روزنامه هنرمند شماره 1461
روزنامه هنرمند شماره 1461
هنرمند را در «مگ لند» و «جار» ورق بزنید www.magland.ir
یکشنبه 30خردادماه 1400سال چهاردهم شماره 4 1461صفـــحه 3000تومـان ISSN 2008-0816
www.jaaar.com
بلوغ بازیگری
پــژمان جمشیــدی
در «ز یرخاکی»
ناگفته های«رضاکیانیان»
بهبهانهتولد 70سالگی اش:
قرار بود در «هامون»
داریوشمهرجویی
بازیکنم!
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
برای دومین بار در یک دهه گذشته؛
جایزهبهتر ینداستانتاریخیسال
به«هیالریمنتل»رسید
فرهنگ و هنرART & CULTURE 3.
مصباح:
تاکنون وز یری از سینماگران در صدر
دستگاهفرهنگیکشور نداشتیم
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
غالمرضا موسوی:
عکس :زهرا اصغری
سینماها در پایان بهار
چقدر بلیت فروختند؟
فیلم سینمایی «شبگرد»
به روزهای پایانی رسید
نقاشی های ارزشمندی
که در سطل زباله پیدا شدند
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
تهیه کنندگان سینما دچار
شبه ورشکستگی شده اند!
وقتی سیاه پوستان ابزار دست «هالیوود» می شوند
رویـــای «استعمــــار»!
فرهنگ و هنرART & CULTURE 4.
«حسین نمازی» نویسنده و کارگردان:
فیلم خوب راهش
را برای دیده شدن پیدا می کند
فرهنگ و هنرART & CULTURE 2.
درباره فیلم «بیوه سیاه»
به کارگردانی «کیت شورتلند»
فرهنگ و هنرART & CULTURE 3.
افزایش ۳۰۰درصدی قیمت کتاب طی ۸سال
کتاب از سبد فرهنگی مردم
حذف شده است؟!
فرهنگ و هنرART & CULTURE 4.
«خورشیدگرفتگی»
در جشنواره فیگاری ایتالیا
فرهنگ و هنرART & CULTURE 3. صفحه 1
2
رضاکیانیان:
یکشنبــه 30خرداد ماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1461
بازیگران فیلم های مهرجویی را عزت اله انتظامی انتخاب می کرد
www.honarmandonline.ir
& ART
CULTURE
فرهنگ و هنر
اخبار
نقد
نقاشی های ارزشمندی
که در سطل زباله پیدا شدند
پلیس المان از کشــف دو تابلو نقاشی قدیمی در سطل زباله یک
استراحتگاه میان جاده ای خبر داده است .پس از کشف دو نقاشی
قرن هفدهمی در ســطل زبال ه یک تفرجگاه بین جاده ای واقع در
المان ،پلیس این کشور برای کسب اطالعات بیشتر به مردم متوسل
شــد .به گفته پلیس ،ماه گذشته یک مرد ۶۴ساله این تابلوهای
نقاشی رنگ روغن را در تفرجگاهی «اورنباخ» در مرکز المان کشف
کرد .این مرد مدتی بعد این نقاشی ها را به پلیس تحویل داده است.
یک کارشناس هنری در ارزیابی های اولیه اعالم کرد این دو نقاشی
قاب شدهاصلهستند.یکیازنقاشی هاخودنگاره ایاز«پیتروبلوتی»
نقاش ایتالیایی است که او را در حال لبخند زدن به تصویر می کشد و
به سال ۱۶۶۵تعلق دارد .نقاشی دیگر که چهره یک پسر را به تصویر
کشیده اســت به عنوان یکی از اثار «ساموئل فن هوگ استراتن»
نقاشی هلندی به شمار می رود و تاریخ خلق ان مشخص نیست.
«هوگ استراتن» یکی از هنراموزان «رامبرانت» در امستردام بود .این
نقاش در «دوردرخت» متولد شده بود اما در «وین»« ،رم» و «لندن»
هم فعالیت داشت .مقاله او ،معارفه متکب هنر خلق نقاشی ،که از ان
به عنوان اثری ارزشمند درباب نگرش «رامبرانت» نسبت به نقاشی
یاد می شود پس از درگذشت این نقاش منتشر شد .اطالعات چندانی
درباره «بلوتی» در دست نیست اما به گفته برخی منابع ،این هنرمند
برای خانواده های مهم ونیز فعالیت داشته است.
«حسیننمازی»نویسندهوکارگردان:
فیلم خوب راهش را برای دیده
شدن پیدا می کند
رضا کیانیان بازیگر ســینما و تلویزیون با ذکر خاطراتش از حضور در فیلم ســینمایی «اژانس
شیشــه ای» گفت :در ان فیلم اتیال پســیانی انتخاب بازیگر را انجام مــی داد .مرا به حاتمی کیا
معرفــی کرده بــود اما او قبول نکرده و گفته بود کیانیان فیلســوف اســت و دائم می خواهد با
من بحث کند! موزه ســینمای ایران در زادروز «رضا کیانیان» نویســنده ،بازیگر سینما ،تئاتر و
تلویزیون و عکاس ،گفت وگوی تاریخ شفاهی مفصلی با این هنرمند انجام داده است که در ادامه
بخش هایی از ان را می خوانیم .کیانیان با بیان اینکه ۲۹خرداد ۱۳۳۰متولد شــده است ،گفت:
متولد تهران هســتم اما در مشهد بزرگ شــده ام زیرا در یک سالگی با خانواده به مشهد رفتیم.
مادرم مدت ها بچه دار نمی شــد تا اینکه به امامــزاده داوود می روند ،دعا می کنند و برادر بزرگم
داوود که ۹ســال با من تفاوت ســنی دارد به دنیا می اید .بعد از چندســال برای دوباره بچه دار
شدن به مشهد می روند و نذر می کنند که اگر بچه دار شدند برای ادامه زندگی به مشهد می روند
که من به دنیا امدم و اسمم را رضا گذاشتند .مادرم می گفت قرار بود اسم من را دانیال بگذارند
به دلیل اینکه اســم برادرم داوود بود اما به خاطر نذرشــان رضا گذاشتند .وی با اشاره به اینکه
از یک ســالگی به مشــهد رفته است و پدرش در انجا مجاور شــده ،ادامه داد :در مشهد برادرم
کارگردان تئاتر شد و من دائم به به او می گفتم من را در گروهش که تئاتر پارت بود ،راه بدهد.
یادم می اید تئاتری را در سالن دانشگاه فردوسی مشهد کارگردانی می کرد و بازیگری داشت که
هم سن من بود .به او گفتم چرا من را جای او نمی گذاری و او می گفت اگر تو را بگذارم می گویند
برادرش را گذاشــته و من به او می گفتم بگویند ،مــن خیلی بهتر بازی می کنم .کیانیان با بیان
اینکه اولین نقش ســینمایی اش را در سه ســالگی بازی کرده است ،خاطرنشان کرد :برادرم من
را با چادر مادرم و شمشــیر چوبی شبیه زورو درست کرد و من حرکات ان را انجام می دادم که
نشــان می داد ان زمان ها سینما رفته بودم و حرکات او با شمشیر در ذهنم مانده بود .کیانیان با
اشاره به فعالیتش در تئاتر نیز بیان داشت :گرایش من در تئاتر بیشتر به سمت علی رفیعی بود.
در سال سوم دانشکده نمایشی به نام انتیگونه که در جذب مخاطب موفق بود با علی رفیعی کار
کردم .او در کار بســیار جدی بود و همیشــه تصور می کرد همه بد بازی می کنند و حرکت های
بدنی حیرت انگیزی از بازیگر می خواست.
بازیگران فیلم های مهرجویی را عزت اهلل انتظامی انتخاب می کرد
کیانیان با بیان اینکه قرار بود در فیلم «هامون» حضور داشته باشد ،توضیح داد :یادم می اید در
دوره ای زنده یاد عــزت اهلل انتظامی برای داریوش مهرجویی بازیگر انتخاب می کرد و برای نقش
علی عابدینی در فیلم هامون من را معرفی کرده بود .مهرجویی به همراه انتظامی به پشت صحنه
ئتاتر «می سی ســی پی» زنده یاد حمید ســمندریان امده بودند و بازی من را انجا دیده بودند.
انتظامی پیش زنده یاد ســمندریان رفته بود و درباره من و اینکه چه کســی هستم از او سوال
کرده بود .با من تماس گرفتند به دفتر داریوش مهرجویی رفتم و با اوصحبت کوتاهی داشتیم به
من گفت در تئاتر که دیدمت ،قدت بلندتر بود اما االن قدت کوتاه است و من را نپذیرفت و من
خیلی حالم بد شــد( .با خنده) وی درباره همکاری خود با احمدرضا درویش در فیلم «کیمیا»
نیز توضیح داد :به دفتر اقای یشایایی برای صحبت با درویش برای بازی در فیلم کیمیا رفتم .به
من گفت قرار بود نقش را عزت اهلل انتظامی بازی کند اما ســر فیلمبرداری جنگ نفتکش ها رفته
اســت و قرار بود طبقه اجتماعی این نقش را خودش مشــخص کند ،شما فیلمنامه را بخوانید و
درباره نقش به من خبر بدهید .فردا دوباره به دفتر ایشــان رفتم و درباره نقش و چیزی که مد
نظر خودم و او بود توضیح دادم و قرارداد بســتیم .کیانیان یاداور شــد :فیلم سینمایی «کیمیا»
به جشــنواره فیلم فجر رفت و من برای نقش دوم کاندیدا شدم و زمانیکه شب به خانه برگشتم
همسرم گفت چند پیام تلفنی دارم .وقتی پیام ها را چک کردم متوجه شدم پیامی از طرف ناصر
تقوایی شدم مبنی بر اینکه فیلم را دیده و از نقش من خوشش امده است که با شنیدن این پیام
بســیار خوشحال شــدم .وی با بیان اینکه هیچ وقت بین خودش و دیگران دیوار نکشیده است،
گفت :حتی با کســانی که سلیقه شــان با من متفاوت است هم دوست هستم .به عنوان مثال ،با
حسین فرحبخش دوست هستم ،به دفترش می روم و باهم ابگوشت می خوریم اما در فیلم هایش
بازی نکردم چون سلیقه مان باهم در این مورد متفاوت است.
اولین همکاری با هدیه تهرانی
وی درباره همکاری اش با مسعود کیمیایی در فیلم «سلطان» نیز گفت :در ان فیلم سامان مقدم
دســتیار بود و من را به کیمیایی معرفی کرده بود (اقای کیمیایی من را نمی شناخت) .زمانیکه
به دفترش رفتم ،هدیه تهرانی هم حضور داشــت و ســامان مقدم به من گفت یک بازیگر پیدا
کردم که بسیار خوب بازی می کند و هدیه تهرانی را به من معرفی کرد .از همان جا اشنا ،دوست
خانوادگی شــدیم و در چند فیلم دیگر باهم بازی کردیم .وی ادامه داد :مسعود کیمیایی درباره
نقشم در فیلم «سلطان» به من گفت این نقش مانند نقش بهمن مفید در فیلم قیصر است و دو
صفحه دیالوگ به من داد ،خواندم و تصویری که قرار بود درباره نقشــم بگیریم در اداره اگاهی
بود ،در مورد لباس هم نکته خاصی نداشــت و می گفت همین که پوشیدی خوب است .کیانیان
دربــاره همکاری اش بــا بهمن فرمان ارا نیز گفت :فرمان ارا می خواســت فیلم «بوی کافور عطر
یاس» را بســازد ،در انجا هم سامان مقدم دستیار بود که از من برای نقش اصلی دعوت کردند.
به فرمان ارا گفتم چیزی که درباره نقش تعریف می کنید بیشتر شبیه خودتان است .ان نقش را
به ایدین اغداشلو و چند نفر دیگر هم معرفی کرده بود و انها هم نظرشان مانند من بود که خود
بهمن فرمان ارا ان را بازی کند که در نهایت خودش بازی کرد و فیلم خوبی شــد« .بوی کافور
عطر یاس» از فیلم هایی بود که جایش خالی بود و مانند یک نفس تازه در سینمای ایران بود.
فرمان ارا از «اژانس شیشه ای» مرا می شناخت
وی ادامه داد :یادم می اید به فرمان ارا گفتم من را از کجا می شناسی و گفت از سلحشور در فیلم
«اژانس شیشــه ای» در ذهنم مانده بود که برایت در فیلم های خودم نقشی بگذارم .وی درباره
همکاری خود با حاتمی کیا نیز گفت :ابراهیم حاتمی کیا را نمی شناختم ،فقط فیلم هایش را دیده
بودم و به نظرم کارگردان بسیار خوبی است .در ان فیلم اتیال پسیانی برای حاتمی کیا بازیگردانی
و انتخاب بازیگر انجام می داد ،فیلمبرداری این فیلم کمی به تاخیر افتاده بود و پســیانی تئاتری
داشــت که باید به هلند می رفت و کارگردان هم گفته بــود باید یکی را جای خودت بگذاری و
پسیانی به او گفته بود «رضا کیانیان مناسب است» و مشخصات من را داده بود ،حاتمی کیا قبول
نکرده بود و گفته بود او فیلسوف است و دائم می خواهد با من بحث کند (مقاالتم را در مجالت
خوانده بود) .زمانی بود که من زیاد می نوشــتم که چرا فیلــم را به عنوان فیلم نقد نمی کنند و
به عنوان پیام نقل می شــوند و همچنین مقاالتی درباره تئوری های بازیگری که در جواب اتیال
پســیانی گفته بود بدین شکل نیست ،خودش متفاوت اســت و از من دعوت کردند و بازیگران
فیلم شدم .کیانیان در پایان بیان داشت :من اصال فکر نمی کنم که دیگران درباره من چه فکری
می کنند و لذت کارم را زمان اجرا و ساخته شدن می برم.
مصباح:
تاکنون وزیری از سینماگران در صدر دستگاه فرهنگی کشور نداشتیم
حســین نمازی می گوید :از انجا که اقدام مثبتی برای ساخت
سریال از ســوی تلویزیون ندیدم ،کال از تلویزیون ناامید شدم.
حسین نمازی نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون که پیش
از ایــن خبر از نگارش فیلمنامه «خانه های ارغوانی» یک درام
عاشقانه از ایام جنگ که به ســال 65برمی گردد ،داده بود ،در
گفت وگو با خبرنگار هنرانالین درباره سرنوشت ان اظهار کرد:
علیرغم این که با یک داستان بسیار دراماتیک در این فیلمنامه
مواجه بودیم ،اما قدم مثبتی از ســوی سازمان صداوسیما برای
ســاخت ان احساس نکردم و به دلیل اتفاقاتی که رخ داد کال
از تلویزیون ناامید شــدم .او در ادامه درباره وضعیت سینماها و
فیلمسازی در شرایط کرونا گفت :نمی دانم جهان پس از کرونا
چگونه خواهد بود و حتی نســبت به این که کرونا کامل از بین
برود نیز شک دارم ،اما قطعا چند سال طول می کشد تا سینماها
به حالت قبل خود برگردند .از سوی دیگر من یک فیلمساز هستم
و فارغ از این که چه اتفاقی می افتد ،فیلم می سازم چون سینما
هدف من اســت و حالم با ان خوب اســت .فکر کردن به باقی
مسائل کار من نیست و به تهیه کننده ،پخش کننده و سینمادار
بر می گردد که می خواهند چه روندی را طی کنند و چه اتفاقاتی
را پیش ببرند .من متوقف نمی شــوم و کارم را انجام می دهم.
کارگردان «اپاندیس» در پاسخ به این سوال که فیلم می سازید
برای مخاطب و در صورت بســته بودن سالن ها فیلم شما هم
مخاطب نخواهد داشت .تا چه اندازه به راه های دیگر اکران فکر
می کنید ،بیان کرد :همه دوســت دارند که مخاطب اثرشان را
برروی پرده سینما ببیند ،اما به بهانه این که فعال سینماها تعطیل
است نمی توان کار را متوقف کرد .همانطور که گفتم سینما برای
من هدف است ،وسیله نیست و به نظرم خود فیلم اگر خوب باشد
قطعــا در هر حالتی راه خودش را پیدا خواهد کرد .فیلم خوب
می تواند کمک کند تا مخاطب از هر طریقی جذب سینما شود.
وقتی من بعنوان خالق اثر از ان راضی باشم مخاطب را نیز راضی
خواهد کرد .نمازی در ادامه به اکران انالین اشــاره کرد و گفت:
هرجایی از سالن سینما تا یک محفل کوچک اگر وجود داشته
باشد تا فیلم در ان دیده شود ،از نظر من خوب است ،چه اکران
انالین باشد چه نمایش در وی او دی ها اتفاق خوبی است .بهرحال
فیلم می سازیم که مخاطب ببیند .من هم اگر فیلمی بسازم دنبال
بهترین موقعیت برای نمایش ان هستم و اگر حس کنم که این
موقعیت خوب در اکران انالین ایجاد می شود ،اثرم را به این شکل
در اختیار مخاطب قرار خواهم داد.
برنده ســیمرغ بهترین فیلم جشــنواره فجر
می گویــد تا به حال برخــاف بار زیادی که
سینما از فرهنگ به دوش می کشد وزیری از
سینماگران در صدر دستگاه فرهنگی کشور
نداشــتیم و انتخاب وزاری فرهنگ معموالً با
معیارهای سیاسی بوده است.
محمدرضا مصبــاح برنده ســیمرغ بلورین
بهترین فیلم از ســی ونهمین جشنواره فیلم
فجر بــرای فیلم «یــدو» دربــاره مطالبات
ســینماگران از دولت اینده گفت :مهم ترین
چیــزی کــه به نظر می رســد کــه باید در
خصوص انتخابات و ســینما گفت این است
که در تمام ادوار گذشــته انتخابات ،نامزدها
یک رویه غلط داشتند که دوست داشتند که
خودشان را به هنرمندان و فضای سینمایی
کشور نزدیک کنند و با اعتمادسازی از طریق
قشر فرهیخته و فرهنگی کشور ،توجه مردم
را به خودشان جلب کنند .وی ادامه داد :اما
بعــد از اینکه انتخابات تمام شــد و یکی از
نامزدها به سکان ریاســت جمهوری رسید
همه چیز را فراموش می کنند.
به نظرم این نوعی سوءاســتفاده است که با
تکیه بر هنرمندان و فرهنگیان جامعه ارای
خاکستری را برای سبد خود جمع می کنند
اما بعد از پایان انتخابات شعارهای فرهنگی و
هنری هم مانند اقتصادی فراموش می شود.
در هر حال توقع ما به عنوان بخشی از جامعه
فرهنگ و هنر این اســت که اوالً وعده های
دست یافتنی بدهند و ثانیاً اگر می گویند که
نظرات و دیدگاه هنرمندان وسینماگران در
جامعه تاثیرگذار اســت که همینطور است،
فقط در ایام انتخابات ســراغ انان را نگیریم
بلکــه بعد از ان نیز ارتبــاط با انان را لحاظ
کنیم و با انان گفت وگو داشته باشیم.
توجه به این بخــش محترم جامعه می تواند
تاثیر ویژه ای در مسائل کشور و موفقیت ان
داشته باشد.
تهیه کننــده فیلم پوســت در بخش دیگری
از صحبت های خود دربــاره اهمیت انتخاب
فرهنگــی و هنری وزیر فرهنــگ بیان کرد:
نکتــه دیگــر اینکه در تمام 40ســال قبل
هرچند تعدادی از وزرای فرهنگ و ارشــاد
از چهره های فرهنگــی و بعضاً فرهیخته ای
بودند اما تا به حــال برخالف بار زیادی که
سینما از فرهنگ به دوش می کشد وزیری از
سینماگران در صدر دستگاه فرهنگی کشور
نداشــتیم و انتخاب وزاری فرهنگ معموالً با
معیارهای سیاسی بوده است.
وی در پایان بیان کرد که ســینما به عنوان
بخشــی که بار فرهنگ و هنر کشــور را به
دوش می کشــد تاثیر خاصــی دارد .تعبیر
رهبر انقالب در مقایســه تریبون ســینما با
منبر نشــان دهنده اهمیت ســینما اســت.
منبر با اینکه در مانــدگاری فرهنگ ایرانی
و شــیعه اهمیت بســیار زیادی دارد از نظر
تاثیرگذاری ،سینما مانند ان اهمیت و قدرت
دارد .ســینما بار زیادی از فضای فرهنگ و
هنر کشــور را به دوش می کشد که می تواند
ارتباط و گفت وگو با فرهنگیان و هنرمندان
تاثیر روشنی در پیشرفت کشور داشته باشد.
سینماها در پایان بهار چقدر بلیت فروختند؟
میــزان فروش فیلم های اکران نوروزی ســال ۱۴۰۰که در
پایان تعطیــات عید نوروز به حــدود ۵۰۰میلیون تومان
رســیده بود ،در استانه فصل تابســتان به حدود ۳میلیارد
تومان نزدیک شــده اســت .پنج فیلم «خورشید»« ،الله»،
«هفته ای یک بار ادم باش»« ،تک خال» و «خون شــد» از
اواخر اســفند در نوبت نوروز اکران شدند و در یک موقعیتی
خاص و احتماالً تکرار نشــدنی پس از ســه مــاه همچنان
بی رقیب در حال اکران هستند.
این پنج فیلــم در روزهای پایانی بهار و در تاریخ ۲۹خرداد
(تا لحظه انتشــار ایــن گزارش) به رقم بیــش از ۲میلیارد
و ۹۰۰تومان فروش رســیده و تاکنــون بیش از ۱۳۶هزار
مخاطب هم داشته اند.
در این مدت ســه ماه فیلم «هفتــه ای یک بار ادم باش» به
کارگردانی شهرام شاه حسینی با بیش از ۴۶هزار و ۵۰۰نفر
مخاطب از ۲۷اسفند سال ۱۳۹۹رکورددار باالترین فروش
در میان فیلم هــای نوروزی با رقم حدود یک میلیارد تومان
اســت و در رده بعدی فیلم «خورشید» به کارگردانی مجید
مجیدی قرار دارد که با بیش از ۴۲هزار و ۱۰۰نفر مخاطب
حــدود ۹۸۰میلیون تومان بلیت فروخته اســت .بعد از ان
فیلم «تک خال» به کارگردانی مجید مافی است که نزدیک
به ۳۶هزار و ۴۰۰نفر مخاطب داشته و ۷۰۰میلیون تومان
هم بلیت فروخته است.
«خون شد» به کارگردانی مسعود کیمیایی یکی از استثناهای
کارنامه این فیلمساز قدیمی سینمای ایران خواهد بود که در
شرایط کرونایی و در مدت سه ماه حدود ۷۳۰۰تماشاگر و
فروش ۱۶۳میلیون تومان داشــته است .اما کمترین میزان
فــروش فیلم هایی کــه از اکران نوروزی تــا االن روی پرده
هستند ،به فیلم «الله» به کارگردانی اسداهلل نیک نژاد تعلق
دارد که با حدود ۳هزار و ۹۰۰نفر تماشــاگر کمتر از ۱۰۰
میلیون تومان یعنی حــدود ۸۰میلیون و ۵۰۰هزار تومان
بلیت فروخته است.
در حال حاضر بجز این ها ،فیلم هــای دیگری همچون «ان
شب»« ،اقای سانسور»« ،پیشــی میشی»« ،شنای پروانه»
و «دیدن این فیلم جرم اســت» در تعداد محدودی ســالن
اکران می شوند.
این امار فروش ســینما در ســه ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰در
حالی ثبت می شــود که امســال ســینماها اکران عید فطر
نداشــتند و هیچ تهیه کننده ای حاضــر به اکران فیلمش در
شــرایط فعلی نشــد .اگرچه هنوز گمانه زنی های مختلفی از
اکــران چند فیلــم جدید به گوش می رســید ولی صاحبان
فیلم هایی که اسم شــان بیش از بقیه بر سر زبان است مثل
«دینامیت» تاکید دارند باید ضمانتی در اکران داده شــود تا
تمــام ضرر و زیان پخش فیلم در شــرایط کرونایی بر دوش
تهیه کننده نباشد.
البتــه همه این تاکیدها در حالی مطرح می شــود که برخی
تهیه کننده ها و پخش کننده ها منتظر مانده بودند تا با تغییر
دولت شــرایط جدید را بســنجند و پس از ان برای اکران
اقدام کنند.
با این حال بســیاری از اهالی سینما معتقدند تا فصل پاییز
شــرایط اکران تغییــری نخواهد کرد و شــاید نمایش فیلم
جدید اصغر فرهادی که قرار است در نیمه پاییز اتفاق بیفتد،
بهانه ای برای اشتی مردم با سینما باشد.
* امار فــروش فیلم ها و تعداد مخاطب براســاس اطالعات
سامانه سمفا بوده که به طور مداوم در حال بروزرسانی است. صفحه 2
بلوغبازیگریپژمانجمشیدیدر«زیرخاکی»
بلوغ بازیگریِ پژمان جمشــیدی در «زیرخاکی» در سطحی قرار دارد که بسیاری از سکانس ها را یک تنه باال
زیرخاکی
می کشد و البته پینگ پنگ های عاطفی اش با ژاله صامتی گاه از استانداردهای تلویزیون باالتر می رود.
ِ
زیرخاکی یک را ادامه بدهد و این در میان سریال های ایرانی اتفاق
دو موفق شــده همچنان همان روال موفق
ِ
کم نظیری است ،گو این که اکثر اثاری که دنباله دار می شوند در سری های تازه در ایجاد موقعیت های پیش برنده
زیرخاکی دو نیفتاده و ایجاد خرده پیرنگ های
لنگ می زننند و زیادی به کاراکترها متکی می شوند ،اتفاقی که در
ِ
تازه باعث شده که نفس سریال حفظ شود .بر هم نخوردن ان موازنه ی میان فاز کمیک و فاز ماجراجویانه ی کار
در این سری هم حفظ شده ،یعنی اگر ان جا میان توران و پریچهر یک ارتباط کمیک و پینگ پنگی ایجاد شده
بود اینجا هم همسر مروت پور بدیل همان موقعیت توران خانم است ،البته اضافه کردن لهجه به عنوان یک تمهید
کمی فضا را حتی سهل تر کرده و جنس کمدی در دسترس تر هم شده .در واقع تضاد میان سبک زندگی خانواده
مروت پور با خانواده فریبرز ،یک بستر ذاتا کمیک را ایجاد کرده که هر کنشی دو طرف کمدی ایجاد می کند ،مثال
نگاه همسر مروت پور به جایگاهش به عنوان همسر دوم و تقابل ان با نگاه پریچهر بیانگر یک نوع تضاد هست که
یک سمت ان رویکردی سنتی تر ایستاده و سمت دیگر نگاهی مدرن تر و امروزی تر دارد ،البته پریچهر در دیگر
رفتارهایش هم همین کشش به سمت مدرن شدن را نشان می دهد ،مثال تاکید بر رادیو گوش دادن ،به عنوان یک
رسانه فراگیر در ان روزها ،این ها نمونه ای ست از انسجام فکری نویسندگان و کارگردان کار در پرداخت شخصیت ها.
مثل شوخی پرتکرار «جهان سوم» که در هر دو سری در متن کار جا گرفته و پذیرفتنی ست ،سازندگان خواسته اند
رویکردی انتقادی نسبت به وادادگی به غرب داشته باشند و خب این را به زعم خودشان با شوخی «جهان سوم»
در متن کاشته اند ،این همان چیزی ست که عقده خودکم بینی جمعی ایرانی ها نام گذاشته اند و در کاراکتر فریبرز
تجلی دارد ،البته صحت این فرضیه ها در بستر تحلیل های جامعه شناسانه می گنجد ،اما اگر اینجا متر و معیار
قضاوت ،اصول و اساس یک کار نمایشی باشد که خب در متن جا گرفته و بیرون نمی زند و البته از شاه بیت کار هم
نباید بگذریم؛ بلوغ بازیگریِ پژمان جمشیدی در سطحی قرار دارد که بسیاری از سکانس ها را یک تنه باال می کشد
و البته پینگ پنگ های عاطفی اش با ژاله صامتی گاه از استانداردهای تلویزیون باالتر می رود و لحظات ماندگاری
خلق می کند؛ دندان قروچه ها ،ان هشتاد کیلو عشق گفتن ها و ارجاعات به حرص و حسرت های ان دوران ،نظیر
ملودیِ ُکشنده و خارج از تحمل اطالعیه های جنگ در رادیو که در قسمت دوازدهم پژمان جمشیدی در یک
اجرای درخشان در حیاط مروت پور ان را هجو کرد ،از جمله تماشایی ترین بخش های زیرخاکی است .با همه ی
این ها پیرنگ کار شاید زیادی برای اسکندر و ماجراهای کسل کننده اش سهم قائل شده و مثال اصال تکلیف کاراکتر
فرنگیس مشخص نیست ،موقعیت طلسم و جادو و بازیگری با توانایی ستاره پسیانی در ذات خودش می توانست
خیلی لحظات مفرح تر بیشتری بسازد و شاید لزومی نداشت میان فرنگیس با اسکندر پیوندی برقرار شود ،انگار
یک موقعیت ذاتا کمیک به دامان کسالت یک ماجراجویی بیشتر ایدئولوگ افتاده و تیغ کمدیِ سریال کند شده.
این ها البته همه از جذابیت زیرخاکی کم نمی کند و همچنان ان چه که در خانه ی فریبرز می گذرد ،تماشایی
است ،خصوصا در تمام لحظاتی که داستان و روایت خودش را به المان های ان روزها وصل می کند ،کمدی سربلند
می شود و تماشاچی را قلقلک می دهد .سریال محبوب این شب های تلویزیون درخشا ن ادامه داد و اصال این شاید
به مثابه احضار روح کمدی های محبوب هر شب تلویزیونی باشد که در این سال ها بیشتر به ملودرام های اشکی
فرصت داده و تماشاچی اش را بیشتر گریان خواسته تا خندان.
غالمرضا موسوی:
تهیه کنندگان سینما دچار شبه ورشکستگی شد ه اند!
غالمرضا موسوی تهیه کننده باسابقه سینما ضمن اشاره به افزایش
نامتعارف هزینه تولید در سینما گفت :در حال حاضر تهیه کنندگان
به دلیل شرایط اکران و تولید با نوعی شبه ورشکستگی مواجه هستند.
غالمرضا موســوی تهیه کننده سینما و رئیس هیات مدیره اتحادیه
صنف تهیه کنندگان با اشاره به مشکالت تهیه کنندگان در حوزه تولید
فیلم با شیوع ویروس کرونا گفت :در حقیقت اصلی ترین مشکلی که
وجود دارد این است که کرونا هست و زمانی که کرونا هست ،تولید
با مشکالت بیشتر و هزینه بیشتر روبرو است ،چون در حقیقت هر
تهیه کننده ای برای سالمت همکارانش و اینکه کارها به درستی انجام
شود و کسی دچار مصیبت و مشکل نشود ،با مشکالتی مواجه است.
وی بیان کرد :با توجه به اینکه اکثریت دوســتان واکسینه نشده اند،
تهیه کنندگان با هزینه های بسیار باالیی روبرو هستند و این هزینه باال
باعث می شود که نتوانند با قیمت های متعارف تولیدات خود را ادامه
دهند .این تهیه کننده سینما ادامه داد :از طرف دیگر ورود پلتفرم ها
به تولید باعث شده است که هزینه های تولید را به نحو غیرعاقالنه ای
افزایش دهند ،در واقع هزینه تولید و دستمزدها به شکل غیرمتعارفی
افزایش پیدا کرده و این باعث شده تا قیمت تولید در سینما نیز افزایش
پیدا کند .وی تاکید کرد :از سوی دیگر فیلم هایی از سال ۱۳۹۸باقی
مانده ،فیلم های سال ۱۳۹۹اضافه شده و فیلم های نیمه اول ۱۴۰۰
نیز اضافه خواهد شد و هنوز هیچ کدام اکران نشده است ،بنابراین با
یک انبوهی از فیلم مواجه هستیم که عم ً
ال اکران نشده است و این
خود جزو مصیبت هایی است که سینما درگیر ان شده است .از طرفی
به دلیل اینکه در حوزه واکســینه کردن مردم ،کشوری هستیم که
وزارت بهداشــت در این زمینه دیر اقدام کرده است و عم ً
ال در حوزه
واکسینه کردن مردم عقب هستیم ،بنابراین زندگی به شکل متعارف
و عادی به سادگی شکل نخواهد گرفت ،یعنی اگر واکسینه کردن ۵۰
درصدی مردم تمام شده بود ،طبیعتاً به سمت اینکه زندگی به شکل
عادی پیش رود بسیار بود و متاسفانه در حال حاضر چنین مساله ای
وجود ندارد .این تهیه کننده سینما و رئیس هیات مدیره اتحادیه صنف
تهیه کنندگان توضیح داد :سینماداران عم ً
ال بعد از ۱۶ماه با نوعی شبه
ورشکستگی روبرو هستند چرا که در بسیاری از موارد حتی هزینه های
اولیه و دستمزد را نمی توانند پرداخت کنند ،ضمن اینکه سال به سال
حقوق و دستمزد کارکنانشان طبق قانون کار افزایش پیدا کرده و این
هزینه ها اضافه شده است .موسوی در پایان گفت :تولید نیز با همین
مشکالت روبرو است ،یعنی امکان اکرانی که بتواند هزینه ها را بازگرداند
وجود ندارد ،در حقیقت اکران در حال حاضر وجود دارد و هر فیلمی
که بخواهد می تواند اکران شود ،اما به دلیل اینکه مردم کمتر به سینما
می روند،طبیعتاًتهیه کنندگانعالقه ایبهاینکهبتوانندفیلم هایخود
را اکران کنند ندارند چرا که نگران بازگشت سرمایه هستند.
فیلمسینمایی«شبگرد»بهروزهایپایانیرسید
اولین تصاویر از فیلم سینمایی «شبگرد» به کارگردانی فرزاد موتمن در
روزهای پایانی فیلمبرداری منتشــر شد .فیلم سینمایی «شبگرد» به
کارگردانی فرزاد موتمن و تهیه کنندگی مرتضی شایسته که فیلمبرداری
ان از حدود یک ماه گذشته در لوکیشن های تهران اغاز شد ،این روزها در
مراحل پایانی فیلمبرداری به سر می برد و بزودی وارد مراحل فنی خواهد
شد .اولین تصاویر از صحنه های این فیلم در حالی منتشر می شود که امیر
اقایی ،روشنک گرامی ،احسان امانی ،مهشید افشارزاده ،بهناز پور فالح،
نازنینصلحجو،یاسرجعفری،حسینامیدی،شبیرپرستار،شیواکریمی
باحضورپیاماحمدی نیاوهنرمندیامیرحسینفتحی،بازیگرانیهستند
که در این اثر سینمایی موتمن مقابل دوربین رفته اند .موتمن سیزدهمین
تجربه ســینمایی خود را در شرایط کرونایی و با رعایت شیوه نامه های
بهداشتی ابالغ شده پشت سر می گذارد تا برای حضور در جشنواره ها و
اکران در سینماهای کشور اماده شود .اسامی عوامل این فیلم عبارتند
از :تهیه کننده :مرتضی شایسته ،کارگردان :فرزاد موتمن ،مجری طرح:
سید یاســر جعفری -ایمان یزدی،مدیر تولید :رضا حسین زاده اوره،
نویسنده :امیرحسین دواتگر ،دستیار اول کارگردان و مدیر برنامه ریزی:
عادل معصومیان ،مدیر فیلمبرداری :سعید براتی ،مدیر صدابرداری :امیر
حاتمی ،طراح گریم :مرتضی کهزادی ،طراح صحنه :امین جهانی ،طراح
لباس :ازاده قوام ،تدوین :سهراب خسروی ،صداگذاری :حسین ابوالصدق،
اصالح رنگ و نور :علی تصدیقی ،عکاس :حبیب مجیدی.
درباره فیلم «بیوه سیاه» به کارگردانی «کیت شورتلند»
اولین واکنش های اصحاب رسانه به فیلم «بیوه سیاه» (Black
)Widowمارول و دیزنی با بازی «اســکارلت جوهانسن» که
سرانجام در سالن های ســینما و شبکه دیزنی +پخش خواهد
شــد ،امکان انتشــار پیدا کردند .هواداران «دنیای سینمایی
مارول» بیش از یک سال است که برای دیدن این فیلم که در
حین پاندمی چندین بار به تاخیر افتاد انتظار می کشند .دیگر
بازیگران فیلم در کنار جوهانسن« ،ریچل وایس»« ،دیوید هاربر»
و «فلورنس پیو» خواهند بود .منتقدین از بازی پیو نامزد اسکار
به عنوان «نماد بالدرنگ دنیای سینمایی مارول» یاد کرده اند.
«کیت شورتلند» با «بیوه سیاه» اولین فیلم ابرقهرمانی خود را
تجربه کرده است .این فیلمساز استرالیایی اولین کارگردان زنی
است که یک فیلم ابرقهرمانی در «دنیای سینمایی مارول» را
به تنهایی کارگردانی می کند .نگارش فیلمنامه «بیوه ســیاه»
به «جک شیفر» نویســنده «وانداویژن» ()WandaVision
و «ند بنسون» سپرده شــده که روایدادهای پس از «کاپیتان
امریکا :جنگ داخلی» ( )Captain America: Civil War
را روایت کرده اند.
پیو پیش تر در مصاحبه با «ورایتی» گفته بود« :کاری بســیار
بی پرده و بسیار دردناک و بسیار زیبا ساخته ایم و فکر می کنم
مردم واقعاً از نتیجه این فیلم اکشــن بزرگ که پر از احساس
است غافلگیر خواهند شــد .و می دانم که بسیاری از مردم در
مورد این زن احساســاتی خواهند شــد چون شخصیتش [در
«اخر بازی» ( ])Endgameفرجامی ســخت داشــت ،اما از
[جوهانسن] درس های ویژه ای اموختم ،او ۱۰سال است که در
این فیلم ها بازی می کند .این فیلمی برای او ساخته می شد اتفاق
ویــژه ای بود .و من انجا بودم و می دیدم که چگونه صحنه های
اکشــن را خودش بازی و ان لحظات را تجربه می کند ،و این
به شدت با شــخصیتش مطابقت دارد« ».بیوه سیاه» ۹ژوئیه
( ۱۸تیر ماه ) ۱۴۰۰در سالن های سینما و همزمان از دیزنی+
پخش خواهد شد .در ادامه بخشی از واکنش منتقدین می اید:
«اریک دیویس» نویسنده «فندنگو» می گوید« :فیلم های مارول
بازگشــته اند! «بیوه سیاه» یک تریلر جاسوسی پرتنش و مملو
از اکشن است که به راستی داستان ناتاشا را به شکلی عاطفی
و عمیــق کامل می کند .فلورنس پیو فیلم را تســخیر می کند
و به نماد بالدرنگ دنیای ســینمایی مارول تبدیل شده است.
مثل یک فیلم «جیمز باند» در ام ســی یو است با رگه هایی از
«ماموریت غیرممکن» و «تلما و لوییز»».
«کیت اربلند» نویسنده «ایندی وایر» نوشته است« :سکانس های
تعقیب و مبارزه «بیوه سیاه» واقعاً دردناک است ،نمایشی تمام
عیار از فلورنس پیو ،و نیمه اولی که صمیمانه و پر از دیالوگ و
به نحوی جدید در دنیای سینمایی مارول مضحک است؛ بله،
از این فیلم لذت بردم».
«مایک رایان» منتقد «اپراکس» می نویسد«« :بیوه سیاه» مثل
یک فیلم از فاز اول مارول است که جداگانه ترین داستان ممکن
را دارد ]…[ .و ارجــاع بی نظیری به شــخصیت «مون ریکر»
می دهد».
«جولیا الکســاندر» نویســنده «ای جی ان» گفته است« :یکی
از ســرگرم کننده ترین فیلم هــای دنیای ســینمایی مارول با
شوخی های پرشــماری با خود که به هواداران قدیمی تقدیم
شده ،به اندازه کافی خود-اگاه است تا پوچی ان را کارگر کند.
فلورنس پیو و دیوید هاربر صحنه را از ان خود می کنند .قطعاً
مشکالتی هم دارد .اما مهم نیست! حتماً در سالن های سینما
ببینید!» «جیســون گراســیو» منتقد «اینسایدر» می نویسد :
«فیلم های «جیســون بورن» ،ســریال «امریکایی ها» (The
)Americansشبکه FXو سنت های دنیای سینمایی مارول
را با هم ترکیب کنید تا «بیوه ســیاه» به دست اید (یا انگونه
که من از این پس خواهم گفت« :لحظه ای که فلورنس پیو دنیا
را تصرف کرد») برای دیدن صحنه پس از تیتراژ حتماً منتظر
بمانید».
«برندن دیویس» نویســنده «کامیک بوک» می گوید« :از اغاز
تا پایان فیلمی بی نظیر است .با غافلگیری هایی عالی ،لحظات
عاطفی شخصیت ها ،اکشن جســورانه ،و اسکارلت جوهانسن
سرانجام فرصت می کند هر چه دارد برای این نقش بگذارد».
«پری نمیراف» منتقد «اســلش فیلم» می نویســد« :با توجه
بــه انچه در «اخر بازی» اتفاق می افتد نگران بودم که شــاید
ان مخاطــرات تقلیل پیــدا کند ،اما این گونه نشــد .در واقع،
پیش درامدی اســت کــه دیگر فیلم های «دنیای ســینمایی
مارول» را به پیش می راند».
«کورتنی هاوارد» منتقد «لس انجلس تایمز» نوشــته اســت:
««کیت شــورتلند» کارگردان فیلم به شکلی احساسی میان
جدیت و خشونت موقعیت توازن برقرار کرده ،و ان معیارهای
عاطفی را با حرکت دوربین و شــخیصت-محوری نشان داده
است .گره ها و چرخش ها زیرکانه اند .موسیقی متن «لورن بلف»
احساس تسخیرکننده جدیت را در بر دارد».
3
یکشنبــه 30خرداد ماه 1400سال سیزدهم شمــاره 1461
www.honarmandonline.ir
& ART
CULTURE
فرهنگ و هنر
اخبار
نقد
«خورشیدگرفتگی»
در جشنواره فیگاری ایتالیا
فیلــم کوتــاه «خورشــیدگرفتگی» بــه کارگردانی رها
امیرفضلی و علیرضا قاســمی در جشنواره فیگاری ایتالیا
حضور دارد .این رخداد هر ســاله در منطقه ساردینی ای
ایتالیا برگزار می شود.
در خالصــه داســتان این فیلم امده اســت« :کمی پیش
از کامل شــدن خورشــیدگرفتگی واقعیت زندگی ساقی
دست خوش تغییر می شود».
عوامل این فیلم کوتاه عبارتند از نویســنده و کارگردان:
علیرضــا قاســمی ،رها امیرفضلــی بازیگران :خورشــید
چراغی پور ،پانیذ اســماعیلی ،انیتــا باقری ،فراز مدیری و
پیمــان نعیمی ،مدیــر فیلمبرداری :ســهیل گوهری پور،
تدوینگر :پویان شــعله ور ،مدیر هنری و طراح اســتوری
برد :ارمین رنگانی ،دستیار کارگردان :مسعود قدسی ،رضا
باســتانی ،مهیار ماندگار ،عرفــان ادیگوزلی ،طراح صحنه
و لباس :فراز مدیری ،صدابردار :امیر شــاهوردی ،طراحی
و ترکیب صدا :ارش قاســمی ،طــراح چهره پردازی :بابک
کشن فالح ،منشــی صحنه :ایدا پالیزگر ،عکاس :محراب
پوروحدانــی ،مدیر تولید :فرشــید زینعلی ،اصالح رنگ و
نور :امیرحســین خوشــبین ،جلوه های ویــژه :کلمنت ل
پلوان ،طراح پوستر :ارمین رنگانی ،جانشین تهیه کننده:
علی نجاریــان ،تهیه کنندگان اجرایی :رها امیرفضلی ،اریا
قوامیــان ،مانــی نیلچیانی ،تهیه کننده :حســن نجاریان،
علیرضا قاســمی ،ادرین بروئه .یازدهمین دوره جشنواره
«فیگاری» از ۱۹تــا ۲۴ژوئن برابر با ۲۷خرداد تا ۱تیر
برگزار می شــود« .خورشــیدگرفتگی» محصول مشترک
کمپانی ایرانی ضلع ششــم و کمپانی فرانســوی ســتاره
ســفید بوده و پخش بین المللی ان فیلم بر عهده کمپانی
مانیفست است.
برای دومین بار در یک دهه گذشته؛
جایزه بهترین داستان تاریخی سال
به «هیالری منتل» رسید
«هیالری منتل» با اخرین جلد از ســه گانه «تاالر گرگ»،
جایزه والتر اســکات برای بهترین داســتان تاریخی سال
۲۰۲۱را از ان خود کرد .هیالری منتل نویسنده سرشناس
انگلیســی ۱۱سال پس از ان که با جلد اول سه گانه تاالر
گــرگ ( ) Wolf Hallبرنده جایزه والتر اســکات برای
بهترین داستان تاریخی سال شد ،امسال نیز موفق شد با
جلد سوم همین مجموعه برای بار دوم این جایزه ۲۵هزار
دالری را از ان خود کند.
هیات داوران جایزه والتر اســکات درباره برنده امسال این
جایزه که اینه و نــور () The Mirror & the Light
نام دارد ،گفتند :هیالری منتل با مهارت فنی تمام و کمال
خود که با گوشــی قوی برای دیالوگ نویســی و چشمی
تیزبین برای جزئیات همراه شده ،در این درام روانشناختی
که با شمشیر شروع و با شمشیر پایان می یابد ،مخاطب را
روی شانه های توماس کرامول می گذارد.
پایان این داســتان مشخص و اجتناب ناپذیر بود اما با این
حال تعلیق موجود در داســتان تا پایان داستان هیچگاه
از بیــن نرفت .منتل در واکنش به بــرد این جایزه معتبر
ادبی گفت :وقتی ناشــرم تماس گرفت و گفت جایزه والتر
اسکات را برده ام ،حیرت زده و خوشحال شدم .این جایزه
تاکنون به برخی از اثار جالب و شــاخص اهدا شــده و به
خوانندگان کمک کرده اســت تنوع و قــدرت موجود در
حوزه داستان های تاریخی را ببینند.
وی افزود :شــخصا خیلی خوشحالم که این افتخار نصیب
رمان اینه و نور شد .نوشتن این رمان یکی از سخت ترین
کارهایی بود که در زندگی کردم .می دانم شخص نویسنده
بهتریــن گزینه برای قضــاوت و داوری درباره اثر خودش
نیست اما برای من این کتاب قوی ترین جلد از سه گانه ای
بود که درباره توماس کرامول نوشتم.
اینه و نور منتل برای کســب جایزه والتر اسکات با چهار
نامــزد نهایی دیگر از جمله رمان ملک تولســتوی (The
) Tolstoy Estateاز اســتیون کونته ،اتاقی از برگ ها
( ) A Room Made of Leavesنوشته کیت گرنویل،
همنت اثر مگی اوفارل و لغت نامه واژگان گمشــده از پیپ
ویلیامز رقابت کرد. صفحه 3
افزایش ۳۰۰درصدی قیمت کتاب طی ۸سال
HONARMAND INTERNATIONAL NEWSPAPER
شماره • 1461یکشنبه 30خرداد ماه • 1400سال چهاردهم • 4صفـــحه
صاحب امتیاز :شـرکت جهان سبز
مـدیر عامـــل :حسـین احـمـدی
مدیر مسوول :مهدی احمدی
زیـر نظــر شــورای ســردبیـــری
چاپ :گل اذین
سازمان اگهی ها88311361 - 88311353 :
نشانى :تهران ،خیابان مطهری ،بعد از خیابان سلیمان خاطر
خیابان اورامان ،پلاک ،43واحد2
تلفکس88813489 - 88301986 :
توزیع :نشرگستر امروز
منشور اخالق حرفهای روزنامه هنرمند
http://honarmandonline.ir/?p=6049
سیستممدیریتکیفیت-رضایتمندیمشتری
سیستم مدیریت کیفیت
ISO 10004:2012
ISO 9001 : 2008
instagram.com/honarmandonline
telegram.me/honarmandnews
www.honarmandonline.ir
اوقات شرعی
به وقت تهران
اذان ظهر 13:03
غروب افتاب 20:18
اذان مغرب 20:39
اذان صبح فردا 04:03
طلوع افتاب فردا 05:48
گنج سخن
امام صادق علیهالسالم :
مردم ،بیشتر از انکه با عمر خود زندگى کنند ،با احسان و نیکوکارى
خود زندگى مى کنند و بیشتر از انکه با اجل خود بمیرند ،بر اثر
گناهان خود مى میرند.
دعوات الراوندى :ص ،۲۹۱ح ۳۳
پندبزرگان
انسان دانا به جای انکه در انتظار رسیدن فرصت خوب
در زندگی باشد ،خود ان را به وجود می اورد.
فرانسیسبیکن
حافظانه
گلعذاری ز گلستان جهان ما را بس
زین چمن سایه ان سرو روان ما را بس
من و همصحبتی اهل ریا دورم باد
از گرانان جهان رطل گران ما را بس
کتاب از سبد فرهنگی مردم حذف شده است؟!
صنعت نشر از جمله صنابع فرهنگی کشور به شمار می رود که در سال های اخیر درگیر بحران های قابل توجه
اقتصادی بوده است ،به طور مشخص در دو دهه اخیر صنعت نشر با وجود چندبرابر شدن عرضه کتاب با کاهش
چندبرابری مخاطبان نسبت به گذشته روبه رو بوده است .اقتصاد فرهنگ به دلیل اینکه معموالً از حاشیه درامد
مردم ارتزاق می کند ،در سال های اخیر که اقتصاد خانواده نیز با تهدید مواجه شده است ،همواره در معرض تهدید
قرار گرفته است ،رکود اقتصادی و افزایش مستمر تورم و در نتیجه رشد قیمت ها اقتصاد فرهنگ را به ویژه در
حوزه کتاب با ریزش قابل توجهی روبه رو کرده است .اگرچه روی سخن مسئوالن دولت یازدهم در همان تابستان
92یعنی نخستین روز های روی کار امدن دولت متوجه اقتصاد فرهنگ بود اما بررسی کارنامه دولت در 8سال
گذشته به باور منتقدان چیز دیگری را نشان می دهد.
از انجا که هزینه های جاری زندگی در سبد مصرفی و اساسی خانوار افزایش یافته است ،مردم در ده سال گذشته
و به طور مشخص در هشت سال گذشته بسیار محتاطانه تر پا به بازار کتاب گذاشته اند در این میان بخشی نیز
چند سالی است که از این بازار خداحافظی کرده اند و یارای خرید کتاب را ندارند .از سوی دیگر به دلیل افزایش
قیمت کتاب ،حجم کتاب های خریداری شده توسط خانوار نیز اب رفته است ،تجربه ثابت کرده است والدین
عمدتاً متمایل به خرید کتاب برای فرزندان خود بوده اند و از خرید کتاب برای خود ان هم به دلیل اقتصادی
صرف نظر کرده اند ،شاید یکی از دالیل سرمایه گذاری در راه اندازی ویترین های کتاب های کودک از جمله باغ
کتاب ،بوک لند های کودک و ...در سراسر کشور طی سال های اخیر همین موضوع باشد .در سوی دیگر ماجرا
ناشران در سال های اخیر اگرچه بر تعدادشان به واسطه مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی افزوده شده
اســت ،اما بدنه ناشران فعال در سال های اخیر کم بنیه و توخالی شده است .اگر روزگاری شمارگان کتاب های
ناشران سه تا پنج هزار نسخه بود و در ابتدای دهه 90به شمارگان دو هزار نسخه رسیده بود ،امروز دیگر خبری
از شمارگان حتی هزارنسخه ای نیز نیست .اغلب ناشران ،حتی ناشران بزرگ ،مجبور شده اند با شمارگان ،200
500و 700نسخه ای کتاب کنار بیایند،
در این میان اما عناوین در ســال های اخیر همواره رشــد داشته است ،این رشد عناوین ناشی از روند افزایشی
کتاب سازی ها است ،کتاب سازی یکی از زخم هایی است که در سال های اخیر بر بدنه نشر افتاده است ،ناشرنمایانی
که به یمن دست ودلبازی وزارت ارشاد در صدور مجوزها یک شبه سر برمی اوردند و به کپی کردن پرفروش های
بازار و انتشــار ان ها در قالب اثر جدید می پردازند .دلیل اقبال از این ناشــران نیز سوءاستفاده ان ها از وضعیت
اقتصادی نشر است ،کتابی که ناشر به دلیل تورم و افزایش چندبرابری قیمت مواد اولیه ناچار است بدون تخفیف یا
بادرصداندکیتخفیفبه فروشبرساند،حاالتوسطناشرنماهابایک سومقیمتوتخفیف هایبسیاروسوسه انگیز
به فروش می رود .اما مگر قیمت کتاب در 8سال گذشته چه اندازه افزایش یافته است؟ این گزارش درصدد است
با بررسی و تحلیل امارهای نشر از مرداد ماه سال 92که علی جنتی سکان وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در
دولت یازدهم را در دست گرفت تاکنون که به پایان مدیریت هشت ساله روحانی بر کشور رسیده ایم ،به این نکته
برسد که در دولت یازدهم چه بر سر قیمت کتاب و شمارگان ان امد.
امارهای نشر نشان می دهد که از اول مرداد ماه سال 92تا امروز بیش از 709هزار و 861عنوان کتاب منتشر
شده است که از این تعداد 541هزار و 454عنوان تالیف و 168هزار و 407عنوان ترجمه بوده است .شمار
کتاب های چاپ اول 423هزار و 955عنوان و شمار تجدید چاپی ها 285هزار و 906عنوان بوده است .شمارگان
کل کتاب های منتشرشده در هشت سال گذشته بیش از 11میلیارد نسخه بوده است با توجه به شمار عناوین
منتشرشده میانگین شمارگان کتاب در هشت سال گذشته به لحاظ اماری 1500نسخه بوده است اما در بازار
نشر رقم ها تفاوت قابل توجهی دارد و متوسط شمارگان کتاب های منتشرشده ناشران بسیار کمتر از 700تا1000
نسخه است .در سال های اخیر کارشناسان نشر همواره به امارهای منتشرشده از سوی خانه کتاب انتقاد داشته اند
و ان را خالف واقعیت نشر می دانند ،موضوعی که خانه کتاب در ان نقشی ندارد و این خوداظهاری غلط ناشران
است که چنین امارهایی را رقم زده است .به دلیل وضعیت اقتصادی زمان حاضر نشر ،ناشران ترجیه می دهند از
یک کتاب 200نسخه منتشر کنند و در صورت اقبال بازار در چ اپ های بعدی این کاهش نسخه را جبران کنند،
اما ان چیزی که در شناسنامه کتاب به عنوان شمارگان منتشر می شود و مبنای امارهای نشر قرار می گیرد ،با
واقعیتمتفاوتاست،
به ویژه در دو سال اخیر که کاغذ یارانه ای به نشر اختصاص پیدا کرده است و امارهای شمارگان نیز غیرواقعی تر
اظهار شده است .در این میان باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از بازار کتاب و نشر عناوین تازه را کتاب سازان
به خود اختصاص می دهند که با توجه به فروش خوب ان ها که از تخفیف های ان چنانی نیز برخوردارند ،شمارگان
این کتاب ها نیز باال تر خواهد بود.
امارهای نشر همچنین میانگین قیمت کتاب در هشت سال گذشته را 29هزار تومان نشان می دهد؛ رقمی که در
سال های اخیر هرچه بر عمر دولت یازدهم و دوازدهم گذشته است ،رو به فزونی بوده و در سال جاری نسبت به
سال گذشته با افزایش بیش از 50درصدی روبه رو بوده است .اگر وضعیت نشر کتاب در دولت یازدهم و دوازدهم را
با دولت نهم و دهم مقایسه کنیم ،خواهیم دید که در هشت سال دولت نهم و دهم 479هزار و 566نسخه کتاب
منتشر شده است که از این تعداد 379هزار و 195عنوان تالیفی و 100هزار و 371عنوان ترجمه بوده است.
شمار کتاب های چاپ اول 234هزار و 931عنوان و شمار تجدید چاپی ها 244هزار و 635عنوان بوده است.
فزونی یافتن امار تجدیدچاپی ها نسبت به چاپ اول ها نشان از استقبال جامعه از کتاب های ناشران داشته است.
شمارگان کتاب در دولت نهم و دهم بر اساس امارهای نشر 3400نسخه بوده است .البته همان طور که گفته
شد به این امار شمارگان چندان نمی توان اعتماد کرد چرا که در سال های ابتدایی دولت نهم نیز ناشران از کاغذ
یارانه ای بهره مند بودند و همین نکته در شمارگان کذب تاثیرگذار بوده است .بر حسب تجربه اما می توان گفت که
ابرفت شمارگان در 8سال گذشته به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی ناشران قطعی بوده است .اما متوسط قیمت
کتاب در دولت نهم و دهم 9هزار تومان بوده است که در مقایسه با رقم 29هزار تومانی دولت فعلی می توان
گفت که قیمت کتاب با افزایش بیش از 300درصدی روبه رو بوده است .وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی سه نقش
در حوزه نشر دارد :نقش حمایتی ،نظارتی و ترویجی .در بُعد حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در سال های
اخیر تالش کرده است بخشی از ضرر و زیان های اقتصادی ناشران را با یارانه هایی که اختصاص داده است برطرف
کند ،اما این اختصاص یارانه ها در بلندمدت نتوانسته است دردی از صنعت نشر دوا کند چرا که به جای هزینه کرد
یارانه ها در زیرساخت های نشر ،میان ناشران توزیع شده است .اگر بپذیریم که بخشی از افزایش قیمت نشر ناشی
از رسیدن قیمت کاغذ از بندی 35هزار تومان به بندی 600هزار تومان در 10سال گذشته است ،باید بگوییم
که عملکرد دولت در حوزه کاغذ نیز نه تنها قابل دفاع نیست؛ بلکه به باور کارشناسان کارنامه دولت در این حوزه نیز
مردود است .اگرچه در کارنامه دولت های یازدهم و دوازدهم افزایش تعداد عرضه و عناوین کتاب رخ داده است اما
در مقابل رواج کتاب سازی ها ،افزایش300برابری قیمت کتاب ،کاهش محسوس شمارگان کتاب و ...موجب شده
است اقتصاد نشر حاال بیش از هر زمان دیگری در معرض تهدید قرار گیرد.
وقتی سیاه پوستان ابزار دست «هالیوود» می شوند
محمدمهدی کایینی
هالیــوود احتماالً یکــی از قدرت مندترین نهادها در جهان اســت .متاســفانه این
نهاد همچنان ایدئال های ســفیدبرترپنداری را مــورد تحکیم و تقویت قرار می دهد.
همچنان که این «کارخانه رویاها» به طور مداوم روایت خودستایانه ناجی سفیدپوست
را تقویت می کند ،اثرات استعمارگری به قوت خود باقی است .فیلم هایی نظیر «نقطه
کور» (« ،)۲۰۰۹خدمتــکاران» ( ،)۲۰۱۱و حتی اخیرا ً «کتاب ســبز» ( )۲۰۱۸به
گفتمانی زیان بار که اساساً پرچم استعمارگری است تداوم می بخشند؛ به این معنی که
سیاه پوستان نیاز دارند تا سفیدپوستان ناجی شان باشند .مشکل چنین فیلم هایی این
اســت که موجب پرورش قاعده استعمارگری می شوند .علیرغم ان که قصه غالب این
فیلم ها حول محور سیاه پوســتان می گردد ،روایت ناجی سفیدپوست ،شخصیت های
سیاه پوســت را مورد تضعیف قرار داده و به اجســامی منفعل در پس زمینه داستان
تبدیل می کند .شخصیت سفیدپوســت محوریت روایت را می گیرد و ناجی گری اش
برای شخصیت سیاه پوست ایدئولوژی مخرب سفیدبرترپنداری را تداوم می بخشد؛ و
بــه این ترتیب ،در ناخوداگاه مخاطب موضــوع «هرم قدرت نژادی» را می کارد .این
مســئله به صنعت فیلم امکان می دهد تا از ایده ای که اساســاً از قدیم االیام پالکارد
اســتعمارگری بوده نگاهبانی کند ،و همزمان از این ایده های اســتعمارگرانه منفعت
مالی به دســت بیاورد .هالیوود به طور مخفیانه یک «وضعیت موجود نژادپرســتی»
تثبیت کرده ،که در ان شخصیت های سیاه پوست «ابزار» صحنه برای کمک به روایت
سفیدپوستان است ،و سفیدپوست بودن روی پرده عادی سازی شده و از سیاه پوست
بودن محوریت زدایی می شود.
این مسئله موجب حفظ ایده استعمارگرایانه «دیگری دانستن» مردمان سیاه پوست
است؛ که مشخصاً در فضای کنونی و با توجه به فراگیر بودن برخورداری سفیدپوستان
از امتیــازات ویژه چه در هالیوود و چه در جامعه ،امری مشکل زاســت .روایت ناجی
سفیدپوست در سینما مشکلی است که باید از بین برود .این یک فانتزی خودنمایانه
رویـــای«استعمــــار»!
و متکبرانه از جبران مافات خیالی سفیدپوســت ها به منظور پاک کردن واقعیت های
هولناک دوران اســتعمارگری اســتفیلم «نقطه کور» مناسبات اســتعمارگرایانه و
استثمارامیز قدرت و نیاز مردمان سیاه به «نجات یافتن» برای رسیدن به پیشرفت و
کامیابی در زندگی را نشــان می دهد .فیلم از یک داستان واقعی اقتباس شده؛ درباره
مادری سفیدپوســت که یک پسر سیاه پوست (مایکل اوهر) را به فرزندی می گیرد ،و
سپس ان پسر به یک فوتبالیست حرفه ای تبدیل شده و به بازی در لیگ ملی فوتبال
امریکا دست می یابد.
فیلم اساســاً این گونه قصه را به تصویر می کشــد که بدون باور خانواده سفیدپوست
به ان پســرک سیاه پوســت ،ظرفیت بالقوه پسر از ســوی دیگران شناخته نمی شد
و او نمی توانســت «اســتعداد ذاتی» خــود را متبلور کند .ایــن ایده ها در یک فیلم
دیگر «طعمه اســکار» به نام «خدمتکاران» بیش از پیش بروز پیدا کرد .اگرچه فیلم
بازیگران سیاه پوست بسیار بااســتعدادی دارد و اکتاویا اسپنسر اسکار بهترین نقش
مکمل زن را بــرای نقش افرینی در این فیلم برده اســت ،اما روایت ان حول محور
یک ژورنالیســت سفیدپوســت می گردد که به دنبال احقاق حقوق زنان سیاه پوست
در ایالت های جنوبی دهه ۱۹۶۰اســت .فیلم مثالی بارز از مظلوم نمایی و وجدان درد
سفیدپوستان اســت؛ زیرا زندگی شخصیت های سیاه پوست قصه از طریق اقدامات و
تالش های شخصیت سفیدپوست تا پایان فیلم متحول شده ،نجات یافته ،و به رهایی
می رســد .اگرچه که خط داستانی شخصیت ناجی سفیدپوست فی نفسه نژادپرستانه
نیســت ،اما بخاطر گرایشــات نژادی از لحاظ فرهنگی مشــکل زا است زیرا واقعیات
اجتماعی و فرهنگی موجود را به غلط ارائه می کند .هالیوود به طرق مختلف می تواند
خروجی بهتری داشــته باشــد و اکنون نیز برای بهتر شدن تالش می کند .فیلم های
اخیر همچون «برو بیرون» ( )۲۰۱۷و «پلنگ ســیاه» ( )۲۰۱۸حیاتی بودن استفاده
از عوامل سیاه پوست در پشت صحنه و شکستن قالب های هالیوودی برای روایت های
سیاه پوستان در سینما را نشان می دهند.
البته هنوز راه زیادی باقی است .بازنمایی ،یعنی استفاده از نویسندگان غیرسفیدپوست
و مواجهه فعاالنه با نهادی که نژادپرســتی سیستماتیک در ان رخنه کرده از طریق
پذیرفتــن این واقعیت که محوریت بخشــی به سفیدپوســتان در فیلم ها به زندگی
سیاه پوستان صدمه زده است .مالمت بارترین بخش از عقده روانی ناجی سفیدپوست
این اســت که هالیوود برای مردم سیاه پوست محتوا تولید می کند ،اما با سلب قدرت
از ان ها از طریق مســئله وجدان درد سفیدپوســتان ،قصه های سیاه پوستان را مورد
بی اعتنای قرار می دهد .هالیوود باید روی کســانی سرمایه گذاری کند که ان تجربه
را زندگی کرده اند و صدایشــان را تقویت کند ،زیرا نهایتاً ان ها برای پول دراوردن و
ادامه حیات به فرهنگ و جامعه سیاه پوستان نیاز دارند .روایت ناجی سفیدپوست در
سینما مشکلی است که باید از بین برود.
این یک فانتزی خودنمایانه و متکبرانه از جبران مافات ذهنی و روانی سفیدپوست ها
بــه منظور پاک کردن واقعیت های هولناک دوران اســتعمارگری و تاثیر ابدی ان بر
جامعه است که به سفیدبرترپنداری در صنعت فیلم تداوم می بخشد .اکنون بیشتر از
هر زمان دیگری هالیوود نیاز به تغییر دارد.
هنـرمندنیـوز
دیده بان فـرهنگ و هنـر ایـران
سازمان گاهی ها88311353 :
هنرمندنیوز
www.Honarmandnews.ir
اینستاگرام
Honarmandnews.ir
کانال تلگرام
www.telegram.me/honarmandnews صفحه 4