب��ه وضعیت بحرانی صنعت
گردشگری خود سر و سامانی دهند .شمار گردشگران چینی در کشور مصر
در س��ال 2015از 65ه��زار نفر به 135هزار نف��ر افزایش یافت و مقامات
گردشگری مصر به عنوان پرجمعیت ترین کشور عرب زبان جهان امیدوارند
بتوانند چینی های بیشتری را به عنوان توریست جذب کنند.
«یحیی راشد» ،وزیر گردشگری مصر در مصاحب ه با خبرگزاری «شین هوا»
ضمن اش��اره به این موضوع که تمام راهکارها را برای جذب تعداد بیش��تر
گردش��گران چینی به کار خواهد گرفت عنوان کرد :رشد گردشگران چینی
امیدوارکننده اس��ت ،با این حال هنوز با اهداف مورد نظرمان فاصله فراوانی
داری��م .مطمئنا ارزش گردش��گران چینی که به مصر می این��د را می دانیم
و فک��ر می کنیم هنوز س��هم کافی از این ب��ازار را کس��ب نکرده ایم .وزیر
گردش��گری مصر در ادام��ه توضیح داد ،این وزارتخانه هم اکنون مش��غول
کار بر روی تمامی س��ازوکارهای مرتبط شامل سهم خطوط هوایی ،توسعه
بازاریابی و استراتژی های تبلیغاتی برای افزایش تعداد گردشگران چینی در
این کش��ور اس��ت .مصر در چند سال اخیر به سبب ناارامی های سیاسی با
افول چش��مگیری در عرصه گردشگری مواجه بوده و این شرایط با انفجار
تروریس��تی یک فروند هواپیمای مس��افربری حامل گردش��گران روس بر
فراز صحرای س��ینا و کشته ش��دن بیش از 200نفر در اکتبر سال گذشته
و همچنین کش��ته شدن یک دانش��جوی ایتالیایی در قاهره بر اثر شکنجه
در اوایل فوریه و متعاقب ان س��قوط هواپیمای مصری در ماه می و کش��ته
شدن 66نفر ،با بحران جدی تری نیز رو به رو شد .گردشگری یکی از منابع
اصلی درامد ملی و ارز خارجی در مصر است و بیش از 4میلیون نفر مصری
در حوزه گردشگری اشتغال دارند .در سال 2010میالدی در مجموع 14.7
میلیون گردش��گر از کش��ور مصر دیدن کردند و 13میلیارد دالر برای این
کشور افریقایی به ارمغان اوردند ،اما شمار گردشگران با سیر نزولی در سال
2015به 9.3میلیون نفر و درامدهای حاصل از گردش��گری به 6.1میلیارد
دالر کاهش یافت« .یحیی راش��د» ،وزیر گردشگری کشور مصر همچنین
خاطرنشان کرد :حمله به صنعت گردشگری مختص کشور مصر نیست و با
اش��اره به حمالت تروریستی اخیر در مونیخ ،نیس ،امریکا و غیره به تالش
دولت مصر برای مبارزه با تروریس��م داخل و خارج مرزهایش تاکید کرد و
گف��ت برای تبدیل کردن جهان ب��ه مکانی امن تر نیازمند همکاری جهانی
هستیم .بسیاری از گردشگران روس و سایر کشورهای غربی با گوش دادن
به توصیه های امنیتی از سفر به مصر خودداری کرده اند این درحالی است که
بنابر اعالم گردشگران خارجی که اخیرا از این کشور دیدن کرده اند شرایط
امن و با ثباتی در مصر حاکم شده است.
استفاده از ظرفیت های ساحلی گیالن برای جذب گردشگر
معاون گردش��گری گیالن از توسعه فعالیت های مرتبط با س��واحل و برگزاری
ورزش های ساحلی و فراساحلی در گیالن خبر داد .به گزارش هنرمند به نقل از
ایسنا« :حمیدرضا اذرپور» با بیان اینکه در تعطیالت عید فطر حجم سنگینی از
گردشگران گیالن را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کردند ،اظهار کرد :حضور
گردشگران در استان به صورت پراکنده ،ولی چشمگیر ادامه دارد .وی با اشاره اینکه
بس��یاری از کشورها درصدد ایجاد سواحل مصنوعی و فراهم کردن گردشگری
دریایی هستند ،تصریح کرد :برخورداری گیالن از سواحل امتیازی منحصربه فرد
است که می تواند گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب کند .اذرپور خاطرنشان
کرد :اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری گیالن در سال های اخیر
به عنوان عضو ستاد ساماندهی سواحل اقدامات موثری در زمینه ساماندهی دریا به
انجام رسانده که این فعالیت ها با مشارکت سایر دستگاه ها نظیر نیروی انتظامی،
تبلیغات اسالمی و ورزش و جوانان بوده است .معاون گردشگری اداره کل میراث
فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری گیالن از حضور 83واحد گردشگری ُمشرف
به دریا در استان خبر داد و افزود :مسئوالن این واحدها ملزم به استفاده از ناجیان
غریق و نگهبانان هستند .اذرپور با بیان اینکه همکاری های خوبی میان واحدهای
پذیرایی ،هتل ها و دفاتر خدماتی ایجاد شده اظهار کرد :در کنار سواحل ،ورزش های
ساحلیوفراساحلیبرگزارخواهیمکردتاعالوه برافزایشکیفیتاستفادهازسواحل،
مدت ماندگاری گردشگر را در گیالن افزایش دهیم .وی برگزاری برنامه های ایینی
و ُجنگ های شادی را از دیگر اقدامات میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
گیالن عنوان کرد و گفت :در حاشیه سواحل استان هنرمندان صنایع دستی حضور
دارند و ذوق ،هنر و سلیقه خود را در قالب کاالهای صنایع دستی بدون واسطه در
اختیارگردشگرانقرارمی دهند.معاونگردشگریادارهکلمیراثفرهنگی،صنایع
دستی و گردشگری گیالن خاطرنشان کرد :در سواحل استان همچنین غرفه های
خاص مربوط به سوغات مناطق مختلف استان نظیر محصوالت کشاورزی ،چای،
زیتون و برنج برپا شده و تا پایان تابستان برای میزبانی از گردشگران دایر خواهد بود.
اس��یا 8درصد و جنوب اسیا 7درصد رش��د را در این بازه ثبت کرده اند .از
سوی دیگر ،به رغم انکه افریقا به طور کلی رشد 7درصدی را تجربه کرده
و در این منطقه ،تعداد گردش��گران بین المللی ،جهش اش��کاری داشته،
اما این رقم در ش��مال افریقا 8درصد کاهش یافته است .تمامی مناطق
چهارگانه زیرمجموعه قاره امریکا نیز همچنان از رش��د چش��مگیری در
چهار ماهه نخس��ت سال 2016برخوردار بودند .منطقه امریکا خود رشد
6درصدی را تجربه کرده اس��ت و در زیرمجموعه ان ،امریکای مرکزی
و امریکای جنوبی ،هر دو با رشد 7درصدی در صدر قرار گرفته اند .رشد
6درصدی در حوزه کارائیب و رشد 5درصدی در امریکای شمالی نیز به
اعتقاد کارشناس��ان ،تحت تاثیر تقاضای باال و مستمر شهروندان ایاالت
متحده امریکا بود که در ماه می ،میزان مخارج گردشگری انان 9درصد
افزایش یافته اس��ت .در همین حال اروپا به عنوان پربازدیدترین منطقه
جهان ،با افزایش 4درصدی در تعداد گردشگران ورودی خود ،رشد سالمی
را که در طی سال های اخیر داشته ،تحکیم بخشید .در این منطقه ،اروپای
ش��مالی با 6درصد رش��د و اروپای مرکزی و ش��رقی با 6درصد در صدر
قرار داش��ت ه و به ترتیب ،جنوب اروپا و حوزه مدیترانه هرکدام با 4درصد
و اروپ��ای غربی با 3درصد رش��د پس از انها ج��ای گرفته اند .همچنین
طبق براوردهای مبتنی بر اطالعات موجود ،تعداد گردشگران بین المللی
خاورمیانه در ماه اوریل 7درصد کاهش یافته است .البته در خصوص امار
مربوط به افریقا و خاورمیانه باید با احتیاط بیشتری برخورد شود ،چرا که
این امارها مبتنی بر داده های محدود فعلی ،ارائه شده اند.
ادامه چشم انداز مثبت
طبق براوردهای س��ازمان جهانی گردشگری ،در بازه زمانی مه تا اگوست
س��ال ،2016حدود 500میلیون گردشگر به سفر بین المللی خواهند رفت.
41درصد از تعداد گردشگران بین المللی جهان در کل سال ،2016مربوط
به فصل پیک تعطیالت تابس��تانی در نیمکره شمالی خواهد بود .بر اساس
«ش��اخص اطمینان گردش��گری »UNWTOپیش بینی ها برای می
تا اگوس��ت سال ( 2016هم راس��تای عملکرد صنعت در ژانویه تا اوریل)
همچنان مثبت خواهد بود .از نظر شاخص اطمینان ،اروپا و سپس امریکا
در صدر قرار دارند .در بعد مثبت پیش بینی ها ،برزیل در ماه اگوست میزبان
بازی های المپیک تابستانی در ریودوژانیرو خواهد بود .اما از دیدگاه منفی،
دغدغه های امنیتی بسیار باالست .به عالوه ،رای بریتانیا به خروج از اتحادیه
اروپا در رفراندومی که اخیرا برگزار شد (برگزیت) عدم اطمینان در بازار را
افزایش داده و منجر به کاهش قابل توجه ارزش پوند انگلیس شده است.
به هرحال ،طبق براوردهای س��ازمان جهانی جهانگردی ()UNWTO
این مساله اثر چشمگیری روی سفرهای بین المللی در کوتاه مدت نخواهد
داش��ت .پیش از این نیز سازمان جهانی گردشگری در گزارش نکات مهم
و کلیدی خود اعالم کرده بود که جریان گردشگری در سال 2015تحت
تاثیر 3عامل کلیدی یعنی نوس��انات غیرمعمول و شدید نرخ ارز ،کاهش
قیمت نفت و سایر کاالها و در نهایت افزایش دغدغه های جهانی در مورد
امنیت و ایمنی در برخی مقاصد گردش��گری قرار داش��ته است؛ اما به رغم
ش��وک هایی که گاهی این صنعت دچار انها شده ،رشد این صنعت عمال
قطع نشده که این امر نشان دهنده قدرت ،استحکام و مقاومت این بخش
اس��ت .حاال باید دید تا پایان س��ال جاری میالدی نیز این عوامل بر روند
توسعه و رشد گردشگری تاثیرگذار خواهند بود یا خیر.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـین احـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 526سه شـــنـبه 5مرداد ماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس 88813489- 88301986:
توزیع :نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر 88944361
به غیر از ان که بشد دین و دانش از دستم
بیا بگو که ز عشقت چه طرف بربستم
اگر چه خرمن عمرم غم تو داد به باد
به خاک پای عزیزت که عهد نشکستم
لوریس چکناواریان :هیچ چیز در دنیا بدون موسیقی نمی شود!
مراسم نکوداشت برترین هنرمندان خادم فرهنگ پهلوانی عصر دیروز با حضور
جمعی از هنرمندان در تاالر سازمان میراث فرهنگی برگزار شد .در این مراسم،
میثم موحدی فر رئیس بنیاد فردوس��ی گفت :امروز میزبان افرادی هستیم که
گسترش دهنده فرهنگ پهلوانی هستند ،از گذشته تا االن یادگارهایی از بزرگان
ما به ما ارث رس��یده ،از کودکی همه ما خاطره ای از ورزش پهلوانی و زورخانه
داشتیم .وی ادامه داد :اگرچه امروزه فرهنگ پهلوانی با ورزش امیخته شده ،اما
ما در تالشیم تا این فرهنگ را به جایگاه واقعی خود برسانیم .ایثار ،جوانمردی،
دستگیری از نیازمندان و ...سپاسی است که خداوند در نهاد همه ما قرار داده و
همه این صفات به این دلیل که در ش��خصیت های بزرگ تجلی کرده است،
برای ما ماندگار شده و در تالشیم تا بتوانیم فرهنگ غنی پهلوانی را گسترش
دهیم .موحدی فر در پایان صحبت های خود بیان داشت :امروز قرار است ستایشگر
هنر پدیداورنده اثاری باشیم که فرهنگ پهلوانی را در چارچوب هنر برای ما رقم
زدند .چندین سال پیش یکی از دوستان خارجی ام طی تماسی با من گفت که
با دیدنم چندین تصاویر مربوط به سامورایی ها فکر کرده که فرهنگ پهلوانی
ما شبیه به انهاست ،اما بعدها به این نتیجه رسیده که اینطور نیست .پهلوانان
ایرانی بسیار غنی تر از سامورایی ها هستند ،به این دلیل که مدال افتخار را از مردم
می گیرند .در ادامه این مراس��م ،محمدرضا تابش رئیس فدراسیون مجلس در
بخشی از صحبت های خود گفت :نسبت هنر با فرهنگ پهلوانی نسبیتی است که
ما در اشعار بزرگانی چون فردوسی دیدیم ،شعر فردوسی اسطوره بزرگان ماست و
پایداری فرهنگ دینی و ائینی ما در سایه هنرمندانی چون فردوسی و استاد لوریس
چکناواریان است .وی ادامه داد :بسیار خوشحالم که در این مراسم حضور پیدا کرده
ام و دوست دارم در اینجا اشعاری از فردوسی را که روح حماسی دارد را قرائت کنم.
بخش دیگری از این مراسم به تقدیر از لوریس چکناواریان اختصاص یافت .در
ادامه چکناواریان به روی سن امد و در ابتدای صحبت های خود گفت :از کودکی
در زورخانه بزرگ شدم و ارادت خاصی به این فضا دارم .بزرگترین چیزی که از
پهلوان ها یاد گرفته ام ،وطن پرس��تی انها بوده که همیشه از ان درس گرفته ام.
وی گفت :هیچ چیز در دنیا بدون موسیقی نمی شود ،حتی زمانی که می خواهیم
با خدا صحبت کنیم ،اگر موسیقی نباشد نمی ش��ود وی ادامه داد :خدا را شاکرم
که در چنین سرزمینی متولد شده و بزرگ شده ام و به سنت زورخانه و شاهنامه
فردوسی اشنا شدم .باید بگویم از روزی که وارد زورخانه شدم ،زندگی ام تغییر کرد
و عاش��ق زورخانه و ضرب ان شدم .وی با بیان اینکه از شنیدن صدای ضرب
واقع ًا لذت می برم افزود :هیچکس در هیچ کجای دنیا نمی تواند صدای ضرب
زورخانه را داشته باشد 25 .سال عمرم را عاشق فردوسی بودم ،مخصوص ًا داستان
رستم و سهراب و روی کارم در این قصه انرژی گذاشتم .سعید شیرکون معاون
سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی در ادامه این مراسم گفت :این مراسم به
همت تشکل غیردولتی به نام بنیاد فردوسی برگزار شده و سازمان میراث فرهنگی
با افتخار اعالم می کند که در برگزاری این مراسم هیچ نقشی نداشته است .وی
ادامه داد :ما به عنوان دولت و سازمان ،وظیفه داریم تا خدمتگذاری تشکل های
غیردولتی را اعالم کنیم و این در را باز می گذاریم تا تمام تشکل های غیردولتی
بتوانند مراسم های خود را برگزار کنند.
بخشی دیگری از این مراسم به پخش پشت صحنه کنسرت شهرام ناظری و
حضور چکناواریان به عنوان رهبر ارکستر اختصاص یافت و چکناواریان و ناظری
در بخش هایی به صحبت پرداختند .در ادامه این مراسم ،از رامبد جوان طراح و
کارگردان برنامه خندوانه تقدیر شد .جوان با انرژی همیشگی خود به روی سن امد
و پشت میکروفن قرار گرفت و خطاب به حضار با لحنی که در برنامه خندوانه به
مردم می گوید ،گفت :حالتان چطوره و حضار را به گفتن جمله عالی دعوت کرد.
جوان در ادامه گفت :انقدر هوا گرم است به شما توصیه می کنم از این سالن تکان
نخورید و تا شب همین جا بمانید .خیلی خوشحالم که در اینجا حضور دارم ،ممنون
از اینکه مرا دعوت کردید ،همیشه عاشق هدیه گرفتن هستم و اگر باز هم مراسمی
داشتید ،من را حتم ًا دعوت کنید .بخش دیگری از این مراسم به خوانش ترانه چو
ایران نباشد تن من مباد توسط مرشد اختصاص یافت و تعدادی از افراد به اجرای
حرکاتپهلوانیپرداختند.درادامهاینمراسمقسمتیازبرنامهخندوانهکهباحضور
برخی از پهلوانان زورخانه ای ضبط شده بود ،پخش شد.
شیرکوند در ادامه با اعالم برپایی جشنی بیان داشت 2 :اثر توسط سازمان میراث
فرهنگی در یونسکو ثبت جهانی شده که یکی از انها قنات ایرانی نام دارد و قرار
است جشن مربوط به ثبت این اثر تا ماه اینده برگزار شد .پری صابری کارگردان
قدیمی تئاتر به روی س��ن امده و در ابتدای صحبت های خود با تشکر از تمام
افرادی که در برپایی این مراس��م نقش داشتند ،گفت :من حرف دلم را در کارم
می زنم و فردوسی شناسنامه اصلی من در کارهایم است و همیشه به اینکه چنین
افرادی سرمایه ملی ما را نگه داشته اند افتخار می کنم.
وی افزود :تا االن حدود 6نمایشنامه با مضمون قصه های شاهنامه روی صحنه
بردم و معتقدم که فردوسی از بزرگترین درام نویسان دنیا است.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
بخیلترین مردم کسى است که مال خویش را از
خود دریغ دارد و براى وارثانش بگذارد.
امام علی(ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
گزارش «هنرمند» از نکوداشت برترین هنرمندان خادم فرهنگ پهلوانی
اواقتشرعی
ISO 9001 : 2008
پشت صحنه
1
طراح جدول :رسول نادری
پاسخ جـدول شـماره قـبل
3ک ت ر
ا
4
ی
س
5گ ن
6و
7ی ا
8ن
9د
10ه
11ا
12خ
13ب ر
14ا
15ر
ک
د
ن
ا
ا
د
س د
ر
و
ت ه
م
ا
ن
ر
ا
م
ی
ن
س
خ
م
ب
ا
ی ا
م
د
ی ا
ا
ب ا
ر
ا
ا
ا
ر
ا
ت ن
ا
ت ی ا
ا
ر
ز
ن
ی ا
ا
ن
ا
ت ر
خ
ا
ر
و
م
ی ر
ی ک ی ب ا
ج
و
ا
و
ا
م
ا
ل
ا
ا
ک ا
ه
و
ن
گ
ر
ر
3
4
6 5
7
8
سجاد جعفری
15 14 13 12 11 10 9
ا
د
ی ک ی ن
ا
3
4
5
6
7
8
9
ر
10
ل
ا
ا
ر
ب و
د
12
ن
ن
م
ن
ا
م
ا
ا
ه
ب ا
ا
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
2
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
ر
1ک ا م ر ا ن ن ج ف ز ا د ه
ب و
ا ی ر ا ن ی
2ا س ا م ی
م
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
طــــرح روز هوای پاکم ارزوست
در صنف مطبوعات و رسان هداری مطالب بعد از تولید از بین نمی روند بلکه از
نشریه ای به نشریه دیگر منتقل می شود! در حالت حرفه ای تر به این عمل باز
تولید می گویند یعنی از تلفیق چند مطلب با زمینه مشخص و عوض کردن
برخی واژگان و تیتر و عکس مطلب جدید تولید می ش��ود؛ در این بین خود
ما هم از این قاعده مستثنی نیستیم بخصوص در اوایل دوره انتشار گاها از
این تکنیک اس��تفاده می کردیم و اتفاقا بسیار هم مورد بازخواست از سوی
یگرفتیم .از قضا چند روز پیش مصاحبه ای با کارگران
رس��انه مولف قرار م
فیلم اااادت نمی کنیم داشتیم ،مصاحبه شونده که فکرش را هم نمی کرد که
گفتگویش تا این حد مورد توجه قرار بگیرید و توسط رسانه های دیگر باز نشر
شود هر چه می خواست دل تنگش گفت ،دیروز داشت جنجالی پیش می امد
که اگر با لطایف الحیل جلوگیری نمی ش��د ممکن بود امروز طرفداران سینه
چاک اصغر فرهادی زمینه کودتای فرهنگی راه می انداختند! خدا را شکر فعال
ختم به خیر شد؛ زبان سرخ سر سبز می دهد بر باد!
2 1
13:10
20:15
20:36
4:27
6:06
و
س ر
س
11
13
14
افقی:
15
-1چهره موردنظر-خدمتکارپیر-2پایتخت ویتنام-برعکس-اسم
ترکی-3خاکستر-حرف افسوس-ازپسوندها-اماس-4فرومایه-اسمان-
بیماری-ویران-5اشاره به دور-برنا-ادمی وبشر-6پرنده اش سردکن-
افسارگسیخته-ازاالت موسیقی-7کمک ومساعدت-نوعی کبک-8رزق-
برقرار-9مظهرشیرینی-اسلحه-10خداوند-پایه-ثروتمند-11موردندا واقع
شده-فرق سر-موسیقی غربی—12پروازکننده-پهلووکنار-فرزندعرب-
واحدپول کره-13زادگاه نیما-راه تغذیه جنین-گشوده-سفیدنیست
-14سازشاکی-لباس فصل بارش-شهری بندری دربلغارستان-15زمینی
نیست-ازفیلمهایش
عمودی:
-1بلدیه –ازفیلمهای دیگرش-2دشت-خرگوش عرب-اسباب بازی کودکانه-3فیلسوف
مطرح جهانی-ترانه-ازحبوبات-4وسیله ای دراشپزخانه—روا ومباح-زشت-حرف نداری
-5عددماه-جشن-مجازاتمغولی-لولهتنفسی-6ازکلماتاستثنا-سرگیجه-7بادشدید-کمک
نمودن-8یازده-کلیدموسیقی-9شاعرشیلیاییوسرایندهمابسیاریم-تفسیرنمودن--10سرزمین
فالسفه-حاشانمودن-11چوب خوشبو-پروتئین گیاهی-پایتخت سوئیس-درخت زبان
گنجشک-12عددروستا-تیل-قسمتی درمادگی گلها-دوازده ماه-13تخیلی نویس مطرح
جهانی-نقاش سوررئالیست اسپانیایی-باهوش-14ازپادشاهان ساسانی-دریغا-فیلمی ازداریوش
فرهنگ-15ازفیلمهایش-دراین فیلم نیزبازی کرده است
اخبار دیدنی
مردم المان به یاد قربانیان تیراندازی مونیخ در مرکز خرید المپیا گرد هم
امدند و شمع روشن کردند| رویترز
اموزش نظامی برای خانواده های مقامات حماس ،توسط سرویس امنیت
و حفاظت حماس ،در خان یونس در جنوب نوار غزه| رویترز
سومین کنسرت سینا حجازی با حضور اهالی سینما و تئاتر در سالن
نمایشگاهیمیالدبرگزارشد.
پناهجوی 27ساله سوری با منفجر کردن بمبی در انسباخ در نزدیکی نورمبرگ 12نفر را زخمی
کرد و المان را به ناامنی کشاند| دویچه وله
مراسم اهدای جایزه بهترین بازیگر جشنواره بین المللی مسکو به فرهاد اصالنی شامگاه یکشنبه در
سینما ازادی برگزار شد| مهر
ماموران اتش نشانی در کوه های شمال لس انجلس در کالیفرنیا برای مهار یک اتش سوزی طبیعی در تقال هستند.
این اتش سوزی که حدود ۹هزار هکتار را در بر گرفته باعث تخلیه ۱۵۰۰خانه مسکونی در نزدیکی سانتا کالریتا
شده است| رویترز