روزنامه هنرمند شماره 490
روزنامه هنرمند شماره 490
روزنامه هنرمند شماره 490
گفتگو با مصطفی زمانی:
کارنامه ای برای مسعود ده نمکی
نوستراداماموس سینمای ایران
6
«شهرزاد»۲
جذاب ترخواهدبود
4
دوشنبه10خرداد ماه 1395سال نهــم شماره 490
12صفـــحه 1000تومـان ISSN 2008-0816
w w w . h o n a r m a n d o n l i n e . i r
شهرام مسعودی کارگردان نمایش «بر پهنه دریا» در گفتگو با «هنرمند»
5
11
اشتی تماشاگر در گرو اجرای
نمایش های با کیفیت
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
حج تمتـع 95رسما منتفـی شد
علیمرادخانیازاستمرارطرح«نگارخانه ایبهوسعتشهر»خبرداد:
«نگارخانه ای به وسعت شهر» درمسیر کمال
8
علی عسکری در جلسه معارفه معاون جدید سیما تاکید کرد
محسن شریفیان سرپرست گروه «لیان»
در گفتگو با «هنرمند»
3
7
پیران کبگانیان
برای حفظ فرهنگم
مقررات را زیر پا گذاشتم!
توجه به افکار عمومی سرلوحه کار سیما
صادق زیباکالم در رونمایی از کتاب رخشان بنی اعتماد
هنرحکومتی دستاوردی ندارد!
در پروازهای ماهان
هنرمند بخوانید
2
فرهنگ و هنر
حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد:
یارانه بیمه رسانه هایی که خبرنگارانشان را بیمه کنند ،دوبرابر است
معاون مطبوعاتی وزیر ارش��اد
گفت :یارانه بیمه رس��انه هایی
که خبرنگاران خود را با عناوین
مرتبط ب��ا روزنامه نگاری ،بیمه
کنند ،به صورت دو برابر و باقی
به صورت نیم بهاء محاس��به و
پرداختمی شود.حسینانتظامی
معاون ام��ور مطبوعاتی وزارت
فرهنگوارشاداسالمیدیروزیکشنبه ۹خرداددر
ادامهسلسلهنشست هایهم اندیشیباخبرنگاران
که در محل این معاونت برگزار شد ،با بیان اینکه
دولت از ایجاد و توس��عه انجمن های تخصصی
روزنامه نگاری اس��تقبال می کند ،شکل گیری
این انجمن ه��ا را عامل تقویت فضای حرفه ای
مطبوعات و رسانه ها دانس��ت .نماینده مدیران
مسئول نشریات در هیئت نظارت بر مطبوعات
افزود :هرچه این انجمن ها تخصصی تر شکل
بگیرند،خبرنگاراندرحوزه هایمختلف،کارامدتر
و رس��انه ها در فعالیت حرف��ه ای خود ،موفق تر
خواهند بود .برخی از مشکالت صنفی از جمله
بیمه ،بازنشستگی و یا در حوزه مباحث حرفه ای
از جمله صدور مجوزهای مطبوعاتی ،برگزاری
جشنواره های مختلف و ...با حضور تشکل های
فراگیر ،به راحتی قابل پیگیری و برطرف شدن
است.
انتظامی درباره س��امانه جامع رسانه های کشور
که جایگزین «س��مان» ش��ده نیز به مواردی
همچون «س��هل بودن روند ثبت نام در سامانه
جامع نسبت به سمان ،حذف برخی مراحل غیر
ضروری ،امکان ثبت نام برای خبرنگاران حوزه
چند رس��انه ای (صوت و تصویر) ،تشکیل بانک
اطالعاتی از خبرنگاران فعال در کشور ،استفاده
از اطالعات ثبت ش��ده برای درخواس��ت های
بعدی خبرنگاران از جمله مجوز رسانه و یا کارت
بین المللی و »...اش��اره کرد .معاون مطبوعاتی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی همچنین به طرح
رتبه بندی روزنامه ها ،خبرگزاری ها و پایگاه های
خبری اش��اره کرد و این طرح را
مبنایاجراییبسته هایحمایتی
و طرح های معاونت مطبوعاتی
عنوان کرد و گف��ت :این طرح
با همت مدیران رسانه ها و خود
صنف ،انجام شده و مورد اقبال
خود رس��انه ها نیز ق��رار گرفته
است.کمترینمنفعترتبه بندی،
رعایت عدالت واقع��ی در حمایت های مادی و
غیرمادی است تا همه رسانه ها به یک شکل و در
یکسطحدیدهنشوندوذینفعانمشترکازجمله
مخاطب،اگهیدهنده،دستگاه هاوروزنامه نگاران
بتوانند ارزیابی دقیق و یکسان حرفه ای از وزن هر
رسانه داشته باشند .وی همچنین به بحث بیمه
خبرنگاراناشارهوتصریحکرد:همچنانیکهقب ً
ال
اعالم شده ،یارانه بیمه رسانه هایی که خبرنگاران
خ��ود را با عناوین مرتبط با روزنامه نگاری ،بیمه
کنند به صورت دو برابر و باقی به صورت نیم بهاء
محاسبه و پرداخت می شود.
انتظام��ی در همین زمینه به ط��رح حمایت از
کارویژه های خبرنگاران نیز اش��اره ای داشت و
گفت :با درک مش��کالت اقتصادی رس��انه ها
که خیل��ی نمی توانند برای تهی��ه گزارش های
تحقیقی میدانی و گرفتن مصاحبه حضوری با
شخصیت های ساکن در محلی دور ،هزینه کنند
و در جهت حمایت از روزنامه نگاری تخصصی و
تحقیقی ،از سال گذشته اعالم شد هر خبرنگاری
که ب��رای یک گزارش یا گفتگ��وی خاص در
داخل و یا خارج از کش��ور ،نیازمند حمایت مالی
باشد ،بعد از ارائه طرح خود به اداره خبرنگاران و
مطرح شدن در کمیسیون صدور کارت حرفه ای،
تمام و یا بخشی از هزینه های طرح ارائه شده را
دریافتمی کند.بازنشستگیخبرنگاران،جشنواره
و نمایش��گاه مطبوعات ،رتبه بندی پایگاه های
خبری ،یارانه مطبوعات و ضریب کیفی نشریات
از جمله موارد دیگری بود که توسط خبرنگاران در
این جلسه مطرح شد.
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
هنرمند :تنها راه مقابله با اسیب های اجتماعی
مصون بخشی است و برای مقابله با شبکه های
اجتماعی و ماهواره ای که فساد اخالقی در انها
تروی��ج می یابد ،باید از طریق مصون بخش��ی
وارد عمل شد.
«علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی
پیش از ظهر ام��روز در ایین تجلیل از فعاالن
اقامه نماز وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی در
سالن س��ینمایی وزارت ارش��اد با تاکید بر این
مطلب گفت :جمهوری اس�لامی ایران بر پایه
اقامه نماز و فرایض نماز و زمینه س��ازی برای
گس��ترش ارزش های دینی ایجاد شد و تداوم
ان در همین راس��تا اس��ت .وی اف��زود :انتظار
میرف��ت ب��ا توجه ب��ه انفاس قدس��ی حضرت
امام خمینی (ره) و همه کس��انی که در جهت
پیروزی انقالب اسالمی تالش کردند ،بتوانیم
در این دو سه دهه اخیر بعد از پیروزی انقالب
اس�لامی فضای��ی را برای گس��ترش فضایل
اخالقی و ارزش های دینی فراهم کنیم.
وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی ادامه داد :در
زمینه اقامه نماز گام های خوبی برداش��ته شده
اس��ت و تاثی��ر فعالیت ه��ای ان را در جامع��ه
می بینیم ولی در عین حال در جامعه با یکسری
اسیب های اجتماعی نیز مواجه هستیم که حتی
در حوزه دولتم��ردان و کارگزاران نظام و همه
کس��انی که ج��زو مدعیان گس��ترش فضای
اخالقی هس��تند نیز دیده می ش��ود .وی گفت:
امروزه بس��یاری از اسیب ها اجتماعی به خاطر
دور افت��ادن از فرهنگ دین��ی و فرهنگ اقامه
نماز اس��ت و در بخش��ی از جامعه و در حاشیه
شهرها و درون شهرها و حتی کالن شهرها در
کنار فعالیت های خوبی که در مس��اجد صورت
می گیرد ب��ه دلیل فضای بازی ک��ه در جامعه
وج��ود دارد برخی از اس��یب های اجتماعی بر
اخالق و رفتار و منش ما تاثیر گذاش��ته است.
وی تاکید کرد :ب��رای مقابله با بی حجابی ،بد
حجابی و بس��یاری از فسادهای اخالقی که در
زیر پوس��ت ش��هر با انها مواجه هس��تیم نباید
ب��ه ایجاد موانع پرداخت بلک��ه باید به صورت
ریشه ای به مقابله با انها پرداخت.
علی جنتی در ایین تجلیل از فعاالن اقامه نماز:
مصون بخشی تنها راه مقابله با
اسیب های اجتماعی است
جنت��ی گفت :برای مصون بخش بای��د از دوران
کودک��ی افراد را تربیت ک��رد و تا زمان مرگ نیز
این راه ادامه داشته باشد .تجربه نشان داده است
در جاهایی که ما مس��اجد اباد داش��ته ایم و ائمه
جماع��ات خوش فکر ،اهل دان��ش و نظر و اهل
تعامل با جوانان جامعه حضور داشته اند توانسته
ایم موفق تر عمل کنیم و از این طریق بسیاری
از اسیبب های اجتماعی کاهش یافته است .وی
تاکی��د کرد :اگر نماز م��ا با حضور و خلوص نیت
باش��د در زندگی فردی و اجتماع��ی ما نیز تاثیر
خواهد داش��ت و نماز بدون حضور قلبی به طور
قطع نمی تواند مانع فحش��ا و منکر باش��د .وزیر
فرهنگ و ارش��اد اس�لامی با تاکی��د بر توجه بر
اهمیت اقامه نم��از با خلوص نیت ادامه داد :ائمه
جماعات ،دولتمردان به ویژه کسانی که هم نسبت
به خود و هم نسبت به دیگران وظیفه دارند باید
قبل از تادیب دیگران به تربیت خود بپردازند .وی
افزود :مقام معظم رهبری هر ساله برای همایش
اقامه نماز ب��ه دلیل اهمیتی که دارد پیامی صادر
می فرمایند و س��ال گذشته نیز بر نکات خوبی در
این زمینه تاکید فرمودند .در یکی از این پیام ها بر
عزم راسخ همه دست اندرکاران نماز برای توسعه
فرهنگ نماز و پیشگیری از اسیب های اجتماعی
اشاره داشتند.
جنت��ی گفت :یک��ی از راه های پیش��گیری از
اس��یب های اجتماعی این اس��ت که نماز را در
جامعه ج��ا بیندازیم و جوانان ب��ه اقامه نماز با
حضور قلب توجه کنند .حساس کردن مدیران،
مس��ووالن و ...نیز نس��بت به نماز می تواند از
دیگر راه های پیشگیری از اسیب های اجتماعی
در جامعه باش��د .وی افزود :در گسترش اقامه
نم��از بای��د ج��دی تر عم��ل کنی��م و از همه
ظرفیت ه��ای موجود خود در جهت گس��ترش
این فریضه الهی بهره گیریم.
جنتی با اش��اره ب��ه اینکه وزارت فرهنگ و ارش��اد
اس�لامی به عنوان یک نهاد فرهنگی است ادامه
داد :با توجه به این موضوع وزارت فرهنگ و ارش��اد
اس�لامی با دیگر دس��تگاه ها و نهادها فرق دارد و
برای فرهنگ سازی اقامه نماز باید با استفاده از همه
ابزارهای موجود خود از جمله فیلم های س��ینمایی،
هنرهای تجسمی ،چاپ کتاب ،هنرهای نمایشی و
...تمام تالش خود در این زمینه را داشته باشد .وی
گفت :فضایل اخالقی از جمله راستگویی ،وفای به
عهد و ...از جمله محصوالت و نتایج اقامه نماز است
که باید از طریق ابزارهای موجود خود از جمله فیلم و
کتاب و ...به گسترش انها در جامعه بپردازیم.
جنت��ی در بخ��ش دیگری از س��خنان خود بر
اس��تفاده از ابزار تش��ویق ب��رای جوانان تاکید
کرد و تصریح کرد :جوانان نیروهای مستعدی
هس��تند که انعطاف پذیر هس��تند و ما در این
زمینه بای��د فعالیت کنی��م و از جوانانی که در
ای��ن ح��وزه گام برم��ی دارند حمای��ت کنیم.
وی گف��ت :اس��تفاده از تجربیات موفق س��ایر
کشورهای اسالمی درجهت گسترش و توسعه
اقامه نماز نیز بایدبهره برد .مدیران کل ادارات
فرهنگ و ارشاد اسالمی سراسر کشور نیز باید
ب��ا ارایه حتی یک تجرب��ه موفق در این زمینه
به گس��ترش ای��ن فریضه بپردازن��د .جنتی بر
برگزاری جلسات ش��ورای اقامه نماز بر اساس
تقویم و ب��ه صورت مرتب و مش��ارکت دیگر
نهادها و س��ازمان ها ب��رای فعالیت های الزم
برای اقامه نماز تاکید کرد.
ویگفت:تجهیزنمازخانه هایمحیطکارومسیرهای
بینشهرهاو...جزووظایفستادهایاقامهنمازاستو
باید در اینجهت کوشا باشند و از همه امکانات ائمه
جمعه و جماعات در جهت گسترش و ترویج اقامه
نماز در جامعه بهره برد .در پایان این مراس��م که
با حضور حجت االسالم سید محمود علوی وزیر
اطالعات برگزار شد از فعاالن اقامه نماز در وزارت
فرهنگ و ارشاد اسالمی تقدیر شد.
فرهنگ و هنر
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
علی عسکری در جلسه معارفه معاون جدید سیما تاکید کرد
توجه به افکار عمومی سرلوحه کار سیما
رییس سازمان صدا و سیما در جلسه معارفه معاون
جدید س��یما توجه جدی به افکار عمومی را برای
باال بردن اعتماد به رس��انه ضروری دانست .علی
عسکری رییس س��ازمان صدا و سیما با قدردانی
از اق��ای پورمحمدی ب��ه خاطر زحمات��ی که در
م��دت تصدی معاونت س��یما بر عهده داش��ت به
ش��رایط امروز رسانه ملی در فضای رقابت جهانی
میان رس��انه های مختلف اشاره کرد و گفت :دکتر
میرباقری در این ش��رایط ف��ردی موثر و گزینه ای
مناسب برای به دست گرفتن زمام امور سیما است
و امیدواریم که توفیق بدست اورند.
رییس رسانه ملی افزود :اگر در این فضای رقابتی
در دنیای رسانه ها به شکلی حرفه ای عمل نکنیم
قطع��ا از رقبای خود عقب خواهیم ماند .وی نقش
رسانه ملی را در ایجاد روحیه نشاط در افکار عمومی
مهم ارزیابی کرد و گفت :امروزه باید با مدیریت پیام
به الیه های مختلف جامعه وارد ش��ویم و با برنامه
ریزی ،مردم را با خود همراه کنیم.
رییس رسانه ملی به دیدار روز گذشته خود با رییس
جمهور کش��ورمان اش��اره کرد و افزود :ما قطعا به
دنبال تعامل با دولت و حمایت از این نهاد که مقام
معظ��م رهبری هم ان را تایید می کنند ،هس��تیم
و بای��د تالش کنی��م میان دولت و صدا و س��یما
صمیمیت ایجاد شود تا کار ها رو به جلو ادامه یابد.
دکتر علی عسکری با تاکید بر دستور العمل های
مقام معظم رهبری مبنی بر تولید اثار فاخر گفت:
همه ما سرباز جبهه نبرد جنگ نرم هستیم و باید
در مس��یر ارائه اثار فاخر فرهنگی و تولیداتی که
به توسعه کش��ور کمک می کند ،حرکت کنیم.
وی ب��ا تاکید بر به کار گی��ری نیروهای خالق،
انقالب��ی و جوان کش��ور در بخش های مختلف
سازمان صدا و س��یما افزود :با گزینش نخبگان
جوان ،با اخالق ،مومن و انقالبی و اموزش انان
می توانیم به اینده این رسانه امیدوار باشیم.
برای مدیریت افکار عمومی برنامه داریم
مرتضی میرباقری معاون س��یما نیز در این جلسه
ضمن تشکر از اعتماد رییس رسانه ملی در واگذاری
مسئولیت خطیر معاونت سیما به وی ،در سخنانی
با اش��اره به موارد مطرح شده در حکم خود گفت :
دکتر علی عس��کری در حکم انتصاب اینجانب به
نکته ای اش��اره کردند که بارها در فرمایشات مقام
معظم رهبری بر ان تاکید شده است و ان مدیریت
افکار عمومی است که این نیز با مدیریت دقیق و
درست پیام امکان پذیر است.
معاون س��یما با اشاره به ش��رایط جامعه و نیازهای
مخاطب��ان افزود :باید بدانیم ک��ه جامعه ایرانی در
چ��ه مقطعی و با چه ویژگی هایی اس��ت و با توجه
به این ویژگی ها ،ضمن ش��ناخت مولفه های اصلی
پیام برای انتقال درست ان ،برنامه ریزی کنیم .میر
باقری با اش��اره به رقبای جدی رسانه ملی و ظهور
رس��انه های نوین در عرصه رسانه ای جهان خاطر
نشان کرد :صداوسیما نیازمند نقشه راه مناسب برای
مقابله با تهدیدات رسانه ای غرب است و در این راه
باید طرحی جامع تدوین و اجرا ش��ود .وی با اشاره
به تاکیدات مقام معظم رهبری به سران قوای سه
گانه در خصوص رس��یدگی به وضعیت اجتماعی و
فرهنگی کشور تصریح کرد :رسانه ملی باید نسبتی
درست با طرح های پیش بینی شده دراین خصوص
ایجاد کند و برای عملیاتی شدن ان ضمن همراهی
با قوای س��ه گانه به ان توجه جدی نش��ان دهد.
معاون س��یما با بیان برخی اولویت های این حوزه
در دوره جدید فعالیت های صداوسیما تاکید کرد :در
کوت��اه مدت باید به برنامه ریزی در خصوص ویژه
برنامه های ماه رمضان و فصل تابستان توجه داشته
باش��یم .میرباقری در ادامه با اشاره به سوابق کاری
خود در شورای عالی جوانان گفت :کار در این حوزه
سبب ش��د تا با بسیاری از مشکالت موجود کشور
اش��نا شوم و تجربیات بس��یار خوبی را برای انجام
ماموریت جدید کس��ب کنم .معاون سیما به سابقه
همکاری خود با پورمحمدی اشاره کرد و افزود :دکتر
پورمحمدی انسانی پرتالش ،پرکار ،خدوم ،انقالبی
و جزء معدود مدیران موفق در حوزه رس��انه است و
شبکه سه سیما در دوره مدیریت ایشان موفق ترین
شبکه تلویزیونی بوده است .وی تصریح کرد :باید از
ظرفیت های اقای پورمحمدی استفاده کرد و من در
هر موقعیتی از ایشان استفاده خواهم کرد.
انتخاب میرباقری به نفع سیماست
علی اصغ��ر پورمحمدی مش��اور رییس س��ازمان
صداوسیما ،در این جلسه با تشکر از دکتر میرباقری
به دلیل قبول مسئولیت معاونت سیما گفت :در مقطع
کنونی حضور ایشان در رسانه ملی با توجه و سوابق
و تجربیات گرانبهایی که دارند به نفع صداوسیما و به
ویژه تلویزیون است .وی بهترین دوران کاری خود
در رسانه ملی را دوره همکاری با دکتر میرباقری در
زمان تصدی معاونت س��یما خوان��د و افزود :اعتماد
اقای میرباقری به مدیران خود و برگزاری جلس��ات
کارشناسی دقیق ،رصد و نظارت دائمی برکارها سبب
شد تا در ان دوره برنامه های بسیار خوبی در سیما به
ویژه شبکه سه تولید شود .وی افزود :شبکه سه سیما
در دوره اقای میرباقری پر مخاطب ترین شبکه بوده
است و امار نشان می دهد میزان بینندگان این شبکه
در سال 88بیش از 80درصد و میزان رضایت از این
برنامه ها باالی 90در صد بوده است که این موفقیت
در سایه مدیریت خوب دکتر میرباقری حاصل شده
بود .دکتر پورمحمدی با اشاره به شرایط کنونی جامعه
و حساسیت های کار رسانه در دنیای کنونی تصریح
کرد :رس��انه ملی رقبای جدی پیدا کرده اس��ت که
برای جذب مخاطب دست به هر کاری می زنند و در
این شرایط جذب مخاطب بسیار سخت شده است.
مشاور رییس صداوسیما در پایان گفت :امیدوارم با
توجه به شرایط رسانه ای کشور بتوان اقدامات موثری
برای جذب مخاطبان انجام داد.
در پایان این جلس��ه ،دکتر علی عسکری رییس
رسانه ملی ضمن اهدای حکم دکتر میرباقری به
وی ،بااهدای لوح تقدیر ب��ه دکتر پورمحمدی از
تالش های وی تقدیر کرد.
3
غالمعلی حدادعادل رییس بنیاد سعدی
گسترش زبان فارسی با ارزو محقق
نمی شود ،نیازمند تدبیرو علم است
غالمعلی حدادعادل رییس بنیاد س��عدی
در مراس��م اختتامی��ه اولی��ن نوب��ت از
دوره های تربیت مدرس زبان فارس��ی به
غیر فارس��ی زبانان که در ساختمان این
بنی��اد در تهران برگزار ش��د ،اظهار کرد:
قدرت ه��ای نوظه��ور در اقتص��اد جهان
همچون چی��ن ،ژاپن و حتی کره جنوبی،
برای گس��ترش ارتباطاتش��ان با جهان،
ضم��ن یادگی��ری زبان دیگر کش��ورها،
ب��رای اموزش زبان خودش��ان در جهان
نیز به ش��دت فع��ال هس��تند و در واقع
هر کش��ور ی برای توس��عه مناس��بات
اقتص��ادی ،اجتماع��ی و سیاس��ی خ��ود
الزم اس��ت همزمان که زبان دیگران را
می اموزد ،زبان خود را اموزش دهد.
وی ب��ا بی��ان اینک��ه بنیاد س��عدی نیز
مس��ئولیت ام��وزش و گس��ترش زبان
فارس��ی در جهان را برعهده دارد ،گفت:
همانطور که می دانید بنیاد س��عدی یک
موسس��ه نوپاس��ت و ما پیش از تصویب
اساس��نامه از ط��رف ش��ورای انق�لاب
فرهنگی ،تنها یک س��اختمان داش��تیم
که ان ه��م از زمان مرحوم دکتر حبیبی
که فرهنگستان ها به تپه های عباس اباد
منتقل ش��د ،به جای مان��د و ان را برای
چنین روزی حفظ کردیم و خدا را ش��کر
امروز شاهد موفقیتی تازه از بنیاد سعدی
هستیم .حدادعادل ،اموزش زبان فارسی
به غیرفارس��ی زبان��ان را کاری علمی و
تخصصی عنوان کرد و گفت :اموزش و
گسترش زبان فارسی تنها با ارزو محقق
نمی شود بلکه نیازمند تدبیر و علم است
و حضور ش��ما مدرس��ان در دوره تربیت
مدرس ،جلوه ایی از این نگاه است چرا که
می خواهیم سبد معلم ما قبل از گسترش
زبان ،پر باش��د .وی خطاب به ش��رکت
کنن��دگان در دوره تربیت مدرس گفت:
ما متعهد به استخدام شما نمی شویم اما
برای اموزش و گسترش زبان فارسی از
حضورتان استفاده خواهیم کرد .در واقع
همانط��ور که در رش��ته های مهندس��ی
ارتباط دانشگاه و صنعت مطرح است ،در
کار ما نیز چنین امری وجود دارد و سعی
می کنیم بازار کار برای شما ایجاد کنیم.
ریی��س بنیاد س��عدی با بی��ان اینکه در
سال های اخیر با کمبود بودجه در دولت
مواجه ش��ده ایم ،گف��ت :هزینه برگزاری
کالس اموزش زبان فارس��ی در خارج از
کشور بسیار باالست و با ارز باالتر از سه
هزار تومان قدرت کار ما کم می شود ،اما
ب��ه کارمان ایمان داری��م و امیدوارانه به
فعالیت های خود ادامه می دهیم ،هرچند
بودجه قطره چکانی به ما داده شود .وی
در پای��ان ضم��ن خواندن ش��عرهایی از
اقبال الهوری و بیدل دهلوی به عنوان
ش��اعران غیرایرانی ،خطاب به مدرسان
گفت :س��ال ها تجربه نشان داده که غیر
فارسی زبانان در صحبت کردن با «وجه
التزامی» و «ماضی نقلی» مشکل دارند
و برخی وزن ش��عر فارس��ی را به خوبی
درک نمی کنند ،بنابراین در اموزش این
موارد بیشتر کار کنید.
رادیو و تلویزیون
4
اخرین خبرها از «جوانمردان»
انیماتورهای ایرانی دست به کارشدند
تهیه کننده انیمیشن «جوانمردان» اعالم
کرد که نسخه سریال ،انیمیشن سینمایی،
ب��ازی یاران��ه ای ،اپلیکیش��ن موبای��ل و
تولیدات جانبی این اثر در قالب بس��ته ای
فرهنگی عرضه خواهد شد.
الهام ابراهیم��ی تهیه کنن��ده اولین پروژه
صنعتی انیمیش��ن کش��ور ب��ه کارگردانی
رضا فصاحت گف��ت« :جوانمردان» رویای
دس��ت نیافتنی همه ما بود ک��ه امیدواریم
محقق ش��ود .ما ب��ه این پروژه به چش��م
یک برند ن��گاه می کنی��م و در نظر داریم
با یک برنامه ریزی در بس��ته ای همزمان
سریال ،انیمیشن سینمایی ،بازی رایانه ای،
اپلیکیشن و تولیدات جانبی را با هم عرضه
کنی��م .وی درب��اره ای��ن بس��ته فرهنگی
توضیح داد :قالب س��ینمایی این انیمیشن
در مرحله تولید اس��ت و در تالشیم تا کار
را به س��ی و پنجمین جش��نواره فیلم فجر
برس��انیم .سریال هم در مرحله پیش تولید
اس��ت ،بخشی از عروس��ک ها تولید شده،
س��ایت هم راه اندازی ش��ده و پیش تولید
ب��ازی یارانه ای را هم یک ماه اس��ت اغاز
کرده ایم که تا ۳ماه دیگر «اپ» موبایلی
و یک سال دیگر بازی کامپیوتری به بهره
برداری می رس��د .به هر ح��ال تولید بازی
سخت تر از انیمیشن است و زمان بیشتری
می طلبد .ابراهیمی درباره صنعتی بودن این
اثر بیان کرد :تیم ما یک خط تولید صنعتی
را طراحی کرده و اکثر این افراد مهندسانی
هستند که برخی از انها در ایران خودرو هم
تجرب��ه کار دارند .با کمک انها می خواهیم
به س��مت تولید صنعتی انیمیشن برویم تا
از تم��ام مختصات کار ب��رای کوتاه کردن
زمان اس��تفاده بهینه کنیم .انیمیشن تولید
زمانب��ری اس��ت و ما س��عی کردیم نکاتی
را مدنظر داش��ته باش��یم که بتوانیم زمان
را ت��ا انجا که مقدور اس��ت کوتاه تر کنیم
و در عی��ن حال کیفیت را ب��اال ببریم .این
نکات را هم در زمینه رندر ،انیمیت ،موشن
کپچ��ر و پین��ت و ...مدنظ��ر داریم .وی با
بی��ان اینکه ۲۱تمدن ایران را در پوش��ش
ش��خصیت های این انیمیشن استفاده کرده
اند ،گفت :تا کنون ۳۲نفر به طور مداوم با
ما همکاری می کنند که تا اخر خرداد به ۴۵
نفر می رسند .البته هرچه جلوتر می رویم به
مرور زیادتر می شویم .افرادی در تیم تولید
س��ریال و سینما مشترک هس��تند ولی در
برخی بخش ها متفاوتند.
تهیه کننده انیمیشن «پاییز گرم» اشاره کرد:
۴۰دقیقه از فیلمنامه سینمایی «جوانمردان»
اماده است اما برای پایان بندی هنوز به جمع
بندی نهایی نرسیدیم .در مورد سریال هم به
این شکل است که فیلمنامه ها در شوراهای
۹نفره تایید می ش��ود و بع��د از جمع بندی
برای دکوپاژ به دس��ت کارگردان می رس��د
سپس دوباره به شورا بازمی گردد و پالن به
پالن اس��توری بردها بررسی می شود و پس
از تایید به خط توای��د راه می یابد .ابراهیمی
در پایان گفت :این س��ریال در ۱۰۰قسمت
۲۰دقیقه ای تعریف شده که ۲۸قسمت ان
اماده و بقیه هم در ح��ال نگارش و تحقیق
است .تا االن در نگارش تلفیقی از مستندات
واقعی با تخیل نوش��ته ش��ده که بخش دوم
ان پررنگ تر اس��ت و واقعیت ها بیشتر مثل
نخ تسبیح می مانند که انسجام قصه را حفظ
می کنند و ما پیام ها را در قالب داستانک های
مختلف به مخاطب عرضه می کنیم.
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
دلیل عالقمندی مخاطب به ازدواج قباد و شهرزاد در گفتگو با مصطفی زمانی
«شهرزاد »۲
جذاب ترخواهد بود
مصطفی زمانی بازیگر نقش فرهاد در س��ریال
«ش��هرزاد» تحلیلی از رابطه های عاش��قانه ای
ک��ه در دو زندگ��ی فرهاد و ش��هرزاد و قباد و
ش��هرزاد ش��کل گرفت ،ارائ��ه داد .به گزارش
هنرمن��د به نقل از مهر :مصطفی زمانی بازیگر
سریال «شهرزاد» درباره زمان تولید فصل دوم
این س��ریال که قرار است به کارگردانی حسن
فتحی س��اخته ش��ود گفت :پیش از این به ما
گفته شده بود که ۱۰تا ۱۵تیرماه تولید فصل
دوم اغاز خواهد ش��د ام��ا هنوز صحبتی جدی
در این باره نش��ده اس��ت .وی درباره موفقیت
این سریال و جذب مخاطب بیان کرد :یکی از
دالیل موفقیت س��ریال «شهرزاد» قصه خوب
و کارگردان��ی ان بود .اکثر اثار حس��ن فتحی
پربیننده اس��ت و همین باعث می شود که یک
اعتماد اولیه ش��کل بگیرد و «شهرزاد» هم از
ابتدا فروش خوبی داش��ته باش��د .بازیگر فیلم
«خ��ط وی��ژه» در واکنش به اینکه س��ایر اثار
ش��بکه نمایش خانگی پیش از این از موفقیت
چندانی برخوردار نب��وده اند ،گفت :پروژه های
دیگر شبکه نمایش خانگی هم بازیگران خوبی
داشتند .به طور مثال سوپراستارهای زیادی در
س��ریال «قلب یخی» جمع ش��دند با این حال
خود م��ن هم نمی دانم که چرا این پروژه ها در
انتها با موفقیت های الزم مواجه نشدند .با این
حال مردم با قصه ای که ان را دوس��ت داشته
باش��ند ارتباط برقرار می کنن��د و می فهمند که
برای یک کار زحمت کشیده شده است.
سیناپس فصل دوم و سوم «شهرزاد»
جذاب است
بازیگر فیلم س��ینمایی «ال» اضافه کرد :همه ما تا
زمانی که این سریال در شبکه نمایش خانگی توزیع
ش��د استرس داشتیم که چقدر کار می گیرد و بعد از
پخش و استقبال از ان غافلگیر هم شدیم .بسیاری
از دوس��تان خود من که عالقه چندانی به س��ریال
نداشتند این اواخر می پرسیدند که دوشنبه ها را چگونه
باید س��ر کنند .وی درباره اینک��ه فصل های دوم و
سوم سریال «شهرزاد» چقدر می تواند مخاطبانش را
نگه دارد ،یاداور ش��د :زمانی که من سیناپس فصل
دوم و س��وم سریال را خواندم برایم بسیار جذاب تر
یدانم چقدر این قصه ها
از فصل اول بود که البته نم
تغییر کرده اند .با این حال با توجه به توقعاتی که بین
مردم بوجود امده است فکر می کنم باید بسیار مراقب
باشیم که فصل های بعدی هم انتظارات مخاطب را
براورده کند .زمانی درباره شخصیت فرهاد در سریال
«شهرزاد» توضیح داد :زندگی کردن مثل شخصیت
فرهاد برای من بسیار سخت است ،اینکه سعی کنید
زندگی سیاسی و عاطفی او را داشته باشید و از طرفی
ه��م به باورهای خانواده احترام بگذارید همه چیز را
سخت می کند .ما معموال دوست داریم ازاد باشیم و
اشتباهات زیادی را مرتکب شویم.
دلیلعالقمندیمخاطب
به ازدواج قباد و شهرزاد
بازیگر نق��ش فرهاد درب��اره اینکه چرا بس��یاری از
مخاطبان عالقه مند بودند که «شهرزاد» همچنان
با قباد زندگی کند ،بیان کرد :شهاب حسینی بازیگر
نقش قباد شخصیتی فوق العاده دوست داشتنی دارد و
واقعیت این است که کسی نمی تواند از دست او ناراحت
باشد .اگرچه قباد شخصیت منفی این سریال بود با این
حال نگاه او برای مخاطب ازاردهنده نیست ،او نسبت
به سرنوشت خودش مس��ئول نبوده است و حتی از
زمانی که «ش��هرزاد» وارد زندگی او می شود ،قباد را
متحول می کند .از طرف دیگر ما از زندگی عاشقانه
«شهرزاد» و فرهاد کنش و واکنش خاصی ندیدیم.
ارتباط میان انها عش��قی کالسیک و اسطوره ای بود
اما عشق قباد و «شهرزاد» امروزی تر بود و مخاطب
توانست شاهد زندگی عاشقانه انها باشد .وی با اشاره
به شهاب حسینی و ترانه علیدوستی که در چند فیلم با
یکدیگر همبازی بوده اند ،گفت :حسینی و علیدوستی
از زمان ساخت فیلم «درباره الی» در چند اثر با یکدیگر
همکاری داش��ته اند و یک زوج سینمایی محسوب
می ش��وند بنابراین بسیار طبیعی اس��ت که عده ای
طرفدار این باشند که قباد و شهرزاد با یکدیگر باقی
بمانند با این حال پیچیدگی های قصه ایجاب می کند
که اتفاقات دیگری رخ بدهد و کلیشه ها بشکند .بازیگر
سریال «یوسف پیامبر» در بخش دیگری از سخنان
خود درباره تفاوت عشق قباد و فرهاد به شهرزاد توضیح
داد :فرهاد عشق خود را ازادگی معنا می کند ولی قباد
یداند و
اینگونه نیست ،او عشقش را نوعی مالکیت م
کنش ها و واکنش های این دو نسبت به ازدواج شهرزاد
به دلیل تفاوت نگاه انهاست.
شخصیتفرهادکمیمنفعلبود
زمانی در واکنش به اینکه مخاطب به خاطر شخصیت
فرهاد نمی تواند او را به عنوان یک عاشق در نظر بگیرد
و به او اطمینان کند ،پاسخ داد :حسن فتحی شخصیتی
از فرهاد در ذهن داشت که دوست داشت من همان
شخصیت را بازی کنم و از انجایی که من به او اعتماد
داش��تم شخصیت مورد نظر او را بازی کردم چون با
خودم فکر کردم ممکن اس��ت ادامه این شخصیت
در فصل های دوم و س��وم همین ویژگی های فعلی
را بطلبد .با این حال فکر می کنم ش��خصیت فرهاد
کمی منفعل و تخت بود .یکی از مسائلی که باعث شد
مخاطب احساس کند این شخصیت کمی بی عرضه
است زمانی بود که جمشید هاشم پور در نقش سرگرد
کیف و وسایل خود را به او سپرد و او این کیف را در
کافه جا گذاشت .به نظر من شخصیتی که می خواست
با شهرزاد ازدواج کند الزم بود محکم تر از انچه نشان
داده شد ،رفتار کند .با این حال این نکات به فیلمنامه
مربوط می ش��ود و من تنها مسئول اجرای این نقش
بودم.منتجربههمکاریدیگریبااقایفتحیداشتم
و او هر چه بگوید با چشم گفتن پاسخ می دهم.
بازیگر فیلم س��ینمایی «اه ای عبدالحلی��م» درباره
ضعف های سریال «شهرزاد» نیز عنوان کرد :به نظر
من کم پیش می اید که بتوان پروژه ای به این سنگینی
را در طول ۸ماه و نیم به تولید رس��اند .اگر ما همین
کار را با یک تمرکز دو تا سه ساله در تلویزیون تولید
می کردیم و فرصت کافی داشتیم مطمئنا اثر بسیار
فاخرتری می ش��د .با این حال فکر می کنم در زمانی
که شرایط تلویزیون و سینما برای تولید بسیار سخت
است و بخش خصوصی پولی هزینه نمی کند ساخت
این سریال ،خودش کار بسیار بزرگی بود.
دلخوری از شبکه های اجتماعی و توهین
به دلیل حمایت از یک سامانه برای
سینماگران
وی درباره «شهرزاد »۲نیز گفت :زمانی که «شهرزاد»
به من پیشنهاد شد همه ما بازیگران و عوامل در درجه
اول ب��ه این فکر کردیم که کار خوبی تحویل دهیم
و مس��ائل مالی در درجه دوم قرار داش��ت حاال هم
«شهرزاد» مثل خانه ما است و ما سعی می کنیم این
خانه را با ارامش بیشتری نگه داریم و حتی «شهرزاد
»۲را بهتر از فصل اول ان جلو ببریم .در اینجا الزم
است به صدای خوب محسن چاووشی هم اشاره کنم
که باعث شد هواداران او نیز به سریال اضافه شوند.
این بازیگر با دلخوری از شبکه های اجتماعی عنوان
کرد :من بنا به موقعیت های کاری خود همیشه سعی
کردم که از شبکه های اجتماعی دور باشم و به اندازه
ظرفیتشان از انها استفاده کنم اما اخیرا حمایت من
در شبکه های اجتماعی از یک سامانه سینمایی که
به شکل رسمی به خانه سینما تعلق داشت ،باعث
ش��د توهین ها و تهمت های بسیاری را بشنوم .من
از یک روی��داد حمایت کردم که فکر کردم به طور
کلی می تواند به نفع اینده سینماگرانی باشد که حتی
از بیمه هم برخوردار نیس��تند و در عین حال اطالع
رس��انی کردم که اگ��ر مردم برای حمای��ت از این
هنرمندان پیامکی ارسال کنند ۲۰۰تومان به وسیله
این پیامک از انها کسر خواهد شد .طبق قانون حتی
یک ریال از این مبلغ به من تعلق نمی گرفت اما با این
حمایت جمالتی شنیدم که تحمل انها برایم سخت
یداد اختالف نگاه من با
بود؛ جمالتی که نش��ان م
بسیاری از مخاطبانم در شبکه های اجتماعی چقدر
زیاد اس��ت .وی در پایان گفت :من معموال از چنین
برنامه هایی فراری هستم اما چون این اقدام به بیمه
هنرمندان مربوط ش��د و به من گفتند که به عنوان
سفیر این حرکت باشم من هم فکر کردم شاید بتوانم
تاثیرگذار باش��م .با این حال زمانی که ان سامانه را
اطالع رسانی کردم نظرهایی شنیدم که واقعا شرم
کردم .من ان زمان احساس کردم لزومی ندارد حتما
به دعواهایی که در شبکه اجتماعی رخ می دهد پاسخ
داد و بهتر است من پایم را از این دعوا بیرون بکشم.
حتی بسیاری از دعواهایی که مردم در نظرهایشان
مطرح می کردند با عنوان طرفداران فرهاد و قباد بود
درحالیکه باید بدانند ما همه با هم دوست هستیم و
فقط کار خود را به صورت حرفه ای انجام می دهیم.
تئـــــاتر
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
شهرام مسعودی کارگردان نمایش «بر پهنه دریا» در گفتگو با «هنرمند»
حسینسینجلی
اشتی تماشاگردرگرو اجرای نمایش های با کیفیت
نمایشنامه«برپهنهدریا»یکیازشناخت هشده ترینمتن هایاسالومروژکنویسنده،
روزنامه نگارونمایشنامه نویسمشهورلهستانیاست.نویسنده ایکهازاوبعنوانیکی
از افراد پیشرو تئاتر اروپا و کمدی گروتسک یاد می شود .مروژک در نمایشنامه هایش
ساده ترین و پیش پا افتاده ترین موقعیت های انسانی را در موقعیتی کمدی و ابزورد
عی�ان ک�رده و این موقعیت ها را در مواجهه با کلیش�ه ها و ش�خصیت پردازی های
منحصربفردش تعریف می کند .او مخاطب را به تماش�ای تناقضات موروثی ادمی
می خواند؛ به عبارتی دیگر مروژک واقع گرایی اس�ت که مس�ائل واقعی را در قابی
مدرن و ابزورد به نمایش می گذارد .در میان نمایش�نامه های متعدد این نویس�نده
مط�رح که در کش�ور ما با ترجمه اف�رادی همچون؛ ایرج زهری ،احس�ان نوروزی،
داریوش مودبیان و ...منتشر شده است .همچنین اثار او به دلیل مسائل و موضوعات
جهانشمولیکه دران هاوجوددارد،همواره مورد توجهکارگردانان تئاتر بودهواثارش
بارها توسط کارگردان های مختلف روی صحنه رفته است .در میان نمایشنامه های
مروژک ،نمایش�نامه «بر پهنه دریا» بیش از دیگر اثارش مورد توجه کارگردان های
تئات�ر در کش�ور ما ب�وده و تاکنون از این متن اجراهای مختلف�ی در تهران و دیگر
شهرهای کشور اجرا شده است .اما شهرام مسعودی نویسنده و کارگردان شناخته
شده تئاتر در هفدهمین جشنواره نمایشی های ائینی سنتی این نمایشنامه را با بهره
گرفتن از تکنیک ها و شیوه های نمایش های ایرانی برای نخستین بار روی صحنه
اورد .اجرایی که در ان جشنواره نظر مثبت بسیاری از منتقدان و داوران را به خود جلب
کرد و بعنوان یکی از اثار برگزیده برای اجرای عمومی به تماشاخانه سنگلج معرفی
شد .نمایش «بر پهنه دریا» به نویسندگی و کارگردانی شهرام مسعودى مدتی است
اجرای عمومی خود را در تماشاخانه سنلگج اغاز کرده و تا روز ۱۹خردادماه جاری
هر روز ساعت 20با نقش افرینی بازیگران مطرحی همچون؛ علی فتحعلی ،شهرام
مسعودی ،علی برجی و داوود داداشی برای عالقه مندان اجرا می شود .به بهانه اجرای
این اثر نمایشی ،گفتگویی با شهرام مسعودی نویسنده و کارگردان نمایش «بر پهنه
دریا» انجام دادیم که حاصل ان را در ادامه می خوانید:
همانطور که می دانید نمایشنامه «بر پهنه دریا» از
متون شناخته شده ای است که پیش از این توسط
افرادمختلفیرویصحنهرفته،نخستبفرماییدکه
اصوال چه ویژگی هایی در متن از نگاه ش�ما وجود
داشت که متقاعد شدید این اثر را ان هم با استفاده
ازتکنیک هاینمایش هایایرانیاجراکنید؟
پیش از هر چیز باید این نکته را بگویم که اکثر کارگردان های تئاتر عالوه
بر دغدغه ای که برای خلق یک اثر نمایشی دارند ،می خواهند حرف و
مسئله ای که ذهن شان را مشغول کرده را با کارهایشان روی صحنه بیان
کنند؛ و این نمایشنامه به نظرم بستر مناسبی داشت برای اینکه بتوانم
حرفی را که در ذهن داشتم و به نوعی در متن مستتر بود ،بیان کنم .اما در
پاسخ به سوال شما باید بگویم که در این متن بصورت ظریف و دقیقی
به تنش ها و درگیری هایی که همیشه بین سه قشر بورژوا ،خرده بورژوا
و طبقه ضعیف جامعه وجود داشته ،پرداخته می شود .در واقع می توانم
به نوعی اولین موضوع و خمیرمایه ی تحریک کننده ی این نمایشنامه
برای انتخاب را این مس��ئله عنوان کنم .اما در مجموع عالوه بر این
مسئله ،عوامل متعدد دیگری مثل جهان شمول بودن قصه نمایشنامه،
موقعیت خاص کاراکترها و قابلیت انطباق ان با نمایش های ایرانی و...
من را به این نیتجه رساند که از این نمایشنامه استفاده کنم .نکته دیگر
اینکه به نظرم نمایشنامه «بر پهنه دریا» را می توان در همه جای دنیا اجرا
کرد ،به ویژه در جامعه فعلی خودمان می توان مابه ازاء بیرونی ان را به
راحتی پیدا کرد .مثال دست و پنجه نرم کردن قشرهای مختلف جامعه
و زیر پا گذاشتن یکدیگر برای طی کردن پله های ترقی یکی از همین
مابه ازاهای بیرونی است که در این نمایشنامه به ان پرداخته شده و من
سعی کردم که این موضوع مهم و البته تلخ را با کمی بزرگ نمایی و طنز،
به قولی شکالت پیچ کرده و به مخاطب طوری ارائه کنم که بتواند ان
را به راحتی هضم کند.
چ�را تصمی�م گرفتی�د ای�ن مت�ن را ب�ه ش�یوه
نمایش ه�ای ایرانی اجرا کنی�د .ایا فکر می کنید
مخاطب نمی توانست با اجرای نمایش به شکل
اصلی ان با کار ارتباط برقرار کند؟
در رابط��ه با مخاطب م��ن معتقدم ب��رای تماش��اگران ایرانی باید
نمایش های ایرانی اما با کیفیت به صحنه برد و این امر به جز استفاده
از نمایش��نامه های قوی میسر نخواهد شد و مطمئن باشید با اجرای
نمایش های ایرانی با کیفیت مطلوب تماش��اگر را با سالن های تئاتر
اشتی می دهد .ضمن اینکه من همیشه دوست داشتم نمایش هایی که
چارچوب محکمی دارند را با شیوه ای ایرانی اجرا کنم و با همین رویکرد
پیش از این نیز نمایش «مسافر نه چندان کوچولو» را اجرا کردم .عالوه
بر من سال هاست در زمینه مسئله تلفیق در تئاتر پژوهش می کنم و
در واقع تلفیق تفکر غربی با فرهنگ ایرانی یکی از دغدغه های من
بوده است .به همین خاطر و با توجه به اینکه این نمایشنامه دارای این
پتانسیل بود روی اجرای ان به شیوه نمایش های ایرانی تمرکز کردم.
این را هم بگویم که من معتقدم پویایی و حرکت رو به جلو ،در نفس
تئاتر هست و به همین خاطر ما نمی توانیم همان نمایش تخته حوضی
که در قدیم اجرا می شده را برای مخاطب امروز هم اجرا کنیم ،پس
چه به صورت کالسیک و چه به صورت نمایش های ایرانی باید توجه
داشت که اجرا باید به روز باشد.
از واژه تلفیق در تئاتر استفاده کردید ،با توجه به
اینکه از این واژه در حوزه اثار موس�یقایی بیشتر
اس�تفاده می شود ،ممنون می ش�وم درباره مقوله
تلفی�ق در تئاتر و انچه در نمایش «بر پهنه دریا»
صورت گرفته ،برای خوانندگان ما توضیح بدهید؟
واژه تلفیق اتفاقا مسئله ای بود که من در این کار بسیار بر ان تاکید
داش��تم .زیرا در این کار من از دو ماده و متریال کامال مجزا از هم و
ناهمگن استفاده کردم و از درهم تنیدگی این دو ماده ی کامال مجزا،
این خروجی را گرفتم .به این معنا که مخاطب نمی تواند بگوید که با
یک نمایش کامال ایرانی و یا یک اثر کامال کالسیک خارجی روبرو
بوده اس��ت .ضمن اینکه هنوز رنگ و بوی اروپای ش��رقی و رد پای
مروژک در کار وجود دارد پس به همین خاطر بر استفاده از واژه تلفیق
تاکید داشته و دارم چون برای این نمایش از دو متریال استفاده شده
ولی خروجی ان ،هیچکدام از ان دو نیست.
در استفاده از تکنیک ها و شیوه های نمایش های
ایران�ی چرا به س�راغ نمایش های تخته حوضی
رفتی�د؟ و بفرمایی�د در روند ش�خصیت پردازی
کارارکتره�ای نمایش از چه تمهیداتی اس�تفاده
کردید که هم خط اصلی داس�تان حفظ بش�ود و
هم مخاطب بتواند کاراکترها را بعنوان کاراکترهای
یک نمایش ایرانی بپذیرد؟
راستش من در سال های گذشته تحقیقاتی درباره نمایش های ایرانی
به ویژه نمایش های تخت حوضی انجام دادم که خوشبختانه در اجرای
این نمایش بسیار به من کمک کرد .در واقع در این نمایش از یکسری
پارامترها و مولفه های نمایش های تخته حوضی اس��تفاده کردم به
شکلی که در نهایت کار هم رنگ و بوی نمایش های ایرانی را داشته
باشد و هم یک اثر مدرن و به روز باشد .نکته دیگری که الزم می دانم
درباره ان توضیح بدهم این است که من با استفاده از واژه دراماتورژی
زیاد موافق نیستم ،چراکه تعریف تئاتر با تعریف نمایش کمی متفاوت
است و اصوال وقتی دِرام به مفهوم واقعی ان اتفاق نمی افتد بنابراین
درامات��ورژی هم زیاد معنا پیدا نمی کند .به همین خاطر اس��تفاده از
واژه هایی مثل؛ ایرانیزه کردن یا نگاه و ش��مایل ایرانی به یک متن
غربی دادن و یا همان تلفیق را بیشتر می پسندم .در این کار هم سعی
من این بوده که در شخصیت پردازی این نمایش به گونه ای عمل کنم
که قد و قواره و اهمیت هر سه شخصیت به یک اندازه مهم باشد و
این سه در رنگ امیزی این نمایش به یک اندازه سهیم باشند ،اما به
هر روی شخصیت سیاه بخاطر اینکه نماینده طیف بیشتری از مردم
در فرهنگ ما است خودبه خود مخاطب بیشتر با ان همذات پنداری
می کند ولی این به معنای ان نیست که به سیاه در شخصیت پردازی
اهمیت بیشتری داده باشم .ضمن اینکه در این کار من نمی خواستم
که دقیقا همان درون مایه نمایشنامه اصلی را روی صحنه ببرم ،فقط
از خط اصلی ان نمایشنامه استفاده کردم .بعبارتی در این اثر به این
شکل کار کردیم که ظرف را نگه داشتیم و مظروف را تغییر دادیم.
در رابطه با اس��تفاده از ش��یو ه تخته حوضی نیز باید بگویم که در این
کار ما تنها از تکنیک های تخته حوضی استفاده نکردیم چراکه برای
من برگرفتگی از گونه های مختلف نمایش ایرانی و استفاده صحیح و
به جا در راستای نمایش از گوشه ها و تکنیک های نمایش های ایرانی
5
مرور مهم ترین رویدادهای تئاتری از نگاه «هنرمند»
همایون شجریان خواننده اپرای خیام ،وعده
اقای مدیرکل درباره حمایت
از تئاتردانشگاهی و...
همکاری همایون شجریان با بهروز غریب پور در اپرای عروسکی خیام ،واکنش
داور اتریش�ی جش�نواره تئاتر دانش�گاهی به یک نمایش ایرانی ،وعده اقای
ت از اثار برگزیده جش�نواره تئاتر دانشگاهی ،تصادف دو
مدیرکل درباره حمای
بازیگر جوان تئاتر و توقف اجرای نمایش «هفتادوپنج یا پنجاه؟» ،تینو صالحی
با «حکومت طاعون» در ایرانشهر و اجرای نمایش «دکلره» با تغییر بازیگران
در تهران ،از جمله مهم ترین رویدادها و خبرهای قابل توجه حوزه تئاتر است
که در ادامه به مرور انها می پردازیم:
اولویت دارد .ضمن اینکه وقتی نمایش��نامه این پتانسیل را دارد که در
اجرای ان از شیوه های مختلف نمایش های ایرانی استفاده کرد ،مادامی
که این استفاده ،به صورت صحیح و به جا باشد هیچ اشکالی ندارد .مثال
در معادل سازی هایی که به لحاظ موقعیت در کار انجام شده این بوده
ک��ه ما دریا را همان حوض اثار تخته حوضی و قایق را همان تخته ی
حوض اینگونه نمایش ها در نظر گرفتیم و بستر نمایش کامال ایرانیزه و
معادل سازی شد .بعد به سراغ کاراکترها و شخصیت های داستان رفتیم و
ادم ُگنده به میرزا ،ادم متوسط به جوان پوش و ادم کوچک به سیاه تغییر
ماهیت دادند .البته در این میان از تیپ های فرعی نمایش هم به سادگی
عبور نکردیم و پیشخدمت به زن پوش و پستچی به شُ لی تبدیل شدند.
در واقع به این شکل بستر فراهم شد و ما را به سمت و سویی سوق داد
که در نهایت خروجی ان یک اثر کامال ایرانی شد.
ب�ا توجه به اینکه نمایش تان ج�زو اثار برگزیده
جش�نواره بوده و تاکنون نظر بسیاری از منتقدان
و اهالی فن را نیز جلب کرده ،از اس�تقبال عمومی
راضیهستید؟
راستش برخالف انتظار و با اینکه نمایش ما بازخورد بسیار خوبی داشته
کامال از استقبال راضی نیستم .چون با اینکه از روز اول تا امروز هر روز بر
تعداد تماشاگران ما افزوده شده و عالوه بر ان میزان رضایت مخاطبان (از
استادانمطرحتئاترگرفتهتامنتقدان،دانشجویانوهمینطورتماشاگران
عادی) از کار ما تاکنون یک رضایت نسبی 70درصد به باال بوده ،این
انتظار به وجود می اید که کار در فروش نیز با اقبال مواجه شود .اما به
هر روی با اینکه روز به روز وضعیت فروش ما بهتر می شود اما متاسفانه
فرصت زیادی نداریم و زمان اجرای ما بس��یار کم است .ضمن اینکه
اهرم های تبلیغاتی انچنانی هم در اختیار که نداریم.
با توج�ه به اینکه معموال از اث�ار ایرانی در دیگر
ش�هرهای ایران اس�تقبال خوبی می شود ،قصد
ندارید نمایش «بر پهنه دریا» را در دیگر شهرهای
کشور نیز اجرا کنید؟ همچنین بفرمایید که ایا قصد
تولید فیلم تئاتر کارتان را دارید؟
اتفاقا ما برای اجرای کارمان تاکنون پیشنهادهایی از چند شهر بزرگ
داشتیم و رایزنی هایی هم با مسئوالن شهرهایی مثل ساری و اصفهان
انجام دادیم اما هنوز هیچ کدام قطعی نشده است .اما در کل گروه ما
امادگی اجرا در دیگر شهرهای کشور را دارد و در صورت مهیا بودن
شرایط حتما نمایش «بر پهنه دریا» را در دیگر شهرهای کشورمان
اجرا خواهیم کرد .درباره فیلم تئاتر هم باید بگویم که اتفاقا در این باره
یکی از دوستان ما لطف کردند و پیشنهاد تولید فیلم تئاتر این کار را به
موسسه رسانه های تصویری دادند و صحبت هایی هم با این دوستان
انجام دادیم اما متاسفانه ظاهرا این موسسه پیش از این نزدیک به 25
فیلم تئاتر تولید کرده و در حال حاضر بودجه ای برای تولید ندارند اما
قب��ول کردند که در پخش به ما کمک کنند .یعنی در صورتی که ما
بتوانیم خودمان هزینه تولید فیلم تئاتر کارمان را بدهیم این دوستان در
زمینه پخش با ما همکاری می کنند ،بنابراین االن نمی توانم بگویم که
قطعا چنین کاری می کنیم یا نه.
سخن و نکته پایانی؟
فقط و فقط تنها درخواستی که از همه عالقه مندان تئاتر دارم این
است که خواهش می کنم سالن های تئاتر را تنها نگذارید .لطفا به
س��الن ها بیایید و کارها را تماشا کنید و فراموش نکنید که غنای
فرهنگی هر کش��ور نسبت مستقیمی با رونق سالن های تئاتر ان
کش��ور دارد .پس با امدن به س��الن ها ،تئاتر را در س��بد فرهنگی
خانواده های خود قرار بدهید ،چراکه وقتی س��الن های تئاتر رونق
داشته باشد به همان نسبت تولیدکنندگان تئاتر هم میل و رغبت
بیشتری به کار خواهند داشت .تئاتر هنر میرایی است که تا وقتی
روی صحنه هس��ت دوام دارد و از همه مهم تر اینکه تئاتر هنری
است که بدون حضور تماشاگر هیچ مفهومی ندارد.
همکاری همایون ش�جریان ب�ا بهروز
غریب پور :بهروز غریب پور سرپرست گروه تئاتر
اران از حضور همایون شجریان به عنوان خواننده
نق��ش خیام در جدیدترین اپرای عروس��کی این
گروه تئاتری خبر داده و گفته این خواننده موسیقی
س��نتی در زمینه دستمزد بیشترین همکاری را با
این گروه نمایش��ی داشته است .غریب پور درباره
وضعیت گروه خوانندگان اپرای عروس��کی خیام
بعنوان جدیدترین اپرای گ��روه تئاتر اران ،افزوده:
ما منتظر بودیم شرایطی فراهم شود تا از همایون
شجریان برای حضور و ایفای نقش خیام در اپرای
عروسکی خیام دعوت بعمل اوریم که در نهایت
خوشبختانه فرصتی برای گفتگو فراهم شد و به
این توافق رس��یدیم که همایون شجریان نقش
خیام را در این اپرای عروسکی ایفا کند .سرپرست
گروه تئاتر اران با اش��اره به اینکه پیش از این در
اپرای عروس��کی «مول��وی» تجربه همکاری با
همایون ش��جریان را داشته ،یاداور ش��ده :در ان
اپرا ،همایون شجریان نقش شمس تبریزی را به
زیبای��ی ایفا کرد .دغدغه او ای��ن بود که در اپرای
بعدی شرایط به گونه ای نباشد که او خود را تکرار
کند و خوشبختانه در مواجهه با اپرای عروسکی
«خیام» به این نتیجه رسید که ایفای نقش خیام
نه تنها تکراری نیست بلکه شرایط جدیدی برای
این هنرمند توانمند عرصه موسیقی ایجاد خواهد
کرد .غریب پور همچنی��ن درباره وضعیت قرارداد
مالی با همایون شجریان به منظور ایفای نقش در
اپرای عروسکی «خیام» خاطر نشان کرده :به نظر
می رسد برای هر هنرمندی که مدارج عالی را طی
می کند وجود نگاه اقتصادی و درامدزا طبیعی باشد
امادرگفتگوییکهباهمایونشجریانداشتیموجه
دیگری از او را دیدم که برایم تحسین برانگیز بود.
همایون شجریان با درک اینکه اپرای عروسکی
«خیام» ی��ک پروژه کامال فرهنگی و برای ادای
دین به بزرگان فرهنگ و هنر ایران زمین است،
دست من را باز گذاشت و گفت انچه در حد توان
من و این پروژه فرهنگی است ،می پذیرد.
ت از
وعده اق�ای مدی�رکل درب�اره حمای
اثار برگزیده جش�نواره تئاتر دانشگاهی:
مهدی شفیعی مدیر اداره کل هنرهای نمایشی در
مراسم اختتامیه نوزدهمین جشنواره بی نالمللی تئاتر
دانشگاهی که در سالن اصلی تئاترشهر برگزار شد،
پس از اعالم اثار برگزیده در سخنانی اعالم کرد از
گروه هایی که از جشنواره تئاتر دانشگاهی به اجرای
صحنه ای برس��ند با اختصاص مبلغ 100میلیون
توم��ان حمایت خواهد کرد .ش��فیعی با بیان اینکه
تئاتر دانش��جویی زیربنای تئاتر حرفه ای است ،ابراز
امیدواری کرد س��الن هایی که در دانشگاه ها امکان
اجرایعمومیدارند،بتوانندشاهداجراینمایش های
دانشگاهی باشند .او همچنین افزود :در صورت فراهم
شدن شرایط عمومی سالن ها برای اجرا ،از گروه های
دانشجویی به لحاظ مالی حمایت خواهیم کرد.
تصادف دو بازیگر ج�وان تئاتر و توقف
اجرای نمای�ش «هفتادوپنج یا پنجاه؟»:
نمایش «هفتادوپنج یا پنجاه؟» که قرار بود از روز
شنبه ۸خردادماه جاری در تماشاخانه هامون روی
صحنه برود ،به دلیل تص��ادف دو تن از بازیگران
ج��وان این نمایش روی صحن��ه نرفت .نمایش
«هفتادوپنج یا پنجاه؟» نوشته و کارگردانی سحر
ناس��وتی کاری از گروه تئاتر «هزوارش» با بازی
نوید جهانزاده ،فرهاد داوری کیا ،هنگامه کوچکی،
سعید علی اکبری و نس��یم حیاتی ،اثری فانتزی
درباره مشکالت مردی با اعضای خانواده اش است.
در خالصه داس��تان این نمایش امده؛ هوش��نگ
مردی مهربان است که به همه اعضای خانواده اش
کمک مالی می کند اما اعضای خانواده هر کدام به
نحوی از محبت او سوءاستفاده می کنند تا جایی که
هوشنگتصمیممی گیردازدستانهافرارکنداما...
واکنش داور اتریش�ی جشنواره تئاتر
دانشگاهی به یک نمایش ایرانی :هانس
اکنتن ش��انو داور اتریش��ی نوزدهمین جشنواره
بین الملل��ی تئاتر دانش��گاهی پس از تماش��ای
نمایش «س��وراخ» به کارگردانی جابر رمضانی
ک��ه این روزها در س��الن تئاتر مس��تقل تهران
روی صحنه است ،درباره این اثر نمایشی گفته:
نمایش «سوراخ» تجرب ه ارزنده ای است که ابعاد
تاریک تری از رفتارهای انسان را برجسته می کند.
اینهنرمنداتریشیدریادداشتیدربارهایننمایش
اورده» :این نمایش با کارگردانی بسیار خوب جابر
رمضانی،نمایشیاستبهغایتقدرتمندوجذاب،
دربار هاینکهچگونهترسازتروریسممی تواندتوان
قضاوت عادالنه را از افراد بگیرد؛ اینکه تابوهای
جنس��ی در نهایت چگونه راه شان را به خشونت
باز می کنند و اینکه چگونه بدترین دشمنان هم
حتا اگر برای لحظه ای کوتاه در موقعیتی متفاوت
قرار بگیرند ،ممکن است بارقه هایی از انسانیت در
وجودشان دیده شود .همچنین این نمایش مطرح
می کند که چگونه می��زان باالی بیداد در دنیای
امروز باعث می شود که هرچه بیشتر از ان روی
برگردانیم یا از طریق طنز ،دریچه ای برای رهایی
از اماس این تنش پی��دا کنیم؛ تجربه ای ارزنده،
که ابعاد تاریکتری از رفتارهای انسان را برجسته
می کند و همه ی ما را به تفکر بیش��تر راجع به
یدارد».
خودمان وا م
تینو صالحی با «حکوم�ت طاعون» در
ایرانشهر:تینوصالحیبازیگروکارگردانتئاتراز
اجرای جدیدترین نمایش خود با عنوان «حکومت
طاعون» با اقتباس از رمان «حکومت نظامی» اثر
البر کامو در سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه
ایرانشهرخبرداد.صالحیدرموردتازه تریننمایشی
خود که قرار است مهرماه سال جاری روی صحنه
برود ،گفته :مقدمات اجرای این نمایش را از چند
ماه قبل فراهم کرده بودیم و تمریناتی را به شکل
پراکنده انجام دادیم .برای اجرا هم به س��الن های
دیگری درخواست داده بودیم که امکان پذیر نشد
اما با توجه به اینکه ما جزء گروه های ذخیره اجرا
در ایرانشهر بودیم خوشبختانه این فرصت به دست
امد .او همچنین افزوده :این اثر با نگاهی به کتاب
«حکومت نظامی» البر کامو نویسنده ،فیلسوف و
روزنامه نگار فرانسوی روی صحنه می رود و نگاهی
به این رمان کامو دارد .متن «حکومت نظامی»
اوایل قرن بیستم نوشته شده اما به شرایط کنونی
اجتماعی و سیاسی ما نزدیکی دارد ،در واقع پارودی
وضعیتکنونیماست.
اجراینمایش«دکلره»باتغییربازیگران
در تهران :نمایش «دکلره» به کارگردانی مهدی
کوشکی و صحرا فتحی که مدتی قبل در کانادا
اجرا شد ،از روز 16خردادماه جاری با تغییر بازیگران
این اثر در سالن تئاتر مستقل تهران روی صحنه
می رود .این نمایش در کانادا با بازی مهناز افش��ار
و سحر دولتش��اهی اجرا شد و در اجرای عمومی
در تهران ممکن اس��ت فقط در بعضی شب ها در
این نمایش حضور داشته باشند .کوشکی با اشاره
به اس��تقبال خوب تماش��اگران از اجرای نمایش
«دکلره» در کانادا ،گفت��ه :در این اجرای خارجی
که بیشتر تماشاگران ایرانی بودند ،بازخورد خیلی
خوبی گرفتیم و در تئاتر مستقل تهران هم امیدوارم
همین اتفاق بیفتد .او همچنین با اشاره به اینکه
مهناز افشار و سحر دولتشاهی از ابتدا گفته بودند
که به دلیل قراردادی که دارند ممکن است در تمام
اجراها امکان حضور نداشته باشند ،اضافه کرده :در
ح��ال حاضر بازیگران اصلی نمایش که اجرا را با
ان ها اغاز می کنیم ،نوید محمدزاده ،صحرا فتحی،
لیلی رش��یدی و ستاره پس��یانی هستند و از انجا
که «دکلره» براس��اس یک داستان واقعی روایت
می شود و به نوعی مستند است ،فکر کرده بودم که
خوب است تماشاگر با صداهای مختلفی نمایش
را ببیند و بشنود و به همین دلیل در برخی شب ها
ممکن است کار را با حضور بازیگران دیگر از جمله
مهناز افشار و سحر دولتشاهی اجرا کنیم.
6
سینـــــما
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
مهمترین رویدادهای سینمایی از نگاه «هنرمند»
سهفیلمپروانهنمایش
گرفتند
ش��ورای پروانه نمایش فیلم های
س��ینمایی مجوز نمایش ۳فیلم
س��ینمایی «به دنی��ا امدن»« ،به کارگر س��اده
نیازمندی��م» و «اتنا» را صادر کرد .در جلس��ه
دوش��نبه س��وم خرداد ماه که با حضور اکثریت
اعضایشورایپروانهنمایشفیلم هایسینمایی
برگزار شد ،مجوز نمایش سه فیلم سینمایی صادر
شد .در این جلسه پروانه نمایش فیلم های «به
دنی��ا امدن» به تهیه کنندگی محمد احمدی و
کارگردانی و نویس��ندگی محسن عبدالوهاب
در ژانر اجتماعی« ،به کارگر ساده نیازمندیم»
به تهیه کنندگی و کارگردانی منوچهر هادی و
به نویسندگی پدرام کریمی در ژانر اجتماعی
و «اتن��ا» ب��ه تهی��ه کنندگی س��یده فاطمه
ابوالقاسمی و کارگردانی و نویسندگی احسان
عبدی پور در ژانر نوج��وان -اجتماعی صادر
ش��د« .اتنا» پی��ش از این به عن��وان «اه ای
عبدالحلیم» پروسه تولید را گذرانده و تغییر نام
ان با موافقت شورا همراه بوده است.
اکرانفیلم«گاوخونی»افخمی
پس از ۱۲سال
فیلم سینمایی«گاوخونی» ساخته بهروز افخمی
پس از ۱۲سال به زودی دربخش «از گذشته»
سینمای ایران گروه هنر وتجربه اکران می شود.
فیلم سینمایی«گاوخونی» به کارگردانی بهروز
افخمی ،پس از 12سال دربخش «از گذشته»
سینمای ایران گروه هنر وتجربه اکران می شود.
فیلم س��ینمایی«گاوخونی»
پی��ش از این درس��ال ،83در
س��ینما س��پیده به م��دت دو
م��اه در ایران اک��ران عمومی
شده بود .این فیلم تاکنون در
جش��نواره های بین المللی زیادی حضور داشته
اس��ت« .گاو خونی» بر اساس رمانی به همین
نام از جعفر مدرس صادقی درباره جوانی اس��ت
ک��ه از زادگاهش اصفهان به تهران پناه اورده تا
خاط��رات دوران کودکی و نوجوانی و مرگ پدر
و مادرش را فراموش کند .در «گاوخونی» بهرام
رادان ،عزت اهلل انتظامی ،بهاره رهنما و سروش
صحت به ایفاء نقش می پردازند.
حسنفتحی«کنتسسلما»
را جلوی دوربین می برد
فیلم سینمایی «کنتس س��لما» جدیدترین اثر
حسن فتحی در مقام کارگردان به تهیه کنندگی
علی معلموسیدمحمدامامیاست.علیمعلمتهیه
کننده فیلم سینمایی «کنتس سلما» گفت :هم
اینک در حال اماده سازی مقدمات تهیه و تولید
«کنتس سلما» برگرفته از رمان خانم فریده گلبو
به همین نام هس��تیم .خانم گلبو یکی از رمان
نویسانی است که اثارش مورد توجه کارگردانان
ق��رار می گی��رد و از این رمان هم که داس��تان
بسیار پرفراز و نشیبی دارد اقای فتحی اقتباس
خواهد کرد و به زودی مقدمات تولید ان فراهم
خواهد شد .وی درباره اقتباس از این اثر و تبدیل
ان به فیلمنامه سینمایی گفت :برخالف این که
بسیاری معتقدند اقتباس ادبی کار بسیار ساده ای
است به عقیده من کار بسیار پیچیده و سختی
است دوستان زیادی از چهار سال گذشته روی
فیلمنام��ه این اثر کار کردند که به دلیل پرتعداد
ب��ودن عزیزان از ان ها نام نمی برم اما در نهایت
خانم مینو فرشچی و اقای فتحی هر یک جداگانه
فیلمنامه ای براساس کتاب اماده کردند که اقای
فتحی هم اینک امتزاج این دو نگاه و رسیدن به
یک نسخه نهایی را عهده دار هستند که بتوانیم
برای تولید اماده کنیم .وی درباره داس��تان فیلم
توضیح داد :فیلم داستان دختری 17ساله است
که در مسیر زندگی با فراز و نشیب های زیادی
مواجه اس��ت تا به سن میانسالی می رسد .تهیه
کننده فیلم «ازدواج به س��بک ایرانی» گفت :به
دلیل تعدد ش��خصیت های فیلم قصد داریم دو
یا سه چهره جدید معرفی کنیم و احتماال برای
کاراکتر «س��لما» از چهره جدید در رنج سنی
17یا 18س��ال اس��تفاده خواهی��م کرد .وی
درباره اماده س��ازی فیلمنام��ه و مراحل تولید
فیلم گفت :قصد ما این است که امسال فیلم
اماده نمایش شود اما اینکه در جشنواره حضور
یابد یا خیر بس��تگی به ش��رایط تولید و زمان
اماده سازی فیلم خواهد داشت چون ما فیلم را
برای جشنواره نمی سازیم.
اکران فیلمی از پرویز کیمیاوی
پس از 18سال
سرنوشت فیلم «ایران سرای من است» ساخته
پروی��ز کیمیاوی و ب��ه تهیه کنندگ��ی زنده یاد
محمدرضا س��رهنگی پس از18
سال مشخص شد و این فیلم قرار
است همزمان با عید فطر در گروه
«هنر و تجربه» اکران شود.
پرویز کیمیاوی از کارگردانان موج نوی سینمای
ایران است که ساخت فیلمهایی مثل «مغولها»،
«ی��ا ضامن اهو باغ س��نگی»« ،اکی مس��تر»
و «پ مثل پلی��کان» را در کارنامه خ��ود دارد.
زنده یاد س��رهنگی نیز از تهیه کنندگان سینما
بود که س��اخت اثار شاخصی را در کارنامه خود
دارد .فیلم «ایران سرای من است» که محصول
سال ٧٩است ،سالها به علت مشکالتی که وجود
داشت امکان اکران نداشت .فیلم «ایران سرای
من اس��ت» که در جشنواره هفدهم فیلم فجر
به نمایش درامد ،درباره سهراب نویسنده جوان
کرمانی است که مشغول نگارش کتابی درباره
تاریخ شعر ادبیات ایران و بررسی اشعار در زندگی
روزمره است.
اغاز تدوین «لینا» به کارگردانی
رامین رسولی
تدوین فیلم داستانی «لینا» به کارگردانی رامین
رس��ولی در حالی توس��ط بهار بعیدی اغاز شده
است که گروه تولید در دو هفته گذشته در انتظار
دریافت ویزای هلند برای ادامه فیلمبرداری این
فیلمبوده اند.
چن��د روز پس از پایان فیلمبرداری بخش ایران
فیلم داستانی «لینا» به کارگردانی رامین رسولی،
تدوین ان توس��ط بهار بعیدی اغاز شده است.
همچنین صداگذاری فیلم نیز در چند روز اینده
اغاز می ش��ود .گ��روه تولید
اکنون در انتظ��ار ویزای هلند
هستند تا ۱۰درصد باقیمانده
فیلمبرداری را در این کش��ور
انجام و فیلم را به پایان ببرند.
«لینا»نخستینتجربهکارگردانیفیلمبلندرامین
رسولی،کارگردانافغانستانیساکنهلنداستکه
تهیه کنندگیانرامسعودنیکنا مپیرزادهوسیاوش
حقیقی برعهده دارند« .لینا» داستانی را با رویکرد
اصلی دوستی میان ملت ایران و ملت افغانستان
روایت می کند .حسیبا ابراهیمی بازیگر اصلی
«لینا» اس��ت و همایون ارشادی و امیر اقایی
به عنوان بازیگران ایرانی دو نقش اصلی دیگر
فیلم را ایفا می کنند .عطیه غبیشاوی ،مژگان
کامجو ،ش��هاب شادابی و قاسم میرزا کریمی
نیز از جمله بازیگران فیلم هستند.
فیلممستند«باخدامی رقصم»
به هند رسید
«ب��ا خدا می رقصم» به نهمین جش��نواره فیلم
مس��تند و کوتاه ک��راال هند راه پی��دا کرد .این
جشنواره توسط علوم و اکادمی هنر سینما کشور
هند برگزار می شود و یکی از زیر مجموعه های
جشنواره بزرگ و معتبر کراال هند است که بخش
فیلم های کوتاه و مستند ان از جشنواره کراال در9
سالپیشتفکیکوبصورتمجزابرگزارمی شود.
جشنوارهفیلممستندوکوتاهکراالفیلم هایکوتاه
و مستند بلند و همچنین فیلم های کوتاه داستانی
و انیمیشن را به نمایش می گذارد و بخش رقابتی
ان تنها به تولیدات کشور هند اختصاص دارد و
همه فیلم های خارجی در سایر بخش ها در بخش
وی��ژه و خارج از مس��ابقه به نمایش در می ایند.
جشنواره کراال هند از معتبرترین و قدیمی ترین
جشنواره های فیلم کشور هند است که با حمایت
دولت برگزار می شود و هر سال سینمای ایران در
ان حضور چشمگیری دارد .جشنواره کراال که از
رویدادهای مهم سینمایی جهان است ،در شهر
کراال هند و در تاریخ ده��م JUNEاغاز و در
پانزدهم JUNEبه پایان می رسد .فیلم «با خدا
می رقصم» سیزدهم JUNEدر این جشنواره
به نمایش در می ای��د .فیلم«با خدا می رقصم»
پیش از این نیز جایزه بهترین فیلم مستند دهمین
جش��نواره مس��تند میرادس داک اسپانیا از نگاه
تماشاگران ،جایزه بهترین فیلم مستند نهمین
جشنواره بین المللی یاهورینا بوسنی و هرزگوین
وجایزهبهترینفیلممستندسیزدهمینجشنواره
بین المللی فیلم کوتاه و مس��تند صربستان و
کاندید بهترین مستند انجمن منتقدان سینمای
ایران بوده و جایزه بهترین فیلم مستند کوتاه
باالی 30دقیقه جش��نواره کلگ��ری کانادا را
نیز به خود اختصاص داده اس��ت و همچنین
در بخش مسابقه هش��تمین جشنواره سینما
حقیقت و سی و یکمین جشنواره فیلم کوتاه
تهران و چهل و چهارمین جشنواره بین المللی
فیلم کوتاه رش��د و منتخب بخش مس��ابقه
جشنواره های س��ینما دورئل فرانسه و پاندای
طال امریکا و ارکی پل اندونزی بوده است.
کارنامه ای برای مسعود ده نمکی
نوستراداماموس سینمای ایران
مجتبی اردشیری
تمام اثار مسعود ده نمکی ،از دو مستند جنجالی اش تا
همین «رسوایی ،»۲در مذمت بی اخالقی در سطح
کالن اجتماعی و توج��ه به تربیت و غنای اخالق
فردی تاکید ش��ده اس��ت .دهه 80سینمای ایران؛
دهه ای که به دلیل تکثر اثار سینمایی و انارشیسم
تحول خواهانه امیال فردی صاحبان اثار سینمایی،
یک فرایند انقالب گونه را طی کرد و از کمدی های
س��طحی دس��ته چندمی به درام ه��ای قدرتمند با
اس��تانداردهای جهانی رس��ید .در این طی طریق،
پدیده های چندانی به سینما معرفی نشدند و قربانیان
زیادی ،زیر دست و پای ذائقه مردمی له شدند تا روند
تدریجی پوست اندازی سینمای محتوازده دهه 70با
طی این مرحله گذار ،به یک اس��تاندارد مقبول بین
المللیبرسد.
از میان همن معدود پدیده های سینمایی دهه ،80
یک نفر ،عجیب تر از دیگران بود .لفظ «پدیده» ،فی
نفسه بار اعجابی بسیاری دارد اما «مسعود ده نمکی»
عجیب تر و مبهم ت��ر از پدیده بود .مردی که در بدو
ورودش به سینمای بلند داستانی ،بی ان که زمینه
سازی کند ،جریان ساز شد.
و خیلی زود از داس��تانی که پتانسیل های انباشته
پنهان��ی در جه��ت پرداخت هایی جدید داش��ت،
صحبت از تریلوژی به میان اورد.
یک سال بعد ،سری دوم «اخراجی ها» ساخته شد.
اثری که باز هم با استقبال خارق العاده ای مواجه شد
اما چون خط اصلی روایت برای مخاطب رمزگشایی
شده بود ،غافلگیری های اثر نخس��ت را با خود به
همراه نداش��ت .ده نمکی در این قسمت به خوبی
توانسته بود راکورد معنایی دو قسمت را حفظ کرده
و با هدایت ملموس داس��تان به موقعیت هایی که
می توانست زائیده قس��مت اول باشد ،ضمن حفظ
ارزش های سینمایی اثر ،هوشمندی مثال زدنی اش
را نیز در اتفاقی که خود در س��ینمای ایران رقم زده
بود (دنباله سازی) به نمایش بگذارد .برخالف انچه از
صحبت هایاتشیناواستنباطمی شد،بهشعارگرایی
در فیلم رو نیاورد و تالش بسیاری انجام داد تا در پس
زمینهداستانیقسمتدوم،وجوهمستندوتلخی های
موقعیت حقیقی فیلم را به مخاطبش گوشزد کند.
با این قس��مت ،مش��خص بود که ده نمکی ،برای
مفهومی فراتر از سینما ،به این وادی ورود پیدا کرده
«اخراجی ها»ی 1را س��اخت که پس از دو مستند
صریح و برامده از دل اجتماع روز «فقر و فحش��ا»
و «کدام استقالل؟ کدام پیروزی؟» ،کرکره صراحت
گویی های او را کمی پایین تر کشیده بود .نه اینکه
عم��دی در کار باش��د ،نه ،بلکه اقتض��ای جریان
یداد که از زمختی
کمدی ،چنین امکانی را به فیلم م
س��یاهی های واقعی جامعه کم ک��رده و بر غلظت
داس��تانی ان بیفزاید .فیلم در روزگاری که سینمای
ایران با انبوه کمدی های دم دستی ،به فروش های
خوبی دس��ت یافته بود ،به شدت گل کرد .تماشای
اثری کمدی که قهرمان داش��ت و از قضا ،با دوری
از جنبه ه��ای تیپیکال و پوپولیس��تی رایج ،به یک
عمق دراماتیک رسیده بود ،برای مردمی که تشنه
یک کمدی جدید بودند ،بسیار خوش گوار امد .فیلم
با استقبال خیره کننده ای همراه شد و نام ده نمکی را
از ذهن خواص ،به روی زبان میلیون ها نفر از مردم
کوچه و بازار اورد.
مهندس��ی دقیق کاراکترهای پرتعداد و کاربردی و
جای گذاری این مهره ها در جای مناسب قصه سبب
شد تا چسب این عملکرد ،در موقعیت بکر جبهه که
تقریبا دست نخورده سینمای کمیک بود ،مخاطب را
بگیرد« .اخراجی ها »1اثری بود که برای منتقدان
نیزسهلالممتنعمی نمود؛نهمی توانستندتوانایی های
یداد در
ان را رد کنند و نه غرور این اجازه را به انها م
روزگاری که شبه کمدی های باسمه ای ،روی انبوه
تولیدات سینمایی چنبره زده بودند ،حمایت خود را
از ی��ک اثر کمدی بودار اعالم دارند .با این بیم و
امیدها ،ده نمکی با نخستین ساخته بلند سینمایی
اش ،به جمع برندهای س��ینمایی ایران وارد شد
اس��ت .کاری که امثال مالقلی پور و حاتمی کیا و
درویش با زبان مخصوص به خود انجام داده بودند را
این بار او می خواست با بیانی متفاوت تر به زبان بیاورد.
خیلی زود فضای دوقطب��ی موافقان و مخالفان ده
نمکی که در س��اخته نخست او بر پایه شخصیت
بیرونی اش و عملکرد دوران گذشته او شکل گرفته
بودن��د ،در اینجا بر مبانی نقد یا م��دح ارزش های
س��ینمایی کاره��ای او ،به تکروی ه��ا و مناظرات
بسیاری منجر شد .ده نمکی حاال در کنار تمام جریان
سازی های خود ،دو فیلم پرفروش و میلیاردی را به
سینمای ایران تحویل داده بود .انفاقی که تا ان زمان
در کارنامه هیچ کارگردانی به چشم نمی خورد.
«دارا و ندار» سومین تجربه داستانی ده نمکی ،این
بار در مدیوم تلویزیون بود .سریال ،چاشنی طنازانه
کمتری به نسبت س��اخته های سینمایی او داشت
و اش��کارا بر مقوله تبعیض که دغدغه کارگردان از
س��ال های دور بود ،صحه می گذاشت .سریالی که
علیرغماستقبالخوب،انسونامیاستقبالازاثاراین
کارگردان را کمرنگ کرد.
س��ال ،89پ��ازل تریل��وژی انس��انی ده نمکی با
«اخراجی ه��ا »3کامل ش��د .در این قس��مت که
دوربین از می��دان جنگ و زندان های رژیم بعث به
خیابان های تهران مدرن اواخر دهه 80رسیده بود،
انچه بیش از قصه و کاراکترهای افول یافته به تیپ،
جلوه گری می کرد ،ارتقای توان اجرایی ده نمکی بود.
کارگردانی او ،هوشمندانه شده بود ،ابتکارات زیادی به
یداد و به خوبی توانسته بود ان همه شلوغی
خرج م
و میزانسن های پر رفت و امد را مدیریت کرده و از
پس ان براید .روند التهاب در سه گانه «اخراجی ها»،
به واس��طه پرداخت ادم های هر عصر ،از شدید به
خفی��ف ،تنزل یافته بود و رخنه سیاس��ی در اعمال
شخصیت های داستانی اش بیشتر به چشم می امد.
او توانست با بیان جدید خود که موافقان و مخالفان
بسیاری داشت ،دغدغه های ناسازشگر خود را در قبال
تبعیض و فریب کاری های سیاسی و اجتماعی به
وضوح به تصویر بکشد .مستقیما به مردم نپرداخت
و بیشترین اشاره او به سمت مسئوالن بود که دود
تصمیم گیری هایش��ان به چشم مردم می رفت .به
نوعی با پنبه سر برید و مسیر خود را در سینما جدا
کرد .فروش خیره کننده فیلم سبب شد تا سه گانه ده
نمکی در مجوع 16میلیارد تومان فروش کند یعنی
کمی بیشتر از فروش یک سال سینماهای تهران
در سال !89
ده نمک��ی در ادامه پردازش ارمانش��هر خود ،به اثر
عرفانی «رسوایی »1رسید .فیلمی که خیلی ها ان
را قوی ترین اثر کارنام��ه او می پندارند .بار کمدی
اثار او به یک باره نشست کرد و شکل عرفانی کار،
برخالف اثار مشابه و کم تعداد در سینمای ایران ،بر
پایه فضاهای سنگین و نگاه های عاقل اندر سفیه
دیالوگ ها استوار نبود .ده نمکی این بار کاراکتر حاج
یوسف را به اندیشه های کمال خواهانه مردم کوچه
و بازار نزدیک کرد و وجه دیگری از نگاه انسانی به
دغدغه مطرح ان روز را دستمایه قرار داد.
انعطاف ش��خصیت پردازی حاج یوسف ،با بازی
قدرتمن��د اکب��ر عب��دی ،یک��ی از ماندگارترین
روحانیون تاریخ سینما را خلق کرد و سبب شد تا
جلوه های مضمونی انسان کامل که ده نمکی از
نخستین مستنداتش ،سعی در نشان دادن مظاهر
ان کرده بود ،با این اثر به اوج خود برسد .باز هم
یک فضای به ش��دت داس��تانی این بار در اثری
که برخالف سه گانه قبلی اش ،تکیه چندانی به
موقعیت ها نداش��ت و از ابش��خور شخصیت ها و
ساخته سینمایی خود گرفت .او با همان ارمان ،این
بار در اثری با ریتم کشدار و فضایی که گرمای اثار
قبلی او را نداشت« ،معراجی ها» را جلوی دوربین برد.
کشش داستانی این کار قابل قیاس با دیگر اثار او نبود
و جنس شوخی ها به شکل عجیبی ،افول معناداری
پیدا کرد .فیلم به واسطه حادثه تلخی که سر ضبط
یکی از صحنه های انفجاری رخ داد ،پیش از ان که
به جشنواره بیاید ،حسابی خبرساز شد و در گیشه نیز
با اقبال قابل توجهی مواجه شد به طوری که نجات
بخش سینماهای تعطیل شهرستان و سینما قدس
تهرانلقبگرفت.
و ح��اال ده نمکی ای��ن روزها« ،رس��وایی »2را به
روی پ��رده دارد .کارگردانی که در اثار قبلی خود نیز
عالقه بسیاری به استفاده از جلوه های ویژه بصری
یداد و همواره تالش کرد تا از
و رایانه ای نش��ان م
جدیدترین دوربین های روز وارد ش��ده به کشور در
کارهایش استفاده کند ،این بار به اقتضای فیلمنامه،
تمرکز خود را بیشتر بر وجه کامپیوتری اثر گذاشت
و توانست شکوهمندی وعده داده شده در کالم حق
حاج یوسف را به تصویر بکشد که به لحاظ ساختاری،
متفاوت ترین اثر کارنامه ده نمکی محسوب می شود.
او در قسمت دوم «رسوایی» ،برخالف دیگر اثارش
ک��ه بری از داوری بود ،به داوری و انتقام روی اورده
که توجه به مضمون را می رساند .باز همان دغدغه
تبعیض ،که در تمام کارهای کارگردان حضور داشته،
در این فیلم بار دیگر به فعلیت می رسد .صراحت نقد
وجه اخالقی جامعه در این اثر به نس��بت دیگر اثار
کارگردان پررنگ تر می نماید و کارگردان ترجیح داده
به جای مانیفست های شخصی ،از مسلمات مورد
پذیرشمسلماناناستفادهکند.
ده نمکی را نمی توان از س��اختار سینمایی کشور
حذف کرد یا او را به دش��منی با سینما و مواردی
از این دست متهم کرد .او جزو معدود فیلمسازانی
داوری های روزمره انها تغذیه می کرد .این بار نگاه
به غایت ارمانگرایانه فیلم ،محلی برای اعتراض
شد .شاید دو سویه عمل کردن فیلم در پرداخت
امروزی به دغدغه های مردم و نش��ان دادن یک
روحان��ی با خصایص انس��ان کامل که هضمش
برای انسان غرق شده در مظاهر زندگی مدرنیته
بسیار سخت بود ،سبب شد تا به مانند دیگر اثار ده
نمکی ،اعتراضات و نقدهایی منفی علیه این فیلم
ش��کل بگیرد .حال ان که «رسوایی »1تا امروز،
دلی ترین اث��ر کارگردان و ثمره تکامل تدریجی
او در بحث تبعیض و نگاه انس��انی بوده اس��ت،
ضمن ان که نگاه هوش��مندانه او در رتق و فتق
لوکیش��ن های پرتعداد و شلوغ کار نیز حکایت از
تداوم سیر صعودی او در حیطه کارگردانی می داد.
ده نمکی در تجربه بعدی خود ،فاصله عجیبی از چهار
است که تمام اثار خود را طبق دغدغه های انسانی
و اعتقادی ساخت و هیچگاه شیفته ابعاد پرزرق و
برق سینما نشد .در برخی دیالوگ ها و نوشته های
چند سال اخیرش ،تندروی داشت که طبیعتا این
میزان تن��دروی ،بازخوردهای نه چندان خوبی را
به خ��ود دید اما انچه در تاریخ می ماند ،مضامین
فخرفروش��انه اثاری اس��ت که با نگاه انسانی در
زندگی انس��ان عصر جدید ،ب��ه دنبال اخالقیات
می گ��ردد .تمام اثار او از دو مس��تند جنجالی اش
تا همین «رسوایی ،»2در مذمت بی اخالقی در
س��طح کالن اجتماعی و توجه به تربیت و غنای
اخالق فردی تاکید ش��ده اس��ت .کلیدواژه های
مشترک سینمای ده نمکی که محال است بتواند
بدون پرداختن به انها ،به س��راغ فیلم یا سریالی
دیگر برود.
سینـــــما
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
صادق زیباکالم در مراس��م رونمایی از کتاب «زیر
پوستقصه ها(سینمایرخشانبنی اعتماد)»،گفت:
«انچه از سینمای ایران به عنوان باقیات الصالحات
باقی خواهد ماند ،نه سینمای حکومتی بلکه همین
ژانر «سیاه نمایی» است که خانم بنی اعتماد علمدار
ان اس��ت» .در این مراسم که هشتم خرداد ماه در
سالن س��یف اهلل داد خانه ی سینما با صحبت های
رخشان بنی اعتماد ،خسرو دهقان ،رضا میرکریمی،
گالبادینه،محمدتهامی نژاد،وهمایونامامیهمراه
ب��ود و اجرای ان را کامران ملکی برعهده داش��ت؛
سعید عقیقی ،نویسنده ی کتاب «زیر پوست قصه ها
(سینمای رخش��ان بنی اعتماد)» در سخنانی کوتاه
با اش��اره به اینکه این کتاب بخشی از یک تحقیق
گستردهدرباره یتاریخاجتماعیسینمایایراناست،
گفت :پنج شش س��ال پیش کاری را شروع کردم
برای تحقیق درباره ی واقع گرایی در سینمای ایران
که در این زمینه س��ه رویکرد داشتم که یکی را در
اینکتابمی بینید.
عقیقی با بیان اینکه در سینمای رخشان بنی اعتماد،
هم بخش مس��تند وجود دارد و هم بخش داستانی
که ان هم ریش��ه در واقعیت اسنادی دارد -اظهارکرد :س��عی کردم راهی پیدا کنم برای نشان دادن
برخورد فیلمساز با واقعیت .در میان برخی فیلمسازان
مثل سهراب شهید ثالث واقعیت گرایی به عنوان امر
مدرن تلقی می شود و در اثار عده ای دیگر مانند اصغر
فرهادی امری کالسیک است .این ها مناظری است
که سینماگران برای برخورد با واقعیت اتخاذ می کنند.
او با بیان اینکه از سال 64که شروع به نوشتن کرده
هیچ متنی درباره اثار رخشان بنی اعتماد ننوشته بود،
گفت :نوشتن این اثر برای خودم هم تجربه تازه ای
بود .این کتاب با یک جمله در پایان مصاحبه تمام
می شود و ان اینکه به رخشان بنی اعتماد گفتم «به
نظرمنشماهمچنانمستندسازهستید،حتیوقتی
فیلمداستانیمی سازید».
سپس صادق زیباکالم (استاد علوم سیاسی دانشگاه
تهران) نیز که برای بررسی این کتاب دعوت شده
بود ،در ابتدا با بیان اینکه سینمای ایران را به سه گروه
تقسیم می کند ،گفت :گروه اول سینمای حکومتی
و هنر حکومتی است که سمبلش اقای حاتمی کیا،
ده نمکی و مرحوم سلحشورند .گروه دوم ،گروه گیشه
است که فروش برایش مهم است .اما اقلیت سومی
هم هست که من اسمشان را سینمای «هنر برای
هنر» گذاشته ام و سینمای رخشان بنی اعتماد را هم
در گروه سوم قرار می دهم.
زیباکالم با بیان اینکه معتقدم در هیچ جامعه ای هنر
حکومتی نتوانسته دس��تاوردی داشته باشد و «هنر
ایدئولوژیک» در ایران هم مثل شوروی و کوبا و چین
نمی تواند موفق باشد ادامه داد :سینمای گیشه هم
وضع مشخصی دارد اما اگر فرض کنیم گیشه مالک
موفقیت اس��ت ،پس چرا برای عده ای ان را مثبت
ارزیابی می کنیم و برای عده ای نه؟ مث ً
ال وقتی «صمد
به مدرسه می رود» فروش می کند ان را پست و پلید
می دانی��م و زمانی که فیلم های ده نمکی فروش
می کنند ،نه! این استاد دانش��گاه ادامه داد :گروه
س��ومی هم هس��ت که ش��اهد موفقیتشان هم
هستیم و من با الهام از واکنش هایی که گروه های
راست گرا به فیلم های این گروه نشان داده اند -و
می گویند این ها س��یاه نمایی است -اسمشان را
گذاشته ام ژانر «سیاه نمایی»!
این تحلیل گر مسائل سیاسی که در ابتدای بحث نیز
به شوخی گفته بود «جای من قطع ًا این جا نیست»
و «اگر بخواهید راجع به ریاس��ت مجلس و برجام
صحبت می کنم و قول می دهم هرچه خواس��تید
بگویم!» در خصوص محتوای کتاب سعید عقیقی
هم گفت :من معلم سخت گیری نیستم اما به این
کتاب راحت نمره نمی دهم .من با این کتاب مشکل
داشتموکتابراثقیلیافتموخیلیجاهانمی فهمیدم
نویسندهچهمی خواهدبگوید.گرچهمنادمباهوشی
نیستم اما مخاطبان این کتاب هم انشتین نیستند و
کس��ی مثل زیباکالم هم بینشان هست ،پس باید
برایشانقابلفهمباشد.
زیباکالمبااشارهبهاینکهنویسندهدرپیش گفتارگفته
که می خواهد بحثی درباره ی واقعیت و ارتباط ان با
فیلم هایبنی اعتمادرابیانکند،اظهارکرد:فصلاول
کتاب «واقعیت به عنوان سند» را بررسی می کند.
هرچند می توان گفت «س��ند به عنوان واقعیت»!
مشکل من با کتاب تعریف نویسنده از واقعیت است.
باید دید واقعیت از دید چه کسی نگریسته می شود.
نویسنده در کتاب طوری درباره واقعیت حرف می زند
که انگار واقعیت ان چیزی اس��ت که راوی روایت
کرده اس��ت .ص��ادق زیباکالم ک��ه در میانه بحث
با واکنش س��عید عقیقی با این مضمون که «برای
رونمای��ی از کتاب اینجا امده بودی��م و نه نقد ان»
مواجه شد ،در ادامه به معرفی مختصر بخش های
مختلف کتاب بسنده کرد و گفت :پایان کتاب یک
نتیجه گیری یک و نیم صفح��ه ای دارد که انتظار
داشتم این بخش کمی مفصل تر باشد .اما اگر به هیچ
صادق زیباکالم در رونمایی از کتاب «زیر پوست قصه ها» رخشان بنی اعتماد
هنرحکومتی دستاوردی ندارد!
دلیلی نخواهید این کتاب را بخرید به یک دلیل باید
این کار را کنید و ان مصاحبه ی عقیقی با رخش��ان
بنی اعتماد اس��ت که گفت و گوی معرکه ای است
و بر خالف بقیه کتاب نثر ش��یرین و ساده ای دارد.
زیباکالم در پایان گفت :هر کسی به سینمای ایران
و ژانر جدید «س��یاه نمایی» عالقه دارد حتم ًا باید
این کتاب را داش��ته باشد .انچه از سینمای ایران
به عن��وان باقیات الصالحات باقی خواهد ماند ،نه
سینمای حکومتی بلکه همین ژانر «سیاه نمایی»
است که خانم بنی اعتماد علمدار ان است.
به عنوان ضمیمه در این کتاب گنجانده شده است
تو گوی بسیار شیرینی بود که هرچند
نیز گفت :گف
عقیقی و بنی اعتماد سعی می کنند احساسات خود
تو گو من با دختر
را کنترل کنند ،اما من در این گف
جوانی اشنا شدمکهبادرد همسایه هایخود اشناست
و می بینیم که این احساس از جنس متقلبانه نیست.
مندوبارهرخشانبنی اعتمادراشناختموفهمیدمچرا
دوستش دارم.
سعی بنی اعتماد در این سال ها این بود که
عطوفت و همدلی را به فیلم هایش بیاورد
کتابیترکیبیازتئوری هایسینمایی
سعید عقیقی و رخشان بنی اعتماد
ادامه خس��رو دهقان منتقد سینما هم با بیان اینکه
رخش��ان بنی اعتماد در مصاحب��ه ای گفته بود که
سینماگر نیست و مصلح و مددکار اجتماعی است،
پایم��ردی در این راه را از ویژگی های او دانس��ت و
گفت :در دهه ی شصت ما با واقعیت اجتماعی ،مردم،
ستمدیدگانومفاهیمیازایندستدرسینمااشنایی
نداشتیم اما در این 30سال با فیلم های بنی اعتماد
این مفاهیم شکل گرفت و به جایی رسیدیم که به
بررسی برداشتمان از واقعیت می پردازیم .این منتقد
یا اش��اره به صحبت های صادق زیباکالم درباره ی
پیچیدگی متن کتاب گفت :س��بک نگارش سعید
عقیقی همینطور اس��ت و برای فهمیدن ان کمی
باید با متون و ادبیات س��ینمایی اشنا بود .کتاب از
تئوری مولف ،جامعه شناسی سینما و ساختارگرایی
بهره می گیرد که اینها زبان جدیدی است و انچه که
بنی اعتماد انجام داده ،به دست عقیقی رسیده و او گام
اول را برای وارد کردن این کارها به محدوده تئوری
گالب ادین��ه که در چند فیل م نظی��ر «گیالنه» و
«قصه ها»بابنی اعتمادهمکاریکردهاست،درباره ی
این فیلمساز گفت :پافشاری و ایستادگی بنی اعتماد
روی مواضعش به این دلیل است که نوعی به جامعه
نگاه می کند که پر از عطوفت و همدلی است و تمام
ی او این بوده که ان را در فیلم هایش نشان دهد.
سع
اینکه گفته می ش��ود کارهای او س��یاه نمایی است
اص ً
ال صحیح نیست .عده ای عقیده دارند اگر صفحه
روزنامه ها را باز کنیم پر از مطالبی مثل داستان فیلم
قصه هاست ،اما این حرف درست نیست .چون این
مسائل از صافی نگاه عطوفت امیز این فیلمساز عبور
ک��رده که مخاطب را وادار می کند تا از این زاویه به
این قصه نگاه کند .گالب ادینه با اشاره به اینکه در
فیلم هایی که با بنی اعتماد کار کرده تالش کرده که
این نگاه را پیدا کند اظهار کرد :ارتباطبین ما ان قدر
درست برقرار شد که تمام شخصیت هایی را که او
به طور عمیق می شناخت ،من هم احساس کردم
می شناسم و وظیفه دارم پیام ذهنی و عمق احساس
او را روی پرده نشان دهم.
برداشته است .او در پایان گفت :این کتاب حاصل کار
دو ادم یک دنده است که روی عقاید و باورهایشان
پافشاری می کنند .کسی که می شود این تئوری ها را
به او وصل کرد رخشان بنی اعتماد است .این کتاب
ترکیبتئوری هایسینماییباسعیدعقیقیورخشان
بنی اعتماداست.
بنی اعتمادبارنجپیراموناجتماعش
اشناست
س��یدرضا میرکریمی مدیرعامل خانه ی سینما نیز
ب��ا بیان اینکه واقعیت گرایی در س��ینمای ما تعابیر
و تفاس��یر مختلفی دارد ،گفت :اگر روزی در استانه
این اتفاق باش��یم که سینمای ایران صاحب نظریه
شود ،قطع ًا یکی از ان نظریه ها واقعیت گرایی است
که ما هم ان را از سینمای دنیا الهام گرفته ایم .اینکه
سعید عقیقی توانسته درباره ی نسبت این موضوع
با داس��تان گویی بحثی را باز کند جای تبریک دارد.
گرچه جا دارد که این بحث در کتاب های مستقلی
اورده شود اما پرداختن به واقعیت گرایی در سینمای
رخشان بنی اعتماد به دلیل گوناگونی فیلم های ان
بحث شیرینی است .سیدرضا میرکریمی درباره ی
مصاحبه ی سعید عقیقی با رخشان بنی اعتماد که
بنی اعتمادنگاهمنصفانهوعالمانه ایدارد
سید محمد بهش��تی از مدیران سینمایی دهه ی
شصت نیز با بیان اینکه پیش از نگارش این کتاب
در جریان تهیه ان بوده اس��ت گفت :به انتشارات
روزن��ه پیش��نهاد دادم که کتاب های��ی درباره ی
سینمای ایران هم چاپ کند و گفتم ما فیلمسازانی
داریم که می توان درباره انها کتاب های بسیاری
نوش��ت .فهرس��تی از فیلمس��ازانی که کارهای
برجسته ای کرده بودند نیز به ان ها دادم و پیشنهاد
دادم که اولین کتاب که تعیین کننده ی کتاب های
بعدی خواهد بود درباره ی خانم بنی اعتماد نوشته
شود .او درباره ی علت پیشنهاد رخشان بنی اعتماد
به عنوان موضوع اولین کتاب نیز گفت :کس��انی
در سینمای ایران هستند که وجودشان می تواند
سینمای ایران را نمایندگی کند .هرچند بنی اعتماد
خود را سینماگر نداند و مددکار اجتماعی بداند؛ او
کسی است که با فیلم هایش بخشی از سینمای
ایران را نمایندگی می کند و این چیز کمی نیست.
اتهامسیاسی بودنمی زنندتاسینماگران
از موضوعات اجتماعی دور شوند
رخشان بنی اعتماد نیز در این جلسه روی صحنه
ام��د و دقایقی درباره ی ای��ن کتاب و بحث های
مط��رح ش��ده درب��اره ی ان صحبت ک��رد .این
فیلمس��از در ابتدا خطاب به سید محمد بهشتی
گفت :نس��ل من س��ینما را در دوران تفکر شما
و کسانی شبیه شما ش��ناخت و این که درجایی
گفته ام س��ینما را دیگر به جا نمی اورم به همین
خاطر است .ما سینما را با یک تعریف یاد گرفته ایم
و ان اینکه س��ینمای داستانی و مستند تفاوتی با
ه��م ندارند .گرچه االن باید بابت این نگاه متهم
شویم و جواب پس بدهیم .اما من به هیچ وجه از
این رویکردم پشیمان نیستم .بنی اعتماد با اشاره
به اینکه در این مراس��م چند بار به اینکه او خود
را سینماگر نمی داند اشاره شده است ،گفت :اینکه
می گویم من س��ینماگر نیستم به این دلیل است
که گاه می گویند شما فیلمسازید و چرا به مسائل
اجتماعی واکنش نش��ان می دهید؟! و برای دور
کردن ما از مسائل اجتماعی ،بهترین روش متهم
به سیاس��ی شدن اس��ت .در جواب این افراد که
بدون تفکر این اتهامات را وارد می کنند می گویم
اگ��ر کار من تاثیری فرات��ر از یک فیلم دارد ،بله
این س��ینماگر بودن و حرفه ای بودن نیست پس
من سینماگر نیستم .او در واکنش به صحبت های
ص��ادق زیباکالم ک��ه بنی اعتماد را ج��زو گروه
س��ینماگران «هنر برای هنر» دسته بندی کرده
بود نیز گفت :هنر ب��رای هنر برای ما خیلی زود
است ،ما سینما را برای چیزهایی به عالوه ی هنر
الزم داریم نه فقط برای هنر .کارگردان «روسری
ابی» با بیان اینکه همه ی دوس��تان مطبوعاتی
می دانن��د که من بش��دت از مصاحبه پرهیز دارم
و هرچه سنم باالتر می رود بیزارتر می شوم چون
ترجیح می دهم وقتم را صرف ساختن فیلم بکنم،
درباره ی گفت وگو با سعید عقیقی که در پایان این
کتاب امده است گفت :این تنها یک گفت وگو نبود
بلکه شخم زدن و بازنگری در چگونگی کارکردن
خ��ودم بود و چیزه��ای اموزنده زیادی داش��ت.
ای��ن مصاحبه ربطی به مصاحبه ه��ای اجباری و
تو گو با کسی بود که
از س��ر ناچاری ندارد و گف
الیه ه��ای مختلف فیلم هایم را دیده و ش��ناخته
بود و اگر مصاحبه ی خوبی بوده به دلیل شناخت
سعید عقیقی نسبت به کارهایم بوده است .سعید
عقیقی در این مصاحبه کاری کرد که من راحت
شدم و می توانم بگویم این مصاحبه حرف اخرم
بود .رخش��ان بنی اعتماد در پایان نیز با اشاره به
اینکه بحث پر س��وءتفاهم واقعیت ،واقع نمایی،
سیاه نمایی و رئالیس��م اجتماعی و مفاهیمی از
این دست ملغمه ای شده برای به حاشیه راندن
س��ینمای اجتماعی گفت :واقعیت نشان داده با
یکی دو فیلم خوب مخاطبان جدی به س��ینما
رو اورده اند و این سوءتفاهم ها کنار رفته است.
اساسی ترینمولفه هایاثاربنی اعتماد،
واقعیت هایاجتماعیاست
همایون امامی (مستندس��از) نیز در این نشست
درباره ی سینمای رخشان بنی اعتماد اظهار کرد:
زمانی که برای دیدن یکی از مس��تندهای خانم
بنی اعتماد به دفتر کارش��ان رفتم یک نوار ویدئو
از داخل گاوصندوق بیرون اوردند که من تعجب
ک��ردم؛ ام��ا در اثار او نکاتی مطرح می ش��ود که
چنین مالحظات��ی را اجتناب ناپذیر می کند .او در
عرصه ای فیلمسازی می کند که یک سوءتفاهم
و ی��ک اتف��اق می تواند کارش را با ام��ا و اگر رو
ب��ه رو کند .امام��ی اضافه کرد :از اساس��ی ترین
مولفه های اثار بنی اعتماد ،واقعیت های اجتماعی
است و در تمام فیلم ها ،نگاه حساس و جزئی نگر
او را می بینیم که جهت ثبت حیات اجتماعی ما با
نگاهی اسیب شناسانه همراه است و سعید عقیقی
این نکته را در کتابش محور قرار داده است.
یکی از نکات برجسته فیلم های بنی اعتماد سر کردن
فیلمسازباسوژه هایشاست
محمد تهامی نژاد با اشاره به اینکه از دهه شصت با اثار
رخشان بنی اعتماد اشناست ،یکی از نکات برجسته
فیلم های او را س��ر کردن فیلمس��از با سوژه هایش
دانس��ت و گفت :این کار در سینمای مستند ایران
کمتر رایج اس��ت .اما از همان اولین فیلم مس��تند
بنی اعتم��اد می بینیم که فیلمس��از به س��وژه خود
نزدیک است و از همین جاست که در دهه شصت
اتفاقی رخ می دهد و فیلم س��ازها کم کم خود را
به سوژه هایش��ان نزدیک می کنن��د و فیلم های
مشارکتی شکل می گیرند .اگر بنی اعتماد بعداً در
سینمای داستانی هم به شخصیت هایش نزدیک
می شود ریشه در همینجا دارد.
کتاب «زیر پوس��ت قصه ها (سینمای رخشان بنی
اعتماد)» به قلم س��عید عقیقی توس��ط انتشارات
روزنه به قیمت 16هزار و 500تومان منتش��ر شده
است .در پایان این مراسم رونمایی نیز که با حضور
پرتعداد اهالی سینما ،منتقدان ،نویسندگان و اعضای
خانه ی سینما برگزار شده بود ،این کتاب با تخفیف
10درصدی به عالقه مندان عرضه شد.
7
مروری بر 36جایزه ی ایران جشنواره «کن»
محمد اطبایی
«بی تردیدعباسکیارستمی
با دریافت نخل طال در سال
1376و سه جایزه دیگر ،با
افتخارترین سینماگر ایرانی
در جش��نواره کن ب��وده و
پ��س از وی اصغر فرهادی
با دریافت همزمان دو جایزه از بخش مس��ابقه
رسمی در دوره اخیر کن قرار می گیرد ».محمد
اطباییکارشناسبین المللیسینمایایراندرپی
موفقیت اخیر سینمای ایران در کن نوشتاری را با
محوریتمرورجوایزسینمایایراندرجشنواره ی
کننوشتکهاختصاصادراختیاربخشسینمایی
ایسنا گذاشت .سینما و سینماگران ایرانی تاکنون
36جای��زه را در ادوار مختل��ف ک��ن دریاف��ت
داش��ته اند که در ابتدا م��روری بر این جایزه ها و
دریافت کننده های ان خواهیم داشت .اولین دوره
جشنواره فیلم کن در روز 30شهریور 1325اغاز
شد و اولین حضور سینمای ایران با فیلم «کورش
کبیر» ساخته مصطفی فرزانه در بخش مسابقه
فیلم های کوتاه در سال 1340شکل گرفت .اما
اولین جایزه سینمای ایران در کن با فیلم «طلوع
فجر»ساخته مرحوم احمدفاروقیقاجاردربخش
مسابقه فیلم های کوتاه و دریافت «جایزه شورای
عالی تکنیک» در سال 1343رقم خورد.
پس از 28سال ،جایزه بعدی سینمای ایران در
جشنواره کن و توسط عباس کیارستمی دریافت
شد .فیلم س��ینمایی «زندگی و دیگر هیچ» در
بخ��ش نوعی ن��گاه به نمایش درام��د و اولین
جایزه «بهترین فیلم» این بخش و نیز «جایزه
روسلینی» را به خود اختصاص داد.
جعفر پناهی در سال 1374و با فیلم «بادکنک
سفید» به پدیده جشنواره کن تبدیل شد و سه
جایزه «دوربین طالیی»« ،فیپرش��ی» و جایزه
«بهترین فیلم بخش پانزده روز کارگردان های»
کن را دریافت کرد اما دو س��ال بعد در س��ال
1376مهم تری��ن جایزه س��ینمای ایران در
تاریخ جش��نواره کن نصیب س��ینمای ایران
شد و فیلم سینمایی «طعم گیالس» ساخته
عباس کیارستمی «نخل طالی» جشنواره را
به طور مش��ترک با فیلم «مار ماهی» ساخته
شوهی ایمامورا از ژاپن دریافت داشت.
سمیرا مخملباف در سال1379و با فیلم سینمایی
«تخته سیاه» موفق به دریافت «جایزه داوران»
بخش مس��ابقه ش��د و در همان س��ال ،حسن
یکتاپناه با فیلم «جمعه» که در بخش نوعی نگاه
به نمایش درامده بود جایزه «دوربین طالیی»
جشنواره کن را به طور مشترک با فیلم «زمانی
برای مس��تی اسب ها» س��اخته بهمن قبادی
دریاف��ت کرد که این دومی در بخش پانزده روز
کارگردان ها به نمایش درامده و دو جایزه «هنر و
تجربه» این بخش و جایزه «فیپرشی» را نیز به
خوداختصاصمی دهد.
محس��ن مخملباف در س��ال 1380با فیلم
«س��فر قندهار» در بخش مسابقه جشنواره
کن حضور یافته و جایزه جنبی «کلیس��ای
جهانی» را دریافت می کند.
رضا میرکریمی نیز با فیلم «زیر نور ماه» جایزه
بهترین فیلم بخش هفته منتقدان جش��نواره را
دریافت می کند .در سال ،1382سمیرا مخملباف
با فیلم «پنج عصر» دو جایزه هیات داوران بخش
مسابقه رسمی و جایزه جنبی «کلیسای جهانی»
و جعفر پناهی با فیلم «طالی سرخ» و «جایزه
هی��ات داوران» بخش نوعی ن��گاه را دریافت
می کند .محسن امیر یوسفی با اولین ساخته بلند
خود«،خوابتلخ»تقدیرنامههیاتداوراندوربین
طالیی و جایزه «نگاه جوان» بخش پانزده روز
کارگردان ها را در س��ال 1383می گیرد .در سال
1386فیلم«پرسپولیس»ساختهمشترکمرجانه
ساتراپی و ونسا ن پارونو به عنوان محصول امریکا
وفرانسهدربخشمسابقهجشنوارهکنبهنمایش
درامده و «جایزه داوران» را دریافت می کند.
بهمن قبادی در سال 1388با فیلم سینمایی
«کس��ی از گربه های ایرانی خبر ن��داره!» در
بخش نوعی نگاه حض��ور یافته و دو «جایزه
ویژه» این بخش و «جایزه فرانسوا شالیه» را
به خود اختصاص می دهد.
عباس کیارس��تمی با فیلم فرانسوی/ایتالیایی
«رونوش��ت برابر اصل» در بخش مسابقه کن
1389حضوریافتهوژولیتبینوشجایزهبهترین
بازیگر زن را دریافت می کند.
در سال 1390سه جایزه کن نصیب سینماگران
ایرانی می ش��ود .جعفر پناهی جایزه «کالسکه
زرین» بخش پانزده روز کارگردان ها را دریافت
داشته و محمد رسول اف با فیلم «به امید دیدار»
جای��زه «بهتری��ن کارگردانی»
بخش نوع��ی ن��گاه و «جایزه
فرانسواشالیه»رادریافتمی کند.
س��ال 1392نی��ز 4جای��زه به
فیلم ه��ای س��ینماگران ایرانی
اختصاص داده می ش��ود .اصغر
فرهادی که با فیلم «گذشته» در بخش مسابقه
حضور دارد ،جایزه «بهترین بازیگر زن» را با بازی
س بژو» و جایزه «کلیس��ای جهانی» را
«برنی��
دریافت می کند .محمد رسول اف با فیلم «دست
نوشته ها نمی س��وزند» جایزه «فیپرشی» را در
بخش نوعی نگاه گرفته و اناهیتا قزوینی زاده نیز
با فیلم کوتاه «سوزن» ،محصول امریکا ،جایزه
بهترینفیلمبخشسینهفونداسیونرامی گیرد.
درسال 1394فیلمبلندسینمایی«ناهید»ساخته
اول ایدا پناهنده جایزه «اینده روشن» در بخش
نوعی نگاه را گرفته و س��رانجام در سال ،1395
فیلم «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی دو جایزه
در بخ��ش اصلی« ،جای��زه بهترین فیلم نامه»
و «جایزه بهترین بازیگر مرد» را برای ش��هاب
حس��ینی به ارمغان می اورد .اما علی احمدی با
فیلم کوتاه «در تپه ها» محصول انگلستان جایزه
دوم بخش سینه فونداسیون را دریافت کرد و ایدا
پناهنده نیز جایزه جنبی «زنان در حرکت» را در
طی مراسمی دریافت داشت.
از 36جایزه دریافتی سینماگران ایرانی 35 ،جایزه
در سال های بعد از انقالب و یک جایزه در پیش
از انقالب نصیب س��ینمای ایران شده است .در
این میان 29 ،جایزه به مردان سینماگر ایرانی و
7جایزه به سینماگران زن ایرانی اعطا شده که
بیست درصد کل جوایز را شامل می شود با این
توضیح که دو جایزه دریافتی س��ینماگران مرد
ایران��ی را دو زن بازیگر غیرایرانی ،یعنی ژولیت
بینوشوبرنیس بژوگرفته اند.
از 36جای��زه دریافتی ،س��ه جایزه به ش��خص
سینماگر (عباس کیارستمی ،جعفر پناهی ،ایدا
پناهنده) داده شده و 33جایزه دیگر به فیلم های
کارگردان های ایرانی اختصاص یافته که شامل
30فیلم بلند و 3فیلم کوتاه است.
پنج فیلم محصول کش��ورهای غی��ر ایرانی
و توس��ط کارگردان های ایرانی در جش��نواره
کن جای��زه دریافت کرده اند .بخش رس��می
جشنواره کن شامل بخش مسابقه فیلم های
بلند و کوتاه و نوعی نگاه تاکنون بیست جایزه
به س��ینماگران ایرانی اعطا کرده که ش��امل
8جای��زه مس��ابقه فیلم های بلن��د 1 ،جایزه
بخش فیلم های کوتاه 2 ،جایزه بخش س��ینه
فونداس��یون 5 ،جای��زه بخش نوع��ی نگاه و
3جایزه دوربین طالی��ی بوده که این اخری
در مراس��م اختتامیه رس��می داده می شود اما
همه فیلم ه��ای بلند اول کارگردان ها در همه
بخش های کن را ش��امل می ش��ود که اولین
را جعف��ر پناهی گرفت و پس از وی حس��ن
یکتاپناه و بهمن قبادی ان را به طور مشترک
گرفتند و محسن امیر یوسفی اما تقدیرنامه ان
را دریافت کرد.
در بخ��ش هفته منتقدان تنها یک بار و با فیلم
«زیر نور ماه» رضا میرکریمی ،جایزه گرفتیم و
در بخش پانزده روز کارگردان ها که در اس��اس
غیر رقابتی است اما شماری سازمان ها و نهادهای
هم��کار و حامی جایزه ای می دهن��د 4 ،جایزه
دریافت کرده ایم .اما سینماگران ایرانی 10جایزه
جنبی هم از کن برای س��ینمای ایران به همراه
اورده اند که ش��امل 3جایزه فیپرش��ی 3 ،جایزه
کلیسای جهانی 3 ،جایزه فرانس واشالیه و یک
جایزه اخیر ایدا پناهنده است.
از میان س��ینماگران ایرانی ،بهم��ن قبادی با 6
جای��زه ،باالترین تعداد جایزه را دریافت داش��ته
و پ��س از وی جعفر پناهی ب��ا 5جایزه ،عباس
کیارس��تمی و اصغر فرهادی با 4جایزه ،سمیرا
مخملباف و محمد رسول اف با 3جایزه ،محسن
امیر یوسفی و ایدا پناهنده با 2جایزه و محسن
مخملباف،حسنیکتاپناه،رضامیرکریمی،اناهیتا
قزوینی زاده ،مرجانه س��اتراپی و علی احمدی با
یک جایزه قرار دارند.
بی تردید عباس کیارستمی با دریافت نخل طال
در سال 1376و سه جایزه دیگر ،با افتخارترین
سینماگر ایرانی در جش��نواره کن بوده و پس از
وی اصغر فرهادی با دریافت همزمان دو جایزه
از بخش مسابقه رس��می در دوره اخیر کن قرار
می گیرد .البته جای ذکر دارد که جعفر پناهی با
دریافت 3جایزه در س��ال 1374و بهمن قبادی
نیز با 3جایزه در سال ،1379جایگاه ویژه ای به
خود در جشنواره کن اختصاص داده اند.
8
تجسمی
نگاهی به چهارنمایشگاه تجسمی ای هفته
سو+زن ،اخر بازی و
عصب کشی
این هفته نیز در گالری گردی
هنرمن��د ب��ه س��راغ چه��ار
نمایش��گاه رفتیم ،نمایش��گاه
گروهی «سو+زن» در گالری
طراحان ازاد ،نقاشیهای پونه
اوش��یدری در هم��ا ،اثار چاپ
مهدی درویش��ی در گالری اُ
و نمایش��گاه ویدیوارت سمیرا
اس��کندرفر در گالری ش��ماره
ش��ش انتخابهایی برای این
هفت��ه گ��زارش گالری گردی
است که در ادامه می خوانید:
«سو+زن
در گالری طراحان ازاد»
س��اغر دئی��ری کیوریت��ور
نمایش��گاه جدی��د گال��ری
طراحان ازاد عنوان «س��و+زن» را برای این
مجموعه که اثاری از 17هنرمند از جمله هدا
زرباف ،مریم اشکانیان ،سمانه مطلبی ،مهدیه
عزیزی راد ،پرستو فروهر ،بیتا قزل ایاغ ،رزیتا
شرف جهان ،ژینوس تقی زاده ،جاوید رمضانی،
الناز جوان��ی ،متین عاب��دی ،پریا صحیحی،
زهرا نیک خواه ،عاطفه خ��اص ،فاطمه کاوه،
مهت��ا معین��ی را در خود ج��ای داده انتخاب
کرده اس��ت .ویژگی مش��ترک همه اثار این
نمایشگاه این است که در انها عالوه بر همه
تکنیک های هنرهای تجس��می از دوخت نیز
برای خلق نقاشی ها ،مجسمه ها و چیدمانها
اس��تفاده شده اس��ت .تکنیکی که «سوزن»
ابزار ان اس��ت ،اما دئیری ان را «س��و+زن»
مینام��د گویی به دنبال تاکیدی بر وجه زنانه
سوزن اس��ت ابزاری که زنان ان را بیشتر به
کار می گیرند و از پس س��وزن زدنهای بسیار
در طول تاریخ چشمان ش��ان بی«س��و» شده
است .از این گذشت ه اثاری که در این نمایشگاه
ارائه ش��ده اس��ت نش��ان می دهد که چگونه
هنر معاصر توانس��ته است از مرزهای روزمره
دوخت و دوز گذش��ته و ای��ن تکنیک ها را به
مثابه ابزاری کارامد برای خالقیتی هنری به
کار گیرد .نمایشگاه «سو+زن» اثاری متفاون
را در خود جای داده است ،اثاری که هنرمندان
انها هر یک با فکری خاص خلق شان کرده اند
و موضوعی متفاوت از دیگری دارند.
«اخر بازی در اُ»
مجموع��ه اثار چاپ مهدی درویش��ی که در
گالری اُ به نمایش گذاشته شده است تا امروز
چند جایزه بین المللی را به خود اختصاص داده
است ،اما او در این اثار چه چیزی را به نمایش
گذاشته است که تا این اندازه برای مردمانی از
سرزمینهای دیگر جالب توجه است؟ درویشی
مرگ را دس��تمایه کار خود قرار داده اس��ت،
مرگی که تکرار ان ویژگ��ی هر روزه زندگی
اس��ت و او نیز به همین تنها دلیل اس��ت که
از تابلویی به تابلوی دیگر یک تصویر از یک
مرگ را به نش��ان می ده��د .مرگ برای انکه
تجربه اش می کند و مرگ برای انان که شاهد
مرگ دیگری هستند بیش از
هرچیز در این کارها به تصویر
کشیده شده است .فضای سیاه
و سفید و منجمد اثار سرمای
مرگ را به راحتی به مخاطب
منتق��ل می کنن��د و به عالوه
هنرمند میکوش��د به شکلی
از مرگ بگوید که گویی تنها
حقیقت موجود در جهان است،
شاید به همین دلیل باشد که
یکی از ش��خصیتهای درون
این اثار تابلوی��ی از خود را در
دست دارد و در گورستان قدم
می زند.
«بدون درد
در گالری هما»
پون��ه اوش��یدری مجموع��ه
جدید خود را بدون درد نامیده
است ،نقاشیهای رقیق از گیاهانی گمنام که
در فضایی بینش��ان روییده اند ،کس��ی انها را
نمیشناس��د و با انکه گیاهانی بی ازار به نظر
می رسند ریشه در خون دارند یا گهگاه اشکال
ناخوشایندی به خود می گیرند .در پس ارامش
این گلهای ناشناخته چیزی هست اضطراب
افرین و نگران کننده ،غمی یا خطری که زیر
برگها پنهان اس��ت ،سرک می کشد و نهان
می ش��ود و روزی پیدا خواهد ش��د .اوشیدری
در زمینههای رقیق این اضطراب را بیش��تر به
تصویر می کشد فضایی با چند رنگ محدود که
بیشتر از انکه زمینه به نظر برسند به تصعید این
گلهای خون الود در فضا شباهت دارند؛ گویا
این گلها حتی هوا را نیز در کنترل خود دارند و
می کوشند ان را هرچه بیشتر دربر گیرند .رنگ
اما عنصری است ک از این کارها در حد توان
نقاش حذف شده است ،به ویژه رنگ سبز شاید
مهمترین عنصر غایب این نقاشی ها باشد ،تنها
چیزی که از گیاه انتظار می رود نمایش سبزی
حیات بخش��ی است که تنها متعلق به اوست
و باغ اوش��یدری اگاهانه این نکته دلخواه را از
بیننده خود سلب کرده است.
«عصب کشی در شماره شش»
سمیرا اسکندرفر مجموعه چند رسانهای خود
را در گالری ش��ماره شش به نمایش گذاشته
اس��ت .او در ای��ن مجموعه س��ه ویدئو ،یک
نقاش��ی و مجموعه ای بی��ش از 70عکس را
به نمایش گذاشته است که با یکدیگر مرتبط
هس��تند .اما مجموعه عکس��ی که او در این
نمایشگاه در معرض دید گذاشته است ،روایتی
از یک زن و چند ماهی است .اسکندرفر در این
مجموعه عکس سیاه و سفید که عکسهایش
ابعاد کوچکی نیز دارند ،روایتی از سرگشتگی
زنی معاصر را به نمای��ش می گذارد ،زنی که
گاه با ماهیها یکی می ش��ود و همچون انان
خفگ��ی و بیهوایی را تجربه می کن��د .او از
عکسی به عکس دیگر گوشههای خانهای را
می گردد ،به دیوار ها دس��ت می کشد و مانند
ماهی تنهایی در یک دریای بزرگ نه کس��ی
را مییابد نه خود را.
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
علی مرادخانی از استمرار طرح «نگارخانه ای به وسعت شهر» خبر داد:
«نگارخانه ای به وسعت شهر» مسیرکمال را طی می کند
علیمرادخانیمعاونامورهنریوزارتفرهنگوارشاد
اسالمی ضمن حمایت از استمرار طرح «نگارخانه ای به
وسعت شهر» گفت :این رویداد در دومین دوره نشان
داد که مسیر کمال را طی می کند.
علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارش��اد با اشاره به
برپایی دومین دوره «نگارخانه ای به وس��عت شهر»
اظهار کرد :در کش��وری که معموال هن��ر در درجات
بعدی امور مختلف کشور قرار می گیرد ،برگزاری رویداد
«نگارخانه ای به وس��عت شهر» یک اتفاق میمون و
مبارک اس��ت که از سال گذشته رقم خورد و شهر را
پ��ر از جلوه های مختلف هنر ک��رد .وی افزود :در این
روزها شاهد هستیم که ش��هر به نگارخانه ای بزرگ
بدل ش��ده و از لحاظ کیفی هم این طرح نس��بت به
سال گذشته رشد داشته است .به شخصه معتقدم این
رویداد در مس��یر کمال است همانگونه که این روزها
شاهد هستیم که اثار به نمایش درامده با کیفیت بهتر و
اطالعات کامل تری به نمایش درامده اند .معاون هنری
وزارت ارش��اد تصریح کرد :این اقدام عالی باید تداوم
داشته باشد تا در ذهن ها ماندگار شود و مجریان برپایی
«نگارخانه ایبهوسعتشهر»نیزبایدهرسالایده های
بهتری را برای افزایش کیفیت ان داشته باشند .معتقدم
اثار این رویداد نیز باید مانند هر نمایشگاه دیگری که
در موزه ها و گالری ها برگزار می شود ،کیوریتوری شود
و بر اساس شناخت مناطق و فضاها نسبت به نصب
اثر اقدام ش��ود .زیرا در این طرح شاهد بودم که برخی
مکث می کنند و می ایس��تند تا اثار را ببینند و به نظر
می رسد که باید برای سال اینده برای مکان های کند
رو مثل پارک ها ،مترو و ...برنامه های متنوع تری برای
این طرح در نظر گرفته شود .مرادخانی با اشاره به بخش
ویژه طرح «نگارخانه ای به وس��عت شهر» که به اثار
موضوعیاعیادشعبانیهوازادسازیخرمشهراختصاص
داش��ت گفت :ما نیازمند هس��تیم که در شهر برای
مخاطبانجاذبهایجادکنیمتابتوانیمپیام هایفرهنگی
خود را به شهروندان انتقال دهیم .اینکه در این دوره از
طرح «نگارخانه ای به وسعت شهر» در حرکتی خالقانه
اثارهنریمفهومیباموضوعنیمهشعبانونقاشی های
هنرمندان هشت سال دفاع مقدس نیز در این طرح ارائه
شد ،نشان داد که می شود پیام های فرهنگی را بهتر و
مفهومی تر به شهروندان با اثار هنری انتقال داد .معاون
هنری وزارت ارش��اد در پایان گفت :بردن اثار نقاشی
و تصاوی��ر از موزه های هنری به خیابان های تهران و
نصب روی بیلبوردها یکی از روش های موفقی است
که می تواند حیات جامعه را در برداشته باشد بر همین
اساس ما از استمرار این رویداد در وزارت ارشاد حمایت
وپشتیبانیخواهیمکرد.
«نگارخانه ایبهوسعتشهر»
باعث ایجاد شادابی می شود
جلیل رسولی هنرمند خوشنویس معتقد است؛ اجرای
طرح «نگارخانه ای به وس��عت ش��هر» و اوردن هنر
به میان مردم جامعه باعث می شود روحی ه انها تغییر
کند ،چرا که هنر باعث ش��ادابی می ش��ود .رس��ولی
هنرمند پیشکسوت خوشنویس��ی درباره اجرای طرح
«نگارخانه ای به وسعت شهر» گفت :اجرای این طرح
به این شکل گسترده بسیار کار جالبی است که انجام
شده ،اما به نظر می رسد جای هنرمندان معاصر کمی
در این میان خالی است و باید دراین زمینه نیز تدابیری
اندیشیده شود و از اثار هنرمندان طراز اول معاصر کشور
نیز بهره بگیرند تا کارجذاب تر شود و از نظر ریشه ای هم
محکم تر خواهد شد .وی ادامه داد :شیوه های کالسیک
هنری و مدرن مخاطبان خودشان را دارند ،اما بهتر است
از اثار هنرمندان معاصر نیز استفاده شود .رسولی درباره
اس��تفاده از هنر به این شکل گسترده در سطح شهر
بیان کرد :اجرای این طرح و اوردن هنر به میان مردم
جامعه باعث می شود روحیه ها تغییر کند ،چرا که هنر
باعث ش��ادابی می شود و اگر از اثاری بهره بگیرند که
بتوان��د با ذائقه همه جور دراید قطعا در طوالنی مدت
تاثیرگذارخواهدبود.اینهنرمندخوشنویساظهارکرد:
خوب اس��ت که از ایات قرانی ،اشعار حافظ ،سعدی،
موالنا و سایر شعرا و کارهایی که ارتباط مردمی در ان
بیشتر است ،برای نمایش استفاده می کنند .اثار هنری
که روی بنرها در این س��طح گسترده می روند مالک
هنر هستند و باید اثار درجه یک انتخاب شوند .رسولی
با حضور حجت االسالم خاموشی
گشایش نمایشگاه «رویش هنر» ویژه معلوالن
نمایش��گاه اثار هنری «روی��ش هنر» ۹
خرداد ماه با حضور روسای سازمان تبلیغات
اسالمی و س��ازمان بهزیس��تی کشور و
جمعی از هنرمندان در گالری رویش هنر
گشایش یافت .حجت االسالم سید مهدی
خاموشیدرمراسمافتتاحنمایشگاه«رویش
هنر» ک��ه صبح دی��روز در خانه فرهنگ
سازمان بهزیستی برگزار شد ،گفت :پیش
از این سازمان تبلیغات اسالمی با سازمان
بهزیستی کشور پیوندهای درونی و بیرونی
زیادی داشت که امروز همکاری برای افتتاح
نمایشگاه اثار هنری پیوند مبارک دیگری
اس��ت که امیدواریم این سنخ همکاری ها
و فعالیت ها ادامه پیدا کند .وی نمایش��گاه
«رویش هن��ر» را به منزله پنجره بیرونی
همکاری های سازمان تبلیغات اسالمی و
سازمان بهزیستی کش��ور توصیف کرد و
افزود :ما اماده همکاری با سازمان بهزیستی
جهت برگزاری نمایش��گاه های هنری و
ایجاد زمینه برای ظهور و بروز استعدادهای
معلوالن و هنرمندان تجسمی هستیم و
باید در جهت ارتقای هویت کالن کش��ور
اقدامات الزم را انجام دهیم .خاموش��ی در
ادامه ضمن دع��وت از نهادهای فرهنگی
برای ارتقا و تقویت هویت کالن کش��ور،
تصریح کرد :ما در این نمایش��گاه جایگاه
ویژه هنرمندان ایرانی را می بینیم .در اینجا
تابلوهایی به همت کتابش��هر ایران تهیه
شده است که نماینده شاخص هنر ایرانی
اس�لامی ،اهل بیتی و قرانی هستند و ما
نیز توجه زیادی به انها داریم .عضو شورای
عالی انقالب فرهنگی با بیان اینکه زبانزد
بودن هنر انقالب ،دف��اع مقدس ،بیداری
اسالمی ،سبک زندگی و هنر قرانی ایران
در جهان مرهون انقالب اسالمی و پیروزی
در دفاع مقدس اس��ت ،اظهار کرد :یکی از
کارهای خوب در س��ال های اخیر توسعه
گالری های تجس��می در کشور است که
افتتاح این گالری نمون��ه ای از این جریان
مبارک است .وی در ادامه با اشاره به تاکید
امام خمینی (ره) و رهبر انقالب بر توسعه و
ترویج هنر متعهد ،تاکید کرد :امروز مسیر
فرهنگی ما در راستای رهنمودهای امام و
همچنین درباره تاثیر خوشنویس��ی از دیدگاه بصری
عنوان کرد :قطعا تاثیر بس��زایی خواهد داشت ،من در
طرح «نگارخانه ای به وسعت شهر» اثار قدیمی دیدم
که بس��یار زیبا بودند ،اما همانطور که گفتم کارهای
معاصر و درجه یکی هم داریم که می توانیم از انها نیز
در این طرح استفاده کنیم.
«نگارخانه ایبهوسعتشهر»
نشانه توسعه فرهنگ در جامعه است
محمدعلی کشاورز بازیگر پیشکسوت معتقد است؛ با
رویداد هنری «نگارخانه ای به وسعت شهر» شهروندان
به چشم اندازهای فرهنگی به سهولت دسترسی پیدا
کرده اند.کشاورزبازیگرسینما،تئاتروتلویزیونبرگزاری
دومین دوره رویداد فرهنگی «نگارخانه ای به وسعت
شهر»رااتفاقیمیمونبرایشهرتهراندانستوگفت:
هر شهری با تعداد سالن های تئاتری و سینمایی و تعداد
گالری هایشمی تواندادایفرهنگوتمدنداشتهباشد
و این مراکز نشانه توسعه فرهنگ در جامعه هستند ،زیرا
باعث اعتالی سطح فهم و ادراک شهروندان می شوند.
وی افزود :در همین راستا اگر طرح های فرهنگی مانند
«نگارخانه ای به وسعت شهر» در کوچه و خیابان ها،
بوس��تان ها و بزرگراه ها تسری و گسترش یابد ،شهر
چهره فرهنگی تری ب��ه خودش می گیرد .این بازیگر
پیشکس��وت با اشاره به اهمیت هنرهای تجسمی به
خصوص نقاش��ی در جهت توسعه فرهنگی افزود :ما
بزرگان نقاشی مثل استاد بهزاد ،کمال المک و سایرین
را داریم و موقعی که تابلوهای بزرگان نقاشی ایران در
کنار اثار هنرمندان شهیر خارجی در سطح شهر نصب
می شود ،مردم به یک چشم انداز ارزشمند فرهنگی به
سهولت دسترس��ی پیدا می کنند و این اقدام از سوی
س��ازمان زیباسازی ارزشمند اس��ت .الزم به یاداوری
است دومین دوره رویداد هنری «نگارخانه ای به وسعت
ش��هر» از اول تا دهم خردادماه با اکران گسترده 800
اثر از هنرمندان ایرانی و خارجی در تمامی س��ازه های
تبلیغاتیشهرتهرانبرگزارمی شود.
رهبری درباره هنر متعهد قرار گرفته است
بنابراین برپایی نمایشگاه «رویش هنر» را
به فال نیک می گیریم و از همه هنرمندان
کشور به ویژه هنرمندان عزیز معلول دعوت
می کنیم ،برای عرضه و فروش اثارش��ان
از این نمایش��گاه بهره ببرند .چرا که هیچ
یک از نهادهای متولی این نمایش��گاه در
پی انتفاع ش��خصی نیست و پیوند بیشتر
این دو نهاد برای هویت بخشی بیشتر به
هنر متعهد کشور است .انوشیروان محسنی
بندپی ،رییس سازمان بهزیستی کشور نیز
در این مراسم یکی از استراتژی های جدید
این سازمان در رویکرد جدیدش را تقویت
و ارتقا بخش��یدن به رویکرد فرهنگی در
جامعه هدف بهزیستی عنوان کرد و گفت:
در فعالیت ه��ای پیش رو قص��د داریم از
ظرفیت ها و تجربیات ذی قیمت سازمان
تبلیغات اس�لامی به ویژه کتابشهر ایران
برای فراهم کردن فضای فعالیت فرهنگی
و عرضه محصوالت هنری معلوالن کشور
در سطح ملی اس��تفاده کنیم .وی با بیان
اینکه یکی از مش��کالت جامعه معلوالن
فراهم نبودن امکانات و بستر مناسب برای
ظهور و بروز اس��تعدادها است ،افزود :باید
با برپایی نمایش��گاه هایی چون رویش نو
زمینه ظهور و نمایش بیشتر استعدادهای
معلوالن را فراهم کرد .حجت االسالم سید
محمدی ،مس��ئول امور فرهنگی سازمان
بهزیستی کشور نیز در این مراسم با بیان
اینکه سازمان بهزیستی با توجه به جامعه
هدف گسترده ای که دارد ،نقش مهمی را
در احیای فرهنگ در جامعه هدف خود دارد
هدف از برپایی نمایشگاه «رویش هنر» را
فراهمکردنزمینهبراینمایشعمومیاثار
هنری معلوالن کشور خواند .وی افزود :در
این نمایشگاه بیش از ۹۰تابلو از هنرمندان
برجستهکشوروهمچنینهنرمندانمعلول
ب��ه نمایش در امده اس��ت که هم جامعه
هدف بهزیستی و هم عالقه مندان به هنر
می توانند از ان بازدید و خریداری کنند.
کتاب و ادبیات
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
نگاهی به کتاب فلسفه هنر هایدگر
«سید اختر حسین» ،استاد ادبیات فارسی هندوستان
ایران ،فراتر از مرزهای سیاسی امروز است
هنرمن��د :اس��تاد ادبیات فارس��ی دانش��گاه هند
می گوید :ایران ،فراتر از مرزهای سیاس��ی امروز
است .او از قول یکی از دوستانش گفت :شهریار
گاهی می گفت فارس��ی تا تهران اس��ت و فراتر
فارسی شما ایجاب
از تهران نیس��ت! پس حوزه
ِ
نمی کند که به مرزهایی فراتر از تهران نگاه کنید
و ببینید که برادران تاجیکی و افغانی چطور حرف
می زنن��د و چه مطالبی را مطرح می کنند و کمی
فرات��ر از ان هم بروید که حوزه بزرگی اس��ت به
نام شبه قاره هند که خودش به اندازه ایران است.
پنجاه و چهارمین نشست از مجموعه نشست های
کتابفروش��ی این��ده به «س��ید اختر حس��ین»،
پژوهش��گر و اس��تاد ادبیات فارس��ی از کش��ور
هندوس��تان اختصاص داده ش��ده بود .در ابتدای
این نشس��ت علی دهباش��ی از خاطرات سفر به
هند به مناس��بت جشن هش��تادمین سال انتشار
«بوف کور» یاد کرد و در ادامه سخنانش به شرح
بیوگرافی سید اختر حسین بر اساس نوشته دکتر
ناهید مرش��دلو ،پژوهشگر گروه مطالعات فارسی
اسیای میانه دانشگاه جواهر لعل نهرو پرداخت.
در بخش��ی دیگ��ر این مراس��م ،دکت��ر محمد
استعالمی با تقدیر از علی دهباشی برای برپایی
چنین مراس��م هایی درباره رابطه فرهنگی ایران
و هندوس��تان گفت :رابطه ایران و هند دو وجهه
متفاوت دارد .یکی به سال های حکومت سلطان
محم��ود بازمی گردد و حمله ه��ای وی به هند و
تخریب معابد و اثار ارزشمندی که در این کشور
وجود داشت و ویرانی و تاثیر منفی که این پادشاه
بر هند گذاشت.
او ادام��ه داد:گوی��ا مثل��ی هم پیدا ش��ده بود که
وقتی م��ادری فرزن��دش از او اطاعت نمی کرده
و می خواس��ته او را نفرین کن��د می گفته" :الهی
محم��ود بیاید!" ولی ب��ه موازات ای��ن ادبیات و
فرهنگ و زبان ما با هند امیخته ش��ده اس��ت و
در واقع ش��به قاره هند از نظر فرهنگی جدا از ما
نبوده اس��ت .در کمپانی هند شرقی و در دوره ای
ک��ه حکومت انگلی��س انجا ب��وده ،کاربرد زبان
فارسی محدود ش��ده است و اما ان دوستانی که
قدر فرهنگ مشترک ایران و هند را می دانند! در
س��ال های 1983که در این کشور بودم ،بیش از
500نفر معلم زبان فارسی در دانشگاه ها داشتیم
که البته تمام انها سید اختر حسین نبودند که بر
این همه کار مسلط باشند.
استعالمی گفت :بنابراین دو وجهه متفاوت روابط
ما با هند را جدا از هم بگیریم و این ارزش فرهنگی
را قدر بدانیم و از کسانی همچون پروفسور بسیار
باید سپاسگزار باشیم .ایشان هم به فرهنگ ما و
به گردن همه ما حق دارند و دیگر اساتیدی چون
دکتر «ازهر دهلوی» که مدیون ش��ان هس��تیم.
یکی دو نکته که روشن کننده این روابط می تواند
باشد این است که محمود تفضلی ،رایزن فرهنگی
ایران در هند کتابخانه بزرگی در این کشور ایجاد
کرد و امکانات بس��یاری برای م��ا فراهم اورد تا
روابط فرهنگی مان گسترش یابد .در هند یکی از
رئیس جمهور ها مسلمانی بود به نام ذاکر حسین.
روزی که محم��ود تفضلی از هن��د خداحافظی
می کرد ،ذاکر حسین در سخنرانی خود گفته بود:
"اقای تفضلی این ق��در به ما محبت کرده اند که
ظلم محمود از یاد برف��ت!" و این یکی از نکات
جالبی اس��ت که ما باید این روابط را حفظ کنیم.
اینک��ه ما به ه��م ،به هندی ها و پاکس��تانی ها و
افغان ها و دوستان بس��یاری که در اسیای میانه
هستند ،تعلق داریم .اما در مورد رابطه ای که امروز
داریم باید گفت این که رابطه را بیشتر مسلمانان
هند نگه می دارند .دلیلش این اس��ت که ادبیات
و زبان فارسی بخشی از زندگی ان هاست .برایم
جالب بود که در خانواده های دوس��تان هندی که
با ایشان معاشرت داشتم ،اسم پسرها همه فارسی
بود ".در ادامه این نشست ،فرزانه قوجلو ،متن پیام
دکتر حورا یاوری را که به مناسبت همین نشسته
ارسال شده بود ،خواند.
سپس علی دهباشی با همراهی ناهید طباطبایی
در نشستی ،به بحث و گفتگو و طرح سواالتی از
سید اختر حس��ین پرداختند .محقق «بوف کور»
در اغاز سخنانش به تعریف و ویژگی های زبان و
ادبیات فارسی و وجوه مشترک فرهنگی و زبانی
ان با کش��ور خود گفت :وقتی ب��ه ایران می ایم،
خ��ودم را در محدوده سیاس��ی ایران درنمی یابم.
ب��رای من این کش��ور ،فراتر از مرزه��ای ایران
امروزی است .ایرانی را در خاطره و در ذهنم دارم
که حوزه فرهنگی است که مردم از کرانه دجله و
فرات فارسی حرف می زنند تا می رسند به رودخانه
سند .ایران فراتر از مرزهای سیاسی امروز است.
مرزهایی که در ان تاجیکستان و افغانستان فعلی
و ایران فعلی در ان قرار دارد .فارسی در کشور هند
یا در زندگی ما نقش عجیب و غریبی دارد .فارسی
را به عنوان یک زبان مکالمه ای حساب نمی کنیم.
این چیزی اس��ت که فرهنگ را تشکیل می دهد
ک��ه در ان فرهنگ ،همه م��ا زندگی می کنیم و
زندگی کردن در فرهنگ و استفادۀ مادی بردن از
زبان و ادب ،دو مقولۀ جداگانه ای است.
او در بخ��ش دیگری از س��خنانش با بیان اینکه
اموختن فارسی کار سختی نیست گفت :من چند
زبان اموخته ام و اسان ترین ان را فارسی می دانم.
اس��تاد زبان مان می گفت که فارسی اصال گرامر
پیچیده ای ندارد و تشریفات گرامری در این زبان
کم اس��ت .برخالف زب��ان اردو که خود من هم
گاه��ی از صحبت به این زب��ان اجتناب می کنم
و س��عی دارم از طریق زبان انگلیسی کارهایم را
انجام دهم .حتی اهل زبان هم مرتکب اش��تباه
می ش��وند .خوش��بختانه این مش��کل در ادبیات
سعید بیابانکی می گوید که «ضعف بزرگ ما این است که انچه در دانشگاه
وجود دارد ،از ش��عر خالقه و شعر امروز فاصله گرفته است ».او همچنین
معتقد اس��ت که «ما عالوه بر دانش��کده ادبیات ،باید دانش��کده ای داشته
ن نوشتن یاد بدهد ».این شاعر درباره ارتباط فضای
باشیم که شعر و داستا
اکادمیک ادبیات با فضای شعری امروز گفت :ضعف بزرگ ما از همین جا
اغاز می شود که شعری که در دانشگاه ها وجود دارد ،با انچه که در خارج از
دانشگاه ها به عنوان شعر خالقه و شعر امروز به حساب می اید ،فاصله دارد.
در واقع این ها نقاط اشتراک کمی دارند و بعضی وقت ها هم هیچ ربطی به
هم ندارند .او درباره فارغ التحصیالن رش��ته ادبیات خاطرنشان کرد :کسی
که لیسانس ،فوق لیسانس و دکتری ادبیات می گیرد ،اگر خیلی خوب هم
درس خوانده باشد به کسی تبدیل می شود که تاریخ ادبیات را حفظ است؛
ان هم تاریخ ادبیات گذشته که این برای بیرون دانشگاه مناسب نیست.
بیابانکی با بیان این که «باید دانش��کده ش��عر و داس��تان هم داشته
باش��یم» ،شرح داد :ما عالوه بر دانش��کده ادبیات ،باید دانشکده ای
داش��ته باشیم که شعر و داستان نوش��تن یاد بدهد .دانشجویانی که
جذب این دانش��کده می شوند هم باید شاعران و نویسندگان باشند.
ای��ن افراد باید بتوانند بدون کنکور وارد این دانش��کده ش��وند و در
فضای اکادمیک به نیاز ادبی ان ها پاس��خ داده شود ،در حال حاضر
تنها حوزه هنری و ارش��اد به این نیاز پاس��خ می دهد.
این شاعر درباره کارگاه های ادبی اظهار کرد :خود من هم تعریف درستی
از کارگاه ندارم .کارگاه های کوتاه مثال یک روزه ،صرفا مباحث اموزشی را
مطرح می کنند که قطعا خروجی زودهنگام نخواهد داشت ،اما در مورد شعر
فارس��ی وجود ندارد .اما ادبیات فارس��ی اینقدرها
هم اسان نیست! ممکن است ادبیات سایر زبان ها
هم خیلی غنی باشد ،اما ادبیات فارسی ما غنی تر
است .وقتی شما فارسی یاد می گیرید این زبان از
تهران اغاز می شود و تا تهران می رسد.
این پژوهشگر تصریح کرد :یکی از اساتید من که
در ایران درس می خواند ،در مورد شهریار صحبت
می کرد .می گفت که فارسی زبانان تهران از اشعار
فارسی شهریار که تُرک زبان بود ایراد می گرفتند.
ش��هریار گاهی می گفت فارسی تا تهران است و
فراتر از تهران نیس��ت .پس حوزه فارس��ی شما
ایجاب نمی کند که به مرزهای��ی فراتر از تهران
نگاه بکنید و ببینید که برادران تاجیکی و افغانی
چط��ور حرف می زنن��د و چه مطالب��ی را مطرح
می کنند و کمی فرات��ر از ان هم بروید که حوزه
بزرگی اس��ت به نام شبه قاره هند که خودش به
اندازه ایران است.
اختر حسین گفت :شما وقتی در باغ می روید ،یک
نوع گل نمی بینید .گل های گوناگون با رنگ ها و
بوهای مختلف را مش��اهده می کنید .باغ فارسی
هم همینطور است که هندی ها هم در این ادبیات
غنی فارسی سهیم هستند و حتی زرتشتیان هم
همان اندازه س��هم دارند .برادران زرتشتی اصالتا
حامیان زبان فارس��ی هستند .در دانشگاه تهران،
مجسمه فردوسی نامدار بود و این را زرتشتیان به
دانشگاه تهران تقدیم کردند.
او به تاریخچه زبان فارس��ی در هند اش��اره کرد
و گف��ت :هن��د تاریخچه بس��یار غن��ی در مورد
ادبیات فارس��ی دارد .اغلب ش��اعران مشهور ما
ایرانی نبودند .اولین ش��اعر مشهور ما امیرخسرو
دهلوی ،ترک بود .دومین شاعر ما فیضی دکنی
بود .س��ومین ش��اعر ما بیدل دهلوی ،ترک بود.
چهارمین شاعر میرزا اسدهلل خان غالب هم تُرک
سمرقندی بود و در اخر پنجمین شاعر بزرگ ما
اقب��ال الهوری ،برهمن زاده بود و هندوی اصل.
اما ان ها س��همی در این زبان داشتند .اگر ما خود
را در فضای متعصب سیاسی ادبیات قرار ندهیم و
ازادانه فکر کنیم ،می بینیم یک احساس ارامش در
وجود ما حفظ می شود و نتیجه جناب اقای دکتر
استعالمی می شوند که در کنج کانادا نشسته اند و
تحقیقاتی انجام می دهند.
او ب��ا بی��ان اینکه ادبیات فارس��ی متکی به یک
ش��خص و سازمان و سیس��تم و محیط و جامعه
نیست ،اظهار کرد :زبان فارسی مدتی زبان اصلی
هند بود .کسی که زبان فارسی را رسمی کرد خود،
هندو بود .وزیر دربار اکبرشاه در سال 1581زبان
فارسی را به عنوان زبان رسمی مردم هندوستان
اعالم کرد .اما با گذشت زمان در هند اوضاع تغییر
کرد .صحبتی ش��د که دیگر فارسی کاربرد ندارد.
گفتند که یک قفسه پر از کتاب های غربی بهتر
از چند کتابخانۀ ش��رقی اس��ت! و بعد از ان زبان
انگلیس��ی جایگزین زبان فارسی ش��د .یک بار
سیاسی بود اما اهمیت زبان فارسی هیچگاه کم
نشده است .شاید همان اهمیتی که زبان فارسی
در زمان محمود غزنوی داشت امروز هم دارد.
اختر حسین در بخش دیگری از سخنانش گفت:
ایرانی ه��ا موالنا را بهتر از م��ا درک می کنند ،اما
ما وقتی اقب��ال را می خوانیم به موالنا نزدیک تر
می ش��ویم .پ��س د ِر ورود ما به موالنا مس��تقیم
نیست .حتی تُرک ها هم چند مجتهد ترک دارند
که به مدینه فاضلۀ موالنا نزدیک هستند و از در
ان ها وارد این موضوع می ش��وند .اقبال در عصر
خود ُمبلغ موالنا بود .اگر اقبال نبود ،پس سرنوشت
خانم «انه ماری ش��یمل» چه بود؟ من فکر می
کنم شخصیتی بود ناخوانده! پس این موالنا بود
که به ش��یمل یک هویت داد .وقت��ی موالنا به
اقبال هویت می دهد اگر من و ش��ما هم عاشق
موالنا بشویم از او هویت خواهیم گرفت .ما یاران
بسیاری در فارسی داریم.
اختر حسین درباره کارهای که بر روی اثار صادق
هدای��ت انجام داده اس��ت توضیح داد :من خیلی
متخصص صادق هدایت نیستم .اما یک روز کتاب
بوف کور و ش��رح حال نویسندۀ ان را خواندم .از
اساتید ان زمان پرسیدم که وقتی صادق هدایت
به هند امده بود شما خبر از ایشان داشتید؟ گفتند
که نه! نامش��ان را نشنیده ایم .سال های سال بعد
از مرگ صادق هدایت ،این نویس��نده در هند به
ش��هرت رس��ید .از این موضوع ناراحت شدم .در
جامعه س��ه نوع مردم وجود دارند .گروهی فریب
می خورند ،دومی فریب می دهند و گروه س��ومی
هم وجود دارد که بین این فریب دهنده و فریب
خورنده قرار دارند که مانع می شوند .یعنی مردم را
هشدار می دهند که فریب نخورند .صادق هدایت
را از گروه س��وم می دانم .این ها ناجی ما و فریب
شناس هستند .موالنا هم اینگونه است .می گوید
نباید دس��ت به دست هر کسی بدهید .گفتم این
اقا که ناجی ما بود و برای ما می نوش��ت ما باید
توجه بکنیم و حداقل ردپایی از نوشتار و تاریخچۀ
افکار او را دنبال کنیم و ببینیم ایشان کجا زندگی
می کردند .چون بمبئی هنوز پابرجاست و همانند
شهرهای دیگر از بین نرفته است .به دانشجوی
خود اقای ندیم اختر این طرح را دادم و گفتم که
ش��ما پروژه را دنبال کرده و محل زندگی صادق
هدایت را کشف کنید .برای اقامت ایشان مسکنی
تهی��ه کردم و کمک هزینه ای و به بمبئی رفتند
و توانستند با توجه به نوشته های هدایت منزل و
مکان هایی که او رفت و امد داشت را کشف کنند
و سپس تاریخچۀ مختصری از روند کار خود که
در چند ماه اینده کتابش به چاپ خواهد رسید را
ارائه دهند .س��پس همایشی برای ادای دین خود
به نویسندۀ بوف کور برگزار کردیم.
مجتبی حدیدی
سخن بر سر مرگ هنر
فلسفههنر هایدگرنوشته یجولیان
یانگ با ترجمه ی امیر مازیار توسط
نش��ر گام نو به چاپ سوم رسید.
این کتاب با تیراژ 1100نس��خه
و با قیمت 19500تومان روانه ی
بازار نشر شد و در بیست ونهمین
نمایشگاه بین المللی کتاب تهران
عرضه ش��د .جولیان یانگ استاد
فلسفه در دانشگاه اوکلند اس��ت و برخی اثار او
از این قرارن��د :اراده و عدم اراده ( پژوهش��ی در
فلس��فه ی ارتور شوپنهاور-)1987فلس��فه هنر
نیچه(-)1992هایدگر،فلسفه،نازیسم()1977
نوع نگا ه هایدگر به مقوله ی هنر و امتداد فلسفه ی
ی هایدگر در ارتباط دوجانبه ی
هستی شناسان ه
انسان با هنر در این کتاب توسط جولیان یانگ
مطرحمی شود.
ترجمه روان امیر مازیار با توجه به دشواری مفاهیم
مطرح شده در این کتاب باعث می شود مخاطب
به اسانی تفهیم شود .البته یکی از خاصیت های
ترجمهکتبفلسفیهمانفراوانیپاورقی هاست.
با توجه به انتقال س��اختار زبانی از کشور مبدا و
همچنین وف��اداری به اصل اثر ،مترجم در طرح
مسائل و استفاده ی به جا از پاورقی نیز موفق بوده
اس��ت .چرا که پاورقی عضو الینفک در ترجمه
اثارمشکلمانندنیچهو هایدگرمحسوبمی شود.
این کتاب در 4بخش با نام های منشاء اثر هنری،
هولدرلین :متون اولیه ،هولدرلین متون متاخر و
هنر مدرن به صورت کامال تفضیلی مقوله هنر
را از دیدگاه هایدگر شرح می دهد و نظریاتی را به
اشتراکمی گذارد.
ت هایدگر با هگل راجع
در بخش نخست از موافق
به مرگ هنر سخن می گوید .هایدگر به نقل از
هگل می گوید «هنر دیگر برای ما واالترین حالی
که در ان حقیقت ب��رای خود وجود می یابد ،به
حساب نمی اید .شاید کسی ارزو برد که هنر به
پیش��رفت و کمال خود ادامه دهد ،اما قالب هنر
از اینکه واالترین نیاز روح باشد فرو افتاده است.
هنر برای ما از وجهه وظیفه ی واالیش ،امری در
گذشتهاستوچنینخواهدماند»دالیلمتعددی
در این کتاب هست که هنرهای عصر مدرنیته را
ی هایدگر
یداند و البته دلیل اصل
از بزرگی ساقط م
زیبایی شناسی است .چرا که زیبایی شناسی بر اثر
هنری تسلط دارد .خطای تاریخی زیبایی شناسی
این بوده است که ما ادراک را تجربه می خوانیم
و ش��یوه ی نگاهمان تغییر کرده است .با ادراک،
لذت هنری حاصل می ش��ود اما هنر در ساحت
تجربهمی میرد .هایدگرمشخصه یاصلیزیبایی
یداند .ساحت سوژه نباید از
شناسی را بی طرفی م
منظر خاصی دیده شود چرا که زیبایی شناسی را
محدود می کند .اما اگر همه پیوندهای سوژه به
پیرامون محدود و ممنوع شوند چه باقی می ماند؟.
در بخش روش��نگری و زیبایی شناسی ماهیت
ما بعدالطبیعه و دخال��ت ان در امر زیبا را مردود
می شمارد .هایدگر معتقد است که تئوری ها هنر
را نمی سازند اما تئوری یکی از تمهیداتی است
که فضایی را برای هنر به وجود میاورد .در بخش
گس��ترش مفهوم هنر ابهاماتی جدی از سمت
هایدگر نش��ان داده می ش��ود .این بخش منظر
اصلی هنر از دیدگا ه هایدگر را نش��ان می دهد و
سعیدبیابانکی
ضعف بزرگ ما فاصله شعر خالقه و شعر امروز است
باید در نظر گرفت که یک هنر زمان بر است .اگر هم قرار است به خروجی
فکر کنیم قطعا جوابگو نخواهد بود .او ادامه داد :هر کانون ادبی یک هسته
مرکزی که یک شاعر یا منتقد است خواهد داشت .این فرد شاعران جوان
را اط��راف خود جمع می کند و به مرور پس از مدتی ش��اعران خوب را به
جامعه ادبی تحویل می دهد .اگر چنانچه کارگاه شعر و داستان را به عنوان
یک کالس در نظر بگیریم قطعا مفید خواهد بود ولی قاعدتا به این شکل
نیست چون اکثرا به ان به شکل دورهمی و پاتوق نگاه می شود.
بیابانکی با بیان این که «کانون ها و افراد باید فعالیت مس��تمر داشته
باش��ند» ،گفت :اگ��ر کانون ها و انجمن های ش��عر فعالیت مس��تمر
داش��ته باشند و افراد در ان ها به صورت مس��تمر شرکت کنند قطعا
خروجی خوبی خواهد داش��ت؛ کما اینکه خود من در هش��ت س��ال
فعالیت��م در کانون های ادبی بس��یاری از جوانان را دیدم که امروزه
ش��اعران مطرحی هس��تند و از دل همین کارگاه ه��ا بیرون امدند.
همواره کانون های ش��عر محل هم افزایی شاعران موفق بوده است.
او همچنین افزود :اینکه یک هنراموز در جمع حاضر شود و ذوقش
را با دیگران به اش��تراک بگذارد و از دیگ��ران تاثیر بگیرد و بعد از
مدت��ی بر دیگران تاثیر بگ��ذارد؛ ماحصل یک انجمن ادبی و کانون
9
ش��عر است ولی اینکه منتظر خروجی و نتیجه زودهنگام باشیم تلقی
درس��تی نخواهد بود.
این شاعر درباره تاثیر کارگاه ها بر خالقیت هنراموزان بیان کرد :کارگاه های
ادبی کوتاه یک یا دو روزه می توانند در بحث اموزش موثر باشند .اگر یک
نویسنده یا شاعر دارای ذوق و خالقیت باشد با شنیدن یک جمله راهش را
پیدا می کند .اگر ذوق و استعداد هم نداشته باشد که سال ها هم که در این
کارگاه ها شرکت کند بر او اثری نخواهد داشت البته فی نفسه کارگاه های
کوتاه مدت اتفاق بدی نیست.
بیابانکی در واکنش به این اظهار نظر منتقدان که می گویند «کارگاه های
هویت فردی
داستان نویسی قلم کاراموزان را به مدرس نزدیک می کند و
ِ
نویس��نده را از بین می برد» توضیح داد :اینکه هر کسی کار خالقه انجام
دهد یک زمینه می خواهد .هر نویس��نده یا شاعری در ابتدای کار به یک
الگ��و کوتاه مدت و بلند م��دت نیاز دارد ،هر ف��ردی می تواند الگوی این
خالقان باشد .الگوی کوتاه مدت می تواند مدرس کالس و الگوی بلندمدت
شاعران و نویس��ندگان بزرگ ایران و جهان باشد و این فی نفسه ایراد به
حساب نمی اید .کسی که ذوق و سلیقه دارد هم باید در ابتدای کار راهی را
روبه روی خودش ترسیم کند.
عنوان می سازد که از دیگاه او هنر
یکی از روش هایی است که در ان
حقیقت روی می ده��د .در امتداد
بخش منش��اء اثر هنری هایدگر
سوال دیگری را مطرح می نماید:
«اما زبان چیست ؟ هایدگر با شعر
خواندن ،زب��ان وضعیت را مبهم
می س��ازد .با این ت��رادف که زبان
عالم را می افریند .اینگونه معنا می شود که شعر
نام گ��ذاری اغازین خدایان و ذات اشیاس��ت از
انجا که ظاهرا ش��عر متضمن یک شاعر است،
نتیجه می ش��ود که عالم افریده ش��اعر است و
این امر بار دیگر ما را به فهم پرومته ای رابطه ی
اثر-عالم می کشاند» ضرورتی نیز در کار نیست
که ما زبان را افریده ی شاعری تخستین بدانیم
چرا ک��ه زبان صرفا به تصدیق عالم نمی پردازد
بلک��ه ان را فرافکن��ی می کند .او زب��ان را یک
یداند و به این مهم می رساند
عمل اجتماعی م
که زبان ،عال��م را خلق می کند نه اثر هنری را.
چرا ک��ه اثر هنری عالم را واضح می کند ،یعنی
از ناپیدایی به مریی بودن می رساند .هایدگر هنر
ب��زرگ را همگانی معرفی می کند و راجع به ان
می گوید« :پس هنر بزرگ رویداد شفاف حقیقت
است ،یعنی پدیدار شدن عالم در اثر است .به این
صورت که زمین از طریق عالم ظاهر می شود»
در واق ع هایدگر در تعارض های بنیادین سوژه ها
به رفع اش��کال منطقی از انان می پردازد .تقابل،
یکی از پدیده هایی است که در فلسفه ،هایدگر
را به خود مش��غول داش��ته و برای عبارت پیوند
داشتن در عین تمایز کوشش نموده است .او به
منشاء نیز می پردازد و می گوید از سویی تناقض
موجود در اثار هولدرلین باعث می شود از 1930تا
میانه ی دهه 1940هایدگر دلمشغول اثار او بشود.
پرسش پیش رو این است که چر ا هایدگر تناقض
موجود را نمی یافت تا سرمش��ق دیگری مطرح
کند که حداقل منطبق بر اثار هولدرلین باش��د؟
جولیان یانگ پاسخ می دهد که شکست انحصار
سرمشق یونان از جانب هایدگر صرفا در نتیجه
اندیشه در باب هولدرلین صورت نگرفت ،بلکه در
نتیجه فهم عمیق تر هایدگر از شعر هولدرلین و
شروح شاعرانه هولدرلین در باب شعر رخ داد.
در امتداد کتاب به شعر و اندیشه و سیاست
می پردازد و فاصله گذاری بین شاعر و متفکر
را به وجود می اورد .نویس��نده هولدرلین را
در اینج��ا متفک��ری مط��رح می کن��د که
اندیش��ه هایش براب��ر اندیش��ه های هایدگر
اس��ت .ن��گاه هایدگر ب��ه م��رگ خدایان
(برخ�لاف نیچ��ه) در این جمله اس��ت که
خدایان بازگش��ت می کنن��د و خدایان جدا
ش��ده ی یونانی��ان را با خدای��ان حقیقی ما
یکی می داند .یانگ ،یونان گرایی هایدگر را
ظالمانه می خواند و هولدرلین را متهم می سازد
به اینکه تفاوت بین اخالق یونانی و مس��یحی
را درک نکرده اس��ت «زیرا تغییر شکل اساسی
اخ�لاق یونانی را در خ�لال مواجهه با فضایل
نجیب مس��یحیت فهمیده بود» در بخش های
دیگر این کتاب 280صفحه ای مسایلی مانند از
امر واال به امر مقدس ،هنرمندان ،طبیعت گرایی,
هنر اسیای شرقی و هنر انتزاعی می پردازد.
موسیــقی
10
یادداشت
علی نجفی
سیاست یک بام و دو هوا
سیاست فرهنگی یا فرهنگ سیاسی؟!
روی کار ام��دن دولت تدبی��ر و امید در
س��ال 1392اهالی موس��یقی را بیش از
بقیه صنوف خوش��حال کرد .این شادی
نشات از تصوری بود که برای خودشان
س��اخته بودند و گم��ان می کردند بعد از
هش��ت سال س��نگ اندازی در کارشان
باالخ��ره ه��وای ت��ازه برای موس��یقی
بوج��ود امده و دولتی که ش��عارش امور
فرهنگی س��ت بر مس��ند قدرت نشسته،
قرار اس��ت تمام مطالبات این سالیان را
برایش��ان احیا کنند .غاف��ل از اینکه این
حوزه عرصه ای برای زورازمایی سیاسی
می ش��ود و قربانی اصل��ی ان هم اهالی
محجوب موسیقی خواهند بود .ماجرای
لغو کنس��رت ها بعد از چهار سال بدل به
یک امر طبیعی ش��ده اس��ت و دیگر از
شنیدن اینکه کنسرتی بعد از طی مراحل
قانون��ی و اخذ تمام مجوزهای مربوط به
یکب��اره با مخالفت گروه یا فردی خاص
لغو شود ،تعجب نمی کنیم! با وجود اینکه
تعدد لغو کنسرت در کشور صدای رئیس
جمه��ور را نی��ز دراورده باز ه��م اتفاقی
ب��رای بر طرف ش��دن این مش��کل رخ
نداده اس��ت .علی جنت��ی و اطرافیانش
باره��ا تاکید به حمایت از مجوزهایی که
وزارت ارش��اد صادر می کند ،داشته اند و
این دس��ت اقدامات را غیرقانونی خوانده
و همه را به قانون مداری دعوت کده اند،
ولی متاسفانه صدایشان به جای نرسیده
و هی��چ تغیی��ری در این روند مش��اهده
نمی ش��ود .دیگ��ر منتقدان ه��م حیران
مانده اند ک��ه مقصر اصلی بی حرمتی به
موزیسین ها کیست؟! ایا وزارت ارشاد با
سیاس��ت یک بام دو هوایی عنان کار از
دس��تش در رفته که دیگر موسیقی فاخر
و غیرفاخ��ر فرقی ن��دارد و هیچ کدام با
وجود داش��تن مجوزهای قانونی از گزند
لغو کنس��رت در امان نیستند .شاید هم
مشکل لغو کنندگان با شخصیت حقیقی
یا حقوقی علی جنتی باش��د و این مجال
را فضایی برای مخالفت با سیاست های
دولت می دانند .تعداد لغو کنسرت ها در
دوران دول��ت دهم انقدر زیاد ش��ده که
حسابش از دس��ت رفته و در این زمینه
می توان گفت دولت تدبیر و امید سبقت
چش��م گیری از دولت های گذشته گرفته
اس��ت .فضای موجود به شکلی است که
باید گفت هرس��ال دریغ از پارسال! حال
که وارد اخرین س��ال از عمر دولت دهم
شده ایم قانون ش��کنان و مخالفان دولت
نگران هس��تند که خدای ناکرده نکند از
غافله عقب بمان��د و نتوانند حق مطلب
و دی��ن خ��ود را به موس��یقی ادا کنند و
از همی��ن رو از ابت��دای بهار دس��ت به
کار شد ه اند و این روزها اخبار مخالفت با
برگزاری کنس��رت در شهرهای مختلف
به گوش می رس��د – .خدا به داد اهالی
موس��یقی تا اخر سال برس��د ،این ماجرا
مصادق این ضرب المثل معروف اس��ت
که می گوید سالی که نکوست از بهارش
پیداست! -اخرین اقدام عجیب در این
زمینه خبر لغو کنس��رت ش��هرام ناظری
در نیش��ابور برای دومین بار است که با
موجود دریافت تمام مجوزهای قانونی از
سوی برخی از مس��وولین تهدید به لغو
و برخورد در صورت برگزاری کنس��رت
ش��ده اس��ت! نکته قابل تامل برگزاری
کنس��رت ناظ��ری در همی��ن ش��هر به
مناس��بت روزخیام در سال گذشته است.
حال در این یک س��ال چه اتفاقی افتاده
ک��ه برخوردی این چنینی با این هنرمند
می شود! با تمام این تفاصیل باید منتظر
لغو بیش��تر کنسرت های پاپ و سنتی در
ادام��ه س��ال 95بود و دیگ��ر نه تعجب
کنیم و نه توقع رفع مش��کل و برگزاری
مجددش را داشته باشیم .تنها میتوانیم
دع��ا کنیم که ش��اید در دول��ت یازدهم
ش��رایط به گونه ای دیگر باش��د و سایه
غرض ورزی های و مناقشات سیاسی از
سر موس��یقی کم شود و اهالی موسیقی
بتوانند بعد از 12س��ال نفس��ی راحت و
بی دغدغه بکشند.
همایون شجریان جایزه جهانی
«پورسینا» دریافت کرد
همایون شجریان در صدمین
همای��ش اکادمی پزش��کان و
دندانپزش��کان ایرانی در المان،
جای��زه جهانی «پورس��ینا» را
در بخش موس��یقی به خاطر
تالش هایش��ان ب��رای ارتقای
موسیقی ایران دریافت کردند؛
این جایزه این جایزه ،تا حدودی با معیارهای نوبل
قابل مقایسه است .در این مراسم همچنین جشن
سالگی این خواننده نیز برگزار
تولد چهل و یک
ِ
شد .سال ۲۰۱۱اکادمی پزشکان و دندانپزشکان
ایران��ی در المان تصمیم گرفت عالوه بر جایزه
جهانی «پورس��ینا» در دانش پزش��کی ،نشان
علمی بین المللی ادبی��ات ،هنر و فرهنگ را نیز
به برترین های این رشته اهدا کند .امسال ،جایزه
ادبیات ،هنر و فرهنگ این اکادمی به «همایون
ت�ور کنس�رت های امری�کا و کانادای
«میخان�ه خام�وش» س�االر عقیل�ی
که از س�وم اردیبهش�ت ماه ش�هردر
فیالدلفیا ،اغاز ش�ده بود هشتم خرداد
در ش�هر واترلو کانادا به پایان رسید.
عقیل�ی ضم�ن اعلام ای�ن خب�ر در
اینس�تاگرامش ب�ا عکس�ی از اخرین
اجرای گروه از استقبال بی نظیر مردم
قدردان�ی کرد و اف�زود :حضور گرم و
پر شور مردم در امریکا و کانادا چنان
بی وصف بود که باید به این فرهنگ و
هنر افتخار کرد...
شجریان» تعلق گرفت .در این
برنامه ،همای��ون درباره «علم
موسیقی سنتی ایران» صحبت
کرد .همچنی��ن کیک چهل
و یکمی��ن زادروز همای��ون
شجریان با تصویری از خودش
بریده شد .این جایزه در زمان
ریاست جمهوری سید محمد خاتمی ،به وجود
امد و خاتمی این پیشنهاد را به یونسکو برد و
موفق شد جایزه جهانی پورسینا را به تصویب
یونس��کو برس��اند« .همایون ش��جریان» به
تازگی تور کنس��رت های اروپای «چرا رفتی»
را با اهنگس��ازی «تهمورس پورناظری» اجرا
کرده است و ادامه ی تور شهرستان های «هوای
گریه» با اهنگسازی «محمد جواد ضرابیان» را
نیز در سال جاری انجام خواهد داد.
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
محسن شریفیان سرپرست گروه «لیان» در گفتگو با «هنرمند»
به خاطر حفظ فرهنگم
مقررات را زیر پا گذاشتم!
نازنین شادپی
محسن شریفیان که خود را یک موزیسین فولک معرفی می کند ،امسال چهارمین دهه از
بهار زندگی خود را پشت سر خواهد گذاشت .او نوازنده چیره دست «نی انبان» و اهنگساز
باجسارت و کاربلد بوشهری است که دستى هم به قلم و پژوهش دارد .این پژوهشگر در
یک گپ و گفت صمیمانه از موسیقی محلی ،تاریخ موسیقی بوشهر ،حضور تاریخی زن ها
در موسیقی بوشهر و سختی هایی که برای تهیه البوم هایش متحمل شده سخن می گوید.
چ�ه چیز س�بب ش�د ک�ه میان در صدا و سیماى مرکز بوشهر و انجا توانستیم
ژانره�ای مختل�ف موس�یقی ،بخش ه��ای قابل توجهی از موس��یقی زنانه را
موس�یقی محل�ی و بوم�ی را به ضبط کنم .درحال حاضر این موسیقی در ارشیو
عنوان ژان�ر و س�بک اصلی کار صدا و سیما وجود دارد.
پ�س با این حس�اب مش�کالت
خود انتخاب کنی؟
زیادی داشتید؟
این س��والت ب��ا توجه به جایی ک��ه من در ان
زندگی می کنم که موسیقی خاص خود را دارد ،کار بدون دردس��ر نمى شود! یکی از مشکالت
کمی عجیب است و اگر من به سمت موسیقی من این بود که باید زن ها را افیش می کردم تا
محلی نروم ش��ما باید چنین س��والی را از من بتوانم این موسیقی را ضبط کنم .جلب رضایت
بپرس��ید که چرا سمت موسیقی محلی نرفته ام .صدا و س��یما برای حضور تک خوان هاى زن
طبیعی اس��ت که من در منطقه ای بزرگ شدم در اس��تودیو یکی از مشکالتم برای تولید این
که براى هر فرد از بدو تولدش موسیقی محلی کار ب��ود .اما با همه این س��ختی ها من کار را
وجود دارد تا هنگام (دور از جون ش��ما) مرگ و انج��ام دادم چ��را که ای��ن کاره��ا باید ضبط
می ش��د و بایس��تی تفاوت قائل شد برای یک
مراسم تدوین.
پس باید گفت موس�یقی محلی کار پژوهش��ی با یک کار دیگر .در انتش��ار کار
را دوس�ت داری و فقط یک جبر هم با مشکالت زیادی مواجه شدم .زمانی که
خواستم این کار را منتشر کنم تمام قطعه هایی
جغرافیایی نبوده است؟
کامال درس��ت است .این موسیقى جزیى از من که مربوط به سوگواری زنانه بود از البوم حذف
است و در حال حاضر من هم جزیى از ان! پس شد و مجوز نگرفت.
چرا؟
ب��رای حفظ ان بدون منت هر کاری از دس��تم
تک خوانی زن بود و صدای زن ممنوع است.
براید انجام می دهم.
حتی خوانش سوگواری؟
کارهایت به ش�دت خ�اص و متفاوت
اس�ت ،می خواه�م بدانم چق�در برای بله .من نتوانستم مجوز را بگیرم اما تصمیم را براى
انتش��ار انها گرفت��ه بودم و این ب��ود که در نهایت
تهیه البوم هایت مشقت کشیدی؟
ه��ر کدام از البوم هایم س��ختی های خودش را این البوم صوتی با یک کتاب منتش��ر ش��د و من
دارد؛ ببی��ن من در 3ح��وزه کار می کنم ،حوزه بخش های حذف شده از البوم صوتی را به ان اضافه
اول البوم هاى پژوهشی است مثال در این حوزه کردم و این ها را با مسئولیت خودم منتشر کردم.
یعنى خالف مق�ررات این کار را
باید اعتماد اف��راد محلی را جلب کنم که برای
انجام دادید؟
ای��ن کار همکاری کنند .بعد از جلب اعتماد که
بله ،ای��ن کار را انج��ام دادم
پروس��ه زمان بَری است باید
من هم ب��راى خودم و حفظ
ببین��م می ش��ود نمونه های
فرهنگم مق��ررات دارم! و به
خوبی جمع اوری کرد یا خیر!
این موضوع ب��اور دارم .یادم
حوزه ى دوم م��ن البوم هاى
زبان و تخصص
هس��ت در ان زمان ریاس��ت
تلفیقى اس��ت که بخش��ى از
من موسیقى محلى
مرکز موسیقی را دکتر همافر
ان ب��ا گروه هاى مختلف کار
است تا بتوانم با
برعهده داش��تند و زمانی که
کردم و بخش��ى هم مستقل
موسیقى مدرن
کتاب را باز کرد به من گفت
این هم باید ریسک ازمون و
و یا هر سبک
مگر نگفتی��م این ها را حذف
خطا را بپذی��رى و در نهایت
دیگرى گفتگو
کنید؟ و من گفتم شما این ها
موس��یقى معاصر بوشهرى و
کنم .نمونه اش هم
را نبین! شما حذف شده ببین
اثار لیان ک��ه باید دقت کنید
البوم «دینگ و
چ��ون این بخش غی��ر قابل
که س��نت ها رو حفظ کنى و
مارو» هست .من
حذف است! دکتر از قبل من
نسل جوان و مخاطب جدید
مخالف هیچ نوع
را مى ش��ناخت و با کارهایم
هم راضى نگه دارى!
موسیقینیستم،
اش��نا بود از زمان��ى که مدیر
در قس�مت اث�ار
اگر موسیقی محلی
فرهنگ و ارش��اد فارس بود.
پژوه�ش اش�اره
را محور اصلی
کتاب را بست و گفت راست
کردید به موسیقی
کارم قرار می دهم
مى گویی من ندیدم!!!
در مع�رض خطر!
به دلیل احساس
خیل�ی ریس�ک بزرگ�ی
این یعنى چى؟
مسئولیتی است که
کردید؟
موسیقى هایی که کاربردشان
در قبال فرهنگ و
او اعتماد کرد و اگر ان موقع
را از دست داده اند و یا راویان
ائین منطقه ام دارم.
می خواس��تم سیاس��ت های
اصل��ى ان ت��وان اج��را رو از
بر همان اساس
وزارت ارشاد را دنبال کنم (که
دست داده اند ...همینطور یک
با سایر اقوام و
اغلب سیاس��ت های درستی
سری موس��یقی هایی هست
موسیقی های دیگر
هم هس��ت) مردم «الالیی»
ک��ه از بین رفته و باید انها را
گفتگو می کنم تا
س��ریال «مختارنام��ه» را
احیا یا بازسازی کرد.
این نوع موسیقی
نمى ش��نیدند ،هیچ وقت ان
در م�ورد الب�وم
را به جامعه و دنیا
ص��دا و اوا را نمی ش��نیدند و
نوحه ه�ای زنان�ه
معرفی کنم
دیدید چقدر تاثیرگزار بود.
چط�ور انه�ا را
هم�ان اواز ت�ک خوان�ی زن که
بازخوان�ى کردی�د و اینکه اصال
مدت ها هم س�ر ان بح�ث بود،
چرا با توجه به ممنوعیت صدای
فکر کنم اولین تکخوانى زن بود
زن ،چنین کاری را انجام دادید؟
که بعد از انقالب از صدا و س�یما
م��ا نوحه های زنان��ه را بازخوانی نکردیم بلکه
پخش شد؟
انچه وجود داش��ت ضبط کردیم .در یک زمانی
من از خواننده هایی که در حوزه موس��یقی های بله درس��ت اس��ت .بحث معنوى و حقوقى این
زنان��ه فعالیت می کردند خواه��ش کردم که با اثر هم به میان کش��یده شد! من در نامه ای که
من هم��کاری کنند تا بخش ه��ای مورد نیازم ب��رای دکتر ضرغامی در زمان پخش س��ریال
را ضب��ط کنم و از انجایى ک��ه مادربزرگ من «مختارنامه» فرستادم ،عنوان کردم؛ من برای
یکى از چهره هاى سرش��ناس این موسیقى بود ضبط اواهای زنانه از صدا و سیما پولی دریافت
و همینط��ور عموى من نیز در اجرا و س��اخت نکردم! هر چند در ارشیو هست و از ان استفاده
نوحه هاى بوشهرى س��رامد بود؛ این همکارى می کنند من نتوانستم برای تشکر از افرادی که
ب��ا من همکاری کردند پولی به ان ها پرداخت
خیلى خوب صورت گرفت.
این قطعات را کجا ضبط کردید؟ کن��م .در نهایت در تجدید چاپ این اثر حتی از
ش��رکت «ماهور» با توجه ب��ه اینکه برای یک
پژوهشگر حق تالیف وجود دارد ،پولی نگرفتم.
دوس��ت داش��تم در مورد ای��ن کار هیچ پولی
دریافت نکنم که بعد ها نگویند به دنبال س��ود
مال��ی بود! ان ها نیز هی��چ پولی از من نگرفتند
و فق��ط همکاری کردند تا بخش��ی از فرهنگ
بوشهر ثبت و ضبط ش��ود ،هدفی که به دنبال
ان افرادم را انتخاب کردم.
ضبط اواه�ای زنانه ب�ا توجه به
ممنوعیت صدای زن چه ویژگی
بارزی داش�ت که حاضر ش�دید
این همه سختی را تحمل کنید؟
یعنی موسیقی ش�نیده نشده ای
است و یا ...
بله ،ش��ما هر موس��یقی از زن ها پخش کنید
ش��نیده نش��ده چون همان طور که گفتی این
یک موسیقی ممنوع است .اما موسیقی زن ها
در بوش��هر چیز دیگری است چرا که زن ها در
بوش��هر نقش بس��یار مهم و پررنگی در حوزه
موس��یقی مذهبی دارند و نباید از ان ها غافل
باش��یم .بوش��هر تنها جایی است که زن ها در
تعزی��ه می خوانند .به گواه مورخ��ان تئاتر ،در
ایران همیش��ه مردها به جای زن ها صحبت
می کنند اما در بوش��هر چنین نیس��ت و زن ها
کاراکت��ر مذهب��ی خ��ود را در خودش��ان ایفا
می کنن��د .در حال حاضر هم چنین اس��ت .در
برخى از مراسم مذهبی زن ها با مردها مراسم
را اج��را می کنن��د .یک م��رد در کنار یک زن
اواز مى خواند .وظیفه محس��ن ش��ریفیان که
در این ح��وزه فعالیت می کن��د ،معرفی چنین
موسیقی ای به جامعه است.
پس می ش�ود این ادعا را داشت
ک�ه اولی�ن نفری هس�تید که در
موسیقی سوگواری زنانه فعالیت
رسمی انجام دادید؟
نه افراد زیادى در این حوزه فعالیت کرده اند شاید
به گوش من و شما نرسیده .زن هاى بوشهرى
از دیرباز در این زمینه فعال بودند .در بخش��ی
از کتاب «خلیج فارس در صد س��ال پیش» از
زن های بوش��هری با عنوان «مطربه» یاد شده
و توضیحاتى اورده است .این نشان می دهد که
زن های بوشهری از قدیم نقش برجسته اى در
موسیقی محلی داشته اند .موسیقی بوشهر یک
موس��یقی پلی ملیتی و پلی قومیتی است برای
اینک��ه به راحتی می توان تاثیر موس��یقی هند،
عرب و افریقا را ببینی و یا شاید تاثیر موسیقی
بوشهری بر لری و قشقایی را بشنوی.
در قی�اس موس�یقی نواح�ی ب�ا
موس�یقی مدرن ،کدام س�بک از
این 2نوع موس�یقی ش�ما را به
سمت خود می کشد؟
زبان و تخصص من موس��یقى محلى اس��ت تا
بتوانم با موسیقى مدرن و یا هر سبک دیگرى
گفتگ��و کنم .نمون��ه اش هم الب��وم «دینگ و
مارو» هس��ت .من مخالف هیچ نوع موس��یقی
نیستم ،اگر موسیقی محلی را محور اصلی کارم
قرار می دهم به دلیل احس��اس مسئولیتی است
که در قبال فرهنگ و ائی��ن منطقه ام دارم .بر
همان اس��اس با س��ایر اقوام و موس��یقی های
دیگر گفتگو می کنم تا این نوع موس��یقی را به
جامعه و دنیا معرفی کنم .در حوزه های مختلف
موس��یقی کار کرده ام ،در هر جایی که احساس
کنم موسیقی محلی بوشهر می تواند کمک کند
من فعالیت کرده ام.
ممک�ن اس�ت زمان�ی محس�ن
ش�ریفیان ک�ه خ�ودش را ی�ک
موزیسین بوشهری پرزنت کرده
ژانر کاری اش را تغییر دهد؟
«اسرار ازل را نه تو دانی و نه من»! نمی دانم در
اینده چه می شود.
منظورم این اس�ت که در گوشه
ذهنتان به عنوان یکی از کارهای
اینده ات چنین برنامه ای دارید؟
خی��ر ،من همیش��ه از االن صحبت می کنم ،از
زم��ان حال .در حال حاضر هم که داریم با هم
صحب��ت می کنیم روز «خیام» اس��ت و من به
ش��دت به «خی��ام» عالقه دارم ،پ��س االن را
می دانم که در حوزه موس��یقی بوش��هر فعالیت
می کن��م اما بع��دش را نمی دانم همان طور که
نمی دانیم فردایی را خواهیم دید یا خیر!!!
در موس�یقی راک ه�م اخی�را
تجربه ه�اى داش�تى و با یکى از
خواننده ه�اى راک در ای�ران کار
ضبط کردید؟
بله س��وال شما در مورد کار با رضا یزدانى هست
و موس��یقى فیلم! پیش از انکه اهنگسازی فیلم
«عبدالحلیم حافظ» به کارگردانی احسان عبدی
پور را مش��ترک با دوس��ت عزیزم بابک شهرکى
قبول کنم تجربه هایی در موس��یقی راک با امیر
دانایی داش��ته ام .بعدها هم در فیلم «عبدالحلیم
حافظ» کار کرده ام که تجرب��ه ای با رضا یزدانی
بوده است .که من کارهایش را دوست دارم.
نمی ترس�ید مخاطب خ�ود را از
دست بدهید؟
خیر ،اصال ترسی ندارم از این که موسیقی های
مختلف را تجربه و کار مى کنم راضى هستم و
ای��ن در نهایت به ارتقاء ش��یوه ى کارى من در
موسیقى محلى کمک مى کند.
چ�را ب�رای راحت ت�ر انج�ام
ی خود به
دادن کاره�ای موس�یق
خصوص ضبط صدا ک�ه به نبود
ی�ک اس�تودیوی اس�تاندارد در
بوشهر اش�اره کردید ،به تهران
مهاج�رت نمی کنی�د و م�دام در
سفر هستید؟
من ب��ه همه ج��اى دنی��ا مهاج��رت مى کنم!
مسافرت مى کنم اما در نهایت شهر صبور خفته
به دامان خ��واب به من ارامش مى دهد .از این
شهر تغذیه مى کنم از مردمش یاد مى گیرم و از
محیطش ایده مى گیرم.
گردشگری
دوشنبه 10خرداد ماه 1395سال نهم شماره 490
www.honarmandonline.ir
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
حج تمتـع 95رسما منتفـی شد
علی جنتی با اعالم منتفی ش��دن برگزاری مراس��م حج
امسال گفت :با توجه به تعمد دولت عربستان برای اینکه
زائران ایرانی نتوانند امس��ال ح��ج تمتع را به جای اورند،
الزم بود ما نیز صریح ًا اعالم موضع کنیم.
وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی درب��اره برگزاری حج
تمتع امس��ال اظه��ار کرد :قرار بود تا ام��روز صبر کنیم
ت��ا اگر طرف س��عودی به نکاتی که م��ورد توجه ما بود
پاس��خ داد دنبال کنی��م ،اما با توجه به ن��وع برخورد در
دو دور مذاکرات هیات ایرانی با عربس��تان و ایجاد مانع
و کارش��کنی که ما در رفتار مقامات عربس��تان دیدیم،
برگزاری مراس��م حج تمتع امس��ال عم� ً
لا امکان پذیر
نیس��ت .وی با بیان اینکه «س��ازمان حج و زیارت هم
ط��ی بیانیه ای ای��ن موض��وع را اعالم خواه��د کرد»،
درباره اینکه معاون وزیر خارجه عربس��تان اعالم کرده
ایران در ماجرای حج امس��ال خیلی جدی نبوده ،گفت:
بی خود می گویند ،این ها جوسازی های رسانه ای است و
می خواهند کارشکنی های خودشان را بپوشانند.
جنت��ی در ادامه گفت :به هر ح��ال ما انچه برایمان مهم
بود و بر ان تاکید داشتیم بحث تامین امنیت زائران است؛
ب��ا توجه به پیش��ینه ای که دولت عربس��تان دارد که در
س��ال گذشته منجر به شهادت بسیاری از زائران ایرانی و
س��ایر کشورهای اسالمی ش��د و در سال های قبل تر هم
دس��تگیری های مختلف��ی به بهانه ه��ای واهی از حجاج
ایرانی صورت می گرفت ،بنابراین ما هیچ وسیله ای برای
حمایت کنسولی شهروندان مان در عربستان نداریم .وزیر
ارش��اد گفت :بحث رعایت و حف��ظ حرمت زائران ایرانی
از دیگر مواردی اس��ت که بیش��تر مورد تاکید ما بوده که
مقامات عربستان برای این هم پاسخی نداشتند.
جنت��ی تصری��ح ک��رد :در زمینه های اجرای��ی هم عم ً
ال
4م��اه زم��ان را از دس��ت دادیم و امکان اینک��ه بتوانیم
ام��کان اقامتی را برای زائ��ران فراهم کنیم و زمان برای
قراردادهای��ی ک��ه باید ببندی��م نداری��م .وی تاکید کرد:
اس��تنباط من این اس��ت که یک تعمدی از طرف دولت
عربستان برای اینکه زائران ایرانی به طور رسمی نتوانند
امسال حج تمتع را به جای اورند صورت گرفت ،لذا الزم
بود ما نیز صریح ًا اعالم موضع کنیم.
11
تاخیر و پس از انتصاب وزیر جدید حج عربستان صادر شد
بیانیه سازمان حج درباره لغو حج تمتع 95
س��ازمان حج و زیارت با انتشار بیانیه ای در 8بند ،رسما و نهایت ًا هیئت جمهوری اس�لامی ایران با دعوت رس��می
از لغو حج تمتع س��ال 95خبر داد .در این اطالعیه امده وزیر جدید حج عربس��تان و قول مساعد حل مشکالت در
اس��ت :به اطالع مردم ش��ریف ایران و مشتاقان زیارت مورخ پنجم خرداد ماه 95عازم این کشور شد.
بی��ت اهلل الحرام می رس��اند بعثه مقام معظ��م رهبری و )5در گفتگوه��ای ای��ن دوره ضمن حل مش��کل صدور
س��ازمان حج و زیارت برای حضور حجاج کش��ورمان در روادید در ایران و اس��تفاده از هواپیمایی جمهوری اسالمی
ای��ران در انتق��ال حج��اج کش��ورمان
مراس��م حج س��ال 1395طبق روال
تالش گردید تا با توجه به حوادث تلخ
سال های گذش��ته اقدامات گسترده و
گذشته شرایط اعزام حجاج ایرانی را با
مستمری را انجام داده اند.
اطمینان از «تامین امنیت و حفظ عزت
)1نگاه جمهوری اسالمی ایران به حج
وکرامت حجاج» فراهم اید که به علت
و عمره ،نگاهی معنوی ،وحدت افرین،
ناهماهنگی در سطوح عالی عربستان و
بخش اُخوت دینی و اسالمی و
توسعه ِ
تاثیر نگاه سیاسی بر مسائل حج ،به این
پرهیز از فرقه گرایی و طایفه گری بوده
مطالبات پاسخ مثبت داده نشد.
و هست و شرکت باشکوه حجاج ایرانی
)6با وج��ود ادعای طرف س��عودی
در نمازهای جماعت مس��جدالحرام و
برای حل مسائل کنس��ولی ،تا کنون
مسجدالنبی(ص) ،توجه جدی به تالوت
هی��چ توافق مکتوبی در این خصوص
قران کری��م و اهتمام به دعا و مناجات با
انچه برایمان
بی��ن مس��ئولین وزارت ام��ور خارجه
حضرت احدیت ،ش��اهد بر این است که
مهم بود و بر ان
عربستان با وزارت امور خارجه سوئیس
جمهوری اسالمی ایران به مراسم حج،
تاکید داشتیم
بر اساس کنوانسیون های بین المللی
نگاهی فرا ملی داشته و دارد.
بحث تامین امنیت
صورت نگرفته است.
)2جمه��وری اس�لامی ای��ران از حج
زائران است؛ با
)7عربستان سعودی علی رغم تبلیغات
گذشته ،برنامه ریزی برای حج امسال را
توجه به پیشینه ای
س��وء رس��انه های خود ،تح��ت تاثیر
اغاز و نسبت به فراهم ساختن مقدمات
که دولت عربستان
فضای سیاس��ی بین دو کشور ،حج را
برگ��زاری حج 95اقدامات الزم را بعمل
دارد که در سال
به مسائل سیاسی گره زده و بر همین
اورد و از ان زم��ان ت��ا کنون هیچگونه
گذشته منجر به
مبن��ا مت��ن تفاهم نامه مت��داول و هر
تردی��دی ب��رای اقام��ه حج نداش��ته و
شهادت بسیاری
ساله را تغییر داده است .لذا این دولت
همچنان مصمم به برگ��زاری حجی با
از زائران ایرانی و
سعودی است که ضمن بهره برداری
شکوه می باشد.
سایر کشورهای
سیاس��ی از حج و حرمین شریفین ،با
)3دور اول مذاکرات حج تمتع امس��ال
اسالمی شد،
حق مس��لم مردم ش��ریف ایران برای
علی رغم پیگیری های جمهوری اسالمی
بنابراین ما هیچ
انجام مناس��ک حج مخالفت به عمل
ایران ب��رای امضای بموق��ع تفاهم نامه
وسیله ای برای
بیل اهلل نموده است.
حج ،به علت همکاری نکردن مسئولین
اورده و صد َعن َس ِ
حمایت کنسولی
)8اکنون ب��ا عنایت به از دس��ت دادن
س��عودی تحت تاثیر مس��ائل سیاسی،
شهروندان مان در
زمان ب��رای برنامه ریزی و تدارکات امور
بج��ای دی م��اه 94با ۳م��اه تاخیر در
عربستان نداریم
حجاج ایران��ی و عدم تامین مطالبات به
اواخر فروردین 95انجام شد که به دلیل
حق جمهوری اس�لامی اعالم می شود
عدم قبول صدور ویزا در داخل کش��ور و
عدم امکان استفاده از هواپیمایی جمهوری اسالمی و موارد که به دلیل اس��تمرار کارشکنی های دولت سعودی زائرین
عزیز جمهوری اسالمی ایران از حضور در مراسم حج تمتع
دیگر نا تمام ماند.
)4ب��رای دور دوم مذاکرات علیرغم وعده های مس��ئولین س��ال جاری محروم می شوند که مس��ئولیت ان بر عهده
عربس��تان ،روادید برای س��فر دوم هیئت ایرانی با 45روز دولت عربستان سعودی است.
صاحب امتیاز:شـرکت جهان سبز
مـدیرعامـــل:حسـیناحـمـدی
مدیر مسوول :ساجده اثنى عشرى
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ:چاپخانهروزنامهجامجم
شماره 490دوشـــــــنـبه 10خرداد ماه 1395
سازماناگهیها88311361- 88311353:
نشانى:تهران ،خیابان مطهری ،بعد ازخیابانسلیمان
خاطر ،خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489- 88301986:
توزیع:نشرگسترامروز
توزیعمشترکینتهران:شتابگستر88944361
یارم چو قدح به دست گیرد
بازار بتان شکست گیرد
در بحر فتاده ام چو ماهی
تا یار مرا به شست گیرد
مسعود دلخواه
بیگانه ای که کامو هم ان را نشناخت
این روزها اقتباس��ی دیگر از رمان بیگانه «البر کامو»؛ ام��ا این بار در ایران و بر
صحنه چهارسو ،ارائه ای دیگر از «مرسو»ی درون ،البته این بار وفادارتر به نسخه
اصلی« .اقتباس نمایشی از رمان کاری دشوار و ریسک امیز است و نمونه های
شکس��ت خورده ان در ایران و جهان فراوانند .با این همه ،به خاطر جایگاه ویژه
رمان «بیگانه» در دنیای ادبیات و فلسفه ،اقتباس سینمایی یا تئاتری ان همواره
برای کارگردانها وسوسه انگیز بوده ،هرچند تالشهایی که در این دو حوزه در فرانسه
و اسپانیا و ایتالیا شده ،با موفقیت چندانی همراه نبوده است .امید بر این است که
دراماتورژی و اقتباس صحنه ای «گروه تئاتر تجربی تهران» بتواند از تالشهای
قبلی در سطح جهانی ،قدمی فراتر نهاده ،دوستداران «بیگانه»ی کامو را راضی تر
گرداند» .متن فوق یادداشت مسعود دلخواه ،کارگردان نمایش بیگانه است که قبل
از دیدن نمایش مخاطبان ،ان را می خوانند .این متن یعنی هنوز اثری مقتبس از
رمان مذکور به صورت موفق ارائه نشده و برای تبدیل رمان به نمایشی که خواهد
دید تالش زیادی شده است .اینکه چگونه بتوان یک اثر ،در سبک مذکور را موفق
یا ناموفق به حساب اورد خود جای تامل دارد ،رمانی که حتی شخصیت اول ان
را نه قهرمان می توان تلقی کرد و نه ضدقهرمان ،بیگانه ای که خود تکلیفش با
خودش مشخص نیست چگونه می تواند در اثر اقتباسی با مخاطب ارتباط برقرار
کند؛البتهاگر تعریفازموفقیتارائه،ارتباطبامخاطبباشد،بیگانه ایکه البرکامو
هم ان را نشناخت و فقط معرفی اش کرد.
می توان گفت «مورسو»ی نمایش که به حق ،رحیم نوروزی به خوبی ان را روی
صحنه ارائه داد ،وجوه پنهانی دارد ،درون همه انسانها ،وجوهی که در پاره ای از
صحنه ها منجر به همذات پنداری غریب و گاهی هم قریبی در انس��ان معاصر
می شود ،انسانی که شاید در سال( 1942سال انتشار رمان بیگانه) هنوز در سیطره
جهان تکنوکراسی نمی توانست «مورسو»ی درون خود را پیدا کند امروز بسیار
راحت تر با ان مواجه می شود و رفتار اندوالنت گونه ان را بهتر درک می کند ،انسانی
که هجمه و سرعت انتقال اطالعات به مغزش از او «مورسو»ای ساخته که تمرکز
افکارش را از دست داده است.
مورسو شخصیت اصلی رمان بیگانه ،مردی فرانسوی ــ الجزایری که با تلگرافی
از مرگ مادرش خبردار می ش��ود .بی تفاوتی مورسو نسبت به این خبر نشان از
جدایی عاطفی او از محیط اطرافش دارد .چندین مورد در متن داستان وجود دارد
کهلحظاتیتاثیرگذاراثرعاطفیچندانیرویمورسوندارند.جنبهدیگرشخصیت
مورسو راست گویی اوست .به خاطر بی تفاوتی اش جامعه او را بیگانه تلقی می کند،
نمادپوچیاستوهدفحضوراوبهچالشکشیدنیکیازمهمترینارکانزندگی
یعنی هدف زندگی است .حس بی اعتنایی مورسو در تک تک صحنه های نمایش
با میمیک خاص نوروزی قابل دریافت است و تنها در چند صحنه بارقه هایی از
تغییر دید ه می ش��ود و انها با تحلیل رفتاری واکنش ،در شرایط اضطراب ،قابل
چشم پوشی است .ساختار رمان با توجه به شرایط و محدودیتهای اجرای نمایش
کمی ب ه هم ریخت ه شده است که این نوع به هم ریختگی می توانست بهترین
بهواسطه ان بتوان به محتوای اثر وفادار بود .به تعبیر کارگردان
روشی باش��د تا
اثر ،تکه های پازلی از رمان درست شده است که در اخر یک صحنه را نمایش
می دهد و در عمل هم این تکه ها یک تصویر را به نمایش می گذارند؛ اما چیزی
که به نمایش گذاشته می شود ،در واقع هیچ چیزی نیست و قرار نیست موجودیتی
را نمایش دهد .وظیفه اصلی اثر نیز همین ارائه تصویری از بی تصویری است،
از این جهت برای بیگانه نام نمایش به کار برده نمی شود که در واقع با یک اثر
فلس��فی مواجهیم ،با یک نگاه ،که در قالب هر خروجی دیگری می تواند نمود
پیدا کند .اما نمایش برای ارائه این اثر از بی محتوایی ،بس��یار خوب عمل کرده
و در انتهای نمایش از هیئت منصفه که تماشاگران نمایشند چیزی جز دریافت
بی محتوایینمی خواهد .اغلبدر نمایشهای فلسفیدیالوگ یا مونولوگ محوری،
کنندگی مضاعفی به همراه دارد؛ اما «بیگانه» با رجعت به گذشته های
خس��ته
ِ
(فلش بکهای) متعدد و تغییر فضای صحنه که شباهتی نزدیک به سکانسهای
یک فیلم سینمایی دارد ،توانسته این خمودگی را از مخاطب بگیرد .با این حال این
تغییر پرده ها نیاز به دکوری چاالک دارد و این چاالکی دکور از تفاخر ان کاسته و
طبیعت ًا تاثیرگذاری را تحت الشعاع قرار داده است و از سوی دیگر طراحی لباس و
بازی خوب بازیگران ضعف اکسسوار را به خوبی پوشانده است.
مورسو در تمام صحنه های نمایش حضور دارد و این حضور وفاداری نمایش به
متن را نشان می دهد؛ چراکه رمان هم به شیو ه اول شخص مفرد ارائه شد ه است.
همین شیوه روایت به مخاطب القا می کند که با «مورسو»ی درون خود کار را
دنبال کند و وادار به همذات پنداری باشد تا این قسمت نهفته از شخصیت خود را
پیدا کند .فضای موسیقی نمایش هم با مخاطب ایرانی بیگانه است و موسیقی اثر
را سلفژی تازه و بیگانه از خود دریافت می کند .این موضوع به بیگانه تر شدن از
بیگانه که هدف نهایی اثر است کمک می کند ،شاید اگر اثر در فرانسه ارائه می شد
موسیقی ایرانی به پیشبرد هدف مذکور بیشتر کمک می کرد .ب هواقع موسیقی
موفق به ایجاد یک فاصله گذاری قابل درک برای مخاطب شده است.
اذان ظهر
غروب افتاب
اذان مغرب
اذان صبح فردا
طلوع افتاب فرد ا
شایسته نیست که زن مسلمان ،انگاه که از خانه
ى رود ،لباس خود را وسیله جلب
خویش بیرون م
توجه دیگران نماید.
ّ
امام صادق (ع)
سیستم مدیریت کیفیت
H O N A R M A N D I N T E R N A T I O N A L N E W S P A P E R
نگاهی به نمایش «بیگانه»
اواقتشرعی
عکس روز مراسمترحیمهمسرشهیدبابایی
ISO 9001 : 2008
اصغر خمسه
13:01
20:12
20:33
4:07
5:51
سال1395
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری ISO 10004:2012
طــــرح روز خودکشیباسیگار!!
تسنیم
مراسمترحیمهمسرشهیدباباییشنبهباحضورمقاماتکشوری،لشکریوجمعیازهنرمنداندرمسجدجامعشهرکغرببرگزارشد.
1
طراح جدول :رسول نادری
2
پاسخ جـدول شـماره قـبل
1
1ف
2ر
3ا
ر
2
و
ی
ل
ا
4ر
ت
6ن
ا
5
7و
8ر
9ز
10م
13ا
14ن
15ی
افقی:
ا
ا
ا
7
پ
ا
8
ت
ی
و
ر
و
ا
ن
ر
د
ن
ا
ب
د
ر
ن
ر
ا
ی
ا
و
ن
س
ن
ن
و
ا
ل
ی
ل
ا
ی
ت
ا
ا
م
ا
م
ر
د
ن
ح
م
ا
ا
ر
ک
ل
م
ا
ن
ا
غ
ل
و
ر
م
ز
ا
م
ا
ر
م
و
س
س
ا
ز
ی
ک
ا
و
ل
ه
ا
ر
ی
س
ر
ب
ا
ز
ی
ا
ک
س
ه
ک
ا
ر
ی
ا
م
ا
ا
د
ا
ر
ل
ه
ن
ا
ه
ی
ت
ا
ا
ب
و
ا
ل
ح
س
ش
س
4
5
6
7
ت
خ
س
ا
ا
ر
ف
ر
3
15 14 13 12 11 10 9
ن
11س
12ت
ا
3
م
4
ر
5
ز
6
2 1
3
4
6 5
7
8
15 14 13 12 11 10 9
ا
ل
ب
ی
ا
د
ر
ا
م
ن
ص
ب
ا
8
9
10
11
12
13
14
15
-1چهرهموردنظر-همیشه-2دودمان-باهوش-گیاهخورشتی-3خواب
خوش-ادب اموختن-خوی وسرشت-4صورتگر-نرنیست-قسمتی ازپا-5حرف
همراهی-سمبل-وسیلهایدراشپزخانه-سازشاکی-6ستایش-ذهن
وخاطر-7فیلمیازمجیدمجیدی-گویی-8ویران-همراهرسوم-9حواری
خائن-خوانده شده-10اهلی ودست اموز-سخاوتمند-11عددهمین ستون-
شترامریکایی-ارزان نیست-شهری نزدیک تهران-12درخت تسبیح-اداره
کننده-مستخدم-13موش خرما-کافه-بزرگ-14ازجریانات ابی کشورمان-
مشهور-پارسنگ ترازو-15بچه چارپایان-اثری ازعلی اشرف درویشیان
عمودی:
-1گوشتترکی-ازاجراهایش-2مزار-نفسامرکننده-گرفتاری-3عقیده-همراهکمد-بدنام
-4ازگروههای موسیقی پاپ کشورمان-عوض کردن-گنجشک-5سما-رهبر-6ضمیرفرانسوی-
من وشما-زمان مشخص-7نشانه-ازخبرگزاریهای کشورمان-8حالل نیست-واحدپول
کشورمان-9ازصفات خداوند-دوات-10کالبد-طاقچه باال-حرف ندا-11تحفه-تلخی زندگی
-12ظرف پذیرایی-وزیرفرعون-خباز-13گرگ-ازصفات خداوند-سبیل وموی باالی لب
-14دوستان-تهیدست-پسوندشباهت-15یکیدیگرازاجراهایش-تیراندازی