روزنامه هنرمند شماره 518
روزنامه هنرمند شماره 518
جمشید هاشم پور:
اسوشیوتدپرس اعالم کرد:
کیانوش عیاری
ممنوع الکاری مرا برداشت
دواین جانسون
پردرامدترین بازیگر دنیا شد
4
7
ش��نبه 26تیرم��اه 1395س��ال نهــم ش��ماره 518
12صفـــحه 1000تومـان ISSN 2008-0816
نگاهیبهفیلم«درجستجویدوری»ساخته«اندرواستانتون»
سفرققنوس هایدریایی
6
بهبهانهدرگذشتاستادجمشیدارجمند
فقط فرشتگانند که بال دارند
حسین علیزاده در شب بزرگداشت علی اکبر شکارچی
عوام فریبی جامعه موسیقی
را درگیرکرده است
گفتگوی «هنرمند» با داریوش مودبیان کارگردان نمایش «شایعه»
فانتزی بچـه های شـرور
9
5
بابک برزویه
شنبه هاباگالریگردی«هنرمند»
از نمایشگاه «بازارارزوهای کودکان کار»
تا نمایشگاه عکس «تهران شهر زندگی»
8
«فصل فراموشی فریبا» به کارگردانی عباس رافعی نامزد عقاب طالیی امریکا شد
10
7
استمراردرخشش«فصلفراموشیفریبا»
نگاهی متفاوت به دوران پس از کیارستمی
ایا کیارستمی خواننده بود؟
12
فرهنگ و هنر
2
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
احد ازادی خواه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس
سطحی نگریمخاطبان
نتیجه پخش سریال های بی کیفیت کره ای از رسانه ملی
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد
اس��ت پخش س��ریال های بی کیفیت کره ای
و چینی از رس��انه ملی موجب سطحی نگری
مخاطبان می شود لذا عملکرد کنونی سازمان
صداوسیما در تهیه و پخش اثار تلویزیونی از حد
انتظار کمتر است .احد ازادی خواه ضمن انتقاد
از پخش سریال های بی کیفیت کره ای و چینی
از رسانه ملی ،گفت :پخش چنین سریال هایی
علی رغم اینک��ه جذابیت ظاه��ری دارد ولی
موجب سطحی نگری مخاطبان می شود و در
تعالی فرهنگ جامعه اثر ملموسی ندارد .نماینده
مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی توجه
به تولی��د اثار تلویزیونی و هنری فاخر را مهم
دانس��ت و اظهار کرد :برخی اثار تولید شده در
داخل کشور از کیفیت خوبی برخوردار است اما
این میزان انگشت شمار بوده و رسانه ملی نباید
به این تعداد از اث��ار تولیدی اکتفا کند .وی با
بیان اینکه توس��عه فرهنگ ایرانی-اس�لامی
می تواند متاثر از تولی��د اثار هنری داخلی و یا
اثار خارجی خریداری ش��ده باشد ،ادامه داد :از
ای��ن رو باید با خلق اثار قاب��ل دفاع فرهنگ
این س��رزمین را در اوج نگه داریم .ازادی خواه
با اشاره به اینکه سازمان صدا و سیما باید نیاز
و تقاضای مردم در عرصه تولید و یا خریداری
اثار تلویزیونی را مدنظر قرار دهد ،تصریح کرد:
پخش سریال های خارجی با هر محتوایی قابل
دفاع نیس��ت و نباید در این زمینه صرفا نگاه
اقتصادی داشت .نماینده مردم مالیر در مجلس
شورای اسالمی ضمن تاکید بر اینکه نباید در
مقابل هجوم فرهنگی سریال های خارجی قرار
گرفت ،اظهار کرد :شاید خرید سریال ها و اثار
تلویزیونی خارجی برای مدیران و مس��ئوالن
تلویزیون��ی راحت تر از قرار گرفتن در پروس��ه
ساخت و تولید اثری داخلی باشد ولی با همین
کارها فرهنگ مخاطبان این سریال ها نیز شبیه
رفتار ستارگان این سریال های خارجی خواهد
شد .وی با بیان اینکه سوژه های زیادی برای
تولید اثار فاخر تلویزیون��ی وجود دارد ،گفت:
فرهنگ معاصر که م��ورد غفلت قرار گرفته
نیز می تواند دس��تمایه خوبی برای تولید اثار
هنری باش��د .سخنگوی کمیسیون فرهنگی
مجلس شورای اسالمی با اشاره به اینکه نباید
فراموش کرد که تولید اثار هنری به دلیل تاثیر
برخی عوامل برای تولیدکنندگان این امر گران
تمام میشود ،خاطرنشان کرد :البته با مدیریت
صحیح در حوزه رس��انه این مشکل رفع می
ش��ود لذا عملکرد کنونی سازمان صدا و سیما
در تهیه و پخش سریال ها و اثار تلویزیونی در
حد انتظار نیست.
در پروازهای ماهان واسمان
هنرمند بخوانید
نصراله پژمان فر رییس کمیسیون فرهنگی مجلس
رسانه ملی به ضوابط و قوانین شفاف تری احتیاج دارد
رییس کمیسیون فرهنگی مجلس منافع شخصی برخی افراد را از
جمله دالیل به سرانجام نرسیدن « طرح اداره صدا و سیما » دانست
و گفت :بحث های کارشناس��ی زیادی در خصوص این طرح انجام
شده و از قوام الزم برخوردار است .نصراهلل پژمان فر درباره دالیل به
سرانجام نرسیدن طرح «اداره صداوسیما» که از مجلس هشتم در
کمیسیون فرهنگی مجلس در دست بررسی است ،گفت :این طرح
موافقین و مخالفین زیادی دارد و در این زمینه بحث های کارشناسی
زیادی انجام ش��ده است لذا شاید به سرانجام نرسیدن این طرح به
دلیل منافعی است که برخی در این بالتکلیفی برای خودشان بدست
می اورند .نماینده مردم مشهد و کالت در مجلس شورای اسالمی
با اشاره به اینکه سازمان صداوسیما به ضوابط و قوانین شفاف تری
احتیاج دارد که بتواند با بکارگیری ان از شرایط فعلی خارج شود ،اظهار
کرد :در حال حاضر محتوای ارائه شده و مشکالت پیش روی این
س��ازمان موجب شده تا شرایط فعلی مناسب نباشد و نیازمند توجه
اس��ت .وی بیان کرد :مباحث اقتصادی ،نوع ساختار ،نحوه نظارت
بر صداوسیما و غیره از جمله دالیل به سرانجام نرسیدن این طرح
حسین نوش ابادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
برخی پروژه های عمرانی فرهنگی
پس از ۱۰سال هنوز تمام نشده اند
س��خنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی از
واگذاری پروژه های عمرانی نیمه تمام فرهنگی
به بخش خصوصی خبرداد و گفت :این پروژه ها
به ش��رط عدم تغیی��ر کارب��ری و بهره برداری
فرهنگی به بخش خصوصی واگذار می ش��ود.
حسین نوش ابادی با اشاره به وجود پروژه های
عمرانی نیمه تمام فرهنگی در سراس��ر کشور،
گفت 10 :سال از عمر برخی پروژه ها می گذرد
و بی��ش از این نمی توان منتظ��ر تامین اعتبار
ب��رای اتم��ام انها ب��ود زیرا مناب��ع مالی برای
تکمیل پروژه های عمرانی در بخش فرهنگ و
هنر محدود است .سخنگوی وزارت فرهنگ و
ارش��اد اسالمی با بیان اینکه پروژه های مذکور
10الی 30درصد رشد داشته ولی به سرانجام
نرس��یده اند ،اظهار کرد :وجود چنین پروژه های
برای حوزه فرهنگ و هنر مطلوب نیست .وی
از واگذاری پروژه ه��ای عمرانی نیمه تمام در
بخ��ش فرهن��گ و هنر به بخ��ش خصوصی
خبرداد و اف��زود :این پروژه ها به ش��رط عدم
تغییر کاربری و تاکید بر بهره برداری فرهنگی
به بخش خصوصی واگذار می شود.
نوش اب��ادی خاطرنش��ان کرد :برای تش��ویق
بخش خصوصی در راستای پذیرش پروژه های
عمرانی نیمه تمام فرهنگی ،این مهم به قیمت
تمام شده ارائه می شود تا پس از تکمیل ،مردم
از انها بهره مند شوند.
بود؛ البته پیشنهادات ارائه شده نیز با نظرات مسئوالن صداوسیما نیز
مطابقت کامل نداشته و شاید بتوان گفت که مسئوالن صداوسیما در
ان برهه نیز مانعی بر سرراه تصویب نهایی طرح مذکور بوده اند .وی
با بیان اینکه بزرگترین رسانه ملی کشور نقش مهمی بر عهده دارد
که باید به خوبی ایفا شود ،ادامه داد :بحث های کارشناسی زیادی در
مجلس هشتم و نهم شورای اسالمی در خصوص طرح « اداره صدا و
سیما » انجام شده لذا طرح مذکور از قوام الزم برخوردار است .رییس
کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسالمی ضمن ابراز امیدواری
از اینکه طرح «اداره صداوس��یما» درصورت مطرح شدن مجدد در
کمیسیونفرهنگیباکمترینتغییراتروبروخواهدشد،تصریحکرد:
با توجه به اعالم وصول طرح مذکور مجددا نمایندگان به بررسی این
مهم در کمیس��یون می پردازند و پس از اجماع نظر بر روی ان ،در
صحن علنی به رای گذاشته خواهد شد.
یوناتن بت کلیا عضو هیات رییسه فراکسیون ورزش مجلس
نبود نظارت جدی در شبکه های اجتماعی ،فضای امن
برای رفتارهای غیراخالقی کاربران فراهم کرده است
عضو هیات رییس��ه فراکسیون ورزش مجلس اعتقاد
دارد هجمه برخی کاربران در شبکه های اجتماعی به
صفحات افراد مشهور ،نشان دهنده رشد بداخالقی های
اجتماعی و خشونت های کالمی در جامعه است .یوناتن
بت کلی��ا در واکنش به هجمه برخی کاربران ایرانی در
فضای مجازی به صفحات افراد مشهور و صاحب نام
به ویژه ورزش��کاران ،گف��ت :ایرانیان ملتی با فرهنگ
هستند و همواره ادب جزئی از شاخصه های انها بشمار
میرفته؛ از این رو انجام چنین اقداماتی در شان مردم این
سرزمین نیست .نماینده اشوریان و کلدانی در مجلس
ش��ورای اسالمی با اشاره به اینکه بروز بداخالقی های
اجتماعی در فضای مجازی و علیه برخی افراد نش��ان
دهنده فروپاشی نظام تربیتی در خانواده و غیره است،
اظهار کرد :متاسفانه افراد معدودی اقدام به توهین در
شبکه هایمجازیمی کنندودراینمیانبرخیافرادنیز
به دلیل هیجان های کاذب با این موج همراه می شوند.
وی با بی��ان اینکه هجمه های غیراخالق��ی افراد به
یکدیگردرفضایمجازینوعیازخشونت هایکالمی
محسوب می شود ،ادامه داد :رفتارهای غیراخالقی که
در شبکه های مجازی رخ می دهد نشان دهنده وجود
شرایطی امن برای این افراد است زیرا نظارت جدی در
این حوزه انجام نمی شود .بت کلیا ضمن تاکید بر اینکه
شبکه های اجتماعی مانند تیغ دولبه هستند و در صورت
استفاده ناصحیح موجب ایجاد چالش در نظام اجتماعی
می شوند ،تصریح کرد :در این راستا برخی نیز با چنین
کارهایی اقدام به مخدوش کردن چهره کشور می کنند.
فرهنگ و هنر
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
یادداشت
ذبیح اهلل نیکفر سخنگوی فراکسیون صنایع دستی و گردشگری مجلس
لغو روادید دوطرفه موجب رونق صنعت گردشگری می شود
سخنگوی فراکسیون صنایع دستی و گردشگری مجلس با اشاره به اینکه
لغو روادید دوطرفه با کش��ورهای دنیا موجب رونق صنعت گردش��گری
می ش��ود ،از ضرورت رفع موانع توس��ط دستگاه های مسئول برای جذب
توریست گفت .نیکفر ضمن اشاره به اینکه لغو روادید دوطرفه با کشورهای
دنیا موجب جذب گردشگر و رونق این صنعت مهم می شود ،گفت :در حال
حاضر جمهوری اسالمی ایران با حدود 12کشور لغو روادید متقابل دارد و
این رقم می تواند افزایش داش��ته باش��د؛ از این رو نقش وزارت امورخارجه
در جهت رایزنی و ایجاد تعامل برای تحقق این مهم بسیار پررنگ است.
نماینده مردم الهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه
هدف گذاری مس��ئوالن برای افزایش لغو روادید با 28کشور دیگر گامی
موثر و شروع اغاز خوب برای رونق در صنعت گردشگری است ،اظهار کرد:
تبلیغات در عرصه گردشگری یکی از اقداماتی است که مسئوالن باید از ان
بهره خوبی ببرند و در این راستا با بکارگیری ان ،اداب و رسوم ،ظرفیت های
تاریخی ،طبیعی و غیره ایران را به مردم دنیا معرفی کنند .وی تاکیدکرد:
دستگاه های مسئول باید با برنامه ریزی موانع موجود برای جذب توریست
را بردارند .نیکفر در ادامه ،ضمن اش��اره به اینکه هم اکنون در کشورهای
همسایه جنگ و خون ریزی در حال رخ دادن است و نقطه امنی وجود ندارد،
افزود :با توجه به شرایط موجود ایران کشوری امن محسوب شده و با داشتن
ظرفیت های مختلف می تواند پذیرای گردشگران خارجی باشد تا عالوه بر
مشاهده تاریخی کهن ،اوقاتی خوب و خوش را پشت سر بگذارند .نماینده
مردم الهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه ایران
گلستانی میان اتش بحساب می اید ،تصریح کرد :باید پیام صلح و ارامش
موجود در این سرزمین به دنیا انتقال داده شود تا مردم سایر کشورها برای
بهره مندی از این ویژگی به کش��ورمان سفر کنند .سخنگوی فراکسیون
«میراث فرهنگی ،گردشگری ،صنایع دستی و مناطق ازاد» با تاکید بر اینکه
ایرانیان خارج از کشور و سفیران جمهوری اسالمی مسئولیت سنگینی در
راستای معرفی جاذبه های توریستی برعهده دارند ،خاطرنشان کرد :باید با
اس��تفاده از این ظرفیت تبلیغات منفی و گسترده دشمنان علیه ایران را از
بین برد تا عالقه مندان به تاریخ ،طبیعت و غیره به میهن عزیزمان س��فر
کنند .همچنین نیکفر با انتقاد از نامناسب بودن زیرساخت های گردشگری،
گفت :اگرچه بودجه برای اجرای پروژه های گردشگری اختصاص می یابد
اما متاسفانه کافی نیست و باعث می شود پروژه ها نیمه تمام باقی مانده و
سرمایه ها هدررود .نماینده مردم الهیجان و سیاهکل در مجلس شورای
اس�لامی با بیان اینکه عملکرد دستگاه های مسئول در حوزه گردشگری
مانند سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری مطلوب نیست،
اظهار کرد :متاسفانه پیگیری نمی شود که ایا سرمایه گذاری های انجام شده
در عرصه گردشگری به نتیجه رسیده یا خیر؛ و اگر نتیجه ای حاصل نشده به
چه دلیلی بوده است .وی با اشاره به اینکه وضعیت کنونی حوزه گردشگری
در حد انتظار نیست و مسئوالن و متخصصان باید تدبیر مناسبی بیاندیشند،
افزود :در اجرای قانون مشکل داریم و این موضوع جای تاسف دارد زیرا برای
دیگران موانع درست می کنیم و دسترسی به خدمات و امکانات را تسهیل
نمی کنیم .نیکفر ضمن تاکید بر اینکه مجلس شورای اسالمی و دولت باید
موانع را برطرف کنند تا با فراهم شدن زیرساخت های عرصه گردشگری
مردم و گردشگران خارجی به اسایش و رفاه در مناطق توریستی دست یابند،
تصریح کرد :نهادهای مسئول باید در مورد عملکرد خود پاسخگو باشند.
نماینده مردم الهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه
نقش بخش خصوصی در توسعه زیرساخت های گردشگری غیرقابل انکار
است ،ادامه داد :بر اساس قانون باید از بخش خصوصی حمایت های الزم
انجام شود تا بتوان شاهد رونق در عرصه های مختلف خصوصا گردشگری
باشیم.سخنگویفراکسیون«میراثفرهنگی،گردشگری،صنایعدستیو
مناطق ازاد» ضمن یاداوری محورهای کاری فراکسیون مذکور ،خاطرنشان
کرد :با توجه به نامگذاری سال جاری مبنی بر «اقتصاد مقاومتی ،اقدام و
عمل» ،در این فراکسیون سعی خواهد شد تا از مناطقی که استعداد توسعه
زیرساخت های گردشگری دارند ،محرومیت زدایی شود.
عباس پوربافرانی عضو کمیسیون بهداشت مجلس
اظهارنظر در مورد خطای پزشکی در پرونده کیارستمی ،موکول به نظر متخصصان است
عضو کمیس��یون بهداشت مجلس با اشاره به تاسف نمایندگان نسبت به درگذشت عباس
کیارس��تمی ،تاکید کرد :هرگونه اظهارنظر در موضوع خطای پزشکی در پرونده کیارستمی،
فقط موکول به نظر متخصصین امر است .عباس پوربافرانی با اشاره به پرونده پزشکی عباس
کیارستمی گفت :همه از درگذشت هنرمند برجسته عباس کیارستمی متاثر هستیم و دامنه این
طیف از هنرمندان همچون داریوش مهرجویی تا نمایندگان و نیز جامعه پزشکی گسترده است
چ��را که وی فردی بود که با اثار هنری اش به جامعه خدمت می کرد .نماینده مردم نائین در
مجلس شورای اسالمی افزود :اینکه در مورد خطای پزشکی اظهارنظری صورت گیرد ،صحیح
نیست و باید کار را در این زمینه فقط به افراد متخصص و کارشناس واگذار کرد و حتی اظهارنظر
کارشناسان در این حوزه نیز صرفا برداشت خود ان ها است و نمی تواند قطعی تلقی شود .وی بیان کرد :چنین
پرونده ایحتمابایددرکمیسیونمربوطهیاهیاترسیدگیبهتخلفاتپزشکییانظامپزشکیبررسیونتیجهان
اعالم شود لذا هرگونه اظهارنظری قبل از بررسی کارشناسانه ،محلی از اعراب ندارد .این نماینده مجلس ادامه داد:
باید این پرونده از سوی افراد فوق تخصص و متخصص بررسی شود و اینکه همه جامعه درگیر
این موضوع شده اند که قضیه چگونه بوده و شایعات نیز در همین باب شکل گرفته ،صحیح
نیست.عضوکمیسیونبهداشتمجلستصریحکرد:بررسیدقیقوکارشناسیپروندهعباس
کیارستمی از دو جهت حائز اهمیت است؛ نخست انکه دیگر این خطای پزشکی -در صورتی
که رخ داده باشد -درباره هیچ فردی تکرار نشود و دوم انکه اگر در جایی اشکالی وجود دارد،
برطرف شود .پوربافرانی تاکید کرد :اظهارنظرهای غیر متخصصانه در این زمینه ،ضمن انکه
اعتماد مردم را به جامعه پزشکی کمرنگ می کند ،ممکن است بر انگیزه متخصصین هم تاثیر
منفی داشته باشد .عضو کمیسیون بهداشت مجلس گفت :حوزه خدمات پزشکی ،کل جامعه را
در بر می گیرد و ما حتی از کشورهای دیگر نیز برای بهره گیری از خدمات پزشکی در ایران ،ارباب رجوع داریم لذا
نباید جامعه را با اظهارنظر غیر کارشناسانه به هم ریخت و هرگونه اظهارنظر در موضوع خطای پزشکی در پرونده
کیارستمی ،فقط موکول به نظر متخصصین امر است.
3
ناصر پویش
سینما و نظام های کاستی
گاهی به نظر می اید جامعه رنگارنگ و متنوع ما دارد
کم کم شکل جوامع کاستی و بسته هندی ها وهندو ها
را می گیرد که گریزی و تغییری نیز در ان مش��اهده
نمی توان کرد.البته این نظام کاس��تی بیش از ان که
معطوف به خود باشد بیشتر برون گراست و در رابطه و
یا اصطکاک با جوامع حقیقی و حقوقی و صنفی و گاه
قبیله ای و قومی دیگر بروز می یابد .در دنیای امروزی
که مرزها و مرزبندی ها نش��اط گرفته از یک تفکر
کاستی است و انسان می کوشد مرزها را بشکافد و به
تعابیرومفاهیمواندیشه هایفرامرزیبرسد،گرفتاری
در تفکرات کاستی به بیماری قرن تبدیل شده است
که برای برون رفت از ان باید تدابیر جدی اندیشید .در
سال های گذشته بارها و بارها شاهد بودیم که چگونه
رفتارهای کاستی به شکل های مختلف در رابطه با
فیلم ها و سریال ها نمود عینی یافته است .از اعتراض
قومیبهپخشسریال هاوبرنامه هایتلویزیونیگرفته
تا واکنش جامعه پزشکان و پرستاران و روحانیون و ...
ب��ه پخش فالن فیلم! از توقیف فالن کتاب تا اخیرا
بازتاب ناصواب بخشی از پزشکان به سخنان داریوش
مهرجوییدربارهپروندهپزشکیفوتفیلمسازبزرگو
اندیشمندکشورمانعباسکیارستمی.هرچندم یدانیم
هستندکسانیکهازمرگاینفیلمسازناراحتنیستند
چرا که نبودش برایشان قطعا دردسری به همراه ندارد!
موضوع ساده است اهمال و بی مسوولیتی حرفه ای
تدادن
یک کادر پزشکی بیمارس��تانی باعث از دس
فیلمس��ازی بزرگ شده است .اما عده ای می خواهند
به مصلح��ت ان را وارونه جل��وه دهند! و جالب این
که در روز روش��ن هیچ انتق��ادی را هم بر نمی تابند.
خوشبختانه در دنیای هنر انتقاد و نقد سال هاست که
پذیرفته شده و در بدترین شرایط سیاسی و اجتماعی
و فرهنگی هم این کار انجام می گیرد .یعنی جامعه
هنری -و در اینجا جامعه سینمایی -پذیرفته که در
کنار همه صنوف فیلمسازی برای رشد سینما نیاز به
صنف نویسندگان و منتقدین هم هست! اما ایا چنین
صنفی را مثال جامعه اساتید دانشگاهی ما دارند؟یا مثال
جامعه پزش��کی ما!؟ یا جامعه وکالی ما!؟ که دائما
عملکردشان توسط همکارانش��ان زیر ذره بین باشد
و م��ورد نقد قرار گیرند!؟ ...به ندرت اتفاق می افتد در
چنینجامعهبسته ایپزشکیغیرکاستیدستبهقلم
شود و اشتباهات ویرانگر همکارانش را به نقد بکشد!یا
فالن پرستاری در مورد بی رحمی همکارش در رابطه
با بیماران فالن بیمارستان دست به قلم شود یا زبان
به صحبت بگشاید! اگر هم شهامت این کار را داشته
باشد فکر نمی کنم دیگر جایی برای کار کردن پیدا
کند! البته و صد البته که نگاه انتقادی به یک پزشک
و حتی جمعی از پزشکان به زیر سوال بردن تمامی
پزشکان نیست! وقتی از یک پزشک بی مسوولیت
حرفمی زنیمواضحاستکهپزشکمسوولومتعهد
خ��ود را از این موضوع جدا م یداند و حتی نیازی به
گفتن این موضوع نیست!وقتی از مدیری اختالس گر
حرف می زنیم مشخص است ان که اختالس نکرده
حس��ابش جداس��ت .اما اگر همه اعضای ان جامعه
بخواهند در برابر این موضوع حساسیت نشان دهند
کل جامعه خودش��ان را زیر سوال می برند که نکند
همه همین گونه اند! جالب اینجاست رفته رفته این
جوام��ع چنان خود را در حصار قرار داده اند و پش��ت
نظام های کاستی شان و برج عاج شان پنهان کرده اند
که خود را فارغ از هر نقد و اصالحی م یدانند حتی اگر
به مرگ یک انسان ختم شود! و بعد هم گفته شود
اشتباه پزشکی در همه جا هست! اما چه اشتباهی!؟
مگر می شود به جای پای چپ ،پای راست را عمل
کرد (اتفاقی که دو س��ه هفته پیش در اراک اتفاق
افتاد)!؟ و گفت اشتباه پزشکی!؟وقتی مسوول بخش
سالمتی بیمارش را فدای رفتن به سفر می کند ،این
را باید به حساب اشتباه پزشکی گذاشت!؟ بعد تاوان
این اشتباه چیست!؟ جریمه نقدی؟! یا تعلیق فعالیت
پزشک برای همیشه به همراه زندان و ...؟! اتفاقا کار
منتقد شکس��تن فضاهای کاستی و بسته و پشت
پرده هااست تا چیزی از نظر پنهان نماند .و اگر سعی
در پنهان داشتن چیزی هست ان هم به مصلحت،
ان را به گونه ای نشان دهد که حداقل تاریخ شرمسار
یک دوره و یک تمدن نباشد.
رادیو و تلویزیون
4
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
مژده لواسانی مجری جوان رادیو و تلویزیون
گفتگو با جمشید هاشم پور به بهانه برگزاری بزرگداشت این بازیگر در جشن حافظ
رسانه نقش مهمی در فرهنگ سازی
حجاب اسالمی جامعه دارند
مژده لواس��انی مجری ج��وان رادیو و تلویزیون
همزمان با هفته عفاف و حجاب گفت :حجاب
اس�لامی در اثار تصوی��ری نباید به عنوان نماد
ظاهری استفاده شود و باید با بهره گیری عمیق
برای به کارگیری ان در جامعه فرهنگ س��ازی
ک��رد و اث��ار فرهنگی و هنری ب��ه طور خاص
می توانند در زمینه فرهنگ س��ازی این امر مهم
و حیاتی کوشا باشند .به گزارش هنرمند به نقل
از سینماپرس :مجری برنامه تلویزیونی «رو به
راه» افزود :ما بارها در تلویزیون شاهد بوده ایم که
شخصیت هاییکهدرسریال هایمختلفحجاب
برترداشته انددرمیانمخاطبانبسیارمحبوب ترو
پر طرفدارتر از سایر کاراکترها بوده اند و توانسته اند
در روح و ج��ان مردم نفوذ کنند به عنوان مثال
سریالتلویزیونی«درپناهتو»بهکارگردانیحمید
لبخنده یکی از اثاری بود که در ۲دهه گذش��ته
توانست جوانان زیادی را عالقمند به پوشش چادر
کند چرا که پرسوناژ اصلی این سریال که نقش
ان را لعیا زنگنه بازی می کرد محبوب مردم واقع
ش��ده بود و در این فیلم از حجاب برتر استفاده
می نمود .وی ادامه داد :متاسفانه در نقطه مقابل ما
بارها شاهد ان بوده ایم که در برخی اثار سینمایی
و تلویزیون��ی ش��خصیت هایی از حجاب برتر
استفاده می کنند که عموم ًا در فقر و تندگدستی
به س��ر می برند و یا بی سواد هستند و این نکته
بسیار مهمی است که مسئوالن فرهنگی باید
به ان دقت نظر بیش��تری داشته باشند چرا که
این استفاده نادرست از حجاب اسالمی می تواند
نوعی تبلیغ سوء برای اس��تفاده از ان در جامعه
باشد .لواسانی خاطرنشان کرد :البته خوشبختانه
طی سال های اخیر مدیران و برنامه سازان رسانه
ملی دقت کافی و الزم را در این زمینه داشته اند
و سعی کرده اند این تصور غلط را که تنها اقشار
نیازمند از حجاب برتر استفاده می کنند را در اثار
نمایشی از بین ببرند و امیدوارم که به زودی شاهد
رفع و حل این معضل در سینمای کشورمان که
رسانه ای بس��یار مهم و تاثیرگذار است باشیم.
مجری برنامه تلویزیونی «کافه س��وال» تاکید
کرد :ما باید بدانیم و اگاه باشیم که مردم خیلی
س��ریع جذب برنامه های تصویری در سینما و
تلویزیون می شوند و این دو رسانه نقشی بسیار
موثر ،مهم و کلیدی را در فرهنگ سازی جامعه
دارند از این رو نباید با اشاعه تصویری غلط از
حجاب برتر کاری کرد تا مردم ناخواس��ته از
حجاب اس�لامی دوری کنند؛ من شخص ًا در
بسیاری از موارد از اینکه دیده ام در برنامه های
تولیدی س��ینما و تلویزیون اف��راد بد حجاب
ش��خصیت های مثبت دارند و در نقطه مقابل
افراد باحجاب در مش��کالت زندگی غوطه ور
هستند به شدت ناراحت شده ام و معتقدم که
این اتفاق ظلم بزرگی است که در رسانه های
مهم ما در حال وقوع است .این مجری جوان
در خاتمه این گفتگو اظهار داشت :هنرمندان
و فض��ای هنری همواره ب��رای عامه مردم
دارای جذابیت ه��ای فراوانی هس��تند و در
حوزه ترویج استفاده از حجاب برتر در میان
مردم تاثیر جدی دارند و مسئوالن هم باید
به این امر مهم توجه داشته باشند.
کیانوش عیاری ممنوع الکاری مرا برداشت
هنرمند :جمشید هاش��م پور در اوایل دهه هفتاد در
چند فیلم اکشن پرفروش از جمله «قافله»« ،نیش»،
«گروگان»« ،عق��رب»« ،زخمی» به ایفای نقش
پرداخ��ت و در ان روزگار یکه ت��از ایف��ای نقش در
اثاری تجاری بود که وی را در قامت یک ابرقهرمان
به تصویر می کش��یدند در س��ال های بعد کوشید
توانایی های بازیگریش را خرج کاراکترهایی کند که
به اندازه مخاطبان توجه منتقدان را هم به خود جلب
کند با این حال از منظر مخاطب عام همچنان یک
جمشید هاشم پور است و یک زینال بندری .هاشم پور
علی رغم محبوبیتی که س��الها بین سینمادوستان
داش��ته ،ولی در دوره هایی به شدت مورد بی مهری
از س��وی مدیران س��ینمایی واقع ش��ده است .بی
مهری هایی که ش��اید ریشه در ترس از محبوبیت
او و احتمال نقش افرینی در فضای سینمایی مورد
انتظار مدیران وقت بوده است .اولین توجه و تقدیر
ویژه از هاشم پور در زمان مدیریت جواد شمقدری و
در جشنواره فیلم فجر برگزار شد که بسیار هم مورد
توجه مخاطبان جشنواره قرار گرفت .هاشم پور ادم
رسانه ای نیست و کمتر مصاحبه می کند چه رصد
به انکه از واقهیت هایی که بر او گذشته بگوید .ولی
این بار علی معلم تهیه کننده و مدیرمسئول «دنیای
تصویر» توانسته به بهانه برگزاری بزرگداشت این
بازیگر در جش��ن حافظ گفتگویی تفصیلی با وی
ترتیب داده و برای ثبت در تاریخ هم که شده درباره
برخیازمناقشهبرانگیزترینموضوعاتومثالهمان
جریان ممنوع الکاری از وی بپرسد .جمشید هاشم پور
در ابتدای گفتگو درباره سوابق بازیگری خود در پیش
یدارد :من قبل از انقالب در
از انقالب اسالمی بیان م
چیزی نزدیک به ۱۰فیلم بازی کردم اما به دالیلی
که شاید بتوانم بگویم بیشتر اخالقی بود بعد از بازی
در ان فیلمها از س��ینما بیرون امدم…ان سالها در
سازمانی استخدام شدم که کارش امداد و نجات بود.
اول یک دوره ای دیدیم و بعد عضو گروه امداد شدیم
و کس��انی که مثال در کوه گیر می افتند یا تصادف
می کردند یا گرفتار برف و بهمن می شدند را نجات
ادامه تصویربرداری«علی البدل» در همدان
روایتی طنز از روستایی دور
هنرمند :سریال «علی البدل» به کارگردانی سیروس مقدم این روزها در حوالی
روستاهایهمداندرحالضبطوتصویربرداریاست.سیروسمقدماینروزهادر
روستاهاییدرنزدیکیهمدانسریال«علیالبدل»رامی سازد.سریالیکهابتداقرار
بود ماه مبارک رمضان از شبکه یک سیما پخش شود اما این امکان برایش فراهم
نشد.لوکیشن هایاینسریالچندروستادراطرافهمداناستکهبایکدیگرکوالژ
شدهاندویکروستایفرضیراتشکیلدادهاندوازجملهاینلوکیشن هامی توان
به خانه خان ها ،روستای ورکانه و روستای شورین اشاره کرد« .علی البدل» یک اثر
رئالاستوفضاییجدیدارد.اینسریالبهدلیللوکیشن هاودکورهایمتعددی
کهبرایشساختهشدهاستکاریپرهزینهمحسوبمی شود.تاکنون ۱۰قسمتاز
فیلمنامهاینسریالبهنگارشدرامدهوتولیدوتصویربرداریانتاشهریورماهطول
می کشد.همچنینقراراستبهاقتضایداستانبازیگرانجدیدیدرهرقسمتبه
اناضافهشوند.قصه«علیالبدل»درروستاییدرناکجااباداتفاقمی افتدوروایتی
طنز دارد که به قلم محسن تنابنده و خشایار الوند نوشته می شود و سیروس مقدم
کارگردانی ان را بر عهده دارد .در خالصه داس��تان این مجموعه امده است :من
«علیالبدل»هستم.فرعی،رزرووجانشینعضواصلی،حرفنزنممی گوینداللی
حرفبزنممی گویندحقراینداری.خالصههمهستم،همنیستم.مهدی هاشمی،
مهدیفخیمزاده،احمدمهرانفر،حسینمحباهری ،هادیکاظمی،هومنحاجی
عبداللهی ،محمود جعفری ،عزت اهلل رمضانی فر ،بهرام افشاری ،فروغ قجابگلی،
هدیهازاده،مهساباقری،فرشتهگلچین،ارزونبوت،میثمچگینیومحسنتنابندهاز
بازیگراناصلیاینسریالهستند.
یدادیم .با بیس��ت س��ال کار در ان س��ازمان مرا
م
بازنشسته کردند و بعد دیگر چسبیدم به سینما.
هاش��م پور زمانی و در میانه دهه ش��صت به دلیل
شمایل قهرمان پردازانه ای که در سینمای ان روزگار
ایجاد کرده بود ممنوع الکار شده بود .خودش درباره
یدارد :بعد از فیلم
ماجرای ان ممنوع الکاری بیان م
«یوزپلنگ»()۱۳۶۴ساختهساموئلخاچکیانبودکه
ممنوع الکار شدم چون یادم است قبل از فیلم شایعه
شده بود که هاشم پور قرار است ممنوع الکار شود و
چون قرارداد این فیلم را بسته بودیم سریع کلید زدند
و مرا جلوی دوربین بردند .بعد از ممنوع الکاری من
اقدامی نکردم و حتی ارشاد هم نرفتم که اصال چرا
ممنوع شدم یا درخواست بدهم ممنوع الکاری ام را
لغو کنند .وی ادامه می دهد :حتی کسی به من خبر
نداد ممنوع الکار ش��دم .ان موقع کارگردانها و تهیه
کننده ها لیست بازیگران شان را می بردند ارشاد و به
انها می گفتند که هاشم پور فعال نمی تواند کار کند.
دلیل خاص نداش��تند فقط گفتند ایشان خیلی دارد
پرواز می کند و مطرح می شود.
جمشید هاشم پور که بعد از «یوزپلنگ» سه سال و
چند ماه ممنوع الکار بود تا بازی در «روز باش��کوه»
( )۱۳۶۷ساخته کیانوش عیاری درباره رفع ممنوعیت
یدارد :نقشی در «روز باشکوه»
از فعالیت خود بیان م
بود که در سینمای ایرانی عیاری نتوانست بازیگری
را پی��دا کند که اناتومی و فرم بدنش به ان کاراکتر
بخورد .نقش نماینده اش��رف در یکی از استانها بود
یداشت .بعد عیاری رفت ارشاد
که باید خیلی ابهت م
و با مسئوالن صحبت کرد که چنین پرسوناژی دارم
و بازیگری که مدنظرم باشد نمی توانم پیدا کنم .شما
هم بس کنید .ایشان به اندازه کافی متنبه شده است!
سه س��ال و چهار ماه برایش بس است .اول گفتند
یک ماه دیگ��ر ۲۰ ،روز دیگر و خالصه عیاری ان
قدر اصرار کرد تا باالخره ممنوع الکاری مرا برداشتند.
هاش��م پور خاطره ای تلخ از همکاری نیمه تمام با
ابراهیم حاتمی کیا در «روبان قرمز دارد .هاش��م پور
یدارد :یادم می اید
درباره ای��ن تجربه تلخ بیان م��
حاتمی کیا مرا دعوت کردند ب��رای بازی در «روبان
قرمز» .رفتم و حتی قرارداد سفید بستم .تقریبا
نزدیک به یک ماه تمرین داش��تیم و روخوانی
می کردیم و تس��ت می زدیم و رضا کیانیان هم
بازیگ��ردان بود .نقش خیل��ی زیبایی بود و من
خیل��ی عالقمند ب��ودم ان نق��ش را کار کنم.
رزمن��ده ای جن��گ تمام ش��ده ولی هنوز س��ر
پستش است و از جایی که برای ماموریت رفته
بود پاسداری می کند…
هاش��م پور می افزاید :مدیر تولید مرحوم ابراهیم
اصغرزاده بود؛ یک روز امد و گفت پرویز پرستویی
که س��ر یک فیلم دیگر بودند کارشان تمام شده
و حاال قرار اس��ت بیایند سر «روبان قرمز» و این
نقش را بازی کنند! خالصه حاتمی کیا نظرشان
عوض شد و ما هم خداحافظی کردیم و برگشتیم
تهران… بعدها که فیلم را دیدم به نظرم رس��ید
برای ان نقش می شد کارهای دیگری کرد .این
بازیگر درباره روزهای بعد از خاطره تلخ با حاتمی
کیا می گوید :وقتی داس��تانم با حاتمی کیا به این
شکل تمام شد کمی دلگیر و دلسرد بودم و به قول
معروف مایوس و غمگین شدم .دوست داشتم ان
نقش را بازی کنم تا اینکه یک روز زنگ خانه مان
را زدند .رفتم دم ایفون که ببینم چه کسی پشت
در اس��ت دید این صدا امد ک��ه من مالقلی پور
هستم .بیا پایین ببینم .بیا بیرون .تو غلط می کنی
در فیلم من بازی نکنی .اخر قبلترش به وی گفته
بودم حوصله بازی ندارم .خالصه نشستیم چای
خوردیم و همان موقع رفتیم دفتر و شروع کردیم
به تست گریم که شد فیلم «هیوا».
جمشید هاشم پور در پاسخ به این سوال که کدام
فیلم بوده که از بازی در ان نه تنها پشیمان هستی
که بازی در ان ناراحتت کرد بیان می دارد :من سر
همه فیلم ها انرژی خودم را می گذارم ولی گاهی
انتخاب بازیگران شان ضعیف است و ان ضعف
به ما هم لطمه می زن��د بخصوص روی من که
وسواس خاصی دارم .ما کاری انجام دادیم به نام
«من دیگو مارادونا هس��تم» بهرام توکلی .یک
پالن خیلی ساده را ۴۰برداشت گرفت .این شیوه
را نمی پسندم .هاشم پور می افزاید :همه حرفه ای و
این کاره هس��تیم .دائم کات می دادند .تا ۱۰روز
بعد از ان سر صحنه نرفتم تا بعد خودشان امدند.
گفتم بد اس��ت در سینمای ایران بپیچد که یک
نمای سه نفره را این همه برداشت گرفته ایم؛ ان
قدر پیچیده و س��خت و س��نگین نبود .هنرپیشه
اذیت می شود و از بین می رود .همه حرکات عین
ماشین می شود.
تئــــــات�ر
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
گفتگوی «هنرمند» با داریوش مودبیان کارگردان نمایش «شایعه»
حسینسینجلی
نگاهی به نمایش «روزهای بی باران»
به کارگردانی امین بهروزی
فانتزی بچـه های شـرور
برگ�زاری دو کارگا ه «چخ�وف خوانی» و «گلدش�ت در گلس�تان»،
برگزاری مجموعه نشست های روخوانی «طنزاوران جهان نمایش»
در نخس�تین ش�نبه هر ماه ،اجرای نمایش های «جشن سالگرد»،
«ق�رارداد با مرگ»« ،اته�ام»« ،مزاحم کوچول�و» و باالخره نمایش
«شایعه» ،در دور جدید فعالیت های گروه تئاتر «مردم» به مدیریت
ی است بر
داریوش مودبیان در خانه موزه انتظامی ،مهر تایید دیگر
اهمیت وجود گروه های منسجم تئاتری .امری که طی سالیان گذشته
بارها توس�ط هنرمندان دلسوز و پیشکس�وت تئاتر مطرح شده اما
متاسفانه کسی ان انطور که باید به ان توجه نکرده است .خانه موزه
انتظامی که از اواخر سال 93با اغاز دور جدید فعالیت های گروه تئاتر
«مردم» (که در سال 1334توسط علی نصیریان تاسیس شده) و با
پیش�نهاد داریوش مودبیان محل ثابت این گروه تئاتری است ،این
ورزها میزبان نمایش «شایعه» نوشته ژان میشل ریب با کارگردانی
داریوش مودبیان کارگردان ،بازیگر ،مدرس و مترجم شناخته شده و
مطرح تئاتر است .ژان میشل ریب یکی از مطرح ترین نویسنده های
معاصر فرانسوی است .نمایشنامه های «در خیابان هیچ کس به من
نگاه نمی کند»« ،ش�ایعه» و «تئاتر بی حیوان» از جمله معروف ترین
اثار میش�ل ریب هستند که تاکنون به فارس�ی ترجمه شدند .او به
خاطر نگارش نمایش�نامه «تئاتر بی حیوان» در س�ال 2001عالوه
بر دریافت جایزه بهترین نمایش�نامه کم�دی و تندیس ویژه تئاتر
فرهنگستان فرانسه ،جایزه نمایشنامه نویس برتر سال را دریافت
کرده و اثارش تاکنون در کشورهای مختلف اجرا شده است .داستان
«شایعه» از جایی اغاز می شود که مردی که روی یک نیمکت نشسته،
ب�ه عن�وان نخس�تین س�وال
و پی�ش از انک�ه ب�ه نمای�ش
«شایعه»بپردازیم،می خواستم
درب�اره روند چگونگی اغاز دور
جدی�د فعالیت های گروه تئاتر
«م�ردم» برای خوانن�دگان ما
توضیحبدهید.زیراهمانطورکه
خودتان بهتر می دانید داشتن
گروه منسجمی که یک مکان
ثابت برای اج�رای تولیداتش
داش�ته باش�د چیزی است که
ب�ه نوع�ی ارزوی بس�یاری از
هنرمن�دان تئاتر در کش�ور ما
بوده و به جرات می توان گفت
که در حال حاض�ر گروه تئاتر
«مردم» تنها گروهی است که
چنینقابلیتیدارد؟
به نظر من کار گروهی سنت تئاتر است و تئاتر
بدون گروه معنی ندارد .اهمیت وجود گروه های
منسجم تئاتری هم چیزی است که تقریبا همه
یدانن��د و حرف من نیس��ت .اما گروه زمانی
م
معنی دارد که در جایی مستقر شده باشد ،یعنی
بتوان به ش��کلی برنامه ریزی کرد که در کنار
تولیدات گروهی ،اموزش هم داد ،نه اینکه هر
بار یکسری بازیگر اورد و فقط اجرا کرد .در واقع
تمرکز اصلی گروه ها بیشتر باید روی پرورش
نسل جدید و افرادی که شرایط حرفه ای شدن
را دارند ،معطوف باشد .بر همین اساس از چند
س��ال پیش و پس از انکه کار تلویزیون را کنار
گذاشتم با اقای نصیریان درباره فعالیت مجدد
گروه تئاتر «مردم» صحبت کردم که ایشان هم
حمایت کردند ولی همه چیز را به من سپردند.
من هم در ابتدا کار را با کارگاه «چخوف خوانی»
ش��روع کردم و همزمان با برگزاری کارگاه ها
کم کم گروه گسترده تر شد و افراد بیشتری به
گروه اضافه شدند تا اینکه این حرکت در سال
92ثمر داد و نمایش «جشن سالگرد» چخوف
را به عنوان نخس��تین کار گروه تئاتر «مردم»
اجرا کردیم .اواخر سال 93و بعد از افتتاح خانه
موزه اس��تاد انتظامی (با توج��ه به اینکه اقای
انتظامی یکی از ارکان گروه تئاتر مردم بودند)
استقرار گروه تئاتر مردم در خانه موزه انتظامی
را با طرح و برنامه مش��خصی که داش��تم به
مدیریت انجا پیشنهاد دادم و پس از ان برگزاری
کارگاه های ما از ابتدای س��ال 94در انجا اغاز
شد که ماحصل ان تا امروز عالوه بر برگزاری
کارگاه های «چخوف خوانی» و «گلدش��ت در
گلستان» ،اجراهایی از داستان های چخوف و
توانس�ته از نظر اقتص�ادی به
ش�رایطی برس�د ک�ه اعضاء
گروه برای تامین معاش نیازی
به دیگر کارها نداش�ته باشند
و تمام وق�ت در اختی�ار گروه
باشند؟
یدانیم که در کش��ور ما اغناء معنوی
همه ما م
و درون��ی در حرفه تئات��ر و به طور کلی در کار
هنر ،اهمیت خیلی بیشتری از مسائل مالی دارد.
ضمن اینکه نباید فراموش کنیم که ما هنوز یک
روند و شیوه ی درست برای جذب نیرو و حمایت
از گروه ه��ای تئاتری در کش��ور نداریم .درباره
بازدهی مالی قطع��ا گروه به تنهایی نمی تواند
هزینه زندگی بچه ه��ا را تامین کند و من هم
از انها نمی خواهم که به عن��وان کار اول روی
این جریان تکیه بکنند .چون ما فقط توانستیم
اولین قدم را برداریم و فقط دیگر نیازی نیست
بابت هر اجرا به س��الن پولی پرداخت کنیم .در
قدم های بعدی در صورتی که حمایت های الزم
از ما بشود شاید به این مسئله جدی تر بپردازیم
اما قطعا در ح��ال حاضر نیاز به حمایت داریم.
البته این را هم بگویم که مسئله حمایت فقط
مربوط به کشور ما نیست و در همه جای دنیا
از گروه ه��ای تئاتری حمایت می کنند .البته در
این باره ،شرایط ما با گروه هایی که تئاتری های
ازاد و عامه پس��ند کار می کنند خیلی متفاوت
اس��ت .و نکته ای که بای��د در نظر گرفت این
است که ما نمی توانیم مثل ان گروه ها باشیم
و کارهای ما هم از ان جنس کارها نیست .البته
نمی گویم که کار انها بی فرهنگی هست اما ما
یک جریان تئاتری را دنبال می کنیم ،جریانی
که به خاطر اعتقاد و اهمیتی که برای کارهای
فرهنگی و هنری قائل است حرکت می کند و
اجرای نمایش های «اتهام» و «مزاحم کوچولو»
بوده و در ادامه همان مسیر در حال حاضر عالوه
بر برگزاری مجموعه نشس��ت های روخوانی
«طنزاورانجهاننمایش»درنخستینشنبههر
ماه ،مشغول اجرای نمایش «شایعه» نوشته ژان
میشل ریبهستیم.
ب�ا توج�ه ب�ه اینکه نداش�تن
مکان ثابت یکی از مهم ترین
مش�کالت گروه ه�ای تئاتری
اس�ت ،ایا گروه تئاتر «مردم»
نه برای کسبدرامد.بههمینرویمسئوالنباید
ازگروه هایتئاتریحمایتکنندتاجائیکهگروه ها
بتوانند به یک استقالل مالی برسند به طوری که
حداقلبتوانندهزینه هایشانرابرگردانند.نهایتااینکه
انچه در حالحاضر برای ما مهم است؛ اینست که
می توانیم در کنار هم کار کنیم و برای کار کردن
هم احتیاجی نداشته باشیم که به خاطر گیشه ،به
یکسریکارهاییکهبعضیگروه هاانجاممی دهند
دستبزنیم.چراکهبعضیازکارهاییکهامروزهدر
تئاترهاانجاممی شودمقبولتئاترنیست.
درباره روند تولید اثار نمایشی
در گروه تئاتر «مردم» هم لطفا
توضیحبدهید؟
ببینید تولیدات گروه تئاتر مردم مبتنی بر یک
کار گروهی ش��کل می گیرد؛ یعنی قرار نیست
که من مت��ن و یا بازیگران��ی را انتخاب کنم.
به طور مث��ال االن که در حال اجرای نمایش
«شایعه»هستیمازچندروزدیگرکارگاهجدیدی
را برگ��زار می کنیم و در این کارگاه ها عالوه بر
تمرینات بدنی و بیانی و غیره ،متن های مختلف
از داستان گرفته تا نمایشنامه های گوناگون را با
پیشنهاد اعضاء گروه می خوانیم ،به عبارتی روی
متن ها کار گروهی انج��ام می دهیم .مثال در
دوره ای که به اجرای نمایش��ی از چخوف ختم
ش��د از روز نخست در کارگاه فقط داستان ها و
نمایش��نامه های چخوف مطرح بود و در طول
کارگاه انها را خواندیم در مورد انها بحث و گفتگو
کردیم و س��عی کردیم چخوف را بشناس��یم.
چون من معتقدم اموزش به ش��کل کارگاهی
باید مبتنی به یک نگره و یک مجموعه متن
باش��د و یک زمینه ی عملکردی داشته باشد.
اینجا به گروه های جوان هم پیشنهاد می دهم
ک��ه کار گروهی را دربیابند زیرا هر کس به هر
منزلت و مقامی هم که در تئاتر رسیده باشد باز
به ام��وزش نیاز دارد ،به خاطر اینکه تئاتر یک
پهنه ی بسیار گسترده است و همه نیاز دارند که
مرتب اموزش ببیند و بازاموزی کنند .مثال در
حالی که خواندن نمایشنامه و تحلیل و تفسیر
متن یک��ی از اصلی ترین کارهایی اس��ت که
گروه های تئاتری باید بیشتر از هر کار دیگری
انجام بدهند ،متاس��فم که باید بگویم دیده ام
گروهی را که بازیگرانش نه تنها نمایشنامه را
به ان معنی که باید خوانش بشود (یعنی متن
را بخوانند و تحلیل و تفسیر کنند) نمی خوانند،
که تنها و فقط نقش خودش��ان را می خوانند و
هیچ شناختی از دیگر شخصیت های نمایشنامه
ندارند و نهایتا می بینیم که بازیگر روی صحنه
حرف بازیگر مقابل خود را نمی ش��نود .اینها
میکروب های تئاتر هس��تند ،کارهایی که
یکپارچه نیس��تند و برامده از یک روند
رو به رشدی هس��تند که همه در پیش
گرفته اند .در حالی که این راه رس��یدن
ن��دارد .البته هدف و مقصد مهم اس��ت
اما ای��ن راهی اس��ت که بای��د در ان
حرکت کنی و بروی .جایی نیس��ت که
فکر کنی رس��یدی و تمام شده و دیگر
نیازی نیس��ت که بیاموزی.
عاشقانه ای در حوالی خیابان ولیعصر
برخ�ورد می�ان زن و مردی را می بین�د و ان را با کمی حذف و اضافه
برای دوستش تعریف می کند .دوست او هم همان ماجرا را با حذف
و اضافات خودش برای فرد دیگری تعریف می کند و این روال چند
بار تکرار می شود تا اینکه در پایان کار به فاجعه ای منتهی می شود.
نمایش «شایعه» با نقش افرینی سعید پارسا ،اسیه عطوفی ،میعاد
راش�دی ،علی دشتی ،علیرضا اخوان ،سپیده ثاقب ،هومان سالکی،
هستی رزازچیان ،ارین صفایی و بهار شکوری ،تا روز 15مردادماه،
روزهای یکش�نبه و دوشنبه ساعت 19:30و سایر روزهای هفته در
س�اعت 18:30و 20در خانه موزه انتظامی اجرا می ش�ود .به بهانه
اجرای این نمایش با داریوش مودبیان گفتگویی انجام دادیم .انچه
در پی می خوانید حاصل گفتگوی ما با این کارگردان شناخته شده و
مطرحتئاترکشورماناست:
این روزها خیل�ی از گروه ها یا
کارگردان ها نمایش�نامه هایی
را اج�را می کنند که ن�ه از نظر
محتوای�ی و ن�ه از نظر اجرایی
حرف�ی ب�رای ش�رایط امروز
جامع�ه ندارند و ان�گار که این
اف�راد صرفا ب�رای اینکه یک
نمایش�نامه از یک نویس�نده
مع�روف را اج�را کرده باش�ند
ان را روی صحن�ه می برن�د.
در حالی ک�ه مثال موضوعی که
در نمایش�نامه «شایعه» طرح
می ش�ود مس�ئله ای است که
جامع�ه م�ا واقعا ب�ا ان مواجه
است.ممنونمی شومبفرمایید
که از نگاه شما چه پارامترهایی
در انتخاب یک نمایشنامه برای
اجرا باید مد نظر قرار بگیرد؟
به طور کلی مس��ئله انتخاب متن یک مقوله
5
دیگری است اما موضوع خودمان را می گوید.
چراکه تئاتر اینچنین است؛ ان چیزی که انجایی
استهنگاماجرا ،اینجاییمی شود.بدون انکهدر
ان دست ببریم و بخواهیم ان را ایرانیزه بکنیم.
ضمن اینکه نباید فراموش کرد که چیزی که از
ان زمان گذشته است باید امروزی بشود اما از
طریق ذات خودش.
ب�ا توج�ه ب�ه اینک�ه اج�رای
نمایشنامه«شایعه»ازنظردکور
و اکسس�وار به هم�ان صورت
اوریجینال ک�ه در متن امده با
توجه به سالن های ما کار خیلی
سختی است ،ممنون می شوم
که درباره ش�یوه ی اجرایی کار
همتوضیحبدهید؟
هنگامی که ما متن «شایعه» را از میان کارهای
مختلفی ک��ه می خوانیدم برای اج��را انتخاب
کردی��م در همان اغاز وقت��ی متن را می خوانی
فانتزی ان مثل فانت��زی کودکان به نظرم امد.
اغراق ،نخستین فنی است که انسان برای طنز
فرامی گیرد و یا در ذاتش هست .کودک با اینکه
هیچ چیزی درباره فنون طنز و نمایش نم یداند
اما به صورت ذاتی غلو کردن در وجودش هست
که به این «فانتزی» می گوییم .مثل زمان هایی
که یک کودک ادای بزرگتر ه��ا را درمی اورد یا
مثال غول می ش��ود یا پیرزن یا پیرمرد می شود
م یدان��د که چگونه باید ان را درش��ت بکند .بر
همین اساس من خیلی روی این موضوع فکر
کردم که یک شیوه اجرایی پیدا بکنم .در نقاشی
ما ش��یوه ای داریم که در فرانسه به ان «نقاشی
کودکان» می گویند؛ یعنی نقاش��ی برگرفته از
تصو ِر کودکان .ادم های بزرگی که خودش��ان را
جای یک کودک ق��رار دادند و با تکنیک هایی
که مورد نظرشان بوده نقاشی کودکان را تکرار
اکادمیکومفصلاستامامنتمامکارهاییکه کردند .در این شیوه رنگ ها زنده هستند و خطوط
روی صحنه بردم و یا در تلویزیون کار کردم تماما را خیلی مشخص و بارز می کنند .نهایتا به این
متن هایی بوده که خودم انها را ترجمه کردم .در نتیجه رسیدم که دکور ما باید به این شکل باشد،
واقع برحسب نیاز کاری خودم یا گروهم دست مثل اینکه یک کودک امده و شهر را نقاشی کرده
به ترجمه زدم .اما بعضی اوقات گروه های جوانی است .در واقع نخواستیم به صورت واقعی یک
را می بینم که از من دعوت می کنند که به تمرین محله را بسازیم اما واقع گرایی در این کار خالصه
انهابرومومثالمی خواهندنمایشنامه هاییمثل شده و در قالب نقاشی کودکان قرار گرفته است.
«بوفال��وی امریکایی»« ،زندگ��ی در تئاتر» یا چراکه سبک اجرایی در تئاتر سه مولفه دارد؛ یکی
«داس��تان باغ وحش» و از این دست اثار بزرگ صحنه را چگونه می پردازی .دوم شخصیت ها را
را کار کنند .البته من نمی گویم که نمی توانند اما چگونه می س��ازی و سوم زبان را چگونه به کار
بای��د زمان انتخاب یک متن تمام جوانب را در می گیری .بعد از صحنه سعی کردیم بازی ها نیز
نظر گرفت .درست است که نام نویسنده یک مبتنی بر همین روال باشد .یعنی این ها کودکانی
امتیاز اس��ت اما باید توجه کرد که ایا این اجرا هستند که بزرگ شدند ،این ها جنایت کار نیستند،
نیازهای معنوی و نیازهای تئاتری من و جامعه این ها ادم های بدی نیستند ،بچه های شروری
را براورده می کند .در همین نمایش «شایعه» ما هستند .مثل بازی کودکان است .ادای بچه ها را
مبتنی بر متن یک نوع اداپتاسیون انجام دادیم و درنمی اوریم ولی مثل این است که خودمان را جای
یک دگرگونی هایی حاصل شده است ،اما ان را بچه ها قرار می دهیم .عالوه بر این ها س��عی شده
ایرانیزه نکردیم و تمام اتفاق ها در همان محل ببینیم که این شخصیت ها از کجا امدند و هدف
اصلی روی می دهد .شخصیت های عامی مثل نویسندهچهبودهوچگونهانهارابایدبسازیمکهیک
خبرنگار ،رفتگر یا سرایدار که در همه جای دنیا رابطه یتنگاتنگبینصحنه(بهویژهدراینسالن)
وجود دارند و بین مردم ارتباط برقرار می کنند ،وموسیقیحاضردرصحنهقرارداشتهباشد.درواقع
افزوده ش��دند و روی محور اصلی که نویسنده مجموعهتنگاتنگاینمحورهایاجراییکنارهم
می خواستهحرکتمی کنند،وگرچهمکانجای قرارمی گیرندتایکپارچگیبهوجودبیاورد.
ارغوان دهقان
«روزهای بی باران» داس��تانی س��اده از یک فراموشی را نقل می کند که در
عین س��ادگی ،تاثیر فاجع��ه بارش را در اینده درب��اره «جای خالی ادم ها»
با پذیرفتن مرگ یکی از پرس��وناژهای داس��تان گوش��زد می کند .نمایشی
زمان در اختیا ِر
رئالیستی و دراماتیک است که با وجود این سادگی در اجراِ ،
راوی( ،ش��خصیت مهرداد با بازی سجاد افشاریان) را سیال قرار داده است
تا در حین تعریف داستان ،میان اتفاقات مدام گذر کند و هر جایی از ماجرا
که الزم است بایستد و اتفاق را روایت کند.
جذابیت این نمایش عاش��قانه برای مخاطب ،حس عمیقی اس��ت که از طرف
بازیگر به تماشاچی القا می شود .خیلی ساده و روان پیش می رود .که در فضایی
مینی مال ،بدون دکوری خاص و طراحی صحنه عجیب و غریب تنها با وجود
ادم های داس��تان می خواهد حرف ها و احساسات را بیان کند ،روایت دردناکی
از ادامه یک زندگی توام با فراموش��ی .ش��خصیت ها در ابتدای ماجرا در زمانی
نامعلوم ،درمکانی نامعلوم ،گم اند .در ابتدای نمایش ما دقیقا متوجه مکان و اینکه
در چه زمانی قرار دارند نمی ش��ویم ،همان سیال بودن زمان و مکان که راوی
ان را کنترل و هدایت می کند ،لحظه ای در یک کافه در تهران و لحظه دیگر
در بیمارس��تان و یا در شمال توقف می کند .و همین امر می تواند نکته جالب و
جذاب نمایش های رئالیستی باشد که از خطی بودن یک داستان ممانعت کند و
تماشاچی را به دنبال خود بکشد .کارگردان اثر با نامشخص بودن مکانی و زمانی
ذهن تماش��اچی را ازاد گذاشته است که هر کس��ی از ظن و خیال خود همراه
داستان باشد و راحت تر بتواند با ادم های ماجرا همذات پنداری کند،
ریتم اجرا با روند مناسبی پیش می رود ،اوج و فرود های مالیمی دارد که متناسب
با مضمون داستان و شکل دراماتیک ان است .داستان چند چالش همزمان را
جل��و می برد اما چالش و تنش اصلی در س��اختار این نمایش ،بیماری العالج
ماندن همراه با فراموشی،
شخصیت پوریا (وحید اقاپور) است ،که بین مرگ و
ِ
مرگ را برمی گزیند .امین بهروزی کارگردان اثر در باره ش��کل اجرایی نمایش
چنین توضیح می دهد« :ما اصرار داشتیم که بازی ها کامال رئالیستی و صحنه
نمایش نیز خالی باشد .معتقدم تئاتر هنر ادم هاست و فقط با حضور چند بازیگر
نیز می تواند اجرا ش��ده و حرفش را بزند به همین جهت موس��یقی و افکت و
استفاده از ویدئو پروجکشن را که قبال مدنظرم بود به تعمد حذف کردم .امیدوارم
بازی ها و فرم روایت نمایش برای مخاطبان جذاب باشد ».وی درباره مضمون
نمایش و پررنگ بودن مساله انتخاب در این اثر عنوان کرد« :روزهای بی باران»
درباره عشق و جای خالی ادم ها در زندگی است .معتقدم انتخاب های دشوار ذاتا
دراماتیک هس��تند و این نمایش نیز درباره انتخابی است که ممکن است تاثیر
بسزایی در زندگی یک فرد و خانواده اش داشته باشد .امیدوارم این نمایش بتواند
با مخاطب همذات پنداری کند و اینکه تماشاگران خودشان را جای شخصیت
اصلی کار بگذارند و ببینند در شرایطی که او دارد ،انتخاب و تصمیم گیری چقدر
کار دش��واری است .این نویسنده و کارگردان تئاتر درباره دغدغه ای که باعث
شده این اثر نمایش��ی را به صحنه ببرد ،گفت« :روابط پیچیده ادم ها ،موضوع
عش��ق و دوست داشتن و درگیر جای خالی افرادی که دوستشان داریم ،بودن
برایم بسیار اهمیت دارد و جذاب است چون این مضامین بدون در نظر گرفتن
مرزبندی ه��ا و ملی��ت افراد در همه جا وجود دارد و انس��ان ها را درگیر خودش
می کند .از طرفی انسان ها مدام در معرض انتخاب هایی هستند که زندگی شان
را تحت تاثیر قرار می دهد و می سازد ».بهروزی در پایان صحبت هایش اضافه
کرد« :اگر ساده تر به زندگی نگاه کنیم به این نتیجه می رسیم که زندگی یک
فرد تا چه اندازه فیزیکال اس��ت و چقدر درگیر احساس��ات و خاطرات ان فرد و
اگر این احساسات و خاطرات نباشند دیگر چیزی از ان شخص باقی نمی ماند.
«روزهای بی باران» نیز همین موضوع را به چالش می کشد ».نمایش «روزهای
بی باران» به نویس��ندگی و کارگردانی امین بهروزی با بازی سجاد افشاریان،
وحید اقا پور ،نازنین احمدی ،س��وگل خلیق در تاالر س��ایه تا 29تیر ماه در دو
نوبت ساعت های 19و 21:15به روی صحنه است.
6
در جستجوی یک نوستالوژی لطیف؛
یک سوال اساسی این است که ایا «در جستجوی
دوری» توانسته موفقیت «در جستجوی نمو» را
تکرار کنند یا نه؟ تکنولوژی جلوه های ویژه طی
این س��یزده سالی که از س��اخت اثر اول میگذرد
پیش��رفت چندانی نک��رده ،بلکه فق��ط مقداری
ارزان تر شده وطبعا استفاده کننده های ان بیشتر
شده اند.
در جس��تجوی نمو وقتی که ساخته شد ،اخرین
فناوری ه��ای روز را ب��ه کار گرف��ت و حاال هم
اس��تانتون در حالی دنباله ان را می س��ازد که به
لحاظ تکنولوژی��ک چیز چن��دان جدیدی برای
اضاف��ه کردن به کار وجود نداش��ت .خب این ها
به نظر کار مقایس��ه را راحت تر می کنند چون هر
دو اثر از لحاظ فنی در یک س��طح اند و می ش��ود
صرف ًا به جنبه های هنری شان پرداخت .اما جادوی
نوس��تالوژی را چه می شود کرد؟ «در جستحوی
نمو» افکت خاطره ش��دگی در ذه��ن میلیون ها
مخاطب را بر چه��ره دارد و همین ان را عزیزتر
از حد معمول می کند ،اما از طرفی باید گفت «در
جس��تجوی دوری» هم مقداری از فروش خیره
کننده اش را مدیون همین نوس��تالوژی است که
مربوط به س��ری قبل می شود در حالی که وقتی
نمو گم شده بود ،هیچ مخاطبی او را نمی شناخت
و هم��ه تازه داش��تند با دنیای ماهیان اب ش��ور
اش��نا میش��دند .خاطره «در جستجوی نمو» به
یک دوپینگ عالی برای فروش «در جس��تجوی
دوری» تبدیل شد و این یعنی یکی به نفع نمو.
اما این مقایسه ها که الجرم با ذهن هر مخاطبی
بازی خواهند کرد را نمی ش��ود تمام حال و هوای
حاکم بر این دوگانه کودکانه دانس��ت .استانتون
ت�لاش فراوانی کرده تا در س��ری دوم کارش از
کیفیت ورژن اول س��قوط نکند و در این مورد تا
حدی محتاط بوده که داستان سری ۲۰۱۶کار را
دقیق ًا از اثر ۲۰۰۳قالب برداری کرده اس��ت .البته
یک چیز دیگر هم وجود دارد و ان این اس��ت که
«در جستجوی دوری» غافلگیری ورژن قبلی را
ندارد .داس��تان گم شدن نمو با سورپرایز امد و به
نوستالژی تبدیل شد اما انچه که امروز می بینیم
فقط یک جرات به خرج دادن برای دنباله سازی
بر ان پدیده ش��گرف اس��ت .ماجرای چگونگی
خلق شدن «در جستجوی نمو» می تواند هم به
فهمی��دن ان فیلم بهتر کمک کن��د و هم درک
مخاط��ب را از س��ری ۲۰۱۶کار باالتر ببرد .به
عالوه ،مقایس��ه این دو فیلم که الجرم تبدیل به
اصلی ترین دغدغه تماشاگران ان شده را هم باید
از مسیر همین حکایت ،یعنی چگونگی خلق ایده
«در جستجوی نمو» در سال ۲۰۰۳عبور داد.
روزی اس��تانتون هم��راه با فرزن��دش در پارک
ق��دم می زد و مراق��ب بازی ه��ای او بود که کم
کم احس��اس کرد خیلی زیادی نگران اس��ت و
ام��کان دارد که این وضعیت باعث ازار پس��رش
بش��ود .اس��تانتون خودش می گوید ایده ساخت
«در جس��تجوی نمو» از همین ج��ا امده اما این
فقط بخش عاطفی ماجراست .بعد از اینکه اندرو
اس��تانتون ایده اش را به جان لس��تر ،یعنی مدیر
اجرایی پیکس��ار ارائه داد ،امکانات بس��یار زیادی
برای تبدیل ش��دن این جرقه اولیه به اتشفشانی
بزرگ در اختیار او قرار گرفتند .اساس ًا دلیل اینکه
اثار پیکسار شاهکار از اب در میایند همین است
که برای تبدیل شدن ساده ترین ایده به داستانی
عمی��قَ ،صرف زم��ان و هزین��ه فراوانی صورت
میگی��رد .بعد از اینک��ه ایده اس��تانتون تصویب
شد ،هنرمندان اس��تودیوی پیکسار برای ساخت
انیمیشنی درباره دنیای زیر اب ،مستقیم ًا به منابع
مورد نیازش��ان مراجعه کردند .اندرو اس��تانتن و
دوستانش عالوه بر دیدار از اکواریوم های بزرگ
و حتی خود ابش��ارهای کالیفرنیا و هاوایی و غیر
از مطالعه مس��تندهایی درب��اره ماهی ها و دنیای
غریب اقیان��وس ،یک اکواریوم غول پیکر هم در
استودیوی محل کارشان مهیا کردند تا از نزدیک
به مطالعه زندگی ماهیه��ا بپردازند .انیماتورهای
پروژه ،هر زمان که نیاز داش��تند می توانستند با
خیره شدن به موجودات زنده درون اکواریوم ،از
حرکات ان ها برای کارشان الهام بگیرند .حتی
پروفسور ادام س��امرز استاد دانشکده اکولوژی
و دیرینه شناسی دانش��گاه کالیفرنیا هم دوازده
سینـــما
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
خیلی از انیمیشن های دیگر از تکنیک داستانی
پرسونافیکاس��یون اس��تفاده ک��رده و در کالبد
حیوانات روحی انس��انی دمیده اس��ت ،اما نقد
از رفتارهای تخریب گرانه بش��ر در قبال محیط
زیست هم اتفاق ًا در همین قالب است که انجام
می گی��رد .وقت��ی ما با حیوان��ات قصه همذات
پن��داری می کنی��م ،انگاه ادم ه��ای دنیا را هم
از چش��م انداز ان ها خواهیم دید و به خودمان
نیش��تر می زنیم که نباید چنی��ن و چنان کرد...
کودکانی که در دنیای یک قصه غرق شده اند و
با حیوانات ان همذات پنداری می کنند ،به این
طریق ممکن اس��ت در ناخوداگاهش��ان دارای
مشی و مرامی مهربان تر با محیط زیست شوند
و این حالت در بزرگسالی هم همراهشان بماند.
م��وج اثاری که ب��ا هدف دف��اع از ارزش های
محیط زیستی س��اخته می شوند اخیراً سینمای
امریکا را برداش��ته و مث ً
ال می ش��ود همزمان با
«در جس��تجوی دوری» فیلم «کتاب جنگل»
نگاهی به فیلم «در جستجوی دوری» ساخته اندرو استانتون
میالد جلیل زاده
سفر ققنوس های دریایی
جان لستر ،پیتر داکتر و اندرو استانتون؛ این سه نفر را بدون مبالغه ،نابغه های کم نظیر کمپانی پیکسار دانست که با به اوج رسیدن شان در قرن بیست و یک ،دستور زبان
مدیوم انیمیشن هم توسعه پیدا کرد و افق های ان وسیع تر شد .این افراد تا به حال بارها در پروژه های مختلفی کنار هم قرار گرفته اند .مث ً
ال «کارخانه ی هیوالها» را استانتون
نوش�ت و به همراه جان لس�تر در تهیه کنندگی اش ش�رکت کرد تا پیتر داکتر کارگردانی ان را انجام دهد و یا «داس�تان اسباب بازی» را داکتر و استانتون نوشتند و لستر
کارگردانی کرد .سال گذشته پیتر داکتر با اثر تحسین برانگیز «از درون به بیرون» هم جایزه اسکار را به خانه برد و هم غوغایی در میان منتقدان سینمایی و حتی کارشناسان
روانشناسی و فلسفه درون به راه انداخت؛ اما اثر او را بیشتر بزرگترها می فهمیدند و حظ و بهره کوچکترها صرفاً لذت بردن از رنگ و لعاب ها بود ،در حالی که ماجرای فیلم
استانتون برعکس است« .در جستجوی دوری» را بچه ها می فهمند نه بزرگترها و والدین صرفاً با دیدن ان از تماس با دنیای شاد و خوش رنگ و لعاب کودکی لذت خواهند
برد .باید قبول کرد چیزهایی هم هست که فقط کودکان ان ها را می فهمند و بازگشت به زبان کودکی نبوغی است که استانتون در رقابت با دوست صمیمی اش داکتر ،از ان
بهره برده .ده سال پیش بود که «در جستجوی نمو» اب در خوابگه مورچگان ریخت و تمام دنیا را تکان داد .خیلی چیزها دست به دست هم داده بودند تا ان انیمیشن موفق
از اب درنیاید ،مث ً
ال جاه طلبی صاحبان کمپانی دیزنی که نمی خواستند پیکسار موفق به در امدن از زیر بلیت ان ها شود ...اما این انیمیشن ساده و دوست داشتنی همه را
شگفت زده کرد و در دوران خودش رکورددار پرفروش ترین کارتون تاریخ شد .حاال البد خیلی جرات و تهور الزم بود تا بر اثر تحسین برانگیز سال ۲۰۰۳دنباله ای ساخته
شود .ترس از اینکه موفقیت کم نظیر ورژن اصلی تکرار نشود ،بارها صاحبان پیکسار را نسبت به ساخت سری دوم این انیمیشن تا مرز انصراف کامل رساند ،اما باالخره
خالق اصلی ان جستجوگری غریب در دنیای زیر اب ها ،خودش بازگشت تا یک بار دیگر دل به دریا بزند .تماشای بهترین انیمیشن سال در فصل تابستان ۲۰۱۶از این
جهت هم جالب توجه است که سال قبل اثر تحسین شده پیتر داکتر الگوی کام ً
ال متفاوتی از این مدیوم را به مخاطبان سینما معرفی کرده بود ،الگویی که می رفت تا همه دنیا
را زیر سایه اش بگیرد اما استانتون هم دوباره برگشت تا بگوید از تنوع غافل نشوید ...انیمیشن را فریم به فریم می سازند که برای همین همه چیزش فکر شده خلق می شود
و شاید بین قالب های مختلف سینمایی ،هیچ کدام را نشود از این لحاظ هم پایه چنین مدیومی سراغ گرفت که در عین سادگی تا این حد بحث هائی چندالیه را دامن می زند.
س��خنرانی مبس��وط در اردوگاه امریویل برای
انیماتوره��ا انجام داد و در رابطه با تفاوت میان
حرکت انواع مختلف ماهی ها و سایر موجودات
دریایی در اب و نحوه اس��تفاده ابزیان از باله ها
به اعضای تیم فیلمسازی توضیح داد.
همانطور که مش��اهده می ش��ود تمام چیزها در
س��ری اول این فیلم بدیع و تازه بوده اند ،اما برای
س��اخت «در جس��تجوی دوری» نه اکواریومی
اب شورهای
داخل اس��تودیو امد ،نه از ابشارها و ِ
مختلف بازدید شد و نه پروفسوری زیست شناس
که در مبحث ماهی ها تخصصی ویژه داشته باشد
برای انیماتورها جلسه توجیهی برگزار کرد .هیچ
ک��دام از این چیزها این بار اتف��اق نیفتادند چون
برای س��ری اول فیلم همه تحقیقات انجام شده
ب��ود و ریزه کاری ه��ا روش��ن بودند .ب��ا توجه به
همین ها واضح به نظر می رس��د که چرا ماجرای
گم شدن دوری ،غافلگیری همین اتفاق در مورد
نمو را ندارد .پس می ش��ود نتیجه گرفت که هر
دو ورژن کار ،فیلم هایی در یک سطح هستند که
چون یکی شان زودتر اکران شده ،توانسته غافلگیر
کننده هم باشد.
این قضاوت البته از کس��انی ب��ر نخواهد امد که
با «در جستجوی نمو» نوستالوژی عمیقی دارند،
عاطفی غالبی ،امکان یک اظهار
چون چنین حس
ِ
نظر کام ً
ال بی طرفانه را از ان ها میگیرد.
البته ماجرای ن مو در پیرنگ اصلی داس��تان هم
ویژگی های برتری نس��بت ب��ه ورژن ۲۰۱۶کار
داشت و در جستجوی دوری بیشتر روی جزئیات
بانم��ک و کاراکترهای ج��ذاب و جدیدش تاکید
می کند .نمو توس��ط شکارچیان صید می شد و به
اکواریوم یک دندانپزشک در سیدنی می رفت.
وقت��ی نم��و در اکواریوم دفتر یک دندانپزش��ک
اس��یر ش��ده بود و همراه با ماهی های دیگر به
خالص ش��دن از انجا فکر می کرد ،ش��اید در
ذهن ما اینچنین به نظر میرس��ید که هیچ راه
فراری برای چند ماه��ی از اکواریومی در یک
دفتر ش��هری و خارج شدن از پنجره و گذشتن
از بزرگراه و رس��یدن به دریا وج��ود ندارد ،اما
اس��تانتون ما را با ابتکار و هوش این موجودات
غافلگیر کرد ،به خص��وص جائی که انها یک
همدس��ت از دنی��ای خ��ارج پی��دا کردند؛ یک
پلیکان با صدای جفری راش.
شاید به ذهن همه اینطور می رسید که پلیکان ها
با خ��وردن ماهی ها تغذیه می کنن��د نه با نجات
دادنشان .اما منطق فیلم به طرز تحسین برانگیزی
توسط روی اوردن بعضی کاراکترهای ان به گیاه
خواری چفت و بست پیدا کرد ،نه اینکه داستان با
معجزه هائی عجیب و غریب راه بیفتد.
در جس��تجوی نمو غیر از ارزش های خانوادگی،
مسائل حفظ محیط زیست و حمایت از حیوانات
توس��ط تبلیغ گیاه خواری را هم در دس��تور کار
پیام رس��انی اش قرار داده ب��ود و قرار گرفتن این
چیزها در کنار هم نه تنها به طرز ناهمگونی اتفاق
نیفتاد ،بلکه چینش هوشمندانه ای باعث شده بود
تا همه عناصر یکدیگر را به اثبات برسانند.
حاال استانتون سعی کرده که تحت هیچ شرایطی
به ان چینش گفتمانی دست نزند .دوری یک جراح
ماهی است و حافظه ای کوتاه مدت در حد ده ثانیه
دارد .او ام��ا ناگهان والدین��ش را به یاد می اورد و
برای پیدا کردن شان راهی اب های دور می شود.
س��یزده سال از ابالغ پیامهای خانواده محور «در
جستجوی نمو» می گذرد و سازندگان اثر به این
واقف اند که خیلی از مخاطبان ان کارتون ،اکنون
بزرگسال ش��ده اند .حاال باید اثری ساخته می شد
که ادم های بالغ ام��روز را به یاد دنیای صمیمی
کودکی ش��ان می انداخ��ت و این ت��م اصلی «در
جس��تجوی دوری» اس��ت .به عالوه ،مخاطبین
ای��ن فیل��م در دوران دس��ت نخوردگی ذهنیت
پاکش��ان باید چیزهایی را بفهمند که الزم است
در بزرگس��الی دوباره ان ه��ا را به یاد بیاورند .این
معانی که تشکیل دهنده هویت دوم کار هستند را
باید به عمق همان اقیانوسی دانست که محل رخ
دادن ماجراهای دوری و نمو و مارلین قرار گرفته.
غواصی در ناخوداگاه مخاطب خردسال؛
ماهی ها سرش��ار از هوش اجتماعی هس��تند .از
استراتژی های ماکیاولی برای تنبیه کردن و اشتی
استفاده می کنند و برای تفتیش شکارچیان و پیدا
ک��ردن غذا با هم همکاری می کنند .این درحالی
اس��ت که ما معمو ًال ان ها را کندذهن ترین گروه
درمیان تمام حیوانات می دانیم .این البته صحیح
اس��ت که ماهی ها ضریب هوشی پایینی دارند و
حافظه ش��ان هم در خیلی از موارد قوی نیس��ت،
ام��ا ان ها خال IQرا با همزیس��تی اجتماعی پر
می کنند و به همین طریق میلیون ها س��ال است
که برای خودشان حاشیه امنی ایجاد کرده اند.
امنی��ت در همزیس��تی اجتماع��ی و خانوادگی
اس��ت .این پیام فیلم «در جس��تجوی دوری»
بود ک��ه نس��بت به س��ری اول ی��ک تفاوت
کوچک داشت« .در جس��تجوی نمو» کودکی
را نش��ان می داد که با کنجکاوی و انگیزه هایی
ماجراجویان��ه از کان��ون خانواده دور می ش��د
و حاال با فرد نس��بت ًا بزرگس��الی طرفیم که به
سمت خانواده اش برمی گردد .این یک قدردانی
از زحماتی اس��ت ک��ه پدره��ا و مادرها برای
فرزندان ش��ان متحمل ش��ده اند و نیز یاداوری
این نکته ک��ه اگر زندگی اجتماع��ی نبود و از
ابت��دا در میان خان��واده قرار نداش��تیم ،خیلی
چیزها در همان روزها و یا ش��اید ساعات اولیه
زندگی ما را تلف می کردند .انسان ها همچنان
در این فیلم موجوداتی ترسناک اند .این درست
اس��ت که «در جستجوی دوری» هم شبیه به
ج��ان فاوریو را نام ب��رد که ای��ن روزها روی
پرده های سینماس��ت و ان هم چنین مضمونی
را در زیرالیه های��ش دارد .ظاهراً بهترین راهی
ک��ه به ذهن مدافعان محیط زیس��ت رس��یده،
تربیت نس��ل اینده اس��ت چون احتمال دارد با
افزایش جمعیت زمین و پیش��رفت تکنولوژی،
طبیعت هم در معرض خطرات بیش��تری قرار
بگی��رد .اتفاق�� ًا در کت��اب جنگل خان��واده هم
موض��وع مهمی بود و موگول��ی دقیق ًا ماجرایی
شبیه به دوری داشت ،یعنی او هم باید از میان
دوس��تانش به دنب��ال خان��واده اش و اجتماعی
که به ان تعلق داش��ت می رفت .ش��اید تلقین
این ن��کات هم برای جا افت��ادن در ناخوداگاه
نس��ل های بعد جزو ضروری��ات اخالقی دنیای
مدرن به حس��اب بیاید وگرن��ه ان را با چنین
بسامد باالیی در فیلم های مختلف نمی دیدیم.
این نوع فیلمسازی واقع ًا الگوی مناسبی است؛
اموزش می دهد بی اینکه شعارهای گل درشت
را در ان ببینی��م و خوب هم پول در می اورد و
به عالوه ،به مخاطبانش لذت تماشا می بخشد.
شاید استانتون در ساخت دنباله ای دیگر بر این
انیمیشن ش��رکت نکند و یا حتی ممکن است
پیکسار هم قید ساخت چنین فیلمی را بزند ،اما
اگر این اتفاق باز هم افتاد ،به نظر می رسد این
بار نوبت مارلین باش��د که سفری ماجراجویانه
انجام دهد .ش��اید مارلین که یک دلقک ماهی
خ��وش رنگ و لع��اب وپدری وظیفه ش��ناس
و دوس��تی با م��رام اس��ت ،روزی در فرداها به
عنوان نسل فعلی جامعه بشری که افراد مسن
اینده را تشکیل می دهند ،در کانون نمادسازی
این قصه دریایی قرار گرفت و ش��اید هم دیگر
هیچ وق��ت دنباله ای در کار نب��ود و این قصه
به کلکس��یون زیباترین خاطرات سینمایی بشر
پیوست.
سینـــما
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
مهمترین رویدادهای سینمای جهان از نگاه «هنرمند»
گفتگو با مصطفی کیایی کارگردان «بارکد»
محمدرضا تاجداری
«بارکد» ،این اولین فیلمی است که
خودتان تهیه کنندگی ان را به عهده
گرفتید .چرا؟
ما تعداد بس��یار کمی تهیه کننده داریم که با فکر در
کنار تو قرار بگیرد ،در پیش تولید ،حین تولید ،پساتولید،
تبلیغ ،اکران و خالصه همه مراحل به شکل حرفه ای
در کنار کارگردان باش��د .اصو ًال یا برخی دانش این
کار را دارن��د و پ��ول ندارن��د یا پول دارن��د و دانش
این قضی��ه را ندارند .با احترام به همه تهیه کننده ها
تعداد تهیه کنندگان خوب سینمای ایران شاید کمتر
از انگشتان یک دست باش��د .احساس کردم کمی
الزم اس��ت خودم در تولید فیلم و اکران ان نظارت
داش��ته باش��م و این چیزی بود که مرا در فیلم های
قبلیم اذیت کرده بود ،به خص��وص در دو فیلم اخر
که به رغم اینکه تولیدات خیلی خوبی داش��تیم ،اما
بعد از تولیدهای خیلی بدی داشتیم .با اینکه در طول
تولید تهیه کنندگان بسیار خوبی داشتیم ،ولی بعد از
اینکه فیلم تمام می ش��د ،انگار که کاالیی را ساخته
بودیم و باید به دس��ت طرف می دادی��م که بردارد
و بب��رد ،دیگر هیچ دخالت��ی در مراحل بعد از تولید
نمی کردیم ،انگار مث ً
ال تولیدکننده پفک هستیم .در
حالی که به نظر من کارگردان به عنوان تولیدکننده
یک اثر هنری فرهنگی باید تا ته ان حضور داش��ته
باشد ولی متاسفانه این اتفاق نمی افتاد و با اینکه جزو
مخالفین صد در صد این موضوع بودم که کارگردان
و تهیه کننده یکی باشند ،اما احساس کردم بهتر است
خودم این مسئولیت را به عهده بگیرم.
فیلم سرمایه شخصی بود؟
بل��ه و با پس اندازم ای��ن کار را کردم .در موقع تولید
فیلم کلیه حقوق ویدئویی فیلم را واگذار کردم و پول
ان را اوردم .یعن��ی ک ً
ال خودم فیلم را س��اختم و از
هیچ ج��ا نه فارابی ،و نه هیچ جای دیگری حتی یک
ریال هم نگرفتم.
به نظر می رسد «بارکد» هم در اجرا
و هم در فیلمنامه سردس�تی برگزار
ش�ده اس�ت .مثال به نظر می رس�د
می خواستید یک فیلم کمدی بسازید
و حاال به س�اده ترین شکل ان را به
هم�ان تِم اقتص�ادی کاره�ای قبل
وصل کردید و اگر موضوع اختالس
هم در ان نبود ،هیچ لطمه ای به فیلم
نمی خورد؟
بیش��تر می خواس��تم وجه کمدی ان را تجربه کنم،
به نوعی کمدی سرخوش .شاید هم واکنشی از طرف
من به پروانه ساخت نگرفتن فیلمنامه ای که داشتم
بود .ش��اید یک جور دیوانه بازی در قبال فیلمنامه ای
بود ک��ه ان همه برایش زحمت کش��یده و نتیجه
نگرفت��ه بودم .یعن��ی گفتم فیلمی می س��ازم که
م��ردم بخندند و حال کنند و گوش��ه هایی هم به
فضاهای مد نظ��رم می زنم .باز هم «بارکد» را با
اعتقاد س��اختم .در ان مقطع «بارکد» برایم یک
واکن��ش بود و االن هم از انج��ام این کار راضی
هستم ،ولی اتفاقی که افتاد که می گویید مخاطب
و مردم ،مردم ب��ا ان ارتباط گرفته اند .البته حرفم
این نیس��ت که فیلمی را که مردم زیاد می روند و
می بینند ضرورت ًا فیلم خوبی است.
نمی گویند ترویج کرده اید ،می گویند
موضع خنثی دارید..
کج��ا موضع خنث��ی دارم؟ در یک فیلم کمدی این
موضوع را نقد کرده ام و صدای همه انها هم درامد.
به هر حال مخاطب خارج کش��ور با مخاطب داخل
کشور فرق می کند.
بله ،ام��ا به نظرم در این فیلم فضای مجازی را نقد
کرده ام .نمی دانم مخاطب این را متوجه ش��ده است
یا نه؟ ب��ه من می گویند چ��را modelingدختر
نشان داده ای؟ باید نشان بدهم که دخترهای ساده
ما تحت تاثیر چه فضایی قرار می گیرند و می روند و
چنین اتفاقی برایش��ان می افتد .باید نشان بدهم یا
ندهم؟ در نریشن هم می گویم این روزها همه دارند
فکر می کنند مدل هس��تند یا عکس برای فالن جا
می دهند و دارند می بینند روش پیدا کردنشان چگونه
اس��ت و از فیس بوک پیدایشان می کنند و فالن جا
می ایند و مخش��ان را می زنن��د و… کم دارد اتفاق
می افتد؟ دارم هش��دار می دهم .پسر به این گندگی
را نش��ان می دهم که دارد ب��ا پروفایل نازی با همه
ارتباط می گیرد.
مس�ئله این اس�ت که می شود این
مطالب را هم می شود خیلی بی پرده
و صری�ح مط�رح کرد ،ه�م کمی با
پرده پوشی بیشتر و هنرمندانه تر….
پرده پوشی یعنی چه؟ معنی این را نمی فهمم .معیار
عرف جامعه ام است .هیچ وقت پایم را از عرف جامعه ام
فراتر نمی گ��ذارم .در هیچ جایی فراتر نگذاش��ته ام.
همین دختری را که نشان داده ام ،شما از همینجا در
هیچ وقت پایم را از عرف جامعه ام فراتر نمی گذارم!
در میان نس�لی از فیلمس�ازان سینمای ایران که در سالهای انتهایی دهه هشتاد و ابتدای
دهه نود کارشان را بصورت جدی در سینمای ایران اغاز کردند ،مصطفی کیایی جدی ترین
و مهمترین انهاست .کسی که با همان ۳-۲فیلم اول نه تنها در بین سینماگران و پیگیران
جدی سینما به چهره ای شناخته شده و قابل تامل تبدیل شد ،بلکه حتی توانست مخاطبان
ثابتی برای کارهایش دست و پا کند ،مخاطبانی که منتظر کار بعدی ش هستند .این روزها
«بارکد» با نویسندگی ،کارگردانی و تهیه کنندگی کیایی روی پرده سینماهاست ،فیلمی که
با وجود فروش مناسب مورد انتقاد بسیاری هم قرار گرفته و خیلی ها ان را پسرفت کیایی
نسبت به سه کار قبلی ش می دانند .درباره این فیلم با کیایی به گفتگو نشستیم:
خیابان حرکت کن چند نمونه اش را می توانی ببینی؟
همه اینها دارد اتفاق می افتد .حرفم این است که از
این ادم ها دارد استفاده ابزاری می شود .جمله از این
واضح تر و درشت تر که مواد مخدر را چه بخری ،چه
بفروشی ،هر دو… یعنی دقیق ًا دارم اشاره می کنم و
حتی بعضی وقت ها خیلی هم درشت .به رغم اینکه
همیشه فیلم هایم درگیر درام ،هیجان و ریتم هستند،
بعضی مواقع حت��ی تعمدی مثل خیلی از فیلم های
امریکای��ی یک دیالوگ ش��عاری ه��م می گذارم و
می گویم اشکال ندارد .بگذار بگویند فالنی شعار داده
اس��ت ،ولی با اعتقاد این کار را ک��ردم« .بارکد» را
ساخته ام ،چون به فضای مجازی نقد دارم و می گویم
فضای مجازی در مملکت ما درست جا نیفتاده است.
فیلم های�ی امریکای�ی ه�م در متن
ش�عار دارند ،ولی در اجرا ش�عاری
نمی شوند.
در فیلم من هم نش��ده اس��ت .حت��ی بعضی جاها
مثل «عص��ر یخبندان» بلند بلند ش��عار داده ام که
خارپش��ت ها… ول��ی واقع ًا دلم می خواس��ت یک
میکروفون دس��تم بگیرم و بعد از
فیلم هم جلوی س��ینما بایستم و
بگویم خانواده ها در معرض خطر
هستند .حواستان جمع باشد .این
چیزی است که همیشه با دغدغه
به س��راغش رفته ام .فکر می کنم
«بارک��د» هم دیوانگی و ش��وخ و
شنگی در مسیر فیلمسازیم است.
تجربه ای هم برای مخاطب ایرانی
ب��ود که این مدل کم��دی را هم ببینید و از کمدی
که مبتنی بر یک س��ری موقعیت ه��ای این تیپی و
فضاهای مدرن و دور از شوخی های خانوادگی است
ل��ذت ببرد .کمدی که پلیس��ش عجیب و غریب و
کمی فانتزی و کارتونی است« .بارکد» برایم شبیه
یک انیمیشن و کارتون بوده است.
بزرگ تری�ن انتقاد به «بارکد» بحث
ش�وخی های جنسی بود .با توجه به
حرف هایی ک�ه زدید ،این احتمال را
می دهم ک�ه خواهید گف�ت مگر در
جامعه ما ش�وخی های جنسی وجود
ندارد؟ به نظرتان به وجود این همه
شوخی جنسی نیاز بود؟
اصو ًال کمدی بر پایه س��ه مطلب خیلی می چرخد:
ش��وخی با س��کس ،ش��وخی با مذهب ،شوخی با
سیاس��ت .در همه کمدی های دنیا می بینید این سه
مس��ئله وجود دارند .البته نمی دانم ورژن جدیدی را
که االن در سینما نمایش داده می شود دیده اید یا نه؟
خیلی از این شوخی ها را از ان در اورده ام.
«ض�د گلوله» ه�م فض�ای مفرح و
نس�بتا طنزی داش�ت ولی این قدر
شوخی جنسی نداشت.
فیل��م اولم هم همینطور بود .نمی دان��م چرا در این
مقطع دارد این برخورد با این فیلم می ش��ود .سر در
نم��ی اورم .در هفته اول اکران فیلم دوس��ت خانمم
فیلم را در سینما فرهنگ دیده بود .می خواهم بگویم
میزان حساس��یت با چیزی که به شکل واقعی دارد
در جامعه اتفاق می افتد و فیلم دارد فیدبک می دهد
تفاوت دارد .این تجربه شخصیم است .خانمی رفته
و فیل��م را دیده بود و با دوس��ت خانمم هم صحبت
ش��ده بود .خانم حدود ۵۰ ،۴۵ساله و کمی مذهبی
بود .فیلم که تمام می شود ،ان خانم می گوید« :این
همه می گوین��د فیلم بداموزی دارد که نداش��ت».
دوست خانمم پرسیده بود« :چطور مگر؟» گفته بود:
«دختر و پسرهایم تعریف این فیلم را شنیده بودند و
می خواستند بیایند و ببینند .گفتم اول خودم بیایم و
ببینم .اگر مناسب بود به انها اجازه بدهم بیایند و فیلم
را ببینند .حاال که فیلم را دیدم ،چنین چیزی را در ان
ندیدم .یعنی حتی چنین برداشتی هم نکرده بود».
خ��ب او نفهمیده بوده اما «بارکد» مناس��ب درصد
باالی��ی از خانواده ه��ای ایران��ی ک��ه گرایش های
مذهبی تری هم دارند برای تماشا با بچه های نوجوان
و … بصورت خانوادگی نیست.
خانواده من هم یک خانواده مذهبی هستند ،بنابراین
اگر چیزی را احس��اس کنم که برداشت بدی از ان
می شود ،خودم ان را برمی دارم .مثال وقتی جشنواره
تمام شد ،خودم جمله «کیفم تو جیبت» را برداشتم.
یعنی ارشاد نگفته بود بردارید؟
ارش��اد هن��وز اصالحی��ه اش را نداده ب��ود .یعنی
زمان��ی که ارش��اد اصالحی��ه اش را به م��ن داد،
گفتم خودم این ش��ش م��ورد را در
اورده ام .می خواهم بگویم به ارش��اد
کاری نداش��تم ،حساس��یت خ��ودم
بود .در س��الن بودی��م و فیلمبردارم،
مه��دی جعفری کنارم نشس��ته بود.
گفت��م« :مه��دی حالم بد اس��ت».
پرس��ید« :چرا؟» گفت��م« :این فیلم
این ق��در چیزهای خ��وب دارد ،چرا
این تکه ای را که فالنی س��ر صحنه
گف��ت و همگی هم خندیدیم از فیلم برنداش��تم؟
االن احس��اس می کن��م خ��وب نیس��ت و زننده
است .دوس��تش ندارم ».جاهایی هم در فیلم بود
که اص ً
ال فک��ر نمی کردیم و در س��الن که مردم
خندیدن��د ،تعجب ک��ردم .می خواهم بگویم اص ً
ال
به ان قس��مت ها با بار ش��وخی نگاه نکرده بودم.
همه کسانی که خالکوبی می کنند ،بعد روغن های
مخصوصی روی ان می زنند .دقیق ًا پالنی بود که
به این هم اش��اره می کردیم ،یعنی دس��ت بهرام
روی «بارکد» بود و می گفت مال من درد می کند
و محسن می گفت مال من می سوزد ،کاش کمی
بیشتر روغن زده بودیم .سر صحنه گفتیم و اص ً
ال
به این فکر نکردیم ممکن اس��ت مردم در سالن
واکنش نشان بدهند.
ببینی�د مث ً
ال اینک�ه کاراکتر می گوید
«او همه چیزش کوچک است به جز
قلب�ش» و تاکی�د هم می کن�د ،این
شوخی خیلی رو و صریح نیست؟
این جزو مواردی بود که در اوردم.
هفته اول اکران بود.
از دس��تمان در رفت��ه ب��ود و جزو م��واردی بود که
می خواستم در بیاورم.
ببینید ش�اید برای ما ه�م مثال یک
پیام�ک با ش�وخی جنس�ی بیاید و
ش�خصا بخندی�م ،ولی اینه�ا را در
جمع خان�واده که تعریف نمی کنیم،
مسئله این اس�ت که روی پرده هر
چیزی را نباید گفت.
تا بخش��ی را می پذیرم .ولی خب شوخی با مسائل
جنس��ی خیلی زیادند و یک��ی از موضوعات اصلی
کم��دی همین اس��ت .اص ً
ال جوک های��ی که ما به
7
انها می خندیم ،اغلب مس��ائل جنس��ی هستند .ما
نمی خواهی��م با مذه��ب چندان ش��وخی کنیم .نه
می توانیم نه خیلی هایمان چون اعتقاد داریم شوخی
نمی کنیم .با سیاست که بخواهیم شوخی کنیم تو را
به هزار جا وصل می کنن��د .من تواناییم در کمدی
توانایی در کمدی موقعیت اس��ت ،یعنی کمدی که
ادم ه��ا در موقعیتی قرار بگیرند که خنده دار باش��د.
کمدی «ضد گلوله» همه اش کمدی موقعیت بود،
یعنی یک ادم نامتق��ارن در فضایی قرار گرفته بود
که همه اش کمدی موقعیت بود .در «خط ویژه» اگر
مردم در جاهایی می خندیدند ،به خاطر موقعیتی است
که این پنج نفر در ان گیر کرده بودند.
خ�ب حرف م�ا ه�م همین اس�ت،
ولی ش�ما در «بارکد» میزان کمدی
ت کارهای قبلی را کم کردید
موقعی�
و ب�ه س�مت ش�وخی های کالم�ی
رفتید….
درست است ،ولی تو داری دو جوان را معرفی می کنی
که دارند در یک فضای لجن زندگی می کنند و سعی
می کنند پاکیشان را هم نگه دارند .مث ً
ال می خواهند
مواد پخش کنند ،ولی به بچه شانزده ساله نمی دهند.
مث ً
ال دخت��ر خیابانی در پارک پی��دا می کنند و مواد
یک ش��بش را می دهند که س��راغ فالن کار نرود.
به نظر من اینها در یک فیلم ارزش هس��تند .وقتی
می خواهی به بافت این دو ادم نزدیک ش��وی ،باید
به دیالوگ هایشان هم نزدیک شوی .البته به نظرم
بعضی از اتفاقات این ج��وری هم که یکمرتبه عده
زیادی تو را محکوم به این می کنند که شوخی های
جنسی زیاد کرده ای ،مودی و زمانی است .مث ً
ال دارم
می بینم ص��د برابر بدتر از چیزهایی را که در فیلمم
گفته ام ،سه سال پیش در فیلم ها گفته می شد .من
نمی خواس��تم مقاومت کنم ،وگرنه می توانستم سر
این س��ه چهار تا جمله مظلوم نمایی و مقاومت کنم
و فروش فیلمم هم باالت��ر می رفت ،چون اعتقادم
ای��ن بود که اگر این جم�لات دارد عده ای را اذیت
می کند ،از فیلمم در می اورم ،چون فیلمم می خواهد
چیز دیگری بگوید و اص ً
ال کمدی دیگری دارد .اگر
قرار اس��ت این چندتا جمله خانواده ها را اذیت کند،
انها را در می اورم.
اقای کیایی! فکر می کنم می دانستید
و ای�ن طبیعی بود ک�ه صدای یاس
مج�وز ن�دارد و از س�ینما پخ�ش
نمی شود .این بیشتر یک حربه نبود
برای تبلیغات؟
اص ً
ال .یاس تنها م��ورد اصالحی فیلمم بود که مرا
بسیار ناراحت کرد .یاس از روز اول با این نیت امده
بود که قدمی بردارد که بتواند در ایران مجوز بگیرد.
من اگر می خواستم از یاس استفاده تبلیغاتی کنم ،از
روز اول با او وارد صحبت نمی شدم و به او فیلمنامه
نمی دادم که بخواند.
واقعاً امید داش�تید ک�ه ترانه یاس
مجوز بگیرد؟
بله ،پروانه نمایش را با ان گرفتم .در جش��نواره هم
هیچ کسی…
در جشنواره کمی بازتر می گیرند.
ولی تو معم��و ًال در مورد هر چی��زی پالس هایی را
از جش��نواره می گیری .کما اینکه پالس شوخی ها را
خودم در سالن گرفتم و خودم رفتم و درست کردم .از
یاس هم در جشنواره هیچ پالسی نگرفتم .بارها موقع
گرفتن پروانه نمایش گفتم یاس را گذاشته و برایش
موسیقی ساخته ام .گفتند اشکال ندارد .در جشنواره
هم گفتند مشکلی نیست .یکمرتبه دو روز مانده به
اکران…
چه کسی این کار را کرد؟
فکر می کنم به واحد موسیقی ارشاد برمی گردد .یاس
بارها به انجا رفته بود مجوز بگیرد و به او نداده بودند.
اگر اکران می شد مجوز گرفته تلقی
می شد.
بل��ه ،همان طور که س��ینا حجازی ب��ا فیلم «خط
وی��ژه»ام مج��وز گرفت .ت��ا ان موقع موس��یقی
زیرزمینی تلقی می شد ،ولی با فیلمم مجوز گرفت
و دارد کنس��رت می گذارد .موقعیت یاس به قدری
عالی اس��ت که می توان��د ان طرف ب��رود و هر
اراجیفی را که ان طرفی ها می خواهند بخواند ،اما
ایستاده است .ادم بس��یار با اعتقاد و وطن پرستی
است .دوس��ت دارد در این مملکت بماند و بسازد
و همه چیز درس��ت ش��ود .چه ویژگی برای ما از
این بهتر؟
گفته اید بع�د از «بارکد» می خواهید
اس�تراحت کنی�د و از س�ینما
خداحافظی کرده اید…
در شرایط فعلی نمی خواهم در سینما فیلم بسازم.
سریال چطور؟
اگر کار خوبی برای ساخت سریال پیش بیاید چرا…
عباس رافعی برای فیلم «فصل فراموشی
فریبا» نامزد دریافت عقاب طالیی امریکا شد
هنرمن��د :در پنجاه ونهمین دوره جش��نواره
بی��ن المللی فیل��م عقاب طالی��ی امریکا
CINE) GOLDEN EAGLE
)AWARDSفیلم فصل فراموشی فریبا
به تهیه کنندگی و کارگردانی عباس رافعی که
در بخش مسابقه حضور داشت نامزد دریافت
جایزهبهترینفیلمسینماییایندورهشد.این
جش��نواره که یکی از قدیمی ترین جشنواره
های س��ینمایی دنیا است از س��ال 1975در
شهر واشنگتن دی سی امریکا در سه بخش
س��ینمای حرفه ای سینمای مستقل و سینمای نوظهور شش دهه است که برگزیدگانش را
انتخاب می کند به گزارش هنرمند در دوره های قبل کارگردانانی همچون :استیون اسپیلبرگ
مارتین اسکورسیسی کوین کاستنر مایک نیکولز جان فرانکین هایمر ورنر هرتزوک ریدلی
اسکات جرج لوکاس رابرت ردفورد و ...در این جشنواره برگزیده شده اند .عباس رافعی به خبرنگار
روزنامه هنرمند گفت خوشحالم که توانسته ام فیلمی از سینمای ایران را در جشنواره ای که بیش
از این فیلم های کالسیک و به یاد ماندنی همچون گالدیاتور و کاندیداهای میسوری و فرار از
الکاتراز و فارغ التحصیل و باب دیلن و فهرست شیندلرو جنگ ستارگان و ....حضور داشته اند را
به نمایش بگذارم جشنواره ای که از نوع انتخاب فیلم هایش مشهود است سینمای کالسیک و
داستانگو را ترویج می کند .فیلم فصل فراموشی فریبا بیش از این شصت و سه حضور بین المللی
داش��ته و سی و چهار جایزه بین المللی برای س��ینمای ایران به ارمغان اورده است به گزارش
فیلمنگاران که پخش بین الملل فیلم را بعهده دارد مهمترین این جوایز و جشنواره ها عبارتند
از :تورنتو ،نیوجرسی ،نیویورک ،یونیورسال ،رومانی ،ملبورن،کراال ،جیپور ،ایتالیا ،اسیاتیکا ،بوفالو
امریکا،هارتلندامریکا،ارواینکالیفرنیا،هراتوکویینزنیویورک،جشنوارهفیلمهایمستقلبرلین
المان،تیبرونامریکاو مونترالکانادا،برانشوایکالمان،کلمبیاجورجیا،فولبلومامریکا،هاوایی،
کالیفرنیا،هدیسونوالری،فیلمهایاسیاییشیکاگو،کپنهاکدانمارک،فیلم هاییاسیایبزرگ
لسانجلس نیوهیون امریکا،ریچموندامریکا،فرانکلین کانتری ،وینتر فیلم اواردامریکا،اطلس
امریکا ،پکن چین و در صفحه رسمی جشنواره هالیوود به عنوان پنج فیلم برگزیده هالیوود در
سال 2015معرفی شده است.
دواین جانسون پردرامدترین بازیگر دنیا شد
دواین جانس��ون یا «راک» به عنوان پردرامدترین
بازیگر جهان ش��ناخته شد .اسوشیتدپرس با اعالم
این خبر بازیگر مش��هور س��ینمای اکش��ن ذره ای
فرص��ت را از دس��ت ن��داد و ان را بالفاصل��ه ب��ا
هوادارانش در اینترنت به اشتراک گذاشت .فوربس
با انتشار لیست پر درامدهای ساالنه خود اعالم کرد
که در فاصله ماه ژوئن پارس��ال تا امسال (خرداد تا
خرداد) جانس��ون ۶۴.۵میلیون دالر دریافت کرده که او را در ردیف ۱۸از فهرست ۱۰۰
نفره فوربس ش��امل پردرامدترین چهره های هنری سال قرار داد .جانسون اعالم کرد از
کس��ب این جایگاه بسیار مفتخر اس��ت .او بالفاصله نوشت کسب چنین جایگاهی او را
تش��ویق می کند تا سخت تر و سخت تر کار کند .وی گفت فرد ازمندی نیست ،اما با این
جایگاه ،سطح او تغییر می کند و در عین حال نشان می دهد موفقیت به تنهایی به دست
نمی اید .وی افزود :وقتی دورت پر از افراد قوی و درخش��ان باش��د تو می خواهی باز هم
جدی تر کار کنی .این قدرتِ کار جمعی است .البته جای تعجب ندارد که جانسون در راس
پردرامدترین های هالیوودی جای گرفته چون او در ۱۲ماه اخیر در «سریع و خشمگین
»۷بازی کرده ،بازیگر «س��ن اندریاس» و «اطالعات مرکزی» هم بوده و در فیلم های
«موانا»« ،سریع و خشمگین « ،»۸دیده بان ساحلی» نیز حضور داشته است .او در کمدی
«بالرز» شبکه اچی بی او هم جلوی دوربین رفته است.
شصت و هشتمین «امی» نامزدهایش را معرفی کرد
شصت و هشتمین دوره اهدای جوایز امی که به بهترین اثر تلویزیونی سال تعلق می گیرد
و به عنوان اسکار تلویزیون شناخته می شود ،نامزدهایش را معرفی کرد .با اعالم اسامی
نامزدهای این دوره ،بیش��ترین تعداد نامزدی به فصل ششم درام «بازی تاج و تخت» از
ش��بکه اچ بی او تعلق گرفت .جایزه امی که از س��وی اکادمی علوم و هنرهای تلویزیونی
تلویزیون اهدا می شود ،پنجشنبه شب نامزدهای ۲۰۱۶خود را معرفی کرد .هر چند در این
میان اسامی سریال هایی چون «بازی تاج و تحت» « ،خانواده مدرن» و همچنین جولیا
لوییس دریفوس بازیگر در چند دوره اخیر بارها تکرار ش��ده اس��ت ،اما برنامه هایی جدید
نیز به این فهرس��ت راه یافته اند که برنامه خانوادگی «مردم در برابر او.جی.سیمپسون»،
«ریش��ه ها» و «فارگو» از جمله انها هستند .در هر حال درام خیالی و اسطوره ای «بازی
تاج و تحت» در حالی نامزد دریافت ۲۳جایزه ش��ده که نتوانس��ت به رکورد سال پیش
خودش با نامزدی در ۲۴رش��ته برس��د .در مراسم پنج ش��نبه که انتونی اندرسن بازیگر
س��ریال «بلکیش» و لورن گراهام از سریال «دختران گیلمور» و بروس روزنبلوم رییس
اکادمی اس��امی نامزدها را اعالم کردند« ،بازی تاج و تخت» در بخش بهترین س��ریال
درام در کنار «امریکایی ها»« ،مرا سال بنام»« ،دانتون ابی»« ،هوملند»« ،خانه پوشالی»
و «اقای روبات» با هم رقابت می کنند .سال پیش «بازی تاج و تخت» برنده این جایزه
شده بود« .اقای روبات» که برنده جایزه گلدن گلوب شده است از واردشوندگان جدید به
این بخش است .سال پیش «مد من» و «نارنجی سیاه جدید است» در این ردیف جای
داشتند .در بخش بهترین سریال کمدی« ،بلکیش»« ،خانواده مدرن»« ،استاد هیچی»،
«کیمی اشمیت شکست ناپذیر»« ،ویپ»« ،سیلیکون ولی» و «شفاف» نامزد شده اند .سال
پی��ش «ویپ» جایزه این بخ��ش را برد .در بخش نامزدهای مرد بازیگر نیز کایل چندلر
از فیلم «بلودالین» و باب اودنکریک از سریال «مرا سال صدا بزن» که هر یک پیشتر
یک جایزه امی برده اند در این فهرست جای دارند .کوین اسپیسی از «خانه پوشالی» ،لیو
ش��رایبر از «ری داناوان» ،متیو ریس از «امریکایی ها» و رامی مالیک از «اقای روبات»
این فهرست را تکمیل می کنند .در بخش بهترین بازیگر زن نیز وایوال دیویس که سال
پی��ش به عنوان نخس��تین بازیگر افریقایی امریکایی جایزه ام��ی را برد بار دیگر در این
فهرس��ت جای دارد .رابین رایت از «خانه پوشالی» ،کری راسل از «امریکایی ها» ،تاتیانا
مسالنی از «اورفان بلک» و کلر دنیس از «هوملند» دیگر نامزدها هستند« .مردم در برابر
او .جی .سیمپسون» با ۲۲نامزدی دومین اثری بود که بیشترین تعداد نامزدی را کسب
کرده اس��ت .سریال «فارگو» از ش��بکه اف ایکس ۱۸نامزدی ،سریال «ویپ» با ۱۷
نامزدی و برنامه شو شبانه «ساتردی نایت الیو» از ان بی سی با ۱۶نامزدی بیشترین
امیدداران دریافت جایزه امی هس��تند .از نظر شبکه های تلویزیونی ،شبکه اچ بی او در
مجموع ۹۴نامزدی کسب کرده که به رکورد سال پیش خودش یعنی ۱۲۶نامزدی
نرسیده است .اف ایکس با ۵۶نامزدی و نتفلیکس با ۵۴نامزدی در مکان های بعدی
قرار دارند .اس��امی برنده ها ۱۸سپتامبر (دوشنبه ۲۹شهریور) اعالم می شود .امسال
جیمی کیمل مجری و کمدین برای اجرای این مراسم انتخاب شده است.
8
تجسمی
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
شنبه ها با گالری گردی «هنرمند»
از نمایشگاه «بازارارزوهای کودکان کار» و «روایت های کاغذی»
تا نمایشگاه عکس «تهران شهرزندگی»
هنرمن�د :عالقه من�دان ب�ه هنره�ای تجس�می می توانند
ب�رای دی�دن نمایش�گاه های هن�ری متن�وع در روزهای
گرم تابس�تان پس از چن�د هفته کم کاری دوباره با تعداد
بسیاری از نمایشگاه های جدید به گالری ها ،فرهنگسراها
و مراکز هنری تهران مراجعه کنند.
ایوان :مجموعه ای از نقاشی های کودکان کار و تن پوش های مزین
به این نقاشی ها به نمایش درامد .در این نمایشگاه عالوه بر نقاشی های
چن��د کودک کار ،مجموعه ای جالب از اثار محمد پوراس��کندریان که
در قال��ب تن پوش های هنری در یک اینستالیش��ن بیانگرا کار ش��ده
اس��ت ،ارائه می شود .نمایش��گاه «بازار ارزوهای کودکان کار» از ۲۵
تیر تا اول مردادماه ۱۳۹۵در گالری «ایوان» به نشانی الهیه ،خیابان
مهدیه ،خیابان جبهه ،کوچه لس��انی ،بن بس��ت حمید ،شماره ۱برقرار
اس��ت و عالقه مندان می توانند هر روز (به جز شنبه ها) از ساعت ۱۶تا
۲۰از این اثار دیدن کنند.
ایده پارس�ی :نمایش��گاه گروهی تصویرس��ازی با نمایش ۴۰اثر
از ۲۲هنرمند برگزار می ش��ود .مینا ابوالحس��ن زاده ،حوریه س��توده،
س��پیده محتشمی ،حمیده حبیبی ،س��حر ربیعانی ،ندا رضایی ،سعیده
ریاضی ،صحرا زاهدی ش��یخانی ،شهال صبوری ،نیلوفر طاهری طلب،
راحله عالی پ��ور ،لیال عبدی راد ،عاطفه عبودی ،فاطمه قاس��می بحر
اس��مان ،فرناز قاس��می ،مژگان قایدی حیدری ،حدیث قنبری ،فاتیما
کریمی ،منیژه محمدی ،شقایق مرزبان ،مهسا میعاد و مرجان هدایی
هنرمندان حاضر در این نمایش��گاه هستند .این نمایشگاه از ۲۵تا ۳۰
تیرماه هر روز (به جز پنجشنبه ها) از ساعت ۱۷تا ۲۰در گالری «ایده
پارس��ی» به نشانی خیابان ش��ریعتی ،خیابان دولت ،نرسیده به سه راه
نشاط ،کوچه اهلل وردی اذر ،شماره ۲۸میزبان عالقه مندان خواهد بود.
پردیس ملت :نمایشگاه گروهی نقاشی «تارهای تاریخ» ۲۵تیرماه
در گالری پردیس ملت برپا ش��د .این نمایش��گاه شامل ۶۵اثر از ۱۸
هنرمند اس��ت که با رویکردی معاصر از نقوش در نقاشی برنامه ریزی
ش��ده است .نمایش��گاه «تارهای تاریخ» با هدف ایجاد نگاهی جدید،
ارتباط بدیع و جذاب نقوش با نقاش��ی معاصر ۲۵تیرماه از ساعت ۱۷
تا ۲۱افتتاح خواهد ش��د .عالقه مندان می توانند برای دیدن نمایشگاه
تا ۱۵مردادماه هر روز از ساعت ۱۱تا ۲۱به گالری پردیس ملت واقع
در خیابان ولیعصر (عج) ،ابتدای بزرگراه نیایش ،روبه روی کردس��تان،
طبقه منفی ۲مراجعه کنند.
باغ -موزه هنر ایرانی :نمایشگاه «سی در سی» با نمایش اثاری از
هنرمندان معاصر توسط گروه هنری «کژ و راست» در باغ -موزه هنر
ایرانی افتتاح شد .این نمایشگاه که در ان حدود ١٠٠اثر از ۹۰هنرمند
معاصر به نمایش در می اید ۲۵ ،تیرماه از ساعت ۱۷تا ۲۱افتتاح می شود
و تا هفتم مردادماه به کار خود ادامه می دهد .نمایش��گاه «سی در سی»
در نگارخانه پردیس باغ -موزه هنر ایرانی هر روز از س��اعت ۱۰تا ۲۲
به نش��انی میدان تجریش ،خیابان شهید دربندی (مقصودبیگ) ،خیابان
دکتر حسابی ،شماره ۳۰پذیرای عالقه مندان خواهد بود.
بوم :نمایش��گاه گزیده اثار ۳۰س��ال عکاسی عباس کیارستمی را با
هدف س��تایش این هنرمند و در پاسخ به انبوه درخواست های جامعه
هنری ،بار دیگر به نمایش می گذارد .در این نمایش��گاه ٢٩عکس در
ابعاد بسیار بزرگ و یک ویدئوارت ارائه شده که شش مجموعه عکس
کیارس��تمی را دربرمی گیرد .گالری «بوم» به مدت ۴۰روز از دوشنبه
تا جمعه (غیر از تعطیالت مناسبتی) به نشانی خیابان ولیعصر ،خیابان
ارمغان غربی ،شماره « ،۱۱چهار فصل» را به نمایش می گذارد.
م�ژده :تازه ترین نقاش��ی خط های بهرام حنفی که با خط شکس��ته
خلق ش��ده اند به نمایش گذاشته شد .حنفی در ش��انزدهمین نمایش
انفرادی اش ۱۲اثر اکریلیک روی بوم را در معرض تماش��ا گذاش��ته
اس��ت .نقاشی خط های تازه ی او با خط شکسته و در ابعاد بزرگ و به
طول نزدیک به دو متر خلق شده اند .نمایشگاه نقاشی خط های بهرام
حنف��ی از ۲۵تیر تا هش��تم مردادماه در گالری «م��ژده» برپا خواهد
بود .عالقه مندان می توانند از این نمایش��گاه یکش��نبه تا پنج شنبه از
س��اعت ۱۱تا ۱۹و جمعه ها ۱۶تا ۲۰در گالری «مژده» به نش��انی
س��عادت اباد ،خیابان عالمه ش��مالی ،خیابان ۱۸ش��رقی ،شماره ،۲۷
واحد ۱دیدن کنند.
خانه هنرمندان ایران :کارنمای پژوهش��ی نقاشان زیر ۴۰سال،
ویژه ی اعضای پیوس��ته و وابس��ته انجمن هنرمندان نقاش ایران ۲۱
ت��ا ۲۹تی��ر ۱۳۹۵در نگارخانه های خانه هنرمن��دان ایران به نمایش
گذاشته ش��ده است .گالری های خانه هنرمندان ایران واقع در خیابان
ایرانشهر ،خیابان موسوی ،باغ هنر میزبان عالقه مندان هستند.
ایرانش�هر :رضا بانگیز مجموعه ای از اثار نقاش��ی ،چاپ دس��تی و
مجس��مه های س��فالی خود را در تازه تری��ن نمایش��گاه انفرادی اش
به نمایش گذاشته اس��ت .در این نمایشگاه عالوه بر تابلوهای سیاه و
سفیدم ،تعدادی از مجس��مه های سفالی که در کوره لعاب پخته شده
نیز به نمایش گذاش��ته شده اند .نمایشگاه اثار این هنرمند از ۱۸تا ۲۹
تیرماه از س��اعت ۱۶تا ۲۰در گالری «ایرانش��هر» به نشانی خیابان
کریمخان زن��د ،خیابان ش��هید عضدی (ابان جنوبی) ،خیابان س��پند،
شماره ۶۹میزبان عالقه مندان است.
عالی :نمایشگاه گروهی پوستر «رنگ رهایی» در گالری ابوالفضل
عالی حوزه هنری با تاکید هنرمندان حوزه تجس��می بر لزوم دفاع
از مردم مظلوم فلسطین برپا شده است .این نمایشگاه شامل اثاری
از احمد اقا قلی زاده ،مرتضی اسدی ،سید عبداهلل حاجی سیدحسن،
محمد خزائی ،ابوالفضل خسروی ،محمدرضا دوست محمدی ،یونس
رجبی ،س��ید حمید شریفی ،صابر شیخ رضایی ،قباد شیوا ،ابوالفضل
عالی ،امیر عبدالحس��ینی ،س��عید عجمی ،حمید عجمی ،مصطفی
گودرزی ،سیدحس��ن موس��ی زاده ،مصطفی ندرلو ،علی وزیریان و
حسین یوزباشی است .عالقه مندان می توانند تا ۳۰تیرماه از ساعت
۹تا ۱۸هر روز (به جز ایام تعطیل) از این نمایشگاه دیدن کنند.
موزه هنرهای معاصر :نمایش��گاهی شامل اسناد فرهنگ دیداری
کودکان ایران و تاثیر فرهنگ های غرب و ش��رق بر این فرهنگ ،در
موزه هنرهای معاصر تهران برپا ش��ده است .نمایشگاه «کارنامه» تا
۲۵مردادم��اه در موزه هنرهای معاصر واقع در خیابان کارگر ش��مالی
ادامه دارد.
هما :نقاش��ی های فرش��ید ش��فیعی را از 25تیر تا 5مرداد به نشانی
خیابان کریم خان زند ،خیابان س��نایی ،کوچه چهارم غربی ،پالک ،8
واحد یک روی دیوار رفته است.
بهنام دهش پور :نمایشگاه مشترک اثار نقاشی خط احمد اریامنش
و احم��د محمدپ��ور را از 25تا 30تیر ماه به نش��انی خیابان ش��هید
لواسانی( فرمانیه) ،خیابان شهید جباریان(قروردین) ،کوچه مسجدی،
کوچه مرمری ،پالک 13برگزار میکند.
طراحان ازاد :این گالری از 25تا 30تیر ماه میزبان نقاشی های
نجوا عرفانی با عنوان «ش��یرزن» شده است .گالری طراحان ازاد
در میدان فاطمی ،میدان گلها ،میدان سلماس ،پالک 5قرار دارد.
پروژه های اران :نمایش��گاه «روایت های کاغ��ذی» را با اثاری از
نسترن صفایی ،فاطمه بهمن سیاهمرد ،لیال ایمانی ،معصومه مهتدی،
غزاله بحیرایی ،رنه صاحب ،مینا محس��نی ،س��ارا قنب��ری ،تارا ازرم،
علی اصغر خطیب زاده ،س��امان خسروی ،افش��ان دانشور ،ترالن تبار،
صادق صادقی پور از 25تا 30تیرماه به نش��انی خیابان نوفل لوش��اتو،
کوچه لوالگر،پالک ،5ورودی حیاط برگزار می کند.
ماه :اثار نقاشی مرتضی یزدانی با عنوان «ریختار» را از 25تیر تا 12
مرداد به نش��انی خیابان افریقا ،کوچه گلس��تان ،شماره 26در معرض
دید عالقهمندان قرار می دهد.
شیرین یک :نمایش��گاه فتومونتاژ معین شافعی با عنوان «استراق
س��مع و بصر» را از 25تیر تا 6مرداد ماه به نشانی خیابان کریمخان
زند ،خیابان سنایی ،کوچه سیزدهم ،پالک 5برگزار می کند.
شیرین دو :از 25تیر تا 6مرداد ماه میزبان نقاشی های شهروز صدر
فرزانه با عنوان «روز گمشده ها» است .خیابان کریمخان زند ،خیابان
سنایی ،کوچه سیزدهم ،پالک 5واقع شده است.
الل�ه :طراحی و نقاش��ی های مژگان اعتضادی و ه��ادی تقی زاده را
از 25تی��ر ماه تا 12مرداد ماه به نش��انی خیابان دکتر فاطمی ،ضلع
شمالی پارک الله،روبروی پارکینگ طبقاتی روی دیوار می برد.
بیس�ت وشش :نقاش��ی های داریوش ش��املو با عنوان «سرزمین
هیچ کج��ا» را از 25ت��ا 30تی��ر به نش��انی فرمانیه ش��رقی ،خیابان
سلمان پور ظهیر ،شماره ،26واحد 3روی دیوار می برد.
س�ایه :ویدئ��و ،چیدم��ان و چاپ دس��تی مریم زمردیان ب��ا عنوان
«افوتیک» را از 25تا 30تیر ماه به نشانی نیاوران،خیابان جمشیدیه
(فیضیه) ،خیابان امیدوار ،کوچه اقاخانی ،پالک 3به نمایش میگذارد.
ویستا :چیدمان ارش فاتح برخورداری با عنوان «واسازی یک اثر در
س��ه بافتار» را از 25تیر تا 5مرداد به نشانی خیابان مطهری ،خیابان
میرعم��اد ،کوچه دوازدهم ،پالک 11در مع��رض دید عالقه مندان به
هنرهای تجسمی قرار داده است.
دنا :نمایش��گاه تصویرس��ازی نگین احتس��ابیان با عنوان «مدوسا و
ادم های س��نگی» را از 25تا 30تیر به نش��انی خیابان سپهبد قرنی،
بعد از چهار راه طالقانی ،کوچه سوسن ،پالک ،4زنگ 2برگزار می کند.
هف�ت ثمر :عکس های رس��ول بهزادپور را از 25ت��ا 30تیر ماه به
نش��انی خیاب��ان مطهری ،خیابان کوه نور ،کوچه پنجم ،ش��ماره 8به
نمایش گذاشته است.
علیها :نقاشی های پریسا شماخی ،حبیب تقی پور ،ستاره جوالیی
و ش��عله فراهانی را از 25تا 30تیر ماه به نشانی خیابان شریعتی،
نرسیده به میدان قدس ،کوچه ماهروزاده ،کوچه رمضانیان ،ابتدای
کوچ��ه احمدی مقدم (ایزد) ،پالک ،31طبقه اول روی دیوار برده
است.
فرهنگسرای ارس�باران :نمایشگاه گروهی عکس «تهران شهر
زندگی» با اثاری از علی رس��ولی ،امین رحمانی ،امیرحسین رضایی،
ایدا گوهریان ،ازاده تهرانی ،بیتا ش��ریفی ،داوود احمدی مونس ،داوود
قهردار ،احس��ان رافتی ،الناز فرخی ،فربد پهلوان ،حامد عطایی ،حامد
ب��دری ،حامد ایلخان ،حس��ین حیدرپور ،کاوه س��جودی ،کیمیا نیک،
محمود کرباس��یه ،محمود خس��تو ،مجیدحامد حق دوس��ت ،مسعود
حدادی ،مس��عود درودیان ،مهدی عباس��ی ،مه��دی خدیری ،محمد
میری ،محمد خدابخش ،محس��ن محمدی ،محسن عطایی ،محسن
گیتی نورد ،مصطفی فرهنگ ،محمدعلی نجیب ،نرگس باقری ،نسیم
بهاری ،امید مسعودفر ،پوریا سرحدی ،راحله صبوحی ،رامینا سلطانی،
ابوالفضل س��لمانزاده ،س��میرا شریعتمداری ،سروین س��رابی ،شقایق
مرادیان نژاد ،یونس ش��کرخواه ،ش��هرام گیل ابادی ،شایان محرابی،
س��بحان فرج ون ،سودابه تصدیقی ،وحید حس��امیان ،وحید شیخی،
یاس��من فرد و به انتخاب احس��ان رافت��ی داری��ان را از 25تیر تا 2
مرداد به نش��انی خیابان شریعتی باالتر از پل سید خندان خیابان جلفا
فرهنگسرای ارسباران برگزار می کند.
جرجانی :نمایش��گاه «هویت» را با اث��اری از ایلیا تهمتنی ،مهدی
دندی ،مهدی ش��یری ،هانیه صدری ،مریم عیوضی ،مهس��ا مرسی،
میالد مختاری از 25تیر تا 11مرداد به نشانی خیابان ولیعصر ،باالتر
از پارک وی ،کوچه خیام ،پالک ،4زنگ 1برگزار می کند.
فرهنگس�رای نی�اوران :2عکس ه��ای تینا دلن��وازی با عنوان
«چهارگوش��ه» را از 25تیر تا 2مرداد به نش��انی خیابان پاس��داران،
مقابل پارک نیاوران ،فرهنگسرای نیاوران به نمایش میگذارد.
اتش�زاد :نمایش��گاه عکس باب��ک ابراهیمی با عن��وان «رنگ ها و
رازها» را از 25تیر تا 3مرداد به نش��انی خیابان ولیعـصر ،نرس��یـده
به میـدان ونک ،خیابان عباس��پـور ( توانیــر ) شمـالـی ،بعـد از پـل
همت ،پـالک 23برگزار می کند.
ی ای��ن روزهای تهران کار خود را
ت�م :به عنوان جدیدترین گالر
ب��ا نمایش اثاری از کوروش ادیم ،مهرداد افس��ری ،نادر داوودی،
کیارنگ عالیی ،مهدی وثوق نیا ،ابراهیم صافی ،س��اعد نیک ذات
ب��ا عن��وان «هفت گذر» از 25تیر تا 7مرداد و به نش��انی تهران،
خیاب��ان کریم خان زند ،نجات الهی ش��مالی ،کوچه زبرجد ،پالک
10اغاز می کند.
ش�لمان :نمایشگاه تابلوهای س��ه بعدی پریسا اختیاری با عنوان
«پرن��واز» را از 25تا 31تیر ماه به نش��انی میرداماد ،نرس��یده به
ش��ریعتی ،رودبارغربی (جنوبی) ،کوچه کاووسی ،پالک 27برگزار
میکند.
نیوان :نمایش��گاه عکس و پرفورمنس «راه گمش��دن» را از 25تیر
تا 1مرداد به نش��انی خیاب��ان کالهدوز،خیابان ی��ار محمدی ،کوچه
طاالقانی ،پالک ،10طبقه همکف برگزار می کند.
مینا :نقاش��یهای ازیتا صارمی با عنوان «سرازیری غمبار زمین» را
از 25تا 30تیر به نش��انی خیابان پاسداران ،گلستان دوم (فالح زاده)
شماره 120روی دیوار می برد.
اکنون :نمایشگاه نقاشی و حجم فرهاد توکلی ،سام نیک مرام ،علیرضا
اذر ،محمد اقاکوچکی ،مانیا پاکپور ،س��اینا پورحس��ینی ،رها جعفری،
جمش��ید حکیمی ،مهدیه رخصت طلب ،زهرا رودکی ،فاطمه ریاضتی،
شقایق سوزنکار ،امینه کاظم زاده ،شیوا کاکاوند ،داتام نیک مرام ،مریم
محمدیان ،مژگان مالحسینی ،قادر منصوری ،مهسا میرزائی با عنوان
«اینه» را از 25تیر تا 8مرداد به نش��انی بزرگراه کردستان ،ا.اس.پ،
واحد 25برگزار می کند.
هش�تاد و سه :نمایش��گاه طراحی ارین عظیمی را از 25تیر تا 11
مرداد به نشانی خیابات پاسداران ،گلستان دوم (فالح زاده) ،پالک 83
برگزار می کند.
ژینوس :نقاش��ی های بنفشه شهریاری را از 24تا 29تیر به نشانی
خیابان دکتر حسین فاطمی ،ابتدای خیابان ولیعصر ،پالک ،21طبقه اول
به نمایش میگذارد.
الهه :نمایش��گاه نقاش��ی سوسن مبش��ر را از از 24تیر تا 3مرداد به
نش��انی خیابان افریقا ،انتهای خیابان گلفام ،س��مت راست ،بن بست
امینی ،پالک 3برگزار می کند.
اعتماد یک :نمایش��گاه اثار مجسمه عادله فرزین در و صفا حسینی
با عنوان «ورودی» تا 29تیر ماه به در گالری اعتماد یک به نش��انی
نیاوران ،میدان یاس��ر ،خیابان یاس��ر ،خیابان موسوی ،خیابان بوکان،
دوراهی سمت راست،پالک 4برپا می شود.
اعتم�اد :2تا 29تیر م��اه میزبان اثار نقاش��ی ازاده غضنفری با
عنوان «پیدا و پنهان» است .اعتماد در نیاوران ،میدان یاسر ،خیابان
یاس��ر،خیابان موسوی ،خیابان بوکان ،دوراهی سمت راست ،پالک
4قرار دارد.
اُ :نمایش��گاه «سه در سه ( »)2را با اثار طراحی و چاپ دستی؛ میالد
فیروزف��ر ،ایم��ان ایزدی نیا و س��پیده بهروزیان ،برگ��زار می کند .این
نمایش��گاه تا 29تیرماه به نش��انی خیابان نجات الهی ،کوچه خسرو،
شماره 46ادامه دارد.
اب انب�ار :اولین نمایش��گاه انف��رادی هنرمند ایران��ی ـ امریکایی،
ش��هرزاد کامل با عنوان «ش��کاف» ( )RIFTرا برگزار می کند .این
هنرمند نخس��تین حضورش در تهران را در گالری اب انبار به نشانی
خیابان انق�لاب ،دروازه دولت ،خیابان خاقانی ،کوچه روش��ن منش،
پالک 2تجربه می کند.
پلتف�روم :28اولی��ن بخش از نمایش��گاه های «زندگانی خانگی»
در گال��ری پلتف��روم 28با عنوان «خانه پوش��یدنی» بر اس��اس اثار
دانش��جویان طراح��ى رویال کالج او ارت لندن برگزار می ش��ود .این
نمایش��گاه تا اول مرداد ماه به نش��انی میدان هفت تیر ،خیابان مفتح
جنوبى ،بعد از تقاطع س��میه ،کوچه بور بور ،خیابان خاقانى ،نبش بن
بست روشن منش میزبان عالقه مندان است.
نگر :نمایش��گاه اثار نقاش��ی س��حر اس��ماعیل تهرانی با عنوان
«درخ��ت» تا 29تیرم��اه در گالری نگر به نش��انی قیطریه ،ضلع
جنوبی پارک ،خیابان روش��نایی ،کوچ��ه دالرام ،پالک ،۳۳زنگ
سوم ،برپا است.
کتاب و ادبیات
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
9
به بهانه درگذشت استاد جمشید ارجمند
فقط فرشتگانند که بال دارند
اس��تاد جمش��ید ارجمند منتقد و نویسنده پیشکسوت س��ینما که از فروردین ماه در بستر بیماری بود در 77سالگی به دیار باقی شتافت .ارجمند صبح
چهارشنبه 23تیر ماه در خانه خود از دنیا رفت .مرحوم ارجمند متولد 1318در تهران بود .وی فعالیت مطبوعاتی خود را در اواخر دهه 1330در مجله
فردوس��ی به مدیریت نعمت اله جهانبانویی و س��تاره سینما به س��ردبیری پرویز نوری اغاز کرد .او در 1342از دانشکده حقوق فارغ التحصیل شد .در
همین سال در موسسه تحقیقات اقتصادی با سمت محقق استخدام شد که امکان تحقیق و سفر به مناطق مختلف ایران و انتشار پژوهش هایش در
فصلنامه تحقیقات اقتصادی را برایش فراهم اورد .ارجمند در اواسط دهه 1340به فعالیت های مطبوعاتی و ترجمه و تالیف و نقد سینمایی مشغول
بود و در س��ال 1345مجمع منتقدان فیلم را بنیانگذاری کرد .ارجمند در 1348به فرانس��ه رفت تا مطالعات تخصصی در دوره دکترای سیکل سوم
دانش��گاه اکس-مارس��ی ،رش��ته اقتصاد و تبلیغات جهانگردی را پی بگیرد .در همین سال ترجمه نخستین کتاب اش را به پایان برد و با بازگشت به
کشور در سال بعد ،به فعالیت های گسترده و مداوم به ترجمه و تالیف پرداخت .او در دوران کاری خود نزدیک به 20عنوان کتاب را از زبان فرانسه
به فارس��ی ترجمه کرد و در زمینه ویرایش هم فعالیت داش��ت .دوره دوجلدی درباره چند سینماگر ،درباره سینما ،فیلم ساختن ،سینماگر ،دستور خط
و نگارش ،دس��ت نامه ش��یوه نگارش ،گربه روی ش��یروانی داغ و ۲۱فیلم-قصه دیگر از اثار جمشید ارجمند است .ارجمند در 1385در اولین جشن
انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی تقدیر شد .او ان سال بعد از دریافت جایزه اش از مسعود کیمیایی ،گفت :من در سال 45جزو اولین پایه گذاران
انجمن منتقدان سینما بودم و االن خوشحالم که شاهد چنین رشدی در این انجمن هستم .به بهانه درگذشت وی یادداشت هایی از مسعود کیمیایی،
عمران صالحی ،داریوش شایگان ،منوچهر احترامی ،شاهرخ دولکو و هرمز همایونپور را در ادامه می خوانید.
مسعود کیمیایی :متولد سال های خط میخی
جمشید عزیز هنوز ضیافت تو در خانه ،عکس های ویترینی کارگردان ها و بازیگرانی است که ما
در جوانی و مرگ با انها بوده ایم .دکتر مصدق ،ان عکس معروفش که از پشت با عبا و عصا در
احمداباد قدم می زند .سینما را از سینما و زندگی اموختیم نه فیلم هشت ،نه ویدئو و نه مشتقات
ان .جشن تولد و اوردن یک دوربین دیجیتال برای دانشمند نوجوان فامیل را نداشتیم .ما جمشید
یدانستیمروزگاریانزندگیجهنمیچهارریالبلیطسینماوساندویچپر...نوستالژیخواهد
نم
شد .انها هم زندگی زیبایی نبودند .فقر هیچگاه فضیلت نیست .با پرویز دوایی و نوری و وجدانی
و دیگران ان سالها چقدر سینما ،که تاریخ و جامعه و حرکت یاد جوانها دادید .حتی چطور در
سینما فیلم ببینند و امروز فیلمت را روی ویدئو و قاب تلویزیون بهتر می فهمند .در سینما فیلم
دیدن مراسمی دارد .بلیط و صف و ویترین ها و عکسها و درهای بازشده سالن و اگهی و دنبال
شماره صندلی گشتن و سکوت و چشم و گوش .اینها عات فیلم دیدن در سینما را ندارند .باید
میان فیلم با انکه در خانه هست حرف بزنند .بازار فضل و فضیلت است .برگردون یه دفه دیگه
این صحنه رو ببینم .سینما جای دیگری است .ما هم بیخود با هم قاطی شدیم ،ما مخالف هم
نیستیم ،ما مختلفیم .مثل هوای خوب که اگر در تهران بیاید همه مسموم خواهیم شد .جمشید،
ما حتی تلویزیون را خیلی بعد از سینما کشف کردیم و دیدیم .این فرق توست با یک نویسنده
سینمایی امروز .اینها اول تلویزیون را دیدند و فیلم های ویدئویی جشنهای تولد را و بعد سینما
رفتند و گفتند چه بزرگ بود .در طول و عرض .اللهزار کجاست؟ بچه ها قرار بذاریم یه روز بریم
داریوش شایگان :در معیت جمشید ارجمند
اونجا بگردیم .جمشید عزیز ،چراغ ما به نفت همدیگر می سوزد .از واژه رفاقت لبخند می زنند .انها
یدانند .ما پرخاشگر نبودیم .هرزهنویسی و شایعه سازی نکردیم.
اندازه شهاب های اسمانی را نم
یدادیم .نوشتند شاملو قاتل است .در سال چهل و دو خبرنگاری را کشته
به گلستان فحش نم
است .گفتند ،میدانی؟ ...نصرت از ایدز مرد ...پرخاش می کنی که نگو ...کز می کند و می گوید ــ
من نمی دونم ــ شنیدم ...همه انها این شایعه ها و دشنام ها را که بوی نجاست می دهد ...از جایی
شنیده اند .شرم دارم که شایعات دیگر را به یاد بیاورم .جمشید ــ اینها درددل است .که تو هم
میان همین بادهای سمی کالهت را گرفته ای که باد نجس این دهان ها کالهت را نبرد .همان
گوشه اطاق تو ...در حاشیه تهران ...در سکوت عطریش .زیر عکسهای سیاه و سفید سینماگران
و ان موسیقی ارام .موتزارت و یاحقی .برامس و دلکش را به هزاران جریب از اقیانوس فاسد
نمی دهم .بالها بر سر مردمانی عزیز که در دوره خود هستند و به دورهای دیگر پرتاب می شوند...
می اید .از تمام نویسندگان سینمایی ،کوچک و بزرگ پوزش می خواهیم ،هیچ نام و اسمی در
میان این فکرها نیست .تجاوزی است که چهره اشنا ندارد .نامی را در میان این چهره ها بیاد ندارم.
یدانم همان ها
قسم می خورم ،گاهی که این درد می اید از سوی دست های بی چهره است .م
روزی فیلم هایم را دوست خواهند داشت و اگر قرار بر ورق زدن جامعه معاصر باشد .این فیلم ها
فقط به این کار می ایند .روزگار ما ...در فیلم های من است و یکی ،دو فیلمساز دیگر .روزی هم
شما ایامتان با جمشید و من خواهد بود.
نخستین بار در س��ال 1345بود که باب اشنایی بنده پرویز نوری پرداخت که همدورهای دبیرستانش بود و
با جمشید ارجمند گشوده شد .من به سفارش یونسکو ان زمان سردبیری مجلۀ ستارۀسینما را بر عهده داشت.
مقالهای دربارۀ هنر ایران نوشته بودم و چنگیز پهلوان ،در راستای فعالیتهای سینماییاش ،نخست به ترجمۀ
مسئولیت ترجمۀ این مقاله را به جمشید ارجمند سپرده مقاالت و رپرتاژهای س��ینمایی مجالت فرانسوی از
ب��ود .در اولین دیدارمان ،با مردی مواجه ش��دم خوش قبیل سینه موند ،سینهروو و کایهدوسینما پرداخت و
سیما ،مبادی اداب ،و مهربان که در همان لحظۀ اول پ��س از مدتی ،طی س��ال های ،1343-1342به کار
احس��اس مهر و همدلی در من برانگیخت ،احساسی نقدنویس��ی س��ینما روی اورد و دیری نگذشت که از
که بهمرور زمان طرح رفاقتی دیرپارا رقم زد و رش��تۀ ش��اخص ترین منتقدان حوزۀ سینما شد .گزیده ای از
سرنوشتمان به هم گره خورد .چند سال بعد ،زمانی که نقدنویس��ی های او طی چهار دهه (از 1340تا ،)1370
مدیریت «مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگ ها» به من واگذار در مجموعه ای با عنوان نقد فیلم به چاپ رسیده است.
شد ،جمشید ارجمند را برای کار ویراستاری در انتشارات اما فعالیتهای سینمایی ،ارجمند را از پیگیری ترجمۀ اثار
موسسه فراخواندم و او نیز پذیرفت و با همت بیدریغش بزرگ ادبی بازنداشت و بهموازات این کار ،نویسندگان
متون در دست ترجمه و تالیف را بر ارزش��مندی چون الکساندر سولژنیتسین ،ژان کازنوو،
مسئولیت ویراستاری ِ
عهده گرفت .رابطۀ عمیق و دوستانۀ من و ارجمند پس جووانی گوارسکی را به جامعۀ روشنفکری ایران معرفی
از وقایع انقالب و با گذر سالیان ،همچنان برقرار ماند و از کرد .ذکر تمامی اثاری که به قلم ارجمند ترجمه شده
هم نگسست و با تاسیس انتشارات نوپای «فرزان روز» اند ،در حوصلۀ این مقال نمی گنجد .ابعاد و زوایای متنوع
همکاریمان نیز از س��ر گرفته شد .او ابتدا کتاب زیبای ش��خصیت ارجمند که از وسعت ذوق هنری و ادبی او
اصفهان ،تصویر بهشت را برای انتشارات فرزان روز به حکایتدارد،بهراستیحیرت انگیزاست؛چطورمی توان
فارسی برگرداند و بعد ترجمۀ کتاب ایین هندو و عرفان در عین حال هم ویراس��تار بود هم منتقد ،هم مترجم
اسالمی را در دست گرفت که متنی است بسیار پیچیده بود هم برنامهریز ،هم کارشناس جهانگردی بود هم
و غامض و مملو از اصطالحات فنی مربوط به فلسفۀ کارشناس کشاورزی ،هم جویندۀ علوم عقلی بود و هم
هندو و عرفان اسالمی .خوب بهخاطر دارم که ارجمند طلبۀ سیروسلوکعرفانی؟البتههمانطورکهپیشتراشاره
برای برگردان متن چقدر زمان صرف کرد و چه حوصله کردم ،این سبک و سیاق چندوجهی ،به جمشید ارجمند
و دقت خس��تگیناپذیری برای رخنه در پیچ وخم های منحصر نمی شود و صفت غالب بیشتر روشنفکرانی
بغرنج این تفکرات به خرج داد تا بر انها ا ِشراف و چیرگی اس��ت که در س��ال های 1340-1330پ��ا به عرصۀ
یابد .اراستن مفاهیم موجود در متن به زبانی فاخر و رسا ،فرهنگیایرانگذاشتند.اماعلتاینپراکندگیچیست؟
مستلزم سیروسلوک در ُکنه این عوالم نااشنا و احیای پاسخ شاید این باشد که «روشنفکر» ایرانی ،در معنای
خاص»
مجددشان بود ،و ارجمند به شایسته ترین وجه از عهدۀ اخص ای��ن اصطالح ،هنوز از «نظام معرفتی ِ
این کار برامد .جمشید ارجمند ،مانند اغلب روشنفکرانی مجهز به دید انتقادی بیبهره است و طبیعت ًا به همین
که در سالهای پایانی سطلنت رضاشاه متولد شدند و در دلیل نمی تواند خود را در تنگنای یک رشتۀ بخصوص
دوران گذار پرورش یافتند ،شخصیتی است چندوجهی .محدود کند ،و چون کمبود ان نظام معرفتی را احساس
او در سال 1318در تهران متولد شد و در دانشگاه تهران می کند نتیجت ًا راه های گوناگون را میپوید تا بلکه به نگاه
حقوق خواند .سپس تحصیالتش را در رشتۀ زبانهای خود جامعیتی هر چند ناقص ببخش��د و از این طریق
باستانی ایران ،زیر نظر استادان برجسته ای چون صادق خود را از حصار تنگش برهاند .برای روش��نفکری که
کیا ،فرهوشی ،نجم ابادی ،رضایی و ژاله اموزگار ادامه خواهان دیدی فراگیر و طالب جایگاهی اس��توار باشد
داد .در اواخر دهۀ 1340عازم فرانسه شد و در دانشگاه و ضمن�� ًا در جامع��ه ای زندگی کند ک��ه در ان نقش
اکس-مارسیتحصیالتشرادررشتۀ اقتصادوتبلیغات روشنفکر هنوز چندان روشن نیست ،شاید نزدیکترین
جهانگردی پی گرفت .مدتی در سازمان جلب سیاحان و کوتاه ترین راه ،همین ش��یوۀ «موزاییکی» باشد که
سِ متی دولتی داش��ت و بعد در سال 1355به سازمان ش��ناخته ای پراکندهای را میسر میسازد که به نوعی
برنامه منتقل شد و در بخش معاونت برنامهریزی این در عرصۀ پهناور علوم انس��انی معلق و شناورند .از این
س��ازمان ،در مقام کارشناس تدوین و تلفیق برنامه ها لحاظ ،جمشید ارجمند با دیگر شخصیت های برجستۀ
مشغول به کار شد .جمشید ارجمند که در نوجوانی زبان نسل خود تفاوتی ندارد ،ولی صفتی که او را از سایرین
فرانسه را به خوبی اموخته و شیفتۀ فرهنگ و ادبیات متمایز می سازد ،به نظر بنده سجایای اخالقی اوست.
فرانسوی بود ،خیلی زود به ترجمۀ اثار ادبی دست یازید او از خش��م و کینه ورزی مبراس��ت ،و با تورم نفس و
و همکاری اش را با ناصر نیرمحمدی ،س��ردبیر وقت خودنماییهیچخویشیونسبتیندارد.تواضع،شفافیت
مجلۀ فردوسی ،اغاز کرد .نخستین ترجمۀ منتشرشده درون و صفای دل ،خصال ممیزهای اس��ت که باعث
اش ،یکی از داس��تان های چخ��وف بود .از انجا که به میشود انس��ان خواه ناخواه خود را در معیت جمشید
سینما هم عش��ق می ورزید ،همزمان به همکاری با ارجمندانسانبهتریبیابد.
شاهرخ دولکو :فقط فرشتگان بال دارند
خوب که نگاه کردم دیدم جمشید ارجمند شدن جمشید ارجمند ،نه در دانش و شناخت
و فهم و علم و بینش و کمال و معرفتی اس��ت که دارد ،که این همه را ــ ش��اید
ــ خیلیهای دیگر ــ بیش و کم ــ داشته باشند و دیدم که اینها همه ،بیشک در
نوشته های دیگر این کتاب ،که نویسندگان ان ــ بیش از من ــ دانش و شناخت و
فهم و بینش و کمال و معرفت او را می شناسند دیده خواهد شد .و دیدم که پس بهتر
است به جنبه ای از جمشید ارجمند اشاره کنم که در نوشته های دیگر ــ شاید کمتر
دیده شود .این بود که کاغذ سفید را مرتب کردم ،قلم را تیز کردم ،و عزم را جزم .و
نوشتم :اخم هایش را هنوز ندیده ام .صدای بلندش را نشنیدهام .حرکت تندش را ندیده
ام .ناسزایی از او نشنیدهام .بدی از او ندیده ام .مردی با این همه دانش ،و این همه
فروتنی؟ پس رفتار غالب روشنفکر وطنی کجا رفته است؟ انهایی که دانش ظاهراً
پهناورشان ،عمقی به قدر یک وجب دارد ،چرا اینقدر فروتن نیستند؟ دوری از تبختر ،و
نرمی و لطافت و مهربانی و انسانیت ،صفاتی است که از اندیشه ورزیدن حاصل می اید
و روشنفکر ایرانی ،اگر به مرز ورزش اندیشه برسد ،حتم ًا حامل چنین صفاتی خواهد
شد .همانی که جمشید ارجمند ،ان را به کمال دارد .اگر او بال داشت ،می گفتم که
حتم ًا فرشته است .اما او بالی ندارد .چه بهتر! زیرا که او انسانی است که تا مرز فرشته
بودن پیش رفته است ،اما ،همچنان انسان است .و فقط فرشتگانند که بال دارند.
عمران صالحی :چهرهای ارجمند در طنز ایران
جمش��ید ارجمند در طنز امروز ما چهرهای ارجمند و فراموش
نش��دنی اس��ت .او ،هم با طنزهای��ش (که گاه ب��ا امضای ج.
اس��کندرخان قراچه داغی می نوش��ت) ،هم با لطیفه سازی ها
و لطیفه پردازی هایش و هم با ترجمه های درخش��انش از طنز
جهان،مثل«دنیایکوچک ُدنکاملیو»اثر«جووانیگوارسکی»
طنز امروز ما را پربارتر کرده است.
ج .اسکندرخان در نثر طنزامیز خود شیوه و شگرد خاصی
دارد که خود من تحت تاثیر ان بوده ام و خود را وامدار او
می دانم .بارها سعی کرده ام مثل او بنویسم و نتوانسته ام.
ببینید استاد ارجمند ،این لطیفه را چه خوب روی «صادق
هدایت» پیاده یا سوار کرده است:
«می گویند صادق هدایت در هندوستان خیلی بی پول شده بود.
کتابی نوشت و ان را پیش ناشری برد که چاپ کند.
ناشر از او پرسید:
ـ خب ،این کتاب شما وقایع جالبی هم دارد؟
صادق هدایت جواب داد:
ـ بله ،پر از انتریکه اقا ،قهرمان داس��تان به وسیله گلوله از پای
درمی اید ،همسرش خود را در اب خفه می کند و اگر کتاب به
چاپ نرسد ،نویسنده اش هم از گرسنگی خواهد مرد!»
این لطیفه چنان با هدایت و روحیات او جفت و جور شده است
کهخوانندههمباورمی کند.جمشیدخانارجمنددرلطیفه هاتیپ
سازی و فضاسازی هم می کند .برای اینکه به جایی و به کسی
برنخورد ،این شیوه ،یکی از بهترین شیوه هاست .به این لطیفه
توجه بفرمایید :اقا غضنفر از مردمان یکی از ایالت های شمال
غربی،رفتبهچلوکبابی:
ـ بی زحمت یه چلوکباب خوب.
ـ برگ یا کوبیده؟
ـ اونش دیگه به خودم مربوطه.
در این لطیفه چند ویژگی دیده میش��ود .یکی ایجاد ان است،
ارجمند از اوردن «گفت» و «پرسید» و «پاسخ داد» هم پرهیز
کرده است .دو ویژگی دیگر ،همانطور که اشاره کردم شخصیت
پردازیوفضاسازیدرلطیفهاست.شخصیتغضنفر،اقاغضنفر
است و فضای ان یکی از ایالت های شمال غربی .این اقاغضنفر
که سمبل ساده دلی است ،در خیلی از لطیفه ها ظاهر می شود.
تیپ های دیگر ی هم هستند :بایرام ،حسین قلی خان ،حسن
علی خان ،ملوک خانم ،قمر خانم ،زری خانم ،امیرهوشنگ خان،
مستر اسمیت ،موسیو دوپون و ...این تیپ ها دست لطیفه پرداز را
باز می گذارند تا به هر جا سر بزند و از هر کس سخن بگوید ،بی
انکه به جایی و یا به کسی بر بخورد .منتخبی از میان پرده ها را
انتشارات گل اقا چاپ کرده است که متاسفانه خیلی ها ان را ندیده
اند .جمشید ارجمند مدتی در روزنامه های اسیا «با حال خوب»
لطیفه سازی و لطیفه پردازی می کرد .البته نام او را نمی بینیم،
همانط��ور که در «می انپرده» ه��م نمی دیدیم .ارجمند اگرچه
نمی توانست مثل میان پردههای مجله تماشا خارج از محدوده
برود ،در همین محدوده هم کار خودش را می کرد .با نقل دو سه
لطیفه از جمشید ارجمند به این مختصر پایان می دهیم:
خبرخوب
ـ حسین قلی خان وارد کالنتری شد.
ـ سرکار ،زنم گم شده.
ـ مشخصاتش؟
ـ 190س��انت قد 120 ،کیلوگرم وزن ،کک و مک صورت ،ماه
گرفتگی ،خال گوشتی بزرگ و سیاه روی دماغ.
حسین قلی خان رفت و فردا به کالنتری سر زد .افسر نگهبان
گفت:
ـ اقا خبرهای خوب براتون دارم .خانومتون هنوز پیدا نشده.
سوالتکراری
دختر با صدایی محجوب و پرکرشمه به پسر گفت:
ـ چه سوالیه که می کنی ،معلومه که قبل از تو هیچ مرد دیگهای
از من خواستگاری نکرده بود .واسه چی شما مردا همهتون همین
سوال رو از ادم می کنین؟
معما
ـ خبر داری زنم زاییده؟
ـ مبارک باشه ،چی ،پسر؟
ـ نه.
ـ دختر؟
ـ اره ،از کجا فهمیدی؟
منوچهر احترامی :جمشید ارجمند؛ مردی از تبار کاتبان
هرمز همایونپور :بر من
منت دارد
جمشید ارجمند از چند جهت بر من منت دارد.
اولانکه،اشناییبابسیاریازدوستانمطبوعاتیم
را به او مدیونم .همین دوستان بودند که گاهی
اج��ازه دادن��د قلمی بزنم و س��ودای نوجوانی و
جوانی ام را فرونشانم .دوم ،جمشید به من اموخته
است که از چه زاویه ای باید به فیلم ها نگاه کنم تا
بفهمم و لذت ببرم ،و نه فقط فیلم ها .ذهن روشن
و سنجیده او به من اموخته است تا بکوشم ،به
قدر استطاعتم ،و به بسیاری از مسائل و رویدادها
و در بسیاری از لحظه ها با نگاهی مالیم و متعادل
و به دور از تعصب و پیشداوری بنگرم ،با فاصله
دوری و قضاوت کنم و تابع شایعات مغرضانه و
حتی غیرمغرضانه نشوم .چه درس بزرگی و چه
حق بزرگی دارد استادی که به من اموخت ،گرچه
گمانمی کنمشاگردبرجسته اینبوده ام.
در سال 52یا ،53یک روز برای دیدن منوچهر محجوبی که با یکدیگر سابقه
دوستی پانزده شانزده ساله داشتیم ،به سازمان جلب سیاح رفتم .محجوبی من
و ارجمند را به یکدیگر معرفی کرد .ما ،من و ارجمند و محجوبی و بس��یاری از
همنس�لان ما ،متعلق به طبقه ای از ادم های ان روزگار بودیم که ویژگی های
خاصی به ما تحمیل شده بود .نسلی بودیم که انبوهی از خاطرات قبل از مرداد 32
را در پس پشت ذهن خود انباشته بودیم؛ ایام کهنسالی و جوانی را درگیر سال های
س��اکت میانه دهه 30و دوران متالطم اغاز و پایان دهه 40پشت سر گذاشته
بودیم .دوس��تی من و ارجمند در یک فضای انتیم اداری اغاز شد :احتما ًال یک
اتاق کوچک با مبلمان اداری ،چند قهوه فوری و ادم های باریک اتوکشیدهای که
خودشان را مثل کهنه دیپلمات های عهد بوق الی کت ـ شلوار راهراه پاچه گشاد
کمرتنگ قنداق کرده بودند و با خط ریش چکمه ای و کراواتی که گره ان به اندازه
یک مشت درشت در زیر چانه پاکتراش شان خودنمایی می کرد.
اگرچه دوس��تی من با ارجمند در چنین فضایی اغاز ش��د ،اما شناخت من از
ارجمند به سال های پایانی دهه 30و سال های اغازین دهه 40بر می گردد.
سال های پرتالطمی که دانشجویان دانشکده حقوق دانشگاه تهران ،هر کدام
ش��ان یک مین بالقوه انفجاری بودند .در ان سال ها من پسر نوزده ـ بیست
س��اله تکیده زارونزاری بودم با کله ای به رنگ طالبی که صبح ها در رش��ته
قضایی دانشکده حقوق درس می خواندم و بعدازظهرها در تحریریه روزنامه
توفیق قلم می زدم و رباعی جفتی سی شاهی می ساختم.
یداند
جمشید ارجمند بارها به تاکید گفته است که خود را طنزنویس حرفه ای نم
و انچه از مطالب طنزامیز که طی سالیان دراز در مطبوعات گوناگون قبل و بعد از
انقالب از او به چاپ رسیده است ،صرف ًا مطالبی بوده است که شاید از سر تفنن و
شاید به خواهش دوستانش نوشته است.
من به تقریب انچه را که او با امضای مس��تعار «ج .اس��کندر قراچه داغی» و
امضاهای دیگر یا بدون امضا نوشته است ،خوانده ام .و به این قضاوت رسیده ام
که جمشید ارجمند چه بخواهد و چه نخواهد ،هنگامی که طنز می نویسد ،یک
طنزنویس ششدانش است و از بسیار کسان که سال های متمادی فقط در وادی
طنز گام زدند و قلم فرسوده اند ،به مراتب شیواتر ،اصولی تر و عمیق تر می نویسد.
حتینترسوبگوکهاندیگرانفکرمی کنندکهطنزمی نویسندوجمشیدارجمند
فکر می کند و طنز می نویسد .ذوق ازمایی ها و کوتاه نوشته های ارجمند در هفته
نامه اهنگر گویای ذوق سرشار ،دقت وسواس مانند و تفکر عمیق او به عنوان یک
طنزنویس حرفه ای است .من به عنوان طنزنویس ،این بخت را داشته ام که در یک
دوره نسبت ًا طوالنی با جمشید ارجمند در یک صفحه اختصاصی روزنامه به طور
هفتگی بنویسم .همکاری تنگاتنگ با ارجمند در تهیه این صفحه طنز که دبیری
ان نیز به عهده او بود ،یکی از خاطره انگیزترین و بیتنش ترین دره های روزنامه
نویسی را در چهل و هفت ـ هشت سال اخیر برای من به ارمغان اورده و در ذهن
من این باور را ایجاد کرده است که تاثیر سردبیر در کیفیت نشریه به مراتب بیش
از ان چیزی است که معمو ًال در کتاب های مربوط به مسائل فنی مطبوعات نوشته
می شود .این تاثیر در ماهنامه رودکی ،هنگامی که ارجمند سردبیری ان را به عهده
داشت ،کام ً
ال مشهود است .من گمان می کنم که ماهنامه پیشرو رودکی اولین
نشریه ایرانی بود که در حوالی نیمه دهه 50اولین ترجمه فارسی از اشعار طنزامیز
«شل سیلوراستاین» را منتش��ر کرد .در کار ترجمه نیز ،چیره دستی ارجمند در
برگرداندن متون طنزامیز ،حیرت اور است .ادم باید طنزدوست و طنزشناس باشد و
«دنیای کوچک ُدن کاملیو» را به زبان پارسی بخواند تا به ارزش ترجمه هنرمندانه
و شعرگونه ارجمند از این اثر بی نظیر «جووانی گوارسکی» ایتالیایی پی ببرد.
ترجمه بخش هایی از مجموعه قصه های کوتاه به هم پیوسته «نیکال کوچولو»
اثر مشترک سامپه و گوسینی ،همین احساس را بر خواننده پارسی زبان به وجود
می اورد .در ترجمه نیکال کوچولو که اصل ان برای نوجوانان فرانسوی نوشته شده
است،ارجمند کاریشگفت امیز کردهو کار جایگزینی لغات،اصطالحاتو عبارات
را به گونه ای با وسواس و دقت و منطبق با فرهنگ گفتاری نوجوانان فارسی زبان
انجام داده اس��ت که ش��وق خواندن را در نوجوانان برمی انگیزد و بزرگان را بی
اختیار به تحسین وامی دارد .نسخه نیکال کوچولوی متعلق به مرا تمام کودکان
و نوجوانان دوروبر من خوانده اند و بی اغراق می گویم که «اوراق»ترین و درب
وداغان ترین کتاب در کتابخانه کوچک من،مجموعه قصه های نیکال کوچولو
ترجمه جمشید ارجمند است .حتی اوراق تر از کلیات سعدی و فرهنگ معین و
یکی دو فرهنگ عربی به فارسی.
موسیــقی
10
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
موسیقی دامنه های زاگرس در تاالر رودکی طنین انداز شد
شروع سومین دوره
«فستیوال موسیقی نواحی اینه دار»
مراسم افتتاحیه س��ومین دوره از «فستیوال
موسیقی نواحی اینه دار» شامگاه 24تیرماه با
حضور هنرمندانی چون علی اکبر شکارچی،
ای��رج رحمانپور ،پروین بهمن��ی ،محمدرضا
اصالن��ی ،س��یامک جهانگیری و حس��ین
علیشاپور ،در تاالر رودکی اغاز شد.
در ابتدای مراسم علی مغازه ای دبیر هنری
ضمن ارائ��ه گزارش از روند ش��کل گیری
اظهار ک��رد :این فس��تیوال در ابتدا ارزو و
خیال بود که در سال 91مطرح شد.
من و احس��ان رس��ول اف رئیس جشنواره با
بررسی هایی که انجام دادیم ،تصمیم گرفتیم
که یک فستیوال کوچک را برگزار کنیم و فکر
نمی کردیم ارزوی ما تا این اندازه بزرگ شود.
او با اشاره به درگذشت غالمحسین سمندری
دوتار نواز ش��رق خراسان در همان دوره بیان
ک��رد :همان زمان بود ک��ه این رویا بال و پر
گرفت با وجود اینکه در ان دوران با وضعیت
سیاس��ی متفاوتی رو به رو بودیم و در دولت
قبل چش��م اندازی برای ادامه پیدا کردن این
برنامه نداشتیم ،با پیوستن محمدرضا درویشی
و حمیدرضا اردالن به جمع مان توانسیتم در
سال 92اولین فستیوال را در خانه هنرمندان
با محوریت موسیقی شرق ایران برگزار کنیم.
مغ��ازه ای با بی��ان اینک��ه گاه در برگزاری
فس��تیوال س��لیقه های غیر علم��ی دخالت
کرده اند اظهار کرد :این موضوع باعث ش��ده
بود که فس��تیوال غیر از جنبه های نمایشی
کارکرد منف��ی پیدا کند به همی��ن دلیل ما
جغرافیای سیاسی را کنار گذاشتیم و مناطق
فرهنگی را انتخاب کردیم.
دبیر هنری فس��تیوال هن��ری اینه دار پس
از ارائ��ه توضیحاتی درباره دوره این رویداد
بیان کرد :معیار انتخاب ما بر اساس سن و
سال پیشکسوت بودن افراد و روایت اصیل
انها از موس��یقی بود .اف��رادی وجود دارند
که بازتاب دهنده هنر قومی مملکت ش��ان
هس��تند و اگر خود و ایین شان گم شود ،ما
فرهنگ خود را گم می کنیم.
او درب��اره دوره س��وم اضافه ک��رد :این دوره
به دامنه های زاگرس تعلق دارد .نکته جالب
این اس��ت که در این مناطق اقوام و عشایر
کوچ نش��ین وجود دارند که بق��ای خود را در
کوچ می بینن��د .زمانی که م��ن مهمان انها
شدم ،دیدم که بی دریغ همانند موسیقی برای
پذیرایی از مهمان خود نیز مایه می گذارند.
این پژوهش��گر موسیقی با اش��اره به اینکه
یک نوار کاس��ت از اهنگ ه��ای لُری تمام
دوران نوجوانی او را خاطره انگیز کرده اس��ت
گفت :اگر در دانش موسیقی شناس��ی قومی
حرکت هایی می ش��ود و نس��بت به ان نگاه
بابک جهانبخش خواننده ارام موسیقی
پاپ که این روزها شایعاتی در خصوص
جدا ش�دن از همسرش در محافل است
عکسی از خودش در شمال کشور بر روی
صفحه اینستاگرامش گذاشته و نوشته:
«سالم ،امروز یکی از جاهای زیبای شمال
ایران عزیزمون بودم این عکس بصورت
اورجینال بدون هیچ ادیتی براتون پست
ک�ردم ...رنگ اب بصورت طبیعی س�بز
هستش چون اب جریان نداره ولی بسیار
جای زیبایی ب�ود و جای همگی عزیزانم
مثل همیشه خالی ...من عالقه زیادی به
طبیعت دارم و بسیار ارومم می کنه شاید
چون متولد فصل بهار هستم واسه همین
هم با طبیعت مانوسم و حالم خوبه»
عملی شکل گرفته است ،به مدد استادانی که
این راه را گشوده و برای ان سنگ بنای خوب
گذاشته اند .مریم قره سو ،دبیر علمی رویداد نیز
در این مراس��م بیان کرد :دوره س��وم اینه دار
نسبت به دوره های قبل تغییراتی داشته که با
اگاهی و تمرکز بر روی دانش بوده است .ما
در این دوره اهداف تازه ای را دنبال می کنیم
اولین ان ،یافتن پاس��خ برای یک سری
که ِ
سواالت بنیادین است .زندگی معاصر انسان
مظاه��ر کاربردی موس��یقی را تغیی��ر داده
اس��ت ،ما در حالی که از این موضوع تاسف
می خوریم ،ان را می پذیریم.
وی ادام��ه داد :رفتار موس��یقی ایران جزوی
از تاریخ اس��ت که باید ان را حفظ کنیم .ما
باید فرهنگ موس��یقی دیروز را بشناسیم تا
فردا را تعریف کنیم .این ش��ناخت صرفا به
معن��ای روی صحنه اوردن موس��یقیدانان
نیس��ت .جش��نواره اینه دار مقاص��د مالی را
دنبال نمی کند ،بلکه نس��بت به اندیش��ه و
اسیب شناس��ی موسیقی کار کرده است .این
پژوهشگر موسیقی و گرد اورنده کتاب سال
این��ه دار گفت :یک��ی از اهداف ای��ن رویداد
حمایت از پژوهش های فرهنگی اس��ت و با
نگاه تازه ای که به فستیوال داشتیم ،فراخوان
بین المللی را در سال 94منتشر کردیم با این
مضمون که چگونه موس��یقی را حفظ کنیم
و نقش فستیوال چیس��ت که ثمره ان را در
کتاب اینه دار منتشر کردیم.
در ادامه از کتاب س��ال اینه دار که مقاالت
اف��رادی مانند ش��ریف کازن��ادار ،پیر بوا،
تیران��وان ه��ای در ان چاپ ش��ده اس��ت
رونمایی ش��د .سپس ساسان فاطمی پشت
تریبون رفت .او فس��تیوال اینه دار را به یک
فس��تیوال فرانسوی تشبیه کرد و گفت :ان
فس��تیوال که ایمجینر ن��ام دارد با ارامش،
برنامه ریزی ،بدون هیاهو و با محتوای عالی
برگزار می ش��ود و هر س��ال کتابی را چاپ
می کند .اینه دار من را به یاد این جش��نواره
می اندازد .کتاب سال اینه دار برای من بسیار
غافلگیرکننده بود و امیدوارم در اینده نزدیک
شاهد انتشار چنین کتاب هایی باشیم.
اجرای موسیقی بختیاری با اجرای داریوش
اس��کندری (خواننده) بهرامی (نوازنده نی)
حش��مت اهلل فتحی (نوازنده دوهل) بخش
پایانی این رویداد بود.
سومین دوره فستیوال نواحی موسیقی اینه دار
به ریاست احسان رسول اف ،مدیرت هنری
مغازه ای و دبیری علمی مریم قرسو با تمرکز
به موس��یقی نواح��ی دامنه الب��رز و اقوام لر،
بختیاری ،لک و قش��قایی از 24تا 26تیرماه
در تاالر رودکی برگزار می شود.
حسین علیزاده در شب بزرگداشت علی اکبر شکارچی
عوام فریبی جامعه موسیقی را درگیر کرده است
هنرمن��د :عص��ر روز چهارش��نبه 23تیر ماه مراس��م را به عشق همس��رش ماهرخ می کشید .قبل از اینکه
بزرگداش��ت استاد علی اکبر شکارچی ،نوازنده برجسته بخواهیمبهخودشکارچیبپردازیم ،بایدبهماهرخ،همسر
کمانچه در کانون زبان فارسی به همت علی دهباشی ایشان بپردازیم ماهرخ تمام این سال های بسیار سخت
در قالب شب های بخارا برگزار شد .این مراسم با کالم تا به امروز را در کنار شکارچی با اعتقاد حضور داشت و
دهباشی اغاز شد و سپس پیام محمود دولت ابادی که به این چیزی است که خود شکارچی همیشه با قدردانی،
دلیل کسالت نتوانسته بود در این ایین حضور داشته باشد افتخار و با صدای بلند می گوید .این ها با اعتقاد و عشقی
بازگو شد و با سخنرانی حسین علیزاده و اجرای قطعاتی از که به هم داشتند همیشه به هر هدفی که می خواستند،
موسیقیلریوشاهنامه خوانیتوسطعلی اکبرشکارچی رسیده اند و هر سختی که در راهشان بود را هموار کرده اند
و اساره شکارچی پایان یافت.
و خوشبختانه جزء خانواده های بسیار شاد و خوشبخت
علی دهباشی در ابتدا یاد و خاطره عباس کیارستمی و جامعههنرمندانایرانیهستند.ویبابیاناینکهوقتیکه
جمشید ارجمند را گرامی داشت .سپس مرور کوتاهی بر موسیقی ایرانی را بررسی می کنیم ،این موسیقی همواره
زندگی ،اثار و افتخارات علی اکبر شکارچی داشت .سپس از چند زاویه فراز و نش��یب داش��ته است ،اظهار کرد :در
پیام محمود دولت ابادی برای حاضران خواند:
جامعه ای که ردپای موسیقی در تمام معماری و فرهنگ
در متن این پیام امده بود« :علی اکبرشکارچی ،دوست ایرانی سایه افکنده است ،حتی اگر ما بطور نوشته شده در
عزیزم بی گمان دانسته ای که تا چه پایه برایم گرامی و تاریخ اثاری از موسیقی نمی بینیم ،ولی وقتی طاق بستان
محترم هستی .من بیش از هنرمندی ات به انسانیت ،یا عالی قاپو را نگاه می کنیم می فهمیم که موسیقی در
صداقت ،وش��رافت مندی ات احترام گذارده ام و احترام دوره هایمختلفچهنقشبسزاییداشتهاست.موسیقی
ی گ��ذارم و این مغایرت ندارد با احترام من به هنر و از دورانی مشکل پیدا می کند که در ایران و به خصوص
م
ً
خصال عمیقا انسانی ات به خالقیتی از دوران صفویه با مس��ائل مذهبی روبه رو می ش��ود و
هنرمندی تو که با
ِ
صمیمانه می انجامد .نباید از ی��اد ببریم که از برکت موسیقی به نوعی حرام اعالم شد ،که البته امروز هم فقط
زحماتِ پیگیر و بی دریغ شما در پیوستگی با پیشینه ای رسما گفته نمی شود ،ولی همچنان با موسیقی شایسته
بومی ،هنر کمانچه نوازی را به یک ساز موثر م ٌلی ارتقاء رفتار نمی شود و این رفتار هم تا حدودی نشات گرفته از
بخشیدهاید .این گرامیداشت برشما مبارک باد و حضور همین نگاه است .نباید تصورکنیم با وجود سخت ها دیگر
صمیمانه شما درجمع هنرمند ِان موسیقی ایران بر ما اینجا نمی شود کار کرد پس باید مهاجرت کنیم و برویم
توفیق شما» .به کشورهایی که به موسیقی توجه می کنند چون این
مبارک باد .ارزومند ِ
در ادامه استاد حسین علیزاده نوازنده و اهنگساز صاحب روش در تاریخ به هیچ وجه نتیجه خوبی نداشته است،
نام ایرانی درباره شخصیت و جایگاه هنری علی اکبر من شخصامعتقدم کهدر ادبیاتودیگر رشته هایهنری
ش��کارچی اینچنین گفت :ش��کارچی یک روشنفکر هم خیلی کم جواب داده اس��ت .وقتی که هنرمندان از
به معنای مثبت کلمه اس��ت و اگر امثال ش��کارچی سرچش��مه اصلی جدا شوند دیگر نمی توانند ان نتیجه
در موس��یقی ایرانی بیش��تر بود ،جامعه موس��یقی و
موسیقیدان ها تا این حد ضربه پذیر نبودند.
جمع با طراوت و خوش چهره ای که در این مکان گرد
هم امده اند همه ناشی از تالش های اقای دهباشی است
و این جلسات باید در سراسر ایران و در ابعاد خیلی بزرگ
انجام بگیرد که این اتفاق نمی افتد .من همیشه می گویم
که ما نباید مدام بگوییم نمی گذارند و نمی شود ،هرکسی
در جایگاه خودش و در هر ش��غلی که هس��ت باید کار
خودش را به بهترین ش��کل انجام دهد و من به اقای
دهباشی از این جهت تبریک می گویم .امشب صحبت
کردن برای من خیلی اسان است ،چون درباره دوستی
صحبت می کنم که گویی شرح حال خودم را می گویم.
سعی می کنم مختصر از جایگاه شکارچی در موسیقی و
شخصیت هنری او بگویم .من شکارچی را درهمان اوایل
سال های دانشجویی ،زمانی که در مرکز حفظ و اشاعه
موس��یقی فعال شدیم ،دیدم .ایشان واقعا یک سوغاتی
بودند که از لرستان مستقیما به مرکز پست شدند .من
در جریان نیستم که ش��کارچی چگونه سر از مرکز در
اورد ،ولی م یدانم که زنده یاد اقای صفوت که مسئولیت
مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را داشت ،شکارچی خوبی
بود .ایشان به دانشگاه ها می رفت و جوانان با استعداد را
برای مرکز حفظ و اشاعه موسیقی شکار می کرد و علی
اکبرشکارچی که خودش شکارچی بود در دام افتاد و به
مرکز دعوت شد .علیزاده ادامه داد :شکارچی درست در
ابتدای جوانی در حالی که نامزدی هم داشت ،به تهران
امده بود و از عشق خودش دور بود .او تک تک ارشه ها
ای که باید در هنر داشته باشند ،بعضا حتی چنان دچار
سرخوردگی شدند و دست به خودکشی زدند.
علیزاده با بیان اینکه «من این بخش از روش��نفکری
را اص�لا قبول ندارم ،حت��ی اگر از ص��ادق هدایت یا
غالمحسین ساعدی صحبت بکنیم» ادامه داد :درست
اس��ت که ما باید حس انها را درک کنیم ،ولی نتیجه
روش��نفکری نباید این باش��د که ادم وقتی خودش با
محیط سازگاری ندارد ،حتی وقتی که مهاجرت می کند
مجبور بشود خودش را از بین ببرد .ما در دوره ای زندگی
می کنیم که می توانیم بیشتر به واژه روشنفکری فکر
کنیم ،ایا روشنفکر کسی است که مسائل جامعه را بهتر
ازع��وام درک می کند؟! پس اگر بهت��راز دیگران درک
می کند ،مسائلی که در کشورش می گذرد باید برایش
طبیعی باشد و بتواند فرهنگ ،تاریخ و حوادث جامعه را
کنار هم بچیند و بداند که چرا این اتفاقات در کشورش
می افتد .منی که در ایران زندگی می کنم نمی توانم هر
روز از یک خبری شوکه بشوم .اگر ما به عنوان روشنفکر
نگاه درست تر و شناخت بیشتری نسبت به جامعه داشته
باش��یم ،باید بهتر از مردم عادی شرایط کشور را درک
کنیم تا اینکه من بعضی اوقات می بینم که مردم عادی
درکشان بیشتر است ،خودشان را بهتر وفق می دهند و
زندگی طبیعی تری دارند تا برخی از روشنفکران ما که
سرخوردگی جز جدانشدنی از زندگی انهاست.
حسین علیزاده گفت :عقیده دارم که هیچ وقت نگوییم
که این بال را س��ر ما اوردند و نمی گذارند یا نمی ش��ود.
چون به طور کل فرهنگ ما ایرانی ها به ش��کلی است
که همیشه معترض هستیم ،حتی اگر جایی حق با ما
نباشد و یا اگر هم حق با ماست به قدری این اعتراض
جز اخالق ما شده است که در جای خودش تاثیری ندارد.
حقیقتا وضعیت موسیقی ایران از چه چیزی رنج می برد؟
از نداشتن موس��یقیدان روشنفکر که شرایط خودش را
درک و مقاومت کند و برس��ر اصول خودش بایستند و
یا از شرایطی که بر موسیقی وارد می شود؟ به نظر من
هردو زاده هم هس��تند .هرچقدر که موسیقی و شرایط
موسیقیدان ها سست تر ،بدون اطالعات و پشوانه فکری
باشد ،ضربه پذیرتر خواهند بود.
اهنگساز نینوا با بیان اینکه «چیزی که باعث می شود
موس��یقیدان های ایران اتفاق نظر نداشته باشند این
است که موسیقیدان باید روشنفکر باشد ،روشنفکر
ب��ه معنای مثب��ت ان؛ یعن��ی اگاه و با ش��ناخت از
جامعه اش» اظهار کرد :به موس��یقی ما از دوره قاجار
و بعد از یک دوره غفلت طوالنی مجددا توجه ش��د.
درست از ان زمان موسیقیدان هنوز شخصیت هنری
خودش را به طور کامل بدس��ت نیاورده است .ما در
دوره قاجار موس��یقیدان های بزرگی داریم که از انها
تجلیل می کنیم ،ولی همیشه شرایط موسیقیدان ها
را بررسی می کنیم که از نظر فکری در چه شرایطی
بودند و نسبت های جامعه چه بوده است .این حمایت از
موسیقیو موسیقیدان ها در دوره قاجار کار بسیارخوبی
بود ولی موسیقیدان های دوره قاجار هیچ کدام نقش
اجتماعی نداش��تند و به ندرت می توان افرادی نظیر
درویش خان و عارف قزوینی در بین انها دید.
این اهنگس��از برجس��ته افزود :هرچه جلوتر می اییم
می بینیم جامعه موسیقی ما از یک موضوع رنج می برد
و ان این اس��ت که چقدر جنبه های روش��نفکرانه در
جامعه موسیقی ما رشد کرده است و چقدر جنبه های
عامیانه در ان قوی است؟ ان چیزی که بخصوص در
این سال ها خیلی مشاهده می شود عوام زدگی و عوام
فریبی اس��ت که جامعه موسیقی را درگیر کرده است.
نتیجه ای که امروز می خواهیم بگیریم این اس��ت که
ما هرچه بیشتر موسیقیدان های اگاه به مسائل جامعه
داشته باشیم می توانیم موفقیت بیشتری را انتظار داشته
باشیم .اگر که موسیقیدان ها جزء بدنه عوام جامعه باشند
نه می توانند تاثیرگذار باش��ند ،ن��ه می توانند در مقابل
رفتارهای ناشایست یک برخورد متحدانه داشته باشند
و نه خودشان می توانند با هم متحد باشند؛
علیزاده سپس درباره علی اکبر شکارچی نیز اظهار کرد :ما
در گروهمان به شکارچی ،دکتر عشایری می گفتیم و در
تمام گروه اگر ما از نظر پزشکی مشکلی داشتیم به سراغ
او می رفتیم .او در جریانات انقالب بسیار به داد کسانی
که زخمی می شدند می رسید و در بعضی مواقع قهرمانانه
با خطر رو به رو می شد .او یک لر به تمام معناست و با
تمام اصالت های خودش به ته��ران امد و از همان روز
اول متوجه ش��دم که این دوست لر ما روشنفکر است،
یعنیکسیاستکهکمانچهوردیفمیرزاعبداهللمی زند
و از اس��تاد اصغر بهاری درس می گیرد .وی با اشاره به
همکاری اش با شکارچی در دوران جوانی ،گفت خیلی ها
بودند که ما با ان ها کار می کردیم و وقتی به مسیر نگاه
می کنیم حتی به پیچ های اول هم نرسیدند و همان اول
مسیرایستادند،بعضی هابدوناینکهازجاییکمکبگیرند
مسیر را ادامه دادند .شکارچی نه استخدام دولتی بود و نه
از طرف ارگانی حمایت و پشتیبانی می شد .او خودش یک
تنه و البته با حضور همسر بزرگوارش در کنارش تمام این
راه ها را هموار کرد .نتیجه اینکه اگر ش��کارچی در یک
سازمان دولتی نبود ،اگر در وزارت ارشاد ،خانه موسیقی
و ...نبود ،خود به خود خودش همه این ها بود .هیچ کدام
از ادارات شایستگی حفظ غرور و شخصیت او را نداشتند،
ولیخودشکارچیباشایستگیتماماینمسئولیتبزرگ
را در قبال خودش داش��ت و هنرمن��دی را بار اورد که
وقتی شما می گویید شکارچی همه چیز را زالل ،باصفا
و اماده فداکاری و جانفشنانی می بینید .این حرف هایی
که من می زنم حاصل تمام عمر مشترکیست که ما با
هم گذرانده ایم و من دیده ام که چیزی به عنوان ترس
هیچ وقت در وجود شکارچی نبوده است .شکارچی خیلی
مواقع کمانچه اش حکم یک تفنگ را داشت ،تفنگی که
در موسیقی لری زیاد از ان می شنویم و اگر این تفنگ
بر دوش شکارچی نبود ،ولی کمانچه اش همان حکم را
داشت .حسین علیزاده در پایان سخنانش با اشاره به اینکه
«اگرتعدادهنرمنداننظیرشکارچیدرجامعهبیشترباشد،
جامعه خوشبختی خواهیم داشت و موسیقی ایران به این
اندازه دچار کمبودها و مشکالت نمی شود» گفت :وجود
ادمهایی مثل ش��کارچی حتی اگاهی دهنده هم است،
خیلی مواقع مسئولین موسیقی هیچ اطالعی از این هنر
ندارند و تنها یک حک��م اداری دارند ،ولی اگر ادم هایی
مثل شکارچی در موسیقی ما بیشتر و بیشتر بودند حتی
مسئولین هم اگاه تر می شدند.
در پایان علی اکبر شکارچی بعد از تشکر از علی دهباشی
در سخنانی اظهار کرد :در هیچ جای دنیا مثل ایران نیست
که انس��ان ها به بهانه های مختلف دور همدیگر جمع
بشوند و تبادل ذوق ،اندیشه ،مهر و عاطفه داشته باشند،
بخصوص مواقعی که بزرگداش��ت برای فردی در قید
حیاتباشد.این هاموقعیاتفاقمی افتدکهانسان هادیگر
بعد تاریک ان شخص را نمی بینند و تنها ویژگی های
مثب��ت ان را می بینند و واقعا مثبت نگاه کردن یکی از
گوهرهایگرانبهایانساناست.
این نوازنده در ادامه با تمجید از حسین علیزاده و داوود
گنجه ای و حاضران و برگزار کنندگان مراس��م ،گفت:
زمانی که به دانشگاه امدم فقط یک سری ترانه محلی
را می زدم و برای اولین بار موسیقی دستگاهی به گوشم
می خورد .از شما متشکرم که سیاهی های من را ندیدید
و فقط رنگ ها و سفیدی های من را دیدید و من چقدر
خوشبختمکهیکعمرباروسفیدیوسربلندیزندگی
کرده ام .مزدی که شما به من دادید همین جمعیست که
برتر از هر چیزیست .شکارچی اظهار کرد :من از کودکی
با ایالت و عشایر زندگی کرده ام شوق و امید را از انها
اموخته ام .کس��انی که در زمان کوچ تمام زندگیشان
به اندازه بار دو تا االغ و قاطر نمی ش��ود ،ولی وقتی با
ان ها زندگی می کنید متوجه می ش��وید که سرشار از
طنز ،هجو ،فکاهی ،شعر و ترانه هستند و مثل اینکه
در اس��مان ها می رقصند ،ای نها با امید و شوق زندگی
می کنند و بدون هیچ گفتگویی این دلیری ،جسارت،
شهامت ،غیرت ،مردانگی و بخشندگی و پایداری را به
شما منتقل می کنند .شکارچی درباره سخنان حسین
عی��زاده اظهار کرد :همانطور ک��ه اقای علیزاده گفت
زندگی بس��یار سختی بر ما گذشته و اگر این شوق به
زندگی نباش��د ادم کمرش می شکند و نمی تواند دوام
بیاورد ،انهایی که موی سپیدی دارند و هم سن و سال
یدانند که من چه می گویم .بنابراین این
من هستند م
حکایت به قول خلیل جبران« :حقیقتا زندگی تاریک
است اگر انسان شوق نداشته باشد و شوق کور است اگر
بینش و دانشی نباشد» بینش هم بیهوده است اگر شما
کاری نکنید و کار اگر امیخته با عشق نباشد تهی است و
کار با عشق یعنی همین خانه ای که من برای بچه هایم
س��اخته ام ،یعنی ترکمن ،نی نوا ،کلیدر ،جای خالی
سلوچ کار با عشق ،خانه دوست کجاست ؟ .
ش��کارچی در پای��ان گفت :م��ن برای پاس��داری از
موسیقی این س��رزمین کار کردم و ادامه دادم .روزی
در کوه صحنه ای دیدم که مرا ترغیب کرد به تکرار،
ماندگاری ،پایداری و پای این نگهبانی ایستادن .دیدم
قطره ای از دل صخره ای که روی ان خزه بسته بود و
از پرسیاوشان پر شده بود فرود می امد و چون این قطره
فرود می امد با خودم گفتم «قطره به خواب نمی رود /
نمی رود خواب در چشمان من /می چکد خون من و
قطره قطره بر این سنگ سیاه /تا بگذرد از دل سخت
و سیاه او /من به خواب می روم و قطره هم وقتی که
می چکد جان من قطره قطره بر پای ارغوان».
در این مراس��م ایرج رحمان پ��ور و داوود گنجه ای نیز
دقایقی درباره علی اکبر شکارچی سخنرانی کردند و در
ادامه علی اکبر شکارچی و اساره شکارچی به شاهنامه
خوانی و اجرای ترانه ای لری مربوط به عصر شکارگری
با همراهی س��از کمانچه و تنب��ک پرداختند که مورد
استقبال و پسند حاضران واقع شد.
گردشگری
شـــــــــــــنبه 26تیرماه 1395سال نهم شماره 518
www.honarmandonline.ir
نگاهی به جدیدترین تصمیمات کمیته میراث جهانی یونسکو
مقال ه استاد دانشگاه علوم نظامی استرالیا درباره گردشگری ایران
«قنات های ایران» ثبت جهانی یونسکو شدند
هنرمند :چهلمین اجالس کمیته میراث جهانی یونسکو از بیستم تا سی ام تیرماه
در اس��تانبول ترکیه درحال برگزاری اس��ت در این اجالس پرونده های ۹اثر
طبیعی ۱۶ ،اثر فرهنگی و چهار س��ایت طبیعی و فرهنگی بررس��ی می شود
همچنین وضعیت حفاظت ۱۰۸س��ایت ثبت ش��ده در فهرس��ت جهانی و ۴۸
پرونده میراث در خطر در این چند روز نیز مورد بررس��ی قرار می گیرد .در این
میان ایران نیز پرونده «بیابان لوت در محدوده س��ه استان کرمان ،سیستان و
بلوچس��تان و خراسان جنوبی» را برای نخس��تین بار در حوزه میراث طبیعی و
پرونده «زنجیره یازده قنات ایرانی دارای تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از
۲۵۰۰تا ۲۰۰س��ال در ۶استان،خراسان رضوی،خراسان جنوبی ،یزد ،کرمان،
مرک��زی و اصفهان » را در حوزه میراث فرهنگی روی میز یونس��کو قرار داد.
بیش��تر کشورهای عضو بر اهمیت تاریخی قنات های ایران ،سیستم پیچیده و
مدرن بکار رفته در انها و س��ودمندی انها برای محیط زیس��ت اذعان کردند.
نماینده ایران در یونسکو ،با قدردانی از ثبت 11قنات ایرانی در فهرست میراث شد .این تصمیم به علت مشاهده تالش های مقامات این منطقه برای برطرف
جهان��ی ،ای��ن قنات ها را س��ایت هایی قدیمی از جهان دانس��ت« .دکتر احمد ک��ردن خطرهایی که این میراث فرهنگی و تاریخی و بهبود مدیریت را تهدید
جاللی» ،نماینده ایران در یونسکو پس از اعالم رسمی ثبت پرونده ی قنات های می کرده ،اتخاذ شد .نام منطقه تاریخی «متسخیتا» که شامل کلیساها ،صومعه ها
ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با ابراز قدردانی ،در سخنانی به سفرنامه و کاتدرال های باستانی می شود ،از سال 2009به علت گسترش مناطق شهری
ناصرخسرو اشاره کرد که این شاعر و نویسنده در ان به قنات های ایران از حدود و به خطر افتادن سالمت این بناها ،در این فهرست قرار گرفته بود .
هزار س��ال پیش اشاره کرده است .او همچنین با قرائت شعری که به گفته ی نام ش��هرهای باستانی «جنه» مالی به فهرست در خطر میراث جهانی یونسکو
طالبیان ،معاون میراث فرهنگی س��ازمان میراث فرهنگی و گردشگری ،گویا افزوده شد .کمبود امنیت برای نگهداری این منطقه تاریخی ارزشمند و گسترش
همان روز ان را سروده بود به قنات های تاریخی ایران و نیز دیگر اثار جهانی فعالیت های شهرسازی که ممکن است منجر به تخریب این میراث جهانی شود،
این کش��ور مانند باغ های ایرانی اش��اره و از ان ها تمجید کرد .وی افزود :ثبت علت های اصلی این تصمیم کمیته ی وابسته به سازمان یونسکو ذکر شده است.
این قنات ها یک لحظه تاریخی است و در حال حاضر برای ایرانی هایی که زیر شهر باستانی «جنه» از 250سال پیش از میالد محل سکونت انسان ها و یکی
زمین چنین قنات هایی را حفر کرده بودند ،اکنون ان ها به یک س��ایت قدیمی از مراکز تجارت طال در منطقه به حساب می امده است .در قرن های 15و 16
جهانی تبدیل شده اند .با تائید ثبت جهانی این قنات ها ،بازار تبریک به نمایندگان میالدی این ش��هرها از مراکز گسترش دین اس�لام بوده اند و از سال 1988به
ایران در اجالس یونسکو داغ شد .همچنین کمیته میراث فرهنگی یونسکو در عنوان میراث جهانی ش��ناخته ش��دند .از دیگر نام های اضافه شده به فهرست
چهلمین نشست خود در استانبول ،بناهای تاریخی «متسخیتا» در جورجیا را از میراث در خطر یونسکو ،مرکز تاریخی «شاخری سیابز» ( )Shakhrisyabzاز
فهرست میراث جهانی در خطر خارج کرد و دو منطقه تاریخی در ازبکستان و کشور ازبکستان است .علت این تصمیم ،خطری است که پیشروی بیش از حد
مالی و پنج منطقه باستانی در لیبی را وارد این فهرست کرد .در چهلمین نشست سازه های گردشگری برای ان پیش اورده است.
کمیته میراث فرهنگی یونسکو در استانبول ،پنج منطقه تاریخی در لیبی به دلیل ساخت هتل ها و س��اختمان های جدید برای رونق بخش گردشگری این شهر
نابس��امانی های موجود در این کش��ور و خطراتی که در اینده متوجه این بناها موجب شده سالمت این مرکز تاریخی که شامل بناهای قرون وسطایی می شود،
می شود ،وارد فهرست میراث جهانی در معرض خطر شدند.
در معرض خطر قرار گیرد« .شاخری س��یابز» بیش از 2000سال قدمت دارد و
این پنج منطقه تاریخی «سایرین» ،منطقه باستانی «لپتیس ماگنا»« ،سابراتا» ،در قرن های 14و 15میالدی یکی از مراکز مهم سیاس��ی و فرهنگی منطقه
شهر تاریخی «قادامس» و بناهای سنگی «تدرارت اکاکوس» نام دارند .یونسکو «کش» به حساب می امده است .چهلمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو
اعالم کرده به علت نابسامانی شدید در کشور لیبی و حضور گروه های نظامی ،از 10جوالی کار خود را اغاز کرده و تا بیستم ادامه خواهد داشت .فهرست میراث
این مناطق به فهرس��ت در خطر اضافه شده اند .در این نشست همچنین اعالم فرهنگی در خطر یونس��کو به این منظور تعبیه شده تا به جهان درباره خطرات
شد ،بناهای تاریخی «متسخیتا»ی جورجیای امریکا از فهرست در خطر خارج علیه میراث فرهنگی جهان هشدار دهد.
11
امیر شاملویی
ایران؛ الماسی پنهان
در میان سوءبرداشتهای غربی
کالیو ویلیامز ،استاد دانشگاه علوم نظامی و اکادمی
نیروهای مس��لح استرالیا و اس��تاد افتخاری مرکز
دانشگاه ملی استرالیا در حقوق امنیتی و امور نظامی،
تجربه س��فر خود به ایران را در یکی از رسانههای
استرالیا با عنوان «کانبرا تایمز» به چاپ رسانده است.
وی در مقالهای با عنوان «کارت پس��تالی از ایران:
الماس��ی تاریخی پنهان در میان سوءبرداشتهای
غربی» نوشته« :به رغم تصویر نامناسبی که از ایران
ارائه شده است ،این کشور احتماال میتواند امنترین
کشور در خاورمیانه باشد .تروریسم داخلی ان را تهدید
نمیکن��د و نرخ جرم و جنایت پایین��ی دارد .مردم
دوس��تانه رفتار میکنند و ازادتر از چیزی است که
من انتظار داشتم .در حقیقت ، واقعیت ایران به همراه
تجربه س��فر به مکانهای جدید ،با انتظارات قبلی
من مغایرت داش��ت ».او 3روز را در تهران گذرانده
و در مقاله خود با اشاره به برخی مشکالتش تصریح
کرده است« :به رغم برداشتن تحریمهای سازمان
ملل متحد در ژانویه س��ال جاری ،هنوز غیرممکن
است که از کارتهای اعتباری غربی در هتلهای
ایران استفاده کرد .این بدین معنی است که شما باید
پول نقد همراه داشته باشید (ترجیحا یورو یا دالر) تا
هزینههای خود را پوشش دهید ».از دیدگاه این استاد
علوم نظامی ،انتظار میرود ایران در نتیجه برداشتن
این تحریمها با رشد گردشگر روبهرو شود.
کالی��و ویلیامز با اش��اره به اماکن گردش��گری و
تاریخی کش��ورمان ادامه داده است« :ایران از سال
1980شروع به بازسازی سایتهای تاریخی خود
کرده است که بس��یاری از انها در فهرست میراث
جهان��ی قرار دارند .این کش��ور همچنی��ن از نظر
سایتهای باستانی و کهن غنی است زیرا نخستین
تمدن بزرگی اس��ت که قدمت ان به 4هزار سال
قبل از میالد مس��یح بازمیگردد ».استاد افتخاری
مرکز دانشگاه ملی استرالیا در حقوق امنیتی و امور
نظامی در ادامه تاکید کرده است« :ظاهرا در طول
3سال گذشته ،گردشگری در هر سال دو برابر شده
است .ایران به رغم تصوری که در غرب از ان وجود
دارد ،امن است ».وی که از شهرهای تهران ،شیراز،
اصفهان و یزد بازدید کرده ،در ادامه سفرهای خود را
این چنین توصیف کرده است« :مقصد من پس از
تهران شهر کویری یزد بود که مهم ترین سایتهای
باستانشناسی را دارد .سپس در طول مسیر کهن
جاده ابریش��م سفر کردم و بعد به ش��یراز رفتم.در
این سفر یکی از کهنترین درختان جهان را دیدم؛
سروی 4هزار ساله .شهرهای ایران برخالف اکثر
شهرهایخاورمیانهتمیزهستند».ایناستاددانشگاه
درباره فرهنگ مهماننوازی مردم ایران نیز نوشته
اس��ت« :در ابتدا وقتی مغازهداران به من نوشیدنی
یا خرم��ای رایگان تعارف میکردند ،ش��گفتزده
میشدم .سخاوت فردی ،بخشی از فرهنگ است
و ایرانیان به طرق مختلفی میهماننوازند؛ اگر یک
گوش��ه خیابان بایستید و به نظر برسد گم شدهاید،
تنها چند دقیقه بعد یک نفر از ش��ما میپرسد که
ایا کمکی از دس��ت وی ساخته است ».ویلیامز در
ادامه تجربههایش ،با اشاره به زیرساختهای ایران
تصریح کرده است« :زیرساختهای ارتباطی ایران
مناس��ب است .بزرگراهها نس��بت به استرالیا بهتر
هستند و قطاری که از تهران به یزد سوار ان شدم،
بهتر از قطار بین کانبرا و س��یدنی بود .با اینحال،
هتلها به خوبی استرالیا نیستند؛ گرچه بسیار ارزانتر
است .اینترنت هتلها غالبا کند است و هزینه باالیی
دارد ».این متخصص امور نظامی نگاهی به بناهای
یادب��ود جنگ ایران و عراق نی��ز انداخته و در مورد
بناهای تاریخی ایران و یادبودهای جنگ مینویسد:
«ایران تجربه یک جنگ 8ساله را دارد .در میدان
مرکزی یزد ،از مقبرهای برای سربازان گمنام جنگ
8ساله دیدن کردم؛ بناهای مشابهی در جاهای دیگر
نیز وجود دارند ».بنابر مش��اهدات و مکتوبات وی،
هیچ یک از مش��کالتی که در منطقه و کشورهای
همس��ایه ایران وجود دارد بر امنیت داخلی ایران یا
وضعیت گردشگران ان اثر نگذاشته است .ویلیامز
همچنین تاکید کرده اس��ت« :از جمله نقاط قوتی
که ایران را برای گردشگران ان مهم جلوه میدهد،
بدون شک شگفتیهای باستانشناسی است که
از مهم ترین انها میتوان از برج خاموشان یا دخمه
در یزد ،پلها و مساجد شهر اصفهان و خرابههای
باستانی شهر پرسپولیس (تخت جمشید) یاد کرد.
پرسپولیس یا همان تخت جمشید توسط داریوش
کبیر بنیان نهاده شد و پایتخت باشکوه امپراتوری
هخامنشیان در فاصله سالهای 550تا 330قبل از
میالد بوده است .این پادشاهی بزرگ ترین امپراتوری
جهان به شمار میرود که تا امروز شناخته شده است
و در 330سال قبل از میالد با حمله ارتش اسکندر
مقدونی از میان رفت ».وی در نهایت یاداور ش��ده
است« :مقایسه شگفتیهای باستانشناسی ایران
دشوار است .س��ایتهای تاریخی ایران نسبت به
س��ایر نقاط جهان و س��ایر فرهنگهای باستانی
شناختهشدهتر هستند .از انجا که ایران به طور کلی
اب و هوای خش��کی دارد ،اغلب سایتهای ان به
خوبی محافظت میشوند یا برای به دست اوردن
جایگاهی در فهرست میراث جهانی در حال بازسازی
هستند .انچه که ایران اکنون در شرایط پساتحریم
نیاز دارد ،افزایش شمار گردشگران بینالمللی وارد
شده به ان است تا گنجینههای خود را در معرض
دید همگان قرار دهد ».پیش از این نیز بسیاری از
گردشگرانی که نخستین سفر خود را به ایران تجربه
میکردند ،بازخوردهای مثبتی از این کشور از خود
نش��ان میدادهاند و بس��یاری از رسانههای غربی
نیز مانند نشنال ژئوگرافیک ،س��ی ان ان ،گاردین،
نیویورک تایمز و ...در مورد جاذبههای ایران و سفر
به این کشور و نیز پتانسیلهای ان گزارشهایی را
به چاپ رساندهاند .برای مثال نشنال ژئوگرافیک در
سال 2016در فهرستی از ۱۶مقصد جذاب جهان
که نباید از دست داد ،ایران را در صدر قرار داده بود.
در این گزارش امده بود که راهاندازی تورهای جدید،
بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران و لغو تحریمها،
چش��ماندازهای روشنی برای سفر به مقصد ایران
ایجاد کردهاند .براساس ان گزارش ،پیش از این اینده
ایران به عنوان مقصدی برای گردشگری نامناسب
بود اما در پی توافق سال گذشته با قدرتهای غربی
در مورد فعالیتهای هستهای ایران و برداشته شدن
تحریمها ،گلهای کویری گردش��گری شروع به
شکفته شدن کردهاند.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
شماره 518شــــــنـبه 26تیرماه 1395
نگاهی متفاوت به دوران پس از کیارستمی
محمد تقی زاده
تو مگر بر لب ابی به هوس بنشینی
ور نه هر فتنه که بینی همه از خود بینی
عجب از لطف تو ای گل که نشستی با خار
ظاهرا مصلحت وقت در ان می بینی
عباس کیارستمی نابغه بزرگ سینمای ایران و جهان در 14تیرماه 95در
سن 76سالگی درپاریس از دنیا رفت و جنازه وی پس از وقفه چند روزه در
موطن اصلی اش در لواسان به خاک سپرده شد .هیاهوی مرگ کیارستمی
و واکنش ها در فضای رس��انه ای و مجازی امر تازه ای نبوده و نیس��ت و
هرکس به نوبه خودش با خانواده و جامعه هنری ایران همدردی کرد چه
انهایی که با کیارستمی مانوس و رفیق بودند و چه انهایی که ناگهان مثل
همیشه زیر علم کیارستمی سینه زن شدند تا بدین وسیله نام و نشانی برای
خود کسب کنند و در این میان در درون جامعه هنری ایران هم منازعه و
اختالفی بوجود امد (اشاره به نامه تند و تیز بهاره رهنما به نیکی کریمی).
از انط��رف ح��رف و حدیث ها بر س��ر اهمال و کم کاری کادر پزش��کی
بیمارس��تان و پزشک و دستیارانش��ان باال گرفت و عده ای پزشکان و
جامع��ه پزش��کی را مورد هجمه و هدف خود ق��رار دادند تا این صنف
ک��ه دیگر به مظنونین همیش��گی مرگ و میر در ایران (و ش��اید بهتر
بتوان گفت مرگ و میر بزرگان ایران ) تبدیل ش��ده اند را تکانی دهند
و خبرها از نامه به وزیر پرکار و پاس��خگوی بهداشت حکایت داشت و
پیگیری های جدی و دقیق اصحاب رسانه و هنر برای سرنوشت اقای
سینمای ایران :عباس کیارستمی.
اما بحث این یادداشت نه درباره مراسم و واکنش ها و حرف و حدیث های
بعد از فوت کیارس��تمی اس��ت و نه درباره جامعه پزشکی و عملکرد شک
برانگیزش! ایده اولیه این یادداشت وقتی شکل گرفت که امروز در تاکسی
(محملی امن و ارام برای درد دل های روزانه فرهنگی سیاسی مردم) خانمی
میانسال وارد بحث کیارستمی و فوتش شد و با دیدن تصویر منتشر شده
در فضای مجازی با این عنوان که «کیارستمی رفت و شجریان هست» از
ما پرسید که ایا کیارستمی خواننده بود؟
این حقیقت تلخ فرهنگ و هنر سرزمین ماست که عبارس کیارستمی که
از نوابغ قرن اخیر جهان و از صاحب سبک ترین سینماگران جهانی است
و رسانه ها و افراد سرشناس سینمای جهان از او و سبک کاری اش تمجید
و تقلید کردند (نانی مورتی اشکارا از تاثیر سینمای کیارستمی در کارهایش
گفته است همین طور برادران داردن چنین مضمونی را از کیارستمی بیان
کردند) در س��رزمین مادری اش اینقدر ناشناخته و گمنام است و حتی در
مراس��م بزرگداشت و ترحیم ایش��ان هم بیشتر اصناف سینمایی و هنری
حضور داشتند و مردم عادی از شناخت و بهره گیری از اثار و شخصیت این
نخبه ایرانی بی بهره ماندند.
چرا کیارستمی در ایران و در بین مردم عادی مشهور نبود؟
کیارستمی اگرچه چهره ای به اصطالح هنری و ارتیستیک به شمار میرود
و دیدن برخی از فیلم هایش��ان به دلیل کند بودن و فضاهای روس��تایی و
ساکن و مفاهیم عمیق مانند مواجهه زندگی و مرگ از حوصله عموم خارج
ب��ود ولی دلیل گمنامی این هنرمند ایرانی مطرح در س��طح جهان موارد
ذکر ش��ده نبوده اس��ت .چرا که اوال خیلی از فیلم های کیارستمی قابلیت
باالیی برای پخش در تلویزیون و حتی مدارس سراسر کشور داشته است
و بخاطر موضوعات انسانی و محوریت کودکان و نوجوانان و سادگی فیلم
قابل نمایش و عرضه در بس��یاری از مراکز فرهنگی تربیتی است چرا که
کیارس��تمی س��الها در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول
کار برای این طیف س��نی بوده است درحالیکه تقریبا هیچ بهره ای از این
تجارب و فعالیت های ارزنده ایش��ان در عرصه های فرهنگی کشور نشده
اس��ت .بطوریکه فیلم های او اعم از کوتاه ،مستند و داستانی بلند یا اصال
در سینماها نمایش داده نشده است یا بطور تک سانس و در سینما تک ها
برای عالقه مندان او عرضه ش��ده است و هیچگاه تالشی برای معرفی و
شناساندن این چهره مهم هنری و البته فرهنگی برای مردم کشورش نشده
است .تلویزیون هم به عنوان رسانه ملی و فراگیرتر از سینما از نمایش و
تحلیل اثار عباس کیارستمی که به گفته فیلمساز بزرگ فرانسه «سینما با
گریفیث شروع و با کیارستمی تمام شده است» بطورکلی خودداری کرده
اس��ت و این خال قطعا تاثیر خوب و مثبتی بر فرهنگ و هنر این کش��ور
نخواهد گذاش��ت چراکه خیلی از کش��ورهای اروپایی و امریکایی حسرت
داش��تن چنین نابغه ای را داش��تند و او هیچگاه به کشورش پشت نکرد و
مانند درختی ریشه دار در خاک خود ماند .ولی وظیفه متولیان فرهنگی و
هنری کشور است که قدر امثال کیارستمی را بدانند و به عنوان یک چهره
تاثیرگذار از انها برای ترفیع و رشد فرهنگ و هنرمان استفاده کنند .امثال
کیارستمی ها زیادند که بی توجهی به انها باعث مرگ زودهنگام شان و یا
منزوی شدن انها قبل از مرگ طبیعی شان شده است.
پس فقدان کیارس��تمی بیش از انکه با جامعه پزشکی و اشخاص مربوط
به ان مربوط باشد متولیان فرهنگی و کارشناسان و مدیران هنری کشور
را مورد خطاب قرار می دهد که چرا کیارستمی و امثالهم نباید برای عموم
مردم ش��ناخته شده باشند و تنها افرادی که با این طیف سرو کار دارند به
شان و منزلت وی بیاندیشند و باقی مردم از مفتخر شدن به داشتن چنین
هموطنی و بهره گیری از تجارب زیستن وی بی بهره بمانند.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
ان کس که به چیزى عشق ورزد ،ان عشق ،چشم او را کور
و قلبش را بیمار مى کند .چنین فردى با چشم ناسالم مى
نگرد و با گوش ناشنوا مى شنود.
امام علی(ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
ایا کیارستمی خواننده بود؟
اواقتشرعی
ISO 9001 : 2008
پشت صحنه
1
طراح جدول :رسول نادری
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1
2
3
4
5
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
3
4
6 5
7
سجاد جعفری
8
15 14 13 12 11 10 9
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
6
http://honarmandonline.ir/?p=6049
منشور اخالق حرفه ای روزنامه هنرمند
طــــرح روز بازی با برجام
باالخره نفهمیدم دروغ از پایه دچار اش��کال و معصیت اس��ت یا برخی اوقات بنا به مصلحت
می شودگفت؟ در باب دروغ سخنان بسیاری گفته شده است؛ بطور مثال ،امام علی می فرمایند:
دروغگفتنحتیبهشوخیهمحراماست؛جزراستنبایدگفتهرراستنشایدگفت(سعدی)...
طبقگفتهبزرگان،دروغاساساحراماستوچیزیبنامدروغمصلحتیهمنداریم،مگردرشرایطی
کهجانمسلمانشیعهبخاطرعقایدشدرخطرباشدوبرایحفظجانکهدراسالمبهانتاکید
بسیارشده اختفای عقیده کند (تقیه) در غیر اینصورت برای کسب منفعت نمی بایست دروغ
گفت .اینکه این روزها اساسا دروغ جزو الینفک زندگی شده و گویی چرخ اجتماع و سیاست
بی دروغ می لنگد بماند! ماندم چطور می شود روزنامه منتشر کرد و خبر ،تیتر و لیدی زد
که جذاب و متفاوت باشد و بجایی و کسی بر نخورد و دروغ هم نباشد!؟ ...شما بفرمایید .
رسانه های سیاسی ،اقتصادی ،اجتماعی ...و این اواخر پزشکی و پیراپزشکی به امید جذب
اندک مخاطب متوسل به اخبار فرهنگی هنری شدند البته این کار دروغ رسانه ای محصوب
یدانستند،
نمی شود درصورتیکه قبال زمینه هنری و پرداختند به هنرمندان را غیر ضروری م
این حالت را می توان استحاله رسانه ای یا فرهنگی نامید .بی جهت یاد فیلم «می خواهم زنده
بمانم» مرحوم ایرج قادری افتادم .رییس میگه خواهی نشوی رسوا ،برو رنگین کمان شو...
2 1
13:10
20:20
20:40
4:19
6:01
7
ج و ا د ع ل ی
ن ا
ا ر ا
م
ط ی ا ر ه
ک ی ا ن
ن
ن م و د
ز ا
و
و س م
ک ا ر و ن
ا ن د ر
ر ی ا س ت
ر ا م
ی
ی ا د
ک ا
م ر ج
ا س م
ا ب
ت م ا س
ا
و ا ر و ن
م ج ل
ر ن د
8
ز
ن
د
ا
ن
15 14 13 12 11 10 9
د
ه
ن
ا
ت
ا ر
ن ب ا
ا ن
ج
ا
ا
ن
ا ت ا ب
ج ا
و
ز
ا ن
ر ا ن
ه ف ک ا
ا
ی م
ن ی
د
ا
ن ب
ب ا
ا ر
ر ب
د
ک
م د
ا ر
ن ز
ه ی
س
ر
ا
ی
ت
د
و
ا
ی
ر
ر
و
ز
ن
ا
م
ه
ا
ب
ر
ا
ر
ی
ا ر
و ن
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
افقی:
15
-1چهره موردنظر-2جرم وبزه-خشک-تفسیرنمودن-3واحدشمارش
گوسفند-معیار-فراموشکار-4کالبد-زن نیست-واحدپول چین-سوریه قدیم
-5شهرارزو-اثری ازنویسنده کرمانشاهی جعفرکازرونی-ازخدایان باستان
-6صحرای هسته امریکایی-میوه نرسیده-7ضربه سر-سدی درکشورمان-
هجران-8مایه حیات-رودارام-9تارمی-نتی درموسیقی-ابریشم
سوخته-10نغمه-دندانهای نیش-11هنوزانگلیسی-کشورخسیسان-اجاره
بها-12مخفیانه-گشاد-هوای جابجاشده-اشاره به دور-13صورتگر-ازانواع
شعر-واحدشمارش گوسفند-14روزگذشته-امیداست به کامتان باد-زهره
وجرئت-15هنرش
عمودی:
-1همدان قدیم-محرر-2عامل انتقال صفات ارثی-نشان دادن-پیشرفت-3محموله-حرف نفی
عرب-کالبد-پایتختکشورنائورو-4ازشخصیتهایشاهنامه-حیواندرنده-زندهبهانیم-اشتیاق
-5خدمت مقدس-درقدیم نوعی نوشابه بود-به دنیااوردن-6حرف دهن کجی-تصدیق
روسی-سقف دهان-7اهلی-نژادکشورپوتین-8رساندن پیام-عمومیت بخشیدن- 9نگهبان
چماقبدست-دندانفیل-10برشسینمایی-غرور-فلزسرخ-11پوستین-پسوندالودگی-پایداربه
عهدومیثاق-12قسمتی ازپا-راه تغذیه جنین-اشاره به دور-جانشین مادر-13اهسته وارام-لقب
اروپایی-عدداول-ازحشرات گزنده-14سمت چپ-پایتخت ترکیه-عالمت مفعولی-15ازاثارش-
متملق
اخبار دیدنی
کنکور سراسر 1395در کشور با رقابت داوطلبان گروه های ازمایشی علوم
ریاضی و فنی و علوم انسانی اغاز شد| ایلنا
ورود ایت اهلل هاشمی رفسنجانی به رفسنجان و بازدید از موزه ریاست
جمهوریشهررفسنجان|ایلنا
مراسم افتتاح اولین واحد تولید اب اکسیژنه در ایران و کلنگ زنی بیمارستان تامین
اجتماعی با حضور علی ربیعی وزیر تعاون ،کار و رفاه اجتماعی روز جمعه در تبریز| تسنیم
بهدلیلحملهتروریستیداعشبهشهرنیسپرچمفرانسهنیمهافراشتهشدوسهروزعزای
عمومیدراینکشوراعالمشد|رویترز
مراسم استقبال از 32شهید تازه تفحص شده در کردستان عراق ،روز پنجشنبه با حضور گسترده مردم
و مسوالن از شهر مریوان و سنندج| مهر
شبخونینفرانسه باحملهیکدستگاهکامیونبهمردمشهرنیس درحالتماشایاتشبازیدرجشنملی
فرانسهکهبیشاز 80کشتهو 100زخمی برجایگذاشت| رویترز