فصلنامه دانستنی اقتصاد شماره 4
فصلنامه دانستنی اقتصاد شماره 4
فصلنامه دانستنی اقتصاد شماره 4
پاییز و زمستان۹7 صفحه 1
پاییز و زمستان۹7 صفحه 2
صفحه 3
سرمقاله
مسئولیت اجتماعی
موضوع رســالت اجتماعی شرکت ها و
برند ها شاید در گذشته میتوانست به
صورت واژه بــزرگ و دهان پرکن ،برای
برجستهکردننامیکبرندمطرحباشد،
امادرحالحاضربارشدعمومیجامعه،به
عنوان یک ضرورت برای هر نوع فعالیت
اقتصادی شناخته شده است .مسئولیت
اجتماعی شرکت ها به عنوان یک رکن
توســعه پایدار ،امروز بیش از پیش با
جامعهصنعتواقتصادایرانبیگانهاست.
هرچندهستندبرندهاییکهنسبتبهاین
رسالت اجتماعی اگاه اند ولی ،نمیتوان
این گل زیبا را نشانه بهاری دانست که در
انرعایتمسئولیتاجتماعیشرکتها
درکلجامعههمهگیرشدهاست.
وقتی با دید وسیع تر در مقیاس جهانی
به شرکت های بزرگ نگاه می کنیم ،می
بینیم که حتی در ان سوی اب ها با بنای
ضعیفتراعتقادیومذهبی(یاحتیمادی
گرا) مفهوم
مســئولیت
اجتماعیشرکتهاکاماجاافتادهاست.
بیشتر برند های مشهور دنیا و حتی برند
هایی که چندان شــناخته شده نیستند،
کم یا زیاد و در توان خــود جنبه هایی از
مسئولیت اجتماعی شرکت ها را تحقق
بخشیدهاند.
جالب اســت بدانید غــول کامپیوتری
گوگل به صــورت داوطلبانه ۵۰درصد
برق مصرفی دیتا ســنتر های خود را با
هدف حفظ محیط زیســت کاهش داده
است .همین طور شــرکت زیراکس در
ســال ۲۰۱۳بیش از ۱.۳میلیون دار
برای مشارکت مستقیم کارمندانش در
امور عام المنفعه خرج کرد .شــرکتی به
نام تارگت یک شرکت خرده فروشی در
امریکاست که ۵درصد سود خود را برای
توسعهاموزشدردنیااختصاصمیدهد
که این مبلغ در سال ۲۰۱۰بیش از ۸۷۵
میلیونداربودهاست.امابهراستیچرا؟
از سوی دیگر همه شرکت ها نیاز دارند
که توسط مردم شناخته شوند .ساانه
هزینه هایی هنگفت بــرای تبلیغات از
راه های مختلــف تلویزیونی ،مجازی و
مطبوعات و پرداخته می شود .اما چه
تبلیغاتی می تواند بهتر از این باشد که
مشتریان شما ،شما را به خاطر خدماتی
که بــرای رفع یک مشــکل اجتماعی
انجــام داده اید ،بشناســند؟ یا حتی
چقدر برایشان جذاب
اســت که می دانند به
خاطر خرید از شما در
یک کمپین اجتماعی
شریکهستند؟
قطعا اگر دوست تان به شما یک برند
تولید کننده کاغذ را معرفی کند که به
ازای هر تعداد درختی که برای تامین
مواد اولیه می برد ،دو برابر ان نهال در
طبیعت می کارد ،مشــتاق نمیشوید
که دفعه بعد کاغذ مــورد نیاز چاپگر
خانگی تان را از این برند تهیه کنید؟
درست است .شما تنها نیستید بلکه
همه انسان های روی کره زمین نسبت
به این چنین حرکتی یک حس مثبت
مشترک دارند .این حس مشترک انها
را به طور ناخوداگاه به ســمت شرکت
هایی میکشــانند که به مسئولیت
اجتماعی خودشــان پایبندند .این
مطلب یکی از بزرگترین دایل شرکت
های موفق برای سرمایه گذاری در امر
مسئولیت اجتماعی شرکت هاست.
اگر بخواهیم توســعه پایدار در کشور
ایجاد شــود و مردم با رضایت خاطر از
محصوات تولید داخل استفاده کنند
و در نهایت وضــع تولید جامعه تغییر
اساسی داشته باشــد ،ازم است از
رعایت اولیه حقوق مشتری و جامعه
به عنوان پیش نیاز شــروع کنیم .در
گام بعدی باید تاش شــود تا اهمیت
مسئولیت اجتماعی شرکت ها و مزیت
های ان به مدیــران و فعاان اقتصاد
تفهیم شــود .اگر بتوانیــم از همین
نقطه شروع کنیم و این ماهی را از اب
صید کنیم ،چشیدن تازگی و طراوت
پویایی اقتصاد و صنعت در اینده میان
مدت و بلند مدت دور از ذهن نخواهد
بود .به امید ان روز!
6
97
تابستان97
تابستان صفحه 4
نسـخه
فر ا نسو ی فـر ار
ا ز تلـه د ار ى
مناسبات شکننده دو نظام سیاسی حاکم بر ایران
و امریکا پس از انکه دانشجویان ایرانی ،سفارت
امریکا را تســخیر و دست به افشــاگرى هاى
گسترده اى زدند ،در بدترین موقعیت قرارگرفت.
جیمی کارتر رییس جهور وقت امریکا بافاصله
پس از این رخداد بزرگ دستور تحریم اقتصادى
ایران را صادرکرد .تحریمی کــه ابعاد و زوایاى
گوناگونی داشــت و هر جزء ان به دنبال اهداف
خاصی بــود .در همین مســیر بود کــه امریکا
در شــدیدترین زنجیره تحریم هــا اعام کرد
هرشرکتی که بیش از 20میلیون دار در صنعت
نفت ایران سرمایه گذارى کند مشمول تحریم
امریکا خواهد شد.
در همه این ســالهاى طوانی که امریکا علیه
ایران اعمال تحریم داشته ،برخی بازیگران مهم
سیاســی و اقتصادى در دنیا رفتارهاى متفاوتی
نسبت به امریکا وحتی بعضا نسبت به سیاست
هاى پیشــین خود داشــته اند .اتحادیه اروپا به
مثابه یک قطب سیاســی و اقتصادى و سه غول
این اتحادیه یعنی فرانسه ،المان و انگلستان در
این حدود 38ســال بر پایه رفتارهاى جمعی و
فردى با ایران ،سیاســت هاى کج دار و مریزى
را نشان داده اند .برخی مقاطع انها حتی جسورتر
از امریکایی ها بوده اند و گاهی به مثابه ســد در
مقابل روند فزاینده تحریم هاى اقتصادى امریکا
علیه ایران عمل کرده اند .پــس از انکه پرونده
هسته اى علیه ایران گشوده شــد ،رهبران این
سه کشــور رفتار جمعی پیشــه کرده و در نقش
الترناتیو غرب و برخی مقاطــع در نقش همراه
امریکا و برخی اوقات به عنوان بازدارنده تحریم
هاى گسترده ظاهر شــده اند .باا این حال برایند
رفتار اتحادیه اروپا و هرکدام از این ســه کشور
نشان می دهد انها در شــرایط سخت و دشوارو
درمقاطع اوج گیری منازعات و تخاصمات امریکا
علیه اقتصاد ایران ،با امریکا همراه شــده اند که
عمدتا از سر بیم وخوف بوده است .حاا یک مدیر
بانکی در فرانسه پس ازیکسال مطالعه و بررسی،
راه حلی فنی بــراى دورزدن تحریم امریکا علیه
اقتصــاد ایران ارائه وبا اســتناد به ایــن راه حل
ادعاکرده است می توان بدون اینکه شامل تنبیه
و جریمه امریکا شــد ،تحریم ایــران را با نوعی
قرض دادن دورزد.
درباره این اقدام پاریسی دیدگاه هاى گوناگونی
وجــود داردکه دردوســرطیف این دیــدگاه ها
خوشبینان و بدبینان افراطی تر قرار دارند .بدبینان
می گویند اوا این بانک فرانسوى بانک مشهور
و بزرگ و چندان معتبرى نبــوده و در اندازه اى
نیســت که بتواند گامهاى بلندى بــراى فرار از
تله دار بردارد .این گروه بــد بینان باوردارند که
استیاى بدون چون و چراى امریکا بر نظام مالی
بین الملل به اندازه اى است که چنین بانکها یی
در اقلیت محض قرار می گیرنــد و در یک دوره
کوتاه به تسلیم واداشته می شوند.
از ســوى دیگر همین گروه بد بینــان معتقدند
اتحادیــه اروپا را بایــد از فرانســه جداکرد .این
اتحادیه دریک تعامل سیاسی و اقتصادى با نظام
امریکا قراردارند و شــرکاى راهبردى به حساب
می ایند که حاضر نخواهند شــد بخاطر ایران از
امریکا بگذرند .مثا المان در ســال 2017مازاد
تجارى صدها میلیون دارى با امریکا داشــته
است و حاضر نیست این بازار بزرگ را براى بازار
کوچک ایران از دست دهد .همین بدبینان به با
اشاره به تجربه سه دهه اخیر و بررسی فراز و فرود
حیرت انگیز مناسبات این دول اروپایی با ایران
موکدا اعتقاد دارند که روى دوستی این سه کشور
با ایران نباید حساب محکم بازکرد .یکی دیگر از
استدالهاى این مخالفان حجم اندک فاینانس
ایران ازسوى این بانک اســت و می گویند این
روش به لحاظ اجرایی به جایی نمی رســد.اما از
سوى دیگر خوش بینانی هســتند که این برگ
روشده از سوى بانک فرانسوى را سوراخ کردن
و فروپاشی ســد تحریم هاى امریکا دانسته و
باوردارند در دنیاى پــر از رقابت نفس گیرامروز،
شرکتها بدون توجه به رفتارهاى سیاسی دولتها
به این فکر هســتند که بازار بــزرگ ایران را به
دست اورند و شــرکتهاى اروپایی در صدر این
رقابت قرار دارند.
این گروه استدال می کنند که در دنیاى رقابت
همواره راههایی براى استیا بر دشوارى تحریم
یافت می شود و به ســرمایه گذارى توتال و چند
شرکت فرانسوى در نیمه دوم دهه 1370اشاره
دارند .خوش بینان باوردارند صدمه ایجادشده در
نظام تحریم از سوى این بانکدار اروپایی را نباید
دســت کم گرفت چون به لحاظ فنی یک معبر
جدید به حســاب می اید و در ادامــه و درعمل
می تواند به فروپاشــی دیــوار تحریم ها منجر
شود .به نظر می رســد اگر این موضوع جدى و
البته اجرایی شــود 27 ،کشورعضو اتحادیه هم
می توانند ان را الگوى کار قرار دهند و موجبات
انزواى ترامپ فراهم شود.
7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 5
کتاب « اگهی مطبوعاتی و تاثیر ان در تبلیغات
تجاری امروز » منتشر شد
ارتباطات و تبلیغات طی چند قرن اخیر با تحوات
عمیقی روبرو بوده است .رشــد و توسعه رسانه ها
بویژه ظهور رسانه هاى چاپی ،بستر مناسبی براى
تبلیغات بوجود اورده اســت .این درحالی است که
رسانه اى در تبلیغات موفق است که از اثر بخشی
برخوردار باشد.کارایی و اثربخشی در تبلیغات ،نیاز
فعاان اقتصادى و بنگاه هاى تولیدى و خدماتی
در بازار رقابتی امروز است .نیازى که کام ً
ا درک
شــده و براى کســب ان رســانه هاى گوناگون
ایجاد شده و در تاشند پیام مشــتریان خود را به
بهترین شکل ممکن به مردم منتقل کنند .رسانه
هاى مکتوب بویژه روزنامه هــا ،به عنوان یکی از
اثربخش ترین رســانه هایی هستند که با مطالعه
نیازهاى خبرى و اطاع رسانی ،تبلیغات اثربخشی
را ایجاد می نمایند .انچه تبلیغات در رســانه هاى
مکتوب را با وجود شکل گیرى رسانه هاى جدید
همچنان پابرجا قرار داده ،همان اثر بخشی اگهی
در روزنامه ها و نشــریات و رســانه هاى مکتوب
است.ســید رضا جمشیدى ،کارشــناس رسانه
با نزدیک به 25سال ســابقه فعالیت و بنیانگذار
سیستم شــبکه پذیرش اگهی و سفارش اناین
اگهی در رســانه هاى مکتوب ،حاصل تجربیات
خودرا در کتاب « اگهــی مطبوعاتی و تاثیر ان در
تبلیغات تجارى امروز» بــا خوانندگان گرامی به
اشتراک گذاشته است.این کتاب در 130صفحه
در قطع رقعی توسط انتشــارات نیل اى در اسفند
ماه 1395چاپ و منتشر شــده است.مطالب این
کتاب پس از پیش گفتــار و مقدمه ،در پنج بخش
اماده شده اســت که براى تمام اقشار جامعه و به
طور کلی تمام افرادى که به دنیاى اگهی و تبلیغات
عاقه مند هستند ،قابل استفاده می باشد.
8
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 6
دکتر سیدحسن موسوی چلک ،رئیس انجمن مددکاری اجتماعی
چگونه احساس مسئولیت اجتماعی را درجامعه گسترش دهیم؟
مســئولیت اجتماعــی فــردی شــامل
شــرکت هــر فــرد در اجتماعــی کــه در
ان زندگــی میکنــد اســت .مــی تــوان
گفــت نســبت عاقهمنــدی هــر شــخص
بــه اتفاقاتــی کــه در جامعــه میافتــد
و شــرکت فعــال بــرای حــل برخــی از
مشــکات محلــی اســت.
پژوهش خبری صدا و سیما:
از نظــر اجتماعــی مســئول بــودن یعنــی ادم هــا
و ســازمانها بایــد بــا اخــاق و بــا حساســیت
نســبت بــه مســائل اجتماعــی ،فرهنگــی و
محیطــی رفتــار کننــد .تــاش بــرای برقــراری
مســئولیت اجتماعــی ،بــه افــراد ،ســازمانها و
دولــت کمــک میکنــد کــه تاثیــری مثبــت بــر
پیشــرفت ،کار و جامعــه داشــته باشــند.
مســئولیت اجتماعــی فــردی شــامل شــرکت هــر
فــرد در اجتماعــی کــه در ان زندگــی میکنــد
اســت .مــی تــوان گفــت نســبت عاقهمنــدی هــر
شــخص بــه اتفاقاتــی کــه در جامعــه میافتــد و
شــرکت فعــال بــرای حــل برخــی از مشــکات
محلــی اســت .هــر جامعــه ای زندگی خــود را دارد
کــه ایــن نیــز دائــم در حــال تغییــر اســت و هــر
کــدام از مــا میتوانیــم بــه طــرق مختلــف در ایــن
تغییــر
شــر کت
کنیــم ،
مثـ ً
ا بــا شــرکت درکارهــای عــام المنفعــه و نیــز
سروســامان دادن بــه محلــه ای کــه در ان زندگــی
میکنیــم و یــا بــا شــرکت در برگــزاری مراســمها؛
مســئولیت اجتماعــی فــردی را میتــوان بــا
کارهــای خیریــه بــرای حــل مشــکات و مســائل
مهــم اجتماعــی ،فرهنگــی و محیطــی تعریــف
کــرد .بخشــش و کار خیــر راههــای مختلفــی
دارد .بــه عنــوان مثــال در شــرکت هــا فراهــم
کــردن ارامــش و اســایش کارمنــدان و یــا در
حــوزه فــردی بخشــیدن کاا یــا پرداخــت وجــه
نقــد بــرای کمــک بــه طبقــات نیازمنــد .پژوهــش
خبــری در گفتگــو بــا دکتر ســید حســن موســوی
چلــک رئیــس انجمــن مــددکاری اجتماعــی بــه
واکاوی ایــن موضــوع پرداختــه اســت.
چگونــه از مســئولیت اجتماعی فــردی به
مســئولیت اجتماعــی گروهــی برســیم؟
دکتــر سیدحســن موســوی چلــک ،رئیــس انجمن
مــددکاری اجتماعــی :مســئولیت اجتماعــی
فــردی درمقایســه بــا مســئولیت اجتماعــی
گروهــی مفهومــی جدیــد؛ امــا قدمتــی طوانــی
دارد .گفتــه معروفــی اســت کــه مــی گویــد بــا
دیگــران طــوری رفتــار کنیــد کــه دوســت داریــد
بــا شــما رفتــار شــود .مســئولیت اجتماعــی
فــردی بــا ایجــاد یــک موضــع فعــال نســبت بــه
تاثیرگــذاری مثبــت بــر دیگــران و محیــط بیــرون
از دایــره خــود گســترش مییابــد .مســئولیت
اجتماعــی فــردی اســاس مســئولیت
اجتماعــی گروهــی اســت زیــرا یــک
اجتمــاع از افــرادی تشــکیل شــده
اســت و در نتیجــه
فرهنــگ مســئولیت
اجتماعــی را مشــخص میکنــد .ایــن رابطــه
امیختــه بیــن مســئولیت اجتماعــی گروهــی و
مســئولیت اجتماعــی فــردی اســت .افــراد از نظــر
اجتماعــی مســئولیتپذیرتر شــده و درواکنــش
بــه ایــن اجتمــاع هــا بایــد بــرای بــراوردن
نیازهــای افــراد مســئولیتپذیری اجتماعــی
بیشــتری پیــدا کننــد.
مســئولیت اجتماعــی شــرکت هــا و
بنگاههــا چگونــه اســت؟
دکتــر سیدحســن موســوی چلــک :یکــی از
موضوعاتــی کــه امــروزه در دنیــا در حــوزه
هــای مختلــف از جملــه حــوزه اجتماعــی مــورد
توجــه قــرار مــی گیــرد ،موضــوع مســئولیت
اجتماعــی شــرکت هــا ،بنــگاه هــا و افــراد اســت
و تعهــدی اســت کــه شــرکت هــا و بنــگاه هــا
در کنــار درامــد و سودشــان در عرصــه هــای
دیگــر از جملــه محیــط زیســت ،امــوزش و
مســایل اجتماعــی ،پیشــگیری از اســیب هــای
اجتماعــی؛ بــرای حمایــت از کارکنانشــان و ارتقــاء
شــاخصهای فرهنگــی و اجتماعــی خانــواده
هــای کارکنانشــان انجــام مــی دهنــد .در دنیــا
موضــوع مســئولیت اجتماعــی یــک موضــوع
کامــا شــناخته شــده اســت و بــدون التــزام
منشــور دارد .بــه عنــوان مثــال اموزشــکده هایــی
کــه در قبــال پــول امــوزش میدهنــد؛ همینهــا
بــرای مناطــق اســیب دیــده و یــا دانــش امــوزان
کــم بضاعــت ،بــه رایــگان محصــول خودشــان را
(کتــب درســی یــا اموزشــی) عرضــه میکننــد
و یــا کا بچــه هــای کــم بضاعــت درســخوان
و باهــوش را بورســیه اموزشــی میکننــد و
یــا مراکــز توانبخشــی یــا ســالمندی یــا حتــی
نمازخانــه تاســیس مــی کننــد.
۹۹
پاییز و
۹7
پاییز و زمستان
پاییز و زمستان۹7 صفحه 7
رئیــس انجمــن مــددکاری اجتماعــی :در
حــوزه مســئولیت اجتماعــی مــاده 172قانــون
مالیاتهــای مســتقیم داریــم در ایــن مــاده
پیــش بینــی شــده اســت کــه اگــر مودیــان
مالیاتــی در حــوزه هــای ورزشــی -اموزشــی
و نیــز مراکــز اجتماعــی ،توانبخشــی فعالیــت
کننــد و مراکــزی در ایــن حــوزه هــا بســازند و
حمایــت هایــی در ایــن خصــوص داشــته باشــند،
بخشــی از درامــد مودیــان مالیاتــی کــه مشــمول
ایــن نــوع فعالیتهــا مــی شــود از مالیــات معــاف
مــی شــود .مســئولیت اجتماعــی بــا کمــک
بــه طبقــه اســیب پذیــر جامعــه باعث
مــی شــود عــوارض توســعه کــه
در ابعــاد مختلــف اقتصــادی،
اجتماعــی ،فرهنگــی و ....رخ
مــی دهــد کاهــش یابــد و
ایــن طبقــه عــوارض توســعه
را کمتــر احســاس کنــد.
چنــد ســال قبــل کــه
شــعار انجمــن مــددکاران
«مســئولیت اجتماعــی» بــود.
بهزیســتی دبیرخانــه ای دایــر کــرد
در انجــا رئیــس جمهــور نشــانی بــه عنــوان
«مســئولیت اجتماعــی» بــه برخــی از اشــخاص و
بنــگاه هــا اعطــا کــرد ،کــه یکــی از انهــا موسســه
محــک بــود و یــا کســانی کــه در حــوزه امــوزش
کار کــرده بودنــد و وقــت صــرف کــرده بودنــد
مــورد تقدیــر رئیــس جمهــور قــرار گرفتنــد.
در بعضــی از کشــورها ایــن نشــان برنــد مــی
شــود مثــا رســتوارنی کــه ایــن نشــان را دارد
و بخشــی از درامــدش را بــه فعالیــت هــای عــام
المنفعــه اختصــاص مــی دهــد ،بــه کســانی کــه
در انجــا غــذا مــی خورنــد اطمینــان مــی دهــد
و انهــا بــه او اعتمــاد مــی کننــد چــون نشــان
مســئولیت اجتماعــی ،یــک امتیــاز محســوب مــی
شــود .البتــه در ایــران ایــن موضــوع هنــوز جــا
نیفتــاده اســت ،برخــی خودشــان موسســه خیریــه
تاســیس مــی کننــد کــه ایــن خــود قدمــی رو بــه
جلــو اســت.
دکتــر سیدحســن موســوی چلــک :بخشــی از ان
الگــوی عملــی بــودن اســت .مثــا همیــن بنــواز
کــه گذشــتگان مــا انجــام میدادنــد همیــن
مســئولیت اجتماعــی اســت؛ در اقــوام مختلــف
ایــن کار را داشــتیم .کمــک هــای باعــوض انجــام
مــی شــد؛ مــن بایــد بدانــم کــه ممکــن اســت یک
روز بــرای مــن اتفــاق بیفتــد .مــرگ همیشــه برای
همســایه نیســت .مــن بایــد یــاد بگیــرم اگــر بــه
دلیــل زدن کارخانــه الودگــی هــوا ایجــاد کــردم
امــا در قبالــش بخشــی از ایــن صدمــه محیــط
زیســت را جبــران کنــم ،جبــران مافــات کنیــم.
البتــه بایــد روی مســئله پیشــگیری کار کــرد .در
جامعــه ای کــه مســئولیت اجتماعــی چــه فــردی
و چــه گروهــی (بنــگاه هــا) تقویــت شــود ،ایــن
جامعــه جامعــه ای هوشــمند اســت .در جامعــه
هوشــمند مــی توانیــم بــا اطمینــان خاطــر
بیشــتری قــدم برداریــم .مســئولیت اجتماعــی
میتوانــد بــرای مــا تکیــه
گاه باشــد .مســئولیت
اجتماعــی در جامعه
ای کــه قــوی باشــد قدرتمنــدی بیشــتری بــرای
اعمــال مدیریــت در حــوزه هــای مختلــف خواهــد
داشــت و چــه خــوب اســت کــه مــا هــم ایــن
موضــوع را در جامعــه مــان تقویــت کنیــم مثــا
مســئولیت اجتماعــی در راســتای فقرزدایــی
باشــد.
رئیــس انجمــن مــددکاری اجتماعــی :مســئولیت
اجتماعــی شــرکت هــا ،موسســات ،بنــگاه هــا و
ســازمان هــای اقتصــادی ... ،خیلــی در ایــران جــا
نیفتــاده یــک موضــوع مغفــول مانــده اســت.
اعتقــادم بــر ایــن اســت کــه اگــر
مســئولیت اجتماعــی بنــگاه هــا و
شــرکت هــا و حتــی مســئولیت
هــای فــردی مــا در قبــال
ســایر افــراد تقویــت شــود
شــاید مــا نیــاز بــه بهزیســتی
و کمیتــه امــداد نداشــته
باشــیم.
حتــی در عرصــه هــای محیــط
زیســت مــا میتوانیــم از ظرفیــت
مســئولیت اجتماعــی بــرای ارتقــاء
شــاخصهای محیــط زیســت اســتفاده
کنیــم اگــر مدیــر شــرکتی ،در مــورد کارکنانــش
احســاس مســئولیت کنــد و در خصــوص رفــاه
و اســایش انهــا و خانــواده هایشــان تمهیداتــی
فراهــم کنــد ،ایــن کار بدیــن معنــی اســت کــه او
حواســش بــه اطرافیانــش اســت و ســود بنــگاه را
یکطرفــه نمــی بینــد و نیــز اگــر فــردی توجــه بــه
همســایه اش دارد او بخوبــی مســئولیت اجتماعــی
را درک کــرده اســت .همیــن کــه مــا حواســمان
بــه دیگــران اســت ،پشــتوانه و اعتمــادی ایجــاد
خواهــد کــرد کــه مــا راحــت تــر زندگــی کنیــم.
در مازنــدران رســمی اســت بــه نــام بنــواز ،ایــن
کلمــه از نــوازش کــردن مشــتق مــی شــود اگــر
در مازنــدران شــخصی دچــار مشــکل شــود
و متحمــل خســارت مالــی در کشــاورزی یــا
دامــداری و یــا بیمــاری؛ مــردم نانوشــته بــه او
کمــک مــی کننــد .خــوب مســئولیت اجتماعــی
همیــن اســت .یعنــی قــرار نیســت جــار بزنیــم
کار انجــام بدهیــم .ایــن موضــوع کمــک مــی
کنــد کــه مــردم بــا اعتمــاد بــه نفــس بیشــتری
فعالیــت کننــد و زندگــی کننــد .ایــن یــک
ظرفیــت اســت؛ اگــر بــه دایلــی دچــار مشــکل
شــدیم یــک پشــتوانه بــه نــام مــردم و دیگــران
در کنــار مــا زندگــی میکننــد .مــردم نســبت
بــه یکدیگــر بــی تفــاوت نیســتند.
10
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 8
دکتــر سیدحســن موســوی چلــک ،رئیــس
انجمــن مــددکاری اجتماعــی :اســام مــی گویــد
اول همســایه بعــد خــودت و خانــواده ات .چهــل
همســایه را بایــد بشناســیم مــا در اســام تکافــل
اجتماعــی را داریــم .حاکــم شــرع بایــد تکافــل
اجتماعــی را در بعــد اجتماعــی انجــام دهــد و
در بعــد فــردی هــم تــک تــک افــراد جامعــه بــه
عنــوان یــک فــرد در برابــر دیگــر افــراد مســئولند،
و بــه عنــوان شــهروند در قبــال مردمــی کــه بــا
انهــا کار مــی کنیــم ،زندگــی مــی کنیــم .در
اواخــر قــرن بیســتم در امریــکا موضوع مســئولیت
اجتماعــی جــدی تــر گرفتــه شــد و منشــور هــم
بــرای ایــن موضــوع نوشــتند .ولــی مــا در دینمــان
موضــوع مســئولیت اجتماعــی را داریــم .همیــن
وقــف و زکات بخشــی از مســئولیت پذیــری
اجتماعــی اســت .و نیــز صنــدوق هــای قــرض
الحســنه .درســت اســت اینهــا منابــع شــرعی
هســتند ولــی بااخــره در همیــن حــوزه انــد.
در بخــش خدمــات اجتماعــی در اســام
مهمتریــن منابــع مــا خمــس و زکات اســت کــه
از ابتــدا داشــتیم و بــه مســئولیت پذیــری کمــک
مــی کنــد کــه بــه فکــر دیگــران باشــیم.
چگونــه مــی توانیــم در مســایل
فرهنگــی جامعــه احســاس مســئولیت
کنیــم؟
دکتــر سیدحســن موســوی چلــک ،رئیــس
انجمــن مــددکاری اجتماعــی :بخشــی بــه
امــوزش مــا برمیگــردد .اموزشــی کــه در
دوران کودکــی بــه فــرد داده مــی شــود.
برجســته کــردن مولفــه هــای اخاقــی در
جامعــه خیلــی تاثیرگــذار اســت .در ایــن
حــوزه مــی تــوان کارهــای فرهنگی اموزشــی
کــه در ایــن بخــش انجــام مــی شــود ،اطــاع
رســانی کــرد .ســاخت فیلــم هایــی کــه
بتوانــد (مســتقیم یــا غیــر مســتقیم) ایــن
موضــوع را برجســته کنــد .سیاســتگزاری
هایــی کــه انجــام مــی شــود و معرفــی ایــن
سیاســت هــا در راســتای تقویــت مســئولیت
اجتماعــی حقوقــی و شــهروندی کــه بتوانــد
مــورد توجــه قــرار بگیــرد .در مــدارس و
منابــر و در تشــکل هــای غیردولتــی ،خــود
شــرکتها بنگاههــا اینهــا همــه مــی تواننــد
مــروج موضــوع مســئولیت اجتماعــی بــه
عنــوان یکــی از مولفههــای اخاقــی باشــند
منتهــا ازم اســت کمــی دوراندیشــانه تــر
نســبت بــه جامعــه مــان ایفــای مســئولیت
کنیــم و ایــن بخشــی از تعهــد اخاقــی
اســت نبایــد همــه چیــز را بــه چشــم تجــارت
مطلــق ببینیــم .حتــی بــرای تجــارت مطلــق
هــم مــا نیــاز بــه کســی داریــم کــه محصــول
و خدمــات مــا را خریــداری کنــد؛ مســئولیت
اجتماعــی مــی توانــد ایــن بســتر را بهتــر و
بیشــتر فراهــم کنــد هــم بــرای شــرکت هــا
و هــم بــرای مــا افــراد کــه وظیفــه مــان را
انجــام مــی دهیــم؛ ایــن حــس خوبــی اســت
و خــود مــا هــم رضایــت خاطــر خواهیــم
داشــت .ضمــن اینکــه شــاید بعــدا بــرای مــن
هــم اتفــاق بیافتــد و مــن هــم دچــار مشــکل
شــوم .ایــن ظرفیــت مــی توانــد بــرای مــن
هــم باشــد و بــه کمکــم بیایــد.
سخن اخر
خانــواده و مدرســه خیلــی نقــش دارد.
محیــط هــای اجتماعــی ،گــروه هــای
مرجــع همــه نقــش دارنــد .همیــن
حادثــه زلزلــه کرمانشــاه براســاس
اعتمــادی کــه مــردم بــه گــروه هــای
مرجــع داشــتند انهــا هــم کارهایــی
را شــروع کردنــد و فــارغ از نقدهایــی
کــه بــه انهــا وارد شــد؛ ولــی انهــا
وظیفــه شــان را انجــام دادنــد .گاهــی
مواقــع مــا مســتقیم کاری را انجــام
مــی دهیــم گاهــی بــا واســطه و یــا
خــود واســطه مــی شــویم کــه خدمــت
یــا مســئولیتی را بــه دیگــران کــه
مرتبــط هســتند منتقــل کنیــم .مهــم
ایــن اســت کــه ایــن دغدغــه مشــترک
را داشــته باشــیم .و ایــن مهــم تــر از
هــر چیــزی اســت؛ همــه زندگــی مــا
پــول نیســت .دیگــران را هــم بایــد
ببینیــم و اگــر ازم باشــد دیگــران
هــم مــا را ببینند.نکتــه اخــر بــرای
اینکــه مســئولیت اجتماعــی مــان را
انجــام بدهیــم ،خیلــی منتظــر قانــون
و بخشــنامه و دولــت نباشــیم .اولیــن
گامــی کــه مــی توانیــم برداریــم بایــد
ببینیــم چــه کاری حتــی کوچــک،
حتــی بــا یــک ســاعت وقــت گذاشــتن
بــرای امــوزش یــک نفــر .خودمــان
ببینیــم بــا چــه کارهایــی مــی توانیــم
مســئولیت اجتماعــی را در جامعــه بــه
عنــوان یــک شــهروند نهایــی کنیــم.
چکیده مصاحبه:
ـ مسئولیت اجتماعی نسبت عاقهمندی هر شخص به اتفاقاتی که در جامعه میافتد و شرکت فعال برای حل برخی از
مشکات محلی است.
ـ مسئولیت اجتماعی فردی را میتوان با کارهای خیریه برای حل مشکات و مسائل مهم اجتماعی ،فرهنگی و محیطی
تعریف کرد.
ـ مسئولیت اجتماعی فردی اساس مسئولیت اجتماعی گروهی است زیرا یک اجتماع از افراد مختلف تشکیل شده است.
ـ نشان مسئولیت اجتماعی ،یک امتیاز محسوب می شود.
ـ مسئولیت اجتماعی کمک می کند کیفیت زندگی مردم و کارکنان افزایش یابد.
ـ کمک های باعوض مردم به یکدیگر در زمان مصایب و مشکات از مسئولیت اجتماعی نشات می گیرد.
ـ اول همسایه بعد خانه و خانواده از اموزه های دینی اسام در حوزه مسئولیت اجتماعی است.
ـ وقف و زکات بخشی از مسئولیت پذیری اجتماعی نیز؛ از فروع دین اسام است.
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7
11 صفحه 9
مسئولیت اجتماعی برند
CSRحــروف اختصــاری عبــارت
،Corporate social responsibilityبــه
نظــر ســه حــرف ســاده مــی ایــد و
البتــه خیلــی کم اشــنا تــر از .CRM
اگــر خیلــی بــی ارتبــاط بخواهیــم
مفهــوم اشــنا و البتــه نــه لزومــا
درســت اســتفاده و درک شــده ی
CRMرا بــا ایــن ســه حــرف ســاده
CSRمقایســه کنیــم ،در اولیــن
اختــاف هــا Cدر نقــش Customer
جایــش را بــه Sدر نقشــی بزرگتــر
بــه نــام Societyداده اســت .ایــن
مفهــوم بــه نوعــی مرحلــه ی کمــال
یــک ســازمان را معرفــی میکنــد.
جایــی کــه ســازمان از توجــه صرف
بــه تولید و فــروش گذشــته و بعد از
شــناخت نیــاز و رفتارهــای مشــتری
و ارتبــاط مــداوم و موثــر بــا ان ،بــه
مســئولیتش در قبــال جامعــه مــی
پــردازد .در واقــع از گــروه محــدود
مشــتریان و مخاطبیــن خــود ،توجه
و مراقبتــش را گســترده تــر مــی
کنــد و اعــام میکنــد بعنــوان یــک
کســب و کار بــه منطقــه ،شــهر،
کشــور و حتــی ســیاره اش اهمیــت
میدهــد .ســازمانها بــا توجــه بــه
بــازاری کــه در ان فعالیــت میکننــد
و منطقــه ی جغرافیایــی و البتــه
رویکردهــای فرهنگــی و محیطــی
کــه در ان فعالیــت مــی کننــد،
رویکردهــای خاقانــه و انحصــاری
خواهنــد داشــت .مســئولیت
اجتماعــی میتوانــد توجهــی کامــا
درون ســازمانی داشــته باشــد کــه
نمــود بیرونــی و حتــی جهانــی پیدا
کنــد .چــه کســی اســت کــه دلــش
نخواهــد در گوگل کار کنــد ،محیطی
جــذاب بــا رنگهــای شــاد و جایــی
کــه نهایــت شــادمانی و خاقیــت را
بــرای کارمندانــش بــه ارمغــان مــی
اورد ،گــوگل توجــه بــه مســئولیتش
بــه حفــظ روحیــه و جنبــه ســامت
روح و روان کارمندانــش را یــک
خبــر و جذابیــت جهانــی میکنــد.
شــرکت کیســون بعنــوان یــک
شــرکت پیمانــکاری بیــن المللــی
در مســئولیت اجتماعــی خــود
درصــدی از درامــدش را صــرف
ســاخت مدرســه در هــر محــدوده
ای کــه پــروژه ســاخت و اجــرا
دارد میکنــد و اعــام میکنــد اگــر
مــا در منطقــه ی شــما درامــدی
کســب میکنیــم موظــف هســتیم
دارایــی بــه شــما بیافزاییــم.
مفاهیــم کلــی اســتفاده شــده
در بحــث مســئولیت اجتماعــی
بصــورت عمومــی میتوانــد دغدغــه
هــای جهانــی مثــل کاهــش مصــرف
انــرژی ،نگرانــی هــای کمبــود اب،
جایگزیــن کــردن ســوخت هــای
پــاک ،محافظــت از زمیــن بــرای
نســل اینــده ،مســایل اجتماعــی
مربــوط بــه کــودکان و تســاوی
حقــوق زنــان و بحــث هایــی از ایــن
دســت را شــامل میشــود.
12
زمستان۹7 ۹7
پاییز و زمستان
پاییز و صفحه 10
یونیلیــور مســئولیت اجتماعــی
برنــد « داو « را ایجــاد اعتمــاد
بــه نفــس در زنــان تعریــف کــرده
اســت و ایــن مســئولیت را در تهیــه
و انتشــار فیلــم هــا و عکســهایی
خاقانــه در قالــب کمپیــن زیبایــی
واقعــی بــا اســتفاده از زنــان زندگی
واقعــی بــه جــای مانکــن هــا نشــان
مــی دهــد .در رویکــرد مســئولیت
اجتماعــی ،ســازمانها نقــش بهبــود
دهنــده ی خــود در اجتمــاع را بــر
اســاس قابلیــت هــا و توانمنــدی
هایشــان شناســایی میکننــد و ان
نقــش را بــه بهتریــن شــیوه اجــرا
میکننــد و قطعــا از منافــع حاصل از
ایــن بهبــود بــرای خودشــان ،ســایر
ذی نفعــان سازمانشــان هــم بهــره
خواهنــد بــرد .ایــن رویکردهــا
امــروز بعنــوان مزیــت هــای رقابتی
برنــد هــا در نظــر گرفتــه میشــود.
مزیــت هــای رقابتــی کــه عــاوه
بــر نــواوری در شــیوه ی ارائــه
ی خدمــات ،محصــوات و نــوع
ارتبــاط ایشــان بــا مخاطبینشــان
باعــث ایجــاد رضایــت در مشــتریان
و حتــی کارمندانشــان خواهــد شــد.
از نمونــه هــای موفــق برنامــه هــای
تبلیغاتــی بــا رویکــرد مســئولیت
اجتماعــی ،کاری اســت کــه توســط
مرکــز توســعه فنــاروی اطاعــات
و رســانه هــای دیجیتــال بــا پیــام
هایــی مشــخص بــرای افزایــش
اگاهــی عمــوم مــردم از لــزوم توجه
بــه مســایل امنیــت و یــا دقــت
والدیــن در انتخــاب نــوع بــازی
هــای رایانــه ای بــرای کــودکان و
پیــام هایــی از ایــن دســت ســاخته
شــده اســت ،عنــوان کــرد .برنامــه
هــای اجتماعــی برنــد هــا و اعــام
دغدغــه هایشــان بــرای جامعــه
جایگاهــی مناســب در دل و جــان
مخاطبینشــان ایجــاد میکنــد،
بطوریکــه ایشــان چــه در نقــش
مشــتری و چــه بعنــوان همــکار
خــود را در ایــن اقــدام ســهیم و
شــریک مــی داننــد .ایــن روزهــا
ســازمانهای پیشــرو در برنامــه
هــای برنــد سازیشــان ،موضــوع
مســئولیت اجتماعــی را از برنامــه
هــای اصلــی خــود قــرار میدهنــد،
بایــد توجــه داشــت ایــن رویکــرد
عــاوه بــر نقشــی کــه بــرای
ســازمانها ایفــا میکنــد ،افــراد
را هــم موثــر خواهــد کــرد و در
نهایــت بغیــر از توجــه ســازمان
بــه مســاله ای اجتماعــی ،کل افــراد
جامعــه را نســبت بــه مســایل
اجتماعــی پیرامونیشــان متوجــه
خواهــد کــرد.
13
زمستان ۹7
پاییز و
زمستان۹7
پاییز و صفحه 11
س
ا
ز
ه
گ
س
ت
ر سایپا،
میزبان
د
ا
ن
ش
ج
و
ی
ا
ن
رشته رواب
ط عمومی
بــه گــزا
دانســ رش خبرنــ
گا
ر
پ
ای
ـ
ـ
رواب تنی انایــن :دانشــ گاه خبــری
فعالیــت
ه
ـ
ـط عم
ـا
جویان ر
ی
ای
از شـرک ومـی در روز
ــن بخ
شــته .
ت
د
ــ
و
هی
ش
ش
ـ
ـ
ـ
م
ه
نب
ب
ــ
ه
لی
5
ی باشــد
ت ســازه گ
2تیرمــاه مدیــرا ــط هــای
عمــ
ســتر سـای
و پایــش ب
داخلــی و
پا
ن
ــ
،
با
خا
ز
را
ر
کا
ر
ی
دی
ج
ـ
ـ
ش
2
ـ
د
نا
م
ب
ی
ق
ل اوردنــد .
ســان
ـه ا
بی ـ
و
ز
ر
ولــه در
و
ج
و
کا
ن
ر
ن
مل
من
س
ـ
ـا
ـ
س
ـ
ــ
ـ
ه
ـا
ب
ـا
جنـ اق
اقدام
دان نی
زمانی ب
زمانی
ــای مهن ـد
ــز در ب
واحــد اسـ ــات تعییــ
س
رنام ـه ری ـ
خ
ز
ن
ک
ـ
و
ی
ش
م
بخــ
ـ
هن
ـ
ش
ـ
ـ
د
د
و
ه
ی
ر
ر
و
ـت .
کن ـد.
در ایــ
ش ارتباطـ
ن ســا
د ،رئی ـ
ـا
ن
زم
ت
س
ان
پ
ش
ی
ر
،
ــ
س
ت
اق
ر
م
ـ
ـ
ک
ـن
س
ــا
ل ش ـرکت
ـای طاهرنــ
ت ســازه گ
ـایپا ،ضمـ
م 750نف ـر
ب ـه ص ـور
امـ
ن خیـر مقـدم بـه دان ســتر سـایپا گسـ ژاد رئیــس
ـا
ت
ر
ر
ای
ی
و
ـ
اب
ـ
ی
ـ
ـ
د
ن
ـ
ر
ک
ر
ط
ن
ش
ج
ظ
ع
ـ
امع ـه
مومــ
ـته تو
ـتر سـ
شـجو
ـا
ی
ــر گرفت
یا
ز
ضی
ـ
ه
ـ
ن
ـ
ـ
ه
نی
ا
ح
م
ز
ـ
ب
ـ
ز
ـ
ای
دا
ر
د
ـ
گ
ی
دن
ر
ــ
ــ
سـ
ش
ن واح ـد ب ـ
مـورد وظایـف نظـ زاری همــه
ـازه گســتر بـه منظـو د کــه :شـ
ــود .پــس
ـرکت صحب ـت کر رای دانش ـج
پرســی هـ
ـ
ر
و
ـا
تا
را
م
یا
و
می
ت
ن
دی
ب
ش
ــ
و
ری
ـ
نا
ن
ـ
ه
ع
س
ق
ق
ت
ت
ـ
ـایی
طعــا
ایــد
دن ـد .
زنجیـ
فســیر
ت
ای
ر
کا
ه
ر
ش
ش
ـ
من
ــ
ـا
ش
ـ
ر
ـ
ن
ـ
د
ـ
ک
ر
ر
ض
دا
ک
ت
م
ن
م ـی
ت ،ب
ــور
م ـن
ســ
در مــورد
کن ـد .بخ ـ
ــه دنبــال
د تاریخچــ
ایپا فعالیــ
توضیح ـی
ه
ش
رف
ت
ا
ش
ـ
ـ
ـ
رت
ـ
ش
ع
ا
ر
ـ
با
ـ
م
ز
ک
ط
ر
ش
ـ
س
ت
ـا
کت
ــ
ـ
ت
ســای
ـال 1373تــا کنــو ســازه گســتر همـ ی و رضایتمنــدی هــ کات درون
پا بــا داشــتن 3بخ ســازه گسـ
ـت
ر
ف
ر
ن
عا
ـ
،
لی
چ
کا
ــ
ــ
بــ
جملـ
ران از فضــای کاری ،ــه بیشــتر
ه :مدیریـت افـکار س ش مختلــف از جمل ت هــای خیریــه ایـ ه پیگیــری
ک
نی
ـ
اق
م
ـ
.
ـ
ـ
تشـ
ه
ــنج
ن بخــش ،از برگـ در بخ ـش ب ـرون سـ ـدام مــی
حمای ـت از
ع ریفات نمایشـگاه هــا و ی ،مدیریـ
س
ت
ـ
ـا
ز
ما
س
ن
ـ
ـا
ـ
م
ر
زا
زم
ر
ان
طان
مدی
ین
حک
مومــ
ی نی ـز بــا
ریـت روابـط و امو ی ) و کمـک
رواب ی ،بــه طــ
(ک ـودکان و ســمی ظــر ســنج
ت
و
ی
ر
ج
م
د
هی
ر
ـ
ـ
ز
ن
ات
م
دا
ـ
و
ای
م
ز
ی بـه مـدار
نارهای شــرکت ،پـ شــگاه هــا
ــط داخلــ
در پــی بهب
شــگاه هــا
ی محــروم کشــور ا س نظــرا
ــود داش
ی و خارجــ
ت
ــ
ی
ـس
ا
تن
ای
ش
ز
اســت.
د
ـ
پ
ـ
ــ
.
ای
ر
ن
و
ک
ـ
ـ
ش
ی
ش
ش
ــرک
ــاره
گفــ
ت هــا
ت
ی
ت
ک
ک
زی
م
ـ
ــ
ـ
و
ـ
ه
ر
ت
م
ک
خب
ا
ج
ـ
هی
ــ
سـ
ـر ب
در ادام
موعــه بــا
ه گــزارش در بهب ـاتید و مدیـ
ســای ــرای شــر
ــه اقــا
را
ک
ی
ن
ت
م
م
و
ج
و
ن
م
س
ش
و
ـ
ـ
ع
ــ
ـ
ـ
پا
و
واحــ
ری
ود
ـه ،سـعی
د تشــریفات و نمایش ی مدیریــ
در کنــار پاســخگویی ه نارنجــی
مشــکات
ت
و
ب
ر
ـ
و
ـ
اب
و
ر
و
ــ
ج
ن
ر
ط
ـ
ب
ای
ـ
ــ
ــ
دانشــ
گاه
ســازمان
همــکاران
د کشــور ،یکــی از ه نشــریات
جویان ســ
هــا بــرای
خن
ی داریــم.
ر
ان
ب
خ
ی
ـ
ـ
ک
و
ر
ظ
ش
ای
توضیـ
تلق
دنــد
ــف ایــن
و بر ح دادنـد کـ
.ایشــان اقــای ــی مــی ش
ه
ـ
ـ
:
د
و
ر
م
پ
د.
س
ای
ـ
ـ
ـئ
ـا
و
لیت
گ ـزا
مه
ن ضم
هماهنگـی ســنج ــرور ،رئی
ری س ـمینا
ر
ـ
گســتر س ـ ــن تشــک
ـ
ر
ها
م
و
س
دی
ب
ه
م
خ
ــ
ای
ـ
را
ـ
یو
شــا
ســازه گ
ایپا
ن ســازه
ش افــکار
پایــش ش
ت ش ـرکت
ســتر ســ
از اســاتید
ــ
ای
د
ب
ر
ان
ز
پا
ک
ر
س
و
ش
ت
ـ
ـ
گ
ه
ای
،
م
ج
س
و
پا
م
ـ
چ
ـا
نیـ
هــا و دی
یان و
نی ـز
ســئوان،
زه گشــتر
گــر رویدادهــای شــ ـن جشــن
همچنی ـن
در ادام ـه ب
ج
ـ
اق
م
ه
و
ـ
ـا
ش
ف
م
ع
ـ
ی
عا
ـی
رف
لی
س
د
ـ
ـ
ر
ــ
ـید رضــا
کت از جملــه .ایش ت هــای ایــن بخــ ی خدمــات نشســ ی کــه ترتی
ــب هماهن
ـ
گ
ت
ش
ـا
پ
ــ
را
ن
ر
ی
گ
دا
دا
ف
ای
خ
دن
تن
ــ
تن
ــ
ــ
ن
ــ
د:
د ،بـ
د قدردان
ـا اهــدای
واحــد افــ
ــی شــد .
هدایایــی
کار ســنجی
14
پاییز
زمستان۹7۹7
پاییزوو زمستان صفحه 12
ل
ط
ف
ا
با
ک
ف
شم
ش
ک
ج
ی
و
ر
ا
ب
سف
ی
د
ن
پ
وشید
متاســفانه بســیاری از مــردم هنــوز در انتخــاب نوع
پوشــش در امــکان مختلف به خصــوص کســب و کار
دچار ســردرگمی و کمبود اطاعــات هســتند .ارزانترین
یا بدترین لباس ها را ســرکار می پوشــند .بــا کفش های
راحتــی و یــا کفش های اســپورت مثــل کتانی ســرکار
می روند .در اینجا می کوشیم تا استاندارد پوشش در محیط
های کاری را معرفی نماییم .بهتر است از کفش شروع کنیم.
اولین فاکتورى که معمولن به ان توجه زیادى در محیط کار نمی شود.
کفش رسمی براى اقایان می بایست چرمی از نوع بند دار ،نوک گرد و
جلو بسته داراى پاشنه سه سانت باشد .براى خانم ها هم کفش چرمی
جلو بسته داراى پاشــنه چهار تا هفت سانت توصیه می شود .لطفن با
کفش مشکی جوراب سفید نپوشید .سال ها پیش رسم بر این بود که
مردان از جوراب سفید استفاده کنند تا تمیزى را نشان دهد .این رسم
متعلق به سال ها پیش اســت و حرفه اى ها می دانند که منسوخ شده
است .جوراب شما می بایســت همرنگ کفش یا شلوار شما باشد .در
خصوص نوع لباس ،به خاطر داشته باشید که رسمی ترین نوع لباس
کار در بسیارى شرکت ها ،کت و شلوار براى اقایان ،کت و دامن ،کت
و شلوار و یا مانتو شلوار براى خانم ها بسیار مناسب است .رسمی ترین
رنگ لباس در این بخش لباس هاى رنگ تیــره و در بین لباس هاى
رنگ تیره سورمه اى رنگ مناســب ترین رنگ در دنیا محسوب می
شود .کت و شلوار اقایان می بایســت تک دکمه یا دو دکمه باشد .به
خاطر داشته باشید که در حالت ایســتاده دکمه باایی کت باید بسته
باشــد که این مورد در ایــران معمولن رعایت نمی شــود و در حالت
نشسته باید دکمه باز باشــد .کت باید یقه انگلیسی باشد .از پوشیدن
کت هاى یقه گرد و یا تمام دکمه خوددارى کنید .کت شــما باید تک
چاک یا دو چاک باشد .پوشــیدن کت هاى بدون چاک توصیه نمی
شود .پوشیدن کت تک ،اسپورت محسوب می شود بنابراین پوشیدن
کت تک در جلسات رسمی توصیه نمی شــود .پیراهن زیر کت باید
استین بلند و ساده باشد .پوشیدن تی شرت یا پیراهن استین کوتاه زیر
کت ممنوع است .در ضمن استفاده از پیراهن هاى راه راه ،چهارخانه
و یا طرح دار توصیه نمی شــود .بهترین رنــگ پیراهن زیر کت براى
کت و شلوار ســورمه اى ،پیراهن ســفید رنگ یا ابی روشن است .در
ضمن بهترین حالت پوشش ان است که اســتین پیراهن شما از زیر
کت ،یک سانت بیرون امده باشــد .در صورت استفاده از کراوات ،می
بایست انتهاى کراوات روى سگک کمربند باشد .به دفعات دیده شده
پاییز و زمستان۹7
که برخی افراد کراوات را کوتاه گره
می زنند یا انقدر بلنــد گره می زنند
که در حالت بســتند دکمه کت ،از
زیر کت بیرون می زند .البته خرافه
اى وجود دارد که کــراوات کوتاه را
مجردها و بلند را متاهلین اســتفاده
می کنند .ولی این موضوع خرافاتی
بیش نیســت .در گذشــته کمربند
براى نگه داشــتن شــلوار استفاده
می شــد .ولی امروزه کمربند جزو
الزامات پوشش محسوب می شود.
کمربند شــما می بایست همرنگ
کفش یا کیف شــما باشــد .شلوار
شــما حتمن باید پارچه اى ساده و
بدون پلیسه باشد .امروزه استفاده از
ساعت چیزى بیش از نشان دهنده
زمان است .بسیارى از مردم به این
دلیل که داراى تلفن همراه هستند
و تلفن همراهشــان داراى ساعت
است ،از ساعت استفاده نمی کنند.
ولی به خاطر داشته باشید که بستن
ساعت بسیار ضرورى است .ساعت
رســمی می بایســت بند فلزى و
عقربه اى باشد .بستن ساعت هاى
بند چرمی و یا دیجیتال ،اســپورت
محسوب می شود .استفاده از عطر
و ادکلن در مذاکرات رسمی ممنوع
است .براى جلوگیرى از تعرق بدن
و بوى بد عرق ،پوشــیدن عرق زیر
زیر پیراهن الزامی اســت .در ضمن
شما می توانید از اسپرى هاى بدن
بــراى جلوگیرى از عــرق کردن و
بوى بــد بدن اســتفاده نمایید.
پوشــش ســر براى خانم هاى
بهتر اســت روســرى یا مقنعه
باشــد .در ایــن حالــت توصیه
می شود براى شیک تر نشان دادن
پوشش ســر توصیه می شود مقنعه
داخل مانتــو قرار گیرد و یا دســته
روسرى داخل زیر لباس قرار گیرد.
اســتفاده از زیور اات در کســب و
کار ممنوع است .شــما نهایتن می
توانید از انگشــتر حلقه در انگشت
خود استفاده کنید .پوشیدن انگشتر
در ســایر انگشــتان به هیچ عنوان
توصیه نمی شود.
دکتر کامران صحت
15 صفحه 13
صفحه 14
صفحه 15
حسین رمضانی یکی از مالکین مجتمع مجتمع تجاری پانوراما و فعال اقتصادی در غرب مازندران
استفاده از بخش خصوصی در توسعه کشور
غــرب اســتان مازنــدران بــه خاطــر داشــتن
یکســری از مواهــب الهــی ،طبیعــت زیبــا و
دلنــواز همیشــه مــورد توجــه گردشــگران
داخلــی و خارجــی بــوده اســت .زیباییهــای
منحصربــه فــرد دریــا و جنــگل و مناطــق
دیدنــی و اب و هــوای دلپذیــر و مطلــوب
ان بــه گونــهای اســت کــه هــر انســانی را بــه
ســوی خــود جــذب میکنــد.
یقینــا درکنــار این نعمــات خــدادادی و الطاف
بزرگــی کــه خداونــد بــه ایــن منطقــه ارزانــی
داشــته ،لــزوم نگهــداری و ســرمایهگذاری
بــرای بــارور ســاختن پتانســیلها و اســتفاده
بهینــه ان از ضروریــات اســت.
در ایــن میــان وجــود یــک ســرمایهگذار کــه
بتوانــد در ارائــه خدمــت بــه مــردم رفــاه،
اســایش و امکانــات را فراهــم کنــد تــا در
کنــار هــم زندگــی مســالمتامیز و خوبــی
داشــته باشــند ،یــک فرصــت اســت .بــه طــور
حتــم بــرای اجرایــی کــردن ســرمایهگذاری،
دولــت تــوان ازم را نــدارد؛ زیــرا دولــت
ســعی دارد تــا در راه احــداث زیرســاختها
و نیازهــای اولیــه مردمــان خــود گام بــردارد.
بــه همیــن خاطــر در بــارور گشــتن و اســتفاده
از ظرفیتهــای بــاای غــرب مازنــدران بــا
حمایــت از ســرمایهگذاران بخــش خصوصــی
میتــوان بــه ایــن خواســته جامــه عمــل
پوشــید .خواســتهای کــه مســئوان ارشــد
کشــور هــم درپــی ان هســتند
تــا بــا اســتفاده از ظرفیتهــای بخــش
خصوصــی ،توســعه کشــور شــتاب بیشــتری
بگیــرد.
یقینــا انگیــزه و تــوان باایــی کــه در راه
ســرمایهگذاری بعضــی از ســرمایهگذاران
بخــش خصوصــی اســت ،باعــث شــده
تــا ایــن عزیــزان دلســوز ،پــا بــه عرصــه
ســرمایهگذاری بگذارنــد .ایــن دســته از افــراد
مــی تواننــد بــه عنــوان بــازوی توانــای دولــت
در راه رشــد و شــکوفایی دیــار عزیزمــان گام
بردارنــد .انچــه مســلم اســت هرکــدام از ایــن
ســرمایهگذاران بخــش خصوصــی کــه مــورد
وثــوق جامعــه هســتند در هــر منطقــهای
ســرمایهگذاری کردنــد نــه تنهــا موجبــات
رشــد اقتصــادی ان منطقــه را فراهــم کردنــد
بلکــه در بــه وجــود اوردن شــرایط اشــتغال
کــه از نیازهــای اساســی جامعــه امــروزی
اســت هــم نقــش مفیــد و تاثرگــذاری را
ایفــا کردنــد.
مطمئنــا اگــر ســرمایهگذاری
همــراه بــا تولیــد باشــد
اثرگــذاری ان خیلــی
بیشــتر و اثربخــش تــر اســت و میتوانــد در
توســعه ،شــکوفایی منطقــه و اشــتغال جمــع
کثیــری از جوینــدگان کار ایفــای نقــش کنــد.
خوشــبختانه ایــن مهــم در چنــد ســال
اخیــر در غــرب مازنــدران و بــه خصــوص
در شــهر زیبــای کارابــاد وســعت بیشــتری
گرفتهاســت ،حضــور یکــی از ســرمایهگذاران
جــوان ،خــاق ،خوشــنام و باپشــتوانه کشــور
در ایــن منطقــه کــه توانســته در بخشــهای
مختلــف اقتصــادی و تفریحــی و اقامتــی و
تجــاری ســرمایهگذاری کنــد باعــث شــده تــا
امــروز کارابــاد ،چشــماندازی از داشــتههای
اقتصــادی در بخشهــای مختلــف تفریحــی
و تجــاری رنــگ و بــوی خاصــی بــه خــود
بگیــرد.
اقــای حســین رمضانــی بــرای دوســتداران
توســعه غــرب مازنــدران چهــرهای اشــنا و
خوشــنام اســت .ســرمایهگذاری کــه
عاشــق وطــن و دوســتدار
مــردم مهربــان کشــور
اســت.
18
زمستان۹7
پاییز و
زمستان ۹7
پاییز و صفحه 16
او کــه ســالهای متمــادی در
کشــور ژاپــن زندگــی کــرده،
توانســته بــا پشــتکار
قــوی ،ارادهای محکــم،
دوراندیشــی و نــگاه بــه
اینــده ،ســرمایه ارزی
کــه بــا همــت واای
خــود بــه دســت اورد
را بــه منظــور تولیــد و
اشــتغال وارد کشــور نمایــد
و در امــر تولیــد و اشــتغال و
خدمــات مفیــد بــه هموطنــان
انــرا بــه کار گیــرد.
هرچنــد در راه ســرمایهگذاری ایشــان
در مجتمــع پانورامــا مشــکاتی وجــود
داشــت ،امــا همــت بلنــد و دلســوزی و
پشــتکاری کــه ایشــان در خدمــت بــه
هموطنــان خودداردموجــب شــد تــا
وی بــه عنــوان یکــی ازســرمایهگذاران
موفــق درغــرب مازنــدران و چنــد شــهر
دیگــراز کشــور عزیزمــان موفقیتهایــی
رابهدستاورد.
هرچندخدمــت بــه مــردم و بــه اشــتغال
دراوردن چندیــن نفــراز هموطنــان بــرای
او بهتریــن لذت وســوداوری معنــوی دارد
امــا افــق روشــن و نــگاه خوشــبینانه وی
در خدمــت بــه مــردم خــوب کشــورمان
میتوانــد الگــوی مناســبی بــرای ســایر
عزیزانــی باشــد تــا هماننــد اقــای
حســین رمضانــی در ایــن راه گامهــای
اساســی بردارنــد.
در مجتمــع پذیرایــی ایــار کــه یکــی از
ســرمایه گذاریهــای ایشــان اســت گفتگــو
بــا حســین رمضانــی را اغــاز نمودیــم:
در ابتــدا بــا معرفــی خــود از
چگونگــی انگیــزه شــما بــرای
ســرمایهگذاری و تولیــد توضیــح
د هید ؟
48ســال از خداونــد بــزرگ عمــر گرفتــم.
در زمــان جنــگ تحمیلــی هماننــد
ســایر مــردم عزیــز کشــورمان همپــای
بــا رزمنــدگان در جبهههــا حاضــر
شــدم .بــار اول بــا 13ســال ســن راهــی
جبهــه شــدم و بــار دوم کــه در ســال
اول دبیرســتان درس میخوانــدم مــدت
11مــاه در جبهــه بــودم.
بعد از پایان جنگ و بخاطر شرایطی
کــه در کشــور حاکــم بــود بــه ایــن نتیجه
رســیدم تــا بــه کشــور دیگــری بــروم و
اندوختــه و یــا چیــزی یــاد بگیــرم و بــه
کشــور بازگــردم تــا در خدمــت هموطنان
باشــم .بــا توجــه بــه موقعیتــی که کشــور
ژاپــن بــرای جــذب نیــروی کار داشــت
بــه ایــن کشــور ســفر کــردم مــدت
28ســال در ژاپــن زندگــی کــردم ابتــدا
در کارهــای ســاختمانی و طراحــی
فعالیــت داشــتم امــا باتوجــه
بــه تخصــص و عاقــهای کــه
بــه تولیــدات کشــور خــود
داشــتم ســعی کــردم تــا در
راه تولیــد گیاهــان دارویــی و
مکمــل تغذیــه فعالیــت کنــم.
بــا ســفر بــه کاشــان کــه مهــد
گل محمــدی بــود و از انجایــی
کــه ایــن گل ســرامد همــه گلهــا
و داروهــای گیاهــی اســت.
ناگفتــه نمانــد کــه جــای جــای
ســرزمین عزیزمــان پــراز نعمتهــای
خــدادادی اســت کــه هریــک از انهــا
میتوانــد در راه اشــتغال و رونــق اقتصادی
تاثرگــذار باشــد .بــه همیــن خاطــر بــرای
مــن انگیــزهای شــد تــا شــغل خــود را
تغییــر داده و در تولیــد گل محمــدی کــه
خاصیــت دارویــی دارد فعالیــت خــودرا
اغــاز کردیــم در ابتــدا بــا مشــکات
زیــادی روبــرو شــدم امــا حمایتهــای
زیــادی کــه در کشــور ژاپــن از مــن شــد
و کمبودهــای مــن را در ایــن راه برطــرف
کردنــد باعــث شــد تــا ایــن شــغل را در
ژاپــن گســترش دهــم و بــا راهانــدازی
600شــعبه در ایــن کشــور مکمــل
غذایــی خــودرا تولیــد میکنــم تــا بــه
مــرز صــادرات هــم برســانم.
تاکنــون بــه کشــورهای ســنگاپور و
تایــوان و چیــن هــم محصــوات خــودرا
صــادر میکنــم خوشــبختانه در امــور
صــادرات باعــث شــد تــا در کشــورهای
فــوق دوســتان جدیــد
ومشــتریانخوبی هــم پیــدا کنیــم کــه
در ســایه همدلــی ان را ادامــه دهیــم.
1۹
زمستان۹7
پاییز وپاییز و
زمستان ۹7 صفحه 17
چــه عواملــی باعــث شــد تــا
در غــرب مازنــدران و شــهر
کارابــاد و چالــوس هــم
ســرمایهگذاری کنیــد؟
همیشــه دوســت داشــتم تــوان کاری
خــود را در ایــران نیــز بــکار بگیــرم تــا
خدمتــی بــه هموطنــان خــود انجــام
دهــم .دو ســفر تفریحــی بــه غــرب
مازنــدران داشــتم بــا چنــد نفــر از
انســانهای نیــک اندیــش اشــنا شــدم
و شــرایط بــه گونــهای پیــش رفــت تــا
بــا ســرمایهگذاری فریــدون عبیــدی
مجموعــه ایــار را احــداث کردیــم.
باعــث خرســندی و افتخــار مــا اســت
کــه ایــن مجموعــه پذیرایــی و اقامتــی
چندیــن بــار در ســطح کشــور نمونــه
شــد .یقینــا ایــن موفقیــت بــا تــاش
فریــدون عبیــدی کــه ایــن مجموعــه را
مدیریــت میکننــد حاصــل شــد و جــدای
ان چیــزی کــه بیشــتر از همــه چیــز برای
مــن اهمیــت دارد و موجبــات خرســندی
را فراهــم کــرد اشــتغال 60خانــوار در این
مجموعــه اســت کــه رضایتمنــدی انهــا
باعــث شــد تــا مــا شــاد شــویم و انگیــزه
بگیریــم .واقعــا از شــراکتی کــه در ایــار
بــا دوســتان از جملــه فریــدون عبیــدی
انجــام دادیــم راضــی هســتم امیدواریــم
بتوانیــم در ســایه ایــن همدلــی وســعت
کار خــود را در ایــار افزایــش دهیــم.
بــه غیــر از دومــورد تولیــد گل مهیــا کنیــد تــا در کنــار شــما
محمــدی و بــاغ رســتوران ایار بــه اشــتغال بپردازنــد چــه
که اشــاره داشــتید ایــا در جای پیــام و توصیــهای داریــد؟
دیگری هــم در غــرب مازندران
ســرمایهگذاری کردهایــد؟ مــن بــه ایــن جملــه کــه خواســتن
درصــورت مثبــت بــودن در توانســتن اســت اعتقــاد دارم بــا تــاش
ـد؟ و پیگیــری میتــوان بــه خواســتههای
ایــن خصــوص توضیــح دهیـ
در زمانــی کــه در ژاپــن بودیــم یکــی
دیگــر از دوســتان پیشــنهاد دادنــد تــا
بــا هــم ســرمایهگذاری در کارابــاد
داشــته باشــیم .باتوجــه بــه نیــاز کشــور
و برنامهریــزی کــه بــرای احــداث یــک
مجتمــع تجــاری بــزرگ صــورت گرفتــه
بــود در صــدد برامدیــم تــا مجتمــع
تجــاری بــا نــام پانورامــا را احــداث کنیــم.
تمــام برنامههــا طبــق برنامــه زمانبنــدی
پیشبینــی شــده انجــام شــد و در ســال
1393افتتــاح گردیــد.
عــاوه بــر خدماتدهــی مطلوبــی کــه
ایــن مجتمــع تجــاری بــه مــردم منطقــه
ارائــه میــداد شــرایط اشــتغالزایی را هــم
بــرای جمــع زیــادی از جوینــدگان کار در
ایــن مجموعــه فراهــم شــد.
بــه عنــوان یــک ایرانــی موفق
کــه توانســتید از نقطــه صفــر
بــه پلههــای ترقــی برســید و
امــروز شــرایط را بــرای جمــع
زیــادی از هموطنــان خــود
اصولــی کــه روی ان برنامهریــزی
کردیــد دســت یابیــد .متاســفانه خیلــی
از جوانــان بــرای اینــده خــود بــه دنبــال
تخصــص ویــا فــناوری نیســتند و اگــر
هــم داشــتند انــرا فرامــوش نمــوده و
بیشــتر بــه دنبــال کارهــای واســطهگری
هســتند .همیــن امــر باعــث شــده تــا از
اصــل کار بــه دور باشــند و نتواننــد بــه
خواســتههای خــود برســند.
اگــر صحبــت خاصــی هســت
کــه نگفتــه باشــید بیــان
نماییــد؟
از مســئوان و دســتاندرکاران امــور
تقاضــا دارم کــه بــه ســرمایهگذران ارزش
و بهــا بدهنــد و بــه افــکار انهــا احتــرام
بگذارنــد .یقینــا افــکاری کــه توانســته در
رونــق اقتصــادی یــک جامعــه یــا یــک
مجموعــه تاثیرگــذار باشــد افــکار مثبــت
و باارزشــی اســت .انتقــال ایــن افــکار
بــه ســایر افــراد جامعــه میتوانــد مســیر
توســعه را بهتــر همــوار کنــد.
20
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 18
به باور ما ،مسئولیتپذیری اجتماعی یک تعهد است:
تعهد در قبال اختصاص منابع مالی در مسیر تامین رفاه عمومی مورد قبول اکثریت جامعه
تعهد در قبال اصول بنیادین انسانیت و پاسخگویی در قبال انها
تعهد در قبال نپرداختن به فعالیتهای غیراخاقی
تعهد در قبال توجه به تامین نیازهای کارکنان
تعهد در قبال عدم تبعیض در امور استخدامی
تعهد در قبال عدم ارایۀ محصوات زیاناور
و تعهد در قبال حفظ محیط زیست
منشور مسئولیت اجتماعی در مپنا است.
مپنا :تعهد به جامعه و محیط زیست
تعهــد بــه جامعــه و محیــط زیســت،
مفهومــی چندوجهــی در گــروه
مپناســت .مــا در جایــگاه یــک مجموعۀ
صنعتــی پیشــرو ،همــواره در توســعۀ
کســب و کار بــه مســئولیتهای
اجتماعیمــان توجــه داشــتهایم.
ارتقــای مقــوات ســامت ،ایمنــی و
محیــط زیســت HSE Health, Security,
Environmentمــورد تاکیــد همیشــگی
مدیــران اجرایــی مــا بــوده و در سراســر
گــروه مپنــا ،در تمامــی دفاتــر کاری،
شــرکتها ،کارخانجــات و ســایتهای
اجــرای پــروژه اهمیــت ویــژهای داشــته
ِ
اهمیــت
اســت .ایــن امــر ریشــه در
حفــظ ســامت منابــع انســانی بــه
طــور عــام و حراســت از منابــع دخیــل
در کســب و کار مپنــا بــه طــور ویــژه و
نیــز اهمیــت حفاظــت از محیط زیســت
دارد .شــرکت مپنــا و شــرکتهای
تابعــه گــروه ،بــا هــدفِ ارتقــاء عملکــرد
ســازمانی خــود در حــوزۀ حفــظ محیط
زیســت و دســتیابی بــه اســتانداردهای
موجــود در ایــن زمینــه ،اقــدام بــه
اخــذ گواهینامههــای زیســت محیطــی
مختلــف نمودهانــد .تاشهــای
افزایــش
متعــددی نیــز در جهــت
ِ
راندمــان محصــوات تولیــدی از طریــق
دارنــدگان جدیدتریــن
همــکاری بــا
ِ
فناوریهــای مرتبــط در ســطح جهــان
و دســتیابی بــه دانــش روز انجــام شــده
اســت .در ســالهای اخیــر ،حرکــت بــه
ســوی تولیــد محصــوات جدیــد بــرای
پاســخ بــه نیازهــای متنــو ِع مشــتریان
بــا بهرهگیــری از روشهــای پایــدار
و حافــظ محیــط زیســت صــورت
پذیرفتــه اســت.
مســئولیت اجتماعــی شــرکتی (CSR
)Corporate Social Responsibility
موضــوع حســاس و توجهبرانگیــزی
در ســالهای اخیــر بــوده اســت.
ســازمانهای ســرامد بــه عنــوان
ســازمانهایی پاســخگو ،بــرای
شفافســازی عملکردشــان در برابــر
ذینفعــان خــود و ایفــای تعهداتشــان
در حــوزۀ مســئولیت اجتماعــی،
ارزشهــای خویــش را ابــراز میدارنــد
و اطمینــان حاصــل میکننــد کــه
ایــن تعهــدات در سراســر ســازمان
جــاری شــوند .بــه ایــن ترتیــب،
مســئولیتپذیری اجتماعــی بــرای
انــان مزایــای دوجانبــهای خواهــد
داشــت؛ بــه طــوری کــه هــم ســازمان
از رویکــرد اخاقیتــر و منســجمتری
نفــع میبــرد و هــم جامعــه و
طرفهــای ذینفــع ،نظــر و برداشــت
بهتــری از عملکــرد و نقــاط قــوت
ســازمان خواهنــد داشــت.
21
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 19
از انجــا کــه مســئولیت اجتماعــی،
مجموعــۀ وظایــف و تعهداتــی اســت
کــه یــک ســازمان بایســتی در جهــت
حفــظ و مراقبــت از انهــا و کمــک
بــه جامعــهای کــه در ان فعالیــت
میکنــد ،انجــام دهــد و بــا توجــه
ِ
اهمیــت ایــن حــوزۀ تاثیرگــذار
بــه
بــر کســب و کار ســازمان ،مپنــا نیــز
منشــوری چندوجهــی بــرای ایفــای
مســئولیتهای اجتماعــی خــود
تدویــن کــرده اســت .بــر ایــن اســاس،
ســرمایهگذاری در پروژههایــی ماننــد
راهانــدازی نیروگاههــای بــادی ،تولیــد
تبدیــل
همزمــان بــرق و اب شــیرین،
ِ
پروژههــای نیروگاهــی حرارتــی بــه
ســیکل ترکیبــی در دســتور کار مپنــا
قــرار دارد.
تولیــد همزمــان بــرق و اب شــیرین در
جزیــرۀ قشــم و ایجــاد زنجیــرۀ تولیــد
ان در همــان منطقــه ،احــداث نیــروگاه
بــادی کهــک در منطقــۀ تاکســتان،
ثبــت نخســتین پــروژۀ (CDM Clean
Development Mechanismگروه مپنا در
ســازمان ملــل متحــد بــا ایجاد نیــروگاه
ســیکل ترکیبــی گنــاوه از مهمتریــن
اقدامــات گــروه مپنــا در مســیر ایفــای
مســئولیتهای اجتماعــی خــود
بــوده اســت .در ســالهای گذشــته،
وزارت نیــرو نیــروگاه ســیکل ترکیبــی
شــیروان ،ســنندج و جهــرم را بــه
عنــوان تنهــا پروژههــای نیروگاهــی
کشــور کــه در هیــات اجرایــی مکانیــزم
توســعه پــاک ( )CDMبــه ثبــت
رســیدهاند ،معرفــی کــرده اســت.
توجــه بــه ذینفعــان کل گــروه،
بررســی و درک نیازهــا و انتظــارات
انهــا و همچنیــن پاســخگویی معقــول
و متناســب بــه ایــن نیازهــا ،یکــی از
منشــورهای اصلــی مپنــا در حــوزۀ
ایفــای مســئولیت اجتماعــی اســت.
رضایت عموم ذینفعان
جهــان پــر رقابــت امــروز ،تــاش
در
ِ
بــرای خوشنامــی ،افزایــش بهــرهوری
کمــی در بنــگاه
و ارتقــای کیفــی و ّ
تولیــدی معظــم و معتبــری ماننــد
گــروه مپنــا در گــرو توجــه بــه
نیازهــای متنــوع و متفاوتــی اســت
کــه گروههــای مختلــف مخاطبــان و
ذینفعــان در فضــای پیرامونــی طــرح
میکننــد .هرچنــد رضایــت مشــتریان
و ســهامداران میتوانــد در توســعۀ
کســب و کار و رشــد اقتصــادی یــک
بنــگاه ،تاثیــرات روشــن و اشــکاری
افزایــش رضایــت
داشــته باشــد امــا
ِ
عمــوم ذینفعــان و نــه فقــط بخشــی از
انهــا ،و ایفــای مســئولیتهای متنــوع
اجتماعــی ،رســالت و ماموریــت اصلــی
مــا در گــروه مپناســت.
مــا در مپنــا همچــون بســیاری از
ســازمانها و شــرکتهای معتبــر
بــه انجــام مســئولیتهای اجتماعــی
فــردی و ســازمانی خــود در قبــال
رعایــت قوانیــن و اصــول متعــارف
اجتماعــی متعهــد هســتیم .مــروری
بــر بیــش از دو دهــه فعالیــت صنعتــی
مپنــا نیــز مشــخص میســازد کــه ایــن
ســازمان همــواره احتــرام بــه ماحظات
مختلــف قانونــی ،اخاقــی ،فرهنگــی،
سیاســی و اقتصــادی را مــورد توجــه
ضمــن
قــرار داده و کوشــیده اســت
ِ
گســترش دایــرۀ ذینفعــان خــود،
ِ
در مســیر تحقــق درخواســتهای
منطقــی و متــوازن عمــو ِم ذینفعــان و
مدیریــت رضایــت انهــا حرکــت کنــد.
ِ
اهمیــت رضایتمنــدی
بــا بــاور بــه
و خرســندی گروههــای مختلــف
اجتماعــی شــامل نماینــدگان رســانهها
و فعــاان اجتماعــی ،کارکنــان و
کننــدگان ســازمان در کنــار
تامین
ِ
مشــتریان و ســهامداران و مالــکان ان،
ســاختاری بــرای ســنجش رضایــت
ذینفعــان و تحلیــل مناســب نقــاط
قــوت و قابــل بهبــود در گــروه مپنــا
تــدارک دیــده شــده اســت.
22
زمستان۹7
زمستان ۹7
پاییز و پاییز و صفحه 20
چرا مسئولیت اجتماعی برند مهم است؟
دکتر جوان
دکترای بازاریابی از دانشگاه تهران
مســئولیت اجتماعــی برند کــه به مســئولیت
اجتماعــی شــرکتی (corporate social
)responsibilityو مخفــف CSRهــم
معروف است ،معموا به شرکت هاى بزرگ مرتبط
می شود ،نه کسب و ک ارهاى کوچک اما از انجایی
که شــرکتها در هر اندازه اى در حــال یادگیرى و
انطباق سریع با شرایط محیطی هستند ،مسئولیت
اجتماعی در کســب و کار امروزه به امرى ضرورى
بدل شده اســت .مســئولیت اجتماعی به عبارتی
استراتژى برند هوشمند است .چراکه سبب می شود
مشــتریان به حمایت از برند برامده و سهم بیشترى
از کیف پول خود را به برنــد اختصاص دهند تا از این
طریق در فعالیت هــاى خیرخواهانــه ى برند ،که
ممکن است شامل حفاظت از محیط زیست ،حقوق
بشر ،توسعه ى جوامع و بهبود زندگی کارکنان باشد،
شرکت داشته باشند.
مزایایمسئولیتاجتماعیبرند
برای کسب و کارها
در عصر حاضر اســتفاده از مسئولیت اجتماعی برند
دیگر به عنوان یک گزینه ى انتخابی مطرح نیست،
کســب و کارها امروزه ضرورت این مــود را درک
کرده اند و ســعی می کنند در کمپین هاى بازاریابی
خود بخشــی را به مســئولیت اجتماعی اختصاص
دهند .در ادامه مهم ترین مزایا ان برشــمرده شده
اند :شرکت ها چه از مســئولیت اجتماعی استفاده
کنند و چه اینکار را نکنند ،رشــد خواهنــد کرد ؛ اما
انجام مسئولیت اجتماعی شرکتی سبب می شود از
روشهاى گوناگون پاداش بگیرد .این پاداش عاوه
بر جنبه هاى معنــوى ،عواید مادى زیــادى را نیز
نصیب شرکت می کند .چرا که پس از مدتی مصرف
کنندگان نیز در رویداد شرکت می کنند.
انسان ها ذاتا تحت تاثیر احساســات شان هستند ،و
مطالعات اخیر حاکی از ان اســت که افراد در هنگام
خرید انی و متاثر از احساسات تصمیم گیرى می کنند.
بنابراین وقتی مسئولیت اجتماعی توسط شرکت ها
صورت می گیرد ،افراد از طریق قوه هاى حسی خود
با برند درگیر شــده و نام برند در بخش حسی مغز انها
جاى می گیرد .و زین پس هنــگام خرید به صورت
ناخوداگاه نــام ان را به خاطر می اورند.پتانســیلی
که فعالیت هاى مســولیت اجتماعی دارد ان اســت
که این فعالیت ها اگر مقطعی نبــوده و طبق برنامه
ریزى مدونی پیش برود ،جریانــی را به راه می اندازد
که اوازه و خبرهاى مربوط بــه ان کم کم در همه جا
نشــر پیدا می کند .این اتفاق از دو جنبه براى شرکت
ها مفید اســت :اول تبلیغات توصیــه اى (دهان به
دهان) :وقتی شرکتی دســت به اقدام نوع دوستانه
و خیرخواهانــه اى می زند ،این اقدام هر چه بیشــتر
خاص و تاثیرگذار باشد ،ســبب می شود افراد بیشتر
در مورد ان صحبت کنند .ممکن اســت این صحبت
ها از افــراد داخل کمپین شــروع شــود و کم کم به
دوستان و اشنایان انها منتقل شود اما با گذشت زمان
و انجام فعالیت هاى بیشــتر ،طبیعتا افرادى بیشترى
به صحبت در مورد فعالیت هاى برند می پردازند .در
چنین حالتی انهایی که برند را می شناســند و از ان
خرید می کنند به این انتخاب خود می بالند و با افتخار
می گویند “من از مشتریان همیشگی …(.نام برند
شما) هستم “ ،انهایی هم که ان را نشناسند به دنبال
ان خواهند گشــت تا بفهمند چه برندى پشت تمام
این رویدادهاى مهم و تاثیرگذار اســت و با شناخت
این برند ممکن اســت بخواهند در فعالیت هاى ان
مشارکت داشته باشــند و نهایت ًا به مشترى دائم این
برند تبدیل شوند .دوم روابط عمومی :تاثیر مهم بعدى
که انجام کمپین هاى این چنینی دارند ان اســت که
همیشه و از راه هاى گوناگونی در مورد انها خبر سازى
می شود .اگر موسســه اى داراى روابط عمومی قوى
اى باشــد ،از جانب انها و بدون انکه تاش و هزینه
اى بابت تبلیغــات انجام دهیم ،نــام برند به معرض
نمایش درخواهد امد و از طریــق کانال هاى اطاع
رسانی معرفی می شــوند .همچنین اگر فعالیت هاى
مسئولیت اجتماعی داراى بازخوردهاى وسیعی باشد
به عنوان سوژه ى خبرگذارى ها در خواهیم امد.
23
زمستان۹7
پاییز
۹7
پاییزوو زمستان صفحه 21
هرچــه فعالیــت بزرگتــر و اثرگــذار تــر باشــد
و بازخــور قــوى اى در جامعــه داشــته باشــد،
بالطبــع خبرگــذارى هــاى بیشــترى هــم بــه
واســطه ى خبررســانی در مــورد رویــدادى
برنــد مــا حامــی و اجــرا کننــده ى ان بــوده،
خواهنــد گفــت و خواهنــد نوشــت .
شــرکت هــاى مختلــف در مــوارد بســیارى
بــه انجــام مســئولیت هــاى اجتماعــی خــود
میپردازنــد .محیــط زیســت ،دونیــت یــا
کمــک بــه خیریــه هــا ،کارهــاى داوطلبانــه،
کارهــاى اخاقــی ،ایــن کمپانــی هــا از
مســولیت اجتماعــی اســتفاده مــی کننــد
چــون ایــن پتانســیل را دارد کــه افــراد را بــا
برنــد انهــا درگیــر کنــد و انــان را بــه تعامــل
بــا برنــد وادارد .چراکــه تصاویــر محصــوات
و قرعــه کشــی هــا را همــه مــی بیننــد و
برایشــان عــادى اســت ،امــا وقتــی متوجــه
مــی شــوند مشــکل کســی کــه نیازمنــد
کمــک بــوده ،حــل شــده احســاس ارامــش
مــی کننــد و شــاید در دل خــود از ایــن
برنــد تشــکر کننــد کــه بــه افــراد
نیازمنــد کمــک کــرده انــد (چــون
ممکن اســت همیشــه در ارزوى
کمــک بــه انهــا بــوده انــد
امــا زمــان یــا امــکان ان را
نداشــته انــد) ،در واقــع ایــن
عمــل بــراى انهــا جالــب
توجــه تــر از قرعــه کشــی
اى اســت کــه مــی
داننــد برنــدهى ان
نخواهنــد بــود.
مسئولیت
اجتماعی
برند در
سطح جهانی
برندهــاى بســیارى
ازمســئولیت اجتماعــی
اســتفاده مــی کننــد.
در زیــر نــام برخــی
از برندهــاى مطــرح
جهانــی و نحــوهى
فعالیتهــاى مســئولیت
اجتماعــی انهــا معرفــی
شــده اســت :
( Ben & Jerryتولیــد کننــدهى بســتنی)
برنامــه هــاى منعطــف و ســازنده اى را در
قبــال کشــاورزانی کــه لبنیــات را از انهــا
تهیــه مــی کنــد ،دارد .ایــن شــرکت تمــام
فعالیــت هــاى خیرخواهانــه ى خــود را در
تبلیغاتــش بــه نمایــش مــی گــذارد.
Starbucksبرنامــه اى دارد تحــت انکــه
مخاطبــان را مطمئــن کنــد در تمــام فراینــد
تولیــد همــگام بــا محیــط زیســت پیــش
مــیرود.
کمپانــی Tomsکــه تولیــد کننــده ى کفــش
اســت ،بــه ازاى خریــد هــر جفــت کفــش،
یــک جفــت کفــش بــه کــودکان افریقایــی
و محرومانــی کــه کفــش ندارنــد مــی دهــد.
MC donaldsعنــوان کــرده هرکــس تــا
قبــل از امــاده شــدن سفارشــش اعــام کنــد
کــدام قســمت را نمیخــورد ،مــک دونالــد بــه
اندازهى هزینهى ان قسمت به خیریهها
کمک میکند.
شــرکت فیلیپــس مســئولیت اجتماعــی خــود
را بــر پایــه ى اگاه کــردن کوکان از بهداشــت
و رعایــت ان قــرار داده و برنامههایــی را در
ایــن خصــوص بــه اجــرا در مــی اورد.
همچنیــن GOOGLE , BMW, DISNEY
از جملــه ســرامدان مســئولیت اجتماعــی در
حــوزه هــاى مختلــف هســتند .مثــا گــوگل
بــه دنبــال رفــع مشــکات مهاجــران اروپایی
اســت BMW .و DISNEYنیــز در حــوزهى
حمایــت از محیــط زیســت فعالیــت دارنــد.
همانگونــه کــه در مقالــه بــه ان اشــاره شــد،
فعالیــت در حــوزهى مســئولیت اجتماعــی
داراى فوایــدى زیــادى بــراى برنــد اســت.
امــا ازم اســت در خصــوص بــه کارگیرى ان
بــه چنــد نکتــه توجــه کنیــم ،مهمتریــن اصل
ان اســت کــه فعالیــت هــاى اجتماعــی شــما
بایــد در راســتاى اســتراتژى بازاریابی شــرکت
و همچنیــن متناســب بــا جوهــرهى برنــد
باشــد .مــورد بعــدى ان اســت کــه
ســعی کنیــد از برنامههــاى
مســئولیت اجتماعــی اســتفاده
کنیــد کــه قابــل ردگیــرى و
دنبالــه دار باشــند ،چراکــه از
ایــن طریــق قــادر خواهیــد
بــود مخاطبانتــان را در
مــدت زمــان بیشــترى بــا
خــود همــراه کــرده و
از ایــن طریــق تعامــل
مشــتریان بــا برنــد را
افزایــش دهیــد .در اخــر
بــه یــاد داشــته باشــید
مســئولیت اجتماعــی برنــد
بخــش مهمــی از جنبــه
هــاى اخاقــی برنــد شــما
را تشــکیل مــی دهــد و
اگــر مــوارد اخاقــی را در
ایــن خصــوص رعایــت
نکنیــد نتیجــه ى مثبتــی
از ان دریافــت نخواهیــد
کــرد.
24
پاییز و زمستان۹7 صفحه 22
صفحه 23
صفحه 24
دیــدگاه دیگــری ایــن طــور بیــان مــی کنــد کــه یــک شــرکت مســئول در
برابــر جامعــه و اجتمــاع ،ســازمانی اقتصــادی و رقابتــی اســت کــه ســعی
بــر انجــام وظایفــی دارد کــه تضمیــن کننــده بقــاء و دوام ان هســتند.این
امــر مســتلزم ایــن اســت کــه شــرکت شــرایط خاصــی را فراهــم ســاخته
و بــراورده ســازد.بطور مثــال؛ شــرکت بایــد محصــوات و خدماتــی را ارائــه
دهــد کــه بــه نیازهــای مشــتریان پاســخ دهنــد ،از انجــام تنهــا حداقــل
هــا فراتــر رود ،در تمامــی مــوارد تصمیــم گیــری خــود بــه طــور اخاقــی
عمــل کنــد ،شــرایط کاری ســالم و امنــی را بــرای کارکنــان فراهــم نمایــد،
بــه محیــط زیســت احتــرام بگــذارد و خــود را بــا جامعــه ای یکپارچــه
کنــد کــه در ان وارد شــده اســت.
در تعریفــی دیگــر ،مســئولیت اجتماعــی شــرکت عبــارت اســت از اداره
یــک کســب و کار بــه طــوری کــه ان کســب و کار بتوانــد انتظــارات
اخاقــی ،قانونــی ،مالــی و عمومــی جامعــه را بــراورده ســازد.هدف اصلــی
شــرکت بقــاء بــه وســیله بدســت اوردن مزیــت رقابتــی در بــازار اقتصــادی
اســتو بــا توجــه بــه اینکــه متمایــز کــردن فعالیــت هــای اقتصــادی و
اجتماعــی شــرکت مــی توانــد دشــوار باشــد ،مکانیــزم هــای مســئولیت
اجتماعــی قــادر خواهــد بــود بقــا ،و کارایــی شــرکت را تضمیــن کــرده و
پایــدار نــگاه دارد.بــر ایــن اســاس فعالیتهــای مســئولیت اجتماعــی مــی
تواننــد بــا عملکــرد ســازمان در جنبــه هــای محتلــف مرتبــط شــود.
تمایــل شــرکت بــرای پذیــرش مســئولیتی بیــش از مســئولیت عــادی
اقدامــات و اثــرات کســب وکار خــود اســت .در واقــع مســئولیت اجتماعــی
شــرکت ،مســئولیتی بزرگتــر اســت کــه شــرکت در قبــال اثــرات خــود بــر
جامعــه و محیــط طبیعــی بــر عهــده دارد.
27
پاییز و
زمستان۹7۹7
پاییز و زمستان صفحه 25
افق کوروش
موفق به دریافت جایزه ملی مسئولیت اجتماعی شد
بــه پاسداشــت اهتمــام در ایفــای
مســئولیت اجتماعــی ،دفــاع از هویــت
ملــی و مفاخــر ایــران ،حمایــت از فرهنگ
و هنــر ایــران و همچنیــن کاای ایرانــی،
جایــزه ملــی مســئولیت اجتماعــی ()CSR
بــه شــرکت فروشــگاههای زنجیــرهای
همــواره تخفیــف افــق کــوروش تعلــق
گرفــت.
بــه گــزارش ســرویس بــازار ایســنا ،بنابــر
اعــام شــرکت فروشــگاههای زنجیــرهای
افــق کــوروش ،تندیــس و اعتبارنامــه
جایــزه ملــی مســئولیت اجتماعــی
بــه جهــت اهتمــام در ایفــای نقــش
مســئولیت اجتماعــی ،دفــاع از میــراث
فرهنگــی ناملمــوس کشــور و حمایــت از
فرهنــگ و هنــر ایــران از ســوی ســازمان
میــراث فرهنگــی ،صنایعدســتی و
گردشــگری بــه شــرکت فروشــگاههای
زنجیــرهای افــق کــوروش اهــدا شــد.
در نخســتین اییــن رونمایــی از ثبــت ملی
مکتــب نســتعلیق میرعمــاد الحســنی
کــه بــا حضــور علیاصغــر مونســان،
معــاون رییسجمهــور و رییــس ســازمان
میــراث فرهنگــی ،صنایــع دســتی و
گردشــگری ایــران ،کیــا پارســا ،مدیــر
مجموعــه فرهنگــی تاریخــی ســعداباد،
محمدحســن طالبیــان ،معــاون میــراث
فرهنگــی ،صنایعدســتی و گردشــگری
ایــران ،عبدالمهــدی مســتکین ،مدیــر
بخــش فرهنــگ کمیســیون ملــی
یونســکو -ایــران ،مدیــرکل دفتــر ثبــت
اثــار و حفــظ و احیــا میــراث معنــوی و
طبیعــی و جمعــی از مدیــران بانکهــا،
شــرکتهای بیمــه و ســایر ســازمانهای
بــزرگ صنعتــی و تجــاری در مجموعــه
تاریخــی فرهنگــی ســعداباد برگــزار شــد،
از شــرکت فروشــگاههای زنجیــرهای افــق
کــوروش بــه جهــت حمایــت از کاای
ایرانــی و دفــاع از هویــت ملــی تجلیــل
شــد.
در ادامــه ایــن مراســم ریاســت ســازمان
میــراث فرهنگــی ،صنایعدســتی و
گردشــگری ایــران بــا اهــدای گواهینامــه
جایــزه ملــی مســئولیت اجتماعــی از
اقدامــات ارزنــده مجموعــه افــق کــوروش
بــه عنــوان برنــد حامــی فرهنــگ و هنــر
ایــران و در راســتای حفــظ هویــت ملــی
و معرفــی ظرفیتهــای غنــی فرهنگــی و
تمدنــی ایــران زمیــن ،تقدیــر شــد.
در پایــان ایــن گردهمایــی ،همچنیــن
بــه جهــت مشــارکت فعــال در اییــن
رونمایــی از ثبــت ملــی مکتــب نســتعلیق
میرعمــاد ،برنــد شــرکت فروشــگاههای
پــاس
زنجیــرهای افــق کــوروش بــه
ِ
حمایــت از فرهنــگ و هنــر ایــران روی
لــوح و کتیبــه جهانــی میرعمــاد ثبــت و
در مــوزه ســعداباد بــه عنــوان یــک ســند
ملــی و تاریخــی قــرار گرفــت.
28
زمستان۹7
پاییز و
زمستان ۹7
پاییز و صفحه 26
مســئولیت اجتماعی بر ا ی
بنگاه هـا ی اقتصا د ی
مســئولیت اجتماعــی فعــاان
و بنگاههــای اقتصــادی تعبیــر
جدیــدی در ایــران اســت ،یعنــی
ایــن مســاله در ســالهای اخیــر
مــورد توجــه قــرار گرفتــه و
فعــاان ایــن عرصــه در صــدد
پیونــدزدن مســائل اقتصــادی و
اجتماعــی هســتند .سالهاســت
ایــن بــاور غلــط رنــگ باختــه
کــه حوزههــای اقتصــادی و
اجتماعــی منفــک از هم هســتند
و هــر کــدام کارویژههــا و
ســازوکارهای خودشــان را
دارنــد .برخــی از تبعاتــی کــه
سیاســتهای اقتصــادی بــر جــا
گذشــته اســت ،اندیشــمندان را
بیــش از پیــش بــه ایــن بــاور
رســانده کــه اقتصــاد تاثیــر
مســتقیمی بــر مســائل اجتماعی
از جملــه فقــر ،کــودکان کار،
محیــط زیســت و ...میگــذارد.
دیگــر دیــدگاه کاپیتالیســتی
ارجحیــت توســعه اقتصــادی بــر
همــه چیــز و غیــر پاســخگو
زمستان ۹7
پاییز و
زمستان۹7
پاییز و
بــودن بنگاههــای اقتصــادی
نســبت بــه تبعــات ســوء توســعه
اقتصــادی پذیرفتــه نیســت .روز
گذشــته وزیــر تعــاون ،کار و رفاه
اجتماعــی در اخریــن جلســه
شــورای گفتوگــوی دولــت و
بخــش خصوصــی در ســال ۹5
از اتــاق بازرگانــی خواســت در
زمینــه ســاماندهی کــودکان کار
بــه عنــوان مســئولیتی اجتماعی
ایفــای نقــش کنــد .مفهــوم
مســئولیت اجتماعــی شــرکتها
در دهــه اخیــر بــه پارادایــم
غالــب و مســلط حــوزه اداره
شــرکتها تبدیــل شــده اســت
و شــرکتهای بــزرگ و معتبــر
جهانــی مســئولیت در برابــر
اجتمــاع و محیــط اجتماعــی را
جزئــی از اســتراتژی شــرکتی
خــود میبیننــد .ایــن مفهــوم،
موضوعــی اســت کــه هــم اکنون
در کشــورهای توســعهیافته و
کشــورهایی بــا اقتصــاد بــاز بــه
شــدت از ســوی حکومتهــا،
شــرکتها ،جامعــه مدنــی،
ســازمانهای بینالمللــی و
مراکــز علمــی دنیــا دنبــال
میشــود .بــا گذشــت بیــش
از ۶0ســال از ورود مفهــوم
مســئولیت اجتماعــی شــرکتها
بــه ادبیــات مدیریــت شــرکتها
و کســبوکارها ،هنــوز ایــن
مفهــوم در فضــای کســب و کار
ایــران جایــگاه شایســتهای پیــدا
نکــرده اســت.
طــرح و توســعه ایــن مفهــوم در
شــرایط بحــران فعلــی اقتصــاد
ایــران میتوانــد راهگشــای
بســیاری از مشــکات اقتصــادی
واجتماعــی جامعــه بــه ویــژه
حــوزه اشــتغال و بهــرهوری
نیــروی کار گــردد .مســئولیت
شــرکتهای
اجتماعــی
اقتصــادی یــا ،CRSســابقا یــک
هــوس زودگــذر و دارای کارکــرد
سیاســی تلقــی میشــد.
2۹ صفحه 27
مجموعــه وظایــف و تعهداتــی کــه
ســازمان بایســتی در راســتای حفــظ،
مراقبــت و کمــک بــه جامعــهای کــه در
ان فعالیــت میکنــد انجــام دهــدCRS ،
یــا مســئولیت اجتماعــی ان شــرکت
اســت .مســئولیت اجتماعــی شــرکت
رویکــردی جامــع بــه ماحظــات
اقتصــادی ،اجتماعــی ،زیســت محیطــی
و حفاظــت از منافــع ذینفعــان ،بهبــود
کیفیــت زندگــی شــهروندان ،و تغییــر
نگرشهــای شــخصی اســت .در
طــول چنــد دهــه گذشــته تغییــرات
چشــمگیری در محیــط فعالیتهــای
ســازمانی صــورت گرفتــه اســت.
جوامــع بــه میــزان قابــل ماحظــهای
بــه مقواتــی همچــون کنتــرل الودگــی
(هــوا و صــوت) ،ایمنــی و ســامت
محیــط کار ،فرصتهــای برابــر
اســتخدامی بــرای اقلیتهــا و زنــان
و کیفیــت ایمنــی تولیــدات توجــه
میکننــد .دیگــر خواســت و نیازهــای
جامعــه از تجــارت صرفــا برحســب
خواســتههای بــازار و اقتصــادی تعییــن
نمیشــود ،بلکــه اکنــون ســازمان بــا
دامنــه وســیعی از مســئولیتهای
ورای بــازار روبهروســت .بعضــی از ان
مســئولیتها تــا حــد زیــادی مربــوط
بــه جامعــه هســتند .بدیــن ترتیــب
شــرکتها موفقیــت و تــداوم حیــات
خــود را در گــرو مســئولیت در برابــر
محیــط اجتماعــی میبیننــد .در
ایــن صــورت مســئولیت اجتماعــی
بــا رویکــردی ایندهنگــر نــه تنهــا
سیاســتی هزینهبــر تلقــی نخواهــد
شــد ،بلکــه نوعــی ســرمایهگذاری
انســانی و اجتماعــی تلقــی میشــود.
مسئولیت اجتماعی
شرکت ها در ایران
در ایــران نیــز مســئولیتهای اجتماعــی
شــرکتها ،بــرای شــرکتها در قالــب
مفاهیمــی چــون وقــف و وامهــای
قرضالحســنه و ...نمــود یافتــه اســت،
البتــه وقــف بــه عنــوان ســنت ملــی
اســامی عمدتــا محــدود بــه ســاخت
مدرســه یــا مســجد بــوده اســت و تجــار
و صاحبــان صنایــع در ســاخت و تامیــن
هزینههــای ایــن اماکــن مشــارکت
داشــتهاند .در طــول 100ســال اخیــر
بســیاری از صاحبــان ســرمایه در ارتبــاط
بســیار نزدیکــی بــا کارکنــان خــود بودهانــد
و کارکنــان نیز صاحبان ســرمایه خود را در
نقــش پــدر میدیدهانــد .کمــک در زمــان
بیمــاری ،ازدواج و تهیــه مســکن از جملــه
فعالیتهــای ایــن پــدر بــوده اســت کــه بــا
توجــه بــه فقــدان نظــام تامیــن اجتماعــی
نقــش مهمــی ایفــا مینمــوده اســت .در
کنــار ایــن نقــش پدرســااری ،بســیاری
از صاحبــان شــرکتها و تجــار براســاس
باورهــای مذهبــی و اخاقــی عمدتــا
مســئولیت و نقــش اجتماعــی خویــش را
در قالبهــای نیکوکارانــه و مذهبــی ایفــا
میکردنــد .بــا توجــه بــه اینکــه فضــای
صنعتــی در ایــران در دهــه اول ســالهای
1300بــه ارامــی شــکل گرفــت ،تعــداد
کارگــران صنعتــی در اندازههــای بزرگــی
نبــود و اغلــب صاحبــان صنایــع ،بــا افــراد
جامعــه و کارکنــان خــود دارای روابــط
اجتماعــی گســتردهای بودنــد و نقــش پــر
رنــگ مذهــب و ســنت باعــث میگردیــد
مشــارکتهای اجتماعــی گســتردهای
داشــته باشــند .رشــد بخــش خصوصــی
و بــازار ســرمایه کشــور در چنــد ســال
اخیــر ســبب گردیــد شــرکتها دارای
مجموعــهای از ضوابــط کاری اخاقــی و
اجتماعــی شــوند و مســئولیت اجتماعــی
شــرکتی در شــرکتهای ایرانــی نهادینــه
شــود تــا شــرکتهای پایــداری داشــته
باشــیم.
رسالتهای یک
بنگاه اقتصادی
امــاده بــودن بــرای تولیــد کاا بــه وفــور،
در دســترس عمــوم گذاشــتن کاا و
اســانتر کــردن زندگــی مــردم و نابــودی
فقــر از ایــن طریــق بایــد رســالت یــک
بنــگاه اقتصــادی باشــد .هیــچ چیــز در
جهــان زشــتتر و وحشــتناکتر از فقــر
نیســت .فقــر بــه تنهایــی رنــجاور اســت،
امــا نبایــد فرامــوش کنیــم کــه فقــر اصــول
اخاقــی و فضیلــت فــردی را نیــز متزلــزل
میکنــد و گاه عاملــی بــرای ارتــکاب
جنایــت میشــود .بــرای فقرزدایــی بایــد
هــر انچــه در تــوان داریــم ،انجــام دهیــم.
یکــی از کارهــای اساســی تولیــد فــراوان
کااهــای مــورد نیــاز مــردم و اطمینــان
از کیفیــت و توزیــع عادانــه انهاســت.
بنابرایــن ،تولیــد و عرضــه انبــوه کاا و
پاییــن نگــه داشــتن ســطح قیمتهــا
اصلیتریــن وظیفــه تولیدکننــدگان
کااهاســت .امــروزه بســیاری شــرکتها
بــه عنــوان مزایــای شــغلی ،اســتادیوم،
اســتخر ،کلینیــک بهداشــتی و مراکــز
تفریحــی بــرای ســامت و اســتراحت
کارمندانشــان ایجــاد میکننــد .ایــن
گونــه اقدامــات قابــل تحســین و ارزشــمند
اســت و بــه ســامت روانــی ،اجتماعــی و
جســمی افــراد جامعــه کمــک میکنــد.
مهمتریــن قســمت مســئولیت اجتماعــی
شــرکتها ایــن اســت کــه اهــداف خــود
را بــر اســاس تفکــر همزیســتی ســازنده بــا
جامعــه و پیشــرفت دو جانبــه بنــا کننــد.
در رونــد توســعه اقتصــادی و اعتــای
صنعــت ضــرورت ایجــاب میکنــد کــه
بــاا بــردن کیفیــت زندگــی مــردم و
دخالــت و ســهیم بــودن در رفــاه عمومــی
در اولویــت قــرار گیــرد.
30
پاییز و
زمستان۹7 ۹7
پاییز و زمستان صفحه 28
تحقیق و توسعه موجب کاهش هزینه تولید می شود
برات قبادیان معاون اموزشــی وزیر صنعت ،معدن و
تجارت در گفتوگو با خبرنگار دانستنی اناین اظهار
کرد :معتقد نیستم که مشکل اصلی بنگاههاى صنعتی
کشــور در حوزه توســعه واحدهاى تحقیق و توسعه،
مشــکل تامین منابع مالی و نقدینگی باشد .وى افزود:
بســیارى از بنگاههاى ما که تولیدشــان در سالهاى
گذشته کاهش پیدا کرده ،بدلیل نداشتن پول و کمبود
منابع نبوده اســت بلکه انها کاایی را تولید میکردند
که قابل رقابت نبوده و نمیتوانســتند تولیدات خود را
به فروش برسانند .قبادیان در تشــریح واژه تحقیق و
توســعه در صنعت اذعان کرد :بدون شک اگر کاایی
در داخل ایران با روشهاى ســنتی و با کیفیت پایین
بدون بهرهگیرى از تکنولوژى روز دنیا تولید شــود ،در
رقابت با برند جهانی که وارد کشــور میشود ،شکست
خواهد خورد .وى افزود :تحقیق و توسعه باعث میشود
که هزینههاى تولید پایین امده و مصرف انرژى براى
تولیدات داخلی کم شــود در نتیجه قیمت تمام شــده
پایینتر خواهد امد و کااى تولید شده با کیفیت بااى
علمی به بازار عرضه خواهد شــد .معاون اموزشی وزیر
صنعت ،معدن و تجارت گفت :از میان چند عنصر حیاتی
براى ادامه تولید ،یکی تامین منابع مالی اســت و یکی
از بخشهاى مهم دیگر ان منابع انســانی با مهارت و
دانش کافی است و بخش دیگر،استفاده از ماشیناات
وتکنولــوژى روز دنیاســت .وى اضافــه کرد :شــما
نمیتوانید با ماشیناات فرسوده و قدیمی که سالها
از ســاخت ان میگذرد ،یک کااى با کیفیت امروزى
تولید کنید و بتوانید در بازارهاى جهانی نیز رقابت کنید.
قبادیان با تاکید بر اینکه ماشــیناات کارخانههاى
صنعتی باید نوسازى شوند ،تشریح کرد :وظیفه اصلی
خرداد ۹7
زمستان۹7
پاییز
۹7
زمستان
پاییز وو
نوســازى ماشــیناات داخلی برعهده مهندسان،
تکنسینها و نیروهاى انسانی با دانش روز جهانی است
و باید بپذیریم که از سرمایه منابع انسانی نتوانستیم در
سالهاى گذشته خوب استفاده کنیم .معاون اموزشی
وزیر صنعت ،معدن و تجارت با تشــریح اهداف طرح
تاپ (توانمندى تولید و توسعه اشــتغال پایدار) افزود:
طرح تاپ در راســتاى اجراى فرامین اقتصاد مقاومتی
و همچنین عمل به شعار امسال یعنی حمایت از کااى
ایرانی اســت .قبادیان تاکید کرد :مــا معتقدیم هرچه
جلوتر برویم رقابت سنگین و شدیدتر خواهد شد و براى
اینکه بتوانیم به حیات تولید در بازارهاى جهانی ادامه
دهیم میبایست به تقویت شــرکتهاى دانشبنیان
بپردازیم و پایههاى علمــی را در صنعت و تولید ملی
تقویت کنیم .وى تصریح کرد :طــرح تاپ عصارهاى
از همه عناصرى اســت که در تولید کااى با کیفیت،
اســتاندارد و قابل صادرات به بازارهاى جهانی نقش
دارند .قبادیان اضافه کرد :براى اینکه بتوانیم کاایی
را صادر کنیم حتم ًا باید این کاا با کیفیت باشد .معاون
اموزشی وزیر صنعت ،معدن و تجارت مطرح کرد :طرح
تاپ در ابتدا بر توسعه و توانمندسازى اشتغال پایدار در
بنگاههاى صنعتی و معدنی تاکید داشــت و اجراى ان
تنها بر عهده وزارت صنعت ،معــدن و تجارت بود اما
پس از مدتی متوجه شــدیم اجراى این طرح در سایر
حوزهها همچون کشاورزى ،انرژى ،صرفهجویی اب،
محیط زیست و حتی در علوم انسانی و برطرف کردن
ناهنجارىهاى موجود در جامعــه نیز کاربرد دارد .وى
ابراز کرد :در بسیارى از موارد همچون ناهنجارىهاى
اجتماعی و مسائل حقوقی بایستی از تجربیات علمی
جهانی بهره ببریم تا بتوانیم موفق شویم و میبایست
در این حوزهها پایاننامههاى دانشگاهی تقویت شده
و به تحقیقات بیشــترى بپردازیم .قبادیان گفت :بهتر
است که دانشــجویان فوق لیسانســی که یک سال
براى طرح پایان نامه خود وقــت میگذارند وارد یکی
از حوزههاى عملی کشور شــده و با این کار نه تنها به
تحقیقات علمی کمــک کنند ،بلکه خــود نیز براى
ورود به بازار کار امادگی بیشترى کسب کنند .معاون
اموزشی وزیر صنعت ،معدن و تجارت تصریح کرد :بر
روى طرح تاپ ،یک سال تیم 80نفره کار کردهاند اما
اجرائی شــدن این طرح جامع منوط به همکارى همه
بخشهــاى تولیدى ،صنعتی و علمی و دانشــگاهی
کشــور اســت و در این راه باید به مســئوان کشور
کمک کنند .وى با تاکید بــر ارزش بااى تحقیقات و
پایاننامههاى دانشــجویی تصریح کرد :این طرحها
میتواند تا جایی پیش برود که شرکتها براى ان پول
پرداخت کرده و از دانشگاهیان خریدارى کنند .قبادیان
با اشــاره به توانمندى بااى تولید کنندههاى جوان
ایرانی اذعان کرد :باید سعی کنیم تمام تجربیات علمی
را در یک جا جمــع کرده و با
استفاده از کار گروهی این
تحقیقــات را به تولید و
صنعت نزدیک کنیم
که این موضوع یکی
از اهــداف مهم طرح
تاپ است. صفحه 29
تجارب جهانی در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکتها
معرفی ۱۶شرکت برتر جهان در عرصه مسئولیت اجتماعی ()CSR
در بســیاری از کشــورهای توســعه یافتــه و
حتــی در حــال توســعه ماننــد ایــران ،مقولــه
احتــرام بــه حقــوق مصــرف کننــده ،فقــط
بــه مقــوات اقتصــادی و تخفیــف فصلــی و
ســاانه کاا و خدمــات مربــوط نمــی شــود
و نــوع نــگاه بــه حقــوق مصــرف کننــده ،از
کیفیــت کاا و خدمــات و کلماتــی کــه مثــل
OFFروی ویتریــن مغــازه هــا دیــده مــی
شــود ،کمــی بااتــر اســت.
در واقــع مقولــه مســئولیت اجتماعــی شــرکت
هــا ،تــاش دارد تــا ایــن مفهــوم مهــم و
بنیادیــن را در اقتصــاد قــرن بیســت و یکمــی
رواج دهــد کــه تنهــا ،خریــداران نهایــی کاا و
خدمــات نیســتند کــه از خریــد ان ،ســود یــا
ضــرر مــی کننــد .بلکــه دامنــه ســهامداران و
ذی نفعــان ،بیــش از خریــداران نهایــی اســت
و بــه همیــن خاطــر ،بحــث محیــط زیســت
و جامعــه نیــز بــه میــان کشــیده مــی شــود.
در واقــع بحــث CSRبــه طــور کلــی بــه ایــن
مســاله توجــه دارد کــه چقــدر فعالیــت هــای
تولیــدی یــا خدماتــی بنــگاه هــای اقتصــادی،
حامــی محیــط زیســت ،حامــی جامعــه،
حامــی اقتصــاد پایــدار ،حامــی حقــوق
برابــر کارگــران ،حامــی حقــوق انســان هــا و
حیوانــات اســت.
نــگاه اخاقــی بــه کســب و کار را مــی تــوان
ماحصــل نــوع تفکــر مســئولیت اجتماعــی
شــرکت هــا در دنیــای امــروز دانســت کــه
بــه نوعــی ،پرســتیژ شــرکت هــا را در ســطوح
بیــن المللــی تعریــف و تبییــن مــی کنــد.
معمــوا شــرکت هــای بــزرگ چنــد ملیتــی،
ســاانه گــزارش مســئولیت اجتماعــی (CSR
)Annual Reportرا منتشــر مــی کننــد تــا بــه
مخاطبــان خــود (اعــم از ســهامداران یــا ذی
نفعــان) اعــام کننــد کــه فعالیــت یکســال
اخیــر انهــا ،تــا چــه انــدازه محیــط زیســت و
اســتانداردهای زیســت محیطــی و اجتماعــی
را حمایــت کــرده و محصــول نهایــی انهــا،
عاملــی تخریبــی بــرای اینــده بشــریت نبــوده
اســت.
مجلــه معــروف فوربــس ،شــرکت هــا را رتبــه
بنــدی کــرد و بــه فهرســت 16شــرکت
دارای بااتریــن درجــه CSRرســید .هرقــدر از
توانمنــدی هــای طبیعــی کــره زمیــن بیشــتر
اســتفاده شــود ،فرصــت و منابــع بــرای نســل
اینــده جهــت اســتفاده کمتــر خواهــد شــد و
ایــن طبعــی هــم هســت.
گــوگل ،غــول جســتجوی اینترنــت ،همچنــان
در صــدر دنیــای CSRقــرار دارد و نشــان
مــی دهــد کــه توانســته بیــش از 70درصــد
معیارهــای فوربــس را از ان خــود کنــد .پــس
از ان ،غــول نــرم افــزار دنیــا (مایکروســافت)
و غــول انیمیشــن جهــان (دیزنــی) قــرار دارد.
شــرکت اســباب بــازی ســازی لگــو و دایلمــر
کرایلســر المــان و میــراث اســتیو جابــز
(اپــل) در رده هــای بعــدی قــرار دارنــد.
یکــی از کارهــای منحصــر بــه فــرد ایــن بنیاد
خیریــه کمــک بــه ضــد بــارداری زنــان بــی
بضاعــت و بــی سرپرســــت اســت .ایــن بنیــاد
خیریــه بیــش از 20میلیــارد دار ســرمایه
گــذاری در ایــن موضــوع داشــته و گیتــس در
تــاش اســت کــه عــاوه بــر امریــکا در قــاره
هــای افریقــا و اســیا نیــز ایــن کمــک هــا را
گســترش دهــد .بــه غیــر از شــــرکت هــای
فنــاوری اطاعــات و بــزرگان دره ســیلیکون،
شــرکت انیمیشــن ســازی Disneyکــه یکــی
از برندهــای معــــروف ایــن صنعــت در دنیــا
بــه شــمار مــی رود ،بــرای حفــــظ و ارتقــای
جایــگاه خــــود در زمینــه مســئولیت هــای
اجتماعــی ،اقدامــات گســترده ای انجــام داده
اســت.
32
پاییز و
زمستان۹7۹7
پاییز و زمستان صفحه 30
ایا واقعا CSRسودمند است؟
دیزنــــی در زمینه هــــای مختلفی از جملــه
بهبــود وضعیــت جامعــــه ،کمــک بــه اســیب
دیــدگان از بایــای طبیعــی و همچنیــن
محیــط زیســت تمرکــز کــرده اســت.
بــه طــور مثــال ،دیزنــی بعــد از زلزلــه
مهیــب هائیتــی ،حضــور پررنگــی در کمــک
بــه زلزلــه زدگان داشــت .از دیگــر اقدامــات
شــرکت دیزنــی مــی تــوان بــه صــرف هزینــه
هــای بســیار زیــادی بــرای کاشــت نهــال در
جنــگل هــا اشــاره کــرد.
یکــی دیگــر از شــرکت هــای معتبــر بیــن
المللــی کــه در زمینــه فعالیــت هــای
خیرخواهانــه و بــر مــدار حفــظ دنیــا بــرای
اینــدگان اقدامــات چشــم گیــری داشــته
اســت اســتارباکس ،برنــد بــزرگ قهــوه
فروشــــی در سراســر جهــان اســت.
ایــن شــرکت در نخســتین گام ســعی کــرد
حجــم تولیــد زبالــه را کاهــش دهــد و هــم
اکنــون بــر بازیافــت انهــا تمرکــر کــرده
اســت .بســیاری از شــرکت هــا و برندهــای
بــزرگ دنیــا بــا روش هــای گوناگــون ســعی
در ترویــج ایــن ارزش هــا در دنیــا دارنــد .از
انجــا کــه بــزرگ تریــن هــدف این شــــرکت
هــا حفــظ منابــع طبیعــی دنیــا بــرای
اینــدگان اســت بــه همیــن دلیــل هــر روز
روش هــای خاقانــه تــری در ایــن زمینــه
ابــداع مــی شــود.
مســئولیت اجتماعــی شــرکت هــا ،روشــی اســت کــه کمپانــی هــا بــه کار مــی گیرنــد تــا
عــاوه بــر اینکــه بــرای خودشــان ســوداوری کننــد ،بــرای محیــط نیــز مفیــد باشــند 6 .دلیــل
وجــود دارد کــه نشــان مــی دهــد چــرا شــــرکت هــای تجــاری بایــد ایــن کار را انجــام دهنــد
و توجــه ویــژه ای بــه مســئولیت اجتماعــی شرکتشــان داشــته باشــند .شــرکت هایــی کــه ایــن
6دلیــل را مــی داننــد ،هــم اکنــون در حــال اجــرای CSRهســتند.
اگــر در امــازون کلمــه نــواوری را بزنیــد ،حــدود 150هــزار مــورد بــه شــما نشــان مــی دهــد.
در زمینــه ،CSRنــواوری ،منفعــت خیلــی زیــادی بــرای شــرکت دارد .بــه طــور مثــال ،شــرکتی
بــا توجــه بــه مســئله محیــط زیســــتی ،نــرم کننــده ای کــه اب کمتــری اســتفاده مــی کنــد،
طــرح کــرده اســت و توانســته فــروش بیشــتری نســبت بــه بقیــه محصــوات داشــته باشــد.
بایــد در نظــر داشــت کــه اگــر ایــن شــرکت اهمیتــی بــه محیــط زیســت نمــی داد ،چنیــن
محصولــی را نیــز طــرح نمــی کــرد .راحــت تریــن کاری کــه یــک شــرکت مــی توانــد در راه
مســئولیت اجتماعــی انجــام دهــد ،بهینــه ســازی در مصــرف انــرژی اســت.
بــه طــور مثــال «جنــرال میلــز» در ســال 2015توانســته مصــرف انــرژی را 20درصــد کاهــش
دهــد و حــدود 600هــزار دار بــرای شــرکت خــود ذخیــره کــرده اســت.
در گذشــته تنهــا دلیلــی کــه شــرکت هــا CSRرا قبــول مــی کردنــد ،خــاص برنــد خــود را
مطــرح کننــد .امــا هــم اکنــون کــه CSRهمــه گیــر شــده ،از ایــن طریــق مطــرح کــردن برنــد
کار ســــخت تــری شــده اســت.
بــه طــور مثــال ،شــرکت «کوکاکــوا» و «پپســی» دو رقیــب سرســخت یکدیگــر هســتند و
در تــاش انــد کــه مشــتریان یکدیگــر را بــه ســمت خودشــان بیاورنــد .در ایــن رقابــت ،دو
شــرکت از CSRاســتفاده کردنــد.
هــر دو شــرکت شیشــه نوشــابه هایــی را ارائــه دادنــد کــه در انهــا از مــوادی کــه بــرای محیــط
زیســت مناســب اســت اســتفاده شــده اســت
کارهایــی کــه بــرای محیــط زیســت و کاهــش هزینــه شــرکت انجــام مــی شــود ،ســود خــود را
10ســال دیگــر نشــان مــی دهــد .در گذشــته WALMART ،توانســت خــود را بــه عنــوان رهبــر
حرکــت هــای زیســت دوســتانه معرفــی کنــد.
در ســال 2008میــادی ،شــرکت فروشــگاه هــای زنجیــره ای وال مــارت ،کمپینــی راه
انــدازی کــرد کــه مشــتریان ،کارهــای حمایــت از محیــط زیســت ( )ECO-FRIENDLYخــود را
مطــرح مــی کردنــد و بــه ان شــخصی کــه بهتریــن کار را انجــام داده ،جایــزه تعلــق میگرفــت.
بــا اســتفاده از CSRمــی تــوان بــا مشــتریان خــود ارتبــاط بهتــری برقــرار کــرد .چــون ایــن
ارتبــاط ،بــر قــرار گرفتــن از طریــق کار «خیــر» اســت ،راحــت تــر انجــام مــی شــودCSR .
موجــب مــی شــود کــه کارمنــدان یــک شــرکت بــا یکدیگــر بیشــتر در ارتبــاط باشــند و در
زمینــه مشــترکی بــا هــم کار کننــد.
33
پاییز و
پاییز
زمستان۹7۹7
پاییزوو زمستان صفحه 31
CSRبرای شرکت های بورسی
شــرکتهای ســهامی عــام یــا شــرکتهایی
کــه در بــازار ســرمایه فعــال هســتند و صدهــا
یــا هــزاران نفــر ســهامدار در سراســر کشــور
دارنــد ،بایــد بیــش از دیگــر شــرکت هــا بــه
مقولــه ســی اس ار توجــه کننــد .ایــن روزهــا
خیلــی از ســــرمایه گــذار هــا بــه فعالیــت
شــــرکت هایــی کــه در انهــا پــول مــی
گذارنــد ،اهمیــت زیــــادی مــی دهنــد.
بــرای بســیاری از ســرمایه گذار ان ،ســــرمایه
گــذاری تنهــا راهــی بــرای پــول دراوردن و
ســود زیــادی بــه دســت اوردن نیســت.
همانطــور کــه در ابتــدای گفتــار ارائــه شــد،
نــگاه برخــی از ســهامداران بــه تــراز نامــه هــا،
از تــک بعــدی بــه ســه بعــدی ( )TBLتغییــر
کــرده اســت.
برخــی از ســرمایه گــذاران روی شــرکت هایی
ســرمایه گــذاری مــی کننــد کــه بــرای محیط
زیســت بــی ضــرر باشــد .بــه طــور مثــال از
شــرکت هــای تنباکــو ،شــرکت هــای لــوازم
دفاعــی و جنگــی یــا تولیدکننــدگان نفتــی
حمایــت نمــی کننــد.
برخــی ســرمایه گــذار هــا ،شــــرکت هایــی را
وارد ســبد بورســی ( )portfolioمــی کننــد که
بــاور داشــته باشــند ،ان شــرکت هــا بــرای
محیــط زیســت نیــز اهمیــت قایــل هســــتند
و بــه ان توجــه دارنــد .همیــن طــور در
خیلــی از شــــرکت هــای بورســی و بــزرگ،
یــک کمیتــه مســئولیت اجتماعــی ،در ســطح
هیئــت مدیــره تشــکیل شــده اســت.
بــرای مدیــران امــروز دیگــر کافــی نیســت که
وظایفــی چــون برنامــه ریــزی ،ســازماندهی و
کنتــرل را انجــام دهنــد و خــود را اثربخــش
بنامنــد .بلکــه پاســخ گویــی بــه نیازهــای
جامعــه و خواســت شــهروندان و مشــتریان
داخلــی و خارجــی ،از زمــره وظایــف بــا
اهمیــت تــر انــان محســوب مــی شــود.
موافقــان ســرمایه گــذار ی بــر مســئولیت
اجتماعــی ادعــا مــی کننــد کــه اگــر شــرکتی
بــرای جامعــه و حفــظ محیط زیســت اهمیت
قایــل شــود پــس از گذشــت زمــان ،تــاش
ایــن شــرکت هــا باعــث مــی شــود کــه ســهام
ان هــا در بــازار افزایــش پیــدا کنــد.
امــا جهشــی کــه از طریــق بازیافــت یــا
جامعــه بــرای شــرکتی ایجــاد مــی شــود
رشــد ناقصــی اســت و قیمــت ســهام بــه
طــور کوتــاه مــدت تحــت تاثیــر قــرار مــی
گیــرد .البتــه بــا تمــام ایــن مشــکات ،رشــد
فــروش و درامــد باعــث مــی شــود کــه ســهام
در بــازار تغییــر کنــد و بــه هــر حــال ایــن بــه
نفــع شــرکت هــا اســت.
پاییز و زمستان۹7 صفحه 32
اگــر کســب و کاری داریــد کــه بــرای معرفــی اثربخــش و گســترده ان بــه جامعــه مخاطبــان
بالقــوه و بالفعــل ،بــه دنبــال راهــکاری هســتید ،تمرکــز بــر روی CSRمــی توانــد ارزشــمند باشــد.
۶توصیــه زیــر را در نظــر داشــته باشــید:
-1بازیافــت پســماند :بــرای جامعــه و محیــط زیســت و رســانه هــا و مشــتریان و ذی نفعــان ،اهمیــت دارد کــه
بداننــد ،شــرکت شــما در تولیــد کاا و خدمــات ،پســماند تولیــد شــده را چگونــه مدیریــت مــی کنــد .روی ایــن
مقولــه کار و برنامــه ریــزی کنیــد .مخصوصــا بــرای شــرکت هــای ســاختمانی ،تولیــد کننــدگان لــوازم ســاختمانی
و شــیمیایی ،ایــن موضــوع راهبــردی اســت.
-3ذی نفعــان :ذی نفعــان خــود را دریابیــد .اگــر فعالیــت شــما ســر و صــدای زیــادی دارد ،اایندگــی زیســت
محیطــی دارد ،حمــل و نقــل کاای شــرکت شــما ،مزاحمــت هایــی بــرای همســایه هــا دارد ،بــه فکــر کاهــش
ایــن مــوارد باشــید و روش هــای خاقانــه و دســتاوردهای خــود را در گــزارش ســاانه منتشــر کنیــد.
-4فعالیــت هــای خیرخواهانــه :روش ایــران ارقــام را در نظــر داشــته باشــید .یکــی از روش هــای توســعه CSRدر
شــرکت هــای ایرانــی ،مــی توانــد مشــارکت غیــر مســتقیم در فعالیــت هــای نیکــوکاری در سراســر کشــور باشــد.
کمــک بــه انجمــن خیریــن مدرســه ســاز و همــکاری در فعالیــت هــای نیکــوکاری ،پرســتیژ شــرکت را در دراز
مــدت و میــان مــدت ارتقــا مــی دهــد.
-5کســب و کار ســبز :کســب و کار ســبز در میــان شــرکت هــای ایرانــی چــه بــزرگ و چــه بورســی ،جــدی
گرفتــه نمــی شــود .اگــر شــرکتی ،خــود را موظــف بــه رعایــت اصــول و الزامــات کســب و کار ســبز بکنــد ،اعتبــار
خاصــی پیــدا کــرده و نوعــی تبلیــغ غیــر مســتقیم فعالیــت هــای جامعــه محــور خــود را در دســتور کار قــرار داده
اســت .بهینــه ســازی مصــرف انــرژی ،کاهــش مصــرف کاغــذ و کاهــش ســوخت هــای فســیلی در فعالیــت هــای
روزانــه و هفتگــی ،مبانــی کســب و کار ســبز شــرکت هــا را نمایــان مــی کنــد.
–6امــوزش کارکنــان :بــرای موفقیــت در مقولــه جدیــد مســئولیت اجتماعــی ،بایــد مدیــران و کارکنــان ،امــوزش
ازم را ببیننــد .بــرای ایــن کار بایــد شــرکت هــا هزینــه کننــد و از مشــاوران متخصــص و برنامــه ریــزی حرفــه
ای ایــن حــوزه کــه تجــارب جهانــی دارنــد بهــره ازم را بــرده و خــود را موظــف بــه پیــاده ســازی کســب و کار
ســبز در راســتای تامیــن منافــع عمومــی بکننــد.
توصیه های خاقانه برای توسعه CSRشرکت های ایرانی
-2حقــوق کارکنــان :برابــری جنســیتی در حقــوق و دســتمزد کارکنــان اقــا و خانــم و فراهــم کردن فضــای کاری
بــه گونــه ای کــه کارکنــان ،احســاس خــوب و خوشــی در زمــان کار داشــته باشــند ،بخشــی از مــواردی اســت
کــه مســئولیت اجتماعــی بــه ان توجــه دارد.
35
زمستان۹7
پاییز
پاییز و
۹7
پاییزوو زمستان صفحه 33
به مناسبت روزخبرنگار صورت گرفت:
ـت روابط عمومی فرمانداری تهران
بازدید سرپرسـ
ـتی روزنامه دنیای اقتصاد در غرب تهران
از سرپرسـ
علــی جنگــروری مدیرروابــط
عمومــی بــه همــراه تیــم
رســانه ای شــهرداری منطقــه
21ضمــن بازدیــد ازتنهــا دفتــر
رســانه ای در جــاده مخصــوص
بــا خبرنــگاران وعکاســان
و کارمنــدان پایــگاه خبــری
دانســتنی انایــن دیــدار و
گفتگــو داشــتند.
درایــن دیدارابتــدا ســیدرضا جمشــیدی
مدیــر مســئول پایــگاه خبــری دانســتنی
انایــن و سرپرســت روزنامــه دنیــای
اقتصــاد غــرب تهــران ضمــن خیــر مقــدم و
تشــکراز توجــه ویــژه مســئولین شــهرداری
منطقــه بــه اصحــاب رســانه ،همــکاری و
تعامــل ادارات و ســازمانها بــا رســانه هــا
را یکــی از مهمتریــن عوامــل درپیشــبرد
اهــداف و رســالت خبــری عنــوان کــرد.
جمشــیدی تاکیــد کــه دروابــط عمومــی و
رســانه بخــش اصلــی ازبدنــه اطــاع رســانی
کشــور مــی باشــند کــه در تعامــل و همدلی
بــا یکدیگــر کیفیــت اطــاع رســانی رابهبــود
بخشــیده و در صحــت رویــداد نقــش
موثــری دارنــد.
مدیــر مســئول گــروه نشــریات دانســتنی
بــه اهمیــت جایــگاه روابــط عمومــی هــادر
کشــور تاکیــد نمــوده و خاطــر نشــان
کــرد در صورتــی کــه روابــط عمومــی هــا
در هماهنگــی و اعــام و انعــکاس رویــداد
هــا قــوی عمــل کننــد ،انتشــار رویدادهــا
از رســانه هــا بــا کیفیــت بیشــتری صــورت
خواهــد گرفــت.
مدیرروابــط عمومــی شــهرداری منطقــه
21بــه ارتبــاط بــا رســانه هــا و حــوزه خبــر
تاکیــد نمــوده و گفــت در جهــت اطــاع
رســانی صحیــح و ســالم مــی بایســت
ارتباطــات روابــط عمومــی هــا بــا رســانه هــا
بیشــتر شــود.
وی یــاداور شــد مدیــران ارشــد شــهرداری
و شــخص شــهردار منطقــه 21نــگاه ویــژه
ای بــه رســانه هــا بــه خصــوص رســانه هــای
مکتــوب دارنــد.
جنگــروی و همراهــان در ادامــه از بخــش
هــای مختلــف دفتــر رســانه بازدیــد
نمــوده و بــا کارشناســان و دبیــران بخــش
هــای خبــری تولیــد و فنــی بــه گفتگــو
پرداختنــد .و از انعــکاس بــه موقــع اخبــار
و رویــداد هــای منطقــه در ایــن رســانه
هاابــراز رضایــت کــرد .و بــرای تیــم خبــری
و کارکنــان ایــن مجموعــه رســانه ای ارزوی
موفقیــت و توفیــق نمــود.
36
زمستان ۹7
پاییز وپاییز و
زمستان۹7 صفحه 34
مسئولیت اجتماعی از شاخصهای توسعهیافتگی کشورها
محمدرضــا انصــاری ،نایبرئیــس اتــاق
ایــران ،مبحــث مســئولیت اجتماعــی
را پرچــمدار تحــوات بزرگــی در دنیــا
عنــوان میکنــد کــه امــروزه بــه یکــی
از شــاخصهای توســعهیافتگی تبدیــل
شــده اســت .بــه عقیــده او اقدامــات
خیرخواهانــه از دیربــاز توســط ایرانیهــا
انجــام میشــده امــا مســئولیت اجتماعــی
بنگاههــا ،اقدامــی ســازمانیافته اســت
کــه میتوانــد اثرگــذاری وســیعتری در
جامعــه داشــته باشــد.
محمدرضــا انصــاری ،نایبرئیــس اتــاق
ایــران ،مبحــث مســئولیت اجتماعــی
را پرچــمدار تحــوات بزرگــی در دنیــا
عنــوان میکنــد کــه امــروزه بــه یکــی
از شــاخصهای توســعهیافتگی تبدیــل
شــده اســت .بــه عقیــده او اقدامــات
خیرخواهانــه از دیربــاز توســط ایرانیهــا
انجــام میشــده امــا مســئولیت اجتماعــی
بنگاههــا ،اقدامــی ســازمانیافته اســت
کــه میتوانــد اثرگــذاری وســیعتری در
جامعــه داشــته باشــد.
ارتقــای ارزش برنــد ،مهمتریــن نتیجــه
توجــه بــه مســئولیت اجتماعــی همایــش
ســرمایهگذاری مســئوانه و کارافرینــی
اجتماعــی بــه همــت کمیســیون
حاکمیــت شــرکتی و مســئولیت
اجتماعــی بنگاههــای اتــاق ایــران و
بــا همــکاری ســفارت کــره جنوبــی در
پاییز و زمستان۹7
تهــران برگــزار شــد کــه نمایندگانــی از
کشــورهای اتریــش ،بلغارســتان ،کــره
جنوبــی ،اوکرایــن ،ارمنســتان و ایــران
میهمــان ان بودنــد.
ایــن همایــش باهــدف توانمندســازی
شــرکتها و بنگاههــای اقتصــادی ازنظــر
مســئولیتهای اجتماعــی و فعالیتهــای
نیکوکارانــه در قالــب ســازمانی و نــه
اقدامــات فــردی و دریافــت تجربیــات
کشــورهای مختلــف در ایــن عرصــه،
برگــزار شــد.
در ایــن مراســم محمدرضــا انصــاری،
نایبرئیــس اتــاق ایــران ،بــه نقــش
اتاقهــای بازرگانــی ،صنایــع ،معــادن و
کشــاورزی در پررنگتــر شــدن نقــش
بنگاههــا در فعالیتهــای اجتماعــی و
ســرمایهگذاریهای مســئوانه اشــاره
کــرد.
انصــاری بــا بیــان اینکــه مســئولیت
اجتماعــی ،مفهــوم کهنــهای نیســت
،تصریــح کــرد :مبحــث مســئولیت
اجتماعــی از دهــه 70میــادی پرچــمدار
تحــوات بزرگــی در دنیــا بــوده اســت
و بنگاههــای اقتصــادی بهتدریــج
پــی بردنــد کــه در رونــد فعالیتهــای
خــود بــا انســان روبــهرو هســتند و
بایــد در رفتــار بــا انهــا ،روشهــای
جدیــدی اتخــاذ شــود؛ روشهایــی کــه
بــا عواطــف و روح انســانها ســازگار
باشــد .نایبرئیــس اتــاق بازرگانــی،
صنایــع ،معــادن و کشــاورزی ایــران بــا
اشــاره بــه اقدامــات نیکوکارانــه ایرانیهــا
کــه از دیربــاز جزئــی از برنامــه زندگــی
انهــا بــه شــمار میایــد ،تصریــح کــرد:
اقدامــات خیرخواهانــه از دیربــاز توســط
ایرانیهــا انجــام میشــده امــا مســئولیت
اجتماعــی بنگاههــا ،اقدامــی جمعــی
و ســازمانیافته اســت کــه میتوانــد
اثرگــذاری و بــرد وســیعتری در جامعــه
داشــته باشــد .ایــن مفهــوم بــه انــدازهای
در جوامــع مختلــف مهــم شــده کــه
امــروز بهعنــوان یکــی از شــاخصهای
توســعهیافتگی مطــرح اســت.
همچنیــن فاطمــه دانشــور عضــو هیــات
نماینــدگان اتــاق ایــران و رئیــس
ســابق کمیســیون حاکمیــت شــرکتی و
مســئولیت اجتماعــی بنگاههــا بــا حضــور
در ایــن همایــش از فراگیــر شــدن ایــن
مفهــوم در بیــن واحدهــای مختلــف
اقتصــادی در کشــور ابــراز خرســندی
کــرد.
در ایــن مراســم ســفیر کــره جنوبــی،
نماینــده وزارت خارجــه ایــن کشــور و
نمایندگانــی از شــرکتهای مطــرح کــره
کــه در ایــران نیــز فعــال هســتند ،بــه
تجربیــات خــود در توســعه مســئولیت
اجتماعــی بیــن بنگاههــای اقتصــادی
اشــاره کردنــد صفحه 35
للمزید ااقتصاد الروسی ..اول الفائزین بالموندیال
38
بمیزانیه تتجــاوز 14ملیــار دوار ،ســیکون کاس
العالــم 2018فــی روســیا ،ااغلــى مــن حیــث
التکلفــه ،کمــا مــن المنتظــر ان یســاهم فــی دعم
ااقتصادالروسیبشکلکبیر.
وحســب المعلومــات ،فــان میزانیــه التحضیرات
للعرس الکــروی ااکبر حول العالــم بلغت 870
ملیــار روبــل (حوالــی 14ملیــار دوار) ،اذ تــم
انشــاء وترمیــم 12ملعبــ ًا ،بســعه تصــل الــى 45
الف متفــرج على ااقــل لــکل منها .وخــال فتره
ااســتعداد للموندیــال مابیــن عامــی (-2013
،)2018تــم اضافــه نحــو 867ملیــار روبــل
الــى الناتــج المحلــی ااجمالــی الروسی.ویشــیر
خبــراء الى انه من المرتقب ان تســاهم الســیاحه
والبنى التحتیــه فی رفــد ااقتصاد الروســی خال
الســنوات الخمــس المقبله ،بمعــدل یتــراوح بین
150و 210ملیــار روبــل (419ر387 2ر3
ملیارات دوار) ســنوی ًا.ووفق البیانات الصادره
عــن الحکومــه الروســیه ،مــن المتوقع ان یســجل
اقتصاد الباد نمو ًا اضافی ًا بمعدل 1بالمائه ،بفضل
ااســتثمارات التی تم انشــاوها مابین (-2013
)2018ضمن اطار التحضیرات لکاس العالم.
وکان الموندیــال الکــروی قــد ســاهم فــی دعــم
اقتصــاد البرازیــل مســتضیف البطولــه الســابقه،
بمعــدل 55ر 0بالمائه.فــی تصریحــات ســابقه،
اعلــن النائب الســابق لرئیس الــوزراء الروســی،
اندریه دفورکوفیتش ،بانه فی حال لم یتم انشــاء
اســتثمارات خاصه بکاس العالم فی روسیا ،لکان
اقتصادالبادعاجز ًاعنتسجیلالنمو.
السیاحهوالبنىالتحتیه
یعتبر قطــاع الســیاحه فی مقدمــه القطاعــات التی
ســتحقق مکاســب کبرى من کـــاس العالــم ،اذ من
المرتقــب ان تســهم الســیاحه فــی دعــم الناتــج
ااجمالی المحلــی ،العام الجــاری ،بـــ 121ملیار
روبل (95ر 1ملیار دوار) ،مقابل زیاده تتراوح
بیــن 40و 70ملیــار روبــل (13 – 645ر1
ملیار دوار) ســنوی ًا ،لاعوام الخمــس القادمه.
کذلــک ،مــن المتوقــع ان تبلــغ الزیــاده فــی اعــداد
السیاح ااجانب فی روســیا نحو 15بالمائه خال
کاس العالم ،فضــ ًا عن زیــاده بمعــدل 25 - 20
بالمائــه فی اعــداد الســیاح المحلیین.وفی الوقت
الــذی یشــیر فیــه ااقتصادیــون الــروس ،الــى ان
هــذا اانفــاق ســیودی الى زیــاده التضخم بنســبه
تتــراوح بیــن 2ر3 0ر 0بالمائــه ،مــن المتوقع ان
یتعافــى الروبــل امــام الــدوار بمعــدل ()3-2
بالمائه ،اثر زیــاده الطلــب علیه خــال الموندیال
علــى الماعــب الروســیه.وفیما یخــص توزیــع
المشــاریع ااســتثماریه ،جــاءت مشــاریع البنــى
التحتیــه بالمقدمه مســجله 1ر 6ملیــارات دوار،
تلیهــا مشــاریع بنــاء الماعــب بـــ 5ر 3ملیــارات
دوار ،ومــن ثــم اماکــن ااقامــه بـــ 700ملیــون
دوار.وســددت المیزانیــه ااتحادیــه الروســیه
قیمه اکثر من المشاریع ااســتثماریه ،کما خضعت
هذه المیزانیــه للتحدیث 12مره ،منــذ اعان فوز
روسیابتنظیمالموندیالعام.2010
مساهمهمحدوده
اعلنت وکالــه مودیز للتصنیــف اائتمانی ،الشــهر
الماضــی ،ان نتائــج کاس العالــم 2018علــى
ااقتصــاد الروســی ســتکون محــدوده .وقالــت
الوکالــه( :بالنظــر الى حجــم ااقتصاد الروســی
ومده کاس العالــم ،فاننا علــى قناعه بــان البطوله
لن تقدم مســاهمات کبیــره للنمــو ااقتصادی).
واضافــت الوکالــه :انــه مــن المرتقــب ان تحقــق
قطاعــات ااغذیــه ،وااقامــه ،وااتصــاات،
والنقــل ،تقدمــ ًا موقت ًا خــال الموندیــال ،افته الى
ان الموسســات الروســیه لن تشهد تحســن ًا خال
البطوله.
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 36
حرب تجاریه بین واشنطن وبکین..
والصین ترد بفرض رسوم على البضائع والمنتجات اامیرکیه
البنــک المرکــزی ااوروبــی :فقــدت الثقــه
باداره ترامب فی التجاره العالمیه وا یمکن
اوروبا اا ااعتماد على نفسها
اعلنــت الصیــن فــرض رســوم جمرکیــه
مضــاده رد ًا علــى الرســوم الجمرکیــه التی
اعلنتها الوایات المتحده على بضائع صینیه
بقیمه خمســین ملیار دوار ..هذا فیما ترتفع
اســهم الحــرب التجاریــه بیــن واشــنطن
وحلفائهــا ااوروبییــن الذیــن اکــدوا اتخاذ
اجــراءات صارمــه لمواجهــه السیاســات
اامیرکیه.
کام کثیــر القــاه القــاده ااوروبیــون علــى
مسامع الرئیس اامیرکی دونالد ترامب فیما
یخص الحرب التجاریه بین الجانبین ..لکن
على ما یبدو ا یــرى ترامب اا شــعار امیرکا
او ًا الذی تعهد به فی حملته اانتخابیه.
لکن التمســک بهذا الشــعار بدا یوضح مشهد
تحویل اصدقاء واشــنطن الى اعــداء ،وهذه
المره وصل اامر الى الصین.
واعلــن ترامــب فــرض رســوم جمرکیــه
بنسبه 25بالمئه على ســلع صینیه بقیمه 50
ملیــار دوار ،تنفیــذ ًا لتهدیــدات اطلقهــا فی
اذار/مارس الماضی ،حیث ســتبدا واشنطن
بتحصیل الرســوم على اکثر من 800سلعه
صینیه بقیمه 34ملیار دوار فی تموز/یولیو
المقبل.
ورد المــارد ااقتصــادی الصینــی بســرعه
معلنــ ًا فرض عقوبــات مضاده مســاویه على
المنتجات اامیرکیه ،داعیــه الدول ااخرى
للقیام بتحرک جماعی ضد ما اسمته السلوک
الرجعی الذی عفا علیه الزمن.
وصرح المتحدث باســم الخارجیه الصینیه
جینــغ شــوانغ قائــ ً
ا :اذا تبنــت الوایــات
المتحده اجراءات حمائیــه احادیه الجانب
تضر بالمصالح الصینیه فســنرد علــى الفور
بااجــراءات الضروریــه لحمایــه حقوقنــا
ومصالحناالشرعیهبشکلحازم.
ویستکمل ساح الرســوم الجمرکیه مشهد
الحــرب التجاریــه التــی کان ترامــب اعلنها
على حلفائه واصدقائه ،ا ســیما ااوروبیین،
حیث فــرض رســوم ًا علــى واردات الصلب
واالمنیوم ،لیواصل هجومه فی قمه السبعه
فی کندا وانســحابه منهــا اثر خافــات قویه
حولالبیانالختامیللقمه.
واثــار الموقــف رد ًا اوروبیــا ،حیــث وافقت
دول ااتحــاد ااوروبی بااجماع على فرض
رســوم تجاریــه بحجــم ملیاریــن و800
ملیونیوروعلىاستیرادالسلعاامیرکیه.
وخرجــت دعــوات اوروبیه ایضــ ًا لمواجهه
السیاســات اامیرکیــه وااعتمــاد علــى
قــوه ااوروبییــن انفســهم ..حیــث دعــا
وزیــر الخارجیــه االمانــی هیکــو مــاس الى
اتخــاذ خطــوات صارمــه رد ًا على الرســوم
اامیرکیــه ،فیمــا اعتبــر البنــک المرکــزی
ااوروبــی ان الثقــه مــع اداره ترامــب حول
ِــدت ،وانــه ا یمکــن
التجــاره الدولیــه ُفق َ
اوروبا اا ااعتماد على نفسها.
ومــع الواقــع الــذی تعکســه اارقــام مــع
146ملیــار دوار عجز امیرکی مــع ااتحاد
ااوروبی فان الحرب التی ارتفعت اســهمها
مع وصــول ترامب الــى البیت اابیــض یبدو
ان صداهــا یتحول بشــکل اســرع من صوت
الرصاص الى صوت اات عد النقود.
3۹
پاییز و زمستان ۹7
پاییز و زمستان۹7 صفحه 37
اثار مثبت رعایت مســئولیت اجتماعی
بر عملکرد و موفقیت ســازمان
مسئولیت اجتماعی؛
اخاقیات فراسازمانی
40
بســیاری از رفتارهــا و اقدامــات مدیــران
و کارکنــان ،متاثــر از ارزشــهای اخاقــی
بــوده و ریشــه در اخــاق دارد .عــدم توجــه
بــه اخــاق کار در مدیریــت ســازمانها ،در
جوامعــی ماننــد ایــران کــه از یــک ســو دارای
ارزشــهای اخاقــی غنــی بــوده ،از ســوی
دیگــر بــا کشــورهای پیشــرفته فاصلــه قابــل
توجهــی دارنــد ،میتوانــد معضاتــی بــزرگ
بــرای ســازمانها بــه وجــود اورد .بــه عــاوه
بــا افزایــش انتظــارات اجتماعــی از ســازمانها،
جوامــع نســبت بــه مســائلی ماننــد محیــط
زیســت ،حقــوق زنــان ،کــودکان ،اقلیتهــا،
معلــوان ،برابــری اســتخدام و کاهــش
نیــروی انســانی ،حســاستر شــدهاند.
بیتوجهــی ســازمانها بــه ایــن حقــوق و
عــدم رعایــت اصــول اخاقــی در برخــورد
بــا ذینفعــان بیرونــی ،میتوانــد مشــکاتی
را بــرای ســازمان ایجــاد کنــد و مشــروعیت
ســازمان و اقدامــات ان را موردپرســش قــرار
داده ،درنتیجــه ســود و موفقیــت ســازمان را
تحــت تاثیــر قــرار دهــد .اخــاق کار ضعیــف،
بــر نگــرش افــراد نســبت بــه شــغل ،ســازمان
و مدیــران موثــر بــوده ،میتوانــد بــر عملکــرد
فــردی ،گروهــی و ســازمانی اثــر بگــذارد.
ازمــه موفقیــت ســازمان ،عملکــرد مناســب
ان اســت .شــاخص هایــی ماننــد :ســوداوری،
بقــا ،رشــد میــزان دســتیابی بــه اهــداف
و قابلیــت هــای رقابتــی را مــی تــوان بــه
عنــوان نتیجــه عملکــرد مناســب تلقــی
کــرد .برخــی از صاحبنظــران ماننــد هیگنــز
و وینکــز موفقیــت ســازمانی را بــا عملکــرد
ســازمانی معــادل فــرض کــرده انــد .انهــا
برایــن باورنــد کــه بــه طــور کلــی عملکــرد
ســازمانی نتیجــهای اســت کــه بــه عنــوان
براینــد رفتــار ســازمان ،اتفــاق میافتــد.
(.)1993 ,Higgens & Vinczeدر ایــن مقالــه
شــاخصهایی ماننــد :ســوداوری ،بقــا ،رشــد،
میــزان دســتیابی بــه اهــداف و قابلیتهــای
رقابتــی بــه عنــوان شــاخصهای موفقیــت
تلقــی شــده ،تمامــی مــواردی کــه بــه طــور
غیــر مســتقیم بــه عملکــرد کمــک مــی کنند
(از قبیــل :بهبــود کیفیــت رضایــت مشــتریان،
افزایــش همکاری،کاهــش تعــارض و کاهــش
هزینههــا) موردتوجــه قــرار میگیرنــد.
از انجــا کــه در ادبیــات ســازمان و مدیریــت،
مســئولیت اجتماعــی بخشــی از مقولــه
اخــاق کار محســوب شــده و از ان بــه عنوان
اخاقیــات فــرا ســازمانی یــاد مــی شــود ،در
تشــریح ادبیــات موضــوع ،ازم اســت ابتــدا
بــه مفهــوم اخــاق و اخــاق کار پرداختــه
شــود و پــس از ان پیشــینه مســئولیت
اجتماعــی مــورد بررســی قــرار گیــرد.
اخاق و اخاق کار
اخاقیــات ارتبــاط نزدیــک و تنگاتنگــی بــا
ارزشــها دارنــد و بــه عنــوان ابــزاری نگریســته
میشــوند کــه ارزشــها را بــه عمــل تبدیــل
میکننــد .اخــاق ،یعنــی رعایــت اصــول
معنــوی و ارزشــهایی کــه بــر رفتــار شــخص
یــا گــروه حاکــم اســت ،مبنــی بــر اینکــه
درســت چیســت و نادرســت کــدام اســت؟
(دفــت .)638 :1374 ،اخــاق ،مفاهیمــی
چــون :اعتمــاد ،صداقــت ،درســتی ،وفــای بــه
عهــد نســبت بــه دیگــران ،عدالــت و مســاوات
و فضائــل شــهروندی و خدمــت بــه جامعــه
را در بــر میگیــرد .اخــاق در معنــی،
تشــخیص درســت از نادرســت و خــوب از بــد،
همیشــه موضــوع مــورد بحــث فاســفه بــوده،
انهــا بــه عنــوان یکــی از شــاخههای فلســفه،
در مــورد ان ســخن گفتهانــد .بــه عــاوه
بــــرخی ماننــد هایــک اخــاق را تمدنســاز
بــه شــمار میاورنــد( .غنینــژاد:1381 ،
.)129بیشــتر اســتانداردها و قواعــد اخاقــی
در یــک فرهنــگ نســبت بــه فرهنگهــای
دیگــر و در زمانهــای مختلــف بــا یکدیگــر
تفــاوت دارنــد( .هــس مــر.)113 :1995 ،
بــه عبــارت دیگــر ،نســبیت گرایــی اخاقــی
باعــث مــی شــود انچــه کــه در یــک جامعــه،
عملــی درســت نامیــده مــی شــود در فرهنگ
یــا جامعــه ای دیگــر نادرســت تلقــی شــود
و میــزان ابهــام و بعضــاً تعــارض در ارزشــها
افزایــش یابــد.
اخــاق کار( )Business Ethicsبــه معنــی
شــناخت درســت از نادرســت در محیط کار و
انــگاه انجــام درســت و تــرک نادرســت اســت.
اخــاق کار ،بــه عنــوان شــاخهای از دانــش
مدیریــت ،از زمــان پدیــدار شــدن نهضــت
مســئولیت اجتماعــی در دهــۀ 1960پدیــدار
شــد .در ایــن دهــه جنبشــهای اگاهــی بخش
اجتماعــی ،انتظــارات مــردم را از ســازمانها
بــاا بــرده ،انهــا را بــه ایــن نتیجــه رســانده
بــود کــه ســازمانها بایــد از امکانــات وســیع
مالــی و نفــوذ اجتماعــی خــود بــرای رفــع
مشــکات اجتماعــی ،مثــل :فقــر ،خشــونت،
حفاظــت از محیــط زیســت ،تســاوی حقــوق،
بهداشــت عمومــی و بهبــود وضــع تحصیــات
اســتفاده کننــد .مــردم برایــن بــاور بودنــد که
چــون شــرکتها و موسســات بــا اســتفاده از
منابــع کشــور بــه ســود دســت مییابنــد،
بــه کشــور بدهــکار و مدیــون هســتند و
بایســتی بــرای بهبــود اوضــاع اجتماعــی
تــاش کننــد ( .)1999:6,Mc Namaraاگرچــه
انگیــزه و توجــه شــرکت بــه رعایــت مســائل
اخاقــی بــه ســال 1923و بــه بنیانگــذار
شــرکت مبلمــان و اثاثیــه هرمــان میلــر
دی جــی دوپــر بــر میگــردد ولــی توجــه
بــه اخاقیــات در نوشــته هــای مدیریــت ،در
کتــاب :وظیفههــای مدیــران چســتر بارنــارد
( )1938و اثــار ماکــس وبــر بــه چشــم مــی
خــورد (اشــنایدر و بارســو.)413:1379 ،
بارنــارد برایــن بــاور بــود کــه «ناممکــن
اســت ســازمانهای رســمی بتواننــد بــدون
عنصــر اخاقــی عمــل کننــد .رهبــری کــه
بــه اصــول اخاقــی عمــل نمــی کنــد نفــوذ
خــود را از دســت میدهــد و نمیتوانــد
بــرای مــدت طوانــی دوام اورد»
زمستان ۹7
پاییز و
زمستان۹7
پاییز و صفحه 38
طرفــداران اخــاق کار در دو دســته قــرار
میگیرنــد .افــرادی ماننــد چپــل بــر ایــن
باورنــد کــه رعایــت اخــاق کار ،باعــث
افــزودن ارزش بــه ســهامداران شــده ،ابــزاری
بــرای دســتیابی بــه هــدف بیشــینه کــردن
ســود اســت (دیــدگاه اخاقیــات ابــزاری).
در مقابــل ،افــرادی ماننــد بارنــارد (،)1938
کوئیــن و جونــز ( )1995و میلتــون –
اســمیت ،دیــدگاه غیــر ابــزاری داشــته و
بــاور دارنــد کــه ســازمان بایســتی گذشــته
از ماحظــات مالــی ،اخــاق کار ،بــه دلیــل
انکـــه ماهیت این کـــار درســت است ،بایــــد
ان را رعـــایت کنــد.
نظریههای اخاق و
مسئولیت اجتماعی
همانگونــه کــه گفتــه شــد ،از مســئولیت
اجتماعــی بــه عنــوان اخاقیــات فــرا
ســازمانی یــاد مــی شــود کــه مفهــوم
مســئولیت اجتماعــی را میتــوان از بیشــتر
نظریههــای اخــاق اســتنباط و اســتخراج
کــرد .بــرای روشــن شــدن بهتــر مطلــب
ابتــدا بــه اختصــار نظریههــای اخــاق
تشــریح میشــود .هسمــر ( )1995یکــی از
کاملتریــن دســته بنــدی هــا را از تئوریهــای
اخــاق اینگونــه ارائــه مــی کنــد:
.1قانــون جاویــدان ( :)Eternal Lawایــن
دیــدگاه کــه بــه قانــون طایــی نیــز مشــهور
اســت بدیــن گونــه خاصــه میشــود کــه
«بــا دیگــران ان گونــه رفتــار کــن کــه
دوســت داری دیگــران بــا تــو رفتــار کننــد».
.2منفعــت گرایــی یــا تئــوری فرجــام گرایــی
( :)Utilitarianismایــن دیــدگاه منطبــق
بــا تعریفــی از اخــاق اســت کــه توســط
جرمیبنتــم متفکــر بریتانیایــی ارائــه شــده
و بــر نتایــج و فرضیــات فــردی متمرکــز
اســت .بــر ایــن اســاس ،اخاقــی بــودن یــک
رفتــار ،براســاس میــزان مطلوبیــت ان بیــان
میشــود .یعنــی وقتــی منافــع
یــک عمــل بــرای جامعــه
بیشــتر از ضررهــای ان باشــد،
ان عمــل اخاقــی اســت
.3وظیفهگرایــی یــا اغازگرایــی
( :)Deontologicalاغازگرایــی
دربرابــر فرضیــۀ فرجــام گرایــی
اســت .بــر اســاس ایــن دیــدگاه
کــه توســط ایمانوئــل کانــت
ارائــه شــد ،هــر عمــل بــه
نتیجــۀ ان بســتگی نداشــته،
بــه نیــت شــخص تصمیــم
گیرنــده بســتگی دارد.
-4عدالــت توزیعــی :در ایــن تئــوری کــه
توســط جــان راولــز پیشــنهاد شــده ،یــک
عمــل را در صورتــی کــه منجــر بـــه افزایــش
همــکاری بیــن اعضــای جامعــه شــود،
میتــوان درســت و عادانــه و مناســب (و
بنابرایــن اخاقــی) نامیــد و عملــی را کــه
در جهــت مخالــف ایــن هــدف عمــل کنــد
میتــوان نادرســت ،ناعادانــه و نامناســب
(و بنابرایــن غیراخاقــی) نامیــد .در ایــن
دیــدگاه ،همــکاری اجتماعــی ،اســاس منافــع
اجتماعــی و اقتصــادی را فراهــم مــیاورد و
تــاش فــردی کــم اهمیــت و در مــواردی
نادیــده گرفتــه میشــود.
.5ازادی فــردی :بــر اســاس ایــن دیــدگاه
کــه توســط رابــرت نوزیــک پیشــنهاد
شــد ،ازادی ،نخســتین نیــاز جامعــه اســت.
بنابرایــن هــر عملــی کــه ازادی فــردی را
نقــض کنــد ،غیراخاقــی اســت؛ حتــی اگــر
منافــع و رفــاه بیشــتری بــرای دیگــران
ایجــاد کنــد.
مسئولیت اجتماعی
فعالیتهایــی گفتــه میشــود کــه صاحبــان
ســرمایه و بنــگاه هــای اقتصــادی بــه صــورت
داوطلبانــه ،بــه عنــوان یــک عضــو موثــر و
مفیــد در جامعــه ،انجــام میدهنــد.
گریفــن و بارنــی مســئولیت اجتماعــی را
چنیــن تعریــف مــی کننــد؛ «مســئولیت
اجتماعــی ،مجموعــه وظایــف و تعهداتــی
اســت کــه ســازمان بایســتی در جهــت حفــظ
و مراقبــت و کمــک بــه جامعــه ای کــه در ان
فعالیــت مــی کنــد ،انجــام دهــد» .درک فرنچ
و هینــر ســاورد( )1998در کتــاب :فرهنــگ
مدیریــت در مــورد مســئولیت اجتماعــی مــی
نویســند« ،مســئولیت اجتماعــی ،وظیفــه ای
اســت بــر عهــده موسســات خصوصــی ،بــه
ایــن معنــا کــه تاثیــر ســوئی بــر زندگــی
اجتماعــی کــه در ان کار مــی کننــد ،نگذارد.
میــزان ایــن وظیفــه عموم ـاً مشــتمل اســت
بــر وظایفــی ماننــد :الــوده نکــردن ،تبعیــض
قائــل نشــدن در اســتخدام ،نپرداختــن بــه
فعالیتهــای غیراخاقــی و اگاه کــردن مصــرف
کننــده از کیفیــت محصــوات .همچنیــن
وظیفــه ای اســت مبتنــی بــر مشــارکت
مثبــت در زندگــی افــراد جامعــه.
در متــون مدیریــت اســتراتژیک،
مســئولیتهای اجتماعــی بــه گونــه عــام و
اصــول اخاقــی بــه گونــه خــاص بــه بخــش
جدایــی ناپذیــر از مباحــث تدویــن و اجــرای
اســتراتژی تبدیــل شــده اســت .صاحبنظــران
مســئولیت اجتماعــی در دو دســته مخالفــان
وموافقــان قــرار میگیرنــد .برخــی از
طرفــداران اقتصــاد بــازار ،ماننــد میلتــون
فریدمــن بــا مســئولیت اجتماعــی مخالــف
بــوده ،ان را بــا مکانیســمهای اقتصــاد ازاد
در تضــاد میداننــد.
امــروزه مســئولیت اجتماعــی شــرکت
( )CSRمفهومــی وســیع تــر از
فعالیتهــای گذشــته دارد.
مســئولیت اجتماعــی
بــه طــور اعــم،
بــه مجموعــه
41
زمستان۹7
پاییز وپاییز و
زمستان ۹7 صفحه 39
فریدمــن کاهــش قیمــت محصــول بــرای
کاهــش تــورم ،اســتخدام بــرای مبــارزه
بــا بیــکاری و هزینــه کــردن بــرای کاهــش
الودگــی محیــط زیســت را هــدردادن
پــول و ســرمایه ســهامداران میدانــد .او
از مســئولیت اجتماعــی بــه عنــوان یــک
دکتریــن اساســا ویرانگــر نــام مــی بــرد.
فریدمــن تنهــا مســئولیت اجتماعــی شــرکت
تجــاری را اســتفاده از منابــع جامعــه و
مشــارکت در فعالیتهایــی کــه بــرای افزایــش
ســود بــا رعایــت قواعــد بــازی (بــدون نیرنــگ
و فریــب) طراحــی شــدهاند ،میدانــد.در
مقابــل کارل کــه از طرفــداران مســئولیت
اجتماعــی اســت ،برایــن بــاور اســت کــه
مدیــران یــک ســازمان تجــاری ،چهــار
مســئولیت اقتصــادی ،حقوقــی ،اخاقــی
وفــداکاری کــردن دارنــد .کارل ایــن چهــار
مســئولیت را بــه ترتیــب اولویــت فهرســت
مــی کنــد و بــر این بــاور اســت که مســئولیت
اخاقــی و فــداکاری امــروز ممکــن اســت در
اینــده بــه ترتیــب بــه مســئولیتهای حقوقــی
و اخاقـــی تبدیــل شــوند .هــم فریدمــن و
هــم کارل مـــدعیاند کــه بــا توجــه بــه اثــر
مســئولیتهای اجتماعــی بــر ســود شــرکت،
نظریــه خــود را ســاخته و مطــرح کردهانــد.
فریدمــن میگویــد :اقدامــات از نظــر
اجتماعــی مســئوانه ،بــه کارایــی شــرکت
اســیب میرســاند.
کارل بــاور دارد کــه بــی توجهــی بــه
مســئولیتهای اجتماعــی موجــب افزایــش
دخالــت دولــت و در نتیجــه کاهــش کارایــی
میشــود .اگــر شــرکت داوطلبانــه بــه برخــی
مســئولیتهای اجتماعــی و اخاقــی خــود
عمــل کنــد ،میتوانــد بــه ســود مــورد نظــر
خــود دســت یابــد.
اثار مثبت رعایت مسئولیت اجتماعی
بر عملکرد و موفقیت سازمان
گرچــه حاکمیــت اخــاق کار بــر ســازمان،
منافــع زیــادی بــرای ســازمان از بعــد داخلــی
از جنبههــای بهبــود روابــط ،افزایــش جــو
تفاهــم و کاهــش تعارضــات ،افزایــش تعهــد و
مســئولیت پذیــری بیشــتر کارکنــان ،افزایــش
چندگانگــی و کاهــش هزینههــای ناشــی از
کنتــرل دارد ولــی از دیــدگاه مســئولیت
اجتماعــی نیــز از راه افزایــش مشــروعیت
ســازمان و اقدامــات ان ،التــزام اخاقــی
درتوجــه بــه اهمیــت ذینفعــان ،افزایــش
درامــد ،ســوداوری و بهبــود مزیــت رقابتــی،
و ،...توفیــق ســازمانی را تحــت تاثیــر قــرار
میدهــد .در ادامــه بــه تشــریح ایــن اثــار
مثبــت و شــواهد مویــد ان خواهیــم پرداخت.
افزایش مشروعیت سازمان
و اقدامات ان
امــروزه در شــرایط جهانــی شــدن و
شــبکههای گســتردۀ اطاعاتــی از ســازمانها،
انتظــار مــیرود در برابــر مســائل محیــط
زیســت ،رعایــت منافــع جامعــه ،حقــوق
اقلیتهــا و ...حساســیت داشــته ،واکنــش
نشــان دهنــد .بــه عــاوه ایــن شــبکۀ
گســترده ،تمــام فعالیتهــای ســازمانها را
زیرنظــر دارد و بــه راحتــی میتوانــد از راه
انجمنهــا و مجامــع مختلــف ،چهــره ســازمانها
را در انظــار عمومــی خــراب کنــد ،بنابرایــن
ســازمانها ناچــار بــه انجــام اقدامــات وســیع و
گســترده بــرای جلــب افــکار عمومی هســتند
کــه وجــه غالــب انهــا نشــان دادن وجهــه
اخاقــی کارهــای ســازمان اســت .گفتنــی
اســت کــه هــر چــه ســازمانها بزرگتــر باشــند،
بایــد حساســیت انهــا هــم نســبت بــه ایــن
مســائل بیشــتر باشــد رفتــار غیراخاقــی،
رفتــار محیــط کســب و کار را بــر ضــد خــود
تحریــک کــرده ،موجــب شکســت ســازمان
مــی شــود.
عــاوه بــر ســهامداران ،گروههــای دیگــری
نیــز وجــود دارنــد کــه از اقدامــات ســازمان
تاثیــر میپذیرنــد و دارای منافــع مشــروعی از
ســازماناند .ازجملــه ایــن گروههــا میتــوان
بــه مشــتریان ،تامیــن کننــدگان مــواد اولیــه،
دولــت و جامعــه اشــاره کرد.لســتر تــارو
()1990و ایــوان و فریمــن ( )1988برایــن
باورنــد کــه ،پاســخ مثبــت بــه ملزومــات
اخاقــی اجتماعــی ،بــا افزایــش ســود و ارزش
افــزوده در درازمــدت ،همــراه اســت.
افزایش درامد ،سوداوری و
بهبود مزیت رقابتی
توجــه بــه تمــام افــراد و گروههایــی کــه
ذینفــع هســتند ،میــزان ســود شــرکتها را
در بلنــد مــدت افزایــش خواهــد داد ،زیــرا
موجــب انگیــزش نیــروی انســانی ،افزایــش
حســن نیــت اجتماعــی و اعتمــاد مــردم
بــه یکدیگــر و نیــز کاهــش جریمههــا
میشــود .دیویــد برایــن بــاور اســت کــه:
«روز بــه روز بــاور ســازمانها در ایــن مــورد
راســختر میشــود کــه ترویــج اصــول
اخاقــی و تقویــت فرهنــگ معنــوی موجــب
ایجــاد مزیتهــای اســتراتژیک خواهــد شــد
(دیویــد .)60 :1382 ،کــی و پاپکیــن بــاور
دارنــد کــه تجزیــه و تحلیــل شکســتهای
شــرکتها و مصیبــت هــای وارده بــه انهــا
نشــان میدهــد کــه لحــاظ اخاقیــات و
حساســیتهای اجتماعــی درنهایــت ،در فراینــد
تصمیــم گیــری و تدویــن اســتراتژی ،موجــب
افزایــش ســوداوری شــرکت خواهــد شــد.
همچنیــن طبــق گزارشــی کــه در ســپتامبر
2005توســط دولــت اســترالیا منتشــر شــده،
رشــد اقتصــــادی ایــــن کشـــــور از ســال
1998تــا 2005بــه رقــم متوســط ســاانه
3/6درصــد رســیده کــه بیشــتر از بســیاری
از کشــورهای توســعه یافتــه ،ماننــد امریــکا،
المــان ،ژاپــن و انگلســتان اســت .بــر اســاس
ایــن گــزارش ،عوامــل رشــد ایــن کشــور،
نگــرش مثبت بــه تغییر و نیـــــروی انســـانی
امــوزش دیــده بــا اخــاق کار بســیار قــوی
اعــام شــده اســت .براســاس گــزارش
مجلــه فورچــون 63 ،درصــد مدیــران عالــی
شــرکتهای برتــر بــر ایــن باورنــد کــه رعـــایت
اخاقیــات ،موجــب افزایــش تصویــر مثبــت
و شــهرت ســازمان شــده ،منبعــی بــرای
مزیــت رقابتــی بــه شــمار میایــد .بــه
عــاوه تحقیــق ســوینی( )1999در اســترالیا
نشــان داد کــه 90درصــد اســترالیاییها
عاقهمنــد بــه خریــد از شــرکتهایی هســتند
کــه رفتارهــای انهــا اخاقــی اســت .ایــن
تحقیــق مشــخص کــرد هرچــه اعتمــاد بیــن
اعضــای یــک ســازمان بیشــتر باشــد نیــاز بــه
کنتــرل مســتقیم کاهــش مییابــد.
42
زمستان۹7
پاییز و
زمستان ۹7
پاییز و صفحه 40
استفاده از مزایای چندگانگی
متخصصــان پیشبینــی میکننــد کــه
نیــروی کار بــه گونــهای روزافــزون متنــوع
تــر خواهــد شــد و شــرکتهایی کــه بتواننــد
نیازهــای ایــن افــراد متنــوع را درک کــرده،
از ایــن تنــوع بــه خوبــی بهــره گیرنــد ،موفــق
خواهنــد بــود .ازم اســت مدیــران توانایــی
اداره افــراد بــا جنســیت ،ســن ،نــژاد ،مذهــب،
قومیــت و ملیتهــای مختلــف را داشــته
باشــند.
رعایــت عدالــت و اخــاق در برخــورد بــا
ایــن افــراد در محیــط کار ،مدیریــت انهــا
را تســهیل میکنــد و ایــن امــکان را بــرای
ســازمان فراهــم میســازد کــه از مـــزایای
نیــروی کار متنــوع ،بهـــره گیــرد .مطالعـــهای
کــه توســـط رایــت و همـــکاران در ســال
( )1995در مـــورد رابطــه و بیــن چندگانگــی
وعملکــرد ســازمانی انجــام گرفتــه ،رابطــه
مثبتــی را بیــن افزایــش ســطح چندگانگــی
در محیــط کار و عملکــرد مالــی ســازمانها،
نشــان میدهــد .باکلــی ( )2001بــر ایــن
بــاور اســت کــه چندگانگــی ســازگار بــا برنامه
هــای اخــاق و فرهنگهــای اخاقــی انــد
میتوانــد موجــب شــهرت و اعتبــار ســازمان
شــده و عملکــرد ان را بهبــود بخشــد .
کاهش هزینه های ناشی از کنترل
ترویــج خودکنترلــی در ســازمان ،بــه عنــوان
یکــی از مکانیزمهــای اصلــی کنتــرل ،از
مباحثــی اســت کــه بنیــان ان بــر اعتمــاد،
اخــاق و ارزشــهای فــردی قــرار دارد.
ترویــج خودکنترلــی باعــث کاهــش هزینــه
هــای ناشــی از روشــهای کنتــرل مســتقیم
شــده و موجــب بهبــود ســود میشــود.
ایــن مســتلزم تعهــد کامــل اعضــا بــه تیــــم،
مسئولیـــت پذیــری همـــــه اعضــای تیــم
و داشــتن احتــرام و اعتمــاد بیــن انهــا و
مدیریــت اســت.
بهبود روابط ،افزایش جو تفاهم و
کاهش تعارضات
یکــی از نتایــج بهبود اخــاق کار در ســازمان،
تنظیــم بهتــر روابــط در ســازمان اســت کــه
ایــن بــه نوبــۀ خــود باعــث افزایش جــو تفاهم
در ســازمان و کاهــش تعارضــات بیــن افــراد و
گروههــا شــده ،عملکــرد تیمــی را بهبــود مــی
بخشــد .شــاید بیشــترین تاثیــرات اصــول
اخاقــی مربــوط بــه رفتــار نیــروی انســانی
باشــد .مطابــق تحقیقــات تروینــو و یانــگ
بــاد تصمیمگیریهــای اخاقــی بــه طــور
عمــده تحــت تاثیــر گزینــش و اســتخدام
افــراد اخاقــی اســت و پــاداش و تنبیــه
متــداول تاثیــر زیــادی در رعایــت اصــول
اخاقــی نــدارد توجــه بارنــارد بــه اخــاق،
بــه دلیــل نقــش ان در تســهیل همــکاری و
کاهــش تعــارض و مســئوانه عمــل کــردن
بــه وظایــف در محیــط کار اســت .افزایــش
تعهــد و مســئولیت پذیــری بیشــتر کارکنــان
چنانکــه گفتــه شــد اخاق بــر فعالیت انســانها
تاثیــر قابــل توجهــی دارد و ازمــه عملکــرد
مناســب ،تعهــد و مســئولیت پذیــری کارکنان
اســت .دســلر بــاور دارد کــه :اگــر کارکنــان
برایــن بــاور باشــند کــه بــا انــان رفتــاری
عادانــه و منصفانــه میشــود ،شــاید تمایــل
بیشــتری داشــته باشــند کــه بــار (کاری)
بیشــتری را تحمــل کننــد (دســلر: 1378،
.)327دونالدســون و دیویــس بــاور دارنــد
کــه مدیریــت ارزشــهای اخاقــی در محیــط
کار ،موجــب مشــروعیت اقدامــات مدیریتــی
شــده ،انســجام و تعــادل فرهنــگ ســازمانی
را تقویــت مــی کنــد ،اعتمــاد در روابــط
بیــن افــراد و گروههــا را بهبــود میبخشــد
و بــا پیـــروی بیشــتر از اســتانداردها ،موجــب
بهبــــود کیفیــت محصــوات و درنهایــت
افزایــش ســود ســازمان میشــود .بــا توجــه
بــه نقشــی کــه انســانها در ســازمانهای
امــروزی دارنــد ،نــوع قضــاوت افــراد در مــورد
ســازمان و موضــوع فعالیتشــان تاثیــر
بســیار زیــادی در کارایــی و اثربخشــی انهــا و
در نتیجــه کارایــی و اثربخشــی ســازمان دارد.
انتظــار بــروز خاقیــت توســط کســانی کــه
کار خــود را از لحــاظ اخاقــی ناپســند تلقــی
میکننــد ،واقعــی و منطقــی نیســت.
نتیجه گیری
هرچنــد هــدف اصلــی ســازمانها ،افزایــش
کارایــی و کســب ســود اســت ،ولــی در عصــر
اطاعــات و جهانیســازی بــرای دســتیابی
بــه موفقیــت ،بایــد بــه انتظــارات اجتماعــی
و احــکام اخاقــی ،واکنــش مناســب نشــان
دهنــد و بــه بهتریــن شــکل اینگونــه
انتظــارات را بــا اهــداف اقتصــادی ســازمان
تلفیــق کننــد ،تــا دســتیابی بــه اهــداف
بااتــر و وااتــری را امکانپذیــر ســازند.
رعایــت اخــاق کســبوکار و مســئولیت
اجتماعــی از راه افزایــش مشــروعیت
اقدامــات ســازمان ،اســتفاده از مزایــای
ناشــی از افزایــش چندگانگــی و افزایــش
درامــد ،ســوداوری و بهبــود مزیــت رقابتــی
موفقیــت ســازمان را تحــت تاثیــر قــرار
مــی دهــد .پایبنــدی رهبــران و مدیــران
ســازمانها بــه اصــول اخاقــی ،توجــه بــه
میــزان مشــروعیت اقدامــات ســازمان از
نظــر کارکنــان ،توجــه و تاکیــد بــر اصــول
اخاقــی جهانشــمول ،تدویــن منشــور
اخاقــی ســازمان ،اقدامــات متناســب و
ســازگار بــا خواســت و حساســیتهای جامعــه،
برنامــه هــای امــوزش اخاقیــات
بــرای مدیــران و کارکنــان،
از جملــه اقداماتــی اســت
کــه مدیــران میتواننــد
در ایــن زمینــه انجــام
دهنــد.
43
زمستان۹7
پاییز و
زمستان ۹7
پاییز و صفحه 41
صفحه 42
صفحه 43
صفحه 44
صفحه 45
صفحه 46
صفحه 47
صفحه 48
صفحه 49
صفحه 50
صفحه 51
صفحه 52
صفحه 53
پاییز و زمستان۹7 صفحه 54
پاییز و زمستان۹7 صفحه 55
صفحه 56