روزنامه هنرمند شماره 1523
روزنامه هنرمند شماره 1523
هنرمند را در «مگ لند» و «جار» ورق بزنید www.magland.ir
دوشنبه 12مهرماه 1400سال چهاردهم شماره 8 1523صفـــحه 3500تومـان ISSN 2008-0816
«فرشاد مهدی پور»
معاون مطبوعاتی
وزارت ارشاد شد
مجید مجیدی،
مدیر سوگواره فیلم کوتاه تصو یر دهم:
از فیلمسازانی که نگاهی
نو داشته باشند حمایت
و یژه می شود
بهبهانهجمع اوریبساط گسترانکتاب هایممنوعه
ایا برخوردهای قضایی
در مسئله قاچاق کتاب
مثمر ثمر است؟
گفتگو با «علیرضا تابش» به بهانه اغاز جشنواره
بین المللی فیلم های کودک و نوجوان:
لزومتوجهسینماگران
به عنصر خیال و فانتزی
در اثار سینمایی کودکان
انتقاد «فاضل جمشیدی»
از شیوه ی نگاه به موسیقی در دهه های اخیر:
وظیفه ی هنرمند خروج مردم
رکود معرفتی است
از
ِ
www.jaaar.com صفحه 1
2
گفتگو با «علیرضا تابش» به بهانه اغاز جشنواره بین المللی فیلم های کودک و نوجوان:
دوشنبــــــــه 12مهرماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1523
www.honarmandonline.ir
فرهنگ و هنر
ART & CULTURE
گزارش
نقد
«فرشاد مهدی پور»
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد شد
وزیر فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم در حکمی ،دکتر مهدی پور
را به سمت معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد منصوب کرد .وزیر
فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم در حکمی ،دکتر مهدی پور را
به ســمت معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد و با ماموریت اصلی
«بازارایی ساختار رسانه ای کشور» منصوب کرد .وزیر فرهنگ
و ارشاد دولت سیزدهم در حکمی ،دکتر مهدی پور را به سمت
معاونت مطبوعاتی وزارت ارشــاد و با ماموریت اصلی «بازارایی
ساختار رسانه ای کشور» منصوب کرد .در حکم محمدمهدی
اسماعیلی خطاب به فرشاد مهدی پور امده است:
«بسمه تعالی
جناب اقای دکتر فرشاد مهدی پور
با عنایت به شایستگی ها و سوابق ارزشمند جناب عالی در حوزه
مطبوعات ،رسانه و فضای مجازی و شناخت از روحیه انقالبی و
تعامل سازنده با اصحاب رسانه ،به موجب این حکم به سمت
«معاون امور مطبوعاتی و اطالع رسانی» منصوب می شوید.
امید اســت با اتکال به خداوند قــادر متعال و بهره گیری
از ظرفیت اصحاب رســانه و نیروی انســانی متعهد و انقالبی
و ماموریت محوری در امر بازارایی نظام رســانه ا ی کشور با
همکاری دیگر دســتگاه های مرتبط با امعان نظر به اهداف و
شرح وظایف معاونت و ماموریت های ذیل اهتمام وافر را به کار
گیرید و قرین توفیق و تایید باشید:
.1حمایت مادی و معنوی از مطبوعات و اصحاب رسانه به ویژه
مطبوعات و رســانه های محلی و منطقه ای و تدوین ایین
نامه های صنفی
.2تقویت زیرساخت پایگاه های خبری و نشریات الکترونیک
با توجه به شرایط و تحوالت فناوری های نوین و تقویت سواد
رسانه ای و مجازی و اموزش های تخصصی
.3بهره گیری از ظرفیت مطبوعات ،خبرگزاری ها ،سایت های
خبری و رسانه های اجتماعی برخط در جهت انتشار و معرفی
مناســب از رشد و شکوفایی و دستاوردهای انقالب اسالمی و
اهداف رسانه ای و تبلیغاتی نظام در داخل و خارج از کشور
.4پی گیری تدوین و تصویب نظام جامع رســانه ای کشور
مبتنی بر اســیب شناسی دقیق از وضعیت فعلی و رفع برخی
ی ها در توزیع کاغذ ،نظام یارانه و حوزه نشر
تبعیضات و کاست
.5توسعه مبادالت رسانه ای با سازمان های منطقه ای و
بین المللی با عنایت به رویکردهای رســانه ای و فرهنگی
دولت مردمی
.6همکاری با صندوق اعتباری هنر به منظور حمایت از اصحاب
رسانه و فعاالن فضای مجازی با هدف توزیع عادالنه امکانات و
تسهیالت در ابعاد مختلف و به طور شفاف در چارچوب قوانین
و مقررات
.7باز طراحی ساختار معاونت متناسب با تحوالت فضای مجازی
و توجه به رسان ه های اجتماعی
.8ساماندهی فعالیت های رسانه ای مکتوب و مجازی دولت
در بخش های مختلف
.9تکمیل نحوه اجرایی سازی مصوبه شورای عالی فضای مجازی
در مورد مقابله با اخبار جعلی
انتظار می رود گزارش پیشــرفت کارهــا در هر یک از بندها
مستمرا ً به این جانب ارائه شود .مزید توفیقات جناب عالی را
در خدمت به نظام مقدس جمهوری اسالمی و تحقق اهداف
دولت مردمــی ،ظل توجهات حضرت ولیعصر(عج) و رهبری
حکیمانه حضرت ایــت اهلل العظمی امام خامنه ای(مدظله
العالی) از خداوند منان خواستارم ».بنا بر این گزارش ،مهدی
پور متولد ۱۳۵۷است و در رشته های دکترای سیاست گذاری
فرهنگی ،کارشناسی ارشــد ارتباط اجتماعی و کارشناسی
خبرنگاری تحصیل کرده است.
وی موســس و ســردبیر روزنامه صبح نو ،عضو هیات مدیره
خبرگزاری مهر و روزنامه های جام جم ،صبح نو و تهران تایمز و
سایت خبری فردا ،مدیر خبرگزاری های خانه ملت و شانا (پایگاه
اطالع رسانی وزارت نفت) ،ســردبیری هفته نامه های پنجره،
سروش هفتگی و اینده سازان ،دبیری روزنامه های همشهری و
خبر و خبرنگاری در روزنامه های قدس و جام جم و خبرگزاری
فــارس را در کارنامه خود دارد .وی همچنین موســس مرکز
مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی
و رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه
فرهنگ و اندیشــه اسالمی نیز بوده است .مهدی پور نگارش
کتاب های ما و مســائل فضای مجازی ،خبرگزاری های ایران،
توســعه فرهنگی در ایران ،رسانه های و سیاست های انقالبی،
پیامک خبری و تیتر یک (واژه نامه روزنامه نگاران ایران) و ...را
در حوزه ارتباطات ،رسانه و فضای مجازی در کارنامه خود دارد.
لزومتوجهسینماگرانبهعنصرخیالوفانتزی
در اثار سینمایی کودکان
اینروزهابنیادسینماییفارابیروزهایاخرمدیریتعلیرضاتابشرامی گذراند.بزرگتریندستاورد
تابش بعد از شش سال و نیم فعالیت در بنیاد سینمایی فارابی به گفته خودش ،این است که توانسته
جلوی ساخت فیلم های سفارشی فاقد اکران و بازده مالی را بگیرد .او در سه سال اخیر دبیر جشنواره
فیلم های کودک و نوجوان اصفهان هم بوده و به انتخاب دبیر خارج از سیســتم بنیاد سینمایی
فارابی نیز پایان داده است .اینکه او تا چه حد در مدیریت بنیاد سینمایی فارابی و دبیری جشنواره
فیلم های کودک و نوجوان موفق بوده را می توان از حال و روز این روزهای جشــنواره و فیلم های
تحت حمایت بنیاد سینمایی فارابی دریافت .گرچه دوران مدیریت او را می توان در سال های اینده
درست تر قضاوت کرد و درباره عملکردش درکنار دیگر مدیران سینمایی به بحث نشست .به بهانه
اغاز جشنواره بین المللی فیلم های کودک و نوجوان و پایان دوران مدیری علیرضا تابش در بنیاد
سینماییفارابیگفتگوییبااوداشتیمکهمی خوانید.
ابتدا بگویید دلیل اصلی برگزاری جشنواره به ویژه پس از رخوت به جای مانده از پاندمی کرونا و
خاموشیسینماهاچیست؟
مهم ترین دلیل برگزاری جشــنواره در دوران کرونا متوقف نشدن روند تولیدات سینمایی به خصوص تولیدات
سینمای کودک و نوجوان بود .امارها نشان دهنده این است که امسال و سال گذشته به رغم وجود کرونا و شرایط
تهدیدکننده ایکهاینبیماریداردورنجومصیبتیکهمردمبهویژههنرمندانمتحملشدند،جریانتولیدهنری
خصوصا در حوزه کودک و نوجوان متوقف نشد .همانطور که می دانید جشنواره نقش «اینه گی» دارد و اثاری که
در طول یک سال در حوزه کودک و نوجوان در داخل و خارج از کشور ساخته شده ،طبق مقررات جشنواره به
دبیرخانه جشنواره می رسد و جشنواره اساسا فرصتی است برای قضاوت و داوری اثار سینمایی .سال گذشته به
دلیل حاد بودن شرایط کرونایی بخش های رویدادمحور و فیزیکی به حداقل رسید چون ضرورت ها ایجاب می کرد،
اما بخش انالین خودش یک ابتکار و نواوری بود و برای اولین بار در جشنواره های سینمایی کشور ،در جشنواره
فیلم کودک شاهد برگزاری انالین بودیم .من به نظرات مختلف احترام می گذارم ،اما پیشنهاد می کنم دوستانی که
مخالفاینروندهایعنیبرگزاریجشنوارهانالیندرشرایطکروناهستند،نیم نگاهیبهمیزانمخاطبانبرنامه های
انالین یا برخط بیندازند و ببینند که این فیلم ها چقدر مصرف کننده دارد .به هر حال االن بخشی از رژیم مصرف
رسانه ای مردم در فضای انالین و شبکه های اجتماعی و پلتفرم هاست و نمی شود گفت که چون کرونا هست پس
همه فعالیت های فرهنگی هنری تعطیل شود .الزم است یک مثالی بزنم؛ در دنیای ورزش در سال کرونا ما شاهد
تعطیلیمسابقاتورزشینبودیم،مسابقاتوبخصوصفوتبالیاسایررشته هابرگزارشد،امامخاطبانانازدریچه
تلویزیون یا رسانه های برخط ان مسابقه ورزشی را تماشا کردند ،بنابراین ورزش و فرهنگ وهنر تعطیل بردار نیست
و نفس جریان هنری رسانه ای که با طبیعت و حیات اجتماعی و فرهنگی مردم سر و کار دارد ،به هیچ وجه در
دوران کرونا تعطیل نشد .اینکه ما و همکاران مان در سال گذشته راه برگزاری انالین را پیش گرفتیم ،برمی گردد
به تصمیم گیری در مدیریت فرهنگی که به هرحال من و همکاران مان در سازمان سینمایی و بنیاد سینمایی
فارابی این اعتقاد را داشتیم که به رغم مشکالتی که در سطح کشور و جهان ،به دلیل کرونا به وجود امده ،ما باید
فضا را با رویدادهای فرهنگی هنری تلطیف کنیم و تاب اوری مردم را در شرایط بحرانی افزایش دهیم .سال سختی
گذشت و مردم ما همچنان درگیر فضای تلخ و پراسترس و دلهره اور کرونا هستند .شعار امسال جشنواره هم به
همین دلیل «سینما ،سرزمین خیال» انتخاب شده است .کودکان و نوجوانانی که از کرونا اسیب دیده اند به نوعی
مورد توجه ما هستند و همچنان فیلم سازانی که برای کودکان اثاری تولید می کنند و خوشبختانه به رغم وجود
شرایط سخت تولید ،کارگردان ها و تهیه کننده ها به این مقوله توجه دارند .جشنواره هم به عنوان یک نهاد هنری
و فرهنگی پابرجاست و امیدواریم که بچه ها هم از جشنواره امسال استقبال کنند که همزمان با اصفهان ،جشنواره
هم به صورت انالین و هم به صورت حضوری در شهرهای مختلف ایران برگزار می شود.
نگاهتان در طول سال در فارابی چقدر کودک محور بوده است؟ ایا فقط طی همان یک ماه منتهی
به جشنواره نگاهی به مقوله اثار مختص کودکان داشتید یا نگاه کودک محور در بنیاد حاکم است؟
یکی از حوزه های مهم فعالیت بنیاد سینمایی فارابی توجه به سینمای کودک و نوجوان است .در این راستا به
تولید فیلم هایی می توان اشاره کرد که نهادی مثل بنیاد سینمایی فارابی با همراهی کانون پرورش فکری کودکان و
نوجوانان ،در به ثمر رسیدن این اثار خیلی اثرگذار بوده است .دوره ای که به بنیاد سینمایی فارابی امدیم و مستقر
شدیم ،یکی از رویکردهای جدی ما توجه به سینمای کودک و نوجوان بود؛ سینمایی که مدتی دچار روزمرگی
شده بود و تالش کردیم با دعوت از متخصصین و کارشناسان بین رشته ای بخش های مختلف ،این روندها را
اسیب شناسی کنیم .مهمترین دستاورد دوران مدیریتی ما این بود که بر سفارشی سازی فیلم برای جشنواره
کودک و نوجوان ،مهر پایان زدیم .سالی که در بنیاد سینمایی فارابی مستقر شدم ،با انبوهی از فیلم های سفارشی
که صرفا برای حضور در جشنواره فیلم کودک و نوجوان ساخته شده بود ،مواجه بودیم که نه اکران و نه به تلویزیون
عرضه شده بودند و نه در شبکه نمایش خانگی به نمایش درامده بودند .چند ماه وقت ما صرف این شد که این
فیلم ها را به لحاظ موضوعی و گروه سنی و اینکه مشتریانش چه کسانی خواهند بود ،دسته بندی کردیم و به
تلویزیون دادیم یا در شبکه نمایش خانگی عرضه کردیم .حقیقتا تصمیم سختی بود و در ابتدا هم با گالیه و نقد
گروهی از هنرمندانی که از بنیاد فارابی انتظار یا توقع داشتند که همان مسیر سابق را برود ،مواجه شدیم ولی ثابت
قدم در این زمینه ایستادیم و به این صورت عمل نکردیم که فیلم هایی سفارش بدهیم که هیچ وقت اکران نشود و
صرفا برای حضور در جشنواره ساخته شود ،یعنی مثال سه ماه قبل از جشنواره سریع یک فیلمنامه بیاورند ،تصویب
شود و یک پولی هم به کارگردان و تهیه کننده پرداخت شود ،یک فیلمی ساخته شود و در جشنواره به نمایش
در بیاید .این روند متوقف شد .اتفاق مهم دیگری هم که به ویژه در دوران کرونا افتاد این بود که اثاری که از حوزه
کودک و نوجوان که در فارابی داشتیم به شبکه نمایش خانگی و حتی تلویزیون عرضه کردیم .باورمان این است
که کودکان و نوجوانان ما باید سهم بیشتری از محصوالت فرهنگی داشته باشند ،البته محصوالتی که جذاب باشد،
تکنولوژی های جدید را با خودش همراه کند و در تولید انها از فناوری های روز دنیا استفاده شود .همچنین باید به
ذائقه مخاطبان جدید سینما که با ما ،چند نسل فاصله دارند ،توجه شود .کار دیگری که انجام دادیم این بود که در
دوره ما هم پیشکسوتان حضور داشتند و هم فیلم اولی ها؛ یعنی برای تعدادی از کارگردانان جوان سینما زمینه ای
فراهم شد که فیلم اولشان را در ژانر کودک و نوجوانان بسازند که به نظر من موضوع مهمی است .همین طور بنیاد
فارابی پیش از دوران کرونا ،برای اکران اثار سینمای کودک و نوجوان با رایزنی هایی که با فعاالن سینما و شورای
صنفی نمایش داشت ،اکران سینمایی این ژانر را احیا کرد .فراموش نکنیم که سال ۹۲تعداد فیلم هایی که در طول
سال در ژانر کودک و نوجوان اکران شده بود ،دو یا سه فیلم بود ،در حالی که در سال ۹۸بیش از ۹یا ۱۰فیلم
سینمایی با فروش خوب باالی ۲۰میلیارد تومان اکران شدند .یعنی این ژانر بخشی از بازار اکران سینمایی بود ،در
دوران کرونا هم افزایش تقاضا به سمت اکران انالین رفت که در ان بخش هم اتفاقات خوبی افتاده و اثار داخلی
و خارجی در فضای پلتفرمی به نمایش درامده و مخاطب بیشتری را نسبت به سال های قبل جذب کرده است.
میزان مصرف فرهنگی در گروه سنی کودک و نوجوان باالست و جامعه سینمایی و هنری باید متناسب با این نیاز
و سلیقه کار کند و تولید داشته باشد ،البته نقش نهادی مثل اموزش و پرورش هم در اینکه این سینما تقویت
شود ،بسیار مهم است .بیش از ۱۴میلیون دانش اموز ایرانی تحت اشراف وزارت اموزش و پرورش هستند و درس
می خوانند .امار و تحقیقات نشان داده که هر وقت اموزش و پرورش به مدیوم سینما ،به خصوص سینمای کودک
و نوجوان توجه کرده ،شاهد رشد فزاینده ای در اکران و نمایش این اثار بودیم ،اما اگر نهادهایی مثل اموزش و
پرورش یا صدا و سیما به این ژانر سینمایی توجه نکنند ،در اکران و دیده شدن این نوع اثار سینمایی که نیاز
خانواده ها هم هست ،با مشکل روبه رو می شویم.
قطعا سینمای کودک نیاز به همیاری دارد یعنی بنیاد فارابی یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی به
تنهایی نمی توانند کاری از پیش ببرند و الزم است که نهادهای دیگر هم به این امر کمک کنند .ایا
اینکمک هاانجاممی شود؟
در نیمه دهه نود اکران دانش اموزی با عنوان «زنگ سینما» راه اندازی شد .این تصمیم محصول همفکری و
هماهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی و وزارت اموزش و پرورش بود که خیلی مورد استقبال دانش اموزان
و صاحبان اثار سینمایی قرار گرفت .بعد از ان با حمایت بنیاد سینمایی فارابی سامانه اردویی مدارس توسط
بخش خصوصی راه اندازی شد .انها با حمایت بنیاد فارابی بچه ها را در نوبت صبح مدارس به سینماها می بردند.
هر زمان که وزارت اموزش و پرورش با ســینمای ایران همراهی کرده ،سینما و به خصوص سینمای کودک
و نوجوان به رشد و بالندگی رسیده است .در دهه ۸۰یک سری از سینماها در کل کشور به سمت تعطیلی
رفتند .در ان زمان کمتر از ۷۰یا ۸۰شهرمان در سراسر کشور سالن سینما داشتند ،در حالی که بیش از هزار
شهر در کشور داریم که تعداد زیادی از این شهرها فاقد سالن سینما هستند ،مردم به دالیل اقتصادی به سینما
نمی روند و معموال ترجیح می دهند فیلم ها را از طریق تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی ببینند ،لذا اینکه ایین
سینما رفتن به خصوص بعد از دوران کرونا احیا شود ،نیازمند یک عزم ملی است و نهادهای مختلف از جمله
اموزش و پرورش و صدا و سیما باید تالش کنند و پای کار بیایند و ان دستاوردی که در دهه ۹۰داشتیم و
دوباره دانش اموزان به سینما امدند و فیلم های کودک و نوجوان فروش نسبتا خوبی داشتند ،احیا شود .البته
رژیم مصرف سینمایی بچه ها هم تغییراتی کرده و به فضای انالین سوق پیدا کرده و نمی توان ان را انکار کرد،
ولی خودمان می دانیم اینکه بچه ها از خانه هایشان بیرون بیایند و با رعایت پروتکل ها داخل سالن سینما بروند
و ایین سینما رفتن را به جا بیاورند هم نیازمند ساخت فیلم خوب است که خوشبختانه در بخش خصوصی و
در نهادهای سینمایی مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد سینمایی فارابی با همه مشکالتی
که فراروی ســینمای کودک هست ،این فیلم ها ساخته می شود .در همین جشنواره فیلم کودک و نوجوان
نمونه فیلم هایی که در بخش خصوصی یا با حمایت بنیاد فارابی یا حتی تلویزیون در استان ها ساخته شده
است ،خواهید دید .تنوعی از فیلم های مختلف وجود دارد و امسال ما شاهدیم که فیلم های متنوعی از سراسر
کشور و از داخل و خارج رسیده ،ولی اینکه در طول سال ایین سینما رفتن نهادینه شود نیاز به یک عزم ملی
است و همکاری همه جانبه نهادها از جمله وزارت اموزش و پرورش ،صدا و سیما و نهادهای مختلف همچون
حوزه هنری که سالن های زیادی در سراسر کشور دارد ،می طلبد .سینماگران ما باید بیشتر به عنصر خیال و
فانتزی ،جذابیت در اثار سینمایی و استفاده از موضوعات سرگرم کننده برای کودکان توجه کنند ،به هر حال
وقتی که یک فیلمسازی اثری با یک داستان کسل کننده درباره کودک تولید می کند ،دلزدگی در بچه ها ایجاد
می شود ،ولی وقتی فیلم ها دارای یک فضای خیال انگیز و فانتزی و دارای جذابیت های بصری به لحاظ فرم و
روایت باشند ،طبعا مخاطبان کودک و نوجوان هم از این سینما راضی تر خواهند بود.
چقدر سعی کردید که اثار انتخاب شده برای جشنواره امسال بیشتر فیلم ها برای کودک باشد نه
درباره کودک؟
این نکته حتما مدنظر ما بوده ،چه در بخش بین الملل و چه در بخش سینمای ایران .این را هم باید بدانیم که
فیلمسازان با سختی هایی دارند فیلم کودک نوجوان می سازند .در دورانی که سرمایه ساالری باعث می شود که
برخی از فیلمسازان به سمت فیلم های تجاری و اصطالحا پر فروش سوق پیدا کنند ،اینکه فیلمسازان ما به نیاز
ی و قهرمان سازی اهمیت می دهند و در این حوزه فیلم می سازند ،برای ما قابل احترام
کودک امروز ،به خیال پرداز
است ،البته انتخاب جشنواره بیشتر معطوف به فیلم هایی است که برای کودک باشد و بتواند ساعتی بچه ها را
سرگرمکندوبچه هاازانهااستقبالکنند.فهرستفیلم هایحاضردرجشنوارهامسالنشانمی دهدکهفیلم سازان
و تهیه کننده های شناخته شده سینما در این دوره از جشنواره حضور دارند .واقعا این موضوع بسیار قابل توجه و
حائز اهمیت است که در دوران کرونا ۴۶فیلم در حوزه کودک و نوجوان ساخته شده و ۱۸فیلم برای حضور در
جشنواره پذیرفته شده است .بله ،امسال تعداد فیلم ها قابل توجه بود و ما هم شرمنده دوستانی شدیم که به نوعی
دوست داشتند فیلم شان در بخش مسابقه جشنواره باشد ولی چاره ای نداشتیم و باید بین این فیلم ها انتخاب
می کردیم ،ضمن اینکه ظرفیت مقررات جشنواره و برنامه ریزی مرتبط با ان هم برایمان مهم بود .در مجموع امسال
سینمای کودک و نوجوان سال پرمحصولی داشت ،از این بابت الزم است از همه شرکت کنندگان این جشنواره که
بالغ بر ۵۵۰فیلم در قالب های مختلف به دبیرخانه جشنواره رسید ،تشکر کنیم .امسال خوشبختانه به رغم کرونا،
با تنوع و فراوانی اثار مواجه بودیم و این خودش یک دستاورد بسیار بسیار مهمی برای سینما است.
محتوایفیلم هاازلحاظکیفیتچطوربود؟
بچه ها و داورهای جشنواره باید فیلم ها را ببیند و درباره کیفیت اثار نظر بدهند.
فکر می کنید در دولت جدید در سمت جدیدی حضور داشته باشید؟
همانطور که گفتم هر جا باشم ،چه در بنیاد فارابی یا در جایی دیگر ،در حوزه فرهنگ و هنر کار می کنم و جز
کار فرهنگی هیچ عالقه یا اولویت دیگری ندارم ،چه در این مسئولیت و چه در جایگا ه دیگر .حقیقتا جایگاه خیلی
برایممهمنیست.
به عنوان مدیری که در حوزه سینما کار کردید ،اینده سینمای ایران را چطور می بینید؟
با اینده نگری می توان کاری کرد که سینما به عنوان مهم ترین دستاورد فرهنگی ایران رونق بیشتری یابد ،روند
توسعه را طی کند و ظرفیت های ان بخصوص در بخش خصوصی شکوفاتر شود ،الزمه اینده نگری هم ،داشتن
درک درســت از چالش ها و شــناخت وضع موجود است .خوشبختانه نگاه کلی حاکمیت از رهبری معظم
انقالب تا سایر دستگاه ها به سینما ،در جمع مثبت است که باید این فرصت مغتنم را دانست و اگر هم افزایی بین
دستگاه های مختلف باشد و مدیران فرهنگی درک درستی از زمانه داشته باشند ،در دهه پیش رو شاهد تحوالت
خوبی در بخش فرهنگی و بین المللی و در زیرساخت های سینمایی خواهیم بود .صحبتی که اخیرا وزیر فرهنگ
و ارشاد اسالمی راجع به مرجعیت سازمان سینمایی در مورد مجوز وی اودی ها کردند ،نکته مهمی بود .اگر واقعا
اراده سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی این باشد که با مقررات مختلف هنرمندان سرگردان
نشوند و بتوانند تعامل سازنده ای با دستگاه های فرهنگی کشور داشته باشند ،می تواند اتفاقات خوبی رقم بخورد،
اما چالش های جدی هم سر راه فرهنگ و هنر کشور است که بخشی از انها بین المللی است و دولت باید برایش
فکر جدی داشته باشد و برنامه ریزی کند ،بخشی هم داخلی است ،یعنی نگاه درونی و کارشناسانه باید راه گشا
باشد .ظرفیت های بسیار عظیمی در سینمای ایران وجود دارد؛ اگر برنامه ریزان و مدیران سینمای کشور این
ظرفیت ها را درست بشناسند و بدانند که با چه پدیده ای و با چه ابعادی در محیط بیرونی و درونی مواجه هستند
و اگر شرایط تاثیرگذار بر سینما را درست مطالعه کنند و این اشراف وجود داشته باشد ،طبعا کارها می تواند خیلی
به سامان تر پیش برود .مدیریت سینما «بایدها و نبایدها»یی دارد که به نظر من می شود ان بایدها و نبایدها را
براساس شناخت دقیق از وضع موجود مشخص کرد .معتقدم مدیران ارشد سینمایی در دولت ،به جای نگاه
مداخله گر و صرفا تصدی گرایانه ،باید نگاه تسهیل گر داشته باشند ،با درک درست از حکمرانی فرهنگی ،می توان
چالش های جدی پیش روی صنعت تصویر در ایران را به فرصت تبدیل کرد و اگر مدیران سینمای کشور این
ظرفیت ها را درست بشناسند و با شفاف شدن نسبت بخش خصوصی و دولتی ،می شود کارهای خیلی خوبی انجام
داد .در صنعت تصویر شاهد رشد فناوری ها و استفاده از ان در اثار سینمایی هستیم ،اما همچنان سرمایه مهم
سینمای ایران ،نیروی انسانی است ،من به نسل نوی سینما باور دارم؛ نسل باسواد و پرشور و پرانگیزه ای هستند،
و امیدوارم در مدیریت فرهنگی کشور قدر این سرمایه مهم دانسته شود .سینما یک ثروت مهم و میراث فرهنگی
کشور ما در دوره معاصر است که مدیران باید قدر این سرمایه را بدانند و در دوران مدیریت خود ،برایش درست
برنامه ریزیکنند. صفحه 2
در حاشیه افتتاح پاویون ایران در اکسپوی دبی انجام گرفت؛
کمکبهسوریهبرایایجادزیرساختهایگردشگری
روز شنبه مراسم افتتاح رســمی پاویون ایران در اکسپوی دبی با حضور ایرانیان مقیم امارات و نهادها و
موسساتی که از طرف دولت و نهادهای ایران در امارات مستقر بوده و مشارکت و حضور گسترده کشورهایی
که عالقه مند به ایران و فرهنگ و تاریخ و توسعه روابط با کشور ما هستند؛ برگزار شد.
در این مراسم مقامات سیاسی متعددی از جمله سفیر هلند ،وزیر اقتصاد و تجارت سوریه ،سفیر سوریه و
سفیر لبنان و عراق ،رئیس هیات مدیره اکسپو معاون وزیر صنعت امارات متحده عربی و مقامات دیگر نیز
حضور داشتند .همزمان با برگزاری مراسم افتتاح رسمی پاویون ایران ،علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری
کشور در اولین سفر خارجی خود که به منظور شرکت در اکسپو انجام شد؛ جلساتی را با مسئوالن وزارت
اقتصاد روسیه و معاون وزیر صنعت امارات داشت .در جلسه با حضور وزیر اقتصاد سوریه و سفیر انکه در
محل پاویون ســوریه برگزار شد؛ محورهای همکاری از جمله مشارکت شرکت های ایرانی برای بازسازی
زیرساخت های گردشگری و ایجاد هتل های جدید و کمک و مشارکت به اقتصاد گردشگری سوریه احیا
و مرمت اثار تاریخی این کشور مباحثی بود که بین طرفین رد و بدل شد .به این ترتیب به نظر می رسد
این موضوعات فرصت های اقتصادی زیادی را برای سرمایه گذاران ایرانی فراهم می کند .استفاده از ظرفیت
گردشگری پزشکی برای مخاطبان سوری از دیگر محورهایی بود که برای اجرایی شدن ان نیاز به تشکیل
کمیته همکاری مشترک و مذاکرات بین دو کشور است .دیدارهایی با معاون وزیر صنعت دوبی در ارتباط با
توسعه مناسبات دو جانبه با محوریت گردشگری انجام گرفت و عالقه مندی زیادی از طرف مقام مسئول
در امارات ابراز شد .همچنین قرار شد در قالب بسته های سرمایه گذاری در ایران ،تفاهم نامه ای در حوزه
گردشگری پزشکی نوشته شود .درباره این مذاکرات علی اصغر شالبافیان گفته است :برای بهره برداری هرچه
بهتر از ظرفیت اکسپو یک تغییر و سامان دهی در اجرای برنامه ها در حوزه گردشگری در دست انجام است
و امیدواریم بتوانیم زمینه مشارکت حداکثری فعاالن بخش خصوصی و کسب و کارهای مرتبط با حوزه
گردشگری و صنایع دستی را فراهم کنیم .شالبافیان اضافه کرد :خوشبختانه دیدارهای کاری خوبی با مقامات
امارات و دیگر کشورها انجام شد و در این میان کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای مورد توجه
فرهنگ و هنر
کارگاه هنر «اپرا» برگزار می شود
ما هستند ،در این ارتباط برای تقویت روابط گردشگری کشورمان با کشورهای عضو شانگهای برنامه های
بسیار خوبی را در نظر گرفته ایم .معاون گردشگری کشور خاطرنشان کرد :خوشبختانه فضای بسیار خوبی
برای توسعه و رونق گردشگری با کشورهای مختلف از جمله کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای
فراهم شده و با توجه به سفر اخیر رئیس جمهوری کشورمان به تاجیکستان و عضویت ایران در این سازمان
این امیدواری وجود دارد تا شاهد رونق و توسعه بیش از پیش روابط گردشگری بین ایران و کشورهای عضو
سازمانهمکاری هایشانگهایباشیم.
حضور هانس کریســتین اندرســون و چارلز دیکنز هستیم
اما در اقتباســی که از این اثر داشته ام نویسندگان شناخته
شــده دیگری همچون ویکتور هوگو ،داستایفســکی ،مارک
توایــن ،جین اســتین ،خواهران برونته و بســیاری دیگر از
شخصیت های معروف اضافه شده اند.
جعفری پور یاداور شد :این نمایش از همان فضای گروتسک
و فانتــزی که در اثر مارتین مک دونا شــاهدش هســتیم،
برخوردار اســت و بر این نکته تاکیــد دارد که ادم ها ممکن
اســت ان چیزی که نشان می دهند ،نباشــند .در این اجرا
شاهد حضور ۴عروسک ادم فضایی ،هیزم شکن ،عنکبوت و
ان ابل هســتیم که هرکدام نماینده یکی از درون مایه های
خــود دلقک هســتند که حضــور انها و طراحــی لباس و
گریمشان بر وجه فانتزی اثر بیشتر می افزاید.
وی در پایان صحبت هایش بیان کرد :من و همکارانم در گروه
تئاتر تندیس در طول دوران کرونا تالش بســیاری کردیم تا
با اجراهای مختلف جلوی فاصلــه گرفتن مخاطبان از تئاتر
را بگیریم و اجازه ندهیم تئاتر بیشــتر از این به محاق برود.
ایــن نمایش کام ً
ال خصوصی و بدون هیچ گونه حمایت مالی
دولتی اجرا می شود که امیدوارم مورد توجه عالقه مندان به
تئاتر قرار بگیرد.
حامد شــیخی ،علی پیله ور ،مجتبی جعفری پور ،مصطفی
خســروجردی ،امیرحســین انصاری ،ســاغر بهنام ،تداعی
سعیدی فر ،علی اسدیان ،شاهکار هدایت ،ملیکا زاهدی ،سارا
محبی ،سایناز نگاهی مقدم ،صادق کاوانلویی ،نازیال عظیمی،
نوید نوبخت ،هانیه توانایی ،رویا شیخی ،مبینا محمدی ،سارا
عســگری ،ملودی خلیل زاده ،هستی زمان وزیری بازیگران
نمایش «انجمن نویســندگان مرده» هستند که از ۱۱تا ۲۹
مهر در پردیس تئاتر شــهرزاد روی صحنه است .در خالصه
داستان نمایش امده اســت :دلقکی از اینده امده تا جلوی
فاجعه ای که قرار است اتفاق بیفتد را بگیرد اما...
در استانه تعطیالت نیمه مهرماه اعالم شد
واکسیناسیون ۷۰درصد کارکنان هتل ها در ایران
به هتل ها اختصاص دارد.
اکنون در شــرایطی که وزارت بهداشــت محدودیت سفر را
برای افرادی که دو دز واکســن را تزریق کرده اند برداشــته
است و پیش بینی می شود در تعطیالت پیش رو موج بزرگی
از ســفرهای داخلی راه بیافتد و از ســوی دیگــر ،دولت با
ازسرگیری صدور ویزای توریســتی از ابان ماه موافقت کرده
است ،جمشید حمزه زاده ـ رییس جامعه هتلداران ایران ـ از
واکسیناســیون بیش از ۷۰درصد کارکنان هتل ها خبر داد
و گفت :هتل ها برای پذیرایــی از مهمانان داخلی و خارجی
اماده اند.
وی افزود :در بیشــتر استان های ایران ،یعنی در بیش از ۹۰
درصد اســتان ها ،کارکنان هتل ها واکســینه شده اند ،اما در
مجموع بیش از ۷۰درصد از این کارکنان در سراســر کشور
واکسن کرونا تزریق کرده اند و کارت واکسن دارند.
او با بیان این که با واکســینه شــدن کارکنان هتل ها یکی از
مشکالت اساسی از پیش پای صنعت گردشگری و هتلداری
برداشــته شــد ،اظهار کرد :خوشــبختانه با واکسینه شدن
کارکنــان ،هتل ها از هــر جهت اماده پذیرایی از مســافران
داخلی و خارجی هســتند که می تواند اغاز دوره جدیدی در
صنعت گردشگری کشور از زمان شروع کرونا باشد .امیدواریم
شــاهد اغاز سفرهای داخلی و خارجی و رونق گردشگری در
ایران باشــیم .در این صورت ،بخشی از خسارات این صنعت
از جمله خسارات هتل ها در جریان کرونا جبران خواهد شد.
رییس هیات مدیره جامعــه هتلداران ایران همچنین گفت:
واکسیناســیون دیگر کارکنان هتل ها در حال انجام است و
به زودی به پایان می رسد.
تالشبرایتوسعهگردشگریباکشورهایعضوسازمانهمکاری هایشانگهای
معــاون گردشــگری وزارت میراث فرهنگی ،گردشــگری و
صنایع دســتی با اشاره به اهمیت رونق و توسعه گردشگری با
کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای از تالش ها برای
تقویت ارتباطات با این کشورها در اکسپو ۲۰۲۰دبی خبر داد.
از میراث اریا علی اصغر شــالبافیان با اشاره به حضور ایران در
اکسپو ۲۰۲۰دبی و استقبال از پاویون جمهوری اسالمی ایران
در این نمایشگاه گفت :خوشبختانه بازدیدکنندگان ،مسئوالن و
مقامات کشورهای مختلف استقبال خوبی از پاویون کشورمان
در اکسپو کردند .معاون گردشگری کشور به افتتاحیه پاویون
جمهوری اســامی ایران در اکسپو ۲۰۲۰اشاره کرد و افزود:
پاویون کشورمان با حضور مقامات کشورهای مختلف از جمله
سفرای هلند ،عراق ،سوریه و معاون وزیر اقتصاد و صنعت دبی،
رئیس هیئت مدیره نمایشــگاه دبی و ایرانیان مقیم در امارات
برگزار شد و خوشــبختانه با طراحی نسبتا خوب ،با استقبال
بازدیدکنندگان روبرو شد .او ادامه داد :برای بهره برداری هرچه
بهتر از ظرفیت اکســپو یک تغییر و ســامان دهی در اجرای
برنامه ها در حوزه گردشگری در دست انجام است و امیدواریم
بتوانیم زمینه مشــارکت حداکثری فعاالن بخش خصوصی و
کســب و کارهای مرتبط با حوزه گردشگری و صنایع دستی
ART & CULTURE
اخبار
نقد
تالش جوکر برای نجات دنیا
در استانه تعطیالت نیمه مهرماه و از سرگیری صدور ویزای
گردشــگری از ابان ماه ،رییــس جامعه هتلــداران ایران از
واکسیناسیون حدود ۷۰درصد کارکنان هتل های ایران خبر
داد .امار جامعه هتلداران حاکی از این اســت که از اســفند
۹۸تــا پایان مرداد ۱۴۰۰بالغ بــر ۲۰هزار و ۲۰۰میلیارد
تومان زیان مالی دیده اند و حدود دو سوم از کارکنان هتل ها
شغل شان را از دست داده اند .هتلداران در دوران کرونا مدعی
بوده انــد که محیط ایمن و بهداشــتی بــرای اقامت فراهم
کرده انــد ،اما در این دوران چندان با اســتقبال مردم مواجه
نشده اند .از طرفی ،پیوسته نقدهایی به نرخ اقامت در هتل ها
حتی ان هایی که کم ستاره هستند ،وارد است .بنا بر داده های
سازمان امار ،ایرانی ها هنگام سفر ،بیشترین اقامت را در خانه
دوســتان و اقوام دارند و فقط حدود سه درصد از سهم اقامت
دوشنبــــــــه 12مهرماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1523
www.honarmandonline.ir
مجتبی جعفری پور نویسنده و کارگردان نمایش «انجمن نویسندگان مرده»:
مجتبی جعفری پور نویســنده و کارگــردان نمایش «انجمن
نویسندگان مرده» که از ۱۱شــهریورماه اجرای خود را در
پردیس تئاتر شــهرزاد اغاز می کند درباره این اثر نمایشــی
گفت :این اثر نمایشــی اقتباسی از نمایشنامه «یک داستان
خیلی خیلی خیلی سیاه» مارتین مک دونا است که البته در
اقتباسی که از کار شده است شخصیت هایی به داستان اضافه
شده و تغییراتی نیز در روند داستان دادیم.
وی ادامــه داد :در نمایشــنامه مارتین مک دونا شــخصیت
اصلی زنی ســیاه پوست است که از اینده امده تا جلو وقوع
جنگی را که قرار اســت اتفاق بیفتد ،بگیرد اما توسط هانس
کریستین اندرسون نویســنده دانمارکی زندانی می شود در
حالی که در این نمایش به جای شــخصیت زن ،یک دلقک
انتخاب شده اســت چون معتقدم همه ما در وجودمان یک
دلقــک پنهان که به دنبــال ازادی خواهی و حقیقت طلبی
اســت ،داریم .دلقک این نمایش برداشتی از دلقک سیرک و
همچنین جوکر است .البته می دانیم که جوکر موجودی هرج
و مرج گرا اســت اما در این نمایش بر وجهه ازادی خواهی و
مثبت اندیشی او در جهت حمایت از مردم تاکید شده است.
این کارگــردان درباره شــخصیت هایی که به نمایشــنامه
اضافه شــده اند ،توضیح داد :در متن مارتین مک دونا شاهد
3
را فراهم کنیم .شــالبافیان اضافه کرد :خوشبختانه دیدارهای
کاری خوبی با مقامات امارات و دیگر کشــورها انجام شــد و
در این میان کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای
مــورد توجه ما هســتند در این ارتباط بــرای تقویت روابط
گردشگری کشورمان با کشورهای عضو شانگهای برنامه های
خوبی را در نظر گرفته ایم .معاون گردشگری کشور خاطرنشان
کرد :خوشــبختانه فضای بســیار خوبی برای توسعه و رونق
گردشــگری با کشــورهای مختلف از جمله کشورهای عضو
ســازمان همکاری های شانگهای فراهم شده و با توجه به سفر
اخیــر رئیس جمهوری ایران به تاجیکســتان و عضویت ایران
در این ســازمان امیدواری وجود دارد تا شاهد رونق و توسعه
بیش از پیش روابط گردشــگری بین ایران و کشورهای عضو
سازمان همکاری های شانگهای باشیم .این سمپوزیوم هشتم
مهر با حضور شیخ محمد راشد ال مکتوم حاکم دبی مهمترین
رویداد نمایشگاهی جهان در کشور امارات متحده عربی رسما
گشایش یافت .اکســپو ۲۰۲۰دبی به عنوان یکی از پرهزینه
ترین رویدادهــای فرهنگی -اقتصادی جهــان از هم اکنون
برای مدت شــش ماه کلید خورد .ایین گشــایش این رویداد
در گنبد مرکزی شهرک اکســپو برگزار شده و نمایندگانی از
تمام کشــورهای جهان در ان حضور داشــتند .در این مراسم
همچنین ملودی رســمی اکسپو دبی نیز نواخته شد .از جمله
هنرمندانــی که به اجرای برنامه پرداختند می توان به اندره ا
بوچلی خواننده مشهور جهان ،اندرا دی بازیگر خواننده و ترانه
سرای نامزد گرمی و برنده گلدن گلوب ،الی گولدینگ ،خواننده
و ترانه ســرای انگلیســی؛ النگ لنگ ،پیانیست بین المللی و
ســتاره بزرگ دنیای مویسقی اشاره کرد .انجلیک کیدجو نیز
به عنوان برنده چهار جایــزه گرمی در میان هنرمندان اصلی
قرار داشــت .همزمان با اغاز بــه کار بزرگترین رویداد جهانی
اکسپو ۲۰۲۰دبی ،پاویون جمهوری اسالمی ایران با استقبال
چشمگیر بازدیدکنندگان مواجه شد .پاویون ایران که به عنوان
یک از ۸پاویون برتر اکســپو انتخاب شــده است ،در منطقه
تحرک و درکنار پاویون کشــورهای فرانسه و شیلی قرار دارد
و شعار پاویون کشورمان ،ایران تمدن کهن و استوار تنوع اقوام
و میزبان ملت ها اســت .همزمان با استقبال بازدیدکنندگان
از پاویون کشــورمان در رویداد اکســپو ۲۰۲۰دبی ،وزیر امور
خارجه تایلند به عنوان اولین مقام خارجی و رسمی از پاویون
جمهوری اسالمی ایران بازدید کرد .براساس پیش بینی ها ۲۵
میلیون گردشگر در طی ۶ماه از این نمایشگاه بازدید می کنند.
بهروز غریب پور نویسنده و کارگردان تئاتر و اپراهای عروسکی
گروه تئاتر «اران» درباره جدیدترین فعالیت های مدنظر خود در
زمینه اموزش تئاتر ،گفت :از نیمه دوم مهر سال جاری برگزاری
کارگاه هنر «اپرا» را اغاز می کنم که خواسته بسیاری از عالقه
مندان به اپرا بوده است .وی درباره واحدهای مورد نظر اموزشی
در کارگاه هنــر «اپرا» ،توضیــح داد :دور مقدماتی این کارگاه
شناخت همه جانبه اپرا و اموزش نوشتن «لیبرتو» یا متن برای
اپرا می پــردازد .دوره دوم یا دوره عالی این کارگاه هم به مقوله
اموزش کارگردانی و اهنگســازی برای اپرای عروسکی و زنده
اختصاص دارد .غریب پور با اشاره به اینکه معضل متن در تاریخ
اپرای جهان همواره وجود داشته تاکید کرد :معضل کمبود متن
اپرا در تاریخ داستان های مفصل داشته و چهره ای چون بتهوون
هم تنها توانسته یک متن برای اپرا بنویسد .در ایران هم با این
معضل مواجه هستیم .نویسنده و کارگردان اپراهای «رستم و
ســهراب»« ،موالنا»« ،حافظ»« ،عاشورا» و «سعدی» در پایان
سخنان خود اظهار امیدواری کرد با برگزاری کارگاه هنر «اپرا»
تعدادی نویسنده متن اپرا به جامعه هنری ایران معرفی شوند.
محمد ولی زادگان جلوی دوربین
«پیرپسر» رفت
محمد ولی زادگا ن به جمع بازیگران فیلم ســینمایی «پیرپسر» به
نویسندگی و کارگردانی اکتای براهنی پیوست .محمد ولی زادگان
که تاکنون تجربه ی بازیگری در مدیوم های مختلف تئاتر ،سینما و
تلویزیون را داشته است ،در جدیدترین فعالیت خود به عنوان بازیگر
در فیلم سینمایی «پیرپسر» با چالش عمیق و متفاوتی نسبت به
کارنامه ی خود در بازیگری روبرو خواهد شد .این فیلم سینمایی ماه
گذشته به تهیه کنندگی بابک حمیدیان و سرمایه گذاری ارسالن
براهنی کلید خورد و فیلمبرداری ان همچنان ادامه دارد« .پیرپسر»
دومین فیلم ســینمایی اکتای براهنی در مقام کارگردان اســت و
بازیگرانی چون حامد بهداد ،لیال حاتمی و حسن پورشیرازی تاکنون
جلوی دوربین این فیلم سینمایی قرار گرفته اند .قابل ذکر است که
اولین نمایش این فیلم سینمایی در چهلمین جشنواره فیلم فجر
خواهد بود .در خالصه داستان فیلم سینمایی «پیرپسر» امده است:
به قول اون خدابیامرز؛ مردی که قانون نداشته باشه همیشه پسره ،اگه
پیر هم بشه ،پیر پسره ...از عوامل اصلی این فیلم میتوان به اسامی
تدوین :هایده صفی یاری ،مدیر فیلمبرداری :ادیب سبحانی ،طراح
گریم :بابک اسکندری ،طراح صحنه :اناهیتا تیموریان ،طراح لباس:
ازاده قوام ،صدابردار :وحید مقدسی ،عکاس :جواد جاللی ،برنامه ریز و
دستیار اول کارگردان :علی جناب ،مدیر تولید :مهدی چراغی و وحید
رحمتی ،مدیر تدارکات :محمد عزیزی ،تهیه کننده عامل :امیرحسین
ی مقدم ،مجری طرح :حنیف سـروری مدیر رسانه ای :مهسا
عبداله
همتی تبلیغات مجازی :اریان امیرخان اشاره کرد.
نش شخ
صی
ر ت
تلفن تماس88311353:
نشر
اف کاراتن
را هب ما بسپارید. صفحه 3
نقدیبرسریال« 9غریبهکامل»بابازی«نیکولکیدمن»
4
دوشنبــــــــه 12مهرماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1523
محمدجواد لسانی
www.honarmandonline.ir
سینماولتوییزون
CINEMA&TV
گزارش
نقد
مجید مجیدی ،مدیر سوگواره فیلم کوتاه تصویر دهم:
از فیلمسازانی که نگاهی نو داشته
باشند حمایت ویژه می شود
مجید مجیدی با اعالم این خبر که از هر فیلم ســاز تازه کاری
که نگاهی نو داشته باشــد ،حمایت ویژه ای خواهد شد ،بیان
کرد :هدفمان این است که این سوگواره تنها به برگزاری یک
رویداد محدود نشده و بتوانیم در سال های اینده از طریق جذب
سرمای ه اقدام به تولید اثار ارزشمندی کنیم.
به گزارش ســتادخبری سوگواره تصویر دهم ،مجید مجیدی
مدیر و عضو هیئــت داوران این رویداد ،با اشــاره به اهمیت
برگزاری این سوگواره بیان کرد :وقایع ایام ماه محرم و صفر نه
فقط برای شیعیان که برای تمام جهان اسالم رویداد مهمی به
شمار می رود اما متاسفانه در این حوزه کارهای تاثیرگذار کمی
انجام گرفت ه است .از جمله علل ان ،این است که ورود به این
عرصه جسارت باالیی می خواهد و نیازمند کسب تجربه فراوانی
اســت .بنابر این احساس کردیم نیاز است ،بسترسازی کرده و
بذری بکاریم تا از این راه بتوانیم فیلم ســازان جوان را وارد این
حوزه کنیم.
مجیدی ادامه داد :ما هنوز در ابتدای مســیر هستیم و امسال
دومین دوره برگزاری این سوگواره برگزار می شود .امیدواریم این
راه ادامه پیدا کند زیرا هدفمان این است که این سوگواره تنها به
برگزاری یک رویداد محدود نشده و بتوانیم در سال های اینده از
طریق جذب سرمای ه اقدام به تولید اثار ارزشمندی کنیم.
باید بتوان این حضور را به زبان هنر ترجمه کرد
کارگردان فیلم محمدرسول اهلل(ص) درباره تجربه برگزاری اولین
دوره این رویداد توضیح داد :ســال قبل حدود ده اثر برگزیده
داشتیم که با اطمینان می توان گفت توسط کارگردانان قابلی
تولید شده بودند .اگر این کارگردانان مورد حمایت قرار بگیرند
و در ساخت کارهای بعدی به انها کمک کنیم در اینده شاهد
خلق اثار بزرگی خواهیم بود.
او افزود :دلیل برگزاری این سوگواره از اغاز این بود که بتوانیم
بــه درکی از یک تصویــر در خصوص اتفاقــات پیرامون ایام
محرم و صفر برســیم .به طور مثال اربعین را می توان یکی از
بزرگترین ایین های مذهبی دانست که شاید به تعبیری از واقعه
حج هم شــرکت کننده بیشتری داشته باشد .پرداختن به این
ایین می تواند ارزش باالیی داشــته باشد ،با این وجود اگر قرار
باشــد دوربین تنها حضور مردم را ضبط کند عمال تفاوتی با
گزارشگری ندارد و باید بتوان این حضور را به زبانی دیگر ،یعنی
زبان هنر ترجمه کرد و ایده هایی از ان گرفت تا موجب ارتقای
فرهنگ عاشورایی شود و این فرهنگ را به نسل های بعدی و
حتی به دنیا انتقال بدهد.
اگر بخواهیم پیام و نگاه مناسب به مخاطب انتقال دهیم
باید از اضافه گویی پرهیز کنیم
کارگردان فیلم «بچه های اسمان» درباره علت محدودیت زمانی
اثاری که به سوگواره فرستاده می شوند ،توضیح داد :از دالیلی
که این زمــان را کوتاه در نظر گرفتیم این بود که خالقیت را
باالتر ببریم .اگر بخواهیم پیام و نگاه مناسب را به مخاطب انتقال
دهیم باید قابلیت ها و توانایی های بیشــتری داشته باشیم و از
اضافه گویی پرهیز کنیم.
او ادامه می دهد :شاید اشعار دوبیتی مثال گویایی از این مورد
باشند ،در این اشعار ،شــاعر تنها باید در دوبیت عصاره کالم
خود را به شــکل خالصه بیان و در عین حال مخاطب را نیز
جذب کند .فیلم کوتاه نیز مانند یک دوبیتی است که باید در
جذاب ترین و کوتاه ترین حالت خودش باشد.
مدیر ســوگواره فیلم کوتاه عاشورایی تصویردهم با بیان اینکه
فیلم سازان جوان باید از فرصتی که پیش امده نهایت استفاده
را ببرند تاکید کرد :قطعا شــرکت در این ســوگواره می تواند
دریچه های بســیاری را به روی فیلم سازان جوان و تازه کار باز
کند .قدم گذاشتن و نیت کردن در این راه که منتسب به ساحت
مقدس سیدالشهدا است برای هر فیلم ساز جوانی نوعی توفیق
به شــمار می اید .عالوه بر این ما این قــول را می دهیم که از
هر فیلم ساز تازه کاری که نگاه جدیدی با خود به همراه بیاورد،
حمایت ویژه خواهیم کرد و این رسالت را در خود می بینیم که
از کارهای بعدی این فیلم سازان حمایت کنیم و بستر مناسبی
برای انها فراهم بیاوریم.
دومین سوگواره فیلم کوتاه عاشورایی «تصویر دهم» به مدیریت
مجید مجیدی و دبیری محمد رهبر و با داوری مجید مجیدی،
رضا میرکریمی و نیما جاویدی به زودی برگزار خواهد شــد و
فیلمسازان تا 23مهرماه مصادف با هشتم ربیع االول ،شهادت
امام حسن عسکری(ع) فرصت دارند تا اثار خود را در سایت این
رویداد به نشــانی ir.tasvir10بارگذاری کرده و برای کسب
اطالعات بیشتر به اینستاگرام @javanane_rahe_iman
مراجعهکنند.
هنر خالقه چیزی نیســت که از یاد مخاطبان فراموش شود؛ بطور نمونه در فیلم « ساعت ها» (
)The hoursاثر مایکل کانینگهام ،صحنه تاثر برانگیزی وجود دارد که حاکی از یک اقدام غیر
مترقبه است .مخاطب در می یابد که با یک کار متفاوتی مواجه شده .زیرا شکلی از درهم امیزی
انســان با طبیعت به او ارائه می شود که او را به اندیشه عمیقی فرو می برد؛ نیکول کیدمن تمام
تالش خود را به خرج می دهد که در نقش ویرجینیا ولف ،لحظه جانکاهی را بازی کند .نویسنده
دردمند ،یادداشتی به همسرش لئوناردو می نویسد و سپس اتفاقی باوزنکردنی ،در بستر رودخانه
رقم می خورد .سرانجام ویرجینیا در ژرفنای ساکت اب ،بلعیده می شود.
اکنون شبکه هولو( )Huluدر امریکا پخش « ۹غریبه کامل» ()Nine Perfect Strangers
را از نیمه دوم ماه اوت اغاز کرده .این کار جدید تهیهکننده و فیلمنامهنویس «دروغهای کوچک
بــزرگ» ( )Big Little Liesاســت؛ دیوید ای .کلــی ( )David E. Kelleyتیم خود را با
تجربه قبلی می چیند .نیکول کیدمن بازهم می خواهد نقش پر راز و رمزی به عهده بگیرد .این
بار ،او می خواهد درکنار ملیســا مککارتی ،لوک ایوانز و مایکل شنان ،چه ناگفتنی را به نمایش
دراورد؟ مینیسریال « ۹غریبه کامل» مخصوص تماشای بزرگساالن است چون تنها مسائل انها
را به شکلی عریان مطرح می کند و از رمانی بههمین نام ،اثر لیان موریارتی ،نویسنده «دروغهای
کوچک بزرگ» اقتباس شــده .کیدمن ،در اثر قبلی موریارتی با عنوان فروپاشی ( ،)undoing
بازی انرژیک و روان نژندی از خود بروز داد تا رکورد بازدید در شــبکه HBOشکسته شود .در
این پروژه هم شباهتهای ساختاری بین این دو مجموعه دیده می شود.
ارتور شوپنهاور زندگی را همچون اونگی میان رنج و مالل می داند که همواره در نوسان است.
از نداشــتن چیزهایی ،رنج پدید می اید .اما از ان سو هم اگر دسترسی به رویایی دوردست رخ
نشان دهد ،با خود خستگی و مالل ،می اورد .در واقع ادمی ،به دوره ای نیاز دارد تا خود ویران
شده اش را بازیابی کند و برای یک نوزایی اماده شود .وضعیت پر عذابی که او اکنون دارد تحمل
ناپذیر شــده و راهی برای خالصی می جوید .تجربه یک سفر متفاوت شاید بتواند از فروپاشی
روان او جلوگیری کند .میزان موفقیت در این بازگشــت به خود ،چقدر می تواند خوشــبختی و
رضایت خاطر او را تضمین کند؟ به عبارت دیگر شادی و لذت را چگونه می توان در جهانی ارمانی
بازیافت که همه چیز سر جای خود باشد؟ این طرح واره مجموعه است.
چگونه میشــود که انسانها در مســیری قدم می گذارند که در متن ان ،به زندگی خود و خانواده
شــان اتشی مهار ناپذیر می فرستند و دوم اینکه چطور میتوان این کنشهای بدفرجام را قضاوت
کرد؟ و پرسش هایی از این دست را خوب است در سکانس های سنگین ۹غریبه کامل جستجو
کرد اما اینکه ،بســتر متن و فضاســازی تصاویر تا چه اندازه توانسته به ان دغدغه های فلسفی
پاسخ دهد یک داوری نهایی می طلبد .نگاه دقیقی که بتوان با کمک نشانه ها و رفتارها به تحلیل
داده ها رسید .چیزی که در مدیوم یک رسانه ارائه می شود باید بتواند جواب هایی امروزی برای
اقناع روان های ناارام داشته باشد وگرنه تنها خواسته سرگرمی شعبده واری از قاب تصویر بیرون
دهد که پس از چندی از ذهن ها فراموش می شود .چندی ست که غولهای رسانه و فیلمسازی
و شــرکتهای ســریال ســازی با فهم ذائقه ذاتی مخاطبان دانسته اند که شــنیدن قصههایی با
درون مایههای تاریک و داســتانهای رازالود خواســتاران فراوان دارد و همچنین قرار گرفتن در
موقعیت قضاوت/گمان ،انان را در بهت شیرینی فرو می برد ؛ کمپانی ها به خوبی پی برده اند که
خلق بحرانهای معمایی با رگههایی شــنیدنی از روانشناسی شخصیت و اشفتگی کانون خانواده،
جذابیت فوق العاده ای نزد مخاطبان دارد .اما در میان ان دســته تولیدات ،اثاری هم با شــرایط
ویژه هستند که از سناریوهای پرمایه بهره می برند .تا در کنار عنصر گیرایی ،نااگاهی فاجعه بار
عصر مدرن را از وجود پنهان ادمی به نمایش دراورند.
از این رو شاید بتوان « ۹غریبه کامل» را جدا کرد زیرا داستان در کانون داغ مکانی دوردست می
گذرد که از شــهر های پر ادعا فاصله دارد .ان جاذبه های پرنور ،انباشــته از استرس هستند .اما
اینجا مامنی است که زنی به نام ماشا ،اداره اش می کند او با ارامش سخن می گوید و همچون
شــرقی ها روی زمین می نشــیند .در اینجا به وضعیت بغرنج افراد مضطربی رسیدگی می شود
که از سقوط و از دست رفتن ناله می کنند .انها باید بتوانند در یک دوره درمانی کوتاه مدت ،به
تغییری درونی برســند .ماشــا به همراه دستیارش می خواهد جسم و جان خسته این غریبه ها
چنان احیا شــود که گذشته سیاه شا ن فراموش شود .اما اینان واقعا نمیدانند که چه چیزی در
انجا انتظارشان را می کشد و در این دوره فشرده با چه شگردهایی قرار است مواجه شوند .ماشا
می گوید « به من شــلیک شــد و من ُمردم اما این مرد اومد منو احیا کرد همانطور که من می
خوام درون شما رو احیا کنم .شما به اینجا اومدید تا بمیرید اما بعد به زندگی برتون می گردونم»
ســاخت یک سریال روانشناختی ،ســاز و کار خود را می طلبد تا به دام ابتذال نیافتد .باید مایه
های فلســفی در کار باشد و بخواهد که حسی متفاوت منتقل کند .قطعا رها کردن وابستگی ها
از سوی ادمی ،مشقت اور و گاهی غیر ممکن است .عادت ها چون سموم کشنده ای ،به ادمی
می چسبند تا او را ویران سازند .یک مربی تا چه اندازه می تواند برای این بیماران نومید کارایی
نشــان دهد؟ گاهی راه حل ها بشدت شخصی هستند و تجویز عمومی ان جواب نمی دهد .اما
نکته جالب توجه ،نبود اینترنت در این ۱۰روز است و می تواند تمرین خوبی باشد تا غنای درون
ادم ها رو شود!
امید به احیای وجود ادمی ،درد کهنه ای ست .روح و بدن های خسته با هر توصیه ای ،عاصی
و نافرمان می شــوند و این یک حقیقت تلخ ســت که فرایند درمان را برای مربی سخت تر می
کند .هر فردی به گذشــته اش وابسته است و توش و توان باالیی می طلبد تا مربی و دستیارش
بتوانند با انان انس بگیرند .ارائه تصویرهای ناب از طبیعت وحشــی و زیبا تا حدودی توانســته
طرح کالف های روانی را برای مخاطبان سریال سبک کند .همچنین نماهایی مثل حفر گورهایی
برای بیماران با کمک خودشان پذیرفتنی شده که مجبورند در ان بخوابند تا زخم های وجودی
را در ان تنگنا مرور کنند و به شــکنندگی رنج های کهنه امیدوار شوند .روش هایی حاکم است
که در این پایگاه تدوین شــده و با ان اصول ،می بایســت پیشامدهای روانی را در مدتی کوتاه و
باورنکردنی درمان کرد .باید به چند بحران جدی اشاره کرد تا پیچیدگی و مقابله با انها در اذهان
روشن شود؛ عارضه هایی مثل میان سالی ،عبور یک زوج رنجور از سوگ فرزندی که خودکشی
کرده و همچنین بازبینی پیکره ویران یک رابطه عشــقی که در مســیر تندباد قرار گرفته .نکته
اینجاست که نویسنده ترجیح داده تا روایت او در اتمسفری رازالود جاری باشد .مجموعه جدید
تلویزیونی کیدمن با استقبال خوبی مواجه شده و البته نارسایی در شخصیتپردازی بازیگران رده
دوم دیده می شــود اما بازنمایی عمیق قصه بجای بازی با ذهن ســبب شــده تا ۹غریبه کامل
شــباهت هایی به مدیوم ســینما پیدا کند .در داستان قید شده که این بیماران ،استرالیایی
هستند و هرکدام با زندگیهایی متفاوتی دست به گریبان شده اند و برای یک دورهی ده روزهی
ُعزلت و دگرگونی کامل ذهن و جسم» بهاین وادی پا نهاده اند .در کنار او ستاره دیگری هم قرار
گرفته؛ ملیسا مککارتی ( ) Melissa Ann McCarthyدر نقش یک رمان نویس فرو ریخته
و بی مخاطب برای درمان امده .همه چیز در ابتدا خوب به نظر میرســند ،اما رفته رفته اتفاقات
رنگ و بوی جنونامیزی به خود میگیرند و این ســراغاز حوادت غیرقابل پیشبینی داستان است.
نیکول کیدمن عالوه بر بازیگری در کنار دیوید ای کلی ،لیان موریارتی و اســتیو هاتنســکی به
عنوان تهیهکننده اجرایی هم در ساخت سریال سهیم دارد.
کارگردانی تمام قسمتهای این مینیسریال که فصل اول ان هشت قسمتی است به کسی سپرده
شده که در دنیای تلویزیون و سریالسازی اتفاق نادری است .جاناتان لوین Jonathan Levine
در مقام کارگردان ،قاب ها را بیشتر با پرده عریض سینمایی دیده است .البته او در بازی سازی
و ایجاد ریتم ســعی کرده مالل گفتگوها را در حد توان خویش بشکند تا این چند تن ناهموار را
در خلق فضا راهبری کند .قطعا اگر برای التیام رنج های انها تحولی پیش رو باشــد می بایســت
بــاور پذیر جلوه کند به طوری که دگرگونی روحی انها در روند درمان با منطق داســتان همراه
شــود .از دیگر بازیگران این سریال ،اشر کِدی( )Asher Keddieاست .او مادری بحران زده
است که فرزندش ناخواسته خودکشی کرده .ماشا برای اسیب دیده ها چنین خطابه هایی دارد
که «مصیبت می تونه یک توفیق باشــه برای اینکه دوباره متولد بشــی! اما وقتی مراقبه جمعی
دارید افتاب به ســرتون می باره» نه غریبه کامل یک تیم بازیگری شایستهی تقدیر دارد .البته
نارســایی هم به چشــم می خورد؛ جایی که حس می شود این اثر می توانست رمز و رازهای پر
رنــگ تری مثل مجموعهی «نیلوفر ســفید» ( )The White Lotusبازتاب دهد .کاری که با
همین ت ِم داســتانی و خط روایت بهتازگی پخش شده .اما داستان را باید یک کهن الگو دانست؛
عده ای در یک ســرپناه ،برای حفظ تن و روان شان ،دور هم جمع میشوند .تنها باید دلیل سفر،
برای مخاطبان پذیرفتنی شــود .ناگفته نماند که دیالوگ ها توانســته کار را ارتقاء دهد؛ «به
همه دروغ هایی که گفتید فکر کنید و به همه دل هایی که شکستید ...دارم به شما التماس می
کنم ...التماس برای رستگاری و شکوفایی در زیستن» این سریال درحال گذراندن دوبله کامل
است و در همین روزها به فارسی پخش خواهد شد.
دستورالعمل ساترا برای قاعده مند کردن تبلیغات پلتفرم ها
تبلیغاتشبکهنمایشخانگیممیزیمی شود!
ســاترا دســتورالعمل تبلیغات در پلتفرم ها را تدوین و برای
هم اندیشــی و نظرخواهی از نخبگان بر روی سایت خود قرار
داده است .از مدت ها پیش شــیوه فعالیت تبلیغی پلتفرم ها
مورد انتقاد کاربران قرار گرفته بود .بر همین اساس با بررسی
دستورالعمل ها و قوانین رگوالتورهای دنیا و پایش انجام شده
در خصوص قوانین داخلی کشــور ،ســازمان تنظیم مقررات
رســانه های صوت و تصویر فراگیر (ســاترا) ،دســتورالعمل
تبلیغــات در پلتفرم هــا را تدویــن و بــرای هم اندیشــی و
نظرخواهی از نخبگان بر روی سایت خود قرار داده است .این
دستورالعمل تالش می کند چالش های حوزه تبلیغات از جمله
انتشار اطالعات گمراه کننده و نامناسب در محتوای تبلیغی،
تهدید ســامت کودکان ،نادیده گرفتن رده بندی ســنی در
تبلیغــات ،اخالل در تجربه کاربــری و افزایش غیر منصفانه
هزینــه کاربر را حل کنــد .در موادی از این دســتورالعمل
همچنین به موضوع پخش تبلیغات در سرویس هایی با مدل
درامدی اشتراک ماهیانه پرداخته شده است که در ماه های
گذشته انتقاد تعداد قابل توجهی از کاربران را برانگیخته بود.
طبق رویه ساترا هر دستورالعمل پیش از ابالغ به رسانه های
صوت و تصویر فراگیر مورد هم اندیشــی با نخبگان و کاربران
قرار می گیرد و بعــد از جمع بندی نظرات واصله و اصالحات
احتمالی به صورت رسمی ابالغ می شود. صفحه 4
نگاهی به سریال «روزگار قریب» به بهانه پایان پخشش از شبکه ای فیلم
روزگارقریببعدازسیزدهسالهمچنانمی درخشد
افشین علیار
پخش سریال روزگار قریب به تازگی در شبکه ای فیلم به پایان رسید این دومین بار است
که بعد از ســیزده سال برای این سریال یادداشت می نویسم ،یادم است سیزده سال پیش
یعنی ســال 1387بعد از پایان پخش ســریال یادداشتی در یک روزنامه سینمایی نوشتم
که روزگار قریب جزو ده ســریال برتر بعد از انقالب می باشد در این سال ها چندین بار به
ِ
دقت بار اول این ســریال را نگاه کردم و حاال بعد از ســیزده سال نظرم درباره برتری این
سریال تغییر نکرده است ،روزگار قریب مهم ترین سریال تلویزیون ایران است که کیانوش
عیاری ان را در پنج سال ساخته از انجایی که عیاری در ساخت فیلم و سریال نکته سنج
و ریز بین اســت مثل هر بار تالش کرده از عناصر درام در بهره گیری ساخت یک سریالی
که می توانســت پرتره باشد فاصله بگیرد عیاری برای به تصویر کشیدن زندگی دکترمحمد
قریب از مفاخر پزشکی در حوزه کودکان به درامی رئالیستی برسد البته که این از مهارت
های عیاری به حســاب می اید اساســا او در روایت قصه هایــش ان چنان ریزبینانه عمل
می کند که انگار مخاطب یکی از شخصیت های حاضر در پالن اوست ،بهره مندی از المان
های رئال در بســتر قصه گویی تا اجرا یکی از ُحســن های کارگردانی اوســت ،در روزگار
قریب از کوچکی دکتر قریب تا به انتها انگار مخاطب قصه می شــنود و تصویر می بیند این
همان برداشــته شــدن پرده خیال و واقعیت میان مخاطب و اثر است که منجر به همذات
پنداری با یک شخصیت می شــود ،اگر چه بیشتر نماها داخل بیمارستان می باشد و دکتر
در یک موقعیت تکرار شــونده اســت امــا خاطرات گویی دکتر قریــب کش و قوس های
دراماتیکی را به ســریال پیوند می زند با اینکه عیاری قصد نداشــته قدم به قدم از زندگی
قریب به طور حقیقی و مســتند گونه تصویر بردارد اما به نظر می رسد انچه که در سریال
نشان داده می شــود همان چیزی بوده که از دکتر قریب می دانیم عیاری با قصه پروری و
شخصیت پردازی قصد اسطوره سازی نداشته ان چیزی که صورت گرفته بازتابی از مسیر
زندگی دکتر قریب بوده به همین جهت عیاری در بکارگیری درام و تمهیدات ســاختاری
با پرداختی منحصر به فرد چارچوب مناسبی را برای شناخت بهتر دکتر قریب به مخاطب
ارائه می کند و این ســبب باور پذیری الگوهایی ست که از جهان رئالیستی می اید و باعث
واقعیت ســازی عیاری و باورپذیری مخاطب شود ،جهانی که عیاری در سریالش می سازد
فراتر از وقایع مستند گونه است همچنان در این باوریم که عیاری سریالی با موضوع دکتر
قریب ســاخته اســت اما انچه که در خط روایی و شــکل گیری درام می گذرد همان نگاه
مســتند گونه عیاری ست قطعا عیاری درباره روحیات و نحوه زندگی دکتر قریب پژوهش
هــای فراوانــی انجام داده اما پرورش این شــخصیت به هیچ وجه ربطی به پرتره ســازی
نداشــته و انچه از دکتر قریب نشان داده می شود حاصل پژوهش هایی ست که با مصالح
درام شــکل گرفته متانت و بزرگی و دلســوزی دکتر قریب را همه می دانند و این موضوع
بر کســی پوشیده نیســت اما نشان دادن ان در تصویر نه اینکه او را اسطوره کند بلکه این
شــناخت درستی از یک شخصیت ملی اســت که برای رضایت از وجدان کاری اش حاضر
است دست به هر کار خطرناکی بزند و زیر بار زور کویی نرود و حتی مقابل توهین خواهر
شاه ایستادگی می کند و حتی دست به اقدامات سیاسی می زند و موجب اخراج شدنش از
دانشگاه به همراه چندین نفر از مفاخر علمی ایران می شود در کنار کاراکتر دکتر قریب که
هســته مرکزی سریال است دیگر شخصیت ها هم از عناصر مهم محسوب می شوند عیاری
حتی بی موردترین کاراکتر که در سریال کمترین تاثیر را دارد طوری پردازش می کند که
انگار او مهم ترین کاراکتر ســریال است دقت داشته باشید که دکتران و پرستاران سریال
چه اثر مهمی دارند و حتی ان بچه ای که از جنوب کشور برای مداوا امده است که دکتر
قریب تا لحظه اخر اشــتیاق دارد به از داشــتن ســواد بهره مند کند ،به عقب تر برگردیم
حتی عیاری در زمان کودکی دکتر پدر او را میرزا علی اصغر را به عنوان یک کاسب معتمد
طوری نشــان می دهد که به شدت باورپذیر است از کودکی تا نوجوانی دکتر نقش پدر در
ســریال پر رنگ اســت و اضافه کنید که با خانواده ای اصیل طرف هســتیم که گرایشات
مذهبــی هم دارند اما میرزا علی اصغر برای موفقیت پســرش دســت به هر کاری می زند
او را به جای مکتب به مدرســه می فرســتد و در ادامه محمد را برای ادامه تحصیل راهی
فرانســه می کند عیاری در این سریال خانواده را مهم ترین نکته می داند و تا قسمت های
میانــی دکتر قریب کنار خانواده اش در یک حیاط زندگی می کند و حتی میرزا علی اصغر
در قســمت های اخر هم حضور کمی دارد قطعا عیاری با نشان دادن خانواده توانسته در
ادامه شخصیت پردازی درستی در روحیات انسان دوستانه دکتر قریب داشته باشد به این
معنا که این احســاس انسان دوستی دکتر قریب از پدرش می اید که حاضر می شود برای
جلوگیری از نابینا شــدن یک پســر نوجوان از کار و زندگی اش بزند و به او خدمت کند یا
برای مداوای دوست سیاسی اش به پرت ترین منطقه شهر برود و احتمال وجود دردسر را
به جان بخرد دوباره باید بگویم این داســتانک های بوجود امده نه به دلیل اسطوره سازی
از یک شخصیت است بلکه نشانی درست از یک دکتر وظیفه شناس است که برای قسمی
که خورده ارزش قائل است و تعهد پذیری اش موجب حیرت می شود انسانی به این اندازه
نیکوکار که ویزیتش کمتر از تخصصش می باشــد و هوادار بیمارانی ســت که شرایط مالی
مناســبی ندارند ،معتقدم نمونه دکتر قریب در ایران به شــدت کمیاب است و شاید وجود
نداشته باشد دکتری که برای رســیدن به جایگاه انسانی اش گاه خود را فراموش می کند
و با بدنی مریض حاضر به ویزیت دیگران می شــود ،در پخش اول سریال یعنی همان سال
1386عیاری کار بســیار جالبی انجام داده بود که قبل از اغاز هر قسمت یک دکتر که از
دوســتان دکتر قریب بود از خصوصیات ایشــان می گفتند و این باعث می شد که برداشت
عیاری از دکتر قریب نگاه ذهنی نباشــد .قطعا کیانوش عیاری برای ساخت چنین سریالی
زحمت بسیاری کشیده است تعدد لوکیش و شخصیت ها و نشان دادن برهه های مختلف
تاریخی که به زعم من نگاه عیاری در بازنشانی تاریخی به شدت موفق تر از ان چیزی ست
که امروزه درباره فالن تاریخ ایران سریال سازی می شود.
روزگار قریب حاصل نگاه درست به یک فرد خاص است که اگر این سریال ساخته نمی شد
از دکتــر محمد قریب فقط یک نام خیایان یا بیمارســتان می ماند اما عیاری با هنرمندی
و هوشــمندی همیشگی اش توانست دکتر قریب را انچه که بوده فارغ از کم و زیاد نشان
مخاطب ایرانی بدهد .عیاری در بازی گیری تبحر خاصی دارد انگار او به بازیگرش هشــدار
می دهد که بازی نکن خودت باشد چرا که بازی ها در روزگار قریب انچنان رئالیستی است
که بخش مهمی از سریال محسوب می شود به نظر می رسد مهدی هاشمی انچنان نقش و
شخصیت دکتر قریب را به درستی درک کرده است که انگار خودش را دکتر قریب می داند
و مــا هم باورش می کنیم البته که حضور مهــران رجبی به دلیل نوع بازی اش مهم ترین
نکته ســریال در کنار مابقی بازی های بازیگران که سبب باورپذیری بیشتر شده محسوب
می شود ،در پایان امیدوارم که سریال 87متر اخرین سریالی که عیاری 4سال وقت خود
را صرف ساخت ان کرده است به زودی پخش شود.
کاوه سجادی حسینی ،کارگردان :
تاییدیه اسکار برای جشنواره فیلم کوتاه تهران رقابت بهتری را رقم می زند
کارگردان فیلم سینمایی «بوفالو» معتقد است :تاییدیه اسکار
(اسکار کوالیفاید) برای جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران
باعث ایجاد فضای رقابتی بهتری در این رویداد می شود.
کاوه سجادی حســینی درباره تاییدیه اسکار برای جشنواره
بین المللی فیلم کوتاه تهران از دوره سی وهشتم به بعد گفت:
این دســتاورد اتفاقی مهم برای سینمای ایران است .انجمن
سینمای جوانان ایران سال ها برای رسیدن به این مهم تالش
کرده و حاال به ان دست یافته است.
وی ادامه داد :چنین رخدادی باعث بهتر دیده شدن فیلم ها
در مقیاس جهانی می شود .تبادل اثار بیشتری اتفاق می افتد
و سطح کیفی اثار بیشتر از گذشته ارتقا پیدا می کند .درواقع
تعداد اثار بی بو و بی خاصیت کم شده و رقابت بهتری شکل
می گیرد.
سجادی حســینی گفت :فیلمسازان حوزه فیلم کوتاه همواره
برای حضور فیلم هایشــان در جشنواره ها دغدغه مورد تایید
اســکار بودن ان رویداد را دارند .خوشــبختانه جشــنواره
بین المللی فیلم کوتاه تهران ،این بستر را برایشان مهیا کرده
است و به اعتبار بیشتر این حوزه کمک خواهد کرد.
البته ما با بحث سانســور نیز مواجه هســتیم که در هرحال
گاهــی گریبان فیلم هــای کوتاه را هم می گیــرد .با حضور
ســیدصادق موســوی در مقــام مدیرعامل انجمــن و دبیر
جشــنواره این ماجرا خیلی کم رنگ شده است .منظور من از
سانسور ،معنای عرف ان نیست و به سلیقه ای عمل کردن و
سوءمدیریت اشاره دارم.
وی ادامه داد :اتفاقا گاهی سانســور باعث دیده شدن بیشتر
اثار هم می شود و حتی شاید بتوان گفت در بسیاری از موارد
نادیده گرفتن می تواند بهتر از سانســور کردن باشــد .نباید
نسبت به فیلم کوتاه حساســیت زیادی داشت و می توان با
سعه صدر و نگاه مهربانانه بیشتری به ان نگاه کرد .درنهایت
امیدوارم برای این دوره از جشــنواره بین المللی فیلم کوتاه
تهران ،فیلمســازان و فیلم های حاضر در ان اتفاقات خوبی
رخ دهد.
سجادی حســینی درباره حضور فیلم های کوتــاه ایرانی در
بازارهای بین المللی فیلــم گفت :ما هر روز خبر راه یابی اثار
کوتاه را به جشــنواره های مختلف در سراسر دنیا می شنویم.
اما فکر می کنم چون تعداد پخش کننده های حرفه ای مان کم
است ،بسیاری از اثار به جشــنواره های کم اعتبار یا نامعتبر
هم فرستاده می شوند که باید مواظب این جریان حباب گونه
باشیم .فیلم های کوتاه خوب زیادی داریم که قابلیت حضور
در جشــنواره های رده «الف» و درخشیدن در این رویدادها
را دارند .کارگردان بوفالو خاطرنشــان کرد :سینما ،ترکیبی
از هنر و صنعت اســت .لذا برای شکوفایی جدا از بعد هنری
ســرمایه گذاری و تامین بودجه برای اثار اهمیت دارد .البته
انجمن سینمای جوانان ایران ،حمایت از اثار را در دستورکار
دارد اما در نهایت می تواند یک ســوم بودجه مورد نیاز برای
ساخت هر اثر را فراهم کند و از این رو به اعتقاد من باید به
معضل تامین منابع مالی نگاهی ویژه داشت.
سی وهشتمین جشــنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران ۲۷
مهــر تــا ۲ابان ۱۹( ۱۴۰۰تــا ۲۴اکتبــر )۲۰۲۱برگزار
می شــود .این رویداد برای اولین بار در تاریخ سینمای ایران
واجد شــرایط تایید اکادمی اسکار شــناخته و معرفی شده
است.
5
دوشنبــــــــه 12مهرماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1523
www.honarmandonline.ir
سینماولتوییزون
CINEMA&TV
اخبار
نقد
سامانه انالین جشنواره فیلم کوتاه
مشخص شد
سامانه «هاشور» بســتر نمایش های انالین اثار حاضر در س
ی
و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران خواهد بود.
ســامانه هاشــور به عنوان پلت فرم نمایش انالین اثار ،سی و
هشتمین جشــنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران را همراهی
می کند .سامانه هاشور میزبان و نمایش دهنده ان گروه از اثار راه
یافته به بخش های مسابقه سینمای ایران در گونه های داستانی،
پویانمایی ،مستند و تجربی و مسابقه سینمای بین الملل است
که از صاحبانشان ،اجازه اکران در این فضا کسب شده باشد .این
دومین بار است که هاشور مسوولیت نمایش انالین فیلم های
حاضر در جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران را برعهده دارد.
جدول نمایش های انالین و جزییات دسترسی به اثار و تماشای
ان ها متعاقبا اعالم خواهد شد .جشنواره سی و هشتم عالوه بر
اکران انالین ،به صورت حضوری نیز به نمایش فیلم های حاضر در
این رقابت برای صاحبان اثار و رسانه می پردازد .سی وهشتمین
جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران ۲۷مهر تا ۲ابان ۱۴۰۰
( ۱۹تا ۲۴اکتبر )۲۰۲۱برگزار می شود .این رویداد برای اولین بار
در تاریخ سینمای ایران واجد شرایط تایید اکادمی اسکار شناخته
و معرفی شده است.
عزت اله مهراوران
از خواب مصنوعی خارج شد
مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت ،با اعالم اینکه خود او
نیز به کرونا مبتال شده است ،از خارج شدن عزت اهلل مهراوران
از حالت خواب مصنوعی خبر داد .نیکنام حسینی پور از مثبت
شدن تست کرونای خودش خبر داده و عنوان کرد :خدا را شکر
حالم خوب اســت و در خانه مراحــل درمان را طی می کنم .او
در پاسخ به این پرســش که در زمان بستری شدن هر یک از
هنرمندان پیشکسوت به بیمارستان رفته است یا نه؟ عنوان کرد:
بله؛ وقتی هنرمندان بستری می شدند کم و بیش به بیمارستان ها
سرمی زدم ،رعایت می کردم ولی می رفتم تا روحیه شان بهتر شود؛
البته تاکنون به اقای مهراوران سر نزده ام اما همکارانمام رفته اند.
مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت ،درباره اخرین خبری
که درباره وضعیت جسمی عزت اهلل مهراوران به دستش رسیده
گفت :امروز خبری از ایشان ندارم .دیروز بعد از ظهر همسرشان
گفتند کمی وضعیت ریه هایشــان بهتر شده و دکترها گفتند
وضعیتش که بهتر شود شلنگی که برای سهولت در تنفس داخل
نای شده بود را خارج می کنند .از حالت خواب مصنوعی خارج
شده اند و غذا هم به ایشان می دهند که خداراشکر غذا را پس
نزده اند .مقاومت بدنشان کمی باال رفته است.
اکران انالین فیلمی
با بازی مهراوه شریفی نیا
بهرنگ علوی و پوریا پورسرخ
اکران انالین فیلم سینمایی «مدیترانه» به کارگردانی هادی
حاجتمند از فردا دوشــنبه ۱۲مهر اغاز خواهد شــد .فیلم
ســینمایی «مدیترانه» به کارگردانی هادی حاجتمند و تهیه
کنندگی رشید حاجتمند با پایان اکران عمومی در سینماهای
کشور ،اکران انالین خود را از روز دوشنبه ۱۲مهر ماه به صورت
اختصاصی در پلتفرم نمایش خانگی «فیلم گردی» اغاز خواهد
کرد .همزمان با اغاز اکران انالین ،جدیدترین پوستر این فیلم
سینمایی با طرحی از محمد روح االمین رونمایی شد .مهراوه
شریفی نیا ،پوریا پورســرخ ،بهرنگ علوی ،قاسم زارع ،علیرضا
اسحاقی و سعید توکلی ازجمله بازیگرانی هستند که در این
فیلم بازی کرده اند .دومین ساخته بلند هادی حاجتمند ،درون
مایه ای اجتماعی داشته و به زندگی زوج عاشقی می پردازد که
درگیر معضالت و ماجراهای مختلفی می شوند .اکران انالین
این فیلم سینمایی از ساعت ۱۸روز دوشنبه ۱۲مهر بر بستر
انالین اغاز خواهد شد. صفحه 5
6
بررسی نتایج یک نظرسنجی در گفت وگو با استادان و کارشناسان ارتباطات
صداوسیمادرسراشیبیباختنبهفضایمجازیاست
دوشنبــــــــه 12مهرماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1523
www.honarmandonline.ir
فرهنگ و هنر
ART & CULTURE
گزارش
نقد
معاون امور فرهنگی؛
سوق دادن بخشی از یارانه های نشر
به سوی کتابفروشی های انالین
نخستین جلسه از نشســت های معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی با تشکل ها و انجمن های حوزه نشر با هیئت مدیره انجمن
ناشران دانشگاهی برگزار شد .در این جلسه علی اکبر تورانیان ،سیدعباس
حسینی نیک ،کاظم ارمان پور ،حامد علی اکبرزاده و مرتضی جعفری پور
حضور داشتند و پیشنهادهای خود را درباره چالش های پیش روی نشر
دانشگاهی ،برقراری عدالت در یارانه نشر و توزیع کاغذ ،رتبه بندی ناشران،
تشــکیل شورای تشکل های نشر ،ارائه تسهیالت به ناشران دانشگاهی و
مبارزه با تکثیر و انتشار غیرقانونی کتاب های دانشگاهی مطرح کردند.
یاســر احمدوند ،معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشــاد اسالمی ،در این
نشست با تقدیر از زحمات دولت های پیشین در عرصه نشر گفت :فضای
نشــر ما با قبل از انقالب قابل مقایسه نیست .همه دولت ها در این سالها
زحمت کشیده اند .دستاوردهای نشر با همه مظلومیت ها و کمبودها قابل
تقدیر و قابل اعتناســت و از عملکرد همه مدیران که در سال های قبل
زحمت کشیده اند تقدیر می کنم .وی با اشاره به خال رتبه بندی ناشران در
فضای فعلی گفت :به تمام کسانی که متقاضی پروانه نشر بوده اند ،مجوز
داده شده است اما با توجه به تعداد باالی انها باید مجوزها ساماندهی شوند.
در این مسیر باید منطقی عمل کرد .از این به بعد نیز باید ارائه مجوزهای
نشر بر اساس سازوکار درست باشد .همچنین باید برای ناشر و اثری که به
چاپ می رسد کیفیت سنجی انجام داد .معاونت امور فرهنگی نباید صرفا
به دادن مجوزها اکتفا کند بلکه باید کتاب هایی که مجوز می گیرند نیز
کیفیت ســنجی شوند .وی ادامه داد :محتوای اثر هر ناشری با ناشر دیگر
فرق دارد .ممکن است ناشری 20کتاب در سال منتشر کند ،اما با کیفیت
خوب و ناشر دیگری 600کتاب با کیفیت پایین چاپ کند .باید تمایزی
میان این دو ناشــر وجود داشته باشــد و این از راه رتبه بندی قابل انجام
اســت .باید در حین بررسی کتاب رفتار اینده ما با کتاب مشخص شود
که مثال اثر ایا برای خرید مناسب است یا نه و برای چه مخاطبی مناسب
است .وی با اشاره به ضرورت تغییر ساز و کار خرید کتاب گفت :برخی از
ناشران مایل به ارائه کتاب خود به دبیرخانه هیئت انتخاب و خرید کتاب
نیستند و ما طبیعتا از خرید اثار ان ها محروم می مانیم .فرصت محدودی
برای بررسی این اثار وجود دارد .پس از خرید هم بعد این کتاب ها به انبار
منتقل می شوند و متقاضیانی که درخواست تجهیز کتابخانه های مدارس
یا دیگر نهادها را دارند به ســوی این انبارها هدایت می کنیم .در چنین
فرایندی معلوم است نمی توانیم کتاب های خوبی را انتخاب کنیم و خرید
خوبی داشته باشیم .پس خرید و توزیع ما بی هدف انجام می شود .معاون
امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی با تاکید بر اینکه دفتر توسعه
کتاب و کتابخوانی باید محتوای نشر را هم کارشناسی کند گفت :ممیزی
باید از سوی ناشر در فرایند نشر دیده شود .ناشر باید احساس مسئولیت
کند و قبل از وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی ،فرایند بررسی و تایید کتاب
در سازمان داخلی ناشر صورت گیرد .متاسفانه رویه ای ایجاد شده که گاهی
ناشر کتاب را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی می دهد و توقع دارد تمام
ممیزی ها در اینجا انجام شود ،بلکه اداره کتاب باید نظارت نهایی را انجام
دهد .یاسر احمدوند با اشاره به یارانه نشر برای خرید یا حمایت از کتاب ها
گفت :بســیاری از این حمایت ها هدفمند نیست .یارانه باید به محتوای
مناسبی که به دست خواننده مشتاق می رسد داده شود .نه اینکه کتابی
را بی برنامه بخریم و انبار کنیم .تولید محتوای مناسب برعهده ناشر است و
رساندن ان به دست مخاطب مشتاق از وظایف ماست.
مهسا بهادری
سه استاد و کارشناس ارتباطات و فضای مجازی ،دسترسی به اطالعات بدون
گزینشوسانسور،انتخابازا ِدخبرهابهدستکاربر،گسترشزیرساخت های
اینترنتی و ...را از دلیل های استقبال بیشتر مردم به فضای مجازی برای کسب
خبر می دانند .ان ها در مقابل ،پخش گزینشی خبرها به دست صداوسیما
بدون در نظر گرفتن نیاز مخاطب ،منعطف نبودن این رسانه و به روز نبودن
ان را ،مسبب فراری دادن مخاطب معرفی می کنند .شبکه های رادیویی و
تلویزیونی ،عالوه بر ایجاد تفریح و سرگرمی ،وظیفه خبر رسانی را هم برعهده
دارند .صدا و سیما ،بیش از ۲۰شبکه سراسری دارد که در این میان ،شبکه
خبر ،به طور تمام وقت ،وظیفه خبر رسانی را برعهده دارد و دیگر شبکه های
تلویزیون نیز در بازه های زمانی متعدد ،اخبار پخش می کنند .با وجود رایگان
بودن ،فراگیری و در دسترس بودن شبکه های رادیویی و تلویزیونی در سراسر
ایران ،انتظار می رفت و می رود که صدا و سیما در اطالع رسانی اخبار ،موفق تر
از دیگر رسانه ها عمل کند؛ ولی در عمل نه تنها این اتفاق رخ نداده ،بلکه با
پیشرفت تکنولوژی ،صداوسیما در حال باختن قافیه به فضای مجازی است.
ی که ایسپا منتشر کرده است ،صدا وسیما نه تنها
طبق اخرین نظرســنج
نتوانسته رقابت مثبت و پیروزمندانه ای با فضای مجازی داشته باشد ،بلکه
در دوسال و نیم گذشته ،درصد مخاطبانی که اخبار را از صداوسیما دنبال
می کنند ،از ۵۷.۷درصد به ۴۲.۱درصد کاهش یافته است .در همین بازه
زمانی ،درصد افرادی که اخبار را از طریق فضای مجازی دنبال می کنند ،از
۲۶.۱درصد به ۴۱.۴درصد رسیده است .این امار نشان می دهد که مخاطبان
تلویزیون در زمینه پیگیری اخبار با ۱۵.۶درصد کاهش مواجه بوده است ،در
حالی که ۱۵.۳درصد به مخاطبان فضای مجازی برای پیگیری اخبار اضافه
شده است .در واقع نظرسنجی ایسپا نشان می دهد که همان ۱۵درصد از
مخاطبانی که دیگر برای شنیدن اخبار سراغ صدا و سیما نمی روند ،به سمت
فضای مجازی حرکت کرده اند؛ فضایی که در ایران با مشکالت زیادی از جمله
فیلترینگ ،هزینه باالی اینترنت ،ضعیف بودن پهنای باند و ...همراه است؛ اما
چه چیزی باعث شده تا مخاطبان ،تلویزیون و رادیویی را که رایگان است،
فراگیری زیادی دارد و به راحتی در دسترس است ،کنار بگذارند ،خودشان را
به دردسر بیندازند و اخبار را در فضای مجازی دنبال کنند؟ این موضوع را با
سه کارشناس مطرح کردیم تا هریک ماجرا را از زاویه دید خود بررسی کنند
و توضیح دهند که چرا فضای مجازی در حال پیشرفت است و در حال پشت
سر گذاشتن صداوسیما در عرصه خبررسانی است.
مالک مردم ،کیفیت است نه میزان هزینه
نیما امیرشکاری ،کارشناس فناوری اطالعات معتقد است که دردسترس
بودن اطالعات در هر بازه زمانی که مخاطب اراده کند ،یکی از دالیلی است
که مخاطبان فضای مجازی را به برنامه های تلویزیونی ترجیح می دهند .امیر
شکاری درباره میزان دسترسی به اطالعات در شبکه مجازی گفت« :ممکن
است تکنولوژی های جدید هزینه بر باشند اما مهم ترین تفاوت ان ها این است
که در هر زمانی که اراده می کنیم به ان ها دسترسی داریم؛ یعنی مخاطب
ان زمان که اراده می کند ،می تواند اخبار را پیگیری کند نه مانند صداوسیما
که راس یک ساعت مشخص اخبار را پخش می کند .این موضوع به قدری
مهم است که نه تنها در شبکه اطالع رسانی تاثیر گذاشته بلکه در تفریح و
تماشای فیلم هم اثرگذار بوده است ».او ادامه داد« :یکی از دالیل دیگر تمایل
مخاطبان به پیگیری اخبار از طریق فضای مجازی این است که امکان دارد
محتوا و میزان جذابیت برنامه هایی که صدا و سیما برای ما انتخاب می کند
با ان چیزی که خودمان انتخاب می کنیم متفاوت باشد .نکته بعدی این که
در شبکه مجازی ،نه تنها دسترسی ازادتری به اطالعات وجود دارد بلکه بر
اساس دسته بندی ها نوع محتوا را هم خودمان انتخاب می کنیم ».او درباره
تمایل افراد به استفاده از تکنولوژی گفت« :هنوز هم افرادی هستند که تمایل
دارند موســیقی را از روی سی دی گوش کنند در حالی که هر روز تعداد
افراد بیشتری مایلند که از ابزار سنتی به سمت ابزار مدرن شنیدن موسیقی
حرکت کنند .هر چیزی را که در بســتر زمان بررســی می کنیم ،متوجه
می شویم که به سمت ابزار مدرن حرکت کرده اند .دو سال و نیم پیش افراد
کم تری از شبکه های مجازی استفاده می کردند ،همین موضوع در به وجود
امدن این امار تاثیر گذاشته است .یک منحنی وجود دارد به نام منحنی
پذیرش تکنولوژی که وقتی افراد را روی ان نمودار قرار می دهیم ،متوجه
می شویم که مخاطبان چند سال بعد از ایجاد تکنولوژی به سمت استفاده از
ان حرکت می کنند ».این کارشناس درباره افزایش مخاطبان فضای مجازی
در تمام جهان گفت« :نباید این موضوع را نادیده بگیریم که استفاده از فضای
مجازی در تمام جهان با ســرعت باالیی رخ می دهد .درست است که در
ایران استفاده از فضای مجازی با مشکالت وسختی هایی روبه رو است اما با
توجه به این که در فضای مجازی هر چیزی را هر طور که می خواهیم دنبال
می کنیم پس اندک هزینه و اندک سختی که متحمل می شویم ارزشش را
دارد .در واقع مالک گوش دادن به اخبار و دنبال کردن هر چیزی که ان را
دوست داریم ،هزینه و پول نیست بلکه بیشتر در دسترس بودن و کیفیت
ان مالک است».
صداوسیما در سراشیبی باختن به فضای مجازی است
توســعه زیرســاخت های اینترنتی یکی از دالیل افزایش استفاده مردم
از شــبکه های مجازی و نحوه خبررسانی تلویزیون ،یکی از دالیل کاهش
مخاطبان برنامه های خبررسانی صداوسیما اســت .داوود زارعیان ،استاد
ارتباطات دانشگاه عالمه طباطبایی ،درباره افزایش زیرساخت های استفاده از
اینترنت گفت« :از سال ۱۳۹۷تا به امروز چند اتفاق مهم در حوزه ارتباطات
و فناوری اطالعات رخ داده است که توسعه شبکه تلفن همراه و ۴Gقابل
توجه است .یعنی اگر سال ۹۷چیزی حدود ۵۵درصد از جامعه زیر پوشش
اینترنت ۴Gقرار داشتند ،اکنون باالی ۹۰درصد است .بنابراین وضعیت
دسترسی مردم نسبت به اینترنت گســترش پیدا کرده است .نکته دوم
این که دسترسی به فضای مجازی و اینترنت گسترش پیدا کرده و دلیل
ان هم بهبود زیرسازی ها است .زیرسازی ها بهتر شده ،دسترسی ها افزایش
پیدا کرده و طبیعتا میزان استفاده مردم از اینترنت نیز افزایش پیدا کرده
اســت ».زارعیان ادامه داد« :دلیل دوم این ماجرا که استفاده از شبکه های
مجازی افزایش پیدا کرده ،این اســت که فضای مجازی شخصی است و
طبیعتاً راحت تر از ان استفاده می شود .اما یک نکته اساسی تر و اجتماعی تر
در این میان وجود دارد و ان هم این است که در رسانه های ملی مانند رادیو و
تلویزیون اخبار مورد انتظار و مورد نیاز مردم منتشر نمی شود بلکه اخبار مورد
انتظار حاکمیت پخش می شود .در مقابل ،چون در فضای مجازی ،دسترسی
ازاد به اطالعات وجود دارد و مردم امکان انتشــار اخبار را دارند ،بسیاری از
اخباری که در رسانه ملی وجود ندارد ،در فضای مجازی قابل دسترسی است
و پیش بینی من این است که در اینده تعداد مخاطبان فضای مجازی بازهم
افزایش پیدا یابد ».او درباره چهار دلیل اصلی کاهش مخاطبان صداوسیما در
زمینه پیگیری اخبار گفت« :اگر توسعه زیرساخت های اینترنتی را عامل اول
برنامه های هفته ملی و روز جهانی کودک اعالم شد:
گرامیداشت یاد شهید «علی لندی»
نشست رسانه ای هفته ملی و روز جهانی کودک پیش از ظهر روز یکشنبه
11مهر ماه 1400با حضور مهدی علی اکبرزاده مدیرعامل کانون ،ابوالقاسم
سلیمانی مدیر کل روابط عمومی و امور بین الملل کانون و دبیر هفته کودک،
غالمرضا کیانی رئیس کانون زبان ایران و جمعی از اعضای شورای معاونین
کانون در سالن کنفرانس مرکز افرینش های فرهنگی هنری کانون پرورش
فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد .در ادامه ،مشروح سخنان مطروحه در
این نشست رسانه ای را از نظر می گذرانید:
علی اکبرزاده :خوشحالیم که امسال فرصتی دوباره خواهیم داشت تا در قالب
هفته ملی کودک ،برنامه ها ،رویدادها و فعالیت هایمان در حوزه کودکان و
نوجوانان را مرور کنیم .نیازمند ارزیابی گذشــته و برنامه ریزی برای اینده
هستیم و این هفته به ما فرصت می دهد تا با تمرکز این کار را انجام دهیم.
با توجه ب ه شــرایطی که در دو سال گذشته به واسطه فراگیری کرونا درکشــور داشتیم ،این نوید را به کودکان و نوجوانان و کلیه دست اندرکاران
تعلیم و تربیت می دهم که از ابتدای هفته ملی کودک کلیه مراکز کانون در
سطح کشور بازگشایی شوند .در این راستا به گونه ای برنامه ریزی خواهیم
کرد که مربیان با رعایت کلیه پروتکل ها پذیرای کودکان و نوجوانان باشند.
طی دو سال گذشته با وجود اینکه فعالیت های مجازی کانون دایر بود ،امامعتقدیم که هیچ چیز جای مراکز را پر نمی کند .بچه هه دوست دارند در
فضای فیزیکی کانون و رو در رو با مربیان خودشان قرار گیرند.
اتفاق خوب دیگری که همزمان با هفته ملی کودک شروع می شود ،ایناست که کتابخانه کانون نیز از ابتدای هفته ملی کودک ساعت کارش تا
عصــر افزایش خواهد داد و این روند پــس از هفته ملی کودک نیز ادامه
خواهد داشت.
به دلیل وجود کرونا و نگرانی از شیوع موج های بعدی ان ،ضمن اموزش بهکوکان و والدین ،اموزش ها در کانون مجازی مثل گذشته ادامه خواهد یافت.
از ابتدای هفته ملی کودک به مربیان و مدرســین کانون زبان ایران نیزاینترنت رایگان تخصیص خواهیم داد.
یکی از مطالبات خانواده ها از ما دسترسی اسان به محصوالت کودکانو نوجوانان اســت .عرضه این محصوالت در فروشگاه های کانون صورت
می گیرد اما تعداد این مراکز کم است .به امید خدا همزمان با هفته ملی
کودک در هر یک از استان های کشور یک فروشگاه افتتاح خواهیم کرد تا
دسترسی خانواده ها به محصوالت کانون تسهیل شود.
همچنین در اینده نزدیک «دیجی کانون» به عنوان مهم ترین ،بزرگترینو کامل ترین فروشــگاه مجازی کانون شــروع به کار خواهد کرد .سامانه
ان مشخص شــده و فضای کار کامال اماده است .اکنون برنامه ریزی های
لجستیکی در حال انجام است و به امید خدا این بخش از کار نیز طی دو ،سه
هفته اینده انجام خواهد شد .در «دیجی کانون» عالوه بر محصوالت کانون
اعم از کتاب و سرگرمی های سازنده و اسباب بازی ها ،اثار سایر تولیدکنندگان
مورد تایید کانون نیز در سایت عرضه خواهد شد.
رویداد هفته ملی کودک امسال را به نام شهید «علی لندی» نامگذاریخواهیم کرد و بدین وسیله با برگزاری یادواره ،یاد و خاطره این شهید نوجوان
را گرامی خواهیم داشت .همچنین به دیدار خانواده این شهید خواهیم رفت
و از تندیس او در استان خوزستان رونمایی می کنیم .
اسباب بازی یکی از مقوالت مهم مرتبط به کودکان است .کانون طی دوسال گذشــته طرح های مربوط به ایده ازاد اسباب سازی را دریافت کرده
اســت .در تاریخ 21مهر ماه جــاری از طرح های برگزیده رویداد ایده ازاد
اسباب بازی رونمایی خواهد شد و این طرح ها را منتشر خواهیم کرد.
سایت http://shop.kpf.irنیز در طول هفته ملی کودک محصوالتخود را با 25درصد تخفیف عرضه خواهد کرد.
اجرای نمایش در فضای باز برنامه دیگر ما در هفته ملی کودک است .هفتفیلم سینمایی را هم به صورت رایگان در پرتال کانون اکران خواهیم کرد.
پخش انالین روزانه تولیدات کانون که در سال های گذشته در جشنواره های
خارجی رتبه اورده اند نیز اقدام دیگری است که در دستور کار ما قرار خواهد
داشــت .پخش انالین اجرای قصه گویان برتر کانون در فضای مجازی نیز
برنامه بعدی ما است.
در هفته کودک ساعتی را با عنوان «ساعت کودکی» در نظر گرفته ایم .کهخانواده ها روزانه یک ساعت از زمان خودشان را صرفا به کودکان اختصاص
دهند ،با انها صحبت کنند و نیازها و مشکالتشان را بشنوند.
ما نیاز به قوی ساختن ذهن خانواده ها در زمینه مسائل کودکان داریم .نشستی را به صورت نمادین با حضور کودکان در کانون برگزار خواهیم کردو نتایج این گفت وگو را در پرتال کانون منعکس خواهیم ساخت.
اقدام دیگر این است که دوستان من پیامی را از زبان کودکان اماده می کنندو این پیام را به کودکان سراسر دنیا ارسال خواهند کرد .نقش اصحاب رسانه
در انعکاس این پیام بسیار مهم است .زبان بین المللی کودکان در همه جای
دنیا زبان هنر است و این پیام می تواند به پیام روز جهانی کودک تبدیل شود
که از زبان کودکان ایرانی در اقصی نقاط دنیا طنین انداز می شود.
تریلی های ما که تماشاخانه های سیارمان هستند ،طی هفته ملی کودکبرنامه های متعددی را در تهران و مناطق روستایی برگزار خواهند کرد.
شعار هفته کودک امســال« ،حال خوش کودکی ،رنگ خوش زندگی»است.
تنها متولی برگزاری هفته ملی کودک در کشــور کانون پرورش فکرینیســت؛ کلیه نهادهای مرتبط به حوزه کودک و نوجوانان در این زمینه
برنامه ریزی و مشارکت کرده اند.
روزشمار هفته ملی کودک امسال عبارت است از: 16مهر :کودک ،صلح ،بازی و نشاط
17مهر :کودک ،باورهای دینی و معنویت
18مهر :کودک ،خانواده ،اموزش و مهارت های زندگی
19مهر :کودک ،امنیت ،بهداشت و سالمت جامعه
20مهر :کودک ،کتاب ،هنر و ادبیات
21مهر :کودک ،هویت ،میراث طبیعی و فرهنگی
22مهر :کودک ،رسانه و فناوری های نوین
هفته ملی کودک بهانه و تلنگری برای ما است که تا چه حد توانسته ایم درعرصه کودکان و نوجوانان فعالیت و انتظارات را براورده کنیم .فرصت خوبی
است که هفته ملی سال اینده را به این هفته پیوند دهیم.
باید تمام توجهمان را برای تربیت نسلی که در اینده از ما مراقبت خواهدکرد ،به کار بگیریم .وقتی که ما پیر می شویم و انها در جایگاه کنونی ما قرار
می گیرند .تربیت کودکان یک فعالیت و مساله بسیار مهم است .فاصله بین
بدانیم و شخصی بودن و فردی بودن را عامل دوم؛ باز بودن و ازاد بودن فضای
مجازی را به عنوان عامل سوم تلقی می کنیم که بسیار مهم و تاثیرگذار است.
حوزه رسانه تلویزیون در یک سری از چهارچوب های از پیش تعیین شده
قرار دارد و هیچ انعطافی هم در قانون گذاری مجدد ندارد ،چند خبر وجود
دارد و همان ها هم باید خوانده شوند .با یک تحلیل محتوایی ساده می توان
به این نتیجه رسید ،مجموعه این عوامل باعث می شود که فضای مجازی پر
مخاطب تر باشد .به عنوان مثال من یکی از افرادی هستم که اخبار تلویزیون
را در طول ۲۴ســاعت شبانه روز ،تنها در دو بخش خبری دنبال می کنم
اما فضای مجازی را لحظه به لحظه دنبال می کنم ».زارعیان درباره تغییر
رویکرد سیاسی صداوسیما گفت« :فکر می کنم رویکرد صدا و سیما در دوره
اول دولت اقای روحانی مثبت تر از دوره دوم بود به همین دلیل برنامه های
خبررسانی در دوره اول اقای روحانی اخبار دولت را بیشتر پوشش می داد؛
اما در دوره دوم مخالفت بیشتری داشت به همین دلیل اخبار منفی بیشتری
نشان می داد و حاال که دولت تغییر کرده باز هم رویکرد تلویزیون متفاوت
شده است صدا و سیما در طول سال های اخیر تالش کرده است با راه اندازی
شــبکه های متعدد کانال های اطالع رسانی و تمامی موارد پوشش خود را
افزایش دهد اما بازهم فضای مجازی در این زمینه موفق تر عمل کرده است
و صدا و سیما روزبه روز با کاهش مخاطب در زمینه سیاسی مواجه است».
صداوسیما در سراشیبی باختن به فضای مجازی است
رضا الفت نسب ،عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه های
اینترنتی شهر تهران (کســب کارهای اینترنتی) درباره دلیل کاهش ۱۵
درصدی مخاطبان تلویزیون در زمینه پیگیری اخبار گفت« :مهم ترین دلیل
مهاجرت ۱۵درصدی مخاطبان از تلویزیون به فضای مجازی ،عدم اعتماد
کافی مردم به اخباری است که صداوسیما پخش می کند .نکته بعدی این که
در شبکه های اجتماعی اخبار به صورت کامل تر و سریع تر قابل دسترسی
هســتند .این موارد درباره اخبار مطرح می شود اما در زمینه سرگرمی هم
باید گفت که در چند سال گذشته ،صدا و سیما به جز سریال «پایتخت»،
برنامه ای برای ایجاد تفریح و سرگرمی تولید نکرده است ».او درباره ناکارامدی
صداوسیما در مدیریت برنامه های خود گفت« :مردم در شبکه های اجتماعی
اخبار را به شدت دنبال می کنند البته گاهی اوقات محتوای خیلی مناسبی
در شبکه های اجتماعی تولید نمی شود اما صدا و سیما با مردم کاری کرده
است که انها افکار و نوع نگاه خود را تنزل داد ه و در شبکه های اجتماعی غرق
شده اند و هر خوراکی که ان جا تولید می شود را مصرف می کنند و متاسفانه
همین موضوع در جامعه امروزی ما تاثیر گذاشــته است .به طور مثال؛ به
جایی رسیده ایم که چند نوجوان می نشینند و گریه می کنند که اگر فالن
بازیگرنباشد،مانیزنیستیم».
مهم ترین دلیل مهاجرت مردم به فضای مجازی ،عدم اعتماد به
صداوسیمااست
الفت نسب درباره نحوه غلط فرهنگ ســازی صداوسیما ادامه داد« :مقصر
این موضوع صداوســیما و نهادهایی هستند که بودجه دریافت کردند تا
فرهنگسازی انجام دهند اما این کار را به درستی انجام ندادند و نتیجه اش
شده تغییر ذائقه مخاطب و در تمام این موارد مردم به خاطر عدم اطمینان
به سازمان صدا و سیما به سمت شبکه های اجتماعی حرکت کردند عالوه
بر این موضوع ،نگاه های یک طرفه و نبود اطالعات کافی باعث شده است تا
مخاطبان صدا و سیما روز به روز کم تر شوند .این سازمان با پول بیت المال
اداره می شود اما نمی تواند اعتماد همین مردم را به دست اورد».
دو هفته ملی کودک طی دو سال این فرصت را در اختیار ما قرار می دهد که
در رفتارهای خودمان نسبت به کودکان بازنگری کنیم.
کانون زبان ایران یکی از بخش های مهم کانون پرورش فکری است .کانوندر برنامه های اتی ما با تحوالت گسترده ای روبه رو خواهد بود.
210هزار ثبت نام در دوران کرونا برای کانون زبان داشتیم که در نوع خودیک رکوردشکنی بود.
درخواســتم از شما اصحاب رسانه این است که لطفا درباره کودکان قلمبزنید و ما را راهنمایی کنید تا بتوانیم بهترین تصمیمات را درباره کودکان و
نوجوانانایرانعزیزمانبگیریم.
ابوالقاسمسلیمانی:تمامتالشکانوندرطولسالودرایامهفتهملیکودک
این است که بتوانیم فعالیت های خودمان را تقدیم کودکان و خانواده هایشان
کنیم .تالش شده است که معرفی نوجوان موفق در زمینه های فرهنگی و
هنری صورت پذیرد.
یکی از کمیته های ما امسال به استان ها اختصاص دارد .بر همین اساستالش کردیم دوستانمان در استان ها نقشی پررنگ تر داشته باشند.برگزاری
نشست های انالین توسط شاعران و هنرمندان برنامه دیگر ما خواهد بود.
مــوزه کودک کانــون در هفته ملی کودک به صــورت رایگان پذیرایبازدیدکنندگانخواهدبود.
برگزاری سه نشست علمی تخصصی با موضوع روزشمار هفته ملی کودکاقدام دیگر ما خواهد بود که بنا داریم ان را به هفت نشست ارتقا دهیم.
غالمرضا کیانی :موضوع اموزش زبان های خارجی یکی از مهم ترین مسائل
دنیای امروز اســت و خوشبختانه در برنامه درسی ملی کشور نیز به این
اهمیت توجه شده است.
مــا در کانون زبان ایران در 264مرکز در سراســر کشــور و با رویکردعدالت محور در حال فعالیت هستیم.
براساس هم اندیشی نزدیکی که بین اهالی کانون و اهالی دانشگاه رخ دادهاست ،حدود 200مساله روشن و احصا شده پژوهشی را در حوزه اموزش
زبان به دانشــگاه های سراسر کشور ارسال کرده ایم تا به امید خدا بتوانیم
راهکارهای مناسبی برای انها پیدا کنیم.
خوشــبختانه اکنون همه 2800مدرس کانون زبان ایران را با مدل هایعلمی ارزیابی کرده ایم و برنامه توانمندسازی انها در دستور کارمان است.
هفته ملی کودک از 16تا 22مهر ماه 1400به همت کانون پرورش فکری
کودکان و نوجوانان در تهران و سایر شهرهای کشور برگزار می شود. صفحه 6
انتقاد «فاضل جمشیدی» موسیقیدان و جامعه شناس از شیوه ی نگاه به موسیقی در دهه های اخیر:
وظیفه ی هنرمند خروج مردم از ِ
رکود معرفتی است
سیدمسعود اریادوست
ارتباط دین و موسیقی در دهه های اخیر همیشه محل نزاع بوده است .فاضل جمشیدی
(موسیقیدان و جامعه شناس) ضمن انتقاد از شیوه ی نگاه به موسیقی در دهه های اخیر
می گوید« :ایا اوضاع کنونی ایران زشت تر از نشان دادن سنتور نیست که تلویزیون ما
سنتور را نشان نمی دهد؟ بچه های ما اکنون به تار می گویند سنتور! ولی انواع بدی ها
را می دانند .کوتاهی از ما اســت ».وی با اشاره به هدف مشترک دین و موسیقی ابراز
داشت« :فضایل انسانی ،کردار خوب و فضایل خوب ،همه جزو ارزش هایی هستند که
موســیقی خوب هم می تواند به ان ها دعوت کند .در چنین فضای اندیشه ای ،تضادی
بین دین و موســیقی به چشــم نمی اید ».تحلیل جایگاه کرامت و فضایل انسانی در
موســیقی ،تعریف نگاه متعادل دین به موســیقی ،انتقاد از افراطی گری در خصوص
ارتباط دین و موسیقی و همچنین تبیین وظیفه ی روشنفکرانه ی موسیقی دان ازجمله
مباحثی است که در این گفت وگو می خوانید.
ی را در جامعه چگونه می دانید؟ از
به عنوان یک موسیقی دان ،جایگاه ارزشی موسیق
نسبت دین با موسیقی هم صحبت کنید؟
در این خصوص ابتدا باید از فرهنگ تعریفی قید کنیم .بر همین اســاس فرهنگ عبارت است از
مجموعه ای از تفکرات جاری و ســاری جامعه .جامعه ای که دارای رفتار و کردار و فرهنگ است،
مشخصا جایی هم برای دین دارد .دین به نوبه ی خود به عنوان پدیده ای فرهنگی تبیین می شود
که در برخی از کشــورها وجود دارد و در برخی دیگر یا خبری از ان نیســت و یا بسیار کم رنگ
است .به هر طریق دین عمال بخشی از فرهنگ مردم محسوب می شود .موسیقی هم مثل دین،
بخشــی از فرهنگ جامعه است؛ منتها دین فراتر است .با این اوصاف مقایسه ی دین و موسیقی،
قیاس مع الفارق خواهد بود چراکه نمی توان این دو را با هم قیاس کرد .فرهنگ عرصه ی بزرگی
دارد که رفتار ،زبان ،موســیقی ،خط و دین را شــامل می گردد .به هر طریق ،دین در کشور ما
حجم بیشــتری از فرهنگ را دربردارد .در ایران به دلیل همین امر دین محوری ،دین هر چیزی
را مجــاز نداند مردم به ان کم توجه می شــوند و هر چیزی را جایــز بداند ،مردم به ان گرایش
پیدا می کنند .در همین رابطه اگر دین داری در کشور ما به خوبی تبیین شود ،موسیقی خوب و
ســازنده( ،موسیقی که به قول دین داران ،به معروف امر کند و از منکر نهی کند ،دروغ ،دزدی و
ریا و را تقبیح کند) نیز تایید خواهد شد .اگر موسیقی هم به چنین ارزش های اجتماعی بپردازد
و در راســتای تقویت رفتار و کردار انسانی باشد ،در چنین فضای اندیشه ای قاعدتا نباید تضادی
بین دین و موســیقی خوب وجود داشته باشد .علمای دین هم باید چنین نگاهی داشته باشند؛
کما اینکه وقتی از امام ســوال پرسیدند که صدای زن حرام است یا خیر ،در پاسخ گفتند تا چه
برداشتی حین شنیدن شود .موســیقی را یکی از ابعاد فرهنگی می دانیم؛ دین را نیز همینگونه
می پنداریــم .منتها دین فراگیرتر اســت .در کل عموم اجزاء فرهنگی مــا باید در کنار همدیگر
حرکت کنند .اگر کســی دیندار باشد بدون تردید موسیقی خوب را می پسند .کمااینکه بسیاری
از علمای دین ،کالم خوب و موســیقی خوب را می پذیرند .در کنار این مســایل باید به هویت
موسیقی خوب هم اشاره کرد .امروز غالبا شاهد ارائه ی کارهای کم کیفیت و بی کیفیت هستیم.
ضمن چنین کارهای بی مایه ای ،باید به موسیقی هم عمیق تر نگاه کنیم و هر موسیقی را متضاد
با دین نبینیم .فضایل انســانی ،کردار خوب و فضایل خوب ،همه جزو ارزش هایی هســتند که
موســیقی خوب هم می تواند بشریت را به ان ها دعوت کند .در چنین فضای اندیشه ای ،تضادی
بین دین و موسیقی به چشم نمی اید.
ایا موسیقی در کشور ما به این سمت و سو حرکت کرده است یا خیر؟
موســیقی ما از لحاظ محتوایی ،امری خاص به نظر می رســد .همه ما از وطن سخن گفته ایم و
خوانده ایم .شــخصا نیز چنین اهنگی را خوانده ام .همه ما از ایران ،خلیج فارس ،کوه های ایران،
رودخانه ها و ...از ســیاوش ،رستم و غرش شیران و ...خوانده ایم .ولی کدامیک از ما خواننده ها،
از راســتگویی ،صداقت ،فضایل اخالقی و امثال اینها می خوانیم؟ در گذشته ،یک فرد برای تعهد
به قول خود ،یک تار ســیبیل خــود را از صورتش جدا می کرد و الی قران می گذاشــت و انرا
نشان بر عهد خود می دانست و نهایتا بر اساس همان ،بر تعهد خود عمل می کرد .کدامیک از ما
خواننده ها بر این امور تاکید کرده ایم؟ این همه اختالس و دزدی در ایران شد .کدامیک از ما در
خصــوص فضایل و تقبیح رذایل خواندیم؟ درحالیکه اگر ما خواننده ها چنین مباحث اخالقی را
تبیین می کردیم ،به شما قول می دهم که قبح و زشتی این امور بیشتر به چشم می امد و نهایتا
مقداری از این اقدامات کم می شد.
پس می توان گفت که جای شاعرانی که باید به فضایل اخالقی بپزدازند ،در موسیقی
ما خالی است .از قضا این فضایل همان فضایلی اند که دین هم بر ان تاکید دارد؟
بله؛ البته ما شاعر زیاد داریم؛ ولی بخش زیادی از انها شاعرانی هستند که متاسفانه صرفا دنبال
شــعار هستند .غرش شــیران ،مهد دلیران ،و ...اصال ما هزاران کوه و دریا داریم ...داشتن این ها
در ذات خود چه فایده ای دارد؟ ایا به اندازه ســر ســوزنی منجر به نهادینه شدن فضایل اخالقی
می شــود؟ خیابان ها ،مترو ها ،کوچه و بازار را ببینید .برخی راحت به یکدیگر فحاشی می کنند.
چرا اینطور شــدیم؟ پس کجاســت ان فضایل وعده داده شده؟ فحاشــی به امری رایج و عادی
تبدیل شده است .مسلمان نباید فحشی بر دهانش جاری شود .ولی ایا توجه می کنیم؟ ما شاعر
زیاد داریم ولی تبیین انها از فضایل کمرنگ و ناچیز اســت .زمانی خواننده ای می خواند« :دروغ
دروغ دروغه ،حرفات همه دروغه!» ایا این در جامعه ما اثر نداشــت؟! ایا مردم کوچه و بازار به
دروغ بدبین نمی شدند؟ حتی او هم در کالمش ارزش های اخالقی را ترویج می داد.
به اعتقاد شما مدیریت های موسیقی در کشــور در سال های گذشته چه نقشی در
این وضعیت داشــتند؟ وضعیت قبل و بعد از انقالب را در این مورد چگونه مقایسه
می کنید؟
قبــل از انقالب در برخی از ترانه های کوچه بازاری ،اشــعار خــوب و ادبیات خوب که به فضایل
اخالقی می پرداخت وجود داشــت ،هر چند که محوریتی غالبا عاشــقانه داشتند .اما اکنون باید
بپرسیم که ایا مردم ما نیاز به موسیقی عاشقانه دارند؟ وضعیت را بسنجیم و ببینیم که ایا انها
نیاز به «دلی دلی» دارند؟! با این رذایل اخالقی و کالهبرداری و وجود 12میلیون پرونده در قوه
قضاییه ،این همه اختالس و دزدی ،وضعیت وخیم اقتصادی...ایا هنرمندان و فرهنگ سازان نباید
نکوهش شوند؟ ایا این اوضاع زشت تر از نشان دادن سنتور نیست که تلویزیون ما سنتور را نشان
نمی دهد؟ بچه های ما اکنون به تار می گویند ســنتور! ولی اقسام بدی ها را می دانند .کوتاهی از
ما اســت .نتیجه دین داری چیست؟ ضمن دین داری باید رفتار مردم عوض شود و صادق شوند،
درستکار شوند ،کار حرام نکنند و مال حرام نخورند .دین فقط نماز خواندن نیست .اقای مطهری
می گفتند امام حســین(ع) شهید شــد ،ولی برای او فقط گریه نکن؛ بلکه پیام او را درک کنید.
وظیفه ی دین داری همین است.
به محتوای اخالقی موسیقی اشاره کردید .به نظر شما اگر این موسیقی با این محتوا
در ایران مطرح شــود ،در حال حاضر مردم چنین موسیقی را می پذیرند؟ روحیات
مردم همانطور که شما هم اشاره داشتید دگرگون شده است .ایا این روحیه ،چنین
موسیقی را می تواند گوش کند؟
وقتی اقای شــجریان می خواند که «به طواف کعبه رفتــم به حرم رهم ندادند /که برون در چه
کردی؟ که درون خانه ایی؟ /به قمارخانه رفتم ،همه پاکباز دیدم /چو به صومعه رســیدم همه
زاهد ریایی» ایا خواندن این شــعر اشــکالی دارد؟ یا این شعر که «ای قوم به حج رفته کجایید
کجایید /معشوق همینجاست بیایید بیایید» این اشعار مشکلی دارد؟
مشکل اینجاست که همین نوع موسیقی و اشعار به محاق کشانده شده است؟
این هم علت دارد .همه ی ادعاهای این افراد ،صرفا شــعار اســت .قاسم سلیمانی در وصیت نامه
خود گفته بود که جسدش را در کرمان و کنار قبر یک سرباز دفن کنند .این نهایت تواضع او را
می رساند .اما ایا دیگران هم که ادعا دارند ،اینگونه اند؟ ما سلیمانی را فقط در شعار می خواهیم،
نــه در عمل .نام شــهدا را بر زبان می اوریم ولی خبری از عمل به خواســته های انها نیســت.
وصیت نامه شهدا را بخوانیم .شهدای ما ،بخصوص شهدای کم سن و سال را نگاه کنید .ببینید چه
خواسته هایی داشته اند .جامعه ما شــعارزده است .از موسیقی دان ها همیشه خواسته ام که شعار
ندهند .همان «سیبیل گرو گذاشتن» را نهادینه کنیم کفایت می کند.
برخی دین را مخالف هسته ی اصلی موسیقی تبیین می کنند .نظر شما چیست؟
ببینید؛ اگر تاریخ ادیان را بررســی کنیم ،خواهیم دید که هر دین و مذهبی غایتی اخالقی را با
محوریت فضیلت گرایی ،به مثابه فرجام خود معرفی می کند .شــعار دین ارتقای جایگاه بشری و
اصالح اوســت .این مطلبی است که در قبال دین به ما اموزش داده اند؛ مگر اینکه خالف این را
ببینیم .به هر طریق هدف دین هدایت به ســمت راه راست است .هدایت صرفا از مسیر موعظه
و نوحه اجرایی نمی شــود .این مهم با روش های مختلف سرانجام می یابد و صرفا منحصر به یک
گفتمان نیست .از قضا چه بهتر که این روش ،یک روش به روز باشد.
یعنی همــان مطلبی که حضرت علی(ع) می فرماینــد .طبق کالم حضرت علی(ع)
فرزندان خود را بر اساس زمانه ی خویش تربیت کنیم؟
بله؛ همین اســت .حال ایا برای رســیدن به این مهم ایا اخبار ،کتاب ،مجله ،رنگ ،نقش ،فیلم،
صدای خوب و ...نیاز نداریم؟ این نیاز روز ما است .ایا اگر کسی قران را با صدای بد بخواند ،از
دین زده نمی شــویم؟ کسی ترغیب می شود برای خواندن قران؟ این همان حکایت شیخ سعدی
است که می گوید گر تو قران بر این نمط خوانی ،ببری ابروی مسلمانی! ایا بالل حبشی صدای
خوب نداشــت؟ اگر صدای بد داشت کســی به صدای او گوش می داد؟ بر این اساس باید گفت،
دین هم ابزار می خواهد تا در میان مردم نفوذ کند .شــما از حضرت علی(ع) حدیثی اوردید که
اشــاره به نیاز زمانه داشت .این مثال خوبی است .موسیقی یک ابزار برای دین محسوب می شود
که این ابزار تبلیغ ،بر اســاس نیاز زمانه ما هویت می یابد .االن چرا حین ماه محرم ،نینوا پخش
می شــود؟ چونکه اثرگذارترین وســیله برای انعکاس ان حقایق ،موســیقی اســت .از یک نی و
ِ
بزرگ اقای علیزاده ،در نوای نی اســتفاده می کنند .بنابراین موسیقی مثل همه ی
یک ارکســتر
ابزارهای دیگری که در جامعه است می تواند پیام دین را به مردم تسهیل کند .اینکه یک نفر از
این ابزار استفاده صحیح نمی کند ،به صاحب نام ها و صاحبان سبک موسیقی چه ارتباطی دارد؟
ما مســئول رفتار ناشایست دیگران نیســتیم .ابزار در دست هر کسی که باشد ،بر اساس هویت
فکــری اش ،کاربرد پیدا می کند .با دوربین عکاســی ،برخی تصاویر غیراخالقی را ترویج می دهد
و دیگــری نیز با همان دوربین ،فقر یک جامعه را نشــان می دهد .دیــن در این مورد می گوید،
اگر موســیقی طوری بود که منجر به انحرافات اخالقی در جامعه باشــد ،این حرام است .موالنا
می فرماید نی در هر ســری شــر می کند /انچنان را انچنان تر می کند .پرسیدند که ایا می حرام
است؛ در پاسخ گفتند تا که خورد! این همان رابطه ی دین و موسیقی است.
به هر طریــق در برخی از حکومت ها ،خواه و ناخواه عرصه برای هنر ،موســیقی و
موسیقدان تنگ می شــود .در چنین فضایی یک خواننده ،یک شاعر و در کل یک
هنرمند چه وظیفه ای برعهده دارد؟
از نظر من ،هنرمند یک روشــنفکر است .هنرمند اگر بخواهد با ایده ی «هنر برای هنر» فعالیت
کنــد نهایتا ماحصل تالش او را تمجید می کنند و از کار خوبــش تجلیل به عمل می اید .اما از
طرفی ممکن است یک هنرمند ،هنر را برای کمک به مردم مورد استفاده قرار دهد .این هنرمند
با این طرز نگاه وارد حیطه ی روشــنفکری می شــود .او یک هنرمند روشــنفکر است که در پی
ایجاد تغییر قدم برمی دارد .یک شاعر هم می تواند صرفا شعر طنز بگوید .در این عرصه او شاعری
طنزپرداز خواهد بود .همین شاعر اگر بخواهد برای تغییر شعر بگوید ،تکلیفش عوض می شود و
به یک روشنفکر مبدل می گردد .حال این هنرمند باید شجاع باشد .هرچند که این هنرمند باید
از رادیکالیسم دور باشد .در مجموع کار هنرمند ،باید دارای یک پیام برای جامعه باشد .کار بدون
پیام ،کار بی هویت اســت .اقای اخوان ثالث می گفت ما با حکومت نیستیم؛ ما بر حکومتیم .این
همان هنرمند روشنفکر است .وظیفه هنرمند ،انتقاد و دیدن نقاط ضعف است .اگر قرار باشد یک
هنرمند این نقاط را نبیند ،او ثناگو است .درحالیکه هنرمند اینگونه نیست .او حق ندارد ثناگوی
صــرف حکومت عصر خود باشــد .لذا اگر هنرمند ادعا می کند که خواننده ی خوبی اســت باید
هجمه ها را هم بپذیرد .من از شما می پرسم که کسی با صاحبان این صداها که می گویند پیکانم
کنار اتوبان خوابیده خواب می بینه یا مثال اهای عالی جناب عشــق و ...کسی از تبار حاکمیت با
این گونه افراد کاری دارد؟! ایا تا حاال کســی بسیاری از خواننده های مشهور را بازخواست کرده
است؟ حاکمیت فقط از انها مالیات می خواهد .این تنها چالش بین این هنرمندان و اهالی قدرت
اســت .ولی در مقابل از امثال استاد شجریان سوال می شــود که چرا گفته ای که شه ِر یاران را
چه شد...؟! از ما هم پرسیده اند که «این نیز بگذرد» ،ایا منظورمان جمهوری اسالمی است؟! ما
هم می گوییم نه! مرز بین هنرمند و رادیکالیســم مشــخص است .در مجموع تفاوت وظیفه او با
سیاسیون مشخص است .انجا که موسیقیدان وارد ژانر مشارکت ،همدلی انتقاد و اصالح جامعه
گردد ،وارد قلمرو روشــنفکری شده است .او باید به ســوی موسیقی فاخر برود که نقدی بر ان
وارد نشود .شعر این موسیقی نیز باید به گونه ای باشد که به مردم چیزی بیاموزد و حداقل مردم
را در «رکود معرفتی» نگذارد .وقتی شــاعر و موســیقی دان منجر به افزایش معرفت در جامعه
شوند ،مردم در زمینه ی اعتقادات فریب نمی خورند .با چنین فعالیتی نیاز نیست که حتما مردم
را در یک حزب متشــکل کنیم؛ پتانســیل هنر در روشنفکری به اندازه تحزب مفید است .طبق
گفته ی یکی از روحانیون هندی هنرمندان کمتر مرتکب جرم و جنایت می شوند .ایا این همان
پیام دین نیســت؟ این از برکات هنر است .اگر ادم ها به ارتقای انسانیت خود فکر می کنند ،هنر
یکی از این مسیرها محسوب می شــود .توصیه می کنم که سیاسیون دست از رفتارهای دوگانه
و ماکیاولیستی بردارند؛ دست اندرکاران دین هم دست از موعظه صرف بردارند و عملگرا باشند.
همچنین موســیقی دانان هم به سمت مسائل اخالقی و فضایل انسانی قدم بردارند .این جامعه،
جامعه ی ایده ال است که هم روحانیون و هم موسیقی دان ها در ان نقش خواهند داشت.
7
شنبــــــــه 10مهرماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1521
www.honarmandonline.ir
موسیقی
MUSIC
گزارش
نقد
«سایه روشن»
به کادر درمان تقدیم شد
نماهنــگ و تک اهنگ بی کالم «سایه روشــن» عنــوان یکی از
تازه ترین اثار منتشرشده موسیقایی است که به تالش پرستاران و
پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
کادر درمان در روزهای کرونایی ِ
نماهنگ و تک اهنگ بی کالم «سایه روشــن» با اهنگ سازی و
تک نوازی کنترباس مهدی کالنتری و کارگردانی پرویز کاظم لو
با حال وهوایی متفاوت در تجلیل از پرستاران و کادر درمان طی
روزهای کرونایی ،منتشر شد.
مهدی کالنتری از نوازندگان باســابقه ســاز کنترباس که طی
ســال های گذشــته فعالیت هــای متعــددی در مجموعه ها و
ارکسترهای معتبر کشورمان داشته درباره انگیزه های خود برای
ساخت و تولید این اثر موسیقایی نوشته است:
«چونان برگ ســرگردانی در باد از شاخه جدامانده و معلق ،که
ناگاه تو امدی در ردایی سفید ،با دستانی پر از مهر ،جاوید باد نام
شما مدافعان سالمت؛ و در روزگار ناجوانمردانه سرد امروز تصمیم
گروه کوچک ما با حرف های موسیقی و سینمایی مان این بوده
که ادای دینی هرچند ناچیز به این عزیزان ازجان گذشته داشته
باشیم تا صدای خوش شفا را هنرمندانه تر به گوش برسانیم که
هم او اول و اخر عالج همه دردهاست.
در مقــام معرفی این موزیک ویدیــو هم باید گفت هدف برتر،
همان تقدیر از این فرشتگان زمینی است که به همت یک گروه
موسیقی و یک گروه قدرتمند و توانمند سینمایی به ثمر نشسته
که این خود به منزله سپاسگزاری بی پایان از جانب این مجموعه و
تمامی اهالی هنر از خط مقدم این روزهای مان است واگر بخواهم
توصیفی از موســیقی این اثر داشته باشم باید بگویم ترکیبی از
درد کشــیدن در راه زیبایی و تکامل بوده که امیدوارم تا حدی
موفق بوده باشم.
من در این ماه های ســخت و دشــوار وقتی جای ماسک روی
صورت پرستاران و ان پوشش ویژه کادر درمانی بخش کرونایی
بیمارســتان ها را می دیدم ،همواره شرمنده می شدم ،شرایطی
که موجب شــد با دوست هنرمندم پرویز کاظم لو ساخت پروژه
«سایه روشــن» را اغاز کنیم و امیدوارم حاال که کار به سرانجام
رســیده ،در حد توان خود کوشــیده باشــد تا مورد پسند این
مدافعان عزیز ســامت قرار گرفته و بخــش کوچکی از االم و
فعالیت های جانفرسای انان در روزهای کرونایی را جبران کند،
عزیزانی که در این چند ماه هرانچه در توان داشتند انجام داده
و ما را شــرمنده فداکاری و ایثار مثال زدنی و فراموش نشــدنی
خود کردند.
تشکر ویژه هم دارم از محسن رجب پور مدیر موسسه ترانه شرقی
برای انتشــار این اثر و همچنین از رضا اذرنجات مدیر شــرکت
«ترنم نغمه ابگون» برای دریافت مجوز این نماهنگ که در طول
پروسه تولید همراهمان بودند».
پرویز کاظم لو نویسنده و کارگردان نماهنگ «سایه روشن» نیز
درباره حضورش در این پروژه اظهار کرد :وقتی مهدی کالنتری
به من پیشــنهاد ســاخت این نماهنگ را داد ،در ابتدا ماکت
موســیقی اثر را گوش دادم و بالفاصله فضا به گونه ای شــکل
گرفت که ســناریوی کلی اثر در ذهنم ساخته شد ،بنابراین با
اشتیاق بیشتری تصمیم گرفتم کارگردانی اثر را به عهده بگیرم،
چــرا که معتقد بــودم برای یک هنرمند چه شــرایطی از این
پیش روی خود ببیند که می تواند به ســهم
بهتــر که فضایی را ِ
خود قدردان کادر درمانی باشــد که این روزها جانانه در عرصه
سالمت فعالیت می کنند.
وی افزود :بر همین مبنا از مهدی ایل بیگی خواســتم مدیریت
فیلم برداری کار را به عهده بگیرد و خوشبختانه شرایط به گونه ای
پیش رفت که او نه تنها در فیلم برداری ،که در کارگردانی اثر نیز
همراه بسیار خوبی برای من در تصویرسازی و بازی بازیگران بود.
در اینجا الزم است از منصور ســلطانی تهیه کننده پروژه ،علی
نصیرنیا طراح صحنه و جمشــید قدرتی فراهم کننده تجهیزات
تصویری نیز قدردانی ویژه ای داشــته باشم که دوستانه کنار ما
حضور موثری داشتند.
عوامل این پروژه عبارتنــد از :کارگردان :پرویز کاظم لو ـ مهدی
ایل بیگی /مدیر فیلم برداری :مهدی ایل بیگی /نوازندگان ویولن:
ارش جامع و امین واحدی /نوازندگان ویوال :پژمان اختیاری ،پگاه
عبداهلل زاده /نوازنده ویولنسل :بهرنگ معتمدی /نوازنده کنترباس:
رضا دستفال /نوازنده ترومپت :علی ضرابی /نوازنده سازهای ضربی:
محمد پناهیان /نوازنده پیانو و کنترباس :مهدی کالنتری /ضبط
و میکس و مستر :اســتودیو پژمان /تدوینگر :علی شریعت پناه/
عکاس :محمد خرم ابادی /گریم بازیگران :یلما شهباززاده /طراح
صحنه :علی نصیری نیا و حمید بخشی /تدارکات :خبات صالحی/
تهیه کنندگان :منصور سلطانی و پرویز کاظم لو /بازیگران :الریسا
حسینی و بهار حیدری. صفحه 7
بهبهانهجمع اوریبساط گسترانکتاب هایممنوعه
HONARMAND INTERNATIONAL NEWSPAPER
شماره • 1523دوشنبه12مهرماه • 1400سال چهاردهم • 8صفـــحه
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :گل اذین
سازمان اگهی ها88311361 - 88311353 :
نشانى :تهران ،خیابان مطهری ،بعد از خیابان سلیمان خاطر
خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489 - 88301986 :
توزیع :نشرگستر امروز
منشور اخالق حرفهای روزنامه هنرمند
http://honarmandonline.ir/?p=6049
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری
سیستم مدیریت کیفیت
ISO 10004:2012
ISO 9001 : 2008
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
www.honarmandonline.ir
اوقات شرعی
به وقت تهران
11:53
اذان ظهر
17:44
غروب افتاب
18:02
اذان مغرب
04:38
اذان صبح فردا
06:02
طلوع افتاب فردا
گنج سخن
امام علی علیهالسالم :
بنده اگر قناعت کند« ،ازاد» است،
ازاد ،اگر طمع داشته باشد «برده» است!
غررالحکم :ج، ۱ص۱۱۳
پندبزرگان
برای اداره کردن خویش ،از سرت استفاده کن
و برای اداره کردن دیگران ،از قلبت.
داالیی الما
حافظانه
درد عشقی کشیده ام که مپرس
زهر هجری کشیده ام که مپرس
گشته ام در جهان و اخر کار
دلبری برگزیده ام که مپرس
خبر
اخرین وضعیت جشنواره
ایینی سنتی پس از تغییر
رنگ بندی کرونایی
تمرین 25گروه متقاضی شرکت در بیستمین
جشنواره نمایش های ائینی و سنتی با گذر از
وضعیت قرمز شــهر تهران اغاز و مهلت ارسال
اثار به چهار بخش جشنواره تمدید شد.
براســاس تغییر رنگبندی شــهر تهران در پی
موج پنجم ویروس کرونــا از قرمز به نارنجی،
تمرین 25گروه نمایشــی متقاضی شرکت در
بیســتمین جشــنواره بین المللی نمایش های
ائینی و سنتی در 12پالتو نمایشی اغاز شد.
همچنین به دلیل شــرایط و وقفه ایجاد شده
در پی شــیوع موج پنجم ویروس کرونا ،ستاد
برگزاری جشــنواره مهلت ارسال اثار به چهار
بخش نمایش هــای تخت حوضی (بخش ویژه
اســتاد علی نصیریان) ،معرکه هــا ،ایین ها و
بازی های نمایشــی (یــادواره زنده یاد اســتاد
محمد) ،مجالس شبیه خوانی (یادواره زنده یاد
استاد هاشم فیاض) و مرور نمایش های ایینی
و ســنتی اجرا شــده در ســال های 1398تا
( 1400یادواره زنده یاد استاد سعدی افشار) را
تا 30مهر ماه تمدید کرد.
متقاضیان شــرکت در جشنواره الزم است تا
تاریخ مقرر با مراجعه به بخش ویژه بیستمین
جشنواره نمایش های ایینی و سنتی بر تارنمای
ایران تئاتر نســبت به تکمیل فــرم ثبت نام و
بارگذاری مدارک الزم اقدام کنند.
بیســتمین جشــنواره نمایش هــای ائینی و
سنتی از 9اذر ماه سال جاری به دبیری داوود
فتحعلی بیگی برگزار خواهد شد.
ایابرخوردهایقضاییدرمسئلهقاچاقکتابمثمر ثمراست؟
روز گذشته تعدادی از بساط گستران کتاب های غیرقانونی و بدون مجوز توسط پلیس امنیت جمع اوری شدند ،حال پرسش
این است که در مسئله قاچاق کتاب برخوردهای قضایی چه اندازه مثمر ثمر بوده است؟
پیش از ظهر روز گذشته پلیس امنیت تهران بزرگ ،هشت نفر از بساط گستران خیابان انقالب را که به عرضه کتاب های
قاچاق و ضدامنیتی می پرداختند ،بازداشت کرد .این اقدام اگرچه در نوع خود حائز اهمیت است اما برای تاثیرگذاری بیشتر
نیازمندی هایی دارد که در ادامه به ان پرداخته می شود .قاچاق کتاب که از سال های ابتدایی دهه 90رو به فزونی رفت ،کمتر
کسی تصور می کرد که تا جایی پیش رود که بازاری زیرزمینی و با گردش مالی بیشتری را در کنار بازار اصلی نشر ایجاد
کند .بازاری که با کشف ان تمامی معادالت موجود از نشر ایران ،سرانه مطالعه و اهمیت مردم به کتاب و کتابخوانی را بر هم
بزند .در چند سال اخیر و پس از کشف و پلمب انبارهای متعدد قاچاق کتاب مسئوالن از گردش مالی 15میلیارد تومانی
این بازار سخن گفتند ،نهادهای مختلف وارد میدان شده و سرکرده های اصلی قاچاق کتاب دستگیر شدند .اما در ادامه مسیر
کمبودهایی برای مقابله با این جریان اشکار شد ،از جمله نقص قوانین در مبارزه با مسئله قاچاق کتاب .امروز دیگر بر کسی
پوشیده نیست که قاچاق کتاب را تنها با برخوردهای قضایی نمی توان سامان داد چرا که متناسب نبودن مجازات قانونی با
جرم انجام شده عاملی بازدارنده برای عدم ورود مجدد به این بازار پرسود نبوده و نیست .بسیاری از خاطیان در سال های اخیر
پس از طی دوره محکومیت خود با قدرت بیشتری اتفاقا به این میدان بازگشته اند.در این زمینه ناشران در سال های اخیر
انتقاداتی را مطرح کرده بودند .امیرحسین فواکه ،وکیل اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران ،در پرونده های معروف به قاچاق
کتاب در این زمینه با اشاره به تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال 1399به تسنیم می گوید :حداکثر و
حداقل حبس مندرج در جرائم قابل گذشت که جرم پیش گفته نیز در زمره ان جرائم قرار می گیرد ،به واسطه این قانون به
نصف کاهش پیدا کرده است؛ بنابراین اکنون مجازات حبس در نظر گرفته شده برای جرم نشر و پخش و عرضه اثر متعلق
به دیگری به حداقل سه ماه تا حداکثر 18ماه تقلیل یافته است .وی ادامه می دهد :نظر به اینکه نشر و تکثیر کتب به صورت
غیرمجاز منافع مالی بسیاری برای مرتکبین این جرائم به همراه دارد و با توجه به اینکه قانون کاهش مجازات حبس تعزیری،
میزان حبس مندرج در مجازات های مندرج در قوانین خاص مرتبط به حوزه مالکیت فکری و نشر و تکثیر کتب را به نصف
تقلیل داده است ،مجازات های مربوط به این جرائم به هیچ وجه بازدارنده نیست و مجرمین ترسی از این مجازات ها ندارند.
الزم به ذکر است پیش از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری -که حداکثر مجازات حبس مندرج در قوانین مربوطه
به حوزه کتاب سه سال بود -نیز دارای بازدارندگی کافی نبود ،چه رسد به اکنون ؛ در نتیجه با توجه به صرفه اقتصادی که این
جرم برای متهمان دارد ،چنین مجازات هایی ناچیز است و نمی تواند به عنوان عاملی برای ممانعت از ارتکاب جرم تلقی شود.
از سوی دیگر با ورود نهادهای قضایی در سال های اخیر به پرونده های قاچاق کتاب ،شکل تازه ای از فعالیت سودجویان
در بازار نشر رونق گرفته است .کتاب سازی امروز دیگر بالی خانمان سوز صنعت نشر است که چون ظاهری قانونی دارد
مقابله با ان دشوار تر است .کتاب سازی ها در شرایطی که ناشران اصلی این صنعت در فشار کرونا و اسیب های ناشی از ان
به سختی روزگار می گذراند ،از رونق قابل توجهی برخوردار شده است تا جاییکه بیشترین فروش را در نمایشگاه های مجازی
پلتفرم ها در یکسال گذشته داشته اند .اما کتاب سازی چیست؟ کتاب سازان ناشرانی هستند که زیر سایه دست و دلبازی های
سال های اخیر در صدور مجوز نشر سربراورده اند و کتاب های ترجمه شده ناشران دیگر را که بازار خوبی دارند ،کپی کرده و
با اندک تغییراتی در محتوا با نام مترجمی دیگر که عمدتا فرضی است به فروش می رسانند و چون هزینه های پیش از چاپ
نداشته اند می توانند در شرایطی که کاغذ به بندی 700هزار تومان نزدیک شده است ،کتاب را با 50تا 80درصد تخفیف
به فروش برسانند .تخفیف هایی که برای مخاطب وسوسه کننده بوده و او را ترغیب به خرید می کند .کتاب ساز ها البته بازار
خود را نیز دارند ،راسته پیاده رو کتاب فروشان خیابان انقالب مملو از بساط گسترانی است که اقدام به فروش کتاب سازی ها
و البته کتاب های زیرزمینی می کنند .بساطی هایی که هیچ کس مسئولیت برخورد با ان ها را نمی پذیرد ،وزارت ارشاد در
دولت قبل وظیفه ای در این زمینه حس نمی کرد و نهادهایی چون شهرداری ها نیز در کمال تعجب این موضوع را مسکوت
می گذاشتند .اما پرسش اینجاست ،حاال که پلیس وارد میدان مبارزه شده و تعدادی از این بساط گسترها را نیز جمع اوری
کرده می توان به پاک شدن چهره نشر از این بساط ها امیدوار شد؟ اینکه حکم های صادره برای این محکومین به عنوان
عاملی بازدارنده برای مجرمانش به شمار نمی اید نیاز به برخوردهای دیگر در این زمینه از جمله ورود مجلس و قوه قضائیه
به صورت جدی تر به موضوع را اشکار نمی کند؟
هومان حسن پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در این زمینه در گفت وگو با تسنیم می گوید :بیش از دو ماه
است که حکم بزرگترین پرونده قاچاق کتاب صادر شده است؛ حکمی که نتیجه سال ها تالش برای مبارزه با قاچاق کتاب
است ،برای اینکه این حکم ها بازدارنده باشد ما باید تالش هایی نیز داشته باشیم .وی ورود مجلس به موضوع را موثر می داند
و می گوید :می توان با ورود به کمسیون های مربوطه قضاوت را به نمایندگان سپرد ،جرم مشخص است و حکم نیز مشخص.
تشخیص اینکه این احکام می تواند بازدارنده باشد یا خیر؟ کار چندان دشواری نیست .به گفته حسن پور؛ اپیدمی کرونا
وضعیت نشر را بغرنج تر کرد ،در وضعیت فعلی کتاب سازی نیز انچنان پیش رفته است که به جرات می توان گفت ،بسیاری
از اثاری که امروز در بازار به فروش می رود ،متعلق به ناشر اصلی کتاب نیست .عمدتاً تکثیر شده است و ناشر اصلی سرش
بی کاله است .ورود مجلس به موضوع قاچاق کتاب و پرونده کتاب سازی ها مطالبه تعدادی از ناشران از جمله انتشارات
قدیانی نیز بوده است .نادر قدیانی در این زمینه به تسنیم می گوید :در سال های اخیر برخی از فعاالن این شبکه ها شناسایی
و دستگیر شدند ،اما به دلیل ضعف قوانین حقوقی کشور در مدت زمان کوتاهی ازاد شدند .این موضوع نشان از ضعف قوانین
حقوقی کشور ما دارد ،جا دارد نمایندگان مجلس ،دولت اینده ،وزیر ارشاد اینده در زمینه تنظیم قوانین سخت با هماهنگی
سازمان بازرسی کل کشور ،قوه قضائیه ،نیروی انتظامی به تفاهم برسند .اگر چند مورد را با جریمه های سنگین روبرو کنیم ،
خیلی ها حساب خود را می کنند و ارام ارام این موضوع فروکش می کند .می توان چنین نتیجه گرفت که برخوردهای قضایی
اگرچه کافی نیست اما الزم است در عین حال و به موازات تمام تالش های انجام شده صنف برای ضروری نشان دادن برخورد
قضایی با مسئله قاچاق کتاب و کتاب سازی ها ،باید بسترها و ساختارهای الزم برای تصویب قوانین متناسب را نیز فراهم کرد و
این جز با همراه کردن نمایندگان مجلس به ویژه کمیسوین فرهنگی با مسئله میسر نخواهد بود .در عین حال فرهنگ سازی
برای استفاده صحیح از کتاب نیز مسئله مهم دیگری است که در سال های اخیر کمتر به ان توجه شده است ،مخاطبان کتاب
امروز کمتر تفاوت بین کتاب قاچاق و نسخه اصل را می دانند .مخاطب امروز کمتر به اینکه ترجمه کتابی نسخه اصلی است یا
نسخه کپی شده توجه دارد .اگر مخاطب اگاه باشد بازار این کتاب ها از رونق افتاده و بساط کتاب فروشان برچیده خواهد شد.
ماموریت دشوار پیمان جبلی در ساختمان شیشه ای
صداوسیما کجا می رود؟
پیمان جبلی در حالی ریاست صداوسیما را به دست گرفته است که این سازمان
با چالش ها و بحران های زیادی مواجه است .دوران ریاست علی عسکری بی شک
یکی از پرچالش ترین و حاشیه ای ترین دوران های صداوسیما محسوب می شود
که جامعه درگیر رخدادهای مختلف اجتماعی ،فرهنگی و سیاسی شد و به تبع
ان سیاست های رسانه ای با التهاب و حساسیت های بیشتری هم همراه بود .از
طرفی با رشــد و توسعه شبکه های اجتماعی در چند سال گذشته ،هر یک از
حواشی مرتبط با صداوسیما با شدت و حدت بیشتری ضریب می گرفت و بمباران
خبری حول انها در حالی جامعه را تحت تاثیر قرار می داد که خود صداوسیما در
برخی موارد با تاخیر به انها واکنش نشان می داد و همین باعث شد این رسانه
بارها مرجعیتش با چالش مواجه شود و صداوسیما بخواهد با ارائه نظرسنجی ها و
امار مختلف بر اینکه هنوز منبع موثق و مورد اعتماد مخاطبان است صحه بگذارد.
حاال پیمان جبلی فردی که از بدنه کارشناسی سازمان است و سال هاست از درون
خود صداوسیما رشد کرده و ارتقا یافته است ،قرار است چالش های بزرگی را که
در این سال ها متوقف مانده و هر یک به بحران هایی در تلویزیون تبدیل شده است
ســامان دهد .بحران هایی که برخی از ان ها به راحتی می توانســت در بخش
مدیریتی قابل حل باشد اما سیستم بروکراتیک و نبود مدیران قدرتمند و قاطع
این اجازه را نداده اســت که رفع شود یا بحران هایی که به دلیل مسائل مالی
سازمان و کمبود بودجه به تنگناهایی برای فروش انتن بدل شده است و هر چه
بیشتر سازمان را در مرداب خود فرو می برد .حضور جبلی در بخش های مدیریتی
تلویزیون از جمله معاونت خبر و سیاسی سابق و پنج سال معاونت برون مرزی
نوید تازه ای دارد که بتواند حجم بزرگی از این امور را سامان دهد .در این گزارش
مروری داریم بر عمده ترین چالش های موجود که برخی از انها در نســبت با
معاونت های مختلف سازمان تعریف شده است و در این بخش به معاونت هایی که
بیشترین چالش های سازمان در ان ها رقم خورده ارجاع داده شده است« .ارتقا
سطح اگاهی و معرفت عمومی»« ،هدایت فرهنگی»« ،تقویت روحیه و احساس
هویت ملی و انقالبی»« ،پراکندن امید و نشاط» و «ترویج سبک زندگی اسالمی-
ایرانی» اینها از جمله تاکیدات رهبر انقالب در حکم رئیس جدید صداوسیماست.
اصولی که سال هاست از رسانه ملی انتظار می رود در مسیر انها بکوشد و اگرچه
گاه به صورت جوششی و فردی از برخی دغدغه مندان حوزه رسانه برامده اما
حرکتی سیستماتیک و نظام مند در رسانه نبوده است .همین ویترین اصلی
حاشیه های رسانه ملی روی انتن و پیش چشم مخاطبان بود که باعث شد علی
عسکری پس از چهار سال معاون خود مرتضی میرباقری را تغییر داده و حمید
شاه ابادی را به جای او بنشاند .حاال شاه ابادی حدود یک سال است که بر مسند
معاونت سیما تکیه زده و هنوز زمزمه ای از تغییر او به گوش نرسیده است .باید
دید جبلی در هر یک از حوزه های پر حاشــیه زیر در معاونت سیما با توجه به
شرایط موجود ،چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت .از جمله اتفاقات مهم
سریالی در دوره علی عسکری کلید خوردن سریال «سلمان فارسی» بود؛ ارزوی
۲۰ســاله داوود میرباقری که باالخره رنگ واقعیت به خود گرفت و اگرچه با
مشــکالت کرونایی مختلفی مواجه شــد اما بیش از یک و نیم سال است که
تصویربرداری ان در حال انجام است و حاال دومین و دیگر پروژه الف سازمان یعنی
سریال «موسی» که قرار است با کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا به تولید برسد در
انتظار است؛ پروژه عظیمی که عمر تالش برای تولید ان هم به بیش از یک دهه
می رسد و میراثی از زنده یاد فرج اهلل سلحشور است که به جمال شورجه و سپس
حاتمی کیا رســید و باید دید چه زمانی به ســرانجام خواهد رسید .بخشی از
چالش های این حوزه هم به سریال هایی برمی گردد که توقیف شده اند و به دلیل
حواشی مجالی برای پخش نیافته اند .یکی از سریال های تاریخ معاصر که هزینه
زیادی را هم متحمل شده است و بعد از توقیف به انتن برنگشت «سرزمین کهن»
به کارگردانی کمال تبریزی است .سریالی که بازیگران مطرحی در ان حضور
دارند و روزهای انقالب و قبل از ان را به تصویر کشیده است اما بعد از اصالحات
در فیلمنامه و صداسازی های مجدد در دیالوگ ها هنوز هم رنگ انتن را ندیده
است .سریالی که از دوره عزت اهلل ضرغامی تاکنون با چالش مواجه بوده است که
البتهاینتنهاسریالتوقیفیصداوسیمانیست .حضورسلبریتیهارویانتناعم
از بازیگرها ،خواننده ها و در کل چهره ها به عنوان مجریان برنامه های تلویزیونی در
چند سال اخیر به اوج رسید و سازمان را با چالش هایی از درون و حتی بیرون
مواجهکرد.سلبریتیهاییکهدربرنامه هایمناسبتیمثلشبیلدا،شبتحویل
سال و ایام نوروز ویترین اصلی رسانه ملی می شدند و کار تا جایی پیش رفت که
صدای پیشکسوتان برنامه ســازی و اجرا را هم دراورد .اوج این اتفاقات با یک
ابالغیه از طرف معاون سیمای وقت به شبکه ها همراه شد که شامل ممنوعیت
اجرای برنامه برای سلبریتی ها می شد با این حال این ابالغیه هم در مواردی نقض
شد.ازجملهدالیلعمدهاینچالشالبتهبهریزشمخاطبانتلویزیونبرمی گردد
و تصور غلط تهیه کنندگان و برنامه سازانی که فکر می کنند با دعوت از چهره ها
در کسوت اجرا و بدون بازنگری در ساختار و محتوای برنامه ها می توانند مخاطب
را جذب کنند .یکی از مطالبات جدی مردم از رسانه ملی بخش تحلیلی و دیدن
مسائل چالشی روز در قاب رسانه ملی است .رویکردهای مرتبط با این موارد هم
سیاســت هایی باالدستی نبوده و صرفاً در یک دوره اجرایی و در دوره ای ملغی
می شد .مث ً
ال بعد از حاشــیه های پی در پی در برنامه های تلویزیونی از جمله
موضع گیری زینب ابوطالب مجری شبکه افق و یا حاشیه هایی در برنامه های زنده
مانند برنامه های «جهان ارا»« ،زاویه»« ،تا ثریا» و ...هم این برنامه و هم برخی
برنامه های اجتماعی یا حتی برنامه های سینمایی مثل «هفت» و «نقد سینما»
موظف شدند به صورت تولیدی و غیرزنده روی انتن بروند اما این رویکرد که در
زمان مرتضی میرباقری صورت گرفت با روی کار امدن شــاه ابادی در معاونت
سیما تغییر کرد و برنامه های زنده به انتن بازگشتند و حاال باید دید با حضور
جبلیادامهساختچنینبرنامه هاییچگونهادامهخواهدیافت .رادیوسال هاست
که از دوران اوج خود فاصله گرفته است و شاید مهمترین چالش رئیس جدید
بازگرداندن رادیو به عصر طالیی ان باشد و زمانیکه این مدیوم رسانه ای فارغ از
مرجعیت داشتن یا نداشتن ،پدیده محبوبی برای طرفدارانش بود .یکی از اتفاقات
خوب البته به جریان افتادن بیمه تکمیلی برای اهالی رادیو بود که تا حدی هم
اجرایی شد با این حال در فضای مسائل اداری و مالی ،معاونت صدا با مشکالت
مختلفی دست و پنجه نرم می کند .هنرمندان و برنامه سازان رادیو در کم حاشیه
ترین بخش سازمان هستند و چندین سال است در کمبود بودجه و پایین ترین
میزان دستمزدها نسبت به تلویزیون فعالیت می کنند .شاید در بدو امر الزم است
دونکتهنسبتبهشرایطموجوددررادیوتغییرکند.اولاینکهمیزاندستمزدهای
رادیو که با اختالف فاحشی از تلویزیون فاصله دارد قدری افزایش پیدا کند .دوم
اینکه اگرچه در صداوسیما بودجه ها همیشه در تعویق و تاخیر است و مطالبات
معوقه چیز عجیبی نیست اما این شرایط در رادیو و با توجه به دستمزدهای اندک
کهاکثرا ًهمهرکدامباچندماهتاخیرمی رسدفشاریدوچندانبررادیویی هاست.
بزرگترین چالش تلویزیون در عصر رســانه ای جدیــد عقب نماندن از فضای
شبکه های اجتماعی است .گاف ها ،نظریات شاذ و حتی یک اتفاق کوچکی که با
وایرال شدن در شبکه های اجتماعی به یک بمب خبری تبدیل می شد .در همین
یکیدوسالیکهشبکه هایاجتماعیمثلتلگرامواینستاگراممخاطبانبسیاری
پیدا کردند حتی برخی از ویدئوها و گاف های قدیمی تلویزیون بارها به عنوان یک
اتفاق جدید روی انتن نشر پیدا می کرد اما در بسیاری از این موارد تلویزیون نه
تنها هیچ واکنشی در این قالب های در دسترس مردم نداشت بلکه با فاصله زیا ِد
زمانی و بعد از همه گیر شدن حاشیه ها در پی توضیح ان بر می امد .یکی از نکات
مورد نظر رهبر انقالب در حکم انتصاب علی عسکری طی پنج سال گذشته تاکید
بر فضای مجازی بود .تاکیدی که به رغم برخی تالش ها در مسیر پاسخ به ان،
رسانه ملی هنوز تا رسیدن به نقطه ایده ال در براورده کردنش ،فاصله دارد .در
همین راستا صداوسیما در بستر شبکه ها و تلویزیون های اینترنتی هر بار برنامه ها
و اتفاقات جدیدی را هم رونمایی می کند تا ظرفیت های جدیدی را به خدمت
بگیرد با این حال در برابر شبکه های اجتماعی و فعالیت پلتفرم ها و سرویس های
که هرروز بر قدرت انها افزوده می شود این تالش باید ضریبی دوچندان پیدا کند.
شاید این ظرفیت قدرتمندی که امروز در وی او دی ها و پلتفرم های خصوصی و
اینترنتی دیده می شود دورنمایی بود که روزی صداوسیما با راه اندازی شبکه های
تلویزیونی اینترنتی یا ای پی تی وی ها در نظر داشت به ان دست یابد .ای پی تی
وی ها امکانات و امتیازهای ویژه تری هم داشتند و از قابلیت پخش زنده برخوردار
بودند تا بتوانند بسیاری از رویدادهای جاری مثل کنسرت یا مراسم های سینمایی
و ...را پوشش دهند .با این حال بعد از یک بازه زمانی که فعالیت ان ها به سرعت
گسترش پیدا کرد با نوعی رکود مواجه شدند و چندین سال است میدان بازی را
به وی او دی ها واگذار کرده اند .گسترش وی او دی ها باعث شد فضای ساخت
ســریال در شــبکه نمایش خانگی نیز فرمت های جدیدی را تجربه کند و از
نسخه های فیزیکی دی وی دی به نسخه های اینترنتی ارتقا پیدا کنند .فروش در
این فضای جدید (فارغ از محتوای اخالقی و چالش برانگیزش) انقدر پربازده بود
که هم به لحاظ مادی و سود اقتصادی و هم به لحاظ اقبال مخاطب و خانه نشینی
او در دوران کرونا بسیاری از کارگردانان را هم از تلویزیون و هم از سینما به این
حوزه سوق داد .نمی توان از سهم رسانه ملی در فضای مجازی نوشت و اشاره ای
به «تلوبیون» نداشت .ظرفیتی ویژه برای پخش زنده و ارشیو برنامه های تلویزیون
که طی این سال ها انچنان قدرت پیدا کرده که حتی تبدیل به مرجعی برای
ارزیابیمیزاناستقبالازتولیداتمختلفشدهاست.احمدخورشیدیمدیرعامل
«تلوبیون» خردادماه امسال در گفتگویی با خبرگزاری مهر درباره میزان استقبال
از این سامانه به ویژه سال جدید گفته بود :ما ایام عید نوروز با یک جهش جدی
مخاطب رو به رو بودیم سال گذشته تعداد کاربران ما حدود ۱۰میلیون بود و
امســال در همین ماه های ابتدایی به ۱۵میلیون کاربر رســیده است .بخش
پرحاشیه و البته پشت پرده ای سازمان صداوسیما در همه این سال ها اداره کل
بازرگانی بوده است که زیر نظر معاونت برنامه ریزی و منابع مالی است که در حال
حاضر احمد شهریاری معاون برنامه ریزی و منابع مالی سازمان عهده دار ان است.
بخشی از چالش بزرگ صداوسیما در قراردادها و استخدامی ها به همین معاونت
بازمی گردد و شاید عمده تغییرات مورد نظر جبلی هم الزم است از اینجا شروع
شود .اداره کل بازرگانی خود منشا بیشترین حاشیه های مالی از دستمزدها و
قراردادهای کالن برای برنامه های برند تلویزیون و مجریان گران قیمت انها تا انتن
فروشی و حضور اسپانسرها در شبکه ها بوده است .انتن فروشی و اسپانسرینگ در
ســیما با «ستاره مربع ها» در شبکه های مختلف تلویزیون شروع شد و بعد از
جشــنواره جام جم و ادامه تخلفاتی که توسط برخی از این اسپانسرها صورت
گرفت به تدریج کمرنگ شد با این حال اسپانسرینگ نه تنها از تلویزیون جدا نشد
بلکه به شــیوه های مختلفی مســیر خود را ادامه داد و حتــی در دوره ای به
اپلیکیشن های مختلف رسید .حجم انتن فروشی ،تبلیغات ،پیام های بازرگانی
مخالف با فرهنگ مسلط جامعه و رپورتاژهای سازمانی در شبکه ها در این سال ها
انقدر افراطی بوده است که بارها صدای کارشناسان فرهنگی و چهره های مذهبی
را هم در اورد و حتی در یک مورد نحوه هزینه و حضور شــرکت کنندگان در
مسابقه «برنده باش» از طریق فتوای یکی از مراجع باعث تعطیلی برنامه شد .انچه
در این گزارش به صورت فهرســت وار مرور شد ،اهم چالش های رسانه ملی در
سال های اخیر بوده است که امروز میراث ان به پیمان جبلی رسیده است؛ باید
دید رئیس تازه نفس رسانه ملی با پشتوانه حکم رهبر انقالب ،چه مواجهه ای با این
چالش ها خواهد داشت .پیمان جبلی برای پاسخ به این سوال ۵ ،سال فرصت در
اختیار دارد ،فرصتی که حاال می توان گفت ،مهمترین شرط تمدیدش ،حرکت در
مسیر«توفیق»است. صفحه 8