روزنامه هنرمند شماره 535
روزنامه هنرمند شماره 535
نگاهی به فیلم النتوری اثر رضا درمیشیان
فیلمیکهباید
دیده شود!
6
س��هشنبه 19مردادماه 1395سال نهــم شماره 535
12صفـــحه 1000تومـان ISSN 2008-0816
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
گزارش «هنرمند» از تمرین گروه مستان به سرپرستی پرواز همای
فراتـر ازموسـیقی
10
گفتگوی «هنرمند» با ازاده انصاری کارگردان نمایش
«خوشبختی هایکوچکسوسکشدن»؛
نگاهی معاصر و فانتزی
به «مسخ» کافکا
طراحی های شهری و خالقیت
مراکزخرید،مکانیبرای
تجلیهویتشهروندی
5
8
گفتگو با دکتر محمد مهدی فرقانی ،رییس
دانشکدهعلومارتباطاتدانشگاهعالمهطباطبائی
همه از روزنامه نگاری
حرفه ای سود می برند
9
نگاهی به فیلم «فراتر از پیشتازان فضا» ساخته جاستین لین
اپرایفضـاییشگفـتانگیز
6
2
فرهنگ و هنر
احد ازادی خواه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس
مخالفت با طرح تسهیل واردات
خودروهای گردشگری،
مانع سازی در این حوزه است
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است مخالفت با تسهیل
واردات خودروهای گردشگری بهانه تراشی است از این رو دستگاه های
مسئول باید کمک کنند تا در حوزه گردشگری شکوفایی ایجاد شود.
احد ازادی خواه با اشاره به اینکه دستیابی به منابع درامدی غیر از منابع
نفتی یکی از شاخص هایی بحساب می اید که موجب تحقق اقتصاد
مقاومتی می شود ،گفت :امروزه توجه به صنعت گردشگری یکی از
راه های درامدزایی و ارزاوری برای کش��ورها محس��وب می ش��ود و
خوشبختانهکشورماننیزدارایاثارتاریخیومیراثفرهنگیمتعددی
اس��ت و همین موضوع می تواند رونق خوبی در اقتصاد داخلی ایجاد
کند .نماینده مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی با اشاره به اینکه
امروزه شاهد رشد روز افزون ورود گردشگران خارجی به ایران هستیم،
ادامه داد :برای رونق بیش��تر در حوزه گردش��گری باید زیرساخت ها
فراهم شود و این امر نیازمند برنامه ریزی صحیح مسئوالن مربوطه
اس��ت .وی ضمن تاکید بر اینکه طرح تس��هیل واردات خودروهای
گردشگری در گذشته مطرح بوده ولی با مخالفت هایی روبرو شد که به
نظر بهانه تراشی می رسد ،تصریح کرد :اگر تولیدکننده داخلی می تواند
چنین خودروهایی را تولید کند ،بازار فراهم بوده و می تواند از فرصت
بوجود امده استفاده کرد ولی اگر در حال حاضر ظرفیت چنین اقدامی
وجود ندارد ،وزارت صنعت ،تجارت و معدن باید کمک کند تا در حوزه
گردشگری شکوفایی ایجاد ش��ود .ازادی خواه با اشاره به اینکه ورود
چنین خودروهایی می تواند عرصه گردشگری را با رونق مواجه کند لذا
توجه به این موضوع امری ضروری است ،اظهار کرد :به نظر می رسد
دستگاه هایمسئولبهدلیلکسبدرامدازمنابعنفتی،بهاهمیترونق
در حوزه گردشگری و درامدزایی در این بخش توجه و حساسیت ندارد.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه
تعدد دستگاه های مسئول در بخش گردشگری موجب بوجود امدن
مشکالت در حوزه شده است ،خاطرنشان کرد :امیدوارم مسئوالن با
برنامه ریزی درست و به موقع موجب شکوفایی و تحول در این عرصه
شوند .طرح تسهیل واردات خودروهای گردشگری حدود یکسال و نیم
پیش ارائه شد تا با اعمال معافیت مالیاتی در بخش واردات خودروهای
مورد نیاز گردشگران این در عرصه رونق ایجاد شود ،اما وزارت صنعت،
معدن و تجارت با این طرح موافق نبوده است.
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی به بهانه روز خبرنگار
رسانه ها در انتشار اخبار دانش بنیان تالش کنند
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی ،در حاشیه
بازدید از خبرگزاری ایسنا در نشستی با خبرنگاران
این خبرگزاری با بیان این مطلب ضمن تبریک روز
تداری ،دقت و سرعت
خبرنگار گفت :صداقت ،امان
در انتش��ار و حرفه ای و بی طرفان��ه بودن از جمله
اصولی است که باید در رسالت خبری رعایت شود.
امیدبخشی و اگاهی بخشی به جامعه نیز از دیگر
ویژگی های اصلی خبرنگاران است که باعث باال
رفتن سطح اگاهی و علمی مردم می شود و از هر
رسانه ای انتظار می رود که این کارها را در راستای
رس��الت خبری اش انجام دهد .وی درادامه گفت:
ارامش بخشی و دوری از انتشار اخبار کذب از اصول
اصلی هر رسان ه محسوب می شود ،ولی متاسفانه
گاهی برخی از رس��انه های ما این رسالت مهم را
فراموش کرده اند .گاهی دیده می ش��ود که برخی
اخبار و مقاالت رسانه ها عموم ًا در جهت تخریب و
تحقیر دیگران است و متاسفانه اغلب حاوی مطالب
کذب هس��تند .گاهی حتی دیده می شود که این
رسانه ها شایعات پراکنده شده در سطح جامعه را نیز
در رسانه خود منتشر می کنند.
رسانه ها در انتشار اخبار دانش بنیان
تالش کنند
وزی��ر فرهن��گ و ارش��اد اس�لامی با اش��اره به
فعالیت های دانش بنیان رسانه ها خاطرنشان کرد:
تالش در راس��تای اگاهی بخش��ی و انتشار اخبار
دانش بنیان از دیگر ویژگی های مهم رسانه های
ماس��ت که با توجه به رشد و توسعه جامعه امروز،
رس��انه ها باید بتوانند در راستای اجرای ان تالش
کنند .عضو شورای عالی انقالب فرهنگی ادامه داد:
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در چند سال اخیر و
به ویژه سال گذشته اقداماتی در راستای رفع موانع
قانونی برای خبرنگاران و اصحاب رسانه همانند
ایجاد امنیت شغلی انجام داده است که الیحه های
«نظام جامع رسانه های همگانی» که به اصالح
قانونمطبوعاتبرمی گرددوالیحه«سازماننظام
رسانه ای» برای دولت فرستاده شده است که پس
از تصویب ،به مجلس ش��ورای اسالمی فرستاده
می شود از جمله این اقدامات است.
تکیه بر تشکل های صنفی از افتخارات
دولت تدبیر و امید است
وی تاکید کرد :یکی از افتخارات وزارت فرهنگ
و ارشاد اس�لامی در دولت تدبیر و امید تکیه و
اعتماد به تشکل های صنفی و واگذاری امور به
خود تشکل هاست .جنتی ادامه داد :از اغاز دولت
تدبیر و امید تا ب��ه امروز ،در طول ٣٢ماه همه
فعالیت هایی که در حوزه مطبوعات و رس��انه ها
انجام ش��ده اس��ت با مش��ارکت خود اصحاب
رس��انه ها صورت گرفته و این سیاس��تی است
که وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی با جدیت
همچنان ان را دنبال می کند .در همین راستا از
برخی از اهالی رسانه درخواست کردیم تا درباره
این ایین نامه ها اظهار نظر کنند و همچنین این
ایین نامه ها را بر روی سایت قرار دادیم تا اهالی
رسانه هم در این باره اظهار نظر کنند .جنتی با
اشاره به ایین نامه های اجرایی قانون مطبوعات،
گفت :با توجه به تغییراتی که با ظهور و حضور
ش��بکه های اجتماعی در فضای رسانه ای امروز
به وجود امده اس��ت ،اصالحاتی را انجام داد ه و
برای دولت ارس��ال شده که فعال ١٨قانون ان
تصویب شده است.
شفاف سازی از جمله مزیت های قانون
انتشار و دسترسی ازاد به اطالعات
است
وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی ادامه داد :قانون
انتشار و دسترسی ازاد به اطالعات که در سال
٨٨تصویب شده بود ،ولی تا سال ٩٣ایین نامه
اجرایی ان نوش��ته و اجرا نشده بود .این قانون
یکی از مترقی ترین قانون های کشور است که
در حال اجراس��ت و تمام دستگاه ها و نهادهای
کش��وری و حتی برخی از نهادهای خصوصی
که خدمات عمومی ارائه می دهند موظف اند به
صورت شفاف اطالعات شان را بر روی پورتال
عمومیش��ان قرار دهند .وی گف��ت :کمک به
شفاف سازی اطالعات ،امکان دسترسی عموم
به اطالعات نهادهای مختلف و رعایت حقوق
ش��هروندی از جمله نتایج مثبت اجرای قانون
انتشار و دسترسی ازاد به اطالعات است و این
قانون برای همه ش��هروندان و ب��ه ویژه برای
خبرنگاران بسیار مفید است؛ زیرا خبرنگاران که
معمو ًال برای دسترسی به اطالعات با مشکالتی
مواجه هس��تند ،تس��هیالتی برایش��ان فراهم
می شود و به راحتی به اطالعات مورد نیاز خود
دست می یابند .وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی با
اشاره به شفاف س��ازی اطالعات از طریق ارائه
اطالعات بر روی سایت وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی ،اظهار کرد :یکی از این موارد پرداخت
یارانه ها به رسانه هاس��ت که قانونمند ش��ده و
ضواب��ط ان بر روی س��ایت قرار گرفته اس��ت
که در این صورت تمامی اهالی رس��انه متوجه
می شوند که هر رسانه ای در چه سالی چه مقدار
یارانه دریافت کرده اس��ت .و یکی از افتخارات
دولت یازدهم این اس��ت ک��ه در مورد مجوزها
توانسته است بر اساس ضابطه ها عمل کند .وی
با اشاره به طرح اشتراک نیم بهای نشریات که
در حال حاضر از س��وی معاونت مطبوعات در
دس��ت اجراست ،اظهار کرد :از طریق این طرح
که در ان ٥٠درصد از بهای اش��تراک نشریات
توسط وزارت فرهنگ و ارشاد پرداخته می شود،
به مطبوعات کشور کمک بسیاری می شود.
بر اموزش و بازاموزی در رسانه ها
توجه شود
جنتی با تاکی��د به ضرورت ام��وزش خبرنگاران
گفت :خوشبختانه در خبرگزاری ایسنا به موضوع
اموزش و بازاموزی توجه می ش��ود .وی تصریح
کرد :دوره های اموزش��ی کوتاه مدت بسیار خوب
و مفید اس��ت زیرا گاهی با برخی از اهالی رسانه
مصاحبه می کنیم برای بازخوانی ان با مشکالت
ویرایشی مواجه می شویم .گاهی نیز خبرنگاران بر
روی سوالی که از افراد می پرسند اشراف ندارند که
این امر بسیار غیرحرفه ای است .این ها نقیصه هایی
است که امروز در عرصه رسانه ای ما وجود دارد و
باید از طریق اموزش برطرف شود .جنتی با اشاره
به بیمه خبرنگاران بیان کرد :خوشبختانه قدم های
خوبی در این راستا برداشته شده که مجموع ًا امروز
بیش از ١١هزار خبرنگار بیمه تکمیلی ش��ده اند.
ان های��ی هم که پاره وقت هس��تند ،می توانند از
طریق صنف کارت خبرن��گاری دریافت کنند و
تحت پوشش غیرمستقیم و مستقیم خود اهالی
رسانهقراربگیرند.
ظرفیت شنیدن سخن مخالف را
داشته باشیم
وزی��ر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی در پاس��خ به
پرسش��ی درباره اختالف س��لیقه با پدرش افزود:
یکی از مش��کالت اساسی که در کشور جود دارد
عدم تحمل شنیدن سخن مخالفان است که باید
ظرفیت شنیدن این سخنان را داشته باشیم زیرا این
مساله در همه جوامع ازاد مورد توجه است .جنتی
ادامه داد :عموم مسایل ما الوده به مسایل سیاسی
است و اگر شخصی با فردی دیگر از نظر سیاسی
اختالف سلیقه داشته باشد فکر میکنیم که باید در
همه موارد با یکدیگر اختالف داش��ته باشند و به
جدل بپردازند در حالی که نباید اینچنین باشد.
وی تاکید کرد :راه رش��د و توسعه جامعه در این
است که افراد با یکدیگر سخن بگویند و سخنان
مخالف هم را بش��نوند و با منطق ان را رد کنند و
یا بپذیرند .وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در دولت
تدبیر و امید با اشاره به مصوبه دولت راجع به نحوه
انعقادقراردادهاینفتیتاکیدکرد:اینمصوبهوقتی
که در حال تصویب در دولت بود با برخی نظرات
و اعتراضاتی مواجه ب��ود .دولت دعوت از صاحب
نظران تمامی نظرات موافق و مخالف را شنید بر
یک مصوبه ١٠٨اصالحیه وارد کرد .وی تصریح
ک��رد :در رابطه با ارتباط خ��ود با پدرم باید بگویم
ک��ه احترام متقابل و همراه با درک متقابل داریم.
اختالف س��لیقه داریم ولی از نظر عاطفی روابط
خوبی داریم و معموال سعی می کنم بحث های ارام
را با ایش��ان درمیان بگذارم و این موضوع باید در
تمامی جامعه جا افتد که با داشتن اختالف سلیقه
همه در کنار هم باشیم.
فرهنگ و هنر
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
داود نعمتی انارکی مدیرکل روابط عمومی صداوسیما
عطیه موذن
بازیگران در شبکه های ماهواره ای پیشرفتی ندارند
داود نعمتی انارکی درباره رفتن تعدادی از بازیگران عرصه س��ینما و
تلویزیون به شبکه های ماهواره ای خارج از کشور گفت :در ماه های
اخیر مطالبی درباره مهاجرت برخی بازیگران به شبکه های ماهواره ای
انتشار یافتهوبعضا اینگونهبیان شدهکه این افرادبرایتحقق رویاهای
خود مهاجرت ک��رده اند ،البته به جرات می توان گفت که رویاهای
انس��ان باید وی را در مسیر رش��د و تعالی قرار دهد که متاسفانه در
این مهاجرت ها شاهد چنین چیزی نیستیم .وی ادامه داد :انچه که
ش��بکه های ماهواره ای فارس��ی زبان تولید و پخش می کنند هیچ
سنخیتی با فرهنگ ،ارزش ها و هنجارهای جامعه ما ندارد بنابراین
نقش��ی که بازیگران مهاجر در فیلم و سریال های این شبکه ها ایفا
می کنند ،نمی تواند مورد توجه جامعه ما قرار گیرد پس پیشرفتی را
نیز برای انها به همراه نخواهد داشت .از سویی خانواده های ایرانی نیز
روی خوشی به برنامه هایی که فرهنگ و اعتقادات انها را زیر سوال
ببرد نشان نخواهند داد .به همین دلیل هم شاهدیم که بازی برخی
از بازیگران در فیلم و س��ریال های شبکه های ماهواره ای با استقبال
مواجه نشده است .مدیرکل روابط عمومی صداوسیما تصریح کرد:
برای بازیگران کشور همواره بستر کار فراهم بوده است .اگرچه ممکن
است اشکاالتی نیز وجود داشته باشد اما این اشکاالت نمی تواند دلیلی
بر خراب کردن پل های پشت سر باشد .نعمتی درباره این اتفاق عنوان
کرد :به نظر می رسد چند بازیگری که از کشور خارج شده اند و برای
بازیگری به شبکه های فارسی زبان پیوسته اند عمدتا براساس وعده
و وعیدهای مدیران این شبکه ها تصمیم گرفته اند .بنابراین منطقی
نیست که تحت تاثیر این وعده ها هویت فرهنگی خودشان را نادیده
گرفته و تن به همکاری با شبکه هایی بدهند که عرضه کننده اثار
هنری بیگانه و غیر ملموس با فرهنگ و هنجارهای جامعه ما هستند
و به نوعی تالش می کنند در تقابل با شان و جایگاه فرهنگ ایرانی
اقدام کنند و به ان لطمه بزنند .وی با بیان اینکه انقالب اسالمی ایران
به هنر کشور هویت بخشیده است ،تصریح کرد :بی شک انچه که
تاکنون از اکثر هنرمندان و بازیگران در این سال ها مشاهده کرده ایم
چیزی جز حفظ هویت فرهنگی جامعه نبوده است بنابراین مهاجرت
تعدادی محدود نه تنها تاثیری بر مسیر رو به رشد موفقیت هنرمندان
و بازیگران ایرانی ندارد بلکه زمینه درک برخی واقعیات این شبکه های
ماهواره ایرابیشتراشکارمی سازد.بنابراینافرادیکهبعضاتمایلپیدا
می کنند با شبکه های ماهواره ای همکاری کنند باید بیشتر روی این
موضوع تامل داشته باشند .مدیرکل روابط عمومی صداوسیما در پایان
اظهار کرد :رویکرد سازمان صداوسیما همواره حمایت از هنرمندان و
بازیگران بوده است و تالش دارد به نوعی با اهتمام به تولیدات متنوع
از ظرفیت ها و پتانسیل های هنرمندان استفاده کند .همانطور که در
گذشته نیز این ظرفیت وجود داشته و استفاده شده است .امیدواریم با
رویکردی که اکنون در شبکه های ملی و همینطور شبکه های استانی
اتخاذ شده ،زمینه های همکاری بیشتری فراهم شود.
خسرو معصومی
درمان را برای همه افراد جامعه رایگان کنید
هنرمند :کارگردان فیلم «تابو» معتقد است که بهداشت و درمان باید
برای همه افراد جامعه رایگان شود تا مردم بدون دغدغه هزینه سراغ
درمان بیماری شان بروند .به گزارش جشنواره فیلم سالمت ،خسرو
معصومی با اش��اره به درخواست جامعه سینمایی از وزارت بهداشت
و درمان گفت :از مس��ئوالن وزارت بهداشت و درمان می خواهم تا
بهداشت و درمان برای همه مردم جامعه رایگان شود و هیچ فردی
با مراجعه به بیمارستان با بخیه های باز برنگردد .وی با اشاره به اینکه
باید به مردم اموزش داده شود تا به فکر سالمتی خود باشند ،ادامه داد:
اینکه مردم به سالمت خود اهمیت نمی دهند ناشی از مشکالت مالی
است زیرا با مراجعه به بیمارستان ها با ارقام نجومی مواجه می شوند.
کارگردان «تابو» خاطرنشان کرد :درکشورهای اروپایی به مردم جامعه
بهداشت و سالمت اموزش داده می شود و زمانیکه می بینند جامعه به
فکر سالمتی انها است و هیچ هزینه ای برای درمان نباید پرداخت
کنند به فکر سالمتی شان هستند و کمتر بیمار می شوند.
معصومی با اشاره به فیلم «رسم عاشق کشی» گفت :در این فیلم به
قتل محیط بان ها اشاره کرده ام مهمترین موضوعی که این روزا در
کشور ما نیز اتفاق افتاده است .به نظرم زمانیکه در چنین فیلم هایی
به موضوعاتی خاص پرداخته می شود باید مسئولین بدانند که چنین
مش��کلی در جامعه وجود دارد و در جهت رفع ان برایند و بی تفاوت
نباشند .وی ادامه داد :جشنواره فیلم سالمت بعد از 30سال راه اندازی
ش��ده اس��ت اما با توجه به موضوعی که دارد باید زودتراز این اتفاق
فرهنگی می افتاد زیرا حتی کوچکترین تاثیر در این زمینه می تواند
مفید باشد .کارگردان «خرس» با بیان اینکه باید مسئوالن و متولیان
همکاری الزم را داشته باشند ،افزود :یادم می اید 20فیلم کوتاه چند
دقیقه ای برای بهزیس��تی ساختم اما تنها سازمان بهداشت جهانی
حمایت کرد و رسانه ملی این فیلم ها را پخش نکرد.
معصومی با بیان اینکه قیمت دواها بسیار باال است یاداور شد :بیماران
زیادی داریم که قادر به خرید داروهایشان نیستند و وزارت بهداشت
باید برای این معضل تمهیدی بیاندیشد .وی با بیان اینکه مسئوالن و
متولیانامرنبایدتنهاحرفبزنند،یاداورشد:عباسکیارستمیهنرمند
ش��ناخته شده کشورمان است چرا برای درمان باید به فرانسه برود؟
باید بهترین معالجات برای وی در کشور خودمان درنظر گرفته شود.
کارگردان «باد در علفزار می پیچد» گف��ت :ابراهیم داروغ هزاده مرد
شریفی است و من امیدوارم روند جشنواره به همان شکلی که خودش
می خواهد پیش رود و من از هر فیلم و جشنواره ای که موجب سالمت
افراد جامعه شود استقبال می کنم و امیدوارم دیگر شاهد نباشیم که
کودکی با بخیه باز به خانه برگردد.
3
نوید اقایی قائم مقام ستاد صیانت از اثار سینمایی
قاچاق فیلم ها سریعا پیگیری می شود
نوی��د اقایی قائم مقام و معاون فرهنگی س��تاد صیانت
از اثار س��ینمایی و سمعی و بصری درباره صحبت ها ی
ج��واد نوروزبیگی تهیه کننده فیل��م «ملبورن» مبنی بر
قاچاق غیرقانونی این اثر سینمایی گفت :بعد از مشاهده
مصاحبه ج��واد نوروزبیگی در خبرگزاری مهر بالفاصله
با او تماس گرفتم زیرا از ارس��ال نامه او خبر نداش��تم.
بس��تن یک سایت به این سادگی نیست زیرا فیلترینگ
این س��ایت ه ا بر عهده وزارت ارشاد نیست و کمیته ای
به نام تعیین مص��ادق مجرمانه وجود دارد که فراقوه ای
عمل می کند و نمایندگان دس��تگاه ها ی مختلف در ان
حضور دارند که وزارت ارشاد هم در انجا نماینده ای دارد.
وی افزود :مس��یر ورودی درخواس��ت جواد نورزبیگی از
وزارت ارش��اد می گذرد و ما به عنوان مس��ئوالن وزارت
ارشاد باید شکایت او را به مسئوالن این امر ارجاع دهیم.
کمیته تعیین مصادیق مجرمانه درباره فیلترینگ سایت ها
تصمی��م گیری می کند که ما ه��م مکاتبات مفصلی با
ان کمیت��ه داریم .برای مثال س��ایت ها یی که از نظر ما
محت��وای مجرمانه دارند به انها معرفی می کنیم و البته
تاکنون برخورد درس��تی هم با این سایت ه ا شده است
هرچند این سایت ه ا رش��د قارچ گونه ای دارند و هر روز
ب��ر تعداد انها افزوده می ش��ود .اقایی ب��ا تاکید بر اینکه
سریعا به اعتراض جواد نوروزبیگی رسیدگی شده است،
بی��ان کرد :نامه او را فورا به کمیته ارجاع دادیم و انها را
مطلع کردیم که چنین اتفاقی افتاده اس��ت و سایتی که
مجوز انتش��ار فیلم سینمایی «ملبورن» را ندارد اقدام به
این کار کرده است .انتشار این فیلم به دلیل اینکه تهیه
کننده و مالک اثر رضایتی نداش��ته اند غیر قانونی است
و درباره این قضیه ۲نوع برخورد صورت می گیرد؛ یکی
فیلترینگ و دیگری ترتیب ش��کایت و رسیدگی به ان.
البته فیلترینگ بحث جداگانه ای دارد و ما نمی توانیم به
ان ورود کنیم .بخش دوم هم از نظر دس��تگاه قضا این
است که صاحب اثر شکایتی را ترتیب دهد .من از نوروز
بیگی پرس��یدم که ایا او شکایت کرده یا نه که در پاسخ
به من گفت ش��کایتی نکرده است .در پی این موضوع
من از او خواهش کردم که س��ریعا این کار را انجام دهد
تا ما حمایت ه ا و کارهای حقوق��ی خود را انجام دهیم.
نوروزبیگ��ی می گوید افرادی را که ای��ن کار را کرده اند
شناسایی کرده است بنا بر این بهتر است شکایتی ترتیب
ده��د .قائم مقام و معاون فرهنگی س��تاد صیانت از اثار
سینمایی و سمعی و بصری در پاسخ به اینکه شاید دلیل
ش��کایت نکردن جواد نوروزبیگی طوالنی شدن پروسه
شکایت است ،گفت :بخشی از این مشکالت مربوط به
پروس��ه ای است که باید در دس��تگاه قضا طی شود اما
در دو س��الی که ستاد صیانت تشکیل شده در سطحی
روابط نزدیکی با دستگاه قضا صورت گرفته است که ما
دیگر شاهد اطاله پرونده ها ی این چنینی نیستیم .هر چند
رس��یدگی به این پرونده ه ا بر عهده وزارت ارشاد نیست
اما وزارت ارش��اد نهایت تالش خ��ود را می کند که این
امر صورت بگیرد .وی درباره این موضوع که چه زمانی
دانلود غیرقانونی این فیلم متوقف می شود ،توضیح داد:
مرجعی که باید در این زمینه اعالم نظر کند من نیستم
اما می توانم بگویم در دادس��رای ارشاد در تهران که به
عنوان دادسرای تخصصی این حوزه شناخته می شود با
مساعدت سرپرست شورا ،شعبه ای ویژه برای رسیدگی به
این امور شکل گرفته است .به طوری که در حال حاضر
هیچ پرونده ای نیست که تعیین تکلیف ان بیش از یک
هفته طول بکشد .برخی از پرونده ها یی که مانند موضوع
جواد نوروزبیگی اس��ت ،بیش��تر مربوط به حوزه فضای
مجازی است ،زیرا تمام اختیارات ان در دست ما نیست.
با توجه به اینکه حساسیت ها ی زیادی از سوی مقامات
ارشد کشور نسبت به سالم سازی فضای فرهنگی وجود
دارد امیدواریم دس��تگاه ها ی دیگر هم به این حساسیت
توجه و التزام داش��ته باش��ند زیرا انجام انچه که مربوط
به ما است حتی یک روز هم معطل نمی ماند امیدوارم با
همکاری سایر دستگاه ه ا این روند تسریع یابد تا مشکل
امثال جواد نورزبیگی که کم هم نیستند زودتر حل شود.
4
رادیو و تلویزیون
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
عمار تفتی ،بازیگر سریال پریا
بازی در نقش شهرام برای هر بازیگری
وسوسه برانگیزاست
اذر مهاجر
عمار تفتی ،س�ومین بار اس�ت که در نقش یک معتاد تزریقی ظاهر شده؛ سال 81
وقتی فقط 21سال داشت در سریال زنبق های وحشی به کارگردانی بهرام کاظمی
و دومین بار س�ال 93در س�ریال برابر با اصل به کارگردانی سید جالل الدین دری
و حاال در پریا که به کارگردانی حس�ین س�هیلی زاده هر ش�ب از شبکه سه پخش
می ش�ود .البته او یک بار هم در س�ریال رنگ ش�ک به کارگردانی فریبرز عرب نیا
نقش�ی برعهده داشت که عالوه بر اعتیاد به شیش�ه ،نفر دوم یک باند مواد مخدر
محسوب می شد .تفتی بازیگری را خیلی زود شروع کرد؛ وقتی 11ساله بود در فیلم
سینمایی ایلیا ،نقاش جوان به کارگردانی ابوالحسن داوودی ظاهر شد و بعد از ان،
نقش های بسیاری را در فیلم ها و سریال های تلویزیونی بازی کرد که در تمام این
نقش ها نوعی شوریدگی و اشفتگی دیده می شود .در این باره و نیز درباره نقش اش
در سریال پریا ،گفتگویی با این بازیگر جوان داشته ایم که در ادامه می خوانید.
وقت�ی نق�ش ش�هرام ب�ه ش�ما
پیشنهاد شد ،خوشحال شدید یا
نگران؟
فکر می کنم این نقش به هر بازیگری پیش��نهاد
بش��ود ،باعث خوش��حالی اوست؛ نقش��ی با این
ان��دازه و این حجم داس��تان و این قدر واقعی که
ماب��ه ازای بیرون��ی کمی ه��م ندارد ،ب��رای هر
بازیگری وسوسه برانگیز است .همه ما کسی را در
همسایگی یا میان اشنایان و دوستان می شناسیم
که به ش��هرام شبیه باشد و بازی در چنین نقشی
می تواند وسوسه برانگیز باشد.
الزم ب�ود ب�رای ب�ازی در نق�ش
ش�هرام مطالعه و تحقیق داشته
باشید؟
برای اجرای نقش یک معتاد ،دیگر مثل زمانی که
فیلم گوزن ها ساخته می شد ،الزم نیست بازیگر
ب��ا معتادها زندگی کند .طی این س��ال ها بارها و
بارها نقش معتاد در سینما و تلویزیون بازی شده
و دیدن ادم های معتاد هم خیلی س��خت نیست.
بنابراین تحقیق و مطالعه به شیوه ای که احتماال
مدنظ��ر شماس��ت ،خیلی ضرورتی نداش��ت ،اما
از حافظه حس��ی و تصویری ام ب��رای ایفای این
نقش بس��یار وام گرفته و بیشتر سعی کردم روی
احساسات انسانی این ش��خصیت وقت بگذارم.
قبال تجربه اجرای فیگور و حال معتاد را داشته ام
و سعی کردم ،متفاوت تر با این نقش برخورد کنم.
این نقش با بقی�ه معتادهایی که
بازی کرده اید ،چه تفاوتی دارد؟
در صحبت های اولیه با اقای س��هیلی زاده درباره
قومیت این فرد ،ش��رایط زیست ،سبک زندگی،
اوض��اع و احوال مالی و زندگی پیش از ازدواجش
حرف زدیم و مس��یر زندگی او را تا این جایی که
در س��ریال نشان داده می شود ،ترسیم کردیم .به
این نتیجه رس��یدیم که ش��هرام با توجه به این
که وضعیت عاطفی بدی نداش��ته ،عاشق بوده و
می خواسته با همسرش یک زندگی خیلی خوب
بس��ازد ،پس حتما اتفاقی در رابط ه او و همسرش
رخ داده و یک ترس نهفته و قدیمی در او سر باز
کرده اس��ت؛ بنابراین تصمیم گرفتیم او را یک
شخصیت بیمار و تنها ببینیم که درصدد بهبود
است .به همین دلیل اعتیادش را در حاشیه قرار
دادیم تا بتوانیم بیشتر به حال و احوال امروزش
بپردازی��م و انگیزه ه��ا ،ترس ه��ا ،نگرانی ها و
احساس��اتش را به نمایش بگذاریم؛ احساساتی
که برای همه ادم های معمولی جامعه ملموس
اس��ت؛ مثل امید ها ،ارزوها و انگیزه های خیلی
کوچک یک ادم معمولی .حاال در ادامه بیش��تر
خواهی��م دید که او چقدر بی پناه و تنهاس��ت و
هیچ دستاویزی ندارد.
ب�رای درک و نش�ان دادن ای�ن
می�زان تنهای�ی و بی پناه�ی چه
راهکارهایی داشتید؟
از زمان پیشنهاد این نقش تا زمان تصویربرداری
که چند بار هم به تعویق افتاد ،حدود دو ماه وقت
داشتم .سعی کردم در این دو ماه ،سابقه شخصیت
و زندگی روزمره ش��هرام را تجربه و لمس کنم.
بنابراین تالش ک��ردم در خلوت و تنهایی بمانم
و فکر کن��م 10 .روز به طور عمد در خانه ماندم،
تلفن ه��ا را خاموش کردم و با هیچ کس��ی حرف
نزدم که این تنهایی را مزه کنم و کمی سکوت در
چهره ام بنشیند .ضمن این که در این دو ماه انچه
شما در سریال نمی بینید ،یعنی زندگی عادی این
شخصیت را برای خودم بازافرینی کردم؛ مثل ولو
بودن ،بی عمل بودن ،بیکار بودن ،غصه خوردن،
تنهایی و هر چیزی جز تجربیات او در زمینه اعتیاد
و ارتباط با همسرش.
چ�ه احساس�ی داش�تید در ای�ن
مدت؟
خیلی س��خت بود ،اما چ��ون اگاه بودم که چرا و
به چه نیتی تنها مانده ام و چون می دانس��تم این
یک تمرین اس��ت ،از موقعیت رنج نمی بردم ولی
بی شک تنهایی تجربه تلخی است.
معموال نق�ش ادم های�ی را بازی
می کنی�د ک�ه به لح�اظ عاطفی و
روحی اس�یب دیده اند .چه چیزی
باع�ث می ش�ود ک�ه ب�رای این
نقش ها انتخاب بشوید؟
بازی ک��ردن در نق��ش ادم هایی ک��ه به لحاظ
عاطفی و روحی در سالمت نسبی به سر می برند،
بسیار اسان است چون به لحاظ شخصیتی خیلی
س��اده تر از ادم های اسیب دیده هستند .کسی که
از س�لامت روانی برخوردار است؛ ساده زیست و
ساده گو است ،ساختار ذهنی پیچیده ای ندارد و به
همین دلیل ،احساس��ات روشن و واضحی دارد و
براحتی می تواند خودش را بیان کند .بازی کردن
در قالب کس��ی که اس��یب روانی دیده ،بسته به
نوع اسیب بسیار پیچیده است و فکر می کنم هر
بازیگری از ان استقبال می کند .از خوش شانسی و
سعادتم بوده که چنین نقش هایی را بازی کرده ام.
من در انتخاب هایم بر این موضوع تمرکز نکرده ام
و کام�لا نااگاهانه و بدون برنامه این اتفاق افتاده
اس��ت .فکر می کن��م توانایی اس��تفاده از حافظه
ب روحی را به
حس��ی ام را دارم و می توانم اس��ی
نمایش بگذارم و به همین دلیل اس��ت که چنین
نقش هایی به من پیش��نهاد می شود .یادم هست
چند س��ال پیش از دفتر تهیه کنن��ده و کارگردان
عزی��زی که حق به گردن م��ن دارد ،برای بازی
در یک نقش دعوت ش��دم و یادم هست که بعد
از توضیحات اولیه ،پرس��یدم چ��را برای بازی در
نقش هر چه ادم مساله دار و دیوانه است ،مرا صدا
می کنید؟ و البته جوابی نگرفتم.
از این روند نگران نیستید؟
در شهر یکی کس را هشیار نمی بینم ،هر یک
بدتر از دیگر ،ش��وریده و دیوانه! من اگر بتوانم
از این ادم های ش��وریده ،نقش های متنوع تری
را به نمایش بگذارم به این معناست که بازیگر
موفقی بوده ام و اگر این اتفاق به قیمت دیوانه
خطاب کردن من تمام ش��ود یا مثل دیوانگان
با من رفتار کنند ،اقتضای حرفه و شغلی است
که من عاشقش هستم ،اما اگر این طور نشود،
یعنی به عنوان بازیگر پذیرفته شده ام و احتماال
باعث می ش��ود ،به عنوان بازیگ��ر بهتری بین
اهل فن قبول شوم.
بنابراین نگاهتان به نتیجه هر چه
باشد ،مثبت است!
همه چیز به س��مت نور و روشنی و بهتر شدن و
نیکی و خیر است؛ انچه خدا مقرر می کند جز خیر
نیست ،فقط ما گاهی احساس می کنیم اوضاع بد
است که در واقع این حال ماست که خوب نیست.
هیچ وقت وسوس�ه نش�ده اید که
ج�وان اول فیلم ها و س�ریال ها یا
ستاره شوید؟
س��ال ها پیش ،از زمان بازی در سریال زیرزمین
ک��ه تصمیم گرفت��م بازیگری را ادام��ه بدهم و
ح��س ک��ردم کارگردانی امری دورت��ر و نیازمند
برنامه درازمدت تری اس��ت؛ تکلیفم را با س��تاره
شدن روش��ن کردم .هرگز برنامه ام ستاره شدن
نبوده است .نمی گویم چنین نقش هایی پیشنهاد
دادن��د و من نپذیرفتم یا حتی ادعا نمی کنم که تا
ب��ه حال نگفته ام که فالن نقش را به من بدهید،
اما موردی ب��وده و به همان نقش خاص مربوط
می شده است.
تئــــــات�ر
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
5
نگاهی به نمایش «شایعه» کاری از داریوش مودبیان؛
ترکیبی زیبا از کمدی و درام
حسن پارسایی
گفتگوی «هنرمند» با ازاده انصاری کارگردان نمایش «خوشبختی های کوچک سوسک شدن»؛
سعیده جامی
نگاهی معاصر و فانتزی به «مسخ» کافکا
رضا جاویدی
نمایش «خوشبختی های کوچک سوسک شدن» جدیدترین تولید گروه تئاتر معاصر ،نوشته مشترک نادر برهانی مرند و فرهاد امینی با کارگردانی ازاده انصاری که پیش
از این با نام دیگر در جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران -مبارک به صحنه رفته بود؛ این روزها با شکل و شیوه ای بسیار متفاوت در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر
در حال اجرا است .این نمایش که برداشتی ازاد از رمان معروف «مسخ» اثر فرانتس کافکا است ،با نقش افرینی فرزین محدث ،فرزانه عاقلی ،علی باروتی ،بهرام بهبهانی،
مجتبی پیرزاده ،مونا عباسی و مینووش رحیمیان تا پایان مردادماه هر روز ساعت 19:30به مدت 60دقیقه روی صحنه می رود .انچه در ادامه می خوانید حاصل گفتگوی
هنرمند با ازاده انصاری کارگردان نمایش «خوشبختی های کوچک سوسک شدن» است.
در اغ�از لطف�ا در خص�وص رون�د
ش�کل گیری این نمایش توضیح
دهی�د و بفرمایید چه چیزی ش�ما
را ترغی�ب کرد تا به س�راغ چنین
متن�ی بروی�د .متن�ی ک�ه در واقع
اقتباس�ی اس�ت از رمان «مسخ»
معروف تری�ن اث�ر کافکا اس�ت و
بفرمایید این نمایشنامه اساسا به
سفارش شخص شما نوشته شده
یا متن اماده ای بوده که شما انتخاب
کردید؟
نمایش «خوشبختی های کوچک سوسک شدن»
همان طور که اش��اره کردید بر اساس داستان بلند
«مس��خ» کافکا ش��کل گرفته که داس��تان ان به
گونه ای اس��ت که به جرات می ت��وان گفت ذهن
بسیاری را به خود مشغول کرده و افراد زیادی با این
متن چالش های اساسی داشت ه و روی ان کار کردند.
از جمله خود من بسیار به لحاظ ذهنی با این داستان
درگیربودم؛ضمناینکهاساسانیزبهکارهایاقتباسی
و برداشت از رمان های بلند معروف که البته ظرفیت و
قابلیت های نمایش های عروسکی و فانتزی را داشته
باشند،عالقه یویژه ایدارم.خوشبختانهاینفرصت
و زمینه در یکی دو سال اخیر برای من فراهم شد و
این متن هم پیش��نهادی بود از طرف من به اقای
برهانی مرند .در روند شکل گیری این داستان به اثری
که در قالب تئاتر عروسکی جوابگو باشد نیز طبیعتا
تغییرات زیادی اتفاق افتاده و این چالش بسیار بزرگی
برای من بود چرا که متن نمایش بسیار متن دشواری
اس��ت به طوری که مدت زمانی در حدود یک سال
روی این متن کار کردیم تا در نهایت به انچه مطلوب
نظرمان بود رس��ید و توانس��تیم ان را برای اجرای
صحنه ایامادهکنیم.
قدری ه�م راجع ب�ه تغییراتی که
ب�ا توج�ه ب�ه ظرفیت ه�ای تئاتر
عروسکی در فضا و ساختار این اثر
معروف ایجاد شده ،توضیح دهید.
یدانید که «مسخ» دارای یک روایت خطی
طبیعتا م
و داستانی تلخ و سرد است .اما ما یک سری تغییرات
را ایج��اد کردیم وان را به یک اثر دراماتیک تبدیل
کردیم و به نوعی فانتزی نمایش عروسکی را هم
به اثر تزریق کردیم .می توانم بگویم از دریچه نگاه
و اش��نایی من نس��بت به جهان فانتزی و نمایش
عروسکی با توجه به اینکه تا حدودی به ظرفیت های
نمایش عروسکی هم اشنا هستم و در این عرصه
فعالیت بیشتری داش��ته ام اثر را به همین سمت و
س��و سوق دادیم و دریچه و منظر جدیدی را به این
جهان باز کردیم و سعی کردیم با تغییراتی که ایجاد
کردیم اثر را برای مخاطب جذاب تر کنیم و در عین از فضای این اثر داشته باشند یک توضیح کلی درباره
پیچیدگی هایی که این اثر دارد ان را به سمت سادگی داستان نمایش هم ارائه کنید.
ببریم .مث�لا در این کار دو گرگور داریم که یکی از شخصیتاصلینمایشمایکروزصبحهنگامبیدار
انها وجه انسانی و دیگری به تعبیر ما وجه سوسکی ش��دن از خواب متوجه می شود تبدیل به سوسکی
ان را بازی می کنند .ارتباط بین این دو کاراکتر اثر را نس��بتا بزرگ شده است .او اگرچه مانند انسان های
به سمت جذاب شدن و کمی طنز برده است .شاید امروزی دچار روزمرگی و تکرار ش��ده اما همه چیز
بتوانم بگویم مهم ترین اتفاقی که در این تغییرات رخ برای او جذاب تر اس��ت و احساس خوشبختی دارد.
داده در واقع نوع روایت اثر است بر این اساس ما نوع کاری که ما انجام دادیم این بوده که شخصیت اصلی
روایت را به نفع اینکه بتوانیم مخاطب را جذب کنیم نمایش را از موقعیت سخت اش با نزدیک شدن به
تغییر دادیم و نگاه امروزی تر و معاصرتری را به اثر فضا و رویکرد عروسکی خارج کردیم.
داریم و امیدوارم که در این هدف موفق بوده باشیم.
بازیگ�ران نمایش ت�ان را ب�ه چه
این نمایش در جشنواره عروسکی
ترتیبانتخابکردید؟
ه�م اج�را ش�ده،
راس��تش بازیگرانی که در این
نس�بت ب�ه ان
نمایشبهایفاینقشمی پردازند
اجرا چ�ه تغییرات
کسانی هستند که جزء بازیگران
عم�ده ای در کار
و عروس��ک گردان های بس��یار
در روند
صورتگرفته؟
حرفه ای تئاتر و به ویژه نمایش
شکل گیری این
ای��ن اث��ر را همان گون��ه ک��ه
عروس��کی هس��تند .همکاری
داستان به اثری
اش��اره کردی��د پی��ش از ای��ن
من با این بازیگران یک تجربه
که در قالب تئاتر
نی��ز در پانزدهمین جش��نواره
دلنشین و دلچسب بوده چرا که
عروسکی جوابگو
تئاترعروسکی تهران -مبارک با
بازیگران درک بس��یار خوبی از
باشد نیز طبیعتا
عنوان «سوسک می شود» و با
این فضا دارند و به نوعی در این
تغییرات زیادی
نویسنده دیگری اجرا کردیم و با
کار درک متقابل از خواسته های
اتفاق افتاده و
اینکه در ان زمان بازتاب خوبی
یکدیگرداشتیم.
این چالش بسیار
هم از تماشاگران نمایش گرفتیم
اهال�ی تئات�ر می دانن�د
بزرگی برای من
اما طی این دو س��ال فکر کردم
ک�ه فع�االن ح�وزه تئاتر
بود چرا که متن
که باید تغییرات دیگری را در این
عروس�کی ،برای ساخت
نمایش بسیار متن
اثر اعمال کنیم تا شکلی جذاب تر
عروس�ک ،ماس�ک و...
دشواری است
و خالق تر پیدا کند و در نهایت به
از نظ�ر تهی�ه متری�ال با
شکلی درست و به قاعده تر به صحنه برود.
مش�کالت زیادی مواجه هس�تند
در واقع می توان گفت انچه اکنون
و هزینه ه�ای کارهای عروس�کی
با عنوان نمایش «خوشبختی های
نس�بت به اجراهای عادی بیش�تر
کوچک سوس�ک ش�دن» در حال
اس�ت .ب�رای س�اخت ماس�ک ها
اجرا است به نوعی نسخه تکمیل
مشکلخاصینداشتید؟
شده ان چیزی است که پیش تر ان همان گون��ه که به درس��تی اش��اره کردید نمایش
را در جشنواره به صحنه بردید؟
عروسکی بسیار هزینه بر اس��ت و این هزینه ها به
واقعیت این است که تغییرات به اندازه ای زیاد است تمامی برعهده گروه نمایش است .نکته دیگر اینست
که ش��اید حتی نتوان گفت که این نمایش نسخه که کارگردان در نمایش عروسکی باید بازیگر بسازد
تکمیل شده نمایش «سوسک می شود» است .ما در و ساختن بازیگر طبیعتا هزینه های بسیار زیادی را به
نمایش «خوشبختی های کوچک سوسک شدن» از گردن کارگردان و گروه نمایش می اندارد و این یکی
منظر دیگری وارد شدیم ،اما انچه ثابت مانده انتخاب از مش��کالت عمده نمایش عروسکی است .شاید
من در استفاده از ماسک و عروسک است که حتی یکی از دالیلی که ما در طول س��ال ش��اهد اجرای
در این بخش هم در جهت بهتر شدن کار تغییراتی بس��ار محدودی از نمایش های عروسکی هستیم
ایجاد شده است.
همین مسئله باشد و مسئولین هم متاسفانه ان گونه
ممنون می شوم اگر برای ان دسته از مخاطبانی که که باید از نمایش های عروسکی حمایت نمی کنند.
تاکنون موفق به دیدن اجرای این نمایش نشده اند به اما به هر روی امیدوارم با حضور خانم مرضیه برومند
جهت اینکه قبل از دیدن نمایش یک ذهنیتی کلی و وجود خانه عروسک و همچنین حمایت مدیریت
مرکزهنرهای نمایشی به ویژه به لحاظ مالی شاهد
اجراهای خوب و بیشتری از هنرمندان نمایش های
عروسکیباشیم.
یک نوع از حمایت برای کار ش�ما
ش�اید می توانس�ت این باشد که
حداق�ل س�النی را در اختی�ار این
نمایشقراردهندکهتعدادبیشتری
از تماشاگران بتوانند به دیدن این
نمایش بیایند با توجه به اینکه این
نمای�ش هم با اتکا به گیش�ه اجرا
می شود .سوال دیگر من این است
که ایا سالن سایه انتخاب خودتان
بوده؟
البته سالن سایه به انتخاب خودم بود .اگر به خاطر
داش��ته باشید در حدود دو س��ال پیش فراخوانی از
سوی مجموعه تئاتر شهر منتش��ر شد و برای هر
س��الن تعریفی مشخص ارائه کردند و بر اساس ان
سالن سایه را برای کارهای اقتباسی مناسب دانسته
بودند .در پی این فراخوان من هم برای اجرای این
نمایش درخواست دادم و خوشبختانه درخواست من
از جانب ش��ورا پذیزفته شد و اگرچه قرار بر این بود
که ما این نمایش را سال گذشته به صحنه ببریم اما
به دلیل تغییرات عمده ای که در این اثر ایجاد کرده
بودیم و نیز با توجه به محدویت زمان از مدیریت تئاتر
شهر خواهش کردم تا اجرای نمایش ما را به تعویق
بیاندازند تا اینکه باالخره امسال موفق به اجرا شدیم.
با توج�ه به اینکه ای�ن نمایش به
گونه ای اس�ت ک�ه ش�اید اجرای
مجدد ان بس�یار دشوار باشد مگر
اینکه همین اجرا تمدید ش�ود ،ایا
قصد نداری�د از این کار فیلم تئاتر
همتولیدکنید؟
طبیعتا هر کارگردانی دوست دارد که کارش بیشتر
دیده ش��ود و من هم بسیار مش��تاقم که از این کار
یک فیلم تئاتر تولید کنیم و ب��رای این کار در حال
برنامه ریزی هم هستیم .درباره تمدید گمان نمی کنم
که نمایش تمدید شود چون بالفاصله بعد از اجرای
نمایش ما جشنواره عروسکی اغاز می شود.
و اما سخن اخر؟
نکته ای که دوست دارم خاطر نشان کنم اینست
که مخاطب نمایش ما مخاطب بزرگس��ال است
و این نمایش با توجه ب��ه دارا بودن ویژگی های
خاص نمایش های بزرگس��ال مناسب بچه های
گروه س��نی زیر ده سال نیس��ت .همان گونه که
انتظار می رود نمایش عروسکی صرفا مخصوص
کودکان نیست و می تواند مفاهیم عمیق و بزرگ
را به زبان ساده بیان کند.
اگ��ر نمایش��نامه نویس بتوان��د موضوعی
س��اده را چنان ب��ه پ��ردازش دراورد که
از بط��ن ان داده هائی نامتع��ارف و حتی
متناق��ض و پارادوکس��یکال بیرون اید و
نهایت��ا اثرش با تاکی��د برهمین تناقضات،
خصوصی��ت و ش��اکله ای کمی��ک ی��ا
غیرکمی��ک ب��ه خود بگیرد ،موفق اس��ت
و ویژگی های س��اختاری ومحتوائی متن،
معموال بر اجرای اثر هم تاثیر مس��تقیم و
بی واس��طه ایخواهدگذاش��ت.
نمایش «ش��ایعه» به نویسندگی ژان میشل
ریب و با طراحی و کارگردانی داریوش مودبیان
که هم اکنون درسالن خانه موزه انتظامی اجرا
می شود ،چنین شاخصه هائی دارد؛ ژان میشل
ریب یک موقعیت بسیار معمولی را که عبارت
از رو به رو ش��دن نوبتی و مرحله بندی ش��ده
تعدادی از افراد جامعه است و با موضوع ساده
ای اغاز می شود ،نشان می دهد .او با تاکید بر
میل مفرط این افراد به روائی کردن موضوع و
دامن زدن به ذهنیات و استنباط های شخصی
ش��ان ،موضوع س��اده مربوط به این موقعیت
بسیار معمولی را از طریق زبان به زبان شدن
چنان داس��تانی می کند و بس��ط می دهد که
عمال با اش��اره به قتل یک پیرزن ،به داستان
جنائی اولیه ای تبدیل می شود .سپس به قرینه
این جنایت مجازی و ش��ایعه امیز و اساسا در
رابط��ه با ان ،جنایتی واقعی هم ُرخ می دهد و
نمایش «شایعه» ،به یک کمدی درام جنائی
تغییر پی��دا می کند.ژانر کمیک و ترکیبی این
نمایش بیشتر از جنس کمدی کالمی است.
در نمایش «ش��ایعه» با طراحی و کارگردانی
داری��وش مودبیان چهار ویژگ��ی قابل تامل
وجود دارد :اول این که پرسوناژهای شایعه ساز،
دائ��م می خواهند ذهنی��ات و توانمندی های
نمایش��ی و خالقانه خود را در رابطه با ش��اخ
و برگ دادن به موضوعی بس��یار س��اده ،به
اثبات برس��انند و از این طریق توسط دیگران
دیده ش��وند و جایگاه پیدا کنند و البته همین
اتفاق هم می افتد وحتی مورد توجه رس��انه ها
قرار می گیرند و با ان ها مصاحبه هم می شود
و همه چیز انتشارمی یابد؛ یعنی خود رسانه ها
هم به دامن زدن به ش��ایعه کمک می کنند،
چون می خواهند گزارشی هرچه مهیج تر برای
خوانندگانشان تدارک ببینند تا کسب وکارشان
رونق بگیرد .دوم انکه با شکل گیری تدریجی
شایعه مورد نظر ،عمال و به طور ضمنی تعریف
بسیار هنرمندانه و هوشمندانه ای از داستان و
ش��یوه ش��کل گیری ان ارائه می ش��ود مبنی
بر اینکه می توان ش��کل گیری یک داستان
را ب��ه طور گروهی و یا توس��ط چند گروه به
سرانجام رس��اند .ضمنا لذت داستان گویی را
هم به تجربه می گذارد .نکته س��وم ان است
که پرسوناژها هنگام شایعه سازی و رساندن
موضوع به ش��اکله ای داستانی وحتی ژانری
کردن این داس��تان به داستان جنائی ،بازی و
بازیگری هم دارند؛ ان ها بازیگران داس��تانی
نمایشی می شوند که خودشان لحظه به لحظه
ان را س��اخته اند .نکته چه��ارم تاکید زیبائی
ش��ناختی نویس��نده بر روند زیب��ا و همزمان
متناقض کارکرد عنصر تخیل است که همه
چیز نمایش «شایعه» از ان نشات می گیرد.
پرس��وناژها عمال خود غایت اند؛ یعنی غایت
ذهن��ی وعاطفی ش��ان را در خود جس��تجو
می کنند و می بینند .به همین دلیل هم است
که با اختیارمن��دی وازادی کامل روح ،روان،
ذهن و بیان ،هرطورو هراندازه که تخیل شان
راه می دهد ،موضوع را بسط می دهند و داستانی
می کنند و حتی درعمل می کوش��ند ان را به
نمایش هم بگذارند؛ در نتیجه ،داستان کمیک
وجنائی انان که در اصل یک شایعه است ،به
ط��رز پارادوکس��یکال و کمیکی ،تعریفی هم
برای شیوه شکل گیری متن و اجرای نمایش
می ش��ود و اجرای نمایش «شایعه» عمال بر
روی صحنه به صورت نمایش در نمایش در
می اید؛ ضمنا چون داستان نمایش حین ارجاع
ب��ه واقعیت ها به طورهمزمان با ان ها منافات
دارد ،اساس��ا به ش��کل یک ش��ایعه نمایشی
تعریف می شود.
کارگردانی و میزانس��ن دهی ها به تناس��ب
خ��ود موض��وع نمای��ش و ه��م ارز ب��ا ان
س��اده ،و طراحی هم متکی ب��ه چند المان
حاشیه ای و جنبی است؛ این ترفند داریوش
مودبیان س��بب شده که صحنه شلوغ نشود
و برجستگی موضوع نمایش کمرنگ جلوه
نکن��د .ضمن��ا در فضای صحن��ه محدود و
کوچک س��الن خانه م��وزه انتظامی امکان
مانوره��ای حرکتی الزم هم برای بازیگران
وجود داشته باشد .او درهدایت و شکل دهی
بازی بازیگران بسیار موفق است .بازیگران
با توج��ه به تفاوت هایی که نقش هایش��ان
برایش��ان ایجاد ک��رده ،همگی خوب و زیبا
ب��ازی می کنن��د :درکل ،ان بازیگرانی که
م��دت بیش��تری در صحن��ه می مانند و در
روایت ماجرا سهم بیشتری دارند ،بازی های
زیباتری ارائه می دهند.
موس��یقی زنده نمایش ک��ه هنرمندانه و با
مهارت توسط یک نفر ،با ادوات گوناگون و
گاهی همزمان اجرا می شود ،خیلی به ریتم
و ضرباهن��گ نمایش کمک کرده اس��ت؛
ای��ن نوازنده درحقیقت به کمک موس��یقی
ب��ر ح��رکات بازیگ��ران واج��رای نمایش
تاثیر گذاش��ته وبه نوعی دستیار کارگردان
به حس��اب می اید .اس��تفاده تاوی��ل دار از
عینک های رنگارنگ و ش��بکه دار ،نشانه ای
ب��رای ذهنی ک��ردن و تش��خص دادن به
ن��وع نگاه و نیز تاکید ب��ر گمانه زائی اذهان
پرسوناژهاست .ابتکار و هوشمندی داریوش
مودبیان در انتخاب نمایش��نامه «شایعه» و
تالش ب��رای هم ارز نمودن اج��را با متن،
س��بب ش��ده که زیبائی و جذابیت نمایش
«ش��ایعه» اف��زون باش��د .ای��ن نمایش در
اغاز س��هل و س��اده به نظر می رسد ،اما در
پایان س��هل ممتنع اس��ت :در پس ظاهر و
لعاب ژانر کمیک اش ،داده ها و داش��ته های
س��اختاری و محتوائی ج��دی و هنرمندانه
یک درام هم نهفته است.
6
سینـــما
نگاهی به فیلم النتوری اثر رضا درمیشیان
افشین علیار
فیلمی که باید دیده شود!
النتوری س��ومین اثر رضا درمیشیان در
مرحله اول از نظر روایت داس��تان ،فیلم
تاثیرگ��ذاری اس��ت ،دلی��ل ان پرداخت
درس��ت و کامل در خط روایی و هدایت
گام به گام فیلمنامه است ،عالوه بر این
دوقطب شدن فیلم ،تلفیق درام و مستند
باعث شده خط اصلی داستان و همچنین
هدف فیلمساز حفظ شود ،از همین حیث
فضای مس��تند گونه ی فیلم به هیچ وجه به درام و فضای قصه ضربه وارد نکرده اس��ت و
توانسته ارتباط درستی با مخاطب بر قرار کند ،از سوی دیگر درمیشیان کوشیده تا قصه ای
با دوفضای متفاوت تعریف کند .فضای اول ،یک گروه خطرناک که کارش��ان خفت کردن
قش��رمرفه جامعه است را نشان می دهد ،اما در دل همین فضای اول قصه ی دوم رشد پیدا
می کند و پاش��ا سرکرده گروه النتوری عاش��ق یک مددکار اجتماعی به نام مریم می شود،
فیلمساز ما کوشش کرده است تا ناهنجاری های اجتماعی را در دل هر دو فضا به مخاطب
نش��ان بدهد ،از همین جهت تلخی های جامعه و بزهکاری و از سوی دیگر قضاوت کردن
ادم ها در قبال موضوع کلی فیلم ،توانسته به پیشبرد قصه کمک کند .ظاهر و شکل النتوری
عصابی اس��ت ،فرمی که در فیلم مشاهده می شود نشان می دهد درمیشیان ناهنجاری های
جامعه اش را به خوبی درک کرده و واقعیت ها را به طوری نشان داده است که یک گوشزد
به حس��اب می اید ،فیلمس��از به دنبال موضوع مهم و خطیری رفته اس��ت ،موضوع اس��ید
پاش��ی و عش��ق مهم ترین بحث فیلم النتوری است .هوشمندی درمیشیان باعث شده این
موضوع به درست ترین شکل روایت شود ،اگر چه قصه کمی دیر راه می افتد اما نیمه ی اول
فیلم در خدمت نیمه ی دوم فیلم اس��ت کاربرد نیمه ی اول فیلم توانس��ته شخصیت ها را به
درس��تی معرفی کند و فضای مستند گونه و قضاوت هایی که می شود ،باعث شده مخاطب
منتظر اتفاق های اصلی بماند .با ورود مریم به داس��تان مخاطب هم قضاوت می کند ،یا به
پاش��ا حق می دهد یا به مریم ،اساسا در
نیمه ی دوم فیلم زورگیری و خش��نوت
از بین می رود و یک عش��ق یک طرفه
پیش می اید عش��ق یک طرفه ی پاش��ا
نس��بت به مریم باعث می شود گره های
فیل��م محکم تر ش��ود ،مهم ترین بخش
کارگردانی درمیش��یان جسارتی است در
نش��ان دادن زش��تی های جامعه و بحث
اسیدپاش��ی ،درمیشیان ریسک کرده و صورت مریم را که پاشا روی ان اسید پاشیده است
را به مخاطب نش��ان می دهد این س��کانس های مریم اگر چه مخاطب را می ازارد اما این
واقعیتی اس��ت که درمیش��یان به سادگی از ان عبور نکرده اس��ت و خواسته به مخاطبش
بگوید اخر راه به اینجا ختم می ش��ود .در سکانس های اخر همه ی قضاوت هایی که از اول
فیلم نشان داده شد قابل فهم می شود و بازگشت به گذشته و نشان دادن اینکه رابطه مریم
و پاش��ا چگونه شکل گرفته است توانس��ته همه ی چرایی های فیلم را پاسخ بدهد ،موضوع
اصلی این فیلم خشمگین ،بخشیدن است و اینکه در چه وضیعتی باید بخشید ،کلیت فیلم
در پایان بن��دی النتوری اتفاق می افتد زمانی که مریم می گوید می خواهم بلند ش��وم و کار
کنم و حاال می توانم رضایت بگیرم ،در این پایان بندی حس دلس��وزی مخاطب جریه دار
می ش��ود و اساسا مخاطب هم قاضی می ش��ود برای حق دادن به پاشا یا مریم .فیلم باطن
عصبانی جامعه را به ما نش��ان می دهد و قضاوت هایی که گاه از س��ر لجاجت اس��ت و گاه
از سر انسان دوس��تی و عقالنی ،عقاید
هر دو طیف در فیلم منعکس شده است
و هوش��مندی فیلمس��از در بکارگیری
درس��ت از فرم باعث شده قصه از خرده
روایت ه��ا پرهیز کند و فیل��م کامال در
خدمت داس��تان اصلی باش��د .پردازش
دقی��ق ش��خصیت ها ،میزان س��ن ها و
قاب هایی که با کات های س��ریع به هم
وصل می شوند ،فضای کلی فیلم را به مخاطب نزدیک کرده است .اما کلیت داستان نباید
علتی شود که اسید پاشی به امر خوشایند و عقده گشایی تبدیل شود ،بخشش مریم در اوج
قصه بش��دت اخالقی است ،اما می تواند غیر اخالقی هم باشد چرا که همیشه بخششی در
کار نیست .این بخشیدن نباید تاثیر مخربی در جامعه بگذارد.
انتخاب مریم پالیزبان که دلیل کم کاری اش در س��ینما مش��خص نیست و همچنین نوید
محمد زاده از مهم ترین نکات جذابیت النتوری اس��ت .همچنین درمیشیان با ساخت این
فیلم ثابت کرد که دغدغه مند است و با پرداختن به داستان های جوان محور توانسته است
بحران های اساس��ی جامعه را به تصویر بکشد .کلیت این فیلم جامعه ی کنونی ما را نشان
می دهد و این مهم ترین دلیل برای موفقیت النتوری در اکران عمومی محسوب می شود.
النتوری را باید در س��ینما دید و از تک تک نماها ،میزانسن دکوپاژ شده وکات های سریع
حرفه اش ل��ذت برد ،النتوری س��ومین
فیلم رضا درمیش��یان ممل��و از دغدغه
اس��ت ،با دغدغ��ه قصه ی��ی را روایت
می کند ما برای جامعه و مخاطب است،
از همی��ن جه��ت مخاطب ه��م با فیلم
ارتباط برق��رار می کند ،النتوری نه فیلم
کمدی اس��ت نه لحاظات شادی اوری
دارد مهمترین نکتۀ فیلم حقیقت گفتن
فیلمس��از اس��ت که به دور از تخیل و قصه س��رایی بی معنا فیلمی ساخته است که از دل
جامعه و حوادث به تصویر تبدیل ش��ده اس��ت .س��ینمای ایران محتاج س��اخت این گونه
فیلم هاس��ت به این دلیل که باید خط قرمزها را به جوانان نشان داد ،ممنوعیت دیدن این
فیلم برای سنین زیر شانزده سال ایدۀ خوبی به نظر نمی رسد چرا که به دلیل بلوغ زودرس
در جوانان ایرانی خیلی بهتر بود که این فیلم ممنوعیت س��نی نداش��ت ،زیرا که این فیلم
وهله اول هشدار و زنگ خطر برای جوانان است.
(نگارنده در زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر بعد از اتمام فیلم النتوری به این فکر
می کرده که شاید این فیلم با همچین فرمی برای مخاطب عام جذابیتی نداشته باشد
اما رکورد فروش در روز اول و امار فروش باالی روزانۀ این فیلم مش��خص می کند
که مخاطب امروز س��ینمای ایران همه فرم نو دوس��ت دارد و هم روایت منس��جم،
البته که النتوری از روایت درست وموشکافانه به فرمی منحصر به فرد رسیده است.
النتوری برای رضادرمیش��یان که همچنان فیلم دومش توقیف شده است حرکت رو
به جلو با سرعت نور محسوب می شود
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
میالد جلیل زاده
وقت��ی واژه هالی��وود را ب��ه کار می بری��م ،کلی
از مفاهی��م بط��ور خ��ود به خ��ود در عقبه ی ان
ردی��ف می ش��وند؛ رویابافی ،امی��د ،خاطره بازی،
فرصت شناسی ،ناتمامی قصه ها و خیلی چیزهای
دیگ��ر ...البته انتقادات زیادی هم به این س��ینما
ش��ده اما هیچک��دام از هم��ان منتقدین و حتی
هی��چ ک��دام از سرسخت ترین هایش��ان را ه��م
نمی شود پیدا کرد که الاقل چندتا از کارهای این
کارخانه عظیم سرگرمی س��ازی را دوست نداشته
باش��ند .هالیوود نام یک س��تاره دنباله دار است و
دنباله س��ازی هم یکی از اصلی ترین فاکتورها و
ویژگی های این سینماست .سیاستگذاران جریان
صنعتی هالیوود هیچ فرصتی را برای ساخت یک
فیلم و جذب مخاطب��ان ویژه همان نوع فیلم از
دست نمی دهند .از بازی های کامپیوتری محبوب
بگیری��د تا رمان های پرفروش��و حتی زندگی نامه
فالسفه بزرگ و پیچیده ای مثل خانم هانا ارنت
و ...همه فیلم می ش��وند و هر کدام از این فیلم ها
ش��اید مخاطبان بخصوصی داشته باشند که باید
با تامین کاالی موردنظرش��ان جذب شوند .این
چرخ��ه پرتالطم از خیر خودش ه��م نمی گذرد.
بعض��ی داس��تان های هالیوود بین دویس��ت الی
سیصد بار بازسازی شده اند و ماجرای فیلم «فراتر
از پیشتازان فضا» هم در همین قالب قابل تبیین
و ش��ناخت اس��ت .پیش��تازازان فضا یا سفرهای
س��تاره ای نام یکی از محبوب ترین س��ریال های
تاریخ اس��ت که پنجاه س��ال از تولید سری اول
ان می گ��ذرد .این مجموعه به ق��دری محبوب
بود که میانگین تماشاگران تلویزیون در سرتاسر
دنیا را افزایش داد و اگر «جنگ ستارگان» جرج
لوکاس را بش��ود انفجار یک ای��ده ی فضایی در
سینما دانست ،پیش��تازان فضا معادل تلویزیونی
هم��ان اتفاق بود .محال اس��ت ک��ه هالیوود از
خی��ر چنین ایده ای بگ��ذرد و یک تصمیم جدی
برای س��ینمایی کردن ان نوس��تالوژی بزرگ به
تصویب نهایی س��رمایه گذاران ویالنش��ین لس
انجلس نرسد .س��ال ۱۹۷۹بود که باالخره این
اتفاق افتاد و س��ینما درهایش را به روی فاتحان
فضانورد تلویزیون باز کرد .این یعنی دو سال بعد
از اکران جنگ س��تارگان و انفجار غافلگیرکننده
گیشه ها در سرتاسر دنیا .حاال سی و هفت سال
از تولید اولین ورژن س��ینمایی داستانی که بیش
از نی��م قرن پیش جین رودن بری ان را زیر قلم
برده بود می گذرد و س��یزدهمین نسخه سینمایی
کار ه��م روی پرده ها رفته« .فراتر از پیش��تازان
فضا» را یکی از موفق ترین تجاری سازان امریکا
کارگردانی کرده و گیشه های پررونق این روزها
چنی��ن عالم��ت می دهند که ورژن ه��ای متعدد
بعدی هم در راه خواهند بود .این داس��تان مهیج
هنوز ه��م بدیع ب��ودن خودش را حف��ظ کرده.
ماج��رای ماموریت س��فینه فضای��ی اینترپرایز و
سرگذشت های جورواجور س��اکنان ان ،در سال
۲۲۳۳اتفاق می افت��د و چنین اینده ای هنوز هم
فرا نرس��یده اس��ت .ما هنوز ۱۱۷سال با رسیدن
به نقط��ه ای از زمان که اتفاقات داس��تان رودن
بری در ان واقع ش��ده فاصله داریم و وقتی هم
ک��ه ان اینده بخصوص فرا برس��د ،دیده خواهد
ش��د که تقریب ًا تم��ام پیش بینی های داس��تان با
واقعیت بیرونی متفاوت اند .این س��فر س��تاره ای
جذاب اس��ت نه به خاطر پیش��گویی های ان از
وضعی��ت اتی تکنولوژی ،بلکه ب��ه دلیل انچه از
اوضاع درونی احوال انسان می گوید .رویای سفر
ب��ه فضا ،غ��ور و خوض در جغرافی��ای افالک و
مواجهه با موجوداتی دیگر که با انس��ان به لحاظ
خصوصی��ات فیزیکی و عاطف��ی و با حیوانات از
نظر بهره هوشی متفاوت اند ،همه جزو چیزهایی
اس��ت که برای ما جذابند .گفته می شود سریال
پیش��تازان فضا عالقه مردم ب��ه نجوم و صنعت
فضان��وردی را افزای��ش داد ،ام��ا حقیق��ت این
اس��ت که ان مجموعه تلویزیون��ی ،صرف ًا باعث
بروز چونان عالقه ای ش��د نه ب��ه وجود امدنش.
فیلم های علمی-تخیلی عرص��ه اصلی نقدهای
عمیق اجتماعی نس��بت به ع��وارض تکنولوژی
هستند و پیش��تازان فضا هم چنین خصوصیاتی
داش��ت .حاال پنجاه سال گذش��ته و بعد از حدود
بیس��ت هزار دقیقه روایت بص��ری این قصه در
قالب های مختلف سینمایی ،سریالی و انیمیشنی،
جاس��تین لی��ن ش��رقی تبار ک��ه از معتبرتری��ن
تجاری سازان هالیوود اس��ت پشت قاب ایستاده
با ما باری دیگر ش��اهد یک اپرای عظیم فضایی
باشیم ،اپرائی که بدون ادعاهای متظاهرانه ،قصد
معناگرایی و بیان دغدغه های بشری را هم دارد.
داستان های فضایی ،از دیروز تا امروز
باره��ا این ط��ور تص��ور ش��د ک��ه دوره ی اقبال
تماش��اگران از فیلم های فضایی به پایان رسیده؛
اما هر دفعه کس��ی از راه رسید و با ساخت اثری
پرمخاطب در ای��ن زمینه ،بر چنین تصوری خط
بطالن کش��ید .وقتی ق��رار بود اولین س��ری از
مجموعه س��ریال های پیشتازان فضا ساخته شود
هم همه همین طور فکر می کردند .اولین ماهواره
فضایی را کش��ور روس��یه در سال ۱۹۵۷به فضا
پرتاب کرد اما وقتی س��ریال سفرهای ستاره ای
ساخته می شد ،هنوز انسانی به پهنه کیهان سفر
نکرده بود .ماهواره تحقیقاتی روس��یه اسپوتنیک
اسم داشت و حدود س��ه سال بعد از ساخت این
س��ریال و اس��تقبال کم نظیر مخاطب��ان از ان،
امریکا هم سفینه ای به فضا فرستاد با نام اپولو.
اپول��و حامل چن��د فضانورد با س��ابقه فعالیت در
نگاهی به فیلم فراتر از پیشتاز
اپرای فضایی
نی��روی هوایی امریکا بود که نیل ارمس��ترانگ
انسان
یکی از ان هاس��ت و ادعا می ش��ود اولین
ِ
پا گذاش��ته بر س��طح کره ی ماه او ب��وده .بعدها
م��دارک مختلف��ی درباره جعلی بودن این س��فر
و فیلم های ارس��ال ش��ده از صحنه فرود سفینه
در س��طح ماه و ورود فضان��وردان به پیکره قمر
ارائه ش��د؛ اما حتی اگر متصدیان ناسا دروغ گفته
باشند ،باز هم چیزی که معلوم است اشتیاق زاید
الوصف انس��ان ها به س��فرهای فضایی و کشف
جهان ه��ای جدید اس��ت و قطع ًا همین اش��تیاق
ت��وده ای ،دولتم��ردان امریکا را ب��ه راه انداختن
چنین ش��انتاژ خبری عظیم��ی ترغیب کرده .در
س��ال های جنگ سرد فیلم های فضایی برون ریز
دغدغه ها و هسهسه های ناخوداگاه جامعه بشری
درباره سرنوشت کره زمین بودند .میل به کشف
قاره های جدید روی س��طح ک��ره زمین ،جایش
را به اکتش��افات فضای��ی داده ب��ود و از طرفی
ت��رس از حمله بیگانگان به س��یاره ای که در ان
می زیس��تیم ،در پس زمینه ذهنی انسان ها حضور
پررنگ��ی داش��ت .جنگ های جهانی تمام ش��ده
انس��ان مدرن اینقدر که خبرهای ب ِد پی
بودند و
ِ
در پی ش��نیده بود ،حاال به طور ناخوداگاه انتظار
جنگ جهان ها را می کش��ید« .پیش��تازان فضا»
پرداخ��ت ریزبینانه ای به همین درونمایه بود .در
ضمن مس��ائل فلسفی بس��یاری در ذهن انسان
قرن بیس��تم جس��ت و خیز می کردند که قالب
داس��تان های فضایی گاه می توانس��ت مجالی
مناسبی برای بیان ان ها باشد« .ادیسه فضایی»
اثر تحسین برانگیز اس��تنلی کوبریک در ۱۹۶۸
و «سوالریس» اندری تارکوفسکی ۱۹۷۲جزو
چنین اثاری اند .اما انسان قرن بیست و یکم چه
انگیزه ای برای تماش��ای فیلم های فضایی دارد؟
این س��والی اس��ت که پاس��خ به ان می تواند ما
را نس��بت به دلیل لذت بردن م��ان از فیلم هایی
مثل پیشتازان فضا اگاه کند و این اگاهی خواهد
توانس��ت توان ما را در این ل��ذت بردن افزایش
دهد .پاس��خ اول این است که نوستالوژی را باید
عامل اصلی میل مخاطبان به تماش��ای این نوع
اثار دانس��ت .البته خاطره ب��ازی عامل بی تاثیری
در این زمینه نیس��ت اما موفقی��ت فیلم هایی از
قبیل«وال ئی» « ،۲۰۰۸ماه» اثر تحس��ین شده
دانکن جون��ز در « ،۲۰۰۹اواتار» جیمز کامرون
سینـــما
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
زان فضا ،ساخته جاستین لین
ی شگفت انگیز
در همان س��ال« ،جاذبه» الفونسو کوارن ۲۰۱۳
و یا «مریخی» رایدلی اس��کات در ۲۰۱۵را که
بر اس��اس فیلمی دیگر ساخته نشده اند ،نمی شود
اینچنی��ن توجیه کرد .اگر دق��ت کنیم بین فیلم
«ت��ارزان» اثر دیوید یتس که ای��ن روزها روی
پرده اس��ت و «اواتار» جیمز کامرون قرابت های
معناش��ناختی واضح��ی وج��ود دارد .ه��ر دوی
این اثار ،بازگش��ت انس��ان مدرن به ریشه های
بدوی اش را پی می گیرند و این یکی از مایه های
اصل��ی در اکث��ر فیلم ه��ای فضایی ق��رن جدید
اس��ت که میان بعضی اثار غی��ر علمی-تخیلی
ه��م می ش��ود نمونه هایی از ان را دی��د .تنهایی
انس��ان مضمون دیگریست که فیلم های فضایی
جدید بس��یار به ان می پردازند .گمشدگی انسان
در پهن��ه ی بی انتهای کیهان ،نمودی حس��ی از
تنهایی او روی خود کره خاکی هم هست.
سفینه ای برای همه ادم ها
تا پیش از قرن بیس��ت و یکم موفق ترین ورژن
سینمایی از داستان پیشتازان فضا را لنارد نیموی
در ۱۹۸۶با نام «س��فری به خان��ه» کارگردانی
ک��رده بود .نیموی خ��ودش از ابتدا بازیگر نقش
اس��پاک بود که یک��ی از دو ش��خصیت اصلی
داس��تان به حس��اب می امد .اسپاک یک موجود
فضایی از سیاره ولکان ها بود که مادری ادمیزاد
داش��ت .ولکان ه��ا با س��اکنان زمی��ن روابطی
دوستانه داشتند و س��وای از تفاوت هایی جزئی،
چه��ره ی ظاهری ان ها هم کام ً
ال به انس��ان ها
می ماند .اس��پاک علیرغم مفید و مثبت بودنش
موج��ودی کام� ً
لا منطقی و فارغ از احساس��ات
بش��ری ب��ود و طراح��ی کاراکتر او ب��ه مواجهه
انس��ان با تکنولوژی های هوش��مند طعنه می زد
ک��ه در عی��ن مفید بودنش��ان ،خال��ی از روح و
احساس��ات انس��انی اند .رویکرد سریال و سپس
سری فیلم های پیشتازان فضا به کاراکتر اسپاک
مثب��ت ب��ود و این برام��ده از نگاهی اس��ت که
ماشینیس��م را مشکل بش��ریت نمی داند .به هر
حال نیمار بعد از ب��ازی در اخرین ورژن بصری
این قصه که مربوط به س��ال ۲۰۱۳می ش��د ،با
زندگان دنیا وداع کرد و از همراهی با کریس��تف
کلمب های عرصه فضا باز ماند .اما قرن بیس��ت
و یکم ماجرای س��فینه اینترپرایز را با کارگردانی
به نام جی جی ابرامز بازشناس��ی کرد .ابرامز که
در ۲۰۰۹ش��خصیت های قدیمی این مجموعه
را ب��ا بازیگرانی جدید جل��وی دوربین برد ،قب ً
ال
فیلم های��ی مث��ل «ماموری��ت غیرممک��ن» را
کارگردانی کرده بود و تس��لط خوبی بر فضاهای
اکش��ن داش��ت .او این فیلم را البالی س��اخت
س��ریال «الس��ت» کارگردانی کرد که یکی از
ش��اهکارهای تلویزیونی اش به حس��اب می اید.
ابرام��ز در ۲۰۱۳ه��م دنباله ی دیگ��ری بر این
طرح داستانی س��اخت و زمینه ای را اماده کرده
که جاستین لین باید به ان پا می گذاشت .جالب
اینجاس��ت که وقتی ابرامز س��اخت دنباله های
بعدی پیش��تازان فضا را رها کرد تا لین این کار
بعد از ابرامز ،جاس��تین لین به عنوان کارگردان
س��ری جدید کار انتخاب شده که احیاگر اصلی
مجموعه فیلم های سریع و خشن هم بوده است.
اتفاق�� ًا برخالف تصور ابتدای��ی توقع اولیه ای که
از اکشن س��از موفقی مثل جاستین لین می رفت،
ورژن ۲۰۱۶پیشتازان فضا شدیداً متوجه روابط
شخصیت های قصه با یکدیگر است و فیلمی که
می بینی��م به طور کامل دراماتیک از اب درامده.
در این میان رابطه کاپیتان اس��پاک و لیننت که
در س��ری قبل هم اندکی به ان پرداخته ش��ده
بود ،پررنگ ترین وجه را دارد .یکی از تفاوت های
اصلی این سری از مجموعه فیلم های پیشتازان
را ادامه دهد ،خودش سراغ ساخت اخرین ورژن
از فیلم «جنگ ستارگان» رفت .چنانچه تا اینجا
مشخص است پیش��تازان فضا داستانی بحساب
می اید که هویت دوم و زیرالیه های معنایی ان
با تکنولوژی دشمن نیست .وقتی نویسنده اولیه
این داستان ها در سال ۱۹۹۱فوت کرد ،جسد او
سوزانده شد و برای خاکسپاری به فضا رفت .این
چیزی بود که بنابر وصیت خود رودن بری انجام
شد و نشان از عالقه او به تکنولوژی داشت .این
اولی��ن خصوصیت چندهزار دقیق��ه فیلم و ده ها
هزار صفحه داس��تان و کامیک بوک س��فرهای
ستاره ای است؛ عالقه به تکنولوژی .خصوصیتی
که هم برای مخاطب قرن بیست ارائه شد و هم
در نسخه های قرن اخیر شاهدش هستیم .نکته
دیگر جهان وطنی قهرمانان انس��انی فیلم است.
در س��فینه فضایی ایترپایزر اف��رادی از نژادهای
مختلف دور هم جمع ش��ده اند و این یعنی ظرف
تکنول��وژی می تواند جایگاهی برای اجماع افراد
مختلف و متخالف بش��ری باشد .دشمن ،در این
فیلم از میان موجودات انس��انی انتخاب نشده و
انس��ان ها جای افتادن به ج��ان همدیگر ،برای
دف��اع از س��یاره و نوع خودش��ان ب��ا هم متحد
شده اند.این البته فقط یک رویاست و ما می دانیم
فضایی اینچنینی وجود ندارد
که هیچ بیگان��ه ی
ِ
که انسان ها برای دفاع از زمین در برابر او با هم
متحد شوند .اما همین بهانه ی رویایی ،می تواند
لحظات��ی را فراهم کند که ما تمام انس��ان ها را
فض��ا ب��ا دو ورژن قبل��ی ان که توس��ط ابرامز
کارگردانی ش��ده بود ،همین توجه ویژه به روابط
بینافردی انسان هاس��ت .مورد دیگر را می توان
طنز افزایش یافته و مفرح کار دانس��ت .سایمون
پگ که خودش ه��م در این فیلم بازی می کند،
به گروه نویس��ندگان کار اضافه ش��ده و احتما ًال
باید یکی از موثرترین عوامل چنین طنازی های
شیرینی را حضور او دانست.
پاورچین های نرم جاستین لین در
راهروهای سفینه
از س��ال ۲۰۰۹ک��ه جی ج��ی ابرامز س��اخت
یازدهمین سری از مجموعه فیلم های پیشتازان
فضا را کلید زد ،در حقیقت س��ینما به اغاز فصل
جدیدی از مواجهه با این داستان نسبت ًا کالسیک
ش��ده پاگذاش��ت .حاال اگرچه می شود «فراتر از
پیش��تازان فضا» را س��یزدهمین فیلم و بیست
و چن��د هزارمین دقیق��ه از نمایش های بصری
قصه ی رودن بری دانست ،اما از طرفی هم باید
ان را سومین سری از فیلم هایی به حساب اورد
که در قرن بیس��ت و یک تولید ش��ده اند .ابرامز
در ساخت اثار علمی-تخیلی یدی طوال داشت
و علیرغم محبوبیت پیش��ین این مجموعه ،باید
اقب��ال مخاطبان جدید را ش��اهکار او دانس��ت.
او در دو فیلم��ی که بر این اس��اس کارگردانی
کرد ،دست به خلق فضای جدیدی زد که بنظر
می رس��ید هر کارگردانی را بعد از خودش ناچار
به رعای��ت قالب های ان می کند .اما جاس��تین
لین هم کم کس��ی نیست و «فراتر از پیشتازان
فضا» نشان می دهد که تجاری سازان خوب در
ضمیرش��ان یک کارگردان مولف هم دارند .لین
به چیزهایی که نباید دس��ت م��ی زد -یا الاقل
برای تغییرش��ان هنوز زود بود -دس��ت نزده و
ارام ارام فاکتورهای��ی را ب��ه کار اضافه کرد که
در حال اس��تحاله درونی این داس��تان هستند.
او منازع��ات روی زمین را برای حل ش��دن به
فضا برده ،روابط بینافردی را پررنگ تر و مهم تر
کرده ،به اکش��ن کار وجوه دراماتیک بیش��تری
داده و اکشن را با طنز امیخته است .ظاهراً لین
که س��اخت سری هفتم سریع خشن را به علت
ق��رار نگرفتن زمان کافی جهت پیش��برد پروژه
واگذاش��ت و کارگردان��ی کار را ب��ه جیمز وان
سپرد ،حاال از این داستان فضایی خوشش امده
و در ادامه ش��اید روزی برسد که او را احیاگر یا
ارائه کننده ی بازتفسیری خالقانه از این داستان
محبوب بدانیم.
ب��ا نژاده��ا و خصوصیات مختل��ف ،در کنار هم
ببینی��م .به لحاظ بصری ،هن��وز هم مایه اصلی
فیلم پیشتازان فضا برای جذب مخاطب است و
پیشخوان سینما
7
توضیح معاونت ارزشیابی و نظارت درباره فیلم«دوازده صندلی»
معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی درباره اخبار انتشار یافته از فیلم «دوازده صندلی»
به کارگردانی اسماعیل براری توضیحاتی ارائه کرد .این فیلم در تیر ماه سال ۹۲پروانه نمایش
خود را دریافت کرد و دلیل تعویق در اکران عمومی ان اختالفات مالی س��رمایه گذار با تهیه
کننده و کارگردان اثر اسماعیل براری بوده است .لذا عنوان «فیلم توقیف شده» در اخبار برای
این فیلم غلط و نابجا است.
حضور پررنگ سینمای ایران در جشنواره «کازان» روسیه
فیلم کوتاه «گورمردها» به کارگردانی علی مردمی از تولیدات انجمن س��ینمای جوانان ارومیه به
بخش مس��ابقه دوازدهمین دوره جش��نواره بین المللی فیلم «کازان» روسیه راه یافت .فیلم کوتاه
«گورمردها» در س��ومین حضور بین المللی خود برای ش��رکت در بخش مسابقه فیلم های کوتاه
داستانی جشنواره «کازان» انتخاب شده است و با فیلم هایی از بحرین ،سوریه ،هند ،عراق ،روسیه،
افغانستان و تاجیکستان به رقابت خواهد پرداخت .همچنین فیلم کوتاه «مرد نمکی» ساخته سید
سجاد موسوی در بخش کوتاه داستانی ،انیمیشن های «کودکان بلوط» ساخته سعادت رحیم زاده و
«دخترک ات اشغالی» ساخته محمد زارع در بخش انیمیشن« ،با این دستها» ساخته رضا حائری
در بخش مس��تند کوتاه« ،من می خوام شاه بشم» س��اخته مهدی گنجی در بخش مستند بلند و
«ممیرو» ساخته هادی محقق در بخش بلند داستانی حضور خواهند داشت .جشنواره «کازان» که
هرساله به همت وزارت فرهنگ تاتارستان روسیه و شهرداری کازان برگزار می شود ،امسال نیز با
شعار «گفتگوی فرهنگ ها و فرهنگ گفتگوها» با حضور فیلم ها و شخصیت های سینمایی از ۵تا
۱۱سپتامبر در شهر کازان روسیه با برگزاری برنامه های جنبی و ورکشاپ های متعدد برگزار می شود.
«اینجا ادم تنهاست» تا ۱۰روز دیگر کلید می خورد
علی اکبر ثقفی تهیه کننده سینما درباره زمان اغاز فیلمبرداری فیلم سینمایی «اینجا ادم تنهاست» به
کارگردانی دخترش فاطمه ثقفی گفت :این فیلم تا ۱۰روز دیگر کلید می خورد و تمام صحنه های ان
در تهران فیلمبرداری می شود .برخی از عوامل ان را هم انتخاب کرده ایم اما تا زمانی که حضور این
افراد در این فیلم قطعی نشود نمی توانم چیزی بگویم .وی افزود« :اینجا ادم تنهاست» که ممکن
است نام ان نیز تغییر کند ،یک موضوع اجتماعی-خانوادگی دارد و درباره پیرمرد ۷۰ساله ای است
که تالش می کند با ادم ها ارتباط برقرار کند اما کمتر کسی با او رابطه ای برقرار می کند و . ...این تهیه
کننده با اشاره به فیلم سینمایی «روسی» به کارگردانی فرزندش امیرحسین ثقفی نیز گفت :فیلمنامه
این اثر همچنان در مرحله بازنویسی است و پیش تولید و بازبینی لوکیشن های ان از اواسط شهریور
ماه اغاز خواهد شد .ثقفی در پایان خاطرنشان کرد :سه سکانس اصلی «روسی» در مکان های برفی
چند شهرستان فیلمبرداری می شود ،اما هنوز این شهرستان ها را برای فیلمبرداری انتخاب نکرده ایم.
فیلمساز ایرانی به اکادمی فیلمسازان جشنواره لوکارنو می رود
اکادمی فیلمس��ازان لوکارنو هر س��ال ب��ا دعوت از برترین فیلمس��ازان جوان روز جهان ،مس��تر
ورکشاپ هایی با حضور بزرگان سینمای جهان برگزار می کند .در هفتمین دوره اکادمی فیلمسازان
لوکارنو ،علی عسگری فیلمساز ایرانی در کنار استعدادهای جوان دیگری از کشورهای مصر ،پرتقال،
مکزیک ،برزیل ،صربستان ،چین ،ماداگاسکار ،اتیوپی ،کلمبیا ،امریکا ،سنگاپور ،نروژ ،یونان ،مونته
نگرو و استرالیا در این ورکشاپ ها حضور می یابد .علی عسگری فیلمساز ایرانی سابقه دو بار حضور
در جش��نواره فیلم کن را با فیلم های کوتاه «بیش��تر از دو س��اعت» کاندید دریافت نخل طالی و
«س��کوت» داشته است .وی در جش��نواره های بین المللی متعددی حضور یافته و جوایز معتبری
دریافت کرده است .او همچنین با فیلم کوتاه «بچه» در سال ۲۰۱۴و در هفتاد و یکمین دوره جشنواره ونیز
حضور داشته است .این ورک شاپ ها با حضور بزرگانی چون کن لوچ ،البرت سرا ،گسبر نوا ،راجر کورمن،
هاوارد شور ،دوگالس گوردون ،جوناس مکاس و الکساندرو جودوروسکی برگزار می شود .شصت و سومین
دوره جشنواره فیلم لوکارنو ۱۳تا ۲۳مرداد در سوئیس برگزار می شود.
«ربوده شده» قرارداد بست
قرارداد فیلم «ربوده شده» به کارگردانی بیژن میرباقری در گروه استقالل بسته شد .غالمرضا فرجی
سخنگوی شورای صنفی نمایش با اشاره به جلسه دوشنبه ۱۸مرداد این شورا گفت :در جلسه امروز
شورای صنفی نمایش ،قرارداد فیلم سینمایی «ربوده شده» به کارگردانی بیژن میرباقری در گروه
سینمایی استقالل بسته شد .همچنین فیلم سینمایی «ناردون» به کارگردانی فریدون حسن پور از
چهارشنبه این هفته ۲۰مرداد ماه در گروه ازادی اکران می شود .سخنگوی شورای صنفی نمایش
در پایان گفت :فیلم سینمایی «من» به کارگردانی سهیل بیرقی نیز از چهارشنبه ۲۷مرداد ماه در
گروه استقالل اکران می شود.
پذیرش بیش از ۵۰۰اثر در جشنواره فیلم کوتاه «مدرسه»
تاکن��ون بیش از ۵۰۰اثر در بخش های مختلف به دبیرخانه چهارمین دوره جش��نواره فیلم کوتاه
«مدرس��ه» ارسال شده اس��ت .این جشنواره از میان ۵۱۲اثر رسیده به دبیرخانه ۱۹۵ ،اثر داستانی،
۱۶۰اثر انیمیشن ۸۳ ،اثر علمی -اموزشی ۴۲ ،اثر مستند و ۳۲تیزر تبلیغاتی است و هنوز ارسال اثار
ادامه دارد .در پی استقبال و درخواست های مکرر مدارس و دانش اموزان مبنی بر تمدید مهلت ارسال
اثار به چهارمین جشنواره فیلم کوتاه مدرسه ،دبیرخانه این جشنواره برای دومین بار مهلت ارسال
اثار به جشنواره فیلم کوتاه مدرسه را تا ۳۰مرداد تمدید کرده است .با توجه به اینکه اخرین مهلت
ارسال اثار به دبیرخانه جشنواره ۳۰مردادماه ۹۵است از دانش اموزان هنرمند و مستعد درخواست
می شود با توجه به فرصت در نظر گرفته شده ،نسبت به ارسال به موقع اثار خود اقدام کنند .چهارمین
جشنواره فیلم کوتاه «مدرسه» در ۵بخش فیل مهای داستانی ،مستند ،علمی -اموزشی ،انیمیشن و
تیزر تبلیغاتی و با موضوع ازاد برای تمام دانش اموزان عالقه مند برگزار می شود.
مشکالت جوانان فیلمساز در «اخرین بدرقه» روایت می شود
تصویربرداری فیلم کوتاه «اخرین بدرقه» به نویسندگی و کارگردانی یاسر مروت و تهیه کنندگی
مشترک انجمن سینمای جوان دفتر تهران و گروه فیلمسازی «ایده ،فرم ،سینما» در ییالقات ماسال
به پایان رسید« .اخرین بدرقه» داستان گروهی فیلمساز جوان است که در حال ساخت فیلم خود
در جنگل های شمال هستند که شنیدن یک خبر دردناک ادامه ساخت فیلم را با مشکالتی مواجه
می سازد .در این فیلم مرتضی حسینی نیا ،سعید میرزازاده اصل ،بهنام خطیبی ،محمد مهرانفر و نیما
لبادی به ایفای نقش پرداخته اند.
فروش بلیت های «امکان مینا» با میالد کی مرام
میالد کی مرام بازیگر نقش اول مرد فیلم «امکان مینا» روز چهارش��نبه س��اعت ۱۸برای فروش
بلیت این فیلم به پردیس زندگی می رود .این فیلم از روز چهارشنبه ۱۳مرداد ماه اکران خود را به
س��رگروهی پردیس زندگی ش��روع کرده است .همچنین طبق برنامه ریزی های صورت گرفته در
روزه��ای اتی ایین های دی��دار مردمی با حضور عوامل فیلم در پردیس های کورش ،ملت و ازادی
اتفاق خواهد افتاد .قصه «امکان مینا» درباره زندگی خبرنگار جوانی است که زندگی عاشقانه ای با
همسرش دارد اما در میانه راه ،سرنوشت دیگری برای این زوج جوان رقم می خورد و...
مجوز اولین سامانه ویدئویی «سند» صادر شد
مجوز سامانه فیلم نت به عنوان اولین سامانه ویدئو درخواستی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی صادر
شد .محمد صراف مدیرعامل فیلم نت با اعالم صدور مجوز سامانه فیلم نت بیان کرد :فیلم نت به عنوان
اولین سامانه ویدئو درخواستی «سند» از سال ١٣٩٣در کشور فعالیت می کرد و هم اکنون بیش از ۳میلیون
کاربر فعال دارد .وی با تاکید بر اینکه فیلم نت تمامی فیلم ها را بعد از خرید حقوق قانونی عرضه می کند،
افزود :بعد از جدی شدن راه اندازی سامانه ویدئو درخواستی و اهتمام وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی برای
گسترش این سامانه ،ما درخواست خود را برای کسب مجوز ارائه کردیم و از سوی موسسه رسانه های
تصویری مجوز رسمی برای فعالیت صادر شد .صراف افزود :هم اکنون اثاری شامل فیلم سینمایی ،سریال،
مستند ،تئاتر روی این سامانه قرار دارد و فیلم های روز سینمایی نیز بعد از اکران با کمترین فاصله روی
سامانه فیلم نت قرار می گیرد .وی گفت :عالوه بر عرضه فیلم های سینمایی برنامه های دیگر همچون
«سی و پنج» نیز عرضه می شود که شامل گفتگو های جنجالی با هنرمندان سینما است.
هنرومعماری
8
یادداشت
راهی طوالنی تا رسیدن به استانداردها
مدیریت سیمای شهر در دستان مدیریت شهری
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
طراحی های شهری و خالقیت در مراکز خرید
مراکز خرید ،مکانی برای تجلی هویت شهروندی
بهرام هوشیار یوسفی
پی اچ دی ،دانشیار دانشگاه اسکوده سوئد
«در کل ی�ک مکان ،داراى یک خصلت یا
جو اس�ت و از این رو یک پدیدار کیفى و
کلى است که نمى توانیم ان را به هیچ یک
ازخصوصیاتش فروبکاهیم .تجربهروزانه
نشانگر ان است که کنش هاى متفاوت،
نیازمند محیط هاى متفاوتى هستند تا به
گونه اى اقناع کننده در ان واقع شوند»...
نوربرگ-شولتز
نوا توکلی مهر
معمار منظر ،مشاور طرح های زیباسازی تهران
به بهانه خبر ممنوعیت احداث ساختمان های ۱۲طبقه و بیشتر در شهر تهران ،این یادداشت گریزی
به موضوع مدیریت منظر شهر است .معاون وزیر راه و شهرسازی اعالم کرد که بر اساس اخرین
مصوبه ش��ورای عالی شهرس��ازی و معماری ،تا زمان تصویب «ضوابط بلندمرتبه سازی» ،احداث
ساختمان های ۱۲طبقه و بیشتر در شهر تهران ممنوع شده است .به گزارش وب سایت وزارت راه و
شهرسازی ،پیروز حناچی روز دوشنبه دلیل این تصمیم را استفاده بیش از حد و نابجا از این ظرفیت
دانست .اقای حناچی به تاریخ تصویب و جزئیات بیشتری از این مصوبه شورای عالی شهرسازی و
معماری اشاره ای نکرده اند با این حال تجربه دو دهه اخیر در بحث سیما و منظر شهر ،مکانیسم های
مدیریتی ،سازمان های متولی یا ذیربط و نحوه مدیریت مشارکتی و میزان مشارکت عمومی شهروندان
و از همه مهم تر تعریف درست سیما و منظر شهر و جایگاه ان در طراحی شهری ،نشان می دهد
هنوز تا رس��یدن به اس��تانداردهای روز علمی در چنین عرصه ای راه زیادی در پیش داریم .در حال
حاضر چندین سازمان موازی با هم در دستگاه دولت و شهرداری ذی ربط در پروژه های برنامه ریزی
و طراحی شهری ،مدیریت منظر(تحت نام پر از اشکال و اشتباه زیباسازی شهری) مشغول فعالیت
هستند .پروژه های موضوعی متعددی تحت عناوین مختلف از طرح جامع هویت ایرانی – اسالمی
گرفته تا برنامه راهبردی طراحی شهری و مدیریت منظر شهری تهران انجام شده است .الیحه سیما
و منظر شهری تدوین شده در شورای عالی معماری و شهرسازی گرچه در بازبینی های چند باره
در هشت سال گذشته ،سعی در جامع نگری در مقوله های ساماندهی کالبدی ،ساماندهی زیرساخت
های شهری،س��اماندهی کارکردی فضاهای شهری و ...نموده است ،با این حال ضمانت اجرایی
این ضوابط در عمل کوچکترین پیشرفت تاثیر گذار بر سیمای شهر نداشته است .به نظر می رسد
فقدان چشم انداز توسعه شهر یا به عبارتی نظریه پایه شهری که موضوعاتی چون هویت را تحت
پوشش قرار خواهد داد ،در عمل به موازی کاری سازمان های ذیربط در تصویب و پیگیری صرفا
بخشی از الزامات یا نظرگاهی منحصر خواهد انجامید .و این همان پراکندگی و عدم انسجامی است
که قادر نیست شرح خدمات و وظایف سازمان های ذیربط در شهرداری و دولت را نیز مورد بازبینی
و اصالح قرار دهد .به این ترتیب س��ازمان پارک ها و فضای س��بز ،سازمان زیباسازی شهر ،ادارات
ساماندهی صنایع و مشاغل در معاونت خدمات شهری ،معاونت معماری و شهرسازی شهرداری در
دو اداره معماری ساختمان و طرح های شهری ،همچنین سازمان ها و شرکت های تابعه وزارت راه و
شهرسازی از قبیل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران ....همگی در حال پیشبرد
طرح ها و مداخالتی در سطح شهر هستند که عمال به سیما و منظر شهر مربوط می شود .در سلسله
مراتب طرح های ارتقاء کیفیت فضاهای شهری که در مقیاس طراحی شهری محسوب می شوند،
مدیریت منظر شهری در مقام پروژه های موضوعی زیرمجموعه ،با تجمیع کلیه مالحظات و ابعاد
طراحی شهری وارد عمل می شوند .این مالحظات و ابعاد شامل وجوه هویت فضا ،شخصیت فضا،
اکولوژی شهر ،تطابق فرم و عملکرد که به نوعی واجد هویت و شخصیت فضاست ،اقتصاد مکان و
یطور کلی اقتصاد شهری و نظام مالیه شهر و ...می گردد .این مالحظات در تلفیق و جمع بندی با
برنامه های توسعه ،مباحث برنامه ریزی و امایش سرزمین ،ساختارهای مدیریتی تعریف شده و دارای
ضمانت اجرایی ،همان هدفی را دنبال می کند که در ابتدای این یادداشت به ان اشاره شد؛ تجمیع کلیه
مالحظات و ابعاد طراحی شهری در مدیریت منظر شهر و همچنان تاکید بر این ماجرا که تا رسیدن به
استانداردهای روز علمی همراه با ضمانت تحقق پذیری در چنین عرصه ای راه زیادی در پیش داریم.
کافه کتاب
س��یمون داوس��ون ،عکاس بلومبرگ ،در س��فر
اخیرش ب��ه اصفهان به مرکز خرید «ش��اپینگ
م��ال» اصفهان رفت و بلومبرگ گزارش کرد که
«با وجود تحریم های زیاد در ایران ،این کشور در
حال تجربه انفجاری از ساخت مراکز خرید جدید می رسد بهترین راه حل که بتواند در کنار فعالیت
است .»...شاپینگ مال الله پارک در تبریز به یک اقتصادی و س��وداوری تجاری ب��ه تقویت روابط
مرکز ش��هری بی رقیب تبدیل شده ،ایران مال در همسایگی بپردازد ،تلفیق این هر دو مفهوم باشد؛
ته��ران بعد از بهره برداری یکی از بزرگترین ها در مراکز خریدی با ویژگی هویتی/انسانی محله ای.
جهان خواهد بود و این چرخه همین االن که شما واقعیت این اس��ت که اگر به تعریف کالس��یک
درحال مطالعه این یادداشت هستید تنها در تهران اقتصاد مبنی بر تقسیم منابع محدود بین تقاضا های
با بالغ بر ۱۰۰مال در حال ساخته شدن ،ادامه دارد؛ متنوع ،اتکا کنیم و ب��رای مقوله انتخاب در روند
در رویکردی جالب توجه حتی توصیه می شود از تولید تقاضا اصالت قائل باش��یم ،اقتصاد شهری
چنین فضاهایی به منظور ساماندهی به بافت های مفهو می است که از تالقی این انتخاب و جغرافیای
فرسوده شهری استفاده شود (شعاع موثر شاپینگ حدوث ان ش��کل می گی��رد؛ در این بین بدیهی
مال ها در شهرهای بزرگ ۳تا ۵کیلومتر تعریف اس��ت که مصرف کنند ِه نوعی جویای مطلوبیت
می شود؛ صرف نظر از مباحث اقتصادی ،استقرار است و بنگاه اقتصادی در پی به حداکثر رساندن
انواع کارکردهای خدماتی مانند باجه های بانکی ،سود و البته مدیریت شهری مسول ساماندهی به
صرافی ،کمپ ب��ازی و تفریح ،پارکینگ رایگان ،رون��د این ارتباط به س��یاقی عادالنه و در خدمت
داروخانه و غیره ،این مراکز را به غایت درجه کارا تعالی جامعه .اینکه شکل کالبدی (بخوانید فضای
می س��ازد) .یک ضرب المث��ل افریقایی می گوید :شهری و معماری یا در یک کالم فضای مصنوع)
«یک دهکده نیاز است تا کودکی تربیت شود»...؛ این تعامل به چه ترتیب باش��د و در کجا استقرار
محیط ما را می س��ازد و ما محیط را و این منشور یابد ،شهرسازان/طراحان شهری و معماران را نیز
دوار به حرکت خود ادامه می دهد .امروزه استیالی با موضوع پیوند می زند که البته نهایتا انچه اهمیت
فرهنگ ارتباطات مجازی انچنان بی مهابا حجوم دارد (یا باید داشته باشد) از یک سو حداکثر کردن
می اورد که هر فرصتی ب��رای بازتولید ارتباطات مطلوبیت ب��رای مصرف کننده اس��ت و از دیگر
انسانی در محیط های حقیقی ،مغتنم است .علی راهبرد ارزش��ی جامعه ای ک��ه فضا/مکان در ان
سلطانی (پژوهشگر معماری) در یادداشتی با عنوان شکل می گیرد .نباید فراموش کرد که ناکارامدی
«مکان سوم ،بهشتی برای شهروندی »...ضمن اولویت ها ممکن است که سرمایه را فراری دهد و
تاکید بر این اصل که در طراحی فضاهای شهری ،اصوال دیگر فضا و ساختاری شکل نگیرد که تعامل
معماران و طراحان شهری باید بدنبال خلق مکانی مشارالیه محلی از ا ِعراب داشته باشد؛ متخصصان
باشند تا شهروند بتواند مفهوم شهروندی خود را در امر البته همواره در جستجوی تحلیل عناصر تاثیر
معنای انسانی خود متجلی کند ،نقل قول گیرایی گزار در قالب «مدل های اقتصاد ش��هری» بوده و
از «گیرادت» ( )۱۹۹۹دارد پیرامون بازگش��ت به هستند که تعبیر ملموس ان باید در نحوه صحیح
مفهوم محله س��نتی حول یک مرکز محله؛ این در زمینه مکانیابی و توس��عه س��اختاری شهری
تعبیر بس��یار به مفاهیم ایرانی/اسال می در شکل متجلی می شود و انچه در قواره شهر در پیرامونمان
گیری شهر ها در کنار فضای بازارها و بازارچه های احس��اس می کنیم در اصل برایند (به درس��ت یا
سرپوش��یده و مراکز محله ای که از حیث کاربری غلط) مجموعه نیروهای بازار و نحوه مدیریت ان
و کاربران وس��یع و متنوع بودند ،نزدیک اس��ت( .الگوهای شهری و کاربری اراضی) در ایینه شهر
گیرادت هر چند ب��ر جایگزینی مراکزی جدیدی اس��ت .نظریه پردازان مقوله فضا/مکان در تفسیر
بجای مرکز خریدهای Shopping Centreفضایی ش��هروندگرا مابین فضای کار و سکونت
در حومه ها یا متروس��نترها تاکید دارد ،اما به نظر که بتوان��د تعامالت و دیالوگ ه��ای اجتماعی را
ساختارشناسی هویت محله ای تهران
ض��رورت پرداخت به رویکرد توس��عه پای��دار تجزیه گرا و
خردمحور ،مبنای تنظیم برنامه ریزی های ش��هری اس��ت
که ش��اکلۀ اصلی ان اولویت بخش��ی به بدنه اصلی جامعه
یعنی م��ردم ،و ن��گاه از پایین به نیازهای انان می باش��د.
با ای��ن توضیح کتاب بازشناس��ی تغیی��رات مورفولوژیک
(ریخت شناس��ی) محل��ه در ش��هر ته��ران ،اولی��ن جلد از
مطالع��ات «ط��رح ساختارشناس��ی هویت محله ای ش��هر
تهران» اس��ت که برامده از اولین طرح موضوعی «توسعه
فضاهای فرهنگی شهر تهران» است .این مجلد جمع بندی
وگزارش تحلیل ،تلفیق و همچنین پیوس��ت چهرۀ اجتماعی پهنه های محله ای برای هفت
حوزه ش��هری تهران را ش��امل می ش��ود که مجموع ًا دربرگیرندۀ 131محله به همراه زیر
محله و ریز محالت است .از مجموعه کتابی که بر مبنای رویکرد توسعۀ پایدار تجزیه گرا با
تمرکز بر پهنه های همگن اجتماعی و فرهنگی خرد تنظیم ش��ده ،می توان به منظور امکان
تدوین و طراحی برنامه ریزی ها و راهبردهای س��اختاری ،فرهنگی ،و اجتماعی سطوح خرد
به صورت خاص و س��طوح کالن سیاس��ت های توسعه ش��هری به طور عام استفاده نمود.
حس��ن این مجموعه ان اس��ت که برای اولین بار در تاریخ مدیریت ش��هری تهران ،کلیت
شهر با هدف شناسایی واحدهای هویتی و عملکردی مدنظر قرار داده شده ،تا از این طریق
درصدد شناسایی رابطه و نسبت هر یک از این واحدها با ساختار فضایی تهران براید و نقش
هس��ته های مجزای ش��هری که تا کنون ذیل عناوینی همچون منطقه و ناحیه کمتر مورد
توجه قرار گرفته اس��ت را بر مبنای همگنی های اجتماعی ،فرهنگی ،تاریخی ،عملکردی و
ش رو درصدد بازشناسی هویت و شکل واقعی
ادراکی ،برساخت نماید .بر این اساس طرح پی
ش��هر است .این طرح با شناخت محالت به جای پرداختن با توده های مکانیکی و غیرقابل
مدیریت کالن ش��هری ،تالش می کن��د تا امکان مدیریت کارامد ش��هر را برای مجموعه
مدیریتی ش��هرداری تهران فراه��م اورد .جلد اول این مجمومه یعنی بازشناس��ی تغییرات
مورفولوژیک محله در ش��هر تهران در س��ه فصل مجزا به عالوۀ یک پیوست ،گرداوری و
تنظیم ش��ده است .مطالعه ان میتواند در شناخت بهتر تهران ،این کالنشهر بزرگ ایران به
ما کمک کرده و درک بهتری از شهر و محالت را در اختیار خوانندگان قرار دهد.
تقویت کن��د ،از تعبیر «مکان س��وم» بهره برده
اند (الدنبرگ)۱۹۸۹ ،؛ «اجتماعی گرا بودن ،تنوع
بخش��ی و ارائه فرصت های براب��ر از ویژگی های
مکان سوم هستند؛ برای ارزیابی کارایی و کیفیت
مکان س��وم ،باید معیارهایی مانند تامین امنیت،
ایجاد حس تعلق خاطر ،کنش متقابل ،عدالت در
توزی��ع فضا و خدمات را مد نظر قرار داد .»....البته
انچنان که هومن فروغمند (پژوهشگر معماری) بر
ان تاکید دارد ،اصوال هم��ه موجودات زنده برای
فعالیت های خاص مرکزی معین دارند و اساس��ا
فرم در معنای س��نتی ان مرکز داش��ته است ،در
مقیاس��ی دیگر مراکز ش��هری و مرکزیت شهر
که کلیت و احس��اس ش��هر و به قول براند فری
(هیلدر برند فری نویسنده کتاب «طراحی شهر:
به سوی یک شکل پایدارتر شهر» که به فارسی
هم ترجمه شده است) بر پایداری شهر هم تاثیر
گذار هس��تند .شولتز (کریستین ـ نوربرگ شولتز
یکی از برجسته ترین چهره های پدیدارشناسی در
معماری است که تاثیری ژرف بر بسط و گسترش
این گفتمان داشته است) نیز به اهمیت مرکزیت
فضا اش��اره داشته و مرکزیت را به عنوان یکی از
اساسی ترین اصول معماری تلقی می کند.
وقتی از «شاپینگ مال» و «دپارتمان
ا ِستور» گریزی نباشد…
این روزها دیگر این موضوع مسجل شده است که
فضاهای شهری باید با کاربری های چند منظوره
و ترکیبی ،پاس��خگوی سالیق ،نیازها و تعامالت
مختلف بازیگ��ران مختلف اقتص��اد و زندگی در
مقیاس شهری باشند؛ بنا بر تعبیر «مرکز خدمات
مجتمع ه��ای تج��اری اداری تفریح��ی ایران»،
مجتمع های تجاری چند عملکردی (یا اصطالح ًا
ش��اپینگ مال ها) به فضای اطالق میش��ه که در
ان فضا« ،مجموعه ای از فروشگاه های کوچک و
بزرگ خرده فروش��ی (که هویت کسب و کارشان
در لوای نام تجاریشان است) تحت یک مدیریت
مشترک ،اداره میشوند»...؛ جالب اینجاست که این
تعبیر بسیار به انچه از دیرباز در شهرهای ایران با
عنوان «بازار» نامیده ش��ده است ،نزدیک است و
چه بسا تفاوت نه در ماهیت عرضه اقالم مصرفی
بلکه در ماهیت «گذراندن اوقات فراغت» و نحوه
فضاس��ازی به اصطالح مطلوب یا پر زرق و برق
در «مال» ها باشد؛ این نوع فضا پاسخگوی ماهیت
جدیدی از رفتار شهری است که شاید بتوان از ان
به «ویترینگردی» (نگارن��ده قصد قضاوت رفتار
مصرف��ی را ندارد) تعبیر کرد و صرف نظر از اینکه
این رفتار تهدید است یا فرصت ،واقعیتی است غیر
قابل انکار .به عنوان مثال «دپارتمان اس��تور» ها
مفهو می در خدمت به ان��واع جدید رفتار خریداران
اس��ت« :دپارتمان اس��تور یک فروش��گاه خرده
فروش��ی بزرگ است که بخشی از یک فروشگاه
زنجیره ای را تشکیل می دهد و طیف گسترده ای
از محصوالت متنوع در گ��روه کاالهای متفاوت
را عرضه می کن��د .کاالهای دپارتمان اس��تور ها
به طور معمول ش��امل برند ها و مارک هایی است
که توس��ط مصرف کنندگان مورد اس��تفاده قرار
می گیرد و در بخش های مختلف فروش��گاه طبق
استاندارد برندها عرضه می شوند .خریداران ضمن
بازدید از این غرفه ها در س��الن های بزرگ فرصت
مقایس��ه و انتخاب کاالی مورد نظر خود را دارند.
راحتی صفت بارز این فروش��گاه به حساب می اید
زیرا با مراجعه به این فروش��گاه ه��م در هزینه و
هم در زم��ان صرفه جویی می ش��ود .با توجه به
ویژگی ه��ای خ��اص دپارتمان اس��تور ها در همه
شاپینگ مال ها حداقل یک دپارتمان استور وجود
دارد…» .از س��وی دیگر با نگاهی حتی گذرا به
رواب��ط و متد های نو اقتص��ادی ،همخوانی مقوله
تولید فضا با این روش ها اجتناب ناپذیر می نماید؛
اصوال س��یاق تولید و توزیع در هر دوره ای با تبلور
«تجربه های فضایی» ارتباطی تنگاتنگ داشته،
روش های نو در تجارت الجرم به فضا/مکان های
جدید منجر می شوند .انچنان که الهام علوی زاده
(پژوهش��گر و مدرس معماری) بر ان تاکید دارد،
یک مرکز شهری ،هسته فعالیت شهری بوده ،باید
کنش های ش��هری اعم از گردهمایی ها و مراسم
مختلف اجتماعی در این محدوده برگزار شوند؛ در
این بین انچه می تواند موجب نگرانی باشد نه ارتقا
و ترکیب مراکز شهری با مراکز خرید شهری بلکه
«کمبود حس مکان»« ،کمبود حس یکپارچگی»
و نیاز برای ایجاد یک «کانون مرکزی مشترک»
برای رس��یدن به «انسجام عملکردی و فضایی و
رهایی از اش��فتگی و نابس��امانی موجود» در این
محدوده ها اس��ت… .انچه ایرانیان در طی تاریخ
بدان ش��هره بوده اند ،قابلیت منحصر بفردشان در
بو می و بهینه سازی انچه بوده که به ظاهر به غیر
تعلق داشته است؛ در راستای موضوع مورد بحث
این مقال نیز به نظر می سد بازتولید یک «مال» که
مال خودمان باشد چندان دشوار نباشد ،به سیاقی
ِ
که بستر تجلی هویت متعالی شهروند ایرانی «قرن
ِ۲۱اُمی» باشد… .بیشتر در این باره خواهم نوشت.
عدمتحققمشخصه هایشهریتوسعهپایداری
عدالت شهری ،دیالکتیک پرسش و پاسخ به نیازها
نگین نجار ازلی
معمار ،پژوهشگر معماری
یکیازویژگی هایمهمگادامرهنجارشکنی اشدربرابرسنت هایمالوف
پیش از خود است« ...روش ،راه رسیدن به معنا و حقیقت نیست! هرگز
نمی توان با روش ،به معنا و بطن حقیقت دست یافت .این تابویی که فقط
محدودیت می اورد ،به چپاول فهم ما پرداخته و ما را از ان واقعی حقیقت
دور میسازد .»...به عقیده گادامر روش ،معنا را از زاویه دید خود کنکاش
می کند ،حال انکه تف ّهم ،عمل سوژه در برابر ابژه ،تا از این طریق بتوان
به فهم درست و نهایی دست یافت .در اینجا رویکرد دیالکتیکی در برابر
روش انگاشته شده و روش به عنوان مولفه ای که موضوع مطرح شده را
مورد نظارت ،هدایت و در مواردی حتی دس��تکاری خویش قرار میدهد
مورد انتقاد است .در حالی که در دیالکتیک ،موضوع مورد مواجهه پرسشی
طرح می کند که باید بدان پاس��خ گفت؛ یعنی فرایند مستمر پرسش و
پاس��خ .موقعیت هرمونتیکی دیگر ،موقعیت پرسشگر و موضوع مورد
پرسش نیست ،بلکه پرسشگر ناخودگاه خود را ان «هستی» میبیند که
«امرواقع»ازاوپرسشمی کند.گادامرنشانمیدهدکهگسترههرمونتیک
به دیالکتیک پرسش و پاسخ تعلق دارد .گادامر بدون اینکه در جستجوی
رشته ای از قاعده های زامبی وار و مالک های عینی باشد ،می نویسد« :در
مقابل کل تمدنمان که مبتنی بر علم جدید است ،ما باید مکررا از خود
بپرسیم ،ایا چیزی حذف نشده است؟! ایا اینکه پیش فرض های دانستن
و ساختن ،نی می در تاریکی اند ،سبب نمی شود دست هایی که این معرفت
را به کار می گیرند ،ویرانگر باشند؟!» .باید گفت انسان موجودی است به
دنبال همزیس��تی مسالمت امیز و عدالت محور با هم نوع خویش .این
عدم پذیرش تنوع در دیدگاه ها و فرم گرایی مطلق اس��ت که سرش��ت
عدالت را برهم زده و موجب ویرانگری ،ان چنان که گادامر به ان اشاره
می کند ،می گرددُ .دری ریوز در کتاب خود «برنامه ریزی برای تنوع» در
حالی که به بررسی رابطه متقابل میان تنوع و عدالت در شهرها و تاثیر
ان ها بر برنام ه ریزی فضایی و توسعه پایدار می پردازد ،توضیح میدهد
که عدالت یک حکم ارزش��ی است که اساس و زمینه تنوع را تشکیل
می دهد.عدالت یعنیاطمینان یافتنازاینکهانسان هابانیازهای متفاوت،
فرصت های برابر در اختیار دارند .تنوع بدون عدالت تنها به تفاوت منجر
می ش��ود .در حالی که تنوع در کنار عدالت قدرت را به همراه دارد .فضا
و مکان ،روابط اجتماعی و محیط زیست همگی ابزار اصلی برنامه ریزی
برای برنامه ریزان ش��هر اس��ت .انچه در این زمینه مورد نیاز است یک
زب��ان ،ادبیات و درک از فضا و مکان اس��ت که تف��اوت و تنوع را مورد
توجه قرار داده و عدالت اجتماعی را ارتقاء دهد .فضا و مکان متغیری بی
بدیل در عرضه و تقاضاهای فهمندگان هر شهری است .بنابراین توجه به
این عناصر ،توسعه پایداری را در شهر پیش روی ما قرار میدهد که خود
رهیافتی است در جهت تحقق عدالت .مسائل و مشکالت موجود به ویژه
در شهرها نشانگر عدم تحقق مشخصه های توسعه پایداری در انهاست؛
به طوریکه جغرافیای شهری در این وضعیت ابعاد و قلمروهای تازه ای
می یابد و با بررسی مسائل مهم شهرهای جهان سوم ،عدالت اجتماعی،
کیفیت دسترسی مردم شهرها به نیازهای اساسی ،حوزه های اجتماعی و
غیره ،ضمن ارزیابی و تحلیل فضایی از مشخصه های توسعه پایداری
در مناطق و حوزه های ش��هری ،سعی دارد کمک کند تا محیط زیست
شهری مناسبی برای ساکنان شهرها فراهم شود .براین اساس ،با توجه
به پیچیدگی ذاتی شهرها و ابعاد مختلف تاثیرگذاری انها ،شناخت عوامل
اصلی و کلیدی در جهت دستیابی به پایداری شهری ضروری و غیر قابل
چشم پوشی میباشد .برنامه ریزی فضایی می بایست مکان ها و فضاهایی
پای��دار ایجاد کند و این ام��ر از طریق توجه به تفاوت ،تنوع و عدالت در
یک مکان ،یک نقطه یا بخشی از فضا یا سطحی خاص میسر است.
در اینجا باید گفت ،مکان می تواند یک شهر ،محلی برای زندگی یا حتی
مقابل مکان که یک نقطه خاص را شامل می شود،
یک پارک باشد .در ِ
فضا یک مفهوم سه بعدی است که اشیاء و پدیده ها در ان قرار گرفته اند.
این بدان معناست که فضا پدیده های ملموس مانند ساختمان های زیبا،
مناظر طبیعی و مردم واقعی و همچنین فواصل میان نقاط و اش��یاء را
شامل می شود ،اما در عین حال لزو می ندارد پدیده های موجود در فضا به
صورت قابل لمس باشند .چشم انداز توسعه فضایی ،برنامه ریزی فضایی
را چنین تعریف می کند :تحت تاثیر قرار دادن توزیع اتی فعالیت ها در فضا
برای دستیابی به چیدمان منطقی تر از کاربری ها و ارتباط میان انها .اگر
مفهوم توسعه پایدارمبین شهری متعادل ،همه سو نگر و عدالت محور
باش��د ،میتوان گفت شهری عدالت محور است با درک تفاوت های نیاز
شهروندان ،به زندگی ان ها معنا و مفهو می انسان محور بخشد .چنان که
گادامر معتقد است با رهیافتی هرمونتیک وار به دیالکتیک مابین شهر و
انسان توجه کرده و شهر را محفلی برای رشد و اعتالی هر فرد انسانی در
بهترین وجه خود او بدانیم.
کتاب و ادبیات
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
9
گفتگو با دکتر محمد مهدی فرقانی ،رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه عالمه طباطبائی
هنرمند :دکتر محمد مهدی فرقانی ،رییس
دانش�کده علوم ارتباطات دانشگاه عالمه
طباطبائ�ی در برنام�ه چ�رخ به س�واالت
متع�ددی درب�اره روزنامه ن�گاری الزامات،
چالش ها و افق های پیش رو پاسخ داد.
همه از روزنامهنگاری حرفهای سود میبرند
کمترینروزنامه نگارتحصیلکرده ای
هست که االن مشغول به کار باشد
و به نوعی ش�اگردی شما را نکرده
باشد و از ش�ما به همراه دوستان و
هم نسلانتان به عنوان کسی که در
پیشبرد روزنامه نگاری در ایران فعال
بودید،خیلیسپاسگزاریم.اقایدکتر
نقش رس�انه ها این روزها دگرگون
ش�ده ،با توج�ه به رس�انه هایی که
گوناگون ش�دند ،در فضای مجازی،
غی�ر مج�ازی ،به نظر می رس�د که
سپهر رسانه ای امروز متفاوت شده و
ما مردم وقتی که می خواهیم اخبار را
دریافت کنیم دیگر با یکی دو تا خبر
روبرو نیستیم ،سیل خبر ما را می برد.
م�ا چطور بای�د بفهمیم ک�دام خبر
درست اس�ت و کدام خبر در دنیای
امروز غلط است؟
کامال درست می فرمایید .ما در یک جهان رسانه ای
شده به معنای کامل کلمه به سر می بریم ،جهانی که
ما را در یک فضای رسانه ای شناور کرده ،به هر طرف
که نگاه می کنیم در محاصره رسانه ها هستیم ،حاال
اعم از رسانه های سنتی یا رسانه های مجازی که اینها
هم با هم رقابت می کنند و هم هم افزایی دارند درعین
حال ،هم مخاط��ب را اگاه می کنند ،هم مخاطب را
سرگردان می کنند .تاثیرات متفاوتی دارند و به همین
دلیل من فکر می کنم امروز بحثی به نام سواد رسانه ای
بیش از همیشه اهمیت پیدا کرده است .ما به کمک
سواد رسانه ای که شناخت انواع رسانه ها ،کارکرد انها،
مدیریتومالکیتانها،نحوهتاثیرگذاری شان،تعاملشان
با یکدیگر را در بر می گیرد و به نوعی خوانش انتقادی
این روزه�ا به نظر می اید که اینقدر
جهان عل�م (دس�ت کم در موضوع
علم اگر بخواهیم صحبت کنیم) هر
روز در ح�ال نو و تازه ش�دن اس�ت
ک�ه تقریبا ب�رای خود خبرن�گاران
علمی هم پیدا کردن منابعی که منبع
صحیحاخبارباشداساننیست.یک
س�مت ماجرا ش�اید ان بزرگنمایی
رشد علمی باشد ،یک سمت ماجرا
شرکت های تولیدکننده ای باشند که
به تولید خبرهای علمی از محل های
پژوهشگاه هایعلمیکمکمی کنند.
خ�ود تولیدکنندگان خب�ر که اینجا
خبرن�گاران و روزنامه ن�گاران و در
حوزه های متفاوت هستند ،این گروه
احتماال با س�ختی بیشتر نسبت به
گذشتهروبروهستند؟
ببینید از یک جنبه می ش��ود گفت کارشان راحت تر
شده نسبت به دوره ای که ما در رسانه ها و به خصوص
در مطبوعات کار خبری می کردیم ،از یک جنبه هم
می شود گفت دشوارتر ش��ده است .راحت تر شده به
این دلیل که باالخره دسترسی به منابع خبری امروزه
تسهیل شده و روزنامه نگار فقط و فقط سرنوشتش به
یک منبع خبر وصل نیست .یک منبع خبری اگر از
دادنخبراحترازکند،منابعموازیهستند،گرچهممکن
است دقیق نباشند و خطر در عین حال اینجا هم هست
که اگر منابع خبری اصلی دریغ کنند از اینکه اطالعات
درست و دقیق در اختیار بگذارند ،به هر حال خبر منتشر
می ش��ود ،اما با رگه های ناخالصی بیشتر ،یعنی هیچ
وقت خبرنگار و روزنامه نگار کارش را متوقف نمی کند
به اینکه یک منبع خبر به اوخبر بدهد یا ندهد .او به هر
حال منابع موازی را جستجو می کند و بسیاری اوقات
ممکن است این منابع موازی موثق نباشند چندان که
بتوانند اخبار درس��ت و دقیق را در اختیار بگذارند .اما
باالخره اینقدر امکانات زیاد شده که می تواند خبرنگار
گلیم خودش را حداقل از اب بکشد .یادمان باشد اگر در
یداد،دستمان
گذشتهیکمنبعخبرخاصبهماخبرنم
رسانه ها را به دنبال دارد ،می توانیم به هر حال در این
بازار مکاره کاالی مورد نیاز خودمان را که خبر درست
است ،کم و بیش پیدا کنیم .نکته دیگر اینکه همان
طور که خود جنابعالی هم اشاره فرمودید ،در گذشته ما
در معرض یک یا دو رسانه بودیم و معموال خبرهایی
که دریافت می کردیم را درست و دقیق می پنداشتیم و
قبول می کردیم ،حاال ممکن بود که احیانا رگه هایی از
عدم صحت هم درانها باشد ،اما امروز این تعدد و تنوع
بیش از حد رسانه ها واقعا مخاطب را گیج و سردرگم
کرده و درعین حال ش��ناخت واقعیت و شناخت خبر
درست از نادرست بسیار دشوار شده است .من معتقدم
که امروز در درک و دریافت حقیقت بیش از همیشه
میان رسانه ای ش��ده ،یعنی شما با اینکه در معرض
یک یا دو رس��انه قرار بگیرید و خبر را از انها دریافت
کنید ،نمی توانید به خبر درست و دقیق دست پیدا کنید.
هیچ رسانه ای را در جهان نمی شود پیدا کرد که خبر
درست و دقیق را به مخاطبانش برساند .به همین دلیل
مخاطب امروز از راه مقایسه ،از راه کنار هم گذاشتن
پاره هایخبرکهدررسانه هایمختلفمنتشرمی شود،
باید حقیقت را استنتاج کند .سواد رسانه ای می خواهد
که بتوانیم پاره های حقیقت را از البه الی اخبار مختلف
اس��تخراج کند ،انها را در کنارهم قرار بدهد و به یک
درک نسبی از خبر درست و اطالعات دقیق برسد.
و در ای�ن س�بک و س�نگین کردن
یک س�مت ماجرا مردم هستند که
مخاطب هس�تند و باید تمایز قائل
ش�وند یا استنتاج کنند در نهایت از
بین پاره های خبر و نهایتا به نتیجه
نهای�ی برس�ند .یک س�مت دیگر
تولیدکنن�دگان اطالعات هس�تند.
دیگربستهبود،واقعابههیچجادسترسینداشتیم.امروز
سایتهای مختلف ،شبکه های مختلف و منابع مختلف
وجود دارد ،بنابراین روزنامه نگار با وفور و تنوع و تعدد
منابع خبری روبروست ،اما مهم این است که اینقدر
مسئولیت و تعهد اجتماعی و اخالقی حرفه ای اش باال
باش��د که خودش را در قبال کشف و اعالم حقیقت
مسئول بداند و نه اینکه هر خبری به دستش رسید،
علی رغ��م اینکه ب��ه صحتش اطمینان ن��دارد ان را
منتشر کند ،برای اینکه کار این لحظه اش بگذرد .من
معتقدم که ما امروز بیش از گذش��ته به این رسالت و
مسئولیت اجتماعی در بین روزنامه نگاران نیاز داریم و
باید این جنب��ه از کار در کنار اخالق حرفه ای تقویت
شود تا مخاطبانی که عرض کردم در برابر منابع متعدد
و مختلف قرار می گیرند ،واقعا بتوانند اعتماد کنند به
رسانه ای که مخاطبش هستند که اخبار دقیق و درست
دراختیارشانبگذارد.
اقای دکت�ر فرقانی ما در س�الهای
گذش�ته ت�ا امروز مس�یر توس�عه
یافتگی را تجربه کردیم ،در ادبیات
توسعه یافتگی ما به تدریج توسعه
پای�دار اضاف�ه ش�ده ،بحث ه�ای
زیست محیطی در نظر گرفته شده،
بحث ه�ای اقتص�اد دان�ش بنیان،
همه این بحث ها در مس�یر توسعه
یافتگی ایران امروز مطرح هس�ت.
نقش روزنامه نگاران یا رس�انه های
مختلف را در توس�عه علم�ی ایران
چط�ور می ش�ود تصور ک�رد؟ چون
معموالدربینمحافلسیاستگذاری،
روزنامه ن�گاران علمی یا موضوعات
علمی که پرداخته می ش�ود به انها،
به عنوان ُمخلفات اس�ت ،یعنی در
کنار مت�ن قرار می گیرد ،بیش�تر در
حاشیه است .به نظر شما ایرانی که
قرار است توسعه یافته باشد ،در ان
روزنامه نگارانوخبرنگارانعلمیچه
نقشیمی توانندداشتهباشند؟
به نکته خوبی اشاره فرمودید .شاخه نوپدید ارتباطات
علم امروز در جهان به سرعت در حال گسترش است
و ای��ن ارتباطات علم را اگر به عن��وان تنه اصلی در
نظر بگیریم ،شاخه های متعددی دارد ،مثل ارتباطات
سالمت ،ارتباطات محیط زیست ،ارتباطات توسعه و
غیره ،درعین حال نمی شود نقش رسانه ها را در پیشبرد
توسعه انکار کرد .بدون رسانه ها بسیار دشوار است که
ما به توسعه برسیم .چرا؟ برای اینکه توسعه بیش از هر
چیز نیاز به درک علمی و در کنارش مشارکت عمومی
در فرایند توسعه دارد .مشارکت مستلزم اگاهی است،
مستلزم دانش و اطالعات است و امروز بیشترین حجم
داده ها از طریق رسانه ها در اختیار مردم قرار می گیرد.
نه از طریق نظام های رسمی و اموزشی مثل مدارس
و دانشگاه ها؛ بنابراین اول باید این را بپذیریم که مسیر
توسعه امروز جهان از مجرای توسعه علمی می گذرد،
یعنی علم باید توس��عه پیدا کند و کیفیت زندگی را
عوض کنیم .حاال علم چگونه توس��عه پیدا می کند؟
خود علم هم دیگر نمی تواند در حصار ازمایش��گاه ها
و پژوهشگاه ها و پژوهشکده ها و دانشگاه ها محصور
بماند .در گذشته بیشترین هن ِر دانشمندان و محققان
اینبودکهفرایندتحقیقاتشانونتایجازمایش هایشان
یداش��تند و هنوز هم
را تا لحظه اخر محرمانه نگه م
عده ای هستند که اعتقاد دارند که ورود روزنامه نگاران
به این عرصه باعث عوام زده ش��دن علم ،باعث بی
مقدار شدن علم و کاهش کیفیت و سطح علم می شود.
چ��را؟ برای اینکه روزنامه نگاران ناگزیرند که مفاهیم
علمی را به زبان س��اده برای مخاطبانشان بیان کنند
تا امکان درک و فهم ان باشد و اعتقاد داشتند و هنوز
هم دارند بعضی ها که این ساده سازی به کیفیت علمی
لطمه می زند .اما اتفاقاتی که در جهان ارتباطات در این
چند سال اخیر افتاده برعکس این موضوع را نشان داده
است .محصول علم به هر حال برای مصرف عمومی
اس��ت .از هزینه عمومی برای توس��عه علم استفاده
می شود ،بنابراین اگر مردم حاصل و نتایج فعالیت های
علمی را لمس نکنند ،حس نکنند ،مشارکت هم در
فرایند توسعه علمی نخواهند داشت .دستگاه هایی که
تخصیص اعتبار می دهند هم الزاما دیگر ممکن است
که چنین کاری نکنند یا س��هم بودجه پژوهش های
علمی ممکن است ان طور که باید و شاید یا افزایش
پی��دا نکند ،یا کاهش پیدا کند .بنابراین جهان به این
س��مت رو اورده اس��ت که بای��د روزنامه نگاران علم
داش��ته باش��یم .امروز همان طور که عرض کردم ما
روزنامه نگاری علم و ارتباطات علم داریم .این مستلزم
این است که روزنامه نگارانی را پرورش دهیم ،تربیت
کنیم و اموزش دهیم که بتوانند با فعالیت های علمی
و فرایند توسعه علمی اشنا بشوند و بتوانند مفاهیم و
داده های علمی را بدون اینکه به کیفیت علمی شان
لطمه وارد شود به زبان قابل هضم و قابل فهم برای
عمومبازگوکنند.بهاینترتیبمهمتریناتفاقیکهباید
بیفتد یعنی توسعه علمی اتفاق می افتد .چرا؟ به خاطر
اینکه علم در جامعه تبدیل به فرهنگ می شود ،روش
زندگی مردم مبتنی بر روش علمی می ش��ود .دیگر
خرافات و حتی ش��ایعات ان چنان کارکرد نخواهند
داشت .مردمی که اگاه باشند هیچ وقت به سراغ این
نوع داده های مجهول نمی روند ،بنابراین این شاخه از
روزنامه نگاری و این شاخه ازارتباطات (روزنامه نگاری
کهمنعرضمی کنممنظورمفقطرسانه هایمکتوب
نیست ،همه انواع رسانه ها را در بر می گیرد) باید تقویت
شود و ما حتی در دانشگاه دنبال این هستیم که مقطع
مثال کارشناسی ارشد و بعد دکترای ارتباطات علم را راه
اندازی کنیم ،چرا که به شدت احساس نیاز می کنیم.
در جامعه خودمان که قرار است توزیع علمی در ان
حرف اول را بزند ،ما اگر روزنامه نگاران علم نداشته
باش��یم ،روزنامه نگارانی که بتوانند ب��ا این فرایند
خودشان را سازگار کنند ،ان وقت هم به علم و هم
به جامعه لطمه می خورد.
اقای دکت�ر وقتی راجع به توس�عه
علمی صحبت به میان می اید گاهی
اوق�ات اتفاقات علمی یا پدیده های
علمی یا رشد علمی با نگاه سیاسی
همراه می شود.البته که در زندگی ما
ایرانی ها سیاس�ت در همه چیز وارد
می شود و تحت تاثیر قرار می گیرد.
به نظر شما سیاس�ت زده کردن یا
سیاسی کردن علم نمی تواند لطمه
بزن�د به خ�ود پدیده عل�م ،به طور
مثال برای خبرنگاری که قرار است
توس�عه علمی در ایران را نقد کند.
اگ�ر اش�کالی را ببیند ش�اید گفته
شود که سیاه نمایی اتفاق می افتد
در صورتی که به نظر می رس�د که
این بازار نقد و تحلیل از سوی یک
ن�گاه ناظر بیرون�ی می تواند کمک
کند به رشد و توسعه علم در مسیر
کالن تر اگر به ان نگاه شود .به نظر
شما سیاس�ت زده شدن علم چقدر
می توان�د به کل فراین�د علمی و به
روزنامهنگاریعلمیلطمهبزند؟
قطعا بسیار اسیب رسان است ،این سیاست زده شدن
یا سیاس��ی ش��دن علم ،همچنان که سیاسی شدن
عرصه های دیگر هم اسیب می رساند .سیاسی شدن
محیط زیست هم اسیب رسان است .سیاسی شدن
سالمت هم اسیب رسان است و هر عرصه ای که شما
فکر کنید .چرا؟ برای اینکه کار س��الم و علمی دیگر
نمی ش��ود انجا انجام داد .ش��ما به نسبتی که با یک
حوزه سیاست نزدیک هستید ممکن است پذیرش یا
عدم پذیرش داشته باشید ،بنابراین تا قدری باید بین
ساحت های مختلف تمایز قائل شد و اجازه دهیم که
محیط زیس��ت محیط زیست باشد ،اجازه بدهیم که
عرصه علم عرصه علمی باشد .اصال این ازویژگی های
جامعه توسعه یافته است که تمایزگذاری می کند بین
عرصه هایمختلفوانهاراباهمدیگردرهمنمی امیزد.
در حوزه علم هم همین طور است .حوزه علم هم نیاز به
نقد و نظارت دارد .نیاز به اطالع رسانی و اگاهی بخشی
دارد و اگر هر نوع نقد و نظارتی تعبیر و تفسیر سیاسی
از ان به عمل اید ،عمال روزنامه نگاران را محافظه کار
می کن��د و منابع علمی را هم به همین ترتیب ،یعنی
عمال درهای منابع علمی را هم که داده های علمی را
باید به جامعه پمپاژ کنند ،ان را هم می بندد.
یک نوع بی حسی ایجاد می شود؟
یک جور بی حس��ی ،بی تفاوت��ی و انزوای اجتماعی
است و این چیزی است که ما در توسعه به ان نیازی
نداریم و باید از ان دور شویم توسعه درست برعکس
این انزوا یا بی تفاوتی نیاز به ادم هایی دارد که نسبت
به سرنوش��ت کشورشان حس��اس باشند ،نسبت به
پیشرفتجامعه شانحساسباشند،نسبتبهاتفاقاتو
فعالیت هایی که در جامعه شان می افتد حساس و پیگیر
باشند و این راهی ندارد جز اینکه رسانه ها داده های الزم
را از عرصه های مختلف در اختیار مردم بگذارند و مردم
احساسشفافیتکنند.درغیراینصورتمشارکتشان
را دریغ خواهند کرد و توسعه بدون مشارکت محکوم
به شکست است .امیدوارم یک ساختار روزنامه نگاری
حرفه ای در ایران هر چه سریعتر شکل بگیرد.
اقایدکتریعنیاکنونروزنامهنگاری
حرفه ای در ایران نداریم؟
ما حداقل 180س��ال است که مطبوعات داریم ،ولی
هنوز ساختار روزنامه نگاریمان حرفه ای نشده است .من
فقط اشاره کنم که روزنامه نگاری حرفه ای چهار پایه
اصلی دارد ،یکی استقالل حرفه ای است ،یکی اموزش
تخصصی است ،یکی اخالق حرفه ای است و یکی هم
تشکل های صنفی .این ارکان باید در چارچوب قانون
با حمایت قانون با تضمین قانون واقعا شکل بگیرند
تا روزنامه نگار هم به مس��ئولیت ها و وظایف خودش
بتواند عمل کند و هم درعین حال پاسخگو باشد .هم از
حقوق خودش باید در چارچوب قانون برخوردار باشد و
در این چهار حوزه ای که عرض کردم ،یعنی قانون باید
حقوق و ازادی های روزنامه نگاران را تضمین کند ،در
عین حال مسئولیت های اجتماعی انها را هم بشناسد و
احصاءکندودرنتیجهروزنامه نگاریکهدرفعالیت های
حرفه ای ازادی عمل داشت ،باید پاسخگو باشد و دیگر
نمی تواند غیرپاس��خگو باشد .اما روزنامه نگاری که با
محدودیت روبرو باشد نمی توانیم صرفا از او مسئولیت
بخواهیم .اگر روزنامه نگاری ما حرفه ای شود ،همه سود
خواهند برد و اگر مثل امروز سیاست زده باشد به نظرم
چه روزنامه نگاران ،چه جامعه و چه دولت همه ضرر
خواهند کرد .برنامه چرخ به تهیه کنندگی ،کارگردانی
و اجرای س��یاوش صفاریان پور از شنبه تا چهارشنبه
ساعت19روی انتن شبکه چهار سیما می رود.
10
موسیــقی
جناب همای راجع به رپرتوار و قطعاتی که قرار اس�ت اجرا
کنیدتوضیحبفرمایید؟
رپرتوار من ،ویژه سبک خودم هست بیشتر کارها با اشعار خودم هستند و در
کنار ان قطعاتی از استاد بهمنی و نادر نادرپور و خیام هم اجرا خواهد شد.
اهنگسازی تمام کارها توسط خودم انجام شده و این قطعات جزو کارهایی
هست که مردم بیشتر با ان ارتباط برقرار کرده اند.
برنامه گروه مستان به چه شکل است؟
ما قبل از کنسرت تهران باید به اصفهان بریم و بعد از تهران در شیراز و الهیجان
کنسرت داریم .کنسرت تهران شب اول در سالن میالد نمایشگاه و پس از ان در کاخ
سعد اباد تمدید شده است.
در خصوص اعضای گروه اگر مطلبی است بفرمایید؟
از نظر ارکستر ،من کامال خیالم راحت است و نوازندگان حرفه ای و قوی در کنار هم
جمع شده اند و روی قطعات کامال تسلط دارند و گروه مستان در این اجرا قوی تر از
همیشه خواهد بود و امیدوارم بتوانیم نظر مخاطبین را جلب کنیم.
پاشا هنجنی نوازنده صاحب نام نی از سابقه همکاری خود با گروه
مستان و دلیل دوستی اش با پرواز همای اینچنین می گوید
من از س��ال ۲۰۰۸شروع به همکاری با گروه مستان کردم و اولین کنسرت ما در
دیزنی کنسرت هال لس انجلس بود که با استقبال بی نظیر مردم بود و سال بعد از
ان در کانادا و اروپا اجرا های پی در پی داشتیم و همیشه در پاسخ به دوستانی که
می پرسیدند چرا با همای کار می کنی این جواب را داشتم که من از همای معرفت
و رفاقت دید م و رفاقت و نه تنها این مساله نسبت به من بلکه راجع به تمام اعضای
گروه نیز صدق می کند .من از سال ۷۱با ورود به هنرستان شروع به فعالیت حرفه ای
کردم و وارد جشنواره فجر شدم و از مهمترین اجراهای من اجرای البوم «نی نوای»
استادعلیزادهبههمراهیارکسترزهیپارسیانواجرایسیمرغدرکنارحمیدمتبسمو
همایون شجریان بود من سابقه نوازندگی در تصنیف «نی زن» البومی به اهنگسازی
اقای درخشانی برای استاد شجریان و همکاری با اقای عصار ،افتخاری ،اصفهانی و
خواهران وحدت را نیز داشتم.
میالد عباسی نوازنده دف نیز از دوران بودن در گروه مستان و
فضای حاکم بر گروه می گوید
من مدت زیادی نیست که به این گروه پیوستم و تاکنون ۵کنسرت در کنار همای
بودم و تاکنون بیشتر به دنبال فستیوال های بین المللی سازهای کوبه ای بودم و به
دلیل فضاهای غرور امیز و رفتارهای خارج از هنر در ایران زیاد با ارکسترها همکاری
نداشتم اما االن در گروه مستان واقعا چنین فضایی وجود ندارد و تمام بچه ها در حالی
که نوازندگان فوق العاده حرفه ای هستند بسیار فروتن و دوست داشتنی هستند و خود
همای عزیز در عین حرفه ای بودن واقعا مهربان و خوش اخالق هست و من چنین
فضایی را در گروه های دیگر ندیدم ،حس و حال قطعات بسیار دوست داشتنی هستند
و در ایران متاسفانه به سلیقه ای بودن هنر توجه نمی کنیم و یک نفر رو به عنوان
ک همای بسیار لذت میرم.
اسطوره معیار قرار می دهیم ولی من به شخصه از سب
مسلم علیپورنوازنده کمانچه پروازهمایرا اینگونهتوصیف می کند
من تقریبا ۱سالی هس��ت که با گروه مستان همکاری می کنم ،موسیقی همای
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
گزارش «هنرمند» از تمرین گروه مستان به سرپرستی پرواز همای
شروع به فعالیت کردم و می توانیم بگویم تفاوت این گروه با گروه های دیگر شور و
عشق میان نوازنده هاست و احساس و شعر قطعات این گروه بی سابقه است و نوازنده
حین اجرا باید به شکل مداو م به شعر توجه کند و عالوه بر نکات فنی به تصویر سازی
و بیان احساس خود بپردازد .من پیش از این سابقه فعالیت با ارکستر صدا و سیما،
همایون شجریان ،ایرج بسطامی و ...را داشته ام.
حمیدرضایوسفینوازندهتنبکدربارهقطعاتکنسرتمی گوید
من از پارس��ال وارد گروه مستان ش��دم ،قطعات بی نظیر و احساس درون
گروه موج می زند و این که تمامی قطعات ساخته های خود همای هست در
این موضوع بی اهمیت نیست.
محمود نوذری نوازنده سنتور که از ده سالگی با پشنک کامکار
سنتور را اغاز کرده و از ابتدا در گروه مستان حضور داشته است
نکته مثبت گروه را قطعا جدیدیش می داند
من از زمانی که گروه مستان تاسیس شد که سال ۸۶بود با اقای همای همکاری
داشتم و نکته مثبت این گروه این است که همیشه قطعات جدیدی داریم و حس
و حال و سبک شخصی پرواز همای در این کارها دخیل هست و صمیمیت بین
نوازندگان این گروه بسیار مثال زدنیهست.
فراتـر از موسـیقی
علیرضا صفرنژاد
کنسرت پرواز همای و گروه مستان با عنوان در قلب عاشقان با اواز و سرپرستی پرواز همای ۲۶و ۳۰مرداد ماه در سالن میالد
نمایشگاه بین المللی و تهران و 28،27و29مرداد ماه در فضای کاخ سعد اباد به روی صحنه خواهد رفت .کنسرتی که بدون هیچ
تبلیغی دو سانس ان بلیت هایش تمام شده و استقبال مردم از این کنسرت مانند برنامه های گذشته همای زیاد بوده است.
این کنسرت در قالب سنتی و با نوازندگان سازهای ایرانی قرار است اجرا شود .در این روزها که به زمان اجرا نزدیک
می شویم تمرینات گروه هم زیاد شده ،ما هم به بهانه این کنسرت سر تمرین گروه مستان رفتیم و با پرواز همای
و نوازندگانش گپ و گفتی کوتاه داشتیم که در ادامه می خوانید:
موسیقی خاص سبک خودش هست ،اخالق خوب همای همیشه از جاذبه های این
گروه بوده ،قبل این گروه با ارکستر سیمرغ ،استاد درخشانی و مختاباد همکاری داشتم.
میالد علیپور نوازنده تار از سبک موسیقی گروه مستان می گوید
من ۱سال هست به این گروه پیوستم اما قبال همیشه پیگیر کارهای ایشان بودم و
به سبکشون عالقه مندم ،سازبندی کامال ایرانی و سنتی هست ،پیش از این گروه
یدادم و سابقه نوازندگی در
بیشتر به صورت حرفه ای اهنگسازی و تنظیم انجام م
گروه سیمرغ و ...را دارم.
پیمان خازنی نوازنده بم ساز نیز ضمن معرفی خودش از ساز ابداعی
پروازهمایمی گوید
فعالیت عمده من اهنگس��ازی بوده و تا کنون ۱۶البوم منتش��ر کردم و
با ساالر عقیلی ،سینا سرلک ،پرواز همای و ...
همکاری داشتم .در این اجرا بم ساز می زنم که
ساز ابداعی خود اقای همای هست ،که حجم
بم ارکس��تر رو پوش��ش می دهم ،رپرتوار این
اج��را کامال مردمی هس��ت و با عالیق عامه
جامعه قطعات هماهنگی دارند.
سعید فهیمی دیگر نوازنده نی که مدت
بیشتری با گروه مستان همکاری می کند از
اهمیت اشعار این اجرا می گوید
من از س��ال ۹۱ب��ا اقای همای
فردین خلعتبری درباره پروژه بین المللی «صدای ایتالیا برای ایران» مطرح کرد
حضورارکسترهاواهنگسازانخارجیدرایرانبایداستمرارداشتهباشد
کنسرت مشترک ارکستر جوانان جهان با ارکستر
سمفونیک تهران در قالب پروژه بین المللی «صدای
ایتالیا برای ای��ران» از 20ت��ا 22مردادماه در تاالر
وحدت برگزار می شود .فردین خلعتبری اهنگساز و
تنظیم کنندهشناختهشدهایرانیبابیاناینکه؛اینگونه
تعامالت بین ارکسترها در تمام دنیا مرسوم است و
حضور ارکستر جوانان جهان در تهران نیز یک اتفاق
خوب برای موسیقی ما است ،گفت :ما متاسفانه در
طول این سال های گذشته در معرفی و شناساندن
کشور خودمان به عنوان کش��وری که زمنیه های
فرهنگی و هنری فراوان��ی در ان وجود دارد موفق
عمل نکردیم و بسیاری از مردم دنیا شناخت درستی
از کشور ما ندارند .و بعضا ما را در منطقه با کشورهایی
مقایسه می کنند که خیلی کشورهای پیشرفته ای
نیستندوحتیگاهیباورنمی کنندکهمادرکشورمان
این قدر نوازنده خوب داریم و این قدر فعالیت فرهنگی
هنری در کشور ما انجام می شود ،بنابراین هر چیزی
که به این ش��ناخت کمک کند به عقیده من اتفاق
خوبی است .خلعتبری ادامه داد :اما نکته ای که نباید
فراموش کرد اینست که این گونه تعامالت نیازمند
یکسری مقدمات است و اگر قرار باشد که این کارها
تداوم یابد ،می بایست یک سیاست درستی نیز پشت
ان وجود داشته باشد ،و صرفا نباید به اشنایی یک یا
دو نفر با یک گروه خاص محدود شود.
ایناهنگسازناماشنایکشورمانافزود:برایاین گونه
تعامالت باید یک س��ازمانی در وزارت ارشاد و یا هر
جای دیگر وجود داشته باشد و این سازمان باید یک
سیاس��ت کلی تدبیر کند و بر اساس ان سیاست ها
برنامه ریزی بلند مدت صورت بگیرد .او با بیان اینکه
قطعا حضور هنرمندان موسیقی از دیگر کشورها در
ایران و اجرای برنامه توس��ط انها اتفاق مثبتی است
که باعث می شود هنرمندان سراسر دنیا با جامعه ما
و جوانان ما اشنا بشوند ،عنوان کرد :یکی از محاسن
حضور ارکس��ترهای خارجی در ایران اینس��ت که
توانایی های افراد برجسته موسیقی ما دیده می شود
و این اتفاق بس��یار خوبی اس��ت اما به شرط اینکه
موقتی نباشد .اهنگساز فیلم های «به رنگ ارغوان»
و «جایی دیگر» با تاکید بر اهمیت استمرار این گونه
برنامه ها ،اضافه کرد :یکی دیگر از محاسن برگزاری
این برنامه این اس��ت که باعث می شود ما به خاطر
این تعامالت مجبور شویم که ارکستر منظم و خوبی
داشتهباشیم،چراکهفکرنمی کنمشرایطفعلیارکستر
سمفونیکشکلایده الیباشد .خلعتبریبابیاناینکه
سیاست های درست ،سیاست ها بلند مدت هستند،
تصریح کرد :سیاس��ت های درست منوط به حضور
اشخاصنیستدرحالی کهمتاسفانهدرکشورمکانیزم
فرهنگیتحتتاثیرتغییردولت هااستوهمینباعث
می ش��ود که این کارها تداوم پیدا نکند .در حالی که
پشت این ایند و روندها باید افرادی حضور داشته باشند
که در موسیقی ثابت هستند و افراد ثابت در موسیقی
یعنی اهنگسازها ،رهبران ارکسترها و نوازندگان است.
اهنگساز فیلم های «کما» و «هم نفس» همچنین
با بیان اینکه رفت و امد گروه های جوان و اماتور در
تعامالت فرهنگی بسیار اهمیت دارد ،اظهار داشت:
گاهیممکناستدریکتعاملفرهنگیمابخواهیم
گروه های اماتور را دعوت کنیم و اینگونه نیست که
حتمابایدبهترینارکسترهاورهبرهایارکستردعوت
بشوند .و هیچ کسی هم نمی تواند بگوید که چون یک
گروه جوان امدند و رفتند پس ان کار ارزش فرهنگی
کمی دارد .البته ممکن است ارزش ریالی کمی داشته
باشد اما می شود کنسرت های کوچک برگزار کرد ولی
از انها نتیجه گیری فرهنگی و هنری خوبی گرفت.
فردین خلعتبری در پایان خاطر نشان کرد :بی تردید
حضور ارکسترهای خارجی اتفاقات خوبی است ،اما
بیش از این ها ما باید ارکستر سمفونیک خوب و منظم
داشته باشیم چراکه این تعامالت زمانی معنی می دهد
که خارجی ها نیز از ما دعوت کنند و همانطور که ما
هزینه می کنیم انها هم هزینه کنند .در حقیقت یک
معامله ی متقابل می تواند ما را به تداوم چنین کاری
امیدوار کند .در غیر اینصورت اگر به شکلی باشد که
مثال یک بودجه ای صرف بشود و یا اسپانسری باشد
که این کار را انجام بدهد ان وقت این جریان به یک
روندمستمرتبدیلنخواهدشد.
پس از مدت ها انتظار در تاالر وحدت
کولی های اسپانیولی به روی صحنه می روند
محمدرضا خانزاده مدیر ش��رکت اکسیر نوین
و تهیه کننده کنس��رت 9نفره موسیقی محلی
اس��پانیا درباره این اجر گفت «:گروه موسیقی
9نفره محلی اسپانیا (کولی ها) در تاالر وحدت
برگزار می ش��ود .تمام مجوزه��ای الزم برای
اج��رای این گ��روه پرطرفدار و خاطره س��از در
تهران اخذ ش��ده و یک برنامه فوق العاده برای
عالقه مندان این موس��یقی که تعدادشان هم
بس��یار زیاد اس��ت ،در نظر گرفته ش��ده است.
باالخ��ره و پس از اینکه بارها ش��ایعه حضور و
اجرای کنس��رت نوازن��دگان و خواننده مطرح
گروه افسانه ای جیپسی کینگز در ایران مطرح و
تکذیب شد ،باالخره پل ریه س خواننده قدیمی
این گروه همراه با یک ارکستر 9نفره در تهران
روی صحنه خواهد رفت.
ای��ن کنس��رت ش��ب های 23و 24مرداد
ماه طی 5س��انس در ت��االر وحدت تهران کنس��رت ،موسسه فرهنگی و هنری اکسیر
برگ��زار خواه��د ش��د .تهی��ه کنن��ده این نوین و ش��رکت پرش��یا فیلم هس��تند.
گردشگری
سه شــنبه 19مردادماه 1395سال نهم شماره 535
www.honarmandonline.ir
11
سلطانی فر رییس سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
توسعه گردشگری با جمهوری اذربایجان در دستور کار است
تورهای خارجی و گردشگری برای صعود
خطرناکترین و مرتفع ترین قلل جهان
اگر شما هم از عالقه مندان به کوهنوردی و سفر به ارتفاعات هستید ،خطرکردن جزئی جدایی ناپذیر از کار شما می شود .تورهای
خارجی متعددی برای صعود هرچه بیش�تر و شکس�تن پیایی رکوردها برگزار می ش�ود و هیچ کس جلودار عاشقان این ورزش
نمی شود .سرمازدگی ،بهمن و طوفان های شدید و مرگ اور ،از مهم ترین خطراتی است که مسافران بلندترین و خطرناک ترین
قل�ل جه�ان را تهدی�د می کند .بعضی از این قله ها بی�ن کوهنوردان حرفه ای به «قاتالن خاموش» ش�هرت دارن�د .در ادامه با
خطرناکترین قلل جهان اشنا شوید.
اورست ()Everest
کوه اورست ( )Everestبه معنی «سر اسمان» و
نامتبتی«کوموالنگما»بلندترینکوهکره زمیناست
که ارتفاع قله ان از سطح دریا معادل ۸۸۴۸متر است.
در سال ،۱۸۵۶در طرح نقشه برداری مثلثاتی بزرگ
هن��د ،برای اولین بار ارتفاع قله اورس��ت (که در ان
زمان با نام قله ۱۵شناخته می شد) به مقدار ۸۸۴۰
متر گزارش شد .در سال ،۱۸۶۵نام انگلیسی رسمی
اورستتوسطانجمنسلطنتیجغرافیاانتخابشد.
قله اورست توجه بسیاری از کوهنوردان در تمام رده ها
را جلب کرد ه است .از کوهنوردان حرفه ای و مجرب
گرفتهتاکوهنوردانمبتدیکهمایلبهپرداختمبالغ
قابل توجهی هستند تا توسط کوهنوردان حرفه ای
راهنمایی ش��وند و صعودی کامل و موفقیت امیز را
رقم بزنند .با وجودی که مسیر استاندارد صعود این
کوه ،حاکی از عدم احتیاج به تجهیزات و حربه های
حرفه ای و دش��وار اس��ت (صعود به قله های 8000
متری دیگر از قبیل کی ۲و نانگا پربات بسیار دشوارتر
اس��ت) ،عوامل خطرافرین طبیعی از قبیل بیماری
ارتفاع ،بادهای ش��دید و اب و هوای نامطلوب نیز
وجود دارند .تا انتهای فصل کوهنوردی سال ،۲۰۰۷
۳۶۷۹صعود به قله از سوی ۲۴۳۶نفر انجام گرفت.
بر طبق امار ثبت شده ،اورست جان ۲۱۰نفر را گرفته
اس��ت که عالوه بر ان هشت نفر نیز بر اثر طوفانی
شدید در سال ۱۹۹۶جان خود را از دست دادند.
کِی)K2( ۲
«کِی )K2( »۲نام دومین قله بلند روی زمین (پس
از اورس��ت) است .این قله در منطقه قراقروم رشته
کوه های هیمالیا بین مرز پاکستان و چین قرار گرفته
است .این قله ۸۶۱۱متر از سطح دریا ارتفاع دارد و
دارای فنی ترین مسیر صعود در جهان است .تعداد
کوهنوردانی که در راه رسیدن به قله کشته شده اند،
یک چهارم تعداد کس��انی اس��ت که صعود موفق
داش��ته اند .باال رفتن از این کوه به علت وضعیت بد
برف و یخ های س��طحی ان بس��یار دشوار است و
ریزش بهمن و س��نگ از دالیل اصلی مرگ در ان
شناخته می شود .تاکنون بیش از ۳۱کوهنورد ،هنگام
پایین امدن از این کوه جان خود را از دست داده اند.
اناپورنا()Annapurna
قله «اناپورن��ا» ( )Annapurnaروی کوه های
هیمالیا که از شرق به غرب و به طول ۵۵کیلومتر از
«ماریساندی»به«کالیگانداکی»گستردهشدهاست.
این کوه با ارتفاع ۸۰۹۱متر دهمین کوه بلند جهان
و با توجه به میزان تلفات کوهنوردان صعود کننده به
این قله که حدود ۴۱درصد است ،مرگبارترین کوه
جهان محسوب می شود .نخستین بار در سال۱۹۵۰
پس از ان که هیئت اعزامی از کشور فرانسه از پیدا
کردن مسیری برای صعود به دوالگیری نااٌمید شد،
مع��اون رییس جمه��وری و رییس
س��ازمان میراث فرهنگ��ی ،صنایع
دس��تی و گردشگری کش��ورمان،
جمهوری اذربایجان را دارای دومین
رتبه در میان کشورهایی دانست که
شهروندان ان بیش��ترین سفر را به
ایران دارند.
س��لطانی فر ک��ه همراه ب��ا رییس
جمهوری کشورمان در اذربایجان به
سر می برد ،گفت :پس از عراق مردم
اذربایجان با یک میلیون گردشگر،
بیشترین رفت و امد را به ایران دارند
که این موضوع س��بب شده است تا
دولت تمهیدات ویژه ای را برای ارائه
خدمات به این گردشگران که عمده
انها گردشگران مذهبی هستند ارائه
نماید .معاون رییس جمهوری با بیان
اینکه ،عراق با یک میلی��ون و 600
هزار نفر گردشگر رتبه اول را در بین
کشورهاییکهمردمانباهدفزیارت
از اماکن مذهبی به ایران می ایند ،دارد،
گفت :پس از عراق مردم اذربایجان
نیز با انگیزه ه��ای مذهبی ،زیارتی و
بهداشتی -درمانی به کشورمان سفر
می کنند که این موضوع اهمیت فوق
العاده ای برای کشورمان دارد .دکتر
س��لطانی فر با اش��اره به قرابت های
فرهنگی و مذهبی دو کشور ،گفت:
پیوند میان م��ردم ایران و اذربایجان
دیرینه و ریش��ه در باورهای مذهبی
و اش��تراکات فرهنگی دارد .از سوی
ایران نیز رف��ت امدها به اذربایجان
افزایش داشته است و اکنون نزدیک
به دویست هزار نفر از اتباع ایرانی نیز
ساالنه به این کشور سفر می کنند که
دولت برای ساماندهی و ارائه خدمات
بهتر و بهره برداری از این فضا و توسعه
گردشگری برنامه ریزی های خاصی
کرده اس��ت .معاون رییس جمهور
با اش��اره به اینکه یکی از اس��نادی
ک��ه در دیدار میان دکت��ر روحانی و
همتای اذربایجانی اش امضا خواهد
شد در خصوص گردشگری خواهد
بود ،گفت :این س��ند در واقع برنامه
اجرایی ساماندهی گردشگری میان
دو کش��ور خواهد ب��ود ضمن اینکه
مان��دگاری اذری ها در ایران را هم با
ارائه تسهیالت و امکانات بیشتر در
نظر خواهد گرفت.وی در ادامه گفت:
تغعییرات و شرایط امروز و گردشگری
نوین نیازمند ارائه خدماتی است که در
این زمینه در چند مناسبت مذاکراتی
با وزیر گردشگری این کشور انجام
ش��ده و اراده جدی دو طرف بر این
اس��ت که بتوانیم روابط را گسترش
داده و ا زمح��ل ورود گردش��گران
بیش��تر به کش��ورمان بخش های
مختلفاقتصادیرافعالنماییم.دکتر
سلطانی فر در خصوص اهمیت این
سفر گفت :عالوه بر مباحث اقتصادی
که در این س��فر مورد بحث و تبادل
نظر قرار خواهد گرفت ،باید گفت که
این مذاکرات در باالترین سطح انجام
شده و طرف اذری با همه ظرفیت و
توان خود از رییس جمهوری اسالمی
ایران استقبال کرده است و امیدواریم
روابط رو به رشد دو طرف با استحکام
و تعامالت بیش از پیش افزایش یابد.
پیگیری وضعیت ممنوعیت تورهای ترکیه از رییس سازمان میراث فرهنگی
دفاتر مسافرتی 18میلیارد تومان بابت کودتای ترکیه ضرر داده اند!
به این کوه روی اورد .در این صعود که با حماسه و
جانفشانی اعضای تیم همراه بود ،کوهنوردان نامی
فرانس��ه «موریس هرزوک» و «لوئیس الشنال»
موفق به فتح قله و البته فتح نخس��تین کوه ۸۰۰۰
متری دنیا شدند .انها برای صعود قله بهای گذافی
پرداختند که همانا سرمازدگی هر دو نفر و از دست
دادن تمامی انگشتان دست و پای الشنال بود .ان
دو که در بازگشت از قله کامال تحلیل رفته بودند ،با
کمک دوستان و هم تیمی های خود «لیونل تری»
و «گاستین ربوفا» که هر دو از کوهنوردان برجسته
عصر خود بودند ،به شکلی حماسی به پایین منتقل
شدند؛ و این در حالی بود که یکی از انها بر اثر سقوط
از ارتفاع ،ش��ب سختی را درون یک شکاف به سر
برد .از این تیم در پاریس همچون گروهی قهرمان
استقبال ش��د .از هر سه نفر کوهنوردی که تالش
کرده است به قله این کوه برسد ،یک نفر جان خود را
از دست داده است .بدترین حادثه مربوط به این کوه
به دو سال گذشته بر می گردد؛ زمانی که ۴۳نفر در
اثر ریزش چندین بهمن پشت سر هم کشته شدند.
تا به امروز تنها ۱۹۱نفر موفق شده اند به قله این کوه
برسند و در مسیر دستیابی به این رکورد ۶۱ ،نفر جان
خود را از دست داده اند.
نانگا پربات ()Nanga Parbat
نانگا پربات ( ،)Nanga Parbatرشته کوهی
اس��ت که در پاکستان قرار دارد .ارتفاع ان ۸۱۲۶
متر از س��طح دریا و نهمی��ن قله بلند روی زمین
اس��ت .صعود به ان از مش��کل ترین صعودهای
کوهستانی است و به خاطر کوهنوردهای زیادی
که در جریان صعودهای ان کش��ته ش��ده اند به
«کوهس��تان قات��ل» معروف اس��ت .هم اکنون
«نانگاپاربات» با بیش از ۶۰کشته پس از اناپورنا
دارای بیش��ترین کشته ها (به نسبت صعودها) در
می��ان کوه های ۸۰۰۰متر اس��ت .اولین مس��یر
مناسب این کوه در سال ۱۹۵۳کشف شد .قبل از
سال ۱۹۵۳گروه های کوهنوردی از سراسر جهان
۳۱بار تالش کرده بودند به قله این کوه برسند اما
هیچ گاه موفق به این کار نشدند و بسیاری از افراد
ای��ن تیم ها جان خود را از دس��ت دادند« .هرمن
بول» فردی بود که توانس��ت این مسیر را کشف
کند؛ او نزدیک به ۴۰ساعت به تنهایی از این کوه
باال رفت و رکورد اولین فتح باالی 8000متر به
صورت تنهایی را به خود اختصاص داد.
شیشاپانگما()Shishapangma
«شیشاپانگما» ( )Shishapangmaبا ۸۰۱۳
متر ارتفاع به عنوان چهاردهمین کوه ۸۰۰۰متری
و تنه��ا ۸۰۰۰متری مس��تقل در تبت ش��ناخته
می شود که به طور کامل داخل خاک کشور چین
(در تبت مرکزی) قرار دارد .معنای شیشاپانگما در
زبان تبتی به معنای “قله ای بر فراز دش��ت های
پوش��یده از چمن” است .شیشاپانگما اخرین کوه
۸۰۰۰متری صعود ش��ده اس��ت؛ البت��ه این امر
به دلیل بسته بودن مرزهای تبت روی خارجی ها
بود و صعود به ان توس��ط دیگ��ران امکان پذیر
نبود تا در نهایت در س��ال ۱۹۶۴این کوه توسط
کوهنوردان��ی از تب��ت و چین فتح ش��د .پس از
اش��غال تبت توس��ط چینی ها تالش ش��د تا نام
“کوسنگ تسان فنگ” روی کوه نهاده شود؛ اما
این تالش شکس��ت خورد و در نهایت همان نام
تبتی شیشاپانگما رسمیت یافت .با اینکه این کوه
یکی از اخرین قله هایی بود که توسط انسان فتح
شد اما در میان ساده ترین مسیرهای کوهنوردی
ش��ناخته می شود .با این وجود هرسال نزدیک به
۸درصد از افرادی که س��عی می کنند به قله ان
برسند جان خود را از دست می دهند.
دفاتر خدمات مسافرتی ایران در نامه ای اعالم کرده اند که بابت بازگشت زودهنگام
مسافران پس از کودتای ترکیه ۱۸،میلیارد تومان ضرر داده اند و همچنین خواستار
پیگیری وضعیت ممنوعیت تورهای گردش��گری ترکیه شده اند .انجمن دفاتر
خدمات مسافرتی تهران در نامه ای از رییس سازمان میراث فرهنگی درخواست
کردکهتکلیفوضعیتممنوعیتتورهایگردشگریترکیهمشخصشود.رضا
اباذریرییس انجمن صنفیدفاتر خدمات مسافرتی استان تهران پیرو نامه جمعی
از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی تهران به او درباره پیگیری وضعیت ممنوعیت
تورهای گردشگری ترکیه گفت :وقتی کودتای ترکیه اتفاق افتاد ،همه بخش ها
از جمله دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی فعال شدند تا مسافران زودتر به ایران
برگردند و خطری مواجه انها نشود .حتی برخی از تورها زودتر از موعد به پایان
رس��ید چون ایرانی ها می خواستند هر چه زودتر به کشورشان برگردند .بنابراین
دفاتر خدمات مس��افرتی در این راه ضرر کردند .چون قراردادهایی را با هتلها و
ش��رکت های هواپیمایی داشتند .می توان رقم دقیق ضرر انها را از تعداد پروازها
و صندلی ها به دست اورد .وی گفت :وظیفه تشکل صنفی این است که منافع
مشروع و قانونی اعضا را پیگیری و مطالبه کند .ما از مسئوالن سازمان میراث
فرهنگی در نامه ای که روز شنبه ان را نوشتیم اعالم کرده ایم که وضعیت تورهای
ترکیه تعیین تکلیف ش��ود و بگویند قرار است تا چه مدتی ممنوعیت برگزاری
تورها ادامه داشته باشد و یا اگر قرار است مسیری باز شود ،ان مقصد کدام خواهد
بود .اکنون دفاتر خدمات مسافرتی در برخی از مسیرها به صورت تخصصی کار
می کنند .یکی از این مسیرها ترکیه است .همچنین مسافران نیز تقاضای سفر به
این کشور را دارند و دفاتر خدمات مسافرتی باید پاسخگوی انها باشند .اباذری با
اعالماینکهکشورهایدیگرهماکنونتورهایگردشگریرابرگزارمی کنندبیان
کرد :مسئوالن دفاتر خدمات مسافرتی در نامه خود خواستار برطرف شدن ابهامات
درباره س��فر به ترکیه هستند .ترکیه یک بازار سنتی است که برخی افراد برای
استراحت و یا وقت سفارت به انجا می روند .نمی توان برای ترکیه جایگزین تعریف
کرد .ما باید به متقاضیان سفر به ترکیه پاسخ بدهیم.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
شماره 535سه شــــنـبه 19مرداد ماه 1395
ارغوان دهقان
عده ای برای سفر به کهکشان و رسیدن به نقطه «بیگ بنگ» تالش می کنند
و عده ای دیگر برای سفر به ان سوی کره زمین و همه انها برای فرار از موقعیت
کنونی که در ان واقع هستند در تالش اند .تالشی که برای برخی از انها بس
عبث و پوچ است.
بازی ها در «سفر به نهایت دور» به تناوب از رئال به سورئال ،و مجدد از سورئال
به رئال باز می گردد .و تنهات چیزی که در طول نمایش برای رهایی به ان وعده
داده می شود بیگ بنگ است ،نقطه اغاز که هر شخص ،هر سوالی داشته باشد
جوابش را می گیرد.
کارگردان «سفر به نهایت دور» درباره این نمایش چنین توضیح می دهد« :این
نمایش در سه ژانر مختلف و فضایی سورئال و با نگاهی به معضل اعتیاد ،قصد
نقد اجتماعی ندارد و فقط جامعه ای را نشان می دهد که به انحطاط و بن بست
رسیدهاست».
« از انجا که من به کارهای تلفیقی عالقه دارم و ژانر محبوبم «علمی-تخیلی»
است ،تصمیم گرفتم نمایشنامه ای بنویسم که در سه ژانر مختلف اتفاق بیفتد .در
همان حین روی مکتب سورئالیسم هم کار می کردم که برای همین از اواسط
کار وارد فضای رویا و خواب می شویم و انجا از المان های سورئالیسم هم استفاده
کردم .من سعی می کنم سطح کار خودم را باال بگیرم و باقی ماجرا به مخاطب
بس��تگی دارد که بتواند از خودش حرکتی نشان دهد .من اصو ًال تئاتر را کاری
یدانم.تماشاگرفرهیخته ایکهدرگیرهنراستومخاطبحرفه ای
اندیشمندانهم
تئاتر است بهتر این کار را درک می کند و شاید کسانی که کارهای رئالیستی را
می پسندندعالقه ایبهاینکارنداشتهباشند؛بههرحالموضوعسلیقه ایاست».
«سفر به نهایت دور» به کارگردانی محمد میرعلی اکبری ،با بازی خسرو شهراز،
مجید اقاکریمی ،ارش فالحت پیشه ،محمدرضا مالکی ،مسیح کاظمی ،مهدی
نصرت��ی ،بهناز نادری ،کامبیز ُمنصف ،الدن نازی ،حمید خوش نویس ،س��حر
حق شناس تا 30مرداد 95در سالن چارسو تئاتر شهر به روی صحنه است.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
امام صادق (ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
بیگ بنگ ،نقطه اغاز
نمایش «س��فر به نهایت دور» به دلیل روابط و ارتباطات چند بعدی کاراکترها،
اتفاقات گن��گ و اغراق امیز ،تکرار و ترکیبات بی ربط و البته ابتکاری ،فضای
نمای��ش را در محیطی ابزورد پیش می برد و از چارچوب های رئالیس��م دوری
می گزیند .این شکل نمایش ها اصوال درگیر یک تراژدی _کمدی در شرایطی
جبری و حتی ناخوش��ایند هس��تند و اصوال فرم اتفاقات و بازی ها ته مایه ای از
فضاهای سورئال را تداعی می کند .حرکت ناموزون و متناقض در طول نمایش،
از ویژگی اثار ابزورد و همچون نمایش «سفر به نهایت دور» است .دغدغه اصلی
اکثر نمایش هایی که با این فرم خلق می شود بیهودگی ذاتی و دلهره هستی است.
از سبک های واقعگرا فاصله زیادی دارد و روابط علت و معلولی و همچنین توالی
زمانی در این دست داستان ها مورد توجه نیستند ،زمان حال در این نمایش با زمان
جنگ جهانی دوم تلفیق شده است .طراحی صحنه ثابت است و مرزی میان تغییر
صحنه ها وجود ندارد و اتفاقات و کاراکترها به شکلی سورئال در زمان های متفاوت
در حرکت اند و هیچ مانعی برای انها در گذر زمان و انتقال از مکان های متفاوت به
همنیست.چندداستانهمزمانپیش می رود که بهنظر می رسد ارتباطمستقیمی
با یکدیگر ندارند اما همه انها در یک نقطه تالقی پیدا می کنند.
نمایش«سفر به نهایت دور» که نمونه بارز تئاتر ابزورد است سعی در نشان دادن
گرایش به پوچی دارد و نمونه بارز تئاتری ناگویا و مبهم است که در خالل اتفاقات
گنگ و دیالوگ ها انچه را که می خواهد به مخاطب خود عرضه می کند ،روابط
انسانی و همچنین اجتماعی را در غالب شرایط محیطی غیرمتعارف ،تجزیه و
تحلیل می کند و ارتباطاتی سرد در فضایی متشنج و متوهم را نمایش می دهد .به
صورت دقیق مسئله اعتیاد و تاثیرش را در روابط متقابل انسانها و معضالتی که
برای انها در جامعه به وجود می اورد مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
گاه دیالوگ ها به طور یکنواختی بی اثر بوده و واژه ها و گفتگوها بارها تکرار می شوند
و همین امر تاکید مضاعفی بر ارتباط بیهوده و ماشینی انسانها است .که تنها نقطه
اشتراک شخصیت های داستان در ماجرای «سفر کردن» تالقی پیدا می کند که
کسى که نیاز مومنى را بدون هیچگونه کوچک کردن
او برطرف نماید خداوند متعال او را در بهشت جای
خواهد داد.
سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد
وان چه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد
گوهری کز صدف کون و مکان بیرون است
طلب از گمشدگان لب دریا می کرد
نگاهی به نمایش «سفر به نهایت دور» به کارگردانی محمد میرعلی اکبری
اواقتشرعی
ISO 9001 : 2008
13:09
20:00
20:20
4:47
6:20
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
پشت صحنه
بعد از مدت ها کلنجار رفتن با یکی از بچه های روزنامه هفته پیش باالخره راضی شد
برای جراحی اقدام کند و چند روزی را مرخصی استعالجی رفت و خدارا شکر عملش به
خوبی انجام شد .دیروز برای روز خبرنگار ی ه سری امد دفتر روزنامه ،نگران هزینه های
جراحی بود می گفت بعد از کلی تخفیف گرفتن از دکتر در اخر مجبور شد پنج برابر حقوق
یک ماهش را بدهد برای یک عمل کوچک روده که بهانه اش درگیری خانوادگی و یک
لحظه غفلت بوده! با اعتماد به اینکه بیمه تکمیلی سال گذشته اش اعتبار دارد بیمارستان
خصوصی رفته و در مراجعه برای دریافت هزینه ها گفتند نمی شود و بیمه اش منقضی
شده ،البته اشتباه از خودش هم هست قبل از بستری شدن می بایست نامه معرفی به
بیمارستان را می گرفت .فارغ از دقیقه نود بودن ما ایرانی ها که معموال کارها را در اخرین
لحظات و اغلب پراشتباه انجام می دهیم این قضیه بیمه درمانی و تکمیلی معظلی است
برای مردم .تحمل رنج ،درد و نگهداری بیمار یک طرف نگرانی از هزینه های درمان و
دارو طرف دیگر ،به قول حاجی بذرافشان همسایه روبرویی دفتر ،بدجوری دست و پای
مردم را بستند ادم جرات نداره مریض بشه ،اگرم شد یا از نداشتن پول دوا درمون می میره
یا زیر دست این انترن منترنا.
1
طراح جدول :رسول نادری
پاسخ جـدول شـماره قـبل
3ن
4و
ی
ا
ا
ن
5ش د
7ا
9
10م
11ا
12ه
13ع
ک ر
ز
ا
د
ی
م
د
ی
ب
ا
ر
ا
د
ک
6ر
8ب
م
ج
ا
ل
ا
و
ا
ر
ا
14س ل
15ل ا
م
ا
م
س
ی
ا
ی
ش ر
ا
ت
ی
ا
ا
ب
س
ن
ا
ا
م
س ر
ه
د
ک ا
افقی:
و
ر
ا
ا
ا
س ا
ی
و
ا
ن
د
و
ا
د
ا
ر
س ی
ر
ا
م
3
4
6 5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
3
ن
ا
س ر
ا
س ی
ا
ه
و
ر
س ی
د
س و
ی
د
ا
ن
د
ا
ر
و
7
8
ف
ا
د
6
ر
ر
ا
5
ن
م
ا
4
ک
ن
ل
ا
ا
ر
ک
ت
ا
ک م
ی
ر
17میلیون زن ایرانی هر س��اله 10تریلیون و 200میلیارد تومان برای خرید لوازم ارایش��ی هزینه می کنند .ایران
دومین کشور مصرف کننده مواد ارایشی خاورمیانه است.
2
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
م س ا ک
ا
و ش ن
1ن ف ی س ه ر
س م
ر م ا ن ی
ا
2ا ر و ی ن
ف ا
2 1
طــــرح روز
9
10
11
12
13
14
15
-1چهره موردنظر-2رازها-هدایت کننده-فیلمی ازداریوش فرهنگ
-3شکایت ودادخواهی-صحرای مصر-گوشه وساحل-4اشنا-
امانتدار-کتاب هندوان-5لحظه کوتاه-البومی ازعلیرضاافتخاری-تلخ
عرب-6صورت شطرنجی-اشاره به نزدیک-7اشخاص-شهری دراستان
فارس-8ضمیرغایب-حرف ندا-ازویتامین ها-مثل ومانند-9سخن چینی-
زنده همیشه تاریخ-10حیا وازرم-تصدیق روسی-11رودارام-ازنوشته
هایش-میوه خوب-12سخنان بیمار-رشته-مرکزمرکزی-13حاجت-
مخلوقات-گذران زندگی-14نیکوکاران-ناامید-همراه پشتک-15فیلمی به
کارگردانی سیامک شایقی
عمودی:
-1انچه به جایی نرسد...است-معدن-مولدبرق--2ارمان بی سروته!-رایج-جانشین-3حمله-
دوش وکتف-غذای بیمار-ورودکننده-4پوست حیوانات را باان دباغت می کنند-عکسی که نصف
صورت رانشتن دهد-ضعیف وناتوان-5باربرشهری-باورقلبی-حرف پوست کنده-6وترکمان-اب
بند-خواب عرب-7تفاله چغندر-ازهمسران پیامبر-8رادار-نام دیگر پرگار-9هنرهفتم-اهنی ان
درسنگ نرود-10زخمی بربدن-عالمت مفعولی-روشنایی اندک-11مخفف حرف شرط-
صحرای هسته ای امریکا-ثروتمند-12منقارکوتاه-دعا-ابرو-13فالنی-جنس خشن-ضربه
سر-بسیارحمله برنده-14پشیمان-محل اردگندم-گندم سوده -15واحدپول عربی-هوای
جابجاشده-کاشف گردش خون
اخبار دیدنی
جورجیو اوال شمشیرباز ایتالیایی در مسابقات المپیک 2016ریو| رویترز
در گروه دوم رقابت های والیبال مردان المپیک ۲۰۱۶ریو ،تیم
ارژانتین با نتیجه ۳بر ۰مقابل ایران به پیروزی رسید| تسنیم
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
حسن روحانی و والدیمیر پوتین روسای جمهوری اسالمی ایران و روسیه
روز دوشنبه در باکو دیدار کردند| ایرنا
جلسه هیات دولت عصر روز یکشنبه به ریاست اسحاق جهانگیری در ساختمان نهاد ریاست
جمهوری برگزار شد و در پایان جلسه اعضای دولت با خبرنگاران عکس گرفتند| مهر
جشنواره سراسری رسانه های حوزه ایثار و شهادت| تسنیم
مراسم افتتاح و بهره برداری از ایستگاه متروی سهروردی صبح روز دوشنبه با حضور
محمدباقرقالیبافشهردارتهران|مهر