روزنامه هنرمند شماره 505
روزنامه هنرمند شماره 505
بهبهانهسالروزشهادتدکترمصطفی چمران
گفتگوی«هنرمند»باکاوهخداشناس
بازیگر نقش شهاب در سریال «برادر»
جهان هنرانتها ندارد
ِ
4
2
برخوردسلیقه ای
افت اثارهنری
س��هش��نبه 1تیرماه 1395س��ال نهــم شماره 505
12صفـــحه 1000تومـان ISSN 2008-0816
w w w . h o n a r m a n d o n l i n e . i r
گفتگو با «فریده هوشیار» ،هنرمند خوداموخته
کوالژهای مدرن با تکه دوزی های سنتی
ایلیا عابدینی در گفتگو با «هنرمند»
«ظهور ناگهانی مرگ»؛ تحلیلی
روانشناسانه از معنای زندگی
نگاهی به فیلم «بتمن علیه سوپرمن»
نبردکهکشان ها
درکـــسوف 6
فضاوشهردرسینما
نامکــانی
اعــجازهنرهفتم
9
5
8
فرهنگ و هنر
2
ازادی خواه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس
در پسابرجام شرایط بهره برداری
از ظرفیت های گردشگری فراهم شده است
س��خنگوی کمیس��یون فرهنگ��ی مجل��س با
بیان اینک��ه خودروهای گردش��گری که میراث
فرهنگی نس��بت به واردات ان تاکید دارد مشابه
ایرانی ندارند ،گفت :واردتات این خودروها نه تنها
منافاتی با هدف اقتصاد مقاومتی ندارد بلکه نتایج
خوبی به همراه خواهد داش��ت .احد ازادی خواه با
اش��اره به تالش سازمان میراث فرهنگی ،صنایع
دس��تی و گردش��گری برای واردات خودروهای
گردشگری به کشور ،گفت :توجه به تولید داخلی
یکی از فاکتورهای جدی برای حرکت در مس��یر
اقتصاد مقاومتی اس��ت اما حضرت اقا نیز تاکید
داش��تند؛ تنها واردات اقالمی که مش��ابه ایرانی
دارند خالف مس��یر تعیین شده برای دستیابی به
اقتصاد مقاومتی اس��ت در حال��ی که خودروهای
گردشگری مورد نظر مشابه داخلی ندارند .نماینده
مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی ادامه داد:
اقالمی که رونق و توجیح اقتصادی و ارزاوری به
همراه دارند و تاکنون مشابه ان ها در داخل کشور
ساخته نشده ،همچون خودروهای موثر در جذب
بیش��تر توریست ،نه تنها منافاتی با هدف اقتصاد
مقاومتی ندارد بلکه واردت انها می تواند نتایج خوبی
برای گرشگری به همراه داشته باشد .وی معتقد
اس��ت ایران ظرفیت های گردشگری باالیی دارد
و در دوران پس��ابرجام شرایط بهره برداری از این
ظرفیت ها و ارزاوری برای کشور فراهم شده است؛
بنابراین نباید با تعلل و کم کاری این فرصت را از
دست داد .ازادی خواه با بیان اینکه زیرساخت های
گردشگری را باید فراهم کرد و یکی از مصادیق
این زیرساخت ها ورود خودروهای مناسب برای جا
به جایی بین شهری گردشگران است ،افزود :اگر
چه ایران باید بتواند در اینده خود اقدام به تولید این
خودروها کند اما این مهم با توجه به اینکه تاکنون
مشابه ان در کشور شاخته نشده ،زمان بر خواهد
ب��ود .ازادی خ��واه بیان ک��رد :واردات خودروهای
گردشگری همسو با سیاست های اقتصاد مقاومتی
است بنابراین بهتر اس��ت وزارت صنعت ،معدن
و تجارت از مخالفت دس��ت بردارد و گمرک نیز
همکاری های الزم را داش��ته باش��د .سخنگوی
کمیسیون فرهنگی مجلس گفت :با وجود ذخایر
نفتی فراوان در کشور نباید تمامی درامد دولت از
فروش نفت تامین شود چراکه عموم کشورهای
پیشرفته دنیا نفتی نیستند و از طروق دیگر مانند
صنعت گردشگری ارزاوری می کنند در حالی که با
زیرساخت های ضعیف گردشگری ایران نمی توان
برای کشور ثروت تولید کرد.
در پروازهای ماهان واسمان
هنرمند بخوانید
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
به بهانه سالروز شهادت دکتر مصطفی چمران
ای ،افتاثارهنری
برخورد سلیقه
مرتبط با شخصیت های تاریخی
اعض��ای کمیس��یون فرهنگی مجلس ش��ورای
اس�لامی تاکید کردند ش��هید چم��ران یکی از
میراث ه��ای فرهنگی کش��ورمان اس��ت و باید
ارزش ه��ا و زوایای ناگفته چنین افرادی را برای
نسل جوان معرفی کرد.
31خرداد ماه به عنوان س��الروز شهادت دکتر
مصطفی چمران ،می تواند بهانه ای باش��د برای
پرداختن به ارزش های وجودی شخصیت های
تاثیرگذار در عرصه انقالب اسالمی که با تمام
توان خود در راستای اعتالی فرهنگ مقاومت
حرک��ت کردند .س��الروز گرامیداش��ت ش��هید
چمران یکی از مناس��بت هایی است که یاداور
می کند عرصه هنر و اف��راد فعال در این زمینه
باید تالش بیشتری کنند تا ارزش های وجودی
و تفک��ر چنی��ن چهره هایی ک��ه در حوزه های
مختل��ف مانند دوران انقالب اس�لامی ،دوران
هش��ت س��ال دفاع مقدس و غی��ره خودنمایی
می کنن��د بیش��تر برای م��ردم ملموس ش��ود.
بیش��ترین اثار مکتوب منتشر ش��ده درباره این
ش��خصیت را در قالب های زندگینامه ،خاطرات
و اث��ار ادب��ی می یابیم .البت��ه کتاب هایی نیز تا
ح��دودی به جنبه ه��ای ادب��ی و اعتقادی وی
پرداخته ان��د و حتی چمران از نگاه همس��ر ،در
کتابی ب��ه قلم «حبیبه جعفریان» معرفی ش��د
اما این اثار فقط گوش��ه ای از زندگی این مبارز
را تصوی��ر کرده اند و در ان ها چمرانی بازنمایی
نشده که می خواهیم او را بشناسیم .همسر اول
ش��هید چمران پروانه (تامس��ن .ه) سال 2009
درگذش��ت و این در حالی اس��ت ک��ه تاکنون
فقط روایت همس��ر دوم او (غاده جابر -همسر
لبنان��ی چم��ران) را خوانده ایم .حت��ی در کتاب
«مرد رویا ها» ی س��ید مهدی ش��جاعی نیز که
کوش��یده تا این وجه را پررنگ تر نش��ان دهد،
نه تنها «پروانه» را به وضوح نمی شناسیم ،بلکه
روای��ت از زندگی چم��ران در اخرین صفحات
هم م��ا را در انتظار جل��د دوم کتاب می گذارد.
ش��خصیت چمران از بُعد س��ینمایی هم توفیق
چندان��ی در معرفی خ��ود نیافته اس��ت« .چ»
س��اخته ابراهی��م حاتمی کی��ا که بنا ب��ه گفته
کارگردان��ش ش��رح زندگی فق��ط دو روز و دو
ش��ب از زندگی «دکتر مصطفی چمران» بود،
در ارای��ه تصوی��ری دلخواه از ای��ن مبارز ناکام
ماند اما این ،فقط مشکل «چ» نیست .مخاطب
هر کتابی درباره چمران هم که باش��یم ،باز هم
حس ناتم��ام ماندن بازنمایی ش��خصیت وی،
ازارمان می دهد .جذابیت زندگی پس��ربچه ای
ک��ه در خانواده ای نه چن��دان مرفه به دنیا امد،
در رش��ته الکترومکانی��ک در دانش��کده فن��ی
دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد ،سال 1337
با اس��تفاده از بورس تحصیلی ش��اگردان ممتاز
علم��ی و چریکی زندگ��ی وی همچنان خالی
اس��ت .مطمئنا قفس��ه های کتاب هنوز فضای
کافی برای نوش��ته شدن اثار ارزشمندی درباره
چم��ران ،به ویژه برای ک��ودکان و نوجوانان را
دارند و ش��اید زمان ان فرا رس��یده باش��د که
از گنجین��ه خاط��رات و داس��تان هایی درب��اره
ای��ن بزرگمرد تاری��خ معاصر ای��ران ،قدری به
پرداخت های ثانویه از اثار منتش��ر ش��ده درباره
ش��هید چم��ران بپردازی��م ت��ا بتوانی��م راویان
گزافه گ��وی تاریخ را خاموش بگذاریم .ش��هید
چمران از ان دس��ت شخصیت هایی بود که به
دلی��ل فراز و فروز دراماتی��ک زندگی اش ،مورد
توجه اهالی هنر بوده و نه تنها پروژه س��ینمایی
«چ» بلکه نمایش «تکه های س��نگین سرب»
نیز درباره وی س��اخته شد .استفاده از زبان هنر
و س��اخت اثار هنری مانند فیلم های سینمایی،
تئات��ر ،نمایش ،نگارش کت��اب و غیره یکی از
هزاران راه بازشناس��ی این چهره ها برای نسل
به امری��کا اعزام و با ممتازتری��ن درجه علمی
مدرک دکترای الکترونیک و فیزیک پالسما را
دریافت کرد ،پس از قیام 15خرداد سال 1342
رهسپار مصر ش��د و مدت دو سال سخت ترین
دوره ه��ای چریک��ی و پارتیزان��ی را اموخت ،با
هدف ایج��اد پایگاه چریکی مس��تقل به لبنان
سفر کرد و توانس��ت با کمک های امام موسی
صدر سازمانی را به نام «امل» پایه گذاری کند،
بس��یار بیش از این هاست که در قالب اثار ادبی
و تاریخ��ی (خاطرات) بگنجد .این ها برگ هایی
از زندگی چمران اس��ت که برای هر هنرمندی
جذابیت ساخت اثر هنری دارد .شاید با یاداوری
جمله ش��هید اوینی که «پندار ما این است که
م��ا مانده ایم و ش��هدا رفته اند ،ام��ا حقیقت ان
اس��ت که زمان ما را با خود برده است و شهدا
مانده اند» چنین پرسش��ی شایسته نباشد اما به
یقین می توان گفت چمران به اندازه قامتش به
نس��ل های بعد از انقالب معرفی نشده است .از
میان تمامی اثاری که به ش��هید دکتر مصطفی
چم��ران پرداخته ان��د ،کمتری��ن کتاب ها برای
گروه های سنی کودک و نوجوان نوشته شده اند.
دیگر این ک��ه «اگر چمران مبارزی ایرانی نبود،
چگونه یادش را پاس می داشتند؟ ایا با برگزاری
یادواره ها و انتشار کتاب هایی نه چندان عمیق،
می توانیم مدعی گرامی داش��تن یاد او باشیم؟!
جشنواره های پژوهشی و ادبی چقدر به کاوش
درباره زندگی این ش��خصیت اهمیت داده اند؟»
به نظر می رس��د ی��اران ایرانی ش��هید چمران
به کفای��ت از او گفته اند اما ج��ای پرداختن به
چگونگ��ی زندگی وی در خ��ارج از ایران ،ابعاد
س��وم انقالب محسوب می ش��ود که باید مورد
توجه بیش��تر قرار بگیرد .بر این اساس جمشید
جعفرپور و حجت االس�لام اح��د ازادی خواه از
اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس دهم نیز بر
ضرورت توجه جدی مس��ئوالن و فعاالن حوزه
هنر بر چنین موضوعاتی ،تاکید کردند.
برخورد سلیقه ای ،افتی بزرگ در
ساخت اثار هنری
جمش��ید جعفرپور با اش��اره به اینک��ه افرادی
همچون ش��هید چم��ران ،الگویی ب��رای تمام
م��ردم ازادی خواه بحس��اب می این��د و جامعه
امروزی باید با شاخصه های اخالقی افراد تاثیر
گذار انقالب اس�لامی اشنا شود .نماینده مردم
الرس��تان در مجلس شورای اس�لامی افزود:
نس��ل جوان امروز برای رسیدن به ارمان های
واالی انق�لاب نی��از ب��ه اش��نایی بیش��تر با
چهره هایی مانند شهید چمران دارد .وی ضمن
تاکی��د بر اینکه یکی از راه های انتقال فرهنگ
و راه و رس��م زندگی چنین چهره هایی ساختن
فیل��م و بهره گیری از اثار هنری اس��ت ،ادامه
داد :ب��ه عنوان مثال فیلم س��ینمایی «چ» که
در مورد بخشی از دوران زندگی شهید چمران
بود از جمله اثاری محسوب می شود که با این
هدف ساخته شده است.
فیلم «چ» بیشتر به حواشی پرداخته
بود تا شخصیت چمران
جعفرپ��ور با اش��اره ب��ه اینکه نباید در س��اخت
فیلم ها و اثار هنری که مربوط به شخصیت های
تاریخی می شود س��لیقه ای برخورد کرد ،افزود:
توجه نداش��تن به اصل موض��وع و پرداختن به
حواش��ی می تواند محوریت فیل��م را از توجه به
ویژگی های شخصیتی فردی مورد نظر دور کند.
به عنوان مثال این نق��د در مورد فیلم «چ» نیز
وجود دارد زیرا بیش از اینکه به شخصیت شهید
چمران بپردازد به حواش��ی اطراف وی پرداخته
اس��ت .نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس
شورای اسالمی خاطرنشان کرد :باید با افزایش
توان کارگردانی ،بهره گیری مناس��ب از ابزارها،
فیلمنامه نویس��ی مناسب و غیره نسبت به رفع
نارسایی های اثار هنری مربوط به شخصیت های
تاریخی و افراد سرشناس اقدام شود.
شهیدچمران یکی از میراث های
فرهنگی کشورمان است
حجت االس�لام احد ازادی خ��واه ب��ا اش��اره به
اهمیت ابعاد شخصیتی ش��هید چمران ،گفت:
معرفی ارزش های وجودی شهید چمران یکی
از نیازهای ضروری جامعه کنونی است .نماینده
مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی با بیان
اینکه چهره ای مانند ش��هید چم��ران از جمله
میراث فرهنگی محسوب می شود ،اظهار کرد:
باید با س��اخت اثار هنری مانند فیلم سینمایی،
تئاتر و غیره از شخصیت های ارزشمند انقالب
اس�لامی تجلیل ک��رد؛ چراکه ش��هید چمران
شخصیتی فرهنگی است که توانست به رونق
و ماندگاری انقالب اس�لامی کمک ش��ایانی
کند .س��خنگوی کمیس��یون فرهنگی مجلس
شورای اسالمی با اشاره به اینکه باید ارزش ها
و زوای��ای ناگفته چنین افرادی را برای نس��ل
جوان معرفی کرد ،افزود :افرادی مانند ش��هید
چمران می توانند س��مبل و الگویی برای نسل
جوان بعد انقالب باشند.
ساخت اثار هنری درباره شخصیت های
مهم دوران انقالب ،وظیفه متولیان امور
فرهنگی است
ازادی خواه با بیان اینکه متولیان امور فرهنگی
موظف هس��تند عرصه فرهنگی کشورمان را با
ارزش های ش��خصیت های مهم دوران انقالب
اش��نا کنند ،تصریح کرد :به��ره گیری از زبان
هنر برای معرفی زوایای مختلف چنین افرادی
می تواند جذابیت بیش��تری ب��رای جامعه امروز
به همراه داش��ته باش��د .وی با تاکید بر اینکه
نارسایی های فرهنگی که در اثار هنری مرتبط
با ش��خصیت های مهم وج��ود دارد برگرفته از
بازشناس��ی نادرست سوژه ها است ،گفت :یکی
از مس��ائل مهم حرفه ای در ساخت اثار هنری
س��وژه یابی و بازشناس��ی این امر است که در
زمینه س��اخت اث��ار مرتبط با ش��خصیت هایی
مانند ش��هید چمران به خوبی دیده نمی ش��ود.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای
اسالمی خاطرنشان کرد :هنرمندان کشورمان
باید بیش��تر به سمت و س��وی هنر مقاومت و
انس��ان س��از که از جمله ارزش ه��ای مدنظر
شهید چمران است حرکت کنند تا بتوانند تاثیر
بسزایی در جامعه داشته باشند.
کتاب و ادبیات
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
علیرضا مختارپور در نشست کتابخوان اهل قلم مطرح کرد
نهادکتابخانه هایعمومیکشور
حمایت از ادبیات متعهد را وظیفه خود می داند
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور گفت :اگر
دستگاه هایمختلففرهنگیبههردلیلوظیفهخود
ندانند که از ادبیات متعهد کشور حمایت کنند ،نهاد
کتابخانه ها این مهم را وظیفه خود می داند و تا جایی
که بتواند سعی می کند ان را به بهترین نحو انجام
دهد .نشست کتابخوان اهل قلم ،شامگاه یکشنبه
30خرداد ب��ا حضور دبیرکل نه��اد کتابخانه های
عمومی کش��ور ،محمدرضا سرشار ،رییس انجمن
قلم ،محس��ن پرویز ،احمد ش��اکری ،راضیه تجار،
محمدرضا اصالنی ،محمدرض��ا گودینی ،کامران
پارسی نژاد ،منیژه ارمین و جمع دیگری از نویسندگان
کشورمان به همت نهاد کتابخانه های عمومی کشور
و با همکاری انجمن قلم ایران در سالن اجتماعات
این انجمن برگزار شد .علیرضا مختار پور نیز در این
نشست ضمن قدردانی و تشکر از محمدرضا سرشار،
رییس انجمن قلم ایران گفت :ایش��ان حق بزرگی
بر گردن ادبیات متعهد و ارزش��ی انقالب دارند .هم
از نظر اثاری که خودش��ان نوشته اند و هم به دلیل
تربیت نس��ل جوان ادبیات داستانی کشور و هم از
لحاظ حفظ انجمنی که در سال های مختلف با فراز
و نشیب های بسیار و مشکالت اقتصادی روبه رو بود،
اما او همچنان این انجمن را پابرجا نگه داشتند .وی
در ادامه به بررسی نشانه های کتابخوانی در جامعه
پرداخت و گفت :غیر از نش��انه باال بودن شمارگان
کت��اب در یک جامعه و غیر از باال بودن عضویت و
امانت گیری در کتابخانه های کشور که از نشانه های
رواج کتابخوانی در جامعه است – که البته وضعیت
هر دو در کش��ور ما چندان مطلوب نیست – یک
ویژگی دیگر هم در جوامع کتابخوان قابل اشاره و
تاکید اس��ت و ان هم وجود گفتمان کتابخوانی در
ان است .دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور
ادام��ه داد :گفتمان کتابخوانی در یک جامعه زمانی
رخ می دهد که بحث در مورد کتاب ،نویس��ندگان،
مترجمان و نقد کتاب س��که رایج ان کش��ور شود.
همین امروز در برخی از کشورهای غربی و اروپایی
یک س��ریال تلویزیونی با نام «کتابداران» پخش
می ش��ود و از 50سریال مشهور غربی در 10سال
گذش��ته که جوانان ما در کشور انها را با زیرنویس
می دیدند ،در بیش از 45سریال حتم ًا اشاره به کتاب،
نویسندگی ،کتابخوانی و کتابخانه بوده است.
مختارپور با بیان اینکه این نشانه ها در کشور ما نیست
و یا کمتر دیده می ش��ود ،اف��زود :ما هنوز هم یک
سریال تلویزیونی قدیمی در مورد کتابخوانی داریم
دفتر شعر
احمد شاملو
میعاد
در فراس��وی مرزهای تن ات تو را دوست
می دارم.
اینه ها و ش��ب پره های مشتاق را به من
بده
روشنی اب و شراب را
اسمان بلند و کمان گشادهی پل
پرنده ها و قوس و قزح را به من بده
و راه اخرین را
مکرر کن.
زنی
ی
م
که
در پرده یی
ّ
در فراسوی مرزهای تن ام
تو را دوست می دارم.
در ان دور دست بعید
که رسالت اندام ها پایان می پذیرد
و شعله و ش��ور وتپش ها و خواهش ها به
تمامی فرو می نشیند
و هر معنا قالب لفظ را وا می گذارد
چنان روحی که جسد را در پایان سفر،
ت��ا ب��ه هج��وم کرکس ه��ای پایان��ش
وانهد…
در فراسوهای عشق
تو را دوست می دارم،
در فراسوهای پرده و رنگ.
در فراسوهای پیکر هایمان با من وعده ی
دیداری بده.
و شاید هم یک فیلم سینمایی مشهور شده در مورد
کتاب و کتابخوانی و نویسندگان بوده که به 25سال
پیش مربوط می شود .وی تصریح کرد :از مسئوالن
کش��ور ،غیر از رهبر معظم انقالب اسالمی تقریب ًا
می شود گفت که هیچ مسئولی در سخنرانی خود و در
تبیین نظرات خود به کتاب اشاره نمی کنند .اما رهبر
معظم انقالب گاهی در یک سخنرانی به سه کتاب
استناد می کنند؛ به طوری که همین دیشب در دیدار
با استادان دانش��گاه به کتاب «خوشه های خشم»
اشاره کردند .این نشان دهنده این است که ما از لحاظ
ترویج گفتمان کتابخوانی هم دچار ضعف هستیم.
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کش��ور با اشاره
به برگزاری نشست های کتابخوان در سراسر کشور
گفت :همکاران من در نهاد به ذهن شان رسید که ما
معرفی رو در روی کتاب را رایج کنیم و راه اندازی این
نشست کتابخوان به همین دلیل است .سال گذشته
به صورت شهری و استانی بود و امسال عالوه بر ان
نشست ها ،نشست های کتابخانه ای راه اندازی کردیم.
یعنی به جای اینکه سر در دستگاه تلفن همراه ببریم،
تعدادی از اعضا و کتابداران بنشینند و در مورد کتاب
صحبت کنند تا کم کم بتوانیم این گفتمان کتابخوانی
را ایجاد کنیم .اگر دستگاه های مختلف فرهنگی ،به
هر دلیلی وظیفه خود ندانند که از ادبیات متعهد کشور
حمایت کنند ،نهاد کتابخانه ها وظیفه خود می داند و
تا جایی که بتواند سعی می کند که این وظیفه را به
بهترین نحو انجام ده��د و امیدوارم اگر ماه رمضان
سال اینده توفیق داشتیم و این جمع دوباره تشکیل
شد ،بتوانیم کارنامه ای روشن از نتایج همکاری نهاد
با انجمن قلم ایران ارائه کنیم .محمدرضا سرشار در
ادامه این نشست ضمن تشکر از نهاد کتابخانه های
گذر سعدی
عمومی کش��ور برای برگزاری این نشست گفت :از
زمانیکه اقای مختارپور مسئولیت نهاد کتابخانه های
عمومی را بر عهده گرفت ،ب��ه ویژه با ارتباطی که
دکتر محسن پرویز ،از سوی هیات مدیره انجمن قلم
ایران با ایشان برقرار کرد ،همکاری بسیار خوبی بین
نویسندگان و شاعران با نهاد کتابخانه های عمومی
شکل گرفته است .رییس انجمن قلم ایران با اشاره
ب��ه برخی از این همکاری ها که بخش��ی از انها به
مرحله اجرا نزدیک شده ،عنوان کرد :خرید تعدادی
از کتاب های پیشکس��وتان که قب ً
ال توسط انجمن
قلم و با حمای��ت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ
و ارش��اد اس�لامی چاپ ش��ده بود ،تالیف فرهنگ
داستان نویسان متعهد ایران که طرح بزرگی است و
ادامه چاپ کتاب پیشکسوتان که در گذشته توسط
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی انجام می شد برخی
از این همکاری ها هستند .وی افزود :البته قرار است
کار ادامه چاپ کتاب های پیشکسوتان براورد هزینه
شود و در صورتی که در توانایی نهاد کتابخانه های
عمومی باش��د این کار پیگیری ش��ود .ما تا کنون
توانسته ایم اثار 27پیشکسوت را چاپ کنیم و تا 40
پیشکسوت هم قرار است اثارشان چاپ شود.
سرشار معرفی اثار منتخب برای خریداری از سوی
نهاد را بخش دیگری از همکاری های این انجمن با
نهاد عنوان کرد و گفت :انجمن قلم این امادگی را
دارد که اگر اعضای انجمن کتابی داشته باشند که
قب ً
ال توس��ط نهاد خریداری نشده باشد ،ان را برای
انجمن ارس��ال کنند تا در کمیته ای بررسی شود و
اگر تش��خیص داده شد که قابلیت افزوده شدن در
کتابخانه ه��ای عمومی کش��ور را دارد ،انجمن ،ان
کت��اب را به نهاد کتابخانه های عمومی پیش��نهاد
می کند و فکر می کنم که نهاد پیش��نهاد انجمن را
به عنوان یک نظر کارشناسی بپذیرند.
رییس انجمن قلم ایران با اشاره به عضویت رایگان
اعضای انجمن قلم ایران در کتابخانه های عمومی
کش��ور گفت :برای تکریم نویسندگان و شاعران،
عضوی��ت رای��گان اعض��ای انجم��ن و برگزاری
نکوداشت نویسندگان و شاعران ساکن شهرستان
نیز از دیگر اقدامات مشترک نهاد و انجمن بوده که تا
کنون برگزاری نکوداشت برای سه نفر در سه استان
یزد ،قم و فارس تصویب شده که به زودی مراحل
اجرایی ان طی خواهد ش��د .وی افزود :فهرس��ت
کتاب های سیزده دوره جشنواره قلم زرین به نهاد
کتابخانه ها داده شده تا در صورتی که قب ً
ال خریدی
از این کتاب ها انجام نش��ده باشد ،خریداری شوند.
همچنی��ن با توجه به اینکه جایزه گام اول در دوره
جدید تعطیل شده ،ائین نامه و طرح اجرایی تکمیل
شود و ان شاءاهلل با حمایت های نهاد کتابخانه ها این
جایزه در جای دیگر ادامه پیدا کند .محمدرضا سرشار
در ادامه اظه��ار امیدواری کرد که این همکاری ها
باعث رونق هرچه بیش��تر کت��اب و کتابخوانی در
کشور شود .در این نشس��ت محسن پرویز کتاب
«بچه های حاج قاس��م» ،احمد شاکری «انجمن
مخفی» ،راضیه تج��ار «کوچه اقاقیا» ،محمدرضا
اصالن��ی «فیض گل» ،محمدعلی گودینی «زنی
با کفش های مردانه» ،کامران پارسی نژاد «خورشید
می ماند» و منیژه ارمین «شباویز» را برای حاضران
معرفیکردند.همچنینبرگزارکنندگانایننشست،
ضمن قدردانی از معرفی کنندگان کتاب ،با پخش
کلیپی یاد و خاطره حمید سبزواری از پیشکسوتان
شعر انقالب را گرامی داشتند.
اندازه نگهدار که اندازه نکوست
یکی از ش��اهان ،ش��بی را تا بامداد با خوشی و عیشی
به س��ر اورد و در اخر ان شب گفت :در جهان خوشتر
از ما در عالم نیست و هیچ غمی در دل نداریم.فقیری
(صبور) که در بیرون کاخ شاه ،در هوای سرد خوابیده
بود ،صدای شاه را شنید ،به شاه خطاب کرد :حاال که
حال تو خوش اس��ت حال ما هم خوش است و ما نیز
غمی نداریم .ش��اه از سخن (و صبر) فقیر شاد گردید
و کیس��ه ای با هزار دینار از دریچه کاخ به سوی فقیر
نزدیک ک��رد و گفت « :ای فقیر! دامنت را بگش��ا».
فقیر گفت :دامن ندارم زیرا لباس ندارم! دل شاه به حال او بیشتر
سوخت و یک دست لباس خوب به ان دینارها افزود و به ان فقیر
داد .ان فقیر در حفظ ان پول و کاال نکوشید ،بلکه در اندک زمانی
همه ان را خرج کرد و پراکنده نمود( .و در مورد اموال ،اس��راف و
زیاده روی کرد).
ماجرا را در ان وقت که ش��اه از ان فقیر بی خبر بود به شاه گزارش
دادند .شاه ناراحت شد و چهره در هم کشید .در همین مورد است که
هوش��مندان اگاه گفته اند« :از تندی و خشم شاهان بر
حذر باش ،زیرا تالش انها در امور مهم کشور می گذرد
و تحم��ل ازدحام عوام نکنند ».ش��اه گف��ت :این گدای
گستاخ و اس��رافکار را که ان همه نعمت را در چند روز
ان��دک تلف کرد از اینجا دور کنید زیرا خزانه بیت المال
غذای تهیدس��تان اس��ت نه طعمه برادران ش��یطان ها.
یکی از وزیران خیرخواه به شاه گفت« :چنین مصلحت
دانم که به چنین فقیران به اندازه کفاف (و اندک اندک)
داده شود ،تا انها خرج کردن راه اسراف را نداشته باشند
ولی برای صاحبان همت نیز مناس��ب نیست که با خشونت شدید و
زننده با فقیر برخورد کنند ،به طوری که یکبار با لطف سرش��ار او را
امیدوار س��ازند و س��پس دل او را با تندی و خشونت رنجور و خسته
نماین��د ( ».ب��ه این ترتیب باید گف��ت« :اندازه نگ��ه دار که اندازه
نکوست» ولی در ماجرای فوق ،نه شاه در نفاق و در خشونت ،اندازه
را رعایت کرد و نه فقیر در نگهداری اموال ،رعایت و انظباط را نمود
و هر به خاطر دوری از اندازه مورد سرزنش هستند).
3
کافه کتاب
کالف ارزوها
ادم همیشه به خودش دروغ می گوید .مثال خودم خوب می دانم
که خوشگل نیستم .چش��مانی به رنگ ابی اسمانی ندارم که
مرده��ا خود را در ان نگاه کنند و بخواهند در ان غرق ش��وند
تا کس��ی برای نجاتش��ان ش��یرجه رود .هیکل مانکنی ندارم.
قو چله است .از ان هیکل هایی که جای
هیکلم توپر و حتی چا
ی��ک نفر و نصفی را می گیرد .دس��ت یک ادم با قد متوس��ط
به دور کمرم نمی رس��د .از ان زیبایی ها ندارم که باعث ش��ود
کسی در گوشم دایم زمزمه های ان چنانی کند و اه بکشد .نه.
جمله های کوتاه مناسب من است .فرمول های خشک و خشن .مثل استخوان بی گوشت
و بی چرب��ی .همه این ها را می دانم .با این حال هنگامی که ژو هنوز به خانه برنگش��ته،
پی��ش می اید که ب��ه اتاقم برود و جلوی اینه گنجه خودم را برانداز کنم -راس��تی یادم
باش��د بهش بگویم قبل از این که درحال تماش��ای خودم اینه روی سرم بیفتد ،به دیوار
نصبش کند .در این مواقع چش��مانم را می بندم و لباسم را در می اورم .همیشه یک کم
س��رمایم می ش��ود .می لرزم .پیش از ان که چشمانم را باز کنم کمی صبر می کنم .مزه
مزه می کنم .پرسه می زنم .به رویا فرو می روم.
نویس��نده :گرگوار دوالکور /مترجم :ش��هال حائری /نش��ر قطره /قیمت9 :هزار و 500
تومان /شماره تماس88973351 :
***
پدی کالرک هاهاها
داشتم در خیابان خودمان راه می رفتم .کوین کنار در ایستاد و
با چوبدستی اش کوبید رویش .در حیاط خانه خانم کویگلی بود:
یکسره از پنجره نگاه می کرد ولی هیچ وقت کاری نمی کرد.
«کویگلی!» «کویگلی!» «کویگلی کویگلی کویگلی!»
لی��ام و ایدان پیچیدند توی کوچه بن بست ش��ان .ما هیچ چیز
نگفتیم ،ان ها هم هیچ چیز نگفتند .لیام و ایدان مادرشان مرده
بود .اس��م خانم اکانل بود .من گفت��م« :عالیه؟» کوین گفت:
«اره باحاله» حرف این بود که مامان ادم مرده باش��د .سندباد،
برادر کوچک من شروع کرد به گریه کردن .لیام توی مدرسه همکالس من بود.
یک روز ش��لوارش را کثیف کرد – بویش مثل باد داغ موقع باز کردن در فر خورد
توی صورتمان -و اقای معلم هیچ کاری نکرد ،نه داد کشید و نه با کمربند زد روی
میزش نه کار دیگر .به ما گفت :دست به سینه بنشینیم و خودمان را بزنیم به خواب
و وقت��ی این کار را کردیم لیام را از کالس برد بیرون .کلی طول کش��ید تا برگردد،
لیام هم اصال برنگش��ت .جیمز اوکیف زمزمه کرد« :حاال اگه من تو ش��لوارم پی پی
کرده بودم مرا کشته بود!»
«اره» جیمز اوکیف گفت« :عادالنه نیس��ت .به هیچ وجه ».اقای معلم ،اقای هنسی از
جیمز اوکیف بدش می امد .همین طور که داش��ت روی تخته می نوش��ت و پشتش به ما
ب��ود می گفت« :اوکیف می دونم یه کلکی توی کارت هس��ت .نذار بگیرمت ».یک روز
صبح وقتی این را گفت که جیمز اوکیف اصال نیامده بود.
نویس��نده :رادی دویل /مترجم :میالد زکریا /نش��ر نگاه /قیمت24 :هزار تومان /شماره
تماس66466940 :
***
شجاعت واقعی
کمتر کسی باور می کند یک دختر چهارده ساله بتواند خانه اش
را ترک کند و در هوای سرد زمستانی برای گرفتن انتقام خون
پدرش راهی دیار غربت ش��ود .اتفاق س��اده ای نبود اما در ان
زم��ان هم چندان عجیب به نظر نمی رس��ید .من تازه چهارده
س��الم ش��ده بود که مرد پستی به اس��م تام چنی به پدرم در
فروت اسمیت ارکانزاس ش��لیک کرد ،زندگی اش را گرفت و
اس��ب و صدوپنچاه دالر پول نقد را به همراه دو قطعه طالی
کالیفرنیایی که در کمربند شلوار پدرم بود ،دزدید .ماجرا از این
قرار ب��ود :ما مالک صدونودوپنج هکتار زمین حاصلخی��ز در کنار رودخانه ارکانزاس در
نزدیکی های داردانال در شهر یل بودیم .تام چنی کارگر مزرعه بود و روزمزد کار می کرد.
روزی س��روکله تام چنی پیدا شد ،گرسنه و سوار بر اسبی خاکستری در حالی که پتوی
کثیفی پش��ت اس��ب انداخته بود و به جای افشار طنابی به دهانش زده بود .پاپا دلش به
حال این مردک س��وخت و شغلی بهش داد ،همراه با جایی که توش زندگی کند .جایی
که به او داد یک انبار کتان بود که تبدیلش کرده بود به یک اتاقک و س��قف محکمی
داشت .تام چنی گفت :اهل لوییزیانا است .مردی قد کوتاه با خلق و خویی خشن بود .در
مورد چهره اش بعدا صحبت خواهم کرد .چنی رایفل هنری داش��ت و مجرد بود و حدود
بیست و پنج سالش بود.
نویس��نده :چالرز پورتس /مترجم :کاوان بشیری /نش��ر میلکان /قیمت15 :هزار تومان/
شماره تماس66420998 :
***
سفر در ایران
از پنج��ره اتاق کارم که رو به ش��مال باز می ش��ود به
بیرون نگام می کنم .رشته کوه های البرز همچون دیوار
عظیمی در پس ساختمان های بلند و کوتاه شهر تهران
ق��د برافراش��ته و ارتفاعات ان ها در این موقع از س��ال
پوشیده از برف است .هوای امروز تهران برخالف هوای
گرفت��ه و الوده هفته های اخیر ب��ه دلیل ریزش برف و
باران دو روز پیش صاف است و می توان قله پربرف دماوند را که در شرق شهر پر دود و
دم تهران قرار دارد به خوبی دید .هوای صبحگاهی در حال روشن شدن است و قرص
خورش��ید به ارامی خود را از پس کوهس��تان های البرز باال می کش��د .به یاد شعر زیبای
منوچهری دامغانی می افتم:
س��ر از البرز بر زد قرص خورش��ید /چو خون الوده دزدی س��ر ز مکمن /به کردار چراغ
نیم مرده /که هر ساعت فزون گرددش روغن
و به یاد دوران تحصیل در دبیرس��تان و به یاد دوس��تان زمان جوانی ام ،خسرو و داریوش،
فریدون و انوشیروان می افتم که اکثر روزهای جمعه و تعطیل یا به درکه و هفت حوض و
پلنگ چال می رفتیم یا با گروه کوهنوردی دبیرستان البرز به دربند و پس قله و باالتر از ان
تا ابشار دوقلو و شیرپال و گاه تا قله توچال که یادش به خیر .این سر به کوه گذاشتن های
گاه و ب��ی گاه ب��رای فرار از فضای ش��هر پرغوغا و ناارامی چون ته��ران ،برای من پس از
گذشت بیش از نیم قرن نه تنها عادت شده بلکه امروز بیش از دوران جوانی به ان نیاز دارم.
منوچهر طیاب ،نشر کتاب خورشید ،شماره تماس88722224 :
جهت معرفی کتاب های خود با نشانیbook.honarmand@gmail.com :
و یا شماره 88812489 :با «هنرمند» در تماس باشید.
تئــــــات�ر
4
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
نگاهی به سریال های ماه مبارک رمضان
ذهنیت غلط اسپانسرها به فیلم اسیب می زند!
محمدتقیفهیم
انتظار همه اسپانس��رها این است که سریال ها به
مثابه ایتم های بازرگانی عمل کنند که این ذهنیت
غلطی است .باید مفهوم اسپانسر در سریال «برادر»
به خودی خود نقد ش��ود .با شرایطی که در رسانه
ملی از نظ��ر کمبود بودجه وجودداش��ت و از قبل
اعالم ش��ده بود که ممکن است سریالی برای این
ماه نداشته باشیم جای خوشحالی است که در این
ماه باز هم سریال مناسبتی داریم .وی ادامه داد :هر
دو سریال «پادری» و «برادر» به صورت جدی جای
اسیب شناسی دارد« .پادری» از منظری می تواند در
لحظاتی معدود لبخندی را بر لبان تماشاگر بنشاند
که در این بخش جای تامل و تائید دارد ،اما اساسا
این سریال فاقد ساختار قصه گو و جذاب و متناسب
با ماه رمضان است« .پادری» از طنز فراتر رفته و به
حد افراطی در بیان رسیده است .این منتقد ادامه داد:
کل سریال «پادری» بر بده و بستان های کالمی
استوار است ،این در حالی است که ما در ماه رمضان
به سریال هایی قصه پرداز نیاز داریم که کمی هم
شیرین باشند .از طرفی معنویت در این ماه یکی از
گزینه هایی است که می تواند در روح ادمی تاثیرهای
خوبی را بر جای بگذارد .چیزهایی هس��ت که در
این ماه بستری مهیا دارد و مردم اماده این موضوع
هستند تا مباحث اخالقی و دینی را راحت تر بپذیرند.
فهیم در ادامه بیان داشت :سریالی مثل «پادری» از
لحاظ شکل و شمایل متناسب با نوروز است .تکه
کالم های این سریال یکی از جذابیت هایش است
که هر ش��ب مخاطب را با خود درگیر می کند .در
کنار این موضوع در برخی ش��رایط در این سریال
س��عی شده تا نسبت به برخی مبانی ماه رمضان و
دینی اشاره ای شود ،اما «پادری» در ترسیم خانواده
طراز مشکل دارد و نمی تواند برای ما الگویی از این
نوع خانواده را نشان دهد تا در کنار ان نقدی به ان
وارد شود .دست نویسنده از نظر مایه های تصویری و
قصه پردازی بسته بوده و بر همین اساس می بینیم
که کاراکترها مدام با یکدیگر درگیر هستند و تام و
جری بازی رخ می دهد .وی افزود :اصل مسئله در
بخش نقد این س��ریال در متن و قصه «پادری»
اتفاق افتاده اس��ت .در «دودکش» با نوع گرایی در
پرداخ��ت روبرو بودیم و خانواده ای را می دیدیم که
درگیر مسائل روز هستند و در کنار ان کشمکش ها
قوی و ادم ها قدرتمندتر بودند ،اما در «پادری» عموما
شخصیت ها فریاد می زنند به داد و فریاد تنزل کردند.
بهنام تش��کر نیز به سمت وام گیری از شخصیت
«مستربین» رفته اس��ت .در کل کاراکترهای این
س��ریال به عبارتی ابله هستند .این منتقد در ادامه
بیان داشت :اگر این سریال در مناسبت نوروز پخش
می ش��د و در خالل ان مخاطب تک��ه کالم ها را
هم می شنید ،شاید نوک پیکان کمتری به سمت
ان می رف��ت .در «پادری» اف��راط در تکه کالم ها
به کثرت دیده می شود و به این شکل تاثیرگذاری
همین تکه کالم ها از دست خواهد رفت و سریال
به گونه ای نیست که یکی از این کاراکترها برای ما
الگویی در زندگی روزمره باشند .وی افزود :معتقدم
اجرای «پادری» بهتر از متن ان است و به نسبت
گفتگوی «هنرمند» با کاوه خداشناس بازیگر نقش شهاب در سریال «برادر»
هدیه یزدان پناه
جهان هنرانتها ندارد
کاوه خداشناس بازیگر 36ساله ای که سال هاست او را در کارهایی از جنس ژانرهای مختلف دیدیم؛ عملیات ،125رستگاران،
معراجی ها ....چهره ای مهربان که تا به حال به خاطر میمیک صورتش نقش های کامال مثبت به او پیشنهاد داده شده بود و این
بار در نقش شهاب در سریال«برادر» به مخاطبان نشان داد از پس یک نقش خاکستری به خوبی بر می اید .به گفته خودش
هنوز جا دارد که تجربه کرده و در نقش یک درمجموعه ای حضور پیدا کند؛ دوست دارد این روند را خیلی ارام طی کند.
«دودکش» عقب تر است .در حالی که «دودکش»
سریال قابل تائید و جذابی بود .همیشه برای دنباله
سازیسریال هابایدفکراساسیکردونبایدنویسنده
خود را به پیشنیه کار بسپارد و مطمئن باشد که به
این دلیل که س��ریال مخاطب خود را دارد ،همین
کافی اس��ت .برای مثال شخصیت «فیروز» هیچ
متنی ندارد و همه چیز به پیشینه او برمی گردد .این
منتقد همچنین درباره س��ریال «برادر» نیز گفت :
جواد افش��ار یک سریال ساز حرفه ای شده است و
این برای تلویزیون نعمتی است .سریال «برادر» هم
مایه های خوبی در متن دارد .ما نس��بت به مسائل
اجتماعیدچاراسیب هایجدیهستیم.مدتیاست
که قبح ربا در جامعه ریخته شده و مردم با دستیابی به
ثروت های کالن سر و کار دارند .از طرفی بازار تهران
اساسا پدیده ای دراماتیک است و هر کارگردانی که
بخواهد به درستی به این سمت رود خواهد توانست
اثری جذاب را بیافریند چراکه بازار و اتفاق های ان
التهاب و ریتم دارد .فهیم در ادامه با اش��اره به نقاط
مثبت و منفی این س��ریال بیان داشت « :برادر» به
خوبی توانسته افراد مثبت و منفی را در کنار یکدیگر
قرار دهد ،اما دو اس��یب دارد که اولین انها از نقطه
اسپانسرینگ است .متاسفانه در کشور ما این بخش
برای دست اندرکاران تولید سریال ها و سرمایه گذار
روشن نیست .انتظار همه اسپانسرها این است که
سریال ها به مثابه ایتم های بازرگانی عمل کنند که
این ذهنیتی درست نیست .باید مفهوم اسپانسر در
این سریال به خودی خود نقد شود و تلویزیون درباره
پدیده هایی مثل یک کمپانی وارد کننده برنج سریال
بسازد .متاسفم که سریال های ماه رمضان تلویزیون
درباره نوعی از داد و س��تد اقتصادی است که خود
به تنهایی زیر س��وال است! وی ادامه داد :این همه
هزینهکهبرایاسپانسرهمینسریال«برادر»توسط
یک شرکت داده می شود از کجا می اید؟ غیر از این
است که محصولی را با چند برابر قیمت به خو ِد ما
می فروشند؟! اینها مسئله است که به جای استفاده
از اسپانسرهایی که به سمت تولید ملی باشند ،به
سمت اسپانسری رفتند که به نظر می رسد تولیدات
غیر ایرانی دارد .این منتقد ادامه داد :جواد افش��ار در
جایگاه خود کارش را خوب انجام داده است ،اما روی
صحبتم با افرادی است که این قوانین را تصویب
کرده اند! واقعا چرا بیننده باید چنین سریالی را تحمل
کند؟ ما در حال حاضر در شرایطی به سر می بریم
که اقتصاد کشور و حمایت از تولید داخلی را باید در
سریال هایمان بیاوریم نه اینکه از تولید برنج وارداتی
حمایتکنیمومحصولخارجیرانفیکنیم!انهمدر
شرایطیکهبرنجیکهاسپانسرسریالاستخارجی
است و ما نمی توانیم این تناقض را حل کنیم .یعنی
می خواهند بگویند همه افراد که این کار را می کنند
دچار تخلف هستند و ما که برنج خارجی می اوریم و
بسته بندی می کنیم کار خوبی انجام می دهیم .برای
همین است که سریال تاثیرگذاری خود را نخواهد
داشت .االن کجای این سریال در خدمت تولید ملی
است؟!فهیمدرپایاننیزگفت:همیشهمی گوییمکه
کار گروهی در سریال های تلویزیونی خوب است،
اما در بخش پشت دوربین نه جلوی دوربین! اما در
«برادر»می بینیمکهاغلببازیگرانسریال«کیمیا»
در حال نقش افرینی هستند که این خود به نوبه خود
برای مخاطب دافعه ایجاد می کند و همین می شود
که از دور و اطراف می ش��نویم که می گویند جواد
افشار «کیمیای »2ساخته است!
کاراکتر ش�هاب را ت�ا به اینجای کار
چطوردیدید؟
در ه��ر ص��ورت بخش��ی از کار به عهده م��ن بود و
بخش ه��ای دیگر ان به عهده فضا س��ازی بوده که
توسط خود کار ،متن و کارگردان شکل گرفته و اینقدر
ان بخشش خوب و خوش پیش رفته که من نیاز نبوده
خیلی تالش ویژه ای بکنم برای اینکه کاراکتر شهاب را
به مخاطب بشناسانم؛ ولی تا اینجا به نظر من تعریف ها
از کار و کاراکتر درست و حساب شده اند.
ش�هاب در این کار ذات بد و منفعت
طلبی ندارد ولی دارد شبیه به کاراکتر
ناصر می شود ،این تناقض را در ایفای
نقشتان چگونه از اب در اوردید؟
هنوز فکر می کنم این قضاوت برای شهاب زود باشد،
اما در هر صورت به نظر من یک نمونه است از خیلی
ادم هایی که در جامعه ما سودای پولدار شدن و کسب
مکنت دارند که اگر اب ببینند شناگرهای قابلی هستند.
به نظر من بیشتر به این اشاره دارد که اتمسفر فضای
پول در اوردن در جامعه امروزی ما هر لحظه در ابستن
این اس��ت که تو را در معرض فضای��ی قرار دهد که
شاید خیلی هم درست نیست .در اینجا بحث شرایط
ای��ن امکان دارد برای هم��ه ما پیش بیاید و فرایندی
اجتناب ناپذیر است در هر بستری که ما قرار می گیریم
در واقع اگر قدرت ان بستر بیشتر از ما بود خود به خود
ما را به ان سمت سوق می دهد.
دوس�ت داش�تید در ای�ن کار به جز
شهاب در بازی در چه نقشی حضور
پیدامی کردید؟
ادم هاست که مثال شهاب در شرایطی قرار می گیرد که
اصطالحا از دزدی های کوچک تر شروع کرده و کم کم
دزدی های بزرگتری را انجام می دهد ،در اینجاست که
ما می فهمیم خیلی از این اتفاقات ناگزیر بوده که بیافتد و
در دست شهاب نبوده است.
در پذی�رش حرف های ناصر کاراکتر
شهاب کمی سست به نظر می رسد،
چرا به این صورت است؟
باالخ��ره ه��ر ادمی ضعف های��ی دارد م��ا می بینیم
س��کانس هایی که جلوی ناصر ق��د علم می کند و با
کارهای��ش مخالفت می کند ،اما زور ناصر بر ش��هاب
می چرب��د و مضاف بر اینکه بحث یک رفاقت دیرینه
هم در بین انها در میان است و ناصر هم به نظر من با
ترفندهایخیلیهوشمندانه ایبهارامیگوششهابرا
گرفته و در مسیری که خودش می خواهد قرار می دهد.
در این کار کاراکترها همه به زیبایی ساخته و پرداخته
شده اند و همه شان برای یک بازیگر زاویه ها و لبه هایی
داشته اند که با کشف جذابی رو به رو هستند .ولی نقش
شهابی هم که به من در این کار محول شده از همان
روز اول هم احساس کردم که طیف وسیعی از جامعه
می توانند با من همراه ش��وند و خودشان را جای من
بگذارند .ش��هاب جز نقش هایی بود که با عالقه ان را
بازی کردم و مطمئنم که خیلی از مخاطبان در نا خدا
گاهشان خود را جای شهاب می گذارند؛ این شخصیت
الیه دارد و در موقعیت های مختلف کم کم دس��تش
برای مخاطب باز می شود.
این الیه های منفی شخصیت شهاب
را با توجه به میمیک مثبت صورتتان
به چه صورت نمایان کردید؟
همه م��ا در وجودمان ی��ک اژده��ا ،دزد و یا قاتل
درونی داریم که گاهی هیچ وقت نمود بیرونی پیدا
نمی کند و گاهی هم مجالی برایش فراهم ش��ده و
دیده می ش��ود؛ یک بازیگر باید به موقع سراغ این
دورنیاتش رفته بیدارش کند و از انها برای ایفای هر
چه بهتر نقشش کمک بگیرد.
خودتان را بازیگر می دانید یا نه؟
تا به حال تمام تالشم را کرده ام و جهان هنر چیزی نیست
که تو بتوانی به ته ان برسی چون تمام نشدنی است؛ ولی
من خودم را یک بازیگر نم یدانم اینقدر که بی کران است .
یک روزی امین تارخ به من گفت نسبت به سنت بخش
اعظمی از کارهایی که انجام می دهی را نباید جدی قلمداد
کنی چون تو هنوز خیلی از حس ها را مثل حس پدر بودن
در زندگیت تجربه نکردی و اینها چیزهایی که منحصر به
فرداستوتوعمیقابایداینهاراتجربهکنیکهبتوانیاینها
را در عرصه تصویر زندگی کنی.
بعد از این همه سال تجربه بازی در
کارهای متفاوتی که داشتید چرا هنوز
هم نق�ش فرعی یا مکمل به ش�ما
پیشنهادمی شود؟
این کاری نیست که بخواهی زود به نتیجه برسی باید در
این زمینه مداوم کار کرده و تجربه کسب کنی .قطعا نقش
یک هم کار خواهم کرد در شرایطی که به ان تجربه در
بازی به بهترین نحو رسیده باشم که از پسش بر بیایم.
کارهای ماه رمضان تا به حال از دید
شماضعفیداشته اند؟
من خیلی متخصص بررس��ی کارهای به این شکل
نیستم ولی کیفیت کارها قطعا می تواند از این بهتر و
در خور توجه تر باشند ،عجله کاری ها همیشه به ساختار
کار ضربه وارد می کند.
با توجه به س�اعت پخش خوبی که
این کار دارد فکر می کنید مخاطبش
را تا اخر کار حفظ می کند یا خیر؟
بلهنمودارقصهبسیاربرایمخاطبجذاباست،چیدمان
قصه و رنگ امیزی تصویر به نظر من در خور توجه اند.
رادیو و تلویزیون
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
خان��ه نمای��ش دا یک��ی از تماش��اخانه های
خصوصی حاصل بازسازی یک سرداب قدیمی
واقع در حوالی میدان فاطمی اس��ت که در چند
سال اخیر به دلیل اجرای مستمر اثار متفاوت و
با کیفیت توانسته کارنامه قابل قبولی از خود در
میان سالن های خصوصی تئاتر به جای بگذارد.
این تماش��اخانه از یکم تیرماه میزبان نمایشی
با عن��وان «ظهور ناگهانی مرگ» کاری از ایلیا
عابدینی است .نمایشی که به گفته کارگردانش
حاصل تحقیق و پژوهش��ی روانشناسانه درباره
م��رگ و معنای زندگی اس��ت .ایلی��ا عابدینی
کارگردان نمایش «ظه��ور ناگهانی مرگ» که
خود یکی از نویس��ندگان این اثر نمایش��ی نیز
هس��ت درباره ای��ده اولیه و روند ش��کل گیری
ای��ن اثر ب��ه خبرنگار تئاتر هنرمن��د گفت :ایده
اولیه متن نمایش ابتدا از نمایش��نامه «مرگ در
می زن��د» وودی الن ش��کل گرفت چرا که این
نمایشنامه با احساسات و سئوال های من درباره
مرگ بسیار نزدیک بود .انچنان که بخش های
اول نمایش ما سراس��ر پرس��ش و سوال است.
اینکه عکس العمل شخصی که دچار روزمرگی
زندگی است در مواجهه با مرگ چگونه خواهد
بود؟ این در واقع پایه اصلی شکل گیری نمایش
ما بود و بعد به تدری��ج با مطالعات و تحقیقات
مختلفی ک��ه در این باره انج��ام دادم به کتاب
«انس��ان در جس��تجوی معنا» نوش��ته ویکتور
فرانکل روانپزش��ک معروف اتریش��ی رس��یدم
ک��ه در این کتاب به بررس��ی
اهمی��ت معنای زندگ��ی برای
انسان در س��خت ترین شرایط
می پردازد .از بخش هایی از این
کت��اب هم برای ن��گارش متن
نمایش اس��تفاده کردم .انچنان
ک��ه در بخش��ی از این نمایش
ش��خصیت گورکن��ی را داریم
ک��ه از همه چیز اگاه اس��ت و
حقایقی را درباره زندگی برای شخصیت اصلی
نمایش بازگو می کن��د .این کارگردان جوان در
می��ان منابعی ک��ه برای ن��گارش متن نمایش
به��ره گرفته ،به نمایش��نامه «هملت» اش��اره
ک��رد و ادامه داد :وقتی که داس��تان اولیه را در
مورد ش��خصیت اصلی نمایش (که در اثر غرق
ش��دن در روزمرگی های زندگ��ی معنای اصلی
زندگی را از دست داده است) می نوشتم ،با متن
«هملت» درگیر شدم .چون هملت هم به حدی
درگیر انتقام گرفتن می ش��ود که هیچ توجیهی
به داش��ته ها و عش��ق خود نمی کند و انها را از
دس��ت می دهد ،ش��خصیت هملت و اوفلیا در
واقع همان ش��خصیت اصلی نمایش ما اس��ت
ایلیاعابدینیدرگفتگوبا«هنرمند»عنوانکرد
«ظهورناگهانی مرگ»؛ تحلیلی
روانشناسانه از معنای زندگی
و انها س��اخته ذهن شخصیت اصلی ما است و
او در ای��ن نمایش به جایی می رس��د که دوباره
به گذش��ته برمی گردد تا ببیند چگونه ش��د که
معشوق خود و به طور کلی حتی
معنای زندگی خود را از دس��ت
داده به گونه ای که دیگر قادر به
ادامه زندگی نیس��ت .کارگردان
نمایش «ظهور ناگهانی مرگ»
با تاکی��د بر اینک��ه در پس این
مت��ن ی��ک پژوه��ش و مطالعه
روانکاوانه وجود دارد ،افزود :این
نمایش ش��امل 12بخش است
ک��ه هر بخش با موس��یقی جداگانه به یکدیگر
وصل می شود ،بنابراین دوس��ت دارم تماشاگر
بیش از انکه درگیر داستان نمایش شود با دیدن
این نمایش به خود فکر کند .چون اگر مخاطب
بیش��تر به دنبال داستان نمایش باشد چیزی از
انچه ک��ه هدف و انگیزه ما ب��رای اجرای این
نمایش بوده را متوجه نمی ش��وند ،اما زمانی که
بیش��تر به خود فکر کند ان��گاه می تواند با تمام
صحنه ه��ای نمایش ارتب��اط برقرار کند و حتی
بس��یاری از صحنه های نمایش می تواند شبیه
زندگی خودشان باش��د و با انها همذات پنداری
کند .ای��ن کارگردان تئاتر با اش��اره به موضوع
نمایش بیان کرد :داس��تان از این قرار است که
نظرکده
تازه های تئاتر
نمایش «فصلِ وصل» و تماشاگران اسیر
ِ
دست تلگرام از نگاه حمیدرضا نعیمی
هنرمند :حمیدرضا نعیمی نمایشنامه نویس،
بازیگ��ر و کارگردان ش��ناخته ش��ده تئاتر
که این روزها مش��غول ب��ازی در نمایش
«تری��و ب��دون هارمونی» اس��ت ،پس از
تماش��ای نمایش «فصل وصل» ،با اشاره
به س��ختی و پ��ر زحم��ت ب��ودن اجرای
چنین نمایش��ی ،گفت :به نظرم نمایش��ی
این چنین��ی به تماش��اگر امروز که اس��یر
دست تلگرام اس��ت و از مطالعه دور شده،
ِ
کمک می کن��د اتفاقات تاریخ��ی را مرور
کند .این کارگردان تئاتر پس از تماش��ای
«فصل وص��ل» از تولیدات مرکز
نمای��ش
ِ
هنرهای نمایش��ی انقالب اسالمی ( ُمهنا)
با کارگردانی مشترک س��عید اسماعیلی و
روایت رس��الت بوذری که ای��ن روزها در
باغ موزه دفاع مقدس اجرا می شود ،ضمن
بیان مطلب فوق افزود :می دانم برای چنین
پروژه ای چندان امکان تعمق و ارائه تحلیل
و تاویل از سوی هنرمند وجود ندارد .بلکه
این نمایش ش��کلی از گزارش است که به
زیبای��ی اجرا می ش��ود و در براب��ر مباحث
اجرایی و فرم ان سرتعظیم فرود می اورم.
خال��ق نمایش «س��قراط» با بی��ان اینکه
از لح��اظ محتوای��ی همه چی��ز در «فصل
وصل» ش��کل گزارش��ی دارد ،بیان کرد:
گرچ��ه در بخش های��ی ام��کان دارد لحن
صورت ش��عاری به خود بگی��رد اما ویژگی
ای��ن نمایش ها همین اس��ت .مخاطبی که
برای دی��دن این اثار می اید ،اموزش یافته
نیس��ت و همین که با تئات��ر و قدرت های
درس��ت در زمانی که ش��خصیت اصلی نمایش
دچار روزمرگی ش��ده مرگ بر او وارد می ش��ود
و ب��ه او می گوید می خواهد او را با خود ببرد اما
او مقاومت می کند؛ در پ��ی این ماجرا ،نمایش
وارد قس��مت های اصلی می شود و گورکن وارد
داس��تان می شود و با ش��خصیت اصلی داستان
م��ا درب��اره معنای زندگ��ی ح��رف می زند؛ در
ط��ی مدتی ک��ه او با گورک��ن صحبت می کند
به یاد عش��ق س��ابق خود و تمام چیزهایی که
در زندگی از دس��ت داده می افتد .همچنان که
زندگی گذش��ته خود را مرور می کند صحنه ای
ش��بیه داستان هملت و اوفلیا را می بینیم که در
واقع زندگی خود او است .در نهایت که داستان
برای او روشن می شود خود را در مرگ معشوق
خود مقص��ر و گناهکار احس��اس می کند و باز
نمی تواند ب��ه زندگی خود ادام��ه بدهد در این
بخش هم بار دیگر گورکن وارد داستان می شود
تا به او کمک کند که به مرحله پذیرش برس��د
و بعد از این صحن��ه وارد یک صحنه ای دیگر
می ش��ویم که می توان گفت به نوعی بازگشت
به زندگی اس��ت و قدری عرفانی تر می ش��ود و
این شخص از حالت زمینی خارج می شود و بعد
از ان می تواند ب��ه زندگی ادامه دهد .در بخش
پایانی نمایش هم شخصیت اصلی در حالی که
به تماش��اگران خیره شده اس��ت ،از انها سوال
می کند که زندگی ش��ما چگونه است؟ در واقع
س��وال اصلی از مخاطب که او را به فکر وامی
دارد این است که ایا انها واقعا زندگی می کنند؟
عابدین��ی درب��اره س��بک و ش��یوه کارگردانی
کار ه��م خاطرنش��ان کرد :ای��ن نمایش اثری
موزی��کال و ریتمیک اس��ت ،اما ب��ه واقع و به
درس��تی نمی توانم بگویم که نمایش جز کدام
ی گیرد چرا
دسته از س��بک های اجرایی قرار م
که بخش های��ی از نمایش که درباره مفاهیمی
چون مرگ و زندگی است وارد فضایی سوررئال
می شود و بخش��ی دیگر از نمایش کامال رئال
است .اما به طور کلی می توانم بگویم که هدف
من از اجرای این نمایش این بود که تماشاگر با
دیدن این نمایش لذت ببرد و در پایان به فکر
واداشته ش��ود .الزم به یاداوری است ،نمایش
«ظهور ناگهانی مرگ» نوش��ته مش��ترک ایلیا
عابدینی ،فرزاد هداوند خانی و ازیتا نوربخش با
کارگردانی ایلیا عابدینی ،هر شب ساعت ۱۹با
بازی نوید احمدزاده ،فرزاد هداوند خانی ،مریم
مومن ،مهراد صوفی ،امیررضا ملکی و مرتضی
رشید در خانه نمایش دا اجرا می شود.
یک اثر نمایش��ی اشنا شود ،خدمت به این
هنر محس��وب می ش��ود .ای��ن کار بزرگ
شایس��ته نام فاخر است و چیزی جز گفتن
تبریک ن��دارم .او همچنین یکی از دالیل
اس��تقبال مخاطب از این اث��ر را مربوط به
محیط و فض��ای اج��رای نمایش «فصل
وصل» دانس��ت و اضافه کرد :بس��یاری از
مکان هایی که اثار نمایش��ی اجرا می شود،
فضای مناس��ب برای خانواده ها نیست ،اما
اینجا امنی��ت وجود دارد .چیزی که از یک
اثر نمایش��ی انتظار می رود ،لذت بخشی و
سرگرم کردن خانواده هاست و در گام های
بعد افزایش اطالعات و اندیشه تماشاگر مد
«فصل وصل»
نظ��ر قرار می گیرد ک��ه در
ِ
موج��ود اس��ت .ای��ن نمایش��نامه نویس و
کارگ��ردان در خصوص توجه به هنر تئاتر،
با بیان اینکه طی چند س��ال بعد از انقالب
هیچ گام موثری در زمینه معرفی هنر تئاتر
برنداش��ته ایم ،تصریح کرد :بع��د از دوران
س��خت جن��گ تحمیل��ی ،دوران تحریم
ش��روع ش��د و امیدوارم با تدبیر مسئوالن
طی ده س��ال اینده به س��الن های تئاتر ما
افزوده شود.
قطب الدین صادقی و اجرای «تازیانه بهرام»
با 200بازیگر در مشهد
هنرمن��د :قطب الدی��ن صادق��ی نویس��نده،
کارگردان ،بازیگر ،پژوهشگر و مدرس مطرح
تئاتر قص��د دارد نمایش «تازیانه بهرام» را بر
اساس داستانی از ش��اهنامه فردوسی با 200
بازیگر در شهر مشهد اجرا کند.
ای��ن کارگ��ردان تئات��ر ک��ه اج��رای اثاری
همچون؛ «باغ ش��کرپاره»« ،یادگار زریران»،
«دخم��ه ش��یرین»« ،پرومت��ه در زنجی��ر» ،تازیانه ای که نام پهلوان خود را روی ان دارد،
«س��حوری»« ،دوران بیگناه��ی»« ،به��رام بازمی گردد تا از اصول پهلوانی دفاع کند.
چوبینه»« ،هملت»« ،مده ا»« ،پیک نیک در این پژوهشگر مطرح تئاتر که اثاری همچون؛
میدان جن��گ» و ...را در کارنامه هنری خود «مدخلی بر نمایش ایینی»« ،چگونه اثار ادبی
دارد ،درب��اره جدیدترین نمایش خود با عنوان کهن را نمایشی کنیم»« ،ساختمان تماشاخانه و
«تازیان ه بهرام» گفت��ه :از امروز تمرینات این بحران ان در تئاتر معاصر»« ،دیالوگ در تعزیه
نمای��ش را با 200بازیگر ش��روع می کنیم و ازنقطه نظردرام شناسی»«،اقتصادتئاترایران»و...
از اخر تیرماه در یکی از میادین بزرگ ش��هر به قلم او منتشر شده ،درباره اخرین فعالیت های
مشهد ان را اجرا خواهیم کرد .صادقی با بیان هن��ری خود اضافه کرده :پ��س از پایان اجرای
اینکه این نمایش درباره ی داستانی از شاهنامه «تازیانهبهرام»،نمایش«طلسمصبحگل»راکه
فردوسی است که با حضور بازیگران مشهدی پیش از این در جشنواره تئاتر فجر اجرا شده بود
تمرین و اجرا می شود ،افزوده« :تازیانه بهرام» و مدیریت پیشین اداره کل هنرهای نمایشی با
روایتی از پهلوان بهرام است که تازیانه اش در اجرای ان موافق نبود را در پاییز و در سالن اصلی
میدان نبرد جا مانده و او برای برداشتن دوباره تئاترشهرتهرانرویصحنهمی برم.
در پروازهای ماهان واسمان
هنرمند بخوانید
5
مرور مهم ترین رویدادهای تئاتری از نگاه «هنرمند»
از نقش افرینی رویا نونهالی
تا میزبانی تئاترشهر
نقش افرینی رویا نونهالی در نمایش «مثل اب برای شکالت» ،میزبانی تئاترشهر
از «س�فر به نهایت دور» ،بازدید معاون هنری وزیر ارش�اد از دبیرخانه جش�نواره
تئاتر عروسکی ،برپایی نخستین کارگاه اموزشی بین المللی تئاتر در ایتالیا و حمید
پوراذری و اجرای اثر جدید نمایشی ،از جمله خبرهای قابل توجه حوزه تئاتر هستند
که انها را در ادامه مرور می کنیم:
نقش افرینیرویانونهالی
در نمایش «مثل اب برای شکالت»:
نمایش «مثل اب برای شکالت» به نویسندگی
و کارگردانی ابراهیم پشت کوهی و نقش افرینی
رویا نونهالی در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه
م��ی رود .بر اس��اس این خبر ،ای��ن نمایش بر
اس��اس رمان لورا اسکوئیل (نویسنده امریکای
جنوبی) توس��ط ابراهیم پشت کوهی بازنویسی
ش��ده و بر اس��اس برنامه ریزی صورت گرفته
قرار است مردادماه س��ال جاری اجرا شود .رویا
نونهالی ،محمد سایبانی ،حسین اصیلی ،الهام
اسکندری ،فاطمه جعفری ،بهنام پانیزه ،سارا
شاهی ،معصومه اقابیگی ،افسانه پرمر ،وحید
فراهانی و مهسا شکوهی بازیگران این نمایش
هس��تند .این اثر در راستای تجربه های قبلی
ای��ن کارگردان در س��اخت فضای رئالیس��م
جادویی و تلفیق فرهنگ جنوب ایران با فرهنگ
داستانی نمایشنامه است .گفتنی است ،نمایش
«اب مثل شکالت» پیش از این اجراهای موفقی
در بندرعباس و همچنین سی ویکمین جشنواره
بین المللیتئاترفجرداشتهاست.
میزبانیتئاترشهر
از «سفر به نهایت دور»:
نمایش اجتماعی «س��فر به نهایت دور» به
نویسندگی و کارگردانی محمد میرعلی اکبری
از روز ۲۲تیرماه در در سالن چهارسو مجموعه
تئاترش��هر به صحنه می رود .بر اس��اس این
گزارش ،نمایش «س��فر به نهایت دور» پس
تمرینات مختل��ف طبق اعالم
از چن��د دوره
ِ
دست اندرکارانش با نگاهی جدید به نمایشنامه
و تف��اوت در ش��یوه ی اجرا ،طراح��ی فضا و
تغییر برخ��ی از بازیگران (نس��بت به اجرای
جشنواره اش) ،اخرین مرحله از تمرینات خود
را در تئاتر شهر سپری می کند .این نمایش که
در بخش تازه های تئاتر ایران سی و چهارمین
جشنوار ه بین المللی تئاتر فجر شرکت کرده بود،
کاندیدای بخش بازیگری زن و پوستر و برنده
تندیس بهترین طراحی لباس بوده ،مضمونی
اجتماعی در قالب فضایی سورئال تخیلی دارد.
نمایش «س��فر به نهایت دور» جدیدترین اث ِر
گروه فیلم و تئاتر « َو ناگهان» است .همچنین
در این نمایش خسرو شهراز ،مجید اقاکریمی،
ارش فالحت پیشه ،محمدرضا مالکی ،مسیح
کاظمی ،مهدی نصرتی ،بهناز نادری ،کامبیز
ُمنصف ،الدن نازی ،حمید خوش نویس ،سحر
حق شناس ایفای نقش می کنند.
بازدید معاون هنری وزیر ارشاد از
دبیرخانهجشنوارهتئاترعروسکی:
علی مرادخانی مع��اون هنری وزیر فرهنگ
و ارش��اد اس�لامی به همراه مهدی ش��فیعی
مدیرکل هنرهای نمایش��ی با حضور در خانه
عروسک از دبیرخانه جشنواره تئاتر عروسکی
ته��ران مب��ارک دی��دن کردن��د و در جریان
اقدام��ات و برنامه ه��ای دبیرخانه جش��نواره
بین المللی تئاتر عروسکی تهران مبارک قرار
گرفتند .بر اس��اس این خبر ،مرضیه برومند
دبیر ش��انزدهمین جش��نواره بین المللی تئاتر
عروسکی تهران مبارک در این بازدید گزارشی
کوتاه از اقدامات دبیرخانه جش��نواره در زمینه
برگزاری کارگاه های اموزشی ،ارتباط مستقیم
و مستمر با هنرمندان تئاتر عروسکی تهران و
شهرهای مختلف کشور ،روند تولید و انتخاب
اثار متقاضی حضور در جش��نواره بیان کرد .او
در بخش��ی از این جلسه مشکالت هنرمندان
تئاتر عروسکی و کاستی های موجود در زمینه
مالی را تش��ریح کرده و از اقدامات انجام شده
برای جذب اسپانس��ر گفت .این کارگردان و
نویسنده تئاتر با اشاره به تاثیرگذاری جشنواره
و عملک��رد ان در تئات��ر و بر هنرمندان دیگر
شهرهای کش��ور ،برنامه ریزی برای گسترش
فضای عروس��کی در کل شهر را مورد تاکید
قرار داده و از وعده همراهی نهادهای فرهنگی
و هن��ری همچ��ون وزارت ورزش و جوانان،
شهرداری تهران ،صدا و سیماو ...در برگزاری
جش��نواره خبر داد .علی مرادخانی نیز در این
دیدار با ارزوی موفقیت برای مرضیه برومند و
دست اندرکارانشانزدهمینجشنوارهبین المللی
تئاتر عروسکی تاکید کرد که اقدامات الزم
جهت رفع مس��ائل اجرای��ی و نگرانی های
دبیر جشنواره در اولین فرصت انجام پذیرد.
معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
همچنین در ای��ن روز از بخش های مختلف
خانه عروسک و فعالیت های ان بازدید کرده و
در جریان مشکالت این پایگاه تئاتر عروسکی
نیز قرار گرفت.
برپایینخستینکارگاهاموزشی
بین المللیتئاتردرایتالیا:
مجموع��ه کمپانی تئاتر باران و کمپانی تئاتر
ایتالیایی Teatro Potlachبا مشارکت با
یکدیگر اولین دوره اموزشی بین المللی تئاتر را
در ٢١ژوئن تا ٤جوالی در ش��هر فارا سابینا
در نزدیکی ش��هر روم ایتالیا برگزار می کنند.
بر اس��اس این گزارش ،اولین گروه بازیگران
و هنرمن��دان ج��وان و فعال تئات��ر ایران که
مجموعه ایی از فارغ التحصیالن ،بازیگران و
کارگردانان تئاتر ایران هستند روز گذشته برای
حضور در این ورک ش��اپ عازم ایتالیا ش��دند.
در ای��ن دوره بزرگان زیادی ورک ش��اپ های
خ��ود را در طول جش��نواره بینافرهنگی تئاتر
تجربی ایتالیا برگزار خواهند کرد .این جشنواره
هر س��اله در همی��ن تاریخ توس��ط کمپانی
Teatro Potlachو همراه��ی یوجینی��و
بارب��ا از بزرگتری��ن کارگردان��ان تئاتر معاصر
اروپا برگزار می ش��ود .این کارگاه بین المللی با
مدیریت کیومرث مرادی مدرس و کارگردان
تئاتر ایران و مجموعه کمپان��ی باران برگزار
می ش��ود و در این دوره هنرمندان فعال تئاتر
ای��ران همچون؛ فهیمه ام��ن زاده ،خیام وقار،
میالد نیک ابادی ،فرزین محدث ،س��هی بانو
ذوالقدر ،مریم گرجی ،پریس��ا هاشمی ،زهره
س��ادات ،س��یما غیاثی ،علیرض��ا گیل وری و
محسن علی محمدی حضور خواهند داشت.
حمید پوراذری و اجرای
اثر جدید نمایشی:
حمید پوراذری سرپرست گروه تئاتر «پاپتی ها»
از اماده ش��دن جدیدتری��ن اثر نمایش خود تا
ی��ک ماه اینده خبر داد .پ��وراذری د ر این باره
گفته :یک سال و نیم پیش در فضایی در بنیاد
«امید مهر» روندی را شروع کردیم که حاال به
مراحل پایانی ان رسیده ایم و به احتمال زیاد تا
یک ماه اینده به اجرای این اثر خواهیم رسید.
او درب��اره موضوع مورد نظ��ر در اجرای جدید
خود توضیح داد :در اوایل را ِه این روند ،موضوع
خاصی وجود نداش��ت و در واق��ع در مکان و
فضایی گرده��م امدیم تا بازیگران بیایند و با
هم بودن و کار گروهی را تجربه کنند .در واقع
در این پروس��ه قرار بود افراد بازگشتی به خود
داشته باشند .سرپرست گروه تئاتر «پاپتی ها»
ادام��ه داده :در واقع س��وژه اصلی مدنظرمان
اموزش اس��ت البته نه به معنای خشک ان.
به طور کلی هدف در پروسه تمرینی یک سال
و نیم گذش��ته ،پیدا کردن و شناخت خود بود.
پوراذری با اشاره به اینکه این اثر ۵تا ۱۰شب
اجرا خواهد ش��د ،درباره نام و تعداد بازیگران
این اثر گفته :هنوز نامی برای این اثر انتخاب
نش��ده و به زودی عنوانی ب��رای ان انتخاب
می شود .در این نمایش ۱۵بازیگر حضور دارند
و چندین نفر هم به م��ا کمک می کنند .این
کارگردان تئاتر درباره روند ش��کل گیری متن
این اثر نمایشی نیز گفته :همزمان با تمرین،
متن توسط نشمینه نوروزی نوشته می شود و
همزمان شکل می گیرد .در ابتدا کار بر اساس
پیش��نهادهای بازیگران و در کل بر اس��اس
بداهه پیش می رفت.
سینـــما
6
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
روشنفکران از چه چیز دفاع می کنند؟
غرب ستیزی،سینمایاروپا،هالیوودوهنرعامه پسند
امیر ابیلی
در روزگاری به سر می بریم که شبه روشنفکران
ایران��ی در همه زمینه ها؛ از اجتماع ،تا اقتصاد ،تا
سیاست و … «امریکایی شدن» را پیشنهاد و
تجویز می کنند جز در س��ینما .و تا اندکی بحث
از الگوگیری از س��ینمای امریکا به عنوان یک
پرمخاطب مردمی می شود سریعا و با
سینمای
ِ
غیرت فراوان س��عی در اثبات حقانیت سینمای
اروپا دارند .این هم از عجایب روزگار ماس��ت .از
عجایب روزگار هم این است که اصغر فرهادی-
مانند همیش��ه در جمعی که تنه��ا طرفدارانش
دورش را گرفته اند و منتقدی در کار نیست -برای
تائیدسینمایورشکسته یاروپاپایغرب ستیزی
را وسط می کشد« :می گویند چرا مثل سینمای
امریکا نیستیم .اگر قرار بود سینما مسیر سینمای
امری��کا را برود ،پس چرا انقالب کردید .ش��عار
غرب ستیزی می دهیم و بعد به دنبال سینمای
امریکا هستیم ».و خب حتما کسی در جمع به
یداده که از فرهادی
خود این اجازه و جرئت را نم
بپرسد مگر انقالب کردیم که از اروپا الگو بگیریم؟
و اساسا یک بحث فرمال سینمایی چه ربطی به
مضمون اثار دارد؟ و اساسا چه کسی گفته است
باید عین به عین دنباله روی سینمای امریکا بود؟
اما به تازگی داریوش مهرجویی هم در ادامه روند
حملهبهسینمایامریکادراظهارنظریقابلتامل
گفته است که« :این موج تحمیق کننده و مبتذل
و مورد پسند تماشاگر که سینمای امریکا پایه گذار
ان بوده اس��ت ،توانسته به سینمای ایران یعنی
به اصطالح س��ینمای بدنه ایران و همچنین به
تلویزیون نفوذ کند .این موج مبتذل منبع اشاعه و
نمایشفیلم هایمبتذل،بی محتوا،تحمیق کننده
و توهین امیز به شخصیت فرهیخته شاعرانه و
عقالنی فرد ایرانی شده است».
شبه روشنفکران وطنی سالهاست به این ترتیب و
با زدن برچسب «مبتذل» به هر نوع اثر هنری
که س��عی در نزدیک ش��دن به مخاطب عام را
داشته باشد ،با کمک مدیران همسو با خودشان
از ابتدای دهه شصت به این سو امکان رشد هر
نوع سینمای مردم پس��ند را گرفته اند و با ارتزاق
از پول های دولتی سینمایی بی مخاطب ،اخته و
سترونی را پدید اورده اند که حاال با توجه نزدیک
ب��ه پنج درصد مردم به س��ینما در نوروز همه از
خوشحالی جشن و پایکوبی به راه انداخته اند.
اما جالب است که همین روشنفکران به محض
اینکه با ساخت یک فیلمفارسی مبتذل به اندکی
فروش می رس��ند ،جذب مخاطب عام را س��ند
یدانند .مانند کارگردان « ۵۰کیلو البالو»
افتخار م
که برای تائید فیلمش نوشته بود« :از این که با
تماشاگران این فیلم پانزده بار استادیوم ازادى را
پر و خالى کردم مفتخرم».
از تناقضات شبه روشنفکران ایرانی بگذریم .اما
اصل ماجرای دفاع از سینمای امریکا چیست؟
بحث قطع��ا تن دادن به ابتذال فیلمفارس��ی
که کس��انی مانند مانی حقیقی برای فروش
بیش��تر به ان تن می دهند نیست .اصل ماجرا
توج��ه به ج��ذب مخاطب ع��ام ،قصه گویی،
قهرمان پردازی ،توجه به منافع ملی و درنهایت
تبدیل شدن به یک سینمای مردمی به جای
س��ینمای محفلی اس��ت ،که طبعا از مس��یر
سینمای ورشکسته ی اروپا نخواهد گذشت.
روشنفکران ایرانی طوری از الگوگیری از سینمای
امریکا انتقاد می کنند که انگار سینمای ایران به
یک مدل بومی مبتنی ب��ر چارچوب های ملی
خود دس��ت یافته اس��ت و حاال ع��ده ای قصد
تخریب این دس��تاورد ملی و تقلید از سینمایی
مبتذل را دارند ،در حالیکه س��ینمای فعلی ایران
اساسا نمونه ای دست چندم از سینمای اروپاست
که خود بدون کمک و سوبسید دولت لحظه ای
قادر به باقی ماندن و ادامه مسیر نیست .بنابراین
حاال که سینمای ایران قرار است دست به تقلی
از یک س��ینما بزند ،چرا ان سینمای مردم پسند
امریکایی نباشد؟ قطعا هدف نهایی دست یابی
به یک س��ینمای ملی و بومی است ،سینمایی
که نه از مس��یر ابتذال فیلمفارسی و فیلم هایی
مانن��د « ۵۰کیلو البال��و» می گذرد و ن��ه از راه
پش��ت کردن به مخاطب و فرار از جذابیت های
س��ینمایی «فیلم های ظاهرا اوانگارد و متفکر»
شبه روش��نفکران غ��رب زده .س��ینمایی که در
عین جذب مخاطب عام ،مبتذل نیست ،به دام
سکس و خشونت و… نمی افتد و در عین حال
ب��ه فرهنگ ،تاریخ و هویت مردم ایران پش��ت
نمی کند .اما قطعا داستانگویی ،عامه پسند بودن و
توجه به قهرمان از مولفه هایی است که نباید از
انها چشم پوشید ،مولفه هایی که طبعا در سینمای
امریکا بیشتر نمود دارند تا سینمای اروپا.
برگردیم به صحبتهای جدید شبه روشنفکران.
مهرجویی در مصاحبه اخیرش همچنین گفته
است« :پیش از انقالب موجی از فیلم سازان مثل
ابراهیم گلس��تان یا فرخ غفاری و… نسبت به
جریان غالب سینمای مبتذل و تجارتی طغیان
کردند که موج ان به موج نو سینمای ایران هم
رسید و سینماگرانی نظیر مسعود کیمیایی ،ناصر
تقوایی ،من ،بهمن فرمان ارا ،عباس کیارستمی،
شهیدثالث ،بهرام بیضایی ،امیر نادری و دیگرانی
که در این زمینه فعالیت می کردند ،خوشبختانه
این موج را تا به امروز ادامه داده اند».
اما سیدمرتضی اوینی همان زمان پاسخی به این
جریان داده است که همچنان کامل است و قابل
نقل« :سوال :ممکن است سینمای قبل و بعد از
پیروزی انقالب را از لحاظ رابطه اش با مخاطب
تحلیل کنید؟ جواب :بله! پیش از پیروزی انقالب
اس�لامی دو جریان سینمایی در کشور ما وجود
داش��ت :یک جریان فیلمفارسی و یک جریان
روشنفکری پر مدعا .تحلیل نوع
سینمای شبه
ِ
رابطه ای که این دو جریان سینمایی با مخاطب
داشتند بسیار مفید است .فیلمفارسی یا سینمای
ابگوشتییکسینمایتجارتیبودکهبهبهانه ی
تجارت ناگزیر بود «مردمی» باشد .اما این مردمی
بودن اغاسی بود .فیلمفارسی
بودن مثل مردمی ِ
سعی داش��ت که با ریاکاری ،جذابیت خود را بر
وج��ودی مردم اس��توار کند .مثال
ضعف های
ِ
بسیار روشنی که می توان زد «جنگ هفته» در
تلویزیون است .نگرش فیلم های «جنگ هفته»
به تماشاگر ،همان نگرش فیلمفارسی است .در
ایننگرش،مخاطبمردمیسطحی،ساده پسند،
گرفتار معادالت پست دنیایی و دوستدار ابتذال
هستند .این همان نگرشی است که در جامعه ی
دیگری بجز ما که نظارت اخالقی بر س��ینما از
جانب مردم و سیاست گذاران وجود ندارد ،چون
اربست فساد ،سکس و ابتذال
پیچکی خود را به د ِ
متکی خواهد کرد و باال خواهد کشید.
جریان دیگری که در سینمای پیش از انقالب
وجود داشت نگرش دیگری بود که هم اکنون
نی��ز بر س��ینمای ما حاکم اس��ت .ریش��ه ی
روشنفکری غرب زده در واقع در
سینمای شبه
ِ
س��ال های پیش از انقالب با فیلم هایی چون
«شب قوزی» و «جنوب شهر» و نمونه های
بع��دی اش از جمل��ه «طبیعت بی ج��ان» و
«مغول ها» که نمونه های روشنی از این سینما
هس��تند پا گرفته است .البته شکی نیست که
س��ینمای امروز ایران از لحاظ تکنیکی بسیار
پیشرفته تر است و از این لحاظ هیچ تردیدی
نیس��ت ،ام��ا از لحاظ نگرش به س��ینما و به
جهان ،این سینما شجره ای است که در خاک
مدرنیس��م ش��هبانویی پاگرفته و بالیده است.
اگرچه مسلم ًا رنگی ظاهری نیز از فضای این
سال ها به خود گرفته است.
این سینما به مخاطب عام بی اعتناست؛ اص ً
ال
معتقد است که فیلم اگر دو نفر بیننده نیز داشته
باش��د ،سینماست ،و همان طور که گفتم ،این
سینما به س��یر تحول تاریخی سینما نیز که
به ایجاد نهادی اجتماعی با نام سینما منتهی
ش��ده نیز اعتقاد ندارد و با ان معارض است و
اگر امکان می داش��ت ،همچون گروتوفسکی
برای تماش��اگران خویش کنکور می گذاشت
و ان کس��انی را به س��ینما راه م��ی داد که با
زبان سینمای شبه روشنفکری اشناتر هستند.
این س��ینما مس��لم ًا ریش��ه ندارد و نمی تواند
مستق ً
ال بدون کمک های دولتی موجود باشد
و وجودش وابس��ته به وجود مسئولینی است
که حامی و مشوق چنین سینمایی هستند .اگر
عصای سوبسید را از زیر بغل این سینما بردارند،
زمین می خورد و دیگر س��ر بر نمی دارد ،حال
ان که رشد واقعی سینما به ان است که همه ی
اندام س��ینما ،دس��ت و پا و سرش ،با یکدیگر
رشد کنند .در این جنگل موال که فقط چنین
درخت هایی می توانند خود را به نور برس��انند،
مس��لم ًا نهال های تازه با مش��کالت بسیاری
مواجه خواهند شد که بحران اقتصادی روزگار
ما ان ها را از رش��د باز خواهد داشت(».سمینار
بررسی سینمای پس از انقالب ،اسفند)۱۳۷۰
و خب حاال پس از ۲۵س��ال مش��خص شده
اس��ت ک��ه همانطور ک��ه از هم��ان زمان
مش��خص بود و کس��انی مانند اوینی ان را
فریاد می زدن��د ،جریان س��ینمایی مطلوب
شبه روش��نفکران هرگ��ز به یک س��ینمای
تاثیرگذا ِر مردمی تبدیل نخواهد شد و حتی
یک روز بدون کم��ک دولتی زنده نخواهد
ماند .پس روشنفکران از چه دفاع می کنند؟
نگاهی به فیلم «بتمن علیه سوپرمن»
نبردکهکشان ها
در کـــسوف
میالد جلیل زاده
هرک��س ک��ه هیجانات��ش ب��ا قلیان های یک
قهرمان تپیده باش��د تا سال ها بعد هم کنجکاو
ادامه ماجراهای ان شخصیت باقی خواهد ماند.
ما حتی دوس��ت داریم رس��تم و هرکول را در
فضای ش��هری امروز ببینیم که چه می شوند و
قوت های مافوق معمول ان ها چگونه در قالب
رزم های امروزی در می اید .چنین احساسی در
مورد ش��خصیت های قهرمان گون��ه ی حقیقی
هم که نامش��ان در تاریخ مانده ،وجود دارد؛ ما
می گویی��م اگر فالنی امروز زن��ده بود چنین و
چنان می کرد یا می پرسیم که اگر زنده بود چه
می کرد و با او چه کردند؟ راز دنباله سازی های
هالیوود در همین است .فیلم های روشنفکرانه،
چ��ه با ف��رم واقع گرا و چ��ه در قوالب رمزی و
س��مبولیک ،به ترتیب شبیه عکس برداری و یا
نقاش��ی از زندگی روزمره هستند .دیگر عاقبت
ش��خصیت چنین اثاری برای سرس��خت ترین
ه��واداران ای��ن گونه ه��ا هم موض��وع مهمی
نیست .گفته می شود که نوع روشنفکری سینما
یعنی انکه با بیرون امدن از س��الن ،فیلم تمام
نش��ود و فکر مخاطب درگیر بماند و در مقابل ،
س��ینمای اس��کاپ و تفریحی یعن��ی فراموش
کردن ماجرای فیلم با باال کش��یدن تیتراژ ،اما
هیچ فیلم روش��نفکرانه ای در تاریخ سینما این
چنین که در س��ینمای قهرمان پ��رور می بینیم
دنباله ای نداش��ته ،مگر اینکه گفتمان ان را در
اثر دیگری پی گرفته باش��ند و نه داستانش را و
ی��ا اینکه صرفا ارجاعاتی ب��ه بعضی اتفاقات یا
کاراکترهای اثار قبلی داده شده باشد.
بتمن کیس��ت؟ ی��ک ادم معمولی که چون در
کودک��ی قتل پدر و مادرش را به چش��م دیده،
بر ان ش��ده تا جلوی ظل��م و بی عدالتی را در
هرج��ای زمین و هر انجای زم��ان که خواهد
توانس��ت بگیرد .مشخص است که این کارکتر
شباهت زیادی به زورو دارد و به جای نیروهای
ماورائ��ی ،از ه��وش و جهیزات بشرس��از بهره
می برد اما س��وپرمن یک بیگانه اس��ت که بعد
از تولد در کره ای دیگر ،به زمین پرتاب شده تا
همیش��ه ناجی سیاره ما در برابر تهدیدها باشد.
بتمن نم��اد اراده گرایی امریکایی اس��ت ،نماد
اینکه ما می توانیم ،اینکه یک انسان معمولی و
ظلم دیده هم می تواند با اتکاء به نفس و قوای
هوش و اراده به اوج قدرت برسد .اما سوپرمن
بخش دیگری از فرهنگ امریکایی را نمایندگی
می کند .امریکا دیگ جوش��ان همگون س��ازی
است .از نژادها و ادیان و فرهنگ های مختلف
در این س��رزمین جمع ش��ده اند تا یک تمدن
جدید ساخته شود .سوپرمن بیگانه ای است که
در امریکا پذیرفته می شود و حتی علیرغم این
که انسان نیس��ت ،در پایان یکی از سری های
قدیمی این مجموعه ،پرچم امریکا را با احترام
ب��ه اقای رئی��س جمه��ور تقدی��م می کند .از
همین جاس��ت که رویاروی بتمن و س��وپرمن
دارای ب��ار معنایی خاصی می ش��ود .این دفعه
قهرمان ها به جای رفیق ،رقیب هم می ش��وند
و هر کدام ش��ان دیگری را ب��ر نمی تابد؛ بتمن
امریکای��ی با اصالت
در جای��گاه نمادی��ن یک
ِ
ق��رار می گیرد و س��وپرمن می ش��ود نمادی از
مهاجرینی ک��ه می خواهند قانون امریکا را هم
می رس��د نه اثر زاک اس��نایدر میدان مناسبی
برای ای��ن ورود بوده و ن��ه مخاطبی که حتی
بازیگر جدید بتمن را به سختی پذیرفته ،با این
تازه واردها کنار می اید .اس��نایدر سعی فراوانی
در اس��تفاده از الم��ان تاریکی ب��رای این فیلم
به خ��رج داده و نور افت��اب در اکثر پالن های
کار کمیاب یا غایب اس��ت ،اما این تالش های
بص��ری زیاده روان��ه ،کمکی به خل��ق فضا و
ِ
همدل ک��ردن مخاطب فیلم ب��ا ان نمی کند.
خودش��ان تعری��ف کنند.
بازی بازیگره��ا هم اکثرا
س��وپرمن در این فیلم به
متوس��ط و یا متوس��ط رو
نم��اد مهاجران مس��لمان
ب��ه پائین ب��ود و این غیر
این ابرمردها باید بمانند
در امریکای سفید تبدیل
از م��ورد بن افلک اس��ت
ها
ه
گیش
تضمین
هم
تا
شده .البته این نمادسازی
که در ابت��دا با اعالم خبر
باشند ،هم رویاهای
در س��ری های بع��دی
حضورش در نقش بتمن،
امریکایی را زنده نگه
مجموعه ظاهرتر و باهرتر
گالیه بسیاری از هواداران
مضامین
هم
و
دارند
خواهد ش��د .چارلز روون
این ابرمرد داس��تانی را بر
سیاسی-اجتماعی
در «بتمن علیه سوپرمن»
انگیخت��ه بود ،اما نس��بت
های
ت
استراتژیس
دلخواه
تهیه کننده و زک اسنایدر
به باقی بازیگران عملکرد
امریکایی را در
کارگردانی این فیلم را به
قاب��ل قبول تری داش��ت.
قصص
های
ه
زیرالی
عهده دارند ،زک اس��نایدر
بن افل��ک با حض��ور در
پر هیجان و پر رنگ و
کارگردانی کامال تجسمی
این فیلم توانس��ت به تنها
ناخوداگاه
به
لعابشان
و عاش��ق صحنه ه��ای
بازیگر تاریخ سینما تبدیل
جمعی مخاطبان انتقال
اکش��ن ،ام��ا نتیج��ه کار
شود که هر دو نقش بتمن
بدهند
تبدیل ش��ده ب��ه معرفی
و سوپرمن را تجربه کرده
ی��ک س��اعته و کس��ل
است .تمام این توصیفات
کننده ش��خصیت های فیلم و انگیزه هایشان از پیش گفت��ه در کالم��ی مجم��ل و خالص��ه
رفتاری های��ی انجام می دهند ،در حالی که این می ش��ود؛ داس��تانی نارس و کس��ل کننده ،به
مورد اخر هم ناق��ص و ابتر باقی می ماند و در عالوه اکشن های شلوغ پلوغ در کنار بازی های
دقایق باقی مانده ،اکش��ن پرشراره ای بر پرده کمت��ر از حد توقع بازیگران و یک فضاس��ازی
ظاهر می شود که چون زمینه سازی مفهومی اش بی بطن و کلیش��ه ای در کل روند طولی فیلم.
از قبل انجام نش��ده بود ،بیش��تر به یک شلوغ فیل��م ،حرف زی��اد می زند و وقت��ی می خواهد
بازی بی هدف می ماند تا نبردی قهرمانه ...چند این فضای پرگویان��ه را جبران کند ،وارد بنگ
کاراکتر کمیک اس��تریپی که بعضی هاشان در و بنگ بی مناس��بتی می شود که ش��دیداً جلوه
اس��اطیر یونان ریشه داش��تند هم در این فیلم فروش��انه اس��ت و فقط به درد گنجانده شدن
برای ب��ار اول روی پرده می تابن��د ،اما به نظر در تیزره��ا و تریلره��ای کار می خورد .فضای
پرکنتراس��ت ن��وری فیلم و رنگ های س��رد و
تیره ان هم کم کم کس��ل کننده می ش��وند و
نه تنوع بصری چندانی در کار هس��ت و نه غیر
از ارجاع نشانه ش��ناختی به «شوالیه تاریکی»،
ای��ن همه کم نوری و کدری را می ش��ود واجد
توجیه دیگری دانست .البته همین تاریکی غلو
شده می تواند اصرار ناگفته فیلمساز بر این باشد
که فیلم او بیش��تر فیلم بتمن است تا سوپرمن
دکوپاژ و میزانسن کار هم مطابق همان الگوی
همیش��گی س��ینمای امریکاس��ت و خالقیت
خاصی در کاردیده نمی ش��ود .اما تمام ضعف ها
و کاس��تی های موج��ود ه��م مان��ع از فروش
میلیاردی این فیلم نش��دند .پروژه «بتمن علیه
س��وپرمن» با هزین��ه ای ۴۰۰میلیون دالری
توسط کمپانی دی سی کامیکس تولید شده که
صاحب کپی رایت هر دوی این شخصیت های
کمیک اس��تریپ بوده است و به لحاظ قانونی
فقط چنین موسس��ه ای امکان کن��ار هم قرار
دادن ابرقهرمان ه��ای دوگانه تاریخ س��ینما را
در یک فیلم داش��ت .کمپانی دی سی باالخره
تصمیم گرفت این کوپن ارزشمند را خرج کند
و تبلیغات انجام گرفت��ه حول و حوش مخارج
چهارصد میلی��ون دالری فیلم هم باعث جلب
توجه خی��ل عظیمی از مخاطبان مش��تاق ،به
پروژه نوالن و اس��نایدر ش��د .اما زاک اسنایدر
نتوانست رضایت عالقمندان این دو کاراکتر را
ب��راورده کند .البته غیر از این مورد هم تابحال
بارها پیش امده که نمونه های سینمایی ضعیفی
بر اساس داستان سوپرمن یا بتمن ساخته شده
باشند اما معموال چنین مواردی به مرور در پرتو
ورژن های موفق ترشان محو می شوند .قرار است
رویارویی بتمن و سوپرمن باز هم ادامه داشته باشد و
می شود این احتمال را قوی دانست که دوباره همین
زک اسنایدر پش��ت قاب کارگردانی ان قرار بگیرد.
از لحاظ س��ینمایی این امید وج��ود دارد که تجربه
س��ری اول مجموعه ،در سری های بعد به کمک
کارگردان اش بیاید و همانطور که مقایسه ترمیناتور
( )۱و ( )۲تف��اوت فاحش��ی را در کار یک کارگردان
یداد ،این بار هم این امکان وجود دارد که
نش��ان م
یک جهش زیبایی شناختی در کار زاک اسنایدر اتفاق
بیفتد .به هر حال هالیوود با یک بار شکست یا رکود،
قهرمان هایشرارهانمی کند.اینابرمردهابایدبمانند
تاهمتضمین گیشه ها باشند ،هم رویاهای امریکایی
را زنده نگه دارند و هم مضامین سیاسی-اجتماعی
دلخواه استراتژیست های امریکایی را در زیرالیه های
قصص پر هیجان و پر رنگ و لعابشان به ناخوداگاه
جمعیمخاطبانانتقالبدهند«.بتمنعلیهسوپرمن»
هم یک فیلم معمولی است که در دسته مشموالن
همین قاعده قرار می گیرد و معمولی در هالیوود یعنی
پرخرج ،شلوغ ،رمنس ،هپی اند و بفروش...
سینـــما
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
7
نگاهی به فیلم موستانگ ساخته ی دنیز ارگوون
وقتی دختران فقط می خواهند شادی کنند
محمد تقی زاده
غالمرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش خبر داد
«دراکوال»« ،زاپاس»« ،دختر»
و «ناردون» در راه اکران
سخنگوی شورای صنفی نمایش از اکران سه فیلم
تازه خبر داد و نیز از صدا و سیما به دلیلی اختصاص
تعدادی تیزر رایگان برای فیل��م «بارکد» قدردانی
کرد .به گزارش هنرمند به نقل از ایس��نا :در جلسه
31خرداد ش��ورا مقرر شد فیلم «دراکوال» کار رضا
عطاران از روز 9تیر اکران خود را اغاز کند .این فیلم
هفت��ه اول در گروه ازاد نمای��ش دارد و از تاریخ 16
تیر در سرگروهی سینما کورش اکران خود را ادامه
می دهد .فرجی همچنین از اکران فیلم «زاپاس» به
کارگردانی برزو نیک نژاد نیز خبر داد که از تاریخ 9
تیر ماه در گروه اس��تقالل به نمایش در می اید .به
گفته وی ،فیلم «دختر» ساخته رضا میرکریمی نیز
از روز 2تیر ماه در گروه ازاد نمایش عمومی خود را
اغاز می کند و بعد از فیلم «ننه نقلی» ،اکران خود را
به سرگروهی سینما ماندانا ادامه خواهد داد.
فرجی همچنین درباره دیگر مصوبات جلسه ی اخیر
اضافه کرد :در این جلس��ه همچنین قرارداد اکران
فیلم «ناردون» ثبت شد و این فیلم بعد از «بارکد»
در گروه ازادی اکران می شود .همچنین قرارداد فیلم
«امکان مینا» کار کمال تبریزی نیز ثبت شد و این
فیلم نیز بعد از فیلم «ایستاده در غبار» در گروه زندگی
به نمایش در می اید .فرجی افزود :فیلم «سایه» دیگر
فیلمی است که قرارداد اکرانش ثبت شده و این فیلم
هم بعد از فیلم «دختر» اکران خواهد شد .سخنگوی
ش��ورای صنفی نمایش در ادامه با تقدی��ر از اقدام
در نقدوبررسی فیلم «فصل هرس» عنوان شد
مسئولین این فیلم را ببینند
«فصلهرس»فیلمیکهبهچگونگیکشفدارویضد
سرطانتوسطیکنخبهایرانیمی پردازدامانهتنهاهیچ
حمایتیازکاشفنمی شودبلکهاوراهمجدینمی گیرند!
دراینجلسهبهسراغفیلم«فصلهرس»ساختهلقمان
خالدی رفت و این فیلم را با حضور کارگردان ،مهدی شاه
محمدیتهیهکنندهفیلم،محسنیزدیمدیرمرکزفیلم
مستند سوره ،سلیم غفوری مدیر شبکه مستند ،رسول
شادمانیمجریبرنامهوباحضورجمعیازاهالیسینماو
عالقمندانبهحوزهفیلم هایمستند،موردنقدوبررسیقرار
داد.درابتدایاینبرنامه،رونماییازپوسترجدیدفیلمفصل
هرس برگزار گردید و زارعی طراح این پوستر گفت :ادم با
دیدناینفیلمدلشبرایشخصیتفیلمومجموعه ای
از نخبه گان به دلی��ل خودخواهی برخی از عواملی که
نمی گذارند بعضی ازتالش ها بهثمربرسدوبی اعتمادی
رادرجامعهتزریقمی کنندمی سوزدوامیدوارماینپوستر
بتواندسهمکوچکیدرتشویقکردنمخاطببرایدیدن
صدا و س��یما در اختصاص تی��زر رایگان برای فیلم
«بارک��د» افزود :در پی توقف پخش تیزر فیلم های
سینمای ایران ،از شبکه های ماهواره ای ،صدا و سیما
تعدادی تیزر رایگان به فیلم «بارکد» اختصاص داده
اس��ت و ش��ورای صنفی نمایش امیدوار است این
گونه تمهی��دات ادامه یابد
و س��ینمای داخل��ی ،مورد
توجه رسانه ملی باشد .وی
ادامه داد :مسایلی که خارج
از سینما برای سینماگران و
محصوالت سینمایی اتفاق
می افتد ،نباید باعث بدبینی
نس��بت به کلیت سینمای
ایران ش��ود .صدا و سیما و
س��ینما دو بازوی فرهنگی
ایران هستند که همکاری و
همراهی انان باعث ارتقای
فرهنگ و هنر می ش��ود« .دراکوال» س��اخته رضا
عطاران کارگردان و بازیگر سینمای ایران است که
در خالصه داستان ان امده است( :باصدای اهسته)
الو...س�لام قربان ...خوبین ...اقا منو دزدیدن ...بله...
نمی شناسمشون...نه خیر س��رکاری چیه ...من چه
می دونم چرا گوش��یمو نگرفته 38 ...س��ال ،سنمو
چ��را می پرس��ین؟ ...نمی دونم کجا ...ش��ما باید
پی��دام کنین...اقا من گوش��ی ام ایفونه ...ردیاب
اینفیلمداشتهباشد.لقمانخالدیکارگردانفیلمفصل
هرسکهباساختناینفیلمتوانستهاستجوایززیادیرا
ازجشنواره هایمختلفبویژهجشنوارهفجروسینماحقیقت
دریافتکندبابیاناینکهاینفیلمهماکنوندرگروههنر
وتجربهدرحالاکراناستوخوشبختانهاولیناکراناین
فیلم ،ارتباط خوبی با مخاطب برقرار
کرد گفت :ما به عمد در مهندس��ی
درام فیلم ،سعی کردیم مخاطب تا
15دقیقهاولفیلم،قاسمتکدهقان
(شخصیتاصلیفیلم)راباورنکندتا
بتواندارامارامبهکشفوشهودبرسد.
ویافزود:وقتیمابهسراغقاسمتک
دهقان که داروی ضد سرطان را کشف کرده بود رفتیم
متوجه شدیم کسی او را بابت این موضوع جدی نگرفته
است! و این کار برای ما تعجب برانگیز بود و همین عمل
موجب شد تا ما نیز با شک و تردید روبرو شویم و به این
احساسرسیدیمکهنکندقضیهجدینباشد؟وازهمین
جا،نطفهگذاریبرایفیلمراشروعکردیم.کارگردانفیلم
مستندفصلهرسبابیاناینکهبیشازدوماهطولکشید
دارد...نمی ش��ه پیدام کرد؟...اق��ا اومد ...من قطع
می کن��م ...در این فیلم لوون هفتوان ،رضا عطاران،
ویشکا اسایش ،سیامک انصاری ،ژاله صامتی ،لیال
بل��وکات ،امید روحانی ،محمود نظر علیان ،نیما راد،
صادق حسنی و بازیگران خردسال سوگل محرابی
و ارش دوس��ت محم��دی
به ایفای نقش می پردازند.
«زاپاس»ک��ه در س��ی و
چهارمین جشنواره فیلم فجر
روی پ��رده رفت ،در بخش
بهترین بازیگر نقش مکمل
زن سیمرغ بلورین را برای
ش��بنم مقدمی ب��ه ارمغان
اورد و نامزد دریافت سیمرغ
بلورین بهترین چهره پردازی
ش��د .امیر جعف��ری ،ریما
رامین فر ،جواد عزتی ،احمد
مهرانفر ،شبنم مقدمی و ...بازیگران این فیلم هستند.
سیدامیر پروین حسینی تهیه کننده «زاپاس» است.
فیلم «دختر» هشتمین ساخته رضا میرکریمی پس
از اثار همچون«یه حبه قند»« ،امروز»« ،به همین
سادگی» و ...است .این فیلم که دغدغه های دختران
جوان جامعه را مطرح می کند ،قرار است از چهارشنبه
هفته اینده دوم تیر ماه اکران عمومی شود.
«دختر» پیش از این در جشنواره فیلم فجر به نمایش
در ام��د و در بخش های مختلفی همچون بهترین
بازیگر م��رد ،بهترین بازیگر نقش دوم زن ،بهترین
فیلمنامه ،بهترین کارگردانی و ...نامزد دریافت جایزه
ش��د و محمدرضا علیقلی سیمرغ بهترین موسیقی
متن را برای این اثر دریافت کرد.
همچنین اخرین ساخته رضا میرکریمی به تازگی در
جشن روزنامه س��ینما جایزه بهترین فیلم را دریافت
کرد .در این فیلم فرهاد اصالنی ،مریال زارعی ،ماهور
الوند ،ش��اهرخ فروتنیان ،مسعود سخایی ،نیوشا مدبر
و ...بازی می کنند و در خالصه داستان ان امده است:
اقای عزیزی که سرپرست بخش تعمیرات و نگهداری
پاالیشگاهاباداناستبرایمراسمخواستگاریدخترش
اماده می شود و ستاره دختر دیگرش در همان روز قصد
سفر به تهران برای شرکت در جشن خداحافظی یکی از
دوستان ه مدانشگاهی اش را دارد .پدرش به دالیلی به
این سفر مشکوک است و این اغاز ماجراست.
فیلمنامه «امکان مینا» توس��ط فره��اد توحیدی
نوشته ش��ده و در خالصه داستان ان امده است:
تردید ،شک و س��رانجام خیانت ،زندگی عاشقانه
مهران و مینا را به مس��یر تازه ای می کش��اند .در
ای��ن فیل��م ب��ه تهیه کنندگی منوچه��ر محمدی
بازیگرانی چ��ون میالد کی مرام ،مینا س��اداتی،
شاهرخ فروتنیان ،بهرنگ علوی ،شایسته ایرانی،
س��یامک صفری ،فرزاد باقری ،سیامک احصایی،
بهادر ملکی و علی مردانه حضور دارند.
تامنتوانستمنظرقاسمتکدهقانرابرایساختفیلم
متقاعد کنم و به نوعی از هفت خوان رس��تم گذشتم تا
اعتماداوراجذبکنمدرموردبازخوردهایاینفیلماظهار
داشت:منازاکراناسفند 94تااالن،هزارانتماستلفنی
داشتموهمهمی خواستندازدارویضدسرطانقاسمتک
دهقان استفاده کنند اما اقای دهقان
می خواست تا دارویش اول به ثبت
برسد و مشکل قانونی نداشته باشد.
ایندرحالیبودکهمنهمیشهمنتظر
این بودم که از دفتر وزیر بهداش��ت
تماسی گرفته شود و انان پیگیر این
دارو باشند که نشد و این مردم بودند
کهبیشتربهدنبالاینداروبودند.
در هر 75دقیقه یک نفر در جهان
به علت سرطان می میرد
به گفته وی ،زمان فیلم به عمد 75دقیقه شده است چرا
که درهر 75دقیقه یک نفر بر اثر بیماری سرطان در دنیا
می میرد.تهیهکنندهفیلمهمبااشارهبهشفابخشییک
کودکسرطانیباداروییکهتکدهقانکشفکردهبود
با حسرت گفت :ای کاش این حرفها را یک مسئولی که
می تواندایندارورابهشکلجدیتریپیگیریکندبشنود.
مستند باید با منافع ملی پیوند داشته باشد
محس��ن یزدی مدیر مرکز فیلم مستند سوره که
فیل��م با حمایت حوزه هنری تولید ش��ده اس��ت
دراین جلسه یاداور شد :ما همواره تالش کردیم
تا مس��تند کشور را با منافع ملی پیوند بزنیم البته
این حرف به این معنا نیس��ت که تاکنون چنین
نب��وده اس��ت ام��ا در برخی موارد ای��ن موضوع
ضعیف بوده و فیلم های مس��تند با مسائل کشور
و مش��کالت مردم در یک جاهایی فاصله داشته
اس��ت .وی با بیان اینکه فیل��م «فصل هرس»
برای من یک اتفاق خوبی بود اظهار داش��ت :با
وجودی که دوستان کار را تولید کردند اما حوزه
هن��ری ،فقط گل اخ��ر را زد درحالی که ما فقط
حمایت نهایی را انجام دادیم و همه زحمت ها را
عوامل فیلم متحمل شدند .این در حالی است که
برای من کار کردن در مورد منافع ملی همیش��ه
لذت بخش است.
هرچند منتقد «ورایتی» عنوان نقد خود را با قلع و قمع دختران جوان در یک روستای
دور افت��اده در ترکیه انتخاب کرده اس��ت منتقد نیوی��ورک تایمز و اتالنتیک عنوان های
مالیمتری را برای متن ش��ان برگزیدند و از جمالتی چون وقتی دختران فقط می خواهند
ش��اد باشند و یا برخورد جامعه سنتی با دختران جوان استفاده کردند .حقیقت اینست که
فیلم موستانگ که معنای تحت اللفظی اش اسب وحشی است یکی از مهمترین و بهترین
فیلم های 2015س��ینمای جهان بود که به خاطر سرش��ناس نب��ودن و فیلم اولی بودن
فیلمس��از فرانس��وی – ترکیه اش انقدر که باید و شاید مطرح نشد و زیر سایه فیلم های
عظیم هالیوودی پنهان ماند .همانطور که گفته شد موستانگ از مهمترین و بهترین های
سال بود :بهترین بودنش را تمجید و تعریف های پیرامونش تایید می کند :فیلم در جشنواره
فیلم ونیز – اس��تکهلم – لومیر – انجمن فیلم اروپا موفق به عنوان بهترین فیلم ش��د و
در اسکار و کن هم تحویل گرفته شد و نامزد بهترین فیلم خارجی زبان اسکار و کاندید
دوربین طالیی کن 2015شد .در باب مهمترین بودنش حرفی نیست اما بحث و توضیح
بیشتری نیاز است :داستان فیلم قصه 5نوجوان دختر ترکیه ای است که یک سالی است
یتیم ش��ده اند و تحت تکفل عمو و مادربزرگشان هستند .فیلم با خداحافظی الله (دختر
کوچک و ش��جاع خانواده که قهرمان اصلی قصه هس��ت) با معلمش شروع و با همین
مواجهه در اس��تانبول تمام می ش��ود .فضای اولیه فیلم و حال و هوای جذابش خیلی زود
تماشاگر را درگیر کرده و در طول 93دقیقه نمی گذارد چشم از صفحه نمایش خانگی یا
پرده س��ینما بردارد .دو اتفاق که ظاهرا اتفاق های ساده و بی اهمیت و حتی عادی توسط
تماش��اگر تلقی می شود سبب نقاط عطف و تکان دهنده داستان موستانگ می شود :یکی
معاش��رت و اب بازی خواهران با همکالسان ش��ان در ساحل و دیگری رفتن دختران به
اس��تادیم اس��تانبول و دیدن بازی تیم فنر باغچه اس��ت .اولین سبب منع شدن انها برای
رفتن و به عبارتی دیگر زندانی شدن در منزل و یادگیری کارهای خانه از قبیل اشپزی و
خیاطی می شود و دومی در گامی مهمتر و جدی تر انها را برای ازدواج و تشکیل زندگی
جداگانه هدایت می کند .این توضیحات برای تماشاگر جهان سوم که با فرهنگ سنتی این
منطقه و مردمانش اشناس��ت کافی است که بدمن یا ضد قهرمان قصه یعنی عمو ارول
را کشف کند و همه این فشارها و سخت گیری ها را از چشم او ببیند .اما حقیقت اینست
که عمو ارول هم بخشی از ان روستای دور افتاده در ترکیه است که تحت تاثیر مردم و
حرف های بیهوده و تیزشان قرار می گیرد و واکنش نشان می دهد و مقصر اصلی بیش از
انکه عمو باش��د فرهنگ قدیمی سنتی و از کار افتاده روستاییان است .واقعیت فیلم اول
دنیز ارگوون همانطور که گفته شد درباره فرهنگ سنتی ودمده شهرها و روستاهای دور
افتاده کشورهایی مثل ترکیه که در جهان کم هم نیستند می باشد و مواجهه و برخوردشان
با زنان و دختران جوان و از همه مهمتر تاثیر رفتار و گفتار مردم بر زندگی خانواده هاست.
فیلم با ریتم تندی که دارد اطالعات زیاد و ظریفی را در اختیار تماشاگر می گذارد و با اینکه
پیچیدگی و گنگی خاصی ندارد ولی دوبار دیدن ان شاید کمک بهتری برای فهم جزییات
دقیق داستانی اش کند .یکی از موارد قابل توجه داستان که می توان ان را به سینمای ایران
هم بسط داد بیان فضاها و شخصیت های واقعی و کانسپت های تند و تیز برای واقعی تر
کردن و باو رپذیرتر کردن قصه است .کاری که شاید امثال بنی اعتماد و پوران درخشنده
در میان فیلمسازان زن و کاهانی و امیریوسفی در میان فیلمسازان مرد کشورمان اگر به
سراغش می رفتند (و یا حتی نزدیک اش بشوند) یا با تیغ سانسور مواجه می شوند یا به سیاه
نمایی و بدبینی متهم می شوند .در انتها می توان به پایان هپی و امیدوارانه فیلم اشاره کرد
که هم با این پایان بندی شیرینش امید را در دل تماشاگر زنده نگه می دارد و از سینمای
هنری تلخ اروپا فاصله می گیرد و هم با فضای واقع گرایانه و قهرمان های و باورپذیرش به
سینمای رویا پردا ز هالیوود طعنه می زند و خود را مستقل از دو جریان مهم و موثر سینمایی
جهان قرار می دهد.
مشارکت شهرداری و وزارت بهداشت
در تولید اثار با موضوع سالمت
هنرمند :موسسه تصویر شهر و جشنواره فیلم سالمت در تولید اثاری با مضمون سالمت
مشارکتوهمکاریخواهندکرد.سیدعلیاحمدیمدیرعاملموسسهتصویرشهرودکتر
ابراهیم داروغه زاده دبیر نخستین جشنواره فیلم سالمت در نشستی مشترک ،بر تعامل دو
سویه در راستای تولید فیلم هایی با مضمون سالمت تاکید کردند .همچنین در این دیدار بر
ساخت فیلم های سالمت اجتماعی و شهری به عنوان یکی از ضرورت های جامعه تاکید
شد .استفاده از ظرفیت های مشترک طرفین و به اشتراک گذاشتن امکانات و توانایی های
موسسه تصویر شهر و اوای هنر سالمت از دیگر مباحث مورد تاکید در این جلسه بود.
سیدعلیاحمدی،تهیهکنندهبرنامهپرمخاطبخندوانه،همچنینضمنحمایتازبخش
مردمی جشنواره فیلم سالمت عنوان کرد که برنامه خندوانه تا کنون تالش کرده است
عالوه بر ایجاد اوقات شاد و سرگرم کننده ،در حوزه های مختلف فرهنگ سازی کند و با
توجه به اهمیت بحث سالمت ،این برنامه در کنار جشنواره فیلم سالمت در حد امکان
و توان نسبت به توسعه فرهنگ سالمت در جامعه تالش خواهد کرد .پیش از این نیز
شهرداری تهران با وزارت بهداشت با برگزاری کمپین شهروند سالم که نسبت به پیام های
سالمت با طرح های گرافیکی و نمایش ان در بیلبوردها و فضاهای تبلیغاتی سطح شهر
تهران همکاری مش��ترکی داشته اند .نخستین جشنواره فیلم سالمت 30مرداد تا اول
شهریور به دبیری ابراهیم داروغه زاده برگزار خواهد شد .عالقمندان می توانند با مراجعه با
وب سایت www.honarsalamat.comو یا کانال تلگرام به نشانیtelegram.
me/HonarSalamatاطالعات بیشتری را دریافت نمایند.
تجسمی
8
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
گفتگو با «فریده هوشیار» ،هنرمند خوداموخته
کوالژهای مدرن با الهام از
تکه دوزی های سنتی
باران رادمنش
می گوید :نامم «فریده تقی زاده» است اما بعد از ازدواج نام فامیلی شوهرم هم به نامم اضافه شد و شدم «فریده تقی زاده هوشیار» .البته در
امریکا فقط از نام «فریده هوشیار» استفاده می کنم .فریده تقی زاده (هوشیار) که هم اکنون ساکن امریکا است ،هنرمندی خوداموخته است .
او 74س�ال دارد و چند س�الی اس�ت که به صورت خودجوش به هنر کوالژ(تکه چس�بانی) با کاغذ روی اورده است و با استفاده از تکه های
رنگین کاغذ ،اثاری مدرن و در عین حال دکوراتیو را پدید می اورد .او حتی س�ال گذش�ته برای برگزاری نمایش�گاهی از تعدادی از همین
اثارش به ایران امد .با او گفتگویی انجام داده ایم تا از چند و چون گرایش خودجوش وی به کار هنر و کوالژ بیشتر بدانیم.
متولد چه س�الی هستید و ایا تحصیالت
دانشگاهی دارید؟
متــولد 21اسفند 1320هستم .تحصیالت دانشگاهی دارم
و در رشـته علوم اجتماعی دانشگاه تهران تحصیل کرده ام.
کی به امریکا مهاجرت کردید؟
من و خانواده ام حدود 6ماه بعد از انقالب به امریکا مهاجرت
ی زندگی می کنیم.
کردیم و االن در واشنگتن دی س
ایا شما شاغل هم بودید؟
در ایران که بودم ،به مدت 5سال تدریس می کردم ولی
بعد بخاطر بچه دار شدنم ،متاس��فانه نتوانستم این کار را
ادامه بدهم و بنابراین می توانم بگویم بیشترخانه دار بودم
و البته هنوز هم هستم.
شما که در رشته علوم اجتماعی تحصیل
کرده اید ،چه ش�د که ب�ه کار هنری روی
اوردید؟
من از بچگی به کارهای هنری اشنا بودم چون اطرافیان
م��ن در فامیل از جمله مادرم به هن��ر عالقه مند بودند و
من از همان موقع به رنگ و طرح و نقش اشنایی داشتم.
مادرم ،وقتی که من بچه بودم دائم ًا روی پارچه مش��غول
تیکه دوزی ب��ود و عالقه ای که االن به رنگ و پارچه و
کار کوالژ دارم یقین ًا از ان روزها ناش��ی می شود و تحت
تاثیر مادرم بوده است.
پس ش�ما فکر می کنی�د تکه دوزی های
مادرت�ان در ورود ش�ما ب�ه عرص�ه هنر
موثر بوده است؟
م��ن فک��ر می کنم عوامل بس��یاری در ای��ن زمینه موثر
هس��تند .روی اوردن ادم ه��ا ب��ه هنر تا ح��دی می تواند
ژنتیکی و ارثی باش��د و نس��ل به نس��ل انتقال پیدا کند.
مادرم کارهای زیبای تک��ه دوزی انجام می داد ،من هم
بدون اینکه اموزش��ی دیده باشم به کوالژ که با تکه های
کاغذ انجام می ش��ود روی اوردم و اکنون دو دخترم هم
در کار هن��ر فعالی��ت دارند .البته محیط ه��م خیلی موثر
می تواند باشد ،تکه دوزی های مادرم روی من خیلی تاثیر
گذاشته اس��ت و توجه کنونی من به رنگ ،طرح و پارچه
از این تاثیر نش��ات می گیرد ،به طوری که حتی االن هم
من پارچه زیبا و رنگ های مختلف رامی بینم بالفاصله به
یاد مادرم می افتم و تاثیرات او هنوز روی من است .البته
این دو مورد درکار هنر صرف ًا کافی نیست و پیشرفت کار
هنری نیازمند مطالعه و بررس��ی و اشنایی بیشتر با دیگر
اثارهنری است.
کودکی شما در کدام شهر گذشته است؟
م��ن درتهران به دنیا امدم و در این ش��هر بزرگ ش��دم.
یادم است در کودکی در خانه فقط یک جعبه مداد رنگی
کوچک داش��تم ،وقتی که به کودکس��تان رفت��م باید با
کاغذهای رنگ��ی به صورت حلقه حلقه تزئیناتی مثل ُدم
بادبادک درس��ت می کردیم .از ان دوران ،این خاطرات با
خاطراتی از مدادرنگی هایی با رنگ های متنوعی که در
کودکس��تان در اختیار ما می گذاشتند در ذهن من مانده،
خاطراتی بسیار جذاب از رنگ و فرم .یا یادم است در سال
اول مدرسه که ش��اگرد اول شده بودم به من دفترچه ای
جایزه دادن��د که هر ورق اش به یک رن��گ بود ،خاطرم
اس��ت که این دفتر را انقدر دوست داش��تم و کاغذهای
رنگی اش به قدری برایم جالب بود که حتی نمی خواستم
هی��چ چیزی رویش بکش��م .می خواهم بگویم از کودکی
یک حس درونی نس��بت به کاغذ داش��تم ،ب��ه اینکه به
وسیله کاغذ می توانم شکلی را در بیاورم.
از چه زمانی کار کوالژ را شروع کردید؟
از 15س��ال پیش کارم را به صورت جدی شروع کردم
و از هم��ان اغ��از خیلی دوس��ت داش��تم واحدهایی با
ش��کل های مشخص را برای تکه هایی که از انها برای
کوالژ استفاده می کنم داش��ته باشم .مث ً
ال تکه کاغذها
را ب��ه صورت مثلث یا مس��تطیل و یا به ش��کل مربع
می بریدم .اوایل از پارچه اس��تفاده می کردم و با ان مثل
مادرم تکه دوزی می ک��ردم ،مث ً
ال برای فارغ التحصیلی
دخترم یک روتختی تکه دوزی کردم که تمام ًا از مثلث
درست ش��ده و یک خانم دانشجو را نشان می دهد که
فارغ التحصیل ش��ده اس��ت .اما کم کم ب��ه کار با کاغذ
روی اوردم.
درب�اره ش�یوه کارت�ان با کاغذ بیش�تر
توضیح دهید؟
م��ن واحدهایی برای تکه کاغذهای��م در نظر می گیرم،
اوایل این تکه ها را به شکل های ساده هندسی می بریدم
ام��ا بعده��ا قطعات کاغ��ذ را در رنگ ه��ای مختلف به
شکل های بطری ،پرنده ،قلب در می اوردم و قطعات یک
ش��کل را جوری کنار هم می چسباندم تا مث ً
ال یک خانم
با لباس��ی با دامن پف دار با قطعات کاغذی تکرار شونده
بطری درست می شد .در این میان واحدهایی که می برم
شکل قلب و پرنده را خیلی دوست دارم.
در اس��تفاده از کاغذ هم یا از کاغذهای رنگی اس��تفاده
می کن��م یا این که این کاغذ های رنگی را باریک می برم
و کنار هم می چس��بانم و اینگونه یک کاغذ رنگی تازه تر
درست می کنم و از این کاغذ نیز در تکه چسبانی استفاده
می کن��م .البت��ه گاه صفح��ات رنگی مج�لات را هم در
کوالژهای��م به کار می برم و واحدهای در نظر گرفته ام را
به وسیله این سری کاغذها درمی اورم.
از س��وی دیگر ،س��عی می کنم تناس��ب ها را در کارهایم
رعایت می کنم ،به این ترتیب که س��عی می کنم تناسب
طرح های��م را با اندازه کاغذی که رویش کار خواهم کرد
منطبق کنم و این انطباق را پیش از شروع کارم در ذهنم
بدس��ت می اورم و به این صورت از قبل شروع کار تعادل
و توازن طرح ام را روی کاغذ برقرار می کنم.
چطور ب�ه طرح هایی که با ک�والژ انها را
می سازید ،می رسید؟
طرح های��م ب��ه نوعی به م��ن الهام می ش��ود و مثل
دیگ��ر کاره��ای هن��ری با جوشش��ی از دل ش��روع
می ش��ود و مرا به ان سو می برد که طرحی را درست
کنم .من مث ً
ال با بریدن واحدی به شکل پرنده به این
فکر می ک��ردم که حاال چگونه می توان��م با کنار هم
گذاش��تن این قطعات ش��کل یک گربه یا انسان و یا
حتی یک پرنده بزرگتر را کوالژ کنم .من همیش��ه با
بریدن تکه کاغذهایم به ش��کل های بطری ،پرنده یا
قلب ،این تکه ها را به صورت سلول هایی می بینم که
قرار اس��ت فرم اصلی مرا پدید بیاورند .من اثری دارم
که از فاصله ای کمی دورتر گربه ای نشس��ته را نش��ان
می ده��د و با نزدیک ش��دن به ان متوجه می ش��ویم
ک��ه تمامی هی��کل ان گربه از کنار هم ق��رار گرفتن
واحدهای کوچکی از پرنده ساخته شده است.
این ش�یوه کارتان را ادام�ه خواهید داد یا
دوست دارید کار با رنگ ها هم تجربه کنید
و از رنگ هم در اثارتان استفاده کنید؟
خیل��ی عالقه مندم که رنگ ها را هم به کارهای کوالژم
اضاف��ه کنم اما فع�ل ً
ا به کار کوالژ ادام��ه خواهم داد و
مطمئنا با ادامه کارم ش��یوه های دیگری هم به ان اضافه
خواهد شد.
با توجه به 15سال جدیت و مداومت در
پرداختن به این ش�یوه هنری و برگزاری
نمایش�گاهی در ای�ران ،ای�ا تصمیم به
برگ�زاری دومی�ن نمایش�گاه اثارت�ان
ندارید؟
برای برگزاری نمایش��گاه مشوق های زیادی دارم .خیلی
خوشحال و مفتخرم که اولین نمایشگاه اثارم در سرزمینم
ایران برگزار ش��د و تصمیم دارم به زودی نمایشگاهی از
اثارم را در نیویورک هم برگزار کنم.
هنرومعماری
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
نگاهی به فضا و شهر در سینما
نگین نجارازلی
معمار ،پژوهشگرمعماری
نامکانی ،اعجاز هنر هفتم
ایا خواهیم توانست در مقام مقایسه سینما با سایر فرم های هنری بر امده ،از پیش اُنگ «مقایسه تطبیقی» را بر ان ننهیم؟ در اکثر
موارد ،چه زمانی که از ادبیات و رمان صحبت می گوییم ،چه زمانی که از نقاشی می گوییم و یا حتی معماری ،در همه این ها گفتمان
ما مقایس�ه ای اس�ت تطبیقی که بالفاصله این خصلت را به رخ می کش�د؛ حال اینکه ،راقم این سطور پیش فرضش چیز دیگری
است :سینما همیشه صبغه ای از هنرهای دیگر را در خود مستتر دارد .سینما نمی تواند و نباید ادعای ناب بودن بکند ،بلکه قدرت
اعجازاور هنر هفتم در وابستگی ان و گرفتن صفت «بی تعلق» به خویش است .صفتی که گستاخی سینما را نشان داده ،به ما ثابت
می کند که با قدرت انطباق پذیری باالیش قادر است تمامی ادراکات ما را بهم بریزد .الن بدیو ،فیلسوف معاصر فرانسوی ،معتقد
است« :فیلم ایده ای از خود ندارد ،بلکه حرکت و گذر ایده از میان هنرهاست» .براساس همین پیش فرض ادامه متن را که درباره
پیوند ادراکات سینما با شهر و معماری ماست بخوانید:
فضا یگان معناست؛ حال معطوف به این فضا ،که غالبا
به صورت مصنوع است ،تنوع و گوناگونی رویکردهای
مختل��ف به این معنا و چند زاویه ای بودن ان اهمیت
فراوانی دارد .در این تفس��یر ،روش های نزدیک شدن
به فضا و هم پوشی حو زه های مختلف نشانه شناسی
وتحلیلگفتمانبینافضایی،سببیمی شودبرایلختی
اسودندرمحیطوبیشتراندیشیدن.محیطیکهارتباط
کنش گران اجتماعی را سهل ،معنا را در فرایند ارتباط با
این کنش ها خلق ،در نهایت بستری برای «اجتماع» و
«فرهنگ» و صد البته «هویت» به وجود می اورد .اگر
کتاب «نامکان ها»ی مارک اوژه ،فیلسوف فرانسوی ،را
خوانده باشید [اگر نخوانده اید ،لطفا بخوانید] ،شما نیز با
مفهوم بنیادینی روبرو شده اید [یا قرار است بشوید] که
بر نظریه فیلم تاثیر شگرفی داشته است؛ اوژه در این
کتاب سه کلید واژه در اختیار خواننده قرار می دهد :فضا
مکان و مفهوم اخر که کلمه نسبتا جدیدی است یعنی
نامکان .در این تعریف ،فضا یک امر نامتعین و فاقد مرز
است ،گستره ای فاقد چارچوب .حال انکه مکان ،تجلی
گاه هویت و ارزش های ماهوی ماست که در مرز قائل
شدن به محدوده فضا به دست می اید و در واقع بخشی
از فضا اس��ت که واجد معناست... .اما کلمه نامکان به
مفهوم فضایی است که هیچ مزیت و برتری نسبت
به فضاهای دیگر ندارد؛ این فضاها توسط مکان هایی
نقطه گذاری می شوند ،ایستگاهی و موقت .به زعم اوژه
بارزترین ویژگی یک نامکان همان ایستگاهی بودن
و نشانه گذاری رمزگان ان است که موجب تحرک و
دینامیسم ما بدون خود اگاهی می شود .مکان هایی که
بالفطره برای انزوا خلق شده اند هرچند در ظاهر وجهی
عمومی بر خود بگیرند .به اعتباری ،دیگر تفاوتی ندارد
س��اکن کمپ اوارگان سوری باشی یا در هتلی هفت
س��تاره [!]؛ چراکه ،در هر دو حالت انچه باقی خواهد
ماند تنهایی ماست . ...مس��اله ای که اوژه ان را رابطه
قراردادی می نامد .ما برای ورود به نامکانی که امکان
تجربه تنهایی را در میان تنهایی مردمان دیگر به ما
میدهد ،مبلغی پرداخت می کنیم .به قول اوژه س��ینما
در گسترش این نامکان ها و تبلیغ انها تاثیر شگرفی
داشته ،خود از موتیف های ان بهره می برد .به طور مثال:
فیلم «گمشده در ترجمه» از «سوفیا کاپوال»؛ کارگردان
در ای��ن فیلم تصویری پر از احساس��ات دراماتیک از
دو ش��خصیت رانده ش��ده و منزوی را نشان میدهد
که در نامکانی که یکی از هتل های توکیو اس��ت به
هم می پیوندند .نامکانی صرف برای شخصیت های
داستان که در کش��وری خارجی ،با درک و ادراکاتی
نااشنا از محیط فضایی را ساخته ،پر از محرومیت ها
اس��ت .سوفیا کاپوال نه تنها ش��خصیت ها را در این
نامکان خاص ،با موقعیت جغرافیایی خاص ان گرفتار
کرده ،بلکه دو انسان را در مقطعی از زندگیشان به ما
معرفی می کند که برقراری ارتباط برای انها سخت
و به معنای واقعی کلمه «از دست رفته» به حساب
می ای��د .دو انس��ان تنهایی که که با وجود داش��تن
نقطه عطف و مشترکات بسیار باز هرکدام به تنهایی
تنهایند! ارتباطات سرد و در حد فکس و یا نامه هستند.
فیلمب��رداری این فیلم با نمایش نماهای عریضی از
شخصیت ها که به تنهایی فضای بسیار کوچکی را
اش��غال کرده اند یا در فضایی وسیع قرار گرفته اند ،به
انتقال مفهوم نامکان و ویژگی های ان کمک شایانی
کرده اس��ت .تمهیداتی که این ایده را می رسانند که
شخصیت باب و شارلوت چیزی را گم کرده اند؛ شاید
مکانی که به ان دلبستگی داشته باشند و ان را از خود
بدانندوخودراازان،بخوانیم«تعلقتعاملی».خوبیک
نفس عمیق بکشید و خواندن را ادامه دهید؛ اگر مکان را
شاملمتنیبدانیمکهبایگان هایمعنا پردازیمنحصر
به فرد خویش خوانا می شود ...به قول رشتچیان ،مکان
و ویژگی های معمارانه ان ،بازتابی است از شیوه زیست
ل داده اند و در
و نگرش ادم هایی که به ان مکان شک
ان به سرمی برند .برهمکنش های دیالکتیکی مکان
[معم��اری] و زمان [در اینجا همان س��ینما با ویژگی
پویای ان] ،نامکان ها را به ما معرفی می کنند .به طور
مثال فیلم لوال میدود (تام تیکور ،)۱۹۹۸ ،نمود کامل
چنین فرایندی است .لوالدرخانه است کهتلفنش زنگ
می خورد و متوجه می ش��ود ،دوستش مانی به کمک
احتیاج دارد .خانه دیگر مکانی نه بلکه نامکانی ایستگاه
وار و رمزگذاری ش��ده است که جس��تجوی او برای
مانی از ان ایس��تگاه شروع می شود .لوال میدود و سه
رویداد مختلف را در یک محیط یگانه تجربه می کند.
ضرباهنگ تند و شتابان و فریاد های در د مندانه ای که
چنانبهزمانوابستهشده اندکهباکوچکتریندگرگونی
زمانی ،مکان به نامکان و در ادامه به نامکان دیگری
بدل می شوند .دویدن های پیوسته و صدای نفس های
خسته لوال باعث می شوند ما نیز در جایگاه تماشاگر با
اصرار از لوال بخواهیم ادامه دهد و نشانه ها را دنبال کند.
در نامکان ،سنگینی حضور محسوس و گاهی حتی
ازار دهنده است؛ تقابل خود و دیگری ،...پا گذاشتن به
داالن تاریکی که شما را در ساحتی ناخوداگاه میغلتاند
و ب��ه پیش میراند [همان داالنی که اوژه با یگان های
معنایی نشانه گذاری ش��ده اش از ان یاد کرده است] و
این موضوع تاجایی پیش می رود که انس��ان ها در اثر
مواجهه با وجه س��رخورده خود ،مسخ شده ،تبدیل به
چهره هایی متضاد با وضعیت قبلی خود می شوند .فیلم
«پنهان» «هانکه» را ش��اید بتوانیم یکی از این موارد
برشمریم .در پنهان منطق زمان و مکان ویران شده
و با شکسته ش��دن قراردادهای معمول و دراماتیک،
باور های ما به تردید کش��یده می ش��ود .زندگی ارام و
صورتک فرهیخت�� هوار و ادیبانه قهرمان اصلی فیلم
«ژرژ» با نش��انه گذاری های مختص نامکان [هرچند
نامکان در اینجا حالتی ایستگاه وار برای عموم ندارد]
و تداخل گذشته در ان رو به اضمحالل و نابودی است.
مارک اوژه در اخرین کتابش با نام «کازابالنا :سینما و
خاطره» سویه دیگری از قابلیت سینما در دگردیسی
فضا و حیات شهر را نشان میدهد؛ اینکه چگونه در قرن
حاضر سینما کششی جادویی و توریستی به نامکان ها
می بخش��د .همچنان که گفتیم اوژه باور دارد سینما
نامکان ها را گسترش می دهد و موجب تشدید و تقویت
ان هامی شود.مکان هاییعمومیکهعمومیبودنشان
نقابی اس��ت بر تلخند انزوا در اجتماع [«تنهایی» در
خالل «تن»ه ّا]! در چنین نامکان هایی با تنش/کنش
هم زمانی مشارکت داش��تن ،در عین منزوی بودن،
به جنبه ارتباط توریستی تماشاگر/فهمنده با محیط،
مشروعیت/عقالنیت بخشیده می شود [بعضا حتی به
سیاقی اغراق امیز] .دیدگاه های این فیلسوف اگرچه با
پدیده معماری و شهر و ارتباط ان با سینما حالتی غم
خوارانه و رمانتیک به خود می گیرند اما از این منظر قابل
توجهاستکهتجربه«مواجهه»درعصرحاضرپیوسته
در حال دگرگونی و تغییر فرم دادن اس��ت .باید گفت
معماری در معنای اصیل خویش ،موضوعیتی است که
مکان را شناسا می کند .در جهان درون فیلم ،ان اتفاقی
که برای مکان ما رخ می دهد ،افزون بر انچه در برابر
دوربین شکل می گیرد ،معنای «معماری» را دگرگون
می سازد و بدین ترتیب [برای داشتن یک پایان خوش
برای این نوشتار] می توانیم فیلم و معماری را رهیافی
به س��وی یکدیگر بدانیم و از تجربیات جدیدی که
عصر حاضر با ویژگی های مختص ان پیش روی
ما می گذارد برای به دست اوردن میان گستره ای نو
بهرهجوییم.
معماری سلولوید
درامدی بر مشترکات جهان سینما و معماری
معماری س��لولوید ،درامدی بر مش��ترکات جهان سینما و معماری
نام کتابی اس��ت که به تالیف احس��ان خوشبخت و همکاری سارا
گلمکانی موجی که برای دریافت مرزهای مشترک سینما و معماری
در جهان اغاز شده ،گرایش هایی متنوع و توجهی ستایش بر انگیز
به جزئیات را نش��ان می دهد .بیش��تر این جریان ها دانشگاهی و با
حمایت نهادهای س��ینمایی دولتی همراه اس��ت .در این چند سال
کتاب های زیادی درباره ابعاد مختلف مس��اله مورد بحث ما منتشر
ش��ده و غالبا این کتاب ها از مجموعه مقاالت پراکنده ای تشکیل
ش��ده اند که تالش می کنند در کنار هم تصویری روش��ن از رابطه
سینما و معماری ارائه کنند .این مقاالت مانند تکه های پراکنده پازلی
در جهان سینما و معماری اند که هنوز کامل نشده و راهی پر فراز و
نشیب برای رسیدن به نظریاتی روشن و قطعی درباره ان در پیش
اس��ت .و کتایون یوسفی از سوی انتش��اران حرفه هنرمند چاپ و
نشر شده است .معماری سلولوید که به معماری تصاویر متحرک،
فضاهای مجازی سینمایی و روج مشترکی اشاره دارد ،از اغاز تاریخ
سینما بین فیلم ها و هنر کهن معماری وجود داشته و در گذر سال ها
به تکاملی خیره کننده رسیده است .امروز معماری سینمایی به چنان
نفوذ و تاثیری دست پیدا کرده است که حتی خود معماری حقیقی
را وادار به تجدید نظر در اصول زیبایی شناسی و نحوه ی ارتباط با
مخاطبانش��ان کرده اس��ت .نگارنده این کتاب معتقد است با وجود
تمام تالش های بیست سال گذشته ،مساله رابطه سینما و معماری
هم چنان موضوعی باز و گس��ترده و در حال تکوین باقی مانده و
کمتر نتیجه قطعی از ان بر امده است .به گفته خود او در این کتاب
عالوه بر س��یری در تاریخ حضور معماری و معماران در فیلم ها ،به
مفاهیم معمارانه ای چون فضا و زمان از منظر سینما پرداخت شده
است .نگارنده مدعی است که با نگاه یک معمار ،یک سینما دوست
و گهگاه یک مورخ ،در مسیر تاریخ این دو هنر به نقطه ی اغازین
بازگش��ته و یک بار دیگر این مسیر درخشان و این فصل مشترک
غنی را با تامل بیش��تری برای ما رمزگش��ایی می نماید .مس��یری
مملو از ش��گفتی ها ،مکاشفات و با درس هایی تازه برای معماران و
سینماگران .این کتاب قصد ندارد که نظر هیچ دسته ای را تغییر دهد.
مخاطبان اصلی این کتاب کس��انی هستند که پیشاپیش بیداری و
کنجکاوی تاثیر سینما بر معماری را احساس کرده اند و به مدارک
بیشتری برای شکل دادن به افکارشان و جستجوی مرزهای جدید
در تعامل س��ینما و معماری نیاز دارند .هدف نویسنده این است که
تمامی حاالت ممکن برای درک رابطه ی میان س��ینماو ومعماری
–چه به صورت تئوری و چه عملی -طرح شوند ،حتی اگر بعضی در
حد یک عنوان کلی باقی بمانند و به جزئیات بیشتری از انها پرداخته
نش��ود .این کتاب مجموعه ای است از سر نخ ها و مقدماتی که به
شکلی بسیار فش��رده می تواند راهگشای محققان باشد .مقدمه ای
برای اغاز حرکت ،در حالی که باقی تالش است و نظم و عمل.
9
یادداشت
بهزاد هوشیار یوسفی
نمایش و معماری لحظات درام
با مطالع��ه تاریخ یونان و یا روم می توان به
امیزش هنرها مخصوصا نقاشی با معماری
و معماری با تئاتر پی برد .اجرای برنامه های
گالدیاتوری و یا جنگ با درندگان در حضور
م��ردم نیاز به یک فضای تئاتر یک داش��ته
اس��ت که طراحی و س��اخت مجموعه های
الزمه را باعث گردیده اند .تئاتر هنری است
که با شاخه های متفاوت نظری و هنری در
ارتباط اس��ت و همیشه عالوه بر تاثیری که
از گرایش های هنری و ادبی پذیرفته ،تحت
تاثیر گرایش های فلس��فی نیز بوده اس��ت.
نگاهی به تئاتر به مثابه عنصری متشکل از
زمینه های هنری دیگری چون ،نمایشنامه،
بازیگ��ری ،صحنه پردازی و نور پردازی و...
و ت�لاش برای کش��ف ارتب��اط درونی انها
روش��نگر انسجام و وحدت موجود در پدیده
«نمای��ش در حال اجرا» اس��ت .ب��ه گفته
«گوردن کریک» هنر تئاتر ش��امل بازی یا
حرکت که روح حاکم بر بازیگریست؛ کالم،
که اندام نمایش نامه است ،خط و رنگ که
قلب صحنه اس��ت؛ و ضرباهنگ(ریتم) ،که
جوهر حرکات موزون است .نکته قابل توجه
اینجاست که هیچ یک از این عناصر مهمتر
از دیگری نیس��ت .چنانکه برای نقاش هیچ
رنگ��ی مهم تر از رنگ های دیگر نیس��ت یا
برای موسیقیدان هیچ نوایی مهمتر از نوای
دیگر ،همگی دارای اهمیتی یکسانند .همه
در جهت رسیدن به بیان نمایشی یا تئاتری
از مجموعه مواد ،مصالح ،وسایل و تمهیداتی
که هم در ریخت و هم در درونمایه افرینش
عنصری موثرند ،س��ود می جویند .البته بیان
تئاتری در مقایسه با بیان داستانی یا اقسام
متف��اوت بیان هنری ،دارای ابعاد بیش��تری
اس��ت .به اصط�لاح «مارج��وری بولتن»
نمایشنامه واقعی س��ه بعدی است ،ادبیاتی
اس��ت که در برابر چش��مان ما راه می رود و
س��خن می گوید .از این رو متن نمایشنامه
باید توس��ط هنرمندان تئاتری ،به «صداها،
منظره ها ،کارپرداخت ها» ،ترجمه و تفس��یر
ش��ود تا عمال و دقیق��ا روی صحنه به اجرا
درای��د .هنرمند تئاتری از طریق دو س��طح
خالقی��ت هن��ری :س��طح افقی و س��طح
عم��ودی به انجام این مه��م می پردازد .در
س��طح افقی هنرمند معموال م��واد ،ابزار و
مصالح کار( افرینش) خود را تهیه و تدارک
می بیند .در ای��ن مرحله ،کار هنرمند به کار
ساختمان س��ازی که ابتدا مصالح و وس��ایل
س��اختمنی را تهیه و ت��دارک می بیند ،قابل
تمثیل اس��ت .در س��طح عمودی ،هنرمند
طرح خاصی را ب��کار می برد ،تا این مصالح
و مواد را روی هم سوار کند ،به انها ساختار
بده��د (تمثیال هم��ان طور که س��اختمان
س��ازی م��واد و مصالح را به به س��اختمان
تبدیل می کن��د -طبقه معماری خاصی) هر
هنرمن��د در جریان خالقیت ،س��بک خاص
خ��ود را پی��روی می کند .مصال��ح کار درام
نویسی برای نوش��تن نمایش ،خود حرکت،
کالم ،خط ،رنگ و ضرب اهنگ اس��ت که
با استفاده ماهرانه این پنج عنصر اثر خود را
به ما می رساند .درام نویسان برخالف برخی
نمایشنامه نویسان مدرن ،خود کودکان تئاتر
بوده اند .بدین معنا که می دانس��تند هنگامی
که در مقابل تماشاگران ظاهر می شوند ،انها
بیشتر مش��تاق اند ببینند چه خواهد کرد ،تا
اینکه چه خواهد گفت .انها می دانس��تند که
چش��م نیرومندتر و چابک تر از حواس دیگر
ماست و زیرک ترین حس .چنانکه تماشاگر
امروزی هم ،بدون تفس��یر ،با هزاران جفت
چشم مش��تاق همچون تماش��اگران کهن
می نش��ینند تا ببینند .از ای��ن رو تئاتر نباید
همواره متک��ی به نمایش��نامه های اجرایی
بماند ،بلکه الزم اس��ت گه��گاه از هنر خود
نی��ز بهره گی��رد .چرا که اث��ری تئاتری در
کتاب��ی چاپی همیش��ه ناکامل اس��ت مگر
هنگام��ی که بر صحنه نمایش و در چش��م
و ذهن تماش��اگران جاری شود .کارگردانی
که پذیرفته اس��ت که برای یک اثر هنری
وحدت و تمامیت حیاتی ترین وجه کار است،
با اس��تفاده از تفسیر خود از درام و اگاهی از
تمام جوانب هنرنمای��ش چون کالم ،خط،
رنگ ،ضرب اهنگ و ...مواد مصالح اثر خود
را با طرحی بر بنیاد « هنر -زیباش��ناختی»
می چیند و چنان رهبری می کند تا سرانجام
موف��ق ب��ه معم��اری ت��ک ت��ک لحظات
دراماتیک ،رودرروی چش��مان تماش��اگران
ش��ود .تا از دل جریان نمایش احس��اس و
تجربه مش��ترک موجود در درام ،به تفس��یر
هنرمندان تئاتر شکوفا شود .از صفحه سفید
رو درروی نمایش��نامه نویس تا به اصطالح
بر صحنه پدید اورده Producedش��دن
نمای��ش تمثیال از معماری خانه تا س��اخت
ان ،فاصل��ه ای طوالن��ی وج��ود دارد ک��ه
الزم اس��ت س��تادی اجرایی از مهندسین،
کارگزاران و ...مدیریت های مختلف بوجود
ای��د (عوامل صحن��ه) و به کم��ک مواد و
مصالح س��اختمانی ،طرح معمار(نمایشنامه
نمایشنامه نویس) به اجرا در بیاید .اما به هر
حال کار نمایش��نامه نویس از اهمییت فوق
الع��اده ای برخوردار اس��ت و به همین دلیل
او سلس��له جنبان و پدید اورن��ده نهادین و
اغازین هنر نمایش به حس��اب می اید؛ لهذا
تمام عناصر اج��را از بازیگر گرفته تا طراح
صحنه ،نخس��تین دس��تمایه خ��ود را متن
نمایش��ی قرار داده و همه چیز وس��ایلی در
راس��تای ایجاد توهم رویداده��ای دریافتی
انها از درام ،در ذهن تماش��اگر است و این
مهم تنها در صورت��ی نتیجه بخش خواهد
بود که تمام هنرمندان صحنه نقش وحدت
بخش مس��ئول نمایش (کارگ��ردان) را با
اش��تیاق و اعتم��اد پذیرفت��ه و در فضایی
ره��ا و هدفمند به خلق لحظات دراماتیک
و درخش��ان بپردازن��د؛ همچ��ون بنایی از
ی��ک معمار برجس��ته که حاصل دس��ترنج
هنرمندان بسیاری است.
سازمان ا گهی ها
88 31 13 61
88 31 13 53
موسیــقی
10
www.honarmandonline.ir
محمدرضا درویشی در نشست رسانه ای فستیوال موسیقی نواحی اینه دار
مشاهیر جهان
پیوتر ایلیچ چایکوفسکی
پیوت��ر ایلیچ چایکوفس��کی موس��یقیدان و
اهنگس��از روسی ،در ۷مه س��ال ۱۸۴۰در
وتکینسک روسیه به دنیا امد .وتکینسک از
مراکز اس��تخراج اهن روسیه بود و ایلیا پدر
چایکوفسکی که مهندس معدن بود به عنوان
بازرس کل معادن و صنایع در ان منطقه کار
می ک��رد .مادرش الکس��اندرا پیان��و می زد و
صدای خوبی داش��ت .خانواده چایکوفسکی
وضعیت مالی مناسبی داشتند ،پیوتر خردسال
عادت داشت که گاه وبیگاه پشت پیانو بنشیند
و ضمن بازی ،صدای ان را دربیاورد.
معلم و پرس��تار جوانی به نام فانی دورباش
در خان��ه انها زندگی می کرد که تاثیر زیادی
بر پیوتر گذاش��ت .به واسطه حضور او ،پیوتر
توانس��ت زبان ه��ای فرانس��وی و المانی را
بیاموزد و با ادبیات جهان اشنا شود.
در فوریه ۱۸۴۸پدر چایکوفس��کی از شغل
خ��ود در وتکینس��ک اس��تعفاء داد و در ماه
اکتبر همان سال به اتفاق خانواده به مسکو
نقل مکان ک��رد .اما به دلیل ش��یوع وبا و از
دس��ت رفتن ش��غلی که به ایلی��ا قولش را
داده بودند ،همگی به س��ن پترزبورگ رفتند.
پیوتر که روحیه حساس و شکننده داشت و
چندین مریضی را پشت سر گذاشته بود ،تنها
در زمانی که مشغول نواختن پیانو بود کمی
تسکین پیدا می کرد.
علی رغم اس��تعداد سرش��ار پیوتر در زمینه
موس��یقی ،پدر و مادر چایکوفسکی تصمیم
گرفتند که او را به مدرسه حقوق بفرستند .به
همین خاطر او را در یک مدرسه شبانه روزی
حقوق در سن پترزبورگ ثبت نام کردندو او
تا نوزده سالگی درس حقوق خواند و پس از
ان کارمند دولت شد .در ان زمان فرصتهای
بسیار کمی برای تحصیل موسیقی در روسیه
وجود داش��ت ،و وقتی ای��ن فرصت برای او
دس��ت یافت که او بیست و یک ساله بود و
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
دیگر کم و بیش برای یادگیری موسیقی دیر
است .او توانست وارد اولین دانشگاه موسیقی
روس��یه ش��ود و در مکتب موس��یقی انتون
روبنشتاین در کنس��رواتور سن پترزبورگ به
تحصیل بپردازد .پیشرفتش در موسیقی چنان
برق اسا بود که پس از پایان دوره هنرستان،
در هنرستان جدید مسکو استاد هارمونی شد
و دوازده س��ال همین س��مت را حفظ کرد.
تعلیمات پیشرو موسیقی غربی که او در دوران
هنرس��تان دید سبک او را از اهنگسازان هم
عصر خودش در روس��یه که موسوم به گروه
پنج نفره بودند جدا نمود .چایکوفسکی اصول
و قواعد موس��یقی کالسیک غربی و جریان
موسیقی توصیفی را در روسیه ادامه داد و به
ترویج و اعتالی این مکتب در مقابل شیوه
موس��یقی کوینتت پرداخت .او اگر چه قواعد
سنتی موس��یقی اروپا را اساس کارهای خود
قرار داد ولی به موسیقی محلی و افسانه های
روسی بی توجه نبود.
اثار متعددی از او از جمله چندین س��مفونی،
کنس��رتو ،اپرا و موسیقی مجلسی به جای
مانده اس��ت .او اولین اهنگساز روس بود که
تاثیری تاریخی و بین المللی در جهان داشت
و با حضور خود به عنوان رهبر ارکستر مهمان
در اروپا و امریکا انرا تقویت کرد .یکی از این
حضورها به مناسبت افتتاح تاالر کارنگی در
نیویورک در سال ۱۸۹۱بود .او در سال ۱۸۸۴
مورد احترام و تشویق امپراتور الکساندر سوم
ق��رار گرفت و در پایان ده��ه ۸۰به دریافت
جایزه حقوق مادام العمر نایل گشت.
چایکوفس��کی در ۶نوامبر ۱۸۹۳تنها ۹روز
پس از اولین اجرای سمفونی ششم (پاتتیک)
در ۵۳س��الگی در ش��هر س��ن پترزب��ورگ
درگذشت .دلیل رسمی مرگ وی ابتال به وبا
که احتماال از طریق نوشیدن اب از یک لیوان
الوده منتقل شده بود ،اعالم شد.
قاب خاطره
جشنواره موسیقی جوان قربانی شده است
هنرمن��د :اولین نشس��ت رس��انه ای
سومین فستیوال موسیقی نواحی اینه
دار با غافلگیری اهالی رس��انه در کافه
نزدیک تهران برگزار ش��د .محمدرضا
درویشی که در دوره های گذشته دبیر
علمی این جشنواره بود و تالش های
بس��یاری ب��رای ش��کوفایی ای��ن
جشنواره داشته است به علت دالیلی
که مش��غله فراوان در حوزه موسیقی
و تداخل مس��ئولیت های ش��خصی
خود در امر اهنگس��ازی و تحقیقات
موس��یقی اع�لام کرد از این س��مت
کناره گیری کرد و ش��اگرد سالیان دور
خود را دکتر مریم قره سو را به عنوان
دبیر علمی جدید س��ومین فس��تیوال
موسیقی نواحی اینه دار معرفی کرد.
محمدرضا درویشی در این نشست با
اشاره به توانمندی جوانان گفت :ایمان
باطنی و ق��وی که به جوان ها به ویژه
موس��یقیدان های ج��وان و البته اصل
تقس��یم کار و س��پردن امور به دست
متخصصان عالی ت��ر و جوان تر ،دارم
دکتر مریم قره س��و را به عنوان دبیر
علمی س��ومین فس��تیوال موسیقی
نواحی این��ه دار معرف��ی می کنم و
بن��ده از این پس به عنوان مش��اور
کل جش��نواره و مشاور ستون اصلی
جشنواره یعنی جناب علی مغازه ای در
خدمت شما خواهم بود.
وی ادامه داد :خانم قره سو از شاگردان
قدیمی بنده در س��ال های دور هستند
که امروز اس��تاد من ش��ده اند و بسیار
خوش��حالم که این دوره از فستیوال با
مدیریت احسان رسول اف و مدیریت
هنری و اجرایی علی مغازه ای و حضور
خانم قره س��و می تواند به عنوان یکی
از مهم تری��ن رویدادهای موس��یقی
کشور که توسط بخش خصوصی اجرا
می شود به مردم معرفی شود .به طور
حتم از نظر من این فستیوال مهم ترین
و بهترین فستیوال موسیقی در کشور
پی��ش و پ��س از پی��روزی انقالب
اس�لامی اس��ت که توس��ط بخش
خصوصی برگزار می شود.
درویش��ی با انتق��اد از جش��نواره های
دولتی افزود :بنده در چند دوره دبیری
جشنواره موسیقی نواحی کرمان را به
عهده داشتم اما متاسفانه بعد از مدتی
دیدم که همه چیز درهم و برهم ش��د
و فضا به س��متی هدایت شد که من
از دبیری این جشنواره دولتی انصراف
ده��م .من حتم دارم که دوره هایی که
بن��ده به عنوان دبیر جش��نواره حضور
داشتم همه چیز در حد توان به بهترین
شکل ممکن برگزار شد و فضای کار
در یک س��طحی قرار داش��ت که من
نمی توانستم زیر ان سطح باقی بمانم
ام��ا وقتی دی��دم فضای موج��ود زیر
سطحی اس��ت که من به ان اهمیت
دادم از دبی��ری این روی��داد انصراف
دادم .ام��ا حاال که می بینم فضای کار
در فستیوال موس��یقی نواحی اینه دار
به گونه ای اس��ت که همه چیز مبتنی
ب��ر ارایه کار با کیفیت اس��ت بنابراین
نهایت تالش خ��ود را انجام دادم که
در ای��ن روی��داد هنری هم��ه چیز به
بهترین شکل اجرا شود .چندی پیش
بنده به عنوان مدیر بخش موس��یقی
نواحی جشنواره موسیقی جوان معرفی
ش��دم اما همان طور که می بینید تا به
امروزی که من با شما صحبت می کنم
هیچ خبری از این جش��نواره نیست و
من از ش��ما اهالی رس��انه می خواهم
بروید و به داد این جشنواره برسید که
سرش به زیر اب رفته است .البته باید
به این نکته هم اش��اره کنم که دولت
تنها نباید پیگیر ماجراهای مربوط به
جش��نواره موس��یقی جوان باشد چرا
ک��ه انها انگی��زه می خواهند ،انگیزه
هم به دس��ت نمی اید مگر با فراهم
ش��دن پول و امکانات بودجه ای که
متاس��فانه به نظر می اید در این برهه
نقطه ضعف های زیادی وجود دارد.
مشاور عالی سومین فستیوال موسیقی
نواح��ی این��ه دار گف��ت :س��وال من
این اس��ت که چرا مسئوالن دیگر به
جش��نواره هایی چون موسیقی جوان
اهمی��ت نمی دهند؟ چرا هرچه من به
انها نامه می دهم کسی پاسخگوی من
نیست؟ چرا وقتی در برخی از رسانه ها
مصاحبه های چند ساعته می کنم این
مصاحبه ها منتش��ر نمی ش��ود؟ اینها
فقط بخشی از مش��کالت موجود در
موس��یقی نواحی است که بارها به ان
اشاره کرده ام اما کسی به این حرف ها
گوش نمی کند .به هر حال امروز بسیار
خوشحالم که فستیوال موسیقی نواحی
اینه دار به عنوان یک فستیوال مرتبط
با بخش خصوصی این چنین عملکرد
خوبی داش��ته و توانسته میان اهالی و
عالق��ه مندان موس��یقی نواحی مورد
توجه قرار بگیرد.
علی مغ��ازه ای مدیر هنری و اجرایی
سومین فستیوال موسیقی نواحی اینه
دار نیز در این نشست بیان کرد.:
رویکرد اصلی ما در دوره سوم فستیوال
موسیقی نواحی اینه دار توجه و تمرکز
به حوزه موسیقی منطقه زاگرس میانی
از جمله اس��تان های ایالم ،لرس��تان،
چارمح��ال و بختی��اری ،کهگیلویه و
بویراحمد ،ایل قشقایی و بخش هایی از
استان فارس است که به طور حتم در
این زمینه برنامه های جالب توجهی را
تدارک دیده ایم که در نشست رسانه ای
فستیوال اعالم رسمی خواهد شد.
مری��م قره س��و دبیر علمی س��ومین
فستیوال موسیقی نواحی اینه دار نیز در
این نشست خبری با تقدیر از محمدرضا
درویشی برای همراهی با این دوره از
فستیوال توضیح داد :موسیقی نواحی
ایران در وضعیت بحرانی به سر می برد
و از انجا که فرهنگ بخشی از هویت
ماس��ت بنابراین باید دنب��ال راه هایی
باش��یم که بتوانیم با موسیقی نواحی،
بخش هویتی خود را حفظ کنیم و به
اعتقاد من فس��تیوال موسیقی نواحی
اینه دار می تواند یکی از بهترین راه ها
برای حفظ این هویت باشد .فستیوال
موسیقی نواحی اینه دار تالش می کند
به بهترین ش��کل ممکن موس��یقی
نواح��ی را ب��ه مخاطب��ان معرف��ی
کن��د ک��ه در این راه ه��دف مندی
تخصصی ،برنامه ریزی دراز مدت و
پایبندی به اصالت و حرمت بزرگان
این عرص��ه از جمله اه��داف عالی
ماس��ت و من امی��دوارم بتوانم این
اهداف را دنبال کنم.
وی ادام��ه داد :یک��ی از ویژگی های
فس��تیوال موس��یقی نواح��ی اینه دار
نح��وه انتخ��اب اثار ب��رای حضور در
بخش نهایی است که علی مغازه ای در
هر دوره با س��فر به مناطق مورد نظر
جشنواره کارها را می بیند و بعد نسبت
به انتخاب انها اقدام می کند .بنابراین
همین که ب��ا یک تلف��ن از پایتخت
گروهی از شهرس��تان ب��رای اجرا در
تهران دعوت نمی ش��ود ب��ه خودی
خود می تواند فضای ارزشمندی باشد
که بار هنری فس��تیوال را نیز افزایش
می دهد .به ه��ر ترتیب ما می خواهیم
فستیوال موس��یقی نواحی اینه دار را
با کم��ک عزیزانی چ��ون محمدرضا
درویش��ی ،احسان رس��ول اف و علی
مغازه ای گس��ترش دهیم و امیدوارم با
اسیب شناسی ها و اضافه کردن بخش
پژوهشی به گسترده کردن ان کمک
الزم را انجام دهیم.
دبیر علمی سومین فستیوال موسیقی
نواح��ی این��ه دار بیان ک��رد :به طور
حتم برای برگزاری س��ومین فستیوال
موسیقی نواحی اینه دار خبرهای خوبی
داریم که در فرصت برگزاری نشست
رس��انه ای بعدی جزیی��ات برنامه ها را
اعالم خواهیم کرد.
در پایان این نشس��ت از طرف س��تاد
برگزاری سومین فس��تیوال موسیقی
نواحی اینه دار قیچک سیس��تانی به
استاد محمد رضا درویشی اهدا شد.
گفتگو با احمد صدری عضو اتاق فکر اولین جشنواره اواها و نواهای رضوی
جوانان بهتر از قدما موسیقی نواحی را درک کرده اند
اجرای محمدرضا لطفی ،محمدرضا شجریان و ناصر فرهنگفر در جشن هنر شیراز1355،
حض�ور کمرنگ اهالی هنر در مراس�م یاد بود
حبیب محبیان تعجب بس�یاری را برانگیخت.
احس�ان خواج�ه امی�ری در اینس�تاگرامش
عکس�ی از جوانی حبیب گذاش�ته و اینچنین
نوشته است« :روحت ش�اد استاد حبیب .من
و همه همکاران هم س�نم مدیون زحمت های
بزرگان موسیقی قبل از خودمون هستیم ،این
موضوع به هیچ وجه قابل انکار نیس�ت .دلیلی
که دیروز نتونس�تم در مراس�م اس�تاد حضور
پیدا کنم و ادای احت�رام کنم این بود که فکر
میک�ردم مثل مراس�م خدا بیام�رز مرتضی به
خاط�ر ازدحام جمعیت خیلی بی نظمی باش�ه
و ممکن نش�ه برم داخل و خدمت خانوادهش
تس�لیت بگم ،ولی االن خیلی از دست خودم
ناراحت�م و بای�د ه�ر ط�ور ش�ده خ�ودم رو
میرس�وندم به مراسم .روحشون شاد باشه و
بقای عمر خانواده محترمشون».
در پروازهای ماهان واسمان
هنرمند بخوانید
احم��د ص��دری محقق و مدرس موس��یقی
اس��تفاده از ملودی های موس��یقی اق��وام را
راه��ی ب��رای رهای��ی از تکرار در موس��یقی
ردیف دس��تگاهی ایران دانسته و می گوید :با
اس��تفاده از این ملودی ها می توان قطعه های
جدید موس��یقی خلق کرد که در اذهان مردم
ماندگار ش��ود .وی ب��ا بیان اینکه موس��یقی
از مقتضی��ات فرهنگ ب��وده و یکی از وجوه
ظهور و بروز فرهنگ اس��ت گفت :موس��یقی
یک��ی از مظاهر فرهنگ اس��ت که تابع تام و
تمام��ی از نوع زندگ��ی و باورها وجهان بینی
فرهنگ��ی انس��ان ها در تمام نقاط دنیاس��ت.
موس��یقی محملی اس��ت برای ظهور و بروز
باوره��ا و اعتق��ادات و ان چیزهای��ی که در
زندگی برایمان اهمیت دارد .ظهور این باورها
در موس��یقی کشورمان به صور مختلف تعین
یافته مثال در موس��یقی اق��وام مختلف ایران
یک��ی از موضوعات که به فراوانی وجود دارد
نعت و مولودی خوانی پیامبر(ص) اکرم است.
وی ادامه داد :در ایران به جهت حضور تشیع
و همج��واری با حرم امام رضا علیه الس�لام،
ذکر این امام در موسیقی های مناطق مختلف
ایران رواج دارد.
عضو اتاق فکر اولین جشنواره اواها و نواهای
رض��وی با تاکید بر اینک��ه اواهای مذهبی از
موس��یقی اقوام ایرانی قابل تفکیک نیس��ت
گفت :در میان موس��یقی اقوام مختلف ایران
مل��ودی مذهبی با ش��ادیانه دو ام��ر مجزا از
یکدیگر باش��ند مث�لا در مازن��دران با لحن
امیری و کتولی مرثیه و نوحه سرایی می کنند
ب��ا همین لحن وکمی تغیی��ر در ریتم و تمپو
برای مراس م ایینی و مذهبی بهره می گیرند.
ص��دری افزود :یک��ی از ن��کات جالب توجه
دیگ��ر این اس��ت که بی��ن موس��یقی اقوام
مختلف ایران و موس��یقی ردیف دس��تگاهی
پیون��د ژنتی��ک و ارگانیک وج��ود دارد .برای
مثال لحن های دشتس��تانی ،بیدگانی و ..که
لحن خاص مناطق جنوبی کشورمان است با
تغییرات اندکی در موسیقی ردیف دستگاهی
قرار می گی��رد .وی در توضیح نحوه برگزاری
جش��نواره اواها و نواهای رض��وی گفت :در
جش��نواره اواها و نواهای
رضوی دوگونه موس��یقی
نواح��ی ایران وموس��یقی
ردی��ف -دس��تگاهی در
بخ��ش مس��ابقه حضور
دارن��د اج��رای صحنه ای
دارند و گونه ه��ای دیگر
ی اجرا صحنه ای
موس��یق
ندارند .این پژوهش��گر موس��یقی نواحی در
مورد پژوهش های انجام شده در حوزه اوزاها
و نواهای رضوی اظهار داشت :پژوهش های
پراکن��ده ای در ای��ن زمینه انجام ش��ده ولی
عموما مش��کل تحقیق در کش��ور این است
ک��ه این پژوهش ها پیوس��ته وب��ه دنبال هم
انجام نمی شود و سلسله تحقیق های جزئی و
مستدام که به نتیجه برسد وجود ندارد.
تا جایی که بنده مطلعم به سفارش موسسه
افرینش های اس��تان قدس رضوی توس��ط
یکی از پژوهش��گران موسیقی نواحی ایران
در این زمینه اقداماتی به منظور ثبت و ضبط
شده اس��ت .چند فیلم مس��تند در خصوص
نق��اره نوازی در اس��تان حض��رت امام رضا
به هم��راه پژوهش هایی
جامع تولید ش��ده است،
همچنین چند پایان نامه
کارشناسی با یان عنوان
تالیف ش��ده اس��ت ،که
متاسفانه این پژوهش ها
در ی��ک بانک اطالعاتی
متمرکز نش��ده است که
امیدواریم به همت بنیاد بین المللی امام رضا
این امر متحقق شود.
وی همچنی��ن در م��ورد از بی��ن رفت��ن
گنجینه ه��ای فرهنگی ای��ران در حوزه اواها
و نواهای رضوی تصری��ح کرد :این موضوع
صرف��ا در مورد اواها و نواهای رضوی مطرح
نیس��ت بلکه در موس��یقی نواح��ی ایران نیز
مطرح اس��ت از انجا که یکی از موارد کاربرد
موس��یقی نواهای رضوی به صورت بخش��ی
از ی��ک کل اس��ت بای��د عرض کن��م که به
طور کلی درخصوص موس��یقی نواحی ایران
اعتق��ادی ن��دارم که این موس��یقی و اواها و
نواه��ا در حال از بین رفتن اس��ت وی تاکید
کرد :این نواها در موسیقی اقوام یک حقیقت
هستند که از بین نمی روند گاهی در ظهورند
و گاه��ی دربط��ون ان هنگام ک��ه ما ان را
نمی بینی��م ،نباید بیانگاریم ک��ه از بین رفته
و مرده اس��ت بلک��ه از نظر ماغایب اس��ت،
کم��ا اینکه بارها این جمله را ش��نیده اید؛ این
اخرین نوازنده محلی اس��ت در حالیکه با یک
پژوه��ش میدانی می بینیم چند نوازنده خوب
جوان این ساز را می نوازند .امروز هنرمندان
خوانن��دگان و نوازن��دگان جوان��ی داریم که
بس��یار بهتر از قدم��ا این موس��یقی را درک
می کنن��د ،چرا که قدما در ضمی��ر ناخواداگاه
وغی��ر ارادی به ص��ورت تقلی��دی نغمه ها را
تکرار می کردند ولی نوازندگان جوان محلی
معاصر به صورت خ��ود اگاه و ارادی اگاهانه
این موس��یقی را برای فعالی��ت خود انتخاب
می کنند .در نهمین جشنواره موسیقی نواحی
ای��ران ،جوانان هنرمندی حضور داش��تند که
عمدت��ا دارای تحصیالت عالی��ه اکادمیک و
در زمینه موس��یقی بوم��ی خودصاحب تالیف
وبه لحاظ اجراییچه در تکنیک اجرایی س��از
وروایت محتوی موسیقایی اصیل فوق العاده
قوی ظاهر ش��دند .این جوانان نیاز به حمایت
دارند این حمایت صرفا مالی نیست مجالیی
برای ظهور وبروز و عرضه اثار خود دارند .
این موسیقیدان تاکید کرد که جشنواره اواها
و نواهای رضوی ظرفیت بالقوه ای برای ایجاد
زمینه پژوهش های مستدام و نتیجه بخش در
حوزه اواها و نواهای رضوی دارد و باید دید از
این ظرفیت چقدر بهره گرفته می شود.
اولی��ن جش��نواره اواه��ا و نواه��ای رضوی
در قال��ب چهاردهمین جش��نواره بین المللی
فرهنگ��ی و هنری امام رضا علیه الس�لام در
دهه کرامت در تهران برگزار می شود
سه شــــــــنبه 1تیرماه 1395سال نهم شماره 505
www.honarmandonline.ir
توفیق اجباری برای گردشگری به کوبا
امیر شاملویی
تجربه تحریمی و پساتحریمی در گردشگری
ای��ران و کوب��ا هر دو در بخش��ی از تاریخ خود ،با تحریم ه��ای غرب مواجه
بوده اند و حاال به تازگی از کمند این محدودیت ها رها ش��ده اند .تالش برای
خصوصی سازی در دو کشور پیگیری می شود تا بتواند کارایی را افزایش دهد.
کوبا برای عبور از مشکالت اقتصادی خود پس از قطع کمک های شوروی و
فروپاشی ان کشور ،راه تقویت گردشگری را در پیش گرفت و به ویژه پس از
س��ال 2008با انجام پاره ای اصالحات اقتصادی نقش بیشتری برای بخش
خصوصی قائل شده و به زیرساخت های گردشگری خود و نقش سرمایه گذاری
خارجی و اصالح قوانین توجه کرده است .ایران نیز به نظر می رسد در پساتحریم
در حال اصالح صنعت گردشگری خود است .به گفته مسووالن ،کشورمان باید
تا پایان سال 1404صنعت گردشگری خود را شدیدا توسعه دهد و در این سال
میزبان 20میلیون گردشگر خارجی باشد .از سوی دیگر سهم تجارت از تولید
ناخالص داخلی دو کشور تقریبا مشابه است و در سال 2013ایران 47درصد و
کوبا 43درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از طریق تجارت کسب کرده اند.
از لحاظ درجه باز بودن اقتصاد نیز دو کشور وضعیت مشابهی دارند .بنیاد هریتیج
که شاخصی برای باز بودن اقتصاد کشورها را محاسبه می کند ایران و کوبا را
در رده بندی سال 2016در یک دسته بندی و رتبه های نزدیک به هم قرار داده
است .این در حالی است که طبق همین گزارش ایران با 43 /8امتیاز نسبت به
سال گذشته 1 /7امتیاز رشد داشته است .از نظر سیاست خارجی نیز دو کشور
وقایع و سیاست های کلی تقریبا مشابهی داشته اند و همان طور که اشاره شد،
چالش تحریم های خارجی را از سر گذرانده اند .تجربه کوبا و رویکردهای درست
و اشتباه این کشور می تواند در امر گردشگری به کار مسووالن داخلی بیاید؛ چه
اینکه ادوار مختلف تاریخ این کشور در 50سال اخیر شباهت های بسیاری با
کشورمان دارد و حاال پس از رفع تحریم ها علیه کوبا ،در ماه های گذشته این
کشور توانسته است اندکی بر تعداد گردشگران ورودی خود بیفزاید؛ گرچه به
باور کارشناسان این روند در ماه ها و سال های اتی چشم گیرتر خواهد بود.
هرچند اطالعات تاریخی در مورد گردشگری کوبا در دوره پیش از 1959وجود
ندارد ،اما دو کتاب که در سال های 1943و 1959در این باره چاپ شده اند ،بیانگر
این هستند که این کشور همیشه در میان مقاصد مهم گردشگری جهان قرار
داشته؛ اما در 3دوره با مشکالتی روبه رو شده است :یکی در دهه ،1930دیگری
در سال های دهه 1950و در نهایت در سال 1989که میزان تاثیر ان بیشتر از
س��ایر شوک ها بوده اس��ت .رکود جهانی در دهه 1930میالدی اولین اثر را بر
مقاصد گردشگری در کوبا گذاشت و میزان هزینه کرد گردشگران را از 26میلیون
دالر در سال ( 1928معادل 300میلیون دالر در سال )2002به 10میلیون دالر
در س��ال 1932کاهش داد .بحران دیگر در دهه 1950و پس از جنگ جهانی
دوم اتفاق افتاد .عالوه بر این ،کوبا در این سال ها سهم بازار گردشگری خود را از
دست داد که یکی از دالیل ان نیز کمبود هتل های کافی بود .انها اما به سرعت
این مش��کل را حل و در س��ال 1955جایگاه خود را پیدا کردند .در سال 1950
تعداد گردشگران وارد شده به کوبا حدود 180هزار نفر بود که در سال 1956به
381هزار نفر افزایش یافت .اما از سال 1957با اوج گیری جرقه های انقالب کوبا
و تداوم ان در سال های اتی که به انقالب 1959کوبا منتهی شد ،گردشگری
این کشور از توفان حوادث در امان نماند و به شدت متضرر شد.
از سال 1958صنعت گردشگری در کوبا رو به افول نهاد و با ورود کاسترو در
سال 1959به صحنه سیاسی این کشور ،وضعیت تشدید شد .گردشگری در
این کشور چندان اهمیت نداشت و بیشتر به کمک مالی شوروی که به وجود
متحدی در نزدیکی مرزهای ایاالت متحده امریکا نیاز داش��ت ،وابس��ته بود.
میزان کمک مالی ش��وروی به کوبا به قیمت ثابت دالر سال ،2003حدود 6
میلیارد دالر بود .اشوب در کوبا در اغاز دهه 1960میالدی و پس از ان بحران
موشکی این کش��ور در سال 1961و 1962صنعت گردشگری این کشور و
کل منطقه کارائیب را تحت تاثیر منفی جدی تری نیز قرار داد .اما با گذشت
زمان کشورهای منطقه کارائیب از عدم حضور کوبا به عنوان فرصتی برای رشد
گردشگری خود استفاده و زیرساخت هایی مهیا کردند تا بتوانند از مزایای ناشی
از رشد گردشگری بهره بگیرند .همه اینها در حالی است که طی سال های دهه
1960و 1970ساالنه تنها حدود 3هزار نفر از کوبا دیدن کردند.
همزمان با رش��د گردش��گری در منطق��ه کارائیب ،کوبا دچار کاهش رش��د
گردش��گری خود می شد .تحریم های کوبا از س��وی ایاالت متحده امریکا در
کنار فقدان زیرساخت های مدرن و امروزی در این کشور ،به طور موثری سفر
ش��هروندان امریکایی و نیز برخی از س��ایر مناطق جهان را به کوبا ناممکن
می ساخت یا به طور جدی انها را محدود می کرد .در دو دهه نخست زمامداری
کاس��ترو بر کوبا (یعنی دهه های 1960و 1970میالدی) گردشگری اساسا
وجود نداش��ت و از سوی نظام کوبا به عنوان امری غربی و ناسازگار با اهداف
سوسیالیستی دیده می شد .در طول این دوره ،سایر مقاصد این منطقه شروع
به توس��عه گردش��گری خود کردند و نه تنها از مزیت ناشی از اجتناب کوبا از
پذیرش گردشگران (که رقیبی برای انان به شمار می رفت) منافع کسب کردند،
بلکه تعداد زیادی از گردش��گران امریکای شمالی و اروپا را نیز به کشورهای
خود وارد کردند و از مزیت درامد ناشی از ارزهای واردشده به کشورهای خود
بهره بردند .این امر منجر به پیدایش موتور اقتصادی گردشگری ،تشویق ورود
سرمایه گذاری خارجی در امر هتل سازی با استفاده از امتیازات مالیاتی و توسعه
گسترده انتقال زیرساخت و کمک مالی در این منطقه شد .با فروپاشی نظام
شوروی سابق و زیان بیش از 6میلیارد دالری کوبا از حمایت ساالنه این کشور،
کوبا مجبور شد به گردشگری به عنوان صنعتی برای جایگزینی این میزان درامد
روی بیاورد .این کش��ور کارائیبی به لطف منابع طبیعی خود توانست یکی از
سریع ترین رشدها را در بین مقاصد گردشگری جهان به خود اختصاص دهد و
از 300هزار نفر در سال 1989و از زمان فروپاشی شوروی ،به بیش از 2میلیون
گردشگر از مناطق اروپا ،کانادا و سایر مناطق جهان برسد.
پس از سقوط شوروی ،کوبا به گردشگری روی اورد زیرا صادرات شکر ،تنباکو
یا معادن نیکل این کشور نمی توانست ارز خارجی مورد نیاز ان را تامین کند.
در این برهه ،نگاه دولتمردان کوبایی به گردشگری ،چرخشی اشکار پیدا کرد و
مورد حمایت انان قرار گرفت ،هرچند که اغاز سرمایه گذاری در این حوزه مدتی
پیش از سقوط کشور اغاز شده بود .به مرور در سال های مربوط به دهه 1990
کوبا سهم بازار خود را پیدا کرد .سهم بازار این کشور در کشورهای کارائیب از
3درصد در سال های 1985-1989به 10درصد در سال های 2000-2004
رسید و عالوه بر این کوبا توانست ارز خارجی مورد نیاز خود را تا حدودی از این
طریق به دست بیاورد .اگرچه صنعت گردشگری کوبا در سال های اتی رشد
زیادی پیدا کرد و ساالنه تا 2میلیون گردشگر را نیز جذب می کرد اما هنوز به
دالیلی از جمله کنترل های بوروکراتیک بر ان ،با تهدیداتی مواجه بود.
در س��ال 2008پس از بیماری فیدل کاس��ترو رهبر کوبا ،برادرش جانشین
وی شد .او در سال 2008دست به اصالحاتی در کوبا زد و برنامه ای 5ساله
برای اقتصاد این کش��ور اعالم ک��رد .این اصالحات عمدتا مربوط به مجاز
دانستن فعالیت های بازار ازاد از طریق معیارهای خصوصی سازی در اقتصاد
بود و شامل صنعت گردشگری نیز می شد .از انجا که اصالحات اجازه می داد
کوبایی ها درامدی بیش از پولی که دولت به عنوان حقوق 20دالری در ماه
به اشخاص می پرداخت ،کسب کنند ،بسیاری شغل های دولتی خود را ترک
کردند تا فرصت های ش��غلی و درامدی ایجاد ش��ده در بخش خصوصی را
تعقیب کنند .یک اصالح دیگر که در کوبا انجام گرفت اجازه خرید و فروش
امالک و مس��تغالت بود .اصالحات در بخش کشاورزی و فروش نیمی از
محصوالت کشاورزان به باالترین قیمت نیز از گام های اصالحی دیگر برای
تقویت اقتصاد بازارگرا در این کشور بوده است .قرار بود این اصالحات منجر
به افزایش مقدار پول و نقدینگی در دست مردم کوبا شود ،گرچه بسیاری از
منتقدان معتقدند این افزایش چندان زیاد نبود.
بیش��تر اصالحات س��ال 2011بر صنعت گردشگری به شکل غیرمستقیم
اثر گذاش��تند .از سال 2011به بعد دولت کوبا تالش های بیشتری در جهت
خصوصی س��ازی انجام داد و قصد داشت صنعت گردشگری را بهبود بخشد.
برای مثال ،دولت کوبا طرحی برای فروش نزدیک به 9هزار رستوران متعلق
به دولت به عوامل بخش خصوصی را در اوایل سال 2015اعالم کرد .گمان
می رود این تغییرات در جهت بهبود کیفیت ،خدمات و در دسترس بودن اقالم
غذایی موثر باش��د زیرا رستوران های بخش دولتی مش��کالت زیادی دارند.
همچنین دولت کوبا برای شرکت های خارجی محل هایی برای اجاره تا حداکثر
99سال در نظر گرفته است .این تغییر بسیار مهم قلمداد می شود زیرا پیش تر
طول این مدت 50س��ال و با قدرت تمدید 25سال اضافه بود .افزایش زمان
اجاره به 99سال می تواند جذابیت های سرمایه گذاری خارجی در این کشور را
تشدید کند .با این کار ،توسعه دهندگان تقاضای بیشتری در خصوص امالک
برای ساخت هتل ها ،تفریحگاه ها ،میادین گلف و سایر جذابیت های گردشگری
خواهند داش��ت .افزایش تعداد تخت های هتل های تحت اداره ش��رکت های
خارجی نیز از اهمیت باالیی برخوردار اس��ت زیرا گردشگران ترجیح می دهند
بیش از اقامتگاه های محلی در این هتل ها ساکن شوند.
کوبا در سال 2015با ایاالت متحده امریکا به توافقاتی دست یافت و در پی ان
تحریم های این کشور برداشته شد .این رفع تحریم می تواند در رشد گردشگری
و اقتصاد کوبا موثر واقع شود زیرا مرز بین کوبا و امریکا تماما ابی است و تنها
90مایل فاصله دارند .با رفع محدودیت ها و تحریم های کوبا ،قرار است ورود
گردشگران ایاالت متحده امریکا تسهیل شود و تعداد این گردشگران افزایش
چشمگیری پیدا کند .رشد تعداد گردشگران بی شک اثرات بسیاری بر اقتصاد
کوبا خواهد گذاشت و موجب افزایش اشتغال در این کشور و حتی رونق بخش
تو ساز خواهد شد .در همین راستا همچنین مدتی است که برخی موارد
ساخ
و تسهیل محدودیت ها که شامل صدور روادید برای مالقات خانواده های بین
دو کش��ور ،مالقات های حرفه ای و فعالیت های اموزشی می شوند ،در دستور
کار کوبا قرار گرفته اند .تس��هیل قوانین برای سرمایه گذاری خارجی و انجام
فعالیت های اقتصادی نیز از جمله تحوالت مهم این اقتصاد بسته در حال گذار
به شمار می روند .هر چند افزایش ورود گردشگران به کوبا که عمدتا به دلیل
طبیعت این کشور صورت می گیرد ،می تواند پیامدهایی منفی از جمله اسیب
دیدن محیط زیست را در پی داشته باشد ،اما رویکرد گردشگری پایدار توسعه
توریسم را در این کشور با روند مثبتی همراه خواهد کرد.
گردشگری
11
مهمترینرویدادهایگردشگری ازنگاه«هنرمند»
۱۶۰هزار میلیارد تومان
برای مرمت بناهای تاریخی کشور نیاز است
مسعود سلطانی فر عصر در صحن علنی شورای شهر شیراز و در حاشیه امضاء
تفاهم نامه واگذاری ۲۸منزل تاریخی به شهرداری شیراز ،گفت :فارس استانی
با ظرفیت در بخش های اقتصادی کشور بوده که در موضوع کشاورزی ،معدن
و صنعت دارای جایگاه است .وی ادامه داد :فارس در تمامی رشته های شناخته
شده گردشگری دنیا دارای ظرفیتی بی نظیر بوده زیرا بخش گردشگری دارای ۵
محور عمده است که در تمامی مباحث فارس دارای جایگاه است .رئیس سازمان
میراث فرهنگی تاکید کرد :کمک های خوبی در این راستا شده که اگر مقداری
تمرکز بیشتری داشته باشیم برای حل مشکالت جاذبه های گردشگری به طور
حتم جایگاه گردشگری و اقتصادی کشور در فرایند توسعه فرهنگی و اقتصادی
پررنگ تر از ش��رایط فعلی خواهد شد .سلطانی فر تصریح کرد :گنجینه ای از
جاذبه های مختلف در فارس است و همانگونه که خیلی از کشورهای بزرگ دنیا
اقتصاد متمرکز بر گردشگری دارند ما نیز با توجه به رویکرد و نگاه مقام معظم
رهبری و رئیس جمهور باید بر این مهم تمرکز کنیم .وی افزود :از بین یک حدود
میلیون بنا و سایت تاریخی تا به امروز ۳۲هزار مکان به عنوان میراث ملی و ۱۹
اثر ثبت جهانی شده که اگر بخواهیم مرمت و بازسازی انها را مد نظر قرار دهیم
میانگین حدود ۱۶۰هزار میلیارد تومان اعتبار عملیات نجات بخشی الزم است در
حالیکه کل اعتبارات کشور در بخش های مختلف ۲۹۴هزار میلیارد تومان است.
سلطانی فر ادامه داد :امکانات موجود و سازمان پاسخگوی نیازهای واقعی نیست
بنا بر این تصمیم گرفتیم که از طریق مختلف وارد شویم که یکی از انها واگذاری
این منازل به شهرداری شیراز است.
«قلعه گنج» یکی از ناامن ترین شهرهای کرمان
مقصد گردشگری شد!
استاندار کرمان از افزایش شاخص امنیتی در شهرهای ناامن این استان و تبدیل
ان ها به مقصد گردشگری خبر داد .ساخت نخستین هتل کپری در جنوب استان
کرمان«قلعهگنج»یکیازناامن ترینشهرهایکرمانبودهکهبهگفته یعلیرضا
رزم حس��ینی ،شاخص امنیتی ان اکنون ۷۴درصد رشد داشته و با احداث هتل
کپری ۴ستاره در شش ماه گذشته ،شاهد ورود گردشگران داخلی و خارجی بوده
است .او در نشست «توسعه بخش خصوصی و اقتصاد مقاومتی» که در سومین
استان پایلوت اقتصاد مقاومتی کشور (کرمان) با حضور رییس اتاق بازرگانی ایران،
حجت االسالموالمسلمینمجیدانصاریـمعاونپارلمانیرییس جمهوروجمعی
از نخبگان اقتصادی کرمان برگزار شد ،به سهم این استان در صنعت گردشگری
و اقدامات انجام شده در این زمینه اشاره کرد و افزود :با ارائه وام توانمندسازی در
۶۰روستای استان ،شاهد افزایش پیشرفت در روند جذب گردشگر و کارافرینی در
حوزه ی صنایع دستی بوده ایم.
مشاهدهکتیبهبیستون
با استفاده از دوربین های ویژه بازدید از اثار
معاون میراث فرهنگی کشور از اقدامات جدید و خدمات پایگاه تاریخی بیستون به
بازدیدکنندگان در جهت حفظ اثر تاریخی خبر داد .معاون میراث فرهنگی کشور
پس از بازدیدی که به همراه مدیران خود از مجموعه جهانی بیستون داشت از
افزایش خدمات گردشگری به بازدیدکنندگان با رعایت حفظ اثار تاریخی خبر
داد .محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور با اعالم این مطلب گفت:
پس از بازدیدی که به همراه مدیران دفتر معاونت از مجموعه های تاریخی استان
کرمانشاه داشتیم از یک سو ،اهداف و اولویت های میراث فرهنگی در سال ۹۵به
طور مشخص بررسی و تعیین شد و از سوی دیگر وضعیت سایت های تاریخی
این استان مورد ارزیابی قرار گرفت .او گفت :درحال حاضر با توجه به ارزیابی های
کارشناسان ،مجموعه جهانی بیستون از وضعیت مناسبی برخوردار است .هر چند
که در بخش هایی از جمله تملک سوله ها و کاربری ان ها اشکاالتی وجود داشت
اما وضعیت انها نیز پس از رایزنی هایی که با کارشناسان انجام گرفت به طور کامل
مشخص شد .معاون میراث فرهنگی با ابراز امیدواری از انتشار طرح جامع بیستون
در اینده نزدیک افزود :همزمان با افزایش خدمات گردشگری در پایگاه جهانی
بیس��تون قرار است به زودی کتاب فعالیت های بیستون و طرح جامع بیستون
اماده ش��ود که به محض اماده شدن کتاب و طرح جامع بیستون در دسترس
متخصصان و عموم قرار می گیرد.
برج و باروی تاریخی شهر بسطام مرمت شد
رئیس اداره میراث فرهنگی ،صنایع دس��تی و گردشگری شهرستان شاهرود از
ت بخشی دیگر از برج و باروی تاریخی شهر نمونه گردشگری بسطام
انجام مرم
بندی بارو،
خبر داد« .حمیدرضا حسنی» گفت :در این مرحله از مرمت ،کار پی ِ
پی فرس��وده ،دوخت و دوز ترک ها ،اجرای مجدد بارو
برداشت اندود کاهگل و ُ
با خشت خام به همراه مالت کاهگل در قسمت هایی از برج و باروی تاریخی
شهر بسطام انجام شد .وی افزود :دور تا دور شهر بسطام دارای برج و بارو بوده و
اکنون تنها قسمت هایی از ان به جای مانده که باید حفظ و نگهداری شود .برج و
باروی تاریخی شهر بسطام در فهرست اثار ملی به ثبت رسیده است .شهر نمونه
گردشگری بسطام در شش کیلومتری شاهرود با داشتن اثار تاریخی متعدد مربوط
به دوره ایلخانیان ،دوره قاجار و تپه های باستانی مورد توجه گردشگران داخلی و
خارجی است .مجموعه تاریخی بسطام شامل ارامگاه بایزید بسطامی و امامزاده
محمد (ع) ،برج کاشانه ،صومعه بایزید ،مسجد بایزید و ایوان الجایتو ،ارامگاه غازان،
مسجد و منار سلجوقی و مسجد جامع و مدرسه شاهرخیه است.
اغاز مرمت اضطراری خانه تاریخی کبیر در گرگان
مدیریتدفتربهسازیواحیایبافتتاریخیگرگانمرمتاضطراریخانهتاریخی
«کبیر» را که در فهرست اثار ملی به ثبت رسیده ،اغاز کرد .دفتر احیاء و بهسازی
بافت تاریخی گرگان اعالم کرد :عملیات مرمت اضطرای و استحکام بخشی خانه
تاریخی »کبیر» اثر ثبت ملی شده بافت تاریخی گرگان که در تملک شرکت
عمران و بهسازی شهری ایران قرار دارد ،در راستای طرح پایلوت بازافرینی بافت
تاریخی گرگان و با هدف احیاء بنای تاریخی در حال تخریب و متروکه ،همچنین
تجدید حیات کالبدی و بازگشت زندگی از طریق تعریف کاربری جدید ،اغاز شد.
این اثر تاریخی با بیش از 120سال قدمت در محله سرچشمه قرار دارد و با توجه
به قدمت تاریخی ،شرایط نگهداری و مرمت های گذشته ،خسارت هایی به ان وارد
شد که بخش های عمده خسارت ها در سقف است.به همین دلیل مرمت عملیات
اضطراری با هدف استحکام بخشی سازه روی ان در حال اجرا است و مرمت جامع
ان پس از واگذاری به متقاضیان ،به عهده بهره بردار خواهد بود.
درخواستبرخوردقانونی
با معامله کنندگان اشیاء تاریخی در فضای مجازی
فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری تاکید کرد:
ریاست دادس��رای ناحیه 31جرائم رایانه ای و فناوری اطالعات تهران برخورد
قانونی با متخلفان این حوزه به خصوص خرید و فروش اشیاء تاریخی و تقلبی
در فضای مجازی در محاکم قضایی را دراولویت کاری قرار دهد .س��ردار امیر
رحمت الهی با اش��اره به گسترش ترفند درج اگهی تبلیغ فروش اموال تاریخی
فرهنگی و تقلبی در صفحات مجازی به عنوان شیوه ی نوین در امر کالهبرداری
گفت :انتشاراگهی تبلیغاتی اخیر در سایت خرید و فروش انالین با موضوع فروش
کاشی های متعلق به مجموعه تاریخی فرهنگی نیاوران و بازتاب گسترده ان در
رسانه های جمعی که محتوای ان کذب بود ،نمونه و مصداق بارز وقوع جرم در
این حوزه اس��ت .وی در ادامه با اس��تناد به ماده قانونی 566مصوب 88/4/24
الحاقیه کتاب پنجم قانون مجازات اس�لامی «در رابطه با محکومیت حبس و
جزای نقدی خرید و فروش و نگهداری نمونه تقلبی اثار فرهنگی تاریخی» با
تاکید بر ضرورت بررسی همه جانبه موضوع مطروح شده ،برقراری حمایت های
الزم و برخورد قانونی و قاطع با اشخاص حقیقی و حقوقی متخلف را در محاکم
قضایی خواستار شد .او افزود :در ادامه روند پیگیری های صورت گرفته از سوی
یگان حفاظت ،مراتب رسیدگی موضوع از سوی دادسرای ناحیه 31جرائم رایانه
ای و فن اوری اطالعات تهران به پلیس فتا ارجاع و روند بررسی موضوع از طریق
ان پلیس در دستور کار قرار دارد.
کا ِر خانه حیرانی هم تمام است
یکی از هنرمندان خانه صنایع دستی یزد از دیوارکشی د ِر پشتی خانه حیرانی
خبر داد و گفت :چند نفر از سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
امدند و د ِر پشتی خانه حیرانی را که گردشگران از ان وارد خانه می شدند دیوار
کشیدند .حس��ین مکاری بیان کرد :مدتی است که سازمان میراث فرهنگی
دستور تخلیه خانه حیرانی را که هنرمندان صنایع دستی در ان مستقر هستند،
داده و صبح روز گذشته هم مقابل د ِر پشتی خانه که گردشگران و خریداران
از ان رفت و امد می کردند دیوار کشیدند و به ما هم گفتند حق نداریم از امروز
د ِر ورودی خانه را باز بگذاریم .این هنرمند فعال در حوزه ساخت زیوراالت نقره
ادامه داد :روز شنبه من با مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
یزد صحبت کردم که در این زمینه به هنرمندان کمک کنند ،اقای ش��رافت
هم هیچ وعده ای ندادند و گفتند کا ِر خانه حیرانی تمام است و شما باید انجا
را تا اخرهفته تخلیه کنید .او همچنین گفت ،شرایطی را به وجود می اورد که
برخی هنرمندان در خانه نواب و برخی دیگر در زندان اس��کندر مستقر شوند.
او افزود :سربازان یگان حفاظت میراث فرهنگی در حال حاضر در خانه نواب
مستقر هستند و فضای کافی برای هنرمندان در این خانه وجود ندارد .از طرفی
هنرمندان زن هم تمایلی ندارند در کنار سربازان یگان حفاظت فعالیت کنند.
حتا ما با اقای شرافت صحبت کردیم که اگر ممکن است سربازان را به جای
دیگری منتقل کنند که گفت امکان چنین کاری وجود ندارد .مکاری بیان کرد:
برخی از فروش��ندگان صنایع دستی که سال هاست در زندان اسکندر فعالیت
می کنند ،ماهانه ۳۰تا ۶۰هزار تومان به عنوان اجاره پرداخت می کنند در حالی
که به ما گفتند برای انکه بتوانیم در انجا فعالیت کنیم باید ماهانه ۲۵۰هزار
تومان پرداخت کنیم .این هنرمند افزود :ما دوست نداریم خانه صنایع دستی
را از دست بدهیم و با انکه گفته اند باید تا اخر هفته خانه را تخلیه کنیم هیچ
یک از هنرمندان وسایلش��ان را جمع نکرده اند .مکاری گفت :دو حیاط دیگر
خانه حیرانی خالی اس��ت ،اما نمی دانم چرا کانون وکال اصرار دارد ان بخشی
که هنرمندان در ان مستقر هستند را بگیرد .در حال حاضر حدود ۴۰هنرمند و
کاراموز در خانه تاریخی حیرانی که به عنوان خانه صنایع دستی یزد محسوب
می شود ،فعالیت می کنند ،اما مدتی است که سازمان میراث فرهنگی ،صنایع
دستی و گردشگری یزد به هنرمندان دستور تخلیه داده است تا کانون وکالی
یزد در این خانه تاریخی مستقر شوند .مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و
گردشگری استان یزد درباره این تخلیه خانه گفته بود :این خانه هم جزو اموال
دولت محس��وب می شود و مصلحت این است که در اختیار کانون وکال قرار
بگیرد و فضای دیگری را در اختیار هنرمندان صنایع دستی بگذاریم.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـین احـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 505سهشــــــــــنـبه 1تیرماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس 88813489- 88301986:
توزیع :نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر 88944361
عباسجهانگیریان
و کیان خانواده و اخالق فرو می ریزد .جای خالقان این شرایط روی صندلی
تماشاخانه ها خالیست تا با نگاهی دیگر نظاره گر ادم های مخلوق خود باشند.
روی دیگر «نگاه مان می کنند» سگ کشی بهرام بیضایی را تداعی می کند
که یاداور یک دوران به ظاهر س��پری شده است اما این دوران گویا مرزی
برای تمام ش��دن و بازگش��ت به ارامش خردمندانه و ش��رایطی انس��انی و
بی دغدغه ندارد .اخالق؛ محصول شرایط اجتماعی است و شرایط هرچه غیر
انسانی تر بشود ارزش های اخالقی و انسانی متزلزل تر می شود.
انتخاب عنوان هوشمندانه ی نمایش «نگاه مان می کنند» به تماشاگر کمک
می کند تا در َرصد مناس��بات اجتماعی و کش��ف اعماق جامعه در دهه های
پش��ت سر ،به شناخت بیشتری برسد و فراموش نکند که از چه داالن های
هولناکی گذشته و خواهد گذشت.
سیستم مدیریت کیفیت
پشت صحنه
ISO 9001 : 2008
1
1
2
3
4
1
2
3
4
6
7
8
15 14 13 12 11 10 9
ه
ا
د
ی ض ی
ک
ا
د
م
ر
د
ن
ا
م
ه
ک
ا
ر
گ
غ
ا
ر
س
ا
5
6
7
ل
د
ا
ا
ل
د
ا
س ت
ا
ن
ی
د
ا
ر
ا
و
ل
و
ک
ا
و
ا
ر
ا
ن
ه
ر
ر
ا
ر
ل
ا
م
ه
و
ر
ه
10ه
د
ا
ی
ت
د
و
ک
ن
ا
ل
ن
ا
8
9
11
ا
12ی
13ت
14ل
15خ
افقی:
س
ا
ک
ی
م
ل
ر
ی
ا
ن
ا
م
س
ی
ن
ی
ک
ل
ا
ش
ه
ر
ت
س
ی
3
4
6 5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
و
ن
م
ر
و
د
ه
د
ر
ع
ا
ق
ر
ا
د
ن
و
س
و
ش ت
ا
م
ب
ر
ش
ی
ا
د
ا
و
ر
ی
ت
و
ر
ه
ا
ر
د
د
ک
ک
4
5
6
7
8
9
ک س
ل
د
ا
ل
ی
ر
ا
ک
ر
ا
ا
ن
ل
10
11
12
13
14
15
-1چهره موردنظر-2جایزه سینمایی-پناهگاه-سربازنیروی دریایی
-3بازیچه-ازموسسه های اقتصادی-فاصله بین دوکوه-4ازاقمارمشتری-
زهره وجرئت-بخشنده-بخیل-5بندگی-شادی-قسمتی ازگوش بیرونی
-6رهبر-ازشکلهای هندسی-7مادروطن-منظم کردن-8روداروپایی-حرف
نفی عرب-منقارکوتاه-ضمیروزنی-9برنامه فوتبالی-برگردن اسب
بیابید-10بررسی-همه کس دارد-11حاکمان-اقیانوس ساکت-تیره
وکدر-12نیزه کوتاه-صورتگر-محکم-تردید-13ریسمانی که خوشه های
انگورراباان ازسقف اویزان کنند-غالف شمشیر-کارها-14شهرافغانستان-
مرات-کاخ فرانسه-15مجموعه تلویزیونی اش
عمودی:
-1کوشا-ازفیلمهایش-2تصدیقانگلیسی-پرهیزگاری-نغمه-رودیدرجمهوریاذربایجان-3ستون
کشتی-سرپرست-زنگکاروان-راهتغذیهجنین-4چوپان-دارایی-افسانه-عیدویتنامها-5اهنگ
قلب-گیاهی ازنوع زرچوبه-6ازمزه ها-محل اردگندم-7تکراریک حرف-عددفوتبالی-رهبرچین
-8امریافتن-بازداشتن ازکاری-9رونق دادن-فرارکردن-هنوزبه هزارنرسیده-10مرکزعدسی-
حاشانمودن-11مدرک معادل فوق دیپلم-رمزدار-12واحدپول ژاپن-حرارت-معدن-تاریخ نگار
-13ازاقوام اصیل-سیالب-شیشه ازمایشگاهی-شیوا-14حمله-درس کشیدنی-ازحبوبات-اشاره به
دور-15ازفیلمهایش-بزرگداشت
اخبار دیدنی
کلیولند کاوالیرز و هم تیمی هایش در جشن قهرمانی | NBAرویترز
فرار غیرنظامیان سوری،از درگیری های
شهرستان منبج در حلب| رویترز
مراسم وداع با شهید مدافع حرم مهدی بیدی با حضور خانواده معظم شهید در
محل معراج شهدا| مهر
تولد 65سالگی رضا کیانیان بعد از اجرای نمایش «افسانه ببر»
در مجموعه تئاتر باران| ایرنا
محمد کارگر
3
م
ا
ب
و
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
5
2 1
13:06
20:23
20:44
4:02
5:49
طــــرح روز حقوق چاق مدیران از جیب الغر کارگران
اینکه میگن بر سیه دل چه سود خواندن و وضع /نرود میخ اهنین بر سنگ و اینکه «توبه
گرگ مرگه» یا اینکه نمی شه ادم ها را تغییر داد! واقعا همینه.اخه چندبار باید یک چیز را
گفت ،اقا فالن کار را بکن خانم بهمان کار را نکن ،موقع کار کار باش��ه موقع استراحت
استراحت...
واقعا رسانه داری خیلی کار پر استرسی است و معموال افراد کمتر در جریان روند تولید محتوا،
چاپ و توزیع یک نشریه یا روزنامه هستند ،یک لحظه اشتباه و غفلت ممکن یه نشریه را تا
سرحد توقیف و لغو امتیاز ببره ،از دست رفتن اگهی و ابروریزیش بین مخاطبین و همکاران
که بماند ...دیروز یکی از این خطرها از بیخ گوشمان گذشت ،خدا را شکر...
کارد میزدی خون رییس در نمی امد ،دیش��ب با خودم فکر می کردم بعضی کارها ارزش
تحمل اینقدر استرس و نگرانی را ندارد مخصوصا تو جامعه و شرایطی زندگی کنی که برای
یه درامد بخور و نمیر دور از جان شما ،اینقدر باید از صبح تا شب سگ دو بزنی و با هزار نفر
سر و کله! هر روزهم خبر یه اختالس بزرگتر از دیروز و تصویر فیش های حقوقی انچنانی
مدیران و ...را ببینی و بشنوی ...توانی برای ادم نمی ماند.
خدا اخر عاقبت امورمان را ختم به خیر کند..
طراح جدول :رسول نادری
داالن اول یا اپیزود اول :ترس و تهدید
داالن دوم یا اپیزود دوم :فروپاشی و تخریب ارزش ها
و سرانجام اپیزود سوم :جدایی و تقابل
در هر س��ه اپیزود که با بازی های دو نفره طراحی ش��ده ،ما با بازی های خوب،
یکدس��ت و روان مواجهیم و به حدی خوب که نمی توان خوب و خوب تر را از
هم تمیز داد .هر شش بازیگر نازنین فراهانی ،کاظم سیاحی ،شیدا خلیق ،فرشته
صدرعرفایی ،مسعود کرامتی و سام قریبیان در نقش های خود به درستی ظاهر
ش��دند .کنش واکنش های درس��ت و باورپذیر ،هماهنگی کالم ب��ا زبان بدن،
ایست های خوب سکوت های به موقع ،میزانسن های خالق که همگی نشان
از وجود اس��تعدادهای خوب برای اداره ی صحنه و خلق لحظه های درخشان و
ریتمی در خور متن دارد .در پایان متذکر می شوم که ایجاد و ساخت سالن نمایش
در عمارت تاریخی مسعودیه یادگاری ست شایسته و ماندگار .اجرای نمایش های
خوب در این سالن فرصت و بهانه ای است تا معماری ایران در پیوند با تئاتر ایرانی
تماشاگر با ذوق ایرانی را به جلوه های بصری خود جذب کند تا دقایقی حتی اندک
مرهمی باشد بر زخم های پدید امده بر هویت ایرانی مان.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
رسول خدا (ص)
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
ی است
جایشان روی صندلی خال
تئاتر امروز ایران با حضور جوان های خالق و با استعداد ،جانی تازه گرفته و
تداوم این حضور می تواند ما را به اینده ای بهتر امیدوار کند .مرزهای اجرایی
از مجموعه تئاترشهر و ایرانشهر و سالن های رسمی ،دولتی و شبه دولتی فراتر
خودجوش نوخاسته،
رفته و گویا می رود تا در هر کوی و محله ای ،این نسل
ِ
چراغی روشن کند و به تئاتر کم جان ایران ،نفسی تازه بدمد.
نمایش «نگاه مان می کنند» نوشته نغمه ثمینی و کارگردانی محمدرضا اصلی
را برای دومین بار دیدم و این بار در تماش��اخانه مسعودیه .انتظار نداشتم با
توجه به دور دوم اجرای نمایش س��الن پر باشد ولی برخالف تصورم مردم
ب��ه تئات��ر رواورده اند و اکنون نوبت دولتمردان و متولیان تئاتر اس��ت که با
خانواده ی بزرگ نمایش همراه ش��وند و صدایش��ان را بشنوند .سال گذشته
«نگاه مان می کنند» را با همین گروه در سالن ناظرزاده ایرانشهر دیده بودم
اما این بار در سالن گرد و سه سویه مسعودیه ،به نظرم صمیمی تر امد .دیوار
فرضی برداشته شده و بازیگران در صحنه ای شبه جزیره ای ظاهر می شوند و
تماشاگر امروز بسیار شفاف تر و نزدیک تر نگاه شان می کنند.
نمایش در سه اپیزود نوشته شده و این سه اپیزود با یک مضمون مشترک به
هم پیوند می خورد؛ این که فضای زندگی مان را دارند شیشه ای می کنند! و
حریم خصوصی طبعا در یک جامعه اخالق گریز و ناهنجار و نامتعادل ،معناها
و مرزهای خود را از دس��ت می دهد .اگر واقعیت اس��ت که این مصداق ها،
نمودها و نمادهایش را پیش رو داریم و اگر خیال و توهم است که این توهم
هم ریش��ه در واقعیت های دور و نزدیک جامعه م��ا دارد که بخش هایی از
جامعه در گذش��ته ان را تجربه کرده است .و اکنون این واقعیت ها ،در پس
غبار زمانه چهره ی پنهان و روح ازرده ی خود را به ما باز می نماید!
چه می ش��ود که مردمانی نجیب و امانت دار؛ در چرخش��ی دیگر ،به ناگهان
حریم شکنی می کنند و در زندگی خصوصی یکدیگر سرک می کشند؟ این
سرک کشیدن ها و حریم شکنی ها ،در جریان و جرگه ی اقتصاد کثیف هم
ق��رار می گیرد! همدلی ها به ناگهان به بدخویی و بدخواهی می گراید و بنیاد
از لغزشهاى خطاکاران ،درگذرید که خداوند
در عوض ان ،شما را از پیشامدهاى ناگوار ،حفظ
خواهد کرد.
دیر مغان امد یارم قدحی در دست
مست از می و میخواران از نرگس مستش مست
اخر به چه گویم هست از خود خبرم چون نیست
وز بهر چه گویم نیست با وی نظرم چون هست
نگاهی به نمایش «نگاه مان می کنند» به کارگردانی محمدرضا اصلی
اواقتشرعی
سال1395
به دنبال بارش شدید تگرگ و باران در تبریز ،برخی از معابر با ابگرفتگی روبه
رو شد و مشکالتی را برای عبور و مرور شهروندان به وجود اورد| تسنیم
چندین روز است که یکی از سندیکاهای معلمان مکزیک رهبری اعتراض ها علیه اصالحات
اموزشی دولت و دستگیری دو تن از رهبرانش را بر عهده دارد| خبرگزاری فرانسه