روزنامه هنرمند شماره 542
روزنامه هنرمند شماره 542
زاویه های دیده نشده فیلم «درباره الی»
اکثریتیکهدرست
فکرنمی کردند!
نگاهی به فیلم اب نبات چوبی
فیلم فارسی مدرن!
5
8
ش��نبه 30مردادماه 1395س��ال نهــم
8صفـــح��ه
ش��ماره 542
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
1000تومـان ISSN 2008-0816
نقد ساختارگرایانه بر نمایش سه خواهر و دیگران نوشته و کار حمید امجد
زد و بندهای فروپاشی
طبقۀ فئودال و اشراف
روزهایپررونقموسیقیسنتی
غوغایهمایدراسمانپایتخت
جناب خان هم به روی صحنه رفت
نوای موسیقیجنوبی
درتاالر وحدت
7
یادداشت محمد دامادی درباره فیلم سینمایی «بارکد»
فیلمی با گوشه کنایه های سیاسی
اجتماعی و برخواسته ازدل جامعه
گفتگو با «امل طنانه» شاعره لبنانی
6
بررسی علل رفتارها و رواج هجمه برخی کاربران ایرانی در فضای مجازی
ن درشبکه اجتماعی؛ ولنگاری
توهی
واقعی درفضای مجازی است
نبود تبادل ادبی؛ ضعف
کشورهایمحورمقاومت
2
کورش کالنتری کارگردان نمایش«بارون تابستونی»
به کارگردانان جوان فرصت بدهید!
نمایش ۱۸اثر نامزد دریافت جایزه
دربخشدانشجوییجشنواره
سالمت در چارسو
6
7
5
گفتگوی «هنرمند» باعباس غزالی بازیگر سینما و تلویزیون
جم را نمی پذیرم
پیشنهاد شبکه ِ
4
5
3
مرضیه برومند در نشست خبری شانزدهمین
جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران -مبارک
برگزاریپاتوقیهنریدرفضای
تاالر وحدت برای گروه ها
ومهمانانخارجی
2
2
فرهنگ و هنر
شـنـــــــبه 30مردادماه 1395سال نهم شماره 542
www.honarmandonline.ir
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
موسیقی لرستان ،موسیقی ای متفاوت ،کامل
و بسیار عمیق و دقیق است
هنرمند :علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی عصر دوشنبه بیست و پنجم مرداد
ماه در ایین گشایش هفته فرهنگی و اقتصادی استان لرستان که با حضور وزیر کشور
در بوستان گفت و گو برگزار شد ،با بیان این مطلب گفت :به گواه یافته های باستان
شناسان و دیرینه شناسان ،سرزمین کهن ایران از نخستین تمدن ها و یکی از چند
تمدن ش��گرف و با پیشینه ای به درازای حیات بشر است و در این میان ،لرستان با
یادمان های بی بدیل خود ،شاید یکی از نخستین های تاریخ و تمدن بشری باشد .وی
افزود :در اثبات دیرینگی لرستان همین بس که قوم لر با همان قوم باستانی «کاسیت»
قبل از انکه اریایی ها به ایران بیایند -یعنی حدود ٤هزار سال قبل -در دامنه های
زاگرس می زیسته اند .قوم کاسیت به خاطر هنر مفرغ سازی در سراسر دنیا مشهورند و
به همین دلیل برخی معتقدند اوج هنر ایران باستان در برنزهای لرستان است .این هنر
در زمانی بسیار طوالنی و در نتیجه تداوم ابزارهای تکامل یافته و به چنان درجه ای از
بالندگی رسید که قرون متمادی ،الهام بخش هنرمندان این دیار پربار بوده است .جنتی
ادامه داد :در سرزمین لرستان هرگاه فرصتی تصادفی یا کاوشی باستان شناسانه پیش
اید ،رازی جدید از تمدن باشکوه این سرزمین گشوده می شود و تحسین همگان را بر
خردمندی پیشینیان ان بر می انگیزد .وی گفت :قلل به هم پیوسته زاگرس با مواهبی
بی کران در جلوه هایی از چشمه ساران ،رودهای خروشان ،جنگل ها و مراتع سرسبز،
اوج زیبایی را در لرستان به تماشا گذاشته و این زیبایی را از دیرباز به ساکنان ان ارزانی
داشته است .درجای جای این سرزمین ،که ترنم نغمه ای زندگی جاری است ،نیازی
نیست که کسی به خانه خود گل بیاورد .زیرا طبیعت ،این سرزمین را چنان اراسته است
که در چهار فصل سال ،زمین و زمان ان گلباران است.
مردم لرستان گنجینه ای از ایین و سنن را در تار و پود تاریخ این
سرزمینتنیدهاست
جنتی تاکید کرد :مهمان نوازی ساکنان لرستان شهره افاق ،و غرییب نوازی قوم لر در
طول تاریخ زبانزد خاص و عام است .پذیرایی گرم از مهمانان از سنت های ستودنی و
بسیار پسندیده قم لر است .برخورد دوستانه و بی االیش با هر تازه وارد ،نزد مردم این
دیار از ارزش های پایدار زندگی شمرده می شود .وی افزود :مردم لرستان گنجینه ای
از ایین و س��نن را در تار و پود تاریخ این س��رزمین تنیده اند که برشمردن انها تنها
قطره ای از مواریث بی کران معنوی این قوم اس��ت .وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
گفت :بی شک تعدد و تنوع اداب ،رسوم و سنت های بومی لرستان در طول قرن های
متمادی ،بزرگ ترین داشته و میراث قوم لر را پدید اورده است .میراث فرهنگی تنها
اثارتاریخیواشیاءقدیمینیستندبلکهمیراثناملموسمردملرستانایین ها،سنت ها
و تجلیات زندگی مانند سنن های بومی ،اداب و رسوم اجتماعی و اداب نیاکان را نیز
شاملمی شود.
تاکنون بیش از ٢٠٠ایین ستنی در استان لرستان
شناساییشدهاست
وی ادامه داد :تاکنون بیش از ٢٠٠ایین ستنی در استان لرستان شناسایی و بیش از
٢٠مورد از انها در فهرست میراث معنوی ثبت شده است .مستندنگاری سنت ها و
ایین های لرستان در سطح تمام شهرها و روستاهای استان امری ضروری است که
باید به سرانجام برسد .عضو شورای عالی انقالب فرهنگی گفت :لرستان به خاطر
موقعیت طبیعی خویش ساکنان خود را عمیق ًا به شعر ،این هنر دیرپای بومی ،عالقه
مند کرده است .به جرات می توان گفت لرستان سرزمین ترانه هاست .در این فرهنگ،
شعر در بطن زندگی جریان دارد و زندگی به بطن شعر تکوین می یابد .شعر در همه
جای زندگی مردم لر حضور دارد ،در کار و تالش ،در عشق و اندوه ،در شیون و شور،
در جنگ و دالوری ،در اوج باورهای مذهبی و حتی هنگام بازی و سرگرمی از شعر و
ترانه استفاده می شود .وی افزود :نواهای اهنگین مادران لر در قالب سروده های کار،
الالیی ،مویه ها و شادیانه ها ،سرایشی از تاریخ و حوادث نانوشته را به یاد می اورند .ار
ادوار گذشته عالوه بر شعر ،داستان های محلی نیز در شکل گیری شخصیت کودکان
و حتی بزرگساالن تاثیر بسیاری داشته است .این داستان ها اغلب درباره نبرد خیر و شر،
دیو و انسان یا همانند کلیله و دمنه از زبان حیوانات نقل شده است.
اشعار حماسی لری اغلب برگرفته از واقعیت های تاریخی و
حماسه های محلی و قومی است
جنتی تصریح کرد :اشعار حماسی لری بسیار فراوان و اغلب برگرفته از واقعیت های
تاریخی و حماسه های محلی و قومی است و سرگذشت دالورمردان و شیرزنان لر
چون شیرعلی مردانخان ،صیدال ،کی لهراسب ،میرغالم ،قدم خیر و دیگر دالورمردان
و شیرزنان لر را روایت می کند.
حماسه ،مولود مظلومیت و نیک اندیشی است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در دولت تدبیر و امید گفت :انچه در حافظه تاریخی
هر ملتی برای همیشه باقی می ماند حماسه هایی است که در دفاع از حیثیت و شرف
انسانی به وجود امده است .تاریخ به یاد ندارد که پیشقراوالن ستم و جور حماسه ای
افریده باشند .حماسه ،مولود مظلومیت و نیک اندیشی است.
تاریخ هرگز به یاد ندارد که قوم لر به سرزمین ایران
خیانتکردهباشد
وی افزود :لرستان دیار دلیران است و در سایه جانبازی های مردمان خود در معبر جهان
گشایی های اسکندرها ،چنگیزها ،تیمورها و دیگر فرمانروایان مستبد ،خراج گزار هیچ
زورمداری نبوده است .مردم لر همواره مردمی سلحشور و باشرافت بوده و در طول
تاریخ با هیچ دشمنی سازگار نبوده اند .تاریخ هرگز به یاد ندارد که قوم لر به سرزمین
ایران خیانت کرده یا سر سازش و تسلیم در برابر زور و ظلم فرود اورده باشد بلکه
همیش��ه با دالوری ،حق طلبی و شجاعت در برابر دیکتاتوری ایستاده و تا اخرین
لحظات مقاومت کرده است .جنتی گفت :قوم لر در دفاع مقدس نیز دوشادوش دیگر
اقوام ملت ایران دالوری و استادگی را تمام کرد .نام دالوران و حماسه سازان لرستان
همچنان در سینه های مردم این دیار زنده است .حماسه قدمخیر ،شیرزنی که همراه
با برادران خویش و برای دفاع از کیان و شرف و حریم سرزمینش ایستادگی کرد و
زبانزد کوچک و بزرگ شد همچنان زنده است .وی ادامه داد :بیشتر سروده هایی که در
وصف وطن و جنگاوری سروده شده با ریتم دل انگیز حماسی و روح مردم لر امیخته
شده است .ترانه سرایانی چون ایرج رحمانپور و خوانندگانی مثل مرحوم رضا سقایی با
نوای به یاد ماندنی «دایه دایه وقت جنگه» ،شاعر و نوازنده کمانچه ،همت علی سالم،
و قدم خیر که یکی از مقام های موس��یقی لری به نام او و برای دالوری های او نام
گذاری شده نمونه هایی از مفاخر موسیقی لرستان به شمار می ایند.
موسیقیلرستان،موسیقی ایمتفاوت،کاملو
بسیار عمیق و دقیق است
عضو کابینه دولت یازدهم گفت :موسیقی لرستان ،موسیقی ای متفاوت ،کامل و بسیار
عمیق و دقیق است .گاهی دارای ضربی ارام و کشش های کوتاه و بلند اوازی است
و گاهی با طنین تند و خشمگین نواخته می شود .وی افزود :اهنگسازان ،نوازندگان و
خوانندگان لر تصنیف های حماسی را به زیباترین شکل ممکن روایت می کنند و به
همین دلیل بخش مهمی از موسیقی لری جنبه حماسی دراد .بنا بر این می توان گفت
هنر با روح قوم لر امیخته است ،به ویژه موسیقی ،که در همه اجزای فرهنگ این قوم
نقش افرینی می کند و دامنه ان بسیار گسترده است .جنتی گفت :بخش مهمی از
ادبیات مقاومت ایران نیز مدیون احساس وطن پرستانه مردم سلحشور لرستان است.
مردمانی که هنوز علی رغم هجوم افسار گسیخته مدرنیته ،به فرهنگ و هنر و اداب
و سنت های چندهزار ساله خویش وفا دارند .فرهنگی که در دل خویش هزاران نکته
باریکتر از مو دارد ،هزاران شگفتی و شور و حماسه که منبع پدیداوری اثار هنری است.
وی ادامه داد :بی تردید به دلیل محدودیت زمان و مکان ،بازنمایی حتی گوش��ه ای
کوچک از نادهای فرهنگ و هنر پیشینه و غنای فرهنگی و هنری ،مایه مباهات است.
جنتی در پایان گفت :من به نوبه خوداز داشتن هموطنانی اصیل و با فرهنگی عمیق
و پربار احساس غرور می کنم و امیدوارم بستر شایسته ای برای معرفی هرچه بیشتر
این فرهنگ به دیگر هموطنانمان و حتی فراتر از مرزها فراهم شود .وی افزود :الزم
یدانم از اقدامات ارزنده استاندار پرتالش و محترم استان لرستان و سایر دستگاه های
م
اجرایی به ویژه مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسالمی لرستان و همکاران ایشان به خاطر
همراهی در برپایی این رویداد فرهنگی هنری صمیمانه سپاسگزارم و از خداوند متعال
برای همگان ارزوی سالمتی ،شادکامی و موفقیت دارم.
بررسی علل رفتارها و رواج هجمه برخی کاربران ایرانی در فضای مجازی
ن در شبکه اجتماعی؛ ولنگاری واقعی در فضای مجازی است
توهی
مح ّمدجوادیافتیان
هجمه برخ��ی کاربران ایران��ی در فضای مجازی به
صفحات افراد مشهور ،بدترین نوع استفاده از تکنولوژی
شبکه های اجتماعی است؛ چیزی که صاحب نظران
ان را «لمپنیس��م فرهنگی» یا «ولنگاری فرهنگی»
می خوانند و معتقدند نتیجه نبود فرهنگ استفاده از این
فرصت و بی هنجاری در فضای مجازی است.
این روزها با گسترش شبکه های اجتماعی و اسان تر
شدن ارتباطات ،مش��کالت این پیشرفت در فضای
مجازی نیز درحال ُرخ نشان دادن است .بروز رفتارهای
ناپسند و واکنش های تند همراه با خشونت های کالمی
موجب شده تا حساسیت جامعه نسبت به این مسائل
بیشتر ش��ود و حتی کار به انتشار اخبار مربوط به این
رفتار ایرانیان در رسانه های خارجی بکشد .شاید بتوان
گفت که فضای مجازی در واقع بخشی از دنیای واقعی
افرادی است که بدون درنظر گرفتن تبعات کارشان،
اقدام به انتشار پیام های توهین امیز در صفحات افراد
مختلف می کنند .متاسفانه این موضوع در بین کاربران
ایرانی فعال در فضای مجازی نیز در حال رواج یافتن
است و واکنش های این چنینی نیز روز به روز بیشتر
می شود و این رسم نادرست در طی چند سال گذشته
موجب شده تا صفحات شخصی افراد صاحب نام مورد
هجمه قرار بگیرد و تصویری نامناسب از ملتی بزرگ را
دردنیانقشبزند.اینگزارشمی افزاید،افرادیهمچون
لیونل مسی ،اردوغان،کارلوس کی روش ،ایوان زایتسف
نمونه های خارجی و هانیه توسلی ،رضا رشیدپور ،هاشم
گزاده ،فرشته کریمی ملی پوش فوتسال زنان نیز از
بی
جمله افراد معروف داخلی هستند که طعم تلخ توهین
در فضای مجازی را چشیده اند.
این رفتارها موجب شد تا اینستاگرام برای جلوگیری از
هجوم کاربران به برخی از صفحات ،نمایش انها را در
برخی از کشورها مسدود کند .به این ترتیب کاربران با
IPایرانی قادر به یافتن و بازدید برخی صفحات این
شبکه اجتماعی نخواهند بود .کاربران ایرانی صفحاتی
را که توسط اینستاگرام تایید شده اند( )verifyنمی
توانند مشاهده کنند و با پیغام no posts yetروبه رو
خواهندشد.عدمگسترشفرهنگاستفادهازشبکه های
اجتماعی ،شیوه تربیت خانوادگی ،ولنگاری فرهنگی
و غیره به عنوان دلیل بروز چنین رفتارهایی از سوی
کارشناسان مطرح می شود و در مقابل برنامه ریزی برای
فرهنگ س��ازی در این زمینه نیز به راهکاری مناسب
تلقی شده است؛ اما کارشناسان و نمایندگان مجلس
شورای اسالمی به بررسی علل چنین رفتارهایی و رواج
ان طی چند سال اخیر و ارائه راهکار برای جلوگیری از
بروز این مهم پرداخته اند که در ادامه می خوانید.
خودباختگیفرهنگی،عاملهجمهبرخی
کاربران ایرانی در فضای مجازی
یک جامعه ش��ناس ،خودباختگی فرهنگ��ی و رواج
فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی را عامل هجمه
برخی کاربران ایرانی در فضای مجازی دانست .امان اهلل
قرایی مقدم در واکنش به انتشار پیام های منفی برخی
کاربران فضای مجازی در صفحات افراد صاحب نام،
گفت :اصالت و فرهنگ ایرانی مبنی بر احترام و ادب
اس��ت و چنین رفتارهایی به هیچ عنوان با این اصل
س��ازگار نیست .این جامعه ش��ناس با اشاره به اینکه
افرادی ک��ه اقدام به چنین رفتاری می کنند «لمپن»
محسوب شده و دچار ولنگاری فرهنگی هستند ،اظهار
کرد :شیوه تربیت خانوادگی این افراد تاثیر بسزایی در
بروز چنین مس��ائلی دارد .وی با بیان اینکه متاسفانه
برخی افراد با بی ارادگی به رواج چنین رفتارهایی کمک
می کنند و بدون در نظر گرفتن اثار سوء ،اقدام به پیروی
از این رفتار می کنند ،افزود :از نگاه جامعه شناسی ،چنین
افرادیدچارمحدودیتومحرومیتبرایبیاناعتراض
هستند لذا از چنین فضاهایی برای گفتن حرفشان بهره
می برند .قرایی مقدم ضمن تاکید بر اینکه پرخاشگری
در فض��ای مجازی و انتش��ار پیام های نامناس��ب در
صفحات مجازی افراد به ُمد تبدیل ش��ده است ،ادامه
داد :متاسفانه فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی
در جامعه ایجاد نشده است .این اسیب شناس اجتماعی
با اشاره به اینکه افراد توهین کننده در فضای مجازی
دچار انومی (بی هنجاری) هستند و باعث چندپاره شدن
جامعه می شوند ،گفت :این افراد اوقات فراغت خود را با
وقت گذرانی در شبکه های اجتماعی ُپر می کنند و بیکار
هستند .وی نبود نظارت در شبکه های اجتماعی را از
جمله دالیل بروز پرخاشگری و رواج خشونت کالمی
دانست و اظهار کرد :همین عامل سبب می شود افراد
به راحتی دست به چنین اقداماتی بزنند .قرایی مقدم
خاطرنشان کرد :خودباختگی فرهنگی در رفتار این افراد
به وضوح دیده می ش��ود و باید با برنامه ریزی در حوزه
فرهنگ ،بستر رفع این مهم را ایجاد کرد.
کنترل فضای مجازی موجب جلوگیری از
ی در فضای مجازی می شود
بداخالق
همچنین عضو هیات رییس��ه کمیس��یون فرهنگی
مجلس معتقد اس��ت هجمه علیه افراد صاحب نام در
فضای مجازی و عرصه بین المللی موجب بدبینی مردم
ت کالمی و
دنیا به ایران می شود و بیانگر رواج خشون
ی در فضای مجازی است .علیرضا ابراهیمی
بداخالق
در واکن��ش به رواج هجمه برخی کارب��ران ایرانی در
فضای مجازی ،گفت :مردم ایران دارای پیشینه غنی
تاریخی و فرهنگی هستند و اینگونه اقدامات شان و
جایگاه ایران در دنیا را زیرسوال می برد .نماینده مردم
ازادشهر و رامیان در مجلس شورای اسالمی با اشاره
به اینکه هجمه علی��ه افراد صاحب نام در عرصه بین
المللی موجب بدبینی مردم دنیا به س��رزمین سراسر
ادب و فرهنگ می شود ،اظهار کرد :افرادی که اقدام به
انجام چنین امور ناشایست و ضدفرهنگی می کنند ،باید
دست از رفتار زشت خود بردارند .وی با تاکید بر اینکه
دستگاه های نظارتی و فعال در حوزه فضای مجازی
باید با نظارت و کنترل از رخداد چنین اتفاقاتی جلوگیری
کنند ،ادامه داد :به شدت نیازمند فرهنگ سازی در حوزه
استفادهازفضایمجازیهستیم.ابراهیمیبابیاناینکه
ی در
ت کالمی و بداخالق
امروزه ش��اهد رواج خش��ون
فضای مجازی هستیم ،تصریح کرد :بارها شاهد بودیم
موجی از رفتارهای ناشایست مانند هجمه به صفحات
افراد مشهور و صاحب نام به ویژه ورزشکاران به راه افتاده
که اصال برازنده جوانان این سرزمین نیست و متاسفانه
افرادی نیز بدون توجه با این موج همراه می شوند.
نماینده مردم ازادش��هر و رامیان در مجلس ش��ورای
اسالمی با اشاره به اینکه خبرنگاران و افراد فعال درحوزه
فضای مجازی باید اقدام به اگاهی بخشی در خصوص
استفادهصحیحازچنینابزارهاییکنند،افزود:هجمهدر
فضای مجازی می تواند نوعی قانون گریزی به حساب
اید .عضو هیات رییسه کمیسیون فرهنگی مجلس
شورای اسالمی خاطرنشان کرد :متاسفانه گستردگی
فضای مجازی موجب سوءاستفاده برخی افراد شده و
حریم شخصی در ان رعایت نمی شود که هجمه های
اخیر بیانگر این امر اس��ت؛ این موض��وع زمانی بدتر
می شود که کاربران به سراغ صفحات افراد معروف و
شناخته شده خارجی می روند که اثار و تبعات بدی برای
ایران به همراه دارد.
نبود نظارت جدی در شبکه های اجتماعی،
فضای امن برای رفتارهای غیراخالقی
کاربران فراهم کرده است
عضو هیات رییسهفراکسیونورزشمجلس نیز اعتقاد
دارد هجمه برخی کاربران در شبکه های اجتماعی به
صفحات افراد مشهور ،نشان دهنده رشد بداخالقی های
اجتماعی و خشونت های کالمی در جامعه است.
در ادامه یوناتن بت کلیا در واکنش به هجمه برخی
کاربران ایرانی در فضای مجازی به صفحات افراد
مش��هور و صاحب نام به ویژه ورزش��کاران ،گفت:
ایرانی��ان ملتی با فرهنگ هس��تند و هم��واره ادب
جزئی از ش��اخصه های انها به شمار میرفته؛ از این
رو انجام چنین اقداماتی در شان مردم این سرزمین
نیست .نماینده اشوریان و کلدانی در مجلس شورای
اس�لامی با اش��اره به اینکه ب��روز بداخالقی های
اجتماعی در فض��ای مجازی و علی��ه برخی افراد
نشان دهنده فروپاشی نظام تربیتی در خانواده و غیره
اس��ت ،اظهار کرد :متاسفانه افراد معدودی اقدام به
توهین در شبکه های مجازی می کنند و در این میان
برخی افراد نیز به دلی��ل هیجان های کاذب با این
موج همراه می شوند .وی با بیان اینکه هجمه های
غیراخالقی افراد به یکدیگر در فضای مجازی نوعی
از خشونت های کالمی محسوب می شود ،ادامه داد:
رفتارهای غیراخالقی که در شبکه های مجازی رخ
می دهد ،نشان دهنده وجود شرایطی امن برای این
افراد اس��ت زیرا نظارت ج��دی در این حوزه انجام
نمی ش��ود .عضو هیات رییس��ه فراکسیون ورزش
مجلس ش��ورای اس�لامی ضمن تاکی��د بر اینکه
ش��بکه های اجتماعی مانند تیغ دولبه هستند و در
صورت اس��تفاده ناصحیح موجب ایجاد چالش در
نظام اجتماعی می شوند ،تصریح کرد :در این راستا
برخی نیز با چنین کارهایی اقدام به مخدوش کردن
چهره کش��ور می کنند .نماینده اشوریان و کلدانی در
مجلس ش��ورای اسالمی با اشاره به اینکه در گذشته
نیز شاهد خشونت های کالمی در ورزشگاه های داخل
کش��ور بودیم ،تصریح کرد :خوشبختانه این موضوع
با فرهنگ سازی انجام ش��ده و در این زمینه کاهش
چشم گیری داشته است لذا باید با بهره گیری از ارزش ها
و نمادهای فرهنگی نسبت به رفع این امر اقدام شود.
مرضیه برومند در نشست خبری شانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران -مبارک
برگزاری پاتوقی هنری در فضای تاالر وحدت برای گروه ها و مهمانان خارجی
تهران -مبارک روز
نشستخبریشانزدهمینجشنوارهبی نالمللیتئاترعروسکی
دبیر اجرایی این دوره
۲۶مردادماه با حضور مرضیه برومند دبیر و پیمان شریعتی
برومن��د در ابتدای
ازجشنوارهدرسالنکنفرانسمجموعهتئاترشهربرگزارشد.
مختلف جش��نواره
سخنان خود به ارائه گزارشی درباره فراخوان و بخش های
گروه ه��ای تئاتری
شانزدهمپرداختویاداورشد:مشکالتغیرقابلحلیبرای
منتواناییحلان ها
در تهران و چند برابر در شهرستان ها وجود دارد که متاسفانه
ب��ا جش��نواره تئاتر
را نداشتم و مرکز هنرهای نمایشی نیز این توانایی را ندارد .ما
پرورش و عل��وم را
عروسکی یک تنه باید کار وزارتخانه های جوانان ،اموزش و
انجام دهیم .وی ادامه داد:با خصوصی سازی درتئاتر مشکالت چندبرابر شده اند .در شهرستان ها حتی سالنتمرینبه
گروه هانمی دهندومی گویندکهسالن هارابهبخشخصوصیاجارهداده ایم.
دبیرشانزدهمینجشنوارهتئاترعروسکیتهران-مبارکبابیاناینکهجشنوارهبایککارناوالعروسکیدراولشهریور
اغاز به کار می کند ،درباره تفاوت این دوره از جشنواره با دوره های گذشته اظهار کرد :در دوره پانزدهم و این دوره تالش
کردمازرویعادتحرکتیانجامنشودوبابچه هایستادبرگزاریجشنوارهسعیکردیمدچارروزمرگینشویم.برومندبا
اشارهبهاینکهبهبرخیدستاوردهایقابلتوجهدرجشنوارهشانزدهمشخصاجایزهمی دهد،ازبرگزاریپاتوقیهنریدر
فضایتاالروحدتبرایگروه هاومهمانانخارجیجشنوارهخبرداد.ویدربارهوضعیتبودجهجشنوارهشانزدهم،تاکید
کرد :بودجه این دوره از جشنواره نسبت به دوره پانزدهم افزایش نداشته است و برای انجام امور جشنواره
خالقیتبهخرجمی دهیم.حاضرنیستموقتیگروه هایایرانینیازمندبودجههستند،بودجه هایانچنانی
بهگروه هایخارجیپرداختکنیم.شهرداریوکانونپرورشفکریکودکانونوجوانانوهمچنینصدا
وسیمادربرگزاریجشنوارهبهماکمکمی کنند.اینهنرمندباسابقهسینماوتئاتر،افزود:بدترینچیزاین
استکهبی سلیقهبودجهراهزینهکنیم.سعیکردیمبادلوجانکارکنیموحالتکارمندینداشتهباشیم.
پیمان ش��ریعتی نیز در این نشس��ت با بیان اینکه گروه هایی که به جشنواره راه پیدا نکردند
با مش��اوره و حمایت کارش��ان را برای اجرای عمومی اماده می کنند ،اظهار کرد :هدف اول
جش��نواره تولید اثار خوب و با کیفیت اس��ت .این جشنواره با پیگیری خانم برومند و اساتید
دیگر ،یکی از جش��نواره های موفق به لحاظ تولید و کیفیت است .برای اجرای عمومی اثار مورد حمایت
قرار خواهند گرفت .وی ادامه داد :نکته مهم جشنواره شانزدهم نگاه خانم برومند به تولید اثار ویژه کودک
و خانواده است .امسال ۳کار بین المللی را که ویژه اجرا در محیط باز و برای استفاده خانواده ها هستند ،در
جشنواره داریم .همه اصناف تئاتر عروسکی در ایران درگیر جشنواره شانزدهم هستند .یونیمای ایران نیز
طی ۲سال اخیر ورک شاپ های تولید عروسک های غول پیکر را در منطقه اروند در جنوب ایران برگزار کرد
که عروسک های این ورک شاپ ها در جشنواره حضور دارند .دبیر اجرایی جشنواره شانزدهم تئاتر عروسکی
تهران -مبارک درباره دیگر برنامه های این دوره از جشنواره ،توضیح داد :نمایشگاهی از اثار استاد ذوالفقاری
شامل اثار و عروسک های اش برپا می شود .همچنین تفاهم نامه مشارکت با کانون پرورش
فکری کودکان و نوجوانان برای حضور تولیدات هنرمندان نوجوان کانون در جشنواره منعقد
شده که این اثار در پالتو تمرین تئاتر شهر اجرا می شوند .پاتوق تئاتر کودک نیز در پارک
دانشجو شامل ساخت عروسک تا اجراهای محیطی برپا می شود.
ش��ریعتی درباره تضمین اجرای عمومی اثار جشنواره تئاتر عروسکی تهران -مبارک،
اظهار کرد :اقای شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی تاکید دارد که در برنامه های اینده
مجموعه تئاتر ش��هر ،اجراهای عروس��کی هم دیده ش��ود .وی درباره وضعیت بودجه
جش��نواره شانزدهم تئاتر عروس��کی تهران -مبارک ،یاداور ش��د :تمام تالش مان را
کردیم که گروه های تئاتری مش��کل بودجه نداشته باشند .مشکل اصلی وضعیت تزریق بودجه است
که همه در جریان ان هستیم .اقای شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی در حوزه پرداخت کمک هزینه
به گروه های نمایش��ی از ما حمایت کرد و منتظر بودجه نماندیم و اداره کل هنرهای نمایشی از جای
دیگری بودجه مورد نیاز را تامین کرد .دبیر اجرایی ش��انزدهمین جش��نواره بین المللی تئاتر عروسکی
تهران -مبارک همچنین از حمایت وزارت امور خارجه و متقبل شدن هزینه ویزای گروه های خارجی
شرکت کننده در جشنواره خبر داد .شانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران -مبارک از
اول تا هفتم شهریور در تهران برگزار می شود.
کت�ابوادبی�ات
شـنـــــــبه 30مردادماه 1395سال نهم شماره 542
www.honarmandonline.ir
گفتگوبا«املطنانه»شاعرهلبنانی
گذر سعدی
نبودتبادلادبی؛ضعفکشورهایمحورمقاومت
حمید نورشمسی
نام امل طنانه را چندی قبل شنیده بودیم .در
حاشیه یکی از دیدارهای ساالنه شعرا با مقام
یدانس��تیم بانوی شاعری
معظم رهبری .م
لبنانی اس��ت که شعری ش��ورانگیز در ان
دیدار خوانده است و تحسین بسیاری را نیز
برانگیخته است اما به هر تقدیر بیش از این
چیزی از او دستگیرمان نشده بود .برگزاری
یک جش��نواره ادبی موسیقایی در تهران اما
بهانه حضور دوباره وی در تهران ش��ده بود
و بهانه ای برای دیدار با این شاعر زن دنیای
عرب و مقاوت اس�لامی .طنانه بسیار گرم
و گیرا صحبت می ک��رد و در مواقعی حتی
نمی توانست جلوی احساسات خود را بگیرد،
این مساله به ویژه در زمانی که از او خواستیم
خاطره دیدارش با رهبر انق�لاب را برای ما
بازگو کند ،بسیار مشهود بود .طبیعی بود که
برای اشنایی بیشر با او از او بخواهیم که خود
را برای ما بیشتر معرفی کند .صحبتش را بعد
از یاد خدا و صلوات بر رس��ول خاتم اینگونه
شروع می کند :من اصالتا اهل لبنان هستم اما
برای زندگی بین لبنان و سوریه دائما در حال
رفت و امد بوده ام و به نوعی می ش��ود گفت
که دو تابعیتی هس��تم و هر دو کشور وطن
من هستند .صحبت در ادامه به سوال درباره
اثار ادبی اش رس��ید و پاسخ ما این بود :من
دو دیوان شعر دارم و تعدادی دفتر شعر برای
کودکان و ۳۵۰نمایشنامه ادبی برای کودکان
و در کنارش ۱۵۰قطعه شعر برای کودکان.
یاد ایران ،شعر و شاعرانش
یدانستیم که خانم طنانه چندین بار به ایران
م
سفر کرده است .همین مساله بهانه ای شد تا
از او سوال کنیم که در قالب این سفرها و در
فضای فعالیت ادبی خود تا چه اندازه با شعر
و ادبیات امروز ایران اشناست؟ پاسخش این
بود که چهار سفر به ایران داشته و جدای از
اینسفرهاهمیشهشعرمعاصرایرانرادوست
داشته و ان را تا حد امکان پیگری می کرده
است .برایش مساله مندی شعر معاصر ایران
و توج��ه به موضوعات خاص در این ش��عر
بسیار قابل توجه بود و در میان شاعران پس
از انقالب اش��عار طاهره صف��ارزاده و حمید
سبزواری را بسیار پسندیده بود.
اشنایانغریب
همین باعث شد که توجهمان به این مساله
جلبشودکهشعرانقالبدرمیانجریان های
ادبی جهان عرب به ویژه در کشورهای محور
مقاومت اسالمی چقدر شناخته شده است؟
امل طنانه در پاسخ به این سوال به ما گفت:
تبادل فرهنگی میان ادبیات فارسی و عربی به
طور ملی بسیار کم است و در این میان سهم
ادبیات معاصر این دو نیز برای ترجمه و تبادل
بسیار اندک است .البته چند کانون فرهنگی
وجود دارد که ترجمه اثار فارسی را به عربی
دنبال کرده اما تنها کسانی که به طور جدی
شعر را دنبال می کنند ،از شعر معاصر فارسی و
جریاناتانکمیمطلعهستند.اینراهمباید
بگویم که تالش هایی از سوی شاعران چند
کشور عربی برای برقراری تماس ادبی میان
ایران و ان کشورها انجام شد اما در نهایت به
نتیجهمطلوبینرسید.
جوابش ما را به فکراین سوال انداخت که چرا
کشورهای همکار و موافق با هم حول محور
مقاومت اسالمی در منطقه ،از منظر ادبی و
حول مساله واحدی با عنوان ادبیات انقالبی
و ادبیات مقاومت با هم اشتراک نظر و تبادل
فکری ندارند؟ چرا ش��عر انقالب اسالمی به
ان کش��ورها راه پیدا نکرده و شعر مقاومت
کشورهای مقاومت اسالمی در ایران کمتر
شنیدهمی شود؟
نبود تبادل ادبی؛
ضعف کشورهای محور مقاومت
طنانه در پاس��خ به این سوال عنوان کرد که
این اتفاق را ناش��ی از ضعف جریان متقابل
یداند وگفت:
ترجمه در میان این کشورها م
جالب است بدانید من کتابهایی از ایران درباره
ادبیاتوشعرمقاومتخواندمکهشگفت زده ام
کرد .نویسندگان این کتاب ها انگار خود زاده و
بزرگ شده در لبنان بوده اند و از همه مصائب
تاریخی این کشور مطلع اند .من هم بر این
مساله با شما اش��تراک نظر دارم که جریان
ترجمه متقابل میان ما ضعیف است و البته
ترجمه های موجود هم مانع از این هس��تند
که ش��عر با حال و هوای زبان مادری سروده
شده اش و با همان حس قابل خوانش شود.
در حال و هوای بحث پیرامون شعر مقاومت
از طنانه س��وال کردیم که چرا جریان شعر
مقاومت در کش��ورهای عربی ای��ن روزها
کم رنگ تر از گذش��ته است و شور شاعرانی
چون محمود درویش را نمی ش��ود در میان
ش��اعران امروز دنیای ع��رب دید و صدای
شاعران موجود نیز به طور معمول بیشتر از
شهر خودش��ان به جایی نمی رسد .طنانه در
پاسخ به این سوال عنوان کرد که افول جریان
شعر مقاومت را قبول ندارد و کشورهای حوزه
مقاومت اسالمی را اکنده از شاعران مستعد و
خوش اتیه دیده است؛ شاعرانی جوان که به
قول او کمتر از محمود درویش مستعد نیستند
اما مساله این است که شعر مقاومت امروز در
کشورهای محور مقاومت در رسانه ها جایی
پیدا نمی کند .وی ادامه می دهد که رسانه های
محلی انقدر به مسائلی پیچیده مانند جنگ با
تروریسممشغولهستندکهدیگرجاییبرای
شعر در انها نیست.
روایتی از جشنواره شعر ابوظبی
وی در همین زمینه گریزی نیز به نبود ازادی
بیان در کشورهای عربی زده و می گوید :دفاتر
شعر من برای انتشار در کشورهای حوزه خلیج
فارس ممنوع اعالم ش��ده است .علتش هم
این اس��ت که در انها صحب��ت از مقاومت
اسالمی شده است .امرای عرب کشورهای
3
برتری سخاوت بر شجاعت
از حکیمی پرسیدند :سخاوت بهتر از شجاعت است یا شجاعت بهتر
از س��خاوت؟ حکیم در پاسخ گفت :ان ش��خصی که سخاوت دارد
دیگر به شجاعت نیازی ندارد.
نماند حاتم طائی ولیک تا به ابد
بماند نام بلندش به نیکویی مشهور
حاش��یه خلیج فارس تنها دوست دارند مدح
بشوند و نه شعری که انها را به خاطر نبودن
در ص��ف اول مقاومت نکوه��ش می کند.
صحبت که به اینجا رس��ید از او خواستم تا
ماجرای حضورش در فستیوال معروف شعر
دنی��ای عرب در امارات را تعرف کند و علت
مردود اعالم شدنش در این جشنواره را .طنانه
پاسخ ما را اینگونه داد :من قصیده ای دارم که
ان را برای مادران فلسطینی سروده ام .مادرانی
که هنوز کلید خانه های غصب شده از خود در
فلسطین را دارند .این قصیده را در فستیوال
ابوظبی شرکت دادم .همه شعرای عرب که
این شعر را خوانده بودند بر برتری ان اذعان
داشتند اما توصیه می کردند از خوانش ان در
فستیوالمنصرفشوم.مندرنهایتتصمیم
به خواندنش گرفتم و همین مساله باعث شد
به نوعی از جریان فستیوال کنار گذاشته شوم.
البته به نظرم چیزی را از دست ندادم و حتی
فکر می کنم توانستم به هدف مطلوبم برسم.
راستش را بخواهید ترجیح دادم به جای پول
صاحب نور شوم .همه چیز را نمی شود در این
عالم مادی حساب و کتاب کرد .برخی مواقع
پیش می اید که حساب و کتاب فراتر از این
جهان اس��ت و من ان را ترجیح دادم .وی در
ادامه نیز گفت :من همیشه دوست داشته و
دارم که به سفر حج برویم اما امروز شاهدیم
کهسرزمینمقدسمکهومدینهمانندمسجد
القصی در اش��غال اس��ت .نرفتنم به حج در
سال های اخیر نیز به همین بهانه بوده است
و در واقع توجه به چیزهایی که می ش��ود در
غیر از دنیا به دست اورد.
عظمت رهبر ایران من را از خود
بی خودمی کند
صحبت را به دیدار چند سال قبل او با رهبر
انقالب اس�لامی و شعر خوانی در محضر
ایشان رساندیم و خواستیم فضای ان جلسه
را توصیف کند .برافروخته ش��دو به خوبی
می شد هیجان را در چهره اش دید .گفت :من
کسی نیستم که بخواهم درباره رهبر معظم
انقالب اسالمی صحبت کنم .همین االن
هم که نام ایش��ان را می برم هیجان زده ام.
تصور نمی کردم بتوانم در ان سفر به دیدار
ایشان نائل شوم ولی این اتفاق افتاد .شعری
تقدیم ایشان کردم که معنایش این بود :من
به عنوان یک شهروند عرب ،دردهای زیادی
دارم اما کافی است تا شما یک لحظه به من
نگاه کنید تا این دردها ساکت شود .خاطرم
هست که در این شعرخوانی احساسات بر
من غلبه کرد و گریستم .واقعیت این است
که در مقابل عظمت رهبر انقالب اسالمی
ادم نمی تواند نگرید .اینها دس��ت من نبود.
اظهارنظرهای ایش��ان هم برای من قوت
قل��ب زیادی داش��ت کما اینک��ه همواره
همینطوربودهاست.
و اما اینده
اخرین س��والمان از امل طنانه ،سوالی کوتاه
بود که معنایش برای ما قابل اعتنا می توانست
باشد .از او خواستیم درباره اینده صحبت کند.
درباره انچه که در پیشانی نوشت کشورش
می بیند .پاسخش عجیب بود و کوتاه و البته
تاثیرگ��ذار .به روی م��ا خندید و گفت اینده
ان شاهلل تنها پیروزی است.
زکات مال به در کن که فضله رز را
چو باغبان بزند بیشتر دهد انگور
نبشته است بر گور بهرام گور
که دست کرم به ز بازوی زور
دفتر شعر
شمع جمع
ای نازنین ! نگاه روان پرور تو کو؟
وان خنده ز عشق پیام اور تو کو؟
ای اسمان تیره که اینسان گرفته ای
بنما به من که ماه تو کو؟ اختر تو کو؟
ای سایه گستر سر من ،ای همای عشق
از پا فتاده ای ز چه؟ بال و پر تو کو؟
ای دل که سوختی به بر جمع ،چون سپند
مجمر تو را کجا شد و خاکستر تو کو؟
اخر نه جایگاه سرت بود سینه ام؟
سر بر کدام سینه نهادی سر تو کو؟
ناز از چه کرده ای ،چو نیازت به لطف ماست؟
اخر بگو که یار ز من بهتر تو کو
سودای عشق بود و گذشتیم ما ز جان
اما گذشت این دل سوداگر تو کو؟
صدها گره فتاده به زلف و به کار من
دست گره گشای نوازشگر تو کو؟
سیمین ! درخت عشق شدی پاک سوختی
اما کسی نگفت که خاکستر تو کو؟
سیمین بهبهانی
4
سینـــما
ماجرای ورودتان به هنر و مقوله بازیگری چگونه بود؟
من در خانواده ای بزرگ شدم که کسی را درحرفه بازیگری نداشتم .مادرم می گفت
از خردسالی همیشه درحال تغییر چهره بودم و کاراکترهای تلویزیون را برایشان
اجرا می کردم .از کودکی ذوق ،استعداد و جوهره بازیگری را در وجودم حس کرده
و تقالهای مختلفی می کردم اما مس��یر درست را نمی دانستم تا این که درمقطع
اول راهنمایی از طریق مدرس��ه اعالم شد تا عالقه مندان بازیگری تست بدهند
که تست دادم و قبول شدم .در نهایت من به همراه چندین نفر برای نمایش نامه
انتخاب شدیم و در سطح استان و کشوری جایزه گرفتیم .از انجا توسط یکی از
داوران ب��ه کانون فرهنگی تربیتی حر واقع در می��دان راه اهن با نام کاخ جوانان
سابق معرفی ش��دم که بعدها فهمیدم ان زمان بسیاری از بزرگان ازجمله پرویز
پرستویی از ان جا امدند .کالس های حرفه ای بازیگری تئاتر و نمایش را در کانون
حر اموزش دیدم و بابی ش��د تا فیلمسازان ،بازیگران مورد عالقه خود را از میان
هنرجویان با گرفتن تست انتخاب کنند که برای من نیز این اتفاق افتاد.
اش�اره ای به کان�ون فرهنگی و تربیتی ج�زو و دوره هایی
ک�ه گذراندید کردی�د .بالطبع بس�یاری از عالقه مندان به
بازیگ�ری به دنب�ال تحصیلات اکادمیک و ی�ا گذراندن
دوره های اموزش�ی مربوطه هستند .نظر شما در این باره
چیست؟
من خودم به دلیل شرایطی که داشتم و اتفاقاتی که ان زمان افتاد خود خواسته
وارد دانش��گاه نش��دم ،اما در این زمینه مطالعه بسیاری داشتم و به نظرم همه
مباحث را می دانم .در کار هنر باید تحصیالت اکادمیک تئوریک ،در کنار تجربه
و عمل هم زمان جلو برود .با این حال قبول دارم که در کار سینما و اصوال کار
هنری با عمل و تجربه بیش��تر می توان اموخت ،اما دلیلی نیست که به شکل
تئوری خوانده نشود کما این که مدرک ان الزم است .اما در نهایت مکمل هم
هستند و باید در کنار هم باشند.
در ابت�دای فعالیتت�ان مدت�ی ب�ه عن�وان مج�ری بازیگر
درتلویزیون حضورداشتید .چرا مجری بازیگری را انتخاب
کردید؟
درسریال ها ،مجموعه ها وتئاترهای مختلف کارکردم .حتی یک اپیزود در سریال
«داس��تان یک شهر» اصغرفرهادی کار کردم و همه تعریف می کردند ،اما قرار
نبود با این کارها دیده شوم و مثال مصادف با بازی فوتبال ایران استرالیا می شد
و یا هم زمان برنامه جالب تر پخش می شد و یا هر دلیل دیگری که مانع دیده
شدن می شد و ناراحتی برایم به همراه داشت .اما فکرکردم که جای بهتری قرار
است این اتفاق بیفتد و پشتکارم را ادامه دادم و توکلم به خدا بود .حدود چهارسال
مجری شبکه تهران در گروه کودک ونوجوان در برنامه ای به نام «نردبان» بودم
و درشبکه جام جم نیز برنامه زنده «بوم سفید»را اجرا کردم .اما از زمانی که در
بازیگری کار داستانی و سریال دیده و تثبیت شدم پیشنهاد اجرا را نپذیرفتم و به
یام بازیگری پرداختم.
عشق اصل
باوجود تجربه اجرا و نقش افرینی در سریال های مختلف،
اما با س�ریال وضعیت س�فید کار حمید نعمت اهلل توسط
مردم دیده شدید.
البته پیش از ان با س��ریال «رس��تگاران» شناخته ش��دم و با سریال «وضعیت
سفید» به ثبات رسیدم و مردم به اسم مرا می شناختند .خدا را شکر می کنم که
سریال با استقبال روبرو شد و درد دل مردم جا بازکرد .اتفاق شیرینی برایم بود
که مخاطب نمره قبولی و امتیاز به ان داد و مدیون مردم هستم .اگر وسواسی به
خرج می دهم به دلیل این است که جواب اعتماد مردم را باید بدهم.
وضعیت سفید روایتگر دوران جنگ تحمیلی است و شما با
وجود سن کم تان در ان زمان قطعا درک و شناختی از ان
فضا و ش�رایط نداشتید .چه کردید تا به ان شناخت برای
ایفای نقش برسید؟!!
بله فیلم دوره ای را روایت می کند که برای پدران ،مادران وهمه کس��انی که سن
بیشتری از ما دارند خاطره انگیز و نوستالژی است چون برگی از تاریخ کشورمان
بود که ورق خورد و همه قوم ها را در برگرفت .مطمئنا همه مردم کاراکترهای فیلم
به ویژه کاراکتر بهروز را در فامیل و دوستان دیده بودند و این باعث می شد سریال
وضعیت س��فید در نظر مردم دوست داشتنی باشند ،چون همه با اعضای خانواده
همذات پنداری می کردند و خودش��ان را در ان دوران می دیدند .به نظرم هوش
کارگردان(نعمت اهلل) و نویسنده (مقدم دوست) و همه تیم بود که با عشق و عالقه
کار کردند و باید از این دو عزیز تشکر کنم .اما نکته ظریفی که اشاره داشتید روایت
دهه 60است که من متولد 63هستم و ان زمان من خیلی کوچک بودم و بالطبع
از ان زمان فقط چند لحظه و پالن کوتاه را به یاد دارم .نوار قهوه ای که به شکل
ضربدری بر پنجره می چسباندند ،صدای اژیر خطر که یادم است برادر بزرگترم مرا
بر می داش��ت و با همسایه ها به شکل استرس وار در تاریکی که چراغ ها خاموش
می شد و با چراغ قوه در پناهگاهی که پله باریکی داشت می رفتیم .مطمئنا برای
رسیدن به این اتفاق تحقیق کردم .البوم ها و فیلم های قدیمی را نگاه می کردم ،با
ادبیات ان دوران اشنا شدم و سعی شد از تجربه کسانی که ان دوره و دیالوگ های
ان زمان را بیش��تر درک کرده اس��تفاده بهینه داشته باش��یم و در وجود خودمان
ته نشین کنیم تا بتوانیم در قالب نقش در ان زمان ملموس تر روایت نماییم.
پس از موفقیت در نقش بهروز پیش�نهاد مش�ابه به شما
شد؟ چقدرتالش کردید به تکرار در نقش ها نیفتید؟
بسیار زیاد و به جرات می توانم بگویم همه را رد کردم .این انتخاب اگاهانه بود و
اگر قرار بود تک بعدی نگاه کنم و پول را در نظر بگیرم و طبق ان همه کارها
را قبول کنم ،مطمئنا باید ادم ثروتمندی بودم .اما نگاهم به هنر این گونه نیست.
من تعهدی به مردم کش��ورم دارم و وقتی انه��ا به من اعتبار دادند ،باید جواب
اعتمادشان را بدهم .نمی خواهم بگویم اگر ان کارها را قبول می کردم این اتفاق
نمی افتاد ،بلکه حتما برای ان ها هم انرژی می گذاش��تم اما کارهای خوبی نبود.
صرفا این ش��خصیت به دلیل تکه کالم ،نوع حرف زدن و بازیگری بااستقبال
روبرو شود و انها می خواستند از این قسمت استفاده کنند تا در کار خودشان این
اتفاق و شخصیت تکرار شود ،در حالی که این گونه نیست .درست چیده شدن
مجموعه ای از اتفاقات می تواند اتفاق خوبی را رقم بزند .اگر من این صداسازی
شـنـــــــبه 30مردادماه 1395سال نهم شماره 542
www.honarmandonline.ir
گفتگوی«هنرمند»باعباسغزالی
بازیگر سینما و تلویزیون
پیشنهاد بازیگری
درشبکه
را نمیپذیرم
مونا کریمی
عباس غزالی چهره ای اش�نا در تلویزیون و س�ینما برای مخاطبان اس�ت .او در ابتدا به عنوان مجری بازیگر حضوری فعال در
برنامه های تلویزیونی داشت و هم زمان در چندین سریال ،فیلم تلویزیونی به ایفای نقش پرداخت .اما وی با سریال «رستگاران»
کارس�یروس مقدم بیش�تر دیده ش�د و با سریال «وضعیت س�فید» کار حمید نعمت اهلل جایگاه خود را در تلویزیون تثبیت نمود و
مخاطبان بسیاری را با نقش بهروز همراه خود کرد .اما حیطه فعالیت او در چند سال اخیر به سریال ها و مجموعه های تلویزیونی
بی شمار محدود نشد و پس از تجربه طوالنی درتلویزیون ،پای او به سینما با فیلم سینمایی «اعترافات ذهن خطرناک من» باز شد
و درنخستین تجربه سینمایی اش ایفاگر نقشی منفی در فضا و ساختاری خاص و متفاوت به کارگردانی هومن سیدی بود که خوش
درخشید و توانست کاندید سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد شود .پس از ان درانتخاب نقش به نوعی ساختارشکنی کرد و
در فیلم سینمایی «دلبری» تجربه متفاوت فرزند شهید بودن را انتخاب کرد تا این نقش را هم درپرونده کاری خود ثبت نماید .فیلم
سینمایی «قیچی» به کارگردانی کریم لک زاده اثری ابرومند و مستقل است که نوید فیلمساز جوان و با استعدادی را به سینمای
کشور می دهد و اکنون با بازی متفاوت ودیدنی عباس غزالی در گروه هنر و تجربه بر پرده سینماها است .ضد قهرمانی که پروسه ای
را در دل طبیعت و در لوکیشن های متفاوت طی می کند تا مخاطب را همراه خود بکشاند.
را درباره بهروز داش��تم به دلیل وجود عقبه ای است که در وجود شناسنامه این
ش��خصیت طراحی ش��ده است .اگر این ش��لوار را به پا می کند و یا اگر طوطی
روی دوش��ش است ،اگر با همسرش این گونه برخورد می کند همه به دالیلی
است .پس از پیشنهادهای مشابه فکرکردم اگر ان ها را قبول کنم خاطره خوب
بهروز وضعیت سفید را از بین می برم .تصمیم گرفتم جلوی همه پیشنهادهای
وسوسه امیز بایستم ،بیکاری و سختی بکشم اما صبوری کنم و این اتفاق نیفتد.
خوش��حالم تا امروز توانستم با وسواس به پیشنهادات فکر کردم و یک قدم به
جلو حرکت نمایم.
اولین فیلم س�ینمایی ش�ما بازی در فیلم «اعترافات دهن
خطرناک من» کار هومن س�یدی اس�ت که در قاب سینما
در فضایی خاص دیده شدید و حتی کاندید بهترین بازیگر
نقش مکمل مرد ش�دید .همکاری با هومن س�یدی و این
پیشنهاد چگونه حاصل شد؟
پس از سریال وضعیت سفید بسیاری انتظار داشتند خیلی سریع وارد سینما شوم
اما پیش��نهاداتی که داده می شد خیلی چشم گیر نبود و خدا را شکر می کنم که
جواب صبوری ام را گرفتم .ش��رایط سختی داش��تم و حتی ازنظر روحیه زمانی
افس��رده شده بودم چون پیشنهاد موردعالقه ام اتفاق نمی افتاد و دوست داشتم
باقدم محکم وارد سینما شوم تا این که هومن سیدی که پیش از ان همکاری
در تله فیلم با هم داش��تیم و هم بازی بودیم ،قصد ساخت اولین کار سینمایی
خود «افریقا» را داشت و پیشنهاد کار را داد و من مشغول کار در سریال وضعیت
س��فید بودم .به دلیل تداخل کاری این همکاری صورت نگرفت و بعدها برای
فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» از من دعوت کرد و با عش��ق پذیرفتم و
بسیار از این همکاری راضی هستم .شرایط و فضای خاص فیلمنامه برای من
خیلی خاص بود و به نظرم رسید که شخصیت های قصه هم خاص هستند ،چه
کسی که یک سکانس بازی دارد و چه نقش اصلی که سیامک صفری ،من و
نگارجواهریان بازی کردیم .مطمئن بودم کار بسیاردیده می شود و من به عنوان
اولین کار سینمایی به ان افتخار می کنم وخوشحالم با فیلم ابرومند وارد سینما
شدم .کاندید شدن هم بسیارخوشحالم کرد و به قول شما همانند کسی است که
جایزه را گرفته و از نظرداوران 5نفری که انتخاب می ش��وند استحقاق جایزه را
دارند و در نهایت سلیقه ها باید جمع شود تا یک نفرانتخاب شود .هومن سیدی
هم برای بازی در فیلم «من دیه گومارادونا هستم» کاندید شد و جایزه گرفت
که به او تبریک می گویم و به نظرم هومن عالوه بر بازیگری حرفه ای و خوبش،
کارگردانی هوشمندی است.
«دلبری» تجربه دوم سینمایی شما بود که این بار نقش
فرزند ش�هید را ایفا نمودید و دست به انتخاب متفاوتی
زدید.
فیلم «دلبری» را از چند جهت پذیرفتم .یکی این که دوس��ت داشتم در پرونده
کاری ام یک نقش مثبت داشته باشم و حقیقتا جای خالی ان را حس می کردم
و دوم این که همیشه دوست داشتم در بازیگری حتی به شکلی کوتاه ارادتم را
به کسانی که به گردنمان حق دارند اداکنم .واقعا در این سال ها فیلمنامه ای در
مقام مدح جانبازان و خانواده شهدا به من پیشنهاد نشده بود .فیلمنامه برای من
متفاوت بود به لحاظ این که در تک لوکیشن می گذشت و ما جانباز را نمی بینیم
بلکه povدوربین است و تک بازیگر دارد که برایم مهم بود چه کسی ایفاگر ان
است؟ بعد از این که متوجه شدم هنگامه قاضیانی است مطمئن بودم تجربه این
کار را دارد و در این زمینه توانمند است .وقتی نقش فرزند شهید در دو سکانس
اما تاثیرگذار به من پیشنهاد شد با افتخار پذیرفتم و از این تجربه راضی هستم.
احساس می کنم فیلم با توجه به فیلمنامه ای که خواندم خوب در نیامد و کمی
بی تجربگی در فضای کارگردانی به لحاظ تجربه فضای جدید حس می شد .شاید
وجود تک لوکیش��نی که خسته کننده بود و فیلم می توانست خیلی بهتر از این
باشد .اما من از تجربه خودم در قالب نقش مثبت راضی هستم و با توجه به بحث
دلی و اعتقادی که اشاره کردم امیدوارم حق مطلب ادا شده باشد.
ان زمانی که در س�ینماها دیده شدید ،دیگر در تلویزیون
حضور نداش�تید تا این که با مجموع�ه «چرخ وفلک» کار
عزیزاهلل حمیدنژاد دوباره به تلویزیون برگشتید .چرا؟
فاصله ای که اتفاق افتاد طبیعی است .دوست داشتم به سینما نزدیک تر شوم و
بسیارصبرکردم تاپیشنهاد سینمایی شد وکارکردم .در این مدت پیشنهاد خوب
از تلویزیون نشد و همه کارها ضعیف ،قصه ها تکراری و سوژه ها دم دستی بود
و من اگر قصه ای را دوس��ت نداشته باشم نمی توانم خوب بازی کنم و اگر من
دوس��ت نداشته باش��م مطمئنا چه انتظاری از مخاطب است که دوست داشته
باش��د؟ همه این ها باعث ش��د از تلویزیون فاصله بگیرم و در سینما جای پای
خ��ودم را محکم کنم ،اما با «چرخ وفلک» که یکی از اتفاقات خوب تلویزیون
من بود برگشتم ،چون نقش متفاوتی داشتم و کار اپیزودی بود .برای اولین بار
مجموعه ای در تلویزیون می بینیم که اپیزود دوقسمتی دارد و بازیگران قصه های
خاص خود را در هر اپیزود دارند با این تفاوت که اخر هر اپیزود به داستان اپیزود
جدید وصل و مربوط می ش��ود .از دو س��ه کارگردان کار (چرخ وفلک) پیشنهاد
داش��تم که ترجیح دادم باعزیزاهلل حمیدنژاد کارکنم ،چون ایشان برای اولین بار
درتلویزیون کار می کردند و در سینما به بهترین شکل امتحان خود را پس دادند.
چون امضایشان پای کاراست ،مطمئن بودم کم کاری نمی کند و کیفیت کامال
سینمایی و ایده ال برای مخاطب در نظر می گیرند و مخاطب برایشان مهم است.
من هیچ وقت فیلم س��ینمایی «اشک س��رما»« ،هوردراتش» و ...را از ایشان
فراموش نمی کنم.
درباره فیلم سینمایی «قیچی» که فیلمی که در لوکیشن های
محدود مثل قطار و البته با شرایط سخت در جنوب کشور
فیلمبرداری ش�د و این روزها در گ�روه هنروتجربه اکران
است بگویید؟
من فیلم «قیچی» را بسیار دوست دارم و تا االن 15بار دیدم .هرچه بیشتر فیلم
را می بینم بیشتر از ان لذت می برم ،بیشتر یاد می گیرم وخودم را نقد می کنم .در
فیلم پالنی نمی بینید که من نباشم چون فیلم شخصیت محور ،خاص ومتفاوتی
به نسبت فیلم های مرسوم امروز سینمای ما است .با احترام به همه کارها که در
اپارتمان و نهایت اسانسور وحیاط خلوت می گذرد که البته به فیلمنامه بستگی
دارد و نمی گویم فیلم های بدی هستند اما به نظرم کمتر مخاطره می کنند .کمتر
تهیه کننده ای چنین فیلمنامه ای را که دردل طبیعت و جایی که زیر پونز باشد
می پذیرد تا درش��رایط سخت ،بکر ،عجیب غریب و زیبای منطقه کار کند .چه
چیزی جذاب تر از این که فیلمنامه به این ش��کل پیش��نهاد شود و نقش اصلی
بر عهده ات باش��د و با طبیعت با توجه به ش��رایط قصه مثل کوه دریا ،کشتی،
لنج ،قطار ،کار کنید .البته که س��ختی های خاص خود را دارد و به همین دلیل
می گویند بازیگری یکی از س��خت ترین مشاغل دنیاست وگرنه دیالوگ گفتن
جلوی کولرگازی سهل ترین کار دنیا است .البته این هم به نوع فیلمنامه و خلق
ش��خصیتی که انجام می دهید بستگی دارد .مطمئنم یک نقطه ای در پرونده ام
اس��ت که تا ابد به کار در این کاراکتر افتخار می کنم و اگر صدبار به این نقطه
برسم باز ان را انتخاب می کنم .قسم می خورم که شاید بسیاری از همکاران این
نقش را به دلیل سختی و یا هر چیز دیگر نمی پذیرند ،اما من با عشق پذیرفتم
که با گروه کامال با انگیزه ،جوان هنرمند و بی ادعا کار کنم.
نقش اول فیلم قیچی هم که بردوش شماگذاشته شده یک ضد قهرمان است!
نقش را بازی می کنم که ضد قهرمان بوده و جرم مرتکب شده و ممکن است
تماشاگر ان راپس بزند ،اما ناچار است تا انتها روند سفر ادیسه وار وی رابرای فرار
از قصاص دنبال کند و در نهایت شخصیت به نقطه درجازدن ،بن بست رسیده و
دایره پیرامونش تنگ تر می شود و زمان برایش کش می اید که اتفاقات دردناک
برایش ایجاد می شود و طبیعت او را قصاص می کند .این که دنیادار مکافات است
به شکل متفاوت و خاص نمایش داده می شود که بسیار برای من جذاب بود.
فیلم س�ینمایی «قیچی» و «اعترافات ذهن خطرناک من»
هر دو در گروه هنر تجربه اکران شد!! نظرتان درباره گروه
هنروتجربهچیست؟
این از بدشانسی من است و با احترام به گروه هنر و تجربه که طرفدار این گروه
هس��تم و اگر بخواهم فیلم ببینم هم به لحاظ حمایت و هم این که فیلم های
خاص و خوبی در این گروه است این گروه را انتخاب می کنم .اماگاهی تناقض
ایجاد می ش��ود ،مثال فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» در بخش س��ودای
سیمرغ بود و قرار نبود در هنر و تجربه اکران شود .تهیه کننده حدس زد که این
بهتر اس��ت اما برای ما بدتر شد .چون تهیه کننده پیش از این درفیلم«من دیه
گومارادونا هستم» در گیشه شکست خورده بود ،تصمیم گرفت فیلم بعدی را به
خاطرخودش در گروه هنر و تجربه بگذارد .پس از یک سال از من درباره اکران
شدن فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» می پرسند و نمی دانند اکران شده و
برداشته شده است .پوستر ،تبلیغ و بیلبوردی برای فیلم وجود نداشت و حق ما
ضایع شد .اما درباره فیلم «قیچی» که فضای خاص داشت و دوستان مستقل
کارکردند و نتوانس��تند مجوز سینمایی بگیرند که در گروه هنر و تجربه اکران
شد .اما به نظرم کار خوب دیده می شود و امیدوارم مردم فیلم خاص و متفاوت
«قیچی» را در هنر و تجربه ببینند که به نظرم گروه مهجوری است.
ایا پیشنهاد کار در تئاتر را داشتید و به نظر شما تجربه کار
در تئاتر یا سینما سخت تر است؟
بله و بسیار دوست دارم این اتفاق بیفتد ،اما تئاتر تمرین زیاد الزم دارد که بسیار
خوب اس��ت و همیشه تداخل کاری باکارتصویری برایم ایجاد می شود .باوجود
س��ختی تئاترکه گفته می ش��ود اما برای من دوست داشتنی تر می شود و وقتی
س��ریال کار می کنید باید پخش شود تا عکس العمل مردم دیده شود .البته به
لطف فضای مجازی مثال فردی در کرمانش��اه درباره س��ریال نظر می دهد .اما
وقتی می گویند تئاتر ریش��ه است و سخت تر اس��ت چون قطع و تکرار ندارد و
اگر مشکلی ایجاد شود باید بداهه ان را جمع کنید که این توانایی ،تخصص و
تکنیک می خواهد .تئاتر مادر این حرفه است ،چون بازیگر در صحنه تئاتر پخته تر
می شود و ارتباط نفس به نفس با تماشاگر است .در همان لحظه عمل بازیگر،
تماشاچی فیدبک می گیرد و این حسی است که هر وقت روی سن بودم برایم
لذت بخش بوده است.
پیشنهاد بازی از شبکه های خارجی را داشتید؟
مطمئنا فیلم س��ینمایی با عوامل خارجی که هنرمندانه ،موجه باش��د و مشکلی با
ش��ئونات نداشته باشد و نمایش ان درکشور مشکلی نداشته باشد دوست دارم کار
کنم .اما درباره شبکه هایی مثل جم پیشنهاد نداشتم و اگر پیشنهاد شود نمی پذیرم
چون اعتقادی به این شبکه ها نداشته ام و دوست ندارم .اتفاقا اخیرا صحبتی کردم که
منتشر شد و روی صحبتم با شبکه جم بود که دوستان مثال پیمان معادی را برای
فیلم های هالیوودی زدند .در صورتی که این دو را باید تکفیک کرد .ان کار و حضور
پیمان معادی درفیلم ارزش��مند و خوب اس��ت .در واقع افتخاری برای هرکشوری
است که هنرپیشه در پروژه ای باشد و کار بین المللی شود تا هم در کشور خودت و
هم درکشور دیگراکران شود و این بسیار ارزشمند است .اما وقتی می گویم حاضر
نیستم درشبکه های خارجی حضور داشته باشم منظورم شبکه جم و امثال ان است.
سینـــما
شـنـــــــبه 30مردادماه 1395سال نهم شماره 542
www.honarmandonline.ir
زاویه های دیده نشده فیلم «درباره الی»
مجتبی حدیدی
اکثریتیکهدرستفکرنمی کردند!
درباره الی فیلمی است به نویسندگی و کارگردانی اصغر
فرهادی و موسیقی ان از البوم نغمه های سکوت اثر اندره
اباوئر نوازنده ویولن سل و اهنگساز المانی برداشته شده
است .بازیگران گلشیفته فراهانی؛ شهاب حسینی؛ ترانه
علیدوستی؛مریالزارعی؛مانیحقیقی؛پیمانمعادی؛رعنا
ازادی ور؛ مهران احمد فر و صابر ابر هستند .این فیلم صد
و بیس��ت دقیقه ای در سال 1387ساخته شد و در سال
1388پس از سختی های فراوان اجازه اکران یافت .عدم
حضور این فیلم در بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر به
علت حضور گلشیفته فراهانی بود .طراحی سنتی لباس در
این فیلم با رنگ های شاد مورد توجه مجامع فرهنگی اروپا
قرار گرفت .جایزه خرس نقره ای در پنجاه و نهمین دوره
نالمللیفیلمبرلینرادریافتداشت.برندهجشنوارهفیلم
بی
کراال در سال 2009و برنده جایزه بهترین فیلم داستانی
نالمللیوبرندههشتمیندورهجشنوارهترایبکا
دربخشبی
2009نیز بود .همچنین در جشنواره های دیگر نیز شرکت
داشت .از دیگر کارهای اصغر فرهادی رقص در غبار1381
شهر زیبا 1382چهارشنبه سوری 1384درباره الی 1387
جدایی نادر از س��یمین (برنده جایزه اسکار) 1389و فیلم
گذش��ته 1392می باشد .دیوید بوردل یکی از بزرگترین
منتقدین و نظریه پردازان س��ینما درباره الی را شاهکار
یداند و اتیرکسلیک مدیر جش��نواره برلین ان را اغاز
م
موجی نو در سینما دانست .خبرگزاری فرانسه می گوید:
درب��اره الی درامی اس��ت ک��ه قلب ها را شکس��ت .در
سادگی های این فیلم بخش های دورافتاده ای حکمرانی
می کنن��د .البته در پی قیاس این فیلم با دیگر اثار اصغر
فرهادینیستم.انچهکهراجعبهدربارهالیگفتندونوشتند
زاویه های زیبایی شناسانه این فیلم را روشن نکرد .تعلق
اسکار به جدایی نادر از سیمین این فیلم را نزد منتقدین به
حاشیه راند .احس��اس شادمانی که در ابتدای فیلم دیده
می شود به مخاطب منتقل می شود .از همان ابتدای فیلم
میان افریننده و مخاطب پلی وجود دارد که انتقال تفکر و
احساس را به عهده می گیرد .جاده خاطره انگیز شمال؛
تونل کندوان و جیغ و سوت و فریاد سرنشینان کمتر از
اضطراب و س��کوت الی دیده و ش��نیده ش��دند .اگر به
مجموعه ترس و خش��م و خوش��حالی و افس��ردگی و
اضطراب هیجان می گویند اضطراب الی قرابت بیشتری
به مخاطب در برابر شادمانی دیگران با مخاطب داشت.
وسعت ایناضطرابتمام مقولههیجان رادربر می گرفت.
قدرت فیلم در ایجاد گره و تعلیقات ش��رقی با محوریت
عشق و هجران و رقابت نبود چرا که هنر و ادبیات سینمای
ما لبالب از هجران اس��ت .تعقیب س��وژه و عدم رعایت
عمدی زوایای دوربین به فیلم ش��اخصه های هنری را
افزوده بود تا مخاطب از قاب چشمان خود؛ بریده بریده
تنه هایی انسانی را مشاهده کند .همراهی با دوربین انگار
همراهی ب��ا دور افتاده ترین لحظه های زندگی خودمان
است .تصاویر شهری در این فیلم تقریبا گنگ و نامفهوم
اغاز می ش��ود .برداشت تصویر بسیار نزدیک از اشیاء به
نوعی جان بخشی به انها بود .با یک نگاه جامعه شناسانه
می بینیم که این فیلم در س��طح تفکر اتفاق می افتد و
مخاطب را با ژانر دیگری از جامعه اش��نا می کند .تکثر
زوج های حاضر در این فیلم خانواده هس��ته ای را نشان
می دهد .خانواده هسته ای که روزی براورد می شد مسموم
و فاسد و خطر ساز برای جامعه و تربیت باشد اکنون در این
فیلم با رعایت تمام معیارهای اخالقی با انس و الفت در
کنار همدیگر دیده می ش��وند و همدیگر را با ضمیر دوم
شخص مفرد (تو) خطاب می کنند .با این فیلم شکست
تئوری های دهه های پیش��ین را می بینیم .پرس��وناژها
همانق��در به مواضع اخالقی و امنیت اجتماعی و پلیس
امنیت اخالق نزدیک اند که به محبت و انسانیت و زیست
عاطفی در کنار یکدیگر .البته منابع ازادی خواهی در این
فداکاری الی پارگی موضوع را شاهدیم .محوریت ازدواج
انقدرموضوعیتنداشتکهنبودنالینیمی ازداستانرابه
خود اختصاص داده بود .اگر الی زنده باشد حتما سناریو به
راهی دیگر می رود .پس ای کاش الی مرده باشد .البته نبود
الی بحث کاراگاهی و پلیسی را مطرح نمی کرد .ناپدید
ش��دن الی جدی تر از حضور پلیس بود .تمام بازیگران
می خواس��تند که ای کاش مساله ای اخالقی پیش امده
باش��د .ای کاش کسی به شدیدترین وجه ممکن الی را
رنجانده باشد اما الی زنده باشد و در کنار انها زجر بودن را
بکشد .ای کاش الی به سفر دیگری رفته باشد .به هر حال
غمبهترازمرگاست.البتهشایدبیشازنیمی ازمخاطبین
به پیام اخالقی فیلم دل بسته بودند و شعر تا هستم ای
دوس��ت ندانی که کیستم را به خاطر می اوردند .اما پیام
پیش از این به مخاطب رسده است که «یک پایان تلخ
بهتر از یک تلخی بی پایان است» از اینجا به بعد در امتداد
نام فیلم سه نقطه مفهوم می گیرد .گویا سه نقطه در نام
فیلم کم کم تبدیل به واژه می شود .عدم توجه به نام الی و
نام صحیح او که هیچکس از ان مطلع نبود او را تبدیل به
نشانه سرگشته ای می کرد که به هویت تمام ما نزدیک
است .همه ما الی هستیم برای همدیگر .وقتی الی ناپدید
ش��د دیگر برای مخاطب مهم نبود که چه کسی با چه
کسیبهشورنشسته.اهمیتاینکهکسیباهمسرخوددر
حال تصمیم گیری اس��ت یا با همس��ر دیگری رایزنی
می کند از دست رفته بود .همه در جهت پیگیری موضوع
با مدارهای انسانی و دوستانه با یکدیگر به گفتگو مشغول
می شوند .همفکری پس از الی در حد باالتری موج می زند.
اما موج دیگری الی را برده و نامزدش را به صحنه اورده
اس��ت .ورود نامزد الی اختالل را برای واژگان به همراه
می اورد .با ورود او گویا تاریخ مصرف واژه تمام می شود.
موضوع فیلم اصال در راس��تای پیام اخالقی و موعظه
نیست .فقط روبرویی با یک نشانه سرگردان موضوعی را
برانگیختهاست.ایننشانهسرگشتهمثلثیازحضورغریبه؛
ناپدید شدن الی و تردید همگانی است .فقط اندام الی از نام
او گریخته .تن او رفته و نام او به جا مانده .فراموشی ان نام
امکان پذیر نیس��ت .همین قضیه مخاطب را خواهان
دیالوگ می کند و انان را به گفتگو می کش��اند .می توان
گفت این فیلم به اندازه تمام مخاطبین ان فردیت دارد.
مخاطی منحصر به فرد می طلبد کسی که در واقع پیام ها
خطاب به اوس��ت .مساله ان اجتماعی نیست و در قالب
فلسفه هایی هاییبیاهمیتوقدیمی مانندبودنیانبودن
نمی گنجد .فره��ادی دیدگاه خاصی را به مخاطب ارائه
نمی ده��د و از کس��ی به اجب��ار دعوت ب��ه همراهی با
دیدگاهشنمی نماید.فاششدنرازالیاهمیتخاصیبه
راز او نبخشید .راز می بایست همانقدر که محدود و ممنوع
است قابل کشف و انتقال نیز باشد .راز باید از محدوده های
خود دفاع کند تا یک راز باقی بماند .اما افشاگری راز الی
فیلم متفاوت از دیگر اثار فرهادی است .در پالن نخست
فیلم که سوراخ صندوق صدقات و خیرات از درون دیده
می ش��ود مفاهیمی مانند دفع بال و پرداخت عوارضی در
خروجی جاده ها و امنیت در پناه قانون و امان خواهی از
خداوند به صورت موازی دنبال می شود .لذا قاب هایی در
این پالن بس��ته می شود که حرکت در ان قاب ها قابل
مشاهده است .الی قرار است با یکی از همسفران ازدواج
کند .نوع رفتارشان در اس��تانه ازدواج با عدم شناخت از
یکدیگر و در گیری برای یافت مشابهت ها اغاز می شود .با
(تاهل او) پس از کشف همچنان یک راز باقی ماند .حتی
انتهای فیلم نیز معلوم نمی شود که نام اصلی الی چه بوده
اس��ت .گردنکشی های رس��می و کاغذ بازی ها نه تنها
مشکلیراحلنمی کنندبلکهمشکلازدامنانهابرخاسته
است .اگر الی واقعا غرق نمی شد و به سالمت بر می گشت
یعنی همه بر می گشتند .ادبیات؛ فلسفه؛ تفکر و سینما به
موضوعات دیگری می پرداختند و سمت و سوها تغییر
اساسی می افت .الی قربانی خداوندان المپ در عصر جدید
یا مستحق مجازات توسط خدای دریا نبود .اشنایی الی با
افرادی که تحت عنوان اشنا می روند تا به دوستی های
عمیق تر برسند ناگهان قطع می شود .برخورد با مساله
مرگ در همان مسیر دوستی یعنی صورت خونین احمد.
بی اطالعی از نامزد داش��تن الی بع��د از مرگ الی جرم
بیشتری حساب می شود .هویت نامزد تعویض می شود و
مخاطب می بیند که نامزد الی بیشتر نقش بازجو را دارد.
مشکل نامزد الی پایبندی به قوانین رسمی است و پاسخی
که س��پیده به او می دهد براثر سوال نابهنگام و سرپایی
اوست .الی در جامعه ما زیر پوستی است و قوانین انضباطی
تعریف ساده ای نیز از ان ارائه می دهند :عفت و پایبندی به
قانون و ترس غریبه ها از یکدیگر .هیچکس حق تصمیم
گیری ندارد و جسد الی به هرکسی تحویل نمی شود .پیدا
کردن مشکلی برای الی به جهت تبرئه خود؛ درگیری با
وجدان؛ حتی ترس از زنده بودن الی مسائلی است که به
برجستگی های این فیلم کمک رسانده است .این فیلم
خلوت ش��خصی و س��خنان پنهانی را باطل می کند و
گفتمان و معیارهای سانس��ور نشده را تحویل مخاطب
می دهد.رهیابیبهدنیایشخصیپرسوناژهایفیلمبرای
مخاطب توفیق نمی خواهد همانطور که برای الی خیلی
سخت نبود .فقط در پایان فیلم ،بازگشت به دنیای رئال و
فض��ای عادی نه ب��رای بازیگران ام��کان دارد نه برای
مخاطبین .طبیعت زبانی اشناست و عاری از ثابت هاست.
ثابت ها قابل بهره برداری نیستند .پس بازی های زبانی به
علت نسبیت زبان طبیعت در همه جا حضور دارند .قوانین
استیونس��ون می گوید ارتباط زبانی دو هدف دارد :بیان
احساس��ات؛ عواطف و تش��ریح واقعیت .زبان این فیلم
عاطفی اس��ت و در صدد برانگیختن احساسات پس از
تش��ریح واقعیت است .عکاس��ی دایره واژگانی ندارد اما
قاب هایی که در این کار بسته می شوند زبان دار محسوب
می ش��وند و از منظ��ر قاب نمی توان به انه��ا نگاه کرد.
مختصات قاب را به هم ریخته است و تولید نقاشی زبان
دار کرده است .نیت متجلی در این اثر هنری به دوره های
قبل مربوط نمی شود .اصالت این فیلم در حوزه ابهام شکل
می گیرد و موقعیت ها یکی پس از دیگری قابل بررسی و
پیگیری هستند .با اینکه توضیحات خالف قاعده بازی
نیستند؛ اما دیالوگ های توضیح دهنده از بعد بصری کار
کسر نکرده .اگر ارسطو می گوید کارکرد زیبایی شناسی
درمان و تزکیه اس��ت؛ فرهادی نش��ان دادن بیماری را
یداند همین فضای بیمارگونه
کارکرد زیبایی شناسی م
داستان را به ذات رمانتیک نزدیک کرده است .لذت از بروز
شخصیت ها از عناصر کاربردی ان است .مثال ورود نامزد
الی در اواخر فیلم و ارائه حکم نهایی توسط او هم مساله را
حل می کند و هم دوباره ایجاد سوال می کند .بهترین راه
جدایی نگرش ها همان محک صدق و کذب است که به
مخاطب واگذار می شود .زیبایی شناسی این فیلم واقعی تر
است و ابزاری برای مفاهیم اخالقی محسوب نمی شود اما
مفاهیم اخالقی را در بر دارد .گس��تره ای از عواطف که
واکنش(شنونده)وانگیزه(گوینده)راشاملمی شودمعنای
عاطفی در نظر می گیریم .رویکرد دوباره به معنا بر حسب
نشانه های زبان ش��ناختی در این فیلم مورد بحث قرار
می گیرند.درهزاره هایپیشینهنر یکواسطهکمکیدر
مراسم جادویی و مذهبی و برای ایجاد تمرکز و افسون
بوده اس��ت .به واس��طه این فیلم هم پرس��وناژها و هم
مخاطب افسون می ش��ود و در اندیشه تمرکز می کند.
طوری که نیازمند بازبینی این فیلم می شود تا علت تمرکز
و افسون خود را دریابد .در میان قرار گرفتن نامزد الی برای
تعلیقوبیانفلسفیوبهچالشکشیدنجمعودرخواست
یکی از دوپاس��خ اری یا خیر از س��پیده موضع او را براق
می س��ازد .به رفراندوم گذاشتن تمام ماجرا و تمام کردن
ماجرا به هرقیمتی تمام فلسفه کسی است که طلبکارانه
طلبخودرانمی گیرد.مثالیراکارلگوستاویونگمطرح
می س��ازد :تمساحی فرزندی را از مادرش جدا می سازد و
می گوید اگر سوالم را درست پاسخ دهی فرزندت را به تو
پس خواهم داد و سوال این است :ایا من فرزند تو را به تو
بازی ه��ای زبانی با طبیعت گره خورده اند .این که زبان
انعکاس جهان خارج اس��ت و یا جه��ان بازتاب زبان ما
دغدغه بینامتنی این فیلم است .اگر نظر ویتکنشتاین را
بپذیریم که می گوید :فلسفه وقتی مطرح می شود که زبان
به تعطیالت رفته باش��د؛ در این فیلم زبان در تعطیالت
مطرح می ش��ود .نقادی زبان باعث فهم زبان و زدایش
محدودیت های زبانی اس��ت و البته وظیفه ما فهم زبان
است .اما اخالق و زیبایی شناسی فراتر از زبان هستند و به
نوعی راز الودند .انها زبان بیرونی هستند .اما در این فیلم
معنا امری خصوصی نیست که نیاز به تعلیم و تشکیک
داشته باشد .معنا در این فیلم کاربردی است .با لبه های
درونی کار به واسطه اثر هنری می توانیم رمزگشایی کنیم
و به این ترتیب حضور مخاطب در انسوی دوربین نیز ثابت
می ش��ود .هرکس به اندازه ای موفق به کش��ف دنیای
شخصیوخیالی کارگردان می شود .عدمهرگونه ارتباط با
تاریخ در این فیلم اثبات می کند که دنیای مدرن اورجینال
ندارد .درک و لذت کامال از این اثر هنری بر نمی خیزد بلکه
جعبهابزاراصغرفرهادیبهنوعیمهندسیذهنمخاطب
اس��ت .با اینکه کانت به فاصله هنر و طبیعت اشاره ای
نمی کند اما امبرتواکو می گوید :در هستی فعل وجود ندارد
و هنر می بایست به ماهیت بدون فعل خود یعنی طبیعت
ارجاع شود .در این فیلم نیز با بستر طبیعت طرف هستیم.
خانواده هایی به سفر رفته .دریای طوفانی شده .الی غرق
شده .نامزد باخبر شده .در باره الی به ما می اموزد که اثر
هن��ری محلی برای بیان احساس��ات اس��ت نه تخلیه
احساساتالبتهبیاناحساساتممکناستباعثایجاددو
اشکال شود .نخست این که مخاطب نداند به امر زیبایی
شناسانه برخورد کرده ست .دوم این که ارتباط و تماس
مخاطب و افریننده در قرار گرفتن اثر هنری مابین انان به
طور کلی ناپدید شود و یا تغییر کند .منظور این است که
داللت ها؛ رسانه ای بودن؛ بازخورد نظریات؛ وجه مادی اثر
و حتی محل ظهور ان در خود زیبایی شناسی دخالت دارند
پس خواهم داد؟ پاسخ معلوم است و در هر دو صورت فرزند
پس داده نخواهد شد .طرح سوال اشتباه است .باید به سوال
نامزد الی رویکرد دوباره داش��ت چرا که س��وال او از ریشه
خطاست.فیلمدربارهالینسبیتبزرگیاستکهخوشبختانه
باالخره در سینمای ما اتفاق افتاد .احتیاج به نگرش خاصی
ندارد تا تفهیم صورت بگیرد و در س��بک خاصی نیست.
نشانه هایی مثل دریا و غرق شدن به بازنمودهای خود پایبند
بودند و از این جهت مشکل ترجمه نیزتا حدودی از میان
برداشتهشدهبود.اگردستهبندیخشکوغیرقابلانعطافی
درزیباییشناسیاینفیلمبهکاررودمسالهمکانیکیخواهد
شد و جستاری که در اینده رقم می خورد نظام ارزشی ان را
دگرگون نشان خواهد داد .عدم خیانت الی حتی در صورت
خواستگاری شدن نشان می دهد که سوژه خیانت به نامزد
شکاک و دیگران قرابت بیشتری داردتا الی .سوء ظن نسبت
به کسی که تا ساعتی پیش او را ستایش می کردند و اموزش
دروغگوییبهکودکانشانیعنیپذیرشجرمباطنیخود.در
صورتی که الی همان بود که همزمان هم به جمع کمک
رس��انی میکرد و هم از انان فاصله می گرفت مانند بردن
کودکان به دستش��ویی؛ اوردن نمک سر سفره؛ خروج از
رقص و جدا نشستن و در نهایت فداکاری .دروغ گفتن به
نامزدالیبهرایاکثریتیعنیهمیشهمشروعیتازاکثریت
نیست .الی رابطه ای بود که در حال شکل گیری ناپدید شده
اس��ت .گویا یکی از خاصیت های او مانند زنان افسانه ای
حاضردرادبیاتجهانی؛ناپدیدشدناست.الییعنیپذیرش
نشانه ای سرگشته در جمع خود به شکلی انسانی و نامزد او
یعنی اتحاد جمعی در برابر یک غریبه به قیمت از دس��ت
رفتن ارزش ها .در پایان می بینیم که دریا ابزار انتزاعی نبوده
است که درگیری انسان با طبیعت را نشان دهد بلکه دریا و
صدای موج بعد از الی غمناک و غیر قابل تحمل می شود.
حجم رابطه ها در این فیلم رفتارهای روزمره خود ماست و
سعی در نشان دادن روابط پنهانی نبوده است .به هر حال
یک پایان تلخ بهتر از یک تلخی بی پایان است.
5
یادداشت
یادداشت محمد دامادی درباره فیلم سینمایی «بارکد»
فیلمی با گوشه کنایه های سیاسی-اجتماعی
و برخواسته از دل جامعه
عضو کمیس��یون عمران مجلس با بیان اینکه
برخی از دیالوگ ه��ای فیلم «بارکد» چندان با
اداب اخالقی موردنظر او همخوانی ندارد ،گفت:
گوشه کنایه های سیاسی-اجتماعی و برخواسته
از دل جامعه در «بارکد» مش��هود است .محمد
دامادی؛ نماینده مردم ساری در مجلس شورای
اس�لامی ،فیل��م س��ینمایی «بارکد» س��اخته
مصطفی کیایی را به عنوان اخرین فیلمی که به
تماش��ا نشسته ،معرفی کرد و نقدها و محاسنی
را به این فیلم وارد دانس��ت .دامادی نگاه خود
از فیلم س��ینمایی «بارکد» را بدین شرح بیان
می کند؛ این فیلم ،شبه طنز جالبی بود که روند
معکوس روایت و متفاوت ان به جذابیتش افزوده
ی که
اس��ت .درواقع این فیل م بنا به منطق درون
به جهان بینی فیلمس��از بازمی گردد ،به روایت
معکوس رسید ه و در نهایت در تمام مدت زمان
در ذهن مخاطب س��وال ایجاد می کند .در این
شکل روایت انچه که سبب می شود این سوال
اس��ت که پیش از این چه اتفاق جذابی رخ داده
اس��ت؟ همچنین برخی از دیالوگ های این اثر
چندان با سلیقه و اداب مورد نظر من همخوانی
ندارد ،به نحوی که تماشای ان را برای کودکان
مفید نمی دانم؛ به همین دلیل شاید بهتر باشد به
خانواده ها اگاهی الزم را از محتوای فیلم ها داده
ش��ود تا کودکان و نوجوانان خود را به تماشای
تمامی فیلم ها و بدون گزینش به سینما نبرند.
اما این اثر مشکالت و دغدغه های جوانان را که
می تواند در بس��یاری موارد ان ها را لب پرتگاه
زندگی بکش��د ،با ظرافت و طنزتلخ قابل قبولی
به تصویر کش��یده اس��ت و جری��ان فیلم های
کمدی با گوشه کنایه های سیاسی -اجتماعی
و ب��ر خواس��ته از دل جامع��ه در اث��ار کیایی،
علی الخص��وص «بارک��د» به خوبی مش��هود
اس��ت .به نظر من مهمترین عام��ل در روایت
یک فیلم همراه کردن مخاطب است که گاهی
این همراه شدن به لحاظ احساسی انجام شد و
گاهی نیز منط��ق مخاطب را درگیر می کرد .با
این وجود معتقدم سینمای ایران بیش از این ها
نیاز به فیلمنام��ه جذاب دارد؛ اگر چه توانمندی
هنرمندان و فعاالن این عرصه باالست لذا الزم
است مسئوالن بیشتر پای سینما بیایستد.
نمایش ۱۸اثر نامزد دریافت جایزه
دربخشدانشجوییجشنوارهسالمتدرچارسو
نامزده��ای بخ��ش
دانش��جویی نخستین
جشنواره فیلم سالمت
همزم��ان ب��ا برپایی
این رویداد در پردیس
چارس��و نمای��ش داده
می ش��ود .به گزارش روابط عمومی جش��نواره فیلم
سالمت ،از بین ۸۳اثر منتخب در بخش دانشجویی
که از دانشگاه های سراسر کشور به دبیرخانه جشنواره
ارس��ال ش��د ،تعداد ۱۸اثر نامزد دریاف��ت جایزه در
بخش��های انیمیش��ن دانش��جویی ،تیزر و نماهنگ
دانشجویی ،فیلم کوتاه داستانی دانشجویی و مستند
دانش��جویی ش��ده اند که در ایام برپایی جشنواره در
پردیس چارس��و به نمایش در می ایند .اس��امی این
فیلمها به شرح ذیل است :
نامزدهایبخشانیمیشندانشجویی
«-1سفیدجامهوتبطبابت»بهکارگردانیفرنازدالوری
«-2به زیر افتاده» به کارگردانی هنگامه پور محمدی
»e«-3به کارگردانی نداسادات میر محمدی
نامزدهایبخش
نماهنگ و تیزر دانشجویی
«-1اکسیر سالمت» به کارگردانی ارزو دهقانی
«-2بده بس��تان» به کارگردانی سید محمدحسین
پور فاضلی
« -3ما روزی پیر خواهیم شد» به کارگردانی شیوا
امیری
نامزدهایبهترین
فیلمکوتاهداستانیدانشجویی
«-1از جنس رویا» به کارگردانی سید علی مسدد
«-2مثبت زندگی» به کارگردانی فرناز قانونی
«-3عکسها افسرده اند» به کارگردانی مهدی زندپور
«-4ریتالین» به کارگردانی پانته ا گرداب
«-5یک برای هیچ ،یک برای هش��ت» به کارگردانی
امیرحسینسرمدی
نامزدهایبخشمستنددانشجویی
«-1راه غریب» به کارگردانی علیرضا کاظمیان بابلی
«-2این فوتبالو همه می برن» به کارگردانی محمدمبین
مرادی /ارشیا رزدوئی
«-3یک روز یک ش��هر» به کارگردانی حمید ال
حمودی
«-4خوشبختیبدونپول»بهکارگردانیمهیارحمدیان
«-5شابو» به کارگردانی عارف اصل شرهانی
«-6در کوچه باغ درد» به کارگردانی احسان قائدی
«-7چراغ خاموش اتاق» به کارگردانی ارزو دهقانی
همچنین ۸۳اثر متخب این جشنواره که توسط داوران
این بخش ارزیابی شده اند به شرح ذیل است:
« بازت��اب»« ،»e« ،خانواده یعنی»« ،راز قانون جاذبه»،
«زمانه تلخ»« ،فریم خاص»« ،کاله ش��اپو»« ،رویای
شیرین»« ،یک راه حل»« ،به زیر افتاده»« ،سفید جامه
وتب طبابت»« ،در کوچه باغ درد»« ،تلخ»« ،عکس ها
افسرده اند»« ،چگونه میتوان هرگز به سعادت نرسید»،
«عمل��ی»« ،جیغ بنفش»« ،یک ن��گاه»« ،واحد ،»9
«ش��کاف»« ،چهل روز تنهایی»« ،س��یاه و س��فید»،
«واقف کوچک»« ،در سیاهی شب»« ،قاف»« ،مثبت
زندگ��ی»« ،»Absurb « ،پالتوی خالی»« ،نجات»،
«یک ب��رای هیچ ،یک ب��رای هش��ت»« ،ریتالین»،
«امید»« ،پای��ان زود»« ،مادر هم��ش گریه میکرد»،
«ت��اب بی تاب��ی»« ،یه روز خیلی معمول��ی»« ،فریاد
بی صدا»« ،بیراه��ه»« ،راه پله»« ،کاب��وس پرهام»،
«پهلوان پنبه ای(کراتین)»« ،کبوتر»« ،ماهی»« ،چشم
فرنگی»« ،رحمت توری»« ،با داروسازت همراه شو»،
«این فوتبالو همه میبرن»« ،خوشبختی بدون پول»،
«طبی س��ازی رحم جایگزین»« ،روش نوین اموزشی
اس��تدالل بالینی»« ،دس��تش شفاس��ت»« ،یک روز
یک شهر»« ،هوابس ناجوانمردانه سم است»« ،چراغ
خاموش اتاق»« ،راه غریب»« ،مستند دوپینگ علمی»،
«دس��ت های خیر»« ،روزگاراحمد»« ،سفیدپررنگ»،
«مقایسه روشهای زایمان»« ،یک نخ سیگار»« ،طلوع
س��المندی»« ،حیات الوده»« ،فرهنگ سازی مصرف
دارو»« ،شابو»« ،من دیگر»« ،الگوی مصرف ریتالین»،
«علم تغذیه»« ،اردوی جهادی سالمت»« ،از بین همه
چیزهای کوچک»« ،س��المندی»« ،کاسه ی چوبی»،
«اکسیر سالمت»« ،خط سفید»« ،امانت اباد»« ،حمل
مشعلالمپیکدانشجویی»«،بدهبستان»«،چالش های
جمعیتی»« ،سالمندان»« ،پرستار»« ،ماهمه روزی پیر
خواهیم شد»« ،چالش جمعیتی»« ،سرطان»« ،از جنس
رویا»
کدام انجمن ها در جشنواره فیلم سالمت
حضوردارند؟
انجمن ها و س��ازمان های مردم نهاد متع��ددی در ایام
برگزاری اولین جش��نواره فیلم س�لامت با این رویداد
س��ینمایی همکاری و همراهی میکنند .ب��ه گزارش
روابط عمومی اولین جش��نوار فیلم سالمت ،انجمن ها
و س��ازمان های متعددی با رویکرد سالمت و توجه به
بیماری های مختلف با جشنواره سالمت همراه خواهند
بود .این انجمن ها با حضور در پردیس چارسو به عنوان
محل برگزاری جشواره سالمت ،به مخاطبان خدمات
ارائه کرده و فضای اشنایی بیشتر مردم با این سازمان ها
وانجمن هارافراهممیکنند.انجمناوتیسمایران،انجمن
ام اس ایران ،بنیاد امور بیماری های خاص ،انجمن پیوند
اعضای ایران ،انجمن الزایمرایران ،انجمن کودکان بد
سرپرست ،انجمن ژنتیک ایران ،کانون هموفیلی ایران،
جمعیت مبارزه با دخانیات ،بیمه سالمت و ...از جمله این
انجمن ها هستند .جشنواره فیلم سالمت با اختصاص
دادن غرفه هایی در پردیس سینما چارسو با این انجمن ها
هم��کاری خواهد کرد .ه��دف از این همکاری معرفی
فعالیت این انجمن ها و اشنایی هرچه بیشتر فیلمسازان
وهنرمندان با انها است .نخستین جشنواره فیلم سالمت
به ریاست دکتر سیدمحمدهادی ایازی و دبیری دکتر
ابراهیم داروغه زاده از ۱تا ۵شهریور در پردیس چارسو
برگزار خواهد ش��د .عالقه مندان می توانند با مراجعه به
وب س��ایت www.honarsalamat.comو یا
کانال تلگرام telegram.me/honarsalamat
اطالعاتبیشتریدریافتکنند.
موسیــقی
6
شـنـــــــبه 30مردادماه 1395سال نهم شماره 542
www.honarmandonline.ir
جناب خان هم به روی صحنه رفت
روزهایپررونقموسیقیسنتی
نوای موسیقی جنوبی در تاالر وحدت
غوغای همای در اسمان پایتخت
علیرضا صفرنژاد
هنرمند :کنسرت پرواز همای با گروه مستان
که از 26مرداد ماه در سالن نمایشگاهی میالد
اغاز شد و در ادامه 27،28و 29در فضای باز
کاخ سعد اباد به روی صحنه رفت ،قرار است
امش��ب در اخرین ش��ب این کنسرت مجددا
در س��الن میالد به کار خ��ود پایان دهد .این
کنسرت ها که با استقبال چشمگیر دوستداران
همای به ش��بی خاط��ره انگیر بدل گش��ت.
همای در این کنس��رت با اجرای اهنگ های
زیبا و اش��عار مخصوص به خودش توانس��ت
تمام مدعوین س��الن را هم��راه خود کند و با
س��وپرایزهایی که برای مخاطبینش داش��ت
از ابت��دای برنامه تا انتهای توانس��ت مردم را
همراه خود کند و همخوانی مدعوین ش��ور و
هیجان مضاعفی به این اجراها داد.
پ��رواز همای بار دیگر ثابت کرد که اگر ذائقه
مخاطب هم��راه با ملودی ه��ای زیبا در نظر
گرفته ش��ود موسیقی س��نتی ایران نیز چون
موسیقی پاپ مخاطبین زیادی خواهد داشت.
همای در این کنس��رت ها س��عی کرده بود با
توجه به فضای سالن اجرا صحنه را مهیا کند.
در سالن نمایشگاهی میالد یک مینیاتوریست
و خطاط روی صحنه حضور داشتند و با توجه
به اش��عار و اهنگ های برگزار شده هنرنمایی
می کردن��د .در فض��ای باز کاخ س��عد اباد نیز
حضور یک نوازنده بلوچستانی با ساز بنجو در
چند اهنگ حال و هوایی موس��یقی نواحی در
کاخ بوجود امد.
محس��ن شریفیان با کنسرت گروه «لیان» شامگاه ۲۷و ۲۸مرداد
در تاالر وحدت به روی صحنه رفت .ش��ریفیان که چندی است به
عنوان پرچمدار موسیقی محلی ایران شناخته می شود توانست پس
از مدت کوتاهی که در تاالر وحدت اجرا داشت به دلیل استقبال و
تقاضای طرفداران دوباره کنس��رت بگذارد .این اجرای لیان حال و
هوای متفاوتی داشت و توام با غافلگیری های بسیاری بود .تفاوت
این اجرا با کنس��رت های قبلی اضافه ش��دن خواننده جدیدی بنام
(اکلو) به گروه لیان است که در کنار اکا صفوی به اجرا می پردازد.
در ابت��دای اجرا تعدادی از نوازندگان نی انبان مقیم تهران به روی
صحنه امدند و با هدف نش��ان دادن گسترش موسیقی فولکلور به
اج��را پرداختند ،پس از ان قطعات متفاوتی همچون خیام خوانی با
صدای اکا صفوی اجرا ش��د و پس از ان محس��ن ش��ریفیان با در
دس��ت گرفتن دوربین و عکس گرفتن از عکاس های درون سالن
و جمعی��ت روز جهانی عکاس را تبریک گفت و در قس��مت بعدی
برنامه جناب خان به روی صحنه امد .محس��ن شریفیان با معرفی
«جناب خان» به عنوان خواننده مهمان و غافلگیری کنسرتش به
حاضران در سالن ،نقش این عروسک محبوب در معرفی موسیقی
بومی و محلی ایران به مخاطبان نس��ل جدید را نقش��ی غیر قابل
ان��کار دانس��ت و گفت :از ت��و ممنونیم جناب خان ک��ه در معرفی
و شناس��اندن موس��یقی محل��ی و بومی به مخاطبان نس��ل جدید
موس��یقی ،با تیزهوشی و سبک خودت توانستی این سبک را بهتر
و بیشتر در جامعه جا بیندازی« .جناب خان» نیز به محض حضور
روی صحن��ه در بخش پایانی پ��ارت دوم برنامه ،از مس��ئوالن و
دست اندرکاران تاالر وحدت تشکری ویژه کرد و اجرای برنامه اش
را به ی��ک بانوی قهرمان به نام «لیال رجب��ی» تقدیم کرد که به
گفت��ه جناب خان «نم��اد پهلوانی و تالش بانوان ایرانی اس��ت».
اج��رای ریتمیک و ش��اد جناب خ��ان با ش��وخی ها و بداهه نوازی
محس��ن شریفیان همراه ش��د و در ادامه اعضای ارکستر گروه نیز
ب��ه نواختن پرحرارت س��ازهای کوبه ای پرداختند .س��پس تمرین
اوا های محلی بوشهر ۲قطعه را همراه با گروه اجرا کرد و در نهایت
این کنس��رت با قطعه «که» با اواز اکا صفوی خواننده محلی اجرا
شد خاتمه یافت .محسن شریفیان سرپرستی گروه لیان را همچون
همیش��ه به عهده داشت و در این کنس��رت نی انبان ،نی جفتی و
فلوت نواخت .اکا صفوی و محمد فرامرزی خواننده های گروه لیان
در این کنس��رت بودند و نوازنده هایی چون حسین سنگسر ،مهدی
ش��ریفیان ،محمود بردکنیا ،مرتضی پالیزدان ،ایمان قاسمی ،حمید
اکبری ،امین سلیمیان و حمزه مقدم نیز در کنسرت نواختند.
در ششمین شب اجرای فستیوال موسیقی «بارانا»
عاشقانه هایمهربارهبری لوریسچکناواریاننواختهشد
هنرمند:شامگاهپنجشنبهدرشب هایاخرازفستیوال
بارانا لوریس چکناواریان به همراهی ارکستر زهی و
پیانو به نوازندگی الوین اوانسیان در کاخ نیاوران به
اجرای ال و سانگ های خود پرداخت و فضای ارامش
بخشی را برای مخاطبین پدید اورد و برای اولین بار
تنها با یک ارکستر زهی به سرپرستی ارسالن کامکار
به اجرا پرداخت ،در این اجرا میترا حجار بازیگر سینما
و یارتا یاران شاعر معاصر در میان قطعات به دکلمه
اشعار می پرداختند .در ابتدای کنسرت یارتا یاران که
عالوه بر دکلمه در کنار میترا حجار انتخاب اشعار را نیز
بر عهده داشت ۱۵شعر برای این اجرا انتخاب کرده
بود و پیش از شروع اجرا تقاضای تمرکز و سکوت از
حظار را داشت سپس از بی بدلیل بودن شعرای کهن
ایرانی مانند مولوی و عطار سخن گفت و در نهایت
لوریس چکناوریان را بی مثال توصیف کر .پیش از
این اجرا لوریس چکناواریان در مصاحبه خود به این
موضوع اشاره کرده بود که مهم ترین عامل در درمان
بیماری ها هنر و موسیقی است .در ابتدای این رویداد
همچون شب های گذشته حسن عبدی در محوطه
حاضر ش��د و به خوانش ابیاتی از شاهنامه پرداخت.
سپس شروین وکیلی جامعه شناس و داستان نویس
ب��ا حضور در جایگاه به تناس��ب اجرای این ش��ب
س��خنانی بیان کرد .وی اظهار کرد :هنر بخشی از
پیکره فرهنگ است .پیش تر کسانی که موسیقی
تولید می کردند و می نواختند یک دایره واحد را تجربه
می کردند اما امروز چنین نیست .هر تمدنی ارکان و
شالوده ای دارد و مهمترین و معروف ترین رکن تمدن
ایرانی مهر است .مهر موضوع موسیقی امشب است و از
این جهت اهمیت دارد که ادبیات ،عرفان ،دین و شریعت
ما همه و همه توسط شبکه ای از مفاهیم مهر به هم گره
خورده اند .این جامعه شناس افزود :اگر تمدن ایرانی
همچنان پابرجاس��ت به این خاطر اس��ت که مهر
مثل ایزد پرس��تیده می شود و همه ما با این مفهوم
عمی��ق و ماندگار کنار هم بودن را تجربه می کنیم.
ابَر انسان اساطیری یعنی جمشید که صورت زمینی
خورشید محسوب می شود تداعی گر مفهومی به نام
مهر است .جمشید به زمین می اید تا ما را با مفهوم
پیمان و عهد اش��نا کند .مفهوم��ی که ماندگاری و
اثرش جز با مه��ر و مهرورزیدن امکان نمی پذیرد.
شروین وکیلی اشاره کرد :شاید این سوال برای تان
ایجاد شود که یاداوری این مباحث در این شب چه
دلیلی می تواند داشته باشد؟ در پاسخ باید بگویم که
ما در اوضاعی به س��رمی بریم که احتیاج داریم در
این بطن اش��وب به خودمان یاداور شویم که مهر
باعث همدلی و تش��کل های متعدد می شود و االن
زمانه ای اس��ت که الزم است بیشتر به این مفهوم
توجه شود.
شـنـــــــبه 30مردادماه 1395سال نهم شماره 542
www.honarmandonline.ir
تئــــــات�ر
7
نقد ساختارگرایانه بر نمایش
«سه خواهر و دیگران» نوشته و کار حمید امجد
زد و بندهای فروپاشی
طبقۀ فئودال و اشراف
رضا اشفته
حمید امجد درام نویسی است که همواره سعی کرده است که با نگاه و مطالعات
به روز اثارش را در صحنه نمایان سازد و در این سال های نبودنش همواره نوشته
اس��ت و حاال دوباره با متنی که باید از منظر ساختارگرایانه مورد نقد و بررسی
واقع شود ،پا به عرصه نهاده است .ساختار اجرا متکی بر متن است و در ان
با توسعۀ تکنیکی و شیوه پردازی سبکها و سیاق های متنوع روبرو می شویم
چنانچه دیگر از ناتورالیس��م و امپرسیونیسم انتون چخوف به معنای دقیق و
کالسیکش خبری نیست چون مالحظات و تاویالت حمید امجد چنان بوده
که با دگرگونی متن دلخواه خود را از سه خواهر در تلفیق و امیزش با دیگر
متون چخوف و ویلیام شکس��پیر ایجاد کند .س��ه خواهر و دیگران نمایشی
در حوزۀ بینامتنیت اس��ت که در ان تلفیق و امیزشی از چند متن چخوف و
ویلیام شکس��پیر و تاریخ تزار روس��یه و قاجار ایران صورت گرفته است .در
روایت فیروز (دلقک س��یاه ایرانی) که در کاخ ژنرال ُپر ُز ُرف ،پدر سه خواهر
زندگی می کند و حاال روزگارش بدتر از روزگار سگ شده است .او که زمانی
در اتاق زیر پله جا داش��ت ،به دس��تور ناتاشا سر از س��گدانی و بعدها اواره
می شود .درواقع فروپاشی طبقۀ فئودال و اشراف در پایان قرن نوزدهم رقم
خورده و در اغاز قرن بیس��تم نویدبخش اتفاقات بایس��ته ای است که طبقه
دیگری را خالف امد شیوۀ پادشاهان ستمگر تزاری پیش روی مردمان این
کش��ور قرار خواهد داد .نمایش با مراسم روز سالگرد درگذشت پدر خانواده
اغاز می ش��ود ،که مقارن است با نامگذاری ایرینا .به همین مناسبت ،بعد از
مراس��م س��الگرد ،یک مجلس میهمانی نیز برگزار می شود که در ان اندره
ئی به نزد ناتاش��ا می رود و به عشق خویش اعتراف می کند .این نمایشنامه
ش��رحی بر زندگی و دلمش��غولی های خانواده ُپر ُز ُرف است که از سه خواهر
بنام های اولگا ،ماش��ا و ایرینا و برادرش��ان اندره ئی تشکیل شده است .این
خانواده از وضعیت موجود خود ناراضی است و چشم انداز اینده را تیره و تار
و امیدهای خویش را برباد رفته می بیند .با توجه به تغیراتی که امجد در متن
چخوف داده اس��ت بهتر است مروری بر خالصۀ متن چخوف داشته باشیم
که بعد بتوانیم این تغیرات و تبدیالت را بررسی کنیم:
س��ه خواهر این خانواده همگ��ی زنان جوان ،تحصیل ک��رده و با فرهنگی
هس��تند که در مس��کو بزرگ ش��ده اند ولی از یازده س��ال پیش در شهری
کوچک واقع در یک ناحیه روستایی روسیه زندگی می کنند .شهر مسکو در
این نمایش��نامه نقش برجسته ای دارد :سه خواهر همواره به ان می اندیشند
و پیوس��ته ارزو می کنند روزی به ان باز گردند .مس��کو ،ش��هری که انان
ش��ادترین روزهای خ��ود را در ان گذرانده اند ،به نظر ایش��ان مظهر کمال
اس��ت.اما وقتی نمایش پیش می رود ،این سه خواهر بیش از پیش و بتدریج
از رویاهای خویش فاصله می گیرند.
اولگا ،خواهر بزرگتر در ابتدا در مدرسه ای اموزگار است اما در پایان نمایش،
مدیر ان مدرس��ه ش��ده اس��ت ،ترفیع مقامی که او چندان عالقه ای به ان
ندارد .ماش��ا همس��ر یک معلم بنام فئودور ایلیچ کولیجین است .در ابتدای
ازدواج ش��ان ماشا فریفته اس��تعداد و زرنگی شوهرش بود ولی اکنون هفت
سال بعد از ازدواجش��ان او را مردی کودن بحساب می اورد که انقدرها هم
که او در ابتدا می پنداشت باهوش نیست .ایرینا جوانترین خواهر است .او در
عالم رویاهایش همیشه در ارزوی رفتن به مسکو و پیدا کردن عشق واقعی
خویش است .اندره ئی تنها پسر خانواده است .او عاشق ناتاشا ایوانوا است.
پ��رده دوم نمایش وقتی اغاز می گردد که ح��دود ۲۱ماه از وقایع پرده اول
گذش��ته اس��ت .اندره ئی و ناتاشا با هم ازدواج کرده اند و صاحب یک فرزند
ش��ده اند و این در حالیس��ت که ناتاشا با شخصی بنام پروتوپوپوف ،که یکی
از روس��ای اندره ئی اس��ت ،نیز رابطه عاشقانه برقرار کرده است .شخصیت
پروتوپوپوف در نمایش ظاهر نمی ش��ود و فقط نامش اورده می شود .ماشا با
یک افسر ارتش بنام الکساندر ایگناتیه ویچ ورشینین رابطه دارد .افسری که
متاهل است و همسری دارد که مرتب دست به خودکشی می زند .در همین
پرده ،توزنباخ و سولیونی نسبت به ایرینا اظهار عشق می کنند.
وقایع پرده س��وم نمایش در اتاق مشترک اولگا و ایرینا اتفاق می افتد .اینکه
اولگا و ایرینا مجبور ش��ده اند بطور مشترک در یک اتاق زندگی کنند نشانه
بارزی اس��ت بر اینکه ناتاش��ا دارد کنترل امور خانواده را به دست می گیرد.
او از دو خواهر ش��وهر خود خواس��ته اس��ت تا دو نفری در یک اتاق زندگی
کنند تا فرزند خودش بتواند دارای یک اتاق مس��تقل باش��د .در ش��هر یک
اتش س��وزی اتفاق افتاده اس��ت که همه س��رگرم تعمیرات و پاکسازیهای
بعد از ان هس��تند .ماش��ا و ایرینا از اینکه برادرش��ان اندره ئی خانه اشان را
به گرو گذاش��ته تا با پول ان بدهی های ناشی از قمار بازیهایش را بپردازد،
بسیار عصبانی هستند .ماشا نزد اولگا و ایرینا اعتراف می کند که با ورشینین
رابطه دارد و هر چقدر ش��وهرش ،کولیجین ،دلبس��تگی بیشتری به او پیدا
می کند ،عالقه وی به ش��وهر برعکس کمتر و کمتر می شود .ایرینا تصمیم
می گیرد که با توزنباخ ازدواج کند زیرا اولگا (که کمی س��نتی فکر می کند)
این ازدواج را برای او به عنوان یک زن نوعی وظیفه بشمار می اورد .در این
پرده چبوتکین مست بازی در می اورد و در عالم مستی ساعتی را که متعلق
به مادر اندره ئی و خواهرها بوده است ،می شکند .مادری که اندره ئی او را
بسیار دوست می داشته است.
در پرده چهارم ،که اخرین پرده نمایش است ،سربازها ،که اکنون دیگر دوستان
خانواده ُپر ُز ُرف هستند ،در حال اماده شدن برای ترک ان ناحیه هستند و درست
در زمان رفتن انان ،توزنباخ در حین یک دوئل بدست سولیونی کشته می شود.
این دوئل در نمایش نشان داده نمی شود ولی صدای شلیک گلوله شنیده می شود
و مراتب کش��ته ش��دن توزنباخ نیز اندکی قبل از پایان نمایش اعالم می شود.
بسیاری از شخصیت ها نمایش بعد از شنیدن خبر کشته شدن توزنباخ نمی دانند
چگونه از خود عکس العمل نش��ان بدهند .اولگا مدیر مدرس��ه می شود و به
همراه پرس��تار (انفیسا) ،که در پایان تنها ش��خصیت قانع و خشنود نمایش
اس��ت ،خانه را ترک می کن��د .البته در متن چخوف که در باال با ان اش��نا
شدیم؛ افرادی مانند انفسیا از متن امجد حذف شده اند و به جای ان افرادی
مانند فیروز ،س��ایه پدر و لوپاخین افزوده ش��ده اند .بنابراین امجد تغییرات
عدی��ده ای در متن چخوف داده اس��ت که در واقع نوع��ی اقتباس ازاد و در
برخورد با متن های متعددی که شکل و شمایل تازه ای به متن امجد افزوده
اند؛ که به عبارت بهتر در ان بینامتنیت صورت گرفته است:
یعنی ش��یوۀ ارجاع متن به دیگر متنه��ا ،که اغلب به معنای ارجاع به دیگر
اثار مثال در حیطههای التقاطگرایی و طنز و غیره به کار میرود .بینامتنیت را
می توان شرط الزم خالقیت و معنا دانست .شاید انواع متفاوتی از بینامتنیت
وجود داش��ته باشد ،اما هیچ متنی مستقل از ش��بکه های متنهایی که ان را
احاطه کرده و بر ان تقدم دارند نیست( .وارد)۲۷۷-۲۷۸ :۱۳۸۷ ،
در متن سه خواهر و دیگران انچه حمید امجد بنا می کند با نگاه اگاهانه بر
ان است که تحلیل و برداشت خود را بر متن سه خواهر انتون چخوف وارد
س��ازد و این بازنگری است که بینامتنیت را بر اساس همخوانی تاثیرپذیری
چخوف از ویلیام شکس��پیر سمت و سو می دهد .یعنی ضمن استفاده از سه
خواهر خواهیم دید با اضافه ش��دن لوپاخین (جمشید جهانزاده) از متن باغ
البالو چخوف بر ان اس��ت که ضمن پیوس��ت متون چخوف به یک جهان
واحد و منسجم بنابر تاریخ و سیاست دارد نوعی بازنگری برای ایجاد تقابلی
دگرگونه انجام می دهد .این یعنی ساختار نوینی در حال پیدایش است و این
همان درنگی اس��ت که در باغ البالو اضمحالل و فروپاش��ی اشراف و نظام
س��لطنتی تزاری را پیش گویی می کند که ب��ه دنبال ان دو انقالب ۱۹۰۵و
۱۹۱۷سرنوشت روسیه و حتا جهان را دگرگون خواهد کرد .همچنین اضافه
شدن ش��خصیت س��ایه پدر (ژنرال ُپر ُز ُرف با بازی محس��ن حسینی) بنابر
انطباق این شخصیت با لیره شاه ویلیام شکسپیر است و امجد دربارۀ دلیل
این تطابق اشخاص را بنابر نزدیکی توفان و اتش سوزی در دو متن لیرشاه
و سه خواهر می داند و در برنوشت کار می نویسد:
بدیل س��ازی برای رخدادهای اصلی -مثل اتش س��وزی (عینیت یافتن
اش��وب بزرگ) در س��ه خواهر همچون بدیل توفان /اش��وب بزرگ در شاه
لیر -و خانه /خانواده همچون نماد سرزمینی که فرو می پاشد ،از نشانه های
مشخصی اند که ساختمان سه خواهر را به وارو یا بدلی برای ساختمان شاه
لیر تبدیل می کنند (محض محکم کاری ،چخوف خود ر ِد و نشانه ای روشن
از ارجاع و تاثیرپذیری اش در متن سه خواهر تعبیه کرده است :جایی سروان
سولنی جمله ای از شاه لیر توفان زده – دربارۀ بوی نعش بر دستان خود -را
به زبان می اورد و بالفاصله ش��عری دربارۀ توفان می خواند!)( .امجد ،س��ه
خواهر و دیگران ،مقدمه)
در این ورود بنابر این اس��تدالل که این س��ه خواهر برگرفته از س��ه خواهر
در لیرش��اه هستند ،ش��اید ظاهر امر چنین باش��د اما باطن امر طور دیگری
اس��ت چون این خواهرهای چخوفی بسیار منفعل هستند و کمترین عملی
برای خروج از وضعیت که همان کوچ از این شهرس��تان به مس��کو که رویا
و ارزویش��ان هست ،انجام نمی دهند و چگونه اس��ت که اینان می خواهند
نسبت به پدرشان کنش مند باشند و بخواهند که او را دور بزنند؟! به عبارتی
اینان نیز روشنفکران هملت زده ای هستند که در تردیدهای خود وامانده اند
و اصال اراده و قدرتی برای انجام عملی دلخواه را ندارند.
ه��اوارد ماس ،در مقاله ای درباره س��ه خواهر ک��ه به نحوی غریب لحنی
چخوف��ی دارد ،همان ابتدا می نویس��د «ناتوانی از کن��ش ،تبدیل به کنش
سراسری نمایشنامه می شود» .این مرا یاد سنتی خاص در تراژدی می اندازد،
س��نتی که «پرومته در زنجیر» اشیل و «کتاب ایوب» را دربر می گیرد و از
ایوب به «سامس��ون» میلتون و «چنچی» ش��لی ارث می رس��د .از انجا که
«س��ه خواهر» تراژدی نیس��ت بلکه تعمدا یک «درام» است که به ژانری
تعلق ندارد ،تاثیری که پایان نمایش��نامه بر ما می گذارد ،گیج کننده اس��ت،
گونه ای ابهام چخوفی به نظر می رسد .ارتباطی که ماس میان «سه خواهر»
و «هملت» برقرار می کند ،ان را بیشتر از «مرغ دریایی» متاثر از نمایشنامه
شکسپیر نشان می دهد ،هرچند در دومی استفاده از «هملت» موکدتر است.
الگا ،ماش��ا و ایرنا ،س��ه خواهر چخوف ،همراه با برادرش��ان اندری ،نوعی
پارودی چهار وجهی از ش��اهزاده دانمارک می سازند .ماس به درستی اشاره
می کند که الگا از دو خواهر دیگر کمتر رغبت انگیز اس��ت ،اما فقط به این
دلیل که ماشا و ایرنا بسیار جذاب هستند و بیش از الگا در خانه ،در ان قلمرو
ک��ه اروس بر ان حکم می راند ،به س��ر می برند .با ای��ن حال ،الگا نیز برای
خوانندگان و تماش��اگران تئاتر از جذابیت های خاص خود برخوردار اس��ت.
او ،هم نقش��ی مادرانه برعهده می گیرد و هم به تدریج شکننده تر می شود،
گویی تجس��م خیر اس��ت اما نمی تواند از وجود ان ،چه در خودش و چه در
دیگران ،دفاع کند( .بلوم ،روزنامه شرق)
هر چند ان مس��اله همخوانی توفان و اتش س��وزی می تواند شگرد درستی
برای انطباقات معنایی و برداش��ت از رویدادهای ویژه برای سامان بخشیدن
به متون به روزتر ،عملی برجس��ته و سازگار با زمان تلقی می شود .از سوی
دیگر نیز ناتاش��ا (بهنوش بختیاری) شبیه به لیدی مکبث شناسانده می شود
که باید بس��یار بی رحم باش��د و اوس��ت که این خانواده را از بین می برد و
ریش��ه ویرانی و تباهی اس��ت .البته که بازی بهنوش بختیاری چنین نیست
و دقیقا معلوم نیس��ت که چرا باید به ظاهر خوب و مهربان باشد و در باطن
ویرانگر و حتا کسی که چندان وفادار به روابط زناشویی اش با اندری (سام
کبودوند) نیست.
کورش کالنتری کارگردان نمایش«بارون تابستونی»
به کارگردانان جوان فرصت بدهید!
نمایش «بارون تابس��تونی»اخر هفته گذشته طی سه سانس
در تماش��اخانه فانوس برگزار شد .این نمایش به نویسندگی و
کارگردانی کوروش کالنتری و بازی مهدی عمادی و حدیث
مهدی خانی به روی صحنه رفت ،بارون تابس��تونی که اولین
تجربه کارگردانی کوروش کالنتری اس��ت را متوان به عنوان
ی��ک اثر موفق و ارزش��ی در ژانر خود قلم��داد کرد .کوروش
کالنتری پیش از این تجربه دس��تیاری کارگردان در نمایش
«اس��م هیچکس لیال نیست» و عالوه بر ان به همراه مهدی
عمادی بازیگر این نمایش تجربه بازی در تئاتر ش��کل اتفاقات
به کارگردانی فرید یوس��فی که موفق به دریافت جایزه خالقیت در جشنواره
مونولوگ دانشجویی شده است را داشته است .با کورش کالنتری کارگردان
جوان این تئاتر گفتگویی داشتیم:
چرا فقط سه شب این اجرا انجام شد؟
ما بلیت فروش��ی گسترده و تبلیغات وسیعی نداش��تیم اما اگر استقبال انجام
شود مطمئنا دوباره اجرا خواهیم کرد اما سلیقه شخصی من به
اجرا های کم نزدیک تر است و در پاییز مشتاقم که این نمایش
دوباره اجرا شود.
در اینده برای ادامه فعالیت چه هدفی دارید؟
ایده های متفاوتی برای نمایشنامه دارم و حقیقتا عالقه ای به کار
روی نمایشنامه های معروفی که تاکنون چندین و چند بار اجرا
شده اند ندارم و شاید چند سال یا چند ماه برای پروراندن این
ایده ها نیاز به مطالعه داشته باشم.
حرف اخر
من باید از تماشاخانه فانوس و سازمان نظارت و ارزشیابی نمایش تشکر کنم
که حمایت کامل را از ما انجام دادند و همینطور از دوستانی که بر هر نحوی
به ما کمک کردند تش��کر می کنم و به عنوان یک کارگردان جوان انتظار دارم
فرصت ها به این نس��ل داده شود و اعتماد بیشتری بهخ ما داشته باشند تا به
مرور به ایده ال ها برسیم.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
شماره 542شـــــــنـبه 30مرداد ماه 1395
نگاهی به فیلم اب نبات چوبی
افشین علیار
اگر به باده مشکین دلم کشد شاید
که بوی خیر ز زهد ریا نمی اید
جهانیان همه گر منع من کنند از عشق
من ان کنم که خداوندگار فرماید
اب نبات چوبی چهارمین فیلم حس��ین فرحبخش در بس��تر سینمای ملودرام
اجتماعی تکمیل کنندۀ دو فیلم قبلی اش ،خصوصی و مستانه محسوب می شود،
اب نبات چوبی دغدغه مند است که می کوشد فراتر از خط قرمزها ،قصه یی را
روایت کند که بارها شاید موضوع مشابه اش را در روزنامه های حوادث خوانده ایم.
دختری که می خواهد به خواس��ته های عجیب و غریبش برس��د اما یک برادر
متعصب و خانواده س��نتی باعث می ش��وند که مسیر زندگی دختر عوض شود.
ش��یوۀ فیلمسازی فرحبخش به ما ثابت کرده است او در هر فیلمش می خواهد
ما را وارد جریان های روز جامعه کند .جریان های تعلیق وار که مخاطب بعد از
پایان فیلم بازهم درگیر کلیت داس��تان باشد ،فرحبخش با تسلط کامل ساختار
روایی اب نبات چوبی را به گونه یی بنا کرده اس��ت که یک سوم ابتدایی فیلم
نمی توانیم هیچی ش��ک و حدس��ی دربارۀ پایان فیلم داش��ته باشیم اما در این
یک س��وم ابتدایی فیلم ،اس��تفادۀ نابجایی از فرم شده است که ریتم داستان را
نه تنها خدش��ه دار کرده بلکه انگار فیلمساز ترسیده است که دستش رو شود،
در سکانس های اغازین اغراق در قصه و شخصیت ها مثل همان برادر تعصبی
یا نگین که بازی اش و طرز دیالوگ گفتنش به ش��دت لوس و باسمه ای است،
احساس می شود .فیلم از جای درستی شروع نمی شود و به دلیل لو نرفتن اصل
قصه فیلم در سکانس های اول درجا می زند به نوعی که مشخص است فیلمساز
دستش به جایی بند نیست و می خواهد زمان فیلم را با خرده اتفاقات تلف کند،
همین باعث می شود که سوژه از بین می رود و عنصر غافلگیری خیلی زود و بی
تعلیق اتفاق می افتد ،شخصیت معصوم و مهربان فرهاد یک باره تبدیل به یک
مرد خیانت کار می شود ،حتی قصه نمی تواند گذشته ای را از این شخصیت ها به
ما نشان بدهد ،تنها چند دیالوگ در فیلم وجود دارد که ان ها هم نمی تواند راضی
کننده باشد ،اگر چه در باال گفته شد که کلیت این فیلم بر اساس واقعیت های
جامعه بنا ش��ده اس��ت ،اما تخیل و تعلیق نویسنده و فیلمساز چه می شود؟ اب
نبات چوبی ش��اخه و برگی ندارد و فقط خط کلی داستان به سبک فیلمفارسی
مدرن به تصویر تبدیل ش��ده است .مسعود فیلم کجاس��ت؟ ایا مسعود همان
فرهاد است؟ کاربرد میالد کی مرام در فیلم چیست؟ چرا در سکانس های میانی
ما چیزی نمی توانیم از فیلم درک کنیم؟ نماها بدون هیچ منطق روایی ،به هم
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
هر کس که به واجبات الهى رفتار کند
ازبهـتریـنمـردماسـت.
امام سجاد (ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
فیلم فارسی مدرن!
اواقتشرعی
ISO 9001 : 2008
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
پشت صحنه
به خاطر حرفه روزنامه نگاری و محدودیت هایش اغلب مجبوریم طوری برنامه ریزی کنیم
که با یک تیر چند نشان بزنیم ،پنجشنبه جشن تجلیل از فرزندان موسسه گلستان علی(ع)
در مشهد مقدس بود و اتفاقا هنرمند هم یکی از حامیان موسسه و جشن بود که می بایست
در مراسم حضور داشتیم ،توفیق شد به زیارت اقا علی بن موسی الرضا (ع) برویم ،گفتگویی
ویژه با ایت ا ...سید احمداعلم الهدی در خصوص مسائل حوزه فرهنگ و هنر و برگزاری
کنسرت در مشهد داشتیم که در روزهای اتی این گفتگو را خواهید خواند و کلی دیدار فشرده
با برخی مدیران استان و سرپرست روزنامه هنرمند در استا ن خراسان و ...دو روز شلوغ و
پرکار بود ،تاخیر پرواز به خصوص در مسیر برگشت کمی برنامه هایمان را بهم ریخت ،تحمل
پرواز با هواپیماهای مستهلک یک طرف و تاخیرهای گاها چند ساعته ایرالین ها که با یک
معذرت خواهی قضیه را فیصله می دهند اعصاب ادم را خورد می کند ،هیچ فرقی هم ندارد
کدام ایرالین را انتخاب می کنید و چقدر پول می دهید اصال اگر پروازی تاخیر نداشته باشند
باید تعجب کرد .به دلیل تاخیر پرواز مجبور ش��دیم جلسه سردبیری را در فرودگاه شهید
هاشمی نژاد مشهد برگزار کنیم و مدام با بچه های دفتر در تماس باشیم و مطالب را از فیلتر
سردبیر و شورای تیتر بگذرانیم .حاال تو این قضایا شب هم عروسی دعوت داشته باشی نور
علی نور می شود!
کات می خورند ،سکانس فرار کردن نگین به شدت ضعیف از اب درامده و برادر
تعصبی مارال معلوم نیست به چه دلیل اینقدر عصبی و پرخاشگر است ،با این
همه خشم و زیرکی چگونه متوجه ارتباط فرهاد و مارال نشده بود؟ فرهاد مهم
ترین شخصیت فیلم است او تالش می کند تا لو نرود ،همین اتفاق هم می افتد
فرهاد تا س��کانس باغ لو نمی رود و فرحبخش توانس��ته است که تماشاگر عام
س��ینما را کمی غافلگیر کند ،این غافلگیری به صحنه هایی منجر می شود که
فرهاد دچار جنون می ش��ود ،این جنون از کجا امده است؟ هیچ توضیحی داده
نمی ش��ود که فرهاد چرا دست به همچین کاری می زند؟ فیلمساز نمی تواند
م��ا را قانع کند ،چرا که قصه اش به س��ر می رس��د و دیگ��ر نمی تواند برای
م��ا قصه تعریف کند در پایان بندی هم طبق ش��یوۀ مرس��وم فیلمس��ازی
فرحبخش از پلیس و دادگاه و زندان خبری نیس��ت و تنها ش��خصیت ها
هس��تند که از پس همدیگر بر می ایند.
نح��وه انتق��ام گیری و مرگ فره��اد ،باج گیری نگی��ن از فرهاد یک پایان
تک��راری ب��رای فیلم محس��وب می ش��ود .اب نب��ات چوبی می توانس��ت
بحران ه��ای اجتماعی و خانوادگ��ی را به مخاطب گوش��زد کند ،اما کلیت
فیلم نمی تواند حتی مخاطب عام را راضی نگه دارد چرا که هیچ پردازش��ی
در رش��د شخصیت ها صورت نگرفته است از همین حیث ما با تعدادی تیپ
روبرو هس��تیم .انتخاب ه��ای بازیگران هم از جمله رضاعطاران به ش��دت
ضربه به فیلم زده اس��ت چرا که عطاران در یک س��ال اخیر انقدر کمدی
بازی کرده اس��ت ک��ه دیگر نمی توانیم او را در چنی��ن نقش هایی بپذیریم،
عطاران از ان دس��ته بازیگران اس��ت که حرف زدن جدی اش هم می تواند
م��ا را بخنداند حاال چگون��ه او را در نقش فرهاد باور کنیم؟ اب نبات چوبی
جز س��ینمای بدنه محس��وب می شود و با این هدف س��اخته شده است که
در اک��ران عمومی بتواند نظر مخاطب ها را جلب کن��د ،اما این فیلم با این
نوع روایت و ش��خصیت پردازی غلط و هدایت نادرس��ت بازیگران (چه در
دیال��وگ و چه در بازی ها) و بهره گیری از عنصر تکراری خیانت نمی تواند
مخاطب های عام س��ینما را هم راضی نگه دارد .ایا این همه خیانت که در
فیلم ها می بینیم ،به ما درس خیانت نمی دهد؟
13:07
19:47
20:06
4:58
6:28
1
طراح جدول :رسول نادری
پاسخ جـدول شـماره قـبل
2ر
3ب
ا
و
ر
ر
ا
ب
ن
4س
5ت
6ا
7ن
8
9ن
س
ی
س
م
14ا
15ل
ن
ا
ر
ا
ا
م
ی
د
ب
ا
ن
15 14 13 12 11 10 9
س
س ک ن ا
ا
ا
و
ر
ک
ن
ا
ر
م
ا
ا
و
ن
ا
و
د
ل
ا
م
ی
د
ا
و
ن
ا
ب
ت
ا
م
ک
ا
ه
ر
ی
ا
ر
د
و
س
د
س ر
س
ر
س ا
و
ر
و
ر
ش ا
د
م
10ق
13ی
ا
و
ک
ی
11ش د
12خ
ر
و
ا
ا
ب
ر
ی
ک
و
ا
ل
د
ا
س
ت
ت
ر
د
پ
ا
ر
س
ک
و
ب
ز
ا
ی
ر
ب
ر
ف
ا
ی
ن
ا
ا
ا
ی
ن
400تن کاالی قاچاق در تهران و چند اس��تان دیگر امحا ش��د .ستاد مبارزه با قاچاق کاال اعالم کرده بود
13خودروی لوکس قاچاق ش��امل تعدادی بنز و پورش��ه را له خواهد کرد! این س��تاد فعال از له کردن این
خودروها منصرف شده است!
2 1
3
4
6 5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
2
8 7 6 5 4 3 2 1
ی
1ع ل ی ق م ص ر
ب
طــــرح روز امحای کاالهای قاچاق به جز 13بنز و پورشه!
محمدعلیخلجی
ن
ا
ن
ی
ر
ه
م
ا
ن
ا
ر
م
ا
ن
و
ا
ن
ی
خ
ک
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
افقی:
15
-1چهره موردنظر-2تپه تاریخی وباستانی کرمانشاه-مستقیم-مقابل
-3کتاب شاعران-پرچم-زاییدن-4مردتیرانداز-محل نور-ریشه-5حرف
همراهی-پرده دری-شب نیست-رازنگوی خانمها-6ناامید-قرض
-7محبوب-ازخوردنیها!-8زینهاری-سهل وساده-9حرارت-بیماری
سوداوی-10خالص-دورویی-11حرف فاصله-قدرت-خرمن غله بادداده
شده-اراده-12جامه-بیگانه-نوعی وبا-13صفتی برای سیب زمینی-
تیرانداختنی-نیکوکاران-14کشیدنی خواب-پرچم-اشاره-15ازترجمه
هایش که اثری است ازویکتورهوگو
عمودی:
-1شهری دراستان همدان-ازترجمه های دیگرش که اثری است از ایزابل النده-2مخفی-استان
تاریخی غرب کشور-بازپسین-3قاضی-اسباب زندگی-اوازخواندن زیرلب-4شهری دراستان
فارس-عالمت مفعولی-گوشت ترکی-ایستگاه قطار-5عاجز-بوستان-اب بند-6قوم خرم
ابادی-مثل ومانند-پایتخت سوئیس-7سگ گزنده--پایتخت کشورنائورو-8نامها-درها-9سنگین
وباوقار-مکروحیله-10سازتیره-بازیکنی درفوتبال-ضمیرداخل-11واحدسطح-سازجاری!-
چیرگی-12ازدرندگان-طرف-رازدرون کاله!-جان فدای وطن-13خراب-ابشاری درنزدیکی
کاشان-ازاسامی اقاپسرها-14فیلمی از مسعودکیمیایی–استعمال کلمه ای درغیرمعنی اصلی خود-
ازکلمات استثنا-15ازترجمه های دیگرش که اثری است ازهاینریش بل-گیاهی ازنوع زرچوبه
اخبار دیدنی
اسداهللقربانیازمدافعینحرمتیپفاطمیونکهدرشهرحلبسوریهبهشهادترسیده مراسم اختتامیه دومین جشنواره موسیقی ضد استکباری طبس عصر روز چهارشنبه ۲۷مرداد در تاالر
اندیشه حوزه هنری برگزار شد و تندیس جشنواره به نماهنگ «ارغوان» به کارگردان مهدیار عقابی تقدیم
بود،صبحروزپنجشنبه ۲۸مردادبررویدستمردمشریفاراکتشییعشد|ایسنا
شد|.تسنیم
اوسین بولت از جامائیکا سریعترین مرد جهان بعد از طالی دو 100متر برنده
دو200متر در مسابقات المپیک 2016ریو شد |.رویترز
سقوط واگن قطار باری از یک پل در روستایی در جنوب شیلی| رویترز
«کیمیا علیزاده» تکواندوکار ایران بامداد جمعه در بازی های المپیک 2016ریو با کسب مدال برنز توانست به نخستین زن
تاریخ ورزش ایران تبدیل کرد که موفق به کسب مدال در المپیک شده است| خبرگزاری فرانسه
بزرگ ترین انهدام کاالهای قاچاق شده بعد از انقالب اسالمی صبح روز چهارشنبه در حومه تهران انجام شد در این
انهدام خبری از خودروهای لوکس قاچاق نبود| مهر