روزنامه هنرمند شماره 511
روزنامه هنرمند شماره 511
روزنامه هنرمند شماره 511
رامبد جوان به جشنواره
فیلم سالمت پیوست
7
یکش��نبه 13تیرماه 1395
12صفـــحه
س��ال نهــم
هزاران نفر به کمپین ضد
«دی کاپریو» پیوستند
7
شماره 511
1000تومـان ISSN 2008-0816
نصراله پژمانفر رییس کمیسیون فرهنگی مجلس
اولویت اول ما
مهندسی فرهنگی است
2
غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی
حراج تورهای ترکیــه
حراج جان ایرانیان است
3
جمشید حقیقت شناس ،نقاش و مدیر گالری های
خانه هنرمندان ایران در گفتگو با «هنرمند»
فقط مردم می توانند هنرهای
تجسمی را متحول کنند
بازی وحشت
وحماسه
8
بررسی وارکرافت؛ اثری از دانکن جونز
گفتگوی «هنرمند» با امین بهروزی و وحید اقاپور؛
«روزهای بی باران»؛ پرسشی
درباره ماهیت زندگی
5
نگاهی به برنامه سازی رسانه ملی در ماه مبارک رمضان
«ماه عسل»« ،خندوانه»
«پادری» و «بـــرادر»
4
بهره مندی ایران از سیاست های فرهنگی ایتالیا
الگوی ایتالیایی خصوصی سازی
بناهای تاریخی
11
فرهنگ و هنر
2
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
نصراله پژمانفر رییس کمیسیون فرهنگی مجلس
اولویت اول ما مهندسی فرهنگی است
رییس کمیسیون فرهنگی مجلس گفت :کمترین اعتبارات را به بخش فرهنگ می دهیم و این
اعتبارات هم توزیع ناعادالن ه دارد و به بخش هایی می رود که بیشتر جنبه های سیاسی دارد.
به گزارش هنرمند به نقل از مهر :وی معتقد است حوزه فرهنگ مظلوم واقع شده و کمترین
توجه ها به این مقوله مهم انجام ش�ود و اگر به این حوزه فرهنگ به صورت جدی پرداخته
ب�ه عنوان س�وال اول می خواهم
کم�ی درخص�وص اولویت ه�ای
کمیس�یون فرهنگ�ی مجل�س
صحب�ت کنیم .در ح�ال حاضر و
در ش�رایط فعلی ،الزم است چه
مسائلی در دستور کار کمیسیون
فرهنگی قرار دارد و باید توس�ط
اعضا کمیسیون پیگیری شود؟
اساس��ا نگاه بنده در موضوع فرهنگ این است
که همه امور را زیرمجموعه فرهنگ می دانم،
اگر ما بتوانیم زیرساخت های پیشرفت فرهنگ
را در تم��ام حوزه ها مهیا کنیم ،س��ایر اقدامات
در تم��ام عرصه ه��ا موفق نیز می ش��ود و این
یک ادعای صرف نیس��ت زیرا ما توانس��ته ایم
ظرفیت های متعددی را با عنصر فرهنگ پای
کار بیاوری��م و تحول ایجاد کنیم .در طول ۳۷
س��الی که از انقالب اس�لامی گذش��ته است،
تهدی��دات و بحران ه��ای زیادی ب��رای ما به
وجود امده اس��ت و عبور از همه این تهدیدها
به واسطه ظرفیتی بوده که در عرصه فرهنگ
برای ما وجود داشته و از این طریق توانسته ایم
فرصت های زیادی را در دنیا به دست بیاوریم
و هم��ه اینه��ا مرتب��ط با موض��وع فرهنگ و
باورهای ما است بنابراین به نظر بنده ما هرچه
ق��در در حوزه فرهنگ س��رمایه گذاری کنیم و
ظرفیت بگذاری��م ،این س��رمایه گذاری پایدار
خواهد بود .در این قضیه مسئله ای که همواره
وجود داشته و گریبان گیر بخش فرهنگ بوده،
نبود اعتبارات است و دولت ها کمترین توجه را
به این موضوع داشتند.
انگونه ک�ه به نظر می رس�د ،در
هرکج�ا ک�ه کمبود اعتب�ار وجود
داش�ته باش�د ،از بودج�ه بخش
فرهنگ برداش�ته می ش�ود این
مساله صحیح است؟
متاسفانه هم کم گذاش��ته می شود و هرجا هم
کم می اورن��د ،از همین مقدار بودجه اندک هم
کم می کنند که این امر موضوع نگران کننده ای
اس��ت ،اگر اعتب��ارات فرهنگی کش��ور ما را به
عنوان یک کشور مذهبی و فرهنگی با اعتبارات
فرهنگی دیگر کش��ورها که اساس��ا استراتژی
انها و برنامه هایش��ان فرهنگ محور نیس��ت،
مقایسه کنید ،متوجه می شوید که انها اعتبارات
بیش��تری را برای این بخش ق��رار داده اند .باید
توج��ه کنیم که امروز باوره��ای یک مجموعه
چیزهایی نیس��ت که بر زبان جاریس��ت و انها
را در مصاحبه ه��ا اعالم می کنند ،بلکه باورهای
یک مجموعه ،ان چیزی اس��ت که بر اس��اس
ان رفت��ار می کنند .ما متاس��فانه کمترین توجه
و پایین ترین اولویت را به فرهنگ می دهیم لذا
اگر نکاه کنید ،می بینید ک��ه کمترین اعتبارات
برای بخش فرهنگی گذاش��ته می ش��ود و این
اعتبارات کم هم توزی��ع ناعادالنه ای دارد و به
بخش هایی می رود که بیشتر جنبه های سیاسی
دارد که این اشتباه بسیار بزرگی است .بنابراین
سعی ما بر این است که بتوانیم جایگاه فرهنگ
را حف��ظ کنی��م ،من بیش��تر از ان ک��ه نگران
اعتب��ارات بخش فرهنگ باش��م ،نگ��ران بی
توجهی به فرهنگ هس��تم .امروز کار به جایی
رسیده که مسئله فرهنگ در برنامه ریزی ها هم
شود ،می تواند عامل حل مشکالت موجود با صرف هزینه کمتر باشد .پژمانفر در جایگاه رییس
حوزه فرهنگی دس�تگاه قانون گذاری کشور یعنی مجلس شورای اسالمی است که به گفته
خودش ،این جایگاه مسئولیتش را سنگین کرده است درباره عدم توجه به مقوله فرهنگ و
کمبود اعتبارات فرهنگی با ایشان گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:
از دستورکار خارج می شود.
م��ا در قانون برنامه پنج��م تکلیف کردیم تمام
طرح ها و پروژه های بزرگ باید پیوست فرهنگی
داشته باش��ند که این یک تکلیف قانونی است
اما االن چند پروژه داریم که همراه با پیوس��ت
فرهنگی باش��د ولو اینکه این پیوس��ت سوری
باشد؟ این امر نشان می دهد که اهتمامی نسبت
ب��ه این موضوع وجود ندارد .درحال حاضر همه
ای��ن موضوع را پذیرفته اند ک��ه هراقدامی یک
تبعات فرهنگی دارد ،ما مثال جاده ای می کشیم
یا فرودگاهی را به وج��ود می اوریم و یا مرتفع
س��ازی می شود که هرکدام از این اقدامات یک
اثر فرهنگی در س��طح خرد و کالن دارد .برخی
اتفاقات نشان دهنده این است که اساسا فرهنگ
اولویت نیس��ت و نتیجه هم این می شود که ما
برای انجام برخی فعالیت ها هزینه های هنگفتی
را ص��رف می کنیم که اگر به جای ان در حوزه
فرهنگ هزینه می کردیم ،می توانس��تیم همان
خروجی را با هزینه کمتر بگیریم.
مـــ�ی توانی�د ب�ه اولویت های
کمیس�یون فرهنگی ب�ه صورت
مصداق�ی اش�اره کنی�د؟ یعن�ی
کمیس�یون فرهنگ�ی مجل�س
مشخصا می خواهد چه اقداماتی
را به صورت عملیاتی اغاز کند؟
اولویت اول ما مهندسی فرهنگی است ،گمان
بنده این اس��ت که م��ا در بخش های مختلف
قانون داریم اما من درباره مهندس��ی فرهنگی
مکررا صحب��ت کردم و گفتم این مهندس��ی
وجود ندارد یعنی ب��ه این معنا که بتوانیم اجزا
پازل فرهنگی را شناسایی کنیم ،این مهندسی
فرهنگ وجود ندارد ،در واقع هنوز این موضوع
تعریف نش��ده اس��ت که چ��ه فعالیت هایی در
حیط��ه فرهن��گ هس��تند و گاه��ی برخی از
دس��تگاه ها اقداماتی انجام می دهند که اساسا
فرهنگی نیس��ت .برخ��ی از کارهای فرهنگی
اصال صاحب ندارد ،مثال س��بک زندگی یکی
از مق��والت مهم فرهنگی اس��ت که صاحب
ندارد و در دس��تور کار هیچ دستگاهی نیست،
ازطرفی در بعضی از بخش ها هم تراکم وجود
دارد مثال ما در حوزه س��ینما ب��ا تراکم متولی
مواجه هس��تیم و بسیاری از دستگاه ها در این
ح��وزه وارد می ش��وند و همه متوقع هس��تند
اعتباراتی دریافت کنند اما هیچ کس هم قبول
نمی کند نسبت به این حوزه پاسخگو باشد که
ایا سینمای مطلوب وجود دارد یا خیر و یا اینکه
تولی��دات امروز نیاز جامعه را برطرف می کند و
ایا پاس��خگوی مس��ائل فرهنگی و اجتماعی
هست یا خیر .سینما می تواند مهم ترین کانون
فرهنگی باش��د اما االن چ��را چنین وضعیتی
دارد؟ ی��ک نفر باید بیاید و از عملکرد س��ینما
دفاع کند و بگوید س��ینمای ما مطلوب است و
برای ان دلیل ارائه دهد اما چنین چیزی وجود
ندارد بنابراین ما باید این مس��ائل را مهندسی
کرده و ب��رای مباحث مختلف فرهنگی متولی
ایجاد کنیم تا دس��تگاه ها پاس��خگو باش��ند و
دس��تگاه های نظارت��ی هم بتوانن��د یقه گیری
کنند اما امروز در بس��یاری از مسائل فرهنگی
نمی توانیم یقه یک دستگاه خاص را بگیریم و
از او بخواهیم که پاسخگو باشد.
ایا به عقیده ش�ما یک فشلی در
حوزه متولیان امور فرهنگی وجود
دارد؟
بله همینگونه است به همین دلیل است که باید
مهندس��ی فرهنگی صورت گیرد و فعالیت های
فرهنگی را شناس��ایی کنیم تا ای��ن فعالیت ها
به دستگاه ها محول ش��ود ،در برخی از مسائل
نیز دس��تگاه های مربوطه وجود دارند و وظایفی
نیز برای انها تعریف ش��ده است اما اجرای این
وظایف بسیار ضعیف است ،مثال وزارت ورزش
و جوانان بهتر اس��ت وزارت ورزش باش��د ،ان
ه��م وزارت ورزش در ح��د قهرم��ان پروری و
قهرمان��ی زی��را در حال حاضر اقدامات بس��یار
اندک��ی در حوزه جوانان در این وزارتخانه انجام
ش��ده اس��ت .درباره اولویت بعدی کمیس��یون
فرهنگی باید به رس��یدگی به طرح ها و لوایحی
اش��اره کنم که از مجلس قبل مانده اس��ت ،ما
این موارد را در کمیسیون بررسی می کنیم و در
صورت لزوم ،ان را در دستور کار قرار می دهیم
و به صحن می فرستیم .بخش سوم اولویت ها،
مس��ائلی هس��ت ک��ه کمیس��یون فرهنگی به
صورت مش��خص باید به ان بپردازد و در واقع
اولویت های سازمان ها و دستگاه های فرهنگی
است .بنده سعی کردم در این مسائل به صورت
ف��ردی تصمیم گی��ری نکنم و ی��ک گفتگوی
۱۷نف��ره را در کمیس��یون انج��ام دادی��م و از
سازمان های مختلف نیز خواسته ایم اولویت های
خود را به صورت کتبی به کمیس��یون فرهنگی
مجلس اعالم کنند ،همچنین نشست هایی را با
دس��تگاه های مختلفی را برگزار خواهیم کرد تا
ضم��ن انجام گفتگو ،اولویت ها را هم ش��فاهی
دریافت کنیم .یکی دیگر از مس��ائلی که برای
کمیس��یون فرهنگی به عن��وان دغدغه مطرح
است ،نظام جامع رسانه به عنوان یکی از مسائل
و مشکالت پرچالش است و ما مشکالت زیادی
را به دلیل فقدان این نظام داریم.
ب�ه عن�وان ی�ک عضو دس�تگاه
قانون گذاری ،گمان نمی کنید در
بخش فرهنگ با خالهای قانونی
فراوانی مواجه هستیم؟
چ��را ،قبول دارم و خالهای قانونی فراوانی در این
حوزه وجود دارد ،نمونه اش خود وزارت ارشاد است.
ارشاد دستگاهی مهم و تنها دستگاه دولتی در حوزه
فرهنگ اس��ت اما قوانین مربوط به وزارت ارشاد،
متعلق به سال ۱۳۶۰است و هیچ بازنگری بر روی
ان نشده است .طبیعتا فعالیت های فرهنگی که در
ان زمان وجود داشته با االن بسیار متفاوت است.
امروز ارش��اد درگیر فضای مجازی است که اصال
جز قوانین ان نیست و اینها را در قالب ایین نامه یا
دستور العمل پیگیری می کند.
فرهنگ و هنر
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
اصغر مسعودی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
ضرورت بررسی مسائل سینما و
مشکالت صنفی سینماگران
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید
بر اینک��ه برنام��ه ای که فق��ط نظر یک
طی��ف از جامع��ه را تامین کن��د ،محکوم
به نابودی اس��ت ،گفت :متاس��فانه سری
اخی��ر برنامه س��ینمایی «هف��ت» درگیر
حواش��ی و بازی های جناحی ش��ده است.
اصغر مسعودی با اش��اره به عدم رضایت
هنرمندان از اخرین سری برنامه «هفت»
و نفوذ جریان های سیاسی در این برنامه،
گفت :رس��انه ملی متعلق ب��ه همه مردم
اس��ت؛ به همین دلیل برنامه س��ازان نباید
گرایش های حزبی و ش��خصی خود را در
تولی��د برنامه ها دخیل کنن��د؛ زیرا وظیفه
ی��ک برنام��ه تحلیل��ی مرتبط با س��ینما،
اسیبشناسی و برداش��تن باری از دوش
س��ینماگران اس��ت اما متاس��فانه برنامه
س��ینمایی «هف��ت» درگی��ر حواش��ی و
بازی های جناحی شده است.
نماین��ده نیری��ز و اس��تهبان در مجلس
ش��ورای اس�لامی ادام��ه داد :دوره اخیر
برنامه سینمایی «هفت» بنای سوق دادن
به مسائل سیاسی در برخورد با سینماگران
و تحلیل فیلم ها داشت؛ این مسئله را باید
از چش��م مدیران تلویزیونی دید اما چنین
برنامه های��ی باید فرات��ر از حزب گرایی و
جناح ب��ازی وظیفه ذاتی خود یعنی کمک
به حل مش��کالت سینما را مدنظر داشته
باش��ند .وی با بیان اینکه برنامه «هفت»
باید به دنبال مس��ائل سینما و مشکالت
صنفی سینماگران باشد ،گفت :هنرمندان
باید بتواند جایگاه هنر را در کش��ور ارتقا
ببخش��ند و به یقین رویکرده��ای حزبی
می توان��د ای��ن جای��گاه را در ن��زد مردم
تضعیف کنند و اص��وال مطالبه مخاطبان
از یک برنامه تخصصی سینمایی ،اعمال
نگاه های سیاس��ی نیس��ت .مس��عودی با
بیان اینک��ه هنرمندان معم��وال به دنبال
بی��ان اس��یب های اجتماعی ب��ه منظور
تاثی��ر و تغییر هس��تند بنابرای��ن نباید از
این موضوع برداشت سیاسی کرد ،گفت:
«حاش��یه» افت یک برنام��ه تخصصی
تلویزیونی است و یک برنامه ساز باهوش
سعی بر ایند ه نگری دارد و برای حفظ و
بقای برنامه خود به س��مت جناح خاصی
گرای��ش پیدا نمی کند .عضو کمیس��یون
فرهنگ��ی مجل��س ب��ا تاکی��د براینکه
برنامه ای که فقط نظر یک قشر از جامعه
را تامین کند محکوم به نابودی اس��ت و
متاسفانه این اتفاق برای برنامه «هفت»
سینمایی چندین بار رخ داده است ،بیان
کرد :صدا وس��یما متعلق ب��ه همه مردم
است بنابراین مجریان و برنامه سازان باید
نسبت به مواضع سیاسی خود خویشتن دار
باشند تا بتواند جذب حداکثری مخاطب را
تحقق بخشند
غالمعلی جعفرزاده ایمن ابادی
حراج تورهای ترکیه
حراج جان ایرانیان است
نماینده مردم رش��ت در مجل��س با انتقاد از
تخفیف اژانس های مسافرتی برای تورهای
ترکی��ه گفت :مس��ئوالن س��ازمان میراث
فرهنگی و گردشگری و مدیران باالدستی
اژانس های مس��افرتی بای��د تدبیری جهت
تعطیلی تورهای ترکیه تا بازگشت امنیت به
این کشور اتخاذ کنند.
غالمعل��ی جعف��رزاده ایمن ابادی ب��ا انتقاد
ب��ه حراج تورهای ترکیه بع��د از حمله های
تروریستی چند روز پیش در فرودگاه اتاتورک
استانبول ،گفت :جای تاسف است که با وجود
انکه یک ایرانی در فرودگاه ترکیه کشته شده
اما اژانس های ایرانی نه تنها تورهای ترکیه
را تعطیل نکرده بلکه تورهای این کشور را به
حراج گذشته اند؛ درواقع اگر هیچ ایرانی هم
کشته نمی شد اژانس ها باید تورهای ترکیه را
به دلیل خطرپذیری این کشور تعطیل کنند
و به جان مس��افران اهمیت دهند .نماینده
مردم رش��ت در مجلس شورای اسالمی با
بی��ان اینکه ترکیه باید خودش را عامل این
انفجاره��ا بداند چراکه داعش را پرورش داد
و اکنون ات��ش ان دامنش را گرفته ،گفت:
مس��ئوالن س��ازمان می��راث فرهنگی و
گردشکری و مدیران باالدستی اژانس های
مسافرتی باید تدبیری جهت تعطیلی تورهای
ترکیه تا بازگشت امنیت به این کشور اتخاذ
کنند .وی ادامه داد :تخیف و در نظر گرفتن
تسهیالت برای مس��افران ایرانی به مقصد
ترکیه بدین معناست که همه تالش کنیم
تا مبادا به صنعت گردش��گری این کش��ور
خللی وارد ش��ود؛ درحالی که اگر عرق ملی
وجود داش��ته باش��د می توان از این فرصت
برای جذب گردشگران سراسر دنیا که قصد
سفر به ترکیه را داشتند ،به ایران و تماشای
جاذبه های ان فراهم کرد .جعفرزاده با بیان
اینکه انتظار می رود صنعت گردش��گری با
برنامه بازار گردش��گری ترکیه را از ان خود
کن��د ،اضافه کرد :با توجه به اتفاق های تلخ
ترکیه ،اعتماد توریس��ت دنیا به این کشور
کاهش پیدا کرده و این فرصت مناسبی برای
انتقال بازار گردش��گری ان به سمت ایران
اس��ت؛ نه انکه با در نظر گرفتن تسهیالت
برای تورهای ترکیه به کشور خیانت کنند!
نماینده مردم رش��ت در مجلس با تاکید بر
اینکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
باید ابتدا با اژانس هایی که تورهای ترکیه را
تعطیل نکرده اند برخورد کند و هشدارهای
امنیت��ی را ب��ه این مس��افران بدهد ،گفت:
کشورهای اروپایی ،قبل از برجام ،ایران را با
وجود امن بودن به دلیل جنگ های متعدد در
کشورهای همسایه خطرپذیر معرفی کردند
به همین دلیل مس��ئوالن ایران نیز باید این
اگاهی را ش��هروندان خود در قبال سفر به
ترکیه بدهند و حداقل رفتن به این کشور را
تبلیغ و توصیه نکند.
محمدعلی وکیلی عضو کمیسیون
فرهنگی مجلس
تولید نشدن اثار هنری
مرتبط با تاریخ انقالب،
دغدغه فرهنگی است
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با انتقاد از کم کاری
دستگاه هایفرهنگیدرحوزهتولیداثارفرهنگیمرتبط
با تاریخ انقالب و وقایع مهم تاریخی ،گفت :راهکار این
امرتشکیلشورایعالیهماهنگیفرهنگیدرراستای
ایجاد وحدت رویه است .محمدعلی وکیلی در واکنش
به انتقاد رهبر انقالب نسبت به عدم فعالیت مناسب در
تولید اثار هنری مرتبط با تاریخ انقالب به ویژه شهید
بهشتی ،گفت :تعداد زیاد دستگاه های فرهنگی باعث
ش��ده تا فعالیت های فرهنگی دچار روزمرگی شود و
مدیران صرفا به دنبال ارائه بیالن کاری باشند؛ ضمن
انکهمتاسفانهدستگاه هاییکهبودجهفرهنگیدراختیار
دارند اقدامات موازی و غیرحکیمانه انجام می دهند و
اثار کار یکدیگر را خنثی می کنند .نماینده مردم تهران،
ری ،ش��میرانات ،اسالمش��هر و پردیس در مجلس
شورای اسالمی با اشاره به اینکه دستگاه های فرهنگی
فعالیت هایتکراریمتعددیدارندکهباعثشدهچنین
دغدغه ای در حوزه فرهنگ برای رهبر انقالب بوجود
بیاید ،اظهار کرد :وسعت دستگاه های فرهنگی موجب
شده تا بودجه های فرهنگی صرف هزینه های جاری
شود و هدف اصلی مورد توجه قرار نگیرد؛ دستگاه های
مذکور نیز برنامه محور نیس��تند و دس��تگاهی هم
پاسخگوی نیازهای فرهنگی جامعه نیست .وکیلی
ضمن بیان اینکه امروزه تولید اثار فرهنگی در حوزه
تاریخ انقالب و وقایع مهم تاریخی تبدیل به دغدغه
فرهنگیشدهاست،تصریحکرد:مناسبت هایمهمی
در تقویم فرهنگی کشور وجود دارد و این در حالیست
ک��ه بی توجهی به انها موجب ش��ده تا نتوانیم فهم
فرهنگیمناسبازایناموررابهنسل هایجدیدمنتقل
کنیم .این نماینده مردم در مجلس دهم با اشاره به اینکه
تشکیل شورای عالی هماهنگی فرهنگی راهکار رفع
این موضوع است ،گفت :ایجاد وحدت رویه ،ممانعت
از انجام فعالیت های تکراری و خنثی کننده ،تشخیص
و تشریح اولویت های فرهنگی و غیره می تواند از جمله
اقدامات این شورا باشد.
3
فرهنگ ،رفتار یا الگوهای رفتاری؟!
فریبامحمدی طباطبایی
فرهنگ در زبان فارسی معانی مختلفی دارد که
مهم ترین انها ادب ،تربیت ،دانش ،مجموعه ی
اداب و رس��وم ،علوم ،مع��ارف و هنرهای یک
جامعه اس��ت .از دیدگاه علمی ،تعاریف متعدد و
متنوعی از فرهنگ ارائه گردیده که در زیر به بر
خی از انها اشاره می شود.
در فرهنگ فارس��ی عمید ،فرهنگ عبارت است
از دان��ش ،ادب ،علم ،معرفت ،تعلیم و تربیت ،اثار
علمی و ادبی یک ق��وم یا ملت .در فرهنگ لغات
وبستر ،فرهنگ به مجموعه ای از رفتارهای پیچیده
انسانیگفتهمی شودکهشاملافکار،گفتار،اعمالو
اثار هنری است و بر توانایی نسان برای یادگیری و
انتقال به نسل دیگر تاثیر می گذارد.
از دیدگاه «هافس��تد» فرهنگ عبارت اس��ت از :
اندیشه ی مشترک اعضای یک گروه یا یک طبقه
که انها را از دیگر گروه ها مجزا می کند و در جایی
دیگر ،فرهنگ به صورت مجموعه ای از الگوهای
رفتار اجتماعی ،هنرها ،اعتقادات ،و رس��وم و سایر
محصوالت انسان و ویژگی های فکری یک جامعه
یا ملت تعریف می شود( .وثوقی ،نیک خلق)1386،
در ادبیات و کالم فارس��ی ،واژه ی فرهنگ از دوو
بخ��ش «فر» که پیش اوند اس��ت و در فارس��ی
هخامنشی و اوس��تایی به صورت ( FRAپیش)
امده اس��ت و «هنگ» از ریشه ی اوستایی تینگ
( )Thingبه معنی کشیدن و با پیش اوند «ا» که
به معنی مقید و نیت متداول است تشکیل شده ،و
در زبان های پهلوی نیز فرهنگ بوده است( .وثوقی،
نیک خلق)1386،
فرهنگ در ادبیات فارسی برحسب زمان ،چه قبل و
چه بعد از اسالم با مفاهیم مختلف به کار رفته است
که برای پرهیز از طوالنی شدن کالم از ذکر انها
خودداریمی شود.
در لغت عرب ،فرهنگ با کلمه ی «الثقافه» بیان
می شود و به معنای پیروزی ،تیزهوشی و مهارت
بوده ،سپس به معنای اس��تعداد فراگیری علوم و
صنایع و ادبیات به کار رفته است.
در زبان التی��ن ،واژه فرهنگ ،برگرفته از واژه ی
فرهنگ ،برگرفته از واژه ی کو لتورا اس��ت که در
اوایل دوران مدرنف حضور چشم گیری در بسیاری
از زبان های اروپایی پیدا کرد .نخستین کاربردهای
این مفهوم در ربان های اروپایی رگه هایی از منظور
اولیه ی کولتورا را که عمدتا به معنای پروردن ،یا
مراقبت از چیزی ،مثل گیاهان و جانوران اس��ت،
حفظ کرد .از اویل سده شانزدهم این معنای اولیه
ب��ه تدریج از حوزه های کش��اورزی و دامپروری،
فرایند تکوین انس��ان و برداشت محصوالت به
فرهیختگیذهنامتدادیافت.
با این حال ،کاربرد مس��تقل فرهنگ که اشاره بر
فرایند کلی یا محصول چنین فرایندی باشد تا اخر
سده ی هجدهم و اوایل سده نوزدهم متداول نبوده
است .فرهنگ به صورت اسم مستقل ،نخست در
زبان های انگلیسی و فرانسوی نمایان شد ،در اواخر
سده ی هجدهم واژه ای فرانسوی بود که وارد زبان
المانی ش��د و در ابتدا به ص��ورت « »Kulturو
سپس به صورت « »Culturنوشته و تلفظ شده
است( .تامپسون )1378 ،و در مراجع فرانسوی نیز
در معنای مشابه به معنای مشابه ،به معنای بارور
کردن ،عمل بارورکردن زمین ،یا کاری در جهت
تولید ،حاصل خیز کردن و عمل کاشتن گیاه به کار
رفته است .اما از انجا که معنای اصطالحی فرهنگ
از معنای لغوی ان مهم تر است ،تمرکزبحث را بر
ان قرار خواهیم داد( .وثوقی ،نیک خلق)1386 ،
معنایاصطالحیفرهنگ
فرهنگ شناس��ان مختلف از زوای��ای گوناگون،
تعاریف فرهنگ را دسته بندی کرده اند .به عبارت
دیگر ،دانشمندان به دلیل تنوع زیاد تعاریف فرهنگ
به تدریج ،در صدد دسته بندی این تعاریف برامده اند.
برخی ،تعاریف فرهنگ را براساس گرایش های
علوم اجتماعی تفکیک کرده اند ،به عنوان مثال
تعریف فرهنگ از زاویه ی انسان شناسی ،مردم
شناس��ی ،جامعه شناس��ی ،روان شناسی ،قوم
شناسی و غیره ،...مورد بررسی قرار گرفته است.
برخی افراد به س��لیقه ی خود و از نگاهی دیگر،
تعاریف فرهنگ را به سه دسته تفکیک کرده اند:
الف) نمادین ب) تعاریف س��اختاری ج) تعاریف
کالسیک و توصیفی(.تامپسون) 1378 ،
برخ��ی دیگر ،تعاریف فرهنگ را به هنجاری،
تاریخی و توصیفی تقس��یم کرده اند( .وثوقی،
نیک خلق)1386 ،
ضعف عمومی دس��ته بندی های فوق این است
ک��ه منطقی روش��ن ندارند و درانه��ا صرفا به
عنوان بندی و متمایز س��اختن تعاریف پرداخته
ش��ده است ،اما این که ایا فرهنگ ،لزوما باید از
ق
سمتاول
این زوایا تعریف ش��ود یا خیر؟ و این که تعریف
فرهن��گ ،از چ��ه زوایایی باید انج��ام پذیرد ،تا
تعریفی جامع به دست اید ،در هیچ یک از دسته
بندی های مشاهده شده مالحظه نمی شود.
در ادامه ،روش��ی در تعریف فرهنگ پیش��نهاد
می شود ،که نه تنها در این مورد ،بلکه به عنوان
ی��ک قاعده و اص��ل روش ش��ناختی در موارد
بس��یاری متوان ان را به کار گرفت و ان توجه
به فرهنگ از سه زاویه ی است:
-1تعریف ماهیت فرهنگ -2تعریف موضوعات
فرهنگ -3تعریف کارکرد فرهنگ
ماهیت فرهنگ عبارت اس��ت از ان ذات ،جوهره
و ام��ری ک��ه فرهنگ را از نظر موضوع از س��ایر
موضوعاتمجزامی سازد.
موضوع��ات فرنگی عبارت اس��ت از تجزیه ی
ماهیت فرهنگ وبیان مولفه ها ،عوامل و اجزایی
که ب��ر روی هم ،نظ��ام فرهنگی را تش��کیل
می ده��د .کارکرد فرهنک نیز به معنای نتیجه،
ثمره ،محصول و مظاهری است که از فرهنگ
به دس��ت امده و نقش بقای حیات اجتماعی را
ایفا می نماید( .پیروزمند)1384 ،
ماهیتفرهنگ
در تعریف ماهوی فرهنگ ،نظریه پردازان ،از زوایای
گوناگون به تعری��ف فرهنگ پرداخته اند ،بعضی،
ان را «رفتار یا الگوهای رفت��اری» و پاره ای ان را
«بازتاب اندیشه و شناخت بشر» و گروهی «شیوه
و الگ��وی زندگی بش��ر» نامیده ان��د ،برخی دیگر
«مجموعه اندوخته های مادی و معنوی» بش��ر را
فرهنگ دانس��ته و س��ر انجام عده ای «ارزش ها،
هنجارها ،باورها و مجموعه امور پذیرفته ش��ده و
هنجار یافته ی اجتماعی» بشر را فرهنگ قلمداد
کرده ان��د .در ذیل به بررس��ی و نقد این تعاریف و
برگزیدن تعریف مشخصی در این زمینه خواهیم
پرداخ��ت .قب��ل از ان ،ذکر این نکته الزم اس��ت
که مجموعه تعاریفی که در س��ه بخش :ماهیت،
موضوعات ،و کارکرد بیان می شود ،ممکن است در
بردارنده ی ویژگی دیگری از فرهنگ نیز باشند ،به
عنوان مثال ،افرادی که به تعریف ماهوی فرهنگ
پرداخته اند ،ممکن است در کنار ان به موضوعات
فرهنگی نیز اشاره کرده باش��ند ،بنابراین ،قرارداد
تعریفی ،در مجموعه تعاریف ماهوی به معنای این
نیستکهصرفابیانگرماهیتفرهنگباشد.
الف) فرهنگ :رفتار یا الگوهای رفتاری
گ��روه اول ک��ه ب��ه تعریف ماه��وی فرهنگ
پرداخته ان��د ،فرهن��گ را «رفتار ی��ا الگوهای
رفتاری» معنا کرده اند .ویس��لر می گوید« :تمام
فعالیت های اجتماعی ،به گس��ترده ترین معنای
ان مانند زبان ،زناش��ویی ،نظ��ام مالکیت ،ادب،
مصنوع��ات هنر و مانن��د ان ...جزء فرهنگ به
شمار می روند» (وثوقی ،نیک خلق)1386 ،
ب)فرهنگ:مجموعهشناختو اندیشهبشر
دس��ته ی دوم به «مجموعه ی شناخت و اندیشه
بشر» فرهنگ می گویند .البته با تعابیر مختلف به
این نکته توجه شده است ،اما مجموعه تعاریفی را
که به نوعی بر این دو مطلب استوار است ،می توان
در یک دسته قرار داد.
در دایره المعارف ایتالیا ،تعریف فوق به گونه ای
دیگر بیان ش��ده اس��ت« :فرهن��گ ،مجموعه
ش��ناخت ها و معلومات ذهنی و اجتماعی است
ک��ه به دس��ت اوردن ان به مطالعات وس��یع و
گوناگون ،هر چند ناکافی ،احتیاج دارد».
کلیفورد گیرتز معتقد است که فرهنگ« ،سلسله
مراتب الیه الیه های ساختارهای معنادار است و
در برگیرنده ی کنش ها ،نمادها و نشانه ها ،تیک ها
(حرکات غیر ارادی) ،پلک زدن ها ،چشمک زدن ها،
ادا دراوردن ها و نیز حرف ها و مکالمه ها می باشد».
(پیروزمند)1384،
ج) فرهنگ :شیوه یا الگوی زندگی
گروه س��وم ان را طریق ،شیوه یا الگوی زندگی،
معنا کرده اند .در ایره المعارف ورلدبوک چنین امده
اس��ت« :فرهنگ ،واژه ای اس��ت که دانشمندان
عل��وم اجتماعی ،ان را برهم��ه ی طرق زندگی،
اطالق می کنند ».در بررسی تعریف فوق ،ذکر این
نکته الزم اس��ت که هر چند فرهنگ ،در تعیین
شیوه و الگوی زندگی ،نقش به سزایی دارد ،در این
دسته از تعاریف بر خالف تعاریف گذشته در باره ی
فرهنگ ،به نقش عام تر ان توجه می شود ،چرا که
در شیوه و الگوی زندگی انسان ،ابعاد فرهنگی ،در
بردارنده ی ابعاد سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی نیز
می باشد ،به عبارت دیگر ،الگوی زیست اجتماعی،
مشتمل بر الگوهای سیاسی ،فرهنگی ،اجتماعی و
اقتصادی است .تعریف فوق باعث می شود تا امور
غیر فرهنگی نیز در دامنه ی تعریف فرهنگ جای
گیرد( .همو)1384 ،
رادیو و تلویزیون
4
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
بررسی برنامه سازی رسانه ملی در ماه مبارک رمضان
امیرسجاد دبیریان
«ماه عسل»« ،خندوانه»« ،پادری» و «برادر»
رس��انه ملی با انبوه ش��بکه های خ��ود و کمیت
متنوعی که در برنامه هایش ان هم به مناس��بت
ماه رمضان ش��اهد هس��تیم ،فاقد محتوای غنی
ی بوده و باید گفت برنامه س��ازی ان
و اموزن��ده ا
مصداقی از ولنگاری فرهنگی است.
حدوداً از یک س��اعت و نیم پیش از موعد افطار
در واپسین ساعات یک روز گرم و طاقت فرسای
م��اه مبارک رمضان از میان انبوه برنامه هایی که
گوی��ا ویژه این ماه تدارک دیده ش��ده اند و تصور
این اس��ت که بتوانند محتوای غنی را در پیشگاه
مخاطبان روزه دار رس��انه ملی قرار دهند و صد
البته ک��ه این توقع ب��راورده نمی ش��ود ،تمام
دلخوشی برای سپری شدن ساعت پایانی روز
تا رسیدن به هنگامه افطار ،برنامه «ماه عسل»
اس��ت که البت��ه باید گفت این ب��ار نیز گمانی
اشتباه نسبت به این برنامه داریم.
«ماه عسل» با ش��اخصه برنامه ای که میهمانان
ان خاص بوده و یا اتفاقی محیرالعقول برایش��ان
به وقع پیوسته است شناخته می شود و دربردارنده
افرادی اس��ت که در گ��ذر از پیچ و خم زندگی و
مصائب ان حاال امید به زندگی و اینده روش��ن و
پرامید دارند ،اما ایا «ماه عسل» امسال نیز در ماه
رمضان چنین ویژگی را داراست؟
به نمایش دراوردن رنج و بدبختی افراد و محنتی که
انها متحمل ان شده اند که البته گاه با بی ابرویی نیز
همراه می ش��ود و به ورطه تکرار افتادن سوژه های
دعوت شده به این برنامه باید
تا چه زمانی ادامه پیدا کند و
مگرنبایداینبرنامهبهپشتوانه
سال ها توفیق نسبی خود در
منظرمخاطبانبهغیرازتغییر
و تحولی که در دکور و ساختار
ان شاهد هس��تیم مقداری
نیز به دنبال س��وژه های نو و
پرداختن به گونه ای از زندگی
به منظور الگوس��ازی برای
نسل جوان ایرانی باشد؟
چرا میهمانان این برنام��ه از میان افرادی از اجتماع
گلچین می شوند که دارا بودن زندگی عادی همانند
همه ما که پس از انجام کارهای روزانه با زبانی روزه،
با عشق و امید در کنار خانواده بودن را دوست داریم
تجربه کنیم برایشان رویاست؟ ایا بیننده تلویزیونی
نباید در تلویزیون ملی انسان هایی به لحاظ اجتماعی
کمی موفق تر از خود را نیز ببیند و از شیوه زندگی انها
الگو بگیرد؟ با این شکل و شمایلی که «ماه عسل»
به پیش می رود و میهمان دعوت می کند تک تک
ما به خود امیدوار شده و از جایمان تکان نمی خوریم
و اغلب زیر لب زمزمه خواهیم
ک��رد که خ��دا رو ش��کر که
حداقلاینگونهنیستیم.
دعوت از یک هنرپیش��ه نه
چندان چهره زن می کند که بر
روی انتن زنده تلویزیو ن گریه
سر می دهد که پدرم معتاد بود
و در اعتیاد هم مرد و ای کاش
حداقل بود و اعتیاد داشت و ما
ترکش نمی کردیم؛ واقع ًا از به
تصویر کش��یدن رنج زندگی
شخصی و پرحسرت یک زن ،ولو هنرپیشه چه قصد
و منظوری دنبال می شود؛ در حالی که او همچنان
حسرت بار به گذشته می نگرد و اندیشه ای برای گذر
از بحران های پی در پی زندگیش نداشته است.
در یک کالم «ماه عس��ل» امس��ال جز انچه که
سبببرانگیختناحساساتوعواطفمخاطبانخود
می ش��ود و با غم و اندوه و خون دل به سراغ سفره
افطاریمی رودهیچدستاوردیبرایبینندهتلویزیون
ندارد و البته باید گفت که همواره استثنائاتی نیز وجود
دارد ،اما غالب برنامه ان هم در زمانی که مخاطبان
روز هدار باید با روی گش��اده و امی��دوار به امرزش و
غفران الهی روزه خود را باز کنند چیزی در چنته ندارد!
«ش��هر باران» و «رو ب��ه راه» نی��ز برنامه های
ویژه افطار ش��بکه های اول و دوم سیما هستند،
برنامه هایی خنثی که محتوایی تکراری را همچون
سایر برنامه های ترکیبی برای خود حفظ کرده اند؛
دع��وت از یک میهم��ان از چهره ه��ای هنری،
سیاس��ی و ...و س��وال پیچ کردن های بی هدف تا
بلکه زمان بگذرد و البته انتن خالی از برنامه نباشد.
هر چند که ویژه برنامه شبکه قران این میان یک
استثناست و محتوای خوبی دارد ،اما باید گفت که
مخاطبان این شبکه خاص هستند و کمتر کسی
است که کانال تلویزیون را برای ساعاتی طوالنی
روی شماره ۸نگه دارد.
زمانی که گمانه زنی ها در مورد پخش س��ریال های
تلویزیونی ماه رمضان قوت گرفت ،دو گزینه بیشتر
از باقی ش��انس پخش داشتند ،یکی «علی البدل»
از ش��بکه یک به کارگردانی سیروس مقدم و دیگر
«برادر» به کارگردانی جواد افشار از شبکه دو که البته
«برادر» امکان پخش یافت ،اما «علی البدل» جای
خود را به قسمت دوم سریال «دودکش» با عنوان
«پادری»بهکارگردانیمحمدحسینلطیفیداد.
«ب��رادر» دچار نوع��ی س��ردرگمی در روایت خود
است؛ داستان یکی از حجر هداران باسابقه و ابرومند
بازار برنج فروش��ان که دو پسر متفاوت از هم دارد و
اطرافیان تا انجایی که مجال داشته باشند از حسن
نیت این حاجی بازاری نهایت سوءاستفاده را می کنند
و ...که در مجموع سوژه تکراری را دستمایه روایت
داستانی خود قرار داده است.
«پادری» نیز بر همان مدار بخش نخست خود که
س��ال ها پیش در قالب سریال دودکش در ایام عید
نوروز از تلویزیون پخش شده بود باقی مانده است؛
استفاده از طنز کالم و طنازی شخصیت های خود
بدون خلق فضای دراماتیک پرکشش و جذاب که
بیشتر در همان حال و هوای چشم و هم چشمی های
فامیل می گ��ذرد که حداقل اگر «عل��ی البدل» را
روی انتن شبکه یک سیما ش��اهد بودیم ،شاید با
فضای طنز و ش��ادمانه جدیدی مواجه می شدیم و
نه س��اختار زوار دررفته و پر هجو سریالی که دیگر
با تکه کالم های تمام شخصیت های ان اشنا بوده و
قادربهاشنایی زدایینیستیم.
در مجم��وع و ب��ا ش��اهد مث��ال اوردن برخی از
برنامه های تلویزیونی ویژه ماه رمضان باید گفت
که رسانه ملی عملکرد موفقی در این ماه مبارک
در سال ۹۵نداشت که البته باز شاید بتوان برای
ان توجیهی اورد و ذکر این نکته که ممکن است
برنامه ریزی برای ُپر و پیمان ش��دن برنامه های
رسانه ملی ویژه رمضان دستخوش تغییر مدیریت
سازمان صدا و سیما که مقارن با ان رخ داد ،شده
باش��د .اما در پایان اشاره به یک برنامه دیگر که
هنوز دلیل تداوم یافتن ان مش��خص نیست نیز
شاید بد نباشد و ان برنامه نام اشنای «خنداونه»
باشد که ویژه ماه رمضان با تدارک ایتمی تحت
عنوان «خانواده باحال» میان خانواده چهره های
نوع��ا فرهنگی و هنری مس��ابقه ای ترتیب داده
اس��ت؛ اگر رسانه ملی یک رسانه خصوصی بود،
ج��ای گله نب��ود چون چنین فرض می ش��د که
انچ��ه در ان روی انت��ن می رود مترادف اس��ت
با ن��وع نگاه و هدفی که صاحبان ش��بکه دنبال
می کنند ،اما جای پرس��ش و بسی افسوس است
که در شرایطی که تامین برنامه های رسانه ملی با
استفاده از سرمایه های مردمی و بودجه بیت المال
ممکن است ،مخاطب تلویزیون ساعت طوالنی بر
روی صفحه تلویزیون خود شاهد خوشحالی های
رامبد جوان باش��د و اینکه مث ً
ال با چند نفر استپ
هوایی بازی کند و یا هفت سنگ و. ...
تئــــــات�ر
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
گفتگوی «هنرمند» با امین بهروزی و وحید اقاپور؛
«روزهای بی باران»؛ پرسشی درباره ماهیت زندگی
سعیده جامی
همینطور سوگول خلیق هم جزو انتخاب هایم بود اما مدتی
درگیر پروژه های دیگر بود ولی خوشبختانه توانست که
با ما باشد .درباره سجاد افشاریان هم باید بگویم که ما از
خیلی س��ال ها پیش یکدیگر را می شناختیم و قبال با هم
کار کرده بودیم .من بازیگری را می خواس��تم که ش��کل
مونولوگ گفتن اش را دوس��ت داشته باشم .واقعیت این
اس��ت که چون می خواس��تم تمریناتم را شروع کنم و به
خاطر اینکه احساس می کردم ممکن است سجاد درگیر
پروژه های دیگری باشد به گزینه های دیگر هم فکر کرده
بودم اما خوشبختانه شرایط به شکلی رقم خورد که حضور
او ممکن شد.
پرسشی درباره جوهره ی اصلی زندگی
وحید اقاپور بازیگر ش��ناخته شده و مطرح تئاتر به عنوان
یک��ی از بازیگ��ران نمایش «روزهای بی ب��اران» درباره
چگونگی حضورش در این اثر نمایشی گفت :حضور من
در این نمایش دو وجه دارد؛ همانطور که می دانید شروع
این کار به جشنواره تئاتر فجر برمی گردد ،در ان مقطع من
به دالئل متعددی که االن فرصت پرداختن به انها نیست
تمایلی به حضور در جشنواره تئاتر فجر نداشتم اما چون
ی من از
امین بهروزی که یکی از دوس��تان عزیز و قدیم
دوران دانشجویی هست و سال ها بود که نتوانسته بود در
تئاتر حضور داشته باشد ،دوست داشتم به او کمکی کرده
باشم و به همین خاطر روی میل شخصی خودم مبنی بر
عدم حضور در جش��نواره پا گذاشتم و پذیرفتم که در این
نمایش بازی کنم .وجه دیگر به خود نمایشنامه برمی گردد
چراکه متن به نظرم متن جذاب و امروزی اس��ت .مسئله
نمایشنامه مسئله ای هست که قابلیت طرح کردن در جامعه
امروز را دارد .در واقع درباره مفهوم زندگی ،عش��ق است
کار حضور داش��ته باش��م .اقاپور با بیان اینکه نمایشنامه
«روزهای بی باران» از اندس��ت متن هایی است که بعد
از خواندن خواننده را تامل وادار می کند ،ادامه داد :پرسش
اساسی نمایشنامه این است که زندگی بر چه اساسی ،واقعا
زندگی است؟ و چه چیز را اگر از ان بگیری دیگر زندگی
نیست؟ و این پرسش که جوهره ی اصلی زندگی چیست
به نظرم پرس��ش بسیار مهمی اس��ت که در این نمایش
بسیار قابل فهم و به شکل روان و ساده ای طرح می شود
و به همین دلیل توسط مخاطب درک می شود.
ای��ن بازیگر تئاتر با بیان اینکه مس��ئله نمایش برای هر
کسی که تجربه زندگی در کنار یک خانواده را داشته باشد
قابل درک است ،تصریح کرد :شخصیت های نمایش به
زبانی راحت و اش��نا ح��رف می زنند و مخاطب به راحتی
متوجه ان می ش��ود .ارتباط شخصیت ها با هم در دنیای
واقعی دیده می شود و مابه ازای بیرونی دارند .البته در عین
حال که نمایش زبان ساده ای دارد درباره موضوع مهمی
حرف می زند اما به این معنی نیس��ت که ساده انگارانه به
موضوع می پردازد.
او که پیش از این در نمایش های «برو گمشو عزیزم»
و «غروب بارانی 25خرداد »1376با بهروزی همکاری
کرده ،درباره نقش خود در این اثر نمایشی توضیح داد:
در این نمایش من در نقش پویا که متوجه می ش��ود به
توم��ور دارد و باید بین مرگ و زندگی یکی را انتخاب
کن��د ب��ازی می کنم .ش��خصیت پویا برخ�لاف ظاهر
ش��وخ طبعی که دارد بسیار ادم جدی و صاحب ارده ای
است و به نظرم شوخ طبعی الیه بیرونی این ادم است.
در واقع ش��وخ طبعی شخصیت پویا باعث می شود که
تماش��اگر نس��بت به این فرد یک نوع سمپاتی داشته
باش��د و همین مس��ئله باعث ایجاد همدلی تماشاگر با
این ش��خصیت در پایان نمایش می شود .و وقتی قرار
اس��ت در پایان نمای��ش او بین مرگ و زندگی یکی را
انتخاب کند طبعا تماش��اگر تحت تاثی��ر قرار می گیرد
و متاثر می ش��ود .در حالی که اگر شخصیت پویا برای
تماش��اگر دلچس��ب نبود در اخر انتخاب نهایی او هم
برای تماش��اگر تا این حد اهمیت پیدا نمی کرد .بازیگر
نمای��ش «روزهای بی ب��اران» درباره هم��کاری اش با
امین بهروزی نیز اظهار داش��ت :فضایی که بهروزی در
کارگردانی به وجود می اورد از اندست فضاهایی است که
بازیگر به خودش این ج��رات را می دهد که درباره نقش
و میزانس��ن ها پیش��نهاد بدهد ،اتود بزند و جسارت کند.
در طول تمرینات این نمای��ش هم این موضوع به همه
کمک می کرد تا در ساختن کاراکترها و رسیدن به نقش
خیلی راحت تر باشند و من هم از این فرصت استفاه کردم.
وحید اقاپور ب��ا ارزوی اینکه مردم در مواجه با تئاتر و در
فرایند به تماشا نشستن تئاتر رفتار معقول تر ،مهربانانه تر
و نگاه پوچ گرایانه ی منفی س��یاه که من را ازار می دهد،
ندارد .ضمن اینکه نوع کارگردانی امین بهروزی را هم که
یک نوع کارگردانی نامحسوس و خیلی دموکرات است و
قبال تجربه کرده بودم را نیز دوس��ت داشتم .مجموعه ی
این ها باعث شد که من تردیدی نداشته باشم که در این
و س��ازنده تری را در پیش بگیرن��د ،گفت :ارزو می کنم و
امیدوارم تئاتر کمک کند که زندگی اجتماعی ما ،وضعیت
همزیس��تی مردمان ما در این کشور مساعدتر و بهینه تر
بشود و در مجموع کمک کند که وضعیت جامعه ما بهتر
ن که هست بشود.
ای
گلشن قربانیان
ی باران» نمایشی ا ست روایت محور و قصه گو
«روزهای ب
که در فضایی رئالیس��تی برای مخاطب خود سوال های
مهمی را درباره چیس��تی زندگی ط��رح می کند ،و برای
او از عش��ق ،تنهایی ،انتخاب ،وف��اداری ،زندگی ،مرگ و
انسان می گوید .تاالر سایه مجموعه تئاترشهر این روزها
میزبان نمایش «روزهای بی باران» جدیدترین اثر امین
بهروزی نویسنده و کارگردان تئاتر است .اثری که اجرای
ان برای نخس��تین بار در بخش «تازه های تئاتر ایران»
سی وچهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با استقبال
خوب مخاطبان مواجه ش��د و نظر مثب��ت منتقدان را به
خ��ود جلب کرد .ای��ن نمایش پذیرای مخاطبان اس��ت.
نمایش «روزهای بی باران» به نویس��ندگی و کارگردانی
امین بهروزی و نقش افرینی وحید اقاپور ،سجاد افشاریان،
نازنین احمدی و سوگل خلیق ،هر روز ساعت 19و 21:15
در تاالر سایه روی صحنه می رود.
نگاهی متفاوت به روابط پیچیده عاطفی
انسان ها
امین بهروزی نویسنده و کارگردان «روزهای بی باران»،
که پی��ش از این اثاری همچون؛ «برو گمش��و عزیزم»،
«غروب بارانی 25خرداد « ،»1376یادداش��ت های روزانه
روی��ا پردی��س»« ،گس��تره ی س��کوت» و ...را در مقام
نویس��نده و کارگردان اجرا کرده ،درباره روند شکل گیری
و نگارش نمایشنامه «روزهای بی باران» گفت« :روزهای
بی باران» در واقع یک س��ه گانه است که «شب های بی
باران» و «جمعه های ب��ی باران» ان را تکمیل می کند
و ای��ده ی اولی��ه ان در زمان اجرای نمایش «گس��تره ی
ترکیبی از روایت و دیالوگ است .در اجرا نیز سعی کردیم
بازی ها تا حد امکان رئالیس��تی باش��د .در واقع تمرکز ما
روی تخی��ل مخاطب بوده و به همین خاطر هیچ ابزاری
به جز موبایل در صحنه نداریم .تنها دو صندلی وجود دارد
و هیچ اکسسوار دیگری نداریم در حالی که امکان ان هم
فراهم بود .حتی موسیقی را به تعمد حذف کردیم چراکه
می خواس��تم مخاطب تنها بر اساس بازی ها و دیالوگ ها
تصویرسازی و تخیل کند .خالق نمایش های «برو گمشو
عزیزم» و «گستره ی سکوت» اضافه کرد :به نظرم هیچ
ش��کل دیگری نمی ش��د این متن را اج��را کرد و فضای
خالی برای این متن بهترین حالت بود چراکه مکان های
سکوت» در ذهنم شکل گرفت .به عبارتی مدت ها ذهن
من درگیر این مس��ئله بود که اگر شخصی در زندگی ما
ناپدید ش��ود چه راه هایی برای پیدا ک��ردن او وجود دارد؟
ب��ه نظرم گم کردن ادم ها بس��یار دراماتیک بود و به این
ترتیب این موضوع را با یک داس��تان دیگر ترکیب کردم
و نهایتا «روزهای بی باران» ش��کل گرفت .بهروزی در
ادامه با بیان اینکه تقریبا در همه اثارش بستری رئالیستی
با فرم ها و ساختارهای متفاوت وجود دارد و روابط عاطفی
انسان ها نقطه مشترک کارهایش است ،درباره این نمایش
اف��زود« :روزهای بی باران» درباره عش��ق و جای خالی
ادم ها در زندگی افراد است و تالش کردم در این کار نیز
همانند دیگر کارهایم از زاویه ای متفاوت به انسان و روابط
پیچیده ی عاطفی اش بپردازم.
این کارگ��ردان تئاتر درباره خط داس��تانی این اثر اظهار
داشت« :روزهای بی باران» داستان زندگی یک پزشک
جراح اس��ت که مدتی اس��ت نامزدش ناپدید ش��ده و در
جس��ت وجوی پیدا کردن اوست .همزمان با این اتفاق او
متوجه می شود صمیمی ترین دوست دچار یک نوع تومور
بدخیم اس��ت و ...او درباره فضای نمایش و شیوه اجرایی
«روزهای بی باران» توضیح داد :شخصیت های «روزهای
بی باران» ادم های واقعی هستند و اتفاق ها و رخدادها در
فضایی رئالیستی رقم می خورد .به عبارتی دیگر این کار
متعددی مثل بیمارس��تان ،کافه و خانه در متن هست به
همین خاطر اوال امکان فضاس��ازی در این س��الن وجود
نداش��ت و دوم اینکه تغییر صحنه باعث می شد که ریتم
نمایش بهم بخورد .در نتیجه این این ایده رسیدیم که از
هیچ اکسسواری استفاده نکنیم.
به��روزی همچنی��ن درب��اره متن هایش با بی��ان اینکه؛
تکه تکه های من در شخصیت های نمایشنامه هایم حضور
دارند ،درباره علت گرایش خود به نوش��تن درباره مسائل
روز جامعه گفت :من اول نویسنده هستم بعد کارگردان.
در واقع اصال کارگردانی هستم که فقط متن های خودم را
کارگردانی می کنم و با احترام به همه دوستان ،اصال بلد
نیستم شکل دیگری بنویسم .اصال نمی فهمم که چرا باید
درباره هزار سال قبل بنویسم و نمی فهمم چرا باید به زبانی
بنویسم که مخاطب من به ان صورت حرف نمی زند .در
واقع اگر صادقانه بخواهم بگویم این است که من دوست
دارم زبان امروز ایران باشم .کارگردان نمایش «روزهای
بی باران» درباره انتخاب بازیگران این نمایش نیز گفت:
واقعیت این اس��ت زمانی که این متن را می نوشتم خیلی
ب��ه کارگردانی ان فکر نمی کردم و ق��رار بود برادرم این
متن را کارگردانی کند اما به دلیل مهاجرت او این شرایط
مهیا نش��د .اما درباره انتخاب بازیگر باید بگویم که وحید
اقاپ��ور و نازینین احمدی از ابتدا جزو انتخاب هایم بودند.
تازه های تئاتر
نظرکده
فرخ نعمتی :دیده نشدن شخصیت اصلی به درام ضربه می زند
هنرمن��د :ف��رخ نعمتی ک��ه در س��ریال «والیت
عش��ق» ب��دون نش��ان دادن چه��ره اش ایفاگ��ر
نق��ش امام رض��ا(ع) بوده معتقد اس��ت که در اثار
نمایش��ی تاریخی دیده نش��دن ش��خصیت اصلی
داس��تان به درام ضربه می زن��د و حتی در مواردی
کار را غیرممک��ن می کن��د .ای��ن بازیگر س��ینما،
تئاتر و تلویزیون در خصوص نش��ان ندادن چهره
معصومین در اثار نمایش��ی تاریخی گفته :سینما و
هنرهای نمایش��ی بارها این تالش را انجام دادند
اما برای به تصویر کش��یدن داستان های تاریخی
و زندگی معصومی��ن(ع) با موانع فقهی ،تاریخی و
حتی ضوابط سلیقه ای برخی مدیران روبرو هستند
اما با وجود این مشکالت راه خود را ادامه داده اند.
نعمتی افزوده :فقهای بزرگ اس�لام می توانند نظر
کلی را درباره چهره معصومین مطرح کنند.
محمد رحمانیان با «ادامس خوانى» در تماشاخانه ایرانشهر
هنــــــرمن��د :محم��د
رحمانی��ان کارگ��ردان و
نمایش��نامه نویس شناخته
ش��ده و مط��رح تئاتر که
این روزها نمایش مجلس
ضربت زدن نوش��ته بهرام
بیضای��ی را در س��الن
اصلی مجموعه تئاترشهر
روی صحن��ه ب��رده ،از اواخ��ر تیرم��اه نمایش
«ادامس خوانی» را در تماشاخانه ایرانشهر اجرا
می کن��د .رحمانیان در حال��ی از اجرای نمایش
«ادامس خوان��ی» خب��ر داده که پیش
از ای��ن قرار بوده نمایش «عاش��قیت»
را اج��را کند .نمای��ش «ادامس خوانی»
ب��ا کارگردان��ی محم��د رحمانی��ان و
نقش افرینی مهتاب نصیرپور ،اش��کان
خطیبی ،هومن برق نورد ،سینا رازانی و
بهنوش طباطبایی از روز ۲۵تیرماه تا ۷
مردادماه در سالن سمندریان تماشاخانه
ایرانش��هر روی صحنه می رود .گفتنی اس��ت،
نمایش «ادامس خوانی» سال گذشته در گالری
اریانا اجرای عمومی داشته است.
5
مرور مهم ترین رویدادهای تئاتری از نگاه «هنرمند»
میزبانی تاالر حافظ از «مستاجر»
فرانسوی ،معرفی داوران مسابقه
مطبوعاتی خانه تئاتر و...
هنرمند :معرفی داوران مس��ابقه مطبوعاتی انجمن منتقدان خانه تئاتر،
افتتاح نمایش «مس��تاجر» توسط سفیر فرانسه ،اعالم امار تماشاگران
۶س��الن نمایشی تهران و انشتار جلد دوم «نمایشنامه نویسی» به قلم
عبدالحی شماسی ،از جمله خبرهای قابل توجه حوزه تئاتر هستند که
انها را در ادامه مرور می کنیم:
معرفی داوران مسابقه مطبوعاتی انجمن منتقدان خانه تئاتر:
داوران پانزدهین مسابقه مطبوعاتی ساالنه انجمن منتقدان ،نویسندگان
و پژوهشگران خانه تئاتر معرفی شدند .بر اساس ای گزارش ،سیدوحید
عقیلی روزنامه نگار ،استادیار دانشگاه و رییس دانشکده علوم ارتباطات و
مطالعات رسانه دانشگاه ازاد اسالمی واحد تهران مرکزی ،مجید رضائیان
روزنامه نگار و عضو هیات علمی دانش��گاه و حس��ین پاکدل نویسنده و
کارگ��ردان تئاتر ،ترکیب هیات داوران پانزدهمین مس��ابقه مطبوعاتی
انجمن منتقدان ،نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر را تشکیل می دهند.
عالوه بر این حمید جبلی نیز به عنوان کارش��ناس و مش��اور در بخش
عکس ،هیات داوران را همراهی می کند.
افتتاح نمایش «مستاجر» توسط سفیر فرانسه:
نمایش «مستاجر» به نویسندگی و کارگردانی ستاره امینیان و تهیه کنندگی
نورالدین حیدری ماهر با پش��ت سر گذاش��تن روزهای پایانی تمرین ،برای
اج��را از روز 21تیرماه در تاالر حافظ اماده می ش��ود .بر اس��اس این خبر،
س��تاره امینیان نمایش «مس��تاجر» را در مقام طراح ،نویسنده و کارگردان
و با همکاری کمپانی فرانس��وی رفورمانس ،از روز دوش��نبه 21تیرماه در
تاالر حافظ روی صحنه خواهد برد .تهیه کننده و مجری طرح این نمایش،
نورالدین حیدری ماهر است .نمایش مستاجر در روز اغازین خود ،با حضور
فرانسوا سنمو ،سفیر فرانسه در ایران به عنوان مهمان ویژه افتتاح می شود .در
خالصه داستان این نمایش امده :فردی به نام «ترلکوفسکی» وارد اپارتمانی
می شود که مستاجر قبلی ان ،زنی به نام «سیمون شول» ،خود را از پنجره
خانه به بیرون پرت کرده است .امینیان نمایشنامه «مستاجر» را بر اساس
رمانی به همین نام اثر نویسنده فرانس��وی روالن توپور و «یادداشت های
زیرزمینی» داستایوفس��کی نوشته است .او پیش از این ،نمایش عروسکی
«ای وای های» را اجرا کرده بود .مرتضی اسماعیل کاشی ،افشین غفاریان،
س��ارا علیا ،منا شریفی ،سمیرا طلوعی ،برنا اعتمادی ،سعید اویسی و رحیم
نوروزی در این نمایش ایفای نقش می کنند.
اعالم امار تماشاگران ۶سالن نمایشی تهران:
س��الن های مجموعه تئاتر شهر با چهار اجرای نمایشی ،تاالر هنر و خانه
نمایش امار تماش��اگران خود تا تاریخ ۱۱تیر م��اه ۱۳۹۵را اعالم کردند.
بر اساس این گزارش ،در مجموعه تئاتر شهر چهار نمایش «روز های بی
ب��اران» « ،بیگانه»« ،راهنمای تئاتر ش��هر» و «مجلس ضربت زدن» در
حال اجرا هس��تند که طبق امار اعالم ش��ده نمایش «روزهای بی باران»
به کارگردانی امین بهروزی که ۱۵اجرای خودر ا در تاالر س��ایه پشت سر
گذاشته تا کنون ۹۰۹تماشاگر داشته است .برای این نمایش ۶۳۴بلیت تمام
بها ۹ ،بلیت نیم بها ۱۰۸ ،بلیت تخفیف دار و ۱۵۸بلیت مهمان ارایه شده و
مبلغ گیشه ۱۴۳میلیون و ۹۰۰هزار ریال ثبت شده است .در تاالر چهارسو
نیز نمایش «بیگانه» به کارگردانی مسعود دلخواه طی ۳۶اجرا میزبان ۴۲۸۷
تماشاگر بوده است .برای این نمایش ۲۴۷۰بلیت تمام بها ۴۳۱ ،بلیت نیم
بها ۵۵۹ ،بلیت تخفیف دار ۸۲۷ ،بلیت میهمان ارایه شده و مبلغ گیشه این
نمایش ۷۸۳میلیون و ۱۷۵هزار ریال اعالم شده است .نمایش «راهنمای
تئاتر شهر» به کارگردانی نیکو ممدوحی که ۲اجرای اول خود را پشت سر
گذاش��ته میزبان ۷۸تماشاگر بوده که ۳۶بلیت تمام بها ۲۳ ،بلیت تخفیف
و ۱۹بلیت میهمان را شامل می شود .مبلغ فروش این نمایش ۱۰میلیون
و ۸۸۰هزار ریال بوده است .نمایش «مجلس ضربت زدن» به کارگردانی
محمد رحمانیان نیز که در تاالر اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه است
طی ۱۵اجرا تا ۱۱تیر ماه جاری میزبان ۹۴۲۲تماشاگر بوده است .برای این
نمای��ش ۳۸۴۸بلیت تمام بها ۴۷۳۲ ،بلیت تخفیف دار ۸۴۲ ،بلیت مهمان
ارایه شده است .مبلغ گیشه این نمایش ۳میلیارد و ۱۴۱میلیون و ۴۰۰هزار
ریال اعالم شده است .خانه نمایش اداره تئاتر نیز که میزبان نمایش «هفت
هش��تم» به کارگردانی حمید اصغری تتماج و علی برجی است طی هفته
گذش��ته از ۹تا ۱۱تیر میزبان ۷۷تماشاگر بوده است .نمایش «الکی» به
کارگردانی اناهیتا غنی زاده که دو اجرای اول خود را در تاالر هنر انجام داده
طی روزهای ۱۰و ۱۱تیر ماه جاری میزبان ۱۷۹تماشاگر بوده است .برای
این نمایش ۱۵۸بلیت تمام بها ۲۱ ،بلیت میهمان ارایه شده و مبلغ گیشه
این دو روز ۲۲میلیون و ۱۲۰هزار ریال اعالم شده است.
انشتار جلد دوم «نمایشنامه نویسی» به قلم عبدالحی
شماسی:
عبدالحی شماسی کارگردان و پژوهشگر تئاتر از تکمیل شدن جلد دوم
مجموعه «نمایشنامه نویسی» خبر داد .شماسی در این باره گفته :جلد دوم
شامل چهار بخش «شیوه نگارش نمایشنامه های تک گویی»« ،چگونگی
برگردان داستان به نمایشنامه»« ،شیوه های گوناگون نمایشنامه نویسی»
و «ش��یوه نگارش نمایش��نامه های مدرن» است .تالیف جلد دوم کتاب
«نمایشنامه نویسی» تکمیل ش��ده و اثر در مرحله ویراستاری است و با
زیرعنوان (چگونه به انجام رس��انیم) منش��ر می شود .جلد نخست این
کتاب نیز با زیرعنوان (چگونه اغاز کنیم) از سوی نشر اریاگهر به چاپ
رسیده است .به گفته شماسی ،جلد نخست کتاب در دو بخش «ساختار
نمایشنامه» و «ساختمان نمایشنامه» تدوین شده است .در بخش نخست
تمام عناصر نمایشنامه اعم از «گفت وگو»« ،اشخاص»« ،زمان و مکان»
و «زبان» توضیح داده ش��ده و در انتهای هر گفتار نیز تمرین هایی ارائه
شده است .او تاکید کرده :برای تالیف این دو مجموعه از توصیف پرهیز
داشتم و راه نگارش نمایشنامه را گفته ام .شماسی ویژگی مهم مجموعه
دو جلدی «نمایشنامه نویس��ی» را واژه س��ازی ان براساس زبان فارسی
دانسته و افزوده :این دو کتاب حاصل ۲۷سال اموزش نمایشنامه نویسی،
فیلمنامه نویسی و داستان نویسی در دانشگاه های گوناگون است و طی دو
سال و نیم تالیف شده است.
سینـــما
6
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
بررسی وارکرافت؛ اثری از دانکن جونز
میالد جلیل زاده
بازی وحشت وحماسه
بعد از ش�اهزاد ه ایرانی ،باز هم رکورد فروش گیش�ه ای در میان فیلم های اقتباس ش�ده از دنیای بازی های کامپیوتری شکسته شد؛ این خبری است که طی روزهای اخیر
وارکرافت را به عمق کانون توجهات کشانده و سومین فیلم دانکن جونز را الاقل انقدری مهم کرده است که خیلی از منتقدان سینمایی بیشتر درباره اش بنویسند و باز همان
حرف های همیشگی و عموماً منفی را راجع به ژانر تازه پدید امده سینما-گیم تکرار کنند .منتقدان هیچ وقت نمره چندان خوبی به فیلم های اقتباس شده از روی بازی های
کامپیوتری نداده اند اما مرتب بر تعداد این جور اثار اضافه می ش�ود و تراکم ان ها در س�بد اکران های س�الیانه باال می رود .حاال وارکرافت هم همین وضع را پیدا کرده و به
دلیل اینکه از روی یک بازی کامپیوتری اقتباس شده است ،ذهنیت پیش داورانه بعضی از کارشناسان سنتی سینما اجازه نمی دهد که ان را جدی ببینند .این ها همه هم البته
نتوانسته اند مانع از فروش فوق العاده فیلم و دامنه دار شدن بحث هایی مستوفا درباره اش بشوند .شاید وضعیت جدید کم کم به سنتی ترها یاد بدهد که باید حتی طرز ایراد
گرفتن شان را عوض کرده و معیارها را تغییر بدهند .وارکرافت هرچند از عناصری تشکیل شده که جزو مولفه های شناخته شده هنری بوده اند ،اما کنار هم قرار گرفتن و
ترکیب این عناصر ،نظم و شمایل دیگرگونه ای داشته است و بحث های بدیعی را هم می طلبد .حاال ما با فیلمی بر اساس یک بازی کامپیوتری و بازی کامپیوتری پیچیده ای
بر اساس یک کتاب داستان و با کتاب داستانی که متاثر از فیلم های سینمایی است ،طرف هستیم.
وحشت ،حماسه ،فانتزی یا بازی؟!
ای��ن که فیلمی مث��ل وارکراف��ت را چطور باید
بررسی کرد ،خودش اساس ًا اولین مسئله به نظر
می رسد و به قول کامپیوتریست ها پاسخ به این
س��وال هنوز در حال لود شدن است و احتیاج به
انبساط گفتمانی بیشتری برای نیل به ان داریم.
باید چند فایل اضافی را پاک کرد تا یک پاسخ به
درد بخور در این باره ،امکان لود و جاگیر شدن را
پیدا کند و به عبارتی ما الزم داریم که ابتدا بعضی
کلیشه های نقد سنتی را دور بریزیم.
مقایس��ه ورژن س��ینمایی وارکراف��ت ب��ا بازی
گیم نتی ان ،جزو موارد عالقه کس��انی است که
با این گیم الکترونیکی اُنس و الفتی داش��ته اند،
اما دایره مخاطبان اثر دانکن جونز وسیع تر از این
حرف هاست .هیچ کس نمی تواند با نگاه به پوستر
وارکرافت یا انونس ان و یا حتی تماش��ای کلی
کار ،بفهمد که فیلم از روی یک بازی کامپیوتری
اقتباس شده است؛ این ممکن نیست مگر چنین
چیزی را از قبل به مخاط��ب بگویند یا او بازی
وارکرافت را دیده باش��د .مخاطبان ۱۲میلیونی
این بازی هم انقدرها که به نظر می رس��د تعداد
پرش��ماری نیس��تند .از ابتدا هیچکس تضمین
نداده بود تا ه��ر ۱۲میلیون نفری که این بازی
کامپیوتری را روی گوشی های تلفن همراه شان
نصب کرده ان��د ،بلیت فیلم را هم بخرند و برای
تماشایش به سالن های سینما بیایند.
پس فروش گیش��ه ای وارکرافت که این روزها
هرچه بیشتر قد می کشد و در حال سر سائیدن به
سقف رقم ۴۰۰میلیون دالر است ،چیزی نیست
ک��ه با ربط دادن فیلم به بازی کامپیوتری اش به
راحتی توجیه شود.
در ضم��ن ای��ن تماش��اگران چین��ی بودند که
وارکرافت را به فیلمی بالک باستر تبدیل کردند.
این یعنی کم کم به نظر می رسد
مخاطبانی از ینگ ه دنیا با اس��تقبال از بعضی اثار
بخصوص ،توان جهت دهی به سینمای امریکا را
از خارج مرزهای ان پیدا می کنند و توجه به چنین
چیزی بهتر ثابت می کند که برای بررسی اثاری
از قبیل وارکرافت ،جداً الزم است معیارهای نقد
و بررسی سینمای بیگ پروداکشن نوسازی شوند.
برای بررسی وارکرافت اول باید از ژانر ان شروع
کرد( .هنر نبرد) یا همان وارکرافت را می شود جزو
اولین نسل از زیرمجموعه های ژانر جدیدالخلق
س��ینما-گیم دانست .این گونه ی نو ظهور که با
موفق ترین فیلم
سینما-گیم
تابحال یکی از
اولین فیلم های
این جریان یعنی
کمبات ()۱۹۹۵
بود و خود
این بازی اکثر
کاراکترهایش را از
فیلم های سینمای
رزمی گرفته بود.
کمبات ،نانی که
یک روز از سینما
قرض گرفته بود
را پس داد اما
ماجرای باقی
بازی هایی که فیلم
شدند چنین نیست
انقالب الکترونیک در اواخر قرن گذشته و اوائل قرن بیست
و یکم شروع به شراره گرفتن کرد ،هنوز در حال پی افکنی
و جرح و تعدیل مصالح اش است.
اگر به مفهوم (ژانر) توجه ش��ود؛ و اگر س��ینما-گیم را یک
ژانر جدید بدانیم ،این هم کام ً
ال مش��خص به نظر می رسد
که هنوز نه چهارچوب های عینی و قابل اندازه گیری چنین
عیـن ش��ده اند و نه طبیعت ًا زیرشاخه ها یا اصطالح ًا
ژانری ُم ّ
ساب ژانرهای ان قابل احصاء هستند.
ظاهراً این ژانر اگر هم روزی به طور کامل ش��کل و نضج
گرفت ،نمی توان ان را مستقل از بقیه گونه های سینمایی و
ادبی دانس��ت .به عبارتی این گونه ی نوظهور که از مجرای
ادبیات عبور نکرده و مستقیم ًا وارد سینما شده است ،همیشه
یک ژانر هیبرید یا اصطالح ًا تلفیقی خواهد بود و دلیل این
مطلب هم ان اس��ت که خود بازی ها هرکدام ذیل یک ژانر
بخصوص جای می گیرند؛ بعضی بازی ها اگش��ن هس��تند،
بعضی ها وحشتناک ،تعدادی شان فانتزی-کمیک و باقی هم
از ان��واع دیگر ...با این وص��ف ،فیلم هایی که مطابق قواعد
سینما-گیم ساخته شوند الجرم باید به قاعده های هرکدام
از ای��ن ژانرها هم توجه کنند در حالی که به نظر می رس��د
مش��کل اثار ساخته شده تا به امروز ،عدم توجه به
عمده ی
ِ
همین نکته است.
موفق ترین فیلم سینما-گیم تابحال یکی از اولین فیلم های
ای��ن جریان یعنی کمبات ( )۱۹۹۵بود و خود این بازی اکثر
کاراکترهایش را از فیلم های س��ینمای رزم��ی گرفته بود.
کمبات ،نانی که یک روز از سینما قرض گرفته بود را پس
داد اما ماجرای باقی بازی هایی که فیلم شدند چنین نیست.
یک مش��کل اساس��ی درباره این جریان نوظهور سینمایی
ان اس��ت که در بازی های کامپیوتری به بعضی قواعد ژانر
مربوطه توجه نشده است .به عبارتی ممکن است گاهی فقط
موضوع یک بازی یا اتمسفر ان اگشن باشد نه ریزه کاری های
ژانری اش و همین بعدها کار کسی که بخواهد بر اساس ان
بازی یک فیلم بس��ازد را سخت خواهد کرد .اگر وقتی یک
بازی کامپیوتری در حال طراحی اس��ت ،به این که امکان
دارد بخواهند روزی از روی ان فیلمی سینمایی بسازند هم
توجه شود ،این نکات و ریزه کاری ها از همان ابتدا در پیرنگ
داس��تان بازی لحاظ خواهند ش��د و یک فرانشیز درست و
قاعده مند میان گیم ها و فیلم ها ایجاد می شود.
وارکراف��ت یک فیلم در ژانر وحش��ت اس��ت اما در گونه ی
س��ینما-گیم هم ج��ای دارد .این ب��ازی انقدر
بدهد دانکن جونز ک
کاراکترهای عجیب و اتمسفر جادویی و خاصی
نفر بعدی بود و به پر
دارد که به راحتی ایده ساخت یک فیلم سینمایی مخاطبانی از ینگه حاال نمی ش��ود ادع
از روی ان ،به هر ذهنی خطور می کند.
گیم نتی کار ایجاد نک
دنیا با استقبال
روزی
که
اما این گیم برای ان ساخته نشده بود
در فیلم سینمایی ان
از بعضی اثار
اجازه نمی دادند که ک
تبدیل به فیلم شود و انچه که امروز بر پرده های بخصوص ،توان
را بگیرد ،چون در خ
سینما تابیده ،ملغمه ای از متن سازندگان فیلم و جهت دهی به
متن
الکترونیکی منبع اقتباس بوده اس��ت .بازی سینمای امریکا را جزو کدام دسته باشد
ِ
وارکرافت متریال و مواد اولیه یک فیلم سینمایی از خارج مرزهای هم عبور کند و در ف
ک
قصه از سمت اور
مرب��وط به ژانر وحش��ت یا حماس��ی را در انبان ان پیدا می کنند
بین نژادهای روبرو،
خودش داش��ت اما برای فیلم ک��ردن این مواد ،و توجه به چنین
الزم ب��ود ک��ه ابتکاری کام ً
ال س��ینمایی به کار چیزی بهتر ثابت تنها راهی بود که با
س��ازندگان فیلم خال
برود ،نه اینکه همان چیزها را با کمترین تغییرات می کند که برای
این هم ممکن نبود
ممک��ن وارد فیلم کنند .ب��ازی وارکرافت اگرچه بررسی اثاری از
لح��ن دیالوگ های
منبع الهام خوبی برای فیلم ساختن بود ،اما یک قبیل وارکرافت،
شکس��پیر می اندازن
منبع اقتباس خوب نه .وانکن جونز که خودش از جدا ً الزم است
ظلمانی که البالی
عالقمندان پرش��ور بازی بود ،فیلمی ساخته که معیارهای نقد و
شبیه متون کالسیک
بین اقتباسی از ان سرگرمی الکترونیکی و اثری بررسی سینمای
است که راضی کنند
افسونه وار و اسطوره ای در ژانر سینمایی وحشت ،بیگ پروداکشن
سرگردان است.
اما ترکیب ابجکت ه
نوسازی شوند
س��رزمینی ش��بیه ب��ه اروپای قرون وس��طی با
صحن��ه در بعضی
س��اکنانی اکثراً ادمیزاد و سپیدپوس��ت ،در کنار
ازاردهنده است .دانک
مخلوقاتی غیربشری و تخیلی از قبیل دورف ها،
نهایی فیلمنام��ه بو
اِلف ها و دیگران؛ و ورود موجوداتی خبیث به نام
برای جال بخش��یدن
اورک ها از یک درگاه جادویی به این سرزمین که
روی بازی َق َـبس��ه
ازروت نام دارد و حاال جوشش و تقال برای امنیت
زنان��ی قوی و مقتد
ازروت ...با چنین اوصافی چه کس��ی یاد «ارباب
و کاریزم��ای مبارزه
حلقه ها» یا «بازی تاج و تخت» نمی افتد؟
شخصیت ها را قابل
ادبیات فیلم هم که گاهی س��نگین و پیچیده
ن
که می ش��ود به ا
تاج و تخت و ارباب
می ش��ود ،لحن ژانر اپیک یا همان حماس��ه را تمام موفقیت
تداعی می کند.
مثل مریخی ها (۰۱۲
وارکرافت را
چندان خالقیت خاص
خب ،حاال یک داستان در ژانر تلفیقی وحشت -نمی شود به
خیلی س��اده و ابتدا
حماسه را بدون تراش خوردن در ظرف سینما -پای هواداری
که دو دندان نیش د
گیم بریزید و حدس بزنید که چه جور محصولی عالقمندان بازی
حرکات رباتیک اور
بی��رون خواه��د امد! همی��ن س��رگردانی میان ان گذاشت.
تیزری صددقیقه ای برای یک بازی کامپیوتری مخاطبان بسیاری اش��یاء هم ان ها را
بودن و یا قرارگیری در جایگاه فیلمی سینمایی در سراسر دنیا به حرکات بدن مردمان
با مش��خصات یک��ی-دو ژانر پیچی��ده هنری ،این نوع فیلم ها که ذهن مخاطب سوال
وارکرافت دانکن جونز را شدیداً ازار می دهد.
فانتزی-اپیک اسم تعهد کارگردان بر و
مقداری هم از کامل
از صفحه های چند اینچی موبایل تا گرفته اند عالقه
پرده های ده متری مقعر در سینما
وارکرافت از افراد ش
دارند و استقبال
م��ی دانیم ک��ه پ��روژه س��ینمایی وارکرافت از ان ها هم می تواند گذشته جایزه اسکار
ب��رای توصیف بازی
سال ۲۰۰۶اس��تارت خورد یعنی ده سال پیش .در فروش باالی
کار برد (متوس��ط)
کارگردان قبلی کار به دلیل دخالت های کمپانی این فیلم خیلی
گردن منبع اقتباس
س��ازنده بازی که اج��ازه نمی داد رون��د فیلم به موثر بوده باشد.
تناسب نیازهای دراماتیک اش از پیرنگ خود گیم
به باالس��ت اما از اج
مقداری عدول کند ،تصمیم گرفت از کار انصراف
باید به ترکیب خوب
سینـــما
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
7
مهمترین رویدادهای سینمایی از نگاه «هنرمند»
تندیس حافظ برای یک عمر فعالیت هنری جمشید هاشم پور ،پیام رییس سازمان سینمایی برای موفقیت فیلم «دختر»
اکران هم زمان ۳فیلم خانوادگی در جهان و هزاران نفر به کمپین ضد «دی کاپریو» پیوستند
که از فیلمسازان جوان و اینده دار امریکاست
روژه امد تا بازی مورد عالقه اش را فیلم کند.
عا ک��رد که او هیچ تغییری نس��بت به ورژن
کرده است اما به طور کلی حال و هوای بازی
ن هم همچنان حفظ شده .صاحبان کمپانی
کارگردان طرف یکی از دو نژاد حاضر در فیلم
خود بازی این گیمر است که انتخاب می کند
د .اما جونز باالخره توانست از سد این مشکل
فیلمی که حاال تماشا می کنیم نیروی منفی
ک های متجاوز است که ساتع می شود و رقابت
جای مخاصمه بین ان ها را گرفته .ظاهراً این
ا ان می شد از دامچاله ی شرکت بلیزارد در راه
الص شد؛ وگرنه بدون رویاروئی خوب و بد،
د که یک درام حماسی شکل بگیرد.
ی س��نگین و ادبی فیلم ،مخاط��ب را یاد اثار
ند و بعضی رموز کالمی و اش��اره های تیره و
ی گفتگوها رد و بدل می ش��وند فیلم را شدیداً
ک حماسی می کنند .این ها بخش از روند کار
ده به نظر می رسد
های اسپشیال افکت با عناصر رئال و طبیعی
جاها مصنوعی از اب درامده اند که این کمی
کن جونز به همراه چارلز لیویت که نویسنده
ود ،از وارد کردن چند کاراکتر زن به فیلمنامه
دن به قصه تخت و یک نواختی که قرار بود از
ه برداری شود استفاده کرده اند .این کاراکترها
در هس��تند و تناقضی که بی��ن ظرافت زنانه
زه گر بودن هس��ت ،خودش ت��ا حدودی این
ل توجه تر کرده است .فیلم برخالف نمونه هایی
ن ها تشبیه اش کرد ،یعنی اثاری از قبیل بازی
حلقه ها و یا حتی بعضی فیلم های جان کارتر
،)۲۰در دیزاین و طراحی بصری شخصیت ها
صی به خرج نداده اس��ت .خصوص ًا اورک ها
ایی اند و غی��ر از بدن هایی عضله ای و دهانی
دار از ان بیرون زده ،چیز جدید دیگری ندارند.
رک ها و طرز راه رفتن و دس��ت زدن شان به
اص ً
ال خاص نمی کند .در بعضی س��کانس ها
ن اورک طوری است که به جای جذابیت در
ل ایجاد می کند .این ها شاید مقداری به دلیل
وفاداری به استیل شخصیت های بازی باشد و
ل نبودن کارگردان! البته طراح جلوه های ویژه
ش��اخص این حرفه در جهان اس��ت که سال
ر را به خانه برده بود.
ی های فیلم بهتری��ن واژه ای که می توان به
اس��ت که چنین چیزی را دیگر نمی شود به
س انداخت .فیلم دانکن جونز یک متوس��ط رو
جزایی تشکیل شده که همه متوسط اند پس
ب او تبریک گفت اما اگر یک عنصر عالی در
وارکرافت وجود داشته باشد ،همان موسیقی حماسی کار است.
این موس��یقی توسط رامین جوادی ،موزیسین مشهور اما جوان
س��ینمای امریکا که ایرانی االصل است نواخته شده .تخصص
اصلی جوادی موزیک های حماس��ی است و او در اثاری که به
وارکرافت شباهت زیادی دارند این مطلب را به خوبی اثبات کرده
اس��ت .حاش��یه ی صوتی ارباب حلقه ها و بازی تاج و تخت هم
توسط خُ نیای رامین جوادی تزئین شده اند .یک نکته دیگر درباره
فیلمی مثل وارکرافت بحث فانتزی-اپیک بودن ان و هواداران
این نوع فیلم هاست .این که یک داستان حماسی قطع ًا فانتزی
هم هس��ت و نمی تواند رئال باش��د امری بدیهی و مسلم است
اما در توضیح عبارت (فانتزی-اپیک) که بعضی ها با مس��امحه
ان را عنوان یک ژانر مس��تقل می دانند باید گفت؛ حماس��ه ها
معمو ًال ریش��ه در فرهنگ یک ملت دارند ،مثل حماس��ه های
ش��اهنامه ایرانی یا هرکول در یونان و امث��ال این ها در بعضی
نقاط دیگر .اما امریکا که تاریخی کهن ندارد ،خودش دست به
خلق حماسه هایی برساخته و مصنوعی می زند که ارباب حلقه ها
از اولین نمونه های شاخص شان بود .این حماسه های مصنوعی
راحت تر س��ینمایی می شوند ،چون در عصر سینما و با توجه به
طبع مخاطب فیلم بین شکل گرفته اند.
تمام موفقیت وارکرافت را نمی شود به پای هواداری عالقمندان
بازی ان گذاش��ت .مخاطبان بسیاری در سراسر دنیا به این نوع
فیلم ها که فانتزی-اپیک اس��م گرفته اند عالقه دارند و استقبال
ان ه��ا هم می تواند در ف��روش باالی این فیلم خیلی موثر بوده
باش��د .توجه به ش��ور و غوغایی که فیلم جنگ ستارگان جورج
لوکاس بین مردم چین به راه انداخت خیلی برای توضیح وضعیت
امروز فیلم ،مورد مناسبی است.
شرقی ها و البته خیلی از مخاطبین غربی ،فیلم های جنگجویانه ی
شلوغ که ماجرایشان در سرزمین های خیالی می گذرد را دوست
دارن د و همین دوس��تداران برای دیدن این فیلم به س��الن های
سینما می ایند تا در کنار کسانی که بر اساس کنجکاوی نسبت
به فیلمی اقتباس ش��ده از بازی وارکرافت بلیت خریده اند ،رقم
فروش یک سینما-گیم حماسی و وحشت انگیز را تا این حد باال
ببرند .به هرحال شگفتی هایی که این فیلم پدید اورد ،هیچکدام
از پیش و روی کاغذ قابل پیش بینی نبودند.
چنینچیزیخصوصیتیککارشهامت مندانهاست
وقتی یک بازی کامپیوتری را از روی صفحه های چند اینجی
موبای��ل یا تبلت برمی دارید و به مقیاس��ی ه��زار برابر روی
پرده های عریض ده متری و خمیده س��ه بعدی می برید ،هم
ضعف های ان و هم قوت هایش چندین و چند برابر می شوند.
وارکرافت برخالف رقیب س��ینما-گیمی این روزهایش یعنی
پرندگان خش��مگین ،ب��ا یک قصه رقیق و بی دردس��ر وارد
میدان نشد و همین شهامت سازندگان اثر ،چهار برابر انگری
بردز برایش��ان س��وداوری مالی داش��ت .به هرحال خواهیم
دید که س��ینما-گیم روزی به یک��ی از گونه های جاافتاده در
سینمای دنیا تبدیل می شود و ما امروز مشغول تماشا و بحث
درباره قس��مت هایی از تاریخ سینما هس��تیم که روند شکل
گیری یک جریان مهم را توضیح می دهند.
رامبد جوان به جشنواره
فیلم سالمت پیوست
رامب��د جوان در ویدیویی مردم را به ش��رکت در
بخش مردمی جش��نواره فیلم سالمت تشویق و
موضوعات مهم سالمتی را مطرح کرد .به گزارش
روابط عمومی نخس��تین جشنواره فیلم سالمت،
رامبد جوان که این روزها برنامه پرطرفدار خندوانه
را روی انتن ش��بکه نس��یم دارد ،در ویدیویی با طرح موضوعات مهم سالمتی از جمله :اهداء عضو،
تغذیه سالم ،بیماری های واگیر دار ،ایدز ،خدمات پزشکی ،پرهیز از مصرف دخانیات ،حفظ سالمت
روانی و ...مردم را به ساخت فیلم و شرکت در بخش مردمی این جشنواره تشویق کرده است .او با
اعالم جوایز این بخش که شامل یک دستگاه خودرو و صد جایزه یک میلیون تومانی است از مردم
خواس��ته با ساخت فیلم هایی با مدت زمان یک تا سه دقیقه در این جشنواره شرکت کنند تا ضمن
ساخت فیلم و توجه به اهمیت موضوع سالمت در زندگی به نجات جان انسان ها کمک کرده باشند.
این بازیگر و مجری موفق در این ویدیو نیز اعالم کرد که مردم می توانند از طریق سایت www.
honarsalamat.irدر این مسابقه شرکت کنند .نخستین جشنواره فیلم سالمت 30مرداد تا اول
شهریور برگزار می شود .عالقه مندان می توانند با مراجعه به وب سایت www.honarsalamat.
comو یا کانال تلگرام telegram.me/honarsalamatاطالعات بیشتری دریافت کنند.
پیام رییس سازمان سینمایی برای موفقیت فیلم «دختر» در مسکو
حجت اله ایوبی رییس سازمان سینمایی در پیامی موفقیت رضا میرکریمی با فیلم «دختر» در جشنواره
فیلم مسکو را تبریک گفت .در پیام رییس سازمان سینمایی امده است :هنرمند گرامی جناب اقای
سیدرضا میرکریمی درخشش فیلم دختر در جشنواره جهانی فیلم مسکو خبری مسرت بخش برای
همه دوس��تداران س��ینمای ایران است .س��ینمایی که به پیش می رود با قدرت و افتخار .سینمایی
که ریش��ه در خاک دارد .از جایی امده اس��ت .سخنگوی فرهنگی دیرپا ،تمدنی کهن و ایینی الهی
و انس��انی اس��ت .درخشش فیلم دختر موفقیتی ارزشمند برای س��ینمای ایران است .فیلمی که به
شایستگی نمایندگی می کند سینمای ایران را .این موفقیت را به شما و همه دست اندرکاران فیلم
بویژه بازیگر محبوب سینما ،فرهاد اصالنی عزیز تبریک می گویم .همه دوستداران عزت و سربلندی
کشور قدرشناس صحنه ها و لحظه های پرشکوهی هستند که شما می افرینید.
«شهر من سردشت» بهترین انیمیشن جشنواره برادفورد شد
انیمیش��ن کوتاه «شهر من سردش��ت» از تولیدات انجمن س��ینمای جوانان تهران جایزه بهترین
انیمیش��ن جش��نواره «جهان کوچک» برادفورد را کسب کرد .انیمیشن کوتاه «شهر من سردشت»
ش از این در ۹جش��نواره بین المللی از جمل��ه «Anim arte
ب��ه کارگردانی زیب��ا ارژنگ که پی
»۲۰۱۴برزی��ل »۲۰۱۵ River film festival«،ایتالیا »۲۰۱۵ XpoNorth« ،اس��کاتلند،
« »۲۰۱۵ INTERNATIONAL EUROFILM FESTIVALاس��پانیا۲۰۱۵« ،
»Student Art Festivalفلوریدا »IN SHORT ۲۰۱۵ film festival« ،انگلستان« ،
»۲۰۱۵ city short film festivalکامرون »۲۰۱۵ The valley fim festival« ،امریکا
و « »۲۰۱۶ Back upالمان حضور داش��ته اس��ت ،در دهمین حضور بین المللی خود در جشنواره
«جهان کوچک» برادفورد انگلستان به نمایش درامد .این جشنواره در محل شهرداری و پارک شهر
برادفورد با نمایش فیلم های کوتاه مس��تند ،انیمیشن ،داستانی و کمدی در تاریخ ۱تا ۳۰ماه ژوئن
برابر با ۱۲خرداد تا ۱۰تیر برگزار شد و با ارای مردم برندگان خود را شناخت« .شهر من سردشت»
داستان دختری به نام کژال است که با بافتن گبه ای داستان بمباران شیمیایی شهر سردشت و مرگ
اعضای خانواده اش را روایت می کند.
اعالم اثار راه یافته به بخش مسابقه فیلمنامه نویسی«قلم طالیی»
ش مسابقه فیلمنامه نویسی«قلم طالیی» جشنواره مقاومت اعالم شد20 .
اسامی اثار راه یافته به بخ
عنوان اثر برای دو بخش طرح فیلمنامه سینمایی و خالصه فیلمنامه کوتاه به مرحله مسابقه نهایی راه
پیدا کردند .هیات انتخاب بخش «قلم طالیی» متشکل از اقایان :حسین ترابی ،حسین خورشیدی،
سیدرحیم حسینی ،سیدفرهاد حسینی و محمود غالمی از میان 255اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره
20اث��ر را ب��رای حضور و رقابت در بخش های طرح فیلمنامه س��ینمایی و خالصه فیلمنامه کوتاه
انتخاب کردند .این اثار اقتباسی از رمان هایی است که توسط مقام معظم رهبری تقریظ شده اند .بر
این اساس ،اسامی 10اثر راه یافته به بخش طرح فیلمنامه سینمایی بدین شرح است :هست و نیست
(نویسنده:عطیه شفیعیان) ،سال های خون و دروغ (علی صاحب نقش) ،کارو (فهیمه سلیمانی) ،تاریخ
عروسی 31شهریور (فهیمه سلیمانی-احسان کاراموز) ،وقتی ماه کامل می شود (فهیمه سلیمانی-بیتا
فالحی) ،اساره (عسل عصری ملکی-نسرین ساداتیان) ،ارزو (احمد مرادپور) ،سوما (فرزاد ابوحمزه)،
پاوه (محسن سرتیپی) و چله نشین (نازنین فرخ لو) .همچنین اثار :یک نفر دلتنگ است (نویسنده:بابک
نبی زاده) ،تولد ایران (ملیحه عزیزی مفرد) ،جنگ بازی (بیژن بیات) ،اخرین دیدار (مهدی قاسم زاده)،
موقعیت اسمان (اعظم نوروزی) ،شبی که برف سرخ بارید (لیلی عاج) ،ننه گیالن_اثر پروانه ای (سید
حمید طاهری) ،س��ی و نهمین شب (سید حمید طاهری) ،سقا (فرزاد ابوحمزه -علی فرزین فرد) و
مروارید هور (جواد مزدابادی) برای حضور در بخش خالصه فیلمنامه کوتاه از سوی هیات انتخاب این
بخش انتخاب شد .گفتنی است چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت به همت بنیاد فرهنگی
روایت و انجمن سینمای انقالب و دفاع مقدس از 2تا 9مهرماه سالجاری در تهران برگزار می شود.
تندیس حافظ برای یک عمر فعالیت هنری به جمشید هاشم پور اهدا می شود
جمشید هاشم پور متولد فروردین ماه 1323در تهران با نام هنری جمشید اریا ،مهم ترین ستاره
دهه ش��صت سینمای ایران و تنها بازیگر پرکار و صاحب سبک در سینمای اکشن ایران است.
کارش را قب��ل از انق�لاب در دهه چهل با بازی در فیلم «جهنم س��فید» س��اموئل خاچیکیان
ش��روع کرد .پیش از انقالب نزدیک به ده فیلم بازی کرد اما درس��ت زمانی که می توانس��ت
نقش اول فیلم ها ش��ود کناره گرفت و در یک سازمان امداد و نجات استخدام شد .سال 1360
با «خط قرمز» مس��عود کیمیایی به سینما برگشت .بخاطر ورزش های کونگ فو و فول کنتاکت
بدن ورزیده ای داش��ت و همین باعث ش��د تا بعد از انقالب س��تاره اول فیلم های اکشن شود.
ش��مایل جمشید هاشم پور در فیلم هایی چون «تاراج»« ،عقاب ها» و «کانی مانگا» که همه جزو
پرمخاطب ترین فیلم های تاریخ س��ینمای ایران هستند تبدیل به نمادی برای قهرمانی شد که
جایش در س��ینمای ایران خالی بود .محبوبیت هاش��م پور به ویژه در شهرستان ها چشمگیر بود.
هر وقت برای اکران فیلم هایش به شهرهای مختلف می رفت خیل مشتاقانی که به استقبال او
می امدند حیرت انگیز بود .از اوایل دهه هشتاد با کم شدن فیلم های اکشن مسیر بازی هاشم پور
ه��م کمی تغییر کرد .در نقش های کوتاهتر در فیلم های متفاوت تر ظاهر شد .هاش��م پور پنج بار
نامزد دریافت س��یمرغ بلورین از جش��نواره فیلم فجر ش��ده و یک بار هم ب��رای بازی در فیلم
«مس��افر ری» داوود میرباقری برنده تندیس حافظ ش��د .اخرین اثرش مجموعه شبکه نمایش
خانگی پرطرفدار «ش��هرزاد» بود که برای اولین بار هاشم پور را در مدیومی به جز سینما دیدیم.
ب��ه پ��اس یک عمر فعالیت هنری و بازی در حدود ص��د فیلم که در بیش از نیمی از انها نقش
اول را داش��ته ،فیلم هایی که مخاطبان زیادی را به سینما کشاندند و برای بازی های متفاوت و
جذابش تندیس حافظ دس��تاورد هنری ش��انزدهمین جشن حافظ روز بیست و هشتم تیرماه در
سالن برج میالد به این بازیگر قدیمی سینما اهدا می شود.
هزاران نفر به کمپین ضد «دی کاپریو» پیوستند
کمپی��ن جلوگیری از بازی «لئون��اردو دی کاپریو» در نقش اصلی فیلم موالنا هزاران امضاء
جم��ع کرد .کمپی��ن « »RumiWasntWhiteک��ه در اعتراض به انتخ��اب احتمالی
«لئوناردو دی کاپریو» برای نقش موالنا ش��اعر
نامدار پارس��ی زبان شکل گرفته است ،تاکنون
بی��ش از 11هزار امضای انالی��ن جمع کرده
است .بی بی سی نوش��ت :معترضان به انتخاب
«دی کاپریو» برای ایفای نقش موالنا معتقدند
ای��ن بازیگ��ر برن��ده اس��کار هالیوودی قومیت
یکس��انی با موالنا ن��دارد و انتخاب او مصداق
بارز عالقه هالیوود به استفاده از بازیگران سفیدپوست است .چندی پیش «دیوید فرانزونی»
فیلمنامه نوی��س برنده اس��کاری که اثاری چون «گالدیات��ور» را در کارنامه اش دارد اعالم
کرد که قرار است متن فیلمی را براساس داستان زندگی «موالنا» شاعر ،فیلسوف و عارف
مسلمان ایرانی را به نگارش دراورد و دوست دارد «لئوناردو دی کاپریو» نقش «موالنا» را
در این فیلم ایفا کند و «رابرت داونی جونیور» نیز در نقش «ش��مس تبریزی» ظاهر ش��ود.
«فرانزون��ی» پیش از این در مصاحبه ای با گاردین اعالم کرده بود که با س��اخت این فیلم
می خواهد پرتره کلیش��ه ای که در س��ینمای غرب در مورد شخصیت مسلمان وجود دارد را
ب��ه چالش بکش��د .علی لطفیلی خبرن��گار افغانی امریکایی در گفتگو ب��ا «نیوزبیت» گفت:
انتخ��اب «دی کاپریو» برای نق��ش موالنا موضوعی مربوط به تنبلی و البته پول اس��ت و
مس��لما این خیلی راحت تر خواهد بود تا از یک بازیگر معروف برای این نقش استفاده کنیم
تا در جس��تجوی یک بازیگر مناس��ب برای مثال افغان باش��یم .ضمن این که کا ر هالیوود
پولس��ازی اس��ت و فیلم های «دی کاپری��و» و «رابرت داونی جونی��ور» اغلب پرفروش
هس��تند .زمانی که اس��تودیوهای فیلم س��ازی متوجه می ش��وند ،تهیه کنندگان این فیلم
بازیگ��ر فیلم «مرد اهنی» و هچنین بازیگری که اخیرا جایزه اس��کار را برده برای این
فیلم در نظر گرفته اند ،سودش��ان در این پروژه س��ینمایی افزایش می یابد .این انتخاب
موجب می ش��ود که کلیش��ه و فرض این که بازیگران سفیدپوس��ت بطور کلی برای هر
نقش��ی مناسب هستند ،تقویت شود .قرار اس��ت فیلمبرداری این پروژه سینمایی از سال
اینده اغاز ش��ود و عوامل این فیلم اخیرا به اس��تانبول س��فر کردند تا با مولو ی شناسان
مش��ورت کنن��د و از مقبره «موالن��ا» در قونیه نیز بازدید کنند ،این در حالی اس��ت که
بازیگ��رانای��نفیل��مهن��وزقطع��ینش��ده اند.
تدوین مستند «سهراب شهیدثالث» به پایان رسید
امید عبدالهی تهیه کننده و کارگردان مستند بلند «سفر طوالنی سهراب» که پرتره ای درباره ی
پایان فرایند تدوین این پروژه
«س��هراب شهیدثالث» فیلمساز فقید و برجسته ایرانی اس��ت ،از ِ
خبر داد .این مس��تند -پرتره که مراحل پژوهش و تولید ان از ابتدای سال 1393اغاز شده ،بر
یکی از مهمترین دوران زندگی «سهراب شهیدثالث» یعنی مقطعی که وی موفق به ساخت دو
فیلم مهم «یک اتفاق س��اده» و «طبیعت بی جان» می ش��ود ،تمرکز دارد و به ارتباط میان اثار
این فیلمساز پیشرو و مسیر ُپر فراز و نشیب زندگی اش می پردازد .امید عبدالهی درخصوص روند
تولید این فیلم مستند که بیش از دو سال به طول انجامیده ،اظهار داشت :شخصیت منحصر به
فرد سهراب شهیدثالث و جایگاه ویژه فیلم هایش در تاریخ سینمای ایران از یک سو و مهاجرت
او و عدم دسترس��ی مناس��ب به منابع تحقیقاتی و ارشیوی از سوی دیگر ،باعث شد که مراحل
پژوهش و نگارش فیلمنامه زمان بس��یار طوالنی را به خود اختصاص دهد .وی افزود :یکی از
مهم ترین چالش هایی که ما در مسیر ساخت این پروژه با ان رو به رو بودیم ،فرم ساختاری فیلم
بود که از ابتدا برای ان انتخاب کرده بودیم؛ به این معنا که تصمیم گرفتیم فیلم را با رویکردی
روایی بس��ازیم و از گنجاندن هرگونه مصاحبه و گفتگوی مس��تقیمی در ان خودداری کنیم که
همین امر باعث طوالنی ش��دن روند تولید کار ش��د .عبدالهی تصریح کرد :در این فیلم مستند
که در مرکز گس��ترش س��ینمای مستند و تجربی تهیه می ش��ود ،برای اولین بار از عکس ها و
فیلم های ارش��یوی دیده نشده ای از زنده یاد «سهراب شهیدثالث» هم رونمایی خواهد شد .وی
در پایان گفت :در حال حاضر کار صداگذاری ،س��اخت موسیقی و دیگر مراحل فنی این مستند
بطور همزمان در حال انجام است و امیدوارم که نخستین نمایش رسمی ان در دهمین جشنواره
بین المللی سینما حقیقت باشد.
اکران هم زمان ۳فیلم خانوادگی در جهان
«عص��ر یخبندان»« ،افس��انه ت��ارزان» و
«بی اف جی» س��ه فیل��م خانوادگی مهم
هستند که هم زمان اکران بین المللی خود
را ش��روع کردند .اس��کرین دیلی نوش��ت
پنجمین قس��مت «عصر یخبندان» ،نگاه
جدیدی به «افس��انه تارزان» و فیلم جدید
استیون اس��پیلبرگ با عنوان «بی اف جی»
سه فیلم مهم سال هستند که هم زمان اکران بین المللی خود را اغاز کرده اند و به بازار تابستان
و تعطیالت خانواده ها امید دارند.
«عصر یخبندان :دوره برخورد» از همین اخر هفته وارد بیشتر قلمروهای فروش بین المللی
شده است .این انیمیشن سه هفته پیش
ب��رای نخس��تین ب��ار در امری��کا راهی
س��ینماها شد .این انیمیش��ن سه بعدی
کامپیوت��ری پنجمین فیل��م از مجموعه
فیلم ه��ای «عص��ر یخبندان» اس��ت و
از پنجش��نبه ( ۳۰ژوئن) در اس��ترالیا و
المان راهی س��ینماها ش��ده و جمعه به
مکزیک و بریتانیا رس��یده اس��ت.
س��ال ۲۰۱۲قس��مت چهارم این مجموعه موفق به فروش ۷۱۵میلیون دالری ش��ده بود که
۸۲درصد فروش ان از بازارهای جهانی به دس��ت امده بود .از زمانی که ساخت ادامه های این
انیمیش��ن موفق در س��ال ۲۰۰۲شروع شد ،هر قس��مت موفق تر و پرفروش تر از قسمت قبلی
عمل کرده است.
«افسانه تارزان» یک پروژه با بودجه باالست
که از این اخر هفته برای نخستین بار راهی
بازارهای بین المللی ش��د و در کره ،روسیه و
ش��ماری بازارهای کوچک اکران ش��د .این
فیلم از روز نخس��ت ج��والی در امریکای
ش��مالی نیز اکران خود را اغ��از کرد .دیوید
ییتس کارگردان این فیلم برای کمپانی وارنر
و ویلیج رندش��او پیکچرز بوده اس��ت که در
۶۴۵۰سالن سینما در ۱۹بازار بین المللی در همین اخر هفته اکران شده است.
« »BFGس��اخته جدید استیون اس��پیلبرگ اقتباس��ی از کتاب رولد دال نیز در استودیو والت
دیزنی س��اخته ش��ده و از همین اخر هفته در بازارهای اسیا-پاسیفیک و امریکای التین توزیع
ش��ده و از پنجش��نبه در روسیه و استرالیا نیز به نمایش درامده است .این فیلم تصویرگر زندگی
یک دختر بچه و دوستی او با یک غول بزرگ مهربان است.
تجسمی
8
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
جمشید حقیقت شناس ،نقاش و مدیر گالری های خانه هنرمندان ایران در گفتگو با «هنرمند»
با برگزاری نمایشگاه در فرهنگسرای نیاوران
فقطمردممی توانندهنرهایتجسمی رامتحولکنند
هنرمندان برای اوتیسم گرد هم امدند
هنرمن��د :نخس��تین نمایش��گاه «هن��ر
ب��رای اوتیس��م» که با همت موسس��ه ی
ش��کرانه ی مودت جهانی برگزار می شود،
از روز پنج ش��نبه 10 ،تیر ماه طی مراسمی
افتتاح ش��د .این نمایشگاه خیریه نخستین
گردهم ای��ی هنرمدان نق��اش در حمایت
از بیم��اران اوتیس��ت در ایران محس��وب
می ش��ود ،نمایش��گاهی که امیدوار است
ت��ا نقش خود در باال بردن س��طح اگاهی
اجتماعی نسبت به این اختالل و هم چنین
اطالع رس��انی درب��اره ی این بیم��اری را
در جامع��ه انجام دهد .نخس��تین دوره ی
نمایش��گاه «هن��ر ب��رای اوتیس��م» با به
نمای��ش درام��دن 58اث��ر از 52هنرمند
اغاز ش��د .این نمایش��گاه پذیرای نام های
بزرگ��ی در عرص��ه ی هنرهای تجس��می
بود :ثمیال امیرابراهیمی ،ش��یرین اتحادیه،
کامبی��ز درم بخش ،بهرام دبیری ،مصطفی
دش��تی ،فرید جهانگیر ،مریم سالور ،شیده
تامی ،حس��ین ماهر ،منوچهر معتبر ،شهره
مهران ،محمد حمزه ،ایدین خانکشی پور،
افش��ین چیذری ،علی رضا جدی ،علی رضا
ادم بکان ،افش��ین چیذری ،پیام مفیدی و
...عواید فروش اثار این نمایش��گاه صرف
تجهیز م��دارس مخصوص کودکان مبتال
به این اختالل رفتاری ،اوتیسم می شود تا
نخس��تین گردهم ایی هنرمندان تجسمی
برای حمایت از بیماران اوتیسم در اخرین
روزهای م��اه مبارک رمضان س��بب یک
حرکت خیر شود .نخستین نمایشگاه «هنر
برای اوتیسم» در روز پنج شنبه 10 ،تیر ماه،
طی ایینی افتتاح ش��د .این مراسم فرصتی
بود تا پزش��گان و هنرمندان ،اهالی علم و
هنر از فرصت پیش امده اس��تفاده کنند و
تجربیات خ��ود را با یکدیگر به اش��تراک
بگذارن��د .در ایین افتتاح نمایش��گاه «هنر
برای اوتیس��م» خانم طاه��ر منفرد ،مدیر
موسس��ه ی شکرانه ی مودت جهانی ،دکتر
حس��ین خطیبی ،روان پزشک و متخصص
عل��وم ارتباط��ات ،خانم دکتر به��ار اذر به
همراه دکتر علی تهرانی مدیران مدرسه ی
افتاب در اس��تان البرز ،کامبیز درم بخش،
هنرمند برجس��ته ،مهدی فی��روزان ،مدیر
عامل موسسه ی ش��هر کتاب و ...حضور
یافت��ه و درب��اره ی ابعاد مختل��ف اختالل
اوتیس��م ،نح��وه ی مواجهه با ای��ن افراد،
ت�لاش برای بهبود وضعی��ت مبتالیان به
اوتیسم و در نهایت رابطه ی هنر و اوتیسم
صحبت کردند.
گردانده ی این جلسه و پنل حاشیه ای اش،
دکتر حس��ین خطیبی س��خنان خود را با
توضیحی کوتاه درباره ی اختالل اوتیس��م
اغ��از کرد؛ اوتیس��م یک اختالل رش��دی
اس��ت که گاه ب��ا کم توانی اش��تباه گرفته
می ش��ود و از 18ماهگی تا دوران مدرسه
قابل تش��خیص اس��ت .ای��ن متخصص
روان پزش��کی بع��د از ای��ن توضیحات از
دکت��ر فاض��ل ،متخصص جراح��ی مغز و
اعصاب دع��وت کرد تا پش��ت میکروفن
ق��رار بگی��رد .دکتر فاض��ل در چند جمله
از تجربی��ات اش درب��اره ی مواجه��ه ب��ا
بیماران اوتیسم س��خن گفت و میکروفن
را ب��ه کامبیز درم بخ��ش ،هنرمند و طراح
مشهور سپرد که از مشهورترین هنرمندان
حاضر در این نمایش��گاه محسوب می شد.
باران رادمنش
اگر همچنان پایبند دسته بندی کالسیک هفت گانۀ رشته های مختلف هنر باشیم
و ظه�ور و ب�روز گاه به گاه هنره�ای درهم تنیدۀ امروزین را نادی�ده بگیریم ،به
جرات می توانیم بگوییم که در میان هفت هنر معماری ،هنرهای دستی ،هنرهای
تجس�می ،ادبیات ،موس�یقی ،حرکات موزون و هنرهای نمایشی ،تنها رشته ای
ک�ه در ای�ران در میان ش�ش رش�ته دیگر مظلوم واقع ش�ده ،ب�رای مردم این
کامبیز درم بخش که س��ابقه ی حمایت از
حرکت های خیریه ی متعددی را در کارنامه
دارد ،ب��ا یک اثر در این نمایش��گاه حضور
داش��ت و در چن��د جمله به ل��زوم حضور
هنرمندان در فعالیت های انسان دوس��تان
تاکید کرد.
مه��دی فی��روزان ،مدیر ش��هر کتاب در
س��خنانی کوت��اه ب��ه دلیل حض��ورش به
عنوان اسپانس��ر سخن گفت .او به اهمیت
مسئولیت پذیری اجتماعی سخن گفت و از
این طریق توضیح داد که چرا ش��هر کتاب
به عنوان اسپانس��ر در ای��ن رویداد هنری
ش��رکت کرده اس��ت .خانم طاهره منفرد،
مدیر موسس��ه ی شکرانه ی مودت جهانی،
دیگر س��خنران این مراس��م بود ،او ضمن
تشکر از حضور هنرمندان و حضار ،درباره ی
فعالیت های مختلف بنیادش سخن گفت.
بنیاد تحت مدیریت او با عنوان Senses
( Culturalاحساس��ات فرهنگ��ی) در
زمین��ه ی مبادل��ه ی دانش اموخته و مربی
بی��ن دانش��گاه دیوی��س امری��کا و ایران
فعالیت می کن��د .عمده ی فعالیت های این
موسس��ه در حوزه ی فعالیت های اجتماعی
است و تالش هایی که برای اطالع رسانی
در مورد اختالل اوتیسم بوده است.
در ادام��ه خان��م دکت��ر به��ار اذر یکی از
مدیران مدرس��ه ی افتاب در اس��تان البرز
پش��ت میکروفون قرار گرفت .مدرس��ه ی
افت��اب س��ال گذش��ته عنوان مدرس��ه ی
برگزیده ی بهزیستی کل کشور را به دست
اورده ب��ود .خان��م دکت��ر اذر ،خالصه ای
از فعالیت ه��ای خ��ود و همس��رش ،دکتر
عل��ی تهران��ی در این مدرس��ه را توضیح
داد .این مدرس��ه ی توان بخش��ی در حال
حاضر بیش تری��ن فعالیت ها را در حوزه ی
توان بخش��ی ک��ودکان مبتال به اوتیس��م
را انجام داده اس��ت .هم زم��ان با لحظات
ملکوتی اذان مغرب ،نخس��تین نمایشگاه
«هنر برای اوتیس��م» افتتاح شد .از ان جا
که ازدحام زیادی در تاالر گوش��ه به وجود
امده بود ،برگ��زار کنندگان در نگارخانه ی
ش��ماره ی یک فرهنگ س��رای نیاوران را
دقایقی پیش از پایان ایین بازگش��ایی باز
کردن��د ت��ا از ازدحام جمعی��ت بکاهند .در
ادامه عالقه مندان به بازدید از نمایش��گاه
پرداختند .نمایش��گاهی که تمامی عایدی
ان ب��ه تجهیز مدارس مخصوص کودکان
مبتال به اوتیس��م خواهد ش��د .نمایش��گاه
«هنر برای اوتیس��م» ت��ا روز 15تیر ماه
در نگارخانه ی شماره ی یک فرهنگ سرای
نیاوران پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود.
چگونه می توان م�ردم را با هنرهای
تجسمیاشناترکرد؟
ه��ر انچه که در اختیار مردم ق��رار بگیرد از جمله
تکنولوژی ،سیاست و یا اقتصاد ،با ان ارتباط برقرار
می کنند و در این زمینه ش��اید اولین کاری که باید
صورت بگیرد ،ایجاد امکانات دیداری است ؛ امکاناتی
که اکنون برای هنرهای تجسمی وجود ندارد .تاثیر
امکانات دیداری را می توان چنین مثال زد که وقتی
در خیابان قدم می زنیم پر ازمغازه های لباس فروشی
است و بنابراین با دیدن این مغازه ها کمد همه خانه ها
پر از لباس می ش��ود .بر همین اس��اس ،هر چه در
یمارویدادهایتجسمیبیشتریاتفاق
پیرامونزندگ
بیفتد مردم با هنرهای تجسمی اشنایی بیشتری
پی��دا می کنند .مث ً
ال اگ��ر در تلویزیون برنامه هایی
درباره هنرهای تجس��می تهیه شود یا در رسانه ها هنر را از کسی می اموزند که اشنایی و احاطه ای به
در مورد رویدادهای مربوط به هنرهای تجس��می هنر ندارد .ما در کشورمان هنرمندان بسیاری داریم
بیشتر صحبت شود مردم با زیر مجموعه های این که با اثارشان موزه های بزرگ دنیا را پوشش داده اند
شاخه از هنر اشناتر می شوند .مشکل این است که و اثارشان در بهترین بخش های موزه های دنیاست
ما کاس��تی های این عرصه را به گ��ردن این و ان ولی در کش��ورمان برای فراورده های جدید هنری ،
موزه به اندازه کافی نداریم و سالهاست موزه ای برای
می اندازیم و هیچ کاری هم برایش نمی کنیم .
به خاطر دارم قب ً
ال صدا و سیما برنامه ای را پخش می کرد این منظور ساخته نشده است ،پس چه توقعی داریم
کهدرانبهبهانهافتتاحیه هاواختتامیه هاینمایشگاه ها ،مردم با هنرهای تجسمی اشنا شوند .این در حالی
گالری ها را رصد می ک��رد و خبرهای انها را به اطالع است که طی این سالها ورزشگاه های بسیاری ساخته
مردم می رساند و با این اطالع رسانی ها مردم به دیدار شده اند که با ساخته شدن انها مردم با ورزش اشتی
گالری های مورد عالق ه خود می رفتند ودر این میان اثری کرده اند و ورزش می کنند.
خیل�ی از م�ردم حت�ی ب�ا رفتن به
را هم می خریدند .اما االن در صدا و سیما چنین اتفاقی
گالری ها و دیدار از اثار انها هم بیگانه
نمی افتد و مردم در رسانه ها و پیرامونشان فقط روزمرگی
هستند.
و چیزهایی که جزو بدیهیات زندگی است را می بینند و
وقتی درباره بدیهیات حرف زده می شود ،مردم هم به االن گالری ها در جاهایی مثل خانه ها نمایشگاه برگزار
بدیهیات فکر می کنند ولی وقتی در مورد افق های بهتر ،می کنند ،در حالی که قب ً
ال این نمایشگاه ها در جاهایی
درباره زیبائی ها یا صداهای خوب و در مورد چیزهایی که مثلمغازه ها برپامی شدیعنیمغازه هاراتبدیلبهگالری
دوست دارید مردم به انها فکر بکنند صحبت می کنید،
در واقع شرایط و زمینه بروز این موارد را فراهم می اورید.
االن وقتی روزنامه ها را ورق می زنید بیش��تر محتوای
روزنامه ها ،اطالعات سیاس��ی است و از این رو مردم
به سیاست گرایش پیدا کرده اند .در کشور ما هیچگاه به
شکلی کالن روی هنرهای تجسمی تالش نشده است
که در انتظار نتایج و بازخورد ان باشیم !
باید چه کار کرد؟
متاس��فانه االن ای��ن مش��کل وج��ود دارد که همه
نمایش��گاه ها برای نمایش اثار هنرمندان باید مجوز
بگیرند .در هنرهای تجس��می ،یک نوع انرژی وجود
دارد ک��ه ب��ه یکباره فضای اطراف خ��ود را متحول
می کند ،این انرژی ش��بیه شوک اس��ت و اگر شوک
را از فعالیت های هنری بگیری��د ،دیگر چیزی از ان
باقی نمی ماند .با قرار دادن شرایطی مانند دادن مجوز
برای برگزاری نمایشگاه ،شوک را از هنرهای تجسمی
می گیریم در عین حالی که می خواهیم تاثیرگذارهم
باشد! و خب مسلم ًا با این شرایط نمی تواند تاثیرگذار
باش��د! این در حالی اس��ت که هنرهای تجسمی به
ما افق و توان عوض کردن ش��رایط را می دهد .یعنی
اولین کاری که برای تغییر شرایط مان باید انجام دهیم
این است که برای ان طرح و نقشه ای داشته باشیم و
هنرهای تجسمی ان را ایجاد می کند.
به نظر شما دلیل گرایش عامه مردم
ایران به سمت اثار سنتی – تزئینی
و ی�ا اثار طبیعت گرایانه در هنرهای
تجسمیچیست؟
دلیلش این اس��ت که روی این دست اثار قب ً
ال کار
ش��ده اما در ادامه ،کسی رویش کار نکرده است .ما
االن در بخش اموزش هنر مشکل داریم و معلم ها در
این بخش فاقد دانش هنری هستند و دانش اموزان
می کردند و مردم که از خیابان رد می شدند از پنجره یا
ویترینی که برای ان ترتیب داده بودند ،می دیدند که در
این گالری مث ً
ال نمایشگاه نقاشی برپاست ،از ان دیدن
می کردند و اثار نقاشی می خریدند .االن گالری ها در
جاهایی ساخته می شوند که مردم مسیرشان نیست و
بهاینترتیبهنرهایتجسمیبیشترهنریزیرزمینی
شد ه اس��ت ،با این وضع چه توقعی داریم که مردم با
هنرهایتجسمیاشناشوند.
ما چه وقت نمایشگاه بزرگی را برای همه فراورده های
هنری که طی یک سال در سطح کشور انجام گرفته
نالمللی
است ،برگزار کرده ایم؟ در حالیکه هنرمندان بی
بس��یاری هم داریم و گردش مالی بس��یاری نیز در
هنرهای تجسمی نهفته اس��ت و باید حراج هایی در
این زمینه برگزار شود! این همه دانشگاه های هنری در
کشورمان داریم که باید برای خروجی انها جایی در نظر
گرفته شود و اثار دانشجویان هنر باید به نمایش دراید
و جایی برای نمایش و عرضه اثارشان باشد اما نیست!
در این وضعیت است که حتی کسانی از میان مردم
هم بخواهنداثارهنریخریداریکنندنمی توانندمحل
ثابتی برای فروش اثار هنری پیدا کنند و هیچ سایتی
هم برای فروش اثار هنرمندان تجسمی در نظر گرفته
نشده و در سیاستگذاری ها به شکل کالن فکری در
این زمینه نش��ده است .در حالی که برای این منظور
همه عوامل را ام��اده داریم :هنرمند داریم ،اثار داریم،
مردم هم خانه ها و مکان هایی دارند که دوست دارند
بر دیوار انها اثار هنری نصب و اویزان ش��ود .در این
میان فقط جای یک سری افراد خالی است که بتوانند
همه اینه��ا را به هم وصل کنند .با حدود 20نفرهم
می تواند این اتفاق بیفتد اما این اتفاق ابتدا باید در شکل
کالنش در میان سیاستگذاران ما بیفتد در حالی که
هی��چ برنامه ای برای ان نداریم .با این وضع ،پس چه
س�رزمین ناش�ناخته باقی مانده و به دلیل همین ش�ناخت ناکافی از طرف مردم
مورد بی توجهی وبی اعتنایی قرار گرفته اس�ت ،همانا هنرهای تجسمی اس�ت .با
جمش�ید حقیقت شناس ؛ هنرمند نقاش و مدیر گالری های خانه هنرمندان ایران
ی در ایران را
گفتگویی انجام داده ایم تا دالیل ناشناخته ماندن هنرهای تجس م
از زبان او بش�نویم و به دنبال راه کارهایی برای ش�ناخت و ارتباط هرچه بیشتر
مردم با این شاخه از هنر باشیم.
توقعی از مردم می توان داشت؟!
لطفاً بفرمایید که چ�ه راه کارهایی را
می توان در این زمینه پیشنهاد داد؟
بهترین ،ساده ترین و شدنی ترین راه این است که برای
تمامی فعالیت ها و رویدادهای هنرهای تجس��می به
شکل عمومی و گسترده مراسم افتتاحیه برگزار شود و
برایانهانیزاعالمعمومیشود.همچنینبایستیبرای
برگزاری نمایشگاه ها ،تبلیغات مفصلی صورت بگیرد
و این ها از جمله مواردی است که می توان با استفاده
از انها میزان دیدارکنندگان نمایش��گاه های هنرهای
تجسمی را افزایش داد .در حال حاضر ماحصل فعالیت
دو س��اله یک هنرمند در یک گالری حداکثر فقط به
مدت 2هفته به نمایش گذاشته می شود و گالری ها
نیز معمو ًال از س��اعت 4بعدازظهر تا 8شب امادگی
دی��دار عالقه من��دان را دارند و در ای��ن مدت محدود
و در خوش بینانه تری��ن حالت ،این گالری ها 500نفر
دیدارکننده خواهند داش��ت و با وجود چنین شرایطی
معلوم است که هنرهای تجس��می روی مردم تاثیر
نخواهد داش��ت و جواب نمی دهد .این در حالی است
کهکشورهایپیشرفتهمرتبدرحالتبلیغفعالیت های
تجسمی ش��ان از طریق رادیو و تلویزیون و نشریات
هستند و در مراکز و مکان هایی که توریست ها رفت
و امد دارند با استفاده از بروشورهایی این فعالیت ها را
تبلیغ و حتی با توضیحات شان راهنمایی می کنند ،
در موزه ها و گالری هایشان هم همیشه بروشورهایی
هست که دیدارکنندگان ان موزه یا نمایشگاه را به موزه
و گالری و نمایشگاهی دیگر دعوت می کند ،حتی در
مجالت شانهمبهشدتاینتبلیغاتصورتمی گیرد.
وجه ْه فرهنگی هر کشور از طریق هنرهای تجسمی
درک می ش��ود و این در حالی اس��ت که در مراکز و
رایزنی های فرهنگی ما در سراس��ر دنیا هیچ اثری از
اثار تصویری ما دیده نمی ش��ود! حال یک خارجی را
تصور کنید که می خواهد با ایران اشنا شود و به همین
منظور به اولین جایی که پا می گذارد سفارت ایران در
ت هیچ اثری از هنر ایران ،
کشورش اس��ت و در سفار
مخصوص ًا هنر معاصر نمی بیند ،البته شاید و ممکن
است از هنر گذشته ایران اثاری در این مراکز یافت شود
اما باز کفایت نمی کند چون توریست ها دوست دارند با
هنر معاصر ما اشنایی پیدا کنند و هنرهای قدیم ایران
را به راحتی می توانند در کتاب ها بیابند و مطالعه کنند.
باید متوجه این نکته باش��یم که همه کشورها یک
گذشته ای درهنرشان دارند اما همه دوره معاصر هنر
را ندارند .اگر می بینیم غرب در زمینه هنر موفق است
چون االن در حال کارکردن روی هنر معاصرش است
و هنر معاصرش را تبدیل به یک برند کرده اس��ت و
از ان درامد کس��ب می کند و گردش مالی برایش به
وجود اورده و از این طریق فرهنگسازی می کند .ما در
هنرهای تجسمی ؛ به ویژه در بخش تبلیغات و گرافیک
دچ��ار فقر هس��تیم و مث ً
ال اگر همی��ن االن به یک
تکنولوژی جدید دست یابیم ،مبدع ان تکنولوژی جدید
نمی تواند برای تبلیغات موثر ان ،کس��ی را در عرصه
هنرهای تجس��می پیدا کند و به دلیل ضعفی که در
یداریم تبلیغ چنین حرکت موثر واقع
هنرهای تجس م
نمی شود .ما این همه دانشگاه هنری داریم ،اما دریغ از
یک باز خورد قابل توجه در زمینه هنر تجسمی! البته
گاهی افراد به صورت تکی در این زمینه می درخشند اما
اینها با بضاعت و تالش های خودشان به این مرحله
رسیده اند .جوانان در هنرهای تجسمی واقع ًا مستعد و
فعال هستند اما متاسفانه کسی از انها برای رشدشان
مراقبت نمی کند .با مراقبت از انها و پرورش شان طی
چند س��ال ،مردم هم از ان��ان حمایت خواهند کرد و
م��ورد توجه مردم قرار خواهند گرفت چون مراقبت از
این هنرمندان جوان محصول خواهد داشت و مردم از
محصولحمایتخواهندکرد.
با شنیدن سخنانتان به نظر می رسد
ش�ما معتقدید ،م�ردم ای�ران هیچ
مش�کلی با درک اثار هنری مدرن و
معاصرندارند!
امروز تکنولوژی جزئی از مسائل روزمره مردم شده است
و مردم با ان ارتباط زیاد و سریعی برقرار کرده اند چون به
ان نیاز داشتند .در این حالت چگونه می شود تصور کرد
که مردم با محصوالتی که افراد با فکر و ایده های همین
فرهنگ به وجود اورده اند نتوانند ارتباط برقرار کنند؟! به
نظرم مش��کل اصلی ایج��اد این ارتب��اط با هنرهای
تجسمی است و برای ایجاد این ارتباط فقط کافی است
که اطالع رسانی موثری در این زمینه داشته باشیم .االن
وقتی که مدت برگزاری نمایشگاه ها تمام می شود تازه
مطالب مربوط به انها -که به نوعی می تواند تبلیغی
برای این نمایشگاه ها باشد -در رسانه ها منتشر می شود
و وقتی کس��ی با خواندن این مطالب تحت تاثیر قرار
می گیرد و تصمیم می گیرد دیداری از ان نمایشگاه ها
داشته باشد می بیند که به پایان رسیده اند.
نظرتان درب�اره پروژۀ « نگارخانه ای
به وس�عت یک ش�هر» که توس�ط
سازمان زیباسازی شهرداری تهران
برای دومین دوره در سطح شهر برپا
شد ،چیس�ت؟ ایا به نظرتان اقدام
موثری برای اشنایی مردم با هنرهای
تجسمی بود؟
به نظر من اقدا می عالی ب��وده و با توجه به بازخورد و
عکسالعمل های مثبت مردم می توان فهمید که مردم
تش��نه این نوع ارتباط هستند چون غالب مردم ما در
رشته های مختلف تحصیل کرده اند و دارای سواد ند و
جوانان بسیار باهوشی را می توان در این مجموعه یافت
که در میان انها پزشک ،معلم ،مهندس و حتی دانشمند
اس��ت و وقتی یک اتفاق گسترده تجسمی به غیر از
تبلیغات اتفاق می افتد ،در این زمینه بحث می کنند و
برایش��ان جذاب است و در چنین فضایی است که به
تدریج این ارتباط برقرار می شود .البته مشکالتی در
ای��ن زمینه وجود دارد که پس از برقراری ارتباط مردم
با هنرهای تجسمی باید به ان توجه شود ،مث ً
ال یکی
از مش��کالت انها این است که وقتی می خواهند اثر
یدانند بایستی از کجا خریدرای
تجسمی را بخرند ،نم
کنند .قب ً
ال در سال های پیش از انقالب ،کتابی با عنوان
«نقشه فرهنگی تهران» منتشر شده بود که در ان امور
فرهنگی شهر تهران مانند همه گالری ها ،همه موزه ها،
تاالرهایموسیقیودیگربرنامه هایفرهنگیهنریبا
جزئیات در ان معرفی شده بود و برای یافتن انچه که در
زمینه فعالیت های هنری به دنبالش هستیم فقط کافی
بود یکی از این کتاب ها را تهیه کنیم.
در پای�ان اگر صحبت�ی دارید لطفاً
بفرمایید.
تنهاکسانیکهمی توانندهنرتجسمیکشوررامتحول
کنند در یک کالم مردم هس��تند و مردم از موثرترین
و قابل اعتمادترین عوامل در این زمینه هستند .چون
وقتی دولت می خواهد در این زمینه اقدامی کند به دلیل
محدودیت هایی که با انها مواجه می شود چاره ای ندارد
جز این که در قاعده و چارچوب اقدامات خود را انجام
دهد و این در حالی اس��ت که هنر چارچوب و قاعده
نمی پذیرد .این گونه اس��ت ک��ه از میان مردم اگر هر
کسی مطابق نیاز خود در این زمینه پیش برود ،ان باغ
ارمانی به وجود می اید؛ باغی که در ان همه جور گیاه و
همه جور زیبایی است و در ان تنوع بی نظیری به چشم
می خورد و ان باغ ،باغ فرهنگ ماست.
کتاب و ادبیات
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
گفتگو با محمدحسین محمدی نویسنده افغانستانی رمان «سیاسر»
عکاس :بصیر سیرت
حمید نورشمسی
مدتی بود که از ش�ما در ایران
کتابی منتش�ر نمی ش�د و عمده
کارهای ت�ان در انتش�ارات
ت�اک در کابل منتش�ر می ش�د.
بازگش�ت ش�ما ب�ه فض�ای
ادبیات ای�ران در این روزها به
ن خاطر قابل توجه اس�ت.
همی
علت خروج ت�ان از فضای ادبی
ایران چه بود و امروز شاهد چه
اتفاقی هستیم که دوباره به این
فضا بازگشته اید؟
فکر می ک��ردم هر مهاجرتی و دور ش��دن از
وط��ن ،روزگاری بازگش��تی به دنب��ال دارد.
همیش��ه به این فکر بودم که سالها مهاجرت
از افغانس��تان و دور ش��دن از ان ب��ه خاط��ر
تحصیل در ایران باید روزی بازگشت به وطن
را به همراه داش��ته باشد .من در ایران اقامت
تحصیلی داشتم و همیشه ارزویم این بود که
پس از پایان تحصیالتم در افغانستان کار کنم
و خواننده های اصلی اثارم نیز به داستان هایم
دسترسی داشته باش��ند .سال ۱۳۸۹وقتی از
دانش��کده صدا و سیما فارغ التحصیل شدم به
تبع به کش��ورم بازگش��تم و در کابل مشغول
تدریس در دانش��گاهی خصوصی ش��دم .در
کنار تدریس در دانش��گاه با همکاری همسرم
انتش��ارات تاک را تاس��یس کردی��م که البته
هنوز هم فعال اس��ت و کارش بر انتش��ار اثار
نویسندگان و شاعران نسل تازه ی افغانستان
متمرکز شده است .ما س��عی کردیم در تاک
روی انتشار کتاب خوب کار کنیم .در کشورم
مش��کل نشر جدی است و نش��ر حرفه ای به
معنای واقعی نداریم .کتاب چیزی اس��ت که
باید قبل از انتش��ار توسط ناشر بررسی شود و
قابلیت انتش��ار را داشته باشد و ...این موضوع
را اهل نش��ر و ناش��ر باید بتوانند تش��خیص
دهند .در کنار این مس��اله گرافیک کتاب نیز
مهم است .به نظرم ما در این حوزه توانستیم
تا جایی موفق باشیم و کارهایی منتشر کنیم
که حتی به ایران هم برسند.
رم�ان سیاس�ر ه�م محص�ول
همین سال هاست؟
م��ن س��ال ۸۹از ای��ران خ��ارج ش��دم و به
افغانس��تان بازگش��تم و تا اواخر سال ۹۲در
انجا مش��غول تدریس در دانشگاه و کار نشر
بودم .در این س��ال ها کمتر توانستم بنویسم.
رمان سیاس��ر هم که بهانه گفتگوی ما شده
در ان س��ال ها در افغانس��تان منتشر شد ،هر
چند که در ایران نوشته شده بود اما نتوانسته
بودم در ایران ،منتش��رش کنم .این کتاب در
واقع با انتشارش در سال جاری به زادگاهش
بازگشته است .سیاسر در سال ۸۹در کابل با
عنوان «ناشاد» منتشر شد و اکنون هم چاپ
سومش در بازار کتاب کابل است.
جن�اب محم�دی «سیاس�ر»
دغدغه امروز ش�ما هم هست؟
هفت س�ال پس از نوشتن این
رمان کش�ور ش�ما دستخوش
تغییرات بسیاری شده و به باور
برخی موضوع رمان شما شاید
دیگر امروز چندان مس�اله روز
کشورتان نباشد؟
خوانن��دگان ایران��ی ای ک��ه با اثار من اش��نا
هس��تند ،با رمان «سیاس��ر» نیز پیش اشنایی
ذهن��ی دارند .این رمان ب��ا کار قبلی من که
در ایران منتش��ر ش��د؛ یعنی رمان کوتاه «از
ی��اد رفتن» نزدیکی های��ی دارد و به گونه ای
این دو رمان ادامه کارهای قبلی من هستند.
البته سیاسر از نظر زبان اثری متفاوت با سایر
کارهایم اس��ت .تالش من همیشه این بوده
که برای هر اثر با توجه به محتوا و ساختارش
زبان خاص خودش را انتخاب کنم .اما اعتراف
می کن��م ک��ه ام��روز دیگر ذهن��م ان ذهنی
نیس��ت که این اثار را بنویس��د .امروز بیشتر
ذهنم در اختیار ویراس��تاری و نش��ر است تا
نویسندگی و مدت زیادی است که در فضای
نش��ر ایران هم نیس��تم .با این همه اعتراف
مهدی فیروزان مدیرعامل موسسه شهر کتاب
وطـنم «زبان فارسی» است
محمدحس�ین محم�دی در می�ان داستان نویس�ان ای�ران و افغانس�تان از
شناخته شده ترین هاس�ت .نویس�نده ای که داس�تان هایش در زمان حضور و
اقامت�ش در ایران بارها در جوایز ادبی ایران توانس�ت رتبه قابل قبولی را به
بدس�ت اورده و توسط ناشرانی موفق منتشر ش�ود .محمدی در زمان حضور
در افغانس�تان نی�ز یک�ی از معتبرترین و به روزترین موسس�ات نش�ر را در
این کش�ور دائر کرده اس�ت .او این روزها در ایران رمان «سیاسر» را توسط
انتش�ارات حکمت کلمه منتش�ر کرده اس�ت .رمانی که به گفته وی سالها در
ایران در گیر و دار انتش�ار بوده و س�ه س�ال پس از انتشار ان در افغانستان،
توانسته در ایران منتشر شود .محمدی این روزها بار دیگر ناچار از مهاجرت
ناخواس�ته از کشورش شده و در راه س�فرش به سوئد مدتی را نیز در ایران
اقامت گزید .به بهانه این اقامت و کتاب تازه با وی به گفتگو نشستیم:
می کن��م که در داستان نویس��ی هن��وز ذهنم هس��ت و من در این رمان ب��ه ان پرداخته ام.
درگیر ش��خصیت های قبلی اس��ت که خلق نویس��ندگان کشورم از این دست قصه ها زیاد
کرده ام و هنوز هم کس��انی ک��ه این رمان را دارن��د و باید این قصه ها روایت ش��وند .هنوز
بخوانند می توانند پی ببرند که شخصیت های قصه فرخنده یا دخترانی را که در کش��ورم سر
رمان هایم هنوز مرا رها نکرده اند.
بریده ش��ده اند ،فراموش نکرده ای��م .البته در
چرا؟ ح�س می کنید حق مطلب سوی دیگر ماجرا مردان نیز چندان در کشورم
درباره انها ادا نشده است؟
ازاد نیستند .حتی مردان نیز در افغانستان امروز
واقعیت این اس��ت که هر کس��ی داس��تان و از سفر کردن بی خطر میان دو شهر محرومند.
ماجرای��ی ب��رای خودش
اینها همه ناش��ی از تفکر
دارد و م��ا می توانی��م به
طالبانی است و باید با ان
هر ش��خصیت از زوایای
مبارزه کرد.
گوناگونی نگاه کنیم .اگر
ش�ما اشاره خوبی به
جامعه و فضای داس��تانی
نویس�ندگان ج�وان
در اثارم تکرار می ش��وند
کشورتان داشتید .در
به معنای تالش��ی است
دهه ش�صت و هفتاد
برای به تصویر کش��یدن
نس�ل جوان کش�ور
نمادین افغانس��تان امروز
ش�ما س�تاره های
و مردم��ش .فکر می کنم
درخشانی در ادبیات
هنوز داستان های ناگفته
و ش�عر فارس�ی
زیادی دارم که در فضای
معرف�ی می ک�رد اما
کوچک شهر مزار شریف
ای�ن روزه�ا کمت�ر
باید روایت شوند و...
از انه�ا می ش�نویم.
«سیاس�ر» راوی رابط�ه زن�ان
چق�در ام�روز ادبی�ات دغدغه
کشور ش�ما با حکومت طالبان
نس�ل جدید افغانس�تان و ابزار
است .این دغدغه و فضاسازی
اظهار نظر توسط انهاست؟
هنوز هم در کشور شما جذابیت از نس��ل مهاجر افغانس��تان که ی��اد کردید،
برای روایت داس�تانی دارد؟ به در ای��ران ب��ه داستان نویس��ی پرداختند و به
هر حال شاید امروز دغدغه های کشورشان بازگشتند .امروز هم وضعیت همین
اجتماعی و فرهنگی متنوع تری اس��ت .من میان جوانان مهاجر استعدادهای
هم در کشورتان مطرح شود؟
زی��ادی را می بینم که حرفی ب��رای گفتن و
از منظ��ری دیدگاه ش��ما درس��ت اس��ت .در س��رودن دارند ولی متاس��فانه هیچ کدام هنوز
نتوانس��ته اند اث��ر درخوری
افغانس��تان ام��روز ش��اید
خل��ق کنن��د .در داخ��ل
رمان سیاس��ر از نظر زمانی
افغانس��تان در دور ه اخی��ر و
موضوعیت نداش��ته باش��د.
با ب��ه وجود ام��دن فضای
سیاس��ر به هر ح��ال روایت
خوانندگانایرانی ای
متفاوت سیاسی و اجتماعی؛
زندگی ۲۴ساعته یک دختر
که با اثار من اشنا
به نظرم اثار شاخص ادبیات
افغانستانی در مزار شریف در
هستند،بارمان
جوان افغانس��تان را باید در
زمان طالبان است .اما اینکه
«سیاسر»نیز
درون کش��ورم جستجو کنم
این دختر مجبور اس��ت که
پیش اشناییذهنی
ت��ا در میان مهاجران .اثاری
بدون دی��ده ش��دن زندگی
دارند .این رمان
مانن��د رمان «طلس��مات»
کند ،ام��ری نیس��ت که در
با کار قبلی من که
که چند ماهی اس��ت منتشر
افغانس��تان امروز دیگر حل
در ایران منتشر
ش��ده باش��د .درس��ت است
ش��ده از ای��ن جمله اس��ت.
شد؛ یعنی رمان
نویس��ندگا نی مانن��د حبیب
که زن��ان ،از دید رس��انه ها،
کوتاه «از یاد رفتن»
در ش��هرهایی مانند کابل و
صادقی ،علی موسوی ،امید
نزدیکی هایی دارد
مزارش��ریف زندگی متفاوت
حق بین و س��هراب سروش
و به گونه ای این دو
و تقریب��ا مدرن��ی دارند .اما
و ...ه��م در زم��ره همی��ن
رمان ادامه کارهای
ای��ن زنان درص��د اندکی از
جوانان هس��تند .خوشحالم
قبلیمنهستند.
زنان کشورم هس��تند .زنان
که بگویم رویکرد مخاطبان
البته سیاسر از نظر
باس��واد درصد کمی از زنان
نیز تغییر کرده و کتاب های
ت با
زبان اثری متفاو
کش��ورم هس��تند .درص��د
داس��تانی خوب حتی تجدید
سایرکارهایماست.
زیادی از زنان کشورم هنوز
چاپ هم می شوند .در بخش
تالشمنهمیشه
هم ش��اید سخت تر از دوران
ش��عر ام��ا رویک��رد و اقبال
این بوده که برای هر
طالبان زندگی می کنند .اگر
جامعه کتابخ��وان ما چندان
اثر با توجه به محتوا
حکومت طالبان دیگر نیست
مناسب نبوده و بیشتر جامعه
و ساختارش زبان
ام��ا تفکر طالبان��ی هنوز در
کتابخوان امروز افغانس��تان
خاص خودش را
کش��ور ما غالب است .هنوز
ج��ذب مطالع��ه داس��تان و
انتخابکنم
پدره��ا و برادره��ای زیادی
رمان شده اند تا شعر.
در افغانس��تان برای دختران
داس�تان مهاج�رت
و همسرانش��ان طالبان��ی دیگرگونه به ش��مار
برای نویس�ندگان و ش�اعران
می رون��د .ای��ن تفکر طالبانی اس��ت که هنوز
افغانس�تان داس�تان ت�ازه ای
9
نیست .شما به عنوان نویسنده
مهاج�ری که ه�م در ای�ران و
ه�م اروپ�ا زیس�ت داش�ته اید
چقدر فض�ای زندگی مهاجرت
را فض�ای خوبی ب�رای بالیدن
ادبیات کش�ورتان در سال های
اخیر می دانید؟
۱۰سال قبل بیش��تر اهل فرهنگ افغانستان
در جایی خارج از کشور زندگی می کردند .خود
من به عنوان نمونه در تهران درس می خواندم
و در افغانس��تان کار می ک��ردم .بع��د از اتمام
تحصیالتم به کش��ورم برگش��تم ت��ا در زمینه
مورد عالقه ام فعالیت کنم .امروزه کم نیس��تند
دیگ��ر مهاجرانی ک��ه از کش��ورهای دیگر با
اشتیاق به کشور باز می گردند تا بتوانند فعالیت
داش��ته باش��ند .همه م��ا امی��دوارم بودیم که
بتوانیم کار کنیم .اما متاس��فانه فضا در عرصه
فعالیت های فرهنگ��ی و زندگی اجتماعی روز
ب��ه روز تنگ تر ش��د و موجب گری��ز دوباره از
کشور شد .امروز قشر تحصیل کرده در کشور
ح��س می کند که به دالیل گوناگون از دالیل
اقتص��ادی گرفته تا دالیل اجتماعی تا امنیتی،
نمی توانند به خواسته و ارزوهای شان برسند و
ناچار از مهاجرتی دوباره ان��د .پیش بینی اینکه
ای��ن مهاجرت در میان اهال��ی فرهنگ چقدر
باعث می شود که انها بتوانند به کار ادبی شان
تداوم ببخشند ،بسیار سخت است.
و دوباره ادبیات است که قربانی
می شود .نه؟
بل��ه .تعریفی که م��ن از ادبی��ات دارم برای
من در مت��ن و زبان خالصه می ش��ود .زبان
من هم فارس��ی اس��ت .وقتی من می روم به
سوئد یا کشور دیگری باید زبانی را یاد بگیرم
ک��ه بتوانم با ان زندگی کن��م نه اینکه با ان
خالقیت ادبی ام را ب��روز دهم .این اتفاق چه
بسا سی سال زمان ببرد تازه اگر بشود برایش
برنامه ای داش��ت .به همین خاطر زیاد امیدار
نیس��تم که با مهاجرت بتوان��م بالندگی ادبی
داشته باش��م .البته دلسرد نیس��تیم و فعالیت
می کنیم اما به نظرم کم تر می توانیم بر بستر
زبان فارسی در افغانستان تاثیری بگذاریم.
ای�ن هم�ه ناامی�دی ناش�ی از
چیست؟
بیش��تر ناش��ی از فض��ای عمومی سیاس��ی
افغانس��تان است .من در س��ال های حضو در
کشور دیدم که مردم به رشد اجتماعی زیستن
در کنار هم نائل ش��ده اند اما فضای سیاس��ی
و رقابت ه��ای میان انها و نبود امنیت موجب
ناامیدی و یاس در میان اهالی فرهنگ و هنر
و تحصیل کردگان شده است.
ش�نیده ام ک�ه خ�ود ش�ما هم
علی رغم میل ت�ان دوباره ناچار
از مهاجرت ش�ده اید .درس�ت
است؟
حقیق��ت این اس��ت که من از س��ر ناچاری و
به ش��کلی ناخواسته از کش��ورم خارج شدم و
فک��ر می کنم س��رانجام روزی ،همان طور که
نویس��ند ه خوب ما اصف س��لطان زاده گفته،
در ای��ن گریز گم خواهم ش��د .م��ن به خاطر
مش��کالتی ک��ه کار نش��ر در کش��ورم برای
م��ن پدید اورده ناچار دوباره کش��ورم را ترک
کردم .چند رمانی که از س��وی انتشارات تاک
ل منتش��ر کرده بودیم ،از س��وی برخی
در کاب
گروه های فش��ار پذیرفته نش��د .می دانید که
ما در افغانس��تان ممیزی قبل از نش��ر نداریم
و اما پس از نش��ر می ش��ود از نویسنده و ناشر
ش��کایت کرد .اما پس از انتشار برخی اثار به
جای ش��کایت رسمی و ...اعتراض هایی شد و
تهدید هایی به وجود امد و من به ناچار کشورم
را ترک کردم .ناچارم دوباره به سوئد برگردم و
فضای متفاوتی را تجربه کنم .چون در جهان
کشورهای فارس��ی زبان جایی برایم نیست و
ناچارم در س��رزمینی به س��ر ببرم که با زبانی
دیگر باید در ان زیست و ...اما مطمئنم در هر
کجای این کر ه خاکی که باش��م ،وطنم زبان
پارسی است.
اختصاص یارانه به «تقاضا»
مردم را به کتابفروشی ها اورد
مهدی فیروزان ،مدیرعامل موسس��ه ش��هر
کتاب با اش��اره به اجرای طرح های حمایتی
از کتابفروش��ان گف��ت :اج��رای طرح های
حمایتی وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی
از کتابفروش��ان ،با برداشتن یارانه از تولید و
عرضه و اختصاص ان به تقاضا ،مردم را جذب
کتابفروشی ها کرد .به گزارش هنرمند به نقل
از ایبنا :مهدی فیروزان درباره سیاس��ت های
اخیر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی مبنی بر هدایت بخشی از یارانه های
فرهنگ��ی به س��مت کتابفروش��ی ها عنوان
کرد :سال های س��ال است که به شیوه های
مختلف چه در مصاحبه ها ،چه در جلس��ات
همفکری وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی و
چه در برنامه های خودم در شهر کتاب بر این
موضوع اصرار داش��ته ام که دولت باید یارانه
را از تولی��د و عرضه ح��ذف کند و در عوض
ان را ب��ه تقاضا اختصاص دهند .وی با بیان
اینکه س��نت «عرضه در مقابل تقاضا» یک
سنت طبیعی است ،افزود :طرح امروز معاونت
فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی بر
همین اصل و منطبق بر یک سنت اقتصادی
اس��ت؛ یعنی تقاضا را زیاد می کند .به طوری
که شاهد بودیم در طول برگزاری دو دوره از
این طرح با عنوان «کتابفروش��ی به وسعت
ایران» و «عیدانه کتاب» مردم بسیار بیش از
پیش به کتابفروشی ها مراجعه کردند تا از این
امکان استفاده کنند .مدیرعامل موسسه شهر
کت��اب ،اجرای این طرح ه��ا را هم به لحاظ
اقتصادی و هم به لحاظ فرهنگی نتیجه بخش
دانس��ت و گفت :اجراکنندگان این طرح ،بر
اساس نیازسنجی صحیح ،به خوبی توانستند
سیاس��ت های کالن را به تاکتیک های خُ رد
تبدیل کنن��د؛ در نتیجه م��ردم از این طرح
اس��تقبال کردند و ناش��ران ،کتابفروش��ان و
همه فعاالن ح��وزه کتاب به نوعی از اجرای
این طرح متنفع ش��دند؛ چراکه حتی افرادی
که با کتابخوانی میانه ای نداش��تند به سمت
کتابفروشی ها جذب ش��دند .فیروزان درباره
دس��تاوردهای اجرای این طرح گفت :در پی
اجرای این طرح ،او ًال ناش��ران متوجه شدند
که مردم به چه کتاب هایی عالقه مند هستند
و طبیعت ًا به جای چاپ انچه خود می خواستند،
جهت گیری فعالیت هایش��ان را به س��مت
خواسته و رفع نیازهای مردم چرخاندند و به
این ص��ورت کتاب های کمتری در انبارهای
خ��ود نگ��ه می دارن��د .وی اف��زود :معاونت
فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نیز
ب��ا اجرای این طرح دریافت که تقویت حوزه
تقاض��ا نتیجه بخش بوده اس��ت و با صرف
بودجه بس��یار کمتری نس��بت به طرح های
پیش��ین می تواند اثربخشی بسیار بهتری بر
حوزه کتاب و کتابخوانی داشته باشد و نکته
جالب اینکه در این طرح برخالف طرح های
پیش��ین ،هی��چ ی��ک از فعاالن حوزه نش��ر
متحمل سختی و ضرر نمی شوند .مدیرعامل
موسسه ش��هر کتاب با اشاره به حضور فعال
موسسه شهر کتاب در این طرح گفت :حدود
60درصد از شهر کتاب های سراسر کشور در
طرح عیدانه کتاب حضور فعال داشتند و حتی
یکی از فروشگاه های برگزیده این طرح نیز
از میان فروشگاه های ما بود .فیروزان با بیان
اینکه 85درصد از فروشگاه های شهرکتاب
در طرح «تابستانه کتاب» نیز شرکت خواهند
داش��ت ،تاکید کرد :شعبه های ما در سراسر
کشور حتم ًا به برگزاری هرچه گسترده تر این
طرح کمک خواهند کرد تا تردیدی که هنوز
برخی کتابفروشی ها به اینده این طرح دارند،
برطرف شود.
گذر سعدی
غلبه بر هوای نفس
یک��ی از صاحب��دالن،
زور ازمای��ی را دی��د به
ه��م برام��ده و کف در
ده��ان اورده در ح��ال
پرخاش��گری اس��ت.
گفت :این را چه حالت
اس��ت ک��ه ای��ن مرد
دارد؟ گفتن��د :کس��ی
ب��ه او دش��نام داده و
او اعصبانی ش��ده اس��ت .گف��ت :این
فرومای��ه با زور و بازویش س��نگ های
زیادی جابجا می کند اما طاقت سخنی
ناراوا را ندارد و خشمگین می شود .این
حکایت سعدی ،یاداور
این سخن پیامبر صلی
اهلل علی��ه و اله اس��ت
وقتی ک��ه ان حضرت
از راه��ی می گذش��ت،
جمع��ی را دی��د که در
اط��راف م��ردی حلقه
زده اند ،پرس��یدند :چه
خب��ر اس��ت؟ گفتند یا
رسول اللهّ مردی زورمند وتوانگر است
و س��نگی بدین بزرگ��ی را برمی دارد.
فرمود :شجاع و زورمند کسی است که
بر هوای نفس خود چیره شود.
دفتر شعر
شاهد افالکی
رهی معیری
چون زلف تو ام جانا در عین پریشانی
چون باد سحرگاهم در بی سر و سامانی
من خاکم و من گردم من اشکم و من دردم
تو مهری و تو نوری تو عشقی و تو جانی
خواهم که ترا در بر بنشانم و بنشینم
تا اتش جانم را بنشینی و بنشانی
ای شاهد افالکی در مستی و در پاکی
من چشم ترا مانم تو اشک مرا مانی
در سینه سوزانم مستوری و مهجوری
در دیده بیدارم پیدایی و پنهانی
من زمزمه عودم تو زمزمه پردازی
من سلسله موجم تو سلسله جنبانی
از اتش سودایت دارم من و دارد دل
داغی که نمی بینی دردی که نمی دانی
دل با من و جان بی تو نسپاری و بسپارم
کام از تو و تاب از من نستانم و بستانی
ای چشم رهی سویت کو چشم رهی جویت ؟
روی از من سر گردان شاید که نگردانی
موسیــقی
10
www.honarmandonline.ir
با حضور حسین علیزاده در فرهنگسرای ارسباران
سازشناسی
بررسی و نقد دو دهه فعالیت گروه موسیقی «نهفت»
قانون
این ساز به شکل ذوذنقه قائم الزاویه است .بلندترین
ضلع کمی بیش��تر از یک متر ،نزدیک به نوازنده و
کوتاهتری��ن ان ،موازی با ضلع قبل��ی دور از او قرار
می گیرد .ضلع س��مت راس��ت به طول تقریبی 40
سانتی متر قائم بر هر دو ضلع موازی پبشگفته است
و ضلع س��مت چپ اضالع موازی را به طور مورب
قطع می کند .س��مت راست ساز حفره ای به شکل
مربع مستطیل به ابعاد تقریبی 40در 15سانتی متر
ک ای
قرار گرفته و روی ان را پوستی یک یا چند ت
کشیده اندوخرکینسبتاکمارتفاعولیدرازباچندپایه
در نقاط برابر طی طول پوست روی ان تکیه کرده
است .سیم های ساز ،به تعداد ،۲۴×۳=۷۲به فواصل
دیاتونیک کوک می ش��وند ،برای تامین تغییرهای
کوچککافیاستجهت«کلید»هایکوچکیراکه
برای هر صدا پس از گوشی کوک تعبیه شده ،تغییر
دهیم .قانون به مثابه همراهی کننده اواز کمتر به کار
می رود ،ولی در شرکت با ارکستر ،به همان خوبی عود
صدا دهندگی دارد .سیم ها در کنار راست ساز تثبیت
شده ،پس از عبور از روی خرک و طی طول ساز هر
سه سیم از میان دستگاه مخصوصی که جهت کوک
موقت ( ،یا زیر و بم کردن صوت سیم ها تا حد یک
پرده و نیم) تعبیه ش��ده ،عبور می کند و هر سیم به
گوشی مخصوص کوک اصلی می رسد ،به کمک
دستگاه کوک موقت که در قانون های مصری تغییر
کوک بسیار سریع و راحت انجام می گیرد می توان
تمام صداهای کروماتیک مخصوص موسیقی شرق
را از ساز حاصل کرد.
برخی اختراع این ساز را به افالطون نسبت می دهند و
عده ای بر این باوراند که مخترع این ساز فارابی است
و برخی دیگر می گویند منشاء ان خراسان بوده و در
قرن سیزدهم (میالدی) در موصل پیدا شده ،هر چند
هیچ ی��ک از این نظردهندگان دلیل بر ادعای خود
ندارند .واقعیت این است که در فرهنگ کالسیک
شرق ،ردی از س��ازهای خانواده سیتار پیدا نشده و
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
سرچشمه ی قانون نیز ،مانند سرچشمه بسیاری از
س��ازهای دیگر ،تاریک مانده است .ان چه بیش تر
محتمل می رسد این که قانون از سرزمین های خاور
نزدیک به اروپا رس��یده و در کش��ورهای اروپایی با
مکانیزه کردن ان ،بزرگ ترین ساز کالوی هدار سیمی
را ساخته و پرداخته اند…
قانون را باید سازی از اوایل اسالم دانست .ترک ها،
زمانی چند این ساز را فراموش کرده بودند ،اما از زمان
محم��ود دوم ( ،)۱۸۰۸-۱۸۹۹عمر افندی ،ان را از
شام به ترکیه اورد و به سرعت میان مردم رواج یافت.
فاراب��ی این س��از را هزار س��ال پی��ش ،به صورت
۴۵س��یمی اخت��راع و در کتاب خود «الموس��یقی
الکبیر» بیان کرده است .صفی الدین ان را «نزهه»
نامیده است .امروزه در سراسر افریقا و اسیا ،ساز قانون
از زده سازهای سنتی و هنری اعراب به شمار می رود.
نت نویسی قانون امروزه معموال بر روی دو حامل(
پائینی با کلید فا برای دست چپ و باالیی با کلید سل
برای دست راست) عمل می شود.
مضراب س��از عبارت اس��ت از انگش��تانه ای که به
انگشتان اشاره هر دو دست می کنند.
تیغه ایازجنسشاخمانندناخنبهانگشتانههاالصاق
شده که نوازنده قانون به وسیله ان به سیم های ساز
زخمه می زند .نوازنده دو دست خود را به فاصله یک
اکتاوروی س��از می گذارد و دست چپ اندکی دیرتر
از دست راست به سیم زخمه می زند ،در این حالت
صوتی دو صدایی ،و همنام به فاصله اکتاو از س��از
شنیدهمی شود.
حس��ین علیزاده و حمیدرضا اردالن با حضور در
فرهنگسرای ارس��باران تهران ضمن بررسی دو
دهه فعالیت گروه موسیقی «نهفت» به سرپرستی
جهانشاه صارمی به نقد البوم تصویری«نهفت »1
می پردازند.
البوم تصویری «نهفت »۱و دو دهه فعالیت گروه
موسیقی «نهفت» به سرپرستی جهانشاه صارمی
با حضور حس��ین علیزاده و حمیدرضا اردالن ۱۴
تیر ساعت ۲۱در فرهنگس��رای ارسباران تهران
نقد و بررسی می شود.
مجموعه «نهفت »۱با هدف به تصویر کشیدن
دو دهه فعالیت گروه موسیقی «نهفت» با رویکرد
اموزش موسیقی نوجوانان در گروه نوازی و تک
نوازی در قالب س��ه DVDتصویری با عنوان
طلوع ،بزرگداشت غالمحسین درویش و تولدی
دوباره به سرپرس��تی جهانش��اه صارم��ی ،نقد و
بررس��ی می شود .جهانش��اه صارمی افزون بر دو
دهه سرپرستی گروه نهفت ،همکاری در تدوین
چن��د کتاب معتبر موس��یقی ،تالی��ف کتاب های
اموزش تار و سه تار ،انتشار چندین البوم موسیقی،
تجربه س��ی ساله اموزش موس��یقی گروه سنی
کودک و نوجوان را در کارنامه هنری خود دارد.
این مدرس موس��یقی معتقداست« :موسیقی نه
به عنوان وسیله ای برای تفنن بلکه ابزاری برای
بیان ارزشمندترین تفکرات و عواطف انسانی ،سر
لوحه اموزش های هنرجویان نوجوان گروه نهفت
قرار می گیرد .از این رو ،حیات و تداوم فعالیت این
جریان فرهنگی را عالوه بر اموزش های اصولی
و اکادمیک موس��یقی در تفکر هنری و اعتقادات
حاکم بر فضای ان می توان جستجو کرد».
امیرعب��اس ستایش��گر مدی��ر موسس��ه «هنر
موس��یقی» ناش��ر این مجموعه نیز بر این باور
اس��ت« :نگاهی گذرا بر اسامی نوجوانانی که در
طول این س��ال ها در این مرکز اموزش دیده اند
نش��انگر ظرفیت ،توانایی و پشتکار نهفت است
چراکه همان هنرجویان امروز از هنرمندان موفق
موسیقی هس��تند .نباید فراموش کرد مسئولیت
این نوع حرکت ه��ای فرهنگی بر عهده دولت و
نهادهایی است که ضمن برخورداری از بودجه و
امکانات مختلف ،وظیفه رش��د فرهنگ و هنر را
ب��ر دوش دارند و در این میان نهفت توانس��ته با
امکانات اندک ،نقش یک نهاد فرهنگی و معتقد
را ایفا کند .از انجا که نسل نوجوان امروزی فاقد
هرگونه امکان ارتباط تصویری با همساالن خود
در زمینه موسیقی دستگاهی ایران وفعالیت جدی
و هنری هستند ،این مجموعه بی نظیر می تواند
تاثیرات مثبتی در ایجاد عالقه مندی نوجوانان به
موسیقی هنری داشته باشد».
از گ��روه «نهفت» تاکنون چه��ار البوم صوتی با
عناوین «ایران هنگام کار است»« ،شب جوانی»،
«دستور مقدماتی تار و سه تار» و «تولدی دوباره»
منتشر شده است.
قاب خاطره
استاد هوشنگ ابتهاج و استاد محمدرضا لطفی
محس�ن چاوشی خواننده موسیقی پاپ کشورمان
تازه ترین قطعه موسیقایی خود را با عنوان «پسرم»
در فضای مجازی منتشر کرد .در این قطعه چاوشی
عالوه بر خوانندگی به عنوان ترانه سرا ،اهنگساز و
تنظیمکنندهحضورداشتهاست.خوانندهالبوم«امیر
بی گزند» برای اولین بار فایل ویدئویی اجرای زنده
یکیازقطعاتشرانیزدراینستاگرامشمنتشرکرد.
تاکنونهیچفایلویدئوییازاجرایزندهاینخواننده
وجود نداشت .به نظر می رسد این خواننده در پاسخ
به برخی انتقادها مبنی بر عدم داشتن توانایی اجرای
زنده ،این فایل ویدئویی را منتشر کرده است.
گردشگری
یکشــــــــنبه 13تیرماه 1395سال نهم شماره 511
www.honarmandonline.ir
امیر شاملویی
دور جدید واگذاری بناهای تاریخی برای احیا و تغییر کاربری انجام و طی ان 20بنا
در 15استان کشور به بخش خصوصی واگذار شد .مجموع حجم سرمایه گذاری اولیه
برای مرمت این 20بنا 180میلیارد ریال و میانگین مدت قراردادها 16سال عنوان
شده است .همچنین کاربری های فرهنگی ،اقامتی ،پذیراییو خدمات گردشگری بین
راهی به منظور بهره برداری از بناهای مذکور ،تعیین شده است.
به گفته مدیرعامل صندوق احیای بناهای تاریخی ،تا قبل از اغاز به کار دولت یازدهم،
تنها 13بنا و در دوساله نخست این دولت نیز تنها 5بنا واگذار شده بود؛ این درشرایطی
اس��ت که تنها در سال گذشته 31 ،بنا از مجموع 101مزایده برگزار شده ،به بخش
خصوصی واگذار شدند .این روند قرار است در چشم انداز سال 1404با واگذاری ساالنه
به طور متوسط 100تا 110بنا به رقم 1084بنای واگذارشده برسد .این سیاست دولت
ایران برای حفظ و نگهداری بناهای تاریخی غیرنفیس است؛ سیاستی که البته برخی
با نگرانی از ان یاد می کنند و معتقدند واگذاری این بناها ممکن است به تخریب انها
بینجامد .اما این موضوع در کشورهای دیگر ازموده شده و به نتایج خوبی هم دست
یافته است .ایتالیا یکی از این کشورها است که در سال های اخیر با افزایش ریاضت های
اقتصادی و افزایش بدهی این کشور ،برای حفظ بناهای تاریخی خود دست کمک به
سوی بخش خصوصی دراز کرد و حتی سخنانی در مورد دریافت وام از اتحادیه اروپا
مطرح شد تا تعداد باستان شناسان این کشور افزایش یابد .تشکیالت فرهنگی کشور
ایتالیا بر چند نهاد مرتبط استوار شده است .طبق مدل اجرایی دولت این کشور ،ایتالیا
به 20ناحیه 92 ،استان و حدود 8000شهرداری تقسیم شده که تمامی انها نه تنها در
اداره امور اقتصادی و اجتماعی بلکه در امور فرهنگی نیز دخالت دارند .امور فرهنگی و
پروژه های مرتبط به ان توسط چند نهاد و در سطوح مختلف انجام می گیرد .دولت این
کشور برای حفظ اثار باستانی این کشور بودجه مناسبی نیز به این بخش تخصیص
داده و ان را نسبت به سال گذشته افزایش داده است.
سیاست هایکلی
حفاظت و مرمت اثار تاریخی و میراث فرهنگی کش��ور از مهم ترین امور فرهنگ
ملی ایتالیا به شمار می رود که در قانون اساسی این کشور نیز به ان اشاره شده است.
طبق اصل 9قانون اساسی ایتالیا ،دولت این کشور موظف است سطوح فرهنگی و
پژوهش های علمی و حفاظت از تاریخ ملی و میراث فرهنگی کشور را ارتقا دهد .در
لوایح قانونی 117و 118اصول مربوط به سیاس��ت حفاظت از میراث فرهنگی این
کشور بیان شده و طبق اصل 9قانون اساسی ،حفاظت از موزه ها و کتابخانه های کشور
به سطوح منطقه ای واگذار شده است .با توجه به لوایح قانون اساسی ،سطوح منطقه ای
کشور از نقش اساسی در حیات فرهنگی جامعه برخوردار هستند .برای مثال می توان
به ایالت لومباردی اشاره کرد که برای توسعه فرهنگی خود از دولت اختیارات ویژه ای
طلب کرده بود .این امر سبب شد تا دولت مرکزی توجه ویژه ای نسبت به نقش نواحی
منطقه ای کشور داشته باشد و در سال 1977ایین نامه ای در این خصوص تدوین کند.
تصمیمات پیرامون اصالح مفاهیم سنتی فرهنگی و ساماندهی مجدد این امور در
چارچوب سیاست توسعه فرهنگی در اواخر دهه 1960اغاز شد .اولین اصالحات با
هدف تحلیل و براورد مبالغ هزینه شده در امور فرهنگی صورت گرفت که مستقیما با
طرح توسعه اقتصادی سال های 1970تا 1975ارتباط پیدا می کرد .در دهه ،1970
چگونه ایران می تواند از سیاست های فرهنگی و میراثی ایتالیا بهره بگیرد؟
الگوی ایتالیایی خصوصی سازی بناهای تاریخی
لوایح قانونی به تصویب رس��ید که براس��اس ان بودجه مناسبی به حوزه فرهنگ
تخصیص یافت .از نیمه دوم دهه 1980سیاست فرهنگی ایتالیا به سمتی رفت که
طبق ان تخصیص و نظارت بر بودجه امور فرهنگی کشور از شکل سنتی ان (تحت
نظارت دولت مرکزی) خارج شده و با انعطاف بیشتری به نهادهای دولتی و خصوصی
با مشارکت عمده بخش خصوصی تفویض شد .از سوی دیگر ،چنانچه اشاره شد با
افزایش ریاضت های اقتصادی و افزایش بدهی این کشور ،ایتالیا برای حفظ بناهای
تاریخی خود دست کمک به سوی بخش خصوصی دراز کرد و بحث دریافت وام از
اتحادیه اروپا در راستای افزایش تعداد باستان شناسان این کشور مطرح شد .حاال هم به
نظر می رسد در سال 2015و 2016بودجه افزایش پیدا کرده باشد که در این صورت
کارشناسان می توانند به صورت بهینه نسبت به حفظ اثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی
اقدامات مناسبی به عمل اورند.
نقشسازمان ها
طبق چارچوب ترسیم شده در قانون اساسی مصوب سال ،1948تقسیم امور اداری
در نهادهای سطوح سازمانی به صورت زیر است :ایالتی ،نواحی ،استانی و شهرداری ها.
نکته مهم تقسیم بندی فوق در این است که وظایف اصلی حوزه فرهنگ به دولت
مرکزی تفویض نشده است .به طور کلی می توان گفت امور فرهنگی سطح پایین
توسط نهادهای فرهنگی ،ناحیه ای انجام می گیرد و نیازی به درگیری دولت در ان
نیست.درزمینه هایفعالیت هایدیگرنیزنهادهایباالبه طورمستقلدرامورفرهنگی
دخالت دارند .همان طور که گفته شد به ویژه پس از اوضاع نامناسب اقتصادی اروپا در
سال هایاخیرواتخاذسیاست هایریاضتاقتصادی،اکنونتوجهبهبخشخصوصی
حتی بیشتر از گذشته در دستور کار این کشور برای در دست گرفتن و تعمیر و مرمت
اثار و ابنیه تاریخی قرار گرفته است.
دو الیحه برای حمایت از احیا
در همین حال ایتالیا در سال ،1988برای توسعه سیاست فرهنگی کشور ،تصمیمی
مبنی بر کاهش مبالغ یارانه های فرهنگی اتخاذ کرد که یکی از این موارد به میراث
فرهنگی و اثار و ابنیه تاریخی و مرمت انها نیز مربوط بود .اقدامات متعددی در جهت
عملی کردن تصمیمات فوق به اجرا درامد؛ از این رو در حقیقت این قوانین به این خاطر
به تصویب رسید که قوانین پیشین از قدرت اجرایی برخوردار نبودند .چنین تصمیمی به
علت برطرف کردن بحران مالی سال 1989اتخاذ شده بود اما با این وجود بودجه امور
فرهنگی کشور طی این سال حدود 27درصد کاهش یافت .از سوی دیگر ،با کم شدن
میزان بودجه اختصاصی دولت به سطوح مرکزی و منطقه ای ،خال اقتصادی در ایتالیا
پدیدار شد و در نتیجه دست اندرکاران امور فرهنگی به فعالیت در بازار ازاد متمایل شده و
سعی در جذب و کسب منابع مالی خصوصی و سرمایه گذاری های ازاد نمودند .با چنین
پیامدی ،کشور ایتالیا الگوی کشورهای اروپایی در جذب سرمایه های خصوصی و ازاد و
11
انتقال این سرمایه ها به حوزه فرهنگی شد .در دهه گذشته ،ساالنه حداقل حدود 300
تا 400میلیون دالر از سوی شرکت های خصوصی ایتالیایی صرف اجرای امور مختلف
فرهنگی می شد و این در حالی است که معافیت مالیاتی چشمگیری به سرمایه گذاران
حوزه فرهنگی ایتالیا اعطا می شده است .در دهه ،1980شرکت ها و سرمایه گذاران
ایتالیایی متوجه شدند با تشریک مساعی و سرمایه گذاری در امور فرهنگی مانند اثار
و ابنیه تاریخی می توانند از تسهیالت ویژه دولت برخوردار شوند .از این رو بسیاری از
انان به فعالیت در حوزه فرهنگی و هنری تمایل پیدا کردند .در این زمینه 2الیحه
قانونی برای حمایت از چنین فعالیت هایی وجود دارد؛ یکی از این قوانین مصوب سال
1982است و به ان دسته از شرکت هایی که هزینه خود را صرف مرمت ابنیه تاریخی
کنند ،معافیت مالیاتی بدون وجود محدودیت در مبلغ اعطا می کند .قانون دیگر نیز
که مصوب سال 1985است ،سرمایه گذاران حوزه های فرهنگی و هنری کشور را از
پرداخت هرگونه مالیات معاف کرده است .با این همه ،سرمایه گذاران خصوصی بخش
فرهنگ ضمن برخورداری از چنین معافیت های مالیاتی ،باید عوارض پرداخت کنند.
اضاف ه شدن بودجه برای حفظ اثار میراث فرهنگی
کشورایتالیایکیازنخستینکشورهایاروپاییاستکهقوانینفرهنگیتصویبکرده
و تمرکززدایی در ان جایگاه مهمی داشته است .اما قوانین ویژه حفاظت و نگهداری
از ابنیه تاریخی و فرهنگی ایتالیا به رغم بازنگری پس از جنگ جهانی دوم ،تا اندازه ای
ناکارامد است و مجامع ملی و دولتی در صدد رفع مشکالت ان برامده اند .قانون ویژه
موزه های این کشور نیز که در سال 1994به تصویب رسید استقالل حقوقی موزه ها
و گالری های فرهنگی کشور را تضمین کرده است .طبق این قانون ،مجامع دولتی
موظف به تامین درامد خود از طریق انتشار کتاب ها و کاتالوگ های مختلف یا دریافت
وام و حق ورودیه از بازدیدکنندگان هستند .از سوی دیگر برخی گزارش ها حاکی از این
است که در سال 2016هیات دولت ایتالیا اعتباری برابر با 300میلیون یورو برای حفظ
اثار مربوط به میراث فرهنگی ملی این کشور تخصیص داده است .به گفته وزیر میراث
فرهنگی ایتالیا ،داریو فرانچسکینی ،این منابع در مدت یک طرح 3ساله برای حمایت
مالی از 241پروژه در سراسر این کشور توزیع خواهد شد .مقامات ایتالیایی معتقدند
چنین سرمایه گذاری هایی ثابت می کند که مقوله فرهنگ مجددا در مرکز اقدامات
دولت قرار گرفته است .موزه ها ،کتابخانه ها و هنر و باستان شناسی همگی بخش های
میراث فرهنگی محس��وب می شوند که افزایش توجه سیاسی و اقتصادی تری پیدا
می کنند .این طرح در میان 19تا 20منطقه مختلف ایتالیا اجرا می شود .مناطق رم و
التزیو بیشترین مقدار از این طرح را دریافت می کنند که حدودا به 68 /4میلیون یورو
می رسد .منطقه توسکانی 20 /5میلیون یورو ،امیلیا رومانیا و ونتو نیز به ترتیب 14و
13میلیون یورو را به خود اختصاص می دهند 11 /9 .میلیون یورو نیز صرف منطقه
شمالی لومباردی می شود و 11/4میلیون یورو نیز سهم منطقه پیدمون است .مناطقی
که ویژگی ها و دارایی های هنری خاص یا جذابیت های گردشگری ویژه ای مانند شهر
باستانی پمپی دارند ،در این طرح مورد حمایت قرار می گیرند .این حمایت بر مرمت اثار
و بقایا و ابنیه تاریخی اثرگذار است و می تواند بر جذب گردشگران نیز اثر مثبتی بگذارد.
ایران و ایتالیا در مقام مقایسه ابنیه تاریخی می توانند تا حد قابل مالحظه با هم در یک
ترازو قرار گیرند .از این رو می توان از تجربه این کشور در امر مرمت بناهای تاریخی
و سیاست های واگذاری این بناها در توسعه احیای بناهای تاریخی ایران بهره گرفت.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 511یکشــــنـبه 13تیرماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
اواقتشرعی
ساقی بیا که یار ز رخ پرده برگرفت
کار چراغ خلوتیان باز درگرفت
ان شمع سرگرفته دگر چهره برفروخت
وین پیر سالخورده جوانی ز سر گرفت
بدترین تالش ،جدایى انداختن میان دو دوست است.
امام علی(ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
محمدحس��ین مهدویان در بیست و
پنجمین قاب از ماه عسل گفت :حاج
احمد متوسلیان معصومیتی کودکانه
داش��ت« .ماه عس��ل» که قس��مت
بیست و پنجم ان در اخرین جمعه ماه
مبارک رمضان 95روی انتن شبکه
سه رفت در ابتدا میزبان محمدحسین
مهدویان کارگردان فیلم «ایس��تاده
در غب��ار» بود ک��ه او حرف هایش را
بعد از پخش ایتم��ی پیرامون بازدید کارگردان«ایستادهدرغبار»دربیستوپنجمقابازبرنامهماهعسل
رییس سازمان صدا وسیما اقای علی
عس��گری از پشت صحنه برنامه ماه
عس��ل اغاز ک��رد .وی در ابتدا گفت :خشنبودالبتهخشنبهمعنیباصالبت .می گفت من نه به دس��ت نیروهای
من دهه شصتی هستم و وقتی درباره علیخانیهمدرتکمیلتوضیحاوگفت:به صدام می میرم ن��ه منافقین .من به
ادمهایی از جنس حاج احمد متوسلیان نظرمی ایدحاجاحمدصداقتوصراحت دست ظالم ترین افراد که اسرائیلی ها
و شهید حسن باقری تحقیق می کردم راباهمداشت.کسیکهجسارتعجیبی باشند کشته می ش��وم .در این دقایق
ن��وع مواجهه ان ها با مرگ توجه من داشت .عسگری ادامه داد :حاج احمد در مهتدی هم به جمع اضافه شد .او نیز
را جلب می کرد .من می دیدم ان ها با کار با کسی شوخی نداشت .اگر اشتباه این ماجرای ان سال ها را چنین روایت
مرگ شوخی می کردند و من از مرگ می کردیم کاری می کرد که ان اشتباه کرد :در ان زمان سفیری امده بود که
یدانس��ت و تازه کار بود.
می ترسیدم .انقدر که وقتی به ان فکر اولین و اخرین اشتباه باشد .اما روح پر از هیچ چیز نم
می کردم هرشب نزدیک به دو ساعت عشق و بزرگی داشت .شما تصور کنید ماه رمضان بود ،غذا گیر نمی امد ،اب
طول می کشید تا خوابم ببرد.
می رود به همسر کسی که با او دشمن و برق نبود و کامال یک ش��هر جنگ
احس��ان علیخانی از او پرسید چطور است کمک می کند .ان زن
هم همان زده بود .اقای سفیر امد و به من گفت
شد که احساس کردی باید حتما فیلم زمان برای شوهرش نامه می نویسد که محسن موسوی امد به ما کمک کند
احمدمتوسلیانرابسازی؟مهدویاندر هم��ه من ر ا رها کردند در این ش��هر و و بع��د دیدیم که ان ها را گرفتند و به
پاسخگفت:احمدمتوسلیانشخصیتی دشمن تو به من کمک کرد! در همان نوعی ربوده شدند .من با وزیر خارجه
درون گرا ،تنها و منزوی داش��ت که لحظهمهدویانخطاببهعلیخانیگفت :لبنان تماس گرفتم و داستان را شرح
در لحظاتی چنان برافروخته می ش��د تواینچیز هارادربارهاحمدباورمی کنی؟ دادم و حت��ی بع��د با نخس��ت وزیر
که این را در کودکان می دیدم .احمد من خیلی موارد را در فیلم نیاوردم برای هم تماس گرفت��م و ماجرا را تعریف
ی��ک معصومیت کودکی داش��ت و اینکهتصورمی کردممردمباورنمی کنند کردم .علیخانی می گوید چرا س��فیر
حس می کردم این شاخصه فوق العاده وفکرمی کننددارمدروغمی سازم.
خودمان ماجرا را پیگیری نمی کرد که
اوست .در اولین نسخه اسم فیلمنامه را عس��گری که حاج احمد فرمانده اش اقای مهتدی می گوید چون نه زبان
یدانست و نه حرف زدن بلد بود!
گذاشتم کودکی ناتمام چرا که تصور بود با بیان خاطره ای گفت :حاج احمد م
می کنم کس��ی که بتواند این ویژگی یک روز از دس��ت من عصبانی بود ،پسر محسن موسوی کاردار ایران در
را در خ��ود حفظ کند خیلی می تواند گفته بود که اگر ببینمت می کشمت! لبنان هم که جزو میهمانان دیشب بود
شخصیتشیرینیداشتهباشد.
این شد که همس��رم را با خودم بردم بهعلیخانیگفت:هیچ کسنمی تواند
عسگری
پس از این صحبت ها اقای
بیمارستان .به همسرم گفتم سی ثانیه قسم برخورد و بگوید حاج احمد شهید
یکی از دوستان حاج احمد هم به روی دیر تر وارد شو .وقتی همسرم وارد شد شده ،من دلم می گوید حاج احمد زنده
صحنهماهعسلمی اید.ویگفت:اولین به من گفت مجتبی چرا اینو اوردی؟ با است و برمی گردد .در ان سال اوضاع
باریکهاورادیدفهمیدمکهتعریف هااز شوخی گفتم :یا وجی ها عند اهلل اشفع خاصی بر بیروت حاکم بوده و اینکه
او درست است ،پهلوان سیاه چرده ای که لنا عنداهلل .او ادامه داد :احمد همیشه ان ها به بیروت بروند ضروری به نظر
رمزگشایی پرونده احمد متوسلیان
می رس��ید .محسن موس��وی در ان
یدانست چه کار کند و برای
اوضاع نم
همین پدرم و همراهانش با اسکورت
ویژه قرار بود به بیروت برس��ند .البته
قبل از این تصمیم نهایی حاج احمد
قرار بود بماند و اوضاع منطقه را بررسی
کند تا دست پر برود اما در لحظات اخر
که همان موقع برود.
تصمیم می گیرد
عسگری با کمی تامل در پاسخ به این
سوال که فکر می کند سرنوشت حاج
احمد چه ش��ده ،گفت :قبای اسارت
برای او دوخته نش��ده ،قبای شهادت
ب��رای او دوخته ش��ده .او تحت هیچ
شرایطی حاضر نیست اسیر شود.
مهدویان هم گفت :ما با یک پرونده
طرف هستیم که هیچ مطالبه جمعی
هم درباره اش وج��ود ندارد .مهندس
بهشتی می گوید این ماجرا مثل پرونده
پزشکی است که به بیمار می گویند
هزار بیماری صعب العالج دارد و برای
همین همه می گویند سخت است و
امیدی به ان نیست .من فکر می کنم
اگر کسی به ان پزشکان بگوید این
شخصیت دکتر حسابی است ،حافظ یا
سعدی است سریع همه دست به کار
می ش��وند .من این فیلم را ساختم تا
حاج احمد را یاد همه بیاندازم .احسان
علیخان��ی در پایان صحبت هایش از
کمپینی که به دبیری پرویز پرستویی
به تازگ��ی راه اندازی ش��ده گفت .او
عن��وان کرد :ب��ه دنبال ص��دور رای
دادگاهه��ای امریکا ب��رای تصاحب
ح��دود دومیلی��ارد دالر از اموال ملت
ایران ،کمپین مردمی به دبیری پرویز
پرستویی عزیز راه اندازی شده است
و هنرمندان زیادی نظیر اس��تاد علی
نصیریان ،فاطمه معتمداریا و ....در ان
ش��رکت کردند .این اتفاق برای همه
ما جدی اس��ت و نباید ان را شوخی
بگیریم .فردا از این موضوع بیش��تر
صحبتخواهیمکرد.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
ISO 9001 : 2008
پشت صحنه
1
طراح جدول :رسول نادری
1
2
3
4
1ع ل ی م
2
س و ی
م ا
3ط
ن
4ن ا
5ز و د
6و س ی ل
ن ا
7ک
ک
8ا د
9ر و س
10ی ا ر ا
ک ر
11ک
د
12ا ن
13ت ا ب
14و ر ا م
15ر و ی ا
5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
ی ر ا ی ی
ک ر ا ل
ا
ا ر ا د
ر س
ا م ا
ا ر س
ا س
ن د ا ر
ت
ه
ا
ن
خ
ا
ا
ن
خ ر و س
و ر
ت ا ت
ا ی م
م ا
ر و ا ج
ر
س ر ا ب
ش م ش ه ت
ن
افقی:
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
3
4
6 5
7
8
رضا باقری شرف
15 14 13 12 11 10 9
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
6
http://honarmandonline.ir/?p=6049
طــــرح روز وجود 20هزار معتاد پرخطر در تهران
امروز می خواس��تم یادی کنم یا به قول امروزی ها سالمی عرض کنم خدمت تمام
بچه هایی که از ابتدای انتشار هنرمند امدند ،بودند ،رفتند ،مجددامدند ،ماندند ،دوباره
رفتند ،فهمیدن اشتباه کردن مجدد برگشتند ،انگار نه انگار که نه خانی امده نه خانی
رفته! ...خیلی ها هم رفتند هزار ماش��اءاهلل اس��تعداد داشتند خودشان صاحب رسانه
ش��دند ،برخی هم متاسفانه یا خوشبختانه از صنف خبر رخت بربستند که خدا پشت
و پناهش��ان ،مطمئن ًا اوضاع معاششان بهتر از ماس��ت ،ان شاءااهلل ...به اعتراف من و
خیلی ها فضای روزنامه طوری است که وقتی با هنرمند همکاری میکنی نمی توانی
قطع همکاری کنی ،یه جور اعتیاد! َجلد میشی .اگر هم بنا به دالیلی این اتفاق بیوفتد
دنبال بهانه ای برای بازگش��تی و ...چند شماره قبل یکی از دوستان در یادداشتی زده
بود حق التحریر هست اما کم است! من هم در تایید میگم حق التحریر همانی است
که روز اول قولش را دادند ،چند ریال زیادتر بشه کمتر نمی شه ...رییس میگه حقوق
و حق التحریر روزنامه برای معاش نیست در حد تبرکه ،مثل یارانه ایی که احمدی نژاد
می داد و می گفت پول امام زمان (عج)هست و متبرک!
شاهد حرفم بازبینی فیلم دوربین های مداربسته است...
2 1
13:08
20:24
20:45
4:07
5:53
ت
ا ر
ی و
د
ن
ا م
ی ا
د
و
ک ن
ر ق
د
ا
س ت
ی ا
ه ر
ی
ا
ر
د
ت
ر
م
ا
ر
ن
ض
ا
خ
ش
ا
ی
ا
ر
ا
ع
ت
م
ا
د
ی
ن
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
-1چهره موردنظر-تخت پادشاهی-2فیلمی ازداریوش مهرجویی-
ضروری-دلیل وحاجت-3نهی شده ها-پناهگاه-دودل -4ماده جمع ان
است-زمین مرده-تسهیالت بانکی پرطرفدار-5نوعی زغال سنگ-
صورتگر-بدنام-ازگلهای زیبا-6راه تغذیه جنین-جایز-7شاعرغزنوی
وسراینده حدیقه الحقیقه-جسدحیوان مرده-8خواب خوش-شهری
دراستان یزد-9مجسمه-ازاالت موسیقی-10ابی که درزمستان یخ می
بندد-شهرروشنایی-11شهری درفرانسه-بیماری سگی-رونق دهنده
-12واحدشیشه-بسیارخندان-اهنگ نظامی-13اهل هندوستان-وقت
وهنگام-بازدید ازاماکن متبرکه-14چیزهای کمیاب-ازپسوندها-دختری
درجمع پرندگان-15اهو-ازترجمه هایش
15
عمودی:
-1درس کشیدنی-ازمجموعه شعرهایش-2دیدنی ارتش-مرکزعدسی-خباز-3پارسنگ ترازو-
سود-محل سیرسیارات به دورخورشید-4شهری درپاکستان-زن ناامید-کتاب هندوان-5نویسند
ه ومحقق فقیدمعاصرکه ازشاگردان ملک اشعرابهاریود-شهرتشنه فریب-نقش هنری-6نوعی
کاغذ-بیماری-شیوا-7همه کس دارد-کمک ومساعدت-8امیداست به کامتان باد-نقاب
-9مشهور-پسوندالودگی-10مردم قرانی-فرارنمودن-بوی ماندگی-11مایه حیات-باال امدن
قیمتها-طیران-12اماس-نارسایی مزمن کلیه-مجازات نقدی-13سالک-دینها-فاش وپراکنده
-14تهیدست-ازدرختان -رسن شکسته!-15ازمجموعه نمایشهایش-فلز
اخبار دیدنی
اخرین نماز جمعه ماه مبارک رمضان در بمبی ،هند| خبرگزاری فرانسه
در مرحله یک هشتم یورو 2016تیم ملی ولز شگفتی اور شد و با شکست سه بر
یک بلژیک به نیمه نهایی راه یافت.
پانزدهمین جشن انجمن مدیران تولید سینما|ایلنا
سرو قامتان والیبال ایران ،تیم صربستانی که تاکنون در مسابقات لیگ جهانی والیبال 2016
شکست نخورده بود را به زانو در اوردند| مهر
نظامیانارتشصهیونیستیبهنمازگزارانفلسطینیساکنکرانهباختریکهقصدداشتندبرایشرکتدرنمازاخرینجمعهماه
مبارکرمضانوروزجهانیقدسدرمسجداالقصیازایستوبازرسیقلندیاعبورکنند،حملهکردند|.عصامالریماوی
مراسم تشییع پیکر شهدای هواپیمای مسافربری ایران روز 16تیر 67در تهران ،برگزار شد 12 .تیر -1367یک
فروند هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس هدف حمله ناو جنگی امریکا (وینسنس) قرار گرفت و 290
مسافر و خدمه ان به شهادت رسیدند| ایرنا