روزنامه هنرمند شماره 515
روزنامه هنرمند شماره 515
حسین علیزاده در جلسه
نقد و بررسی البوم «نهفت»
زندگانی و اوتادی
به «تاریکی شب،
روشنایی روز» پیوستند
موسیقی
برای زندگی است
4
10
دوش��نبه 21تیرماه 1395س��ال نهــم ش��ماره 515
12صفـــحه 1000تومـان ISSN 2008-0816
نگاهی به نمایشگاه مرور اثار رضا بانگیز
نقاش جلوه های فولکلوریک
زنــدگی ایــرانی
8
تبلیغات در شبکه های ماهواره ای ،فرصت یا تهدید
اعمال سلیقه دستگاه ها برای
تبلیغات فیلم های مجوزدار!
2
سعید داخ کارگردان نمایش «شک» در گفتگو با «هنرمند»
نواوران عرصه سینما
6
5
المیرا مقدم
نگاهی به فیلم «سالم سزار» اخرین ساخته برادران کوئن
برای فــروش بیشتر
بازیگرچهـره نمی اورم
بهبهانهدرگذشتبانومهدیهالهی قمشه ای
هرگز نمیرد انکه دلش زنده شد به عشق
3
2
فرهنگ و هنر
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
تبلیغات در شبکه های ماهواره ای ،فرصت یا تهدید
مح ّمدجوادیافتیان
ممنوعیت تبلیغ��ات در ش��بکه های ماهواره ای،
موضوع��ی اس��ت که در چن��د روزگذش��ته تیتر
اصلی بس��یاری از رس��انه ها را به خود اختصاص
داده و موج��ب برخورده��ای س��لیقه ای ب��ا این
امر ش��ده اس��ت .این روزها موض��وع ممنوعیت
تبلیغات در ش��بکه های ماهواره ای و جلوگیری از
اکران فیلم های تبلیغ ش��ده در این شبکه ها نقل
محاف��ل رس��انه های مکتوب و فض��ای مجازی
اس��ت .موضوعی که ب��ا احض��ار تهیه کنندگان
برخی فیلم ها در دادگاه بررس��ی پخش تیزرهای
تبلیغات��ی فیلم ه��ای س��ینمایی در ش��بکه های
ماه��واره ای س��روصدای زیادی ایج��اد کرد و با
ادامه این روند فیلم «ااادت نمی کنیم» در چنین
ش��رایطی به دس��تور مقام قضای��ی چندین روز
توقیف ش��د .تبص��ره ماده 10قان��ون ممنوعیت
بکارگی��ری تجهیزات دریاف��ت از ماهواره که در
سال 1373که از سوی نمایندگان تصویب شده
است ،نشر اگهی های تبلیغاتی را از طرق مختلف
توسط مطبوعات ،صدا و سیما یا تبلیغات شهری
که متضمن جواز اس��تفاده از برنامه های ماهواره
اس��ت ،ممنوع می داند .بر اس��اس این گزارش،
این مهم در حالیس��ت که برخی از کارشناس��ان
عنوان می کنند امروزه امکان جلوگیری از پخش
تیزرهای تبلیغاتی از شبکه های ماهواره ای وجود
ندارد و این شبکه ها برای مشروعیت بخشیدن به
برنامه های خود و جلب مخاطبان ،بدون اجازه از
عوامل سازنده فیلم اقدام به این امر می کنند؛ اما
در مقابل برخی دیگر اس��تفاده نکردن از ظرفیت
تبلیغ��ات محیطی و هزینه های گزاف تبلیغات در
رسانه داخلی را علت این نوع از تبلیغات می دانند.
موضوع تبلیغات در ش��بکه های ماهواره ای حتی
در مراس��م افطاری رییس جمهور ب��ا هنرمندان
نیز مطرح ش��د؛ مه��دی فخیم زاده ،نویس��نده و
کارگردان کش��ور در س��خنان خود ب��ه موضوع
هزین��ه باالی تبلیغات در رس��انه ملی اش��اره و
اعمال سلیقه دستگاه ها برای تبلیغات فیلم های مجوزدار!
گفت :درخواس��ت من این اس��ت که قوه مجریه
با قوه قضاییه در این زمینه به تعامل برسد؛ مگر
تبلی��غ کاالى فرهنگى بد اس��ت ک��ه ماهواره ها
انج��ام می دهند؟ این موض��وع را با صاحبنظران
مطرح کردیم و نظرات انها را جویا شدیم.
دستگاه ها برای تبلیغات فیلم مجوزدار،
اعمال سلیقه نکنند
س��ید احس��ان قاض��ی زاده ب��ا انتقاد از ش��رایط
نامناس��ب برای تبلیغات فیلم های س��ینمای در
فضای داخلی کش��ور که منجر ب��ه ارتباط ان ها
با ش��بکه های ماهواره ای ش��ده ،گفت :متولیان
فرهنگی کش��ور باید به حوزه تبلیغات در عرصه
س��ینما توجه ویژه داش��ته باش��ند و با جدیت و
برنامه ریزی ،به طورمس��تقیم و حرفه ای با رسانه
ملی و شهرداری ها برای رونق و افزایش تبلیغات
فیلم ها وارد مذاکره ش��وند تا نیاز س��ینماگران به
درس��تی پاسخ داده ش��ود .نماینده مردم فریمان
در مجلس شورای اس�لامی ادامه داد :بر اساس
مزایده هایی که شهرداری برای واگذاری تبلیغات
محیط��ی برگ��زار می کند20 ،درص��د از تبلیغات
محیط��ی باید به صورت رای��گان به موضوعات
فرهنگی اختصاص داده ش��ود و اگ��ر این اتفاق
بیافتد ،بیلیوردهای بیشتری از فیلم های سینمایی
در س��طح شهرها دیده خواهد شد؛ لذا الزم است
وزارت فرهنگ ب��رای بهره گیری از این فرصت،
تفاهم نامه ای با شهرداری امضا کند .وی با تاکید
بر اینکه عدم تبلیغ فیلم های دارای مجوز اکران
از وزارت فرهنگ از سوی رسانه ملی قابل توجیه
نیس��ت چراکه این مسئله فیلمسازان را به منظور
بازگرداندن س��رمایه خود به س��مت شبکه های
ماه��واره ای می کش��اند ،افزود :به یقی��ن وزارت
فرهنگ و ارشاد اسالمی باید پاسخگوی کیفیت
فیلم های مجوزدار باشد اما یک اثر سینمایی که
به هر دلیلی از فیلترهای این وزارتخانه گذش��ته
اس��ت باید از ابزارهای مناسب تبلیغاتی همچون
تبلیغ در رس��انه ملی و س��طح شهر نیز برخوردار
ش��ود و البته دس��تگاه های دیگ��ر نمی توانند در
پوش��ش تبلیغاتی ای��ن اثار اعمال س��لیقه کنند.
قاضی زاده با بیان اینکه وزارت فرهنگ باید سهم
تبلیغ��ات فرهنگی را از ش��هرداری بگیرد ،گفت:
صداوسیما ش��بکه های متعددی مثل «ای فیلم»
دارد و می تواند عالوه بر تبلیغ فیلم های سینمای
با قیم��ت مناس��ب در این ش��بکه ها قالب های
تبلیغانی ب��رای نمایش انون��س و بخش های از
فیلم ه��ا ایجاد کن��د .عضو کمیس��یون فرهنگی
مجلس ب��ا بیان اینک��ه تا زمانی ک��ه تلویزیون
قیم��ت تبلیغ��ات فیلم ه��ای س��ینمایی را پایین
نیاورند مش��کلی حل نخواهد ش��د ،اضافه کرد:
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی به عنوان متولی
اصلی س��ینما باید شرایط مذاکره با رسانه ملی را
فراهم کند و ان ش��ااهلل با اغاز به کار کمیس��یون
فرهنگی مجلس دهم و تش��کیل شورای نظارت
بر صداوسیما این موضوع بیشتر از سوی مجلس
شورای اسالمی پیگیری خواهد شد.
صداوسیما در تخفیف به تبلیغات
فیلم های سینمایی سلیقه ای
رفتار می کند
حس��ین نوش ابادی ضمن تاکید بر اینکه مطابق
قانون پخش تیزرهای تبلیغاتی بازرگانی ،تجاری،
فرهنگی و س��فارش پخش اگهی در شبکه های
ماه��واره ای ممن��وع اس��ت ،گفت :بس��یاری از
مسئوالن چنین شبکه هایی برای جذب مخاطب
اقدام به پخش ارزان یا رایگان تیزرهای تبلیغاتی
می کنن��د که ای��ن مهم در خص��وص فیلم های
س��ینمایی مصداق بیشتری دارد .معاون پارلمانی
وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی با اش��اره به
اینکه پخ��ش تیزرهای تبلیغاتی در ش��بکه های
ماه��واره ای عموم��ا ب��دون رضای��ت متولیان و
فیل��م س��ازان انجام می ش��ود و کس��ی در این
زمینه سفارش��ی نداده ،اظهار ک��رد :البته ممکن
اس��ت تعداد افراد محدود یا ش��رکت هایی اقدام
به س��فارش اگه��ی در ح��وزه فرهنگی و هنری
کنن��د که در ص��ورت اثبات اگاهان��ه بودن این
اقدام ،جرم تلقی ش��ده و مراج��ع قضایی در این
خصوص تصمی��م می گیرند .وی ب��ا بیان اینکه
مس��ئوالن وزارت فرهنگ باره��ا در مصاحبه ها
اق��دام به بیان مواضع خود در خصوص اس��تفاده
از ظرفی��ت تبلیغات داخل��ی و ممنوعیت تبلیغات
در شبکه های خارجی گفته اند ،افزود :خوشبختانه
سازمان صداوس��یما نیز بر اساس همین امر ،در
سال گذشته همکاری خوبی با تولیدکنندگان اثار
سینمایی داش��ت و تیزر تبلیغاتی اثار ساخته شده
را با تخفیف مناس��ب پخش ک��رد .نوش ابادی با
اش��اره به اینکه این اقدام رسانه ملی موجب شد
90درصد قیمت تبلیغات ب��ه تولیدکنندگان اثار
س��ینمایی تخفیف داده شود ،ادامه داد :البته باید
یاداور ش��د که همه افراد نمی توانند از این مهم
بهره مند ش��وند زیرا مس��ئوالن مربوطه در صدا
وس��یما بر اس��اس معیارها و ضوابط خود و یا بر
اس��اس س��لیقه اقدام به ارائه تخفی��ف می کنند.
معاون پارلمانی وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی
ضمن تاکید ب��ر اینکه وقتی فیلمی مراحل تولید
خود را بر اس��اس ضوابط انجام می دهد و مجوز
اک��ران دارد بای��د به طور عادالنه مش��مول این
تخفیف ش��ود ،خاطرنش��ان ک��رد :در این میان
برخی از س��ازمان ها و نهادهای غیردولتی مانند
ش��هرداری ها که فضای تبلیغاتی در اختیار دارند
می توانن��د اقدام به تبلیغ��ات در عرصه محیطی
کنند تا ش��اهد رشد و توسعه تبیلغات محصوالت
فرهنگی باش��یم .همچنین نوش ابادی با اش��اره
ب��ه اص�لاح م��اده 20ایی��ن نام��ه اداره اماکن
عمومی توس��ط دولت یازدهم ،گفت :در گذشته،
برگزارکنندگان کنس��رت ها برای دریافت مجوز
اج��رای موس��یقی به نی��روی انتظام��ی مراجعه
می کردن��د و این موضوع موجب طوالنی ش��دن
زمان صدور مجوز میش��د؛ البت��ه گاهی موانعی
نیز بوجود می امد و برخی نهادها خودش��ان را در
ص��دور و حتی لغو مجوزها ،ذی س��هم و ذی حق
می دانس��تند؛ از این رو این ایین نامه اصالح شد.
معاون پارلمانی وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی
ب��ا بیان اینکه موض��وع هماهنگی ب��ا نهادهای
ذی رب��ط از جمل��ه نی��روی انتظام��ی در اجرای
برنامه های صحنه ای از مدت ها قبل مطرح بوده
است ،اظهار کرد :زمانی که تعداد زیادی جمعیت
در یک مکان تجم��ع می کنند ،نیازمند ارامش و
امنیت هستند لذا نقش نیروی انتظامی در جهت
تامین امنیت حایز اهمیت است و این دستگاه به
عنوان مس��ئول اداره و نظارت بر اماکن عمومی،
وظای��ف مختلفی از جمله ایج��اد فضای ارامش
بخش را برعهده دارد .وی ضمن تاکید بر اینکه
برگزارکنن��دگان کنس��رت های موس��یقی وقتی
هم��کاری نیروی انتظامی در جهت ایجاد امنیت
را مش��اهده می کنند ،با ارامش خاطر کار خود را
انج��ام می دهند ،افزود :با اص�لاح این ایین نامه،
نیروی انتظامی مس��ئول تایید م��کان برگزاری
مراس��م ،ایجاد امنیت و ساماندهی امور ترافیکی
شده است .نوش ابادی با بیان اینکه اصالح ماده
20ایین نامه اداره اماکن عمومی موجب تعدیل
شدن شرایط و تس��ریع در امور شده است ،ادامه
داد :بر این اساس وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
مرج��ع صدور یا لغ��و مجوز اج��رای برنامه های
صحنه ای از جمله کنسرت ها محسوب می شود و
این موضوع باعث کوتاه شدن زمان فرایند صدور
مجوز است .س��خنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد
اس�لامی با اشاره به اینکه دس��تورالعمل مذکور
از ط��رف وزی��ر فرهنگ به نهاده��ا و واحدهای
ذی ربط ابالغ ش��ده اس��ت ،خاطرنشان کرد :این
مهم قانون را ش��فاف تر کرده ،زیرا اگر قرار باشد
کنسرتی لغو یا تعلیق شود باید با وزارت فرهنگ
ب��ه عنوان مرجع اصلی هماهنگی انجام ش��ود و
نهاده��ای دیگر نقش مربوط به حوزه کاری خود
را اجرا خواهند کرد.
قانون مجازاتی برای برخورد
با تبلیغ فیلم در ماهواره تعریف نکرده
همچنین عبدالکریم حس��ین زاده نیز درباره نامه
معاون دادس��تان به وزیر فرهنگ و ارش��اد مبنی
بر اینکه در صورت تبلیغ فیلم های س��ینمایی در
ش��بکه های ماهواره ای ،فیلم از پرده سینما پایین
کش��یده می شود ،گفت :در قانون تبلیغ فیلم های
سینمایی در شبکه های ماهواره ای تخلف شناخته
ش��ده اما هیچ اشاره ای نشده که در صورت بروز
تخلف بای��د چه برخوردی پیرام��ون ان صورت
گی��رد و لذا قان��ون دراین زمینه س��کوت کرده
اس��ت .نماینده مردم نقده و اش��نویه در مجلس
شورای اسالمی ،ادامه داد :هنوز مشخص نیست
باید چه راه��کار جایگزینی برای تبلیغ فیلم های
سینمایی در ش��بکه های ماهواره ای مدنظر قرار
گیرد ل��ذا باید کارشناس��ان این حوزه نشس��تی
را برگ��زار ک��رده و پیش��نهادات خ��ود را درباره
راهکارهای مهم پیرام��ون گرایش مخاطبان به
سینما ارایه کنند؛ اما روشن است که راهکارهای
س��لبی در حوزه فرهنگ راهگش��ا نیس��ت .وی
تاکی��د ک��رد :زمانی ک��ه می خواهی��م قانونی را
اجرایی ک��رده و ممنوعیتی را اعم��ال کنیم باید
به فک��ر راهکارهای جایگزی��ن ان نیز بود؛ باید
مشخص شود که صدا و سیما و همچنین وزارت
فرهنگ و ارش��اد اسالمی می خواهند در راستای
گرایش مردم به سینما چه اقدامات موازی انجام
ده��د تا تولی��د کنندگان متضرر نش��ده و بتوانند
توان رقابتی خود را در صحنه داش��ته باشند .این
نماین��ده مردم در مجلس دهم ،تصریح کرد :باید
بررسی کارشناسی صورت گیرد مبنی برانکه چرا
صدا و س��یما نتوانسته مخاطب خود را جذب کند
تا مردم با مش��اهده تبلیغات فیلم های سینمایی
در تلویزیون ،به سینما گرایش پیدا کنند .حسین
زاده افزود :در این میان نقش مجلس نیز پررنگ
است و باید وارد عمل شده و راهکارهای اساسی
را مدنظ��ر قرار دهد تا این فضای برد -بردی را
در حوزه س��ینما شاهد باشیم چراکه باید پذیرفت
امروز رس��انه به یک ابرصنعت تبدیل شده و در
این فض��ا نیز رقابت نیز بس��یار زیاد اس��ت؛ لذا
باید اقداماتی انجام ش��ود تا س��ینماگران رغبتی
برای تبلیغ فیلم خود در ش��بکه های ماهواره ای
نداش��ته باش��ند .نماینده مردم نقده و اشنویه در
مجل��س دهم ،تصریح کرد :باید فضا به س��مت
گفتم��ان پی��ش رود تا تقویت فضای رس��انه ای
درون س��رزمینی را شاهد باشیم و راهکاری پیدا
کنیم تا مردم به رس��انه ملی خود توجه کنند ،لذا
باید کمیسیون فرهنگی مجلس به همراه بخش
س��ینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد ،تولید کننده ها
و قوه قضاییه نشس��تی را برگزار کرده تا سیاست
گذاری درستی برای ان درنظر بگیرند.
تفاهم نامه صداوسیما با وزارت فرهنگ
راهکاری برای جلوگیری از تبلیغات
در شبکه های ماهواره ای
علیرض��ا ابراهیمی با انتقاد از ش��رایط نامناس��ب
ب��رای تبلیغ��ات فیلم ه��ای س��ینمایی در فضای
داخل��ی کش��ور که منج��ر ب��ه ارتب��اط ان ها با
ش��بکه های ماهواره ای شده است ،گفت :سازمان
صداوس��یما و وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی
بای��د با هماهنگ��ی و همکاری یکدیگ��ر به رفع
این موضوع و ایجاد ش��رایط مناسب تبلیغاتی در
رس��انه ملی خاتمه دهند .ذنماینده مردم ازادشهر
و رامیان در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه
همه بای��د تابع قان��ون در عرصه ه��ای مختلف
باش��ند ،اظهار کرد :تبعیت کردن از چارچوب ها و
الزامات در خص��وص تبلیغات کاالهای فرهنگی
امری ضروری است زیرا عبور از این خط قرمزها
می تواند به فرهنگ کش��ورمان اس��یب بزند .وی
با اش��اره ب��ه اینکه راهکار جلوگی��ری از تبلیغات
فیلم ه��ای س��ینمایی در ش��بکه های ماهواره ای
ایجاد تفاهم بین س��ازمان صداوس��یما و وزارت
فرهنگ و ارش��اد اسالمی اس��ت ،افزود :این دو
مجموع��ه فرهنگ��ی می توانند با ارائ��ه تخفیف
در ح��وزه تبلیغ��ات ،به کارگردانان و س��ازندگان
فیلم های س��ینمایی کمک کنند .عضو کمیسیون
فرهنگی مجلس شورای اسالمی ضمن تاکید بر
اینکه بای��د برای ایجاد انگیزه در کارگردانانی که
اثار فاخر تولید می کنند و یا کارگردانانی که برای
اولین بار اثری را به عرصه فرهنگی کش��ور ارائه
می کنند تبلیغات با مبلغ اندک انجام ش��ود ،ادامه
داد :معرفی فیلم های تولید شده توسط هنرمندان
داخلی باید در دس��تور کار صداوسیما قرار بگیرد.
ابراهیمی با اشاره به اینکه برخی از افراد به اشتباه
عنوان می کنند تبلیغات در شبکه های ماهواره ای
می تواند موجب جذب مخاطب بیش��تری ش��ود،
تصری��ح کرد :نبای��د فراموش کرد ک��ه اگر فیلم
س��ینمایی دارای فیلمنامه غنی و پخته ای باش��د
می تواند مخاطبان را به خود جذب کند و در واقع
یکی از راه های تبلیغات محس��وب می شود؛ این
مهم درحالیست که برخی از فیلم های تولید شده
دارای محت��وای غنی نیس��تند و به همین جهت
میزان فروش کمتری نس��بت به دیگر اثار دارند.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسالمی
خاطرنشان کرد :تمام هنرمندان و تهیه کنندگان
اثار س��ینمایی بای��د از قانون در ح��وزه تبلیغات
تبعیت کنند زیرا توجه نداشتن به این موضوع به
هویت فرهنگی خودشان اسیب می زند.
قانون ممنوعیت تبلیغات
در ماهواره قابل اجرا نیست
همچنین کیوان کثیریان ضمن بیان اینکه قانون
ممنوعیت بکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره
که پخ��ش اگهی ه��ای تبلیغاتی در ش��بکه های
ماه��واره ای را ممن��وع کرده ،در ش��رایط کنونی
زیرسوال است ،گفت :دالیل مختلفی برای اجرایی
نشدن این قانون وجود دارد زیرا بخش قابل توجهی
از مس��ئوالن و مردم ماهواره دارند .رئیس شورای
مرکزی انجمن منتقدان و نویس��ندگان سینمایی
ایران با اشاره به اینکه اکثر خانه های کشور مجهز
به تجهیزات ماهواره ای هس��تند ،اظهار کرد :این
موضوع نشان دهنده ناکارامدی و غیرجذاب بودن
رسانه عمومی تصویری کشور است .وی با تاکید
بر اینکه پخش برنامه های غیرجذاب موجب شده
مردم به دنبال برنامه های ماهواره ها باشند ،افزود:
وقتی برنامه ه��ا و خدمات تلویزیون مردم را اقناع
نمی کند ،افراد نیز به ماهواره تمایل پیدا می کنند.
کثیریان با بیان اینکه شبکه ماهواره ای ،فیلم های
مجوزدار ای��ران را بدون پول تبلی��غ می کند ولی
تلویزیون ان فیلم را تبلیغ نمی کند یا با هزینه های
گ��زاف این کار را انجام می دهد ،ادامه داد :بر این
اساس کس��ی که اقدام به سرمایه گذاری در این
حوزه کرده ،منافع خود را در خطر می داند لذا الزم
است تبلیغات ماهواره ای تایید شود.
فرهنگ و هنر
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
به بهانه درگذشت بانو الهی قمشه ای؛ پیونددهنده ادبیات عرفانی و قرانی
هرگز نمیرد انکه دلش زنده شد به عشق
علی جنتی ،وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی،
در پیامی درگذش��ت بان��وی فرهیخته زنده
یاد مهدیه الهی قمش��ه ای ،ش��اعر و محقق
ادبی��ات قران��ی و عرفانی را تس��لیت گفت.
در متن پیام علی جنتی امده اس��ت :یکی از
ستارگان عالم ادب و عرفان در روزگار ما به
خاموشی گرایید و اهالی فرهنگ و ادب را به
سوگ نشاند .زنده یاد مهدیه الهی قمشه ای،
ش��اعر و محقق ادبی��ات قران��ی و عرفانی
به بلندای اس��مان ها پر کش��ید ت��ا در جوار
درگاه حض��رت حق ارام گی��رد .او از تباری
ارجمند و رش��دیافته خانواده ای شریف بود و
نب��وغ و حافظه خوی��ش را از همین تبار به
یادگار داشت .طبع شیرین او در شعر و ذوق
لطیفش در نثر به گونه ای بود که حالوت را
در جان مخاطب می ریخت و او را مجذوب
خویش می کرد .ان بانوی فرهیخته ش��یفته
مکتب قران و اهل بیت بود و از سن کودکی
در خدمت پدر بزرگوارش ،فقیه و عالم عالی
قدر ،مهدی محیی الدین الهی قمش��ه ای به
ش��عر و ادب عالقه مند و ب��ا قران و ادبیات
عرفانی مانوس ش��ده بود و دیگ��ران را نیز
با گش��اده روی��ی از این منبع ب��زرگ دانش
و بین��ش بهره من��د می کرد .ضایع��ه فقدان
این بانوی فرهیخت��ه را به اهالی فرهنگ و
ادب ،خانواده و اخوان الهی قمشه ای تسلیت
می گوی��م و از درگاه خداون��د من��ان ب��رای
مصیبت دیدگان ،صبر جمیل مسئلت دارم.
مهدیه الهی قمش��ه ای ،مترج��م و قران پژوه
معاصر که صاحب رباعی��ات در حوزه ادبیات
توحیدی و عرفانی نیز بود یکش��نبه 20تیرماه
دارفان��ی را وداع گفت .برای بررس��ی جایگاه
ادب��ی این بان��وی قرانی ،پ��ای گفتگو با دو
تن از ش��اعران و پژوهش��گران ادبیات ایینی
و معاصر؛ مصطفی محدثی خراس��انی و امیر
اس��ماعیل اذر نشس��تیم .مصطف��ی محدثی
خراس��انی ،پژوهش��گر و ش��اعر ایینی تاکید
می کند :وج��ود الهی قمش��ه ای خالیی را در
جریان فرهنگ��ی و ادبی معاص��ر پرمی کرد؛
چراکه ش��خصیتی جامع چ��ون او را خصوصا
در می��ان بانوان کم داش��ته ایم که هم دارای
پش��توانه ادبی و معرفتی باش��ند و هم دارای
تحصی�لات عالی و ذوق ادبی ت��ا پل ارتباط
می��ان ادبیات و زبان توده مردم باش��ند .وی
یکی از وجوه برجس��ته الهی قمشه ای را بیان
برداشت های عمیق عرفانی به زبان قابل فهم
برای توده مردم عنوان می کند و می افزاید :در
این زمینه گاه از زبان تمثیل استفاده می کند و
به خوبی از عهده عالقه مند کردن توده مردم
به میراث اسالمی و فرهنگی برمی اید.
محدثی خراس��انی با بی��ان اینکه عرفان ،قله
ش��عر فارس��ی اس��ت ،تاکید می کند :عرفان
اس�لامی ما به لح��اظ محتوای��ی برگرفته از
اموزه ه��ای اس�لامی و قرانی اس��ت و الهی
قمش��ه ای که ش��یفته این ن��وع عرفان بود و
ش��خصیتی وارس��ته و متعالی داشت ،شاگرد
عرفان و ق��ران بود .وی ای��ن افتخار را پیدا
کرد که در خانواده ای پ��رورش یابد که همه
اعض��ای ان مفس��ر ،مترج��م و دارای بینش
عرفانی و قرانی هستند و بیانی شیرین برای
انتقال معانی عرفانی داش��ت .وی می افزاید:
الهی قمش��ه ای معتقد بود که زیربنای ادبیات
ما قران اس��ت و تا با قران اش��نایی نداش��ته
باش��یم ،ادبیات را نمی فهمیم .اشنایی وی با
ق��ران و ایات الهی موج��ب بینایی و تلطیف
روح و ذوق هن��ری وی ش��ده و کالم��ش را
دلنشین کرده بود .همچنین امیر اسماعیل اذر
که سال ها دوس��تی با خانواده الهی قمشه ای
داش��ته ،می گوی��د :اصوال این خان��واده اهل
دین و قران هس��تند و مهدیه الهی قمشه ای
بسیار متدین و اشنا با قران کریم و در ضمن
دارای رباعیاتی شیرین و توحیدی بود .وی با
بیان اینکه الهی قمش��ه ای در سرودن رباعی
زمین��ه خیامی داش��ت ،می افزاید :در بیش��تر
ای��ن رباعیات اب و رنگ توحیدی به چش��م
می خ��ورد .اصوال زبان عرفان ،زبانی وس��یع
اس��ت که مضامین دینی به طور غیر مستقیم
در ان طرح می ش��ود و الهی قمشه ای در این
زمینه نگاهی خاص داشت.
افش��ین اعال ،ش��اعر و داماد مرح��وم مهدیه
الهی قمش��ه ای درباره مراسم خاکسپاری این
چهره ادبی اظهار کرد :مراس��م تش��ییع پیکر
مرحومه مهدیه الهی قمش��ه ای از س��اعت ۹
صبح امروز دوشنبه ( ۲۱تیرماه) از مقابل تاالر
وحدت برگزار می ش��ود و پیک��ر او در ارامگاه
خانوادگی الهی قمش��ه ای واقع در لواسان به
خاک سپرده خواهد شد .وی ادامه داد :مراسم
خت��م این پژوهش��گر ادبی نی��ز صبح جمعه
۲۵تیرم��اه در مس��جد جامع ش��هرک غرب
واقع در ابتدای فاز ۳ش��هرک غرب ،خیابان
ش��هید حسن س��یف برگزار خواهد شد .دکتر
قمشه ای در مثنوی مولوی و تحلیل و تفسیر
ادبی��ات عرفانی و تطبیق انه��ا با موضوعات
قرانی تحقیق می کرد و ابیات بس��یار زیادی
از مثن��وی را از حف��ظ ب��ود و خ��ود هم طبع
ش��عری و ذوق ادبی داش��ت .وی در کودکی
در خدمت پدر خود مهدی الهی قمشه ای ،به
ش��عر و ادب عالقه مند ش��د ،شعر می خواند و
با مثنوی االطفال اشنا بود« .جالل همایی»،
«ش��هابی»« ،صدرالدین محالت��ی»« ،دکتر
ش��فق» و «محمدتقی جعفری» استادان وی
بودند .حس��ین الهی قمشه ای و مرتضی الهی
قمشه ای نیز برادران وی هستند.
کتاب های «بهار عش��ق» :منتخب اش��عار،
«معب��د عش��ق» ،مجموعه اش��عار ،تالیف:
مهدیه الهی قمشه ای ،نش��ر :علم (،)۱۳۸۲
«خاط��رات من با پدرم» برخ��ی از اثار او را
تشکیل می دهند.
3
افرین عبیسی به بهانه ۲۱تیر روز عفاف و حجاب عنوان کرد
برای ترویج حجاب اسالمی
در کشور نیاز به فرهنگ سازی داریم
افرین عبیس��ی بازیگر سینما و تلویزیون در
استانه ۲۱تیر روز عفاف و حجاب گفت :ما
برای ترویج حجاب اسالمی در کشور نیاز به
فرهنگ سازی داریم و در این میان مدیران
فرهنگی کشور نقش اصلی و کلیدی را ایفا
می کنن��د و نباید به صورت س��هل انگارانه
از کنار این قضیه بس��یار مه��م عبور کنند.
ب��ه گزارش هنرمند به نقل از س��ینماپرس:
بازیگ��ر فیل��م س��ینمایی «چهارش��نبه ۱۹
اردیبهش��ت» افزود :هرچند ک��ه همه افراد
یک جامع��ه باید داش��تن عف��اف ،حجاب
و حیا را از خودش��ان ش��روع کنند تا کلیت
جامعه بتواند از ثمرات داش��تن انسان هایی
عفیف��ه و ب��ا حیا بهره مند ش��ود اما در این
میان نقش مدیران فرهنگی تاثیر بس��یاری
می تواند داش��ته باشد و ما نباید نقش ان ها
را در صدد ترویج حجاب و عفاف در جامعه
نادیده بگیریم.
وی ادام��ه داد :مدیران فرهنگی باید کاری
کنن��د ک��ه هر ی��ک از انس��ان های جامعه
خودش��ان ب��ه این نتیجه برس��ند ک��ه باید
داش��تن عفاف ،حج��اب و حیا را سرمنش��ا
زندگ��ی و رفتاره��ای انس��انی و اجتماعی
ش��ان قرار دهند و قطع ًا در این میان نقش
تولیدات س��ینمایی و تلویزیونی بسیار حائز
اهمیت اس��ت؛ چرا که ای��ن قبیل تولیدات
از انجا که طیف وس��یعی مخاطب با افکار
و روحیات و س��طوح فرهنگی مختلف دارد
می تواند منج��ر به تاثیرگ��ذاری زیادی در
جامعه گردد .بازیگر فیلم س��ینمایی «عصر
روز دهم» س��پس ب��ا بیان اینک��ه حجاب
تنه��ا مختص زنان نیس��ت و م��ردان هم
باید حجاب داش��ته باش��ند اظهار داش��ت:
م��ا نیاز به ان داریم تا تمام��ی افراد جامعه
اس�لامی مان حجاب وجودی داشته باشند؛
تعریف و معنای حجاب قطع ًا بسیار فراتر از
پوشش هایی نظیر چادر ،مانتو ،روسری و...
اس��ت و می تواند به تمامی رفتار ،تفکرات و
اندیش��ه های افراد جامعه بازگردد .ما نیاز به
ان داریم که تمامی اف��راد جامعه مان اعم
از زن و مرد همگی حجاب وجودی داش��ته
باش��ند تا جامعه بتواند از داشتن این حجاب
وجودی به سودمندی دست پیدا کند.
عبیس��ی تاکی��د ک��رد :بازیگران س��ینما و
تلویزیون و به ویژه جوانانی که در این عرصه
فعالیت دارند قطعا به عنوان الگوهایی برای
پس��ران و دختران ایرانی شناخته می شوند
و بای��د در زندگی خود روش��ی انس��انی را
برگزینن��د تا افرادی که در زندگی ش��ان از
ان ه��ا الگوبرداری می کنند دچ��ار انحطاط
رفتاری و اخالقی نشوند؛ بازیگران سینما و
تلویزیون باید بدانند که همه کارها و اعمال
ان ها زیر ذره بین هواداران شان است و به
همین منظور باید در تمامی ش��ئون زندگی
ش��ان جوری رفت��ار کنند که کس��ی نتواند
نس��بت به رفتارش��ان خرده بگیرد .بازیگر
فیلم س��ینمایی «واکنش پنجم» در خاتمه
این گفتگو متذکر ش��د :امیدوارم مسئوالن
س��ینمای کش��ور بد حجابی رایج در سینما
را که شایس��ته نظام اسالمی نیست کنترل
کنند و از سوی دیگر با تالش یکایک مردم
کشور عزیزمان شاهد ان باشیم که با اتحاد
و همدلی که قطع ًا به وجود امدن ان نیازمند
تدبیر مس��ئوالن اس��ت همگی به س��وی
داشتن عفاف و حجاب وجودی برویم.
4
رادیو و تلویزیون
امین زندگانی و لیال اوتادی
به «تاریکی شب ،روشنایی روز» پیوستند
هنرمند:تهیهکنندهسریالتلویزیونی«تاریکیشب
روش��نایی روز» با تاکید بر فیلمنامه سریال گفت:
ای��ن اثر حتما برای مخاطبان ج��ذاب خواهد بود،
زیرا جنس قصه از خود مردم انتخاب ش��ده است.
محمد هاشمی اصل ،تهیه کننده در پاسخ به این
سئوال که هدف شما از ساخت مجموعه «تاریکی
شب روشنایی روز» چیست؟ توضیح داد :راستش
اصلی ترین دلیل من فیلمنامه خوب و پر کشش
س��ریال بود .بعد از تولید سریال تلویزیونی «اوای
باران» حدود 25تا 30فیلمنامه به دست من رسید،
اما من را جذب نکرد ولی وقتی فیلمنامه زیبایی که
حجت قاس مزاده اصل نوشته بود را مطالعه کردم،
دوست داش��تم و احس��اس کردم کار خوبی هم
خواهد شد .وی ادامه داد :فیلمنامه نقطه شروع یک
اثر متفاوت است و اگر فیلمنامه در ابتدا نقص داشته
باشد ،نمی توان انتظار کار خوبی هم داشت.
این تهیه کننده با اشاره به محتوای سریال تاریکی
ش��ب روش��نایی روز تصریح کرد :معمو ًال در اثار
انقالبی کمتر به نقش مردم پرداخت ش��ده است.
به همین دلیل ما در این سریال به نقش مردم در
شکل گیری انقالب می پردازیم .در واقع قصه از
جنس خود مردم اس��ت .در مجموع یکی دیگر از
دالیل من برای پذیرش تهیه س��ریال «تاریکی
شب روشنایی روز» این بود که من عالقه مند بودم
سریالی با محوریت انقالب داشته باشم و به شدت
وظیفه خودم می دانستم در این حوزه کاری انجام
بدهم و برایم اهمیت داشت.
هاشمی اصل با بیان اینکه اواخر تیر فیلمبرداری کار
اغاز می شود عنوان کرد :به تعبیرم سریال تاریکی
شب روش��نایی روز را هم عوام می پسندند و هم
خواص ان را دوست خواهند داشت .در مجموع فکر
میکنمموردپسندهمهاقشارمردمباشد.ویدرباره
انتخاب حجت قاس مزاده اصل به عنوان کارگردان
سریال گفت :اقای قاس مزاده اصل خودش فیلمنامه
را نوش��ته بود .قب ً
ال از او سریال یاداوری و چند تله
فیلم را تماشا کرده بودم .او کارگردان خوبی است و
به کارش مسلط است.
این تهیه کننده درباره اینکه ایا توانستید بازیگرانی
که مد نظر داش��ته باشید را جذب کنید یا نه؟ به
شکلنسبیایناتفاقافتاد.البتهنهمطلق.مابرای
این پروژه نیاز به بازیگرانی در ش��رایط سنی 50
و 60سال داشتیم .ضمن اینکه باید چهره هایی
را انتخاب می کردیم که با فضای دوران قبل و
حین انقالب همخوانی داشته باشد .همین مساله
کار را دشوارتر می کرد .این سریال در دو مقطع
زمانی اتفاق می افتد .دو س��ال قبل از انقالب و
حین انقالب و زمان حال .به همین دلیل نیاز به
لوکیشن هایخاصداشتیم.
در این سریال فرهاد قائمیان نقش اصلی را بازی
می کند .همچنین امین زندگانی ،لیال اوتادی هم
بهجمعبازیگراناینمجموعهاضافهشدند.چندی
پیش از حضور علیرضا جاللی تبار و احسان امانی
به عنوان بازیگران این پروژه خبر داده ش��ده بود.
بی��ش از ۷۰درصد از قص��ه در زمان حال روایت
می شود و ۳۰درصد ماجرا در گذشته رخ می دهد.
عواملپشتدوربیناینسریالمدیرتصویربرداری
سهیلنوروزی،طراحصحنهولباسایدینظریف،
ط��راح گریم ایمان امیدواری ،مدی��ر صدابرداری
منصور شهبازی ،مدیر تولید بهزاد هاشمی ،برنامه
ریز مجید رضا فاضلی ،دس��تیار برنامه ریز عارفه
رشیدی ،دستیار اول کارگردان حسین خضوعی،
گروه کارگردانی نیلوفر کوخانی و ارین قاس مزاده
اصل،عکاس :هانیهرستمی،صداگذارعلیعلویان
و مدیر تدارکات امیر یمینی خواهند بود.
سریال «تاریکی شب روشنایی روز»در ۱۴قسمت
۴۵دقیقه ای به قلم حجت قاس�� مزاده اصل در
مرکز گس��ترش فیلمنامه نویسی رسانه ملی به
نگارش درامده است.
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
تاثیر تلویزیون به عنوان قدرت
دنیای امروز
بازتولید
اهداف
ملی و دینی
هنرمند :رسانه از دیرباز تاکنون مورد توجه بشر
بوده است .از حکاکی بر روی دیوار غار گرفته
تا س��ینماهای چندین و چن��د بعدی؛ همگی
وسایلی هستند که انسان -فرقی نمی کند در
چه بازه زمانی قرار گرفته باشد -برای ارتباط
از ان استفاده کرده اند .ارتباط خاصیت اجتماع
است و انسان هم موجودی است که دائما در
پی گسترده تر کردن دامنه اجتماعاتش است
در این نقطه ارتباطات انها اس��ت که زمینه را
برای ام��ر فراهم می کند و مهم ترین ابزار ان
نائل ش��دن بشر به زبان اس��ت .رسانه نیز با
وجود زبان اس��ت که می تواند وسیله ای برای
ارتباط شود .حال این رسانه می تواند در جهت
تکامل بش��ر مورد اس��تفاده قرار گیرد و یا در
جهت مخالف ان .از جمله مهم ترین ارتباطی
ک��ه می توان از ان یاد کرد ارتباط باری تعالی
با ادمیان اس��ت .همان طور که گفته شد هر
ارتباطی نیاز به رسانه ای دارد تا بتواند مفهوم
و محتوی��ات خود را اش��اعه ده��د .پیامبران
واس��ط این ارتباط هس��تند که بوسیله رسانه
خود که همانا کتب قدس��ی هستند به هدایت
بشر اهتمام می ورزیدند .تا اینکه عصر حاضر
از راه می رس��د ،عصری که رسانه های جمعی
در راس همه ی امور اس��ت و نقش��ی تعیین
کننده برای سیاست های خارجی و داخلی هر
حکومتی دارد؛ اما چگونه رس��انه های جمعی
می توانن��د چنین تاثیر ش��گرفی بر مخاطبان
خود داشته باشند؟ شبکه های تلویزیونی که از
مهم ترین این رسانه ها هستند و عموما هم از
جانب حکومت ها اداره می ش��وند تا چه میزان
بر مخاطبان خود می تانند تاثیر داش��ته باشند
و در این زمینه چه تمهیداتی اندیشیده اند؟
صداوس��یمای جمهوری اس�لامی ایران که
مدیری��ت بزرگترین نهاد رس��انه های جمعی
کش��ور را بر عهده دارد با چه راهکارهایی را
برای اشاعه ارتباطات اجتماعی باب میل خود
به کار بسته است؟
بس��ط و ترویج فرهنگ اس�لامی ایرانی که
پایه ه��ای انق�لاب نیز بر ان اس��توار اس��ت
مهم ترین نقش رسانه ملی است اما چگونگی
انتق��ال این مفاهی��م خود نکته بس��یار مهم
در دورانی اس��ت که جذابیت های س��طحی
توانسته است بخش زیادی از توجه مخاطبین
را به خود جلب کند .فرهنگ اس�لامی ایرانی
پروژه ای اس��ت که تنها س��ی و اندی سال از
عمر ان می گذرد که برای امر فرهنگی زمان
نس��بتا کوتاهی اس��ت چرا که اجتماع چنین
عظیم تش��کیل شده است از الیه ها و سطوح
مختلف اجتماعی و گ��ذر از انها برای ترویج
ه��ر امری نیازمند صرف زمان زیادی اس��ت.
در بین س��طوح و الیه های مختلف اجتماعی
خانواده را می توان زیر بنایی ترین و مهم ترین
سطح از س��طوح تشکیل دهنده هر اجتماعی
را دانست که نقطه عطف امر فرهنگی در هر
کش��ور و به طور کل اجتماع است .مسئوالن
و متصدیان صدا وسیما با شناسایی این نقطه
کانونی مهم دست به اقداماتی زده اند که هم
موفق بوده اند و هم در بعضی از اوقات با نقاط
ضعف مشهودی رو به رو بوده اند .این اقدامات
را می توان به دو دس��ته کلی تقسیم کرد)1 :
تولیدات غیر مستقیم )2تولیدات مستقیم.
تولیدات غیرمستقیم:
سریال ،برنامه ی مستند ،تله فیلم و هر اثری
دیگری که از جانب صدا و سیما سفارش داده
می شود و یا مورد حمایت مالی قرار می گیرد.
تولیدات مستقیم:
تولیدات��ی عموما در خود س��ازمان س��اخته و
پخش می ش��ود و اکثرا در زمینه های مذهبی،
سیاسی ،ورزشی ،هنری وسالمت ساخته و بر
روی انت��ن می روند .این گونه اثار نس��بت به
گونه های داس��تانی از توجه کمتری برخوردار
هستند اما چگونگی ساخت و درجه قرابت این
برنامه ها به حقیقت و زندگی مردم اس��ت که
میزان نشستن بر دل مخاطب را تعیین می کند.
ب��ه طور مثال برنامه نود ک��ه پرمخاطب ترین
برنامه اس��ت از چ��ه خصیصه های��ی پیروی
می کند تا توانس��ته اس��ت به این درجه برسد:
یک نواختی در پخ��ش هفتگی ،به روز بودن
برنام��ه ،موضوع حس��اس ،تن��وع ایتم ها و...
مجموعه ای از این خصوصیات در کنار چالش
حقیقت اس��ت که نود را به این نقطه رسانده
اس��ت .در برخ��ورد ب��ا دیگر اثار تولید ش��ده
نمی ت��وان این گونه ب��ه خصوصیات برنامه ها
پرداخت چرا که تغییر و یک نواختی جایش��ان
را جدابیت داده اند که این در مورد برنامه های
اجتماعی و درگیر با روزمره مردم صادق است.
به طور مثال برنامه هایی هستند که سالهاست
روزانه شاهد پخش انها از شبکه های مختلف
هستیم :صبح به خیر ایران ،سیمای خانواده و
به خانه ب��ر می گردیم و ...برنامه های دیگری
که از همین جنس بوده اند و حاال هیچ خبری
از انها نیست.
اجتماعی از نوع روزمره گی:
برنامه هایی که ب��ه صورت روتین و روزانه و
زن��ده روی انتن می روند مخاطبانی دارند که
یا مشتری پروپا قرص برنامه هستند و سالها
دنبال می کنند و از نکات اموزش��ی مطرح در
ان اس��تفاده می کنند یا کس��انی که به طور
گذرا به مش��اهده این برنامه ه��ا پرداخته اند.
ایا همان تاثیر مخاط��ب دائم روی مخاطب
گذرا گذاش��ته می شود؟ مس��لما خیر اما نکته
حائ��ز اهمیت میزان و چگونگی اموزش دهی
در کمتری��ن زمان ممکن اس��ت که می تواند
ای��ن قبی��ل برنامه ه��ارا س��ردمدار اش��اعه
پیش فرض ه��ای مس��ئولین و متصدیان این
امور دانس��ت .ایا مخاطب با لحظه ای درنگ
ب��ر روی برنامه ی از الک جی��غ تا خدا ،این
امکان برایش فراهم می ش��ود ت��ا لحظه ای
ب��ا حجابی ک��ه خود اتخاذ کرده اس��ت روبه
رو ش��ود حال این مقابل��ه می تواند در جهت
اهداف برنامه باش��د یا اینک��ه نتیجه عکس
بده��د .اینجا ای��ن گونه برنامه ه��ا از ماهیت
صرف��ا س��رگرم کننده ج��دا ش��ده و تبدیل
به کاتالی��زوری برای مخاطب می ش��ود که
تصمیم های مهم و بیرونی اش را بوسیله انها
اتخاذ می کند و از ان عبور دهد حال موفقیت
ی��ا عدم موفقیت انگاره های مطرح ش��ده در
برنام��ه بر روی مخاطب بس��تگی به کیفیت
انه��ا دارد .ای��ا اعتراف ش��خصی از گناهش
می توان��د موجبات ترک و ی��ا روی نیاوردن
به همان گناه در دیگران شود؟ شکل روایت
مفاهیم باید چه س��اختاری به خود بگیرند تا
برنامه هایی از این دس��ت به صورت یکسان
در ذهن مخاطبانشان به اهداف خود برسند؟
س��واالتی از این قبیل جواب��ی واحد و فرموله
ش��ده ندارند بلک��ه تنها از ش��ناخت باورهای
عمومی امکان پذیر اس��ت ک��ه ان هم زمان
نیاز دارد و پژوهش گسترده نه برنامه هایی که
فقط قصد پر ک��ردن کنداکتور روزانه را دارند
که صدا و س��یما در حالتی بینابین در این امر
قرار گرفته اس��ت .از کاره��ا و اقدامات خوب
صداو س��یما راه ان��دازی برنامه های مس��تند
س��ازی بود که در ادامه ان و با دیدن استقبال
مخاطب��ان منج��ر ب��ه راه اندازی ش��بکه ای
مس��تقل به نام مس��تند ش��د که این روزها از
کیفی��ت مطلوبی چه کیفیت پخ��ش و چه تا
حدودی در س��اخت فیلم ه��ا برخورداراند .اما
برنامه های دیگری هس��تند که نه جذابیت ان
چنانی دارند و نه نکات اموزشی مهمی در انها
مطرح می شود ،ساختاری نخ نما شده دارند و
بررسی مسائل روز را در زمینه های مختلف به
یک مجری می س��پارند که قرار است حرفش
را به کارشناس مربوطه به قبوالند!
چن��د وجهی ب��ودن و ترکیبی ب��ودن بعضی
از ای��ن برنامه ه��ای روزان��ه را می توان هم
نقط��ه قوت وه��م نقطه ضعف ان دانس��ت.
اشپزی ،گلدوزی ،مجس��مه سازی ،خیاطی،
روانشناسی ،نکات اموزشی در حوزه سالمت
جسم با حضور متخصصین امر و . ...این گونه
برنامه ها س��عی ب��ر ان دارند ک��ه زندگی در
خانواده ها به ش��کل مطلوب تر ادامه پیدا کند،
اما عالقه مند ب��ودن در تمام این حوزه ها کار
دش��واری به نظر می رسد و به دلیل مخاطب
سعی به انتخاب ایتم ها دست می زنند که این
امر نیز نیازمند زمان بندی مش��خص و بسیار
دقیق اس��ت که زن خان��واده ترجیح می دهد
همان قرمه سبزی را به روال سابق بپزد.
برنامه های مذهبی عامه پسند:
انقالب اس�لامی ای��ران در مباحث فرهنگی
با ارم��ان ترویج فرهنگ دینی ق��دم در این
راه گذاش��ت .از این رو صدا و سیما به دنبال
تحق��ق ارمان فرهنگی یاد ش��ده دس��ت به
ساخت برنامه هایی با مضمون دینی و مذهبی
زده است که توانسته است توجه عالقه مندان
را ب��ه خود جلب کند ک��ه درس هایی از قران
در ص��در این برنامه ها بوده اس��ت .علت این
ام��ر نیز حضور اس��تادی ح��اذق و تاریخدان
و متخصص��ی به نام حجت االس�لام قرائتی
اس��ت که با لحن شیوا و استفاده به جا از طنز
توانس��ته است مخاطب را با اموزه های قرانی
ب��ه بهترین ش��کل مواجه کن��د .برنامه های
دیگری نیز این اواخر تهیه و تولید ش��دند که
در بین انها برنامه های زالل احکام و س��مت
خدا از محبوبیت بیش��تری برخوردار هس��تند
ک��ه هر دو در یک چیز مش��ترک هس��تند و
ان ه��م مج��ری جوان و باهوش��ی ب��ه نام
نجم الدین شریعتی است که با تزریق شیوه ها
و ابتکاراتش توانس��ته است مخاطب را از هر
طیفی جذب کرده و دقایقی با لذت به تماشای
این برنامه بنشینند .از جمله عواملی که باعث
این عالقه مندی ش��ده است :رابطه درست و
تعریف شده میان مجری و کارشناسان ،مدت
کمی مناسب ،محدود بودن کارشناسان،
زمان ِ
زمان پخش مناسب.
تئــــــات�ر
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
5
سعید داخ کارگردان نمایش «شک» در گفتگو با «هنرمند»
حسینسینجلی
به خاطرفروش از بازیگرچهره استفاده نمی کنم
تماش�اخانه پندار این روزها میزان نمایش «ش�ک» نوش�ته جان پاتریک شنلی با
کارگردانی س�عید داخ است .نمایش�ی که نویسنده اش ان را به راهبگان کاتولیکی
تقدیم کرده که زندگی شان را در بیمارستان ها ،مدرسه ها و خانه های سالمندان وقف
خدمت به دیگران کرده اند .جان پاتریک شنلی نمایشنامه نویس برجسته و مطرح
امریکایی برای جامعه هنری ایران نامی اش�نا اس�ت .پاتریک شنلی تاکنون بیش
از 24نمایش�نامه همچون؛ «به کره ماه خوش امدید»« ،زنان منهتن»« ،س�لینی»،
«داس�تان کثیف»« ،بیرون از مولینگار»« ،دزد دریایی»« ،دیو خوابیده»« ،ش�ک :یک
تمثیل»و ...را به رشته تحریر دراورده که از میان این اثار نگارش نمایشنامه «شک»
معتبرترین جوایز نمایشنامه نویسی جهان همچون؛ اوبی ،درامادسک ،حلقه منتقدان
درام ،پولیتزر و تونی را به همراه داش�ت .او که در حوزه س�ینما توانس�ته بود جایزه
اسکار بهترین فیلمنامه در سال 1987را از ان خود کند ،در سال 2008با کارگردانی
فیلم «ش�ک»( )Doubtبا بازی مریل اس�تریپ و فیلپ سیمور هافمن و دریافت 5
جایزه اسکار به چهره ای شناخته شده و جهانی تبدیل شد .نمایش «شک» هر روز
ساعت 20:30به مدت 55دقیقه با نقش افرینی نرگس نیک سیرت ،عاطفه جاللی،
تیماپوررحمانی و احمد نیک پور در سالن بلک باکس تماشاخانه پندار اجرا می شود.
به بهانه اجرای این نمایش با س�عید داخ بازیگر ،طراح حرکات موزون و کارگردان
مطرح و شناخته شده تئاتر گفتگویی انجام دادیم که حاصل ان را در ادامه می خوانید:
به عنوان نخس�تین بفرمایید که
مشخصا نمایش�نامه «شک» چه
ویژگی خاصی داش�ت که شما را
متقاعد ک�رد در این مقطع زمانی
ای�ن مت�ن را برای اج�را انتخاب
کنید؟
اول اینکه ش��ک و یقین چیزی نیست که تاریخ
مصرف داش��ته باش��د و به نظر من از مقوالتی
هستند که هیچ وقت حرف زدن درباره انها کهنه
نمی شود .ضمن اینکه نمایش��نامه «شک» را از
زمانی که خواندم و فیلم ان را دیدم جزو متن هایی
بوده که من خیلی دوس��ت داشتم ان را اجرا کنم
چند ب��ار هم تالش کردم که این اتفاق بیفتد اما
میسر نشد تا اینکه این بار این اتفاق امکانپذیر شد.
در واقع چند گزینه برای کار داش��تم که یکی از
انها نمایش��نامه «شک» بود اما چیزی که من را
به اجرای این اثر در سالن تماشاخانه پندار هدایت
کرد ایده خاصی بود که برای اجرای ان داشتم.
پس در واقع به خاطر ایده اجرایی
که داش�تید این مت�ن را انتخاب
کردید؟
بله .به این معنی که سالن پندار را برای ایده ای که
داشتم انتخاب کردم و مجبوری در این سالن اجرا
نرفتم .در واقع این جنس بلک باکس به درد اجرای
من می خورد زیرا سالن گرم و جمع و جوری است
و عالوه بر اینکه فاصله تماش��اگر با بازیگرها کم
است نیازی به کارهای غلوامیز هم نیست.
ممنون می ش�وم درباره ش�یوه ی
می نش��ینم و ن��گاه می کنم که تماش��اگر چقدر
می توان��د روی این صندلی راحت باش��د .یعنی
نمی توان نمایشی که دو ساعت زمان می برد را در
سالنی اجرا کرد که تماشاگر نمی تواند بیش از یک
ساعت روی صندلی انجا بنشیند .به همین خاطر
مجبور بودم ضمن وفاداری به خط اصلی قصه از
متن کم کنم .در واقع توضیحات اضافه را کامال
حذف کردم به طوری که االن در حدود 55دقیقه
قصه به طور کامل روایت می شود.
ب�ه ط�ور کل�ی در انتخ�اب ی�ک
نمایشنامه برای اجرا الویت بندی
خاصی ب�رای خودت�ان دارید که
بتوانید با ما در میان بگذارید؟
اجرایی ت�ان و طراحی صحنه هم
کمی توضیح بدهید.
من این مت��ن را کام�لا فرماتی��ک کارگردانی
کردم .به این معنی ک��ه در حالی که همه چیز از
جمله بازی ها کامال رئالیس��تی اجرا می شود و از
فض��ای واقع گرایانه خارج نمی ش��ود اما در عین
حال میزانس��ن های من کامال فرماتیک هستند.
درباره طراحی صحنه و اس��تفاده از اکسسوار هم
باید بگویم که در این کار طراحی به شکلی بوده
که از اکسس��وار به صورت کامال کاربردی بهره
گرفته شده و چیز اضافه ای روی صحنه ندارم .در
واقع در این کار من لوکیشن خاصی برای تماشاگر
تعری��ف نکردم و نگفتم که اینجا کجا هس��ت و
س��عی کردم تماشاگر را سمتی ببرم که بیشتر به
اینکه چه اتفاقی دارد می افتد ،توجه کند.
ب�ا توج�ه ب�ه اینک�ه اتفاق ه�ای
نمایشنامه در مکان های مختلفی
رخ می دهد و با توجه به ش�یوه ی
اجرایی که فرمودید ،از نمایشنامه
کم هم کردید؟
در هر اجرایی باید امکانات س��خت افزاری را در
نظر گرف��ت به همین خاطر من ب��رای طراحی
و کارگردان��ی همیش��ه روی صندلی تماش��اگر
اما االن مهم این است که من به عنوان کارگردان
ایده ای برای اجرای ان داش��ته باشم چراکه قرار
نیست همان چیزی که نویس��نده نوشته را اجرا
کنیم .اصال شکل کارگردانی من به این صورت
هست که در اغاز کار تمام توضیحات صحنه ای را
که در متن نوشته شده را حذف می کنم و معتقدم
بر اس��اس ایده ای که داریم باید بفهمیم که مثال
کجا باید بخندیم و کجا باید عصبانی بشویم.
ب�ا توجه ب�ه وضعی�ت اقتصادی
تئاتر و اینکه این روزها بس�یاری
از کارگردان ها برای بازدهی مالی
از بازیگران چهره و شناخته شده
اس�تفاده می کنن�د می خواس�تم
بپرس�م ک�ه ش�ما دلی�ل خاصی
داش�تید که از بازیگران چهره در
این نمایش استفاده نکردید؟
اول اینکه اگر من االن از بازیگران شناخته شده
اس��تفاده نکردم دلیل بر این نیست که بازیگرانی
که االن بازی می کنند کارش��ان خوب نیست .در
واقع من بر اساس امکاناتی که داشتم بازیگرانم را
انتخاب کردم و چه بسا بسیاری قابلیت های این
بازیگران را ندیده باشند و در این کار قابلیت های
این بازیگرها دیده بش��ود .اما به موقع خودش به
س��راغ بازیگران حرفه ای ه��م خواهم رفت ولی
بازیگران حرفه ای امکانات خودشان را می خواهند
و من نمی توانم از یک بازیگر حرفه ای اس��تفاده
بکنم برای یک تئات��ر و بعد به او بگویم که کار
ت بندی برای من ایده ای هس��ت که برای
الوی��
اجرا پیدا می کنم .یعنی اگر ایده نداش��ته باش��م
اصال کارگردانی نمی کنم .حتم��ا باید برای اجرا
یک ایده ای خاصی داش��ته باشم .در واقع خیلی
از متن ها هس��ت که خیلی خوب هس��تند و هر
کسی دوست دارد انها را کار کند ،مثل نمایشنامه
«هملت» که من واقعا دوس��ت دارم روزی ان را
کار کنم ولی تا االن ایده ای برای اجرای ان پیدا
نکردم .زیرا معتقدم نویسنده زمانی متنی را نوشته
نفروخت .ضم��ن اینکه دیدیم ک��ه در کارهایی
بازیگ��ران حرفه ای هم بودند که فقط توانس��ته
خرج خودش را دربیاورد و هیچ سودی هم نداشته
است .اگر تنها برای فروش از بازیگری حرفه ای
اس��تفاده کنیم دیگر باید از تئات��ر کار کردن جدا
شد .یعنی عالوه بر تئاتر باید به بیزینس هم فکر
کرد .االن ترجیح من این اس��ت که به بیزینس
فکر نکنم و می خواهم تئاتر کار کنم .هر چند اگر
من روزی بخواهم از بازیگران چهره استفاده کنم
عبور عباس کیارستمى
پیمان قدیمى
در پروازهای ماهان واسمان هنرمند بخوانید
س��عی می کنم بر اساس توانایی هایی که دارند از
انها اس��تفاده کنم و بازیگری را به خاطر فروش
بلیت نخواهم اورد.
نکته پایانی؟
راس��تش من حرف اصلی ام را در نمایش زده ام و
معتقدم وقتی نمایش کار می کنی نباید برای ان
توضیح بدهی و زیرنویس بگذاری .مثل یک اثر
نقاشی که به دیوار زده شده است اگر نقاش بیاید
و توضیح بدهد که منظورش از کشیدن چه بوده
دیگر فایده ندارد .وقتی اثری را تولید کردی دیگر
تماش��اگر اس��ت که درباره چیزی که می شنود و
می بیند تصمیم می گیرد.
یکشنبه غم انگیز
شش روز و شش شب است کسی نمی خواهد
باور کند او مرده اس��ت .مرده اس��ت برای ابد.
شش روز و شش شب است می نویسیم مرگ
او شایعه است .می نویسیم وقتی درخت هست
پیداست که او هم هست .نه! کسی نمی خواهد
باور کند .درس��ت مثل م��ادری که برای فرزند
شهیدش هنوز هم بشقاب روی میز می گذارد.
مث��ل اب دادن به درختی که خیلی وقت پیش
خشک شده ،مثل ایدای شاملو ،مثل لورکا که
برای ایگناسیو ،انجا که می نویسد« :بگو به ماه
بیایدچراکهنمی خواهمخونایگناسیورابرماسه
ها ببینم» ،مثل چسباندن کاغذ یادداشت روی
یخچال که«من رفتم خرید .برگشتی غذاتو گرم
کن ،می بوسمت .سارا» بی انکه سارا بخواهد باور
کند اس��ماعیل را یک شب باد با خود برد .باد و
پیچ جاده ی چالوس .مثل اس ام اس دادن رویا
به مرتضا« :عصری بریم باغ فردوس ،بریم یه
وری ،هرجا» و س��ه سال است رویا نمی خواهد
باور کند دس��ت اخر خانواده ی مقتول رضایت
ن��داد که نداد .مثل کادو خریدن برای روز مادر،
مادری که یک روز روی شانه ها برای خرید نان
تازه از خانه بیرون رفت و هیچ وقت برنگشت.
می بینی؟« ُمرد» واژه ای عجیبی است .فعلی که
با یک میم ش��روع می شود .یک میم مزین به
ضمه .یک میم که موجب بغض می شودُ .مرد!
کوتاه و سنگین؛ همینُ « :مرد» .حاال شش روز و
شش شب است که کسی نمی خواهد این فعل
را روی زبان بیاورد .مرگ او شایعه نیست .او ُمرده
است برای ابد .اویی که تمامش زندگی بود .اویی
فرمان پاترولش را می چرخاند سمت
هر لحظه ِ
دیگری از زندگی ،سمت درخت دیگر ،جاده ی
سفارش زندگی
دیگر .اویی که شکوه زندگی بود.
ِ
بود .نه! این اپوریای لعنتی هیچ وقت بی خیالمان
نمی شود .واماندن میان بود و هست؛ کدام فعل؟
او بود یا هست؟
مرگ وقتی س��راغ کس��ی م��ی رود ،بی هیچ
زحمتی وظیفه اش به انجام می رس��اند ،اسمی
را می نویسد ،دفترش را زیر بغل می زند ،مداد را
روی گوش می گذارد و می رود سراغ بعدی .اما
شب سختی را توی
شک ندارم مرگ دوشنبه ِ
پاریس از سر گذرانده است .دوشنبه ای که سراغ
غول زیبای زندگی رفته است .وقتی کار را تمام
کرده ،کنجی نشسته و شرمسار از وظیفه و بار
امانت��ش زانوهاش را بغل کرده و ش��انه هاش
س��خت لرزیده است .ما اما هنوز زنده ایم و این
منصفانه نیست! اینکه ما بی دلیل زنده باشیم و او
با همه ی عشق به زندگی مشغول مردنش باشد.
امروز غم انگیزترین یکشنبه ی جهان است .غم
انگیزتر از اهنگ و ترانه ی یک شنبه ی غم انگیز.
بگو به ماه بیای��د .امروز اما وقتی همه رفتند او
از خاک و مرگ بلند می ش��ود و کات می دهد.
یک کاتِ ابدی ،دوربین می چرخد روی سربازها،
سینما و مارش اخر...
6
سینـــما
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
مردم برای بدرقه کیارستمی امدند
با توجه به اینکه ساعت ۸:۳۰دیروز یکشنبه ۲۰تیر ماه به عنوان زمان تشییع
پیکر عباس کیارستمی اعالم شده بود از یک ساعت قبل مردم و هنرمندان در
محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خیابان حجاب حاضر شدند.
حجت اهلل ایوبی رییس سازمان سینمایی ،علی رفیعی ،حسین پاکدل ،عاطفه
رضوی ،حسن پورشیرازی ،حبیب رضایی ،باران کوثری ،رخشان بنی اعتماد،
مازیارمیری،امیرحسینعلمالهدی،محمدرضامویینی،جهانگیرکوثری،مریال
زارعی ،ابراهیم مختاری ،همایون اسعدیان ،بهمن فرمان ارا ،جواد مجابی ،بیتا
فرهی ،رویا نونهالی ،نیکی کریمی ،اصغر فرهادی ،داریوش فرهنگ ،محمدرضا
کریمیصارمی،شهراممکری،لیلیگلستان،سیفاهللصمدیان،علیرضاتابش،
فرهاد اصالنی ،علیرضا رضاداد ،لیال حاتمی ،علی مصفا ،شهرام ناظری ،عباس
اخوین ،اسرافیل شیرچی ،فرشید مثقالی ،امیر اثباتی ،فرهاد توحیدی ،امین تارخ،
منوچهر شاهسواری ،علی اکبر صادقی ،احمد مسجدجامعی ،حجت االسالم
دعایی ،برخی از اعضای فراکسیون امید مجلس ،حسن فریدون برادر رییس
جمهور و به نمایندگی از دفتر وی و ...از حاضران در مراسم هستند.
پیکر عباس کیارستمی در ساعت ۸:۲۰بر دستان مردم و با ذکر ال اله اال اهلل
به سمت کانون امد .این اتفاق در حالی افتاد که مردمی که بیرون از محوطه
کانون ایستاده بودند و جمعیت قابل توجهی هم هستند به ابراز احساسات برای
این کارگردان پرداختند .همچنین در دست برخی از مردم تابلوی پیگیری پرونده
پزشکیکیارستمیدیدهمی شد.مراسمساعت ۸:۳۳باقرائتقرانتوسطمجید
یراقبافان اغاز شد .پس از ان پرویز پرستویی به عنوان مجری مراسم پشت
تریبون قرار گرفت و از مردم درخواست کرد به احترام کیارستمی نظم را رعایت
کنند .وی ادامه داد :به نام خدای خالق خانه دوستی ها .دوستان عزیز و هنرمندان
و خانواده کیارستمی امروز گرد هم امده ایم تا عزیزی را بدرقه کنیم که سال ها
تالش کرد برای ما خاطراتی را به جا گذارد .هنرمندی که تنها یک فیلمساز و
شاعر نیست .او فقط یک تصویر گر و عکاس نیست .او همه این ها هست اما
فقطهمهاینهانیست.کیارستمییعنیهنرمتعالیسرزمینپهناورایران.
ابراهیم حقیقی گرافیست و طراح دیگر سخنران مراسم هم گفت :حرف زدن
درباره دوستی که ۴۵سال از همکاری و دوستی عمیق من با او می گذرد بسیار
سخت است .وی افزود :کیارستمی به ما اموخت که فیلم می تواند پر از مهر و
دوس��تی باشد و قلب های تمام جهان را به هم پیوند دهد .کیارستمی الفبای
تازه ای برای سینمای جهان طراحی کرد .اشخاصی مانند کیارستمی استثنایی
هستند که هنر را تکان می دهند.
سیف اهلل صمدیان عکاس و مستندساز هم در سخنانی گفت :اصال نمی خواهم
صندوق خاطرات سه دهه دوستی خود با کیارستمی را باز کنم اما این چند روز
یک فایل تصویری از کیارستمی پخش شد در فضای مجازی که در ان از او
می پرسند کدام اثر خود را بیشتر دوست داری که بیشتر بدرخشد و او بدون هیچ
تعارفی گفت می خواهم خودم زندگی را ادامه دهم .معتقدم که کیارستمی هم
خودش را کامل نشناخت .او مرد بسیار فعالی بود .او در ۲۴ساعت روز ۲۰ساعت
کار می کرد و ۴ساعت باقی مانده را به کارهای خود فکر می کرد.
ارزوی ژیل ژاکوب برای حضور در کالس درس کیارستمی
وی ادام��ه داد :در اخرین روزهای مدیریت ژیل ژاکوب در جش��نواره کن
به دفترش رفتم و او گفت س��ینمای ایران معدنی اس��ت و خون س��ینما
در رگ س��ینماگران ان جاری اس��ت .اگر از من بپرسند چه ارزویی داری
می گویم می خواهم دوباره سر کالس اموزش سینما بروم و استادم عباس
کیارستمی باشد .در ادامه مراسم صدای ایدین اغداشلو پخش شد .وی در
این مصاحبه گفت :عمر کیارستمی یک عمر ساده نبود همانطور که او یک
هنرمند عادی نبود .او در ۲وجه تاثیرگذار بود؛ اول وجه شخصی که یک
هنرمند بود و در سینما فعالیت اصلی داشت .او نوعی از سینما را ساخت که
پیش از او وجود نداشت .جهان سینمای کیارستمی تبدیل به یک سینمای
جدید شد .کیارستمی نه بیرونی ماند و نه دور دست بود و بر سینمای جهان
تاثیر گذاشت .وی افزود :وجه دیگر با ارزش زندگی کیارستمی در این است
که او هنرمند جامع الطرافی بود و این روح پرتکاپوی او تنها در سینما نمی
گنجید و فعالیت او در حوزه های مختلف قابل تحسین است .نمی توان اثار
او را بدون نگاه به همه جنبه های هنری وی نگاه کرد .میراث کیارستمی
گرانبهاس��ت و کمتر هنرمندی است که در روزهای اخر عمر خود اینقدر
راضی باش��د .او حق دارد بگوید که کارش را انجام داده است چراکه امده
بود کارش را در این دنیا انجام دهد .او در لحظات اخر زندگی خوش��حال
بود چون حاصل عمل و زندگی او تا مدت ها باقی خواهد ماند و اثرش تا
مدت ها ادامه دارد .این هنرمند عرصه تجس��می با تاکید بر جایگاه هنری
عباس کیارس��تمی عنوان کرد :او هنرمند جامع االطرافی بود که در یک
قالب نمی گنجید .هر کدام از وجوه هنری او از سینما تا عکاسی و نقاشی
و عالقه اش به شعر که با شناخت شعر گذشتگان به صورت کامال مدرن
رسید ،قابل بحث است .نمی شود او را تعریف کرد مگر با نگاه به همه این
وجوه فعالیت او.
کیارستمی مولفی شناخته شده در جهان بود
ابراهیم فروزش کارگردان سینما و از همکاران و دوستان قدیمی کیارستمی
در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ادامه این مراسم گفت :غم و
اندوه از دست دادن کیارستمی طاقت فرساست .عزیزی را از دست داده ایم که
نبودنش جبران ناپدیر است .او یکی از پایه گذاران مرکز سینمای کانون پرورش
فکری بود و بدعت گذار سینمایی بود که بازیگرانش مردم کوچه و خیابان بود .او
بر سینمای دنیا تاثیر گداشت و مولفی شناخته شده در جهان است و در فهرست
۱۰سینماگران دنیا است .درگذشت او ضایعه ای برای سینما است و او افتخار
سینمای ایران است او هنگامه زمان بود .اصغر فرهادی نیز در این مراسم بیان
کرد :از طرف خانواده سینما این روزهای تلخ را تسلیت می گویم و سپاسگزارم
که امروز چنین جمعیتی برای این سینماگر بزرگ امده اند.
از شما سپاسگزارم که دل نبریدید
این کارگردان پرافتخار س��ینمای ایران گفت :اقای کیارستمی نازنین ،سالم.
باورم نمی ش��ود چند هفته پس از اخرین دیدارم��ان ،امروز در میان این جمع
ایستاده ام تا به بهانه سفر بی بازگشتتان این جمالت را به زبان بیاورم .این روزها
درباره شما بسیار گفته اند و گفته ایم .هرچند دیر ،بسیار دیر .اما من امروز اینجا
ایستاده ام تا صمیمانه از شما سپاسگزاری کنم .از شما سپاسگزارم که نام این
سرزمین را در جهان ،به نامی پراحترام و دلنشین بازگرداندید .سپاسگزارم که دل
نبریدید از این خاک با همه نادیده گرفتن ها و قدرناشناسی ها و سنگ اندازی های
سفره لیسان سیاست .وی افزود :سپاسگزارم که راه ناهموار و سنگالخ جهانی
کردن سینمای این مرز و بوم را بردبارانه هموار کردید که اگر امروز کنجکاوی
و اشتیاقی ست برای دیدن اثار ایرانی بیرون از این مرزها ،وا مدار گام هایی ست
که در ان دوران سخت برداشتید .سپاسگزارم که بیش از شمارگان فیلم ها و
عکس هاوشعرهایتاندرگوشه گوشهجهان،تشنگانفراگیریراگردخودجمع
کردید ،نه فقط برای اموختن به انها ،بلکه باالتر از ان برای دلگرم کردنشان به
اینکه می توانند در هر شرایطی با اندک امکانی ،رویاهایشان را به تصویر بکشند.
سپاسگزارم نه به این خاطر که زیبایی های جهان را می دیدید ،بلکه چون جهان
را زیبا می دیدید .سپاسگزارم که دوری از هیاهو را اموختید .که با همه بزرگی تان،
از دایره فروتنی فرو نلغزیدید .من از شما سپاسگزارم به خاطر همه زحماتتان.
فرهادی در پایان صحبت هایش اش��اره کرد :و زحمت اخر ،رس��اندن این
پیغام :اقای کیارس��تمی عزیزم ،تو اگر در تپ��ش باغ خدا را دیدی ،همتی
کن و بگو ماهی ها ،حوض شان بی اب است .بعد از صحبت های فرهادی،
حجت اهلل ایوبی رییس س��ازمان س��ینمایی در سخنانی مزین به شعر از
کیارس��تمی یاد کرد .همچنین داریوش شایگان در ادامه این مراسم بیان
ک��رد :او فرزند اصیل و خلف این اب و خاک بود .عباس برای یاد گرفتن
نیازی به انباشته اطالعات نداشت و این رفتار او من را یاد لئوناردو داوینچی
می انداخت که می گفت نیازی به خواندن نداشت .عباس عناصر و اتفاقات
را نم��ی دید بلکه انها را رادیوگراف��ی می کرد .او به دنبال جوهره حقیقت
بود .تمام شخصیت فیلم های او دنبال سیر و سلوک و حرکت بودند .تاثیر
عجیب عباس در جهان به دلیل حساسیت شاعرانه اش بود .یکی دیگر از
صفات او فروتنی بود .او بار گران این ش��هرت را تحمل کرد و هرگز خود
را در دام این نام قرار نداد.
مسعود کیمیایی که حال خوبی نداشت نیز در این مراسم بیان کرد :وسعت
وجودی عباس کیارس��تمی انقدر اس��ت که نمی توان درباره ان به طور
کامل حرف زد .معتقدم نور خداوندی در هنرمندان است و این نور در بین
هنرمندان مظلوم بیشتر است .کیارستمی انقدر ماندگار است که نام او به
بلندای تاریخ باقی می ماند.
احمد کیارستمی پسر عباس کیارستمی به نمایندگی از خانواده اش گفت:
از ستاد بدرقه برای برنامه ریزی خوبی که انجام دادند به خصوص از خانه
سینما و کانون پرورش فکری تشکر می کنم .کانون شرایطی پیش اورد که
من از وجود پدری مانند کیارستمی بیشتر استفاده کنم و با هنر وی مواجه
شوم .از برادرم بهمن تشکر می کنم که این چند ماه تالش بسیاری کرد.
من در این چند سال ندیدم که فیلم های پدرم نمایش داده شود ولی یک
ب��ار هم ندیدم که بگوید چرا این اتفاق نمی افتد ،اما چندی پیش در کنار
این همه حضور در جش��نواره های خارجی پدر گفت که نمایش فیلم های
یک سینماگر در خانه ادم یک معنای دیگری دارد.
در ساعت ۱۰صبح توسط حجت االسالم دعایی بر پیکر عباس کیارستمی نماز
خوانده شد تا با بدرقه وی به سمت لواسان در ارامگاه ابدی به خاک سپرده شود.
در پایان مراسم مردم سرود ای ایران را همسرایی کردند.
نگاهی به فیلم سالم سزار اخرین ساخته برادران کوئن
محمد تقی زاده
نواوران عرصه سینما
ب��رادران کوئن در جدید ترین س��اخته خود که در س��ال 2016به
نمایش در امده اس��ت دس��ت از تجربه بازیگوش��ی خود با سینما
و تاریخ ان که محدود به س��ینمای امریکا می ش��ود بر نداشته اند
و اگ��ر در فیلم هایی مانند ش��هامت واقعی ب��ه ادای دین به ژانر
وس��ترن پرداختند در فیلم جدیدشان به هجو هالیوود دهه 50و
فیلم ها اس��تادیوها و پشت پرده ان در قالب زندگی رییس استادیو
فیلمس��ازی کپت��ال پیکچ��رز و زندگی ی��ک روز کاری او همت
گماشتند .دوستداران سینمای کوئن ها به طنز ذاتی فیلم های این
دو برادر با اس��تعداد که درخشش��ان با فیلم فارگو در سال 1996
بود اساس��ا عادت دارند و در این فیلم هم عالوه بر هجو سینما و
فضای هالیوود درون مایه کمیک فیلم به ش��یرینی و جذابیت اش
افزوده اس��ت .طنز فیلم ن��ه تنها در کالم بلک��ه در موقعیت ها و
بازی های بازیگران مط��رح این فیلم که اکثرا نقش های کوتاهی
داش��تند بطورکل��ی پرداخته می ش��ود .کوئن ها که از پیش��گامان
فیلمس��ازی مدرن و پست مدرن و همچنین مس��تقل در امریکا
هس��تند انواع و اقس��ام ژانرها را تجربه و اکث��را هم موفق بودند.
نگاهی به کارنامه فیلمسازی این دوبرادر که به جهت هماهنگی و
همفکری زیاد به انها کارگردان دوسر هم داده اند به راحتی نشان
از تبحر انها در فیلمس��ازی و فیلمنامه نویسی دارد .برای مثال از
لبوفس��کی بزرگ و قاتلین پی��رزن در گونه کمدی تا گذرگاه میلر
و ش��هامت واقعی در گونه وس��ترن و فارگو و خون ساده در ژانر
جنای��ی همه و همه حکایت از تجربه گرایی و تبحر این کارگردان
دو س��ر دارد .درباره فروش فیلم هایشان هم بنابه مصاحبه جوئل
کوئن با نیویورک تایمز باید اضافه کرد« :صادقانه باید بگویم که
فیلم ه��ای ما هیچوقت هیچ رک��وردی را در جدول فروش جابجا
نکرده ان��د .چون ما هیچوقت در چنین س��طحی کار نکرده ایم .ما
هیچوقت جیب ش��رکت فیلمس��ازی که از ما پشتیبانی می کند را
خالی نکرده ایم پس ان ها خیلی خوش��حال خواهند ش��د که با ما
کار کنند چون پول کمی باید بپردازند ».از طرف دیگر کوئن ها به
خاطر دس��تکاری در قواعد ژانرهای سینمایی و فضاسازی های نو
و جدید از پیشگامان سینمای پست مدرن جهان بحساب می ایند
ک��ه به همراه تارنتین��و ،جارموش و لینچ از مهمترین فیلمس��ازان
مس��تقل معاصر سینمای امریکا از محبوبیت زیادی هم بین مردم
و منتقدین س��ینمایی برخوردارند .ج��اش برولین به عنوان بازیگر
اصلی و مدیر ش��رکت پیکچرز از جمله بهترین نقش افرینی های
فیلم و دوران بازیگری اش را ایفا می کند .جاش که سابقه حضور
در فیلم ه��ای گوناگ��ون و همکاری ب��ا کارگردان های مختلف از
وودی الن تا تارانتینو و رودیگز و پل توماس اندرس��ون را دارد در
نقش های مختلف سینمای امریکا در سال های معاصر هنرنمایی
کرده اس��ت و از جمله بهترین های فیلم و بهترین بازیگران حال
حاضر دنیا به حساب می اید .جورج کلونی که در فیلم دیگر برادران
کوئن یعنی بعد از خواندن بس��وزان نقش طنزی به عهده داش��ت
در این فیلم هم در نقش س��ردار رومی دهه 50هالیوود یکی از با
مزه ترین بازی های فیلم را ارائه داده است .بطورکلی های سزار از
جمله بهترین فیلم های برادران کوئن در مقام فیلمساز و نویسنده
و تهیه کننده به حساب نمی اید و مانند فیلم بعد از خواندن بسوزان
2008خیلی ساختار داستانی قوی و محکمی نداشت و قصه قابل
اعتنایی هم برای تعریف کردن و شخصیت های قدرتمندی برای
همذات پنداری تماشاگر خلق نکرده بود و مهمترین محتوایی که
از فیلم برداش��ت می شود فضای پشت صحنه ان روزهای هالیوود
و ادای دین این دو فیلمساز به ان ژانرها است که عالقه مندان به
ان فیلم ها مهمترین مخاطبان و عالقه مندان فیلم جدید کوئن ها
هستند .این نوع برخورد با سینما در ایران هم با فیلم سالم سینما
از مخملب��اف و وقتی همه خواب بودی��م از بهرام بیضایی تجربه
شده بود که مثال بیضایی با ساختاری متفاوت نگاهی هجو الود و
تلخ به پش��ت صحنه سینمای ایران و زد و بندها و بداخالقی های
پشت پرده داشت .در انتها باید گفت برادران کوئن در فیلم اخر خود
انتظار تماش��اگران و طرفداران جدی فیلم هایسان را براورده نکردند
هرچند انها را ناامید و ناراضی نکردند .فیلم های س��زار که بیشترین
شباهت را به فیلم بعد از خواندن بسوزان این دو بادر فیلمساز دارد از
نظر قصه و داس��تانگویی جذابیت های الزم را برای تماشاگر ندارد و
کارگردان با بازی خوب بازیگرانش می تواند صحنه ها و سکانس های
خوبی را برای تماشاگرش به ارمغان بیاورد ولی درکل نمی تواند فیلمی
پرتعلیق و جذاب و داستانگو را برای مخاطب خود به تصویر بکشد تا
جاییکه هیچ یک از طرفداران کوئن های سزار را به عنوان یک فیلم
مهم و درخشان به دوستانشان پیشنهاد نمی دهند .به بهانه فیلم اخر
کوئن ها نگاهی به فیلم هایشان داریم:
خون ساده ،کارگردان :جوئل /موج جنایت ،سام ریمی /بزرگ کردن
اریزونا ،تقاطع میلر ،بارتون فینک ،وکیل هادساکر ،فارگو ،لبوفسکی
بزرگ ،مردی که انجا نبود ،سنگدلی تحمل ناپذیر ،کارگردان :جوئل/
مرد برهنه ،کارگردان :تاداندرسون /قاتلین پیرزن ،پاریس دوستت
دارم :توئیلقیس ،هرکس س��ینمای خودش سینمای جهان ،جایی
برای پیرمردها نیس��ت /یک مرد جدی ،شجاعت واقعی :کارگردان:
برادران کوئین /گمبیت ،کارگردان :مایکاهافمن /درون لوین دیویس،
کارگردان :برادران کوئین /ناشکس��ته ،کارگردان انجلینا جولی /و در
مجموع 33فیلم و برنده 15جایزه.
سینـــما
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
« ۱۰انیمه» برتر سینمای جهان
7
مهمترین رویدادهای سینمایی از نگاه «هنرمند»
سینمای قهرمان محور
ارغوان اشتری
موسس�ه فیلم بریتانیا در مقاله ای ۱۰انیمه برتر را انتخاب و همچنین در پایان مقاله۱۰ ،
اثر برتر دیگر به رای مردم را معرفی کرده اس�ت .ژاپنی ها یک مدل انیمیش�ن می سازند
ک�ه در می�ان متخصصان به «انیمه» animeش�هرت دارد .این کلمه از واژه «انیمیش�ن»
مشتق می شود .در حقیقت انچه انیمه را از دیگر سبک ها متمایز می کند ،کمبود تغییرپذیری
شخصیت ها و بهره گیری از حرکات کمتر و مضامینی است که بر می گزیند.
کمپانی موشی پروداکشنز و انقالبی در
انیمیشنسازیوتولدنخستینانیمه
در کش��ورهای غربی «انیمه» به معنای هر انیمیشنی
محصول کشور ژاپن است .برای ژاپنی ها نیز بی توجه به
سبک ساختن انیمیشن« ،انیمه» همان انیمیشن ژاپنی
اس��ت ،اما متخصصان و کارشناسان صنعت انیمیشن
سازی ژاپن نظیر هایائو میازاکی «انیمه» را یک سبک
یدانند که به واس��طه
انیمیش��ن با حرکت مح��دود م
کمپانی هایژاپنیشهرتپیداکرد.همانطورکهدربخش
نخس��ت هم خواندید پدر مانگا «اوساما تزوکا» (مدیر
کمپانی موشی) برای پایین اوردن هزینه از تکنیک های
محدودیت حرکت استفاده کرد ،در حالی که سرعت در
تولیدراباالبرد.کمپانیموشیپروداکشنزکهنخستینبار
انقالبی در صنعت انیمیشن کشور ژاپن به پا کرد« ،مانگا»
(کتاب های مصور ژاپنی) را دستمایه انیمه قرار داد .یکی از
سبک هایی که موشی پروداکشنز و مشخصا تزوکا ابداع
کرد انیمیشن های «مانگای متحرک» بود که در راستای
هدف محدودیت در حرکت است .کمپانی با استفاده از دو
فاکتور دست یابی به تلویزیون ژاپن و کتاب های مصور
«پسر فضایی» نخستین «انیمه» در ژاپن را تولید کرد:
«پس��ر فضایی »astro boy/س��اخته اوسامو تزوکا.
به انیمه ادای احت��رام کرده یا با انیماتریکس ( )۲۰۰۳و
سه گانه ماتریکس به این سبک انیمیشن ادای احترام
می شود.موسسهفیلمبریتانیاپسازساختن«بادمی وزد»
به کارگردانی میازاکی در مقاله ای ۱۰انیمه برتر را انتخاب
کرده است .نکته جالب اینجاست که یکی از فیلم های
میازاکی در میان این فهرس��ت قرار دارد؛ در حالی که او
یداند.
کارهای خود را به معنای دقیق کلمه انیمه نم
-۱شاهزاده کوچک نورسه
(ایسائوتاکاهاتا)۱۹۶۸،
هایائو میازاکی و ایسائو تاکاهاتا دو کارگردان و بنیانگذار
استودیو جیبلی در سال های ۱۹۶۰در کمپانی انیمیشن
«تویی» کار می کردند که با هم اشنا شدند .کمپانی توئی
در سال ۱۹۵۶تاسیس شد و در نخستین سال های تولید
انیمیشندرژاپنتاثیربه سزاییداشت« .شاهزادهکوچک
نورسه» از محصوالت کمپانی توئی است و میازاکی و
تاکاهاتابهعنوانانیماتورهایاصلیاینانیمیشنبودند.در
«شاهزاده کوچک نورسه» سبک انیمیشن های استودیو
جیبلی که بعدها توسط میازاکی و تاکاهاتا تاسیس شد،
قابل مشاهده است .داس��تان درباره شاهزاده کوچک و
خرس سخنگو و وردستش است که می خواهند روستای
ابا و اجدادی خود را از دس��ت نیروهای جادوگر شیطان
پیش انجا را نابود کرده است .این انیمیشن نام میازاکی
را مطرح کرد و موفقیت این اثر سبب شد او برای تولید
انیمیشن بعدی یعنی«الپوتا :قلعه در اسمان» ()۱۹۸۶
استودیو جیبلی را تاسیس کند .این انیمیشن بسیاری از
موتیف های اشنای مشترک اثار میازاکی را دارد؛ توجه به
محیط زیست ،امیختن فن اوری های قرون وسطایی و
اینده نگرانه ،تم قدرت رهایی بخش حرکت در اسمان و
حضور دختری نوجوان در قلب درام .معموال شخصیت
دختر نوجوان «قالب» بیش��تر فیلمنامه های این استاد
مسلمانیمیشنسازیاست.شخصیتناوسیکارامی توان
الگوی اولیه دیگر انیمیش��ن میازاکی«ش��اهزاده خانم
مونونوکه»دانست.
-۴اکیرا (کاتسوهیرو اوتومه)۱۹۸۸،
کاتسوهیور «اکیرا» را برگرفته از مجموعه مانگای ۲هزار
کمپانی موشی پروداکشنز سبکی فریبنده را در انیمیشن
سازی ژاپن به وجود اورد که تا امروز ادامه دارد.
نوبیوکی تسوگاتا استاد انیمیشن از دانشگاه کیوتو سیکا
می گوید« :از همان ابتدا تزوکا عامدانه انیمه را خلق کرد نه
انیمیشنرا».کمپانیموشیازنوارهایسلولوئیدچندین بار
استفاده می کرد و به ترفندهای صدا و تصویری متکی
بود تا توهم حرکت کامل را ایجاد کند« .پسر فضایی»
نخستین مجموعه انیمه در تاریخ انیمیشن سازی ژاپن
اس��ت .انیمه ها بیشتر ش��خصیت محور بودند و برای
تلویزیونتولیدمی شدند.
و اما در همان دوره کمپانی «جیبلی» به مدیریت هایائو
میازاکی س��بک انیم��ه را رد کرد .میازاک��ی تفاوتی را
میان انیمه با دیگر س��بک های انیمیشن قائل است و
یداند .یکی از ایرادهای
انیمیش��ن های خود را انیمه نم
انیمه این اس��ت که محدودیت در حرکت ،ریتم تصویر
را کند می کند .با همه این اوصاف مجموعه های انیمه
بسیار پرطرفدار هستند .از انیمه های مشهور ژاپنی که از
تلویزیون ایران پخش شده می توان به «فوتبالیست ها»
اشاره کرد.
امروزه نسل جدید عالقه مندان انیمیشن با شخصیت ها و
مجموعه های ژاپنی مانند «پوکه مون»« ،دیجیمون» و
«دورامون» اشنایی دارند .اثار کارگردان هایی مانند هایائو
میازاکی که از مشهورترین کارگردان های انیمیشن در
جهان است و اسکاری هم در خانه برای انیمیشن «شهر
اشباح» دارد و فیلمسازانی چون ساتوشی کن و مامورو
اوشی با جدیت غیرقابل وصفی نقد و بررسی می شوند
و این در حالی اتفاق افتاده است که شاید ۱۰سال پیش
چنین نگاه کارشناس��انه ای برای انیمیش��ن های ژاپنی
غیرقابل تصور بود .در این میان هالیوود هم نقش خود را
در عامه پسند کردن و محبوبیت انیمه بازی کرده است به
عنوان مثال تارانتینو در قسمت اول بیل را بکش ()۲۰۰۳
صفتی به نام گرانوالد نجات بدهند .در مس��یر رفتن به
روس��تا ش��اهزاده با بوران برف ،موش ها ،ارتش دشمن
که گرگ هس��تند روبه رو می ش��ود ت��ا انکه نیروهای
خود را از میان روس��تاییان جمع می کند و علیه جادوگر
می جنگد .تاکاهاتا در این انیمیشن به هدف خود در خلق
داستانی دراماتیک تر ،انیمیشنی پرشکوه تر و سینمایی تر
نس��بت به اثار همکارانش در کمپانی تویی دست پیدا
می کند .میازاکی و تاکاهاتا سال ۱۹۷۱از کمپانی تویی
اس��تعفا می دهند و پس از ان در شرکت های مختلفی
که انیمیشن های تلویزیونی تولید می کنند مشغول کار
می شوند و ۱۰سال بعد در عرصه جهانی به نامی مشهور
تبدیلمی شوند.
-۲جن پابرهنه
(موری ماساکی)۱۹۸۳ ،
جن پابرهنه بر اساس کتاب مصور و نیمه زندگینامه ای به
قلم کیجی ناکازاوا تولید شد .این کتاب ها در سال ۱۹۷۳
به چاپ رسیدند .داستان درباره بمب های اتمی است که
امریکا بر سر هیروشما ریخت و از نگاه یک پسر ۶ساله
از خود راضی به نام جن ناکائوکا روایت می شود .قسمت
دوم این انیمیشن سه سال بعد تولید شد.
-۳ناوسیکا از دره باد
(هایائو میازاکی)۱۹۸۴،
میازاکی در پروژه هایی که انیماتور بود چندین سال روی
جنبه های طراحی کار کرد .او دیر به صرافت کارگردانی
افتاد و نخستین بار برای مجموعه انیمیشنی شبکه ان
اچ کی به نام پسر اینده کونان ( )۱۹۷۸این مسئولیت را
پذیرفت .نخستین انیمیشن بلند او که رنگ پرده را دید
«لوپن سوم :قلعه کاگلیوسترو» ( )۱۹۷۹نام داشت .نقطه
عطف کارنامه میازاکی با اقتباس از کتاب های مانگای
خودش در «ناوسیکا از دره باد» شکل گرفت .داستان در
دنیایی روایت می شود که یک جنگ اتمی در صدها سال
صفحه ای خود اقتباس کرد .این کتاب های مصور از سال
۱۹۸۲تا ۱۹۹۰منتشر می شدند .داستان در یک دنیای
اینده و الترناتیو می گذرد .داستان ۳۱سال پس از پایان
جنگ جهانی دوم اتفاق می افتد که با یک انفجار اتمی در
سال ۱۹۸۸به پایان رسید و پایتخت را نابود کرد ،اما توکیو
دوباره نوسازی می ش��ود و شهر شاهد روزهای بهتری
نیست .افس��ران ارتش با سیاستمداران همنوا هستند،
خیابان های پر از بی خانمان است ،گروه های تروریستی و
گنگسترهای دوچرخه سوار در شهر بیداد می کنند .یکی
از اعضای گنگس��تر نوجوانی به نام ترئو است که توان
روحی و روانی او سبب می شود که صاحبان قدرت نگاه
ویژه ای به او داش��ته باشند« .اکیرا» به دلیل خط روایی
پیچیده و جلوه های پویای بصری و ته مایه سیاسی درباره
نسل جدیدی که نقش کلیدی در نابودی توکیو و نوسازی
این شهر بازی می کنند تمام فرضیه های مدیوم انیمیشن
س��ازی دستی را به چالش می کشد« .اکیرا» را می توان
تاثیرگذارترینفیلمدورهخوددانست.
-۵مارکوس پالس :فیلم
(شوجیکاواموریوشینیچیروواتانابه)۱۹۹۵،
مارکوس نمونه کاملی از زیر ژانر علمی تخیلی است .در
این انیمیشن روبات ها با یکدیگر نبرد می کنند و روبات ها
به جت های جنگنده مافوق صوت تغییر شکل می دهند.
روبات ها توسط امواج مغزی خلبان های انسان نمای خود
کنترلمی شوند.
-۶ابی کامل
(ساتوشی کن)۱۹۹۸،
داس��تان درباره دختری به نام میما کیریجو است .وقتی
میما کیریجو گ��روه پاپ دخترانه ای به ن��ام «چام!» را
ترک می کند تا بازیگر بشود بس��یاری از هواداران خود
را ناراضی می کند .او یک الگوی رس��انه ای است که از
خوانندگی به بازیگر تلویزیونی تبدیل می شود .تردیدهای
میما شروع می شود .جسدهایی را اطراف خود می بیند و
خصوص ترین افکارش را در وب سایتی به نام اتاق میما
می خواند .اما مسئول این وضعیت کیست؟
این انیمیش��ن ترس��ناک و روانشناسانه نخستین فیلم
ساتوشی کن است .این اثر یک تریلر روانشناسانه است
و از مضمون متداول انیمیشن ها فاصله و سبک بصری
خاصی دارد .همانگونه که کارگردان مشهور امریکایی
راج��ر کورمن درب��اره ابی کامل می گوی��د« :اگر الفرد
هیچکاک با وال��ت دیزنی همکاری می کرد نتیجه اش
چنین فیلمی می شد هر چند استاد دلهره هرگز تا این حد
خشن نبود ».ساتوشی کن تا مرگش در سال ۲۰۱۰به
دلیل ابتال به سرطان لوزالمعده ،به رویکرد مشابه و خود
به انیمه ادامه داد.
-۷متروپلیس
(رینتارو)۲۰۰۱،
اوسامو تزوکا تاثیر ش��گرفی بر فرهنگ ژاپن _ چه در
کتاب هایمصوروچهحضورپررنگدردنیایانیمیشن_
گذاشت .مانگای «متروپلیس» تزوکا که در سال ۱۹۴۷به
چاپ رساند به طور روشن متاثر از فیلم کالسیک فریتز
النگ «متروپلیس» نبود اما تزوکا تصاویری از اثر فریتز
النگ را که در دوران کودکی در مجالت سینمایی دیده
بود در کتاب های مصور خود بازافرینی کرد .به هر حال
این اتوپیای شهری که تزوکا در مانگای خود تصویر کرد
دستمایه فیلم انیمیشن رینتارو قرار گرفت .پنج سال طول
کشید تا «متروپلیس» س��اخته شود و ۱۵میلیون دالر
هزینه تولید ان بود.
-۸روح در صدف :۲معصومیت
(اوشی مامورو)۲۰۰۴ ،
نخستین فیلم اوش��ی مامورو که برگرفته از مجموعه
کتاب های مصور «روح در صدف» نوشته شیرو ماسامون
و شخصیت های بخش تروریست ضد سایبری «بخش
»۹در داستان ساخته شد سر و صدای زیادی در عرصه
بین المللی به پا کرد .داستان این فیلم درباره یک ویروس
کامپیوتری اس��ت که هوش خود را دارد و در دنیایی به
سر می برد که ساکنانش هایبرید هستند و معامله های
اقتصادی و سیاس��ی از طریق شبکه های الکترونیکی
انجام می شود .در حقیقت این انیمیشن تعریف دوباره ای از
زندگی در عصر الکترونیک ارایه می دهد.
-۹تکونکینکریت(مایکلاریاس)۲۰۰۶،
تکونکینکری��تTekkonkinkreet /برگرفت��ه
از کتاب مصوری از تایو ماتس��وموتو اس��ت که یک
فیلمس��از امریکایی مای��کل اریاس ان را س��اخت.
داس��تان در دنیای اینده می گذرد و درباره زندگی دو
پسر کوچک یتیم است .انها روزها برای زنده ماندن در
خیابان ها تالش می کنند و زندگی برای شان سخت
می ش��ود .انها باید با کمک قدرت های ابرقهرمانانه
بجنگند و ش��هری را نج��ات بدهند.تمام عوامل این
انیمیشن ژاپنی هستند جز کارگردان.
-۱۰جنگ هایتابستان
(مامورو هوسودا)۲۰۰۹ ،
مامورو هوس��ودا ظرف ۱۰س��ال گذش��ته با س��اخت
انیمیشن هایی مانند دختری که در زمان حرکت می کند
( )۲۰۰۶و توله گرگ ها ( )۲۰۱۲مورد توجه منتقدان قرار
گرفت .او توانسته در داستان هایش تعادلی میان هوش
مصنوعی و دست یابی به این دنیا ایجاد کند« .جنگ های
تابستان» نمونه کامل چنین ویژگی است و پیرنگی دارد
که به دنیای مجازی و واقعی می پردازد .مامورو هوسودا
برای استودیو جیبلی نیز انیمیشن «چطور قلعه را حرکت
بدهیم» را ساخت.
در پای��ان مقاله ۱۰ ،انیمه برتر ب��ه رای مردم را معرفی
می کنیم که موسسه فیلم بریتانیا در فراخوانی در پایان
مقاله « ۱۰انیمه برتر» نظر انها را خواس��تار شده است.
مدفن کرم های ش��بتاب ( ،)۱۹۸۸بازی ذهن (ماساکی
یواس��ا ،)۲۰۰۴ ،تخم فرش��ته (مامورو اوش��ی،)۱۹۸۵ ،
شاهزاده خانم مونونوکه (هایائو میازاکی ،)۱۹۹۷ ،بازیگر
هزاره (ساتوش��ی ک��ن ،)۲۰۰۱ ،پدرخوانده های توکیو
(ساتوش��ی کن و ش��وگو فوریوی��ا ،)۲۰۰۳ ،جین-راث
(هیرویوکی اوکیورا ،)۱۹۹۹ ،بالدونای غم و اندوه (ایچی
یاماموتو ،)۱۹۷۳ ،ش��ب کهکشان ریل قطار (جیسابورو
سوجی)۱۹۸۵،
«البی» با بازی شهاب حسینی کلید خورد
فیلم سینمایی «البی» به کارگردانی محمد
پرویزی و با بازی ش��هاب حس��ینی کلید
خورد« .البی» عنوان دومین اثر سینمایی
محمد پرویزی به تهیه کنندگی امیر شهاب
رضویان است .این فیلم اجتماعی با حضور
بازیگرانی چون شهاب حسینی ،ساره بیات،
سحر دولتشاهی ،مصطفی زمانی ،پگاه اهنگرانی ،علیرضا اقاخانی ،شهرام حقیقت
دوس��ت ،هس��تی مهدوی فرد ،ارمان درویش ،ازاده صمدی ،مهسا همتی ،سنبل
اعظمی ،سارا منجزی ،الهام جعفرنژاد ،ارسالن امینیان به تازگی کلید خورده است.
«البی» که نویسندگی ان را نیز پرویزی بر عهده داشته است پس از دریافت پروانه
س��اخت ،پیش تولیدی فشرده را پشت سر گذاشت تا به سرعت برای فیلمبرداری
اماده شود .فیلمبرداری این فیلم از روز جمعه ١٨تیرماه در نووهتل تهران اغاز شده
است .در خالصه داستان این فیلم امده است :البی روایت ادم هایی است که امده
ان��د چند صباحی بمانند و برون��د ،گاهی از کنار هم بی تفاوت می گذرند ،و گاهی
می مانند و هر مس��افر قصه ای دارد .درحال��ی که پیش از این گمانه زنی هایی در
خصوص این فیلم توس��ط برخی از رسانه ها صورت گرفته بود کارگردان این فیلم
س��ینمایی با بیان اینکه خبرهای مذکور فاقد صحت است ،گفت :عالقمندان می
توانند جهت دریافت اخبار رس��می پروژه سینمایی «البی» به منابع رسمی خبری
از قبیل روزنامه های کثیراالنتشار و خبرگزاری ها و سایت های رسمی مراجعه کنند.
نماهنگ های راه یافته به جشنواره «مقاومت» معرفی شدند
نماهنگ هایراهیافتهبهبخشمسابقهچهاردهمینجشنوارهبینالمللیفیلم«مقاومت»
معرفی شدند .هیاتی متشکل از حمید بهمنی ،عبداهلل باکیده ،مهدی فیوضی ،محمد
بیاتی و امیر نصیربیگی پس از بررس��ی و ارزیابی ۹۳اثر دریافتی دبیرخانه جش��نواره
فیلم «مقاومت» ۲۵ ،اثر را برای رقابت در بخش مسابقه این دوره از جشنواره انتخاب
کردند .عناوین اثار نماهنگ منتخب جش��نواره به این ترتیب است« :یمن در خاک و
خون» به کارگردانی و تهیه کنندگی سید مرتضی خلیل پور اردها« ،بغض هشت ساله»
به کارگردانی بهمن باقری و تهیه کنندگی اکبر باق��ری« ،اغوش امن» به کارگردانی
محمدمهدیفکریان،علیطادیوتهیه کنندگیعلیطادی«،چشمبراه»بهکارگردانی
محمد حسین مهدویان و تهیه کنندگی حبیب اله والی نژاد« ،از خون جوانان وطن» به
کارگردانی محمد حسین مهدویان و تهیه کنندگی حبیب اله والی نژاد« ،اطفال المطر»
به کارگردانی و تهیه کنندگی دانش اقباش��اوی« ،بهار نزدیک اس��ت» به کارگردانی
مهدیار عقابی و تهیه کنندگی محمدرضا شفاه« ،ارغوان» به کارگردانی مهدیارعقابی و
تهیه کنندگیامیرپوروزیری«،دانه هایانار»بهکارگردانیمحمدکاظمیوتهیه کنندگی
کانون همبستگی فرزندان شاهد« ،یادم تورا فراموش» به کارگردانی و تهیه کنندگی
ف��رزاد موالزاده« ،برخیزید» به کارگردانی و تهیه کنندگی مهدی نقویان« ،لبیک» به
کارگردانی حسین و محمد بوشهری و تهیه کنندگی میثم مظفری و شبکه اینترنتی نصر
« ،TVعمار داره این خاک» به کارگردانی مهدی مطهر ،حسین نشاطی و تهیه کنندگی
مهدی مطهر« ،پوتین» به کارگردانی مهدی الرویی و تهیه کنندگی سید هاشم موسوی،
«زبان سنگ ها» به کارگردانی احمدرضا داوری و تهیه کنندگی میثم مظفری و شبکه
اینترنتی نصر « ، TVمرگ بر امریکا» به کارگردانی محسن اردستانی و تهیه کنندگی
میثم مظفری و شبکه اینترنتی نصر« ،TVمی ُکشیم» به کارگردانی سید مهران علوی
و تهیه کنندگی میثم مظفری و شبکه اینترنتی نصر « ،TVگزینه های روی میز» به
کارگردانی سید حمید امامی و تهیه کنندگی میثم مظفری و شبکه اینترنتی نصر ،TV
«پرده اخر» به کارگردانی و تهیه کنندگی سعید نیکوکار« ،گردان عاشق» به کارگردانی
مرتضی راوش و تهیه کنندگی مسعود شیرافکن« ،روز ماندگار» به کارگردانی و تهیه
کنندگی مرتضی راوش« ،ارامش در حضور دیگران» به کارگردانی مجتبی رضایی و
تهیه کنندگی سیدسعید میر صادقی« ،عرصه خیبر» به کارگردانی و تهیه کنندگی نعمت
مهدیانی«،رویموجدریا»بهکارگردانیجوادمزدابادیوتهیه کنندگیانجمنسینمایجوانان
ایران« ،وارثین» به کارگردانی مهدی الرویی ،حامد پاشایی و تهیه کنندگی میثم مظفری.
نالمللی فیلم «مقاومت» به همت بنیاد فرهنگی روایت و انجمن
چهاردهمین جشنواره بی
سینمایانقالبودفاعمقدساز ۲تا ۹مهرماهسالجاریدرتهرانبرگزارمی شود.
«سد معبر» کلید می خورد
فیلم سینمایی «سد معبر» به کارگردانی محسن قرایی امروز در خیابان کریمخان
جلوی دوربین می رود.
فیلم سینمایی «سد معبر» به تهیه کنندگی بهمن کامیار و کارگردانی محسن قرایی
یکشنبه بیستم تیرماه پس از برگزاری مراسم خاکسپاری زنده یاد عباس کیارستمی
در خیابان کریمخان زند کلید خورد .این فیلم سینمایی مرحله پیش تولید را پشت
س��ر گذاشته و خبرهایی که در روزهای گذشته در برخی روزنامه ها مبنی بر زمان
کلید خوردن دومین اثر سینمایی محسن قرایی و عدم حضور برخی بازیگران در این
فیلم منتشر شده است صحت ندارد و بازیگران از امروز و پس از برگزاری مراسم
بدرقه و خاکسپاری عباس کیارستمی مقابل دوربین می روند« .سد معبر» موضوعی
اجتماعی دارد که فیلمبرداری ان در تهران انجام می شود.
سه فیلمنامه مجوز گرفتند
فیلمنامه های سینمایی «پرونده باز است»« ،سوفی و دیوانه» و انیمیشن «زایان»
در ش��ورای صدور پروانه ساخت تایید ش��دند .فیلمنامه های «پرونده باز است» به
تهی��ه کنندگی علی قائم مقامی و کارگردانی و نویس��ندگی کیومرث پوراحمد در
ژانر اجتماعی« ،س��وفی و دیوانه» به تهیه کنندگ��ی و کارگردانی مهدی کرم پور
و نویس��ندگی مش��ترک مهدی کرم پور و مهدی س��جاده چی در ژانر اجتماعی و
«زایان» به تهیه کنندگی مهدی عظیمی میرابادی و کارگردانی و نویسندگی بابک
کرباس��ی زاده در ژانر کودک و نوجوان در قالب انیمیش��ن موافقت شورای ساخت
سازمان سینمایی را اخذ کردند.
حضور سه فیلم از یک کارگردان در جشنواره های خارجی
سه فیلم کوتاه از ساخته های سامان حسین پور به نمایندگی از ایران به سه جشنواره
جهانی در ارژانتین ،امریکا و گرجس��تان راه یافتند .سه فیلم «ماهی»« ،برگ های
پاییزی» و «یک هیچ» ساخته سامان حسین پور به ششمین جشنواره فیلم کودک
ارژانتین راه پیدا کردند .این جشنواره ۱۹تا ۲۳ژوئیه برگزار می شود.
همچنین ،فیلم کوتاه «ماهی» به نوزدهمین جشنواره بین المللی «ماین» امریکا راه
یافت .این جشنواره ۸تا ۱۷ژوئیه برگزار می شود .فیلم کوتاه «برگ های پاییزی»
در دومین جش��نواره بین المللی «ماریت» گرجستان در چهار بخش نامزد دریافت
جایزه ش��د .این فیلم در بخش های بهترین فیلم کوتاه (برای سامان حسین پور)،
بهترین کارگردان (برای س��امان حسین پور) ،بهترین فیلم برداری (برای زانیار
لطف��ی) و بهترین ص��دا (برای محمدرضا میناپور) نامزد دریافت جایزه اس��ت.
برگزیدگان شش��م اگوس��ت معرفی خواهند شد .سامان حس��ین پور فیلمساز
کردس��تانی تاکن��ون ۳فیلم کوت��اه را کارگردانی و در ۱۰ها جش��نواره ملی و
بین المللی جوایزی نیز کسب کرده است.
8
بهروز فایقیان
نمایش��گاه مروری بر اثار رضا بانگیز و بزرگداشت
هنرمند پیشکس��وت نق��اش و س��فالگر در گالری
ایرانش��هر ته��ران ،بعد از س��ال ها فرص��ت دیدار
مجموعه ای از اثار دوره های مختلف این هنرمند را
برای عالقه مندان به اثار تجسمی مهیا کرده است.
در این نمایشگاه عالوه بر تابلوهای چاپی هنرمند،
تع��دادی از پیکره های س��فالی او در ابعاد بزرگ نیز
به نمایش درامده است .رضا جامیون بانگیز هنرمند
نق��اش و س��فال گر متول��د ۲۸س��ال ۱۳۱۶فارغ
التحصیل دانش��کده هنرهای زیب��ا و دارای مدرک
درجه یک دکتری است که در پرونده کاری اش اخذ
بورس مطالعات هنری از کشور انگلستان و فرانسه
و تشکیل نمایشگاه در داخل و خارج کشور نیز وجود
دارد و موزه پورت اسموت امریکا در ایالت ویرجینیا
با مجسمه های س��فالی او مزین شده است .بانگیز
همچنین از سال ها پیش در دانشگاه الزهرا و دانشگاه
ازاد اسالمی مشغول تدریس است.
بانگی��ز هنرمندی که بیش از ۵دهه فعالیت هنری
را در کارنام��ه دارد ،در دو دوره از بی ینال تهران هم
موفق به کس��ب رتبه هایی شده است .او با پیمودن
مس��یری ۵س��اله در ثبت و ضبط فرهنگ عامه و
فولکل��ور ایرانی ،اکنون به عنوان یکی از چهره های
شاخص نوگرایی سنتی در هنر معاصر ایران قلمداد
می ش��ود .اگرچه به لحاظ مضمون و حتی تکنیک،
بدیل هایی از فعالیت دیگر هنرمندان تجسمی هم
در ای��ن عرصه می ت��وان پیدا کرد ،ام��ا تنها بانگیز
است که شیوه های چاپی و جلوه های متاثر از مصور
سازی های کتاب ها در اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی
اول را به عنوان زیبایی شناسی قالب این دوران روی
بوم هایش می اورد و به این ترتیب به ان ها رسمیتی
دیگر می بخشد .بانگیز با پشتکار و ممارست در این
ش��یوه حتی موفق می شود پای اثارش را به موزه ها
و نمایشگاه های مهم بین المللی از جمله در توکیو،
بلژیک ،پاریس ،عربستان ،ارمنستان ،زاگرب ،امریکا،
اس��تانبول ،فرانسه نیز بگش��اید و بخشی از سنت
تصویری ایران را به مجامع جهانی معرفی کند.
بانگیز که از جمله نقاشان پیشکسوت ایرانی به شمار
می رود ،دراثارش داستان های عامیانه ،مردم کوچه و
ب��ازار ،پیرمرد ها ،و پیر زنان ،رماالن ،فقرا ،عاش��ق و
تجسمی
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
به بهانه نمایشگاه مرور اثار رضا بانگیز هنرمند پیشکسوت
نقاش جلوه های فولکلوریک زندگی ایرانی
معشوق ،دوره گردان ،دست فروشان؛ مراسم قمه زنی،
تعزیه ،عزاداری ،عاش��ورا؛ مردم در حمام ،س��لمانی،
عروس��ی ،زورخانه ،نانوای��ی ،امامزاده ها ،حجامت و
شمس و موالنا را به تصویرکشیده است .روندی که
رضا بانگیز درزمینه چاپ های برجسته روی لینولئوم،
از اغاز تاکنون طی کرده است ،شامل استفاده از زمینه
پارچه های رنگی یا چهل تک��ه ،چاپ روی کاغذ ها
و یا مقواهایی که قب ً
ال روی س��طح ان کاری انجام
شده نظیر روزنامه ،استفاده از رنگ ،تجربیات انتزاعی،
نقاشی با رنگ روغن ،نقش برجسته روی سرامیک،
مجسمه سازی اس��ت .او این روز ها بر روی بوم های
۷۰در ۱۰۰اثارش را اجرا می کند.
بانگیز به موضوع فولکل��ور و فرهنگ عامه نگاهی
سرخوشانه و طنزامیز دارد و با ساده ترین شکل ها و
ترکیب ها موضوعات اثارش را سر و سامان می دهد.
او در پرداختن به فرهنگ کوچه و بازار به دنبال تقلید
از شیوه های مصورسازی پیش از خود نیست و اثارش
را به س��بک وسیاق ویژه خود خلق می کند .او اساسا
با کپی برداری از اثار گذش��تگان میانه خوبی ندارد و
در این باره می گوید :کپی برداری تنها برای اموخت
س��بک اساتید برجس��ته و با هدف یادگیری درست
اس��ت؛ همانطور که هنرمندان قدیم اروپا نیز از این
روش ب��رای یادگیری تکنیک هنرمندان برجس��ته
استفاده می کردند و تابلوهای معروف را صرفا جهت
یادگیری کپی می کردند .کپی برداری پس از مدتی
باید متوقف ش��ود تا هنرمند به دنبال س��بک جدید
حرک��ت کند و ارام ارام خالقیت خ��ود را بروز دهد.
متاس��فانه در ایران کپی ب��رداری به قصد یادگیری
نیست بلکه با مشکل کم کاری همراه شده و باعث
شده که برخی از هنرمندان به جای اینکه خود ایده
به خرج دهند و خالقیت داش��ته باشند از تابلوهای
دیگر هنرمندان کپی ب��رداری کنند و بدون در نظر
گرفت��ن زحمات ان فرد با کمی تغیی��ر کار را به نام
خود ثبت کنن��د .هنرمندی که قصد ورود به عرصه
هنر را دارد باید بداند که عشق نخستین ویژگی مورد
نیاز است تا جایی که اگر عشق و عالقه به هنر باشد
خالقیت نیز در فرد بروز می کند اما متاس��فانه اغلب
مواقع اینگونه نیست .نگاهی به عناوین بعضی از اثار
این هنرمند ،کافی است تا به نقش او در ثبت فرهنگ
عامه و کوچه و بازار ایران ،به ویژه تهران اوایل عصر
پهلوی پی ببریم« .کباب ابعلی»« ،لبوی عباسقلی»،
«لیلی و مجنون کالچای»« ،خوانچه بران عروسی»،
«روحوض��ی» و «گردوئ��ی س��ه راه ضرابخان��ه»
عنوان هایی هس��تند که خاطره جمعی چند نسل از
ایرانیان را در استانه ورود به عصر تجدد و اغاز تغییر
و تحوالت فرهنگی و اجتماعی نشانه گذاری کرده و
هنوز برای بسیاری از مخاطبان ایرانی اشنا و ملموس
است .با وجود اینکه نمونه های پرداختن به مضامین
فولکلوریک در تصویر سازی ها و کاریکاتورهای عصر
پهلوی را می توان سراغ گرفت ،اما بانگیز همانطور که
گفته شد تنها هنرمندی است که با رسمیت بخشیدن
به این شیوه و زیبایی شناسی ویژه ان و مطرح کردن
در مجامع رسمی هنری ،به عنوان یکی از هنرمندان
تثبیت کننده فولکلور در نقاشی معاصر ایران شناخته
می شود .بانگیز خود عالقه اش به تصویرسازی های
کتب را پنهان نمی کند و می گوید :باید اشاره کنم که
این سنت در طول تاریخ فرهنگ و هنر ایران زمین
بس��یار رونق داشت و کتاب های ادبیات کالسیک با
تصویرسازی نش��ر پیدا می کردند .به شهادت همه
کتاب های تاریخ هنر ایرانی و اس�لامی ،کارگاه ها و
مراکز تولید کتاب داشتند و هنرمندان نقاش زیادی
در کنار خوشنویسان و جلدسازان در تهیه کتاب با هم
همکاری می کردند .این کتاب ها با تصویرهای ان ها
هم اکنون زینت بخش موزه های مشهور دنیاست مثل
ش��اهنامه دموت یا شاهنامه طهماس��بی .به جرات
می گویم که نسل امروز بیشتر با تصویر ارتباط برقرار
می کند تا نوشته .سنت تصویرسازی برای کتاب اگر
رونق دوباره احیا ش��ود کمک بسیاری را به اقتصاد
نقاش��ان و تصویرسازان خواهد کرد .بانگیز همراهی
متن و تصویر را س��نتی دیرین��ه در فرهنگ ایرانی
می داند و می گوید :من به شاعران و داستان نویسان
و یا رمان نویسان پیشنهاد می کنم تا اجازه دهند که
یک تصویرس��از برای کتاب های ان ها در راس��تای
مضمون تصویرسازی کند تا کتاب با تصویر منتشر
ش��ود ،این کار کمک ش��ایانی در ج��ذب مخاطب
خواهد کرد .پیش تر اکثر رمان های ترجمه ای مزین
به این طراحی ها بودند اما امروز این س��نت مناسب
منسوخ شده اس��ت .کتاب اگر تصویرسازی نداشته
باشد ممکن است برای مخاطب خسته کننده باشد.
دهه های پیش م��ا از نظر چاپ کتاب در زمینه هنر
فقیر بودیم ،اما امروزه کتاب های تخصصی مناسبی
در حوزه نقاشی ،چاپ می شود و اینجای تشکر بسیار
از هم��ه دس��ت اندکاران دارد ،چرا که چاپ کتاب در
حال حاضر بسیار هزینه بر است .باید گفت که با وجود
گرانی بیش از حد کاغذ چاپ کتاب های نقاش��ی به
ص��ورت رنگی و کاغذ گالس��ه کاری با عظمت به
حساب می اید .انتشار این کتاب ها باعث شده است
که هنرمندان نسل جدید بسیار با دانش باشند و سریع
پیشرفت کنند ،این مس��اله را من به طور واضح در
بین دانشجویانم مشاهده می کنم ،قطعا جامعه هم به
وجود این همه نقاش و هنرمند متبحر و اگاه افتخار
خواهد کرد .اما در طول بیش از ۵دهه که رضا بانگیز
در اثارش بر روی فرهنگ عامه ایران متمرکز بوده،
تجربه های دیگری را هم در زمینه خلق اثار هنری
دنبال کرده اس��ت .او عالوه بر ساخت مجسمه های
س��فالی مش��هورش به گفته خودش؛ در سال های
اخیر ایده ای جدید را در نقاش��ی هایش شروع کرده
و نقاشی هایش از فیگوراتیو به هنر مفهومی گرایش
پی��دا کرده اند .او در این باره می گوید :قصد دارم این
ایده را در کار هایم گسترش دهم .البته این ایده جدید
را همچن��ان با تکنیک چاپ اج��را می کنم و پس از
چاپ س��نتی با مرکب س��یاه بر روی بوم ،با قلم مو
روی چاپ ه��ا رنگ گ��ذاری می کنم .یکی ازاخرین
موضوعاتی که بانگیز در این سال ها به ان پرداخته،
داستان های ش��مس و موالنا اس��ت ،این انگیزه از
سفارشی شروع شد که فرهنگستان صبا به تعدادی
ازهنرمندان برای به تصویرکشیدن شعرهای موالنا
داد .او می گوید :این س��فارش باعث ش��د تا به طور
جدی اثار موالنا را مطالعه کنم و مجذوب ان شوم و
شروع به ساختن شعرهای موالنا کنم .تعدادی ازاثار
این مجموعه را در جشن بزرگداشت موالنا به نمایش
گذاشتم و بخش دیگری را نیز درقالب نمایشگاهی
در کشور یونان .این موضوع چنان ذهن من را درگیر
خود کرده اس��ت که روزانه س��اعت هایی را مشغول
خواندن غزلیات موالنا می شوم و قصد دارم مجموعه
جدیدی از شمس و موالنا را اجرا کنم.
کتاب و ادبیات
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
اسداهلل امرایی مترجم ادبی:
قانون کپی رایت حمایت های حقوقی و قانونی از اثار پدیداورندگان ایرانی است
اس��داهلل امرایی ،مترجم درباره دالیل پذیرفته
نشدن کپی رایت اظهار کرد :پیوستن یا نپیوستن
به کنوانس��یون برن ،بحث حاکمیتی است .این
قان��ون و پذیرش ان منوط به تصویب مجلس
و اراده دولت اس��ت .به گزارش هنرمند به نقل
از ایبنا :وی توضیح داد :کش��ورهای عضو این
کنوانسیون ،با بررس��ی های الزم درباره منابع
و هزینه هایی ک��ه باید پرداخت می کردند و به
عبارتی ارزیابی ان چه در قبال این هزینه ها به
دس��ت می اوردند ،تصمیم به الحاق گرفتند .در
کش��ور ما بحث های زیادی صورت گرفته چه
قبل از انقالب و چه بعد از ان؛ اما ارزیابی های
دولت به جایی نرس��یده است .این مترجم ادبی
عنوان ک��رد :البته الزاماتی وج��ود دارد که در
صورت پیوس��تن ب��ه این قانون بای��د مراعات
ش��ود .کش��ور ما به لح��اظ خلق اث��ار ادبی و
هنری در سطح جهانی با توجه به تولید انبوه و
اغلب ازادانه اثار ،بیش��تر مصرف کننده است تا
تولیدکننده؛ به ویژه در عرصه کتاب و هنرهای
تجسمی ،سینما و تئاتر .بنابراین ،سانسور یکی
از موانع نپیوستن ایران به کنوانسیون برن بوده
و اتفاق ًا مانع س��نگینی هم محسوب می شود .به
هر حال گاه��ی پدیداورنده اثر رضایت نمی دهد
اثرش به بهانه های نبود مطابقت فرهنگی جرح و
تعدیل شود .امرایی ادامه داد :در عین حال که با
پیوستن به کپی رایت بسیاری از مشکالت نشر
و سینما حل می ش��وند ممکن است به دنبال
ان ،اثار بس��یار کمی منتش��ر شوند و در نتیجه
ب��ازار کاالی قاچاق رونق بگیرد .وی با اش��اره
ب��ه فواید پیوس��تن به کنوانس��یون برن اظهار
کرد :از جمله فواید پیوستن به این کنوانسیون
می توان به حمایت های حقوقی و قانونی از اثار
پدیداورندگان ایرانی در جمع کشورهای عضو
اش��اره کرد .البته من کارشناس حقوقی نیستم
و قطع�� ًا نمی توانم همه جنبه های پیوس��تن به
کنوانسیون برن را که اراده ملی می طلبد شرح
ده��م اما گمان می کن��م از یک طرف فرصت دست ش��ان برای اتخاب مترجم باز می شود و
مغتنم��ی فراهم می ش��ود ت��ا اث��ار ایرانی در طبعً ا در یک ح��وزه رقابتی ،مترجمان مطلوب
عرصه بین المللی مطرح شوند و از طرف دیگر خود را پی��دا می کنند و با انها قرارداد می بندند
مانعی می شود بر حضور اثار
ی��ا چنانچ��ه از ترجمه راضی
نامرغ��وب و ج��رح و تعدیل
نباش��ند می توانند ب��ه دلیل
ش��ده .امرای��ی ادام��ه داد:
ترجمه ضعیف کتاب هایشان،
مخدوش ب��ودن وجهه ایران
قراردادش��ان را فس��خ کنند.
منافع کشور در
در نمایش��گاه های بین المللی
وی اف��زود :ب��ا پیوس��تن به
دنیای امروز حمایت
کتاب ،ب��ا تبلیغ این که دولت
کنوانسیون برن افراد زیادی
از کنوانسیون های
با سانس��ور اثار ،مانع جریان
ض��رر می کنن��د .از دس��ت
بین المللی و تالش
ازاد اطالعات می شود ،قطع ًا
ی رایگان
رفتن ام��کان کپ��
برای تطبیق و
به ضرر کش��ورمان است و با
نرم افزاره��ای کامپیوت��ری
همزیستی با جهانی
ً
پیوس��تن به کنوانسیون برن
و ح��ذف سانس��ور و ممیزی
است که الزاما هم
بس��یاری از موان��ع برچی��ده
در ح��وزه نش��ر و کت��اب از
با ارزش های تبلیغ
می ش��ود .دولت تا زمانی که
ان جمله اند .البته اس��تدالل
شده منطبق نیست
به کنوانس��یون برن نپیوسته
این افراد پای چوبین اس��ت.
است ،نمی تواند از حقوق شهروندانش در خارج (استدالل به شعر مولوی دارد؛ پای استداللیان
از کش��ور دفاع کند و از تکثی��ر غیرقانونی اثار چوبین ب��ود ...پای چوبین س��خت بی تمکین
درون کش��ور ممانعت جدی به عم��ل بیاورد .بود) نگاه مسئوالن به عنصر فرهنگ متاسفانه
در صورت��ی که ب��ه این کنوانس��یون بپیوندیم در گذش��ته باقیمان��ده اس��ت و نخواس��ته اند
نماین��دگان و کارگ��زاران مولف��ان خارج��ی عرصه ه��ای ن��و را ببینند .در نب��ود کپی رایت،
بررسی یک ژانر ادبی
صادق وفایی
رمان هایی که از ان ها می ترسیم
این روزها که فیل��م «دراکوال»ی رضا عطاران در
سینماهای کش��ور اکران می شود ،با چاپ ترجمه
رمان «کارمیال» نوشته شریدن لی فانو همراه شده
تزاو
است؛رمانیکهسراغازسلسل ِهرمان هایوحش
ادبیات هول و هراس در جهان شد .رمان «کارمیال»
به تازگی با ترجمه هامون جعفر نژاد در قالب دومین
عنوان مجموع��ه کتاب های «ذره بین» توس��ط
انتشارات بوتیمار منتشر و راهی بازار نشر شده است.
ترس یکی از حس های درونی بشر است که ظاهرا
نیت کرده از قرن نوزدهم به این سو ،گاهی داوطلبانه
ان را تحریک کرده و بترسد .خب ،به عنوان انسان و
مخاطب یک اثر ادبی یا نمایشی ،مختار هستید که
چنین اثاری را نخوانید و نترستید اما این گونه اثار،
امروزه در جهان طرفداران زیادی دارند .اکران دومین
قسمت فیلم سینمایی «کانجورینگ» در روزهای
اخیر در سینماهای جهان ،گواهی بر این مدعاست.
دراکوالشخصیتیواقعیاست
یکی از اس��امی و عناوینی که در فضای ادبیات و
سینمای وحشت ،زیاد شنیده ایم «دراکوال» است .بد
نیست پیش از ورود به بحث اصلی یعنی رمانی که
موجب اغاز نوشتن رمان های وحشت شد ،به این
مساله اشاره کنیم که دراکوال یک شخصیت واقعی
است البته خون اشام نبوده و دراکوالی داستانی که
یک شخصیت خون اشام اس��ت ،در طول تاریخ
و در گذر راهروهای ذهن نویس��نده ای به نام برام
استوکرخلق شدهاست.دراکوالیواقعی ،شاهزادهیا
اشراف زاده ای رومانیایی بوده که خرابه های قصرش
هنوز در این کشور موجود و محل جذب توریست
است .او شخصیت ظالمی داشته و خون اشام بودن
دراکوالی داس��تانی ،ارجاعی به عالقه دراکوالی
واقعی به شراب سرخ دارد.
حکایت تولد ژانر وحشت
در ادبیات و سینما
رمان «کارمیال» نوشته جوزف توماس شریدن لی
فانو ،نویسنده ایرلندی در سال ۱۸۶۴بود که موجب
تولد ژانر وحش��ت در ادبیات و بعدها در سینما شد.
کارمیال نام یکی از شخصیت ها خون اشام ادبیات
اس��ت .این ش��خصیت خالف دراکوال ،یک زن
اس��ت و البته جای تذکر و یاداوری دارد که رمان
«دراکوال» نوش��ته برام استوکر بعد از «کارمیال»
نوشته و منتشر شد بنابراین برخی این مساله را که
استوکر در نوشتن «دراکوال» از لی فانو تاثیر گرفته،
مطرح می کنند .لی فانو بعد از درگذشت همسرش
به فردی گوشه گیر تبدیل شد و همین گوشه گیری
موج��ب خلق تاثیرگذارترین اثار ادبی اش از جمله
«کارمیال» شدند .این رمان و دیگر اثار این نویسنده
در حوزه ژانر وحشت و اثار گوتیک ،در جهت کاوش
و کنکاش در مسائل ماورالطبیعه و متافیزیک نوشته
ش��دند .نکته ای که خود لی فانو درباره انگیزه اش
از تولید ای��ن اثار گفته ،برقراری تعادل بین جهان
طبیعت و جهان ماورا الطبیعه اس��ت .همان طور
یدانیم ،پای مسائل ماورا الطبیعه و متافیزیکی
که م
جایی ب��ه میان می اید که عل��وم طبیعی توانایی
پاسخگویی به پدیده ای را نداشته باشند .نکته مهم
درباره مسائل متافیزیکی ،خلط کردنشان با خرافات
و باورهای موهوم و شاید افسانه ای باشد .عده ای،
یدانند که به موازات افسانه ها و اساطیر عالم شرق،
م
در غرب عالم نیز افسانه هایی (و همچنین خرافاتی)
وجود داشته است .همه با اسطوره های هرکول و
خدایان یونانی اشنا هستیم اما انچه مهم و جالب
اس��ت ،این اس��ت که تولید خرافه در سال های
قرون وسطی نیز رواج داشته و درباره جادوگرها
و نیروهای ش��یطانی و اهریمنی ،داس��تان های
غیرواقعی زیادی تولید شده است.
«کارمیال» هم با استفاده از برخی پدیده های ماورا
الطبیعه و بهره گیری هوشمندانه از خرافه های مردم
انگلستان و اروپا نوشته شده است .مخاطبانی که
رمان «دراکوال» را خوان��ده یا فیلم هایش را دیده
باشند،هنگامخواندنکارمیال،بانکاتاشناییروبرو
می ش��وند .مثل این که کارمیال از مسائل دینی و
سرودهای مسیحی خوشش نمی اید و از نمادهایی
چون صلیب واهمه دارد؛ یعنی همان روحیاتی که
در دراکوال هم با ان ها اش��نا شده ایم .جالب است
که رمان «کارمیال» با این که در س��ال های قرن
نوزدهمنوشتهشده،هنگامخواندنواقعادرترساندن
مخاطب و القای هول و هراس ،موفق است .یک
نکته مهم درباره اثار ژانر وحشت؛ چه اثار کالسیک
این ژانر و چه اثار مدرن و امروزی اش ،این اس��ت
که همیشه شاه کلید و راه نجات معرفی شده و در
دسترس ش��خصیت های مبتال به عامل وحشت
زاس��ت .اگر دراکوال به مخاطب معرفی می شود یا
اگر کارمیال را در جنگل وهم الود و خرابه های قلعه
یدانیم که
وحشت زای اجدادش تصور می کنیم ،م
شخصیت های خوب داستان ،با اتکا به نیروی الهی
و باور نیک به مسیح ،می توانند خون اشام اهریمنی
داستان را س��ر جایش بنشانند؛ اتفاقی که سال ها
بع��د در فیلم هایی چون «جن گی��ر» یا این اواخر
«کانجورینگ»شاهدشهستیموهمیشهکشیش
یا ش��خصیت مثبتی وجود دارد که این نیروهای
اهریمنیراخنثیکند.
یک نکته مهم درباره رمان «کارمیال» ،زمانی است
که در ان متولد شده است؛ سال هایی که اروپا قرون
وسطی را پشت سر گذاشته بوده است و نویسنده
اثر ،رمانش را با رسوب باورهای خرافی باقی مانده
از ان دوره نوشته است .در سال های قرون وسطی
ک��ه باورهای افراطی مس��یحی گاهی ،زندگی ها
را تن��گ و تار و س��خت کرده ب��ود و تعداد زیادی
از انس��ان ها و زن ها به جرم جادوگری و ارتباط با
نیروهای اهریمنی سوزانده شدند .مردمان اروپا در
قرون وسطی خرافاتی درباره خون اشام ها ساخته
بودند؛ از جمله این که ش��ب ها از گور بر می خیزند
و به سراغ قربانیانشان می ایند تا خونشان را بخورند.
ان ها روز را خوابیده و شب را بیدارند و حتما با توسل
به طلس��م هایی مقدس باید ان ها را تاراند .جالب
است که صحبت کردن درباره شخصیت هایی از
این دست ،هرچند بدانیم خیالی هستند ،موجب
تولید تصاویری از ان ها در ذهن می شود .لی فانو
و نویس��ندگانی که پس از او در راه تولید اثار
ژانر وحش��ت قدم گذاش��تند ،با اطالع از این
روحیه تصویرس��ازی ذهن انسان و با اتکا به
ان دس��ت ب��ه تولید اثر زدن��د و راهی را طی
کردن��د ک��ه ادامه اش ،ام��روز ب��ه تولید اثار
مکتوب و سینمایی مورد توجه شده است.
کارمیال کیس��ت؟ بد نیست برای عالقه مندان به
ادبیات داستانی ،کمی هم درباره شخصیت کارمیال
بگوییم .کارمیال اش��راف زاده ای نفرین شده است
که به خون اشامی اشتغال دارد .او ظاهر یک دختر
جوان زیبا را دارد که زیبایی و معصومیتش ،جذاب و
گیراست .دندان های نیش او نه به اندازه ای که خیلی
مشهود باشند ،اما تا حد مشخصی تیز هستند تا نیمه
ش��ب بتواند ان ها را در سینه قربانی فرو برده و از
خونشتغذیهکند.
یک روز خبر از س��رقت های ادبی یک ناش��ر
از راه می رس��د ،روز دیگر انتش��ار یک کتاب از
س��وی دو یا چند ناشر .قطع ًا اگر به کنوانسیون
بپیوندیم قطع ًا ش��اهد انتش��ار هفده ترجمه از
رمان یک نویسنده نخواهیم بود.
این مترجم در پاس��خ به این پرس��ش که «ناشر
یا مترجم با رعایت کپی رایت ،چه هزینه هایی را
متحمل می ش��ود؟ و ایا ای��ن هزینه ها در قیمت
پش��ت جلد کتاب تاثیری دارد؟» گفت :ناشران و
مترجمان با توجه به تجربه هایی که من داشته ام
هزینه سنگینی بابت کپی رایت نمی پردازند .من و
برخی ناشرانم نظیر نشر افق و کتابسرای تندیس
و مروارید بدون ان که الزام قانونی داش��ته باشیم،
اقدام به گرفتن مجوز شخصی از مولف یا پرداخت
هزین��ه داش��ته ایم .به ج��رات می گوی��م هزینه
درخواس��تی ناش��ر از میزانی که برای کتاب های
باطله و تبلیغات در نظر می گیرند ،کمتر است اما
به عنوان یک اقدام تبلیغی خوب است و امیدوارم
دولت دست کم با اقدام های تشویقی ،به کمک این
ناشران و مترجمان بیاید .چون تا زمان قطعی شدن و
پذیرشاینقانونعم ً
الاقدامدیگرینمی تواندانجام
دهد؛ تسهیل در صدور مجوز و اعطای کمک های
مادی و تشویقی به این دسته از ناشران و مترجمان
از ان جمله اس��ت که باعث ترغیب سایر ناشران و
مترجمان برای گام برداشتن در این راستا می شود.
وی در پایان ،اظهار کرد :منافع کشور در دنیای
امروز حمایت از کنوانس��یون های بین المللی و
ت�لاش برای تطبی��ق و همزیس��تی با جهانی
اس��ت که الزام ًا هم با ارزش های تبلیغ ش��ده
منطبق نیس��ت .رفع خ�لاء قانونی و حقوقی و
اگاهی رس��انی از دیگر اقدام ه��ای دولت برای
پیوس��تن ایران به کنوانس��یون برن است .باید
کارگروه ها و نشس��ت های تخصصی با حضور
افراد ذینفع برگزار ش��ود و درباره فواید پیوستن
به کنوانس��یون برن با خبره ها و کارشناس��ان
حقوق بین الملل تبادل نظر شود.
مجتبی حدیدی
9
دین ،زبان ،ویتکنشتاین
اخری��ن اث��ر نورم��ن
مالکوم رس��اله ای اس��ت
راج��ع به نظری��ات دینی
ویتکنش��تاین .طبق نظر
پیتروین��چ او دل نگ��ران
ای��ن اثر بوده اس��ت و به
قصد انتش��ار ان را نوشته
ب��ود .ام.س��ی.دروری-
دوست ویتکنشتاین-یک
جمل��ه از او نقل می کند:
«من مردی دیندار نیستم
ام��ا نمی توانم مس��ایل را از نظ��رگاه دینی
نگاه نکنم» .باید گف��ت موضوع این کتاب
پیرامون همین یک جمله اس��ت« .دیدگاه
دینی ویتکنشتاین» به این موضوع در چند
فصل مجزا پاسخ می دهد .این کتاب توسط
انتش��ارات گام نو در 1100نس��خه امسال
به چاپ رس��یده است .ترجمه ی یکدست و
روان ان از اقای علی زاهد اس��ت .می دانیم
ک��ه منظور ویتکنش��تاین از مس��ایل ،انواع
فلس��فی انهاست .اما چرا در این میانه انچه
م��ورد توجه دیگر فیلس��وفان قرار می گیرد
برایش مساله ی فلسفی محسوب نمی شده؟
اگر بپذیریم که او به گونه ای می اندیش��یده
ک��ه مورد پذیرش عصر حاضر نبوده اس��ت
پ��س ابعاد دیگری در او وج��ود دارند که از
سمت فالسفه مورد غفلت قرار گرفته است.
تاس��ف بار این است که اگر ویتکنشتاین را
برخ��وردار از نوعی تفکر ی��ا پژوهنده ی ان
برش��ماریم در ذهن م��ان او را به طور کلی
مردود دانس��ته ایم .اینکه ویتکنشتاین-چه
بخواه��د ،چه نخواهد -نمی تواند به صورت
دینی به مس��ایل نگاه کند ،ش��ک نابجا به
قلمرو نامحدود ذهن اوست .اگرچه مفاهیم
مشکل ساز درباره ی ایده ای دینی را مطرح
نکرد اما به مناسبت های میان دین و فلسفه
اگاهی داش��ته اس��ت .پس از مقدمه ی این
کت��اب ،در هفت فصل با
عناوین :ایا ویتکنش��تاین
م��ردی دین��دار ب��ود؟ در
جستجوی توضیح ،اساس
زبان ،سازوکارهای نهفته،
توضیح��ات بی ثم��ر ،حد
توضیح و چهار مناس��بت
به بازبینی از نظام فکری
او می نش��ینیم و نای��ل
به درک ویتکنش��تاین و
نسبت او با دین می شویم .
اغاز تفک��ر دینی او در صفح��ه 21اینطور
عنوان می شود« :در خردسالی دستور رسمی
در مذه��ب کاتولیک رومی دریافت کرد اما
پس از ان ضمن محاوراتی که با خواهرش
گرتل داش��ت ایمان کودکی اش ویران شد .
نس��بت به باورهای دینی بی تفاوت و شاید
حتی متنفر گردید .در بیست و یکمین سال
حیاتش اتفاقی افتاد که تاثیری ماندگار بر او
نهاد .در وین تئاتری دید که درامی معمولی
به ش��مار می امد ام��ا در صحن��ه ای از ان
شخصی به فکر خودکشی و مرگ است»...
ویتکنش��تاین راجع ب��ه موضوعات متنوعی
مانن��د موس��یقی ،معم��اری ،ش��عر ،نبوغ،
تراژدی ،نژاد ،فرهنگ مطلب نوش��ته است
و در نقادی معیارهای خود را داش��ته است.
در این که او در پی تسخیر مفاهیم بنیادین
در شبکه ی تحلیل فلسفی بوده است شکی
نیس��ت .البت��ه هیچ��گاه نیز در پ��ی اثبات
کوش��ش های غیر قابل دس��تیابی نیز نبوده
اس��ت .مالکوم در صدد است در این کتاب
رابطه ی بین دین و فلس��فه را از دیدگاه او
باز کند .باید گفت تکاپوی ویتکنش��تاین در
موضوع دین به مفه��وم امکان برخورداری
اش از دی��ن یا الحاد نیس��ت فقط اش��کار
ک��ردن ماهیت دی��ن به صورت گ��زاره ای
مصداقی دغدغه ی او بوده است .
10
موسیــقی
هنرمند :برنامه نقد و بررس��ی البوم نهفت یک ،بعد از دو دهه فعالیت در
حالی برگزار ش��د که استادانی چون حسین علیزاده ،علی اکبر شکارچی،
اعض��ای گ��روه هم اوایان ،محمد امی��ن اکبرپور ،مه��ران مهرنیا ،جواد
بطحایی و بخش عمد ه ای از دانش اموختگان دانشگاه های هنر و تهران
حضور داش��تند« .حسین علیزاده» اهنگساز و نوازنده صاحب نام در عین
بررس��ی تاثیر این گروه در موس��یقی کودکان ،درباره اموزش موس��یقی
برای کودکان و نوجوانان و موس��یقی پاپ سخن گفت ،وی همچنین از
این فرصت بهره گرفت تا به انتقاد از ش��رایط موجود بپردازد .برای مثال
بار دیگر یاداوری کند که اگرچه در ش��رایط امروز ،دیگر کسی سازها را
شکل پنهانی انجام می دهند
به شکل عیان نمی شکند؛ اما این کار را به
ِ
دل اهالی موسیقی را می شکنند.
و از ان بدتر ِ
پخش قطعه «پیش درامد اصفهان» اثر علی اکبر شهنازی
این مراسم با ِ
با اجرای گروه نهفت اغاز شد و بعد از ان کلیپ کوتاهی از فعالیت های
این گروه به نمایش در امد .س��خنران اول مراسم «جهانشاه صارمی»
بود که درباره نحوه ش��کل گیری گ��روه و فعالیت های ان و این که چه
اهداف��ی دنبال می کند ،س��خن گفت .او همچنین درب��اره روش کار با
ک��ودکان و نوجوان��ان برای اموزش موس��یقی در حوزه گ��روه نوازی
توضیح داد و به این مس��اله اشاره کرد که اعتقاد دارد موضوع اموزش
«رنگ
دس��تگاهی حتما باید از سنین پایین اغاز ش��ود .بعد از ان فیلم
ِ
اصفه��ان درویش خان» به ص��ورت تصویری با اج��رای گروه نهفت
منتش��ر شد .در ادامه این مراسم «امیر عباس ستایشگر» مدیر مسوول
موسسه فرهنگی هنر موس��یقی درباره نحوه شکل گیری تولید البوم و
همکار ی اش با جهانش��اه صارمی گفت .فیلم اجرای پیش درامد ماهور
اثر درویش خان بخش دیگری از این مراسم بود.
در ادام��ه ای��ن برنامه دکت��ر «حمیدرض��ا اردالن» اتنوموزیکولوگ و
موسیقی ش��ناس در رابطه موضوع س��نت و اینکه فعالیت گروه نهفت
بر اس��اس اموزش س��نت و حفظ سنت برای کودکان و نوجوان شکل
گرفته است ،صحبت کرد .وی همراه با تصاویر و فیلم هایی که پخش
ش��د درباره مفهوم س��نت در موس��یقی ایران و فعالیت گ��روه در این
چهارچوب س��خن گفت .او از «جهانشاه صارمی» به عنوان کسی یاد
کرد که معتقد به مرتبه استاد ،شاگردی است و همان سیستم را در کار
خ��ودش ادامه می دهد .دقت خوبی در دیکته موس��یقی دارد و از همه
مهم تر ادم مداومی است نه کوتاه مدت.
بعد از ان فیلم پیش درامد بیات ش��یراز اثر عبداهلل قربانی پخش ش��د و
فیلمی از تک نوازی های اعضای قدیمی گروه پخش شد .در این مراسم
نوید دهقان و حس��ام اینانلو دربارۀ گروه نهفت سخنرانی کردند و بعد از
ان حسام اینانلو تک نوازی کمانچه کرد .بعد از این قسمت فیلم قطعات
کاروان شهید اثر لطفی و سوگ اثر حسین علیزاده پخش شد.
«حسین علیزاده» از «جهانشاه صارمی» به عنوان انسانی یاد کرد که
فعالیت 20س��اله اش باعث عشق و لذتش شده است« :او کاری کرد
ِ
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
حسین علیزاده در جلسه نقد و بررسی البوم نهفت
مطرح کرد
موسیقی
برای زندگی است
که همه می گفتند ،امکان انجام ان وجود ندارد؛ اما او به خاطر عشقی
کس
ک��ه به این ماجرا داش��ت ،در این زمینه کار ک��رد و بیش از هر ِ
دیگری خودش ارضا ش��د .او در این راه ش��هید نش��د و قبل از اینکه
بخواهیم برای او ناله کنیم باید بگوییم چه مرد ش��جاعی که با تمام
سختی ها امد و این کارها را انجام داد؛ ان هم در زمانی که سازها را
می شکستند و البته حاال هم زیر میزی این کار را انجام می دهند و از
ان بدتر دل هنرمندان را می شکنند».
وی ک��ه خود س��ال ها در کانون پرورش فکری ک��ودکان و نوجوانان
فعالیت داش��ته ،می گوید که بخش مهمی از زندگی امروزش را مدیون
ان کانون اس��ت و تجربیاتی که «شیدا قراچه داغی» در ان سال ها در
کانون خلق کرد .او همچنین در این جلسه به این مساله اشاره کرد که
حضور «ش��هرام صارمی» در فرهنگسرا ،سبب شده است تا شهرداری
و مراکز فرهنگی ان اعتبار بگیرند .او همچنین به این مس��اله اش��اره
داشت که اعتبا ِر صارمی از خود شهردار تهران هم بیشتر است :خانواده
صارمی ارزش های زیادی را در ایران پاس��داری کردند چه به وس��یله
جانشان و چه با هنرشان.
این اهنگساز و نوازنده نامدار همچنین در این مراسم به این نکته اشاره
کرد که موس��یقی بخش رها شدن انس��ان از زندگی است :زندگی همه
ش��وخی است و هنر هم این را می گوید .کسانی از هنر دور می شوند که
زندگی را جدی می گیرند .همه از تلخی ها به هنر پناه می برند.
اس��تاد علی��زاده از وضعیت بد اموزش موس��یقی برای ک��ودکان گالیه
ک��رد و گفت » :وقت��ی کمی به دورو ب��ر خودمان ن��گاه می کنیم ،حتی
به کش��ورهایی مثل افغانستان و ترکیه ،مش��اهده می کنیم که انان چه
فعالیت های گس��ترده ای در زمینۀ اموزش موسیقی به کودکان می کنند،
در واقع موسیقی فقط برای بزرگان نیست که با ان ژست بگیرند یا گریه
کنند .موس��یقی برای زندگی اس��ت و به همین خاط��ر در تمام دنیا مرز
س��نی ندارد .در تمام کشورهایی که به موسیقی توجه دارند و حتی انانی
که مسلمان هس��تند؛ اما موسیقی در سرزمین شان حرام نیست ،اموزش
موس��یقی را از مدارس شروع می کنند؛ ما در این زمینه با نقصان روبه رو
هس��تیم و به همین خاطر گروه هایی چ��ون «نهفت» تالش می کنند تا
بخشی از این نقیصه را برطرف کنند .در این میان اما تمام کسانی که در
کودکی تحت تعلیم موسیقی قرار می گیرند ،قرار نیست کارشان موسیقی
ش��ود؛ بلکه باید معرفت موس��یقی پیدا کند تا شنونده خوبی شوند؛ چون
جامعه ای که شنونده اش کیفیت داشته باشد ،خواه ناخواه موسیقی اش نیز
با کیفیت خواهد شد».
علیزاده همچنین درباره ش��رایط اموزش موس��یقی به کودکان نیز
توضیحات��ی داد« :ما نباید برای همه س��نین از یک نوع موس��یقی
استفاده کنیم .قطعات درویش خان و اثاری از این دست ،مثل شعر
حافظ و موالناس��ت و نمی توان انتظار داشت که کودک بتواند انان
را درک کند و در این می��ان «نهفت» فعالیت های موثری را انجام
داده اس��ت ،چنانچه استاد «پایور» به این مس��اله اشاره داشتند که
این گروه مثل یک هنرس��تان اس��ت و همواره فعالیت های بسیاری
انجام داده و ابتکارات فراوانی خلق کرده است .با این وجود ،اموزش
کودکان و نوجوانان مسالۀ مهمی است که در قرن اخیر در تمام دنیا
روی ان کارها و تحقیقات بس��یار گس��ترده ای انجام شده است که
ما نیز باید از ان بهره بگیریم ،به همین خاطر اس��ت که من در این
جش��ن گروه نهفت که قهرمانش اقای صارمی است ،یک انتقاد نیز
ِ
مطرح کرده و می گویم این اثاری که توس��ط گروه اجرا شد ،قبل از
اینکه یک سری نت باش��د ،قطعاتی دارای احساسات درونی است؛
اما ایا واقعا بچه ها در این سن می توانند با اینها ارتباط برقرار کنند؟
اگ��ر نمی توانند باید از چه راهی وارد ش��ویم که این احساس��ات و
محتوای درونی قطعات به انان منتقل شود؟ در فلسفه و هنر شرایط
سنی وجود دارد تا بتوان به درک رسید».
خال��ق نینوا ،همچنی��ن ادامه داد« :ما در این محافل جمع می ش��ویم
ِ
ت��ا بگوییم چقدر همدیگر را می فهیم و از مس��ووالن انتظاری نداریم.
می گوییم فقط مزاحمان نشوند و هیچ حمایتی هم نمی خواهیم ،چون
گاهی حمایت کردنش��ان افت هم دارد .ش��اید بد نباشد برای شناخت
مسووالن از یکی از دست اندرکاران جشنواره خاطره ای ذکر کنم؛ رسم
است که در جش��نواره ها برای تمام مسووالن بلیت می فرستند؛ جالب
انکه همه اش��ان بلیت های پاپ می خواهند .حاال ما مس��ووالنی با این
نگاه را می خواهیم چه کنیم ؟ ما مس��وول غیرجدی نمی خواهیم؛ فقط
امیدواریم راه تنگ نشود».
علیزاده همچنین درباره نگاهش به موسیقی پاپ گفت« :اتفاقا موسیقی
پاپ خیلی خوب است؛ اما این نوع موسیقی اصوال برای شرایط غیرجدی
و تفننی اس��ت ،ضمن اینکه ما گاهی یادمان می رود هر موسیقی جایی
دارد .در دانش��کده ادبیات وقتی درباره شعر حرف می زنیم نمی گوییم که
ج��ک موزیکال بخوانند ،در مواجهه با موس��یقی نیز باید این چنین رفتار
کنیم؛ اما گاهی تصور می شود چون ما می خواهیم بگوییم همراه جوانان
هس��تیم ،باید فکرمان را نازل می کنیم؛ اگرچه نمی توانم این مس��اله را
منکر شوم که با خالقیت می شود موسیقی سرگرم کنده ای به وجود اورد
که جذابیت های خودش را داشته باشد».
گردشگری
دوشــــــــنبه 21تیرماه 1395سال نهم شماره 515
www.honarmandonline.ir
11
چشمه های شگفت انگیز مازندران
فاطیما کریمی
اثار اقتصادی اصالحات در تعطیالت اخر هفته
امیر شاملویی
تایوان تجربه موفق رونق گردشگری
دولت تای��وان از س��ال ،2001سیاس��ت تبدیل
تعطیالت اخر هفته را به کار گرفت .با به کارگیری
این سیاست ،فعالیت های مربوط به سفر به شدت
محبوب شدند و سهام هلدینگ های سازمان های
خارجی فعال در گردش��گری به شدت باال رفت.
عالوه بر ان در س��ال 2004سهم گردشگری در
تولید ناخالص داخلی این کشور حتی از کشاورزی
هم فراتر رفت و نش��ان داد که س��هم مهمی در
توس��عه اقتصاد تایوان برعهده دارد .بهبود بخش
گردش��گری از کانال بورس موج��ب رونق دیگر
بخش ه��ای اقتص��ادی تایوان نیز ش��د .افزایش
اش��تغال و مخارج داخلی از دیگر دس��تاورد این
طرح ثبت شده اس��ت .صنعت گردشگری نقش
عمده ای در توس��عه اقتصاد تایوان در قرن حاضر
ایفا می کند .سهم گردش��گری در تولید ناخالص
داخلی این کش��ور در سال 2015به 4 /9درصد
رس��ید ک��ه مع��ادل 25 /6میلیارد دالر اس��ت و
پیش بینی می ش��ود برای س��ال 2016رشد 2 /2
درصدی نیز در میزان کل این مشارکت را تجربه
کند .ضمن اینکه مجموع سهم بخش گردشگری
در اش��تغال در سال 2015حدود 5 /6درصد کل
( 630ه��زار نفر) بوده اس��ت .پیش بینی ها حاکی
از این هس��تند که در س��ال 2026مجموع سهم
بخش گردش��گری در تولید ناخالص داخلی هم
در همین حدود فعلی یعنی در سطح 4 /8درصد
باقی خواهد ماند و هر سال رشدی 2درصدی را
تجربه خواهد کرد .اما سهم گردشگری در اشتغال
رش��د قابل توجهی خواهد داشت و تا سال 2026
به 713( 6 /8هزار نفر) درصد کل خواهد رس��ید.
تحقیقات عوامل مختلفی را در توسعه گردشگری
این کش��ور دخیل می دانند اما در این میان تعیین
دو روز تعطی��ل در اخرهفته در این کش��ور ،یکی
از اصلی ترین مواردی ب��ود که به ارتقای جایگاه
شرکت های گردشگری در بورس کمک کرد.
تاریخچه ایجاد تعطیالت دو روزه اخر هفته برای
تایوان و برداش��تن نخستین گام ها در این راه ،به
س��ال 1998می رس��د .پس از ان از سال ،2001
دولت این کش��ور به تالش های خ��ود با جدیت
بیش��تری در این مورد ادامه داد .درواقع می توان
گفت که سیاس��ت تبدیل تعطیالت اخر هفته به
2روز و سیاس��ت تعطیل��ی دو اخ��ر هفته در هر
ماه از س��ال 2001در تایوان به کار گرفته ش��ده
اس��ت .با به کارگیری این سیاس��ت ،فعالیت های
مربوط به س��فر به ش��دت محبوب شدند و سهام
هلدینگ ه��ای س��ازمان های خارج��ی فعال در
گردش��گری به ش��دت باال رفت .عالوه بر ان در
سال 2004سهم گردش��گری در تولید ناخالص
داخلی این کش��ور حتی از کش��اورزی هم فراتر
رفت و نش��ان داد که س��هم مهمی در توس��عه
اقتص��اد تایوان برعهده دارد .اما این سیاس��ت ها
از س��ویی دیگ��ر موجب کاهش تع��داد روزهای
معامالتی در هر هفته ش��دند و این سوال مطرح
شد که ایا کاهش تعداد روزهای معامالتی منجر
ب��ه تغییر رفتار س��رمایه گذاری می ش��ود یا خیر؟
کارشناس��ان دریافتند که ای��ن امر معضل مهمی
اس��ت و نیاز به تحقیق و بررس��ی بیشتری دارد.
ب��ا اینهمه اگ��ر صرفا از نظر گردش��گری به این
مساله نگاه و ش��رکت های گردشگری تایوانی را
که در بورس این کش��ور مش��غول فعالیت ش��ده
بودند بررس��ی کنیم ،درمی یابیم گردشگری پس
از اغاز دو روزه شدن تعطیالت در این کشور رشد
مناس��بی در بورس این کش��ور به ویژه در فاصله
سال های 2001-2007داش��ت؛ به طوری که در
مورد ش��رکت های بورس��ی این کشور و فعال در
حوزه گردشگری اثر منفی روزهای اغازین هفته
کاری دیده نمی شود.
اما رشد صنعت گردش��گری سوال دیگری را در
این حوزه پدید اورده بود و ان اینکه شرکت های
مربوط به گردش��گری پ��س از انج��ام تغییرات
سیاس��تی در اخر هفته ها چه عملکردی خواهند
داشت؟ به زعم کارشناسان ،با انجام این تغییرات
سیاس��تی در اخر هفت��ه و تبدیل تعطیالت به دو
روز ،صنعت گردشگری از این سیاست سود برده
است .این امر به این معنی است که فرصت های
تج��اری بهتری در این صنعت در دس��ترس قرار
می گیرن��د و این خ��ود موجب بهب��ود و افزایش
درامد ش��رکت های فع��ال در این امر می ش��ود.
همین نکته می تواند س��یگنالی برای ورود س��ایر
افراد و ش��رکت ها به حوزه گردش��گری و بهبود
زیرس��اخت ها و بیش��تر رقابتی شدن این صنعت
می شود .از س��وی دیگر ،چنانچه می دانیم ارزش
س��هام ،نشان دهنده انتظارات س��رمایه گذاران در
مورد وضعیت اینده س��ازمان ها اس��ت .بنابراین،
عملکرد بهتر سهام ش��رکت های گردشگری در
سال های اغازین هزاره جدید ،نشان دهنده انتظار
رشد این ش��رکت ها در اینده بود .از سوی دیگر،
پس از اجرای سیاس��ت تعطیالت دو روز در هفته
در تای��وان ،س��اعات معامله گ��ری در بورس این
کش��ور نیز تغییر کرد و این امر نیز بر فعالیت ها و
رفتار سهامداران و فعاالن در بورس اثر گذاشت.
با این وجود ،تقویت س��هام مربوط به گردشگری
را عالوه بر بهبود گردش��گری داخلی این کشور
می ت��وان نتیجه فعالی��ت س��فته بازان بین المللی
و س��هامداران گردشگری برای اس��تفاده از این
موقعیت تازه خلق شده به حساب اورد.
در همی��ن حال ،کابین��ه دولت تای��وان در ادامه
تالش های��ش برای برگزاری تعطیالت دو روز در
هفته ،در پایان سال 2014تصمیم گرفت قوانینی
را که مربوط به تعطیالت ملی اس��ت ،بیشتر کند.
این ام��ر اجازه داد تعطیالت اخر هفته طوالنی تر
و در نتیجه موجب ارتقای گردش��گری و افزایش
مصرف در این کش��ور شد .با توجه به اصالحات
و بازبینی ه��ای جدیدی که در این قوانین صورت
گرفته است ،دوشنبه قبل از سه شنبه های تعطیل
یا جمعه پس از پنج ش��نبه تعطیل به عنوان یک
روز تعطیالت اضافی در نظر گرفته خواهند شد و
موجب می ش��ود که تعطیالت اخر هفته به 4روز
برس��د .قوانین جدید برای روزهایی مانند جش��ن
سال نو در س��ال 2015که در روز پنج شنبه قرار
گرفته بود ،اجرا شد .براساس براوردهایی که دولت
تایوان انجام داد ،عموم مردم تایوان با استفاده از
مق��ررات و قوانین جدید ،می توانند از 9تعطیالت
اخر هفته طوالنی 4روزه در طول دهه اتی یعنی
بی��ن س��ال های 2015-2024بهره مند ش��وند.
برخ��ی قانون گذاران مدتی پی��ش ایده تعطیالت
اخ��ر هفته طوالنی 4روزه را مط��رح کردند و از
سازمان های دولتی خواستند تا امکان پذیری این
طرح را بررسی کنند و انان همگی نسبت به این
اقدام پاس��خ مثبت دادند .در جلسه ای که کابینه
برگزار و سخنگوی دولت تایوان در ان سخنرانی
کرد ،اعالم ش��د که اغلب انجمن های کسب وکار
فکر می کنند که تعطیالت طوالنی موجب رونق
گردش��گری و درامدهای حاصل از خرده فروشی
ش��ده و گروه ه��ای کاری از ای��ن ای��ده حمایت
می کنند .همچنین ،طبق یک نظرس��نجی که از
سوی ش��ورای همکاری ملی کابینه انجام گرفته
بود ،حدود 72درصد از مخاطبان از ایده تعطیالت
طوالنی سال نو برای سال 2015و کار کردن در
شنبه ان (که روز تعطیل محسوب می شد) اعالم
حمایت کرده بودند .ح��دود 70درصد مخاطبان
نیز از گس��ترش تعطیالت طوالنی مدت به تمام
تعطی�لات ملی در اینده حمایت ک��رده بودند .با
توج��ه به قوانی��ن موجود ،تعطیالت س��ال نوی
تای��وان ،جش��نواره قایق اژدها و جش��نواره میانه
پاییز اگر در روز سه ش��نبه یا پنج شنبه قرار بگیرند
مشمول طرح تعطیالت 4روزه خواهند شد .کابینه
تایوان می خواه��د پس از اجرای قوانین جدید در
سال ،2015این تعطیالت را در اینده برای جشن
سال نو ،روز ملی این کشور و روز یادبود صلح نیز
اجرایی کند .وزارت کار تایوان س��پس با اصالح
اس��تانداردهای مربوط به قان��ون کار ،دو روز در
هفته را به عنوان تعطیالت کشوری اعالم کرده
و میزان کار را 40ساعت در هفته معین کرد .این
سیاست نیز برای 3 /4میلیون نیروی کار شاغل
در بخش خصوصی س��ودمند به نظر می رسد .در
س��ال 2015با اجرای سیاس��ت هایی نظیر انچه
گفته ش��د ،مخارج گردش��گران داخلی به 45 /7
درصد از کل مخارج گردش��گری رسید و مخارج
گردش��گران خارجی در این کشور 54 /3درصد
باقی مانده را تش��کیل می داد .پیش بینی می شود
میزان مخارج گردشگران داخلی در سال 2016با
رشد 3 /8درصدی همراه باشد و به 480میلیارد
دالر تای��وان برس��د و در ادامه نیز با رش��د 2 /1
درصدی در هر س��ال ،تا س��ال 2026از مرز /6
604میلیارد دالر تایوان بگذرد.
۵چشمه با ۵رنگ و طعم متفاوت
باداب سورت را با چشمه هایی می شناسند با رنگ و طعم های متفاوت که وقتی
از زمین به بیرون می جوشد؛ این منطقه را به محلی نمونه برای گردش تبدیل
می کند .باداب سورت ان طور که اهالی روستاهای نزدیک به ان می گویند باداب
نام چش��مه ای با اب گازدار به همین اسم بوده و سورت هم که کلمه ای روسی
است به معنی شدت عسل .برخی می گویند که نژاد مردم این منطقه روسی بوده
و به همین دلیل برخی از کلمات روسی هنوز در این محدوده از استان مازندران
رواج دارد .باداب سورت نام منطقه ای گردشگری با چشمه های اب معدنی است
که از حدود ۵یا ۶سال پیش میان تورگردانان و فعاالن گردشگری و طبیعتگردی
شناخته شد .چشمه هایی سنگی با ابی پر از امالح معدنی که به صورت پلکانی
دیده می شوند .در ابی که از چشمه های ان بیرون می زند امالح مختلفی از جمله
گوگرد ،اهن و ...وجود دارد وجود همین امالح معدنی موجب ش��ده تا برخی از
سنگ ها به دلیل بیرون امدن اب با امالح اهن سیاه شود و یا به دلیل وجود گوگرد
رنگ سنگ زرد و یا قرمز باشد .این چشمه های اب معدنی در جایی نزدیک به
روستای مالخواست و اروست واقع شده و اهالی هر کدام از روستاها این چشمه ها
را متعلق به خود می دانند اما چون تبلیغات بیشتری برای روستای اروست شده و
فعاالن گردشگری تورهای خود را به این روستا می برند ،نام باداب سورت با اروست
پیوند خورده است .در نزدیکی این چشمه ها جایی است که زنان روستای اروست و
مالخواست مکانش را می شناسند ،زنان سالمند معتقدند که این چشمه ها اب حیات
اس��ت و به سر و رو زدن اب چشمه «خوردشور» که ان هم امالح معدنی دارد،
زیباییوجوانیهدیهمی دهدبههمیندلیلهرازگاهیبرخیازانهابقچهمی بندند
و به محل این چشمه ها که جایی پنهان از چشم هاست ،می روند .گردشگران جای
این چشمه ها را بلد نیستند زنان روستا نمی خواهند کسی جز خودشان سر از چشمه
حیات در بیاورد .پس از اینکه یکی از فعاالن گردشگری و تورهای طبیعتگردی سر
از چشمه های باداب سورت دراورد ،تصمیم گرفت با کمک اهالی روستای اروست
و جوانانش خانواده ها را مجاب کنند که به گردشگران چشمه ها جای اقامت و غذا
بدهند .به نحوی که اکنون این منطقه به عنوان روستای نمونه گردشگری شناخته
ش��ده و ۱۸خانواده تنها در روستای اروست اماده استقبال از گردشگران شده اند.
تنها اتفاق نامبارک این موضوع ان بود که مردم تصور کردند هر چه خانه هایشان
مدرن تر باشد ،گردشگران از ان استقبال بیشتری می کنند به همین دلیل خانه های
گلی با در و پنجره های چوبی را خراب کردند و به جای ان با س��یمان و بلوک
خانه هایی با اشپزخانه اپن ساختد .همین موضوع باعث شده تا گشت و گذار در
روستا نشان دهد که رشد خانه سازی در روستا متوقف نشده و این روال همچنان
ادامه دارد و تنها در برخی از نقاط می توان خانه هایی با سبک و سیاق قدیمی را
پیدا کرد .کسانیکه در حوزه تورهای طبیعتگردی این روستا فعالیت می کنند ،هنوز
موفق به مجاب کردن مس��ئوالن روستا نشده است که جلوی چنین ساخت و
سازهایی را بگیرند .روند تخریب خانه های چوبی و خشتی به روستای مالخواست
هم سرایت کرده است .مردم روستا در حال ازمون و خطا برای حضور گردشگر
هستند و هنوز به ان پی نبرده اند که اگر صنایع دستی مخصوص به خودشان را
داشته باشند می توانند درامد بیشتری کسب کنند با این حال مدیران دفاتر خدمات
مسافرتی و کارشناسان گردشگری که به باداب سورت می روند ،از مردم می خواهند
که به خانه هایشان دست نزنند و زنان گلیم و جاجیم ببافند و صنایع دستی را رونق
دهند .علی ش��ادلو یکی از فعاالن طبیعتگردی است می گوید :مردم روستا باید
بتوانند صنایع دستی شان را معرفی کنند اما هنوز این مسئله در روستاها جا نیفتاده
است .او همچنین درباره حضور گردشگران در روستا می گود :ما می خواهیم که
اگر گردشگری به روستا میرود هم شان روستاییان را حفظ کند و هم بتواند به
فرهنگ و سنت های انها احترام بگذارد .گردشگران شادلو و فعاالن دیگر ،در قالب
تورهای گردشگری از مردم زرشک و زالزلک های وحشی دشت های باداب سورت
را خریده اند وهمین مسئله منبع درامدی برای روستائیان شده است .غذای محلی
زیادی نمی توان در روستای اروست و مالخواست پیدا کرد ولی قیمه و قرمه های
انها متفاوت از دست پخت شهری هاست .انها مرغ ترش را هم به قیمت ۱۳هزار
تومان می دهند و اگر بخواهند خانه ای دربست به گردشگران بدهند شبی ۱۱۰
یا ۱۲۰هزار تومان هزینه از مسافران با صبحانه و نهار و شام دریافت می کنند.
می شود در این روستاها اتاق هم به قیمت های متفاوت از ۵۰هزار تومان به باال
اجاره کرد و از انها خواست تا «کردپال» که غذای مخصوص چوپان هاست بپزند.
راه دیگر این اس��ت که با تورهای گردشگری به انجا رفت هزینه هر فرد با تور
گردشگری حدود ۱۵۰هزار تومان بابت دو روز اقامت می شود .راهنماهای محلی
گردشگران را به بازدید از ابشارهای ان منطقه هم می برند محدوده باداب سورت
۱۰ابشار مانند ابشار سیاه دره دارد .دریاچه کیاسر و ابشارش نیز یکی از مهمترین
جاذبه های نزدیک به منطقه گردشگری باداب سورت است جایی که دریاچه وسط
جنگل قرار گرفته و برخی از درختان در اب دریاچه پناه گرفته اند .جنگل الندان نیز
در میان جاذبه های گردشگری استان مازندران سرامد و شناخته شده است .یکی
دیگر از راهها ثبت نام در تورهای گردشگری باداب سورت است که در این صورت
می توان از دریاچه چورت و جنگل های ان نیز دیدن کرد .مهمترین مزیت ثبت نام
در تورها این است که دیگر الزم نیست از روستا تا محل چشمه ها به دنبال نیسان
بود چون راه ناهموار است و فقط این خودروها بدون مشکل می توانند این مسیر
را طی کنند از سوی دیگر ممنوعیت ورود گردشگر با تورها حل می شود .چون
مدتی پیش به دلیل اینکه برخی از گردشگران رعایت حال چشمه ها را نمی کردند
و با خودرو وارد انها می شدند اداره کل میراث فرهنگی مازندران تصمیم گرفت
که ورود گردشگران را به این منطقه محدود کند مگر اینکه کسی برای هدایت
انها همراهشان باشد .برخی از گردشگران مصر هستند که حتما با خودروهای
شخصی شان روی سنگ های اهکی و شکننده و لبه های چشمه ها بروند ویراژ
بدهند و عکس یادگاری بگیرند .برخی از انها هنوز وارد این محدوده نشده ،لباس
در می اورند و اصرار دارند که حتما تن خود را به اب بزنند چون این اب امالح دارد
و به عقیده انها شفابخش است .در این میان روستاییان هر کدام که در نزدیکی این
محدوده باشند حتما به گردشگران تذکر می دهند اما نمی توانند انها را قانع کنند.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 515دوشــــنـبه 21تیرماه 1395
بوق ممتد
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
چرا در قفس هیچ کسی کرکس نیست
اواقتشرعی
چه مستی ست ندانم که رو به ما اورد
که بود ساقی و این باده از کجا اورد
عالج ضعف دل ما کرشمه ساقیست
برار سر که طبیب امد و دوا اورد
قوام شریعت « ،امر به معروف و نهى از منکر » است.
امام علی(ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
ذات انسان س��مت ایده ال ها میل می کند ،منتها ما از تماشای ایده ال ها
صرفا لذت می بریم و نه بیشتر .از تماشای یک قناری خوش رنگ ،لذت
می بریم و به قول معروف خوشمان می اید .این خوش امدن ،خیلی شیوه
مصرف گرای��ی دارد .ام��ا اینکه تصور کنیم هنر ،صرف��ا وقوع زیبایی
اس��ت ،قدری خام دس��تانه به نظر می-رسد .اینجاس��ت که به شعر
سهراب سپهری اشاره می کنم که می گوید« :چرا در قفس هیچ کسی
کرکس نیس��ت» رویت کرکس در قفس ،یک وضعیت غیر معمول را
به وجود می اورد که پذیرفتن ان نیاز به اندیشیدن دارد.
هنر در صدد ایجاد یک وضعیت دگرگون اس��ت .هنر می تواند خش��م یا
نفرت ش��ما بر انگیزد .اص ً
ال هنر برای این نیس��ت که کسی صرف ًا از ان
خوشش بیاید .هنر ما را در معرض یک وضعیت تازه قرار می دهد که تمام
قراردادهای ان برامده از ذهن هنرمند است .شما در هنگامی که برابر یک
اثر هنری قرار می گیرید ،با جهان شخصی خالق ان اثر روبرو شده اید .او
ش��ما را از وضعیت غالب و رسمی جدا می کند و در برابر جهان شخصی
خودش که از طریق اثرش متجلی شده قرار می دهد .حال در این هنگام
ش��ما ممکن اس��ت هیچ از ان اثر خوش تان نیاید ،چون صرف ًا ایده ال گرا
نیست .ممکن است یک ناسازه را به تصویر کشیده باشد .و همین مسئله
شما را خشمگین کند ،اما مسئله اصلی همین جا است که شما دیگر ان
برخ��ورد متداول ب��ا پدیده ها را ،ان مصرف گرای��ی را ،در این مجال کنار
گذاش��ته و حی��رت می کنید و بعد فکر می کنید و بع��د خیلی خوب فکر
می کنید تا احتما ًال برای تان سوالی پیش بی اید .قرار هم نیست تا مدتی
طوالنی در معرض ان اثر هنری قرار داشته باشد .همین که ان اثر به دلیل
ان که کامال انسانی است و نه ایده ال گرا ،باعث شود شما در خود کنکاش
کنید ،موفق بوده .گاه یک اثر موفق می شود در مخاطبش حس پروازی
خیال انگی��ز را متجلی کند و دقیقا همین و همی��ن رخداد از ذات هنر بر
می اید .کهنه نمی شود و ارزشش را وام دار جهان روزمره نیست .به خودی
خود دارای یک هویت فردی است که بازتاب جهان بینی مولفش است.
شما وقتی با یک اثر هنری روبرو می شوید ،مجبور هستید تا یک کنشی از
خود بروز دهید .در لحظه اول یک مواجهه لحظه ای ،بعد کمی عمیق تر و
بعدتر ممکن است ،قرابتی طوالنی با ان اثر احساس کنید .در این بین شما
از خود واکنش هایی ش��خصی نسبت به ان اثر بروز می دهید .این جاست
که انسان از ان قاعده های کسل کننده و الگوهای از پیش تعیین شده در
جهان روزمره فاصل��ه می گیرد و قدم به یک صاحت نو ،و یک وضعیت
تازه می گذارد .و همان طور که در باال اش��اره کردم دیگر ارزش گذاری
ان اثر هنری بر اس��اس یک ش��ابلون کلی که می گوید زیبا هست یا
زیبا نیس��ت .خوشم امد یا نیامد ،س��نجیده نمی شود ،بلکه ارزشش را
در وضعیت��ی که خود خلق کرده می جوید .مخاطبش را وا دار به فکر
ک��ردن می کند و همین فکر کردن باعث می ش��ود تا مخاطب قدری
بیشتر خود را در مسیر ان اثر هنری کشف کند.
اثار هنری هیچ گاه گرفتار گذر زمان نمی ش��وند ،زیرا تاریخ مصرف
ندارند .الزام برای وجود ان ها را نیرویی در درون انسان ها تضمین
می کند که ان نیرو چیزی نیس��ت جز میل به کش��ف کردن درون
خ��ود ...و اثار هنری ت��ا مادامی که نوید این رخداد و این کش��ف
را در درون انس��ان ها دارند ،نه کهنه می ش��وند و نه تاریخ مصرف
ش��ان می گذرد .زیرا وقوع ش��ان کام ً
ال بر اس��اس زندگی بش��ر
اس��ت و معم��وال رویت ش��ان در مخاطب حس غ��رور را متبلور
می کن��د .حس��ی که جه��ان مال ل انگی��ز و روزم��ره ،هر روز از
انس��ان دریغ می کند .اری هنر نجات دهنده اس��ت.
گریم ،پوش��ش چهره بازیگر اس��ت و بکار گرفتن و استفاده کردن از
این پوشش نیاز به ظرافت و دقت بسیاری دارد .از تعاریف و انواع ان
که بگذریم به نظر می رس��د نوع گریم تئاتر در مقایسه با گریم سینما
،تلویزیون و عکاس��ی غلیظ تر و در مقابل ،گریم س��ینما ،تلویزیون و
عکاسی نیازمند ظریف کاری و دقت بیشتری است .وقتی به موفقیت
یا شکست یک فیلم یا یک سریال نگاه دقیق تر و ظریف تری بیندازیم
در می یابیم که عالوه بر بازیگری ،کارگردانی و فیلمنامه نویسی اجزای
دیگ��ری همچون چهره پ��ردازی ،دکور و نور هم س��هم ارزنده ای در
موفقیت ه��ای یک اثر س��ینمایی یا تلویزیونی دارند ک��ه اتفاقا امروزه
خیلی ج��دی گرفته نمی ش��وند .بحث گریم یک��ی از همان مباحثی
اس��ت که در همه اثار موفق جهانی نقش��ی بی بدیل و کارس��از دارد
اما در کش��ور ما سال هاس��ت این مقوله چندان جدی گرفته نمی شود
و اغلب در تیتراژهای فیلم ها و س��ریال ها با چند اسم مواجه می شویم
ک��ه بررس��ی عملکرد انه��ا در ان مجموعه نش��ان می دهد که ان
اس��امی فقط عن��وان گریمور را با خود یدک می کش��ند و هیچگاه
نه کارش��ان به کمک س��ریال ها و فیلم ها ام��ده و نه الگویی برای
سایر مجموعه ها شده اس��ت .در حال حاضر در تیتراژ مجموعه ها نام
افرادی را می بینیم که عنوان «ناظر کیفی» دارند اما به واقع این ناظر
کیفی چقدر در زمینه اجزای تولید مثل گریم و چهره پردازی ش��ناخت
و تخص��ص دارد؟! ایا تاکنون ناظران کیف��ی تولید فیلمی را به خاطر
استفاده ضعیف از گریم با مانع روبه رو کرده اند؟! اما نکته حائز اهمیت
ان اس��ت که براس��تی چند درصد از اموزش دیدگان و دانش��جویان
چهره پردازی در کارش��ان موفق بوده ان��د و می توان به واقع به او لقب
گریمور را داد؟!
معجزه «گریم» را جدی بگیریم!
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
ISO 9001 : 2008
پشت صحنه
هرشب قبل خواب بخودم قول می دهم از فردا صبح زود بیدار شوم ،کلی روایت و شعر
در ذهن مرور می کنم ،بین الطلوعین بیدار باشی روزیت زیاد میشه ،سحرخیز باش تا کام
روا باشی ...ولی صبح که چه عرض کنم ظهر که از خواب بلند می شوم می بینم ساعت
زن��گ نزده و بازهم خواب ماندم .روز از نو روزی از نو ...دیروز به خودم قول داده بودم
هرطور شده بیدار شوم و در مراسم تشییع پیکر استاد کیارستمی شرکت کنم ،هرچه
تالش کردم زودتر از ساعت هشت نشد از خانه خارج شوم ،باز همت قفل بود! تا چشم
کار می کرد ماشین و سراب حاصل از دود اگزوز ،رادیو هم که دایم همه را دعوت می کند
به ارامش و رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی ،هرچه موج ها را باال و پایین کردم
مراسمتشییعپخشزندهنداشت،باالخرهساعت 9:45دقیقهرسیدمخیلیشلوغبودمردمو
اهالیهنر،تاحاالاین همههنرمند،دوربین،خبرنگاروعینکدودیباهمندیدهبودم...تومسیر
کلی فکر کردم چرا مراسم در محل کانون پرورش فکری هست ،چرا محل دفن لواسان
شد ،این بار هم تلگرام باعث این شلوغیه یا عالقه مردم به هنرمندان بیشتر از بقیه است؟؟
روزنامه نگاری تخیلی از مهمترین مباحث روزنامه نگاری روز دنیاست.
1
طراح جدول :رسول نادری
1ر
1
2ا
3ز
4ی
5ا
2
4
و
ن
ا
ک ی
ر
ا
م
ش
س ی
ا
ل
ه
ی
س و
ی
و
ا
ا
م
9گ و
ر
10ر
ه
11گ
12و ا
13م
م
14ی
15ش ن
س ی
س ر
د
د
ا
ر
ی
ب
ا
ی
ن
ا
ا
ی
ل
ت
ن
د
ی
ل
م
ر
ن
ا
ر
ا
م
م
ج
ر
د
د
س
و
ا
افقی:
و
س
د
و
ی
ا
ب
ر
ن
ا
م
م
ر
و
ا
ن
د
و
ن
د
ا
م
د
س ا
م
ر
و
ا
ر
ا
ز
ن
ت
ر
م
و
ر
ا
ی
ا
ر
ش
ل
ه
ک م
ر
ن
س ا
س
د
و
ی
ا
ا
ا
ن
ا
ی
ی
8
ن
15 14 13 12 11 10 9
ر
د
ر
8
7
و
6ن
7ه
3
5
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
طــــرح روز زوج هنری طنز تلویزیون هومن و بهنام!
حسین صافی
«پا دری» نتوانست خاطره خوش «دود کش» را زنده کند و هومن برق نورد و بهنام تشکر هم انطور که باید دیده نشدند.
3
4
6 5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
6
2 1
13:09
20:22
20:43
4:13
5:57
ک
ت
ا
ا
س
ا
ر
م
د
ر
ی
ا
ر
و
ی
ا
ن
خ
ش ا
ن
ی
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
-1چهره موردنظر-شیردرنده-2جایزه معتبرموسیقی-ازضمایرمفعولی-
شهری در شمال کشورمان-3دوستی-خردوکوچک-منظم-حرف
ندا-4روداروپایی-ازکنده بلندمی شود-شهری دراستان کردستان-شهری
درعربستان-5جدا-دارای نزاکت-خمیده-6بانگ بلند-یک پنجم
-7روح جاری!-طایفه-ازچاشنیها-8ناامید-نظرات انتخاباتی-9ازخدایان
باستان-صورت-درخشان وروشن-10ریسمان-سرگردان-11رونق
دادن-بستان-سند-12ایستگاه قطار-تیل-سردوخنک-خداوند-13
نیکوکاری-فریادعدالت-ازماههای خارجی-زندان مسعودسعدسلمان
-14باورقلبی-خشک-قابله-15صورتگر-ازفیلمهایش
15
عمودی:
-1بخیل-ازفیلمهایش-2شیشه ازمایشگاهی-خواب خوش-بیماری تورم درساق پا-3گیاه
تاجریزی-دیپلمات-محموله-من وشما-4صدازدن بی ادبانه-درحال دویدن-محنت-تله-5زمین
پشته پشته-بخشش-درلوله تفنگ بیابید-6گویندنان روزانه است-هوای جابجاشده-7حدود-طایفه-
مساوی-8حرف فاصله-رایحه-جای بازگشت-9قوم اصیل-پدرکودکانه-10خرگوش عرب-شهری
درفرانسه-11قسمت داخلی میوه-محافظ گل-نشانی-12رتبه ها-شهرارزو-مواردجمع ان
است-نتی درموسیقی-13اب عربی-زنگ-مرکزمرکزی!-اتش عرب-14اختیاری-تخت پادشاهی-
تیرانداز-15ازفیلمهای دیگرش-شرح وتفسیر
اخبار دیدنی
بناییادبودموقتدرداالسستادپلیسیکروزپسازتیراندازیمردمسلحبه
پنجافسرپلیس|رویترز
تشییعشهیدسیدنوراهللفخریازشهدایمدافعحرمدرسمنان|ایسنا
مراسمتشییعپیکرملیحهنیکجومند،باحضورجمعاندکیازهنرمندانصبح
روزیکشنبهازمقابلمنزلویبرگزارشد|تسنیم
مراسم خاکسپاری پیکر زنده یاد عباس کیارستمی بعد از تشییع باشکوه از مقابل کانون در قبرستان
«ترک مزرعه» در منطقه لواسان با حضور هنرمندان و خانواده اش برگزار شد| ایلنا
دیدارسیدعمارحکیمرییسمجلساعالیاسالمیعراقبامحمدجوادظریفوزیرامورخارجهجمهوریاسالمیایران|تسنیم
افتتاح نهمین نمایشگاه بورس ،بانک و بیمه روز یکشنبه با حضور معاون اول
رئیس جمهور در محل نمایشگاه بین المللی تهران| ایرنا